■- i

COMPAEATIVE ZOOLOGY,

AT HARV.yiD COLLEGE, CAMBRUGE, MASS.
jFounlietr tiB pvibatc suliscrfptfon, fn 1861.

DR. L. DE KONINCK^S LIBRARY.

No. /Of/-

^^.J

■£-''14.

^:

^ #"

JOBI BASTERI

MED. DOCT., JCAD. CMS., SOCIETJT.
REG. LOND., ET HOLLJND. SOCII

O P U S C U L A

SUBSECIVA.

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E*

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS, 'EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

T 0 MJJ S P R. I MU S,

H J R L' E M I,
Apud JOA.NNEM BOSCH, 1762.

^'^^fe/ c)U /^ Sv^^WiJ, «^t^J-j;^*

<J-

7- .<f 2^pi?K-«|iS

/c».

.^^/'''^:^

//

/^acchun*.) Cy-tc

V^t.«</.

\^^A.4na^

^y

Y/i-^

'*<^t^

^i^^T^'^'^

r

CLARISSIMO VIRO

PETRO VAN MUSSCHENBROEK,

MED. ET PHIL, DOCTORI, IN ACADEMIA

LUGDUNO-BATAFA MATHESEOS ET

PHILOSOPHIM PROFESSORl

6fc. £fc. 6fc.

I N P I G N U 8

PERPETUiE ET SINCERISSIMiE AMrCI-
1\M, JAM OLIM AB AVIS INCHOATiE,

A PATRIBUS ET NOBISMET IPSIS»
FIDELISSIME SEMPER EXCULT^/

PRIMUM HOCCE OPUSCULUM.

D. D. D,

yOB JBJSTJSR,

A 2 LES

LES CORAUX & LES LITHOPffTTONSfonc compofis, d'u-
ne tige dure ^ compadte ^ ^ d'une ecorce molle ^ fpongieufe :
celle ci feule ejl habitee par les Polypes. Comment ces Polypes
viennent ils a bout de conflruire la tige folide , qui foutient
leurs cellules : ^''e/l, ce que nous ne devons pas nous hazarder
d'expliquer , jufqua , ce que nous ayons rajfemble ajfez des ob'
fervations tnmediates fur ces Polypes , ou fur d^autres d\n genre
approchant du leur. REAUMUR. Preface du tome VI. des
Memoires des Infeacs. j,ag. LJ^JilX,

JOBI BASTERI

Pag. 5

MED. DOCT., ACAD. CMS., SOCIETAT. REG,
LOND., & HOLLAND, SOCIl

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

CONTINENTIA

INTKODUCTIO,

^m'^ M^% o**^'^'^' kerato-phyta, Corallinae, variaeque aliae

"^"^W^^lK^ Species Vegetantium marinorum , anteaftis

^ temporibus , femper verae plancae in mari vege-

tantes, habitae fuerunc, ufque ad annum 1727.

quo inclytus Reaumurius Academiae Re-

giae Scientiarum diiFertationcm five Memoriani

Peyssonelli tradebat Qa)., in qua hic de-

monflrare nitebatur, Corallia effe produftum animale. Hoec fen-

tentia, adeo aliena a veritate Nob; Reaumurio vifa fuit, ut

dum
(/?) Memoires de TAcad. des Scienccs. 1727.

A 3

5 OPUSCULA

diim diflertationem traderet, fe non male a6lnrum judicaverit, fi
Peysso ELLii nomrn non memoraret (Z>). Ea tempeftate
etiam, pauci erant eruditi, quibus illa dilTertatio piacebat. Pod-
quam vero Anno 1743 & 1744 Trembleyus in aqua dulci
Polypos detexerat (c) defcripferatque , fententia Peyssonellii
fuit rcfufcitata: Vari-fi plantarum marinarum fpecies examinaban-
tur , qune adeo obfeflTge polypis inveniebantur, ut viri prjeflanciffmi
JussiEU (i),ELLis (e),DoNATi (/) aliiquc , ad exemplum
Pii Ysso N ELLi I evincere conati funt , non tantum Corallia,
fed etiam Litbophyta & Corallinas , plurimasque alias plantas ma-
rinas, nil nlfi opus horum animalculorum eflfe, vel partem c.jrpo-
ris conftifjere.

Audaciae & temeritatis forte reus dicar , cum Viris illufl:rioris
gloriae , & fententi^ fere ab omnibus hifl:orite Naturalis cultori-
bus hoc tempore probatae , contradicere fuftineam ; fed quia pri-^
marius eorum fcopus eft, qui mecum hifi:oriae naturali fiudent,
ut Oeconomiam & proprietates rerum creatarum difcant; eaque
cognitione incitentur ad fapientiam , Bonitatem & Providentiam
omnipotentis Creatoris agnofccndam &vencrandam: fpero etiam
mihi concefllmi fore , ut candide & pro rei veritate commcmo-
rem , quicquid in Corallinis, variifque illas obfidcntibus infeftis
marinis detexerim ; oftenderimque fententiam ab induflrio Plys-
soNELLio priraum propofitam, nondum plane efie demonftra-
tam, omnifque contradi6lionis inmunem (^g),

Utinam

(^) Reaumur mem» des Infeaes. tom. VI. dans k Preface.

(c) Memoires fur riiijtoire dcs Polypes. 4".

(^) ^Temoires des Sciences. 174.2.

(f) N.tural liiftoiy of Coralh &c. 8°. Lond.^

(/) Miftoue Naturclk de la Mer adriatique. 4°. Ha^je.

(^) Hoc criam nonnulli cjus fentenrix patroni agnofcunt : Nob. DoNATI, tra-
dita hiftona accurara Cnralliorum & Polypornm inlidennura , denique addit:
y, Fidetis hic vegetationem plantte ^ pronagatio- em Avimalis , judicate igi-
„ tur vtrurn Orallia pertineartt ad bQi alterumvs regtmm , an non potius ad

regnum

SUBSECIV^. 7

Utinam igitiir hnec dubia & difficulcates alios prope mare vivcn-
tes^ & majoii otio frucntcs, incitcnt, ad hoec omnia, ulterius&
majori diligentia, invefliganda ! ut tandcm veram origincm, in-
crementum , propagationem plantarum marinarum plane cognofca-
mus, & charafteres certos indubitatofque acquiramus, intcrea,
qu-B verse plantae funt, uti Algae, Fuci, Confervce, & alia quae
pro parte plantJE, pro parte funt opus vel cellulse animalium,
quamvis antea plantis finc annumeratce, uti nonnullae Madrcporse ,
IVlilleporae , Alcyonium , quod vefica marina appellatur , tum Eicha-
ra cruftacea , plurefque aliae.

Admirandge & incomprehenfibiles funt varicrates m.odorum ,
quibus Natura in propagatione animalium utitur. Nonnulla, &
quorum maximus eil: numerus, iunt mafculina & foeminina, &
mutuo ad propagandum egent auxilio : alia vcluri Ollrea & Pa-
tellre (/?) ambos fcxus in fc habent unitos. Quodlibet ablque al-
terius auxilio fe fsecundat, & faetus procreac: in Aliis utcrque mo-
dus pr>.pagationis efl:, interdum Mas cum foemella mifcctur: ali-
quando faemellae, fine maris congrclfu, ad fextam progeniem uf-
que, func faecundse (?}.

Nonnulla animalia , uti plurimi pifces , omnefque huc ufque
cognitae Aves , ova ponunt , & ex quolibet ovo, animalcnlum
prodit. Sunt vero Animalia , quas tempore Veris vivam pro-
gignunt fobolem , & incipiente hyeme ova ^ponumQk). Sunc

quo-

„ regMum aliquod iritermedium?'''' Eflay de rhiftoirc Naturellede laMer Adria-
tique. pag. 50.

Dubro an vera cognitio Conch« Anatifcrx non itmltum ccnferret, ad pro»
pagationem polyporum intelligcndani.

Qb') Veriiandelingen der Hollandfe Maatfchappy. IV. Deel. pag. 475.

(/) Reaumur mem. des inftdes. in prxfai. pag. XLVI. tom. VI. LyonneT
in notis fur Lessers Infe(5lo-TheoIogie.

()t) Aphides azlbte pariunt vivos fstus, Autumno [onum ova» LiNiNiEUS
Syftema Naturae. Edit. decim, pag. 452,

8 OPUSCULA

qiioriim ova, edamfi pofita, indies magnitudine crefcunt (/). Sunt
& alia ex quorum fimplici ovo undecim excluduntur fetus (772).

Sunt Animalcula, qu^ pofl: nativitatem, quo magis adolefcunt,
pluribus pedibus aliifque raembris infl:ruuntur ( « ).

Haec omnia in propagatione Polyporum aquse dulcis fere inve-
niuntur (0) , Ecquis fcit, an non propagatio Polyporum Coral-
linis infidentium , adhuc magis fit miranda? id diligenti & diu-
turna obfervatione fequentibus temporibus innotelcet.

Mihi firme perfuadeo , eum , qui plantas marinas & infedla ma-
rina perfcrutari velit, magna perfufum iri voluptate: efl: enim hic
novus Microcofmus , cujus incolae parum innotuerunt , fed qui
propter proprios propagandi modos, ritus, aeconomiam, aliafque
qualitates, attentione Naturae Ven-itoris funt digniffimi: Ea tamen
voluptas non caret incommodis,quia perdifficile efl:,pifcatores do-
cere, (licet laute remunerentur) quomodo confervare capta &
inventa poffint, quaicunque in foro vendere nequeunc (p).

Prseterea, quia infe6la Marina, quamvis aquam marinam, cui
infunt, quolibet jefiu indies bis renovemus, nihilominus defeftu
alimenti, quo in maris vado vefci folent, faepe intra paucos dics
moriuntur. Prjefiaret , fi quis , prope mare vel ofHum fluminis
vivens, fpeciem vivarii haberet, quod cum mari communicaret, &
quotidie bis aqua maris renovaretur : in eo enim omnes fpecies
Corallinarum, Lithophytorum , Alcyoniorum, aliarumque plan-

larum

(O Reaumuii Mein. des wfed:. Tom. V. pag. 121. Edii. Paris.

(^ni) Ada Acad. Reg. Succ. Vol. XVIII. 1756. pag. ipp.

(/O Memoiies de Mathematiques & Phyfic]ues. 1. pag. 530 & feq. Acarns ,
quem cafeus aht, primum nafcitur, cum fex pedibus , deinde inftruitur odo,
id. ibid.

(tf ) Trembley Memoires fur rhifl:. des Polypes.

(/>) Marsigli eandcm profert querimoniam , in Hift. Phyf de h Mer.
„ Quamvis perfolvere iis polHceamur , & rcnumerare laborem, nolunt alTuefcerc
„ confervandis rebus , quas abjiceie in juaie foleat.

SUBSECIVA. ^9

tarum marinarum , teftis tanquam bafi infillentium , confervari
poflent , omniumque incrcmentum & propagatio indies obfer-
vari.

De Planth Marims m genere.

Plantae marinae, plerumque diflinguuntur in Maritimas & Ma-
rinas.

Maritimce crefcunt in littoribus : Marincs fub aqila adhasref-
cunt rupibus, vel fundo maris infident.

Plantarum marinarum Tournefortius {q) quatuor gene-
ra enumeravit; quales i° funt molles vel flexibiles, 2° ligneae,
30 petrofc , & 4° qu32 extrinfecus duras intrinfecus fpongiofa
repletae materia funt.

Plantarum mollium vel flexibilium nonnullse foliis funt in-
ftru6lae , uti Algag quaedam & Fuci : aliae veluti Alcyunia &
fpongiae foliis carent.

Inter Petrofas numerantur oranes fpecies Coralliorum , Ma-
drepororum, & Fungorura raarinorum, &c. Ad ligneas refe-
runtur Lithophyta, Lithoxyla kerato-phyta, quce fi cortice am-
biuntur, Titanokerato-phyta appellantur.

Alcyonium durum Imperati extrinfecus durum efl: , intrinfecus
efl: molliufculum , fpongiofumque. Qu;iecunque in Mari aluntur
plantae, plerumque a terrenis multum difcrcpant: Has enim in
aere raro crefcentes , magnam alimenti partem ex radicibus in
terra repentibus recipiunt : verum plurimae plantae marinas, ra-
dicibus & foliis deftituuntur, inflruftje tantum trunco & ramis.
Pars plantae marinse adhaerefcens accrefcenfque corpori altsri ,
non efl: radix , nifi quatenus plantam illi loco affigit , verum
nullum nutrimentum adfert , qu3e radicis caeceroquin primaria

efl
( ^) Memoiros <le rAcademic 1700.

10

OPUSCULA

efl proprietas. Attamen planta marina, quodam femper cin6la
efl: medio , quod alimentum afferre poteH: , idque in poros ir-
reptans, ingreditur truncum & ramos, adeo ut tota planta ma-
rina, quafi radix fit. Id etiam patet, cum ficcata pJanta maii-
na aquae marinse imponitur , nam in priorem effigicm & formam
omnino redit ; fi vcro planta^ pars , extra aquam flieterit , hsec
ficca manebit : evidenti argumento in ea canales non efie, qui
humores ex radice fi.irrum vehunt , aut per ramos dillribuunt ,
quemadmocjum in plantis terrenis fit.

Plantae marin^ , fismper accreverunt rupibus , aut lapidibus ,
cochleis, conchis, fimilibufi:iue corporibus in fundo maris jacen-
tibus: nam maris fundus , radicibus plantarum recipiendis , eft
minime idoneus, quia multis in locis confiat ex arena volubili,
quae a fluftibus quotidie quafiatur , & ex loco in locum pro-
volviiur , ideo radicibus flabilis non fieret fedes, ied nunc or-
barentur arenis, alio tempore penitus fub iis fepelirentur.

Sed , quamdiu in ignoratione vers vegctationis plantarum
marinarum verfamur, probae firm^que rationes m.eo judicio ad-
ferri nequeunt , ob quas nonnullae , uti mulra Corallia , & Ke-
rato-phyta , licet a parte inferiore ad apicem ufqiie cortlce fint
obdu6la (qui ex cellulis infe6lorum marinorum confiat) tamen
Isete crefcunt: cum contra plantss terrense , quae a multis infe6lis
infefiantur extemplo languent & m.oriuntur: nifi, quod Infe61a,
qu9e plantis marinis infidcnt, ex his alimentum non capiant, fed
ex minoribus animalculis, vel aliis corporibus, a quibus perpetuo
alluuntur: Infe61a vero terrefiria ex aere raro nutriri nequeunr,
ideo pro cibo vefcuntur fucco & foliis plaiotarum , quas inha-''
bitant , quo fucco & foliis deficientibus , etiam languent mo-
riunturque plantcc.

An quidem huc ufque vegetatio plantarum terrcfirium , in ocu-
lis perpetuo verfantium bene innotuit? quonam munere fungun-
lur radices ? an non muitje funt plantse, quibus licet pauca: finc

radices.

SUBSECIVA. II

radices , tiihilominus Ijete in magnam akitudinem crefcunt , quia
foliis inftruftac funt, quje vapores aereos hauriunt, iis nutriuntur,
atque ita defeftus parvitatis radicis fuppletur.

Induftrii Naturas venatoris Bonneti (r) verba afFerrc fas fic.
„ Plantje funt in continuo Hatu fudionis , femper alimentura tra-
„ hunc, interdiu radicibus , noftufoliis: optandum erat, ut quo-
„ dam artificio accurate obfervari & comparari pofFet, vera ali-
„ menti quantitas , quje cum a radicibus tum a foliis fugitur:
„ forte hoc examen oftenderet aerem , non minus incrementi
„ quam Terram plantis adferre (x)". Si igitur Aer (ut ex experi-
mentis Hallesii (?) & Bonneti liquet ) tantum conferat
incremento plantarum , quamvis fit medium adeo jejunum & te-
nue , admirandum non ell: , aquam marinam , quje nunquam
ftagnat, & multiplicibus particulis ell: referta, efiicere, ut plantse
marina^ abfque auxilio expanfarum radicum, in tantam altitudinem
crefcant , quales fa^pe inveniuntur ( ^ ).

Quomodo multi crefcunt fungi ? qujenam funt radices Tremel-
lae , Elvelse , Phalli , Quercui & Palis infidentis Agarici , quas fcepe
magnse molis evadunc.

Sed ratiocinari definamus , potius tranfeamus ad id , quod ab
experientia, difcimus, de radicibus & feminibus plantarum ma-
rinarum.

Plantce

(r) BoNNET rufage des Feuilles. pag. XVIII & 286.

(5) Idcm. ibid. pag. 66.

(/) Vegetable ftatics.

(u) EruditifTmius Epifcopus E. Pontoppidan tradit f Cc ramos a Litho-
phyto avulfos, vidifle , quorum diameter fepcem poUicum eracj alios duas ulnas
longos & opicum adeo tenuium , ut fetam porcinam iemularentur : Folia ctiam
plant^ marinx * vidit, 42 ulnas longa , unam lata , qux imperitis inftar panni
viridis ferici apparebant.

j- Verfuch einer Natur hiftor. von Norwegen. tom. I. pag. 273,
* Id, ibid. pag. 25p,

B 2

12

OPUSCULA

Plantae marinse pertinenr ad clafTem cryptogamiarum , hoc e(!,
quae florem in fruitu aut foiiis concludunt. Hoc in omnibus
obtinet, fed nunquam manifcilius apparet , quam in alga, quer-
cu marina , ejufque variis fpecibus ( iu ). Jis adh^refcunt vel
foliis infident , fru(Stus , fed forma rotundarum vei ovatarum ve-
ficularum, in quibus funt parva, rotunda plana feminula (a:):
qu3e maxime amplificantibus fpe6lata microfcopiis , nil nifi hu-
morem continere videntur; hic maturus efiluit, eaque efl: pecu-
liari proprietate, ut cum aqua marina non mifceatur, fed cui-
cunque corpori obvio adhserefcat , pofiea explicatur , & infi:ar
aliorum feminum in plantam adolefcat.

Quando aliqua ufi diligentia & attentione crebras capimus
obfervationes , facile ex modo crefcendi fpedlato , convince-
mur, femen plantarum marinarum vel efl^e humorem tenacem &
glutinofum, vel faltem in humore glutinofo delitefcere.

Reaumurius in defcriptione feminis algas prodidit ,
quando illje plantae ex mari eximuntur & ficcantur, ex ofculo
cujufvis veficulae excidere gutram flavi humoris , ad rubedinem
vergentis , opinaturque humorem hunc feminum inmaturorum ,
confifl:enti^ expertium , congeriem efl>. Exficcatione fibr» plan-
tarum breviores fiunt, denfantur, veficulam comprimunt, ex qua
tum humor vel femen expellitur: Verofimile ergo efi: plantas ma-
rinas fimili vi mechanica maturum femen ex Veficulis exprimere ,
quod in lapillum, aliudve durum corpus illapfum, valide ei ad-
h^refcit, primo in trunculum, deinde in ramos & folia adolefcit.

Sed qusefitum velim , an qiiidem abfolute necefl^e fit , ut femina
Snt firmse ficcfeque confiflenti^; an non vis frugifera humori in.-
eflTe poflxit, veluti in femine animalium? An non femina five ori-

gines

(w^ Porifnmiim Iioc men(e Jiilio & Auguflro obfervari cfli. Vide Tabulae
fioflira: primx, fig. 4. & confsrvae fig. 3«

^x) Memoites de rAcadciu. 1711» pag. 3P2,

SUBSECIVA.

»3

gines filicum ([3-) criftallorum (2) & adamantum fuerunt quon-
dam fluidae aut humorum fpecies?

Experimenta & obfervationes, quje de incremento & propao"a.
tione AlgcB in recipientibus vitreis aquse marinae plenis feci, in
fecundo 1 opufculo prolixius defcribam ; oftenfurus plantas partes,
quas Reaumurius (a) & Dokati (b^ Flores mafculinos
& fasmininos opinari funt, eos non efTe, veluti aculei in Cercoj
Euphorbio meIoca6la flores etiam non funt,

De Coralliis,

Quoniam mihi in Zelandia viventi , Corallia recenter ex mari
cxtrafta nunquam videre & exrminare contigit, tantum breviter
atringere fas eft , quje ab aliis memoriae prodita funt.

Comes Marsiglius (c) non exiguam navavit operam in in-
vefliganda origine & incremento Coraliiorum , primusque pofl:
Theophrastum (<f) mentionem fecit florum in plantis ma-
rinis : obfervaverat enim , cum corallium recenter ex mari ex-
tra6lum inmittebac aquse marinse in phiala vitrea ; poft pauca mi-
nuta ex apicibus & undiquaque ex cortice , aliquid in confpedum
prodire , qucd fe expandit ; id Vir eruditifllmus veros Corallii
flores efle opinatus fuit. Verum Pe yssonellius eos flores
accuratius examinans, deprehendit efle quaedam animakula, quse

ad

C^') Reaumur flir la Nature & formation dcs CaiJIoux. Mcmoircs de
TAcad. 172 1.

(s) Cnltallos & Criftallina corpora ex fluido coiicrevifle docent , & cavi
duftus , & heterogenea corpora, & gutta: aqueae, cjuas mediis criftaliis iuhjexerc
Tidemus. J. Gesnerus de petrifadis. pag. 8p.

(/7) Memoires de TAcad. 1711.

(^) Hiftoire de la Mer Adriatiquc..

(c) Hiftoire phyfique de la Mer.

(«J^} Hiftoria plantarura. lib. IV.

B3

,4 OPUSCULA

ad genus urticarum marinarum pertinent , & quae nollra tempeflate,
propter convenientiam cum polypis aquarum dulcium , etiam Polypi
appellantur. Eft quidem hoc cerciffimum : quicunque enim hos
flores intuetur, non potell non agnofcere eos efTe viva & fe mo-
ventia animalcula: qui tamen inde colligeret, haec animalcula fa-
brefecifle lapidese duritiei corallia, forte nimis feftinanti confilio
perexifTet : nam non magis verofimilis raihi apparet fenteniia,
quam qua adfereretur , Vermes fprmare fungos , Erucas & Sirones
efficere arbores & plantas, quibus aeftate magno numero infident.

Objici quidem audio , Concharum & Tellinarum incolas, pri-
ma setate effie admodum teneros , moUiufcuIos , glutinofae fabri-
cae, quorum conchae cruftaeque pollea evadunt admodum durae
& lapideag, fmiiUque modo animalcula coralliis infidentia, hoec
duriffim.a formare polTe corallia: fed in rebus naturalibus analogise
fidere non licet, a fpecie ad fpeciem progrediendum eft, omnis
fimilicudo ciaudicat, nec a pofTe ad efle valet confequentia.

Verum quidem cfL conchylii faetum , modo ex ovo progna-
tum, non multo duriorem effe animalculis in coralliis degentibus,
fed tum eciam ejus concha vel uerta, qua ante nativicatem invefli-
tur, efl: admodum tenera, quae tum pifce increfcente, condnuo
augefcit & indurefcit.

Superficies teftse incerior, femper efl: polita & laevis, ne te-
nerum animalculi corpus , ab ulla afpericate loederccur : quem
admodum id in Oftreis, Myculis, omnibufque cochleis marinis
clare videri poteft : fed ubinam haec omnia in Coralliisfunt? Ani-
malcula nunquam funt in meditullio Coralliorum : fed femper fe-
dent in apicibus vel inter corcicem & fubftanciam. Cava, quae in
Coralliis reperiuncur , incrinfccus polica non funt, fed angulofa
& afpera. Exiguus & tenellus Corallii ramufculus , nunquam efl
mollis, tenerque, fcd ratione craffitiei, aeque durus ac major ra-
mus : tenello ramufculo , tamen animalcula non minora , quani
crafl^o ramo adhoerefcunt.

Mfhi

SUBSECIVA.

15

Mihi ideo videtur , animalcula , quce cortici Coralliorum &
Lithophytorura infident , eum corticem in rotundum efFecilTe ,
adeo ut cortex ille fit tantum cellularum congeries, quas polypi
inhabitant: qualem etiam corticem , cellulis plenum, habitaculum
animalculorum , infidentium fuco, Algoe, Conchis, tefi:is, & in«
terdum omnibus duris in mari corporibus animadvertimus. Majo-
jores autem fpecies , quae in apicibus Coralliorum & Madrepora-
rum inveniuntiu* , funt genus prorfus diverfum animalculorum,
pertinentium forfan ad polypos natantes vel (^) Urticas marinas,
quae cavitates in apicibus Coralliorum commodum habitaculuni
offendentes, irrepunt, in iifque degunt, vcluti Cancellus, Bem-
hordus Eremita di6lus, in obvias inanes Conchas ingreditur: id
autem ab hoc cancello, utcunque hebeti rudique, noncafu, {ed
quafi animi confilio, & de indufiria efficitur. Si enim quinque
vel fex ejufmodi Cancellos ex conchis vivos extrahamus, conchas
inordinate, non procul a Cancellis ponamus, quilibet iterum in
fuam, non in alterius irrepet concham : fublata autem concha,
Cancellus magm cum diligentia & anxietate fuam quserit. De
hac aliifque hujus Cancelli proprietadbus prolixius agam , quando
hiftoriam naturalem nonnullorum animalium expediam.

Pifcatores Maris Mediterranei (/) & (g) Septentrionalisinea
conveniunt opinione , Corallia progigni ex ladea quadam mate-
ria, prcecipue ex apicibus effluente , in corpus firmum illapfa,
qu^ dum cum aqua marina non mifcetur, nova Corallia produ-
cit; interdum ad latera effluens, corpora quafi Corallino cortice
invefiit , abfque ulla ramorum emiflione (^). Nobilifl'. Comes

Mar-

(^) E. PoNTOPPiDAN tradit fe vidiiTe in ramo Coralliorum , flores denario
majores. Nat. iiift. von Norweg. I.

(/) Marsiglius Hiftoire de la Mer. pag. 115--121.

(^) E. PoNTOPPiDAN Natur hiftor. von Norvvegen. Vol. I. pag. 284.

(/&) Marsiglius loco citato. Hoc admirabile vifum f/?DoNATOj, in Hift^.
Nat. dc la Mcr Adriat. pag. 43,

i6 O P U S C U L A

Marsiglius Corallia delineavic,i!nius, triura , & decem anno-
rum (O? notacque minimam maris akicudinem, in qua Corallia
crefcunc , efTe duarum orgyiarum , plerumqne akicudinem efTe
duodecim auc viginci quinque, maximam akicudinem elTj cencum,
tum cencum & quinquaginca orgyiarum (^). Etiam addic Coral-
lia in minore alticudine cicius, quam in majori crefcere: femper
vero crefcere terrae cencrum verfus (/),modo adverfo quam omnes
planCce terreflres aut marince crefcunc (w).

Videcur Coralliorum incrementum attribuere cortici , miratus
tamen quod uniformem corticem , fic di6los flores quoque profe-
rentem aliquando (n) fupra lapides invenerit, nullis corailiis pro-
deuncibus (o). Sed Vir maximi licec ingenii, ignorabat flores il-
los, viventia efPe animalcula, quodque corticem Coralliorum ap-
pellac, horum animalculorum effe cellulas, quibiis hsec omnia ge-
nera corporum in mari inveniendorum , tum & Corallia in-
vefliunt.

Ex his omnibus conflat, modum, quo Corallia producuntur,
nondum rite innotuifTe, & animalcula, quge in iis inveniuntur ,
omnino congruere, cum iis, qua? in fimili cortice, infiftente la-
pidibus , lichophycis aliifque corporibus marinis reperiuncur. Ideo
fi Corallia ab animalculis efficiuncur , potius id tum fieri a majori-
bus, qui apices occupanc , opinor , quam a minoribus, corcici
inhaerentibus , & quae mulcis corporum generibus coramunia funt.

Ad-
i (O Marsiglius hift. phyf. de la Mer. tab. XXXVIII.jfig. 129, N^. 2,3,4.

(/f) Id. ibid. pag. 123.

(/) Id. ibid.

■(;«) Hoc obtinere videtur in Coralliis, qiiaj in fcrobibus rupium crefcunt,
cj iconibus Com. Marsiglii, fed meo judicio, hoc ftacui nequic, dcCoraHiis,
quje Japiilis , conchifque in vado maris increfcunc, quia his perpendicularicer
jnfiftunt: difcrimen hoc crefcendi ftcit, uc haefitem , an Coraliia qmdera crcf-
canc , an non pocius produdlum ^nimale fint,
f («) Id. ibid. pag. 163.

(0) Id, ibid. pag. 168.

SUBSECIVA. 17

Admodum exoptandum erat, ut aliqui hiftoriae naturalis ama-
tores, qui prope mare Mediterrancum degunt, incrcmentum &
Vegetationem Coralliorum rubrorum majori accuratione & in-
dullria inveftigarenr : alii, qui maris Baltici accolae funt , pari
diligentia examinarent Corallia alba , qua; tanta ibi fint copia ,
ut in vado maris , quafi filvas , aliquot milliarium continuas,ef-
ficiant" (p).

Oportebat ut in primis attenderent, an non darentur Corallia
& Madrepora fine cortice ? nut an abrafo cortice , quidem ul-
terius crefcerent : tum enim certiores fieremus , an Cortcx aii-
quid Coralliorum incremento conferat , an eorum efict pars
efl^entialis , an accidentalis , & tantum ab aliquibus animalculis
appofita , quemadmodum fit iii Titano-kerato-phytis , uti ex fe-
quenti defcriptione patebit,

De Kerato-phytis,

Quemadmodum magna efl: CoralHomm , Madrepororum &
Millepororum varietas , ita etiam varias funt fpecies Lithophy-
torum, Lithoxylorum, Kerato-phytorum , & quando cin6la funt
cortice , Titano-kerato-phytorum.

Quando Titano-kerato-phyta probe ficcata funt , veluti in
gazophylaciis fervantur , cortex digitis facile abftergeri potefl ,
qui tum efl: admodum tenuis , & fjepe manifelte apparet ob-
feflus exficcatis polypis , neque minimam communionem cum
fubje6lo Lithophyti ligno habere videtur , cujus fuperficies efl
glabra & polita.

Hoc

(/)") Corallifera Indorum littora miramur , fed Capelljc portus (^locui in
Qothlandia') exxquat, imo exfuperat Orientis opes: vidi eninv.dciififllma Co-
ralliorum flrata per integra ftadia & miiJiaria hujus littoris fc extcndcntia, LiN-
K«us ;■« Oratione de Peregrinatione intra Patriam,

c

1,8 O P U S C U L A^

Hoc meo Judicio non fieret , fi polica ligni fuperficies , seque
ac afper Cortex, ab iifdem Polypis efFe6la fLiifTet : mumi enim
quidem aliquas impreffiones , vel Vefligia communionis cum al-
tero exliiberet.

Animo etiam non bene concipere pofTum , quomodo truncus
vel rami Ticano-kerato-phyti unquam crfifficie augerentur , fi a
Polypis formarentur: cum tamen , uti fupra dixi, avulfi obfer-
- vati fmt rami, .quorum craffities in diametro fuerat feptem pol-
licum. Nam trunculus femel a Polypis exftruftus, poflea craf-
fefcere nequit , nifi a cruflis corcicum exflrinfecus appoficis ,
quemadmodum Conchse & teflae a plurimis lamellis , ratione
setatis & magnitudinis crafliores fiunt : quando autem Titano-
kerato-phyta aperimus, fecamufque, nihil fimile invenimus, fed
quidem quod cum ligni incremento convenit , uci manifcllo cx
delineationibus apparet in opcre Comitis Marsiglii, in qui-
bus evidcntiffime medulla , lignum , Aiburnum , cortex in-
ternofci potcfl:, tum & multse intcrmedice maculae nigrs; (^j).
An hae non funt femina vel feminum ccllulce ? cum enim uni-
verfa planta marina fit radix , pocefl ab omni parcc obfefl^a efl^e
Veficulis feminalibus : id aucem obfervatur in Fucis , & pr.^ci-
pue in Fuco in ligulas longas , anguflas , & fubrotundas divi-
fo (r). Verum quando Titano-kcrato-phyta vel corticc vefli-
ta plantje non fint, fed originem fortiuntur, ab iis animalculis^
quae illum corticem formant, quid tum funt Kerato-phyta, quae
femper cortice carent ? qualia & infignis magnitudinis in Ga-

zo-

(^) Marsigli Hift. pliyf. de la Mer fig. 80 ad 103. Hce figur<s funt admo-
iiitn accuvata S? ad vcritatem exprcff<e , qui enim fcalpello tenuem Lithoph^^ti
Bhfcindit lainellam , eamqiie r.iicrofcopio contemplatur ^ penitm convincetur.

(r) Vel vocatur Fucus anguftifolius ligulas refercns C. B, vel Fucus chor-
dam referens , teres pilclongus Raji fyn. 6. "Burlace tradit fe prope Falmu-
thum fragmcuta ejus iuvemfle 20 pedes longa. Natural hiflory of Corimal,
F&. 237.

SUBSECIVA. j^

zophylaciis curtodiuntur, inprimis illa, pulcherrime colorata ex
mari rubro.

Analogia Kerato-phytorura & Titano-kerato-phytorum tanta
efi: in modo crefcendi, radicibus, ramis &c. , ut manifello ap-
pareat, ambo efTe unius ejufdemque fpeciei.

Nonnunquam etiam inveniuntur Lithophyta quje non ubivis
fed tantum hinc inde corcice veftita fiint (s^. Manifeflo indi-
cio corticem non elTe proprium Lichophyto , fed corpus alie-
num, extrinfecus" adnexum. AfFeruifTe hunc Corticem attritu &
undarum fluftibus fuifle abrafum , cum cxperientta convenire
non videtur, quia, excepto cortice, hae plantae integrse funt &
incorruptae , & quoniam aliqui funt Fuci , quales habeo fervo-
que , qui penicus inflar Ticano - kerato - phycorum obdufti funE
cortice ex ceUuHs Polyporum conflante.

Ulteriori eric argumento , nonnulla f^pe deprehendi Licho-
phyta, fub quorum cortice qua^dam exigua^ Conchae tefl^eve de-
litefcimt (r), quas PoJypi eo cortice , vel potius celkflis corti-
cem formantibus obtexerunt: evidenti indicio Lithophyton fimul
cum cortice a Polypis non formari : fed prius Lichophyton cre«
vifle , eique fe parvas Cochleas , Pedlunculos , TelHnafque af-
fixifle , poflea vero Polypos ( qui numero aucli cellulas multi-
plicaverunc) Conchas teftafque ramis illis affixas obtexifl^e.

De CoraUinh.

Vir laudatifliniEe induftrias & accurationis , J. E l l i s ( ^; ) in

hifloria

( s ) £/? fpecie% Liihophyti , qua revera admirahilis & extraordinaria
efl , cortice conliniio caret , fed hinc inde, qiiadam fiint fragmenta interrup-
ta, glutinofa qua florefcit in aqua. Marsigu hiftoii-e Piiyfique de la Mer.
pag. 89.

(/) Idem nob. Ellis etiatn obfervavit. pag. mihi 81.

(z;) Natural Hiftory of Coralls', 5:c. 8° Lond. poftea GalJice & Belgice ver-
fus & in 4.° editus apud de Hond. Hag. com.

C 2

£0

OPUSCULA

hiftoria naturali Corallinorum plures earum fpecies diligentius
pulchrlufque delineavit , quam in ullo Authore , quantum
fcio , pi6l£e defcript^Eque proftant. Verum Vir pr^ftantifTimus
in genere ponit , omnes fpecies Corallinarum , Alcyoniorum ,
Efchararum, Spongiarum &c. eflc produftum animale: hasc adeo
univerfaliter afllimpta thefis mihi, pace magni Viri dixerim, non
parum dubia nec ufque penitus probata apparet : nam admo-
dum mirum ell: , ea parva animalcula , quse Polypi appelkntur
(quorum multi oculo tantum fpeftati, vifus aciem eifugiunt, &
melioris uotx microfcopiis opus fit, ut clare & bene detegan-
tur & difcernantur ) ipfa tam parum differentis faciei non tan-
tum formatura varias Corallinarum fpecies , fed etiam alia cor-
pora , quorum externa facies & interna fabrica vehemcnter dif-
crepat , veluti eft inter duritiei lapideoe Corallia , coriacea Al-
cyonia, cornea Kerato-phyta , tenuifllmorum ramulorum Coral-
linas, molles tenuefque Efcharas.

Prasterea in eadem Corallinarum fpecie, admodum differentes
Polypi foepe inveniuntur : &. eadem Polypcrum fpecies, habitat
in diverfiflimis Corallinarum fpeciebus: Hoc ab omnium infedio-
rum indole alienum cfl"e videtur : quando aliquot Animal irra-
tionale operatur infl:in6i;u , femper eodem modo operatur , ita
Apes fuos artificiofos commofes , Aranei telas , Vefpae favos
nidofque fabricantur : oportebat ergo , ut iidem Polypi femper
eafdem non diverfas Corallinas cfticercnt : aut fi Corallinae non
funt proprii nidi vel domunculi Polyporum, fed eorum cutis (^iv'),
tum tamen oportebat, ut Cutis femper ejufdem formae foret.

Proster Confcrvas , quae certo plantis annumerari debent, etiam
funt fpecies cornearum Corallinarum , quas Polypis obfefl^as, non-
dum (.!•) videri licuit:qu3enam igitur horum eft origo ? vel ad
quoddam corporum genus pertinent?

Haec

(w) Ellis in Phil. Tranf. Anni 1757. pag. 283.

(x) Idem /« Natitral hiftory ofCoralls, etiam cjufmodi Corailinas deJinea-

Tlt,

SUBSECIVA.

21

Haec dubia , prolixiori fcripto , ciim focietate Regia Londinenfi

communicavi, nec a fapientillimis Viris prorfus rcjcfla, fed di^-na

judicata funt, quse Philofophicis Tranfaftionibus anni 175^7 infe-

rerentur. Praeleftura etiam noftrse fententiae, nonnullos eruditos

haefitare fecit, & in divcrfum traxit, etiamfi eximius Ellis dif-

fentiens , aliquas obje6liones & animadverfiones in medium pro-

tulerit; adeo ut hcec res, quas nonnullos tam fautores, quam ad-

verfarios na6la eft, huc ufque indecifa maneat;' & ideo optan-

dum foret , ut hifi:oriae naturalis cultores prope mare degentes,

qui quotidie recentem fibi aquam marinam comparare pofliint,

aliquot fpecies Corallinarum , infidentium adhuc Matrici, fivehoec

fuerit planta concha teftave , in phialis vitreis cufi:odirent, aquam

quotidie, faltem femel, renovarent, obfervarentque, utrum Co-

rallin^ fint corpora vcgetantia, an produtlum animale? Quicquid

autem deprehendetur , mihi veritatem tantum amanti , perinde

erit, pra:terea clare defcribendum erit, quomodo aut Plantae ve«

getatio , aut Animalis opus perficiatur , fi eo ufque mortales la-

bore & indufiria pervenirc pofiint. Quidquid fit, in animum in-

duxi raemorato mbdo Corallinas obfervare , fique invenerim me

non temere dubitafll; , vel e contrario erravifie , id rei naturalis

Studiofis indicabo : interea quicquid in Corallinis obfervaverim ,

jam memorise tradam.

Oportet ut Corallinae difiribuantur in Confervas & Serttila-
rias,

Confervee funt Corallinje, qu^ ex bafi abfque trunco , multos,
tenues, longos ramos five folia emittunt, conftantia ex brevibus
articulis , in quibus aeflate & autumno , fiepe veficulae fcminales
fpe6lantur. a /?Tab.I.

Omnes ^^'^'

vit , veluti eft Corallina veiiculata caule angulato rigido ramis denfe ftipatis , &
bifnrcatis tcrminantibus , denticulis cauli oppre/fis. Tab. V. fig. b. B. & Coral-
lina ereda , pennata denticulis alterms , cauli appreffis , conchitis veJ Poiypodii
&cic. Tab. VI. fig. a. A,

C3

OPUSCULA

Omnes confervarum fpecies , etiamri crebro cordce , qui con-
ftat cellulis polyporum , inveftiantur , ab omnibus plantae vege-
tantes habentur. Sed Seriularice de quarum origine difputatur,
«Tab. I. funt CoraUinarum fpecies , quae a plana bafi, duro corpori ad-
^^•^' hserefcunt, ex bafi truncus exit,qui in ramulos vel foHa expandi-
tur hcec oblongis conftat articulis , quorum pars fuperior deorfum
defcendens tenuatur, inferiturque in fequentis articuli capitulum
craflius.

Quando omni debita accuratione teneras examinamus fertula-
rias, uti examinavi albis infidentes tellinis , quje clarius difcerni
^Tab. I.polTunt ; primum apparet parva lotunda vel ovata macula b,
^^■** quE quafi ex guttula humoris concreti producta videtur: in hac
aUquot hnece fufc^ microfcopio fpe6lantur, quge a peripheria ad
centrum concurrunt : ex medio alTurgit trunculus , qui primus
efl brevium articulorum, fed in altiiis crefcente fertularia, arti-
culi duarum pluriumve Jinearum inrervallo didant: quilibet arti-
culus deorfum ingreditur alium & parte fuperiori recipit arciculum
altiorem.

Hic modus vegetationis arciculatim in omnibus fertulariis ,
huc ufque examinatis locum habet , quemadmodum praefiantiiri-
mus Ellis accurate etiam repra^fentavit priefercim in III, IV,
V, VI, X, XII, XVIIl, XXIV Tabulis.

Speclantes fertulariarum arciculos , & obfervantes quomodo
nonnullce Ficoides, Opuntia, Euphorbia & Melocacli crcfcimt,
non exiguara invenimus convenieniiam , & quidem maximam
cum kali geniculaco & falicornia, valde communi hic in Zelan-
dia, & in frequenti ufu adverfus fcorbutum.

In parvis tenerifque fertulariis laterales ramuli ad diftantiam
duarum , trium , quatuorve linearum a radice cmitti incipiunt :
tenelli ramuli microfcopio fpe6laci , eofdem exhibenc ariiculos
ac majores : fed quando fertularia ad aliquot poilium altitudi-
nem increvit , truncus nunc unum , nunc duos , incerdum tres

pollices

SUBSECIVA.

^3

pollices altus cernitur , antequam aliquot laterales ramuli pro-
dierunt.

Si igitur fertulari^ forent produ6lum Polyporum , & unus
polypus incepiiTct formare ramulum , & in altitudine trium qua-
tuorve linearum ramulos cmitteret, hocefl:, novam foboiem , an
tum truncus non fcmper eandem craffitiem & altitudinem trium
quatuorve linearum retinuiflet: fed contrarium evenit, nam idem
obfervatur, quod in arboribus & plantis tcrreflribus, nempe trun--
cus fcrtulariae & altitudine & craffitie increfcit.

Si fertularias nonnullae finc veteres, craffceque, fa;pe videntur
veflitaj cortice , clare fecernendo, qui propter prodeuntes poly-
pos , tantum conftat ex corum veficulis cellulifve. Qui femel
hos polypos infpexic , manifeilo videt efi^e prorfus alterius generis ^
polypos , quam qui funt in ipfis cavitatibus fertularije: hi enim
nunquam cellulas in altum ef!iciunt , fed in latitudinem expan-
dunc, in fuperficie alterius corporis.

NonnuIIae fertulariarum fpecies inveniuntur , praecipue menfe
Februario & Martio, obfefTai innumeris exiguis veficulis, accu-
rato ordinc in ramo poficis a. Vcficularum figura nonnunquam^Tab.I,
vehcmenter differc b: quemadmodum eximius Ellis mulcas^^'*^*
quoque figuras exhibuic, opinaturque efl!c polyporum ovula: cuifi<T,2.*
fententiai nequaquam fubfcribo , quia hcC veficulas majorcs funt
adultis polypis , tum quia polyporum propagatio alia efl: , uc ex
eorum defcriptione patcbit: verum quidem efl:, aliquando poly
pos in iis veficulis offendi, fed in eas irrepferunCj uc fe occul-
tare pofTenc.

De Alcyomo.

Alcyonia func mollia , fed firma vegecancia marina , fpeciem
quafi incermediam incer herbacea & Cornea Keraco-phyta effor-
mantia.

Diver-

24 OPUSCULA

Diverfifllmae funt fpecies , qiiJirum nonnullse extrinfecus co-
rium , aliae ta6lu gelatinam eemulantur : omnes intrinfecus funt
plus minufve fibrofae , plenae cavitatibus , aquam falfam conti-
nentibus , quando recenter ex mari extraftas difiecantur. Haec
aqua hminae vitrejE impofita, exficcatione non vertitur in Cryfial-
los cubicas aut prifmaticas, fed pulcherrima exhibet arbufcula &
vegetabilia, quorum fimilia in nullis huc ufque vidi Cryflallis. Al-
cyonia a me examinata , hjec funt.

1°. Alcyonium Fefica marina appellatum , quod tantum eft
Ovarium cochlearium vulgarium (y).

2°. JJcyonium raniofo-digitamn vwlle, aflerifcis undique nota-
tum. Ellis.

Fucus Jmanita , Marinus^ Luieus aut Purpurafcens. Barelierc.
Icon. 1293. 1294.

Fucus aliquibus Pahna marinus. C, B. Pin. pag. 366.
Gallice. Main de Ladre.
Belgice. Oudemans duimen.

Efl: hoc peculiare vegetans, extrinfecus ad atta(5lum Corium vel
alutam eemulatur , cavitatibus refertum , in quibus femper Polyporum
fpecies nidulatur ; ad tantam increfcere potefl magnitudinem , ut
fuerit pondere librarum c;2 (2). Scmper lapidi vel alio duro cor-
pori adhaerefcit ( fl ) , diflTeftum valde fibrofum efl:, cum cavitati-
bus fiflulofis , non ut in tubularia feparatis , fed invicem commu-
nicantibus, in fuperficie, quae communi cute obtegitur, multi in-
habitant polypi, ut ex adnexa figura melius quam larga defcripcio-
ne intelligi potefl.

3°- ^^-

(;y) Vidc inter fequcntia.

(2) E. PoNTOPPiDAN verfuch cincr natur. hifl:. von Norwegen. I. 277.

(<7) Marchant tradidit & iconc cxhibuit, quod fedo trunco Aceris minoris
increvcrat, & ab ipfo vocatum fuit Lithophyton terreftre digitatim nigrum. Id
non parum cum hoc Alcyonio convcnit Memoirei de VAcademie 171 1. pag. 28.
Ddincandum curavi , pro ut Microfcopio fpedatur vide Tabulas fextae figuram.y

S U B S E C 1 V A. • 25

30. Jkyomum five Fuciis folio fingulari longijfifno lato in medio
rugofo. Raji Syn. 6. Reaumur Mem. de l'Acad. J712. fig. 4.

4*^. Alcyonium Pidmo Marinus diSium.

5°. Jkyonium molle ramofum. a aTzh.l,

Haec rria, licec externa forma pariim differant,ad idem genus^^*^*
pertinent : externa fuperficies, gelatin^ fimilis, plurimis & par-
vis obfefra efl Polypis, tranfverfim vero difi^edla, ex plurimis ir- Fig-5-B.
regularibus confianc cellulis, humore falfo limpido repletis. In-
ter has cellulas & excernam fuperficiem , innumerabilia punfta
iiigra videre efl:, quse femina efl"e credo.

D E

P O L Y P I S

S I V E

ANIMALCULIS

QU^ IN DESCRIPTIS

PLANTIS INVENIUNTUR.

Tandem perveni , ad defcriptionem Polyporum , quorum fae-
pius memini, fed quam contiteor, non efie adeo abfolu-
tani refpedu verae originis & propagationis horum animalculo-
rum ac dcfideraveram , & qualcm temporis fuccefili dare adni-
tar, attamen nunc fuificere videtur, ut aliquo modo eorum ex«
terior forma innotefcat.

Quotcunque Polyporum fuerint fpecies, pertinere videntur ad

D genus

26 OPUSCULA

genus Medufse vel Urticae marinae C«), quae commode in tres
ipecies dividi polTunt.

1°. In Polypos , qui cellulas inhabitant , & quando foboler-
cunt , ab omni parte obducunt , veftiuntque piantas, animalia
omniaque quce in mari offendunt corpora : hi funt , qui corti-
cem fic diihim floriferum Kerato-phytorum &c. conflituunt.

Hi Polypi nunquam cellulas relinquunt.

2°. fn Polypos, qui fertularias, Alcyonia nonnulla, & Efcha-
ras obfident : hos vidi natantes , relinquentefque apices fertula'
rias, quibus infederant.

3°. In magnas fpecies, quales funt Urticae marinas, quse ca-
rent cellulis , cortice , tefta vel bafi firma , fed libere in mare
natare quoquoverfum pofTunt , quamvis f^pius poftica corporis
parte duro fe corpori affigant.

Polypi cellulas inhabitantes funt maxime vulgares , minimcC
fpeciei, albefcentes pellucidi; cellulas non tantum in rotundum
affigunt Coralliis , Lithophytis, Corallinis, & a quibus abfque
ulla laefione Lithophytorum &c. pmdenti manu , facile abradi

pof-

(/T) Secundum Authores , qui de Pifcibus & Infedis marinis (eripferunt, eft
genus Urticarum marinarum admodum amplum. Inveniuntur uti Polypi, qui
Corallinis infidentes, adeo parvi funt , ut rantum niicrofcopio difcerni poflint :
alii magnitudinem patinx , alii integra: menfae xquant t^ I"io reverendus
Epifcopus & Philofophus Erich Pontoppidan * opinatur maximum Animal ,
quod in mari alitur, (& quocura Balasnx comparataz fbnt modo exiles pifcicuh)
ab ipfo Kraxen ^ Kraken vel Zee-korven nominatuni , elTe fpeciem Urticx mari-
nx, dubitaque an hoc animal non foret Leviathan : verum invenio Propheram
Jesajam vocare Leviathan , longum undulantem ferpcntem , draconem mari-
num. Cap. XXXVII. verf. r. Ideo hasc verba mehus convenire videntur cum
vafto ferpeute marino, ducenos pedes longo, quem Reverendus Epifcopus etiant
defcripfit & delineavit, & qui , ut ab oculanbus teftibus habeo interdmu ia
Norivegia vifuseft.

t E. PoNTOPPiDAN. Hift. von Norwegeu. II. pag. 40<J»
*• Id. ibid. pag. 394.

SUBSECIVA,

^7

pofTunt : fed illae cellulze infidentefque Polypi inveniuntur in
omni corpore marino; inhaerefcunt Conchis , Teftis, Ollreis ,
Lapidibus Mytulis , pedibus & corpori Cancroriim, Aftacorum
Squillarum &c. , imo inveni iis , Quercum marinara , quam fer-
vo, adeo denfe obteftam, ac unquam in Titano - kerato - phycis
apparuerunt. Omnia igitur memorata corpora, iiscellulis, tan-
quam cortice retiformi veftiuntur, fed nunquam hae cellulae ra-
mos emittere videntur , aut in altum acervari, fed juxta fe fe-
dentes.

Quando has cellulas , in iifque viventes Polypos in vitro cum
aqua marina attente contemplamur, extemplo convincimur,quem-
iibet Polypum elTe animal diftinflum , quod cum vicinis non
communicat , cum poffit brachia , contrahere expandere , ex cel-
lula cum corporis parte erepere , ingredi , nullo motu in vici-
nis apparente. Omnes hi Polypi cellulares vidcntur efle ejuf-
dem effigiei.

Verum potiffimum Polypi magnitudine & forma differunt, qui
variis fpeciebus fertulariae infident ( Z> ). Quemlibet autem hujus
generis Polypum effe animal peculiare ex fequenti experimento
clare fluere opinor.

Die 3° junii Anni 1757, ramulum Corallincs mnfcofce aherna
vke denticulatce , ramuUs in creberrima filamenta /parfis. Ellis
A'o. 4. , plurimis obfelfum Polypis , inmifi vicro cylindrico , dia-
metri pollicis , ut aliquas veficulas accurate examinarem. Ali-
quantum ad intervallum, akius, celerius, ex tubulo Vafis infufo
The^ infervientis, aquam marinam filtro colatam, infundcbam,
tum adhibito microfcopio, plures quam 30 vel 40 Poiypos vi-
debam,qui ob vehemenciorem aqua; infufionem e Corallinis ex-
ciderant , hinc inde in vitro natabant Qc) , & fe apicibus ramu-

loruni ,

(*) Tconciti vide in Tabulis ELLlsn.

(ff>Vide Natantem takm PoJypum Tab. noftra V. fig. 7. D,

D 2

£g OPUSCULA

loniiTi, ex quibiis excideranc, itemiTi affigebant, interdum ofFen*
debant ramulos jam a Polypis obfefTos , a quibus non hofpitali-
ter , uti apparebat excepti , arcebanrur , adeo ut nonnulli diu
aptum domicilium , qua^rere tenerentur : videbantur natatu cito
fatigati , qui enim tempore fex vel o6lo minutorum , quibus amae-
no hoc confpe6lu deleftabar , fedem non invenerant, cadebanE
ad fundum vitri, hi elapfis tribus quatuorve horis eranc mortui (J).
Hi Polypi quatuordecim brachiis erant inftru6li, quae inter na-
tandum furfum deorfumque movebanc, fimilem fere ac remigato-
res in fcapha motum fufcitantes.

Quoniam igitur hi Polypi fe folvere a Corallinis poflAinc, &
per aquam natare , cum iflis Corallinis non unum idemque cor-
pus efficiunc: fed quilibec Polypus efl: fingulare animal per fe fub-.
fillens & quod nullam communionem cum aliis auc cum Coral-
linis habere , vel idem animal cum illis efficere videtur ( e ).

Maxima fpecies Polyporum , exaraini partium aptifilma , a me
vocacur Polypus ruberrimus, five incarnatus: hic plerumque in-
fidec CoralIina3 tubularice laryngi fimili. Parte infima corporis
affigitur cavis canalibus Corallin^ , ex quibus tamen icerum facile

elabi-

r^/) Nob. JussiEU ferc idcm obfcrvavit, cum inquit, Hac ammalcula, qu^
iota noae fuerant in aqua mariiia in vitreo fchypho , maximd parte ex tii-
bisfunt egrefa. Mem. de l'Acad. 1745. pag. 300.

(,?) Qui patrociiiamur fententix, Corallia efle produaum Polyporum , opi-
nantur totum Corallium elle modo fiiigulare animal, cum tot capitibus ac funt
Polypi : afTciunt buic aniraali os efle intrinfecus & figuro: ramofa: : hoc os ab
omni parte effe inveftuum carne , hanc efle carnem animalis. Difcrimcn intcr
Corallia & Kcrato-phyta tautum efle , quod fulcra ofTis in animali fint in Co-
ralliis lapidea, in Kerato phytis cornea. Donati epift. ad Tre^tbleum. Philof.
Tranfad. A° 1757. pag. 5p. Magis plaufibilis & ukeriori indagine dignior eft
fentemia magni LiNN.iii, qui dicit, fertularia, variaque alia cum iilis con-
venientia corpora, radices habeut expaufas in morem Plantarnm: fed eannn
flores viventes & motus voluntarii , probant ejje omnino animalcula viventia,
lu Epift. ad rae fcripta, Et in Syftematis Natiu« Editioue decima. pag. 807,

SUBSECIVA.

29

elabitur , praecipue quando aliquot diebus fuit fervatus, & dc-
feftu alimenti emacuit : tum enim non amplius fe ereclum tenere
poten:, fcd in l.tus inclinat, inflexus, cum vero mortuus efl:, &
Corallina concutitur, ilico excidit. Microfcopio facile difcrimen
videri potefl: , inter afperam cutem Polypi , & glaberrimam fu-
perficiem Corallin^ : quando quoque quis Corallinam tubula-
riam , mukis viventibus Polypis obfefTam , fpiritui frumenti in-
mittit, ilico diilingui poteft, molle corpus Polypi fe contrahentis
a tubulo, qui prse duritie figuram retinet.

Equidem conviftus fum , ha^c omnia tantum probare , Poly-
pum & Corallinam tubulariam five canalem , quem inhabitat ,
efi^e duo di{l:in6la corpora : fed hoc tamen non demonflrare ,
eum canalem cum Polypo non fimul crevifl^e , quemadmodum
teredo , qui palos perforat , cum tubo , in quo habitat , timi
Efchara tubipora &c. cum animalculis, quae ei infunt. Sed &
haec Corallina multum ab aliis difcrepat fpeciebus , tam in ra-
dicibus & modo crefcendi, ut quidem novo examine opus fit,
ad ejus plenam defcriptionem exhibendam.

Polypus incarnatus infl^ru^lus eft duobus differentibus brachiis,
quod in aliis Polyporum generibus non invenitur. Inferiora &
maxima bracchia numero funt 1 8 aut 20 a , expanfli formant^ ^ab
patinam, in cujus medio, proprie efi: corpus Polypi pulcberri- Hl.fig.
me rubri coloris. 2,3,4,

Corpus hoc Polypi in duas dividi poteft partes, infima pars,
cui cauda adhcerefcit, Corallinam tubulariam ingreditur , efl: ro-
tunda, applanata , in medio perpendiculariter erigitur h corpus^-jt^j^
pyriforme , parte crafliore furfum , circa quod \i aut 14 mino-lll.figc
ra brachia funt circumpofita , horum enim numerus non femper ^' ^'
efl idem: P..)lypus potefl hoc corpus pyriforme in magnam lon-
gitudinem c extendere, praecipue cum praeda capta, fe contra-^ ^ab^
hit, potcfl:que id tantopere abbreviare, ut tantum pilam exiguami^i%-2.
in plano pofitara aemuletur ^. '

D tfrig. 3.

3 • In c.

30

OPUSCULA

In medio parcis fuprem^ hujus corporis pyriformis , os Polypi
efle videtur , fed propter partium parvitatem omnia clare inter-
nofci nequeunt, quamvis optimis in ufum vocatis microfcopiis ,
iit in maximis aquse dulcis Polypis; niliilo minus propter magnam
in utrifque convenientiam cito convincimur , elTe ejufdem generis
& ftrufturae animalcula.

Brachia hujus Polypi vehementer amplificantibus microfcopiis
«f'S-»»infpe6la a^ in aequali cute inftar corii galei pifcis aut corii Ca-
^' melinc QSegryn^ obteguntur: forte ut animalcula natantia, illo-

rum pabulum , meHus caperent, irretirentque , ne elaberentur.

Quando ultimis Aucumni menfibus, uti Oftobri & Novembri,

majores hos Polypos contemplamur, in multis deprehendimus ,

ubi corporis pars piriformis planitiei affixa eft , exiguas rotundas

5Fig.3,veficuIas, rubulo Z> tanquam bafiadnexas, in rotundum exeuntes:

'^^;/^- in aliis ofFendi feptem vel o6lo veficulas fibrillse c affixas , ve-

III,fig'.4.1uti folia ramis adhaerefcunc.

f' Pofl: multas repetitafque obfervationes non aliter concludere

pofiiim, quam has veficulas efi^e ova Polyporum , quae matres e
corpore cjiciunt cum in requificam adoieverint magnitudinem ;
nam in Corallinis & partium interfiitiis multas fimiles vidi vefi-
culas, ex quibus novi , poll aliquot dierum intervallum, prodi-
bant Polypi (/).

Aliae

(/") Clarifl JussiEU idem obfervavit, quamvis ufum veficuIarHm ignorave-
tit : Nounulli hoyuni Polyporum praciptie majores , habenf praierea fupra
prima cornua, annuann formatum ex multis papiUis^ vel granis rotuncUi
ruhris , adnexis pedunculo admodum pa' vo , cujus ufum nondtim intelligo,
Memoir. de PAcad 1742. pag. 297. Donatus iiicjuit , l^idi ad locum infimum
venfris in nounullis Polypis , aliquot hydatides, rotundas ^ admodum parvas ,
fKolles, pellucidas^ flavefcentes vel ad pallidum vergenfes : lociis uhi funt ^
earumquc figui a , nie in cam conjecerunt cpintonem , illas cfe Vva Po/ypi:
Ova hcec forte non funt majora fiuam quadragtfima pai s linea: fcparanttir
a Polypo cam ille movetur, fe affiigunt corpori , in quod labuntur, hilioire
Maturclle de la Mer Adiiatii}ue pag. 49.

S U B S E C I V A. 31

Alix fpecies Polyporum , praecipue cellulas inhabitantium ,
quibus corpora marina inveftiunt , ova ponere videntur mem-
brange tenui , alb^ , vifcofas fimilia , uti femel manifefto vidi
fuper Cochlea majori, quae licet habitaretur a Cancello, nihilo
minus in fuperficie gerebat ova a, maturos faetus, & teneros Po- Tab
lypos , diverfarum magnitudinum. Ill fig*^.

Omnia Polyporum ovula , cujufcunque generis obfervaverim ,
femper mihi apparuerunt difcreta, ex quolibetovo, tantum uno
prodeunte Polypo : fed in Ovariis, quse Nob. Ellis delinea-
vic , varia inerant animalcula ; ideo opinor haec effe Ovaria alio-
rum Infe(5borum marinorum , & quidem qualia delineavi in Tab.
V. fig. 7.

Si Polypi fint animalcula, quae femper in eodem manent lo-
co , mifl:io locum habere nequit : fed majores Polyporum fpe-
cies, quge liberae per mare vagantur, velutl caput Medufae, mu-
tua copula propagant fobolem , faltem hoec animalia mutuo am-
plexu conjunda, inventa funt (g).

JDe NonnuUls alus InfeSfis Marims.

Quando magnam Corallinam vel fertulariam recenter ex mari
extradtam , in Porcellaneo orbe , cum quadam aquae marinse co'
latae copia ponimus , fundufque orbis fuerit profunde caerulei
coloris , ramuli explicentur , & microfcopio fpeftentur , inregra
filva effe videtur, in qua prceter quiefcentes Polypos multa dif-
ferentium fpecierum funt infecta.

Sed antequam ad eorum defcriptionem pergam , in anreceffum
notabo, exiguas luccntes fcintillas, quas inprimis jeflate & flante
Euro (?'), innumerabili copia in fupcrficie motae elifaeque aqu^

marina^

(^) Autoritate illuflris Philofophi Stokke in elaborato opere Zelfs-kennis
pag. 243.
(»■) Prope iufulas promomorii viridis , tanto iiuerdum C\xi\t numero , ut

OTaritimi

32 OPUSCULA

videmus, efle admodum exigua animalcula, bon« notse microfco-
pio tantum confpicua (^). Ut ea colligamus, capiatur hcmina
aqu3e marinje plena, in qua noftu hae lucid-e fcintill^e fperlan-
tur, filtretur aqua donec copia, qure cochlear impleat, fuperfit:
hujus gutta ponatur in vitrea lameJla , & microfcopio, non pa-
rum amplificante , infpe6la , animalculorum memoratorum ma-
o-num numerum exhibebit , quorum tres diftinguebam fpecies a,
IV.fiVi* Si omnia infe6la, quas in aqua marina offendi, delineare cii-
ralTem , plures exhibere potuiffem figuras , quam J o b l o t exhi-
buit, in obfervationibus microfcopicis : cum numerus infe6lorum
marinorum, infinite fuperat eum aquarum dulcium : ideo tantum
me contuli ad ea quse oflreis accrefcunt , aut Corallinis oftrea
obfidentibus, & propter pecdiarem formam adnotatione dignifli-
ma funt Vifa (/).

Intcr hcec funt , qu?e 06i:obri 1756 , & dein aliquoties cuni
Corallina , a doUo , vadum maris indicante, abrafa, mihiallata
funt. Ifec animalcula rapidiflime Corallinas perreptabant , aut
pernatabant, poHerioribus fex uncis ramulum apprehendebant , ei
fe affigentia , uitra fidem fe celeriter prorfum & antrorfum in
omnes firus & flexuras convertebant: mihi videbantur vefci Poly-
pis eorumve ovis , nara multa fruftula rubicunda in eorum ven-
triculo deccgebam.

Pauca funt vcgetabilia marina, falcem quge hic terrarum in fun-
^ do

maritimi horum animalculorum luce , carinam navis videre potuerunt. D°.
Plot Suffordshire. pag. 1 17.

(/^j In mari plurima & majora lucenria funt infedta , de quibus videafur
LlNN.^EUS de Natura Pclagi. pag. 9. Adler de NoAiluca murina in Luinai
amxiiirat. Acad. Tom. III. pag. 202. Vianelli nuove luci nodurn»' delle aqua
jnarma. Vener. 1749. Reaumur merveiile des Djils & de Ja lumieie, qu'i]s
repandenc. Memoir. de TAcad. 1723.

(/) Viden jcflunL Tabula IV, vcluti microfcopio fpedantur , oculo tan-
tum apparenc duaium tnumve linearuni , corum nnika etiam luccndi qualita-
tem habcnt.

S U B S E C I V A.

33

do maris capiuntur , quin microfcopio infpefta , aliquod miran-
dum infe6lum (w) alant, habeantque , .quod videtur efle Poly-
pus racemofus vel bullularis. Hoc animalculum , maxime amplifi-
cante microfcopio infpe6lum , congeriem parvarum campanula-
rum vel bullularum aemulatur , qu^ trunco adnexae, hinc inde jab
expanduntur : fimulac animalculum prsedam offendit , omnes^I^%''
campanuloe celerrime clauduntur, semulanturque uvarum racemum
uvis refertum. Hoc animalculum ultra modum fsecundum eCc.
O6lobri in ramulo Corallinae, infidente ofiireo, pauca videram,
fed tempore quinque vel fex feptimanarum tanto increverant nu-
mero, ut fere totum OHreum obtexerint.

In aqua dulci in Brittannia fimilia inveniuntur animalcula ,
faltem multum cum his convenire videntur , fecundum defcrip-
tionem & iconem in B. Martini magazine of Arts and Scien-
ces. Ottob. 1757. ^ ^" ScHaFFER befchrybung dcr Jrm-polypen.
Tab. I. fig. 3.

De Fropa^atiofiG & Ovarils mnmdlarum
Cochkarum & mJeSforum marmorum.

Si fummi Creatoris fapientiam & Providentiam , in alendis &
confervandis avibus , infe6lifque aereis & terrenis , veneremur :
non minus admiraturi fumus pifcium , aliorumque marinorum ani-
malium aeconomiam & propagationem : efique hoec materia, de
qua ratione fingularium phsenomenorum & vafhce amplitudinis
perparum huc ufque a6lum efl:.

Inter natantes pifces femper utrumque fexum mafculinum &
foemininum internofcere licet.

Qui ad genus Cetaceum vel plagiuros pertinent, nonnuilique

C»;) Eft Sertularia Polpina Linncei N*. 44. Syft. Naturx edit. X.

E

34 OPUSCULA

generis cariilaginei vel chondropterygii , inftruuntur genitalibus
internis & externis : Mares pene, telHbus, proftatis: Fa^minae
uberibus, Vulva, Utero («). IVIircentur inflar multorum anima-
lium terreftrium, vivos pariunt fcetus, quos mammis laftant.

Aliis pifcibus funt ladles & ovula , qu^ mucuo corporum af-
friftu ejaculantur, & qiiae deinde fponte excluduntur (o ).

Eruditiflimus Septentrionalis Philofophus & revcrendus_Epifco-
.pus Erich Pontoppidan qucm fcepius laudavi , obfervat , omnes
pifces oviparos, annuatim ilatis temporibus ad littora appropin-
quare , ut in quietis fmubus ova in majori fecuritate ponerenc ,.
quam in alto mari : fed quod mirandum , cum plurima ova pofue-
runt, & in mare redeunt ,Iapides aliquot ex vado maris deglutiunt,
qui fuu inftar faburra3,Ioco ponderis forimi ejectorum ovorum (p)..

In

(^n") Pifcis , qui Galeus flavus appellatur , duplicibus genitalibus gaudet:
Mares duos penes , fasmina; duas habent matrices. Poktoppidan Nat. hiil. voii
Norw. II. p. 217.

(<?) Omnes Cetacei Sc Cartilaginci longi & plani , vivum fa:tum abfque ovo ,
vel ovo inclufum edentes, intus uccrum , mares ccftcs acque proftatas, extus ve-
ro oigana ad gencrationem & corpora ad coitum apte ftrudahabent: omnes hinc
eoeunt , ita ut faemella in dorfo jaceat , & fupervenientem marem in elemento
aquse inftabili , pinnis excipiat, ne autem delabatur, appendicibus juxta puden-
da , vel forma lata & fupine fcabra , vel amplexione caudarum , ut in cartilagi-
neis latis, impedir. Omnes Spinofi & cartilaginei ovipari, tcretes & angulofi ,
Ovaria faltem & Veficulas feminales , neque ulla alia externa ad generandum apta
habent organa , (excepta Muftela Vivipara & forfan Murarna) apud hos attritu
mutuo ventris unius , alterius genitura elicitur : fpernia mafculinum irrigando
ova temina; imprsgnat vel frcundat : fannina; pinnis ventralibus lcobem in acjuae
fundo excavant, fupra quam 8c in locis quietis ca depouunt, ut ,. aqua median-
te, arena obruantur: imo faxa Salmoneseligunt, & cavernas fub illis efformant..
Stelleri ohfervatlones de generatione Pifcium in novis Conunent. Acad. Pe-
tropolit. Tom. III. pag. 405.

De congrellu Lupi mcretur legi Argillander Unterfuchung vom Laichen
des Hechtes in Ahhandelungen der Sch-voedifchen Academie. Tom. XV. pag.77.
& de Salmonc. W. Grants von der Paarung und fortplantfung des Lachfes.
i;bid. Tom. XIV. pag. 142.

(^) Verfuch einer Natur. hift. voa Norweg. Tom, IL pag. 195..

SUBSECIVA. 35

In Pifcibus teftaceis , uti Cancris , Aflacis , Cancellis ctiam
genus mafculinum a fjeminino di(lin6lum eft : fed aliter con-
chae, cochlece & Tellinae funt comparata?, in his enim pauca?
funt , in quibus fexus dignofcitur, veluti in buccino majori Per-
fico vel Cymbio, in muricibus vel Purpuris, Trochis, Cochlea
fornicata , & forte in pluribus aliis , nondum fatis accurate exa-
tninatis. Conchae marium aliquanto minores funt , plurefque fed
tenuiores fpiras habent, quam femellarum.

Plurimae utriufque fexus funt , adeoque hermaphrodita^ : harum
funt tres fpecies

1°. In quibus nulla organa generationis , five mafculina five
faeminina inveniuntur, & qua3 non conjunfta cum fuo fnnili ni-
hilo minus genus propagant veluti funt Patellse , Oftrea &c.

2,°. Quse , quamvis utraque organa fimul habeant , fe tamen
imprasgnare nequeunt, fed alio egent, adeo ut quilibet animal
fimul impraegnet , & impraegnetur , veluti funt Coclileae ter-
reftres.

3°. Quse, etfi membra utriufque fexus contineant, tamen duo-
bus aliis egent individuis, ut fe mutuo impraegnent , ideo unum
femper tenetur confcendere bina alia, quje funt in copulatione,
Hujus generis funt Bulinus & Coretus , & ob hanc rationem
faepe magnas moles horum animalculorum acervatorum vide-
mus (5).

Cochlese , Tellinae afaque infecla marina multum in propa-
ganda fobole inter fe differunt. Multae , veluti Buccinum ma-
jus Perficum, vivos propignunt faetus, aliquando millenos fimul;
Ofl:rea funt menfe Junio ovulis plena; finiente Julio vel in prin-

cipio

C^) Adanson Hi/Ioire da Coquillei. pag. ^y. Priraus qiianmm fcio efl
author, qui has eiiguas cochleas defcripfic, notavitque Buhnum in fumma ple-
ruraque aqua natare; in Zelandix infula Schowjoen ■, praefertim in hct Dyk-zva-
tsr tura etiam in finubusquotidieahomoreinundadsjmagnonumcroinveniuntur.

E 2

S6 OPUSCULA

cipio Augufli vivos alunt faetus (r) ; fed plurimae cochleamm
fpecies ova propignunt.

In nonnullis quodlibet ovum , pcculiari dura membrana eli
obdu6lum , veluti ova plurimorum infe(florum terreftrium : ita
quoque funt Gammarorum, Cancrorum, Cancellorum Eremltse ,
Squillarum &c. Ova.

Aliorum vero ova, uti Biilini, Coreti, Balani acervantur in
Ipecie glutinis , uci jacent ova ranarum.

Plurimarum aliarum Cochlearum ova, rum & faspije (j) ja-
cent in veficulis membranaceis , quae fibris uniuntar , & tum
Favago vel MeUcera vocatur (Q. In qualibet veficula func
quinquaginta, fexaginta vel plura ovula, adeo ut aliquot mille-
na ex hujusmodi acervo prodeant; hoec Ovaria fecundum Rum-
PHIUM (©) in Indiis orientalibus, ubi plures in littoribus func
Cochleaj, quam in Belgio, incolis cedunt cibatui.

Admodmii verofimiliter fufpicamur, quamlibet cochleam pe-
culiari efle inftructam ovario. Qucedam inveniuntur, quae ob fin-
gularem fabricam admirabilia func & cognofci merentur (w).

Ovaria Concharum vel Cochlearum , quae in littoribus noflris
func vulgaria, a pifcatoribus , Uvarum racemi appellantur: olim
credebantur elTe Plantae marinje & appellabantur Alcyonimn Fe-
Jica Marina.

Dux fpecies Cochlearum in noftris littoribus inveniuntur :

major

{r") Leevvenhoek Epin:. P3. Continuat. 4.

(5) Natuurkundige Veyhandeiingen by Houttiin. Part. I. pag. 379.

(r) Purpurse, verno tcmpore,re colligentes ineundemlocum , condunt , quam
Favaginem CMsA/xjj^av) vocanc, cjuse veluti favus eft apum , verum iion ita d't-
gans , fed cjuafi ex puraminibus cicerum alborum muJtis inter fe compofita».
Aristoteles in Hift. Auimal. Lib. V. Cap. 15.

(■y) Amboinfe Rariteickamer. pag. 107.

(w) Ex quibufdam non vulgaribus Authoribus, quasdam figuras defumpfi,
& iterum dclineaxe fcci. Tabula noflxa VI. Vide etiam Lister Exerft. alt,
Tab. VJ.

SUBSECIVA. 37

major plerumqiic in Mari Germanico capitur , cujus ovcirium in- Tab
ferius eft dclineatum, minor ell: vulgaris ceditque cibatui. Utriuf-V.fis.^.
que ovaria componuntur, uc dixi, cx magno veficularum nume-
ro: membrana has veficulas formans efl diiplex, & parte inferio-
re valvula inftruicur , quae aeris aqugeque marinae ingrelTum arcet ,
fed qu?e exitum faetu maturo ex ovis concedic.

Omnes fxtus non fimul excluduntur , ex nonnullis veficulis
Cochleas prognatas vidimus , quando in aliis adhuc multis con-
cluduntur ova: plerumque obfervavi ex interioribus veficulis pri-
mas prodire. ,

Menfe Aprili, Majo, Junio hoec Ovaria lapillis teflifque adha»-
rentia , magno numero comparari pofTunt: quando fervantur in
Vitro cum aqua marina , qux bis quotidie renovatur, cochleas
modo nafcituras videmus , quas brevi exeunt, ferpuntque fupra
Ovariimi & Vitri fuperficiem : fed fi intra quatriduiun non nafce-
bancur, apud me nunquam in lucem prodibant,

Ssepius admiratus fui ejufmodi Cochleam propignere Ovarium
pofi^e, quinquies vel fexies fuperans fuam magnitudinem , fed id,
quantum afl^equi potui , fequenti fic modo.

Animal ova poficurum, fe lapidi adjungic, primumque viginti ,
quadraginta vel fexaginta enititur Veficulas: elapfis quatuor vej
quinque diebus, fimilem numerum Veficularum juxta alias ponit,
donec enixum fueric omnes : ova haec funt mollia , glucinofa , fi-
bi, lapidique adhcerencia & pofiea augencur.

Hoc Anno 1758 propagacionem vulgaris flavas Cochle^ forni-
cac^ examinavi. Eum in finem menfe Februario, eorum aliquoc.
pofui in vafis vitrefs aqua marina refertis, una cum lapillis, ceftis,
& quercu Mariria , aquam ad minimum, femel quocidie, reno-
vavi: menfe Aprili f^avefcences cochle^ ova in quercu marina po-
nere incipiebanc: elapfis tribus feptimanis Cochle^e fornicatge ova
ponere inceperunc, non in quercu marina fed in parietibus vitri
tantillum fupra aquam.

E 2 Ovaria

3S

OPUSCULA

Ovaria Cochleamm flavefcentium erant fimilia Cochlearura
vulgarium , parum rotunda & elevata , fibi mutuo adhjerefcen-
cia : fed ea cochlcarum fornicatarum erant plana, applicata vi-
tro , non ut aHa multum inter fe cohasrefcebant , fed motu 6c
conculfu aquee diflblvebantur & in fundum cadebant.

Ovaria flavefcentium Cochlearum infl:ar albi glutinis appare-
bant , microfcopio fpedata , intrinfecus maculas five pundta flava
habebant : verum ovula Cochleas fornicatge inflar arenae tenuis
videbantur, plane perfpicua3,.nifi quod pundum medium fuerit
ex albo cinereum.

Omittere nequeo , flavefcentes hafce Cochleas etiam non uno
eodemque tempore, omnia ovula eniti, fed aliquam tantum par-
tem, poH: duos trefve dies alia, ut numerus increfcat , atque ita
porro, donec penitus fint vacu».

Verum quamcunque adhibuerim diligentiam ut haec ovula ex-
cluderentur , voti compos fa6lus non fum , quamvis duobus men-
fibus cuftodiverim , & quotidie aquam marinam recentem pro-
pinaverim.

Quando menfe Februario & Martio recedente mari , in litto-

ribus hujus Infulac fpatiamur , in arena magnam multitudineni

Xab exiguarum Veficularum videmus , a quae collo inflexo inhseref-

V.fig. i.cunt arenae , hoe microfcopio fpe(5latae obfervantur ovulis Au-

rantii vel fulvi coloris plenas. Ex his Amphitritte propignuntur

iTab.V. quce natcT, mox in arenis fe abfcondunt b.

fig. I. c. (^m^-j Corallinam , fertulariam aliafque plantas marinas seftate

examinamus, mukiplicia detegimus ovaria; nonnulla Veficularum

inflar vidi inmediate anncxa Qx) Corallinis , alia quafi ope fi-

cTab.V. brillarum c vel appendentis pedis: contigit,ut in fole aprico,hu-

^'^' jusmodi veficulam examinarem , ut operiretur, tum fcetus hinc

inde miro modo per vitrum difpergebantur, quemadmodum tem-

pore

(at) D°. Ellis fimilcs delineat , fcd perpcram pro ovis Polyporiim lubct.

S U B S E C 1 V

39

pore vernali currunt prodeuntes Aranei , quorum nidgs attingi-
tur. Plurima aliquot fsetus caepi, microfcopio fpeftabantur , uti
exiguoi manuenfes bombce beilicse : in quzenam animalia mutanda
erant, nondum explorare potui; affirmare tamen audeo, non fu-
turos Polypos 5 quamvis hi admodum frequentes Corallinis infi-
deant, quia ova polyporum feparatini, non autem plura in una
Veficula , jacent.

In Alcyonio, quod pulmo marinus vocatur, Ovarium ofFendi ,
quod oculo inftar albi cremoris laftis videbamr , fed microfco-
pio parva alba ova apparebant, vifcofo humori infidentia, velu- Tab.V.
ti ova in ranarum fpermate. Vehementer dubito, an non fue-%8'
rint ova Balanorum marinorum, quia multi exigui Balani, tan-
tum microfcopio diflinguendi , alcyonio huic infidebant.

Finis Libri Frimi.

T A-

40 TABULARUM EXPLICATIO.

TABULARUM EXPLICATIO.

Tahula prima.

Fig. I. Concha Tellinse alba , cui (a) major & (^) quKdam
minores Sertularias increfcunt.

c, Radix fertulari^e majoris.

d. Radices Minorum.

Fig. II. Eadem major Sertularia microfcopio vifa.

B. Modus crefcendi per articulationes.

C- Fibroe in radice a circumferentia ad centrum decurrentes.

Fig. III. Confervse fpecies , CoraUina rubens , Mufcus marinus
riibens, vel, Corallina ramulis dichotomis, teneris, capillaribus
ruhentihus, didta. Ellis Tab. XXIV. No. 5. e. E.

A. Ramulus hujus confervae microfcopio vifus, plurimas gerens
Veficulas feminales B.

Fig. IV. A. Frullum Algae five Quercus marinas , cum pun6lis
albefcentibus.

B. Idem vifum microfcopio, quando apparent.

C. Veficulae feminales , femina matura emittentia.

Fig. V. A. Alcyonium ramofum , molle , multis Qa^ Polypis

. obfeffum.

B. Ramulus hujus Alcyonii juxta longitudinem dilTe^lus , & mi-

crofcopio vifus , qiiando apparet fubftantia media in cellulas

divifa.
h. Plurima pun6la nigra, quae femina credo.
Fig. VI. Ramulus Sertulariae, plurimis veficulis obfeffus. A.
B. Hae VeficulcC per microfcopium vifae.

Tahiila fecunda.

Fig. I. Ramulus Confervce magnitudine naturali.

Fig.

TABULARUM EXPLICATIO.

4c

Fig. 11. Idcm microfcopio vifus , tres Polyporum fpecies gerc-

bac.
a. b. Du32 divern.e fpecies, qu£e pedunculo erant affixse.

c. Terria fpecies , qua^ minor iii cellulis habicans , his , quali
corcice, confervam inveftic.

d. Polypus morcuus.

Fig. III. Corallina tubularia Laryngi fimilis.

Fig. IV. Medius & major hujus Corallina^ ramulus per microf-

copium vifus, quinque diverfos habebat Polypos. Littera in

his ambabus figuris eadem fignificant.
a. Prima & Maxima Polyporum fpecies , quam coccineam voco ,

& figur^ II, III, IV Tabulae Tertize fortiorc microfcopio vi-

fam exhibent.
h. Sccunda fpecies, prjecedente minor.

c. Tercia, qua? eadem uc hujus tabulae fig. II. litt. b.

d. Qaarta, qu3e eadem, ut illius fig. litt. c.

e. Quinta , quae minima Polyporum fpecies , quam , valde am-
plificante microfcopio vifam , exhibec , tabul» tertise figura
prima, C.

f. Cellulae, quas quarta fpecies inhabitat.

Fig. V. Corallina ere6la pennata , denticulis alternis cauli ap-

preflis. Ellis Tab. VL in hujus extremitatibus nullos Poly-

pos fed tantum in cellulis, trunco affixis reperiebam.
h. Cochle.ie minimae Coreti di6loe magnitudine au6i:se in B.
c. Efchara minima , millepora , cruflacea cellulis tubiformibus ,

animalculis quibufdam habitationi infervientibus. C exhibet

has cellulas tubiformes magnitudine au^flas.
Fig. VI. Corallina abietis forma , quam menfe Decembri acce-

pi: ejus rami Veficulis vel ovulis (^a) per paria ordine pofi-

tis, erant obfefii.
A. Talis Veficula vel ovulum microfcopio vifum. Differens a

Veficula prsecedentis Tabulae fig. VI. B.

F h. Cochlea,

42 T A B U L A R U iM E X P L I C A T I O.

h. Coclilca, c , Efchara minima millepora, iit in prascedcnte fi«

gura, magnitudine au6lae B. & C.
d.d. Duo corpufcula fufca , quce microfcopio Vifa, nidum ver-

miuni referunt in D.
Fig. VII. Corallina pennata & filiquata, ab oftreo abflracla: in

hac praeter tres Polyporum fpecies ah, Z^ B, (quae eadem

ac in fig. If.) fex alia infe6la reperire contigit, quse delinea-

ta funt Tabula quarta.

Tabiila Tertia.

Fig. I. Minima Polyporum fpecies: A conferv^e viridi infidcns,
vix oculo confpicuus; idem B lente oculari & C fortiore vi-
fus microfcopio.

Fig. II. Polypus coccineus, figur^e tercise & quanae praeceden-
tis tabulie, hic fortiore vifus microfcopio.

A. Hic Polypus expanfis brachiis, prccdam exfpedlans.

B. Idem, contrahendo brachia, prjedam arripiens.
a. Brachia majora inferiora. N*^. 16, 1 8, 20.

h. Brachia fuperiora breviora. N°. 12, 14, 16.

c. Corporis pars fuperior pyriformis, inferiori comprefl!ae.

d. Infidens.

e. Locus, ubi Polypus Corallinae inhsret.

C. Idem Polypus a parte anteriore vifus, cum corporis partem
fuperiorem pyriformem in globulum contraxerat, quod in ma-
joribus hujus fpeciei Polypis Fig. III & IV magis vifibile.

Fig. III. Similis Polypus coccineus , ceeteris major , ex cujus cor-
pore (ubi partes c & d conjunguntur, 06I0 ramuli enafceban-
tur, (c) qui in fummitatibus tres gerebant globulos , pun6lum
rubrum in medio habentes.

a. Brachia fuperiora majora.

i. Bachia inferiora minora.

TABULARUMEXPLICATIO. 43

Fig. IV. Polypus ut prsecedens , fed in hoc ramuli c in lonn-i-
tudinem creverant , & 06I0 vel decem globulos vel ova ge-
rebant; ex his decifis novi proveniebant PoJypi.

Fig. V. Concha Buccini, Cancello domicilio inferviens, gerens
in A fingularem Polyporum fpeciem , qusi cellulas inhabitans ,
quas ad latera expandit, nunquam in altitudinem increfcit.

B. Ovula & juniores Polypi ex his ovulis nati ut per microfco-
pium apparebant in D.

C. Balani huic conchae etiam infidentes.

Fig. VI. Alcyonium digitatum, undique aftcrifcis notatum.

a. Foramina Polypos continentia.

Fig. VII. Idem Alcyonium tranfverfim difleftum ut fubftantia in-

terna fibrofa, cavitatibus plena appareat.
h. Polypi in fupremis cavitatibus.

Tahiila Quarta.

Fig. T. Tres fpecies animalculotum lucentium in guttula aqu^e

marinae fortiore microfcopio viforum.
Fig. II. Mirum Animalculum in corallinis, a doliis marinis co-

niformibus abrafis, repertum.

A. Tales minores erant centeni.

B. Decem vel duodecim erant hac magnitudine naturali.

C. Idem B aninial microfcopio vifum.

a. AntenuK.

b. Primum par peduni.

c. Secundum par.

d. Tertium maximum par.

e. e, e, e. Quatuor Veficulae oviformes , quas natando move-
bat.

//. Sex pedes pofleriores , quibus finiul corallinam arripiens,
quaquaverfum fe fleftere poterat.

F 2 g. Cauda,

44

TABULARUM EXPLICATIO.

g. Cauda, & Anus.

h. OcLili. - ^

Fig. III. Aliud Animalculum in eadem Corallina repertum.

A. Illud animal pronum.

B. Supinum.

C. Fortiore microfcopio vifum.

Fig I, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, lo, ii, 12. Sunt infeaa
marina , qu^ Sertulariis & Corallinis infident hic delineata
ea , qua apparenc magnitudine , quando 3^ vel quarco lente
microfcopii Anglici D^ Cuff infpiciuntur.

Plurima funt Nocliluca, hoc quod littera c in 8 notatur rario-
ris erat formse, plurima habens membra..

Tahnla Qulntct*

Fig. I. A. Ovarium Amphitritis, menfibus Februario & Martio-
hic in littoribus, maxima copia repciiundum.

B. Idem microfcopio vifum , quando ova contenta diilinfte ap-
parent.

C. Animalculum microfcopio vifum, ex his ovis natum.

Fig. II. Ovarium Buccini vulgaris , Oftrei conchae vermibus exe-

fae, affiyaim.
a. Veficula, ex quibus hoc ovarium conflat: , difTecla, ut parva.

buccina confpiciantur.
h. Parvula buccina ex Veficula exemta.
c. Polyporum fpecies, margini conchgs infidentes.
Fig. Ilf. Ovarium buccini majoris.
a. Ovum five Vcficula difTefta,
h. Buccina ex hac exemta.
Fig. IV. Ramus quercus Marinae , cui A cochlea ova ponens

B infidet.
C, Heec ova microfcopio vifa.

Fig,

TABULARUM EXPLICATIO. 45

Fig. V. Alia cochlea, ova ad marginem vltri pcnens B, quag

niicr(>rcopio videntiir in C.
Fig. VL Ramus Seriulariae, cui qusedam ovaria (Z») affxa.
c. Quidam Polypi huic ramo inlidentes.
Eadem microfccpio Vifa delineata funt in B , cum quibusdam

animalculis cx ovis hujus ovarii prodcuntibus. C.
Fig. Vir. Aliae Sertularia: ramus , cui ovaria pedunculo inniien-

tia, erant affixa. (^).
B. Ha?c ovaria lente oculari vifa. *

Cc. Polypi hujus Sertulariae.
D. Polypus , fortiore aqu^ infufione , ex cellula excifus , per

aquam libere natans.
Fig. Vlir. Alcyonium , Pulmo marinus diftum , cui mucus al-

bus , inflar cremoris laftis , adhserebat , qui microfcopio vi-

fus, ovarium effe apparebat, forfan Balanorum , quia plurimi

parvi Balani B, raicrofcopio tantum difcernendi , huic Alcyo-

nio inlidebant..

Tabu la Sexta.

Fig. I. Defumpta efl: , ex EJJays and ohferHations Phyfical and
Litterary. t)°. Edinh. Fol. II. pag. 8. & rcpraefentat Favagi-
nem Buccini ampullau a D°. Garden ex Carolina AuHiali
mifTam.

A. B. C. D. Ligamentum, cellulas hujus favaginis conneflens,
ejufdem, cujus cellulae, fubfiantiae fed durioris & craflioris.

E. Cellula integra per tranfparentem membranam contenta buc-
cina pr^Ebet videnda.

F. Ccllula aperta, buccinaque in illa contenta.

G. Parva buccina, ex cellula exemta.

Fig. II. Reprasftntat Favaginem Buccini ampullati , clavicula
fulcata, una parte cujufque orbis in planum ccmprefla. Liller.

F 3 Pl.

46 TABULARUM EXPLICATIO.

Pl. S7S & 879. repertam in America Septentrionali. Hcec
figura defLimpra efi: ex J. Ellis Natural hijlory of Corah.
Tab. XXXIII. fig. A. a.

A. Cellula, & Buccina in illa contenta.

B. Buccinum, magnicudine naturali.

Fig. III. Ovarium alicujus infefti marini ex P. Brown Natii-
ral hiflory of Jamaica. Tab. 40. fig. X. Sloane in Tom. I.
HiftoricB Jamaicce idem Ovarium deline^t Tab. 24. fig. 3, &
nominat Feficariafn marinam , non ramofam , c veficuUs , in-
fimdihuU forma^ memhrana ^ undula exflante^ coronatis ^ con-
flantem. i!\ddens in quibusdam veficulis fe parvum inveniffe
buccinum.

Fig. IV. Eft prima figura tabulse Vicefimae primse , ex Scilla
fle Corporihus marinis lapidefcentibus. 4® & oftendit Corallium
Nodofum , quod nodis inftar articulorum animalium concre-
vit.

A, Nodi Iiujus Corallii.

Fig. V. Defumpta eft ex Memoires de rjcademie des Sciences,
Anni i/ir. & Oftendit Lithophyton terreftre , trunco arbo-
ris accretum, conftans ex fubftantia, fubalbida dura fibrofa ,
fibris a centro ad circumferentiam decurrentibus , FG, vefti-
tum cortice , dura coriacea A , poris plurimis obfefl^a.

C. pori microfcopio vifi, in medio B habebant filamenta quge-
daiii tenuia.

F I N I S.

C O N.

C O N T E N T A.

Introdu(5lio. ^ag. 5

De Phntis Marinis in Genere. 9

De Coralliis. 13

De Kerato-phytis. 37

De Corallinis. 19

De Alcyonio. 23

De Polypis five Animalciilis quee in defcriptis Piantis inve-

niuntur. 2 5

De Nonnullis aliis Infedlis Marinis. 31
De Propagatione & Ovariis nonnulkrum Cochlearum 6c in-

feftorum marinorum. 33

Tabularum Explicatio, 40

CORRIGENDA.

Pag. II Lin: Nota v Lin: 3. opicum Lege apicum.

15* II. Bemhordus iieiRJiardas

19 Nota s ■ 3 florefcit fiorejcunt

30 10 Irretirentque retincrentque

34 13 forum foras

3f 15- quilibet quod libet

. 20 bina alia — — aliud, & a ter-

quae funt tio conlcendi,

ut fint

37 17 propignere progignere

39 ' 2 Lege Plurimos aliquod foetus cce-

pi penna, qui

Reliquos errores Typographicos quilibet Ledor benevolus faeile
emendabit.

JOBI BASTER.I

MED. DOCT., ACAD. CJES., SOCIETAT.
REG. LOND.y ET HOLLAND. SOCII

O P U

C U L A

SUBSECIVA

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MarINIS EORUMQUE

OVARIIS ET SeMINIBUS

CONTINENTIA.

L I B E K SECUNDVS.

LHW l^fjtT^^Ai^VM ffVyAft

H A R L E M I,
Apud JOANNEM BOSCH, 1^60.

SENI OCTOGENARIO VENERANDISSIMO

S O C E R O C A R I S S 1 M O

D^ WILHELMO VINK,

31 ED. DOCTORI, PRJCTICO FELICISSIMO,
C E L E B E R R I M 0

Jpud ROTrERODJMENSES,

ANATOMIM, CHIRURQIM, ET ARTIS

OBSTETRICIM LECTORI EMERITO i

AMORIS ET REVERENTIiE CAUSA

SECUNDUM Hoc OPUSCULUM

VENERABUNDUS INSCRIBIT

3fOB B 4 STE R.

A 2.

Xnefi in expUcatione Natur<e,infatiaMIis qu^dam e cog-
nofcendis rebus Volupas , in qua und , confe&is re-
hus necefl^ariis , vacui negotiis , honefte ac UberaJiter
pojfimus vivere* CJCERO de Finibus Lib. IV.
Cap. V.

Pig- 53

O P U S C U L A

S U B S E C I V A,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MarINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SeMINIBUS
CONTINENTIA.

^%#%#%#%^%^%#%^%#%^^%#%#%^%^%#%

De Zoo-phyth.

t^/ij^':^^^ uinii varia , mukumque inter fe difcordantia , qus

*****!& de Coralliorum, Lithophvtorum , Corallinarum , fi-

S ^ *'^ mihumque INaturae operum origme & propagatio-

-.w_^»!l£ ne, aUquot abhinc annis, prodierunt, Scripta per-

^ legens , animadverterem plerofque Autores (^?).

hjEc animalculorum , quae illis infidere vel adhserere deprehen-

duntur , Opus & Fabricam exiftimare : AHis tamen difTentien-

ti-

C^) Peyssonel Philof. Tranfaa. Vol. XLVII. pag. 454., Ellis Natural
liiitory of Corals. , JussiEU Mem. de TAcad. 1742. pag. 300. Donati hift.
de la Mer Adriatique, pag. 53. Reaumur Mem. des Infed. , Tom. VI. Prw-
fation pag. LXXVII.

A 3

j4 O P U S C U L A

ibiis (Z*), verafque Plantas efle contendentibus , ip/e quidem
dubius , corpora hrec examinare , propriifque perfcrutari expe-
rimentis, decrevi.

Quo fa6lo , rot pcrfectoe vegetationis . figna , tamq,ue folida re-
peri arguraenta , ut , eadem illa Animalculis adeo parvis , non
nifi lente opcimse notae confpicuis , adeoque firaplicibus , ac
pauciffimis gaudentibus raembris , ad opus ullum perficiendum plane
ineptis , fuam debere originem , nequaquam cenfere potuerim ; fimui
attamen liaec Animalcula apicibus Corallinarmn , non infidere tan-
tum, fed ita coliEerere, quodammodo experiebar, ut adhuc dum
dubius, nihil fiitis certi definire aut pronunciare auderem : Do-
nec, vir magnus LiNNi^us (c) , novo has tenebras difpellcn^
lumine , fubfiiantias has ZOO-PMYTORUM nomine indigita-
bat , dicens ,, ZOO-PBYTA funt compofita Animalcula , in
bivio Animalium Vegetabiliumque conftituta : radicata pleraque
caulefcunt , multiplicata vita ramis , gemmis caeduis , meta-
morphofique florum animantium , fponte feiJd moventium , in
capfulas feminiferas tranfeuntium ; ac fi Plantce efient Zoo-
phyta fenfu motuque defiituta : & Zoo-phyta verae plantae ,
„ fed fyftemate nerveo, fenfus motufque organo infiruclae".

Ulteriori haec fententia mihi digna videbatur examine , quia
mire res ajias illuflrabat, quse antea obfcuroe & incomprehenfi-
biles mihi fuerant vifa3 : Novo itaque fi:udio & attentione haec
Naturse opera cspi perfcrutari , utrum forte de eorum origine
6c propagacione, akerius quid certius comperire pofi^em.

Haud ignorabam , qua ratione Natura ab hominibus ad ani-
malia procedat, quoe fenfibus & intellc6lu parimi a nobis difFe-
runt (^)j quaque eadera parvis ad talia animalia defcen-

dac

(Z-) Parsons. Philof. Trauf. vol. XLVIL pag. 505. Hill Natural EfTays

belgice ledduum Noraine Proeven der Natuiirlyke hiflorie en IV^ibegeerte.

00 t^.r,

(<r) Syltema Natiua:. Edit. dec. pag. (J43»

K^d') Hiftoiie dcs Siuges & autres animaux. 8°. Par. 17511.

SUBSECIVA.

55

dat gradibus , quae vix ullam vitam aut motum habere viden-
tur.

Naturae etiam Scrutatoribus difficillimum efTe, moleftiflimum-
que , noveram , Regnum animale in bene determinatas chires ,
genera & fpecies diflinguere (^). Dum inter ea , qu^ determi-
natis cara6leribus difcreta, & certis quafi limitibus inclufa funt,
femper intermediae quaedam fpecies reperiuntin*, (^uae, utriufque
proxime accedentis fpeciei , aliquid poffideant , & ita copulatio-
nem quafi duarum diverfarum fpecierum conftituant; Colorum ad
inflar, qui ita commifcentur & quafi confluunt,ut nemo,veros
cujufque fines, determinare poflit.

Subibat etiam mihi,acutiflimum Phyficum LEIBNITSItJM ex lege
continuitatis prjEvidiffe jam, & prsedixifTe (/) , hiftoriae natura-
lis pervefligatione olim corpora repertum iri , quas jequo jure
Animalibus ac Plantis accenferi poffent : quia corpora quaeque
creata non nifi unicam fiflunt catenam (^), quorum quippe
diverfse fpecics, inflar annulorum diverforum, tam ar^le focia-

tce

Qe') Hoc ex ipfo Syflematc LiNN^us patet, qui Cetos cxgcnere Pifciumexi-
mit , nec non Pifces Cartilagineos; & hos Amphibiis, Rhinocerotem veroGli-
ribus adnumerat» vide pluribus de his difputantem Kleinium in fumma dubio-
rum. -jf^

(/) Tel eft la force du principe de conMpitc chez moi, que non feule.
ment, je ne ferois point etonne' d'apprehendere , qu'on eut trouvc des etres,
cjui par raport a plufieurs proprietez, par exemple, de fe nourrir, ou de (c
multiplier , puillent pafler pour des Vegetaux , a aufll bon droit , que pour les

Animaux. L'hiftoire Naturelle perviendra a les connoitre un jour,

quand elle aura etudie d'avantage cette infinite des etres vivants , que leurs pe-
litefle derobe aux obfervations coramunes , & qui le trouvent cachcr , dans les
cntroilles dc la terre, & dans rAbime des Eaux. In Epiftold citata aD .Ko£-
NIG in ejus Appel au Publicq. pag. 46.

Qg') Tous les ordres des etres Naturels, ne formcnt qu'une (eule chaine,dans
la quelle les difFerentes clafles , comme autant d'anneaux , tiennent fl etroitement
les unes aux autres, qu'il eft irapoflible aux fens, &: a la imagination memc,
dc fiuer precifement lc point , ou quelqu'une commence ou iinit. ;V. ibid.pag. 44-

^6 OPUSCULA

tce & copulatse fiiit, ut ne (iigaciuimi quidem ienfus, ncc ipfa
denlque iraaginatio , ubi ununi incipiat, alterum delinat, dcfi-
nire poffint.

PLANTA eft Corpus organicum , expers fenfus & motus fpon-
anei C^O •> conftans vafis & humoribus , ope radicis (i) cor-
pori cuidam adhacrens, unde vitiTe & incrementi materiam nan-
cifcitur.

ANIMAL ell Corpus organicum , fenfu & perceptione prce-
ditum,quod fponte fua^motus quosdam fibi proprios edere po-
teil.

Mse definitiones, quantinnvis inter fe diverfa?, in Zoo-phytis
tamen conveniunt: Radice corpori cuidam adnexa crefcunt, &
tamen fimul funt Animalia, quoe tafta fe fentire ofl:endunt, &
efcam fibi convenientem confpicantes , qiiorundam membroruai
motu, hanc arripiunt, & devorant.

Ambas has qualitaces, tam diverfas, manifefie in Zoophytis
expertus , quam primum priftinam meam dc his fententiam ^
pro ut , experientia duce , veritati raagis congruere videbam ,
mutare non haefitavi.

Duo Zoo-phytorum ordines Linn/Eus iktuit , quorum

alter duriora five lapidca , ut TuMpora , Millepora , & Ma-

drepora , quge inter & Ggrallium rubrum locum obcinet : &

alter raolliora complecl:^^ , ut Ifu , Gorgonia , Alcyo-

nhim , Tiibularia , Efchara , CoralHna , Sertularia , Fenna-

\ tula ,

(Jj) Motiim, qui in tangendis herbae Mimofa: foliis, maturls Baliaminx cap'

fulis feminalibus, converfione Heliotropii , Anemonesve aifolem , in floribus &

foliis quibusdam fub vefperam fefe contrahcntibus , obfervatur, his objici pofle

■non arbitror , quoniam is mere mechanicus , non fpontaneus efl.

(O Dancur tameu & plantx, quarum radices nulli adhajrent corpori , cjus-
que iisdem plane carcre vidcntur. Prioris generis funt Hyacinthi &c, quoties ,
bulbis mferiore parte furfinn converfa, vitro aqua repleto, inferuntur, non mi-
nus la:te crefcentes & florentes , quam alii quorum flos furfum cnafciturj ad
pofterius genus pertinent plants , qaas feuiper libcre aquas inuatant.

SUBSECIVA. 5?

tuJa, Hydra, Tania^ Fohox (k), Quorum 0^0 pviora in mari
inveniuncur; In corum ego Naturam & Originem, quatenus hic
in Zelandia acquiri poflTunc, aliquando inquirere in animum in-
duxi.

Primo, proprie fic diftas Corallinas, examinare incepi, vcruni
omnes earum , quotquot adhuc mihi oblatse finc fpccies , non
Zoophyta, quamvis Linn^us illis adnumerec, fedveras, e Con.
fervarum genere Plancas eiTe , luculentiflime perfpexi.

Nunquam in earum apicibus Polypi inveniuntur, Semen vero
CelluJis inclufum (/), eodem, quo aliiii Plantse marinre, mo-
do produnt; uti hoc ipfe vidi, „ in Corallina dichotoma, ca-
„ piilari, ardculis cylindricis breviffirais^dichotomis fubclavatis.
., LiNN. No. 7. five CoraUifKe ^ ramuUs dkbotomis ^ teneris ^ ca-
„ piUaribus, rubentibus. Ellis. Tab. XXIV. No. 5. e. E".

In Corallina dichotoma, capillari , articulis omnibus clavaris.
LiNN. No. 8. five CoraUina dichotoma^ capiUis denjis , criftatis y
fpermophoris. Ellis. Tab. XXIV. No. 6. f. F.

In Corallina capillari , inferne pinnata articulis cylindricis.
LiNN. No. 9. five CoraUina alba , fpermophoros , capiUis tenuilJl-'
mis. Ellis. Tab. XXIV. No. 7. g.G.

Atque de omnibus a Linn^^o enarratis, Corallinarum fpecie-
bus , folidiffimis addu6lus rationibus fufpicor, licet omnes illas
explorandi occafio nondum mihi contigerit.

FeniciUus Linn/3io Corallina culmo fimplici , ramis fafcicula-
tis, fafiiigiatis, dichotomis, flexilibiis, inarticulatis di6la, No. 10,
five CoraUina lubularia Melitenfis Ellis. pag. 92. Tab. XXXIV,

a

(k^ Quodfi definitum defiiuitioni omnino rcfpondere debet : ex laudata mo-
do Llnn^ei dcfiiutione , Pcnnatula, Hydra, Taenia, Volvox Zoophyta vocari
nequeunt , quia plane nihil in le habenr radici fimile , muko minus cadem
«Ih adhxrent corpori.

■(/) Vide piimum Opufcul. fubfeciv. pag. 21. Tab. I. fig, 3.

H

58 OPUSCULA

a Corallinls, iii: & Sertulariis & aliis Zoo-phytis piane alienus ^
eft Vennis tubum inhabitans, ex Scolopendrarum genere, ut ex
eorumdem defcriptione mox patebit.

Verum aliter comparata efl: Sertularia : qiiod fi attentione fuf-
ficiente expendas, qu^ de Coralliorum Origine doctiflimus Do-
N A T I ( ?« ) , & dc maximi generis Polyporura , ipfe , in primo
horum Opufculorum Fafciculo, dixi (72): A primo ufque initio,
perfeftam omnino vegetationem obtinere,perfuaiii]imum tibifuerit.
Liquet fane ovula hsec , tenerorum inllar genr.inum , novorum
inflar membrorum , matris ex corpore pullulare , poilea majora
ficri , ramulculorum more fuccrefcere , & tandem ad maturita-
tem perdufta decidere, & lapidem , concham, aut corpus aliud
durum offendentia, eidem vel glurinosa, qua involuta lunt tella
five cortice, vel inrequali ipiius corporis fuperficie , donec fcetus
excludantur, inhasrelcere.

Sola hujus Ovuli tella, proprie, naturse, fi mihi ita loqui li-
ceat, FegetahiUs ell; perinde ac alia feraina, parvas aliquot ra-
diculas, ad latus ejicit, quibus afHxi manet , & primiun brevibus
crefcit articulis (0).

Internum vero hujus Ovi Anmak c^i , fimul cum tefia vegeta-
bili, eadem ratione, eodemque crefcit tempore, in ramufculos
difpergitur , e quibus temporis progrefTu , alii Flores feu Polypi
prodeunt , qui fuum rurfus femen feu ovula , quocunque no-
mine h?sc vocarc libuerit, fuo gignunt tempore.

Id argumento , omni exceptione , ut mihi quidem videtur ma»
jori, probatum comperi, in Zoo-phyto quodam^ quod
Sertularia Abietina Linn. No. 5.

Ser-

(jii) Hifloire de la Mer Adriaiiquci pag. 49 & feq,

(;z) Pag, 30 & confer tab. 111. fig. c. c. c.

(^o) Id. ibid. pag. ii Sc Tab. I. fig. i, 2. Vide etiam de fimili Zoophy.
to , in aqua dulci , etiam articulis crefceiue, ut SertuJaria in mari , RoseliuMj
Suppl. tom. III. Tab, 98. fig. 6.

SUBSECIVA.

59

Sertularia denticulis fuboppofitis , tubulatis, calycibus ova-

libus , ramis alternis. ibid.
Corallina abietis forma , Ellisio , Tab. i. b. B.
Dicicur , & mcmoratam Vegctationem per quatuor fere ,
quibus fervavi nienfes, clarirfime perfpexi.
SertLilariam hanc naftus , vivo coalicam Oitreo , perlucido ,
imponebam vitro, aqua marina repleto, quse bis, femel certe,
quotidie renovabatur. Quatuor circiter elapfis feptimanis, api-
cem hujus Sertularia3 haud parum extenfum , & ex nova hac
parte, etiam Polypos enatos, animadvertebam.

'^uo minus per hoc tempus Sertularia fufcd confervarura cru-
ftd . materia ianuginosa , fordibufque variis , operiretur , & Polypi
minimi bullares tanta copia in eadem augerentur , unde reliqui
inde quafi fulFocarentur Polypi, impedire non potui. In rccen-
tibus tamen , variis in locis prodeuntibus, & adhuc puris, ra.
mufculis Vegetatio luculenter confpiciebatur.

Primo minutus emergebat articulus, qui infi:ar tubuli, in qua-
tuor , quinque , imo o6lo linearum longitudinem fuccrefcebat ;
elapfis aliquot diebus , ad latera hujus , ramuli minores , quafi
gemmulne, alternatim prodeunces, confpiciebantur, qute quatuor
aut fex dierum fpatio in perfedos adolefcebant Polypos.

Novo ramulo laterali emerfuro , Polypi medii hujus ramJ ,
cellulis fuis latuifie , inclufique manfifl^e , mihi vifi funt (j5).

Cunt

(/>) RosELius f]ui in aqua dulci , multo majore , quam ego in marina,
commoditate , Inftda obfetvare potuit , novem in illa, Zoophytorum genera,
nomine /ijlevo-pohporiim di^prelicndit. Et hi P)lypi five Sertularias ex aqua
dulci, licet marinis mulco minorcs, eodem ramen crefcunt modo , & omnibus
iisdem gaudebanr qualitaribus. Vide RosEL , fupplem. pag. 452. ubi dicit :
„ Menigrnalen blcihen (ie gar eynen zwey bis drey iage aus , fo dafs es fchei'
„ net ^ als ob fie allcn todt waren; -wie wohl fe , als dem viel mehr eitie ari
„ einer krankheit zu leiden fcbeinen , 'juavon bier und dar einige /lefle ab-
„ ftehen , aus •welchef , aber innerhalb dreyer tdge , wieder jonge fprojfen her
5, "Jiort treiben^\

H s

6o OPUSCULA

Cum vero teneri hujus ramufculi lateralis, PoIypi,^jam adulci,
prodirent , omnes aliquando per totos dies , expanfis brachio-
lis , fuas extra celJuIas morari videbam , prsecipue adfufa reccnti
aqua marina.

Undc apparet , qua ratiOne Zoo-phyto Stirps aliarum inflar
Plantarum, craOltie & proceritate augeri poflit: pcrinde ac eo'
dem , quo illae , modo , viget in longitudinem excrefcit & craf-
cefcit: fola medulla intermedia Animalis eil.

Nonne obryzum Aurum & Argentumpurum,arbonimin{lar,&
cum ramulis per fubftantiam iapideam fodinarum excrefcentia vi-
dere contigit? Quanto facilius Animal in Planta &fnnulcumea
vigere poteih Hinc fmiul patet, omne Zoo-phyton, ex pecu-
liari femine vel ovo ortum , quamdiu vivit , femper crefcere
polle.

Omnihus hidoriae naturalis fludiofis , qui etiam haec invedi-
gandi cupiditate ducuncur , fe ita experturos affirmare aufim :
(mihi fane poftea femper eodem modo evenit) dum modo cu-
rent, ut h^c Zoo-phyta marina, loco fubfrigido, & in conchis
manentia, ferventur , & quotidie, ad minimum femel, recenti
aqua marina perfundantur.

Qui vero tam procul a mari degunt, uc aqua marina diffici-
Irus potiri poflint , cupiditati tamen fuje , Polypis plumaceis
(^PoIypes a Fanache') in aqua dulci morantibus , obfervandis ,
fatisfaccre licec; quod ego eodem, quo in hac Sertularia, tem-
pore, examen infdtui (q), Ambo enim h«c Zoo-phyta, quo ad
Animale, externa facie fimiliima, primo obtuitu videntur eadem
fed quo ad V^egetabile fpe6lat, multura inter fe differunt, quod
in mari muko majus , & ramis magis expanfis , quam in aqua

dulci

((f) Vcl c]ui fide dignis anorum teftimoniis acquiefcit , flrpius laudatum ie-
gat RosELll opus ; cui titulus Infeden-bcliifiigijig Supplement Toni. IIL pag.
597-617. ubi flovera Zoo-phyca iiye Scrcularia: ex aqua dulci dcfcribuniux.

SUBSECIVA. 6i

diilci crefcit. Miror igitur maxime , Viros fupra laudatos El-
LissuM, Reaumurium, Jussieum &c. Sertularias cam pertinaci-
ter opus five fabricam horum Aniraalculorum vocaviiTc : cum
Tremelf-yus qui primus & clariffim.e hos Polypos plumaceos
defcripfit, jam dixerit (r), CeUuIas horum Polyporum opus non
ejj^e , iit Tinearum cellula , earundem cpus funt , ab illis fabrica-
Uun : fed has cellulas , in quibus Polypi fs abfcondunt , ejfe con-
Jiderandas, ut partem corporis , qucs una cum iis increfcit.

Quod fi hoc Trembleji diclum , & qus modo de Sertula-
ria dixi, vera agnofcas, Sertularias Animalculorum, quse paucis
fimpliciflimifque membris operari nihil , nihll efficere valent, fed
mere patientia infiar floris, infiar caryophilli, in tubo fuo cref-
cunt & proferuntur , opus neutiquam efie pofie , tibi perfua-
debis.

Neque dubitabis, quin Sertularia non tot, quot ei infunt Po-
lypi, capitum, Aninial fit -habendum (^), quia finguli Polypi,
fingula funt animalia , quge fola natare pofllint (f), & ^bi
folis efcam apprehendunt, fed potius Planta totidem florum ha-
benda fit, qui , femine fuo projeclo, maturi dccidunt.

Liquet etiam, tantum abefie, ut Sertularios Folyporum eflent
procreatio , ut hi tanquam florcs fpeflati , Scrtulariarum potius
fmt produ6lum. Nec minus patec, crnflam five corticem, quo
Sertularije toties te6c^ reperiunvur, quique ex continuis , alius
Polyporum generis , cellulis confi:at , proprie ad Sertularias non
pertinere, fed alienum extrinfecus allatum corpus efle,

Opers ergo pretium erit,accurate inquirere an non Cortex,
qui in Coralliis & Titano kerato-phytis occurrit , eodem modo

alie-

(r) Meraoirc fur rbiftoire des Polypes, pag. 217.

V,s) Hsc DoNATi eft fentemia in epidola ad TiiEMBLEyuM , Philof- tranfaft.

1757- Pag. 57.

( / ) Vide primum horum opufculorum fafciculum pag, & plura exempla
fimilia apud Roseuum fuppkraent . pag. 605,

H 3

<?s OPUSCULA

alienum ab his rebus, corpus fit: & ideo diverfa plane origine
& alimenco, quam ab hoc cordce fruantur; quod, primo ho-
rum fubfecivorum opufculorum fafciculo , demonflrare cona-
tus fum.

De Ofirels.

Quas , pr.^ aliorum locorum incolis , naturales quafdam Odrco-
rum piopriecates inveftigandi , hic Ziriz^eje («) datur occafio ,
uc brevem hanc eorum defcripcionem licteris proderem , me im-
pulit : quod id , eadera unquam ratione faclum efl!e ignorans ,
Ofi:rea tamen , jure fuo mereri , judicabam : quippe quac a doc-
tis delicatifque ubique palatis quaeruntur & expetuntur, & uni-
cum , ut opinor , praeter Mytulos, Animal funt, quo vel ex-
quifitifiimum fallidium , fine ulla conditura vel apparatu , cum
inteftinis d: excrementis, vivo vefci non veretur.

Oftrea e Concharura Bivalvarum genere fijnt , extrinfecus afpe-
ra, undulata^aut fquaramofa, incus argenteo aut conchse mnrga-
ritiferce colore : alterius harum tefiarum exterior pars gibbofa ,
interior quafi excavata; altera tefia utrinque plana ell {b}.

LiNN^us (c) novem & viginti Odreorum fpecies enumerat,
quorum quaedam colore pulchriore, quasdam mira pra3dira func
forma: Ego vero in hac defcriptione folis Brittannicis five vul-

ga-

(^) Nufquam in fxilerara Republica Oftreorum commercium tam ftrenuft
quam Ziriza^ae exercetur : Quotannis enim aliquoc tonnarum millia (hoe anno
1758 j '759 plus fex Millia, qui tamen numerus propter hyemis clementiam
fatis maguus eft) in Ilollandiam , Brabantiam , quin & Coloniam atque Frau-
cofurtum ufque, mittuntur.

C^) Ex RuMPHii fententia oftrea ad oaavum , ex Linn.t:i ad unJecimum
concharum bivalvarum genus pertinenr.

(f ) Syft. Natura:. pag. <5p6. Edit. dcc.

SUBSECIVA. 6z

garibus (d') Oftreis, qiia^ jucimdi faporis caufa magtii seftiman-
tur & comcduiKur, meam navabo opcram.

Brincannica five Anglica plerumque hrcc vocancur Ofl:rea, quia
maxima corum pars , quocaunis ex Anglia in has regiones na-
vibus advehicur.

Ejusmodi Navi OdveaYh (OefierhaaJier) dicla, Oflreis onera-
ra ( ^ ) , appulfa , eadem {lacim in Ollrcaria (/) five Ofl:reorum
Vivaria pervehuntur , quibus tunc aqua marina , ad quatuor
quinque vel fex pedum akicudinem admittirur ; quoe quotidie in
refluxu maris decurric , quovis uilu recenti aqua in prioris lo-
cum admifTa: quo fluxu & rcfluxu aquje intra fcx, o61;o vel de-
cem dierum fpacium Oftrea defricantur , id eft , ab omni luto
& fordibus ex Anglia fecum allatis , liberantur , & fic prius
purgancur , quam infigantur, hoc efl:, apcis ad tranfportandum
doliis , five tonnis, conflipata, Viecoris opera rite includantur.

Si quis fub finem Maji , aut Junii initio , viva aperiac
Odrea, in quibusdam lafteum inveniet fuccimi, qui, microfco-
pio infpeftus, ingens ovorum minutiilimorum numerus cfl^e ap-
parebit: feepe tamen , vcl decem Oilreis infpecflis, vix unum re-
peries hoc fucco refertum. Id quod Viris quibusdam doftis ,
inter quos eminent Sprattus (^), Willisius (/;), ListerusO*)»

Da-

(</) Oftreum edule. Sive Oftreum tefl:a femiorbiculata membranis imbrica-
tis undulatis : valvula alcera pJaiia integcrrima. Linn. N^. i8o.

(e) Talis Navis Oftrearia 120 ad 150 tonnas plerumquc recipit. Tonn»
Oftrearia , quiuta parte , major a:fl:imatur, tonna halecum.

(/) Ofirearia five Oftrearum Vivaria appellantur illa aedificia, ubi Oflirca
jn apertis, oblongis , ligneis, adcribus pineis contabulatis lacubus, aeri expofi-
tis, purgantur & allervantur. In quibus aqua, Cataradse ope, pro lubiturecipi,
& rnrfus emitti potefl:. His adjacet domuncula Vietoris, Doliaria diCts.^ quo
Oftrca , corbibus e vivario haufta, perfcruntur, ibique in doliis feu tonnis bene
couftipata, & a Vietore inclufa , in alias regiones devehumur,

(5) Hift:ory of the Royal Society pag. jop.

(;&) De Anima Brutorum. Cap. 3.

CO Exercit. tert. pag. 81. Hk refert Pifcatorcs Oftreorum, in Anglia Ja-

oio

64 OPUSCULA

Dale(Q, DESLANDEsf/), Leevvenhoekius (?«) , Heathus («),
perfiialic, priores inares, & oviferas femellas elTe.

Alii Authores ut Mlryus (o) & Adansonius (p) id negant,
& folidis , ut mihi quidem vidctur , Oftrea veros efTe herma-
phroditos, evincunt rationibus; quia Oftreum fe pro lubitu mo-
vere , & lociim , ut ad feraellam accedat , eamque fscundet ,
mutare nequit.

Ova h^c Julio & Augufto menfibus viva jam funt Odrea, a
matre intra branchias exclufa, qu-eque eadem Mater , quam pri-
mum ad juftam magnitudinem adoleverunt, branchiarum earum-
dem motu, valet ejicere (q): quo faflo , lapidibus aliisque pro-
pe adjacentibus Ofbreis adnxa, majus quotidie incrementum ca-
piunr.

Tenera h^c Oftrea menfe Aprili aut Majo proximo, decem

circiccr

nio & Julio menfibus, quando Oftrea, ova projicere incipiunr, illa <]ux fufcum
femen gerunt, Blak-zick ippellare & mares exiftimare, & qux album ftmen
habent, JVith-zick dicere & temcllas putare : fe tamen contrariam plane fovere
fententiam, & alba , fVithzick, propter fem?n album mar^s , &ni^ra, Blak-
zick , fiemellas exifcimare. Vide hiftoriani Animal. Augl. pag. 179. Vcrnm
utrique hallucinantur. Nequc mares funt ncque fecmellx , fed veri hermaphro-
Jiti; Sc ova akerius fufca. magis, alterius magis alba funt ; ut adultorum Oftrco-
rnm , alterum teftas ma^!2;is albicanges , alierum roagis nigricantes habet : ita
Leewenhoekius C'" feptima epiftolarum continuatione pag. 41) fe incer alia
Oftrea uuum reperiHe teftatur, quod cinerea tedum maceria £c plcnum lini vi-
debatur : qui tamen limus microfcopio confpcdus, nil nifi faetus Oftreorum, fi-
vc Spondyli tenerrimi efle , repcr-ebatur.

(>^) Natural hiftory of Harwich.

^/) Recueil de traite's de Phyfique.

(?«) Continuat. VI. Epift. 103. pag. 28*.

(«) Natural hiftory of Scilly.

(0) Memoires de TAcadem. 17 10.

(;>) Mft. de Coqaillag. pag. 99.

(^) Oftrea, inftar aliorum Animalium , propriis viribus puHos valet ejicere ,
ncquc rubicundorura quQrundain VermicuJorum opcraindiget , quos DesLandes ,

ideo

SUBSECIVA. 6s

circitcr mcnfiiim fctcitc, Sc diiplicis oboli, CBclgis een duhhehje^
magnitudine , coUiguntur , a lapidibus aliisquc , quibus adhae-
rent, Oftreis & a fe invicem diflblvuntur, & tunc feruntur.

Quod de Byzantii incolis memorice prodidit Petrus Gil-
Lius (r), illos Oitrca ferere, a. Gesnero (^), Sellio (?)
aliisque , ut mirandum quid , neque fidc dignum , refertur ; id
tamen, & hic, tali ratione fieri, conftat.

Oftrea biennia vel triennia , aut alioquin parva nimis , qu3S
comedantur , fecreta fervantur , &, finita vere dimifiione , in
mari , iis fparguntur & feruntur locis , qui , ab harum rerum
peritis judicantur idonei, & Vada Oftrcaria (^Oeflerbankcn) di-
cuntur.

His biennibus & tiennibus fupra dicla unius anni Oflrea ,
qu-e pullitiera {Broecl') vocaiu, injiciuntur: & id noftratibus fc- ^^^ ■
rere audit.

Quia OHrea hic loci non admodum foGcunda funt , illa pu.l-
lities QBroed) quotannis navi , fola ejusdem gratia hinc pro-
feda, cx AngUa petitur, & menfe April adfertur (■y).

Ab ■

ideo hoc tempore, in Oftreis efTe aflerit : Mais ce que les Huitres^ dam les
ievips, quclles jeitent leiirs Oeufs , ont de pliis particulier , c^efl quelles font
remplies ^''utie infinite des petits Vers rougeatres , qu^on ne leur trouve point ,
dans les autres faifons^ ou du moins rarement. De quel ufage peuvent etre
ces Vers aux Huitres fecondes, & feulemeni dans la faifon , ouleurfecoiiditi
fe declare : Je conje£lure qui leur fervent , pour ainfi dire ^''accoucheurs , en
excitant , en quelqne nwniere, qiii nous efi inconmie , les organes deftinies a
la generation. Reciieil de dift. trair. de Phyf. pag. 211. Liqiiido affirmare
aufim, i« his regionibus nunquam rubicnndos ejusmodi Vermiculos in Oftreis
vifos : ncque in ullo Au(5lore Auglico , qui de Oftreis commenrati funt, ullam
corumdem mentionem repcri.

(r) De Bofporo Thracico ; Pluribus locis.

(5) De Aquatilibus. Lib. IV. pag. 645.

(^) Hiftoria Teredinis. pag. 267.

rz/) Quod Noflirorum littonim Oftrea minus quam in Anglia mulciplicen-

I t"^)

66 O P U S C U L A

Ab His prope hanc infulam in mari ficis Vadis Ollreariis
QOeJlerbanken) autmiinali & hyemall etiam tempore Oftrea ca-
piuntur ; quorum minutiora iterum in mare projiciuntur , ido-
nex vero quae funt magnitudinis , in Olireariis five Oilrearum
Vivariis QOeflerputten) pariter a fordibus iiberantur & purgan-
tur , doliis infiguntur , & eodem, quo alia, modo, in diverfa
dimittuntur loca.

Et haec Zelandica funt Ollrea , quce , annis nonnullis , vel
ipfa , bonitate , Anglica fuperant: plerumque tamen quia bre-
viori , quam in Anglia , tcmporis fpatio adolefcunt , nec tara
duris cavisque , quam Anglica , gaudent teftis.

Qua ratione Virides ut vocantur branchias QGroenhaarden')^
producantur five efficiantur, confulendus eft Daleus (w) , quo-
niam ipfe- de his, aliisque, quae commercium fpe61ant, Oflreo-
rum , tra6lationibus , nihil potius commemorare aniraum in
duxi.

Ex Valvis, & prxcipue cava Tefla aetas Oflreorimi cognof-
citur. Haec enim quotannis novum quafi marginem , aiiquot li-
f^ ^^^' nearum latitudine , ndipifcicur ; adco ut tricnne Oflreum ,
duq ejusraodi margincs primi anni teftulns habeat circumjedos ,
& fic dcinceps: vekui ex adjunfta hic annotinorum , biennium,
triennium & . quadriennium Oflreorum figura luculentius patet:
in quibus hi margines , quorum caufa ca ex aliquot aliis fele-
gi, confpici vel pr?ecipue queunt.

Unde etiam liquet , Oilrca , quatuor minimum auc quinque
cinnorum implevifle prius eetatem oportere, quam ad cibum finc

apta ,

nir, a So]o Maris, me quidcm judice , petenda videtur ratio. Fundas enim,
five Solum Maris in Anfflia durum , faxofum & arenofum cfl; , ubi Oftrea,
quamvis in fluxu, refluxu aut procella , aqux vi commota, provolvuntur. Cum
contra h\c loci Fundus Maris ex molli conftet limo , qui vehemention aquaemotu
folutus tenclla Oftrea obruta fufFocat.

(w) Natmal I)iftory of Harvvich, pag. 386.

SUBSlECIVA. 6y

npta , & quoeclam maximorum aliquando fex aut feptem an^
norum cfTe.

Extra omnem- dubitationis aleam , notiflimumque jam ed ,
omnes Cochleas & Conclias marinas fuis cum teflis fimulnafci:
quoe non pr^efidio tantum iisdem , fed & oflium funt loco : ita
ut hiEC tefta tam efl^entialis eorum corporum pars Tir,ut pifcis
nullus tefliaceus fine illa vivere queat; quare vacuas tefi:as,Con-
charum '^^iKi-vch merito vocaveris: Verum ut in aliis animalibus
ofla carne veflita funt , fic in his , caro ofllbus veflita efl;. Quam
admiranda opera DEI!

Ofl:rea parvis fuis teftis infiru6i;a efl^e, non modo, dum ad-
huc a matre intra branchias fervantur , fed etiam prius , quam
ex ovo exclufa funt , microfcopio clarifllme difcernitur; quam- ^^'^'^^'
vis tunc , adeo minuta fint , ut centum juxta fe pofita pollicis
longitudinem non adaequent : Haud fecus tamen ac maxima ,
omnibus numeris funt abfoluta.

Crefcente parvo hoc Ofl;reo , crefcit etiam tefl:a , quce ex flratis
conftat , quorum infimum fub Cceteris fuccrefcit , cx ipfo ani-
malis corpore proveniens. Quod Reaumurius evidentiflime ex-
pertus efl: (^x')- Particuld e tefla cochles abrupta , tenuiflimae
alutae , qu^ piftis flabellis vefl:iendis adhibetur {Vcau de Cane-
pin^^ laciniam inter teflam & cochleam inferebat : Tempore
interjedto , alutce lacinia ab illo , quo proxime ipfum tangebat
animal , latere tefl:acea fubftantia reperiebatur co-operta , nequa*
quam vero ab illo , quod ad concham verfum erat : Quod ta-
men , fi tefta ullam particulse abruptae refarciend^ materiam
prseberet, omnino efie oporteret.

Leewenhoekio aliquot quondam Oilreorum teftas, ut incre-

men

(a-O Memoires de VAcaA. i/op. pag. 488. 1716. pag. 385.
C3') I" epiftola ad Robertum Hooke 3 Martii 1682. part. I. pag. 28. Nec
non fufius in epiftola manufcripta 5 Aprilis. idp/.

I 2

68 OPUSCULA

mentum eorum & augefcentem magnitudinem obfervarct , coti-
templanti , pro fingulis aetatis Oftreorum hebdomadibus ^ teda
etiam , fi non totc-e , ab extcriore faltem parte, qua tenuiores
funt, crafl^efcere fenfim videbantur. Cum enim ex tribus, quES
teflae craflitudini quotannis ipfi accedere videbantur , fquammis
tefiiaceis unam infpiceret ; fingulas rurfus ex fibi impofitis te-
nuioribus fquamulis conflare exifi:imabat, ut tria illa operimen-
ta , vel quinquaginta liarum minorum fquamularum numeruni
conficerent. Qui etiam tenuiffimas has,. modo natas, fquamu-
las, e variis Ofireorum tellis revulfas , microfcopio admoverir,
ino-entem vafculorum perquam tenuium multitudinem, cum eo-
rumdem ramufculis , fupra fe invicem difperfis , magna cum ad-
miratione confpiciet.

Quce inter vafcula tenuia , fquama efi: e fubrotundis particu-
culis ex iisdera vafculis prognatis , confifiere videbatur , haud
fecus , acfi ex tenuium illorum vafculorum extremitate humida
profluxilTet materia , qus colofirata, fquammam hanc, maxima
ex parte, confiitueret.

Reje6la in aliud tempus anatomica Ofircorum defcriptione ,

hic monuifle fufficiet , Ofircum tria complicata , alrerum alteri

Tab. incumbentia, habere branchiarum paria. Horum maximum, &

%• exterius par duo alia in fe includens , corrugatum , parvifque

fibi refpondentibils infiruclum efi: denticulis , ita ut Ofireo fe

contrahente, quicquid adfuit, intra has branchias maneat. Duo

interiora Branchiarum paria plana funt, atque confiant ex fibris

re6lis tenuiflTmiis. Ad maxime recurvatam Ofirei partem bran-

chife funt crafllores, &, quod ibi Ofirei Os elt, aperire magis

fe poflTunt; a planiore parte magis compaftse funt. Quod fi has

Branchias in tenui pellucido vitro , caute expandas , & lente

exficcari facias , earumdem fi:ru6luram microfcopio clariflime

perfpexcris.

Oflreum vix bienne jara foecundum eft ; in his fane aliquan-
^ do

SUBSECIVA. 69

do lomen repertum : veriim copia muko majore in triennibus ,
& quadriennibus , quorum fingula aliquot cencena Ollreolarum
progignunt millia (s).

Quamvis fuperius dixi,. ORreum rcfe movcre pro lubitu non
polFe , limo tamen fe expedire , nifi alte nimis illi inmcrfum
fit , feque c plana tella in concavam , cui lubentius incumbit ,
convertcre valet. Leewenhoekius («) , -quamvis a teflibus fide
dignis id affirmari audiverat , fe t.imen , qua ratione Odrea id
cRicere valeant , quia ne minima quidem membra , illi motui
apta , indagare pocerat, capere non polfe, refert. Ego vero ,
quomodo hoc, quancum experimcntis inveftigari licuit, proce-
dat, e.xponam.

OHreum acumine fuo, five acuta parte deorfum verfum , &
ad extremum tefiarum marginem limo immerfum , teilas , quan-
tum fieri poceri: , aperic , & hoc motu mollem limum in latus
propellit , mox iterum tefias claudic: aquje preflione limus ille,
iccrum in & maxirae fub Ofireum procruditur , unde aliquan-
tulum emergic: quo vero magis craergic, eo lacius tcfias aperi-
re, & eo longius liraum propcllere valet; qui etiam aqua tunc
magis magisque premitur, donec tandem Ofl:reum in latus, fu-
pra limum, cadere pofTit. Quodfi tunc plana tefl:a limum tan-
gac , propriis fe convcrcere viribus non valerec ; fed ad hanc
rem vim aquse in auxilium adhlbec: Oflreum fcilicet planae in-
cumbens tefl:3e , feque converfurum , afSuence vel relluente aqua ,
teftas, quantum poteft, aperit, & a^ftu aqu^e affluente & teftam
apertam impellente Oftreum convertitur: quod hac fine opc, vel
quamdiu aqua quiefi:it , omnino efficere nequit : Nam , praeter
converfionem e limo , & e plana in cavam teftam converfio-
nem , nullum plane motum Oftrea edere poffunc : neque enim

in-
Qz"^ Decies eentena niillia dicic Leewenhoekius in fexta epiftol^um conii-
nuacione. pag. 290.
(«) lu litteris manufcriptis fupra jaudatis. 5 April. idp/.

13

fo O P U S C U L A

War Mytnli , pedis aut linguce ope , per fundum rcpcre, auc
in aqus fuperficicm fe pofTunt conferre , fed quieta femper in
maris fundo jacere debent.

SubmilTa hic Veneratione , Creatoris agnofccnda efl provi-
clencia , qui tam mirandum & notabilem , ita e limo fe expe-
diendi , feque convertendi, dederit inftinflum Ofireo-, Anima-
II , quod nullam , nili ut alimento utacur , feque muliipliccc ,
habere vicam videtur ; cui nullus , praeter gullum & taftum ,
quo inflans efFugiat , periculum , fenfus inefl: ; Quod ne aii-
mcntum quidem qua^rit fuum, fed apertis, donec in fauces ve-
niat, teflis exfpe6lat; feque fimplici valvarum contraftione, tu-
tum ab'omni prcEflat periculo: id quod, ex duorum fide digno-
rum in Anglia Auclorum (^b') rclacione, tres, cum vicse ja6lu-
ra, experci funt Mures.

Tria hasc Animalcula, focia, per littus ambulantia, cupidita-
teque* Oflrea vefcendi incenfa, unum, multis 'aliis majus, mol-
lius pinguiusque confpicata , illam , dum fingula reliquis lautas
hafce dapes prreripere fludent , fimul invadunc : Ollrcum vero
dignius fe exillimans, quam qua; a Muribus devoraretur, teflas
tam fubito claudebat, ut miferis Muribus capita retrahendi fpa-
tium non efiet , iidemque tefiis comprefli, veluti tres Tantali,
cibo fibi propofiro, fame perire cogerentur (*).

Hidoria
CO RoBERT Heat Namral hiltory of Scilly. pag. 314. & WilliaM Borla-
SE Natural hiftory of Cornvval. pag. 274.

(*) Elegans Epigramma habetur de Mure ab Oflreo pcremto in Anthologia
Graeca Lib. i. Cap. XXXIII. Ep. .16. pag. 66. Ed. Steph.,'quod verfibus La-
tiuis libere ita reddidit Petrus Burmannus f.

Omifia contreBans , lychnos qiioqtie rodere futtus ,

Mus , lahiis concham forte patere videt.
Sed ciipido falfam morfu vix attigii cfcam

Cum pcitulam daufit fuhdola Concha domum.
Mus ftupet, (2? vitam nec opino carcere perdem ,
Mufcipula gemuit fe periijfe nova.

t Vide Appendicem CarmiHum nuper cam Orationibus editam. pag. 44^.

S U B S E C I V A. 71

Hifloria hac enarrata, Boulasius (r) varios agnordt dolos
atque infidias , quas marina fibi fliruunt Animalia , non minus
force mirandas , quam Animalium terrefirium ; diftis fijis con-
firmandis, fingularem Allaci & Oflrei citans eventum.

Aflacus Oftreum, valvis jacens pacentibus , opprefliirus, ab
eo Valvas , quoties appropinquare Alliacum fentiebat , contra-
hente fubindc eludebatur : fed tandem chelarum una lapillum
tollens , & callide tempori inferviens, dum Oflreum denuo hia-
ret, eodem celcriter intra tefi:as inferto, Oflreum , fe non am-
plius contrahere valens, otiofe devorabat.

Celeberrimum Zelandorum Poetam Jacobum Catsium fi-milem
noviiTQ evencum oportec, cum moralium Emblematum primo &
trigefimo ita canit:

Clanfa , diu fnijlra luBatus ad Oflrea Cancer ,
Vincere , quod nequeas , Firihus ^ arte cadet:

Dixit y S e ripa nitidos lagit ore lapillos^
Hojiis aheft\ adjunt ^nunera , pande fores»

Oflrea non claiidenda patent ^ vorat OJlrea Cancer.
Hei mihi ! quam nocuum vninera 'virus hahent.

Quis confilium tam prudens, a tam flupido, ut videtur, Afla-
co expeclafFec?

Aflidua & attenta Infw^ctorum marinorum indolis & proprie-
tatum indagatio, diftorum Borlasii fupra coramemoratorum
veritatem haud dubie confirmatura , ac varias eorumdem efcam
captandi artes dolofque exhibutura efl.

Indefcfius ilJe Naturte venator Colli n sonius (^) Cancros
majores proprias focietates five farailias (veluti Arabcs cohortes

fuas)

(r) Loco mox cirato.

(</) Philofopiiical traiifad. 1746. N"*. 478.

j^ O P U S C U L A

fuarO habere afTeric, cum quibus vivunt, parum de Vicinis fuis
follicici. Quod uc plenius nobis perfuadeamus , Cancri talis
capci ceftam noca quadara infigniendam , eumque alio in loco,
horo^ licec fpacio diftante , in mare conjiciendum monec , quo
fafto , brevi poil: , priori , quo capcus erac , loco rurfus reper-
tyri fumus. -.:

. .Brevi huic Ortreorum defcriptioni , Medicas quasdam & flilu-
tares eorumdem Vires fubjicere non alicnum duxi.

Calcinacas Oflreorum cellas , cenuiffime pulverilatns , acidum
Vencriculi temperare , ideoque infantibus , aliisc^ie hoc malo Ja-
borant-ibus, uciliiTmias effe jam pridem. innotuit.

Puivis hic, obfervante HoMBERGio (^), chemico celeberrimo ,
hunc ad finem Coralliis rubris, Conchaeque Margaritiferse,ideo
praeferendus , quia multo citius in Nitri aut Salis Spiritu diffolu-
tus , tanto etiam celerius , atque lenius efFeftum in Ventriculis
debilibus edit : quam lenioris actionis caufam , particulis quibus-
dam Salinis , quibus , prae Corallio & Concha Margaritifera ,
Oftreorum tefta; fimt pr^edit^, idem Hombe rgius attribuit;
& concavam femper eligendam , planam vero teftam effe reji-
ciendara , eandemque Sole potius , quam ignc , calcinandam
fuadet.
rPraeter hanc acidum cemperandi vim , urinam etiam pellunf,
leniter fudorem excutiimt , & hinc febres intermictentes, paulo
ante acceffioncm fumtce , medicantur. Celeberrimum in Galiia ,
contra Hydrophobiam fertur aniidotinTi, cujus pulveris tres quar-
tas partes (/) conftituunt calcinatse Oftrebrmn teftae: quin ea^-
dem pulverifatce ," & cum vino exhibitae , periculofo huic morbo
fanando, luice fuflicere exiftimanciu- (^).

Idem

(^) Mcmoires de TAcaJ. 1710. pag. 88, 89.

(/) Recueil pcriodiqiie des Obfervat. IVIed. Toei. VI. pag. 151.

(^) Idem ibid. pag. 233. .

S U B S E C I V A.

73

Idem etiam calcinatarum teftarmn pulvis eximium efl: denti-
fricium , quod Myrrhd^ Terrd Japonicd , Sanguine Draconis ,
Cinnamomo , & aliquoc Ambrcs Grijece granis , prseftantius &
gratiffimi odoris effici potefl.

Ulcera etiam difHuentia ficcac , prascipue in cruribus , aut qusc
fcorbuto originem debent.

Prasftantiffima vero & in^flimabiiis harum teflarum Vis in
difTolvcndo calculo exfiftit, cum parata ex illis calce, fecundum
Artem , conficitur & bibitur Aqua calcis (/;).

Ipfa etiam Ofirea viva, propriis medendi viribus funt prasdi-
ca: Eximie iiutriunt, quieteraque concilianc; nocte fane OHreo-
rum efum infcquente placide dormire- plerumque folemus : Et
qui lliomacho debili , pituitofo , auc maccria biliofa referco la-
boranc , mane jejuni , auc una ance prandium hora , ofto de-
cem auc duodecim crudis Ofireis , cum exigua panis afl^ati co-
pia, vefcentcs, magis fe juvari experientur, quam aliis in phar-
macopoea pra?paratis medicamentis : quem in finem Parifiis , &
in quibusdam maritimis Galliae urbibus, cruda, ante miridiano
tempore vendicantur Ofirea.

Ofi:rea Viva , teflis exempta , & carbunculo peflilenciali im-
pofica, Lemeryo (i) & Daleo {k) cefiibus, venenum excra-
hunc : quorum pofierior varias praecerea falucares & medicas ,
Ollreis & calciiiatis Ofirearum tefiis, cribuic vires.

(JA Verhandelingeii der Holiandfe Maatfchappy. T. II, pag. 3^,
(?■} Di(fbionaii'e des Drogiies. pag. 393.
(Ji) Pharmacologia. Edit. in 4°. pag. 3(55.

K De

Y4 OPUSCULA

De Cancello.

Cancellus , quem , quia in alieno femper moratur nido , rn-
feftorum marinorum Cuculum («) merito appellavcris, mirum
fane eft Animalculum. Simulac natum eft, mox unam akeram-
ve quasric vacuam teftam ? cochlese , & quss commo-
diffima fibi videtur, irrepit; ne tenera ejus cauda, non eodem;
modo, quo reliquum corpus , duril veftita crufia , detiimenti'
quid patiatur. Cum crefcenti prior hasc concha ar61a vel an-
guda nimis evadit , ea relifta , commodiorem , fibique magis
placentem quaerit ; ita uc maximi Cancelli, maximorum Bucci'-
norum (teftas) incolant.

SwAMMERDAMiuM (Z»), alioqui accuratiffimum , non pof-
fum. non mirari , quod, in Anatomica Cancellorum defcriptio-
ne , eosdem aliorum Pifcium Teflaceorum infliar , fuas haberC'
Conchas , quibus adhsereanr , qua^que fimul cum illis adolef-
cant , affirmare audeat : Neque R o n d e l e t i u m , negligentiae
accufare vereatur, quod is Cancellum fcmper alius infedli con-
cham inhabitare , nec fua ipfius concha gaudere , fcribat , cum id
tamen veriffimum, atque ab i^LiANO jam agnitum fic (c),,
qui. eosdem fine concha nafci., fed adultiores, Purpurse & tur-
bihis- conchas , petere refert. Rumphius (^) etiam queri-
tur , animalia haec {Cancellos^ , cum ipfe Am.boinse pulchriores
d: deterfas conchas , quamvis in edito fcamno , candefaciendas

vel

(■/?) Cancellus aliqiiando etiam MA*s, quia proprio carcns domo, primam
«uamque obviam occupat; & quia Eremicarum morc vagatur, & prinaam qiuna-
cunque domum ingreditur, Eremita appellatur.

(/>) Biblia Naturx. pag. 196.

^rc) Lib. YII. Cap-. 31. ubi tamen Caninades Toantur,

\d'); Amboiufe Rarjccjtkamcr. i|ag, 33.

S U B S E C I V A. ' 7j

vel ficcandas expofuifret , noftii adfcendifrc , cum pulchris his
abiilTe , fuasque veteres ac deformes conchas illarum loco reli^
quiffe.

Novum certe rurfus, prudentis Infedlorum marinorum confi-
lii teftimonium.
LiNNiEUs (^) duplex Cancellorura genus enumerat, nempe
Cancrim macrourum parafiticum , cbelis cordatis lccoibus ,

finiflra majore, Bernhardum didtum. Et
Cancrum fnacrourum -parafiticum chelis muricatis , dextrama-
jore ; quem ipfe Diogenem appellat (/).
Mihi tamen prioris generis Cancellus clariore diflinftione vo-
candus videtur

Jjlacus ^ Qg) trunco fuhrotundo moili, thorace lavi , mani'

biis pedibusque fibverrucofis fcabris. Hic frequentiffimusTab. x.
in Europa , dextram manum plerumque habet majorem. S* 3-
Et alter Jfiacus, trunco fubnudo molli, manibus pedibusque
pilofis , finifira majore. Hic in America Septentrionali ,
J^maica, & iti India Orientali invenitur Qh).
SwAMMERD AMius (f) iu cpiflola ad Thevenottum
optimam accuratamque cum externarura, tum internarum Can-

celli

(f ) Syftcma Naturx. Edic. X. pag. 637. ,

(/) In charadcribus hic a LiNNiEo Cancellis afKgnatis crror efl. Nara
prioris generis , qui tam frequenter pifcatorum noftrarium retibus capiuntur,
Cancellis raro brachium finiftrum majus eft. Sexcentos invcnies, quorum bra-
chium dextrum majuseft, & vix unum finiftro majore. Rondeletius fe nun-
quam ullum vidide ait, cujus finiftrum majus fuerit : Reaumurius tamen tales
fc reperifle lCnbit. Memoir. de TAcad. 1710. pag. 607.

(g) Aftaci, ad quos Cancelli pertinentj & Cancri diverfum genus apud mc
conftvtuunc. Ut clanus cx illorum defcriptione Opufculo tertio patebit.

{b^ CATESBY(Tom. II.Tab.34.)«& Rumphius (Tab. V.fig. K& L) cffigicm
animalis hujus exhibeiit: fed apud illum bracchia arqualia funt , & in hnjus dc-
lineatione dextrum majus eft, & ibi Lutorius (JSlodderman) vocatur.

(<■) Biblia Naturas. pag, 194.

K 1

76 O P U S C U L A

celli partium tradii: defcriptionem , a^^^-qiKfm ftudiofos hra-um re-
rum Le<5lores, ablegamus; hic peculiares quasdam Cancelli pro-
prietates notafle contcnii : De illis in primo horum opufculor
nuii jam commemoravi , fi quis , colleclis aliquot horum anima-
lium corporibus eadem caute conchis fuis exemerit , vacuasque
commixtas iis iterum adpofuerit conchas , fmgulos priftinanr
fuam petituros , & hanc ademptam anxios quafi ac follicitos ,
qucefituros : fi forte acciderit, ut duo vel tres de concha qua-
dam , cujusnam fuerit, contendant, ira excandefcunt , &: donec.
fortior eara fibi vindicet, acriter pugnant. ^

Georgius Juan & Ulloa (/') experientia fe edoftos rc-
ferunt, Cancellum Americanum nunc cura domuncula vel con-
cha fui prorepere, nunc, ea relitla, efcara qucerere, eaque ex
voto reperta , aut periculum metuentem , mox , ubi concham
reliquic , locum repetere, poderiore parte prius in eandem ir-
repere, atque introitum chelis ambabus occludere: fi quis eum
hoc eorporis in llatu attrec1:are audeat , akera chelarum tam ve-
hementer eundem ftringic , ut iidem , qui ex iclu Scorpionis
folent, dolores per biduum fentiantur, intra quod tempus cegro
ne o-uttam quidera aquae bibere licet , id enim faciens , gravia
patitur deliquia , in quibus plerique deficiunt. Cancellum ta-
men hic in Hollandice Zeelandiacque littoribus obvium , pifca-
toribus licec quibusdam meticulofis id perhibentibus ^, venenaumi
efle nunquara experiri potui.
Tab. X. Cancelli, aliorimi Ailacorum more, ova in inferiore corporis
^g'4- parte ponant. Nondum tamen ccrto fatis, quodfcio, conflar,
utrum Ailaci ova , aliquamdiu inter pedes gellata , projiciant ,
an vero inter pedes excludantur & nalcantur, vekui in Scorpio-

nibus evenit.

Quem hic Tab.. X. fig. 3. delineandum curavi, Cancellus noii

dextrum.

C*) Voyage hiftori^ue dc rAmeri<]Uc. Tom. I. pag. 5<5.

, S U B S E C I V A. 77

dextrum modo brachium , fed dextros , quotquot funt, pedes
majores , quin & totum dextrum latus , finiftro majus, habet :
quae pliiribus pifcibus crudaceis communis eft proprietas ; m
Aftacis enim & Cancris plerumque dextrum brachium fmiftro
majus inveneris crafliusque. Li Aitacis etiam, non tamen fem-
per , dexcrum hoc brachium craflis obtuiisque obfitum efl: no-
dis , finiilro ten.ues acutosque gercnte denLiculos.

De Scolopendra majore^ tultdarta.

Animalium horum, quce Ellisio (/)

Corallina tubularia Melitenjls ^ Scolopendris , tentaciiUs duo-
biis duplicato-pinnatis itiftrii6lis. Jn Penicilla Marina^i
Et LiNNi^-o (?;z) Penicillus , five Serpnla tefta teretiujcii-
k, recta bafi fiexiiofa. vel Corallina^ cubno fimplici , ra-
inis fafciculatis , faftigiatis, dichotomis , flexilibus , inar-
ticulatis. No. lo.
Vocantur, nonnulla mihi menfe Februario anni hujus 1759,
a pifcatoribus noftris viva e Mari Germanico adferebantur.

Primo obtutu nihil plane adparebat, nifi tubus fufcus, cinc-
reiis, membranaceus , decem aut duodecim pollices longus, fu-
pcriore parte digitorum minimi, inferiore, calami anferini cras-
fitiem habens.

His ex tubis, Gabatce ficlili candidae, aqua marina limpidifli-
ma repletas impofiiis, quidam quafi pili fuperne prodibant, qui
tubo compreffi , veram penicilli fpeciem pr?e fe ferebant. Ani-
mal nulias infidias , neque periculum fubolens, pilos hos ulcc-
rius procrudebat , donec capicis pars emergebat , quando pilos
hofce, ex duobus diverfis brachiis exfurgentes, expandebat, qui
inferne juncli perfeclifiime repraefentabant infundibulum.

Exiguai

(/) Hiftoire des Corallines. Tab. XXXIV, pag. 107.
(w) Syftema Nniuras, Edic. X. pag. 788 & 807.

^ 3

7g OPUSCULA

Tabix. Exigu^ tunc plumulfe videbantur, & in variis animalibus va-
5^'n' rii erant coloris, omnes tamen pulcherrimi, ex coccineo, ma-
gis minusve rubente , & albo in cinereum aut cieruleum ver-
gente, mixti coloris erant.

Una harum plumularum Microfcopio infpe^Sla, fpcciem exhi-
bet, qualcni Tab. IX. fig. i. c. delineatam vides.

Nullam magnitudinis brachiorum unius vel alterius lateris, auc
inde prodeuntium plumularum animadvertere differcntiam potui:
tieque ullum in his plumulis, nifi expnnfionis & rctraftionis in
tubum, motum, neque propriam, qualis in Polyporum brachiis
confpicitur , contraftionem videbam : Verum forfitan in arripien-
da efca, quaj hic in gabata non erat, hanc contraclionem pe-
ragere valent.

Vermium ex his tubis extraftorum , in quibus , quippe fpa-
tiofis fatis, fiicile fe fle(5tere & vertere poterant, latera glauci,
& dorfum intermedium albi flavcfcentis erant coioris & tota
longitudo in parva divifa quadrata. Ad utrumque Aninialis la-
tus , ulrra centum pedes funt , rependo aut natando infervien-
tes; fuperiores tamen tredecim ab inferioribus aliquantum ftruc-
tura diiferebant.

Tubi ipfi extrinfecus admodum ei*ant inaequales & hinc inde
minutiffimis Sertulariis, Corallinis & Alcyoniis operti , fed in-
tus tam jequi loevesque, ut nihil fupra: Tertia minimum parte
animali ipfo longiores, & inferne etiam erant patentes: Utruni
vero ha^c apertura inferior naturalis ipfis fit , ad excrementa
ejicienda ; an vero inde effefta fuerit , quod a bafi fua erant
difibluti , ignorare mc fateor : quamvis primum niihi videatur
verifimillimum ; quia ab inferiori iila parte etiam minime Isfi
aut laccri videbantur; & quia ipfum Animal in finc caudjE, in-
ter dua; tubercula , aperturam , ejiciendis cxtrementis , habere
"/idebatur. Qui has ad me adportavit Scolopcndras Pifcator, fe

etiam

5U15SECIVA. 79

etiam liberas & flu61:uantes , iiulli corpori adfixas , cepifTe affir*
mabat.

Tantum autem abefl: , ut hoc animal Corallina fit , aut ad
Polyporum genus pertineat, ut mihi cum Serpulis mox defcri-
bendis potius congruere videatur : ob pedum verum ad utrum*
que latus copiam, Scolopendram dixi.

De Serptdh^ Jive Terniihus tuhos
Lapideos mcolennhus,

In variis e mari captis lapidibus , conchis , teflis &c. albl
quidam lapidofi inveniuntur tubuli , animalculorum domicilio in-
fervientes. Ili Tubuli in quibusdam fpeciebus rotundi funt, in-
ftar fpirsE inflexi, quando a Lii^NiEO vocantur '

Serpiila fpirorhis , five tejla regulari fpirali , orhiculata ,
anfra^ibus fupra introrfujn , fubcanaliculatis , fenfimquc
mnoribus. No. 693. Qa')
lii aliis Tubuli quafi triquetri funt , vel re6li , vel cafu tan-
8um inflexi , vocanturque

Serpula triquetra , five tefia repente flexuofa , triqiietra,
No. 694.
Primi generis Animalia caput gerunt coccineum, five fandra-
diatum quafi utrinque plumis five pennis duabus ornatum , in-
ter quas ad unius duorumve linearum fpatium, aliud extendere J^I^-J^'
pofiiint mcmbrum, quod caliculo fimile, & in fuperiore margi-
ne denticulis infi:ru6lum efl:. Collum, pone caput, albi in ci-
nereum abeuntis coloris efl: , reliquum corpus aurantii , & u«
trinque decem habet pedes.

Ani-

(jiy Syftema Natiirar. Edit, X. pag, 786. & 78;^..

80 O P U S C U L A

Animalculo tali , in extremo tubi margine annuluni cocci-
TablX "eum, Vmex circiter latitudinem habente, aliquando mihi obla-
fig. 3.C. to, cum hic annulus alienum mihi corpus videretur, leniter pe-
nicillo affriclus , cx magna globulorum minutiflimorum , rubro-
rum, ordine concinno juxta fe pofitorum , copia , confiftere vi-
debatur, quapropter illos Ovula animalculi exiftimabam , eo ma-
gis, quod inicio menfis Martii, hoc mihi viderc contingebat.

Quamvis horum animalculorum caput & maxinia corporis pars
coccinei plerumque coloris fit , plurimum tamen a Polypo cocci-
neo differunt Qb').
Tab. IX. /^lterum Animalculorum , ejusdem licet generis, alius tamen
fiS-2. fpeciei ell:. Plumoe in latere capitis , multo erant majores, pone
quafi collari junftae, neque tam longe inter has plumas calicu-
lum protrudebat, & fic Scolopendraj tubularjae, modo defcrip-
t^, magis afllmile videbatur.

Tertium hic addo, quod Linn^us vocat,
Tab. IX Serfulani /Irenariam^ Jive tejiafubangulata, articulata^ iti'

fig. 4. tegra diftinSiam. No. 699.

Et quod tubum fuum ex arena, & minutifl^imis tefiarum fra6la-
rum particulis , limo glutinofo fibi aflixis, & in formam tubuli
compoficis conftruic. Animalculum in hoc tubo vivens ,
(Iruftura fua , prioribus licet aliquantum difllmili , fe ejusdem
effe generis oflendit. Prceterea in Corallinis quibusdam folidio-
bus, & majufculis, & in Lithophytis vacuos fjepe tubulos inve-
ni , qui e fragminibus , fibris & variis mollioribus ligni cariati
frufliis confefti, fine dubio etiam domicilia & latebras id genus
Animalculorum confiituerant.

In aqua dulci, unde omnia facile petuntur, & ubi omnia com-
modifllme invefi:igari pofllmt , varia) vermium ejusmodi fpecies
inveniuncur, qui e tefiis, & omnis generis hirfuta materia, ad-

mi-

(Z») Vide Primum horum opufculorum fafciculunv pag. 32 & feq.

SUBSECIVA. Si

mirandos fibi tiibos , domimm loco fumros , conrtruunt : quos
apud alios Au^lores, fcd Reaumurium (c) proecipue, de-
lincatos videre licec.

T)e Dorlde Jive Lhnace Marma ,
fpinis moUihus Mrfuta.

Tres Doridum fpecies dcfcribit Rumphius (r/) , qiiarum pri-
ma, fecundum ejus dcfcriptionem , fimillima videtur illis, quae
hic in limo alluvionum ad Cataraclen ulteriorem (^bet Ver[le
Sas') reperiuntur; delineationes tamen Rumphii, ex mortuo
animali, ut videtur,defumtce in multis difFerunt.

Doris hocc Animal deforme eft, f^dura afpeclu, propter moI-Tab, X,
les"pennas, utrinque pcr corpus magna copia difpofitas , foIo^S'^^*
dorfi medio illis vacuo mancnte. Penna^ hacc five fpince fefqui-
lineam ad duas & dimidiam longos func ; aliquando prorepens
casdem furfum erigit.

LiNNj^iUs (e) hoc Animalium genus D o r i d e s vocat , hanc
tamen fpeciem non indicat. Quatuor hoc Animal cornubus eft
inilruftum , duobus albis anterioribus majoribus , in inferiore
capitis parte , & duobus fufcis in dorfo. Os mirae etiam eft.Tab. x.
flructurae, ex odo quafi rotundis conftans globulis, quod & la- ^S* ^ '^*
tifiTirae aperire valec.

Oculos , quamvis ad fufca dorfi cornua exfpeftafiem , cum
minutiflimge Buccinorum fpecies , i|)fe etiam Bulinus , illos ha-
beant, perfpicere non potui.

PerVitrum, vulgarium Limacum , pcr terram repentium, mo-

re •

(^c^ Memoir. des Itifea. Tom. III. Mem. V. Tab. XII. fig. 6, 7, &c.

(</) Amboiufc Rariteytkamer. pag. 38. Tab, X. fig. 4,
(^) Syftema Namrs, Edir. X. pag. 654.

L

8a O P U S C U L A

re ferpebat : fed vexatum nimis, Echini inftar , fpinis ereiSlis,

fe contrahebat.

Diebus aliquot continuis duas tales Limaces in vitro pelhici'

do, aqua raarina pura repleto, fervavi, quando eas in fuperio-

re vitri parte , capitibus paulo fupra aquam elcvatis, arftiffimc

junftas, fedendo deleftari, animadvertebam. Hoc cas in flaru

pofitas, fsepiflime licet contemplatus, coitum tamen nullum ob-

fervare potui.
Tab. X. Nihil tamen mads hoc in Animali mirandum occurrit , in-
*' ' 'menfa Ovulorum, quee Martio menfeparit, multirudine, quam

apud me in Ofiireae tefia & ad vitrum genuit, eo ordine ut fi-

gura I. litt. C. Tabulae Decimse defignatur.

Ovarii hujus frufiulum, microfcopio admotum, diverfis inter*
Tab. x-vallis, fex, o6lo & nonnunquam duodecim aut plura, peculia-
iig.i.D.j.i membrana inclufa , repraefentat ovula : qua? proprietas variis

Infeftorum Marinorum ovariis , communis efi:, ut ulterius fuo

me temporc , demonfiraturum confido,

De Hirudine Plfchm (/").

Nihil magis miror, quam tot in mari Animalia, Infefta prcD-
cipue , reperiri , quae' ftruftura corporifque habitu , nifi qiiod
multo plerumque majora fint, eadem plane videntur, quce dui-
cem inhabitant aquam.

Maxime hoc apparet in Zoo-phytis illis quae fub nomin^

Jfter-Folyporum Roselius Qg) exponit, quasque muko ma-

jora in mari deprehendenda Serlularics vocancur: verum porifl]-

mura etiam in hac Pifcium Hirudine , qua^ hic naturali fua raa-

fig 2^ 'gnitudine & vcro fui habitu delineata ; viva tamen & in aqua

ver-

(/) Himdo muricata ■> teres , corpore verrucofo. LiN. N°. 8.
(^) Infeaen-Bduftigung. Supplera. Toto, III. pag. 597—^^7-

SUBSECIVA. 83

verfans , in varias fe formas curvat & fleftic. In aqua dulci
femper permuko minor elt , veluti ex modo laudati Roselii (h^
figuris patet.

Pifcibus fe affigit hoc Animal, Rajis praefertim , quibus tam
firmiter fugendo adhceret , ut , nifi magno nifu , avelli non
poffit. Caput & Cauda ejusdem fere formse funt, & hac aeque
ac iI!o rebus quibuscunque affigere fe potefl:. Utrumque autem
membrum inferioris Ungulas Equina^ partis figuram habet.

Ab uno in alterimi fe locum collatura , capite vel cauda ,
qucecunque harum partium libera eft , locum eligit , cui eam
affigere poffit, & hac affixa, alteram liberat partem earaque tum
ulterius adplicat.

Tertia parte longius, quam hic delineata efl: , fe extendere ^
ad dimidiam etiam fui menfuram , membra contrahere valet.
Pro hujus mutatje longitudinis variatione Verrucas, quibus cor-
pus in modum annulorum cin6i:um eil, minus magisve fpeciofa:
apparent, & fe produnt.

Quse in dulci morantur aqua, menfe Majo ova pariunt, &,
tribus feptimanis elapfis, pulli excluduntur (?).

De Efchara Lapldefcente ^ conglomerata ^

foholu temnhus ^ crlfpts ^ coaduna-

tis ^ fimfUctbus,

Inter quinque Efchararum , qute a LiwNiEo (/&) enume-
rantur fpecies , h^ec non deprehenditur, & nusquam , quantum
mihi innotuit, adhuc defcripta efl:.

Hic in Scaldia Infula, plurimis in locis, fcmper tamen in fof-

fis

(Jo) Id. ibid. pag. ipp. Tab, XXXII. efl: Hirudo teres, ora candaque Am-
pla. LiN.y. N°. 7.

(/) Id. ibid. pag. 202.

(/^) Syftema Natura:. Edir. X. pag. 804.

L 2

84 OPUSCULA

fis fubfalfis aut falfis, in magnam fatis molem conglomeratae re-

periuntur.

Ssepe in Arundinis fpecie , & aliis id genus Plantis , fme ba-

fi illis adhaerentes, inftar glomi rotundas inveneris: uno faepc,

& infimo latere , quod tunc planura eft: , Cataraclarum muris ,

aut pratorum fepimentis infervientibus tabulis affixi funt , dum
VII.* pars altera, aqua cinfta, fubrotmidam femper formam habet.
^'S'4>5' Recenter aqua extraftge, haud fecus acque alige omnes Efcha-

rse, Polypis obfitae funt, nulla rc ab aliis diverfis, nifi qiiod hi

longiores aliquanto & tenuiores erant.

Has Efcharas (quod & de omnibus aliis credo) Zoo-phyta

efi^e , perfuafum mihi efi;. Verum quas prima horum origo fit
o Tab. corporum,quaque aetate ad hic delineatam perveniant imagnitu-
VII. fig. dinem, multam adhuc inquifiiionem, magn^mque requirit atten-
*■ tionem: dum, qui in hac Efchara morantur Polypi , tam parvi

funt, ut , nifi bonas notae Microfcopii ope, diftin6le confpici

non poflint.

Ego quidem ex Ciceronis ("/) praecepto , nihil fcribere

volui, nifi quod auditu vel vifu certifllmum compereram.

I>e Afcidlo.

In quibusdam hujus Infulce , illius imprimis , qufe Duvelan-
diam a Scaldia dirimit , aquce emilTariorum & cataraftarum val-
vis , qjLi^dam per a^fiiatem Animalium invenitur fpecies , quam a
iiullo adhuc dura Authore , defcriptam comperi. Secundura
LiNN^i fyfiema ad fextce Animahum (MOLLUSCORUiM u:
vocat) clafiis divifionem pertinet, neque tamen inter quatuorde-
cim ab eo enumeratas nominata aut expofica eft: hoec fpecies.

Liccat

(/) A''^ Naturam fequamur ^ (2? oh omni , qnod abhorrei ab ipfa cculo-
rum auriumque comprobatione fugiamui, ClCfiRO de Officiis. Lib. I.

. S U B S E C I V A. Ss

Liceat ergo mihi Afcidii nomine hoc infignire animalculum ,
quod 'A<r)tw iive Utriculo haud ablimile cll.

Chara6tercs ejusdem func , quod T^ ^*

Corpus ovatum fit injtar Veficce, tiudiimfine tefla mt crufla,Jj.C.D.
ta^tii mcUe infiar alutce, atque in fi^ipcrficie multis minu-
tilfimis , nudi oculi acicfn fugientibus , pundtis veluii ha-
mulis , fiit infirudtuniy quibus ligneis emifiarioruni valvis fie
affigere potefi.
Corpus hoc in duo brevia hrachia five tubos defiinit , in fne
apertos , quorum margo cxterior minutis pun^is obfiita efi.
Pedibus aliisque artubus externis plane defiitutum efi.
Ampliorem Animalis hujus auc ullaium ejus proprietatum, uc
copulationis,generationis &c. defcriptionem cradere nondumpo-
tis fum , ideoque fimplici hac Animalis appeliatione concentus
elTe cogor.

Quamquam enim complura per duas tresve feptimanas in al-
bis lagenis Vitreis , aqua marina limpidiffima repletis , fervave-
rim, ne minimum quidem eorum mocum perfpicere pocui: prae-
terquam quod per apertos illos cubos (quos vel ad duas ter.tias
pollicis partes extendere , & ad duas tresve lineas retrahere po-
teranc) aiHduo aquam & in ea heerentia Animalcula imbibe-
bant, quando admodum inflari Animal vidcbam: haud ita mul-
to poft per easdem aperturas aquam exfpuebac, & quidem quo-
ties e lagena vicrea extrahebatur, tenui radiolo ad tres quatuor-
ve pedes usque.

Unum horuni Aniraaliura c^eteris multo erat perlucidius, quip-
pe cujus Vifcera quGedam per cutem poteranc confpici.

Animalia hcec diffecla incus Ollreae affimilia admodum erant,
fed muko molliora func aique vifcofiora : cute , cujus incerior
fuperficies l?evi{fima & glabra ell: , quanca quanta func , cximi
incegre pofTunt.

An illud Animal, cujus mentionem facit Dominus Bigot de.

L 3 Mo-

8(5 O P U S C U L A

MoROGUEs in Memoires de Mathematiques & Phyfique, ctlam
hujus generis fpecies eflet?

De Pifcium Auditu,

Grave inter Natura^ Scrutatores dubium efl: ^ an Pifces fen-
fu auditus prasdici finc, & audirc poffint , nec ne?

Indefefllis Pifcium indagator Artedi (jri) Pifces audire non
pofl!e, affirmat, LiNNiEUM («) Seftatorem nadtus , qui & lu-
feclis hunc fenfum, aeque ac olfa6lum, denegat.

Quod fi tamen expcrientiam confulas , evidentifllme convin-
ceris , fi non omnia , plurima certe Infefta utroquc hoc fenfu
uti, quamvis forte extcrnis deflituca organis.

Apes ad fe vocaturi & congregaturi seream pulfant pelvim,
& florum Chama^mell (o) odorem iisdem intolerandum , con-
firmant Apiarii.

Nonne eciam olfa6lu alimentum bonum , fibi & utile a malo
& noxio difcernunt Infedla? quam celeriter Mufca^ , odore duc-
t^, putrefcentem invefligant carnem? An non Botanices fludiofl
Mufcas, odore deceptas, in Stapelice (p") Hore , eundem, quem
caro putrefccns , foetorem exhalante , ovula fua ponere fcepius
experiuntur,

Et quod ad Auditum pertinet , vix fsemellce cantum coitus
tempore , Gryllus audit; quin jucundo hoc fono captus , confeflim
icer ad eam acccleret. Aranea connubii cupida, nefcio quo in-
llrumento, murum pulfat aut tabulam, in quamoratur, & qui-
dcm novem aut decem pulfibus, horologiorum idiibus haud ab*

C"0 De Pifcibns. Pars II. pag. 19.

(«) Syftema Naturje. Edit. Hecii-na: pag. 239.

Qo^ Lessers Theologie des Infecaes. Tom. II. pag. 6.

(/)) Jfclepias Jizoides , flore pulchre fimbriato. Royen. Prod. 2.

SUBSECIVA. 87

fimilibus , gravioribiis tamen & akero alterum citius excipien-
te: quo faflo, rcfponfum cxfpeflat. Hoc delHcuta, fubinde vel
per trium horarum fpatium , hos iclus repetit. Biduo aut tri-
duo fic tranfaiSlo, nulloque potita refponfo, Jocum mutat, do-
nec, quod cupidicati fu:€ fatisfaciat, repererit, aliam fcilicet Ara-
neam , qucc eodem ipfi modo , velut Echo , refpondet. Huic
fi conditio placet , commercium ingravefcit , pulfatio augetur :
I6luum fonitus fenfim utrinque adproperant , & tamdem tam
prope concurrunt , ut plane commifceantur , quo faclo , nihil
amplius auditur (5).

Experimur itaque in duobus his Infectis, (plura alia prudens
filcniio pr^tereo} alterum , neque afpera arceria neque palato
infl:ru6i;um, fonum cdere, & alterum id percipere, quamvis au-
res non habeat, five potius illae adhuc indagari non potuerint:
Forfitan enim organa illa quo minime quaefiveris loco , revera
habent. Reperiunrur fic infeda quaedam {Aranece) oculos in dor-
fo , partes genitales in capite gerentia ( r ).

Homo per unam apercuram Animam ducit,Eruc8e & Papilio-
nes vel per o(5todecim.

Pocius igitur aflirmare aufim , ^que ignorari , utrum Infe6la
auditus organo careant, ac an absque eodem audiant.

Sed poileriore pofito , eo magis Omnipotentis Creatoris pro-
videntia agnoiccnda atque fufpicienda eft, qiiae Animalculis tam
minf.i-tis fenfuum horum ufum concedat, quamvis eorum organa
non reperiamus.' Hinc quippe videmus, nullis ejus Omnipoten-
tiam indigero mediis, nullis alligari inrtrumentis.

Quod tamen Pifcium auditum proprie fpectat: Kleynius (j-)
multo demonllrare labore conatus eil:, Pifces neque mutos ne-

que

Qf) Difcours fiir le language des Betes. pag. 96.

(^r) Lyonnet in notis fupia Lessers Infedto-Tlieologie. Tom l. pag. 184.
(s) MifTus \. hiitoria; nacur. Pifcium, pag. p-ii. Tab, IL fig. l-g^. Mifluft
dt fono & auditu Pifciura»

^g O P U S C U L A-

que furdos efTc ; feqiie auditiis orgcina in eorum capitc deprfi-
heiidifle eNiftimac : quce tamcn alii Viri dodi pro lalibus non
nonofcunt: quamvis inficiari non podint, omnia Ampliibia, Pho-
cam puta', Cadiorcm, Lutram , Lacertam, Tcfiudincm, Ranas,
omncsque ad Cctaceorum & Chondropterygiorum genus perti-
ncntes Pifces organum auditus , a^que ac nos, poflidere, & ideo
audire pofTe: ut accuratis reccntioribus expcrimentis evidcntiffi-
me confirmatur (t).

Cur vero Cetaceis CartiJagineifque Pifcibus , auditu magis ,
quam aliis lYihus (^Malacopterygiis , Jcanthocopterygiis , Branchio-
flcris') Pifcium ordinibus, non minoribus fanc periculis , neque
minus fa^pe , expofitis, & in eodem elemento viventibus, efTet
opus? Dicere quidem pofTes, Cetos puhnonibus, ut & exter-
nis atque internis genitalibus, inftrucTios effe ("y}; fed an non
alii Pifces , pulmonum loco, branchiis gaudent, & fine exter-
nis illis genitaUbus inmenfam procreant nniltitudincra.

Pifces itaque audirc omnino pofTc , plane mihi pcrfuaferim ,
nifi doftiflimi Arderonis expcrimenta id dubium quodammo-
do rcddcrciat (iy).

Vir hic Pifces quosdam fluviatiles in lagenis vitreis biennium
vel triennium fere fervaverat, neque aliquem iJlos foni, five fi-
biH, five clamoris, five infiiriunentorum muficorum , perceptio-
nem habere , fcntire unquam potuit (a-); cum ad minimum ,

qui

(/) Mcmoires de MatKematiques & Phyfiques. Tom. 11. pag. 164-185.

(■&) Opufculorum horum fafc. I. pag. 34.

(w) Philofophic. Tranfaa. N°. 486. pag. 149.

Pjc) Vir quidam Confularis vicin^e nobis Brouwerhavix Truram in vitrea la-
sena per annos quatuordecim & feptem menfes confervavit, hoc demum anno
1759 mortuam. Tam manfuetus erat hic pifciculus , ut cum purgandus eflet,
& aqua mutanda, quod fiebat quotidie, fponte in cjus manum veniret, ibique
placidus quiefceret, ut fcihcet fublatus , interum in catinum , aqua repJetum ,
imponeretur. Viro huic perfuafum erat, pifcicuhim fuum audire, quia quoties
tintinnabuhim janux affixum fonum edcbat, quando capite ayerfo jacuerat, eo
fe convertebat.

SUBSECIVA. S9

qui prope ipfiim vitrum fiebac, raotum, timidi fundum peterent:
Ideoque quicquid de Pifcium in pifcinis fervatorum, auditu re-
fertur, acutiffimo illorum vifui, &: fubtili taiflui, aquce commo-
tione effe6lo, tribucndum cenfet.

Verum, fi fequentia ab eodem poftea indituta expendamus ex-
perimenta, facile nobis peffuadebimus , Pifces lenem fibilorum ,
vocum &c. in aere excitatum fonum, audire non polFe.

Inquirebat nempe expcrimentis,

Primo. Jn ^ ad qiiem gradum fonus , in aperto aere excita'
tus, ab animali terre/iri, fub aqua degente , audirl queat?

Secundo. An ^ ad qiiem gradum fonitus , fub aquafa6tus ^ a
terrefli animali, in terra , exaudiri pojjct?

Tertio. Jn ^ ad quem gradum fonitus fub aqua editus , ab
animali terrejiri, pariter fub aqua veyfante^ P^Jf'^^ audiri^l

Ad primum experimentum aliquot homines, fub aqua, ad pe-
dis altitudinem, morari juflos, quam clara poterat, voce allo-
quebatur , & illos eandcm audire pofie comperiebat. Sed iis-
dem hominibus, ad duodecim pedum altitudinem, fub aqua con-
ftitutis, bombardam fuper iHos difplodi juffit, cujus iftum vix,
ac ne vix quidem , audire poterant.

Ad fecundum cxperimentum ardentem , eum in finem para-
tam, adhibebac glandem igniariam, eamque in flumen, novem
pedes alcum, inmittebat: Tubus decem circiter momenta fecun-
da ardebat , quando glans misfilis tanto rumpebatur i6lu , quan-
tum a tantilla pulveris pyrii quantitate produci pofl^e, incredi-
bile videbatur, cum vel ingens aedificiura aliquoc perticas difli-
cura, inde concuteretur (y).

In

(^31) Celeberrfmus Abbas Nolletius , ad cundeni fioem , fimilia fere infti-
tuens experimenta, narrat, cum ad profunditatem decera pedum fub a(^ua con-
flitums duos filices , manubus fuis fortiter coUideret , hos fonum tam gravem
edidifle , ut ipfi eflet incolerabilis , totumque corpus inde tremeret, Mem, de TA ^
cad. 1743. pa,^. 224-

M

^o OPUSCULA

In tertio experimento, hominem, tintinnabulum manu geftan-
tem, aquai fe inmergcre, &, diverfis in altitudinibus , crepita-
culo fonum edere jubebat. Qui emergens , fe fonum , quavis
altitudine, exiguo tantam cum difcrimine, quam in aperto aere^
nudivifTe referebat.

Ex Hydrodatica novimus, denfitatem aquac ad aeris denfitatem
elTe, iit 1000 ad i. Quodfi crgo ponamus, organum auditus in
Pifcibus , materioi medic-e (id eft , aquae) quam fonus tranfit ,
denfitati , jufta proportione (s), efl^e attemperatum a provido
Crcatore : Non efi: , quod miremur, pifciculos, vitro inclufos,
fibilorum &c. fonitum audire non potuiire..

Primo. Meatus Auditorius , in omnibus animalibus, quce in
aqua vivunt, & ipfis amphibiis, minutiflimus, angufiiffimufque
efi:; talifque fit, oportct: quia cnim afliduo aquce motu multai ei
arenulae, limique particulae admifcentur; meatus auditorius ejus-
dem, qua animalium terrellrium meatus efi;, amplitudinis, mox.
Inquinatus & obftru6lus efll^t.

SecuiadOi Verifillimum ell:, Nervos illorum auditorios, fono
in medio tam tenui, qualis aer efi:, excitato non tam facile affi-
cl: cum etiam homo, ad duodecim pedum akirudinem fub aqua
confiiitutus, fcopleti, in aere aperto, explofi fonitum audire vix
pofllt. Si vero idem fibilorum &c. fonus fub aqua edi potuifll-t ,
Pifces eundem fane audirent: Quia fonus in denfiore illo mcdio
excitatus fono in aere edito tanto efi: gravior , quanto aqua efi:
medium aere denfius , ut ex glandis miflilis igniarias i6tu , &
concuflx)rum filicum fi:repitu , clare patet.

Sequens Nolletii expcrimentum (a) nihil hic probat; in

hoc

(s) Ex plurimis s'GravesanDii & MussCHENBROEKii notis ciperimeutis fci-
uwis, quo denfius graviufque mediam , imo ipfe aer efl:,. eo gravior & vehc-
meiitior ePc foiins, in eo excitatus.

(<2) Vir iile clariflimus , hoc a s'GraV£SANDM) iHventum QElem. Ph^f. p,
8J41.,. Ed. tcr,') repetens ezperimemum , horologiura minus portatilc , horas

clapfas »,

S U B S E C 1 V A. pi

hoc enim nullus in ipfa aqua excitabatur fonus , fed in aere,
vitreo recipienti fub aqua pcndenti , inclufo , quare multo le*
niorem , quam in aere aperto , elTe oportebat.

Nonne admodum verifnnile eft , multa Animalia , organi hujus
perfe6lione , nos Homines antecellere , & acriori auditu eife. Ec
fi nervi noflri auditorii minimis undulationibus aeris, in quo ver-
famur, afficerentur, continua laborareraus vertigine, innumera
confufi ftrepitus multitudine , qui nos , ne ullum quidem , diflin-
guere concederet.

Concludere ergo me pofle arbitror, eodem modo pifces fub
aqua audire , quantum ipfis ad inftans pericuUim effugiendum ,
& forte etiam ad alios ejufdem generis , mutuo fono edito, col-
ligendos opus eft.

^

FerfeStam Rerum Naturalium cogniticnem, "jclfibi, vel etiam
Natiira; humana; attribuere ve! ajfererc ^ temeratium quiddam, at-
que impotentis inprudentifque animi , cenferi debet. Bacon de Ve-
RULAM. Fil. Labyrinth,

F I N [ S.

tlapfas, i<n:u repetito indicans (^een repetitie-horoJogie) tabulse plumbe.-c impofi-
lum, campanula vicrea obtegebat, & mareinem inferiorem argilla pei-liniebat,
ut uulla omnino aqua influere poflet, quo fado, & horologio, ira condito, in
aqua fufpenfo , fonus ejus , quoties edebatur , audiebatur quidem , fed multo Ic-
nius, quam fi in apcrto aere fuiflet efFci^us. Legom Phyflq, tom, III, pa^, 411.

M 2 T A-

92 - .

TABULARUM EXPLICATIO.

Tahiila Septima,

Fig. I. Sertulariae five Zoo-phyti , quod CcraUince Abietis forma
nomine venire folet , Ramufculum exhibet ; quem a Menfe
Sepiembri 1758 ad Februarium 1759 , affufa femel ad mini-
mum quotidie Aqua Marina recenti, in Odreas concha fervavi.
Per hoc quinque m.enfium fpatium admodum in longitudinem
excrevit, variifque in locis, B, ramulos laterales projecit, e
quorum fingulis Polypi prodibant : fufca tamen pilofarum for-
dium crulla operiebatur.
Fig. II. Eundem Ramufculum microfcopio infpe6lum fiftit,
Litterse in duabus his figuris, eadem fignificant objeda.

A. Trunculum Sertularise, quo conchs Ofireae adhaefit.

B. Ramufculos laterales , Polypis obftffos , quos per id, quo
fervavi , tempus ejecerat.

C. Summum Apicem, qui modo natus, permundus, nullis for-
dibus ell: obduaus.

D. Aliud majus Polyporum gcnus, qui principia erant Zoo-phy-
ti, quod CoraViina Tubularia vocatur : hi parum crefcebant.

E. Tercium Zoo-phytorum genus, primo jam opufculo defcrip-
tum, & ibi Tab. III. fig. i. A, B, C. delineatum. Ingens
hujus generis numerus erat, adeo ut aflidua liia contraclione
& motu vifum turbarent.

Ex duobus lateralibus apicis hujus C. ramufculis perfeclos jani
prodire vides Polypos: in medio tamen , eoque tencriori ra-
imifculo nondum Poiypi apparent, ut luculentius patet, ex

Fig. HI , quce hunc Apicem bonse notae microfcopio infpec-
tum exhibet.

A. Locum indicat, quo a flirpe divulfus efl.

B. La-

T A B U L A R U M E X P L I C A T I O. 93

B^ Larerales duos ramufculos, Polypis obficos.

d. Polypos cx tubulis fuis prodeunccs & brachiola expandentes.

e. Tubulos, in quibus Polypi, retraftis brachiolis plane occul-

tantur, albaeque maculas fpeciem prasbent.

C. Ramum mcdiimi , utroque laterali a^tatc pofteriorem : qui
crefcens adhuc, nondum Polypos profert ; Articuli (g) tan-
£um confpiciuntur , & paffim genicula (/) aliquot , e qui-
bus, cum magis fuccreverunt, Polypi rum etiam adulti pro-
deunt.

Fig. IV. Repra?fentac Efcharam lapidefcentem, inftar glomeris
crcfcentem foliis minoribus crifpis.

Fig. V. Efcharce hujusfolium, microfcopio infpe(5lura , quando>
Polyporura cellulce apparent.

Tahula OStava.

Fig. L Oftreum exhibet , & quidem viridibus , ut vocant ,.

branchiis Qeen GroenhaariT).
a. Indicat Ovarii , exeunce Majo , in eadem reperti partcm^
A. Ovula ex hoc ovario microfcopio confpeda.
Fig. II. Vulgare fillic Oflreum Augufto menfe apertum.

A, Tcnella Oflreola in ovulo adhuc morantia.

B. Eadera ovulis jam exclufa. Sed ambo microfcopio bonae
noC3S confpefla.

Fig. lil. Exceriorum Brachiarum Oflrei partera, raoHibus den-
tibus, parum incurvis, fibimec refpondentibus, inltru6lam ex-
hibec.

Fig. IV. Pars extcrior unius quatuor branchiarum interioruni
Oftrei, quibus viva motum admodum mirabilem edere valet»
Binte hae figurae delineatae funt , ut microfcopio reprsefentantur.

Fig. V. Oftreum trienne , cum minucis unius anni Oll:reolis , (^Pul-

M 3 litkm

94

TABULAilUM EXPLICATIO.

litiem vocant, uc Aprili meiiie ex Aiiglia advehuntiir) ei inhse*

rentibus exhibecur.
Fig. VI. Oftreum tale minutum, actate unius anni.
Fig. VII. Oflrcum bienne.
Fig. VIII. Oitreum trienne.
Fig. IX. Ollreum qiiadrienne,

Ex his figuris , novum quali marginem quotannis tedce , accrc-
- vifle patec.

Tabula Nona. "^

Fig. I. Scolopendrce pluraofae tubiphorse naturali magnitudine ,-
imaginem exhibet.

A. Plumam & capuc Animalis , quod e tubo a, a , a , a exferic,

B. Scolopendram tubo plane excratlara.

C. Partem plumae Microfcopio infpeclam.

Fig. II. Repriefentatur Serpula cum tubo inflexo rriquetro.

A. Animalculum capuc (^a) e tubo (Z?. ^) parura exferens, mag-
nitudine naturali.

B. Idem magnitudine aufta.

C. Animalculum tubo extra6lum , magnitudine paruni aucla ,
exhibitum.

Fig. III. Delineatio Serpula:. cubo curvo fpirali.

A. Animalculum capuc {a) e cubulo (b. b^ parum exferens natu-
rali magnicudine.

c. Annulus coccineus in excremo cubi margine, qui calami plu-
ma affric1:us, globulis minutis, ruberrimis conftabac.

B. Idem, fcd au6la omniura magnitudine.

C. Animalculum cubo exemcum , & hic magnicudine parum au6la
reprcefentatum.

Fig. IV. Delineatio Serpulse, tubo e minutis concharum par-
ciculis confefto.

A,

TABULARUM EXPLICATIO. 95

A. Magnitudinc naturali.

B. Au6la magnitudine.

Tabula Decima.

Fig. I. Doridis five Cochleae marinse mollibus fpinis obritse
delineationem exhibit.

A. Animal naturali magnitudine, ferpens.

B. Idem refupinum, ut os confpici poflit.

C. Ejufdem Ovarium Odracio impofitum.

D. Pars hujus Ovarii , Microfcopio infpe6li , quando apparet ,
quinque vel fex ovula , peculiari adhuc membrana inclufa efle.

Fig. II. Hirudo Pifcium naturali magnitudine , & ftatu fre-

quentifllmo.
Fig. III. Cancellus vulgaris, maximi moduli, ad vivum accura-

ce depiclus , in quo manifefl:c apparet , non dextrum modo

brachium, fed alios etiam pedes & totum latus corporis dex-

trum finiflro majns efle.
Fig. IV. Ejufdem generis Cancellus, paulo tamen minor, cum

ovario fuo e corpore prodeunte, & juxta mollem pofito cau-

dam.
Fig. V. Animal Jfcidium a me vocatum , quod aeflate Cata-

ra6larum & emiflliriorum aquae marinse valvis aflixum , fre-

quenter invenitur.

A. Tale Afcidium , ut plerumque invenitur, magnitudine natu-
rali.

B. Ejufdem generis Animal, fed per cujus cutem pellucidiorem,
& luci oppofitam, intedina sliquot videre licet.

C. Tale Animal in longitudinem difledum , ubi tamen ne Microf-
copio quidem inteflinorum quid, diftinfte videri poterat.

D. Ejufmodi Animal. transverfim difl^eftum.

C O N-

CONTENTA.

I. De Zoo phyiis. pag. 53

II. De Oiireis. 62

II f. De Cancello. " 74

IV. De Scolopendra majore, tubiilaria. 77

V. De Serpulis , five Vermibus tubos Lapideos incolentibus. 29

VI. De Doride five Limace Marina , fpinis mollibus hirfuta. 81

VII. De Hirudine Pifcium. 82

Vlll. De Efchara Lapidefcente , conglomerata, foliolis te-

nuibus, crifpis, coadunatis, fimplicibus. 83

IX. De Afcidio. 84

X. De Pifcium Auditu. 86

TABULARUM EXPLICATIO. 92

MENDA TYPOGRAPHICA.

pagm 55. ////. ?//^. tn notis finir. lege finir.

pag. 59. iln. 9 in notis. Aftero polyporum lege Afcero-polyporum.
png, 60. //;/. 24. quo in hac Serrulana lege quo in hxc Sertularia,
pag. 63. lin. 10 uuu lege xi\\.i
pag. 64. /|». 10 in notis lini /^^^ limi
1 r ibid. fa^tus lcge foecus
^^^«■^. 70. //«. 17 i!lam, /c?^^ iJlud ,

19 qua; lege quod
/)^^ 71. //;/. 16 lagit A'^^ legit
^^^^» 73« //''• H o£to decem /^^(? oAo, dcccm
p(fg- 74- ////• 4^ teftam ? Cochlea: , lege teftam cochleae ,

Quoniam per infortunium in quibusdam pagellis notx marginales pror-
fus vel omifla:, vel munlata: fint, peticur IJenevoIus Ledlor uc fequentti
modo eas rcftituere haud recufec.
pag. 59. ad hn. 8. Tab. VII. fig. /, //. B.
lin. 17. Tah. VII. fig. ///. C.
pag. 63. ad lin. 17. Tab. VIII. fig. /. A.
pag. 64. ad lin. 8. Tab. VIII. fig. //. B.
pag. 65. ad lin. i. Tab. VHI. fig. Fl.

lin. 14. Tab. VIII. fig. F. A.
pag. 66. ad lin. 19. Tab. Vill. fig. FII, FIII, IX,
pag. 67. ad lin. 12. Tab. VIII. fig. // A.
pag. 68. ad Im. 21. Tab. VIII. fig. ///.
ad lin. z5. Tab. VIII. fig. IF.

JOBI BASTERl

MED. DOCT, ACAD, CJES , SOCIET/JT,
REG. LOND., ET nOLLAND. SOCIl '

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS5 EORUMQUE

OVARIIS ET SEMINIBUS

CONTINENTIA.

L I B E R. T E KT lU S,

H A R L E M 1,

s-.-.

Apiid JOANNEM BOSCH, i:6u

NOBILITATE et DOCTRINA
CELEBERRIMO

D^. LAUR. THEOD. GRONOVIO

.r, U. /)., SOCIETATIS FHTSICO-MEDICM
BAS ILEENSIS SOCIO

SC' &c, ^c.

OB PLURIMA ET MAXIMA IN SE

COLLATA BENEFICIA, ET

IN SINCERISSIM^ AMI-

CITIiE PIGNUS.

FASCICULUM HUNC TER-
TIUM INSCRIBJT

J 0 B B A S T E R,

N 2

Kihil ej} dulcius otio litterario; his dico litteris , quibus
infjmtatem rerum atqus natura, Q' in hoc ipfo mjindo ^
Cceium , Terras , Maria cogfiojcimus. CxCERO
Tufc. V.

Pa^. loi

o

OPUSCULA

S U B S E C I V A,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE

OVARIISETSEMINIBUS

CONTINENTIA.

De Mytulh,

f v;!:'^"^ e^ebres adeo in Hoilandia & Brabantia MytuH Ze-
^:S $i? landici infinica quocannis copia e vadis & Mytu-
^i* ' *4 lorum pulvinis petuntur, qui in diverfis Schaldis,
^^iii"^^^# infulas inter Zeiandicas de fluentis , brachiis (^a^
fiLi funt.
Antonius de Heyde, Medicus Medioburgenfis , anno,

pod

( a^ Vide accuratinimas Hatting^ tabulas defcriptioni Zeelundiie
Partc X. ftatus hodierni Belgii foederati inierias.

N 3

102

OPUSCULA

poil: niil4efimum fexentefimum tertio & oftogefimo, MytuJoruni
Jnatomen in 8° , edidit : in qua tamen nullam nacuralium co-
rumdem proprietatum, ut copulationis, propagationis &c. , qu?e
quidem nacuralis hiflorias cultori fcicu dignilfmia flint , mcncio-
nem facic.

. Myculus cfi: animal Marinum vel ut Linn/eus loqui mavult,
ijermh tejiaceus ^ cujus utraque concha ab interiore latere con-
cava, 6c a fronte rotunda, a tergo autem in umboncm reclum
emiiTa eft.

Septendecim inter Mytulorum fpecies a L i n n ^ o recenfitas ,
haec decima efl , & ab eo vocatur Mytuhis edulis , five Mytw
lus tejla Jcbijiujcula vioJacea , 'uaJvuiis obJiquis pojlics acuminatis ,
more Pinnce^ Qb) byjjiiui Imbens exferendam.

Cum Oftrea eodem femper maris loco quiefcere cogatur ,

Mytulus vero Mc e loco in locum movendi facuirate gaudet ,

'& quidem ope membri , quod lingu^ (c) fpeciem pra^ferens,

maximo animali ufui efi: , non modo ad fe convercendum &

prorependura , fed & ad fe attexendum , eidem inferviens.

Quoties enim Mytulus ex uno in alterum fe conferre locuni
cupit, valvulas aperit, cumque ipfi perindc fic, cui nam incum-
bat lateri, hanc partem ad unius aut fefqui pollicis longitudi-
ncm exferic. Membro hoc moco , omnia circa fe percangens ,
eoque, uni alcerive, quod arridet, corpori glutinofi ciijufdam,
quo obfitum eft: , liumoris ope affixo , ki^e pervolvens eodem
pcrtrahic.

Verum

(^) Pinnce funt conchje oblongje, maximre, bivalves in mari Mcdi-
terraneo , non nimquam bipedales, quje tenuiffimorum filorum copia
rupibiis & faxis fe adtcxunt. Quse fila in Sicilia , ubi hre Pinna funt
frequentiffimjE , colliguntur, inftar ferici traftantur, Byfi/f^ue vocan-
tur. Neapoli & Panormi tibialia , chirothecse , & pauni ferici fubti-
iiilimi inde confecti, venduntur.

(<•) Quibusdam Pes vocatur.

S U B S E C I V A.

10-

Verum iit pernofcamiis , qiia rationc fc adtexcre qiieac, mem-
bri hujus ftru6lura , quantum fieri pocclr, eft examinanda.

Repcrimus eam, in rccPco valvularum iacerc; limul ac aperi-
tur Myculus, dimidii plane pollicis longitudinc, duarum vix li-
nearum latitudine , unius crafiitie , coloris rubfufci fabis Arabi-
cis (^Coffce') toll:is-haud ablimilis eft. Prreter varios , quos in
inferiore parce habec mufculos (c) , quibufque eadem , quo nos
linguam in ore, quaquavcrfum & omni modo, convercere fe ac
confleftere ratione poted , in fuperiore etiam fuperficie a radicc
ad tres longitudinis quadrantes finiiram habet, & ibi in oblongam
& levicer excuberantem aperturam delinit : Fiflura) hujus latera ,
binorum labiorum inllar, levicer propendenc, quorumque labio-
rum auxilio humorem in fila congelafcencem , e recepcaculo in
ima mcmbri hujus partc conliituto ; furfum pellere mytulus ,
eumque alteri quantumvis lasviffimo corpori, donec fili folidica-
tem acquifiveric, adprimere pofi^e videcur.

Myculus enim fe adcexturus , valvulas , ut fupra monuimus ,
apcriens , lingua exferta quaquavcrfura omnia tangit , & loco
idoneo reperto, eam , in qua fifilTra terminatur, & parva quafi
protuberancia eft, linguEe partem adponic , & aliquaradiu immo-
rari patitur; quo faclo, cum linguara intra teftas retrahit , filum
textum confpicitur , & locus , quo id corpori alligatum cll , ma-
culae alba^ rotundoe vel ovalis fpeciem prcebet.

Hoc , quoties libitum efl , repetit , raro vero plura , quam
tria, quatuor vel quinque eodem die fila deducit, fpatio tamen
temporis quidem triginta vel quadraginta , quibus tum ut toti-
dem anchoralibus irretitus jacec.

Myculus vero ferael fic affixus i^^^^Q refolvere, auc femel due-

ca

(c") Vidc DE Heyde Anatomen Mytulorum pag. 24. flg;. (j. ubi una
cum fiffura fatis accurate dclineata efl.

104 OPUSCULA

ta fila riiiTipere auc allongare nequit , quod bombyces , crucse
& araneae perficere pofTunt, fed eidem femper loco affixus ma-
nere cogitur, nifi externa vi rumpantur fila: quotiefcunque au-
tem timet , ne obfoleta , & invalida ea nimis evaferint, nova
rurfus conflruit, & poftero du6la candore priora fuperanc.

Cunfta- iiaec fila ex ance memoraco receptaculo, tendinis foli-
ditatem habcnte , veliui ex una radice prodeunc ; Mytulufque
miifculis linguae hujus radici adjacentibus , partem hanc preme-
re, acque humorem ejus in fupra di6lam elicere fiffuram videtur,
ubi figuram & duritiem fili nancifcitur.

Facultatem ica fe adtexendi Mytulus quantumvls minimus jam
habet; longitudo tamen & craflities filorum corporis fui magni-
tudini ac viribus refpondet : quae filorum Mytuli adulii crafli-
ties, Microfcopio infpe6la & micrometro dimenfa adeo exigua
efl:, uc 2500 juxta fe pofica, pollicis longitudinem vix adgequa-
rent.

Refert nobis Leeuwenhoekius C^O ' ^" extenia Mytulorum
tefla parte , vienfe Februario ^ Martio , ova eorumdem ajfixa ,
vulgaris glarea magnitudine ^ fe reperilfe , atqiie imo fiiper mytulo
ad duorum aut trium millium numermn , ^ quidem ordine tam
concinno , ac Ji hominum manibus ejjent difpojita : quo vifo , per-
fuadere fibi non potuijfe , Mytulos , multorum more pifcium , cva
confifiin ejiccre , fed exiflimare , organo quodam infiru^os effe
mytulos (id tamen fe reperire non potuifre fatetur) quod exira
tefiam proferre pojfent , ad ova vel in fua ipforum , vel aliorum
teftis ponenda , quemadmoduni plurima voiitantia facere infecta ,
videmus.

Figura quarta ordinem defignat , in quo hasc , ut putabat ,
Mytulorum ova pofica , cernercs , quse tamen , quod ficum Mytu-

lo-

(^) Quarta Epiftolarum contiauatione. Eplfl. 83. pag. 704-

S d B S E C I V A.

105

lorum in ilHs ovis acdnct , pulchriora quim par erac, exhiben-
tur, uc ex figuris 5a & 61, minuti hujusmodi'mytuli ovulo exem-
ti delineationibus clariffime pacec.

Ego vero , ccfi magni hujus viri mcmoriam reverenter colo,
hic camen eidem adverfari invicus cogor. Numquam cnim My-
tuli hyeme five Februario auc Martio menfibus , fed Aprili &
Majo ova pariunc : per quod cemporis fpacium , imo ad finem
Junii ufque, nec venduncur Mytuli; ne fcilicet eorum iinpediarur
propagacio: & qux hic Leeuwenhoekius Myculorum ova effin-
git, minirae talia func: verum efl Efchora crudacea in Mytulis,
Oflreis , Lapidibus &c. frequentiflima (^): Depiclique fig. 5 <& 6
Mytuli , brachiolis prsecipue exllantibusj raanifeile Polypos has
efcharas inhabitantes, fe efTe indicanc.

Cum itaque perfuafum mihi de Lleuwekhoekii errore efTeej
fciendi cupidus.

1. An Mytuii utriufque fexus efTenc?

2. An coeant?

3. An qua alia ratione procreant?

Ineunte Januario Anni 1760, varias adhibebam lagcnas vitreas,
quas aeri Jicet expofitas , femper tamen habebam in confpeclu,
his fmguhs quatuor aut quinque Mytulos injeftos commutata quQ-
tidie aqua repurgabam.

Coitum numquam percipere potui , fed duodccimo Aprilis ,
fub vefperam circa Mytulum album quafi nubem , (qualis cum
aliquot laftis dulcis guttas, in aquam pluviam puram inraittimus,
percipitur) confpiciens lagenam in lucem clariorem transfere-
bam , quo motu candor ille per om.ncm difpergebatur aquam:
Pofl:ridie hac in allud effufa vas , puram affundebam aquam , afli-
due Myculum in lagena , defixis oculis obfervans ; quo , cum
per unam alceramve horam quieciis manfifiec, Jacius f Jico hiante,

albam

(ff) Vide primum horum Opufculorum , Fufcicl- pag. 26 & feq-

O

io6 OPUSCULA

albam iterun quafi nubem ex eadem, qua excrementa ejicit, aper-
lura prodi 3, dilucide perfpiciebam.

Lagena vero ad diem fequentem inniota relifta , candor ille
fponce per totam diflipatus erat aquam , verum coloro minus al-
bo, quam poflridie: Altera hxc aqua iterum transfufa, tertia ad-
fufa die pollero fubalbicans tantum erat, & deinceps nihil can-
doris pr?3ferebat.

Primae & fecundae aquse guttis aliquot microfcopio perluflra-
tis, magnam in iis animalculorum natantium copiam deprehendi,
quorum multas Myriades per totam lagenam fuiffe oportet, quam-
vis adeo minuta eflent haec animalcula , ut fecundo & tertio Cuf-
•fiani microfpopii vitro infpeda, oblongam modo fe moventium
aciculorum fpecicm pr^sberent, aique ideo vera eorumdem forma
perfpicue determinari non poffet (/).

An Mytulus hic mas & animalcula hoec minutiffima, feminis
Mytuli virilis animalcula , qiuie abfque coitu flato tempore eji-
cit, fuiffe cenfenda funt? Juilas id raihi exiflimandi rationes funt,

atque

(/} Hxc obfervatlo , & quse apud Leeuwenhoekium f. de Oilreis
maribus , & infinita minutifHmorum animalculorum , ejusdem cujus
hcec e Mytulis figurae , in iisdem repcrta lcguntur, dubium mihi mo-.
vent (noi^ obftantibus quae fupra pag. 6g fcripfi) an non & Oftrea.viri-.
Us & foeminini fexus efie poffent. Oftrcum quamvis vivos pariat na-
tos, & idem mox de mytulis videbimus, diu ante partum femen ma-
ris vivificans concepifTe potuit;fi fponte, ut femen Mytuli fecundo die
pcr aquam diffunditur.

Multa hoc pymum cognovmus facula^ niulis venienih avl po^ulus nohis
Igmta fcitt, Seneca Quccfl. Nat. VII. Cap. 35.

t. Sexta Epiflolarum conrinuatione. pag. 288. Et mille inquit ta-
iiun Animalculorum magnitud-nem Ofirese nondum natse non adse-
cuc.reu': : & illre tam parvse funt, ut 128 juxta fe invicem pofitae, pol-
licis longitudinem vix explereiit in continuations quinta pag. 117.

S U B S E C I V A. 701

atque ita Mytulos non hermaphroditos efTe, fed mnres & foGmitias
inter eos reperiri. Eo magis , quod decirao fcxto Maji proxi-
mi , & fic quatuor fere hebdoraadibus pofl: , alium vidcbam
Mytulum, qui ex eadem qua prior apertura, vel in duorr.m aut Tab.XI
trium pollicum fpatium, rotunda, oblonga frufliila , raurium ex- «^"J^^A
crementis haud diflimilia, brevibus intervallis, pcr duas fcre ho-
ras , vi quafi evomeret , ita ut parvum cfFormarenc acervu-
lum.

Pofl fex circiter horas frudula h^c difToluta , & planae placen-
tje inflar erant : Poflridie minimo motu feparabantur ; Paucula -^- ^* ^-
inicrofcopio admota 6c infpecla dilucide Mytulorum pulli ad-
parcbant.

Quod fi jam ponas , album illura qui ex priore Mytulo eflilue-=
bat liquorimi animulcula in femrae virili fuifle, & Mytulos con-
ftipatos jacentes, aliqua forte affeftus aut pruritus f^gna fibi com-
municandi facultate gaudere (/;), quando foemella femen hcc
virile acciperet, ad faecundanda ova contineret, donec matura &
ut parerentur , apta efTent; aliquam fane Myculorum propagatio-
nis perceptionem acquirerc licerec.

Quando Junio aut Julio menfibus e limo vadorum , in quibus
degunt, parvulos & vix natos Mytulos, magnitudinem tunc api- Tab.XL
cis aciculae non excedentes , colligimus , & qui teftas maxime ^*
perlucidas habent, vivos in exigua aqua marinse percolando puri-

ficatae

(;&) Hjec hypothefis prlma foiTan fronte abfurda vldebitur , verum
non minus miras in aliis infeftis copulas deprehendimus. Ec quibus
auxiliis cochleas & lumbricos ad coitum fe incitare putcs? Quid de-
formis alifque deflituta, pulchri volentis papilionis t fasir.ella, facit ut
marem ad fe alliciat? Aranearum coitum petendi rationem recitavimus
pag. 86 & feq.

t RosEL infea. Belufliging Tom. I. Tab. 39, 40,

O 2,

io3 O P U S C U L A

Flg. XI. ficatcB copia, concavo, inicrofcopio admovemus, pulfuni cordis,
^^' intclli.jorum & linguge imprimis , quse ne incra rellas unquam
quicfcic , motum , fumma cum voluptate comtcmplan lice-v
bir.

Mirabilem vero illimi, partium internarum vivi diflfefti Mytu-
li , motum , nec in iftis junioribus, nec in adultis, licet teftae-
poilicem & amplius dehifcerent, fi quieti jacerent, unquam ob-
fervare datum fuic.

Parvi hi Mytuli adeo celeriter adolefcunt , ut altero jam
anno comedi poffinc, & Mytulus triennis, raagni jam Mytuli no-
men meretur.

Cum nudam, afperam & inrequalem Odrea conchas habeant;
Mytulorum teilas perioHio veflitas cernimus: quo exiguae fpiri-
tus falis non foriifrimi copis ope fublato , tam la^ves funt uc po-
iiri pofrmt, & haud raro ab artificiofis topiariis cryptas hortorum
& ornamenta ex conchis & lapidibus in varias fpecies ac figuras
conftruentibus, l^orum petalis efTmgendis, ob colorem coeruleum
auc violaceum pulcherrimum , haud invenufte adhibeantur.

Perioflium vero hoc Mytuli microfcopio infpedlum cx fibris
conflac tenuifTimis, quee, ut & ipfa Mytuli figura, in anteriore
parte circulariter re£lse ad finem currunr.

Amoenum efl , cruflaceae Efcharae imprefTiones , fi haec pe»
rioflio huic adhasferit , infpicere. Perioflium hoc limbis orificiis
teflarimi paululum pro eminec , forfan uc Mytulus, claufis tes-'
tis, Aerem & aquam per hoc perioflium, quafi per filtrum hau-
rire pofi^et; fimile fieri videtur in fic dicla yjrca Noe.

Evenit aUquando, ut comefis quisMytuIis, admodum & tan-
tum non rumpendus infletur, anxietates prgecordiorum & omnia
afTumLi vcneni mala fentiat: quod parvis nonnunquam in Mytulis
occurrentibus cancris tribuitur: verum ha?c animalcula extra nox
am fuiK, iiiccnimodu4ii hoc ?b ?lio infeclo venenato, quod in

My-

SUBSECIVA.

109

Mytu'is fe occmare poted:, conciliatur: mcx vero cefTabic, fi-
nnil ac unuin aut aherum aceci vini cochicar patiens exhaufe-
ric.

Mytuius, quamvis a vi mukiplici in duabus terds fuis tutus fic,
vehemcntiore motu & concufTu aeris graviter afficicur: & qui cap-
tos in Hollandiam & Brabantiam navibus tranfporcant Myculos-
oborco tonitru, auc cum propc nimis liburnicam auc fuo'^eflum.
cujus cormenca difploduntur, prciscer navigant, maxiraam IMytu-
lorum, quos vehunc, parcem , mori qiieruncur: hanc reddences
racionem, quod Myculi fubinde apercis jacences teftis, illo tremo-
re perterrid , fubico nimis cefi:as claudere cupiunc , & hinc
aquam fe circum flucntem amittunt, quo fadlo, ficcad brevi oc-
cumbere coguntur.

Hasc funt quae de Myculis obfervare mihi licuic. Unum mihi
rellat dubium , quod certo folvere impar fum. An fcilicet My-
tuli natare pojjint'? Reperiuntur fospiflime in navium carinis, do-
liis ad naucarum fecuritatem in mari expofids , & quibuslibet
aliis corporibus. Forfan & Myculus ea gaudec facultate uc ces-
tis aperds , folis cirris aquse incroicum prohibeat : hac racione
mole major non vero gravior efiec, & qualibec aldcudine fe in
mari fuftinere pofl^ec. Sed tamen nemo quod fcio , nacanceni
unquam vidit Mytulum , quare hos Myculos parvos & leves
aquK vi motos , his corporibus fe affixiffe , verifimile mihi vi-
detur.

O

/)#

iio O P U S C U L A

De Turhine Lmoreo Belgls ^
Alykruik.

Quoniam nccuratiflimus Swammerdamius (/) Iiorum
turbinum expofitionem anatonlicam in Bibliis Naturoe fubmini-
ilrat ; & ipfe ego , qua ova fua ponunt rationem jam enarra-
vi (O? "^" muka mihi cum maxime referenda rellant , nifi
quod menfibus potiffimum quatuor brumalibus , inmenfa copia e
limo , lapidibus , & ftipitibus , muniendis & tutandis , contra
aquse marince impetum, aggeribus, collocatis &infixis, ab ege-
nis hominibus quceruntur & venditantur.

LiNN^us turbinem hunc, quia tanta copia ad littora inve-
nitur, littoreum vocat, five Turbinem tcfta ovata acuta Jlriata,
margine cohannari plano. eftque Generis 292 tertia fpccies.

Perfediora animalia funt , quam Oftrea Myculi & aliae bival-
ves conchas ; repere enim pofllmt, quocunque libet; binos ha-
bent oculos videndi facultate proeditos, qui apud illos non in fu-
periore cornuum parte, ut apud cochleas terrellres , fed paulo
inferius in peculiari corniculo majoris lateri adfixo , pofiti
func.

Quia partes eorum genitales admodum conveniant cum coch-

learum gcnitalibus (/) , veri etiam fimile eft , utrumque eos

fexum in fe jun.flum continere- (m) , & eodem modo etiam

propagare. Mihi tamen , quamvis per aliquot menfes , eos in Ja-

genis
(») Biblia Naturse. pag. 183.

(k) Fafciculo primo pag. 37 & feq. Ubi juxta Rumphium cochkam
fornicatant vocavi.

(/) SwAMMERDAM Biblia Naturje. pag. 184.

(«O Utrumque mihi fexum inquit Adanson (Jiijioire des eoquilhga
' P-ig^ 170.) Do. JussiEU perfpicue demonftravit.

S U B S E C I V A. III

«•enis vitreis aqua marina repletis fervaverim , in coitu eos re»
prehenderc nunquam contigic.

Sinuilac ex ovulo cxclufi fiint, operculo ad claudendam con-
cham idoneo , quod fubilantia) corneee eft , inllruaos jam vi-
deas.

SwAMMERDAMius (n) linguam quidem turbinis hujus
littorci , fed mortui delineavit ; & quia fingularis ea ftru(fturfe
eft, & eadem ratione , qua Balanorum fpirales partes, ufurpa-
tur ((?) , eodem quo animal illam e faucibus extendebat mo- ^ab»
mento, delineandam curavi. fig.*

De Echims Marmts,

NobilifTimus Kleynius omnes echinos in Naturalium ga-
zophylaciis a fe confpeflos in fingulari de illis confcripto trac-
tatu (/)) enumerans, in tres clafles illos diftribuit.

Clajfium prima illos compIe6litur , quibus in vertice, ad ex-
crementa exoneranda , apertura efl: : hi ANOcysTi ab ipfo
vocantur.

Secunda ex us conrtat fpeciebus, quas Katocystos dicit,
id efl, aperturam ad excrementa ejicienda, infra in fundo, ha-
bentes :

Tertia Pleurocystos, hoc efl:, foramen iftud fcu aper-
turam excrementis effundendis infervientem , nec in vertice nec
in fnndo , fed in latere habentes , continet.

Alia etiam ratione in duas claffes Echinos difponit, Emme-

s 0 S T 0"

(») Tab. IX. fig. XX.

(tf) Vide infra pag.

(/>) Naturalis Difpofitio Echino derniatum gedan. 1734. poflca in lin-
guam Gallicam verius, lub titulo, Obftrvations fur lcs Ourftm de mgr
Sf Fofiks. Paris, 1754.

112

P U S C D L A

sosTOMORUM nempe , in ipfo plane fund'. medio os haben-
tium , & Afomesostomoruim non phne in fundi medio idera
gcrentium. Omnes enim Echini inferne in fundo os habent.

In genera porro Jios echinos difpenfac , & hcec iterum in
fpecies, ita ut fex & Viginti diverfi ad primam clairem, vigin-
ti quinque adfecundam, novem ad tertiam referendos, fexaginta
oranino echinorum fpecies enumeret.

Hac tamen in difTertatione ; illi tantum fpeciei , quam Cy
D A R I M vocac , his licet in littoribus f:i;piflime obvice , ob fpi-
nas tamen multiplices & longas perquam notabili , inhterebo.

Uc juftam Echini hujus cognitionem acquiramus, prius exte-

rior teila five fceleton infpicienda efi: : Hjec , abrafis quotquoc

Tab.XI. f^i^j; aculeis , fiOTram habec rotundi dobi , inferne parum de-

tip- IV ' o to 5 r

prefil , fornacis fere rotundag inilar, quare Rumphius eam /or-
naculam appellat.

Externa globuli hujus tefiacei fuperficies, ubique nodulis ob-
fica , & a Natura in decem requilaterales, Qlfojccks^ quorum
bafis ad inferiorern apercuram efi: , angulus vero acuciffimus in
vertice ad fuperiorem , triangulos difiinfta efi:. Horum trian-
B C gulorum requilateralium quinque tocidem alns majores; numerus
taraen quisque quinarius cequalis q\\. magnitudinis.
D. Linea qujedam, c^ceris parcibus minus nodofa, majora a mi»

noribus diriraic triangulis , quorum uc fuperficics parvis oblita efi:
nodulis five verrucis , fic h^ec linea par\'is oblique ad intimam
penecrantibus cavicatem, ibique maxime confpicuis, infiru^la efi:
foraminibus; quse per foramina probofcides e corpore animalis
tefiam tranfeimt, dum aculeorum bafin noduli efiiciunt.

Harum linearum foramina exaftifiimo ordine in feries difpo-
fita funt aicemas, trium & duorimi foraminum. Triangulorum
in tefta nodulis fuEC etiam funt feries nunc majorum nunc mino-
rura. Subrotundi Amc hi noduli, fegmcntorum , parvae fphsrje

in-

S U B S E C I V A. 113

inftar , & aculeorum , ut modo dixi , bafm conftituunt , quE ideo
in inferiore parte parura excavatae, nodulis accommodatae func,
& hac racione articulamenti fpeciem conftituunt, qmm JrthrO'
diam (^) & Enarthrofin vocant Anatomici, & cujus ope qua-
qua verfum vertere aculeos & fle6lere animal poteft.

Aculei maximi maximis , minimi minimis inhasrent nodis. No-
dorum in finguUs trianguHs majoribus ad minimura centum fexa-
ginta, in minoribus o6loginta, quorum nuraerorum lingulis per
quinque multiplicatis , prodibunt miile ducenti totius animalis
nodi.

Foraminum probofcibiis exferendis infervientium numerus iii
fmgulis lineis ad mmiraum centenarius ell , unde hujus generis.
echinus (r) mille ducentis aculeis , & mille probofcidibus ,
quibus ad progrediendum , auc eodem fe loco tenendura , ipfi
opus efl: , ad minirauni inftru6lus cernitur.

Quodfi jara mufculorum , ad acuieorum & probofcidum mo-
tura necelfariorura copiara animo concipiaraus , Omnipotentem
quae hDec animalia creavit , fapientiam attoniti & venerabun-t
di adoremus, neceffe ell.

Aculeorum eorumdem & probofcidum ope e loco in locura
Echini fe movent, utrifque eundem in finera utentes: Pofi:erio-

ribus

r

.(/7) Speciem^ uiquam, artictilamenti. Nam illa artuum commifTura,
quse Enarthrojis vel Arthodia nomine venit (qualis offis femoris eft in
cavitate offis innominati , & oflis humerl in cavitate quie a fcapula &
clavicula in homine efficitur) Membrum mobile nodo fuo cavitatem
•membri fixi intrat : fed hic in Echinis membrum raobile , (Aculeus)
infcrius eil excavatum, & membri fixi nodum in iilam cavitatem re-
cipit.

(r) Alise Echinorum marinorum fpecies , majorc triangulorum ,
femper tamen in majores & minores dillinguendorum numero con-
Aant: quando aculeorum & probofcidum numerus etiara major eft.

P

114

O P U S C U L A

ribus tamen potiflimum , ut fe loco cuidam affigant , quod fi fc-
cerint , vi eos avulfurus harum probofeidum aliquot plerumque
rumpat.

riae itaque probofcides ubique per feries inter aculeos dif-
pofituS funt, & xVnimal iifdem ufurum nonnunquam ad pollicis-
longitudinem eas exferit: aliquando tamen, prsecipue aqua excm-
tum, ita eafdem retraliit, ut confpici plane nequeant.

Quem in finem annulis hx probofcidcs confiant, laternarum'
chartacearum quas in marfupio portamus , more plicatilibus. Su-
perior harum probofcidum extremitas planior, eundem prjeflare
efTeclum videtur,quem lora attre6liva quibus pueri ludentes la-
pides e folo- extrahere valcnt.

Probofcidum omnium exrremitas non eodem modo formata'
eH. Piures funt, ut in figura cxprefri , funt & qucedam, qua-'
rum extremitas tribus quafi cufpidibus terminatur.

Aculei hac in echinorum fpecie animalis magnitudine refpon-

dent (x) , & maximi quidem , quos videre memini , dimidir

pollicis longitudinem excedunt : in eodem feepe animali varii'

funt coloris albi , ca^rulei, rufi, purpurei &c. Pars eorum in-

», ^ ferior , teitae adnexa , ad dimidice fere linese altitudinem a fu-

f g. in. " periore eaque longiore parte, quje ad apicem ufque flriata efl,

^' margine tenui, prominente feparata efl.

Perafis vero aculeis, fuperius teflae culmen circa aperturam,

qua excrementa animal exonerat, indecem, quinque etiam ma-

^ , ^ jora & quinque minora, quafi pentagona divifum apparet: quo'-

Cg. IV. * rum unum e majoribus , ilruiflurce a reliquis efl diverfae , ejus-

^- ^- demque videtur naturjE , atque verruca , qucC in flellis marinis fi-

YC Afleriis deprehenditur.

Si

(:) Afis echlnorum marinorum fpeclcs funt , aculcis miilto brevio-
riaus , alise multo longioribiis.

S' U B S E C I "V A,

115

Si quis debita cautione fuperiorem teflje partem aliquantum
remorit, mox in confpeclum prodibit ovarium, inftar ftellos pen-Tab.XI.
tagonum , & infinica ovorum multitudine repletura , quoe non-^^*^^^'
nullis in regionibus pro deliciis habentur & coraedimtur (f).
Ovarium hoc tantae tiliquando magnitudinis efl: , ut duas tertias
tefliaj partes expleat: quo caute fublato aut exemto, praeter alia
qua^dam. ignota vifcera, animalis intedina quinque, fingula fin-
^uh's triangulis majoribus adpdfita , confpiciuntur.

Quod fi dimidium aut duas trientes teftae echini fuperne fer-
rando fcpares, vel forcipe avellas , & memorata- inteftina 'cum
ovario aliifque vifceribus caute extrahas & eldas , intus in me-
dio, fuper faucium apertura , ofllcula aliquot confpicies, naturali^Pyt^j^j;^
in fitu fuo , coronae fpeciem five laternje prceferentia , undeng.VI.
etiam ex primi autoris nomine, Laterna Jrijiotelis , audiunt.

Hxc laterna maxillas mobiles & dentes animalis continens,
quadraginta diverfis confl:at ofliculis: quorum decem majora trian- ^' ynu
gularia altero in latere denticulis inftar ferras inftru6la , bina bi-
nis refpondent: inferne fingula, aliud minus ofllculum, bafi in-
ferviens & formam litterc-e V repra:fentans. Adfixum habent.
Hac in cujufque decem majorum ofllculorum pariscopula, lon-
gum & tenue interpofitum efl: ofliculum , dentis Elephantini for-
ma , pr^terquam quod non rotundum fed triquetrum , fcd pa-
rumper excavatum , & inferne acuminatum eft.

Intus inter hjec prseterea quinque oflicula funt , figuroe quafi
parallelogrammi , cum parvis nodulis ad latus.

In fuperiore autem laternae hujus parte quinque^ alia oflicula,
(laminum in Granadilla (Flore paffionis) more exfurgunt , quse
aliis rurfus quinque minutiflimis, intra laternam innixa funt, &
quorum auxilio prius memorata, adfcendentem & defcendentem
motura, qualis tollinonis efl:, habere videntur.,

■ \ ■ • ' , • •. . > •■''■ I^Isjc

0') RuMPmus Amboinfe Rariteitkamer J' pag;? 3i'&: fcq.

P 2

ii6 O P U S C U L A

Hasc laterna folidae ope membrance inferiori teilae aperturae ad-
h^ret, quo auxilio animal laternam magis exferere aut in teftam
retrahere valet : illa igitur membrana inferiorem teftae partem clau-
dit , nullam in ea , nifi oris aperturam relinquens , & intus tam
Tab.XI.P^^ fe , quam per laternam , quinque officulis , interiori teilse'
fig.VII. margini inferne annexis , neque unquam , niii fublata laterna,.
teftceque tertia tancum parte relifta , confpiciendis , adiixa eft,
Quodli ergo mobiles animalis maxillas laterna conftituat, poile-
riora hxc quinque oITicula maxiilas iixas vocare poiTes.

Ecliini natare non pofTunt, fed in fundo maris repere, aur ru--
~ pes adfcendere illis tancum concefTum eil.

De Afle7'mdihus five SteUh
Marmls..

Quod Aftacis & Cancris evenir, ut candem multorum mem-
brorum formam eunderaque ufum liabeant , id magis adiiuc expe-
rimur in Echinis & Stellis marinis , duplicis licet gencris Ani-
malibus :. utrumquc triangulis in quinque partes divifum , utrum-
que aculeis & probofcibus inllruftum, utrumque os infcrnc, &
ad excrementa ejicienda aperturam fuperne habent ; ut in illa
quam hic defcribo, proprie Stella- coriacea acutangula live lutea.
\iulgaris Ludii difta, & feptuaginta duarum quas Linkius ("y)
delineat prima & fexagefima fpecie luculenter apparet ( ly ).

Noii duri crudacea , ut alia quasdam animalcula marina , tella
veftita eit haec Afterias , fed cute in dorfQ fquali corii inftar m.olli

fed

C«') LiNKius tk Stellis Manms,- Lip^. in Folio. 1733.
(«;) Vocatur haec fpecies LiNNyEo. /ifiertJs rubens No. 2- fivc /ijle.-
rias radiis fuinis latitifculis afperis.

S U B S E C I V A. 117

fcd afpera & parvis nodulis obfica; in vcnrre vero five inferiore
parte brcvibus aculeis & probofcibus inilru6la.

Probofcides h^ quavis in radio in quatuor fcries funt difpolT^ '^'^^''-
tx , quarum fingulce feptuagiiua quinque ad nrinimuiii , ik fic ^^ U
quisquc radius trecentas, integrum vero animal mille poffidcat ik^^^-
quinquentas. Annellis edam confiant hae probofcides, & fe con- B.
tralicre poflunt, ut de Echinis diximus : quo mechanismo , in
iniegri pollicis longitudinem fe protendere , & iterum omnino
contrahcrc, & fic fere evanefcere pofilint: idem etiam huic ani-
mali , quod echinis , prasflant probofcides , ut fcilicct fe loco
quodam adfixum teneat, & ut progrediatur; has enim longifllme
exferens , velut coria attraftoria nonnusquam folo aut lapidibus
alligat, corpusque fuum iisdem protrahens, eo adducit: fortafic
ctiam animali , oculis carenti , alimcnto inveltigando & dillin-
guendo probofcides inferviunt.

Aculei brcves funt & tridentcs, in duas fcries intra probofci- ^'^' ^'^-
des fiti.

Inferne ipfo in medio animalis os efl: , & fi flellam marinam in
fpiritu frumenti ncces, & quinque radios reflcxos comprimas, to-
tum ventriculum per fauces extrudere poteris.

Os , ?eque ac in echinis marinis aliquot inflru6lum efl oflicu-
jis, dentium fine dubio & maxiilarum vicem praefliantibus, quc^ Tab.
& conjun6la & quaedam maximorum , ut microfcopio fe offe- ?f/*vT
runt , delineanda hic curavi , alioqui vel maximarum afleriaruni a." A.'
ofllcula adeo func minuta , uc formce eorumdem delineatio parum
profic.

Quando acuta forcipe unum aflerice radium defuper incidamus,
& diffec^lam cutem ad latus utrumque reflcxam expiindimus, ij-j
medio plurima oflicula, pcr totam iflius radii ion.^itudinem ex^
currentia (vV), apparent, quorum ope fingulos radios pro libiru
fleftere & torquere animal potefl:. Confl;at autem ha;c fpina ex
centum & viginti talibus ofliculis.

P 3 Ad

ii8 O P U S C IJ L A

a. a, Ad lurumque hujtis fpinjc latus , duo coloris fufci jacent cor-

pora, quae caute extracta , in aqua pura vitro parum excavato
iiLpofita, & microfcopio pcrluflrata gyris fuis & reliqua ih-uflura
intellina fe efTe manifefte indicant & eandem quam echini mari-
ni inteflina prorfus formam habent : fi & hac inteftina tubulo
ante extraftionem ore infles, & fic aere impleas, ctiam omnes
hujus radii probofcidcs obrigefcunt.

Sub jam memoratis inteHinis, ad utrumque etiam fpince latus ,

b. b. duo reperies ovaria, Martio, Aprili & Majo menfibus , ovis mi-

nutis flavefcentibus referta, aliis vero cemporibus, albse pingue-
dinis fpeciem habent.

Magnam excitat admirationem, quod Afterias uno aut akero
Tadiorum amilFo, tamen vivere, talisque radius in integrum rur-
fus animal excrefcere pollit (3'}- Verurn ex hac defcriptione
patet, quemque radium propria fua tam ad nutritionem quam ad
propagationem neceflaria habere vifcera , & hinc per fe quafi fub •
fiilere polfe.

1 Et hinc poflibile fatis , Afleriadelii , uno radio abfcifl^o , vel
propria & innata vi, (ut Aitaci & cancri laefas chelas fiK-iunc )
abjefto, iterum redintegrari, & abfcifllmi radium in perfeftum
animal fuccrcfcere. Nonne de Polypis & quibusdam vcrmibus
hoc jam fatis notum efl:?

De Echinorum & Afl.eriadum coitu aut generatione, quod do-

lec,

C31) IMcm. de rAcadem. 1742. Et Aldrovandus etiam de Echinis
Tiiarinis tradit ex Aristotele, eoruni corporis partes fJiJfeitas rurfus coire
^ redintegrari , & porro ex yELiAxo, Ecbinos marinos vivenies , tejla
obJii&os atqiie aculeis ■, communitos ft quis contriverit, & a]ia feparatim ab
iis fruflra in mare abjecerit , h,ec ' tamen cob\erentiam & coitiov.em inter fe
Jaciunt , & affinem partem recognofcunt , & applicata coharefcunt , fimul &
naturali rurfus quadam conci/iatione (mirvira ditlu) redintegrantur. \)q
tcftaccis Lib. lli. pag-. 412.

S U B S E C I V A. 119

let, nihil certiim fcio. Menfibus vcrnis, omniuni, quos vidcrc
ficuit:, ovaria ovis turgida funt: fexus di(l:in61:ionem obfervare non
liciiit. An ergo funt Hermaphroditi?

QuGedam Stellarum raarinarum fpecies ex mente Linkii efcu-
lentce funt, eas tamen adhuc Belgis cibo elTe, nondum comperi,
Idcm Au6lor medicas quasdara iisdem vires tribuit , ac fumum e
combuftione earum in paffionc hyderica, & unguentum e Stellis
marinis confeclum, in herniis utilifHmum praedicat.

Ha; Steliie non tantura repere, fed & natare polTunt.

De Priaps Marlnis.

Affiduo infc6lorum marinorum fcrutatori , varii fcriptorum vel
accuratiiTnnorum ^q^q offerunt errores , quorum nequaquam le-
viffimus &^i y quod Priapl hi inarini & Medufce ., eadem anima-
lium fpecies cenfentur, eodemque Articarum viarinanim nomine
infigniuntur: nullo plano difcrimine, nifi quod Priaposj^.r^j-, &
Medufas ijagas cognominant Urticas : cum tamen duae hce ani-
malium fpecies omnimodo differant, vcluti ex fequenti utriusqud
defcriptione patebit,

LiNNiEUS hunc emendaturus errorem, medufas, corpus ha-
lere gelatinofuni , orbicu!atu?n , deprejjitm , ore fuhtus centrali ,
probe definivit (s). Hi vero Priapi corpus habent rotundum,
oblongum, carnofae Oflreorum & Mytulornni inflar fubftanti^,
os femper fuperne, parteque inferiore lapidibus,& conchis inhce-
refcunt , & faepe tam tenaciter , ut inviti, finefurama vi inde
cbftrahi nequeant.

Prselht itaque , pmnem ut vitemus confufionem , propriura
borum airimaliura genus conflituere , eaque Priapis annunierare ,

quas

(«) Syftem. Natune. Edit. X. pag, 656, genus. 261^-

120 O P U S C U L A

quo2 ex LiNNiEi definitione Qa') ^ corpus hahent longum teres^
bafi adfixum , os terminale dentibus incurvis , rojiro cylindrico ra*
diuto : Et fic is , quem hic Tab. XIII. fig. II. delineavimus,
prima priaporurn fpecies , five Priapus, cognominatus equinus,
eflec.

Animalia hasc Pifcatores noftri klap-konten (Z»), vel Jars-ga-
ten vocanc, quae denominado non longe abit a Gallorum Cul de
chevaJ, Cw/ ^'y^«(? , aut Latina , Todcx marinus ejcukntus. In Ita-
lia enim tefle Planko (c), Ofl:reorum more coquuntur, & una
cum ipfis, quibus adhaerent comeduntur: imo delicatioribus pa-
latis , ex Rumphii teftimonio, non ingrata funt (^): Noflra-
tes vero hoc cibo delectari nondum coraperi.

Brouwn.ius ((?) primus infecli marini , femel a fe vifi ,
mentionem facit, idque Jciiniam fiubfufcam moUemfundo mufcU'
lofo ( ^ca - pOtlDing ) appellans, fufci, lutei coloris, & ejusdera
qua cochlea marina confillentiae , longa tereti forma , magno
probofcidum numero , qure duplici ordinc marginem cingunt ,
infl:ru6lum, & parte fui inferiore , insequale, carnofum , mufcu-
lofum, perinde ac venter cochles marinfe efl^e, fcribit (/).

Hffic mihi Aftinia ad priaporum pariter genus referenda , &
forte idem eflc videtur, qui Tab. XIII. fig. i. delineaius, vocari
poflTct Jctinia rugis longitudinalibus , probpfcidibus longis craffis,

cura

(/3) Id. ibld. pag. 65 g^nns. 252. .

(*) Apud Italos. PoUa cli Mare.

(f") De Conchis miniis notis. Tab. IV. fig. VI. pag. 43, iibi voca-
tur Urtica marina foliita Cafyopillim referens.

id^ Amboinfe Rariteitkamer. pag. 50- ,

(*) Natnral Hiflory of Jamaica. pag. 3S7.

ifj Anftores Lcxici, quod fub mulo Di^ioiiary of ^lrti atid Sciences,
-IV. Vol. in 8°. 1755. Londini, typis Owcnianis , ejfcufi , *in ftipple-
liiento htiJLis etiam A(5tini?e mentionem faciunt , fcd Ichnyographiam
ejusdem Tab. II. miniis exactam cxhibent.

S U B S E C I V "A. 121

Ciim ille, qiiem fig. 2. reprefentavimus , /Minia rugis orbicula-
ribiis , probojcidibus muhis temuhus^ ejjei dicendus.

Si bacillo , auc id genus alio inllrumenco probo'cii.lem caure
langas , cadcm fe fugendo animal tam arfte illi alligac , ut ba-
cillo lente retraiSlo, probofcidem longiffime extendere poii's.

His probofcidibus , earumdem.que circa marginem & os ot-
dine , admodum convenire mihi hccc animalia videncur P',ly-
pis (^) , .praeterquam quod probofcides Polyporum brachiis ,
multo funt breviores habita . proportione corporis , & numero
plures.

Frequenter fatis hsec animalia in fmu Brouwershavienfi &
Goederano , & quidem omnis gencris & coloris , rubri nera-
pe , albi , aurantii , rofei , fufci , variegati &c. , lapidibus plerum-
que auc Oflreis adfixa, capiuncur.

Recens capta & viva iu lagenis aqua marina replecis fervaca,
magna fatis funt & expanfa , fed cum aliquamdiu excra aquam Tab.
aut mortua fuerunt, omnis, qu^ adeo ea expandebat , defluic ; ^^^^2-
aqua, & animal ne decimam parcem priftinas magnicudinis rtti-
net, probofcidibus & parce fuperiore adco concratSlis & recrac-
tis , uc plane nihil earum appareac Idem quoque evcnic, cum iig.IlL
vicro adfixa bacillo auc calami pluma admodum vexancur ; ve-
rum cunc quieci reddica, fenfim rurfus expanduntur.

Ecedem, quibus animal fe ita concrahic & expandit , faculca-
tes efficiunc etiam , uc varias induere formas poflic , quarum ex- ^ ^i
tremas, quibus maxime vel minime expanfum efl:, eiigimus. iii.

Mufculorum , qui in inferiore- corporis parce invcniuncur, &
humore quodam glutinofo forte adjuvantur , ope , tam firmiter
fecorporibusquibusdam adfigere valcnc,ut,nifi iisdem confractis,
avelli non poflint.

Fau-

(^) Vide fafciculum prlmum pag. 20.

121 O P U S C U L A

Fauces haec animalia , fubtus facci inflar penitus claura , fu-
perne habent pro libitu^tam patulas , uc mytalos fatis magnos
aliasve conchas ingurgitenc, e quibus, modo nos fugientc, pif-
ces excraherc, & evacuatas tcflas per candcm aperturam, ejiccre
rurfus valent. Quae teftee , fi majores fmt ,* & segre per fauces
tranfiiuras efTent , Priapus non folum fauces late expandit, fcd
casdem , ut folemus tibialia , quafi invertit , qiio fpatium brevius
& apertura fit latior. Eundem in aquse dulcis Polypis motum
obfervavimus.

De horum animalium coitu cciam nihil exploratum habeo , vi-
vos tamen fsetus parere vidi: qux brevi fe vicri fundo auc laceri-
bus quoque adfigtbant.

■ Hsec cum prselo jam excufii clTcnc , tercia mihi fe obculit ,
Priapi marini five Aftinise fpecies , proxime memorata minor,
nacurali hic magnicudine delineaca Tab. XIV. fig. II. '

Per cocum hasc corpus , coflis dimidise circicer lineae inter-
vallo disjun6lis obfica, infernebafi, five pedunculo ipfum corpus
latitudine aliquantum fuperante , inllrufta , cujus fe ope vitri fundo
afSgebat.

Ultro quatuor hoc animal vivum fervavi menfes, quo tempo-
poris fpatio fccpc ab alcero ad alccrvnn vicri latus fe confcre-
bac.

De Medufis,

Priapormii , quos & Urcicas marinas quidam vocanc, defcrip-
tionem, Medufarum expofitio , uc exciperec , par efTec, quia a qui-
busdam fcripcoribus confunduncur ; verum cot admiracione dig-
niffimas in his animalibus reperio propriecaces , accuraciore exa-
mine perfcrucandas , m fufficientew horunj animalium explicado-

nem

S U B S E C I V A. I2S

iiem tradere adhucdum nequeam : fperans tamen fore , ut in
quinto id fafciculo prsellare deinceps pofllm. Leflorem itaque
candidum fola trium Medufarum fpecierum contemplatione , nun<i
contentum fore confido.

Prima admodum plana (Tab. XIV. fig. III.) aequata plane,
eo plerumque quo hic depida efl: , (latu natat.

LiNN/Eus eam cruciatavi vocsLt ^ quod in corporis medio ,
quatuor partes crucem quafi formantes, gerit. Latlea^ funt co-
loris hx particuljE , nigrum fmgulse in med.io punclum fatis mag-
num habentes. C«terum Animal, totum peilucidum ctt. , co-
lore aquge pellucidee marinse fimili , microfcopii tamen ope , va-
rii in corpore confpiciuntur apiculi & iineae e cencro ad peri-
pheriam tendentes. Marginem infinicus tenuium fibrarum peipe-
tuo, animali natante, motu gaudencium, numerus obfidet.

Incredibilem hoc animal , perlucidum licet , mufculorum ge-
rit copiam , quorum ope omni fe modo fleftere poteft atque
movere.

Quarta ejusdem tabul^ figura , idem animai ejusque inferio-
rem confpiciendam fiftit planitiem ; in qua quatuor oblongse , in-
ferius lat?e , fuperius anguftiores confpiciuntur partes. Depin-
gitur hic etiam animal , extimam in orbem contrahens margi-
nem, unde pilse, five crumenfe rotundse figuram accipit.

Figura quinta ovatam exhibet medufam , qualem primus, ni
fallor , Brownius («) in hiftoria Jamaica; delineavit; quamvis
illa a noftra parum diverfa fit. Ha?c enim novem habet coftas;
(Brownii o6lo tantr.m ) qua^ etiam ingenti tenuium fibrarum
numero obducla eft , quae , animali in aqua natante, tam affi-
duum & celerem edunt motum , ut oculi in eum defixi caecu-
tiant.

Quam-

r«) Pag. 384. Tab. 43. fiQ. 2.

Qa

124

OPUSCULA

Quamquam perlucidum fit Animal , intellina tamen in eo nndo
oculo fe confpicienda prgebent, duo pra^cipue tubulorum inflar,
quorum alterum amplam in fuperiore extremitate apercuram ha-
bet.

Brownius nomen Berces his animalibus tribuit, & hic de-
lineatam, iit ab aliis difcernatur, vocare pofles, Beroen ovatamr
fiovem coftis tenmjjlmis fibris obfitis injiructam.

li\ noflris hasc Beroe invenitur littoribus , & in ipfis hujus ur-
bis portabus, Aprili poti01numi menfe: fingularis enim variarum
niedufse fpecierum proprietas ell , quod aliae aliis frequentiflime
inveniuntur menfibus.

Altera Beroes fpecies Figura fexta exhibetur. Haec non
snajor quam hic depingitur, diias longas habet caudulas five ap-
pendices, aeque ac coIl£e in corpore, tenuiflimis & in pei-petuo
niotu verfantibus cinftas fibris. Caudulas hafee longiflime exten-
dere, & rurfus, ut figura feptima ollendit, maxime contrahere
& quidem celerrime, valet Animal.

Quoniam Nobilifllmus Dominus Gronovius in A6lis Helve-
ticis (^) animalculorum horum formam externam defcripfit,
Leftorem co remittara : Vocatur ibi Beroe corpore o^agono^
tmtaculis longi(fi?nis^

Quse de his Berois & aliis Medufarum fpeciebus dicenda mi-
iii refliant , fafciculo quinto, fuo tempore fecuturo, defcribere
fpero.

CO Tom. III. pag. 35 & feo

Ds

O P U S C U L A.

127

De Balanh.

An ulla rerum creatarum abje6ta magis, atit infelix cenfenda
cO-.Balano? (/?) Qu^ omnideloco fe movendi facukace deflituta,
ubi nafcitur , & mori debec : Ab Omnipotence tamen creatore
tam artificiofc , membrisque tam variis hoc animalculum condi-
tum efl: , ut obfervatorum quemque in admirationem fui ra-
piac.

Quam hic defcribimus , fpecies ad Lepadum genus referenda ,
LiMNiEO Balanus ix\'Q Lepas tejld conicd fiikatd operciiUs aciiml'
fiatls Gen. 167. No, i. auditjtella quippe balani quinque diver-
fis forma & magnitudlne difparibus conflat partibus: maxima co- Tab.
ni truncati , fuperne aperti, inferne vero ar6le claufi, figurara ^P/ ^'^'
refert , qua fcilicet lapidibus, conchis omnigenis, aliisquc inhee-
ret. Minores quaruor teilce partes , quas ipfi animalis corpori {^,,_ ^
inhosrentes movere pro libicu pocefl , ad fuperiorem aperturam B- C,
referendam aut claudendam faciunt.

Tefla major conica tres quacuorve lineas habec, ante & fuper-
ne adbuc dum membranaceas , quarum auxilio , animal , pro
modo incremenci , dom^icilium fuum femper excendere valet.

AnimalcuJum hoc , quo melius contemplari poflis , ut hic deli-
neatum habetur, a lapide auc concha cui inhaeret, cultri cuspide
feparatum, & fundo infcrius abrupto, caute teftis fuis liberatum,
cum aJiquot aquas puroe guttis , laminae concavae vitre?e depoli-
tae imponendum , ac ab ovario & parcibus limofis pcnicillo pur-

gan-

(tf) Vocantur etiam Fari^ glandei inarine. &c.
(i) Anatomica Lyoniveti iri-ijiaia (^vide Commentar. Societat. Be^
lav. Part. III. pag. 378 & fcq. inagno iiic ufui t^^Q pofTet.

Q 3

11(5 O P U S C U L A

gandum, adfufa iterum puriore aqua : Quo {ado ncuum loiiga-
rum fubtilium ope, omnes particulas clariffinie oculo exponcre,
atque expandere poteris»? otim e-Concrario Animali , prius codo,
quod LtEWENHoEKius fccic Ccr) , vera fubtilifiimarum partium
forma. pcreat: ut fi quis noihas utriufque defignadones conierat,
dilucide apparebic.

.,, Primo duodecim in eo confpcclai fe offcrunc pennse Jongse

incurvas; , < articulis conilances , fubtiiibufque obficoe pilis : Has

'Y^l^ animal viVum afiidu^s e teflis exferit & retrahic, fine dubio, ut

XII. f]g. ulimentum iifdera ex aqua marina ad fe ducat. Incra tellam hge

VTTT

fjo- IX perinaf; in fpirali jacenc linea, eadem , qua papilionum linguas,

A. ratione: Ec etiam quo magis eas exferit, co magis eafdem evol-

vir, ita uc longiffime exfercie haudri excavati auc rutri curvatis

dentibus fpeciem oIlentat(d?).

i>.IX. Paulo inferius alias o6lo pennas breviorcs crafliores, coloris

^- fubpurpurei, rectit^rcs pluribus eciiim iibris, quam priores obfi-

tas, nunquam tamen cedam egrediences, invenies.

Medium incer has duplicis generis pennas efi membrum quod-

dam , longsc probofcidis inilar , a principio ad finem annulis

iig.IX. eckinarum ftellarumque marinarum probofcibus haud diffiniili-

■B. bus, inftruftum. Probofcidis hujus cxcremiras pilis ctiam vefiita

ell, qui in inferiore acimiine penicillum quafi efiiciunt: eamque

Eliquando, raro tamcn teftis exferit animal.

^" XX "Tv^^ jam memoratge parcicula capuc five faperiorem balani

"^O. parcem confticuunc. Infcrior five corpus ipfum cavum vas five

£_ m;.gnum incellmum videtur, ad cujus ucrumque la^us corpufcula

ff. duo ovata alba, albis eciam filis, tenuis infiar iini, adnexa re-

pe-

(f) Quarta epiftolar. contitiuat. Epift. 83. png. 72S. fig. 7,

(</) Turbinis liccorei lingua ccdem modo fctbricata eft : Utrumergo

dicendum, balanum duodecim hlbcre l!i"gliaS5 an Ysro UKam iii duo-

decim panes diftiaSam?

S U B S E C I V A. 12-

periuntur , qu^ fi rortius coniprimas , in humorcm la<5leum glu-
tinofum diflblvuncur. Nonne ccrticulos putares?

Reliquam reibje capaci^iacem replet ovarium , e parvis ovulis
oblongis compolicum, 6i irinca quidem copia, uc nifi quis fuifmet ^"'R- ^^-
id ociilis infpexeric, diiHcile eflec creditu.

Quod fi Balanum marinam a fordibus purgacam , quo dixi mo-
do , cxpannim & virro plano pellucido impofKam deficcari -fi-
nas •, diu eandem fervare , & onini cempore comciiipiari li~
cebic.

Quoniam verO' balani locum, ut coeanc, nunquam commuca-

re poffunc ," & tanca tamcn copia progignunc, Hermaphrodicos

exiftimo: Qua veroratione ova fua parianc, & effundanc, cum

nullam nifi in fuperiore tellse parte aperturam hubeanc, propcer

'parvicacem jegre inveftigare poterit.

De Squanimis Pifclum.

■ Vjuotiefcunque diveriam cucis ani-malium flrufluram & compa-
gem , variaque e pilis., lana, plumis, fquamis aliifque incegtt'
menta , quibus veftica eft , qujeque fuam fingula generi humano
utilitatem prseilant , debita ex-pendimus accentione , providam
Creacoris pocentiffimi omnifcieuciam , agnofcanuis, necefle eft. '
Solus homo nudus, reliqua quocqiiot funt' animalia veflita naf-
cuntur. Hac de re jam Plinius (^) cohqueritur: Cum, Jicn
fatis eft , inquic , aftimare parens melior homini Nutura an triftior
no-oerca fuerit : Ante omnia , unmn animantimn cunSlorum , alie-
nis velat opibus : Cceteris varia tegumenia tribuit , tejlas , corti-
cssy coria, fpinas, 'villos , fetas^ pilos, phunaS, pennas ,l^ellera.

'Trun-

f>) Hift. NaturaL Lib. VII. in prilicipio.

I30 O P U S C U L A

Truncos etiam , arboreique cortke interrlutn get^nno a frigorlhus
^ calove tutata eft. Hominem taraum nudum B' '^? nuda humOy
natali die -^ibjecit , ad vagitus Jtatim , £f pio' atum , nuUumque
tot animalium aliud ad lacbryjnas , £j* has protinus vites prin*
Cipio (/).

Verum ex ipfa hac iniqua Plinii qucreh, fapiens atque al-
• ma Dei providentia , & , quain rebus a fe creatis adhibet , pa-
terna elucet cura. Animalia enim ucpote ingcnii & racionis ex-
pertia, nullifque amiftus fibi inveniendi aut parandi facultatibus
pr dica, veftita omnia in lucem eduntur. Homo concra, ratio-
nis particeps eft, qua ipfe fibi confulere poteft, & qu-e cogita-
tiones fuggerit, qujecunque manu efficere valeant: In animalium
velleribus & lana, variifque in arborum & plantarura generibus
niateriara rcperic , ex qua < mnigena fibi veilimenta conficiac ;
nuUu-nqje prolade damnum patitur, quod nudus cute nicida &
molli prognatu.. ell.

Veftimentorum ipfi tam frigoribus arcendis quam ornacui con-
ciliando , ad arbitrium , optionem concedit Deus , quamvis illa

fsepe

C/) Eadem fere qiierela & mireriarum quibus humanum gcnus urge-
tur enarrario, occarrit apud Lucretium Carum de rerum I^atura. Lib.
V. verf. 201 & feqq.

Tnm porra puer, ut fapvis proje6lus In undis

Navita, nudus humijacet, infans, indigas omni

Vitali auxilio , cum piiniiim in luminis oras

Nixibus ex alvo matris Natura profudit :

Vagituque locum lugubri complet, ut jequum eft,

Cui tantum in vita reflet iranfire maloruin,

At varire crcfcunt pocudes , armenta, fcrasque

Nec crepitacula eis opus funt, nec cuiquam adiiibcilda 'iT,

Almre nutricis blanda a^que infrafta loq. ela:

Nec varias quserunt vejfes, pro tempore caeli.

S U B S E C I V A. 131

fepe numero abucatur fuperbia (^). Animalium vero femper
idem femper ami6lus eft: Animal Quadrupes mane cxperreftum
pellem, Avis plumas excutit, & eodem momento fuas func in-
dutae veftes.

Quorumdam animalium quadrupedum cutis pilis live villis
veftita , innumeras homini utilicates praefliat : Vulpes, Martes,
Mullelae Zibellince , Ermineae , aliaque in Siberia caetcrifque re-
gionibus borealibus, pretiofliffimas nobis peiles fubrainiftrant.

Pili caprini & cervini vario deducli ac contexti mocorum,
do omnigenos nobis pannos fuppeditant (^h). Equorum, hir-
caprarum quarumdam , uc & leporura & cuniculorura,
nec non & melius Caftorum pili, duplex nobis capitis tegmen,
capillamenta nempe & pileos fuggerunc (t ).

Alia animalia cutem lana veftitam gerunt , veluti Ovium ge-
nus , quje pro illorum alimento & regione , in qua vivunt , di-
verfae mollitiei & virtutis eft; fed iic etiam differentia fua pan-
norum , omnigenarumque telarum lanearum genera praebet longe
diflimillima.

Tertium animalium genus lanaj & pilorum expers , vel unico
tantum clypeo tedum eft, uc Crocodilus & Teftudo, unde che-

lo-

' tg^ L*Homme fuperbe crok , que etant dccor^ de la peau des bdres,
il a droit de meprifer fes freres , qui ne font egalemcnt vetus , &
rhorrime fage, ne voit dans une pareille decoration , qu'une jufte rai-
fon de s'humillcr. Qui dcs deux pcnfe le plus fagement? Caracciol!
/0 jouijfante de foi viimt.

Cb) Quod tempore Moisis jam innotulfle videtur ut in Taberna-
culi conflructione patet. Vide Exodi Caput XXV. 4, 5. XXXV. 65
& plura alia S. Codicis loca.

( O Quotquot unquam animaiium pilos perfcrutatus fum , Cylindri-
cos dcprehendi aut teretes , praeterquam qui cauis marini mvHaces
conftituunt. Vidc Tab. XV. fig. III.

K

132 O P U S C U L A

lonium flve criailam teftudineam nancifcimur : vcl pluribus, qiii
membranis connexi , contexdque mbvemurj t.intaque funt du-
rit:ie,:-ut globus in eosdem inmiffLis refiliar, ut in Rliinocerore,-
& Armadillis, Dafypo & IMani contingir.

Quarti aniraalium quadrupedum generis cutis aculeis & pen-
nis obfita cfl: , telorum illis loco & defenfioni infervicntibus,
quemadmodum in Erinaceis & Hyftricibus experimur ; quas tamen
pennas homini eciam uciles efFc, illis, qui hama pifcari amant,
fati^ conikt. ■ :v inr-i?') y) vtiir

Ex multorum etiam animalium , Boum imprimis, Vaccarum,
Bubalorum, Ovium, Hircorum, Cervorum, Canum aliorumque a
pilis purgata ciite confedum corium vel akita , tam multiplicis'
func ufus atque utiiiraris , ut praeterquam quod ocreas nobis 6i
calceos prs^beam , .admodum |>auca rmt^opiflcla', tjute iisdem hac
vel illa ratione ndn indigeant." ■ . r r~ ";•' ; c- ; .

. Aves pennis, pro cujufque indole divferfis','' i^^s^qtte Mmano ge-
ncri utilifllmis veilitae flmt. Aquatiles plumas eciam molHores
culcitis nollris conficiendis fua'o;erunt. Dum Pavonis & Scriic-
^io-cameli pennte varia nobis ornamCnta fufficiunt.

Mira admodum efl: pennaj five plumae i^rudwa. Calamus fi-
ve inferior pars duri icrecis acque cavi formam cylindri refert,.
qua firmus fimul eil & lajvis, fuperius medullam quandam con-
tinet, quce perquam flexibilem & lentam reddit:quantum nobis,,
jid fcribendum maxime, profunc Anferum Olorumque pennae,
dum Cornicuni, Corvorumque in clayicbordiis aliisque id genus
inflrumencis muficis conflruendis , haud exiguo ufui funr.

Pehnarum barba five pluma ab altero latere lata , ab altero an-
gu(b efl:, quod ad m.otum aviumaccelerandum plurimum con
fert. Ex aliis eaclem exilibus duriufculis conflat plumulis, cau-

T b W^^'^ itidem medium cingentibus, liberis quidem, fed proxime ta-

fig.i.A. men. akera alteri jundi^.

Miree'

S U B S E C I V • A. 133

f;:.IMirce adhuc niagis funt pluinae.jiiolliores fivc fubalares, qua-
rum plumul3J laterales magis fcparatae:funt, exiles, tenues,-te-
retes fibrarum inllar, & determinatis fpatiis orbiculatos auc oblon- B. C.
gos gerunt nodulos, quse, oninia mici"ofcopio perluftrata mira fpec-
tatores voluptace afficiunt.

Pulcherrimam, maculis variorura colorum pidani Serpentum ,
Papilionum , liifeftorum , Cochlearurli , Concharuraque cutem i\~
JiejKio praeteriturus, quamvis foxtc haud abs re & vcre affirmaix
pofTem , Ne SJLOMONEM quidmcumommjplendorefuo, ita
ve/Utum fuijfe, iit horum quodlibet Qk^. Gmnem hanc dilferta-
tationem varlae pifcium cuti , variisque quibus eorumdem non-
nulii funt veftiti , fquaraamm •• -fp^ciebius-jexaminandis impen-
idam. . ;> mi:u:vn—Af-'!iiQ 'ii:^i\(^-

Pifcium cutis aut 1° glabra & Iscvis corii^inftarj.^aiJt £io aculeis
& nodulis, auc 3«» fquamis te6la elT:. -• ■ -■

/Equam & lasvem omnes illi pifce^ c«tem habent , qui e 13a-
Isenarum funt genere, ut& carcilaginci quidam vQlntl LQmpreta i
& Hufo^ cujus ex offibus five fpinis /c/;f^3;oco//i?^Concoquitur,.Q
cute verocorii quoddam genus tofificitur. ■ ''[ ' ;-'.'.'.'
• E Sauatinarum ^ quse Squalorum fpeciem^ddtiftifiWtV' ^^P^f^
cute regionibus orientalibus Squali fiveGalei torium(5'rtgr3i«-/^fr)
adornatur, quo ciftulge ligneae, puIchemm3e,thecg5,gIadiorurava-
gin£e, aliaque circumveftiuncur.

Lenta anguillarwn cutis firmiffiraa.tribulis five.flageiiis prabet
ligamina.- ^ ■ -'''^^- ';^'^"^* -^'^^- ^- ^;'^'Si-^ ^

Hyjlrix five Guajara , Hyftrix fpinis Tongijfimis , ' Orh'tS
niuricatus , Lophius major monoceros loricatus S tubercu^
latus, Gafterojleus & Rajcc qucedam cutem fpinis a-
tutis magis minusve diftinftam " gerunt. Lumpus Veir^d

r,:^ . -^ft^iltJ^ f.;ui;''!ri iliUVi^llii '^^ l
(*) Eujfngel. Mathei Cap. VI. 29.

R 2

,134 OPUSCULA

Jcipen/er , Cyclopterus, Lophii quidem & PietirofiecltJ^ duris ob-
fitam nodis (/}. cuter-habenc.

Squaloriim cutis , qua fcriniarii fua adeo expoliunc opera ,
parvis etiara fed denfiflimis te6la efl: aculeis , qui radice quafi
Tab.XV aut pediculo cuti infixi , & microfcopio concemplati fingularis
^'q]' funt fabricae^

Plerorumque aliorum pifcium cutls, fquamis determinaio or-
dine fibimec incumbentibus , ac quadrantibus te6ta eft, corneae
aut cartiiagineas quafi fubllantiae («O*

Quae fquamae attento, per microfcoprum prtecipuc folare, in-

fpe6la?- animo , nmlta nobis admirationis argumenta fuggerunc :

quoniam pifcium quisque peculiaris formoe fquamas habec , ut

Tab.XV^x adje<5lis conflac eclypis: quarum quaedam oblongae, qussdani

%• 4- rocundae, triquecrse aliae, ali« quadiracje , hae lcves , illae aculeis

altisque inftruSlae cernuntur ftriis. Neque dorfi , lacerum &

ventris fquamas quovis in pifce ejusdem exa6le func formae.

Quas ego delineandas curavi, tantum nan oranes e lateribus pro-

pe dorfuni furacae.

Numerus Squamarum pro quaque pifcium fpecie maxira»
ctiam difpar ; quod in una quadam fpecie denfiflima? , ut in
Trutis & Luciis , in aliis contra veluti in anguillis rariflims»
Carfio^ RiCKTERo telle (n), fex , Lucius novem , Trti*

ta
(/) Pifcium horum dieh^neationem & difFufam. defcriptionem" videre
& legere e(l apud Rondeletium, Willugbyeum , Jonstonum , Arte-
piuM, Gr-onovium aliosque.

( m") Non opus eft hic commemorare Judseos ex prsecepto Divino
^Levific, XI. 9, 10.) nullis nifi pinnatis & fquamofis plfcibus vefci
li; ; : neque Romanis alios pifces in ^acrificinm offerre fas fuifTe;
(^Numaf inquit Plinius, eonfiituit, ut pifces qui fiuamofi non ejent, n*
ffollucerent') quippe quae faiis uo:a luui.

(,«; .cuthyotheologie. p. iio, ubi & aliorum pifcium fquamsB, ab
ipfo deaumer^ts re&enfeQtur>

S U B S E C I V A. 135

ta dcccm^ Lucto-perca ad viginti millia rqaamarmn ha*
bcnc,

Tencrne pifciuni carnl ab iftibus & lasfionibus mondse infer-
viunc , atque, ne perpetua in aqua maceratione, flaccida nimis
mollisque eadeni rcddatur, prohibenc.

L E E u w E N n o E K I u s C ^ 3 ' quod & in confefTo mihi eft ,
fquamas non eodem, quo quadrupedum pili & avium plumae,
quocannis modo immucari , fed novam eamque tenuifilmam ,
priori increfcere, feque quaquaverfum fuper oras veteris fqua-
mae excendere, pro incremenco pifcis, exirtimat: Eadem fere ra-
tione, qua arborum lignum quocannis augecur & crafFefcit, no-
vo corcici adje(5to circulo : & quemadmodum e circulorum
truncum condicuemium numero , arboris secas colligitur : fic la-
mellarum , unde fquamae conftant , numerum pifcis etiani aeta-
lem nobis indicare. Aliquot Vir ille magnus ingentis Carpio-
nis (quippe cujus longitudo 42I, circuitus 33I pollicura Rhe*
nolandicorum erat) fquamas thaleri tere magnitudinem adse-
quances, aqua calida maceratas, cransverfe diflecabat, & a cen-
trali eaque perexigua incipiens fquama, quadraginta in ea lamu-
las five fquamulas , conglutinatas quafi , microfcopio fuo cum
dilucide difcrevifiet , pifcem quadragenarium fuifie conclu«
debat.

Pifcis omnis fquamofus, glutinis quadam fpecie magis minus-
ve teftus efi:, fub quo membrana,- totum pifcis corpus ambiens,
fquamasque inmediate fubjacentes fuo in loco confervans , con-
ftitura eft: ita ut Pifcis, nifi externa accedat vis, amitcere has
fquamas , auc quotannis commutare nequeat. Quodfi cafu quo-
dam fquamas aliquoc amitcac, ali% quidem in amiiTarum locum

fuc-

(«) Septlma epiiloUr. coatiu, aa Mey 171^,

i:^ O P U S C U L A

-fuccrefcunt-; fi veV^ tiimis fiierit jactura, mortem ia^pe occum-
bic pifcis. '

Qiiam dixi, Membrana ipfi pifci colorem conciliat (omnium
enim pifcium v^^quamce expurgatgg candidum vel INIargaricis iimi-
lem habent colorem) quod in pulclierrimis Sinenfium aureis ar-

*genteisqu6 pifcibus luculenter patet-; qui tertio demum anno ru-
tilantem fuum colorem accipiunt, & tunc aliquando ex aureis iii

'argenteos commutantur, quod temporis fuccefTu fit, quo modo
aurei funt maculis argenteis , modo aureis maculis argencei ,
quse omnia Gculis fpe6laeulum prjebent , omni opinione venu-

'ftius (p).

Hge pifcium fquamae microfcopio confiderata^, in multis coii-
tharum teftis fe fimiles eire demonftrant (g). In illa prseci-
pue parte qus extra proxime incumbentes fquamas prominet,
ftriis in orbem redeuntibus, & ex uno quafi centro proficifcen.
ribus, arque tam arcte jun6lis, ut denumerari nequeant, obfit(2
ftjnt : quas exterius potifllmum fquamce latus tegunt. Pr^tdr
exiguas has ftrias orbieulares, quorumdam pifcium Squaniae ftrus
rcfpondentibus iisque aptatis, quafi interfcinduncur. '

Qu;£ huc usque commemorata, ut clariuy peicipiantur, unam
& quadraginta Squamarum fpecies, tam naturali fua magnitudi-

dine,

(/») Quoniam hi pifcicnli in quadam horti mei pifcina Ixte vigefit
■ &: propagant, dercriptionem eorundem Phyficam componere decrevl,
.illas qu?e apud Edwardium (^Natural Hifiory of Birds Vol. IV.
pag. 209. Gleanings of Nat. Hiftory Fol. //. pa^. 305.) & in Comment.
^AcAD. SuEc. 1740. pag. 175. inYeniunuir, non fatis accuratas aut ab-
"fohitas depfehendi. ■ • '

(?) PUirimas Squamse, ut Percarum, Spari, Lucii &c. figura cinn
conclVis peQine di6tis figura convcniuntj ali?e ut Gadorum, Efocis
&c. patellis uffimilantur. ^.v ..:..

S U B S E C I V A. r.y

drnc , qiiam qiuntas fe microfcopio videndas oflcrunc , in fub-
fcquente Tabula XV. delineandas curavi (;•).

Quod fi crgo quadraginta tantum diverforum pifcium fqua-
mas, earumque difFerentiam , planitiem , tenuitatem, firmitatem
formam artiticiofam ac regularem, & aptam compao-em vel mi-
niraa attentione expendas; nonne admirabundo tibi cum.gentium
Apollolo fatendum erit , Sempiternam Creatoris potentiam &
divinitatem , quamvis res nobis inadfpeclabiles , ex mundi opifi-
cio, dum confiderantur per opera, perfpici (y) f

De Gado Jive Afello majore
He^inapJorodtto,

".Quam in mulieribus gravidis vim habeat imaginatio, nonnimr
quam monfl:ra maxime deformia procreans , experientia haud ra-
ro tellatur : muito hoc rarius in animalibus bruds contin<^ic
quamvis exempla & in his occurrant.

. Sagax quoedam canicula , crurc , dum gravida eflx^t , frac^o;
catulum , . crure fimili modo fra(5lo calloque velHto ^ peperifl^e
legitur ( / ).

In

(;•) Uc. Scombri , Gadi No. 25. Angulllas & pkires alias minores
Squyniulps. adipifcaris, caute gluten a pifce acutiori cultello removen-
dus , cutis microfcopio perluftranda , ^ tunc fortius radenda , atque
fubinde attentius microfcopio infpicienda. Quo fado fi fcnferis, Squa-
mas quasdam abrafaselTe, quodcunque cultello adh?eret , digito in par-
vum vafculum , aqua purA replerum ' dcjiciendum ; & aqua ftepius
commota, eaque in chartam perfluentem expanfam efFufa, fimulac illa
chartam tranfiit, Squamulas in charta reliaas videbis, quas tunc for-
cipe, inter duo vitra collocatas, microfcopio admovere licebit.

(s) Epift. ad Rornanos. Cap. I. 20.

(/) Algeraccne Oeffenfchool, V en VI Decl. Afdeeling mengelfloffen
van Natuur enKunft, bladz. ii.-

138 OPUSCULA SUBSECIVA.

In commentariis Academiae Scientiarum Boruflicse Clar. EtT-
LERUS refert canem , fuperbientis gallopavi fono perterritam foe*
tum edifle , capite habentem gallopavi criftam rubram , palea-

re c&c. (tj).

Gravida qu^dam vacca in Infula St. Domingo , e fiumine po-
tatura, crocodilo vifo attonita, tempore interje<Slo vitulum eni-
xa ed , cujus cutis non villis , fed crocodili more clypeis erat
tefta C^).

Plura ejusmodi exempla apud alios pafljm obvia fcriptores ,
fciens praetereo: in Pifcibus vero terrorem talia produxiflxj raon-
ftra me fugit : fed abundantise partium exempla fuperfunt.

Cunfti pifcatoriae cujusdam navis focii fe Squalum bicipi-
tem vidiflTe, mihi narraverunt: Sc aliquando Gados capiunt , qui
Hermaphroditi , id efl , laftibus & ovis iimul inflrui^i reperiun-
tur; in his laftibus, in illis ovis copia fuperantibus : Pofterio-
ris generis quidam Anno 1759. mihi oblatus eft , cujus Ia6les
parvse, fed ova perfedlse magnitudinis erant: quae ut luculentius
pateant, jufla ea magnitudine delineanda curavi. Tab. XVI.

Leeuwenhoekii (.t;), cui idem obfervare contigit , Gados
tales altero anno laftes altero ova ejicere , fententia eft, fed
utrumque eodem tempore prseftare non pofl>.

(w) Memoires de TAcad. de Berlin tom. XII. 1755. pag. ir.
■ Cw) Memoires de TAcjid. des Sciences. Paris. 1723. pag. ap.
<«) Secunda contiiiuatio Epiftol. pag. 257.

F I N I S.

T A-

139

TABULARUM EXPLICATIO.

Tahula Undeclma.

Fig. I. Echinum marinuni vivum ore rurfum vcrfo reprj£-

fencac.
Fig. n. Eundem Echinum per folum ferpencem; ore deorfura

converfo, fiftit.

a. a. Probofcides exferc». Qucedam Probofcides tribus cufpi-
dibus terminancur , quod Pi6lor depingerc omific.

b. b. Aculei prominences.

Fig. III. a. Echini hujus Probofcis maguicudine natura!!.

A. Eadem au6la m.agnitudine. _ ' •■'*
b, Aculeus magnitudine naturali.

B. Idem magnitudine audla, ubi margo inferior ftriata eft no-
randa. " '" '

Fig. IV. Idem Ecliinus omnibus probofcidibus & aculei"3 orba-
tus & ablucus.

A. Excrementorum ejiciendorum locus.

B. Unum Triangulorum majorum teftam confticuencium.

C. C. Triangula minora.

D. D. Linea incer majora 6? minora Triangula intercedens , in
qua foramina, per qu9e probofcides tranfeunc.

E. Locus A microfcopio confpedus , quando apparet , hunc
etiam e quinque majoribus & tocidem minoribus pencagonis
conftare , quorum unum F foraminulis plenum. In horuni
pencagonorum medio anus eft.

Fig. V. Idem Echinus , cercia tamen teftoj parre fuperne abrup-
ta, quando in. medio ovarium confpicicur, & circa id Inceftina,
membrana quali quinque parcica.

S A. Quin-

Ho T A B U L A R U IM E X P L I C A T I O.

A. Quinquc Inteftinorura unum , parum au6la magnitudine^
Fig. yj. I4epi. Ee¥.nus , ,t§ila. dimidia abrupta , & inteftinis om-
nibus elutis , quando Laterna Jriftotelis in medio comparet.

A. IIgcc latcrna extracla , fuperne infpefta ut oiTiculorum , e
quibus componitur, compagem videre poffis: duplicata fere
magnitudine.

Fig. VII. Idem Echinus , dodrante teftae avulfo, & laternj^ ex-

enita, quando intus ad aperturam infcrioreraj quinqus confpi-
"ciuntur oflicula, Maxilloe Fixae appellata.
Fig. VIII. OlTicula , quae Ifiternam conlHcuunt, ultra dimidiura

au6la raagnitudine.
a. Par officulorum conjunclorum , fed hic liberorum , eorumquc

duo lacera delineata , qqo denticulos , ferraj inllar , ad altc-

rum latus confpicere poflis. Quinque talia func paria , &.

fmgula inferne adfixum habent officulura rainus b^ ita ut bis-

decera id eft viginti talia fmc ofllcula.
e. Quinque ofilcula longa jun6lurae binorum priorura a m-

clufa.
d. Quinque ofl^cula trabecularura infliar.
€. Quinque alia priorura juncturae incumbentia eamque fuperne

quafi claudentia.
/. Quinque alia minutiflima ofllcula. Hacc quadraginta oflicuk-

■ Laternam componunc.
Fig. IX. Mytulus major vivus , ovis , quafi evoraendo , parien-
. .di& occupatus.

B. Ovarium , quod quafi vi in fluraen aquse efl^undicur.

C. C, Duo talia Ovaria juxta reliqua cadentia , ita ut in D. raas-
fula qujedam conficiatur , quae diflx)Iuca in E. limi infl:ar in
folo jacet. -

F. Integrum tale Ovarium microscopio perlufl:racum,

G. Ovula five Myculi minuti microscopio confpe(5ti.

Fig. X. a. Parvus Myculus menfe Junio, magnitudine natnrali.

TABULARUM EXPLICATIO. 14.1

,Fig» XI. Idem Mytulus, majoris moduli microfcopio inrpe^iis

A. & C. Cor aiTidue palpitans.

B. Lingua quiefcens.

D. Lingua valvis exferta , in qua rima notanda.

E. Prominentes branchiae.

::oq"tO'J

Tabula Duodeciiha»

Fig. I. Viva Afterias five Scella marina , orc deorfum verfo ,

per folura ferpens.
A. Macula rotunda , inflar vcrrucae. H^e i'n omnibus fpeci^-

bus invenitur , fed ufus mihi latet y nifi anus efiec. ■

Fig. II. Eadem flella marina , or« in medio furfura verfo^ &

probofcidibus exfertis.
Fig. III. Superficies radii • unius ' hujus Afteriadis mmicrofcopio

. infpe6la.
Fig. IV. Ejusdem radii fuperficies inferior microfcopio perlu-

ttrata. 'i "«"?

a, a^ Aculei.

b. b, Probofcides.

A, Aculeus & B. Probofcis microfcopio confpe6i:a.
Fig. V. Idem Radius juxta longitudinem difTeftus , & mafgi-
nes in latus ref^exae , quando in medio fpina doffic.com-
paret , ultra centum Vertebris conflaiis , ubi prope adjacent
Ovaria b b , & ad latus inteflina c. c.
Fig. VI. Officula corpufculum conflituentia , quod eandem
procul dubio huic animali quam Echino marino Laterna , uti*
tiiitatem praetlar.
a. Tale corpufculum naturali magnitudine & forma.
A. Idem' magnitudine au6ta;

h. c, d. e f. g. /;. Aliquot hujus corpufculi officula microfco-

S 2 pio

142 TABULARUM EXPLICATIO.

pio fpeftata , adco miuuta , ut nacurali maguitudinc delineari

nequeant.
h. & c. Sunt afpcra five ftriata.

Fig. VI I. Balanus viva , tefta fua inclufa magnitudine narurali.
Fig. Vllf. Eadem Balanus , microfcopio infpe6la , parte ea

corporis , quae plumarum inllar cil , affiduo , tefta exferenda

aut retrahenda occupata. >. v.v.l'

Fig. IX. Eadem Balanus viva , & plana e tefta fua extrafta ,

ut totum confpici corpus poffir , quale fe microfcopio viven-

dum praebet.

A. Duodecira Pennoe , fornm linguae officium prxftances , quas
animal tefta inclufum , in liilea fpirali convolutas tenet , ut

„ papiliones linguas fuas. Plcnce funt articulis , rainutisque pilis
obficis.

B. Pars quoedam Prob-ofcidi.^ inllar per rotam longitudinem an-
nulis conflans , unde animal eam adraodum potcfl contrahe-
re : Extrcmitas ejus parvis pilis obfita eil , qui ad finem
quafi penicillum formant. Ilanc probofcidem nonnunquam ,
raro tamen , e refta animal exferit. Dcfiinatum videtur ad
alimentum a plumulis A intra tellara perdu6lum abforben-
dum : & etiam alimenti quid in craffiore ejus parte vidiffi;
mihi videor , quod acu movere poteram.

C.,, 06i;o aliae Penns prioribus breviores & creftiores , pluri-

busque articulis & fibris inftiu.6l8e.
t). Caput & E. E. Corpus Balani , fi ita loqui liceat , quod

pollerius intefiino haud abfiraile eft.
€. €. Parva duo corpufcula fufca fibris five pilis tenuibus den"*

fiffima.
/. /. Duo parva alba ovata corpufcula , filis quafi adhceren*

tia , quEe validius prefia in humorem la^Hieum glutinofum li-

^uefcebam.

G. Par-

TABULARUM EXPLICATIO. i

43

•G. Parva oVarii pars , qua inferior corporis Balani pars quaG

obruca jacec. ^ ),..

Fig. X. Teftai Balani pars infima intcrior , quDc Mytuli conchae

adfixa fuic.

B. Conchala , qua majorem animal teflam claudit , & quce pro-
prie e duabus parvis valvis conftat.

D. Balani ovum microfcopio perluftratum.

Tabtila Decima Tertia.

Fig. I. Priapus five Aftinia probofcidibus craflis rorundis.
Fig. ir. Priapus five A6linia probofcidibus tenuibus brevibus ;

Priapiis Eqidnus dicfta.
Fig. III. Idem , quod figura II repraefentatur animal , maxime

contraflum.
Fig. IV. Inferior ejusdem animalis corporis pars , qualem fe

in exteriore vitri , cui adhaeret , fuperficie confpiciendam

prsebet.

Tahula Decima Qtiarta,

Fig. L Turbo littoreus , vivus repcns antrorfum vifus.
a, a. Ejusdem cornua.

h. Os , cum prominente lingua , quam animal , eodem , quo
Balanus raarina , exferit & retrahit.

C. Pes.

B. Os Turbinis microfcopio confpciflus.

D. Lingua exferta.

Fig. II. Tertia Priapi marini Cve Aclinia; , tabula pr^cedente
aeri jam incifa , ad me delata fpecies. Diredas illa habet in
coipore ftrias , & inferne bafin , five marginem , qua fe

affigit.

S 3 ' Fig.

144 T A B U L A R U M E X P L I C A T I O.

Tig, 111. jVkdufa Cruciata (Linn. 2(5^. N^ 2.) diaa, in vl-
ifo aqua repJeco , natans , luperne ejusque fumma fuperficies
confpicienda. Ipfa nudo oculo plane perlucida ; per micros*
copium vero , pinnata & ftriK in corpore , & fila in mnrgi-
ne adparent.

Fig. IV. Eadem Medufa ab infcriore parte videnda , & cru-
mence inftar, fe contrahens, quo auxilio, quicqaid alimento
infervit , retinere potefl.

Fig. V. Medufa ovata , Beroe vocata , menfe {martio copia
frequentiffima ; quae quamvis perlucida fit , novem lamen in
ea coft^ , tenuilfimis , iisque affiduo in motu conftitutis ,
obfitae fibris confpiciuntur.

Intiis in corpore ParticulEc quaedam minus perlucidiE , & inter
illas , duo quafi tubuli a , b comparent , quorum alter a raa-
uifeftam in fumma extremitate aperturam habet.

Fig. VI. Alia minor Beroes , five Medufse globofa; fpecies ,.
tentacula fua longiffime exferens.

Fig. VII. Eadem Beroe tentacula breviffime contrahens.

Tabula Decima Qumta.

i

Fig. I. A. Pcnnula lateralis pennae five calami fcripcorii oloris.

B. Pluma fubalaris five lanugo pluniofa Cygni.

C. Lanugo plumofa Pfittaci.

Fig. II. Fruftulum cucis Sqiiali pinnis dorfalihus aculeatis, pitiTia
ani carentis. Aft. Helvet.. row. IV. IN°. 117.

A. Pars hujus frufl:uli microfcopio vifa.

B. Duo Aculei ex eute extrafti & fortiore mierofcopio ob-
feiTati,

Fig. III» Pilus ex barba fivfl labio fuperiore Phoccc Vitulina; ,
Belgice Zee - hond , in quo emincntioe ovatce obfervandie..

Fig.

T A nULAHUMEXPLICATIO. i

45

lAg. IV. Squamma pifcis CuralTavici cujusdam , magnitudinc naturali.
N'*. I. Squamma Cyprini oblongi teretis, maxilla inferiore lon-

giore , pinna dorfi ventralibus remoiiore , cauda bifurcata.

ja. Helv. to?n. IK N°. i88. Belgice IVindc.
N". 2. Squamma Spari dorfo acutiffimo , linea arcuata aurea in-

ter oculos. Gronovii Mufeim ISthyol. I. N". 90.
N^, 3. Squamma Cyprini cirris quatuor , officulo tertio pinna-

rum dorli anique uncinulis armato. Muf. I^hyol. l. N". 19.

Belgice Karper.
N^ 4. Squamma Gyprini latiffimi , cauda ampliflima lunulata ,

pinnis omnibus ad marginem fufcis. Belgice Bliek.
N». 5. Squamma Cyprini auraci pinna ani duplici , cauda bi-

furca. Miif. I&h. l. N*». 15. Belgice Chineefe Goudvis.
N». 6. Squamma Afelli virefcentis Scbooneveldi , five Gadi dorfo

tripcerygio virefcente , ore imberbi. Muf. I£ih. I. N°. 56.

Belgice Koole.
N«. 7. Squamma Mugilis. Muf. I^hyol. l. N«. 85. Belgice

Harder.
N*. 8. Squamma MuIIi barbati. Miif. IM, I. N°. pp. Belgice

Koning van den Haaring. • •

N". 9. Squamma Salmonis cauda vix lunata , lateribus fuperio-

ribus tantum maculis nigris obfperfis. Adl;. Helv. toin, IV,

N«. 166. Muf mh. n. IN^ i6z, Belgice Salm.
N°. 10. Squamma Cobitis totae glabrae corpore fubcereti. Mdf,

l£th. I. N«. 6. Bclgice Bermtjc.
N*. iT. Squamma Efocis , roftro cufpidato gracili fubtereti fpi-

thamali. Muf. lah. I. N^ 30. Belgice Crcep.
N°. 12. Squamma Clupeae maxiila inferiore longiore maculis ni-

gris carens. Muf IcV). I. N°. 21. Bclgice Hauring.
N*. 13* Squamma Perc^ , radiis pinn^ dorfalis fecund.^ tre-

decim , ani quatuordecim. Muf. Mbyol. I. N°. 95. Belgice

ZecSnoek.

N». 14,

H«5 TABULARUM EXPLICATIO.

N«. 14. Squamma Salmonis five Coregoni , maxilla fuperiore

longiore conica. Muf. I^h. L I\**. 48. Belgice Houting,
ISo. 15. Squamma Pleuronedis toti glabri , dentibus acutis ^

cauda fere Eequali. Muf, I&h, IL ]N°. 158. Belgice Hey-

lodi,
N®. 16. Squamma Chsetodontis macrolepidoti albo - flavefcen-

tis , roftro longiflimo ofl^eo macula nigra ad pinnam dorfalem.

Muf. I^th. No. 109. Bclgice Klipvis.
N**. 17. Squamma Pleurone6lis oculis & tuberculis fex a dextra

capitis, , lateribus glabris , fpina ad anum. Mvf. I^b. L N".

36. Belgice Schol.
N*. 18. SqUamma PIcurone6lis oblongi maxilla fuperiore lon-

giore , fquamis utrinque afperis. Mif, ISh. I. N°. 37. Bel-

gice Tong.
N*. .19. Squamma Gadi , dorfo tripterygio , ore cirrato , cor-

pore albicantc , maxilla fuperiore longiore , cauda parum bi-

furca. Muf. IBh. I. N°. 59. Belgice Schchis.
No. 20. Squamma Coregoni. Muf. Itlh. I. N'*. 162. Belgice
:- Forel met z-warte vJekken.
N». 21. Squamma Cyprini oblongi pinnis ventris anique ple-

rumque rubentibus. Muf Idth. I. N°. 8. Belgice Voorn,
N^». 2.2. Squamma Perc:e lincis utrinque fex transverfis nigris ,

pinnis ventralibus rubris. Muf, I§b.,iL N. 96. Belgice

Baars. ' ir\\

N". 23. Squamma Percre dorfo monopferygio , capite caverno-
.^ (o. Muf Icth. L N^ 94. Belgice. PoT?.
N*>. 24. Squamma Scombri pinnulis quinque in extremo dorfo

polypcerygio , fpina brevi ad an.um. MiiJ. Icthyol. I. N°. 81.

Iklgice Makrcel.
No. 25. Squamma Gadi triptcrygii., .oreimbcrbi, corporealbo,

maxilla fuperiore paulo longiore. Muf Idhyol. I. No. 55.

Belgice Moknaar.

Na. 2(5.

T A B U L A R U M E X P L I C A T I O. 147

N». 26. Squamma Ofmeri radiis pinnx ani feprcmdecim. Muf.

Ichth. I. No. 49. Belgice Spiering,
N°. 27. Squamma Clypcce quadduncialis maxilla inferiore lon-

giore , vencrc acudflimo. Muf. lchthyol. I. N°. 22. Beioicc

Sardyn.
1S°. 28. Squamma Muraens , maxilla inferiore longiore , coi"

pore unicolore. Linn. Species Juiinal Gen. iicj. IN°. 4,

Belgice Paling.

IMurenis ergo rquammis etiam gaudentibus , ilias come-
dere Judseis licet.
N^. 29. Squamma Exocoeti. Muf Ickth. I. N°. 27. Belgice

Vliegende Fi?.
N°. 30. Squamma Eleothridis , capite cathetoplareo , pinnis

ventralibus concretis. A'Iif Ichth. II. N°. 169.
N°. 31. Squamma Gadi dorfo tripterygio , ore cirrato , colore

vario, maxilla fuperiore longiore, cauda Eequali. Muf Ichth. I,

N°. 58. Belgice Kabeljatrj:.
N^. 32. Squamraa Cyprini raucofi , toti nigricantis extremitate

caud^- aequali. Muf Ichth. L N°. ig. Belgice Zeclt.
N°. 33. Squamma Cobitis aculeo bifurco infia utrumque ocu-

lum. Mif Ichth. I. N°. 5. Belgicc GrundeL
N°. 34. Squamma Pleuroneftis linea laterali , radicibusque pin-

narum dorfi anique fpinulis afperis , dentibus acutis. Muf

lchth. I. N°. 40. Belgice Bodt.
N°. 35. Squamma PIeurone6i:is oculis a dcxtra , ano ad latus

fmiftrum , deniibus acutis. Mif Ichth. I. NX 41. Belgice

Scharre. '
N°. 36, Squamma Triglfe , capicc glabro , cirris geminis. Muf

Ichih. I. N°. ^c^. Belgicc Foon.
N°. '-^■j. Squamma Gadi dipterygii cirrati maxilla fuperiore lon-

giore. Linn. Specics /Inimal. Gen. 129. N°, 12. Belgice

Lenge.

T N. 38;

148 T A B U L A R U M E X P L 1 C A T I O.

N°. 3S. Superior & 39. Inferior ruperficics Tuberculorum os-

feorum iii cute Pleuronesflis , oculis a finiitra , corpore afpero.

Mdf. Ichth. 11. N°. 159. Belgice Tarbodt.
Squammce hujus Pifcis a fqaammis Pleuroncctis oblongi fquam-

rais afperis IN°. 18. fcre niliil differunt.
]Ni°. 40. Squamma Efocis roilro plagioplacco. MuJ. Ichih. L

M". 28. Belgice Snoek..

Tabula Decima Sexta,

La6tes & Ova ex eodera Afello raajore five Gado , dorfo tri-
pterygio , ore cirrato , colorc vario , maxilla fupcriore lon»
giore. Miif' Ichth. I. I\o. 58. Belgice Kabeljaww..

A. La^^tcs folito minores.

B. Ovarium magnitudine ordinaria^

F I N I S.

INDEX

INDEX RERUM

m Tnhus Fafdcuiis contentarum.

Aflinia. Tom. III: pag. 120,
121. Votejl devorare My-
tiilos fe longe majoves III:
122. Probofcides longe extendere
valet III: 121.
Aculei quot in Echino marino III:

Alcyonium quid I: 23. Alcyonii
diverfcD fpecies 1: 24. humor in
perpulcras faliu^n configurationes
vitro impofitus abit, I: 24.

Algae generatio l: 12. humor cum
aqua marina mifceri baud pote/i
I: 12.

Animal quid II: 5(5. Animalcula
tlantis marinis infidentia . per eas
non aluntur I: 10. tenellis coral-
linarum ramulis infidentia non mi~
mra funt iis , quce ramos crajfos
inhabitant I: 14. Animale quid
in corallinis , quid vegetabile II:
58. Animalium integumenta III:
130 , 131 > 132. propagatio di-
"ocrfa I: 7.

Anguillarum Squanm quomodo in-
veftigandcB III: 137.

Araneae cantilena amatoria II: 8(5?
87.

Afcidium II: 84, ^S-

Afellus major Hermaphroditiis III:

1371 138.
Aflerias IJI: ri6. os inferne habct

III: 116, 117. ovaria duo gerit
III: 118. prohofcidcs qiiot haheat
III: 117. repit B natat III: 118.
Afteriae radius abruptus excrcit
in integriim animal lil: 118.
Avium pennte ^ plnmce III: 132 ,

133-

Balanus III: 125. Hermaphroditus
mdetur III: 127. o-oarium lll: 126.
quot teftas habeat III: 125.

Beroc III: 124.

Buccinum mviparum I: 35.

Cancelus II: 74. Aviericanus vetie-
ratus II: 76. e cochlea excmptus
priorem faam cockleam repetit
I: 15. ova gerit in irferiors
abdomine II: "^6. proprias tejlas
non habet , quod ftatuit S^wam-
merdammius , qui ideo carpitur
II: 74.

Cancri majores conftitmmt cohor-
tes , cum quibus pacifice vivuns
II: 71.

Canis fcetus capite Gallopavi criftam
[^ paleare habens III: 138. fa-
gacis f(Btus crure fra^o calloqus
confolidato III: 137.

Ccllulcc ac polypis incedificantur fu-
per qucecumque corpora I: 2^'

Cochlece Conchagque fub cortice

lithophytorum latitantes ^ ob-

te^ce reperiuntiir I. ig. teftce fi-

T 2 mul

I N D E X R E R U IM.

mul cum anmnU mclufo crcJcU
II: 67.

Conferva plantis adnwneranda I:
20.

Corallina a polypis formari , nimis
fcftive videntiir Au&ores conchi'
dere I: 14. Circa eoriim gencfjt
haiid congruunt opiniones II: 53.
Florifera effe Jtatuit MarfiHus I:
13 hofce Plorcs pro Animalcii-
lis habuit Peyjonnellus 1: 13. Pro-
duci ah animakulis volunt quidani
I: 5, 6» II: 53. negant id alii
II: 54. Neque etiam verofimile ejt
ea ah animalcuUs produci II: 54.
Corallii apices atque cortices tan-
tum inhabitantur ab animalcuUs ^
7ion vero meditulUum I: 14. Cor-
tex videtur efje congeries cellula-
rum I: 15.

CorallinEe I: 19. ah Ju^ore hahcn-
tur pro Plantis II: 54 , 57. a
folypis fabricari eas ftatmmt non
nuUi II: 53. /ilii id negant II:
54. ylpices nunquam a polypis in-
habitantur II: 57. continent di-
verfos pol^pos in uno fipitc I: 20.
dividuntur in Confervas-^. Scrtu-
larias I: 21. Polypi non confidc-
randi tanquam tot capita ad iimun
corpus pertinentia , verum divcrfa
i^ diftin&a funt animalia II: 61.
quid vegetabik ^ quid ammale
II: 58. Corallina^ Tubularice fi-
mul cnm Juis polypis crefcunt I:
29. l^egetatioU:s^rS9' ^^^ficulis
Ttun Junt PoIypQrum.oia I: 23.
Doris II: 81. 01;« ejus II: Z.2. ci^oa

fingula plures fc-tus fimul ccnti"
nent II: 82.

Echini marini IIT: iir. aculeos quov
habeant III: 1 13. diftributio eorum
clasfica fecundum Klcinium III:
III. ovarium III: i.i 5. prohofcidum
ujus III: 113.

Efchara lapidefcens conglomcrata II:

'i-

Fila quomodo a Mytulis fiant III:
103. Filoruni Mytuli crajfdudo
III: IC4.

Gadus Hermaphroditus III: i 37, 138.

Generado Algoi procedtt per bumo-
rcjn e veficuUs exJliUans I: 12.
jdnimaUum diverja I: 7. /Iftcrice
cx radio abrupto III: 118. Coral-
linoi vid. Corallinoe. Mytulorum
generatio III: 105, 106. Polypo-
rum incognata I: 8»

Hiriido pijcium II: 82.

Humor Alcyonii in pcrpulcras fa-
lium configurationcs abit , vitro
inipofitus I: 24. e veficuUs Algcs
exjlillans , in algam ileruni exe-
refcit I: 12. AIgcccum\aqua ma-
rina mifceri non potej2 I: 12.

Infefta vlde Aniraalcula.

Integumenta vide Animalium intc»
gumenta.

Keracophyta h 17. Horuni cortex
tantum a Polypis confedtus vide-
tur I: 17, 18. incrementa capiunt
eadcm quce lignum l: 1 8. /nb ho-
rmn cortice quandoque ohtcBa rc-
periuntur conchyUa I: 19.

Laterna Ariftotelis quid III: 115.

Lepas III; 125. vide porro Balanum.

Li^.

I N D E X II E Pv U I\I

Limax marina fpinis moUihus , z;f-
deatiir Doris.

Marina aqua ciun biimore alga non
mifcetur I: 12. lAiarinse plancae
haiid cedunt nutrimento auimalcii-
lis qU(S iis infident I: 10. plant^s
maximc dijferunt a plantis tcv'
reflribus I: 9. plantce quce I: 9.

Mariiimoe plantcs quce I: 9.

Medufa III: 122. cniciata III:
123.

Mytivli III: 102. c/7o crefcunt III:
108. comefi quandoque noxam af-
ferunt [^ unde III: 108 , 109.
devorantur ah Actinia III: 122.
eructant buniorem albmn III: loj,
106. motum vehementiorem nec
aeris concuffum perferunt , fcd
necantiir III: 109. quomodo fila
nent , eaque nectent lapidibus
III: 103. quomodo progrediantur
III: 102. fe refohere a filis ne-
queunt III: 104.

Oitrea II: 62. biennalia jam ova
gerunt II: 68- ^ /iwo fe expedire
pojfunt II: 69. Hermapbrodita
funt II: 64. yz/Hzo menfe ovis
plena funt I:. 35. locum mutare
nequeunt II: 69. III: 102. w^w/^
Augujto vivos aluni jo^ius I: 36.
Om intra branchias fovent II:
64. Oiiomodo Zirizccce faginantur
l^ pertrad^antur II: 63. Oftrei
r^f^j- i/2 tefii)> extus confpicua II:
(56. branchicB II: 68. branchiccquO'
viodo viridefcunt II: 66. ^zV wc-
dica II: 72, 73.

Ollrearium cndd II: 63.

Ova (7 nonnuUis animalculis pomm'
tur byenie I: 7. « teftaceis quo-
modo ponuntur I: 37, 38. Do-
ridis II: 82. nonnullorum anima-
lium in dies magnitudine augentur
I: 8. nonnullorum piures fcstus Ji-
mul continent I: 8. II: S2...oftrei
intra brancbias foventur II: 64*
Oflreum hiennale jam gerit II:
68. pifcum quibusnam in loco po-
nantur I: 34. polyporum non funt
veficulce in coralUnis confpicucB I:
23. 31. fia gerit Cancellus in in-
feriore abdomine II: y6. Tefta-
ceorum quorumdam acervata furit
in fpccie glutinis , aliorum vero
veficulis membranaceis inchifa ob-
fervantur I: 36.

Ovaria Balanorimi III: 126. duo
ajteriasbabet III: 118. echini III:
115. ferpulcs II: 80.

Pedum numerus in quibusdam anl-
mantibus pofl naiivttatem ad au-
gentur I: 8.

Penicilla marina II; 77. non eft co-
rallina II: 57.

Pinna teftarum genus 111: 103.

Pifces ubinam ova deponant 1. 34.
Pifcium auditus II: 86. birudQ
11: 82. Squamarum exatnen 111:
127 — 136.

Pknta quid 11: 56. Marina vel Ma-
ritina quce 1: 9. Marina univcrfi
radix eft 1: 18. Plantarum mari-
narum femen plerumque humor efl
1: 12.

Polypi apices corallinarum nunquam
infident 11: 57. cellulas fuas de-

T 3 fcn^

INDEX RERUM.

fendunt I: 28. confpicui in apict'
bus coralUorum Madreporarumqiie
diverji junt ah iis qui hthophytO'
rum corticcs inhabitant 1: 15. cor-
tices coralliorum inhahitameshaud
mdentur corallium conficere 1: 16.
cutis 1: 30. diteri fcepe generis
in una eademque coraliina depre-
hunduntur 1: 20. e cellulis exciijji
eas repetuni 1: 27, 28. emortui
ex cellulis [uis excidunt 1: 29.
mutare pofjunt cauda forma?n 1:
£9. natantW: 61. S quidem hra-
chiis 1: 28. non videntur auffores
ejje coralUnarum 1 1: 54. o^ca non
funt veficulce in coralhnis confpi-
cucB 1:23. ovaria fuppofititia 1; 30,
ova vera 1: 31. os 1: 30. finguli
in corallina confpicui non habendi
funt pro tot capitihus ad imum cor-
pus pcrtinentihus , feddifiin&afimt
animalia \\: 61. Polyporani co-
rallinis inhahitantium propagohac-
tenus incognita 1: 8. Jpecies diver-
JiB 1: 16. Polypus ruberrimus feu
incarnatus I: 28 , 29.

Priapus marinus 111: iig.fauces la-
tiffime expandere valct 111: 122.

Propcigatio animalium diverfa eft 1:
7. coralliorum fecundum pfcato-
rum mcntem 1: 15. Mytulorum
111: 105, io5. polyporum coralli-
nas inhahitantium hafienus incog-
nita 1: 8.

Radicis ufns in plantis terrenis haud
plane innotejcit 1; 10, 11. ejus
ufum perficit tota planta viarina
1: 18.

Scintillae in aqua noBurno iempore
lucentes , quid fint 1: 31.

Scolopendra major tubularia 1 1: 77.

Serpula 1 1: 79. Ejus ovarnim 1 1: 80.

Sertulariae modus crejccndi convenit
cum quibusdam plantis tsrrejiribus
1: 22. origo non plane confiat , at-
que de ea difputatur 1: 22. defcri-
hitur 1: 22. 11: 59. ramos denmn
emittit cum ad certam altitudinevi
excreverit 1: 22.

Squalus hiceps 111: 138.

Sciuzm^ pifcium 111: 127, I33-I3<5'.

Stellsi marina vide Afteriam.

Teftacea pleraque funt hermaphrodita
1: 35. quomodo ova ponant I: 37,
38. Telbceorum ova quomodo ad
invenienda 1: 37.

Teflge conchartim cochlearumque fi-
mulfim animali intusinclufocres-
cunt W: 67. mafculorum in con-
chyliis minores fnnt fo^minarum
tejlis 1: 35.

Turbo littoreus III: iio. oculos ha-
bet e latere cornuum llI:iio.

Urtica marina 1: 26.

Vacca vitulum protulit crocodyli cly^
peis vejiitum 111: 138.

Vegetantia marina olim plantisfuere
adfcripta I: 5. ah animalibus con-
ftriii volunt recentioresh i^.horum
femen plenimquc efi hu?ncr 1: 32.

Veficulce corallinarum non videntur
ejfe polyporum ovaria 1: 23.

Viviparum huccimun 1: 35. ofireifin

1: 36.

Zoophyton quid II: 54, 56.

C O N-

CONTENTA.

I. De Mytulis. pag, loi

II. De Tnrbine Littoreo. xio

III. De Echinis marinis. iii

IV. De Aileriadibus five Scellis marinis* Ii6
V. De Priapis marinis. 119

VI. De Medufis. 122

VII. Dc Balanis. 127

VIII. De Pifcium Squammis. 129

IX. De Afello majore Herraaphrodito, 137

X. Tabularuni ExpiicatiOr 13P

COR-

CORRIGENDA.

Pag. I02
103
104
107

20

cui nam

ult.

dueta

I

crucjE

13

liquorum

112

Lin, 20 cui nam Lege cuinam

ducta

— — erucae

liquorem

4«o?, volentis volantis

f diverfi , diverfos

,«_ — 1^ . 6 referendas — ^ referendos

114 Adde Notcs. Omnes Echini probofcides fuas longius
extendendere ponuni: , quam illoruip.
aculei iunt , & hoc necelTe eft , aut
probolcides miDiir.ie eflent utilitatis ;
led hinc fequitur illas fpccies, quorum
aculei 5- pollices & ultra longi funt ,
longiflimis probofcidibus prseditas eflfe
debere.

117 Lin. ;3 quavis Lege quovis

—— ■ 27 Jit fequens. In omnibus fpeciebus Afl:eria-

dum Stellatarum in fuperiore corporis
pagina , prope ad angulum ex concur-
fu binorum radiorumVerruca cernitur
(Tab. XII. Fig. l. A.) quae forfan ani
vices gerir. In Radiatis vero illa haud
confpicua efl:, verum in inferiore pagi-
na ad radiorum bafin utrinque foramen
ovatum adefl, quod in iis fpeciebus in-
fervire pro ejiciendis excrementis fu-
fpicio.

— — 31 adlitteram X Nota. ClariflHme hoc apparet

in illa fliellaE fpecic , quam Rojulam
Scolopendroiden appellat Linkius Tab.
XXVI. N°. 13.

119 13 Articarum Lege Urticarum

Caetera miroris momenti , ut Le(5lor benevolus ipfe corrigat ?
fupplex rogo.

Tab. I

Tab . II .

(Tuj. I.

as

'"^v

k . ' • ^ ' ''

c7£r. III

^. \ '

-2^

■<!#

D

. /, OiA.xluis Oii vifum. Tpi/ia~ic.

Tab . III

'-/T-^-^^Ca /o'

tab . IV

ty. tJiAocUii.if <z^ vcviarz yKfia^ii'

Tab.V

.CiS^o.v,.. ,7? ,vv«

' /V/A4V.

Tab.VI.

.W^. IV.

TAByii.

:i /u^ih^u? ito yiy. yv>7*v/? T

^^.11.

TABYm.

o^. VI.

(»^te^ c^**/^ /

^y. VIII.

^y. IX.

'i/iotini.i „J

y/ y. /'t/i.vU :

<Je/»f»i4^ai- ^'^n^at-^y.

Tab.IX

..^At>t) /n.y ,7/) v/'y\ /'//i,v//-r

^. »J^»i >*^ '^«A -C V>S -V

^.A<'J//t.f itt) riy. uinxit~:

'■">V->. ..- ■ t, . ^v»--tk-.»

Tab. XI.

^y^a. I.

^ia. JI. ,

^^iq. III.

A fly.IV.

S<'ia. VIII.
6 ^-^

7

U

D

E

F

.7 J^/i(^i'uj ah 7'er.vi/ixt/~.

,^^i^^

yjr^AActdius ad Th:r?uixe(-.

dcX^i^c*.' (/^./rV/A. ^^

a c^Ct t*^' it^ <^i /**^v ^^X,

■^«>«as 'S^^^? "^- —

' 7^AA<u>tu^ ai vh: vuijcit-.

Tab. XIV.

D

^y. IV.

a.C^'i*4a^ fy^fY /^^ y. "/-i^-^<»?;«J- «£> 9v>y,

^>. III.

7

Tab . XV.

.X-\Aoii„^ „:> ,;,.. j,/.

Tab XVI.

^^. I.

i7-^iX/uihiits .li viT.Bi/ixiir

JOBI BASTERT

MED. DOCT., jiCAD. CM.S., SOCIETJT.
REG. LOND., ET HOLLAND. SOCIl

O P U S C U L A

U B S ECI VA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAIM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

T 0 M. IL L I B E K L

JLTBIiARirM ot7>rA-gJ

U A R L E M /,

'S w^

Apud J O A N N E M B O S C H , i7

02.

CELEBERRIMO et DOCTISSIMO

D^ PHILIPPOMILLER,

BOTANICO ET PHILOSOPHO EXIMIO

SOCIETJTIS REGIJE LONDINENSIS , ET

ACADEMIM BOTANICES FLORENTINM

MEMBRO , HORTI CHELSEANI HOR-

TULANO EXPERIENTISSIMO,

ETC. ETC. ETC,

IN MUTU^ AMICITI^ PIGNUS,
OPUSCULUM HOG QUARTUM

SINCERISSIMO DEDICAT
A N I M O

J 0 B B A S T E R.

A s

• « ^

if-y

»4

In^ipfiS rehus , q^uaa difcuntur & cogwfcuntur , //^/-
tamenfa funt , ^«/^z^j ^i ■difcendum cognofcendumqiiz
movemuu

CJCERO c!e Finibus V.

\

O P U S C U L A

S U B SECI V A,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS5 EORUMQUE

OVARIIS ET SEMINIBUS

CONTINENTIA.

De APacis.

^fii&iSif ^^^'^ ' Cancri &. alia hujus generis aninwlia a Lin-
^jS A *l? ^^^ Infciflis merico accenfentur , quia quinque il-
^i*^***'S ^'^s praicipuas , quce Infeaa ab aliis animantibus dis-
W^^^^^k^ ccrnunc , habcnc proprietanes : Vcluci quod

Primo. Antennis inftrufti funr. Secundo. Quod cutem ha.
bcant cruftaceam & intus ofTibus five fpinis , qua.^ in animahbus
quadrupedibus , avihus , pifcibus & Amphibiis deprehenduncur,
plane carenc. Tcrtio. Quod maxillas non furfum & deorfum
fed cransverfim aperiunr. Quarto. Quod nullis ad oculos clau-

A 3 dcn-

6 O P U S C U L A

dendos palpebris prrediti , niembranam corncani in varlas divi-
(am habenc fLiperficies. Qjunlo. Quod non pcr nafum , quo
Infecfla carent , fed per aperturas quasdam lacerales aerem fpi-
rant.

Verum Linn/eus Aftacos & Cancros ad iinum idemaue a'enus
refert : Afi:acos Cancros macro-uros, alios vero Cancros hrachy
uros vocans ; & unum eorum chara^flercm affignat , quod duas
babeant chelas & 0(5lo pedcs , quod in omnibus non obtinct :
Inter Artacos enim quidam inveniuntur , decem pcdibus praiter
chelas infiru(fli, & aHi fex tantum pedibus pr^editi (a) : Nc-
que aliter fe res habet in cancris : Cancer enim perverfus de-
cem , Cancer Jpinofus niaximus , prceter chelas non nifi fcx habet
pedes , ita uc ex pedum numero certum horum animahura cha-
ra(5lerem pctere nequeas , cum altera alterum q^uatuor pedura
numero fupcrer.

Prsecipuum inter Aflacos & Cancros difcrimenjefl: , quod Ada-
cis corpus cyhndricum fic & cauda longa.

Sed Cancrorum corpus quafi deprcfTum eH: , & ovatum auc
qiiadratum paralello - grammatis inllar , ita ut pleriqud latio-
res fmt quam longiores , & nullani fere habeant caudam , qualis
x^ftacorum eft : Ergo , Ailacorura & Cancrorum , duplex cen-
fandum eife genus putemus.

Hla Aftacorum fpccies , quam hic defcribendam decrevimus,
fecunda & quadragefima Linn^i (^)> pifcis crullaceus ed ,

&

(/3) Ut videre licet in Gazphylacils rei naturalis fl:U(dlofonim , aut
in RuMPHii 5 Renardi ,.Seb,.« , Br-PWNii , aiiorumque delinea-
. tionibus..

(iby AViro Clariffimo Gammarm diaus, five Cancerwacro-urus tbt^
Tfice lcBvi , roflro lateribu% dinSato , bafi fupra (knte. dupHci. Syfl. Nat-
Edit. X. pag. 631..

S U B S E C I V A. y

iJc binis iKvibus iisqne planis chelis (c) , qnarum cr.rpi ince-
rius dentari funt, & ofto pcdibus, quoruni duo priora paria etiam
func chclifera , ell inflruftus : capuc habens acutum , quod cor-
pori cylindrico inmediace adhxrcc, & caudam cralTam longam e
quinque arciculis conftantem , quorum ope quam celerrime na-
tando progredi & retrogrcdi poteft.

Ailaco , hac dcfinitionc iu tres divifo partes , capuc fcih^cec
corpus & caudam , quid in lingulis prc^cipue animadvertendura
fic parcibus , confiderabimus.

Capuc hujus Aflaci in acucum & utrinque dencacum definic ros-
trum : ad inferiorem hujus nofiri partcm bini nigri fe offerutic'^
Oculi, quos exfererc pro lubicu ac recrahere, acque fiG(5lere qua-
quaverfum & movere valec hoc animal. Membrana horum ocu-
lorum cornea , uc in aliis Infedis Qd^ in quadrata diilinda efl:
fpatia , eaque tam cxigua, uc 2500 talia fpatia unius tantum pol- ^Tab. I.
licis longitudiuem adccquarent. Mihique Afiaci oculi membra- '^"^
nam corneam perpurgatam & ablutam , plurimum augente mi-
croscopii vitro infpicienti , non plana vidcntur hiEc quadrata ,
fed fingula in medio quodammodo convcxa , &• infiiar cornece
humanjs protuberantia , ica uc per microscopium fe offerunc ,
tanquam minuciflima juxca fe pofica , & convexa parte furfum ver-
fa , horologiorum vitra.

Inferius ad oculorum latera duo parva confpiciuntur cornicu- r^,^^ ^
la, ex una eademque bafi ambo provenientia & perquam mobi-fig'lV.
lia : horum longiflimum e plus quam nonaginta , breviflimum e^'
plus quam fexaginta compofitum efi: annellis : fed hi pofteriores

arti-

Cc) Hnic maxime hsec fpecles differt ab aliis , chclis aculcatis aut
tuberciilatis gaudeiitibus.

(</) Cornea Infeaorum in acrc volitaiititim non in quadrata fed pro-
prie in hexagona cfl: divifa.

8 OPUSCULA

articulorilm magis fpecicm pr^eferunc , quorum fuperior extrema
fua anguiliore parte , latiffim^e fupernie fequentis exa-emicati in-
mittitur ; Ucrumque hoc corniculum , pr^ecipue vero brevius ,
ad latus exterius , pilis brevibus craffisque ell obficum. Hjec
cornicula cirros voco (^) , uc ab antennis, qii^e inferiora paulo
& intericra funt , difcernam.

Ha^ ancennce e paulo minus quam ducentis & quinqnaginta con-
flanc anneilis , quando incegr^ neque, quod f^epe accidit , parte
anceriore murilaco; func , me.Tibrana connexis , cujus ope cxferi
aliquancum & flecLi poirunt. Hi annelli non funt circulares , fed
parum depreffi neque omncs cequc laci : In fuperiore margine ,
juflo ordine paribusque incervallis viginti duas exiguas habenc
aperturas , & in plana latiffimorum annellorum parce , tres aut
quacuor pra^terea paulo inferius , non nifi boni microscopii ope
confpiciendas. Allacus vivus ex his aperturis parva aliquot al-
ba-tenuiffiraaque cmiccit fila ; cui vero ufui me ignorare faceor :
id in poHerum in Afl:acis vivis in aqua marina fervacis ulcerius ex-
ploracurus , fpe fretus fore , uc hinc de vero /\ncennarum , qui-
bus Infcda func -infcru^la , ufu aliquid decegam.

Cirris hifce & ancennis abrupcis, illas videnius partes, quse ex-

• terius , uc ita dicam , Afl:aci os confiituunt : quas , uc nomine

ufui earum correfpondente ab aliis difiinguas parcibus , Labio-

vocabo , & in duo labiorum exteriorum & tocidem interiorum

paria dilpertian'!.

Tab I P^'^^^^ labiorum exteriorum par duabus conlkt partibus , qui-

fig. iV. ram laciirima , in excreniicate fuperiore, quacuorhabec arciculos;

^* alcera longior & tenuior efl: , in excremitate viginci circiter pla-

nos

(g) Quis horum dnorum verus iu Aftacis ufus lit, jeque me igno-
rare fatcor , ac anteunarum ufum:. quia vero adeo diverla eft ambo-
rum. fjibrica , \>fum etiam UiYerfuin effe arbitroro

SUBSECIVA. 5

nos habens anncllos , & marginem pilis obficam.

Porterius exceriorum labiorum par e tribus conftrudlum eft par-Fig.lV,
tibus , una brevi plana fubrotunda , & duabus longis , fingu- ^°'
lis arciculura , cujus ope fleaere fe pofTunc , in medio habenti-
bus.

AHaco vivo in aqua verfante , bina hjsc labiorum paria in as-
fiduo eoque miro funt motu. Dum enim alierum labiorum ho-
rum exceriorum in fauciuni lacere ab A ad B movecur , akerum
eodem tempore a B ad A movebitur , qua ratione perpetuo &
celerrime quidem fefe prsetereuntes , vel minima infefta aquati-
ca pilis fuis captant , & ad fliuces protrudunc.

Bina interiorum labiorum paria fubcineracei func coloris , {in- Tab I
gula e quinque particulis , brevibus fed craffis & rigidis pilis fu- fig-IV.
perne obfitis , condrufta. Forma eorum e fola delineationis
infpeflione , facilius quam ex accuratiflima defcripcione , intel-
Hgi pocefl:.

His binis labiorum paribus fubmotis , bini proxime juxta fe Fig. IV.
pofiti adparent dentes , fatis magni & duriffimi , qui binorum
molarium infl:ar fefe attercn:es , alimentum Aflaci quantumvis te-
nacifilmum molunt , & prius comminuutic, quam per fauces in-
tcriores ad vcntriculum dimittatur.' ,«

Externis his capicis partibus modo confideratis, in corpore no- ^.
tanda veniunt. Prhno. Brachia fic enim duas mihi vocare lice- '^"
bic parces , qure capiti proximje funt , & quinque conllanc arti-
culis , quorum fecundus dendculis acutiffimis ferrie inilar prsedi-
tus , & pilis quam plurimis obfitus efi:. Pili hi bon^ notce mi-
crofcopio perlufl:rati , in fuperiore parte denticulos oflentant mi-
nutiffimos , non fruflra a Sapientiffimo Creacorc illis datos , fed
fmgularem fine dubio ufum acque ucilitatem Aflaco pr£efi:antes.
Has ego partes Brachla voco , quia illis ad currendum nunquam
Aftacus , fed ad efcara , majoribus fuis chelis adprehenfara , fer-

B rato-

lO

OPUSCULA

ratoriim luriusque luijus brachii dendum ope , in minutiora con-
fringendam frufta & ad fauces perferendam, Ex infimo horum
brachiorum articulo etiam a latere , tenuis & plana quodammodo
exfurgit pra; cminentia , cujus dimidium fuperius anneHis five
articulis condat , quibus fortafTe Aftacus efcam fuam identi-
dem , inter ferratos brachiorum fupra defcriptorum denticulos ,
retinet.

Poll haec brachia duo priores pedes cjeteris multo majores &
Chelce dicli fequuntur , e fex conftrufli articulis. Alter eorum-
dem pedum , dcxter plerumquc (/") akero major efl: , & inte-
rius nodos habec, cum interius minoris chels^ latus denticulis plu-
rimis inftruftum eft. Ha; chelie introrfus ad os reflexas funt , &
magnum in iis robur habet Adacus , at llringendum aliquid &
retinendum {g')-

Poft majores has chelas quatuor pedum paria deprehendes, fm-
gulos feptem articulorum : priora duo paria eiiam minutis termi-
iiantur carpibus , magna^ Aftacis , dum fcandent aut repuni: , in
adhaerendo utilitatis % funt etiam binis poHcrioribus paribus , ha-
mulos fmipliccs habcntibus , & inter qu^e partes genitales iove-
niuntur , paulo longiora. Omncs hi oclo pedes extrinfecus re-
flexi funt ; eflque in iUis notabile , quod quartus & fextus eo-
rumdera articulus casteris fint longiores. Pilis etiam , in extre-

mo

(/) Mira pifcium cruftaceorum plurimorum (plurimorum, inquam,
quffidam enim inveniuntur fpecies , quorum chelse utrinque ejusdem
plane magnitudinis ejusdemque fabricie funt) ex Aftacorum & Cancro-
Tum genere proprietas efl: , quod alteram femper chelam alter^ habeant
roajorem. In his Aftacis , fine difcrimine, nunc dextranunc finifl.ra ;
jn aliis vero confranter vel dextra vel finiflra major efl.

(^) RuMPHius in India magnos effe cancros (^ie Beun-Krahhe')
fcribit , qui tantum in chelis robur habent, ut vivam.iis capram humo
in fublime toUere ysileant. Amboinfe Rariteitk. fol. 7.

S U B S E C I V A.

II

mo prjecipue , mulcis obfici fimc , qui microfcopio fpetei, Ice-
vcs tancuin func cj-lindri , ut vulgo animalium pili , auc brevifu-
mi 6c fpifli in mucronem definentes.

Cauda quinquc conftat arciculis , quorum primus e duobus ve-
luti dimidiatis , & ulcimus e quinque pianis , quas Aftacus incer
nacandum flabelli indar explicac , conftruclus ei\ parcibus ; fub
media poflremi Iiujus articuli Anus eft , per quam excrementa eji-
ciuntur : parces du^ proximje nihil habenc fmgularc , dux vero
extremre medios fe complicare pofFunc , quo h&io fuperioris par-
tis marginem incrorfus dencacam reperics, Externa harum quin-
que parcicularum , caud^e excrcmum conllitucncium , margo pilis
undique circumcinaa eH: , quse microfcopio infpeai, pennarumfigAv.'
cauliculi , ucrinque plumis infiriKfli , fpeciem prsebenr. i8-

In infcriori five inceriori cauda; parce , quinquc pedum natato-
riorum inveniuncur paria , quorimi primum a rcliquis difcrepac ,
in maribus (/;) rigidum durum , & in obtufum dcfinens acu-
men, abfque ullis piiis ; in femeliis vero cenue , pKinum, admo-
dum fiexile , & fcquencium quacuor horura pedum parium , qu^
in extremicacc biparcica func , more» ejusdem generis piumas imi-
tantibus pilis , quales modo in cauda nocavirans , circumfep-
tum (f). - '

Pedes hi natacorii in femellis eciam minutis e corpore excluns
Ovis , aliquamdiu retinendis & cuflodientes inferviunc : Cum
enim crufla durior, qua Ailaci, Cancri, Squilla^ & pifcesidgenus

crufla-

(>&) Hsec procnl dubio geiiitales marium partes funt.

(/) In uno eodemqne igitur Aflaco, quatuor diverfas pilorum dete-
gimus fpecies. i''. Denttitas brachiorum Tab. 1. fig. W. 8. oP. Pluma-
ta% in cauda & pedibus natatoriis Tab. L fig. IV. i8. 3"^. Vulgares tera-
tes five Cjlindrici in pedibus & aliis corporis partibus. ^'^. Breves quas-
dam fed cralTas &; rigidas fpiuarum inflar in labiis interioribus. Tair. /.
fig. IF. 12.

B 2

12

OPUSCULA

cruflacei funt induci, moUis & lenta^ aliorum pifcium cuns ricu fe
excendere non poffit , abfolute necelTariuni qH , uc ea tamdiu ex-
tra corpus fuum portent ac foveant, donec idoneum ea abjiciendi
tempus adfit.

Amicos in Norwegia , ubi magna lii Adaci repcriuntur copia ,
ut qua fe ratione Aftacorum propagacio habeat , quantum id fieri
polfet , edocerc me vellcnt rogavi ; & hoc ab iis refponfum re-
cepi : Aibcos fomel quotannis , menfe Aprili (^'), aui: circa
id tempus coire. Quando femella in dorfo recubante , mas in
eam decrepic , & anibo fe pedibus & cauda ardiilime compleftun-
tur. Decem fere poH: coicum hebdomadibus , & fic circa men-
fem Julium , ova in femell^ corpore confpiciuntur , quje ali-
quamdiu ita geflata ad faxorum radices in arena deponunc , ubi
haud mulco poft pulli excluduntur. Quando recens nati Afiaci
ftatim viam capeffunt & prorepunt ad vicT:um quasrendum , qucm
facillime confequi pofiunt ; omnia enim avidiffnnis his animalibus
tirrident, & aduki Aflaci non omnigenos modo pifces vivos, quos
occupare queunt , fed & omnis generis cadavera , & herbas in
fundo maris repercas , devorant.

Ovorum , quce Aflacus paric , ingens fatis numerus efl. Ego
omnibus mediocris magnitudinis femella? ovis ponderatis , eorum
pondus unicam unam , fex drachmas & viginti grana ex^quare
deprehendi. Quo fafto, drachmam adpcndens , quot illam ova
jequarent numeravi , & oaingentorum quadragiuta fex ovorum

nu-

r*) Quamquam ex hac relatione Norwegica , tempus coitus Afta-
corum veri potifiimum affignctur , & illi hoc forte tempore eum in fi-
nem- plurimum utantur , id tamen & aliis anni temporibus accidere
credo, & Septembri forfan praecipue, cumcruftamcommutarunt, fiqui-
dem nullos unquam in his regionibus e Norwegia Aflacos accipimus,
quin fomellarum quarumdam caudis , vel ipfis Decembri & Januario
menfibus, ova videamus adfixa.

SUBSECIVA. 13

iiumerum invcni (/); ita ut ha3c femella 12444 ova fub corpo-
re fuo contineret , prceter ea , qua^ inira corpus adhuc condita
lacebanr. Maceria enim rubra, quaiVi intra corpus & caudam ha-
benc , eciam ova conftituit , fed qujc ad eam nondum maturitatcm j.^^ j
pervenerunc , uc ab Aftaco ejici , & cxcra corpus fub cauda pe-fig. 11.
dibus natacoriis affigi poffinc. Nam ova ha?c omnia lilo jundla
func , unde incer fe communicationem habenc.

De Anacome five internis Aflacorum partibus nihil jam dicam ,
fed Le6lorem fciendi cupidum ad illos , qui de iis ex profeflb
egerunt , auclores ablegabo Cfn). Id tantum moneo , materiam
illam luteam aut viridera ( Latinis Mutim di6lam ) qu^ magnum
in Aftaci corpore fpatium occupat , non cerebrum auc excre-
menta , uc vulgo creditur , fed jecur elTe aut aliud id genus in-
telKnura glandulofum , cum Vencriculo , uc ex inflatione patec ,
communicacionem habens. Roselius etiam parciculam ejus
ad membra genicalia pertinere exiHimat , quia in maribus cum
tefticulis , in foemellis cuni ovario cohserec , & ance coituni
maxima , poil: eumdem minima ejus copia in Adaco reperi-
tur ( K ).

lucundifTmium eciara eH: , branchiarum Aflaci intra corpus pe-
dibus curforiis adha:renciura parciculam nicide ablutam , & vicro
cavo aqua pura repleco impofitam , microfcopio contemplari , e-
jusque arcifiocifrimam , fummaque admiradone dignara perfpicere
fabricam.

Duai

(/) Aliis forie temporibus plura panciorave ovula drachmam ex-
plere deprehcnderes ; conftat enim ea extra corpus crefcere. Eadem u\
charta fuper carbone candenti fufpenfa miniata evadunt.

(»0 Lov/ENSTEiN Gammarologia , fivc Caucrorum confideratio
Phyfico-Philologico-Hiflorico-Medico-Chvmica.

PoRTius in Ephemer. Nat. curiofor. fom. III. an. VI. pag. 48,

RosEL Infeacn-Beluftiging von den Fluff-Krebs. Tom, IH. *

C») Id. ibid. Tom. III. pag. 32$.

B3

14

OPUSCULA

- Duje prcecerea & admodum mirra in Aftacis notandje funt pro-
priciaccs, quod rdlicet cruilam (p) quotannis permucent, & quod
pedcs truncati iterum adnafcantur.

Menfe Augufto auc circumcirca , Aftaci hujus generis fuam
plerumque mutant Cruftam , cuod tempus indare , vel quatriduo
ante intelligi poteft , quia tum quietiflimi jacent & languidi vi-
dentur. Tum etiam cruda validius prefTa quafi introrfum cedit ,
quia pifcis eam non amplius fuPnnere , ut ante , poted. De-
inde irrequietus evadix Aftacus , pedes pedibus adfricat, in dor-
fura nonnunquam difcumbit , & mox fe convertit , caudam cur-
vat , & rurfus extendit , trerait cornibus &ic. , ^ fa^pe fe exten-
dcndo tentat , an cruda major dorfi , quam commiffura tranfit ,
velit diililirc. Hoc fafto , per breve tempus quiefcit , & raox
corpus retro movet , unde a fronte amplius ancennas , oculos ,
aliisque capicis partes expediendi , & e thecis quafi fuis extra-
hendi , fpatium nancifcicur. Quibus peracflis majores extrahic
chelas (^). His liberatis caput & corpus attolHc , parum pro-
greditur , folum cauda pulfat , eamque curvat & erigit , donec
fencit carnem ejus e{fe liberam , quando totus e crufta erepic ;
hcec omnia intra fex aut octo horarum fpacium peragens.

Tunc primo tenui raodo fed firmiffima Aflacus membrana ves-
titus efi: , adeoque debilis , ut pedes cum fuftinere recufmc , fed

fub

(^) Annua hasc teftse permutatio non omnibus tantum Aftacorum,
Cancrorum & Squillarum fpeciebus, quod hic loci eft notiflimum , fed
procul dubio reliquis etiam quotquot funt, pifcibus cruflaceis propria
efl; licet quidam Authores de hac re dubitent. Vide Kleinium Mtjp,
V. pag. 9.

(^) Vix credi potefl , omnem crafTarum latarumque chelarum car-
nem per arSas articulorum aperturas tranfire pofTe , fed fciendum ,
articulos illos commifTura quadam junSos , illo temporc paululum la-
xari , & carnem Aflaci , tunc velut morbofam , nullam habere fofidi-
taiem , fed pituitae efTe fimillimam.

S U B S E C I V A. 15

fub corpore fleftantur; biduo vcro triduove interje^lo, crufla ma-
gis magisque indurefcit , & ipfc paritcr Aflacus robur priftinura
& vircs recupcrot , ita ur pr.ucos intra dies priflince rcddatur va-
letudini. Infelix vero efl; , fi prius quam prcedifta membrana in
cruftam indurata fit, ftatu hoc imbelJi , ab alio fano atque robus-
to deprehendatur Aftaco , hic enim tanquam verus Cannibalus
iilum , fine ulla mifericordia , devorare non cefFaret ; quam ca-
lamitatem, ut effugiant Aftaci, inftindu quafi naturali , fub crus-
t^ mutand» tempus , fe fubducere & ab aliis Aftacis fegreo-are
ftudent.

Quodfi Aftacum , recenti ejus crufta jam indurata , cum crufta
veteri abjefta compares , eundem , quoad ad cundas ejus partes
multo majorcm reperturus eft , quantum fciiicet illo anno incre-
menti accepit. Unde conjeftu facile eft , Aftacum non admodum
fubito adolefcere pofi"e , nam pcr integri anni fpacium non plus
incremicnti accepit , quam rccens crufta amplitudine veterem fu-
perat. L e e u w e n h o r k i u s ( ;■ ) variorum Aftacorum cruftis
aceto impofi[is , c lamellis unde talis tefta conftruifta erat fe
didicilTe exiftimat , Aftacos iilos 12, 13 & iC annorum letatcm
attigitTe.

- Mirandum vero maxime , Aftacum ita cruftam commutantem ,
novum etiam Ventriculuni nancifci , qui circa veterem fuccres-
cit , & hac ratione priftinus Ventriculus primum prcebet alimen-
nmi , quod novus digerat.

Poftquam e crufta vetcri prorepfit aftacus , illa fe fuperne ite-
rum claudit , & fic omnimodo vivum referc Aftacum ut viiii
foio decipiam.ur , oporteat, fed taftu ponderis difcrimen hunc ab
illo mox diftinguit. In cruftaabjeaa, intus adhuc cartilafrineum
illud , quod majores chelce continent , invenitur , ita ut Aftacus

quiC'

(r) Ociava Epiftolarum conthiuatione , pag. 75 & 78.

16 OPUSCULA

quicqiiid ullam habet duriciem m veteri relinquat crufta , iclque
itenim novura recuperet , ipfos eciara pilos in cauda , braciiiis &
pedibus ; cuni Serpentes aliaque aniraalia , quje quotannis cutem
rautant , oranibus partibus duris retemis , mollem tantum cutem
deponant.

Altera maxime miranda Aflacorum proprietas eH: , quod una
akerave chelarum vel pedum unus aut alter abruptus vel trun-
catus , intra cercum tempus adnafcicur , 6i quidem ad magnicu-
dinem priori jequalem. Quod cempus brevius longiusve ell: ,
pro tempeftads calore vel frigore , pro majore minoreve ali-
menti copia , & pro loci , quo chela fracfta efl: , ratione. Ce- .
lerrime enim accrefcic , fi h^c fraftura in fecundo chelse articu-
io concingac. Secundi hujus arciculi crufta e diverfis quafi par-
ticulis conHiat ( fradura cnim non in ipfo proprie arciculo fecun-
do contingic , fed in crufta fecundum inter & tertium articulum)
quce veluti futuris junguntur , & in quarum una. fradura eve-
iiit.

Quodfi confilio chelam infra fecundum hunc frangas articu-
lum , illa quidem ad priilinam accrefcet magnitudinem , verum
non tam fubico. At fi chelam fuperius frangas aut Isedas , Alla-
cus , qunfi chelam in fecundo articulo citus quam alio loco ac-
creiccre fciret , ipfe , ingenita facultate , eandem ad fecundum
articulum abrumpet auc abjiciet.

Quoties , quid abrupta tali chela contingat , attente confide-
res , duobus tribusve diebus interjeftis , jeflate prcecipue , glo-
bofam , cacumini digituli infancis haud obfimilem , membrand
craiTa fubrubra veftitam, prodire videbis extuberacionem. Poft
aliquot dies , apiculus quafi inde excrcfcit , qui fenfim longior
evadit , ica uc incra duorum criumve hebdomadarum fpacium , di-
rnidium circiter polliccm longitudine jequiparet ; quando mem-
brance ejusdem color parum expallefcic , & hsec caruncula car-

nis

SUBSECIVA.

17

nis luxuriantis frufti fpcciem prKbec, Sepcimana proxima hicce
aculeolus ad duos pollicis trienccs auc ultcrius cxcrevit , & ver-
fus Alhci corpus , five interius , mngis magisque inflefli in-
cipit.

Membrana , qux hanc afTiduo crefcentcm veftic carunculam ,
iux fenfim magis expanfa atque extenuata , omnes jam chela; ar-
ticulos , binosque carpos , jundtos tamen adhuc , clare , micros-
copii potiffimum ope , confpici finit. Una alterave hinc elapfa
hebdomade , membrana tandem rumpitur , & chelam quafi gig--
nic , qu£e tunc tertiam tantum jufia; magnitudinis parcem ha-
bens , mollis primo eft , intra quacuor camen vel quinque dierum
fpacium dura , ad omnes motus apta , & tandem ejusdem , qua
ahera gaudec , magnitudinis reddicur. Qu^e omnia , seftace, in-
tra fex fcpcemve hebdomadarum fpatium , perficiuntur , quod
hic ZinzQx , in Afiiacis , oftreariis impoficis , commodiffime ob-
fervare licec. In Afi:acis etiam uovox^^T^ois {imkhelis) di(5tis(j),
fi actente confideres , fsepifllme extuberances ejusmodi chelas de-
prehendere Hcebic,

Brachia , cornua & pedes Afiacorum eandem habent proprie-
tacem , quod abrupca icerura accrefcere poflint ; hoc vero cardius
procedic.

Ego quidem fufficiences omnino iceracas hujus accretionis ra-
tiones reddere non aufim ; illufiracioni tamen ejusdem , quK fub-
fequuncur , futura fpero.

Humorum circulacio in Aflacis & Cancris lentiflime procc-
dic , in excremis praifertim artMbus ; unde his vulneratis, & hu-

mo-

CO Uovo^yi\Qi, noflratibns Een.pooten, Aflaci funt, imam tantum
chelam habentes , & ideo pretio tertia parte minorc , quam integri
vendi folent.

Tom, lU C

18

OPUSCULA

moribus tumore aut aliis cafibus mox condenfpcis , cclerrime
pucredo partium oricur , unde ipfum animal fubito mori cogere-
tur , nifi alma & omnibus profpiciens Providentia his animalibus
partem Ixfam decutiendi abjiciendique facultatem Jargita fuiflTec.
Et hoc quidem fit prope corpus , eo in loco , quamvis vulnere
inferiore, ubi pars vuhierata tenuior & tranfitus ardior efl:. Hinc
primo vafa citius ieCe contrahere , & cicatricem aeri arcendo
facere valent. Cum interim humores eadem celeritate & quan-
titate ad hanc abruptam seque ac ad alterara integram propel-
lantur chelam , & ejus ioci coarclatione corumdem impetus re-
tardetur , vafa illa novam membri ejus propulfionem incipere, &
fenfim, pro incrementi & circulationis legibus, perficere ; quod-
ammodo coguntur ; ut quotiSie in plantis & arboribus accidere

videmus.

Non autem foli Aftaci & Cancri , partes Isefas abjiciendi ,
easque poilea recuperandi facultate prseditifunt; idem in Stellis
Marinis contingit , ne de Polypis & id genus animalibus dicam :
quin & ipfe homo , ungui uno alterove , exulceratione aHove
cafu amiflo , aliura etiam priori fimilem in ejusdem locura reci-
pit , idqiie menfis plerumque , aut. quinque hebdomadarum ,

fpatio.

Allaci femper falutarium & delicatioruni ciborura numero

habiti funt , quamquara veteres eos , praecipue menfibus quatuor

sjftivis laudabant , juxta notiflimum verficulura

' Mcnfihus , in quibus R , non honus ejl Cancer.

Et Aftacorum five Cancrorum fluviatilium decodum tabe labo-
rantibus & debilibus alibile admodum repertum eJd remedium.

OcuH Cancrorimi , in pharmacopoliis venales , Gedano aliis-
que ad mare Balticum ficis huc advehuntur locis , eoque , quo
cruftam permmant cancelli fluviadles , tempore colliguntur :

Propter

S U B S E C I V A. ip

Propter exiniins fuas vires mulci variiqiie in medicina iifus funt :
incidentes quippe , difTolvcntes, fudorem promoventes , aciduni
temperantes &c. , priccipue tamen in contufionibiis internis ad
fanffuinem concretum difTolvcndum , celebrantur.
. Magnum ab hujus urbis Ziriczeie , ejusque , quod mirandum,
in tota Foederati Belgii Republica folius, mercaroribus Aftacorum
horum fupra defcriptorum commercium exercetur. Tredecim
cum maxime hic naves effe exiflimo , quce quotannis Aflacos e
Suecia & Norw^gia petunt. ' Singulas naves quater plerumque
hoc iter fufcipiunt , fingulisque vicibus plus minus duodecim
Aftacorum millia advehunt , unde fexcentorum viginti quatuor
millium Aflacorum numeius emergic , (^13-1- ^ ^ 12000 : :
6 , 24000. ) qui his navibus quotannis advehuntur , & in vici-
nas Provincias Hollandiam potiflimum & Brabaniiam dimittun-
tur.

De Cancm.

In Belgii noflri littoribus aut non procul ab iisdem , in mari
feptem, e^eque omnes a Viro Nobiliflimo L. T. Gronovio in
fua brevi cdenda Fauna Belgica enumerataj, Cancrorum reperi-
untur fpecies.

E vulgaribus maxime efl , quem hic defcribendum duximus ,
Cancer Littoralis ^ a LiNNiEo vocatus Mcsnas (?), eilque in-
ter novem & triginta Cancrorum a Viro Clariffimo cnumeratas
fpecies dccima quarta. Is plerumque fub magnis , qui aggeruni

ma-

(/) Sivc Cancer Brachynrus , thorace hvi utrinqne dentato manibm ova-
tis , carpis dentatis , pedibus pojiicis fubulatis, Gca. 239. N°. 14. pag.
^27. Edit. X.

ao

OPUSCULA

marinortim radicibus ad impetum[aqiiee frangendiinl appotiuntur,
lapidibus, 6: in rivulis littoralibus ejusque gcneris locis, ubi jellut.
eil exiguus , morari folec.

Verum priusquam ad cancri hujus defcriptionem tranfeo, haud
ingratum Leftori benevolo fore arbitror , fi fingularia qutedara
maxiraaque admiratione digna , quceque in animalibus prima fpe~
cie tam ftupidis non exfpeftares , ex aliis fcriptoribus addu-

xero.

Cancnim Perverfum numquam folum reperias , fed mas & foe-
mella mutuo amoris vinculo jundi , una femper in fede moran-

tur (v).

Cancer Caninus , qui in terra a^que ac in mari degic , pluri-
mum tamen imis adha^ret fcopulis , no6lu gallinis obrcpere ,
pedibusque in cavernam fuam protrahendas , comprehendere

callec (to).

Cancellus five fquilla Pinnothercs dicla , minimi longitudinem
dio-iti habet , crufta tenui , .fubrubti plerumque vel ignei coloris ,
nlbis confperfa maculis. Hoc animalculum nusquam nudum auc
folutum incedere videas , fed in Pinnis aut Chamis Squamatis
verfatur ; quorum fingulce perfeace raagnitudinis , unicam tantum
liarum fquillarum continent. Habftat in ea animalculum., & num-
quam dum vivit , hofpitera fuum reHnquit , fed*eo raortuo ex-
fiUt. Munus ejus in his conchis efl , ut janitoF^s infiar fpeculetur
& raoneac , fi qua prseda auc periculum adfic ; Pifcis enim Pinna-
rum vel Chamarum , grandiusculum animal fed firupidum & cae-
cum , conchce valvas aperic , minucos alliciens pifciculos , qui
tum nihil timcntes adnatant ac ludunc. A'idens ergo Pinnothe-

res

cv^ RuMPHius Amboinfc Rariteitkamer, pag. S2. T&b. XIT.
rw)"ia.'lbid. pag- 13- i

SUBSECIVA.

21

1-es domum advennrum plenam efle , hofpicis fui carnem chelis
Ih-ingic , qui , concha mox claufa , inclulbs necac pifciculos ,
iisdemque alitur , partem pra^dce focio relinquens (x). Sepia
tentacuUs octo , Gr. hod. OktuttoSi» hoftis efl: infenfiflimus hujus
animalis , qua; , quam primum aperitur tefla , irrepic , & ani-
mal dertruic; nifl impediretur, ab Aflaco minimo tefla molli, qui
approquintancem hoflem videc , ambulationem inflituit , ex quo
motu admonitum animal Conchaceum teflam claudic , & hoftes
evicac , hofpiti gratiflimo falutem adfcribens fuam (x*), Nonne
maxirae mircindum , quod jam ante me alii adnotarunt , vorax
id conchylium tantam animalculo huic fidem pra^flare atque ami-
ciciam , uc incolume in eo habicare poflic ; ea tamen prudenda,
uc non nifi unicum Pinnotherem fingulse admittanc Pinnae •
unde fl\cile intelleftu efl , illorum pullos recens natos , ahas
mox ejusdem generis conchas , uc in illis habitenc , quscrere
debere.

Cancrorum vero maxime admirabilis mihi videtur Cancer Ru-
ricola (7), qui in Infulis Antillis & Bahamaicis tanta inveniun-
tur copia , ut quibusdara in locis iisdem quafi coopertus fit fun-
dus. Ili Cancri fub terra habitant , habentque in morem cuni-
culorum ancra in folo ficco arenofo , numquam minus quadran-
tis, ahquando integrae horcC fpatio a litcore , femel tanicn quo-
tannis , vere , ad mare accedunc, ut ova parianc. Quando fem-
per , nihii obviura vitances , refta progrediuntur via , & idea
domos , templa , montesque tranfcendunc. Nofte ^que ac d\c

pro-

C.v) Id. Ibid. pag. 25. Plinius Lib. IX. Cap. 42.

C^*; HASSELQ.UIST Jjcpfe imc& ^aU^im/ pag. 4S9,

Cy") Vide effigicm apud Catesby Natural Hiflon of CaroUna IL
Tab. 52.

C3

22

OPUSCULA

proficifcuntur , bis plerumque quotidie per maximum diei oeftum
fiibrutunt. ker hoc ingredientes teneri funt & pingues , cibus-
que delicatiflimus. Ad littus delati , raare , puilos primo alitu-
rum , quafi infpefturi aliquamdiu morantur , mox tam prope ac-
cedunt ad aquam , ut undul^ corpus terque quaterque transflue-
re , idque abluere pofllnt. Quo fadlo, propinquas petunt fiivas
& prata, per breve tempus quieturi. Refefti , ad mare itermn
tendunt , undis fe perlui finunt , ovaque fui in arena fluxa de-
ponunt (2). His genitis , denuo marina abluti aqua , eodem
ordine, eaderaque, qua venerant, via redeunt. Tum vero adeo
macie confecli atque defeflj funt , ut in proximis prius filvis ,
vires recepturi , fubfin^ere cogantur , quam montes adfcendere
audeant. Haud ita multo pofl: confedum hoc iter , per fex fe-
re hebdomadas arena fe involvunt , eo temporis fpatio cruflam
commutantes. Antrorura aditus per id tempus tam follicite clau-
dendos curant , ut asgerri rie invefligari queant , gratifllmum tunc
dejicatifllmumque pr^ebentes cibum.

Ova in arena maris depofita a fole excluduntur , & fimul ac
parvuli inde egrefli cancelli oboli magnitudinem adepti , fibimec
confulere valent , infinita copia filvas petere confpiciuntur , do-
nec majores robuflioresque fadi per montium juga parentes
qucerunt.

Maximi Cancrorum horum ruricolarum fex pollicum ada^quant
laticudinem , & Cancrorum marinorum more oblique etiara in-
cedunt.

Pulcherrirai funt variorum colorum , rubei , lutei , albi , ora-
nigenis raaculis & virgulis diflindli , & nigri etiam , qui ta-
men pofl:eriores venenati putantur , dum reliqui vulgari infer-
viimc cibo. Cancri ipfi plantis vlvunt , & multura damni in-

co-

(s) Brown Naiural Hijlory ofjamaica, pag. 423.

S U B S E C I V A. o.

colarum horcis , oleribus & ccneris Nicotianai plantis adfe-
runc C<^)-

Cura baculo incedences , non tam prope accedere patiuncur
quam eo non inftrudtos , in arenam enim aufugiunc. ijt fi quis
nullo arraatus tclo inter iilos perambulat , maligne eum intuen-
tes , fublata chela irapetum minantur {b).

Excurfumhunc sque bonique confultum irifperans, Cancrino-
ftratis littoralis defcriptionem aggredior.

Is vero cinerei , five leucophsei vel fubviridis efl: coloris , pro
aliraenti & locoruni, in quibus degunt, rarione; fed coquendo,
Allacorum raore , rubicundus redditur. Corpus crulla ovata & Tab. II.
levi veflitiim eft , qu^e in margine ad oculorum latera , quinque ^S- I-
dcntes five incifaras minus profundas habec.

Converfo & in dorfo quiefcente cancro prceter oculos & an- Fig. IL
tennas , etiam partes , quce fauces conftituunt , & paulo altius
chelas duas & quacuor pedes videbis. Antennce horum Cancro-
rum, fi Afiacorum antennis comparaveris , breviffimre funt, quin- r.'^* '
decim tantum aut fedecim annulis conftantes. Oculos eciam qua-
quaverfum . fiexiles exferere & retrahere valent.

Paulo infra crufl-ie marginem , in fuperiore parte anrcrius , p;^. y;
utramque inter antennam , duas alias oblongas parciculas , tribus 8-
articulis confl:antes , & fuperne binis minutillimis forcipibus in-
fliruftas nofl:er gcric Cancer , quas vivus & in aqua degens , as-
fidue movet & celerrime. H^e forfan cirrorum , qui in Aflacis
quidem & fquillis , non autem in Cancris inveniuntur, defc6lum
forfan illis compenfanc.

Ante

(rt) RocHEFORT Hijioire des Antilles y Lib. I. Cap. XXXII. Art. 3.
(*) Catesby Hifiory ofCarolina &c. Tom. 11. pag. 32.

H

OPUSCULA

Tab. 11. Ante fiiuces primo dnas latas planasque laminas , Adaci brachiis

jf ■ ' quodanimodo fimiles , rcperies , uc & duo labiorum exteriorum

paria , quse jeque ac in AHacis in perpetuo fun: motu , & conti-

3j3;4-nLiQ fe invicem przetereuntes , omnia minuta Infe^Sta ad fauces

propellunt.

Particula, qu^e Figura VI. N°. 4. delineata ell, adfixa fuit labio
exteriori N». i. ( Vide fimiiem labii exterioris Aftaci Tab. I.
y- yj Fig. Iir. N°. 9. ) fed liic feparata oflenditur. Sub his labiis
6, 7. exterioribus , duo interiorum paria fita func , quorum unum
ex tribus , alcerum ex unica tantum particula conftat. Ha^c
quatuor labiorum paria pilis tenuibus fed firmis circumcinfla
funt , ne quid , quod Cancro alimento infcrviac , praeterlabi

poffet.

Chels e qiiatuor confiant articulis, earumque carpi introrfus
dentati funt. Reliqui pedes quinque habent articulos , quorum
fecundus cEeteris major eft , & in acutum firraumque mucronem
definunt. Paria utraque priora anterius , utraque vero pofierio-
ra pofierius curvata atque rcflexa funt , quo auxilio animal ^que
facile procedere ac retrogredi^potefi: (c). Ultimum pedum par
Tab. n reliquis multo planius efl: , & ad exterius fecundi merabri latus ,
fig.l. D. duas minutas fubulas habet , reliquorum articulorum margines
pilis obfita; funt.

Inferius in ventre cruflaceam quandam particulam gerunt, li-
Fig.Vll.ceat eam caudam vocare , in maribus e quatuor compoficam par-
^* tibus five incifuris , quarura fecunda raaxima efl , fuperius in acu-

men

(f) Iii Celfiffirai Principis Araufioneufis & Nafl^ivii Gazophylacio in-
ftruaifTimo Cancrum vidi , cujus pcdcs duo anteriores , ut in aliis dc-
orfum , pofteriores vero furfum moveri polTunt , ita ut hoc animal
tam furfum quam deorfum iji folum converfo ventre currere va-
leat.

SUBSECIVA. 25

men exeuntem. Binas parces genitales viriles , & duasprjeterea
alias , quarum ufum ignoro , operit. Sed flib hac cauda , quod
fmgulare eH: , nulii funt pedes natatorii , quales in Adacorura
maribus , fquillis aliisque reperiuntur , ita uc hi Cancri nacare ne-
queant , fed femper humi repere cogantur.

Fcemellarum cauda fex incifuras habet, m.arium lacior & pjper- Tab. II.
ne rotundior eft , ad niargines pilis obfita. Binas apercuras o-e- ^g-VlU.
nitales muliebres obtegic. Et ad latus interius , quacuor pedum
natatoriorum , qui prsecipue femellai ovulis retinendis infervire p ' *
videntur , paribus inftrufta efl:.

Menfe Aprili aut circitcr eundem coeunc Cancri , quando fu-

per foemellam refupinam mas derepic. Sexta fere hebdomade

poft, aliquoc ■ fub cauda confpiciuntur ova , quje albi primo ad

iuceum vergentis coloris , pollea vero , crefcente ovario , ru- tv ,tt
, ' r 12" i V

bra aut aurantia evadunt Qd'). Julio & Augufl:o jam recens

nacos cancellos , in littoribus eorumque lapidibus repentes ,

confpicere licet. Partu edito , Cancri feniores crufl:am abjicere

incipiunc.

Leeuwenhoekius, qui Cancrorum numeravit ova , eorum
numerum ad vicies cencena millia afllirgere afleric (e).

Cancri jeque ac Afliaci , quicquid fe illis 'ofFerc , pro alimento

utuntur , easdemque habent propriecates , vcluti cruflam quotan-

nis commutandi , chelas & pedes Ijefos , qui etiam iterimi adna-

fcuntur , rejiciendi facultatem & alias.

Cancri hujus lictoralis defcriptioni , quamvis alias Cancrorum

noflra-

Cd) Credibile eft hos Cancros , ut ante de runcolis diximus, ova fua
etiam ad littus in arena fluxa cdere , quia aefiate fcmper tot cancelli in
Ilttore reperiuntur.

((?) In primo epiflolarum tomo epifloU 10. Juuii i58o.

Tom. IL D

26 OPUSCULA

nodratium fpecies , filentio prseterire decreverim , non polTum
non aliquam minutorum cancellorum , quos in myculis nonnun-
quam , & e conchytarum teftimonio , per hyemes Aquilonias
potiffimum reperimus , fubjicere mentionem.

Binas horum cancellorum fpecies in mytulis inveni , utram-

que corpore multo magis orbiculari , quam aliorum efi: Can-

rp. , lY crorum. Altera fpecies alba efl , auc fubrubra , altera aliquan-

fig. 1. &to magis cinerca & maculis auc llriis fufcis in dorfo. Pofi:erior

'^' hjec fpecies priore aliquanto planior , & ad os aliquanto magis

fiiftigiaca in acumen. Oculos habent rubicundos ignitos , & pe-

des pilis plurimis admodum longis obfiti funt.

Siquidem eos ab ullo unquam autore accurate delineatos igno-
ro , vivos defignandos curavi (/^.

Certe attentionem meretur , nullas vel breviflimas iis an-

tennas elfe , qua in re pr^cipue differunc ab alia cancellorum

. ,,, fpecie , qui alto in mari inveniuntur , & longiffimas habent an-

tennas (^}, quarum longicudo mytulorum cancellis , intra eos-

dem degcntibus , maximo effi:c impedimento.

(f) Primam fpeciem voco Cancnm thorace levi , orhiculato , pedibui
hirfutis. Secundam , Cancrum , thorace levi orbiculaio, maculaio , roflro
paulum acuminato , pedibus birfutis,

Cg) Tertiam hanc Cancrum thorace levi , orbiculato, fubdeprejfo, cbe-
U% validiorihm , antennis longijfmis , pedihus poflieis fninutioribus.

De

SUBSECIVA. 2^

""*

De Sqinlla marlna Batava*

Squilh hjec (/;) minums quidem , fcd coflus , faporis fua-
vifTimi pifcis cruftaceus efl: , & e foecundiffimis maris incolis ,
quippe qui prope Belgii noflri lictora tanta capitur copia , uc
credi vix poflit , & homines quam plurimi , iis tantum venden-
dis , vi(5i:um quasrant. Quas ob rationes , nec non diverfitatem
& membrorum ejus artificiofiffimam flrufluram , & vel illorum
imprimis membrorum , qua^ in capite inveniuntur , disquifitione
nofi:ra perquam digniffima eft.

Squilla per omnia fere Afliaco affimilis efl:. Antenn^ lon-Tab. IIL
glffim^ func, & centum triginta pluribusve articufis five annellisF^J^- ^V.
conflant : forte etiam , Afl:acorum infl:ar , aperturis infl:ru6l-ie ,^'
quse tamen hic , per cxilicatem , ne optimis quidcra microsco-
piis difcerni pofiunt.

Cirri itidem binis conftrudli func partibus in onnellos pariterpig. iv.
diilindis. 3.

Sua etiam brachia , & labia tam exceriora quam interiora ha-. ^ 5, jr.
bent. Verum , prceter has cum afiis Aflacis communes partes ,
ad capicis latera duje praeccrea majores plante tenuesque adfunc
particulce , ipfis folis propria; , quarum camen ufum me igno-
rare fateor.

Superne medio in dorfo , oculis paulo inferius , brevem qui-
dem fed acutiffiimam Squilla habet fpinam , & duas fimiles ad

late-

(*) Vocatur etiam Afiaem ihorace depreffo , utrtnque fnmoesnthg , mA-
iiibus monoda£lylis , thorace brevioribus infiatis, G r o n.

Squilla niarina JBatava. Seba Tom. III. Tab. XXI. N. ?.
Squilla cinerea. Ki-t;! n Summa Dubior. Fig. B & C.

D 2

23

OPUSCULA

Tab. lll.latera. Prjeter tres jam memoratas , fuperior crufl^ margc
5^ ^^^* qninque, fed minus acutis, inftrufta eft fpinis,- quseoculis, an-

tennis , tiliisque capicis partibus caute dimotis , fe conrpicien-

das prsebent.

Subtus in corpore prius duse fe ofFerunt partes , chelarum
Fig. IV.locum obtinences , quamvis forma ab illis diverfe , ab uno la-
^' tere cufpide refta & firma , ab akero incurvo acucoque Irj.mulo ..

fulculo, minutifijmis dentibus obfito, quodammodo inclufo, in-

flruct£e ; quo aiixilio quam firmiffime quid fbringere & recincre

Squilla vaiet.
Fic I. ti^^ P^^ chelas quatuor pedum paria fequuntur ; quorum ter-
^' '^> tium & quartum duobus prioribus crafliora func : conftant au-

tem hi pedes e fex articulis , & in longam acutamque defmunt

cufpidem.

Pedes natatorii , pro animalculi racione fatis magni , quibus-
?^* ^' que celerrime natare poteft , quinque a fingulis iateribus repe-
riuntur , ternisque conftant articulis , quorum ulcimus deufis-
fune pllis obfitus eft.

Quodfi Squillam majorem vivam refupines , chelas atque alias

ori objeaas partes abrumpas , fauces ipfs apparent , eaeque

fatis amplse , quibus acicula plana reclufis , binos in ventriculo

duriffimos firmosque , quacuor inftruaos acuminibus , colorisque

fig.lY.*flavi, dentes videre licebit.

Squillarum fcecunditas ad calculum vocari aut exprimi ne-
quit Foemellas leftate femper ovis inftruftas reperimus , quje
quo* nigricantia magis funt , eo propius pullorum adeft ex-

clufio. , . ,

Pifcator quidam SquiHarum , multos per annos in hoc opere
verfatus , mihi adfirmavit , magnam Squiilarum partem quolibec
akiori maris ceftu , id eft , fingulis pleniluniis & noviluniis ,
ova projicere , illasque cxteris molliores reperiri. Idera pifca.

SUBSECIVi^. n^

for , mido fe oculo tales fifcinse inclufos , natantesque in aqua,
ab aliis dircreturum proficcbatur. Quaniprimum vero ova pro-
jccerunc , alia itcrum corpori adnafcuntur.

Squiila eodem , quo Allaci modo , coitum init. Leeuwen-
HOEKius (z) nullos incer Squillas marcs dari exiftimat , illos
certc fe numquam vidifTe fcribit. Mares plerumque in alto ma-
gis mari morantur , unde minus frequentcr capiuntur quam foe-
mellas , quie forte-ad ova projicienda propius littora accedunt.
Verum fi quis Autumno , quando crufice commutanda: caufa ad
terram magis appropinquant , aliquot, nulla ova habentes, deli-
gat , easque microfcopio contempletur , partium genitalium viri-
lium & muliebrium difcrimen animadvertere poterit.

Quo alcius in mari Squill^e capitmtur , co candidiores Habent
cruftas , qucc magis funt fufc^ , cum Squillje propius littori ,.
aut in fluminum falforum oftiis capiuntur. Quotiescunque fu-
fcam Squillae majoris cruHam , microfcopio contemplamur, illa
quidem pulcherriraa , raaculis nigris rofarum & afi:erifcorum in-
ftar , quarum nonnullce candidifilmo cinftae funt margine , ornata
deprehendicur.

Pifcatores Squillarum afi^erunt , Squillas refluxu maris , five
aqua recedente , haullas , elixas , multo magis rubicundas efie.,
quam qua^ fluxu five crefcente aqua capiuntur.

Jucundifllmum eft, quod jam ante me Leeuwenhoekius fk)
notavit , menfe Septembri , Squillas ventriculum diflecare , at-
que diverfas illi inciufas , buccinorum & conchularum , arcnu-
]x raagnitudinem non habentium , fpecies confpicere.

Perquam mira vifa mihi efi: quaedam harum Squillarum pro-

prie-

(O Septima Epiftolarum continuatione , pag. 204.

C^) Septima Epiftolarum continuatione , pag. 195. Fig. 6 & 7.

D3

So OPUSCULA

prietas five ficultas , quod Gymnotum , qui omnes alios pifces
necac , occidcre valeac (/). Nonne crgo vis eleflrica , cujus
concuflijs adeo aflimilis efl agicationi , quam Gymnotus produ-
cic , ullas in Squillas vires exferit ? mihi fune ulcerius id exa-
uieu niereri videtur.

De SqiiHIa Ftifca (/;;).

Haj Squilla: etiam parvi («) fed malitiofi admodum & rapa-

ces funt pifces cruflacei , & in mari non folum , fed in multis

etiam fubfalfis hujus infulce foflls inveniuntur. Afllmiles admo-

dum.func mox defcriptis , & eodem modo coquuntur & come-

fic'^ Vl. ' duntur. Maxima difFcrentia efl: in capite , quod his oflTe frontis

U. iive roflro , fuperne fex aut ofto , ferras inftar , iucifuras haben-

te , inllruclum cfl:.
Fig.V.i. • Oculi , in minutos etiam diflintfli loculos , maxime e capite

prpmincnt.
Flg. VI. Antennaj uc & cirri func longifllmi , & attentionem quidem
*' ^"** ;mere.tur , quod hi tr.ibus conllant partibus. Brachia denfiflim.e

pilis obfita funr.
Fig. YI. Nullas qualcs alii Aftaci aut Cancri habent chelas ; anterius
5. tan-

(/) GiLONOVius hi Aa. Hclvct. Tcm. IV. pag. 34.

(w") A' LiNN^o vocatur Sqtiilla five Cancerniacro-uuis thorace la-
•vi y roflr$ ftipra ferrato y fubtns tridentato , mannim digitis aqualihus.
Syft. Kat. gen. 239. N. 46. Et a Gronovio Jftacus ro^ro fupra fer-
rato , fuhtus tridentato , pedibus uirinque anticis duobus cbeliferis , fecund»
pari longifmo.

Squilla fufca. Klein fumm. Dubior. Fig. A.

(«) In ludia Occidentali fextuplo aut feptemdupio majores , quam
hiG terrariim , funt.

S U B S E C I V

tantummodo pedum par carpis inftriiclum , & fecandum cribus
reliquis longius efl:.

Pedes natatorii cjusdcm , qu^e Aftacorum eft , ilruvflura? , &Fig. vr,
pilis undique func obliti. ^*

Admiranda efb cauda; , e quatuor planis lamellis , & aculeata
in medio particula conrtantis, fabrica. Aculeata ha;c particula,
quinque validis acutisque terminatur fpinis , quarum dua^ c^ete- J^^- ^^^*
ris multo func longiores , & in medio collocata:. Pr^ter quin-gf' ^. \.,
que has fpinas acucas , duo exilia ex eadem cauda emergunc
corpuscula , utrinque pilis tenuiffimis obfita. Quinque his fpinis ^'
paulo altius , ad aculeat» hujus caudse particula: latera , quacuor d
ejusmodi fpinas , & binje quidem junflie confpiciuncur.

FoemeD^ harum Squillarum , eodem modo , quo alise mox
defcript^ , ova fua portanc , fimiii etiam ratione propagare , 6:
aliis in proprietatibus iisdem compares , videntur.

Ve PitUce marino Qoj,

Ex fingulari profiliendi alacritate & viribus , merico animalcu-
lura hoc Pulicis marini nomen , quod & Latina & Belgica
lingua gerit, mcretur.

Exiguum efl , raro , quamvis extentum , pollicis longicudinem

fu-

C<J) EtaLiNN^o vocatnr Cancer macrd-urus , articularis , fiiani-
Im ada&ylis , cauda attenuata fpinis lifidis. Syfl. Nat. Gen. 239. N. 36.
Delineatur a Kleinio MifT. V. Tab. IV. A. B. C. Seba in Thefau-
ri , Tom. III. Tab. XXI. N. 11. RoesELio Suppl. Tab. LXll. pag.

351. Frischio 3Infertett bon (CEUtfc5l[anti vii. n. 18. pag. 25. Tab.
XVII. quffi delineatioues cum noftra Tab. 111. Fig. Vil. & Vlil. conferri
pofTmit.

32 OPUSCULA

fuperat, &, quod mirandum , non in mari folum & foflis fubfal-
lis , fed in dulcibus etiam fluviis , quin & in pifcinis , ( tunc
vero hi pulices marinis minores funt) praecipue tamen inter &
fub alg^ marinse , in lapidibus ad aggerum marinorum radices
crefcentis , foliis verfatur.

Poileriora corporis reflexa femper tenet , nifi faltum fadu-
rus , quando fe extendit , & mox confledens longiffime pro-
filir.

Ad artificiofiflimam miramque hujus animalculi fabricam , ejus^

que partes probe contemplandas , microscopio omnino opus efl:,

Tab III. quando teflam quatuordecim inciiuris conftare patebit. Sub his

fig- VII. incifuris fuperiorihus anterius in pedore urrinque feptem mino-

^' res , & fub illis alias quinque majores confpicies.

Fi2.VllI. Caput animalculi la:ve, orbiculare , ad latera oculis binis prje-

^- grandibus , & a fronte binis antennis , binisque cirris influftum

efl. AntennjE quinque , cirri tres habent articulos. Infimum

membrum reliqua craflitie fuperac , fecundum brevius paulo &

tenuins cfl: , teriium fecundo brevius & exilius , fed quartuni

tribus prioribus longius eft , & feptemdecim conftat annellis ,

fenfim decrefceniibus.

Subtus paulo poft incifuram , quce capuc corpori conneait ,
duce breves & e duobus tantum articulis compoficaj cernuntur
partes , quse cseteroquin ejusdem, acque Aftacorum brachia, eflTe
videntur flirufturae & ufus.

Pofl: hoec bracbia utrinque bina pedum crafl!brum uncisque

fig.Vllliacutis armatorum confpiciuntur paria , qua^ efcce captandx &

^- retinendaj illis inferviimc , ut Aftacorum & Cancrorum chelje,

Unco acuto paulo inferius , quatuor in his pedibus cufpidaci ap-

parent dentes .( veluti in anteriore grillo - talp^e ungue ) quos

pra:diaus unguis obtegit, ica ut quicquid inter illos tenent, non

facile elabi poflic.

Bina

S. U. B S E C I V A. 33

Bina hajc chelarujii paria , quinque pedum paria feqxmn-
tur , quorimi ^ria priora aJterius , ac duo pofleriora funt ftru-
ftursB , breviora quippe , craffiora & firmiora in iincum exeun-
tia , poflrema multo func longiora <Sc in acumen acutum defi-
nunc. ■ ••"

Huc usque horum pulicum extendere videtur corpus ; quod
cauda excipit , piiulathn •rhttgfs' teriuis\ '■^''■tribits ^ddunf natato-
riorum in extremitate bifidorum paribus , 'orna-ta; ' Teres maxi-T^^-^^J'
me & ultima caudce pars in fex duplices defifiic cufpides , 'quce $5
fibimet aptantur , & tunc unum taiKum eumque folidum confli-
tuunc aculcum : in fmgulo itaque caud3& lacere binse , & bina;
etiara in extrem.icatc inveniuntur. . , • ,.

Puiicum hornm femellcs maribus pauIo:mraores , &>plunttium
ovis funt onudse. - ' • - ■■ ••^- • :•'' : • '

Propter cxiiicatem ab hominibus non comeduntur , fed avi-
bus pifcibusquc gratiffimain prseihre dapem, videntur.

De Acuko in cauda .R A J ]E'\ ' q^u^
Pastinaca vooatur.

Quamquam horunvf^^rciculorum VciciiiiiS^Ml:, nifi in plantas
marinas & infe(5la Qiarina , eorimiqiie peri^arjiia, & lovaria ob-
fervationcs polliceatur. Vitio tamcn mihi verfum iri haud exi-
ftimo , fi & opuscula haec nonnumquam fingularia quaedam, in
pifcibus quibusdam notata, pertra61enc ; qualis fane , ne de aliis
dicam, longus ille acutusque aculeus efi:, qui in illius Rajge cau-
da invenitur , quae ideo Raja caudd Saghtatd (Germanis Feil-

Jiert , Belgis Fyl-Jlaart^ vocatur.

■«

Tom. II. E Quem

S4 OPUSCULA

Quem ego aculeum uc artentius expenderem , prseter aliai
sadoaes, nie induxic, quod varii lcripcores Grseci & Lacini (p),

tam

Cp^ Vetcres , qui Paainacam marinam Tpu;,ok« dixerunt, multum
de illa «& ejus veneno , commentati funt. Nicandri Scholiaftes eani
voca: Tpyyfif* ^nKaffffizv ^i^m jpovsur/xjy, Et Hesychius aic
Tj)uif«f <;^9vV ^ot.h.a,ff(Ti^ ?f ra' Kinfav J»7^>jT>j'g,ifii'.

Et non immerito Linn^us Pallinacae lynouimis rccenfitis , Eam
fato Ulyfts claram vocat. Quia Ulyfles a Telegono e Circe filio fuo ,
telo , cui venenofus Paflinacae aculeus prjefixus erat, imprudenter le..
gitur occifus apud Dictin Cretensem, Lib. VI. Vide etiam Ho-
MERUM in Odyf. A« v^ 133. Scd prfecipue Oppianum Lib. IL HaKeut.
ff. 497. Cujus carmina Latinitate donata Ciofanius extiibuit ad
bviDii Tfiji. Lib. L El. L v. 114. funt aurem haec :

Njifcitur extrema cauda penerrabile telum
Trygoni , funt telo vires , tetrumque venenum :
Non vivum quidquam , non quidquam morte peremtum
Trygones Gladiique vorant , ni fpicula figant
>Uitea , purpureo lanientque cadavera telo.
Cum gladii gelidos diflblvit Spiritus artus ,
Corruptus fubito languet fortiffimus cnlis ,
Cum domino pereunt vircs , telumque relinquunt,
Nil tam peftifcrum , faevo nil vulnere majus
Trygonis , qusecunque viri Mavortia tela
Sunt fabrefafila manu , vel dura incude polita
Spicula , quae ft Perfis nigro funt tini^a veneno j
Nec tales faciunt plagas , nec vulnera tanta ,
Trygonis vivae , quantum efi: horrenda fagitta.
Efl: nobis audire timor vel dicere verfu :
Indomitas ferrat vires , Trygone peremta ,
InviSumque tenet robur , non corpora folunx
Mortalis capit illa lues , fed fuxa peredit ,
Et virides Isdit ramos , fi cominus illos
^ Auigerit , pereuut plaats ramique virentes ,

Gra-

vS U B S E C I V A. 35

nm multa nobis referunc de veneno (q) prjBfcntifnmo , hoc acu*
leo inclufo , & quod Ulyfles a Telegono filio e Circe genito ,
telo y Hve jaculo cali aculeo armato , interfedus dicitur.

LlN-

Gramina vere novo contada labe necantur ,
Avboreique cadunt , autumni tempore foetus j
Si radix facvo fucrit mucrone notata ,
At primo virides labuntur flipitc frondes
Siccatur truncus , fluit & velut segra labafcit
Arbor , corrupti languent cum corpore rami.
In jaculo mater donavit Dxdala Circe
Tclegono nato telum , ut profterneret hoJdes :
Hinc Ithacae appulfus , magni genitoris abegit
Armenta , & clarum belli virtute parentem ,
Letifero incautus mifit mucrone fub Orcum
(Hunc quaerens Ithacae luftrabat pafcua Ig^ta. }
Emenfum terra , & millc pericula Ponti
Et paffum duros longo fub Marte labores ,
Et multa expertum Trygon ma^avit UlylTem ,
Atquc ducem folo proilravit vulncre tantum.

(^) Sed nullum usquam exfecrabilius venenum , quam raditis fa-
per caudam eminens Trygonis , quam noftri Paftinacam appellant ,
quicunciali magnitudine. Arbores infixus radici necat. Arma ut
telum perforat , vi ferri & veneni malo. Plinius , Lib. IX. Cap.

XLvin.

Vuhius autem ex cjusdem Paftinacie aculeo Medlclnam nullam prse>
ter Achillis haftam reperire : fcribit ^Elianus Hiji. Jnitital. Lib. 1.
Cap. 58.

Qui plnra fcire vellct de Pafiiinaca & aculel ejus veneno , videat
Salvagnium ad eruditiflimum Ovidii carmen quod Ibts infcribi»
tur verf. 569. & feq. , & Ciofanium fupra laudatum. Et confer
de Telegono Clariir. A. van Staveren ad Hygin, fab. 127. N. 10.
& Spondanum ad HoMERUM, Odjf. A. ij. 133. pag. 152, 153.
Belluam Mariuam eam vocat S Ea.Gi us ad Virgilii JEnetd. 11. pag.
43 » 44-

E a

3(J O P U S C U L A

LiNN^^^us decem Rajarum fpecics enumerans , hanc nollram
a Ccereris, diicernic. cognomine , P<aja; , corpore glabro , aculeo
fongo aUe^us. Jerralo in cquda apterygia. ;Spec. Animal. Geh,
ii4,lN°.*8.^Cr). '
Tab. IV. x\culeus hic duos pollices & ukra , e vivae Rajje cauda pr^-
fev^^^^minec ; fed plane exfeftus & iibcrarus cauda , in rajis majoribus
quatuor auc quin^uc pollicum longitudinem ada?quar.

In Pifcc vivo numquam illa cauda quiefcic , fcd quoquover-
fum vibracur , plttrimum tamen furlbm , &. canca qurdcm vi , uc
non magnos folum pifces (>) <tii occidere poflint , CQd & pis-
catoris cujusdam crus per pcream praeduram , & per tria cralTa
tibialia Islandica " tam graviccr vulneraverinc , uc rnultum inde
fanguinis efRuerec. :q.,r;:^ '^j

Quamvis vero vulnera hdc 'rhdlo"ifini61:a , pifcibus (inc morti-
fera ; hominibus camcn nunc . cam noxia 'efTe , uc fcripcores Gvx-
ci nobis perftiadere voluerunc , rac quidem plane fugic. Hoc
nihilominus conftat non facile ha^c vulnera confanciri , quod rai-
rum nemini videbitur , qui fecum reputac demium fcrratorum in
rig. X. radii latcribus cufpides verfus Rajas corpus effe reflexas , unde
talis radius fine ingend vaforum l&forum dilaceracione excrahi
neqHic. Si etiam talem radium transverfj ferrl difTeces , neque
in eo canalera ullum , nequc ullam iu extremo raucrone aper-
turam, per quam virus vulneri infundi poffit, inveneris. Pifcis

fane

(r^ Tdem nomen babet apnd Aijtedium , Gen. i\. Syn. loo.^ &

at^Bd' O^oNovibV Muf. mh. L N. 134. Verun. .puli I- kin:um,
M-fT iU pag 33 N 5. '^'<i 'itu'' Leiobatiis in medio crafus ad margi-
Jtenuis , levis .'ore exiguo ma.ilUs granulatis cauda ^^^y-J^;-;;
■ta^andem^ue in 'exignam veluti fctam definente , procejfu ofc» dtgttt lon-
giiud^he ferraio , pradila.
•■ 'CJ) K^clpue^iiliarura Rajarum immiciffimv funt. -

S U B S E C I V A. 37

lane neqiraquam venenatus , fed ullo fine incommodo ab homi-
iiibus tenuibus comedicur. Pifcatores enim Paftinacam captam,
cauda cultrp refecla in forum perferunc.

Cauda orbicuhris Itevis & longa unius.aut.fefquipollicis inFi?. Va
circuicu craffitie , usque dum radius emergic ,■ quando celerrime^^'
attenuiuur , ncqne crafllor maiiec vulgaris gliris cauda. ' Radius ,
inquam , cauda exfedus , quacuor nonnumquam auc quinque
pollicum iongitudincm , & ucrinquc acuciiiimos folidosque haberpjcT. x.
denticulos odoginta plerumque aut plures , qui incurvati parum-
per , cufpidem. ad pifcis corpus converfam gcrunc , undc iidcm
uncorum totidem -recurvol*um inftar funt.

Dentes hi duarum triumve , infra anteriorem radii cufpidcm, Tab. III.
linearum iniervallo incipiunt , & prope caudara defmunt , ica^S-^'^^*
uc pars pollerior quarta dcntibus careat. Cufpis ancerior acu-
minaca , microfcopio infpedla , incifura? ahquoc habet fed pcr-
exiguas , ik fubula^ inilar firma efl: & acutiffima. Quare non e(l
mirandum , quod vcteres his radiis pro telorum fuorum cufpi-
dibus ufi func , aptiffimis quippe ad plagas altas malignasque
infligendas. Quin & hodie in Virorum rei nacuralis Scudiofo-
rum techno-phylaciis Barbarorum gentium prope mare I-^Lbican-
tium , ferroque deilitucarura tela , eodem modo Paflinacarum ,
auc id genus pifcium , aculeo armaca affervantur.

Sa^piilimc , & maxime Aurumno , Paftinacas binos in caudis ^ab IV
aculeos habences , noflri capiunc Pifcacores , & timc fuperior % Vl. '
aculeus femper cft raaximus. Duplicis hujus aculei ratio eft
quod Paflinaca quotannis aculeum commucac. Quando aculeus
recens veccrem quafi loco exrurbac , veluci in permucandis in-
fandum dentibus. Ec fi plures Paflinacarum binos aculeos ha-
bencium caudas examines , fuperiorem nonnumquam cam dilTo-
lubilem deprehendes , uc illum fine ullo negocio e cauda evel-
lere poflis ; & cunc aculeus inferior paulo tantuiii fuperiore
.■ " E 3 nil-

13

OPUSCULA

ininor eft ; manifello indicio , Paflinacam ruperiorem hunc acu-

leum non prius ejaculari five abjicere , quam recens inferior ido-

neus fic , ad efcam pifci captandam , & alios robore fuo & du-

ririe occidendos. Annua h^c Aculeorum commutado maxime

videtur neceflaria ; quoniam Paftinaca aculeo affiduo ad alios

pifces vulnerandos & necandos ucente , dentium lateralium fer-

ratorum multi franguntur, deceruntur & hebefcunt. Unde etiam

in aculeis his veteribus , raicrorcopio perhillratis , muhi denteS

abrupti deteguntur ; hinc non tanco ampHus Paftinacse funt ufui

vetcres illi aculei , ideoque novo ipfi ad efcam captandam opus

eft , quem omnibus profpiciens Providentia lic quotannis illi fub

miniftrat.

Quemadmodum Paftinacarum aculeus apud veteres ob virus
velox adeo celebratur , fic oleum e jecore decodtum a pifcatori-
bus hodicrnis noftratibus , ut remedium celeberrimum laudatur.
Paucos certe invenires , qui olei Paftinaca; ampullam domi fuce
non confervent , idque ut extcrnarum internaruraque Ijefionum
f:ontufionumque reraedium , magno etiam fuccclTu , tam interne
tquam externe non adhibeant. Praeter hsec Daleus (f), &
Lemeryus («), hoc oleum in fcabie raaligna & lepra , ip-
fos vero aculeos in fubtilem pulvereni contufos , & cera; aut
relinje inraixtoe , ut doloris denciura remedium capicis tempori-
bus applicandum , coilaudanc.

(O Pharmacolog. pag. 378. Edit. iu 4C0.
<t) DiQioaair» des Drogms y pag. 40$^.

TA-

39

TABULARUM EXPLICATIO.

Tabula Prima,

Fig. I. Exhibec Aftacum marinum , marem , e minimis , qiu
huc e Norwegia jidferuntur : cum maximus eorum , quem um-
quam videre menimi , a capice ad caudas extremitatem viginti
fex pollicum longitudinem adjequaric.

A. Clielarum finillra , nodis inter carpos obfita.

B. Cbelarum dextra , dentibus minutis acutisque inter carposin-
ftrucla.

C. Articulorum caudse margo inferiormagis magisque acuminatus
five angul^us decurrcns.

D. Pedes duo anteriores carpis inftrufli.

E. Pedes bini pofteriores fimplicem tantum hamulum gerentia,
H. Nota plicae in extrema caudse fquama.

Fig. II. Ejusdem Aftacorum generis foemella , eadera qua mas
magnitudine.

A. Chela finifiira noduh*s obfica,

B. Dextra denticulis ornata.

N B. Cafu fingulari hic accidic , uc uterque hic Aftacus
finiftram majorem habeat chelam , nodulisque inftru-
ftam , cum alias plerumque dextera his proprietatibus

gaudeat.

C. Articulorum caudae extremitas inferior , parum extrinfecQ»
prominens , & orbicularis exiens.

D. Pedes bini anteriores carpis inftru(5li.

E. Bini pedes pofteriores fimplicibus hamulis armati.

G.Ova

40

T A B U L A Pv U M E X P L I C A T I O.

G, Ova fub cauda , inter pedes natatorios conclufa.

F. OVuIa vitro excavato , aqua repleto impofita , atque micros-

copio infpecfla , quando apparet , omnia tenuis fili ope ad-

hcerere.
H. Ruga dentata in utraque exteriorc cauds fquama.
I. Partium genitalium locus.

K. Apertura fub cauda excreraentis ejiciendis infcrviens.
Fig. Iir. (*) Ancenna Aftaci.
N°. I. A: Bafis e tribus conftans articulis..
ij. B. Antenna , q\xx nifi anteriore parte truncata fic , e ducentis

quinquaginta circiter annulis compofita efl:.
'N°. 2. Antennse particula microscopio infpetfta , quando in fupe-

riore fingulorum annulorum ora duee <Sc viginri aperturje con-

fpiciuntur , & o6lo prcecerea vel deccra in inferiore quorura-

dam latiorum annulorura ovi.
K*'. 3. Ejusdem generis vivi Afiaci antennae particula , in vitro

inajori aqua repleto conceraplata , quando ex his parvis annu-

lorum foraminibiis , fibr^ quasdam cenues minuta; albs prodire
' videbantur , quas Aftacus ad minimum motura auc agicationem

icerum retrahcbar.
N°. 4. Oculus Afiaci e capite extradus, & mrcroscopio infpedus,

uc quadrati membranse corneos loculi appareant. ',

\ac. N^rvjLTs: opticus.;

.-N^. ;g. iiyiembranas co,rne£B,parcicuIa, aqua pura abluca & mello-
V.. ris nota; .microscopio iperluftrata:, quando fiuguli etiam loculi

adparent convexi.

N*.6.

(*) Figura hac tertia. exhiKcntur 'partes A.ftaci mediocris magnitu-
cVuiis, quia in Aftacis •jig.T. & II.: dclineatis miimtc^-mmis funt,^tt
rite pcrluftriin-pGffiiit:' i ^^ ?r;a)J .-; : . .'

xvO.D

TABULAPvUM EXPLICATIO.

41

N\ 6, Cirrus Adaci conHans e quatuor articulorum bafi A , &
binis corniculis. Majus B ex annellis odoginta pluribusve
conflruflum & fuperne intrinfecus brevibus folidisque fibris
obfitura efl;. Minus C e fcxaginta circiter ardculis confiat ,
quorura aker akeri inmictitur. NuIIas h^c cornicula , quales
K'. 2. in Antennarum annulis videnius , unquam habenc aper-
turas.
N». 7. Brachium Aflaci duabus e partibus conftans. Major fex
habet articulos , quorum fecundus & tertius dentibus acutis
duridimisque , ferrse infl:ar in(lru(n:i func. Hoc brachium pi-
Jis quamplurimis obfitum efl , quse bono fpedati microscopio,
edam folidis dendculis pr^did func , & eam , quje N*. 8.
■ reprjefentatur , fpeciem prasferunc.

Afiacus quatuor partium paria habet , qnae nullum melius ma°
gisque conveniens , quam labiorum nomen , meo quidem ju-
dicio , mereri videntur. Dextri tancum lateris delincanda cii-
ravi , quia finiflri lateris hbiis omnino fimilia func , nifi quod
angufiiora eorura membra etiam introrfus reflexa fint.
K". 9. & 10. Bina labiorum exteriorum paria.
N*. II. & 12. Bina inceriorum labiorum paria.
«. Pili folidiflimi & acud in labio interiore N°. 12.
N°. 13. Exterius dextrl Denns Afliaci latus , lapidis inflar du-

rifiimi.
N*. 14. Dens ab interiore latere fpeftandus.
^Jo. 15. Pars qujedam duriflima & folida , quse ad interius cau-
dse latus , in prioribus ejus articulis in Aflacis quidem maribus
invenitur , & mcmbrum virile habecur.
N*. i5. Similis foemellje pars , mollifllma & maxime flexilis.
N*. 17. Pes Aflaci nacacorius , proxime corpus longis tenui-
busque , in extremicadbus vero , brevibus lacisque obfitus
pilis.
Tom. II F N^ i3.

42

TABULARUM EXPLICATIO.

N». i8. Brevium horum latorumque pilorum unus , microsco-
pio vifus , quando calami plumuiaj inlhr adparet. Pili in
cauda & in N®. i6. foemella2 ejusdem funt forma; , cujus hi
pedum natatoriorura.

Tahula Secimda.

Fi^. L Cancer litLoralis vivus , isque mas , ut currir , delinea-
tus , dorfo furfum verfo.

A. Chelje dentatos habentes carpos.

B. Bina priora pedum paria caput verfus reflexa.

C. Tertium pedum par , ad polleriOra corporis verfum direftum.

D. Quartum pedum par etiam ad poderiora converfum , & di?
verfai a tribus reliquis paribus ftru<^urai..

Q. a. Antenn».

h* b. Oculi , & juxta illos quinque dentes crufta?.
c. c. Particula^ duae , magnitudine aucla delineatae. Fig. VL N©. 8.
Has cancer vivus in aqua movet , & quidem agilitate vix
credenda.
Fio-. IL Id genus Cancer lictoralis mas dorfo incumbens,
E* Cauda e quatuor articulis five incifuris conllans.
Fig. III. Fcemella refupina.

F. Cauda e fex incifuris conftans , & ad latera pilis obfica.
Fig. IV. Similis Foemella Junio & JuHo menfibus ovis gravicet

onufla , dorfum confpiciendum prabens.
Fig. V. Eadem Foeraella in dorfo recubans.
ff. g. Pedes natacorii ovarium cingentes.
Fig. VL Quasdam capicis & fauciura hujus cancri partes micros-

copio fpe^latje.
N^ I. Brachium.

TABULARUM EXPLICATIO. 43

N°. 2. & 3. Diio paria labiorum exteriorum.

N". 4. Pars labii N°. 2.

N*. 5. Ancenna.

N^ 6. & 7. Diio paria labiorum interiorum.

N^ 8. Una partium oblongarum in medio Cancri capite in-

ter oculos ( Fig. L & II. c. c. ) anterius binis carpis in»
-■• (lrn<n:a.
Fig. VIL' A. Cancri maris venter , cauda D & chelis pedibus-

que in primo articulo abruptis : quando apparent

a. Foramen ad excrementa ejicienda.

b. b. Bina membra virilia , magnitudine au6la in B.

c. c. Duae particulce amplificatce in C , membris genitalibus pro-
xime fubjedje , quarum tamen ufum me ignorare fateor.

Fig. VIIL A. Foemell^ venter , cauda B chelis pedibusque ab-

ruptis , quando fe confpicienda offerunt
a, Anus.
/;. b. Duo foramina mulicbria binis membris genitalibus maris in-

fercndis accommodata , ad certiam ventris incifuram.

B. Cauda hujus foemellfe in fex difcreta incifuras ,.& ad lacera
■ pilis obfita , ab exteriore parte confpicienda. -'^ .

C. Pars interior ejusdem caudas , ubi utrinque quatuor pedes
natatorii dupllces comparent , notandumque prjecipue , in'ma-
rium caudis pedes hos non reperiri.

'D. Pes Natatorius Foemellte microscopio perluflratus. '

Tahiila Tertia,

Fig. L Squillam Batavam vivam , eamqXie marem natantera

offert. . '

q. Bina pedum anteriorum paria , fequehtibus tehuiora &graciIiora.
' " F 2, b, Bina

44-

TABULARUM EXPLICATIO.

h. Bina pec^ura poderiorum paria , qui hamulos longos , folidos-
que in excrernitate Iiiibenc.

c. Quinque pedum nacaroriorum parla,

d. Spina in dorfo raedio.

e. e. Bini aculei ad latus utrumque.
rs°. I. Antennse.

N°. 2. Particula qucedam plana Intaque , ad utrumque capids
SquilljE latus , in acumen acutum exiens & pilis inllrudla,

No. 3. Cirii.

No. 4. Brachia.

M°. 5. Chels.

Fig. 11. Delineatur loemeila viva rerupina ut ova inter pedes
majores & tria anteriora pedum naratoriorum paria , confpici
queanc. Litterje a. h. s. & Numcri i. 2. 3. 4.> 5. cadem qu»
Fiffura I. indicant.

o

Fig. in. Caput Squilla2 microscopio fpeaatum , litterge & nu-

meri , eadem quje in figuris ambabus prjecedentibus defignant.
/. f. DuK fpinffi juxta oculos.
Fig. IV. Delineantur qujedsm. fquillas parres in vitro concavo ,

aqua limpida repleto , microscopio perlullracae,
K*'. I, Antennse cum membro OQrum inferiore.
1^0. 2. Particula plana & lata in capite Fig. III. N°. 2,
N*. 3. Cirrus eodem quo in Aftacis modo , duabus e partibus ,

altera brevi , altcra longa , conflans.
I^<». 4. Brachium.
I»^o. 5. Chela anterius hamulo a. infirudla , quse Spinje h, ac-

cumbit.
I^°. 6. & 7. Bina labiorum exteriorura paria.
K". 8. Pes Natatorius.

Is''. 9. Cauda , cujus pars media bina fpinorum parla ad latera

&

TABULARUM EXPLICATIO.

45

& cufpis fcx fpinis , quatucjr reliquis duabus , paulo majori-
biis terminatur.
Duce extrem£e caudi-e laminae ad latus etiam fpinam habenc.

N. B. Pili in cauda, pedibus natatoriis & brachiis fquillse omnes
funt pennulse magis minusve diverf» a N^. i8. Tab, L

Fig. iir.

Fig. V. Squilla fufca viva natans.

fl. Oculi raaxime prominentes,

h. Rollrum five os frontis dentatum.

c. Antennse.

d. Cirri.

e. Quatuor pedum paria , quorum antwius in fine carpo in-
ftru(ftum eft.

/. Quinque pedum natatoriorum paria.

Fig. VI. Repraefentat aliquot hujus fquillae partes , in aqua pu-

ra vitro concavo infufa , microscopio infpe^ftas.
N°. I. Anrennce.

B. Roftellum five os frontis dentatum.
N". 2. Particula quosdam capitis cenuis & plana uc in fquilla Ba-

tava Fig. I. N°. 2.
N". 3. Cirrus e tribus partibus conftans.
N°. 4. Crachiura.

N°. 5. Pes anterior carpum in extremitate habens & pilis obfitU5.
N**. 6. Pes natatorius Allaci pedibus Tab. L Fig. III. N^ 17.

perfimilis.
N°. 7. Cauda.
N°. 8. Media caudje pars , propter flrufturam admodum fingu-

larem , bonje notas microfcopio perluftrata.
«. Particulas duse long».& tenuiflimae , prominences pilis fubti-

liflimis obfitaB.

F 3 b. Spi-

46 T A B U L A R U M E X P L I C A T I O,

Zu Spince duae majores longae acutjeque.

c. Duse breviores cralTae & acutje fpinar.

d. Duo- Spinarum paria.

Fig. VII. A. Pulcx marinus vera magnitudine delineatus.

B-. Idem aufla magnitudine.

Fig. VIII. Qujedam Pulicis marini partes , vitro concavo aquam

purara continenti impofitse & microfcopio ipedtatas.
IN°. I. Animalculi caput , in quo mira oculi, e variis quafi ocu-

lis conllantis fi:ru(5lura , & Antennse e quatuor partibus , qua-

rum longifllma feptemdecim habet articulos , prsecipue no-

tanda veniunt.
N^ 2. Primum par pedum majore folido acutoque hamulo iii

■fine inflru^torum.
r<jo. 3. Unus e tribus mediorum pedum paribus , qui omnes

ejusdum funn ftrudurs.
N", 4. & 5.' Bina pedum pofieriorum paria , quae ftrudura dif-

ferunt.
N». 6. Cauda tribus aculeorum paribus , quorum fupcriores re-

liquis breviores funt , & inferiora duo paria , quod perquam

'fmgulare'eft',''carpos in extremitate habcnt.

Tabula Quarta.

ti^. i.' 'Qincellua Mytulorura , Ailbus five helveolus.
a. Vcra magnitudine. A Microfcopio infped:us.
Fig. n. Cancellus Mytulorum fufcus.
a. Jufta magnitudine. A Microfcopio vifus.
Fig. III. Tertia Canc^lli parvi aniennis longifllmis praediti fpe-
. t .jcics ^; qui ^ jiafta fui ^njoie deUneaius , & A microfcop''^ ^n©.
ftacus occurrit.

?: -^^ o- •

TADULARUM EXPLICATIO. 47

Fig. IV. J3ens c rquiJlae Bntavs ftomacho , a magnicudine pa-
rumpcr naturali niajore , A microfcopio infpci^tus. .

Fig. V. Padinacae cauda cum aculeo , proxime corpus refetflo ,
magnitudine vera paulo minor.

A. Caudse pars corpori proxima,

B. Aculeus (ive telum.

Fig. VI. Similis cauda binis ornata aculcis.

A. Caudse pars corpori proxima. : ,

B. Aculeus fuperior vecus & longior.

C. Aculeus novus exfurgens.

D. Macula albicans in cauda , ubi aculeus vetus fcparandus e(l,
Fig.- VII. Aculeus longior e cauda refeclus in quo animadver-

tendum , quod excremi[as acuminata fuperne reflexa , & pars
pofterior nullos habeat dentes.

Fig. VJII. Aculeus brevior etiam e cauda refeftus , & totus
quantus denticulis munitus.

Fig. IX. Pofterior pars aculei longi Fig. VII. microfcopio in-

fpecla.

Fig. X. Aculeus recens Fig.. VIIL enara roicroscopio Ipe-

ftatus.

F I N I S.

C O R-

CONTENTA,

r.

De Atlacis.

?ag.

5

n.

De Cancris.

19

III.

De Squilla marina Batava.

27

IV.

De Squilla Fufca.

30

V.

De Pulice Marino.

31

VI.

De Aculeo in Cauda Ra j^e ,

qure Pastinaca

vocatur.

33

VII.

Explicacio Tabularum.

29

CORRIGENDA.

Pag,

10

Lin. I

14

1 r

— — 20

13

- 17

11 23

in not, 4

12 Lin, 10
24

23 12

32 30

pro quaae Lege quse

altera . aker

noftri

—r— offerunt —

- — at '

- — carpibus

fcandent

Cuftodicntes

Cylindrici

decrepit

unicam

Unguis —

roftri

offerant

ad

carpis

fcandunt

Cuflodiendis

Cylindricos

derepit

unciam

laevi

Uncus,

Plura minoris momenti, quasfo, ut ipfe Leflor corrigere velit.

JOBI BASTERI

MED. DOCT., JCJD. CAS., SOCIETJT.
REG. LOND., ET HOLLJND. SOCtl

OPUSCULA

S U B SECI VA.

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTLS

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

T 0 M, IL L I B E R IL

LHAR l.nrERARi7M cIjWK

H A R L E M I,
Apud JOANNEM BOSCH, 1765.

V I R O

CELEBERRIMO et DOCTISSIMO

D^. JOFIANNI BURMANNO,

MEDiqiN/E DOCTORI,

AFUD AMSTELODJMENSES BOTANICES
PROFESSORl ERUDITISSIMO;

IBIQUE NOSOCOMII PUBLICI , XENODOCmr '^

ET ORPHANQ-tROPHIlPRACtlcd
FELICISSIMO , EXPERTISSIMO ,

.ACADEMm CJESAREM , ET REGIJE SOCIETATIS
UPSALIENSIS , MEMBRO DIGNISSIMO

&'g. &>€. &'C.

QUINTUM HOC FASCICULUM

IN VERiE AMICITI^ ET VENERA-
TIONIS SIGNUM INSCRIBIT

JOBUS BASTER.

G 2

The Wbrld was made to he inhahitated hy Beafts , hut
fludied and contempJated hy Man : this is the dept
of our Reason, we owe unto GOD, and the
hoMtnage we pay him for not heing Beafts.

REUGIO MEDICI, Eigth Edit. pag. 7.

^J O r i '

OPUSCULA

S U B SECI V A,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS5 EORUMQUE.
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

De Medufts,

l-^^^^^^^idem , tertio (^) horuui opusculorum fafciculo ad-
^ ^ PT ^ - ftriftam , quamprimum Iiberar.urus , mea de Medu-
^!* i'^ ^^^ obfervata, quamquam , ob animalium horum pel-
^^^,j^s|l lucidiiatem , expofuionem eorumdem difBcillimara
reddenrem , fpe atque opinione pauciora , hic fubjungenda duxi.

Multi has crsaturas maris tantum excrementa dixerunt , ac vix
finimalium nominc dignas cenfuerunt. Obfervacor veio attentus

non

CO Pag. i--

G ^

54

OPUSCULA

non foliim vera efle animalia , fed eorum corpora ex tot , ac
tam raire & a-rrificiofe inter fe connexis , menibris conflarc vi-
dec , uc admirabundus llupeat : Partium vero ac mcmbrorum
di6la J^ellucidiras omnia tam clare ac didinfte difcernere , ut
feduli Lefloris^ curiofitati fatisfacere queafnus , prorfus vetat.

Corpus eorura generatim ex multis conllac circulis conceniri-
cis , pluribus fibns transverfis per illos decurrentibus. Hi cir-
culi & fibrie musculares funt , atque animaii vel in totum , vei
pro parte contrahendi i^efe & expandendi facultatem proebent ;
quosmotus dum alternacira peragit , lente per mare natat, mox
vero , periculo ariimadverfo & cefTanre motu , fundura petic.

IN^Iargo corporis exterior , & in multis inferior etiara fuperfi-
cies.' plurimis obfica: funt tentaculis , five fibris tenuiffimis , quas
animal continuo movet , quibusque motis prcedam arripit avi-
de (Z?). Excerior fuperfi.cies prorfus in quibusdam lasvis efl ,
in aliis parvis papillis inflrufta.

. Vari^e reperiuntur Medufarum fpecies ; Linn/eus (c) nu-
inerat undecim ; & corptis gelatmofum deprejjum , orbiculatum
habere , Os fubtus centrale ejje , docet. Sunt taraen qusedam ,
quce ab hac dcfinicione recedunt , quippe quae corpus ovatum ,
& nonnulla; os fuperne« habent , uc Beroe &c. Reverendus
BoRLASE (d') fex Medufarum fpecies delineat ; nos vero tres
quatoorve defcribere conabimur.

Per

. (&) Urtica i. e. Medufa noau vagatur , vis pruritu mordax , con-
trahit ie rigeiis , & prraternatante pifciculo frondem fuam fpar.^jit ,
complexumque devorat. Ora ei in radice efTe , cxcrementa per fum-
mareddi. Pjlinius Hift. Natur. Lib. IX. cap. 45.
' ( c ) Sv/?. Natur. pag. 6og. ed. X.
" Cd-) Natural Hifior^j of Cornmll , Tab. XXV. Fig. VII-XVIL

S U B, S E C I V A.

55

Per Anni 1761 (e) 3?fl:atem infolita plahc & infinira , mox
defcribendarum maxime , MedLidirum erat copia : in refluxu nia-
ris per littora aggcrcsque ambulantibus mukcB rayriades confpi-
ciebantur. Piicatorcs , qui prope littora captant , nollratibus
korders d'i6ti , retia IVIedufis plena extrahebant , pauciffimos ca- - •
pientes pifces. Num ergo ha^c Medufarum copia , proprieratt
fua venefica & ardente, alios fugaverat pifces ? An vero , in-
genti fua mukitudine , alimentum , quod hi appetere folent ,
faucibus eorum quafi pr^ripuerunt ? Ego in fingulis aliquando
candidis Medufae cruciatae annulis , . pulicem marinum reperi :
Amicus quidam integram foleam circumvolutam.

Maxime tamen infolitum illo erat anno , quod vel in Spara
fiuvio (qui tribus diverfae magnitudinis emiflfariis five catara6lis
Ice five Eda2 conne6litur , & urbem Harlemum perfluens , ad
horcE itineris ab eadem , meridiem verfus, difianciam, in bcum
Harlemenfem influic) ubi illas fe unquam- Medufas vidiflTe nemo
hominum meminerat , ingens Medufarum copia adparueric.

Haec vero fpecies , ab illis mox commemorandis admodum
diverfa erat , ut ex fubjcfta expofitione , & vivee ejusdem effigie ,
quas Amicus longe sel^imadfllmus Dns. Schwewcke, Bota-
nices apud Haganos Profeflx)r eruditiflimus , mecum communica-
vit , luculenter apparer. > •

Tabulse quints Figura fecimda hanc Medufam quiefcenrem fe-'p,^t, y
prjefentac , quando forma orbicularis plana (p/at-rond) interius^Jg. li- *
concavam , exterius convexam fe confpiciendam prcefert , unde
e duobus quafi corporibus conrtru6la videtur , quorum exteritis
orbiculare , l^ve , fplendens , perlucidum atque coloris margari-
tarum five marini efl: : Ita ut null-xj plane fibrse auc fimiie quid,

kd

(O Hanc ajftatcm i\eviffiir,ci fequcbatur hienis J7<52=^ 17(53.

S6 OPUSCULA

fed tantum fubfianciaquaedam gelacinae auc vifci inftar, cognord
poflit.

Pars infcrior coronaci , flve nummi tres florenos Hollandicos
valcntis , magnitudinem exaequans , innumeris inltru6la erac cen-

" ^_ ^ taculis , longioribus aliis , aliis brevioribus. Hsec fVjicroscopio
infpefta , variis conllabanc articulis five annellis , fpiraiis inrtar
decurrentibus , unde animal recrahere ea &. exferere poterac ; qui
mocus fiebat , quando locum mucare auc natare volebac. Tunc
enim circulare vinculum in minorem coarctabatur orbem , cen-
tacula incrorfum retrahebancur. Animai cum pro plano orbicu-
lari , ovacam vei obcufo conicam praebebac figuram , nullis cen-

Fie. ni.taculorum adparencibus. Qux camen mox , vi quafi protrufa ,
exferebancur , veluti tocidem rami , & animal fubito fub aqua
refu^iebac. Recraftio hasc acque exfercio akerna durabac , do-
nec iterum ad aquae fuperficiem evadebac , quando hi morus ces-
fabanc & formam fuam plano ■ orbicularem recipiebac animal.
Quocics lente in fundum tcndebac , rurfus conveximi erac , &
^tencacula videbantur longifllma.

In interiore five concavo hujus orbis latere, quantumvis per-
.lucido , parces qugedam opacce five obfcuriores nocandae ve-
.iiiunc.

Tab. V. 1. Crux C/) quatuor confl:ans radiis , e cencro ad periphe-
riam , non ^quis camen incervallis , tendentibus. Quibusdam

hoc

fis.il. ^.

(/) Celcbcrrimus Profoflbr ob qnatuor hos dccufTatim pofitos radios
hanc Medufam cmciatam vocat. Mihi vero potius tertia fpecies LiNN.ti
Videtur, Medufa ceqmrea dida five orbicularis planinfcida margine injlexo vil-
lofo tentaculato , vel quarta quK axirita dicitur , Jubtus quatuor bahens caroi-
tatey , cum prlma fpecies mox dcfcribenda re vcra a Linn^o vocetur
crucllta , iive orbicularis cruce alha. Quiii & plerieqUC Medufs tftles qua-
tuor deculTutim pofitos habesiut radios.

S U B S E C I V A.

57

hoc centrum fauces five os animalis conftituere videtur , ego ve-
ro nec vivo ncc mortuo animali ulJam in eo apercuram reperire
potui. In radiorum fingiilorum medio irregularia inveniuntur
tentacula , membranarum inftar , quae in animali quiefcencc de-
orfum pendent , ad interiorem usque marginem.

Ex circuitu centri , in quo radii concurrunt , major ejusmodi
membrana emergic , fed fimbriata five plicata , quae ad cxterio-
rem marginera extenditur , femperque in duorum radiorum me-
dio deorfum pendet. Maec membrana forte , seque ac reJiquse ,
tencaculi inllar , alimcnto prius compIe6lendo & prehendendo
infervic.

Prseter hos radios atque tcntacula intimo in corpore vafa five
linece, obfcuriore colore a corpore difcernendse , confpiciuntur. ■^'^' ^^"
Alias e decuffis medio , aliae inferius inter radios , & renui qui- ^' ^'
dem five angufio exordio prodeunt , & fenfim latiores faftse fub
margine interiore definunt.

Proxime huic margini , cui tentacula cohjerenc , circulus qui-
dam tenuis, mufeularis , & e duobus aliis circulis compofitus fe
ofFert. Fibrae qusedam reft:^ , brevifljma3 , zequisque intervallis
difiantcs , coloris rubri pulcherrimi , his duobus circulis inter- '' ''
pofitse funt. Inrer duos hos circulos macula qusedam major, k-
que rubicunda ac fibrse, cernitur, forfan pun61um fixum motus.
Hi circuli rubro fuo colore ab aliis partibus difiinfti , folidioris
etiam funt fubfiantise. Et quoiies animal hos contrahic , forma
ejus plane mucatur , & e plano orbiculari conica vel convexa ^^' ^^^'
dimidiaci infiar globi efficicur. Etfi Medufa digiti crafficicm se-
quec , vix tanta eO: circuli apertura , ut digitum inferere poflls.
Animal hac ratione acuminatum five conicum fa^^um , co cele-
rius aquam percurrere valet.

Tm, IL H In-

5S O P U S C U L A

InteriiH , ftib niodo dcfcriptis circulis rubris , alterum adhuc

rcperies , pariccr ambientem , & his prioribus extcrius adnexum,

iig- ii- fcd introrfura iiberum , Tupra alias partes fluftuantcm , duas cir-

' e. s. citer lineas latum , pellucidum 6c coloris laaei diluiioris Sub

/•/• hoc vafa ilia five lineie tcrminantur , quaj iuteriorem tranfeunc

membranam. Ilic forte alter circulus , non minus confert ad

aperturam coar6tandam : aut forfan diclis fub illo vafis alimentum

recipitur , ^ pertptum corpus diftribuitur.

JVledufam hanc , CeJcberr. ProfeiTor per fex circiter hebdo-
niadas , viyam in vitro aqua , ex Spara fluvio hauflia , repleto fer-
vavit. Denique celer ejus motus diminuebatur , & cum ante in
convexum latus fubfidere folebat , nunc concavo latere immerfa
exfpiravit.

Mirum efl , tener? bjEC animalia tam diu in dulci aqua vivere
potuiflTe. Plura tamen funt forfan talia exempla ; & ipfe recor-
dor , me quondam legifl^e (^) , Lacum , Onega diftum , in
Ruflia , quamvis dulci gaudeat aqua , Phocas tamen alere ma-
rinas.

Duse vero alice Medufarum fpecies , qu^ in raari & juxta hu«
]us infulae littora frequentius reperiuntur , func Cruciata , jam in
priori fafciculo {h) delineata , & Capillata , five ut LiNNiEus
cam diftinguit, orhicularis convexa margine fedecies cmarginato,
fiibtus pilofa. N. 5.
Medufa Medufa cruciata in mari juxta hujus Infulae littora maxinie vul-
garis , menfe Aprili & Majo cum ealore verno ad litcora acce-

dic ,

(g') BusscHiNG Geographie , 1. Deel , pag. 568.
(1)) Tom. I. Tab. XIV. fig. IJI. & IV. Raro tertia parte niajor eft;
qiiam ibi delineata apparer.

crucia

t-d.

SUBSECIVA. J^

dit , ibique ad exeuntcm Junium (/) usque morata , in altum
revertitur. Utrum vero littora petant , ut ova aiit fa?tus depo-
nant , an vcro , his in m.iri partis, ideo tantum littoribus appro-
pinquent , ut teneiis & recens naiis infeftis vcscantur , dubium
eft. Poiteiius tamen , mea quidem fententia , vcrofimilius vide-
tur , quoniam pifcatores noflri (^Korders^ eas numquam vulgari
denario (^een fchelling') minores in mari deprehendunt , & pro-
inde habiies , quae littora accedant , ubi fubito crefcunt.

Moc Animal profedo non minus ob partiummulatudinemquam
perluciditatem admirandum Summi Creatoris artificium dici me-
retur.

Medufarum harum cruciatarum maximae , quatuor vel quin-
que pollicum diameirum ^ & hinc duodecim vel quindecim pol-
licum habent peripheriam. Cujus cxterior margo infinito , ar-
ttiffime juxta fe pofitorum , filorum five tentaculorum numero ob-
fitus eft. Qu^ fila , unius tantum pili craffitie , Microscopio
infpefta , multis ex annulis conflruda apparent , quorum ope
Animal hacc tentacula , a duarimi triumve linearum , ad quinque
vel fex poilicum fpatium extendere poteft , ad cfcam videiicct ap-
prehendendam ; quem in finem illa in affiduo funt motu , exten-
dentia fe & quaquaverfum fluduantia , & mox fe re:rahentia ,
BC polyporum in aqua dulci viventium longa brachia.

Hujus Medufae cradities , cum in vicro aqua marina limpida
repleto , parte \xvi furfum verfa, natat, in racdio, ubi maxima,
unius fere poliicis , aut paulo minor e([. Inferne in medio qua- ]^^J%
luor appendices corpori adhjerent , alioqui fluxje & plane fcpa- XlV.fig.
ratas , unde inferiores partes unum auc fefqui pollicem akius,^^'-

quam

(i) Quidam hanc Mcdnrarum fpeciem , primo , feftum Sanai Jo-
liannisexcipiente, altiorc maris «llu, non amplius reperiri perhibent.

H 2

6o O P U S C U. L A

quam corpus fuperius planum demitrere poteft. H^e appendices
l\^icroscopio confpecT:^ , fuperne etiam laeves , in inferiore vero
parte innumeris tenuiflimis iisque brevibus tedae func fibris ,
quce fubtiliflimae lanae fpeciem prasbenc. Per hanc lanam per-
fpicimus , eas convolutas , inteftinorum inflar , habere parr
tes.

Quatuor illas partes in medio , quae crucem componunt , &
lacleoli coloris lunt , contrahere etiam quodammodo & expan-
dere potell. In fingulis , uc antea dixi , alfquando pulicem ma^
rinuni deprehendi. Quseri ergo poflit , an IVIedufa quatuor di-
verfos ventriculos & inteftina habeat , velut Echini marini &
Stell;» marinje quinque habent ventriculos ? Et an fua cuivis
inteflino ad fceces cjiciendas fit apertura , quod nigra illa in me-
dio pundla indicare poflent, ? Ego revera nullam in fuperiori
IVIedufge parte aperturam aut anum , qualem Echini marini auc
Scellae mariuoe habent , reperire potui.

Omnia mihi in hoc animali adhuc dum jsnigmatica funt , cum

' partium perluciditas nihil liquido affirmare patiatur. Nec quic-

quam prodefl , five coquas Medufam , five aceto vel frumenti

fpiritu imponas. Parcium qiiidam crafliorum & vifibiliorum non-

nulleE, hinc magis aliquanto confpicuse , & lacTieoli fiunt co-

loris , reliqua?' vero func & manent perlucidaj , atque ulteriores

impediilnt obfervationes. Cofta tam mollis evadic , ut minimo

taftu difiblvariir.

Medufa Medufa capillata , quam prima Figura' quintae Tabuloe deline-

capilla- andam curavi , decuflatim menfurata, dimidio major erat , quam

X^.[^ Y hic depifta , maxime perlucida , in medio duos admodum polli-

fig. i. E*. ces crafla, in ambitu fenfim tenuior evadcns , ubi mulia^ , fim-

briarum inflar, funt fibrre ; fed in inferiorc maxime corporis fu-

pcrficie , hcC fibras tanta adfuot copia , ut crafi^ae , arctcque con-

cris^'

S U B S E C r V A. 6i

crispntae lan.^ fpeciem praeferanc , & Indeoli qiiidem coloris ,
quas Animal in du.irum triumve orgyjarum longlcudinem exfercre,
& quaquaverfum fluicantes emiccere potefi: , efcam iisdcni cap-
tans , easque tangeniibus ardentem excitans pruritum.

In perlucidi animalis corporis medio , fufcus confpicitur orbis
(intus lineis aliquot incompofitis dillinflus , qucm aliquando
triplo vel quadruplo ampliorem facic, qunm alias) & praeterea
duodecim majora totidemque minora fpatia , paricer lineis five
flriis dillinfta , ut figura clare exhibet. Caeterae partes magis
minusve fufcae , certam fixamque formam non habent , fed ,
prout vel natat , vel movet fe animal , continuo mutantur.

Superior fuperficies planifllma erat Isevifllmaque , abfque ulla
vel' minima extuberatione.

Variorum colorum ha.'c animalia reperiuntur , cxrulca tr.mcn
& purpurea maxime vcnenifera judicantur. Quamvis aliquando
admodum fint magna , praetenera tamen func , & facile moriun-
tur. Unde , fi quis haec animalia viva fervare velit , ea caute
Ctula e mari haurienda curec , &, non contreclata , in vitrum
amplum & perlucidura rransfundat.

Pifcatores noftri,- qui in mari Germ^nico , circa Jutiae oras
afellos majores captant , aeflate , ccelo fereno & mari placido ,
magnam harum Medufarum copiam confpiciunt , & non nun-
quam , quarum diameter duorum pedum longitudinem a^quat.
Sed , quod mirum admodum , & ab oranibus tamen uno ore
confirmatur , in hac Mcdufarum magnarum turba ingens multi-
tudo parvorum pifcium , inprimis varii generis Gadorum , (ut
Callariarum {Kabeljamven) ^ ^llglefinorum (Schehiffen^, Car-
bonariorum {Kolen)^ Merlucciorum {StokviJJen) , Molvarum
( Lengen ) , &c. aliorumque natare , ibique quafi latitare , &
eontra majorum pifcium , iJIos infectantium , rapacicatem perfu-

H 3 giuni

Ct OPUSCULA

gium qujerere , cernitur ; donec ad trium fere pollicom magni-
tudinem accreverunt , & agiles ccleresque fatis func , quas peri-
culuai evitent & natando in tutum perveniant , quando le tali
prjefidio fubducere polTunt. Forfan minuti lii pifciculi , infedis
quam plurimis , quse longis fuis expanfis tentaculis undique ad
fe attrahit Medufa , inhiant , iisque vefcuntur.

lidem prseterea pifcatores referunt , fe menfe demum Aprili
vel Majo has Medufas reperire, easdemque tum vola manus haud
majores , quse tamen fubito in prsediftam molem accrefcunc , ad
menfem usque Odobrem five adveniens frigus , quando putridse
quafi videntur, &, levicer contredlacEe, in fruda dilTolvuntur.

Medura Prseter has ires enumeratas Medufarum fpecies , faepe etiam

minima. j„ jjqu^ marina pufillum vidi animalculum , oculo nudo vix cotv-
^ , fpicuum. , microscopio vero pcrluflracum Medufae formam ma-

VU. fig.nifelle prodens , & fic au(^a magnitudine delineatum. Numquam

^•■^•^'autem hanc majorem repcri.

JDe Jphroditts.

LrNN^EUS h?ec animalia Aphroditas vbcnt , corumque hos
ciradleres indicat , Qnod corpus habeam ovale , uirinque pedibus
•phiribus , fajcicnlo fetaceo. Tentacula oris bipartita. Duasqu®
tantum fpecies enumerat.

Jphroditam CciWce: fquamatam , Cwc oblongam j dorfo fquamato

lavi. E: Jphroditam aculeatam feu ovalem, hirfutam, acu^eatam,

Aphro- Secundam hanc fpeciem nos tamen prius defcribemus , quia

ditaacu-aij-ci^ multo major efl: , & hinc ftrucHiuroe fu^ & arruum , cura

^^^^'■* primse fpeciei artibus admodum convenieniium , clariorem pr£.

bec ideam.

Animal

SUBSECIVA.

6

o

Animal hoc apud varlos Authores variis infignitur nominibus.

RONDELKTIUS (k) & S W A M M E R D A M I U S (/) Phyfahifn

.vocant; Bartholinus (m) Fermem mireum ; Seba (n),
IMoLiNEUx (o) , Barreliere (/>) Enicam 11 ve Sculopen- '
dram marinam ; nos, Linn^um (?) fecud, Aphroditam vo- ^

camus aculeatam.

Aculeata hsc Aphrodira quinque , fex & incerdum feptemTab.VI.
pollices longa ed: , unum vel unum cum dimidio iata. Quandojls- ^- ^
ventri incubat fuo , dorfo furfum verfo , ut natac vel per ma- '
ris fundum prorepit , dorfum cute crafTa lentaque , craff» inftar ^^" "*
alut« , tedlum confpicicur , inque ejus medio fibrarum tenuiffi-
mlirum & flocculorum inllar crispatorum copia ; quie non cras-
(iores funt & adparent , quam fericum rude concrispatum , ac-
que ex rocundis excuberacionibus , five verruculis prodeunt
jn fafciculum colleclEe.

Ucrumque vero dorfi latus per digici fere latitudinem pilis lon-
gis & maxime nicentibus obficum eft , qui , affulgente fole
pulcherrimos , quos fingere fibi quis poffet , aureum fcilicet^
viohceum , ulcramarinum aliosque , pro uc lucem refledunt ,
colores recipiunc.

Quod fi Aphroditam converfam refupines, ventrem rugis trans-Tnb.VI.
verfis & ucrinque , per Jongi^udinem , criginca duabus eminen-^g- ^- *
tibus parcicuJis , papillarum infl:ar , obfitara confpexeris , quae

111

(fc) De 'Pifcibus , pag. 428.

(i) Biblia Natiirx ^ pag. 902.

(wj) A?ia Hafiiienfia , Tom. III. pag. 88. Tab. 88.

(71) Thefaur. I. Tab. XC. Fig. i.

(y) Philofoph. TranfaFt. N. 225. pag. 405.

(p) Rarior. Tab. 1284.

lO Syfi. Nat. Edic. X. pag. 655.

(54 OPUSCULA

in ventre medio maximae , ad caput & corporis poderiora mi-
nimse funt. Ex his papillis firma? admodum , crafTse , nigrae &
nitentes cxfurgunt ferce , porcorum fetis haud diflimiles : Singu-
lig. III. ijeque papilla; , microscopio confpeflx* , c tribus condant mino-
ribus , unde h^ fetae in tres quafi feries difpofics funt.

Trium harum minorum pnpillarum qualibet , microscopio ma-

• ^ o-is augente , pcrluflrata , exrremitas ejus fuperior in tres quafi

' ^* * fupcrficies difiindla cognofcitur. Maxima ex his ventri proxima ,

rotundje efi: formoe, & ex ea tres tantum , fed mulro longiores ,

crafllfi^imje & rigidifllma3 cmcrgunt fctae , in triangulo quafi con-

^' ftitutoi. E media , eaque oblonga parce , in una ferie difpofitae

prodeunt feptem feta^ , aheris illis multo fubtiliorcs. Tertia ,

eaque cxtima pars , femicircularis eft , & novem in margine fuo

^. exteriore , eadem eriam ferie pofitas , habcc fetas ; quje mediis

quidem crafliores , tribus vero primis ventri proximis , multo

funt graciliores.

Quaelibec ergo papilla minor 3 + 7 + 9 » hoc efl 19 fetas ;
& quia, ut fupra notavimus, papilla quajvis major ex tribus can-
. llac minoribus , omnino fequicur , illam ergo 3X19 five 57 in-
ftru(5lara eflTe fetis. Et quoniam duas & triginta tales papillas ad
alterutrum ventris latus , feu fexaginta quatuor ad utrumque nu-
meramus , Aphrodita C^4-^ 570 3^4^ fe"s gaudeat , oportet.
Unde Hyftricem marinam asquiore jure , quam Murem marinum
aut Erucam , cam vocare pofl^es.

Animal eousque intra corpus has fetas retrahendi facultatem
babec , ut earum vix appareat extremitas , easque iterum ad fex
vel odo linearum exferere valec longitudinem.

Setse microscopio contemplatse nihil fingulare confpiciendum
prtebent ; qua:dam admodum acuminat^e , aliae, quia mucro vel
apcx abruptus efl: , obtufse funt. Uti illis animal videcur , ut
per folum five fundum niaris prorepat ; quia enim omnes obli-

que

S U B S E C I V A. 65

que fetrorfum converfae func , corpus fuum alterna earum re-
tra<5lione & excenfione affiduo protrudir.

Singulis fub papillis , interius veiKris latus verfas , tcnuem ,
mollem carnofumque Aplirodica habet hamulum , & confequen-fig. I.
ter etiam fexaginta quatuor in utroque latere : cui vero fint ufui,'^" ^' ^'
me ignorare ingenuus fateor.

Maximam hoc Animal aquje quantitatem in fe recipere , atque
iterum evomere poteft , unde uno tempore tertia parte , quam
alcero , crafiior efl-. Ventriculus faepiflime limo parvulisque con-
chulis efi: rcpletus.

Aphroditas hujus os fub capite efl , & anterius bina habet ten-
tacula , quorum alterum alcero niTijus aliquanto , rigidius, & co''
loris magis fufci eft. Carent oculis.

Difl"e(5lo Animalis ventre' , fauces brevifiirno tefophago , 'vefi-
triculo connecfli videbis , e tam -firmis validisique , cum in' lon-
gum tum in orbem decurrendbus fibris conftrudo , ut fere carti-
Jaginis duritiem imiretur. Hicce ventriculus pollicis circicer lon-
gitudinem habens , in illo terrainatur inteftino , quod reda via
fine uUo volyulo ad anum usque psrcendic, plurimis ta^nen utrim-
que tenuibus incefl:inis , five craffis obficum efl fibris.-

Squamas , quibus Anum obteftum eflTe fcribit (r) Moli-
■NEux , nunquam reperire pocui.

Quodfi vero Aphrodjtam: ip c|o.rfo,;aperias , lencam cutem ,
qux alutjE fimilis efl: , forficibus in longitudinem diflecando ,. &
.ad ktera reraovendo, tam hancquam mox defcribendara Apbro-
ditam , fquamis inflru(n:am comperies , molli cartilagini fimillimis ,
& duplicis oboli (^een Dubbeltje') magnitudinem habentibus.

' ' Hse

(r) Pbilofopbical Tranfamons , Tom. XIX. N. 225.

Tom, IL I

6S O P U S C U L A

Hse Aphroditse eodem , quo pifces , modo f];enerare vidcntur ^
& fi quis earum quasdara junio menfe diflecueric , mares iatti*
bus , Isemellas mukis ovis inilrucftas videbic.

Aphro- Jphrodita fqnamata mox memoraca muko minor eft , quippe

^^''^ quje vix pollicem longicudine fuperac , & duarum vel trium ii-

mata. nearum latitudinem liabec. Viginci quatuor fquamis ceda eft ,

Tab. Vl-duodecim ncmpe ad quodvis larus , quie alcernatim quaE e dorfi

\^'b.* P''ocle"nf raedio. Singulis fub fquamis fccofus e. corpore exfurgic

y pilus ., in excremitate oblongum iiabens nodulum ; & fubcus pilis

^ binas (atque ita ad fingula latera viginci quatuor ) papilias re-

peries , qu£e teque , ac in aculeata , micro^copio confpe<5laB , e

D. tribias minoribus conftanc , & rigidis inllruftas func fecis , quas

pro libicu etiam exferere & retrahere poieft , quaeque pedum ipfi

ufi^m prjedanc , ut per folum repere poffic.

^ Animalculi hujus caput anteriore fui parte tentacula fex pro-

minentia habet , quorum duo ca^ccris multo funt majora. Os
candem, quam in aculeata, formam habet: pofterius vero corpu»
in rigidiores aliquor fetas definic.

Quod fi unara alteramve ejus fquamam raicroscopio contem-
pleris , oblongam deprehendes. Pars anterior pofteriore acutior
eH; , & minutis denticulis curi inhaerer. Pone vero multo larior
efl , orbicularis , parvisque fibris in exteriore margine obfita.
Summa fuperfieies quibusdam , fed minutiflimis , lefta eil tu-
berculis.

Hscce ego Aniraaiia , quse a nullo unquara Authore delineata
^eraini, ad emiffarium hujus urbis ulterius (^het 'uerjie Sas) cum
sd anno 1763. reficeretur , reperi.

De

S U B S E C I V A. 67

De Pholadihus.

An«o hujus feculi 1760, magnam Z^/tf;;^/^ noftr-e incolis fol-
licitudincTi injecit rumor, quo in Falachria infula verniium qu»',
dam fpecies illos , qui ad repellendnm aqua; vim aggerum radi-
cibus adpofici erant , percerebrare ferebacur lapides. Recenti
adhuc tenebant memorin, quantura damni Teredines navales, per
annos quinque & viginti proximos , ligneis aggerum palis five
fublicis intuiiflent ; atque fecum repucabant , fi hoc lapidibus
etiam contingeret , nullum infulis his fervandis fuperefle reme-
dium.

In aais Academise Holmienfis (x) cuiusdam Teredinum lapi-
dariarum fpeciei defcriptio & effigies exhibentur , quas Vir Do-
aifTimus M. K-aHLERUs Polyporum in clafTem refert , & quse
lapides rodunt (r )•

Ego continuo conjeci , prius memorata , eadem , quge KaH-
LERus expofuit , forc animalia , atque aliquot perforatos lapi-
des vermesque in iis viventes mihi comparare ftudebam , quos
fumma Viri iNobiliffimi & Ampliffimi Johannis Gulielmi
Parkeri, Urbis Medwburgen/is Judicis & Senatoris , Proce-
rumque Falachria Graphiarii , mox fuggeffit humanitas.

Lapidibus ad me delatis , vermes hos a KaHLLRi illis mul-
tum diverfos, & non nifi Pholades efie, in omnibus fere Europcie

litto-

(O yiihandeltingen der Zwed. Acad. 1754. pag. 143. & feq. Tab. III.
Fig. A. B. C. D. E. F. Von einer neuen art von WafTer- Polypen , die
'Steinen freflen.

(O Interdum fed raro , ad littora noftra , Teredines lapidari» in lil-
pidibus inveniuntur , de quibus forfan ulio loco diceraus.

I

(58

O P U S C U L A

littoribus , nec non in Jfia {u)y^ Africa (x;) ^ Atnerica (w)
obvias, facile cognovi. - '

Quia autem hae Pholades recens nat^ , & magnitudine finapis
femen nondum gequantes , duriffimos lapides ad inhabitandura
perforant , inque iis acquifitum domicilium concharum ope, quaj
ex quinque conftant tefl:ulis & inrtar lims dencatae funt, continuo
amphiicare valent , attencionem plurimorum Hirtorise Naturalis
lcrutatorum (x') , jam dudura fufcitaverunt, & accuratae eorura
defcriptiones , fingularisque proprietatis , non folum in tenebris
lucendi , qua etiam alia gaudent marina infefta , fed luminis fui
aliis corporibus, tam folidis quamfluidis, utaquse, la<5ti, melli
&c. communicandi , apud plures Authores exftant (y) ; quos
infra cicatos curiofus adeat Le6lor : ego aucem de his Pholadi-
bus tantum mencionem feci , uc evincam infuhs noflris eorumque
aggeribus non mulcum detrimenci aut periculi ab illis timendum
eflTe. Hoc tancum animadverci velim , illos femper lapides cal-
cariae indoUs inhabitare , nunquam vero Saxa aut Quartzofa.

(n) RuMPHius Jniboinje Rariteitkamer , pag. 151.

(^) Adanson Hifloire du Senegal.
■ (ou) Sloane Natural Hiftory of Jamaica , Tom. II. pag, 263. Tab.
241. Fig. 22. 23. Et Brown Natural Hift. ofjamaica , pag. 417. Tab.
40. Fig. II.

(x) Reaumu r Memoir. de VAcad. 1712. pag, 1153. & feq. Lister
Exercit. Anat. Tert. pag. 88. & feq. Et la Faille , dans fa Troifieme
Memoire du Receuil des Pieces , en profe ^ en vers , kies dans Iss AffembUes
Publiqiies de l'Academie Royals de Rochelle , 1763.

(y) R E A u M u R Memofr. J(? /'^ffli^. 1723. pag. 2(5o. Musschenb.
Itiirod. in Phyf. Tom. 11. pag. 691. Et Comment. Inflit. Bonon. Tom.
JI. part. !.■ pag. .248. Hs Natura , m-, tenehris remoto lumine , alio fulgore
clarere , ^ quanto magis humorem haheant , ^ lucere in pre mandentium , lucere
in man^hus ,, atqueeiram in folo acvefle , dciidentibus guttis : ]T\.m dixit Pil-
Nius , Lib, VIII. cap. 61. ■'■•' ' '■ '

De

SUBSECIVA. 69

De Mya Arenaria,

In fluento , quod ad hanc urbem Scaldiam a Duvelandia diri-
mic, nonnumquam hoe Myse (s), ad pedis aldtudinem , fub li-
mo reperiuntur ; loco , ubi morancur , {"cfe prodente foramine
iu limo , oboli magnitudinem exsquante ; acque ligone effo*
diuntur.

Mya talis Arenaria , vitro claro , aquS marina pura repleto , Tah. VII
inmiffa , mox probofcidera ad poJlicum aliquot longitudinem ,^2- ^-
plerumque furfum exferic , ita uc , fi fieri pollic , ad aquce fuper- ^- ^-
ficiem pertingat. ■^- ^*

Probofcidis hujus extremitas duas habec aperturas , quae mi-
croscopio infpe6las variis denticulis five tentaculis inftructce viden-
tur. Quod fl ex aqua extrahatur Mya , per majorem aperturam ,
aquam marinam ad fex pedum fpatium , per Siphonem quafi ,pig, jj_
emittit , & probofcidem quam maxime , fsepe totam , intra ipfas te-
flas contrahit. Minor apertura excrementis ejiciendis infervit.

Utraque tefia cultro cauce disjunfta , Animal membrana tenuis-fig.ji.A.
fima fubflava ( Pallium vocant ) , aqua marina adhuc repleta cir-
cumdatum jacere , confpicicur. fig. III.

Membrana hac remotd , ipfum corpus apparec , in duplicis A.
branchiarum latiorum paris medio depoficum.

Illuflris

(2) Ltnn^us oSo Myarum enumerat fpecies , quarum ea , quae
hic defcribitur , tertia ell , atque a Viro il]uRri , ut a reliquis eam di-
.flinguat , vocatur Mya Arenaria , five tejld ovatd , pojlice rotimdatd , car^
dinis dente antrurfwn porre£to , rotundato , denticiilcque laterali. Syfi. Natur.
Edit. ^.' pag. 670. Et R u M p H lu s , eam vocat Roftrum anatis Majus-
jlmboinje Rariteitkavier , Tab. XLV. lit. IV. pag. 149.

I "
* 0

c. c.

19

OPUSCULA

IUuOris LiNN>Eus hoc Animal ad propriam claflem haud re-
fert ; fed Ammal vocat prohofcinetfi exjerens , apice biperfora"
ta C^)- Ex fuhjcfta tamen defcriptione TV//;}'^//;-?/! adnumeran-
dam efle vidccur (b). Corpus cnim ejus planum , oblongum ,
& duas inter lacas pofitum ell branchias. Verfus rotundacum
p' * teftarum latus fuperne quatuor oblongas & pendentes habet par-
j. tes (c) , & paulo inferius particulam orbicularem , albam, pla-
niorem , qaae proprie pedem aut manum confiituit.

Fig. II. Teflis, ut mox dixi , v.i cultroque rcclulis , probofcis maxime
^» retrahitur , quo2 , animali fuo moriente fato , unum alterumve

poilicem extra teliam porre(5la manet.

Hanc probofcidem , fi forficibus per longitudinem difl^ecando

l!l'. c. ' aperias , membranam & feptum dimidise craflitiem lineae excedere

cognofces. Sicuti enim in extremitate duas hsec probofcis habet

aperturas , ita etiam -e duobus cohsrentibus, ac intergerio tantum

diremcis , re vera conftat tubulis.

Hce Myje & plures alicX conchte , qua^ fub Arena degunt ,
veluti duae fequentes , membrum habent , cui pedi nomen eft ,
quoniam ejus auxilio fe movere , convcrtere , aut Arenam vel ii-
mum perforare , fefeque magis minusve alte inmittere ac pene-
trare valent, pro ut earum probofcides five traches magis minus-
ve lonffae funt. ^ ,. .

(;«) Loco moJo laudato.

Ch-) Tetbys cx ipfms Linn^i defmitionc , animal eft , eorpus ha-
bens oblongum , bUabiatum , corpusculo medio cartilagmeo oblongo ,
tcntacula duo cunei formia, foramina duo fpirantia. Ib^d. pag. 653.^ Ita-
que Oftre^ , Mytuli , Conch^que c^ter^ bivalv^ , excepta Pmna Ma-
i-inl , Tethydes funt.
t CO LisTERUS has vocat hhiaoris dependetTtio. ExerciP. Amt.

S U B S E C I V A. 71

Miri admodiim , quos pedis hujus opc Animal peragit , funt
motus , clareque nobls-. demonftrartt , inexhaullze hoc Prdvidi &
Omnipotentis Creatoris Sapiendee cpus efTe : Poceft enim Animal
in omnigenas hunc pedcm figuras , nunc in tercbrse fivc ceftri cu-
fpidaci , nunc acuti cunei , mox adunci hami vel latge pala five
paltini , aliasque fpecies vertere, pro vario fcilicet ufu, cui adhi-
bere iHum opus ef!: , vel ad Arenam perforandam , eamve fin-
dendam , excavandam , vel ad latus removendam & rejicien-
dam (^).

Quando enim Mya , aut alia ejus generis concha in Arena aut;
iimo aliquamdiu , claufis teflis , jacuit , pedem hunc quaquaver-
rum (utri enim lateii incumbat , pcrindc ipfi efl:) porrigere in-
cipit , donec limum five Arenara tangat, quo fa<5];o pedem Arena^
inferic , eoque fe ita convertere valet , ut inferiores teftarum raar-
gines arenie incumbant : Mox rigid^ infiar cufpidis pedem ex-
ferens , lacunam in Arena facit , quam deinde , pedem in cunei
formam amplificans , latiorem profundioremque reddit , & hac
ratione fenfim altius Arenae inraergicur. Quodfi , alie fatis de-
lapfa, progredi cupit , pedem veluti palam five ligonem protru- j^^
dit , Arenam urrimque repellit & ejusdera auxilio pedis , cujiis-VIII.ftf
tum porre6li inferiorem partem , labri inftar, paululum inflexam,^'^' ^*
compadae Arenas infigic , magis magisque antrorfum fe protrahir.

Haud injucundum eft , hcec animalcula , vitro aqua marina
limpida repleto , cujus in fundo aliquantum Arenae tenuis eft ,
impofica , omnes hos raotus edentia , coniemplari.

(i) Qirjedam hujus generis animalia iPeBines plahi^ tantas in hoc pc-
de vires hiibcnt , ut eundem vii quafi fo!o illidentes , ex aqua exfilire ,
& acutiffiuia fui parte antrorfum verfa , vohire quafi polfint. Ru.M-

De

^2 OPUSCULA

De Cardio (ey

Utraque hujus pifciculi (Belgis nodris Kohhaan dicli) con-
chula adiiK dum excavuta , ita ut altera aiteri impofita , orhicula-
re fere corpus conftituant ; intus laeviffirace funt , aequat^que ,
fed extrinfecus fulcis fex & viginti ohficae : Margines inferiores
denticulorura ope confertas gerunt , arcleque clnufas. Non mi*
nus frequenter, quam fpecies mox refercnda, in Belgii lictoribus,
& tanta quidem reperiuntur copia (/) , ut notabilem ingentem-
que horum animalculorum fcecunditatem non poffimus non de-
mirari.

Paululum femper infra Arenje fuperficiem morantur , quia bi-

Vlit *fig."as fuas rracheas , admodum breves , neque cohaerentes , ut in

II. A-B.jvjyis videmus , longe exferere nequeunt. Harum trachearum
altera, & quidem inferiori concharum orae proxima , major paulo

uPa' ^^^^^'^ ^ longioreft, quippe qunc excrcmentis ejicicndis infeivic,
dum major illa efcas five aliraento tollendo afTumendoque aptata,
indeque , iibi exfurgit & fuperius circa marginem , permukis

rig. I^^-probofcidibus , non nifi microscopio confpicuis , inftrucla ed. .

Va v\ Q^o^ ^* '^^^'s probofcis , animalculo proxime vitro adjacente ,
A.^* ' eique quafi afBxo , microscopio contemplamur , figuram ftella-

rum

(O LiNNuEus ut vicefimam Cardiorum fpcciem recerifet, vocatquc
Cardium ediik , five tejla antiquata , julcis XXFI. ohjolete recurvato - imbricatis.
Syjl. Nat,. pag. 68 1. .

(/) In noflra hac Infula Scaldia -tam e loeo quodatu cui concharum
receptaculi .(Belgicc Schelp-hoek^ uomeneft , quam c rcgione pagi Otf-
<werk':rk 'd\6i\, ultra ducciita ad trecenta quotannis concbarum ouera fiye
Plauftra petuutur.

S U B S E C I V A. 23

rum marinarum probofcidibus {imillimam , exhibet , quoniam Tab

VUl.f

m. c.

pariter e mcmbranaceis conftat anncllis (quoruan ope aninliQlcu-,^''^'*^^'

kim minus eam magisque extendcrc valct) & in faperiore parte
liodulum quafi habct , und-e fibrge qucedam teniies., forte tenta,.
cula , emcrgunt , ad minutiHima infecla , in aqua marina niim«
quam non -frequentiffima , excipienda : quando afllduus fniiul a»
quee marin?D per has trachc^is abforbtionis & exfpuicionis motus
confpicitur,. f)

Pifciciilus ipfe albus ed: '& hiulto quidetn minor , ' %'^ris ' tif-
nien fuavitate oftreis parum cedens , qiiare &'a vilioris condi-
tionis hominibus fiepe comeditur.

-Si quis caute cukro Cardium hoc aperiat, piicicuius Myaruni p. ,.^
inftar, intra mcmbranam five pallium, circumcirca conQhseaffixum, c.
jaccns, eoque quafi involucus deprehendcciir. Superiore ejus par- C.
te ad latus remoto , pifciculi corpus album , & e duabus quali
partibus conllans , confpicicur. Ad dexteram eciam duce libere ^-
dependentes carnis parciculas reperiuncur. In medio pes efl: co- ^-
lore ad crocum inclinanre v'.^ Jn fils Cardiis procgrandis ; ad ^*
finidram vero ambse illce modo defcriptje inveniuntur crachece. A. B.

Aliquando in littore ambulans , & lapidis fubalbidi frullurn ibi p.
fublatum actente confiderans , id tocum quancum e conchulis his VIII.A.
■compofitura dcprchendi, plane lcilicet pecrefaCti.s & tam minutis, g
ut difcerni , nifi microicopii ope , non podcnt..

Valde tum obfiupefcebam , me in hac regione petrefacla inve-

nire corpora : poftea vero plura mihi oblata fiint exempla , uc

inter alia , cum ad portus noftri ofiium duas petrefattas fibi-

.que affixas , ejus generis , quod Qajm \OMmXi<i:j:onchiis r^-

-perirem. r r : -: ■ - ,^

Tom. II. K

74 OPUSCULA

Ncque infrequens aut rarum efl: , in terrse illius fulphuratae &
fubfalf» (t) (quam Darry vel Derry vocantnoftrates) fufcum auc
nigrura fere colorcm habentis , glcbis & mollibus , fubinde ad
infularura Zeelandice mari proxime adjacentium littora e fundo
emergentibus & quad ebullientibus , petrefa6li qugedam limi ,
calculis var.iisque tam integris quam fraftis conchulis intermix-
tis , frurta reperire. Limus vero hic petrefa6lus , quod notatu
dignum , grandem plerumque clavum , aut aliam ferri mafllmi ,
quafi prp.nucleo , circa quem petrefaflus cH: , includic.

Non yacat mihi , quoties vellem , talia in Jittoribus quaerere ;
quamquam his exemplis edoclo nullum ell dubium , quin plura
ibi reperire & fortallis etiam pecrefa(51ionum harum caufam erue-
re ac deprehendere liceret , prsefertim ingentium earum mafla*
rum , e minutifllmis , oculorumque aciem fugientibus teftacero
confifl:entium , qujs magna in copia reperiundai funt in Campania
& Calvomonte.

De •Tellmis,

Conchulas has , qus tam frequenter tantaque copia in littori-
bus reperiuntur , ut a modo defcriptis Cardiis edulibus fulcatis
difcernantur ,.& quia nomen TeHince {g) , quo apud Graecos &
Latinos appellantur , nuliibi in Belgicam linguam verfum depre-

hendi ,

/f) Hwnus palujlris in igne fcetens WciWeYio.

(g) Vox Tellina fignificat conchas cito (intra anni fpatium) cres-
centes & adlefcentes. Tellinae inquit Aldrovandus (^de Teft. lib. 3,
cpp. 72 ) a crefcendi celerjtate nomcu habere videntur , m rtix,i9»
vtW«* TfAfiai, quia ocyffime perficiuntur , anno enim totam maguitu-
diuem implent.

S U B S E C I V A.

75

hendi , in Belgica horunr opusculoium edkiov\Q gJadde^^Strand^
Schulpjes, hoc cft, conchulas lictorales Iieves vocare; aufus fum.

Sunt aucem hx conchuljc aequat^e five Iceves , oblongcc , qua- Tab.
tuordecim plerumque vel quindecim lincarum longitudine , ocloX^^^'^^'
rovemve latitudine , parum excavatce , fed plance , coloris fubal-
bi , aliquot caeruleis , aut rubris in circuitu lineis ornatae»

Pifciculi caro candida ; isque in latillimo fuo latere live angulo,
duas diflindlas habet tracheas . quas , fi quidem Arence alte in-^'^^' ^^-
merfus raoracur , ad fex fcptemve pollicum fpacium extendere va-
let ; quem in finem etiam duas iemper in Arena fcrvac apertU'
ras , quarum indicio , in retiuxu maris, facillime has conclvai in-
veniri pofTunt.

Trachcse hce laeves & fine uliis funt probofcidibus , atque e
multis mufculofis confiant annulis , quorum auxilio , faciii illas\^^'j^^*
negotio admodum extendere , & ceJeriter iterum , cognito peri-
culo , intra conchas retrahere valec.

Talem ego Tcllinam (Tab. VIII. Fig. VII.) delineavi ,' ipfo
pifciculi corpore , ut fubjacentes particula; eo clarius confpician-
tur , inde exemto : litteris A. B. E. F. eadem plane , qu?j in Fi-
gura quarta proxime praecedente de Cardiis edulibus , reprge-
fentantibus.

De propagatione triplicis hujus concharum , femper fub arena '

' degentiura , generis , nihil me cognovifie , invitus dolensque fa-
teri cogor , quamvis eam ollreorum propagationi confimilem ma-
xime exiftimo.

Apud Orientalis India incolas in deliciis habetur Baca[]an Atri'
hoinenfe (h) , quod Amboince & MacaJJarice ex harum prsecipue

con-

''( ©y R u M P H I u s Aniboinfs Rariteitkamer , pag. 146.

K 2

^g O P U S C U L A

concharum carne conficitur , atque per totam Indiam & Chi-
nam dimittitur.

RuMPHio telle , diiplex Bacajfan datur, album, Europteis,
cc vigrum Chinenfihus & Makijevfibus gratifilmura , majorique
iii predo imbitum. /Jlbuvi ex fola liorum pifciculorura carne ,
aceco condita, cum Galega , Capfico , Zingibere , Pipere, Al-
lio ,. aliisque adjeftis conficicur: Nigrum, non e carne cancum,
fed & adhc-erente pingui nigro , five adipe horum pifciculorum ,
adje6lis aromatibus prsedi6lis , Limoniorum fucco condicis.

Idem ille Auclor id maxime commendat , ut fuaviffimum om-
nls generis ciborum , aiForum prsecipue , condimentum , quippe
quod cibi appetitionem excitet , & ipfum obfoniorum faporem
fi-ratum adaugec ; hoc adjiciens , nigrura illud BacaJJan Romano-
rum Garo maxime affimile efiTe.

Gari hujus pluiimi Latini Grsecique fcriptores (/) memine-
runt , confentientes in eo omnes , olim id ex pifcis , nunc non
fatis noti , qui Grascis r^g" dicebatm* , inteftinis , fed pollea ex

va-

(f) Auctor Geopov. Lib. XX. Isidor. Lib. XX. Orig. cap. 3.
Plinius Nat. Hift. Lib. XXXI. Se6t. 43. Hanc ejus defcriptionem ex-
hibct : Aliud etiamnum exq^djiti liqiwris genus , quod Garoji vocavere, intejlinis
■pifcitm cceterisque , qucz ahjiciencla ejjent , Jale maceraiis , ui fit illa putrefcen-
tium fanies. Hoc olim conficiebatiir ex Pifce , quem Grceci Garon vocahaut,
Nunc e Scomhro pifce in Carthaginis fpartaria cetariis , Sociorum id appellatur ,
fingnlis millibtis mmmum permWantihus eongios fere hims. Nec liquor nllus
prcster unguenta majore in pretio ejfe ccepit, nohilitatis etiam gentibus,

ExfpiranHs adhuc Scombri de fanguine primo
Accipe fcEcofwn , munera cara , Garum.

• Martialis Epigram. Lib. VL Epigr. XX VL & Lib. XIIL Epigr. CIL
Vide etiam ApiciumCqehum de Arte coquiuaria , qui iftud Ga-
j-um liqiiorem nomiuat.

SUBSECIVA. 77

vanis aliis pifcibus confedum & percarum fuifle , quippe cujus
bini congii (k) fcptuaginta quinque florenis Hollandicis confti'
terint.

Bacaffan etiam cum maxime in India magno pretio mercantur,
pro Jagena congiaria tres quatuorve florenos folventes.

De Turhine Stagnalu

In Aquatis , fulcis , puteis vadofis five minus profundis jeflua-
riorum , qua^ nobis Mey-landen vocantur , praecipue raraen in
oris lacus Kaasjes-^water dicli , & proxime Zirkceam urbem
fiti , maxima copia hunc turbinem reperi , qucm tamcn , quod
fciam , nemo adhuc defcripfit.

Celeberrimus Adansonius (/) de fimili parvo loquitur ,
quem Bulinum vocat , qui ab hoc tamen differc prsecipue fi:u ocu-
lorum , & quod in aqua dulci femper reperiundus erar.

Turbo hic fesquilineas tantum longitudinem , & dimidiam cir- ^ ,
citer latitudinem habec , & colorem fere candidum ; quia verovil. fio-.
periofliio , limo & mufco foedato , veftitus efl: , cineratius five^^-^*
leucophoeod auc foi^dide glancus videtur.

Microscopio confpeftus fpiras fex a finiflra ad dextram magis
magi^que tenues , & in obtufum definences cufpidem oculis of- A.
fert : & buccini longitudinem tenuifljmse percurrere confpiciun-
tur ftriae.

Ocu-

(^3 Gongius fex vd feptem noflratiuni pintas continebat.
(;0 Bijfoire des CoqiiiHages , pag. 5. Tab. I. G.

K3

78 O P U S C U L A

Tab.Vll. Oculos in capite, non in interiori cornuiim , ut Adansonius,

'""^ ci. ""^ ^'■''^ Bulino , fed exteriori contra eorum lateri appofitos &

inferiori horum cornuum parci , ut in Nericis lictoreis , "affixos

quafi reperi. Os cS: Lingua plane ejusdem, qute in INeritis ob-

/, tinet , ftrudurae func , pra^cerquam quod probofcis in Iiis., pro

corpusculi racione , paulo longior elh

ITunc Turbincm , Belgice het Dryvertje , vel het Dryf- Ho-
rentjc appellavi , quonlam. coelo vel parum fereno , pede feraper
furfum verfo , in aqu^ fuperficie fluicare & quafi apricari amac.

Animadverfione aliqua , me quidem judice , dignum videtur ,
quod Conchylia omnia univalma fpiralia , vel minutiffima , ut
hic Turbo , perfe<fi:iora funt animalia , quam umvahia abjque
fpira regulari , ut dentalia , ferpula: &c. & quam bivahia ,
ut Ollrea , Mytulus , &c. aut multivalvta , uc Chiton , & varias
Lepadum & Pholadum fpecies. Cun6la enim univahia fpiralia
binos habent oculos , & ita tria reliqua conchyliorum genera uno
fuperant organo fenforio , & multo etiam faciiius e loco in lo-
cum fe movere pofilmt , quod nniltivalvibus oranibus , excepto
Chicone , plane negatum.

De Kin -yu , five Carfwne Aurato.

Per eximius atque rutilans color , qui pifciculis hifcc auri ar-
gentique politiflimi fplendorem conciliat , eosdem peregrinato-
rum admirationem , & illarum , ubi propriam & nativam habent
fedem , regionum ( Chince & Japonlce^ incolarura voluptatem
reddiderunt.

Liceat vero mihi, priusquam ad eorum defcriptioncm tranfeo,
Lcw^ori exponere , quanti aiftimentur, quantoque in houore apud

S U B S E c r V A.

79

Japonenfes & Chinenjes , ex Jefuitarinn le Comte & du
Halde (m) tefiimonio , hi pifciculi habcantur.

„ Maxima , inquiunt , attentione dignus in Chind pifcis eft
„ Kinju(^n^y five Carpio Auratus, In vivariis five pifcinis, cum
„ in finem , Hortis Principum & Magnatum exornandis , efFos-
_,, fis , aut etiam in magnis vafis Porcellaneis fervatur. Minu-
„ tiflimos , qui invcniri poflunt , caeccris pr^eferunt , quia pul-
„ cherrimi pucantur , & major eorundera numerus ali poteft.

,, Pulcherrimi eorum colore funt rubro , eoque ardentifllmo
„ auri quafi pulvere, pra3cipue in dorfo verfuscaudam, confperfi.
„ Quidam argencei funt coloris , alii alhis rubrisque infignes
„ maculis Qo).

,, Genus «trumque vividum admodum 6c agile : in aqu^e fuper--
„ ficie ludentes deleaantur , tunc vero tam teneri (p) , func
„ & emollidi , uc minima aeris prefiio , aut vehemens aqus in
„ pjfcina aut vafc agitatio , mulcos eorumdem necet.

„ Qui in pifcinis aluntur, diverf^e funt magnitudinis, quidam
„ clupea quadriunciali majore QSardyn of Sprot') graviores: raro

„ iidem

(^m') Hijlorifcbe Ferzaineling •van Reizen , IX. Deol, pag. 420.

(n) Japonenfes cum King-jo vocaiit. Ibid. pag. 265.

(0) Morcui aut fpiritu fi impofiti decus & fcintillantem colorcm
amittunt. .Pariliis tamen Pharmacopolam effe accepi , qui liquorem , in
quo obje^a nativum fervant colorem , invenifle dicitur. Quo' citius poll
mortem fpiritui frumenti imponuntur , in quo exigua camphorse quan-
titas dilToluta eft , eo minus decoris & fplendoris perdunt.

(p) Ego aliquoties hros (quos horum pifcium fapore captos credo)
dum fuper pifcina fuo more in aere pendebant , fclopeto configendos ,
& alteram pifcina; ripam , ubi terra laxabatur , firmaiidam curavi , ne
unico quidem pifciculorum amiflb.

8a O P U S C U L A

„ iidem digici longitudinem excedunt (5). Pulcherrimi tribu^.
„ auc quatuor thaleris imperialibus venduntur. Ad tintinnabxiii^
7, quo , q.ui fcos alii: , ucitur , fonicum adfcendere atque emer-
., o-ere docencur, Omnibus ex relationibu^opcimum eos conft;r-
,, vandi auxilium efTe conflat , niliil iis hyeme dare. Pechinf
., (Pekitig) certe, tribus aut quatuor, per quos frigus durat, men-
„Yibus, non aluntur. Unde interim fub glacic vivant , haud
„ facile diclu efl , nifi forte in herbarum , in pifcinarum fundis
crefcentium , radicibus vermiculos deprehendant , aut ipfae 'ra-
dices aqua mollicse idoneum iis alimentum prccbeant. Perfaepe
in tedes recipiuntur , ne frigorc la^dantur , & per totam
„ hyemem in conclavi adfervantur , nullo ipfis dato allmento.
Adpropinquance vere in pifcinas illas majores icerum conjici-
untur. Magnates manu eos propria alerc gaudent , multum-
„ que temporis agilibus eorimi , in aqua ludentium , motibus
„ fpe6landis perdunt.

„ Mi pifces , pulcherrimi fane eorumJem , in lacu quodam
„ Che - kianga^ { Cbe kyang ) prope urbem Cbang - iva - hyen , in
„ bannacu Ilian- cbcw-fu , ad pedem moncis Tfyen-lwg ca-
„ piuntim Quia vero exlguus efl: hic lacus (quippe non ultra
„ centum (r) in circuicu fuo habens jugera ) omnes auratos
„ Carpiones, qui in cun6lisSin3sProvinciis, Quantonia (Quan-
>j tong ) & Tokienfi ( Tokyen ) inprimis confpiciuncur , inde peti
„ haud verifimile efl.

„ Quod fi pifcibus his , per hyemem in gabatis myrrhinis fer-
vatis , bis vel ter incra feptimanae fpatium , puram adfundimus

„ aquam ,

CO In meis pifcinis duodccim pollicum & ultra longitudinem ad<e-
quantes polTideo.

(r) In textu Gallico lesltur Deux cens Arpms.

S U B S E C I V A. 8i

„ aqnam , eosdem ne contre6lemus , qnia conta6li brevi pofl
„ moriuntar , reticulo , cujus os circulo iigne.o adfixum , & pia-
,, gce tara ardlae funt , ut fatis temporis iliperfit , eos in recen-
„ tem prius inmittendi , quam prior defiuxerit aqua , lente tol-
,, luntur.

„ IMinidratores fi.ibinde aliqnot offc^ globulos in aquam con.
„ jiciunt. Opcimum lamen alimentum efl: panis tefTeiatus (Bel-
„ gice een M^^^afcl) aut duriores ovorum vicelli , aut caro porci-
„ na in fole exficcata, & in fibras difcerpta. Aliquando cochlcie
parvse pifcinis injiciuntur , quarum iinuis five gluten pifcinarum
lateribus adhaerens , eximium hifce animalibus pr^ebet alimen-
tum , & de quo avide inter fe certanc Avidifllme etiam ru-
fos , qui in emiflTariorum quorumdum aqua inveniuntur , ver-
miculos adpetunt.

„ In calidioribus regionibus admodum multiplicantur , dum
niodo curetur , ut ova eorum , quie aquas fupernatant , &
quae alii pifces alioqui devoranc , auferancur : ea alio i\\ vafe
foli expofita ab hoc vivificantur. Principio parvi pifciculi ex
ovis exclufi nigri funt , & quidam tales manenc. Caeteri gra-
„ datim in aureos & argenteos permutancur, tam claro & corufco
„ fplendore , ut opcima, quae confici folet , auratura iili cedat.
„ Aureus vel argentcus color in caudae extremitare adparere inci-
„ pit , & pro diverfa eorum indole magis m.inusve in medium fe
„ corpus cxtendit."

Quidam horum pifciculoium ab Jnglh e China in Sanaa He-
lencs infuiara tranfportati , & hinc Anno 1728. primi in Jngliatn
perlati funt a Philippo VVorth , navis ad India Orientalis
Societatem pertinentis , & the Houghton diilae , Gubernatore &
ab eodem Celeberrimo Mercatori I\C a t t li iE o D e k k £ r do-
no dati. Exinde in variis aliorura navibus advecti, & in Jn<rlia ,

Tom. II. L pifci-

82 OPUSCULA

pifcinis impofiti , propagati func , quo fafto , in alios etiam Eu-
ropce regiones miili , innotueiunc ( ^ }.

Anno 1758» menfe Novcmbri , duodecim horum pifcium ck
A^Tglia mihi adlatis , ofto uni , quatuor alteri horti mei vivario
inmifi. Praeter quaruor , quos diebus aliquot interjeftis , mor-
tuos & fludtuantes reperi , numquam eos iterum confpexi. Hanc
calaraitatem aliis etiam hos pifcicuios pifcinis fuis impofituris acci-
difTe audivi ; eaque , mea quidcm fententia , hanc forte caufam
habere videtur , quod pifciculi , e fitula in aquam effufi , terro-
re perculli ceieriter nimis fundum petunt , & ibi tam alte de«
merfi hs^rent, ut limo fc expedire nequeant , fed in eo fuffocentur.
Hinc fatius poftea duxi , fitulam cum pifcibus funi alligatam tam
diu fub pifcinae aqua fufpenfam tenere , donec fponte fuo ena.
tarent.

rvlenfe 06lobri Anni proxirne fequentis 1759. alios duodecim
ad me allatos uni & eidem vivario impofui. Per illam afperam
fatis hyemem , hofce pifciculos , fole fereno , fub glacie etiam
natantes , videre aliquoties mihi contigit , quia aqua perquam
erat limpida.

Menfe Februario Anni i^^o. fex alii ad me deferebantur, quO'
rum duo , paucis poil diebus raoriebantur.

(E fedecira his pifciculis omnes mei progeniti funt.}

Aprili & Majo menfibus quotidie emergentes , panem , qui
in pifcinara illis mittebatur , in fuperficie aquae comedere afllie-

fcebanr.

Exeunte

( 5 ) Hic in Hollandia 111 uflris Comes B e n t i n k i u s , Topc.nhce in Rboon
(^ Pendregt , & AmplifliiTius D. Clifford , primi in pifcinis fuis a-
laerunt, non vero adhuc, quantum fcio, propagati funr.

S U B^ i: C 1 V A. 83

Exeunte Aprili & pcr Majuni menfem Judere iilos , & noii-
iiunqiuim k^ vel o&lo mgu-es unicani leanri l'cenieilam , eamque.
natando profcqui videbam. Quando liBUK^lJa Iieec ex procis fuis
comparem fibi elegii: , Jii duo Tcepe numcrq reorfum a caeceris na-
tanc , miras in aqua gcfticulationes edunc , & in lacere rccuban-
tes , vencres collidences confricrmc , & lacles atque ova ejiciunc
iCuIlum coloris diicrimen nofcunc , vel alcerum alceri prosferunc,
aurei cum argenteis & afris , urpoce ejusdem generis pifcibus ,
promnfcue coeunces. Unde cadit eorum fencencia , qui aureos
marcs, argenteos cancum fscmellas elTe pucanc.

Idibus Juniis 1760. minucos ajiquoc pifciculos , quacuor auc
fex linearum longitudinera habences , &; nigricancis auc fufciT^-^-^^-
col-oris, maxiraa cum volupcace confpexi. Sex fere hebdomadibus ^'^' ^'
poil: , plerique inter dorfi & cauda^ pinnas , argenteas quasdam
five albas candentesque maculas nancifcebantur , quos pro cetatis
incremcnto , magis magisque conflucbanc , iia uc OclvbnmenfeFig.il.
ftriam ad dimidicc lineee lacicudinem cfficerent.

Pifciculi cum unius fere & dimidii pollicis longitudinem sequan-
tes, parvas jam panis micas comedere cceperunc, antea , ut vide-
tur , infe£lis aquaticis in herba & ad pifcinaium fepimenra & cre-
pidines morantibus nucriti. Per clementem admodum Arini 1761.
hyemem , diebus apricis aliquando emergebant , quum a pane
illis objiciendo me coniinere non poteram , quem tamen non cam
avide , quam sedatc , comedebanc.

IVlenfe Junio Anni 1761. cum unius Anni ceflatera expleverant,
hic illic unus alterve colorem mutare dc in ventre rubefcere ccepic.
H^um numerus quotidie augebatur , ut & ruber five aureus co-
lor quotidie ardefcebac magis ; illis , qui inter capuc & dorfi
pinnam func , diutifiime nigris manewtibu-s , unde eo magis ex-
fplendcfccbat aurum. In hoc altero- setatis fuce Anno ,. pleriquc

L 2 "h'ureos

g^ OPUSCULA

aureos fuos & argenteos nancifcuncur colores , pauciflimi tertio ,
ttiagnaque pars perpetuo atra manet , ita uc ne minimum quidem
his fit dccus aut ulla pulchricudo , & tunc vulgaris plane car-
pionis aut tincse fpcciem habeant.

Methodus , qua pifciculos hofce traclare foleo , multo minore
circumfpeftione , quam Chinenjium^ indi^et, quia experientia ma-
giftra didici , illos non adeo teneros & emoUidos eflfe (f ).

Qui in pifcinis func, ducis tiesve plcrumque fub Vefpefam panis
fiii-nnei , quas ssHace avidiffirae dcvorant , lamellas accipiunc.

Hyeme , nifi fereno acque filer.ce coelo , rarius emergunc , &
hinc tunc parum panis ipfis opus eft. Durante geju glaciei aper-
turas bis quoiidie diducendas , iisque virgukorum fafcem inferen*
dum curo.

Cfeteri , quos obledlationis gratia , in majore lagena candida ,
domi fervo , aqira pluvia recenti ("t^), in qua niuici func mono-
culi , alcero quoque die puiificantur.

• Mane tribus , quatuorve antequam purgantur , horis minutum
panis fruftuium in aquam conjicio , quod majore minoreve avidi-
tate-, pro infeftorum , quje in aqua illa fuut , qu^que ut gratiffi
mum fibi alimencum prae c^teris adpecunt , majore minoreve co-
pia, comedere haud ccOant, interdum mufcas illis, culices, alia-

que

O) Vciria novi excmpki , quo.i quiJam pifciculi , air.icis dono a me
dati, e lagena cxfilierunt , & per hor?e fpiuium humi jacuerunt , qui ta-
men mox recrcati vicam retinuenint.

(^) Talem aquam pluvJam-, in qua muUa funt infeaa , optimam il-
fis comperi ; aqua fluviatilis limpiaa veluti e Mofa & Rheno etiam fatis
utills. Illa vero, quse e multorum Hollandia urbium m.editerranearum
foflis five canalibus petitar, noxia ipfs eft , fplendorem amittunt, ne-
que diu in ea vivunt.

SUBSECIVA. 85

que id genus animalcula mini.lro. Albi cruftuli (Ouivel) parti-
cula ctiam grata ipfis & utilis eft : Jis vero , qui in lagenis fer-
vantur , nimium cibi , panis pr^ecipue , cruftuli , vel aliarum id
genus farinariarum rerum apponere nocet. Aqua enim inde far-
rata redditur , & pifcis ipfe ta:dam , albam & vifcofam accipit
cutem , segrocare incipit , cc mcritur : quod pluribus pifciculis
e nimia cibi copia contigifTe novi.

Purificaturus eosdem caute e Jagena in gabatam albam majorem
efFundo , & lagena eluta atque aqua recenti repleca , pifciculos
nuilo adhibito reticulo, gabata manu eximere & lagenx imponere
non vereor. Et fimulac liuic quodammodo rci afTucverunt, adco
mitcfcunt , ut fublati in manu qiiiefcant. '

Quoties hyeme frigus tam vehemens e,j[l:.^ ut in conclavi , ubi
fcrvantur , aquam conglaciatum iri verear , in cellam delerri ju*
beo , ubi etiam vitam retinent , & laete vigent.

Aliquot ego pifciculos,. e maximorum numero, coftos cum ami-
cis quibusdam comedi; Variis cos condimentis guftavimus , illo
tamen intin6lu , quem ovorum condimentum ( Eijer -faus ) vo-
care folcmus , affufi , graciflimi erant faporis , & multo. quidem
melioris , quam vulgares carpiones. Co6lorum caro non tam fir-
ma erat quam percarum , alioqui tamen tam tenuicula , mollicel-
la , & tenera , ut ullius pifcis fluviatilis pulpa cfl^e poflet ; neque
ullas alienas & nocentcs , quales trutarum funt auc luciorum alio-
rumque , fpinas habent. Frixi vel percis delicatiores fuavioresque
erant.

Delineationes horum pifcium fuppeditarunt Petiverius (w) ,

Ed-

(au) Gazoph-jlac. Tab. LXXVIII. Fig. 6 & 7.

L3

S^ O P U S C U L A

^iDWARDlUS (x);, ^l:IC«T tRUS {}) & L4.N I^ .£ U S ■ ( 2; ) ,

qm (ji dckrxpdo^em adjecic («•). . ; Q^oniam vero. ,qa miius p^-
Uiiii^eil, ^iklquli.^ .y^IcademicS- Suecica;^ raricaiis gratia , do^Oida;
ti ,,' mihi .nequaquam fufficere videcur. Et cum haec felicicas mihi
concigic , uc hi pifciculi , primum . uc ego quidem arbicror , ia
Belgio , in ucraque horci mei pifcina pervivanc , copulencur &
mulciplicentur , facis cfebra & commoda oblata eli raihi occafio ,
eorumdem proprietates accuracius , quam alii , quibus ea non-
dum obiigit , iiTdagandi.

In Malacopterygiorim , aut ex recenciori LiNN-aji (Z>) claffir
lioacione , in AbdominaUim claflem , & ad Cyprinorum , vel Car:-
pomim , genus referendi funt hi pifciculi , ab aliis didindli cog-
nomine Carpionis Aurati , vcl Cyprini pinna ani duplici , cauda
trifurca , vel quod mag/s convenire crederem , Cyprini crajjlus-
culi , dorfo fubconvexo , pinnis dorji , ani ^ caudce in diverjis
fuhje^is difcreparitibus*

,1. Caput 'hreve , in plerisque craflinimum , antrorfum concrac-
'tius',"a4 Opercula branchiarum cachecoplaceum , fenfim verfus
anierfora magis depreffuiti , candemcjue fornla plagioplacea ad api-
cern rortri evade^ns ; Supcj-ne a crunco declinans verfus os, prope
ad cruncum admodum convexum & eievacum , incer oculos pla-
nius. Ad latera e(! admodum convexum & tumidum. Inferiar
pars convexti ^ a junffinis -branchiarum usque" ad maxillarum
apices adfcendehs.
• ^ 2. Os

(jc) Natural Hiftory of Birds , Tom. II. pag. 209. Glemiings of Natural
Hiftory, Tom. II. pag. 309.
(y) Ichtbyotheologie , pag. gg.
(2) Fawia Siiscica , Tab. II. pag. 33 1.
(ff) Koningl. Sivedifche Jcad. Jbhu:i4L 1740. pag. I-75.
(i) Syjl. Nat!. Edit. X. pag.. 32-2.

SUBSECIVA. 87

2. Os in apice capiris llium , contraftius quam latera capi-
tis inter oculos.

3. Maxilla , ore claufo , sequales , aperto vero , inferior
paulo longior eft.

4. Dentes in maxillis , lingua aut palato nulli , ut in conge-
neribus.

5. Ri^iis oris anguftus , transverfalis.

6. Cirri nulli.

7. Nares , ut in congeneribus , in interiore parte prope ocu-
los , binis foraminibus membrana tantum disjunftis , utrinque
pertufae.

8. Oculi in lateribus fermemediis, apici roftri paulo proprio-
res, quam operculis, prbtuberantes (in quibusdam extra modpm)
fpbcerici. Fiijnlla fubrotunda. Iris angufliffima.

9. Opercula branchiarum convexiuscula , minime fplendida ,
margine fubrotundo , ex quatuor officulis conflru6lo.

10. Membrana branchioftega plicatilis, ab opereulis non cdH-

tcfla , officulis tribus latifFimis fuffulta.

11. Tnmciis cathetoplateus , admodum obefus , latiuscuius ,
niacro-'1apidotus,

12. Dorfuin capite muko elevatius , utrinque dblique decli-
ve , parum carinatum , carina convexiuscula. Interdum raagna
interdum parva gaudet pinn^, interdum duabus. Sxpe eft apte-
rygium , fsepe uno , duobus vel tribus tuberculis praeditum.

13. Latera convexiuscula latiffima inter radices pinnarum ven-
tralium , angufliffima prope caudam,

14. Abdomen admodum protuberans , rotundum , ad pinnam
ani parum carinacum.

15. Jnus

88 O P U S C U L A

vc ^//?.'; caud^ proprior in rricdio inter'inuium caudae & ra-
dices pinnarum ventrnlium.

■:.; i7),' Liw.aJat-eraln hnud interrupta , integcrriraa ab articula
tione fuperiore operculorum branchialium usque ad caudse ini-
tium percurrens , per media plerumque latera , concavo du6tu,
dorfo aiiquanto proprior.

17. Squamce maximai y planffi , imbricato ordine firte , Iseves ,
pellucidse , margine exteriore rotundaro, interiore, quo cuti in-
hs:rent , truncato , ineequaliter lobato, unde admodum deciduas,
truncum undique obtegentes. Vide Squamarum prope caput ,
dorfi , ventris & caudae differentiam Figura lll. Tabula IX'
A. B. C. D.

j8. Pinn<s faepius feptem (vel fex fi dorfalis dcficit , aut 06I0
fi ha^c duplex ell,) inermes , fcilicet dua; peclorales, du£e ven-
trales , unica ani & caudas. Pinna ani faspe duplex efl , fed
hoc pinnarum numerum non niurat , quia duo ofilculorum ordi-
nes unico tantum radicum ordine exfurgunt. Edvvardius (r)
.omues duplici pinna ani defignat : in meis pauci tantum tales.

10. Pinna dorfalis nonnumquam longiflima ex 18 vel 20 con-
ftat ofllculis , faepe breviflima ex tribus vel quatuor , faspe oin-
nino deficit.

20. Finnee pe^orales mox poft opercula branchiarum in infimis
lateribus fitse , parvas, margine rotundato , ofliculis 17, quorum
fecundum , tertium & quartum longiflima funt.

21. Pinnce ventrales invicem approximatje in infimo abdomine,
oiriculorum 06I0 fubramoforum , excepto primo fimphci inermi.

22. Ptnna

(c) Hljior^j of Birds , Tom. IV. Tab. aop. Gle:.r,:ngs of Nat. Hijlory ^
Tt,m. il. Tub. 209.

S V-B S E C i ^ A, ^

22. PJnna ani 'mox pod anum , mcdia intGr caiidae initium
'& 'pinnas ventraies , parva , ofnculorum , quoties fimplex efl: , no-
vem ramoforum , exceptis binis anricis fimpllcibus. Secundum
officukm rigidum ,- pariin>acuminatiHtiivlcrt7gum, margihe. [>efli-
co ferraco : lubfequentia membranis per loni^icudincm li^ata. ]n'
terdum ea toca duplex , interdum in partc cantum infcriorc.

23. Cauda magna valida , aliquando lunulaca , lobo infcriorc
T«pius paulo longiore , & tunc inflrucla oliiculis ododecim ru-
"mofis, exceptis Cirrinque lateralibus :' vCP trtfnrcd in hiedio tunc

convexiuscula , lobis finoulis' acuminads, db' invicem non diflin-
tlis , nifi longitudine ofllculorum , ofllculis quadraginta quatuor
inflrucla. Cauda haec trifurca in quibusdam pifciculis plane li-
bcra , quando iilam flabelli inflar explicare, & icerum inflar peiii.
niiii contrahere pofllmc. In quibusdam heec cauda in medio quafi
conflri6la efl: , ut eam explicare ncqueant , fed pars hasc mcdia
fempcr erecSta mancat. In aliis vcro inferior tanium lunulatre cnu-
dse pars duplex , fuperior fimplex eft. Caufa formce hujus tri-
furcsE ert, quod pinna cnudae vere duplex & fuperiora harum pio-
narum coalita funt. Moc clariflime mihi innotuic in pifciculo qup-
dam , qucm in iagena fervo , & cujus dupliccs caudse pinncepa-
nini tantum & quidem. proxime corpus five truncum concret®
funt •, pifciculo natante , duarum colligatarum caudarum fpeciem
praeferentes.

24. Magnitudo mulcum variare videtur , nam ex Jefuitarum
ante citata narratione , in China raro ad magnitudinem clupeae
quadriunciulis (Belgice een Sprot) perveniunt. Quidam bicnnes
apud me fex pollices erant longi , & quos ex j^nglia ance duos
annos accepi , ad lungitudinem deccm pollicum & ulcra accrcve-
runt. Ergo hic niajores evadere , quam in tbma , videntur.

Tom. IJ. M 2$, Pa-

" ^9 O P U S C U L A

a^. Patria efl China & Japonia, & pr^eferdm Provin-
ciae Chegiongia , Quantongia , Fokia in China. Spes tamen non
vana eft , illos , procedente tempore , ubertim propagatum 6c
mukiplicatum iri , & aeque communes fore , ac pavones & pha-
liani cura maxime liint.

26. Color variat plurimum. Inveniuntur, qui per torum corpns
habent colorem vel aureum , vel argenteum fplendidiffimum. Alii
funt colore ruberrimo , faepius in aurantium vergente, praediti,^
& tunc inter pinnam dorfi & caudam rutilant fulgentiflimo fplen-
dore. Alii aureum fuum colorem , ut jam diflum , in argenteum
mutant , & tunc maculis aureis & argenteis funt diftinfti , & fi
tunc , fplendentc fole , in aqu?e fuperficie ludunt , amceniffimo
fpe6i:acuIo imaginationem fuperant. Sunc quidam argentci omni-
bus pinnis rubris ; funt, qnibu^^.jdo^^fijim rubrum vel aurcum , ven.
cer vero argenceus c(l , &c. .,.., ;

Ex hac defcriptione patet , tam coloris quam pinnarum , prse-
cipue dorfi , ani & caudje, apud hos pifces multasefle varietates.
Quae tamen Naturae lufus efl^c videntur , quce duarum triumve fpe-
cierum commixcione omnes alias producir. PIus centum forte ;
unum poft alium in lagena vitrea aqua limpida plena examinavi ,
& tredecim has difFerentcs vidi fpecics.

I. Carpio Airafus , pinnis' rcgularibus , dorfi pinna amplijjima.
fi?'lV.*Huic dorfum fubconvexum erat , carinatum , elevatum, maxime

• aine pinnam dorfi , qus e regione pinnarum ventralium oritur ,
' & e redione pinn^ ani fere definit. Pinnre hujus margo fuperior
^^crat iniegerrimus , oblique- verfus pofteriora inclinans , & ex vi-

•o-inti confiabac ofliculis.

II Carpio Juratus , pinnis regujaribus , dorfaU minima "jarie
bcata vel in initio dor/i 'uel prcpe caudam. A priori non difi^erc

• :..i . i nifi

SUBSECrVA.

91

nifi quod pinna ani minima fit , ex tribus quatuor vel quiiiquc
conlhns officulis, & figurani parallelogrammi habeac. ^ ^ .^\i: V;

. 111. Carpio Juratus i pinnis regularibuSy duabus pinnii dorfilon-Viz-W
ge afe diftantibus ^ praittus. A prioribus differt, quod duas piii-
pas dorfi habeat. Prior capiti proprior eft quam pinnse vencrales ,
& ex fex vel ofto conftac officulis. Alcera propc caudam ell
fua, humilis, cx quatuor vel quinque conftans officulis.

' 'iV. Carpio Juratus , pinnis regularibus ^ tuberculo in medio
dorft , ^ parva pinna in dorfo prope caudam. Differc a pra:ce-
denti , quod loco pinnae in dorfo cuberculum habeac.

. V. Carpio Auratus , dorfo apterygio , lavi.

VL Carpio Juratus , dorfo apterygio , tuberculatO' Quidam Fi.g..
horum unum habenc cuberculum , quidam duo , alii cria. ^^^^-

VII. Carpio Auratus , dorfo apterygio , tuberculato , pinna ani
duplici i cauda trifurca C'0* -- ■

VIIL Carpio Auratus , cum pinha dorfi,,piiinaanldup!ici,]:\'^,]\,
cauda' trifurca' (e'). - , - '

IX. Carpio Auratus , cuvi pinna dorfi , pinna arii fimplici ,
eauda irifurca.

X. Carpio Auratus ^ cum pinna dorfi^ , pinna ani duplici ^ in-Y\z,v\^
feriore parte pinna caudce duplici. •

XL Car-

(^) Hunc etiam delineavit Edwardsius Gleanings of NaturalHiJlo.

n> 1'oiii- IL pag- 309- Plurcs funt Cyprinorum Ipecies, quae caudagau-

acat trifurca. In fluvio Sleyn Cyprinijwit , qui caudam habent trifurcam ^ a

' Pifcatoribus Leid-braafTem vocantur , quaf% diceres aliorwn Cyprinorum condu-

ttores. Kleyn MifT. V. pag. 62. Tab. XIII. fig. I.

'CO'Hunc defcripfit Ccl. LiNNyEus, m ^Sl. Suec. 1740. pag. 175.
Faun. Suec. Tab. 11. 331. Muf. Regis , pag. 175. Edwards Natural
Ilijtory 0/ Birds , Tab. 209. fig. 3.

M 2

^2, O P U S X U L A

rXI. CarpiQ Auratus.', cum pinna dorfi , pinna ani fimfAm{
infcriore parte pinnce caudce dupUci. - •• :.'.;c:j

Xir. Carpio Auratus , cum pinna dorfi , cauda lunata^ pihna
ani duplici (/").

XIII. Carpio' Auratiis,\ 'cutti pinna dovji , pinna ani duplici , £^
pinna cauda duphci ab tnyicem feparata.

Plures forfan funt varietates apud alios aut quas ego non ob-
fervavi. Sed qujenam liarum caufafit, non liquet. Nonne pifces
hi eadem gauderent proprieiate , qua canes inter quadrupedia ,
aut inter aves columbae , quarum duie fpecies differentes femper
tertiam differenteni.progignunt? EtCic N**. If. ex III. vel IV. ,
N9. V. & VL ex III. aut IV. & VII., N°. Vlil. ex V. vel
VI. & IX. eflcc produiSlus ?

Omnibus pifcium amatoribus notum , Carpiones difficillimos
captu effe , inter omnes tamen Carpionum fpecies , nujlam ma-
jore difficulcate capi credo , quam hos auratos , eorunj enim rete
effuoiendi pavor, & fingularis illi fe fubducendi agilitas,, fidem
fere fuperant.

Ho3 pifces , qui diffecat pleraque inteftina ut in Cyprinis vul-
garibus ftru6la inveniet, quoriuTi anatomiam apud Artedum (g)
leo-ere ell : quapropter hsec fequentia tantum notabo.

' ■ Tuhercula dorfalia pinguedine oppleta , & in majoribus tuber-
culis officulum tenerum ad (labiliendum obfervatur immobile.

Branchia utrinque quatuor , quarum offa ab interiore arcuum

latere

(O Edwards ctiam delineavit Natura} Ififi. cf Birds II. Tab. 209
' N. 12,4. B A L K MuJ. Frincip: iri L i n n mi' Am^niti pag. 604.
(g) De Pifdbus in Ichtb^jologia V. pn^. 6. .. ;

SUBSECIVA.

98

latere plana fum , & margine uirinque denticulato , dentibus lae-
vibus ,taequalibus , contiguis.

Ad fauces utrinque adefl: ofliculum arcuatum , dentibus validis
obtufis armatum , rerpondentibus utrinque olficulo fubcartilagi-
neo , oblongiusculo , l^vi , fuperne fico.

Intejlinum ex faucibus re<5la extenditur ad anum , deinde fledi-
tur usque ad diaphragma , a quo irerum redit recla ad anum. Eit
admodum tenerum , & ubique fere ejusdem capaciratis ; paulo
infra faaccs parum dilatatur & pyramidale efl , tendente anguflio-
re parre deorfum. Ha3C pars ventriculi viccs gerit : Ad pylo-
rum nulloe- appendices fcu -inteflina coeca.

Incumbit exortni ventriculi Hepnr fatis magnum , validura &
oblongum , cui ab interiore & inferiore dcxtro latere adh^rec
Vefica jellea cceruleo- arra , fatis magna, globofa, dudum emic-
tens , direde in ventriculi partem inferiorem.

Ubi inteflinum re61um fecunda vice ad anum redit , concomi-
tatur a veficulis feminalibus , quse oblongae & graciles, totam ab-
dominis longirudinem fere percurrences : abeunt binae hae veficulse
in unicam fiflulam inteftinum reclum concomicantem.

Feficula aerea duplex primis vertebrarura corporibus adnexa ,
in medio infl:ru6la efl: collo angufliffimo , aperto , per quod li-
bere aer transgredi poreft. In decurfu , funiculi quafi ope , ad-
ligarur reliquis vertebrarura corporibus, quibus nonfolum, fcd
& renibus leniter incumbit : percurric hoc vifcus maximam abdo-
minis longitudinem.

Peritonceum argcnteUm fplendidum.

M 3 TABU-

TABULARUM EXPLICATIO. ,

Tabula Quinta*

Fig. I. Medufa Capillata , viva & nacans delineata.

A. Ejiisdem margo exterior.

B. Tentaculorum copia , lanse fubtilis fpeciem referens.

C. Quaedam hujus hnse fila , qua; in orgyarum aliquot longitu-
dinem extendere poteft.

Fig. II. Medufa , ex iliarum genere , qux Anno 1762. in Spa*

ro fluvio ad liailemim invcncce , quiefcens.
fl. a* Ejusdem Tentacula.
h, Sic di6la crux.

c. Margo e duobus circulis parnllelis conllans , colore rubro
pulcherrimo, muliisque fibris transverfis parallelis, inter utrum-
que circulum.

d. JVIacula rubra oblonga inter utrumque circulum.

e. Alter & latior margo five circulus.

Fig. III. Eadcm Medufa fe contrahens & ita natando progfe-

diens.
Licterge eadem , quoc in prfecedente figura , defignant.

TahuJa Sexta.

Fig. I. Aphrodica aculeata , jufla fere magnicudine , in dorfo
recubans , uc ventris lugae contemplari liceat.

«. Bina in capite Tcntacula.

h. Aculei , e papillis quafi prodeuntcs , & pedum ad repeiidum
ufura praeflantes.

c. c. c. Hamuli carnofi fub fingulis papillis.

fig.

TABULARUMEXPLICATIO. 95

Fig. 11. Eadem Aphrodita vcntri incumbens.

<:. Capillus ferici floccofi Qfios-zyde^ inftar in medio dorfo.

h. Aculei.

a. Pili longi , fubtiles , fplendidi , qui foli expofiti preef^antifli-

mos adfcifcunt colores , aureum nempe, viridem, violaceum,

ukramarinum , &c.

Fig. III. Papilla fupra memorata Microfcopio infpefta , quan-
do eam e tribus minoribus conftare patet.

Fig. IV. Minor talis papilla ejusque fumma fuperficies Microfco-
pio magis augente infpedla, ut ordo pateat, quo 19 fetofi pili,
five acuiei , 3 fcilicet rigidiorcs a , 7 fubtiliores e medio Z>, &
9 medii generis c pofiti funt,

Fig. V. Aphrodita fquamata ventri incumbcns.

a. Sex capitis Tentacula , 2 majora , 4 minora.

b. Pili duodecim , fingulis fub fquamis unus, e corpore prode-
untes , in extrcmitate parvuni oblongum nodulum habentes.

c. c. c. Papilte utrinque duodecim , ex quibus aculei five pili
fetofi prodeunt , quorum ope prorepit.

d. Pili quidam in poflieriore corporis parte.

B. Eadem Aphrodita fquamata in dorfum incumbens. Litteris
eadem , qu^ in A defignantibus.

C. Ejusdem fquama Microfcopio infped:a, quando eamiintcriore
:.' parte brevibus quibusdam pilis in(hud:am , &; pofteriore den-

ticulis cuti infertam efie iiquet.

D. Papilla , e qua aculei eodem , quo in aitera Apbrodira , mo-
do , in tribus diverfis partibus exfurgunt.

Fig. VI. Nereis Telagica e 72 annulis five fegmentis con/lans ,
fingulis annulis utrinque papillam habcntibus , unde triplicis
generis pili fetofi , ut in Aphroditis , emergunt , quos etiam
exfer,qre & retraherc potert.

B. Ca-

^6 TABULARUM E X P L I C A T I O.

B. Capuc Microfcopio contemphtum , quando o6to Tentacula
& quatuor oculos liabere videtur. '

C. Papilla, ex qua pili fetofi proveniunt , etiara ex tribus mi-
noribus condans.

Tabula Septima,

Fi<T. I. Myae vivae delineatio.

A.'' Tefta. ,in...... ^n,,

B. Probofcis , quam vel ad pcdis' longitiidmem animal extri

teflas exferere potefl:.

C. Probofcidis cxtremitas , rugis adhuc plena , binasque habens
aperturas , alteram d alrcra e muho majorem , utramque ta-
men denticulis carnofis five tentaculis obfitam.

D & E. Duae ha^ apertur^ Microscopio vifae.

Fig. II. Eadem Mya tefta fuperiore caute remota.

A. Membrana tenuiflima flavefcens , totum corpus tegens , pal-
lium nomine , & aqua marina repleta.

B. Probofcis masime contrafta.

C. Cirri five Branchiae exteriores.

Fi"-. III. Eadem Mya membrana A (Fig If.) caute forfici-

bus in orbem refciflli.
-A. Corpus animalcuii , colore obfcure rubro inflar hepatis , &

Ofl:rei corpori figura fimillimum.
B. Pr' bofcis juxta longitudinem dilfeda , quando confpe6tui

fe ofl^erunt
a. Superior five crafl^or tubulus.
' t, Scptum lubulorum.
c. Inlerior five minor tubuliis.

C. C. G. Branchie exreriores , inferiores.

D. Branchiae interiores , quLB animalcuii corptis A, pedemE,

&

T A B U L A R U M E X P L I C A T I O.

P>

& quatuor praeterea longiores exftantias F , naturali fitu , oh-
cegunc ,, hic vero , uc iliae, parces confpici poflint , retrorfum
flexse.

' k^i .> 1 .' u I

Fig. IV. a. Turbo Stagnalis naturali magnitudine.

A. Idem pronus , & B.*fupinus Microfcopio vifus

b, Probolcis.

c. Cornua.

d. Oculi.

e, Pes.

Fig. V. A. Medufa minutinima, reftate in aqua marina fsepifl!-
me obvia , naturali magnitudine.

B. B. Eadem Microfcopio confpe6la.

Tahula O&ava,

Fig. I. Cardium jufta magnitudine.

Fig. II. Idem binas fuas traeheas excra teflas exferens.

A. Amplior& longior, B. tenuior &. brevior harum trachearum.

Fig. III. Tracheae Microfcopio infpeclse.

A. Major & longior plurimis probofcidibus obfita.

B. Minor & brevior nullas vel paucas probofcides habens.

C. Talis parva probofcis Microfcopio valde au^a , quando iti
extremitace breves quasdam & fubtiles fibras habere conftat.

Fig. IV. Cardium altera teM remod.
A. Major B. minor trachea.

C. Membrana five pallium ad latus remoium.

D. Corpus ipfum e duabus quafi partibus jun6tis compofitum.

E. Duae partes libere dependentes.

F. Pes , jn his animaiibus praegrandis.

^«'«. JL N Fig,

.()« TABULARUM E X P L I C A T I O.

Fig. V. Tellina vera magnirudine.

Fig. VI. A & B. Eadembinas fuas tracheas vel probofcides
Ic.nge exferens , & fupra lutum quaquavcrium flcCtcns , ( Pro,
bofcidum anruli , nudo oculo non confpicui , delineati
funt , quales fc , J\'iicrofcopio admoto , confpiciendos offe-
runc. ) Quando probofcidis apicem luco imponunt , id minu-
tatim & aqua marina millum imbibunt, ut, Microfcopii prse-
fertim ope, per pellucidamprobofcidemclariflimeperfpicipotelt

C. Pes ab animali extenfus & labii inftar reflexus.

Fig. Vd. Eadem Teiiina , tefla fuperiore caute ablata.
A. Probofcis longior. B. Brevior.

C. C. PallJum ( five membrana ) quo Animal involutum efl ,
furfum verfum.

D. Adcps ater , unde Nignm BacaJJan atrum colorem trahic.

E. Duse libera? appendices;^ .4.1^. -x

F. Pe's.

Fig. VIII.. A. Albi lapidis fniflulum , quod , magnitudine ,
Microfcopii ope , -au6ln , e minutorum Cardiorum petrefa6lb-
rum copia conflrudum , apparet.

Fig. IX. b. Pifcium pedicuius in Pieuroneflc {Heilhot) reper-

tus, vera fui magnieudine.
B: Idem pediculus aucb , Microfcopii ope , magi/itudine.

c. c. Duo pedes nnteriores- chelarum formam habentes.

d. d. Bini aiii pedes , quorum hoc primum par parum e corpo-
re praeminet.

e. Talis pes feorfum confpedlus , quando maxime congruit pe-
dibus natatoriis in aflacorum caud3» ; •.

f. f. DuK particuIcE ad caudse iacera, quas natan.K:%g£ianijnoy)?nt.

g. Cauda. . :■:)-.: r i *'! .'^

Fig. X. Pediculus aker in afcUo majorc repertus.

a- Vera

TADULARUM £XPLICATIO.

99

a. Vera & A. Au6la magnitudine pronus vifus.

b b. Binae ejus annellis five arcicuiis inllruclK antennae , afta-
corum antennis fimiies.

Fi<^. XI. Tertia pediculornm fpecies , Authoribus Le7n<g<s no-
mine nota , a vera , & B. audta niagnicudine.

Tahula Nona,

Fig. l. Tenelli Carpioncs aurati , quando illi primura fe oflen-
dere , & ad oras & fepimenta vivarii efcam captare incipiunc

Fig. II. Carplo Auratus, fex circiter hebdomadiim^sctaee, -tfuan.
do inter dorfi & caudee pinnas , ftriam five lineam a argenteam
nancifcitur.

Fig. III. a. A. Carpionis Aurati Squama capiti proxima", julla
& aufta magnitudine. i

b. B. Squama dorfi.

c. C. Ventris fquama.

4. D. Squama caudse •proxima.

Fig. IV. Carpio Auratus pinna dorfi maxima.

Fig. V. Carpio talis , duabus pinnis dorfi, majore & minore,

gaudens.
Fig. Vi. Carpio Argenteus pinna ani duplici.
Fig. VII. Carpio Auratus cum pinna dorfi , ani pinna fimpli-

ci , & cauda trifurca.
Fig. Vlil. Talis Carpio duo tubercula fed nullam in dorfo

pinmm habens.

Fig. IX. Carpio Auratus , pinna ani duplici & cauda trifurcl

N 2 CON-

C O N T E JNf T A.

'i

I. De Medufis. . Pag. 53

II. De Aphroditis. 63

lll De Pholadibus. . 67

IV. De Mya Arenarh. 69

V. De Cardio. js,

VI. Dc Tellinis. 74

VII. De Turbine Stagnah*. 77

VIII. De Kin-yu, five Carpipne Auiato. . 78

T.ut.i.

y^'. —AA,te>'ircf ,zi yty.i>{/uv(/

II

^T^uj. JI.

^.III Tab.II

^iq. VIII.

:b c

^ i> a u C ^_ _£\yioaiu.s ad yzv. z/in^it ,

f.

A

^^'

Tab. III.

f ,: ^?C I/J.

r.y ' : I

'-y. —itAoiiics a vc.vr^e/ij

.i^.xr:

^j^^\^j::a>v V^ W\>>.>:

.-7zo.^.

^^^^^S^yi^KY-Y .\AjKTv^.\>.V.VVV

^j^j;jjj^jiJi'^u;';^/^^>^^^'^^- '- ■ ■

^om . JJ.

TkaX.

^za.JT.

Tjlb.VI.

.^m.JI.

TAB.Vn.

'ti^itft^ /iyJi'^>ct^i.'^ .

^.Jir.

i:

TAB.Yin.

^^. v:

/

y%m^

JB

^ur.Jn.

y

ioni. IJ--

tJ- (</.!.

<S^Zpi <^^\

Tab.IX

tj^/^.m.

D

f";

'^

^

^w.IK

o7v;7. V.

i^io. VI.

<8>.

^'W^#

^^. VII.

V

^^^^^

^yv^. A:^.

./.JSAiiiiu- l>c^. <rt ^ jv,-. <.ryi.jvf .

r. j: J^i-zSt- /<i^. .-/(C' .

t

^ n

?:*

/^l^V^

#"•

mm

tJ5{S\

fx-