^ li^. üü a o a -IT ru >C9 ■o ^nSmi^s. hi 6 u t a> u V f einer pl)i)rtfri)cn 'llUeltberd)retlutnfl l»OIt ^Xt^axC^tx UPii ^nmOplbt* giinfter 53anb. ^ t u t t t] a r t. (E 0 t t a ' f <^ e r 3? e r l a i^. 1862. J8ud)tru(fcvci tcv 3. <'^. (Sotta'i'dicii *4^ud;bontluiiii in ^Stiittqavt mit ".'liuiöMn»!. r ^ 0 « m 0 d. • -^ ^ V VI. ». Jeuinboltt, JloömcS. V. 333/ in bem (Gebiete telltitif^et @'tfd^etnungett« <2E i u i e i t u u 0. 2)er fünfte unb le^tc 3?anb beö Äo^moö, für ml^en id) biefe (Einleitung beftimme, befc^lieft t)k Darfteüung ber tellurifc^en (Srf^einungen in \f)xn reinften Dbjec^ iMtät ($r bilbet fammt bem 4*«" S3anbe, al^ beffen gortfe^ung er ju betrachten ift, nad^ bem urfpriinglic^en $Ian meinet 3Bevfeß getviffermapen ein abgerunbeteö ©anjeö: ba^, n?aö man geti^obnlic^ bie pf)i;fif(te (Srbbefc^reibung §u nennen pftegt* ©^ n?ar lange mein SBunfc^ biefen 5*^" 33anb alö eine ^lueite §lbt^eilung be6 4**" unb mit ber erften 51 bt() eilung jugteid^ eifcf)einen ^u (äffen, ale ©egenftiirf beö alleinigen britten, uranologif^en ^anbe6; aber bie burd^ bie Erfüllung biefe^ SÖunfd^e^ öerurfac^te nocb unerfreuli^ere ^erjijgerung bei ^ublication mufte alö ein ^inberniß auf? treten. 2Benn in bem aftronomifcben ^anbe bie ficf) gegen* feitig ftörenben unb tt)ieber au6glei(i)enben 53eu>egungen ber 2ßelt!i>rper unb (ben (Scntact ber in unferem ^(anetenf^fteme heifenben SOUteor^Slfteroibeu abgerec^tiet) für unferc 3Ba^v* ne^mung nur hie Zt)ätiQU\t gleichartiger 5D^aterien ^u fd^ilbern iftj fo offenbart bagegen ber irbifc^e Xt)ni bee !Rc^f moö, neben ben bmmmifcben SlMrfungen betvegenDer Gräfte, ben mdcBtigen unb unmberfam sufammengefe^ten ^influ^ fpeci^ fif^er (5toff^33erfc^ieben^eit (toemo^ ^b. 111. e. 4 unb 594)* 3n bem f)ier berüf)rten Untevfc^iebe von (^ompli^ cation unb relatii^er güüe beö ju bef)anbelnben 9}iateriale^ liegt jum Xf)eii bie Urfacb (icf) u>age nic^t ju fngen bte 9ie(i)tferti< gung) beö fo überaus großen 3^^^iM^^^^^'^ii»^^ in ber ^eit beö ©rfc^einen^ ber einzelnen 53änbe, Der §auptgrunb tvac^fenber 3ogerung liegt aber in ber 5lbnal)me ber il^ebenefrcifte eine^ faft neun§igiäf)rigen @reifeö, n)enn hei gleic^bleibenber nächt- licher Slrbeitfamfeit iveniger unb mit minber Weiterer 3uoerfic^t geforbert iverben !ann, (5o ftnb feit ber ^eit, n^elc^e ic^ in ber SSorrebe jum erften ^anbe beö Äoemoö „ben fpäten 5lbenb eineß i)ielben^egten Seben6'' nannte, bereite met)x aU i\vb\\ Sa^re »erfloffen, 5(lö 3)eöcartcö an feinem Äo^mo6, le Traite du Monde, axheitete, ivelcber bie „ganje 2BeIt ber (5rf (Meinungen (bie l)imm^ lifc^e 6pl)are, me aüe^, tvae er öon ber belebten unb unbe^ lebten ^'^atur wm^ie)" umfaffen foUte, bra^ ei l)äufig in \)en 33riefen an feinen greunb, ten $ater 9Jterfenne, bie ^aiUet 1691 befannt gemacht ^at, in bittere klagen au6 über baö langfame gortfc^reiten feiner 5Irbeit unb bie grofe (5d}Unerigfeit fo üiele ©egenftänbe an einanber §u reiben (Oeuvres de Descartes, publiees par Victor Cousin 1824, T. 1. p. 101; Äoemoö m. III. 8* 20). Me mi bitterer txmr^ ben Ue klagen be6 fo t?ielfeitig, felbft anatomifc^, unterrid)teten $l){lofop^en geu>efen fein, \imm er tie Tliite beö 19*"^ 3a^r=^ tjuiiDevtö, ben faft eutmutf)i9ent'eu Public! Der emeitevten 6pt)även icic^ erfüllter ^immel6^ unb (Srbraunie l)dtte erleben fömieu! 9^oc^ Dor je^n 3rtl)ren lebte id), me mein £o6moö am (Snbe be6 ^meiten 33anbeö ((5. 398) e6 bezeugt, in ber täufc^enben ^ojfnung bie §aupt?(Srgebniffe f^ecieller ^^eobad^tung, tt)elc^e je^t brei 33änbe füllen n)erben, in einen einzigen legten 33anb vereinigen ju fönnen. (So gelingt leichter, wenn man einige 5hu mutl) ber gorm beti>al)ren u>ill , ein allgemeine^ 9B e 1 1 g e m ä l b e innerl)alb üorerfannter ©renken ju entwerfen ai^, in Derfcbie- benartige ©ruppen i>ertl)eilt, \)k einzelnen Elemente §u be* leuchten, auf u>elcbe man vorjug^weife ju einer beftimmten 3eitepod^e unfrer wiffenfc{)aft{id)en (Srfenntnip bie 9^efultate gegrünbet glaubt, 33ei ber 3ßollenbung einer wenigftenö mit au^banernbem gleiße burc^gefü^rten 5(rbett ift eö bem ^^erfaffer wol)l erlaubt noc^ einmal bie grage ju berül)ren : ob fein 33uc^ t)üm Äoömoö bem urfprünglic^ i^orgefi^riebenen $lane, i^ möd^te fagen ber ^e^ fc^ran!tl)eit treu geblieben ift, welche i^m na^ feiner inbim* buellen 5lnfic^t, na(t feiner Äenntniß t)on bem bi^^erigen 3uftanbe beö errungenen 3Biffenö ratl)fam fc^ien» 3ct) \}ahc in bem 33ucfee erftrebt: eine benfenbe Betrachtung ber burc^ bie (Smpirie^ gegebenen (Srfc^dnungen , hit Siif^mmenftellung beö ^ntwicf* lungßfäl){gen §u einem 5Ratur ganzen» !l)ie 3Serallgemeinerung ber auflebten öon ben Uebergängen ber realen, ununterbrochen tl)atigen 5^aturproceffe in einanber (eineö ber l)errli^ften (Srgebniffe unfere^ ßeitaitex^l) fül)rt jur (Srforfcbung üon ®e^ fe^en, ba, wo fie ju erfennen ober wenigftenö $u eral)nbett finb. ÄIarl)eit unb Sebenbigfeit ber ©pracbe in ber objectit^en 'I)arftellung ber (Srfcbeinungen wie in bem ^efler ber äußeren 9Jatuv auf ba^ geiftige ?eben im £o^mce^, auf t)k 6 ©etanfen^ unb bie @efü()l^n)elt gehören ^u ben not^tveiiMßeu 33e' bingniffen einer folc^eri; {(i) bavf tuo^l fagen nocb nie au6ge? fiil)rtm (Sompofttton (Äo^mo^ Sb, II. 6, 3 — 8, 50 — 52; S3b. 111. ©. 6 — 8). 2)ie ^luf^ä^limg meiner Vertretungen giebt i^rem ^efen naä) unt)ermeibli(t ä^eranlaffung, an bie ^c: 5ie^ungen ^u maf)nen, in n^eld)en baö i^on mir ^Bevfuc^te §u ben 5]3agni|Ten einer metapf)Vfifct)en ^^atunviffenfc^aft, ju bem fte^t, n>aö tiefe Genfer 9^aturpl)ilofüp()ie im ©egem fa^ bei ^l;iIofo^()ie beö ©eifteö nennen. 3cb ^abe fc^on früher freimüt()ig unb in 2ßiberfpruct) mit metjreren i>on mir t)ocfcgeac^teten Mterlänbif(ten greunben erflärt, baß, tro^ meiner großen 9?eigung ju ^Verallgemeinerungen, mir bie 51uffteUung einer rationellen 3Biffenfd)aft ber 9iatur (eine berge*- ftalt au^gebilbete S^iatur^jl^ilofopliie, baß fie il)rem QSerfprec^cn gemäß ein t)ernunftmäßige^ begreifen ber ßvfcbeinungen beö Sßeltallö fei) ein bi6^er unerreichbare^ llnternel)men fc^eine, S33ie üieleö t?on ber fmnlic^en 2Öal)rnel)mung erfannteö hkibt no^ einer matl)ematifc^en ©ebanfenentuncfelung fremb ! ^it f^einbar allen ©efe^en entzogene 9ieil)ung in ber ©roße, ber Dicfctigfeit, 2l(i}fenftellung unb Val)n'(Srcentricität ber Planeten unb 6atetli^ ten'y bie ©eftaltung ber (kontinente in £üftenform unb 33obem(Sr* ^o^ung finb ir)al)rfc^einlic^ C^efultate fe^r fpät eingetretener !oö^ mifc^er 53egebenl)eiten, ivie t)a^ in unferen 3:agen (Tee. J845) erfolgte ^reigniß ber permanenten 3:l)eilung be6 33ielaV fcfcen (Someten (£ o ö m o 6 Vb. III. 6. 24 unb 568—570). 2)a3U fennen \m hei weitem nic^t alle (Stoffe unb alle Gräfte (3^§dtig* feiten) ber ^'^aturj unb bie Unbegren3tl)eit ber S3eobad^tung6* fpl)äre, njelcfcc burc^ neu^erfunbene 5DiitteI (31^erf^euge) ber S3eobad}tung täglid) erweitert ivirb, ja bie Unt)ollenb bar feit beö ©rfennenö für jeben einzelnen 3^ilptmft ber (Speculation machen geunffevma^en tie Aufgabe einer tf)eoietifcften Duitiiv? pi)i\o]opi)it ju einer unbeftimmten» 9]aturbefcE)veibung füf)rt je^jt nur in einzelnen (Gruppen ber (Svfc^einungen ju einer 9^atur^®rfldrung, '-^ ^a^ emftgfte 33cftveben ber gorfc^ung (ic^ ipieber^ole eö J)ier) mup auf bie 33ebingungen gerichtet fein , unter benen bie realen ^roceffe in beul großen unb t)eru>icfe(ten ©emeintrefen, n?elc^eö tt?ir 5^atur unb 2öe(t nennen, erfolgen 3 auf bk ©efe^e, bie man in einzelnen ©ruppen mit ®etvi^l)eit erfennt* ^on ben ©efe^en gelingt eö aber nic^t immer p bon Ur fachen felbft auf^ufteigen. ^a^ ©rforfc^en eine6 partiellen 6aufal3ufammenl)ange6 unb bie allmalige 3itiion (Spl)efuö ^ beö (Empebocleö^ unb beö Älajomenierö 5 fpecififc^e ®toff?33erfc^ieben' l)eit unb (5toffu^ecJ)fel (Uebergang ber (Elemente in einanber) unbe§^t?ingbare Probleme bar: une ^u unferer ^nt bie (Stoffe 33erfc^iebenl)eit ber 3al)lrei^en fogenannten einfachen Äorper ber (Sl)emifer unb bie Slllotr opien ber £ol)le (mit 2)iamant unb ®rapl)it), M $l)ogp^orö unb be^ S4nvefel6» SBenn ic^ bie llnbeftimmtl)eit unb Sc^tx)ierig!eit ber $lufgabe einer tl)eore? tifc^en 9Jaturpl)ilöfopl)ie lebl)aft gefc^ilbert l)abe, fo bin ic^ bo^ mit entfernt, t^on bem 3]erfud^e be6 einftmaligen ©elingenö in biefem ebeln unb tx)i(^tigen Zi^die ber ©eDanfemvelt abjuratl)en, 2)ie metapl)t)fif(^en Slnfangögrünbe ber 9hiturwiffem fd^aft beö unfterbli^en $f)ilofopf)en t)on i?5nig6berg gehören allerbingö |u ben merhuürbigften ©r^eugniffen biefe^ großen ©eifteg. (Sr fc^ien feinen $lan felbft befcbränfen ju ivollen. 8 alö er in einem ^^orn^orte äußerte; „bag metap{)i;fifc^e 9^aturn)iffenfc^aft nic^t tt)etter lange, a(6 tvo 9}?atJ)emati! mit meta^^V)fifc^en 8d^en t)erbunt)en tvcrben fönne"» (^in mir lange befreunbeter, ben ^antifcfcen Slnftc^ten teibenfcbaftli^ ^uget^aner !Denfer, 3acob griebric^ grieö, glaubt am (Scblup feiner ®e^ fc^ic^te ber $t)ilofo^^ie erflären §u muffen: „ba^ »on ben be^ u^unbernötvürbigen govtfd^ritten , tvelc^e bie 9^aturlel)re biö ^um 3al)r 1840 gemacht, aüee ber 33eobacl)tung unb ber Äunft ber ©eometrie, ber Äunft mat^ematifcber 5lnal^fi^ angel)örej bie 9Iatur))f)ilüfopl)ie l)abt tn biefen (Sntbecfungen gar nic^tö gefi)rbert,'' Wö^t ein S^^Ö"^^ biöl)eriger Unfrud^tbarfeit nic^t alle Hoffnung für \)k 3ufunft Dernic^ten ! benn eö geziemt nic^t bem freien ©eifte unferer ^eit, jeben jugleic^ auf 3n*= buction unb Slnalogien gegrünbeten pl)ilofopl)ifc^en 3Serfuc6, tiefer in bie SSerfettung ber 9^aturevfc^einungen einzubringen, al6 bobenlofe ^\)pott)e\t ju t)ertverfen: unb unter ben ebeln Einlagen, mit n?elcben hie D^atur ben 5D^enfcl)en au^geftattet f^at, halt) t)k nac^ bem (Iaufalsufammenl)ang grübelnbe U^er- nunft^ balb bie regfame, ju allem ©ntbecfen unb (Schaffen notl)^uenbige unb anregenbe (Einbilbung^fraft ^u »erbammen. ^ 3^ meineö ^l)eil6 glaube geleiftet ju f)ahm, wa^ idj nad) ber ^^iatur meiner 9^eigungen unb nacb bem 5D?aaf meiner Gräfte ju unternehmen mir üorfe^en fonntc. 3cl) umnfd;te ein 2Öerf ^u liefern nacb Dem großen 33orbilbe ber Exposition du Systeme du Monde üon ^^aplace, in beffen anregen* ber ^ät)t id) in SIrcueil unb im Bureau des Longitudes auf ber ^arifer ©terntMrte, mit ©a^-^uffac unb Slrago, über St\?anaig 3a§re baö @lücf f)atu gu »erleben. 2Benn n)ir fc^on in ber 5D'Ject)anif beö ^immelö, tro^ ber (Sinfai^^eit ber mirfenben Äräfte, in t?ielen äuftänben beö @ e i n 6 ber 30Beltförper 9 nictjt aud) i()i' ® eu)ovDen^ ber matfjematifcben @ebanfenentuncf(ung entjiet)t (i>ieüeid)t mit, u>ie ic^ bereite erinnert, biefe ^i^er{)ä(rni|Te golgen fe^r r>er^ fc^iebenartiger , partieller § i nun e l e ^ ^ e g e b e n 1) e i t e n ^ finb) : fo fonnte in ber terreftrifcben 3«^^^^/ ^^^^ ^^^ «Stoff^Q^er^ [c^iebenf)eit tt)dtig auftritt unb i}ic Probleme t^ermicfelt, rt?ü()l nicbt bie Hoffnung entfielen, ta^ tic 3Beltbefc^reibung jugleicb eine Sßetterflärung fein n>ürbe, Selbft ^4^latonö Qd}tio^c i^eraUgemeinernbe ^Jlad^t im'irbe ba nic^t ^inreic^en : ^ tt)ü in jebem 3^itpunft bem ^-Berfud) einer ^öfung, bei jeber er^bf)' ten ©tufe beö 2ßiffen^, noc^ bie Ueber^eugung mangelt, bie ^ebingungen alle ju fennen, unter benen tit (Srfc^einungen fic^ aeigenj bie Stoffe alle, beren tl)ätige Gräfte fi^ fo gel)eim* nipt^oll 'äugern. 3(^ f)ahe nid)t unterlaffen tvoUen ben \vi^^ tigften aller ^oru^ürfe, tt)elc^e gegen t)ie iviffenfcbaftlic^e unb litterarifc^e (Sompofttion meinee Äoömoö gerichtet ivorben ftnb, frei felbft ju berühren. (Sine folcbe erneuerte 9ied)tfertigung wax mir geboten burc^ meine 3]erpfli(ttung gegen baö ^43ublifum, tvelcfcee nun fcfcon feit mel)r alö einem l)alben 3al)r§unbert meinen Slrbeiten eine anregenbe 5lufnrerffam!eit gefc^enft t)at SJiein 3\mä war, in einzelnen großen ©ruppen ber realen 9kturproceffe ©efe^e unb unt?erfennbare ^ett>eife eine^ ^aufal$ufammenl)ang^ auf^ufucben. 3)ie 3^^I wnb bie 2Bic^tig!eit biefer einzelnen ©ruppen t}at ficb feit einem falben 3a^r^unbert mit n^ac^fenber Scbnelligfeit auf baö glücflicbfte öermel)rt. 33eifpiele auö treit t)on einanber getrenn* ten ©ebieten fmD l)ier mit n>enigen ^no^en ju bejeicbnen» 10 6eit ber erften ©infic^t, tvelc^c ^m^gen^ unb 9?ea>t(;U, ©vinuilbt unb ^fiohect §oofe t)ün bem ^au|aljufanimejil)aiiQe bev 3)oppeI* brec^ung unb Snterferen^ erlangt Ratten, waxm, of)ne namt)afte (Snveiterung ber tf)eoretif(^en rptif, f)imbert imb breifig 3fit)ve vergangen: biö 3'^J)omae 8)oinig, 93(alu^, 5Ivagü imb gveönel bie giänjenbften (Enibecfungen über tk \wf)xe Statur ber 3n* terfeven^ bei Äveu^ung i^on Sicl)tftraf)Ien unb ^erfcf)iebent)eit ber i>on if)nen burcl)laufenen 2Bege fou>o^l bei gen)üt}nlict)em al0 bei polarifirtem ?i(^t^ über bie ^^^olarifation burcl) Oieflerion, ^efraclion unb 2)o^pelbredning j fo wie über cbronmtifd^e unb frei^förniige ^^olarifaticn befannt machten. (Oeuvres de Fr. Arago T. Vll. p. 307, 344-369. 375—392.) 2)iefe (Sntbecfungen unb tie fc^önen burd) Sirago i^eranlagten 3Irbeiten »on %\)^ean unb goucault (1849 unb 1850) \)ahen ben Un^ grunb ber 33orfte((ung i^on ber ^JJaterialität M ^idcjte^ ertviefenj unb burc^ bie 5lnnal)me fid) fortpflanjenber 5letf)er^ f(^n)ingungen finb t)\e t^ertvirfeUften optifd)en (Srfc^einungen ben matf)ematif(ten ©ebanfent^erbinbungen (ber ^ö^eren 5lnalt)fe) in fruchtbarem, aud) bie 3)(eteorologie unb einige ^^eile ber pf)t)fifc^en <5tern!unbe aufflärenben 3wf^i^i^^^i^^i^9^ J^öänglic^ geu>orben, (2lrago in ben Gomptes rendus de l'Acad. des Sc. T. Vll. 1838 p. 956, Äü^moei 33b. 111. @. 130.) 3n ber ^^^fif u>ie in ber t^eoretifc^en (^^ernie finb gruppen*' n>eife uncbtige Verallgemeinerungen bargeboten ivorben burc^ 5luffinbung beö ©efe^eö, ^vekbeö bie fpecififc^e 2ßdrme ber einfad^en unb ^ufammengefe^ten Äörper mit i^rem 5ltom^ ®ett)icbte in bem «Sinne ber bequemen unb weit verbreiteten ^öilberfprac^e ber Sltomiftif tjerfnüpftj« buri^ bie ^infid)t in bie !rVftallograpl)ifc^en Ver^dltniffe beö Sfomorp^iömuö unb bie ftöd)iometrifd)e ^e^re i^on ben c^emifd^en 5lequivalenten, 11 t^er infolge ficb bie wägbaren «Stoffe nad} beftimmteii ^^er* ()ä(tni^5a^Ien i^ereinigen» Die t)on ^4^vüiit aufgeu^oifenc gvage, ob tie ^toim®ett>i(^te aller (SlemeiUarftoffe ((St)lor unt> meÜeic^t Äupfer aufgenommen) t^eilbar burc^ baö 2Uon^(^)e;f UMC^t eineö einzigen (teö ^Dbrogenö?) finb, ift mit großem 8c^arffinn erneuert tvorbem 2)ie fatal^tifcbe Äraft, nac^ ber gennffe £5rper in ^erü^rung mit anberen eine getieimni^i^oüe c^emifcl)e ^irffamfeit ausüben, o^ne baß bie t)eranlaffenben JRorper irgenb eine ^eränberung erleiben j ift eine erfannte, aber in 3)un!el gepllte, uocf) unerflärte Äraft, ivelite nac^ 53er5eliuö fid; au^ in Den Dervt)icfelten ^roceffen beö orga^ nifc^en :2eben6 mannigfach äußert, 3n bem neu eroberten ®ehku beö (Slectro'9)iagneti6mu6 finb t^or§ug^u>eife ^u nennen, al$ ben »Jpori^ont ertoeiternb unb un^tigereö noc^ alö ba^ fc^on @eleiftete t)erl)eißenb : bie tva^re (Sinftc^t in bie Vorgänge ber Subuction^ ber fo fpecififc^ t?erf^tebene Einfluß l)eterogener (Stoffe auf bie D^ic^tung ber 9)?agnetnabel, ber fie genäl)ert werben: paramagnetifcl) wir- fenb, wie (Sifen, Ü^obatt, S'Jicfel unb (Eauerftoff, lejterer gaö-- förmig unb fogar im fel)r verbünnten 3iiP^nbe: wä^renb ta^ 6ticfgaö felbft nac^ ^^liicfer Weber paramagnetifc^ noc^ bia^ magnetifc^ , fonbern inbifferent ift ^ bie fd^öne (Sntbecfung , nad^ welcher bie Är^ftalle burc^ hie ^ole eine^ 9Jtagnet^ in gewiffen Diic^tungen abgeftoßen ober angezogen werben j '^ enblicb bie er^ langte ©ewiß^eit , ha^ nicbt bloß tie ^eriobicität ber (Sonnen- flecfen (©rijße unb grequenj ber tri^terförmigen Deffnungen in ber ^4^l)otofpl)äre , welche ber 2lequatoriaU unb ^olar?®egenb fer)len), fonbern an^ bie ^lät)e ber Sonne burd) hie it)xex 9}taffe inwol)nenbe magnetifd)e £raft (£o^mo^ 33b. IV. S. 648) auf ben ^•rb^^3Jtagneti6muö wirfe. Die ^ntenfität ift s]r5ßer 12 unb Me ^^abel näf)ert fic^ am mciften ber Derticalen D^icbtun^, tvenn im Sinter bie nörblic^e §emtfpf)äre ber (ixte ber «Sonne am ndc^ften ftef)t 3)iefe crft in ben legten 3af)ten aufge* funbene .X^atfac^e eineö unjtDeifel^aften 3^if^«^»^^"^^"9^^ ^^ö 5Dkgneti^mu6 unferee ^^(aneten mit ber mächtigen 3}tagnetfraft M fernen ßentralförperö unfereö 6vftem6 giebt einer mic^^ tigen ©ruppe irbifc^er (Srf(teinungen im n^eiteften SBortfinne einen foömifc^en 6f)arafter. 3ßenn tt)ir fo eben einen electro^c^emifc^en ^rocef berüf)rt ^aben, ber tvie ein perpetuirlicbeö ®en>itter in bem (Sonnenförper, i^ic^t imb 333ärme erregenb, t^or^uge^en fc^eint; fo muffen tt)ir auc^ ber neuen it>id^tigen 5lnftc6t gebenfen, n)elc^e eine allüerbrcitetc ^f)dtigfeit ber 2)^aterie, bie 3Bdrme, betrifft: möge biefelbe üon aupen mitget^eiltj ober burcb 6tof , 9ieibung, 33olum:^55eränberung unb c^emifc^e (Sim wirfungen i)ert5orgerufen tverben. 3<^ nieine bie t)ielartig unb mit grofem 5lufti>anb t)on Sc^arfftnn entn)icfelte mec^antfc^e 2ßdrme^^§eorie, baö fo lebenbig geworbene 33eftreben. aüe 2Öirfungen ber 2ßdrme unb ber (Slectricität auf ben 53egriff ber ^Bewegung jurücfjufüf)ren. S^be (Srtvdrmung eineö i^orperö entfpric^t ber (Srjeugung einer medianifc^en i^raft '^ einer ge^ wiffen meßbaren 5(rbeit» 3ebe 3[ödrme^$Renge f)at if)r 2(rbeitö* $lequit)alent : fo bap eö im allgemeinen wenigem 3^v^if^Uit unterliegen fcfciene, baf 3öärme fic^ in 5lrbeit, b, ^» in eine med^anif(i)e 3ßirfung, umwanbeln; unb umgefe^rt, baß me($a# nifc^e 5Irbeit alö 2ßärme auftreten fann; aber im einzelnen bleibt bi^^er ta^ 3uvüc!fül)rcn aller ^emperatur-C^rfc^einungen (ber 3ödrme^5}^ittl)eihmg, ber latenten unb ber fpeciftfd)en SBdrme) Dielen tt\vat> willfü[)rlicben 5lnnabmen au6gefe(jt: felbft wenn wir auit, obne bae ^ am offene ^hincip i^on 13 tev (Srt)aUim9 bev lebenbigen ^raft ju umget)en, um ba^ in giage ftef)enbe ^^^voblern einer mat(}ematifc^en @ebanfent)er* binbung unterivevfen §u fbnnen, un6 mit aüen Tl\)ti)en ber 5ltomiftif i)erf5f)nenj nnb für tva^r galten, Da^ alle Äövper neben ber iponberablen 9)^iterie noc^ f^ttJingenben , aüe^ burd)^ bringenben , aüe^ erfüüenben 51et()er i^on äuperft geringer !Dic^^ tigfeit entbalten. 333ir be5eicf)nen i)kx blof bie flippen; benn eö ift ni^t aüe^ ju Derneinen, ii)aö man noc^ nicl;t ju erfldren i^ermag. 2Öenn unr in biefem SBerfe i>om ifc^mo^, tro^ bev Slu^fic^ten, bie [td; in jiebem 3a()rt)unbert in i)ielen Diegionen be^ 9kturnnffen6 fortfc^reitenb eröffnet ()aben, oft i>on ber 9t ic^t? (Erfüllung naf)er «Hoffnungen, i^on bem S^tidt^^elingen einer generellen 3w^J^rffül)rung ber :pl)i)fifalifc^en (Sr!enntm§ auf eng i^erfettete ^^^rincipien ber tf)eoretif(^en 9^aturpl)iIofopl)ie teben^ fo befürd)ten unr barum feineöii^egeö , \)a^ burd) unfere 6c^ulb bie Sebenbigfeit beö gorfd)en6 nac^ ©efe^en, baö Streben nac^ ßaufalitdt, ive(d)e6 ein tiefet nnb untt^iber^^ fte^lic^eö ^ebürfnig be6 nienf^lic^en ©eifte^ ift, fic^ minbern tt)erbe» d^ ift geglüdt, burc^ Kombination be6 33eobad}teten in ber Sluflagerung unb Durchbrechung ber ©ebirgefdic^ten ber feften ©rbrinbe, in ber Oiei^enfolge untergegangener Drga^ iiit^men, vvetc^e biefe S^ic^ten erfennbar einfc^liepen , c^ro;^ nometrifc^e 2)en!mä(er üon bem Sllter ber (Sntfte^ung unb ^ebung aufjufinben. X)ie b^namif^en 2ßirhmgen ber Krb^^ beben, bie 2:i)ermalqueaen; mit fo mannigfaltigen «Stoffen ge^ f^tvängert, bie @cf)lamm^2(uöbriid)e ber halfen unb hk 33nlfane felbft üerfd)iebener 3^ilepoc^en, burdf) (Srbfpalten ober burd^ eigene ©erüfte tvirfenb: ^aben in ii)xem inneren 3wf«"^"^^Ji^^^'9^ ^f^ eine OJeaction be^ Snneren unfrei ^Jjlaneten gegen 14 feine £)berfläcl)e gefc^ilbert tverben fonneiu SS^ir 9erat{)en baburc^ in ^Serfuc^ung ^u glauben, e^ feien imö au^ alten @efc^ic^t6bücf)ern über bie 33ilbung beö (Srbförpevö einige (Bei* ten U^hax geiDorben; unb faf)ren, fo lange bem freien ®e^ banfen feine 33ere(i)tigung unrb , nm fo fro()eren 5Q(Utf)eö fort in bem 53eftreben bie 33eranberungen ber 9)Jaterie, fo n)eit fie »on ber benfenben, geiftigen 9?atur bcr menfd^Iic^en 6eele gan^ ju trennen ftnb, auö natürli(^en Urfac^en, b. ^. au6 ber ^^dtigfeit ber Tlatcxit felbft, ^u crflären» 2)a \6) eö gen>agt f)abe bem ^itel meinet Sßerfeö baö 5ßort Äo6moö, im (Sinn ber ^i^tf)agoreifd^cn ©c^ule für Sßeltorbnung genommen, »or^ufefecn, fo f)ahe id) auä) in bem 1**" S3anbe ((£♦ 61 unb 76 — 78) aüeö ^ufammengc:» tragen, tvaö in ben Greifen beö ^ellenifc^en ©prac^jufam*' men{)ange6 ftc^ an bie (St^mologie ju öerfd^iebenen Sttitm fnü^fte. Derfelbe ©egenftanb ift (am @^(uf be6 3af)re6 1856) Don Dr. i^eo Wles^tx, $rit)at?2)ocenten in ©öttingen, mit (gd^arfftnn unb in ermünfctjter Mgemein^eit be^anbelt ivorben, „iantlid)'' , fagt ber SSerfaffer ber Slb^anblung über t)ii ^Bortbebeutung üon i^oömoö in ben älteften (IjcnmU fc^en) 2)en!ma(en ber griec^ifcf)en @pra^e, „Iaut(i(^ ttjürbe bie 3wf^"^"i^nftellung mit 'sudh, rein fein, purificari, fid^ allerbingö red^tfertigen laffen, unb baburc^ nmrbe ftc^ alö ©runbbebeutung für baö SBort ergeben „Steinzeit, ©lan^"; unb baö unmittelbar barauö hergeleitete xocjuäco tt)ürbe guerft „reinigen, glänjenb machen''; barnad) „fd^müden", fpäter crft aud^ „orbnen" bebeuten* 2)iefen S3ebeutung6 ? Ueber* gangen aber wiberfprid^t bk ©efc^ic^tc beö 2ßort6 burc^au^, eö leitet biefelbe auf eine üöüig »erfd^iebene ©runbbebeutung ^in. l)iefe ©runbbebeutung ift t^eilen, eint^eilen; unb eine einjige 15 (Stelle (i 1 i a s XU, 86), \\)o ee i^on ten Troern ijd^tf ta^ fie fiinf-- fad) eiiiget^eilt, in fünf 5lbt^eilungen ftanteu, fönnte faft fc^on genügen bie Unmöglic^feit beö 53egnp „glcinjenb machen '^ für xoojuäcj barjulegen. Unter allen §al)lre{c^en l)omerif(i)en ©teilen, bie man auhäl)len fann, finbet fid) ntc^t eine einzige, in ber bie ^ebeutung „®lanj'' möglich u>dve; unb nur an jn^eien l)at £o^moö fc^einbar \)k ^ebeutung „^(i)nmd" ober nähert fic^ berfelben» 5116 gemeinfanie ©runbfovm ''^ für xoa/uog unb für xexdo&ai läf t fid^ mit §iemlicl)ev (5icl)erl)eit xaÖ anfc^en, mit ber 33ebeutung „tl)eilen", urfprünglicb tt)ol)l „fpalten'': mit bem altMubifc^en chid (tschidj, bem griecbifcben gxi'Cco unb bem lateinifd^en scindo 5ufammenl)angenb," 3)en Dfiefultaten biefer grünblidben Unterfuc^ung Don Dr. ?eo 9J^ei;er giebt mein berül)mter greunb unb :2e§rer ^ocfl) vollen S3eifall, „2)er begriff be6 Drbnene berul)t" aucf) nad^ i^m „wefentlid) auf bem bee (Scheiben 6 j le^terer \^i augenf^eim lic^ ber urfprüng liebe: unb um ben ^emeiö nicljt auf ben §omer gu befc^ränfen, \\i baran ^u erinnern, \}([^ in Äreta bie l)öc6fte 33e^örbe, t}\t Drbner unb 5lrc^onten be6 (Biacii^, x6g[ioi (auc^ x6(jfjLioi) l)iefen: ein 9?ame, ber geivi^ au6 fel)r früher ^t\i ftammt ©ben fo ftnbcn n?ir ht\ ben epijepl)!)? rifc^en ^ofrern al6 Obrigfeit ben xoafionohq- 53elel)renb ift ebenfalls ber Slnaragorifc^e ©ebrauc^ beö 2Borte6 alö ©(Reibung in ber merhvürbigen (Stelle: nuvTu xQVf^ccra tjv ofiov, eha vovq iX&cov avrä 8ux6g^7]G£ ((5(^auba(^ in fragm. Anaxag. p. 128, lll)j unb \)a^ ^emo^ crit tic^^ SBort StdxocF/Liog ba gebraust t)at, n?o e^ nur ein ®eorbnete6 bcbeuten fann» Slud& ta^ ^co WUtjex baö t^erlorene xä^ay mit x6a(xoq ^ufammenbringt , ift um ftreitig rid)tigj unb 8ie ^aben felbft f(f)on in 3^rem Sßerfe 16 ennneit, \vk SBelrfer bamit Kädjuog in ^evbinbung ge^ !Daö Sllter, ba6 ic^ tvä^renb ber ^l^oüenbung ber pf)t)fifc^cu ^ieltbefc^rcibimg erreicbt \^ahe, unb baö @efüf)I abnef)menber jftidftc fönnten mic^ anregen, bei ber großen unb unerwarteten 9kc^fic^t, mit ivelc^er ta^ 2öerf h\^ ju feinem t)erfpäteteu ^nbe in weiten Greifen aufgenommen worben ift, ben Sßunfc^ um (Sr^altung ober gar um 3wnal)me biefer 91ac^fi(^t aui^^u^ fprec^euj aber i(^ bin feit früher 3iJgenb t^on bem unffen«^ f(J)aftlic^en (S^rgeije, ber meine ganje @eifteett)ätigfeit belebt ^at, fo buri^brungeU; ta^ im 2öiDerfprucfc mit jenem 55^unfc^e ic^ baö 53ebürfnif fül)le meine ^Irbeit mit größerer Strenge alö hi^tx be^anbelt gu fe^en. l)ie ^Verbreitung ber fünf ^dnbe beö ^o6moö ift um fo größer, aU biefelben in wenigftenö neun »erfcbiebene Sprachen überfe^t erfcfeeinen» 3n ber ^Dkffc üon ^t)atfac^en, befonberö numerifc^en eingaben, weld)e in ben Herten unb in britte^alb^taufenb 9?oten r^on fo tjerfc^iebener Sänge angekauft finb, muß oft Srrigeö burc^ meine ©(^ulb unb bur(^ t)ie Sc^ulb meiner Ueberfe^er fi^ eingefc^li(^en f)aben. 3* nenne J)ier Srrigeö nid^t, \va^ bem fpater (Snt^ bedten, fonbern \vat> bem wiberfpric^t, baö ju ber 3^^^/ ^^^ ein 33anb beö SÖerfeö gebrucft würbe, nac^ bem bamaligen 3uftanbe be^ 3ßiffenö fc^on nii^t me^x begrünbet war. Ungenau beobachtete ^^atfac^en aber ober 20^ ei nun gen, bie in bem @ewanbe i)on ^f)at fachen t)erbreitet werben, ftnb, me id) fcbon früher bemerft fjahe, wi berfpenftiger unb fc^werer ju »er^ bannen alö t)erwi(!elte §i)pot^efen über reale S^aturproceffc» 3(^ würbe beforgen eine mir t^eure $fli^t üernacfcfäfftgt ju t)aben, wenn ic^ am «Schluß einer (Einleitung ju bem testen 33anbe beö £o6mo6 ben mir fo wichtigen 53eiftanb nic^t öffentlich 17 anevfennte, iveliten icb babei, nun [(ton über bret^efju 3vit)re lang, einem u>evt[)en gieunbe verbanfe unb beffen fic^ and) mein 33ruber 3Bilf)elm i^on ^umbolbt bei ber ^erauögabe feiner p^i(ofopf)i[c^en llnterfud^ungen über tit Amin -(Sprache auf 3at)a, \vk über \^k ^etfc^iebenf)eit bee menfc^Hc^en (Sprach* bane^ erfreut {)atte» Äein ^(att beö Äoömoe ift erfc^ienen, bae nicbt in ber 6^anbfc6rift unb gebrucft bem fcfcarf einbringen? ben ^lirfe beö ^4^rofeffore (Sbuarb 33uf(^mann, ^ibliotf)e^ fare an ber föniglid^en 5Bibliotf)ef ju 53erlin unb ^JJitgliebö ber 5lfabemic ber 2Biffenfcbaften, unterircrfen trorben u>äre. (Sr ift auc^ ber Vermittler meiner §anbfcl)rift geivefen, unb mel länger fcton t)aUe er mir eine liebei^oüe ^In^anglicbfeit geun'bmet. (Seiner unermübeten 3^§ät{g!eit unb linguiftifcben Äenntni^ be^ füböftlii^en ^fienö t)erbanfen unr aucb \)ie gortfel5ung beö großen 2ßerf6 meinet ^ruber^ unb beffen (Ertreiterung burcb ferne 3^^^^ig^ be^ maUn;ifcben (Spiact^ftamme^. (Sein ^eftreben, in ben noct) fo n>enig abgefonberten amerifanifc^en Spracbfamilien , in benen er tief einbringenbe Slrbeiten mit meinem trüber gepflogen, '@efcfci(J)t^benfmale frül^er Völfertvanberungen unb beö (^nU tricflungegange^ ber ^D^enfcb^eit im bleuen (kontinent ju ent? f)üllen, ()at bereite eine S^"^^! merfunirbiger Orefultate an t>a^ Siebt gebracht, ^ei bem regen 3Bunfc6e, ben 9ieicbtl)um beö i^erfcfne- bemntigften 9)?aterial? in bem (Sntivurf einer pf)«fif(i)en SBeltbefc^reibung ju concentriren, mupte id> um fo ernfter einige (5orrectl)eit in ber gorm erftreben» 3n ben i^erfcbiebe? neu Spracf^en, in ivelcben i(fc burc^ ein melbemegteei !^eben ju fcbreiben r>eranlapt untrbe, ijaht idb immer greunben, benen icb mein Vertrauen p fcbenfen berechtigt n\ir, bat^ ju Ü^vucfenbe vorgelegt, weil bie gärbung be^3 5luebrucfe in feiner aijbhtm / 18 l^ebeuDigfctt feineeivegee riefelbe fein tax] in Der einfaitcn, in reiner Dbjectiintät aufgefaßten ^^aturbefitreibung, unt in tem Diefier tex äußeren 9^atur auf taö ©efü^{ unt bie innere 9tatur M 9}ienfc^en» 3n ieber ^itteratur aber fint triefe ©renken nacf) t)em 2Befen ber (Epracbe unb tem QJelfögeifte anbere gelegen, um bem Unf)eii einer bicbterifcben *13rofa ju entgef)n. 9hir ^eimifc^, in ber angeborenen, i>aterlänbifc^en 6pracf}e fann burcb €elbftgefüf)( ta^ richtige 9Jiaaß ber gärbung une betrugt- loe beftimmt werben. Xie 5(nerfennung biefe^ Äönnene liegt fern ron bem anmaßenben ©(auben an ta^ ©elingen. €ie foÜ f)iex nur ba^^ forgfame (Srftreben bejeicf^ten , burcf^ ^en^oÜ* fommnung ber gorm an tie innige 3]ernHinbtfcf)aft junfcben ein^ jelnen 3:^ei(en iviffenfcbaftüd^er unb rein (itterarifcr)er 2Öerfe ju erinnern; an eine 53eru^anbtfcbaft unb 33e^anb(ungeu>eife, tk ben elfteren feine^u^egee ©efa^r bringt. (®efcl)riebcu im 3u(t 1858.) ^ n in e r k n n 5 e u. * (6.5.) „'^(riftoteleö", fagt 33rantiiö in feiner ®efd)icl)te ber ©rtecf)ifc^-Oiömifd)eu ^Mlofop^ie (^l}. II. mtl% 2. @. 45), „ift ber entfcHebenfte Vertreter bcx Oiec^te t>er (5rfa()run9; er ift ju^letc^ 2orb 3^acon'e ^^or^anger iinb fein an ^iefe unb Umfang beö ©eiftee il}m uberlecjener ©egner. 3^ao Qlnegef^en imn C'tmnrifd^eu ivar i(}m ein ^^ebiirfnip, auil er iiberjeuöt ivar, bap ber menfd)- lic^e ®eifr bic 2Belt beö OBirfliduMi nicbt auö bem 3?egrtiTe, fiMibern nur V er mitte (fr bee 33e3ri|f6 jn erfenncn iHTtncge: unb jivcr in bem 5)ianj5e, in ivelcbem ber le^tere in feiner 2öe*feUH'5ieI)unö mit ben '^I}atfad)en ber erfabrun*; entuütfelt tverbe." ^^(nc^ ^egel nennt tax (Sta^iriten alö ^?uUnrvl)ilDforlH'n einen uolHgen, ju; gleid) aber aucl) einen benfenben (imvirifer (S^orUfungen über bie ®eid}iö:)tc ber ^l)iiofo\>l}ic, ^erauegegekn »on ?)?iid)elet, ^b. II. 1833 @. 340). Ueber ben langen .^ampf ^nufd^en Oxealiemu^ unb Sbeali^mu^, bie gef(^id)tlicf)en ^M)afen ber (E'rfal)rnngo--^^^ilofov{)ie iine i'iber bie (Entuncflnnööftnfen bee (5nun- riöniue im allgemeinen f. ben geiilreidn^n .^uno ^ifdjer in feinem „^ranj ^aco von ^^eruUm unb tia6 Zeitalter ber mealpI)i(ofopI)ie" (1856) @. 383—388, vorjüglid) 6. 468 — 472, ^ (@. 7.) 3m ftrengeren 6inne ber Sorte unb in größerer 'X^erallgemeinerung ber 5?egrife ift „5öeltbefd)reibung bie ®e: i(i)i(bte ber 9iatur unb ber ?i)ienfd)I)eit. T>ie 5Belt--Crrf lärung ifr bie 2öiffenfd)aft, meldte erfennt, ivat? bie ©efdjidjte berid}tet." (^ranj 33acü uon^^erulam, a. a. O. ©. 165.) ^ (®. 7.) 3n ben ^eraflitifd)en ^taturproceffen beftanb bae> 2Berben in einem beftänbigen Umfdilagen in b^vS firicte @egenrl)eil; „bee ^euers5 Zob ift ber guft ©eburt": benn Untergang ift nur bie Umtvanblung ber untergel)enben ^inge in ba^ ®egentl)eil einee jeben. 2öie im organifd)en .Körper, fo Oerrfc^t ein beftnnbiger Unnvanblnngi^--^H-oce^ im 2BeltalI. Seben unb Sterben iraren bem (5p{)efer ibentifdje ^caturprccefTe, ja ba^ Seben ein •'Prpceß be^ 20 tmmenval)rent)eu ^Sterbenö: ein OlueHu-ud), Der ntid} m ben beö 2)ante im Purgatorio (XXXIU, 54) nu\l)\n: Del viver, ch'e un correre alla morle. 2)er pl)i>fifd)e iiieben^procep bee 3nbit)ibuumö befi:el)t in bem Ueber- gange vom @ein jum ^^Uc^tfein; in einer SBetvegung wie ein ^rrom, ein ^ liefen. 'Und) bie (gönne ift immer neu, begriffen im ftetigcn ^roce^ be^ ^i5erlöfd;enö unb \\d} (Sntjünbenö. 3ebe 5i^^»i»i^ l)i^t n)ie bie Tonnen flamme in il)rem 'Berben il)r Sein. @. bie ^:pi)i(ofopl)ie 3>eraflitoö bee 2)unfeln von CpI)ero? bar-- gejleüt von ^erb. :^a (falle 1858 33b. 1. e. 157—163, 33b. II. @. 104 bii^ HO. 3h biefem 33ncl)e jeigt ber 5)arfteüer and} ben mcrhvürbigen (rinflnp von 3>eraflir bem Dun Elen auf S^i\>- pocrate^ de diaeta; f. ^affalle 33b. I. @. 165—171. jj^egel (®efd)id}te ber ^])l}ilofopHe, l)eraue9. von 5)iidKlet, 33b. I. 1833 @. 333) fagt: „eö ift dn groper ©ebanfe von S^exaUit , vom ©ein jum 'Ber ben iiberjugel^n". ^iliuh '^rifrotelee erfennt, ^i\^ alles Serben unb ^X^ergeben, alle '»Iseranberung gegenfä^lid) fic^ entUHcfelt burrt) i^a^:> 9}iittel ber fogeuannren 33eraubung (^^(riftoteleö unb feine afabemifd)en ^eitgenoffen von 5(ug. 33ran bie in ber ®efd)id)te ber ^|U)ilofopl)ie Zlh II. Oibtl). 2. 1857 @. 704 unb 716). Sd?on na* ben uralten 3prii*en iGäthäs) bee bactrifd^en j>aratbufrra (überfefet von ??iartin ^aug I. ©. 101) „ift ber @efammr--3nl}alt tc^ ßrbenlebenö ber ©egenfaB von @e»)n unb "i^Mdjtfepn". * (@. 7.) (E'mveboclee nürb von ^Jiriftotelee nad) einer v^telle im Itt» 33uc^e ber ?»ietavl)j,)fif (I, 4 p. 985, a 32; nüe audj 1, 3 p. 984,a 8) al0 ber eigentlid^e Urljeber ber beftimmten ^^ierjal)l von (Elementen (Burjeln ber 2)inge) bejeicbnet: einer 53ier5al)l, bie in fold^er numerifcben 33eftimmtl)eit ben ?i)iileftern Qlnarimanber unb Olnavimene^ fremb tvar (33ran bi^ ^l). I. 1835 ©. 196). ^ (@. 7.) Um im 5Berben bU qualitativen 33eranberun- gen ober i>u Ueberga'nge ber 33efcbaifenl)eit ju erfldren, nalim ^^naragorae, von ?Hri|lotelee gefabelt, ftatt ber 93ier5abl von Urilofen „eine unermeplicbe ?))iannigfaltigfeit einfad^er, c|ualita- tiv beftimmtcr, von cinanber verfcbiebener Urftoffc (@aamen ber ;Dinge) an: fo ba^ (rntgegengefe^tee \id} auö bem (Sntgegengefe^ten entivicfeln fonne". S)Ud) Eingabe bei? (gimvUciue tabelt ber .^lajo- monier bk j?ellenen tvegen ber gemeinen 3(nfid)t von ® er ben 21 unb iU'röel)cn: ^^ul fein T)\\^ Jverbe unt» uerselH', fonbcni feien bc T)xmc iverben ö^nufd)t uni? gefonberr, m\t> man f^nne mit Oiecbt bae ^üVrben ein ©emifcI}r--2Berben, bae ^X^erüiel}en ein ©efonbert^üöerben nennen. 2)ie ÜIÜI)eit ber :Din9e bleibt fid) gleicf). (33ranbi» 4:1). 1. ©. 240, .^\oemo^ q3b. IV. @. 12.) 3)a6 ^:Hnara^ gorifc^e Ulli es in ^^(llem G-ravra fv n-arf/v, ober h- auvrl aavTOQ iioioa haöTi) bejtebt \\&} anf bie (Erfc^einuni^en bee ©toffwed^fele. Senn nad) bee v3;evtU6 (Smpiv. (Pyrrhoniarum hypotypo- seon IIb. 1, 13, 33) ^^In^abe ^Inavögcra^ baraue, ^(k\i \^er ^;M)ilofopl), iveld)er bie 9?iDglid)feit einer ^:)(atur: Vl)ilofovl)ie ober fpeculatiiu'n '>pi)i>fiE glaubte eriviefen \\\ baben (@d)elltng'e fdmmtlid)e QBerfe Olbtl). 1. 33b. 3. e, 274), geftebt felbft (©, 105): „bafj \i\^ .^raft, bie in ber ganjen ^)(atur ivaltet unb bnrd) irelc^e \iu ^laXwx in ibrer 3bentitdt er^ balten unrb, bi^ber noc^ nicbt aufgefunben (abgeleitet) wor- ben ifr. Sir fel)en \\\\^ aber ju berfelben Eingetrieben ; bod) bleibt biefe eine .^raft immer nur eine J>>i)potl)efe, unb fie fann unenblid) vieler ^^lObijücationen fäl)ig, unb fo verfd)ieben fein ali^ bie 3?e- bingungen, unter benen fie tvirft." 9}iaterien, mit unveränberlid)en .straften (unvertilgbaren Qualitäten nad) unferen ie^igen ???itteln) auv^geruftet, werben in unfrer aniTenf*aftlid)en (Sprad)e *emifdie Elemente genannt (j^elmbol^ iiber (srbaitung ber .^raft 1847 S. 4). ■ (S. 9.) ^aplace, Expos, du Syst. du Monde fö^mc cd. 1821) p. .389—395 unb 41 i. .>•! ** (^. 9.) ):>lt has beon repealediy urged by continental cri- tics«, fö0t ein mit* pcrfonlid) unbefanutcr, aber fel)i* ivül}UvDnent'ev 33eurtl)eiler bee ^oemoö (Atlas, 9 3an. 1858), »ihat Bn Hum- boldt has not entirely solved bis cosmographical axiom; still, liosmos is a gorgeous accunuilation of iacts, the result of im- mense experience, study, and research, combined with sonie equally grand apcrcus, points de vuc , and thcories. It is an im proved Pliny of the present timc, just such a woik as a savant and a traveller of bis rank could produce. Whether such acquirements could be combined with the high generalising genius ofPlalo, and the still older Greek sages, \\e have no mcans of judging, as no such constellation has yet appeared amongst Ihc ranks of man.« ^ (@. 10.) 6. bie vortreiflicbc ^2IbbanMunö Öieöu au lt'j5 m ben Annales de Chimic T. 73. 1840 p. 5; 3"^" Serie T. I. 18it p. 129, T. I\. 1813 p. 322. '° C®. 11.) Heber i)av Tdö:)tMhftf>^a\ ber optiKl}en üldjHw t) er .^rpftalle f. ^ n o b l a uct} unb »l » u b a U in 'iU 9 ö ? » b e r f f ^ 5innalen 33b. 81. @. 481 unb 33ö- 83. @. 384. ^* (@. 12.) (gcguin im Edinburgh Philosophical Journal Vol. X. 1824 p. 280 unb in ben Comptes rendus de l'Acad. des Sc. T. XXV. 1817 p. 421 ; 3eule im Philos. Magazine Vol. 31. 1847 p. 173; ilI)ümfon unb 3oule m ben Phil OS. Transaclions for 1853 P. lil. p. 3a7; <2laufint> in ^ogöenborff'e ^:2(nnalen 33b. 79. 1850 @. 368 unb 33b. 97. 1856 @. 441 ; ;Dn bamel, Co urs de Me caniquc 1853 chap. 7 p. 401; ©roüe, correlation des forces physiques, trad. en irancais par M. l'abbe Moigno, avec des notes par M. Se- g u i n aine (Paris 1856) ; ©. xm\ £1 u i n t n <^ 3 c i l i u <^ , dt-- perimental:^U}i)fif (5. 438 — 448. (@cf)on ^rcn,^ 3.^aco fagt : Calor est motiis cxpansivus.) '- Ce. 15.) £eo s))iej)er in ^fbalb. .Jiubn^j B^itfdu'. fiir üergleic^enbe (gpraitforfc^unö 33b. VI. 1857 (g. 161, 164, 171, 172, 174 unb 175. „33ie in /Möuoq ber 33e9ritT beö ^l)eilenö unb (gcbeibeno in ben ber Crbnung überging, fo fcnnte auf ber anbern (Seite a\\(b ber be^^ llnterfd^eibenii, beö 2rut\^eid^ncni^ ftcb leidet baraui^ entnucfcln." t c [ I u 1 1 f d) c t (S vi ii) c innn (^ e n, irie fie [id) cffciibareii tu ticr BciuttDtt tifs Suuerfu turr (Crtie öe0cn il)rf (Dbfrfläd)? intttelft ber S^bciti^feit 1}ie milfauifcbe 3:i)ätic}!ctt unvft nicf^t b(o^ inmvaiitclnD iinb ^evftovenb ^ fte ift au($ Inlbcnb hiburd), baß fte fefte^ @e^ fteiii ben^orh-ingt 31>fr [}aben it}re ^i(bunge|.u-cceffe in bem inerten 33anbe beö i^o^moö jn kf(i)reiben t)erfn(i)t iinb Me nieift fvvftadinifcten, buvcf) (^rftarrnng flüffig^r ©rben cx^nuy ten ® ebirß^^onen, nad) ibxn 3uf^iinmenfe^uncj (nacf) ber Slffocivition ihrer 3?cftanbtf)eile) in beftimmre 9Jiineral'®ruppen vert()e{[t, gefif ilbeit. !l)iefe inilfanifcf)en ^ilbun^en beö geften, , an bem 5lb()ani3e ijoijn Äegelberge in fdbmalen Saüaftrömen ober ctMie al(e bleibenbe ©erüfte in früf)erer ^dt al^ \mU i^erbreitete ©eftein^^fcbidnen anö bem (Spaltennel^e ber ßbene l}enunbreitenb , finb bi^^u>eifen bur^) 3Baffer^(5'rßüffe unter> brechen. (Eolcbe ^^affer^Grijüffc i^erbienen um fo nuijx eine bcfonbre -^lufmerffamfeit, a(^ \^ic ^erfitiobenartiyjfeit xt)vex Ux^ fad)en (ange t^erfannt n^orben ift, iinb fte t^eihveife, wie \6äncmenen 24 (bem inilfanifc^en ©eUMtter) beisujäMen fiiiL I)er ^eiße 3I?affevtamvf, u>elc^ev u>at)ient einer (Sniption ane^ tm\ Äratei mifftei^t unD fid} in ben ^uftfveie erlieft, bildet beim (Sifalten ein ©eu^ölf, au^ tfem 33li^e, l^on Donner begleitet, t)erab^ fa()ren. 2Iuf 3elanb tt)urten nacb DIaffen'e 33erid)t am 5Ib^ ^ange t)e^ ^«ulfane ^atlagia im Cctober 1755 jtvei 9}ienfcl3en uuD 11 ^4^ferbe i^om ^li^ getijbtet; ja am ^cfuD erregte, alö am 22 Dctober 1822 tex 400 guß l)o^e @d)lacfenfe9el be* reite eingeftitr^t untr. Die (^onbenfation Der Xämpfe ein inilfa- nifdiee ©emitter, beffen roÜenben Xonner man beutlic^ von bem Ära*en in bem 3nnern bee 53er9eö nnterfd;eiben fonnte. ^ Xiefelbe meteorologifd^e lirfd)einung befc^reibt 8eneca beim 3letna. ~ Xic Dampfe finb meift mit fein jertt)eilten feften 3J?affen: mit 9iapiÜi, Slfc^e imb (Eaiib, gemengt, garabai/ö fd?öne ^^erfuc^e ^aben ^idjt »erbreitet über t}k Urfad) ber {)ef'' tigen electrifdien @d}Iage, mid}e im Cctober 1840 §u (Segl}eü bei 9Jeu>caftIe ein 2lrbeiter an bem ^^l^^^t^^^' ^^^^^^ geuermafd^ine erlitt; nacb SInalogie biefer ^^erfud^e ift über bem ih-ater ber QSnlfane bie D^eibung ber ^^affert^eile gegen t)ie feften beige? mengten Äörper ber (Erreger ber (Slectricitat, weidjc (une @ai;^^uffac gelehrt t)at) hd Jeber 3ßolfenbilbung fid} auf ber auf^eren Um^ütlung c^bevfidd^e) conbenfirt. (^anj i^erfcbieben von biefen minber vei()eerenben, nur burd) inilfanifcbe ©etintter verurfac^teu 5öafferftr5men finb t)k 2Baffer=^ \[\\\> 6d)lamm^2lu6brü*e, u^eld^e bem inneren ber ^ulfane jugefcbrieben iverben. (Sd)on €trabo (IIb. V pag. 248 (5afaubO erwähnt ber alt4)eüenifc^en (Eage, wado u^etd^er 3;;^))t}on (.in ber 5?olfepbantafie eine nnnlnfd;)e 33ejeid)nung ber unbefa unten, tief im (5rb^3nneren liegcn^^ ben Uvfac^ aller 33u(canitat) vom (^aucafu^ nad^ Unter-Stalien 2o flol) un^, unter ^icilien, i\(bia (ber iv^vt)enifct}en 5ljfeii'3nfel *2lcnavia 3) UMe unter bem ^ranDlanbe hd ^^utecU C^icä^ arc^ia) liegenCi, „glamuien unD@eu>a[fer au^fto^t, tvenn er fic^ ivenbet". 2Baren Me ^l^erniutf)uni]en i^on ^arnune [^{ppi in feiner «Schrift über tie grage: tu 11 tuoco o l'acqua che sotterrö Pompei ed Eicolano? nirt^t 1843 (vilfo 27 3a^re fpater) von (Ecacdn inelfacb c]e[(tn>ä(f^t trorben, fo fönnte bie ^^uff'^ebecfung i\n\ ^J^ompqi einer gleiit^eitigen SBafferbebecfung rulfanifct^en Urfpruncje ju^efcfcrieben iverben. ^'^ ift aber nacb ber 9]atur ber bortigen ^iniefteine, i>on benen un^tv^eifeU)aft ein 3; bei! (bee 53itruinu6 pumex Pompejanus) ^^cr?^l?linianifct) ift, u\if)rfcf)ein(icber \ ba^ ber 5lfdbenrec]en ein trccfner wax unb ba^ nur ba^jenicje, uhi^ bie Äedor in ben 9^uinen von ^l^ompeji erfüllt i}at, burc^ langbauernbe unb heftige Oiegen- güffe fpciter jugefüf)rt a>ürben ift. 3)ie fef)r neue (Konglomerat^ gormation M ^xa^ im 53ro^l?3^l)ale giebt auc^ feinen 53eu>eie bafür, Da^ ^imeftein unb 3^uff, welcf^e ber Xxa^ entbält, <8cblamm'3lueun'irfen lat^agebenber (KM fei er ^-Bulfane ibren llrfprung verbau fen. ^ Xer nid^t to\iftröme ergie^enbe, aber 53im^ftein, 2lfcbe unb fein jermalmte toa^gragmente auefto^enbe ^^ulfan ron ©uabe^ loupe, in feinem je^igen 3itft^nbe la Soufriere genannt, i}at auf Spalten, bie ftr^ am 12 gebruar 1836 faft am guß beö ^ergeö öffneten, eine große 5)knge fd^lammigen 333affer^ er* goffen, ^))iineralien, tie in biefer eruption boueuse enthalten \Daren, finb von Xufrenop genau untcrfudn uun-ben. Xiefe ßrfcbeiiiung erinnerte nid^t bloß an tie ^Infd^mellung unb fctlammartige ilrübung aller 33dd)e UHibrenb ber junäd^ft vcxt^ex- gel)onben (Eruption ber SouiVitre am 27 (Sept. 1797, irelcber ]\a{i> 78 Tagen \^a^ große (Jrbbcbcn unb \}ie ^exftbxuuQ, ber 26 (Etabt (Humana folgte j fonbern in bem 33riefe i^on ä)krcie\: an ^iot sur une eruption boueuse du Volcan de !a Gua- deloupe^ unube mtcb umftanMic^ einer ^eobad)tun9 beö (So? lumbue gebac^t, ber in ben evften ^agen beö 9Joi^embevö 1493 auf feiner streiten 9ieife einen mächtigen 3Bafferftroni , breit une ein Dc^fe (golpe de agua tan gordo como un buey), an bem l^öc^ften ^ic ber 3nfel „l}od) une i^om ^immel" ^erab* ftürjen fat}* 3n bem 33eri^te beC elcbem nn^ bie 593orte be^ ^bmiralö uncbergegeben u>erben, \\t aber nicbt gefagt, \va^ in bem Briefe r»on 9}?ercier irrig * bef)auptet unrb: que Christophe Colomb reconnut le Volcan a l'epaisse fumee qui s'61evoit de la cime. ^er 5{bmira( befcfcreibt blo^ einen 3BafferfaI(j iinb giebt ni^t ^u erfennen, ta^ er ben $ic, an u>elcf)em er krabftiir^t, für einen feuerfpeienben ^erg ^ielt» ßö hkiht alfo mit Diec^t i)iel 3^^^^Ü^I/ *^^^ ^^ ä'^W ^^^^^^ (5ct)Iamm'5luöbruc()0 uar, ober ob er einen burc^ Diegengiiffe i^erftärften 3Baffevfa(I, analog bem 500 gn^ t)ol)en Sault du Carbet, ^n ®eftd3t befam. 5luf Dem geftlanbe be^ Dienen (kontinente, bem u>ir mm i)on 9lorben nacb ©üben folgen u>erben, ftnb im alt-mericani? fc^en ©ebiete, obgleicb ber Drijaba unb ber -^opocatepetl ibrc (Gipfel l)ocl} über tic euige (£d)neegren3e er()eben imb §u t)ielen Snfiltrationcn ®elegenJ)eit geben fonnten, SBaffer^ nnb Scblamnu 2hiebrüd)e in l)iflorifd)en 3t'iten nid)t beobachtet uorben. 3jie ^^anomene, U)elc^e bei ber (^r^ebung beö neuen 3]ulfan^ i^on 3orullo am 27 (Sept. 1759 ba^ ^erfinfen ber beiben 33ä(f)e de San Pedro unb de Cuitimba i^eranla^ten ^, ftnb nicbt mit ben größeren (5"rfd)einungen ju t*eruecbfeln , uelcf^e He alten T>u[fane i^on ©uatemala, Duito imb (5bili bargeboten 27 Ijabeiu 3ii t'em iiorDlii^en Z\)äk Ter ^uUau^?3ieil)e i^oii (£ entvaU Slmevifa liegt ^er abgeftumpfte ^rait^tfegel i>cn (£t>ciumla, t^ei teil $ic i^on ^^enerijfa luib tien 5 9Jteilen in 3Öeft*^3unt'? SBeft liegenden Volcan de Fuego bei ^caUnaiu^o an Jpö^e übevtvijft iin^ bem auC^^cblie^licb t^cr dUim eine^ ^viffei'^^ul- fanö (Volcan de Agua) geblieben ift ^ Xiefem 33erge luuvDe am 11 (Sept. 1541 eine furi^tbave Ueberfc^nvemmung juge* fcbvieben, alö hivcf} ßrtbeben iinb plö^lic^^e (^-roffnung luni mit D^egen^ unb 6cbneett)a|Ter gefüllten ^§^)l)lungen t>eranKi^t. ^ie gvüfje (EtaDt la Antigua Guatemala waxt) i>on ©runt) am Sevftöit, unb bie (S-inu>ül)ner i>cn ber fpanifd^en ^Jiegierung ge^ juningen t}k mm (Stabt Santiago de Guatemala gegen il)ien SBiÜen 511 gn'inben» Leiber! idjit eö u>egen ber Barbarei, Die t)or ber 9)iitte be0 16"'^ 3a^rt)unbert^, in ben evften ^citm ber (^onquifta, nne in fo großer (Entfernung Don Ter ©tabt ^tericc l;errfcl}te, an aller auf (Sage gegrünbeter urnftanblic^er ^efc^reibung biefer ^egebenl)eit» ^0 ?ai>a'5lu^brii(^e fennt mtin auö ()iftorifc^er ^dt gar nittt lUMn Volcan de Agua unfern (^öcuintla, UHil)renb ta^ von bem Volcan de Fuego feit 1581 neun ^aiwßruptionen befannt finb. 3n ber leieren von 1852 erreicbtc ein ^aiHiftrcm ^a^ l^ittoral ber (Sübfee. 3n Sübamerifa i)at ber nörblicbfte ber ^ulfane auö ber ©ruppe von 9?eu^®ranaba, ber ^ulfan unb Paramo de liuiz, einni mäcl)tigen Scf^lammftrom auegeftc^en, u>elcber von l)oftigen (^rbftö^en am 19 gebruau 1845 begleitet unir. 2)er Paramo de Ruiz geljbrt ^u ber mittleren ober (^'entvalfette oon 9ieu^(^)ranaba, ju ber iilem beö Ouinbiuj er liegt sunfcl^en ber Mesa de Herveo unb bem Nevado de Tolima: '^ unb fcl)ien. fid) nacl; ber 5lnfidn, tk id) lange von ibm l)atte, auö ber ^^od^ebene von 53ogota, nid)t oicl über tie eunge Sdmee^ 28 grenze p erl}ebeiu Xer 6cfclammftrom, in ju>ei 5(vme öetlicilt, folgte ben Xt)akxn ber Rios de la Lagiinilla imb de Santo Domingo, jerftörte alle Slnfietlungen unb führte (^ieblocfe, 6(t(acfenniaffen, 33aimiftamme unb wax \^a^ erfte Mai, baß bie $Inu>ot)ner bee gvcfen, von ^kirnen umgebenen glnffeö, beffen 3Baffer'^^em))eratuv nict)t unter 26" hi^ 28" ift, (Siömaffcn fdninmmen faben: eine (Svfcbeinung , ivelcbe tk 6cbneUii]fcit eineö folc^en Sd^lanunftur^e^ bezeugt* '"^ 393enn a\\(b t)w etin'ge (Scfcneelinie in ber 2lequatoria(* 3one ber Dulfanreicten Morbideren i^on €ixntc faft 6000 gu^ \)'ct)ex liegt al^ in ber 33reite bee 5letna, fo nimmt aud) tahei in jenen (Sorbilleren bie ^'öf)e ber nec^ entjiinbeten 3Su{fane beimaßen ju, ta^, mtjxmt ber 10200 gu^ f)ot)e 2letna noc^ nidjt volle 1300 guf- fenfrec^t in bie eunge Scbneegren^e reid^t, ber mit (Sd^nee bebecfte ^beil ber ferf^je^n- unb fteb,^el)n^taufenb guf l)ol)en ^ulfane (^otopari, 6angav unb Altar de los Collanes noc^ 2250 g. in fenfrec^ter ^bt)e mit eungem (Scbnee, ja 5500 g. fporabifd^ mit 6dniee bebecft finb, 3[?on bem ^^arallel von 6icilien nad) bem ^^^arallel von Ouito nimmt t)k «§o^e ber 33ulfane um vieleö fd)neller aI6 tie ber eivigen (Erfnieelinie ^w, aud) l)aben bie l)öd)ften ©ebirge (Suropa'^ foge^- nanntef^ plutonifd>e6, unvulfanifcbeö, @ranit- ober ®neif-®efteiiu 2lm ?!}?ontblanc l)at ber perpetuirlid^e (Sd)neemantel faft 6500 g. perpenbicularev §öl)e : b. i. breimal me^r al^ ber (Sotopari, beffon 6cbneemantel {&> nur 2862 g, , la (^onbamine 64 3a^re frül^er 3000 g, vom ©ipfet hk jur unteren 6cbneegrenje fanb, ^iefe numevifd^en 33etrad)tungen ftnb von groger 3[ßid)tigfeit, ba He 5[Öaffer'(5rgüffe ber ent^ünbeten 9?evabo^, mir ^^uff, s 29 33im^ftein imb (Ecfclamm gemengt, [eit 33ouguer unb la (^on* bamine '^ ten mit (Scfcnee^ unb D^egemvaffer gefüüren inneren ^ö^lungen ^ugefcfjrieben n,>erben» Unter ben brei 33ulfanen ber ©ruppe i^on £i\iito, u>eld^e burd^ (Spaltung ber ©ipfel ober 3^i^t^'^immerung ber Ärater- rdnber gro^e geologtfc^e (5ataftrop^en bezeugen: bem ^ar-- guaira§o (jel^t nur nocb 14700 g, f)o^), ben beiben frönen ^43m-amiben i^on Sliniffa (16362 gO unb bem ^apacaircu ober Cerro del Altar (K^t nur noc^ 16380 gO, U>eld;)er einft ben (5t)imborajo überragt ^aben foü; '^ £)at ficfc nur t>om (Sinfturj beö @ipfel6 beö (Sarguairajo burc^ tk (Sage unb bie ncc^ ftcbtbarften Spuren \)a^ Uhtjaiufu 5Inbenfen erbalten. 2)a0 2Bort ,,Äot^felber" (lodazales, campos lodosos; l^on lodo, lutunij, mit bem man je^t no(^ eine Strede i^on faft jivei Duabratmeiten am gu^ beö (Sarguaira^o bejeicbnet, beutet auf bie 9^dffe unb glüffigfeir be^ Sifcbenf^tamme^, treldber fid3 bei bem Ärater^lSinfturj in ber ^U^t t^om 19 3uli 1698 ergoß. ^2lud} burd> He Suft würben tvie (Srb^ageP^ fleine fugeiförmige Ü)kffen mit concentrifd)en, über einanber gelegten Scbalen gefd^leubert bie in tie §od^ebene i^on §am^ bato, tvo i(i) fte fammelte unb too man fie bem (Sarguairajo §ufdn-ieb, u\if)renb tk (Stabt §ambato in berfelben 9iad^t 1698 burcb (Srbftö^e ganj jerftört unnbe. 511^ ^Ubro be 5Ilt>arabo, einer ber gelben in ber (Srpebition i^on ^ernan (^orteö, im 9}idr5 1534 mit einem u>ol)lgerüfteten f leinen §eere i^on ber Äüfte ber Sübfee aufivarte nad) Ouito über Diiobamba (Diii^ecpampa) burd) He Puertos nevados (\xne eö fcbeint, längö bem [üb- u^eftlid>en 5Ib^ange be^ (5l)imborajo) r^orbrang, verlor er einen großen 3:i)eil feiner Ü3^innfd\ift unb Oioffe: nidn blo^ burcb ^dlte, fonbern iveil, UMe DiM'cbo fagt "', (Srbe vom ^-^immel 30 fiel , fo ta^ t)k jKefpmuion ge{)emnu wax imi? aüee erblindete, 3)iefer ^(fd^envegen mxt mit nief;r ®enn^[)eit, al6 mir Oe. grünbet f(teint, einem ^^luebruc^ te^ ßotcpari jugefcbriebem (Sr lüar t)ieüeic^t au^ tem i?amal^ noc^ imt^erfef)rten , t^ätigen Ämter te^ ^arguaira^o felbft au^geftopen. S3ruftbeflemmun^ gen finb bei folcben (Srfc^einungen ebenfalls im\ ben (^inn^cl)' nern ber (Btat)t Duito gefHf)lt u>crt»en , irenn 5lfcbenregen rem 9iucu^$id)in(f)a ben 3:ag bafelbft in finftere 9iacf)t rerumnbelten, (Sinen merfnn'irbigen (^cntraft mit ten £ot^feltern (loda- zales, ejections boueuses) te^ (5arguaira§o bilben bie Sluö-- ivürfe beö (5apac41rcu (Altar de los Collanes), ivelcbe, faft ^mi !l)ecennien i^or ber (Eroberung ber (Etabt duito burd^ ben €of)n bee 3nca Xiipac g}npanqni 0«tii t^^n ^rabitionen ber (Singebornen i^cn l^ican) fieben ^it^ aä^t 3a^re l;inter einanber bauerten unb tie grofe (Sbene i^on ^apia im Dften rom O^io (^^ampa, im €iiben t>om 9^io be !Oican mit feinem S3ime' fteim^anbe bebecft [}aben- ^iefe 33imöftein'33ebec!ung ift um fo auffattenber, al6 ber (S:apac4lrcu bem Sultan ^unguraf)ua naf)e ift, auf n^el(i)em i(t im bem ^^erfud) einer S3efteigung gar feinen 33imeftein gefunben i)ah^. Xie 9^atur ber foge? nannten 5[fcbe unb bee inilfani|cl;en (Sanbe^ fann hd ungrünbli^ dber Unterfucfumg ju fielen 2;aufcbungen 5lnlaf geben, 3^^^iW^'i ^enta be (Soto unb ^erote beftanb t:a^ ^rümmerfelb, bem ©ranitfanb fef)r äf)nli^, wie icf) fef)r beftimmt ergriinbct ^ahe, au6 f leinen hörnern i^on ^erlfteim '^ 2)ie berüf)mten 2Baffer^5Iuebrücbe be6 (So to pari t>om 24 3uniu0 unb 9 Xecember 1742, tf)eihi>eife fortgefet^t hi^ 1750, finb, freiließ fe^r unt^oüftänbig unb leibcr! niclH alö Augenzeugen, t^on S3ouguer unb (a (Sonbamine '^ befc^rieben n>orben ; e6 hkibt aber boc^ geanp , i}C[^ ber (Sturj unsufammen- 31 ^angenbei 9Jeit)en x>on ^löcfen, bie faum an ben faiUen unD an tex £bevflacte gefd^müljen waren, burc6 ben (Sto§ r>on ()alb gefct^moljenen (Ecbneemaffen ijetiieben, in i()rer Be- wegung mit einer fabelhaft f'teinenben ®ef*tvinbigfeit befcbleu^ nigt würbe. (Sin i^oüigeö ©ctneefclnneljen am Äegel bee (Sc- topart ging aucb, wä()renb meinet 5iufentl)altö in ®nai;aqui(, bem ^(uebrucb bee ^uifan^ am 4*«" 3anuar J803 t^crber, fo t)a^ ber Berg plöl^Ucf^ einen furc^tbareö Ungd'icf t)er§ei^enben 5lnbliif barbot 2)ae güKen ber inneren ^ö^Iungen mit gefcbmol jenem (gcbnee i]t aber alö ein $roce^ §u betradnen , welctser ununter^ brocben, wenn gleic^ admälig imb in langen gerieben, t^orgef)t, in benen ber Berg faft fein äu^ereö 3^^n 5öalbung ganj entblößten Bebend auf ber weiten »!r)ocf)ebene t^on Cuito unb ber 9JtangeI wafferreicfjer glüffe fim guß ber €cf)neefette finb beutlic^e Be^ weife ron bem ^erftnfen allee gd'iffigen in ta^ (Srb-Snnere. §lud) überall, wo Berge einftürjen (en los dernimbos] unb wäl)renb ber fo l)äufigen (Srbbeben fic^ «Spalten öffnen, fpru^ belt 2Baffer axi^ ber 3^iefe unb erregt oft furcbtbare lieber^ fd}Wemmungen. Wmx greunb Bouffingault ^at fcben in feinen (5d}riften über t)k (5igentl)ümlidfeiten M ?(cferbaue in ben rulfanifcben §od)ebenen auf t}k Urfac^en be6 (Sontrafteö jwt- fc^en ber Dürre ber Cberfläde unb ber QBafferfülle ber (Srb^ fdidten in geringen liefen aufmerffam gemad)t. Ü}tit biefer grequenj unterirbifder 3Baffer^2lnl)äufung in einer 3^^^^; ^^^«^ ^^^ gel)obene 3:i)ei( ber ^rbrinbe meift mit poröfem, permeablem ©eftein beberft ift, l)ängt ba^ fonberbare ^^änomen ber fleinen, i^on einigen Bergen um Cuito ju 3:aufenben mit fdlammigen 2ßaffern aufgeworfnen gif de 32 jufammen, l^ou tern ic^ t^ieÜeii^t ^uevft tie 9?actnict)t uac^ (Suvopa gehatf)t ^abe, ^^ ^iefeö gifc^c^en : geiüö^nlic^ mx, biötveilen nur §u>ei 3oU lang, i^on otbengniner %axhe, fcbn^av^ piinctirt; f)at bie ganje ©eftaltung C^^n habitus) bev (5ilu? toiben ber 3)?eereöfiifte , ob eö gleich in ben ^äc^en Der §oc^ebene i^on Diitto in ^^ö^en m\ 9000 bi^ 9800 gu^ '^^ lebt. (Se gehört ju berjenigen 5lb^meigimg ber (SiUiuViben, ivelc^e Sacepebe ^4^ime(oben genannt l}at. Die ältefte ^)^id)^ rid)t lunn ^^In^univf biefer ^4^imeloben, bie mir ein anfmerf^ famev unb tviffenfc^aftlid) untervic^tetev 53eübact)tev, 3uan be !^area, niitget£)cilt bat, fteigt bi6 1691 im 33ulfan Smbaburn l)inauf. Die ber Villa de Iharra \\af)en gelber unirben mit tobten gif(^en gefüllt; unb man fc^rieb boöartige gieber, tvelc^e 5U ber 3^1^ au^brac^en, ber faulenben, mit @eftanf bie Ihift i^crpeftenben, ovganifcben 9J?affe §u» 9?ocl^ u>enige 3at)re Dor meiner Slnfunft i^atU 3nibaburu biefelben ©cfelamm-^luebrücbe, reic^ an gifcben, geliefert. 5le^nlicbe (Srfc^einungen fennt man i^om (largnairajo, al^ fein ©ipfel 1698 einftür^te, i>om ^lun- gural)ua unb ^oto)>ari. Die gifcl)e, it>elc^e ber le^tgenannte ^^ulfan au^u>arf, verpefteten t)k !2uft auf ben ^efi^ungen be^ 50krque^ be (Sebalegre, be^ 33ater^ meinet unglürflic^en, tl)euren 9ieifegefäf)rten, ^.arloe 9)Untufar. Der Pimelo- dus Cvclopum — t)a^ ift ber etUHi^ nuH^ifcbe 9^ime, unter bem ic^ auf (Suöier'^ ©e^eiji \)ie fleine Prenadilla befannt gemacbt ()abe — \]t gar nic^t l)äufig in ben ^äd)en ber (^or- billeren, unb unrb boc^ §u t>ielen 3^aufenben au6geu>orfen. Daö gifc^cben, fagt man, fei licf)tfcbeu: U>eil ba, wo man, tvie mn Smbaburu, eine bleibenbe ^ommunication junfcben ben inneren 33ergl)öl}len unb ben ©ebirgöbäc^en vexnmtijet , j. 33. am Desague de Peguchi junfcben Otai^alo unb ©an l^ablo, \^\c 33 ^^imeloben nuv in fe^v bunfleii 9iäd;ten gefifctt iverbeii fonneiu ar nur rt>en{ge (Stiiiiben lang in ber ^äl)e von 3mbaburu unb ^otocacf)i, alö id) au6 ber ^voinnj de los Pastos über t)ie Villa de Ibarra nacl) Duito !am, unb ivußte banuiiö nod> nidtö l^cn einem ^4>f)iinomen, ta^ in Q\\xo)^a lange Unglauben gefunben l)at: u>ie ber gall ber 9)(0teorfteine, mie bie guf-^inbrücfe in getefrf^ic^ten unb t}k (Sriftenj beö ©uacbaro, ber luni mir abgebilbeton Sleatornis caripensis. 3cl) entlegne meinen Tagebüchern abfii^tlic^ auc^ t)a^, tt>a^ icf) burcb eigene $lnfirf)t l)abe u>eber behäftigen no* unbeiv legen fonnen. (Erneuerte ^Veröffentlichung-, einer beju^eifelten ivic^tigen (^rf^einung ift ein ftd^ere^ 93iittel ju ernfter Untere fuc^ung anzuregen, §u unterfdieiben: ob burc^ inilfanifd^e 3^l)ätig? feit am ßommunication jtvifcben inneren mit 3Baffer gefüllten ^ö^lungen unb ben äußeren ^cid^en eröffnet u>irb, ober ob ju ber plöjjlid^en 3^öbtung ber biefen 33ac^en urfprünglid) eige^ neu ^renabillen t)ie ^eimifcbung l)eigen ober fd}U>efelfauren (Sc^lammeö ^eranlaffung gegeben f)ahe, (Sine folc^e Unterfucfcung fann aber nur Don @ert>ic^t fein, tpenn fie jur Sf^it be6 l)ier be^^ fprod)enen 33orfall0 felbft ober unmittelbar nac^ bemfelben ftatt finbet. Unterirbifc^e^ tl)ierifc^eö ?eben ift ja and) unx)ulfanif(^en ^(pengegenben (5uropa'6 nii^t gan^ fremb: \)a, wo fiiefenbe Sßaffer in langgebel)nten ^'öt)kn \i)xm Urfprung traben. ^ine anbere, ebenfalls fel)r merfiin'irbige (Srfd^einung : bie 51 u6 brücke ber 93ioi;a, in fi^ beu>egenben, aik^ uniftür^enben, 21. ■0. Jgiiiinbcltt, Jvcemcö V. 3 34 flciucn ilegcln ] i^evbient l)ier uocl^ eine befonbeve (5nvätv lunig, u>cnn fie aud^ mir t^ei(u>eife mit Ten ^ulfanen jufam- ment)angt» 2Der bevüf)mte, mir in Spanien eng befreundete ^otanifev (^araniüee l)at ivo()l am fvübeften ber 9}ioV)a ober 3}iuva iinb be^ furcl)tbaren, i^er^eevenben örDbebene i^on ^io- bamba am 4 gebniar 1797 gebacbt/^^ giinf 3a()re nait bem gropen ^reigni^ fonnte id^ ben <£cbaupla^ biefer 5Berf)eernngen felbft iinterfiic^en. Xie 9Jtcva, w^M)^ man nicbt mit bem, hn allen ^-l3u(fanen fo l)änfigen, imlfanifd^en :lnjf i^evwed^feln muf, ift eine fi1)UHirjIicl) braune, t^eila>eife graue, erbige ujib jer^ reiblicbe 9JIaffe: in ber fid^ erbfengrope, gelbliche unD tveife, feinporige ^inmengungen finben. 5)(an erfennt barin, bocfe nicbt l)äuftg, Heine Äi^rner unvollfommen au^gebitbeter, fcbträrj* lic^ grüner Ärpftalie lum ^ugit* Sei^tere finb am leid^teften ju fammehi, ivenn man t}k 3)tova fd}(emmt; aud) u^erben babet einige Än;ftall^^rucbftiicfe abgefonbert, \}k enttveber glafiger g e l b f p a 1 1) ober 2- a b r a b o r finb. Xie diarafteriftifdie (Streifung bee le^teren ift nidu beutlid^ ju erfennen. Xa in meinen 3^age^ büc^ern bamal^ \}k naben anftel)enben gelemaffen ale 3^rapp^ ^orpl)vre (alfo alö 3^rad^i)te), beftel}enb aue einer grau? Uc^ grünen, tl)onartigen ©runbmaffe mit inelem glafigen gelbfpatl) unb etir)a^ §ornblenbe, ol)ne allen £luar§, befdniebeu unirben j '^'^ fo fanb \d) mic^ ^t\ ©rfennung ber gelbfpatf)? unb 5lugit?^rud)ftücte, ivelcbe ic^ für ^ornblenbe l)ielt, t>eran(a^t \)k auegetrorfne beiveglicbe ?Otaffe in einem ^erid)t aw \)a^ 9(ationaU3nftitut einen üerH)itterten 5rapp?$orpl)i)r ju nennen. Xie 33eimengung brennbarer (Stoffe fonnte nid^t überfel}en trerben, '^o. nur t)k Snbianer- 3ßeiber \\\ ^eli leo, ol)ne a((en 3^i"^^Ö ei^^^^ anberen 53renn«* material^, mit ber ^OU^^a i^re (Spcifen fod;en fal)en. 3(^ 35 evimieite tamal^ Jtlopvotl) baran, baß iHiuqudiii in feftcn aiifte()enben inilfauiüten (^^elnrcjinivten ter Slui^ergne (Sf}Ior* 5lmmonium ßefimbeii Ijabe. !l)ie 93^ova, mid^e id) une t»en (^uaito juevft imd) Europa gebvad)! ()abe, ift auf einer ebenen, etu^a^ feuchten, 9n(nbeivad)encn, graeveiduni '^{ux iveftlicb i^cn bem (EtäMd^en ^elileo, in 1318 3^cifen «!pbt)e über bemü}ieeve, auegebroc^en, ja um iMelee \)ö^n nod^ uni) auf trciteneni ^oben ftiegen bei bem 511 ten ^iobamba feijelförniige ^üßcl auö Spalten (}er# IHH-, bie ftd^ fortbeivetjten, ^äufer umftür^ten unb adee über- bedten. £iefeö unbeftrittene Zaubern ber ^Okn^a^Äegel, über baö nur @ele9enf)eit gel)abt traben fo viele ^lugenjeugen au6^ anfragen, ift ben tranelatorifd^en 33eu>egungen in horizontaler 9iid)tung analog, Don iDelcben bie (Irbbeben in ßa{abrien unb 9iiobainba [o ine(e 33eifpie{e gegeben f)ahm tf)eilö im 33evfd)ieben nic^t enttinirjelter ^^aumalleen, tijeii^ in bem gegenfeitigen Umtaufcb ober (Sid) ^33erbrängen fef)r »er^ fd}iebenartiger (Sulturftürfe* '^^ sg^{x fef^en bie ©rfc^einungen fid) nneber^olen, aber t)k b^namifd^en Urfac^en folc^er S3e^ tvegungen in einzelnen 3^^eilen ber ^obenfläc^e ftnb noc^ in !l)unfel ■gef)üÜt. Die SJtaffe ber frifc^ au6getr)orfnen Wo\ja njar flüffig, wie un^ einige ber in ^elileo geretteten dingebornen er^ §äf)lten; fte nannten eö „einen fid^ fortwaljenben 33rei, ber balb erl)drtete'\ ^iele (Stücfe ber dJlo\)a färben t)ie ^änbe fcbtvarj» Die ^3Jiova brennt \vk fd)Ied)ter ^orf ober wk So^fuc^en o^ne glamme, giebt aber babei eine fe()r intenftoe 2ßärme» Die erften Unterfuc^ungen ber Wioija i\)urben t)on ^auquelin unb mir, fpäter v>on i^laprotl) gemacht. Die (^em{fd)e 2{nah;fe M Sedieren gab 7mal mef)r §^;brogen'©a6 a(0 fof)(enfaureö ©aöj \)a^n bram bigee £^e{, 9?atron unb mit $(mmontum angefdninrngerte^ '^Baffer» 36 2)eii (temifc^en 2fiia(vfni folgte tie niicvofcopifc^c» ^md) (S'^renberg'^ cjlcinjenbe (SiuDerfungen nniv befonbeve feit tem Sa^rc 1837 bev ^influ^ bee fleinften ^eben^ auf TOfc^ung t)ou (Svbeii imb 33ilLHnKj ber ©ebivgeavteit immei mef)v t)ef^ »orgetreten, imb t^atte bie inilfaiufdien 51fc^en, tvelc^e Suft^ ftröme in gvope gerne fortfiU)ven , ju einem tvicbtigen ©egenftanb organifd^ev Untevfuc^ung geniadit !3)a nun bie Ä(aprot^'fci)e 9J^ineraIienfamnihmg unb mit \t)x Die Don mir gefammelte 9}?in)a i^on ^elileo in ti\^ föniglid^e DJ^inevalicn-C^abinet ju Berlin überging, fo unirbe le^tere 1846 von meinem fibirifc^en 9ieifegefät)rten, ^4>iof, d'^renberg, t)o(lftänbig microfcopifd; untere fuc^t, @ö fanben fid» barin 64 nambaftc organifd)e @efta(ten (14 üefet^ unb u^eic^fc^alige $oh;gaftern, 5 il^eile gic^ten-^oüen unb 45 üefelerbige ^^^i;tolit^arien : meift ©ramineen, u>eld}e tt)o^l tit ^auptmaffe ber Äof)le barbieten unb burd) lange (Spalt* Öffnungen ber iveüenformig ge5al)nten (ipibermiö fid) fenntlic^ machen. S^Jitttö gef)övt bem 9)ie er erleben in, unb bie or^ ganifc^e !ONfc^ung ber Wic\)a betragt mef)r alö bie ^älfte M SSolume» ^ie ^flan^engeivebe finb t)erfof)lt, nic^t v>n=^ rottet, hieben bem fe()r üereinjelten 51ugit unb gelbfpat^ S^igen jtc^ ()ier unb tia furjjeüige S3im^ftein>^^eile. 3)a6 ^anje fdnen tcm microfcopifdben 5lnah;tifer ein „a\i^ i^erbmnnten Q3egeta* bilien unb Sßaffer genüfc^ter (Srbbrei ber Dberpc^e §u fein, njelc^er, nac^bem er in^ 3nnere eingefcblürft geivefen, (burd) »ulfanif^c Gräfte) h)ieber herausgetrieben unirbe. '^ Die beiben 5Iu6brud)6'Drte ber '^h^ja hei ^llt^-Diio- bamba unb bei ^^entpc fmb t)ier geogr. 5D?eilen t>on ein^ anber entfernt, ^enipe aber ift bem nocb t^dtigen 5Sul!an 21ungurabua um ij 5D?eiIen ndt)er als D^iobamba. 3d^ ijaht einen $fan ber Umgegenb t)on ^enipe aufgenommen. 3)ie ftc^ 37 lHMveiJCll^en, fovtfcbreitenten 93(PV^'v^egeI fint> u^eftiicf) i^ou ben Ruinen iH>n ^enipe in einer feuitten ©raöebene aufgeftiegen, UH'lcbe He £ejtnung eineö f)uteifen förmig gefrinumten ©ebirg^^ rücfene auefädt ^ie Deffnuna unrb in 9^orben i^om Cerro de Chumaqui, im (Süben i^om Cerro de Pucara gebilbet: hei\)e auf meinem ^lane ^rapp''^^orp^^)r (3:-racfct)t) genannt, ^uc^ ber a(te erlofcbene 33u(fan t)cn 3mbabuni, füb^ lic^ t^on ber Yilla de Ibarra, über 29 geogr. 50iei(en im Sterben t^on ^^enipe, bat im 3af)re 1844 eine ri?tf)(id) afcfc^ graue TiO\}a au^geu>orfen, von ber mir einige groben ge? fcbicft n>orben ftnb. 9?acb (5bvenberg'6 llnterfucfcung ent^ Rieften biefe 13 ^^olpgaftern unb, ben §e^nten 3;bei( beö ganzen 53ofumö au6macbenbe ^^\?tc[it^arien. 3n einem (Srem* p(ar ber Eunotia amphioxys ivaren no^ hu grünen einge^ trocfneten ßierfc^lduc^e, einzeln t?on @(ü§^i^e gefcbu>ärjt, ju erfennen. '^-^ 2(uct in ber 5{nbe^fette be^ füblicben (S^ili'^, in ber 33veite »on 37^ 1' ^., faft bem ^afen ron ^afcabuanc gegenüber, bietet ber ^ulfan üon SIntucc, irelcben juerft (^buarb ^^öp- pig unb ^ome^fü geotogifcb unterfucbt ^aben unb beffen feurige 5lu6brüc^e unb trirflic^e Sat^aftrome i>em Sept. 1852 nad) ber Eingabe i^on ®i\li^ ber englifcbe DJeifenbe (S. 9i. 3mitb a(ö 5iugenjeuge befcbreibt, bae merbvürbige ^^bänomen t>on ^Baffer- @r gießungen bar/^^ „Tiefer 5Su(fan" , fagt ber geiftreidbe ^öppig, „ift einer 1"»^ benjenigen, in benen bie größeren (Eruptionen mit ber ^rgießung einer OBaffermaffe t?on falter Temperatur enbigen. 3eber ber (^inivo^ner be^ ^bale^, ein^ farf^e ^anbteute, beren 53erid)t ,^u trauen \\t , bezeugen biefe 933affer?2lu^brÜLte. Ter le^te, febr beftige, u\u- rem 3al)r 1820. (5in 3Bafferftrom, tveldn-r auf> einer (Spalte be^ iiegele 38 flü^, l)atte ^eu ^oben tief aufgenffcu unb bie ^ai^abcttou flaftev^ ^oc^ mit iibehie(f}enbem , rotbßelkm (Ecbtamnie beberft. 3d; faiib felbft nod) ac^t 3a^ve fpdter eine tiefe giivc^e, Ht hi^ auf bie .Ipalfte bee ^^ulfane i^on ^ilntuco reichte unb u^eiter oben müct)te vevfcfcüttet fein» 2lm Ärater felbft fte^t man feine (Epurj allein t)a^ am it)n\ ber SÖafferftvom ^eiTorgebvocben fei, bef)au^ten alle 2lntucanei\ Db jene ^niffer^ unb (Ettlamm^lSvßie^ungen golvjen bev Snfiltvation bev (^Hetfd^er finb, ober bmd) 3]er^ binbungen entfte^en, ivelcbe bev milfanifcbe ^eevb mit bem naiven, 1^ geogr. ^3}ieilen langen 5lntiico^(See f)at , mxt) fein fpäterer goifctjer leicl)t entfiteiDen." 1)ic untere Sdnieegren^e liegt nad; müi^ in biefer ^^^reite 6200 gup \)od) , alfo 2470 gu^ untev bem (Mipfelfratev. 3^ übergebe \)(\^ merfnnirbige ©emenge Don ^imeftein, Cbfibian-Äörnein, fiefeIfd>iligon ^^oU;gaftevn unb $flansentf)eilen i^on bem hixcb Wimn untevuut^ ten^^ügel von^^üüo, junn "ooUe !Xageveifen entfernt von bem >}}\\U tan äliavpu (34o 17' (B.^,), Ter felbft nie 53im^ftein aucge^ f^Meen f)at Xieö ^Kinomen erinnert an Hc ifolirte ^|>ofirien ber 5?imeftein^€d)idHen mm ©uapulo, t>om 9iio 9}(avo unb i)on xjpuicbapa, bftlic^ l^on Clueretaro (ilo^moö 5.^0. JV. (S. 367); unb an baö analoge »on SIcangallo im ^Irequipa in ^eru: tk (51)venberg ebenfalls microfcopifd.) jergliebevt ()at."^^ 33on bem 9teuen (^'ontinent auf ben 5Ilten übergef)enb, muffen unr juerft in Europa an \)k 2Öaffer^5lu6brüc^e bee 2letna'^ unb bee ^i^efui^ö erinnern. 1)iefe feltfamen (Srfd^einungen finb mit Diedit fcbon i^or einem 3abrl)unbert (i>on 9}?agliocco, 3?raccini unb ^X^ivagaÜo) tbeile Qlnfammlungen i^on gefd^mol^ jenem (Ed^nee? unb Diegenumffer in inneren ^ö^lungen, t^eile Dulfauifd^en ©etvittem in ben ben ii^ratev umgebenben Suft- fd)id)ten jugefd^rieben ivorben. Xie großen (^pod^en ber Ueber« 39 fcl)U>cmmiuigen umven jiiv ten ^efuv bev J7" X)ecember 1631, für teil Sletiui bei 9'^ ÜJiävj 1755» ^k SBafferniaffe, u^elc^c an tem eben genannten Za^e vom Äegel beö ^efuve berab^ fam, UHU fo gvop, tap, bei 9(oIa, an einigen (Eteüen Die Uebevfdni^emmung 12 gu^ §o§e ()atte. 5lm l8^<^" unb 31*«" 2^ecembev evnenevte fiel} ba^ fuvdubave ^4^f)änümen gegen DJefina unb Cttajano ^in. 2)a ber Ävater in 2Öclfen gef)üllt blieb, fo fann man niclu mit @eUM^t)eit entfcbeiben, n)a^ auö it)m überftromte ober bem entftanbenen ©emittei jiugef)ürte. Xie auegeuHufenen (Seemufc^eln, tilgen unb fleinen gifcbe bleiben fel)r ungewiß» 2tuit 1779 unb 1794 u^erben Sitlamm* fiiome (mit dla)iiili unb ^anb gemifd^te QBaffer), tk lave d'acqua e lave di fango, i^on (Scacdn in feiner (^bronologie ber Eruptionen aufgefül}rt* -' 5lm 5letna brad^en am 9 ^Hurrj 1755 \)k l)ei^en 3Baffer nicbt au6 bem i^rater, fonbern am gu^ bei5 i^egelö au?> Spalten f)eiTor, unb würben ebenfaüö i)on 9Jiecatti bem gefd.)mol5enen (Ecfenee ^ugefd^rieben. ^-a ic^ einen Tlcwat nad} ber großen Eruption be6 ^^efuve i^om 22 £ctober 1822 b en ^nilf an me^rmat^ befud)t t)ahe, fo fann id^ ein merfumrbige^ 33eifpie( i^on ben ^aufd^ungen anfübren, ju UHldnm t)k glüc^tigfeit Der 33eobad>tung 2(nla^ giebt. 5lm 2t) Dctober t)erbreitete fid) in ber Umgegenb beö ^efui^6 tad ©erüdn: ein (Strom ftebenben SBaffer^ ftürje ben 5lfcbcnfegel berab, ^3J(onticeÜi erfannte halt), ta^ eine optifdie ^aufdnnig biefeei irrige ©erücbt »erurfad)t ^abe. £er Dorgeblid^e 6trom UHir eine grofe 9}cenge trocfner SIfcbe, bie au^ einer Äluft in bom oberften %\\\t)e beö Äraterö, nne 3^riebfanb, bert^or^ fd^o^. 9cad> einer \)k gelber l^erobcnben !l)ürre, iveldbe bem von ?orb Ü.^cinto befd)riebenen 5(u^bvud^ be^ ^efuv^ vor^ergc? gangen wax , erregte gegen bae Enbe beffelben bae luilfantfcbe 40 ©euuttev einen irolfenbrucbartigen , aber lange anf)altenben iHegen'^^, bei gefaf)vbringenbe Ueberflutfiiingen beunrfte. 3n bem t^ulfanifc^en Xf^tii ber ßifel ift bie 5:ra^^53i(bung tvo^l nid^t (S c^ l a mm ^ 2( u e b r ü (^ e n jujufcbreiben. ^ie 33imö;' fteine fcbeinen tiocfen auegea^orfen ju fein, unb bie ^auptmaffe bce Xucf fteine ift nad) §. von Xecben ein bur* SlBaffer abgefegtes, fef)r neue? (S'onglomerat» ^9 ^^ad) (S^renberg'^ raft^ lofen iinb f^arffinnigen Unterfuc^ungen ber vulfanifc^en 3^uffe am Jpücbfimmer, im ^ioM'3^i)a(e, am '^acfofenftein hei 53e((, ober am ^aacber (Eee finb iiberaü bort 53imefteine mit ^f)!;^ tolitbarien unb fiefelf($aligen $o(t)gaftern fo innig gemengt, baf an bem nralten gcologifd^en 3iff^»^i"^"^^i^^B^ foUter gefvitteter Drganiemen mit ber vulfanifcben ^f)ätigfeit mo§( faum ju §tiHnfe(n ift. Ter von (S1)renberg eingefü£)rte 9kme ber $i;ro^ biolitf)'^ilbung (vulfanifcber Snfuforien^^uff) brücft eine ^f)atigfeit au^, beren urfad)lid)e 33cr^ä(tniffe nocfc in ^unfe(f)eit ge^iiüt finb, aber burcb biefen Umftanb felbft tie 9?ä^e filnfriger (Sntbedungen verfünbigen» "^ \£)n ^tjaxahtx von ^Sü^waffer^ ^Übungen ift ber ^errfdenbe in biefem ©ebiete; bod^ foden nac^ (5f)renberg'^ microfcopifd^er Unterfud^ung tit in ^ata^ gonien von 2)artvin gefammeüen ß'rbfd)ic6ten auena[)meu>eife „einen vu(fanifd> verarbeiteten 53ieeree^boben" ^' erfennen laffen. 3u ber, bem tveftlicfeen Simerifa gegenüberfte^enben , oft*^ lid^en Äüfte 5lftene überge[)enb, gebcnfen tvir juerft in ber Q^nlfan-Diei^e ber ,§albinfe( £amtfd>atfa ber ^ei^en ^Öaffer^ Slu^briid^e jweier nod) entjimbeter 53ulfane, beö Sln^atfd^a unb Ä(iutfd)etvff.3^ ^bo(pf) (Srman unb ^Noftelö fd)reiben biefe 6d)[ammftr5me ebenfaüe nur bem iväf)renb ber ^ava^ ^rgie^ungen gefd^moljenen (Sife unb mit $lfd^e (Ü^aviÜi) 41 ijcnicngtem (E($nee ^u. 3u tem Xrei^'3nfelrei(i)e %^\m fiiiben ft(t auf ter növMicfcften 3n[el Äiufiu, treftlicb lunn ^^afen (Eimabara, i^ot()'^^uIfane, Me fd^UHujen €(tlamm aue^ fpeien, vif)n(i(i) benen t)on 3;^aman auf bev ^albinfel 5lvfd)eron j abev t)ae u>tc^tißfte, redu eigentlich f)iei1)er ge()övige ^4^f)änomen ift bie ^vtjebung t>e6 großen Äegelbevgeö gufijama auf D^i^^ pon , njelc^er au6 tem burcb eine ^üt'eni>evfenhnu3 eineö gvcHen Sanbftncf)6 in ber ^roinn^ llmi^fiu neugebilbeten großen «See Wt\n Umi ftc^ auf einmal erhoben haben foü, 286 3af)re x>ox unferer 3^^t^'^<^nung. ^^ Leiber bleiben \)k ndf)eren Um^ ftdnbe biefer (Eee^(intfte^ung une ber ^erg-^r^ebung in ^ifto^ rifc^eö Xunfel ge^üüL (SrnftE)afte llnterfuc^ungen ber £ert^ lic^feit, t)on einem njiffenfc^aftlic^en ^^eifenben, njürben felbft in ber Sejtjeit nod) einiget liefet über btefe ßr^ebung \m über t)k be6 Q]ulfanö üon ilaal^-^ auf Sujon t)erbreiten fönnen. Unter ben 48 23ul!anen ber 3nfel3ai>a, "oon benen Ht ^älfte gegemvartig ent^ünbet ift, ^aben ^mi bur^ t^re (Scfclamm^ 5(uebrü^e felbft in biefem 3a6r^unbert ftc^ eine große 53e^ rüf)mtl)eit envorben, ber 3bien unb ber ©elunggung. Xer erfteve J)at am Äraterfee Üa\i\\\} 3bien 7265: im ijftli^^ ften :i^eile35, alö 2)ierapi Sbjen, 8065 guf; ber ©elunggung unrb ju o^ngefä()r 6000 gu^ ^of)e gefrini^t. Xer 3b Jen, iveld^en lOefd^enault be la Üour fcbon 1805 befucbt ()atte, gab am 6 3anuar b\^ 11 gebvuar t)erbeerenbe (Sd^lammftröme O33kteovtvaffer mit ineler auegeivovfoner 2lfite vermengt). ^^ 5(m ©ehtnggung fjcit ber (5d)lammftvüm i^om 8 Dctobcv 1822 allerbing^ nur 5 Stunben gebauert, unb bennod^ fjabm feine i^evmüftungen nacb officieüen ^evicbten gegen 4000 l^orfbe- u^obnevn t(\^ §eben gefoftet. 3- ^cn feuvigen 5iuebrüdHMi m^ 42 bem Ärater wax nic^tö gefe^eii u^orben; akv ^li^e biivcf)^ fveujten baö huifle ©etvolf , treltte^ beu @ipfel um^ab: ficl)ere SInjeigen treffen, wad \6 »ulfantfcbeö ©euntter nenne, !5)ie Mcfeven Zijeik Tee (Bd^lannuee univCon t-urd^ bie l^uft ge^ fd>(eut)evt »cm ©ipfel tee (^eUuujgung bie jenfeitö Xji^^an^ tili, in einer gevablinicjon Üntfernung wni 48000 gu^, alfo mebv a(ö 2 cjeogvaplnfcbe ^33ieilen. (Einige bem ^^nlfan na(}e liegenDe Xi^rfev litten unnugcv, tveil bev i)d^c (EdManim übet fie uH\]fliH], Um in riefen (^lüteinungen ben Urfpvuiig beö äiHifferö nnb bee (Sdiammec jn erflaren, erinnert ^nngbubn mit ine(em (Ediarffinn, tc\^ ta, wo folc^e 5liiebrnd^e evfcUjen, ftd) Jh-aterfeen befinben; nnb Cvih, wo ti^H feMen, man nnr trorfene ober feurige (Stoffe von ben inilfanifd^en siegeln alö unrftid^e ^^amiftrinne, ober alt» nnjnfamment^angen be, cgliil^enbe Sd) (actenmaffen , ober a(e blot^e, nidn ermarmte ^riim merglige (üereinjelte geleblijd'ej f)erabfommen fiebt. Qjon ben 18 j^raterfeen, tveldu^ bic 3nfe( %■\\\^ heü^t, n\u ()alten 7 fi'i^eC^, ()el(ec\ trinfbaree 3Baffer, \m[ fie in ganj anegebrannten ^ndfanen liegen j in 11 anbern ift boe QBoffer mit freier Sd'ivefelfänre ober mit anfgelöfter fd^tvefelfaurer £ali^'^^onerbe gemif*t. 2llle tkk Sßaffer ^aben finen atnuv fpi)ärifd^en Urfprnng itnb \}k Sanrung gefd^iel)t bnrd) inilfa? nifd^e Xämpfe. ^on gofd^nol^enem (Scbnee nnb (Si^\ tk in ben (Sorbilleren, felbft bem ^leqnator naf)e, eine fo and^tige Oiolle fpielen, fann bier feine Diebe fein, ba anf (Sumatra nnb %n\\ tk t)'o(biten @ipfel, ber 3nbrapura nnb ber Semem, nur 11500 nnb 11480 gu^ §o^e erreid)en nnb alfo 3000 gu^ unter ber ©renje liegen, irekte man in biofer 53reite bem etvigen Scbnee ^ujufc^reiben bered}tigt ift. „^ei allen biefen (irfcl^einungen" , fagt 3nngl)nbn n^o^l mit Diedn, „iit fein 43 ^Baffer in tropfbavcm 3^nU"iiiCe ait^ teni ^^eevbe ber ^nilfanc auev]eUHnfen ivovben; ber Ävatei ijat mir Xänipfe unb 5l[ci^e geliefert: u>äf)rent ba^ fü'iffige ^Baffer, tveld^ee ba^ umliecjenbc flvute Sanb überftrömte, erft bimt bie ^^evbicf^tmuj ber kämpfe in ben fvilteren Suftfdidnon gcbilbot tvirb \m\} ftd) §u bem ge^ fetlt, u^edfe^ bie £raterfeen ()orgebeiu Xie (Ed)(ammftri)me M ©elungguuc], irelite finroM ütarfecfige, feiten poröfe ober fc^lacfige ^^'löcto, a(e iiucb trac(n;tifd}e gcletriimnier von 4 bi^ 7 gu^ Xurcf^neffer mit fid) fiif)ren, tjoben bmd^ ibren 5{bfa^ eine ©eftaltung ber ^ oben ftäd^e i^eranlafu, n>e(d^e in bobem (^"^xatc tk 5liifnierffam!eit bce> ^^^braulifere unb be^ (S^eogncften auf ficb §u ^kt)m »evbienr. " ^ie^ ^4-^bänLMnen, fe^r genau be^ fdnieben unb burcb eine 3t'i<^nuni3 erläutert, ift 1822 am (^ulunggung burd) einen (SdUanimftrom bennrft, ber i^on einem ^IMiIfan au^ 3590 guß itrarerl)of)e berabftürjte. Xie entftanbenen ^rümmerf)iigel finb feineetrege felbft i>ulfanifd)ett Urfvrungö ober burd} unterirbifcbe Zi)äf tigfeit beri^orgebradn, \m bie sat)I(ofen geöffneten ober unge*^ öffneten fleinen conif^^en §üge(, i^elc^e fo tjiele ^ulfane um^* geben unb nur ju aügemein 5lu6brucb^£egel genannt u^erben. 5(uf ber ganjcn 3nfel 3ai\i felbft finbet man nur et\m^ ana^ logeö am ^nilfan ©unung @untur, ber ifolirte .^ügel von 20—30 gu^ ^öbe unb ftad>4}emifpf)ärifd^er gorm , a\i^ (Steim trümmern unD lammftröme ber ^Milfane Äelut unb 3;angfuban laffen ftd^tbare Spuren il)rer ^nn^eerung, aber feine conifd)e §üge(. 5lu§erbalb ber 3nfel '^ava ift tvof»l nirgenbö bae von Sungbubn befdn-iebene ^^bänomell un'ererl)olt. '?fla^i} einer mäßigen (Ed)ät^ung fteigt am dulunggung bie 3abl ber gereibten §uge(, von 40 gub^ ^öbe unb 200 guii 44 uütileveu -5)uvc^meffer^ an t)n ®nmbflacl:e, tveuigftenö auf 15000. 3)er größere Xt)ni t)at)üu, etwa |, ift gereif)!, faft einerlei DfJicbtuiuj auf einer Sänge von 24000 guß bewaf)rent), 1 1 'I)iefe Sänge ift aber faum -3 ber ßrftrecfung »on 3g- geogr» ^Dceilen, u>elc^e bie 9ieiJ)en aue älteren Stuöbrücben, reict^lic^ mit ^i^egetation bebectt, erreid^ten. 2)ie (Srflärung, tvelc^e ge*' bilbete 3aüanefen ale ^tugenjeugen t^on tiefer 2Ineinanberrei*= l)ung fo einförmiger conifd^er ,!piige(geftaltungen geben, ift n)o^l nic^t gan§ befriebigenb. 6ie beüjaupten, baf, tvie auf einer (Sbene »on nur 2^ D^eigung in gliiffen trüben ^[Bafferö ftc^ ein f)orisonta(er Diiebcrfc^Iag ba bilbet, u>o bie ©efc^unnbigfeit ber «Strömung biefelbe bleibt 3 fo burc^ eine (Stauung bei ^inberniffen unb burrf) eine plö^lic^e 5lbna()me ber früheren ®e^ fct)n)inbigfei"t groj3e 33lö(fe (geletrümmer) nieberfaüen müßten, bie ben Äern jener f)emifp^ärifcben ober glocfenartigen «Ipügel (St ein berge) bilben. !l)ie Diegelmäßigfcit if)rer ©eftalt ererbe burd) bie jugleid) ober fpäter nieberfaüenbe (Srbe, ir)e{cf)e auf allen Seiten abrollt, beftimmt. 9]ieberf(^läge aui> bem ©diammftrome unnen alfo t)k 33eranlaffung ber ganzen (Siv fcbeinung. 3d) »nii) bemerfen, ta^ u> ellenartige ^ünen^ xnt)m, bietveilen burd) Oueertl)äler in runblidje «l^ügel getl)eilt, \vk fie gordl)ammer im 9K>rben i>on ©uro^a fo vortrefflii^ befc^rieben ^at unb \m ic^ fie in ber jel^t mafferlofen cafpi> fcf)en Senfung jttjifden Sarepta unb 5(ftrac^an gefel)en, nic^tö mit ber ^ier befc^riebenen ^rfcbeimmg gemein f)abenj me^r er*^ innert fie burc^ t)a^ 51bfe^en ber fortgefc^le^pten 3:rüuuner an ben bicfen roil)en Scblammftrom M ^Bergfturje^ (^erg* fcbli^'en) hd 2öäggi^ am D^igi, entftanben am 15 3uli 1795, ober an bie ^rümmerflut^ vom 16 3uni 1818 aue bem 'i^agne'3;l)al in ber Sdweij. 45 3}(ei!u>üibii]e (Scl)Uinim? '2luejvürfe, unc kf)aiipter mxt, mit unvfUd^en gvagmenten i>on «Sdiirefelfiee gemengt, geben aud) tic fleinen ^ulfane bev 3nfeln Diamri unb (^^ebuba (Iel3> teier in lat. 18"o2'j an bev ^lifte i^on 5hvacan, im öftlid)en 3:£)eile be6 bengalifiten 9)ceevbufenCv ^^ !l:er (gctiamm, n?eU d^en bie geologifdie (^efeüfcbaft von (5alcutta an (S1)renbevg 1846 juv llnterfudning fanbte, ^atte bie (^onfiftenj eineö filbev^ gvaiien, fetten plaftifc^en 3:bonee^ unb enthielt ^^oh;tf)afamien, ^[)i;tolit^avien iinb vovf)eiifd)enb (\vie in ben patagonifc^en ?ittcval'®ebirgelagevn) falffdalige 9Ji eevtv>affer'£vganiömen: alfo u>ieber anbeutenb einen ^e\Ul}x ^ivifden vulfanifcber Zi)ä' tigfeii unb einft lebenben ©ebilben bev govaminiferen» ^o €0 ju>eifel£)aft unb unaufgeHart, alö lange tk verfcbie^ benen Urfad)en bev fogenannten vulfanifd^en SBaffer^-^rgie^ fungeit geu>efen ftnb, eben fo problematifd) ift aucb geblieben bie (Sriftenj von n?irflid)en gl a mm en- (5 rfc^ einungen wäf)^ renb ber 5(u^brüd^e: fei ee au^ ben @ipfel^i?ratern; ober au^ spalten am 5Ibbang ber 5Sulfane, ober au^ fleinen 5lu6' iourf^'Äegeln. 3n bcm allgemeinen D^aturgemalbe ^' i)ahe idb, tva^ man hei (Scblarfen- unb ^apiüi^^ueu^ürfen al§> glammen bef(^reibt, une ben ^^icbtglan^ rotier ®lutl)n)olfen, nicfct brennenbem 3Bafferftoff^®a0 ^ugefc^riebenj fonbern alö ^i(i)U S^eflere gebeutet, bie tl)eilö von ^odgefc^leuberten gefc6mol5enen 9}caffen au^djn, ÜjeiU and) 3Öieberf^eine ftnb, von benen au6 ber 3^iefe auffteigenDc 2)ämpfe erleuchtet n^erben. 2)iefe^ i^äugnen tvirflii^er glammen gnmbete ftd^ auf He 9JJeinungen vielerfal)rener unb fc^arfftcfctiger S3eobacbter: von ©pallan^ani, 9}?onticeUi, be la S3ec^e, !Dana^' unb Roulett (Bcxope. (Belagen negativen (Srfc^einungen fte^en aber tvic^tige 3^iJ9"iff^ entgegen : bicvon^illa, in einer eignen, un(^tigen5(bl)anblung aufgefteüt;-'^ 46 Doii Scopolb von ^nd), v^iuup^n) Tni'\j, 5(lnit, ^lie be 53eaU' moiit am 5letna; ^on) (Et. ^^incent au Dem 33ulfan ber 3nfe( 33ouvbon, ^^oftel^ am Halfan 5{u\itfif)a-^^ auf ber »^aUnufel ÄanUfdiatfa. diu gvcßc^ ^M>t i\t über biefe (gtreitpuufte erft, tine icb f(i)on früf)ev^^ augebeutet f)abe, buvcfc 53uufeu'ö t>or- trejflic^e Slbbaubluiuj „von tew ^roceffeu ber »ulfautfd^eu C^Hv fteiuebilbuug in S^Iaub" i^erbvoitet u>ovbeu. T)iefer fcbavfftuuige (Sf)emifer fiubet fu tn\ !rämpfeu, u>elrf)e beu focfceub f)ei^en (Sd^lammbobeu buv*unH)leu, uebeu ^Ectivefel-S^afferftoff auc^ äBaffevftoff , ja ihmi letzterem in ber (Solfatava in^u 9?e\)fjalib() bie 25 $rocent. „9}(au fte^t auö biefen ®ae^5(uah)feu", felU ber grope ^f)emifer Ijiuju,''^ „u>ie u>euig mau ®ruub l)attc !l)aDi;'^ ältere Halfan '3:t}eorie wegen totaler 5lbu>efen^eit brenn- barer @afe in \}en (Srf)a(atiouen ber 33ulfane ju läugnen. !l)er eiufact}fte ^erfud) jeigt, baf, wo (Ed)U>efe( mit erbi^tem ^^i)roren^©efteiu (5. 53. 33afa(t ober pl;vorenreicf)en 3^ra^i;ten) jufammentrifft, aüe 33ebiugungeu jur 53i(bung jener (So(fataren^ ©afe erfüllt finb. (S^ tritt eine partielle 3^i^^&ii^^Ö ^^^ ^» bem ©eftein entbalteuen ©ifen-Dr^bö ein, inbem ber (Ed^n^efel fiel) in beffen 53eftaubt£)eile t(}eilt. ^er (Sauerftoff beö £'n;be6 bleibt alö (Ec^u>efel^6ifen im @eftein jurücf. leitet man barauf SÖafferbämpfe tu ber auge()enbcu ©lü^^i^e über \)ie auf bie angegebene 2Öeife mit (Stoefelbampf bel)anbelte ©ebirgeart, fo enttDeic^t unter 53i(buug von (^-ifen-Dri^bul^Dr^b eine reic^^ tiefte 93ienge (Sdnrefel^2l>afferftcff. Ueberfteigt aber bie Xmi^^ peratur auc^ nur um tvenigeö bie ange^eube ©lüljljit^e, fo jer^ faßt ein Zijdi biefee 8cbu>efel^333afferftoff6 in feine (Elemente, unb man fiubet neben bem (Scbu>efel^ 933 äff erft off eine erl)eblicl)e ?0?enge freien SBafferftoffö nebft 6c^u>efelbampf. X>ie (^rfc^einungen, n>elc^e aller (Solfa^ 47 t a V c 11 ' 3^ lui t i ij f e i t ^iini ^h-iinbe liefen , fiiiD nad) Hefen ^Bev^ [uc^oi leicbt i^erftänMicb , ^a faft alle milfanifd^en (Svuptioiicn i^on (Ed3t\)efel; (Sublimationen begleitet finb. 2Bo nun foldie (Sdnvefeliiiaffeu Den g(üf)enben ^^i)roren - ©eftein en in Tanipf^ geftalt begegnen, entftel)t bic !It)atigfeit, ber bie fdnveflige (Bämc if)ren Uvfpnnuj mnbanftj finft bavaiif eine fold)e i^ul^ fanifc^e 3^[)vätigfeit ju nieberen ^Temperaturen l)erab, fc tritt aüe0 in eine neue ^f)afe. 3^te erzeugten (Sc^trefef ^-^erbin^ bungen bee ^ifene beginnen \f)\e SKirfung auf ben StBaffer^ bampf, unb alö Diefultat biefer 3ßedfehinrfung entfte[)en (gd)n.H7'el''25?afferftoff unb beffen 3^i-*'^f3ungc>'^vobucte, freier Söafferftojf unb (Sd,nr)efe(bampf. (So fiet)t man hexte ^roceffe ftcfc in einanber t^erlaufen unb fid) an nai)en £rten be? gegnen/' ^ier ift ber Vorgang in ben (Solfataren gefcbilbert^ aber hei UMrflic^en, Iai)a^^er5)orbringenben ^ulfan - (Eruptionen ijat tnxd) 33erfud)e (@a0*5(nah)fen) no($ feine öntandelung i^on freiem S[BafferftoJT conftatirt trerben föunen. ^ie blaulid^en beu>eglid)en ^id)ter, iveldie ic^ in 2300 gu^ 3^iefe im ent^ün^ beten U^eftlid^en i^rater bee ^ic^inc^a erblicfte, al^ iä^ am 26 SJtai 1802 allein mit bem Snbianer gelipe ^Iba^ an ben jäf)en dia\\\) bee 33ulfan^ gelangte, l)ahe iä) glei(^ bamal^ nid^t für §i)brogen, fonbern für glämmc^en brennenben €(^tve? feI6 gehalten* Sie finb, wie man mir bur(^ 53riefe melbete, in ben ndc^ften 3al)ren nac^ meiner 5Ibreife aut^ Ouito lunt mehreren (5imrol)nern, u^elc^e biefelbe (Steinplatte (14946 gu^ über bem 9)^eereefpiegel) auö bloßer 9]eugierbe befud^ten, ebenfalls gefeint u>orben» ^uc^ ber fel)r grünblic^ pf)V;ftfalifc^ unb geo»* logifd^ unterrichtete Dicifcnbe, §err (Sebaftian 3Biffe, tvelc^er fül)u im 5(nfang 5luguftii 1845 mehrere 9MdUe in bem £rater von 48 ^ic^inc^a jubvac^te, fagt auöbviicf lic^ : „nnc^ meiner ^-BcrmU' t^iing brechen bi^treilm bie !Däm))fe bcr tf)äti9eu giimaroUu fo et^i^t an^, tag abgefegte (Ec^u^efel^Är^ftaüo fic^ n)iv!lic() entjünben." ^'' 5lm fd^iDierigften finb bie glammcii §u crfldren, bie man Ui ßrfd^einung neuer 3nfeln auö bem 9)ieere tviü f)aben ouffteigen fe^n, e^e noc^ ber gehobene imlfanifc^o 3)kere^-' boben ber Dberflacbe na^e wax. 5t u m e r k u n 9 e n. ' (@. 24.) ^^ercjl. meine ^^(n fiepten ber Statur 3'' ^2Iu^9. Q3b. II. @. 273 unb bie (5teUe im ^lerte oben @. 39—40. eold) eine (5rfcf)einnn9 ivie ber tvolfenbrucbartige 5>iecien (@. 40 S- 1—2) d)arafterifirt u^ft unter allen (Srbfrrid)en tiV^ (Jnbe einer (Eruption. 3)a tväl)renb berfelben ber ^^Ifcbenfeget cienHM)nlict) in 5Bolfen gebiillt ifl unb ba in feiner 0(a{)e bie electrifcten fJiegengüfTe am ftarfften finb, fo ftebt man @d)lammfrr öme, \>u au6 meteorolo9ifd)en Urfad}en entfteben, von allen (Seiten berabjTie^en. ^ (@. 24.) @eneca, Quaest. Nat. lib. 11 cap. 30: »Aetna aliquando multo igne abundavit: ingentem vim arenae urenlis etludit. Involutus est dies pulvere populosque subita nox terruit. lUo tempore ajunt plurima fuisse tonilrua etfiilmina, quae con- cursu aridorum corporum facta sunt, non nubium. — Aliquando Cambyses ad Ammonem misit exercitum: quem arena, Austro mota et more nivis incidens, texit, deinde obruit. Tunc quoque verisimile est luisse tonitrua fulminaque attritu arenae sese aflri- cantis.« X>ic^ ffnb 9}?einun9en bee 3(fctepiobotu^, in benen He ^Sirfungen ber Oieibunge:(5lectricita"t beutli*i1 aui^gebriicft finb. « (@. 25.) ^:i5er9l. .^Oi^moi^ 33b. IV. @. 535. * (@. 25.) Or. n. 0. @. 450; m o 1 1) über ben )Bein\> (B. XLI. (2i)ell, Principles of Geology 1853 p. 385 — 396; 9(aum ann, Ser)rbnc^ ber ©eognofie 3?b. I. 1858 @. 136.) ' (8. 25.) Äo^mo^ 93b. IV. @. 280. " (@. 26.) Comptes rendus des seances de l'Acade- mie des Sciences T. IV. 1837 p. 651—654 unb 747—749; .^o<^mO'^ 5i^b. IV. @. 601. ^ (@. 26.) Dr. (J^anca lä^t ben (Solumbu^ blo^ fagen: Llega- mos a la isla hacia la parte de una gran monlafia que pare- cia que queria subir ai cielo, en medio de la cual montafia estaba un pico mas alto que toda la otra montaha, dcl cual se 50 verlian ä diversas partes muchas aguas. Mas a cerca vidose lo cierlo, y era la mas hermosa cosa del mundo de vor de cuan alto se despehaba e de tan poco logar nacia tan gran golpe de agua. 9(rtuarretc, Coleccion de los Viages yDescubri- mientos de los Espaholes T. I. p. 201. « (@. 26.) .flOömo^ «b. IV. @. 336 — 338. •' (@. 27.) ür. a. a @. 543. '° (@. 27.) Der lebcnbiae ^euge bcr ^onquifta, ©onjalo '^ex- nanbej be öwiebo, bejTen gropci^ 2ßcrf ber Historia general y natural de las Indias mx enbiid) lud) brei 3ahr()imbcrten, burc^ ben riibmlidien (Eifer ber fprtnifd}en 2(fabenne, oollfranbig \)or «ni3 feben, l)at aüerbing^ (libro XLI cap. 3, Tomo JV. gjiabrib 1855 p. 26—32) eine untrtrtnblid)c (gc^i(berimg ber großen SSBaiTerflutl) geöebeu, ivc(rf)e in ber ^lac^t uottt 10 junt 11 (gept. 1541 bie 6tabt ©urttemala jerftcrte; fic venveilt aber iiie()r bei perfönlicl)en unb örtU^en (äcenen, ai^ ta^ fte ben Urfprung be^ fct)recflirf}en ^|M)ä: nomcn? (lormenta de agua, tormenta, huracan, tempestad ge^ naitnt) genau ernennen lie^e. — 2)a ei^ noc^ ganj an unmitrel^ baren 5)?eiTungen ber eungen @d)neel)ö{}e in Central --2imerifa fel)tt unb bic beiben 93ulfane (de Agua unb de Fuego) md) ^^oggen^ borjf»^ 23ered)nung ber vom (^ap. 5Bafil .^>ü genommenen .^öl)en: winfel fid) 2050 >loifen iiber l)(i6 ?[)ieer erleben, md) bie ©tabt ©uatemala nur 4° fitbüdjer ali bie großen '^ulfane »on ^Oierico liegt; fo i|> bier su erinnern, baf narf) meinen llnterfucbungen (Asic centrale T. JII. p. 268—279) unter bem ^parallel »on 19° bie mittlere ©renje be^ etingen @d)neeö aUerbing^ in 2313 ^oifen Spühc liegt, ba^ aber fporabifc^ ©c^nee hi6 1200 2;oifen fällt. Unter bem 2(equator, in ben üulfanifc^en (lorbilleren von duito, wo bie Syobe bee eivigen (Sdjnee^ 2475 Xoifen ift, fällt fporabifd) (Bd)me nur hvS 1875 ^oifen. ^ie6 finb 9}?ittel5al)len »on vielen meiner ?l?ieiTnngen, unb beobalb mu^ ben Oxefultaten bie Eingabe von einzelnen 2:oifen verbleiben. "(@. 27.)' 2)er 23ulfan von ^olima, ein abgeflumpfter ^egel, ijl fc^ön abgebilbet in Qllbert 35erg'^ Physiognomy of tropical Vegetation on the Rio Magdalena and the An des of New Granada 1854 Tab. III. (Er fd)eint mir ber l)ßcbfte 33erg in ber nörbli(l)en .^pemifvl)fl're ju fein; nad) meiner trigcnometrifcben 9)ie|Tnng \^ä 3bague l)at berfelbe 17010 ^^ar. ^u^ 51 (oioemc^ 33b. IV. e. 292 m\i) 527). 2)em Zoiima fcmmcn am nrtctrtcn bie mcricanifcf}cn ©ipfcl ^opocateperl (nad) mir 16632 5.) iinb Drijaba (md) ^errer 16776 5.). ^tac^ bcr genauen Olrbeit be^ Qifironomen 3w^iW'^ 6cbmibt jii Olmii^, ivelc^e einer vortrefflichen 3(bf)anMnnö von ^arl y;»eller (^^etermann, geogr. ?))iittf)ei- lungen 1857 ©. 372—374) angebangt ift, ergiebt bas ?>?iittel au^^ ö 9)ie(Tungen für ben ^^opocatepeti 2775 ^oifen ober 16650 ^uf; (:Di|fcren5 von meiner friil)eflen 5?ieiTung 4 »toifen); für ben 23ulfan von Orijaba, ben i>err geller nod) ()at raud^en fe(}n, 2767 ^oifen ober 16602 %i\^: alfo 30 unb 50 <^u(5 2)ifcrenj von ^errer'e unb meiner trigonometrifc^en 5??eiTung au6 großer Entfernung, — ©o ifc ber pufranb ber J;>pvfometrie im tropifcben Qlmerifa geblieben feit mel)r ale einem l)alben 3fll)J^l)»»t't'i't, \cit meinen unb ^^vrcv'e 2trbeiten ! '^ (iS. 28.) llclation de Teruplion boueuse du Vol- can de Ruiz par le Colonel Joaquin Acosta in ben Comptes rendus de l'Acad. des Sc. T. XXII. 18i6 p. 709: »Toute la population de la vallee de Lagunilla perit. D'enormes blocs de glace elaient descendus de la Cordillere en teile abondancc qa'ils n'etaient pas encore entierement fondus malgre la teniperature elevee de 26'' ä 28° de ces iieux. Celle masse de glace venait d'une hauteur de plus de 4800 nielres, car lelle doit elre la limile inferieure des neiges perpetuelles sous celte lalitude. C'esl la premiere fois de memoire d'hommes que les habilans des bords embrases de la Madeleine avaient vu de pres de l'eau solidifiec par le froid. Ce fut un speclacle surprenanl de voir les eaux liedes de la Madeleine charrier de la glace« '3 (@, 29.) 23ouguer, Figure de la Terre 1749 p. LXVIII bie LXXIIi, aud) in ben Memo i res de l'Acad. d es Sciences Annee 1744 p. 37 unb 269— 272; la ^onbamine, Journal du Voyage a l'£qualeur 1731 p. 13*5 — 139. '' (8. 29.) ^X^ergl. meine .kleineren (Schriften 53b. I. @. 460.. 461 unb 463; nne bie von mir im 5(tla^ (^0. IV, V unb VII) entjvorfnen pbvfiognomifd^en 5Inft*ten. •^ (@. 29.) «Par le melange de la pluie et des cendres vol- caniques il se forme dans l'air les especes de pisolites a couches concentriques que j'ai trouvees sur le plateau d'ilambalo parmi los anciennes ejeclions du Carguairazo, analogues ä ce que les 52 habilans de Quito appelleut naivement yrelons de terre et que MüDticelli et Covelli (Storia del Vesuvio degü anni 1821 — 1823 p. 94 — 98) ont decrit avec beaucoup de sagacite. La ville d'Hambato, depuis la Cataslrophe du 19 Juillet 1698jusqu'ä Celle de Riobamba du 4 Fevrier 1797, a ete detruite 8 fois et toujours reconstruite dans le mßme sile.« J^umbolbt in ben Aunales de Chimie et de Physique T. XXVII. 1824 p. 123. *M5. 29.) üüeber £>üiebo (Hisl.de laslndias Parle III. lib. 8 cap. 20), norf) ©arcilafo, nod) (^ieja ^z £con, bcr fd}on im 13'"' 3al)r (alfo 1531) nad) 3(merifa fam, nod) bcr nuTfiviirbige 5Brief, !veld)en ^^eDro beOIluarabo fclbft ben 15 3anuar 1535 an feinen .^aifer über tiit (Srpebition nad) O.uito fd^rieb unb von jveld}em ber öortrejfiic^e \pre6cot eine Oibfdjrift bat benu^en fintnen; nennen einen beftimmten ^X^nlfan. *' ce. 30.) .^Oömoö -i^b. IV. v5. 350. '* (©. 30.) ^BüUöuev, Figur c de la Terre p. LXVIII unbLXXI; berfelbe in ben Meni. de lAcad. des Sc. 1744 p. 37 unb 270. Diefte liefen öt'bliebenev, \)\\x&) j^inbernijTe aufgebaltner tinninnerjilvje I)abe ic^ felbil ant C^oropari im bem Soivenberge (^])uma:llrcu) gefunben (.lloömo^^ 3>b. IV. (5. 363). "^ (@. 32.) jgumbolbt, Uecueil d'Observations de Zoologie et d 'Anatomie comparee Vol. 1. (1811): Memoire sur une nouvelle espece de Pimelode, jetee par les Volcans de Quito, p. 21 — 25, Planche VII; Vol. U. (1833): Memoire sur les Poissons fluviatiles de l'Amerique equinoxiale p. 148 — 151. Dr. .S\arften, in feiner interefanten ^2IbI)anblung über W geogno: ftifc^en ^:BerI)ältniffe ^:)U'u--@ranaba'ö 1856 @. 92, fiebt aU Urfad? ber fogenanntcn §ifd): 3(n^jiiuirfe bee 3tttbabnrn W lieber; fd)tvemmun9 bee naben Seee an, iveld^e bnrd) eine üom 'I^ulfan in ben v5ee b^rabftürjenbe ^elemaiJe veranlaßt iDurbe. .®ie bem @ee eigenen ^reiiabillen blieben faulenb liegen, a(^ t^u SBaiJer fid? jurüdgejogen batten. 2° (@. 32.) Qllfo 2800 ^u^ bi^ber alö nad) einer 52(rbeit, ^it ber fd)arffinnige ^\)\)\\Ux «nb ©eologe Oiantonb für micb unter; nommen batte, über \}ouiToic aufnaljm «nb ;^eid)nete, mitgettjeitt. 9tad) ^aüanille^^ tvaren bxt 3 großen Srbftö^e, jveld)e \>k ^roinnj ver{)eerten, am 4 ^ebr. 7-f- nnb 10 U^r ?)}iorgeni^, lüie an bem^ felben ^age nad} großem unterirbifc^em ©era'nfd) (ruido) um 4 Ubr ^carf^mittagö. Sen ganzen ^ebrnar iinb ?ri?arj gab ei^ i&)\m&}^ (5rfd)iittcrungen, bi^^ am 5^"' 2(pril um 2\ in)r 9}iorgen'^ bie Grbe ivieber furd^bar erbebte. 9?ac^ vielen 9cad)rid)ten, n)eld)e \&) auf bem 5öege von ber Villa de Ibarra m&) OJiobamba unb ^elileo forgfältig von 3Iugen^ unb Oljrenjeugen (von 5«nwi^i^ ^i'^ 3wti 1802) eingefammelt unb in meine »üof)lerl)aUnen Oieifer^agebüdjer einge^ tragen babe, ifi; ber oben genannte berü()mte ruido am 4 5^1'^«^^'^ 1797 gar nid)t im @i^e ber jgauptjerftorung felbil, im 2ltten Oiiobamba, aud? nirf)t in Slactacunga ober .^ambato, fonbern nur nörblidn'r in ben @td'bten O-Uito unb Villa de Ibarra ver- nommen ivorben: unb i^ivar 15 bii? 20 9}iinuten nad) bem großen (5rb|T:op, ivelc^er in ben beiben le^tgenannten Otäbten von gar feinem ©etofe (ruido ober bramido) begleitet ivar. 2)iefer ivirf)tige Umflanb fd)eint meine alte 33el)auptung 5u befra'ftigen, ba^ \!(k6 ganje .^odjlanb um Üuito gleic^fam (x\^ ein einziger vul-- fanifd)er ^eerb 5u betrachten ifl, beiJen einzelne Oeffnungen mx mit eigenen 9camen (^id)in*a, (Jotopari, ^ungurabua . . . .) ju bejeidmen gett?ol)nf ftnb. 54 ^2 ((2. 34.) 3n einem ^vufe an t>en lerii Innren irnalJ)tifcben €t)emifer ^iaprotl) com Sept. 1806. @. bejTen 93eitrfl9e jur dKtiiifd^en ^enntnip Der ?))iineral = ^ürper 5Bb. IV. ©. 293, 5u veröleicf^en mit S!)r en berg'ö 9?iifrügeoloöi^ 1854 (£. 313, 341 unb 346. '' ((B. 35.) .Koemoö 5öb. IV. ®. 220 — 223. 2* (@. 37.) Sßeric^t Über bie ^i^erl^anblungen ber '2lfab. ber ^ii\, 5u 33erlin m^ bem 3. 1846 @. 190. ^^ (@. 37.) @iUi§, Astronomical Expedition to Ihe Southern Hemisphere(üöaf()in9ton) 18o5p. 4unbl3; ^opptö/ Oieife in ^I)ile unb ^cxu 23b. 1. (1836) @. 427; 2)omepfo in ben Annales des Mines, 4*""^ Serie T. XIV. 1848 p. 187 (,^O0= moö Q3b. IV. (B. öö2). '« (@. 38.) e^renberg, s)}?ifroöeclo9ie @. 302 — 306; 9)?eiKn/ Oieife um bie €rbe ^I). J. ®. 339. 3)ie ^^reiten ber 53ulfane von 52(ntnco unb O^tappu finb bem Serfe üon @iüi$ (Vol. I. p. 13) entlel)nt, ah'r bk von bem amcrifanifc^en 2(|lrünomen im S:ert öegebenen 23reiren uu'idjen fctjx üüu benen ber anöe^dncjten .harten üon ^^.UiJit^ unb iJUIan (Campbell ab. Otad? biefen liegt ber isulfan ?))iappu in lai. 33° 46', alfo einen halben @rab norblicber. •' (@. 39.) @. bie uortrefflicf^e @d?rift üon 9i o t ^ : ber 33efup unb feine Umgebung 1857 @. XXXlll, 9, 13—15, 70 unb 164. 5ur Erinnerung m ben '2(uebrud) be»3 23efuüy am 17 :^ecember 1631 ließ ber 2]icefünig ^onfeca \) ?>un^iga, ®raf ycn ?0?onterep, eine 3nfd)rift in ^ortici aufitellen, in ber tk Qöorte uorfommen: jam, jam erumpit, mixtum igne lacum evomit. ^ergl. ^2(ntonio ^])ar: rino, Tcatro de' Vicere del regno di Napoli 1692 T. 11. p. 227. Qlud) ber ielanbifd^e 23ulfau £) er a"fa, beiJen eftlid^e .^uppe ^\napprfeüöiijfuü I)eißt, i\t iucgen feiner 2ßaiTer-^3Iuebrud)e befannt: bie aber nad? eartoriuö üon 2Dalterel)aufen (pl)pfifd)--get)gr. Sfiye Dou 3öUnb 1847 ©. 108) nur bem plö^Uitcn ©cbmel^en Don (ii6 unb ©c^nee ju^ufc^reiben finb. ^* (B. 40.) @. meine Qlbl^anblung über ben ^au nnb bie SSirfungdart ber ^^uUanc in üerfd)iebenen (5rbftrid)en (3htfid)ten ber Statur 1849 23b. II. @. 273), aue oben @. 24 unb baju bie 2inm. 1 @. 49. '" (e. 40.) ^o6mo^ 23b. IV. @. 280. '^^ (S. 40). (2f)renberg in bem ^eridit über bie 23 er-- ob !)anbL t)er >ätab. Der '^iiü ju 33er liu auo bem ^uljxc lb44 ®. 324 — 344, '1845 8. 133 — 139 unb 150 — 158, 1846 8. 133 hU 158. 2' (@. 40.) €()renberg a. a. O. 1844 ®. i45. ^^ (@. 40.) Sütfe, Voyage autour du Monde T. Hl. p. 67 unD 79—82; ^o^moö '^Sb. IV. @. 387—389; 2(bolf ß r-- m an, Oieire um bie (Erbe '^Bb. III. @. 371, 377 unb 539. ^^ ((5- 41.) .^laprotl) unb @tani'^lae 3wli^» in meiner As ie cen- trale T. II. p. 343; Leopold de ßuch,IlesCanariesp. 442. 3^ (@. 41.) ^\0'5moi^ 3^.b. IV. @. 287 unb 522. ^^ (3). 41.) 3ct? erinnere, ba^ c6 brei 33ulfane mit ^?cameu ?(}?eriUH (in bejTen l)interem >ll)eile man biU-' malaDifc^e 2Bort api ^euer uermut()en follre) ^id^t, beren einer auf (Sumatra (8980 ^^ar. gu^) unD 5iuei auf 3rtva liegen: ber ?0?erapi bei :Dfch053pafarta (8640 guf) unD am eftlicbften Cnbe ber 5nfel ber 9])ierapi:3bien, ein fraterlofer t)ocf)jler ©ipfel (8065 ^up) be*^ großen ^X^ulhn^ 3bjen; 3un9lMiI)n, 3«v« 5ibtl). I. @. 69. (3m ^^^rofil II tfl 9]ieravi--3bien ju 8500 §u^ angegeben, .^oi^mo!^ 23b. IV. (5.559.) 2)ie (Scf}lamm--^^ultane von 3^^^^^ unter ivedten ber von ^\u runivababi, nafje bei ben iob-- unb bromI)aItigen CJBaiJern von ^\uiini, burc^ bie von (5I)renberg aufgefunbenen ^^olpgaflern unb ^l}i)toUtl)arien berül}mt getvorben x\t (^serl)anbtungen ber 3(fa-- bemie ber ^ifi ju 23 erlin auy bem 3- 1855 (5. 574 unb 3 u n g l) u b n , ^a)^i\ 2lbtl). li. (S. 275), Ijahen, nad) bem j^eugni^ be^ eben genannten großen ^taturforüter'^, Ufjx wa^rfc^einlid) jene ivunberbaren, tbeiüveife gejlielten unb gefcbivanjten, b^l^len .^xügel: d)en unb Gifenblafeu bervorgebracbt, bie am 14 9?ov. 1856 auf bem ©cbijT 3"?fifv^ 23atee 60 geogr. ?))ieilen füböfrlid) von ber 3nf^i 3«^^« in ber (5übfee aU ^)?ieteorftaub aufgefammelt »vurben. @anj a'bn^ Ud}e ljOl}(e .Sliigekton finb auf ber J>>albinfel ülpfd^eron (23afu) nacb £en5 hei bem gropen flammen -^:j(u!^brud) ber ®alfe .von 93aflicbli am 7 Jebr. 1839 aU$ vulfanifc^e ^'}i]'d)C auegeftopen ivorben. ((Eicb-- walb in J^umbolbt'i^ Asie centrale T. II. p. 513: yn\ lut lancce dans l'air une prodigieuse quantite de petites spheres creuses, scmblables a la menue dragee avec laquclle on tue les petits oiseaux.« .^O'^moö 5Bb. IV. (g. 255; €l)renberg in ben 9)ronatöberid^ten ber 2IPab. ber ^HQiif. 5u 23 er l in auj5 bem 3. 1853 (5. 2-10.) 56 ^•' (@. 41.) SungMibu, 3i\)ia, feine ©cflalt u. f. tr. Qim. 11. ®. 707—709. 3' (@, 41.) 31. a. C. @. 111—115 unb 119—131. '' (@. 43.) Ol. a. 0. @. 391. ^^ (@. 45.) ^oi^mo^ 33b. IV. @. 413; bitter, erbfunbe üon 2(fien 33b. IV. Olbtl). 1. @, 333; 2t)eü, Principles of Geology 1853 p. 351 xmti 494. *M®. 45.) ei)renber9 in ben 5Serl)anbI. ber 93erl. 5lEab. 1846 (£. 172 unb in bm 2:afe(n ^lu- ^Wifrogeolociie 1854 Tab, 38 no. 23. *' (@. 45.) Äo^imo^ 33b. 1. @. 246—249. ^^ (@. 45.) XJana lUnitcd States' Explor. Exped. Vol. X. p. 184) la'ngnet, fic^ anf iHugenseugen berufenb, alle (5rfd)einungen üon flammen bei ben großen (Eruptionen beö £aüapfu()ld üon ^i- lauea: »Flames as actually seen were calied in to givc vividness to the description« (.^o^mo^ 93b. iV. 8. 417 unb 589). ^^ (@. 45.) Discorso sopra la produzione delle fiamme ne* Volcani e sopra le consequenze che se ne possono trarre, 1843: tf)eiltveift überfe^t in 9iotI)'i5 @cbrift über ben 2sefuD unb bie Umgebunii von ^ceapel 1857 @. 350. ^* (@. 46.) gütfe, V'oyage autour du Monde T. III. 1836 p. 75 (.^o^nio^ 33b. iV. ^. 387). *^ (@. 46.) 31. a. 0. @. 602—604. '" (@. 46.) ^oanenborff'e ^Innalen 33b. 83. @. 249 unb 253. *' (@. 48.) ^umb olbt, .Slleinere ed)riften 33b. 1. (S. 61, 68, 91 unb 94. — üBat^ i(l ein bieiveilen nad)tlic^) gefef^enei^ ^eud)ten ber ©ipfel von ^^ergen, ivelrf)e aui5 gan^ iinvultanifd)cm ©ranit- ober ^alffloj^öeflein befreiten unb auf benen ^ivano bei (Jumanacoa, unb am Oberen £)rinoco vom Duiba unb ©uaraco; y;»umbo(bt, Voyage aux Hegions equinox. T. I. p. 39 i unb T. li. p. 565. III. Itlfiljung ber (^cbirgöiirtcn, burd) roelclje Me uulhanifcije ^Ijätlg- kcit :jcrftörenb, bilbcnb uub iimroanbelub gciytrkt l)Qt iinb uod) ^u roirkcu foitfäljrt ^ unterfeetfdf iinb tu hn jct^iycn fcf'tc. 3nn£r£ (&cftaltung ober räumlifljc 3nbtiiibiialifirunci ((&aDclic) unb mtn£ralü0iffl)c 3u)ammcn)ct^ung. ((Honftonte vlffociatiou gcroiffer einfiuljer illiiurnl-Spcciee.) — ^Itcrßfolge: aus hn ^uflagcriinti, bcm Durcl)brucl), ober 11119 beut 3nl]altc uer- ftcincrtcr (Drgaiüöiucn (foffilien) luis bcm ^l)ier- iinb pflan- jcuvfidjc gefcljloffcn. — formatlonen; pcriobtfrl) altenurenbc UUeberkcljr bcrfclbeu 5d]tcl)ten. — C&cognofttfclier j^ort^onu — Hier (6ntftel)iinc|s- formen ber ©cbirgsarten : a) enboöenee ober €ruptronö-(6eftetu, plutonifcljee unb in engerem Sinne oulkanifd)C6 genannt; b) eicogenes ober 6ebnuent-(öertein, c) metamorpljofirtes, dj (Konglomerate unb ^rümmergcftcin. [enueiterung t>c6 ^taturgemälbc^i: ^o>?moi^ 33b. I. (0, 257—302 mie auc^ e. 457 — 470,] 2){e ältefteii geognoftifd^en ^etrad^tiingen, 511 benen tmr, bie religiöfen ^rabitiouen ber 3S5lfer au^fc^Iteßenb , auffteigen !5nnen, (äffen fid) in tem bauernben 9iefler miebererfennen, ben fic auf ^ie Benennungen auegeübt (}aben, unlc^e man in ber 2l?iffenfc^aft U^ §u ber neueften ^eit großen 5IMf»ei(ungen ber ©ebirgemaffen gegeben t)at ^k bleibenben Spuren ber Ummanbelungen, ivelc^e im 2auf ber 3af)rtaufenbe t}k txodnt, 58 tem 9i)knfcf)en beu>of)nbare gefte erlitten ijat] tie SInficfct »on 33erfteinenin^en t)on 93ieercoraüen (fogenannten gofftlien) in t)en (Steinbrüchen i>on (Si;racu^, ja i^on gifcben im 9)uirmor t>on $aroö: leiteten bei ten Seltenen i>nop§aneö t^on Äolo* pf)on (DL 60) unb bie eleatifc^e (Scf)ule auf bie S^eraÜgemei* nerung ber 5Infid)t, ta^ t}k gan^e ßrbrinbe früf) i^om £)cean bebecft wax.^ (Etrabo, aufmerffam auf bie oft i^eranberten @ren3en 5Unfcf)en 3)teer unb ?anb, tadjk \id) nicbt blo^ inele fleine unb grepe 3nfe(n, fonbern aud) gan^e kontinente au^ bem 9)ieere burd) 5[nfcbu>eÜung unb ß'rf)ebuni] feine^> 8obenö emporvjeftiegen. ~ 5lpu(ejue luni 9Jiabaura fc^rieb tk 50iufcbel^ U^erfteinerungen , He er in ?Rorb'$lfrifa in ben gcitufifd^en ®e^ birgen fannuelte, ber Xeucalionifl^en glui^ ju: trelc^e er bem^ na(^ eben fo allgemein glaubte alö bie Jpebräer tk 9ioad3ibifc^e unb tk 9L)^ericaner im SljtefemSanbe (5lnabuac) He glutl) be6 (iorcor^* (5'ntgcgengefe^t biefen alten ßt'ngniffen neptunifd}er (Sebimentbilbungen, f)atten ficb gleichzeitig unb vieüeicbt noc^ früher ber ti)pbonifcf^e Gaucafuö'9}^vi^t)ö unb tk 3bee be^ ^43vrip^legetl)on alö ber gemeinfamen Cuelle ber mtlfani^ fcben 2;f)ätig!eit une ber (^ntfte^ung alter Sranblänber i^er^ breitet, Die ^aven (0/ (jvaxeg) unb inilfanifcben ^B^biaden, alle geuerftrome, „wo auf ber (5rbe fte ftcb finben mögen", finb 2;beile be^ ^4^vvip(^I^gct^on. X\))if)on, ber tobenbe (5nce* labu^^ ift in griec^ifc^er 5}olfep()antafie eine ^ejeicbnung beö (^entralfeuerö: einer unbefannten, im 3nneren ber (5'rbe liegenben Urfad} inilfanifcber (Srfc^einungen. ^Jlan erfannte bell raumlicben 3^iK^i^^»i^n§ang einzelner inilfanifc^er 8v)fteme: i^on ber ^it^ecufifcben Snfel 5lenaria (3fcbia) bi^ ^umd C4>l)legra) unb Sicilien; He 5lbf)ängigfeit einer geun'ffen (klaffe ber (Svbbeben in ©ried^cnlaut) »on ben Sai\v5Iu^brüd^en beö 59 '2[ma, u>e((te ta^ innere ^4^neuma (Die Äraft ter 2)ampfe, Me man mit ber tecs unteiirbifcfcen 2Binbe6 i^cnved^fe(t) i^evan^ la^t. -1 Xex @(aube an bae (Sentralfeuer tmrb auc^ im 3ten 3a()vf)nnbert i>on t'em (}ei(. $atiiciu6, 53ifc^or luni ^ertufa, in feiner (^rflarung ber f)ei^en OneÜen bei (Sart^acjo beut(i($ au6ge|>rocben, intern er fagt:^ tie 2ßaffer, tvelcbe i^on Dem nnterirbifd^en geuer entfernter finb, jeigen fic6 fä(ter al6 bie, ivel(te naf)e bemfelben entqneüen. (So ftnben tvir im *21(tert^um bei Betrachtung ber (5rb^ fcbicbten ^erauege[)cben ben (^ontraft §t\?ifc6en Sßaffer^ unb geuerbilbung, gan^ alC^ ^orflang unferer früf)eften 6-intf)eilun9 in neptunifd^eö unb i>ulfanifc^eö ©eftein: aus bem SBaffer niebergefitlagene^, crganifcbe 9i}ieerprcbucte ent^altenbeö Sebiment^, unb eruptii^eö ©eftein^ fo erogene unb enbo^ gene @ebilbe meiner alten fpanifrf^en -^nifigrap^ie'' vom 3af)re 1803 entfpred)enD. 1}aö enbogene ober (^ruptiü-^eftein, irelcteö eir ^axk^ ^\jdi fpater (1833) fel)r c^arafteriftifc^ hy- pogene oDer nether formed rocks nennt, umfaßt jtrei klaffen : tk e i i] e n 1 1 i cb e n i^ u l f a n i f c^ e n (ober tracf)^tifcben, bafaUifc^en unb ^>^onolitb') ®ebirg^3arten; * unb tk pluto^ nifcben ©ebilbe (b. u ©ranit unb ©neip, §pperftf)enit, 93ie^ Iap^i;re nn^ quar§ freie ^^orp^i)re)» ^ 2)a e6 in bem lateini^ fden 9}iitte(a(ter (Sitte genun-ben trar feuerfpeienbe 23erge nic^t (Si^e be^ X\)pi)on ober be6 ^^luton ju nennen, fonbern allgemein (Si^e beö §ep[)äfto6, beö 33 ulc an ber Dio^ mer^ fo bikb ber neuen ©eologie für tk jule^t genannte §^i)eite (Slaffe eruptioer gormationen nur ber 5(u^brucf plu^ tonifcb übrig* 1)a^ unterirbifcbe dindi) beö ^'luton UHirb im frübeften §Utertl)um al^ 9kicbt^um^ iin^ (Segen bringenb (tzIovtoöot/jq 60 iini? nlovzoÖoTtjQ) be^eic^netj unb in fo fern nur in bcü Den (kontinenten yjvo^er ©olb^ unb Silbeneic^tf)nm ten i^agerftattcn inu^obnt, tie bem ®nei^ unb quarjfreten ^ov- pf)i;^* angef)ören, finbet fjcfi \}k 2ßa^I ber Benennung plutonif^ev ©ebilbe gleiit^fani nn;tl}ifcf) gereittfevtigt, Xie S3e3)ief)ungen ber ^f)ätigfett feuerfpeienber 53erge auf t^k unbe^ fannto Urfacb ber ^^bätigfeit felbft fonnten faft mit gleicbem Siecbte auT bio Slnebn'irfe: plutonifcl^, vnlfanifd) nnb ti;p[)onifcb fii[)ren. 2)er älteftc 9f?anie be^ ^^^Inton untr ^^abee C'AÖyq): (5obn bee (Saturn unb ber DÜ)ea, ^ru^ ber bee 3t'n^S i^^ i^lutcn unirbe felbft ein unterivbifc^er 3eu6 {^Zevq xiföviog) genannt: nad) beni llnterfcbiebe, ber laut ^4^f)ereci;be^ aue ^\)xo^ orp^tfd) jirifc^en (5l)tf)on unb ©äa ^errfc^t* 3n bem alt^^eologifc^en begriff M ^abeö finb gleidbjeittg ^wei ^^'rincipien i^erbunben: ein t))of)ltbäti^ ge^, fruc^tbringenbee, Oieicbt[)um an (lerealien unb metaüi^ fcfeen (S^a^en auö feinem tiefen ^cboo^e bem erften 9)knf(^en? gefc^lec^te barbtetenb; unb ein furc^itbarcö ^^rincip, vidv tenb unb räc^enb in bem büfteren 3^artaru^. 2)ie Benennung niovTcov fcbeint erft fpät bem §errn ber Untenrelt beigem legt tvorben ju fein. „3ct} fenne", fagt ein tiefer unb p^ilo^ fop^ifcber Kenner bee Slltert^umö , ^Mt), „fein ^eifpiel biefer 33enennung. trelct)e^ ()öber ()inaufg{nge alo in He Sf^it ber 5:ragifer^ 6op[)ocIe^, (luripibee, ^Maton finb bie dlteften 3^ii^ gen, bie ic^ fenne: beim eine (Stelle im ^4>vometf)euö beö 5lefc6i)lue fann nicbt mit €id)erl)eit ba^in gebogen iverben/' ßine minber abftracte, man fönnte fagen finnlid^ einfachere 93orftetlung aB bie bee ^^luton bot ba^ 5Bovt geuer, analog bem felbft ^}}(etatle fcbmeljenben (Scbmiebefeuer, bar: unb leitete fo öuf ^ep^dftue ober ^^ulcanu«, ben (Bott be? geuerö« 61 3n (EteÜeu ter griectnfc^en I)id)ter tinrb iiic^t feiten Cac> gcuer felbft ü^er bie glamme §ep[)aftu6 genannt 3)aö 3Boit unrb fvnonvni für nv^) getnancf^t« (Sben fo gilt M beu Diömern, »oräüglicb ten ^ic^Uern, baö 3Bovt Vulcanus für geuer; im ^^(autuö fogar für ba^ geuer (Siebt), tvelrbeö in einer Sateine getragen trirb. Ü^ie feuerfpeienben 33erge felbft ii>urben aber niitt Hephaestoi, nicbt ^Ihilfane, fonbevn SBerfftatte beö §epl)äftue ober beö ^-Bulcan genannt» 2)er Uebergang Don bem 9?anien be^ SBerfmeifter^ in allen fünften, ti>elrf)e ber §ülfe be^ geuerö bebürfen, auf \}a^ So^ cal ber SBerfftütte, auf ben ^erg felbft, gefcbal), tin'e unr balb jeigen iDerben, erft in ber legten lateinif(^en ober inel? mef)r romanifcben ^^eriobe beö 9}iittelalterö. S^^B^^^f^^ ift auc^ ^ier noc^ ju bemerfen, ^c^^ ber 9?ame be^ ©otte^ beö 9ieic6t^umi3, ^^(uto^ (^IllovToq) , 6of)nö beö 3afiuf^ ober 'laalcov unb ber Demeter, älter ift al^ tk Benennung be^ ^luton illXovTcov) für ^abe^, ben ^errfcfier ber Untere ivelt. 10 (5'ö ift eine glüctlii^e golge beö anffenfcbaftlidien gor- f(i)ung^geifte0 geu>efen, ber feit bem (Snbe t)c^ löten unb im Einfang be^ löten 3a^rl)unbertö, in ben 3^tten ber erften (EnU bedungen i)on 2(merifa, in 3talien: bem bauluftigen, geirerb^ tl)ätigen unb t?erfteinerung^reidben Sanbe, außbrac^: \)a^ bort bie frül)eften geologifcben 53etradnungen ber il^agerung^folge i^on 6ebimentfd)id}ten jugemenbet unirben , unb im allgemeinen bamalö fc^on ju JRefultaten führten, bie mit benen unferer jetzigen ©eologie merfu>iirbig übereinftimmen, Umgebung unb locale 3]erl)ältniffe üben oft einen erfennbaren unb bauernben ßinflup auf tk Diid^tung unb (Sntunrfelung einzelner Sßiffen- fd)aften auö» 3c^ ^abe fcbon in ben ti^enigen 53lättern, tvelc^e 62 icb ter ©efcfeidue tex 2BeI taufet aiuuuj nnrnieu tonnte, tex fdHirffinnigen ^uitiivbccbacJ^tungen cm^dhu, Me \id} km alfee iimfaffcnben (^^eniue i^cn ^ e o n a r b c b a 3] i n c i ' ' bar- boten bei (Sröjfnung i^on neuen (Steinbrüchen unb bei Slnle^ gitng ron (Kanälen, tie t)at> lonibarbifd^e «Sduttlanb unb tie ^evtiarfcbicf^ten buvcbfdmitten j bem ©ivolamc gvacaftovo beim 5{nb(iff bev (Eteinbn'id^e um S^erena unfern ber (^itabeüe von (S. gelice, unb ber an foffilen gifdu^n fo reiden @efteim fd)ic^ten bee 93ionte ^olca j Der i^ereinten Greifte be^ englifd)en Slrjtee 93(artin £^ifter unb bec berübmten bänifden $lnato^ men 9iicoIauc (Steno (Stenfon) am gro^^erjoglid^en ^^ofe i>on ^ofcana. ^ifter fprad) fd)on a\\^ '-, ta^ jebe ©eftein^ Wid-^t burd^ eigene gcffilien darafteriftrt iverbe^ ta^ aber tro^ groger gorm'5lel)nIid,^feiten bod) bk ^^robucte ber je^igen 93ieere hd genauerer ^ergleid^ung ftd gan^ i^erfcbieben i^on ben foffi- len, bie er aufgefunben, jeigten. (S^ ift ^u besagen, t)a^ biefc vid)tigen 9?aturanftcbten hei bem geiftreicben 9}?anne, ber anii^ tat^ unbeftrittene ^erbienft Ijat fd^on im 3af)r 1681 ben erften 3]orfdIag gemadu ju I}aben geognoftifd}e ilarten i^on (5ng(anb entu^erfen ju laffen, burd} uninberlide, ganj natur- unbrige ^^^i;potf)efen über ben $roceg ber 33erfteinerung unb tie p(aftifd>en 9?aturfräfte i^erunftal'tet unirben. 3n ben \\)icfc* tigen posthumous Works i^on O^obert §oo!e ift bagegen ta^ nnpbi{ofopbifd}e einer fo(d;en 5(nna^mevon 9?aturfpie[en un.b ber fogenannten 9'?aturt>erfucbe '3, organifcbe ©ebilbe im OJeicbe ber goffilien nacfcjuafjmen , fiegreid) entunrfeltj auc^ jum erften 5DtaIe tie , bamale ben 3;t)eoIogen fef)r iml)a^te M)xe r>on untergegangenen il^iergefd^fecbtern auf- geftedt. (Steno '\ in feinem merfun'irbigen ftratigrapbifden krfe : de solido intra solid um naturaliter contento 63 1669, untevfc^ieb jum evften 3)iale bie ©ebirgearten, iveldje feine Spuren eingefd)loffenev organifcl)er Diefte barbieten unb t)k er be^^alb für bie älteften gormationen f)ielt, i^on ben iiingeren anni 33ottari angegeben: Montagne gettanti fuoco, che prima da' Naviganti Portoghesi e pol comunemente da tutti Vulcani le appellarono. Slllerbingö ti>aren t)k fiil)nen catalanifd;en ^eefal)rer unter Slnfü^rung t)on 2)on 3ai)me ger^ rer fd}on 1316 an ben Rio de Ouro (33r, 18 o 400, ^eü füblic^ i>om Cabo de Non; \m 1365 nacf) bem ^ericl)te i^on SSillaut, 6ieur be 33ellefonbö, franjöfifc^e ®eefal)rer i)on 2)ieppe U^ nado (Sierra Seone (33r. 8^ 30') unb ber afrifa^ nifc^en ©olbfüfte gelangt: aber biefe (Srpebitionen im i)ier5el)nten 3al)rf)unbert , auf n^elcben t}u QSutfane ber canarifcben unb capi^erbif(J)en Snfeln gefel)en unirben, flehen i>ereinjelt ba; erft im funfsel)nten 3al)r^unberte, al^ 3ean be S3etl)ancourt 65 1403 einen Zi)e\[ bev (Sanavien eroberte, alö biirc^ Me lange anbauernben 33emüf)un9en beö 3nfmUeu Xoin ^einric^, §er^ jog6 i>on ^ifeo, bie berül)nUe ^^at^igationö- 3(fabemie 311 ^exf qa r\aM\ {\\\\a do Infante in ^Icjarbien) 1418 geftiftet, ber üiilfanreic^e Slrclnpel Ter Sljoren 1432 entbecft iinb eine lange O^ei^e »on (Seefaf)rten längö ber ^Beftfüfte »on Slfrifa eröffnet n)urbe, in ivelc^er tit t?on ^Ibife (5a ba 50^ofto 1454 nac^ ber SJiünbung beö Senegal luib Xiego (Sam (^äo) mit 3)tartin ^ef)aim 1484 U^ 1486 bie roicbtigften ivaren; tvurbe tk i^enntnip ber »ulfanifc^en 3:i)dtig!eit unb iijxtx fo i^erfc^iebem artigen ßrfc^einungen weit t)erbreitet unb populär» ^an fanb ein 53ebürfnif fic^ einee furjen 2luebvi;(fi5 für bie 33erge ju bebienen, in benen ^-Bulcan ()au|te, ^n ©ebrauc^ bee 3öortö ^ulfan: \r>elc^eö 21- 3B. i^on (Schlegel von bem fanöfritifc^cii ulkd: geuerbranb, glamme, üorjüglic^ feurigee ^3Jccteorj abgeleitet bat (t)gL ^ott, eti;moIogifc^e gorfc^ungen Xi). 1. 1833 6. 265 unb 33opp'^ glossarium sanscritum 1847 p. 53), für t}en ^erg felbft fteigt vielleicht nicbt Ijbijn a(ö 80 bi^ 90 3a^re vor ber (Sntbecfung von 5lmerifa auf. 3n allen (S^riftftellern ber portugiefifcben unb fpanifi^en (^onquifta tvirb ba6 3Bort buri^gängig gebraui^t alö eine alte, ganj getvol)nli($e ^e^ nennung. (Sal}agun, ^ernal "Lia^, ©omara, SIntonio be 6^crrera unb viele anbere nennen bie feuerfpeienben ^evge Yolcanes de Mexico, de Quito, de Popayan. 5luffallenb ift eC^, tci^ 33embo im Aetna dialogus, vielleicht an^ ftvengerOiein^eit ber Sprache, baö SBort vulcanus nic^t amvenbet. 3Benn ic^ ce vergebend gefuc^t l)abe hei Dioger ^aco, bem (^avbinal b'5lillv (^otrue 5llliacu^); ©erfon, 3]incentiu0 S3eÜovaccnft9 unb 2)antej fo mar e6 mir um fo auffallenber, im 5nbertu6 93?agiiu^ Cber um 1190 geboren unirbe) folgenbe (Stelle (über ben S3imeftein) ju finben: 66 »inveniuntur lapides quidam tantae porositatis, ut natent super aquam, sicut lapides quos ejicit vulcanusu (Liber de Mine- ral i hu s cap. VI Tract. primi libri, ed. Venet. 1494). §ier ift ba»3 nn)tf){fc^e SÖefen faft mit bem 33erge btlblic^ t>cm^ec^fe(t. Um bio ©tiebcrung iinb Den inneren f)iftorifc^en Swf^ttt'^ menf)ang iinfver geologifd^en (Srfenntniffe fc^arfer ^u ergrünben, mu§ ^ier in ©rinncrimg gebva(^t iverben, ha^ ba6 2Iuffinbcn füffiler organif(f)er SO^eerprobucte , in ben ©efteinfc^ic^ten einge^ fc^Ioffen, frü§ nnb faft überall biefelben gragen ^ert)orrief, beren t)oreilige 33eanttt)ortung nocf) ftc^tbare 6puren in unfren je^igen f^ftematifcben @intf)ei(ungen unb ber nnffenfc^aftli(fcen 9lomen^ clatur gelaffen \^aL (J6 f)anbelte fic^, njie bti Slpulejuö ^\ um bie 5lÜgemeinl)eit ber 3)euca(ionifc^en %Mt) unb if)re SSieber^^ ht}Xj um baö frühere ^rocfenlegen ber ^ö^eren (^rbt^eile, unb auf biefen um bie (§ntftef)ung ber älteften ^flanjen- unb X\)\exf gattungen tt)ie M ^roguö ^ompejuö^^: um hk 3ßa{)rfd^ein^ (ic^feit ber 5(nna()me einer feinu unb mutterlofen 3^i^9ii"9 (generatio aequivoca, spontanea, primaria), n?e((f)e felbft in d^riftlicfcen ßeikn ben gropen 5luguftinu6, 53ifc^of t)on ^ippo ^^, beunrufiigtej um bie ftrenge (gc^eibung t)on foffih'enrei^en, fe# cunbdren ©eftein^bilbungen unb ben uranfdnglic^en, ftetö foffilienleeren: n)eil biefelben f(f)on ju einer 3^^^ erhärtet ftnb, wo (Srbe unb 5i}?eer noc^ of)nc ^flanjen unb 5^^iere n^aren. 5ßon biefen gragen rief eine bie anbere ^crüor; unb ber fc^arf^ ftnnige gorfc^er, ber hk ^Serf^iebenljeit ber goffilien in auf einanber folgenben ©c^id^ten am Iebf)afteften angeregt fiatte, S^icolauö 6teno2o^ war aud} ber, njelc^er unter ben fec£)ö Don i[)m angenommenen (^poc^cn ber SBobenbilbung in .^I^ofcana bk dltefte 33i(bung auö einem Urmeere of)ne Organismen, üor beren ^ntftefiung , ftd) nieberfc^Iagen lief: unb ^at fo mit ben 67 fpdteren ^argicnt ^^^ojjctti unb ^a^axo Tloxo am niciften ju ber fi^ jtt)et 3^^tf)unberte lang er^altenben 9?omenc(atur uxaiu fän9li(^er unb bar um notf)tt)enbig üerftemerungölofer ©ebitgö^ arten beigetragen» 3n ber ^^ronometrt! ber (^rbfcbidUen: tt)elcbe ^oofe'ö großer ®eift fc^on gea^nbet hat, in ber mx fii^n neue ©cöopfungen nennen bte ^iftorifc&en ^ija^ nomene be^ SÖcd^felö in \}en Crganiemen, \)ahe irf>, immer mel)r unb mcbr ben ^*ruptit)'(S^arafter beö ©ranitö unb anberer enbogener ® ebirgöarten - ' anerf ennenb , ol^ngefä^r feit bem 3a()re 1825 unb 1826: gegen bte 3ftt, a(^ id^ in $ariö unb 33cr(in mit QBorlefungen über i^cn £oömoö befdbafttgt txHU, aufge(}5rt mid) beö 35?orteö uranfdnglidb ju bebienen. '^'^ T)ie 3a^( ber @rantte, @nciße, ©(immerfc^iefer unb (Syenite, n)e((f)e burc& 2(uf(agerung ben cntgegengefetUen ^f)arafter barbteten^ l)at ftdb anfef)n(icb i>ermef)rt (£oömo^ 53b. 1. ®. 262). 301t finben nad^ St)arpentter unb Sarbi; am 5^uffener $affe (@ tu ber, ®eo(ogte ber (B^w^i^ I. ®. 96) ^n?ifd^en bem oberen SSalli^ unb (Danton ^effür granatfjalttge @(immerf^iefer, etgent^ Heb £a(f-®(immerfcbiefer mit 33efemniten, tt)a^rf(^ein(i($ einen unfri;ftainftrten Sia6fcf)iefer : n)(e nacb (5fcf)er ein gan^ ä^nlic^eö 33or!ommen an ber gurca unb nac^ (Etuber am 53erg Sufmanter ((Stuber I. S. 241 unb 376)^ nac^ !3)ufr^noi; in ben $vre^ nden im Xt)a{ 33icbeffoö @ranit jünger aU bk Siaö^gorraation^ ja felbft hn @t, ?D?artin be (e ®h; jünger alö treibe: na^ @uftaü ^ofe, ©^renberg unb §umbolbt im norblid^en Elften am oberen Srt^fd^ ftfurifc^en ©d^iefer üebedenbj benfelben nad^ 5)?accuIlodf) , ^ed()en unb 93?urd^ifon auf 5lrran auf fof|ifreidf;en Sebimentfd^id^ten rul)enb, ol)ne bm nal)m (Konglomeraten ©ranitgefd^iebe mit3Utf)ei(en5'^^ auf ©h; am 33en^ na ;=(5f)arn @i?enit auf ^ia^ aufgelagert j nad^ SJJar^ari ^encati \)a^ 68 Sontact^^;)3^änomen eineö f^enitartigen (^ranitö, ber benÄalfftein bei Sma-gormation hei ^rebajjo hei ber (Jafcabe i)on ^air^a^ coli in falinifc^en 9}?avmor t)crtranbelt, '^^ ^ie ^luflagerung beö 6i?en{te unb ©raniteö bei 2ßein()ö[}(a uiib ^of)nftein auf planer unb üluabev^ieaiibftein in (Sac^fen ift nac^ 5Raumann unb ($otta jebenfall^ burd) eine Ueberfc^iebung M ftar* ren ©rnniteg über bie (Schiebten ber treibe 'Formation ent* ftanbenj unb bürfte baf)er nic^t fomo[}l für eine neue 33i(bun3 beö ©ranitö a(ö ine(mef)r für baö (Sreigniß einer groß? artigen ^ielocation nacb ber Äreibe jeugen. !l)agegen fpretf en hie @i:fc[)einungen im 33oigt(anbe unb bei (Strel)(a entfitieben für eine jüngere ^ilbung ber bortigen ©vanite in Sßerglei($ ju ben angrenjenben Scbiefern: gerabe UM'e in 6tf ottlanb, am ^ar^e unb am 3rh;fd). 2)ie fcb ein baren ßinfcblüffe von planer im ©ranit üon 3M^<^^^^ ^^^ 9Jieipen ftnb i^cn ©um- pre^t für fpdte 5Iuefü(Iungen t?on i^ lüften unb §5I)Iungcn M weit alteren ©raniteö erfannt ^vorben» 2)ie ^Ibiijefenl^cit foffiler organifcfcer (Sinfd)Iüffe in erupiit^en enbogenen ©cbivgömaffen (plutonifc^cn wie t^ulfanifcben) berec^^tigt !eine^u>ege6 ju bem (Sc^diffe, baß i(}re 5lu6brü(^e, b, i). i^re (Srfc^einung an ber ©vboberflai^e, einer 3^^^ ^^W t)bxen muffen, in tvelc^er ta^ organifd;e ^eben: ber Wieex^ unb Sanbpflanjen , ber SSaffer- unb Suftt[)iere ^^^ ^ic^ ni^t er^vac^t war. 2)ie 5lbi\)efenbeit fof^er (5infcb(üffe ift gotge ber enbogenen S3i(bung in ben f}eigen liefen ber (5rbe: fei ber 5Iuöbruc^, bie (Sv^ebung auc6 neuer alc- alle iv reiben tb;iere, „2Ulerbingö muß", wie ein geiftreic^er, Dielumfaffenber ©ecloge fagt^ß, „mit Olcc^t \)ie ganje dieii)e ber fcbimentaren gormationen boc^ 5ulc{)t )oon etUHiö getragen tverben; \)ie äfteften aller evuptit>en ^Übungen muffen eine Unterlage gefunben baben, 69 über bie fie jtc^ auelnetten fonnteiu" Xtefe Unter tage fann frei(ic6) aucb eine ©vanitfc^ic^t fein; ahn fann man mit ^e* m^t)eit bait^un, bag eö eine t>on benen fei, bie fic^ unfver S3eobac^tung barbieten ? 2Q3iv gelangen ^ier an t)k grage, meiere bie inbifc^e Urm^t^e'^^ beriif)vt; an tk S^^age: tvorauf, wenn ein (S(epf)ant tk ßrbe trägt unb er felbft »on einer 9^iefen'6c^i{bfrote getragen tvirb, t)k Sc^ilbfvüte ru^t? (5ö ift UHi{)rfd)einlic^, t^a^ überaÜ biefelbe plutonifcbe ©ebirg^art (®ranit, ®nei§, ©limmerfd^iefer, $orpf)^r) bie Unterlage, nic^t bie 5lffociation berfelben 93?inera(^®pecie0 fei» goffilfreie !Sd)ic^ten finb nic^t nott)u>enbig pro§oifc^, »or bem (Sr- it)acf)en be^ organifcben ^^ebenö in ajoifc^en ^eitm gebilbet. '^^ ^k älteften ber unter ? fiturifi^en (Si^ic^ten , bie üon 33rai; ^ca\) unb SBicf(ou> in Srlanb, \vel(i)c man e^emaU tvürbe cambrifc^ genannt f)aben , unniMcfeln einen 3oüp^V)ten D(b[}amia : nac^ feinem Sntbecfer, ^^rofeffor £)(b^am , benanntes; t^on faft gleich ^of}em Sllter, aber, n>enn gleid^ minber affgemein, felbft in bie obere ftlurif^e gormatiou überge[)enb , ftnb bie@raptc(i^ tl)en.^^' D^^aunuinn dupevt fid} alfo in einem Briefe an mic^ mit bem it)m eigenen Sc^arfftnn unb mit lobeneu>ertl)er 3Sorftcl)t über bai5, \va^ man primitiiu gormation nennen fann: „Ob eine folc^e", fagt er, „gegenträrtig irgenb u>ü fic^tbar ju ^age auetritt, au^ ii>eld)en ©efteinen fie beftebt unb nne fie gebilbet u>orben? ftnb fc^u^er ^u löfenbe gragen. (So ift mög^ lic^, bap ein Zf^ni ber gefc^ic^teten h^ftalfinifc^en Silicat^ ©efteine (@neif, ©limmer- unb 6ovnblenb'6duefer) unrflidi für primitii> ju f)alten finb; e^ \]t aber getvi^, ta^ ganj äl)n^ lid}e ©efteine t^on weit neuerer ^^ilbung t>orl)anben finb» 2Beil biefe le^teren tl)eihveife m e t a m o v p i) o f i r t finb , fc f)at man aud) bie erfteren bafür evflären uu^Ken. (S\^ gel}üvt nun 70 einmal ju ben SÖagniffen bcr ©eognofie übovall fo^][cid) Hc (^eiieft^ ber I)in9e erfidren ju sollen/' !D{e i)ovma(6 iiranfcingltd} genannten (5V(nvgöavteii : ®vanit, @neif unb (^Mimmerf(i)iefer, nac^ meinen (5vfaf)rungen t^ovjugö:« u>eife bie erfteve; betva^ven in ber hei u^eirem größeren 3^^^^ ber gälte il)reö ^eri^ortreten^, felbft t)a, wo fte fe^r nene (Se^ bimenlfc^icfeten biui^bred^en , il)ren mefentlic^ plutonifcfen (5vnp^ tir> ' (5l)ara!ter. 5lm t)ollfoninienften ift biefer t>on Seopolb i>on 23fic^, §au^mann, ^Dhintifon unb j^jeiulf im füblidjen 9?or* n^egen unbe^u^eifelt beobai^tet tvovben; aber eö giebt aucb, vvenn gleich fparfam, in beiben (kontinenten £)ertlid)feiten , in benen ©limmerfc^iefer unb (5i)enit alö umgewanbelte (me* tamorpl)oftrte) ftlurifc^e, beüonifc^e unb fogav fpcitere on griebri(^ ijoffmann für t)a^ gi^telgebirge; ju erinnern» 3n bem nörblicben Elften ^'^: in bem Z\)e\[ beö ^Itai, ivelc^er ftcf) r»om fcbönen 8ee i^on £oliptt>an burc^ bie ^latomffer (Steppe über 3?ucfUarminff unb 9?art?m nac^ bem c^inefifc^en 3Bacfctpoften 33att) f)\n erftrecft, ftel)t man überall bie ©ranite ganj unbegleitet i>on @neif ober ©limmerfcbiefer auftreten. Unter tuelc^em 3)rucfe, bei txnlc^er ^öbe ber Temperatur von mit Säuren gefc^u^ängerten 2)dmpfen, ober ob in trorfnem (Srglül)en biefe Umwanblungen \icitt gefunben l)aben? wie oft ol}ne 2(ufnal)me neuer 6toffe, blop burc^ 3]eränbcrung ber 5lffociation ber t>ox\)ex fd^on 71 tjor^anbeneu 53e|1tanbtf)ei(e ^^^ bie ^D^efamorp^ofe i^orge^t? leitet aufgvagen, ^n bereu aümäliger Sofung burc^ Slnfü^tung ana^ logev ^^^roceffe ber unc^tige unb tvo^lt^atige (Sinflup ber (^l)enue auf \^k ©eoguofie mf)e ^ejfuuug giebt. ^ißa^ mau uuter alleu 3^^^^" ^"^ ft(urifc6en uub bet^ouifc^eu 6ebimeut'^^ou* f(?^iefer^@efteiu t)orget)eu fie^t, bietet wie erfeuubare 5ßovftufeu folc^ev (Sifc^ eiuuugeu bar: befouberö wenn ber ^f)oufc^iefer Ct)ou eiugefc^loffeueu ^ageru ift ^ier feiue O^ebe) tu feiuem iuuereu ®cu>ebe mit jhi(ft[)ei(eu gcmeugt u)irbj t)iel (Flimmer uub burc^ Smprdcjuatiou mit gefbfpatf) (gouruet'ö g^f ^fp^^t^i'' fatiou) 2;alfb(attf6eu , ß[)iaftoIitt), Ouar^^i, mel)r ober u>e^ uiger fof)(eut)a(tigeu ^\)t)it^^ (i?iefelfc^iefer) uub Üluarsmaffeu aufuimmtj iu ber ^laije eruptiver $orvf)i)re felbft porp^v^artig wixt, fut (burc^ QSernntteruug?) in jelligeu ü)]aubelfteiu t>er<= tvanbelt: j[a burc^ eiugcn>ac^fnie Uralit^i^rvftalle, tie oft ciueu Äeru "oon 5iugit f)ahen, miuber blättrig in griiueu (^d^iefer übergebt» (iin gvo^cö 2icbt l)at auf biefe 93ietamorpf)üfcu ge^ n?orfeu ^ie glücÜicbe füuftlic^e ^ery^orbriuguug eiu^elucr 3)ii' ueralförper: ber ^inn^ uub ^^itau- Dn;bc, M 5lpatit^ uub ber ^opafe rou Xaubree^ bee 9iubiuö t>ou ©aubiu, beö Äovuub uub ^ervü^ burc^ beu j^arfftuuigen (Sbedueuj ber flciueu Duarjfri;ftaÜe uub be6 i^oruub wie 28 auberer «Stoffe, t)ie auf ©äugeu i^orfommeu, i^ou Jq. be «Scuarmout auf uaffem 5ßege: ber früf)ereu trefflic^eu 5Irbeiteu i^ou ^Dcitfc^erlic^, 33er= tl)ier, ©uftat) D^ofe, ,!paibiuger uub 33(um ^^ uicfct ^u gebeufeu^ ßt)e wix 3U ber fpecictieu 5lugabe ber ©obirg^arteu über^ 9e(}en nadj if)rm t)ior ($utftot)uugö' uub ^ilbuug^fovmeu: alö enbogeueu, milfanifc^en ober plutouifcbeu, (Sruptiü-^efteiu^j ale 6ebimeutfc^ic^teu, a\t> umgett)aube(teu ober meta^ morpt)ofirteu uub flaftifdjeu (Konglomerat'' ©efteiue 3 72 iuodeii mx noc^ einige 2lU9cnuint)eiten »orauefcl)icfen : 5Inftd3ten t>er t>evgleic^enbcn ©eologie^e^ melcfce ber 2lnblicf fef)r üevfc^iebenaitigci- Z^dk bev ßvbfläc^e in bem 53eoba(^tcr ()er«' »ovvuft. (S^ fmb ^uvovberft ju iintevf(^eiben in ben nic^t ein* fachen ®ctnrg6aiten bie beftimmten, immer ancberfe^venben 2(ffociationen geunffer ÜJJineral^Specteö t)on ben ^agevungö^ öevf)äItni|Ten c33erf)ä(tnilTen ber D^lei^ung), in benen bie ju^ fammengefe^ten ©ibirgöarten unter cinanber ober ju einfad}en ©ebivgöarten auftreten, I)ie Sbentitcit ber 5Iffociation in ber ©cbirg^art ift nic^t mit ber 3bcntität ber D^cif)ung felbft ju t)eii\)ec^fdn, Die le^tere bcftimmt linen ber §aupt($araftere von gormation6'2^i;penj id) fage gefliffentlic^ : einen ber §aupt^araftere: benn ein eben fo tt?ic^tige6 £onnjeid)en ift hei petrograp^ifcf;er 5lef)nli(^feit einzelner fi(urif(^er, beüonifc^er ober fpdtcrer (Sebimentfc^ic^ten bie ^bentitat eingefd^Ioffener organi*^ f^cr ©ebilbe, ß*ine folc^e Sbentitdt fü^rt auf ben 3?egriff ber ©leid) zeitig feit ber (5ntftet)ung» 2öefent(ic^e QSerfc^ie* benf)eit ber goffilien trennt gormationen, n^el(f)e petrograp^ifd) fe§r g(eid) fmb. 3}ierfuHirbig ift eö, baf, um faft anbertf)alb 3a()r()unberte t)on einaiiber getrennt: 6teno einerfeitö: unb 5lßi((iam ©mitf), ^aniarc! unb 33rongniart auf ber anberen ©eite bie gormation^'3^VP^n i^orjug^weife nad) ben organifc^cn (Siufc^lüffen 5 bagegen ^e(}mann (1756), güc^fel (1762j unb ferner (1774) bicfe X\))>ün fd)arf, aber unüottftänbig nac^ Sagerunget)ert)ältniffen beftimiiiten, ^' 3n t}en mittleren 6ebimentfc^id)ten ^wifc^en ber ^of)Ien ^ gormation unb bem ^)}hifd)elfa(f, i)on ivelc^em bie 3ura>gormation biö 1795—1799 noc^ ni^t (j^o^moö ^öb. IV. 6. 632) getrennt würbe, füt)r^ ten bcibe (Sintf)eilung^grünbe (ber tt)ieber[)o(t beobachteten regele madigen 5luf(agerung: felbft t)a, tt?o ein^^elne ©lieber nicbt auegebilbct u>aveuj iinb ber organifcfien (Sinfc^lüffe) of)ngcfäf)r ju benfclben O^efultaten: ein ^ei^m, baß ju benfelben 3^^^^ epoc^en fe§r ä^nlic^e ^ebingungen beö !Drucfö, ber 5^empera(ur, ber lücalcn ^emifc6en 33ef(f)affen^oit einer abfe^enbcn gtiilTigfeit eine gett)iffe Uebcreinftimmung petrograpf)ifc^er (Etructuv t^eram labten, ^if)mamt unterfi^ieb juerft glöj- unb ©anggebirije : unter bem (enteren unbeftimmten 9kmen plutonif(i)e (Sruptb* @ebirge üerfte^enb» güc^fel unb yor^üglid^ mein großer, aber boc^ in feinem ©eftc^t^freiö bef(^rän!ter ^^e^rer (SÖerner) §aben ftc^ baö gldnjenbe 33erbienft erttjorben ben begriff einer Formation in \)k SBiffenfitaft rec^t eigentlid^ eingefü()rt ju ^aben. Leiber! f)ieU SBerner, \va^ er ©eologie nannte, für t)m trdumerifc^en Ztjdi feiner ©eognofie» 3Bie in ben einjeinen ©ebirgöarten , mel(^e X^eik beö feften (Srbfövpevö finb, nad) ber 9?atur i^rer 53eftanbt^ei(e ober nad^ ber 2t|'fociation bevfdben 9Jiineval''(5pecieö unter t)en »er* fc^iebenften 53reiten^ unb Sdngengraben ftc^ üoüfommen gleic^ hidimx («Stiicfe granatfjattigen ©limmerfcbieferö , förnigen l^a* braborö, ^^perft^enfelfeö ober ^bonolit§6 ron ber 5(nbe6fette finb nic^t i^on benen 3)titteU(Suropa'ö unb 9?oi b ? 2lfienö ju unterfc^eibeu)^ fo bleiben ftcb aucf) gleich bie Uebergdnge in einanber unb bie $agerungöi^er^ä(tn{ffe ganjev @ebirgöf(^ic^ten : ber ?iggregat'3uftanb ibentifcber, fe^r §ufammengefe^ter govma^ tionen in bem filurifc^en S^fteme, ber l^ria^, ber cretacifc^en unb 9?eocom'33ilbung. (Sine fo{d^e 53 eft an bigfeit in ber Uebereinftimmung (association constante) gemdf)rt g. ^^, in ber ^^eobacbtung aümdlfger Uebergdnge ber ©ebirg^arten burc^ innere (Sntu>icfe(ung ^^ auf u>eiten Dieifen oft be» überrafcfeenbften (Sinbrucf, grembe ©eftalten beö ^Jjflanjcn^* unb 3^^ier(eben^ bebecfen einen 33oben, ber bm\t feine petro^ 74 9vapi)ifd^e 33ofdHiffen()oit baö ^nbenfen an ta^ ^eimifc^e freubig ^9 ^uvücfnift. (Sine folc^e SlÜüerbreitnng unb 3bentitcit ber 3"* fainmenfe^ung unb ©lieberung nia^nt an eine (Sntfte^ung^jeit, in \x>e{^n ber gefpaltene unb fic^ er^cirtenbe planet fic^ feine Älimate felbft gab: faft unabf)än9ig üon ber Stellung einzelner ßrbjoneu gegen bie (Sonne aU (Sentralforper» 3n jufammengefe^ten Formationen fmb bie ein* jelneii ©lieber, nuö benen fie beftef)en, entmeber ibentifc^ ober parallel, b. u erfe^enb, ta wo einzelne n)efentlic^c €c^i(^ten un t er br lieft ober aufgefallen fmb, ^n unter* fd)eiben ift hei bem petrograpl)ifcben 3ßec^fel auf einanber ge# lagerter l)eterogener (Sc^ic^ten ber allmälige Uebevgang (mau fonnte fagen ba^ ^rdlubiren einer großen ^eränberung) j ober ber ^eitfel, bie Sllternan^, periobifc^e 2ßieber^ fe^r petrograpl)ifc^ abfolut getrennter (Sc^ic^tem 3)a0 ^^rälu^ biren großer 53eränberung , bev 9?ä^e einer üerfcf)iebenartigen (gebiegt beftel)t nic^t immer in innerer ^^evänberung ber ^e? ftanbtl)eile : fonbern in grequenj eingefc^alteter Sager, bie ftc^ im un^eranberten ©eftein fo oft uneber^olen, biö fie baö Sager^ geftein, bie ganje aufliegenbe ©ebivg^art felbft bilben. 2Bo ®nn^f @ebirge ol)ne eingefc^loffene ©ranitlager auf ©ranit folgt, n)irb biefe golge oft burc^ große grequenj t>on ©neißlagern im ©ranit Derfünbigt, ^^ T)aö merftDÜrbigfte 33eifpiel ber perio^ bifc^en 3B ieb er fe^r, M 5lbmecbfeln0 ganj heterogener ^c^icbten l)at mic^ in ber mericanifc^en öocl^ebene norbu>eftlic^ üon ©uanaruato auf bem SQBege nac^ Dueieraö in (Srftaunen gefegt: wo mef)rere taufenb (gc^icöten fc^n?dr§li(^en ©rünfteinö mit, ebenfalle nur 14—16 3^11 mächtigen, iveißli^en unb fe^r quarjreic^en ©«enit^ Sagen abn?ec^feln, 3n bem ^venif fe^en ©dnge t>on ©rünftein, im ©riinftein oft @änge »on 75 €i)enit auf. ^^ 3n einer t?evu>ic!e(ten 9{eif)enfo(ge t^on erogencu gormationeii ift ^ur fieberen 33eftimnuing beö relatii^eu 5llter^ unb ber Snbepenben^ einer gormation i>on großer ^Bic^tig? feit bnö 5hiffinben einer €c^ic^^t, bie mit t)erbreitet ift unb jum cjeogn oft if eben ^orijonte bienen fann. (Sine fo{el>e (Scbittt, beren 3benti(ät a\n fte^erften Duveb organifel)e (Sinfet)(üffe (Seitmufd^eln) feftaufteÜen ift, entfc^eibet Dorjug^meife Da, u>o in t^erfteinerung^Ieeren (Sefeie^ten i^erfe^iebenen Sllterö gro^e petro9rap§ifei)e 5Ief)nlic^feit f)errfe^t. ^' 3ßir faf)ren \oxt nae^ benfelben ©runbfä^en bie enbogen<' eruptit^en Formationen, unb sn>ar fou^of)( bie phitonife!^en C^iorit, ^venit, ©ranit, $or))t)Vr, Jp^perft^en) alö bie a^t Dulfanif^en ©ebilbe (53afalt, ^f)onoliti)e , 9J?anbelfteine unb Zxaä:)i)k: (entere au^ ©ipfel-i^ ratern n)ie in ber (Sbene au^ alten (Srbfpalten ergoffen), auf5ufiif)ren. liefen eruptiven gormation^-'^Vpen (äffen ^vir junäe^ft folgen bie metamorpf)oftrten ©ebiibe: ndmlie^ bie fn;fta((inife^ ftturifeben unb bet^onifrfien (Eel^iefer, n>eld^e juerft ^u ^ait unb ®{immerfcf)iefern, unb au6 lotteren ju (^mi^ umgenmnbett ftnb; bann (Sebiment^ unb glöj^ gormationen: tvie alle, t)ier nur ganj objectit) betra(^tet nae^ ber petrograp^ifc^en Slffociation il)rer 53eftanbt^eile, nicl)t nae^ il)rer 5llterC^^ unb ßntfte^ung^ folge, tveil biefelbe 5lffociation befonberö hei enbogenen gormationen tro^ beö fel)r t>erfc^nebenen 5llter0 ber Dure^brüe^e mineralogifeb bo^ ibentifc^ ift: umf)renb ta^ ber greunb, bem ic^ fo oft unb gern folge, ©uftai? Diofe, in bem (Eingänge feiner geo^ logifd)en ^orlefungen i^on 1854 bie gefannnten enbogenen ©e- birg^arten in 4 ©ruppen t^eilte; in bie ©vanit^, ©rünftein-. 76 Zxa(i)\)t^ unb 33afalt>'®ruppej evfennbar einfdid'eponb «Sh^ftaUe »on geJ^fV^^^/ iDligoflnö, Äali? unb Ü)?agnefia^ (^)limmer, ^oniMenbe, 5(ugit, Sabrabov, ^eucit, 9topl)elin lu f- \x>J^ "Die 50?etamürpl}ofe, weidjt bie fn;fta(iinifc^en Scbiefcr, befonbevö bie ©nei^bilbung, f)en>ovhingt , hktet grope (Bdiwk- ngfeiteu bar: fo u>le (^inbvücfe, welche bie leii^tfiüffigeveu gelbfpatf)4hvftaüe in bem ftrengflüfficjeveii Ouaij f)intev(affen;'** unb \v>o @vanit neben bem (^nei^ f)evt)oibri(i)t, fte^t man \x>of){ aucb ben @vanit flafvig u>eiben unb frf)einbar in ©neif über* geJ)en. ^a plutonif(f)e ©ebirg^avten (®vanite, ^venito unb Ouav5porpl)vre) t)on gan^ gieiiten 33eftanbtf)ei(en ein fef)v im^ fctiiebneö relatiüeö 2lUev ^aben, fo i^eranlapt baö hervortreten (Sluebreiten) enbogener ©ebilbe eine große (5omplication in bem ^erfud^ einer 51nreit)ung naclt SUteröfoIge, ber ber oer^ fteinevung^tjoüen glöjfc^icbten af)nlic^. Shiffadenb ift e6, baß tk alteren unb neueren enbogeuen (plutonifcfien ifnb nic^t^ Dulfanifcbcn) ©ebirg^avten biefelben 9}ttnevalien alö Die mUa^ nif(i)en einfc^ließen* 5)ie ©vanitgvuppe j. 53. entf)viü ge(bfpat(), Dligoffaö, (i)(immer unb §ovnb(enbe: wie fo oielc ^rac^i;t;j gormationenj tk ©rünftein-^vu^^pe ^abrabor unb 5lugit: benn bei .e6balb (fe^t ©uftao Diofe fet)r vicbtig f)inju) nur eine geo? gnoftifd^e (Sintf)ei(ung ber ®ebirg6arten, nid^t eine d^emif^e, tvo^l begrünbet i\t, 5(lbit ift in feiner ©ebirgöart alß ®e* mengti:)eil mtf^altm', mo man iijn alfo auffü£)rt, f)at man i§n mit Diigoflae* i>eru>ec^felt, -"^ 77 ({Kranit unb eine Stfcänberimg beffclbcn, aU ©ranitit aiifgefiU;rt. Xic meiftm (^h'nm't^Slblageniiigcn, fagt (^avl gvietn'd) 9hiiiniaiui in feinem cloffifd^cn ^e(;rluict} ber ©eognofie^'^, ftnb ojfcnt^ar von neuerer (5nt|le[)un9 cilö bie ftlurifc^e unb bic bet)onifd)e goiniatimu (Einige tvenige bcxfelben finben ftd) in ßornuHilI unb auf ber 3nfe( 3lrron, ja am ^arje: \x>o Whix^ djifon ben ©ranit iialfftein-graßmente mit organifc^en lieber^ reften i)at einfrf)lie^en fef)en. (Kranit ijat Diofe vom ©ranitit abgefonbert. ©^ be^ ftef)t ber (Kranit au^ gelbfpalf), geu^ö[}nlic^ fcf)U>arjem ober gelbh'dj-U^eipemj graulict) treipem Cuarje, f^UHir5l{d)4naunem ©(immer unb ireipem i^ali^^Iimmer j unb, bem gelbfpat^ an ®iope nacDfleI}enben £Iigof{a^^ii^vVfta(lem 3m ©ranitit fe(;U ber iveipe iiali^^limmer, unb ber gelbfpatt) ift geu^üf)n^ lid^ l^on xctijcx garbe, Unu^efentlic^e ®emeiigt()ei(e beö ©ranitö finb ©ranat, S^vfon, (^'orbierir, 9(evfKlin, 33ud(anbit, 2!itanit, ^ifen^ unb ^Jicl^bban^^lan^. ^ovnblenbe ift, n>enn gleich umvefentlic^, boc^ I)aufiger im ©ranitit alö ©ranit» 2)cr ©ranitit, leictter in ein porptjVrarligeö ©ebirge überge^enb, bilbet bie §aup(maffe beö Diiefen* unb 3fer^©ebirgeö »on 5iupferberg biö 9ioi(^enberg» SBo er an ben ©ranit grenzt, ift er fd;arf von it)m gcfd}ieben unb nie in ii)n iiberge[)enb. 2)er ©ranit mit beiben ©(immer-^lvten ift im Diiefengebirge fe^r untergeorbnet: nur an ber ^iibu>eft^ Seite beö ©ranitit^ Dom (Sc^UMr^bvunner 53crge im Dften von ©ablonj bi^ nad) 9ieic^enberg; and) im ^arj ben 53rocfen bilbenb, nnrl^renb am Üiamberg unb 3i<*B^'i^iJrf'-'it ©ranit mit ^ali?©Iimmer an? ftet)t. 5lm $agü 3)taggiorc in ber ^ombarbei bricht bie fd^onc Slbanberung beö ©ranititö mit fleifc^rot^em gelbfpat^, fc^nee* 78 ttjeifem Dlfgofla^ unb fc()ivär5li^ grünem ©linimer, ^^ 2)er ©vatütit t)on (Jonquet, ben id) im 5ö^eerbecfcn Don ^veft gefe()en, ift ber fcbönen 5lbänt>erung üon 333avmbrunn in (getieften fef)r a^nlic^, 3Bir ^aben f)ier gef($t(bert bcn eigentlichen ©ranit Daö merftDÜrbige ®ranitit^®eftein, meld^eö mauevartig ben malevi^ fc^en Äo(^it)an'f(^en €ee umgiebt, ift aud) burc^ feine röt^lid^^ treiben, 1 — 2'/^ 3^^ großen gelbfpatI)^i^n;ftaUe; mt burct) laud^grünen unb f^ttjarjen ©limmer c^arafteriftrt, mit ettr>a6 vfpornblenbe imb ^^itan-Äv^ftanen. ^^ (S^ n)irb nijrblicb gegen 33arnaul ()in burd) «§ornftein^orp§i;v, in Süben gegen ©(tlan-- genberg ju burd^ $orp§i;r'(5onglomevat begrenzt. 3)er ©ranitit ift bort mauerartig in faft horizontalen 33än!en i^on u^enigen 3ollen bi^ 3 gup 9)?äd}tigfeit abget^eilt. !l)iefe unvcrfennli(te 5tbtf)eilung eineö gar nicbt gneipartigen ©ranititö rief mir bie 53eobac^tungen ^urücf, a^elc^e ic^ faft 30 3al)re frül)er in @übamerifa in ben Äüftenfc^ic^ten t)on 55enejuela (^araca^) über gefd^ic^teten ©ranit gemacht, 2)a auc?^ anberc merfwür* bige pl)V)ft!alifd^e (Srfdjeinungen , n^ie bie l)eipen ©ranit^Ouetlen, t)am\t §ufammen^angen, fo tvill id) ^ier folgenbeö meinem ^age* buc^e^ö entlegnen: „Um au6 ben reijenben Valles de Aragua üon ben Ufern be6 ©eeö ^acarigua (Laguna de Nueva Valencia) an bie 8eefüften be6 antillifc^en 9J?eere6, ^u ben aguas calientes de las Trin- cheras ju gelangen: fteigt man gegen ben §afen üon ^orto^ cabello ununterbrochen l)eraK 2)er fen!re(^te 9Rit>eau^ Unter* fc^ieb, barometrifc^ gemeffen, beträgt aber nur 222 ^oifen* ^er S3a(fe de la Trinchera f^at feine ^Benennung )?on ben (Spuren ber alten ^efeftigungen, trelc^e bie franjöftf^en gli^ buftierö 1677 auffül)rten, alö fte bie (Btaht Nueva Valencia 79 plünberten. 2)er ^ac^ ift in bev ^dt ber größten Xxodni^ iioc^ 2 gug tief unb 18 guß breit, !Die Temperatur be^ 2[Öaffer6 u>ar 90^,3 be^ J)imbertt{)eilii3en ^^ermometeröj naci; S3ouffingault aber (Äoömo^ ^b. 1. ®, 229 unb 230) im 3af)r 1823 97 ^i unb {)ier ift bie f)5§ere Temperatur bie ftcl}ere ^Beftimmung. ^ad) ben Oueüen t)on Urijino in Japan (uon 80^ D^^aumur) ift biefe ©ranit-Oueüe de las Trincheras de Portocabello u>o()( bie f)eißefte. 3)ie Sßaffer ftnb ftarf (?) mit 0efd)ix)efeltem Sßafferftoffgaö gemifd^t: unb entfpringen auf einem ^ügel, ber fic^ etXi^a 150 gujj über ben 33oben ber (5c(}Iuc^t ert)ebt. @ie laufen gegen 5f?orbtt)eft, Wlan muf t>ermut{)en, baß fte früher mit £alfftein in 33erüf)rung u>aren: benn wo fte Derbampfen, ^interlaffen fie falfartige (?) Sncruftationen, SßieMd)t finb fte mit ben förnigen i^alfftein-i^agern (?) in ^ontact gen)efen, bie ben ©limmerfc^iefern fo eigent()ümlic^ finb, 5Bir maren erftaunt über bie Slnmutf) unb ben lOuruß einer 33egetation »im Slruni; gicuö^ unb (S(ufta*5lrten , beren 2öurjeln i)on 2ßaffer ju 85 ^ U^ 79 ^ ^^emperatur bene^t trurben, it)df)renb ta^ biefelben (Specieö faum 40 guß entfernt in einem feuchten 53oben su !aum 18 o Temperatur »egetirtem @anj na^e bei biefen 90 ^ Reißen Duellen entfpringen anbere, gan^ falte, 3)ie (Singebcrnen , meldte biefe iZluellen al6 §eil^ mittel benu^en, conftruiren ftc^ mit ranfenben Dianen eine 2(rt ©ittertver!; auf i)at> fte ft^ nacft einige guß über ber Dber^ flacf)e beö SBaffer^ lagern, Die Aguas calientes, me^rnuilö geftauet, bilben na^e an ben lüften hei i^rem Slu^flup ein i?on (Secrcpien unb ber niebrigen Cocos aculeata 3aq. um? gebene^, crocobilreicl)ee S3affin. 2)er ©ranit ber S^rinc^eraö ftreid)t '^ 52 o Dft, unb fällt mit 30 o hid 40 « gegen 5Rorb^ tueft. (Sr l)at jolllange £rvftalle r)on rctljlic^em gelbfpatl; unb 80 fcl:;UHU-^em ©limmev. (5r ift in paraüele 53cinfe i^on 2—3 gup !l)ic!e gett)eilt inib i">on Qvo^fönugem ©efügcj am fic^tbavftcn hei bev Venta de Cambury, and) Casa de Islenga gennmiL ;3n ber 9^a()e ftaub ein fctöiiev blü^enber Stamm »du Paikin- sonia aculeata, n)nf)vfc^einlicl) ^e\i einer alten inbifc^en ^^flan- ^ung ((5onuco)j bcnn Plumaria unb Parkinsonia t)aim\ wii nie in biefem 3^^eile i)OJi (Sübameiifa in vvilbem 3^iP^nbe ge^ fef)n. 33alb barauf gelangten \m in bie Äüften^33egetation öon Avicennia unb Rhizophora Mangle. 33eim ^erborifiren fanben unr an einem blut^enreicben Drte ben ^eic^nam eineö nur 9 gu^ langen ßrocobilö» 2)or fc^eu^lid^e 5Jiofd^u^'®erud); n^elcfcen ber ^eic^nam i^evbreitete, f)inberte un6 ben 9^act)en unb bie 3f^\i)\u genau ^u unterfuc^em 9?at)e am i^ittoral erf^ien ber, in (S^ic^ten get^eilte, fövnige ©ranitit am gluf -Ufer noc^ einmal. " 3öenn 33ouffingault'ö ^^ermometer?33eoba(^tung 1823 faft 7" f)of)m Temperatur gab alö bie meinige t>on 1800, fo ift bie Urfad^ ta'oon blog in bem localen, zufälligen 3"^ ftromen t^on fdlterem SSaffer 5U fu^en» (Sine mericanifc^e f)eipe Üluelle norblid) »on ©uanaruato: hei (5^ic^imequillO; \x>o fäulenförmiger ^43orp^i;r auf St^enit aufgefetzt ift, im 33afalt* (Songlomerat auebrec^enb: bie aguas calientes de Comangillas, f)ahe i^ ju 96o,3 gefunben: alfo hi^ auf 0^,7 (Sent, ber 5lm gäbe \)on ^ouffingault für las Trincheras g(ei(^,°o 2)ie lange, faft unmberfame ©rfa^rung, tvelc^e man in Europa i)on ber Unt)eränberlic^feit ber 3^emperatur unb ber d)emifcfcen 3^J^^»i»^^"K^iinig ber ^^ermalquellen f)at, unb neue fe^r befriebigenbe Erläuterungen 5^, \)ie iä) meinem berühmten gveunbe über hie localen S3erf)ältniffe ber aguas calientes de las Trincheras i^erbanfe, machen e6 mir je^t fef)r u>a^rf($ein^ lic^: ha^ in 23 3a(}ren, t?on 1800 m 1823, nicbt burcti 81 ^pvcjänge im -Xieffteii tex ©vbe bie ^Baffev iicb um 7^' (5ent. me^r crlufet [)aben; fouDern ba^^ rie ^cmveraiur ijon 90^,3 (^ent, tie ic6 angab, ftatt ber 97% tDeld^e ^ouffinganlt fv\v terfaub, buvcb einen 3"piif fältevcn ^iÖajTei^ i>evanla§t unube: au^ fef)r obeiflädvii^en 9?eOenf(üften , u^e(cf)e in ber ben ^ib^ erfcbiitterungen fe oft aufgefegten ©egenb ficf) öffnen unb [(^liefen. !l)ie (Eingeborenen l)aben mi^ felbft barauf auf^ mevffam gemalt, bap fie ft(^ i^re 53äber buv* 3ufüf)vung faltev ClueUuHtffev auö bev 9?äf)e in 3:emperatur nacb 3ßiü^ !üt)r i^erminbern fönnen. 2(u(* erfef)e ict) aiit-' bem neueften 53riefe i^on ^ouffingault, \)a^, ta 1823 bie Jlemperatuv be^ elften 53ecfen^ um i^olle 4^,8 ßent. niebvigev u>ar: bie beö ^tveiten ^ecfen6 bocf^ 2^,9 f)ö^ev al^ bie Temperatur nnir, u>e((i)e icfe irrig für ^ie ber ganjen Duelle ausgab. §i(^ u>ir un^ auf unfrer ftbirif(f)en (Erpebitiou i>on 3^obolff unb Äviinff nacf) bem 5(ltai begaben, gelangten unr an ben Äohm>an'fcben (See. ^-23on biefem, mit horizontalen ©ranit^ mauern umgebenen (See biö §ur c^inefifc^en 3)jungarei, ja biö jum ^faifang^See gegen Süboft, in 150 geograpf)ifcben Tleikn Entfernung, erftrecft ficfc tk ®ramt*33ebe(fung mit ber ©e^- ftaltung einei^ (I-ruptit> - (E^arafter^ , une i* biefelbe nur in biefem Z^eik imx ßentraU Elften gefeben t)ahe. Ü^ erJ)eben ftc^ \mt über bie ^(atotr'fc^e (Steppen^ßbene (}inauö in Dften, oft gereif)t unb alfo tvof)( auf (S'rbfpalten auögebrocben, tl)ei[6 üeine conif(^e §ügel i^on mehreren ()unbert gufen, befonbere gegen bie (Senaja (Sopfa ^in; tf)eil6 ^erftreute, fef)r fleine, t)ielgeftaltete gelömaffen, faum 10 — 12 gu§ {)ocb (9iofe, Urat^Oieife ^b. I. 8» 524): in gorm i)on Elitären, burgartigen jRuinen unb aufgerichteten @efc6ieben. (Solcbe niebrige gel^^ gruppen, jwifc^en benen 50?affengruppen fte^en, biiben tk 82 Sanbfd^aft auf inelen c^inefifc^en Tapeten "oon fe^r geringem • 333ert^e. !Die gelfen ftnb oft nic^t jiveimal ^ö^ei* a(6 tie 9J?iiftf mac^enben unb 3^i)ee trtnfenben 93^ enfif engnippen, He Df^inber f (einer al6 bie gelfen. 3)^ie 50ialer, tre((fe ^ie 3^^*^- nungen ju fotc^en Tapeten anfertigten, mögen burc^ t>en Sin- blic! af)n{icber gel^gegenben infpirirt tüorben feiiu 33i^U^ei(en erfcfceinen tic (Ebenen nne ein milfanifc^ee 3^nimmer(anb , in bem Hc £'at^afcf)ic{)ten aufgerichtet umren; aüe^, n\iö wix unterfucben fonnten, wax anftef)enber gel^o, mit unterem ®e.^ ftein jufammenf)angenb. ^ex merfnjiirbigfte ©ranit-^egelberg, ben ic^ je gefe^en t)ahe unb ber mir einen tiefen (Sinbrucf ge* (äffen ()at (meine S^ic^nung ift für Diofe'6 D^eife ^b» I. 6, 584 geftoc^en worben), enbigt auf ^luei (Seiten mit jroei flac^eU; aber fenfreitt an i)en (£nben abgefc^nittenen 33er(ängerungen, a(ö ivaren ee «Seiten -(^rgiegungen. 3)iefer £ege(berg: getvöf)n(id; 9)?ocbnataja Sopfa , firgififd) 53iritau genannt, etiva 1400 gu^ £)0($ über ber «Steppe j (iegt in D^^orben i>on ^u($tarminff» 3d) ^abe i^n erftiegen unb im oberen 3^^ei( in ber ?änge au6^ gebef)nt gefunben )^on 620 nac^ dl£). 'Dex Siritau ift, wie alle anbere ©ranitfuppen biefer ©egenb, in horizontale 53änfe abgefonbertj eben fo bie ©ranituninbe be6 geftung^graben^ in 23uc^tarminff: auö benen ©änge in ben ^^onfc^iefer au6(aufen, \r)e(cbe ta^ £lueergeftein g(immerreicb machen, a(ö (Sontact* ©ntinrfung» 51(6 unr t>on bem c^ineftfcbcn ^Sac^tpoften ^ai\) (mantftturifc^ ^f)onimaiIad)u) jurücf fe^rten , fc^ifften wix un6 in ^ud)tarminff ein auf gefuppe(ten unb barum fc^tüer (anbenben 33ooten, 5luf ber (Sc^ifffaf)rt .^tvifcben S3u^tarminff unb Uft^Äamenogorff ift ta^ gtu^bette bee großen 3rti)fcb?Strom6 fo tief eingefc^nitten , baß in bem beuttic^ften $rofi(e am rec^^ ten Ufer tie Shiftagerung ber ©ranitbanfe auf bem 3:f)onfc^iefer 83 ftrf;tbar wixt. 3cb tjahe §u>ci meiner 3^ier i^el^tere akr f^efnt, u>aE)rfc^einlic^ auö (^^rerbietimci t>ür ber Uranfaiiglic^feit te^> ©ranit^, faft an bcm 5U ^tveifeln, u>a6 er gefefjen* «Stuntenlang ift bei ber g[uffcbijffaf)rt bic Ueberlagerung be6 in 33änfe abget^eilten ©ranito über ten faft fenfrecbt einfcbie^enben ^()onfct>iefer beutlic^ ftc^tbar. 93iein 9^eifebeg(eiter ©uftal^ O^ofe fagt fe^r u\if)r in feinem ^ageburf^e^^: „2)er ^f)onfdf)iefer ^at unter bem faft horizontalen ©ranite eine iveüige Dberfläd)e; ergebt ftd) bi6uieilen woijl 50 gug über ben 2öafferfpiegel tee Srtvf*, balb fenft er ftc^ hi^ auf einige gu^ ^um SSaffer f)erab: unb bie ganje 5(uf(agerung unirbe im einem etmaö I)ö^eren 6rante br6 SBafferfpiegelö gar nicE)t $u fef)en fein* 5lüe biefe ividf)ti? gen geologifc^en (Srff^ einungen ftnb nur fid)tbar tn tem rechten 3rt«f(^4lfer ; ba6 linfe Ufer, glei^ fteil unb f)o(i), beiiant) nur au6 ^t)onfc^iefer , o^ne tveber Ueberlagerungeu nocf) ®ra^ nitgänge im ^^onfcbiefer ju jeigen. 5©äre ber gluf nicf)t ha, um baC> ^ette einjufcfjneiben an ber ©renje ber hdhn ®e- birgfntrten, fo u\ire ^ier ta^ gan^e ^^^änomen unbefannt ge^ blieben." 9?ad3 ber Wdtk be6 3Begeö ron ^ucbtarminff m^ Uft'Äamenogorff l)5ren t)w ©ranitfelfen unb -kuppen gan^ auf ficbtbar ju u^erben. Xer ^§onfcf)iefer: tt^elc^er nad^ ©ebler'ö grünblicben Unterfud^nntgen in (S§[orit unb ^atffc^iefer umge^ ivanbelt u>ivb §anfc^en ben glüffen 5(igert, ^opolomfa unb 5lfem; nimmt fotrof)! in 9?orben al^ in (Bütm ber ätna^ l)ot)en ©ipfel Don £atunia unb S3e(ucf)a eine 2(rea »on 160 geograp^ifc6en Cuabratmeilen, alfo einen 272 "^^^ größeren gU'iitenraum a(6 ta^ gaitje ^arsgebirge, ein»^^ 3^1 berfe(ben 84 metamorp^ofirteu govmatiou mn h\)ftanifc^en 6cbiefevii gef)oven bte ©cf^neeafpen be^ Äf)o(fum, i>oit benen man on einem ^^nnfte be^ fd^önen ^f)a(e ber 53eiefoivfa 17 [(tneebebecfte ^örnei auf einmal exUidt §lud^ bie grope Seltenf)eit be^ ©neiüe^ neben bem fo häufigen ©vanit bc^ £olmoanev (See^ unb in ber (tinefifcben ^pngarei: wo man an bem ved)ten Ufer be^ 9fiart)m, öon einer Un^ai)! Heiner ©ranitfegel begleitet, fcbmale laDaartige ©ranitmauern in t)k (Sbene ()ert)ortreten \ul)t^^j i}t ein auffaUenbe^ geognoftifcbe^ ^^änomen. 2)ie ©ranit- mauern fe^en allein fort unb nel)men an §5l)e ab ; ja wo unr fte unterfu^en fonnten in abgerunbeten gormen, fanben u>ir fie in einen feinförnigen ^iorit übergel)enb: ganj bem 2)iorit äl)nlicb, tvelc^en unr am oberen 3rti)fcfc j^nnfc^en @eit)ernoi unb ^efliftomff u^af)rgenommen I)atten, S^on »or Uft-i^a^ menogorff Porten alle anfte^enben gelfen an ben flacf)en 3rti)fd^^ Ufern auf. 2)ie gefc^ilberten 53erl)ältniffe unb üjxe ^2lnalogie mit tim §arj^33er()dltniffen, tvelc^e auf ben ß^fc^mmen^ang beüonifc^er Schiefer mit bem 33rocfen'®ranit fül)ren, erinnern faft unUM'U^ füljrlic^ an bie problematifd^e DIatur beö 5:i)onfc^ieferö im i)ftlicfeen 3:^eile m mtai SÖenn man berei^tigt unäve, anä:) ot)ne fd)on erlangte Äenntniß ber eingefc^lopnen Organismen, (eben Uebcrgangö- ^l)onfd)iefer, ber in ©raunmcfe, ^alf unb ^l)lorit'Sc^iefer übergel)t, ft(urifcE) §u nennen 3 fo tvüvbe ic^ nad) Slnalogie beö ^ar^eö ben ^l)onfc^iefer beS öftlic^en 2(ltai'S für beöonifc^ galten, mannigfaltig t)on ©ranit^ unb £luar3porpl)Vr*®ängen burd}fe^t^ unb \)k (Simmrfung beö (Sontact6 ^at ^ier burc^ gefärbte 6treifung jur ©teinfc^leiferei 5lnlaf gegeben: \x>Mt ^errlid^en ©ranit unb wei^e 9}iarmortafeln i^erarbeitet, ben 85 geftvclften, jafpieartigen Sdigit^^^orp^V^- i^cn X^(i)ax\)\ö;) , teil grünen ^cvp()i)v ter 9^circnnaja (Eopfa, tm 5(t^entnvin i^on 33ieIove5faia, t^en vot[}en nnb i\nioIit{)ifcben ^\>vv^vr vom £oiv gen: tem ontffcn rotf)en $ovp()\n' nnb tcm (§lfra(er ^^orp()^r üevgleid^bar nnb Me ^^alläfte in ^^etei^hivg fd^nücfcn^ btcfeö 3Serfe^> abgefc^ititteiL ©. hie weiteren Aborte vim ^nbe ber 3(nmevfuni]en (S. 99. (^.. ^.1 ^ n m e r k u n 3 e u. ^ (©. 58.) ^oömo'3 ^^b. 1. ®. 275 unb 463 Olnm. 49. 2 (@. 58.) etrabo lib. 1 p. 51 «nb 5i aoemoi^ ^b. II. @. 224). ^ (@. 53.) Apuleji Opera omnia rec. ®. 5. Jöitbcbranb T. II. (1842) p. 534: »eo in tempore, quo nie non negabunt in Gaetuliae mediterraneis montibus tuisse, ubi pisces per Deuca- lionis diluvia reperienlur.« (De Magia über cap. 41.) '^er^l. Äoomoö 3?b. II. @. 439 Olnm. 53. * (@. 59.) ^O^moe 33b. 1. @. 249 unb 451, ^b. IV. @. 508. ' (@. 59.) ^üsmo'^ 25b. I. (B. 231 unb 448. « (@. 59.) 31. a. O. @. 253 iinl) 457 (2J)eU, Princ. oi Geology 1833 Vol. III. p. 374, ed. ot 1853 p. 178; Manual of elementar y Geology 1855 p. 9). ' (@. 59.) aiuf3efül)rt in 6 ©ruppen .^oemoi^ 33b. IV. ©. 467—434 wie }Inm. 96 (.^ 0 ^ m 0 i^ 93b I . (5. 489) ber veriobifd^cn it e r r a f t* e n = ^ b a n t a f i e 88 t)e0 großen Sinne bei ©elegenlKit ber 33e()anv>tun9 Dee 5:rcoin':^ ^om- peju^ 9ebacf)t Nbe, nad) n^elc^er bie^oc^ ebene ucn 2(fien, al'3 lu- erft in ber Unvelt abgetrocfnet, bnrcf) generaiio primaria uucb bie erften lebenbi^en Organismen evjeugt Üben foU; fo ifr eS in 'iV^ug öeuu'feu anf bie fleine 3(b()anblun9 de t e 1 1 u r e h a b i t a b i I i in L i n n a e i Amoenitales academicae (cd. (gcbreber 1787) Vo!. iL p. 4i4 no. 45: »Sequilur vero jam Modus ostendendus, quo potuerint omnia Vegelabilia, in exiguo terrae tractu, invenire solum sibi conveniens, et Aniraalia quaeque clima quod desiderant.« no. 4(i: »Si concipiatur Paradisus situs sub ipso Acqualore, simul quomodo hoc fieri possit hujus rei ratio concipitur, modo pona- tur cxcelsum montem carapos ejus laelissimos ornasse.« T>K pfran5en'9eo9rap()ifd)en ^Beobachtungen ^ourneforfS am 3(rarat, an bellen ^(bbange wie bei allen fef)r ()obcn 33ergen ^k .^(imate wie bic ^(oren verfcbiebener (Erbjonen über oinanber gelagert ftnb (Amoen. acad. Vo!. II. p. 4i-5 no. 50), baben Sinne auf eine ^Inficbt ge= fübrt, bie ircbl ein j>ufammenleben i^cn froren: unb lapla'nbifcbcn formen au einem ^Huifte, aber nid)t bk 33erbreitung ihmu *:?requator gegen hie ^ole erfla"ren fcnnte. Der (Jmfluf? bcr y?ocbebene auf ^l)flrt"iencultur unb Mite bet^ .^Iima'i3 ivar übrigeui^ \^c\\ QKten febr befannt. „9Iud> in füblicben (Erbfrricben", fagt (Strabo (lib. II pag. 73), „finb bie 3?erge fait unb überhaupt jeber 33oben, ivenn eS aud) eine Gbene ift." lieber ben feltenen Qluöbrucf öoo^eJ.-« f. tueine Asie centr. V. I. p. 58—60. '" (@. 66.) 5lugurtinuS de Civitate Dei lib. XVI cap. 7 (.^OÖmoS 5^b. 1. ©. 489): «si per generationcm spontaneam e terra exorlae sunt bestiae«, fo wav eS ja unnü^ ffe alle in einer Strebe ju üerfammeln. ^^ {)de prima terrae facie in eo quo Scriptura et Natura consentiunt. quod aquis orania tecla fuerint. Natura silet, 89 Scriplura loquitur! Quod autem fluidum aqueum tucrit, quo tem- pore nee dum animalia et plantae reperiebantur, et quod lluidum illud omnia texeril, montium altiorum strala omni heterogeneo corpore destituta evincunt. Quod si vero supra primi lluidi strala quibusdam in locis alia strala reperirentur diversis corpo- ribus (animalium et planlarum) ret'erla, aliud inde non seque- retur quam supra strala primi fluidi ab alio fluido nova strala deposila tuisse.« (De Solido p. 09.) Ucbcr Me iJlrt bee QBrtd^ö- tbume, bcr 3unal)me ber .^n)frallt' nad} ^lH'rfd}iebt'n[ieit Der ^2iW tl)rtT ^2ireu f. pag. 37-52 uui) Mo c)ccmctrifd)ni ^i^uren 7, 13, 14 unb 17. €in ücllftänbigcr ^Jdi-jju^ auv vBteno'ü '»probronuiö ftnbct lut lu bem fel)r ju t'nn.n'cl)lcnben Seljrluid} ber ©fologie, tbcilivcife mxd) dlie be 53eaumont, üou d. SSo^t 1847 93b. II. B. 334—392. ^* (@. 67.) l)ic Qhiöbn'icfe cubogen unb er o gen (im (Erbr^nne- reu ober an ber Srb--Üh'rfläd)e ale Sebimente erzeugt) ffnb vom 3abr 1803, in Qdnvenbuuö von geognoftifd^eu ^:|)rofileu fi'ir bie j>d^ebene von 9}ierico (bfly eigentlid)C 3tna()uac) entfranben; f. ..^oemoe ®b. 1. (£. 457. 23enn gleich biefer 33anb erft 16 3(^lnc mct) nicincv ptrifc^eu (rrpcbition, 1845, erfc^ien, fo ipurbcn bod) bie ^l^orlefungen über bie pl)pfii'cbe 5öeltbefd)reibung, auö teneii baö 2öerf vom ,^oe- mo6 entfranben ifr, in Der 93erliner Uniuerfita't i(bon im ^tovcmber 1827 ge()alten; ja id^on 1825 anirben, in bem Tabicau des forma- tions de l'Amerique meridionale, im 3ten i^anbe be6 Voyage aux Kegions equinoxales p. 251, ©ranit, ©neip unb ©lini: merfd>iefer aufgefü()rt ate terrains vulgairemcnt appeles primitifs, mit bem 93eifalj: »se vanter d'une stabilite d'opinion en Geolo- gie, c'est se vanter d'une extreme paresse d'esprit, c'esl vouloir rester stationnaire au milieu de ceux qui avancenl.« '^ (^. 67.) (5inen befrimmten ganj äbnlicljen 5(uei>rndi f. in @ t u b e r ' ö vortreif lid^ cm 2 e l) r b u d) b e r p b p f i f a I . @ e o g v a p b i e unb ©eologie 2te '}hbS<^. 1847 33b. II. 3. 137. " (@. 67.) eir ^f)ar(eö 2ikU, AJanual ot Geology 18i5 p. 589—593 '' (@. 68.) .rVoömo>;5 Q3b. l. B. 274 unb 462 Qlnm. 45; '?( n u: mann, 2ebrb. ber ©eognofie Q3b. II. 1854 B. 277; Oli^tb in ber peitfd^rift ber :Deutfd^en geologifdjen ©efelirdMift ^b. III. 1851 (5. 140; Spell, Manual p. 586. " (3. 68.) 3rf) erinnere bnrd> biewn p()i)fioIogifdH'n tjluöbrucf 90 an bie fdjoue ©teile bc6 @trabo (lib. XVII pag. 810 ^afaub.), iit ber ed ^eiff. ,Mc ^orfe^ung, ber lebenbigen ^efm ^rjeiuicriun, bereitete, ba ber ?Dienfct) fein SSaJTertt^ier, fonbern ein Sanb-- unb Siifrtbier ift, and) vielem £ic|)te^ bebarf, auf ber (abijerrücfneren) (5rbe viele j";>5()en unb liefen." ^^ (®. 68.) €arl ^rieb. 9t a w m a n u, Sel)rluid) ber ®eo' gnofie 33b. II. @. 8. Seopolb iumt 33ucl), aB er furj vor mir bie (^an5acolibei^l)rebaj5obefuc^tunb t^i^n ©rafen 9)?arjari ^HMicati, cje^cn bellen ^^l^erbienj^e er wenig gerecht ivar, forgfa"(tig verniieben batte, fc^ricb mir am Uten 9tov. 1822 narf)3]erona: baj^ „unr bk alte 2(nr nal)me d\K6 fefien primitiven 33obene! vor aller organifc^en (2ct)ovf«ng ganj aufgeben foüten. X>k (5rb--9)ietalloibe mii^ten fid) ja ju feften 5))iajTen verbunben baben, um ben alten ?Oieerei^grunb ju bilben unb bie ^lülTigf^it aufjunebmen, ivelcbe fva"ter ^ifcbe \mb Soncbvlien he- leben follten. X)\\xd) tie Crfrf)einung (ben 5(uebrucb) be^i rotben ^^orpbvr» entftebt bk ganje ^löjformation: juerft ba6 Oiotbe -tobt^ liegenbe, ivelcbe^ verriebener ^H^rvbvr ift; bann ta^S .Noblen -©ebirge unb tie Äalfbilbungen, bk id) mir ali5 ?))iufcbelbänfe im ?))?eere benfe. 2)ie Crfcbeinung ber 3?afalte veranlagte ben D.uaber--®anbrtein 5)emnacb fonnen ftrf) bie alteren Ortboceratiten unb itrilobiten auf einem fcbon früb gebilbeten ©neipboben benu'gt bi^ben. 5Benn bei ^rebajjo 2Ba'rme ben bi(i)U\\ ^alfftein in fornigen umgetvanbelt bat, fo gebort biefe 233a"rme ivobl bem 3(ugit--^^orvbvr m, ber bie ^^ebung bee ©raniti^ verurfacbt bat. ?)??an mu^ unterfcbeiben bie (5vod}e be^$ y?ervorbred)en^ von ber friiberen ^ilbung unb früberen (Jrifrenj in ber ^iefe." 2' (8. 69.) itO'^mo^ Q3b. 1. @. 299. ^* (@. 69.) lieber bie Qluybrücfe vrojoifd) nnb a^oifd) f. 9t au mann, Sebrb. ber ©eognofic 33b. J. @. 812 unb q?b. 11. @. 9. -'■* (8. 69.) Oldhamia anliqua unb 0. radiata, ^orbeö. »The reader«, fagt @ir Oiobericf ?»iurd)ifon (Siluria isyt- p. 32 unb 165), »may look wilh reverence on this zoophyle of Ireland, tor notwKhstanding the most assiduous researches il is Ihe only animal relic yet known in this very low stage ol uncqtii- vocal sedimentary matter.« 3«» (®. 69.) ©raptolitben Siluria p. 46, 177 unb 183. - gebr alt in ben ?lanbeilof(ag^5 unter bem ^araboc-^anbfrein finb aud> Ampy.\ 91 (Dormal» Trinucleus) nudus wu Trinucleus caraclaci, ?>)iurdnfon, Uekr ba» dltefre 'Hlnex- uub ^ffaujenleben in bem unterften filurU fd)en ®rainvacfeu:i4;()oue bei ^etereburcj f. (Sbrenberg in ben ?))iourttöbcrid)ten ber 33erliner 2tfabcmie vom 3^nn 1858 @. 324—337 unb ba^ rortrefflicbe gro^e SSerf be6 ruiTifrf)cn ^Ifabe^ ntifere, Dr. S?d\md} Räuber: ?>}?ono9rapI)ie ber foffileu 5if*e b eö @i'urifrf)en v5i)ftemy b er 9iuffifcb:33altifd>en ® 0 internem ent» 1856. lieber bie uonvegifd^en ©raptoUtlicii: 3cbiefcr neben Ortboceratit - .^^alfftein f. ^jerulf iiber bie ©eolegie bee füblicben ^tonvegen^^ 1857 (B. 92. '' (@. 70.) ^U'^moö $Bb. I. e. 268—273, 450 unb 461; 33b. V. @. 69; 9t au mann, ©eognofie 33b. II. ®. 8 unb 162—168, ivie bie neueren 5ivei Dortrejflid^en @c^riften i>on ^l)eobor Äjeruif: ba^$ St)riftiania--©ilurbecfen 1855 @. 3—7 unb über bie ©eologie be^ fübli({)en ^tortuegen^ 1857 ig. 6— 17. 32 (@. 70.) ypumbclbt, Asie centrale T. l. p. 292—314. 33 (^. 71.) Bulletin de la Societe geologique XII (1811) p. 322. 3* (@. 71.) Jö u m b 0 1 b t, 3Serfucbe über bie gereijte ?f}Zuöfel- unb '^terüenfafer 33b. 1. (5. 135—140. @a[üanird)e ^^erfurf)e bezeugen bie Qlnivefenbeit bee ^oblenfroif^ im tpbifcben Stein ober jliefelfc^iefer. 3^ (®. 71.) 2)aubree, recherches sur la production artifi- cielle des raineraux de la famille des Silicates et des aluminates par la reaction des vapeurs sur les roches in ben Comptes rendus de l'Acad. des Sc. T. XXXIX. 1854 p. 133; berfelbe sur la production artificielle de Tapalite, de la (opaze et de quelques autres mineraux fluoriferes in ben Annales des Mi- nes 4eme Serie T. XIX. 1851 p. 684; S>. be (Benarmont, ex- periences sur la formation des raineraux par la voie humide dans les gites metallii'ercs concretionnes in ben Annales deChimie et de Physique 3eme Serie T. XXXII. 1851 p. 14. »La geolo- gie miüeralogiquecc, fagt febr tvabr biefer talentvolle 9?iineraloge, »n'a pas jusqu'ici d'autre guide experimental que la chimie, mais l'analyse chimique n'eclaire qu'un seul cöte de la questiou. On ccnnait tres imparfaitement une espece minera.'e par ce qu'on a determine sa composilion elementaire, ou meme les lois atomiques qui regissent leurs combinaisons; il reste encore a 92 decouvrir, dans quelles condilions necessaircs chacune d'ellcspcut se produire. L'analyse est evidemment muetle sur ce point, et c'est ä la synlhese ä completer son oeuvre inachevee. On se rapprochera le plus possible des procedes de la natiire, si Ton arrive ä reproduire Ics mineraux dans leurs condilions d'asso- ciation possible au moyen des agens chimiques nalurels les plus repandus et en imitant les phenomenes que nous voyons oncore se realiser dans les foyers oü la creation nninerale parait avoir concenlrc les resles d'une activite qu'elle deployait aulrelbis avec uno toulc autre energie, mais qui produit memc aujour- d'hui des ejections ignees, gazeuses ou liquides, l/etat crislalliii des produils formcs artiriciellement est quelquefois imparfait el toujours microscopique. Ce n'est pas d'aillenrs le volume des crislaux, c'est le fait memc de leur creation qui resout de pa- reils problemes; lä est le point essentiel, et pour oblenir d'avan- lage il ne iaudrait suivant l'expression de Daubenton que »le tems, l'espace et le repos«: puissants moyens qui n'appartiennent qu'a la nature.« ^^ ((S. 72.) (Eiic be ^^eaumiMtt, notice su r les Sys- temes des iMontagnes T. I. p. 8— 10; .^umbolbt, Essai geognostiquc surleGisement des Koches dans les deux hemispheres 1823 p. Vf: »dans cet ouvragc comme dans mes Recherches sur les lignes isothermes, sur la Geographie des Plantes et sur les lois que Ton observe dans la distribution numerique des formes vegetales, j'ai lache, tout en exposant le detail des phenomenes sous ditlerenles zones, de generaliser les idees, et d'aborder quelques- unes des grandes queslions de la Philosophie naturelle. J'ai insiste principalement (dans la Geologie comparee) sur les phenomenes ö'alternance, d'oscillation el de suppression locale , sur ceux que presentenl les passages des formations les unes aux autres par Tetlet d'un developpement in- terieur. Ces queslions, je pense, ne sonl pas de vngues specu- lations Iheoriques: loin d'etre infructueuses , elles condiiisent ä la connaissance des lois de la nature. C'est r.ibaisser les sciences que de faire dependrc uniquement leur progres de Taccumulation et de l'elude des phenomenes particuliers.a 3" (@. 72.) 3o()ann ©ottlob Bcrfucb einer ®efd;tci)te ber ^lö^gebiiröc 1756; ®. (5. ^i(d)fcl, \mi 93 lybljanbl. in ben Actis Acad. elect. Moguntinae (Erf. 176ii) Vol. II. |). 44— 209 unter bem jtitet: historia terrae et maris ex historia Thuringiae per montiiini descriptionem ereeta. Spater, 1773, erfc^ien ^ ü c^ f e P ö (Entuuitf jur alteften dxt- unb ?Oienfd)enöefd)ic^te. >Berner, furje ^Uffififation unb ^öefc^reibung ber »erfcbiebenen ®e= bir9^5arteu(2)re^ben 1787). ^^ (@. 73.) «L'examen mineralogique le plus minulieux ne peilt etre indifferent au geognosle qui examine Vage des forma- tions dans les ditlerentes zones de la surface du globc. C'est par cet examen qu'on parvient a se former une juste idee de la maniere j)^'ogressive dont par developpement interieur, c'est ä dire par un changement tres lent dans les proportions de la masse^ se tait le passage d'une röche ä une röche voisine. Les schistes de transition, dont la structure parait d'abord si differente de la structure des porphyres ou des granites, offrent ä Tobser- vateur attenlil des exemples frappans de passages insensibles, ä des roches grenus. porphyroides ou granitoides. Ces schistes deviennent d'abord verdätres, plus durs et plus siliceux. A mesure que la päte amorphe recoit de l'amphibole, eile passe ä ces amphibolites trapeennes qu'on confondait jadis souvent avec les basaltes. Ailleurs, !e mica, d'abord cache dans la päte amorphe, se developpe et se separe en paillettes distinctes et nettement cristallisees; en meme temps le feldspath et le quarz deviennent visibles, la masse parait grenue ä grains tres allonges; c'est un vrai gneis de transition. Peu ä peu les grains perdent leur direction commune, les cristaux se groupent autour de piusieurs centres; la röche devient un granite ou, si l'amphibole abonde, une syenite.« ^^umbolbt, Essai sur le Gisement des Roches 1823 p. VI unb 10. lieber equivalens geognostiques 011 roches paralleles f. a. a. £). p. 44 unb 365. 39 (@. 74.) .toi^mo^ $8b. I. @. 9. *" (@. 74.) »Tous les terrains offrent I'exemple de forma- tions independantes qui preludent comme couches subordonnees«; .^umbolbt, Essai sur le Gisement des Koches p. 368; über Qllternanj f. p. 21 unb 32. *' (@. 75.) .^umbolbt, Essai politique sur la Nou- velle-Espagne T. III. p. 190. 35ei SMci)inies)uilIo bricht |au(en= 94 förmiger ^^orpbyr aue bcm Si)euir aiii?; aiicli 3?afalt, 'aue bcffen ^^reccien eine ber Iiei^efrcn ^bermalqueKcu (üou 96^3 bcr bunbert- t()et(iijcn eint(}eilun9) l)er»orfprubelr (vergl. oben (B.80 unb ^^(nm. 50). ^2 (B. 75.) ^umbolbt sur le Gisement des lloches p. 16: »11 n'est pas facile de fixer Tanciennele relative du mu- schelkalk et du quader Sandstein lä oü manquent ces roches gene- ralement repandues, servant, seion l'expressi on heureuse de Mr. de Grüner, mon savant condisciple ä l'ecole de Freiberg, d'/jmron geognostique. Lorsque des roches ne sont pas en contact immediat, on ne peut juger de leur parallelisme que par ieur rapport d'äge avec d'aulres formations qui les unissent.« — (B. aucb (5lie be 93eaumont, notices sur les Syslemes des Mon- tagnes T. 1. p. 10, 18ä unb 188. *' (@. 76.) Äoemoi5 33b. IV. @. 469—476. ^^ (@. 76.) Diefe 93erbattnt|Te haben meineu ineljäbrigen ^^rcunb, ^ri>f. ©uflau 33ifd)of ju 33onn, in feinem ßebrbud) ber diemi- fc^en unb pbi)fifaUfcben ©eologie (in ber 2ten ^Ibtbcilnnij be^ jtveiten '^^anbes^ @. 924) ju einem finnigen, aber febr lebbaften üli\6- fprnc^ veranlagt. „Seleffe, ein tre|f(ici)er ?)(aturforfd}er", fagt 93ifd>of, „bemerkt felbfl:, t^(^^ bie 33ilbung^fo(ge ber 9?(ineralien bee (2i)cnito nicbt bie ibrerScbmeljbarfeit iei. 3ttt äu^erfl ftrengfliiiTigen Cwax^ bie jjiel leicbter fc^meljbaren ^elbfpatb: unb .^ornblenbe--.^n)ftalIe abgeformt 5U finben, unb ibn für eine 33i(bnng auf feuerflüiJigem 2öege auöju-- geben l)eift fo inei, aU »venu man glauben ju mad>en üerfud)te, eine got()ifcbe Äircbe mit allen ibren @pi^bögen unb Ornamenten auf einer @u^eifen = ^afel fei in einer bleiernen ^orm abgegoflf^n tvorben. ?>)ian unirbe eine folc^e j^umutbung für eine 3nv>ectiüe ber gefunben Vernunft balten, unb borf) mutbcn ibr bie lUtraplutoniiten ganj baffelbe 5U. X)ie^e 2Ibfurbitn't ivar eine^ ber erflen ?DiOti\)e, ba^ mid) 5um 3(bfaU i>on ben ultraj^lutoniftifcben ^bantafien betvog." — Ueber biefe 3Ieuperungen bat mein fibirifcber OieifegefäI)rte, ©uflau Oiofe, mir feine ^^^nftc^ten in einem eben empfangenen Briefe mit- getf)eilt. „3nbem@ie", fc^reibt er, „mid? um meine 9)t einung über jene merfwürbige (Stelle befragen: unb ber llmilanb, t>a^ in bem ©ranit unb (5j)enit ber D.uarj bäufig bie (Einbrucfe be^ ^elbfpatl)ö an: nel)me, 53ifd)of ganj befonberö betvogen Ijaben foll bie 2lnna^me einer feuerfliijfigen ^ilbung be6 ©ranit^ aufjugebcn; fo l)abe id) juerft nur ju bemcrfen, ba^ ber 3Sergleid) ber (gcf^meljbarfeit be(5 Cluarje^ unb 95 be^ ^elbfpatlvö mit ber bee ©upctfcne unb toö 53(eiee eine cirore Uebertreibunö iit. 2)cnn tvenn ber ^clbünud aud) vor bcm ^ctbrobr fcf^meljbar uub ber Üuarj unfdMnel^bav ift; fo ift ber §elb)>atb bori^ nur äu^erft fcl)iver, unb blo^ in bimnen Splittern an ben Oianbern fcl)meljbar : unb fclDft im J-euer bee ^^orieüan^t'feno nic^t ju einem flaren, fonbern nur ^u einem gan^ blaffgen ©lafe fd^meljbar; unb bann ift c6 tvcfVl nctdiö ju unterfud>en, ob benn ber Cuarj in bem ©ranite ftet'i Die (5inbrücfe beö ^elbfpatbö annebme"^ 2)iei5 ift aber feineeivegee immer ber ^aü; im ©egentbeil finb bk ©ranite man^ c^er ©egenben baburd^ au5cie^eid)net, ba^ ber -Üuarj vorju^eiveife in bem ^elbfpatb fn)rrallifirt ifr: ivie ^. 'i^. ber ®ranit be^ 23rocfen'o unb bei? ganjen j?ar^e'3, ber ®ranit bee '»prubelberaee bei üöarmbrunn, ber ©ranitberoie bei Siebiverba u. f. \\\ (5ö fommt alfo bk iBrudifla'c^e eine? berben ©raniree unterfud)t, io fiebt man fogar, \>(i^ c^S bie Oiegel ift, ba^ ber Cuarj wicht t>ie (rinbrücfe be» ^elbfpatb^ an; nimmt. — 5Benn man bie 3(nnabme ber (rntrtel)un9 be» ©ranit^ auö einer öefd)mol5enen ?OiaiTe venvirft, fo iveif id) nic^t, anv3 man bafur an bie (stelle fe^en ivill; benn id) fenne fein ©emenge fo verfd>iebener Subitanjen ivie ber ©ranit, von bem c^S cwU'&iicben \vdxi\ b}iicrofcop aU ein ©emenge von gro^'eren unb kleineren, aber von lauter ^rviTallen. 2)arunter finb au* einige, bie, wie ber 2eucit, für fid) allein ganj unfd^mel^bar finb; unb in ben größeren Seuciten ber ©omma fommen and: nid)t Ijduftg, bod) beflimmt, .^rviTalle von bem viel leid^ter fd)mel5baren Qlugit eingefdilojTen vor, bie gan^^ beutlid) frvftallifirt finb. 3>ieö tinb lauter Qtnalogien, welche für bie €ntftel)ung bei^ ©ranitt^ aue einer gefdimoljenen 9)iajTe fvrec^en. T)ie ?OiaiTe be^ ©ranit'3 ift im gan: jen leid)ter fdjmeljbar al^ bet üuarj, unb idjmvet fd^meljbar 96 aH bcv ^elbfpatl} luib ©linimer. 33ei ber ^rfrarnuiö tritt bie ©onberung ber ©eninigtljeile ein, Dielleic^t »on einer (Seite jur anberen fovtfc^reitenb: unb ba fanu ami) woljl eben fo gut ber Cluarj Die (5'inbriici'e be^ ^elbfvatl)^ annehmen wie umgefefjrt. — (go, benfe id) mir, laJTen firf) bie 5Biberfpriid)e erflaren, welcfje man in ber 2(nna()me einer fenerfliiffiöen Söilbung be6 ©ranit^ 5U finben ^e- glaubt l)at." *■' (@. 76.) joggen bovff'ö Slnnalen 33b. LXVI. @. 109. — lieber ©ranite am S>avh, bie jünger finb al^ ©rantvacfe nnb alle ^])Droren -- ©efleine (2)iabafe, (5npl)otibe nnb ^{)onfc^iefer), f. ^>auömann in ben ©tubien beö ©tUtingifc^en ^ercins^ bergmännifrf)er ^rennbe 33b. VI. vS. 292. *^ (@. 77.) "Df au mann, ^el)rbncf) ber ©eognofie 35b. II. @. 188, 273 unb 276; 9)iurd)ifon in ben Transact. of the Geological Soc. 2d Series Vol. VI. 1842 unb in feiner Siluria ed. 1839 p. 413. *' (@. 78.) ®. Oiofe in ber ^ettfc^rift ber 1)ex\tid)en geologifd)en ©efellfc^aft m. J. 1849 @. 352—374 (23ortrage yom 4 Suli unb 1 Qlugufl:). *^ (@. 78.) @. mofe, meife nact) bem Ural, bem Olltai unb fai\>, ^Uete «b. 1. 3ndv- rarma W ©ren^e, JiH'(d)e fa(l in ber ^^erlängeruntj be-o ^tarpm lieiU. eine ()oI)e nacfre ^-elRn Fette, W ben 9?amen ber 9(art)m'fd}en ^^er^e fiiljrt, jüi) fic^ biö[)er anf ber rotten ^cite beo oberen (biinnprifd^en) 3rtyf(^ entlang, .^inter bcm ^^ian^n^Strome rücften fle uii':^ aber bei unferem jtveiten ^')3ferbetved)fel febr nabe. T)(X ©ranit ift bier ivieber, m^ am ,Vlo(i)unurfcben See, in borijontale ^ac;en abiuM'on^ bert unb bat biefelben uumberfamen formen alo bort. Tx^^i ©eftein bilbete fd^nafe 9?tauern iw bemfelben ©treid^en 85ö— \>tO Jvie an bem bonifLnmiöen 3.Mririui. 2öo ^\(\i ©ranitmauern eine bebeutenbe ^itd-e liejjen, gleid^fam ein >tbor, faben »vir im y^nter^runbe allei^ 51. t». .*;Mimbu(bt, Jloeme«. V. 7 98 mit f leinen ^ic^ angeföllt; man glaubte einen m(!(l)tigen 2avaflrom auf [\i) juflie^en jn fe^n." (®. Ol o f e'^ ^agebud? ber Oieife nad) bem Ural, bem ^Itc^i unb rafpif(^en gj^eere ®b. I. @. 599,) «Beröl. meine Asie centrale T. I. p. 300—301: „D'autres formes se presentent enlre Narym et le poste chinois de Baly. Ce sont ou des cloches et des h^mispheres apiatis, ou des cones accumules au milieii de ia plaine du Haut-Irlyche, cönes terraines le plus souvenl par des epanchemcnts laternux en forme de murs tres-bas et tres-allonges. On dirait d'une couiee, effet de la fluidite de Ia raatiere sorlie d'une crevasse. La montagne du Biri-tau ressemble ä la pyramide de Cajus Cestius. Je Tai dessinee du cole du midi. Les coulees en forme de queuesqui, des deux cotes, sont adossees ä la base du cone, se dirigent hör. 4,3. Ici comme dans la steppe pres de Sauchkinn, on croit voir non des buttes granitiques, mais des cones de basalte ou de trachyte.'^ 2)ci S!ob ijat Den grojjcii 5(utüi* fctiieni »iBcvfe t>or t>ef[en ^[^cllenbinig eiitriffeit. 2^aö le^te Stüd [einer 5(rbeit, Den 2infang ber f^^e*« cieüen ^(uöfü^rung ber ©ebirg^^^ormattonen entl^at* tenb, t>on ®. 75 3- 10 bi^ S. 85 beö 3^erteö unb üon (S. 94 9lnm. 43 btö (S. 98 2(nm. 55 ber 5(nmerfungen, lieferte er am 2 ®?är§ 1859 in ber »§anbf^rift, am 28 9)Mrj beren %h]ä)xi]t burc^ 3ufä^e ^ öerme^^rt; bie öon i^m am 13 ^Ipxii befinittl> nac^ feiner ^urc^^» fi^t ber 3ufä^e anögeijcbene ganje 5(bf(^rtft ging am 19 ^^ril naä) Stuttgart ab. T)ie 6ürrectur==(5enbung biefeä Stürfeö langte am 10 3)iai in ber ©tunbe in ©erlin an, Wo ber ©arg 3([eranberg üon ^umiolbt auf ©efe^l beö ^rin^en O^egenten öon ^reu^en im feierlichen (^epxän^c naä^ bem 2)om gc* fü^rt ttMirbe. SBaö bem äöerfe beö ^oömoä ju feinem ©(^(uffe fe^Ie? baö ift an^ feerfc^iebenen Steifen beffelben ju erfe^n : ßö ergieh fid) fc^on aiiö bem im Iten 3?anbe t^erfofgten ?)3(ane: ba He f))ateven ^änbe M iJo^mo^, t)cm 3tm an, ' natnentliÄ (S. 80 3- 12 ö. u.: „bei (S^id^imequitto . . . ." 6i« e. 81 3. 14, @. 94 5Inm. 44 Bi« 3. 9 ö. u,, ^ niffe bev (Srboberflad)e in f)orijonta[et ?(uöbe^nning unb §i)I)e, ber geognoftifc^e Zxjpii^ ber gormationen, \)a^ ©ebiet ber 9Jieere (beö ^^ropfbar-glüffigen) unb beö !OuftfreifeS, mit feinen me? teoro(ogifcl)en ^roceffcn, tk geograp()ifc^e Verbreitung ber ^flan^en unb ?()iere, euMirf) Hc pt)i)fifcben 5lbftufungen be6 einigen, überaH geiftiger (Kultur faf)igen 3)?enfc^engefc^(ecjtö ....." ^ ' 3n einer anbevcn ©tcHe, im 4tcu ^an))e ^. 13 ift ber 3- 5 x>. n. biö @. 14 3' 8, ttjerbeu bie ©ecjenftänbe fo Beftimmt: „...,, üicacticu be§ ^nnevcii be^ ^laiieteii ßcgen [eine Oberfläche , (bpnami[c^ tinvfenb burt^ ^rf^;iittevung ,) ^emifcf; iinrfenb bnrc^ ftein*(nli:enbe nnb ftein^nntliiibembe ^vcceffe; tkillreifc ^ebecfiinß bev feftcn Oberfläche biird; S^roipfbar^gniffu^e!?, baö ä)Zeer; Umri^ imb ©liebernng bev geBobcncn gefte (dcntinente unb 3nfeln); bie aüßemeinftc, äußerfte, gv-i^fovmige Um^)ütliinß (ben ^iiftfvei^). 2)aS jtreite ebev cvganifc^e (gebiet umfafit widjt bie einjclncn Sebcne* fovmcn felbft, irie in bev 3^ituvbe|d)reibun!3: fcnbcrn bie räunilic(;en ^C' jie{)nngen berfelBen ju ben feften nnb ftüffigen 2;beifen bev (gvbc6evfläcf;e, bie ®ecgva^t)ie bev ^^flansen nnb 2f;ieve, bie 5ibftnfungeu ber fl^ccififd; einigen S)^enfcl;I;eit nad; 9iacen nnb Stammen." 101 (Sine anbeve ^lufjäfjhing, o.bnc ti\[oö Ui^k ©lieb, beii 9}icn*. fcf)en fann icf) aiiö einem 53viefe 5llcranbev6 i^ou ^umbolbt au bell ijel). 33evgva(^ mib ^vof. SRöggevatf) ju 53cim vom 23 (September 1857 aiißeben. (Sr faßt baviii, ba|5 bie 2te 5lb* t()ei(uiig beö 4teii ^oiibeö Ovoö je^t ber 5te 53anb ift) mu galten fode: „bie ^iiit()eilmi9 ber ©ebivg^avteii uiib ^Uteicfolge nacb 33ermutt)micjeii über il)ren i>erfc^iebeiieii (EiUfte()uiu3ö'^4>^''^^ cef^ ©eftaltimg ber £berfidc^e, tu Cjorijoutaler 5Iu0be[)iiuug m^ ®Iieberuiig^''^erf)altuiffen uiib in feuhed^ter (£rf)ebun(j m^ t}t)pfometrifc{^eu Sluftcbten; flüffige unb (uftformige Um^ fjüllung ber ftarreii ^rbriube: ta^ Wieex unb feine (Strömungen, beu :^uftfreiö^ flimatifd^e ^etrad)tungeu uac^ Diic^tung6^53e* ftimmungen ber Sfot^ermeuj organifcfceö lieben, ®eogrcipl)ic ber ^sf(an§eu unb 3:^iere/' — SBenii bie^^adgemeine ^ejeid^nungen t^on ©egcnftdnben beö 3nf)altö fuib, une fie ftd) a\\^ ber didi^m^ folge bc^ Iten 33aubeö (be^ 3(aturgemä(be6} ergeben^ fo ift bamit ui(tt gefagt, ba(3 5lleranber von ^umbolbt fie alle in ber 5luefü^rlic6feit, in ivelct^er ftd) ibm (gegen feineu S33iücn) bie frü[)ereu 2lbfd)uitte aucgebel)nt l)abeii, be[)anbe(n ircüte. 2ßie iveit er ferner t)\c^ aud) fiüt^er beabficbtigt ijahm möchte, fo ma()nteu il}n feine ^ebeuejeit unb fein @efiK)( julejt an tie ^'lotljmenbigfeit M fcbneden 5lbfc()Iuffe^. 3u tem Briefe an 9^oggerat() fagt er fc^ou: „9Jiöge « * , . e6 bem^efer erinner* liit bleiben, bag naö:) ber gorm meinet 2ßerfe^ nur einzelne ^^ei(e bee, in bem Iteu 33anbe bargefteUteu , allgemeinen 9?aturgemälbe^, beö urauologifcben unb tellurifdben , l;aben einer fpecielleu 5lu0fiil)rung untenvovfen tverben foOen!'' 3c^ fann i>erficl)ern unb eö fönnen eö 2(nbre beftdtigen, ta^ ber ^erfaffer in bem legten %ii)xe feineö ^ebenß immer be^ l)auptete nur noc^ u>enige !Drucfbogen i^or fict) iu leiben, unb 102 ta^ er tk fe()lent>eu ©egenftäitbe in einet großen Äiirje ab* machen ivoUte: t?iel fürjer; M ter t^on i()m in einem 33riefe an mid) üom 8 2)ecemtet 1856 in meine jQante gelegte ^43(an fie angiebtj in ivelc^em er fie fo t>eranfd^Iagt : „gorm ber ßon* rinente 2 ^ogen, ^eer 3, $uft 4, ^^flanjen 4, Zijim unt> ^JfJenfc^ 5—6; C^umma) 18—19/' ^iöenn Jvir abfegen von ber 2ln6fiif)rlic^feit, in ber er ben QSertjältniffen be0 2lnfangc nac^ t^ieÜeic^t t»ie, i^m nac^ feinem frühen Seben^beruf fo nat)e befreundeten ©ebirgö'goimationen noc^ bef)ant>elt t)aben ^viirbe; fo büvfcn u>ir unö troften bie folgenben bem 33anbe no^ juge- backten 5lbfc^nitte von if)m in einer fe^r forgfaltigen unb ()in^ reic^enb umfaffenben 2(u^fü^rung c\\\^ ber fc^önen ^dt feinet Seben^ im Iten 33anbc ju befi^en: tie ©eftalt ber (kontinente @, 301—320 unb 2lnm. ®. 470—475 (l'/^ 33ogen); baö 9J?cer @, 320—332 unb 2(nm. 6. 475—477 (1 ^Bogen), t}it Suft unb ^^ieteorologie e. 332—366 unb 2(nm. @. 478 bie 486 C2"^/3 ^ogen) ^y bie ®eograpf)ie ber ^flanjen unb Siliere @. 367—378 unb glnin. ©. 486—490 (1 53ogen), lerftere von if)m in feinen früheren ©d^riften fo genau befjanbelt junb an vielen anbren ©teüen beö Äoi^moö jerftreutj über baö 3J?enfc^engefc^(ec^t unb bie SÖienfcftenracen , H^ jur 33eriif)rung * @. eine 2)i^^^cfiticu über bcu 3nl;alt bf.^s 5(6|(^uitt§ öcn ber Siift @. 332, 335—336; über bie 2itft*(Sfectvicität, 6teß iiub Ictjteö (la^itel ber Siift, iS. 362 3- 1—8; uoc^ eine 2tubeiitinu3 über ben (Siufliiß beS aif^onbeö im 3tcu 33aube @. 511 3- ^— ^ i?. ii, : ®cj5cnftäube K'seic^ueiib, njelc^c fd;LU in bcv ßvc^eii Stiiin, 52 ju bicfcv igtetle, @. 547—548, er* .örteri trerbeji. — giiie aiibve 5)t^^^cfiticu fiiibct [irf) im 4teu 3?anbc @. 236 3. 6 t>. u. l\i§ @. 237 3' 2; „bie tkvmi[d;cii 3"ft^i"^e tf^* beibeu Um» .J^üUimg^eu imfeveS ^^laneteii , iretcl e ivciter unten einjelu befianbelt n.'^evben, .. .. .. ten (Sinfiu^ bev toevticvileu Sl^ävme in bev fefteu Svbviube , ba« @»ftem bcv @eo * 3fott;evmen , ... ald tiji^ii Stbeit bn* aße« burtf;bvinßenbcn SBävme^^etvegmu] . . . ." 103 mit ta- cjoiftigen €pf)äre be^ Wm^djcw, er tt?ei§, U?ie ber »^oömoö in f leinen Stücfen, immer in freier neuefter 3(ugarl?eitung, affm^^Kd) cntftanb, o^nc fid; auf anbere^ ai^ gro§e geftahlofe (Sammlungen eineö arbeitörei^en !^ebenö §u grünben: fonnte bieö öorauö* fagen. 9(toanber i)on ^umbolbt Ijat felbfl befannt (SSorrebe, ^b. I. ©. X 3- 4—12), ba^ er üon feinen in ^ariö nnb Berlin ge^altnen SSorlefungen über bie ^j^i^fifc^e äßettbefc^reibnng, „Ui freier OJebe, ni(^tö f^riftlid} aufgezeichnet" t;abe, unb „alM" öon i^m ^ier (im ^oömoö) „jum erften 3)?ale niebergefd;rie- ben" iji. 3)ie na^en unb anl;ängli(^en greunbe beä 3Ser* etijigten, in i^rer 3 9iac^tv>e[t, in ^etiMnibermig unb ^^vfurd;t, ein T)errf* mal [ein ti^erbe. 2)ie treue, trenn and) fefir unter* georbnete »§ü(fe, tüefc^e t(^ bem cjro^eu 3Serfa[fer, auf feine Berufung, tei bem ganzen Ä^crfe bec5 ^oomoä unb über baffelte ^inauS, cjeleifiet ijabc; üerfcttafft mir ben 35orjng, t^a^ SBerf, i"»on bem (Seine ^au\) ru^t, äu^erlic^ a6§ufcl)Iie^en : Wk id) es Dor §tüan§ig Sauren feinem trüber ijetf)an. 3(^ laffe auf ben Dorfte^enben Sd^fuf? bes ®erB, nac^ bem mir oft in bem leisten ^eBenöjafire hi^ fnr§ üor feinem (§.n\>c irieber^oTten ^luftrag ^tleranberö i^on ilpumbolbt, jii^ei f leine 3fiad)träi]c §u bem aftronomifc^en (3tenJ ^anbe: eine neue S,'afel ber (Elemente ber flei* neji ^^laneten unb ber inneren (Someten, folgen; ^peld;e ber 93ereti:igte unb id) (in neuer 3(rOeit: ba bie frühere, in beö SSerfaffer^3 ^cinbe gefegte, fic^ mir im Sttad^ta^ t»erloreu Ijattc) ber ©i'ite beö ^rn. 5^rofcfforö Dr. (S. ^rul)nö: feit bem 1 ^I^nil b. 3. 5Iftronomeu ber fönigL ©tevntrarte in Seil^jig unb ^rofefforö an ber Dortigen Uniüerfität, I^is^er 5(Djuncten l>ei ber [;iefigeu Sternlrarte, üerbanfen. 3d) (^^^^^^' ^'^i^^'^) i»it 5)anf üom .iQrn. $rof. ^3ru^nö no^ eine, i)on feiner @üte mir angeli)otene , neue 3^afe( ber ^al^n^^femente ber T)o;^* XKtfterne aufgenommen: im 5lngebenf'en ber «Sorg* falt, ii:e[d;e ber iBereirigte biefem ©egenftaube, bem er 105 and) am ßiibe bcä 3tcn ^anbc^ eine S^\a^^^a^d \mt)mck, jugetvatibt ijat, 3nle^t I)abe id; eine i^eränberte fleüie ©teile (2% Seite) beö 4teii ^anbeö, bie 3]ariatii'nen ber magiietifc^CH 3?eii]uncj betreffend, nac^ ben üon bem 33erelr>tgten bem ©eneral (Sattne tn Briefen ert^eilten Bufacjen, tn UeBerfeijnncj ang beä !^e^teren englifc^er Uel>evtraguncj beö .^osmcö gebeten. 5Ra^ biefen fleinen 3ufä^en ^abc iä) , Qcim^ einem, üon langen Sauren ^er batirten nnb tiö in bie legten ^ebenötaije mir ii^ieber^olten S5ermdd}tni§ unb 9(uftrage beä t^enren (Entfc^fafenen , ben 5ten ^anb mit bem i^on mir §n arbeiten ben großartigen Oiegifter über ben t^oömoö, ha§ uaä) feiner legten ^eftimmung feinen ^an:ptbeftanbt^ei[ ansmac^en füllte, nnb hamit baö ffierf beö ^D^^moö jnm 9(bfc^Inß §u bringen. T)iefeö S5ermä4>tniß, ba§ meinem 2cicii ein neueö, f^trereö C^fer anferlegt, ^ai>c iä) mit ber bem (^nt^ fc^lafenen üon mir Don je ^er get^ei^ten ^khc nnb 5Iufo^fernng erfüllt. 53evliu 11 51pril 1860. ^rofeffor Dr. Sb. 5^njd)maiui. SUerant>er t>on ^umtoltt immfc^re im 5ten 33ant>e femed i^o^mo^ eine lhUx\id)t^'XabeUc über bie biö^ev entbecften Hcineu ^4^(aiieten unb bereu Elemente ju geben, unb erfuc^te mic^ i^m eine folc^e 3^abeÜe jufammenjufteüen : ein 2Bunftt, bem id^ mit ber gvijßten 33ereittvinigfeit entfprocben ^abe. !l)er gro^e @e(e()rtc foUte nic^t bie greube ^aben ben legten ^^anb feinoe^ 533erfeö ju befd^liepen j unb ba feit jener, im Tiai M % 1858 von mir in feine «^dube gelegten 3"f«»«nienftenunt] nod) einige (Sntbecfungen t^injugefornmen , oud) bie (Elemente vevbeffert finb, fo f^abt id) auf ben Sßunfc^ M Jperrn ^^rofeffor ^ufd^mann eine neue Tabelle ^ufammengefteUt. 3ö^ freue nüd) bamit eine ®elegenf)eit gefunben ju f)aben, eine $flic6t ber 1)anfbarfeit gegen ben großen Tlann ju evfiiUen, mldjcx mit bem größten Sntereffe ben gortfc^ritten ber ^immel^funbe folgte unb ftc^ fo gern ben uralten greunb ber jungen Slftvonomen nannte. Die ZaUUc f)at biefelbe gorm u>ie bie im 3ten 5öanbe M i^oömoö auf6. 516j nur finb, um aüeö roUftdnbig über* fe^en ju fonnen, bie ^dt unb ber Ort ber (^ntbecfung, fo \m bie Flamen ber (intbecfer (jinjugefügt. !l)er 33oÜftänbigfeit wegen ftnb bie Elemente aller fleinen ^^laneten, alfo auc^ ber fc^on an eben envd^nter (Stelle von ^umbolbt gegebenen unb bamale befannten, ^ier jufammenf' ijeftellt. 107 (§ö bedeutet: E bie ($^)oc^e tn mittleren ?ange in mittlerer ^er^ liner 3^^^ L bie mittlere Sänge ber S3a^n n bie Sänge bcö ^eri^elö ü tk Sänge bed auffteigenben i^notend ' i bie 9^eigung gegen bie ©fliptif ju bie mittlere täglicfcc fiberifcbe 33ett>egung a bie ^(ilbe gro^e 5(rc e tu (^rcentricität U bie fiberifc^e Umlnuföjeit in klagen. Die Sängen bq\et)en flc^ auf baö 5(equinoctium ber (Spod^e. 53crlin il Tim 1860. ^. »nt^n^. 108 ©(erneute b e v 62 f l e i n e n ^-)3 ( a n e t e u 5U>ifcl;eii ^Jcavö unb 3upitev. 9iamc (T) ßcrcö (2) %>(iüa^ (3) SlUlO (4) ^t^ta entbedt 1 San. 1801 28 Wdxi 1802 1 @e^n, 1804 29 mäxi 1807 ßntbecter ^iaSSi Otters §arbing Oltcrs Ort ^alernto Bremen SilientBal S3renien E 1860 S)ec. 8,0 1860 Oct. 10,0 1860 3nU 1,0 1860 3an. 1,0 L 840 55/ 49° 23' 303° 46' 26° 21' 11 149 31 122 15 54 7 250 21 a 80 51 172 40 171 1 103 26 m 1 10 37 34 43 13 3 7 8 fJ' 771",51 770",01 813",11 978",22 a 2,7655 2,7691 2,6704 2,3607 e 0,08056 0,23983 0,25552 0,09012 U 1680 X 1683 X 1594 X 1324 X 3 eichen inib (5) ^ilfträa (?) §el)e ® 3n^ (S) %loxa cntbecft 8 ®ec. 1845 1 Suli 1847 13 5Iug. 1847 18 Oct. 1847 (Sutbedfer ^encfe ^ende §inb §inb Ort ©riefen S)ric[en Bonbon Scnbon E 1850 3an. 0,0 1859 @^^t. 30,0 1860 getr, 9,0 1848 San. 1,0 L 80» 56' 15° 4' 114° 59' 68° 49' n 134 36 15 13 41 30 32 54 a 141 25 138 36 259 47 HO 18 • 1 5 20 14 47 5 28 5 53 f^ 857'',95 939",37 962",51 1086",33 a 2,5765 2,4254 2,3863 2,2014 e 0,18990 0,20115 0,23125 0,15670 ü 1510 Z 1380 X 1347 X 1193 2: 109 3eic^eu iinb 0 »Zctt^ @ §i)Oicn (TT) ^Nort!)f- (T2) «ictoiia eutbedt 25 5t^ril 1848 12 2(^ril 1849 11 ä)?ail850 13 (ge^t. 1850 ßntbeder @rat)anT ©ag^ariS ©a^^arig §iub Ort iDJarfree Saftlc 9^ea^^el Dka^^et Scubcii E 1860 5iug. 15,5 1851 @Vt. 17,0 1859 3)ec. 4,0 1851 San. 0,0 L 336° 2' 354° 48' 58° 43' 7° 42' n 71 16 227 48 316 21 301 39 a 68 33 287 39 125 5 235 35 • 1 5 36 3 47 4 37 8 23 7* 962",37 634",85 923",78 994",83 a 2,3866 3,1494 2,4526 2,3344 e 0,12291 0,10055 0,09858 0,21892 ü 1347 % 2041 2; 1403 % 1303 % ßeic^eu iiiib (13) Sgeria (14) 3l'Cnc (l5) (Suuomia @) %m)t eiitbedt 2 9lül\ 1850 19 2)?ai 1851 29 Siili 1851 17 Wixi 1852 (SntbecEer ©af^mrig Apinb ©aS^ariö ©a^^^arie Ort 9Zea^^eI Scubcii gf^ea^et 9Zea^eI E 1860 3an. 30,0 1857 SfJüi?. 5,0 1860 5tug. 28,0 1859 3nnJ8,0 L 128° 24' 63° 40' 350» 41' 314° 1' n 118 5S 179 27 27 33 13 11 a 43 19 86 40 293 57 150 35 « 1 16 32 9 7 11 44 3 4 tJ' 857'',70 851 ",49 825",21 709",75 a 2,5770 2,5895 2,6442 2,9237 e 0,08786 0,16525 0,18687 0,13462 ü 1511 % 1522 X 1 1571 % 1826 % -• 110 3cid;eu imb JRanic (17) X^ieti« (18) "mtm* mciie @ Sfortuno (20) yJioffaiio entbedt 17 Sl^ril 1852 24 3uni 1852 22 Slug. 1852 19 @c^t. 1852 (äntbcrfev !Üutl)cr ^inb ^inb ©aß^ari« Ort S3ilf i;!üubcii Sonboii gtiea^el E I8592«ärj20,0 1861 gebr. 4,0 1858 Wäxi 5,0 1860 S)cc. 21,0 L 123" 26' 109 0 39' 149 *> 0' 92'> 17' n 2G0 28 15 20 30 23 98 5 a 12o 21 150 4 211 27 206 44 • 1 5 36 10 9 1 33 0 41 f^ 911",70 1019",37 930",16 949",04 a 2,4742 2,2968 2,4413 2,4088 e 0,12723 0,21710 0,15792 0,14395 ü 1422 % 1271 % 1393 % 1366 % Beid^en imb @ Sutelia (22) gallio^JC (23) 2:i)OUo (24) Xl^cmtö cntbcdt 15 9Zoö. 1852 16 ^oto. 1852 15 S)ec. 1852 5 %^\:\\ 1853 (Sntbedcr ©clbfd^mibt §iub $tub @a^V<^vks Ort ^arie Sonbcn ?cubcu gfJcoVd E 1853 ^an. 2,0 1853 Sau. 0,0 1860 (g^3t. 17,0 1858 SiVni 14,0 L 41° 24' 76 '> 59' 20'' 40' 130° 5' n 327 3 58 8 124 4 139 8 U 80 28 m 37 67 39 36 9 1 • 1 3 5 13 45 10 13 0 49 /W 933",56 715",12 832",82 637",09 a 2,4354 2,9091 2,6280 3,1420 0 0,16205 0,10366 0,23193 0,11701 U 1389 % 1813 % 1556 % 2034 2; 111 3ei^n unb (25) ^l^otäa (26) ^^rofcr-- (27) (^ntttpt (28/ Jöcücua cntbedt 6 %pxii 1853 5 2)ki 1853 8 5)icv.\ 1853 1 iUia-3 1854 entbccfer S^accvnac 2nt^cr §iub Sutbcv Ort 3)?avfeißc 33i(f Ücnbcn SBilf 1 1 E I860i»?ärill,0 1857 WUi 20,0 1860 Oct. 7,0 1857 SDcc. 15,0 L 193« 56' 181° 21' 32» 33' 94° 6' 71 302 57 235 17 87 47 122 24 a 214 1 45 53 93 45 144 39 • 1 21 35 3 36 1 36 . 9 21 f^ 954'',10 819",68 986",93 766", 14 a 2,4004 2,6561 2,3468 2,7784 e 0,25440 0,08752 0,17282 0,15039 ü 1358 2 1581 2 1813 X 1692 2 3eid^en unb (29) %mp\}U ixitt (30) Uroiüa (Sl) Gu^l)ro= ft)nc (32) *;^omouo entbedt 1 Ü«är3 1854 22 3uU 1854 2 @c^t. 1854 26 Dct. 1854 (gntbecfcr 2Rart^ ^inb gergufon ©olbfc^mibt Ort Jcubcn Bonbon Saf^tngton ^ariö E 1860 5«oi). 13,0 1860iWärjlO,0 1855 3an. 0,0 1860 3an. 25,0 L 52° 13' 159" 47' 53 <^ 50' 134" 30' n 56 54 31 6 93 51 193 34 a 356 27 308 14 31 25 220 48 i G 8 2 6 26 25 5 29 .^ 869",35 975",42 632",80 851",72 a 2,5539 2,3653 3,1562 2,5891 e 0,07218 0,12787 0,21601 0,08U62 U 1491 3: 1329 % 2048 Z 1522 2 112 3ei(^)en unb (33) mv (34) eircc (35) S^cucotlKO @) VKalniüc entbecft 28 Oct. 1854 6 2l|)ril 1855 19 Sl^ril 1855 5 Oct, 1855 (gutbedev Sf;acornac (Sl;acornac 2ut^er ©ülbfc^mibt Ovt ^ariö ^ariö S3ilf ^ari§ E 1859 2)ec. 5,0 1856 SuU 13,0 1860 mixi 5,0 1860 3an. 0,0 L 28 '^ 40' 296° 38' 174° 40' 352" 22' n 340 56 149 28 200 49 42 26 Si 9 17 184 51 355 55 359 12 • 1 - 1 57 5 27 8 12 18 42 ß 731'',09 806",34 682",35 778",60 a 2,8665 2,6853 3,1429 2,7487 e 0,33674 0,10872 0,21372 0,29790 U 1773 % 1607 2; 1899 Z 1665 Z 3eicf;en unb (37) S-ibeö (38) ü?eba (39) i^ötitin (40) ^:>\xxm'^ ^^ \m cntbecft 5 Oct. 1855 12 3an. 1856 8 gebr. 1856 31 Wäxi 1856 ©ntbedev Sutkr (S^acovnac S^acornnc @otbfd;niibt Ort mi ^ari§ ^Hiriö ^ariö E 1856 ^a\\. 0,0 1856 San. 0,0 1856 3an. 1,0 1856 3um 17,0 L 42« 35' 112« 56' 146'' 44' 216" 34' 71 m 4 100 45 2 3 1 13 Ai 8 10 296 28 157 19 93 33 • 1 3 7 6 58 10 21 4 IG t^ 826",17 782",32 769'',39 1039",25 a 2,6422 2,7400 2,7706 2,2674 e 0,17489 0,15552 0,11102 0,04621 ü 1576 Z 1657 % 1684 Z 1247 Z 113 r 3eid;en imb 9iame 1 @ 3fi^ @ ^llriabiic (Ö) ^Jh)fn eiUbed't 22 ä)ki 1856 23 a)iai 1856 l5 2i|.Hill857 27 SShx 1857 (Entbedev ©olbfc^tnibt ^^ogfon ^ogfon ®clb[d;mibt Ort ^ari^ £)?;forb Djforb ^aviö E 1856 3uni 0,5 1860 3an. 1,0 1857 5(^H-. 17,0 1858 San. 0,0 L 202° 29' 247 « 46' 224° 3' 278° 9' n 230 21 318 0 277 14 111 38 Sl 180 6 84 31 264 32 131 1 • 1 15 48 8 35 3 28 3 42 f^ 954", 11 930",94 1085",06 940",08 a 2,4003 2,4400 2,2031 2,4242 e 0,20249 0,22563 0,16728 0,14933 U 1358 % 1392 % 1194 2: 1379 % • 3 eichen imb (S) ©ugeiua (46) §cftia @ ^OlrtJO (48) 5)orig entbedt 27 3uni 1857 16 5iug. 1857 15 ee^^t. 1857 19 ee^>t. 1857 ßutbecfer ©otbfc^mibt ^ogjon Siit{)er ©olbfc^uiibt Ort ^ariö Oj-fcrb 33itf ^arie E 1858 3an. 0,0 1860 Salt. 1,0 1858 ge6r. 7,0 1858 gch\ 3,0 L 294° 35' 178° T 17° 5' 16° 7' 71 229 36 354 20 313 42 76 53 Sh 148 6 181 41 4 29 185 14 m 1 6 35 2 17 5 0 6 30 A* 791'^23 888'',34 725",41 647",12"' a 2,7194 2,5174 2,8815 3,1094 e 0,08218 0,16152 0,12949 0,07695 U 1638 'S. 1459 % 1787 X 2003 % 91. ». .i^um t'Oltt, «Tvcgmoe. V. 8 114 3 cid; eil 11 nb J (49) %^ait^ cntbectt (Sntbecfer Dvt E L 7t i a e U 19 ®evt. 1857 ©olbfc^mibt 1858ge'6v.23,(: 32 50 290 30 3 9 654'^53 3,0859 0,23780 1980 X 50) iyiroinla'föl) y^cmaufa 4 Oct. 1857 gergiiicn SöafbingtiMi 3eic^en imb cntbccft ßntbecfer Ort ;53) gaIt)^fo 1858 San. 0,0 31° 41' 10 0 173 32 2 48 823'^14 2,6486 0,28695 1575 X 22 3aii. 1858 Sauvent 5fii^nie§ 1858 3aiu 0,0 154" 24' 175 41 175 39 9 37 973",85 2,3678 0,06700 1331 X 52) Suro^jQ 4 g-cbv. 1858 ©olbfc^mibt ^avi§ E L 71 i a e ü 4 Smpxxl 1858 ?utl)er 1858 %\>x\i 8,5 162'^ 27' 92 28 144 4 5 7 837",37 2,6185 0,20672 1547 X bra ^ ^ ^ 10 @e)?t. 1858 ©olbfc^mibt ^:pari§ 10 (ge^t. 1858 Searte 1858 See. 30,0 1858 Xcc, 30,0 1858 San. 0,0 136 0 22' 102 4 129 58 7 25 649'',82 3,1008 0,10150 1994 X (56) %^tuh^' 9 (Ee^t, 1857 ®oIb[(^mibt ^arig 346° 22' 293 56 313 50 11 47 796",37 2,7076 0,19900 1627 X 28° 26' 11 26 10 57 7 14 773",90 2,7598 0,14208 1675 X 1857(2^1.13,0 330° 54' 294 58 194 53 7 56 854",49 2,5835 0,22702 1517 X 115 ^eic^en unb (57) 9)?ncmo= | (08) Sona)r= eutbedt I (Sntbedev Ort 22 er ^feubo^!l)apf)ne) , m^ ber 3^i^ i^^^^^ ßntbecfung georbnet fmb, gegebnen Drummern ift folgenbc: 5lg(aia 41, 5l(eranbra 54, ^(mp^itvite 29, ^viabne 43, mixäa 0, maianU 36 j f&eilom 28 3 (^ailiopt 22, (Sal^pfo 53, Sere^ 1, (Eivce 34, ^onccrbia 58; !l)anae 61, !Dapf)ne 41, Doviö 48 j %eria 13, C^vato 62, (Sugenia 45, (Sunomia 15, eupf)rofvne 31, Europa 52, ©uter^je 27j gibeö 37, glora 8, gortuna 19; ^avmonia 40, ^ebe 6, »ipeftia 46, ^%i^ O 0S( SP w CO 00 o GO f-H CO CO '— ' o o CM T^ CD lO (M O O O Oi o «n o (>a ja >b' « «-> •Ä o o fi ^Ä «-> er: t2) p: C53 CS CSD jJ ja JC> o Cr s?? CO S ^-^ ^ -s ö 5-» iL Z ^ c> ^ f= ••- «-> ja ^ _ ^> CO :: :: ^ t- GO CO 00 lO o CO o o G^ (M (M S r^ (M ^^^ co" Ci 1— ( O T-l (M CO o o cr> (M ?2 l- lij 11.J ^i^ Ä,-i rs. C5 -* >0 23 ^^ CO Ci lO V c^ ;J CD CO :; ^ (M O t- ,t< eo 10 lC r^ d GO T-H O -^ ^ CD CO o" cd" O jl 9t s ^ -^ £. X ^ GO er? GO C5 00 CO co c: CO o -- O Q ^ ^ C: O ^ CO O (M lO i^ 1—1 ir- j: o O . , - o t- t— 1— 1 _ij r,-, (•r^ (VI G^l l.^ t— 1— 1 ^, S^^COCDOO Gvj ^ ^ '^ O GO ^ ^ «^ ^ o" j= o CO O 1—1 T-l tH O 0 ' X M X X 00 .HS ® o 00 CO o 05 00 "^ CO CD o O CO ^ CO 00 CO t— •!-* G- C^ c- T— I CO 05 Tfi G^ CO 0_ GO_^ G^ cT rf o" O o CO T-t CO CO ja ^ .*. ^ au J-» ja ^S vo- 0 ^^ ^ « rs »= jo ja c; ^ — e- «-* J-» s «3 <3 c< W C-/ ^ c ^ tu er; er: «j o <=: .' -"^ "ti -ti w W .f- ^ «^ ^ ,^\ -^ 3 'S" <1> ja o p: o er: 5^ r:- :-r3 :a ^ <= :>/' OV CT« »£3- vo- '^ E e ^55 © :=: s 119 « «> vO- «j «rf CK c «3 «> » <>rf sO *3 w a> JQ S c^ CO * • V-» yj ^ .5 « ts c H CO H -* o CD >S CD •- 5 s <^ c o *— » ;-r o cn JZj tJ- «i> jCj l*-* %^- 5= ^ *- -*— » ^-» cn a> ru C Q> *— • o .2^ <1> ■"^ jS 5-> *— • i-» » ^* £ «L> . *_i ^ ^ \v « ^ B ,_ *-^ «Irf Jli © 3 "35 S ^^ «> ^> iS) t^ f» «- CT» CD CJ ;-> CS CS CS ii ^ «^ a .t2 :<3 5=3 <^ 'i^ '^ ^ '^ 6^^ j_, ^-> ;-> ^_ .^^ C «^ «^ -ö ^ 1^ s s :ö res .V. rci :cs ^ , , o %- c?;/ «J, J-» <1> <1> ^ •-^ «^»^ >^ e-> Cl> f5 4^^ K c «u o v^' T .. * , iX: 6^ Ö5 ^ W £OOOC^:Dt-iOT-iCOt— CCOC05^0 COOrJ^CMt-i-iCit^OCiOOCOOOcM iO Ci T-H t- CM O "^ (?a lO C^ »O CM ">* CO "^iCCOOOT-iOtDO 00 1— • CO o o; rti (^^ CO :mcnt-ico(Mt— I— (th x> O lO Ci -^^ r- - (M 00 -rti ao_ CO 00 !>• iO CO o o o o ö" ö" ■^COCMC^OOOCMOOOiOOOOlT-Ol^ iO-rfiascoOT— iT*<»ooD(Ma50ooooco CM^CiOOrjH^iO^QOOOCiCMCOCiiOCOC; lO ^^ö~o"CM'ir:ro'ö'"^T-rt-rcrco'r-rcML--"" l^t^OCDOOOCDOOOOOOO iOL--t— l--0-^i— (CDCMOCOCMt— -rtiiO COCDCMOO_OOC1 OCDOO^^i-H^t^CMOD crT ci^ oo" '-h'' t-^ t-^ cT icT irT cd" cd"" (>r !>-*' ö" crT C0rtlOCDt-0D000:>O'*'!tiQ0(M(Mai T— I T— ( T— I 1— t CM T^ Ci OO-^OCOOC—i—ir— 1— it>-,— ICOOCMCO TtfCO CD 00 lO 0_CO__^(M^CD__iO^O^'^"^CO CO o" cT cd" crT i-T o" cT go" of <— '"" -^"^ cd t-T lo" o" COOt— irHiO'^OiOCOOCOCO-^CMiO OOQOOOOOOOOOc—OOOOOOGOGOOOOOt— o E • • ♦ • • • • • w« re ■— •— •— «j o 3 Ci o <-> ^ w • i) Cr- -" f j -'J/i S h- -^ C J__n r-( CO r-^ o "O C (^Va ^cit€ t>e6 4ten ^Unbeö be6 ^o*^moö (@. 105 von ber iten j?eile an, flatt ber SSorte: „I)ic (tünbürfjen periobifctjen SSariationen ber nia9netifcf)en Steigung fi'nb"; bi^ @. 107 ^. 9) in Vera n berter Raffung \ud) beö ®en. (Sabine englifc^er Ueber-- fe^nng (von p. 114 ^. 8 hH 9}?itte ber p. 117).'] 2ßir muffen jivifiten Dfiefultateii iinterfcf)eiben , u>e(c^e' buvci^ eine dldt)t t^on ^Beobachtungen mit einer 5Re{giing6^9fJabel 511 getviffen ©tunben beö ^Sormittagö, i>ergli(^en mit einer äf)n^ lidjen D^eif)e t»ou getviffen Stunben be^ ^^ai^mittag^, erlangt • §evv @en. 9)?aior (Sbiv. Sabine f)nt im 4teii 53anbe [einer eiiglifc^ni UebevfetJimg be§ ^o^moS gu bem niagnetifc^eu £(iei(e be^ S3nnbe^, mit §in= iveifiing baraiif, ba^ [eit bem 2)rud biefev ©teilen (feit bem 3af)r 1854) ber (Srb^ä)^igneti§mii^ {'mix verbanfen ct^ ijcrjiiglid^ feinem ßifer) '\ti)x lve[ent=« tic^e gortfd^ritte gemacf)t \)a^e: neben ber 33eränbernnß biefer !(einen ©teile, brei gvo^e SInmerfungen jngefefet: 1) üBer bie elli^^tifc^c ©eftalt ber (Srbe p. 453—484 2) üBer bie magnetif^en ©törnngen p. 485—495 3) über bie SSariaticn ber magneti[d;en Slbiveic^ung p. 496—516. 3n ber biefen 3"fä^^en gen^ibmeten SSorrebe Der bem ^anbe (editor's proface) I)at ber ©eneral (oline S)aten) ©teüen anS S3rie[en 2Ite3:anberg t>cn ^nmbelbt an if)n abbrncfeu laffen, in bencn ber tteretr^igte gro^e 5lutor ibm gnerft »erl;ei^t [eine 55eränberiingen nnb Bii[^'^tJß ^^^^ ^iner neuen SInegafee be§ 3Ber!^ 3n bennljen, [))äter: ba^ er [ie gu B^'^i'i^en am (Snbe be« leisten SSanbeö beftimme. 36 erfüüe bie[e B^'l^'^Ö^^^ 5" hcnm id; [elOft feine 5Inn:ei[nng ücn bem SSeren^igten erf;alten fjabe, in bem be[cf;rän!ten Umfange, iüe(rf;en bie Sage erl)eifc^t ; bie Slufnal^me ber deinen toeränberten ©teile ivirb geigen, bafj id; bie 3nfage e^re. 3)a aBer, na^ bem Siebe be6 wintere, in biefem liierte feine 3ufä^e gegeben n^erben, au§er ben an^briidlid; nnb big jum legten Singen* blid mir Von ibm onfgetragenen fleinen aftrcncmifdjen ©tiiden; fo barf id; c«< nic^t a^agen einen großen fremben Xe^t, ber im Original 4 2)rndbogen begreift, l;ier in Ueberfe^ung anjufiigeu. 3c^ laffe für biefen ^n]ai^ bie erfte 33eftimmnng be« 33eremigten gelten, tveld;e fclctte Bnfälje einer neuen Slu^gabe beg Äe^meg i?crbebielt. ß- 53. 121 a>evten cu>elc^e i)b(i}\km nuv Ten Unterfctieb in bem 53etvag ber Diei^iing in tiefen ^tuei ^evioben bei 24 (Stunben geben fönnen); unb ^Jiefultaten, burd) ftiinblicbe ^Beobachtungen bev 93?agnetometer für §orijontaI^ unb ^-ßertical^£raft genjonnen, u>e(c^e t)k ftiinblicben 33avtationen bev 9]eigung unb 3:otalfraft für jebe Stunbe geben. Unter ben burd} biefe beiben 9}cet[)oben erlangten ftimblicf)en ^Variationen ber magnetifiten ^f^eigung mögen folgenbe angeführt werben: I. 3n ber nörblict)en ^emifpt^are: ®reeniiürf): Wertet) 33eobad)tun9en mit einer 9(eigun9ö--t)(abel 3 ©timbeu vor unb 3 (gtunben ludj ^^littag waxb bk nörblic^e ^^tetöung um9"3?orm. größer gefunben a(^ um 3" ^cacbm. 5)er Unterfd)ieb betrug im 3. 1847 0',7. 3n 4 S^Oven von 5 ivar bie i)(eigung um 9" ^Isorm. I}5l)er aU um 3"\)?ac^m.; aber in einem 3rtf)r (1845) trat \)i\^ @egentl}eil bcrvor, ba bie Steigung um l',3 um 3"^?tacl}m. größer unu aU um 9"^crm. ^ari^: uac^ ^eolHul;tungen mir einer 9(eigungi^='^cabel um 9" 23orm. unb 6" ^cacbm. erfd)ien bie mittlere nörMic{)e Steigung am gröften um 9" 3?orm. ^eter'^burg: nacb 33eobad)tungen mit einer ^^teigungö^^cabel um 8" ^i3orm. unb 10" ^tacbm. erfd^ien bie mittlere norblicbe ^)tei; gung am größten um 8" ^isorm. jtoronto ((^anaba): aue ftunblid^en 3.^eobad)tungen n^a"f)renb 5V2 3al)ren mit ?))ia9netometern für J)ori5ontaU unb93ertical--^raft ivirb in allen 9)tonaten \>e6 2(il)ve^ ein j^anpt^^^iar. um bie j?eit von 4" ^3(acf)m, gefunben: weid)e6 \ebod) vom Qfpril lut^ ©ept. etivae frul}er eintritt ale vom Cctober in6 9)iä^. :^iV$ gortfdn'eiten vom 9?iar. um 10— U" ^l^orm. jum ?>}iin. um 4" ^^cad^m. ift fortbaucrnb unb fel)r fd)nell. ^om 3(pril ln6 jum v^ept. nimmt bie 3nclinatipn, mit gelegentlid)en fel)r geringen Unterbred)ungen, ju vom ?)?iin. um 4" 0(ad)m. jum 9)iar. um 10" 53orm. 3n biefer 3al)re?5eit mi(bt folglid) bie ftünblic^e 33ariation faum von einer einfachen ^^rogreiTion ah, ba bie 3(bnal)me in ben 6 @tunben von 10" )BQxm. In;? 4" ^tac^m. unb bie j^unabme langfamer in ben übrigen 18 @tunben (latt ftnbet. 3n ber entgegengefe^ten 3<^breö5eit, b. b. vom Cctober 122 In^ ?)?iflr5, jci9t fid) ein fcciinb. 9)iar. in bcr peit von ?»)iirrt'rnrtc^t Md 2" SSorm. unb ein fecunb. ?Qiin. ehva um 6" ^^orm. ((Eflbine Tor. Vol. II. \). LXX.) 2)ie iiörblidK Steigung i|l großer in bcn ()?))ionaten, ivo bie @onne in ben füDlid^en peic^en (75" 17',84): al6 in ben 6 9)ionaten, wo fie in ben nörblic^en ftel)t (75" 16',57). 3)ie3nt^»fit«t ^^^ ^otalfraft ifl alfo um ctiva ,-^ il)reö ganjen 33e-- trage^ großer im ^u(m\)n unb S^nvuir, jvo bic (Erbe ber ©onnc am näd)ften ift: alö im 3«»i unb 3uU, ivo fic it)r am fernf^en mt, (Sabine Tor. Vol. il. p. LXXXVII, XCll unb XCIIl.) JI. 3n ber füblid)en §enüfp()ave: J^obarron (3«fel 23an :^iemen) : 5lU'^ 6jal)rigen flünblid^en 33eobac^tungen mit ?))iögnetometern für 3>ri5ontal- unb ^ertical- ^raft gef)t ba^ Ji>aupt--9}irtr. (fübUc^er Steigung) um ll'/a" ^orm., ba^ ^)aupt-9)iin. um 6" 3Sorm.; ein fecunb. 9)iar. um 10" 9(ad}m. unb ein fecunb. 9}iin. um 5" 9tad)m. t)ervor (©abine Hob. Vol. I. p. LXVll). '^ic ii\bii(i)C Steigung ijl großer in ben 6 9)ionaten, m bie @onne in ben füblic^en j^eic^en flel)t: —70" 36',60; rleiner in benen, wo bie ©onne in ben nörbüdKn j5eid)en vertveilt: —70" 35',42. (5ben fo iil ju jj^obarton bie 3ntenfität ber ^otal^ frafr großer von 2)ec. ju J^l^i^- «^^ vie ^erioben ber 3nclinatiün am Sßorgebirge ber guten Hoffnung ftimmen U>eber nut^obarton, baö in berfelben §emi< fpt)äre liegt, no(^ mit irgenb einer ber benu^ten nörblic^en Stationen überein. 5)a^ 3Dtinimum ber Snclination tritt fogar ju einer ©tunbe ein, in ivelc^er bie S'Jeigung ju ^obar-- ton faft i()r ^arimum erreicht f^aU 3tegi)ier über bell ^ 0 0 m 0 0^ im 5lu[trage unb naä) bcn Sliitücifungen 3l(efant)er^ Don .^nmbolöt ausgearbeitet fem ^rofej^or Dr. (Eiuori iSufdimoiin. Siiileituug in ii\B Uegiller, l. [1] 3cf? iritme beiu ^uHüum iiiib Dem al)gef(f)iebeneu ©eifte uufvev^ A^umtolbt He nüit)ei:ol(e 2(vkit meinet Ü^egifterig über beu Äoömoc, iubem i(^ bem Suufc^e feiner letzten SetenSjalire iiub einem riil;renben ^er* tvancu entf^red^e. 2ln fic^ ben materiellen 9?ücffi(f)ten unb ber gejiiningenen i^ovm toon (Schriften abl^olb, irie [ein amerifanifc^eö 9?ei]etrer! nnb bie meifterl)afte dompcfition aller feiner 5(rkiten geigen: l^atte ba3 üiegifter, n?elcf)e§ bie ?Jicclai'|d;e 33u(^^anblung ber bentfd;en Ueberfe^ung feines examen critique beigegeben ^at, einen tiefen (Sinbrncf auf 5llejanber öon §umbclbt gemacht; er fanb barin bag SOlittel, fetbft in biefem SSerfe, bei feinem toielen ©ebrauc^ beffelben, jnrec^it gu ftnben: unb f)atte genug ©e* legen^eit bamit bie 93?ül)e in 3>ergteic^ung ju fteßen, n)el(f;e i^m ba§ ginben ol^ne ^eil)ülfe in bem SSerfe beS to§mo§ foftete. ißon bem 3a^re 1850 an feljen irir bal;er öon i^m Seifungen unb 2intt3eifungeu gu einem biefem Serfe bei^ngebenben ^egifter beginnen; unb er blieb biefem ^lane unb eifrigem Suufc^e in ^eftimmungen unb 5(eu|3erungen gegen mirf; bi§ in bie legten Socken feinet Gebens treu. [2] 3)ie SBic^tigfeit , treidle er biefer 3ugabe, — bie nac^ ber legten SSenbung beö Umfanget unb ber (Sint^eilung be§ ^o^moS I)au)}tfäd;Iic^ ben 5ten 53anb be§ SSerfea bilben foüte — , bei* legte; ift in einem ber SSriefe ausgef^roc^en , in benen er in ben 3af)ren 1850 bis 1853 einen eblen §reunb, irelc^er um ben Äogmoö unb feinen SSerfaffer bie I;cc^ften 3?erbienfte l^at, i)on bem berma^Ieinftigen 5Ibf(^Iuffe be6 2Ber!6 unterl)ielt. „Xk ^auptfacf;e", fagt, am (gc^Iu^ einer fcldjen ®teüe, Sllejanber öon §umboIbt in feinem iBriefe anö ^otsbam toom 15 3)e* cember 1850 an ben greif)errn @eorg toon dotta, „ba8 \va§ bem ÄoömcS ben eigentlichen üBertf) giebt, ujegen beö ungel^euren barin ftedenben 3)^1=» terials, ift ba§ 9iegifter, ba§ nur '!|3rof. 53ufcf)mann 5U mad^en t>er[tel;t/' [3] 3c^ l)<:^ht mit <£c^ücf;ternl^eit biefen legten S^ijai^ mit ^ergefe^jt. Slußer* bem baß er firf; aud^ auf bie Slnireifungen grünbet, tr»eld;e mir 5JIeyanber ijon i^umbolbt ju ber 2(rbeit ertt)eilt ^at : berban!te icf; taS ißertrauen , mit bem er fie mir übertragen, unb biefen ^^orjug feiner langen ©etrö^nung an meine f^ivac^e §ülfe in bem 5teu§eren feiner f^^äteren ©c^riften; unb 128 I, 3—7. einkitiiuö : ^2(itftrag ^iimbclbt'^, 2}?übe, große ^iluSbebmmg. banebeu iiieiuev langen Uebnng in lejicalifd^en unb alpl;aktiicf;cu 5(vbeiten, einer Steigung 3nr (Srfinbnng sti>e(fnui§iger ipülfeniittel nnb ju finniger ©in* ric^tung öon ^^Irbeiten, enblicf) einem .'pange jn nuil)lanieii Strbeiten: bcm eine, anä) in biefer Seiftung in niancf)em jn ^age tretenbe, (gnd;t beigefeüt i[t iid) bag ©d^ttjere unb i0^üf)|ame nod; |c6tx>erer unb niüt)]eliger 3U machen. [4] SBie t[;euer unb beglücfenb anrf) biefeö ä>ertrauen unb ber in ber lieber» tragung ber Slnfgabe burc^ ben großen @nt[d;(ü[nen a\i^ mid) liegenbe 33or* gug für uiid; finb; fo IjaU id) tod) auf ber anbren (Seite (f. oben ®. 105) nic^t öerf)el^lt, n?eld^e^ große O^fer: — nad; fo fielen anbren, bie ict), Str)ar belül;nt burc^ @üte nnb noc^ fortbauerube §ulb, 30 3cil;re I;iuburd; ben beiben großen trübem mit meiner 3eit unb ä)?üf;e gebraut f;atte; m\\: ba bie gortfel^nng ber ^eiftungen für ben, früt)er bal;ingegangenen, älteren trüber in ber iBeroffentlic^ung feiner amerifanifd;en unb allgemeinen (2|n-ad;)> irerfe, ben Slnforberungen be§ jüngeren immer nad;gefet5t, bringenb ma^» nenb auftritt — : mit ber 33erufung mir auferlegt ift. 2)er tt;eure @nt* fd;lafne wax überjeugt, baß ic^ tiefet O^^fer bringen ivürbe. @r enbet eine 2)iittl^eihing an ben (5reil;errn oon (Sotta über bie fünftige 93oüenbung beö Äogmo^, in einem S3riefe aug Berlin üom 7 Suni 1853, nad;bem er ^aS Ü^egifter erii^ät;nt, nüt ben Sorten : „9iiemanb n)irb fi(^ mit me^r gleiß unb @ad;fenntniß , mit mel;r frommer 2iufo|)ferung biefer mül;feligen Slrbeit untersie^cn, aU ^rof. Su|d;mann, bem id; babon gercbet." [5] 3a bie 9}?ül;e , ivelc^e ba§ 3f egifter : in ber 2(rt , ivie ber ^ereivigte e§ geiininfc^t; unb ix^eiter nocf) in ber 2trt, U)ie ic^ baffelbe liefern n^oüte: gemacht l;at, nnb bie Stnftrengungcn , ju benen eö mid; getrieben; finb un* glaublii^; unb ic^ beginne bier eine 9ied)tfertigung ber ©eftalt unb beg Um» fangg, ioeld^e ic^ bemfclben, — abiDeic^enb üon bem, wai bem ^)3ublitum geiiüU;nlid; in folc^en i^ilf^arbeiten bargeboten tinrb: unb auc^ befriebigt, obir»ol;( e§ Ujenig nül^t unb luenig ju braud;en ift; — gegeben t)abe, gegen bie alltägliche 2(nfid;t unb @eirol;nI)eit. [6] 3nbem Sllejanber üon §um* bolbt in ber obigen ^riefftclte (@. 127 3. 7 b. u.) alg §au^tbeireggrunb 3U bem ^egifter ba§ „ungcl;eure'' in bem Serie begÄo8mo§ „ftcdenbe ä)laterial'' angegeben l)at, folgt barauö unmittelbar ber große Umfang unb 9Jei(^tt;um beS 3nl;alt§, ben baffelbe anneljmen muß. [7] 3n einem bia^ofitiüeu , an mid/ am 16 3uli 1853 anS^ ^^otöbam erlaffenen Briefe, ben er jur ^luf* beu^al)rnng unb 9^ad;rid;tung in meine §änbe gelegt l^at, unb in bem er bie 5tu§arbeitung be§ ^Jegifterö über ben Äo^mog mir überträgt unb mir bie l)au^Hiäd)lid;en Süüoeifungeu baju ertl;eilt, fagt Sttejanber bon §umbolbt an einer Stelle: „Sir finb boc^ barüber einig, H^ immer eingebaute in ber ©tation, ein ^eifa^ fein muß; nie t^orfemme Ariftoteles 1 14,37, II 74 mit bloßen Ballen? anber^ ift e^, ^renn ein 9hme beS ä)knneö ober beö Orts nur 1— 2mal ijorfommt.'' STamit ift erftenS bie große 2(u§bel;nung ber Strtitel burc^ ben inneren 5lu§ban ber Bufäl^e ober ©lieber: ioie id^ fie 1, 7—9. 3«|äöe, nidbtBIoBeg «Sac^ve^iftev, 53erer;rung, pKe be§ Snlnilt^. 129 ol^ue feine Slutreiiung i)ou felüft eiugericf)tet l^ateii iDÜrbe, entgegen tem allgetvö^nlic^en ©c^aufpiel, ba^ tie 9^egifter beni ^enn^ev 3}?afien feerer (geitensaMen i^oviiuTfen , bie S^iientanb 3^^^ Ijat gu bnrd)icf)iffen , um bie be^u^ecfte ^e(el)rung ju finben; — nnb bamit ber eine ttx jtt>ei ^ü^t, n^elcfee bem 9^egifter feine gro^e 5Iugl?e^nung gegeben 'i}ahtn : geved;tfertigt ; — nnb Streitend l;at ber ^üitoi* beö .^o§nio§ in biefen SBorten au6gefvro^en, ta^ er nic^t ein b(o§e§ (S^ac^regifter l)aUn ivoüte; nnb ^at felbft, fo fnrg nnb beiliinfig e^ gei'cf)el)en ift, jirei ber brei großen, t»erfc^iebnen ^eftanbt^eile beS 9?egifter^ angegeben; neben ten SBörtern (2t^^>ellv-itit>en n. a.) ber (SVi-'«rf>eii (ber bent]d;en, anc^ anbrer): ^4^erfonennanien nnb geogra^^I;ifc{;e 9^ianten. [8] 9)Hd; au fcie iföorte tjaltenb, ba^ bem großen 2(utor beS ^o§mo3 „bie ^auvtfad;e" (ja er fel^t in l^ol^er ^^^erbel I^inju: „"{^a^ luag bem So§* mog ben eigentlidien SSertl; giebt") bei bem SBerfe noc^ getvefen ift, ta^ „nngebenre'' in il;m „ftedenbe ä)?aterial" turd) ein ü^egifter ber SBelt leicht jugänglid; jn machen; nnb meine eignen 5(nfid;ten über eine foldie 5trbeit (jingutragenb : habt iä), nnbefümmert um bie übermäßige bamit i^erbunbene 2(nftrenguug, mit ftarfen 9}?itteln I)anptfäd;Iid) baljin geftrebt, bem sBenu^er in tem Üfegifter gu leichter Dkbung bie ganje ^üüe t>on S3elel;rung, Unterrid)t ober Snformation üor Singen 3U legen, ir»eld;e in bem äBerfe beS ^o8mü§ anfgel)änft ift. 3(^ arbeitete: neben bem ©njelnen, ujaS fonft bie Slufgabe ber 9iegi[ter allein au§3umac6en pflegt, auf große 3^^^^^^ ^in. ^ä) muß ou^ bei bem ungeheuren 3nl;alte biefen 9^egifler6, ba§ in ber äRaffe furjer unb in ber unenblid; reid)en ©lieberung größerer 5trtifet eine SBelt i)on ^elebrung unb Unterricht in fid) fcbließt, ben ?efer ermabnen unb auff orbern: ba§ ü^egifter, feine Slrtifel, gu ftubiren. ' [9] @^ erfd;ließt ba§ SSerf: — ein 2)en!mal ber 3^iten, in irelc^iem ber entfd;tininbene ®eniu§, ber unvergleichliche unb unt>ergeßlic^e §erosi, r»on ber Siebe unb 53eU3unberung ber 3^^tgenoffen unb bem ©taunen eine§ 3af)rl;unbertci ge* tragen, ein (gtolj 3)eutfc^Ianb^ nnb ber SSelt — : neben bem gri3ßten jReid;* tt)nm be§ (Einseinen in aüen ©ebieten bee menfd)Iid;en SBiffeng , bie tiefften 2tnfid;ten über ba6 Sefen ber 2)inge, bie (Snbrefnitate eineei einjig an^ge^» ftatteteu unb bet^orjugten i^ebens, bie ]c()önften ©ebanfen in ben fcbönften Sorten niebergelegt ^t. 3ene sabllofen ©insel^eiten, bie großen 3üge be^ reicbften unb mannigfaltig[ten Snbattö, unb biefe f leine, tiefe 3BeIt toietfad; jerftrenter Sieußernngen unb 9}ättt)eilungen feiner 5lnfid;t i^on ben iinc^tigften Singen ber 3)ienf(^en unb be^ benfenben, in bie 2:iefe f^anenben ©eifteei muffen glei^mäßig sugänglid) gemacbt ir^erben; ba§ 9?egifter \}at fie nii Sorte jn heften. [10] Snbem id; ton biefen allgemeinen iDhtt'ocilnngen 3n bem 33crid>te ' SBegcn einer babei 5U fibcnten *!?ovvid)t f. ^co. 41. 91. >o. ^umbcttt, JxoÄmc«. V. 9 130 1^ 10; n, ll. 2(rt ter Slrbeii; gvoBev :3n^alt, ;3ui^alte4krfidjten. übergcl;e, ireld;eu \d) tem 2e[er über tie ijevid^iebeueu ^iiiric^iuugeu te« Diegiftere; über tie ©runfcfä^e, tie niic^ bei feiner Bearbeitung leiteten, jo irie über taö in i^ni ®ntf)altene unb ©eleifiete aijuftatten I;abe; benierfe \d) ncd;, taj3 \d), iuxd) reiche (Srfal^rung nnfc turd; 9^a(f)t'enten belehrt, tiefee ^Jegifter nid^t nad; tem getvcljnlidjen ä)ied;aui^nni!8, ter and; nimmermel;r tiefe (i^eftali ju geivinnen erlaubt l^abeu irürte, gefanmielt unt gearbeitet l;abe. ä)ieine äßeife bedingte freilid^ , tajs id; mid; (irenn \i} überljauV't je tafür geftinunt ivare) tabei feiner fremben Beil;ülfe bebienen tcnnte; taiä Ofegiftev über teu Äcenioö i[t gang unb gar, ivie alle meine biel;erigen ^^djriften, tie §rud;t meiner alleinigen 2lrbeit unt 5lnftrengungen. II. [11] ^d) fiute, ivie id; fc^ien angeteutet ^abe, in tem Üiegifter für mic^ pvci '^f(id;ten ju erfüllen: id) l;atte, ivie tief^ taö @eivöl;nli^)e ift, taä SJereinjclte im Moeme« i^ortommentc, an iß^crtern unt 9iamen, aufsu* nel;mei; unt ju i^er^eid^nen ; id; fd;i-ieb mir aber toor unt I;abe eö für eine Hauptaufgabe für mid; erad)tet, and; ten ^M^QÜ teö SBerte im großen unt tleinen, in grDJsen unt abgeffuft tleineu 2:imenfionen turd; taä 9iegifter fintbar ju machen. (So irar tiep um fo uötliiger, ivcil meiftent^eilö tie 3ul;alt^4leberfid;ten, ireld;e ber iijerfaffer, ftetö ju meiner Beirunterung, tvie tleine ilunftirerfe, ju reu einselnen ^Bauten gefd;affen Ijat, gur priicifen Sluffintnng eine mangelhafte ."pülfe geircil;ren. 3)iefe 3nl;alt§'Ueberfid;ten Ijaben Südien unt gelegentlid; Umfiellungcn, fic fint in fel^r ungleid;en 5>erbaltniffen gel;alten; unt für ten be5eid;netcn 3^^**^^^ iÜ befonterö ta§ ungünftig, taß tie (^eitcnsablen geiröi;nlid; nid;t tem ßinjelnen, fontern einer 9ieil;c ücn 'einnjlüden (am (Sntc) in einer (i'^efammtbeit beigegeben fint. Siefee Beftrebeu, ten :j.nl;alt im großen, nnc er in tem )ffierfe turd; taufent 5lbftnfungeu fort|d;reitet unt fid; entuncfelt, tem ^Jiegifter, alg feineu nnd;tig[ien Beftanttbeil, einsuüerleiben; ^at mir tie größten 'ä\u ftrengungen in tcv ganzen Slrbeit i>evnrfad)t: tenn tie (äintragung unt 2tuf* nal;me ter einseinen Sörter unt Dkmcn, ta^ geiröl;nlic()e gange Sngretienö ter Üiegifter, ivar für mid;: trol^ it;rei? nuglanblidien 9ieid;tl;um^, bei meinem eigentl;ümlid;en i^erfal;ren unt ätie^iauiemn« eine med;anifc^e Seid^* tigfcit. 3ene 5lrbeit ftrengte tie ö^etantcu anfö I;od)ftc a\\. -3d; I;atte nic^t nur immerfort auf ten ^^ortgang te^ 3nl;alt^^ unt (ginnet, in !leinen unt großen ^erbältniffen , jn ad;ten: fontern ter ^Irbeit teö ©ntvagenö mußte tie SluSarbeitimg einer eignen ^n[;altv?4leberfid;t ju ten einjelneu iöänten te§ Serf^ i:oran!?gel;n , einer fel^r genauen unt i^on großer (gd;ärfe ter Befiimnuing: bei ter tie 3ul^altö41eberfic^ten be§ 35erfaffer^ mir nur eine unfid;ere unt ungleid;e Unterftü^5uug geiväl;rten. Sie viel Slnftrengung unt >^eü tiefe 3nl;altg*il^er3eid;nung über ta§ gro^e unb reiche SBerf: — bei ber CS l^auV''tfäd)lid; auf tie Raffung teö i2inne§ in bie fieberen, eigentlid;cn unb in furje SÖJortc oufam — , mir gebftet l;af, faun id; nid;t fd;ilteru. (Sine SIrbeit tiefer 5lrt t^cn aller möglichen @euauig!eit, tmd) manche II, 11—15. Raffung in Sorte, C'^umboltt'e manuigf. (^:|.H-ac^e, evnou. 13 J Sdutenniöcn Gefül)vt, über beu tievteu ißaiib be§ c^oenio? Ijabe irf; bei ber i)on mir beforgteu tleinen 5ln6gabe beö ^oenioö bnidfeu laffeii, iveil ber t^eure hinter eine ovbentlic^e 3"t;aIt«*Ueberfid;t bei biefeiu iöanbe fd^ulbio geblieben u^av. [12] 2)er 2lu6bvucf be6 3nl;altö in SB orten, H^ [tete (Srforbermfe 3um eintragen in baö üiegifter, ift eine fe^r fdjtvere ®ad;e. Oft ift in einem @tü(f ober einer ©teile be^ Sßert^ bviö Sort ober ber 9Ui6bru(f, unter bie man fie fteüeu mn^, gar nid^t; man nmf^ bae Sort erfinbcu ober felbft t;infteüen: iine ber ^Berfaffer in feiner Snl;altg41eber[ic{;t e? oft gema(i)t bat. Xabei fommt eö baranf an, baö @e]agte an fi(f>erc Sorte gn Inii^^fen, unter beneu eö gefnrf^t \rerbcn fann ober unirbe. Senn Hefe 5tnfgabe ni(f)t gclöft unrb; ivenn bie Scrter nidbt finbbar finb, bie man erbenten fann: fo I;ilft bie Unterbringung nid)t^. S^urrf) eine fefte Sortival;! ivirb aiiii) bie 3^^ftreuung berfelben ©ad;e an i>crid)iebene Crte üerl;iitet; ber Ort ivirb gteid; fel)n, \vk nabe bie @efal;r biefer ßerftreuung liegt. [13] 3^a eg bei mand^em bennodf) fd;iDer jn crfmnen ift, unter u^eld)eö Sort nnb trelc^eS ©lieb eines Strtifelö eg ju fe^cn ift; fo ivirb öfter: um bic 5lnf|inbnng für bie toer]d;iebnen 55ermntf)ungen ju ermöglid)cn, ber 3^^"- ftreunng i>orgnbcugen unb Der)d;iebnen Slugbrudötreifeu il;r ^ed;t jn geben: unter mannigfaltigen Strtifetu unb an mebreren Stellen ber Strtitel anf bie ^an^^tfteüe i?erunefcn; ober icf) fnd;e, unter großer ^eriMclfältignng berfelben SlejtfteÜe, burd^) ^ergeid;nung an mebreren ober i?ielen ©teilen ba§ 9Iuf* finben beS ©egenftanbeS ju fid;ern (i?gl. 9?o. 30). [14] (SS leud;tet ein, lücld^e ©d;unerigleiten bie ©V^'^f^)^ ^^^ Äoemoö unb eineö ©d;riftftetlerö une Slleyanber tum i'^umbolbt: mit jener ©d;önbeit, iBielgetranbtIjeit unb ceid;em Sed;fel beö 3(u§brude; cineö (Slaffifer?, bem, fo fel^r er — bei großer ^kxit beö ©t^lS unb oft l;od; ^»^ftifd) — einer gegierten unb gejud;t :)}oetifd;cu ?annigfaltigteit ber Sörter unb Senbungen , burd; ivelc^e berfelbe ©egenftant ober Vorgang fi^ barfteKen la^t; unb mit bor iOknnigfaltigfeit, iromit biefer Verfaffer eS ;iU tl;un termodite. [15] 3n biefer bunten Seit bilbeten bie ©vnonvma, n}eld;e für fo mele 3)uige unb .spanptgegenftanbe ber ^tatnnviffenfdtaften unb anbrer B^^^^^^QC, tvic ii[^erl)auvt, im reid;en 2)?aaf3e üorl^anben finb (allein fcbon trenn man givifd^en ben ©^rac^cn tröl;It), nur einen .fttbeil: aber in ber 2;l;at baö größte §inbcrnifs. Unter biefen ©t>nonvmen bilben eine fjro^e (Slaffc bie in ber ©:|.n*ad;e beß 5Iutor6 immer abived)felnben ^4->aarc 132 ll,15u.l6. ^ei)>. terSJiaunigfaltigfdtDeio'^iietvud^^ii.^lib^iveic^jUUöeii. "CDU Süvteni uub ÄuiifiaueJM-ücten , beficbeub au§ bein teuticl;eu iiub frcm* beu iSovte : tu tereu ^iirun^ unD ©ebrauc^ ev eben jo ftav! a(^ fiibu a\iv. hieben tem einbeimi[cl)eu (iiemeut fel)lt nie ter frenibe ^ieter)rf;ein. 3<^ l)aht baöon auberirart^ (9u\ 17) 53ei|piele gegeben. [16j @g ift iiot^trenbig , bajj id; bem Sefer burd; S3eii))iele i^erfiuu* lic^e: wk iet)r bie ä)ianuigfaltigteit bev 2(ugbnicf^* uui? ©avneüuugöi* ireife, uub bie S)'emelfad;uug buvd; bie @^uoui}ma, iu 3^iTtveuuug uub 5lufli3]uug, beu ^wed gefäl^rbet uub bebrc^t, treld;eu id; al^ nieiue ^;^aiipU Jiniljanifeit erfauute uub uid)t uüv eutveineu laffeu iroüte; 'i>tn ^wcd, 'i^m groi3eu Su^alt be§ SBerfg au fefie Sorte ju biubeu uub sufamnieujuIjaUeu. 33uut i^ermauuigfadite 5Iu§brüde für biefelbe ou bem 5I(ter ber (5rbe rebet, fo !auu bieß [tel^eu uuter: (Srbe, ßrbriube; uuter Unrelt, Urjeit, S^orgeit; i^ormaliger ^ufiaub, ^>aIöoutoIogie u. a. 53ei eiuigeu ^eif^ielen batjou, tu \vk feit* fame, fd;u^erlic^ ju finbeube uub fid; etujubilbeube Sorte ^pumbolbt maud;* mai>l eiue (gac^e, bie er fageu und, getleibet I^at; iu ane buute, ivilltüt;r=' lidje, öfter uu£eu!bare Stueu^eidiuugeu iu eiuer auuiut^ig abtveAfelubeu (E^rad;e ber ^uSbrucf fid) üerliereu mu^: bitte id; beu Sefer fic^ ju üer* fiuulid;eu, ivie fc^irer eS t[t, tiefe (Ba6)in im &iegrfter uuter Sörter ju ftelieu, fo t^a]i fie gefuubeu luerben uub jugauglic^ irerbeu: Subem er (1,284) fageu \v\ii, bap bie ©eoguofie i^ou ber biblifd^eu Siarftetluug ber 6 olf etn.^a§ aug bem „Dhlt^ale" erbalten bat (111161a), modbte fo fdnvcr gn fiubeu II, 16—18. äl^anuigff. t.5iu§h-. : ei}Uom}ma, fremde 2Bi3rtcv, Som^ofita. 133 fei)u; ic^ niu^te e§ ftetleu alö „tcu teil Slg^^teru" entucnimen. ScJ; !anii tag 3i^)^ii^nicu^alteu be«i Sn^altö uid^t bat^oii aH;dngig machen, ta^ [tatt „3igt}^>ter'' gelegeutlicf) „He i8etrol;uer U^ dl\it\)al§" [te^t; eö njürbe uic^t {jelfen, iveun mau fcie £äuberge[taltung üeu @ried;enlaub mit ^umBolbt nur uuter „Ijeüeuif^e ^albiujel" (1308m) berseic^ueu ircüte. [17J 3)iefe berührt f(^ou baa gelb ber (üoüfommeueu ober ungejä^reu) @ t) u ü u i) m a (uub §o* moutjuia), auf baö \ä} nun trete. 3d; fanu gar uxdjt uuternel;meu biefeS fid^ iiteraü in beu SBeg fteüeube, aüe^ auflöfeube, reiche Sebeu ber (g^radjie burc^ Seii^iele bou ''^paaren, breifacfjeu unb tierfac^eu Sorten ju ern^eifen: ivie Stftrouomie uub <2teruhiube ; 9hturhmbe , DhturtiMffeui'c^aft uub H^^^fi^ j ^Wiid) uub :|)f)i}fifali[cf); ^albtugel, §emi]>^are, @rbl;älfte; ^uft, Suftfrei^^ (Suituml;iiüuug , Suftljüüe), 2)uu[itrei^, 2Itmoi>^are; ^^[(auseu, ©eträcbfe, ^l^flaujemrelt, iBegetatiou ; @teiufol^Ieu, ögniteu; @ried;eulanb uub §et(aS, ©riec^eu m\^ §elieueu. So tr»ecf)ielu immer: ^2lb[iaub uub (Sutferuuug, S^emperatur uub SSärme (3abreö*2;em|). uub Sa^reeiravme u. f. \i\), ÄÜfte uub Sittoral, Srfc^eiuuug uub ^puomeu, Slujie^uug uub Stttractiou, >2c^u?ere uub ©rai^itatiou , Störungen uub ^crturbatioueu, »erivicfelt uub coml^licirt, fortfc^reiteub uub ).n-ogreffio , ©etrebe uub Sej-tur. Sie legten iBeifpiele gel;öreu 3U bem tou mir aubenrärtö (i)^o. 15) bej^roc^eueu großen 3ug beö ^utorö bie Stu^brücfe in einem einl)eimif4)en unb einem fremben Sort SU Vviaren. 3n bem iveitereu ®auge biefeö fremben (Slemeutö (ögl. vS, 134 3- 1—3) läuft neben Sonne ^er folar, neben SJionb Sunar* (foli* lunar) unb ]eleniti|d; ; neben Srbe: tcrreftrifrf; , teüurifd;, irbifc^. '2(nbere folcl)e iöeifpiele uub ©jtreme biefeö B^Qt^ finb: S)ur(^fid)tigfeit, S^ia^^anität; O^efraugibilität, Sutermittenj , Sutumefceus, ''protuberans, erubit, Ü^etar^ bation, (S^-I^alatioueu, Snterfectiou , 3nterIocutoren. Dieben einauber irec^* fein Jriüfül;rlid; : ^immel, Firmament, §i3:ftern^immel, geftiruter §immel, ©teruen^immel ; äßelttor^er, §immelöförper, ^immlifc^e Äör^^cr; Sterne, gijfterne, ©eftirue, Sonnen; ä)?eer, See, ))elagifd;; SOieer, Saffer, Ccean (baS oceauifd^e iöedeu), ta^ Pffige Clement, SBeltmeer; gefte, ^^eftlanb, ?anb, Soutinent. 2)iefelbe Sac^e ^eiBt: Söue im SJßeltraum, 2:Öue in ber ^immelöluft; §immel«töue, SBelttöne; S^I;äreumufif unb Harmonie ber S^^ä* reu. — [18] 2Bo ivirtlic^ ba8 eigeutli^e 2Bort gebraucht i[t, »erliert fid) irieber oft bie Sad)e in Sompofita beffelbeu burc^ Stufa^e ober iu3iM*ä^^- ft^tt Siliere uub ^flauseu fte^t oft S^ierlcben uub ^4>flauseuleben ober 2:i)ierivelt unb ^^pflaujemrelt, S^ierreic^ unb ^flauseureid; , ^:j3flau5euid;öpfuug , iveiter: tegetabiliid;er uub t^iei-ifc^er Crganii^muö; ftatt ©ebirge fte{)t ©ebirgt^fette, iBergfettc; [tatt S3erge: ^erggi^fcl ober ©i^fel; [tatt @eftein: @e[teinid;id;teu; [tattCSrbe: (5rboberfiad;e, (Srbriube, ba6 Snnere ber (Srbc; ober: (Srbtcr|?er, (Srbbaü, (Srbfugel, (Srbfp^äroib; [tatt Sonne: Sonneulcrper, Oberfläche ber S.; [tatt 3)Jonb: ?J?oubid;cibe, -fläd;c; [tatt ^Zeer: Dberfläcbe ober Sicfe bc8 2}?eer§, iO?eereetva[fer; [tatt Golfer: 3}ol!e[tämme ober ^'clter[tämme. 1 34 n, 18-21. Sünipoi'iU, 5lii5iveid). ; Uu^l t. a^^auniäff. : §aii^t'5{rtifel- 3u ^^ol nm§ (09I. t2. 133 iDiitte) tic '3{u^^ireicf)un^ Sircumpclar- beachtet trer- ten, fiiv S^ropen ej:tva4vopical '^= au§eV'tvcpij\i), tvanöiiieptumid) = jeiiicu ?ee Neptun. Statt bte groBeu ihJalcer te^ Dvincco ftel;t (1371a): i\Jaln-aum, fratt HcteiBäume: vieienmäpige ^i^aumnamme, ftatt bte '^^fiairjeu rer ^2llpe:i auf tcn ^ül)eu ©ipfeln ter 51.; ^^>clavt]aticu iiuD ^iiteriereus tev ^idniveüeu [tatt einfach : Ce3 2td)tö; „bie iBuÜane De« niejicamidjeu ipcd)lanbe3", iro id^ einfach unter yJJejico: sBuIfaue je^e; „M^ Qrlöi'c&en ter iniltauiid^eu 5:^attcjteit", \\>o \d) unter „35ulfan; ß-rlefd)en" fe^c. [19] Sä leuchtet ein, ba^ ic^ niido Durd) feiere B^U'^iÜ^ö^^teu im 2Iu3* brud, luxd) fülc^e uu6ered)cnbare uuD iviüfiihrlid>e 5luc>ireid)ungen , ivelc^e caö SinfaAe md> allen Seiten I;in ju jeriplittern fähig finb, nicbt binreißen laffen; tay au folcBe 3ufäüigteiten Der große 3ubalt im Ütegifter uic^t ge^ fnüpft uferten Curfte. oni 'Üngeficbte Dieier mir feinblid) cntgegenfteknbeu ißelt mußte mein iBerf'atjren in Der 3"^'iirffii'^^"iiJ^3 beä iD^annigfaltigen aut bag (äinfac^e unb gefte beftebu: irobei jeDod> Die worbanteue ^'ermelfac^ung beachtet unb nic^t feiten, bem principe entgegen, einee neben Dem auDern (ein ^uäbrucf ober S^nonijmum neben bem anbern) glei^^e ©eltuug besaiten muß. [20] ^ei Den ijielen 2i)uonvmiä {wo jwei oDer mebrere üertc^ieDue Serter biefelbe Sacbe auöDrüden) iriirDe eine, oft unertväglicbe ictjeilung (äöieberbolung) Deä Stoffen unb Der ^^räDicate CSii'^fee) ftatt fiuDen. 3d) beftrebe micb Daber bei ihnen baö eine jur ^auptnelle, jum ^aupt*21rtifel unb §auptort aUe3 21pparatä ju ftempcln: unter Dem Der gau5e Inhalt unb feine Oieibe oon ';|3räbicaten (^uja^en oDer ^öefiimmungen) fei*3eid)net anrb, auä) Der unter Dem anDern Si^nonomnm fte^enDe. 3c^ bringe in ihn toor allen Xingen alle großen Stücfe unD iricbtigen Stellen De§ Snbaltg; bringe in fein gadurerf aud; Die Stellen, aber meifi ( ) in ruuDer Älammer, wo baö fcbträcbere (anbere) Sönontuuum gebraucht ift; unter Das fc^iräcbere S^nonomum ober ben untergeorDneteu Dkmen febe ic^ l)auptiäcblid) nur Dae mateiielle iJ3or!ommen Deä 2öorte§: biefeä tvirD unter ihm mechanifd) terseichnet: tvogegen bem fiärleren aüc ipauptfadjcn unb ^^auptftellen, im ganjen unD ^ertheilt in ©lieber, einverleibt toerben. ©rbßere oDer umfaffenDe 21rti!el erbalten and) in bem untergeorD> ueten eine leichte (nicht ftreng verfolgte) S^heilung Durdh bie 3u]äi3e. [21] S^iefee Sßerbältniß ber UiiterorDnung ift bei beiDen 'üirtifeln angejeigt unb verunefen, jeber ber jtvei ober mehreren "iliamcu ift auf Den anbren öertriefen; beim §aupt*^21rti!el (a) fteht: (^p. gegen ober = b (c)) b. 1;. ^auptfacfee gegen ben oDer bie auDreu '2lrtifel; beim 9^eben*2irtifel (b, c) ftelit: (= bp. a . . .) b. h. gleich hauptfäclnicl) Dem 2(rt 5llä söeifpiele biefeä 3>erbältniffe§ nenne ich: Sltmofp^äre (Doc^ uid;t burcBgefübrt), 2ufttrei§ nuD SunfitreiS; 9^or blicht, ^olarlic^t; 2:raban* teu, Satelliten, Slionbe, 9lebentlaneten; sBul!aae, feucrfpeienbe ^erge. II, 21—27. 9iebitct. b. 2)?auuivjff. : simplex; ibve ®elt. : ßl. 2(vt., ergäiij. j 35 geuerkrg; «Sterne iinb ^interne (©eftirne), f^ernro^r unb Xekicop, SBeltförpev unb i^innnelöför^er, 3oi^iacaUtrf;t (im Iten 33d. über* linegenb) unb 2:^ierfret§lid;t (im 8tcu iibenw). [22] 35ei Der ^.^ermelfadmuij burd) (iom^^ofition beS einfachen SBorteö haht iä), lücnn id) auä) bie Seri* üata in biefen ^äüen orbnuugSmci^i.q belegt IjaU , mirf) bod) überaü bemübt, bie UMc^tigen 3")^^?^ ("^^cr ^raDicatej eineö 2(rtifel^ oter ®egen[tanbe§ (fein 5tlvl;abct) bem simplex beijugeben; icb batte bafiir ju forgeu, bafj ber iricb- tige '^w^tü, bie iöefriebigung beö iöenul3evt^ baö @efud)te ju finren, Iner iine bcrt nid)t burd) Die 9Jme ber ^Jiebeni'adien, burd) bie ^üüe ber i^ariatio- neu vereitelt iinirbe. 5.>ei biefer ^febucticn auf ta§ simplex u?aren bie (^teilen ivicbcr ( ) in eine runbc klammer ein3u[d)Iie^en. [23] 3)ieie 5ßebor3ugung eine? (gi^nonrnnum^ unb überbauet bie 9te* buction ber ä^iannig 'altig feit auf ßinfacbe^ \}^i aber nur in einem geiviffen, febr ungleid; gebancl;abten Umfange unb in gen?iffen, unfid)eren ©riinjcn ausgeübt ir erben fcnnen: überall gegen ©c^irierigteiten aufäm^^fenc. [24] 3d; bin nid;t im ©taube aüe ^anationen auf ein §an|>ttrcrt ju fij-iren, id) mufj öfter bie $umboIbt'fd;e SDknnigfaltigteit (3u^ei* ober iDcebr- beit) cer SluöDrücfe ad)ten. Ueberbaupt bin ic^ beim ireiteren 35orfcf)reiteu im ^erfe in inelcm immer mel^r ijon ber ^iyirung (SineS ^Irtifel^? ton ®Vnonvmcn abgefonmien; beibe Slrtitel bäuften fid): e8 amr ratt;fam beice ju bebenfen , unb beibe nad)fel;n unb einanber ergangen i\\ laffen. [25] Öfter bebenfe id; bal;er i\oi\ ©vnomjma auf gleid)e SBeife: ir»e(c^e atfo immer jufammengefügt u^erben muffen, ficb jn ergänjen unb ba§ ©anjo (be§ ©egen* [tanteö oter ter 33ele^rung) ju geirinnen: fo ©rf^einung unb ^Nbänomen, ^43ontu^3 (üon rer alten 3cit) unb fd;U>ar5e§ 9)ker, SBclfcn unb ®ejri>lf. So ftebn fo gleid; neben einanber: ^albtugel unb ^emifpl)äre, Slnbeöfette unb dorbitleren , ipimmel unb Firmament; enblic^ im aügemeinen bie gabl^ reicf)en ';|.\-iare "o^w beutfd;en 2tu§brücfen un^ iriffenfc^aftlic^en Äunftn.^örtern neben fremben, in bereu (Srfinbung unb SBec^fel (f. 9lo. 15 u. 17) ber SSerfaffer [tarf irar. 3)ief3 trar, ixne i(^ f4)on bemerft ^abe, fo baufig ratb* fam, U30 bei jn^ei 2(rtifeln fid; gtei^ma^ig, burc^ immer toecbfelnben @e* i'xo.\\6), ber @toff Raufte, wo beibe gleich [tarf auftreten: 3. 33. 2(nbe§ \nX^ Gorbilleren, ©ebirgöarten unb ©eftein. [26] 3c^ hoihz alfo in meleui baS ^orliegcnbe, mie c§ \\&f barbietet; ba6 SBort unb ben 9kmen, ivie fie ge^ iinibltfinC': anerfennen unb ibnen im 9?egifter i^r 9?ec^t geben muffen; unb biefeig 35erfabren ift ter jt^eite, fetjr [tar! burd^gefül;rte 3113 meiner 51r> beit. [27] (S^ ift auc^ eine gan^ •eid;te 3}errid)tung für U\\ ^cuu^er, baß ix, bead;tcnt' bie toon mir überoU um 51rtifel*Sorte (Spiljena^orte) bei* gefegten parallelen : = öer gleid)en % ober ci^iilic^en SBörter (ober „t)gl.")/ 136 IIi 27—33. @elt. t. S)iauut9ff., ^uc^en, Sorte fc^n.\ ; reicher eins. Sn^. jtrei ^rtitel, im aüßemetnen unb bei fcen einjeluen ©lietevu, glei(^3eiti3 nacf)ie^e uiib mit einanbev öerbinte; unb idi) muß ermahnen, Ü6eraü an biefe iO^aa^regel ju beiifen: ol^ne irclc^e bem 33eiui^ev cft nur bie öcilfte über ein 2;^ei( beig über beii ©egeuftanb im ^o§moö ^orljaubneii sufäßt. — ^d) l^abe jeboc^ SJtittel gefunben mand;e biefer i^noiu^mcu 2(rtifel in Siuen ju öevbiubeu unb toä} in unterfc^eiben. [28] Senn id; nun mic^ ücn ben erfabren erftredt fid; auf mk§: fo [tebn bie ^kM\ getrennt unter C^olfeftämme unb S3ölferft. , unb muffen au§ jivei Crten gufammengefe^U a^erben , obgleid; (ginn unb Bad)t eins finb. [29] 5tuö ber grfenntnifj ber tiefen 32^'Üi-"S"""i5/ n.\^Id;e bie @egen* ftdnbe burc^ Sortujabi unb 35ortrag tro^3 alfer 53emübung jur ^fussgleic^nng uct^trenbig erfahren muffen , gebt für im ^enu^er beö !j)iegiftcrö bie Se^re f;eri)or, ba^ er ju fein&m SJort^cif, um bie ^efebrung unb baö äufammen ©e^örenbe sufammenjufinben, auf afle Seife bie mannigfad; abnfic^en Sfrtifef unb (^fieber erfinnen muffe: ii^o^u im üiegifter i)ieffad;e ipülfe unb i^iugerjeige, aber bei iveitem nic^t äffe, gegeben finb. [30] es fommen and; nic^t irenige Steffen üox, bereu 3nbalt fid; fc^ircr in Sorte faffen fä§t. Q.Q tvürbe fang fei}n baöon ^eifpicfc ju geben. Sabei ift eö eine Sabr^cit, ia^ eine il^erseid;nung ebne Sertb ift, iref(^e nic^t gefunbcn irirb. [31] 35on bem grofjen Snbaft unb feiner ^ebanbfung ju ber i:on mir mit affer ^raft erftrebten Sfufnabme in baS 9fegifter gebe ic^ auf ben öerctn^elten Sn^ölt über, ane er in 2:auienben i:on Sertern unb Dramen im ^o§mo8 torfiegt, unb ju 2frtifeln be§ 9Jegifierö mit ibrem 33eitverf (ibren ©fiebern) airb. [32] llngfaubfid; ift an fid; bie iDtannigfaftigfeit beffen, aaS in bem Serte unb in einsefncn Steffen suiammengebräugt ift. Sie iBeftunbtbeife biefeS 3n^aft3 finb baber bie t)er)d;iebenartigfren unb burd;Iaufen äffe Siffenfc^aften; benn unenbfi(^ finb bie üoii §nmbclbt in bem Serfe bef;anbeften ober beitauftg berübrteu ©egenftänbe beS Siffeu>?. Dcad; einanber fofgen biefe biegten 3)^affen ber burc^faufenen Siffen|d;aften , jcbe eine SJZenge öon Sfrtitefn in ba§ ^egifter bringenb ober ben reicben 5Iuebau großer 2trtifel l^ergebenb unb forbernb ; fo verstiegnen trir bie Xerminologie ct^er Siffenfc^aften. [33] 5^er Ite 53anb beginnt mit einem, in i>er'c^iebenei! II, 33—36. ^ufsä^Iuiiä tea reichen eiiij. 3n^. u. f. uutevfüvjte 2(u[ua^me. 1 37 fleinen 2;i^eileu aubrer ^änbe ficf) me^veubeii, 9?eid;tl;um V^;iIi-M*o^^i]d;tr unb ^atur|^f)i(olo^^t)ild;er 2(u§brü(fc; tami folgen 5l[tvciiomie, (Srbbe&eu imb SBuItane; bann fommt eine qxo^^, neue iüiaffe mit bem ©iitritt Der @ebirg§arten unb ©eognofie, einfc^Iießenb ^ergtvevistunbe. [34] Xuxd) ben 2teu ^ant founnt ein großer, mei[l fvembartiger ii3e[tanbtt;eil in baö üiegifter; er bringt burc^ bie iD^anuigfaltigfeit unb Sigent^ünUic^feit beö burc^Iaufnen Sn^altö 2}?affen öon @egen[tänben hinein, bie groJ3ent^eilä uic^t aneber oorfoninien: üiele ^^cetifc^e Slusbrücfe, öiele ä[;^;etiic^e , bicle materielle SSörter; ^^I;ra[eoIogie unb Slu^brüde ber $!itteratur, ^^'oefie, '^xoia, ^Mxit, 9i^etori!, ®^rad;n.ni'[en;c{;a[t ; ber ^unft unb 9)?alerei, Flamen öon iDklern. 2)er iBcn;b burd;Iäuft bie Sitteratur ber ©liedjen, 9^cmer unb Orientalen; bie ©efc^ic^te Der 3>i)Ifer, 2Bi[[en)c^aften unb Sitte* raturen; luie Diele 2lrtiEeI, oft ber fremteften SIrt, treten bei jebcm einjel* neu "Soik unb B^^^d^ l;er5u: tu^n ^^^er[onen unb gecgra:|}^i|c^en ■Dramen! [35] Sin bebeutenber '^tnt^eil üon '^^^^iIoIogie, ^I;i(o|o:|>^ie unb andren 3Btffenid;a[ten jiel^t iid) turd; baö gange 2Berf; eö u?irb au^ i^m eine öeo* grapl;ie mit einem 5^eid;tl;um beö ^eltenften getDonnen. Stber gang im allgemeinen muR i^' au^ tem gefammten SBerfe unb bem 9?egifter alö einen großen 33eftanbt^eil ^eröor^eben ben ungef)euren 9ieid;tl)um ber ©efc^ic^te ber Siffen)c^a[ten, 6e)onberg bargefteüt burc^ bie Seiftungen ber etnjelnen 9Jiänner. [36] 3c^ i^obe ben ^or[at3 verfolgt baö, \va§ im iöerfe entl;alten ifr, getreulid^ gu ijergeic^nen ; man fonnte barin biet unb irenig thin : id; \)aU, ben SBiüen beö 35eretüigten bettjal^renb, baö (Srftere eraäl^lt. dlad) bem ^wtüz §umbdbt'ö, ber (@. 127 3. 7 i>, u.) „baa ungel;eure SDkterial" beä 233ertö für ba§ 9tegi[ter anruft, fonnte id; feine 2)änberung biefeS 9fei(^tt;umS i)cn Stcff oorne^men: ic^ finbe mic^ nic^t berechtigt (Sachen unb Dkmeu iveg* gulaffcn, iveil fie unbebeutenb finb ober genannt irerben tonnen; babei ^ätte id; auc^ eine ©ränge beftimmen muffen. (So fonnte alfo überljau^t für mic^ nic^t bie 9?ebe tjon einer Stuötra^I beö Sii^tigften fe^n: fie bot in jebem 2}?aa^e einen S?erluft bar, unb ^atte fein ^laa^, 5lßeö im Äoö* moö (Enthaltene: aud; baö (^^ecieüfte unb (Sntlegenfte , aud; ivaö i:öüig unb im ^ol^en ®rabe 9icbenfad)e unb 3"tänigeä ift — mit gang feltenen 5tu§^ nal^men — trirb bem ^^ublifum in ben 51rtifeln be6 9?egifterö ijorgelegt. 3d; ^atte ya auc^ in bem gu liefernben fünften ^anbe einen groj^en üiaum tjor mir. Xe^t unb 5lnmerfungen fmb o^ne Unterfc^ieb unb 5}orgug in bem ruhigen @ange ber 8eitengal;Ien uergei^net. (Sa finb in baö 'J^egifter auc^ aufgenommen bie aftrouomifd;en B"1^^^ ^^^^ ^perrn •|3rcf. ^rnf;n§ im 5ten33b., aber au^gefc^Ioffen bie 3n^att^4Ieberfid;itcn am (Snbe terißänbe; nid}t eingetragen ift bie er* fönen: ä)?aler 11129a, m; SBerfertiger üon ^ernrchren 11180a, öon 5nftru* mcnten unb UBren TII81am; inbifcBe ^rcbucte II189am, 9Muten öon ©cfciffen, einzelner Sterne (in Sternbildern I152e, ber ^tejaben 11165a. ba§ gro^e 5>er3eicf)ni^ ber Sterne 1 — 3ter @rc§e III 138-141), i>iele topo* gra^Hlc^ie 9^amen auf bem 9Jicnbe, ^iNerfreinernngeu I286m-7, rerfteinerte ^^f(an5enarten I293e-4a. (Siegen ben 2^arel cer Stufnabme fctcBe^ entfernten Seilrerfe bemerfe ic^, ba^ biefe? ben geringften ^lafe tregnimnit. [38] 3cf) be^eic^ne noc^ nakr einige Ö^attungen beffen, toa^ i(!) anf= ne^me: [39] @Ieic6 beutfcften, finben ancf) ^i'crter ber geu^ebnticfien fremben @prad)en: lateinifcfie u. f. u?., anc^ griecf)ifd)e, alä 3Irti!eI 5(ufnabme. Sa* fon t^erfcbieten finb bie au^ fern liegenden S^racften üoni ^erfaffcr biö* treuen (5. 33. bei (Stvtmotogien) angegebnen Sörter (^Bocabeln): treidle, in lateinifdie Sdbrift gefaxt, gelegentlich unc tbeiln^eife — nacb 5SerbäItniffen, bie in ibnen felbft liegen, — i^re hirse Stelle finben. So entbält ber Äo8^ ino^ Sörter: au§ itali[d)en Spracben 1449a, ägi^ptifc^e (foptiid)e) III206e-7n; arabifd)e2Bbrter (1480a, 11468a), ^erfifc^e (1410a; II132e, 133a), Saug* frit^SBcrter (11133m, 401m-2a; f. meF)r im Strtifel Sangfrit), binboftani|d;e II422u, malatnfcBe (I479e, II409ni), jat^anifc^e 11409m, meyicanifc^e (I469me u. a.); auS mebreren Sprad>en gufaninien II133am, 409m, 440m (inbifcbe). [40] S^ie SBörtcr, Slugbrücfe, and) Flamen im ütcgifter fönnen nid;t alle ^umbotM felbft angeboren: ber 2(nfang beg 2ten ^anbeg bietet ia öiele 5tu§5Üge au§ alten Siebtem, i)^iturgefübl unb fd)öne 9f?aturfd)ilbernngen entbaltenb: beren materiellen 3nbalt, ja bereu biditerifde 2öorte mandimabt eg paffenb trar ju t^erseicbnen; uuD bie 5Inmerfuugeu fcbließeu iMel ^remteä ein. [41] SS ift alfo bem Sefer nötbig ju iviffen, i:a^ mand)eg im ^e=» gifter 5(nbern a{§ ^umboli^t angebort; bie^ 5U iriffen, ift bem Sefer jur ^eurtbeilung nötbig, foeil ibm mancbeg SSort anffaüen tinrb, bag nid;t trobl t>on ©umbottt fet^n fann. — [42] 2)ie S3eacbtung be§ Seferö mup für biefeu ^unft nod) tveiter getm. (SS ift auc^ in ^Besiebung auf bie an§ b-.'m 9?egifter 5U gelrinnenbe Snformation (f. 9^o. 8), jur 33ermeibung öon fal* f^eu 5Iuffaffnngen uui? 5iufnabme t»on Unrid^tigem, 5U erinnern: 'ca^ im ^oSmog and) nidit nur abmeic^enbe (fremde) 3}ieinungen, foubern and) un* rid)tige§ (bei-icbtenb mitgetbeilt aug alter unb neuer 3^^tr ^^^ ^^^ "Sut* tvidlungggange unb bem Sd;tDan!en ber Sfnficbten), alle üBec^fet ber iOiei* uungen t'orgetragen tt?erben; neben bem 9f?id;ttgen baber in ber Dcomenclatur be§ Ü^egifterl aucb Unrid)tigeg unb gal'cbcg ^^orfommt: iva« bei ber Äiir.ije II, 42—49. Unrichtigem; ira^ \d) aujnebme, ipumboltt'ä (Sprache. 139 fid) iiid;t aiibeuteu lietl. Gm irare 311 iininfrfien, ahcx ein mi[Ui^em Unter* nebmen geivefeu t-afür ein iL^avniingmjeicben ju habni, ivie id) niand^mabl tafiir ein 5InmruTungm*3eid)cn (!) gebraucht ^abe. (56 ift t^aber bier nur mi allgemeinen für bam (Stiibiren bem 9?egifter3 bie 53enad)vid)tigung nieber- julegen: ^a^ iiicbt atle§ fo ift, lüie eö fid) im J)fegifter lieft. — [43j C^n ba^ ^egifter bringe ic^ au^ bie Se^'te anbrer ^erfaffer, jrelc^e 3(Iey«= auber ton §umbolbt anfübrt: aber mit einiger ^Jäuberung; au(^ irerben fie in üerfcbiebencu ©raben anfgencmmen, je nad)bem fie bem-5(utor unb bcm ©egenftanbe näber ober ferner liegen. Xa§ 9J?aterieIle (9iamen n. a.) irirD natiirli(^ am ebeften unb meift (gans) aufgenommen, aber ^ueDrücfe unb ^^brafeclcgie irerben eber übergangen. [44] 5(nd; bie Sejte in anbren @^racben: lateinifcbe, fran3Öfi[d)e, englifdie n. f. \v. (wie fie befonberm m ben 5Inmerhingen l)cinfig fint); ncbme ic^ in bag 9icgifter auf: tie SBörter beutfd) überfe^t, mit üerfclben leicbtcn Okcbläffigfeit nuD mobl geredtfertigtcn ßinfdjrantnng. 3cb laffe aber biefe fremiren ^eftauMbeile nnt 33eitrcige bem i)iegifter nid)t entgebn , ba fie ben (Bdjaig ber ^elebrung t>ermcl}ren. — [45] 3d; nebme bie 9^imen ber angefübrten ©cbriftfteller unb bie i$;itel i^rer @d;riften auf: mit ben Stellen ibreS ^ortommenm im Äommoö; nur cie gu oft üortommenben bleiben befd)rantt. Surd; ©nicf)lieJ3nug „ " in ©anfcfüBe ober Stnfnbrungejeic^en n.^erben bie beut|d;en Zitd »on ^Ariftcu uuterfAicten; frcmbe bebürfen biefcr Unterfcbeitung meift ni^t. [46] 3d) I)abe vpumbolDt'ö eigne Sprad^e unD ^^Inmc'rucfmmeiie, in feinen naturvbiloio|:bifd)en unb tiefrenfenben 5lnfid)ten unb in allem über* ^aupt, in jablreicben Slufjeicbnnngen borgcfübrt ; feine 5lnmbrncfe, bie .^vunft* n)örter feinem pI;ilofopbi|'dKn unb natnrtriffenfcbaftlidien @pftemm. ^Üllein mußte em fdjon baiiim gefd;ebn, njeil in allgemeinen Stellen biefe SBövter bie einjigen jl;räger bem Snl)altm finb, man bur^ fie bie «Stellen fiuDen mu^. 2)aburc^ gen^äbrt bam üiegifter jugleicb einen S3eitrag 3U einem beutfcben Sörterbndi. Xa^ 9iegifter tanu aud), in gotge meiner 53e* mü^ungen im Äommom, ein Leiter für eine auf Srfabrung unb tiefere 2ln* fiepten gegrünbete beut|(^e Ortbograpbie (für SBörter nur» (Sigennamen) fe^n. — [47] Sind) mand)e ber fd)önen, irid)tcrifd)en Sorte aum ben S)icf)terftellen im '';!lnfang ^i§ 2ten ^antiQ (5. 33. @. lle-12): glansöotl, fcbicf faberfolgt, fd)lummerlofe ©eiräffer; nabm id) auf. [48] Sd) bemerfe in 33esiel)ung auf mand)em bier genannte, baß ict bei meinem Sintragen auc^ einen 9^Jeben3tt?ecf verfolgte: burc^ mein 9?e* gifter gu betüirfen, ba§ ein Kenner bem ^ommom tie ibm öorfc^jrebenben (Stellen: Stellen, bie er in ©ebanfen bat, auffinben tonne. 9Jhn muß babei fid) fomo^l an Sorte al^ an ben ®inn=^Csnbalt bangen, bam Stuf* finben m beii?en §inficbteu möglid) mad)en. [49] 5d; I;abe enblid; bie Slnfnabme toon jtvei Gattungen üon ißSi3rter;i i^u re(^tfertigen : Wörtern Don me^r gleicb gültiger 2trt, bie man jum 140 n, 49-111, 53. gleid;9ült. u. formeüe Sörtev; 'äxtM: 3 ©attiiiiöeu. Sl^eil I?ätte ükrgel^u tonnen; unb einer ©attnng fornicücv Si5vter. 35ou ben [c^tüäd;[ten , tt^elc^e in jener erften ©attung liegen (alö 'äxüM nnb aiic^ al0 ©lieber i)ür!ommenb) , fage \6), ba^ i^ bei i^nen einzelne f leine iBor* tl;ei(e fuc^e nnb mand;erlei ^eiveggvünbe ^abe. 5i(S einen foldjen nenne \ä): baB e6 nid;t gleid;gü[tig ift, 3U fel;en, ttjaö ober mn 5(Iea:anber i)on §umboIbt: auögejeic^net , üerbienftboü , grof^, öortrefflid;, ben.ninbern§tinir* big, berül^mt; \d)'6n, anmnttjig, l;ervlid;, erl;aben, le^rveid;, geiftreic^, [d^iarffinnig ; traö er n.^al^r]d;einlid;, [id;er ober nnfid;er, merfn^ürbig , tric^tig, fonberbar, njunberbar, n^nnberfani, befrembenb, rät^fel^aft genannt l^at. [50] 2)ie äiveite ©attnng, bie allgemeiner, forme Her äöörter: ti^eld^e bie äußere gorm eineö Snl;altö, @^-^uMienten yii bemfelben [inb; traben ein i^üüeö ^ec^t ju ber 5Infnai)me in biefeö n)iffen)c^aftlid)e 9iegi[ter. 3d; meine äBörter xm: ^n[id;ten, SDieinnngen, 3bee, ©lanbe, 3rrtl)um, Xränme, P;anta[ien, iöetrad;tnngen, S3eftrebnngen , 3^^'tnfcl, §^^>üt{)e)e, Problem, grage, Unter|ud;nngen , ii3erfu^e, ä}^etI;oben, iöeobad;tnngen, 2:i;eorie, Urfad;, ©rfc^einungen , äliöglic^teit , Gyifteng, govtfd^ritte, ©efet^, nuit^* ma^en, i?ermut^en, a^nben, erftaunen u. a.; benen man and; einen iXlieit jener (S^itl^eta (9^o. 49) unb anbre: luie irrig, ungel;euer n.a,, anid;IieBen fann. 2)aö (gc^iväc^fte i[t, ju fagen, baji maud;eö mit i^rer §iilfe aufge* funben irirb ober fid; an [ie I;ängt, 'üa^ in il;nen einSntcreffe ber Siffen* l'd^aft liegt. 2(n biefen formellen, äußeren SÖrtern ^ängt t)ielmel;r ein bebeutenber jll;eil atler Siffenfc^aft unb i^rer @e[d;id;te; biefe Sertcr, ii^elc^e mand^er it\tx surürfn^eifen möd^te, finb bie S^räger eines I;ec^[t irid;* tigen unb mannigfaltigen Snl;altg, jebeS berfelben berüf)rt mit feiner ^Stellen* rcitje eine Steige ber anc^tigften ''fünfte in tm gelbem beö 2ßiffenö. [51] ißin ic^ in ber 5lufnal;me foId;er iÖörter, mit ifjren inelen (jeboc^ leeren unb baljer htrjeu) ©teilen, gu iveit gegangen; fo ift e§, ujie eö bei ben ©teilen (9?o. 119) ift, burd; bie Seic^tigleit unb ©^nelligleit meines 9J?ec^ani8mu6 gelcmmen, bei benen eS mir nie baranf anlam einige älkffen ine^r einzutragen. III. [52] 3<^ eröffne I;iernad; meine ]d;nlbigen S'rläntevuugeu über baS 3lCUf?crc beS ü^egifterS unb bie i)erid;iebenen Einrichtungen in \\)m. — Sc^ rebe junäd^ft üou ben 21rtifeln: b. I;, ben SIrtüel* ober ©|}iljeua^i3rtern. [53] Sie bret großen ^eftanbtl;eile beS ÜiegifterS, bie brei ©attungeu toon SBörtern, a^erben burd; bie ©c^rift unter|d;ieben : 1) bie beutfc^en SÖrter (5t^^etlatiüa: ©ubftantiöa, ^Ibjectii^a; auc^ ^erba unb anbre ÜJebe* tl;eile) finb mit beutfd;er @d;rift, SBörter anbrer @prad;en mit lateinifc^er ftel^euber ©c^rift (Slntiqua); 2) ^erfonennamen mit lateinifc^er fte^enber ©d^rift (5Intiqua); 3) geogra^I;iid;c 9^ameu (auc^ S5i3Ifernamen) mit lateini* fc^er liegenber ®d;rift ((Iurfiö*€d)vift) gebrudt. hierbei bleiben bie frcmben Serter unb bie ^erfonennamen ol^ne Unterfc^eibuug : iverben jeboc^ meift burd; ben fleincn unb großen 5tufangSbuc^ftaben fogleic^ unterfc^ieben. 2)ie III, 53-61. 5(rtifel: alp^atetifc^c ©eltuiig, (gd^reibuuö. 141 f leinen Sluönjeic^ungen itnb 9^etenfad()en t^evü^ve td; I;ier ntd^t; nur ba3 eine, ba§ bie Iateini[c^e 5tntiqna*(£c^vi[t auc^ bei ber Uebertragung ijon ^erfonennamen auf Sachen (5. 53. (gternnamen : Jupiter, Vefta) bleiben muß. [54] 3n ^e^ug auf bie aip\)a'betiiä)e (§)dtunQ benierfe ic^ snnäcbft: ba^ id} nic^t, n)ie e§ füv mele§ nü^Iirf) ift, ä unb ö als ae unb oe gelten laffen !ann, ba bieß bei bev 3)ienge beutfc^er Sörter (3(rtifel) unb Flamen gu gi'o^e 9tad6tl;ei(e bat. 2)a trerben SiJrtev: 9?auni, 9iäume unb räum* li(^; 2:vaum, 2;räunie, träumen; <2(^aum unb |d;äumen, Oft imb öftlid;, falt unb ^ältc; gro^, größer, ©rc^e; ii^eit getrennt: bie auf's engfte 5U* fammen geboren unb bie man notl^n^enbig beifammen l^aben mu^. 3m 9fegifter gelten alfc ä, e unb ü im ganjen Umfange = a, 0 unb u; bie^ mu^ fogar bei lateinifc^en unb gried;ifd,)eu 9Jamen bleiben unb getvaltfam in bie (£d;reibung iibergel;n: Änuas, Cäfar, Hermeä; Ägina, Ädepfos, Ägos Potamoi; Ödipus. 9hir Wo anrflid; ?ateiuif(^ gefc^rieben U)irb, gilt a- unb h)irb gefc^rieben: Caesaris thronos. Sind; in einigen 9?a* men mu^ e notbgetrungen gead^tet u?erben: Baeyer, Oeynhaufen. — [55] S)a§ f))amfd^e n mu^ mcd;anifc^ als nn gerechnet Ujerben. — [56] 3u iRamen öon ^erfoncu unb geogra^^ifd^cn ahnten f)aben bie ijorgefetjten formen beS lateinifcben sanctus. mt fie toü ober abgetürjt gefd^rieben werben: Sanct, Saint, Santo; Sainte, Santa; San; S. , St., Ste. ; !cine ©eltung; bie 9?amen ftebn unter bem nacbfotgenbeu 9^amen (St. He- lena \vk Helena). — [57] 3)ie i)orgefe^ten 5lrtifel* unb ^räpo* fitionS* formen in franjiififc^eu unb anbren romanif^en ^krfonennamen: le, de, du; la, de la; les, des; finb ein Uebelftanb, in bem id^ nid^t ^abc burdigreifeu iDotten; batb gilt ber 33or|atj alp^abetifc^ (Deguignes, Delisle; Descartes; Lemonnier, La Caille; Dufrenoy, Duhamel; bali? trirb i)on i^m abgefe^n: Lametherie für Delam., Lalande für Delalande ; le Verrier (V), le Monnier; La Condamine unter C, la Peroufe unter P, la Biilardiere, la Hire; du Petit. [58] ©ried^ifc^e 3Börter njcrben alp^betif(^ gefteöt, atS ivären fie in (ateinifd;en ^ud^ftaben ge|cf)rie6en; babei finb ^/i = b, ; = z, /^ = e, 07- = ou, ;k = eh. — [59] ©rammatifc^e unb ^Icjion «formen felje id^ gen?ö^nli(^ unter bie ©runbform: ben ^lural unter ben Singular, 35erbaIformen unter ben Snfinitio ; bie '!|5arti- cipia finb aber felbftftänbig. [60] 5Bei ber Ortbograpl^ie l^alte ic^ mic^ an eine gettjöbntid^e @d()reibung, vok fie einmabi im ÄoSmoS angenommen ift; td^ ^altc mic^ babei an Die fc^IieBlic^e ^eftfel^ung , UJte fte in meiner tieinen 5tuSgabe burd)* geführt ift. 3J?an tvirb alfo ein Sort ober einen 9?amen unter einer ge* tüiffen (Schreibung (3. 53. Kaukafus) bergebenS fud^en unb mu^ auf eine anbre finnen (Caucafus; uu^ fo ift überhaupt biet 3*^^^^^ s^ifc^en C unb K). Sitate biefer 5lvt fann id^ nic^t machen. [61] 2)ie burd^ S)ruc!* febler ober eignen Smbum entfteßten Sflamm unb Sörter finbet man im 142 111, 61—65. ißeifäl^^e g. S^ii^eim^ort, 33oniamen, S^reil^cit gccgr, 5(rlifcl. JRejjiftev nur unter ter ricf)tigeii gorm; bie iBericfjtiguug , cb im 9A?erfe fc^cn angezeigt ober nicf)t, trirb »ou mir alg gemacfjt tcrauegefc^t (3. 53. Sciacca: Jüofür auc^ irrig Scaccia [tcl^t). [62] 3)em S^i^entrorte n^erben, el)e e§ gur (gnüiMdhmg beö Slrti* fel^ burcf) (Stellen unb Buf^i^f fcmm.t, al§ eine oorgetrorfene Hemmung, in klammern: Erläuterungen, ^emerfungen, (Ei^nonijma unb '!)3aralleleu nad)gefe§t: in ( ) rnnber Älammer: 1) (Srtlärungen unb (Erläuterungen: tt>ie folc^e toon mir namentlich in reichem ^aa^e ben 5irtifel*2öprtern unb S'Jamen, BefonberS ben iveniger befannten, nad; Umftänben abge* fiirjt, 3ur iöeftimmnng beigegeben finb; 2) ^l^araüelen von Slrtifeln , b. F). anbre Slrtifel tjcn gleicfter ober äl)nlid)er ißebeutung (®i}ncni}ma): unter ben ^(\ä)en = 4^ ober f., t>gl.; a. (b. ^. adde. füge binju); l^fter mit ^p. ober h^\ (f. '^0. 20); barauf folgt [63] [ ] in ediger Älammer bie alvbabetifcfie 9JeiI;e ber anbren 2lrtife(, in benen ba^ Sort ober ber 9(ame {ta^ (gJ^M^enirort) als @Iieb ijor* fommt; ber 3"iätje ju bem 5{rtifel, irelc^e nic^t gu ^liebern bef* felben gemacht finb (ogl. ^0. 92). [64J 33ei ben ^erfonennamcu haU \d), im allgemeinen c\m eine 35er* ^Pic^tung bagn, bie größte SD^übe anfgeivanbt bic ^erfonen, bmrf; ^inju-^ fügung ber Sßornamcn unb ber Seben^jabre, ju beftimmeu unb ju unter" fc^eiben. 3u biefeu furjen B^i^^t^^" (iogar in il;rem 9}ZangeI) liegt ein ungemeffenev 5Iufiraub öon ^c\t unb 5(vbeit. Sn bem feltenen ^aüe, iro meine SSemübnngen bie ^erfoneu ober eine 'ißerfcu beftimmt gn fonbern i?ergeblic^ gcivefen finb, beute ic^ * bnr(^ einen (Stern narf) einem ^^erfonennamen , bor einer (Stellen* reil^e ober einzelnen (Steöen an: ba§ ic^ bic ^erfonen n\ä)t trenne no(^ beftimme; baß irf) ni(f)t beftimme: ob bie ^erfonen ober njelcbe (al§ ©ne) 3ufammengef)Ören , ober öerfc^iebene finb ; ob fie ober iveirfie mit aufgefegten (beftimmten) ^erfonen ibentifdB finb, ober mit iveld)er. [65] 3n geogra^l)ifcben Strtiteln ift fef)r fd^Iimm eine 2)reibeit in bem 9^amen: e^ ift jum Xl)t\l febr glei^gültig, ob ein 3"ta^ an Ägypten . an bie Ägypter ober ägyptifch ; an China . t>ie ChineiVn ober baö 2tb|. chinefifch ge!nü:>)ft ift; ttiele B"fä|5€ l^alten fic^ an eine beftimmte ^orm , t>iele fc^Iießen fic^ aber aucf) gleirfigültig an jn^ei ober alle brei an. Snbem icf) an fi^ öerbunben bin mid) an ba§ Sßort be§ ^er* fafferS jn balten unb bei iljm ftebn gu bleiben: entfte^t, nne iuan einfielet, baburc^ eine unleiblid^e SSielt^eihmg unb B^^fiT^'^i^^nö ^^^ ißeftimmungen, njeld^e ba§ 3"!^^"*^^^^!^"^^" K'^^' umftänblid) mad)t. 3ebc ber brei geogra- ^^ifc^en i^ormcn erhält ein longeö 5il^l;abet ber 3"!«^^^^ ^<^" tQUdi Diele flemeinfam finb; es entftel;t bie i8er:|?f(id;tung jeben ^ii\ai^ unter aßen brei 111. 65 ; IV, 66—68. Xxt\i)c'\t in Qecgr. SIrtiteln ; 3ufä^e ju teil %xntd\\. 1 43 f^ormen aufjufiic^en : 3. ^. Kolonien, ©efc^id^tC; $?itteratur, «Sitten, iStänune fotrol^l unter Griechen alö Griechenland ober griechilch. 3d) ^abe naä) bielem ^Sc^n^anten, taö 9?crliegenbe an^uertennen uufc buvd; i^eva^ei* fungen ju ebnen, mic6 entfc^Icffeu — mit 2(usnabme türgerer SIrtifel, wo cä fo, otev mit §ülfe ber ^tid^m * cber ° gefcfiiel^t — in gießen '2(i-tite(u bie brei gcrmen jn üevbinben; in bcr Sßeife: 2L ^. (S. 3"erft gebe id; in 3 htvjen, abgefegten 5Irtife(n: (5(.) Rom, S8. Römer, d. römifch mit ben allgemeinen Stellen (cl)ne B^M'ä^e); [a] [b] [c] baranf folgt ©n grofsee 211;^l;abet bev B^il^i^^ '^ber ©lieber ju aüen brei formen; nad) jebem 3^Hfe ^^'^^"b i'tirc^ [a] [b] ober [c] »or ber (Steüenreibe ober nad; Stellen bejeidjuet, ob er ein 3"'^^ 5" Rom, Römer ober römileh i[t: iro cerfelbe S^iat^ gn jtoeien oter allen brei gor* meu üovtommt, fommen erfi unter ^Borfe^ung ton [a] bie «Stellen, wo er jn Rom: unter [b] ober [c] tie, iro er jn Römer, ju römifch fielet. «So ift ber Sbatbcftnnb fe[tgel;alten , unb bod) unnatiirlicf)en iBerbinbnngen vorgebeugt: ba man g. iB. mand)e 3"fcrben; e§ gel)t burd) bie Seit , ireil fie ^§ nid)t beffer n^eiß ober a^eil e^ nid^t bcffer ba ift. 3d; ivürbe oon mir felbft genau Da8 getljan baben, wci^ bem ^nblitum in meinem üiegifter über Un ^o^moö vorliegt : eine reid^e «Sonberung unb ^ielt^eilung beS 93or!ommenS bee Strtifel^Sorte^ ober 9Zamen§ unb ber Stellen nad; ben eingelnen ibm beigelegten 33eftimmungen, nacb ben 3nfä§en über ^eifäljen ju i^m. iOtan ^at gefel;n [')lc. 7), mit Ji^eld;er Strenge "i?llej:anber oon ^umbolbt bei ben Stellen gn einem 21rtifel „immer" einen „^eifa^" jn bem D^iamen ober Irtifcl^SBorte verlangt, ta^ er nur eine biß äivei Stellen obne biefen geftattet l;at. 3)iefe feine mir ert^eilte i^orfd)rift bebingte einen Umfang, tm e§ mir obgelegen bat burd; einige Uiifolgfam* teil gu öertleinern unb gn befd;ränfen. [67] 3m allgemeinen ift eö mein C^efe§ tcn 3"|ö^ S" machen: unb jtrar burd; ein einjelne^, fo viel aU mÖglicl) bebeutfame^^ , burd; ein eigentlidbeS SBort. 3d; mu§ oermeiben bie 3ufät^e bis gn n:^citen (Srörternngeu von mebreren äBortern aut^gnf^nnnen, ivie ber 35erfaffcr in feinen 3n]^altS41cbeifid)ten tl)ut; eig fann nur mancb^' maljl in ividjtigen gäüen unb bei ivid;tigen ©egenftanben, ober an^ ??cil; von mir gefd^e^n. [68] 3c^ unterlaffe aber ten 3"fa^ i"ib gebe blofse Stellen gum Slrtifel: 1) u^enn eci mebrerer Scrter bebai-f, bie Sae^e 144 IV, 68—74:. ^u]äi^t untevlaffen, leere (Stelleu auö3ubrücfeu ober auc^ nuv uitgefaf)r ansubeuteu 2) trenn jcbe '^üibentnnoi ungenügenb jur 33evbeutli(^ung ber ^Sejieljung fep n^ürbe 3) tüo ber 3^M'«^ ju fcebeutungSlog, ju fern ober gu treit abliegenb; ein ju fe^r gnfaüiger, beiläufiger; frembartiger ©egenftaub; burd; beu uirf^t i^iel getronneu n^irb: ift. [69] (giue maa^Iofe 33erlaugerung, 2Iu§beI)uung uub älknuigfaltigfeit ber ©lieber eiueö großen 5lrtifel'? tvar burc^auS ju öermeiben, ba§ lln* tri(^tige unb SSeilänfige frf)abete bem ^anptiä(f)Iic()eu unb ^id;tigen; ein ju großer ^eic^tl)um machte ba§ ^legifter unb bie SIvtifel unburd;fid;tig : e§ mußte beffen fc^on genug, mel)r beun ju i^icl, ge[d;e^n. [70] ß^ bleibt auc^ über^au^t ein «getrauten, wo iä} beu ©teüen ^eftimniungen beigeoe ober uic^t; bieß muß natürlid; üou fe^r fielen Um[tänbeu unb S3erl)ältnif jeu abl)angen. [71] Oefter beginnt ein 5lrtifel ober ©lieb mit leeren ©teilen, wo erft an einem fpateren ^^unfte bereu gri3ßere 5lu§be^nung fid;tbar n^urbe unb bie Häufung ber (Stellen ju bereu Seftimmung anfforberte. [72] Ueberalt, Wo iä) bie bloßen (Stellen (©eiteuga^l mit iöuc^[tabeu*(Sbifire) |et3e, bleibt es bem Sefer iiberlaffen, burc^ 2luf)'d;lagen ber ©teile ficb felbi't ba§ ^er* l^ältniß unb bie ^esie^uug gu iud;en; beu befonberen oDer terfdjiebencu Sn^alt ber leeren (Stellen: bereu 3Bid;tigteit icli, wo fie ift, burc^ curfiöen 2)rucf (f. 9^0. 112) anbeute; einsufetju: unb bieß ift abfolnt i3fter anrflic^ ber @a^\)er^alt; bieß ift ein befonbrer, oft borfommenber galt. [73] 3d; tann folglich nic^t üert)inbern, baß aus beu angefül;rten ©rünbeu bie un* belegten (Stellen, ber allgemeine Z\)t\i ber Slrtifel unb ©lieber, je nad) bereu ©röße, fid^ gegen beu Söunfc^ anfamnicln unb überall flcine ü^ei^eu bilben; an bie @int)altung ber §umbolbt'jd)eu 3>erorbnung ton nur 1 bis 2 (Stellen ift bei ber ©röße beS (Stoffes nic^t ju beulen. Unter biefem ^ugeftäubniß {ta^ man bie ä)?el)ruug ber (Stellen bei bem hinlänglich Bert^eilten nid;t üermeiben lönne, o^ue in baS SD'Zaaßlofe ju terfalleu) läßt fid; fagen, ia^ baS teer ©elaffene im SSerl;äItniß ju ber ungeheuren SDkffe beS ^eftimmten uub Unterfd^iebenen, baS nid)t ©eleiftete ju bem ©eleifteteu, gau5 gering ju erad)teu ift. 3<^ ha^^ , l)ier U?ie überall , bem ^^ublifum gegen* über nur mit bem S5orn.mrfe ju fämpfen, ju t»iel getrau ju l^abeu. 3>ou biefen leer gebliebnen (SteKeu fiub aber bie curfiö gebrudten §aupt* ober großen ©teilen uub bie in birfer ©c^rift ab^uredinen: treil fie abfi(^tlic() (S'Zo. 116), mit i^rem mannigfaltigen 3nl)alt, un5ertt)eilt unb uubeftimmt bleiben; eS finb als leer nur gu rechnen bie geiDö^nlid^eu ©teilen in 5lntiqua*©(^i-ift. [74] 2So biefe leere Abfertigung, aus u?aS immer für einem ©runbe, ge* fd)ie^t, uub wo fie aud; über baS ^Jlaa^ oft gefc^ie^t: ba fuße ic^ uub ftii^e icf) mi^ auf baS allgemeine Privilegium ber Ü^egifter ; auf baS ^^riöilegium, n?elc^eS i)iele große 9iegifter ol)ne 3luSuat)me uub mit ©raufamfeit gegen bie 53enuöer abfolnt in 5lufpruc^ nehmen, inbem fie gar feine Erläuterungen geben, fonberu aüeS bem Sefei überlaffeu: fi(i> unter einer 2)?enge ijon ©teilen baS, tvaS er verlangt uub tvorauf eS ibm anfommt, burd) lange lA', 74—80. ©liebev b. %xt : i^xt alpbab. Dvbnuiig, ©tat., aüg. ^ubvif'ei;. 1 45 äjerfiic^e fclbft I;cvaii§3iifijibeii. ^ei inaiid)cu SBörteni ühigen^^, li^o icb Iceve ©teücu Ijäiife, \)nU id; bie iRcdnfevtiöiing, bajs ic^ fel;v furj eteüen rette, bie id; l^iitte iveglaffcu tonnen. [75] S)ie Bufal^e snm 5(vtifel* Sorte ii>erbeu ju ©Hebern be^^ 2(rtifel§; id; fteüe fie m al^>l^abetiid;er Orbnung anf: fie bient aufä unmittelOarfte 3nm finben; eine ]i3ftemati]d;e iHnorbnnng, nu übrigen öon i)ielem Dtut^en, fiil;rt nid;t ^nm ]d;nellen unb fid;ern i^inben, nnb ift in großen iBerI;aItni[[en bafür ganj nnbrand;bar. ^ermittelft meiner ftreng gebnnbnen alpl;abetiid;en 2inerbnung i^er B^M'^'it^c ^^^"^ ©lieber iverben bie größten ältaffeu in ben grojsen Sirtiteln eben fo leid;t ^ngcinglid; nnb bnrd)* bringbar ane ein ganj fleiner Slrtifel; fie l^at and; ben ^ortl^eil, ba^ ber ^enu^er gleid> fiel;t, ob in bem Slvtifel baei ijovtcnnnt, jva« er fndu: ober nic^t. [76j 3cf) liefere in ben ©liei^ern im allgemeinen bie Wörter, une fie im .<^iloömo§ alä 3"1^^^ \i^¥^'y U~*] id; Denveife, in einem mäßigen Um* fange, bie gleid;^ ober al;nlid;bebentenren anf einanber: eine ^eibülfe, bie i^ jebod; beö 9iaume^ n.>egen nid;t iveiter treiben fann, fonbern bie ic6, burc^ 3i'!^"'^^^tni|nd;nng unb ^Bereinigung, tl^eihveife bem ?efer iiberlaffen mnfj; bit^n^eilen ftetle ic^ foId;er cibnlic^en SBörter einige bei einanber. Siie i^enveifnng geid;iel;t [ ] in ediger Älammer; in il;r n^erben and; 2(rtifel öertviefen. (5r» tUirungen, ^emerhmgen unb ^eife^ungen ju ben ©liebern ii^erben ( ) in runbe klammer (ügl. 9?o. 62) gefetzt. [78] ©etrcbnlic^ er^ giebt e§ fic^ leicht, ob mit bem »erirnefenen ilöort ein ©lieb beö vorliegen* ben Strtifel« ober ein (felbfiftänbiger , anbrer) 5IrlifeI gemeint ift; öfter, ober n)enn bie^ 3ir>eifelt)aft fei}n fann, bejeic^net in foId;er i^erUH'ifnng '^' ein (Stern einen (anbenreitigen) Strtifel, ° ein üeincei diimt ober äi'd§ ein ©lieb be^ borliegenben '2(rtifel^. [79] 2Bo bag ©Heb nic^t iiMrflic^ al^ Sort bafte^t, bon mir gemad;)t ift: al§ ©imonmunm, allgemeine ^'nbrif (f. 9Zo. 80, 81) ober fonft; tüirb t^ [ ] in eine edige illammer eingefdiloffen. (3Bc ba§ ©lieb nur in ©teilen I)injngebad)t ift, linvb bie (Stelle in rnnbe .klammer gefd)[offen ; f. yio. 115). [80] Sie in ben SIrtifeln, fudje id) in Den ©liebern turd) SüiffieHung allgemeiner 3iubriten ot>er 21 u ob rüde, ben öeveinjelten Snbalt gu befeftigen unr größere 33ereinigungen jn bilben; id) bcmü(ie mic^: bnrcb roitltubrlidte, atigemeine, felbfterfunbene (ibealc) Sörter (Sorte, bie in ben (Stellen felbft nid;t gebrand;t finb), bie au^einanberfallenben (S-in5eH)eitcn gu festen ^^>un!teu gufammenjnf äffen, unb baburc^ oiel gum SSortbcil bc§ ?efer^ ju ir»irfen. Xiefe allgemeinen ©lieber ober fubftituirten Sörter müßten ber Stegcl nad) [ 1 in eine edige klammer eingefd)loffen iverben: fie irerben eö aber, m \5. .^ u Hl b o! t r , .U i-j m l'iV V . 10 146 IV, 80—83. ©lieber : aüg. dtubx, ii. i\)xt iBefc^räut. ; ^tu^ftattung t. %xt al§ Ieicf)t erfanut, jum X'i)til iücf)t; [ie fommeii \a and) öfter bauebeii felbft üor (irie (i)e)d;ic^te). (So(cf)e aügemeuie SBorter finb j. ^. : ^eid^afieii* I;eit, 3"ft^Ji'^/ 9iatur, SSefen, gigeufrfjafteu, SI;arafter; .^llima, 2;em^e* ratur; örjeugiiifie , @e]d;ic^te; ^eben (f ür MenSereigniffe) , [^erf.] = ^^eriöii* lic^ für einjelneö über eine ^erfou luib i^re i^erl^ältuiffe gefagte^ (iüoju aud; ^üb gel)i3rt); iSteüeu (au3 (gd;riften). [81] Unter foldieu allgemeinen SBcrtern finb nun eine Slnjal^I bon Stusbrürfen, ©njell^eiten unb 33eiirert in ben Steif en toerftedt, bie id; nic^t anfnl;re, n^eil fie eine gu f^^edeüe ^erjiveigung unb ^^^'f^i-'^iiiiiiö eineö Slrtifelä barbieten irürben; bie eö gang unil;unlid; ift aU ©lieber aufjunebmen, n?eil fie, als große Dkbenfadjen unb 3"fcüeu Umfange biefe coüectitoe ^el;anblung burcbfül^ren irctite: fo ift eö unmöglid; bei jeber (Siuseltjeit bie maud;er(ei atigemeinen 9?ubrifen, abgeftuft in it;rer 2lllgemeinl;eit , gu erfinnen, unter irelc^e biefelbe gebrad;t ix^erben tonnte; alte bie Stnfänge unb 'Mutagen, bie mau ber Slrt gemadjt ]^at; bieß atteS ju erfinnen, iinirbe eine Cual beei @eifte§ fe^n; eö tinirbe bamit auc^ eine t»ielfad;e Siebert;olung beffetben ©egenftaubeö eintreten, imb ber Umfang bes ^Diegifterö unirbe bebeutenb anf^tvetieu. Sie @rfd;ei* nung in meinem 9^egifter ivirb iral^er oft bie fe^n, baß Stniagen gn aüge* meinen 9iubnfeu gemad;t finb, u^etd^e fel^r tr;eiliveife nüt bem im ÄoSmoä torl^anbenen (Stoffe aufgefüllt; treibe bürftig an Snl^alt finb, inbem nur einiget l^ineingetragen ift; unb ferner irerbeu iMele Stntagen fcld;er atigemeiner Üinbrifen i^ermißt iverben. S^ieß tonnte md)t auberS fet}n; mein guter Sßitle, folc^en allgemeinen Sf^uljen ju fiiften, burfte fic^ nicf)t roeiter erftrecfeu. [83] S)aö Streben nad) ^eftigfeit unb ^Bereinigung fül)rt für meine 5IrtifeI bie ©eftalt I;erbei, baß unter' bem bebeutfamen 2Borte ober bem 9kmeu bie an \^m gemad)ten ^eftimmungen alß ©lieber ber al^l)abetifd)eu ü{eil)e (ber BiM^lje) reid) ^nfammenge^ogen finb: fo baß mau unter foId)en, befonber^ ttn größeren unb großen 21rtitelu, eine fleine Seljre sufammen "oox iid) I;at. Xurd; biefe im großen betriebene SOiaaßregel trerbeu bie ^rtifel mit bem gef)örigen ^eicbtl^nm unb mit Wjxtm Bii'^^^^ör auSgeftattet. Xaö ©egenf^eil roürbe fei}n (i>gl. 9?o. 91), baß bie SSeftimmungen bie Slrtifel bilbeten unb il^re 3?e^iel)uug biusngcfügt unirbe. 3c^ 'ijabe 3. 33. IV, 83— S8, ik^^ixt initiljrcuiBeftimm., ©üeteralesecundacompositi. 1 47 unter teu ^rtitciu ^iüfeev, 2ant, v^imntcl alö ©liefc: StiiMic!; ic^ fe^e nicftt unter einen SIrtifel *2tnbltct irie 9Jebeujad;en : bes STfeer^, Raubes*, ^immelö; He Sataracien beö Nils [tel;n unter tem 2lrtitel Nil. 3c^ t)abe unter ben 5Irtifein *(5rbe, (gcnne, Tlcnt baö @Iieb: S^urcf/Uicffer; eine entgegengefe^te, nirfjt unbefannte 9J^etI)übe ujürbe unter einem ^itrtifcl *3)urc^* meffer tereinjeln: ber (Srbe, (gönne, beö äRonbeö. 3c^ l)c.Ite mic^ an ta^ SBefenl^afte : unb if)ni irirb ba« Scigetjenbe, feine 33eftimtnung, unterge* crbnet. Saburd; fd^affe id) ftarfe SJkffen; unb meine SIrtifel Junten einen ftarfen, gebiegeneu :i^snl?alt: bae ju beul ©egeuftaub @ef)i3renbe finbet fid) um ii)Xi vereinigt. [84] Um beötiMÜen irerben beui einfad^en Sorte oft bie stellen ent:» sogen, unb ba§ allein auftretenbe Sort tommt alö ein ©lieb ober ^räbicat unter beu '^rtifel, an bem ee etu^ae beseid;net: loenn er aud; nic^t batet genannt, aber gemeint i[t. Cb „S)urd)meffcr'' atlcin ftel)t, irenu öon ber (Srbe bie 9^ebe ift, ober ob „(Srbe" babei [tebt: ift gleichgültig; .,2)urc^* meffer" fomuit al^^ ©lieb unter tcn 3(rtitel *@rbe. Bo fommt „gamilie", allein gebrannt, balb imter ben 5lrlifel ^^^^flaujen, balb unter '^^^l^iere; fo „^acen'' nur unter *ä)?enfd)en , irenu oon i^neu gcl;aubelt trirb: al6 ivenn „S)?enfc^eu" babei ober „älknf^enracen" ftänbe; „5lbix>eid;ung" unter *mag* netifd;, ol^ne ba^ Ie^tere§ babei su ftel;u braud;t; baö 23Jort ^abiation fte^)t meift (als ©lieb) unter *@ternfc^nup|)eu. Senn ob baS SSort babei au8* gefprod^en ift ober in ©ebanfen uütl)U'»enbig ^insugefiigt lyerbeu muß, fann feinen Unterfd;ieb begrünben. — [85] (Sä »erftel^t fid? , baß mancfjmal)! anc^ im @egentl;eil — bei Unbeftimmtl;eit, 35ern)idluug , S3ielfad;^ett; au§ ^atl^* lofigleit u. f. ro. — (Stellen unter baö einfache SJort (alö 5lrtifel) fommen : üielleic^t 'mit ^n\ai^ be§ ^au^tfcid;Iic^eu SBortS. [86] Ser ^uiai^, u^el(^er ein ©lieb be§ Sirtitele bilbet, ift jirar mei* ftent^eilö ein eigneö, felbftftänbige« SÖort; [87] er ift aber anc^ l^äufig ber anbre 33eftanbtl;eil einer (Jom^ofition: [88] ber 3iMttf)eil ben Slrtüel bilbet: „Sid;t ber (gönne" ober „(gonnenlid^t", „®tral)len ber @onne" ober „(gonnenftral)len" gelten g(eid) ; fie ftel)en unter bem Strtifel *<2onne bei S unb rter=' büd^ern ftebn tonnen , einge^-eil^t finben; man fe^e bie 5lrtifel : (Srbe, eonne, Sterne; Sidjt, 9htur. So bie ©lieber bes Slrtifele c£omi)ofita beg 2lrtifel*Sorte§ burd; 9iac6* fel^nng, Slnfä^e ber (Som^ofitwn , secunda compositi finb; irirb baä 'ilrtifel^Sort (simplex) öorn burd; cinBeic^en erfe^t: allein id)on barum, iDeil feine Schreibung baS (irfcnneu bes Sll^^abetif^en a:n B^ia\^ cvfc^meren ivitrbe. Xiefc^ Bt'irf;^''^ ift V"* 148 IV, 88—91. (Icm))Di. b. dlud)iat^, l'inieii f. d. 55ovbevtf). ; ^or[äfee, @elt. - ein furger (bem ^niai^ ijor^eie^ter) igtvid), hjcuii bie üor^eie^te $ovm Dag ^rti!e(*ilBüvt felbft (ol^ue 3"l«l5 i^nb ^erluft) oux bie eigene au bcr @^i^e beu ©lieDev in einer 5ilainmer für bie Sompofitiou be^ei^nete Sort[orni (eine ^^erfürjnng ober ^Verlängerung , s- ^- ^^üiralform) i[t; 2) ^ eine ©c^ttjunglinie , iuenn ba§ 2trtiteI*2Bort einen, nid;t in jener klammer aU allgemein ober ^egel angezeigten, 53nc{)fta6en 3ur ^inbung (j. 53. S) ober ^ud;ftaben t>or bem secundum anfe^t, meld;e überfe^en tuerben mü|jen, um gu bem alp^aBctifcb geltenben Stufal^ gu gelangen; 3. 5ö. im ^ilrtitel @efübl: -^^n^elt. 2(enbevt [ic^ bei einem (£ompo[itum bie grojie @d;reibung De^ Slnfangs* ^ud^ftabenö beö 2trtifeI*3Borte« (simplex, eines Snbftautiüuni^) in einen ücinen ^ud^ftaben, ober nmgefel^rt: fo iinri? ber fleine (groBe) 2(nfangä* 8u(^[tabe öor obige B^^^K" S^l^^t; 3. ^. im Strtifel @c^id)t (^@c^id)ten) : j-tücife, ^flanjen: p-artig. [89] 2)ie|e Som^ofita t^nrd; 9?ad)ieyung fönuen nic^t an atpt;abeti|cf)er ©teile citirt irerben ; id) muß baranf bauen , ba^ ber 2efer, ben ©runbja^ fennenb, ijon felbft auf \>a^ simplex gurürfgel^e unb bort baS verlängerte 3Bort fnd)e. ^ei einem längeren einfachen ÜBort mad;t bie^ feinen Unterfc^ieb, es fann faum gelegentlich ein 3(rtitel jtuifd^en c^? unb feine Verlängerung treten; aber bei einem furgen simplex, befonberS tuenn es auS S oDer gar 2 ^ncbftaben beftebt, mürben nad; alpbabetiid;er golge viele (Sompofita weit üom simplex entfernt ftel)n: unD roercen, wenn ber ^efer nid>t Daran bentt , von \\}m vergeblich gefnc(>t iverDen ; 3. 53. mufj „53vrun)erfe" unter *jßau gefnc^t werben; fo derivata von (Si, äJerS. [90] Oft, jebod; nad) fc^ivanfeuDen ©runbfä^en, werben aber and) vor gefegte SBörter, ja 53orfäue — wie im verfc^iebnen 'SRaa^t (vom @ewi31;nlid;en bis gum (Gelegentlichen) bie 55or)ä^e: §aupt- viel-, all-, nid)t-, wo^l-, l;od;-, vor-, alt-, anti-; gar un als ©lieber eines StrtüelS, beS simplex, aufgenommen; oDer allgemeiner ge)|.n-oc^en : eS wirD Bei i^rer Unterbringung von il)rem erften £l;eil abgefebn. 2)ieß ift 5tuS* nal;me: benn bie Siegel ift, ta^ ein ans gwei 2:^eilen (felbftftänbigen Sör* lern) beftet;enbeö Sompofitum unter bem primiim ftel)e (bie (Sitationen bringen biefs ins gleid^e); eS fommt barauf an, welci^eS SBort bie 5)aupt' fac^e ift, an welkem ber 53orfat^ (bie§ Sort im weiten @inne gemeint) nur eine untergeorDuete ^Seftimmung Ijervorbringt. [91] ^^iernut berühre ic^ aber einen attgenicineu ^^untt vielfachen ©(^wanfenS, einer t)äuftgeu Unbeftimmbarteit, Sillfnbr unb Sßiberfprud^S. ©nem Slrtitel finb mit fol^em @d^Wanfen unb folcljer 21bwetc^ung in einem gewiffen Umfange: felbftftänbige 5Bi5rter ober 21^eile Der Sompofition (meift jWeite, 92ad)fäl3e; aber auc^ evfte, 3}orfät}e) als ©lieber (Biifä^e, SSeifät^e ober ^eftinimungen) untergeorDuet : unb wieber finb in einem gewiffen Umfange auS i^nen Slrtifel gebildet. Denen baS anbre Sort ober Der anbre 3:beil als ©lieDcr untergeben fuiD. gür bie Som^ofita Durd) 3lad;|et3ung -IV, 91, 92. Scvteni. Scm^-S:!;. aü^'äxt cb. ©L, 3iiie[tatt. u. (S:t. b.2Irr. 149 ifi bieB ctufad;er je auösutriicf en : fie fteI)U ter Siegel iiarf; unter tcm 2(rtiW i{)re§ erfteu 2:i^eilö, cft atev iiutev teiii Slnifel be§ jnjeiteu; g. ^. fte^t (Sentralfeuev unter *geuer S, .^n}ftaül;iiiimcl (= fniftaüener §.) unter ■*§intmel ^, 9]eumcnb unb ^oünicnb unter *ä)ionb 91 unb 35. ätian* c^eö babei fann fraglid;, cinigee i:ou mir geübte abnorm genannt irerben: j. 33. ba^ icf) 23}anbelfterne unter *(Sterne äsJ geftellt liabe, ba c§ auc^ unter ben Stnfang gefegt irerben tonnte; ob ^^leinafien unb S)o^^elftcrne lieber gu felbftftanbigen Slrtifeln (unter k unb X) ober gu ©liebern i^reS 2ten 3:i^eilö (Alien Ä, ©terne S)) gemacl;t unirben? 3^er S^orjug beö gn^eiten 2:f)eil§ berubt auf feiner 33ebeutiamfeit unb bem acc(ffori)d;en (£f)a^ ratter öieler S5orfä^e, So ftebn unter bem 2tcu 3:i)eile alc^ SIrtitel mit bcm Iten ober 35orfa^e al6 ©liebe feiner al^l;abetifd;en dxd\)t : §au;^t* unb 5Jiebei^:taneten ; iBorber* unb i^inter^Snbien ; 33orber*, SDtittel*, 3nner^5Ifien ; Ober*2igi}^ten, 2Befi*(Suro^^a ; 9Jorb* unb Sübamerita. (2^ Ieud)tet fiir baö meifte baton ein , njic unjirectma^ig e6 geu^efen iräre biefe 2:f)eilnamen i)on bem ©anjcn gu trennen. Sie ßntfc^eibung liegt nad^ bem t^on mir mit gefiigfeit angenommeneu ©runbfa^e barin: ta^ ta§, woxan etlrag beftimmt irirb, tcn Strtifel (ba§ 2(rtifeI*2Bort) ; ba§ ^eftimmenbe ober bie ^eftimmung ben ®eifa§, ta^ ©lieb, bilbet. ^ä) geu^inne baburc^ 5ü-titel, in benen bem ©egenftanbe atleö fein ^^^be^ör beigegeben ift: id) errei^e burd; bie S)urd)fül;rung biefeS ©runbfalje^ ben itid^tigen ^auptjircd; meinet 8iegi[ter§: bafi bie Strtitel in ©liebern allee gu bem SBorte ober ©egen* ftanbe gel)örigeö enthalten: ivoton ta^ ©egentl;eil, trie id; fc^on 9?o. 83 gefagt l)abe, fe^n iinirbe, ta^ ba§ 3"^^^}"^^' ^^^^^ ©egenftanbe§ ton allen :geiten l^er, au§ einer 9}?enge an ftc^ bebeutung^lofer ober formeller Slrtifel gufammengefuc^t trerbeu ump. 51ber bie Slntrenbung beö ©runbfat^eS mu^ toielen (gc^tranhtngen unterliegen; fo greift oft ein Strtifel in ba§ ©ebiet eine« anbren ein, unb babei f(^trantt bie (Sntfc^eibung. S)aö 3$erfal;ren liditet fi^ bebeutenb nac^ bem 33efunbe ber Umftäube, nacb ber 9[)laffen* ©eftaltung unb bem 21ggregat*3i^[ianbt ber Slrtifel; "ko fd;on tiel ift, iiMrb beö ©leicbartigen nod; mef;r angezogen. [92] 5Iuä biefem 3>er^ältniB ent* ftel;t bie 3)kffe ber au ber ^\ii}t jebeö 2trtitel6 [ ] in ediger Slammer citirteu anbren '^trtifel. Slüe bie Si5rter näm* lid), fo iveit fie bebeutfam finb unb nod; ireiter, n.'^elc^e alö ©lieber in Slrtifelu torfommen, irerben unter it)rem Slrtifel, an beffen (S^i^e, iu fold;er ediger v^lammer auf jene Slrtüel i^ernnefen; an ber (S:pi^e iebc§ 2lrtifelö roirb fo (tgl. 9?o. 63) eine al^^^abetifc^e 9?eit)e ber 5IrtifeI ange* fammelt, in benen 'i:a^ Sßort ober ber X^d\ ber (Sompofiticn alß ©lieb öorfcmmt. S^enn and; ton Som^^ofiten finb ftetg bie 2:heile, irelc^e nic^t 5lrtifel (ionbern ©lieber ton 5h-tifeln) finb, tertriefen. 31uc^ traä mit llnrcd;t unter bem torliegenben 2(rti!cl gefucbt irerben n^iirbe, n^irb nad;» getriefen; man n^irb unter bem Slrtüel *Xurd;meffcr alle bie Slrtifel citirt 150 IV, 92—98. (Sit. beu5irt., 3u!ä{3e3U b. ©liebevii, ©tettenrei^e b. 3it);il^e. fubcn ((Srbe, ^cune, H)(cnb; Planeten, (Sterne), tu teiieii ba^? iBovt a{§ 3iil'al3 ober @Iieb t'crfcmmt. 2:iefe meine (iitatiouen fini? crjc^öpfenb ; bie in ilnien nacBßctvieienen 2{rtifet*(lHieber tnüffen aber ju rem 2irtttel be§ Sortö I;in3ngencmmen irerben, irenn ba6 ijvinje 3ii^'el)ör refjelbeu sufammengencm* meu tverben foü'. S)Zan trirb in biejen 2(eußerIicB!eiteu eine Cr^anifation temerfen. [93] S^iei'e an ber 'Bpit< ber Strtifel' citirten anbrcn Sirtüel [inb eigentiicf) (citirte) ©lieber be§ SIrtifelö felbft unb muteten im 3nnern an il;rer a(^^Iiaktiid)en (Steüe unter bem 3cirf'eu [. (fieBe) ftcBn; fie irerbeu ba gefud^t, unb oft ivegen meiner (Sinric()tung t^ermi^t tcerben. (S^3 u\ir akr unaugeneBm fo ijiele leere ©lieber mit [. aufsufteüen. ^sd) muf] bakr beu 53cnuber be? 9legifterä bringenb an biefe (Sinricfitnng erinnern, uni? il)n mabneu: ta^, trenn er einen S^i]cit (ein SBert, eine 53eftimmun9) nidit in ber al^>l)vi(>eti|d)en 9ieil;e ber ©lieber finbet, er au.geuHicfüd) m'^ei* tenö in bie an ber 2\>ii}i be§ 2{rti!et§ [ ] in ediger klammer gegebene f leine a{|>t)akti[d)C 9ieibe citirter 5lrtifel blid'en mu^: cb ba uia)t fein 2Bort ftebe. [94] 3" "^f^ 3"i'^i^ ^^■^i^" ivieber ein 3^^[^t?/ '■ii^ bcm ^efiimmenben fetbft fcnnen ^eftimmungen gemad)t, bcm ©liebe eineö 2{rtifct5 !ennen 3u]ii^e beigegeben trerben. 2)ie ©lieber eine^^ 2(rtifelS bittren oft, iro fie burd; ein befonbreö Sort bargcftelit iverbeu, unb noä} i?iel mebr xvtnn fie ein (Scm^ofitum bee« 2(rtifeI=^5^ort§ finb; eine (Sinl;eit be§ 33cgriff>5 unb trerbeu felbft ju einem Slrtifcl: ber mit einigen, ia mit tjieleu 3"l*i^i^i^' biö 3U einem Sll^^abet ton ©liebem, au^?geftattet ivirb. [95] gür bie 3"^^^ ^i"^^ 2trtite(§ (unb eben [o für bie S\i]dt^c i:ou ©liebern beffelben) beobachte ic^ baS Si^erfabren: ta^, ir>enn bereu irenige fmb, ber Slrtifel alfo ganj hirj ift; id^ (Sine, ftetige i5olge oon Stellen ((Seiteusablen) nad^ bem Sauf bcö 2i'erf5 auffteüe, wo (neben blofjen Stellen) bie 3"l*il^s ( ) in runber itlammer ber Stelle, in ber fie i>ortcmmen, uadigefeUt irerben; [96] tuenn i^rer aber iMele finb, id) (na^ einer aßgemeiuen ^Reifje ber leeren Stellen , ber (Stellen ol;ne ^n\a^) fie in ber i)cu mir im Obigen immer al^ Siegel befvrodienen alpbabetifd)en ^eibenfolge liefre. DJ^ind^erlei Umfidnte finb Inerbei beftimmeub, unb belvirfen and; eine iBermifd)ung beiber ^erfal;rcn. [97] 31^"^^*^ 3" ^i"^^ alpl;abetifd)en ©liebe a^eri^en anebcr ( ) in runber Älammer bei ibrer Stelle eingefdniltet ; cfer ireuu t^rer biete finb, linri? a\i^ bem al|>babctifd;eu ©liebe ein Slrtitel im ^^Irtilcl, unb bie ^niäi^c bitten in erftercm ein Sllpbabet. [98] Sd; brüde bie (Sac^e allgemein fo au^3: in beu aügemeineu 9fei^eu ber «Stellen eiue§ 2(rtil"el§ unb in ber ^eibe ber «Stellen eine« befcnberv auvgefet3tcu ©liebeö eines ?lrtifcb3 fet5e id) ( ) in rnnbc Älammer ein fpecietle^ 23ort ober einen. 5lu^brud beS 3nbalttf : untergeorbuct bort unter ba;^ S;>i^emrort be§ 2lrtifel§ unb bier unter IV, 98—100. eini5enamm. 3u[äbe, ©ufArütfe, ©lieber aU bef. ©tiicfe. j 5 1 ba§ ©liebevivovt; ba§ eiii^eftcimmerte SSort giett alfo uc6 ciueii fpecielleveii ^nl;alt luitev bem oberen ^crte ober ©egenftcmbe nn, eüraS au il;ni. [99] S)a id) mid; im Ü^ecjifter, tro ja auc^ feine ^a^biliMiucj ftatt [iubet, feiuee ^>uu!tc§ jur Sreuuuug bebiene, ireil er kirn überiebeiuvenig bemerft irirb; fc fd^eibe id; nur eiufad;e ©lieber ober 3u[animeuge|d)riebue furje 5IrtifeI ((ebnere in bem, burd; einen @teru * i?or ben 5lb|a^eu fenut^ lid; öcniad)teu 3JZaffeu]a^: ju u^clcfiem bie (Sorge um ben 9?aum unb l>cr ®a§ in i^oüer 3^^^*^ ^^^ geuötbigt baben) ; bnrc^ ein (^emifolon; aber 5uiammenge|ct^te ©lieber (oeriricfelt burd? 3ufät^e), and) 3"Ntie felbft, jAtief^e id), md) ber ©ri3^e ber ^>ro^ortionen, I II öorn unb l;inten in einen ober jivei lange [enfrec^te (Striche (Stabe) ein. S)a biefe ^>aare (ein Stri^ ober S)c).^^>el[trid; im 2(nfang unb einer am (Snbe) ba§ 3"ü"ii^i"f"9^^A'i''^"be, in fid; ©egiieberte bejeic^nen unb ein* trägen foüen: fo muBte fenntlic^ [eiui, irann ber Strid; (Stab) einen (Ein* ld;(uB anfangt ober enbet. Gö finb baber bie (ginfc^Iüffe Durc^i ^ei* irert ju biefen Strid;en i>on 'om (gleic^)faü§, unab|ld;tlic^^ ätuifd;en 3tvei Stri^^Seicben ober Stäben \id) befinbenben) einseinen ober an einauber gereibten einfad)en ©liebern ober 3"Nfecn (t^on ber bleibe be§ niri;)t ^lu [ammengebörenben, ber 5iggregat=^\nbe) unterfc^ieben: irobei ber 2)o^^|:el* ftric^ einfad)er bebanbelt irerben fonnte, mit fein 5(nfang getiü^bnlid; burd^ baö gefi-^errte S:pii5emrort fenntlic^ ivivb. (S3 bejeic^nen: I unb II ben 9(nfang eine^^ Ginfdiluf]e§ (bei ungefperrtem Spil^cmrort ||-) :| unb II ba§ Snbe „ „ (bei gef|>errtem fofgeuben 2iun-t «jl) J unb :1| ba§ Snbe eine§ ßin|d)Iuffe§ unb benSInfang eine? 2ten ©nfd)Iuffe§ ; |:unb ||:entbalten aber ein irirüic^e? ^olcn, abbängig t?on bem ^^orber* get)enben (finb alfo Slnfang^jeicben); ||— im SInfang unb — 1| am (Snbe bägen einen nod; grö'^eren unb mannigfaltigeren 3iM'^"^^^'"2i^?'*^^0 ^^i^- [100] 2I?cnn ein ©lieb eines SlrtifelS (torsüglid^ ein dom^^ofitum) felbft ju einem 5(rtife( i.^on gröBerem Umfange irirb, fo fü^rt beffen Sfbiimnblung an feiner al^babetifcben Stelle in bem grof^cn SIrtifcI ju Uebelfiänben unb 9}ti^oerftäntniffen. SoId)e unt^erl^ältni^mä^ig fid) auöbebnenbc 5lrtifel in 31i1ifeln trcrben baber (nur formeß unb äu^erlid^) anS ber großen ©emein* fd)aft au?gefd)ieben ; id) liefere fie, inbem id; fie an i()rer al|}f;abetifd;en Stelle Derireife („ift ein bef. Stiic! biernad;"), nac^ bem ©ansen al§ befonbre Stiide: mit t baijor. ^u. biefem S3erfal;ren ift in fe^r großen 5trtifeln öftere ^Ner* anlaffung ; fo finbet man nad) bem allgemeinen großen 5lrtifel *Srbe nod;, als befonbre Stüde ausgefegt, bie basn gebörenben ©liecer (3lrtifel ober iine Slrtifei): ßrbbeben, baS Snnere, (Srb''9}^ignetiömuS, Obcrfiäd;)e, 9iinbe, Spänne; ber Slrtücl *Sterne bat bie befonbren Stiide: Scivegung, So^Vel* fterne, ©röße, 2id)t, neue, t'eränberlid)e; *Sonne: Sonnenfinfternitv -ffcden,-- -fljftem, Umbiillungen; *|>laneten: 5(bftanb, ißabn, Keine, ^^lanetenfiifteuL iö2 IV, 101; V, 102— 4. ^voBe m-tifel; 2:i;eiamg fcer S^vuctfeite. [101] Xurrf; bie iDkuge bev ^n\'di§t 311 bem SÖorte ober DJameit, iuelcl;e ben 2(rtifel 6ilbeu, bie 3}ieuge feineu ©lieber, buvc^ bie ^u\'d^t gu bell (Slieberu; üfcevl^au^>t aI[o biirc^ bie ^^ieltl^eihing beö SIrtifelö, treld;e um beö I;äiifigeu iBovfommeuö beö 2(rtifeI*2Borteö ober Diameiiö, uiib bev Slii^' $eige feiner ^eftimmungen unb iöerl;altniffe j^illen t>orgenomnien nnb tmd) biefe bebingt n?irb; — bur<^ bie bem 5irtifeI*3Bürte für fic^, unb jebem 3nfa^e (©liebe) unb B^^f^^c jum ^niai^t beigegebenen Stellen cr^Iten bie 2(rti!el eine bebeutenbe 5luebe^nung ; ber grojjen unb recf;t grepen 5lrtif el finb inele. Unter ben großen geic^nen fic^ einige noc^ Befcnberö aU um* [tänblic^e 2(rtifel au6: wo \d) gefliffentlid; alkQ benu^U I;abe ben 3lrtifel reic^ auösuftatten , ein burd; nic^tö 6efd;vanfteö , reic^eö ©elvebe vcn @lie* bevu ju fd;affen: wegen be^? I;cl^en 3ntcreffei3 beö ©egenfmnbeö ; fcld;e 'äx> tifel finb Alexander von Humboldt unb Columbus; anbere: line 3^ntur, (Erbe, i^ultane uuD manche il;nen nal;e tcmmenbc: crrcid;en tiefe ©roße con felbft, cl;ne 5lbji(^t. — 33eifpiele beö ^eid;tl)nm2! r>on ©liebem unb einer fe^r ftarfen S^eilung beö ©egenftanbeö vinf einem fleincn ^anm finb (unter XMelen) bie 5lrtifel: Beobachtung, 9?ing be6 Saturn, 9?ebelf(ede. V. [102] 2)ie (StCÜen , an benen bie SBörter unb üt'amen beö Uxtitdß unb ber B^^l^^^^ '^'^^^ ©lieber im ^o3mo§ t^ortommen, be3eid;ne id; nid;t in ber unt^cüfcmmenen, allgemein üblid^en Seife burd; bie blofie Seiten--^ ga^I: fonbern uad) S)ritt^ eilen ber Srudfeite. [103] 2)ie iBejeid;* nung burd; bie blo^e *Seiten5af)I, — für lreld;e nur ettüa einige :|)l;i(c(ogifd;e indices, ii>eld)e bie umfiänblid;e Beibrudung öon Buc^ftabe.i ber ^Seiten* Stbtl^eilungcn am 9ianbe ber Serfe I;erocrgerufen J;aben {\va^ jebod; and; im Snnern gefd;cl}en fann), eine 21u0nal;me mad;en— , ift eine rcl;e 2Beife : ton ber ea, wie i^on fo mand;eu Singen, unglaublich ift, Daf3 fie ncc^ allgemein ben-]d;en fann. 3^'er 33enu^er eines fold^en Ükgifterö a-irb barauf verbriefen um jebeä 9kd;gefuc^te eine ganje S)rucffeite ab3ufnd;en, oft 3U ftubiren; eö gilt babei gleic^ unb n)irb bem 53enut5er nid;t gefagt, ob taß gefud^te äöort ober ber beljanbelte ©egenftaub in ber erften ober legten Beile ober an trelc^er anbern (Stelle ijor!ommt; ob er nur eine ^iik ober tie gange Seite, ober ein längeres ©tiicf unb lue^eö einnimmt. [104] 3c^ citire in meinen SIrbeiten eigne unb frembe Schriften nac^ einer Sl^eilung ber Svudfeite in 3 X 3 = 9 2:l;eile, ireld;e id; burc^ 33nc^ftaben begeic^ne, bie fici) auf bie brei: a = Slnfang (IteS drittel), m = iD^itte unb n (ftatt f = finis) = (gnbe (teljteS ©rittet) grünben; id; \)ahi: biefe iße3eid;nungS* ioe;fe am (Snbe meines SBerfeS ber „S:^uren ber a3te!ifd;en Bpxaä}^ im ncrblicbeu 3tmeri!a" auf @. 716, in ber Einleitung gu meinem großen geogra^I)ifc^en 3?egifter über baS 2Ber!, auefü^rlid; bef^n-oc^en. 3t[S id; ,;JIlepnber bon §umbolbt mä) ber ?J?itte reS Wdii 1859 biefe «Stelle unb meine Einrichtung geigte, rief er lebl^aft auS: „baS muffen Sie in S^rem 9icgifier gum .r^oSmoS eben fo mad;en!" [105] Sc^ ^^iU fo weit nid;t ge^n V, 105—9. 2)reitl^ei(iiug tev 2;rud;]eite, ^escic^nuug tev Srfivcduug. 153 iveüen, wdi jebe neue (Siuncl;tuug inele ©egiiev l;at. Sd; il;eile bie Snirffeite teö Äosmcö in Drei Sri ttel, imb bejeic^ixe mit a = Einfang: fcaö obere 2)rittel, mit m = 9)Jitte: fcaö mittlere S^rittel, mit e = (2nbe: taö imtere SDrittel*/ tiefe iöuc^ftaben tverbeu an bie ^al)l ber iDmctfeite öcfüßt: 1270a, II 75m, 478e. ^ä) erleid;tcrc bnrcf; biefe (Sinricf^tnng 'd baö ginben im 9iegifter unb üerfiivse rem ^eiin^ev bciö 3tuf- fnc^en nm bas Sreifac^e. [106] 3:ie)e S^eihing geirä^rt mir and; baö iDZittel bie (Sr- [trccfung eineö ©egenftanbei^, in [einem ^IniangS'» nnb (Snb^ter- minus , anjubenten. 2)enn id; leifte bem !i!eier biefen fel^r \v\ä)* tigen S^ienft. 3c^ finbe iß granfam il;n mit bem Stnfang eber einer allgemeinen ©rftredung abjnfertigen: benn id; ir>ei^, ^a^ eg ein (gtnbinm erforbert an jeber ©teile ben Einfang nnb ra§ (gnbe eines beljanrelten ©egenftanbeö fid; absngränjen, ba^ man bebentenbe 3^^^ "i^b ä)^ül)e braud;t fid; jebcönuibl erft in ben 3n)ammen^ang einjnarbeiten. S<^ l;alte eS für fel^r nnred;t, bem ^^ublünm nnb tanfenb (Sin$elnen gngnfc^ieben, a^aö eö ^flic^t beö 51rbeiter§ ift für alle ju leiften : menn eö and; burc^ gro^e dMf)t betrirft irirb. ^ä) begeid^nc bal)er ftet§ in ben Stellen, bnrc^ ben Sinfangg* unb (5nb*2;erminn§, bie (Srftrecinng eines ®egenftanbc§ : I178e-180a, ll278e-9m. [107] STuf ber-- felben Seite bebiene id; midj ber SBerfürgung: am, me jlatt a-m, m-e. So genau beftimmenb fann bie 'Dreitl)eilung aßerbingS nid;t iüirfen als meine 2^1)eilnng ber Seite in 9 ^eile. I278am bebeutet fotrcbl, baf^ ber ©egenftanb bie jtt^ei oberen S)rittel gang einnimmt ; als ta^ er r>on irgenb einer "Stelle im erften S)rittel bis gu irgenb einer Stelle im gtveiten 2)rittcl c^tl)t, alfo t>ielleid;t nur ein fleineS Stüd auf beiber ©rein* gen bilbet. [108] 2)ur(^ bie blo^e Seitenjal^I (ol^ne 53ud;ftaben^ ßufa^) brücfe ic^ bie (grftredung über bie gange ober ben grcf^ten Jljeil ber Seite auS : ton irgenb einem fünfte im erften bis gn irgenb einem ^^^nnlte im legten 2)rittel. [109] 3c^ bebiene mic^ in ber (Srftredung iine in ber ein* gelnen ^clge ber Seitenja^Ien bei ben §unberten einer ä>er* für jung in ber SSeife: ba^ ic^, n?enn biefclben girei SlnfangS* 3al^Ien (.^unberte unb ^t^mx) mit anberm (Siner folgen, nur ben ©ner fd^reibe: baS borige ^unbert unb ben ^d)\Kv fortgelni unb l^ingnbenten laffe; ' Sdj I^attc 0, rn, u = eben, ü)tittc, unten gcivfiblf. aber ta* —ccllitittc mit ber 'JhiU ccr oft. 5)orfommcu§, bcr C^auptftclleii ; klammer. n278e-9m, 313a, 6e ftebn für: U278e-279m, 313a, 3l6e. [liO] S^ie 53 ante tes Äoe^mc^ wcx^m iruvc6 tie vömifcfceu ^ablen I II 111 IV V tov teil (Eeiten5al;Ieu bcjeicbuet. [111] 3^ beute li buvd; äirei Striche — fürseve, auf ber 3eiie ftel^eube ' — luic^ ber 53ucl)[takni = (Il;iffre ber «geiteujaf)! bai^ 5 tiui nia () H g e, lil burc^ 3 Striche ba§ 3maI)Iige S>or!cmmeu Dee Sorten in betnfelbeu 2)vittel ber Seite an: I264ali, 365m:;!, 252mlle (2ma^I in ber älhtte biö in ba§ unterfte S^rittel ber «Seite). C^ue biefe Sorgfalt gel;t trer ^euu^uug Ieid)t üou i)vd Steilen bie eine u. f. \i\ t^erlcren. Xa§ nccf) cftere ä>crfounnen im S)rittel ivirD Durc^ „(oft)'' auegebrüöt. S)ie Stelle ber Striae erfe^t öfter in gri5ßereu Stellen ber curfii^e 2)ruct (f. dlo. 116). [112] ^d) f;abe eine aMci;tige iDuiajiregel bebeutjanier Ü3ejeid;nung Ict ben Seitensal^lcn eingcfii[;rt ; id; unterfd/eite burd; curfiüeu (liegenben) 2)rncf ber Stellen (D. ^. Seiten^al^len + S3ud;[tal>en'(S[;iffren) bie iind;ti^ gen cfcer großen Stellen unb ^pau^tflellen , tun-siiglid) bie längere nnb au3fül;rlid)ere ^el;ani:lung ce§ ©egenftanbeö, tu^n ber tnv3cn, burd)gel)enben (Sriräl)nung Dcffelben: für lreld;c tie gen>el;nlid)e, [te^enbe Sdnift (älntiquci) ber ^al)kn unb i^nc^ftaben gilt. — [113] 9Jcd; größere AMn^tftellen, bie ep Vn-efje unb eigenfte i5el;aui:liu:g cincc ©egenftaubee an tem il;m geiinbnieten Orte (in bem (ia^ntel unt 2lb]d;nitt) auf einen längeren 53ereid) teute id) [ ] in edger Älammer burd; biete Seiten^al^Ien unb ii3nd)ftaben an. 3d; l;abe tiefe ^ilanuner aud; für Glieter unb Heinere ä>erl;ältniffe, mit blo^ curfiben Stellen, angeiranbt: bamit aneber bie anebrüdlic^e ober längere ^el)anblung beS (i^'g'^'iftanbeö an ber geeigneten Stelle ober über* ^au)pt einer Stelle anbeutent; bie erfige ^llammer ift ein l;ö^erer ©rab ber freien cnrfiben Stelle. — [114] 9hbeu ber grcf^eren ober grofjen (är* ftredung (ber ganzen Stelle), burd; ciirfioe ober bide Schrift angejeigt, trirb öfter ba^3 bereinselte ober mannigfad;e i>orlonmien bee SJC^crtes ober ©liebeö ( ) unter (Sinfd;lief^ung in runbe klammer (bei ber edigcn filammer aber frei) angezeigt; e§ bient biep unter anberm ba3U, ben fortgel)enben Sauf be^ ©egcnftanbeö $n enreifen. [115] (Sine anbre S3ebeutung ber Stellen (Seiten3al)lcn) in ruuber .Hlammer ift (f. dlo, 20—22); bafj ber Sluebrud nid;t ivirtlid^) ober genau fo borlonunt (5. ^ö. ein SBort äl)nlic^er ^ebeutnng ober ein Som^cfitnm [tatt be§ einfachen gebraud;t ifi), aber babon geban^ belt tinrb. i i^erü+ieten vcn ten laugen, unter tie ^eilc terab^cfieuteii, S:ci>rcl|tvid;cu (tem iTcrfelftab, Sic. t>9) V, 116—8. ciufiüe Stellen, ^orleßiiu^ c. gvcBeu 2t., ^efd^ranfuncj b. ^t. 155 [116] S^urd; curfbe (SeitensaMeu luit» (il;iffren ^ete ic^ ali'o krbor 1) bie iric^tißeu cter §ait:|>ti"tcUeu, bie ej.-pve[ie Steüe für teil ©eöeuftaub uub 2) gvof^e (Stellen, (Stellen ton grcj^ever Sluöbebnung. g-a[t immer tverben längere (Stellen cnrfiö , mib fmb gleid^t-ebentenb mit trid/tigen ; aber ber curpe Xxiid bebentet ancb bii^lreilcn nur bie burd)j]el;enbe, einfad)e Diennunß be5 SBcrteö: in tind;tiger 2lrt cber am and;ticjen €rte. — 2)aö (inrfii^e ift efter blc^ bemonftratit» : baji ba etn>aö trid)tigcö [tebt, inbem ^eid;reibnng bnrd) Sorte ^u lang ober [d^irierig li\ire. Siefe §erl>or* ()ebnng iveift i^cn felbft anf etiraS mel;r inI)altSöoileg , mand)mal;l mannig* faltigeö bin: unb id) £ann mid; babei (in ber allgemeinen 9iei(ie ber Stellen jn einem 5lrtilel ober ©liebe) be^3 B^h'^ö^^ ^^^^ »^c^' 3^i'lf?^i^""3 »^^^ mannig* faltigen 3nl)a(te überbeben. ?Jiit biefem cnrfit^en Srnd ift gelegentlid; anc^, ir»ie id; fd)on {))lo, 111) angebeutet l)abe, baö öftere i>orfommen beö Sorteö in bem Umfang be§ Stiide^ terbun^en, unb muf^ man bief3 in ©ebanten Ijabeu: obgleid; eö öfter burcb II ober in klammern (ib.) angejeigt ift. 5)aB bem ?efer neben tem fo uielfad; jertfieilten :5nl)alt, neben ter ftarleu B^i'IV^^tterung eine^^ ^ilrtilelci ober ©liebeci, be^^ ©egenftantec in 53eftimmungcn unb Diebenbeftimmungen, gu Jueld;er mein 21uftrag fo irie bie beirntnbern^^uüirbig unb unglaublid; reid;e öel)aublung, bie ber gro^e a>crfaffer jebem Gegenftanbe geioirmet I>it, mid; genötl^igt ^aben; auc^ bie (Stellen im gansen unb großen mitgetbeilt iverben, h?o er ben ©egenftanb, mit aller feiner iDcannigfaltigleit, be^ianbelt finbet: bamit er fic^ \l)ni in &iuf)e überlaffen fönne; baf5 ilnu, neben ber 3^^ftveuung in ©liebern unb B^l^^^^'i^ 5^^ ©liebern, and) ber ungetlieilte Sutjalt in großen unb llcinen (IompIej:en i^orgelegt unb anljeimgegeben iinirbe: fd;ien mir ein \üicl)tigeö (grforberniB , eine 9iotl)iren.bigleit ju fei)n; cö irar für mic^ eine jtreite §au^tpflid;t. Siefe 3ii[f"ö;t bietet bem 3nl)alte bie allgemeine ÜJei^e: bie Stelle, ebe er in ber alpl)abeti|d;en ^eil)e ober ben ßiig^ben ber ©lieber burd; ^eifä^e beftimmt unb jerriffen irirb. [117] Sin fid; mar e§ meine ^>flid;t alle (Stellen, an benen ein Sßort ober 9]ame im 2Ber!e torfommt, ju i.H'r3cid)nen, unb nid;tö ju öeridjma^en ; ic^ haht \l)x im trollen SJ^aafse genügt. Sie ^ersireigung ber B^^Nl^^ "'^^ ©lieber ber ^ilrtifel bedt biefe großartige O^^eration. [118] 2}ian lann ibr aber gelegentlich ben S}orunirf mad;eu in isolier ©rfüllung be§ S3ud;ftabenS in ireit ju gebn, unb id; hai^t and) bier unb ba eine geringe ^efd;raniung eintreten laff en ; X ba§ liegenire Ärenjdien nad; einem 5lrtilel (S^i^entrort) oC'er feinem ©liebe bebeutet, baf^ id; bat^cn abftel;e alle Stellen baüon ju i^er* jeid;neu, treil bag ST^ort in oft l'^orfommt; baß id) e^3 nur bier uuf t:a, ton il;m nur lvid;tige uni: intereffante Stellen terjeidnie ; orer ta^ id; nac^ einiger iBebarrlid;!eit eö fort5ufül;reu an einem %'nnhc eo abbredjc oDev feine i^er5eid)iiung befdn-anle. — iOian unrD bicfj aber feiten genug fiiiten. 156 V, 1 19—125. 3« 'ckk Stellen; 9Jeü;e leerer et., Tciimevue, 2t. m. ^\i\l\1^. [119j Man faiiii mir i^onrerfcii, ta% i(^ in melen 2(rtifeln mit ined;v'mi|cl)ev @en)iffenl^aftigteit aüe tuv^gel)euben (gteicfigültißen) Stellen, n^o nnv taS 3Bort genannt ift, mit aufgefüljrt IjaBe. ißiö ju einem gen?i[fen @rate tonnten aüe (Stellen anfgenommen irerben. S;aB tcl) bieleS gleichgültige aufnal;m, tcmmt tal)tx, bajj, neben (im @egen]a§ ju) ber grcßen Miii)' feligfeit bev ^ev3eic{;nung burcf) anbere Umftänbe unb in, anbeveu 9?ü(![id;t, bie bloße mc({)ani]cf)e ©ntvagnng einer Stelle, tvie irf; (9^o. 51) fc^on mit* getl)eilt l;abe, für mid; eine Äleinigfeit wax. S)ie SSejeic^nnng ber .^an:|>t* ftellen burd; cnrfiöen 5)rn(f I;ebt ben 55orn.nirf ber jn öielen aufgenommenen Stellen auf; ber ^efer l;at an il^nen, waß er verlangt, ivenn er fid; ober mic^ auf ba§ 2Sefentlid)e befd;rän{en irill. [120] Unter einem Slrtifel folgt junacbft, iüie id; fd;on früher (9io. 96) angebeuict ^abe, eine allgemeine Üieibe ber Stellen: e^ finb bie Stelleu, tüo baö ilöort feinen 3"lX^ Ij^'it; ober mo ber B"i«^r S- ^. iveil er §u fern liegenb ift (9lo. 68), nic^t aufgenommen trirb; eä finb Stellen üon mannigfaltigem ^eitr^erl; barnnter finben fid; am), in curfitoem Srurf, h)id;tige Stellen , üon mannigfaltigem iöeifal^ ; barunter and;, iu birfer ober curfiijer Schrift unb ediger Älammer, bie großen §auptfteöen, in beneu ber ©egenftanb im Äo^moS bel;aubelt irirb. Q.§ finben fid; in biefer all* gemeinen ^ei^e leerer Stellen l;ier unb ba and; B^M'^'^t?'-' cingeflammert: c^ finb iöeifalK ober ©rUinterungen, ireld;e fic^ il;rcr llubeftimmtl)eit iregen nic^t baju eignen in bie alpl;abetiic^e 9^eil;e ber ©lieber aufgenommen ju irerben. [121] M) unterfc^eibe bei Subftantir>en ben Singular unb ^43lural (sing, obersg., plur. ober pl.): jeber l;at feine allgemeine Ütei^e bon Stellen, 3d; fud;e biefe Unterfcbeibung and; burc^ taQ Sll^^babet ber ßufä^e ober ©lieber burd;3uf ül;ren : unb ne^me bal)er M^ ipänfigfre üou beiben alg 9?egel an (bieß ift an ber S|.n^e ber 3"!^^^ angemerlt); bie 3lu§nal;me, ber feltnere numerus, iinrb bei ben it;m geltenben Stellen * burc^ einen Stern nac^ ber Stelle angebeutet. SJuinc^mabl ivirb für ein ©lieb eine befonbre 9?egel feftgefe^^t. ®er Stern unb baö 9?unb ° be3eid;nen aucb gelegentlid; anbre, äl)nlic^e Unterfc^iebe bei bem SSorte. — [122] Sluf bie allgemeine 9?eil)e ber Stellen beim 2lrtifel=2Borte folgt bag Sll^babet ber 3ufä^e ober ©lieber, jeber 3"! ^'''fe i"ib jebeg ©lieb irieber mit feiner 9?eil?e j?on Stellen. [123] S)iefe 9?eibe ift entiveber eine i^on leeren Steüeu ''Seiten^ablen + ^ud)ftaben'(Sl;iffren), beuen bie 3"1*it?c ober ein fleineS Sllp^abet ber 3"Kliß n^^l i^^'^n Steüeu folgen: [124] oDer fie ift bei flci* nerer iOhffc 2) eine ftetige 9^eil;e nac^ ben: ©ange beS 2Berfö, gemifd;t au§ leeren Stellen unb Stellen, bereu S3eftimmung (3"1^^) Q^^^^ ^^^'^^) '^^'^ Seitenjabl + (£l)iffre iu runber klammer nac^gefe^^t ift. ^cao) beftimmteu S:erl)ältniffeu (bgl. 9^o. 96) finb oft ein Sljeil ber ^n\'ä\^c in bie ü^ci^e verflochten unb ein anbrer 2;beil folgt abgefoubert uad; ber Sieilie. [125] ^ür tleine 5lrtifel gilt bag tUn ton einem ©liebe ©efagte : bie eta\>g längeren V, 125—7 ; VI. et. mit 3u|. ; über feie £snb.4i&ev]., Snr).4iber[. 2(— SIii. j 57 crl)alteu 1) eine dtti^t leerer ©teüen uub bauad; 2) eine golge Der B^lä^i^'' jebeii mit feinen ©teilen; ober, bei großer Äürje, bitten i^re ©teilen eine ftetij^e ^eibe, au^ leeren ©teHen unb ©teilen mit eingellammertem 33ei]'vi\3 flemifcbt: nad; Umftänben mit 9Zarf;[e^nng einiger ^eifä^e. [126] 2)ie Älammer bient and; für ^ui'äi^t gu 3"fä^en. [127] ^ä) tüieber^ole ^ier eigentlid) nur, )x>a§ xä) ]d)on dlo. 94—98 bei bem (Sapitel ber 3^1^^^ gefagt hahc: ber ©egenftanD bre^t fid; um 3^if^ab. Geltung 54—61, al^Ijab. JRei^e Der Stationen 62, 92; alp\)ah. 3Inprbnnng ober 9?eil;e ber ©lieber ober 3nfä^e 75, 94, 96—98, 122—5 :j 5Inf1renguug 5, 11; 2Intiqua 53, 112 | ber Slrtifel ijor 9^amen 57; 21 r* tüel (beS üeegifterS) [52—6*5]: aög. 91, 94, 97, 100; innerer STuöban (7) 66, grof^c 2IuSbeI;uung , reid^e 5Iu§ftattung 7, 83, ©tation 62, 120; große, ©röße (7) 101 ; 2lrtifeI^935ort oter *2Börter 52, 53, 62 :| m§ id; anfucbme [38—51]; 2In«bru(f f. 9)hnnigfaltigfeit, allgemeine SlnSbrücfe 158 Vi. Csn^ciltg''llberficf)t ^ur ©nlcitmig 2Iu-i^e. üfcer Sßortev 50, 80—83; feine Süien^at;! 36, 2Iiteiveidnuige:i beö 5luS* DrudS 16; ^änbe 110 (^ejeidmung) ; (^e^^eutiameS Sort ctev ^au^^ürcrt 83—85, 91; ^ei[a^, ißeifalie (f. ütr, Buiäl^e) 7, 66; ii3elel;nm3 8, 82, 83; trei ^e[taubtl;eile 7, 53; S3e[tinimungen unter baö tefcentfame SBort ge* brarf;t 83—85, 91; mä)\taUu 54—58, 104—7; Sitationen f. ^^enrei- jung I (Som^ofita 18, 22, 86—90, 94, 100: burd; gi^adife^nug 88, 89, turc^ ißüvfal^ 90 :| cuifije ecf)nft 53, 112; bent|d;e ^ä)x\\t 53, beutjd;e SBövtev 53; bic^teri[d;e äßörter 47, bide €cf)rift 113, ijerid;iebnev 2)nid 53, 3)nidfel;ler 61; einfad;e§ SBort 84, 85, (ginfa(^!;eit beö 5(u§bvudö 19, 23; einfi^lüffe 99, (Sntfernteg beö 3n]^altg 37, grflärung 62, ßrfinnen be§ 21e^nlid;eu 29; (Srftrecfung be§ ©egenftanbe^ 106, 108, 112, 116; ^inbeu (iDn§ bal^ei ju linffen unb gu BeDbad;ten) 48, 89, 93, 100 | fvembev 3n* })a\t 40—44, frembe Sej^te 42—44; fvembe SBövter 15, 17, 25 :| geo* gva^^f)ifcf)e 9ianien, @eogra:^l)ie 7, 37, 53, 65 (3)veil;eit) ; gleid)giiltige 2Bi3rtev 49, 50 I ©lieb nl8 kfonbrev ea^ 100; ©Heber [66—101] 7, G6, 75, 91: al|3l;abetifd;e 9?eil;e f. 21; 9)?enge berfelkn 91, 101—2; Bufät^e baju 94—98, 100 :| grauunatifdie gormeu 59; gried;ifd;e Sorter unb 9Jamen 54, 58; §au^^tfacf)e 20, §auptftelleu 112—3, 116, ^au^tirort f. bebeut* fameöSöort; ot)ne i^ülfe 10 | m^x- ö. §umboIbt 1 (^egifter), feine 2tn- fid;ten 9; feine ^eftimnutngen 2, 5, 7, 104; feine @^rac^e 14, 15, 17, 25, 46 T 3"f;att [11—51] 8, 9: Slufsäfilung unb 9}?annigfartig!eit 32—35; einzelner [31—37] 8, 9, 11; großer ober aügenieiner [11—30] 16; in Sßorte faffen 12; 3n^aIt§*UeBcrfic^teu ^umbolbt'ö 11, meine 11 :| 3nteiv ^^uncticnen 99; lateinifc()e S^Zameu 54, lat. (Schrift 53; SD^annigfaltigfeit beö 2Ku6bru(f6 14, 16, 19, 24, 27, 28; äRannigf. auf ©nfad;^eit ^lu rüdgefü^rt 19; äJJaffenfal? 99, ungel()enreg a^Jaterial 2, 6, 8; mein 9}Je* d;auigmu§ 10, 11, 51, 119; iUtüIie 5, 11; „oft" 111 (116), Ortf)ogra^l^ie f, Beitreibung; parallelen 20, 62; ^^^erfonennamen 7, 53, 64; ^lural 59, 121; ^rä|}ofitionen uor manmx 57, fein ^unft 99; 9?eid;tl;um 2, 6, 7, 9, 32—36 ; atigemeine $Hubrifen 80—83 ; nid^t ®ad;regifter 7, igcfjreibung 46, 60; berfd^iebne ©d^rift 53, ®(^riften 45, Bc^riftfteller 45; ©d^iran* !en 91 I ©eitengal^Ien (f. allgemeiner eteöen): blo^e 103, 108, 116; leere 7, 66; iBerfürsung 109; Beitenjal^Ien mit 53u(^ftaben"(SI()iffren 102—7: curfiöe 112, 116, in bider ec^rift 113 :| eemifoIon99; simplex 22, 88; «Singular 121, ®^edeTIe§ 36; ©^nt^entrort, ^uun-ter 52, 53, 62; ©pradbe fceg Äo§mo6 unb §umbotbt'§ 9, 14: STe^ie anbrer ®^rac()en (at§ beutfc^e) 44, it. SBörter 39, 53 \ ©teilen (b. I). ijorjüglid; ©eitensal^Ien + 3?ud^. ftaben*SI)iffren ; f. aud; (Seitenjal^Ien) [102—127]: alle ober ibre 55e* fd;ränfung 117—9; blo^e ober leere 68—74, 123; furge, gleichgültige, Durc^gel^enbe 112; lange, njic^tige ober §auptftetlen 112—3, 116; ftetige golge 95, 124—5 :| ©i^non^ma 15, 17, 20—27, 62; Xitel ijou @d;rifteu 45, Sreuunng 99; großer Umfang (bgl. 9xeid)tl)um) 6—9; anbre SBerfaffer VI. 3nl^altg4ikvfid;t ^'e—B; Slbfür jungen , i^ucf)ftaten, Beic^en, 159 40_44; iBemeifung, -gen (ober ©tationeii) 13, 21, 27, 62, 77—79, 92, 93; 35ornamen 64, äjorfdl^e 90, 3>ori(^tre6enbeö finben 48; ju treit gegangen 51, 118—9; Söif[enic{;aften 32—35 | an ba§ SSort I;eften, in Sorte faffen 9, 11—16: ba§ SBort [elbft genommen, I;alten am Sporte 26, 28, 76; nicf;t baö äöort felbft 79, 80; in SBorte faffen 9, 11—16, \d)\VQX in 23orte gn .faffen 30; 2B ort er 46: allgemeine SB. f. 2tu6brüde, formelle 50; frembe 15, 17, 25 (f. nod; bei @prad^en) :| Bablen 109, 110; 3erftreuung unb beren ißerl^iitung 12, 13, 16, 19, 28, 29, 81, 125, 127 | Bufa^ in mel)reren SSorten 67; 3ufä§e [66—101] 7, 66, 75: a(|}^abe* tifd;e ^ei^e f. 21: Bufä^e ju Bufät^en 94—98, 100, 126 :| gro^e -^rvcdt 8. Silbfür jungen (fo ireit fie fid; nid^t bon f elbft tvrfte^n, gemtgfam iiblid; finb ober lei(^t erratl;en trerben): a. adde: b. 1^. füge J^inju (f. ^o. 62), 'äxt 2(rtifel gebt. (bal;er gebt.) gebürtig: bei Drtönamen, @I, ©lieb ^)ß, ^an|3tfad;e ober ipau|>tn^ort 21, = \)p. I;anv>tiäd;Iic^ 21 ^erf. ba, bal^er: bei Ortsnamen : bebeutet ^erfonen , ivelc^e ba leben ober lebten; öon ba gebürtig finb [ptx\.] ptx\M\d) 80 q3fr. ^flanje, W^njen; pl. ober plur. ^Inral 121 S., San, St., Ste. 56; sg. ober sing, ^gingnlar 121 f. b. fiel^e ba§; sec. secundum (ber 2te, Wintere !2:l;ei( ber Sompofitiou) X\). Silier, 2:r;iere; B«)« M^^^^- SSuc^ftaben unb üeiue SSörter: a 105, [a] 65, 21'. 65, ä 54, ae 54, am 107; [b] 65, i^B. 65; [c] 65, (?. 65; de, de la, des, du 57; e 105; la, de la, les 57; m 105, me 107; n 55; ö, oe, ü 54. BaI;Ien: arabif^e 109; römifc^e: I 11 III IV V: 110. B eichen mit 9^ad)treifung il;rer ißebeutung: .... einige 'fünfte bebeuten, ta^ auf eine ^trede bie 55erseid;nung unterblieben ober überfjau^^t nur tl)eihveife ge|d;el;n ift ; @emitoIon 99 „ " ©änfefü^e ober 2(nfüf)rnngS3eid;en um ii3üd;ertitel 45 fm-er ®trid) } ^^^'^^'^^er beö 2rrtifel- Sorten ober einfad;en -^ (£d)trunqlinie ( ^^^'^^^ ^^^^ primum) in einer Som^ofition 1 oor bem 2Infa^, bem secundum compositi 88 — ein langer @trid;: jur Unterfiü^ung i^on || 99 = (baS @reic^!)eit§^'Beic^en) beb. gteid; 21, 27 q: (ba6 ^araKel^Be^cf^en) beb. al^nlid; 27 1 unb II lange feufred^te ©tridje (Stab unb 5)o^>^eIftab) unb il;rc SSariattonen : J:| unb :|| |: unb ||: -jl unb ||. I;ägen 5U|ammengeI;orenbe ßin)d;(iiffc (@üeber mit Bufä^en u. ä.) ein, unb fonberu fie i^on ber Dieibe be§ UUßUfammenl^angenben (üon ber 3lggregat*9?eil;e) ab 99 160 VI. Beid;eu im ^e^iftcr. II 2 fiiväere [eutvectite ^tric{;e (nur oben über bie ^nk ^inauö* 3el;eiib): beb. 2maI;I, b. \), ba3 jweiinal;lige ^üilonimeu tu bemfelben 2)vittel ber (Seite 111 i''l 3 [old;ei- '>2tvic§e: beb. 3mal)l, M^ 3nial)\iQt ^ovfommeu 111 ■* @tevii: 1) üeriüeift auf eiueu Strtifel 78 2) iu gcmii'c^teu ^ev* foueuiiameu, ol^ue ißeftimmuug bev ^oriuimeu uub ^^er* foueu, 64 3) juv Unter jd;eibuug öou @iugular mXi^ ^J^imal uub äbnlic^em iu i>tn ©liebern 65, 121 4) 2)k[fenia{^ 99 ^ tieinesi 9iunb ober ^reiö oben in ber3ei^e: üeriüeift auf ©lieber be§ öorliegenben Strtüelö 78 2) ju Unterfc^eib. 65, 121 (°°) gU)ei folcfcer fleiuer Greife in einer klammer bebenten, baß bie 2Bortform (sing., plur. ober eine dom^ofition) nirf)t mit 3ufäl5en t>orfommt, ba^ fie in ber fotgenoeu 9ieil;e ber ^lu fälje nid;t mit erfc^eint + ein fte^enbeS ^eujd^eu: im 2(rt. %. ö. ipumbolbt be5eid;net, ivai? er felbft gefe^u ^at 2) ju Unterid;eibuugen t f. 100 X ein üegenbe§ Äreujc^eu; 1) in bemfelben 'itrt., ivoriiber er gefd;rie* ben ^at 2) begeic^net, baj3 ic^ uic^t alle ©teüen aufnebme 118 ( ) rnnbe klammer: a) um Sorte: 1) (Srnärungen ober 53emer* hingen jum 2lrtifeI*2Borte un^ gu ben ©liebern 62, 77 2) ^^araüeleu toou 2(rtifehi (gleiche ober dfjnlic^e) 62 3) 3u* fä^e nac^ beurteilen, au^ Biif'i^^ ber 3iifä^2 95, 97, 98, 120, 124—6 ; b) um ^teden (@eitensal;(en + 53uc^[taben= (Sbiffren): 4) u>enn ber Stu^bruc! nic^t tt)ir!iic^ ober genau fo t>or!ommt; n^enu ein af)nlid)e§ SSort (@pont?mum), ba§ Simplex ftatt beä compositi genommen irirb 20 — 22, 115 5) ha§ einzelne iBorfommen neben .^auptfteHen ober langen (Stetten 114 [ ] ecfige klammer: a) um iföorte: 1) ©täte ooer Sitat^S^ei^e aubrer Sirtifel 63, 77, 78, 92, 93 2) bei ^ertveifuug ä^n* Iid;cr ©lieber 77, 78 3) uneigeutli^eö 2ßort al§ ©lieb (ba? uid)t ba ftel;t, i:>on mir gemadit i[t); @i}nonvmum ober aü* gemeine 9?ubri! 80; b) um ©teüeu (©eitensabten) : 4) fd;Iief3t bie großen §au))tfteüen für ben ©egeuftanb ein 113. iBerliu 14 @e))tember 1860. ^rofeffor Dr. {^\^mxh ^iijdjmanU; 58tbUct!)efav bei ter Äönigt. Siblictbcf uut aiiitcjUeb fcer ^Ifabemie tev äBiJTeui'diafteu. gflegiftet* 21. Äa (Aea; gerulanb, Colchis) 11175a Aachen: Sari bcr ®v. II451e; [fnl ha] II1192e, 255a, 599a, 607m | Oiieüeii IV 250a, 502m: Cornelius-Oiiene IV248e, 250a; ^aiferquetle IV250a,m :] Sbicrgavtcu llll2e-3a, ju 'ä. 111619e *Aalimes = Amafis ]I159e, 2(aIelV38.i (in miterirb. Sßaffern), Siar- ß(et]c^ev 1372m; abacus 11199, 263m-4a (3m,e), 455a; Abälnrd ll2S8e,e (cla[[. 5ntevtr)iini); Abalus 11411a 1 2(bäiiberiing (i^cu ©ebirg^sarten) [[, 2:vad;i}t] lV482e; V 76e, 77a,e-78a :| Abaris II173e, 418e-9a \ Stbarteu []. ä)?eu]c^, 2biere]I379m, Slbavtimg I379e :| abattoirIV35e,36a; d'AbbadieIV195a [pcxl], a (magn. 5I(ni\ im rotf)en Tleex) \ AbbalTiden 11262m, 5e,9m, 442e; IV 383m; -bifc^e S^alifeii IV24e :| AbbevilU (9? grnufr.) 1298a [mhiU biiug [f. botauilrf;, ©ebirge, äJJaßeüaii. Seifen, '>)leM\icd bcS Orion, ^ipflanjen n. a.] 11390a; 1113646, 6a, 9m, 411e, 2a; -en II 5a, 157m, 314e, 390a; lV411ell :| Abbot lV437m (Rocky Mount), mh'emmx I11609am, Abdallah (dklif) 11451e; Abd-Allatif II 42Öell,e (Egypte), 445m, 452m ; mixMt [f. ^(att] I1223e, Abdullah [. Waffaf Abdui-rahman 1 (SBalif) II 25em, 450am \\ A. Sufi (Verf. 5Iftr.) (Sofi II328e, al-Ssufi) II328e-9ail, 368e; IlllOOm, 170e, 343a: 2J?aniifcriVte III642all, g^anie \U367e- gjebelflede gen. bcr ivei^eOd/fe III 5i 4m, 343am, e,367e; [^er].] 111543a, [(2d;rift] 111343a, Sirius glänjenb 111 ö42a; ^c[i= ticnen luni Sternen III 567e, rct(;e @terne III ö42a; Urancgra^bie 111642a, 3eitIlI343e *H. Abeken \ll08a {\^cx]. r Cicero); Rud. Abeken (9fcctor): „Cicero" II 18a, 108a J Abel-Remufat ] 397m : Foe-koue-ki II493me, ja^an. (SnctKl lV382a, oft-afmt. Helfer II 438e; TAian-Man I254e, 456a; IV382a, 454m :\ Ifaac Aben Sid Haflan (Hftr.) 111314a *?(6enb [f. S^ännnernng, Fimmel, .^criscnt, Men, @cnne, @tern] n47m,e; IV117e, 8e; 33.(= Seft) 111158m ||. ^tOenblanb [tgl. Cccibent] 11189a, 265a, 290a; 111471m; pl. -lanbe (^°) 1151m; -lanber (*) II80e, 288a, 465e: ^Iral^er II294e, 5?eli>or;ner 1145a, Slniften 11263m, (Svjengniffe 11255a; enr4\iifci:;c(^) in49a, 183m*, 265a |nknblänbi[d;[f.enrtnr]11187a ^n. i\ >>nmboItt, ,Iattet [1. (Srbe, ^:i3(aneten, 9?ing] 1 145m, 6a, 177m; 111 329e, 332m: ©eftalt 1469a, 111397a :| -rimbet 1282a | -[(Rieben 11158m; 51-l)eit 123e (lanblid;e), 1171a :| -fc^Iagen IV 149a [©c* fteiii] I -]'d;(cf[en [[. ilrei^J 117e (in fid;), 11160a, 111330e; 516gef^(c[fenl;eit 11172e, 200m, 225e-3all, 246a, e :| abgefetit (i^on ©eftein) 1258e, 265m, 7a, 303m; -[^errt 11385m; -i>iegelt 113m, 157m, 237m; llöle, 440e; -[tnm).n't [|. ÄegelJ lV576m, -ftürjt lV411e-2a; -jcgen (= abftract) 11 107m (Sbeen) *21I)glans 116m; 1189a, 96m, 261a: fd;lvad;er 1 259m, 1149m :| 51bgölterei 11242a I 516grniib IV 299a; -griinbe lV499e: bee SRcerf^ 1322m,e i| 21bl)ang [f. Alpen, Sorg, ©ebirge, ^nlfan): pl. -I)änge 1278m, 301e (ijcn g-orina* tioiien) ; IV452e (fd;rcffe) [abhängig bcn ettim« 1 210a, 326a, 356o, 378m ; IV 39a, 83e (öon einanber) J ^Ibbängiglcit ff. in niebreren Slrt.J 1304m; 111104a, 430a,m, 527e, 587e; IV 79a, 148a m : gegenfeitige, öcn einanber 1250m, la, 7m, 345m; 111278m; iW 16e-17m, 18am, 59e, 83e-84a, 152a, 368m || fic^ abbeben (lu^n eüMC>) [f. Sterne] II 67^-, III 70m: öen einem ©rnnbe [f, Sterne @] 1143a, 111 68e | abht] (SSaiini) II449e, Ahhira I1416e, cordillera de Ahihe (cb. Aridi) (9ien-@van.) lV554e Herrn. Abich: Slnbefin lV621e, 655; Slnbefit Humboldt jngefdjrieben IV 655a, Apfcheron \\ 579am (©ae n. (Srbbeben) | Ararat IV 285a, 385a {iat>a) (m), 521e, 582e, 636m: beftiegcn 1V284*', 384e :| tarte tocn Str* menien IV 493a; Ätna IV 631a, V45e-46a (flammen); Slnffä^e lY582me \ Caucafus 11419a; IV 224a, 254a, 367m, 3S4m, 492e (metecrol. Stationen), 3a (^arte), 582m (äRittfieidingen an Hmiib.): gcrtfeljnng be^ Thian-fchan, ßnfamnienfjang mit il)m IV 384m, 507 :j Slnaltjfe be§ (Sbimbüra3c-®eftein§ lY [627m-8m] 629 (über fie), 33imcftein be§ Co^opaxi I V (365e) 577me | über Dagheftan u\\x\ IV 492m: 35evftein. IV 294a m, 492m :| 3)rac^enfelS IV 621a (^rad;^t), 9m (Onarj^ ; DJyndferly-dagh IV 621a, ElbwuzW 216a (See); 3nfammenl;aiig ber (Srbbeben mit irarmen Onellen lV225e-4a, 492m, Abich g — 3(bftaiib 163 r)79am, 63oa-, %t[t]^^üü)\\ 622a, 631a (,-gamilie), iw („^cmitiüfe"); „tulf. (Svfcfjeiniiiißcu in Stallen" IV 516m, Kasbegk IV 636m, rocca Monßna IV 516m, ^:^evfien IV 223 ; [vevf.] IV223e, 254a, 384m, 507m; Siorit- ^crpl)l?v lV621e, (gaiiibin IV 467m, l^ei^e Ditcücu ycu Saragyn IV579n, il^ulfan Saralan IV582m ; (2d;lamini.nil falle u. Sfia^^btlm-geuer cb. -Ciieüeu 1 V 2o3c -4a, 267m ; Xxad)t)t IV 621a, Clioiof laS-2:vad;t^te I V 636m ; Tfchegem IV 376m (33imeftcin) | bulfaniic^ [f. Italien]: „53ilbmigen" lV577e, 636m; ©etnrggarteu 1 246a *abies f. pinus; 5l(netiuceu I470a, II 57a :( 2Ibirriaig [= SlBcrvatioii] [. Sid;t I [id; ahtühkn 1344m, -eub II483e; SlbfüMmtg [f. (Svbe] 1266a, 271all,450.-; IV 269m, 631m f ^IBlagerimg (kf- ^'^^^ ®dHXQta\Un) [i. Äiefef, Ouavs, ed;id;teu, eteiu!cf)Icii] IV251ell, 282am, 620m; -eil I266e, 296all; IV 249m, V77a :| aHaiifenb II380e (SSaffer), 9e (güitbcn); SIHäiigtien II413me; aHeiteii V 21e, SIbleitiiiiß f. SD?agii etil a bei | ableiifeiib 1175m, 423m (Uviad;cii); IV71a (S'£nrfniig) ; 5l6Ieiifiiiio [[. (Sciiil^a^, ©efdoffe, 2id)t, 2otbliiiie, iDcaßiictnabel, 'ipenbel, (2cn!t>Iei] I114e [i>cn 2BeItfö4^eviiJ , 176e, 329a (bev (gtvanmig); 11326a (ber ©eivaffev), II; 36m, l\ 157e-8a J ab^ lefen [|. @cate, SBiiifel] (an einem 3nftvnment) III 72e; IV43e, 188m; 21- (it.) IV51a. 12Ga, 8m, 163e, ISSamW, 198a; SlWeümgen IV166a ;| abnorm 1258m, 261m; 111589a; IV 195m (fd;eiiienb), 252e, 454m, 543a | Äbo (Abo) 1 151a, 313a; IV 151m [^erf. ba] : etenicatalog III 196e ; etern- tyartelll(259e, 296e, 308m) J 2tb^Mattiing [f. (grbe, ^:|>(ancten ii. einzelne: Jupiter] 1135a: ^^cIav-5L f. (Svbe 2( :| l^or Abraham II 443a, Abraxis =r Hipparch, Aiit. Abreu II311e, Abrux,zen 111608a [Ort baj, Abs (arab. (Stamm) II 49m, %h\a% V45am; 2I6fd;eibunj] 1259a, 311m; 5lb|d;en 1374m, 2ICM"d;IiiB IV368a, 2Ibid;iiitt II238e | 2([^[d;reiben 11286a (i?. S3iid)ern: fcft* fVielig), -er ( pl.) III 424a | %V]tU\\ III 61e, 107m; -er [= Xic|?terJ III 107e-8a 1 2(bicljen V44e, a-enb V73a J a bf et n t [f. ^eftimmiing, 33en'eginig, ©röße, .pobe, 3)?aai3, aiicnge, iDkfi'i mg,, Quantität, 9knm, tief, Xiefe, Sertb, 3abl] II248e; III 10a, 15m,e, 50a, 103e, 177a, 264a, 431e (gegen ld)einbar), 3a (= ivabr); IV 233m, 248m, 303e: gegen velatit^ III 362a, ^'896 J ah. fonbern f. ®^^i, -ernb II330e; Stbionberiing [f. luUfer] 1262a; IV244e (-^^s-gläden), 251e (-en) J ab f erb iren f. Sänne; -enb II282e (alle^ a.); 11163m, 309e (Äraft); Stbfcitticn (= Gnt^icbung 111170a) [f. §l>grcmetcv, ?ic^t, 2id}t[traHcn , igciinenfirablen, Söärme] 11381a, 6e; 11170a, IV 258e; '^g-i^ermcgen I341all,m J abi>iegeln 1118m (in ber «Seele); fid) a. 1119m, 265a, 329e, 379a; II 4e, 35m, 358e, 392e; III 7a, 372a; IV618e; Slb* i^iegehingI34m, 64a; II 46a :| Stbftammung [f. Mmid), 53clferj I383e (©e* mcinfAaft), 4m (i)erfd;iebne); II 16m (iBeriranbtfdiaft) 2lbfianb (= Entfernung) [i. inete STrt. : (Srbe, 9[Ronb, Planeten, (Scmif; eennenfwem, eterne, 3>ul!ane, Selttciter] 1363«, 387a; 111507a, 612a,m; lV29m, 317a!l, 321e, 5e, 391a; pl. ^ftänbe (*) III276(', 398e, 436e, 164 3(brtanb — academie des sc: iiieiii. 5Ü3m; lV48e, 233e, ÜU7a : ©efelj* f. Planeten; gldc^e(0 lIUOTnn«, lV144e*; mittleve 111435a*, räitmlic^ev IV613e; ve!ntiüe(r) lIlL^63e, 437a*; fciihecötcv 1420a, -^^fpljäve llllSSra , [imgel;euvc] 111312m*, i>evfc{)iebue I413e *iu abfteigenber golge 111507m; abfteiteii, %, f. ©efiible | fid; abftoBe« [1. ©elMrg^artenJ 11129a, 1V637jji; 5t. V22m; a-enb 1206a, 11253a: ilvaft III 45e, Gräfte 1441a; Slüftc^iiug (= Ük;.nil|icii) [f. ^üingnet, maonetifdi, biamagiu] Il382ell; IlIlTe, 34am, m (^^fraft) || n bftract (= alsjesogeu) V60e I Slbftvacticii [f. iiicta|}I)Vi'.] I52m (eine), 67 (2 gönnen); 11394m (veiue); pl. -en 159m (SBelt ber); 11257m, 282m ((eeve); llI438e, IV lle :| abftval)iven yen ettra^ Il90e || Slbünfung 1287a; -eu lG6e, 264e, 367a; I144m,54a,88m, 194a,278e,313e; 111169m, lVl4a; 5lb|"tnnuniinßi. Siegel | ^Ibfturs lV340ali, 375m; -ftüvse \\425a :| abfuri? 11346c, abtenfcn 1417a | ^;j(btl)eiüing [f. ^^flanjen, Spiere] III427e (vännilic^c), -cn 1382e (gvcBe) :\ 5lbtemmo(ä)JaI.) 1182m *Abu-Bekr 11247e, A. ArraH = Razes, Abu-Bekri f. Altizini, Abu- Isliak f, Ktachri | Greg. Aba'l-Faragius: liist. dynast. 1114i4e, 5a\\; 3>erfinfternngcu ib. :| AbuU'eda li447m, Abulgafi 1492a; Abul-Haflan Ali 11254e, 446e-7a, 469a (aftvcn. Snftvumente) ; III 61e (Üic^re); Abul- Mahalen (avab. Srfjriftft.) IV 381a (Mtdinaj, Abul-Rylian 11453m | Abiil- Weta (avab. 5l[tv.) 11260me (Sllmagcft), 453e-4a; A. Buzjani {axah. ^a* t^em.) 11262m :| Abu JHoliaramedi. Cliokaiidi, Aburimbel(2{gV^^t.)II434a, Abu-Zeyd-HalTan 11446a *'XbtDagen II380e, -nngen lV55(Sa Jabtüec^felnO'. ©ebivg^avten] IV637m, 5Hnng f. gönnen :| 5lbn^ege III 13a ||. abiveidienc II 75a | 5tbu>eicf)!ing [f. magnetifc^, 2}^agnctnabel, 2)Jevibian, '»^^Jenbel, (Sonne, (gteniej 111174m (jüblic^e), lV504m-5; -en \365-6m (in ber SBittenmg nftr.) || Abydus 1402a I Aby^fßnien 11154m, 293a (484a (gc^nee); a-nilc^ 11484a, IV 102m (Öiteb.) academie (bie ^avifer; = 3nftitnt) [f. iibv. 5(fabemie unb bie @täbte] 1) allg. (aii^ acad. des sc.) 11520a, 111126m, IV25m: il;r eine 5trbeit vorlegen IV^ 154e, it. ücviejen IV571e; @rfn-iften III 550m, (gecretär lV86m J 2) acad. des Inscriptions 11407e, 415a: Humboldt II 263e; me- moires 111585m; IV' 154m, 9me; Ütegifter IV 155a :jj 3) acad. des Scien- ces [ügl. 1)J (and) Slfab. ber Sßiff.) I433e-4all : eine '^Ibbanblnng 1520am, 111126m; 3Uifid;t IH154me; comptes rendus X 1393a, 407a, 412e, 423e, 8a, 440m, 465a; 11453m; 11157a, lÜ8m, 381m /540e/, 582a, 3m, 622e; lV157e, 8a, 164e, 207a, 378a, 512e, 566m, 601eil, 612a; VlOm, 22m, 49e, 51me \ histoire llil24m,e, 362a, 9a; IV 571a; regiae scient. acad. historia llll26e J memoires I409m,e, 412a, 420e, 2e, 4m; nil26m, 7a, 356m, 361e, 2a, 7m, 9m, e, 370a, 537a, 552m; IV 155m, 166a, 353m, 571a; V51e, 52m; mem. prescntes 1432a, mem. de math. et acadeniie des sc: ^\)ii - — Joaq. Aculta (^) 105 de pliys. presentes IVlTöe :| iOv inittleifcii IV 197m; iuVt-?(. I311a,c; 111176m; mittlere IV3i'4m, -9icigimgeu 111421a I -nd)tmig 1272a; IV286:', 316e, 320m, 394e, 414o, 507m,c, 588cli: ä>eraiiberinig lV149e, 547e :| 9utaticiK^-5(. (f. erbe] I98a, 111513a; -fteüinig [f. dxte, ^;>Iaiietcii] 198a (-cii); 111 24(^ 400m; IV 49a, a (iicrb-fiibl., cft-iveftl,); Umbre()iiiigc-'?I. I97e ||— ad; [ig: cm- [\ Ärvftaü] lV163e, 477e; jtvei- ib. *^i(f)tbdtlll27e;5td;tmigin265e, IV415a||2tcfev (=eultnr[tiict): Mer 1212rall (bei (Srbbebeii) j 2lc!erbaii 1343a, 7a, 9a, 358m, 365m; lllOOn»; V31e, 87a: bei Slmerüaiierii II488e, gegen ''|>flanjeii \374me, viiniid)e (Ed)rift 11219m, Bnftanb 1311e J 2((ferbai:er 11338m [i^olferj, 111412me (sg.); a-enbc Helfer 1374m ; II242e, 488e, 9m Aconcagua (^nlfan in (Sbili) lS57e, 46'3a; IV [529e-550a, 551e]: %nt'^ brnd) mit anbcrn ^>nlfancn jufammcn IV 542m, cdeffal IV529e; entjiinbct IV322e,529e-550a(jiveifcIbaft, ob ucd;); ©i^fcl 111606in, I;öd)ftcr in5Imcr. lV521e-2a; §1% IIl(606m); l\ 319m , 321e-2a [529e, 55le]', Sage IV 319m, 551e; ^DJepngen lV55ie; mele ^erf. über ilni lV529e-530a, 55 U ; in 3:i)ättgfeit ]\529e-530a Joaquiii Aeofta (Oberft): viajes a los And( s IV494a, 502e, 525c, 6e, 534e, 542m, 572e, 613a ; Bouffingaull's Steife IV (460m) 534e, 572e, 613a; (galfen ber ^rct». Cartagena IV 511am \ Confeguina IV542am; geleert IV 226a, 494a, 554e :| Cumbal IV 526m, Elle de Beaiimont IV 513a; 2(nt^brnd^ be«i @ac-55nlf. i>ni öa/em Zamha \\261m-2m, oHa^m, 3a J 166 Joaq. Acortii dl — Mhiia ^^leu-Öranaba : (^e!c^id)to IV166e; Äarte IV 428a, 554m :| [^erf.J IY166e, 259e, 261e] Purace IV526e | paramo de Ruiz IV502e: @c^lamm-2tu^- Uüä) \{28a)51me :| semanario IV528a, 2:em).^er. bev Siefe l\166e, Xüt IV261e, To/iwa IV319a, Tuqueres Wö^öe] ^c^Ianimöu(!ane ^on Turbaco l\259e, 261a, 510m-la; ipefcuiii] ter Sultane IV572e ||— Jofcph Acofta ll313e-4a: 4 Linien eine Stbn^eidmn^ I439e, Il321e; l\56am (57e), 58m (135a), 171m, 202a; geiievUiiib 11476m, ©igantcn-gelbev 11481a; historia mU. y moral de las Indias I74mll,439e; I129Sm, 332m, 476m, 483a, 5m; 111350m, 476e; lV56am, 171m, 202a; Noblen* fäcfe II328mll, 485m; 111151m, 350me, 369m; bae< fübl. Slxnii 11332m, 486e; 9)JiId;ftv. I11350me; [perf.] 11298m, 328m; 111350m, 476me; IV 56a; in ''^Jeru 111476me, ^eviian. 2i^cd;e 111476me; fübl. ^olavlanb 11476m *Acquafanta f. Catania^ acroama 11346e, acta eruditorum 111552e- 3a, 2lctieu-®eictt|(^aft für ben iöulfan Mafaya \\ 298m-9 i^.\m) , actinc* metvifc^ 11157a, actio in distans IV174e, ?tcticiiäre IV 299m | Adalbert ^rins bc-n ^mi^en I1173e-74a (Üleife nacf) 39iaf.), ib. (^imajcnenftrcni, 2:agebud;), 116am („aiig meinem 2^agelu;(^e") ; ©tevnid^n^anfcn 111 75e-74a, 116am :| @ülf bcn Adalia (tleinaf.)/ Adams ftor (Sücfc) 11123m; Adamaua (2lfv.) lV377e, Sam (^crj]c) ||. Adams 11168a(@id;t6arfeit) | J. C. Adams: Copernicus 111538m; Nepluii: friiie Sivbcit üt^ev ilm (über ben [tcrenbeu ^lanettii) 111 534aw, 554me] [eine Siu^eritnß über bae ^erbaltni^ feiner ^ilvbcit ju ber le Verrier's 111 554e; ä)iaffe bec N. 111554a; [^erf.] 111534a, 554e; Yenus-^f)afen 111538m J mount Adams (Oveßcn) l\ 441e \\ Adda (gl.) 111 622e I Adelaide 1) (SUiftval.) lV137e 2) ^'orßeb. auf Boothia felix lV99me :| terre d'Adelie (gegen ben e^ol) l\89m; Aden 1480a; 11292e, 329a; 111344a; 1 V381a (Satoa), e (Unitüatlung); Ädepfos {^\\Ua)\2Uti, 448a I Si[md;cn 111404e; albern i^gl. gcabeit; f. 33evg, Sid^t, Oncüe; aber* artig llI403e, 546m; -förmig lU404;.,m :| Adliad (perf. X\d}it\) 1143a, anc^ DiclieJakddin A. 11118e; Slbbärcnj 11430a % b t er %. 35cgel 1148e, 424a; V87am (-fingen) 1 1 33. @tcrnbilb 111327m : ©eftalt 11330e; 9}?iI(^ftra^o 111184e-5a, 7a,m, 589m; 9Zcif)e 192e; neuer etevn 111220m, 2e, 258e | (gterne: a Aquilae: V'^ @r. 111138m, 142m, 222e, 254me; ^ 111 248m II, j- 111140m, (nil284m, ^MllMOe; ^: gelb 111235a, ©rö^e 111236a; tocränberlic^ 111235a, 6a, 8a, 241a, 3m \8am]\ 0- 111141m, i 111248m, s 111187m *2lbminiftraticn 11217m | 5(bmiral f. Columbus; Slbmiralität ; engl. lV586e, -^^önielu (bei 9ien-®uinea) lV421e, -^^tarte lV586me :| Adolf/lioi (Ural) 1279a j ^bonien (geft) 11131a; Adonis I1130e: -feft 11 130e, -gärt^^en 11131a, -garten 11131a, -garten lll30e-lm :\ Adramiten (inSlrab.) II155e, Adrafan (i^leinaf.) IV530e, Adraftus 111407a | Jac. Adriaansz, gen. Melius (113550* Grfinbimg bce gernrclir\s II. 955 w.t :[ 5lt)ria — ^J(eroUt(;eii ^) 167 Adrias lI4U-4e | ahiatifd^ee 2}?eev I318e, 476e (9iitoeau), c (güvin); 11163m (-bufen) (404e), 414e ([id;tl)ar): 9iid;tiinß 1475a, 11155m :| ^c/m/ü; 3ii* fc^rift 11323e, 484a | Advtiiture (@d;iff) lV550e, A. aiid Beagle: voyage f. Darwin , -^an! II 152m :j Aea f. Äa ^eroIitlKll [cig. = ä^eteovfteme (1120a); aber auä} - 2Retecr[t., geiiev- fiigeln ii. @ternfd;nii^|)cn (3nf). Überf. u. I120e; = (gtern[d)ii. 1130m); iSternfd;n. irerben abgei'eubert, imb Slerolitben = SReteorft. ii. geiievfiigelii gefegt: [. toicie ©lieber bei äJietecrft. ; — ferner = Slfteroibeu, 9LReteDr-5(. : bef. t>cn ^b. III an; — and; gen. i^enermetecre; aüg. SOf^etecr-^bäncnien III602amJ (ügl. Ägos PotamoiJ I57e-58a, 95a [120-142, 2t. 393-409], 120a, e-5e, 7m-8 , 136a, e-7, 9-142m, e, 8e, 9a, 396m, 7e-8a, 4U0-3a (2m), 6m-7a; II363e; III 573me [592-617, 31. 618-624: b. I;. (592-3m) 4-8a (nnr4-5a,c-6a), 612e-7 , 622e-4], 594am, 602am [bie gan^e (gr* fdjeinnng]; sing. Slcroütf) (*) (and; ein beftimniter) 111594a, 608all, e, 9m, 611a, 5e, 576e || ^iifnljc (f. md)X bei 9JJeteor[teinen) (compos. Slero* Iitr;en-): SibnHc^feit III 6i3am, STnal^fe 111613e-4a, angelegen IV 7m (burd; bie (Erbe) ( Slnfid^teu, SJJeinnngen bariibev III 575me: ber Sdten (bcf. ©ried^cn) lII594e-5a, 618m :| a-artig 193e, gelangen in nnfre 2Itnic)>f)arc 111594a; Stnfmerffamfeit baranf III 5Ö2 (nene), 2e-3m (fünftig ju rid;ten) l622e-3]', [2lnfsäMung, einjelne] (f. bef. -fäüe) 111608a, 615e, 6a, 623e-4o; 5lnefef;n III 6i5am (2tf,nlid;f.), ?n; 33eebad;tnng(en) IIl 575wje (fcrt> anfeilen) [592-3m] 2 (nene), 2e-3m (dlaü) für fernere); SSe[d;affenl)eit f. 9iatnr; 33eftanbtr;eile [= c^eni, 35er^.; f. nal;cr bei ä)?etecrfteineii] I57e; III[6"i2e-7j 3me (35erfd;iebenljeit), me [2lnfjal;hing], 5e; 53eftimmnngcn III 593am; ^e^ ivegnng J58a, 128; S3ilbnng [= Urf^nning] 111602m, d;emi[d;e 3SerbaItniffe [= S3eftanbtf;.; f. när;er bei 9}?eteorft.] III[6I2e-7]; (£inbrnrf Il363e; III 5y4am, 5a, e, 6m; [Elemente] III 593am; (5nt[tel;nng f. ißilbung, Ur- f)jrung; ßntjünbnng, entjiinben fid; [= lend;ten] 1 125ra, 142m; 111694a: (Srbe f. angelegen, erbilsen fid; II363e (in imfrer 2ltnic]Vb.), (irflärnng IIl596^a II galt [= ^erabftürjcn] I57e, 140m; III(602m) [610m-2a]; -faU I395e, 6a, 400a, le, 4m, 8a; 111165m, 579n), 595el\-6a, 8a (ßr- flärnng), 622e, 3e | -fälle [2rnfsäl;hing f. bei SDIetecrft., 092ad;rid;ten] \l22ine, 130m, 140, 9a, 395e, 402a, 4mll, 6e (jäF^rl Bai;!); II348ni; lll 592am (nene 35eobad;tung) , 4me (ättefte), m,e; [^Infjäf^Inng] (f. oben 2J, 9Jad;ric^ten; bef. aber 3J?eteorft.) III 594me (e); einjedte I122e, 4m, 134m, 396t-7m; III608e, 610e J fallen [= r^crabftiirsen] III608e*, 610e; fallen- ber 111594a* || anö generfngcln [f. iibr. generhig.: 3J?eteorft.J 111608m, er bietet frembe« III594am'-; ©eränfc^ II363e, III623e; @efd;id)te [t^gl. gfJac^r.] III 592 (neuefte), 4me(äliefte); ©eic^ivinbigfeit [i\g(. $ßnrf-] 1123m, 111593a; ®eftalt(nng) 111593m, 6"23a (^fan!); @eiind;t Ill623e*; ©eivclf babei [= SBolft] I122m,ell ; ©rö^e 111432a, 548e, 593m; berabftiirsen, ^. [= faüen, 5^aU1 in602m (.yir (Srbe); .^öbc 111593a; ^ortfd)ritte in bev 168 2(erolit(;en Ü — Afrika (^ou Äemitniß 111592 (bebeuteiibe neiiefte), 2e-3m {\m [te iueitev gu Bctt?ir!cii); [in Sänberu iinb ©egciiben] . . . lll 594me, 613m; leitditeiib ivcrbeti, ju Ieitd;tcn beginnen [= (Sntjünbiuio] 1121ti, 3a, 5am, 142m; ^\d)t lll(594a); -9)kf[en [togl. 9}?etccrmaffen, äRaffenJ I58a; mekere, mele lll623m,e; ä)tenf^ gctcbtet 111611a*, irk^rid;ten (tocn Sl-fäüenj [ögl. @efd;.] 111 594me (äUefte); SfJatnr, SSefc^affenbeit, 2Be)cn I[i20e-5J gl. ilenntnifs] lV378e(^iifte), ^eobad^tungcn 111296m*; S3eld;affenl)eit 1352e; 11150.^ 315m; ^a\> 11152m*; eential-2(. [= 2D^ittcl-J IV136m (niagn. %iM\), 378e (imbefannt), e (iBnifane?), e (Saffev?) j Solcnien [=^^f(ansft.; f. o^heniciev] 1188a (fübL), lo6m* (nörbl, U^eftL), 177e; 111344a (avöt.); Selonifivnng lllöle j (kontinent [= geftfanb] 11293a, 306a*; I11344e; Afrika (i^ou — 'Mit 169 lV136a*, 377e, 8e; 3i;m altfii S. öcbcrig 1423a ;| (Sultuv UlöOe, ein» QcboxiK IV378e | entbedinig (öcn 2;r;eilen) ll292m-3m (302m, 327m); III (562a); -en 11302m* :| (Siseitgniffe 11168m (@oIb), 314m; f. Europa, (Sitebiticii IV 202m* | bie gefte IV 451a, geftlanb [= Sont.] IV581e :| @e> birge III503am (im Smieni U^euig Befanut), IV377e | ©eftalt I307e, Öa, 471m; II(150m) 293wll, 306a; IV(378e): gegen ®übamer. ^affeiib I309me, 472a :| ©olbfiifte V64e*; ©rc^e 1351a, 11361a, lV102e; ^atibel 1319a; II168me,202m, 241m, 3e; Silber in 2t. II168e ||. 3miev-2(. II253e I bae Sniierc: magn. l\102e{Üc\natox),202am{M\v.)', im(:^e!ainitll503am, IV (378e); iincvfovfd;t IV377e :|| SufelgriiH^e ciitbccft II[I64m-6m*J ; Sufelu i\377a{'oult), 585m (biev) || Äcniitnif3 f. bcfamit, iiiib.; (ginf(u|3 niif ba^ Älima 1351a, Äncten* f. nmgii. tqiiatcv | ^iifte [a. DIcvb, D[r, 2öeft, 9J2B] 111520, 163e, 413ell; [b] I373e, II164e; IV 27m, 535m; pl. (O) II327ra: magn. IVlOOe* (Sinie), 136aO; -^nlänbev IV378e (befannt) :| Sage 1312a; II155e,408m; IV91e || magnetifd;: SlbJveid^ung lYlS6am, 202am', Slquator IV 100m, 2mc, 3am | 2mic(n) IV 92m : ber 2lbii\ lY 136am, 202am] tnettei(^t 2-cn cl;ne 5tbiv. IV 136m; bev fc^iixi^ftcn 3ntenf. IV295am || 3)2eer Bei ST. III342e, a^iinevalqncUcn IV500me, 2}iittel-2l. [= (Sentval-] I[252e, mtmmi [= iBclfcrJ 1380a* ^iatnv 11315m || ^^orb-St. IV 445m, V58m; ninblidjef^ 1 232m ; II 162e, 251m, 263a, 444e ; 111441m, IV224me; norb-afv. 11156m; ^cvbfüftc 11174m | 9Kn-bn?eft II163e: 3n[eln II [264m- 6m] 6a, 412e-3; pl)M<:i\d}t Kolonien lll63e (5m), 6e, 174m, 8a, 412m; -Äiifte I1161e, 3e, 178a; novbnuf lid;ee 1319a :|| Oft-21. II155e, 6a, 168e, 227m, 241m ; 111354m (^cifel;v), IV91e: magn. tquator IV(102me) Sam-, I?ftlid;ee II 290a, 408m, 434m ; III342e, IV^77me j oft-afr. [f. ncd; ^iiftej 11415m, 476m; IV102m (kontinent) J Oftüifte II166e-7a, 177e, 203m, 243e,292e, 3a,4m, 7a; 111344a: §anbcl 11142m, 9J?eev IV409m, greife lV67a, @d;ifffal;vt IV 51m, iBerfck- 11142m; öftl. Äiifte 11315m, 415a; IV 103m; üft-afr. ^iifte 11168m, 250a || ^^f(an3ftäbte [= (Sol.] 11164a*; (ScU-nien bcr $l;cniciev [a. 9Zcrbivefl] lU65e, 174m; pateauS III (540m), ^^vieftev II292e*, OncIIcn f. 2Jiincvalq.; 9ieifen II292m-5m; 111252m, 314(-, 344e, 354m, 562a; IV (202m); ©anbmeere II150e, bedungen \64e-65m, ^anbel 11170m, yiovniänner 111314e, f. ^43cvtngie]en, ^J?eife IV(27m); @d)ifffah-t babin, fiüil; befucf)t 11295me; \\\174e-5a,344', IV 52a, 53a (92m, 114t-5a); V64e-65m; eecfa^irten \ 65a J ireftl. tiifte n254am, 393a; II1174e-5a; h)eft-afr. Äiifte IV287e, 550a; •Tauften t?cn SBeft-5l. I1253e || äöinbc 11483m Affchena (bei iöofbara) II 255m — 1 1 ä g ä i ) rf) e e 3)U e v (= gviccf). 2lrd;i^\) 1235m, 274e, 456e; lll51e-2a, e, 171e, 4m: gvied;. @täbte 11178m, Xi)i\k 11404e; eine 33elferbriicfe Ill71e, 2a \ unfein II i54a»M, 162f; IV (323a): ©ef*. Il(i72a), ^^nlfane lV323a; Snfel lV560e, -m\t 11172a *Ägäon 11181a (@änlen; = iOZeerenge toen Gadesj; Agajchagokh o^. 6'. Johannes Theologus (üulf. 3n|el bei Umnak cvboben) {Y396me | Louis Agaffiz 1356a (®let]c^er); foffile gifc^e 1287a, 8e-9m; poissons Ibssilcs I48m, 288e-9m, 466a (du vieux gres rouge), m, 7a :j Agatliarchus (iBiibnenmaler) II 127a ; Agathemerus (-os, -mer) I305e, 470e; 11435m, 9a; lY 161a (©eftalt bev (Srbe), a (de gtogr.); lY 608fi-9a {'^\apl)xaQma CeS Dicäarchus); Agathias 11227a, Agathodämon U224e-5a (2(tlac< gum Ptolemäus); agave 1156a, 348e (blül;enb) | Agefianax I471e, II440e: äJJonbflecfen III 502e-3a, 544a :| 5{gglcmevat (= 2:riimmevgefteiu) I [281e-3a -55ilbnng; 2a, m], pl. -te I27e, 267m; Slgglutinatien I114e, 302e *5tggvegat [f. Äeuntniffe] I39a; 11186m, 231a, 314m; pl. -te (*) I163e; III 34e, 319a; IV473e: [mineral, bcn ©ebirg^avten, beft. 9}?inevalienJ lII613e*, IV425m; encijclc^ I51a, -fcfjid^ten 1284a; -3uftanb I86m, 272a, 320e; III332e, 348a,ra; V73e | STggregaticne-Suftänbe III 22e — 1| i^ma IV 429a (©ebirgeavt), 474m (-©eftein), 560e (im ägäifc^cn 2)?eev), 621a {dap): Svadi^te (3»« Stbtf;.), Srac^Vt-Strt IV470a (4m), 560^, 621a :| agiven IV 193m, Agifymba 11431a | Aglaja (47»^"^ fl. ^(nnet) V116a: (g(em. Y113me, (Sntbecfnng Y113m; Gntbecfer V113m, 7n :| Jago di Agnano {^tal) IV513e. Ägos (Aegos) Potamoi 1402a (8a): ?IevolitI) 111609m | Slerditbenfaü III 579m II (594e), 5e-6a (611a): Scmet 111579m; (ginbriic! III5.95a,p, 6m; (SinftiiÜ auf bie 2lnfic^teu bev gvied;. pnfcf^^ben 'com 3S>eItbau iifti\ III [594e-8a, % 618m-9in] 594e-5a, 8a; S5ovgang 111609m, 3cit 111596m J ä)?eteormaffe IlI594e; 9.)?etecrftein 1 124a, 139a, 140a, 397m, 401e-2a, 7e ; III (594e gaß) :| ^&i{a&ii\\\595a ^Agra 1483m | Agram 111614a [Ort babeij ; -er Scmitat 1 134a, 111608a :| Rudolph Agricola 11493m, mem. de la soc. d'agriculture lV498m, Ägri-dagh (= Ararat) IV384e | Agrigent nil99e [babev gebt.l: ©alfcJt ^ilgro — Ägypten ilu 171 I448me, 452a :| agvonemifd; 112öi)m | Aguas calientes {^^.) l\ 433e, rio de f. Trincheras :\ Agua/arco f. Jorullo, ©vaf i)on Aguilar II309e, cuesta de los Aguilares (bei ©uanaj.) 1444a; punta de ]a Aguja (^crgeb. 'Peni'e) IV 101m, 320e; gunung Agung (33itltan auf S8ali) IV 407m ÄGYPTEN [f. Hyk/os, XlMxtxd^] lIL156e-160a, 2t. 406m-9a; 200-211, 21. 433-6m] 20om, 215m, 221a, 244c, 293a, 402me, 8a, 467e; [li205e-7a II 33. Jcrj^TiE/i (biefe ^crm iuivb ijele.qcntlid; aud; burd; * angebciitet) II[i56Vi60aJ i5Sme, 210a, 242e, 3m, 5m, 451a; Ägyptier{^^) II 13a (pl.), 93m (sg.) || C. ägyptisch (biefe %oxm roirb ßelcgeiitlid; aiid^ Diu-d; o aiiöcbeutet; I1201e, 2l7a; IiI174a, 440e || AIpl)altct öcr 3iifäl}C (2(. Ägypten ixnib ind;t bqeic^nct) : abgefd^foffen II 160a; i^cii Alexander bcm @r. erobert Ill59e, 185e, 434a || febr alt, bckö Sllter [a. eiiftuv] 11157m, 8a (m), 333m, 402me; lll 171m, 205e-6a, 454e-5a; öcr emem 21'eile ber ©eftirne III4S2u; 5000 3at;rc tev Sbr. I1146e-7a, 3900 in2()Ga, 3400 n 156a, 3300 III205e, 2900 111210m, 2200 11245a; 111441m* (ücv ben ©eftinien); bie alten III166e; aüe^J alte 'dQXj^t genamit \U471am; alt-ägl):|>t. 11 159a, 111478a || 21iifieblimg [bj 111441m (am m\), -m 11158am; Araber I1247a,m, 251m; Slltvciiomie [ü] 11432a; 11161a (174a, 422me, 3a) 440e (465e); S3egebeukiten II157e; ^I-^eidjaffenbett 11158a, 451a; febr frül; be* tvobnt 111482a; ^ilbimg [= (Kultur, Sibilif.] [bJ 11158me, 111455a; da' leiiber [ej UllVlnie, 205e-6a, 455a*; CambyAs 11179a; fvübev als bie S^albäeu [b] 111423a, 467a; Sbaraftev, eigenid;aftcn [b] II(160m)e, 259m I Sbroncfcgie [= Beitvedm.] II406meO, 111 205e-öa; Sirius U\171, 206m-7a :\ Siüilifaticii [= 53ilbimg, (Sultuv] [c] 11434a, Sc^mcgra^^bie [bJ 11503m I Siiltiiv [= «ilbimg, (Siinlii.J II(151f*): alte Il(149a), 154e, 170m (213am), 402m; 111 171m, 425a; [b] I1146e-7a, 9a, 156m [e-160a], 15Öm :| S)eu{niaier [c] [= 2)Zomim.] 11158m, ni471a (fe^r alte); S)t)uaftie(iO fc] II i5öe-7a (alte), 9m II, 245a, 402m II, 7m; III 454e-5a (4*<^); (5igeii]d)afteii f. ßbarafter, (Sinrid^tinigeii 11158a, (Sin* fiebeleieii II 27m; (Svbbebeu 1442a, IV (225me) (494e-5a ^eltenbeit); dr- ftubungeu [b] II (150a); STcberuiigeu 11156m*, 203a | (Eitc^ition [c] n 108a, III 620e: frau5Ö[ifd;e [a] IV203e (Leibnitz) :| glüffe IV501a; ©arten [c] I1133e,4a; @efd;id)te (anc^ einzelne (Sveigniffe) ]\156e-7m \8e-160a\, 172m, 9a, ]85e, 202e, 245m, 7a, 402me, 6me, 7m, 435a; @e^ ftalt II200e, la; [c] ®ott IV494e, ©Otter, ©ettinn 111206m-7a j ®ried)en (nnb gried). SBefen) in 2t., il;v ^crfebr mit 2(. [togl. ^ ^:ptclem;iev] II159e, 172m, e, 9a, 180me, 202a, 7m, 408c-9a; baö gried;iid;e t. II 200e-la :| ^äfen [c] 11160a; §anbet, (geeb. 11201a, we, 2a, wif, e-5m, 221e, 2e, 242e; §anbid)nftcn li447e, ^eerjiige [b] II158am, $of [c] III (209m), A^l^mnen [b] in478m; in t. Il299e, 408e; IV494e; Äenntniffe 11408a*, mima II 259a ; tonige [c] 1 1 156e-7a, 9me, 402me, 7m ; 1 1 1 209m (-gc>I)of), 455a; trenjfa^rer IV51«' | Ännft fcj II 429e, 451all ; fünfte [bJ II 257m :j. 172 Ägypten Bn — ^Ibiibuiuj 6 .nÖrbl. tüfte 11160a; i'age II200e-la, 241a, 4a; 33evfebr mit anbevii ^au- Dem [ögl. 35i5lfev] 11205m*, 2>?eer [c] I489e, bie ba jufammenftrcnienbeii 2)?en)d;eiivacen M. Reifer] II194e, ä/Jciuite [bj llUTla; iKciiiiineiite [c] [= S)enfmarev] 1422m; IIl 203e , 422m , 4a ; IV225me (serftcrt); Mofes miesiig 11407m, 2)ämje II160e, älZ^tlioIcgie [b] llI206m-7a; nac^ t. 11408a, 427a; Dramen U451a [a], 111 (423m) [c]; 9itebcv-2i. [= Unter-] 11159e,207m; Ckr-l 1127m; imter ^:|3ev[ien 11172m, 9a; ^flaujen 11426a I Planeten [b] II1422am, 466eli-7all ; einselne m490e, 537a: 3)avfteüimg 111424a; Dramen 111 422e-5m, 467m, e-8a; 9tei^)e 1114X3m:| 'iprieftev [c] 11 (157m, 8a, e); 111478m || initev bcn ^toleiuäeni (ba§ Üteid) Der gagibeu; 11201a) [f. aiif3erbcm I^eibc] 1U200-211 , 21. 433-6m (Bu^ ua^me ber 2SeItanid;aming)J 200e-la\\ , 2, 237e: (Sliarafter it;ver (S:^c(^t II 205rn-6; §aiibel 1120:/wie, 221e; mtU\ jur ^Inbenmg ber Gvfemünife 11 205we, 9Jatiir'ii. Säiibevfciuitni^ evireitevt II 202e-5m, iriffenfc^. Seiftun* gen n. gcvtid;vitte ni2ü6e-211\, il)v Bivccf l\205am \\ Ouellen IV 501a | ta^ alte dU\^ \ll56e-7m (7am), 195m, 243m, 5a,m, 407m; ba§ neue dt. U157me:\ 9iei^tbnm 11202e; 9feife(n) in, nad; £ II (211a, 222e) 255a; unter ben ütcuieru, ri'ni. ^rc^inj ll202e, 4e, 435a; (2d;ifffa!irt 11158m [b],9am [cj I Sd;rifteu iikv £ Il402e,426e; ter %, Il4Dla :| Sirius f. SluoneL, @|.n-ac^e 111478a0; Sterne [b] in67am, I66e-7a(5 (gtva^ren); (Sultan 11452m, (g\)fteui [c] lll422me, Scu^^eratur lV501a, üblere [c] 1114780, Unter-t. [= 9?ieber-J Il(159e), Untemelmi. f. Sirfung, Urzeit [c] 111207a, ^erlnnbuug mit £ lH(183m); 35erfel;r f. Sauber, ^Mfer; S5ccale III47<^a7n^ i|. iüclf [c] 111455a | ^n>Ifer [ögl. 2)knid;enraceuJ 11151e0 195m, 207a; [b] ißeriibrnug, ^evfebv mit anberu belfern [l^gl. SänbcrJ l[158am,9e-160a; m^ aubre ^ mi ben Sl. eutnel^meu 11436a, lll(161a)|| me ton C fommt 11150a ; Seltivftem 11350m [bJ, lll(422me) [c]; 2Öir* !uug, Uuteruel;mungeu uac^ außen [bJ U 158m-160a, 406e-7in \ ih}cc^e [bj \ll470e-la (lOtägige), lam (uid)t 7tagige): -zutage nad) ^4>faneteu knanut I11471am :] [2i>örtcr] |c] 111206e-7a; altefte 3eit 111471a, ^eitred^nung [b] [= (Sbrcncl.] Ill470e-lm; ^uftaub II202e al^nben [a. gealnibct] II 181e, 349a, 361m, 396m, 426. ; I114e(25m), 317e, 339a, 502m; IV 114a, V 67a' buuten264m, gegen erfennen I248e, iiid}t lV213a, gegen Uuffeu H372m :| aljubenb [f. ^^antafic] 111291m, 352e ((ginn), 437m, 508m, 567e; Stimbeu I6e (bum^fee), 16a, 87a; II137e (frü{;ec), e-Sa (beut Sßiffen ^n trennen); 111 464a (fo^^mifc^eö) | 5n;ubung (*) I16e, 17a; Ill45e-6a, 321m, 412a, 483m; 111279m; p]. -eu I1140e,267m, 348a, .354e, 364m, 384e; 11118:i, 21a, 40am, 178e-9a, 189e, 287m, 384-, 7m, 425a, 436e, 597e, 617m: alte II227e, altere 1 ®. XlVe; bumpfe I5m,n206a; bnufle 1194m*, n372m, III157e*; \x\\h^ti IV 537a; glii(flid)e fll9Um*, 382m, 408m*; großartige H390e, feine IV 78m*; religieie 1126m, 32e, a-f«|d;ti>cr Ü52a, ->^cl>ermcgen 2ll;nbiuu3 ^ — 5(fe 173 I1137e; a-i'ccU 138m, 80a, 379a; 1145a, 79e, 365e; I11189e, 25(Jnv, IV 14m *2lhiljevru IllOlra; Sthili^feit [f. ;.^l)i}|icgiicmiicf)J: pl. -cii 1165m, I1274e (jufäüige: in beit @^vacf;eii); 2l{)üvn 143m, 298a (fc)').); Aliriman 1141m, Ahuacatlan (in ©iiabalaj.) lV592w (fegen. S3ulfanc) | Slic^-^rcceü 111339e; ^lic^ungen [j. (gtevnej I92e; Iin75me (m, e), 6a, e, 352a ;| Aigert (§(. ®ibir.) V83e | Aigle 111611a: 2IevolitI;enfaÜ HI 165a[öiOe-im]', 9L)ietecr[tein 111615am J cliaudes aigues (5luberöne) I447e, golfe d'Aigues mortes (im )üblid;en granfveic^) IV 607a :| aijuk (avabij'c^ev 9^anie fiiv bie Capeila) 111205m Pierre d'Ailly Sarbinal (biefe gorm I470me; II 286e, 447a, 465a, m; III 16e, V65e); auc^: Petrus de Alliaco (11286m, III 16e) cbev P. Alliacus (111438a, V65e; Alliacus II286e, 7a, 447m): II465am: concord. astron. 11465a, R. Bacoii 11287m, [. Columbus | imago mundi (SBeltgemcilbe) 1470m; U286m,e-7m, 308a, 465m; mi6e-17a: ©influB auf bie (Snt- becfimg Slmerifa'ö ll286e-7m, 465a; auf Columbus n2S6e-7m, 447a :| mappa mundi 11447m; Äleinbcit bev 2}ieeve I470me, 11308a; [^eif.] 11286m, 465a; ^avmonie bev @^l;även 11438a, terra habitabilis 11287a, uid;t vulcanus V65e ■^Aimoii (©ebirge beim :|.^evf. Maxh.) 11414e; Ain: XcpaxU I399e, III608am; Ainos (c[t-a[iat. 3nfeltoclt) IV583a,e (^mo-9iame); Ainslie: mat. med. of Hindoostaii 11440m, 4a, 5am; Ainswortli IV 525m {Kai- farieli), 581e {Demavend) | Airolu: ^'6\)C IV lila; magn. Sntcnf. IV 181m (i, 6a; m. dlciQ, IV lila :j Airuck-tagh (Uval) IV597a AiryCGeorgeBiddeli)1438e; ill 64m, 273m, 541e: Adams 111554me; figure of the earth III 151e-2a,m, 6a; 2(ufual;me bcn (gnglauD lV(23am) 153m 1 (Srbe: 3)ic^tigfeit \\6i7am\ ©eftalt unb 2t6^Matti;ng IVi5ie-2a, 4a; (Svb-ä)?agnet. IV 77a J Jupiter: SJotalion II1519e; -^etvabanten HI 519e, 550e J magnetifi^: 2lbJveid;ung IV 186a: 4 ^elvegungcu \\{117e) 190a'^ [tünb!. Üjeiänb. IV 195a; DIeigung IV187am; magn. observ. at Greenwich IV 186a, 7m, 190a; terrestrial magnetism IV 195a :| über bie (Sntbedung bc? Neptun III 534am, 554a; ^^enbel l\156am, 647am (-33erfud)e) ; [p^x],] I11117e, 534a; Slnjiel^ung be« <2c^iff^eifcn§ IV 71m, @el;en HI ll3e I (Sonne: HI389e ('^nfinfterni{3), 396e-7a (£ic^t); lV79e (Sem^cr.) J «Steincatalcg IH154m, 196e; (gtevne HI 168m, 286e (^avalt- aje) :| über 2 Selefcc^^e mil7e-8a ^Airyana Vaedjö (ta$ alte 3enblanb) 1 15a , Akaba II 200e 1 1 51! a b e m i e (= academie) [f. ^latoigaticn, ^ifctcn; f. üBv. ©täbte nfm.] 11435a (^l^räfibent) , 453m (avat\); pl. -en H376e, 435a; HI 611a (3n)ei[elii:d)t) :| Slfabemüer V91a | afabemifc^ 11435a (Süv^ovatienen), IV 86m (in bcn Slrc^iten t»ergraben), V20m [im alten (ginnj || äka'sa ((ganx^fv.) I1142me, 54am', Akbar (Äaifev) II118e, 434e; Akem (gl. (gibiv.) V83e, dfchebel 174 m^ — mhnq Akhdar{^xaK) 11243m, Äklanifowka i\26bm] Akrokorinth I230e, 448a; Akfakal (<2ee iu 2lf.) lV455e, Aktagh (= Asferah) IV5Ü7a, Akti (©aiicaf.) IV254e *ai-, AI- (bcr Slrtifel Uor axah. 9^amcn) gilt meift ol^Bab. ni(^t | J/a6ama ((Staat) 11519m,e: viefige« Stl^ier 11390m, 519me\\ :| 5((abafter 111545a (fod;enber), a (I;ül;Iig), 568m (-©efa^: erleiid)tet) ; Alaid (fuvil. 3n[el) lV397e (iBulfan); Alais (graiifv.); älieteorftein ob. Slerolit!) 1134m, 396m; 111 613m, 6a; Alajuela (ä)iitt. 5tmer.) lV539e-540a | Alanen U91p (in 2B2l[ien), e (gefte); 11240a (^uimcti), 425m (-lanb): im Saucafu^ 11420m, e, 466a; Alanethi (2anb ber 2t.) 11420m :| Alantika (afr. ^evg) IV378am, Alapajeivjk lV580a (2)iovit); rio Alaques (Ouitc) IV 362m, Sa', AJancli 111414e (üov Üicm); Alaska (IV392e...; Aliaska IV 429m) (§aI6infel) lV392e, 429m (gegen ^amtfd)atfa) , m (3iid;tiing) , m (üulf.)/ me(?age), e ((g:^i^e), >ne(@üb)ee babei); Silaim 11378m, 382a (^^Injiel^nna); IV 512a (-evbe); Alauß (bei Tic/«w in Ouito) IV 464a [Crt babeij, öl4a (Sage, §i3l;e) | ^/6aner@ebivgelV252m: [33ergba] IV518e, Sencit lV479m, (Seen lV614e, Srac^i^t-mi lV472m; Sultane IV 372m, 472m (aiicge- brannte), 614e (alte) :| Albanien (bdm ca\p. 2}i.) I1226e, IV 383m (pylae); J/6aMolV631e(l^eucit), mons Albanus J396a; ^/6a«i/lV616e [^^evj. ta]: f(. ^^lanet entbectt V114m, 7a | Albategniiis (etg. El-Batani 111 170e) 11453m, J11170e; 33, Üiinggcbivgc im ä)ionb lllöOSe :| Albay {Julian ai\\ iluioUj aiid) Mayon, Ifaroe gen.) IV 404c-5a; Albemarle (Qxc^tc Galapagos- 3nfel) lV427m; albern 11512a; IV 298m, 493e, 6ü7e; (Srjbevjcg Aibeit I1507am; F. v. Alberti 1466m („bnntcr Sanbftein'O/ 7m (Xx'm)] Albertia (iBanm) 1297m Albertus Magnus (Silbert ber ®r.; Stlbert v. Bollilädt 112S3m, 4e) II 31a, 268m, 280am, 3m\\-4m, 4 e, 450m, 4 63e-4a : [fcnbcrbave 2tn|id;ten] 11464a, Ariftüteles 11284a, ^imeftein V65e-6öa, Dante 11284m, @afl^ mal;l II i30am, über cosmogr. de nat. locorum ll284am, 463e-4a; llU6e-17a; MdaUc 11283e, de mineral. Y65e-66a', [pexl] 11130m, 283m, 4mll,e, 464a; V65e; ^^[(anjen lI283e-4o, 9tcggen 11464a, Sreib- l)ang lllSOam, vulcanus \66a, SBärme ll463e-4a, SBcrfe II283e Albigevfer 1182m (sing.), Älbion II409e— i| 2llbit [f. Stnbefit] 1 136e, 263m, 458a; lV[475a«i]; pl. Stibite (*): [a(§ SSeftanbtleilJ lV427a, 467e, 475am, 633e, 4m, 6a; [^eftanbtbeile] IV 619m, 311m t^elbf^atl; lV467e, [in ©egenben] IV633e; nie ©emengtbeil lV468e, 475m', \76e', irrig f. DUgc!(a5, ^kt^ftaüe IV 427a, in aWeteorft. III613e, ^^]■enbL^-5(. IV 635a; a-reidi lV633e, 5a, e; trad;t}tifd;e * IV474m: al§ Dligcflafe erfannt IV 447m, 636m; überall gefebn l\475a', Sultane bilbenb, in 93-en lV467m, 475a, 633me, 4e, 5a *Albordj {=Elhurz, ügl. Alburz) lY 380a (Seitberg), 582am', Albu- raazar f, Giafar {{• Albuquerque II311e (ä)?alacca) | ^, Albuquerque 'Mhnq — Alexander b. (3x.: ^x\D 175 (9ieu-9)iei\) l\ 435e (jtbeilimg ber Sierra Madre), 6a (im !i!äiigeutl)al), 8m, 470e [SSulfan babeij, 594e-5a: ^Breite IV435m, 594e; §cF)e IV 455m, 5a, 595a II koh Alburz [ügL ^/6or(^jJ lV582am; Albyruni (arafc. 9}Jat^em.) U260a, 455me; 111195m (kanun); Stkdbe IV538all; Ant. de Alcedo W 564am (Xurullo) , a (diccion. de Amer.), am (3uianimcuf)aug tocii (SrbK lu 35ulf.) I 2lld;t?mie 11252m; ald;t}miftifc^ 11256ell, 7m; 11384e, 5e, 4506 ; ni424a (§aiib|d;vi[ten) :| ©arten be§ Aleinous 1134e, 105a; Alcifthenes (5(vd;ünt) ni579n, 580all, m; Alemäon 1128e, 11137a; Alcor (f(. (Stein im gr. ^ären) \\\65e-66a, 290m (iBevbinbnng mit l), wi, m (Sirabev); 5llccran l Äoran, Alcuiii 11281a; Alcyoiie ((gtevn, = /^ Tauri 111283m) 11165a, 283m, 7e-8a (^avallaje n, (Sntfevniuui) ; Felipe Aldas f. A. V. Humboldt Aldebaran ((gtcvn = « im (Stier Hl 205m, 245e) I143e, 111112a: eigne ^elvegung (Ovt^öevanb.) 11136m, 265e, 284e; 2)iird;me[ier 111203e, (Sntferming 111273m; 1*« @v. llllSSm, 245e, 273m; ftniglic^cr (gtern U1173e;£id;ttiärfelI1132e,gl. Um!et;r] II187e, 197t:-8a | ^\\q naä) ^orber-3nbien [ögl. «B.5lfien, 3ng, ^eergng] U53e-54a (folgen), 141m, 185e-6a, 191e, 7e-8yn\\ Indus 11203m, Ijjus II 185e | i'anber (u. ©egcnben): ißeridte 11187a (über bie nenen); bnr(^3ogene 11188a, 191e, 425a, 9a; gefehn 11323m, fennen gelernt IV159m, 608a ;| mm I471e, 11226m; Mrer [f. übr. Ariftoteles] II184e, 5a, 193m; -lieb II lUa | ber 2)?acebcnier 11186a, 191a, 203m, 396e; IV608a,m; ber grctje 9Jt\ 11200m, IV371m :| nac^ A. f. 3eit/ neuer ©toff f. Snreiternng, eröffnet ben £[ten II181e, Paropamifus II 53e , Peiitapotamia [oq\. 3nbien] II185e; ^43erfer, 'iperficn II185eli; Dieic^ [f. bef. bactrifc^ev^] II(197e) (200m STuflofung), 20Je'^ @d>uieic^fer 11193m, ©arten ber Semiramis II98e-99a, (2d;onnng ber ©itten II183e-4a, Sogdiana II185e, (2taatöeinrid;tnngcn 11184m; grünbet @täbte ni83e-4a, 7e; (gt^rieu II185e; Xch [ügt. Vergiftung] 11202a, 429ail; Tyrus II185e, Umgebung [= Sßegleiter wiw.] in92e-5m; Um- !ebr, n^o er umfebrte 11187e, 197e-8a:, Unternel)men 11186a; SSerfabren, 2}?ajimen [bgl. 3tDec!J II 183e-4a, 6a, 200m ; Vergiftung burc^ ta§ Styx- SBaffer lV503m, Verfditvlirnng gegen ibnII193m; ijor A. 11403m, Vorber- Snbien f. 3nbicn, Vcrber-51fien II (174a) 185e; SBeg [togl. 3ug] 11188m, e, 197e-8a, 323m, 425am; \va§ er n)irft, einrichtet nnb ftiftet ineri. ba] II226e, IlI221e; Sterne II331am; III146e, 9e, 174me: ftreitfü^tig 11247m, fiibü^ tcn 11331m, «^erfebr 111471m, triefe ißölfer 111471m, 2«eUBanbel f. §aiibel, 2Bid;tig!eit U201me, 511 II4ö2a || — 53. Alexandria am Sajartec 11186a 2(Iei-anbriner: pl. II 262e, 281a ((gd^iilc) ; sing. II348f, Ill597e 3(le3:anbrinii^ [»gl. Alexandria]: Slftronomeii 11209m, 210m | ^iblictlief [ijgl. Alexandria]: bon ben Strabeni üer6vaniit ll251me, 445m; ^Biblictbefar 11208m, -re 11208a J ©elebrte 11331a : ©elduiamfeit II20e, 206m, 7me [(Jbarafterifirung] :| Snftitute [ügl. A-ria] II396e, math^^ matifer 1 475m ; 2)^ it f e um U206e-7a, m, 210e, 261e, 352e, 4^4e-5m; IIl436e(Srvic^tiing); [^erf.] 11140m; ©c^iiIe 11153m, 205e-6 (dbarafter ■u|lD.), 211a, 7a (Untergang), 250m, 260m, 2m (281a), 431a, 4e; (geelente 11433m, iBerfteüung 111424m | Beit I12e, 426e; Zeitalter II 207me ((yf)a- rafteriftit), 227e ||— Akxandrowfk (auf ©ag^alin) IV 583a *Alfaves 111195m j Allbns [ögl. Alphons]: A. »Jen SaftUien 11261a; A. IX (Alonfo): ]e3^es de las partidas 11468m, IV52am ;| Alford (nlf.); ^/grme?? 1232m, AlgoalUSöSa (33ai) Algol (etern im ^erfeue III598e [= ß Persei (*) II513e; 11159a, 235a, 243m]', am tc^f ber äJ^ebufa III172e, 235a) III [243m-7»n] 260am: @r5Bein236a*, 3*" ®r. UllSQe | @efc^tt)inbigfeit feinee- i\ä)U 11368a; III 90e, 125m: 2id)tti>ed)[eai368a, III258€-9a :| ?|3ericbe III25Sdi: erforfcbte III 251me, 260am; 2(Hegangepun!t ber (£tern[d^n«^):en III598e, 9m; ter* anberl. @tern [bgt. ^ericbe] II513e; III 59a, 90e, 125m, 172ell-3a, 234a*, 5e, 6a*, 8all* e [245e-7wJ, 260aw; irei^ III172ell, 235a *algorismus 11199, algummim (bebr. (ganbelbclg) II167e, alhajoc (arab. Capeila) 111205m, Alhaffan (vtrab. ©eogra^^) 11254a | Alhazen (5lrab.): 0|>tif 11249a (464e), (Strahlenbrechung 11258m ;| 5l!t)ibabe III 60e, 106a, 8a II Älian 1408m: hist. anim. 11229m; de nat. anim. 11412m, 31. V. ^^umbolbt, Sicimci. V. 12 178 Älian — Alpen % 434m :| Anftoteles 11192e, Ätna I236e, (5fe(II424e; variae historiac I449e, 11106m; Än)[taü 111200a, [^>erf.J 11229m: Tempe UUam, 106m II Aliaska = Alaska, Alioth (= e ursae maj.) 111255a jl« Sllfüli \. 3}?etafie | Sllfalicu [f. 9}?et.] 135a, 247m, 9a; lV218m, 249e: [alö 33eftanb=^ tbeil] lV475e, 6a, 485a :| alfalifc^ [f. (Srbeii, mt] lV249e || Omar Alkhay- yami Il[641c-2a (2II,qeh-n) | 5i!fcf)cl [f. Jbermemctev] 11192a (^creitinic?), 450m (S^eftillaticii); Ili 110a; alfcklifc^ 11257a :| Alkoresmi(2rvat\) 11453m *an- bie compos. f. 1) f)iemac^ a\\ ber aI|^F)al>. cvmittehib | ba^ m 180a, 11424a; atlce V2ia (m aUcm), m: f. aüMeteiib, -um* faffcub II eav. Allan IV377a (afr. 9>iilfan) j aül^elel^eiib 11138a, 111378a (aUe§ bei. 1338e); SlUbelcbtfieit [f. Oceau] 1 [369-373 (auf ber (Srbc, ber 9ktur); 57ie-5; 3e] 456^ (m) :| Mee f. ißaum; Alleghanys IV 321a (9{id;. tuua), 599m (Sbcnc babei); aUcgerifd; II 8e, 58a, m, 63a (^e^ielnmgeu), 123e I Allen IV 100m (ma.an, 33ccb.), @eid;(ed;t v. Allen (tgl, awä) Waifselro.ie) U497a :| S3i:d;t ^lUev ^eiligen (in 33raf.) 1185m | 2Iügegcn* wart 1, ©Ott; a-lvärtig 1170a, 224e, 249a; I147e, 149e (Kelter) || a\U gemein (= unitHTieü) [f. biele 2lrt.] 111588m J ba^ Siügemcine [f. @r* jd;emungcuj 121m: gegen ba§ 53efonbre: im ^-ren 17a, 11114a; trni ^. trennen 130m, jum 5.\ lV4e-5a, iperabfteigen tom 2(. 311m 33. III 57iam; gegen ba^ (Siu/ielne (u. umgefeljrt) 129a (trennen), JI68a J ba^ Mgemeinfte 190m, l[169a J 2tllgemeinl;eit [f. 2lnfid;ten] I147e, 51a, 267a, 399e; I1121e; pl. -en(CC)) V72a: in ifjrer 2(, auf faffen 1380a, größte IV235e, iDhngel IVl 34e, räumliche 1 265m, Streben nad; 1 3o 1 1 Slü^eit V21n, Petrus Alliacas üb. de Alliaco f. d'Ailly, 2(ümad;t f. @ett; aümälig (-mai)Ii^)X 11137m, 8m, 9a, e, 145m, 151a; IU5S7a; aÜLtt;i)li|c() 1283a, 2lüctrLticn \7e \ aU- febenb 11500m, -täglid; 1116m, -nmfaffenb 1123m (aüe§ umf. 111499a) :| Mni}ialf(^id)ten 1219a, 466m; IV531e | aüöerbreitet 1152m, 163a, 223m, 7m, 9e; 1175a; IV49e, 232m, 249m; V12m; -tetft IV234e; Muerbrei^ tnng 1219a, n74n, V74a *2llmageft f. Abul-Wefa, Ptolemäus. Riccioli; Almagrurin (arab. Slbentenrer) 11254m; Almaguer (bei ^o^aljan) IV 554a (33ergtncten babei), 566e (babei); Al-Manfur (-Ibr 11262m) 11251e, 262m; paramo deJ Almorzadero (9ien-@ran.) lV556e-7a, alnus f. Jorullo, Silee 1 155e-6a, Alonlb =■ Alfons ÄLPEX {= fc^iüeiser 2(.; -fette, -gebirge) [f. S3irfe, (gd^neej; auc^ ap- pellat. unb tcn anbern ©ebirgen gebraucht (11256a; f. ©lieber); sing, bie mp (^) 1275m II 3iif. (comp. 2(t^cn-): fübl. Slbl^ang 1423a, beibe 2lfc> bange 11163m; Stlter 1320m, IV632e: Stnsiebnng 1423a, -bäd;e I243all, 33aromcter 1396m, 53crgtt^er!e IV (238m) 499m, [S^arafter, (gigemd^aftenj IV 596a, ccttifc^eIV26a, bieffeitö ber 51. 1152m, Sigenfc^. f. S^ar.; (SinjluB, (5iminrfnngIV75e, 182n; Svbbeben 1217m, 8m; -flor 1375a, -forfc^er Alpen g — eilten 6 179 11172a, fran3cfifc^e 1V(274e) 517e | -gel6ivge: in anbern Säubern IV502e, 597a; im 2)?cnb llloOöa; ©ebivgcarten r273m, 6a J -gegenb II 25m; -en lV495m, V33e :| ge^^oten 1423a, @ecgr. IV 499m, -geftraiic^ I35öm; ©i^fet [t>gl. Sc^neeg.] I372e (H^e), 11421m; grajifc^e IV 26a, ©ranit lV274e, mittl. ^cl;e I423e, -l)ütte I461e, jenfcitg ber 11358a, ^al!-2l. IIlo5m, fänitr;uev IV 240a; -fette [= 2II^>en] 1218m, 276o, a9m, 357m, 423a', 11234a; IV 23m Oreftl.), 95a, 274e (franaO, 431a, 596a {XhW)', iJuft I360me, -Inft 1322a; niagn. ^ntenf, IV94e, 95a; aitaffe I319me (auf (gurc^a geftreut), [maueravtig] IV 431a; -meer 1310a, iüccerali^eu IV26a | (@cHrge) im 9}icub III (505a) 6mll; 3}?cub-2I, 111506m :I bie Li"tHd;eu ni72m, IV238m; ^säffe IV594e | ^flaujen I572e; -^flauseu II 89m, lA'557m; -Vflauje IV573e J Oueüeu IV 235m: Slbua^me ber 2:em^er. i\239e-240a, 498l' :\ i»eife(u) [a. Übergang] III(72mll) 115e, ÜJelief lV240m, mum- l{24e-25m (feine DJaturfc^ilb.) ; -rcfc I13e, 43m; retten fid) ir24e, fatooper IV274e, ^d)ilberung I124e-25m; f. (gc^nee, -gi;?fel II 84a; fc^ireiger 2(. I372e, III (72m); lV94e, 240a, 274e, 319e, 594e | -fee IVl62m, 454e, 501m, 543e, 4e, 607m, 611m; -feen IV554a :| -firäucbe [= -geftvauc^] I356e; 2:emVeratur: be§ S3cben§ l\240am, ber 2uft lV24Öall; -t^al 1461m, 11432m, III482e; Sbeil IV(596a), [öerfc^icbue 2:f)eile, 3"9^] I^' 240a; 2:f)ierleben V (33e) ; Übergang, überfteigen, ÜJeifen über [f. and) bie^] II 25a, 36m (169a); iinnuterbrcdben IV596a, 3>elum 1423a, fd;cuBIic^e Sege II25a, S.'öerf 1356a, n:eft(id;e IV (23m), -iriefen 11843, -sugIV240a *a()>^abet 11161, 409a, 418a, 456e: iawt-^, II161am, @i^lben-2t. 11161m; pl. -e Ul61m, III162e: @t}lbeu-2l. II161e | al>babetiid; [f. eä)x\\i\ 111105a || Alphard ((gtern in ber 2i?affer[cf)(auge) III254me, Alphazari (^3üab.) 11453m | Alphons (im SDZcnb): dentralberg IV615e, Saüebeue 111545m; ^ü^l^Dufiniic^e tafeln 11296a, 447m; mi78a, 215e, 314all, a (gebrucft) :| Prosper Alpinus II426e, alsophila {%an\) I43a alt {^\\ = antif) [f. cft ba§ sec, ; f. ^aum, Califorrden, S^icfitfunft, gebilbet, inbifc^, italifc^, Sitteratur, SSclfer, Seit, 3fit; n. a.j III471rn, (in comp.) IV39rm | älter f. ©efdjfecbt; ältefter IV206a, ber ^Ültefte III481e II 33. bie 2llten (i: Stltert^nm) [f. Sanbid;aft, iJRalerei, Seitbau] 1140a, 159e, 233m, 273c; II130me, la, 411e, 422e; 11143a, 54e-55a, 164m, 173m, 306m, 422m; IV 534m, 563e: 5trt 111125m, ißaufunfi II 110m; bei beu Sl, 1396m, 455a; 11104m, 8e, 110m, 127a; 11146a, 55m, 480e; Scmeten 1391m, beu 2t. entlegnen 11288m; ivae fie Fiatten III 6 le, 72a; Sbeen 111549a | xi^a% fie fanntcu, fcnnen 1444m, 11410a; 111107a, 200a, 309m (425m); V88m; n.>a6 fie nic^t feuueu [tgl. 2(Iter- tbum] IV (49m) :| .^unft 11105a, fünfte 11104m; geben 11105a; iO^eiunngen 11350a; III201me, 543e; IVl61a; 9[)Mecrfteiue I402e, 9ti4)tung II79e; (gdväften \\{288e) 350in, IIIö85me (tevlcrne); Silber I395e, »va§ bei beu 21. 180 ^Iteu U — Altai unijoüfommeu mv . . . ni252a, 2}orfteIIimgen II 349m (478e) 1| (I. ^Uer [[. S3a:im, Srbe, i^crmaticiien , ©eBirgearten , geognoftifc^, Qxkä). «Stämme, Organismen, fangen, -veid^, SBölfer, iö>elt, SBefen] 1287m, V13e: -^gfolge 1286m, 464e; [l)ol)t€^ 21. öon %^txl] II229e, 6000 3al;re 11171a; relatiüeg I284e, 5e; II157e, 213m; IV 620a; V75a, 76m, 94a; -^mx- ^attniffe IV281m, 492a; -^eguftänbe 1298m | nicBt altern 11291a || S). 5ntertf)um (^ibie STlten, alte S>i3I!er, alte äßelt) [f. griec^tfc^, l;etlenif(^, rcmifc^; Sanbfd^afimalerei, malm'x] I71m; Illlm, 41e, 131a, 222a, 265e, 403ra, 413e; IU16e, 42m, 471m, 480e, Im; IV 14a, 270a; pl. Stlter- t^iimer O III26ni: (comp. 2tltertr)umS-) am bem %. II 20a, 24e-25a; 111259a; bem 21. befannt I (324m), 111425m; S3eftvelnmgen I68e, baf> d)rift- li^e 111438a | ba§ ckffifcJ^e I @. XIVme, 51m, 64m, e; II51m, 69a, 76e, 79e, 195e; III 8a: ä)kinungen II315e, 478m; Stic^timg 1125me, 5>er!e^v bamit 11500a, «fißerfe 112886 :| (SinfliiB, eiminrhing (auf bie f)>ätere 3eit) II419e-420a | -forf^er sg. 11405e, IV516m; pl. 11273m (norbifc^e) :| bac< früfjefte V59e; bac ganje I62a; lll56e, 209e, 230a, 394m; 11113m; grane? II146e | gviec^. unb ri3m. 1462a, II28e; mi98a, 601m; l\49am\ ni^t Müfe gr. ii. rem. II 7a J f)cl)e.% im HK" II104e, 111481a; IV 297a, 388a; {)i5f)ereS 11171a, 111421m J im % 1217m, 324m (befannt); II24e, 182a (verbreitet), 194a, 245a, 435a, 501e; III424e, 474m, 480m, 570a, 585e, 618e; IV 503a, 535m; V59am, e, 64a; in bem 21. II 16a, 53e, 249e :| \va^ e§ ni^t fannte [togl. bie 2IIten] II71e, 195e; III174am, IV(49m); Kenner IV508e, V60e | Äimbe 11404a; -hmbe I36e, 286a (be^^ Sebem^); II399e: ©efellici^aft für norbifc^e 11272a :| Äun[tJt)er!e 1462a; 2)?ciniingeu II315e, 478m | D^atiiranfid^teu III[ii-16m]; -gefii^I Ilö-Za (fc^trä^er), III 8a :| JHeligieneu II424e, 9ti(f)tiing II 25me, ©c^riftfteller (pl.) II288am, (Staaten 11407a, i?erbvcitet IIl82a, ^txid)X bamit 11500a | äöerf 1123a; äßerfe II 74m, 288e :| -n)iffenid;aft 11410e („Beititng")/ 503a {„mnimn")] 3eiigni^ IV159e, fi^ jurlidterietjen lU375me \\ altertf)ümnd^ 11143m, ba4< 2((tertlnimlid;e II153e Altai [= -©ebirge; f. bef. oft!.] I33e, 462a; IVllOa, 38]e: ucrbl. m^^ fati 11176a, 2(b^ang I261e; 2mev IV 507a, [in alter 3eit] 11176a; (grbbeben 1211a, lV224m; (grftrediing IV70e, gliiffe V83e | -©ebirge 1211a, 255a; ©ebirggarten [i?gl. gecgn.] \84m-85a, @ebirg«fette bagegen IV 454m :| [geogn.] (i)gl. @ebirg«arten) Y82a, e | ©ranit (bef. im öftl.) 1273a; \70e [81m-84m, 21. 977n-98m (im cftL)] , 84e: in W^- 33än!en \[82e-84a, 21. 97m-98m] 82e-83all; -S3ebe(fimg mit Srn^tiö-Sfiarafter [= ber gr. ©teile] Y(81me); -mauern (im i^ftl.) \ 81e-82a, 84am, 97m-98m; auf 2:l;en)c^iefer gelagert \82e\\-3a\\,me :| Hebung lV507a, -Kurtfchum IV 455m, magn. 2Ibtt). IV206e, ber öftlid^e \[81m-85a, 2f. 97m-98m] 84ell, ^arattelfette IV 454m, ber ruffifd^e IV 224m , ©teinfc^leiferei V54e-55a, Sbeil V70e; 2:boni(f)iefer V82e, 83me, e, 84me\\; tiirfifd) 1143i' mtan — mna 181 mtau 1197m (l^ol^er) —|i Elitär 21. (geli\): pl. Slltävc U187e (ber dlM' febr), V81e || ^. ©tenibilb (ara) III174e (füblic^ee), 8m: ä)Wc^ftraBe 111183m, 4e, 5e, 6e-7a, 348a | (gteru babei m334a; @tenie beff.: a Arae 111 Ulm, /i mi40e :|| (5. cerro del Altar (33iilfaii in Ciiitc) l\[2S4] 315am, 548m] Y30am] au6) gen. A. de los Collanes [ügL CoUanes] lV314e, 463m, 54Sm; V28m, 30m; and^ gen. Capac-arcu IV 284a, 314e, 5a, D^Sm-, V29a, 30mll; über biefen 9kmen IV2,m, 302a,r, 5m, 6m, 312e, 7e, 327ra, 339a, 476e, 490m, la, 2e; 111368a, 475n>, 482m; IV55e, 86e, 305e, 6e, 317m, 9m, 320e, 2a, 3a, 426m, 478a, 557e, 642a; V17m, 26m, 38e; (ber fiiblicöe IV136e); ar.d; bie ))Unc 2Bcrt I61m, 188e, 305a; 11299m, 316m, 324m, 463o, 488a, 491e, 3all; IV3l9a, 480m, 640a; ber neue Selttfieil I282e; II223n, 340a, 496a || 51^. Stmerifanev (pl.) (o^) 11274e | d. amerifoni)t^ (t^g!. American) Il93m, 439e; 11270a, 3m, 444a, 458a, 481a; 111476a, m; IV325ci, 395e, 451e, 553a, 623a j| ^lpl)nbct ticr 3iifo^c (ai:c^ ju ameri* fanifd;*) [f (Ientral-2(mer. , 92orbamer. r. baö nürbl. Slnier. , (Süb=» amer. r.nb Sntbecfnug fmb befcnbre cgr.] | ju Stficn: Sthilic^teit ber Helfer, ihrer SBerfe uni\ \\461me, gegenüber V40e, 2 §albinieln IV 429m; 5{mer. = Cft* 5llien, alf> cftl. 2:^eil bon ^f. gebac^t [f. Columbas 2IJ I1277me (322{:m), 463a; IV55e; Stic^tung IV 429m, Buiammenbang IV 429m, swifc^en STm. n. W. IV425m :| 3iufid;lieBi:ng 11186a; ^ÜK^bebrnnig 11305m, 9m, 488e; sBafalt IV480m, «Beobachtungen 111598e*; bl'd^fter ^erg IV52ie-2a, §öbe ber ^erge IV322a; ^Sejc^affenbeit IlOm, 352e; II57 ((sc^ilberrng be^i tro* pifdben), 238o, 312e-3a, 5m; ^eöölfering 11339m (geringe) (460e euro^O^ Amerika ^B — 3Jte 183 Setroluier I1482e, ^Sifai 11 488e-9a, f. Gelten, f (Ieutval-5(mcnfa ift ein bef. Stücf luenuid), Slucuolc^ie Illi76m*, Giivailaticii ll461me (3)iittel* fünfte) I (Soleui)aticii 11337m; Scloiiieii [= ^nficbl.] 11214a, 267e (groBter Umfang), 275m, 339m :| Semet [[. Mexico] IIl(568e) || eciitiiiciit [= geft* lanb, = 2(mev.] 11269m, 27le, 5a, 7m (297e); IV425m; [cj II271e, 111540ra; IV 99m, 257m, 429m: ^ÜI)ulid;feitfU, Ütciemftinnmmgeu mit bem alten Scnt. (in Snitur, (Sitten, ©egcnfr. nftv.) 111476m | bac centinentate l\446me II dnrüe* ]. magn. 'äiM\ \ 3)nr*faht [bgl. ?(vt.] bei 5(m. 11305a, 9 (trn bev (Sübfee aue; a), 9m (ncvbcftl.): ncrbweftl. IV 443a, e (cntberft) :| ebenen I282e, 315m; (ginfüiB 11340a; (Singebcrne [= Urcinlv.] 11460m*, 489a; 111 475m; (Si§ 1407m, (gnbe 1472a (in (gC); engli'die 53etjclf., englii'c^ vebenbcs 11415e, 460e, 482e (e. (Bpvacöc); fßntbecfnng ift ein bef. @tüct I;ievnad^; (Svbbebin 1 V [495e-6 @efc^. n. SliifsHM., Svfd;einiingen u. Berfii5rnngen 1796-1812] 496m (oiele); (grforf^nng 11238a, 3l2e | {^x- obernng [= conquista] ll{337e-8a ©ranel babei) (8m), 384e-5a: fpanifc^e 111476a, e :| (gvjengniffe ll314-5a ((gamminng) | f. Europa ; (Snrc^äev [f. (Sntbecfnngj 11339a, 449a, 489a (öoi* bev SInfnnft ber (S.) :| (S^tebiticn* IV522m, 640m; frü(?e gal/rten naä) 21. [ögl. fcanbin.] 11164m, 18hn, 273e, 4e; geftlanb, fefieS 2anb [= kontinent] II 304a !l, 9m (unbm-d;brcd;en), 320a, 339e (494a, 6m); IV429e*, V26m; g-liiffe 1289m*, franko). (Sinn^cluier I1460e; f^veibeit (bef. bie ScSveifinngen feit 1700) [= Unabbäng.] 11267e, 340a, 496m; greiftaaten H(2I4a), f. galifch \ ©ebirge 11238a, lV479m (ünirani]d;e) ; '^^arten lV480m, 638m; -^Mänber 11315m :( ©eogravHe 11316m, gecgr. SBörterbud; IV 564a; ©eclcg lV580e*; @efd;id;te 11488a: alte [f. i:ov ber (Sntbccfung] lll475e-6a; gefebn II 457me (öorLeif); @e* fialt, -tnng [tgl. UmviB] I311e-2a (avnm [ie anbeve gcivefen n^ave); 11269a, 297a (304am), 6m, 9m (nnbnrd)bvcc^en), 325e, 476m (@üben) (8e-9a); IV429me; ©vanfamfeiten f. (ärcbevimg, ®n\^c I1496mi|, §albinfelIV392e*, fiibl. §älfte lV323e, ^anbel II339e-340n; .^c^ebenen 11255a, -länber 11 (88m); in 21. 111261e, im Snnern IV61me; 3nfel bei 2(. IV 99m, Snfeln l\588e (grc^er leerer dtainn in ber (2übfee); irifd)e^ f. irifd^e entbccfr.ng 2Im.'^, falte (gtrid;e I490e ] tarte(n) 11277a (in 9?cm), 479m (erfte), 490a; IV 548a: im Ptolemäus (friibefte) 11224e, 322am, 490e (t>cn 1522, mit bem 9^imen America); l\55e (ücn 1508: mit bem äJiagnetberg) J ^enntniB 11269a, 312e, 6m: aümäblicbe ober fortfd;reitente \l268m-9a, 303m-4m, 5am, 327m; frübe [= 2lbnbnng] 11 223a :| ^lima 1153e, lV(47e) I ^üfte (= Futteral) [f. ^j^orboft, -treft, Oft, Seft, tveftlic^J; Äiiften I1269n, 312e, 325m* (490a); lV588e* :| Sage II297e, IV 429m; Sittml [= .^itftc] IV429j (ibm nabe) ||- 2}?agnctpcl 1 203m ] magnctifd): Üinie (duiöe) ebne Stbtreic^nng [ber atlant. 2:beit f. atl. S. ol.uie 5Ibn?.] IVi5öm*, e-7m*; tquator \190e-la', gcau^ [= canab.] \\ 86m [87me:''], 88a*; etaticncnIV190L* || 2)Zecr 1305o; 2)?eere lll548a% IV 539a (beibe m. 184 Amerika 3)ie — Süö fic^tSar) I *ä)?eii]c^eurace [ögl. ^dtace] IU88e; -[d^Iag I490e (£t}peu), la; -ftamm II4:89e; 2)Zen]c^^eit Vl7me ((Sntmicflimgögang) :| 9}?etl;cbe 11195m=-; SDiittel-STm. [= Sentral-Si.] II84e (©utbecfuiißen), mittel-amerif. IV430m; im 9:)Zcubc abgei^iegelt 111540m, äJlonumente 111475m, Wl^t'i)m 111475m, lud; 2{. V52a || Öiame 173m; 11 [4en 1405m, 111622a || fSübamerifa, fübamerifanifd; ift ein Amerika ^üt^ — Central-Ämer^ika dl 185 bef. etiid I;ieniacf;; @üb]>it5e 1471a; 11327m, 476m; 111344e, 36Sam ((Siitbecfimg), 8a | baß füblid;e lV(136e); bev füblic^e S^eil lV306e, ber füblic^fte 2F)eiI IV70e || Semperatiiv 1342e; 111485m (Untertrieb eineß ^rciteugrabeö), m (-©Aftern); lV(47e) | X^äl [a. fübl.J 111475m; Sbeile I1457me, 492e-3a :| Siliere 1286a, 11488e-9a; tierra firme [f. aiid) mi. lt. Gntbedimg] 11492m, Xvkh iiad; "am. f. (Sntbecfun*] || 2:roVen(änbev 11277m, 8e, 332a; IV86e (jReife); Xrc^jeujone lV682a | baS tro:i.Mf(^e [[. aiid) *2ro^^enläubev, -ii^elt] 1221me; 1157 ((gc^ilberimg), 186e, 259a, 269m (Steile), 304a, 332m, 476e, 9e; lV61me (im Snneni), y51m \\ Umriß l\320m-la (Ü^ereiuftimmimg mit ben Ändes; 320e), -riffc 11 268m; Uuabl^äugigfeit [= grei^eit] 1188a, Ureimre^ner [tgl. (gingebonic] 11460m*, iBegctaticu U53e || 33clfer II(460m) 488e-9', Ill(475m); ißolf (O^) 111482m: 5l(ferbaiier [ügl. Biiftanb] 11338m, 489m; Übergang aitö lu md) Slfieu YY 397m, blauäugig 11460m, (giu (Stamm 11 48Se, (gutiindfung \17me, feine §auötl;iere 11489e; nid^t ^ixtm U 488e-9m , @^nir ijcn ^. 11499; Säger f. 3ufianb, Sägeri)i)lfer 11338m; früF)e tnerf)t[d;aft 11267e, gegen ÜJJild^ 11489a, aih^ bem ^Rorbeu gefcmmen lll(475e-6a), [©itten u, 2ebcncirei)eJ II 4S9 | SBanberung 11220m, 298a; III475e-6a: naci^ ©üben I11475e; ^ölfern)anberungen V17m ;| tueiß 11460m, 3uftanb aie Säger n. 2l(!erbauer U488e-9 :\\ SBuIfane [[. außerbem bie Steile; norbireftl. Hmer., SentraI-5Im., '^i^9 lY 429e-430a ] 'onU !auif(^ []. ©ebirge]: Srfd;eimmgen f. 3>ulfan-2tugbrüd^e, ©ebiete lY {268e) 9a, ©palten lY306e (2age nft».) || Söälbcr 1121m, 45m; Seg mä) 5(. ni63e-4a \\ iiuftlic^eö V40e, njeftl. X\)di lY 306e (öutf. ©palten) | SBeftfiifte [tgl. 9Z2BMfte]: (grforfc^iing II2ö«Se, ©eftalt 11306m, magn. IV 109a; Steife IV 72a, 109a; Semper. I342e, öj treftl. Äüften 11305m 1| 2Sicber-2Iuffinbung, -ben f. ßntbedung (S. allg.; SBi^rterbnc^ lV5ö4a t Central- Amerika (= SD^ittel-Stmer. ; = Guatemala rV326a, = Guatem. u. Nicaragua lY 531 e) IV290e, 306a [537e-8]: [fS^uIfane fiub ein bt[. ©tüd [jicrnad;] 5Iuid;u>cIIi;ng lY 307a, §cr;e ber 53evge IV 538m, breite juner;menb IV 308m, (Singebcrne IV309me, (grbbeben IV 539m, dx^ niebrigung (unb (Stürme alö golge) lY 308m-9a; ©ebirg^^artcu 1V538(\ -tetten IV542e-3a (9?ic^tung); geogn. IV538m,e; in (5. IV534e, 3flbmufi IV555m ; harten IV538a, m, 545a, 6a ; Äüfte f. Oft, Seft ; beibe 3«eere nd)tbar IV307e; Oftfüfte: 9iic^tung lY 307am, 542e f 9ieife lY 310me (geratbeu), 186 Central-Ämerika )R — 2Ö, ^ulfane 538me', 9^eifcn [f. ^ulfane: ^^evf.] IV543m :| (2d)neegrcri5e \5Qme; [ri'.rf)c lV310a, 545m (neucfte); \vaQ fie aiietrevfen, -fielen IV309e, 310a; iicd; t^iel ja kftimnien [ügT. dlat^] l\310-lm, dbaraftev \\3nm, (Sntrennmg [. SIbftanb | ncc^ entjütibete [= t^nitice] lV3i7e, 538e, 544e-5a; sg. IV540a,la,e: [5riif5äl;hing] lY[545am]- ßabl lV309e, 322p, 352e, 386m :| (grfircdimg IV30Ö, ©ebirgi^arten IV310me, oebväitrt f. äujammcng. , ©efd;. f. Sluehnic^e, ©eftalten IVSiim | ©rii^^e [= ^^eik, mer;rere, nüg.] IV 3iöm, 7a,e, 322e, 546e II, 7a; -@riim IV352e:I §äu^ fmig |. 5ii|vimniengebrängt 1 1 § c l; c IV 307e-8m, 326am, 538m : ^ubeftini- mungcii IV 545a (Oucüeii) | r;c[)e IV542e || Äettc IV539e ; 2agc lV206-7m, 310ara; ^änge^ IV30öm,386e, 547a | gai^a lV3i0a; Saöaftrl'me IV209e- 310a (ä)Zangel), e, 352e-3a (?. gebeiibe 93iilt.) :| öulfanteere Strede IV206m; iüinic(ii) [% ^ei^^e, 9iic^tung] IVSOöm, e-7m'^ jjon ben SSiiIf. Mexico a^ IV 317a (Slbftanb), 54öe ((Sntfermiug) ; melirere 9Jamen \\538a, CSntfeniimg tcn bcn 9>. Dieii-@ranaba'ö IV 547a | ni3rblic!^e V27a; ncrblid;fter* IV3iim, 386m, 546e, 7a :| [^^Jerfcnen] (a. ed;rifteii) IV 535m, 9m, 540e, Ime, e, 3m, 4e, 5a, 595e; ^atl; [togl. kftimmen] IV3iO-2»7i (fie 511 bereifen) 1| 9ieil)C bev ^\ 1 V 305e, 6e-7a, e, 8a,3iim; 9f. ton 9?. [eine einseinc] IV541am, ell-2a, e-3a \ 35nlfan-9?eir;e IV 326m, 548a; V27a: -Üfeibcn IV554o; 9?eil}cn-9>ulfane (in ben Bufätjen bnrc^ ^ bejeic^net) IV(305e) [306-311ra, 5t. 537m-545], 306a, 9m, 310am, 5m, 7e {537e-8a), 547e | ^Reibung IV542e||9Jeife IV320-im(j}{at^ba3n,nctI)n?enbig); 9?i^tnng(cn)° [= Sinic, % 9teibej IVSOöm, e-7m, 5o9e-540a, la, 2e-3a, 599a; i, 386m (541me), e, 542e; ^niammcn^cina, mit ben 9>. ber Stnbeefette IV 554a II- but!anifd;eef ©ebiet lY 268e ßutbetfuiuj Amerika's hi^ Z^ 187 t Gntbctfung Amerika's 2(. allgemein (iiub Jjcn Reiben (Snt= Dedungen) [a. friil)e ga^vten] II 275a II, 202me (füblid)); Sntberfungcn in 5(nienta n84e | Slmerifa bor ber (SntbedEiing II267e (tnec^tfcfiaft), III475e-6a; tor ber 2In!iinft ber (Snvc^äer 11489a || 53. irifd^e (Snt* bcdiuig (lt. Mieblimg) (öcr 1000) II [272m-4, % 460-1] 273m, 461 \ S. galif^e dntb. II 274e, celti[rf)e II 274e || S). ßntbediing (ii. 5(nficbhtng) be§ ncrbl. 2(merifa'^, ßntb. Slmer.'^ auf bem nlhbl. Sege, buvd; bie gf^ormanncr [tjgl Winland, fcanbin. Stnier.] 11164m, 181m [269-271m, 51. 457-9], 270a, 2me, 3a, 304m, 338am, 457me (ijcrber gefehi): geringe Sirfi:ng, Mtanb be^ ^^c\U n275am, 6-7a,n\ ||— (S. ^ntbed nng brac^ Columbus (inib fclgenbe; niand;nial ten ber norniännifd;cn mit) [= \)p. grc^e *(5ntDcdiingcn] : 21 neb rüde: ©ntbednng Slmerifa'^, bcn 2(mer. il286e, 9e, 313m, 8e, 323e, 337m, 9a; (Sntb. bnrd; Columbus II53e, 396e, 461m, 47 6e; Sntb. be^ tropifd^cn, ter Slrc^^enlänber Slmer.'e (n. ä.) II186e, 277m, 8e, 297a, 304a, 476e; (Sntb. auf bem fiibn^eftl. SBege 11164m; äöicber-2luffint>ung 11269m, 277m, 305a ; Söieber-2luffinben bur^ Columbus 11275a; pl. Sntbcdnngcn (*) V61e [f. nce^ : be§ geftlanbe?, tierrn firme, Z\)n\e; anbre (Sntbeder] | (Stellen : II 54a, 141m, 164m, 181m {266a),m, 9a [277m-340, 21. 457m-496m; bc). 277m-9m, 297m-340 n. 21. 47a-496m], 297a , 302me, 3m-4m, 327a, 332a, 341m, 396e, 7a, 475me, 6e, 494, 6am || 3iif.: aünuiMide l\268m-9a', anbre (Sntbeder aU^ Colum- bus [ögl. *Verpucci, ^Xhdk] II278e, 301e (Piiizon nui^t fid) bie ßntb. an), 4all, e-5a,m, 320a; 2Ivt n. ^erKütniffe II [277e-9a]: i>erbcÜfcmmni:ng ber nantiid)en 2(ftrcnomie [ögL ®tern!unbe] [\[333m-6]6me; Sinfh fj f. gctgen, 9}iittel; Srbhinbe erh?eitert f. 3fit ^f'^ *(Sntbcdungen, erfie Snt* bedungen y61e; Srlüeiternng II53e (iöeltraum), 275a, 7m, 9a, 298(', 303am, 310m-la [312m-327a], 315am, 6a, 8e, 324a, me, 7a, 333ni, 6e-7a, m, 9a, 397a; (Sypebiticncn II (490a i^on >Sen7/a anegel'enb) | (Sntb. be« fcftcn ?anbce! [= tierra firme] l\304am, 475] bee geftlanbee^ 11404a ;| großartige ^y c 1 g cn, (Sinflnß ll53e-55m, 2nm, 310m-la, 6a, 8e, 336e-Sa, 9-340a,397a', ill75e | @e[^id;te II SOO-ia, 531e; ^.^gefc^. IV584e; ge|d?id;tlicfce 5yerglc;d;r;ng \{338-9a:\ ©ranfandeitcn babei U337e-8a, @rcf3e f. 3Bi(^tigfcit; ^ahx 11339a, 492mll; III 75e; 2D?itteI, ircbur^ [ie geflnbert ift, \ra^ ©influß barauf gebatt iKit II28öc-7m (Allircus imago mundi) (343e gteidjjcitigec) | neue Diatnr, 9^ntur|d;ilberung, 92aturnn[fenid;aften II 5^e-55m (54a), 310m-la [312m-333m], 318e, 322a, 3e-4all, me, 5a; 2lufmerf]. auf 9latureric^eini:ngcn II 454m€ :| f^iiüe tcn neuem 3)?aterial \ll86e, 238a, 267me', ^^evfcnen ((Sntbeder) [f. Vefpucci] 11276e-7a (Streit), Sdjilberung f. ^i\t', S^riften bariiber II478am, 493a, 531e; Spanien 11300a, für @p. IV640a; evn)citerung ber Sternfunbe [tgl. 2Iftrcn.] 1I[527 -333m, 2r. 485-7m]337m; 111(151); Streit über bie (Sntb. IF276e-7a; Sntb. ein3cTner jlbeile, an einjcinen Stellen [bgt. anbre Gntbeder, *Süb)ef] 188 Gntberfuug Amerika' s Xi) — Nordamerika Q U268me, 9m-270a, 1, 302m, 4am, ömll, 312e, 320a, 7m, 332a, 475me, 9a, 490m, 2e-3a; (gntb. bev tierra firme 11492m, 3m; begeiftevter Srieb na^ 2(111. U54e-55m \ i^ov bev ßntb. 2Im.'^ II289e, 323e, 484e, V65m; SB er Bereitung bev (Siitb . S5ovaii«gef;enbee , 3ßit öov^ev [a. fvüf;e gabrteii] n266a, 9m-270m [278e-297m], 280a, 297am, 307am :| SBeiffagiuig II436e I 3öid:;tigfeit, ©vö^e 11300a, 336e, 7m, 9-340a: fd)cn bamaki evfaimt n[298e-300a, % 473-4a] ] @c^irbevung bev 3cit n55m, 266m-7, 299m-300a, 5i0-ia, 324a; S^avaftevifiviing beöBeitaltevS II 287m, 310-la, 336e-8a t bev ^Dvhtn Amerika's []. 33ü(fev] IV73e (f)o^ev), ^JJovbridbt 1 203m J ha§ niJrMit^e Sfmevifa (= hp. dloxbam,; f. fcaiibmaö.) 11269a (Sbeile); ba« iiövblid^fte (§V^ = ovctifd^ee) I(507m), II(458e); IV 47e ((gi^beben, Äüfte, Älima) :| Dicvboft-Äiifte [ijgl. [canbiual\J II [270me] e (Seni^ev.), 2e-3a \ 9i ovblve[t-2lm. 111563a , IV446e; -Mfte 1250a, 546 (Sem^^ev.) (SSefttiifte 9fiovbaiii.'e IV292e); IV 68m (niagii.), 189m [Ovt ba], 599a (9^ei[en) || baö norÖtteftlit^C 5Iinevifa IV454a ||; 3>iiUaiie beö novb* iveftl. 2(inevifa\s (ncvbl, l>cm ^avaÜel bee rio Gi7a IV 429a, 446e) [babei aii(^ 55evein. (Staaten: tgl ; f. Rocky Mount., 9^ovbaiii., kibe(Janf.] IV [429 -443 {aw^tx 431-6), 21. 592e-9a] 429e-450(m), la [437-443, 21. 597m-9a], 454a, 59Sm-9a : alte lY 442am, [2tufsär;rung] IV[440ß-5, 21. 598m-9a (üonOregcu iiad; 9i)], 2Iii^beI)niing IV45ia, 6e!anntgeh30vben lY 429e-430m, eiitjihibete f. tljätige, ©egenben IV 457a, [©efc^ic^te] lY 429e-430m, ®vnppi lV429e, Ijöc^fte IV(439e); (Siitfeviniiig öoii bev Äiifte IV44jfe, 2m (bc* bentciibe); Siicfc \Y429e-430a (aufgefüllt), [^evfouen] IV 441m, -Dtei^e IV441m, fcgeiiamite IV 445 | tbätige (-ev*) IV429e, 44ie-2all*, »ne*,e, 6e (t;ift. : Ba[)I); eut3Üiibete(v) IV439e, 441me* :\ ßabi IV446e, 3ufammeit^ r;aiig lY[429e-430] :|| öuUauifd; IV440e (@ebivg6fette), 598m (©efteiii); iinüiilfanif^ev i)?auiii, 2(veal IV[546m-§aj ||— iiovbtreftlic^ftpg 2lmer. IV47e(2:beiI) t Nordamerika (= iiövbi. 2(mev. , ögl. ^eveiiiigte @taateii) 1390a, 11304a, IV91e | 33. 9Uvbamevif anev (f. öftev 2Imevifauev) O II 73a (9^atiivfd;ilbevnug) J (5. n o v b a m e vi f a n i [ d^ (f. öftev aiiierifanifd^) (*) [f. 3n* biaiiev] 1225e, 111269a, IV 597a ||; 2In[d^n.>erfinig (üom novbl. Mexico [f. bieB] big 47° 8r.) IV 455m, 596am : 3unel;menbe S3veite lY 435am, dnU ftef)img \Y435m', bavauf ev^ebeii fid; bie ©ebivg^fetten IV 596m, baöcii fiub bie maiievavtigen @ebirg§fetten öevfc^iebeii \Y435am :| 2{ftvoiicni ni364a*, SBecbac^timgen III598me*, f)cd^ftev S3evg Y50e-51a, söveungag-Oiieüeii lY257me] dornet III 568e, -en IV 207a; Soutment 111596a*; (Si^bcben, -]d;ic^t IV47e; englif^e 2tnfiebamgen I341e-2a, biele (SvbftcBe IV 496m, dl. iiub Europa [®egenfat§ bev 2^enipev. f. *Europa] 1351m, ^liiffe IV 496m; ©ebivge I319e (25clmn), -^^letteii IV 471m; ®ecgv. IV(595e-6a), f. *3ii* biaiiev; ba^? ^niieve 11132a, im ^nneveii lY 137am (Sinie cl}ne 2tbii\); Nordamerika Q — Südamerika €i 189 ifübvnaniii'c^e Siiüeii IV179am; tlima IlllöOam (fältev aU (Siivo^^a), IV47e ||. Äiifte f. Oft, Seft | Äüftcnfetteu l\[439-440] 598m : einfach ober bov^elt IV459we, ijulf. IV [459-440] 598m \\ Sitt.eratuv II 73a* | magiic* tifc^: Sinie cl;ne Slbm. IV i57am, 204a; SBeränb. bev 2l6tt). IV 123m; Siiteiii. IV73e, Linien IV179am :| aD^eribiaugrab IV22e, mdmoloQit I484e I Oftf üfie, cftl. Äüfteii IV 204a : 2:em^eratiir II 45Sa (f^neüe 216- na^me), 483a J OJeife 1491a, 11132a, IV65a; frü^e Steifen U271me :\ ®teru)d;nii|}^>en 1399m II | Sem^evatiir 1353m, 365m; 11455a, \ll 388am, l\47e : ©egenfa^ f. oäöärme :| ZW in388a, Steile II457me | 33iilfaue [[. l)p. iiorbtüeftl. Slmcr.] IV306e, 326a*; üiilfaiiifd^ l Äiiftenfetten :| Sßärme : (i>egeu[al5 gegen (Suvopa f. Europa, Sßeftfüfte f. SImerifa t Südamerika {and) ber fiibl. 9ieue (Scntiueiit IV136e) (i3fter ifl Mexico {jinjugevec^iiet) [— fübl. 5lmev., fübamev. kontinent; ögl. 2tmev. : @iib] [f. Llanos] 1218a, 278m, 307e-8a (336e), 422m; II (302m) 4a; IV91e, 102a (323e) | 35. [übamerüanifd^ (*) 1234a, 265a, 360a || 3iif. [t 35ulf ane finb ein kf. ©tiid ^ieruad^] : 2levoIitF)eii 111613am, Andes f. Unni^; 2rn!cf;n>eaung lV[432-3a*] 595a, 6e; tquator [togt. Slmer.j 111589a, 93äiime I296e; Fjc^e S3erge IV5i9m, «Bergtrerfe f. @ru6eu; ^e)c^affcnl)cit I @. VHe, lle-12m; daiial IV 555a (jiü. Beiben Oceaneu); (IcutineutI430e*; IV 101m*, 451a | eerbineTenII98a,489m; lV230e, 330e, 471a, 547m*, 596me, 636a : [2änber] l\623e, Sänge IV547e, ^^ei* hing f. "^Cord., Xxaä)\)tt l\614m, ijerfiinfne tveftlic^fte S-re IV550e-im :| (Jultuv 1310a, III (59im nie^r ju tDÜnfc^cn); fiei^e ©benen 11174a, (gvbftc^e WlUam, %i[iAxi\d\\ |. SÖeftf iifie , gifc^e V52m || gliiiie WlOla \ grc|e ^(. IV[497-iil- !ane [üib ein bef. ®tü(! Ijievnac^ | Söälber U{21m, 45m), III (498m): am Orinoco iifjr., an ben großen ^^tüffeii 1371a, IV497e J SSeftfüfte 1509e-5i0m, 328e, 472am : (Sntbecfimg I475me; ^etr)e toeii ^ele^mfeln (eine i?erfimhic n^eftlic^fte ^cvbiüere) \\550e-lm', map, 53ecl6. IV102e-3a, niagiu Linien IV(lOle); [übt. S^eil IV67e tt ^Ulföne Südamerika' s (aiid^ Mexico's mit) [tgl. ^wdej? ii. Cor- d»7/erenj (oft gen. 9?eir)en-35ulfane , 9?ei^en, 5 ©vu^pen; biefe ^ii^'^^t^^ fii^^ in ben ®(. bnrd; o bejeic^net) \\305e [306-323a, 51. 537m-558a], 319a,m, 321e-3a, 354a {430m), 466m; \ Qbt', fiibamerifanifc^e (^o) IV 326a, 47 le, 489e-490al| 3uf. (sg. S5nltan*, compos. ißnüan-): 5Il^ftanbe \W316e-7m', am Stquator IV 460m, 572me \ i}ulfaniid;e^ u. nniMiIf. 5Iveal IV[546f-5a]: aüg. 9?efnrtat IV547e-Sa | [^Infjär^IJtng, einige] IV4G0m, 471e, 490a, 571m: ber einjelncn Sänbev IV 466m, 480a [548-553] :| n:a^ fie aneU^evfen \\572me, 5BeftanbtI;eiIe IV219a, tefnc^t IV 502am, coloffale IV(490m); be? Sontinentg: ßa^I \\317e [bie mciften], 323a; 3)äm^>fe W 489e-490a, (Sntfevming f. ©nippen, (gntfte^mig IV 2i9am | nod; entjünbete [= tl^ätige] \N317me, 323e, 386me: 3aI;I f. tbätige :| ©v^ebnng IV2i9am, 490m', (giv ftrednngo [:}= ^änge] IV3i6e, 7m [546m-8a], 7e; @a?-2lvten IV460m; @e- tirg§art(en) (ÜJJineralien) IV5i6am, 466m, 7a,m (luoranS fie beftefin), 480a || @rn^^pen [ütei^en] IV325a, 546m, 8a; -©rnm" IV5i6V7 (fünf) | fünf ©rn^^en IV5i6me, 7me\\,322e-3a, 5a, 6a [546m-8a], 6m, 7e; [5inf= 2ät>Inng] IV547e[54S-553], (gutfernung l^cn einanbev I V [546m-(Sa] ; i!änge lV[546m-Sa]: 2ängen-53eftimmung IV546m, altg. 9iefiiltat IV547e-§a; tulfanleerer Ü^aum sirifc^en ben @r. \y[546m-8a]: aüg. 9tefn!tat I V547e-alten IV306e *amesoneuron (^almeii-SIvt) IVöoSa, Amginjk (bei Svhitjf) IV46e; Amic: soufriere de la Guadeloupe IVöOla, m | Amici 11163m (biiufle Ümieii), 563a ((Icniet); 2) ber (Sobn: eoinet in Chihuahua in(562e-3a) 578am :| volcan de Ämilpas (in ©iiatcniala) IV54on, Amiot 11133e-4a (Kien-]ong), Amiracus Eugenius II 437a; Ammianus Marcellinus 11413a, l\\4Uam (^infteniife); Slmmcnctcni^l I1186n, \{49m) \\ ^nimcnia! 1 255m, 333e, 478a (fal^>etcvfaiirer , fcl^lciifaiirer); III 110a, IV6i2wie (im dhi\m): ki, iuSBulfancii IV218e, 523a, 543m 1 2lnimciiiacai-53ilbiaii] lV460a, -3)äm^^fe 1333a; ammcniacalifd; 1334m (3)äm^fe), 361m (iBevInnbinißeii):!! 2(mmouiteu 1287a, 291a; ammonites IV 552a :|| Slmmcniiim V35e (in Saffer): ®;Iov-5i. 1245m, V35a:|| Ammouius Hermeae II348e; llI18e, 597e; @ot)n be§ Hermias 11191a j Ammonius Sakkas 11431a || Arno- langa (bei ^^c|.^apau) IV 621m ((Sbeneii) | Carlo Amoretti: viaggio di Pigafetta II472m,e, 485m; Leon, da Vinci 11484a J amo4'»I}; iBilbimgett V87m, @vunbma[feIV476a; 2)^affe IV475e, V93m Andre Marie Ampere (1775-1836) 152: electv. 1198a, II1599me; electrc-magn, l\66e, plienom. electro - dynam. 1439m :| Svbträrme I439am, (Srb-ä)^ign. \U399me] 9}koueti§miiö m399me, 400a; mok* culav-®tröme IV 174m, (Sinfl. be§ 2}^cnbe§ auf bie gefc^niolg. @rbe W488a'm; [ptxl] I52a, 111399m; philos. des sciences I(52n) 73e; Stem^^er. IV79e, theorie de la ten-e IV 455am; S^iiTfane I247e-8a (53reiinen in), IV489e ''■Amphipolis 1128a, 2(niV!;itr)catev IV 605m | Amphitrite (29*« tl '^iaud) V116a: ©(cm. Ylllme, (gutbecfunß ViHm; (Sntbecfev Vlllm, 7a :| amplituuo IV 131a, 199e | ampolleta (iSanbuI)v) 11471m; -as ((gtmiben' gläfev) II 471e-2a; IV56e, 170e :| ampyx nudus (iBevftein.) V90e-91a, Amrilkais f. Amru'l Kais, Amru 11251me (^evbrennmig bev 5llejanbvin. 33ib(ictk!?) | Amru'l Kais (arab. S)id;tev) (Amro'lknis, Amrilkais II 120a) 1150m, 120a: [^erf.] U120a\\ :| Amfanctus (in ben 2l:>^ennincn, in ri:m. 3cit) 111108m Amßerdam 21. @tabt lV36am (^egel) | 33. = 3niel Tonga Tabu IV5evf.] 11112m, 595a; bei* (Schnee f^tuarj \21me, (güime I402am; ©teviie cb. ©eftivne 1139m, 408am', 111452a [595 ([eine STufic^t)] | Ükvgaiig bev @toffe V20e; (Stoff-35er[c^iebeu^eit V7m, 20e; @tüf[li)e(i[el V7m, 2ia rj Um)d;tijnng 11348m, öiete Urjloffe \20e, (Si#e^mig ber äßelt in451e-2a, fein Serben n. «Berge^n V20e-2ia; [3eit] III59oe, Beitgenoffe IIIlGOe :||— Sinayagorif^ V15e, 21a Anaximander (bev 9J?ife[iev V20e) IV 160m (@vbe ein (St^linbei), V20e ((Elemente) ||Anaximenes (ber 2)lire[iei- V20e)I87a, 111619a : Elemente V20e; fn^ftaKene ®^F)äve, Ärl?ftam)imme( 111163m, 4a; [^er].] 11352m, 11137a; @d;ii(ev m595e, 618m; ba^ @etenbe IV 12m; (gtevne 11352m, III37am; 25erger)n IV 12m, 3eit 111164a *2Int)ttd [f. ^inimel, 2)Zeev, 9htnr, ©tevne, i^ibrig; n. a.] Ulla, 62a, 91e, 97e, 98a, 100e,5a, 186m, 9e, 195e, 297e : nnmntl^igev 1128m, [einaigev] 1419a (tiefe eenlimg), evf)aljnev I250e; fvembartiger I1327e, IV576a; gvoßortiger I20am, 241m; ^erdic^er V50a, malerifd^er I250e, nnmittct' Barer II 95m, iDnnbevbarer 1241m || — SlnlJrnc^ f. ?ai)a, Andalone [. Nero | Andamanen (im Bengal. 2JfeerB.; Ändaman-(§)x\\)f!\)t IV408e) IV 409m, 413m (9Jid;tnng), m (große u. !(eine); große '^S-Snfel IV409e :| Ändaquies (3}olf (2iibQm.'§)IV453m(H«i[fiünen), STnbere II 74m, Andernach IV 280m (53im§ftein), Rob. Anderfon 11457a (Tamul) Andes ober (gen)i3^nlic^) 5lni)CMette (= CordUleren', Beibe STrt. fmb 3n ijerbinben) [[. Boliria, Chili, Paßo, Peru, \^cxuan\\ä)] IV314e, 490-, 5{nb c.^ f e 1 1 e I IIa, 12a,m, 220e, 6a, 249e-250a, 278a, 354m, 372e, 441m ; \\[240m-2a] 320m-la [553e-7], 554a || 3iif. {Andes % compos. Andes-) : SlHinng I359e, II86m; Hlter 1320m, 5lqnatoriaI-5l. IV 494a*, langer 3lufentf)att IV302m; anfgefttegen [=geI;o6en] 1472m* anffleigen 1311a ( Serge* I(238e r;or;e), lV3I9me; 53ergfucten IV320e, lall :| eolcffe I238e, ©ili i'iibamer. diiUiix 1310a; (SrbBeBen 1218a; IV227e-8a, 230e* 495jne,me (.^äiifigfeit), 572m (Ur)ad)) ; erfleigen 1355a, r.mf^^iiße IV 578m*; ®e6irgßart(en) IV 5iöam., 475a,m; V75m(g(eid;); gef^okn [= anfgcftiegenj ^L ü. JMi mbolt t, Jvo^mc'J. V. 13 194 Andes & — Slnbefit ^ I lOm* 169a, 2y2m | ©i^fel [= §cl)cii] ; I;obe I(320m*), I)cd;fte I362e*; -gi^jfel 1143a :| ©nibcnkiie lV238a J §oc^c6ene I11131e*; -cu 1361a, 'V490e:| ^'6\)e IV 530m, größte ^cben [= &\p\el] IV 240m; in ber 2(. Ili451m; ^arte lY 320e, -eii lY 554am | Äette I239e (S)o^>^elf.), lV571e (öftl.); -fette = beni 2(it. (f. aög.); 2 Letten 1210a, 239e, 472am; lY 314e (432a) ;j Übereiiiftimmmig mit bem Umn^ bcr Äüfte IV 320m-i a (320e), [in eiiijelnen Räubern] lY554a, ntä^tige IV 314m | niagnetij^ev Slquator 1191a, lY 101a; iiiagii. Snteiif. IV94e ;| -maiier 1 10m, mittteve [= Central- (Sovbiücvc] lY [555m-6a]] Orte: Seniler. I354e, 5am \ bftlic^e [f. \)p. CordilL] 1357m; lV293m, 362a, 437a,am, 571e (Äette); öftlic^ ton lV102e:| ^:|Javanel fette lV553a, ^flniijen [= 35cgct.] 1372e*, Oiiarj 1278m, Üfegcn 1359e-360a; ^ei|e(n) IV 110a, 494a | ^i^tiing, (gtveid;cii (, . . IV 550a) 1310a, 2a; lY [320m-la] 472am. 495m, 547a : J^evaiitevte ]Y549e-550a, veväiibevteß öon ^evii bi§ juv 3)?agcüauc-@tr. lV320me; äß<:iibepunft lY 550a] diMm ll55a, 74a : auf bem IV 238a* :| jc^iiee(>cbcctt 1186m*; (gtiibte : 2;em:>)ev. 1354e, 5am; ©treiben [. 9iia)timg j 2:em:pevatur I47m, lY 241a: S^evanb. v.aä) bev^öbe I354m-5m, -SSev Ijältiiiffe lV[240m-2a (bef. in bev^iibe)] J Sf;eil [=3n)eig] lV547a; Xl)i\* \mQlY314m-5a (in 2 ober 3 (5:ovbiH.), S)veitrieiJmig IV [554am] :| Stbev niciiictev eingegraben lY240m-la, fof[i(e 2:r)iere I292me | auö £vn^^t IV230e*; Zxaä)\)k 1270e; lV475a, 631e :| SSegetaticn [= ^:i3flan3en] 1186m; 3>evbinbiing, ^uf^innienliang lV554a; ^ergtDcigiingcn [=B^tnge] IV 320e, 554a [ |— ^^ u I f a n e [= CordilL, f. hp. ©iibaniev.] 1 238e*, 242e, 3e [249e-25iy, ll(238a); IV 2iPam, 227e-8a; -ißulfane lV634a,m : 21I6it lY633me, au§ 5Inbefu lY634a; STh^Ovi^ lV495mlle; -britd;e 1243a, lV495me; [3tnf3är;liing] IV 490e, 625e-9a, 634a ; ^an lY 490rne; gleic^* artige SSilbimg lY 633e-4a\\,m; (gntftef;img lY 315e-6a (»erwidelte S3er* ^altniffe), erl;ehinglV490me, fel)lenb lV437a, ®a6lV604m; ©ebirg^art, aug ber fie beftebn IV 467m, 633m-4a] ^enntni^ \Y633e \ ^aijaftrome : 2)JangeI lV230m, 309e-310a, 571e; ©eltenkit lV57ie-2a :| üuUanlecre ©trecfen [f. iibr. ©iibamcr.] \Y315m, iweid; lV554a, 9teir;en-55. lV546w, ©itj in ^or^^I)^r IV 615«, nal;e ©tabte lV544m, aii§ Sracf^ljt lV467ml 3aI;I iy317me; salillofe IV 467m, 633m* :|{ t^ulf aniic^ rV240me (Sf;eiO, 437am (®e[tein) — 1| SSenbevinift [. 9iid;tung; n)eftlic^e [[. hp. CordilL] 1357m; IV 321a (3^veig), 555a; 3i'f^"""enf)ang f. ^erbinbung | B^^ig [= ^Sersii^cigung, Zljtii] IV 321a (ivcftl.), Bn^eige \Y554a Slnbefin (^cIb[Vatr;-5lrt, ciufad;ce mhmal lV635e) lV621e [635], e : im 5lnbefit IV635ali, [in ©egeubcn] IV 655m, f^^ecif. ®en)id;t lY 635m, S'iame juerft ijorfommenb lV655we ||— 5lnbefit (©etirg^art IV635e, atlg. D^ame für tu!!, ©eftein IV 467e) 1250a; lY [47 4m-5m, 633-5a, e-6a] 635a\\, 6a] pl. Stnbefite (^o) lV634e : mm angcHid; a\Q §an^t* BeftQnbtf)eiI lV475aw, 635a, 6a | SBiiIfane ber Andes baraus getilbet IV 634a, Slnbefit U — ^nge 195 fef)ltin bcr 2(nbeefette IV 475m; barin :J(nbcfm IV635all :[ [53egv., S^efiu.] IV 655a, 6a] 53eftanbt^eile IV467e, 633e, 6a; [aUq. ^Sctiad^tiiiig] IV 656a, [in ©egenbcn] lV634e, i>ecif. ©etri^t IV 635a, äJi^tBe lY 636a \ Diame : giievft geh-aiic^t lY 475a, 633{e), 4a, 5a,e, 6a; ücii Humboldt 2mal gebr. IV 654; @eicf)ic^te IV[655-5a, e-6a]; imgUidli^er lY [474m-5m] 634a :| a% DJame für mil!. ©eftciu IV467e :1| anbefitifd; IV655e *>3Inbeiitiing II77e; -cn 11137a (geben), 342e (leife); IU237e :| Andilly 1478a, Andrate (gonitavbei) 1423m, S. Andreae 1397a (Älcfter), Andreas- berg 1 4i(Sm (Samfon), Andreas-@ang 1418m; Andrejatiotcfkifche Sni'eÜI IV595e,e (einjelne), e (iöiilfaiie); Andreoffy (®eii.) 1314a, Andriace IV530e, Androkottos I407e ||— Andromeda 21. ^flanse 1 13e, 43e || SB, €tenitilb : red;tev 2lnii 111199m, S)e^)>elfierue babei III2^)8m | ©iirtel I157e, 111180m: eteni 111315a, er), IV19a (ber SSiffenfti^aft); -l^äuftIV6a; -Beftet i 'Planeten, (^tevne; -lagei-t IV530e; ^i. degli Angeli f. Florenz-, angelfächßfch U113m (®ebi(^t), angenebni IV579e ((gd;nft), -ovbnet Il45e I -regt (werben) II172e, 238m, 342a, 371a, 6e, 398e; 11148a (lebbaft), 78e, 79a; IV319€ : iverben ijcn Illlam, 111148a :[ Angers (gvan!v.) 1123a (^euerfngc!), III 60raiib.), 279m (-S)i[tan3) "[ 2(nl;äiioev [f. üklisicn] sg. m313m (eifvigev); pi. 11235a, 111313a; 2liil;äuglic^{eit V 17m ||. aul;aufeiib ]. ®toff | 21 ul; a u f u ng [f. Äeni, äJiatevial, äRatevie, Diebelfleden, ®tcff, ®ti3viingeu, 2;^at)a^eu] 1265c; 11196m, 263e, 326m : rotje I17e, 21a; aümälige 21. geringer äöivhmgeii \\61U-2a ]" pl. -en I114ö2e; lV310e, 358me 1| %\\\fü}t 1176a (©i^^fel), -en 11166m; Anikin IV 189m (magn. W^xo,) \ animali]d; ; Sebeu 1293m; Organismen 1333m, 11144e-45a; txM)t ''.1117a; nrf))riinglici^e II 5e, 18m; 1117a jj Slnla^ \l95e (iraS ben erften 21. gu etirag gegeben f;at), fi^ anleimen I301e | anmafjenb I17m,e; 111501m; SIniiia — Sln^b 197 Slnnm^imgen [f. Smpivie] I24e, 49e :|| 2{iumitl? [f. S)aiftet(iiiii] , govm, Innb[d;aft(id;] I384e, 6m; 1113a, 22a, 72m, 206m, 8a, 265e, 288e, 327e; IV258a, V79m : bev 5r. beraubt I83a, eiitbeln-en II 165a, beS Sanbeö II 57a, be§ Mens 11165a; toevIciBen 1284m, II 66a; anmiitlA^eü II44a, 67e; javte II16e J anmittfjig [f. 2IuMic!, SSeic^veibung, Silb, bic^teviiA, ©efifbe, ©egenb, ©eftalt, Sanbfc^aft, ^aiibfi^, €c^ilbenntg, Z^al] 1331a, 359m, 366e, 375m; II 10a, 13e, 42e, 63a, 78m, 80m, 85a, 89m, 101a, 121m, 5e, 165m, 214a; III 8a, 184e, 216m, 298m, 374m, 9e, 434e, 585e; IV301e, 339a, 462e, 483m : gelegen II 23e, @d;nrt II112e, SBeife II76e f baS 5tninutl;ige II 100m :|| anuäl;evub (adv.) III165e | 5(iiuäbening [f. ^Maiieten] ir206e, 333a(gvcBte); 111286a | amiär;evinige\i>eije I153m,e; II157e, 209a; III145e, 526m; IV5m :|| ?rniiabme (= ^ernnitf;iiiig) 1365m (n)it(fürn-Ii^e), 379m, 419e, 427m, 475m; IlI436e; IV83m, 96am; V62e, 66m, 90a, 95m, 96a; pl. -eu IV 293m SKiiualen []. asteüfrf), (Sbinefen , Golfer] III412e-3a : ber (II}enne IV 501a, 2m, 603e; rnftcriicfje Ulla; 9teid;§-5r. II[581m, 594e | annales [f. Francorum, propagation] : de chimie [l^gf. Arago] I44m, 442m, 450m, 462m; 11156m; IVllle-2a, 182a, 490am, 618e; V22m, 51e-52a, 91e-92m; maritimes et coloniales IV 184m ; des mines 1456a; IV 208m, 641a; V54a, 91e; des sciences naturelles I445e, 461am\\ , 4a; des voyages 1456m J Slitnaliften 111393a *anneBmbav 111274m, 2)d^ Mary Anning I465e (3^evff ein.) ; annuaire [f. meteorologique] du Bureau des Longitudes [bgl. Arago] 1387a, 390a, 415e, 426m, 434e, 442a; IV 528m, 9m; Anohon (a[v. Snfcl) IV377a (mil!.) I anomal 1414a: IV54m, 126e; ^rnonmlien III268e, 411e,463e, 569e; IV28m, 47e (Urfat^en), 162a, 7m; sg. -lie III432e :| ancnl^m II345e||. 2IncvbnerlII13e | Slncvbnnng [f. ©terne, SßeltgeBänbe] I66m, 68m; II 79m, 183e, 205e, 347e; 111627m; IV3m, 160a : finnbeße I32m, f^mmetn]d;e III 173m jj ancvganifc^ f. bei nncvganifd; | SIncrtbit : [53eftanb* tt)eile] IV626e, jn ^elbfl^atl; IV467e, |>ecif. ©en^idbt IV626e; in 2l?eteoiv ftcinen III613me, 6e, 7m; [iBcvfommen] IV467e :|| anregen [f. (Sin* bitbnngtsfraft, gm^finbnng, ^rage, 3bce, ^kntafie] II 75m, 83a, 195a, 259a, 279m, 287a, 363m, 4e; III <§m, 52e, 283e, 374am; IV6a, 352m I nnregenb II 8a, 13m, 18m, 32e, 58a, 71a, 162a, 189e, 312e; 11145a, 451a; IV 5m, 16e; V8e,9e : iinrfen II74e, 248m J 5Inrcger 11142m jSTnregnng [f. (ginbifbnngsfvaft, @efiil;rcj I70mll; II 74m, 83am, 250a, 324a, 397a, 437m; III 219a II, IV 134m: pl. -en (*) I6e-7a,e; II121e, 141e, 345m; 111145a : ändere 11252a*, erfte 11213a, innere II 74a, fräftige 11343m; '^Smittel [f. DIatnrftiibinm] (pl.) II148e, 267a, 279e; reltgicfe III 6e*, fmnlid)e 111157m, jarte II 4e* *^iInreiBnng [f. (Srfdeinnngcn] I30e, 11136m: anrci3en 11103a | Anfango S. Antifana, anf äffig 11338m [2?orfer] | Ansbach 11357a (jn), 507e 198 . Slii^b — ^iifid;teii @ {maxlQxai)] III425e; nut^bad^ii'd; 11508m j aiifc^aveu lU02a; [id; IV 327a, 610e [ein (^ebivgej; 2t. IV 556m (bei (^anc^cn) aiii^aiienb II 9a | an)d;aiilid; II 66m, 71m, 316a; IV273a : 33ilber II94e, baxftelIciiII79e; iiiadKU Il73m, 76e, 336m; llUla; ]id) a. machen II69e; ©vc^e ni^t a. Ulila, wkhtxQcUn 1193a J 2(nid;auIid^ELit II48a, 64m, 68m, 72e, 101m, 122e; IIl406e:||— 5tnid)ainiiig [f. iiitcüeetuett, Mnüid), ^atuv, S^eniinift, Seit] II23m, 41m, 45e, 46a, 103e, 394me; 111482a; pl. -cn (*) 11205a, 371e, 505a: bev]ei|tevte II5e, 13a; jur 51. Iniugen 111379m. d}x\in\d}t 11122m*; eigne 1253e; II58e, 74m, 315e; III318e; enii>ivi)(^e I6m, 72a; zxhahu I1343e, ^iiüe 11205m*, gciftige III189e, ©xirnta. llllla | ibenle III165e*, itealifc^e II lim; ibtcUe 11353a,a* :| inneve 11189a*; lebciibige II3e-4a, 327e*; Objecte II 336e* reli$ii3ie 1131m*, 125m*, 242a, 280e; (s^elbfta. 11231m | ©imieen. I300e [imili^e I9e*, 67e-68a* (ccncentvireii), 80ö,84a,e, 107eii ((Siiie, eiul;eit) U88e,89a,e, 267a; llllOm*, 35e :| ^pljäxcn I85m; unmittelbare I23a II 62a, 66a; »ereinjelte I66e *anic^n)eüen f. üanb; 5ln[(^tt)etCen [[. %hi^, 2)ker, Nil] IV 229a, 516a Sinjc^lüeUung [[. Slfieii, ^evg, 53oben, Seutiueiital- , (Svbe, ©ebirge, §cd;ebeiicn, 2)ieei:, Mexico, DZovbamerifa, fübamerifaiiifd;] IJ1569a; lV20a, 307a, 431m\\-2a,e- V58a; pl. -cu (0°) IV 452a : -^e-STd^fe IV432a, Vevicbifd^e 111511m; fanfte IV431e, 5a j| Slnfd^lvenimr.ng [t>oit (Bad}cn: f. ©olfiticni] 1260m; pl. -eu 11224a, IV 366e; Süiien (= ^eiitel) 11359m; Avfenna (92eu-@rnii. , im S;auca-2;l)al) 1447a; lV40m (S^cm^er.), m (nuevo), 554e Slnfidjteu [i. S)inge, bi^uamifd;, gergiicfiiid) , I;iftevi|d;, foemifc^, med;a* nijd;, 9^ituv, natuv:^^I)iIü]c^F;i|d;, ^^l;#!c^, ^^I;iIü)o^^^iic^] %. (fiiinl.) ((xxiäj umtenid;e) 1194a, 128e, 131eli ; V51e; sg. 2Iu|td;t II78a, V33m 1| SB. (geiftig) [bie I^errfc^cube 33eb. im 2trt.] 11153m, 222a, 7m, 3] 6m, 326m, 385a, 515m; III15ell, 22e, 129e, 287m, 320a, 396e, 397a, 423a; IV 54m, 215e, 268e, 320a, 360m, 481e; 536a; sing. 2tii)ic^t 150a, 370e, 455a; ]1123m,90m, 165a, 383a, 6a, 521eil, 557e-8aa; IV14e, 537a; V20e, 88m |j 3uf. (sing.*) : allgemeine [= generelle, t>gl. SSev* aügem.] I ®. XlVe [22e-81 (i()r ^\n-3ng)], 32m, 45e, 218m, 251e (ent* i\)tdeln), 375e; 11149m, 216e, 231e, 343m, 391m, 515m; IV138e, 228m; aügemeinere lV228m ; Mgemeinbeit 1151a, 208e; IV2i2€, 268e :| anbete 1176m, 398e; 33ereid;ening 11187a | berid;tigi'n IU555m*; ^-\{\\\ I17e, \y88m (bcr erftcn 21.) J bci'd;ranfte II 7a*, SS-tbeit 161m :| eigne lV573e, V33m; einengen lV83m, einfa^e IV2l5e | cinieitigel380m, 5e; ©-igteit IV 561m J erii^eitern II235e-6a, 255e (fid;) ; @-rnng 1 17e; II 150e, 367a* :| freie 11515m, geiftreid;c IV195a; genereüc [= aügem.] I23m,e, 26a, 28a; getbeilt lV79e, gen^agte 1 309m | grc^e 11388a, ©rc^e n55m; gvü^axiige 1818m; II 69.-^, 182a, 435m ; IV 57a :| ®riint)aui. II 345, bervlic^e 5Infic^ten § — Antillen ^ 199 IV258a, I;m[d;enbe 11196m; I)l>I;ere I161e (fid) eif^ekn 311); Ifl93e, 215e, 231e, 2a; IV467m; ibeeüe I71e (2ßed;[el); inbbibueüe (sg) 1376e; I1145e, 173m; III 9m; inigeI17m; II306e, 390e; III368e; Älavkit I32m, fleiiüid;e 1268m*, üilme IIl517m'^, Iebeui:ige 11187m, iDhmiig^ faltigfeit IV 552m, nieiijdjlic^e 11125m, mei-fwürbige 111189a | neue II17öm, 239a; lV72e, 210m, 466a, 620a; yi2m*; iieiiefte 11148a :| eljcctioe IV201m*; richtige 11139e*, 140e*, 325a; Ill291e, 382m (Mm), 410m*, 470e, 52le*, 574a*; IV 42m; ibeorciifd^e 1293a; lV25e, 71a, 204m; imgleid;avtige i30m, uralte lVo05m; S5eraUgenieiuevung I94m; 11135m, 143e, 207m, 8e, 9a, 286a; m3l3e, 464a; lV5me, 380a, 414e; V5e, 58a; t*evbveiteu 111291e; i>evfd;iebeue 111556a, -euavtige J339e; berftänbige 111502a, iBevi^ielfältiguug 1172a, Söedml 11146m, juviidnebnieu III 125m* *au|ier)etu I374e O^pftaujeu); fid; a. 1143e, 151m, 246m (in @täbteu), 275ra; STufieblcr (pl.) I15e, 342a; I1158e, 271m, 6a J STufieblmig (= 9lie- bevlafi'uug, dclcnie) [|. Tle\\]d)m] 1278a (i.>ou OrganiSmeu); I1162e, 6e, 269e; pl. -en 11158m, 177e-8a, 186a, 9a, 214a, 396e, 413e; V28a:l| Joaquin de Anfogorri lY563a [pcx\,] j: Jorullo : ^eric^t au beu 53i[c^cf i)cu Mich. lV5ö5a (ücn Morales entbccft), a (äRitt^eif. Burkart's); iBricf IV 335m, 6me, 346a \\ George $?orb Anfon (Slbmirat, 1697-1762) Il54e, aufpredien aU lV358e; auftauen [f. 2d}ve] 11202a, 5a, 6e; anflel;eut> [f. ge(«, ©ebirg^arteu, ©efteiu] V34me, beu evfteu STuftcß gebeu 115m | au|lveugeub lV264e; Sluftreuguug 11310a; 111 87a,m, 319m "^A^üacama (33erg in iBolitoia) IV 394a: nevado de Ajb., 9)hifd;et- SSerfteiuevuugeu ib. :| 5tutagoni^niu§ [i^on ©ebirg^avteu] l\613e, 4m \ Aniar (Antora 11120a) arat). ^üvft, S)id^tev uub dhman Jjou i^m \i49m-50a, 119e-120a', moallakat 1150m, 120a :|| antarctifc^ (= ^üb-^dar-, z^z^übvol): 33veiteu lV75e; Sj^^ebittou [f. James Rofs] 1436a, 8e-9a; l\75e-76a] ©eiraffer 111175a, mcm I438e | ^ol [= eüb^>cl] I304e, I1329e; 111343a, 6e, 350a, 361m; ^clar- [= (güb-^clav-] 111329a; IV 73m (-!veu^), 89a (-mecve), 99e-100a (-laub) :| Üteife 1369e:|| An- tares (®teni im ®cov^iou): V'^ ®i\ nil38m, ^eüigfeit 111226a, fonigl. @teni 111173e, 2id;tftävfe 111142m; rotb llUöPme, 172a, 205e || Antaris toxicaria (©iftBaum) IV264me, Anthelme I11226e (neuer @tern), 5(n* tficribien 1368.e; Slutbülcgie (cb. gried;. ißlumcniefe 1113m) \il3m-14a (3'?aturfd;ilberung), 106a | autr)r4^onior^l)i|d) 11 8e (@eiraub), 2(utIn-c^cfogie I51me :| 2(Hti- f. sec: ^vt^^ißcrifd); Srutiditbou (= ©egenerbe) 11350e, III 425a: ävTiyü-tov 111422a, 5a; Antigonus mi> Caryßus WbOoam (Styx), AntiguallTtm \ autif (= b^v alt) [|. ©efül)!, ^or^r;ln-] 1180a,m, 127e, 8e, 130e, 433a; 111438a; Stuffaffung 11128a, (Sinn 1113e, Si^elt \{\)m Antillen (^^. = Seftiubieu, = antiü. Sitfelu) 1188a, 45Sa; autil* lifc^ (*): 9{u)d)n)emmungen üou ba II 484e~5a (5a), SBarcntetev 1337m, 200 Antillen $8 — Äntifana % Jöecfeu \\599m, gviid;te 11485a, ©ebivgc f. mm \ bie großen: [2tiif' 5a^Iung]IV599m, ®ebirg§tette lV599mll; 9iid;timg 11325me, \W599m^ antiüifc^e Snfelu [= ^nh7/en] 1217m, IV599a: [STiifsäl;!.] lV599m, einselne Cmfelnib. :[ ^avteIV533a; bie fleineii [a. S>iiUaue, inilf.] 1215m, 7e; 11325me (giitfte^img); IV 137a (53ogen, ^mt ol;iie %i^\\) , 495e [Sufel], 599a,m (öult); ^üfte lV542e*, Seic^uanie ll484e || iDUcr bev Sliit. (*) I327e, II478e, I\ [599me]; aiitiE. 2)?eer 1260m: giii alteß SBeden IV599m*, ftarfe i8eir>egiing 1477m, üoii einem ©etivge biivrf;* fc^nitten IV599me*, geogu. IV 599m*, ^i3^e iit^ev IV 246a, Äiiften V78e, Siift IV308me, DZibeait I476am, (Sc^iieebevge II323am, fid;t6ar IV539a*, Ufer II323am, 3ufammenl;ang l\ 599m'' \ niitiü. a[)?eevbiifeii 1309m, lV257e 11 W\\^t l\599m, Üieife IV524m, 5Ri(^timg W b99m \\ ii^iilfaiie (bei- f (einen STnt. IV 599a, m, e) lV[599-60i], 35ulfan O IV 600a: [5tnf3äl;rung] IV 472m [599e-600 (bev ncc^ tt;ätigen t>oii @-9^: mit S3e* [timm. n. 5)hc^vid^ten über fie)]; Sage IV599e, [^;|3evfoneu] f. Guadeloupe^ 9iic^tiingIV599o, ®)^alte ib.; nod; tliätige IV [599e-600] : 3al;riV599a; 3al;I bei- I;ift. lljätigen lV446e; Svad;i}te IV 472m, 30!;! [a. timt.] lV44öe | 1) Ulf anifd; IV 599am (2;l;ätigfeit, (Gebiet) *2lntinien I90a (2)id;tigfeit) , 11386a (®elVMd;t); lV174a (biamagn.), 504a (-(Silber); Vincenzio Antinori 11507m (o|.^tifd;), Ö16alll (^en4^er.), 7m; IV70e (3nbitcticuc-(2tvcme), 158a (51blen!inig); Antinous ((gtevn* 6ilb) III182a,m, 248am {tj)] Antiochien 1130e ((Siufiebeicien) | Antioquia (^vct. Sfceu-Övan.) : iveftl. u. mittl. dovbiüeve lV554e; §td;ebene I33e, §od;Ianb IV555e, §öt)en IV556'a; ^vcöins lV554e, 5e-6a :\ Antiparos 1275a (©ebivg^nvten), Antipater IV 503m | 2(nti^>eviftafe , uvrcrepiöraöig 11115a, 28e-29m, 201e (antiperistasis); anti|>eviftatifd;er ^voceji in29am :| anti^Mogiftifd^ f. Chemie | 2(nti^^cbeu 11299m, 473a; lir425a (-§a{[te); anti^cbifd; IV 62e Äntifana («Bulfan ki Ouite) I47e, 240a; lV314e [354m-9a, 360m-2], 490e, 548m, 571e-2m, 3a || iuf.: mm lV356e; 5lbl;ang IV 181a, 354:am, 5e, 361e (fiibl., ivcftl.) ||- Anfango: 1) @ec lV556e-7a | 2) 33n(fan »on, volcan de A. \\356e-7a, 8m, e-9a,360me, le: 5tufi^ brud; IV360m,e; ©ebivg^avt \\613e, la reventazon del volcan lV480m, ©teimvaü IV 367m; Xxad)\)t IV 480m, 613e {)Hxt)\ Sviimmev-Sru^bvu^ IV613e; Svümmevsiig IV358a, 360e-la || 2liif>briic^ f. ^ciier, aut^getmfen f. 2)?a[fen, piedra de azulre lV361e, Sßaii IV490e, 53cfd;r. iy[354m-8a (geogn.), 361], S3efteigimg lV356m; SBIcde [a. ®tciu] lV356m, 7a, m; ChufßUongo (^evg) IV 181a, 360m; Sclofi lV354e, 362a; el Cuvillan f. 5ht., 2)cm [= ©ipfel] lV555a; Öbcnc [= §cd)cbcne] lV555am,m (©ecboben), e-6a,e, 9a (ipöbc); ei-Iefd;enev Sultan IVlSla | ^elifcl IV 555a (©ej'talt), 361m (frei): mU lYSÖlam, 571e-2a J liacienda \\3D5m, 6a (Uanos de la), e (ßbiic), 533e(SBe(3): volcan de la h. W 355me, 6m, 8e ;| ^ivtcii IV 356m | §cd;e6iie [= @biie] \y355am, la, 8a,e; -eil uml^er IV 181m :| ^i3^)e l\354e, 5a, 361am [eine cinselne]; (ireitc) ^ül)le IVicSiamil (niaöU. 3iiteii|.), 356a (©efteiii, §el}e), am, a (cueva de); Siegel IV 355a, 2 ©citeii-Ävatev lV560w(i j li^age IV 354a, e-5a, 362a\\m, 573e, 7e: in ber ö[tl. (^ovHKeve lV314e, 354a, 361e, 571e, 3e 1| 2ata< [tviuiie IV 556m: \ä)mak TV 354e, öme-, ob e§ 2. feien? lV[55S-9; 8e] 572am; cb cv 2. gegeben Ijat? IV5öie; ev l)at 2. g. lV57ie-2a J @tvciu lV[57ie-2m] : gegen Pinantura l\572am [^ef. (SvtL] || S. Lucia IV 356a, auögeircrf'ne ä)?a[fen \\3o8am, iDiefiiing lV354e, [^erf.] IV480m; ^[(an* 3cn, 33eget. IV 358a; ^(an [Sarfteü.] lV355e, 7a\ Ü?aiid;iaule lV361m, Üiüden lV355a, ed;ladtn lV363m | ed;nee: elvigev 1 V 355a , 36lm; ©teile ebne lV5Öim; -gvenje I357e: elvige lV355m,e :| (2d;ntta>äüe lV554e, ®^n.>efel lV361e | ®ee IV 355m; @een \\356e-7a,e, 8e, 9a :1 (Seite IV 361m || ©teinblcde [= iSIcde] lV357e,8a | jivei ©teiniväUe [= Sviinnuev-j lV3o5m-6a,m, 7a: i^ue Dintiir, cb fie Sataftiinne finb? lV[55<^-öa]; -iraü IV 357m || (gtieve IV 555a, (Strom f. Sai^a, %m\^ix. lV361e; Xha[ IV 359a, 2 £l;aler lV556e-7a; i:nlf. 2;(>itigfeit lV55Sa; [2:o;>ogr., Umgegenb] \\355m, 6a,e, 7e, 561ell-2m; Svad^ l}t IV 181m, 362e, 471e (-2ivt), 8e, 480m, 572a, 629a | Sriinuner- [= «gteiniraüe] : -felb \\572am ($tn[id;t baviibev); -veilje, -Ji^äüe lV55Se; -jiig lV557e-Sa, 360m-la :\ Umgegenb f. 2:o))ogv.; SBaffer, alte SS-bcbc(!nng l\355m'^ Yana volcan lY 355me, 8m,e *2(ntitl)ei'en II63e, Antium 1118e, Antoio = Antiico, Antoiiello di Mefßna (Wiakx) II 82a | Antonin(us) (^aifer) f. M. Aurelius; 3eit ber Slntonine II439e, 467am :| alto de S. Antonio ]. Cauca, Antonius (2:vimnüiv) 11434e | eintrieb [f. ©emiitb]: -^^mittel lH253e; pl.-e: andere 11259a; innere 11234e, 259a Antiico (Ort im fiibl. Sbili) V37e (£r;al), e ((Simvobner), 38a (-(See); Antucaner\B8a || 35nlfan ton Antuco (aiid; ^wfoio lV291m) \\483me, 524a [552e:-5a]; V[57m-55mj: 3tnc>briid;e ]\552e-3a, V37e; ivae^ er auf^rirft l\483me] 33efd;v., be[d;rieben IV 483m, 552e, 641e; beftiegen lV322e, cntsilnbet lV552e, gedcg. V37m; ^cbe IV 291m, 322m, 524a (2i. 26), 553a', Äegel V37e; Ärater V38a,m; Sage \37m, 54m- iaiw^ [tromc lV552e, V37e; 9bd;rid;ten l\524a (21. 26), \37e-38m', [^nn^ Jonen] IV 552e-5a, Y37me', Sd^neegrenje V38m, SKitigfeit lY 552e-3a, Tucapel lV552e; nener 35ulfan, ü>iil!ane babei \Y553a: Siviffev- n. (Sd)lannu-(£vgic§iingcn, SBafferftrom Y37e-38m, 54m *An-tuii (d)incf. = Autoninus) f. M, Aurelius, Anurahdepura ((JeV^on) ä02 2(nu — erpeu 11906 (gv. geigeiiOvauin), aiUüa^fenb [1145m; aiui^aubelu 111257a, ^tiitüanb' luug HI 257a; 5tmreubiingeu [f. ^vattifc^] 11164m, Anweri f. Eiiweri, ^2{nmor;nev (pJ.) II212e au3ief)eu [). ÜJlagnet, maguetifd;] 11119m || anjiebenb 33. Cbilbt.) II 79m, 109m | ST. W,i)l ii. magii.) 1206a: mxp^x III268all ; traft 1149a, 172e (3imalmie); IIll9am, 21e, 45e, 58e; Äräfte 1153a, III 4m; [üüu einem 2Beltfln-^^er] I180e, 111268a, lV488e; äßirfimg IV49m, 169m ||— ^njie^iung (= 2lttvactioii, 4: ©raöitatioii) [)'. (Ia|)it(ar-, (Seiltvalfi3v^ev, S)o^^elfterne, Sifeii, electvifd;, (£vbe, ©etnvge, '^c-nia[[eit , Öeftein, ®va* toitaticn, Snfelii, Jupiter, ä)?agiiet, inagueti|d; , 9JJa[[e, 2)htevie, SDiole* ciliar-, 3)^onb, ^(aneteii, ®oime, -^iifvflem, Sterne, @toffe, ^()ei(c6en, Selttör^^er] I56e, 141e, 9m, 156m, 422e-3- n347e-9a, 381e-2, 518m; III 17e, 19, 30e-31m,e, 32e, 33m, 34a,am, 593me', \y[9m-10] 17 me, 31a [151], 251e, 330e; pl. 2tn3iel;ungen 11133m; IV9mid;t III (588m), ift eine ©rnnbfraft ber maitm lV45e, in ben §immelörännien [= @rai)itaticnö-3l.] IV iO (a), fleinc IV 201a I -frflft [[. (lentralför^er, (grbe, SOZagnet, (Sonne, -^ni^ftem] 11134m, 549m; pl. -hafte (*) 1268m; III 19a (34a), 431a, 595me; IV 6a: mnial;me 111288a, [magn.] IV50e, ferner ä)hffen I141e, mctorifd^e IVllm*, nene 111630a*, ber Stoffe 11229a, nmd;tige§ Saiten III 294e-5a; Sirfnng* 111231a, 270m J locale* IV23e (112m), 201a; 2ocaI-5r.* I422e :| 2«ajimnm I(423a); nite iDkimmgen II 545-9a (8e), 501-2a (le); -pnnftc 1158a, -f^l;äre I57e (ber Srbe), Störnngen IV21e; anf anbren 2öelt* !or^^ern (als ber (Srbe) III130e, bie %, i)erbinbet nn§ mit bem SSeltvanm IIl593me ■^Äolier II172e [Sfjaraf ter] , Äolis II99e [Ort ba] || (iclifd; 11175a (SBanbernng), 7e ((Kolonien) | 2rolifd;e unfein 1253m, 454e; II 7Sa, V63e (HephaestiadesJ : Sultan IV534m (@etöfe), l>nlf. IV304c '( ^nien453m, IV273e :|| Äolus 1455a (Si^), IV296m {aii^ Strongyh) \\ Äorai (33erg anf Sa^iti) IV 425a, Aorfer (35cl! beim cafp. 2J?eer) II226e, Apalß (55nlfan Äamtfd;atfa'§) l\391e, aparine (^fl.) I43e | St^atit 111617a, IV 279a: üinül. V71m, 91e J Apelt (Ernft Fried.): Kepler 11130a, 478m, 9a; „Keppler" III31e, 478m, 9a; „@^>cd;en ber ®efd;. ber 2)^enf(^fieit" II505«i, 513am; ni30a; Stbftänbe ber ^fan. II513am :| Äpendale{^\\c^\.) I4i7am ||. Apenninen 1268a: emporfteigen I302ra, ^oMe 11108m, [Ort ba] IV 249a; ^peii — ^3lp)i 203 Oucüeii IV 252m, oOöme (falte); üiic^timg 1187m, IV321a; eiit>-2r-@c* vclle 1292a, Suff IV (449m), uniaUevbvcAeii lV5U6a J ^. ©ebirge im 2)tcur Ul502me, 6m\e, 9m: §übe II1506e, 7m; -ilctte III502e j apen- ninijch IV 449m (©etnrge) || Si^^fcl 1349m (reifen), -fd^eibeii IV 174a (i^ianmgiu) |j ^p^t\ (= ©omieiifenie 111564a) [f. (Somctm, ©vDe, ^Uv iieteii II. bie cinj.] III455w: -S)tfiaus f. (Scineteu; pl. ^I^I'ele lll570e, 587e J 2l^lHiiiim I117m; aphdiid) 1392e :|i 2l^^r;cviciiuii 1486e, 7e, 489e-490a; a|)r;oviftiJ4> 11372a, IV 65m || Aphrodißas (in (Sarieii) 11429m; Aphrodite lllOSe, 130e; apbroii (avnb.) I1294me, lV52e (avron 11468a) 1 gunuDg Api (iBiilfau) 2(. auf Banda l\290m, 408a] ^. auf Borneo IV 406a :| Apia (auf II^^ü:i;) IV424e (^ic \)tn), 5a (Saüafeibev) | Petrus Apianus (Peter Apian; ai:d; Bienewitz 11335a, III 383m) I107€: Astronomicum Caesareum 111383m, 23leub^lafer ib.; dometeu 111565m, bei- Halley]d;e 111562a; 3uftv. 11335a, Seltfavte 11490e-la, 3eit 111577a J daXavetg aözioa^ cber äalavrj aöroa 11137m:i, 163a, m; ö(paipa aalavfjg 11155??ie :| ST^lbfieu (Xl).) 11441e, Apo {^'l^txu) IV 549a ApolJo i^^oU 11107m, 338e); Den Bekedere I1338e, -bieuft II421e, £id;t 11107m, ^:|31anet Meriiur III467e; -teuiyel 1230e, 1199e :| bev 2lvol* Iou!ut(c) f. Diogenes || — Apollonius Dyscolus II104e J Apollonius Myndius (bev iDiijubiev 1391a, 557a, 573e) 1391a: dometcn 11197a; 111557am, 573e, 585a J Apolionius bcn Perga 11211a, 349m: (Spiciifeln II352a,me; [perf.] 111466a; äöeltf^fteui 11350a [505m-4], 4e; lll(466a) :li Apollonius Rhodius (ber ü^bcbiev lV508e): ^gi}^^tai, -er III 44 Im, 4S2a (l;cl;ev3 Stlter); Argonautica 1408m, 411a; 11419a, IV508e; coU c^ifc^er 2)vad;eu IV 508e, gecgr. II419e; [^^erf.] III 441ra, 482a; ^dioliaft I11480e-la, ®d;olicn IV508m; geig beä Typhon \Y508e-9a ''Apolobamba (^evu) IV 321m, 2l|)üftelgeid^id)te I11193e-4a | ^2{^^ctbe!ev (sg.) II482e, 8m; -fünft I1250e J 2())^^avat [f. electvo-niagn., umgu., 2}?e^- n. a.] 1392m, 424m, 436e; 11380e, 2m, 417a; 11194a, 95ai, 103m, 130a, 321e, 399a; IV32a, 50am , 51a, 157e, 8a, 165a, 510e, 624m,e; pl. 21^>^avate 1437a; II144e, 229a, 429e; IlllOle, 2e, 295m, 405a; IV35e, Q6e, 233a, 249a, 624a J a^^^enbicuKiu: Organe [= SSUitter] I544mil, 2:()etle [it.] I359me :| Appian I451e (de bello civ.), IIllO. (Cälar); 2t|):|>ofitiou 1269m, a^p^u-cjiuiatiö III102e, Appulejus f. Apul. | 5I^ril: (2tern|(^n. ^ericbe 111604m; 2;cni|.'er. 1355m, II 57a J vlp/c/i€rö?< (■^albinfel beö ca%\ 9J?.) [f. Taman]: Slucbriic^e, ßrbtebcn lV579am; ©aö l\579am, ^apUha IV253e; halfen IV254e, öyn-, \ 55e (Äugelten); ©a(fe V55e (2lu§bn4) -11 Sl^^fiben 111457a (^cfitiou), 518a (Ü^erriidun»' gen) | -linie [= gr. ^Tye] 2r. ber (Surbabn II1457e,e [^eu>.] J *• ^«i* ^lanetenbabnen 111455m: S3eiregung III456me. 7m; ©vebung III457e, 8m; gcrtfd)veiten I11457e; ^ofiticn III456e, 7a,m; tercint. 9tid;tung 111458e; ^eränbenmg u. ike folgen III [456m-9a] 8m,e, 486am: 3>evänb. 204 2(pfi — iquator © III456e, 7m (5l8a) || apteryx (iBcgel) J303a, Apuana (5tlv) 1^75m | Apulejus (fnit;ev Appul. gefcf;i-.: 1115a, 106e, 230e, 439ell, 441e) (ücu Madaura 11230a, V58m) II 439e: apologia 111441a; ©eucalionifd^e %hit\) I1439e, 111441am; Y58m, 6Gm, 86am; ^ijftenie 111163a', gatu* nfd;e ©ebivge 11439e, 111441am; VöSm, 86am; de magia \86am:, de mundo Hlöa, 106e; S'iatiiralien-fSammhmg I1229e-230a, 459e; opera Y86am, @Gcl)afen 11441e; iBei-fteiiieningeii 11459ell; V58m, 86am; 3eit III467am J rio Apure (lV496e, 7a, 600a) (in 9?eu-@raii.; mdmi\L beß Orinoco IV 556m, 600a) 1215a, IV 556m: llanos lV496e, (Sinflii^ in ben Orinoco IV 600a, [(Stelle] ib., 2;eni^^ev. lV497a; bev St. Vincent gel;övt IV496e, 600a :| aquaelicium (ber (Stviiffer) 11170a', aquarms = SBaffev* iiinnn, Aguarius mouiitains (9leu-9)?ej.) lV438e äquatOC (= @(eid;ev, £inie; ügL Stquatorial-) [f. Afrika, Amerika, ©üb* anier., bl)nami[d;, (SfH^tif, 5(nfd;n)et(img ber @vbe, Jupiter, magnctifd;, lOZonb, ^araücl, '!|3Iancteu, Saturn, (Sd;neegven3e , ©onne] (hier nieift ber bev (Srbe; l^gl. ©lieb) 1145m, 174m, 261a, 306m, 323e, 356m; 111147m, 326e, 393m, 450a, 486a; l\ 84e , 647m; ein nnbver alg ber ber ^rbe lV177me; pl. tqiiatcveu (*) UÖOe, IV 100m || iiif.: (compos. tqiiator-): attftanb ijom [= eiitfevniuig] 1195e, 362a; -cinbc 155a :| nm ST. [a. nalje] . . . lV612e, 2tnfd;meüung [. *Svbe, auf ben t. tesogenlll 149a, fcig [a. jitm] an ben %. lV588am; bicffeiti? u. jcnfeitß beö M. lV80e, 97m; S)nvd;gängc bnvd; ben St. IV 130m, 3)iird;frenänng IV 100a j ben 2(. bnrd;» fc^neiben [l^gl. [c^neiDcn] IVllla, 283e; 2)iivd^[d;neiben [=tnoten]lV(101e); 2)nvd;fd;nitt^Hninft IV 100m* (Beiber ST-en), H^unlte IV 135m :| (g6ene be6 2i. 111453m, 463e, 525a; (Sntferniino mn [= 2t6ftanb] 1335e | ber erbe [= tevrcftr.] 111449a; (grb-t. 111380a, 449m, 450m,e, 512a :\ gegen ben 21. I;in 1322m, 372a; ber gcograVl)i|d;e [a. *magn.] I323e, 429m; II373e-4a, 11147a; lV84e, lila, 122e, 135m, 6a, 7a, 181a f @rab bee 2t. [= STquatovial-] 111380a, 495a; lV21e (15 gcogr. 3)2ei(en); -grab lV2ie (Sänge) :| jenjeiti^ bcö t. [a. bieffeitö] 11305a, lll(344m)e, IV 59a; Änoten bciber* I190e-2a \ l?nnb nnter bem ST. IV 158a, e-9a (SSe* fd;affenB.); Scinber nm ben 21. lllam (33efc^aff.) :| niagn. Sinien 1189e, 3J?eer 1344a, 2)2oniiment ober SD^ovniortafcI (in Quito) I422am \ bent 2l. nabe (am t.) I338mil, 11329m, 111391m; IV 27m, 119m, 233e; V42e; i{)m nä[;er IV 25m; [id; if)m nähern 1355m, 111589a J 9^ eignng be§ 21. III (450m gegen bie (gvbl)al;n) [f. übr. (Srb{)ar;n], 9^. gegen ben 2(. [f. ^(a* netenbahien] 111 181e J norblid; tom 2r. 1471e; 11189m, 344a; lV40am, 61e, 92m, 103a, 415am: n. nnb fiiblid; lV115e:| [Ort nnter bem t.] IVllla, 181a; ^arabieS V88a; bem 21. parallel 1311a, 341a, 2e; 11483a, lV608e; 9?eife nad; bem 2t. f. Bouguer, Condamine; ben 21. id;neiben [i)gl. bnr(^fd;n.] 1190e; 111182a, 6a; lV137a, 8m; jn beiben «Seiten 111156e I im ©üben i?om (be^) 21. IV 136a, 194a, 586m; fiiblid; i?cm ätquator <£ — Araber allcj. 205 2t. U71e; 11302m, 329m; 11189m, 3i4a; lV40am, öle, 238a, 266a, 314m (415m) :| 3:em)}eratiiv lVi5ftammmig [f. an^ SSertranbifc^.] 11247m, Slfabemie 11453m*; mdjm^t 11252a, 6ell; Sllgebra 112fö, 4m] 5Infieblungen 111344a* (in 2lfr. [[. iihw "^Äfr.]) \ Siran eifimbe 11237m, 250e, 283a (450a); -mitteUeljre ll250m-la, 5-6m,e, 445am, 9me; Slv^te [c] lf56m, 247e, 255m, 303a :|| Slftrcicgie 11256e | Slftrcncmen [c] 11 2öOm, 335a, 446e; 111 61e, 99e, 107m, 170e, 222e, 290m, 314m (sg.). 343m, 5m, 413a; lV24e; Slftviniomie, ©tevnfiinbe (it. aftrcn. ©cgenftcintc) !(144m); 11237m, 252a, 6e [258m\\-261, ST. 453m-4a], 258e, 260m, 296e-7a (327m), 8e-9a, 397a (447a,e, 469a); 111 (99a, 107me, 150-la) 170m* (181m, 211e, 343a, 413am , 642m); lV(154m) || 2(ii6bviic^, Slnt^fätte \\241m, 4e-5 (alte); SSefelinnig burd; fie 11241m, bevüOmte 11448a; S3e* viif)ning f. ^Berfek, Helfer; S3efd;nffenl;eit [b] 11241a, 2e, 3am, 7a, 9e-250a, 8m, 329m; «BeiJcÜeTung 11244e* | i^ve iBilbung [= (Siöilif., Kultur] 11251m, 8e, 261a; 53. tocn if)nen aii^geknb I1239e, 241m :j 33ctani! 11229e, 251a, 4e, 5a, 6m, 449m, e-450m ; (Sl;avafter, ©gen* fc^aften I1237all, 241am, 6e-7a, 8me, 252a, e-3m, 5m, 264m, 5e, 280me, 328e, 457m; lV52e | d^emie 11229e, 237m, 250e, la [6m-8a, %. 450m-lm], 397a; Sficmifcv 11249a, 256e-7a, me* :| ®[;ve[tomat^ie 11120a*, ©i^ilil'ation [= S3ilbmig ufiu.] 11296e, cla[fiid;e ©tnbien [ügl. gviec^.] 11 2SSam (kid;ränft), f.* Soni^aB; (iultnx [=ißilbmig, ©bilif.] 11 141m* (35erl>reitung) , 239e-240a (fie evr^alten fie iin^), 240a (erlneitern fie), 251me'', 2me, 8e | S)id;ter [c] llöOme, 244m [alte]; Sichtung [c] 11120m (252e) : frük n49e-50a, 120m :| (gigenfc^aften [. (Sf;avaftev; ©nfaü, -fätle 11237a, 240e, ime, 7a, 442m | GinfdiB, 2Bir![ainfeit, Sir* hingen [tgl. SBilbung, Srlreit,, anbre 35elfer] l\237e-8a, 9e-240a, Im, 252eii, 3e, 6m, 264mli, 5a, me, 280me, 396a; lV51e : iBeränberung 11242m, 4e:| ©imvanberer 11245m*; fie entne(mien f. @ried;en, Snber, SBcIfcr; (S^cd;e [U 2luf. gvc^e @teae] 11248me, 279a, 396a*, e-7a; (Srb* hmbe f. @ecgravl;ie; ©rfinbiuigen 11 257a,e, 8a; erljalten f. gried;. Serfe; (Srbebung, (Sm^oilcminen II 24i-2a; ^vckriingen 11251m, 3m; (Sr^» ireiternng nfu\, bie fie knnrfcn 11237m, 252am; (Sr^engniffe [b] 11242e,3e-4a, 9e-250am\\ , 4e, 445m-4??i; im n^eftl. ©uro^^a l[142m, 442m; 111 (415m) ; gelb^üge [ögl. 3üge] 11248m (in ^fien); fmb ein fremb* artiges Clement 1123 7a,e, 9e, 369a; ©ebirge [b] 11245am, III(343m); ®ebid)t 11256m* | geler;rte 11283a,m; ®eIeF)rte [c] 11255m, 6a; [@e:= Ie{)vfain!eit] 11255am* J ©eogra^^en [c] 11254o, 277e, 420a, 446me] lV535e; @eograV^l?ic , (Srbfunbe II [255e-4m, % 446-7] 447m J @e[d;id^tc lll(415m); -^^ft^reiber 11 408e, 453a* :| ©eftabe 11167m*; ©eftalt [b] 1308m; 11240e,2a; ©lanBe f. 9teIigion; baeglüdlid^cST. [b] [= Yemen] Araber ©r — diei 207 ilöOa, 167m, 203a, 242e-3m, 2e-3a (5^•,me) || fie entnommen bon ben ©riechen, iiebnien gvied^ifc^e (u. aiibve) 29er!e, Siffeii auf [a. Arifto- teles , ÜberH^.] II229e (Dioscorides), 239e, 247me, 253c, 4e-5a, 262a,m, 4m, 5w,e, 283am, 5m, Sam (6efd;räii!t) ; 11199a | fie erhalten iiiu^ gviccf)ifd)e (ii. a.) Seife [a. ÜOerfefe.] II447e-8a, 9a ; Ptolemäus O^tif 11228a, 457a .|| ^aieinfel [b] 1308m; [c] [= ^p. Arabien] U240e-la, 2a,m, 3a,4e,6mll,9e, 250m,443e; iy(52e) | ^anbel [a] II222e, 241m, 2e, 3a,e, 4amli, 7a, 250a,m, 3a, 4m, 264ra, 327m, 443m,e, 6e; [b] II 168me, 202m, 241a; [c] II204e, 255m : -^eftaticiicii II293am, -^{-tevfch- 11327m :| C''fliibic^vi[tcu* ]11195m,e | J^ervfdbaft [t>gl. 9?eid)] I398e; 11241m!l, e* 446e: Wenn fie iiodf) weiter gegangen iräre l\265am, 457m :j §imnu111 258m*, ^irtcnleben [i^gl. 9?cniaben] II [246] | fic entnehmen l^cn ben Snbern II250e, 5e-6a, 7m, 8e, 9t-260a,m [2-4m], 4m, 445am, 453me', 3>er!ebr mit Snbern IVllle :| bae Snnere [b] 11243m, 250m, 329m; Suftrnniente [c] 111107m (117a); ^lima [b] II155e, 243m, 9e, 258m, 9a; Iin24e, 490e; ^u:j)ferlanb 11159m*; Äiiftc(u) [b] [a, fübivefil.] 11242m, 3m, 6a, 7a; IV51e*; $?age [b] II155e, 240e-la,2, 4a ||. £anb 11243a* I l^anber: bie fie bnrd;ftreifen 11 24ime, 251m, 3e; bie fie fennen 11413m, in bie fie fonmien 11454m; in benen fie fmb ober l^crrfcBen [f. mebverc %xi. , g. iß. @:|>anien; ^tt^eftl. ©urc^^a] 1144m; bie fie nnter* jcd^en [ügl. ßrcB.j 1141m, 241m, 7a, 251m, 3m, 443a; S5eränbeningen 11242m; iBerInnbnng 11253me, 443m,e; gu benen fie borbringen \\254am, 442m II 2aba-5riiSbrii(^elV5(§0e-iaO, Menetveife* [f. iRomaben] II [246] | Sütteratnr [a] 1149m, 50a, 282e; [c] 11120m (frii&e), 252a, 4a :| mMii 11433e* j 9[)Zatr)einati! 11237m, 252a (260a) [262-3a, %.454], 262a, 397a; Slktbematifer [c] 11260a, 2a || 90?eer [c] 1339a, 11170m (§anbelj,iy409e | ä)ieerl>nfen [c] [= rctl^ce 2}?eer] \\154m,e-5a,e-6a, 396e, 447a: (ginhui^ ll200e, ^äfen 11167a, ^ianbelll(170m), nörblid;ftcr Sbeil 11167a, Stiditiing 11202m, [®^ifffar)rt] 11159a || ba^ mittlere %P 11241a; bor Mohammed 11120ni, 241a, 2m, 4e, 5e,258e; 111471m; äRiinjen [c] 11241m, 254m, 446e; 9hme WöOOmW'' J 9^atur: kf. ige- fcbäftigung, tefrennbetniit i^r, 92eigiing gu \\}x 11241a, 8me, 254e, 5m, 288a; -biditnng Il241e, -fcrfd;ung f. -iinff.; -gefüM, -fc^ilberiing \\[49m-50] 49e, öle (120m), 248me', H^oefie* 11120m (241e); ^txltljx 11237m, 280e, 396e-7a; -n)iffenfd;aften, -f orf^iing {W)\^^) ^ [^^8e-251a, 4e-8m] 252am il , 5me, 6m, 8m, 261e, 283a, 8m :| Dicmaben 11241a (2m), 111471m: - cber ^irtenlcBen II [246; m] | ba§ ni>rblid;e [b] ll[24577i-4] 4e, 329a; 111343m; n. XM\ [bgl. Sinai] ll[245m-4] :| [Örter] [b] \\243am , 6a, 414e, 5e,444a; ^enbel lV24e, 154m; ^^ericbe [= ^\^f>6.}t] I1216e, ?)3hvfif i. Dlatiirtinff. ; pioten* II292e, iy52e; einselne ^aneten lll490e, bilb* Iid)e Sieben II 265 | [S^eid;, (Staat] II24iw,2m,251m : Slii^belmiing I1253e, 264m, 5a 7 Steifen ber 21. ir70m, 2o3am, 415a, 445e; in %. [b] 11215a 208 Arabe7' ^el — 2(rac (9teiiiev), 444m :| Dicligicn, ©laiil^e 11241m, e-2a, 5m (SBegeiftenitig), 252e(274a); dthnex iii 2I.o 11215a | @rf)if[far;rt IlSlra; 11254m (5m, 292e, 446e); @d;iffe 11254m*, @d;iffev)aaeu lV55m :| @d;ilbevimg 11457m I (Sd;rifnu bev 2t. 11264m, IV 154m; über 2(. [b] 11444m, II1211e; axah. (Sc^riftfteüev 1129a; II (253m) 443m, 5me; lV380e-la:| @ee[al;rer [oqL ^ilcten] IV 53m, f. (Spanien ; ©^vac^e [c] 11241m (öev Bveitet), 252e, 265e (vein evl;alten); IV52e (auf harten öevftiimmelt); [©^rid^tvovt] II73e, ©taatf. ^Jeid;; ©tämnie [c] (=2iBHfev) [bgl ^clfeft.] 11244a, 5ailm, 252e, 8ell, 490e || @tei-iie it. ä. II(328e-9a,m); III65e-66a, 343m-4a | (Stern- : -bieiift 111490e*, -glebeii 11332m* -l;inimel 11188a*, -!iinft [. 5lftrouomie ; -namcii 11294e*, lV52e (ijerftiim«» melt); -[c^uu^^m 1398m :|| [b] (Siib-2l. 11155e, ©übf^nlie ni344a; baö fübad;e 11168m, 245e, 329m, 443a J ba§ jübivefil. in344a, lV380e-la; fübnjeftl lüften 11380e-la || 2l;eile, 2nubid;a[teu [b] 11243m,e; 111545m, 4a : ber iiürblic^e [l. Sinai] II [243m-4] 4a; [3:oVogr.]o . . . WSSl ; (gd;Iad;t Bei Tours 11442m, 111415m | Üüerfetjuugeii 11252m, 3e, 4e, 5e, 260a, 2m, 280e, 4a, 5m, 437a, 445am, 9a, 453m : gricd;i[d;er SBerfe [bgl. gric^. i£Ber!e] U[447e-9a] (448m) :| U[)reu U[451e-3a] 2m, Uinf^iffimg 11408m, Urhtubeu 11245m*; ij}er6iubung(eu) [. Sauber, ^erfel;r; SSer* (u-eituug [f. !i!äuber, ^eid;] 11265a {wenn [ie uod; tveiter gegangen luäre); iBerfer;r, ^erüt)ruug, ^erbiubuugcn 11242m, 4am,e, 7a, 253me', lV1.14e; üeruiittelnb 11449a; iBer|e 1149e*, iBertfuuft 11120m*; 35er* n}aubt;d;aft, m^ftammuug [). and; 5Ibft.] 11237a, 9m, 246m H« iöclfeftaumie beö$?aubeg [b] [ugl, ©tännne] 11241a,-4all,m(e),443a; -flamm 11261a* | aubre SBcÜer, kf. bereu (Siufhi^ [f. tef. °®ricd;eu, °3uber, *i)Jeftorianev] 11241m [i8eriit)rung], 2e (9Zad;Bareu), 7ra, 8am (^cr)er); (Sinflii^ ber ST. auf aubre 35. u. Sitteraturen ... H252e; fie entuef;men t^ou anbern 35. [a. @rie(^en, Snber], nel^men i^r Söiffcu auf 11252m, 7me, 8e, 260m, 4m, 293e, 447e (@t}rcr), 9a; waQ aubre 35. öon ben 21. entnel)men cber ert)alteu 11 . . . 293e, 4me; lV51e; fie fiub 35erBreiter beö 3Biffcu§ anbrer 35. II 142am, 253m, 26:/m,2e, 449a.il [b]35ul!aue l\379a[380e-l]', milf. 2;(;ätigfeit l\380e-lm, 581e || 2öerfe f. gvied;iid;; Seft-ST.o 11430e, II1490e; Sßirfiamfeit, 3öir!uugen f. (Sinflu^ | SBiffen, Söiffenfd^aften [a. gricd;i|d;, aubre 35cl!er] 11184m, 241m, 252, 8e, 283a,m; 11174m*: Sefil^ 11265a, [prberuug]112e4c, SieBe ju 11247a; avA) m#i^ 11252m, 256e; fie fiub 35erl)reiter be« 3i5. [a. aubre 35clfer] II252am,3e.i 3ßod;e 111471m; [3Sort, Jffiörter] [c] 1448m, 480a; 11133a, 294me, 409e, 425m, 468a; 111174e: lV202e, öOOmll, 562m | [c] 3ar;Ieu 11241m [263-4], 3m, 455e-6a; BaHjeid^eu 11 [205-4] 4e ij BobiacaUid^t uubefauut M44m; 3itge [togl. gelb^.] U241me, 251me, 4am; Buflaub [f. aBge- fd;Ioffeu] 11 24Ö *araBes!enartig 1179m; Arabien^ araBifc^ f. Bei Araber; Arachan (9Mf.) Slrac — Arago magnet. 209 IV 224m; Arachoßen II 192a, 428a; Aracte UlllOe', Aradus (im ^erj. 2«eevb.) II162e, 7a, 243a Arago (Dominique *Fran§ois) [oq\. A. v. Humboldt] I19e, 412e, 4e, 5a, 427m; 111107m 1| 3iifa^c: 5lerc!itr)eu [togt. (Steniid;n.] 111573m; Algol 11368a; III90e, 125m', in beu annales de chimieX I429e, IV66m I im annuaire du bureau des longit. 1387a, 390all, 411e, 2a, 4m, 5m,e, 6a,m, 426m, 431e, 442all, 476m, 486m; 11470a, 496e, 51 le, 2a, 3e; III 56e, 58m, 109m,e, 114e, 225e, 287a, 309am, 489am, 503e-4a, 536a,m, 547m ; IV 182m, 7m : ®teüeil 1 403am ; 11159a, n3e-4, 121e-2a, 5m, 309me , 407am, 411m-2a, 536e-7a, 541m :| (geiifimo in Slfien IV(455am) 610a; 35eväiib. bev 5l):*fibenlime : folgen füv bie 2;em^ev. lll(458m) 486m | Srftrouomie lUoöOe-lm (35orträge iikr), lV(156m); „Wv." 111504a; astr. populaire IV604e, 610a, 2m :| tt^cr f. 2Bdt; (mit) Biot IV 28a, 156m; «Bfenbgläfer III(383me, 410a); S3Ii^ 1563, 486m; Bonite ini09e, Bradley 111287a; artefifc^e Snmneu (Bef. ber öeu Grenelle) 1231m, 426am, 7a, 448m; IV 165a; @tevn in ber Caffio- peja 111228m | (Scmeten I390a,m, Im: -lic^t UllOSme, bG6e,7a; (Icmet: Biela's 111584m, Encke's III583e, mi 1843 III (562e-3a) 578a :| in ben comptes rendusX. . . 111130a, la, 540e, 3am; dpanometer III 104e, 135; ©iffracticu III541e, 2)ciiner 1442a ] ©o^^^elfterne 111307a: garte \{\299m-300a, 9(m) ]" (Sfectricität I194am; electi-o-magn. IV48e, 66m ((Sntbecfitngeii) :| (gntbecfuiigen [f. electro-magn.j II 509am (^uMicaticn) \ (grbe: SSeränb. ber SSalju III458e-9a, 486e; 2)icfe ber (Srbfviifte \\612m J färben m299nu, 308e-9 : Scm^temciitar-g. III299me, 308e-9a :\ tüiberftelieubeg ghiibitm III (50m, 58m); Formentera IV 28a; Galilei 111285m, 290e(397e-8a),419am; ©einrgefetten IVöiOa (^tic^timg gegen ba§ 3Reer); ©en^itter I363e-4a, 486ml! ; Greenwich IV 67m, §anb[(^riften f. A. V. Humboldt, ü(>er W. Herfchel 1387a, lettre ä Mr. AI. de Hum- boldt [f. auBerbem Humb.] III583e; ^nterferenj 11371a, m[122e-4m], VlOa; 3rrabiation III545am [Jupiter: ^(H^Iattung 111519a; 2{tmo[^^äre HI 521a, 550e-Im; Sic^t 111523m; Streifen 111521a, 550e-lm; -^^tra- tonten 11167a, llle,2mlle:| Kupffer IV173me | Sid^t I158me: mit Biot III 110a, SSrec^iing III (62m, 108a), birecteö n. refTectirteS llll08m-9m, [(SntbecJnngen] YlOam^ garte 111299m; ©efc^tuinbigfeit ni90e, 125m, 130a, la : tei'. ber ?irf;t[trat;(en III95, 128-9; 3}Jeffimg mi04e, 125m, 13lm, 4m-5a (5a); polariftrteö III566e, ^efley III551am; f(f)tvad;e8 I207e-8a, 442a ; -ftrar;Icn f. ©efc^lrinb., ÜOerglänjen III llOe-1 :|| magnc- tifc^: mnu. IV132e, n3me; STquator IV103ra | 33eot. 1437m: gleic^= jcitige , ^eratrebete IV i73me, 197m; ©ammlnng IV647»ne :| (Sinflnfj ber §cr;e IV(llOa) 187m | Sntcnf.: im ^Teroftat IV(95a) l82m, I^crij. \\185-ßm; ftiinbt. 95cränb. IV96e-97a, 103e-4a J ^ieignng \\108a\\m: ftünbt. ^Beränb. IV103e-4a, 185-6m:\ ©törnngen IV 173m; llngenntter ?l. ü. .»iMtniboIbt, Jtoeiuce. V. 14 210 Arago macjiiet. — % JV173m, 197me J 9)?aöiicti^nnig l\103e: dictax\cn^-m. I186me, IVöZm (entbcdt) || Mars IIl512me (5l6^^Iatti;ug) , 3m ((gd:;iice-3oiu) | 9}tccv III503e-4a (^obcii ^efelm), -^eöftvenninoen 1322e-3a :| MeJloni 111539m, ai^evibiangvab IV 22m (in gvaiifr.), 2)ieteovftaulj I395e; 2}ficvometcv I48a, ni519a(-2}iclliiiW") II 2)iüiib: fiiiicSItincfvIu in542m, iöcröelllöiGam, (SiiUiMrhiUß auf im[ve 2(tnic|>I;. Illö47am | Üid;t: afc^favhicf^ in498e, 540e; l\153e-4a; gavbe 111550a, ciitl)alt Vclavifute^ llI4Ö6m-7a :| iDiceve I11505e-4a, (gtcni flebciib lllöOleil, feine brciuicube iBiiÜaiie lll(510m) 545e; Sa[icv lli 503e-4a : m\ve\e\\l}t\t 111504a :|| dUhc\ 1 146e, 4l2e, 442a (5q4e), 582a : -[Iccfe 11513a, lll362e; -ftenie UI(333m) 363e II mi'ccan 1476m | 9iovbiici;t 1199a; lV(i44 gavbcii) lS5a, 197e; 9Un•b^^cl 11147a, 56e :| oeuvres [= Scvfc] lV606e, 647me', VlOm; optifcf;c (BaA)C\\, 2(iilid;tcii, Sliiffa^o, (gtcllcu [t*ßl. A. v. Humboldt] [386a; UllOOme, 112me, 3f-4 [118m-124m] , 8-9, 419m, 536e-7a', lV153e-4a, YlOaml ((5iitbcdi:iU]cii); ^.uifcv etevinvavtc in309a (93cot.), lV38e(©aücu}; ^^cnbcl lV28a,i56w; [pcij.] (a. A. v. Humboldt) 11193e; IV 28a, 39m, 185a, 522a | „^l^^otcmctiie" [tool. 2id)tmc[[.] 111504a; vl;ctc* nictv. ä)ktI)obe 111104e, 131m J Planeten Iin20-ia (eidtbnvftit), 2e (fmitclu uid;t); dldwipl, 11366m, 513e Ij. ^olai-iBectac^tiiiiöcu 11157a, -ftvcifcu 1441me j ''|>oIavi)n tirii (n. ©litbcduiui) 135m, 48e; II 370a II, e, 514m; 11164m, i55, 594 e-5m,4i7e-S; [\66m,172m] \10am: d)xcimt'\iä}C \llle, 392m; llUOZme, 394a', \\172m, VlOam; favl>ij]e 11136me, 370a; III417e J ^olavif ccp Uli, 11370m; lll64e, 108e-9m, 135, 394e-5m, 417e, 496m, 513m || Dfcrvncticii [tgl. !i!id;t] 111 110a; ^eegcii 1485a, -bcoeu 1446e-7a; ^ö()veiilll 62a j Saturn: ^ItniciXävc lll(524me), ^^oIav-9köicu 111 (524me) 552m :j (gd)attcii 11184a, gd)if[e mit (2d;anfel' rübeni 11470a, «gtcni im |.Hvicbc); -fc^mänge cb. ©tval^kn II1202»i-5m; (gid;tOavfcit lini9-120a, I-2a, 204a; bei Sage beobachtet I1183me; ijeiänberlicie 11367e-8a'l,513e; lll51e, 59a, 93a :| S^em^^ev. i". 3B;ivme, Sbermcmcter Arago % — Slral; 211 IV 39m; 2:urmalin-patte 11164m, 109e; Uranus 111 553e (Slb^Iattmig), 4m [(gtln-imgenj; Venus \\l538e (^lecfen), le Verrier 111554m, Voffius Il514e I 35ii«aue: äReertuaffer 1 V (452m) 606e , 3aM lV604e:| Sßalb III55im (i}evid;iebeu tclei:d;tet); Sävme ob. Stem^^er. 1426m, 475e-6a, 480m; lV38e (bev Sicfe) | SBelt: -Stt^ev 111 öle, 59am; -bimft 11513a; -raiim 111 56e, ö7a :| äßevfe [= oeuvres] 111504a (talb er[d;eineiib) ; 3übiacamd;;t HI 55biIbimg, 5Infic^t lV521e, 582e; ?(H;ang lV385am, V88m*; alte 5liiSBviid;e lV509a*, 53aii lV38öm, [«evg baki] IV 621a; t^eftiegeii lV2gl. @anbred;n.] II349e, 502e (512m); 111 4ie; Sat* c^ti-i! 11228a, 2)ic^ter 111108a, 91ii)ean ber Wim I1223e, Planeten IlI466e, @anbre4)ming 11512m, [©tevnbilb] 111161e, Serfe II349e (502e 2tnS^ gaben) :|| 2lrd;ii)et (= -tagii^) [f. alent., afiat., gried^. n. a.; iJiebelftede] 1307a, 380a; I1308e; ein beftimmter, einzelne 1310a; IV 323m, 6m, 392e, 3m,e, 403a,m,e, 414m, 9e, 420m, 4a,mlll, 6m, 493a, 551a, 630a; V65a; pl. -e lV323m, 413e (bvei), 588m J low arthipelago IVlOle; 9trd)ipetagn§ [f. inbifd;er]: ein beftimmter 1471a, 11311m, lV416e :1| 2trd;i' tectII129e; ar^itectonifd; ir24a, 353e; IV365a; 2t-tur 11167m (®tvt), 2Ird;it — Argelauder ^ 213 400e (ed;iift); lV448e (Se^rbuc^), 606m :|| 2(rd;iDe lV86m (tarhi X>er» gvatcii), 203me, 335m, 563a, 577m, 593e; avd;iDavifd) 11355m, 507e; lV226m :|| 5tvc^cnt 11427mll, 579a,mll, 580: Scmet 11579all,m J pl. -eii: 311 Athen 111579a, in Creta V15me; (Sejiicteu iiiUcv il;iieu 111579a |) Archytas 11128a *arctic exped. lV68e J avctifd; [l'^gl. im l!cl;eu Stürben, ^teibV^cIj 1104m, 11305a, IV 71m: (gf^ebiticu [f. Üieiieii] lV443e; ®e}3ciibeulU59c, lV66e; ^niellvelt lV119a, $?aub IV 88e (99m kftimmtt\^), 2)icev 1343m, 9?ovbcii IV 27m, ^elariuceve IVGöa, ^^cifcii cb. (gj^^cbiticiieii IV [65] 183m, 3cne lV27e :1| ArcturCus) (Steril) [Cd;|eiil)i;tcv IH 36.] 111 209a: eüjue ^ctv., OvtöJ^eväiib. [i>gl. b.] lUSöme, 265e: ftavfe 1112G7a, 284me :\ 2)nvd;* incifer 1153e; 11177a, 130e-la, 168a; 1'^' ©v. lUlSSm, I;cll Ill284e, Hefiodllll59e; ^id;tftävfe 111132e!i-3a, 8m, 142a , 226a (253a) ; Cxt^^ m-äub. [f. S3cU\] I11263e; ^avallaa^-e 111275a,e, 6a | vcti; mi69me, 172a, 205e, 235m; x'ä\)M) 111103a, ii\ ßd6 111172m :| (gefeite 111168a; ual;e ®tenie 111292m, etcnilüiiiteu batei mi69m', bei Sage Qcidjii 111 60e, 82m; jittcvt 11186m ||— Arcueil [a. A. v. Humboldt]: Sliifeiitrialt ba V8e; memoires de la societe d'A. 1460m; IV 68m, 498m *Ardebil i^txl): dhie lV579a; evbt^ckll l\223e\\-4a, 579a; [SBiiIfaii babei] IV 582m :| gunuiig Ardjuna (^iiÜau ^iiia't^) lV325e, 6a (^ül;e) || Sli-ea 111349m; lV74e, 438a; V83e | Slreal [f. %xant\\, IBaiib, ^iilfaiic] I308e, 11214m; rV242a, 308m, 313e, 323e, 4m, 339m, 340e, 2e, 414a, 422a, 438m, 507a, 546m, 559e, 584e: S?evl;ältuiiie Den 2aiib u. ^Im 1304e, be« trodueu 'ä, 1502; weites 1335a J pl. -e I1306e (@rcBe), IV452e jl el Arenal []'. Chimhorazo , Perote]: bei Mexico lV350e; areolae 111178a Arequipa 21. @tabt (fübf. ^^evii): Chacani [id;tbav IV 548m, ©ej^eiib lV548me, ^cc^ebeiie lV528e; §el;e lV528m,e; [£)vt babei] V38e | S3ul* !ane babei, &xuppe ber 35. [= 35. be?^ fübl. ^evii'v] lV54e 111134m; Arciäus (Sultan in SaV|.Mbcc.) [= Erdfchifch-dagh lV291e, 525m] IV29ie, 493a, 507e [525 U. 32], 525a7n (A^ölie), me (2(u§bvi:d;-ÄegeI u. ©egeub); Argeißh (Den .4r^0jr) 11 10m Argeiaiider (*Fried. Willi. Aug.) 11183a: Abo I112i)6e, 308m; Algol 111238e, 260am; mx 111262a; Bayer 111 105am, 135c, 254m; 214 Ar^elander ^ — Aril'tarch Befiel f. 3C11CU, Capella 111262a, SiMiict I116e; S)c^^ell'tenie I11296e, 7m (eigne iBolu.)^ 308m; „2)iivd;mii[tennig beg nörbl. ^immclt^" \U133m, 146a, 155a; Su^itev^tvaK III84me, SJ^ildjftv. 1157a; mira Ceti 111239a, 2G0e-la; IV81e-82a; IRorblic^t I199e-200a, 440m\\; lV143ara (fd;lvav3cS ecgment), e, 207e (Ort); [pexl] 111146a, 234e; Ptolemäus lll205me, @tent im @c^ix\in 111232a | SSelD. ber ®oiiiie 1151a, 4m, 414m; -^iifi^ftcm: i8eli\ 1112786, 280m, Jm; (£entvuin in282e-3a (3a, 7m i) :| stell, fix. posit. in 308m W- A.'s (Stern = 1830 Gr.: f. (gtevne dlo. | Steine (Stern) lU205me: eigne S3en>. 111267m, 275m, 287m, 308m; -catalcg III 154m, 5a!l, 196e (ücn 2(6o), 266a (^Bergt. mi St-gen); &xc^e 111 65e, 99m, 100m, 5, 133m, 5e [145e-7ml 5e-6a,n\ 9m [190-3a\, la; nene 111259a j oeranbevlid;e 111254m-5a, 6a, 260a, a-2all, 2a; IV 82a: fünftige 2t6[)anbl. 111236m, i8eo6ad;tiingen 111249m; gerieben 1112ö0-ia: @efetjlid;!eit in bcn ^. 111236me, 8e; Sabeüe 111 [245]: über bie Za^. III [244], iöenierf. über bie cing. Sterne lll[244e-251a] J beränberl. Stern: a Herculis m249m, 259e; in ber Ärcne 111241e; ß Lyrae 111261a, IV82a :| 3aI)I bev l) 11191a; [33. ein Diiiiggclnrge im 9D?onb f. am Giibe] | ^triftctelif^ (feine Bin"""^!-' fi"»^ nntev ° mit Ariftoteles i^evtnmben) 51. (ibm geliövig) II191a,m; 33. ariftotetifd; (narf; [einer 2Sei|e) (*) 1115a, 11155a II 3ii[a|jc: 3n Alexander bem @r.: ob Ar. Alex, begleitet Imbe 11191a, 427a; Alex, gegen Ar. erbittcit 11193m; ©runbfä^e, bie Ar. Alex, einflij^t 11 i54e-5a; 2d}xcx 11184e, 5a, 193m; Untevftiitsiing 11192m, äjevgiftinig lV'503m!l-:| Anaxagoras V20e (Elemente), nnatcm. arbeiten U429e-430m (430a); de Anima I435e, 11441m; lU13e-14a, 13e (t»on bev @eele), 28am, 29e; lV^l4m, 170a |j liistoria Animalium 1488m; UWlam, 232a, 424m [7-9a], 430a,m, 463e; 11128m, lV14e; cbev de Anim. (übev bie 21;ieve) 11424m, 5e, 7m, 8a, 9a . . . 499e; ©efd;. bev Stneve 11448m; Sbievgefd;. 11232a, 254e-5a, 284a, 427e |: ciXK\i^\\^ 11254e-5a, 284a, 448m, 9am, 463e; 3cit 11191m, 427me, 8e-9a J de generatione Animalium I487e-8a; 11429m, 430a; III 29e, 115am; de partibus Animalium Iin4aw, 28m; lVl4e || 2(nti^>evi[tafe f. ©egcnfQ^c, 2ln5ie{)nng 11348me | Bei ben 2lvabern, axah. 11254e-5a, 283am, 4a, 8a, m: Ükvfetjungen 11285m [447e-9ml 8m, 464m ;| yl/AW«- 111481a, aftvon. II431e-2a, in Athen 11184e; ttbev 11143a,e, 44a, 54e-55m,me, 597a; ^Inftreten 11206a, 2tnebiinftiing^^r)ecvie iy536m; 33atvrcniev 11403m, 431e-2a; 33etet^te^3 n. Unbet. WUme, 33eranlning y20in j S3cn}cgniig 1 151e, 487e-8a; 111 13e, 15me, 29m', IVPam {aU ©vunb^u-inci^) ; t^elvegenbe Gräfte IV 536a :lSBnefii>ed;feni 429a (imäd;t), S3iid;ev[ammriing 11192m; Callifthenes 11193me, 6m, 430m; ca\p. 9[»?eev 11226a; dategovie IV9a, -ien 11431m; cervus A-is, §ivfd; be^3 Ar. U19hn, e-2a, 427e-8a; Sba* rafter, -vi[tvnng, -viftü; (Stgen|d;viften 159m; 11193m, 283m, 42Sm, 430a; 11114e, 165e, 58la; IVi4m; de Coelo 1414e, 487e; 11423a, 441am, 476e, 501a, 6m; IM 29m, e!I, 53m,e, 54e, 55m, 124m, 200mlll, 423e (ecmmcutav), 447me; lV160e j dcmeten 1391a: 111573e-4a, 579e-580a,amll, e-lall, 5am: 4 (Sem. tcn ihn genannt III [579-5<5:/a]; feine 5tn[id)t 111585m, Slnfid^t bev^vtliagcveev I11585am, -fdnveife Ill258e; 216 Ariftoteles (foiit — 9i bev Somet be§ Ar. 11427m [578e-5Sla], 578e\\ | (Sciumeiitcir f. de coeJo, meteoroL; -U\iQX ]. (Evflävev :| Sialeftifo 11288m, Dicäarcli lV161a, über Siöiimtioii imb 2;vaiime (i^erlorcue (2d;nft) II 107a, (Eigeuid;afteu f. e^arafter; ©nfliiB, Gümnvhing I390e; 11190e, 3a; Siiibeit llll4e, 15e; Glemeiitc V20me; Empedocles 11107m (iiter E.), W^Ome (4 (glcmeiUe); benfciibev em^irifcr \19am (m) || (gvbe 11139e-140a: 2(n[d;tveüimg \\158m, 2{n3iel;img 11348me; ©eftalt 11181e, 476me; IVlGOea-laJ (gvtbeBen lV225am (biivd; SSiube); -fitiibe 11227m (286e-7a,m) || S5er* tretcr ber (Si-fa^rimg \19am, ßvfeinieii Yiöm, (SvÜciver 111597m, (Sv* 3ciI)IiingO IV 275me, etliica ad Eudemum 11430m, ^all bev ^öv^er 11348e, feud;t 11. tvc(!ejilV536m; geiter 111201m, lV536me; f^i]cf)e \U29e-i30m, gijfteviie [). iibr. etenu] lll 163a; ©egeiifä^k- (2(nti^^eriftafe) \\\15a, 28e-29m\ lY536m, \20m (Übergang); Ocgiicv 11117a | de generatione [f. Ani- malium] et corruptione 11129m, IVPam; de gen. et interitu lll28e :\ @eid;id;te bce Ar. bei bcrfc^ieb. Üjelfeni [f. 0'2Irabev] II 108e, 283am; ®ctt* f)eit, @ett(ic^!cit Ullöe, IGa, 29e-30a] gvamm. 11431m, ©vunbfa^e^ 11129a, §ebinig I453me, ^^cbmig bcii Hiera lV273me; ^immelötciie [= (g^I;ävenmufif] 111200me {477me), ^irfd; f. c-ervus. ^cd;ebciicii l\158m [in Sljieu], §cvcii 11115a, ^iiiib (l)ie 1109e; \U[Um-16m] 14e, 43e :j ^anal ijcm Nil 11204m, D^crbirinb IV 158m (.^älte); [V^erf.] f. Afhen, Anftoteles ^ — 3 217 Sliaraftev, itUw, 2cb, S^ic^tuiig, «Sc^veitavt, Stob; ^^[tanjcii [l>gl. plantae] 1487e-8a, WUme (it. Xhkxt: Untevfc^ieb) ; ^tiiig Philipp 11191m (§of), 2m (Uiitevftiil^miö), 3m | ^I}iIofo^>^ f. Einfang; ^I;iIofo^I)ie [oßL Diatiir^^l;.; ]. Biefe] \\][13m-16m, 28-29], \19am: 53clelniiig II130aO, [im 2)tittel* dikx] U281-2a :\\ Pliysica UUe, n448m (ava6.); pliysicae Auscult. i\>\mid)e ^Ci-txüQc 11113m, ^I;v]i! IV 9a) 152e; [\ll3me, 27m, 29m, 54a; \\9a I ^I)t)fif [a. phys. Ausc.J U\[13m-16m] ITa^ J phijiij^ [f. phys. Ausc] 11288a (53iid;cv), 473e J V()VPali)d;: «iicfier 11112e (mieten); ed;vi]teii 11284a, III 14e; etubieu 11192m || iikv P.ato I451e | ^la* iicteii: fiiufedi nid;t 11187m, 124m; 9^imen \U423me, 467arn] i;ii[id;ttave 111424e-5a :| de plantis lll27e; (de) poet. 11107m, 127a; politica Cij^olitif) 1492m; U184e, 423e, 430m; 11128a; prob lemata, ^vcbleme 11228m; 11129a, 201m (601m), 620m; {\158m', ^vcfeleucn 111481a [ Pfeudo-Ar. f. ^mirab. Ausc. *de Mundo; ^^)eiibc-5üi[tctelifd; 11228m: mä) 11146, 119a J ^i;tl;agcreer 111477me!l, 585am ('2lnfid;teii) ; aiitl- ^n}tl;agovifc^e (Ec^uk 111473e-4a :| leerer dlaiim 11154a, Üfaul^eiigeipimii't 11425e, [9?id;timg] Yl9a, ^djiaud) lll441am, rctkr gd;nee 1372me; (2d;veitHnt (gtl)! 111 15m) 1115a,e, 107a | ®(^ri f teil ilkr il;u 11431m, V20m; feine (gc^rifteii [=2Bev!e] 11286e-7a, 431e,448e(464m öevbveimeii); 11113m, 2(S-2£>»i(28m)J ®d>u{e I1193a,e, 473e; I11573e-4a; (2d;iUer sg. IV161e, 608e; pl. 11193a, 111160e :| @cr;cu Ull4e-15a, 28am, 87a, llöani'^ @iiiu°11115m, (gtlaUerei 1492m, ©cime IV i55m (^'eridjiiMUDen); (g|>l;äieii II352m,e, 506m; 111165e, 200me (53eiu.), 477me (-nmii^); über (Bpxaäji 11431m, (Steiufelb [, libpfd; ||. ©tevii ]. i:)imb ©terue III (163a) 202a, 581am: SSebediniijen 1391m; gimfclu III S7am, 124m; genäl;vt biivc^ 2aiÄbiiuftimgciillI(618e); 9?ame 11137m, 53m; -|c^ir4>|>eii III (601m) 620m; awQ :j:iefen öefelm 11171a, llöam-, SSarme IlI56e || (gtcffe 111 i3e, @to[f-^cvic^iebcul)eit 11115m; @tubien 11192m, ©tufeiiieiter ber SSefeii lin4m, eti;! [. ed^reibavt, Styx-mü\\cx \\503m\, Thaies lYl70all; 2;i;iere [|. Animalia, ^flaii^cu, SCüIeg.] 1 [191-2] 424m, 7e-8, 9e-430m, 430am (3evgliebenmg) ; III 28e; Xoh 11429a, Sene f. Fimmel | Über* fe^uiigeii [[. arab.] 11112e, 280e, 447e-8a: lat, II448m!l, 464m :| UmiiMubliing \\9am, Uutevfdjiebe lV536m, bai^iBeräuberlid;e l\9am, iBcr* li\iubter 11193a, S^ulcauicitat IV 305m | iiv-irm ii. !alt IV 536m; SBärnie I1129a7w, 2007716 ((grseugiing) :\ Beiii 11450e, Verlorne SBeier;eit I1127am | Seit [ügl. ^cmi.% de Mundo] 111 [13m-16m, % 28-29]: -Un 1390e-la, Svfeimeu \19m, bimfle 20-tcv^cr 111424e-5a, -ovbiuiiiß Ull3me, -raiuii 11140m, -vegierinu] llli5me, clacgi'd;e 111441a, 482m', ^43ve)eleitcu \U480e-lm, 2m :|| Arkadien [oqI Are.]: 5(lpciigelnvc(e lVö02e,2iltevni481e-2a lS3arüI;iicv,5i3cl>cIfen!ii}3 (alt. ii. iiiiiBeve) 111441a, 481a, 2m: je^igc 33en.\ lV502e :| ©igaiitciit'^^f 111482m, 2ob 111441m, |.>claeg. 111481m, ^ataiie 1199e, [Üfeijc] iY 502e-3a, [ecl;iift] lV50:}a. [2:ü^^gv.] i\502e :|| arkadißh 111482m (3)id;tcv) *Ärkanfas (gl.; -gtiiB lV437e) : (Subbebeu 1220a; IV 496m, 599a; ©yVeb. lV471a, gort m ir;m lV437e, okrev ib.; X\)ai lV496m, 599a] arm 11270m; ärmlid; 111319m, lV473me (2;r;eil); 2tvmi:tl; 1377m (bcv 9btur), 111 176m, iy561m :| Arma (§oI;e in 5{nticquia) IV 556a, Armagh IU321a ((£termuavte) ; Salvino degli Armati Il464e, 508m (53riUiii); Irmatur lV174ell | Armenien 11447e, nrmeiiifd; (*) : glii^ II 27m* (llle); ipcd;laiib lV458e, 493a; Äavte lV493a, ^liiua lV158e, 2ej-icou I1133am*, [9^ei|e] 11222m, ÜbeviaMiiioen 11448a*, l^iJf. lV458e, [2lun-tJ 11133a* :| StniiiUe 111149a, -cii 11210m; anuivt 1486a (mit); ärmlid;, S^rmiitl; f. arm; Arno (gl) II 52m, Arnold 11181a (lUneii), Arnsberg IV 492m (9Jeg. ^qiii)', 2{remc 11 61a, 249e, 430e (i^orgcbirgc); Arpach- fchad (2aiib) 11245e, Arpaxad 11146m (aiid; Arrahpachitis 11146m); Arpinum 11 [17e-18 (18a,e) (Oci. (gc^ilbcriiliij, ©cßciib)], Arpoxais ((2cl)tl)c) 111 624a I ^rmcan : ÄüftelV410m; Siifclu m ber Klüfte: (2d;Iamm-5(u^* Unirfe, (gc^Iamm bcr 35iilfane \45ain^ 56a :| Arrahpachitis = Arpachfchad I Arran (Sujel ber [d^itt. @2BÄü[te): fgeLgii.] lV373a, \67e: ©raiiit V67e, 77a :| Arrafi = Razes || d' A rrefl: Biela's Snuct V118e (Cevcd;uet) | lein innerer Scmet 111577m, 570me: 5l|>l}el II1570e; krcd;netlll571e, ViiSe; mm. 111571m, tei57ie; VilSm; (Sntbednng IIl57le | Heine Planeten Hl 515m, 7am, 549ell : ißalmen \\\517am :\ eigne iBelr. einet^ igtern« ill267m, 284e :I| Arrian [f. periplus] l471e: Scnuten 111585me, iiidica 11425m; eine ^^vilmc 11189a, 425m; Pfeudo-A. I1438e, 9a; l^er* Kn-enc (Sd;nrt 111585me, *S^?/a:-Wa[ier lV503m || A. Arrowfmith lV587a (Sßeltfavtc), Arfaciden II219e, STrfen IV32e (gebiegen, S)id;^tigfeit) | 5trKnif 1135m, 245m: [aU 33eftanbtr;eifl IV481a, 641a; ge[d;lrefclter IV523a, tünftl. IV504a, -eilSer ib., SBerkeitnng \\481am.:\ Arfo f. Epomeo \ STvt — Aßen 2lu 219 51 vt [f. Wa"3e"/ 2:^ifve mib ijiele 5tvt.] (o^^ 1106a; pl. m-tcii IV 6.96a: jctjt eyiftirenbc I285e, ä)iajimim! I54e; untergegangene 1285e-6a, 6' (unb je^ige) :| Artabrer (ßolt) 11410a, 5e; ArtaxerxesMnemon II 189a,417mll ; arte 11336m I Artemidorus: ©eogra^l; II1425?.; bmifle äBeIt!üv^\T, ^43Ia- neten 111425a, 440e:| avtefifd; f. SBvminen, SlvtiHerte II451m!|, avtiftiicl; 11178a, arum (fil) V79m; Aryabliatla (inb. 3)Zat!)em.) II221e,403e, 438am; Aryavarta 11432e, 3a; Ärzachel (^finggeü. im iDlenb) III545m!l || Slr^nei: -getDäcfji'c 11315m; -linibe I51e; 11283a, 449m (©cfd;.) | -mittel [= ^eilftoffe] : ^Bereitung II 250e, -fiuibe II 255m; -lelire [f. Araber] II 237m, 250m,347m, 445a, 9me:|| m^t lV(204m); [kftimmtev] 11121m, 229e 300m, 7m, 508m; pl. 5tvste (*) [f. avab., jübifclie] 1156m, o03a, 313e-4a: cngli[d;ev 11388e, V62a; inbifdjc I1250e*, Vortiigiefifc^er 11315m, römi* jd>ev II229e *Afama jama (iBnlfan auf 9Zi^|.^cn) \\400am, Nie. Arcelin 11290am |[. 1>llcenfion 2t. (= Slnffteigen) 1360a | «, Afcenßoii (Snfel im atl. m.) 1260m, IV 27m: SSefc^r. IV 581a, geogn. \\[3Ue-5a], Green mountain ib., §üt;e IV374e, trntev IV 575a, biil!. \\[374e-5a] \\ afcetifd; II121e, aseh (l;eln-.) 111209a || 5l[d;e ['. S3im^ftein, iMilfanifd); [. \)^. Juliane n. ba bie compos.] \\268m, 605m; p]. 2(fd)cn (O^) lV601me |: (com- posita 2(id;en-, einige a\6:)-) a-avtig IV447e, au^ftc^en I453e, -berg IV345e I afd;farkn [f. Sid;t, 2id;t be^ 2>?cnbee] 11361a (DJanb); 111384a, 502a, 510m; -fartig [[. 2id;t] 111385a :| -gvan I11381e, 497e; I;eiJ3e IV589m, -fegel f. 33iil!ane; -vcgcn [f. ^ulf.] 111414m, 5a; lV273e; -fänie f. 35iilf., fd;lrar3e IV378e, trcdne V39e:|| ÄfchyJus : Arkadtir ^rofelenen 111481m, Ätna 1449m, (I[;oe)>I;oven 11500m, Pliiton V60e; Prometheus 1396a, 111481m, V60e; [^ragobien] II78a J 2t)c^i;teifc^ 1396a II Afclepiodotus V49me; Afediten (ever 1 384m* (Svseiigniffe II [188e-9] 290e, f. Europa \ ^^elbjiig md) 11174a, 111174a; -jiige 11434me* :| baö fevufte I1224e, ba§ fefte £'anb [= Sciitiii.] 11304m, g-lac^Iänber 1374a, glüffe [a. 3unev-^X] 11188a, gocii^* [= [ibiv,] IV 88a, gvcfje gitrd;e IV455e-öa || ©ebivge, @el)ivgöfetteu [a. 3iniev-5(., ijoii bem manches r;iev [tet;t] I254e-5m, 319e-320a; II43e, 150e, 188, 423m; IV15«m [608] : ^mt IV479a, 2(iif3ar;Imig l\608m, mä} d;iiief. Oueüeii \Y380me J (Sine Sergfette (Serggiirtel IV 608a) ob. ©etürgefettc (^araUelfette) naö} ber Stnfic^t bcr @rie(^eu (Kuen-lün + T/äan-fchan +Himalaya) [= Taurus, 2)ia^l)r. be« Dicäarchus , ^aralleUoii T/iinä] 11208e; lY [608-9a] 8a,m (geiiaiuit ber t^crläugerte Taurus), m,e :| im Sinierii li^enig befaiuit III 503am, Äarte lV492e-3a; 9iameii \\607e, 8me] ^l^araüelfettcii l\[608-9a], -^Sreiluu iV607e, 9Jid;tiiug IV (380a, 584am), -^öi^ftenic IV 380a, Soliim i319e II ©cgeub IV159am, 51]. gcgeniibcr I1268e; ©ecgr. [4: So^jcgr.] II 188, 193e-4, 291m; @e[d;id;te II [290-2m] 431e, 477m; ©eftabe 1307a*; ©eftalt, -img [f. Sdifd^iüellimg] I(307am, 8e) 9a', II240e (lyeuig gc* ÖÜebert), 306a, 476me; l\[158-9a] (161e) 429me; ©liebermig ll(240e), IVieie; ©rc^e I308e; 11185m, 361a; ^albiiifel lV52e* (161e), 2 §älfteii j. 2:l;eiamg | §aubel 1319a; 11180m, 200m, 2e-3a, 225e, 6e, 477am; IV608e: -^^pbte II462e* J ^oc^ ebene: gnerft atge* trcdnet V87e-88a, (Sntfte()ung I489me, (gntft bev ^^ffanjen unb Stl^ieve Y[87e-88m]; pl. -en [= ^^lateaue] l\{158am) :| §ovben* 11240m, 442m II— 3nucr-2ljien (§^\ = (5entrat-H. ; = Wütd-'ä., mittl.) 146am, 191m; 1170m, 142a, 200m, 263e; IV379m, öllam; baö Sunere tocn 21. (O) Iiyie;IIl85aii, 202e, 273e, 292m; IV446a; baö innere ST. {^^) 11290a; inner-af. (^o) IV455m* ||: 5in[d;lueaung [togt. nörbl. 2lf.] IV432am, Serg^ jiige lV507e, (Srr;el)migg-2inicn \\507me, glüffe l\611m \\ ©ebirge, 'v.efetten [f. niand)eS teim aüg. @] 1254e-5m; IV380a, le-2a, 415e, 432a [454m-7m, %607m-611m', 506e-7], 610-lm: irrige 2)arfteünng \\607e, Grl()e6nng3-2inien IV507me, tef. nac^ bcn Serftell. ber@ried;en \\[607m-9], nörbl. tom //ima/a^/a IV 607e ; ÄenntniB lll503amO (lüenig Aßm: 3inier-5lf. ©eb — fnb-af. Qnfeln 221 befaiint), IV 608a; «eine lY 507 e, (giitfevnmig l^cm 9)kev IVßiOaw, 2)?cvi' tianfetten IV607e, 9?anien (6e[. irrige) lY,607e, ^araüeüetteii lV607e, ^^xil^m ib.; ^id;timg IV415e, 507{e)'^ (Seen IV454e-5a; '^eft^ftcmc IV380a, le-2a, 415e; tulf. 2:i;ätig!eit lV6i0m; '^^aiige IV380a, le-2a, 415e (431m), 507e; 3ufammenl;aiig lV506e-7, 610e-lm', [Bireige] IV 431m II ©ranit \{81mey, djcmaU iMttcve^ äRecr IV 456a, 610a; OrtsBeftimmiiiigen III19om, [9Jeife] IV[ölOe-im], Körner II219e || (®Vftem ijon) ®een IV[455m-6]: eiiijelite, einige lV455e, 6m, 611m; gur(^e lV455e-6a, gereiljte YV455me] alte iBerbinbmig, 3"[fl"i"if"^ong lV455e-6a,m | @eel;imbe IV 456m :|| (genfiiiigen IV456e; grc^eS (aralo- caf^. [f. b.J) (£en!iingc-®etiet IV [455-6] 610a || [^c^ogv.] (4: ©eogr.) IVöiiam, i.iibefannt IIl503amO || iBuÜaiie [ögt. im iveftl. 5i|.] {\[381e-4m]3a: 2(iifsaM. ii. Ba^I f. beim iveftl. Sil'. | biil!.: (Sr[rf;eimingen lV5S4jn, 2;i;ätigfcit lV6i0m || Ser! lV454m — 1|— ^nfcln, afiatifd^e unfein: 21. allg. (= afiat. ober inb. 2(vd;i^el; f. aiic^ SufeltDcIt) [[. Bef.: üft-af., fiib-af. Sufeln; ober Snfeln beö inb. 2tvc^i^\, beö inb. Oceanö, ber ©übfee] rV323am (2lHf3är;I. ber ©ni^^^en) [392m-414a, 2t. 582e-8a (bef. uvgcn ^r.lfauc)] [392e-5m\\ golge ber ©ru^^en tocn 5)J-@, bie ter»- fd;iebnen 9?id;tinigen ber Snfeln ober gecicg. 3it[fl"in^enl)ang] : Slbtbeilnngen IV595m, 2(u^ber)niing IV594e; ©cftalt (gorm) IV594e-5m, Jjiele ®-en [\394e-5a; infelreid; IV 326m, dlc\l)m\Q l\394e-5m || S5ul!ane IV 326m [392m-414a, 21. 582e-8a] [392e-5m ^clge ber @ni:p^en; terfc^iebne ÜJic^tungen ber Sn'eln , ber ^u\t u. ijiilf. ^l;ätig!eit ; 5am] ; sg. iBnIfan (°) ; 2aifsäMimg lV450me, öiftrcdinig IV525me, ©ebiete IV450me, meifl auf unfein \\323am, tbätigfter lV4iOmO, BaM IV446a, BHfanimenr;ang l\ 430me Jiiiül 2I;atig!cit [a. otlg.] IV429am : (ebljafte auf {(einem 9kum [\323me -jj -Weit 11142m (309m), \Y323me; [b] 11309m, IV 592m: oft-af. IV394e, füb-a[. lV405e, fübcft-ai. IV583e J B"fai"nien^ang lV409aw : geologif^er [a. ölig.] lV5Ö5m 1|— Sß. Dft-afiatifdjC 3n[eln IV [392m-404a, 21. 5altc(n) IV594a, 5amtl ; -Mtem lV395m || iBuIfane IV[392m-404a, 21. 5S2e-4a] 392m [592e-5 @rn^>^?en, SJic^tiing ber Snfetn n. ber biilf. Sljätigteit] [395e-404a ^ebanbliing t>er eins, ©ebiete i?cn 9^-®; mit 2(ngabe n. 2(nf3äI;I. ber ^iilf. , ber biilf. ©untren n. (Srid^einiingcn] , 430me: Bat;! IV446a, a(bcr bift.); 21^-ngc sufammengebrängt lV45ia, Bnfammentjang IV450me | tnit. lV592m,4m || -n.\'[t lV394e, BnfammeuKing [a. aüg.] \\405m \\ ) üboft- 0). Onfelivelt lV583e||— d. füb-flfiatifdjc 3nfelu [= h\\ iub. 2fvd;iv.; terfc^ieben baten 3n|. beö inb. Oceani?, ber ©übfecj I V [595e-5m ©vn^pe u 222 Äßen: fiib-af. Qnfeln — nörblid^fteiS i)eii 9Z-@, i)evfd;tcbiie 5)Jid;tiingen bev Snfelii it. geolcg. 3ii|öi""^f«^;ß«3] • 2;o|?cgv\ lu 35iil!aiie [f. f^^ec. imb l;^. inb. mdfxp.] lV[404-9m, 51. 584-5m] 451a; -[l^fteni IV 395m, gvcBe Steile IV 404m | 33iilfane [f. H^ inb. STvd;!^.] IV[404-9m, ST. 5,o [= afiat. diix'CQ] l\ [137m-140a, 2(. 202m-4m] : Sl^eilcO IV 137m; ber !i;f)ei( buvd; 'dlu^l ii. ©iüir.o (genau tetannt) l\[138e-140a, 2(. 203e-4my, mittlere ä>cvfcinbnng nnbefannto IV138me, 2ü2e-5m; ber iüeftl. 2:l;eil, bie I^tnic in 3B^[. [ügl. ivefl-af.] IV135e-6a, 140a, iam (gortfd;veiten m\ D-S); oft!. Skil [ügL oft-a|.] (cftf. $?inie IV 140m) IV135e-6a; ncrbüftl. St;eil IV 136a; ber [übl. Xljeli [= auftral.] lY 137m-8a, 202me :| bav^ af. (2t;ftem (ber 2. c. 51.) IVi55m-6all || ^ecbad;tungen I457e, IV71e; \P ^ccnö; $!inien I188e-9a, 191a,e, 431m; 11376a; 9?eigung lY 109me, äßarteu IV648am :|| 2>Zeere IV525e | ba6 cft(. Wltcx (oljne 3n[at5 l^cn Af.) 11291a; IV608a,mll, 9am : and) allant. 9)Z. gen. IV609all; 1) = ©iibfee lY 609a,m 2) = inb. ä)?. IV 609m || iöMeoroIcgte 1486m | ä)HtteI-2r. [= (Central- nfn.>.] II32e, 225e, 240m; bas mittlere II98e, IV456e (Sl^eil) :| nad; 2(. 11174a, 407m ||— 5Worb- ^tfini (*) 1377a, 406e; IV169m, V73m; ber a[. ^iorben (^o) 1486m, 11180m; ber I)c^e 9^1. (°°) IV 158a | ba§ nörblid;e 5t[ien (togl. Sibirien) [f. A. V. Humboldt] 1189a, 202m, 374a, 6m,437e; II171e, 6 (180m); lVß07m; ncrb-af. (P) 1265a, 470e-la J: 2ln[d;n}ellung [= tatar. §c(^* lanb] I319e-320a] IV[i5evatiiv I547awi, 353m || 2(*eil ll(210e) 322am, 49lm; IV51m (138e fibiv.), 456e (ntittl.), 479m*; pl. -e 11(2400 491m J Slieihmg in 2 Hälften {\608a, me (ticffeitg n. ienfeit? be§ Tawus) :\\ Sljieve 1376m; 11193e, 4276-5 (8a), 434ra, 441e; IV610a || Sropensone IV159am, unkfannt 111503am (ba8 3nneve), 33evbinbi!ng mit 2(. 11183m | Pollex I491e; II44e, 100a*, 184m,e [194-5], 5m,e, 240m, 261e, 395m, 437e-8a (442m*): Übergang nac^ n. ang 2Imevifa lV597m, Sanberung 11220m f 35evber-2l[ien [f. Alexander b. ®v.] II32e, öle, 171a, 185e; 111503a: ©ebirge, SSevgsüge IV507e, @eogr. n. D^atur U[188-190m, 3e-4], 3n^ neve§ IV71e, magiu ib., X\)e\\ IV 254a, §eevftra^e ber^Biiller l{171e-2a:\ S3ovgeI>ivge 1207m, 470e-la ||— Jßulfanc [[. bei ben einzelnen 2anb^ tl;ei(en: bie Den 3nner-2lf. , bev nf. unfein; im nörbl. , norböftl., öftl. u, tveftl. 2lf.] 21. allg. l\323am (bie meiften auf Snfetn), 6me (I;c#ev), 446a (3aF)0, 492e-3a (tavte): Saffev- n. (Sd;ramm.2ln§bvüc^e \[40e-45m, 2t. 55-5öa] T 33. bc« geftlanbe^ IV[379-392a, 2t. 581e-2] 612e: im tveftl. cb. centvaten eb. 3nnevn \\[379-386a, 2t. 581e-2], im ncvbcftt. [= Kamt/chatka] IV [386m-392a] , ein an^gctM-nnnter ^. im cftf. IV [456e- 7m]', ^od;ftev IV52öm; ßaf;! lV446a, 451a | ünlfantfc^ : 2td^[cnrid)tnnj 224 Äßen toutf. — 5lftrac lV507e; Boue t-ev 2:t)ätiöfeit IV224, 492e-3m., 610m — 1| 2Beatl;eit I308e* IV608ei! || 2Be[t-2l[ieii (*) lV141am; ba« we[tlirf;e 5l[. 11395m, 407m; IV479a; h)e[t-af. (O) 11142m J: 2mie ot;ne %h\v. iV14ÜaO, lam* (§ort[d[)veitcu üon 0-2B), 203a; Sl^eit IV 379a, 446a | Sultane im iüeftl. u. centv. 2If. lV[579-5S6a, ST. 581e-2] 383a: Stiifjal;!. IV579am (I;iftor.) [379m-384m eiiiseliie]; ^a\)\ lY 446a (ai:d; bev I;ift.) || SBiffeii 11253m *Asmai {axai\ ed;vi[t[t.) [f. Aiitar] Il49me,e | Afo (SBejivf auf tiufiu); ^/ü jama (58ulfan ba) lY 399a,m (Sage) :| 4/bpo5-2I;aI (@rie(^.) II 105m | Afow 11466a, 7e; baö afclüfc^e 2)?eei- [= inäot. SSiifeii] 11171m :| 'ä]\>\)a\t lV514e (au^geftoßcii) ; Afproniß IV323a, 371e; Afs (^olf) 11420m, A/Jam ((^(.) IV 584m, Afsatfchinfkaja sopka (ÜSulfan Äanitfd;at!a'^) IV 557m I Simon Affemanus (-ni liI415m): globus cuficus 111413a; (gciuieiiflcdm , Venus ni413am, 5m :| ^ffimilaticn III400e || Stffo^ ciatiüu [[, @cfill;Ie, 2JJinevaIien] 1283m, 290e; pl. -en (*) I260e, II392am: [öoii ä)änevaL, ©eCivö^avteii] sg. lV429a, 468m, 482a; pl. lV476am; V23e, 70e, 73m; bor ^^fTaii3eu I376e, association de la propagation de la foi 1417a J affociiit f. SJZinevaUeii || Affu {%{. «BvafO 1404m || Af/uay: paramo del A. (de A. IV 618a) IV 266a, 618a: ©elnvg.^avten, §öl;e, iOage IVöiSaJpaso del A lV238a, 362m (SBeoi) II Affumption f. Afuncion \ Affyrer II 245e; aff^vifc^ 11 407m, 444e :| Fried. Ait I450e (Plato), asta in562a, tfte [. 53aiiin, dörr^o 111258m; Aßerabad (in ^evfien, Um caf^ äJiecve) H 118e, 226m; lV379e; Afte- rion 111340e 5lftcroibcll 5r. (= f leine ^laiicteu; f. bicfe 1)^) 196e; Il365me, 376e-7a] m427a, 8a, 9all, 448m, 460a, lel|, 514a, 531a, 559a, 575e, 587am : Mm I97m; S3at;neu 111517m, -^. 111517a ] Uvf^vimg 111517m :|| ^. (= lUevoütlKii + ©tcvnfc^uii^^peu; f. biefe 3(rt.) [aiid; = ä)letcovftciuc, 2)Zeteor-5lft. ; nfig. 5ö?etecr - ^Ijänomeu 111 602amJ 193e, 95a, 120a, 148e, 9a, 404m, 5a; 11152m, 374e : Cnenueiibe 1 141a, fc^iteibcn bie ©rbKirm Ill376e, -©ni^w 1133e, bie tleineii 1120a; ä«eteor-2([t. [= 5Ift.J I142e; 1114m, 324m, 57ia, 548e, 575me, 625m; Y3e-4a', ^^eviebi[d;e 111 628m, ^Iaiietavifd;e 1141e, al8 3:r;ei( mifveö ^^(auetenfvftem8 A^3e-4a, -[c^iuävmc 1142m; al^ 2;i;eil be^ ©cimeiif^ftemö 11157ia, 6e *Afterope (€teni) III 65a, 5Ifteve^t;l}Iliteii O^fl.) 1294a j Afteus (2tvd;cutj 11427m, IIl580allmli : (Scnict (bev be« (SvbteBenS i)cii Achaja, = bev U>cft(i(^c) I!427m; 111 579am, e-580e\\, la J ä\tl)ct\\d} : iBeljaiiblimo 114a; @cfiil;l 1172m, 288e; Siifimgcn Ii3e:| signor astone ((Scinct) 1410m; III5ö2a, 577m', Aßovia IV441m (^Bevg batei) | Aßräa (5'« !(. planet) I1157em: iiiittt. mftQiib ücu b. ©ouiie 111436m; (Slem. 111 5iöm, Y108me\ (SiUbecfimo Ill376e, 426m, 460m,e, 514e; Y108m, 116a, la] Äßtrachan (9?S am cafp. 9)?.): Siuie ebne mnv. lV139am, magn. Dleig. lV109e, Slftval — 5lftvoiioiide all^. :^-25 • Zempcx, I347e-8a :\ 5I[tvaIgeiftcv 111 16a, 29e-30a \\- Slftvcgiicfie [alc 2:l;eil bet^ ^o§nm ]. p\)l}\, mitb(\d)\\] 111231a (mtjtl;ifd;e), 373e (2:i;eil), e-4a (giinftiöe ^^unfte); lV33m J aftrcgnoftijd;: (Sp\)'dxc 11138a, Sl^eilf. V^M- Seltkid^w, il>err;ärtni[fe II1257e :|| Aftrolabe ((gd;iff) lV64e, 588a | Stftrclatnum II 296a il, 300m, 334a ; III 149a , 642a; pi. -ien 11210m, 296am, 7a, 469a] lYöBm :\ 5tftrota6cn (3nftv.) 11297a :|| Slftrolcß 11487ell; p]. -en 11437a, 111584e-5a!l JHftroIcgie [[. paneten] Il256e, 111481a: netten Slftvciiomie 11283a, (gc^iitj ber 5Iftr. 11347m; [in Sau* bevii] 111471me, ikU sitv 11197a, erieiitarijd;e 111471a; in Rom 111162a, 174a (424a), 471am; im rem. dield) 111467m J aftvorcgifd; (= fteni- beiitenb) [f. ©alenber] 11221m; nil98m, 472e, 4m, 8m, 9a : dov^ovatiou ll[573e, ^^r;anta[ieu 111472m; Sräiimeveien 111422m, 467e; 2Bev! 111205me, Beic^eu 111486a || STftrcmetev IlllOle (132e), 6m; aörpov 111258m I bie Astroni {'äxt 2)cme in ben ^^I;Iegr. gelbem lV616a; awä) Astruni lV516a) rV614e, 6am: ^xl)chm\Qi-^xakx (-uni) lV516a, Ävater* m\i IV616a, ^uppm l\616am, Uunüattiing l\616a 3lftrciiomen [f. axah., c^inef., fvaujcf., gried;ifd)e] 1436m; 11196e, 210m, 262m, 311a, 6a, 366m, 431m, 500a, 2e; 11165a, 81m, lOOe, 112e, 125a, 152m, 213m, 7a, 253e, 290e, 366a, 373me, 401m, 527a, 560a, 580e; lV^81e [ögl. Siitf^äl/hmg] | sing. 5(ftronom (*) I19e-20a,m, 156a, 175e, 197m; II368e; 111392e, 517m, 556m', IV24am, 153e, 534a, 553a [i>gL o@ternlravte] ; [ein kftimmtei] 11208a (216m), 300m, 7m, 328e, 334e, 344a, 354e, 403e, 470e, 6e, 486a, 8a, 504a, 510m; I1160e, 66a, 77m, 87e, lOle, 118a, 152a, 261e, 292m, 314a, 364a, 384a,e, 8m, 412e, 442a, 517m, 564e, 590e; IV 70a, 322e, 406m, 560a, 571e, 616e; V51a, 54m ||: bie alten ll349m-350, 111 575me {\vk fie evftamieii irüvben), lV(153e); ciltevc III 230e :| 5(iifmer!]am!cit III514e, 588e-9a; [^^iif5är;limg] 1 20a; II 209 (gvied;.), 295e-6a, 345am, 9m-550 (atte), 4a; III74me, 230e, 389e, 577a; au^geseid;nete(v) I1139e, 230a, 286m*, 321a, 527e; lV553a; üevii^mter (sg.) 11328m; III252e, 296m, 350e, 397a*; bie erften 11369m, eitv4\ii[d;e 111219a; 21. (sg.) einer (SitcHticn I1335e-6a, 111527m, IV27m; geii&tev III 412a* | großer (sg.) IlI45e, 77m, 272e, 313e; grc^ter II209e, in267m :| je^ige in21m, [imiger] III55öm*, Äimft ber 11336m; meffenber 11175a*, 5We[]itiigeu lV520e; bie neueren 111169m, 230e; red^nenber 11347m*; [elbftbeoBad;tenbc(r) I1209e* (größter), 210e | 2t. (sg.) [bei einer @tern* irarte] (3:itel) 111548m, 554m; lV166m; cf;ne feine @t. ju öerlaffen lV24am*:| nid;t üürI;eroer!ünbigenb III 217a ||--2{ftronömie (§p. =®tern* !iinbe) []. 2iraber, 2(ftrcIogie, d;albäi|c^, Sonjectural-, inbifd;, ^^lanetaritd;] I51e [86-161 , 21. 387-416m], 173e, 394a, 5a,m; lU96-7m, 209-210, 258m-261, 260a, 4e, 293e, 5e-7m, 527-535m [342e-369m, 21. 496*m- 514a] (3,')4me, 366a), 465a, 485m-7m, 505all, 513a,m; 111 [?cr ganjc Vi. '■.\ Jjum t'oit t, Jtceinol. N'. JO 226 5lftrouoinie alkj. — aftronomifc^ 2(ii :öanb bou @. 35 aiij 74m-76 (75me), 102a, 115e, 347e, 435m, 555am, 625e-6a [625m-8m]', l\[4-8] la, V[106-119] || 3iif.: alte WlQQ-lm, 349m-350, 431e; III 74me, 422in; ber 2(ltcii lll(198e) :[ Sluföateu III270e-la, 292m; «egvi'.nbmiä 11358m; Becta(f)teube 1 150a, 2m, 164m; III 106m (150a); 6e[c^auenbe 111151m, 8a-9m {im bcn 3>öl!eni; 8m), 180me, 312e, 6m, 346m, 373e; 3)arftellimgeii 111174a, [S)cfin.] IV7a; (SiiiftuB, SBirfimg IV7a; (Sntftebiing II 259 (m), glanseube ^V^^c^e 111219a; Sv\t?eitenaij] , enveitein II 260m (337m, 345m), III 79e; Kni're gcitf^ritte If. ®e]'(^.] III. ?75me (imb iüie bie alten Slftrcncmen barüber evftaimeii linivben) | ©egeufranb III312e; -ftänbc III 575m-4a (günftigc), G25e-6a [7m-8m im 3ten iBf. b. Äcc-mo^^] :| ©eleinmifi'e 11354m; @efrf)id;te, gef^i^tf. lu güitid^vitte I(12e); II 209-2i0 (iii Alexandria), 238me (17. Sah-!'.), (341a §aii|3t-(gpcc^c), (le) [342e-369m, 2(. 496m-514a], 358m, 431e, 451m, 4a; III 74m-76 (74e, 99a), 100a, 8a, 160e, 6a, 171e, 195e, 215e (346e-7m; 7m), 383a; IV18me; ©vi'mbung, ivcvauf gegrünbtt III 625e; I;eiittge 11211m; SeI)rBüc^ev [ögt. (gd;riften] 111373m, 625e, 6e- £ie6e 1395a | mit SlZatBcnu toev6i!iibcn 11297a; matbem. 2t. I28m, m. SScarkitimg IV7a ]" mefjenbc 1120m, 11354a (©riiiiber); III(74e) 151m, 8m, 312e, 373m; meßbare ©cgniftäiibe III575e-4a, nic^t mefeb,®. IIIS74am:| 2)M)cben [ögl, a[tv.] III61e | naiitifc^c ll295e-7m, 316m, 320a, 333e, 5m (6a,m), 469a: govtfc^ritte 11335a, iBertocÜt II[535m-6J481e:| bie neiteve III381e||. % imb ^bbfif II354e, pl})^\iia^ lil^e II399e | ^r;^fi]d^e I25m; II238e, 344e-5a, 9a, 354am (m), 362e; III21e,39e,266m,283e; iy26a, V(lOm): (grtixntenmg III79e; ^cvt- fc^vitte U[366-9m], III(64e) || ^vaftifc^e II258e; III61e,152a; ^roMeme IV18me, ^vüfe||cv 111358a; red;nenbe llOlm, 120m, 152m, 164m; 11366a; 111373m, 519e; [@d;viften] (i:gl a[ti%, 2el)vbüc^er, §aiibbO 11354m; 11131a, 50m, 126e, 130m, Im, 154m, 197m, 208a, 9a, 225m, 258all, 364m, 383m, 4:16e, 472e, 504a, 551m, 5am, 641e; IV604e; (Bd}i\^ U347m I 2;f;eil [i^ 3tt)eig] 11174m (588me ijevnad;Iäffigtcv); Steile 111281m, 373e-4a(giiiiftige):|tt)eovetifd;eI58m,II(261m) 345a; III 432e,452m, 626e,e (©egenftänbe) ; IV 369m; S5ert)cü!cmmmmg I331e; III61e, 5l9e (-en); SSi3l!er barin erfabren f. (gtevnfunbe, äßevtl; IIIö25e, 2Bir!nng f. (SinftiiB; ciU Sßi[fen|(^a[t IIIfö5e, iDi]|en]c^aftIi(^e II209e; glänjenbeö 3eitalter II341e, 3eit[^rift für ST, IV 151a, ^treig [^£I;eil] III295ej|— [S.] astronomical Society (jii Scnbcn): memoirs 1388a, 414e, 421e; IllllOe, 127e, 194a, 6m, 9m, 284mll, 6e, 296m, 365e, 550e; momhly notices III117e, 224a, 7e, 553e, 4a; reports 111538m; @tevncatalcg 111136m, -Ui^t 111296m \\ d. aftronomifd; [f, 53reite, S^l^emeriben, ^(ima, Oit§beftimmmigen, UI;v] I325e; 11196a, 216m, 265m, 485m, 605a, 9m, ölOeli ; 11121a, 31e, 98m, llOa, 148e, 157m, 166e, 347a, 473e, 5l3m, 594e, 627m; IV18e, 20e, 149e \\ Juf.: eingaben 11335m; 5lrbeiten aftrouomifd^ 5lr — Athen 227 n343m;lV196a,319e; ocgeii aftvilcgifd) IlU79a, Sliifim^me IV259m; 53ee6ad)tinic5eii [f. untetvaffii. 5liige] 1423m; 11210m, 260m,e, lm,e, 431elll; III132e, 196m, 8e, 369a, 436e-7a [@efd;.], 454a (ältefte) , 555m] IV41a , ßöm, 70m, 156m, 594a | teftimmeii IV53e, 54e, 101a; kftimnit IVieie, 427e, 434e; S3eftimmiini](cii) IV25e, 150e, 184a :| ScngveB [ygl. finita] 11261a, <§m; (Sntbectuugeu [[. uiibetraffn. 5tiige] ll354-5a [6m-363, 6-9ml 356e, 362a (7e); III 76, 127m (ISOme), 476e-7a (jpäteve 55eii'ffciitl.); (Sn>ebiticii ni493me; IV529e, 565e; ©eimiiigfeit 111602a, ipanbtnic{;er [= Mrb.] 111477a (fal)cf;e 2:ateii) ; Suftviimente II(210m, 261m) 279e, 296a, e-7a(335a), 446e, 7a,e, 469a; III 60e (107a), m-Sa (266e,401m); S3evliiier aftr. 5al;r6u(f; [f. Bode, Encke] 111199a, 538e; 3inita [cgi. emgrcB] 11492a | ÄeimtuiB III 76e; -niffe 11252a, 490a; 111407a, 555m, 588me :| 2age IV 195m; !i?er)r(nid)cr [ogf. 5tftr., §nubt\, ^dn-iftcii] I85a, 111410m (477a); 2)?e[iiing 1175m, -en IlI456e-7a ] mtbcbe [i>gr. 5lflv.] 1173a; -ni II303e, 320e, 334a; 11191a :| älM'^n 111539a; 9f?aiiti!II321a, IV54e; C^eraticiicii I176e, ^rcbleme IIIö26m, 9tc[i;!tate 11225a, 9tid)tigfcit 1306a; (gd;viftcu [t>gl. Slftr.] 111565m, IV154m; (gd^iilcii 11196m, 296ell , 431me', etiibien 11140m; Safein [= etcviit.] 11197a, 209e, 260m (280a, 296a,m, 335m üerfäl[d)t), 432a (SI;aIbacv) (453m); IlUoOaw; 2:I;ciI [f. DZatiirgenüilbe, ^I)t)[ifc^e ^dU U]d)x.] IV63e (einer Steile); 2:vaiinitnlb 11505m, nnaftvcncmifc^ 111144a; llr]ad)en I!I456e-7a, 486m; Uvi^ining 14<'"8m, iBcrftettnngen 111409a, Sföakl'eiten 111629m, 2BeItanfid;t 11345m || SSiffen 1174a, 186e, 297a, 316a, 8e, 397a; 11161a, 9Cm: alters m{61me) 747ne J 2Bif[en[c^aft 11259m II Ba>cc! II345e *Astrnni f. Asironi. Äßnra (alter ital. gl. n. 3nfel) II18e; Äßyer 11163a,411a,m, 473m I ^/'"«cioji (lV420e; av.d) Affumption) (3n[et ber ?abrcncn tb. 2D?avianen) : SBnIfan IV415e-6a (ent3iinbet), 420e:| Afyr (5tvai:\) 11243m ^Atabapo (gl.; rio iy497K): in ben Orumco IV 497a, Oi:etten lV234,a, 1m\\>cx. IV497a, iBcI!er I1197e-9Sa; 5JöaIbgegenb III97e, Sßalbnng lV234a :|| Atacama{^d\m): (gtabtd;cn S. Pedro de A. lV550m | ißiilfan ba lV321e, 547m [550am]; gen. 3}. i>cn A. IV 547m; volcan de A. lV550a, S. Pedro de A. lV386e: Gntfermmg IV547m, ^.tge IV550am; füblid;fter lV386e,547m J ^Mfle IV321e, 547m, 550a || Atacaz-o (iBevg in Onttc) IV5!.8a 1, 573e (in ber Irefll. Scrbillere); Atalma]]pa IV576a (evbrc[fclt) , a (ivitei) j Alair ((2tern): geI6 111103a, 172a; !üid;tftär!e 111132eJAla:aiitc(36f^'^ fl. "iplanct) V116a: Glent. \112am, ©ntbecfiiiig \112a; (Sntbccfcr V112a,6G:| Atcha (^Inbrejancn^ Snfel) \\395e,e (3 3>ulfanc); Atdi = Wauani \\ Athen [f. 5Ird;cnten] II 10m: I;cr;eS ^:?atcv 1114810, 2a; [^?üifentr)alt ba] II184e, I11193e; S)ent|d;Ianb.^ IllSOm, 51 rauätiMubeiinnen 11131a, $!cl;rer ba 11106a, nad; 31. 11 427a, '•;H>fiIc 228 Athen — atlantifch 11126m, g:gen Syracus 11 178m; 31t 2t. 1127m, 199a, 428m J 8. (= Tkinä): ^:)3avaIIelheio 11223a, 455e, 9m, 477m J^fAeHer(pl.) : teficgt 111595a; mit ber @cnne eiitftanben 111481e, 2a | sg. 11289m || Ailieiiäus 1448a; 111192e (Ariftoteles), 434m,e; Athener \. Athen ät^cr (= 2BeIt-t.; ögl. fel6ftrei:d;tenbcc ghiibinn) 1394a,m; 11369a; 111 23am, 33me [42-Um , ST. 5^-55], 42e, 46a, 54e, 55m,e, 56m, 58a, b9am, 99e, 128a,m, 9a, 178a, 201e, 323am, 355m, 582m, 595m, 6e-7a\\ : -5lvtcn 11134m; [33eicf)affenl)cit, (gigciifdjaitcn] 11123a,m, 29e, 33m, 323am', Vl3a; 2)ic^tig!cit 111582m, V13a; erftavvt 111164a; [(Stt^moL] \\U2e-43a, 54e-55m, 597a; fcuvig(cr) 1139m, 159e, 408a; 111 42e- 43m, 46a, 54e-55a, 164e,200m, lam,595m; gcttlid; 11129e; bcv I;cl;e 1894a; 11129e, 43a,m (54e); aU iBcftanbtkil ber ^ör^ev V13a, im Sauf begriffen 111597a, iiic^t Icii^tcub 111323am; &cl;t-t. U144a, 50e; -2)ZcIccuIc 11186all; Regien 11146a, 596e-7a | a-rein 111 72e; ber reine t. UlOa, 48e:|| f(^n)ingcnb(cv) 11144a, VlSa | (gd;n?ingung I1133e, IV214m I -en 111 33e,43me, 44m, 378me, 399a; -Sd;li\ 11145a, 565a; YlOme II bie liefen 111585e, Umlauf 11155a; Umf^trimg 1408am; III 23a, 43a, 5Ö6e-7a ; ijerbcvgai im £ I11585e, SScßaibcn.\ 111323m j SSSelt-SL I89e, 112mll , 3m (ed;i^tcn); Ill(23a) [42-44m, 21. 54-55] öle, 59am', ben Seitraum füücnb ... 111323am ||— at^erifd; 189m; gener I138e; 111596a, 619a; gluibum 11150a, öle; ^ör;e 1356m, mximt 1115a, (gtcff 111 43e *Äthiopen: |d;mav5 1380m, 11194m; Äthiopier 11195m [inbifd;e] ((il^fc^c) 7 Äthiopien 11222m, 430e, 4m: ^tolemäer 11203a, 5m; Dieifcn 11205m, Seloftris 11158e f at()tc|)i]d;: ^anbel I1204e, Äüfte 11408a, mm lY 409e, 9?ace I382e \\ attimen [[. Sebtuj 1149a [ctiDa^]; 2ftl)mcn 156a; 11384m, 7a J Athos ^^erg) llOe, 41m: langer (Schatten 111502m,fl, 545m 1 Atitlan (@uatcm.): laguna ijcn lV542e, (£ee IY544e: 3 ^nl* !ane babei ib. :| Atlachayacatl {^uppc beim Fopocatepetl) IV 549a, rio Atlaco (beim ^c|>cc.) ib. jj- Atlantis 1351m, 11406m, 1115i0wie, IV494e: mtiiht IV494e; V64a, 87e; unter Neptun IV494e, beS Solon ib., 2:raume 1489m; jeitrümmert(e) II153e-4a, IV494e ATLANTISCH (f. \}^, S3. otl. Octav) [f. @übfee] 1327m, 430ell : ^eer u. Dcean bilben einen bef. St^eil 35.] SScden IV 493m, Suröe f. niagu., ©en^äffer 11826a, 3nfetn [f. ^^. S3.] I1165e; Äüfte 1851m, -enlII388e (©egenfatje in Sem^er.) || magnetifc^: S?inie ol^ne 2(bnjeic^ung [f. bei *magn., Columbus] IV j[55w,e-6a[14ij, 202m; 2;(;eil ber amerü. (Jurbe \Y136m: gortf(^reiten IVi5öm [141 ',me], Ulam (ücnO-SS), e, 204e*, Sauf lV[i56m-7m]; bie toeft-atkntif^e IVi4ime:| atl. (Surte IV54m j| m,itx, £)cean bilben einen bef. Sl^eil S5.; ^a\\cii IV 309m, 9?egicn IVlöBe, Strömung [ögt. SB. Ocean] II (166a), füb-atl. f. ^,, Xang* liefen 11826e-7a; ST^al [ogt. S3. Ocean] 1309m, 328m, 341e; »eft-atl. atlauti|d;e» ^Dteev — 2ltmo|>l;äre ^ei 229 i. omagiiet. ||— 33. ba§ atlaiitifdjC mm (*) (= bag äußere) 1322e, 370m; 11223a, 317e, 326m, e-7a; IV 334a, 376a [609am {m\di)ktmx Segriff)] I 2) im eftl. 5lfieu (= ©übfee) l\609a\\m 3) = iub. mea [\609m :|| ber atlautifc^e £tmi I193e [309-310m], 322a, 432a; ll(152m, 4e) i(§im II: Slfc^e lY3767n, liifiraümigeii lV576me; fviil; fcefdjifft n295me, 461a; Coläus gelanöt t;ineiu lU^Om-ia (237e) ; 2)ia* pl;vagtna beß Dicäarchus IV 609a*, S)im!elmcer 11181m, biivc^fc^iffeit II (300a), (gibbeben IV376me, glüffe IV362m, ©eftalt ufm. I [309-310m] \ 3 11 fehl [ögl. 21.] IV [575-6, 21. 480e-l (bef. ijulfanifd^e)] : öulfaiiifd^e, iiicfit toul!. IV 576a :| Sfetfjevmeu 11483m, jeiifeit^ 111316a; ÄartelV73e, 376me; kneten f. niagu. Siquatcr, $!iift 1479m || maguetifd; lV61e: mir. II520, IV204m; Sntciif. lV92a, 180m, 195am (Sinie ber fd}lu:id;ftcn); 2)^eribiau II320am J (?inie(ii) IV 73m (93m), 100m* e. Im, 134am: giuie cl;ue ^hxi\ [ügl. atl. (Softem] IV 134m, 5m, Ulam-^ ^arte lV73e II ä)ioiib* 111498m, 502e-3a; gjtöeau I476e, IV 153m*; iiörbl. 2:l;eil n461a*, mud;iäurcri IV 576m, 9Jegion IV 576am*; 9?eifen, ßj-^eb. [= Untern.] II374me, iy376me', @d;iffeftcJ3e l^ 376me, @en!6Iei IV376e, etremiingen [tjgl %.] II [325-6m] , filb-atl Ocean IV 195m, %\)^\ [|. bef. 2t.] 11340a (verengt fid;), UntevneF)nningen in \\)\\\ \^ ÜJeifen] II 596we, ä^er»» fud^e in it)m ijorjnbringen \\\181m (396me) || S5nl!ane (ber 3nfetn) IV [575-6, 2r. 5S0e-lm]: ^iftorifc^e IV 575, 446a (3a^I), 580e-la] i?or-t;ifU IV[575e-6j 5Siam; ^a\)i lY 446a \ nnterfeei)d;er 35nl!an IV 576, 581m J ünl!. ©egenb IV[576] || lreftlid;er 2r;eil IV53e Atlas 2t. (^erfon): D^ame 11422m (aud; be^ ©eb.); 2:cd;ter 11165m, Scc^ter IllllOme j 33. (©ebirge) [^J^ame f. 21.] II 59m (am ^n^e), 412m (-lanb) I e. (®tern) III65a,e; 2), (ijcn harten) [f. @terne] II224e, IV 283a; a, (3eitfd;r.) \22a Sltmof^^äU (= I)^ 2nft!reig, Snft; bcd; Tmb beibe 2trti!el biefer 3 ©i^nonvma in allen ©liebern gn terbinben; a\i6) = 2)nnft!rei§) [f. Ju- piter, '^^trabanten, Mars, Merkur, Planeten, Saturn, (Sonne, @terne] 1) atlg. I145me (©rense) 2) anbrer SBeltlcr^^er [f. bie ©täte] I146a,411e; 111233m (.35eränbevnngen), 6e, 309e | 3) nnfre [i^gt. ^ßrbe] (bev 2tng> brnd : nnfre II379e; III416e, 498ell, 9m, 501a, 2m, 542e, 4m, 7m, 564e) I[555 2)i^^of.], 341a, 358e, 413m, 446m; II317e, 370e, 514m; III Ulm, 8m, 121m, 213a, 41 6e, 574a; pl. 2ltmof)3]^ären (O) [f. ^^xud] 1254a; 11134m, 59m, 429e || 33. atmof^^f;ärifd^ (*) [f. (Slectricität, ü?nft, 9}?agnetienuK% @tral;tenbrec^nng, SBaffer] I139ell, 440a; 11474a, III520e; IV63a, 174e, 460m ||: Jiifn^c (iinfrc 2ttmof^^äre betr., boc^ einiget^ anc^ ijcn anbern 2BeU!Ör:|)ern) : 2{na(i)fe 1333a, anö ber 2t. [f. berab-, niebcr^ gef^L] 1373m; 2lu^^belmiing, ©rftrediing [ögl. ©renje] lil 5SSam (i^on anbern Seit!.); firf) bauen, gebaßt 111588m | il^r beigemif(^t irerben, [idi beimif^en, fi(^ mit i^r mifd^en 1221m, 6e, 394a,m; III564me: an« 230 2ltmo[pl;äre ^er — U bem äBeltvaiim 1 11 (52^«?) 59m, 323m :| auf 33evgen 1143a, 53evü^niii3 ^[= (Sontact] lV209e; ißef d;af f eiit;eit [4: ^uftaiib] 1316a (frühere), 11329m; 11185m, 521a, 542e (ivec^felnbe) | ^e [taub tl; eile {WaQ [ie ent^ t;ält) [f. bef. Bufammaife^imo, i^ßl. ®cl}alt] 1333e, 4all ; II (384a) 6m; I[r89a, 118e, 379a, 400m; -t^eillYlla :| iöcJDcgimgeii 11122a, 32me; Soutact [= S3enir;nmg] 11387a, 111 57f-2l. 1384e; 11391e, 2a; 2)ia^t)aiiitat [= S)iirc^|id;t.] 111589e, 590e; IV154a; S)id;te 11185m, 2)id;tiBfeit 1397ell ; [S)ie^>f.] I[535]; S)rii(f [ögl. !OiiftJ 1316e (mittl.), 361m, 6m*; 11378e, IV9mO | 5)iud;öanß bind; bic 51. 11163a, 500a; bmd;gel;ii 111539a (2id;t) :| '^indy- fid;tigfeit [= S)ia^r)an.] 1122a, 143m, 394m, 5a ; 111 261e (498e, 9m), 540e (mittl. 3"fifl"'^)f 1^ (t^erfd;iebue) ; fie bitrd;ftvei(^eu (ti34^er iifti).) 1128a, 11363e, I11123e; (Sigeiifd;aftcu [bgl. S3e[d;aft.] il370e j (ginfluB, Sivhiug, (Sinn), ber 21. 11194m, Ul57me', Sivfimgcii UlSme-, (Siufl., ©mi). m\ bie %, [a. ogjf^onb] 111403e:| (Sntfref)eu [= Urf^r.] au8 iiu- I139e, in il;r I11575e-4a; cntti^cid;cu 111588m | (gib -2t. m323m, 536elll, 594a; 21. ber (Srbe 111500a :| (Svfaltung 1205m; (Svleiic^tmig lll566e,411e; Svftreciiing f. 2luebel!ni!ng, faöcn f. (;evabf. | gend;tig^ {eit 1305m, 358e; 11185m: -^s-Oeljalt II306e :| in freier 2t. lV95e, it)r frembeßI1152me; i^r (55el;alt, 3n(;alt, n)aö fie ent(;dlt [:(: iBeftaubtf;., 3iifammenf.] 1227e, 11381a; ju il;r get)evig 1391a; in fie gelangen [a. in] 1120a, 6a, X42a, 9a, 398a; @ren3e(n) [ügl, 2tu6bef)n.] Il21a, 4m, 5m, 135m, U5me [allg.], 7m, 8a, 204a, 365e; 11152a, 57a, 59m, 588am (üon anb. Sßeltf.); (5)riinblage 1480a, §eiterfeit 111502m, ^eüigteit lllö40e; aus it)r t;cratfaüeu 111614a, -femmen I125e; §oI;e 1148m, 353a || in ber 2t. 111 44e, IV 256m | in bie 2t. IV242e; in unfre 2t. fommen, ge* taugen [a. gelangen] I400e, le(6a); ni594a(6a), 8m || jenfeitö unfrer (ber) 2t. 1141m; 111122a, 588m (6ei anb. Söeltf.); v^^atte 111 57m-55a; fcmmcn f. berabf., in | Sic^t [ögl. (Srtend;tung] 1208a; 11183a, 536e II, 9e; 2id;t-2t. 111333m :] 2uft-2t. 111386m (bev ®onue), maguctifd;e IV79e-80a, mifd;en f. beimifct^en, it)r Ujirb ctit)aö mitget^eilt 1214a, Sinlinrfung bei^ ajjonbet^ 111 547ttw; 9Zatur, Sefen I11120e; a\\^ ber 2t. niebergefd;{agen IV 46m; bie ct)ere 1338m, 441a, 6m; IV419m; cl;ne 2t. I(332e), Ofcil- tationen 1337m, ^t;äncmen lV445am*, One(ffi(ber-2t. 11152a, ^o^e ajegiüucn 1413m | Dteinl^eit 1340e, II1261e; reinigen I227e:| 9{ütaticn 11516m I @(f>id;ten 1124a; 11185m, 499m: äu^erfte I11608e-9a; [;i3c^fte 1403a, U1589e; t)ür;e IV 96a; untere I326me, 111590a; unterfte 111541m :| ©ti3rungeu 1437a; (Strömungen I11378e*, IV236e | Temperatur [f. t)^ *2uft, *£em|)er.] 1228e; llI57m-5Sa, 85m; IV38am, 46m, 77e, 80m, 168a* n6a, 234e: -S^eranberungcn 1346e, IV23ö-7a:| 3:r;eil llllllm, 120e-la, 411e, 539a, 541a; IV 96m; trübe 1384e, Strübungcn 111544m; Umbrel;ung 11379e, Umt^iiünng 111500m*, unburc^fid;tige \\UUe-5m 2ltiiiofpl;äre U — Ätna ß 231 (@d)ilbenm}3 ber geigen, ©efak); Uuveiiibeit, ^>eviinveiuij]uiig IIl393e; bie iiiitcve I228e (338a); Uv|>rinig* [= Gntfteljcu] 1 136e, U1524m, V42e j 35 e r ä n b e ni n g e u [ügL Siifth-ei^^] 1 293a , 340me, 364me'^ {^oxl)cxU\t\nu mmig); 111233m (i^oii anb. Seltf.), 501a (544m), 7m; sg. -inig lll(542e) ;| 95evl>inbimg mit il^r [= ^evfebr] I25üe, 9e; iy(228e cl;iic), 270e; ^ei> bcdiiiigeii 111544m | i^evbid;tet 111521a, S>erbic^tung 111559e; 5l5evbidung 111429e :| güuftige ^err)aUiüf[e 111298e*; S8txM)x mit i^r [= ^evbinb.] 1222m; lYSöSm, 444e; 33eninvciuigmig f. Unreiiibeit | W-axwK 11157a; l\[235e-7a]: mittlere IV 241a, 53ertr;eilmig lV235e-6m Jäßafi'cv: Scntact mit 2B, 1115756, -gelialt iy419ra :| Scfen [. mainx , 2Biv!mig f. Sin- f(ii|3; (d)em.) 3"f«i"i"enfct3inig [ij: 33eftanbt]()., ©el^alt] I225e(S>cvanbb.), 332m, 47 7e-8a; U388m; lY458m, 460we || 3 uftaiib [:j: 33efc{;affeiir;.] 1362m; I11498e!l, 541a: mittlerer I11498e; biird; bafi (Srbeiilid^it im a)ionbe ertamit 111498e, öiOe-, lV153e-4a; in ber llrseit I(266o) 316a J 3u[täube 11258e || 3utritt IV209e ÄTNA (auf ©icilieu) [[. Bembo, Lucilius] I223am, 231e, 8m, 253m, 5m, 449, 455a,e, 6e; II 10m, 414am- IV213a, 269e-270a, 304a, 371am, 448m [Ö31]; \ 49m \\ 3iif. (compos. Sltmi-): 2(H;aiig 1375a, IV 604m (i5ftl); in alter 3eit \236me, 449me, 452e, 4e; 1119e, IV5i5am; 5tfc^e V24m I Sliu^Brucf; [= (griiVttcii] IV303m; pl. 2(lK^I^rii*e (*) 11109a, IV 245a, V58e-59a: 3it)ammeiil)aiig mit (grbkt^eu V58e-59a*; \ueit gefelni* 11116m, 4Uam] ^äiifigfeit lV294e-5a*, -teget lV25;9m (700) (604m), ivie oft IV 295a, (Sd;ilbermig II21ßm, @eitcu-2{. 1239m :| mQ er ait^liMrft [f, iMcte ©(,] IV3iia, 385e; V24m, 49mll ; S3efd;r. IV5i5a; ^efteiguiig 1455m, S3imc>fteiu IV449a, S3rcitcV28m, S)äm^fe V24m, S)crevit-ä)?affen lV622m, (gi)etigfaii3 1279e, (Sntfermmg lV534e, (Sntfteluiug [= (ixl)d\] IV 213a, (5rr)eI^lmg [= (gntftef).] IV 270a, Sv* niebrigmig I452e | erii^Uion [= SruöBrud;] : -(g. IV 503m, '^^Äcgel [pl.] IV 604m; pl. -eil I449mll, IV294e (3a!;l) ;| geiier IV 606a, V49m; glammen V45e-4ea, gmibameiit IV631m; guü 11109a, V 39m; ©e* btrgearteu [ygl. ©eftein] I279e; lV478e-9a (^orubl), 483a (fel;Ienbe), 622m, 63ime, 3m, 4e; [©cfd;.] f. alte 3eit; ©eftalt, gorm 111509a; -©efteiii [tgl. 2:vad;i;t] IV 478m (4te 5(i:>tb.), 626m, 631m; inilf. ©elvitter V24m, 49m\\ ; (^\p]d lV325m jl- ätmA)oä) V38e | §cl;e IlOe, 41m', Il414m!l ; l\291e, 325a, 524e {%. 29): [im S3err;ältniB, 53ergleid;] IV293a, 308a, 325m, 425m || Äegel V39m, Äemitiii^ IV 295a | Krater I449e, IV6i6e; -^r. ib. : aii6 bem V39m, ^arafitifc^er IVGlöe (pozzo di luoco), 9knb 1153e, ©«550 l\616e, -iräitbe IV303m :j Satvabcr IV467m; Sage 1414m: im ^raiiblaiib IV304a,m || Salui 1271a, 449e, 451me; IV 213a, 515am', pl. iaimi (*) IV 385a: ältere lV478e-9a*; -5hic-In-iic^e IV616e (aiie bem !t. tratev), V58e-59a; [33eftaiibtr;eire]* IV631a,m; (5cfäÜ \\269e-270a, -fd;id;teu IV269e | -ftromc 11109a; lV270a, Slla, 232 Ätna 2 — Sluffal 612e, 631m (iieiieve), 3m [iBeftaubt^eile] ; -firom IV 287a ((atiger) |j 3)K'[[iiiig lilam, l\524e (2i. 29); 'üanu I44P; [^erfonen] (ögt. ©c^vift) [[. Bembo, Lucilius] II 10m, 19e; IV 289m, 295a, 303m, 633m; V46a; ^pausen 1375a, 490a; Oitefie am 1 IV 604m; mpiUi lV385e, V24m; @almia! IV612e, @anb (auSgeivorfeii) \49m\\, f, SSaffer] 1229e, 244m, 258e, 265m, 6a; 1115m, IV251e; -regt [f. (Sintnlbungcfraft , Elemente, 9}?eer, ^I)anta[ie] II37a, -richtet [[. iele] V67m-6Sm, '^gfclge 1286m, [2tn[- jäbhing toen ©etirg^arten] Y67m, [©egcnben] \67m-68m, regelmaBige \72e-73a :\ 2(ufleud;ten 111606m, aufliegenb f. ©etnrg^art | anflobern ((Sterne, ©eftirne) [f. Sterne, neue St.] I63m, 141m, 154e; -ernbII330a; ^-rungen I147e, 4:l3me{e) || auflöfen [f. 9M^elfIede, Sternliaufen] IV 444m; fic^ a. [f. kernet] 1431m, II93e (ein 33ilb); 21. 111615a; a-obar, -li^, 2l-lid)!eit f. 9^ebelflcc!e J 2tufleiung [f. mi, ^^^ebelftecfe, Problem, Sterne, neue (Sterne] 11143a, 376a; IV503e; pl. -en 1463a anfmertfam H302e, 375a; 11173e, 157m; IV316m, 332a: a. niad;en onf etn^aS 11316a; 11163m, 74m, 307m, 510m J 2tnfnur!famfeit 1225m; II98m, 484m; I11158e, 377e: atlgemeinfte 111268a, 2tutrieb jnr 111253e, ber 2t. em^^fetilen 111588e-9a, crnfte IV481e-2a; bie 21. feffcln 11112m, 182m, 194a, 216e, 330m, 366a, 384me; 111316e, 341e-2a; ge^ tieftet auf II197e, 213m; gerid;tet auf III514e; tieften 1314e, IV332m; 234 Slufiii — 3iugc § leiten auf IV 171m, 222m; vid;teii auf 11250a, 322e; lV303e, 32ya -, V88e; fd;eu!cu 1253a, V9e; f^aniieii I224e; toevbieneu 1232m, Illüiia, IJI255a; IV 41a, 134a, 221a, 242me, 334a, 380am; V43m; bev 51. ivcvt^ IV147e, ^. iinbmen 111401m; auf fid; sielten ll223a,e; 111314e, 349e, 622a,m; IV 575a *2Iitfuaf)me f. aftvoti., gecbätifd;, I)i}bvccjra^^I)ifd;, Äiifte, trißoucmetvijd; ; pl. -eu I419e J aufueljmeu [f. (ScmVaji] lV2y7a [= jeid)neii] ; in [id; a. I70a; II89a, 297m || aufcl^fcnib 11181m, lV4G6a; Sdifvegini^ [f. ^l;an* tafie] II54e (allßenieine) , -reijsung IV 281m | aitfnd;teu I267e, %, 1318a, a-enbII233e, 51-niig [f. @d;id;ten] IV244e :| Slufruljr II 100m, 308m; Stuffatj (eiß.) lV59iw (6ei Äcoeltcrgcn) | anffd;ief3en III609e; -enb 1206m, 11450m ;| 2luffd;Iie^ung f. Amerika; 2(ufi'd;üttiiug f. Äcgcl, S5iilfanc; auf* fd)ireüen (v. n.) [f. (gvbe] 1252a; 3(ufid;miu3 II251e (freier), IIIlOGm (getreu); 2ruficf)eu m409a, -er II231e (ClNcra.); auffeilen (v. n.) IV 614m (tocu ©äugen), -enb IV 619a [in einer ©elnrgcart] ; -f^u-ubelub f. Saffcr, Sluff^iircn 1130e, -ftaub II197e j auffteigen [f. «ergfetten, Ouelten, llv- fa^eu]: 5n ct)vaQ [l)'6\)mm] 1210a; JlllOa, 14m; 51. f. S3evg, Ouellcu, ©terne, Saffer; a-enb [f. (gtreme] III517e, IV239e; gerabe 5(-uug f. (Sterne :| aufftrahlcn, 5t. f. @terue, neue (St.; aufftrekub I81m (@eift); 2tuffud;en 11249m, -ung f. ©terue; auft^iivmeu (-getlnivnit) IV219all | anftreit)en [f. iBcben, (Srbe] 1311a (^anb); 5t-nng f. «eben, ^lütaM J auftreten [üon ©etJirgSarten] V7Ce; 21 f. gcrniation, ©eBirgSarteu J 5tuf* luaüen 1200a; -ung IV 298a; -ungen I413me, III383e, IV376e :| auf= w'äxtQ 1297m (in ber Geologie) | au f 3 ät^Ien 111264m, IV231e; -enb II 23m; 2t-nng [= $ersal;tuug] I8ia, lOlme, 3a; 11138m, 140e, le, 5a,e, 150e, 166m, 204a; 111145a, 216a, 430e, 517a,m; IV 26a, 49e, 77e; pl. -eu IV318a :] Stufsei^nung II403e, Slufjug f. WW) ^ugc [f. 2BcIt] I85e-86a:, II73e, 228e; 11114a, 60am, 62a, 71m, 106e, Ulmll, 4m, 9e, 132m, 5a, 155m, 419a, 501e, 543am; IV 596m; pl. fingen I163e, 4a, 258m |i 3iif. (pl.*, comp. Stugen-): alternbe IllllSm*, 5In[treuguug III87am, [ira§ eö ncd; tcmerft] IIl593e, Befonbre 111112m* | ba« fceivaffnete 111297a, 311m: nid)tben\ [=f)p. nnbeu>.] 1370m :| S3e= wegung 11187m | -tjlicf: am 21. I;aften 1386a, (gc^nnerigfeit ben 2t. jn erfa[fenm5I;äricit;it 111166a, 202m, 501e, 543m; (Structiir 11354e-5a, tau]d;t \id) lY190m, -übet IV265e || baö iintjetraffiiete [= blc^e, iiid;tbelü.] 1156m (370m); 11267m, 368m; 111 3e, 68a, 69m, 70a, 87a, 146a,m, 167m, 177e, 193a, 289e, 314a, 343m, 351e, 412e; iiiib-cn Stiigeö 111 392m J mit imb-cm (bem u-en) ^. 11173a, 215e, 314e, 403ail: aftrcn. ^cobac^t. ii. (Sntbcd i ngeii mit uiiBetü. 21. III öi, 152a; ©eljen (Secbac^tcii) mit, fi(^tbar bcm imbc\i\ 2t. [f. bef. ©tenic] m[64e-66 ber @tenie] 66am,e, 67e, 74e, 112a, e-3(e), 4a, 215e, 314e, 390a, 403ail, 8e, 415e, 538a, 560e, 577a, 587m || imfer 21. [f. gelangen, [id;tbav, miter, Dor] 11370m; 11167a, 297a, 394a (498e) | unter ben 2(. I11558e; unter unfein 2t. (fid; bitbcn, erjeugen, entftel;n; Dorget;n) 164am, 232e, 260e, 279e; III5m:| bie 21. berfinftern 111350a,m; ans ben 2t. Verlieren 11336a, im- unfern 2t. 111567c, treiben 1130m, f. äißett I -aeuge 111216m, IA^563e, V37e; -jeugen 111614a; IV 310a, 563a; V30e, 35m, 44a, 53m, 56m 2lugit [f. 2:rad;l;t] I235e, 260e, 281a\\, 300a, 465m; IV 468m, 479a, 519a', pl. 2tngite (*) IV471e, 8e, 578a: (comp. 2tngit-) 2tbanberung V76e, [23efd;aff.] IV578a* | [aU ^eftanbtr;eil] (a. Srac^t^t) IV278am, 285m, 385a, 427a, 8m, 472e,e* .480a,m, 2e*, 512e, 541e, 578a, 631m*, 3m, 4ell, 6a,me,e*, 641a; V34m,e, 36m, 71m, 76a,am, 95e; [23eftanbt!)eile] IV 629m :| ißilbung [f. ^ed;laden] l(465am fiinfttid;e), iBcmbcu IV 280a \ [färben] lV578a*: grün lV480a, 631m* :| -feto 1300a, -gcrm lV471e; [in ©egenben] lV519all, 631m*,e*; -geftein 1238a, 460mli; a-baltig IV276e, 464e, 631e || Är^ftatt lV348e, 469a, 472m (512e); V34m,l, 76a, 95e; -Ar. l\ 479me, 632a; -^r^ftalte 1221a, 263e, 279m; lV636e ] !rt}ftattifirter 111613me || -laben 1245a; in 9}?aarcn lV279a, 519a; -maffcn lV519a; in SJJeteorfteinen I136a,m, 7m,e; I11613me, 5e (6m),ell, 7m I -^ür^r;^r I264all, 271a, 2e, 3e, 6me, 9a; IV 209m, 241m, 359me (©tüde); V85a [in ©egenben], 90m; -^citt)^re IV472a :| in (2d;Iaden gebitbet 1465a; leichte (£d;met3bar!eit, t. fdjmeljbar IV632a, V95e; fc^a^arjev lV512e; -©ubftanj III616m,e!l; i5ovI;crrf(^en l\636m; in «ulfanen lV471e*, 8ell ||— aug itifd; 1261a *Au^56ur,^ II 367e[^erfon ba], 493a [^u6) gebrucft]; 2tugurar-2:r)eürie 11418a II Auguft (taifer) f. Auguftus | 2tuguft (DJJenat) 1403m: Sie IV46a, 47e; -^eriobe (jtvei), -^f;äncmen f. :^^ericb. @ternf^un^^>m; S^cm^er. 1348m, 355a J C. F. Auguft: ^f^c^rometer I358e, 11381a || Angusta historia, 2tuguftcif(^ f. Auguftus | S. Augußin 1) i^-^au|.^tft. tum ?^loriba 236 S. Äugußin — Slu^f 1342m 2) SBovgelB., da^ in 33raf. II 85m, 328a; 111329a, 345a, 361a 3) (^.ap auf duba 175a :| Hiigitftiner-Äirrf)e 11515m | ber l;eil. Augul- tinus; Söifc^of bcii Hippo 1489m, 111201a, V66m: magu. 5(u3id;uiig iyi69m; de civitate Dei 1489m, IV 169m, \88e; §iiiinicl 111201a; opera 1489m, 111201a; ^^latcniid; 11281a; iiuittertefe Seitgmig I489am', V66m, 88e |j AuguftCus) (Äaijev) 111162a: 311 GBven 111174m, gveiiv.b 1124a, fcffile ^ncrf;en II229e, [uad; A.] II323e; iiiUev A. 11215a, 436m; IV 448a, 9a, 450m; S>err;evrlid;img 11331a, SScÜefcfte 11441e, 311 A.'s 3eiten II198e J historiae Augustae scriptores 11470m J 5Iiigiifteifc(; ini95a: 3eita{tev 1275m; I116e, 20e, 78e, 470a *M. Aurelius (Äaifer) II438e; aiiä): Marc-Aurel II204e; M. Aure- lius Antoninus 11221m, IV 51m; Antonin 111162a, 194e; Antonin bev gvciimie II330e; An-tun (rf)me[.) 11221m, IV 51m |: ©efaubttc^aft iiac^ dh'ma IVölme, [ßeit] II330e || auriga ], gu^viimmi, Aurillac (5iuijergue) lV461e, aurora Lorealis IV 125a *2(ucHUtinig 11207m, -teilte 1384a (reiche); -Bilbinig [f. ©eift, geiftig, üiuftlevifd;, 9[)?enfcf)eiigc]d;Ied;t, Ovgane, Siffcnfc^aft, iHtlid)] II73e, 81a, 137a, 310a, 399a; 11113a, 341a (in) | aiK^bred^en f. ©eftein, ©ranit, iUlaffen, OiicUen, SBafier; 2(. f. iBuIfane :| Sliiebreitimg 1 380e, -h-enuen 111232e (eiiicg (gteni^) ||— 5Iu§brud; (= (Sru^tion) [f. (SvbBeben, @e= bivggarten, -fetten, ©eftein, ©ranit, ^iigel, Snfeln, Äegel, Krater, äj'^oi^a, *SuIfane, Sßaffer, SBinb] I453e; IV 127a, 211m, 247e, 360m, 578am', pl. -briid;e(*) 1V[272] 358a |: (comp. StuSbrud;- nnb SiiieBnid)^) Hvten f. flüffig, -S3eden lV309me, -(lanal IV271a, -@v[d)cinnngen lV516a; feuriger IV 442m, 579a; 2(.* i)on fliiffigen iOZaffen unb feften Stoffen IV [272 'cm Strten (nur juni X\m\ i>ul!.)], minenartige lV275e*, -2)Zünbungen IV 351m; '^(.^)-£)ffnung IV418m, -Öffnungen IV270me, 412e; -^g-Ort lV509e, -e V36e; '^(cO-^[;änDmene 1223m; IV 276a, 4(S5m; -^c-Üiic^-- tungen IV 395a, -^ef^alteu 1237m, -@teüe IV281a '^Äufchkul (im Ural) 1272e | STu^bauer 1356a; 11163a, 184a; II1612e, IV 43a; au^bauernb III532e; IV 60m, 69e-70a, 257m ] STugbel^nung {= Silataticn) [f. kontinent, gläc^e, ©efä^e, SSärme] I20e, 304a; IVl75a; pl. -en (*^°) 111546a: größere 5(. geirinnen 11337a, mcffen III 545e-6aJ 5Iu§brnd [ü anaü^tifd;, figürlid)] V89e-90a; pl. -briide (O«^) 1148a; IV 272a, 468a, 474e, 507e: ebler 11230m, (ginfad;r;eit II56a, gärbung \17e-18a, geiftiger II 16m; gtüdrid^er IV24am, V94a; Menbigfeit 180a, I!I14e, V17e-18a; fdioner 11327a, S5erfc^ieben^eit Vi 7e-i<§a; jarter II 7m, 83a J 5(uobiinftnngen (= (Sj:baIationen) [f. SD^cnb, «Sterne, Salbung] 1394a, IIll06eli; sg. -ung (*): tücbnrd^ erjengt 111545a, irbifd)e 11517a, ücn ä)Zenfd)cnlV210e*, fd;äbrid;e lV264me, ber «Stabte 1478a, ^§-X^coxk IV 536m, nähren bie SSeltflnter III618e *anf>far;ren [bergm.] 1445a; 5(ucf iiffe 11381e, 111 14a | mm^h- II 114- Slu^f — 3liifti 237 (-5lrtifeO; au§fiif)vbar 11145m, -lic^ IV 257m, ST-img IV 4m :1 STuS- füüimgf. @ang, 2ruf>fuvd;nngcu IV 329e | ^Tu^gang 1249a (finben): '^e^>iin!t I1151m,e, 160a, 213e, 255a; 11112a; -^imfte IV 90m :| auggebilbet f. xüd)c, -bvanut [f. Krater, iBiiIfane] I456e, -hod;cii f. ©eftein, -bad;t III272e, im Sluegel^enbcu IV413m, aucgefd^h)eift 111339a; -ftcßen lV213m, 278a,561m; -ftraMt f. iOic^t, -ladt lV144a | au^gegeic^uet [[. iBeokdjter, (Sl)emifer, S)en!er, ^enntiiiffe, lünfKer, 2)?atl;einatifer, P;l}fi!evJ: SIZamier :i251e, 313e, 386m; [tocii ^erfcncu] I491e; 11115a, 121m, 200e, 216e, 510m; III224e, 534a, 617e; lV180m, 206a, 622a; V21m; [öcn (gad;eit] I1180e, IV 538m; [ucii avtimg aii^en: iiad; ci. 11158m, 178e; ijcn a. III 17e, 598m || StiiBeniüelt [j, evic^eitiimgcu] I8e, 69e-70, 85e, 142a; II 13a, 25e, 38e, 298e; III 3e: ber 51. angel^oren 111594a, Sruffaffiing II14e; dciitact mit 11148a, 400m; (ginbviiöe II71e, ©iiiDirfiing II50e-51a, 3)?ainiigfaltig!eit 1176m | üiefle? bev 2t. [oqI 9^atur, (Sin&ilbinigefv.): auf bie (£intnlbiinge!vvaft I(50a), II [3-103] U8am; auf ta§ 3:mere beö ä)?eu]c^eu in05wi :j iBeifet;r mit bev 2i. I34m 1|— aufjev- f. sec. (irbifd^, tvc^ijc^ uflü.) | äußeve(i) [f. 9latur] 11242a, 265m, 342a; III 8e; baö tu^eve I16m (gegen baö Smieve j au^tX' orbentli^ 11267e; 111230a, 601e, 2a; IV 6m, 69a; baö 2l-e 1119m *2tu^-[id;t II 100m: emeiterti 11337a; fveie 11102m, IV 146a; pl. -en V 13m :| auvM^eieu f. S3ulfaue | 5iu§]|.H-uc^ II 79e, 223a, 259e, 313a; 111212e, 440e; IV 12m, 83m, 224a, 230e; V 19e-20a, 89e, 94m: geli}i(^tigev II 126a, fiil;uer 1158e; pl. -fpviic^e II365e :| Stueftattmig II206e, au§ftel;n f. ju Sage | 2tuc-ftcf.e 111307m; au^fto^eu [f. S^ulfane] V25a, ST. IV601e-2a 1| ausftra^len [f. 2m 1185a: (öom !^id;t) 11136m; 11170m, 169a; gegen ben Seltvaum 1341a J -enb 111600a J 2lugftval)Iung [f. «Sonne, SBävme] 1344m, 359e; 11392a, IV 245e: -^f-^^ermcgen 1341m, gegen ben 2BeItraumIV367m:|| au^ftvömeu [f. $!id^t] 111395a, 21. IV 196a; a-enb (toom v. n.) 1202e, 233e; 11145m, 470a, 567m J 21 u öftrem ungen (= Emanationen) [f. Kometen, (Erbteilen, ®a6, 33ulfane, SBarme] 1209m, III (59m) 229a, lV256e; sg. -ung (*) I445e: erfcä^ö^fenbe I114e*; ans ber erbe, ans ©palten [tgl. *@^alten, ©toffe] I220e-lm [5e-232], 226a,e, 7m, e-8a, 233e-4m; \\266m-7m] [oerf(!^i ebner (Stoffe] IV220a, 249me; 'v3-Sl!;eovie 11187a* |1 Auftin IV65e (3leife um Franklin) 238 Slufti — mv *2t 11 flial- 1303a (-länber), Außralia felix (eübf^M^e ^Kni-^ott.'^) JV421m \\ Auf tr allen %. ol^ ötev Sßeltt^eil (= ^eh;neficu, ®üb|ee- '^\\k\xC)\l312a (tritt ^erbcr); 53. bie gv. Snfel 9Zeu-§üüaub ift mit biefem 9Jamcii ter&unben | auftvalijc^ (nur jur 53eb. 21. gel)i5rig): Siiiie (Siiröe) cl)ue StOluei^img (ber fübl. 2:^eil bcr aiiftralo-afiat. e.; f. ü6r. afiat. 2. e. 5i.) IVi55am [7w-5a], 141e, 202e-3m {4am)^^ mm lY 421m, m (3ufeln); ^cl^nefieu 11312a, 35ül!er 1380a, a^eft-auftr. 1380a J aiiftralc- afiatii'c^ IV 137a ((Suröe; f. ^p. afiat. Siiiie otjiie 2lbii\) || Äußrania (3ufel) lUlOe; sidera Außriaca (@cuneiiflccfen) 11361m; 111383m, 40Pe *2liietritt [f. Merkur, äJJcnb, ®terue, Venus] 111395m, -trocfiiung 1488e (toou 3ufii[icu^tl;ieren), -trafc^ung f. SSäc^e, -linttern 11387a, -irüc^ie 11130a|| 2tu6h?urf [f. gifc^e, Äegel, Ärater, 35ulfane] 1396a, IV 222a: '^eF)iigeI (auf bem ^oben be§ Äraterv) lV27im, ^f^-Önmmgell IV539m I pl. -tvnirfe 111 596a J^Iuölrürflinge [f. Eißl, Vefuv, 35ul!aue] IV 255m, 282a, 347e \\ Autolycus 11198a, 161e; 2(iitcrität 11281a (d;rift- lic^e), 5a (-^gglaut^e), 308a (I)cc^fte); lV201e-2a, 495m (irid;tige) Auvergne: Sßafalt burc^trec^enb lY 613am, ^Briefe 1 V 515m ; ©urd;' fe^iiugcn lY461e, ölSam:, ©ebirgöarteu lY 461e, 613am, 9m; V35a; @e[teiu \Y617a (juerft Srac^tjt genannt), Krater IV 613m; $?ai3aftrlnne IV555e (!d;ma(e), 613m; 2«aare lV275e, 282me, 519e; [Örter ba] IV461e, 470m, 481a; puy IV 429a, Cneüel447e, [Sc|>ogr.] lV461e; 2;rad;t}t \Y461e, 4a (anö ©ranit), 7a, 607am || S^nlfane 1237m, 256m; lV572tt: au^gekannte lV310m; 3 @rn|.^Vcn (bcd; nur eine ift bie Auv.) \Y453e-4a, 461e, 607am, 613a; 3)Jcereeferne IV 455e-4a, 607am', [ed;vift] IV613a, 9m Jöulfanifc^ lV439a (®e6iet), 607m (33e3irf) Auzout 111370a: gernrcr;re 11177me, 78am, 82a, 106m; 2id;t 111101a *Araris (am Sf^il) 11245e, Francefco AvelJino lV449e (Scacchi), avenida IV 498a, Avenryz = Averroes, 2lt>enturin V85a; Stüerner (See (lago Avemo IV 469m) IV348am, 469m (?encit); Averroes (Avenryz 11287m, Ibn-Rofclid 11255m) 11255m, 6a(@cl)ne), 283m, 7m {^m u, ^anh) II Avicenua {axah, &d.) (Ibn-Sina 11255m, 283m) 11258a, 283m: Ariftoteles 11449am; Slr^neimittellel^ire 11255am, e-6a; deiudar I1249e, 2e^renlI449e-450a; [peil] 11255m,e, 453m; Xbiere II 255a J avicennia (^f(.) 1374a, V80a; 2I-ien I334e || Avidi = Abibe; Feftus Avienus 11409m, 410a, 3all (afr. Snfel) | Avignon 1348a («r.), 3ö6m (meteorol.): [^erf. ba] 111527a, 553a :| avron f. aphron SSuÜan ton Awatfcha {a\i^ Äamtfc^at!a) : anä) A-^nUaw IV 388a; auä) gen. Awatfchinßiaja sopka nnb Gorelaja sopka IV5S7e, 523e |: 51. bev eigentliche (lV29im) I239e; lY 291m [387 e-8a\\, 523e-4a% 25]: 5lu§13rü(^e IV 388a; ganj üeiner 5tueh?nr[g-Äege( IV 347m, 567e; 6e[tiegen IV 347m, 5 cii]nitli4)e lV29im Axayacatl (mey. Äön.) 11480m — 1| U^t (t?.ql. Steife) [j. Somcteu, (güipfe, @rbe, (Srkbuug, panetcn], pl. 5lyeii (*) IV 151a, 2m: große [= 3t|>[ibename 111435m] (f. diHpie) 1113a, 5m; I11591me, 611m; lV327a I, 385e: (Siib^>imft 111435m, einer ®xmc I11558e; t)alk 1421a; 111305a, 558e; [ehieS ä)?eere] I1226e; äBürr'el 1 96m, 111430a* J größere 11477e; greßte(ii) 1306e*, 111552m || rK-ilt>e 111381m; §au^>t-^. 11155a, 326e; IV 140m, 179a, 326e, 7a | fleine lV327all*: \)a\U 1421a ':[ lange I306e, mittlere lV254me, ungleiche IV 151a* :|| ajial IV76e (®teEimg) *2ljinit IV257a | Styicm 11431a, V22a; pl. -e I17e, 11382m (bunfle) :| axolotl (mej. Xl)m) 1288a, Sljt 111624a, cerro de Äxusco {mix') IV640e (tezontle) | Ayodhya II40a, 116m; -kanda (5lbld}nitt be§ ^Otamat^ana) 11116a ;] ayur-veda II449e, 450e || Slsimutr) 1126a: eineS ^^imftö IV207e; öeränbevn IV145e, 206e | pl. -tbe I42a J%mutt)al-Äreiö IV 188a II Aziz Ben-Hakem Biamrilla [. Biamr. ; ajoifc^ \69m, 90e ÄzoüEN [f. Sang] (f. bie @L 5Ir(^i^^eI, ©ru^^e) I252e; I1163e-4a, 278a, 447m; IV5i5e-6a; ober aaoriff^C Snfeln O I1317e; sg. 05. Snfel (*) 1188e, 454m; lV53e, 291a; auc^ gen. Bracir-^n\thi I1295e, lV52a ||: 2inie of^ne 2lbn?ei({;iing I430e-la; lY Ulm, 204e; barüber ber Sßeg nad^ Stmerüa lll63e-4a, 181m, 278a (a6er Slm. nic^t ijcn il;nen am cntbcdt); 2In)d^n)emnning 110484e; 5M;i^>eI IV 493a, V65a; [%u\' gäl^hing l>cn Sniefn] IV 424a, 515e-6a, 580e-la; (Sntbednng II259e, 396me; Vö5a; (gntfernimg IV 493a; e|:l)emere ^njel* IV 496a, 599e; (Srl;ehing IV591a, feine ^eiteraiiebrüc^e IV591a; ©ebirg^arten, ©eftein IV424a, 590e-la', ©olfftrcui 1525a, 484e; @ru^))e [a. 3nfeH IV397ra, 496a I 3n]el(n) [[. aüg., '^n\ia\)l, cpl)cm., i3er[imfen, n^eftl.]: -gru^^e [ügl. ®xup^^c] II 317m :| harten IV580e | feine Krater IV591a; (grl)elntng§- ilrater IV515e-öa, 580e-la :\ Sage 11278a, Sänber f. äBeft, magn. j. 2I0n)., Sanbnng frember ä)^enfd;en II484e; 9}?eribian IlO300a, 317m; Sflormannen IV 52a, ^f^cnicier II163e-4a, Siegen 11^4836, [2:c^ogr.] lY515e-6a, S5eränb. [. njeftf., unfein ijerf unten IV 397m | 35ulfane 10237m; milf. 11396m, IV 493a || im Seften Sänber gefefin 1^836 | treftüc^ i)on bcn 5t. 11478a: SSeränberung II [316e-7m] 7a,m, 8a ]" njeftlic^fte Snfel* 1431a, II0299e Aztec pass lVi38e\\ Azteken {—Ijp. Mexicaner): datenbev 111475ell-6a, mejicanii'c^e I1439e, S(nfunft im X\)al toon Mexico 11338a Jajtefifc^ (= mcjicanild^): ott-a. IV349e, 351m, 570a; 5tnnalen I411am, S3e- tt)cf)ner IV 540a, §oc^ranbIV471a; SD^anufcii^t [= mej. ^anbjd^r.] 1145a, 4nam; 11485e-6a; 9lame 11480m, IV 170m; Ortsnamen IV532e, 540a; ®^n-ac^e IV520a,m, 594m; S3e(f 111476a, ©crt [[. Ü6r. mej.] I469me :|| Aztlan U 461 nie 2i0 ^il^il — Francis Baco *azufral [. Cuello, Purace^ Quindiuj el A. (35ulfan "ccn Paßos , iMctt. z= Tuquerres) YV 548m | monte de Azufre f. Tuquerres \\ Azuni 11468m (boussole), asurHau IV207e ♦Charles Babbage: Haltung ber (Svbe IA^578m; Serapis-3:eiiH)eI bei Pozzuoli U12m, Wöl8me \\ Bab- el- Mandel U200e: äl^eereiige 1191a, 324m; 11155a, 6a, 167m, 407m J (Strafe (*) 11327m; 111344a |: ^aüa IV 381a, iimgii. tquator IV 103a, növbl. baijou IV 381a; [Ovt bavaii] II203e, 111354m*; ^axaUel 11329a; fübl baöon 11167a*, 8m; Umgcgeiib mit l\381me \\ Jacq. Babinet II370e (^otavif.), III 54ime (bev 9}Jonb rct^, 3)if[raction) ; Babuyanen (3n[e(u bei gormofa) IV 404m Babylon [f. Chaldäer] 11192a [iPö], 20ie: Alexander b. @v. II196a,m (©113110), 201e; altediiltiir 11147a, Cyrus 11196a, [bal;er gebt.] 11209m; [®e[^.] 11159a, 196am; ®vied;eii II172e, aU ^aii^^tftabt II201ell; ^vieftcv II196a,m; Seleucus 11198m | ©tenihiiibe U196, 431ell; III(198m, 222e); ©teriuvavte II 196am:| @tva^e 11244m, ^I;iere II 192a, uralt II 201e, 35evfaü ib., Xerxes II 1 96am J 33. 33 a \? I ü 11 i e r : pl. II 245e (Niniis), 403m (STIter) ; sg. 11140a, 197a, 436a J S. Babtjloiiifd): Slftrorogeu 11585a, ^elbsug Alex.'s b. i[t ll464e-5a; opus majus II285a,e, 7m, 464a,m [Stelle], e, e (3rii§gabe), 5a,m, 508m; llll6e-17a; [\>cx\.] II280um, 4e, 5am; \A)i}i. II464me; Rubruquis II290e, 4G6a; iiid;t vulcanus V65e bacLerium (Sufufioiunl;.) 1488m ||— Bactra II 193m, BactrianaWQOSm \Bactrien(=z hp, (sactv. 9Jeid;) 1144m; II I84a, 5e (Alexaiider's ^\\q) :|| 6actvifd; 11119a (@atva^ie), 172e, 187m (ü)Jüiiscii) , 427e; V20m f &aS bactvi[d;e 9ieid; (Stiu^bnicf, faft nie ijoifomineiib, geivä^)U für tat W\d} Alexandeis beö @r.; and; = S3actvicii) 11142a [183-199, 2(. 423-430], 183me, 4am, 6, 8, 19le: Sriifiebliiitgeu 11 189a, Sruflöfr.iig [togl. ©tiirs] 11200m, Sliifftaub IIl97e, 33eric^te iibev bie Sreigniffe ii. bie iieitcii Sänbev 11187 am] 33e[d)affenr;eit IIl86m, 7m, 8, 193e-4; ^^amx 11186a; (Svseitgniffe 11186m, 8e-9', gegrlliibet H198m; [@ccgv.] 11188, 193e-4: gviec^. S3ilbimg IIl84am; ©lö^e 11186a, 7e (2ruebe(;n.), 200m [Umfang]; Jpan^tftäbte ll201e, ^lima 11186m, $!age ib., ^vcbinjen II197e, Seleucus ni98m, (gtitv5 [= 2tu[Ie[nng, jcrftört] II219e, [Xl)(\U] II200e; SSiJlfer II186me, 194-5; jevftovt [l>gr. (gtnvj] II2in.\ IV139e; cftl f. (Seel;nnbe, 9?eife IV 70m (114m); @ect;nnbc im @ee IV 456m, oftl. bcn t^m lY 456m] 35oIf 11421a :| Baillet: Descartes III 31e, 32a; V4e («Briefe); le Baillif IV 174m (SBi^niutl)), Bailly 111108a (astr. mod.) || 1) Francis Baily IllllOe: S)vel;iüage IV31e, 32m, 162e, 5allm; 2)ic^tigfeit bev @vbe 111446mll; IV32mll, 162e, 4a, 647a; Flamfteed III196e, memoir über iljn IV 157a; ^enbel I421e, IV 157a ( catalogue of stars 111106m, 154e, 196a'j cat. of the british assoc. I11196e-7a "[ eigne SBeh). bev «Steine I11284me, «Stevntafeln 111194a :|| 2) Jolm Baily: „Central-America" lV533m, 8m {^axte), 545a (35ul!anc); 3SnI!an im\ Sjatco IV(300e) 533m, @ee S^icavagna IV 537m || Baireuth 1273e, IV 353a (SRarfgräfinn) ; bairißh IV 81a; Bajä II23e [«ßiüa baki], 121 e (©elf); IV 304m (ünl!.), 601a (^ranblanb) *el-bakar (ber lueiße Od;[e) = gro^e 2Kagettani[c^e SSoIfe, Bake III 115m (Cleomedes), mount Baker (tl;ät. SJnÜan im Wa/h. terr.) IV 442a | Baklichli (beim caf^. Tl.) 1233m: @al[e bon IV 255m, 261am: SlnSbriic^ 1253m, V55e; ^ügelc^en \ 556] Baku (®£) bc8 daucaf., anf 5lp|djeron V55e): [babei] I233a,m, 474.m; IV 254m; ^ügeld;en V55e; ^la\^l)t\)a lY 253e, 509am (-f^euer), m (-«Brnnnen); önl!. IV224a,e *Bal {p\)cnk. ®ctt) 11180a, Balachani {ca\p, 3R.) IV254m, Balakanda (2lbfc!^nitt be8 9Jamai)ana) 11116a, (ia)p Balambangan (SBorneo) IV405e || Baiboa (Vafco Nufiez de): I)tnger. 11308m | ©übfee U478me\\: nimmt bon i^r SBefi^ 11305m, 478m; erblidt fie 11305m, unfein II309e-310a || Baibus (mnm) 11215a; ®vaf Baldelli 11293m (portulano), 466a (Marco Polo); III367e-8a (©übf^itje 2tfr.'^); Baldey IV524m («Bulfan \>ün f^ogo), Balducci Pegoletti 11291a, BaUaren 11152m [iKeer]; Bali (3n|el) IV394m (2Öeft-ß.), 407m («Bnffane), mi|; Batifta Baliani 111388m ^ali — gr. mx ß 243 ((gcnueitflecfeu), Balize. (3)iicatau) IV 542a (doufeguiiia Gehört); ^ee Bal- kafch (3uuev-2li.) 1255a; IV382e (©alsfec), 3e,e(3Ii), 454e-5a (2nge;, 4e-5a (iBuIfan iial^e), 5a (Säuge); ^Ifui [f. 2:or[icii] I410e-la (ilRetecr;, IV 299a; Balkh II 42a | [id; ballen, -enb [f. Htmof|}{;äve, 3)?atevie, SBelt» !üit^ev] 11364e (@terne); 111231a (^immel^ftoff), 567e; 33. f. SOiaterie -i ^aßeftiüeu {(x\ix. 3nftr.) 11297a, küiftiji^ I400m-1 O^robleiiO, ballon f. Servance, BaiJot f. Euys; col de Balme IV 95a, 182m (magn. 3nteuf.) 1 SSalfam ll242e, b-ifd; II249e; balsamodendron (^fl.) II444amll: gileadense II242e :| rio de las Balfas {Wlex.) IV 345m, 567m |j. Baltia (3nfel) 11411a | Baltifd^: ^hciu 1299a; -en 1299a, 350m (XemVer.), •374a; ©outoernementö V91a; Sänbcv 1482a (äßeiii); 11333a, 446e; 111210m Wamherg 11442a (Pliiiiiis) || 53aiubiiö I167e (-@ebü[rf)e) | -roI)r 1195a; 11189m, 484e (auge[d;luemmt); pj. -vel;ve 1415m, IV 263a J barabusa I155e; llWOa, 401me, 425m; ^-k\\ 1372a, 1196a j| Bamian (3nb.)II183a,m, 425a; 33anaucn (= 2}hi[a, ^ifaiig) Ulm (-©elüäc^fe) ; 11856, 426(m) || iBaub [f. 3ai>ie] II178e: b-avtig [f. ©tvcnic] 111489e, 508m, 524m; IV356e; enge^UI239a; b-[evnüg 1235a, 464e; IV355e; gel;eimui^i)üIlcS I16a, IV 6a; ein (Sin) gcnieiufaiiies 33. iimfd;(iiigt I9e (Die dlatm), 162a, 184e; II161e, 371e-2a; III 4a; feftev fnii^feu I81m, ijerfnü^ft I385e7pl. 33aube I331e (um[d;Iiiigeu) || Banda (moliiff. 3ufel): -3n|eln IV411e, -®ceIV323e; Sultan IV 290m, 408a,a (bie 3n[el k* ftel;t ait6 ilini) :| 33anben (= «Streifen, pl. bou S3-e) [f. (Sirrn?, ^olav-] I323e I Bandini (daib.) : Galilei 11360m; „Vespucci" 11491m, 111361a :| Bandong {^^"oa) IV 484a (35ulfan babet), 33angig!eit 1216a, S3anifterieu (^fl.) II 91m, Banjanen (inb. iBoI!) Ill42m, Banjermas-Siny (33ejiv! SBornco'g) IV405e || iöanU. 2)hild;el | pl. ißänte [[. ©vanit, ^alfftcin, .^a'oa, 2)hifd}cl, ®eetang] 1307a; beiveglic^e 1168m; [öon ©elnrg^arteu] 1262a, 447e, 458a: ^oriscntare IV 364m, V78m; im inb. Tlctx IV413e; [= @aubt\] I329m,e || rio de los Banos (Ouito) IV 363a; Bantam (anf 3aöa) II329e (Äönig); IV 558a (9eegent[d^a[t, ^Sanmftänune); 33am}ane (= inb. Feigenbaum) II 99e mx 5t. ^;ier [f. @ee]: pl. S3även 1204m (-fee), II28e, IV67m (-3nfel) || 33. ©ternbilb 1) attg. I12m, IV158am (§oc^e(uen bis jum 33även [id) erl^ebenb) | bie 33 ä rinn (= 33äv): @efd;. (bei ferner) III 159ell -160a, am] jmei III160am J 2) beibe: bie 53 ä reu ll330e, 111262a (-fterne); bev gr. u. !I. 33äv: 2ic(>töeränb. ober 3SeränberIid;feit einiger Sterne lll254e-6a, 262a]\m :\\ 3) ber große 33. (ursa major, ursa) 111174a ; S)o)}^eIfteruc babci III 298m, Hinterfüße III 326e, Äi3rper ib. ; ^.^laiiet. ^ebelflecfc IlI331me, ,963a; giebeljonc III326e; (Bä)m\\i III 65e, 290m, 340e; ^c^weif I11326e, etetlung 11166a | (Stern III 65e, 267m (babei); bie 7 Sterne III 255, STne- gangC'puult ber ®terufd;nu^^en 111620a :| fübl. X\)e\l ib. :|| einjelne Sterne : « ursae maj. 111138e, 255a,me 262a (öcränberlie^) T ß "1 139m, 255m, 214 gv. ^tir ß — Barometer g 331m: beni 9?orb^>oI nat;e 111361e, mu beii 9Z^. u. [ein Sßäc^tev 111360e; yeväiib. I11255e | ^ 111139m, 255mlll: bem g^^orb^^ol na^e III361e, um ben 92^\ lt. fein SBäc^ter III360e :| S 111255m, 262a (öerünb.); b III138e, 255a,mll,e (i^eränb.) | J 111139a, 255mlll; SSevl^inbung mit Alcor 111290m; 2)4^^elftevn 111291a, 362a; \119m ((Slem.) :| t^ (= Benetnafch) I11138e, 255a,mll, 262a (üeränb.), 340e; ^ 111141a; . mi41m, 275e (^avaüajce); / III Ulm I ^ 2)o^^eIftern III302e: S3aIm-(Srem. III305am, 643a :| ^ 111141a :|j— 4) bev f leine S3äv (ursa minor) {a\\^: bev It. SBageu 111360m,e): @ned;en III160a,m; SJai^v. III 187m | SfJorb^oI III360e, le: Söc^ter beg 5«^. III3öie J einzelne (Sterne III 255e-6a (lOic^t toevänb.): ß ursae min. III 172a, 255e-6a; y III 140m ||— K. E. von Bär (Baer): 33annnüu^8 in «Sibirien IV(42e-43a) 167a, 33obeneiö IV 42m, ©etvitter I486me, [^er[.] 1486m *Barabin/iii/che @teV^))C IV456a, Baracoa (auf (SutJa) I469e, nevado de Baraguan IV 555m, Sufel Baranow = Sitka, ßäoa&gov II llle; Barha (33ulfan in ©ofta dtka) IV[559e],e (58ulhne baBei); Barbados 1217m; S. Barbara: Sanat 11268e, pueblo de S. B. (bei 5ÖZarniato) IV 621m ||. ^Barbarei II 146e, 9m [an ©teüe ber früheren Söilbiing], 239e ((guro^^a'«); V27m I ^Barbaren II440e, 111481a: (ginbri^ 11109m; [ben ©rieben] 11184e, 423a; [ben 9eömevn] 11219a (S^rac^e), ftummc ib., SBort II423af barbarifc^ 1397a (Schreibart); 11350a (@^rad^e), 517e (2Bort) H Jofafat Barbaro 11466a, Barbaroffa [. Äaifer Friedrich I, Barbarus (33erg) lV348am, Barberina («Biblictr;ef gu dtom) II 80m | Barbotan (^ranfr.) : Sterolitl; 1122m; ü)?eteorfteiu n. geiterfngel Ill^iOe, 622e ||. Barcelona: Columbus 11318a, [bar;er gebt.] 11467m, [Oit babei] IV152e; ^enbel 1424a, IV29a; gu >ö. 11470a jSarcelcnefer IV 55am (Sd^ifffa^rt) H Ifa- bela Baretos 11480a, Bargofa (53rac^ntane) II198e-9a; Barigazenus sinus f. Barygaza, Barigazzo (Stat.) IV253e; Barile (9'^en^et) IV 492a ((Srbbeben), SSarinn f. 53är, Barka (S3erg ttr;io^.) II 158e, Barkul (3nner-2(f.) IV383a (SBuIfane), Barlaam 11289a, Barläus II 129e-130a („5fteife . . .") 1) Peter Barlow : electro-magn. @tri3mnng lV71am :|| magn. 2lbit)cid^nng lY (llOam) 192e-3a, 202e J Sinie ol^ne Stbli). : in STnftralien IV141e, 204e; im inb. mä)\)p. IV 138a, 202e\\ J magn. STnjie^ung, SKns. be« (Srf;iffgeifen8 IV71am JSD'iagnetigmne I (196a) 436a || Barmanen {Birm. IV 584m 2anb) IV 409m (tüfte); Barnaul (raff. 2tf., am £)bi) I347am (^em^er.), 437e (magn. öl;e [= -ftanb] lV581e, 623a: mittlere I316me (5>cvänb.), 337a 1 311 ^ct;eii' mefiiingen aiißcii^atibt l\379am || i'mkn 1479a || 111 eifen [b] lV434'.v 569a I 2« elf Uli g [b] [[. 33evge, trigcncm.] IV 626a, 630m (S3e[iimiiiiaig); -m. [a] IV 390a, 456a J 2)?e[iiingen [b] I473e; lV523e, 625m; -2)^. [a] [ügt. trigonciii.] 1396m, 476m; IV40e, 325m, 390m [623e-6a 5tvt, 33erfal;ren, Sl^^^avate], 5e-6a (r)iiibeviibe Umftnnbe), 6a [8d;vift] || mcteovcl. SBerf^eug 11379a, niebrig 1336m, Dfciöatioiien [= (sd^iran!.] I478e-9a, -^eviobeu IV189e-190a; Ouecffilkv I478e (Oetcii), II(378e-9a -fäiilc) 1 @d;n)an!ungen [= Ofciü.] 1185a, 337m: pnblid;e l[336-7a] (443e) 478e-9a; IV(189e-190a); Cejei^ueii bie Sageeftimbe 1185a, 526m ||. etanb III 69e | -ftaub [= -IiH'e] I336e-7a (mittlevev) , 455a; 111403m, IV630ell; -ftünbe 1338a, IV 340a || S^eil IV630mO, in Unorbnung IV624e|-^evänbenmgcii: ftiiiibli^e lU3e,478e-9a (33anaticn(n; 9a) :| äerbrcd;eu lV624e, Biiftaiib IV624mfc*, jivei (kibe) IV625e-6a* *Barquißmeto (9leit-©raii.) IV 557a | baiTanca(s), -o(s) [f. a\i6) SSuI* !aiie] IV [330e-lm, 559e-560a] ; rio Barra7icas (Oiiito) IV 363a "[ barr en Island (i)iil!. Snfel im tengal. Sl^eevlj.) IV [409e-410a] : Slii^briidje IV4iOa, 2tii6h-iid^-Icgel [= SSiiIfaii] lY 409e-410a', @e[talt IV411e, Snfet babci IV410m; S5iilfau IV 413m, 585m :| barro (j^aii, 2f)Cii) IV 560a || Joäo de Barros U,311e-2a: da Asia II4G3a, 479e, 487m,e; Beliaim 11334m, Columbus II278e | S)ecabcn II278e; Dec. 11415m, 472e :j Diaz 11467m, Falero 11488m; [^>erf.] 11311e, 8m; ^olvucfien I1311e-2a, Sofala 11415m :|| ©iv Jolm Barrow: 3n[cl Amßerdam (üevived;felt) lV5S7mll; arctic voy. IV 183m, voyages witliin the a. regions 11459e; voy. toCochinchinaIV587m, ©reiilaiib II459me, a)?agnct^^cIlV(99am) 183m, fövbevtSieifcii l\65am] Barrow-<^t\a^t 1307m, 11271m, IV 65m || Heinr. Barth IV 202m (a[r. Steife), 378am [3:r;eil ber 9tei[e, ©cgeiibcu 5lfv.'ö]; Jean Jacq. Barthelemy 11127e (voy. en Italic) | Chriltian Bartholmefs: Jord. Bruno 11463m, 8e; 11130a,mll , 4l8e-9a :| John Bartlett IV595m (boundary commission), Bartfeh II1151e (^immel^- favte), Baru (3ii]et l^ci ^avtogeiia) II1499e-500a \ Barygaza (3nb.) 11434m: 9}?cevbujcii öcn 11203a, Barygazenus sinus I1414e :| las- Breton f. Bi^eton S3Qfaa [f. ^a'ca, Zxad)Vj[] 164m, 175a, 223m, 9m, 235e, 7a, 259e, 262m, 4am, 6a, 8e-9a, 269e, 271a, 7m, 28lm, 2m, 459me, 460e, 4m; \\3We-l, 620am, e-la; Y75e-76a; pl. SSafalte (*) 1 136m, 256a, 459m,e; 111617m; lV32e, 93m | a IJafaltifc^ (O) [[. Äratev, 2a'oa] 11169a; lV276a, 342m, 35Ce, 552e, 640e ||: (compos. «afalt-) fid; abftoBeiib \\{637m), alMred;)fetnb IV 637m*; b-ärmlid; 1262m, lV613e; Slltev I300e*; \\281e\\, 461m , 2üil* 618m*, 620m || 5rrt lV62ime, -eil \\4S0e-la | t-avtig [[, ?al?a] I270e; lV38m, 332a, 344e, 8m, 357j',m, 240 ^afalt '2iu — ^afe 361m, 374<-, 464e, 480m, 577e, 621m || Sdifblärjeu IV 485a* | 5(iiöh-ii(^ 1269m, V(90m*); -2lu^bnid;e I270am :| S3an!e IV (462a); kbccfenb IV374m, bon 33. bebedt n^586a | -berge lV280a, 5an. %l) II165e, Batna {^xai\) 11243a, S3attaläuber f. Jung- huhn, Batten I483e-4m ((gd^neegveiise am §ima(a^a); Batterie 1440m (^ü^Ienjinf-a), IV533e 1|. Baiu (iSlonQ. ^iirft) 11442m, B. ^an 11290a | Batu (3n[el ^ iJ. gieret) IV 409a (^iilfan) 1| Batu-gangi («ejii! ^a'oa'§) IV 471m, 560e; Batur 1) Ort aiij 3atoa IV264m 2) SSuIfan ißali'S IV 407m; Baty (c^iiief. 2öad;t|)oftcn) [= Chonimailachu] V70e, 82e, 97ai, 98a; SSät^Iien 1140a || SS au [f. ©ebirge, ©ru&en, .^immet, falteten] 111348m: -axi IV324a, -Sonbucteitr IV 196m, -l)m III442e, -Ml II271e, -!im[t lillOm (@efc^., bev Sllten); l>auliiftig 11259m, V61e; -material IV 221m, 249am; organifc^er II 274e, 283e, 8m; -ii^erf IV576m; -trerfe 111586, 111475m J pl. 53ane I417e (tiefe), ^Bauten IV 367m :| S8aulid;!eiteii II 24a, 78m, 102m 1| dap. Baiidin l432m (Sj^eb.), Ferd. Bauer {^akx) II 86a (^Zeu-^ctlanb), S3aiit;inien (^^fl.) II 91m S3oum [f. SSeTaulnmg , SSIätter, f^arreii, ?aiib, Serjireigimg, SBimber]: [ein Beftimmter, ^xi] Il426am, 443am, 4m; 11126m | pl. SSäume 1182a, 294e-5a; II47a, 99ell, 189e-190a; [^lufjär;!.] IV569e 1| 3iif. (pl. f^^äter*, compos. S3aum-): aljger;ancn II483e*; -atteen lV221e, V35m | aUe(r) 1298a*, Ill32me(e); Filter 1298m "[ STrten [l aüg.] I(377a); b-a rtig [f. ^arn] 1286m, 293e; II97m, 190a :| 5tfte II29e, 102a (^Jic^tmig), (113m); III 7m; au§Iänbifd)e II102e* S5e[d;neiben II 24a, 33Iiit^en II57m, btd;tBeIaul>tII30m*; bide* [ög(. gr.] I29Sam(fc[f.), 371a; II(69e, 190a); -bienft II [99 (ber ^er[er n. a.)]; -form II 99a, -formen II 90a; fcffile f. toerfteiiu, B-frei 1362a | ^rud;tB.* II42m, I30m; 33. mit ^riid;ten Maben I157a ] ©eftalt II99e*; -gefraftcM Il83m, 89e; @eftalti;ng 248 ^aum © ~ ^eaiit 11102a* T ®iPK^ II(132m) 189e; -Qlpici 1187e :| ©vcii^e |. -iviid^?; großer [tgl. bicf] I]99e, 132ra ; III (7m) ; ©viiii 1559we (in bcii XxopiXi) \ ^eilige* (ger;eiliöte Illlm) II[9.9, %, 132me] y9e, 132e; ^eiligmiß II99e*:| im §ertft II29e j I;ot)e* lI(lS9i), IV42c; §cr;e 11189c :| ^cii I298ra,e; in Äo^fe üeilranbelt I295e; Mc6 1121m, 243u; IV556e, 593e; -)}fIaTi3imgeu 1212a ] Dthibe I298m,e; -rinbe II91a, 124m {auf 58. ic^veikn):| (gc^attcn (pl.) II 30m (92m), 99m* 483e (geben); f(ün3eni!iinriiubciiII9irne(e), ©(^uiucf II29ell* II (Stamm [f. auä) 2lvt.] II(69e gr,, 83e, 91mli) 91e (ivelc^em Bt. S3IütI;en lu Blätter giigel^oren); «Stamme II(87e iimgeftiiv2te) J -flamm I(298a) J -ftaimne [l^gl. ^clsft.] 1280m, 296a; IlöOe, IV524»ne: angefc^lvemmt I295e, II(484e); fcvtgefiil)vt V28a; foffil e 1 469am, lV324me (558a); xiefenmä^ige 1371a, imtevirbi]d;e I469am :\ Baumftämmig IV324e || »cm Sturm iimgeircifeu I326e, il)n um[d;Inigcu II (91m); -^egctaticn II41e, 188e; SSere^nmg* [= -bieiift] 1199 (bei b. geifern lu a.; m); »erfteiiievte, fifile [tjgl. -ftämmc] l(293e in (Stäufcl;(cu) [294-6a, 7me, 8-9a]'j bielarlige it. ä.* II 28a, 57m; ber SSorivelt [f. toerftein.] 1298m, im Sßac^gtfnmi 187a; Söalbb.* 1295e; II82m, 91m; IV330a; SeltB. 111 7m, 26m || -Jü o U e 1 350a : [2lvt] II 189m, -^n-SiiItur IV 335e-6a, -^nfaben IV114e, ^afeni 1195a, 9lamcu lll43e, (im eaiiSfr.) 11189m, -^iiftaiibc I1189all Jb-tDcI(en 11416a (Beuge), IV51a:|| -lüiirf;g: @ven3en IV 47m; ©reiije im iilhbl. 5Ificii lY 42e-43a, 47m :| Iio^'er I13e; IV42e, 47m; imbuvdjbvingf. III 97e, Ü^^;.Mgfeit 1121m || SBurscIn III 7m; 3ivcige [ijgl. Sßersireigung] 11 (85a gemalt) (87e), 190a; IV (170m) *Baumgartner I429e („Beitfd^v. für P;i?[if") || Job. Bayer 1113478: ^immel^favte 11329e, Illlöle j @tern 11367e (cntbedt), I11224e (im @(^luan)T Sterne burd; ^iid^ftaten be3eid;net 111244a ; ©vcfje ber St. buvcb S3ud;ftaben III 105m, 135e, 254 :\ uranometria (U-rie) III 105am, 135i', 254mlll :1| 33. Bayer 9iinggelnrge im 2}?cnb 111508e || Will. Bayly (c. 1737- 1810) IV 107m (mit Cook), 9m (2:al;iti: magn.) - *bead;ten U302e, 316a; lV209e (-^gimtl)) J bcad)tet 111314e: nic^t genug l\ 111595a; IV 253a, 448e, 456m; nid;t t>. ni529a; ii^euig l\ 111383a; IV49e, 223m, 274m J S3ead;tuug 111175a: fleißige IIIln8m, forgfältige 11148e; i)erbienen 11286a, III 608.-, IVl26a,202a; ber S3. tyert^ 11229a || B;achy head lV23am | Beagle (Sd;iff) [i?gl. Darwin]; (gjpeb. 1357e; lV426e, 550e; exped. lV553me; Steife um bie ^dt lV70e :| S3eamte II313e j korbeiten II324me (ivificufc^.) ; ^-m\Q II 190m, 210e, 281m, 2e:| Beas (inb. %l, = Hyphaßs) Ill87e, 433a; 2)cna Beatriz (2) i. Columbus | Beaufort ((5a^. , nad;I)er 3lbmiral): Chimära IV296e, 7a, 510a; Karamania 1448a, IV510a; ^leinafieu 1231ui, lV530e-la [gecgn.] :( Beaufoy IV 62a (magn. 5(lnr.), Beaumont f. Elle j Beautemps Beaupre : Sufel'u Amßerdam \i. St. Paul lV586m, Zmeü ; ^eaut — R3eec 249 d'Eutrecal'ieaux lV586me,e (5ttta^) :| Beauvais \, Vincentius; tebcii IV 133m [im ©ibb.], 33. lV124:e; Beccaria (^^^[.) I207e, 363m; Alvaro Becerra 111354m ((5j:|:eb.); ®iv Hemy de la Beche 14:72m (geolog. pbenom.), 111547a (tides, geolog. man.), V45e (flammen bei ißulf.); 33ec^er f. ©c^Iunb, Job. Joach. Becher IIß84a (^ncumat. SBemie); Chrn. Dan. Beck IV508e (Apollon. Rliod.); BeckborroNv [[.' H. Bond] I439e, 11483a iBecfen (=S3a[fin) [f. SIueBnt^, cn[^, ca\p. meex, (Svbe, 2a^a, SKeer, 9)JitteImeer, älZcnb, oceanifd;, OueHe, @üb[ee, SBaffev]; (pl.*) 2t. eines 2« e e r § (= 33af[in) 1 314e ; IU5ie-2m*, 175m, 317e, 422e : alte^ l\599m, ©n ib., enges Illöle, ge[d;(e[]'cne 111504m* (im älJcnbe), im 3nnern IV451me, tiefeS IV267m, milt. IV609e J 33. (ilßafierb.) [nntevivb. f. bei e.] I233e; lV455e*, 600m: grc^eö IV455e, !(eine IV455e* J S. (geogn., Jjon S3ergen, nntevivb. [and; mit Saffev]) [oa^l (Svbe 33.]: sg. I233e; IV247mll,e, 257me, 277m, 281a, 417m, 8a; p^ 1227a, 244e, 270a, 552m; IV 25 7a, 362a: eifövmige 111511a*, gcfdMeneS III 509a, inneve« IV410a, SJieienB. IV418a, nntevivbifd;eIV370m*7S). (eines Sanbec) [f. and; bei (£.] IV556e, (S. (beS 2}ienfd;en) 1380a *Adolpb Becker 11104m („(I[)vivif(eS") | Job. Beckmann: Appulejus II439e; „©efd;. bev ßvfinb." 11131m, 439e; „Sec^nct." 11451m J Becquerel (Ant. Cefar): (Sfectvicität 1486a; traite d'electricite et de magn. 1428a, 433m,e, 465m, 485e; IV72e; magn. ©taticnen IV72e, SBävme beS 2}Zen]d;en IV 233a, 3)?ineva(ien 1465m :| bebanevn IV138e (es ift sn) I bebeden j. 9)?cnb, M ^' 111304a (2BeIt!i3v^>ev); -enb II306e; bebedt f. .^immel, Üknm, (2d;id;ten, 2:t;evmcmetev; 33ebcdnng [[. 3SimS* [tein, dcmeten, Jupiter, (gtevne, 2:nff, Saffev] IV280e, 535m :| @vaf Bedemar IV 424a (STjoven) |I- bebentfam [[. (gvid;ein.] 1443a, lIHe, IV3e j 33ebentnng 11323m (gvcjje), 11136m: b-SöcIl 11121a, 27a, 256m :|| baö 33ebingenbe II386e, bebingt (buvd; ^twa^) II306e "[ 33ebingniB 11307a (nct^irenbiges); pl. -niffe I67a,m; 11 242a, 252a, 373m; lil9e, 15a, 534e:|| 35ebingnngen [f. (Svfc^ein., 9l«tnv] 1148m, 268m,e, 277m; 11370e-lall ; IlllOa, 68e, 451mell, 625m; IV485e-6a, 8m, 551a; \7a, 92all : äl;nlid;e \73a, nntev ä-en IV 222a ; begleitenbe III479e, mannig- faltige IV476me, 9^ebenbeb. IV 232m; notl^lüenbige V92a, nid;t n. ni300m; nnbefannt(e) 111431a (nns n.), 479e; nid;t bef. VPm; nntevlrovfenI367e, öevänbevte 11228m, i3evfd;iebne V21e, beviDidelte III332e, nid;t sufäüig III431e, 3nfammentveffen III(534e) J sg. IBebingnng 11196a ('^^>-®feid;nn'' gen), 629e-630all || bebvängen 11283a, -enb 11141a; bcbvoben 11149c, bebvüden f. ®eift | Bedttme^i 11244m; bebnini[d;II49m, 119e J 33ebür|' niB [f. intcüectneü, 2)Mid;] Illlle, 323e; IV34e-35a, 134e; V13m; pl. -niffe (*) I317e-8a; 11259m, 272a; 111158m: almlic^e 11264a% enges I248e, geiftigeS 11 158a, bas näc^fte 11275a J <£a^ Beechey: 250 S3eec — sßegei Stfien 1307m, fel-eii tjon ©ergen lll(70e) 114e, Snfel CAaf Aam IV427e, ^^iilfan Co/ima IV 546a; ^Bulfane Äamtfc^at!a'§ (lu einselne) IV 386e-7a, mil,524a; Dftermfel IV 426m; voy. to tlie Pacific 1477a; IV 546a,m; ^eife 1477a, -en 1102m :J Beeift I170e, Been (in ^Ifiapa) 111475e Wilh. B e e r I. a 1 1 e i n : Mars III 512a, 3m ; [^'erf,] III 543e, ©aturns» trabant 1102m, frü!;er Zeh III543e |j II. Beer unb Mädler (cb. iimge!.): 51. ijevfd;iebnc§: „S3citr. jiiv \>i)\)l teniimi^ ber r;imnil. ^öxpcx" 1389m; l[I519a, 537m, 8c, 548a, 550a ODimr;r(. oitd;: „pW- oftr.SScitr." UI513m, 548m,e) :] STb^fatt. b. Jup. 111519a, 550a | Mars: SlMnlbung 111513m, 548e; Rieden III512e, 3a, 548m,e; Öiotation III (5 12a) 548a: J Merkur 111537m, Venus III(494am) 538e :|| iß. ber äFJoub I389mll : !eme 2ltmc[pt;äve 111542m, Söerge III544e; 21[6fpicghinß bcn 2:i;eilen ber (Srbe III 49Sw, 540m; ©egenftänbe fid;tKu- III (502me) 543me, -favte III543e, 9iiIIen 111546m, ©traljlcn 111545m (§iigcl); Sc^^cgv. III 545e: fpec. III (504am) 544m; feine bvcimeiibe iBuÜaiie III (510m) 545m , SSaüebcneu III (509m) 545m J „ber 2)Zonb" I389mll; 111542m, 3me, e (über ba« SfiSer!),4e; „ber 2}?onb nad; [einen foemi[d;en ^erl)ä(tni[|cn" 111540m *iBeeren ll56e, Beerenberg [. Jan Mayen', i8efangen(;eit I38e, befaria (^f(.) I13e, befragen f. 9Zatiir, Befvembenb IV 464a | Befviebigenb [f. 9?e- fultatj 111497m; IV78m, 83a, 94e, 110a, 5m: nid;t i\ IV(llle, 3a), 148a, (217a); iucnig b. IV31m J betrnd;tenb II28m, 32m {aUh,), 268a, 369e; III378e; -et 1189a, 349a; III 6e; iB-ung [f. Sbecn] II205e (geiftige), 297a (gcgenfeitige) :j befüv(^tcn [tgl. S3eforgniJ3] 111458m || be* gabt [f. Snbi^ibuum, Äünftler] 111423a; IV 252a, 510a: Iierrlidf) 11364a | ^od}b. II54a, 170m, 259a: 2}Zänucr 11268a, 281m, 7e; e^?rad;en 11219a, SSi3Uer 11264a :| (a^ier 11310a; ijielb. 11121a, 186m;. III 517m; IV218e, 552m i8cgebent;eit (= (Sreignifi) [f. (Srbe, gecgnof^ifd^i, §immet, ^immel«* räume, metecrolcgifd;, 9btur, ^^I;i/[i[d;, 9iei]e, SBelt, Seltramn] llUlme, 165e, 174e, 7a, 180e, 6e, 245e, 251e, 269a,m ; IV 576a II, m ; pl. -cn I163e, 173e, 4allm, 221a, 244e, 266a, 290a, 9a, 397all ; I1124e-25a, 230me: (sg.*) Stnorbmnig 132m, äuBere 11342a, S)arftct(nng 164e, erjä^Icn 11145m; ©ang II152e, 302a; an ctWaQ gefnü^ft 111562m, [nid;t ge* melbet] I11230me, gefd;id;tlid;e 11174m* | große (pl.) 1311a; 11300a, 2a: ertDettern ben ^ori^ont 11139a [140e-l], 4e, 5am, 238am :| ifclirte 11279a*, tette I1339e, ffeine 11301a; ^oIitifd;e II238am, 111230m; [ungtüd(id;e] 111579a; S5er!ettimg [ügt, ^ette] 11164m, SOlam; im Seltaü [115a:, \i}id}tige Il[i4i] 275e*; 3u[ammen(iang* 1 23a, 11145a begeiftern II39e, 106a, 295m | -ernb lil21e: ^xa\t II15e, 75a, 200m J -ert [f. Stnfc^auung, 2)ic^ter, ©ebicbt, Äünftler, 9^ebe, ©d^ilbernng, SBort] II 5e, 13m, 52a, 90a, 473m: kpxaä)^ 11288a J iBegeifterung [f. Siebter, bid^terift^] 1122a, 23m, 45a, 46a, 67a, 73a, 189e, 281a: eble ^egei — ^eim 251 11181m, l)ol;e 1165a, fne3evi|d;e 1149a, religiÖfe 1124:5m, fc^tDävmevijdjie 1154e||begeifligcn 11235e; -eiib I1137e (Äraft), 183e (©ufluB), 313a *6eg(ettcub [f. ^ebingungeu, Sv[d;einimg£u] 1277m; SSegleiter [[. Alexan- der b. ®r., 2)o|.teIftevne , i^ielfa^e ©tevne] (sg. ii. pl.) 1448a, 11 29Ge, 111569e (ecmet); IV 142a, 481a [ijcn STuneral] :| U0:dt \, mimaU, ^egriihii^^vfat^c 11102e | begreifen [f. (5v]d;einunöcu] 11135m, 227e | 58.: (Sin(;eit 166a; öernunftmäfitgeö 168m, 69m; Y6m || Oeg reiben [i. 8ilb] 140m (id^arf), 11145a ([c^njer 311) | begreust: fc^nvf III 31.1m, 323a; woU b. lV374e | «-Ijeit 111324a J ^egvcnsimgl 5m, öle; 1174a (gegenfeitige),313e; 11136a, 1V45 Im; pl. -eii lll520e :1| begriff (*) 1367all, mi5e, IV 160m, YWm; pl. -e 11112e: aiiö 33, ableiten I32a; aügemeine(v)161a, 11282m, 11118e*; bilbet [id^ au& 11138m*, Sonftructicn 171a, niiv [ubject. 2)afein 11282m, biinne II1201e; !(are(i) lV57m, 133a*; aJevatlgem. 172a, lU lle, lV232e, V19e; ^^eveintad;iing llllle rjj begrünben IÜ9a, 50o, 518m, 627m] lV42a (fdnuer jn) | -et 11146m, 11174m: [eft llUOlm, IV 104a; nid;t 11194e, 570a; Wom. 11130a f 33cgvünbiing [[. (gr)d;einiingen, ®e[e1^] 11186e, 258a, 261m, 2m, 6m, 7m, 280e, 2m, 4e, 358m, 435m; 111 22e, 307e; IV 26a, 61e: nid;t I;inlänglid;e 111283m; ixM[]enfd;aftIid;e 11135e, 257a, 287e *ber;aavt IV583a; «er;aglid;feit 1343a, 9a; 1124m || Martin Beliaim 11478a: Slftvolabium I1296am, ^titvolabon 11297a; auf ben STjoren 11278a, Cadamofto 11314m; @eefar)vt mit Cam I11174e-5a, IV119e; &)ma 11478a, Cokmibus ib., in Fayal ib.; ©lobnö ib., IV584e; §an§ 11478a, 93orgeb. bev guten Hoffnung 111368a, Java major IV584e; [\>^x\.] 11278a, 296m, 476e; in Portugal cb. Siffabcn II296a,m, 334m, 478a; Selta).>fel [= ©lobue] 11478a :|| ber;anbern f. @toff | i8er;anbtung [f. matl)em., iriffenjd;.] I58e; II145e, 284e: benfenbe I32a, einfeitige I21a; gvünblid;e 11503m, 111281m; -^^iveife ni38m :[! beljanlid; [f. grei^] 1V618; baö ^-e I @. XVla, 4m; iB-!eit 11364a J 33er;avvnngx^5u[tanb 1234m :|| beI;anVten ... 111477m, 502e, 590m; lV503a, V56e; -et IV 146a J Sel;au^^tung 1434m, 1117e; lll452e, 597a,m; IV 64m, 188e, 210m, 310a, 344m, 396a, 591e, 6a, 633e, 4m, 9e, 648ell ; V21m, 53e, 88a; pl. -en (*) 111164m, lV159e: nid;t glücf(id;e II1439e, irrige lll(432a) 636a*, ungegrünbete 1127e*, unfid;ere 1410e (| bel^evrfd^en [f. €toff] 11265a, S3-ung II400e; behisclit (^er[. ^arabie^) 11133a, Behut (= Hydaspes) 11432m ^beifällig 11 193e (reben) | beigemengt 1265m, 11 184m, III 614e, IV 485m ; S3eimengnng V34e, -en 111615m J beimifd;en f. 2(tmofpI;äre, ü^uft; S-ung [1. 2uft, 2nft!reie] 1334a,m (-en) :| £eiVwni407a || 33eif^>ier 11171m, lV269e: einselneö 111216m; b-Icß 11202m, 253a, 364a; 111578a J P^. -e 1151a, 63e, 139all , 143e, 207a, 227m, 8am ; 111254a, 413m, 610e; IV lim, 228-, 231e, 253a, 289a || ^eiivev! 11 7e, 10a, 19e, 77all; iBeijen 25-2 Seig — ^eme II450e-la; Joannes de Beka chronica 11130m (C^aftniaM Albert's beg (S>x.), Beka et Heda de episcopis Ultrajectinis ib. ||. befaniit [|. SSelt] lU 586am (aümä^Iic^ Wirb atleö b. ivevbeii), V9e; 53-eg 1 84e , 393m (aßg.) I S3-[c^a[t f. ©vbe || 6e!e^)ven 11141m, 442e; ^-a 11290a, öm; S3-ung II 442e J Immanuel Bekker: Ariftoteles 1451m it. immerfort, Menander II440e :1 iBeüemmung f. 35ru[t, beflommen II 19m (iöufeu) *MauU II 18a (^oc^B.), 30m (bic^tb.)/ 87e {m))\h.)] SBelaiibung (ber ©öiime) II82ra :| belauften 1205a, II59e (^^äncmene), IV 257m | ßa^. ©ir Edward Belcher: Sßerg auf Bomeo IV 406a, SBuI!an-3n[et bei Kiußu IV 403m; magii. WiQ. IV 72m, 109a,m; magn. UngeiDitter IV 200m; Üieifen IV72Qm, 109a,m; SBuIfaii el Viejo IV541e || beleben [f. Fimmel, 3nteref[e, ©titbiiim] II 64m, 71m, 208a, 210a, 8ra, 281e-2a, 291a, 307a; 111158a, 627a: ©egenb IllOle; \xd) b. 1141a J -enb [f. c^m., Sinbrurf, §aud;, ^immel^räume, ?aubfd;aft, SSävme] I358e; II44e, 145e, 244ra, 399a; III434e | belebt [f. mxptx, 9latiir, Organismen, (gr^il* berung, @tcff] 51. (eig.) 1331a, 349e;II218e, 111379m: atle« I572fi-5a, I;albb. II 96m; 23. (imeig., bilbL) II 73m, 311m, 349a (neu b.); IV 62a J baß SSelebte IV14me, S8-^eit 1 5e7a J Söelebiutg [f. (Stubien] I358e-9a; II 68m, 130a, 334a; IV 62a || beler;renb IV237a,m, C28m; V15e; «öe* le^rnng II250e, IV466e :| SSelemniteu (ä)?u[d;el-33erf{ein.) I267e, 273m, 290e, 461me; V67m; rio de Belen (bei iöeragna) 1332a, II305e; belefen 11332m ||. beteu^tet 11123m | 23e(eiid;titng [f. ai?cub] 1226a: [in ber iDMerei] II 82m, 89e; in ben Xxcpcn 11 96e-97a || Beifaß (Urlaub) 1 274a, lV176e-7a (british assoc.) 1|. Belgien: (Sei{bo()ren IV513am; Stein* tol)ten 1227a, IV513am JSSelgier (sg.) 11508a, llI409e; belgifd; 11509m; IlI383m,m (Quoten) 1| Bell (DJbein) V40a, Bellardoni (Snftrumenten- mac^er in 2Jcej.) IV625ra, Bellary (Snb.) IV 166m; Villaut, sieur de Bellefonds V64e; Ferd. Bellermann (2)Zakr) II 86a; Belley (gran!v.) I399e, 111608am; Belli 111497m, Bellingshaufen IV65e (ü^eife), Bellino (2«a(er) II129e j Bellona (28'« !(. planet) V116a: ©fem. Ylllam, QnU bedung Villa.; ßntbeder Villa, 7a :] Vincentius Beliovaceniis [. Vinc, Belmont (gran!r.) lliöOSam (^ranb biirc^ eine geuevfiigel), Pierre Belon 111543m (ÜJeife in ©riechen!., ©d^atten beö Sltfjo^), Belucha (53erg im 5l(tai) V83e; Belurtagh (= Bolo7-) 11402a, 424m; Belus II196am (af[enbe IV474e, Ü6erf. lV597a, Umfe^vung IV 557a; imbeftimmte I367e*, 11142a, IV 622a*; imglücfli^c 11292m*, IV 474m; iinÜav IV4ö5a, [un^offenbe] IV46<5am; [tüanbevu, ge^n über] II 409e, 111468a; iuunberfamc I285e, sufätlig III 4ö5o 1| Beneffe de Koro wie (-vic) de Weitmil I133am, 399a (405e); 111621a; Benetnafch (= j^ ursae maj.) 111255m, 340e; beuchen f. Soben | Benfey: „©ried;. SBurjetlej." 11133m; „Siibien" U409e-410a, 5m; «p^cnicier na^ 3nbien I1167e-8a ||. Bengalen I483e, 11428a; ba6 Bengali (oo) 11440m; bengalifd; (*): ©ebirge U428a*, ^avte lV559a, Mm fübl. toon S8. IV 609m I beng. SDieerbiifm (2)?. uoii 33.*) IV40Pe: (gntfeniung tocm IV610ainll; 3n[er(ii) \Y409e-410a, Y 45am; Sittoral IV610mll; üftl., n^eftr. 2:r)eir IV4i5e* :| [2Bort] 11422a* || Benguela (SB^Tfr.) IV 92m, Alonfo Martin de Don Benito 11478m (baö [tiße 2)?eer), Benkulen s: Bencoolen; Mohammed Ben-Mura: Sllgebra 11262am, 454m; Ben- na-charn ((2d;cttl.) V67e, Rieh. Bentley I76e, Bent's fort IV437e, Benue- ^iii^ (5lfr.) IV 378a; S3eniitjinig 11283a, 293e!l | Benzenberg (Joh. Fried., 1777-1846); f^afitoerfud^e IV157e; ©ternfd^nu^^en 1127a, 130m, 398mlll, 403e; II1592e :| Hieron. Benzoni IV298e-9a [üb. 5Imerifa] 21. beobachten I28e, 205a; n228a, 313a, 4a, 329e, 344a; I11355e; IV70e, 108e, 126m, 504m, 624e: nic()t felb|l I11291e, ununterbrochen IV146aT ba« 53. I34a, 66e, 138m; 11249a, 250a; III 74e: ^ang jum IV 55m; ©elbftb. II205e, 315e :|1 beoba^tenb [f. SSerftanb] m582m: aufmertjam IV589e, frei IV 408a, genau Ul76e; felbftb. II209e, 210e J bie S3-benIII355e:|I beobachtet 11298a, 440e: genau III 233e, f^tec^t [f. 2:i;atfad^en] 111593a, ungenau V16e, unfi^er 111296a, b. irerbcn 111569m, äufäUig 11441a J bag S3ecbac^tete I33a, Il58m, IV5i4e: bisher I25e, Kombination V13me, f rüber 111269a; gütte I ©. Xm, 33a ; iI«annigfaItigfcitIV311a, 'ät\6)t\)nm II 71a, ba§ unöoHfommen 33. IV222am (ni^t Derfc^tüeigen) ; SBcraKgemeinerung IV 46a, 88m; SBergleic^uug I1206e, tvicbergeben Illlööe, 3"[ammenfleßung IV 80a 33. 5BeobO(^ter [l. ^atur, ©tanb^unft, ©ternfd^nu^^en u. anbreSIrt.]: 254 33eobac^ter — 53eoba(^tungen % sing. 120m, 204m; 1172a, 460m, 511m; 11168a, 78a, 93e, 95ra, 102e, 268a, 277m,e, 8a, 308e, 347e, 384m, 5m, 401e, 420e, 521m, 568m, 599a, 603e; IV43e, 146e, 212e, 231e, 252a, 268e, 396e, 455e, 560a, 570a, 612e; V32a; plur. I374e, I1260e; I11153e, 196m, 230m, 275e, 301e, 368e, 489e, 636m, 558e, 599a; IV 22, 58m, 147a, 348a, 593am; V45e i|: (plur.*) au[mev![amer 111 73e; V32a, 93m ; [^ufääl;haig, D^eimuiig mel;rerer] . . . IV 22; oii?öe3eid;iieter 111253m, 317a; IV 230m; ben!eubc(r) 1164a, 11195a*; erfar^rener IV 114m, 321m, 340m; cruftc llI151e*, oiif (ixpcht, lV62e=^; fleißiger II1386e, IV 195a; 9euaue(v) I360e*; Ill(14e) 338a*, e; IV 77m, 114m, 182a, 300e*, 340m, 524m; geübte(v) 111116m, 298e, 389a* 536m, 620a; IV68e, 524m; V70m*; gvoBer 11160m, 319e, 326a, 336a, 590e; jeber I202e, IV 196a; muftige iy222am''', )d;arf [innig er 111600a, IV 560a; @etbft6. 11283e, forgfältigev IV 109m, nnermüblirfKu 111237m, bevjd;iebne 111309e*; öortveffUc^e(i) I463e; 11172m*, ll6m, 172a, 398m, 602a*; IV240a*, 265e; tDiffen* fd;a[tlid;ev IV545e, jui^evläffige IV196m* (5. Seobot^timgcn [[. aftron., imbeit^affn. 5(nge, Barometer, (Sinjelne^, geogncftii'c^, §innnel, $?änge, magnetifd;, nietcovo(ogi[d;, SUionb, ^enbel, ^(aneten, Üied^nnng, (Station, ftationäv, @terne, telefco^ifc^, S(;at)ad;en; u. a.] I33a, 175e, 283a, 359e, 405e, 421e, 4a, 433a, 5a, 440m; I170e, 123a, 146a, 182m, 216a, 324a, 365e, 374mll, 420a; 11138a, 57a, 88m, 91m, 93m, 94e, 98e, 126m, l47e, 150e, 5a, 306a, 454m,ell, 500m, 556m; IV 25m, e-26a, 33e, 35a, 41a, 44m, 93e, 128e, Wime, 293m, 329a, 467a, 504m; V88m [| sing. S3eoBad;tnng 1 4m, 5m, 67a, 69a, 90e, 369m, 485m; 11148a, 207m, 210a, 8m, 241a, 267m; 111131a, 154e, 246a, 322m, 384a, 436e, 498m, 526e, 7e, 588m; lV25e-26a [78-79a], 114m, 126m, 149a || 3ii[i% (sing.*, compos SBeobad^tung?-) : alteve 111550a; IV414e, 494m; ju i8. anregen IV25e-26a; 2lrt [= ä)?etr;obe] Ul406e; IV12öm*, 161me (188m*, 624e)', aiifmerfiame 111157m, S3ered;niing 111249m; corrcfl-^cubirenbe 1438m; 111526e-7a, 607m; IV70a, 71e, 625me, 630m; bcv 33. [id; barbieten, bargeBoten ll312e, V69a; [2)aner] IV126ra*, 391a; birecte 11193a, 129a | SiScnfficn IV 89m, 102m, 4a, 122m (-en); bi^cntiren 111599a, IV147am :| eigene 11255a, 463e, 4a, 6e; 111295a, 319a* 367e; IV 205m, 466a; einjetnc [= üereinsclte] I1231e, IV193e; ber SS. entgeljn 111569m, ber 33. ent3iel;n IV 20a; (Srgelmiffe [= 9Jefntt,; f. bej. Äoßmc?] Il398e, IV26a*; ber 33. erreichbar ill4m, gegen ©n^erimcnt lY[78-79a] \\. fel;len I365e, V33a | gef)Ier ber 33. (sg.) I11588e; IV29e, 40a, 43e (pl.), 511a; -feister (sg. n. pl.) l424e; 111232m, 240m,e, 6m, 8m, 9a, 250a || feine 1491a, -ere lllö23m; gelb* I164e (nnermeBt.)/ n324m, IV 13m; fleiBige IV 197m, glüd^tigfeit V39me*; fortgelegte, forttonfenbe lll 57 3me*, IVi26m*; gortfc^ritte HI (265a) 359m*, gru^t in234m; gülle [= iü^affe, 9Jei^t6., biclc, ^eobadjtuugeii © — 53i 255 3a^IJ II28Jra, 351a; IV 89a, 187a; -gäbe 111318m, 385e; [in ©egenfceu] IV481e; >-gei[t lUla; 11188a, 294a; IV 43a, 437m | genaue I305e, 346a, 394e; 11137m, 140e, 313m, 351a, 374m ; 111748, 159a, 591m, 9a; IV 38m, 64a, 67e, 71e, 141a, 242m; -eve III334e, IV 636a; ©euauigfcit 1482a; III96e, 572a, 3m*; lV107m*, 166e, 172a J gleid^seitige [a. magnctifd;] 1439a; IV93e, 97m, 125m; @-!eit lVi35a* :\ gvo^e II53e II ^ori^out bev SB.* I @. XVa: emeitevn 11138e, -rtevIV352m, S-vimg 111 152m J öergrij^ern IV 6m I| §ülf§mittel [= mHkl] (pl.) 111271a, ifclivtc' IV124m || [mä) Saliven] 111547m, lV44e; Sa^re bev 33.* 111602m (üiele), e | -[aljx IV 505m; -ial;ve I481me, IV 505m J [met;r' jar^rige] IV 124m; Dieliäljvige 111401a; IV 38e, 110a }| f(eine II13e; fiiuftige 111309m, 551-2a; -fiinft III264e, 5a, 6e (iBev\)ütl!onimninig) , 409e; lange [ögl. 'S)amx, 3ar;ve] 111405m*, wod) 311 machen llI612e, 2Jia[fe [= ^üüc] 11140e (gvc^e), S)^atenal III145e*; mer!ivüvbige m538e*; IV259e*, 580m; mcffenbe IV 78a* \ -9)?etr;obe [= Slvt] 1438a, 111279m, IVi26am; -en 1424m, IV157e J S^ittel 21. [= ^:>n\\m., 2ßev!äeug]* 111556m, IV75m, V6e (neu evfmtbene); a (= ^J^ittelivertr,)) IV 391a :| mü^cucüe 111552m, ^Jlaä)t-^. IV 191m | neue I24a; neuere IIl334e, 592m, 8m; lV331e; neuefte I370e; 111188a, 239m, 488e; IV512m J nid^t auf i8. gegvünbet II365e; iüag 33.* nid;t Ief;rt, geigt IV 8m :| Ongiuat-53. II510e, III150e j| Ort bev 33.* II[388i | -ort 1335m, 365e, 6a; 11414m, 111346e; IV505e, 6m; -orte 1339m, IV27e; -i3rter IV 586m II -^nmttc 1316m, IV156mll; rebucireu III555e, Ötebuction m556a; 3ieid;tt)unt [= giiüe u\\v.] III74e || 9teil;e 11377a; 111274a, 552m; IV38e, 43e, 64am, 110a, Im, 3m, 9a, 131m, 166e: lange IV235am, 252a T ^eir;en IIl526e -H ^efuUate [= Svgebniffe] II 3m; III 6a, 38a, 292e, 397a, 592a; IV5e; rut)ige IV216m* 1| fc^arfe 11206a*; (£d;ärfe III 60e, 61e; fd;ärfeu II138e* J [d;arffinuige I468e* j| fd;led;te IV624e; gegen ©d^tiiffe 1369m, lV235e; fd;öne 111310a, 615e; IV470e; ©d^iüierig* feit IV 162m, ©elbp.* II428e; [id;eve 1401a, III 238^; IV251m, 414e; forgf äUige III292e, 381m, 513e, 551e; IV (35a) 113m, 171m, 216m*, 611a; -j^l;äre 11124a, V6e (UnBegrenstl^eit) ; ftünbl{d;e [a. nmguct.] I(436e) 7mll; IV40e, 117e || meniger 2:age IV625e j -Sage 111402a, Sageö-SS. [f. @terne] IV191m J täglid;e II 170a || -talcnt 11364a, tre[flid;e [= öortr.]' 329a j ungenaue 111226m; U-ig!eit 111392a*, IV494m :| nnmittelt)ar e (sg.) II89e, 140e; III 25e, 39m, 45m, 49m, 50m, 289m ; IV 8m; unfic^ere IH550a, 592e; unfre IV 12m*; unterirbif^e IV117e, 133a, 188a*; ber 33. nnterlDorfen IV 217m; ununterbrod^ene IV 124m, 6me (üorsujiel^n); Unbollfümnienr^eit 11335a*; unboKftänbige I17m, 11321m, III 560a ; tjerabrebete [a. magnet.] IVi25m; ijereinjelte [= einjetne] lY126m, 161me; uergleid^enbe III590e, \p'dtc 3Serbf[entI. IVl72ra, Deröietfättigen II138e*; 'okU [= 3a^t, güttc uf».] IV (24m), toicljar;nge [. Sahire; 256 ^Cüt)ad;tunt3eu ^o — söen]e 3üif Dcvtveffiid^e [= tveffl.] U85a ; lV28me, lllm,327e; Sevfseuge [= ü}iittel] 11400m* J lind;tige IV372e*, 387e*,507ni; [2Öid;tig!eit] V8a* :| tüirf- I i (^ e (sg.) 11138a, 280a, 9m, 292m* 321e*, 382m (tjcr), 3e, 438e*, 503a; IV 20a, 33e, 217m* 235e; ivifi'enfd^aftlic^e (sg.) 11103a, 190m; 11197m | [gr. B^¥] (= i^iele, glitte iifn?.) IV 104a, 117e, 126e, 136e; 2al;(reid^c I422e:) 3eit IV(172m*); jevftreiite IVlGlme, 193e; hex 33. gusaiigli^ IV 12m, 276e; jufammeiil^angeube 11377a, 3-ftettimg lV414e; 3iiftanb 111588a, eines 3^^^^^ tDegen 111556m *beqiicni 11347m; IV 40a, VlOe; i8-lid;feiten IV 624m J dap. Berard: a Crucis I11172am, 9ki[ai IV65a, ©onnenfinftevtiiß 111536m; @tern* fc^nui?^eu 1399m, 1116216 :| de la Berarde ([10113. 2)ürf) IV274e, S3e« raubiing \20m, teraiifc^ieiib f. SBal;n, Berchtesgaden IV512am (SBei* tmigeii) || terec^uen [f. doineten] 1424a, 1116226 ; -et [f. dem.] lUl65e, 644a: J)ovaii^(\ Ill584a,m; S8-cr (pl.) III305 J iöeved^mma [f. matl;em.] 1125m, 421a,e; II352e, mi53m; lV152m, 529m: -^öait IV152e, 'vgfovm 111487a, genaue 111606m, SSovaii^t. 111147a, -^^njeife IV 630m 7 pl. -en I472e; 111302e, 3m, 445m; IV 152a, 169a || S3eved;tigiing [!". ©etnnfe, 2JJeuic^engefc^red^t, 2JZen[c^F)eit] 1385m, II 281e | SSevebfamteit 1130e (lt. gveil;eit), ijöa (l;imeiBenbO; Verebt 1158a, 65e, 75m; 11128a, 204a, 466e :| beregnet iverben IV 159a j beieid^evt 11176m; SB-vung [!. Siffen] 11254a, 279a; 111 75e ~\ Seveitiing II2506, -cu 11150a (d;eni.); beveittuittig IV 482a :) Ge. Carl Berendt 11412a („«Benifteiu'O ||- Berenice % ^an\^t\}aax ber B. (©tevnbilb) I157e; lU 179m, 181c: DfJeberjcnc IIl326e, 348a | 33. (ägl)^^t. @tabt) II204e :]! Berefow {Oin-Xl)a\): m-- beben IV46e, 169m; %nxd)t IV455e-6a J Bereßwka Y84a (ll)a\), Berefowfid oftrow IV 87m :1| Albert Berg (Albrecht IV 510a): Chimära lY297am, 510a [530e-l], le (§anb)d;r., ^(an): ©ebirgSaiten IV510a, 531e :| M.] IV 297a, 510a, 55öe; »ieife lY530e-la; „35eget. mi ©iibamer." IV550e, YöOe-, Tolima \50e (51bbilb.) || Bergäißhe gabel (i)om Ort Berga) 11408a, Bergamo 111623a (Unin^ot^ner) i&tx^t (ber 5trti!el ivirb bebeittenb bnrc^ ben ber 33nlfane öerftärft, wetd;e nur eine 2lrt fiiib) [[. 2)cm, bomartig, -fiJrmig; Srbe; ©tccfen, g-artig, g-fi3rmig; glitte, Snfel, Äegel, !-fi3rmig, Merkur, 3)?onb, Saturn, @d;nee, (sd)\t)efet; ©onne, @^ife-, Venus, SSalb, SBett] 1352m, 5e; IV239a, 474e; sing. S3erg I7a [t ©i^el], 355eli, IV31m || Jiifn^t [\Derben überaß bur^ ben Strt. SSnÜane öerftärft] (sing. 53erg f^äter*, compos. SSerg-) [f 33ergfetten fmb ein be[, 5(rtifet, ber mit bem Hrt. ©cbirgc mbnnben ift]: -abfäöe 111502a | 2lbl^ang 1350a, 386e; Slb* ^änge l(344m), 357a (fd^rcff); lV239m (fteile); -abl;ang IV181e-2a :| mienhing f. o^Bfeitotl;, *^nbel; STc^^fen IV 208e-9a, -abern f. iKonb, an S-en 1425a, 5tnbeutungen II 128e, -Slnfd^n^ettung IV507e; b-artig [f. ®c* flalt] 111390m, 489a, 552e; auf (ben) 33-cn [f. S3arcinetev] 1332m, 365e, ^erge 2luf — ^^ol; 257 424m, 5a; II56e, 111482a; Huffteiocn [= Hebung ufix\] (ögt. ^mm) 12346; -2(. lV335e; [5liif3aI;Iimö] 11 232m, lV[293m-4]; ai\Q bcn S3-eu V33a I -bau I458e, 11384e; IV 257m: -fmibe IX 563m (@cfcll]d;aft bei) :| -beamte IV205m; i8eid;afteiil;eit, (giöeufd;. lV41m* 259a; [S3efc^r.] 1\' 41m* II 33efteigung IV 389m (gefaI;vi)oIle) ; -befteioiiußcu Il70e (tuenig Bele^reiib), m73a, lV349m Jbergbeiteij3eublV356m || -be^voI;iiev 111455a, 2lbleu!img beö iBIeiIotr;§ I176e*; bveiincubc(v) [= S3ulfan] IV298all, 371m*, 402m* I (Sentvalberg III496e, lV4ü3a; -berge I11504e (auf beul ä)ioub) || (£üIo^lV325a, 585a; Solcffe [oI;ue iBevg] I238e, 320m; IVßlOamJ -coIoB IV 333a, 354e; -colcffe 1310a; lV418e, 431e, 571m T cclc[jalc(v) IV162a*,m* (2l9a, 312a), 529e* |j -dcmmiffav lV336e, 563m; ccuifd;e lV567e, -cüv^g (ru[f.) I437e, -bäumte iV562m, ©idttigfcit buvd; 33. be= ftiunut IV (32a), 2)uv(^nief|ev lV31m | -ebene IV 32a (§i3r;c); -eu 111451m (übe), 498a (bolje); lV354a :} (gigeufc^. [. S3eid;a[[.; (SiufluB, (gaUDivtuug [f. ostbtcn!., *^enbel u. a.] lV51me; -(Siuöbcn IV555p, eiuftürseu [i^gl. -[tuvj] V31me, (Sm)30vfteigen f. (Sr^ebung; eutftel;uug 1487m, 11392m; cut3ünbete V64m; (auf) bcv (Svbe [f. auc^ @vbc] 11509a; 111506ell-7a,e |! fic^ er lieben 1372a*, IV 269m J (Sr^ebuug ((gm^ovfteigeu) [= ^ebung u[\i\j I254e; IV 269m (bov), 490m j-gvf;. V4iam, -eu IV 244m :11 feuer-- fpeieube(r) [== l;^ S5ul!aue] 1209m, 217a (232m), 4m, 7e, 242a, 451m; 1115m; IV504m, 405m, 536a; V26m*, 60a, 64me (65m) |: mauun V59e, 61am, [63e-66a]: im 5ritertr;um \63e-64m, im mtUhlkx \64m-66a (65m,e) [j fcuvige(r) IV400e*: iu (il)\m l\ 263a,e,e (glammeu) :| r(ad)ev 111510a*, grammeu auQ 33. l\263e', -formen [= ©eftatt] lll28me (f))i^ige); l\273a, 282e-3a, ib. (2Bieberfef)r, ©nflu^); f^iirft [= Äcuig] IV315a; gu^ 1318m, am ^ui3e II378e*; ©ebirgf arten, ©efteiu: liwanö fie be[tel;n V56e | -gegenb [= -region] II 77m, 124a; -eu I364e; 1130e, 86m :J -getjäuge: sg. IV 264m, pl. II94a (fd;roffe); geI)oben [ijgt. öebuug] 1239m, 320m; öcn S3-eu geheut I489e, lV158m; [gemalt] 11127a, -ge* rufte IV352e || @eftalt(eu) [= -fovmcu] lV(259a, 569e-570a) 585a* | ©eftattung IV 239a, -geft. I356e :|| @i|)fel (sg. u. p].) [togl. 5lrt.; f. 2«oub] I38am, 469m; I11342e; lV259m, 624m*; -gi^^fel (O) I386e, 508e-9a', 11170m, 494am; IV425e: i^erirec^felt mit ber dUu I45e, [>öd;fte [f. nc^ 5Irt.] IV238e (5SerI;ärtuif3 gu beu ©ebirg^^fämmen), ifolirte IV0235m, 2cud;teu bei '^ad)t\56e, fid;tbar IIP 70e, iu ber @cuue 111° 384a, ^iet* geftaltete IV0236a, bul!. IV0572e, mit Salb IV 239a, jugäugIid;eIV390e :1| ©ru^^^e IV(517e!l), -eu IV595ra J -gru))^e I(357a); IV 298a, 525m; -eu IV596m,e I| -gürtet IV 608a, -bau^tmauu IV613m; ^ebuug [= Sr* Hebung, 5luffteigeu; ij: geI)obeu, (gutfter;uug] \453am (®d;trberung), l\491a\\] Ijeiliger IV325e*, Heiligung IllOle || ^ür)e(r) I355e*; II27e*, 60e*; 11171a; V88a*,m, 89a: [5Iuf^ar;IuugJ I[4i-42], IV 20m; fer;r f;. in412a*, uugel;euer \). f. (gouue; bie nic^t 35ulfauc fiub rV[2P5m-4] J bie I;üd; neu 21. «. i; umboltt, Jxoemp^. V. 17 258 ^ergc ^ül; — eta lY [549me]', bev {;l'e^fte 111 544e; IV 30m, 405e-6a :\\ §of)e [t)g(. 2Ivt.] IlOe-lla, iö7a, 357a, 475m; 11509a; in506e-7a,e; IV31m (521m); 4-)cl;cii O 111494m, IV 324a ]" -l^öl;e O 111546a; -f;i3r;eii (O) l[4i-42j, 111496a, IV 588m |: bevid;iehie Sliigakii lV59^c 11141m; ~h\\>pc\\ lV521ra, 585a (jmci) :| Sage 111546a* | -laue 11188e, 243m; -Iaiib;d^aft 1276m :| 2ei[d;tcii [. ©i^fel; -leiite 1445ali, IV41m; -luft 112e, 360m-la', 11143a, 496a; 3Jiäd^tig!eit lV239a || SDUgiiet: -5((^]c(u) lV149e* 205e-9a, m | -berg lY55m-56a (iiüvblid;cv), 171a, 209m, 210a; -kvge 1427m; lV171a [20eriüb.) 311 Jviebev l)t}k\i lY^390e-lm || iiadte lV283a, -\\ä\)e lV32a; 9^ameu f. Wörter, -mmeuIV562m; neue IV 348a, Öffiuiiig 1234e, -^äffc 1122e (6efd;r.) | ^^claritat IV149me, 209', ^cle IV209m :| -rat() IV621m, 632e (Oberb.); raiK^enber IV 520a* -vegicn [= -gegeiib] 11489m, b-reic^ 111544a, -reibe IV 375a; -reifen 1353a, 111200a; ajelief form IV 239a || 9tüc!en 11483e: langer lV283a, 585a; (anggeftrcdtcr IV (555m) J -rüden II28a, 573m: 5(d;ieIV285e, §aii|.^t-S3. lV285a jj @d;attcn in502m (tange), -fd;atten 11509a; -fd;Ii^fen V44e, (gd^nmlbeit IV 239a; -jd;ule f. Freiberg, Mexico \ -fec lV525e; (Seemufd;cln , ©cetbiere auf 33. gefunden I26e, 168e, 325me :| @en!ung (in 33.) IV219am, -ipilje I20e | -[tabt 1444a, IV42a; -ftabt^en ^ercje eta — Berl'n © 259 lV183e :| -ftaticii I353e, gtoÜmio 1357a*; etcvue [c^ii 111 71a, e-75a; -ftvaBc I275e, -ftvcm 1196e, -ftuicii lV338e | -ftnvs [mqI einftiirseu] VMe; -ftüvsc IV526e, 574m J -[^fteni I318e; IV 380a, le, 556m; pl. -fljftemc (*) 1320a, lV554m: ger;okiiec- I53e, I;i3()eve W 431in*, toul!. lV431m* :j 3::emperatiiv [f. *2:em^v ber ^öbe; ^qL ^^äxnu] lV245eil (im Sinicni), -tl;al lV599e, mit S3-en umgeben HI 509a (Saiibcv), Umrif3 1192e, im* geöffnete 1234e; unöuI!aniic^eIV[29Jw-4], V56e; mit 35egetatien IV 283a; [^evBinbung, (Somnmnicaticn mit aii^en] V32ei!-33a,m; S^olum iV(20m), üon ben i8-en (^erab) Il46e, öiilfanif^e IV (268a) 364m, mit Salb be- n^ad^fen II483e, -iranbcver II28m; äöavme iy238e-9m (-33evbaltnifje), 9a (-ftval^Iiing), 241e (im 3nncrn) | -iimfiev (f. *2Baffer in ^cblunocu) 1447a [= untevivb. S.], lV498e (falte): Scmpev, IV 238a, 499m f -\i>ev! (+ ©ritbe) []. <^oI;Ien, (gilbev; mann. 3nt., 9^eig.] (*) I(372am); ein bcftimmteS IV112me, 180e, 499m; pl. -Jm!e 1179m, 418m; 11171a, m; WllSa: ®aü-5litcn 11384m, tjcd) cicUc^mc lV(P4a), [in Räubern] ib., £uft IV 243m, maßu. 3nt. ib., -Sc^rJe f. Mexico; Sem^ev. [f. SBäime]: bev Siefe in I;cc^ geleßenen iSaßlv. in Pem iinb Mexico l\41-42a, 167a; tiefc(c) \[417~9a] 444a; lV(94a) ll3a, 180e*; Sävme, Sem^er. I426e-7a :| [Wörter in ©pvac^en (9lamen)j* IV402am, 530e, 540a, o5Sme\-^^UQ IV 280a, 465a; -2i!;]e 1317m, Ill537e, IV362e:| 3lt)it(ing§- berg IV549e, -bevge IV 283a; 3\i>ifc^cniäiime lV(219a) || -bergig II82m '^Bergen (D^üvlv.) fl 277a, /?e?;aemc 11386a | Heinr. Berghaus: „^Än* naicn bev (Svbfunbe'' l471m; „Hertha'' IV537c-8a, 549e; „^bt}fi!. ^Itlaö" 1471m, 11436m; phys. atlas 11514m; vom. Tuld) Il436me :i Nie. ßer- ghem (makx) II 129m, bergig f. I;inter 53erge ( S3erid;tc II 187a, 309e-310a, 484m; 111230me pangelj; -tevftatter (pl.) inS7am J bevid;tigen f. Hin* [icbt, -enb 11506e, 33-ung f. 5Xnfic^ten :| Claudio Beriguardi II37Se-9a || Bering (Veit ob. Vitus; f 1741): -^s-^nfel lV392e, 6ali,a (nnijul!.) | ä)lecv ton B. IV392e; -^s-SJ^eer IV 306a, 394e, 6a (Äarte), e-7a (3njeln barin) "[-^«-«Strafje 1307m: norböftL tocn lV88a, SJeife lV522a, eiibfee lV451m, Übergang ber SSoIter IV 397m Berlin 1436e, 7a,m; 53. ^Berliner (*) III384e, 442a: 5Ibftanb IV302a 1| 2(fabemie ber SBiff. 11502a*, III444e*, IV128e: Stbbnnblnngcn [= ©c^rif* ten] I414e, 457e, 8a, 9a, 464e, 9a; 11411m, 425a, 430a, 2m ; III 29m, 54a, 381a, 444e, 618m; IV618a,me, 641e: cinjelne 11519m; IVlOSe, 410a, 515m, 633ail; S5ortrag IV518eT^evirf;t über bie iBerbanbt. 1482m: V54a, 55a,m, 56a, 87m, 91a; 3Rcnatvberic{;te IV519m, V55e :| memoires III 440m, 478a, 480a, 540a; IV204e, 2)?itglieb V17a, iD^onat^ber. f. S3erirf)t; (gdn-iften [= ^^banbl.] III444e, 583e^ Untei-nebmnngen [f. @tern!arten] 11 50 Im (Ariftoteles) || aftrcn. 3a^rbr4* f. aftrcn., Encke; fi^n. 53iblietbef 114600, IV586e-7a (Cook), V 17a; ^Breite 1376m, 481e; II45Sa; dabinet lV46Gm-= I ©arten IV125e, 147m; bctan. @. II5ra, 95m :| ©t-malbe- 260 Berlin @ — ^ert ©aüevie 11128a, 9e; geocjv. ©efeüfd^aft IV566m, 597e; §i3t)e U81e, §on^ jent mi46m; in, 511 £. 111426m; Vllöe, 6e; iictF;erme Sinie III452e H maöueti]^ lV147e-8a: Slbiveic^iing lVi90(a), 2m: S^evanb, IV197m,e; ftiiubl. 3^eiäiTb. IVUTme:] S3eüBacf)timgen [f. A. v. Humboldt] 1 [436m-7m] ; Snteu). lV98e, ^orij. Snt. IV 186a; @ti3vimg I427e; Ungeirittev [f. iibv. A. Y. Humboldt] l\[125e-8] 8m, 9m, 197m,e |1 3}änevatien-(£abiiict IV560e, 628a, 631a; V36a; 2)iin. ©ammlimg IV 366a, 466m, 470e, 480am, 592a, 620e "[ älhifeuni [a. (^emulbe, gcolcg.j 1181m, 131e: Äu^^fer[tid^e it. ipaiii:scid;ii. 11129e, 131e; l\546m'^\ 566me (Rugendas) :\ 9ZeviMic^tlV147e-8a, [Ort babei] IV 186a, [^>r|. bn] I11384e, \>n}\iht ©efcüjd^ift 111539m, iL 'li^Und eiitcedt V[115e, 6e], dtdic nad; IVlOSm [ ©tevne 11332e-3a; 111146m, 210m; -]d;uuV^e m606m | -iiH-irteIII(296e, 515a), IV 190a: 9i\fractev 11180am, 84m J Sen^^eratuv 1347a, 365a, 481e, 2a; lll(452e): -^ecb. 1407m"* :| Uiiiücv)ität : Humboldt's SBLuIeiiingeu I @. Xa, VS'Pm*; Sßittevmig I479e; ^eit [b] IIl516e, V107-115; jcologii^eS 2JJufeum Il519me "^•Bermuden I1326e | Bern I423m: SBviimiemüaffer IV 501m, uatur« forfc^eiibe ©ejeüi^. lV17oe; (gtevntDavte lV75a, 199e :| Bernal Diaz j. Diaz, Bernaldez (ober cura de los Palacios I1304me) ll475e-6a (reyes cathol., Columbus), Eduard Bernard IV 154m (^.nbel) | Bernardin de St. Pierre (Jacq. Hemü) I409e; 11 66e, 67m-68a, 106e: chaumiere indieime II 67e, 125e; etudes de la nature 1375m; I167e, 125e; 9^atuv= ]"cf>ilbevimg II35m, 65me, 67m~68a; Paul et Virginie I41a, 67m-Ö8a, 125e :j planes de S. Bemardo f. Guanaxuato \\ Bernhard bcn Chartres 11281a I St. Bernhard (bev t)eil. B.) ijcn Clairvaux: ber St. Bernhard (SSevcj) (bev Qxc^i B. IV 95a, Ulm): §i)^e IV Ulm, ^o]^>i3 be§ I^cil. B. IV 182m (magii. Snteuf.), 23-Ä(crter 1354m; niagn. Sntenf. IV 95a, Ulm :1| Gottfr. Bernhardy: Dionyfms Perieg. I471e | Eratofthenes 11198m; „Eratofthenica" 111131a, 195a :j „giicc^. $!itt." 11104e, 9m, 448a; „rem. 2itt." I107e || Bernizet lV387e (mit la Peroufe, SBuIfau i^oii 2tlfatid;a), Jacob Bernoulli I1311e || 8evn[tein I455me,469a; 11163m, 409e [410m-2a], 410e, leli: äl^einiiiig bev Hlten ll411e-2a \ Stnsiel^unö I194e, 435me] I1381e-2a, 517ell-8a,m; IV170all: -^öfvaft lV50e :j -H\ml298me, 469a; ll411e-2a; gegraben 11411me, geviebcn lV50e; -I;anbcl ni63am, 411all; ^arj lUlle, -^avj I298m-9a (8e); -3n[er U410e-la, -Sni'eln 11396m; -lüfte 11409m, -fiijten 11215a; -länbcv U162e, 6e, 9a [410m-2a]; [yiatnx, 2öe[en] 11382a, 473m; ^flausen im SQ. I298e-9a, am Ural 11411e || Beroe (in Morien) 111482a *Berth: 53ul!an tcn -Bourion IV 291m, 410e; Pierre Berthier: !ünft(. 9}Ziiiera(icu 1465m, V71e; Berlou l419a (Jordan), ®vaf B. I473e-4a (tobtee! 93?cev); Benran-Geslin IV487m ((2c^lammi?iiltan); Bertrich ((gifel) IV 276m, 9e, 281a, 518a,m (SBab); Bertuch 1456m („gecgr. (g).>^emev. ") | ^eru — 33efi 261 Berufen (= Uxi\\)nn) I364e, 418m; 11509a; III482e, 604a; IV334a, 395e, 409a, 532a: bielBer. 11436e, IV 363a J tenif)iöeiib I11458e; S3-iiiig: ütev SSeräiibenmßcn im SKcItflH lU[457am, e-9a] 8in,e; '^f-niittel \\624m II Berül;mt: öon S)ingeu 1150m, 2l'0e, 5a, 305a, 314e, 379m; 11180m, 156m, 171a, 4a, 286m, 302a, 330m, 7e, 9a, 362e, 407e, 562a, 621a; IY52m, 216e, 263m, 4a, 297a, 314a,m, 339a, 381a, 392e, 418a, 436m, 442a, 492a, 3m, 517m, 523a, 530a, 542a, 559a, 607m, 638a; V28a, 30e, 53e, 65a; Den ^cvfciien II 50a, 72a, 128a, 130m, 208a, 257e, 320a, 486a, 506a; III 50m, 71e, 72a, 93p, 154a, 165m, 210a, 268a, 413a, 468m, 484e, 497a, 537m, 568m, 577m, 9m, 623m; IV19a, 33a, 53a, 169e, 218e, 220e, 340m, 8a, 398a, 572e, 587e; V15m, 34a, 54a, 62a, 80e, 87e J altBer. IV 621a J iBevüIiintBeit 11303a; 111317a, 334e; IV 247a, V41m :j| baö SBeriit;rte 11399m | S3eriir;ning [|. ©eBirgf arten , ©cftein, ^er^er, SDictaücj 1478a; 11134a, 594a; IV490a: -^^fln^en 1279m, innigfte 11122m, in 33. leiten I23e || S3eii}tt V71e (fünft!.), pl. -e 1263a; Berytus (Beirut) 11407a I Joh. Jac. Berzelius (1779-1848): „3at;re§Beri(^t" 1407a, 473m; III 56e; IV 632a, 640e; fatahjti|d;e Ävaft Vllam; 2)tetecvfteinc ob. 5Ierclit{;en 1135m, 6m; 111613a, 6a, 624m; natron Spodumen (= €Iigc!(a§ IV 620a) lY619a\\', (gi}cnit IV 481a, 640e; SSiilfane I450e *Befäct f. (Sterne | i8eid)affeur;eit [f. 9?atnr, ^l}t}f\\d) n. a.] 11 141a (natiiil), V20e; pl. -cn I67m (ftoffartige) J fid; Befd;a[tißeu mit etn^aS II297e (crnft* HOr B-t 11231m (DielB.), 3S-iinßII87a (n^iffenfc^.) T S3efd)auen II154Ce, b-cnb [f. 2I[trcncmie, 92atnv] 1141a; iß-cv sg. II93e, pl. 11330m; B-Ii(^ 1133a (^ang), 333m; iB-iin9lI25e J Befd;cibcn III13a, S5-^eit III554e (eble) J Befd^iffen I1305e (^iifte), 478me (Tim); -t 11102m (ticIB.), 478m [2«ccr]; 33-ung 11203m, 304a, 6m :] SBefdileiinignng II348e (Beim %aU) \ Bef^ränfen I39e (fi^ ßcgenfeitig); -t [f. STnfic^tJ II89e, baö 53-te I17e; SB-tl;eit 1 7a, Sie, 204e (iirtl.); 11398m (Sennifitfein ber 33.); SS-nng II 90a (öi-tlid;e) || Befd^reiBen [f. Linien] ni89e-190a, 291a, 314a, 5a; III628e [mattjem.]; baß 33. II21e J Befd;reiBenb [f. S)arfteünng, 2)ic^tnng, @ebid;t, gramen, S^aturgefc^id^te, 9f?atnr!nnbc , '^ccfu, 2ßiffenfd;aft] I34e; II 13a ((E(ement), 39m, 58m,e, 106a, 117a, 390e, 466a (Serf); ba§ 33-be II 64m JS8cfd;reiBnng [f. 2anb, S!anbfd;aft, pl)\}\i\ä) n. toieleg a.] 1125m, 63a [75j,e, 116m, 121e, 6e, 187a; 11197m; pl. -en (*) 1233a; II13a, 63e, 291a: anmiit^ige 1124a*; bic^tevifd;e II 75am*, 123a; ?eBI;nftigfeit 111337a, $!ocaIB. 11108m*; marevifd;e II12m, 77a, 104e, 121e, I33e*; oBiectii>e IV 143a, ^r;antaf!ifd;e 1242a* J Befc^nieBen 111570a (nid)t), 610e (ttJo^IB.) || 33efd;\vevben 11275m, 35eid;n>I)ren Il417e | Bcfeefen II2l8a; -t [f. ©eftirnc] I194e(\rerbcn), 11372m [i>on (goc^en] , 11117a; 33-tI)cit II117e; S-Inng f, 2J?agnet:I 33efenI106e, B-artig 111567m; Befiegt 11253a (sBcIfer); Be» fingen (cttraß) 11102m, 256m JI 33efitj [f. Seil] 11397me, 111152m: nüeiniger 11265a, alter 111163a; -naljmc II397a,e; 33. nehmen tocn eliraS 262 ^efi — Befiel ©te 11211m, [ev i[t mir ein 2:r;eil] 11399a J tHfi^m II 149e (imb bebvof'eii) || ba§ Sefciibve [üßf. aKgemcni] l\lo71m, 628a: iBevaUgcmeinevirnö 168m, III 10a :| S3e[ciimiii(] (= Sufolnticn) IV 239a, 243a | S3efcvoiiti3 119a, 218ell; III(45erf.] (bgl. Sebcn) I1145e, 80m, 83a, 267m, 8a, 555e ] planet: nnbcfannter ^. jenfeit be§ Uranus Ill[555-6m] 5a, 6a; -en III 555me (35civcgiingen) ; :>)Innctarif(^e ©törungcn I414e, I11655-6m :| ^olarfraft I1115me, 56m; Procyon 111268m, 270a, 619m | Saturn 111524a (9Ib^>Iattimg, ©nrc^meffer), 552m (gigm): 9?inge 111525e, 6m; 6'^»^ (g-^-abant 1103a, 111463a J ber 61»«= (gtern im @d}njnn I92m, 153e, 388a; 111273e-4a: eigne S3en). III267r, 273e-4a, 2S4e; (Entfernung III287e; ^arflüa^'e III274am, 5e, 285e-6m\\ :{ ed;n)ere IV 156a; Sirius 111268m, 270a; ®onnenfinftevni§ 111411m, -fVftem 1414m Q8m.) \\ @tcrne 111177a: üeränberlid^e eigne ^i\v. BelTel -5te — )i3etracl;timt3 allg. 263 1II2G7VHC, 284111 ; -cataloß \\\155e-6a (^laii), -e 111266a (SBaölcid;.) SDc^pclft. 11181a, 2i)Ge, 7m (cißiie S3cU\), 3U2e (S3alin): bereu einer tiinfcl lIl[267e-6^] 8m, 9a :| biiliHc Üli267m-ecifi[c^e lV482a, ungenaue IV 245m, iunubevfanie 11247a :i| ^eftveben [f. ©eiftj 11174e; IVlle, 488e: eifrige^^ III266e, emfigeS V7a; ernfteö H73m, IV 220m J ^eftrcbungcn [f. ©cift, geiftig, naturwiff., Vcetifc^, iDiffcufd^.] I68mell; 1182a, 164e, 210a, 2ö5a, 6e, 303e, 398m, 481e; III 64e, 80e, 213m, 272e, 292m, 344e, 7a, 596e; IVÖ3m: (Sinl;eit II238e, 397e; evnfle 111261a, gleidjgeitige m534m, gli;c!Iid)e 11383m, \}M)\U 1386a II beftritten IV 334m: ijiclb. ob. toicl b. I378e, 385m; II 179a; 11162m, 73m, 84e-85a, 601e :[ betaflcn 1142a, III594am; betänbenb IV 265a, Sß-ung Ill477e | Beteigeuze [= « Orionis (111171a) iter ber redeten edjiilter (111218e)]: vctb, xM)i\6) 111103a, 171a, 2a, 218e; üer^ änbcriid} III132e-3a :| Jean de Beiiiancourt V61e-65a (erobert bie CanarienJ 33ctrad;tung [f. gccicgifd;, !cf^mifd;, 9Mnr, Söelt, iinffeufd;.] I371e, 386a; II96e, 164a, 301a, 367m; 111131a, 143m, I56e, 165m, 282e, 322m, 462a, 572e-3a, 588m, 626m, 7m: IV4m, 5a, 31m He, 33e, 40a, 214a, 228e, 235e, 252e, 288a, 303e, 5e, 370ell, 589a; pl. S8etrad;titngcu (*) I431e; II90m,e, 139m, 143e, 8a, I8le, 232m, 284am, 319a, 363e, 372a, 435m, 473e-4a, 4'-3m, 6m; in9a,m, 20e, 26m, 34e, 49m, o3e, 93a, lOOe, 4m, 166m, 196a, 207a, 257m, 277a, 289m, 324a, 374m, 6a, 441m, 9a, 458m, 542e, 6e, 551e, 593m; IV34a, 50m, 217a, 9m, 233in, 353e, 474m, 6e, 509e, 521 m, 565a, 578m, e-9a, 599a; V28r- 264 S3etrac^tuTig 21 — SSetüegung allcj. a n g e m e i n c : sg. ... III [323-4m, 352e-3m, 430e-l, 463e-4m] ; l\[78-79a] 96me, [US]; pl. II14e; 111216m, 227e, 316e, 463e, 514a; ben!ciibe (sg.) löm, 21m, 31e, 79m, 119a; IIlSGe, 8m, 144e, 218m; 111 10a, V5e; cm[ad;e II 4e, em^nviid;e I68am; evnfte I140e* 373m; 111144m, 352e; IV253m; fvaginentare I377e, grc^artige I18a, gvünblic(;e II 322a*, ]id) bev S3. I;inge6eu II 39a; Ijiftovifc^e (pl.) 11141a, 252a, 398m; cbiectioe 1367a, II 5e; fc^avfliunige (pl.) 1440a, 11129m, IV 494a; [iimlicf)e 1367a, tl;ecrctifcf;e IV215e*, Xctal-SS. 1301m; üergleid;enbe I11420am*, 439m, 460a*; -^cireife 11213a, n.n(^tige 111261m*, gevftveute II 66a* *6etvicbfam IV52e; betrug II339e, IV299e; Sctte f. gliijs, 'ia^a, gtvDm; ^cttclml'iid;e lV493e ((nibbrnft.), Bettenjeld (Gifel) lV276ra, Bettingen (6ei gaarloiiic) I419e; SBctuIineeu (= SSirfen) 1295a, 377a J Beudant (FrariQois Sulpice, 1787-1850): geologie 1407a, 470m; Yoy. en HongrieIV617m, Üiuftf. Wnicx. 1465m, milf. 2)iüf)Ifteine IV 614m, 9iame 2^vuc^l)t gekaud;t IV 617m :| Seiigiiiig f. Sic^t, Conftantin von Beuft 1464m, SSeutelt^iere 1290a, Bevalet lV206a ||. kböüert 11223a, 269e: ©egeiib 1382a (6. ivevbeii), Sni'er 11166a, f^^arfam IV220e, öcu Spieren 1370m J^ci^clfenmg 11301m, 339m || belualbct 1357a; lV574m, 587e; kiDäffert II14e (veidj), 189a Belüegeu []. fcvtt\] I141e, 11197a (bie 2[öi[[enid;aft), iyi6m'\\[d) t. [1. 2Ba[|er u. biele 2lit.] III166e; IV145m, 157a, 536m: atleS 111233a, iii einer Surte in611e; rctivenb, tvauölatonfcf) I11629e; «jimmclub 1155m :1| Ben^egenb I70e, 224m; III13m,30a; IV 232a : ^-aft 1222a, 111596e; IV 157a, 305m, 537a; Gräfte HI 4a, lle, 587e; IV536p, V4a; ^rincil) I435e, Sl^atigfeit lV50e Jein iß-be? I151e, bae [ic^ [elbft S5-be 1368a :|| teluegt [f. (Slectricitat , Clement] 1326m; 11169m, 379m,e; IV7a, 157a, 222m: aüeö 111409m; oüb. 11160m, 257m; IVlle; faiift II97e; mib, [], Sekii] 11158m, 315a, 359a J beilegt lüevbcii I141e, 151e "[baS SSctvegte II60e; III 157am, 488m: 3miid;eu bem Uukioegten 111427m :1| ^etuegev III13e :|| bemcgiid; [f. Sfemeiit, fni[fig, @ei[t, @^I;äveu] II465eil, 111155m, V47m: Silb 1374m, Äln^er IV 49m ] ba§ S3-C I82a; S3-!eit [[. <2^vad;e] 1371m; II217e, 253a, 364m; lV51a ^etDCöling [). SlnsicBimg, 33cbcii, SDecIinaticir , (Stectvicität, (SrbBeben, (Svbe, @eban!eii, (^eift, (^eijler, ©eftivne, ®eir äffer, §immel, '^§fe4^er, tüitev, Ärei§, 9}tüub, :^Ianetarifd;, Pancten, -fvfleni, rotatcvifd), @cnue, '>^iilt}ftem , (S^I;ävcn , €tenie, 2:r;iere, Si^affev, SSelÜöiter] 33. (tiid;t pW-) [l ©eift, ©elfter] sg. 1438m: II170e, 266m, 364m [einer ^c\t]; pl. H219e, 221a, 396e J 5t. (pMO ^g- I56e, 73e, 94m, 101m, 151e, 6a, I69e, 173m, 200e, 210m, 220m, 5e, 240ail, 257a, 376a, 436a; III 4m (13e), 14a, 15me, 29m, 33a {36m), 37a, 44m-45a, 68e, 73m,e, 84a, 165e [233a] , 304am , 42ra, 456me, 572m, 621m, 5e, 6m\\ ; IVPam, 33e, 78e, Ulm, 199me, 213am, 360?, 561e; V20a; plur. ^Sen^egnngen 11261m; ^ctueijimcj aUtj. — Sßie 265 III 13e, 35e, 304m, 495a, 625e; IV9e 1| 3iifQl5C [aiid; 311V S3eb. 33.] (plur.* compos. S3cU>eguug^-) : abjclute Ilöla, aüc^ 33. [. *^imniel, -avteu 11144m, aiiBevovb. IV54m*; beebac(;tcte 111298a, 311e; iBevecf)nimg m551e-2a i8e]c{;a[[eiil\ 111439a, SBefc^leimigiiiii] I58a; fid; [elBft Befttui* mciibe 1386a, 487e-8a; um ba^ genieiiifame ß^ciitrum lll424e-5a, (J. bei* S8m, [= 93titte(V-] 1214m; in geid;Ic[[ciicii S:iivöen Ul289me, Xaucx 11249m, bivecte [= red^tläufige, 2Ö-D] III572w, bveknbe 11145m | eigene [= ii^abre, w'ixti., fovtfd;veiteube] (f. ^i^ftenie, ©tenie; @cime, -^ugeCnet, 'N^nftjfteni) IlöOe, 4e; 111 232e, 297wie; SigeuBeiü. [[. Sterne, S)c^pel[tenie] Iir297m :| cüi^}ti[ri;c 111290a; (gvüärung, evfiären [-^ lUfad)] III(311e), IV7e*; jxu^buvd; erregt III ö26m; -(Srid)eimingeu III 625e, 6e | [ic^ fort^ffanscn lV(114m); g-iing 1219m, 11326a, lV491a :| [ortjc^reiteube [= eigne] (f. @rbe, gij^-fterne, ©nmcnfijftcm, Steine) II139e, 140m; IV59m, 148m; frei(e) II 352e, .506m; IV 107m; geiftige II208e, gerab- linige III500e, ®efd;iviubig!eit [= Sc^neUigf.] I149e | ©efe^e II211am (343a); WSe-Qa (5orfd)en md) @ef.); ©efct^nui^igfeit lV5e :| gleichförmige I62a, ©(ei^mafjigfeit 1212a; ©rcße Ilööme*; ©rnnbfraft 11121m, -fä^e III55am; immerii»Q[;renbe [= :):er:|)et.] I(444e), Meine IV 399m* 1| ilrei6Ben.\ III 252e-5a, 598a; -en II351e-2a, 282e-3a ((Zentrum) J freie- fcrmige 11485e «H -lebre 1 57a, .58m, 66m; IV8a,220a; niefjen, gem. 1116256-, -mittel II71e (33eri)ctl!.), 2)?ittel^i!nft [= Zentrum] lI146Ga; 2)JittBei(nng 1211m, 111 15e; -9f^erücn 11229m, ofciüirenbe 1314a*, ijcn äßeften nac^ Dften [= birecte, red)tlänfige] 111572m, ^araUelit-mnS 1437t*; :pericbi[d;e 11374m; 11122a* 81a; ^er^etnirlic^e [= immerivä^r.] lV9e-10a; ^^bäncmen(e) ber 35. lVi95m,223m; Onetlen ber 33. [tgl. Urqit.] lllölle, im ^laiime IV 150m, rcd)tlänfige [= birecte, 2S-D] 111572m, auf 33. rebncivt 11124m; relatibe 193e, 151a; 111330a | 9tid;< tung 111266m,e, 572e; -Stiftung 1127m :| rücflaiifige (©egentl^eil ton birecter) [f. Kometen] ll503e, 572me; gegen Ü?ulje I1408-la, lV156e; fd^eiuBare [ogl. nad; 3Befl] I150e, 327m', III (12a) 35e, 270e', Sd;neüig!eit [= (äc[d)tiMnb.] 1327a, 11184a; nm einen (2d;n^er^unft 111 (282a) 371e-2a', fd)\inngenbe 11145m, 58e; in [id; [elBft gegrünbete 111 304am, [td^ ftörenbe III 4e, @nB[tratnm 111597a; tägliche 11197m, i55m (C-2£0; ber Xhcik 11356a; tvan§Iatcrifd;e [[. (grbe, ^(aneten, Sonne] 1184a, 212m; 11158e, lV221e-2a*, V35m*; üBeraH 11 55e, III 233a; nnBe!annte lII551e, nngeregeüe 111619a, nnregelmäßige lV129e; UrqneK 11112a || Urfad; [^ (Srftärung] (f. ^tnaieljung) 111 23e, 33m, 44m-45a; IV 7e*, 9e-10a, 494me: Apetercgeneität ber Stoffe lllö2öm, Stcß II348e jUrfad^en V35m*, -Urf. IV 199me II terftärfen fId; IV 399m*, rnividfclte 11161m*, tralne [= eigne] I11270e; [ber SSeltfövper, §imme(c-!,] II 55im-2a; 11122a*, 23a*|i}on Offen nad; 3Beften [= täglid;c] 11325a., 352a (.Fimmel): [ber §iumieleantcr, fd;einBarc] 11112a, 158m J SBicberfcBr 1148c*; trieber- 266 ^clücguiicj Söie — ^ieg ferueiibc 111127m, IV 104m* :] liMniuieliibe I155m-6a {am ^inimel), 36Se; \vnvflid;c [= cißucj IlöOe, 4e; [^ivfuiißcii] YT2me, jittcvnbe 11187m *i8cii>civs niö42me; pl. -je (*) I3üa, 85a; 11316am; III22e, 401m: bivcctc 111372m*, [ä)i\iiigelj l[1278e, niatevicüer IV 25?., iie.aotiöc ni552m*; fiiiulid;ev ll358e, UlOOe, lV157e; -ftetleu I1501e, HI 28a; [tvciiße ll390e* ] bclDcifciib 111171a :|| be\vcl;ubav [f. (Svbe, Sauber] 11276m, 287a, 307a, 405a, 462a; IlI48e, lV195e, V58a; ba§ S3-bave IHüm, ^-feit 11146m "[ Scmü(;iicv [f. 2(bcnbkiib, ß^oiitinente, 9}^nib, Planeten, ©tabtc] pl. 1355a; 11266e, 313a; sg. I132e J Mvüfjiit [l (Svbe, äBelt] Iir;4a || tüvlUft [f. ^imniel] 1208a || beWitnbevnb 111375m; BciDiinbcvuvUMivbij] 11324a, 347e, 362a, 378m, 383e; III 4m, 21e, 94a, 151e, 295m, 318e, 320e, 353a, 442e, 454e, 530a; IV 5e, 74m, 78m, 251e; V8a J «Bcluimberev 11118a; -miß 114e., 20m; 111157m, IV5e || SSüüiiOtfcin [[. 3)^'iifci;()cit, SBclt] I1141e: (Siti?ad;en 14e, fvot;eö III lOe, l;iftoi-ii"d;cö II402e, mÜQc^ 11125m, jum ^. fonuneii 11194a *Bex I461e | Beyrich (Heinr. ■''Ernft): (Sefäjivflanscu m bcüüuifd;cu ec^ic^tcu 1293a, 468a; ©miiatiteu I(287a) 466ara, „il;eiu. Überöaugö» ßebivge" 1466am :j de Beze lU590e-la (iiib. 9lci|'enbcv, 3'-^biacallidjt) | bc3eid;iien [f. SBeß] 11144m, 5a, 316a, 323e-4a; -cnb 1173m, 233m; 2B-img 1393me (biiic^ bcfaimte SBovte); 11141m, 264ra J «Be3iet;inig: pl. -cn (*) lil58a, 111628m; lVi7m, 115e-6a: a%ni. 111281a, gcue^ tiid;e I56a*, l^öbeve 11146'4a, iiiueve lö5a, innige 1183a* :| bcsroeifcU IV 74m (öici b.), y33am(m) *Bhagavad-Gita (mb. @eb.) Ill7m, Bliagavata- Purana 11110a, Bliascara 11454am ] Bhatti 11117a; Bliatti-kavya (inb. @cb.) \\117a, IlI539e :| bhikchous (2)2cnd;e) lV493e, Bhilla (inb. ^olt) 11195m, Bhote-Mthals (3nb.) 1484a Wiafra (SSÄüfte 5lfv.) lYlOOm: S8ud;t lV377a, 53uK"n lV102e, (iJolf toon l\550a ((ginfd;nitt) :) Aziz Ben-Hakcm Biamrilla (St^dif} III iöOam | Joh. Bianchini (2l|tr.) 11295e-6a: 5t(^bonfnii)c^e Safcln ib., 9Jecnbbevg 111510m; 2:i;iev!reiö 111422a, 465ra, 475e, 3e-5a(4m); Venus ni493e, 538m 1 Andrea Bianco: ^avte II319e, 462a; IV53e, 133e; niagn. 51 bn). IV53e, 133e; SBnviation6-2iuien IV 133e ] 53ibel [ögl biblifd;, f. ©ci^tua* ginta]: SSiibevb. II 5a, [53iid;er bevf.] II 133a I! . . . , -Überfetjungeu 11440m :j la bible (©ebic^t) II294e ||. bibliogva^bifc^ 11420a, iV169e | sBib (iolbef (= S3iid;ev[ammlung) [f. ^tlcj-anbrinifc^e] : [eine beflinimte, in Örtevn] 11456a, 460e, 491a, 503a; IV 532a, 586e-7a; pl. -en IV586e-7a [^ituf^al;!.] j -!ar 11208m, 465m; V 17a; -laxe. 11208a J bibliotheque [f. britannique] universelle 1421m, 5m, 485a; Il517e; III 357am, 411m, 547m; IV200a, 498m 11 biblifc^ Il49e (^iiiüäns^e), 346a (@mtH); bichir (§i[c^) I48e | Biddle: über Cabot \l482me; „Cabol" II 475c), 482m :J Bidwill IV422ra (SBnÜan ^y^en-^eelanbi*) , 53iegfanifeit I378e ^iel — bilblid; 267 Biela's Sem et (bai. \\:.d) bcni cftv. §aii^tm. Willi, v. B.), bcr Blelafd^e (S. (iniievev . . . 111568m, blOme , 584a; tcu hwiax llnilviufcscit lli 568m) ^. a U g. 1 24e-25o, 89m [113e-5a], 4m,e, 8e, 131a ; 111 [568m-9] 570me, 584am\\: ^pl)d IllöTOe; (Sleiii. 111 bei 571e, 584m; \ llSe-, (SiitDcdiiUß IlloTTm, 5S4am; @eic()id;te lU584am, manmi 111584a; UmlaiiT>jcit 111 568m, bei 571e'j \ llSe-^ md) nigetrcimt Ul568e; Siebev- (5vid;einiiiiß 111 569e ; 2Biebeifef)r 111558e-9a, 584m] ßddßunxa, 111569a :|| IB. Sbeilinig lll558e-9a [568m-9, 21. 582e-3a], 584m; VGe: suevft beinevft 111568e; ©rsäbliniß tec^evöangö lll568e-9m, 583a; beite Z\)d\t 11158oa, 3cid;niiiio lli 569a J beibe (Sciiietcn llL568e-9m, 582e-3a\\: bev cilteve lil569mli; gvcfjeve 111569a, amil ; fleiiie(rc) I11568f, 9mll : 33eiv |d;UMnbiU 111 o69me; tcr neue 111568e, 9m "^Bielefeld 11117a [^ev|. ba], bicnetiforbaitig 1239e, Bienewitz = Apianus | Franz Biele: „^^l;i(oicpIne be^ STviftctelee" 1390e, 441m ; 111 28e, 29m, 55eli :[ bifilav lVli33a | S3i[iucation 111185m, 6e: J)cii glüffcii 155e; I1419e,420m; ciiicßÖebirgc^ IV435ell,595a:I Bigeriis [.Balienius; Big hörn (^ei'g ber Rocky Mou7itains) lV436a, B. h. rivcr (auö bell R. M.) lY596e; ^igiienien {^il.) 1191e ^ilb [ü S3ibel, (^oirtvlcmcntav-, gavbc, ©villevie, ©c]d;id;te, fo«5niii'd;, geben, 2id;t, ^^Jlanct, ©dritten, @cnne, (£tevne, 2:i'ieifveie, S^viig, 3cbiaca(-] 21. OmvÜ., gcmaltefO (C>) [f. ^axhc, $!id;t] 1178e, 80m: IV402e (eines «5iilfanf); pl. S3ilber II77e, 82a, 126e, 8m J SB. (beim (get;cn) ... 111 111, 2m, 3e-4, 9-123m; pl. ißilber . , . 111114m, 120m-4a, 133e, 203a,m J S. aHg. 1141a, 7la,e, 231mll ; 11169m, lOle, 7e, 155ell, 312e,347mll,395e; lV6a, 55c, 163m; pl. SBilber 1150m, 94e, 121a, 267a; 11140m, 67e, 106e, 162e, 352e ||; 3n[n(jc (311 aüenißeb.; babei 2t.o) [plur. SBibev*; compos. S3i(b-, Um, Söilbcv-] : anmi;tf;ige§ 1120a, 111437e; anregcnbe 11189.* \iä) auflofen II (93a); 2Iu^:bebnung mil3e~4, 202m-3m (2e); bcgvenjen 11145a, ba^ belebte Ii73m, ccncentvivteS 11167e, tax<^ bieten 1217a, 2)cden 111396a*; einfevniigeS 1265a, IV 8e; empfangen Ii3e (burc^ bie einne), entlvevfen 11212e, evnfteö II 101m, farbige I11394e*, au8 bev gerne 1208m*, [veunblic^e I7t*, gvcfjeS 11231m, -I^iuerfimft 1274m; beitre (pl.) II 10m, 12a, 19e, 101m; biftorilc^eII<^81a*; Sntenfität [=etäi!e] 111108m*, 537a II; Iebenbige.U1244e; Ieben?fvii(^e(pl.} Il69a, 72m; licblid;e lllOm*, biIbIo^5 111162e, Ölb. Il<^85e*; im ^olarifceV (pl.) 1392ml!, 111108m; vefrcctirtelll379me*, reifes 111373m, -faulen I11338e (fd;cnc), '^erfc^rift ll°161a; Sinne f. °impfaugen, fmnlid^es 111381a; fic^ fpiegclu I38m, '^erj).n-ad)e VlOe; gtärfe [= Sntenf.] I11120a,e; UmriB ill68m*, 537a, 513a; Unglcid;{;eit 1 Ulm*, tcvbcüüänbigt 111347m, -jeid^en ll°161am, jufanmicnfaffen in ein iB. Il99m, ^wei llllOleli* bilbcn f. S)arfteÜi;ng, fid; b. I64am; SB. i22a ]" biitenb [f. Strafte, Äunftj 11265e; V23m, 57a :|J bilblid) 11265e, 11167m ^2)arftcÜungcn), 268 hiMiä) — ^imeftein ^e V66a; SBUbniffe II82ell :|| Bilbfant 1385a, IT 48m J 53-feit [\. fBpxadje] 11 178a, 237a: geiftige II246e, 7a SilÖUlig (= (Sultiir, ij: ©ijitifation; = ©ntftel^iing) [[. bc\)ouif(^, ©e* tnrg^artcu, ®eift, geiftig, ©eftein, tittevarifc^ , 3)?eev, 9?aticnal-, ^Iiitcui[d;, :^cliti[c^, [itiivifd;, tertiär ii. ä.,SSi3I!er, bulfanifc^, 2Belt!üi|)ev] % geogu. (= ^ormaticn) ... V40m, 59am, 73e; pl. IV 461m, 620m; V40m, 87me \ 33. allg. (actio, gecgii. ii. = Sultur) I5a, 7a, 265e, 6e, 299a; U217a,239e; pl. SSilbimgcii I163e-4a, 286m; IV251e, 485m, 575a ||: ^ufa^c (511 allen 93eb.) [plur.*, compos. S3ilbimg§-]- -M}\cn Y87m || alte 11156m, 171a; ältej^e YöGe, 68e-69a* ] -aitex lV519m |j aiicvg. f. imorg. ; ©(erneute 11146a, 213m, 4a; [id? erfet^eub 163e*; 6-fäl;ig II403e, S3-!eit 11219a; -folge V 94m; gortfc^reitcii I21a, -fd;vitte 1166a; -gang II107e, ge(el;rte II302e, ©efaninitljeit I23e*, -gefc^jid^te 1379a. -gefe^e 111588m, ^cfiere I377e, Äeime 11173a, median. [= (Snt[tel;iuigi iü575m; neue IV 257m*, -re V69e; orgauifc^e I83e, V87m* | -^roce^ I(377e)464m; IV217e; -ceffe 1259m, ni219m, IV14e, V23m .-j miä)* tt)mn 1318a*, f^eve IV620e || Stufen I4a, III 6e | -ftufen I9e, 292e: i}erfd;iebue 1177m, 266e || -f^fteme f. ©einrge, -triel) III23e, -t^^eu I373e, Übergang 11114m*, unkfannte I369e; uucrganifc^e V87m*, ancrg. I(292e); untergegangene I2S5e, ißeränberlic^fcit IV 450m*, [eine bermifd;te] 11184m, Deridnebeuaitige 1271m*, -lyeife lV479e j -n^iffen* fd;aften 11230m; UMffenfd;aftI. II2öla, IV 134m J -^uftanb 11251m (eines ^o\U), -^uftänbe 1261a Wili7i (i8i3(}men) 1157a (^oIirfd;iefer); SBiliner 11141m (Schiefer), IV 567a (@tein):l Bilk \117a (9 tl ^(anetcn cntbedt); Bill Williams (9^eu-2)tey.) IV438e (mountain), 9a (fork); la Billardiere (Jean Julien de, 1755-1834) IV 421m (©übfee-Snfeln : gecgn.), e (9?eu-S3rit.); Steno Bille 111216m; SBitlion 11141m, pl. -en 111129a; Bimbacli f. Fuchs SSim^ftCin [f. Pompeji, Vefuv, Zumbalica] l\ [279e-281m] 349m [364-7m, 449-450m] , 450m [481m-4m u. 21. 641-2a', 485m-6a], 577 am, 8am] \65e-66a', pl. ^imsftcine (*) IV366a,m, 449e, 450a || 3uf.: ?Infer;n IV 364m, 5mc ||2rrten [:|: S3e[d;aff., «eftanbtbeife] IV[4gU bebcden] IV 349m, 569a; -(gtiie IV 162m; (gigcii|d;aftcii f. ^eldjaf., 9htiiv | (£iii[^Iii[]e lV(485me, 639m): 5Bevi^iebenartiöfeit IV[45ie-2, 5r. 641at7i] :\ (Siitfte^iiiig f. SBÜbiing, ev* faltci lV364e; %a\m\, ia\xiQ l\36Cme\\\, 484e-5a; fef)Ieiib, mmg^d [f. ©egenbcn, Sulfaiie] lV4<§5-4m, 5m; \30me] -gelb JY568e-9m, -pbev lV483a; gcl[cu l\364me | [m ©egenbeii (SScrfciumeii)] l\ [279e-281m] 2a, 349m, 357e, 364am [4-7m], 5e, 6e-7m, 375e, 397a, 411a, 2me, 420a, 2e-3a, 438e [482m-4m], b77am, 8am, 641me , 2a^) \38me,40am: fel^Ieiib, 2)?aiiöel, fein IV 344a, 427a, 560m* J ©evcüe IV367a; -®.IV269a,356e:| ciuft öc]d;nicl3cn lV364e, -©üvtel IV 5ö9am, b-l;aUiß IV449m I §iigel lV367a, 578am (a\i§ 33.); -§. IV422e-3a, 641me:\ -Äegel IIi70e, ^aacx [= 33viid;e] IV477am (mitevivb.), reid;t IV(359e) II S)?af le: gvojie IV2iBuIf,] IV 269m, 367m; -(Stimme IV 509a, -SBeile V36e; tvcden IV280e, V40a*; -tuff IV569m (-(gc^id)teii), gecgv. «Bevln-eitinio IV 642a*; 33Ln-!cmmen f. ©egeiiben, 2lrt || ait^ 33ulfaneii aiifgeJDCvfeii [i>ö(. ©1.], OK^geftcBeii ; luni 33. (leivovgernnd;! (IV 450m*) IV 284m, 5e, 31rtenie III 298a J ^Vflemc III291e, 6e, 362a, 371e; ©vftem 111299m , 303m :|| 33inbemittcl 1282a; binbenb II 75a, 179m (Ävcife); III 29a, 379m :|| ^Binnen-: -laiib IV 407a I -mcer II226e, 7m, 306a; IV557e (fl.); pl. -mecvc 1343m, 270 ^iiui — Bifchof Ü 370a; rV243a ;| -[ce lV400a ) -ivaffer (pi.) llG8e, 217m, 227c, 296a (bei- ^oiirelt), 348e; IV 455a [in ©eöeubcn], all; sg. [396a || 53iucciaav-, binoculo II 51 Im; biograpliie univ. 11427a, a (S^'^ 5iu^g.) Edonard Biot (dliiii.) I1417e: 5IerclitI;eufaac [= etevii)d;ii.] lII594we; „Chine" 11403a, (SI;iueicu 111454a |j. damUn I107e, 116m, 555ml: c(;iuc[i)cf;c II417e; 111148me, 561me, 577me: 9?id)tiiiiiTi beö ^Sc^weifeo 111563m, 581m; tocvbiiubeue III (570m) 583ra J comete de Halley 111577«ie II äliaßiietnabel in dlfma l\ 169e-170a', Ma-tuan-lin 111221a, 2a,m, 583m, 594e', [\^ixl] 111148m, 221a, 604m; 4)iue|. (gteviie lU 148me, 193e, 222a,m, 4a; d;iiie[. (gtevnfc^iuin^en Il33a, 405e; 11417e, 111604m; [2;ob] 111604m II— Jean Bapf. Biot (^I;t^[. ii. Stftv.) 1412a, 42le, 2e, 433m; 11164m: Slevelitrjciifaü 111610e-la; astronomie physique 1397e, 414a; III 455am, 485e; IVl53m, 4a, 5e, 6m ; (Svc^Mifculav- 1 125a, 397e; Bd)\c\t bei- ^Sfli^^tiE lll453aw (4m), 485e; 2i^^Iattnug bcv (gvbe I424am; lV(26me) 154a, 5e; gallfvaft I400m,e; 2(uycl;iiiiß ber ©cOivöc lV(23e) 153m, oljserv. geodes. IV 156m, Sic^t 11370a, $?iiftfa^vt mit Gay Luffac lV95m, lumiere IllllOa; S5eväiib. bcv iiiagii. 3nteut. 1432e, 3ali; üJieribiangvab in gvaiifv. IV 22m; 'i^iciibel, ^^-iOtciiiiiißcii 1424m; lV(23e) 26me, 27c-2Sm, 3le, 153m, 5e, 6m; [J^^cx].] lY28a, V26a; [9ieifcii] \\28a, ec^all IV 227m, Sotliis 111171m, etenifd^nii^u 1412m; Sävme 1425m, 482e; 3cbiacnlli(^t n\588a '*Sßipaxt[t\on III558e, Sam. Birbcck IV 623a (^so^^ccateyctl), Tliom. Bircli 111306m (bist, of the royal soc), Birüau (33evg im Slltai) f. A. V. Humboldt | ißivfen (= 53ctulim'cii) I45m, 1192m; sg. S3iifc (*): 5(l^>cnB. 111m, Slrteii I43m, g3eid;v. 11113m*; -lualb 11464a, SSälbev 1374a; B^^^^^Ö^- l45m :| Birmanen f. Barm.'^ biniciifermig Illl86m, 351e; Birt I11243e (a Cassiopeae t'evälibevlic^); Birutfchikaffa (^ufel im ca]>. 2)?.) IV 69m (maßu. 53cob.), 139am (Siuie ol;nc 2lBm.) | 53i§caiiiev IV 563a, Bücaya II305e, veta Biscaijna ]. i^c^/a J 33i[d;ef 11270e, 286m, 294e, 344a, 459m,e; n'244eil, 5a, 299a, 537a; V87e; 6ifd;ö^ lid; IV 335m Guft. Bifchof: für ^ifbimg auf iiaffem 2Bcge VPöwi; iBorfäuve IV (256a) e-7a, 509m, 510a; Sr;tr;oni[etI;crmm 1446a, 2)vad;ciifck^ IV 620m; g-altiiiiß ber (gvbc IV578m, ©icfe ber ßrbrinbe IV (369m) 579m; „gid;tel^ geb.'^ iv208e; ,M}xi\ ber c^em. ii. ^t)l?f. ©eologic" IV 165a, 499e, 502a,m, 9m, 510a., 637m, 8a, 9mll, 642a; y9iam'^ ©limnier lV637c-8a ((Sutfter;iiiij]), S3ilbitnfl bev^ ©ramtö y94e-96a (Rofe gcßcn B. für f. S3il' bimg auf feuerflüff. a^cgc), Haidberg IV208e-9a, ^cl;len|icff I(227m) 445e; Seucit IV(479me) 639m, ^eucitc^>r;^ve IV (476a) 637m; 2civenhivg IV620e-la, i)^eu-@a!3ire;f lV(36e) 165a, ^iiifbta^eu ber Obfibiane IV (485a) 642a; [^cr[.] IV499e, V94a; qcqck S3ilbun.q bco Duargeö auf feuer* flüff. Söcße [l\jf. S3i(b. auf uaffem SS., ©ranit] V94a7n; marmc JOuclIen Bifchof ü — mdb 271 IV(244a, 9m) 499e, 502am; (£d)tnel5lHnfi:d;c lV489cn, oSOam; liegen He lUtrapfiitciüftou V94e, Uvalit lV(479n) 639m; iBiilfaiie UöOc, 5e | ©ä.me lV499e; „SBärniefehre" 1445m, Gm, 450ell,e (cuö(.), 5e, 9e, 472e, [\ 4S9a, 579m, 580m *Bifhop 111227m (@tcniu\utc), 55if-imitf) = Söic'muttr, 35iicii (= 33iiffel) ll488e-9a (in 2{mcv.), 9a,a (^clf mit gcjäl^mten), a [53ii(felc(^t^]; S3ivtl;um 11271m; Intf^tAuifd; 11162e (tüftc), Bithynium (^cntue) 11162e | bittcv [i. 2JJeev] : 33-evbe 1460a, ^-fpatl; 1 276a; 53-fcit (bilbl.) 11233m J t>itiiminc« 1469m, lV248e: ©cvncf; lV259e, 263a, 274am, 510e :| Bjamafell {ißixQ 3vM.) lV247e, Bjarne Herjulfsfon \l457me ([iel;t 3iierft 'Jlllier. 986) *Black 11388am (i^iift) | Sap. Blackwood: Äavte IV 586m; Sui'el /Si. Pau/ lV411e, 586me J Blaeu (-ew)* 111226m; Willi. Blaeuw (ob. Blaeu) (bev Später) ll329e (^imineleravtc), Hl 347a :( Blagden 1396e (§eiiev!ugel), Blagodat (53ev3 im Ural) lY 209am\\ (2)^-tguetbev(j), Blain- ville f. Ducrotay, Blair Alhol l\ Sit; Blake* 14le [iiib. S8ergl5cf;cii], Hap. Blake lV400e {Iicoga-ßma) \ rio Blanco (tei ^cniVc) lV462e, 3a | Blanpain: Scmct I115e, 111572a J 5/an^/ro: 2}?cteerftciu (cb. Sieiclitl)) 1 136e; 111613e, 5m, 6a :| S. Blas (iD^ej.) IV 592m |j. 53lä§c^en [[. 2)iilift, Sßülfeii] 11384m | «öiafe [f. @(ac] (O^^ IV 273m; pl. SBlafeii {aii6) in compos.) 111508a; b-avtig 111568a, anfi3etvie6cue [SrbH.] lV337am; iölaiebälge (= SSiiÜane in 2vbien) IV 547a, 536e, 567me'^ unter ber grbc lV370e; Hcrmi.q [|. §iigel] 1377e, 453e; lV271a, 340m,e, 616m; -räume I134e; lV25le, 484m J t>Ia[io [f. ©la^J lV392a (®e[tciu) || bla^ [. Yctl)lid;; compar. b(a[[er 111520e, la iBIättev iB. (öerf^.) lUSle: biefe S3I. [. ^omuo«, rabivtc 11129e || %. (ber %^\\.) [i)0(. a^peubiculär] 1246m, 344m, 359me', li69e, 91m,e, 113m; 6g. 53(att (*) (anc^ in comp.) 155a: -mbriicfe lV324e, -Hlfuug 11303a; biirre I194e,435m; falbe 1135m, faüen 1129e | [gorm] 1294a, II87a; -form 1374m :| -gefäße 1192a, [fel)r grc^e] 11189e-190a, ©niuftoff 111379m, -raub 11284a, üJaufc^en 1197e, iDcIc^cm (Stamm fie geI;Öreu 1156a, blättertveibenb I155e, ^Jerbunftung m^ ber £)berl;aut 11284a :j| sö!ättrf;en 111615a; blättrig 1263m, IV 376a, V71m blau (4: ijiolett) [[. ^evne, Snbigo, Süd^t, S?nft, Sterne] WlllSe-ya, 331ell, 395e-6a: -äugig (5?c{fer) I1220e, 240m, 437e\\, 460m (in Slmer.); garbe lin55m, -grau lV257a; -grün 111144a, 173m; 2:age 111300a J S3(an [[. Fimmel] \\\118e-9a, 129m, 299a, 309a, 331e, 41 7e, 539a; lV144e: tiefe« 1138a, 96e J 33(äue [f. ^immcl, Üuft] 11329m (bunflc); bläulich 111173a, 504e, 542a; IV350a (grau), V47m *i8(ei 33. (5i[c^) 1373a || 33. (9}?et.): (I(;Iorb. 1245m, -bäc^cr lH30a, ber 5)rel;tvage I424e, OeliMd;t 11386a; -lotl; HZ^e, 11469a; O^-^bation ll385e-6a, ec^mclsüarfeit V94e-95a, ijerfalft 11387m, in SSuIfancu 1245m J bleiern V94e 1| S3(ciben 135e (fein); blcibenb I1188e, 33-bcö 272 ^leic — ^lüt[;e '21 11275a :1 hkiä) f. eonue i|. S3Ienbe 1281a | Hciibcn 111223m (bie 5(iigeu), -eiib [. 2id)t; iöfenbgläfev 111144a, 309a, 383m J SSIcnbliiiöc 1491a, SBlenbimgen III lOle || Herry de Bles (Civetta gen.; iiiebeil 2)talev) II 12ya SSIic! [f. grau, 2}Zeev, iinifaffen] II233eil: aagemeiuev lV413m, U^ fd;ränfen 11399m, buvc^bviiigenber ll302e, fd;avt eiubviußenber VI 7a; [id) beut 33. eutjiel;!! 111215m, bem 33. eiitsogeu II310e | eitueitevu I125e; 111 75e, 304m; eni^eitcvt fic^ 1160m, 171a:] ber ferne I386e, flücl;tigev 11279a, frei 11181a; gekftet anf 11112m, kften anf 11137m; rnl;t auf 11181a, i^iveift 183m; fenft \id) 1386e, 1129a; tiefer II 74e; iverfen öuf II239e, 279a; IV 413m 1|— bliiib f. erblinben, ©laube; 33Iinten f. @terne 33 li^ [f. Zxaä)i)t, mUam, Zeus] I198e, 204e [363-4a], 440a, 3e; 111445a; pl. 33Ii^e (*) 1199a [363-4a]', III415e, 623a,m: (comp, miy) -ableiter 11168m, -ablcitimg ll417am (im 2lltertl)mn) ; Sitten* (bei ben (ytruf!ern) U169e, 418a; 33. nitb (niit)2)onner, lunn S). begleitet IV142e*; Y24am''; 49mll; ijom 33. bnrd;Iö^ert IV 592a; Gfectricität 11383m, electr. lV612e; üont 5B. entjünbet 1113m; bei ben Gtru[!crn [a. 2(rten , -fd^aner] lll69e, 417m-8a', ferne 11190a*, 2)ien)c^en u. ^ferbe getöbtet V24a; §crab5iel;n \\417me* , §eri?orIc(ten II417e*; frac^enb 1168a, b-Io§ 111144m, -röhren IV 592a, -fc^aner (ber (Etniffer) l\169e, -ftral;(cn 11417m, [Urfa(^] IV536e, berglafenb 1362e-3a; [3Birfi:ng] IV592all, 612e:l| blitzen I363e (nie), bli^eitb f. flammen *331oc! [f. (gi§, gel«, i?alf, (Stein, 3>nr!ane] 1426a [^et^b.] \\' pl. 33Iöcfe 35. (t^erfc^.) II 157a | 21. (toon ©ebirgt^arten, ©eftein) 1261e, 396m; IV 269a, 356m, 7a,m, 363me\\, 6a, 510a, 8e, 567a, 572e; V44m: anc* geflogene iy641a, Hebung lV360e, in 35-en W 479m \\ Blom 1473a ((Steigen tcn (Sc^tuebcit); bicnb (3Sütfer) Il220e, 240m, 421m, 437e-8a\ bIcB gelegt IV281e; Jules de Bloffeville \\64e-65a (2 ÜJeifen), 102a *jB/we mountains (Oregon) IV 440a, 598m \ bliibcn [f. ^43flanseti] Ill3le [^fl.], -eitb [f. gelb, @eirad;fe] II64ra :| Blum V71e (üinftf. SD^ineralien); Carl Ludw. Blume IV (264m ©iftbamn), 514a (Rumpliia) || 33hnneu [f. SBnitber] (aiic^ comp.) Il52e, 102e, 121m, 131a; sg. ißinme (*): mit S. befränjt 111455m, garben 111169m (379m), ber ©ctteu II37am, gro^e 11114all; ^clc^ I55a, Äeld;eiufd;nitt 119e*; b-!oI;raftig lV344e, 480m; -tronen 111169m, -lefe f. Slnt^clcgic, -lieb^aberei 11106m, ficü Öffitenb n. fc^tie^enb II283e, b-rcic^ II34a, -f^rac^e 1143m, (gtanbfäben 1 19e*, tDCÜen II 114a, jarte 1191m || JoL. Fried. Blumenbach (1752-1840) 1286a, 382e-3a (gjienfc^cnracen) |I 33 Int: bou 33i)onö 11489a, (2nt* fc^n^ärsung 11387a, awQ 9}?nnb ii. ^U]t lV355a; b-rot^ 111542m, 6ü7a; -tljiere 1373a, -^etropfeu III 172e J blutig f. (Soitne 33IiitI;e [f. Snitnr, Oeift, 3ngenb, toft] 33. bilbl. [f. Buf.] II201e [einer ©tabt] (sg.*); pl. 33 Hitzen {%. ber 'i|3fl.) (and; in comp.) I55a, 83e, 155e, 295a; 1135m, 57m, 63m, 91e: (auc^ bilbl.) -alter II 7m (ber ^(üt^e ^ — ^oöen ^uf 273 ä)kirci)bcit), mit 2Ö. bctcdt 11 10m | 3)iift 1118a, -tuft ll58e, buftcnbe 111379111 :i ebelfte 11230e, [^-arbe] 111379m | gcrm 1187a, -fcvni 1374m J giilie 1191m, -[iilte 110e:| [gemalt] 1185a, be§ §immel§ 1129a, l)cd;[te 11337m*, -fi-ciSllUe, mamil. ii. lueibl. I298e; b-rcid; 1355m; 1132a, 67e, 87e, 91a, 96a; y80m; iuel^^nn Stamm fie gel;lh-en 1156a, -[taub 1373m (aiiv ter 2ii[t fallcub), -fteiigel I155e, ijielfavbige 1191m, ii^elfeu batnu 11 9e, -ireüeu 1120a, jarte 11252e | -seit 1482a, Il265e, lV225m: be^ Sebeiiö 11124e 1| gvüBbliltl;ig 1360e, 1189m blutig |. ^(ut, Blynie (Sufelu, 2:l;eil bev Slleutcu) lV3956-6a *2)oiia Beatriz de Bobadilla f. Columbus; Boccaccio 1158a (®d)afev* rcmau), 288e (t>üv), 9a (ctaff. bitter.), a [per[.]; Bochara f. Bokhara, Bocliica CBotfchika) lll4S2e ||. 53c(f : gelt 1252a, 1120e "[ Bock lV67e (magu. Suteui.) J ^r(fc(;cu (iioedi; im guf)imauu) 111186a Augufi Böckh [a. A. v. Humboldt] 11105e, 436a, 502m: 5(Deuic- gärten lll30e-la, 5tuti^tt;cu lll(425am) 476^ (If)icuol. 11403m; (£cö= mcgcuie 111437e, 477e; in beu ®tubieu mm Daub u. Creuzer 111477e-8a, Inarima lV535e; corpus inscr. graec. 177a, 397m; y.oölioz Xlom-löa (uvfpv. ^cb. u. Stbleituug), LyHs 11502m, 2)ietaüe a\\ ^^{aixekn 111470a; „mctrd. lluterfud;." 11403m, 9a; ykmäiicf)er Sclre 1408m; [^^erf.] lV508e; V15m, 60e | „Philolaos" 162a, 76a, 505a; 111 465m, 476e, 7m,e; über Piniol. ]. opiat.; fein SBeltMtem llSoOe, 421e-2a ;| Pindar 11105m, 422m; Pithecufen IV535f.-öa; ^;p(aueteu wad) alten 5(nfic^ten 111 (437a) 470a, 7m | Plato 111 27e, 437e, 477ell-8a; de Platonico syst, et astr. Philolaica 11505a; 111 27e, 46Dm , 477m J PJuton YßÖe, 86e-87a] Plutos \86e-87a:\ ^:|3räcefficu 11436a, Proclus 111470a, Sophocles 11500m (@cnne), Typhoii iy508c;, Vitruv IV 449a; alte 2Be(tn}fteme [i>gl Philolaos, Paneten] 11505a, 111465m Böcking 11 109a (Aufonii Mofella), paramo de Bocatiö {iSmVy) IV 557m Job. Eiert Bode; bevB."[c^e Scmet 111330m, 340a; „geftivntev-pimmet" 111442a, 483a; „aftrcn. Sal^rbud;" 1390e, 415e, 483e; 11158a, 196a, 262a; ^^ebelfted 111349m; [pex].] 111384e, 441e, 2a, 530a | ©ejelj ber m>[tänbe ber Planeten [f. l))>. Titius] 11513a; 111441e, 2a!l, 3e, 483a; „tjcn bem neuen §an^t^>Iaueten" lll483e:| ©onne, (gcnnenfteden 111554m -5m, 6a, 4iie| eternbilber 111199m; (Sterne: [einjetncj 111180a, 3aM 111192me :| „UranegroVl;ie" 111192m, Uranus 111 530am ÖOben [f. ßi^, eurc^äifd;, @e|d;id;te, l}tmat\)M), beimifd;, biftovifd;, Jupiter, Krater, Snftmeev, 2}?eev, 9[)^nb, Ocean, See, iBnUane, Salb] S8. (nneig.) 1173a; 111 7m, 289m (fefter); 21. (eig.) 1321m, 344m, 385e-6a, 446e; 11254e; IV 224a, 252m; V38a, 73e-74a, 88a, 90a,m || 3iifa^c (ju üUnx ißeb.) [compos. iöoben-j: abhängig tcm 33. 1376m, 8m ||- an- \d)WiUm 1120e| 2(nfd)n.^errnng IV 158m, e-9a, 240m, 273jyi, 435a, 596am; pl. -en IV 159m || auf bem 33. 1157a, STuffteigeu IV359a; 51. V. JT-^u mbc!t t, J\L'c-iiice. V. 18 274 ^Oi)m äluf — ^ügen allg, Sluftreibuiig , auftveibcii [\271aH,3m, 336e-7m', aufn)ül;kn 111608a, ^uö* xoal)l lllUOe, fcen i8. bebedeu 1192a, kiut^eii 1359a | 33efd;affenl;eit [ügi. Siflciii'c^.j l(454e); U(49e) 50a, 129e (242a); lV45e (513e), V73e-74a; -kl'd^. 1423m, IV 28m :| -tefi^j 1430am, iöeli^cgimg lV223e, -bilbinig V6Ge, (Siiltiir 11489m, pocii[d;a[ten] (ügl. iBcfc^aff.) IV 40a, eigner 140m, (giiifliijs (auf auberec) 11431a; erbebt 1213a, 6a, 223a, 4m; IV 216m, 231am (ä)icnate lang) || Srr)ebnng [= §ebung, §cl;e, (Srbi3l;.] 113m, [317m-320 fenfrcd^te]; IV 221a, 270e: ir;r (äinfliiB, m^ babon abhängig ift . . . 11378e; lYllOam (m), le | -(Sri;. IVllOm || erljil^t fid; IV 497m, dvbi^ung lV181e J (Srr)öbung [= ßrl^ebung] (»gl. *2anb) 1375a; lV110a,159a; -(grl;. V6e :| ßrfaltung 11378m | erfd^üttert IV 224a; (S-nng 1222e, -cn lV231e :| (Srtuärmung 1334e, 11284m 1 erbittern (gittern) lV25iam (ä)?onate lang); (Srs. 1214a,e; lV230m :| galtnng IV 352a; fefter 1125m, 351a; 11146e (157e), 111289m; fend;ter V79m; -ftäd;e 1169e,482e: 111611m; lV35e, 338m (©eftalt), 435a, 616mil ; V35m, 43a; gorni [= ©eftalt] IV 244m | fruchtbarer 11200m; g-teit 1138m, 270m ;| an ben 33. gefeffelt 116e; 1137a, 90a; gefroren lV46e (ung.), 47e; gehoben 1284e, IV (271a) || -geftalt lV45im(e)-2 (le, 2o): [bef. 2lrt] lV(432e, 5am) J ©eftaltung [= gorni] 1144e ((Sinftuü), 186m, I93e, 214e; V(45); -geft. 1352e, IV 593a ((Sinflu^) :|| I;ebt \id) [tgl. gel;cben] II 20e, IV 336e-7a | Hebung (Steigen) [= (Sri;. nfU).] 1472rne, 4e; 11224a, lV270e-ia; pJ. -en 1310e (fleine), Im || ^olje [= (Ivbebunaj 1352a, lV158m; 't)cl)cx IV 158e J Äälte IV 46dl-47a, talter lV46e :| frautbebed't 1156a, [einee ^anbeej 1142a; loderer 111608a, lV513e; b-Icg f. §i^^otf)e[e; bem 33. nabc 1334a, 365e; ^[•omi I313e | O)ciÜation(en) [= Sc^tüanf.J 1225m (314a), lV495m; cfciüirenb l3Ue (o^ne (Srbbebcn) T ®d;ic^ten 1175m (bid)tere), -iä). IV 271a :( (2(^n3anfung(en) [= Ofciüat.J lV221a, 495m | (Senfmig 1311m, 11224a, IV221a; -f. lV610m :| fid^rer f. fefter; hinten 1472m, 4e; )ül;lig 153e, ©teigen f. ^ebnng, -ftrede 1239e | 2;en^^eratnr [ij: Sänne] 1350e, 447; \\46e-47a, 240am (252m); V79m (88m); -X. 1447a, 482m; IV 43m, 166m :| man traut bem 33. nid)t 1224e; trodner 1284e, 343e; IV 31m, 278a; V35a; nnbeircgl. 1224m, Unebenbeiten 11170a, Üp).Mg!eit 1156a, -ter* änbernngen lV2i6e-7a; 3>erl;ältniffe 1132e, -üerf). I352e || 2Bärme [i^ Semper.] 1182a, 228e; -n^ärme lV39e | nj-Ieitenb lV46m j -ftrablnng I340e, IV 235a ; tu-ftraf)lenber I338e || -n^ec^fel 11253a, 3erfpa(tner 1454e, gittern f. erbittern *Carl Bodmer 11132a (ßeid^nungen für ben ^rinjen Maximilian 3U Sieb), bodo (3nfufionetl;.) 1488m; Boethius: ©eometrie 11199a, 263m; Bogdo-Oola (©ebirge 3nner-2(fiene) IV 384a 33cgen [f. Snfeln, Sid;t, äReribian, ^araüel, -freie] (pl.*) ST. (terfcf).) IV155m [®rndb., pl.] | 33. O^W- ^ ©eftalt) 1141e; lV205e*, 403a: Sogen — So^r 275 flacher IliöOÖm; Höimiö IV 343a, 392e, 599a; Ieuc^tei;be(r) IV143a, 5m*;|| e. (matr)enL) II1107m,e; l\18e, 127m; pl. ißcgen (*) (ar.d; comp.) 11453m: Befd;reibeu lV127e*; eingetlieUt 111117a, SintfjciUmg [= ZW-] IV187e; im i8. [a. mhmU , (gcciinbe] II413e, IV594e; Ärümmmig lV18e, -fr. IV27e; -linie 11152a, 2«e[fung 1423m | -m\mk 111265m, 272a; IV 594a; p]. m-tn IV127e, dJl im «. IV 127a f -eecuiibe I11265wi : Vio Hnöe, 272e; ton @-e:i (pl.) IV 64m*, @, im 8. IV126aT2;i^eihmg [= (Siiitli).] 111 60e, -t^eilinigen II1266e Bogoßowfk (im Ural) 1272e, 460m; l\45e-46a, 45e (^Breite), e-4öa (miterirb. Sie) Ä. Fe de .Bo^ofa (1360a, 485m; WllOe, 180e; fciift bIo§ Eo^ofa; I215e. .,) ((gtabt; bod; aii^ ^anb ii. ^cd^ebeue): breite 1485m, grb* beben »cn Caracas IV 496m, gelb mit 3)?aftcbenten-,^iicd;en 1292m \ santuario ((Sal^eüe lV180e) de N. Senora de Guadalupe ]\94e-95a, ISOe-la: ^ol)c IVllOe, 181a; mngii. 3"teui. lV94e-95a, 181a; m. D^eig. l\ llOe T §od;ebene [= §cd)Ian'b, ^lateaiij I467e, 111482m; IV 235m, 275m, 527e-8a, 534e, 542am [55öe] : ©rö^e lV556e; §c^e IV 542a, 556e; SageIV55öe, tex Ruiz V27e-28a:| ^oc^Ianb [= -ebne] IVl66e (5IbfaII), 226a, 306me; §lU;e (ber etabt) 1360a, 485m; IVllOe, 180e, 275m; magii. [a. Guada].] IVllOe (D^eig.), 180e (Sntenf.); ^lateau [= il>üd)d\] 1361e; IV 496m (I)or)ee), 556e; biegen 1360a, 485m; Sem^^ev. 1485m, IV 166e; Tolima fid;tbav IV527e-Sa; ©etöfe tcii iBuI* tauen geficvt IV 226a, 306me, 534e, 542am Guft. von Boguslawski (@clni, geb. 1827): ^tevn!d;nu^^Veu bei Horo- wic I133am, 399a, 405e; 111621a J von Boguslawski (iBater; Palon Heinr. Ludw., 1789-1851): (Scmet 11427m; kernet tcn 1847 111 578me, 580m; Schön 111112e; Sternfc^nn^^^en 1398m, 403e; 111592e: gerieben 111605a,m; „Uranus'' 111262a Peter von Bohlen: Caucafus 11419m, lV507e-8a; „ta^ alte 3nbien" 11415m, ^arabies 11133m, ritusanhära II117e!l Böhmen ($?anb) 1226me: ^ecfen 11509a (gejd;Icffenee), [33erg bo] IV lila, [ba^ev gebt.] 11497a; ©eftaltung Il508e, 9a; magn. Ungen.\ lV132m I [Örter ba] I417e, 8m, 468a, 470a; 111584m, lVll3a; [Örtlich* !eit] lV567a :| ®ternf^nu^Ven 111621a, umtrallt lV615a |( ^, Böhme (sg.) 111225e II a. bö^mifd; 111223a, 4m: ©efeüfc^aft ber Siff. 111127m | 2}ZitteIgebirge IV 341m: ißafalt I460e, -lupptn lV636e; [S3erge] IV 477m, 33ef(^reibungen IV65^e, befudjt l\637e; ©ebirgearten IV 462a, 477m, 636e; ^^u^pe lV637e :| '•;]3l^onoIitl^e P''637m, scriptores rerum Bohem. 1399a Joh. Fried. Böhmer II452e (fontes rerum Germ.), Bohnenherger f. Lindenau bcl)ren: auf IV 263a; mit bem @eil 1417a, lY 263a', eeilbcl^ren [f. Chma] WolSam (in dnw) J ^chxcx [(grbb.] IV165a J iße br- : -2l?et^cbe 276 ^ol;v — ^oniba IV 513m, -üevi'i^e lV37e-38a ||— iöobvlod) (*) 14l6e, 7a, 426a,m; JV36a,e, 37a,e, 165a, 8m; [6efninmte§] ... iy492me; pl. 53ti;iiod)CV J179m; IV 43m, 44m, 243a ||: [Slufsä^l.] \\165me, K'im CEiDbebeu lV492me*, hod) gelcßcii lV37a*; 2:eniVcrvttiiv cb. Söüvnie (be|. bcv tiefen, tu bev Siefe; i^orj. Bimalmie) [ij^I. tiefe] \[426-7a]; lV34a [3om-40a], 35m, 36e-37a, 44m, 165me, 8am \ tiefe, Siefe [a. teil SemVev.] l[166m-7m, 21. 416e-9a] 416e, 7a, 9a; lV[a5m-40a, 5(. 164e-6a] 35ml, 37all, 165m, 243a: in ®)iiia IV2G2c-3a, gelinge 2:. IV 38a*, (Sxi^U relatiöe IVÖ^am :| SBaffei" lVS5m, [3uftaub] IV 35m *Otto Böhtlingk: SakuntaJa II114e, l27m :| dap Bojador (9l2Ö2tfv.) 11163e, 6m, 414a (^Borgeb.); Bojardo II 53m, 121am \ Bokhara (and) Bochara Ii255m, 9a): SSveite 1395a, \\U95mc', (grbftcBe 1220a, §übe 1395a, Sage ib.; reine $!nft, ipinnnel 1122a, 595a?n; 11259a; [Ort babet] 11255m, ®tevn!d;nn))pen 1122a :j monte Boha (bei iBcrcna) 11389a, V62a; S3oliben Ulla, 111622m; Bolivar I476am (9?iDeIlenient) Bolivia (= ®^ern, ob. ^evn I42m) I42m, 167m; bolilMid; (°) IV549e (53vcb.): Stnbeofette [=(ScvbilI.]: 2 Letten IV432a; i3ftlid;e IV293m, 437a!im; i)eranbevte 9lid;timg IV549e-550a, ^i'f^'^oiii^f"^'^"''^^ IV 554a :j bober S3erg 1167m, I;ccf)fte 53erge IV 293m | Sorbillere [= Stnbet^f.j IV547me: i3ftlid;e IV453e, 529m :] (?bne lV530a, (5j^-|.vb. I42m, tonlf. ©eftein IV437am, §cd;ebene 1484e, 9}hifd;eI-iBev[teinernngen IV 294a, [Öi'terJ ib.; 'tj3roöin3(en) lV547e, 9e°, 550a; @d;nccgren5e I46am, S^rad^Vt* tcgel IV549e | 3}nüane (f. ferner M ""Peru) IV547miie, 8m, [9m-550m (5luf§abl., rnit ??ad)r. nin.\; bin 9^@, i)om Tacora an)]; sg. Sultan C-O IV292e: anegebrannter IV4o3e*, bejnd^t IV^302a, (Sntfernnng i)on bcr @rnm (£(;iIi\UV547me, ©ebirgfart [bgl. @j IV633e; @r^|^^^e IV 549e, e-550a; voq feine finb \\293m, 437a; iMiIfanleere ®trcc!e IV547'me, 550m (bis ©;ili); -Sieibe IV 321a, 550a; Üieiben-iB. f. bei Peru; teranb. ü?id;tnng \\549e-550a] fiiblid;fter* iy386e, 547m ■*@rafen öon Bollftädt 11283m, Albert von B. = Albertus Magnus |j. 5o/o.Qno 11344a: Scmet I144e, bot. ©arten II 85a; in, ju III337e, V64m; ^enoel 11393m; IV24e, 25m; Uniterf. 11448m JiBcIognefer (gd^ule II82e Bolor (©ebirge ^nner-STf.) [). Thian-fchan] 11188a, 402a; -^ette (*) 11176e: d)ine|. 9(ad;ric^ten IV 380m, fd;neibet ben Hindu-kho 11241m* = Imaus IV 608a | Kosyurt n. B. IV507m (-@^fteni, 3>erbinbnng), Kusyuri- B. IV 382a (9J^eribtan!ette, bnrd;ie^t) :| Kuen-lün bnr^fetjt ben B. IV379e; iD2eribian-®ebirge IV379e, m-Uiü IV608e | Mußag genannt IV^OZe: beb. @c^neeberg IVöOZell, barauS ift Moufart für ben Thian-fchan i^er* ftiimmelt IVö67e:| ??amen IV607e, «Se; öftlicb baöon IVl76e* -■^Bolßheretfki (taint|c^at!a) l\ 391e, lago di Bolfena (im Stlbaner @eb.) IV614e; bombax II 189m (-58äiime), IV25^el* ftenie baBei 111298m, red^tcr ^n^ III326e, Homer ini59e, ^eBel^cne III326e I einselne @tevne: a 111642a (rct^), y III 141m, e III139e; t, (2)o^^elftern) III301a,m; r^ 111140m :|| Felix Booth IV65e (heften einer 9xei[e) | Boothia felix (3nfel im avct. SImer.) 1307m, \\99me: ^ier liegt ber ncrbl. iKagnet^oI IV99me || 5öö(im II 1 60e ; Bcctifc^ II 8e (länger* fd)nle),175a Franz Bopp (Stt^mclcgien*): Sitf^er* III42me, 54am'^ ^immel III lOSam'', ÄcemoS I77we*, Nalus II116e; [)?zx\.] I77m; III468m,e; (ganehitnamen ber Planeten III[468m-9*], glossarium sanscr. V65m, @cnneIII20cnig befaniit, bctaimte Xl)c\k lV405e I iöcrg IV405e-6a; {;c(^[ter iBerg ib., 585a :| ccutincntal IV 405m I ©cbirgc IV 406m ; -^cfette IV406e, 585a :| gecgn. [l>g(. alpiner.] lV40oe-6; Giava maggiore IV 405m , 554?ne ; @clD IV 5(S4e; fel'ir gro^ IV554me, ©rcBe IV56^4e | 3n[el babei IV405e; Siijeln babei IV405a, Siifcln um ^. l\405m (äJJenge t>cn SBiilfaiieii) :J ^arte lV584e, 5a; ^üfte l 9lcrbli?eft, Oft, @iib, 2Be[t | nuignct. : Üquatcx IV 102m; 53ec6., Statten IV 76m; 2iiiie clme SlCn?. IV 138m, 203m :| Wmn: [t)gl. gecgn.] I V406am, 585a; S^crbfH^e IV102m, 92iß}Mftc IV405e; Oftfüftc lV595e (9ticf;tiing}, iHic^tung f. On.@Äüftc, [^d^rift] IV 585a, (Seeleute IV584e; ©übfüfte IV394am (jHid;timg), ©üboft IV405e; 2:t)eire [. bcfannt, [Sopcgr.] lV[405e-6J I fein SBulfan bcfannt IV405e-öa, eliemal. 35. IV 406a; öulf. IV4Ü5e-6-:l äöäi'c^cn IV405e, 6m', SSeftfiifte IV405e *Bornholm (3nfel) I473e (ftcigt); bcrfauer, SSoriänre f. 55cr; Borßpener 11431m I Bory de St. Vincent: voy. aux iles d'Afrique IV4l0m; SSnlfan tcn Bowbon IV(4l0e) 585m, V46a:| Boryfthenes II 163m *böem-tig 111577m, Boscampo 1274m | Bo-fchan (35nlfan in ber 2Ran* tf(^urei) (ober Ujun-HoldongilV 457 a) I V [456e-77n] : 5Iue^brii^e IV456£- 7ail, aufgebrannter IV456e, %l\\^ babci IV457a; Sage lV456e, 7all ; gerne toom 9}^eer l\457am; (Bä)U\dm IV456e-7a, 7a (-§iigel) :] Boscc- wich III 17e (9]aturlel)re) | Bofekop {Boff.; in 2a^^Ianb, ginmarten) 1440m: langer 2lufcut{;alt ((gtaticn) 1206m, 313m, 440m; (£(^wan!uugen beö 53arcm. I336e, Brette IV 205a; 92orbric^t(er) (becb.) 1206m, 440m; IV 146e, 205a, 6e; fcanbin. Steife i\205a, (Station f. Siufentf). , 2:em^er. ber 2;iefe IV38e 1| S. Miguel (de) Bofotlan (in (S. (Saltoabcr) (toielt. = S. Miguel): «Stabt l\543a | 33ulfan tcn IV 310a [545a]: neuer 5luö- brud; lY 545m, entäünbet IV352e; $?ai)aftr. IV352e, 542a; ncä) tbätig IV5457?i, jehr tb. IVö43a; fc^cner Srac^btfegel ib. || Bosporus II77e (Übergang ber ^erfer), 126e (öilb); Bosra (an ber f^r. ©renje) II244ra, ^off — ^oul 279 Boffekop l Bofekop; boflan [f. tauk-i] II 43a (Sadi's ©ebi^t) | Bofton 11270m: breite 11458a, [^ev[. ba] 111505m, philos. Journal lV528ra, (2tenild;u. 1130a, fübl. ton II457e; Xem^^ev, I353ell, 111485m J Bos- welJia {%>\l.) 11444a: B. serrata 11443m; B. tliurifera II242e, 443m, 4a SöOtanif (= ilvautevfimbe , ^fraiiseiifuiibe) [f. Araber] I375e, 457me, 400m; II25ia, 315e: evft für 2lv3!ieimittel:cf)re 11347m; bie l^efc^veibeube I e. Vle-YIIa, 39e, 55e; II92e, 96a, 239a; [©egeiiftniib] II136e; @e* fd)id;tc II 56m (in @^^an.), 239a, 347m (464a); plf^ittcl II (95e), [eine? ^anbcc] 1468a, ber dtcimv ll229e-230a', [(Sd;r;ftcn n. 5Serf.] I468ell, II 288ra ; fvftcni. II 96a , Unterrid;t ib. J 33. 33 o t a n i f e r r sg. 1 20a ; II 98a, 443m; ein kftimmter 11255a; IV 69a, 220(^ 528a,m, 610e; V 34a, 63m; pl. (<^°) I376e, tcftinimte IV565e: an^^gescid^nctev IV528a, ber be[d;rci6enbe I19me; einer ©ite»^. IV528a, 548e :|| S. bctantfd;: 2I6tntbnngen II88a, gLn-fd)nnocn IV538m | ©avtcn [[. Berlin] I1229e (im alten ^cm), 256m (Cci Cordova), 315m (bei Bombay)', pl, ©arten II 84e-85a, ISOani, Ime, 229ei; [ber eilten], 480e-la (in Sl^e^) :| Sntcreffe II 87a, Äenn5eid;en 1284a, (gamnihnißcn IV 640m, (Stnbium II95e (|)ülf?mittel) , SBerte 11193a, 3crö(iebernno 1293m *iBcte 11105m, IV 457m; Sient. Boteler IV 377m {Camervn), Jan Botii (iD^rrer) IIl29m, Botlie IV 620a (2:rad;t?t be§ ©ietengel^.), tot^- niid)er 9)?eertni[en I313e, Botfcliika [. Bochica, Botta IV 381m (djebel 7\V), Giov. Bottari V64me (vulcanl), le Boucher IV 601a (soufriere de la Guadeloupe) ||. Bougainvillaea (^fl.) 111540m | Bougainville: magn. 9leig. IV61e; Ükife I474e, IV64e; Sertnmfeölnng IV61e Pierre Bouguer (meift mit Condamine gnfammen genannt, üor C): JReife nad; b. tqnatcr 1422m, [^Seglciter] 111144a | Chimborazo IV31e, 570e: Hblenfnng ber Sot^linie bnrd; ben CL lV[i62J:l §aber mit Con- damine 1422m, derbilleren IV314e (2 Letten) I Coiopaxi IV 292e, 570e: STneBrud) IV574e; S3imvSftein-Srüd)e batei lY 364m-5a, 577a; ^öhe l\529m, (Schnee mit 33im?ftein IV574m; SBaffer V30e, 52m :| m)t [a. ®cnne] IlllOla, 133e; bünne 2nft 1356m, „optique" III114e; ^enbel IV31e, 156am; [^>erf.] 11170m, 319e; §immet Perus 11188a, 144a; Pichincha IV 568a (örfiehing), 570e 1| Quito: 51. ®tabt IV 529m (^cBe) :|| SB. (^:prct}. , ^cdjielme): Slrl^eiten l\319e; ©rabmeffung [tjgl, a)?eribiangrab] IV301e, 364m; §cd;ebne IV520e, SnfcBrift IV526e, iDZarmcrtafel I422am, 93?eribiangrab [i>gl. ©rabmeff.] IV22e ]" 53nl!ane: tauge cam|>irenb IV570e; §cf)ennnnfel, 9J?e[[ung, (Stationen l\391am; Söaffer V28e-29a,51e 1| [Ühil^m] IV5i9e; /San^a?/ IV292e, 301e; ©eben lllZOrnr; ?id)t ber ©onne III396e-7a, 8a,496am; figure de la terre IV 182a, 568a, 574e, 7a; V51e, 52m; 2:ro|.^en^nmmeIIII88a, Tungurahua IV526e Bouillaud f. Boulliau | Boulliau (bie ric^t. gorm, an^ Boulliaud 280 33oul — Bouffinsault )le D"- 111244e; iueiiicj richtig Bouillaud 11120m, 338m, 362m): ^cM bei Andromeda 111181a, 338m, 362ra; astron. pliilolaica 111181a, mira Ceti III244e-5a, Galilei 11120m :| Bouquet lUöle (histoire des Gaules) Bourbon TArcliambault IV502a ((Säuerlinge) || 3n fei, ileBourbon l\[410m-la]: I;i;'c^fte 33evge l\410e', gecgn. ib., 586a; $Jage IV410m, [dldk] 111318a j S5iilfau bcn B. [ogl. Sata^iu] lV[420m-iaJ 58om: 3Ifd;e lV41ia, 2tu^bvücf)e l\410e-la, glammcn V26a, ©efteiu IYÖ29?«; ©laefäbeu IV 411a, 7m; §ÖI;e lV291ra, 4i0e, 585m; i^atja lV4iOe-ia, tl)atigfter lV4iOnt J iMilf. \\410e (^fiatigf.), 586a (^iifel) ||— bcui> bcni)d;e ©eftinic [i^gl. borl\, Borbonia] II36lm Jean Bapt. Bouffingault [i. Acofta, A. v. Humboldt]: 2(cferbaii V31e, iikr Acofta [ügl. 51vt.] IVl66e; Andes [a (grbt\, Sem^ev., ^ulf.] IV554e (9lei|e); Antifana IV561e (cb ev $!ataftmrte gegeben?), 572am ((Svfl. be^ StiTinö gegen Pinantura)'^ äquatcr [a. S^empev., S3ulf.] lV40am; Caracas Y96e-97m (Sagebuc^ bcr Steife), 96e (^eiße Oncüen); (Sl;emie lV602am | Chimborazo lV162e: iBau, (grbebung lY 490e, 572m', ^e- fteigung IV 490m, 572me [@tcüe], m [a^o gebvudtt]; Sbne IV 241m :| Sorbiüeren f. Andes, Oueüen; Cotopaxi lV529am (beinafje erfticgen), a (eine§cl;e, SD^effnug), 577e (®eftein); Cumbal IV471e; economic rurale ]478a,m\\, 481a, "'5m; IVöi2me [Stelle], V(31e) | (Svbbebcn IV216m: \n beu Andes IV4P57ne, t)cn 9leu-©ranaba I214e; Uvfac^ rV218e-9m, 223a, 490am, 5me, 572m :| ^euc()tigteit 1360a, ©aö [a. 5>iilf.] IV510e (5tnaU;fe), ©eclcgie IV602am, ©elinttev in ben S^rc^en (ipänfig!. imb ^:i3rccef[e) W {460am) 612me , mit B. Hall IV 529a; nad; Humboldt an benfelben Stellen, fieFjt baffeibeX [[. \mln\ ©(.]... IV 246a, 360e,491e, 502m, 577e |2uftl 333a, 477e-8a; II 388m, IV 458m; -Sem^ev. 1182m, 427a :\ niagnet. IV 67m (35ecbb.), 189m {m\v.)', Mariara IV246a,ra; Y96e-97a] Marmato IV 189m (621e), Sierra de Merida IV 557m, SDZetecrfteine 111613a, Sammlung Den fDiineralien IV (62 le) 8m, dJioija lY491e] 9Jeu-®ranaba f. @rbb., 35nlf.; 33ulfan öcn Paßo IV525e, il3ulfane mi los Paßos IV 604m; [)>erf.] III 72e; IV40a, 218c, 265e, 360m, 510e, 529a. 572e, 628m; V80e; ^^[lan5en [a. Sticfftcff] I372e, iöuUan bcn Pura<:e IV 604m; Pufambio cb. rio Vinagre IV250e-la!l, 502m I beiße Cueüen 1229a, 447e; IV246am, 250e-la'! : ber ^cvbilleren IV50ia,e, 2e J Quindiu: azufral, Sd;lreiel, quebrada IV265e, 514a :| Quito [a. iBul!.] IV241a (^em^^er.), ^egen [a. Sticfflcff] 1485m, 9?eiie(n) [f. Acofta, a. Sübamer.] IV554e (572e), Sd;viften I47me, Sterne in72e, Sticfftcff biird; ben 9fegen ben ^ft^njen mitgetbeilt lY {460am) 612mo I Sübamer. [f. 9?ei|e, 2;em^er., 35ulf.]: (9^ci)e) an terfd)ieb. Stellen IV 40m, 67m (218e) || Sem^^eratnv [a. 2uft]: ber Andes I354e, intariable \Y166am, in Sübamer. I447ani7 burd} bie Zzm^. ber S:iefe in bcr 5tquatcr-@eg€nb bie be§ Crt5 bcftimmt IV [40; ml: invariable Bouffingault %[) — Brahma 281 iyi66am\\,e || ^l^evmometev eiiigcgval^en I40ain, \\237me', Xie[e f. Sem^^ev., Sultan ton ToUma IV 604m, Svac^^t lV265e || I;eiBe Ciiellen tooil las Trincheras l\246am, 8e, 501a,e; \[80m-81m, ST. 96e-97m] 80e: 2 S3ecfeu [a. 2:em|:cr.] Y97am, Sagetntd; ber pfeife V96V97m j I;cl;eve Sem^ev. \79a, 80m, e, 81a: Seni^. bev 2 55ec!eu VSim, 97ani || Svc^fii f« ©eixntter, 33ulfau Tuqueres IV525e, Turbaco [t>ou ifini inc{;t befi:cf)t] IV512m (Saffev), [35evbtcnft] lV602am, viajes f. *Acofta, rio Vinagre = Pufambio \\ William W602a7yi: bev Andes [ijgl. ®iibaiu.]: 5(uebn:d) IV 495m; feine 2Inficf)t über iI)ve(SntfteI)iing, (Svl)el>iui}3 lV2Wam, 490me, 572am , 604m :\ am ^qmtox IV 460m, (Sinftiirje l\572e, (Snt* ftcl;iinß n. §elning [a. )^ox\)m Andes] l\360am'^ ®a^, @ag-2Ivten n. \\)xc iBeftanbtl). IV 460m, 604m (STnalvfe), 613a; ^cOimg [i. SntfteK] l\572am (nene); 9ien-@ranaba'ö 1445e, IV4ööa; i^cn Quito IV 241a, 480m, 604m; (Stoffe IV 490a | toon ©übamev. [tgl. Andes]: §c[;e IV292a!ll, ü)?angel bev Saöaflv. IV572me :| f^imelsenbe Saffev IV24i7ne || Wiffe l\614a\\ (2:vac^^tftii(fe tooni Sangay) ^onffole (= F)^\ Soni^^aß) [f. S)eclinatlcn, Snclinaticn, Klaproth] 11294m, 468mii; IV 69a: Slblenfiing IV71am, mit bev 33. anfne^men V53m; cf;inef. lV52e, fviif) in d;inef. ^aQcw 11225m; Svfinbiuiß \ll44m, 9Jid;t-®eh-aii^ 11225m, [jnv (2ee] 11336m, S5unaticn 1431a, mit bev 53. öevmeffen 1430m ^Alexis Bouvard (geb. 1767, f 1843): Scmet 111584a, $?iiftbvi!cf I47Se; 3)^nib 1421m, Ungleic^fjeiten be.^ ä)Zonbeö IV 24m; [^eif.] 1392a; Uranus: @tövnngen bnvd; einen unl^efannten ^^Ianeten, -tafeln 111555a :| val del Bove f. Ätna \ port Bowen {B. avctifc^ev ^afen 1337a) IV96e: S3avom. @c^\ranf. 1337a, $?age IVliöa; magn. 5t6n\ lYlWam, 191e-2a :i Bowring 111563a (dornet) ||- Rob. Boyle (1627-91) 11124a: Bentley I76e, Vneumat. dljmm 11384a, i'iift 11387m; Newton 11123m, 33e | ^ieiit. Boyle IV 404a (55nl!an 6ei gcvmofa) *S3vabantev iD^cnd^ 11291a, Bracamoros f. Jaen^ lago Bracciano (im Mmnev @eb.) IV614e, 631e; Braccini V38e (Saffev aiiö 35n(fanen), ^rad^nc^^oben {Zh.) I286e, 8vad;manen f. 33val)mnnen; Brach- • ^n\d\i (= 2l5oven) II295e, IV52a James Bradley 1154a: 5Ikvvaticn II358me; III 90e, 91m, 125e, 7allm, 154am; 65efd;lrinb. beS 2ic^tö 11191m, 128a; Dhitaticn m279am, 306m, 453m; [^-evf.] III272e, Pound 111523m | (gönne 1414m; XxanS^ laticn be{? (gonnenf^ftemö III279, 280a, 7a J (Stevn(e): -koKiditiingen 1154a; III154am, 196m, 265e, 7a, 272e (280e, 291m); -catalog III196e (266a); 2)c|.telft. 111291m, 308a; Ovtctevänb. II371me, lU279me; •^axaUaxc 111306m, -^cfitionen 111266a :| ^elefco^-^e III7Sme, Uranus III153e, works 111127a *Brahe f. Tycho || Brahma II118e (-OJcligion),- :/9<5a (-5Inktev); 282 Brahma — ^xamt IV 325m (@i^), 7e (Gebeut.) I Bralimagupta (inb. SJJatl^em.) II221e. 438am, 454am :|| 53ra^manen II 59am, 115e (-(Safte), 198m (gelehrte), e | S3rac^maiien ni98m,e, 439a; sg. -ne II198e-9a f SSralnnine I299eT ürabmanifc^ II41a, 203a; III209e :|| Brahmavarta 11432e, ^ralnniue [. SBra^mane || hxat\\d) IV 282m | bramido IV 534a (eineg ii^iilfauf), V53e; -OS [f. Guanaxuato] IV 300a: Sangay IV533e, 4all S3ranb (= geiier^brimft) [f. (Srbe, @tern, Seit]; -krg 11 419a, IV508a; -felb [= -tanb] IV304e, 600e; bind; geiieihiöelu UlGOSam, -gentrf) IV(585e) || -laiib 2i. (in Stal.) [= V(!lcoräifd;e gelber IV 304a, = Phlegra IV304e] (f. Puteoli) IV [504] 534e, 600e-la: %cvxx IV 600e-la\\ J 53. ^r;rt;gtid;e§ lV535m,m (Typhoii); in St}bicii !V536e J -läiiber \58m-59a || -ftätteu I226e (bev 5>crire(t), -triiiiben IV408a \\— l^raIlbig f. öl Brandenburg II509e (marcliese di); sidera B-ica 11357a, 111355a *Heinr. Wilh. Brandes: gaüfraft I400me; Gehler's ^^Imfif. Sovteib. 11514e, 111116m; ^uftfpicgclimg 111116m | @tenifd;iu4teii 1127a, 594e, 6e, 9e, 400me, 3e, 4m; III592e, 604e (Laur. (Stvcm), 5e (^erlebe), 6m (2Irbeit), me (§ö[;e) :| „Uiitevbaltiingcn'' I396e, 9e, 404m :|| Clirn. •^•Aiig. Brandis: Anaxagoras V20e-2la; Ariftoteles \ Warn ((^rfahiiii.q), 20m (©egenfätje) ; Diogenes i^cii Apoll. III(595e) 618m, (Elemente V20e, Neophytos 11456am | „@c[d;. ber 1|3f)ilcfc;^l)ie'' V20m; „@vied;. 9ii3m. ^>r;ircf.'' I77a; 11435m, 5l3m; ni27e, 618m; V19am :| „vbein. ä)iiifeitm'' II 4l8e, 11127m; BaMeii II456am Brandftäter (Franz Aug.) 111624a (Scythica), ^ranbimg 11105a Brafilien (= :pürtug. Sliiier.) II 61a, 85me \ 33. brafil iauifd) (aiid; *), bvnfilifd; (O) 111562a ||: Cabral II302am, gap 11328a*, (Seme: 1410a, ©iaiiianten I278e; (Sntbcdimg 11 84e(-cn), 502, 334e; III 562aO (-^Sreife); ©ebirg^avtcn I278e-9a, ©cftalt 1309m, ^eUanber ri85ra J .^iifte [b] (a. magn., 9^orb) 1191m, 3e, 435m; IIö4m (Sef^r.), 85e, 302m; lüften IV 93m "[ magnctifd; bev Äüfte IV 66a, 67e, 92m: iitquntor IVlOOe* (afr. yiucteii), Sinie c^ne W)\v. lV136e-7a, Sinien IV 100m ; 9}iagnetitabel 1193m :| g^Jorbfüfte I430e, [Ort, Örtlid;f.] IVlOOm, ^^f(an5cureid) 11132a; ^crtiigiefen II 85m, III (346a); ^romna I359e, IV 92a*; 9?eiKi!) I185me'l, 129e-130a*, 328a; I11252mll, 351a (562a), 577m; IV 66a, 67a; @terufd;niH^^en 1404m, Ü6er[id;t 11132a, Uuab* ^äiigigfeit 1188a *i8raficu 1315m, 329a, 454ail || Broun [f. caffee-, gcI6, [d^marj] (58-feI)(e, ln\iunlid; f. tef.): 5S-grau 111398m, graut». Ill520e J -rot^ IV342e, 621a; rütt;t. IV371e :1 fd)tDär3ti^ h, V34a || Braunau: Sievclitl) 111608a, 623e-4a- 2)Meorei]en ill614a J 53raunfoMen (= Signiteu I297e) I297e-8m; sg. -fo^le (*) 1292a, I1411e: 2I(ter IV281me*, gicra f. ^]3fl.; -^crmaticn 1295a, lV324e; -(Sebirge IVö20mll,7n (2I(ter); [in ^vamxt — breite m 283 ©cgcubcn] . . IV281me; ^flaiisen ob. ^lora I297e-8m, 470a', -(g^icfeten I297e :| kamilid; 111310a, Braunsherg 1132m ((Sternfcfcn.) , Braun- fchweig 11130m (^evjog), Brava (ca^l^erb. öuiel) IV 301a Aug. Bravais [ii. feine S3cgl. (Martins, Lottin) IV146e, 8a (= com- miss. scientif. du nord: f. D^orb), 205am]: 33arcm. I336e, 479a; S3cl)r* lcd)ev ly 165m; ^aun)om IV 95a, lllm,e; l^iift 1360e, 479a | maguet.: 3ntcn[. (mit ber §cbe, auf §öf)en atnief)meub) IV 95a, Ulm, 182a; 9^eig. in §Öl;en l\llle-2a; intens, du magnet. terr. ib., J.82a :\ meteor. 1441m; Montblanc IV 95a, Ulme, 274e, 518a; 9Ziteau I313am, 473e I 9Jorblid;t (Oef. in $!a^Ianb) 1205a, MOm, Im; IVl47e-8a, 205am: 35eeb0. 1440m, IVi4öa; fein ©eraufc^ 1205a, IV146e; §ebe ib., 207m; Ärcne IV205e, !Oic^tbcgen IV(20öe-7a); ginfl. auf SJ^igne* ti^nuiS IV147a,e-8a, 20(Sm; auf bie Ü^agnetnabcl 1206a; OrtIV207e: gr. 3^^'^ 1205a, 440m :| caves de l'observatoire IV 39m, „patria" IV 165m, üeegen 1485a; fcanbin. ^leife 1313m; IV 65a, 205am', Scmper. ter Sicfe IV38e, 165m Bray-head (Srianb) V69m | Sreccien [f. SBafalt]: t-artig IV45e-46a, ßncd)cn-33r. IV 461m h-ed;Oar (= rcfvangi^el) [f. (Straf)!] m539all; S3-!eit III 169ra, 417m (ber etraWeu) J iSred;ung (= Üiefracticn) [f. 2icf)t, -ftrar;leu] IV219e: be^^elte 11164a, S)c|>^^eI6r. VlOa'i; -^e-Snbcj IlI93me, -^^i^bältuiffe III113e; -^^ijenncgen n514a; III51e, 59a, 123e; -^cU-Mufel I1193e ^Brechet IV 233a (2Barme bcö 2}icnid;en), 33vcd)i:ug f. bei 0ved)6ar, Bregny (bei @enD l\36e-37a {^oljxlcd})', Breguet 11181a (Ubreu), 130a (3)reri-2r;>^arat) | ^rei [f. ßvbe] V35e: b-artig 1452a, IV 232m :| Breisgau: [iBerg ba] IV 479m, 518e; Breislak IV603e-4a (@rlfatare bcn H3c35ucli) ^Breite [f. magnetifc^, 2}?cnb, (2cnne, Sterne, ^^cümcnb, 3cne] 21. (getrclml. Seb.) I351e, 11115m (im Slu^bruc!) |I— 33. (geogra^^Mfdbe) [f. ©I.; t -9i-'«5^, -frei^; tgl. latitubinal] 1174m, 354m, 5e; II300ell, 111145m, IV 22a; pl. breiten (*, auä^ in compos.) 1422m, 11458a, IV553e|| 3ii|'i*iJ5c: abBängig ton ber 33. f. teränbern, ©nfl.; abnefnnenbe 1203a, älmlid;e I11388e*; unter aüen* I316e, IV 585m; -STngabe III368e, aftrcn. IV23e=^, [Slufsäblung, 9^ennuug mehrerer] IV 22; -33eobad^tuugeu I42om, 111144a || S3eftimmung: (aüg.) IV 236m, 569a (burd; bie (Sonne); ber 33. jur (See [f. niagn. 9^eig.] n296am, 321e-2a; III346e J -58eft. [f. *magu. DZeig. , ^iOiagnetuabel] IV 593m; -en I428me, II254e, III361e, IV 171m || covrefpoubircnbe IV62e*, unter einerlei 1309m; @in* fluB [tgl. teranbern] IVo9e-40a, 240m; ciugegvabue 1422m, -Entfernung IVlOle; f^ebler IV594a,e; Function ber 33. II322e-3a; gecgratbifc^e [:j: 33reite] 1335m, 353m,e,5m; II94m*, 210m, 296a, 323a, 333m (be^ ftimmeu), 378e; IV22a, 158e, 238e*, 240m, 580m, 608e || gleid)e IV28e (Övter): in g-en* [tgL -freifei 1341a J unter g-er 11150a; unter g-en* 284 breite (^r — ^reniip 1342e,424a :|| ein @rab ^. f. ^cranb. b. S^aime cb. Xmpcw, 0MV21e, 45° IV21e (23m) :|| -gvab [= ^^avatlcl, ^-gvab; ij: 33reite, -freie] (f. älunib) I354ali,m; 11171m, 6m; lV154m; pl. -grabe (*) 1342m; I[238a,487e: 2(H;ängig!. baöcii 111 94m*, aüell266e*| unter bemfelkii lV431e; ii. beuf. *1317e, 342a :| gecgr. 11515m*, 111485m; unter ö:eic^cu 1342m*; jebev, jeglid^er 1248m, 353e | iOteifimg 1175m, lV(jf55m, 5e)] -eil IV 2öam* "[ -iOieffiutg IV 25a; -eil lV2ia, 24m :j iiad)iö-cii 1358m, Sem^-^er. Unterfd;ieb 111 4^' 111606m, -\varte lllll2e :| Breft Y78a (2)iecvbedai, Dvt babci) | Bretagne: oeogiu 1461a, 11410m; ©eftalt I308e, Apalbmi'el 11410m; Älima 1348u, 350e :| hixs-Breton ((g^v.) il460e; Bretter lV261e, b-aitiß 11130a; Job. Breughel (2}JaIer) 1185a, 129m ®iv David Brewlter 11380m, 11164m: ©(cctricität 11382m, (Svbc 111519m (©c[talt), Äältttolc 145ö?«e; Kepler 11506e, 512e-3a', ißved^iniß tev ?id;tftval)lcu I1506e, 111417m; bimüe Linien 11162e-63all ||. macjuet.: Siquatcr IV 187a; Sntciif. lV180e, 2m; @tal;liiabem IV 64m | treatise on magiieiism (1837) 1429e, 436a, 9e, 440a; IV 64m, 72a, I80e, 2m, 7a II martyrs of science 11501e, 6e, 510e, le, 2e-3a | übev Newton 111519m, lV155am; life of N. 1420e; 11484a, 514mll,e, 8m; m34all; lVl55a,m :| ^:|3clariiaticn I1370a,e, 5i4ttwil ; (gcimciiftcdeu U360am, 511e; 2;i;evmcinetev 11 (380m) 517m *Bernh. von Breytenbach (üeeiicuber) 1169m, Brian lV293e-4a (§imalai;a) j BHancon (gvaidv.) lV274e: [iSerg babci] 1278e, lV517e:| ©aiileu beö Briareus (= 2}?ccveiu]e Den Gades) 11 180e ; Bridgman s-'^\\k\ (im atl. £)c.) lV375e,e (üiUf.) | iöriefe [f, ^f;ilüic).^l;enj 11121me, 5e; ^rief* n^ed;[cl 11286e, 429a :| Brienz IVllle (magn. 9ieig.), Matthäus ii. Paul Bril (iiiebev!. ä»ZaIer) 11129a | drillen : (Svfinbitng inib frülKv @ebvai;c^ l\464e-5a, 508m ; -iimc^er 11355m,e, 507m,e; -(Steine V87am :| Brinkley 111273m (^^avaüa^-e), Briordii lV615e (®(^(adeufegel be^ S3efiii)e) ||- @ir Thomas Brisbane: magii. ^ecb. lV75e, ^:peiibel lV28me, [|)ev].] IV 191m j ©tevucatal. 111154m, 196e; fiibl. (Sterne 111196e, 252m, 284ell; (Stevnirarte lV75e,191m\\BriJMl281ni [uviveltl. Siliere]: Äanflente 11 276e, 320a Britannia Baconica 111588e | SSvitannien [ba^ alte] (= 3^""^^"^) I490me (^BclJüI!.); 11167a (Soviel), 214m (rem. dldd)), 409m, 415e; bibliotheque britannique 111478a, IV 498m; bvitannijd; I1409e ||. «ßviten (4: (Snglanbev) I340e-la (in mowam.), lV57e ((Sc^iff[al)rt) :|| britifd) 11163m, 506e; IV 173a | önfeln [= ©vc^brit.] 1227a, 468m; l[65e: [geogn.] l\372e-3a, 633a; magn. l\74am\\, 186e; survey lVl56m; 33ul!ane, mit (Bpmcii n\\v. lV572e-5a :| magn. (Stationen IV103e, 4a; 3)hifeum 143a, I1479e-480a; ^Hegiernng lV65am :|| british [[. review]: association 1439a, 11127a: catalogue f. (Stevncat. ; meeting, 55erfamm* Inngen [a. ^e^/a/«, Cambridge, Liverpool, Oxford^ Sabine] 1439a; 111321a, 363e, 7m, 548a; lV487e; proceedings lV179e, 180m; report ... 111 550a, 2e; IV 70m, 74m, 164e, 176e-7a, 487m,e, 579m; (gterncatalog (catalogue) llI154e, 196a, e-7a, 235e, 240m; iöerfammL f. meeting :| navy [f. J. Herfchei] lV(170e), Nortli-Briti.-^h review II 506e 286 ^rito ~ Brunnen "^Brito (dlkaxaQua) l\308e; Brocbant V 70m ((gd^meis gecöu.), B. de ViJliers 1462m; de Brock IV191me ||. SSrcden [ocn ©ebirg^^arten] (f, Xxa(i)i)t) IV 280m | Brocken (ißerg beg ^arjee): ©raiiit V77e, 95a; -®xamt\84me] §i3I;e I418e; IV30e-31a, 523m [im 3?ergl.]; 2id)t re* flectivt 11170a || Brockes II68e, Herrn. Brockhaus II114e (Sakuntala) | Brohl IV519e; -tl;al (©fei) l\280m\\e, 2a; V25m (Sraji), 40a :| 53vcm V55m (O-kltig), 53rorneIieti IV286me (b-BIättvig), £rowio f. Tengger, Bromolimni (Ttd^am) IV 621a, cerro Broncofo (bei ^c|}al)aii) lV566e || 1) Adolphe Brongniart: fnifjer B^^f^^"^ ^c^* ^^"^^ I226e-7a, 445e; S3erfteiiierimgen I468a,m J 2) Alexandre B. : ^aläcntolcgie II390e, (Sd;iefev I272e, ^erftein. I286am J 3) B* V72e (f^prmationcii iiad; 35erftciii.) 1| bvcnjen I395e | James Brooke (^ajab): Bomeo: ^crg ta IV 406a, ^ov^I)t)r IV (406a) 585a; B. imb Cekbes IV 585a: Äarte IV584e J Brorlen: innerer dornet in377m, 570me: ^hd II1570e, Steigung ber 33al;n 111572m; eiem. III bei 571m, M 118m J Broughton: ißai IV398m, ißevg bei Korea IV 403a, Ohofima lV401m, Saghalin IV 583a; dap Br. (auf Sejc) IV397m :| John Allan Broun: magn. and meteor. at Makerstoun IV 191m, 2m; Brouffeaud IV 23m (9}?effinig tocn $?äugengrabeii) | moant Brown (alter S3ulf. 9?eu-(5areb.) IV442arn; Rob. Brown (ißct., 1781-1858) 1 368e (äreoIecuIar-S3ea\), 468a (CongoJ :| W. G. Browne (afr. 9?eifb.) 1 124a *James Bruce 11444a (a)?i?rrr)e) || iBriic^ 21. (bei ©ebirgcarten) 1271a (gleichartiger), IV366a, V95m (-fläd;e) | Sß, (aritlim.) [= gracticii] III175e [fe^r fleiiier]: -tr)eit 1353m, -tl^eile IV459a; -saljlen IV30e J pl. i8vüd;e (= ©teinbr.) [f. S3imf^fteiiiJ 1275m, brüchig f. ©tabeifen J S3riid)ftüd (= f^ragment), pl. -ftücfe (*): 2(. (berfd).) pl. 111576a; IV 408m, 534e; S8. (einer ©ebirgöart): sg. IV345e, 519a; pl. IV360am, 519e, 572e; V34m,e T (S. (einer ^d^rift) 111409m, IV 382a* j| Bruchium ((Stabttiertel Stlejan* bria'g) II205e, 6e (S3nd;erfaniml.) , 434e (53iblictr;ef) ; 33rnd;ftü(f u. a. f. SBrnc^ | S3riic!e 2t. (eig.) 111569m (b-nartig); 33. (bilbl.) [f. $?id;t, 35ül!er]: ber Snitnr 11154a; b. I;. ba§ ßrbbebcn I;emmenb I219me, 444e :| Albert Brudzewski (2[ftr.) 11344a; Brue IV545a (volcan de ^mi/jja^), 554m (Huraboldt's harten ber Sorbin.); Brugmans l\60me ((Srb-9D?agnet.), 174m (Sffiicmntl}) |I Carl Bruhns: innerer Scmet Tuttle-Bruhns \ 118e (©lern.), 3 innere dometen (i>cn il)nt bercd;net) Y118e', [|>erf.] l\104e J feine 3 Bnfälje snm 3^^" SBb. be§ Äo§mcc> V 104m-5a (über fie) : (Slem. ber inneren Kometen V 104m (über fie) [118 \, i8aI;n-(Erem. tcn S)c|:^elfternen Y104e~5a (über fie) [119]', 33aI;n-(Srem. ber f leinen Planeten: über fie V104m, 6-7w; (SIem. \ [108-115] \\ Grüßen (= ©ebrüE) IV 300a (unter* irb.), brütlenb I224e; Brunck IllOöe (analecta), Brunn IV606m (Plinius: 9?egifter, Vitruv) || SBrnnnen [j. geuer, Äeffel, D^a^^^tlia, ®als, SBaffer]: sg. Ill(115m), pl. (*) |: artefif(^c(r) I27a, 416e (445m); IV 55m, 237e-8a: [2luf5äI)I.] lV165am; Xmi^ex, ober SBärnie-Bunabnie 1181a; lV165e, Brunnen — L. v. Buch ^e 287 237e-8a, 458a; tiefe, Siefe l\165e; Sävme 1179m, 231m, 425e; IV l35e-36. % Woam] :| mit m IV235m*, -geiftev I384me] graben lV167am, -graben lV45e; Äcd;br. [f. Island] [Y501m (9hmc), fül^ler 1134a, [an Orten] IV459e, 2:em^er. IV35e || Brünnow III bei 571ell (innere (Kometen berechnet); IV488e [perf.], e (^(utlO ||. Ilofler S. Bruno f. Stephano j Giordano Bruno 11282a, 463m; m[17m-18m, 21. 30]: gijfterne III 478e-9a, ^nabe II 295a; [Seben, :^^erf.] III50,418e; Lullus 11295a; 2)?arter* tcb n. Seiben III 18a, 30am] [pcxl] f. $?eben, gc^eiterl^anfen III418e; [(gd;rift üb. ibn] IIö03m, 11130a; [Sd^riften, 2Berfe]Iin7»n,30a; ®cnne IIl418e-9a (9^otat., l^erfc^iebne 2ic^t[tar!e), nener igtern 11130m || Joli. Brunowski: @tern im Sc^Iangenträger 1112256, 9m; SBrnnftjeit II428e, Brüffel [ügL Bruxelhs] IV38m [j^emper. ber 2;iefe], iörnftbefiemmnngen V30ail j aca- demie de Bruxellesi bulletin I405e, IV165e; memoires 111545a, 605a; IV 64a :| Job. de Bruyii (1620-75) 11 515a, Brynjulffen II458me (9tnnenftein), SBrljo^oen I27e ■•^de Buat IV156e (dorrecticn bee ^^enbel6), Buhaßus (am mX) 11204m || ^nd) 111544a |: -brucferhmft II (279m): in mm II 46owe; (Srfinbmig l[(279m, 286a) 289e, 349e, 465me :| baö erfte gebrudte grie^ifd;e II289e, 465m; Snbalt II 145me, feltneö 11124a ( -ftaben 11465a, 111424m: [alö Stbüivsnngenj 111593a, für ^^(ancten III474me; -[d;rift \\[160e-2a] la,e, 7a; für @terne 1X1105, 135e, 244a, 254-, -SSertved^Slnng II (415m), IV (590m) :| Sabel II 145me :|| pl. ^üd;er II165e (171a), 274m: 2lbfd)reiben II (286a), -brnd ib., ©egenfatJ 311V SJatnr 11233m | -fammlnng [= iBiblio* tbe!] II192e, 434e; -en I1206e :| -id;au II 62a, -3erftcrnng III454e Leopold von Buch [a. A. v. Humboldt] I26m, 257m, 276e, 446a; \y[4:66me, 515me, 6m] 617 mc [Ö55-4]; V90a?M || 3iifn^(: Stmmcniten n. ä. I290e, 2a, 466a | Slnbefit IV(467e) 618e: juerft gebranc^t \y475a, 653,4a, 6a :| Antifana W 571e-2a {{)at Sabaftrcme), Astroni l\616a] Ätna IV 631m (-©eftein), 3m (©ebirgöarten); V45e-46a (flammen); Azoi-en [f. Pico]: ©eftein lV424a, 590e; „barcmetr. SBinbrcfe" 1479m; in ben „2lbl;anbl. ber ^Berliner 2(fab." I457e, 8a, 461a, 3e, 6alll, 7a, 470a, 9m; IV410a, 5i5m, 585m, 618a,me, 633a\\, 641e; Sim.^ftein IV367a (in (Sbili) I 33riefe [a. geogncft.] lY 617me: anS ber Sliil^ergne IV515e, 617e [im 2*"* 33b. ber Steifen] || canarifd;e 3nfeln: barrancos IV330e, 559e; SSefc^v. l\604e, Onellen IV498m; feine Üieife baliin IV 466m, 515m (1815) T „canar. 3nfeln" I448e, 452m, 4a, 8a; IV515m, 559e, 604e: S^ad^träge l\368e 1 „lies Canaries" (üiefeS über 35nlfane) 1450a, 4a, 5a, 6e, 463a; IV517m,523e-4a, 6a,590m: franjöf. Sineig. IV655e-4a, fr. U6erf. IV 538a; über Snlfane (im STnbang IV604e, Bufäl^e IV655e-4a) IV55\\]. ^vitit" 1457e,461a; Jom//o IV 347e: liornitos ib., 567e; 3uva-gcvmat. IV632e, ^alffteiue IV 316a, Karften lV6i7me (58defe, iBrief an), mima (l>cn lüften u. Stinevem) 1347a, -Kveibe-gormat. lV316a, !i!änbev [. Sufelu | Saöa IV 359m; 3)?angel ber ?al>a[trcme : in ben Slnbe^ lV57ie-2a; auf ^aiia lV331e, 560m ;| ichcw [i>g(. ^>er[.] lV466me, 484e, 515me, 633iii j ^eucit: 53ilbung lV479me, 689m; -ÄvVftaüe lV632a :] Lwz-on lV(405a) 584m, niagn. Ungetvittev f. A. v. Humboldt, Mauna Loa IV 526a; iBulfan Maypu IV (367a) 552am, 578am', 9^ei]"e buvd; 9iovivegen unb (Sditüeben (©canbinabien 1473a) l3r2e-3, 473a; IV 466m; Nofe f. ^orp^Vv, Obfibian IV484e (^c^Iungen); Palma 1235m, lV616m (caldeira); ®vaf Pencati V90a; [ptx].] (t^gl !Oeben) 1473a; l\196m, 347e, 466e-7a, 479e, 523a, 618m, 633a; \90a] S>ul!an ben Pico IV(373e) 580e; Pompeji lV449m,450a; '^ox)ii\)\)X l\ 617me (S)cmit gen.), 8a (Humb.), me (Nofe ^-2tvt) | Oueüen lV254m, 498m, 500e: (5infl. bet^ ^iegenei lV(234me) 505e :\ Reifen [f. canar. 3n)., S)eutid^l., Stal., 9fJorn.\) IV5i5me, in i^om lV466e, „@ebirg§formaticnen ton dtu^L" 1466a, ©canbtn. f. Sf^orivegen | «S^treben: üieije f. 9^orh?.; (Steigen I312e-3a, 473a :| ©iebengebirge l\618me (®ebirg§art) , [@onbcrbarfeit] V90a, [Xob] IV618m I 2:vac^t^t: 53egr. lV633a,m; mamt gebrandet IV6i7a; eigentL Sva^Vte lV472e :| „Svap^^orpl;Vv" IV617e, Tt/roU462m, Umnack IV 517m I Vefuv: 5Ifd;e IV 344am; STueUJÜrflinge IV 279m, 519m; SSimc* [tein IV 569m, ^uvd;en IV560am || 33 u Haue [a. lies Canaries] I245am, 257m, 448e, 450a,m, 5am; IV318a: bev Andes lY633e-4a (gleid;avt. 33i(bung), l^eriob. STutSbrii^e IV410a, 33egv. lV318a, SBilbung L. V. Buch ^ulf. 6 — ^uiia 289 IV(407a) 585m, (5cntvaI-S5. \\368e] dfiitval-Hmev.'ö (aii6 HQmb.'s 2(ibeit eviveitevt) IV (310a) 538a, 545e; S)av[tcü. l\368e, glanimeu V45e-46a, ©cbivö^avteu [= Sl^ineval.] IV [655-4]; bcii Jara 1450a; IV (326a) 331e, 5ö8e; Kamtjchatka s IV(347am) 387m, 9a, 392a, ö23e-4a, 567e; 9L)?iueralicii [= ©ctirg^artcu] \\^66m, ber ^U;iU:p^Miieu IV404e; ^eibeu-^\ 1 249me, 452m; iv303e, 36Se; (2d;riftcu IV46öe!l, ölöe; ftraMeuförnüge Spalten IV55iw, 2Ba[[evftrcnic I(256e-7a) 456e, feine ^^\}i IV604e-5a J i.MiIfaiiifcf) ). ©ebirgt^avt (I inneve SBävnic IV 234m, SBevtc 1347a, SSiiibrofc f. baroinetr. *Arn. Buchelius 11130m; 33iic^eu 11 92m, 464a (-ivalb); 53üd;er f. 33iic^, Buchhoh (in ber maxt) 111386e-7a, iBiid^f^bauni-Äoble IV 9m, iöiid;ftabcn f. «i:d;, S3nd;t [f. §afeu, 3iifel] II 57m ||. Buchtarma {%{.) V97e I Buchtarmivßi (im mta\ V70e) 1262a, 273a, 441m: [53erg baki] V82m; ^eftiiiig 1273a, -^fgvaku \82t', ©vaiiit I262e, 273a: -feljeii, -W'dntt Y82t, 83e; am Svtvfc^ V82e, 83e; SBeg V83e :1| Will. Buck- land (1784-1856): geo'.ogy I465e, 7a, 8m,e, 470a; ^iivatal! IV632e-3a, superpos. of strata ib.; 2:()älev IV250a, 275a; [iiv\velt(. ^bieve] 1290a, 465eTS3iicfIaubit V77m Buddha [f. Wodan] I199e, 114m ((gr|c('eimmg, 3eit); 111469 [475-6m], 5am, 6m :|| S3iibbbi^mii? [f. Snbieii] II 442we, IV 4957r?e: iiac^ aifma 11248a, (SiufluB 11142m, tiac^ @uvc)?a? I[442m, (Bii^e ]\ 493m, SSerbveitimo I1442e jSßiibbbifteii 1199e: Urfac^cn bev @ibbcbeu IV495j7ie, ^öücn IV 245a, -ia?i. Lima] 1214m, lV228e*; §ed;ebene beö C. II489me, S. Lorenzo (Sni'el gcgenütev) IV229am; nmgn. 9?eig. 1428e, e*; lV72m:i*; nnge^)envc Sßeüen IV229a7n :J Callaqui (33iil!an (I(;ia'^) lV553a j Ca:iiope (22*« !(. planet) V 116a: (S!em. YllOme-, (gntbedev VllOm, 7a; (gntbectung YllOm^ Callifthenes: aüg. nnb bei Alex. b. @i. Il[i93-4a] 3e, 430m ; Scmet 111578e, 9e-580a; eternbecb. I1196me, 431e-2a :\ Callifto (2}Zenb bog Sn^ntev) 11357m, 510a; calluna (^ji) 143e, Calmar 1313a (§cBung); Calpi (5)crf am gn^ beö dl^imtovajo) lV162e, 241m, 480m,m [58eig batet], 572a (Hebung ba); Calton-hiU IV38mc, ealljmencn {Zh.) I286e | Calyplb (53*"^'^ tl. planet) Vllöa: (5(ein. \lUme; entbecfev Vll4m, 7a; (Sntbecfung YlUm *Diego Cam (Cäo V65a): Stufte ^ifr.'e 11278a, IIl 174e-5a, V65a; ei 111314m, oI;ue StvaMen 111167a, irciji 111103a :| Sanot 11478m, pl. (lanctö II484e; Canovai 11488e | bev Cantal (Sdibevgne) : [53cvg ba] IV481a, coiie duIV372a; ©cbirg^arten IV378a, 4öie; [Ort ba] iv470m; Xxa6>\)i \\461e: -Wirten IV469e, 470m; S3ulfan-©vn^^^>e l\454a, 607am :| Thomas Cantipratenfis 11286a ||. Canton (John, 1718-72): magn. (gtcvnno n. 9^ovblid;t IV125e: Seniper. IV 79e, 50a f 33. Canton ((gtabt): 'äxaUx 11454m, ©ebivge in ?i® IV584a || Canz-aco/i (bei ^lebajso in £t)voI): dafcabe nnb ßcoßn. 1274m; V68a, 90a :| cansen* artig II 62e, (Sanjcnen II 121a *Cäo = Cam, (iap [f. ben folgcnben 9?amen; f. S5crget\ ber guten ^cffnnng] 1328a [atlg. n. nnbeft.], Capac-urcu = cerro del Altar ^ cr[.] 11350a; ^(aneten III422me, 465e-6m; (Stern 111209m; feine Hnficf;t l^cm SBeltgebanbe II350am, 503e; III422me II Sa^etten IV531a, van der Capellen (Japan. 2)^eerenge) IV402a; mens Caphius (bei S5erona) II 121m | dapillar-^rnsie^nng 11342m, IV17e; daVit- larität 11122a; IV 9m, 10m :| da^enV299e [geiftl], Jul. Capitolinus II470me (Pertinax, SBegmeffev); capituladon II48lm,e; (Kaplan 1105m, IIl588e I Capocci: (Scnnenfledfen IIl386e-7a; Sternfd;nnppen 1130m, 404m :| Cappadocien II 27m [Ort ba], IV291e [Qsnlfan ba]; Balthafar Capra 11509m, capricornns f. Steinboc! | Capua: ^üfle IV 449m, p\)U' gräi[d)e gelber IV 448m; Snff IV 279m, 419m :| daViiciner 11511m, III 117a (-SDZcnd^), l\565am; Capula (bei ^at3cnarc) IV638e [ cavt^crbifd;e Snfehi [cQt. griineö i'ovgeb.] IV295m; [eiujelne] IV301a; sg. Snfel (^o) IV291e, 301a: Stanb 1335a, -regen I373me; SBiiÜane A^64e, ireftlid; ten 11481m J Caqueta (g-I. 9^en-@ran.): in ben 5Imascnenfl. IV556m; ^nftnfj IV453m, 548m :( Carahaya (X^m\) IV321m; Caracalla 11229a (unter), 429m, 438e Caracaa 9(. Stabt: Entfern. IV 496m ] (Srbbcben I V245me, 599e; ^luSbe^nnng IV49öm, lange fortgef. ib., ©ntfan St. Vincent ctg Urfad^ 296 Caracas 3X. 6tabt G — Carl b. Ör. [\599e-600a', (S. iinb ^ciftlnimg l\496m, 599e-600a J (SvbftcB IV496m : @eto[e [ügl. ^Sf. Fmceji<] I215a,e; am rio Guayre IVllOe; §cl;c IVllOe, 180e; \m^\\. IVllOe (D^eig.)/ 180e (Suteui'.); nlnbl. bat-cii IVllOe | silla de C.WllOe: [teUev Slüfatl IVÖ4e, §eI)cIV180e; iimgii.: ^ntcui. lV9ie, 181e; 9ieig. IVllOe :| Uniftiivs [= Bevftöv.j 1222m, SSultau ücu /St. Fmcewf [ijgl. (Sibb., ©etcfe] III49Ge; 3eiftevmig [ügl. Umftiivs, (Svbb.] lV496/n, V96e ;|| 33, ^voüiii^: «cvgfette 1377m, lüften Ill496e | ^üftaifcttel261c-2a, IV599m, V(78m): äJeiinnb. mit bev öfll. ecvbiücie \\556m, ÖJetnigeartcu IV 599m, ©vaiiit V78m :| llanos 111589m, Stage* bi:d; einer 9ici[e y96e-97m, %\)cd IlI599e, [£o^egr.] V96e-97m *Ca?mZoc-@anbfteiu V90e-91a, Caraiben 1260m; Caramanien 11203m, c-ui[d; 1231m (tüfte); Camn^a^ (^n-cü. ißoliüieiie) IV549e, 550a || (^axa^ toaiicn: -I;aubel 11162m, 7m, 202e, 255m; Vjov tax §icvcßIt)^^I;cn toovfcei* jie^icub 11213m; -ftvaßc 11244m; -funken 11201a, 246a, 250m "[ daxa^ Uaiifevai 11201m || (Savai^ele 11301a, 476a; -cii iI478e J Carte«; pitons du C. (S3crße auf 2)?aitiuiquc) IV 601a, sault du C. (auf ©uabelouV^c) V26m "[Hieron. Card au us II473m-4a, III 196a: Columbus II473me, 2IevclitI;eufaU Bei Crema Ul623e', ©etvid;! 11385m, e-6a; opera 11473m, 4a; III623e; paralipomena 111196a; [Veif.] 11473m; 111151m, 623e; „Problem.", „^^l)l)f. '^Probleme" ll473m-4a; neuer (Stein in258m; fiibf. etcruc 111151m, 196a; de subtil. 11474a, Tycho 11125&m, viia 11474a, 3eit 11508a J Sarbinat 11140m (bcutid;er) , 286m,e, 7a, 9m, 359a, 360m, 2a, 465a, 8a, 497e, 502m, 3a; IllSOe, 407e, 8a, 9a, 486a: -Xugenbeu II486m,e; pl. (Sarbinäle 11300a :| Will. Carey (1761-1834) 11457a (ein* galcf. ^üijku), Cargados Carajos (^ant be^ inb. Cceanc) IV413e Carguairazo (ßiütau in Ouitc) \[29-30a, 51. öle-52m]: Slbbilbuug IV520m I 2lid;enrcgen \29e-30a, 51e-52m; -[c^Iamm V29wi, 51e :| 2(u^' trürfe V51e, iBimoftein babei IV483am, in ber iveftl. (2:erbiaere IV314e || Sinfturj bee ©i^felö 1245m, 456e; IV2er[ef)rt); fc^alige 2i)iaf|cn \29me, 51e-52a\ S)c^l^el-'!|3i}ramibe IV 254a, fc^alig f. äJiaffen; ®c^[amm-5lnciuürfe [ügl. 'äidjc] I456e; Y29m, 30a, 51e-52a; fiü^er tl;ätig V29e-30a, 3erftcrungen \52a -^Cariaco (bei (Sumaua): ©egenb IV 514 [geogn.] | ©elf \JDn C. IV 514m: gelb gefärbt IV 266m; g^a^bt^ja, -Oueüe \\266m, 5U,am (auQ ©linimev«' fd;iefer) || Carlen 11429m [Ort ba], carifd; 11152a (Äüfte) | Caripe I [447me]: ^U)U ib., Älofter 1447m, iKiffionen I43a Carl ber ©rü§e (ber gr, Äaifer) 11113a: Scbenöbefc^r. 11113a, [eecrctär] 111413a, U^r ll451e-2a, 3eit II112e J Äaifer Carl V (ber gre^^ Äaifer Carl V — (Earu 297 II 55a, öle) 11470a: (in SSejie^iiii!] auf bie ©ntbccfuuö 5(mevifa'^ *) Alva.- rado V52am*; in53e3tel). auf bie Sutbecfiiug Slmevifa'g II55a, 61e; Cortes* 11309a, 480e; fein ep.^moflva^^^ IVl33e, 3)uvc^fat>vt 11309a*, Falero II488a% §cf 11299e; Seiner 11321m, IVä4e; Magellan 11488a*; Mafayd* IV297me, 533a; in ber (gd;:ad;t bei Mühlberg in416me; Sappen* 11 479me, IV 553a *Francefco Carlini: mont Cenis 1424m, 2;id)tti]teit lV^32m, oieebät. I423ra, ©vabmcfiuug IV 23m (26a, 155e), Montblanc Ulm; ^ciibel 1424m, IV31e; ^^clarftevii III 116m :| ;S. Carlos del rio Negro \432e\\ \ Carlsbad: Ijex^e Oiietten IVöOOe, (S-ev «Strubel IV501m :| davl^^ic^e (fübl. ©ternbilb) III55iaw (tobleufnc! bavin), Carlftadt 11463a *carmiurcth lll489e, Carnbee f. Melville, isola di Carnello (bei STv^Miium) II 18m, Carnot IV12e-13a (^:pvinci^), Camwitum 11411m || Carolina 11273m: 91ovb-S.: ^linie c(}ne mtc, IVl41me, 51n[ieblev 1342a, mtcxal IV141e, (geefa^vteu II164m, SScIf 11460m J @iib-S.: Siiiie ebne ^btv. IV 137a, §i}bvavd;it§ 11519e, $!ittcval IV 137a || Saro* lineeil (^f(.) II 96a; Carolinen (3nfelii: tu bev iDeftl. ©übfee, in S^Jicvc»- nefien lV588am) 1 191e (9}Zeribiaii), IV 409m (Bufammeiibang) *Joh. de Piano Carpini 11290am | bie Carracci (SRaler) II89me; Hannibal (Amiibal 1182e) C. 1182e, 90a J Carrara 1463m: maxmcv 1260m, 7e, 275m; (Steinbviicl)e 11109m; carrarifc^er 2J?avmcv I274w :{ parage de Carros (bei 2}ley.) lV350m; carta de marear 11300m, c. rarissima f. Columbus . "^Cartagena 51. (in ®^an.) 1399m || iß. Cartagena de (las) Indias (in 9leu-®van.): C"^afen IV257e-8a, 261m; 3nfel babei 111499e-500a, magn. «eob. IV102e-3a; [Örtlic^f. babei] IV2o7e, 8a, 261m J S. ^vct. Cartagena (ib.) IV5Iiam (@alfeu) :|| Cartago 51. (in Scfta rica): §oc^» ebene, §öl;e IV538e; SBulfane babei IV3ö7e [538e-9m (brei)], 545m; SBiilfan babei IV 306a, 35. bcn C. [= Irafa] IV307e J 33. (in ^eu-®van.> IV554e [Ovt babei] |I Carteret IV421e (5ieii-33ritamiien) | Carteron: Letroune 111197m, 8e; ^(aneten 111468a, 3:^iev!m8 \\\197m, rech, zodiac. 111468a :| Cartefius = Descartes || Carthago 1448m; II(160m) 178a, 415e; 23. Savt^ager (*) II 163e-4a, 270a, 412e, 3e; (5. cavtbagifd; (0)|r 3h-aber 11251m; Kolonien II i74m*, 8m; greiftaat 11202m*, ©vieAen I1172e, ©rünbmig [a. Tyrus] II422e, erfte§aubel§ftabt II 178m, [Sage] II152e, [Sauber unter (5.] II(412e), maö^t II170eO; ^l;ijnicier, |>I)i3ni- eifere Solenie II 162e, 3m, 4a, 170e, 8a, 180a; beiße Oueüen I231e, 448m; {V244e-5a, 500me (>r?amen); V59a | irenn d. 9?cm befiegt fuittc n264e-5a, Ärieg mit dlom 11412m, nuter 3?om II (170e) J ecbiffe III 65meO, [^erue (Sd;ifnal)rt*] lll66me, 185am :| öon Tyi-us gegrüiibet 11270a, Untgegeub IV244e, 25üvgeb. babei IV 500m, 3erfti5ruug II220e *(Sartl;äu[er III226e (sg.); Carl Guft. Carus (geb. 1780) I22a (9?atnr), 298 Garn — cafpi)d;e» 3}Zeer R 48a (Ui-£r;ei(e); II129am („Saubfc^aftömalerei"); ^alle del Carvajal f. JbaguBy Caryßus IV 503a *Andr. Cäfalpinus II315e || Cafan IV 109m: Sage I185e, IVlTSe | magnet.: 2I6lDei^itng IV 132e, 147m, 189m,e: Siuie oljiie STbh). IV 137m, 141m; öftli^e 5tbh).IV116e, 189m,eTSBeüM\ 1437m, lV173e; 9?cuimig IV109e :| ^:i3rcfe[fov 11420m, IV 76a || rio Cafanare lV556e (Oueüen, 3uf(uB be« Meto) C. Julius Cäfar (ög(. Caofar) 1114696 : Aiexandria Il431e; iitev bie %[)?iix II26a, iiOe-ia; de analogia II25a, ^cninieiitave 11224m, §iftc* vifev 1122m, @ebtd;t iter (imc^ ©Manien) lUlOe-la, Set^cut^Befcf^v. 111413m, 9^atiir[d;ilb. I122me, ÜJdfe nad; e^^aii. IlllOe-la | tei feinem Scbe: eomet lllöSle; ^evfiiift. ber ®oime llUllo , 5m :| unter C. IV 448a, Slfci'oiibening ber 33clter 11224m || Cäfarea (in SaV^^mbocien) 1127m | ßäl'aveu (= rem. Äaifer): §an8 11217m; nnter ben (5. [f. an^ üow] 11202e, 214a, 221e; 111174a, 471a; 3eit u. n. 1179a; llIlG3e, 422m, 4a ßarthol. de las Cafas (bist, de las Indias "): 5lbfa[fnng 11474m*, Sinie ebne 2lbh^eid;nng 11320a, 5ilter 11493e; Columbus 11493e*, @ad;eu öon C. 11474e | §anbld;v. 11474m II*; r;anb[c^riftlic^ , §nnbfd)r.* 11 (300me) 474a, 495m J historia gen. de las Indias ll(300me) 474a, i93e, 5ni: über ba§ SBevf II 495e; [©teilen bavan^] 11474, 494-5m :| Sob 11493e; Toicanelli's Äarte II 300me, 474 (mell); über Vefpucci \\[493e-5m% S3ovvebe 11494a* ||— Cafatus (53evg im 2J?onb) 111507m dafcabe IV555e, V68a; pl. -en lV246e, 250e, 502m || Safcaben- Öebirge (auc^ Safe. S3evgfette IV439e-440a; Cascade ränge ib., 598m): 51. californif^e« IV443me:|| 53. (in Ovegcn) \\ 439e-M0a [U0e-2m, %. 598m-9a], 598m: l)cr;e 53erge [a. tocn ^nlf.] IV440e \ 5ßulfane (sg.*) IV430m, 9e: Stufjablnng ber 35. n. I;of)en S3evge (\:on ©-90 IV[440e-2m, 9i. 598m-9a], aufgebrannter lY 441ani^, Krater IV 441m*, SJ-ÜJeibe ib., tl;atiger IV44ime* J febr bulfanifc^ lV440e, t>ulf. Sr;ätig!eit IV443me Michel Cafiri (1710-91) 11262m, Cafitagua (^-8erg in Ouitc) IV573e (in ber iDeftl. (Sorbiüere), Cäfius f. Janfonius cafpi/ch [f. aralo-]: S3ecfcn IV 136a, 53ergfvftcm IV 380a, §albinfel IV253e, Sittoral IV254e i|— baS cafDi[(!|C Wm (= bv)rcau. äJJper- bufen I471e) [tgl. caf^ifd;] Il[225e-7all] 446m; IV235m, 243a: ^Tb^ gefd^Iüffenbeit [ügt. gefi^Icffen] II [225e-7a'! ] 6e, 7a, 427m; Alexander b. ®r. 11226m, 5tu§f(nB nac^ bem (gitsmeer \\226am, gr. Slje II226e-7a; SBeden [i^gl. cafpifc^] lV138m, 267m; bi§ IV 608a, (Si^meer f. SruSfln^, gntferuung 1255a, galten f. (Steigen, gliiffe 11226a | gefd^Icffen [ügl. 3tbgefd;toff.] 11175m (227a); nic^t gef^Icffen II 226a»n (Slu^ft. nac^ b. Gi^mcer), 7a (geöffnet) :| ©eftabe [= Ufer] f. u^eftl., ©eftalt 11104a, ^albinfet babei 1233a | ^'6U f. °2J?ittetmcer, ofd;ti?. 9[)?eer; §. über bem caf^ m. IV 254m :] 3nfel IV 69m, 139a; [alte] ilenntni^ \\175m [225e cafpifd;e^ Tleev ^ — Caffini 299 -7a\\],420am', ^iifte [= Ufer] f. nörbl., cftt.; Säiibev um e§ Il226e, Sittüval f. Ufer | magnet.: 5ibtü. IV 203a; Sinie cl;ne m>U\ IV(135e-6a) 8m, Pam, 203a,m] dldQ. lY lOOme :| a)?ai!cn 1474m | gegen ba^ 2)titte(* meev: tiefer liegenb 1314m, einft 3iifamnienl)angeiib 1312a :| Dieflej im 2)Jcnbe 11227a, 440e; nad> f. jiim, 9^a|3l)tl;a IV267m | iiLnblid;: balnni 11171m, Äiifte 11226a, £I;eiI lV139a :| [Övtev an ober na^e ilmi] I347e-8a (2eni|)er.), 11226m; öftL ^iifte 11220a, 9?ci]e IV 109m; Pc^tung] ll226e-7a, 477e; ec^IamnilMilfaiie lV261am, §e^)eiiimteiid;ieb gegen ba§ fd;\var3e SReer [togl. *id;li\ 9l)L] IV 70a, (£ee[;inibe IV456am; (Steigen it. Ratten I314me, 474m | fiiblid;: immi IV71e; fiibl Ufev IV379e, 582a :| Sem^^ev. [a. Övtev] IV 243a, tiefev [. ^iD^ittelmeev; Ufev (Sittoval) [= ©cftabe, ^iifte] (a. fiibl) IV 109m, 254m,e; alte Golfer U420e-lm', ^ii(!an batei IV378e, 455a ||. SBeften IV 383m | iveftlid;: bauen IV 507a, ©eftabe II175m!l j| 3i:g nad; II42e-43a; jimi, nac^ bem 11201m Caffander IV 503m, Caffargode (3nb.) IV 166m, Gaffel 111152a (Sanbgraf), Caffelmaiin (Wilh. Tlieod., gc6. 1820) 1440m (magn.) Caffini* (cl;ne 55ovn. nnb nnbcft.) f. unter Jean Domin. mit * || 1) Cefar Francois Caffini de Thury (@el,m i)cn Jacques, 1714-1789): 9)?ef]nng ton Siingcngvaben IV 23a, magn. S(tn). IV 62a; caves de Tobservatoire IV39am, mc, 166a J 2) Jacques Caffini (1677-1756, (Sol;n i^cn Jean Dom.): elem. d'astron. 111225m, 7a, m, 258e, 261m; mira Ceti III261am; nene (gtevne 111225m, 6m, 7a,m, 258e; Ortetevänb. ber Sterne 111284m; Venus IIl493e J 3) comte Jacques Domin. (geb. 1780): bist, des sciences 111410a :|| — 4) Jean "Dominique (Dominicus) Caffini (1625-1712) [meift Mo^ Dom.; kibe 3?crn. 111317m] (bajn unter * Caff. cljne 35ovn.; nnge^uiß, bod; lval)rfd;.) Ill410all: Andromeda f. D^etelff., ^enevhigeln 1412m, Fontaney III368e-9a, (gtevn im ^ud)S 111227a II Jupiter: Stb^lattmig I172e, 420ell ; III519am: iienntniB Newton's batjcn IVi55me; f^nite 35ev^^ffentI. 111550m; IV 25e, i55me :| S)iivd;meffer 111519m; glecfen I11520e, 550e; hypotli. et satell. de J. 111127a*; S^etatiencseit I11519e-520a, 550e; -^^Mafeln, -^etraknten II1126e*l| Mars I11548a,m; D^et^elflcdte (6ef. ber Andromeda n. Orions) in 313a, 7m-8a (7e), 9a,e, 356a', iD6iectii?e III 77e, 116e-7a; Orion [a. giebelfl.] III337e, 365e, 6a; [^>evf.] 111317m, 337e, 410a, 590e; Rieden ber ^(ancten I420e || Saturn: 9eing II359e: ?id)tftär!e 111552m, Streifen 11359e; Stjeihing ib., 111525m; ^^ftvid; 111526am:| entbedt 4 Trabanten U366m', 11177e, 78a, 116e, 425e-6a, 528a || Stevn im Sd;\ran III 225m | (Senne: «efdjaff. 1 11 555e-4a, 410a; -^nflerfen 111387m; '^nlidjt* 11191a, 126m,e :| ni^t gcfelnie Sterne 111 227am; Venus Ill493e, -menb 111538e; SeItfev^^er in324am | 3 ebiacallid^t 1144 e-5a,m, 409m,e, 410a,e, le, 2a', ]]366e-7a', lII323e, 4a, 590e: 3iierft temerft I11588e, «Beet^ad^tnngcn 111590e 300 eaffio — (Eatalo Cafriopeja eb. Caffiopea ((gternHlb) ]U158a: ©cftnlt 11330e, imive Sage 1157m; 2)tird;ftr. 1156m, 7e; 111185e, 7m, 213a; [€tcüc] Ill231e, alö ©tevnbilb UU58a \\ ©terne 111217m, 259a; einjelne ©tevne: a 111139m, 213a: ©vcße 111236a; mänbevlic^ 111235e, 6a, 243e, 250am, 600a :| ^ 111139e; y IJI139m, 185e, 213a; J 111140m, f 111141m; // 11136e, 263e, 7a (eigne «tni\) :|i ueiie®tenie 111 231m |: bei- i-^oii 945': 111220m, 3am', ijoii 1261 : 111220e, 4m, 8m J ber neue eteni tocn 1572 : 1141m, 160m; 11363a, 7e; 11130m, 148a, 170m [216m-220a, 'ä. 258], 220e, le-2a, 4m, ömll , 6m, 230am, 2a, 251m, 269me\\: (SinfliiB 111 [219-220a, %. 258]; [@efd;irf;te] lU[2i6m-8, 51. 258am] 600a; Sbeutitnt mit fnitjercu ©teviien l\l258me, 269m; Tychos (gvsablmig 111 [216m-8a] 6e, 251e, 8am; ch öeranbevlic^ 111 226m || 5tiicgaiig^^iaift bev (£teni[cf;iui^>^eu llI599e, 600a; (BtiiljUdm 111218a ^'CaJ'ßquiare (gdiji); iBev6inb. mit bem Slmasciiemlr. IV 497a, ©cgenb IV497e, ©ef^iviiib. I117n; %xm beö Oviiioco 1 117a, \\497a', Seniler. IV497a,e (geiiiigeve) ; Ufer 1 393e (einfnme), lV497e; ivei^eS Sa[[er IV497e :| Cafßteriden II163e-4a, 7a, 409e, 410a, 5e (-fabrt); Ca/fius (^erg) 11409m *capo Cajtagno \, Lipari, castania vesca (53aum) 1 299a J (ia^t [f. %^xk\kx] llllöe; -^ngeift 11253a; inbifc^e Saften 11115e-6a, 198a :| Caßel novo (Sofcana) lV256a | (SafteÜ: c-avtig lV41m, 285e; 53evgc. IV 337m, fc^lvarje? IV335e;J Benedetto Caftelli 11362m, 515e; Francis de Caftelnau IV 65a (voyage) ||» CaßiUen 53. (= @panien) I1308ra, IV 54m I 21. (^roö.): [Äcnig bcn] 11261a, C. nnb Leon IV 640a, Sem^er. 1157a J ^nen-^Qft. 111589a J caftilianifd; I154e (SBcIf^'ftamm) |1 Ca/tilla del Oro {fxCo. 2)Zitt.5lmer.) I1478e-9a, IV299a («ifd;of) j(. BerDal Diaz del Caftillo f. Diaz | Blas del Caftillo (iOJcnd;): ißnlfan Den Maßaya l\ [298m-9 , ^. 532e-3a\\] , Oviedo's SBa^^en IV 532a C a rt o r 51. im ®t. (Slm^fenev II 59e ; C. nnb Pollux II 122e (g(ammen) | 33. etevn (in beu äiinUingen I11354e) [ale ©o^^elftevn *] III 63m II, 308a: iöabn-eicm. III505me*, S)c^^erftevn [a.*j I11289e, geringe gycentr. 111303m*, 2'« @r. \ni38e , grünli^ I11169e; üid;tftävfe III135e, ,Se; -teränb.! 111254me; Sinien 11163mll |j Ant. Caftor ('^Irjt jn dlom) II229e , *baie de Caßries (anf @ag^alin) IV398e, 583a; Inez de Caftro II123e (SRorb), CaßrovUlari (Slbrn^jen) 1116u8a (Slerolit^), Safnarinen (^f^.) 1192a *Catalanen, catalauifd; (*); Catalonien (x) l\ 312m , catalcnifc^ (°) lV454n : Stufte 51fv.\^ IV 53a, atlant. Ocean 11181m; dmpa^ 11482m; IV 52a, 53a, 114e-5a; Äarte IV 607m*, tiifte lV454aO, ältavine 11334a, [Örter] lV372mX, ^ilcten III344m'^; ®(^ifffal;vt 11181m, 295me; IV 52a, 53am, am (§ii(f^mittel); \64e; ©eefaker V64e* :|| (Satalcg [f. 9kbelflecfe, (Sterne] IV560e; Satalcgnö 111319m, 320a,m, la | ßatalo — Caucafus (£a 301 datalcgifireu 111317a, c-iit III297e || Catalonien f. Catalanen, catalVtifc^ lV9e, Catamarca (Jöclitoia) lV547e (^vcto.) | Catania (-ea lV512e, 633m): Acqua santa (di Limosina) (iönuuieu babct): ®ae \\459e, 512e; evtkbeii 122üe, ©cgciib IV 633m :| bie (Satavacte (sg.) IV 497a, pl. -cu [f. Atures^ i\'i7J I134e; datafteri^iiien (= ©teinlnlbcv) [f. Eratofthenes] 111 98am, 99m, 160a, le | Sataftro^be [f. ßrbbetcn] IV 343a, 6a, 8a, 565m; V 52a, 53a; pI. -€U (*) lV249e, V29a: grc^e IV427e, V29a* *(5ategLHie 111588m, IV 9a; pl. -eii 11431m :| catena a poppa 112966, 472rae,e; Cathai f. Khatai \\- Catliarina (ein iOlüiib be^ Sii|>itev) I13i:>7m, r;cil. Caiiiariiia 111209m (eteni), S. Catharina (33raf.) 111369m j Catharinenhurg {Jekater. IV 141m): Sillie oI;Ue %i'\V. IVl4lm, 53evu* [tciii 11411e, mai]ii. @tat. 1437e || Cathay f. Khatai, (Iatf;ebral-^ivc^e 1181m ||. (Satbolifeu 11509e | catI;oli]d): S3.toül!. 11301m, ©(aiibe V87e, ^cuii]e ob. 2}icuavc^en f. Ferdinand ii. IlabeDa || George CatJin 11460m [pevf.],me (2:;uecaroreu, letters on North Amer. Indians) | M. Porcius Cato Cenforinus (b. ältere) Ul411a: 33erbinif. ber ©ciine, Äonitkiivung; origines, I)tftor. Fragmente:] (iap Catoche (2)ucataii) lV599m; Satcptvtf 11228a, c-i)d; 111503a; Cattigara 11227m, 306a; Cattolica (eicil.) 1278a Cauca (glii^ Dieii-@vaii. ; rio C. IV 554m) IV 554a: salto de S. An- tonio IV554e, 5ell ; feine ^ifd^e auf eine ®ticc!e lV250e, in ben 9)kgba=» lenenfl. lV554a; y^'^enfüiffe IV 250e II , 556a | Xl'al lV554m,m (mittl. (Ioü^iüel•e) , e (tveftl. Sorb.); -XM I214e; lV40m, 2ö4e-5a, 555e :| -Ufer IV 621m, Uriprimg im ®ee S. lago lV554a Caucasus [ein ©elnrge im 2)?onb f. am (Snbe; ben inbifc^en f. ®(.] 1396a, U419am; lV181e-2a [253m-5m, ^.506e-9m], 254e, 506e-7a (582m); 58. cancafifc^ (*) IV276a, 582a || 3nftt!jc: gcvtie^jung bec* Asßrah IV 384m, 506e-7a', iBafatte l\386a j 53evg beff. IV 69m, 53eige [4: §cr;en] lV509a; 53ergriiden IV285a* J bveunenb [= f^Iammen nfn).] Il419am', brennt, ^ranb IV505a,m,e :| (Srbbekn lV224a, flammen [= brennenb, rnaV^Ml^a-^ener] lV50Pa {au§ ©palten) | ©ebirgs-: -arten lY 386a, -laub IV 509a*, -ji)ftem lV384m*:I ©egenb f. niebere, geogn. 11419a, ©ipfel lV380a*, äiifjerfte ©lieber [i?g(. Btveige] IV253e, ^aupttamm IV254e; ipökn [4:53erge] lV385e,582m; ber inbifc^e 11188a, 425a; IV 605m; lo 11174e; Sftlmiiu^* IV 507m, 536a, 582m; Äarte IV 493a, -^ette IV 507a; $!age 1423a, IV506e; Sauge IV506e| magnet.: Sutenf. lV95a, 181e-2a; (Stationen lVl81e-2a:| meteorot. Stationen IV492e; 2>tt?tbo§ iy508a*, -m\^tho§ [i?gt. Sagen] V58m; 9hc^vic^ten IV (552m); dlame 11419m; W 507e-8a,m \ 3}ap\)tl)a: -^euer [4: flammen, kenuenb] lV[255e-4]509allm; -Oueüeu IV255e, 267m, 458e :| niebere ©egenb lV254e, norbtüeftr. lV253e; ['':i3erfenen] lV367m, 384m; Prometheus ni74e, 4i9am; ^»eife lV128e,509m; 9eid)tung [= Streiken] lV415e, 507m', Sagen, m\)t\)e\\ [i>g(. 2)?vt^oe] IV[5ö5-PaJ; Salfeii f. Sc^lammtiilf., 302 Caucafus (Sa — (^ec ©aläbnmueu iy254am \ (Bd)ian\mm\tanc YV[253e-5m] 3am, 261am, 2e; ober Salfeu \\254e-5a, 6a, 458e, 509m :\ (g^rac^en f. SSi5Ifev; @tveid;en, -img, [trei(^t [= ^ic^timg] \\506e, 7w; füboftl. lV224a, 253e, 4aw, 6a; 2:i;äler U420m, Z\)t\{ IV507ra [ gum Thian-ßhan : govtfet^img beö Tä. IV 554m, 50öe-7all,e, 582m; ßiifammenljaiig mit bem Th. 11419m, IV [507; m] :| [eiuäelne So^cgr.] IV 181e-2a, 255e-5a, 261m; Svacfj^t IV (507a); Typhon lY [508m-9a (T. nad; bem Saue. flüd;tenb, @it5 I;ier, @age)], gl. ©lieber] IV (431m) II— iB. ©elnrge im 3)^oub III50ömlle, e (§öt)e), 7m,m (-Äette) *Cauchois (III337e Cauclioix): DBjectiüe 11180a, 117e; D^efiactcr III337e :| Cauchy 11164m [o^t.], Caunpoor li^e, Caupolican (Saji! ber 2traiicaner) 11124m || Saufat-: -Söevljäftniffe 11145a, IV 295m | -3ufammenl)ang I12e, 72a, 210m, 311a, 336a; III 6a, 9e, lOme, 15a, 21m, 25a; IV 13m, 78m, 225a, 7e, 231e, 288e, 321a; V8m, 10a: auf* fud;eu V9e, ju cvfüvfc^eu Y7m, iimevev 1301a :j (Jaiifalität Y13m (©treten nac^) || caustiques 11167m, 166e; (iap, Cautley 1292m (§imatatja) *Ant. Jofe Cavanilles (1745-1804): @va§ xcad)\m \e^nl 155e-6a, mct)a i)on Pelileo Y34a', [ptx\,] IV220e, V34a; [^ftanse] IV339a, icones plant. Hisp. Y53am\ örbb. boii Riobamba IV220e-la; Y34a, 53m J Eenry Cavendifh (1731-1810): 2)rel;lvage 1424m; IV31e-32a,m; 3)id;ti3«' leit ber (grbe 111446m, IV 32m; 2uft II388am, magii. Siitenf. IV86a :| catoerrtöS II391e, caves [. observatoire, monte Cavo 1396a *Caxamarca{'']^mi) 1191m, 232m; lY184a: Ataliuallpa IV576a, banos 1232m, ^c^ebeue [= ^(ateaii] IV275m; ^clie I484e, IV275m; tilget 1 232m , 3nca-@it5 1 191m ; Sage 1 232m, IV 184a \ magnet. : Stquator 1191m, 432e; IV68am, 88a, lOla-, S^eig. I191m, IV184a :| ^:|3arattel IV320e, pateaii [= §c(^el\] I484e, Oitarj 1278m || alto de los caxcrnes \, Perote, puente de Cai/a II 268m || Cayambe, ißuÜan t>on (aiic^ Hc§ Gay. IV314e) (6ei Oiiito, unter bem Stquator): in ber cftt. Sorbiüere IV314e, (Stern[d;nu^^en 1405m J Cayambe-urcu (baff.) lY283e (Sage, §öt)e, nevado de, aljge|^um|3fter ^eget), 520m (StSbitb.) || Cayenne: ^^enbel 11393a, IV154e-ll5a; Ur;r IVl58a :I cayos f. Moa; Cazeres (9^eu-®ran., Stntioquia) IV554e, 6a; ^aji! (daciquc 11124m) *Ceara {^t^xa^,) I359e, 2trc^i^et Cecille IV 403m; decroi^ien (^ft.) See — a Ceiitauri g 303 1196a, V79e; Cecrops 11179a ||. dcbcr 11197e (c-reic^), 256a, 432meT pl. Gebern 115a(li6aiictild;e), 47a(li?i6anene), 411e(-ße]"c^Ied;t) || Cedrenus 111467a, ceiba (§cl3) lV258e; la Ce)a (tu^^e Bei Ouinbiu) IV 265a, 453e (iBiiÜiin batei), 556m (cftl. ©crbiüere babei); Celaeno (eteni) 11165a,m,e; celatone 11511m, Ce/a^/a (9}Ze^-.) IV 454a || Ce/e&e.? 1V[407 e-«§aj: ©eftalt [a. i>iclgeft.] IV 395m (fonberbave) , §albinjet lV407e, Sufel babei IV 409a, Äarte IV584e, iiiaöu. @tatiai lV76m, [Övter ba] IV 408a, 9^id;tung IV 394a, [©c^rift] IV 585a, (gd;lrefelquencn (t))ü ein SJeifenbev eiiigefiinfeii) IV407e-(Sa, fübl. öon IV 394a, ijiel.qeftaltet [togl. ©eftdt] ib. (407e) I 3SiiI!aiie I V [407(i-5a] : 3aI)I bcv tl;ätißeu iv406e, 7e:| Seft IV 394a |1 Celis [. Rubi |1 Anders Celfius: Graham lVi73w, Hjorter IV 173a | maguet.: mni\ f. iBaviat.; SScobb. IVi25m, llSam (glcic^3eit.); ©töviiiigcu IV' i 75m; ^ariaticn ob. iBeväiib. ber ^Itnv. IV60m, 115m, 125m :1 ä)?eev-9^iüeaii 1473m, 9^LnbIid;t IV 125m (^uiamnieu^, mit luagii. (Stönrng) :|| Gelten {Kelten 11163m), celtifc^ (*): c^ivifc^e 9^aturbid;tiingeu* II 57m6 (51e); in ^Jüibanier. II274e [460-1], 5ßeligien ll(30e), @^vad^e II [4öO-la* in 9?orbamer.]; 33i3l!ev U461a*, ^om> ftämme 1130e*:l (Seltü-5(iiievitanev II274e || dement f. etaf)I, Cenipampa (amSaimani) IV 530a ||. mont Cents: cftl. STtfalt 1218m, Sllpenfette ib., 2)id;tigfeit IV32m, an [. gii^ IV 181m | ^cf^itinm, ^of^Mj: ^^c IV lila, niagn. Sntenf. IV 181m, m. ^eig. IVllla, ^enbel IV31e :| fenbel 1424m, IV31e|| Cenforinus 11513m (2l6ftanbe ber Pan.), 111585a (de die natali, Epigenes) Centaur ((gtevnbilb) I89a; III185am, 198m: alt 11330c; p§e 11327e; III97e-98a, 143e, 158a, 174m (gefe^m), 210a, 327a, 338e; ^intcrfüjse II330e, 111186m; Äo^f 111327a; Äveitj II330ell (@tevne beö), llH74m (bajn gered;net); m\ld)\txa^t [togt. a Cent.] 111186mll,eli, 214a, 338e; 9^ekIsone 111327a; @id;tBavfeit 1155a, II332e-3a || nener ©tern 111220m, 2am|@tevn bavin 192m (bei* größte [= a]) "[ einjelne ©terne be[f.: a tilbet ein be[. ©tiid am (Snbe; ß I1332e-3a; 111138m, 142m, 185e, 6m, 222a; yIII139e, «^ 111140m, ^ 111139e, £ 111140a, j^ III139e, d- 111139m, i 111140a, a 111179e J (Stevnl;au[cn nil79e -ISOa II fübL ©tevnbilb III162e-3a, 174m ||— bev @tern a Centauri (alö 2)c^^elftevn *) 111510am: Slbftanb f. (Sntfermmg | SSalm 111213a: -Steniente I11505e, 643e*; Vllöm*; große (gjcentric. 111303a :| ftavfe eigne SBetr. 111267a, 276m, 284m,e | 2)o)3:|jeIftein (a. ®U mit *) [i>gl. S8ar;n] 111103a, 289e, 291m, 301m, 313am: (gntbecfung 1115ö2aw, ^an^tftern 111310a; fc^cnfter S). 111274m, 301a, 310a; bie 2 @tevne 111562m :j bunfle @teüe 111351m, (glem. f. ^a\)n \ Entfernung, m^- ftanb (1117m, 153m) (ton bev (Senne) [bgl. nä#er] 1117m, 153m; ini03e, 137m, 286me, 312m, 372me, 406am, me; IV 5a; öcn bem feniften (Somden 111564a :| (g^'centv. f. ^ah\, ^arbe in310a* j ©tanj 30-i ci Centauri % — Cepheus 6t III253a,m; glanjeiibftev €tevn I(92a) J ©vc^e IllSlOam*: 1»« ®i\ iniÜ2e-3;i, 138m, 275a, 310a* (tcv ipaii^tftern) J Sic^t: suv Sibe 1 160m; -ftävfe 1416a; mi03me, 132a, 7am, 8m, 142a (253a) :| 93Zi(d^ftv. [üßt. Centaur] IlllSöm, 6ell ; bev iiä#e i^ijftevn [i>gl. (giUfern.] IV274e, 6m, 372m, 564a; IV 5a; ^avaUaye I(92a) 388a; III 103e, 27^me, 5a,m,e, 6a (grcBte), 286me, 406m; IV5m; [c^ön f. 2)opperfteni, [ic^tbar II332e-3a, @cnnc f. (Sntfcvmmg, ©teile f. biintel; neiiev @teni baki 111222a, 2 ©tcriie f. 2)c^^el[l.; SvaBant! 111373a, u^eiB 111103a Sentejimal- (6e[. ©cak) ni388e; IV113m, 630e-la; V07am; ceiitefimal (adj.*) I429a: (Siiitr;cihing [= Jt)ciIuno] 1429a*, lV187e (beS 33o9eiu^) ||. -®vab 1427a: l"IV36e, 37a J -@vabe 11149a (57e), 485m; IVllla, 419a; [He ®vabc] IV579e || -2)iiiuitcii IV 113a, -Jl;cihiKCj [= (Sintr;cil.] W 183e-ia (beS Äveife^) jj- eentimctev IV 614a (duBit-S.) Central- [f. Amerika^ Aßen, S3evg, Cordilleren, geitev, ©elnvöefctte, Äcgcl, 5lern, Dt)[ertatoviuni , 9tiidcii, (Senne, S5nlfnne, SBavmc] 111341m; IV375a, 538e, 555e, 615e \ 55. central (*) [f. tevn] IllOa, IV616a; bev centvaIfteIV400a ||: -güvtel 111336a, -fette IV367m || -f cv^^ev (= ©cnne ob. ^auptplanct) [f. 2)cppelfteine, ^^Ianetcn, @cnnc] sg. I27m, 93e, 94a, 99e, 103e, 139ell, 179a, 414m; 1112576, 270a, 588m; pl. (O) 111461a: 2lH;angig!eit bom S. IV79a, [Slbftufung] III 464amO; Hnjic^ung 111282a, 371m: -^öfvaft 111282a; auBev^alb 111628a; bmme(v) 111282e, 291eO; großer 111282a, ^aiiptplanet IlOOa, §eiT[d;aft I58a; beö ganjen A^imnielS (gijftevnl;imm.) ober SBeltaüe [= (£c^n>ev^nn!t be« ^ii-fternt;imm.] \151m; m263a [278m', 280-3, 2{. 287m-8m', be[. 282-3], 282a, 3am, 8m', mu ben (5. lueifen 1137a, bni SDiaffen nmgeben III276eO; (Sdwevpiuift III 372a, 628a; nnfvev etein[d;icf)t III287me, be§ SScItallö f. §immeK^ :|j -traft f. Sonne, @cnnenMtcm; -Mfte \U9m, 11350m, 111557« |j Sage* IV307e, 382e; -maffen IV616a, ^icIV615e* I -pnnft 11251m, 490a; IV261e; -fünfte 11147a (bev (Sumiv), IIl329e, IV 352a :J -fcnne f. @onne, iriebeljlevne ; -fteünng II346e; -ftevn [[. 9?ebelflecfe, Giebel ftevne] I88m; ini78m, 180a, 306e-7a; -fijftem I95m, X\)t\{ IV 607m* centvifugalev Um[d;n?ung III 12a, 597m J SentvifngaÜvaft 1408a; III 18e, 27m; IV 19m; -Mfte 11348a :| Sentvi^etatlvaft (= ©vabitation) 11127m, 597m-8a (Sentrnm (= SD^ittel^unTt-, SD^itte) [f. Httraction, SSenjegnng, (Srbe, gvfc^iittevung, Äcßmo«, S^ebelfled e, JHabiation, (Sonne , SBeltföitev] II 365m ; 111178m, 282e-3a, 619e; pl. Sentva (oo) IIi46e, IV373e: anö einem d. 1211a, Entfernung bom II1271e, gegen baß d. ^in IIl432e, gemeinfameS III424e, im S. 111381a, eine« ÄreifeS 11218a, nnfrer ®tevnf(^id;t 111283a *(5eV^f?alafpiben {%h.) I286e; (Je^batc^oben (^I;.) I286e, 290m || Cepheus ((Sternbitb) III220m,e: ©lied^en 111160a, Äopf 111187m, 2JJiId;f!v. 1156m, 9^orb^oI 1155a ||. fc^r votier (Stern IlI235e J Sterne Cepheus (5t — Chaldäer allg. 305 lloöa: neue Sterne III 220, 231m J cinselne Sterue; a 1155a (iyjorb^ül), III 139e; /? 1155a (9Jcvbpol), III 141a; ;„• III Ulm; S: l^evanbeiiid; III235e, 7am, 8a,m!l, 9e, 243m [9am]; , 111249a, i ib. *Scratiten (9}h!ld)el-ib'ev[tein.) I290e, monte Cerboli (Xoicawa) IV256a, Antonio de la Gerda lV538a (ül^ev ©nateni.); derealieu (= ©etveite) ni388am (©ebeibcn), YGOm || Ceres (1*« 11 ^l^imet) [). ^fleinev] III 376m: 5lbftani: ], eoune, ^21iiffinb. f. (Sntbecfnng | S3abn I95e, 97m: -^Balm 111518a ;| [33en.\] III517e, 2)urd;nie|fev I396e; öleni. 1115166, \108am I gntbedunij, 5(iiffinbnno, -en [i>oI. Hegel] U\377a, rJöm, 439m, 514m,e, 549a; YlOSa, 116a, 7a: iBevanraffnng \U441e, 548e; sufäüige III514e J (SjTcntr. I11428e, 455e: fleine 111515m :| ©vcBe 1141a; fieinev ^:p[anet 111377a, 426m, 460am; ^iir Pallas in517e {mimt fid; il;v), 8a; jt^viimnier eineS gv. ^(aneten III 5i7me, §l6ftanb "ci^i bev @cnne \\\436m (mitti.), lelcicü^\ flauet I95e, Sriininier f. ^>lanet, ^ohiiu I3ß6e |! Cerigo (ßviec^. Sufel) 11152a | Ceme (^iSi^ftüftc 2Ifr.'i<) U163e, 4a, 178a, 270a, 415e: entbecft 11396m, öftl. \.\n\ II166e :| el Cerrito (§ügel in 9len-2)Jev.) IV437e,8a; cerro f. nntev bem folgenben 9^-inien | Miguel Cervantes: i|3üd)cv[d;an , Ercilla 1162a; Galatea 1158a; Don Quixote ib. , 62a *Cerarini 1391e, de Cefaris (§i[tv.) II486am (^^erf., Dante's 4 (gterne); principe Cel'i 11512a, 111383a; Andres Garcia de Cespedes 11471a (navegacion"), m (bev gnvildgelegte SBeg); IV170e (©tunbenglöfei); Cajus Ceftius V98a (^^vaniibe); (Jetaceen (= äöaüfifd/e) 1293m, 371a; 11390ra; Cette (©gvanfv.) IV 607a, cetus f. äöaüfiid) ||- ceulanifd;) f. Ceylon, Seulanit (©ebirg^avt) 1279m | Ceylon [i\gr. cingdefifd^j 11116m, 430e; III209e, IV 102a; ce^lanifd; (*): ^e\d)x. 11 291a, 53nbb^iften II99e, Columbus II304e, Continental IV413e, gv. geigentanm IlPPe, @e]anbt[d;aft U221am, [^anbel] IfI354m, f üfte 11250a*; niagn.r tqnatov IV102a, Station I438e; ä)M-ibianIV138m, Slamen 11203a, 9?ovbf|.M^e IV 102a, Sc^ifffakt nad? II 155e-6a *Sulfan i)on Chacani {W 548m,e) (bei 2(reqni|:a lY 548m; jnv ©vnpV^c V)en St. ib.) [volcau de IV 547m] (ouc^ Charcani IV528e-9a, 548m) IV 528e-9a, [54Sme]: (Sntfevnnng IV 547m §ö^e IV528e-9a, 548e; gr. Krater IVö48e, Sage lY 548me', nörbli^fiev in ^eru IV315e, 386e, 547m :J baö Chaco (in 2ß be§ ^.)3avagnai;) I123e; Chacornac: 6 fteine ^^laneteu entbecft Villa, 2ali,mli, 5a, 6e; chaetoceros (!I. X\).) 1370m, Chagas (5n[elgni^>^e bei 3nb.) I V413e ; ^agiin-artig 111404m,e; Chahorra f. ^ic bon Teneriß'a^ Chaide f. Malon; Chaix IV28a,a ("ipenbel); pere de la Chaize 111369a, Sl;afan 1492a, Chalchiuhcuecan {= Veracruz) I[I562e, Chalcia (anf (Snböa) 1223a, venta de Chalco (im mej. S:f;al) \Y434m, Demetriiis Chalcondylas 11289m Chaldäa 111161a || Chaldäer {-^ Babylonier) [f. StgVI-^er, Jf)ier!vei6] ll[196e-7m, 2r. 43U-2m] 402a, 431e, 452a; sg. (<^) II435e | S. 5t. \). ^iimbütbt, Jlc^moe. V. 20 306 Chaldäer — ei;araftev (^ c^albäifc^ (*) 11167m, 2ö8e; III 19Sa; Sl^albäiid; (b. l;. ftem 1135Üm, 111 466mc (Sl;alit (-fe 11256m) I1132e, 253e, 260a,e, 433e, 442e, 7e, 451e; 111 150a, 413a, 5mil ; lV383m; pl. -eu 1 140m, lV24e J Sbalifat 11 253m, öe, 269m, 442e *James Cliallis: Adams 111554m, 9^e)>tnulll533e(S)uvc^uie[fer, 9?iug); Titius ©efel^ bev Slbfräube bei* ^]3Iau. 111529m, 553m :| chaJyboeliticus lV171e; chamaerops ((gtraub^aluie) 143a, 116'5e; Chamalarl = Tfcham.^ rio Chamaya = Guancabamba: Chambo (Ouitc) IV 284m, rio Ck. (bei ^|>eui|.'»e) lV462e; de la Cliambre II514e (iumiere); Adelbert v. Clia- miffo: [^erf.] lV396e, Unalafchka ib. (©ebivgeavtcu); Chamonix (am 3)^outbIauc) IV nie (magu. 9?eig.), rio de Champa (bei ^apia) V30m, Phil, de Champaigne (3)?aler) 11129m; CliampoUion (Jean Francois): ^iercgt. 11161a ((Sutbcdiiug baiau), 406e; dhan I1462e,475m (graii Can); Chanca: Cohimbus: äJuIfan i)üu Guadalupe V26am, 4Pe-50a; Chancay (peru. Äiifte) 1428e, Changokhang (STil^et) IV500e | Chantonnay (JBeubee): 9)^cteor[tem ob. mxoütl) 1134e, 6e; II1613m,e, 5am, 6a :| Clianykow IV 582m (^ulfau Savalan); Chaon (S3eig in 2Irgce) I230e, 448a; cfjactifc^ 1259a (Buftaub), 367a; II 110a; Chaparral IV 555m, Owen Chapelain 11460a {Tuscaroras) ^ ChapoUepec (bei ä)?e3:.) II480e-la, Chappe IV 141m | cliara (Silgeu) 120a, 368e; (Sbaraceen (Sßaffer^fl.) I368e S^ava!ter [f. ©egeub, tunft, ^anb[d;aft, 9?ationüI-, p\)t)]iiä), '2>pxaöfm, Sßcl!, SSiJIfer] 1371a; I182ell, 87e, I78e, 266m, 336e, 373a, 392a, 5e; llH2e, 35e,88all; IV96m, 133a, 198m, 213am, 284e, 347m, ö61e, 578e; V r2a, 40m, 67a,m; pl. (i\)axattm (*) II63e: abtt?eic^eubev 111428a, 514a; Stuebilbung 11310a-*, ebler I117e, -©genfc^afteu IJ302e; eigen* tt>ümad)ev i317e; 1192m, lOle, 3e, 14öm , 200a, 5e, 240e, 279a, .304a, 330a, 369e; 111334a, iV62a; -©nr;eit 11282e, erl;abner II81e; evufter 130m, II81e; lV283a, 303m; gvcüer I117e, 178e; großartiger n88m, (£^ara!ter § — (i^emie 307 IV 283a; ^aia^td;. 11399m, III612e*, lV270e, V72m;i*; inbii>ttiieficr I33e, 234a; II20e, 8öa; 11197a, lV473e; ^l)i}[icoiionnirf)er 1374m, Siefeu 1117e; i^erfc^iebeuavtigfeit 1 294a , -33erf(^ieben{;eit 1120m; -jitg 11169m, 210a :|i d;ara!teri]iren 1361a; 1151a, 53e, 54m, 66a, 68m, 84a, 131e, 9a, 205m, 228m, 232e, 243m, 2ö5e, 372e, 598m; lV318a, 465m, 476m, 632e, 4m, 640m; V49a: -enb IV 333a, 468m, 474a, 617a, 637e; -irt (trerben) 1238e, 301a; 11390m; I11375e, 386e; IV 289a, 305e, 424m, 474e, 515a, 618m; V62m, 78a f ei;arafteri[ti! II 22m, 76a, 252a; IV 478m ] ^arafteriftifc^ 1278m; II5e, 85e, 94a, 103a, 113m, 336m, 425m, 473e, 489e; 11190a, 368a, 390e; IVl58e, 311m, 382m, 411e, 534a; V34m: iBeiid^iebenfieit 111421a; ba^ (5r;ara!teriftifd;e 11207a, 343a; IV432e '^Charcani = Chacani, Chäremon (gried^. S^ragifer) 11106m, Charezm 111453m, Charikles f. Ad. Becker, Charimander IllöSöme (ijcrlorne «Schrift über Scmeten); Charkßon (^-towii 111485m): Stem^ev. I353e, 111485m; Charonien V64a | Jean de Cliarpentier : 2{Igen I461me, ®Iet'd)cr 1356a; @niuiner)(^iefer V67m, 70m; Pyrenees 1463a, ^6.)tüt\eU quelle IV492e; (g^tveij geogii. V70m, [(fju^eiier ßvbkBen IV492e :j Chartres [f. Bernhard] I11611e [S)crf babei] j Michel Chasles I73m: abacus 11199a, algebre 11454e; astr. ind. et chald. II435e, 453m; Sbaltaer 11432a, 5e; methodes en geometrie I73m; II454m,e, 512e; Kepler II512e; V^t^agcv. Safel 11263m, 454e; Reifch I73m; Labien 11263m, 454e: iuHfc^e II 199a :] Chatai f. Khatai j Aug. de Chateau- briand II65e, 68m: D^ntuvfc^ilt'. II65e, 66e, 68am', [einzelne edtriften: Attala, Rene u[n.\] 1168m :| Chdteau-Renard : 2}?etecrftein 1 136e ; III613e, 5m :1 Chatham (Snfel ber @aIa^>agoe) lY427e-8a, 591me; Chdtillon sur Seine 1465a, chaudes j. aigues; puy de Chaumont (^fuUergne) IV 429a, 470m Cheduha (Snfel bei Slvracan): Äegelbevg IV4iOm; ^lüUw IV 413m, y45am ((gc^Iamni) :| yr^lai 111198m, ea|) Chelidonia (^leinaf.) IV530e ß^cmic [f. Stmialcn, Araber, ©lectvo-, ©eogiicfie, ©eolcgie] 1 30e, 56e,58ei!,268e;II22evimente II228e; -geognoftifc^ IV360m,518e; -geologUd; [f. *®eoIpgie] IV 311m; ^evgang [= ^vcceB] 1464m, ^^|)ot{;e|e I247e; ^eiintniB V54a, -niffe IV466a; Gräfte IV (148m), 2)^etrKben III6i6a jj gjlifc^iing 11164m: ^Bevänb. 1277a, -^^S^erfdnebenkit lV444a j pl. -en 11398m |i Dktuv [i^ 23e)^afi.] 1219m, 222a, 334a: -be)d;affen^eit 1228a, -Mfte II283e :| D^ieberf^läge 1259a || ^;|3rDcefj [= Hergang] I(378a), lV485e jpl. ^|3icceffe I56e, II(378a), 11122a; lV21om, 267e, 287m, 332e-3a, 612a: kleine iy459a || 3Jei?cIiittcnen lY 460e, (^äjwkxuy feiten IV479e, @inn IV473a | (Stcff 1283a: -«Bevänb. Il[213m. -35ev- fc^iebenknt 11124m; -iüed;fel IV17a,e:J ©tubicn I36a; Uuuvanblungen 1180a, IV 257m j iinterfuc^en IV'475e, -fliegt IV 65m; llnteiiiicf)nngen 1246a, 111615m, IV 257m :j Uvfpvung 1450a, «Beränbeviingen I225e (ber (Svbrinbe) | 35eiinnbungen 1268a, 280e; ijevbnnben II[614e:| 35evba(ten III612e, ißev!er;v II384e | »ev [(Rieben I124e, 260a; IV8e; iB-kit 1165m, 111609a :[ 5ßer[uÄe 1268a, 11285m, IV300a; SJeriDanbtfc^aft [= SCfjinität] I57a, 248m; IVlla (Uvfac^) H« UMtfenb IV13e, 3Bti!]am- feit Vllam ] 2Bir!ung 1439a, IV 9e; -en 1169a || «SBiffen i 67m; 11162m, 212a (5tnfänge), 388ra, 397a; äiSi)rtevbu(^ III470me (642a), Berlegiing IV 620a; Bnfammenfetjnng [f. STtmof^bäre, Snft] I267e, 465m, 478m; 11229a, III109e;IV468a, 473m, 619a; V80e; 3nftanb IVölla *Chemms 11179a, Chemnitz I2C4m [gcogn.] II* Cheops (after cigv^t./ ton.): ^^^ramibe I418e, Il333am; lll205e-6a, 455a, 546a ((Statten) J Cheops-Chufu (it.) II156e-7a, 9a, 402m; III205e-6a!l; nur Chufu 111455a :|j Chephren (it.) II156e-7a j Chepbren-Schafra 11402m; bIo§ Schafra II156e-7a, 111455a || Cherbaurg: Sage I481m,e; 2:em^er. 1347a, 8e, 481m,e :j Xsp;(ig (ttrg^ife) 1492a, 11421a | Cherfanes 11306a (ber golbne); Cherfonefus aiirea 11168a, 305e:j Chefapeah-Sßai II272e | Loys de Chefeaux 11150a: comete de 1743 11158a, SSeltranm III49me:| D&erft Chesney IV71e {d^cpch, auf bem (Sup^rat, niagn. S3eoB., Unter* gang beS Tigris) j Chevandier: (Stein!o^len-@^i(^t in 100 Sauren 1295g, ^^ — Chili i^alf. § 309 469a; IV460eT Ant. Leon (Leonard) de Chezy (1773-1832): Überf.. t>oii Kalidafa's megliaduta 1140e, 117e Chiapa [f. Wotan] lll 475e-6a, IV 307m: 20 Stiifüh-ev cb. i^eevfübrev III 475e, S3ifc^üf 1114:76a, Salenbev lII475e; (Siiigebevue [= -fanehen] III475ni,e; ©ebivg^fetteu IV542e-3a (Diic^timg) ; ©reiije IV311m, 545a; [Örter ba]I469e, ^eife IV626am, Scitefeu nad) ii. in Ch. lU 475e-6a\ Chiapaneken [= ©iißcborne inni Ch.] III(475e alle bcm 9Zorbeii gefommeii) *Chiafß II52e, SBiaftclitl) V71m ||. Chichimeken (-quen) n48Um | Chichimequilio {dl öcu ©iiaiia^uatc) 1444a, IV 245m, VSOm: ®e6ivg§arteu \93e-94a, tjel^e OueÜe i. Coniangillas \\ Chico (SRe?:.) IV 482m (Obfibian), Chigi 1397a (iBiMtotde! in 9Jimu) ||. Chihuahua {mTiex-) ^i- *£tabt IV 433m (58veite, ^pef)e) | iß. meift %>xoi\: (Scniet 111563a, 578am; ©ebivge IV435me, §cd[)e&ene IV 432m || Jofliua Childrey (1623-70): [pevf.] III588e; £bierhei.Mid;t I [144m, 21. 409] l45am; ll366e, lllöSSe :\ Chile f. Chili, Chiles (il>iiltau bei- "^xCc. los Paßos) IV3i4m, 548m Chili {Chile IV483m, o24a, 9a, 530m) IV[550m'!-5J ; adj. dHleuijc^ (°) IV483me, 529e || 3ufn^c: anales de [i>gL univers.] IV530m; Ändes, -fette (*) = CordilL] 1250a, 357me--; iV 553a (^:|3avaIIelfette) , 4a (3ii- fammeiiliaiig); V37m*; Sdifcmbalr bn IV74e, bcc^ftev S3evg IV552m, 33eid;aff. IV[550e-im], 93iin§[tein \\367a, i^^iid;teu IV (551a) | Cordilleren [= Andes] IV431a [iiiauevavtig] , 527a (oft!.); sg- -'« [iveftlirf/fte f. get^* infelii] IV 553a :| (Srbbe&eii 126m, 213a, 220m, 313e, 443a; IV228e (eiujelue (Srf(^eiuniigeu) , 551m; @robenntg II61e; @J,•^^eb. [= S^eii'e] 111253m, 495fne; 9ieibc "o^w get^iiifeln longo ber Äiifte \\[550e-lm (eine »evfiinlue ir^eftlic^fte (Eovbitteve) ] la, 3e; i^cnnaticiieu IV635e; gebirgiger $:beini489m, ©ebirg^arteii IV655e; @efd;. lV74e, 3u|elu babei [a. gelöiui".] IV306e; Äarte(ii) IV552a!l,5e; .^lima I357e, lll(261e); Äüfte(n) I328m!|, 428m; IV 546m, 550e (örbebiing); Sainag 11489m, magn. «eobb. IV74e, iiörbl. IV633e; [Örter ba] I[124a, IV367a, V37m; ^xmw^ IV 552a; ^eife(ii) [= ©j^^eb.] IV 524a, 9e, 546m; (gtrönniiig 1328m | (güb-Sf). IV 431a, 451m; fübl. lV633e, V37m; (giitjee IV451m :| anales de la universidad [t>gl. anales] IV529a, 551e, 2a ||— 33ulfaue IV505e, [321e-2], 2e, 430m, 483meO, 529eO [550m'\-3], 550me, 8a', sg. iBiiIfaii (*) IV291a,m (483me); V37m: 4 5lbtbeiümgcu IV[55im-3]; Sliifsäbhiug IV322e [551m-3 (\?cii 9J-(£ in 4 5(bt[)eil. , mit 9ind;ric^ten über jeben; auc^ Stafel gen.)]; be|u^)t IV302a, (Sutfernimg ücn ber ©rn^^e BoUvias [tgl. teere @trec!e] IV547we, 33veitcn lV555e, (Sbarafter IV311m; meift in ber n^eftl. (i:orbtaere IV321a, ferne in ten öftl. (S-en IV 527a; Entfernung f. 5o/.; ent5iinbete [= tbät.] \\322e, iiod) e. IV5:/7e; (Sr^ebnng eineö nenen IV555a*, ßiftrerfintg [i^gf. ?ängc] IV55im; ©ebirgi^art IV633eii, -en IV634e; gevcibte IVoDÖme; ©rii^^pc \\316e, 7e, 321e, 547m,e, 550m, Im; .spcfie [\321e-2a.in. 310 Chili ^ulf. :q — Chimborazo (^ 5ai|,553me; Äeiintnifj lY550me, i'age IV5o5e; Säuge [ü^I. (Svftrcd.] l\322m, 386e, 547e, 8a; gvoge öiilfaiileeie ©tvecfe gegen ^o/iiua IV52ie, 547me, 550m'^ DZac^r. f. 5liifjd[)(itug , utebvige l\322m (im @); uövb* rid;ftei*IV386e, 547m,e,550m; [^:|3evfoueii] IV322e,e-3a,c, 550me,e,2m \\- iReif;e IV505e, 322m, 551m (infolge); -^klhe IV321e | 9?ei()en-^\ IV(505e)547e(550me) || @d;ramni ]. Saffev; füblid^ftev* IV386e (430in), 54Te, 553e; 2:afel f. Sliifsaf;!.; tfiätige [= eiitjünb.] (a 3ar)l) IV553a, ^bätigfeit IV322me; iiuter[eeiid;er IV550e*, Saffer u. ^c^raiinn V' 26e-27al 3al)r lV517a, 322m,55öe[44öm],551tri (24): ber l;ift. tl)ät. l\386e, 446 m :\ mele 3ii[amntengebräiigt IV386m ||— üiiÜanifd^c (Sifc^eimnigen IV 550e-lm ^••volcan de Chillayi (S^ili) \V552m \ Chillo (Sei Outtc) [j. bef. A. v. Humboldt]: hacienda lV534a, [Drt babei] ib., XM toon lV575m ]" C/»7oe (Sm'el an b. ©Äiifte (£l)ili'§) 1310a: [iibl. Sap IV 553m, gelöinfel lY 551a, gjorbHIb. 1310a, !^ittovat IV550e, umgu. iBeoe. lV67e, iintevfee* ijc^cr mitan baki lV550e :| Chilpanzingo (üJJej.) 1296m, lV638m (3Beg) Chimära (in 2vcien) [glamnie *] I25im, 44iing] 1235a, 320m; ©efralt f. Sem, ©lodeiifcrm || ©eftciii [=©ebivi|e* avtiU, gcvmaticu] lV359mf* ((al'iaavtige^), pl. -e IV628a :|| (Sbimtcvajo- ©eftcin [= Svad^Vt beö Ch., = 4'^ 2:vad;öt-5irt IV477me] lV348e, 42Sam, 471me {4a), \blle-8a, 626m-9] 627a*, 7a, 8a, 9a, e, 636ra,e--^: aVgeid) lagen lY628a* I 2liiaU}fe(n) l\[626m-9]: ükr bie 51. IVö2öme, 21. tcii Ram- melsberg ii. Abicli l\ 626e-7 , Rofe über bie Uiiter|d;iebe beiber 5(-eii IVö25am:l [ißeftaubtkile] IV636e; fpecir'. ©cluic^t lV62ö/ne, 7a,m, 9e; ©ebalt a\\ Äiefeluiure IV 626m [8m-9\ -\\ &\p\a [a. ^cbc] 111606m: erftiegeii? WöSOa, e-la: 9)?e|iiiug IV630m,e; Siebepiiiift lV630e J ©Icdeii- [= Sem]: -kvg (ungeöffneter) IV 289a, 293m; -fcvm IV 273a; g-fÖvmig JV162e, 293m :| ©rat f. ^^el^grat, i'dimale §cd)cbcne [i^g!. öOcue] lV314e II §öf;e (beg ©i^^feltUV 359e*, 650-ia*) llOel, 41e, 42m: IV 283m, 3i9m, 359e* [630-la], 630-la^: [im ^erglcid)] I357e, 419e; III (606m); IV 284m, 315a, 9m, 322a, 529m, 549m; V29a | einjehie, k- ftimmte ^or)e(n) IV 162m, 240e*, Im, 478e*, 620e* 7a!l*, 8a*, a:i, 630am, g-la :|| ber I;rd;fte ^erg (früher): üon ben (Singebornen erfannt lV325e, 520e I I)el)ere ^erge \Yo49me,e: (gübamer.'^ l\319m \\ i^i^Mnugen IV 162me: gegen §. ib.*; ipcrnblenbe jelteu lV478e*, ^luft f. gel^grat; fein Ärater lV162e*, e; ?age ]\354a)ii: in ber a>eftl. (Sorciüere IV354a | l!at>a: I-artige§ ©eftein IVu59me*, «?e; anö «Spalten ib.; feine 2-ftreme IV571m*,m:| 5tWen!iing ber SctWinie bnrc^ ihi l\[162]] iDJaffe IV 162m, e*,e, 490e, 572m \ 2)c'eifnng [tgl. ©i|.>fd] IV[ö30-ia] : trigcncm. Humb.'s* 141e; W 630am'\ ,e :\ [D^ineralien f. ©ebirg^^arten , [Örtlid;!.] f. Scpcgr.; c(nm IV20m: ^ulfan? IV293m, nidjt aU 'S. gered;net IV 318a Chfxa (= Khatai [11292m], Sineyi) I416e; II[200-5a] 227m, 253a || S3. C'HiMifiK.y (- Sinen, Tßn 11227m) [and^ burc^ ^ augebentet] n94e; 312 China 1ois> Ma^mt IV607e, 8a II d. cnijvKfuscn (= [iiicfifd;, i>gl. fiucicßifd)) [aiiä) bind) * angebeutet] 11319m; 111224ell, 230a, 393e; IV 52e, 262e, 361a, 379m Ij: ^iifiiijc (2(. China ivnrb iii^t I^ejei^^net): ^tbi'ctibening [. ^evfel;v, 2(6[tanb f. entfern., 2levolitf)en [i^gl. äl^etecvft.] lUöOime \ alt, 5irtei-IV169e-17Üa; alte lI149aO; alte Ännte,- 5tn[ic^ten 11227m: Ijobe^ 2(ltev ['. Siöilij., (Snltuv, ^cnntuißj IIl454aO :| STnnalen [c] [a. 9ieid;e-5(.] 1 132e-3ail, ll417e; III 87e, 148m; Araber 11253m, 454m || 5tftvononien [c] I107e, 389e; 111563a, 570m; Stfticnomie III(61a)o | ^i^tvon. ^eobb. 111369a, 454am (alte) II Süiebelmung, @vi>ße 11220a: [größte] 11214m; S8eobad;tung(en) [c] ni561e, 2a, 3am, 604m; iöerid;te IY457a*, iße!d)r. 11291a, ^etvcluicv 11102e, SBilbnng [= (Simlif., Kultur; l^gL I;cc^gct.] 11225a; ^nd;bni(i \l465e, S3iic^er [f. übr. @d;ri[ten, SBerfe] III454e* (gr. 3evftBrnng); S3iibblnt^mn« 11248a, (£(;rcnolcgie 114026°, Sbiliiation [= iBilbung nfm.] 111454a* {^o\)i^ 2(lter), Felonie 11147a || (Scmeten, über (i!cni. [a, b, c] (a. (Sterne) llOöe, 7e, lS2e, 389 e-390a, 405e; II417e; III148am, 561me, 8am: 3bentität mit eure«;^ III 5ö2am, 577me] SJerjeid^nij^ (Üiegiftev) [ügl. Ma-tuan-lin, Biol] lll 561me, 2me, 570m, 583m J ein5elner (Scniet III 563am \\ eoni|)aB M [j. H'- iD^agnetnabel] ir294m,319m; alte (Snitur [= SSilbung uiw.] 11147a, 9a, 154e, 402e-3a; 2}t}na[tie(n) [c] IllOOa, 214m, 248a, 294a, 319e; III454e, 561e; IV 50a, 382m, 608a; ©gen* ld;aften, Sitten [b] 11489a (gegen 3)Zild;), 111594m; ßncVclo^äbie IV610a*: (Entfernung, 5(bftanb [a. Ofttitfte]: i)on «Spanien II307e-8a (8a); (gj^eb. 11220am*, f. •••geuerbrnnnen ; geringer ^^ovti'djvitt, Stillftanb 11149m; frül) 1. Äenntni|3, ©arten [c] 11 [200-2] 133e, @a§ lV2ö5am; ©ebirge 11423m, IV263e | ©ecgrapben 1187m*, -ie III5cn 2(fien, ber afiat. SBergfctten) ; 2anb!. II225aO J tenntniß 11291m; früle Ä\ n. ^efil^ lunt Singen [b] 11294a, 465e; IV 57m, 380me (ber afiat. SSergfetten) , 607e-8a (.harten mi 5lf.) :| Ärieg^^mad;t 11220a*, tiifte [= ©eftabe, Ufer] (f. Cftf.) II (477a*) e-8a, Sage f. (Entfernung | Sänbeu (u, S5olfer) [ügl. Golfer] unter (Sb., untermorfne 11220a, 421a; IV 613a; £anbfarten f. harten, -reifen lV50awO J Sitteratur: [b] 1105m, 194e; [c] 11466m, 482a; IV 380m: 2l6neignng II 102aO, alte II402eO || 3}iagnet [b] [= SUJagnetnabelJ : S3e* tvac^tungen über ben ä)i. lV50me | alc^ (Sempaß [ögl. ©(.], ©ebrau^ beS China mac^mi — 5B 313 dcm^ U2dim,4S2am', l\ 52m \,e, 119 e-120a: avfiiibimg IV52m, auf bem 3D?eev l\51m :| Äeimtiiiü 11150a, 293e-4m, 468am', lV57m; Mrcbe IV50e; i«ic^t!va[t [i?gt. ^aRaöiietnabel di] lV[49e-51m, 2(. 169e-170a,m] J 3}?a9iietuabel [= iD^aguet] 1436am, II468am; lVo3m: bangenbe IVölam, lUe, 17(hn; auf bem 2)icev lV5i»i; fcf>liMnimeube lY 50aw, dU, 169e-170a; ^üb-äBeifam] IVii9e-i20a J maguetifc^ Il(372eCj: 5t6lvcid;uug: [a] IVi95m, 202e,4m; [b] II319me; IVölam, lUe, 120a; ^ec6I\, (gtaticneu [f. Peking] IV 70a; ^ac^m [h] (^auböebvaurf) bev 9iicl;t* fvaft, mit fdinjininieubeu 9cabelu \\50a)llS7avi, 225m; 11294a; IV50aw,a (^aub eiuer U, gißuv), 51am, 169e-170a || 9J?aIer ^^82a*, iD^ttkmatif Ii454m; dJlaiux [c] IllOla, 220e, 24am, 2f'0a, 472a; IV383e-4a; Tlevc IV 72a*; memoires concernant les Cliinois II133e, 4a; 9J?etecrfteiii [ügl. Stcrclitficu] 1397m, ä)?iui[rcr II102am*, giufaü bev SlJougcteu II 253e, imcufune 1 339a, lOhmbart 111583m*; [Flamen] [c] IV402e, 607e; 9Mur* bejd;r. IV404m° D^eftoviauev 11248a; bae ncvblid;fte IV583m {Kara, = Sartarei), ucrbiveftl. 11240m: Cftüifie Il477-5?n((gutfcniuußluMi bev:^)cvtug. Äüfte) I ^flaujcu II102e-3a, 134a*: -fenutuiB I1102e :| ^I^l^füev [c] llli4e, 372e; IV 160a | ^U-ci?in5(eu) [c-] 1262a, 417a; 11225a, 423m, 442e, 465e, 477a; in454m, lV584a, Y97e: uörbL, iübn.^efII. IV263a :| Oi:eücn I1257me*, 9^cgicruug IV 608a* | Üieic^ [c] 11215a, 225a; IV262e, V97e: -^^e-^Iuualen [i>g(. 'äm\.] III594e, größte 2lu§belmuug II (214m), @eogv. [\382me J ^Jeifen [a. 2anbv.] II291a,e, 415a, 445e, 6a; Ü^eifeubev II176e* :] 9iengicn (©laube) IllOleO; rcmtfc^e ©efaubte 11221m, IV51me: (Salfen [= ^eucvbv.] l\262e | (gd^iffe [c] 1187m, II294m:i, IV51m; (£c^ifffa&vt i\120am° (gegen €üb) || [(Schriften]: über dhhia 11403a, 4458; d)mef. eä)x., mäKx [bgL 3öer!e] II466e, IV(404m) J (Sc^riftftellev [c]: pl. 1255m, 484e; 11220m, 437e (445m),e; IV 51m, 120a, 169e, 170m; sg. II 100m, 293e-4a; ni454e, IV 193m || eeilbcbren [b] 1417a; IV 262e-3a, 513am,m (iRac^r. bai>cu, ber ^^euerbruuueu) ; (gittm f. (Sigeuf^. J iStaatf-: -(giniid;tuugeu 11149m, -mann II 102am* :| @täbte 11454m* || Sterne [b] in22iom (u. dcmeten): neue III87e, 148am, 193e, 216o, 22i, 2-6m, 250, e-la; S^ergeid^nif?, -ffe [f. Ma-tuan-lin] : [b] III 22ia, 2m, 4a,m,e, 6m, 230, ^ (bret); [c] III224e, 6m, 230e | etevnid)uu|})^eu [b] U32t-3a, 405e; II417e; 111604m (5m*), 621a || ©tiüftanb f. gcrtfd;vitt ; ba« fiibl. II291e, eiib^ol IVi 19e-i20aO (Sic^tigfeit); 2;a^H^ten \SU-82a^ ($?anbid;aft mit gelfen u. 3)?en|d>eu), Xc^cgra^bien 11215a, Svitnir IV 613a, Ufer [= Mfte uni\] 11477a*, uutev f. Siinbev; 3?evbiubung |. S>orfer, l^ev^^ fehr [|. ib.] 11149m (tvenig ^. mit ber Söelt) || 2>cl!er [tgl. Zauber] Il220e, 240m; Sßclf (0<^) IllOle*: tra^ bie (5h. i)en anbern S5-u eutucbmeu 11454m°; ira^ anbve 3.\ i>cu ben Sb. emnelmien [b] [f. °iD?aguet] II257me, 455e (3a^^ane''cn) ; 3}erbinbung, iBevfeliv mit fremben S5-n u. fänberii n221m, 253m; IV114e, 120m; 5tnfang bev 3>ÖIfeviraubevuug II219e, 314 China 5Ö — Ü^c 220e II iß>od;)tpcftcu [c] VTOe, 82e (97m); Seltbenic^aft 11214m* j äöcvfe [c] [t @d;rifteu] I436am, lY513a; Söev! II293e*:| [Sinter] . . . IY613a*; Sßörtertitd; [c] 11294a, lV5S0me; ^ahUn 11455eO '^■Chinandega (S)2itt. Siniev.) IV 541m (>Biilfan babei), Cliinax (in gbiaVa) I11475e, paramo de Chinche IV 555m, Chinchipe (9^?e6enf(. bee ?lma* gcueiifl.) IV 184a, paramo de Chingaza (bei ^Bogota) IV556eli, China! (33iitfaii dfnti'i*) IV 553m, chionaea (^il;.) 1372m: CAto^; [baljev gett.] 111 160e, 451e; Chipicani = Tacora, Chirac (2Ii:t?ercsne) IV 607m j Chiriqui (iOmt. 2(niev.): lagiina de 11325e, S5ulfaii IV307e :| Chisbolm IVGOla (lii£*ln-i;c^ auf Martinique) \ Chißnche (Oiiitc): ^lüfaü , m^rang IV362mll; altos lVSö2am!|, 573m :| Chisioick (bei $!cnbeii) 1482m (©arten, Sem^er.), paramo öcu CAito (9?ei:-@vau.) lV556e, Chitral (3uner-5If.) lV379e Cliladi.i (Ernft Florens Fried.): 5(erclitl)cu ). Reiter!,, 9JZetecr[t. ; (Seiltet i413e; ^eiierfugeln, 5(erditben I125e, 8m, 138a, UOme , 400me; 111573m; Älaiigfigiiren 1140m; 9J?cteorfteiiie 1398a, 4.00a; (gtevii jer* ftcrt 111224a jj Sf^Icr [f. Slmmoiiiiim, ^(ci, (gifeu, Ml, Äii^fer, Diatriiun, @ti(Jftoff, SBafferftoff] I349e; IV489e: [ale 5Beftanbtl)eiI] 1349e, IV627e; -ga« IV 12a, ©etvic^t Vlla J (J^Icrit V83e (biirrf; llnnranblimg): -(gcbicfer IV149a, 209a; V84e:| eMoicV^VÜ 111379m, SMcrüreii 1254a *baö Choco (el Ch.) (9?eu-@vaii. , im 2.'ö imi ^>c^alHiu; ^|n-ct?. IV555a) {\534am, 555am: ^hiütf;ä(er, gecgiu 133e; ^iigeüette cb. -reibe IV 555ajM: S^erbiub. teiber Oceaiie ib.; ^arte lV534m, Sitteral IV40m; [Örter ba] (l>gl. Sc^cgr.) IV534am, 554e, 5a; [2;e^^cgr.] (t?gf. Örter) l\ 555am, Sßaidgclb IV 555a :| (Sf'cbicBab (per[. (gbreiititel) 11 118e; 01>erft Chodzko: Ararat bcftiegen IV284e, 384e; ber Choes 11188m, Cholfeul I456e (2cnuic§), Abu-Mohammed al-Chokandi 111107me, 117a; Sliclera 11475a II CAo hWa(iD?e^)5r. Ort: 5lerclitl) [. %^\)\\; SBreite, §ök, Sage IV454mT «8. ^l^ramibe tocu Ch. (Sre^^eii-^vr. IV 434m, 568m, 576m) IV57öme: abgeftimU^ft IV576m; 5teroIitf) auf [ie 1140m, lV57ömt;; am %Vi^ IV434m, ^alfftein baüei IV 568m; Popocatepetl u. htaccihuatl IV 283m, 520a; @|>ilie jerftcrt [ögl. Bevftör.] IV57öme, ^cttefeu IV 576m, [ßerftcrung barau] (ög(. @)3i^^e) I11475e || Chonimailachu (= Baty) V82e; 2trd)i^et de los (ber) Chonos ((5HIi) 1310a: IV306e, 55U; Choppin I476e II SI)or 5ö. (3:r)eir ber Äirrf)e) IV221a j 5r. (geiv.) [f. (Sicabenj: -gefäuge II44e; [in gried). Xragebieu] IIlle-12a, 97a, 100a, 132a; [in ber rem. Sragöbie] 11215m || CAo?-a/an II425e: [Ort ba] 11132m, 261m :| Sf;orbe IV 85a, Chorene II425e, yoosvTai I11360e, Choris f. 0. V. Kotzebue, (SborograVl; lV516m, nevado de Chorolque (53oIii?ia) IV 550m; Chorotega-^pxadje (9licar.) IV 298a, 532e; ^uorog ovoavov 1 89e, 5evtf)eibigtj 1127a, w'ixtt ^Bereinigimg bev 35i3I!ev [tgl. einigen] I492e; [viibe 3eit II30a, ]>äte 3. U30e-31a] d)viftlid; [[. 2IItevtf)nni , Europa, geft, @vied;en, ^ivc^e, 9)?alerei, SJJiffienave, ^^fsiloio^^fiie, (Secte, 3t'ifi"cd;m-ii3] "ölm, 235a, 247m, 255a, 261a, 270e, 2e, 3e, 283a, 295m, 330m'l, Im, 435a, 7m; 111209m: 2tn- fd)annngen 11122m, 5(utevität 11281a, S3i|d;of IV537a; ganatifmni§ 11140a, 247e; ©cttev^bienft 11443a; Sal'vrnuiDevte IV169e, 400a; 3^ame 111476a, 5fei[enbe II 70m; Oeeligicn [= (Shiftent^nm] 1145a, Ulm (©efd^).); atid;tnng II2Öe (be^^ ©emütbc), Staaten II23om, Golfer II 241e, i)ord;r. II 27m, SBelt II 29a; 3eit II37e, -en V66m ^Chrißiama IV68all (niagn. 3nten[.), 91am (eilurbeden) | Chriftie (S. "Hunter): Back IV 71m; magn. IV/im: ftiinbl. beraub, ber Sutenf. lV96e-97a, 182m; 2;enH>er. IV79e:| d;viftlid; f. Sbriften, Jac. Chrift- raannus 111205m (.AUraganus), Christmas liarbour (auf ^evgnelen) l\413a, Sierra de la sangre de Chrifto {'^\Xido^ bev Rocky Mount.) IV595e II Chriftus (= Svlbfev): ginfterni^ bei [einem Scbe lU413e-4a, Sobeeialu- III(413e), Sobe^tag III413e J bag evile ^ahx tcr dljx. UlöSOe dbvcm [[. eifen]: nid;t magnet. 1186m; in 2)Jeteovfteinen 1135m; 111617a, 624m: -Oii;b III616e J d;vcmatifd; f. ^Nclarifaticn, ^olaviico)) chronicon 1397a ( (SlnTuif 11403m, 480m; 111621a, IV 381a; pl. -en ni560m: -fc^veibev 111413e, 621a :| chronista = cron. :|| SF)vonoIcgie (= 3eitvec^nung) [[. ägij^t., geclcgifc^, mejic] 11208a, 402e, 6me, 424a; II1548e, V39m: alte II[402m-4a], Slnfänge lll (i59am) J d^vcnologifc^ 11402m; I115e, 171m, 425m, 519m; IV 63m: ^nfsä^Iung IV77e, be* ftimmt 111594m; f^clge III554e, lV(602e-3a); Übevfid;t 111426e :|| dbroncmeter: sg. IV229e | pl. II333e, 488e: [@ebvanc^] IV184a, 23evfevtigev 11181a :|| (Sf)vcncmetvif IV 15a: bev (gvbvinbe [= Filter ber ©ebivg^avten] 1284a, ber (grbfd;)ic^ten YöJa ] c^vcnemetvifc^ {aud) = bitter ber ©ebirgi^avten): beftinuncn IV302m , 33-nng IV 486m ; ^enfmälev V13e, §üIfgmitteM192e, Sänge IV537e 316 e^n; — ^irc ''Chryfe (Snfel) (= Borneo-^ ll2U4a) I456e: [©olblaiib] ir2ü4a; ijer- jiinfen l'(456e), lV371m :| Chryfippus 1115a, l!I28a; Enianuel Chry- foloras 11289m I Chryfortomus: SSerknl. ber ^Jlatuv II [50, %. n2a], opera Iin2a, [^^erf.] ib., Ü6erf. 11112m J Chthon V60m; (Sbtbcuifc- tliermen I445e, 6a :| ChuapH (^MiÜaii ebili'g) lV551e, Chufu f, Cheops, ct-rro de Chumaqui (ßti ''^l^eui^^e) V37a, nevado de CJiuquibamba (S''^evii) IV548e; (51;uvfürft in416m!l (ücii ea^feii), ebiiv^vius (©viibe) f. Frei- berg; Churruca I479e, S. Pedro Churumuco (Mldniacan) IV 336a, Chuffulongo f. Anti/ana, (iap. Chwoftow IV387a (il>iilfau aiij ^ani* tfc^atfa), Chy-Fa-Hian f. Fa-Hian Eman. Ciakciak (1771-1835) 11133a (dizionario armeno); Cibao I469e, II56e; (Sicaben II 18a (Sbor bev) M. Tullius Cicero U15-16a [17e-19m, 2J. 107e-8al 121e; lII2Ü0e: academ. quaest. 11107a, 441e-2a; Anaxagoras V21a ((gc^uee), Arati phaenom. (Ü6evf.) III204e-5a; ai[§ Arifioteles U15-16a (über bie Seit), über A. II15e; Arpinum IIi(Sm,e | Atticus II 19a: SBviefe au A.. ad Attic. U18e-19a, 108a :| ^Briefe [a. Atticus, Quinius] II Warn , 108a; de natura deorum 11107a, III 53e; de divinatione 1416a, (^i^eburt^' ftätte WlOSa^, Seben II18e; de legibus II17e, 107e-8a; über Lucretius II107e, Lucullus y21a, Macrobius III200e | D^atin II233e, 441e-2a: -bi(b, -befd^r. \l[17e-19a, 21. lOSa]; -gefübl \\[17e-19m] 22m :| de oratore II17e, 108a; [^eif.] (ögl. Mm\, ®taat^m. ir. a.) \\18m\ ^Ia> netcn III46öe, 472e; ad Quintum fratrem II107e, de republica III477e, (gd)nften II17e, Sirius III 204e-5a; somnium Scipionis [bgT, Macrobius] 11500a; III406e, 466e!l , 472e; @^>bärenmufi! III477e; @taat«maun \\17e, 18m; «Sterne 11137m, Sbvänen II 19a, 58iüen II18e; über bie SBelt I78a, IU5-i6a; [ßeit] 11352m *Pedro Cieca de Leon: Alvarado imd; Oiiitc y(29e-30a) 52nm, friU; nad) Hmerifa V52a, 2ama^ Il489e, chron. del Peru ib. :| Cleneguilla (9feu-2)?e5:.) IV470e (Xxa^U-mt), e-la {^a\:a, 3itra); Zigarre IV 603m, -en IV341e-2a (an3Ünben); Ciguare 11292a | CUicien 11415a [Ort ba], IV 535m (üiilf.); ©licier (sg.) 11216a, 229m :| Cima da Conegliano (TlaUx) Ill29me ||. Cimbren II410e r^Borgeb.) | cinibrifd;: öalbinfel 11411a; Äüftc 11410m, -eu 11163a: Oftfiifte II415e \\ academia del Cimento 11577a, 383e-4a, 516a: STbrenfimg IV 158a, 5)anu>fmeitge II380e, diario 11377a, 3)Zitg(ieber IV 158a; saggi 11507m, 516a\', Söärme 11258a, 378m :| ^tnc^cneu (^ff.) I13e | Cincinnati: [Örter, Örttid)!. babei] 1218m, IV496m; [@c^rift] I444e, ©tenürarte I1113'im (297a) ]■ Cinga/e/en 11457a; ciligalefifc^ [tjgl. Ceylon] 11440m ('e^vad)e), 457a (ßablcii) :| ba§ Cinquecento (b. h. 15*«= Safjrb.) II 83a, Cipango l Columbus I Circe (34*« fl. ^^lanet) V116a: (Slein. \112am, dnU beditug \n2a; (gntbecfer V112a, 6e ||- circitlar IIll07m,e'! I circiiliren ehe — Q.Wi 317 ll46ra (= freifen), 299e; -eiib 11361m ]| primus circumdedisti me U 309a ; ©rcum^orav-@tenie III 196e, 267m J (Sivciiö [[. (gvl;ebiing, iBiilfaue] 11229m (venu): c-avtig I236eil, 3ö2m :j cirques lV4r72m cirro-cumulus 1201m, 441a; cirro-stratus 1202a || divviiö [= @d;af* c^eii] I201me, 366a; IIl49öa, 1V2Ö6: -banben lV20öm; -ipäiifd;eu IV 145a, 206e; ^olai-S. lY206m\\, -ftveifen i\206m j -ü«cIM;ai IV U4e-5a\\\: Uvjad; bei* (Sutftel;iiug \\145a; feinfte IVl44e, 5a; beim 9iorblid;t (cb. 3^'lö»tJi^«-'J'^;«ii9 ^(^^ ^-^ i"it ihicn, mit ibrev iöilbiiug) \201me{441a)',l\144e-5a\\ (e)[206j; Diic^tiing lV145a ••Sifteiueu III 115m: bie 8eiuie ßefebn ib.; ^gtevue baraii^? gefelu III 71a, 72a, 115m :| Citanna {= S. Marta) 11323a, Cühäron (S3eig) II 105m;, citlalcholoa (111581m), Citial-clioloha (I411e) (^^(niict Venus mcj.-.); Citlaltepetl {%<\c ücu Orizaba) I411e, lV520m; SitvüUCU 1350a; citrus II 61m (-S3aiim), 121m; Ciudad Real (©iiatem.) IV545a (5}iil!an babei), Civetta (nieberl. 3)talev) 11129a || (Jilnlifaticii (= ©cfittuiig; :|: ^iU buug, (Siiltiiv) in50, 182a, 195e [2i2e-4a], 3a, 273e, 8e, 296e, 434a: aufbammeriibe 11461m; in (Suvopa feftgeKtjt 11150; m\cpa\'\^c I341e-2a, ll212e-4a; ©eilig 1319a, 33{ittel|.nm!te 11461me, uufve I12i2e-4a, Uvfitje 11150a, in nenever ^t'it I492e J citoilifivcnb I1337e ((Svoberei), -ivt [ü iBölfev] 11198m || Civitä vecchia II270e (33veite) *(^(abcnien (^f(.) 1374a; Clairaut 11211a (^Inalvfi^O, IV 151a (©eftalt bev (Svbe); ®raf Clarac II 86a (SD^alev, nmevif. Siro^enirelt) , Scipio Claramontius 111226m (neuer @tevn), Ciarens (nm ©enfer @ee)II67a | Clarke: 1) 1362a (glectr.) 2) []. Lewis] : Clarkes fork (glnßavm) IV 436e\\ 3) J. G. 1390a (dornet) :| Clarksmlh 11519m Slafje [f. (SviÄeinimgen, ®efeü)c^a[t , .^oI)e, aKonfd;en, %^\tx, Untev fnd;iiiig, SSd!, iBulfane w. n.] II313e; III572e, 615m, 6a; IV214m, 220a; V59el pl. klaffen I66m, 332m, 383a; 111279m, 615a; lV214a, 7a, 286e; V59me: aüe Sl. bmc^bvingen I36m, -Sintbeilimg 111133a ;|| (£laffiftcaticn [f. milf. ©ebivg^avten , Xrac^^t, Siffen n. a.] I467e; 11181m, 99a, 294m; IV 15a, 308a, 471m, 641a: ber 2)M^en I382e; pl. -en III 101m, \y272a | claffificiven III329ra, -enb II 13a :|| (Jtaffifer (pl.) 11223a I cUffifc^ [f. Slltert^nm, Üittevatuv, ^pfjilotcgie, (Sd^riftfteUer, S5i3lfer, «Boväeit] II 198a, 224e, 311e; V77a: ©oben IV573e, (grinnenm* gen II12le, @tnbien 11288a *Claudian (ri5m. S)i^ter): [^jcrf.j 11234m; §enfd;aft ber mwm II 254me, 442a J Claudius (röm. Äaifer): Sbtcte 111542a; unter 11221a, 433e H' Thom. Claufen: einzelne (Someten: Biela's dornet 111584m, (S. bon Blanpain Illöe, ber Lexeir[($e 111566m, (5. öcn Meffier I115e, Pons 111572a J 2) Claufen* I278e (©ebirg^orten öcn 33va[.) || Claufius: SBHvme V(12e)22ra, Clausthal IV 251a [ba^er gebt,], chronicon Clauftro- Neoburgenfe 111416m (5Scifinfterung) | Clavigero (Francefco Saverio): 318 (Elaüi — dole Juruyo [\'563me] storia antica del Messico I1480e; IV563m,e :| Jofe Clavijo lY481me (Simöftein) , Ruy Gonzalez de Clavijo 11291a (a^cife) ^at^ft Clemens IV: IT 285a, 464m; Clemens Alexandrinus (ob. üoii 2nej,-anbrien) I435e (ström.), IlSla (Äünfte) J J. Clemens: „Giordano Bruno ii. N. ücn Cufa" II503am, 512m', III 407e; über Cufa lV408me, S3rud;[tü(f öcn \l)m IiI409m || iBiilfau mi S. demente (©(Shili) i\[553e]: breite IV547e, 553e; Sage IV555e; fiiblid;fter 55. IV322m, 386e, 547ell, 553e; itcc^ ein füblic^erev 55. lY 553e Cleomedes: cyclica theoria I76e; 111115m, 205a; lV158e, 160m; (£vbe 11404m (Vertieft), YV160me (©eftalten); §anb)c^viftcn 111424a, Planeten III467e; ©cniie 111115m, IV158e; ^arbe bev Steine III169e, 205a 7 33. Cleomedes ^eiitvalbevg auf bem 'SRont IIl545e *Cleoftratus 111160m, derlei 11274m; Clerk IV 75e-76a ((Sa^ niaöu., autarct. (g3.':|)eb.) , 89a (@iib-^clarmeer, luagn.) ||« Clermont (^iliti^evgne): Scuci( 1404a; SSulfane babei 1 V 454a, 470m J C/ermonf-Jen-awl}t-mt [4*'=2ibtrK] IV471e, 4a,m; ber ireftlict)fte ^. lV546e, 564a, 6e *Colla III583e (dornet); Colladon (Jean *Daniel) I361e-2a (electrc- magn. 5l|j:|?avat) , lV227am (@d)all); bie Collanes (^oI;e S3erge in Cuito; ni(^t 5>ulfane IV293e) [einen [. ^/tar] IV295e,e (@ebivg§arten); ccüectiö 11357m (9^amen), Soßectoren IV248ra; ccttegialifd; II206e, 431e; Col- lingwood 111555a; Rodrigo Enrique Colmenares I355e: (Sj^eb. 1355m, 11323a I Cöln II121e, 284m !i: S)cminicanev-^lefiev II130am, Im; [Älcfter] II452eli J James Colnett: eübfee IV 313m; @trn^e C. IV 393m, 403a,m :| colocafia (^fl.) II426e, Colcrmhier (SSerg) Ulm Chriftobal Colon f. Columbus | 2) Diego Colon (@ol;n beg Co- lumbiis) II491e-2a |( Fernando Colon (be§ Columbus @ot)n II163e, 287a, 488a; IV 640a; unebelic^ j. ^Kutter) [Hernando S. 11495m] (über feinen SSater*): vida del almirante 1479e; II475e-6a, 483mll,e, 4m,e, 492a; IV (640a); Slgoren II163e-4a, 484e (2rn[d}n.^elnnmngen) ; Berualdez Il475e-6a, über feinen S5ater (Chr. Columbus) [a.*; almir.] n286e-7a, gatirt f. SBeft, gelehrt IV 640a, ®ecgva^^f)ien 11291me*, Helico 11465a, als ^inb 11488a, ^lima 11483m*, nnebel. 2}?utter IV 640a; [^^erf.] (f. mebr. @I.) 11492a, 5m; biegen f. Sälbev, (Seeli^affev 11484m*, Seb 11492a, iBater f. Chr. Columbus; Vefpucci 11492a, 5am; SBalber n. Ütegcn It4S5e*, Seiffagung II436e, gortfet^nng ber ga^rt gen ia>eft U304me*, SSinbe 11483m* (Solcnial- : -SBctöIfernng 1342a; -©vfieni ni77m, 8a || (Felonie II 178a, 271a | pl. (Felonien (= Slnfieblnngen , ^ftan^ftabte) [f. Afrika, Amerika, China, griec^ifd^, groprit., P;enicier n. a.] I174am, 6e, 7m (e--iii. Colon, ital. Colombo) [f. A. v. Humboldt]: eft geiiamit: bev STbiiiival I469e; II57e, 122a, 287at|, 300e, le, 4e, 5e, 7*^, 314a, 6ra, 8a,m, 320m, 5e, 462ail,e, 474m,eri, 483e, 492ji,m,e, 4rt,m, 5m; IV 115a, 188e, 640a; V26a,m; niic^: bev gvü^e 5lbni. 11462a J bev (Siitbedev 1156m, 57a, 344a, 416m, 506a; lV188e: bev gvc^e (ä. Il55e; bev (Sutbecfev bev Dienen Seit 11491e, bev SBiebev-(5. bev 913. I188ejbev alte ©eemanu II 56a, 303a; bev @ec* f a^vev 11277m: bev (gvcße)gemiefi[d;e@ecfal)vev I1276m,339ejeiii getinffev (^cmieiev 11299m :|| aÜg. (SteUeu: II54we [55m-58a, 2(. 121e-2a], 138a, 26öm [2777n-9m], 291m-2m [299, 300-3m, 4-5], 7e-8a [316- 320m], 335e-6m; % 462-3a, 471e-2m [473-483], 7e-8a', IV55e-54, 115am,639e-640a;\49e\\-50a\\: olpl)nl)etifd)c Heil)C bcr JnfS^c: !eiii ^ibeiiteuvev 11300m, 5(b[a^vt f. Palos; 5lbu>eic^mig , Sinie of)iic 5lbnj. f. maguetifd;; 2((nibimgcii f. geftfaiib; d'Ailly ob. Alliacus I470e; II 256e-7m, 505a, 447a, 465am; ^abft Alexander VI: 11491m («rief), Alliacus f. d'Ailly, alte (£(^vift|Mev II2aber 11462m, ©etüiirslanbev 11292a (fud)en), ®oIb 11416m | Guadalupe 11325m: 33nl!an: Safferftvcm Y26am, 49e\\-50a; SSafferfalt V26m, 49e-50a :| Guanahani II30]a, guardas f. Siic^ter, @nnft H318m, Maria de Guzman f. ama | Haiti 11287a, 335e: 53nef 11308a, 316m-7m:\ S)cna Beatriz Hem-iquez IV 640a; §er!un[t 11276m, 8me, 299m, 307m, 473e; §immel II302e (nener), ^^!cv|>ev IV54m (^eti^egungen) ; Snftnimente 11300m II Ifabella: iSiiefe II55e | ^rief an Col. II 5i4am, 335e-6a, 4S7e-r. (gntbecfnng Slmev.'ö] 1155^6 j Jamaica: ißrief ang J. 1420m; 11122a, 6a, 292am, 416m, 488a; Äiifte II483e :| 3onrnaI f. ^eifej., S)cn Juan [. Slmmc, 3ube II462e, ^arte f. @ee!.; feine Äenntniffe [= SSiffen] (a. cosmcl., geogr., mattem., natnvr;ift.) Il286e-7a (griec^. n. rem. @^nftftet(ev), 302e, 313m,335e-6a; Ä7iatoni462e, 477a; mima(te) II(322e) 4. IVllöam; 3}eränb. 11316a, IV(188e); Suna^me 11319a J S5ariaticn [= 2lbix\] IV55e-54, 188e: -^g-Snrtoen IV 54a, bnrc^ bie 35ar. bie üänge Beftimmt IV 54a :|| 2J?agneti6mn6 11303a, 318e-9a || Mango \\29U', SRannfc^aft, ÜJiatrofen 11462m (er lä^t [ie fc^njören); Marchena [= Juan Perez] II 555e-6a, 4(S7e-<§a; 3nfel Margarita 11304m, mattem, ^ennt* niffe II317e, SJJatrofen f. 9Jtannfd^. j Älein^eit ber SF^eere (gegen ba§ Columbus me — Ba 323 2anb) l470e,U307e-8a', 55e\reginiG ber gjJeere^iraffev 1327 am, 477m :\ ü)a^5 er mitbringt (aiie 2liner.) 11314a, iOZcngclen-Sban [i:gL Can] II462e | 9iatiir: vgiim für 9^, lli-gefiibi ii. DMc^ilbennig II 54m , 55m [Doe-oSa], 56m, 121e-2a, 302e-3m, 313m, 6m-7 : genaue i8ec6ad)tiing \[302e-3m, 313m, 6m-7] -fcfjilbenmgen \l54mA , 55m, 475a; imturbift. Äeiintniffe Ii3u2e, 313m :| 9?crbpcl 11305a; eiitfeffelt ben Ccean 1332a, 477e; Ophir 11168a, 4l6am] beu Orient 1420m (ton SBeften Indien); orientiri ]id) IV54a, 115am; Orinoco II 54m, 3o4a, 475m | beö Orte^ nngeliMß i\115am; Crtebeftimmnng II300m, 320m :( Oft-5Ifien f. Slfien, ben Cfteu bnrrf) ben Seften fnd^en 11292a, 307m; Oviedo 11492a,m; ^:|3aLM't [f. Alex. VI] 11318m, cura de los Palacios f. Bernaldez, ^^palmen f. ^id)ten, Palos II471e (^(bfabrt), ^krabieg II 54m | Paria II 54m, 475m,e (491m), 3me: Äiifte 11304a, 493m ;| Juan Perez [= Marchena] 11488a, ^;^erlen 11304m; [perf.] (|. §erfnnft, 2ekn u. i^iele ©(.] [I278me, 299m, 473m,e; ^:|3[lan5en: ^enntniß, i8ead;tnng [ijgf. «ot.] II 5öm-57a, 61m (302e), 3a; ^ilct 11491m, -en II336am; Pinta (daratele) 11301a, 474m,e | Piiizon [f.m-t.]: [eine (SingeBnng n301e-2a; ^arte 11277a, 300me, 474(m,e); diaü) anberö ju ftenern U[301-2a] 301a,m,eii, 474e-5a; iBogelfüig \l3üle-2a. Seglange II471e :| Plus II: ©ecgr. 11291m, 2m | ^:)3Ian (^:|3roiect) 11292a, 300m-la (er [c^iffte nac^ einem feften ^^.)P^iä"e (ßntlrürfe I1307e) II 276e[504m-5a, 21. 475m-6a]] -^olarftern: SecB6. II317e, 481a; nngleic^e 53en^. iyi88e-9a J Marco Polo: baB er feinen Sinfütp anf C. geübt Ijat n[ti\ U[291m-2m, 21. 467am] :| Portugal f. Liffabon, Privilegien II492e | ^roce^ gegen be6 C. (grkn 11276e-7a (462m), 491m, l^e-5a,me: Lepe 11484m, 2}iatrcie II301e, Pinzon ib. :) Quinfay ll291e, 462e, 475m, 7a; ^lofter de la Rahida 11488a, 9tegen II 4S3e || Dteife [= Sjpeb.] (f. Sage) II55e (Sitel), 335m (-Berid^t); Oeeifen [t @d;ifffabrten] 11287a, 316e | 1^^ ^^leife ((Sntbednngg* reife I296e; 11291m, 492m; iy639e) [cgt. (gntbedung 2tmer.'t^] 11122a [300-2a], 4m (319e), 320a, 462e^ 471e-2a; iy53e: 35änme I296e-7a, (£nr§ 11277a, Oeftalt ber (Srbe II317e, n:a8 er mitbringt 11314a, treitere ^45Iäne II304me; dtiidUhx 11318m, 492m; Tenerißa \\ 639e-640a '\ 2t«9teife 11320m, 475m,e; iy54a, 115am; ySöam; 3*^9^. I327am; 11304m, 8a, 325a, 491a,m; 4»^ 9?. II57e-58a, 325e, 336am (33efc^r.) :|| 9ieifeiournaI (3onrnaI) I296e, 327a; II 61m, 303m (335m), 462e-3a (471e-2a), 481a; IV188e-9a: Hucsng an Ifabella II487e, 2^' ü^eife 11320a; [©teilen baran^] II 57, 474m; iy640a J and) gen. e^iff^^jcnrnal II 55m, 471e-2a, 4m (2Iu§3ug), mil, 483e; ly 115a; pl. -jcnrnale iy54a J Sagebnc^ I469e;II57 (©c^ilbernng ; e), 122a, 475m; iy640a || Dfic^tnng j. (5ur§, Rom 11318m (er ircüte nac^ R. ge^n), 9tüdfebr f. (Spanien, ©ad^en i)cn C. II474e, (gamminngen (t^on ©egenftänben) \\314am, San- chez (©c^aljmeifter) II55e, (ganbul;ren 11471e-2a, (gargaffc-iDK^er [tgl. 324 Columbus (5a — Q^ 2:ang-2öie[en] 1328a, @d;al5meiftev f. Sanchez ü @d^iffe 11299m, 317a | ©c^iff [f. äßeglängej: ^§argt V26am, @e[d;liMubig!eit IV56e (mt fie ju nicffen), '^^jcurnal f. Sieifej.; '^erec^mmg 11301a, 336am, 471e-2a; IV 115m (migeiüi^) J (Sc^ifffar;rt \\336am K^!inift), 477a (klänge); pl -eil [-^ ^feifeiij 1430e, II316e-7m || ®d;veibavt 1 1 57e-5gL Srübfiim] II 54me (enifte ii. relißii3fe), @treit 11301a, (gtrönumgeu ll325-6a (5e), ^euiitui^ üou ber ©iibfee II 305me \ [eiiijelue Sage feiner 9^eife] II300ell, la, 4a, 319e, 335e, 462m, 471e-2a, 4me, 493e.; IV53e, 115a, 134am, 141m, 188e-9a, 639e~640a; V26am;XaQC* hu6) f. Bei ^Jeifeionrnal J Siang [togl. @avgaffo] II325am: äJJaffe \l316e-7a, -äßiefen I1326e :| Sannen f. gid;tcn; Semi^eratur 11317am, me, 8a | Teneriffa: Snfel IV 640a; Sultan Don T. IV 659e-640a (geueranökiic^), 640a :| 2;{;ierfet(e 11314a; Thyle [= 3ölanb 11277a; f. b.] I1461e; tierra firme [- geftlanb 5Imer.'g] II304a,m, 462m,e | Sob II277e, 304m, 339a, 344a, 491m: nac^ bem 2. 11298m, 324m, 462a; IV (55a); i)or bem %. 11475a, 491a,e :| Juana de la Torre f. Slmme, Torres II462e I Tofcanelli II286e, 300e: S3rief I1291e, -iDec^fel II307e; gro^e 2lu§bel;nnng be§ f^eftlanbeö n. Meinfjeit beö SReerö Il^nZe-Sa; (See* !arte \\[300m-la, 21. 474] 474mell :| Sranm 1332a, 477e] II57e-58a, 305e; Srübfinn I{54e, nngebilbet II57e, nngeh)iß f. @c^iff««red;nnng ; Unternef)men 11335e-6a, 478a, 487e (SBidbtig!.); SSariation f. magnet.; Veragua Il57e, 292a, 305ell (Äiifte); gr. ^Beranbernng f. STsoren, S5er* folgung II 54m; Vefpucci I1491e, 3me, 4 ((gntgiel)nng, 3"c^9ii"ii9) / 5^'^? toor C. I1295e; SSorbereitnng feiner Untevnebmung, S3emü^ungen baju, ^i5rberung, Beit öort^er [ögl. 2(u«riiftung] 11287m, 290a, 2a, 9m; bie SB(i(^ter (guardas) [beö ^o(§] IV188e-9a, bie Sßälber erzeugen Siegen Il(322e)455e; SSa^)Ji3en 11479m, IV 533a; Sßärme II(322e)483m; Seg f. 2lmer., SSegUinge (äurüdgelegter 2Beg) \U71e-2a j äöelt [% ©rbe]: ni^t groB 1420m; II 70a, 126a; eine neue II302e, 491e; bie 9^ene f. Amerika'^ -umfeglung II 304me J f^abrt nad^ SBeflen, baö 2anb (ob. £)ft-2lften) im S. fud;en II 292e [500-i], 4me (n?eiter nac^ STfien), 7m; Seftinbien [= STntiüen] 11475a :| SBinbe II(322e) 483m, fein Söiffen [= Äenntn.] II335e-6a; Zaitun ll291e, 462e, 475m || Bett 1431a, Columbus Qe — (Eometen 2(u§ 325 II332e: -alter [= (g^cdje \m\] II266e (8a, 287m), 343e | -aencffe 1427m; 11324m, 508a; p]. -en 11299a, 300a, 318m || Zeni 11462a (il;re dh'mn); Zipangu {-gi) \\291e, 300ell-la, 477a; las cinco zonas II 276me, 461e-2a Columella 11134a (de cultu hortorum: irentg ^^^flaiijeii) aguas (calientes) de Comangillas {^ ijon ©nana jiiatc , bei (£bid;ime- qitiüo V94a) (Oueüe 1444a) 1229m, IV245me; \ 80me, 94a: aiie* S3afalt 1229m, ©ebirggarten V80m; feF)v {jei^e Oueüeii IV245?7ie; \80me, 94a, 96m; $?age r229m, IV 245m, Y80m; Xmptxatux Y 80e , 94a (SemBinotion [[. anatt^ifd;, 3been] I152e, 164a, 414m,e; II145e; IIHOe, 479e; IV29e, 30e, 528a; V13me; pl. -en (*) 1165m, 334m, 358a, 365e, 421a; II176e, 277e, 363m, 4a, 495e; III 12e, 132a, 146a, 439m, 474am; iy66ell, 576m, 594a: -^egabe III385e, 532e; geiftreic^e IV66e*, glücfric^e 111438m; ibeetle 11148a, III140e*; fd;arf[iiinige IV 62e-63a*; finnreid^e* II227e, III40e; gaMrofe III 62Öa | ccmBiuato vif c^ 1369m (®d)liiffe) J combiitiren [f. ißerftanb] II302e, 313a, 4a; -enb 11216a, 267a (@eift) ; 111291m ||— (Sombuftion (= ^Verbrennung) 111387m ©omcten (= §aarfterne, 3vrftevne) [f. Astone, Biela, Chinefen, c^inefifd), En cke, £^uro/)a, Faye, ^enerfiigefn, Griechen, Halley, Lexell, Mexicaner, iOJonb, Olbers, Pons, Römer, Uranus u. a.] I24m-25a, 90m, 93e,'P4e [105-120, ST. 389-393 (bie§ ifl bie vegelmäfjige nnb §au^t- bebanblimg)], 109m, 110a,e, 5me, 7a, 9m, 120, I49am,, 394mll, 405a, 9e-411a, 3me; III51ell, 264e-5a, 371a, 6a,m [557-574, 21. 575-586 (bruc^ftiidartige nnb ergängenbe SSe^anblnng)] , 557 , 562e, 573a, e-4a, 6a, 628m; Y[118] | sing. Somet f. be|cnbev§ eingetne nnb nad^ 3abren || ;Al;j|)al)Ct licr 3iifo^c (am (Snbe fte^n bie Sem. nad; ^a\^xen ober mit ^a\)x* ia\)kx[) [sing, f^^äter*, compos. (Kometen-]: 5Ibftänbe [= (Sntfernnng, Siiftanj] 1390a, c-a^nlic^ [= -artig] III575e (alte III 557am [584e-6m], Slltev III 572e-5a; älter a(8 bie ^faneten }U572e-3a, 584e :[ m\hM [= lu§- febn] 111568m, 5ln!iinft 111630a; 9lnnä^evung an anbre 2öeIt!or^er [bgl. (grbe, 3nfammcntreffen]I120e, III 650am; STnfic^ten über [te III 575e-4a, 7e-8a, 5S4e (5a); Slnjiel^nng f. (Sonne | Slp^el [= ©onnenferne] (5(pbelinm 1117m) III372ell, 3a, 5e, 6m, 570e\\, 3a; pl. -e (O) III570e: [i8eftim< mnng] III 570e; -©iftanj III bei 571m, V118m; grc^e^s III 40öme, 564a, 5<52a*; IV5am*; {(eine ]II587eO:| c-arm 111561a | STrten, (Stoffen III 575e; c-artig [= -äbnlic^] 1141m ; III 177e, 9e, 303a, 364a, 457a, 559m :| «Aufgang, aufgcbn III5S5m; fid; anflijfen III569e | 2lnfsä^Iung(en) [:(: SBergeic^miO] I389e-390a, 3a, 405e, 411m; 11364m, 417me, 427m; III 148me, 376m, [560e-lm auQ ben legten Sabv^nnb.], 570m,eil [6-7m], 7a, 581e; eiujetne (nur mit aÜg. iBeftimmungen , auc^ nac^ ^erfouen) [f. am ©übe mä) Sabren ober mit Sabrjafjlen] 1112a, 144e-5a, 409e-410a', III 330m, 340e, 557m, 562e-3a, 5me, 570a, Im, 2all, 5777ne [578-581a], 578e, 555am,me :| 2ai§fef)n (f. Einfang bei ©eftalt) [= ^Xnblid, \>qI 326 (Eometen STii^ — (gntf ßrfc^cinimg] IllöeSa, 5e (578m, 9e), 581a(am); SriK^ftvaMimgeii 1112586; SiuSftriinnnigen [a. Äevu, ©dnreif] I107e, 8m\\, 9e\\-110a , 146ra, 7e-8a, 9m, 390m; \\l58e, 323m, 562e, 8a {577e-8a) \ ßrcße 51 ye (ber SBalni) III375e (2änge); balbe gr. 51. IIl563e, 571m* bei 571m, 5ei| C^iycu); \118m II 33al;ii [a. STje, (S^-centvicitat] , SSalmcn I105a,mli, 112m, 3a, 4e, öamlll, 7a, 120e, 142m, 9a, 389ell, 391a, 405e; 11197a, 364e, 566m* 573e, 580m*; SBal^nen 111560a, 570e, 2m, 585a; -bar^ii 1113a; -bal;ueii 1112m; 11 353m, 367m (jenfcit^); 111572m, 8m j: (sg. ii. pl.) ob [ie ni(i)t auf eine anbre 33. geratfteii fönnen? \\\569e-570a, iiiifcüfemnien befaunt III 5ö0am; Beved;net 111376m, 7e, 420m, 5ö0a, 583e; burc^Iaiifen 111570m; eüi)3tifd)e III375e, 566a*, 583me] (Sntftebimg 111576a, gejcblcjfene III375e, ©eftalt 111576a, I;i;|)evboti|c^e 111630a, jeufeit« 11367m; lange III 557m, 573e ; 9^etgmig gegen bie ^l\\\>i\\ III 571m, 2m (geringe) ; V 118m ; ^Ianetavifcf)e III573e, (gteüitng in ibreu 33. Illle, äutievfter 2:beil 111561a*, berfcf)iebne 111570a jj 33ebedung f. gijftevne, befannte III563e || ^eob- ad^tung(en) III560am, le-2a,e, 572am, 7me, 8a, 583am: d;ine[ifcf)e III 561e, 2a; fviil^e eurc^aifd;e 111561e-2a | becbad)tcn III568e, 9m; beob* ad;tet(e) III563e-4a, 572a*, 8m, 554m :|j bered;nen 1389e, Ill561e-2a; 5Bered}ner III bei 571e, Y118e \ bered;nei(e) III375e, 560me, 570m, la,m, bei 571a,e, 572all* 8m (583e); \118e: ^a\)l III264e, 376me; i)ovau§- bevcd;n. III584a,m J 33evec^nung III561e-2a, 58le; -33er. 111562a || 33e- fd;affenl;eit [f. meift Sf^atur, f. (Scnftitntion] III 566e-7a; befd;rieben(e) III 577am, 33eforgni^ [^ @efat;r] f. ^uf^imnTentreffeu mit ber @vbe ||« M^ 33e=^ iregte III 157a | 33 e liugn ng [bgt. 9?otat., $!anf] III [572m-3a] : [angfanie III (564a); riicflänfige III 572m-5a, 584m; tran^Iatorifc^e III58e, ücn SS nacb £) 111572m II bci^artiger [^gl. Unglücf] ni577m*, (5entralfi5rper f. ^©cune, :|>b^fifd;e (^onftitnticu [= 9^atnv, 4^3iif^^^i^] 111559m, fnr^er Sauer i II 57i»w; S)i(^tig!eitl 90m; 111324a, 565a (geringe); 3)imen[ion 1390m, IFI568m; S)iftan5 [= Entfernung, Stbftanb] I392ell, 2)D^^erccmet IIIö83a j S)unft: b-förmig, -biitle f. §üüe; -tt)eile 111568a :| 2)urd;gang f. ^^rbe, *2J?cub, o^onne; ©urci^meffcr 1107a, Ul582me* (fd;irer gu beftimmen); burc^' fd;ueibeu f. 'ipianetenbalmen ; 2)urd;fid)tigfeit I391me: nuDüIlfommene III 567a, 582m; nur S)urd^n)anberev 111575a; (äigenfc^aften [bgl. 9^atur] III 265a, 557me, 9e, 567am, 580a; (ginbrucE II363e, (SinfluB Il363e, einige 111575a, (Siminrfnng [ögl 3Bir!nng] III444ra, einjelne f. Slufsäblung, (Stti^tif f. 33af)u I (ä lerne Ute [a. innere (5om.] 111559a, 562a, 4m*, Wi 571, 572am, 5ed)felnbe] 111582m, [ilßeite] (Someten (Sntf — innere allg. 327 111586a; [fe^v h)eite] III 572m-5a, 406me (582a); fünftige nc(^ ireitere 111375e :|| entfte^ung, ^ilbung [= Urfpvung] II364e-5a; m[558e-9], 569e-570a (biirc^ 2:l;eiliing) , 3e-4a, 5e-6a\\', ent[tel;n uoc^ täglich IIl569e :|j jitv ßrbe: 2lnnäf;evmig lII58oa, 2)urd;ga:ig eines S. jn^ifcfjen (g. unb 3)lonb! 111 5ö5a»n; ber (S. ua^e getommene \117e-8a, 389e; 111564a, 6m; bte @. in d-f^lreifen 1106a; ßufaninientveffen mit ber S. [tgl. °3i-= faninientv., °^laneteu] \lUm-5a [8m-120a (@efal;v unb 33eforgni[fe)], ül{630am iße|orgui^ unkgviinbet) | bie ßiDtaln fc^neibenb, 2)urd)gang biivd; fie \lUa-5a (unb @efar;r) (114m), 8e, 131a; (Srbbeben f. Ungüicf || (Si[cl)affung IIl(585e) j| (grfc^einung [üg(. 2(u^[e^n] lll[560m-im nac^ Beilen] (561a), 2a (7*0, 579a, 5Sla; -eii IiI577me: friil)erc UI578e, 584a; -g. 111579m T (Sv[(^eineu 111265a (furje.^), 561e-2a (4m ^löljlic^e^) ; er- fd;eineu 111560me, 573a J erf(^ienen(e) 111561m, 577a, 58le \\ ber erfte 111575m I (Sjcentricität (ber iBabnen) Ui2me, 5m, 120e (392e); 111303ailm, 457a [fe^r grc^e], 5577n, Bei 571e', \118m\ ejcentrifcb 111303a :| garben- S)eränberung 111562e | grc^e ^erne [= (Sntfernung] 111557m, 630a; fernfter 111 572m-5a*, im gevnrobr III569am :| geuer I11579e, 585e | giyfterne: 33ebecfuug ber % \[110-la\ 391me, 2a; ungefieure Entfernung 111573a, Ciom. um aubre g. (©onnen) 111291e J govm [= @.ftnlt] 1 108a: -iBeränb. \108a-9m', -\vcd)id I108a-9m, I1162öa J ©efa^r f. (Srbe, (Srbkbn; g-bringenb 111630m :| iüo3u bie (S. gel;i>ren [tgl. @onnenfvftem] 111559e, gefu^^:^^elte 111570m; ©efc^id^te [bgl. 5ln[i(^ten, ^Infgä^Iung, innere].. . III377e, 56hn-2a, 573e-4a, 583e-4m (4a) | gefd^tueifte 111221m, 626a: laugg. 111223m, fc^n^ac^g. 111222a :| @e[d;n)inbigfeit [ijgf. Umlauf] lll6e- 7a; 111564a* (geringe), 9e-570a, 630am (ungeheure) | gefe^ne [= fid)t* l\ix] (a. Sauber, Örter; f. bei 2:age) III [560-2] 581a, 4am*: mit bleuen 5lugeu lU560e-lm, 576-7m', §äufigfeit III560m-im, ^ahlUlöÖOam \\ ©eftaü [=§orm, 4: 2iuSfeIm] 111568m: ©eftalten [ügl. Sanjel Ulla: mannigfaltige l[:/Oö-Sa]; ißeränberuug l[108-9m]', 111557me, 562e; ber* fd;iebne I120e J^eftaltnng l[106-8al \U562e: ^^-^rcceffe l[108-9m], ^eränberlid;feit 111557mc || ®eftivn(e) (fo genannt) 111568a*, 573e; reifenbe ©cirölfe 111630m | ©lanj I11560e (tocn grc^em): ungebeurer 111578m*, 9a; glänjenbe 111582a; -er 111562a, 580a (lo) :| ©rensen 111560a || (3vc^c [= 2)imcnf.] 111564m [bebeutenbe], 6a; -en 11151m J grc^e I106e, 413m; 11417m, 111561a; großer I410a,m; 111224m, 294e, 558e, 576a, 9e, 581a II §äufig!eit IfI2i5w-6a [560m-lm], 560m-lm [nac^ ber ßeit]; ^^au^t- Scmet 111569a, beilbriugcnb [ogl. 33crbebeutung] 1393a, bette ©teile III5 großen dem. ciitftanben! III 55n-9a :| mehrere (Siid;eimmgeu Vii5a; (Sj-o^ntvi* cität III bei 571e, Vll8m; ®^l^^^e 11155<§eli; ?änge be§ aiiffteigenben Änotene III bei 571m, V118m; iRanie III 57iam, 3iif«i"i"enftc^ mit Pla- neten 111630m, fec^S f. ßa^I; Tabelle, 2:afel [. (Sremente 1 Umlanfe;ieit III57ime, bei 57U] Vll8a,e: ücn hirsev U. [f. 1;^ ©lieb] III 570me :| 3af)I: fec^o 111558m, 570wie, lm,e — jj in einem Saf)ve: mel;reve, 3^^^ III560me, lam; ujenige ober feine III5öia; nad) Sabven cbev ^abvjablen f. baö @tiic! am (Snbe, in 3af)rbnnberten f. Stnfsä^^lnng :| Äam^^f \114e \\ Äevn [= Äo^^f {\106m)] [90m, 106m-7m, 8m!l, 110a,e, 2a,m, 8e, 120e, U9am, 390a,e, 2a, 4m, 410a; 111323m, 563m; ^erne 1390m; III258e, IV 207a 7 -fein 1112m; -ferne 111323m, 582m |: Sln^ftvcmnngen (-ferne) 111523m, (Zentrum III567all, ebne feften III564e-5a, -^niüen 1148a; leuchtet III 566a*, Sonetten 111567m; 2id;t!tävfeIV207a, -|d;id;ten 111324a; (Stern bnrc^ ibn fic^tbar 111324a, 567a; nmgeben 111569a, tergrl^B^rt [id; 111582m; ijerf(einevt fid) III567e, 582m :|| Äo^f [= Äern; ügl. ®d)lDeif] I90m, 106m, 8m, 110m, 145a, 394m, 410a II, 3e; III58e, 560e, 3m, 8m, 577e; -fc^^f III577e,582e|: ^luf^ftvemnngen IIl562e, feiten begrenzt III566e, fd}tt}ac^e§ Sic^t 111221m, Bnftanb IIl566e || ^ov^^ev I39le, 111568a; -fln|?er I118e:| freii'enb f. °ecnne, fiinfttge III375e, fnrj f. @r[d;einen | [in ein* jelnen Sänbern] (|. China, Europa, Mexicaner n. a.) \\\[561m-2\, 2am (3bentität); ein d. in toev!d;iebenen ?. ober ©egenben gefebn III562e-3a, 8a,e :| Sanje III579e, Manien I410am \ ganf [=33en\] I105e; 111564a (@e* fc^n.>inb.), 585m,e (langer); lanfen I24m :| $?en(^tcn 111567m || Sid)t [f. Äopf] l[lll-2m] 392me, II370e; III[56ö-7m] 5S2am,e', -lic^t 1392a; l\\108me 566e |: 33ef^affenl;eit I35m; anc^ eigne« I207me, 111567m; -gemclfe III 557a; entbält ettra? ^olariftvte« i\ä)t III566e, 554e; ^roceO 111567m; -fd^träÄe III569m,e; «Sonnenti^t 111567m: reffectirteö ober ;^nriicfge^ tvorfene« [= ;>oIariü] III566e, 582am; -ftä vf e U07m, llle-2m, 8a; III 567m (grc^e), 9all ; IV207a; -SBeranbernng III562e, -irolfen (reiienbe) 1106a II loder 111567m; äl^angel, lange ^anfe voo feine erfdieinen 111561a | SRafie I90m, 105e, lUarn, 8e, 142m; -cn (<^o) 11151m: bid^tere I 106e; geun^c 1149m, 111630a; f(einfte III559e :| 5r?enge [t?gl. §äiifigfeit, e^aar, ©ometeii Me — 6d)tPeif © 329 3a{)I; iOhH-iabeu] lll 561m (9e), 628m', mevfMrbige lIIöGOe, äRittag f. [ic^tbav; SD^t^viabeu I94e, 105a, 146m, 405a; D^ad^vic^teu über S. [ögL HufääMmiß] III 560am ... 555e-4m; nak gefcmnieii f.^Srte, °@omie; 92anicn, ^eneitnuiigeu 111557a | S^Utuv, Sefen, i8ef^affenl;eit [ügl. Son* [tituticn, eigenfc^., Biiftaub] I71e, 95m, liOe, la, 8e, 120a,m, 3a, 391am\\; 11197a; 11118a, 157a, 372a, 557, 9e, 572e-3a, e-4a, 576a, 582e [4e^6m alte Sinfic^teu], 5ara (planetavifd)e) , mil, 630m; -imtiir 111221m J S^ebel [f. §iiüe] III(565e*, 6a*) 552e; -nebel (pl.) 111518m: ii-artig lII(5G5e*, 6a*), -flede IIl584e, -gnip^e 111567m , -^üüeu f. ^iille; neblige 2JJaffe IIl582e:| g^eOen-domet 111569a, neue 111561m | Ort [=^Mtti'^ii; »9^. ©tevne] Il05m; lll561e (3all,ml|), 578m; an Örteni (in ©tobten) gc* fel;n ober [ic^tbar 111563a, 571m, 581am J ^evi^el [= @onnennär;e] III 561a, 3a, 6a*; ^evilielinm 1118a, pl. -ien 1105a: (-t)el) -Xiftanj III bei 571m, Vll8m; S)uvc^gang bnvd; bag IllöOe, bei 571a; V118a; $!änge III bei 571m, V118m; nac^ bem ^. 111578a :| [^erfcnen] . . . I\l584am \\ ju ben Planeten: bie (5. [inb ^I. m372a; fU dometen genannt 111530a, 558a, 575, 582e: Slnnäl^erung III566me, bie d. finb eine %xt ^{. Ul585m, bie HnBerften p. u^erben dom.l III 575, (ginn)iv!ung anf (5. 111558e; SBeltfor^ev, meiere 2)^ittelftufen ^mifcl^en ^f. unb ^. bilben, cometenavtigc ^L lll 557e-8m, 575; iBerr;ä{tniB ber UmlanfS^eiten III 565e-4a; Unter- fdtiieb III 557me, Som. nnb ^(. tevglic^en ober ^nfammengefteüt III [557m-9] 575e-6a, öerfc^ieben III559e; ßiif^nimenfto^ III575e-6a, 630am J i^jlanetcn- artig III 18a; ^-bal^nen (bie 53af;nen ber ^L): bie Som. bnrc^[d;nciben bie ^{. 111165m (557m), 9m, 575m; bie d. bnrd^ bie ^f. eingefdMen III557e; bie (5, bnrc^[d;neiben bie ^-!reife 111557m 7 ^lanetarij'c^e 194e, 113e, 5e: 9^atur lll585am; bie (5. gel;ören ju ben ^f. ©eltlör^^ern III 264e-5a, 420m, 569e, 585am || ^ofiticn [= Ort] 111224m; ^n-ä^tige, ^vac^tbcüer, fc^üuer III 562e-Sa;. sg. III 45e, 562a, 580m; fie füllen ben grl^Bten 9tanm a\i€ IIl559e, rec^tlänftg lilöla; 9?egifler [= SSerjeic^ni^] III562e, -9Jeg. III562me; c-rei(^ I119e, 9?otation [ögt. Umlauf] III 58e, rüctiäufig 11151a, @c^aar [= 9}?enge] 111628m; ©d^eibe III582e, -en 1107a; f(!^cner f. ^rad^töoUcr || — @d^lDeif [ögl. gefd^U^eift, nngefd;U>änjt], -fc^n^eif I105e-6a,e, 7me, 8m, 9me, 120e, 147 e , 9m, 389e, 390a,e, lell, 4m (411a), 5me; III 45e, 323m, 374e, 560e, 3, 7m, 8m, 577e-8a, 582e; IV 207a; pl. elt] I109me, 111564ra; jliu'ifc^lveifig 111581e — 1| feiten, @eltenl;eit II1585e | fidjtbar [= gefetjn] (a. Sänbev, Övtev, bei ^tage) I112e, 111563ail: mit blefjcm, nnbeiüaffnetem 5iuge (für baö M., bem bl) 111215ell-6a, 265a, 576-7m (7a); am 3)iittag 111563a; fetten 111585m,e || jnr @cnne [f. 2id;t, (£c^n)eif, 2Bavme]: ^Injiebnng bnvc^ bie ®. 111294e, 375e, 557m, 572e; bie @. dentralfcr^ev 111587m, bon einev @. jnv anbevn fid^ ben^egenb 111 575a ; '^nferne (f-ue) [=5lVt'el] 1112m, 3e, 6a,e, 7m; 111564a, 570m (ffeine), la | -^ngebiet [geborig f. @-ft}ftem] 111371a (Xi^eik), 37 5e (fie be^eic^nen bie ©renje beS ®.)/ 557m (fie bilben eine ©iii^^^e im @.), 9e (im @-te) :| nm bie ®. freifenb lll569e I bei- ®. nabe 111578a, 580e; na\)e bei ber eifte 111221m;;, 2a :| -felm 111564m | [Ungliid, ba^5 fie anftiften ober ba§ fie begleitet] (ögl. bösartig, 3.>crbebcntung) III577?ji, 581e, 3am: nnbeilbringenbe ^e^ gebenbeiten 111579a; ßrbbeben III578e I, 9all,ell; 3^i"ftörnng ton ©tabten 111570a, 9e-580a, 3am; ^tnrni 111579m :| unregelmäßige SSeife 111585e- 6a; nnfid;tbar(e) 1105a, 116a; 111560a, 9e: lange IIl585m,e; Unter|d)eibnng ton anbern ^immel^för^ern (bef. (Sternen), SSerlve(^eInng mit ibnen III 221am, 2a, 3am, 4m; Urformen 111573a; Urf^rnng [= F)^. (Sntftebnng] Ul573e-4a, 5e-6a: metecrifcber 111 575e-4a; ißeränbernngen [f. ©eftalt] III 5ö2e, verborgen III585e; üerbnnbene f. bereinigte, 3>erbnnftnng f. (2d;n.^eife I \\d) bereinigen (gttei) 111570m, 583m; bereinigte, berbnnbene ib. :| (borber) berÜinbigen [a. iBorbebentung] 111217a, 560m; berfd;n.Mnbcn III578e*, 9e*; ^erh?ec^elnng f. Unterfc^eibung ; ißersei^niß, -iffe (?ifte) [:{: Slnfjablnng, Oicgifter] (a. djinef., Biot, Ma-tuan-lin) I389e-390a; III 57öm [560e-lm (anö ben legten SabrI)-)] (2me) [576-7m]', iöcinm I112am; böfe iB er- bebe utnng, S3öfeg berfiinbigenb [ügl. beeartig, Unglücf, berüinb. ; beil* bringenb] \119me, 393a; borberer 2:beil 111568a, 577e; [it)re fc^tveifenbe SBanberung] 111575a, 584e | Söärme III 5ö4€-5a: bon ber @cnne em^* fangen 111564e, 582a; (Sonnemr. 111565a; iv-ftraMenb I119e-120.i :| 2:öeg 111579m (= @d;a>eif); ©ebeil-en von Söein, SBeinftecf I119e-120a | -n^elt 1118m; 111377e, 568m, 572e; SBeltför^er 111557m (eigne ©vu^lje), Ö67a, 571a*, 3e; im SBeltraum 111561m, in ben ^-rciumen 1105a :| ber ireftlid): [= beS Afteus] 111579aii | nMebev er)d;einen, Sö-erfcbeinen III 560m, 2a, 583e; 2ö-(grf(^einnng III569e; Söieberfebr III375e (in ibren 53abnen), 586a; sg. III558e, 571m, 584a \m; n.>-!ebrenb, !ebren n\ I II 575e, 585a :| Sirfnng [= (Sinn.\ nfn.\] 111265a | 3abl (2)^engc; f. ancb bei.) [tgl. mniaben, @^aar; 3abr] \105am; 11151m, 215m-6a, 264e, [559e- 560ml e-lm [576-7ml 628m: ber berechneten 111576m, 7e, 420m, 570m; ber geiebnen III 560am, große III 559e-560a , in ben legten 3abrbi:nbcrien lll 560c-2m [576-7m], ungesäMt 111628m, in 3mifd;enränmcn III 2i5m-6a 332 (Eometcn Qe — Sompafe aUg, :j iiod) 3^i^^i^* f- ^^iifjäbtmig, (Sv|rf)einimg , §äiifigfeit; 3^^'tninniienniß III 575e-öa*, Ieucf;teube 3'^i^^ii J10^"i; Bniainmcntreffcii, -ftc^ [ügl. 2ln* m^exuuQ] f. oSvbe, o^Iaucten; Buftanb \U566e-7a, 8a ||— iiad; Sali reit ober mit SatjrjaMeii: aüg. (mcl^vere) ISSQe-, III560me, 576all [6-7m], 7am .(be§ 16*«^" 3af)rl;.); 580m, 4am || in eiiij einen 3ar)ven: (Scmet ((Jcmeten): bom Sal;r 371 i:or (^Br. Ill578e, 580m\\e \ narf; &.: 837 lU563am, 1097 111562m, 1264 111224m, 1378 [f. Halley] 1116m, 1385 III230e, 1401 III578e; 1402 I106e, 390a; 1456 [. Halley; 1490 III 562me, 577e; 1495 III230e; 1500 1410m, 111562a; 1531 f. Halley, 1532 I106e, 1548 III 578e; 1577 I106e, 11364m; 1607 f. Halley; 1618 1107m, 8a, 112a; 1668 1410a, m578m; 1678 III571e-2a | iöSÖ 1106a, 116ell, 7a,m, 8a; 1112946, 563e-4a, 4a,e: 2lpt)er III 406me, 564a, 573a; IV5am; lange Umlanfeseit III372me, 563e-4a :| 1682 f. Halley; 1689 111362m, 578m; 1695 11427m, 578e; 1729 1118a; 1743 111 5e, 393a; 11158a, 572a; 1744 I106e, 7m, 8a; III 45e, 58e, 557m, 562e; 1759 f. Halley; 17G6 I115e, 393a; 1770 IlUam, 7e; 111564a, 5m; 1772 III584a,mll; 1779 111340a, 1786 III584all, 1798 1390m; 1805 1390m, 111584a; 1807 I107a,m; 1811 1106a, 7all,m, 116e, 390e; III583me; 1812 111576a, 1815 111576a, 1818 111584a; 1819 1106a, Ulm, 5ell-6a, 392a, 3all; III5ö4me, 572am, 581e, 3e, 4a; 1823 1106a; 1825 I390e, III581e; 1826 1113e, 1832 f. Biela, 1835 f. Halley; 1840IU562m, 577e I 1843 I106e, 7m, 115a, 145a, 390a, 410a; 11427m; III 5ö2e-5a, 4a,e, lm[578-581a] 580me,e, le-2a: SI^I^cI 111582a, (SIemente III5men) 1470a [geogn.], Sommnne (= ©enteinbe) 111608m II Sommnnication (= 35erlnnbnng) I223e, 234a; 11201m; IV228e, 426e, 452e, 573m; V32e-33a,m; pl. -en (*): -^g-SKittel II141e; nntevirbifdje* 1251a, lV(225e); -^g-SSege I259e, IV 302m J commnniciren IV328e: mit 1243a, 256a; -enb [i. 9töl)ven, ©galten] IV37e, 316m, 430e II da^ Comorin 11203a; Comoro-^n\dn (Bei iOkbagagcav) IV411m,m (35nlfan ba); ccm^^act 1344», 350e, le; IV331e ßom^jat (meift [ein ©ebvanc^ anf bem 9)ieer) (= SSonffole ; bgl. SJiagnet«' (EompaB — Souceii 333 itabel, Ü^ic^tfvaft) [f. (If)iuefen] 1187m, 430m; U[293e-5 (bcf. @cfc^.)]. 6e {8m), e, 336m, 482a; l\[51m-53m (be). @efc^.)]r 56m; pl. dcm^affe (*) ||: be§ Abaris 11173e, 2IMen!inig lV(7iam); 2(hveirf;img [f. hp. magn. Stbiv., SJZagiietnabel] 1431a (olme), 11316e; bei tax 5lvabevn ll294me, 319m, 46Sa; IVöle, 52e (53m, 114e); STvt lA'^lTlm, mit bem a. aufuebmen 1330a, iva§ ßinflii^ auf ibn bat l\210e (3n.Mebel); erfiubimg [tjgl. ©ei'cb. ii. a.; f. Klaproth] 11295a, 482am: IV 52m; eviDäl)itt f. ©c^riften; (Sinfii^ritng ii. ^Verbreitung in (g ii r o ^'^ a [ögt. ©efc^., SBerbreit.] 1 187m ; n293e [4e-5], 319m, 333e, 482am', l\{49me) [51e-53m], lUe-5a, 170e; fvii^c Äenntui^ u. ©ebrauc^ [). *(Il^ineieu \u niebr. @(.] \\119e-120a, ©ebraud; [= 92ut^en, 2Bid;tig!.] (f. früb; aufnebmen, *i)er* mcffcn) lV124m(geDbatifcf)er); [©efc^.] (bgl. (Surr^a u, a. ®I.) \\[293e-5l IV[5i-53m]; Äenntui^ f. frübc, *Sbineien, ^S^lUfer u. a. ; auf bem 9)?eer [= ®ee; überbauet ber ganje 2(rt.] W 51m, in berfd^ieb. 2)?eeren lV51e; 9^abeln IV 171a, 9^amen IV170e, 9iu^en [= ©ebrauc^ uitt).] 11482a; -9tic^tung, -en IV593e; nac^ bem S:. [rfjiffen lV52e, ©c^ifföc. [= ®eec.] 1187m; in (gc^rifteu genannt lV5ie-52m| @eec. [= ©c^iffSc] I(187m); 11293e, 5a, 482a,mll ; lV52a,m, 114e; pl. II316e, 9m; lV53m :] 35ariaticni^-(S. II482e, IV54e-55a; ^Verbreitung [f. @urc|)a, ®ef(^.] IV 114e-5a,120m; ben S. üertDirven IV210e; bei SSoÜern [f. 05{rabe,r, *Sf)inefen, ^(gurcpa) ... IV 52a, 55a, 119e-l 20a; SBic^tigfeit, ^otlnveub. [ügl. ®ebrau^, mwi^m] II (336m); ^wkM f. ©nf(uß *Som^^enbinm 11262a |(. (Som^^enfation 11186m, 396m; pl. -en 11477m, in 5S5am I ccm^^enfiren lV82m, 648m; fid; IV 594a; -irt tDerben 1320a, 446m :|| (5cm))ilatiün 1125ie, 412e; 11198m, IV 158m: elenbe 11191a, enb(ofe II231e; pl. -en II315e,448e | (Jom^ilator II165in, com^Mlirenb II466e:|| Som^tement III107e | ccm^Iementar III134e,395e (SSitber) J Sompkmentav- [f. färben, ©trar^ren]: -^Silber III394e, -Buftanb III104e 1) (5:onH3le?; IV212m || domplicaticn (= S5evn)ic!lung) [f. grfc^einung, ^vobtem] 1268m, 366m; 111601a; IVll9m, 126a, 212e, 235m; V4a, 76m; pl. -en III62em, IV 187a | ccm^^Iiciren 111626m J ccm^Iicirt (= toertDidelt) [f. Srfc^einung, ^bänomen, ^rcblem, iBerböItniffe] 11149m, 386m; 111234m, 261a, 348a; IV7m, 82a, 135e, 338m, 444a, 465a, 529m; V123a:|| bie Komponente IV648e, pl. -en III259e; com|^oniren II 98m I Som^ofition 33. (ij: ©emälbe, ober toon@-en) [°] II 78a, 82m; pl. -en (*) II 79m, 123m; 21. (aHg. u. bef. toon @(i^rifttDer!en) II 14a, 17a, 20e, 22m, 48m, 64m, 70a, 74m, lOle, 7m, 124m, 398e; IV 3m, V9m: ©n^eitI80m, Il70e; ^iftorifd^e^* II 77a, 127m; bermidfelte II 79aO, Btüed I80m |j compreffibel I177e, IV (164m); (lompreffion (= S)ni(f) 1178m, IV370am :j comptes rendus f. academie des sciences *concat [f. ©d^eitel] 1189a, 11508a: gefriimmt III390e, [Sfctberme] 1376a, Krümmungen IV 46m j(. doncentration III219e | concentriren I67e, 334 (Soncen — ßonbo II 97a; -irt I145e, IlI67e (S3ilb) J cciicentrifc^ [f. ntagii. Sinien, di'mQc] 1107m, 110m, 189m, 262m; 11367a, 376a: 111425a, 526e; IV29m, 34m, 58a,340e;V29m:|| Concepcion {(^\)i\i) : ^:pavallel lV552a,e; iBitlfan baki IV552e, ßerftcnmg IVööOe :|| Conchagua (in SDiitt.Slmer. , am ®oIf üon gonfeca; im (Staate @. ©alüabor IV542e, 3a): ©egenb IV 542m, ©olf ton IV 541a; S?ul!ane IV 541a, 2e J SBuIfan öcn C. (auä) i^cn Amalapa IV542m) IV307a [542m], e: Sage IV 542m, 3a; Örtlic^!. I V 542m || (5ond;i^nen ll389am, V90m ((gntfte^nng) | doncilium (= tird^enl^erfammt.) \\112me, 111476a (in®uatem.); pl. -en \\112me\ conciliorura coUectio II 112e "[ ccnciö II 15a, 111 15m ; Scncificn II 53a (be§ ©t^te) :| Soncorbanj 111474m [= Ü6ereinftimmnng] | Concordia (58*« !(. planet) V116a; @Iem. \115am'^ gntbecfev V115a, 7a; -ung Vii5a J concvet 11267a, III lim; doncretionen I163e, '^ö-53UbHngen IV251e La Cond amine (Charles Marie de, 1701-1774) (meift mit Bouguer gufammen genannt, na^ i&m) U22am', \\162, 319c [353, 570e]: 2lbreifc f. Quito, 2(n6!)ruct) be§ Antifana IV (361a) 573a; Dfeife narf; bem Stqnator [tgl. Equateur] 1422m, IV 363a (^iicffebr); 5l[trcnom lV570e, §aber mit Bouguer I422am | Chimhoi^azo: 2tblen!ung bei* $?otMinie biivd; ben Ch.\\[162], langer 2rnfentl)alt IV 570ejgorbiüeven: 2r;eilinig, 2 Letten lV314e, 596me J Cotopaxi IV570e: SIiuHnnd) lV574e, -hnidie IV 571a; ^n§»ürfe IV57ie, lOata! lV571a, 9?amelV577a, igd)nee V28e; SBaffev V30e, öle :| Cuenca lV353a | Journal du Voyage ä l'Equateur [ögL tquatov] IV533ra, 574e; V51e: furj Voy. ä TEq. IV162m, 571e; cber Journal du Voy. 1422a, IV 533m :| ©rabmeffnug [= äJJeribiangrab] IV301e, 533m; 3nfd;nft f. Quito \ Italien: 9teife nac^ IV555am, 571ell; alte 33ul!ane IV 555me; voyage en Italie IV 555me, 570e-ia :| Journal f. Equateur, 9}iavmcvtafel f. Quito | 9[)?ertbiangrab f. ib.; mesure du meridien IV533m, 573a :| Obfibian IV570e, ^^arifer 2«ab. IV353m; [pevf.J IV 162a, 319e, 353am, 571e; Peru 1188a, Pichincha IV570e || Quito; Stbreife [= mdttl)x] lV571a, STrbeiten l\319e, §cc^el>eue lV520e, 3njc^rift [= ÜJiarmort.] IV526e, lange canH}ivenb IV570e, ä)?avmcrtafel [= Snfc^r.] \422am, 2)?enbiangvab [= meridien. ©rabmeff.] lV22e | 35nl!ane: äJJangel ber !i?ai}aftrcme IV 353a, 570e\ Sataftr. 6ei 2 iBnIf. IV570e-ia, aber müra^r IV57i; 3)?effung, §cf)enirin!el, ©taticnen IV59iam; SBoffer V28e-29a || ÜJüdfe^r [= Greife] f. tqnator, ÜJiifim \\319e I Sangay IV292e, 301e, 3a, 533m, 570e-lm: Woal ib., 571am :| Sropenl^immel 11188a, Tungurahua IV526e, Vefuv iy353a, voyage f. Equateur, SSnIfane f. Quito *Ant. Conde: Arabes en Espana I898e; 11443a, 450am ||. den» Denfaticn (= SSerbic^tung) [f. 2)äm^fe, ^^grometer] I201e, 244a; IV212a | (Eonbenfu-6ar!eit 11385a; fii^ ccnbenfiren (= öevbid^ten) I362e, V24e; -m 1246a II Condoraßo (^ü^er S3evg in Onito; nid^t ißulfan IV293e) Sonbo — conftant 335 IV284m, 293e,e (©ebirg^artcn); Condorcet I433e, 4e; IV61cnm [^erf.]; Conduit f. Newton, Conegliano f. Cima, ß^oiiferöen I372e; Konfiguration (= ©eftadiing) [f. (Sontiuent, lüften] 1189m (307me), 9a; 111178a, 263e-4a, 344e; iy240e; (Sonflict [f. Äväfte] 111630a, (Sonfhienj IV 333m; Confucius II 101m , 465e (gebrncft) Songlcnierate [f. S3afatt, gjJonb, ^rac^t^t] 1236a, 259a] IV280e, 2a, 316a; \[57m, 71e]] s^. -at (*) (anc^ in comp.) I266e; IV280m, 342e; A^78m: [53cftanbtb.] IV 266a, SBilbung [= (Sntfteb.] 111511m (buvc^ ben 2}Jcnb), (Sntftebung [= 33ilb.] Ulöllm, -^ormaticn V25m, [in ©egenben] V67e, -©eftein V7ie, neueö V40a*; 9iei6ung^(J. I2S2me, IllölOe f Songicmeraticn 111312m *Congo 1468a (^otanif), -%U\^ I134e; dongregation bc8 index II502e, 510e; SongveB f. aftronomifd;, Coni (^itmcnt) 1461a | Koniferen (= 3a^fenbaume I294e) I27e, 43me, 295a II , 377m, 470a; sg. bie Konifere (0°) I298m,e: foffile, Verfeinerte (6e[. in ©teinfoMen) I[293e-7] 293e, 4a,ell, Sali, 6m, 7mll,ell, 468m; lV282a,597e; ^u ^atmen gefeilt l[296-7a] 6e, 2öä(bcr 1374a, Bn^eige IV 282a (im Xxa^) J conifc^ [f. 33erg, ^iigel] IV239a,333e: Kifanb IV516e, ^crmIV442a; ©eftalt lV337a, 441e :| Konjectural-Slftronomie ni527m | Konjunction [f. 3)?onb, Planeten, ®onne, ©terne]: ^§-S3eoba^tnngen I1335e, '^6-iBerec^nitngen 111258m :| connaissance des tems (temps) I414e, 6a, 421m,e, 482e; 111193p, 221a, 4a, 6e, 285me, 7a, 309a, 356m, 485e, 6e, 554a, m, 577m, 642e; IV189e; Connecticut lSd4:a [Ort ba], II270e; conoibifc^ I107e | Conon II211a; 33. 9^inggebirge auf bem Monb 111506m, 9m :j Conquet {Ui S5reft) V78a (©ranitit) conquifta (= KroBernug) IV301m, 639e: ©efcBic^tc II475e; ®-^* fd^reiber II297e, 3Uam; IV514a :| ^ortugiefif^e V65m, ®d;riftfteirer Vö5TOe; f^anifc^e IV513a, V65m | 3eit II^O ((Sc^ilbening), a [Sefin.]: erfte ßeit IV513a, V27m; ßeiten 11338m :| ßeuge V50a :|| conquifta- dores, Konquiftaboren (= (Eroberer) [I310{m), 3me, 5a {337e-8a): ®raufam!eiten \\{337e-8a); feine 9^aturBeoB., ro^ \\313me; f^anifc{;e IV576e; äßap^en \U79me, \\533a a$ u I f a n bon Co w/e ^ n i n a (am ®oIf ij. ^onf eca IV 534e, 542a) IV 306m [542am]: 5tBbiIbung IV 542m ||. STuSbrnd; IV 226a: furd^tkver lY 542am (SSorgänge), großer IV554me, neuer YV545m; nac^ langem @d)Iummer, mit anbern iBuIf. jufammcn IV 542m J 5Iu§Briicbe IV 310a || entjünbet [i?gr. t^ätig] IV352e | ©etöfe IV22öa, 506m, 494a: njeit gel;ört IV554me, 542am:\ ?age IV 554e II , 542a; $}aöaftrom IV352e, [(Schriften u. dlad)' richten] IV 542m, noci^ tbätig [ijgl. entg.] IV 545m, S5erfinfterung IV 542a, SBulfau i^m gegenüber IV 542m Konfiftenj V45a, Konfolibirnng f. (Sd^id^ten, Konfonanten 11161m *conftant 11298a; III 95e, 241e, 259e, 453m, 7m, 513e, 524m, 5m 336 conftant — kontinent: Der alte ^ 614m, 7e; IV85e, 175a, 242m, 254e, 481a, 5m; V57m; bie donftanu 1113a; 11151a, 91el!, 96e, 583eJConftantin ber @r. 11214e: [3eit] II 80a, 111465m; Beitaltev IV50me; d-ifc^e 3eitIlI173e J Conßantinopel {= Byzanz) 11128a: ^anbfc^riften II447e, Ua,t 11106a, na(^ II49e; ©iuiiafmie bitrcf) bie 2;ürfeii 11289m, III565e :| (Jcnftanj (= ^eftänbig!eit) I323in, III241e; ccnftativt lVi24m || donftellation (= ©tevnBilb, @e[tivu) 33. (bifbl.) V22a | %. (eig.) III 110m, 159e, 187m, 211e, 251e-2a, 283a, 316m, 334e, 342m, 350a, le, 360mll, la, 4ell; pl. -en (*) 11332a, 485m; III162e, 185m, 195a, 223a, 231e, 255a, 319a: immer anbve III158e*, 2luf- II. Untergang 111158m*, fc^öne 11330m; füblid^e* II327e, 111176a :|| (Sonftitnttcn 5i. (= 3iiftanb, 33e)(^aff.) [f. elementar, örbe, geclogif^, Snfttrei«, magnetifc^, mincralif^, -Iogi[(^, ®onne] 11370m, 111169a; IV7e, 17a, 590a: örtliche IV 162a; ^l)l;[ffd^e 111109m, 205m, 401e J 33. (= S3erfaff.): c-§ma^ig 11418a :|| donftrnction (= 33au) [1. SSegriffe] 11209m, 226m, 333e, 352e, 6m, 378e, 381a; III 79m II, 320e, 386a, 518m; IV 4a, 58a, 107m, 172a, 202a, 473e, 486m; pl. -en (*): einer Äarte 11210a, med)aniic^e I67e*, i)on tafeln 11197a] conftrniren I32a, IV54e; -enb 11259m; -irt II373e; III 80e, 92m; IV 608a, 624a *Scntact [f. 5In3tehing, 5Ümo]>I)äre, 5(ttraction, ^{ufientDelt, SIectri* cität, ©etirg^arten, ©eftein, Suft, ^uftfrei^, 9htnr, ©innenn^elt, S5ölfer] I164e, 247m, 8m, 331e; Ulla, 35e, 69e, 148a, 158m, 160e, 7a, 172a, 8e, 219e, 221a, 313m, 5m; IV 37m, 64m, 236m, 9a, 242a,e, 4a, 489e, 512a; V3e-4a, 79m: befebenber 11244m, -ßinn)irfmig V82e, geiftiger 11241m, inniger 11400m; leBenbiger 11186m, lebljafter 11198m | -p;ä* nomen 1269m, V67e-68a; pl. -e I273e, 9a :| in S. fetjen III 4m; -©nbftanj 157a, pl. -en IV9e; in (5. treten II 167a || Sontagien I554(a,e); contem^tatiüe 9^id;tnng II38e, 39a; Nicolo de' Conti II291e [Steifen] kontinent (§V\ = ^eftlanb, ^^efte; = Sanb, $?änber; ögf. continental, kontinental-) [f. Sffrifa; 2Imerifa, amevüanifc^; 5(fien, afiatifd;; (Snrc^a, enro^äifd;; Snfeln] 1188a, 274e, 333m, 343m, 358m; II481e, 2e; IV588m,e; ein beftimmter 11166a, 208e, 240e, 276e, 410a; IllllOe; IV 183m, 308m; 33. [©egenfat^ üon ©nglanb] I284ajpl. (kontinente 1199a, 235e, 26ie-5m [801-320, ST. 470m-5m], 301a, 3m, 6m-7m, 326e, 345e, 365m, 370e; 11208e, 307a, 372e, 431a, 481e; iyi3^-Ua, 2öle, 282a, 395a, 431a; kftimmte IV494e || 3n[n^c (sing, f^äter*): ber alte (2tlte) (kontinent [= alte SBelt, gefte] I 286a, 298m, 308a, 311e (351a); 11 100a, 160m; IV 323a: afiatifd^er %W IV479m; 5lnöbe6nnng u. ©ro^e \[307-8a, i77-8m] 477a,e; ©ebirge II222e, 479m (toni!.) | ©eftalt \n82a, 423m; -nng 11306m :| ber otte n. nene I306m-7m, IV392e (35crBinbnng); iröxhWä} 11221a (©ebtet), IV 47m (Sfjeil); Oftfüfte II 306m, IV 43a ; @(f)n3er^nn!t 1 423a, Sbiere 1 423a \ |. 33nlfane IV (286e-7m) kontinent: ber alte ^ — ^ävc IVBle; [Snielj lV4Ü5m, 413e; ganb 1343m, ma\\cn [f. l)^ d-aH 1345a, Otevpc^c 1362a, 9iegicucn IV 20a; ccnt. Xl}dl bev (grbc 1177a; lV32e, 402m ||— d. dontiucntal- (ijgl. ccn== ' tinental, Soutineut) [f. ©ebirgcj: 2(nfc:^tx)cl{..iig lV456e, (gvl)ebuiigeiil99a; tlima [ögl. SnnereeJ l[547-5a] 7a, ^limate 1347m; ^iifte 11166m j 2K äffen [tgf. ccntin.j 1304e, 320a; 11287m: Stucbclmuiig 111 5e, getrennt I302e, ©lieberung 111 5e, gvc^o 11293m, i?agc lV59e, iBevI;amii^ IV 421am, S5evtl;ciliing 129me, Süliini I475ni, äuianinienl^angcnbc 111498m, itvei 11204m :] Ütaunie lV102e, 311a; dlmtc lV163e *ccntinuivlid^ [f. 9icir,e] 11112a (fovtfc^reiteub), 44a, 468a; IV 117m, 332m, 596m; Kontinuität IV 561m :| eüntoiiv [= UniriB] IV 321a (-formen), Scntvacticn (= 3in'^i""iicn5iel)ung) 1472m (üon ©c^id^ten) 1| (lontraft [f. garKn] 1224m, 3uGf, 311a, 348a, 363e; 1132e, 47e, 173e, 24Ge, 473e; 1115m, 68e, 213m, 326a, 7m, 333e, 351e, 2m, 496e, 506a ; IV 42m , 143a, 4a, 295am, 353e, 476a, 556a, 632am ; V30a , 31e , 59am; pl. dcntrafte (*) 1169e, 320e, 379e; 1131m:i, 68m, 179e, 214a, 312e-3a, 330a; 11115a, 184m, 42 7e, 449a; lV288m: auvegenb II32e*, gvetter mi2m T ccntvaftiren 1352e,9e; 1110m, 17m, 19e, 37a, 44e, 52e, 91m, 106a, 188a; IV 12a, 273a, 339e-340a, 589a, 623m; -enb [f. garben, gavBimg, ®ni^?^ivung, 3in^i"me"fteüimg] 11195e,214a, 378m; 11184m; IV 284a, 346e, 9m, 498e; -ivt (adj.) 1375e || casa de contratacion |. Sevilla *ccntenticneü 1143m, 79m, 83e, 128e; 111133a (®^rad^e) || (Son- öcrgenj 11374m: -^initt 1441a, 111600m, IV 206m (ncvblid^ev); -fünfte 1441a, 111620m; IV 58m, 60m: Umbvel;en I^eini ÜZorblid^ie IV U5me [206-7a] J conöergiveub 12o2a :|| contoej [f. (£cf)eitel] 1107m, 189a; 11508a; IV 30a, 271a, 339m, 616m: gefviimmt 111390e, ^rüm* mnngen IV 46m J Scnöejität [f. magn. Linien] 1309mll; lV338e, 340m, 456e, 565e-6a, Ö75a,582e, 616m || Conybeare(JohnJofiah; 1779-1824) I287e [urnjeltL Xk] James Cook II 54e-55a; IV 107m, öSöe- 7a: 3nfe[ Am/t. l St. Paul, Slfien 1307m; S3egleitcv 1307e, 345e; 1165e, IV421m; Christmas liar- bour IV 413a, Island of Desolation W 412e-3a , Edgecomhe lV537m, Cook © — Copernicus revol. 339 ©ntbecfimgen lV586e, bie neuen ^ekiben 11311m | Cook's inlet IY442e, 599a: iBuIfan ba WU2e, 599a :\ Saiten bev Reifen lV5er!raft II 347e-8a , 500e-ia || ©Aftern [meift e. co^eriiicauifc^] [a] 11349m, 504m,e, 6m; II174e; [c] II 544e, 353e, 7me, 362mll jSSeltfVftem [ügl. SBeltbaii] (n)irb mit @^[t. I)ier berbmi* ben, aiic^ burc^ i)orgef. obcj.): [a] H[345m-8a, 2t. 498m-501a] 346a, am, 7am,me (8a), 502e; 11161m; [c] 111272a: njorin etS beftel;t 11544e*, 5me*; ©ngang III521e*, feine (Sntiuicfhing beff. II362e; [©egner] 11 379me*, 515m*; er ^at fein SBettfvftem \\\ö)t aU ^^pot^efe, fonbevn al« 2Bal;rt;eit aiifgefteüt U[°345m-8a, ST. 495m-9j; tiinbe 11499m*, ^abfl II O502e, äuPhilolaus 113506* ©ctjtiiBftetn 11358rae*, Sriitmijf) 11362m*, anerbot [ögl. (§>[.] IlölOe*; 35evbreitiuig I10343e, 4e*, 357me*, 8a (521e*); 1110461m; ba§ @#. öcr C. 11503m, SBabrf^eit III 90e* :| SBeltft^fteme ber Stlten II[549-550, St. 502-4] .|| Xob 11544m, me, 8a: na6} f. 2:obe II349e, 497m,e, 8m :| tl}d;cni|d^eö ©Aftern [f. Tycho] II504e; ^t;afen ber Venus I1362me, 504m, 538am] Verbot [ögt. de revol.] f. 2et)re, f. e^ftcme II 555am, 510e*; über Velpucci II 496am, öor C. 11140m, SSorberi^t f. de revol., äBafferleitiaij] \\498am | 2BeIt: -bau [i^ -f^fteui] I1549a-35ia('^eubaulI352a): ©vfteme ber Sitten II [549-550, ^.502-4]] -orbunng aufgefunben 11339a; -fi;ftem f. bei @t;ftem '] ^di 11151a, 264e (470a): -genoffe 11508a, 111 17m ||— 33. Copernicus 58erglanbfd;aft uub SSerg im SO^ionb 111504m, 6a: barin 6 (lentralberge lV615e; ©tvabten- @^ftem t)erum 111508m, IV 615a *Copiapo ((5t;ili) IV 547m: breite IV 550m, a3ul!an bon IV 550m (ftreitig), jerftört IV550e J Sopie II314e, IV 593m; (Sopift III 161e, 198a :| (Soplaneten (= Heine '':i3lan.) III 576e, 427a, 514a; SoMit^en 1285a, 465e; Coquebertf. Monbret, Coquille (greg.)lV64e ||- Coquimbo ((i^ili): Söreite IV 547m, ^arattel IV551mll J^Butfan öon C. lV[55im] : nörbti^fter lV321e, 2m, 386e, 547m,e, 550m *Jean Bapt. Coraboeuf 1324m (geobätifc^); IV 153m (©rabmeffimg), 517e (^vven.) || (So r allen 1289m: -@itanbe IV 589a, Oebäitbe IV (413e-4a); -infein [f. ©übfee] 1329e; IV 394a, 413e-4a, 426a, 588e (3abO I -meer: auftrolifd^e« l\421m,m Onfetn); -mcere I314e; SOf^eercor. V58a:| -^ol^^cn rV414a, c-reid^ 1372a | -riff 163m; -riffe (auä) in (Segenben) IV 405a, 419e, 424am, 590m :| @tein-S. I286e, 290am; -ftücfe rV424m; -t^ierc 1235m, IV4i9e (fc^euen bie Äüften mitS^ulf.); SBerjieincrimgen V58a 1| Corafos (bei 2:rinc^era8) V96e, Caramlhrs (^ogefen) (^oxai) — Cordilleren 5R 341 IV 635m, Adamantinos Coraj' I489e (Hippocr.) |[« Corazon 1) (53erg [SSiiIfaii?] in Oiiito) l\293m: in ber n^eftl. Scrbiöeve IV573e, ungeBffn. @rcden]6erg IV 293m, Sage IV575e, ))rä(^tige ^flanje ib., £rarf)btberg IV 293m, SBuIfan? ib. | 2) cerro del Corazon de piedra (9i)?ef .) IV349e || Corcovado (volcan del C. IV 555m; ^uüau im fübl. (SMIi) IV [555m]: 3ln^Bnic^ mit anbern SSuIf. jufammen IV542m, entjünbet IV322e, §cf)e IV553mll :| Corcyra IV555e (ait(^ Scheria), Corda (Aug. Jof. ^^C.) I468all ((J^cabcen) | Cordier 1456a: 2)ide ber (Srbrinbe IV 489m, 611e; Sorbierit (IWiiier.) V77m (al§ Seftanbt^eil) Cordilleren (= ^nde^; Beibe Slrt. finb ftetg ju berfeinben) [f. i^o- livia, Chili ^ Mexico, Neii-Granada , Paßo, Peru, peruanifc^, Quito, @übamer., Venezuela] — aiic^ gen.: las Cordilleras de los Andes IV 596e, Cordilleres des A. IV624e J cordillera de los A. 1472m; Cordillere des A. I445e; IV 490a, 3a, 528m, 622m; (lorbiöere ber STnbeS IV431a, 476e, 556e ||@tettcn: plur. 1362m; 1194a, 238a; IllZSmell, U4m', IV 520m [553e-7] \ sing. Sorbillere (*) IV366e, 497e, 501e [553e-7]] V51m; einzelne, beftimmte IV554e |(: 3nfa^c: m\üU IV338e-9a, 557m; m^aug, I354e; Il54a, 298m, 313e; STufid^ten (Beiden.) IV(2ul!. IV 314m, 557m j toerfim!ne li)eftlid;fte Scrb. IV550e-2m* j] 3ii|cimmenbaiig , ^\V'd(^ f. Andes ^Cordova (in @))an.) (alt Co7-dM6a Illlla): 5lrater II 264m, campiiia II 57a, bot. ©arten 11256m; [basier geR] 11255m, 449e; öftren, ^cfciile II296e I Gonzalo de Cordova 111623m || Scrmo)3^l}ten C^^.) n400a, Comhrook I459e, Cürndo7i-93erge (@ngl.) IV372e-3a, Cornelius-Oneüe f. Aachen; Cornwall 11410m [gecgn.] , V77a (Oranit) | Coro (^enej.) II55a: 33efd;aff. I359e, II55a; ^lima 11259a :\ Cowmandel IV413e (Äüfte) I Corona 5L ©ternb. f. .^rcne; 53. cor., (Verona (bei 2i4>terf^ein.) [= trone] 111489m, IV196a J (Sor^waticu IIl573e; -en 11235m, 435a :| Sor:pnicutar-^t;iIcf c^f)ie III 22e *(Sorrectf;eit V17e | (Sorrection (= ^Berbeffernng) [f. Semperatnr, Särme] 1430a, 11303e; TU 380a, 443e, 483e; IV 32m, 53m, 156e, 201a, 322a, 529e, 593e, 623a: c!nie S. IV489m; pl. -en III554me, IV166a || la corredera (Sog) II469e, 472a; IV56me: de los Holandeses II471e; de los perezosos ib., IV170e :| corregidor IV487e, 563m | Serref^onbenj (Eovxei — dofta 343 111550m (SriefH^e); correi>onbirenb [f. SSecbac^tiingeii , 93?effitnoen] III 298m [= ciit]>rec^enb], 592e; IV62e, 69a, 188a :\ ccrrigivt lV56m | Andrea Corfali: im^ Cochin II327e; 111342a, 361 e; [üb(. ^immcl II327e, 111175a; Äveiij II332am, III361e; 3)?ageü. Sorten II485e; 111151m, 342am :| Eduardns Corfini 11427m (Somet in fasti Attici), Corte 1388a (Stt^ni.), Angelo Cortenovis 11417a Hernan Cortes (and) ßeii. ber (SroBerer 11309m, ber ^;^dx^ Il309e) U309-310a: Angliiera ll299e, «Begleiter 1140m, (Sj^eb. nad; 5Ut- (Salifcrnieu II309me; «evid;te an daxl V II480e, 33rief an il)n 11309a; 2)nvd;far)vt 11309, m (noiböfti.); ©j-^ebition [[. daVi^,, @üb|ee] V29e; ©emaHimi II309e, gelben V29e, Janbnng f. Verac. \\- Mexico %. (?anb): @vo6erung Il309a,m J iß. (2tabt): «Belagerung II338e, (Srcb. 11463a, in II309am, Xljal IV 533a || alnie) 1296m, 469me: -«|3alnien II 96a, c. pumos ((^äd)er|^.) IV330o "^Cos 11179m (bcrifd;e dol.), 425e (3n[el) | Juan de la Cofa: ^artc, «Seil!. 11303a, 475a, 491a; !ein $!og IV56e, S. Marta 11323a, «|3rcccß 11493m, mWt 1499 mit Hojeda n. Vefpucci 11491a, ©efdiirinb. beS (£(^ine§ genieffen IV56e :| So[cinobiö!en (Snfuficn^tb.) I369e, Cofenza 11117a, Coßllah (^r. SBengal.) U83e, Coßma (furil. 3nfel) 1238a («Bnifan i)cn), Cofimo (2 «Kcnbe beS Su^iter) 11357m, dofmnS III417e, Coß- quiriachi («J^SJJej.) l\ 433m j Cosmas Indicopleuftes 11434m: [2(u^g.] 11439a, (grbe e. @c6eibe 11140m, (Sübfee-^nieln II 311 e, TzinitzaU 439a\\ :\ sidera Cosmica 11357a, Cosmo cb. -us III: @cF)n V87e, 88e Sc^mogonie III437e, IV 380a; pl. -en II 276a J c-genifcf) 111488m :|| Sogmcgra^^ 11278a, 321m, 482e, 8m; IV54e, 55a, 133e; pl. -en II 309a f -gra^fiie 11405m, 490m [53uc^], m, 4m, 503m; IV153m; c-gra^bifd) 11284a, 315e (^c^rtften), 422m, 463a, 4a, 501m; 11130a, 479m; V22a :|| cot^mclogifd; 111307m: 5tbnbnngen 11364m, .^enntniffe I470e, «Ptjautafieu 11288m, träume III630me, «Bevfnde 11121a || Cosmus f. Cosmo Coßa Rica (fübl. ®taat ü)?itte(-5tmer.'e) IV542e: «Breite IV 308m, ^au^tftabt IV539e, Sittoral IV537e; «Repnblif IV538m,e; [^*rift] IV 538mll, (Staat IV542e ||. «BnÜane IVSOÖa, 315m, 539e, 542e J 33uKan 344 eofta — Cotopaxi Me IV386m: ^cljex IV307e, -dltiljt 1\ böU J tulf. 2:i)atig!eit IV639a H iüeftlic^ baöcn lV537e jj— Leon Cofte (S^ineraL) 1460a Cothbeddin (be[[cr Kliotb.) f. Mafudi | Cotocachi {Sultan in Oiiito) IV 545m: «ßevglnoteu babei IV573m; in ber Ujeftl. Scrbiöeve IV314e, 573e', ?age IV 5736, m'd^i V33a Cotopaxi (ßiütan in Oiiito . . . V53e) (nevado IV574a) I215me, 238m, 240me, 250e; l\314m, 328e [362-4a], 490e [529am], 548m, 571me [3e-7a], 7e-8a', \30e-31m, 52m, 53e || 3iifä^c: SlbbUbimg 1 V520a, 575e- m^axiQ IV363m, -^änge IV362e j STnBIid: @d^önr;eit IV574a; Unglüd terI;eiBenbev IV 575m, \31a; iin^eilterüinbigenbev I240e || 5lf(^e iy311a: 'anregen \29e-30a\\ J -^nfegel IV 363m, 417a, 575e, 6e: lend;tenb l\575am, ^cQdma^. iy574a, @rf;nee IV574e:l| 2In^tn-H^ 1215m, IV575am; beftimmter lY 57 4me, 5m\\e, 6a; V31a {oox)', er[ter IV576e T pl- Srußkii^e IV571a,m, 5me, 6m: iei^t I^äiifig IV575e, ^enobifd;e l\573e-4a \\ iraS er ouelvirft, ansftößt [ögl. 2J?affen] l\311a, 366a, 571a,e, 5am,m, 6m; S3au IV490e; iBefc^r. l\[362e-4a, 573e-7ay, SBefteigung (n. Sßanbenmg). IV [562e-4a ((Svsär^Iung)], 529am (©i^fel bei- nahe crveid;t); tefucfjt IV570e | S3im§ftein lY365e-6a, 574m, 7m; -SBriic^e babei, an feinem %u^ [f. ii6v. Zumbalica] YV364me, 639m :| SBIode i\363me\\, 6a; \30e-31a (anegeiüorfen) ; dcU^ IV362a (574a); feine S)äni^fe IV 574a, 5m; 2)onner IV575m, (S6ne 6eim C. IV571m, m IV 571m, gntfteluing IV 213a, ncc^ entsünbet [ügl. t^ig] IV 632a, ßvF)eBurg IV 364a j %tU: -hVödc [= Siümmersilge] IV362e, -grate (pl.; fd^irarje) IV574we (e) :| gifc^e außgeivovfen \32me; glamnie IV574e, -eu l\575m; i^m fremb lY 366m | %u^ IV 366m: am %. IV 365a, 477m, 576e, 639m f ®ebirgßart(en), ©eftcin (. . IV575a) IV562a,e, 4ä, 478me \577e-8a], 634a: ©limmer lY 477a, §cvnl)renbe IV 478m, in feiner 9f?ä^e IV 566a :| [®efc^,] lY575am, 6am; ©eftalt IV287m, 423m, 520a, 574e-5a,t (regelmäß.); ©cftein f. ©eBirgearten | ©etöfe (Ärac^en): in, an ber ©iibfee gefjert IV 534m, 575m J ©i^fel (cb. oterer 2;l^eil) [= ©^il^e] I V 574m, ^-5m,e: 6einal;e erreid;t lY 529am', f)era6= geftürjt IV576a,m; V28e; i^m na[;e IV574e :| ©rofie IV362e (573e) | ^ij^e IV283m, 292e, 322a [529am], 574a, 598e: einjelne IV 363a, 477a, 529a, 631e; [S5erI;äItniB] IV384e ] 3nga-^o|)f (la cabeza del Inga IV575e-6a,e) [ein gel§ beim ^egel IV575e, gadige ©efteinmaffe IV575ell] IV363a[575e-6]: (gnt[ter;img (@agen barüber, (Sif lärmig) lV[576;e], erf^oben IV576e f Äegel IV2S3m, 520a; V31a: abgeftum^fter IV574a,e, 5e; 2lbftmn^fung IV574e; -berg IV 366m, oberer Stf)eil IV 574e-5a f m-ater: 9^anb IV 529m, -ranb IV575a J ü!age IV362ailm, 534m: tn ber Dftt. ^crbiüere IV314e JSatoa! IV(571a); iD^angel mi Sal^aftvömen IV 230m, 364a,57im:j an§gen>orfene 9J?affen [ogl. an^lverfen] IV 230m, 358am , 366a , 571me,m (finb in bie (Ebene gelangt) ; SReffung IV 575a, Cotopaxi Me — (Jraf 345 quebrada del Mestizo IV363e; las Minas IV 363a, 575e; el Morro (Äegelberg) IV363e, 4a (©eftein), 576e (2age, (Srl;etiiii9); 5«ame IV 576e~7a, nevado IV574a, Öffnungen f. ®cite; [Örter, Övtlidfifeiten baki] (Jjgl. 2:o^ogr.) IV 364m, 5in, 6m, 477a, 483m; el Pajonal IV363a; Panfache IV 363a, 574a (paramo de); casa del paramo IV 363a, [^erf.] IV 575m; Puma-urcu (Slötuenberg) IV 363a, V52m; OucIIcu I447e, $Raud^fäukn IV575m; reventazon IV363a,e; midcn lY 363e] [lange muljt] V31m, ruf)ig IV228a; ©c^Iacfen (njirft er au^) IV213a (230m), 311a, 363m (-maffen) 1 1 ® c^ n e e IV 574me, 5e : f-bebecft IV 574e, mit S3im§ftein IV574m; enjtger IV362e,V28m; pittien IV571m, ge- fc^moläen ib.; -grenge I357e; V25w,e,e (untere); (oder IV529m j -lofig* !eit 1483a, l\575m', f-Iofe @teüe lY 57 4e-5a :| -mantel IV 574m, V28e; -maffen V31a, -^Hegten IV575e, -fd^meljen V31a, f^crabifc^er V28m || 2 @een lV565e-4a; @eiten-Öffnung(en) IV 571a, 4e; ®^i^e [= ©i^fel] (e^emal^) IV 576a,m, am (3SerIuft); ®iim^feIV363e; ÄMni^fwaicu IV 363a,e, 576e (morro babei); XhäUx IV574m ||. t^ätig [= entjünbet] IV 514m | jtbätigfeit; ungeheure, in langen gerieben lY 573e, V31m || [Sc^ogr.] (ügl. Örter) IV562am [e-4a] , 5a, 477am, 574a, 6e | Sra^^t IV362e, 6a, 629a: -STrt IV471e, 577e-8a', ^xa^t)^ IV 477a, 8m, 631e, 2a, 9m f Srümmerjüge [= ^mMc] lY[362e\\-3], Y 52m; -jug IV 563m :| Ü6erf(^n?emmungen [ögl. SBaffer] IV575e-4a, Umgegenb [ögl. Örter ufn>.] IV575e-4a, UmnjaEung IV574e-5ail (591m), valle vicioso IV363m; (al^) SSnllan IV598e, na^e ^ulfane IV577e; SSaffer-STuSbrüd^e [oqI Ü6erfc^n)emm.] Y30e-31a, 52m; n?ül!enfrei lY 574a, 3ufammen^ang lV56öm Bernh. Cotta: „©ccgncfte" 1458a, 463e; ©ranit V68a :j Ägidius Francifcus de Cottignez 111548m, cotti/ch f. Alpen *(5ouIiffen II 93m ||. Coulomb (Charles Auguftin, 1736-1806): clectro-magnet. IV48e j (Srb-2)'?agnetigmue IVöOme: (Sinflu^ ber @onne barauf IV79e-80a, 83me J SlKagnetnabellVöla, magn. 5«eigung IV107e :] ©onne: magn. Sltmof^^äre IV79e-80a, 175e; Suspension IV51a || Coulon f. exogyra; Coulvier-Gravier: ^itxn\6)nüppen 111612m, 9e; Coupveiit 11414a, cour 1388a (@ti?m.), Cournot 11513m | Victor Coufin: philos. Cartesienne 11463m; Descartes III 31e, V4e; histoire de la philos. 11463m :| Diogo de Couto 11463a (da Afia) | Niecola Covelli (1790-1829): «Befuö (mit Monticelli) IV 300a, 390m, 477m; V52a T Pedro de Covilham: 9?eifc nad^ Slfrüa II 292m-5a, 467m :| Cox IV 587a (Äarte); ^üit^ be§ Coxcox II439e, V58m ♦William Crabtrie 111410a; Fried. Cramer (in ©tralfunb): de studiis vet. aliarum gentium ling. 11401m, 420a; David Cranz IV42me (®ri3nranb), Craffus IV 606a (2c6en), la Crau (an ber dt^oxK-Tliinh.) I 396m 1 1 Cr a V e r i : ©tabt Mexico IV 623e (^ö^e) | Popocatepetl : ©arcmeter- 346 Srat) — S. Cruz Tlc\\miQ (Truqui u. Cr. IV 626a) itub fonbertar geringe ^öfienbeftim- mung IV62ome, 6a: ^exQl mit anb. Slngaben IV626am, Sßovnjurf gegcu Humboldt IV 624m *H. Credner (@eogn.) 1460m, II 413am; Cre/eW III 538e-9a («Benu«* moub gefer;ii!) | Aug. Leop. Grelle (1780-1855): „Sounial für 3)JotI'em." II454e-5a, 7m J Crema: 2leroIitf;enfaü , 9}?eteor[tcin , ©teinfaÜ 1140m, ni611a [622e-3]', SlJene IIl623a,m :| Cremate (auf Sl^io) IV619e, 639a; Cremona f. Gerhard, Svciiiiliniiig f. Ärater | (Ive^itfciilav- : -Iid;t III 82e, -^^^Iiäiicmeu I125c'\m, -Sfieovie 1148m :| Sveicentien (^fl.) II91 || Creta 11152a: ^cHntc Vi5m€, fnic^tbav V87a, ^itfte II 408e, Dvbner Vi 5me, Plutos V87a J crctacifd; V73e (33ilbi:tig), cveteiifiid; 111596a "[ Creter 11173m, cvctifd; II404e (9)?ecv) || Creufot [. Creuzot \ Fried. Creuzer [f. Daub]: Abaris II418e-9a, 5lbüniegärten II131am, (gtniffev II417e, Pluton V(59e-60a) 86e, Pofeidon IV494me; religions de l'antiquite II424e, 432am; „^i^mBcIi! ii. S^t^tHcgie" 11131a, 417e, 8e-9a; IV 494me, V86e :| ba§ Creuzot {Creufot I460o) (in S3nrgunb) 1295m, 460a ^vinoiben (2b.) I286e; mare Crifium (im 2)?oub) III496me, 502ra, 4m,e (garbe), 5m, 545e | (Ivitevium I31a; 11187m, 134e, 221m, 9m, 297m, 330a, 601e, 614e; IV233e; pl. -ien IV354e Svccobile II48e, sg. (Srcccbil (*) [aiid; in compos.]: in Slfvifa II 412m; in amevit. ^^lüffen IV246e, in ©iibamev. IV497m; c-artig I287ell, Bei (Svbbekn r224e, ©erim I27e, große IV246e, im Hiob lUlOme*, $!eid;nam VSOam*, auf Ltt^on IV 286m, bcn Ma/fnc/in287e*, iDioid;u^- ®eruc^ V80am*, im ^J?il-3)clta II119me, ^ac^ien V80m*, c-reid; V79e, in 9^om 11229m, ijerftciuevt \287e-8a, Sarme IV246e, 3a(;ue V50n.* *Sainte-Croix (Emanuel Guill. Jofeph baron de): Alexander b. @r. II423e, IV503m; historiens d'Alexandre IV503m; Ktefias 11185a :| Joh. Cromberger II488ra, Martin Cromer II497am, Cromwell III 106m {Marfton Moor)', cronista IV 533a (ue las Indias), 8a (diro- nista) I Croozes island [= Lazarus-^\\\t\] (fL Sufel Bei @itfa) \Y 537m: auf it)r ber Edgecomhe ib. ] Croton: ad;äi[d^e (Kolonie II177e,9m:| la Croyere IV156am C^enbel), Croz•e^@r^^^e (Sufeln Bei b. ©übf^itje Stfr.'«") IV412e H» do^. Crozier (Francis Rawdon Moira): magn. 5lBtr. IV 202m, 9i\nfe mit Parry IV 202m J (la^ Cr. I193e, mount Cr. 1435a (Svucifij IV299ra; a Crucis f. Ärenj, secreta fidelium crucis f. se- creta :| Martin Crufius: annales Svevici III 415e (S^crbnufelung) ; Srnftaceen {%{}.) I286e (üerfteinert), 290m, 330e Antonio de la Cruz (Cano y Olmeida, 1735- c. 1794) \\ 553e (Äartc 5Imer.'ö): la Cruz blanca {p.\ ^ercte n. SJJej:.) IV350e, 568m || Santa Cruz: 1) ouf 2:eneriffa (de Tener. IV 86m) IV 112a (^afen),am (magn. 9?eig.) J 2) Snfeln ber ®übfee (S. Cruz.-®xnppe IV420a,e), auc!^ Vanikoro gen. (*) (F-®rup^e IV420a,e) IV420aw: 2lrd;i^et S. Cruz S. Cruz — (Sultur (S 347 lV42öm, 4a; 3u[e(u IV420am, ?agc IV424a; l^lllta^e IV420am, bulf. babei IV420e J 3) Vaiiikoro al8 eine Sniet be^ %xä)\p. boii 5. Cjuä IV 424a (iMilf.) :|| Alonfo de S. Cruz ((lo^mogva^^) : lOäiige 11335a, 488me; [^evü] II482e, IV54e | 3>aviaticng-: Sonil^a^ IV54e-55a; ^arte 11 321m, 482e; lV55a, 133e; üünieu lV133e Srt^^togamen 1296a (niebere); c-mifc^ I293e (©eiväd^fe), 11400a :| Cforna de Koros IV 501m (3:ikt) *Cuba [f. Columbus]: ju ^[ieit gel;üvi(]! l\462me, 475m-^ S3äume I 296e-7a, FI56e; [©eftalt] ir475me, Äüfteii I[56m, [Sage] II475e, 9^egen 1485), 9iic{)ti:ng IIö99m, Sceiuafiev 11484m, [iibl. baöoii ib., 2^em^ev. 1354a, iveftL ZW lUTöm :| Cubagua 1154e, 304m C:|3evre:i); Siiüi ]. diibuvs I (Siibif- [f. (Sentimetcv, 2}Zcter]: -fiif] 1186m, IV 96a; -meircn IV20m,e; -jell IIHlmü, 258m :j C»6i7/a 11488a ||. ciibifd; [. gclg | (Sulniö ^. (©cftalt; = Süifcl) [[. Svbe] IV351m; «8. (avit^mi.) HI 434e, pl. Subi III628e *cucliilla IV462m, Cuchivano (ißerg bei (Siimanacoa) V56e (Soiic^teii), Ciicurufape (bei 2)?avniato) IV621e (©efteiu), cerro Cuello f. Ticfan- Cuenca (bei Ollitc) IV 266a [Örtlid;teit babei], 353a; Cues 11503a; III 407e, 9m; cuesta [. bell fclgeiibeii D'^vimeii, cußßh 111413a, el Cuiche f. Jorullo, rio de Cuitimba [. ib.; cerro de ia Cidca (Ja Cullca I210e) (bei 9?iobamba)I210e; IV221e, 275e; culcilium (^^fr.) I372e, Cullca = Culca, Culm 11498m (^iid;cf), Culmbach 111315a (3}iav!graf) || Siil* minaticn [f. ®ouiie]; ^^-S3eobac^titiigeu 111229a j -^Ä^>ini!t [= größte .t)ör;e] 11337a, 399a [tinrb nie evreid;!]; pl. -fünfte 111431a; IV 293m, 343e-4a, 410e: beS 2}Joiibeö III 507am:| eiiieö etenibilbö 111158a :|| ciiliiiinireu f. @teni, ©terubUber; -enb [f. @teni] IV 325m ((g^v;^c), 435a :1] cultiöireii II 96a (^läiitev), 315m (®eiräc^]e) | ciiltanvt (in 2 S3ebb.) [f. S3ö!fev] I1198e, 243a: alte. IIl83m, SBcbeii IV278a, (gbiie lV300a, g(äd;e lV231m, ©eiräc^fe II96m, I)o^c. 11247a, $flan3eu 11134a, malt c. 11186m (^uUnx '2(. (=33tibiaig, Siöilifatioii, ©efittiing) [f. arabifd;, eiiv^^äifc^, @eift, gvted;i[c^, DfJaticual-, @))rac^e, 53el!er] 1139m, [146-7a (©aiig iifn.\)], 6m-7m {6e-7a), [149-150 (bev §aui)ti3Ölfer ii. ike ftetige govt|}fIan5img)], 150 (in ßurc^a feft aiigefiebelt), [156-182, 51. 406m-423 (ber WlUx um ba§ 2}^ittelmeer; 171a)J, 212e-3 (it.; 3m), 212e-4a, 265, 395vi; 111 472m J 33. (i^on ^flanjen it. ä.) [f. S3obeu, ©elväcbie, ^ftaiijeii, Xahd] ....11189a, IV470a; pl. eiiltiireii (O^) I3i7e, 352m || ^iifäljc (für beibe 8ebb., beirfd^eiib aber 2(.) [compos. Siiltiiv-]: abeiibläiibifcbe 11116a, 248am (na^ ^evficu); Slbftiifungen [i?gl. «Stufe] I1214e, aügemeiiie Ii 4m 1 alte [t^gl. ^ilbitug] 11171m, 5a; altefte III (425a) :| -arten [b] I [348e-350 (bnrc^ Särme - S5evtr;eiliing bebingt)] (549e) 481a | Slütbc 1379a, 11279a; pl. -en I36e :| dentva \ll46e-7a (mehrere), Sentral^unft 348 Kultur e — Cumana 21. 6tabt II251ra; lum bauernb [ögL i^ortboiicr] II(213e), ert;cE)te II 17m, in Giivo^a fefi angefiebelt 11250, ber d. fäl)ig I170e i|. gortbauer [bql. bauernb] 11 (149m), fortge[(^nttene III 472m, ftetige ^ort^flanjung n[149-150] | ^ort[(^reiten I37e, II (146a); f-enbe 11103m J f^ortfc()ritt 11161m, -c 1317m II frü^e III (171m), ®ang U146~7a, gegenti?. f. jetzige; geiftigc I170e,379a; 11178a, 251e || ©efd^id^te bcr d. U[U8, 135-400 u. 3L 401-520 (ber 2Ren[^r;eit ; i45m)] 149-150, 213am J -gef(^irf)te II [148, 135-400 11. 2(. 401-520 (Srugn^al;! au§ ber aügenieinen)] 275e, 290a: (g^c(^eH 11144m; bcs 2r?en[(^engeid;re(!^t§ 11299a; ber 9Kenfd^^eit in57aw, 403e; novbifd;e 111475m || man^ Illöle, -grenjen [b] 1550, §at6c. I24m, ^Ö^eve 11259m, inteüectiielle 11177m; je^ige, gegentvartigc II(265a,m); ber Sänber f. o^ßÖIfer, -länber 111216a j be§ gjJenfdjen' gef(^(e^tö [a. -gc|c^.] II137e, ber 20?enfc^l;cit f. -ge[(^.; menfc^Iidje II 137a, 158a; 111171m :| ber SSöIfer nm bag 2}^ittelmeer II[156-182, 'ä. 406m-423] 171a, 212e-3 {3m)', neuere lUlme, norbifc^e III (475m); toon ^^flaujen [b] II(9unbne [ög(. untergegangne] 11171m, ^Bielfeitigfeit 11179m II geivifi'er SJoÜer u. Sönbcr [a. ^aj^ittetmeer] 11149a, löle, 4e, öm, 8a, 213am, e-4a, 395m, 455e; IV 225m: bei tücld^en älter III 423a, bie fie jetjt befi^en \\213e-4a J eines SSdf« II32e J SuIturööÜer 11160a, le, 171a, 276a, 341m, 418am: ältere 11213m; -toolf 11158m, 217a, 255e || 2Binter-e. [b] 11134a; h^iffenfd^aftlid^c 11149a, 202a, 239e-240a, 279a; 111591m; june^menbe II 88a | Buftanb II 265aw, -ftänbc 11395m; -juftanb I70m, 308e; II 60m :| 3n)eige I5a SultuS [f. 2Ronb] I16e, II421e: -2)?inifter 11435a, fd^onen 11184a Cumä (au^ Kymäa IV600e, lall) [z=z Phlegra V58e]: Sranbfelb IV 600e-la', SBranblanb ())l)Iegräi]c^e gelber) IV504a,m,e, 448m', V58e; Cicero II18e, §öf)en IV304e, 2Reer IV304m, S^amen IVöOia, (Straße nad^ IV 469m Cumana [a. A. v. Humboldt] ST. (Stabt 1220a: ^rbBeBen (6e[ bcn 1797; u. BerftBrung) 1213a (pl.), m (1799), 220a, 405am (1766); lY113-4a, 492m, 5e, 514e, 599e-600a: (griüeiterung IV 492m, flammen I220e; Urfac^ ber SSuÜan bon Guadeloupe, Bufammenfiang mit ifim IV 599e-600a, Im; V25e-26a; (Sinfluß auf magn. S^ieig. lY 113-4a', öor I405am, IV 601m :1 ^afen IV113m, [Ort batei] IV266ra, Bevftcrung Cumana ^. ^roto. — gut 349 f. eibbeBen :|| 53. ^roöinj: 58efc^aff. [f. me^r. @1.] I359e, [geoön.] IV5i4e; ^errl., fc^cuer §immel II72e-73a, 131e; Jupiter 11173a, Äal! IV 492m; Älima 11259a, III (66a, 88m, 589m); lüften 11166a, Sittcral III72e, $!iift 111589m, magn. «eobb. IV102e, tiwme Oucüen IV514e; Tegenlcö 11166a, Siegentvo^fen 1446a (Stemmer.) | ®tern)(^nii^)^eu 1121a, 399am, 403a,m, 5am; II1605e, 612am [621e-2]: anberlräm gefelm III 621e-2a, ]p'dtm SSieberfebv lll 621e :\ Sem^eratuv 1354a, 446a ^Cumanacoa (in dumana) V56e [^erg babei] ||« Cumbal (^^prcto. ^^aftc^) 21. S)orf lY 526m, ib. (kirn 3),) J 53. iBulfan bcn C. (beim S)orfe IV 526m) IV5i4am, 9a, 526m (ST. 56), 545m: §el;e IV292a, 314a; Itater IV 490a, [Stoffe] ib., Srad^^t-Slvt IV471e || Cumberland bay (auf ^ergueleii) lV413a, cerro de Cumbicarca (in 9?icbaniba) IV221e, Pet. Cunaeus 11106a (Nonnus), Cundinamarca 11461e (alte (5it>ili[., ^oc^ebene), Cuntur-guachana ]'. Pichincha, baliia de Cupica (im S^ccc) l\555a (^affenb 511m (Sanal); cupressus (= Si;|)ve[[e) 1299a, IV569e (sabinoides) ; Su|.niliferen (S3aiime) 1295a, 8a,e, 377a; (Siirg f. (Schiff || Ernft Curtius (über ©liec^enlanb): 33ergiftung Alexanders beS ®r. IV 503m, Slrfabien 111482m, (Srbbeben in @v. lV224e; Methana IV 371e-2a, 517m, 621am; Naxos 11406m; „^elc^cnnei'oö" 111482m; IV224e, 372a, 503m, 517m, 621m; grie^. Duellen I4i7e-8a J Georg Curtius: „®^vad)öergL'' 11431a, „X^mpDia" 11431m J Quintus Cur- tius: 9^atuvj4)ilbening \\22e-23a, 110a; %a.--2Ba[)er IV 503m, feine 3eit ungeirt^ II23a :|| Suvöe (= humnie $!inie, ögl. Sinie) [f. ben^egeu, ifo-, Stegenmenge; magnetifc^: 5tbn.^eic^ung, (Surt>e, DZeigung] 1430e, IV 47a; pl. (Suiöen (*) 1188a, 337m; 11376a: befd;veiben lV150m* ge* fcf>lcffene II1289e*; couüej,'e, ccncaV'e @d;eitel IV169m |( Sam. Curzon: SJuIfan i>cn Arequipa l\ 528jn; ü>i:Ifan Charcani IV548m,e; [pevf.] IV548e Nicol. de (ijon) Cufa, Sarbinaf (an^) Cufs 11140m; Nie. Krebs III30e, 407e; Ho^ Cufa 11503m; 111408m, 9a) ll503am, llI407e-9a: 2iftrcn. 11296a, öftren. Süific^tcu 111409a; 5lnfid;teu öon S3en)egung [a. erbe] 111 409am, ^rii^ftücf 111409m, Bruno III 30e; ^c\v. ber (Srbc 11140m, 503am', 111409a; de docta ignorantia 11503a; llI382e, 407e-8a, 9a; opera [tjgl. (gc^riftenj I11408ali ; [perf.] 11140m, 503a; III 30e, 407e, 8a, 9a,m; Regiomontanus II476e, de venatione sa- pientiae 11503m | f. (Schriften [tgl. opera] 11362a, 111382m; [cvfi[c^e Siliere], 7e-8a; ^aläoiito* logie II390e, [Verf.] 11427a, pimelodes V32e; histoire des sciences naturelles III427am,e, 436e, 9e, 441e; X^äk^ II389e, ^evfifcfje Sfiierc II424e; iBevfteinerimgeu I286am, 8a,m *Cuvillan 1) (l;o()ev Söevg in Oiiite) lY 293e: Solc^, gii^ IV 463m; @el6u-ggarteii IV293e, 463m; nid;t iBuIfaii IV293e | 2) llanos del C. (6eim Hntifaua) IV 356a || Alb. Cuyp {makx) II83e, 129m | Cuzco: [SBerg bafcei] IV 321m, ©iioniou 111455m, \)cä) gelegen 111591m, igcinien* iem:pel 111455m *Svancmeter III 72e, 104e, i55; C3'atlua (^axw) I43a ||. (5i)cabeeu (5pfl.) [aiic^ comp.] I13m, 27e, 293e, 4a,e, 5a, Ime, 8a, ^lOaW-, sg. bic e-bee O 1468m: fcffile 1294a, ißSam-, -püe 1302m, -Balbev I 297e I cycadites 1468a, 470a; cyc.ns I468e || Cycladen 1223a, II 162e, IV536e; Svcübien {tl. XI}.) I330e, cyclopaedia 111486m (cabinet c); St^clc^eu [f. pimelodes, Sel§] II 10m ^Sanb bcv), 34e (-Snfel); (Sl}cIofc (in ^p.) I368e I (5t)du6 (= Ärei^) [f. 3al;r, SBegetation] 11362a; III 456e, 485e; IV129e, 235e: gvc^ev 11375m, ffeiiier 11362a :| cygnus f, (BäjWaw II Sl}Iinbev [f. ßrbe] (sg. it. pl.) 111108a, 119mll; V 24m: = geimcbre 11508a, c-fi3vmig III 119a | cljliiibrifcf; IV591m, 2a; Cylindre (ißerg ber ^l}ren.) IV517e || cymbidium ($[(.) II91am, Sp^ ^jeraceeii C|)f(.) 1377a | (SH^reffe (bgl. cupressus) lll32me, pl. -eu(*) n81m, 92a, 99a: ©eftalt II 99a*; I)eilige, ^cimatf), 9?amen II132e; Urf^rung II 99a, 132me; li>eift imd; SBeft l\170m ||. Cyrene 11172a, 202e, 415e: 5trakr 11251m, [bal)ev gc6t.] 11208a, gricrf). (lolcnie II 177e, ©vimbung II422e j ciirenaifd^e (S6eiie 1312a || C^ropo/iV III 86ra; Oyrus I491e (ßeit), 11196a (33aBl}tcii) ; (St}to6(nft (in ^ff.) I577e, Cyzicus iI408a [bat)er gebt.] Joh. Czynski; Copernicus 11506a; „Kopernik" II497al!, 500m] Sophocles ^lectra 11500m *2)ac^ f, ©tvob, bac^formig I310e; ddgh (tägh) (türf. S3erg) IV530e; Dagheßan IV254e, 294am (iBerftein.) , 492m; Dagobert (tönig ber f^vanfen) IV 608a; rio Dagua (9Zeu-@ran.) IV554m,e (SD^ünbung) j Daguerre (Louis Jacques Maude, Wakx; 1789-1851) II93e; 2)a' gnerrectt)^ [ügl. Sic^tBilb] 111108m, pl. -e 111505a :| babinlrelfcn II21e, dahlia (©eorgine) IV 339a, Dahfchw lli57a (^^vamiben); Daimachos (cb. Damachos 111579m, 609m) IWTeSa; 111579m, 609m; Dalin 1473m (2)fleer-9^itoean), Dalman (Joh. Wilh.) 1372m | Dalrnatien ^alm — ^ärapfe 6p 351- 1314a (@inteii); balmatifc^ U44e (3nfcl), 11155m (3ll|)en) :| Alexander Dalrymple (1737-1808) II479e-480a; John Dalton (1766-1844) I 202m (^iiblic^tev), 358e [Suftbefc^aff.] ; 11381a (^f^c^iometev) ; Damachos = Daim., Damaghan (beim caf^. Tl.) 11226m; Damak (Saüa) I233e ((£cf)lamm), IV 513a (@d^Iammöulfan); Damascus II 42a ((Sbene), 244a ((Strafe), 256m [baljer gebt.]; Damayanti (^erf. in inb. ©eb.) 11117m, Xanu IV 640a ||. 2)amm [f. S3erg] IV362a, 516e; pl. 2)änimc(*): bamniavtig 11325e; IV 357a, 363e, 573m | 2)ani m erbe 1 14a, Sibbäiiime 11157m* :1| 2)ammev- : -lic^t [f. SJovseit] I277e; II27a, 215a (im erftcn); 11139m, 189e; -fc^ein II79e J bämmcvnb [f. aufgliiiinieu, g-enicj 1416a (ein igteni) J S)ämuievmig [f. Tlcnh] 1321a, III158e; pl. -eii (<^°) 1414a: Sibcubb. 1413m; 11162a, 589a; -^c-gifc^eimmgeii 111609a, '^ggvenje 1148m; SD^^rgeiib. 1289e (ber9iatuv), 111159a (@teriie); hirc^ ^tvaMenbvec^img IlI608j-9a, ^evfiärfimg 1414a 2)äm^)fC [f. (für sing.*) *'2itmc[^I;äre, ßrbbebeu, (Svbe, f^imiaroleii, ÄiGter, iaiia, 2)Joub, *Oiieüen, *®tenie, iBiiIfane, biilfaiii|d; , ißSaffer] i208m, 2ö9m, 266a, 280a, 334m, 464m; II 28a, 385all; 11152a, 107a, 611m; IV 248a, 278a, 342am, 495a; V46a; sing. 3)am^f(*) II33e, 385a II 3ufäljc (sing. £;amVf*, compos. 3^ani|3[-); 2liil)äii[mig IV 491a, SImüeubung f. ^mwt; [2(vt] n'592m, b-artig 1259a; in 2).* aufgclöfl 1269m (359a) | Siuffleigeu rV217c-8a:i {266me)', auffteigenbe 1 246a, 336a; II 13m, 28m :|| auebved^enb 1169a (aiiö @^^alten), 227e | 21 n§^ brnc^ [= ent^ticn] 11389e; IV(272a) 375e, 495a; -hxMje 111545a J -Stu^bruc^ IV 601a, -üc^e 1232a || ausftcBen, an^geft. I163e, 222ail; IV346e, 519e; b-aueftr^^menb 1241a; an« bem iBoben IV (412m), -boot IV 7 le (Untergang), -canäfe IV328e, ©onbenfaticn V24a; 5)rndI168e, 249a; 11392a, IV 248m; biinneIV318m, bnrd;bred^enb Ill508e, (äinM f. Sirfimg; eingefc^fcffene I252ail, -3tvängte II20e || elaftif^e I167e, 8e, 235a, 312m; IV 160a, 2l8a,m, 246m, 290a, 340m, 537a; anf bem ajjonb IlI508e f (Sfafticität l 359am || -(Smauaticn 111490m, -en IV 222m; [Sntftebnng] IIl547e, entjünblidje I123e, bringen in bie (Srbc IV46m, b-erfüüt I276e, crteuc^teter IV298m*; -(grn^ticn [= 5(uebruc^] IV25öa, -en IV411e; -(gjl^ataticnen IV478e, (Sj^an[it^!ra[t 1456a, -form 1279e, -ge^It 1485m, in S). geljüUt II391e J ge[|3annte [ögf. ©^annung] 1236a; IV218a, 220a: bcc^gei>. 1222a :| -geftdt IV 602m, V47a; beiße I220e; IV 218a, 223m (256a), 341a, 375e, 509e; -böi^Ien IV 423a, V64a; -!ef|enV248a j Äraft \59a', -fraft IV 248m, 360a :| -maffen 111527m, -menge [f. 2uft, $?nft!rei§] IV 4(Sm (öeränberL), me^bitifc^e 11108m, metaÜifc^e I206e, [9^atnr, äßefenj II38öa; nieber* gefd^tagen II (52a); IV 46m, 484m (ans 2).) j -faule IV 296m, 420m; pl. -faulen 111490m, IV 412m :| -f^iic^ten IV574a, -fc^iffe ll(333e) 470a; fc^trefelfaure 1454m; l\342am, 459e | auf ®|JaIten IV 246m, 352 5Däntpfe ©p — Dante ^ 478e*; aiiQ (Bp. 1169a, IV49£a :| ©^nmtng [üqI. ge|>anitt] I223e; IV230a, 290a; Xmpex, IV256am, V70e; unterirbifc^e ISlOe, II389e; bcvbi^ten IV 256m, SS-img 1244a; «Bevt^eüung III89am, Sefen f. ^atnx, ftatt be§ ©inbe« II (33e*) ; Sivfung, ©influB, (Simüirfiing I225e; V 63a, 91m; -troüe 1244m, -en IV540e ||— bam^feu III581ra, 611m; bani^fenb [f. giimarclen, Saffer] rV312e, 416e, 7e J bäm^fen f. Sic^t Will. Dampier (gefc. 1652) lV42le (9]en-33ritaumeu), 541e (Julian el Viejo) James Dana (einen ^Ui^ f. am (Snbe) [f)äufig; 35ul!ane, aber nad; S'iamen jevftvent]: ©ebirgefetten S^ovbamer.'e IV 595m, Sovaüen - Snfeln IV 589a, Cotopaxi IV 575a, Deception Island IV 375e-6a, ßr^ebung IV 566a |U. St. explor. exp ed. IV376a, 414m; V56m: geology IV 566a, 575a, 582e, 4m, 8me, 9all,mlll, 590e-la, 5a, 8e :| %iu^ f. am (Snbe; geology f. expl. exp. , Pacific; SSnIfan anf Hawaii {Mauna Loa) IV 327me, 416e-7all,m (9a), 589all,e-590a,m; 9?ic^timg ber 3n[eln [a. ©iibfee] IV5brn(i^ mit anbern SSul!.) | voyage of the Ad- venture and Beagle [a. narrative, Journal] 1470a, 2a; and; blc^: voy. of the Beagle [ügl. *ßeagle]: Journal IV529e, 542m, 558a | geol. observ. on South America IV 527a, 635e; @iibamer. 1297a :| Afcenßon IV(374e-5a) 581a, atlant. 2«eer: nnter|ceifd)er S3nl!an IV (376am) 581m, atolls IV413e-4a, Beagle f. Adventure j Chili: geK^infeln eine treftlic^fte (forbillere IV55iaw, ©ebirg^arten IV635e, [gecgn.] lV553e; S5ulfane lV322e, 550e, 8a :\ Confeguina IV 542m | coral reefs IV590m, la; (Korallen I314e, -infein IV413e-4a :( Cotopaxi lV575a, @rbbebenIV550e; mit Fitzroy IV 4i 5a, 426e [ GalapagoslY 483e: ©ebirg^arten IV (427a) 591am, 23nlfane lY 426e J St. Helena: 21. t>. J&umbolbt, Äoömcö. V. . 23 . 354 Darwill § — $Dali} biil!. SBejir!, ^vatev l\ (Slöam) 581am :| volcanic islands 1452m, 8a, IV^öTöa, 581all,amlil, 590e, la,m; Journal (ift im narrative; a. Beagie) I474e, 483a', lll26am; IV320a, 529e-530a; narrative of tbe voy. of the Adv. and Beagie [ijgl. Adv. , Journal] 1472a, 11126m; ^m- Salebcnieii IV (424a) 590e, 9liteau 1474e, Fernando de Koronha IV (374e)581a, SSelebtrjeit be§ Oceaii^ I330am, ^atagcuien V40e ((Svbe), Snfet St. Paul IV (376a) 581m; [|}cvf.] IV415a, 426e, 483e, 527a; (See* reifen 1330a, South Amer. f. Amer., ©taub 1335a; unfein bev (Siibfce 1172m, 126am; lV4i5a; Tahiti 11126am, S3ulfaue ijcii Tonga lV(419e) 590m, Van Diemens Unb I232e j| ^iil falle [], eiiiselu atlant. 9)?., Chili, Galapapos, St. Helena, Tonga] IV3l8a, 320a: «esviff IV 318a, (Icntva(-35. 1452m, mit (gvbbeben IV550e, in aj^eere^t'evue iy527a ] mltam]6.) [a. Islands]: „(Sifc^eimaigcii" lVo5iw *dasar ((gaiibmeeve auf Saba) lY 484a \\ ©afeiii (= (Sjiftena) [f. ©Otter, m\\\d), menfd;Iid;] 1367a; 111587m, 593e; lV490a: ivirb k< mev!6ar 12ü4a, (Svlreiteriiiig 1385e, ful^jectiijeg 11282m, bcreinjelteö I 492e J 5)aieicnbe§ 198m; lll24e, 25a: fo bie ^'m^e bav3uftellen III 430e-la, 488m || 3)ata 111435ell; lV121m, 201m; 3)atcn [3cit] lll(477a falfc^c) :\ 2)atclitl; lV257a ||. S)attd: -Kiiime 1350a, -frud^t 11426e | -))alme 1136m, 56e, 129me, 256m; H^olmen 1181m, 83e-84a \\ Carl Daub II. Creuzer: „©tubicn" 111478a, Daubenton (Louis Jean Marie, 1716-99) \92m (3cit, 9iaiim ii. Öiutje) | Daubree (Augufie): 5(vfcmf in OMn IV (481a) 641a; üinftl. STiineralien \71m,91me', [SBerbienfte] lV602am :| Daubuifibn (Jean PYangois d'Aub. de Voifins, 1769-1841) I465e, IV 61 7a (traite de mineral., Dianie 2rrad;^t geBvaud;t) || 2) an er 11131a, 249m; llUle [ungeljenrc] , 571me; IV193ra j baiiernb 11285a: langb. Ii 195a, 229e, 236a, 241m, 391m ((äinfluB); langeb. 11338a J baß S)anenibe 11169a \\ Dann ((gifcl) lV279e (ä^aave) | Pierre Dauffy (1792-1860): im atlant. 3}^ccv: t>ul!. ©cgenb n. nnterfeeif^ev SSuIfan IV 376, 581m; SBaiemetev I316me, 337e, 479m; @tvi3miinöen I326e-7a *Daver IVöOle (5lfd;e ber soufriere de la Guadeloupe); David (^öniß) 1145a (Iljv. ^ccfie), 80m (§aife) | Pedrarias Davila: Balboa's 2(nfi-n!)r 11308m; [^eif.] 11308m, 478e; (gj:)>eb. in bie ©iibfee 11478e-9a, ©übfee-Snieln 11309e-310a :|i Jefferfon Davis: Segfarte IV597m, 8ä J Jolm Davis (11605) IV 141m (Sinie cl^ne $rbn)eid;un.g), Uavis-eriübe); £;eceiniinni 11354a, pl. -ieii IV 315a | Deception Island, -3iifet (m atl. De.) lY [S75e-6a]: %iamum\l\375e-6a, ©eftatt IV411e; milf. IV575e, 411e Heinr. von Decken (Ernft "H. Carl) [a. A. v. Humboldt] IV 518am: 2Xiigtt-^^üi%>h}v, Bertrich IV(27Gm)518m I Eifel\\279e-2S0a: S3tm^^[tcin l\280e-lm; maaxt \\ 277am, 518am; ^Jeife W ol8a, 2:varf)l)t bon ^afalt biivc^ietJt IV613m :| „@ecgiic[ic" 1461m, 2e, 3e; ©vaiiit V 67e (aiifgefageit), ©nibeu [= 2)hilbeiiJ 1417m (Sicfe), üinftL ä>iinevalien I281me, „^Ivd;!^ für 25Ziueva(." (mit Karften) IV509e, tiefe 2}hilbcn [= ©litten] \U9me, [)^ix\.] l\518am', W.m\\iH{ l\281me, 519m | (giel^cngcbivge IV280e, Im, 519m: gecgn. ii. luiiieval. ^eiln W [619e-621a\ *2)ccfeu Q>o.^) 111306a; declamationes Iil06a, [2)ecfaniatcveii] II 110a II S)ecnnatiüu (= 2ltnretd)img ; bgl. '^^ininiel) [f. DJiagiiet, -uabet/ tiiagnetiid; ; 2Jictib, (gcime, ©teviie] (compos. 2)ecIiiiaticnC— ): -33ccbb. 11374m, -SScivegitiig 11506m, -^cuffele IV74e; [am §imme(, aflvoii.] III280m-la, 326m, 600e; -Suftniment 1437m, II482e-3a, IV 55a; -gZabel 1440a; IV 104m, 122e, 197m, 207m; bev 9?ebetfrecfe 111312a, 328e, 358e; ni3rb(icf;e III137e, 327e; fiibli^e I11137e | S)ecrinatDricn IV 126ra II ©ecovaticn : -^«-©emälbe 11127m, '^§-2}k(erei II93m J S)ecret 11451a, IV54e; pl. -e 11120m :| f^mt Defiance (9^eit-2)te^) IV597e, 638e; S)efiuiticu III42e, -eii IV468a; S)efvaiibaticn IV299e | Carl Degenliardt (©eogncft) IV25ia: Marmato IV621e; n:a§ ev mitgebracht t}at IV316a, 621e; in 9teu-®vaii. ii. ^^erii IV 314a, [veif.] IV25ia; 25iilfan Ruiz IV 251a (f;ei^c Oiieße babei), 314a :| Jofeph Deguignes II220e (^iinneii), Bebe (3}?eereuge) 11407m, deiudar = deodwara, G. Delafoffe IV 617m (Hauy, DZamc 2:vac^t^t, ^erf.), Delalande f. La- lande, Delamare IV522am (35uIfaiT Taal) Delambre (Jean Bapt. Jof. , 1749-1822) (bie ©egenj^ättbe fmb meift aus feiner hist. de Tastr.): histoire derastronomie: ancience II431e, 6a, 7m, 441a, 506e; IiI193e, 4a, 221e, 261m, 537a; IV210e J du moyen äge 11454a; IlI107e-8a, 195m, 410a "[ moderne I409e; 11498m, 509e, 512a, 3ra, 520al!; 111106a, 116e-7a, 8m, 126a, 7all,m, 193e, 2lla, 221e, 284m, 366a, 410a!l, 478me, 548m: 2Iii§3Üge oiiß Kepler 111479a J au 18'"» siecle I422e, 4a; 111261m, 2S4m, 417a, 537e, 8m || ^fcubglüjer III383me, 410a; 0'ernvcr;r III(60e) 78am a06a), 116e-7al!; ©vabmeffmig [ügL 9J^eribian] IV(26a) 155e, Huygens 11520a, Jupiter Ili(520a) 550e; Kepler III478me, 9a (Sln^^jüge); fübl. 356 Delambre ^ — ^etlb ^reiij II485e, (SiiiflüB ber Btriebel auf bcn 2J?agnet lV210e, Mars III 548ra; mes. de la meridienne [togl. ©vabnieff.] I422e, 3}?eribiangvab IV22m (in 5ran!v.); Merkur [f. Ptolem.] III537e (-5ltmo|>I)äve), Systeme metrique IV155e, ZxQpq beö Orion Ill(337e) 366a, [per].] U33m; ^^tanct 111479a (fe^Iciiber), -en f. ^Titius | Ptolemäus: Merkur HI (490e) 537a, O^^tif 11437a :| ®t[^n}inbiß!eit bcS (gcmimlid^tc 111 91m, 92a, 93a, 127a; neuer (gtein 111221e, Titius OefctS (ber 2ib[t. ber %^\an.) 111441e, Ülctaticn ber Venus III(493e) ö38m, 3cbiacalli4)t I409e, 3tviebe( f. SJ^agnet *Delametherie [. Lam., Delarue (2: C^r. ii. Car. Vinc.) ] 463am (Origenes); Delcros 1324m (geobät.), 476e (D^^iüeaii); IV 153m (@vab* me[]i!iui) I Deleffe (Achille, geb. 1817): Haltung ber (Site lV578m,e; fusion IV578e, (Sinflii^ beö S>iagneticmii§ auf bie ©ebirg^^avten IV (148m) 208m; ÜJ^ineralieu IV208m, V94m; [perf.] V94m,""@i)aiit IV 635m, Vogefen V70m :| Delhi II432e; Deliktafch (2l}cieu) 1448a; lV380e, 510a, 550e; Jacq. Delille (S)i4)tcr) II 73a, Delisle I420m (Umfang ber @rbc); Delos II99e (gr. '»palmc), 105m (f)cilige), m ||. i)e/p/tiII104e: 2tlterIII481e!l-2a, glutl) III481ell, Se^d^e 1177e, %räaüt II8am, Oiielle baBei I230e | Delpher !II481e [bo^eö Slltev], 2)elplnfd; 11105m (Xbal) :|| ©elp^in 51. @c^iff f. Dolphin | 53. ©tevnbilb II 330e, la: y delphini I11301e (2)cppelftevn) || 2)clta (e. gdtffe^) [f. Indus, Magdalena, Nil^ Orinoco] IV377a; Deluc (Jean Andre; jiDei: £)t)cim 172^7-1817, 9^effe 1763-1847) 11381m (§\jgvometer), 9e (2;i;alev); IV 491m (innere §lH)Iiingen) *2)emarcatiDn«-2inie [ögt. Columbus] 1420m, 431a; \l[318, 21. 481-2a] 520e-la,554me, 472a, 481m; IV54me: ^äbftlic^e 1420m, II 481e; (Streit IV55a "]" pl. -Sinitn II481e :|| Demavend (in ä>Ja5cn>- beran): ©ebirge 11423m | Julian tocn D. {aiiä) ber D.) [ögl. «^^cvfi'd;] l\379a [9m-380a"i, 2t. 581e-2m]: naht bcm cafp. 2Ji. IV378e, 455a, 582a; gel;ört 311m Elburz IV379e-o80a, ßntferming IV 582a, niä^ig cntsünbet [= tbätig] \Y379a; §cbc IV379m, 581c-2a; i'age \\ 379e, 380a, 455a, 582a; pcrfifc^er ißnlfan IV 582a; [^evfcnen] IV 379a, 581e-2a; etüiger (gcf)nee IV 582a, [(Schrift] ib., ncc^ tbätig [= entj.] IV 455a || Demeter: ^i^mniig V87a; @ebn V61m, 86e-87a J Demetrius: 1) a\i% 2I(e5anbrien 111478m 2) ber Äaüatianer I 217m 3) D. Plialereus III 478m (^feubc-D.) :| Semiiirgue III477e | Democritus (-crit V15e): SInjiebung II348e, 501m; domcten 1391m, Sidy.oöuog Vl5e, (5rbc länglich lV160e; gijfterne unb Planeten III163me, 199m; m\mn\ III 182e, 2)Zonb III543e, Planeten f. gijft., ^feubo-D. II257ra, dtarnn 11154a, ®c^ü(er 111199m, (Steine f. gijft., [ßeit] IIl595e :| demonio familiär 11488m, Demoftlienes lV516e (nimmt ®ift), Dempo (ißulfan ©umatra'cO iy407a; 2;^ier!veit^ toon Deyidera 111162a (174a), 465in; ^en'i) — ®e§ca 357 dendrobium (^Nfl.) II91e ] Deneb {^tmi im ^6)\\\m 111259m): V" ®r. III 102e-3a; iid)t[t;ivfe III132e, 259m; \vc\^ 111103a, 172a :| (ia\>. Den- ham IV 375m {Tri/tan da Cunha) , 443a (Äavtc, Elias-^cn^) 2)cnf-: -avt 11200m, bciifbav IV214a, -[ieir)cit I1343e jj S^ciif mal (= iDicmiment) 1197m, 233e; III Ue | pl. 1) -mäfevn II80e, 158m; Ilinie; lV159m,430e; V13e; 2) -maU{^) [f. ®cfri;ic{;tc] 11219a J: 2((tcv 11213m*; altefte IV159m% V14eO; \pat bmd;fcvicl;t 11213m*, fviir)cftc lV4e; gei^id;tlid;e>? II225e, 410a; ^itnftb. 111438a* 1| -faule II 407m, -en II406e; -f^riid)e II 112a; -bevmcgeii I17a, 164e-5a (5lii«^ bilbiiiig); b eu faul r big [f. (S^^cdie, ©vcigiii^, 2:[)atfad;:] I31Ge, 4o8m, 428m; 1122m, 118m, 228a, 320a, 348a, 351m, 8m, 424a, 437a, 448m; III18e, 27a, 29e, 74m, 285m, 293e, 422m; IVGle, 194e, 228e, 231e, 336m, 427e, 445m, 486a, 490m, 550e; -seit II17Ia (alte) :H— 'S^enfeii I70e: um>oÜfcmmiie ©vgebiiiffc I104me, baS gcttlid^e 1194a, X. mib Sein II282e (Äliift), jergliebenib 1 17a J beiifeiib [f. S3ebaubhmg, S3eo6ad;ter, S?etrac^tiiiig, @v!cmieii, aTtenid)] 11114a; V14a, 19m: SBefcn II14e T Genfer V8a [6eftimmtevJ , pl. (*) 111291m: au§ge5eid;uete II 206m*, geübte 111408e*, bev ovbnenbe I81a; tiefe(v) IIl508e, YGa*; tiefiuinige(v) I 68e*, III 23e *Dentrecafteaux f. d'Entrec. , deodar = deodwara, S. Deodati oppidum (St. Die) 11490m | deodwara (5tvt f^idjte) [(Sau^'fv. dewa- däru; aiid; deodar II449e, deiudar II449ell] Ulm, 43m, 45m: -(Scbcr U2D6a,432me,449e] -^ic^te Ulm, -Ramien I45ra J STc^nefficit (= eeiifimg) 1315m, 7a, 473e; IV20a, 224a, 455m: -^e-^Jhilbe iy455m *berb [©eftein] IV567m, V95m; Derbend {Um cai>. m.) IV383m, Dercyllides 111407a | Derden (ai:d) Derder, Dardtr 11176m) (ißclf Snb.) 11176m, IV158e: ©olb \ll76am, IVl58e J Will. Derham (1657-1735): Gascoigne 111106m, 9kBeIf(e(fe I159e; 111313a, 7e; 9lebelftevne I11333am; 9?ing be^ Saturn III525e J bcrmalcu I304e, 315e; 111533a; bevmalig [f. $!age, Biiftanb] 1297m, 310m, Im, 4a; 11376a, 111534m; IV134e, 633m :| ©eviDifc^ 111343a, bevseitig 1303a, desague V32e I Descahezado (SSevg (Sr;ili'g; nevado IV 552m) l\ 552m: je^v bo(?^, §öl^e ib.; neuer SSuIhu babei \Y553a Rene Descartes (auc^ Cartefius 11463m, 516m) I4t0me, II342e; III12am [19e-21a], 31e-32a: anatcm. 11120a, 5(rbeitcu 11354a, ißvec^uug ^ 2id)tftv., S3vief 11379a, dcmeteu \410me, epistolae 11516m; Äc^mcö III 20am,e; Y4m («Briefe); 33vednmg ber ^i^tftval^rcu 11506e; Merfenne 11120a, 32a; V4e; traite du monde III[iPe-2ia] 32a; V4me,e (faiig- fauie 2ivbeit); oeuvres III31e, A''4m; opuscula 11132a; [^^evf.] III 19e, 20me,e, 31e; V4e | '-^^jlnfeiopliie 11463m; principes de ia philos. I 410me, 11120e-21a:| ©elbftbeufev 11282a, g-uufeln bcv etciiic 111124a, Xüb ni20e, 3cbiacanid;it I410me 358 ^e^cl — Deville aUg. *De6cloifeaux: Gexjfir IV 247a, 501a; Desciibierta (ed)iff) IV 157m, Desfontaines IVöOOe (Oiietleii Bei dartBaßü), G. P. Deshayes I 288e (^cvfteiii.), ©efibcvatiim 111 102a, Desmarets IV 61 7a (granite = Svad;l}t), cabo Desolado (S^icav.) lV308e, Island of Desolation = Kerguelen \ beH^ctijd; U92e; S)etH^ctiennie l\217m, 242a :| Leffau: [^erf. ba] 111 401m, 520a, 6e ||. 3)eftiIIatioii l(192a); II 229a , 45bme : bei bell 5llteii 11429, be§ (geclrafi'evg I1450e J beftillireii Il450e, 2)eftiüiv-5ln^arate 11 229a II islas desventuradas 11505e; S)etail 1485m, IV Ulm | 2)€to* national [f. 35ulfvine] 1214e (iiutevivbiidic), 2)etcnireii IVlle; b-eitb IV 12a, 372e J Deucalionißh : gliitl) 11439e; III 44iam, 481ell ; \58m, 66m, 86m; @e)c^Ied;t 111441m, 482a :|| beuten 11213m (3)cn!maler), 11145m; S)eiitlid;feit 128m, 111 lOe J ©eiitüug [f. (gi]d;ciniinoen, ©efe^e, ^Jiaüiv] 11171a, 206ii, 7m; pl. -en II31üa , Deutischland (= beiit]d;eö ^atevlnnb, iinfer SS.) '376e J 33. bciitfc^ (*) (4: germauiic^) [f. 2)iVtl;cIc.gie] 11140m; 11170a, 624e; IV336e, 597a J S. ©eutjd^eO, bie S)ent]d;en (ij: ©evniaiieii) 129a, 11 1355a; 6g. 2;eittjd;er O 11270m, 11179a, lVö63m ||: 3iifnljc C^l. 3)eiitfd;- laub iüivb nid;t be3eid;uet): Slftvoucm 11510a*, S)-§ M^en 11130m | 2)id;ter (pl.) [f. SDiiniiefäiigev] II 67a* [Dhnieiij; 2)id;tinig [= ^ocfie] II. (51m* im ä)iitte(altev), -en llölmO :| (Svbkten I2l7m, ^[fld;(anb ib., glüfie II 22a; ©eOirge 1280m, lV480e*; ©egenb lV280am, gvoBe ©eifter 11510a; [gecgnoftifc^] 1474e-5a, 11406m, lV275a; ©vojie 11 246e I in 2). 1433m; 1165e, 129a, 296a, 417a, 493m, 5e; 11180a, 217a, 355a; IVl48e, 513am: [^evf.] IV203e ;| S). unb Italien II l28me (5>er- !e^v), öiigenb II489e, Stueftvcmung l^on Äor;Ien[äitve I 226me, l^cbv* anftolten ri276a j Sitteratur [b] ll(72a) 72e, 104mO 114a (126m): ®e[d;. 11104m :| mK\Cixt IV 282m j niagiict. 1455a, IV64a!ll: [tiinbl. 93evänb. bev 'm\\\ IV118e, 192e; ^ntcnf. IV 64a, 67e, 94e :| maww II 357e*, 2)]atbem. 11262a, f. 2}?vtl;üIogic; nac^ S). 11284m, IV 563m; 9UturgefüI;I (1172e); -idjilbeviing, -bid^titng [c] (f. germanifd;) \\68e-69a (bei «gc^iiftftcHevn n. S)id;tevn) ; ba§ nijvblic^e 1148m, 11155a, 111644a (im); IVl92e, 249e-250a, 275a; ^flanjen 1137m*, ^ocfie [= 3)i^ti!ng] 11102m, ba§ ^vcteftnntild;e 11358m; OiieUcn IV 24Öe-250a, 2m; vcbenb 11466a* biegen IV 499a; 9^eiie(ii) 111216m; lV64a, ölöe, 617m; binnen 11113m*, ©itten f. germaiüfd); ^^n-ac^e [b] 140e, 11114a; (gtamm 11 497e-8a*, @tveit IV148e-9a | ©iibb. II 55a, lV67e; baö fiibl 2). I 399a :| Stem^^er. I(351m); imfev beiitf4)eS ^Natevlanb [= S)eiitid;Iaub, Dgl. Ü5aterl.] 1226m, 383e; II68e, 75a, 338e-9a; ä>ievtelial)ve.-(?d;vift 1 467e% SiJalb 11130a*, baö iveftlic^e IV282m, Biffenic^aftcn I 29aO *2)eiitiing \. beuten; Beranatiari-'^aUtn , -^iffem 11457a; bie 7 2)ei.''av]d)i lV325m, Deventer III 20m, 2)etiationen IV 129a Charles Sainte-Claire Deville IV602am, 628m-9m: SSulfanc b?r Deville — 3)iar 359 Andes l Xxaä)i}t, 5liibe[tii IV635am | Antillen: Xxa^jijic IV 472m, 6a; SSiiIfan IV 291a, 472m.; voyage snx Antilles IV524m,e, 622a :\ Ätna IV 604m, 9teife \hi6i ben caimv. Sufeht IV 622a, ^hcmk IV602am, Haltung ber (Srbe lYölSme, gclbfpatl; [f. Teneriffa] \y622am j Fogo IV616ra: 9?eifc nac^ IVo24m, 622a', SBulfan ton IV524m:| ®ai IV ^59e, ©elnvßt-arten IV678e (2)id;tigf,) , ©eclogie IV602am | Guadeloupe: 2)oIerit IV(629e); soafriere de la G. IV601a,e:j lithologie lV601e, 635m; macalube IV512e, 604m; ©efteiu i?cn 3/a?»na«o IV 621e; [^^evf.] IV524m, 622a, 8m; ©clfatave »oii Pozzuoli IV612a, Stromboli IV 464m I Teneriffa: ^ic bou lV524e, 3?ei[e IV 622a, f^elbf^at^ in ben Stvnd^Vten iv'622am J X\-a6)X}t [f. Antillen^ Tener.]: Äie[el|änre-@er;a(t in bcni jtrad;Vt tjon 5 25ultanen bev Andes n. 2 anbcren lV[625m-9m], 9me ((Srläiit. über \>m Ätef.@er;.) ;| [35evbienft] IV 602am , Volcano IV 523a 1 33nt!anc [a. Andes, Antillen; sg. Fopo, Guadel] (in l'^evfdjieb. ©egcnben) IV291ell , 602am: ©ecgncfie IV 524m :| @c^ivefeI-Snf[evftcff IV 604m beijonifd^ [f. ©d^iefer, 2:r;on[d;.] I267e, 302a; IV257e, 281e: S3ir- hingen IV 621a; Formation 1266m, V77a (?nter); @eHIbe 1266m, 286e; ©^id^ten 1167a, 287a, 291e, 3a,m, 419e, 467m,e; IV276e; V70m, 72m J Devonfhire \3ä8e (Äüfte, Stemmer.) || dewadäru f. deodwara ^ *Dhanwantari II449ell , Dhaulagiri n. Dharalagirir = Dhaicalagiri ||. Dhawalagiri (33evg im ^tnial.) [and; Dharalagirir, Dhaulagiri IV549e) IlOe-lla, 4U, 42a; IV549e, 611m; r;ü#er söerg beö C^im. IlOe-lla | $öt;c I4ie, 42a; IV549e: [im S^evl;., SJergleidj] I42e, 167m, 174m (181a) :| 2l?ef[nng I42a *cabo di Diab 11468a, ©iabafe V96a (^Vvojen-^eftein) ; monte del Diablo (9^eu-(SaIif.) IV 440m; 598m ] S)iatectif n252m, 288m; -er (pl.) II2S2a, biatectifc^ [f. epecnlation] 11281m7ba§ 2)iaUag I263e, IV297m; ©iatlage-SSIätter 1263m :| dialoghi delle scienze nuove n512a, Dtal^tifc^ 11180m II biamagnetifd; (ofMveftl. Stc^fenftetlnng 111400a, IV49a) III 400a', lY 49a, 76me: 2tbftcBnng IVl74a,m; (Sv[d;einnngen IV 174m, ©tettnng IV76e; ©nbftansen (bie biam. finb) 11373m, 111400a; lV49a, 174a', Vlle; 2:i;Qtig!eit 111400m J S)iamngneti^mn«i III [400-ia], IV 48e-49a [174am]: (grfc^einnngen IV45e-49a, 63a', (3M}. W 17 4 am; Uvfad), Dnetle IVi74m:|| S)iamant (aud) comp.) III 110a, pl. -en (O^) I275e-9a: -3)iftvicteI278e, [^unfein] 111226a, n. ^oI)IeV7e; -Sffiäfden IV405e, 6m || biametral entgegengefe^Jt 11134m, 620m; Diana f. Monte- mayor, D. peak f. St. Helena \ bia^^I)an 111521a, 2)-ität (= 2)nrc^^ fi(^tig!ciO [[. 2Itmof^I)äve, 2nft] 111499m (^§-3nftanb), 2)iaprianometer III4l2ra T S)ia|^r;ragma •(= €d)eibcivnnb IV 605c, Z\mUx IV 609a) [|. Dicäarchus] nil23a,m, 300a; pl. -men IlllOlm, 131e, 168m J Diard: inb. Wc^ II191e, 428a; ®al[en anf Ja-a IV(264a) 513m :[ 360 3)iat — bid;terifd^ aUg. biatl;eviiiait 11311a ((gittftaii5cii), 2)-nie 11378m; biatcnifc^ 111440m (©cala) II Bartholomäus Diaz II292e, 9e, 467me; III 577m: Seftfüfte 2Ifv.'« IIll74e-5a, aiiß 53;afilieii III 577m, mit Cabral ib.; 33orgeb. ber guten ^offinmo 11293a, 302ni, 467me, 8a, 476e; 111344m, 368a, 577m; [perf.] 111577m, dlMM)x II467e, (Secfal;vt IV119e, Xcb bmd) c. Sometcn 111577m JBernal Diaz del Caftillo (in Cortes (gypeb.) II480e, V65e (volcan) *Dibble IV 589m (5t|c^cii-5tu?biiid; beß Maima Loa) ||. Dicäarchia (l>ätev Puteoli IV 304a, 448m, 600e; V25a): «Bvaublaub IV304a,m, M8m] Sinnbfelb lY 600e-la, mnm IVGOOe ;|j Dicäarch(us} II 106m, IV161a: ©c^ürev beö Ariftoteles IV608e, (kontinente 1305e-6a j S)iav>r)vagma be« D. (= Sr;ei(ev, ©d^eibelinie \\609a) l[505e-6m] 6a; 11208e, 423m, 439a; \\[608e-9a (ift bic einige ©etnvßöfctte bnvd) %\m\, = bem parallel tcn Rhodus u, = bem bcn T/iiwö)]: »cn bcn gvicd;. ÖeoßvaVt^en aufgcncnnnen IV 609a, vfti. 55evlängeiiing nad) Tkmä IV 609a'l :| ©eftdt ber (Svbe IV 161a, [pex\.] ib., [(gd;vift über ilm] II 106m; bev üCvKingevtc Taurus lY öOSam, e-9a', Tempe II 14a, bei* Xhclkx IV 609a II bidjctcniii'd; I52a Mjt [f. belaubt, (Srbe, pi[[ig!eit, ©ebivg^maffen, ^atf, Äalfftein, 2uft, ^Raffen] 111578a: mn^er 111394m, [2Belt!i3itcv] H 1 332m J baß 3)i^te IVißOm T bid;tefte IV32e :|| 53. bic 3)id;te (= 2)id;tiöfcit) [f. ^ttnicf^lmc, (grbe, 2uft!reiß, ä)?eev, ^aneten, ed;id;tcn, Saffcr] II3ö2e; 11143a, 48m, 176m, 623e; IV35a: ber 5levo(itl;en 1396m :|| d. 2)id;tigtcit (§^ = 2)id;te) [f. 5ltmof^t;äre, (Srbe, @aß, ©ebivge, ©ebirgßavtcn , ©cftein, Suft, 9}iaterie, 2)?inevatien , ^(aneten u. einjehie, @d;id)tcn, (Sterne, ^^affer, bie einzelnen 2ßettfi3r^er] I86a, 177e, 341a, 387m; 11115a, 23a, 34e, 50a, öle; IV20m, 32e-33m, 175a; pl. S)id;tinfeitcn (*) III432e, IV 226e: '^ß-2lbnal;me III323e-4a, a«e 5Irteu 111324m , '^^-5dficlV29m, geringe 111395a, ©efc^j l 3uner;nienbe; 9}?ajimum I322üm, IV242a*; mittlere 1 90a, IV 626a; 'cvn nngleid;er 11228m, III 128m; ^Berbältniffe ber 2). (t)erfd;iebner (Stoffe) ]Y32e-33m; ber SBeItfi.n-^>er I94e, 111324m; junef;menb III432e (gegen baß Neutrum), @efc^ ber j-en 2). f. (Srbe 3)id;ten I381e (menfd;Iic^ev) || 33. ^idjtcr (aiic^ in comp.) [f. e^ifcb, IVrifc^, Orient; biete S5ölfer] sg. II 13a, 107m; III164e, 259m, 482m; ein beftimmtcr II82e, 12ln,m; IV563e, 5m | pl. (*) II 40m, 433a |: alte iI54m*; begeiftevter II 60a, «-rung II59a; S3e!anntid;aft II 54m*, „SbaraJtere'' Illl9e*, gri:d;tbar!eit II42m*; grc^e(r) II40a, 58m*, 259e, 330m; -Äcnig 11480m, fiJniglider 11120a: möftifdber 1143a, "^latux' fd;ilb. II35am* (in neuen); neue* Il35am, 54m; unbefannter I387e, -trevfe II 19m (grcge) :|| (5. bid^tertfd) (= ^oetifcb) [i. ^efc^reibnng, Sitteratur, ^'^aturbcfd^r. , ^>f;antafie, ^vofa, ©c^ilberung, (2d)öVfnng] II 29a, 30a, 44e, 65m, 119e, 234m, 351m, 391m , 475a; 111163a; ba3 bic^terifd) — 5i)inb 361 2)i(^tevifc^c(c>o) II 74a: Stimm tb H 252m, 500a; 9(n]tomi)i IllÖm, Sliif- faffinig II14e; S3egeiftevmig II62mll, 486e; 111439a; 3)arfteaimgeu 11 7m; f^ärbmig II31m, 265e; @eift IlOm, geftimmt l[3e, dtul)m 11123m, @^ra(^e II25e-26a; «Sttmnntiu] II Um, 55m, lOTe; irevbeii I1189e:|| S). 3)ic6tfuu[t (= S^id^tmiß, ^ocfie) [|. inbifd;, iiovbifc^] II21e: alte II 8e, formell II21e, ©eßciiftäiibe II12e:|| (S. 3^id)tinig 1) (§^. = '^\ä)U fünft, ^cofie) [f. für bcibe SBebb.: avaOi|d), bibactifc^, bvamatifrf), evi[d> Hebräer, kbväifd;, Snbcr, ^aiibfd^aft, Itiviff^, Diatiir, ^evfifd; ii. a. Sänbev, rcmantifd;] II37m, 75m, 107me, 164e, 173a, 275e; III209e | 2) (= ein- ge(ne§ @ebid6t) II 19m, 47e, 48a, 64m (erf^abene), 101m; pl. Sidjtnngcn (00) II 53m, 67a, 126a ||: alte II 41a, be^ 2(Iterthmnö II (Urne); -^^^avtcn II Urne, 13a, 109m ; befc^reiOenbe II (9e), 12e (21e); evbaOene II 64m, 265e ; formen Il(llme), ©ebiet II 8a, iOZeiftev II 75m; naiöe, fentinicutale Hörn; '^«n.^eife II 45a, 179m *2)ic^tig!eit f. bid)t; 2:id)t!iinft, S:it^tnng ). 3:id)tcv ||. bicf f. Snft; !5)i(fc [f. ?Hft] 1357a, 371e; IV 240m | 2)ic!iAt bev Sälbcv II 17m, 40m, 56a :\\ 2)icct^len I457me: -«Stämme 1298a (foffile); bicotvlifc^ I457me (^flan- gen) T 2)icott>lebcnen (= 2)icctvreu) I293e, IV324m: tiefte IV 374m, 512e II Sicticu II 17a, 21a, 26a, 62m, 206m, 233e ((2infad;beit) ; Dicuilius (Dicuil) II163e,275e (de mensura orbis terr.), e [^eif.J , 4am (3v* länber auf Sv^lanb nfiv.) ■*bibactifc^ (= beleljvenb II 9e): ^om^cfitiou II 22m, 48m; S)id)tnng§^ ort 11109m, ^crm II8m, ©ebic^t II21m (107a); a'f) IV264m; 2)ienft f. 53aiim, Ouellen; Dieppe V64e; [babev gebt.] II181ip, 480a ||. Differential- [f. 2;l;ermometev] : -Üie^uung I[371e, 5l2me, 4me "[ Siffcrenj [f. §cbe] III70e, 95e, 121e, 443e; pl. -en in493m || S^iffractien (= 2\6)U beugung, 5lblenfung bee ?ic^t^) III33e, 64a, 121m, 166m, 8m, 202ra, 5ilme: -^s-gvaufen ni64e :| biffug [f. £id;t] 111334a, 419m; Sigrefficn f. Venus, dikes IV 462a; 2)ilatation (= STu^bebnung) 1427m, III 83e; S)ilemma III49ra, (B^io^ Dillenburg II 130a | S^ihiöial-: ©ebilbe IV461m, 613a (dltefte, burd;brod;en); ^ericbe I302e, ©c^ic^ten IV461e J S)i^ menfion 1240m, 390m; Il69e; II[96a, 440m, 568m; pl. -en (*) I82m, 146a; II123ra, 360a; III120a,m,e, 131a, 312m, 324a, 461e , 488e, 546a; IV 18a, 418a: alle 111324m*; ©ine IV160e, nad) einer IlI329e; Örcfje II 93m*, größere IV140am*; üeine IV274e*, nngcbenre III270ra*; -^«-^erl^ältniffe 111384m, 615a :] 2)imorV^bie 1460a, Willi. Dindorf II444e (Herodot) 362 S)ing — ^ioxH ■ 2>inge [f. -©njctb. , ßiitfternmg, geiftig, gcttli^, ivbifd), nieui^Iic^, 'SlaUix, natürlid), ^^l;t)[i[(^, Uvgrimb] III lim, :/2e; \20e-21a] sing. S^ing (CO) y20a: 2lufid;t 1119a, [(gigenfc^afteii] III33all, evjeiigen I39a; f^ovm I09m, ]U431me (gegenträrtige) ; ©eiiefig V70a, bie SJiaffe bleibt \\ä} gleid; V2ia, forderliche I52m, 9)?affe f. gleid;, Orbniing ber 2). I314e-5a (Uubeflänbigfeit), @aamcn V20e, iiiitergel^enbe V19e, 55er- änberuiigen III 12e, iBergeI;u IV 12m, 35er{)ä(tniffe ni431me, Sefen III i2€(437a), SBurjeln V20e, Biiftaub I264e-5m (pljaiitnftifdev) dinornis (iiuge^eiirer iBogel) 1303a, S)inotl;eniim 1292a, 2)iute f. Sinte Dio Gaffius: Cäfar 111413m; 2)^cnbfinfteriiiB, -niffe III542am; [^^er[.J 1114:71a I ^kneten: miifüal. Sntertoaüe für fie 111475a, dtd\)m\Q 111475; -fluuben III475me, 4e :| @ilber bom ^immel I395e, Vefuv l\605am] Soc^entagc III 47iam, 3a; [3eit] IV 605a ' Diocletian; S)ccret 11451a; imtev IV508e, 537a Diodorus Siculus, Diodor (ton (Sicitieu 111467m) \V[448am]: 3nje(u bei Slfrüa 11165m, 412e, 3a; ^trabien II242e-3a, 5lvc^ciit IH 579e; Ariäus II245e,444e; ^Vjja 1449m, 451e; Untergang t>cn Bura 111580a; e^dbäer 111474a, 585a | dornet III578e, 5f(aii3cn!.] 11 288m; SOemie ib.; c(;cm. II228e,249a; 3)e[tiüaticn 11429m, Snfel f. am (Snbe, materia medica 11429m, ^^f(auJellflnlbe [= Sot.] 11229e, äöeil)vai;d; II443e J 3iifel beö D. (= Socotora) lll68in, 177e, 245e ||— Dioscurias (etabt) IIl77m *dip IV 1789 I S^iV^Icmateu 11290a ; b-tifd; 11292m, 511a :| diplostomum ((gangh?iirm) 1373a, diplozoon (2)o:p^^cItf;iev) ib. | bivect [f. i8eükd;tung, SBeivcgimg, ßiitieniuiiß, 2id;t, äJJeffimg, äJerfi^ej IV 12a; 2)ivection (= 9iid;tmiö) 11325a :| discerea nivalis (ff. S^.) 1372m S)i)ci^Uuen [f. ^IMitalifd;, ^l;#)c^] I58e; II135e, 148m, 383e; sg. 2)ifci^üu (*) I40a, 50a, 91e; abgefonbevte 11125a*, befcnbre I65a*, biinüe 15e; einjeliie ni37m, 239a,m, 312m; enmncfhingögang \171a, @v\T)eitevimg 11 137m, ®cfd;id;te 11239m, ed;n)äd;e II399e; f^ecicüc I61a, Ill9a; Stiibiiim I28m, 39a; 3Sevfd^melgimg 11283m; öevti^anbtc I50m, 51a *bim-ct 11134m: 2:l;cile II 1 324a, m; 2)i^cur^ 11364e, 2)i[cut^ 111396a || 2)i^ciif[icn [f. S3eobad)tiiiigcii] 11192a, 306e,501e, 541e, 591a; IV 80a, 95a, 121ra, 164a,m, 248a, 317m, 548a, 596a: griinblic^e IV 44m; pl. -eil III 56e, 32la J bi^?ciitiven [[. 53eo6l\] II362e, 408a, 496m; 111219m, IV 593m; -ivt 111390a || 3)iörocaticii IV249e, 254a (^^^lid;tlingen), 507m (-^^-üünicn); V68a; 2)i0^en[atcvien II250e (ber Hvabcv), bie^iitiveu 11358a I S)iftan3 [f. 5(ngiilar-, ^olav- 3enitl)al-; etevnc, 2)ü^Velftevne] 1392e!l, II481e; 11166m, 112a, 286m, 442m, ki571mll; IV5m; pl. -tu n I152e, II487e, IV18a: -SBeftimmimgen IV521a, ge[d;ätJt IV 593e*; ge[egdte II469e, 471a, 2a; @(^ätjimgen IV593e* :| 3)iftic^en II114e . *S)itb^vam'6ii« [[. ?5vüt;Iing] II 10m; C. v. Dittmar IV 389a (55iilfan ßchiwdutfch), 391m (S. Kljutßhewfk); diu (= 3n[eO 11168m, S)itoan (= ©ebic^tfanimliing) [f. Göthe] 11120a; bitocvgivenb [[. etvaFjIen] 111331a; IV 463a, 571m; ©ibiuation 11107a, 169e-170m (bei hm ©viiflevii); George Dixon IV22e (9)Zevibiangrab in 9Zovbamev.) Djaber f. Geber, Djamhu-dicipa (= ^nbieii) I47e, djebel (33evg) [. ben fülgenben Df^amen *Jofepli Dobrowsky f. Pelzel, 2)oc^te 114880, S)cctvtnen 11295a | 2)ociimmte I430e; 11273m, 466e, 479a, 495e; 111344m; IV203me, 4m, 577m!l; sg. -ment (^^^ IV563a: Iiiftcvifc^e IV577m, neue II358all J 2)Dbecaebev III55e, IV601e; 2)obccatcmcria 11197m; 2)cbe«temorie (= 12 Belegen beö SlueifveifcO IlU6ia,m, 197e-8a,e, 474a :| 2)ebo (ungebeitver 35cgel) 1303a, Dodwell II438e (pcriplus), Doenpo Enyai (S3erg tu Oft-2lfr.) \\377e 2)ognia 11234a, IV 14m; pl. S)cgmen [f. )?MA^] 11235a (dmftlid)e), 273e (veligiüfe); III 42e J 2)cgmati( 11255a (tbeolcgifdic) J bcgnmtifd; [1. ^f)auta[ie, ^r;Vfif] III557e, IV544m: 3(n[t(^ten I5m, eiiti^eiben II337ft. 364 bogmatifd^ — Puj de Dome manihv IV83m, 3n?ift 11218a J bcgmatifuenb I ®. XlVe; 11242a, 3G3e, 384a; 3)cgmati?mii^ 11280m J 2)cgmen f. 2)ogma Alexandre Doignon IV 623a (Popocatepetl) , Sov.oi I410e-la, Xo'itm- ©m^äc^fe I12a 3)oIerit (aii^ in compos.) I 235a, 7a, 250a, 264a, 270e, 281m; lV149a, 413m, 631m; pl. -e (*) 111617m, IV294m; b^Imlid; 1 136a j b^artig (= boleritiid;) [f. Svac^Vt] I235e, III613me, IV634e: Ocftcin IV316a,620e-la; ?ai)a lYSSöaW; äJiafien IV211)a, 622ra :] -berge IV 241e, 272e-3a (ge[c^ (offene); [58eftanbtl)eil] IV477e, [al6 S3eft.] IV(219a bcn 35ii«anen); -©ebirge IV 241a; [in ©egcnben] IV413m, 477e, 518e, 629e; -©eftein 1279m; IV255m, 295e; -maffe lV286e, -3d;ic^teu IV 269e, auQ ©galten lY269me*, tvac^^tifd^ev lV629e; hi ^NitÜancu lV309e (310e), milf. IV(316a):|| bolevitifc^ [= b-artig] IV310e, 333l- (©cOirgg* arten) -Molichos 0:p[I.) I327e | Dolley : Sultan toon Arequipa lV292e , 528e\\, e-9a; Charcani lV528e, e-9a J John Dollond: ^ernrobr 11184m; adiro- niatifcl;e ^ernri3t)re, Sldircmatiemnö 11178e-79all J 2)oImcifd;ev sg. 11466m; IV 383m (terdjeman), 443a (einer (5j^\b.); pl. U175e :\ Dolomieu (Deodat de, 1750-1801) lV461a (SBulfane), 5Qlm(Lipari) || S)clcmit (aud) in comp.) 1245a, 279m, 457e; pl. -e (o^) 1278m: [al^ ^eftanb- tteil] IV 276m; (Snlftel^ung I [275e-7] 6a,m,e, 7e; -gorniaticn IV 254m, f^Ycif. ®md)t lV163e, -fege! U128me (pl.), -maffen 1275e, ]c{)tvar5cr 1279a J S)oIcmitifirung I[275e-7] 6e || Dolphin (2)er^r;in; ®(^iff) IV 37Gme,e (Sj^eb.) 2)om 21. (Äirc!^e): -ca^el 11 498a I -bcrr 11344a, 497e, 503a; -f^erreu n498m:|| 58. (5Berg unb ©eftalt) [eine 2(rt ^egelkrg 1 V310e , 385m; S)cm- n. Äegelfeerge IV 354a (614m); ijgf. 2)cmfürni] (= bcmflniniger, bcniartiger 93erg) [f. 3:rad;l}t, trad;t;ti|d;] IV 355a; pl. 3)cme (*) 1270e, IV596e [al^ ©eftalt] : boniartig lV273a (33cvge), 614m (©erüfte) || S:om' form \\283m, 31üe, 384e, 520a: \^erfd;iebcn von ©Icdenkrgen IV 283m [bcd) ivevben fie meift sufammengcfteflt] , bie ^äiifigfte IV285a J bcm* förmig: ^erge f. nac^l^er, ©erüfte IV 444m, gefd;fcffen lV425e, ©eftalt IV378m; ©i^fel 1237m, IV219a; ^iiger lV275e; 9D?affen I23öa, IV (616a) J bomfermige(r) SSerge (33erg*) [=: S)om] I234e; IV275aIl, 284e-5a [2IufjäM.] (367e, 384e); V97e*: (Sntftel^ung lV27im*, gefd;Ioffen IV 212e-3a, anf bem 9}icnb 111510a || nid;t geöffnete f. nngeöff. , gereiMc lV596e*, gefc^lcffene [= nngeöff.] IV404e*, gegen ©Iccfenberge f. -form; trad;l?tifd;e(r) lV523a, 616a* | nngeöff nete(r), nid;t geöff. (am ©i^fet IV522e-3a) [= gefc^Icffen] (©eftalt) \\28ie-5a, 616a*: [Sriifjäl;!.] IV 616a*, gr. SSerBreitnng ib., nic^t 35nl!ane IV 3 18a* ||— Puy de Borne (SSerg bei (Elcrmont IV 454a; b(o§ Pay IV617e) 1235a: 33efteignng II 379a, nngeöffnetcr S)om IV 616a, ©ebirg^arten \\461e, [.^ebnng] 1235a, Puj de Dome — 5)üu 365 ^ül;e 11379a; %el, e^ladeiifegel IV617e | Xxad)t}t lY461e, 617me (geuaimt ^;i3or^bl?r ii. 2)eniit); -e l\ 470me :| iBu lfaii-®ni)?^e l\454a, 6ü7am:\\ 2)omit (©eBivgöart) , pl. -e (*): ^cgel lV617e, maaxt IV 282me; 9iame für Svac^^t siievft gebrandet l\617me\\l; 2:rac^üt-5lit IV 470m*, 617a* *Domenichino (3)ZaIev) II82e, 129ni | Ignacio Domeyko: 3>iilfane i)on dh'üx lV291m, 322e: einjeliie IV552m, 3a; SBiiltaii i^ou Antuco lY 552e-3a; \ 31m, ÖU"] S. Domingo ((icö: Santo D.) (Siifel) IU93a, rio de S.Dom, (beim 9^in3) V28a J2)cniinicanev: -Älcfter 11130a, Im; -2)cck^ 1182m; lV298m, 9m, 532a :j 2)omit f. 2)cin, Domitianus (taifer) II 220a (3eit) | Don %. (f^lii^) {Hyhrites 11174e, 419a) 11171m, 220e, 6e, 240a (^uimen), 419a (2:[;al); 111476m (Ufer); «. David Don (f 1841); flora Nepal., %^. tocii 9ie^>al 142e,43a; (5. Don Benito f. Benito :| Donanlar {m\]\m\) IV470a (2rad;Vt); Do?iau II 220e-la [elfter], 519e [Ort bavan]; Donelli IV 204m, Cberft Doniphan lV593am {^i\^&. nad^ iDtejico) 2)oiuiev (auc^ in comp.) [\. 33li^, SBiiIfane] I443e; 111619a, 623a,m: fc-artig 1215a, -getöfe lV575m, immevträlneiibeu lV612e, !iad;euber IV142e, b-Ioe [= olme] 111144m; clme S). [= -lo^] 1363m,e; rclleiiber 1225a, 244a; 1148a, IV 534a, V24a | -fdjlag I214m,442e; -id;lage 1216m :| imtevirbifc^ev I(214m,e) 214e, 5m,e, 6a,m,e, 8e, 233a, 444am; IV (247m) 8a; -i^etter 1213a, 111379a; a)cIfeu-S). 1225m :|| 53. Georg Donner 11497e :|| bouneni I363a,e (nie) 3)e^>^et- [f. SSvec^inig, 9ZebeI, (gcime, ®tenie]: -!ctte \,Andes- -f^^at^ I19m (^viömat.), 35m; -ftrom 11155m, -t^iev 1373a | 2)c^^^>el^eit 111 362a 11 Doppler 111127am *Dorado III368e (Diebelflec!): 30 Doradüs 111349m 1| 3)evf [f. @e^ birge, Subianev, iubifd)] IV258a, 462e (anmutbige^); V41e (-belvclnicr); pl. 2)örfer IV49le (begraben) J 2)üi feiert [[. ©cbirge, Snbianer] IV 75m, 241m, 361e || Dörfel (^erg im 2)tcnb) 111507m ||. Dorier 11172e, 406e I borifd^: [dbarafter] I37a, I1172e; eotcuieii 11179m, SiiltuS 11421e; (Siiüüanbenmg [bgl. Sßanb.] 11157a, 406e; (gnift [= «gtreuge] I59a, bürii^-ita{ifd;e @^ule \\139m, (Strenge [= (Svnft] I37a; SSanbe»» vnng [ögt. eimu.] 11175a, IV 50a; geigen \ll77am \\ Doris (48'" fl. flauet) V116a; (5Iem. \113me', ©ntbecfnng Vli5m; -er V113m, 6e ;| borifc^ l Doner \ Dorpat I11295e; 9Je[ractor 11180am, 82ell, 286e, 295e, 428e; (Stern 1392a; (Sternn?orte I1180am, 283m, 6e (297a, 306a) ;j Anna Dorfet II412e-3a, dorudon (gr. 2^I;ter) 11519m Woskino (dtn^l): Sinie o^ne Slbn^eic^iing IV 139m, 141m; S)ctterfac! T1430a; David Douglas }Y 69am (ftiirjt anf Otchyhee in eine ©rube; magii. u. a., ^otanüer), 589e (Kilauea); Cornel Douwes (1713-73) 111572a ((lernet bon 1678) 366 S)ot> — ®rom Heinr. Willi. Dove 1359a: ©cgenfati bcu D^orbanier. ii. ©itro^ja in b. 2:ciii^^ev. I486e, Ul387am; Htnuf)?l)avc 1480a, „Sittenmg tcu iBerlin" I479e, 2)ain^>f \359am^ (Stectiicität 1440a, (gurc^a [. 2lmev.; Humboldt's 3fctl;evincii bcrbeffevt IV59e, H.'s magnct. 33eo66. fovtgefetjt IV 69a; Sü^t[;evmen f. ^Humb.; maöiiet. [a. Humb.]: ftüiibt. ^>eranb. bev 5t6ix\ IV 190m, 2e; eiißl. 2Rei[e lill26a; ajJeteorol. I484e-5a; „me^ teorol. Untevfi4ungcn" 1479m, 485a; ^f^orbanier. f. 5Imev. ; 9?orbIi(^t I {198e) 440a; IV(i42m, 7m) 205a, 7m; [^ev[.] 1359a, 9?egen iY 498e-9a, „^e^ertorium bev ^(;t?fif'^ I48ße, Riefs IV 69a, ©türme 1479m | Sem* ^evatiiv, Sävme [a. D^ovbamer.] 1480m, 2m: £-35eränbb. UlSSSam J SBinbe 1535a, 479ni: 2)ver;iing^gefe^ 1359a, 11517m :| Söitteruiigö-^egen- [üi^e 111387a, SSoÜen I338e Dover: -Äli^^e II 64am, 2)Jeribian IV23am :| L. Doyere I 488e (tardigrades) 2)rad)cn 21. SI;iev: -taum II 5m, 95me (colcffalev, tei Berlin); ber cotd;iid;e IV508e | -fe!« (BeiiBcini): Oitar3 IV 629m; Svad;t?t(e), Stradj^t- 2Irt IV469e, 620a,me, la :|| iß. ©tevnbilb (lat. draco): ©vied;)eu III 160a; -!c^f III 599e, 600a ; Äveiia 11331a, D^eteläoiie III326e, ed)\\\n\i ib. I [ciiijdiie @tenie:] a draconis III206all, ß III140e, y III139e, S 111141m, t, ib., 71 111140m :] 2tu^gang§^iinft ber ©tevnfd;nu^|^cii III 599m-600a *draco = 3)rad^en; S)iaccutieu (^fl.) II 91m, 96a; Dan. Brake I444e (Cincinnati) ||. S)rama [cinjclnce| II78e, 114e | bvamatifd; 11626 (2itt.), 63e (3)ic^timo), 69m, 70e (Sntereffe), 124m; baS S)iomati|d;e 1112m j| S)raiig II154e, 184a, 307a; III 10a, IV357e-8a | ©vatf; [f. efectvifd;, Seitiing, ed;IieBmig], pl. 3)r;itl;e O III 96a : (Sifeiibr. IVl63a; -(Silben 11196m, 130e; ^u^fevbr. IV163all, [ic^tbor III 68e :I Cornelius Drebbel 11258a, 507a 2)rel;-: -2I^^avat [= S)rer;ungH 11194a; -Uwt IV160a,m; -fd;eiIJen 11196a, -flieget III63e J S)re{)n)age I[i76e-7a, H. 424me]', l\[31e-32, 3t. 162e-3m] 33m, 60e: SBeftimnning ber ©ic^tigfeit ber (gvbe l[176e-7a, 2(. 424me], lY [31e-32a, 2(. 162e-3m] 33m; (grfitibitng IV5ie-52a, 9}lagnetnabet IV60e, Ijorismitaleö ^enbel IV33m, [55orvi(^timg] IV165am :|i bre^eub f. 53eiregung | Sre^img IVl45me; 'v§-2l)3)3arat [= 3)rcl;-] III 130a, '^^gefc^ |. SSinbe S)rei- [f. ©eftalt, ©eftaltung]: -edf [= Triangel] IV254, 364m; -edfe IV551e :| -t^eiümg lV314m, -jacf II153e || Drei/er Seiner (©fei) lV519a Wresden I482e i^'6l)t) , 11128a [^er|. ba]; S)ret^bner II 82e (Venus), 129e (QJaüerie) :| Driburg IV 250a (Oueae); Driefen (ÜJcg.SBej. ^ran!- fürt): in I11426mll, 460m; V108mll, 117a; Drifchadvati (tnb. gl,) II432e, S)rcguen-§anbel II84e, broljenb 11281e (©eftalten), 2)rottiebare ^ron — Dufrenoy gr 367 II243e, 2)vciite (imgel). 3>oßeI) 1303a | Job. *Guftav Droyfen: „?Uej- .anber ber ®x." II 110a, 132m, 423e, 6e; „beüciiift. etaateni'vftcm" U 401m, 6m, 7e, 4l8e, 425e, oa, 6e, 433m 2)nic! 2t. (a%) (= (Scni^ne[|ioii) [f. Sttmof^^bäve, a-rifc^, bavenietiifc^, 2)ämvre, (Si-b6eBeu, h)bvcftQti)c^ , 2u[t, iBuftmeer, 3}iilfane, SSaffev] l 177m,e, 180m, 259m, 268a, 271a, 322a, 365e; !V20a, 218am, 234a,mll, 360a, 408m, 488e, 9m; Y73a J a (e. 5Biicfie.% 53i!d;br.) I[435e, 498a; V(17a,e) ||: (für beibe 8eb.) beu x ^tniof^^även IV 9m; ©iiifdi^, Qhu uni-fimg IV458am, 476m, 486a; evletbeub 1195a; -feblev 11335a, 493e; 111232m, 441e: gegenfeitiger 1164a | gvc^er lV449e: iintcv gvoBem I 266a, IV248m :| incc^ani[c^ev IVlle, -[d^riften 11492m, unter ftarfem 1271m; imj3el)eurer, unter n-rem I167e, 469a; IV 369m, 370a, 488m | unter [a. grc^, ftar!, ungeheuer] I244e, V70e; unter bem I266e :| -SBcränbb. lV251e 1| brücfcnb 1236a (auf etU)a§); ©ruderei II465e, 490m *2)rmben: -ftein 1270a, -)x>a\b l\21am j 2iciit. Thomas Drummond (1797-1840): ftarteg iidi)t (Umpc) II361e, 512m; lll397me, 419a; 2) Will.- Hamilton (?) Drummond I1113e (ginnianif^je ^lieber) J SDrufeu [f. @ang, Ouara] 12458, 263a, 280a (b-fürniig) ; lV617e,e (Bänbe); brufig 1263a ^Dfaifang = Dzaifan; Dfchafar II256e, 450ra; Dlchami (perf. S)id;tcr) II 41m; Dfchanaka ('':|3erfcn im Ü^anml^ann) If40a, 116m; Dfchaicahir = Jaw., Dfchayadeva (inb. 2)id;ter) 11118a, dfchebel (arab. Serg) f. beu folgeuben i^^amen, Dfclieber (arab. Sljem.) 11249a | Dfchelal- eddin Adhad f. Adhad; Dfch. Rumi (per[. ©i^ter) 1143a, 118e :| dschenüb (arab.) 11468a; Dfchingischan (93!cng.) 11214m, 261a, 442m; Dfchogyakerta = Jogy.^ Dfchondifapur C-^Jerf.) 11248a, Dfchumna (Ju., f^I.) 1484a; Dfangarei, -ren = Dz-u.; Dfyndferly-dagh (9^ toom m-arat) IV 621a *S)uaIiC^mu§ 11122mll, bualiflifd^ II41m (STufd^auung) ; Dubhe (= a ursae maj.) 111255a ||« Dublin, adj. -er (*): in 111273m, Journal 1 491a, Äige I481e \ maguet.: 9^eigung IV107e (fecul. Seränb.), Obfer* tatorium IV72a :| [Ort babei] 11181m, ["ißerf. ba] IV154m; Sem^er. I348m^l, 48U- Sßtx^ndjt 1362a* || S)ucatcn 11481m (@clbb.). Andre Ducliesne III223eil (historiae Francorum scriptores); S)u(!fteiu (= X\a^)l\'280m,Q; \40a; Ducrotay de Blainville (Henri Marie, 1778- 1850) 1397m (Journal de pbysique); Due IV68e (9Jei)e, niagn.), 138e-9a (Sinie ch\c UbW. in Ü^u^f.); Dufay (Cluirles Fran§ois de Cis- tei-nay, 1698-1739) IV 142a (magn. (Störungen, 9^orbIid;t) | Dutlot de Mofras: Mendoza et Navarrete I{469me, explor. de FOr^gon IV 440m, Julian Virgenes IV440am |1 Dufrenoy (Pierre Armand, 1792-1857; friifier Dufresnoy 111613a): afr. ©ebirg^artcu IV378a j carte geologiqne de France [ügL Elie de ßeanmont] 1456m, W 607m 368 Dufrenoy ^r — ^un0 [oOne f. ??anieii]; geologie ob. descr. geologique de Frcnce I458e, 9m, 460e:| ©ebivgisavten ]'. afv. ; geologique f. France, mem. ; ©vantt V67e; Äoufriere de la Guadeloupe \Y601me\\, V25e; Seitcit IV632m | me- moires geologiques 1462m,e, 4a; [ebne f. Dlamen] lV(274e) 517e :| 2}?cteovfteine HI 613a (Dufresnoy), mineralogie IV 632m, [p(x\.] IV 601m, Pompeji IVG41m, Seb IV 601m || Dufresnoy = Dufrenoy 1| ®iift [f. iRtM] 1331m, in8a; pl. S)üfte {^^) II52e: feiner II59e, anf bev ^erne I192e, knd;tenbev 1161m, nnifloffen bon I79m ] bnftenb II91m, 111379m; buftig [f. ©etDelfj I12e *Dughet f. Gaspard Pouffin, Jean Bapt. Duhalde (1674-1743) III590e-la (inb. 9?ei[enber, Bi^^i^canic^t) ||- 1) Jean Bapt. du Hamel (2lftv., 1624-1706): physica 111127a; (Sonnenlicht 11191a, 126e | 2) Jean Marie Confiant Duhamel (geb. 1797): mecanique V22m; Särme 1425m, V(12e) 22m || Duida (53evg am ob. Ovinccc) \ 56m (?enrf;ten), Fatio de Duillier IIl590e, Carl Dnjnrdin (2)?akv) 11129m I *Jean Bapt. Dumas (geb. 1800): i^iift 1333a, 478m; 11388m; rio Vinagre IV 502m :| dumb-bell (ein 9?cbclfte(f) HI 340m, d-bdls ib.; Dumoulin 11 414a (^ic bcn Steneviffa); bmn^f [|. ofinben, Sllmbnng, @e^ fül;I, ©timninng] II 8a, III 6e; 2)ünenrei^)en Y44e bnnfel [f. begriff, %axhc, ?^evnc, ©ebtet, ©eftivne, grün n. a. ^nvben, ^ör^er, 2)^a[[e, ^voce^, (£d;\iHiv3e, (Sterne, Sßärme, 2Belt!ör^er] II 382m, III595e; IV16e, 220a: -farbige (b. gefärbte) S^ölter ob. 9D^enfd;en [= f^trarje] I380am; II 194m, eW -5m ; -Iccfig IV 588m; S)-nieer 11181m, 277e; b-rein II91a, ßeiten 11140a J ber 2)nn!(e V20all :H S)nnfel (= 3)-beit) [f. tnl^t[;i[d)]: in 3). gel)nüt [Dgl. nmfjüllt] 1378a; II160e, 197m, 244e, 384a, 403e; 111251m; Vlla, 35m (40m), 41m: in tiefe« 2). g. 11179a, 274e; IV 124m :| beilige.^ II 21m, an§ bem 3). berang= treten 11312a, ^iftorifd;e^ V41m, -meer f. bnnM, tiefe« [a. ge^iiüt] III 390m, über [einem ©egenft.] IV 215m, nmbiint IIl587e :|| S)nn!elf)eit (= 3)un!el) 111115m, V40m: [Sntftebnng] Ul85e-86a, \iä) in 2). glitten I 5e; [= ^Berfinft. ber @cnne; gefd;ic^tlid;e] 111414a, 6a ''Dünkirchen: ©rabmeffiing IV156m; ^:penbel I421e, 4a; IV 29a || James D u nl op IV 70e : Steife nac^ Sluftratien IV 70e, Satalog f. 9ZebeIflede, dornet I390e, a Crucis III361e, FalJdands - ^uidn IV92e, ^renj f. Crucis, aj^agetl. Solfen III368e | magnet.: 53eobb. rV70e, 100m; 3ntenf. IV92a, 180a J fütf. g^^ebelflede n. ©tern^nfen III320me, 5m, 356e, 368e: Katalog III320me, 359me , 363mll, 9e J Paramatta III 320m, 5m, 361e: (gterntrarte IV70e :j [pex\.] IV70e, 9ieife f. 2(nfti%, @d^iff«iournaI IV180a, fübl. (Sterne 111173a, (Sternl;anfen f. 9^ebelfr. :|1 bünn f. fliiffig, piffigfeit, ?uft, -f^id^ten J S)ünne 11115a, 42e, 43a,m; 2)iinnigTcit f. Snft, -fc^id;ten \\ Dimnofe lV23am, Job. Duns Scotus n282a ^unft — ^urd)fa . 3G9 ^unft [". Stmetenfd;ircire, (Svbe, ^immel, ^cvijciit, Siift, 9linji, Saffer, SdtJ IlüOe, 120e; pl. S)iiu[tc (*) 11517a; 11159m, 116a, 124a, 2GDm, 559e ||: 3iif. (meift compos. bcu 5)uiift-): be^s SItcubö I413m* | b-avtiß [f. m^itxxt] 11367a; 111323m, 564e, 7a, 588a: b*f(ii[[i.o J439a :] ^iif^ Ii3|ung 1148a*, anffteigciibe 1402m*, bcli^egte 111 87e* -bilbi:iij] 1140e; -bläfd)cu 1204am, 356m, 362ell; 111527m; eingemengt 11388a*, feiivige nie*; -form 1210a, IV 612m | bimft f 15 vm i g [f. [lüffig, glii[fig!eit, §iiüe, 2}?atevie] 1123a; I11258e, 324a, 391m: @teff 111219m, 231a; ©tcffe 199a, 248e; 111431m; 2:i;ei(c^eu 1146m; Buftanb I124e, I1148ra, lV213e (früljer: ber Scitfiirpev) :| b-frei [= -leer, -lot^] (f. ^immel) 111183a, 323a; am C)ovi5cnt 11329m; -l)iiüe [|. Kometen, @cnne] I88m, 196e; 111332a, 568a; -!egeni05e | S)iiu[t!rei8 (:]: ^uftfvci^, 2Itmü]>I;äre, aiic^ Siift) [f. (Scmie] : irnjer (bev 2lu§br. 1207e) 1 122a, 5m, 8a, 9a, Ulm, iö9rne, 201e, 6e: 33efc^aff. I394me, ^ic^ter^eiigmig I207e-8a, gtenmgen I15m, 3"f^ii^"'^"fet5iiiig I225e :| b-Ieer [= -frei, -lo^] 111521a; b-Io§ [= Am, -frei] 11380a, 559m; -maffe III591e, -eii 111312m; -menge 11378e, 384a; niebevfc^lagen I329e, b-vei^ 11121m, -[(Reiben 111332a; -[(^ic^t 111144m, 332e; -tbeife 111568a; -2:^eorie III318e, 320a; in ben Strogen 111541a*, 3erftvennng ib.* ||— bnnf^ig 1213a; 111331m, 581m Sa^. Duperrey (Louis Ifidor, geb. 1786} IV 101a: (Sj:^eb. [= ü?ei[e nfnj.] IV 121a, Lamanon 1434a \\' magnet: Siblveidjnng IV 121a, 189m,e; 33eob. IV 100m | tquater 1 190me, 431e; IV 100m [lOi], 184m: in ^fr. IV(102me) 184e, tarte WlOlm, ^evänb. IV 103m || Malouinen IV26e; ^enbel I421e; IV26e, 25me; [peii,] IVlOla, 9?eife [= (S^b., ijgt. Söeltumf.] IV64e, Seltumfeglungen IVlOla *Diipetit-Thouars [.Petit, Duprez (Francois Jof. Ferd. , geb. 1807) I485e ((grectr.), Dupuget (Edme Jean Ant., 1743-1801) IV 601a (^erg Felde anf 9}?avtiniqne), 2)iir 111439a, Aguftin Duran 11125a (romancero) ||» Durango 51. ^rcö. IV 430a, 2a (^cc^ebene) | 33. (Stabt lY 433e: 53veite IV433e, 593m; §öbe IV433e, növbi. baten IV 593m Hux^-f 2)ur(S^- (mit * bejeidjnet): -bliden [f. §immel]: in« greie IlliSSme; buv(^ bie <£teni]4)i(f;t II1188e, 213e :| -bc^rnng* IV592m II -bredjen [f. 95ultane]: [üon @ebirg«arten] I53m, 245a, 256a, 300a,m; -ung* f. @d;id;ten J -brccS^en [f. @ebivg§arten] : [ein ©eftein, e. ©ebivg^avt biird; e. anbre(^)] 1250m, IV387e J -bruc^* [[. S^affen, @cen] 1242a, 11196m, IV262a: [bon ©cbirglarten , ©eftein] IV293e, \57m (beftimmt baS SKtev) ] pl. -bviici^e* 1252m, 11153m, IV 618a: [i>on ©eftein ufn).] V75e (5ntev) :|| -bringen II4e (fic^ gegen* feitig); 11142m, 43e, 44a J -enb II302e (53li(f): aüeg b. 11150e, Vl3a J -img* 1212m, IV9ara: bon ©ebivg^arten I163e, 457m; gu^eier SSelt' fiJrVev I114e :| Mbmd;bring(id;feit IV133a '\\ -fabvt* [f. Amerika] IV 413a, 516e: ncrbcftlidje 11309m; novblveftlic^e II304e-5a, 485a; IV 81. ». JQumbcIct, J?o6mo8. V. 24 370 S)urd^fo — b^namifd^ aßg. 443a T -forfd^en II3e, 213m, 275m (Sauber), 312e, 356e; 11172m, 320m, 401e; lV360e; -forjc^t 11343m; III 298e, 366a; IV 13m, 393a, 406e, 430a, 473a, 626m; -img* 11238a; IV 9a, 637m :| -fiird;t 1304m I S)itrd;gang [[. üü^tftrafjlen , 3J?evibiou, STionb, Paneten, @onne] II 378m; pl. -gciiige (oo) II223e, 111383m, IV 130m: bev @rbe 1412m, offnen IV304e; -^«jeit III bei 571a, VllSa :| -geleitet f. Sävme; -fveujen 1345m (fid;), -nng* f. Slquator; -laufen f. ^xm || S)ur(^meffev [f. gij:fterne, ^(aneten, @cune, ©terne; f. bie cinj. SiBeIt!ln-:^er] III 34e, GSall, 175m, 203a, 333m, 403a, 6e, 461e, 622m; IV31m, 616me; pl. (*) 111330m: tquatovial-S). f. Svbe, ^(aneten; S3veiten-3). IV417e, groBev II93e-94a, 2ängen-S). IV417e; ^otar-S). f. (Svbe, ^:p(aneten; f^einBare(v) [= unn?a^re] (f. ^an., ©crnie) I396e; 111166a* 363a, 609e; müDabve [= fc^einb.] 111166a*; n?al)rc(v) [= tüir!L] (f. ^kn., @cnue) 1105m*, III491e; n^irÜic^er [= njalirev] 111363a || -muftern f. §immel, -ung* [f. Fimmel] 111192m; -f^eincnb 111164m, 390a, 410a; IV577e, V76e; -fd;iffcn 11308m (ben Oceau), -ung* 11396m || buvd^fd;neiben IV 19m, 84a (eiuanbev): ©ebivg^^avtcn [= -fe^en] IV461e, 2a; 2)-en* III 557m ] -enb f. S3at)n, -ung* IV134e (öcn Linien) :|| 2)uvc^fd;uitt I359e: mittlerer IV 295a | -^ei-ninft 111450a, IV 100m; -fünfte III453e; IV 135m, 422m :] Oueer-3). IV432e J b-f^nittlid^ 111136m j| -felju [=-bIiden] f. Fimmel | -fen!en IV46a; -fenfung* lV44e, 167m 1| bnrd;fet5en [f. @aug, (£d)id;ten] 1276a; IV240e, 305e: (bou) ©ebirg^-ten, ©ebirge 1261m, 3e, 274a, 6a, 7m; 11402a, IV 297m; etri3mungcn 11325a J -fe^enb [f. ©äuge] IV374e: [33erg!cttc] 11188a, IV379e ] -fetjt 1272m, IV375a: [®eBirgöart(eu)] IV 265m, 461me; V84e; ©eftein IV209e 7 -fel^uugeu* [f. ©elnrg^arteu] lY461me, 613am :|| burd;fid)tig [f. $!uft, ma\\a\] 1368m, II352e; III164e, 200a, 350e; IV 639a: IjaW b. 11368m, 111315m; Äor^er III 110a, 164ell J baS S)-e III164m,e J 2)-feit (= S)ia^^l;anität) [f. 5rtmof^r;äre, Kometen, ^immer, guft, !i!uft!rei§, SBelt- vaum] 1147m, 370e || -finfen* IV168e (einer @c^id;t), -f^ä^en 11238m | -ftri3men 1208a, -ftrömt IV 66m J -tüanbern II 86m (ein ^ant) , -Waw bert II 73m, -tt?cinberer* 11575a (dcmeten) :| -iüärmung* 1483a, IV575m *Dureau de la Malle 1448m (Cartbage), 456m {Lemnos); IV499e (r;ei(. Patricius); Albr. Dürer 11129a (^J^ater), 338e-9a; S)iirfttg!eit [f. 3nf)alt] 11124m, 264m; Durham III187e [bafier gebt.], 213m; Diirma IV70m 1|. bürr 'ä. (geiv,) 1357a; II84m, 91a, 309e; 53. (iMtbt.) 11232m J 2)iivre II 32m, 38a; III 15a; V31m,e, 39e: lange 1443a, II 40m || Dufchmanta (^önig in ber Sakuntala) Il78e-79a; büfter [[.(Stimmung] 11169a (33cl!), V60m; Duttweiler (6ci ©aavloui^) I419e; Diivaucel: inb. ^irfd;^ II191e, 428a; dvipa (fane!r. 3iifel) 11168m S)i}namif [f. (SrbBeben] III178e |I bi}namif(^ [f. electro-, (grfd^üttc- rnng, g^aturleljre , i)ul!. (Sr [(Meinungen] 1163a, 210m, 4a; IV 537a: b^namifcl 21 — (gbene 3 371 2rufid;ten I66a; III lim, 34m | STqiiator [= $!mie cb. (Sitrbe fd;trä#er Siiteiif. lY 84me, 177me, 180m; = ^iivte toom 3)?iuimum ber Sotalfraft IV 102m] \\8ime [92m-93m], Ulme, 180m: Ävümmititgen IV 95m, [Sauf] IV102m, SSeväiib. IV(i95am); a^eneiiliiiie IV\tta (auf Crooze's island IV 557m, auf 't^tx Lazarus-'^\\\d \\U2m): mount E. IV 442m, 537m; auc^ St. Lazarus-'idtxo^ gcu. IV 537ra |: IV306e [U2m, 557m]: 2(u§bruc^ IV 442m, 537m (leliter); Cook IV 537m; erftiegen IV 442m, 537m; ©ebirg^arteit IV 537m; ^->öbe IV M2m, 537m, 598e; ^vatevfee IV 537m, babei l^ei§e £)^\KVLt\\ \\442e, j^jätigfeit evto)d;en IV 537m, einmal uueut^imbct IV 442m J 53. ^ulfan auf 9leu-®eelanb (= PutawaU) \\ 422e\\ \\ (Sbicte 111542a \\Edinhurg (engl, -burgh): bei IV 38m, E. encyclopedia 111117m, [baber gebt.] 111306m; Journal of science 1446a, Il517m, IV 600m; 9^ovbIic{)t IV 147am | philosophical Journal I440ell, le, 474a; V22m; new pliil. journ. IV193a :| review 11127a, 57a,me, 205a, 358m, 581e; trans- actions of the royal society 1459a; 111213a, 284m, 310m, 366e, 539m; IV 64a, 75e, 165e, 6m,e, 182a,m || ebivt 11 131e | Edrifi (aiic^ gen. ber nubifc^e ©eogral^l; IV383m): Stffeu f. ^Gibraltar, SIfvifa II253e, Slrabien 11243m, Baku IV 509a, caf^. m^ex 11420a, (S^^reffe 11132e, ergänjungeu IV 383m, ginftevniB f. ü^anb; „©eogv." II132e, 415m (Überf.); [geogr. Dramen] 11447m; Gibraltar lV535e (Slffen), $?anb ber ginfterniB IV383m, Ouecffilber 11415m, Sojala ib., Tehama lV383e, Bauberinfel 11114m, 3eit IV535e :| Eduard III (tcn. bon @ngl.) IV 170e (Seit) ^(gffect [f. i\6)t] 1409m; IV 20a, 239m, 445a, 647m: ^au^t-(S. III 578a, ^evöovbriugen II 94a; Sotal-ß. I344e, 5a :| effemeridi astr. f. Milano, Egegeit (növbt. Slmer.) 11458m | Egeria (13'« ft. ^:|3Ianet) 111576m, 516e* \109me, 116a: mittl. 5tb[tanb i). b. (Sonne 111436m, Steigung ßger — ©i 373 bcvi8ar)U lU515m; mem, lll 516e, \ lOQme-, ^nttcduriQ III 426e , 460me ; \109m, 116e; gj^-centv. 111515m (f(.) :| Eginen (in ben 2ti;>en) 1461m | Eginhard (Einhard in413all): annales regum Francor um HI 4i2e-3a, „5tnnalcii ter fväiif. ^enige'^ IlI392e; Merkur toou bev «Scune (b. I;. ein eonncuflcden) ib. , [^evf.] 111413a J Egmant (9?eii-@cel.) 21. da)? IV422m ; SB. 35iiUan (aiid^ Taranaki gen. H' 423ji, 590e) IV [423am] :| $!ovb Egre- mont 11510m, description de rEg3^ple 1112036 ; el;ein p. §lmmel] II417all, 111200a, iy49m Chriftian Gottfr. Ehrenberg [a. A. v. Humboldt] 1267a [369m- 370a, %A88]\ \36a, 40: Än-acan: @d;{amni öcn 2 !(. 3n)eln an bev Äüfte V45am, 56a; bulf. 5Iid;en \36a, dtc\\c im nlnbl. Elften f. A. v. Humboldt | 2(fab. b. SBiff. 311 BeWm: in ben 2Ibf)anbf. 11154a; 2}^cnate6ev. V55e, 91a; SSevfianbl. V(37m, 40m), 54a, e-55all,m, 56a, 87m :\ S3im§ftein an§ 2}?ejico n. (Sübaniev. \38me, 54m | Eifel: ^nfniovieu, H.-Men lY 282am,.519me- toulf. Suffe \40am:\ (gutbedimgen []. !(. Se'ben] V56a; (grben f. fl. 2e6en, (Svb[d;id;ten f. Patagonien; Farfan iaxai\ Sni'eln) lV381e (milt.), ®el>irgisavten f. f(. Men, ©ranit V67e (im növbi. 5(ficn), ©vamracfen-Slicn l^ei Petersburg \91a (alte S}evfteiii.)^ Imbaburu f. 9}ici)a || 3 H f 11 fi cu ^ tl)ie V e, 3nfufcvicn [= !l. 5;?el6en, {{. Stneve] I27e, 2ö7a; lV2(S2a; „bie ^nfufionctlnere" I45cn Tur- baco IV512me (iSd;lamm), SSeibraud; 11443m *ebrgeij V16am (iriffeuid;aftlid;er) || (gi [f. ^ifd^e, ^flanseu] 111623m: eifemiig [f. magn. Linien] 1189m, 11376a, 111511a; IVl34a, 6m; ©e- 374 @i — (Sil Palt IVölGeTpl. ©ev: -Snfet IV575m (SBiiIfan), -[c^läi:d;e V37ni || (Sic^e f. @id;«i, (gid;e(n III 482a (effeiib) j Sieben (aiic^ in comp.) Ulm, 12a, 45ra, 296e; sg. (gic^e (*): 2lvt IV569e*, -eu U3m; bicfe 129&am, gefaßte II 21m, ©venge auf SSergen IV569e*, -\)a'm II 18a, -ftämmc 112j(m, -tualb IV 5566, -jtveige 11464a || Eicliwald (Eduard, geb. 1795) V55e (©alfe ücii Baklichli), (gib IV532e, ßibec^feu 1 224e, (Siev f. (äi bie EiFEL (He ©lieber ögr. mit o^^itlf.) IV[27G-282mll, 5t. 518-9] 464m-5a; y[Wam]] adj. (Sifefev (*) lV276a, 8m, 280a,e, lall; %m> bviid;e IV279e; 5luf-iT)iivfe, -tDÜvflinge lV5i9a | ^afalt ib.: -tevge IV 280a,m:\ ^erge IV465a, 5Befc^r. IV518m; S8im§ftein IV 2cgv.) I460e; IV278am, 9e, 280a, 2a, 518e; [©^viften] IV 518me j Sfjalbilbiing IV 281m-, XlfdUx 1226m, IV277m :\ [XopCQX.] (ögl. Övtev) \40a\5txaä)\)t [togl. m\l] l\279e-280a: bcn 53afalt hwxöfW IV613m, feiten i)ov!cmincnb \\464e-5a :| Xia^ lY280e, le, 2all, 519e; V25m, 40a || 3}nlfane [\jg(. aüg. @1.] IV[27ö-7m, ST. 518] 280m, la, 372a, 464e-5a, 5l8a*; V25m*: feine Slfc^enfegel IV483e, 589am; [^tiifjäbüing] lY276am, 7a, 372a; anogebvannte [= evlcfc^.] IV310m, befud^t IV5iWii(i)] ni56e, 236a, 279m, 287e; IV37e, 148m; pl. -Pffe (oo) II159e, 258e; 111379a; IV74e, 114a, 342e: entfd^eibenber 111595a; gliidlic^er 11364a, 377a; niäd;tiger 1352m; 11229e, 237e, 3ü6a; II14a, 63e; lV49m, 132a, 234m, 459a; V4a; niilber 11236a, c-veic^ 11180a, iüic^tigcr I1155e; n?cr;rtr)ätiger 11184m, 248m, 265m, 280m, 4e; 111145a, IV 461a, V71a J einfcrmig [f. ^ilb, 9ecgelma§igfeit] 114a, 374a; 11315e, V44a; baö d-c I123m; (S-feit 1318a, 374m, 7m; I150a;j cinfurd^eil 11389e; Eingang 11260a (finben), pl. -gänge I1281ell 376 eitiöe — eiufd^)! ♦eilige- : -Udm IV312e, 341e, 5m,e, 372e, 5a, 424m, 472e, 566e, 591m (@tüdfe) | (S-t>ovene, bie @-eu 1195a, 212a, 221e, 393e, 469m; II28m, 42m, 69e, 241e, 271a, 325m, 460a,m, 478m, 487a, 9a; IV 245e, 250m, 284a,e, 309me, 334e, 6m, 7m, 355e, 7e, 378e, 440e; V35e, 79e,81a: ©cftalten II85e :| Eingebung ILSOlell , bag ß-bürgevte II 89m; -[;eftet f. paiieten, ©tevne; -lagert 1267m, 276e, 282e; IV 276m, 530e-la; -mengt (6e|. öcii ©ebivg^arten) [f. ©ebivggarteii] 111614m; IV 149m, 209m, 356a, 385a, 578a; -riffcn III386e, -famnielt 11231e (@tcff), -fc^ac^telt f. gej^., -[ehaltet V74m, -[rf)id;tct I266e, -fd;Ia[ert 11147m; -[c^foffeu f. ©ebilbe, ©ebirgeavtcn, tv^ftall, 2Reer | -fc^iiitten [f. Äüfte] 1309m, 11 153a: tiefe. [|. Äiatev, Ur'ev] J302a, 324a; n91m:| -fd;okn Hll4e | -fc^väiift 11146a, 160m; -er 11137m :| -fogcii IIl618e; -jprengt [f. (Sifcii, ©ranaten, @d;trefel] IV278m, 357a,m, 374e, 578a; -tijac^fen (©eftciii, aJiiiieralien) 1245a; IV350a, 366a, 480e, 2a; V 71m; -manbert 11291a, -ii}ei(;t 111586a {'mix fiiib iüeuig), -njokn IV476a, -njiirjelt III201e (tief) ^^Eiiiliard = Eginhard; eiul)eimild; 11178e, 184a, 7m, 241e, 274m || (SiiU^eit [f. begreifen, Som):ofiticii, SarfteUimg, (Sr|c^einimgen, ©ebaiife, ©eftaüuiig, iuteüectiieU , 9}Zcufd)eiigefc^led;t; 9Jatur, -begriff, -gelüalten; :püliti[d;, ©^ecieUcö, SBelt, Seltaü] (f. o@vimbIage) 1 10a, 31m; II 70m, 74a, 94e, 107e, 184m, 238e,266m; III 13e, 15e, 19a; IV 13m; pl. (Sin* Reiten O II455mll, 6a,m; IV161m: angeucnniieu I433e; [ak^ ©ninb* läge] I433e; IlUlall, 137a,m, 435m, 444e, 5e; '^ölel;re III 10a; (S. it. gjJamiigfaUigfeit I21m, 11214a; in ber Letalität I81a, in ber S5ielf)eit I55m:l| (Siiil;orn (©ternbilb): §alg 111186a; W\\d}\tx. 111182a, 5a, 6a; ((gtern) 5Jio. 11 monocerotis JII302a (3fad)) :| einblniiig II424e :j| einig (ber einige, ein e-e6) I170e, 209m; 11139m, 146mll, 342e, 359c, 372m; III 9e, 14e, 21m, 25m, 282a; IV 5a, 57m, 85m, 430e, 608m J einigen II234e; -cnb 11210a, 234a; IV16e J (ginigmig 11205a, 219a, 234a: ^rincip Alexanders beS ®r. Ill84m-5a, beS ©etrennten 1258m, ber iUJenicf)I;eit 11142m || @in!(ang III480all: ^armcnifc^er II94e; in ber ^atnx I5a, II 30a (94e); ber jtcne 11505m :| Sinfneten 1135a, -kgerniig 1277e; -mengiuig 1136a, IV637e, V34m (-en); -mi]^imgcn 11208a | (ginübe [f. «erg] II18e,20m, 25m [27e-29a], 28a,m; lV42e; pl. -cn (oo) 1150a, 297e: flanglüfe I332e; laiitfofe 111501m, IV8e; [(Sc^ilbenmg] II [27e-29a], bie ©übfee H311m :| (Sinvid)tungen [f. bürgerlich, mtnr, etaatj II33a, 158a, 235a; einö fein II 107mell || einfam [f. Ufer, 2Bege] 11242m [^olf], IV302m (35oI!) | @-feit [f. Salb] IIi5e-i9a, 21a, 48e, 70e, lOOe: §ang jur II26a, ianblid;e II 17e || (Sinid;altiingen 111455a (im Salenber); einfd;(ie§en, -eiib [©ebirg^arten] IV461e, 3e, 482e; V83a (fen!red/t) I Sinf^Iiiffe [in ©ebirgöartcn] IV 277a [566e-7m], 638m; V68m; sg. ©njcjjluß [miiier.] (°°) IV345m, 365^^: mnuefeiiljeit V6Swe, (Sinfd^l — eig 53ob 377 beftinimeu ba§ 2llter bev ^crniaticuen Y(13e), fcffile YöSme; orgainfd;e [= ^erfteiueniugcn] IV474e; V68me, 72e, 73a, 75a :| (Siiifdiiiitt llI365e, IV 550a; pl. -e 11204m (maritime) | eiiifeitig [f. 5lii[id;t, 2Bi[icn] 1315e, 6a; 11251a; 11112m, 257e; IV351e; (g-feit [f. Slnfic^t] IV481e J giiu- fen!iiiig IV 271m, 354a; pl. -eii \[166m-7m (Siefe)] 166e, IV275m ] einlieft I22m, 11137a: beffere 11506m; evlüeitevte 1258a, 11312m; in eüMö II136e, 7a, 283e, 297e, 311a, 2m, 323e, 343a; III 6a, 60e, 83a; f(ave I34e, III431e; VartieUe I82a; tiefe 11146m, -cie lV83a; Smielmiciibe 11311a || (ginfiebelei 11102m, IVlSle; pl. -eii Il27m (rfjriftlic^e), 30e :|| (Sinfiebler (= 5(nad;orct) pl.: d;vi[tlid;e 11331m; iiibifdie II 81m, 113e; -leben II 40a, 42m, 51m, lila, 6m: erregt t^a§ mturgefüM U[27m-30a] 51m; SSalbe. II113e J einfieblerijc^ 11198m 1| (Sinfteltiing f. 9^iöeau | (Sinfturj [f. ^ulfau] lY219m, 264m, 490am,e, 572m; einftürjen f. S3erge J eintlieilen f. 3^it; (ä-iing [f. ^e\t] 1383a: '^ggriinb I51e, -grünbe V72e :| ©ntrad;t II 75a (binbenbc), 179m (fid; jn (S. löfen) | Eintreten IV128e (SBieber-ß.) ; -tritt f. magn. Ungemitter, (Sterne ||. (Simranberer 1384m, 11245m; e-ernb II 171e (Helfer), 252e ] (£-rung [f. ^erafliben] 144a (üon ^f^anseu); 11156m, 252e,289e; pl. -en 11289m :|| einimfen 1361m: mäd^tig 1384m; 11103m, 280m J (S-nng I196e (nnmittelbare), 304a (gegeni'eitige) || (SinU)of)ner [f. 2anb] 1318a, 347me (t»cn $!änbern) (Sinset- [f. 'i|3ericbe]: -binge I54m, 61a; -formen 11267a J (Pinsel' Reiten (= ba§ einjelne) 1 32a , 55me, 223e, 231a; I1157e, 231m, 244e, 261m, 322a, 336m; III 9a, 14a, 532m; lV50öa; sg. @in5eir;eit (^o) I38e: 2lnl)aufiing V70m; Slufjä^iung Ill45n,e; III 6m; aii^ (S. bae ©emeinfame I54e, crbnen I66m, prüfen 111593a, fammefn I69e, gn fcnbern I6a, trenige I17m, surüc!brcingenI21m, 3iif«nimenfteIInng IV306a:|| einzeln: e. ftebenb II 96a [^flanjen]; ber S-e I385e; pl. bie @-en, (S-e II217e, 310am 1 bat^ Sin seine (= (Sinselfieiten) [f. ia$ Stilgemeine] I80e, Il205e: mfonbernng 11398a, 2Inl)äufnng I ©. Vllle, S3ecbacf)tnng I19e, 33eftimmt- l^eit I13a, jum ©anjen I40a, grn^^^entüeife I79m, feine ^enntni^ in ber ^atnx nctf;iuenbig I iegel au« d, 11355m, -bamm 11459a; -bede IV 239m, 488e; [Sefin.] 111527m, V5im; bic^teUV46a: (Sntftel;ung [= -bilbimg] I409e, I11164e (201me); ju ß. erftant IV IIa; ett?ige§ 1 14m, 344a (ÜJegion be^); IV (235a) 384a; eiöfrei 1343m, 351a; [in ©egenben] lV375e; gefdimclseneg I369e; V40e, 42e, (51m nicf)t gnnj); -geirölbe 111200a; im @iie IVl67m; eichlt 111201a, 245a (500m); -Iv^ftalle 1356m, [fiinftlic^ee] IV24öe, üeineö 2cUnl369m-370a, -hift III (200a); SBiilimg auf bie 3J?agnetnabcl Il8Ge, IV67m; SRangel bcs (S. II461e; -maffen I242e, 407m; 11378a (ftra^len), 459m; IlI389e (auf ber (gönne), \28a \\ ©it^meer 1131a, 201e, 3m, 255a, 273a, 295e, 308m; 111610a: STu^fluB beg ca\p, m, 11226a; Entfernung i)om (S. IV 382e,454e; gurc^e IV455e-6a; ^ittoral IV454e, 6a; 9^orbIicf;t 1205a, «Reife IV66e, bag fübl. IV65e, Ufer IV382e :| @. in fübl. äJleeren II 123e :11 am ^cl [a. ©üb^ol] 1305m, an ben ^clen I409e J -pol III 46e-47a, -pole III 47m || 9?eife auf bem ©fe IV65e, -ri>^ren 1372m jj ®c^i(^t(en) f. unterirb. | (Si^fc^ic^t [f. bef. unterirb.] IV47e; pl. -]rf)ic^tcn I409e, IV 44a (2:emper.) || (S^melsen 1407m, V54e; -fc^oüen 1299a, II304e, IV562a; im (Sommer IV45e (46a, 47e), (Starrheit 111527m | ©tiid 111165a; -ftiicfe IV45e-46a, 235a rj am (Sübpol [Pgl. Speere] I369e, Zm\pix. IV 168a ||— unterirbifd^eS (SiS [§p. = «obenei.^ ©öboben] IV 42m [42m~45m, 21. iö7-9m in Sibirien ob. bem nörblic^ften Slfien]: abhängig f. ©ftrerf uug , in 5Rorbamer. IV47e, 5Ifien f. @ilnr.; S3eobb. f. Middend.: anbre 33. (in anberen Sliefen) \43e-45m] im alten (Eoutinent lV47me; 2)i(fe [i:gt. rcngt(eO I135e, 111616a; [electv.] 111130m, -evj f. 3«agnet; -feile IV 66m, 196a; fliiffigeö 111 418m; getiegcneS 1135e, 406e; [in ©egcnbcn] 11416e, -geOalt lV181e; geic^md3cn(ef>) 11168m, 416e;IV2i4m (geitev); ©cli^ebe 1272a; -glanj 1245m, 279ell, 450m, 464m; lV504a (fünftl.), V77m [als ^Seftanbtl;.] ; @uBe. 1424e,lV227m; V94me (-Safel), e-95a; e-baltig 1184a, -fieö 111614m, fi.nftlic^eg lV504a || f. *2)Zagnet | maj^nctifc^ 1186m, 430a; 11294a (373m); lV49m, 57e (210m): mad^en lV57m, 171a]m^Qmt\S* nuiS lVl71a:|i -maffe 1134a, 406m; 11416e, Wohne; pl. -maffen 1398a, 111616m || metaüii^eS [ögl. ^mcttoxjt.] 1134m, 395e; 111614a,m, 5e, 6a ||. f. Titkox \ in äReteorfteincn Ii55m, 7m, 395e, 8a; III 613m,e, 4m,e, 5a, 7a: metaüifd;c^ 111614a,m, 5e, 6am :\\ (g. u. 9^i(fe( I11617a,e; 9Me(e. IlieiZaJnicfen^altigeö g. I(l34m), 111613e :|| -C)?i;b 1281a, 2a, 3m, 460m; IV 602m: [aU SSeftanbtl;.] IV 627m, V46mil J ojl^bivtee lV341al"-Ojl;biiI 111616m,e; IV 149m, 209m: [alg SSeftanbt^KJ IV627m,e; -Opjh V46e || )}aramagneti|c^ III400m,e; lV49a, Vllm; Polarität IV76e-77a, rctBglii^cnb 1196a | -f^imibt n44a, 465e; )d;mieb^ bare^ II416e :| e-fd;n3ar5 III623e | (g. mit ed;lüefel lV602m, V47a; (gd;trefeI-@. 111614m, 624m; V46e:j -Sfelett III616am | -ftab 1430a, 11294a [magn. machen] ; (gtaBe. 1460a (brüchig iDevben), 111614e :| -ftangcn 11373m, IV57m; -ftein 1279e (9tctI)-(S.), -t^eife \Y210m, ißerbinbr.ng 111617a; in ißulfancn 1245m, 7m; n)ei(^(ee) IV57e, 76e-77a, 114a, 174e II— eifern [f. ^iigel, diol)xc] 11417m ^Eifenach 1270a [Ort babei], Otto Eifenlolir (1806-53) 111547m ((Sinfhi§ beSSDZcnbec), eifern f. bei (Sifcn, eifig f. bei Sie; Sfieftifer 11118m (£fli)jtif (= (gcnncnbabn, -ireg; 53abn ber (grbc) [f. ©cnne] 1103m; 111147m, 9a, 161, i(Sl-2a II 3uf.: gu bem 5(qnatin-: n?cnn fie siifammen' fielen III 450e-im (i^clgen), fie n.^erben nid;t sufammenfaücn 111453m :| S3e5iel;i:ng auf bie, siir (5. 111149am, 159e {160e-la, 181e), 194m; burc^fd;neiben 111187a, S)iir4>id;nittf))iiiiftc II1453e; (Sbene ber (S. 1406a; 111453m, 546e; (Siitfernimg l^on ber (g. III (210m); ^al;n ber (Srbe 111 449a, (gtcüe ber (Sibe 1403e; gegen bie (S. geneigt [tgl. 9i(igiing] 1 103m j ber a. nat)e 111161a: Sternbilber Ill(16lm)2a:| 9?ame 111197m; ^ci' gung gegen bie (5. [ügl. geneigt] (f. Sfqiiator, S3nbn, Kometen, ^>fanetcn, -bal;nen, @cnne) 197el', U1533e, V118m; für bie Planeten 111182a, ^üle [tg(. om ^erf. IV380a) (53erg im Sancafnö lY 380a; bgl. 25ul!an), gen.^i3^nl. Elburuz gen. {Elbruz IV181e, 199a): IV269a, 380a, 506e |: 5tuffteigen IV367m, alte 5tn§briid;e IV 509a, ©i^fel [bgl. (gee] IVl81e; §i3be IV 384e,582a,m; ^cgelbcrg, Äette IV367m, 386a; traterfee f. «See, ^age IV55öa; Dtcife IV 69m, 199a; @ee auf bem ©ipfel, ^raterfee IV 276a, 386a; erlofd)ner 5Sulfan IV554e, 6a *Sebaaian de Elcano (del Cano III345pO II304e: Magellan's S8c* gleiter 111345a, fel^t Mag.'s (Sntbed'ungen fort l\308e-9a; Pigafetta II 327e, 111151a; mc\pm II308e-9a, 479m :| Eldorado 11168a | (gleat 1275a, -te 11439m; cleatifd; V 58a . (ed;u(e) :| Electra St. (^MO f- Sophocles, 33. (@tevn) in65a diectricität bi^ (Btröme 381 (Jlcclricitöt ii\\L (g(cctn-2»cagncticimieO [f. $?ii[t, Skniio-] 1336a [361-4a, 51. 485e-6m] , 362e , 398a, 428a, 485e; 11572m, 7me [5(Sie-5, 21. 517e-8m]', 11133m, 44m-45a [94e-96, 2(. 150]; IV(i5€) 57, 142e || 3ii[äljc: SIpVavate f. Snftv.; atmci>bävifd;e [= 2iift-] I205e, 11417a | Beiregte I195e, II377e (in «gtvcmeii); ißen.>cgimg 1185a (in 33.), 2U6e :| (Jontact-e. I35a, II384e, IVlOe (©iitbcdim;}); tocn bev (g. bm#remt (iverben) I18Ge, 111399m; (Sittberfiiiigcn (in \l)x) lY IIa [66]; (Sweger \24me, erregte 11382a; (Stl^m. f. Söert, ©eväiifd; 11382e; [@e)c{;id)te] lI[5Sie-5J 3a, me, 7e-8a; IVlOe; ©efc^unnbigfeit [ögl. 2:elegra)?b] 111 [94e-96] 95e, 96a'l ; @Ia^@. I362m,e; ^arj-S. [= refinefc] I362e; Snftrumcnte, Sl^^arate baju 11 5fiing§-(E. I485e; ^^ertkilung I198e, 486a; 11382e; SSefen, ^atnx (auä) Urfctd)) 11372m, 381e, 5i7e; lV57m; äßid)tig!eit 11383a 1 2iBir!mTg(en) 11382m, IV 57a, V12m: -^^freife I1382e :| [SBort, (gtt^m.] l\517e-8a, Buftaub IV IIa ||— 33. electtifdj (üg(. electro-magnet. in fielen®!.) [f. ^elegral?!), tr;ermc-] 11 59e, 382a, 418a, öOOmll, 517e, 8a; IV612e ||3iifo|jc: STn^ie^nng I194me; U381e-2, 517elll, 8am; 111 (33m); Slu^flüffe 11381e; S)ratt) [in el. Sesiet;.] 111130e, IV (66m); bnrd)ftrDnit IV66m | ßntlabnng [= dxPH] 1334a, 111144m, lV142e; pl. -en 11196m, lV6;2e (r;äiifige) :| erfc^eimmgen I31m, lUOe, 111399m; (gy|?Iofionen [= (gntlab.] 1364a, 6m; I1324e, 473e; lV460a; gliiffig^ !eit 1397e | ^unfe 1200m (gefärbt) (440a), III 63e; pl. -en IV612m :| ©elritter [l Ü6r. *®en\, ijgl. ^Ungeh).] I204e, 452a; ©leid^geiric^t 1362m | ^raft 1361m; I1381ell, 2m,e; Gräfte 11372a, IV 150m :| Labung 1194m, 336a; 11383a, III399e || $!eiter (sg. n. pl.) II(382e), III(399m); IV Ööajn, 205e I 2eitnng [ögl. STrt.] Iin50me: -^^brat^ rV66m, m\d)tl I11130me .|| ?id^t [t^gl (grectricj: -^rcceffe I11228e-9a; (gc^neüigfeit 111 94am, 129e, i50(m) :| magneto-electrifc^ II194me, IA'67a | ^rcce§ 1446m; II381e, 3m; pl. -[fe lU94me (228e-9a) :| Siegen 1113m, V49m; Delationen IV IIa; (£d)Iäge IV 114a, V24m | ®^>annnng [= 2:en[icn] 1214a, 244a, 340e, 362e, 4a, 412e, 44öa (486m); 111 96e: üevänberL IV (45m) II (Strom 11400m; III95e, 96a(m), 130me,399m; lV66a, 214m; pl. (gtrijme 1184e, 195m-6a (i?erfd;iebnc @vftemc); 111257m 382 ©lectricität: 6trönt. — ©[erneute ^. (uneig.) aUg. (35erftär!img)T (Strömungen 1162m, 194m, öell; 11500m, III 399e[l: (Sinflu^ auf ©ebiro.sartcn IV 148m, [Urfad;] III399e || 2:enficn [= ed;ieln i^re Sage IV 12a, Übergang in einanber Y7m, mele \{20e) \ [3af)I] (ögt. tiele): 5: 11142m, 54m, 55me; 4 ober 5: Hl Urne; 4: 111 28e, 475e-6a (bie 4); \20me\\ (bei ben grie^. ^^ilof.); nid^t 4: Y20e; 3 genannt IV235e-6a:| B^Diefpalt I23m, 3u?ift [^i Äam^f] 1175a:|j 33. (uneig., bilbl.) [f. S3ar;n, 53i(bung, c^emifc^, (Someten, äRagnetiömu«, numerijd^, c^tif^, Planeten, ^oettfd;, (Sonne, ©tcrung, 3al)Ien] I150e, lG4e, 193a, 240a, 263a, 280e, 353e, 398e, 454e; 11326, 92e, 146a, 8e, 162a, 6m, 8e, 187m, 211m, 231e-2a, 257m, 297m; I117a, 159am, (Jfemeute ^. (uneüj.) — Elie de Beaumont Tl 383 374a; IVlle, 18e, 19e, 251e, 282e, 637a; sing. (glenieiitC*) 1332m, 358m, 482m; II 58a, 71a, 72a, 234a; 111450m; IV56e!l, 57a, 83a, 90m, 468m II 3ii[al5C: einer 33cftiininimg lV183e, bveifac^e I82e|fvembe II 156a, 9e, 178e; frembavtige [= l;eteroo(.] 11213m, IV82e; sg. -e« II 237a,e, 9e, 396a :| ©nmbel. I182e*; §au|:t-(g. 111629m; IV 15a* 433a, 475e; heterogene [= frembart.] 11217a; 111192m, 628a; neueß II239e* ||. üerfd^iebeue 11214a I i3-artige III 347e, iB-ig!eit I80a || n)eid;e« II12e*; lüid^tigeo* 111519m, IV(53m) 91a; B^^'^^Ö^^^g "^ ^' I12e ||— elementar [f. DIatur, (Stoffe, 35erfc(;iebenr;eit] I V 1 Ime ; 33. ß r e m e n t a r- O [f. (Stoffe] | e. elementarifc^ (*) [f. matnx, (Stoffe] 11384m, 424a; 111626a; baö e-fd;e (oo) 11114m, IV14e ||: donftitiition IV 5m, einfac^beit 11388m, -leBen II47mO; «Proceffe IV 14a*, 16e *Ä. Elena (D^icaragua): S3ai, punta de IV308e Jelenb 11124m (©e^ bic^t), 191a, 235a, 493a; ©enb II8e ;| gfenntf^ier 1376a, pl. -e 11229m || eie^l;anten (aud^ in comp.) 1289m; II 428me, 434 ^^ sg. -ant (*) IV 584m: in 5lfri!a \\412m, 434m; bei Ariftoteles 11191m*, e-artig I28a (^ad^^bermen), S)vüfenöffnung II428e; ein @. trägt bic (Srbe I299e, V69a; glüffigfeit II428e; foffire(r) 1292m*, mll,e; [®röBe] 1289m; -Ijaax II 314m, -l;aave II480e; inbifd;e II454me; -jagben II 205m , 454am ; im Kriege II 454me; [in Sänbern] (a. 5tfr., inb.) 11431a, IV 584m*; in ^om 11229m, 441m; ©itten II 189e || Eleußs 111586a (@el;etmniffe) j Elfdakn ((Sd)meben): §i?^erftr)en IV45ia, 632a; ^or))()^r V85a, ©ijenit 1464m J (g(fen(>cin II167e, 416a, 434m!l: biamagn. IV 174a, kugeln IV 163m :|| Elias-S&ixa, %. (im S:ai}getn§) 11414m | SQ. (^JJSBtiifte 5Iiner.'?) IV306e [443a, 527 e (?{. 43)]: entjünbet IV442e (öor fiirjem); §ö^e \y292e, 445a, 527e (5t. 43); ülage IV306e, bult Sn)ätig!cit IV443me L. Elie de Beaumont (Jean Bapt. Armand Louis Leonce, gel>. 1798) [tgt. Dufrenoy] I470mli: Acofta IV513a, Sitten 1423a; Ätna IV 269e-2 70a (ü?aba), 633m [©e&irg^arten] ; V45e-46a (flammen); iBerg* !etten ufw. f. ©eBirge | Srbc JV578e-9a (galtung); S)i(fe ber (Srbrinbc IV489a, 611e:[ Sr^eBnngen [\?gl. ©eBirge] IV578a, £:/fere^-®cInrge IV 621e I France [mit Dufrenoy, tigf. bf.]: carte geologique de la 1456m, IV621e(explicadon); geologie de la I458e, 460m, 2e, 470m :|| [®e* Birge] (53ergfetten n. a.) [ijgl. montagnes] 1318m, 320a: 5tlter, ^Iiiffteigen 1318m; (Sv!)ehmg [ügl. ©l] IV578e-9a; ^irf;tung 1 320a , IV 609e J @ebirg§arten [= sDlineral.] V94a: nnm^anbhtng 1461, 2me, 4ali ; 3u' fammenjiel^nng IV 579a :|| @ eo logi e IV 489a [(Sd^r,, beittfd^] : ijergleid;enbe V(72a) 92m J memoires geologiques (mit Dufrenoy, f. bf.) 1460a, 2me, 4a; „geotogifd^e SSriefe" 1475m || ©ranit 1464a, soufriere de la Guadeloupe IV601me (^ld;e), 3ura-2)?eer I301e, Kuen-iün n. lOiittel' meer l\609e, 9)JineraIien [= ©ebirg.^arten] IV 504m (33irbnng), ai^ittel* meer f. Kuen-lün', systemes de montagnes \Y578e-9a, 61 le; V92m; 384 Elie de Beaumont ^^ — Empedocles 3)1 [^erf.] IV609e, 617m, 633m; Ciiars I278e; revolutions ... du globe 1423a, 475a; @anbfteiii 1467m; Steno V88e,89a; Xxaä)t)t IV617m (9^ame), Umtt?at(ungen lV274me, Vogefen V70m, emanations volca- niques IV 504m ■*Elis IllOöe, IV 170a [^eif. bafiev]; Elifabeth, ^öniginn t. (giigt. 11518m (Scitavjt); Fried. ElJendt 11108a (Cicero de oratore), Sltev- 2lvt lV339e, Andrew EUioott (c. 1753-1820) I129e (@teriifd;ini|}^^eufaa), ElUdavatan (ßiüUw 3eL) IV 373e | So^ C. M. Elliot IV138a, 202e: niagiiet. Slqiiator IVi02am, 184e; niagn. im cftinb. 2Ivc^i|?cI. IV 76m, 137e-8a, 202e, 3a (Äarte) eUi^fc ^. (a%) 11358m, IV178e-9a; 33. (alö giguv) 111331a; (S. (ber S3aI)U cb. Sm\ bcv SBeltfev^un) III303e, 372all , 435m, 547a J pl. -eu (oo) %. I210e; S. (bev ^Sahieii ü. SBelt!.) II353me, 111303m || (alte S3cb.): grcjje STje III 50e | 33reimpiiuft II353e (im); III 435m II, 628me; pl. -))iiu!te 111455m :| ücvid;iebiie i^orm Hl 455m, 9JJttteIVMm!t ib. :1| eUi^Moib 1261e, pl. -e \\ 151am\\ | e-bi[d; lV26m :|| (Sni|>ti* cität lII456e, 629e; IV164a, 647m | cUi^^tifd; I171e, 7m, 421a; 11354m; 111312m, 529me; IV19e, 29m, 135e, 164m, 385e: Elemente III571e-2a,584m; ^Iäd;e 111611m, gcvm [= ©eftalt] IV616a; ©eftatt ]= gcrm] (f. Svbe) II(432e),.IV155m; !vei[eiib I248e *Will. Ellis: Kilauea lV589e, Polynesian res. IV 425m, Tahiti ib. (©eftein) :| ftlid;c IV 77m, 123m, 193eli-4a; iue[tlid;e, gegen S IV 77m, 190e, la,m, 4a :| Elfafs 111608a [Ort ba]; Elton-.), 203a (®te^}^e, magii. 2t6n.\); Elyl'ion II i64e-5m (5a), (givfium 11181a *(SmanatiDnen (= 3au^ftri3miingeii) [|. ^ampl ®a^] 1247c, II372ra; IV 57m, 150a, 222m, 254a, 504m, 6t3a,e; sg. -icii 111270a (-^^-Skcric), 490m J emanireii (= aii^ftvcmen) 11370m: £'id)t 111417a, 8a, 420m; 2id;tftral)Ien 111394a, 5a, 6a || Emanuel, heilig i). ^ort. 11302a; P. Th. V. Emden f. Theodori, emenbirt 11162m, Jofiali (Jofeph) Emery (in Bonbon) 11181a ((S^roiiomcter u. Uljreii), Emefa {Bi}\\) 11244a I emif ficn«- : Ot^^ot^e III93e; Xljmk 11134a, 97a, 129a, 130a,e; 93ermi3gen 1341a :| Emammelif = hammäm e\'EnJ\ Emodon (©etj. 3mier-2li.) IV 608m | W. H. Emory: Albuquerque IV 595a, S. Fe IV 594elll, New Mex. and Calif. IV594e, Panama IV 77a (magii.), Rocky Mountains IV 437m Empedocles I62m, 1117a, 111596m, V20me: 2tiijier;mig 11501m, §cc^ebene b. Slfien IV 158m; ttl;er I1142e, 43me, 44nm, 54e; 4 SIemeute \20me, giyftenie 111202a, Äefmeö I62m; ÄivftaÜf)inimeI II1164a,e, 199m-200a, 2a; Sc^rgeb. 111 lle; ä)?onb mi64m, 199e-200a; Dkturgeb. Empedocles ))l — Encke 3)ii 385 II9e,107m; [perf.] 11107m; III 199e, 202a, 596m; qjlaueten 111202a, reliquiae III(199e [vita et r.J), 202a; (£ünnenli(f;t III 199e-200a, ©tevne ), gijft., (Stoff-i^evfc^ieb. V7m {20me), X\)mt 11126m; Unifd^trim^ III 596e, 7m; vita f. reliquiae *enip fang eil 11 74m j|. em|)faiiglic^ [f. ©emüt^J 11330m; für etwa« H86m, 265m (tvevben) ; III 630m, IV49m J (g-!eit [f. ©emütl;] I16e; 119a,m, 16a, 66m, 288a; IV521e: niagnetifc^e IV IIa :|| empfinblic^ I 205e [3nftv.], (g-feit 11381m (ö. 3nj!v.) J (gm^finbinig I70a, 330m; III13e, 501e; pl. -en (*): angeregte II 66e, anregen II 90m; ^veis bev (g. II 3m* '^g-gfJerben 11229m; ^iefe II 82m*, 90a; -^Äöerniögen I156e, -^^treife 11103m; ^meU II 4m, 51a; Bartbeit II 13m, 40m*, 58m* J baö Sm^fiinbene IlOa ((ginbeit) :|| (Smpirie (= ©vfaljning) I @. XVa, 18e, 31e, 32a, 70e; U206a; IlllOa, 24a; V5e, Warn: Stnniaönng I69m f @mj)inf I17m, -fer \19m (benfenbev) Jem|>irifc^ [f. ^Infc^aiinng, 53etiac^* tung, govfc^en, ^erf^ung, ^üüe, ©eitjiß^eit, ^^atnvgei'e^e, -n?iffen, famnieln, Untevnic^ung , aMffen, -jdjaft, lugänglic^] 1311a; 11376m, 380m; III 629a: ©ebiet 1367a, «Regeln 11259m; Seg I81e, 171m; Il282e, 11175a J ba« (^mpm]d)t \ lOam , (impivi^mn^ \ 19m .|| em))or-, @nipcr-(*): -geMafen IV536e; -beben* 1238a, IV222e; -fcbieben* IV219a; -fteigen f. @cnne, ®:|3alten; -tveibnng* IV567e, -treten* 1277a [t. ©ebivgeavten] :| emporinm 11 439m; Ems (^1.); Germanicus II22e, 109e-110a *Ence]adus ?I. (9?ie[e) IV304e, V58e (= Typhon); «B. (2'« ©atnrn^' tvabant) 11179m, 204a, 426a, 462m, 3a, 528a,e, 9a :| bev Encero (jn?. 23eracrnj u. iaiapa) IV 527m | Encifo (Martin Fernandez de): geo- grafia 11471a, iDJeffnng be« @cf)iff«tvegc« 11471m, ©tnnbengläfer IV170e Joh. Franz Encke [). A. v. Humboldt]: Ätna 11414m (®i(i^tbar!eit), ©erlinev 5(fab. b. B. [f. o@tevn!artcn] IU583e (Ib^anbL); ©ebäc^tni^rebe anf Beffel IIIi557n-6a, 197a 1| (dornet: ber Biela'fc^e III568e :|| ber @ncf ifc^e (E. f. am @nbe bef. | Encke über feinen S. [f. anc^ bort; (Snt* bednng] l[112m-3], UlöSSe: 4** Slb^anbl. IIl583e; berechnet III bei 571e, 5(S5e, 4a; V118e; glnibnni, triberfie^. Witttl f. ®l.; befc^Ieunigte Umlänfe III583e, Söieberfebr in584a :|| (5. öcn Pons 1116a: 4*« 2lb^. 111381a, 444eT (S. öcn 1680: 5lpbe( 111564a; lange Umlaufeseit I116e, IIl581e :|| innere Someten III 557e jj S)o))peIperne III296e: ^a^n III 302ell-3a, Ben). III3o3me; p Ophiuchi 111305m, 643a :[ (Srbe 11192a (^albmeffer); ba*< ^emmenbe ^^fuibnm [= n)iberft. ^Kittel] I24m, III (40a) 50me; in Gotha 111377m; Berliner aftron. ^a^rbuc^ [anc^ o^ne f. 3^amen; ogl. *aftren.] I414e; III91e-92all, 125e-6a, 435e, 493a, 5i5a,a (fl. ^^laneten), 583e; 3u^iter«rabanten 11191m, baS jübl. Ärenj II485e j mag n et.: ftünb(. Beränb. ber Slbh^. IV 190 (Senbeflunben u. 4 Ben}, ber 9^abel), corref^. Beobb. IV 190a :1 engl, ^cik III125e-6a; lüiaffe be« Merkur 111429m, 444e, 6m, 49ie; ü)^ir#raBe 111188m, 213e; \>a^ '^l. t. Jjumbolbt, Jtc^mc«. V. 23 386 Encke M — @nge rriberfte^eiibe 23ättel [= Benim. ^luibimi] 11159a, 578a, 583e', Neptun ]II532e (über f. (Sntbecf iing) , 3e (3)urd;me[f ev) ; p Ophiuchi f. ^cppeU [tevne; [per].] 11414m, 111515a, lV190a | ^loneten: neue ^ntbedungen III (427m) 477m, f (eine 111515a; SRaffe 1 389a , -en 111 444e-5w ; Flamen II1467me :| ^olarftern 11183a ] (Sonne: 2Ka|[e 111381a; ^araüaye III 91e, 380a, 493a J (Sterne, (Stern-: S)o^^eIft. f. 3), -favten llli55m-6a (bev iBerl. 5l!ab.); Drtöteränb. 111 36e, 262e, 284a; -^|>üfiticncn mi94e; -fd^nup^en 1126m, 398m; „Sternf^ftem" 111 53e, 284a :| Venus 111 493a (2)urd^gang) || — ber (Sncfifc^e (Somet (ob. dornet, ton Encke) [vgl. cUn Somet] (ber erfte .innere, f. 3) 124m,e-25a, 89m [112m-3], 5e; II367am; 11151a, 557e, 8m, 570me, 6ei 571m, 583e-4a: 2lnnäfi. 124« (^armlcö), 111512am (gro^e); STpbel 111570e; S3a^n 111567me (verengt ftd) [vgl. gtuibiim]), 583e; S3eobb. 1115^4a, 2)urc^meffer I115S2me; Elemente III bei 571m, \ llSa-, Qntbecfiing 1112me; 111576aw, 571a, 583e, 4a\\; früt)ere @rf(^einungen lIIoS4a; ba« ^cmmenbe gdiibum ober »iberftebenbe 9}litte( (tüelc^eg feine 33at;n verengt) 124m, 89m; 111 (40a) 42a, 49m, 50m-5ia(m), 58e-59a , 567me, 583e', @e|(^. [tgl. m(i)X.] III 554a, ^armlo^ 124e; innerer dornet lU570me, le: ber erfte innere III 571a; ßinn?irfung be^ Jupiter 158m, tviberft. 2}?ittel f. gluibnni, 9^adb« richten 111555e-4a; Störungen IllSme, 111444ell | Umlaufijacit HI 563e, bei 57 le; \118e: lurje U. Ill583e; von furjer U. lll2m-3; lll491e, 557e; Ver!üräte U. 11149m, 50e-51a, 58e-59a (583e) :| SOBieber* febr III 5S4a enclove f. Monjovet || encyclopaedia: britannica 11469m (^og); metropolitana III151e-2a, 3m, 6a; pocket e. 1403a J (SncVcIo^äbic [f. c^inefif^, Erfeh, ja^janifcb, S'^aturhjiffenfc^aften] II230am,m [@rfl.]; 111117m; pl. -ien II [256-7m (5ruf5a^rung) ; 6m] f encJ?cto|)äbifd^ [f. %gregat]: ©elebrfamfeit 11200a, Inbegriff I39m, Oberfläc^Ii^feit I3e, ©c^vift IV 165m; Serf II 23a, 350a; äBerfe II [256-7»n] , 6a (SBorliebe für); Siffen ir206e ■*Endamenen (S5ol!) [= Alfourous] 1380a || Snbe [f. ^'efnltat] II 398e-9m (man fcß nic^t glauben ans d. gefonimen gu fein), 111456e (obne (5.) f ^^ub-: enblo^ [f. 9Jei[)e] 11195a, -)junfte 111546m || ivSeSe- uiva döToa 11137m, 53m, 163a, 200e; enbemifd^ 111611a, Endermo (auf 3ejo) IV398e; Stephan Endlicher u. Franz Unger: „53otflnif" I457e, 468e, 486e; enbIo§ f. @nbe | enbogen [f. ®ebirg«arten , ©eftein, «Pflanzen] \89m: Bitbung V68e; ©cbilbe 1269a; \59m, 76m; SRaffen 126am, 269e :| (5nbo?mofe (in ^^fI.) 1369a; 11122a, 379a; lV9m, 17e J Endymion 21. (^:perf.) 111481a; 33. (Safiebene auf bem SD^onb) 1104m, IH505a :f hammäm e\-Enf (beiße Duetten bei dartbago) [aiiö) Lif, EmmameliJ, Mame/i/] IV 244e, 500me', eng, enge f. Ärei«; bie Sngel 1489a I Moritz v. Engelhardt: Salfen be§ daucafu? IV (256a) 509m, C^nge — (^-iitfevnung It 387 E. u. Parrot „9?eije in teil ^aiifafuö" IV509m; @a^ tcn Taman lV255e :] engineers IV 70m (tc^cgv.) England (§^. = (SrcPritaunieii , = bviiifcl;e ^\\\i{\\) 11179a | 35. (gnglänber(O) [= SBriteii], eg. (oo) iV630a | (S. englift^ (*) (= britifc^) [j. 2«cUe, ^arf, @eemeUen] II460e; 111126m, 534a; IVllSa, 205m jj: iu[a§c (21. England irirb iiid;t bejeic^net): Slnievifa IV6-40a, ^Irjt 11388e*; trigciicmetr. 5{iifnabiiie IV 23a, 27a (156m); SBeiiemuingeii IV 597a*, ^ergtrcv! IVlSOe*, ^Befi^^iingeii IV (129a*), 53ctclf. 11301m*, SDic^tev U[63e-65a* (9^atur[d;ilbevung)], (SntbediinöcuO Il268e (303e), (gj^eb.* f. ittegieruiig ; geognoft. l\372e-3a, 486m; \62m (Äavteii); @vab* ineffiing IVlölm*; in (S. 1433m; II321e, 390e, la, 461m; 11178m, 80m, 117m, 338a, 340m; harten IV 598a*; Ätima 1348a, II473e: timft II127e, 2aubf(^a[t-@artnerei IlllOeO, Sittevatur II72e* | magnetij(^: m>ti\ 1430m, IV198e; «eobK IV63a, Äaitc IV74m, Sinien IV 74afn ; (gta^ tionen [ögl. SBarten bei SJegierung] I438m~9a: l\72e-73a, I90e :| aKa* tl;eniatif 11262a, äT^eribimigrab IV 22m; iiacfe (S. 11289m, IV 640m; 9hticn löle*; 9?ovbrid6t I202e, 440e; IV124e-5a, 145e-6a; ^flonjen 1480m* 11 9iegiening [c]; magnet. : Ü^eifen 11374m, l\64am; ert)ä(tui6 lY 5am* \\ -feffelt )'. Stoffe; -feffeUmg* [a. Mulmig] I384e, 11229a J -flannneu [[. ©emüt^ev, ^\\U Um] 11310a; -ftammimg* [f. ©olfatareii, SBiiIfane] 111619a, IV(4i2m, 5S5e) J -frembeub I296e, II16e, 11136m; -frembet I84a; 11160m, 224e 1 entgegeugefetjt [f. SSeuemiiing , ^efultat, ©inn] III201e; IV181e, 193m (agiren); @-eö Y20e :\ -glafung* I271e | -I;üt(en II60e, 151e, 353e; 111373m, V17e; fic^ -^üfienb 11311a :| (gntl;ufiaemu« II114e, entbufiaftifc^ III 18a j -laben f. @ett?ittev; -labimg* (= ©fplofton) [f. elec^ trijd^] I198m,e, 9a, 334a; pl. -en 1200m :| -legen 1155a (tveit) | -mijc^eu f. mifd^en, (S. f. 35erge^n; -mifc^enb I70e, 367a; 11112a :| -mut^igenb V5a I -quetten I168e, 11310m, IV444e; (S. lV333e || d'Entre- cafteaux (Joleph Ant. Brimi, 1739-93): ^uid Ämßerdam: in glommen u. 9taiid; l\412am, 585e-6a', gecgr. Sage IV 586m J Snfehi Amß. u. St. Paul [f. jebe bef.] l\586e-7a (Sage) :| mM IV587e; SSe* gleitet IV 412m, 586a, 7m; (Sj^eb. [= »teife] IV412a,m, 420m, 586m.] Sultan öon Mendana IV420ra, Snfel St. Paul [a. Amß.] n^586m (33reite), STuffuc^ung i)cn la Peroufe ib., JHeife [= (Sj^jeb., voy.] IV586e; voyage 1433m; lV5(S5e-Öa,e-7a,me || -riffen: frül; (un^, ben Sßiffenfi^.) 11128a, 111277a, IV618m; -falgimg* 11480a; -fd^eibenb [f. (SinftuBl IV31e, 162a; -f^tDärjung* 11387a || (Sntfte^en [= -ung] I87m, II 596e: Urgnmb 11139a, lUllme ] ba8 @-enbe I65e J (Sntfte^nng [=-cn] I99m, 11365a, IV 552m: (comp. gntfte&imgH -art [= -weife] IV534e; ber 2)inge III 451 me (tt>ir fennen bie Slrt u. bie 53ebingungen liiert), \(69e-70a evKären); -folge V75e; gorm IV 352m; -formen I 261a, 4m, 281e; -^roce^ 1258m, -n)eife [= -art] 1282a |j -fünbigen II 31a; -täufd^t [f. Hoffnung] 1224m, -täufc^ung* 1224a; -njäfferer * III 482e, -wäffernng* III4S2e (öon Spätem) | -tüeic^en 11387m, 111588m, V46e; (g. [f. ®a§] 11387m; -enb [f. piffigfeit] 11386a ||— ent* toicfeln X [f, tetmj II50e, 135e, 144e, 326a; fid^ -einb U237m :|| @nth)icftung ob. ©ntividclimg [f. govm, Seben] I13m, II246e: (comp, (gnttüidlung«-) atlmäl;li(^e I 286m, II353e; e-fd^ig V5e, -formen III256e, fortf^veitenbe I18a; freie i385e; II 98m, 235e; -gang 1171a; II79e, 183m, 237a, 281e; 11114m, 157m; V17m; geiftige I383e, II 233a; genetifc^e I86e, geregelte I18a; -gefc^id^tc [f. 3«en|d^^cit, ^flanjen] 1125a (bunfel), 111304a, IV 636a; l)\^ox[\ä}e IlI296m, 313a; innere V 73e, 92e, 93am] tlaxe 11145a; -2)iomente 1 87m, II 143a; organifd^e I54e, 294e, 340e; III451m(e, 2m); -^criobe II83e, pl. -en 111166a; ^fjafen II339e; ^roceß ber @. II238e, -^rccc§ II239ra; fd^neUe II198e, fd;n)ac^e entmicfhuicj Se — (inV^, tßntbecfnngen bi^ ©r 389 11383m, @eI6fteimi\ III41e, (Bpl)äxt 11183e; -ftiifen I294e; 11341m, 8a; I11320e, V19m; -jiiftänbe 11144m— 1| (Siitoirbenmg 11234a (ber äRenfd^beit); (Sutanirf 11396a (iJor[c6me6enb) , 111359m; fic^ entsietin IV 370a, -äie^img* (= 5lb|or^ticn) 111170a | -siffevn IV 425a; -siffcnm.^* 11144a, 203a :[ -jogen II124e || \xä) entjünben [f. @a§] 1141m, 203a; IV 53 Im, V20a | entsihibet [[. 53erg, ©i^fel, 3ufeln, trater, m\Um] lV318e, 509e (Oueüe), 531a (immer): im- IV327e J -jüiibbarfeit* [f. @a^] IV 461a J -aünblic^ [f. ®agj IV304m; ß-feit lV368m, 512m "[ gntjünbung [f. Snfeht, SSuIfane] I349e; 111596a, 619a; IV 586a, 7m: (getbftenta. 1397e, 11391m; IV211m, 444a; @it? IV440e, äßieber-®. IV 314a II eutstDeit 11117a, -gireimig* 11115a fentbecfeii I1224e, 263e, 318m, 336m (Sänber); @mbecten I72m, V8m: (Seibft-(g. IV 640m J entberfbar 1 386a J etitbecft [f. 2anb] II221e, 11124m: neu e. 11300a; ba« (Sntbecfte I23m; 11305a, 490m; 11164m, V16e J (Sntbecfer [f. Columbus, SSieber-): sg. 11209e, 278a, 367e, 418m; III 19e, 383a, 530a,e, le, 577m; IVlOe: großer IV 452m; pl. 11113a, 243, 346a, Ö48m ||— 21. (SntbtdmQtn (im aÜQ.) [ff iß. ii. d. bie 3^it '^^^' g^'oB^" ^« i"^ J)i au nie (@rbraumc) u. ber in ben ^immelS* räumen bilben ein 2*«* «ötüd biernac^] [[, aftrcncniifd^ , geogra^^ifc^, ®e* fetje, mat^ematifc^ , ^^l^ftfaUfd^ , ))I)^fioIcgi)d^, '-^laneteu, ^^ortugiefen, @^o* nier u. a.] I6a, 31all; II84e, 254a, 6e [266-340, 2t. 457-496], 276a, 299a, 302m; III408e, l\[10m-llm] 633am; beftimmte, öerfcfiicbner ©egenftänbe [tgl. Stufjäl;!., sing.] II 136m, 238me, 257a; \\66am, 76m-77a ]" sing. (Sntbe düng (bnrcö * bej.) \\\476e-7a\ eine beftimmte, einjelner ©egenftänbe [ögl plur.] I1136me, 156m, 161a, 353me, 370a, 398a, 505e; 11140a, 75a, 82m, 441e; lV66aw,e-67a,m, 70e, 83a, 124m, 452m ||: 3iifä§c (in compos. (Sntbecfunge-) : [2lBnbung] (= 2lu§fid)t, Hoffnung) IVlOe, lim] in ein 2lnagramm gefüllt, verbergen II359e, 362am; toeranlaffen anbre f. @ntb. ((S); [^(ufgäMung] (ögl. aüg. pl. u. sg., SSergeid;n.) l\ lOe-llm (gvc^e neue), \[9e-13a (in .ben S^aturtüiff. feit Vj 3cibrf)unbert)] ; Stu^fid^t auf [= §cffnung, Stfinbung] l\ 10m\\-llm{ml beftätigt 111535m*, n^oburc^ bennrft [ögl. @iufl., berantaffen] V8a, l^ev'• anlaffen anbre (Sntbecfungen 111377m, im (Srbraume f. (gtiirf 33.; fie er* n^eitern ufn.\ 11537a, ^riDeiterung [f. 1^^ @tü(f 33. unb ©.] IV 66m*; -fa^rt 11271m; [in ©egenben] U 269me (im nerbmeftl. (Suropa uftu.), 303e; [öon ©egenftänben] f. allg. pl. u. sing., ivem fie geboren f. (Streit; geograp^ifc^c f. 2Irt., üQi. Räuber |j ®efd;ic^te 11312a, lU476e-7a, IV587e; -gefd^. IV584e J gefc^ic^tMe 11438a .|| glänjenbe I 31a, 198m*, 369m; I1344e, 375a, 438a; 11164m, 400a*, 532e; IV48e*, 66m, 76m, 95e*; VlOam, 36a; -enbfie 1152m, IV 282a :| gleicbjeitige [t?g(. äJWn-ere, *2Irbeiten] IVi55»ne, gliicf(icf)e 111534a | gro^e [f. baju bie etücfo 33. unb e.] (sg.) 11353m, 4am*, 370a*; III 90e, 512a, 529m; 390 f ©ntbecfungeii (Bv — ff^iitberf. im diamm g IV 83a; größte f. (gtücf ^. :[ in beu §i mm einräumen f. @tü(f d., ^offmiug [= 2(ii^|ic^t, 2lt)ubungj IViOe (trieber öer|c^tüuube:i), ^eim I 35am, frü^e Äemitni^ Stiibrer baöcn [ögl. S3ercff.] lV[i54m-5]; !ünftige IV 10m, V40m | auf bem 2aube 11210a; öou Säiibevu [ögl. ©egenben] u. ä., geogr. [[. aiic^ %xt] 11 165a, 180e, 396me :| maritime [= 2)?eer iijiü.] II237e, auf bem 9)2eere [= marit., uaut. ; ^^ oceau.] 11210a; ©umif^uug 3)h^rerer in biefelbe @. [ügl. gleichseitig] II I öSiarn, 554me; IV25-2öa; SDZitt^eituug [f. bef. 3>evi}ff.] IVlööme, in beu 9^aturiinff. f. SlufjäM., uautifdie [= 3)^eer u|a\] f. (gtiic! S. | neue IV lim; ber neuen ^tit II 4:07m, WlOe-llm :| o ce au ifc^e [= Ttm u\tD.] f. (gtücf 33., -^Uiue II303e, «Streit über ^ricrität II362e, ^ublicaticn f. 35eröff., im $»aume f. ©tiicf 33. I -reife II131e, 141m, 277a, 291m, 314a, 8m, 415m, 493e; pl. -reifen II70e, 152m-3a [ber SiltenJ, 292e, 415m; 111562a, IV 60a (geogr.) :\ fc^öne (sg.) II453e, IV80a, Vlle; -f4)U)iubeI 11310a, Streben na^ 11281e-2a; Streit [a. ^43rioritatJ, 3tt?eifel bariiber I @. XlVm, 22ie-2a [f Corner ju fagen, wem [te angel;bren] ; -S^age IlI354e, Säufc^ung ll398e-9a] unbefannt (sg.): einer ^^erfon III 549ali ; IV 75a, 81m; üer* anlaffen [= belüirfen] f. (Sutb. ((S), [S3eranlaffuug] (ög(. bewirft) IH441e 1 ^Seriiffentlic^ung (^:publication 11357a [506e], 9am) [ügl Äenntui^] (bef. f^ätere, f^äte; n)ie früt)e Äeuntui^ 5Iubrer öcn (Sutb. u. ^euu'^ung) 11360a, 370a; III [47ö-7a (f^ätere)] 550m, 2e, 4e; IV[25-26a, 2t. i54m-5] 25e, 61am, 86m,e, i55me (I72m) : cerfc^ieben bcn ber 3eit ber Sutb. III 476e-7a :| SSerjeic^uiß [ügf. Slufjä^l.] I1490am, ^'ölkx (trelc^e entbecfeu) f. @tü(f 33.; tDid^tige II353e-4a, 366a; 111377m, 400e-la*, 497a, 566e*; IV78e I 3eit f. 35eri3ff.: ber großen d. f. ®tü(f 33., neue 3. f. neue; 3eitalter ber gr. @. f. Stüc! ^. :| sufäüige [a. @tüc! 33.] 11165m*, 502, 353e; sufammengebrängt II353e-4a (in einen furzen 3fitraum), 3"^^^t^^ f. Streit tt35. 3eit (ober 3eitalter) ber großen Gittöerfungen im Diaumc (im erb räume 11327a) [bef. Stmerifa'ö (ftel;t baber meift bei ber (Sntb. 3tmer.'ö); ober aU eine Unterabtt;. ber cceani|cf)eu (äutb. (II318e)] (f. bie @l. : im S^aume, nautifd;e, cceauifc^e; (Sntbecfungcu) II55e-55;Ai (bef. Sd;ilberung; 55m), 237e-8a [266-340, 5i. 457m-496ml, 268a, 279a, 303m-4m, 5m, 7am [308m-338a], 310m, 327a, 336e-8a (7m), 341m, 397a II 3iifo^c (jur ^dt u. ju ben @ntbe(!ungeu) : 33eiid)te II (484m), Sbarafterif. f. Sd;i(berung | i^r (Sinflufe f. 3öirt.; voa§ (SinfT. auf fie batte II306am, 343e (©leic^^eitiges) :| bie (Snt bedungen ((Sntbecfuug) felbft, il;re @efc^. Il268e~9a, 302 (^ortugief.), [308m-312m] , 311m, 2a; (grbfunbe ern?eitert, gortf^r. ber ®eogr. 11268m, 303m-4m, 5m, 312m, 327a,m, 337m, 341m, 397a, 473m,e; @rlreiternng be^ ©efic^tgfreifeä nfw. [a. (grbhmbe] II267e, 283a, 303am, 9m, 310m [312m-338m], 315am, 8e, 322a, 4a, 7a, 333m, 6e-7a,m, 397a; folgen f. 3Birf., ©eogr. ff (Sntbecfungen im ütaume (^ — ©pod^e allg. 391 [. evbfiinbe, ©efcf). f. (Sutbecf.; ©vcfie f. SBic^t., größte II266e | nau- ttft^e [oQl (gtüd 5t. SOJeev iifm.] II336e: 3eit bev gix^en imiit. (S. II 336e, 343e :| §iiüe tocu neuem bavgebcteii ll267me, 312m-3a', oceaiiifc^e mi r;uL 58eb., = 3ettramn; bgl. 3eitep.) 1302a, 5e, 398m; 1183a, 190e, 200a, 5m,e, 6e, 249m, 257a, 266eil, 343a,m, 426e, 470e, 3e; III 74e, 87m, 97a, 160e, 171m, 5a, 260a,m, 476e, 560e, 571m, 594e, 608m; IV51e, 80e, 390all, 435m, 452m; V107m; eine beftimmte . . . 111359m plur. (Spocben (*) 1302a, 443m; II 80m, 115m, 135m, 239m, 383m ; 392 (SpO(i)e — Eratofthenes ©f I1123öm, 257e, 392e, 592mii, 606a, 621e; lV126m, 203e, 4e, 215a, 258m, 333am, 391a; V66e :|| 33. (in eigner SBeb., = 3eit^iiii!t) [^j: sg. I 225m, 456m, 474m; II40e, 165a, 182a, 289e, 303m, 376e, 384e, 422e, 490a, 507e; 111148m, 170a, 194elll, 205e, 6a, 215e, 232m, 253e, 421a,m, 451e, 518all, 522a, 580a, 598e; IV 50a, 128am, 172m; V90m; plur. 1197m, 236m, 404e, 430e; 11293m, 330e, 417m; III 90e, 220a, 531m, 558a, 579a; IV 69a, 126a, 216a, 408a ||: 3iifä^c: 2lufgäI)Iimg IV 26a*; beiifmüvbige H358m, 111347m*; an eine d. gebnnben 111359m | glanjenbe 1284a; Il78e, 210e; 11116m, 219a, 272e, 319m; glanjücüc II251e T gro^e: sg. 1438a; I123oe, 261m, 303a, 312a, 324m, 377e; 11174m, 320e; pl. 11144m, 290a; 111304a, 581e', IV 71a, V38e-39a T ^an^t-@. sg. 11341a; pl. II138e, 395e; 11118m, 377a; IV 80m :| jebc 11141a, 337a; fnvae 111295a* | (S. n\aä)m 11374m; mac^enb III 296a, IV515m :| neneve III0436a*; )>äte 1256a, -eve III0422m*; unfvc 1152m, jn öeifc^ieoenen [J)gl. B^ite)).] IV148e*, e-nn?eife III 5e; tüic^tige 11160a, 183e*, 238e, 306m (337me); III215e, IV 58m || 3eite^cc^e [= (SM;e] 1384a; II 52m, 80a, 186e, 221e, 327a, 336e; III 80e, 595e; V5m; pl. -en (*) 1430m; U266m, 355e, 492a; 111519m, V73a: fvül)eve IV14e*, grofee 11305m, lange IV 476m | t-eifc^iebene (pl.) V13e: in ö-en II 4m, 51a; gn to-en IV200e, 225m; 5S-beit II 31m, 111359m* il 3U (g. (pl.) I290e, 2m; IV148e; 3ufaninien[teünng II403e*, 3n)i|c^en-(g. IV 108m* Epomeo (ißulfan anf 3[d^ia lY 508me) IV 504a, 508me; and^ gen. F.po- meus (IV 304a, 508m), alt Epopon IV 508m; au6) blo^ SSuIfan auf Ifchia (*) IV 57ia, 480a: (f. m, Äifo): Ar/o (^tuSbrndj-Äegel IV 26^.%; feine Bnf. unter o) | STuöbru^ IV 447m (greBer), 480aO; -brücke IV447ot, 508me{639a) :| ^euer nnb Sauen lV508e; ©ebirg^arteno IV480a, 6i9e I nur ©in $!atoa-@vguB 1251m, IV346a; 2aöen f. i^ener J Arfo-(Btxom rV659a; etrom ücn CremateO l\619e, 639a :I ^ift. tbätig }Y371am* *Eponamon (im Ercilla) l[124e, Epopon = Epomeus \\ (i\^c§ (ögl. e^ifd;) [l. finnifd;, ©riechen, §irt, inbif^, Zljkx] II34e, 62a, 124all : Sf^avatter IllOa; beutfc^eö i^cI!ö-(S).H^c: 9^atuvfd;ilb. n[33e-34, 2r, llSam] ] pl. ©pen U113a, 6m || equicervus 11428m; (Squifetaceen (^>fl.) 1286m, equisetum ('»^fl.) I468e eral;nben 11125m, V5e; Eraßnos - OmU^ (bei Slvgo^O I230p, 448a | Erato (62*« f(. planet) V116a: (S(em. \115me] (gutbedev Vll.öm, 6e; (Sntbedmig \115m Eratofthenes l\[208-9a, % 435me] 423e: unter bem Äquator l\158e-9a (genmB. 2;em^er., ^nf(f)iven.) ; 5lficu: (Sine S3erg!ette [ügt» 02)ia^]^r., Taums] II 208e, 435m ; ^ a t a ft er i e m en III 98am, 99m, 110m, 131a,m (160m), 194e^5a, 210e, 259m, 314a; 2)iaV^I)ragma bee Dicäai-chus [ügL o^lfien, Taurus] 1306a, }\609a\', ed;iefe ber (Sfli^^tif ni554m Eratofthenes üx — (grbe allg. Steßen 393 I evbe l\59e-60a (tugelform) ; feine (Svbt>ef(^v. (©eogr.) II20S(a), 222m; IV 609a :| ©vftaunen I11375me, Europa ll404e-5a, geogn. II 232a; ®eogr. |. erbbefd^r., gecgv. Sinfic^ten 11208a; ©vabmcffiiug U 208e-9a, 435e; ©ebic^t Hermes (Ep^^i) 11198m, 195a; ^vi^^e 111179m I Sauber 1187m (feine ^enntni^); -geftalt I308me; l\182a, 477m :| 3«ein. f. pex]., ä)?ittclmeer 11153a; ^ebelfteine III 177e-8a, 210e, 314a; ovc* Qxap\). 2(nfic^ten 11435m; [^erf.] 1187m [feine Seife, Urtl;eile über il;n], 11435m (äReinimgeu), 111131a; ^feubo-E. 11199m, 160m, 179m, 195a!l, 314a; ©tevnc 111131a, 195a; ber ijevlangerte Taurus [tgl. 5(fien, T)\ap\)x.]l\608am, Umgeftaltungen IViöOa; ]Xi%, Sßeife f. ^evf. ; SBelt- !aite 11210m, IV (609a); 3eit III148e ||— Eratofthenica f. Bernliardy *(Svb- (ocn (Srbe): -fcl;aft 111147a, 193e; -ftcüen I417e; -t^eil II262e, 111375a ||. erbeben [f. S3cben] I217e, IV231m: bie ßrbe 1218a, 9a, 264eJ(Svb. 1314e: ber Srbe I453e || evblinben V29e-30a (öom SlfdjeU' regen), erblüben II151e; erbcl;ren 1231a, -bol^rt f. 2ßaf[er; erborgt f. Sic^t, (Srbfc^aft f. (grbe, erbfengrc^ V34m; (grbftoüen, -tl)eil f. ©rbe 1| Alonfo de Ereil la U[61e-62m\\, ST. :124-5a] 62am\\, 124me: Araucana U[62am, 2t. i24-5a] 476m, 485m: 9?aturbefc^reibiingen II(124e), parte IL öon Oforio ni24e-5a :| ©eftiine änbevn 11485m, 9}?agelian^-®tr. II476ra, ißaturbefc^r. f. Arauc, ^erf. ll[61e-62m\\] (^Xbe ^. al§ ®toff, (Slement 1317a, 407a, 487m; 11365a (jebe), III43mii, V44m | pl. (Srben (= ßrbavten) I361e, IV 218m: al!alif(^e 1227m, pffige V23m; gef^mctgene [a. «BultaneJ I208e, 228a, 232m, 5a., [Snfuforien] V36a; öon SSuIfanen auegen^orfen, in 35. f. *35nlfane || — ^. Ol« ScUför^er (mand^mal SBelt: f. *SBeIt; bg(. al« oft gleicfjbeb.; (Svbbaü, -boben, -fläd^e, -för^er, -frei«, -fugel, £)berf(äd)e, -f^^^äroib; »gl, aw^i irbifd;, tetturifc^; f. teöur. Stljeil beß 9^atitrgemälbets, ber ^^i)f. Sßeltbefc^r.) [f. bie SIrtifel: Stquator, Sitmof^^äre, Slu^ftromungen , iBerge, Someten, 2)ämme, electro-magnetifc^ , ^^tut^en, §immef, Mars, aJJetalle, SRetattoibe, ©c^lamni, ©c^uningtraft, ftoffartige -probnctionen, 2^ag, 35nl!ane]: auc^ genannt unfer planet I 85e, 171m, 183m, 7e, 192m, 208m, 231a, 264e,303e, 310m, 332a, 352a, 367a,m, 419a, 435m; 11140m, 7a, 306e, 341a, 350e; III 44e, 46m, 256e, 7a, 378m, 387m, 399a, 401a, 5m, 425a, 432e, 452m, 3e, 8m, 494m, 7e, 503e, 7e, 510m, le,2e, 594a; IV 7m, 16e, 17e, 21m, 29a, 30m, 32a . . 48ra, 79a\\, 83e, 96m, 21 le, 2a, 3e, 4m, 8m, 268a, 323m, 333e, 346m, 414m, 443e, 4m, 458m, 460m; ber >|3(anet I162e, 184a, 195e, 6ell, 210a, 248m, 280a, 299e, 305m, 317m, 366m, 439a; 11391m, 4e; 111257m, 378e, 399e, 451e; IV13e, 24a (ber ganje), 33a,e, 238e, 289m, 414m, 537a; V12a, 74a; ber planet, ben n.>ir belrolnien 1165e; nnfer Selttör^er 111379a :|| aUg. Stellen: I @. Xle, 80m, 85e, [162-386, 21. 416-493], 162, 4e-6a, 21.5e, 225me, 304m, 356m, 366m-7m, 394a, 407e; II 10m, 1.5m,e, 394 . . (Srbe attg. gt. abreißen] 111595m, ö. b. @. aU gemanbt 111277m (33at;n); ^Tbbängigfeit IV 90m; ^IbüiWung II391e, 2a; IV(217e, 269m fortfc^rciteube) ; f StbpUttung ift ein bef. @tücf ^ier- nad;; i)cn ber (g. abreißen [üg(. abger.] 1408a, IV 597a || Slbftanb [= (Entfernung, f. hierbei] lV153e; (grb-ST. O III443e, 518e: mi ber ®onne (u. umgcfe[;rt; 111486e) [= (Sntfern. hierbei, = %pl)d] I99m, 106a, 153m; III125e, 272e, 443e, 483m, 4a,e, 518e, 546e; IV153e; pl. 51bftäube O [= (Srbtreiten] 111286m, 533m, 570e, la :|| = 33. gut- f ernung, pl. -cn (o^) III 582a: @. ö. b. @onne (*) (u. umge!.) 1 106a, 146a, 415a; III [5arat), 176m :| ©röße IV 81m*, größte u. fleinfte IV30e*; magnetifd^e IV<55a, 177e; Steigung ber 21., (£21. (gegen bie SBaliu) [= b|). (Schiefe ber (gfliptif] (2Bid;tig!eit, folgen f. bei @(^. ber (Sflipt.) 111449m, 450a,a*, Im* e* (fängt an); parallel 1196a*, ^-iemuö II506me*; ^olar-^:^. I29e, II392e (iBerb.), IV 152a Q)albt); 9iid;tuug 11506m*; 9?ütaticn um il;re X IV 129e, 9Jotationg-2I. 1183m; (Sc^iranfuug [= Sßanfen uflr.] 111433a*, -fteüung 111379a, SBevänbb. 1155a*, iBerbältniß II392e (ber tq. u. ^:poIar-2t.) , 333an!en [= (Sd;irau!ung, Dhitaticn] 111264m* || bie (g. afficirenb IV130a I bie alte (g. 1293m, 11182a, IV 491a; mUx I(289e HeS). II(333am, 403e, 424n) :1 eine anbre (g. 111544a; angefd;ti>ot(eu(e) II 318a; IV50r7i, 158m; üou ber S. angejogen [f. °9Wonb] 1121a, IV 7m erbe m — ^eid;r. d 395 ($(erülit^en) | 2(ii[^lüenititg [üöl. aiigei'c^ivcüeu] i\[30-31al pl. -cii (^o) IV [i55-9m 3tuei (imc^ bev SOieinmtg be§ 2(ltevtl;iimö)]: iiiitev bem Siqiiatov 1175m', [\[30-31a, 2(. 158a , e-9ml 30e-31a (3tefiiltate bev 2 2}let^oben ber «eft.); ^rqumocttaPX IV30e, im uijrbl. Stfieu lV[i5Sj, (grl;i5l;im3 Il(317e-8a), geringe IV(iöOam) || ^nfid;! [ügl. äJüvftcüimg, ©eftalt, Uutl;iev]; (Svbaii]. 11182a (gvo^artige) J pl. -eu über bie (S.; alte 11181«, \[57e-597n]', bon beu alten ©vicc^en V\ß in neuen 3eiten \l[139e-U0] :\\ ^näiel)nng [ögt. angelegen] ([. Wlcn'o @) 158a, 128a, 397e (424e); 11393a, 11131a (597e-8a); lV17a, 31a: n^efe^e bie @. erfährt 111593wie; -betraft 1312me (472e), lll 288a || 5rpl;el [= @omienfevne, 2l6ftanb i). b. ®.] 111380e, 457e (Suli), 459e [ -avtcn [= (gvben] 1135m [Sturääl;!.], 265e; lV475e [al^ 53eftanttl;.] ; erbartig 1112ß9m (tbr^er) J auf ber (S. [togU DSevfI.] 1 . . . 360a; 11147a, 230m, 382e, 397m (507e), 9e, 511m ; IV 430e; an\ bie S. f. fallen, l^erabftürjen ; auf unfrev (S. 111 28e, IV (83m); auf nnfvem ^lan. 1192a, IV79a:| 5tuf fd^lüeüen , STuftreiben 1453e; a\i8 bev Ö. I489am (euti'tel;u), 111379m (^:pf(au3eu) ; auegenjorfen 1448me 1| 51 je [togl. Steife]: große lV24m (Ü5evr;altni§ juv fleiueu); t;al6e IV 21m, 152m J I;albe fleine lV2ie, 152m :\\ -bal;n [= eUiV^tif 111449a] (l>gl. (Sj-centricität) 19öall ; 111270e, 458e, 494e; SBabn ber (£. (*) 1371e, 506m; 111379a, lV80e: gr. STj-e [= 3(V[ibcuIiuie] 1114ö7e,e [ißeii\]; ff. 2l{e III 455e* (üergvc^ert fic^) :| S)urc(;nieffer 111272m, (gbene 111450a, mi bavauf eintvirft 1114ö3e-4a; eüi)>tifc^c* 111458e, 547a; ißevciub. i^ver govni n. beven ^^clgen [bgl. S^eränb.] III 45(Se-9a* | ^albmeffev III40e, 126a, 272e, 380m, 406m; pl. 111287e (3IV2 iö^iöionen) :| in bev (S. 111622m, bev @. na^e I148e, Steigung 111449m* ( bie 33. fc^neiben* I11376e; -eube (Kometen 1131a,m ;| fenfvec^tl 111450m; um bie @onue* 1414m, 111547a; f^iegelt fic^ ah 11358me*, (Stellung in ber 8. IV 176m*, Sfjeil 1404e; übev bie (S. ^inauö 1146m, fie übevfc^veiten IlI 591e I 35evänbevuug [ügl. gorm] I25a: in engen ©renken* III458e-9a, 486e-7a:\\ -ball [= -fngel, (Srbe] 1162a, 332e, 36le, 425a; II14e, 46e; III104e, 391e,593e: bev alte 1209a, auf f. unfev, ©vo^e 11209a, iibev ben 11337e, um ben IV 132m, umgeben 111400m; unfev I141e, auf unfevm IV 83m; tüeftl. S^eil II 269a || ^an IV (486m), f (Svbbebeu ifl ein bef. €tücf biernac^; 53ecfen im Innern bev (S. [ög(. 33ccfen] IV55e, 37e, 218m | bebecft [ügl. unb.J mit IV (444a); Söebecfung III (498m m* fc^iebne), lV13e:l -beere I43m, -begebenl;eit 111441a, ^egviff 161me, 33efauutic^aft [= l)p. ÄenutniB] I380am (fucceffiöe) , belebt I372e-3a, -berg [f. übv. *33erge] IV 30m | 53efc^af f en^eit [ögl. Scnftit., Buftanb, (Sigenfd)., 9latuv; f. hautbebecft] 1 17 7e, 180a, 407a, 425e-5a [tva3 fie ift]; IIl512e, lV(48m): ^iUbUd I425e-6a, ^^vfifc^e 111495a :| öcn bev @. befc^ienen 111507m j| -befd^veibnng [ij: (Svbf uube, @ecgva))bie] 151a, 60m i allgemeine 174e, [%xt] 11205, @rt\?eitevuug 11379m; govtfc^vitte, 396 (^rbe: ^efc^r. g — @rl) görberung ufw. 11215e; [©efc^.] II12e, 3)Jt}tF)ifc^ee I12u8a, ^^btjfifalijc^e 11379m I ^J^^fifc^c I @. VKIa, 39m, 52e [53-54m, 55m-56m], 61m, 74m, 366e, 380m, 473a; IV288.'i, V3m: [gcrtfc^vitt, -e] 1I(20<^), 266m, 7m (ber toergleic^b.); V^ä}^kx jimd u\n\ II 55m-56m :\ [@d^vift] IV 609a, berglcic^enbe 11267m .|j f iöeireguug uf». ift ein kf. @tücf f;iernad^ || tet»ol()nbar(e) 11287a, V88a: ber b-e Sfieil II 307« , III 48e ; 33-feit 11146m, 451e J-Beh)ü^ner; p]. 1105a, 160e; II310e, in44a; sg. I57m, 114e, 8a; 1111336, 385a Jbie 6. Setroljnt 1425a, bie b-e (g. ll(477m) || -bilb 11304a (tevöDÜftanbigen) | S3ilbung [t (Sutfte^img] 1267a (275a), 280me (293a) [299e-300, 2], 406e, 439a, 489me; ll391e-2m, 111257m, l\160m: [Sl^nbungen] Vi4a; ^^gefc^it^te, attmä^Iid^e 33. I(299am),lV 217e-8a', \66me, 90am', aug c. ^Rebelrütg lV2i2a, im Söeltiaume I245me J-bobeii [4:Svbe, S3oben] 1196e,297a; m607e-8a: auf bem @. 11158a, 195a, 321e (ganjen); auftreiben IV 275m, betPüI;nen 1382m, feuchter 11196a, ganjev f. auf, Äenntniß II 190m , fc^U)an!enb 1514e (o^)ne ©vbbeben), tvccfuev 11439m; über ben (£. 11 148e, 251a J -braut IV 412m, 585e; pl. -bränbe 1247m; lV508e, 586a\\ :| -brei V36e, brennt III 621m 1|. (Sentrcl- : -törper 1 139e, -fteüuug II 346e J Sentr u m [= iD?ittet' :pnn!t] 1168a, 173a, 7m, 9e, 184m; 11157m, lV31a; @rb-S. (*)IV29m; bie a. ift bag d, cber im d. 1160e (346e), 505a; 111437a, 466m; 2)i^tig!. lV35w, 2;cm^>er. lVl69a*, 3ief)fvaft II348me || Sonftitution [ij: iBefcEjaff. , B^f^ßJ^^] IVi5e (miueralifd;e), 48m (maguet.), 493m (geo(cg.); ein Subug! ein Sviinber! IV 160m; 2)äm|)fe (im 3nuern) \\217e-8a\\, 246m; f 2)ic^tigfeit ift ein bef. ©tiid biernad^; 2)imenfiouen [i^ ®rc§e] IV [21, % 151m-2a] 21a,ra, 152e, 161a; [©i^pof.] (= Snbalt) IV 13e-Ua, 16a, 2ne-2m', 3)rncf 1196a (erleibeub) | -bünfte 11143a, 226a; 3)unft* lnineI196e:| burc^ bie @. lV494a | 2) nrcbmeff er 1 100m; lll494e, 5a, 506ell,544e; -2). (*) 111491e, 5m, 511e; IV458a; pl.* (OO) III518e, 524a: 2iqnatcriaI-3). 1172a, 111495a; iBeftimmnug IV 155am*, ^:|3cIar-2). 111495a, gegen ben ber @cnue 111390a ;| (Sigeufd)afteu [% ^efd;aff.] TV 211e-2a, (Sinatrimcn 1248am; einbringen in bie @, lll(607e-8a, 61 le), IV 506a (Stiegen); (Singeiveibe IV 564a j @imvirfung, Sßirtung (ber @.) I(317a); IV76e-77a, 174el!, 236m, 649am; auf bie (S. IV174e J @Ie* mente (b. I;. numer. STugaben 111495a) 111 [494e-5o], \\16a[17-18m\: 2tb^ängigf. toou einauber u. S^er^ältniffe W 17 -18m, mebrere SI. jufammen \\18m-19a :| (5^i^^ticitätlV647m, -enge [= Sanbengc] 111154m (fd^male); entblößt III 5iia (trenn bie e. ton %Vii nfn). e. iväre), (Sntbicguug IV 209e; entbedt IV (242a n^ie toiel öon i^r e. ift); bon ber d, entfernt III 607a, (Entfernung f. bei Slbftanb; Sutfte{)ung [ij: S3ilbung] Il71e, IV {leOmy, (Suttoicfhmg 1168, (greigniffe 111 257am (furchtbare) | erF)ärtung [= Srftarrung] II392e, 3e; 11157m, IV29me (127e); erbartet f. (Srbriube, fid) -enb V74a:l grbebnug [= ©rböbung, SIui^uhU.] IV30a, (Srbel^ung (5rbe @r^ - (SJefc^m 397 [= (Si^eb. ufw.] 11317e-8a || (Srfartiiuj^, -eu [:[: (Srfärtung, S^fü^lungJ Ua, 450e; 2:., in ber fie eö ift I167e || gefd^iniidt 11121m; ®efd^h)iubigfeit [f. oUm* brel?ung, ^Umlauf] 1400a (Srau^Iaticnö-®.)/ 6^1'; ge[^^altell(c) lV(269m, 483m), V74a; f ©eftalt, ©eftaltinig [inb ein kf. ©tuet Inevnacf); getragen f. *@Ie^^ant, -gclvalt I384e; ©eiric^t l\151a, geivcgeii i\18m] -gctüülbe 11171a, llöam; -globu^ [ij: -fiigel] I160e, 308e-9a; @(übbi\je (im 3nuevu) [ijgl. §ifee] 127a, i^äre; f. bef. 5trt.]: bie (5. eine ^. l\160e-la, pl. -Iiigelii (*) 111540e: entgegen* gefetjte II 350e, 1114258; magnetif^e IVÜöam* j| ipalbmelier 1325m: ^viuatovial-§. I174am'^ '!|3o(ar-^. ib., IV 161m; n^enu er etlvae sunäbme lV25.] 1311a, pl. -en (*); §ä(fte (oo) 111425a: anbve I12l3e, 341m | beibc* 1318a; in beibeu IV26e, 72e :| eine II310e, 320e-la, 7a, 341m, 397a; III 503am (geringe Äenntni^) | nörblid^e 1176a, 439e; 11477m, IV28e: in bev n-en IV 156m :| öftl. 1311a; fübl. 1176a, 311a; 11376m, IV28me; unjre I1213e; itjeftl. 1311a, Illöle |i §emif^I)are [= ^albfiigel, f. hp. %xt.]: nörblid^e I29e, V12a; fiibl". 129e:| ^evabfteigen öom 'Sonnen« fj^flem jur (S. IV 5a (ivie tjoiu Slttg. jum S3ef.), berabfiürjen 3ur (S. [= fallen] 111602m, ^xi^e [= ®Iiib^.] IV 546m (früber große) | bobi IV (195e); -^ö^Ien II391e!l (innere), IV 273m (finftere); bic @, eine ^o^I- fngel l[177e-8, 21. 425am] :| -biigel IV 348m \ ^ÜUcn [= Um^üü,] I366e, 111378e; ^iitle llI400me (bon ©anerftoff) :| in ber (5. 11196e j förperl. Snbalt f. SBoliim; [3nl;alt ber 8earb. ber (S.j {^ S)i^|>of.) lYlSe-Ua, 16a :\ t ba« Snnere ift ein Ui. (StüdE biernad^; SugeuDotter [= Urjeit nftt).] 1314a, IV 444m«; Äarte 111544a, -farte 11227e | tenntniß [= \)p, -!unbe, — Sefonntfc^aft] l[164e-6a], -fenntniß (*): allgemeinere IV (461a); evlDeitert, tjerme^ I1192e, 3e, 6a, 297m [306e-8a] (310e, 2rali,341m); ernjeiterte 11279a*; [jn oerfd^ieb. früberen Briten] 1160e; mangell^afte lll503am, n^(473a); p))i)\i\ä)t II186e*, unfre Iiö7me; nne biet n)ir ijon ber (S. !enncn IV (242a) J Äevn I177e-8a, 425m; l\218m] -fern (*) 1312m: Seftanbt^eile lV215m, bitter IV 195e; Pffig lV217e, 8a*, 45Sam*; magnct. 1196a, metallif^ 1439am, votirenbev 1178e J flein [f. Columbus äörtt] I60a, 420m; Il423am; Ä-beit IV(16e) :\ erbe ^l — .^imbe @ 399 Älimate V74a (in bev Urjcit) || -fcvVei [= ©vtc; bie 3"f- f^e^ii ^^f* bort] 1142a, 189m, 193a , 213e, 236m, 248m, 315e, 367a, 409e, 425€- 6a, 437a; II 91a, 38le, 391a; III 4m, 6a, 19m, 47e, 48e, 388a, 399e, 445e, 6a,m, 458e, 495e; IV 10a, 13e, 17a, 21a, 34all , 77a, llJ^m, 151a, 174eil, 232a, 6a, 305e, 367m, 457e: auf bem (S. [a. unfn-ni] 1375m, 8a, 433e, 482m; iI297e, 312m; m388m; IV59e,446a; Sßan IV 486m, ^ilbmig Vl4a, gartimg l\578me, feftev A'73m; bev ganjc IV130a,368e(451a) I ter iimeve 1 234a, m, 320a; ba^^ 3. 11155m: im Smiern 11373a, 392a; IV 133a :| fc^ilbern I84m, III 5a; magii. St^ä% feit IV4*a; :£r)eile lV29m, 236a; V73m; über ben II136e | mifer (S. 1163a, 4e; 11155m, 111229a: auf uuficm 11410a, 111257m :|| -traft (b. l). magnetifc^e ; cftev = niagu. Suteuf.) 1197a; IV 59a, 82a, 85m II, 88m,e, 89a, 90m, 93ali, 94m, 95ell, 181e; -Mfte (*): (g(emente IV74e; bie ganje [= totale] IV97e, 98a\\; geringfte [= id)U>äc^fte] IV 93a, Linien gleicher [= ifob^uani.] lY 84m', größte IV75e, 93m; Suteufität [ögl. omagn.] IV74a, 80m,e, 86a, 93m, 96e; ÄeuutuiB II147e* 1 magnetif^e I434e, 5ra: 11374a; lV57all, 72m (73e), 75^, 86e, 648e: 3ntenf. [ögl. obue magu,] IV 57a, 60e, 71a; totale [= gau3e] (ögl. of)ue niagn.) IV 99a :| 3Kauifeftatieuen l\48m\\, SDieffuug IV 172m, Biegung 1197m; fd^tüäd^fte [=geriugfte], ftävffte IV92e; totale [i?gl. °magu.] IV 85m, 131a :|J ^aft IV 175a: -äuBeruug 1209a, iuure IV 49io J pl. Gräfte \178e-9a, 378m; 11383m, IV175a || fvautOcberftc II89m || -trei§ [= (Svbe] 11 (496m), IV174e: bev ganjc 11215m, ^Deile 11204a, über ben II30m, um ben IV93a, umgeben III42e, -f IV102e J -treife (pl.) II193e, ^xi\^^ lauf II139e :|| Ävümmuug [f. Oberfläche] IV160e; -fr. I423e-4a, II 166a :|| -f rufte [= b^ -vinbe], Prüfte (*): Silbuug IV578m | 2)i(!e \\ [369-370-, 457 e-8m, %.611me]370e: %xi bev «Beftimmuug \\369m, 9m-370 (©c^ioierigt.) ; geringere lV4ö2m, mittlere lV569m, Uugleid^beit lV457e, (ginfluß auf i^aufigfeit bev 3)ulfane \\457e-8vi :\ erftavvte IV 370e, e-ung IV578m; fefte IV369ai; , 488a*; ©vanit IV 567a*, ftavre IV 369a :|| Äugel lY [159e-160m He @. eine Ä.] 160me, la: njonig ?Ibn>eirf)ungeu lY 159e-160m -, t-förmig [= runb] USila-, lY 159e-160a, 174e; -geftalt II317e-8a (unregelmäßig, Columbus), 11118a (abn^eidienb ton ber); lY 160am (jiemlic^), la; [2}ieinung gegen] 11347a, -fegment lV160e-la ] -higel [= @rbe, -f^l;äroib; :j: -globii^, = Söeltf.] IVSla, 54m: «8eh>. 11506m, -f II310e, eine §älfte 111339m, bobi lYW5e, tbeilen IV 204a, gufammeugebalten 11382m :|( -hmbe [^^. = Äenniuiß ; - -befc^r., ©eogra^^iej (f. 5trabev) 1471m, 4e; II207am, 219e, 253e: aügemeine [= gener.j I33e, 60m; II123e (232m), IV 566m; alte (manget^., irrige) 11226a, 7me', 2lrt bev S3e^anblung II254e, in Camoens U(60m- 61a) I evn>eitertf II473e; ©vn^eiterung [= ?^ortfd;r.] \l[187e-8] 190m, 202e-3m (4a, 215e), 237m, 253e-4 , 268m (279a, 297m), 310e, 2mll, 400 ®rt)e: ^unbe g — Dr 337m, 341ra, 406a, 473m :] gortf^ritte 11212a, 226m, 274a; geuevcüe [= aüg.] 11232m, ®ef(^. m347m; @rb- ii. §inimel§funbe II207am, 210a, 337m (©rlreitennig), 396a; 3nt^ümer II226me, mattem. 11222a, im g^ittelalter . .. II(306a); ^t)^fi[c^e 11237m, 264e, 317m; i>edel(e II 232m; »ergleic^eube [togl. ©rbfeefd^r.] I18m, 31e, 60me; Beitfc^rift IV 566m, 8a, 570a, 591ell, 623a j| Sabmig f. clectvo-magii., magnet.; Sage, @teße IlI46ieil; -länbev II440e, länglic^! IV160e || Seben bev (S. I60m; erbenlebcu (*) I54m, 63e, 85e, 257a, Om, 378e; 11 45m, 55e; (Srbelekn (O) I13m, 56m] II 61a; (grbleben (^o) moe: anorganifc^eg [a. ovg.] I [162-366*] 366m*, begeifterte Stnfc^aiiiing II 5e*, frii^e ^dt III257eO, 3nl;a(t V20m*, bag innere I225me; organifc^eg I [367-386], lY 15a* (u. anovg.); ftitte« I320c* J -^«t^ätigfeit 111378m; lV213e, 232a; pl. -en rV443e-4a |( geliebten bev @. l\214m [= D^iorbUc^t], bie @. leuc^tenb 1207a || Sid^t [ögl. Seuc^ten] (f. *2Jicub, o®ünne; o^nnereö); (grblit^t n [öfter = g^ovblic^t] ([. 2«enb) HÖSa (202e), 207a; ^rbenli^t j. 3J{onb; -5liigftri3nuing [= 9?orbIic^t] 1225m, i^n)a(^eö eigne« 111420«, -enttDidlung (üerftJ^iebner 2lvt) 1207 e-8m, $!. gelangt jur (g. f. *?i(^t 1 -:proceB I208me, IV142am: [= ^iovblit^t] 1207 am, 366e J !i!. bcr (S. refiectirt, r-e8 (grblic^t: im 3}^cnb [f. übv. *3J^onb] II356me, 111499a*; in ber Venus III494me* || 2uft: -I)iiÜe I196e, I11378e; -frei« [ügl. SnnereS] Ulla (3Jerfe^r mit \^m) :\ -mächte 1115a (innere); f magne«- tif(^, -3Jiagnetiömnf^ bilben ein Be[. @tiicf fiiernad) | 3Jiaf[e IlOOm, 114a,m, 167m, 171e, 389m; 11393m; III19a, 445a,495a,m\ IV17o, 25m(18m-19a [aßg.]); -maffe O [f. ^Singic^nng] I90m, 105e, 114m, 185a, 425e; III381all, 491e; IV 218a: Stbfjängigf. u. ^Ser^ftn. IV17aw, 18a; fefte IV 218m, 491m; fliiffige IV 218m, geringer [ögl. «Berring.] \\17e-18a (folgen n. SSeränbb., n)enu fie tiet g. h)äre), innere IV 579a, SSerringerung [tgl. geringer] IV579a J a??ecr: früher öom Wt. bebecft ob. umgeben f. *2)?eer, '^eötoaffer IV218a (einbringenb) ; -meere 11440e ;| meteorologifc^e S3erl^ättuiffe 111452m, mineralifc^ f. Sonfiitnticn | äJ^ittel* ^untt ber (S. [= (Seutrum] 1176a, 9mli (425e); IV163e, 488m; bie S. im m, ber SBelt 11139e-140a, 350m,502e,3m,e (5a); lII421e (596e)'[ jum 2Jionb [ogU 5lrt.] I60ra, II499e-500a; @. unb m, 111381a, 445a; -monb (^ f» 3)ionb aßg. u. @: bie @. angesogen, i^re Slnjie^nng burc^ ben 3J?. naubert) , ÜJaumöer^ciltniffe 1171m || reflectirenb 111134a j ^ftegicn IV122m; pl. -en IV367e, -reg. IV369eT -reid; [f. SOJcnb, «Sonne] I212e, III611e; «au IV340a; gefrorne« IV 44e, 45m, 46a, 167a (235a); ©eftaltung II 84m, Leitung III130me, SBerbinbung burdb III96me J -retolutionen [= Umn:ölj.] I181e, 284€, 319a; IlUOa, 153m; III257(a); 9?eto. I279e :| f -rinbe ift ein Bef. (gtüd biernad^ 1 1 9? o t a t i o n [= Umbre^ung , Slc^fenbre^nng] (ögT. ^5lc^fe ; f. o^ol, *9i-8-(2tBäroib) 1126a, 176a; II351e, 393m, 516e, 7all ; IV 18a, 176m; -dt. (o°) IV157e: batocn abhängig IV176m, 5l^^arat IV 157e-8a, ^g-53en\ 111425a; @inftu§, folgen II379e-380a, 11119m; IV 25m, 34m, 158a; (5iuh.nr!ung IV 647m, folgen f. (Sinft.; ®efd;tinn= bigfeit I195e (einjctner 3onen); '^§-@. 11380a, 516m, 7a; IV34m; tägliche IV129e; unabbängig bai?cn 111598m, 607e; SJeränb. in ber Ur= seit IV 34m; -^gjeit III (432m, U7e) J rotirenb II 140a, 111544m, IV (26m); ni(^t r. [= nnbeivegli^] II139e-140a, 350e || rubenb I11421e, 437a; njorauf bie (S. rnf)t I299e :J runb [= fugetförmig] I409e, IV153e; -faft 11382a ||. bie (S. ©atetlit [= Srabant] lil461e (ber (Sonne) [ -Bat Ol, tt, ^umbolbt, i?o8mo8. V. 26 402 ' ©rbe Sa — 3::emperatur % {- -Xxo;^.] f. 2«cnb @, pl. -en HOlme :j| (Schale [= 9?inbe]; äußere IV34e, 195ell, 45ilitat IV (579m) 611e, ©tavrl^eit I178e||. ©tette [= Ort] I403e (in bcv (gf%>tif) j ©teriung 1150m, III (523a) 641m; pl. -en (*): gegen bie @oune (als dcntvaüöv^er) I 27m, 179a; III 257e; IV83e*, 176m; V74a (in ber Urseit); im SBeltvaum I92me, 111145a || @terne: gegen bie ob. öon benen fie fid^ ben^egt III 93me, 129a, 131a; jhjifc^en (S. imb @t. 11155a J ©tcffe I179e-180a, 427m; -ft. 1280a :| (Sti5nmgen II394e j-ftöße I211e-2a,e, 3a,m, 5e, 7a,m, 9a,e, 220e, la,e, 2a,m, 5a,m, 230m, 241e, 3a, 280a, 442ell, 3m,e,4ell,5all; 11189m; IVllSe, 4m, 225m (9a), 270m, 334e, 371m, 551a; sg. -fto^ (*) 1220a: eingdnev IV 496m*; [in ©egenben] ... IV 543m, 551a; V27e, 29e, 53m; grc^er V53e*; [t;äiifige] (= gr. Ba^I) IV(315me) 365a (543m); heftige IV543m, freifenbe IV491e, ol()ne IV 534a; 9?ic^tung IV114a, -en IV114m; öiele f. Bai;!, [2öir!ung] IV572e; gr. 3al)I, tiek [= I;äuf.] IV 114am, 216a, 496m :j ©traljlnng 11157m, -ftr. IV 239m (SSevanb.); (Streben gegen bie @. II348e-9a (ber ©toffc), -ftreden IV 173m | -ftri^e [= Bonen] I55m, 358m; II194e, 214m; 8g. -ftvid^ (*) 1277a, 317e-8a; 11305a, IV159a; unter aUm V49a, entfernte 1310m, fruchtbare n212m, gehobene I302e, großer IV 634a*; jeber* II74e, 91e; falte 1297a; fiiblic^e lV158e, V88m; berfd^iebene 1171a, 300m, 375m; II 68m, V54e J -ftrom I168e (glü^enber); @trtv mnngen IV53e (int 3nnevn), 35m (innere) :| @ubftan3en IV 164m || S^em^eratur [i^ Sänne; togt. 2ß-2lbnabme u. 3unef)menbe 3Ö., tbermifd^] (f. Zentrum, OberfL) I80m, 179m [181e-3], 4m, 475e; 111387m, IV 166e; -S. (*) 11377m, IV 241a: hjoöon abl^öngig [= Sinfl.] III450am, IV79e-(S0a; n)ie fie l)ätte anberS fein fiinnen \31U-2a, (Sinftuß barauf [= abt;ängig] IV 241a; erl(>i3I;te [= l;ö^erc] 1219a, 259m | ungeheuer bcc^ 1196a; ^ofie: im 3nnern, baö 3. IV2i5e, 5m, 227e, 241e, 266e; ehe* male I)4ere [= crl^i3t;te, ögl. toeränb.] 1316a, III 257m6 :| mittlere IV 237e*, einer ©(^ic^t I228e, in ber Siefe [ögL 3unal;me] IV35e, @d;ic^t (Srbe: Temperatur U — uiib 403 imüevänberter X. 1 229a | ob bie Z. ftd; ijevanbert Fiat [i^gl. böigere] T 182e-3a (292e), 427am; IJI457a; SBerHnb. l\236a, -35evänbb. lV25(5-7a (@ang II. ^ert)(iltni[fe) J fünftige SSeräiib.: Urfad;eu lll257me, burrf; Sßevänb. ber Planeten III [456e-9a] 8e , fömite biivc^ beraub, bev ©oune gefd;e^n III 257am :\ 3ima[mie: mit ber Xiefe IV55am, 25öa || 3:F)ätigfeit [f. Oüulf.] I225me, 234a; 111379a || 2r;eil IV257m; pl. Zlmk (*) II 86a (204a), III403e, IV(i4a, 29m, 204a): ccutiiieiitaler IV32e, 2 ^^ritt^eile II (312m*); fefte* IV 223a, 236a; gvoBe(v) 1399a, II 192e (204a*); Heiner 1380a, niölm; cftl. u. iveftl. IVPime, ber un^ [id)tbare IV(32e), mi* 5uganglid)e IV (55m*); ± IV(102e), -f IV(228e); lüeftL [a. üftL] II (269a); nn« jugäuglid)c(v) 111401a*, IV (34m) J -tbeil (*) I347e, IV47e; p]. -tbeile II60e: mä) bem 5tlter I47ie-2a, geogr. ^orni 1255a, fünfter 11312a*, büF)eve V66m, nal)e IV 141a, Umriffe 1255a, imfer II171e* J i;rieird;en IV 19m, Jheiüntg lY {116am) \\ Xhecxic IV 488m; ttjermifc^ [ögl. äßärme, XemV^er.] 1183m (Biiftaub), IV 231a (^efd;aff.); ein Silier [ijgl. \Xi\thkx] UlWm, -tbier III5iaw ||. tief 1222a (in ber @.) I 2;iefc [f. hp. SIrt.] I228a,m; pl. -en (*) 1115m; -tiefe (O) IV 225a, pl. -tiefen: ans ber £iefe, ben 2^-en ber (5. (fcmmenb, anff^cigenb) llöSme, 260a*, 424a; X., bie man nnter ber (S., im Snnern ber d. erreid)t bat l[166m -7m, 51. 416m-9a]; grc§c I215e, größte IV56w; ^ei§e V68e*, waQ in ben X. ift I209me*, @cnne n. ÜRonb I^iSOm*, nn§ nnBehnnt I167e-8a, m^ in ber X. üorgelit I213e |( tifd;fermig ! IV 161a | SraBant [= ©ateOit] ber (S. f. ä)?cnb, bie (g. Xx. III461ell (ber @onne); SranSlaticng-^efd^trinb. IV80e (grijßte); trocfne [ögl. SIDtrodfn.] 1304m, 11308a (tric Diel i>on ibr); über ber m452a, ü. bie II(136e) | nm bie d. IV(132m) 160a: fic^ breben II379e, (Sonne n^l58m, [^eit] IV 494m J Umbreljung [= $Ro- tation; berfd). üon Umtanf: bod) vgf. o®onne] (f. °(£onne): -^«-©efc^tvinb. [ögl. 9xotat.] I183a,mll ; 11380a, ivi9m; täglide 11517a, -^^geit I97m J Umfang [= Perimeter, Umfrei^] 11209a, IV 494m (tqnatorial-U.); -nmf. IV 153a (jö-t, ©eflalt, Buftanb]: alte [ijgl. früher 3u' ftanb] 1275a, II 182a :| ^Licvjeit f. Uvjeit || iBuIfane f. 2Irt.; -onüane I127e, 401a J bulf. 2;l;atig!eit I179e; lV(2i5, 3e,567me, 380e): tck bie (5. obne öulf. %^. fein n?ürbe I2ö4e-5m .|| fSärme ift ein bef. Stücf ^ieruac^ | Söaffer [bgl. 2lrt., auc^ untevivbifc^e 2B.]; -büüe 111378e ;| n^ei^ [= pffig] f. Buftanb; -n^eiten [= 5(bftanbe] 1103m, 153m', III 272ell, 4m,e, 294eil-5a, 372m,eli , 406a, 533a; -ujellen [= (Sifc^üt- terungsn.\, 4: (grbbeben] IV [2i9e II -220a, 5t. 4ÖOe-i] 220e, 491m; im SBeltraum f. (Stellung, SBefen I(293m cb ^flanjen eber ba getcefen feien als 2;biere) I Söinfel II89a (in jebem); -n^iufel II150e, 270m, 347a (ferner) :| Sirfung f. ßinn^., alö SBobnfi^ IV 24m, einSBürfel! IV 160m, 3eic^en 111470a, Biebfraft n54(Sme, 3ittern [ögl. erj.] I221e | -jenen [f. b^ 2lrt.] I54a, 55e, 119m, 336a; 11276m; sg. -jene (^O) I202e: feinfte IV 465a, Stellung V74a; t^erfc^iebne 11374a, V88m ;| jugänglic^ III (401a), ber S. jugetebrt 111277m (53abn), l)c-:ah jur @. [f. fallen, gelangen] I(400eil), 3ufammenjie[;ung IV57on bcr Umbvebimg 111432m, iva§ i^ou ber 210^1. abb. ift III 452e-5a :| 2Iu[id^t ber 5irten IVi59me, bef. 2lrt \\159me \ SD^ittel ob. SD^etbcben fie iw beftimmcii [f. ©rabmeff., ^enbel] \Y30e, 163e, 4a!l ; [SBeftimmimö(en)] IV2ie, 24m, 28a, 29e, 30{a)-31m, 151m-2a,m,e~3a, 6m-7 (naä) bem ^enbel), 161m, [lm-2a dlatl) für genauere] :\ \va^ ©nflii^ baraiif \)at [= abhängig] lY 28m,m (@ebirg«arten); [®efc6id^te] 11595m, 520am; IV18me, 160e; ©eftaltung III432e; biirc^ ©rabmeffimgcn beftimmt III 495a; IV29e, 30e-31a\\; beii ©riechen iinbetannt IVlGOe; ©rcße II 393m,e | ber ncrbl. it. fübt. ^cilbfiigcl \\28e~29a: ber nörbl. IV2Sa, 156-7m; ber fübl. IV25e-29a (nicf)t ftävfer), 157am :| 9?atb jit SD^cffimgen iyi61e-2a] mitttere 1176a, 424a; II393e, IV20m; biird^ ba§ ^enbe! beftimmt IW 28am , e-29a, e, 30e-31a [156-7], 6e; ^cfar-^IbV!. 1421m, 11393m, IV30e*; ^Jefultate IV30e, 31a, 161m (Uiiftc^erbeit) | (B^wan^ •fiingen it. Unregelm., SIncmalten IV2öm, 28m: Urfa(^ IV25m :| ftärfere IV (29a) 156e, Unfid^er^eit f. ^efiiltate, 35erfc^ieben^eit IV2.Se-29a [iiac^ £f)eilen] tCgrbBcbctt (§^ = ben ©liebern: (Srfrf)ütterimg , Srberfd^.; ^rbflöße, (Erbeben, 55ibration; 4^ (Svblretlen) [f. Scmeten, 2Ronb, S0?ct}a, Neptun] \163a, 8a [210m-225m, 21. 442-5m], 223e, 234m, 311e, 320me, 396a, 453m; Ill(5a); \\ {13e) 133am, 211a, 3am, 4e [215-232a, 21. 487m- 496], 215am, 6-7a, 232, 358m , 444a, 5me , 577m. 599a, e~600a; V 53me; einjetnee beftimmte^ X [lAgl. 2lnfsäbr.] . . . IV 114m, 492mell ; pl. [ögl. 2lnf3äbl.] I442e, 3a || 3iifa^c (sing. n. plur. ebne Uuterfcbieb , sing, berrfd^enb): im 2irtertbnm IV225 (terberblicf) ; m), 2Inarcgien IV2i5e | 2tnfi^ten über fie IV215e; über ibre Urfacfjen IV[2i7e-9m, 21. 488-491m] 217e, 8e I| 2lrt iinb Seife (irorin fie befte^n, S5erfommniffe babei, awöf Qntftebnng) [tgl. g^Jatiir, ©egenftänbe, begfeit. (Srfd^ein., (Sntfteb.] I[210m-2] 7m, 8e, 220m, 5me; l\215e-6a ( 2rrt, 2rrten (©attimg, dlaffe) I210me, 2, 221e; IV[2i9e-220a; 227e-231, 21. 495am] 229m, 230m (iincbtigc), e (am öevbreitetften), la, e; V58e || aufhören [= ©nbe] IV230e; [21nf3abliing (mehrerer, einiger)] I210me, 220me, 2m, 411m; IV228e, 231c-2a || 2In8brud^: tocn ^lüffigfeitcn IV2ilm, 222me; ton ©toffen [f. ©I.] IV 222e ] 2Inebrücbe babei [f. ftcffart. ^rcbncticnen] I220e-im, 232a || beii S. anegefetjt . . . V81a; angftc^en f. 2)?affen, ©tcffc: 2ru§ftrj?miingen [tgt. ©toffe] \\220a,2me, 3me,232m; begleitenb f. Srfc^ein., S?enennuitgcii (u. ä.) IV22Sm; S3ecbad)tiing(en) IV 2iöa, m, 494m | SBefc^ranfiing , bc* K^rönfte [f. local] lV133am, 228m', febr b. IV2297nc, 25iam(m), 495a :\ 406 ©rbbeben 33en) — (Srfd;ütteiiuujc^iuelleu © «öetDegiitig (erregen \k, il;r Sbaraftev) l\213am,4e (222n\ 232a); Sata* fivc^f)e (genannt) I2Hm; lV216e, 228a, 574in; (Sbaraftev f. ^Jiatiir jj- 2)ani^f IV 222m | 3)äm^fe: auöftvömenb f220e (f)ci§e), 232a; IV 220a, 3m, 232m; al« Uvfa^i lY217e-8a\\, 230a, 491a, 5a j| 2)av[tettung IV 215am, 6a, 231e, 2a; 2)auer f. lange, S)vii(f (als Urfac^) IV2iSam, 2)nnfel \\215m ||. 2)Vnamif IV215e, 490e | [ie finb b^namifc^e ^Üu^erung ber ü^eaction ober be« 35ulcaniömu{i, vrirfen nur b^namifc^ IV 2na, 3am, 4e, 232m, 444a; bl}n. IV493e ((Sr[d;einiing), V 13e (SBirhmgen) || in ebenen IV 216a, (Sinbnid n. feine Urfad; \[223e-5m]\ ginflu^ [= (Sintrirf.l IV225m, M5e\ tva« (S. auf [ie l)at f. ©ebirgeavten :| @init)iv!ung(en) [ij: ©nft., Sirfung] (f. niagn. 5«eig.) I336e, II363e; IV 72m (auf 2r?agnettf-niu^) ; @nbe f. aufhören, (Sntfte^ung [f. f)^. Urfac^, f. %xi] IV491m, (Srflävung^arten IV [2i7; m], erregenb IV358m || (Srfc^einungen babei [= ^^bänonu, ügt. 3?orgänge] 1442m; IV2i5e-öall,e-7a [220-2], la, 8e,232am, 487m, 491m, 579am: in SImer. IV[495e-6J, S)arfteü. lV(2l5am), bunfle \\220a, ©iii^^e IV230e-la, fecunbäre IV2i4e ] begleitenbe (Svfc^einungen (sg. IV 223a), golgcn [ögl. 2lrt ; f. no(^ Slu^brü^e, ^lu^ftröm., i^'^lgen, Hebungen, Überf(^n?emm,] I2i3m-4a, 221me', IV 215m, 220a, 2m~3a (2e), 9a |i öcu (S. erfc^üttevt IV358m j|— Srfdjüttcrung (1) beim (ixtK 2) = (grbbeben, [lV222e]) [f. auc^ b-n 5Irt.] 1209a, 222am, 320me, 442e, 3all, 453m; IVi5, 15e, 222m, 491m) pl. ©rfc^iitterungen (*) I 212a (4a), 223am, 5m, 445a; IV219m, e-220a, 8e l]: (comp. (Srfcbütterung^-): STrten IV2i96-220a, 9m; -(Jentruni IV 492m, bauernbc I 215am*, erregen IV 223a, gort* Vflanjung IV 493m, [ton (Sebirgöarten] IV492m; at« ein ^au))ttl)ei(, eine i^an^t-eigenfc^aft beS (Srbb. IV2i5e, 232am; -^ecrbe 1211a | 3m ^nU jur Srfc^. [§^. = ®Iieb] IV[2i7-9m, 51. 488-491m] 488a: öerfc^iebne Slnfic^ten über feine 9^atur IV[2i7e-9m, 21. 488-491m] 217e, 9m; erfter IV217e, 9m; [unöcü!. Äenntni^] IV2i7, gegen bie Svfc^ütterung§tt?eae IV(2i5e-6a) 7a, Sivfungen beä ^mp. [= (Srf(^ütterungön)eüen] IV2i9me [!(arer] :| Sntevfcren^ IV 2^9«, 491m', feine f. oljne | -frei« 1442a; pI. -freife (*) I 27a, 163a, 210e-lm', 11298m: im nörbl. 5ifien IV224me, Sluöbe^nung iy368m*, 53egrenjung II313e*, [eine« beftimmten (Srbb.j IV 496m; (Erweiterung I220am*', IV 222e-5m (3m), 492m', ©ren.jen IV 384m* :| -linie IV495am(m), -linien IV493m; Statur IV215m; obne (g. (feine) I21oell, 444a; IV250am; Veriobilc^e l\229e-230a, ^rimitiöe IV222e, auf f (einem 5Raum \W495a, 3ii^tung IV 495m; ©tärfe, [tarfe IV246m; Urfac^ [f. ^^. ®I.] IV2i7e-<§a (8a), 9am; -en l\231e-2a (mebrere) |i -to eilen [= Sßirfungen be^ Sm^^ulfes; = (grbbebeu IV2iia, 3am, 444a; = (Srbmeüen; ögl. Bellen u. ben 2frt., tgt. oSettenben).] 1211m, e-2a, 9e; IV133am, 211a, 3am [9m-220a, 21. 490e-l], 444a', 8g. -toeüe (*) I2;9m, IV2i5e-6a: 53efc^aff. IV2i5e*, ^orUfan^ung lV2i5e*, bnrc^ ©ebirgßarteu IV226e*, SSerbreitung burd^ bie inneren (E'vbkben: (Srid^ütterung^n? eilen § — Sanb 407 ^oMungen cb. .^ö^Ien lY 491am, tiaxev l\219m, bur(^ Sauber IV 230e, (Stärfe IV 223a*; SJerbreitung f. ©ebirggarten , ^cM., 2änbev; 5>ev^ee* nmgen IV230e; ^ßerminberung , 3}erftärfimg IV215e*; Sege IV 227a ^H erjeugeii nic^t« [ögl. ^rcbuct.] IV2i5m, 252m (nur leiten); glammcu, geueif. (bafeei auffteigeub) I220ell, IV 2i4e (223m); (etaft.) ^lüffigfeiten [f. STuebrüc^e, @^>atten] IV 223a; go(ge(n) tgl. Begl. Srf^ein., Sirf.; Snfefu I ^ or t^ fl au 5ung [f. °mm] \210e, 9m; lN{215e-6a, 9e) 222e-5m, 492w, 3mll : -^6 - ©efc^iuiubigfeit [f. t;p. ©efc^triub.] lV2i9e [226e-7], 6e, 7a, 491m, iam', buvc^ innere §i)t;Iuugen cb. Jpobleu IV49iam, '^^irejie IV 494m :| frei Den f. o^ne; grcqueuj [= ^äufigfcit] 11298m, IV225m; furcf;tbave8 (f^redlic^e? IV216me) 111414a; IV 246m, 328e, 574m; V34a | @ag: -Wirten auSftrömenb IV 220a, 232m, 491a; Sin«, firemnug, auöftrcmenb IV 222m, 3m; -entu^idüingcn IV2i4e :j ©attung f. 5(rt I ©ebirgSarten [ögL ©eftein]: in ober burc^ (öerfc^ieb.) @. (®eb., in beneu @rbb. finb) IV 216a, 7me, 9e, 230e; ba« (Srbb. burd^Iauft ®., bic @. burc^sielm @. IV226e, 230e; (ginflii^ bcr @. auf (g. IV 226c, (5. uuabl;ängig bcn ©. \219am, ;| Sßirfnug i?ou ©ebirgt^fetteu \219e-220a, Oefii^r iv494a, ©egeuftaube [ögl. SIrtj \\215e-6a, gerabliuige IV219e; [®e[c^ic^te] (bgl. Siftertruim, SImerita, 9iad;r.) IV[2i5, 4(mnünien [genannt] IV215e, -^bänomene [- ©rfc^ein.] IV215am; plutcnifc^e IV22Samil, m (bie meiften); ^rcbleme lV2i7a (2 dlaffen) [f. Sm^uls, erfc^üttcrungeirellen] , ^n-oceffe babci IV2i5m, ^robucticnen [ögl. evjeugcn, f. @tcff] l\223me (ftcff artige); 3ufammenbang mit umarmen du eilen, (Sinfl. auf fte \Y 223e-4a, e~5a, 246me, 492me, 579am; Üiauc^ (auSftrömenb) I220e-la, IV225m; 9^ic^» tung lV(114a) 495m, -en IV(114m); rctatcrifc^e ob. freifenbe 1210m, 2a] IV (219c, 491e); altiing^-^bäncnicne IV 220e II gl. Ountoult. Sänber] 1218, 221a; lY [230e-lm] , 230e (am ijerbreitetften); obne 5t. eines 35. IV 227e- Smll; 21. eine« 35. ül)ue ßrbb. IV227e-Sa, 496e :j unabbängig bon 33. IV[227e-5]; Urfacf) f. beirirü, toulf. grfc^ein. ; @rbb. ben 3t. ber 35., bem 3t. eine« 35. üorange^enb IV250me, Im, 417e, 542a, 551a, 579am, 599e; V27a; 3uiammenbaug ber (S. mit 35. [ogl. öulf. (Srfc^ein.j IV 550«, 4a, 599e-600a', 35ulfan burc^ (Srbb. jerftört IV 371m :|| öulfanifc^: to-e (gibb. IV 225m | m\t örfd^eimiugen: (Siufl. ber (Svbb. auf ü. @. \222e-3m, gemeinfame Urfacf IV25io; 3nfflni"^f"^^'iJ^9 VM.i t». ©. IV 224a, e, 2Sia, e, 492e-3m: cl;ne ßuf. IV22<§am :| (grbb. in üul!. Säubern IV250e, finb eine ö. 9}?ad;t IV252am; finb eine b. Stf)atigreit IV 215am, 225m (384m) — 1| 3ßaffer (augftromenb) IV 223m (232m): -2tu«brü^e lV2i4e II 3BeIIen [togl. (Srfc^iitterungetv., Uubulation] 1212a, 7a; IV491m: -beu^egung [= Unbulat.] 1220m, 442m; IV 222m (3e); -föfteme I 211m j n)eüenfijrmig I2:Z0e || lüeuige f. Sauber, 3ßefeu f. D^atur; 3ßiube I443me (bei (S.), lV225am {als Urfad;) j 3ßirtung(en) [ögl. ©mrirf., f^olge, 35eränb.] I224e, III (5a); IV2i6m-7a [220-2al 5e, 232am, 246me, 263m, 371m, M4a, 5me, 491a, e-2a, 4e\\, 544a (572e), 4e: in Stmer. IV[495e-6], b^namifd^e V13e, Umgeftaltung IV160a; ber^eerenbe I2i7-5a, IV 220a; 3ufammenf)ang IV215m J 3^^*f^»^^"i^9(cn) bnrd^ (g. [togl. berbeerenb u. a.] (a. @t;ibte) l\225me, [495e-6 (in 3tmer.)]; jerftbreubCe) IV 252a, 365a, 543a, 4m :| Zertrümmerung IV494e (üon Säubern); 3«f^"i"^ß«' I)ang (mit anberem) [4: Urfacf, Jjgl. ©teic^jeit.; f. Neptun, °S5utfane, Oöutf.] ]Y225am, 231e-2a, 494m, 579am; V 13e; früher 3u[taub [= Urjeit] III (275mc) t bie (grbe betvegt fid; (f. and; 'bd 33et\)eguug) in409am, 458m; IV 132m: gegen einen @tern III607e, gegen ein ©ternbitb [togt. 33en).] IIl598e T fic^ um bie Grbe ben^egeu [f. *^taneteu] III421e (3BeItför^er) ||— SBcttJCgung ber @rbe (au^ Vmv. fic^ betoegeu) [f. 03td)fe, °@terne, 0(SDuue] I127e (412m); II(209e) 358a, 499e; 111425a; pl. 33eh)e(5uugen (oo) 111495a: öerfc^iebue 3tufid;ten, @e[c^. U139e-U0 (©riechen bi« in neuere Seit) (140m), 503am; IIHOPamll ; in ibrer 33abn II371e, III(272a DrtStoeränb.) , IV(132m); in ber 33ibet 11346e-7a; um ba« (Jentralfeuet II350e, 111425a; um bie deutratfonne 11209m; brcifac^e, britte 11506m; Sinflit^, ®inn)irfung (auf 2)inge) IV154e; fortfc^reiteube II139e, 140m, (frbe: ^^Betregimg g — 3, ©eftalt a%. 411 209m, 506m; in(297m); für [ie U346e-7a, @efd). f. Sliiftc^teu [ ©efc^tüin* bigfeit [ög[. [dmellere] 111547a, 60Ta,m: wann am größten IV80e, 132m', bev|d;icbcnc uaä:} ben ^araHelfveifen 111391m :| jäbrlid;e [t>gl. um bie ©Cime] II344e; Ortgöeväiib. burd; fie II[270e, 2a; ^Ianetarifd)e II 345m ; 11120m, 425a (607m) | 9Jid)tmig ber SQ.: gegen einen @tern III607e; gegen ein ©tevnbilb I126m,e, 7m; 111598e :| rotatcriid;e 11506m; fd;neüerc [ögl. ©eidnrinb.] 111458m {an ^^imtttn), am fd)neüften l\ 132m J S3ea\ ober beivegt ]iäf nm bie®onne [= jäBrIid;e I1351e] 11503m, 111409ra: Güi^fe lli372a; bei ben ©liec^en 11140a, 502e; Ortv^teränb. 111272a :| in 24 etnnben 111425a, tägliche [f. 2td;fc] I1344e (351e); translatcrifc^e I1358e, I1190e (607a); nm ben Seitkerb 11139e, 350e; 111409m; jtT?iefad;e 11209m t bie (gvbe bi^t IV 31a, 160m, 21 7e (je^t); ©ic^te ber (S. (= hp. 2)id)tig!eit) 1525m, 111492m; lY211e, 647a 1|— '^id^ÜQttit ber (Srbe (§)). = 2)ic^te) I26a, 84m, 97a, 100m, 123e, 167m, 174e-5a [6m-7m, ?t. 424m-5a], I78e {3257n), 424e, 5a; 11131a, 324a, 381a, 429m, M6a,m ^Seftimnnmg] , 495a, 537m; \\13e, 16a, i7a, i5mll , 18m-19a [atlg.] [31-33, 21. 162e-5a], 32a {211e), 647 am \\ 3uf.: 3nfammenf)ang mit ber 5lbplattnng lV5iam; bei 33ergen beobad;tet lV52a, am (i>erfc^iebne ^le* fnitate) | Seftimmnng(en) (Ütefnltnte) 111446m; iy52, 33am [163-4m], 647am] mitUl, Wirten ber S3ef!. [f. ©I. 2)ve^n>age, ©rabmeff., ^enbel] \[176e-7a, % 424m-5a], l\32a :\ be« SentrnmS [= Snneren] IV 35m; burc^ bie ©re^irag e beftimmtli 76e-7a, 424me; lV[5ie-52, ST. 162e-3m] 32a; [alg (Sinr)eit] 111445e, 6a,e, 492m,e, 5m, 512a, 533e; [®e[^.] IVl8me; ©efet? ber 2). IV31am, 34m; nid;t gteic^fijrmig IV5ia; im6) Orabmeffungen beftimmt [ögl. S3e[t.] IV 51a; im 3nnern ber (5., ber inneren (Srbräiime [ögl. dentrnm] lV31all, 33me,me (©c^h^ierigfeit ber Seftimm.), 163e-4a; mittlere 1162e [176m-7m, 21. 425al 247e, 424e; III5a, 163e-4a\\ ; gegen ben Wlowh 111462m; an ber Oberfläche, ber oberen @d)id)ten l\32e-33a (geringe), 163e, 4am; bnrd) ba? \Penbet beftimmt [togl. S3eft.] IV 55m, [^^^erfonen] lY32am, gegen bie anbern ^^laneten III 447a, 9Jefnltate f. S3eftimm., in iroßen, Slnfc^njeHungen II317e-8a, IV[15<§-9a]; SIrbeiten barüber [togl. ©d^riften] IV2iam, i52-5a; üinftige S3eobb. l\161mc \ S3eftim* mung, beftimmi [% 9te[uttate; f. bef. numer.] IV [i9 genaue] (23a, 26m): öftren. IV(25e) 2iam', m\iid ob. 3«etboben [f. a\\6:i eins. ®f-] iyt8e-19a (^mittel), 20e-21a (3 SRctl^obcn), 29 (iüelc^e bie beffere), (30e) [i55m-4a] ; [numcrifd^e] (ögl. @rö§e) \yi51e-2a, 2am (SSerhJirrung), m, e-3all; 9?at^ für genauere l\[161m-2a] :| Columbus 11317e-8a; [3)eftn.] IViSe-i9a, 24me; 3i'föi"tt^^"^)ö"9 "^it ^^^ 2)id^tigfeit IV 34m, [Elemente] IVi52a; (nalje) eHi^tifd^e IViPe (21m), 24m, 26m, 153e; geometrifie [= nia* tbem.] I171ra; IV(i9e gegen bie pW-), ^^le] ©efd^id^tc [a. ^mun, ^enbcl] II [592-4], III (529m); IV18me, 19a, 20e-21m, Iblam, 5a; burd^ ©rabmeffungen beftimmt [f. übr. Slrt.j IV 25 (burd^ SD^effung toon !üängengraben) , 26am, 29m, 153171'^ matf)emati[d;e [= gecinetr.] II392e, SRatb 3u SD^effungen \\161e-2a', UJJet^oben, 2)?ittel f. S3cftimmung; mittlere IV (24a) 26am; burrf; bie Ungleid^Fieiten be« 2JZonbcg beflimmt [f. *2«cnbl I V 25e-24m, 29m,m (irrZcnbben).) , 153e-^a \ bur(^ ba8 ^enbel, burt^ ^enbel-@c^iiüngungen beftimmt [f. b^. *^enbel] l\\2im-26a, 26m-29\ 21. 154m-8a, bef. 155e-8a] 24me (afig.) (2öme), 29: ®ef6. IV[24e-2öa], \)at geringere @ic^erf)eit IV 29 ;( [^erf.] IV20e, 151a; ^I)i)fi[d^e f. gecmetr., ^ai\) f. iBeftimmung; 5»efultate [4: S3eftimm.] iyi52am («Bernnrning barin), m; [©(^rifteu] (togl. 5lrb.) IV151m,e-2all, 4m, 162a; burd^ bie •Schwere beftimmt IV 26m, fonberbar [. SlJcrftell.; fiJ^äroibifc^e [bgl. o@pl)äroib, *9ectationg-®^i] 1150m, 11393m, IV 24m (159c); Ungleich* artig!eit 11447a | nnregetmö^ige, U-!eit [togl. Äugefgeft., Sßeränb.] III (447a), IV(2:rm, 26am, 54m): ginflu^ IV(150e) Im :| SSeränberung [ögL 9lbf)äng., Unregelm.]; in beiben Oberpd^en bnrc^ SSeränbb. im 3nnern n. äußeren ber @rbe W i9e-20 (29me , 151a); 35crfteßung [f. STlten] IV 54m (fcnberbare) ||— ©eftaltung (= \)p. ©eftalt) I172am, 331e, 366m; II405e, III 5a, IViöa (54m); (Srbgeftaltung I60e, 80m, 306a, 474e; II227e, 392e, 4a; III26c-27a; IV161e, 432e [bef. Slrt] t bae innere ber @ r b e (be^ (SrbfÖr^erf) [ber innere Svbf Lntcr f. (Sit* f'ör^er] (:|: Xiefe) [f. 2Irt. 9?eacticn; bie ®\. 2)äm^fe, fTüffig, ©lüribitjc, tief] nie, 18m, 108all, 196a, 230m, la, 5a, 259e, 312m, 333e; II (155m), IV(112m); bag @rb-Snnere (*) IV272e, 297a, 305a, 369a, 488mll,e, 506a; V31m || 3ufä^e: au« bcm 3nn. 1258m, 266a, 9m; IV347e*; erbe: bag innere 2( — 3 413 äu bem tuüeren IV 323m (ißerfebr) | Sefd^affen^eit, Biiflanb lV17a, 33e: abenteiievlic^e ober berfc^iebne 3been ii. SScrfielUmgeit bavüber [). opffig, ^©lü^^itje, *Halley; I)ier tljermifc^] n77e-gL ©renje]: Xüo fit^ bie £). befinbet IV369e-570a, 457e-8a, 579m-580m', ungel)eure ^nt* fernuug lY 61U; ber £>. (ber (Srbe) nober (ift ber gefd;mol3. X^cii) IV 369a,e-370a; näber ben 35ulfanen IV457e :| (gc^i^t f. obere, (ginp§ Don ^cnne n. 23Zcnb IV 455, ber gefc^m. S^^eil f. Oberflä^e, SSerbinbung [f. oguftfreie] mit bem gefc^m. 3nn. lV452e, ijerfc^iebne 3ä§igfeit IV457e, 3uftanb f. m\mi. II beiß lV272e*, ^itje f. o@Iül)l;itje; Sbeen f. «Befc^aff. j im 3miern I310e-la, 5e, 341a, 416m, 437a, 9m; 11258m, 384e; UI (44e); IV 10a, 31all, 36m, 37e, 47me, 93m, 133a, 180e, 489e, 490a, 537a*; V24e*, 58e, 86e*, 89m*: in ibrem 3. IV 31a; in ba6 3. 1372a, lV369e (fiibrenb), V(36e) :| Gräfte I168e, 2eben.^tl;ätig!. IV252a; 2ic^t im 3-n! U25a, IVi96m-7a ||. üuft 1455a (^ineingebrängt) | (in) ^^er«» binbung, ^txU\)x mit rem Suftfreig [bgl. ^^uftfr.] 1163m, 236m', IV 316a* (368m, 9e), 414m, 426e, 444e*, 450e, 8m || STJaffen: Ort^tre^fet, OrtÄuevänb. IV20(a,m); -öertlieilung im S. IVl9e :| SDJenfd^en im 3.1 lVl95e, äur Oberfläche [f. *9?eacticn] IV 38a (ßufammenfiang) ; Ort^* ii^ed^fel, -öeränb. im 3. IV19e-20; fünfte im 3. IV38am, OmUcn lY 252e I Stem^^er.: immer gemäßigt IV 506a*, ^olje f. @I :| Z^ciit IV 20a, tbermifc^ IV231a; ba8 tieffte, aii^ bem t-en IV 211m; um uube^ fannt \1677n \ S5erbinbung [= 3Seifc{)r] (f. gefci^moljen , !i!uftfreie): mit bem 3nnern [a. *iButfane] I255e, 280a; IV 616a; SS-en ((lommiinicat.) im 3. IV225e :| ^er!c^r [= SSerbinb.] f. tußereg, 2uftfrei§; 33orfteUungen f. S3efd;aff, | ^ufcani^mn«: fein ®it} u. Urfac^ im 3. b. (g. [f. hp. *«ulcan., *SSuI!ane] . . . IV304e-5a, öulf. J^ätigfeit IV380e* :| Saffer im 3. f. uuterirb. *2ßaffer, 2Binbc IV(225am), 3uftanb f. iöefc^affenbeit 414 erb-SJlagnetiiJnmg hii^ @efd) fbie dxhe ein SKagiiet l{186am) 427m; I1372e, 381e; IV 57m, 77a; Sl?agnet!vaft ber (5. IV79m, 82e, 88m J magnetifd^, -c 1 109all, n(373m), IVSSe (96a): Sciiftitittion IV45m, ^raft I187e; Sabung 1194m, IIl399e, IV2ile-2a; X^ötigfeit [= grb-2)?agncti^mu«] lY 48a, 72f, 76a, 80a, 2Um,e ] 2Ragneti§mii« ber (S. II375e (3uftattb), III 400me: iy65e-66a, 80a; V(12a) -|| (Sr b-aWagnctigmug (^^. = teüu^ vil'd;ev 'SRaQwtt, :^ 2D?agiicti^iiiit6 aüg., = niognetifd;e jtMtigfeit ber (5.; ügl. SD?agneti^niu§, inagiietifc^) [f. 9^orbIid^t] (bie 5lbfc^iiitte fmb: ®efc{)id)tc, cbjectii^e 2)avftenimg, bie 3 (gfemente, 12 Objecte; f. ©I. SDi^^of.) I82e [184e-198a, 5(. 427m-439], i: Hnfid^tcn IV7ia; ^u6ermig(cn) [= Äraftöiifj., 2)2aiiifeft. ; ij: @rfd;ein.] IV 78a (79m, 83a), 85m (brei); ^Begrüiibinig IV61e | S3eoüac^tiingeii [f. F)^\ magiiet.] IV 59a (69m); sg. -iing (*) iy[78-79a]: ccrref|?cnbireube IV70a (in 9^11^1.); gleid;jeitige IV 75e-79a*, ©leic^jeitigfeit l\135a:\ SBeftimmmigen IVr^04m), SBeftreBinigeu f. ®efc^. , S5elregungen lY 142a, ^qkhnuQtn IV 65a [ju anberem]; ^I;arafter, (Si^enfdjafteit [ij: 9^atiir] lY 48me (133a); objectibc ©arfteHiing IV[83e-149, ST. 177m-210J [148; a]; [3)i§H.] (^^Mi) IV [54] 85m, 133m, 142a; brei fad) [= Glemeiite, Xheik; f. fie einjeln bei iD^agnet. iiftt)., magnctifd)] n57e-Sa, 197a, 205e; IV4<§a, 62am, 74a, 85m; (2igenfd)aftcn f. ^Fiarattcv || (SiiifliiB beß (grb-SD?. [4: Sirfimg, t*g(. 3ufammenl;aiig] IV]lle-2a, [148 auf ©ebirg^^jüge , -arten] | h?a8 (5inflii§ auf if)n bat [= 3"[^ni"ifii(^ö"9] (f- 2)?cnb, 9?crblid;t, @onne) IV 76e-77a [79-S5m, %,175m-7m\: (gvbbeBen IV 72m, ©eBirge IV75e, ©aiterftDff \Y82e-83m, nidit Xem^eratur IV[<50-fiigeIn IV84e; Snftninieute \\6U-62a,m (2?evücüt.), 72e; Äenntuig, -iffe [bgl. unbelannt] IV64e, 71e (bevtoK^ femninen), 77e, 5Se, 148a (jetzige | ^raftäiißeningen [= Stu^ennigen, (Sleni.j IV 45a (brci), m; -img IV 63a :J [in ijerfd^iebnen Sänbern] \\61me, 64a, 74me, 610e; Sehe \197e-8a, 11321a; lVö2am (aüe Steile), (129a); äl^anifcftation [= StiiBerimg \\\\\>,] IV 142a, -en IV(45m!l); mcffen IV 201a, [SRetbcben] IV[75-79a]; SD^ittel \\62m-63a, 78e-79a; (Sinfln^ bc8 a^onbee [f. magn. 5l6n).] IV 74e, 77a [on einanber abbängig IV.), 312e; III 5e :] ^cUm^ IV 340m* 1 §i3be 1167m, IV354m* (mittleve); ^iikn II266e* :| [. ^^n^ neve§; Äenntni§ I170am, IV461a*; ^vümmung 1172m, 5-4,m, öam; 2anb «. 9J?ecv 1301a, 4e-5m; matbem. [= gecm.J 1172a, mittleve IV 94a (ift ber 2J?eerf)crijont) | bev O. nahe 1424a (!ommen) (5a), III412e, IV (257m); näfjer IV569a; m^z lY 369e-370a :\ cceanifc^e IV20a, 33a, 164a; Cfciüaticn [ijgl. fc^tvanfenbj 1314a; ^^i^fifcbe 1172a; YV19e, 20a | ^imft 111451a; -e IV96e, 243m* :| 3?egicu IV323m*; 9feeöcIntionen [= Umtüälä.] 1423a*, 475a*; D^unselnng 1312m | -fc^ic^t IV 164a; <£cbid)ten, xoddjt bie O. bilben \Y32e-33a :\ fc^iran!enb [tgl. Cfciü.] I314e (o^ne ©rbbeben), Stabilität IV 579m*; ftarve 1312m, 320e; 2eni- ^eratnr I182e, III57e; IV176a, 236-7a (-35eränbcvnngen) | Xl}t\i II 375m; IV32e* (un« fid^tbaver), 235e*, 6m*, 414a*, 432a* (gvo^ev); Sf)ei(e M. sngänglic^] 1312a, 472e*; 11312m* (f), 111510m; I.V:/4a*, 83e, 156a*, 228e* (-f), 238e, 369a*; t^eifen IV58m :| tiefeve Steßen \314am (m); trocfue IV 33a, 164a; iibev bie IV54e, Umlrälsungen [= gjebcl] IV 366m; Ungleichheit, Unregelmäfiigfeit IVi9e, 493m; unter bev I416e, 7m, 9m, 447a; rV55a, 36m*'l , 38e, 44e*, 69a*, 489a | bevänbevt IV 244m; S3evänbevungen I168am, 472e*; II127e; III [378m-9a\ 8m,e; IV20am, löla, 216m-7a*; n^a« n)iv i^v tevbanfen 1165; «Bev^ältniffe 1170m, IV35a* | t>cn bev O. 111607a, IV95m* (fi(b entfevnen): gegen baö S'entrum, ben SJ^ittet^unft IV 29m, 163e-4a,m :| tt)ie fie ct)ne toulfanifd;e Hebung fein njüvbe I264e-5m, 3erftövungen I281e, un8 gngängli^e Steile 1283a | Buftanb [ogl. Sefc^affen^.] I218e, 341a: jcfeiger I304e, toevf^iebnev III (489m, 511a*; (^Tbrinbe, Ifrbe; ed;id)teu allg. ' 417 t(£rbnnbe (^^^ = -hufte, = (gerate) [f. (S^uTUcmctvifJ I56m, 63e, lo6m, 163am, 6m-7m, 9m, 180a, 6a, 195m, 234m, 7m, 259me\\, 275a, 281e, 425a, 453m; II7Im; lY 13e, U8me , lö5e, 232e [iöle-Sm], 7e-8a\ V58a; 9Uube bev (g. (*) IlGGm, 2S0a, 43Dm 1| 3iif%: aucvgamfd;e I367e, 2liifvid;teu J318a, 2Iii[tvei6eu I453e | aw^m IVl9e, 29m (458a, 579a); äii^erfte 1361m :| innerer ^an IY4a, tebedt J304e-5a; ^Sefc^affen* I;eit 1410m, 11391e; IV13e (34e), 195e; iBeflanbtl'eile 1267a | ißiltnng I9a, 280me; \\39le-2m, iy(575m-9a); -en I292e (ancrganifd;c) :| f. *(£()vatenictiif, (£cntincntal-9i\ iVlG3e; !3)id)tig!dt \\ 32e-33a (gevau^e), 163e il S)icfc (ber foften Q. tber -hi.ftc) 1314e; lV19.)c-6a [369-310', 457e-8m, 21. 611me; 488e~9m]: iucl>cii ablüingig IV5ö9me, 458am \ SSeftimmung: ^Irt l\369m, doSam, 579mll ; ed^nnevicjfcit \y[369m-370] 458am, 579m-580m', in BaHcn: ^nniud; Humbold i's lV45(Sa, 488e-9a', öer)d;iebne ^-cn in 3- iy488e-9m, 579e, 611e] fel'v gvefie ^ahi \\611e :j fd;cn erlangte IV4ö7e, [tcUcmueife geringere IY(452m), niittlevc iy{369m), ungel;eure! lYöiie; nngleid), Unjjlei^'Ijeit (nid;t überall bieie(Oe) iy{370e) 457e, 489m \\ 3)rncf gegen [ie IY4S8e, biinn IY105c-Ga, in [ie Gin== bringen 1418a J [id; erlSivtenbe IY148e; erbartct I27m, 180a, 314e, 424a :| ev!aften I63m, ß. IY370e; er)d/iittern I168e, -ert IY270m | erftarrenb lY 457e, -te lY(370e, 458a), Grftarrnng IY(57Sme) || fic^ falten 1320m, -enbe IY395a | ^altnng [[. and; (Sibe] \y 148me (370e), 452m {578m-9a)] pl. -en 1318m ; IY366e, 573a |( [eüe [[. S^icfe] IY80a, 236e (369a!l , 458a), 488e\, 9am (©rense), m ; fefter I259e :| bie gel^eOene 1163a, 7a; @efc^id;te |". Sllter ber ©cbirg^arten, gej^aüene IY393a; G>e- ytaltung 1210a, II 71m; ang ©ranit IV(o67a), Ijeben 1235a; im Snnevn 1443a, m44e; näd)fte IY162a, nacfte 163m; obere I265e, 300a; iY32e-33a (geringe 2)id;t'gfeit) , 80m, 238e, 452m; Cfcidationen II 223e-4a\fid) cj-l}bivcn I439mll; oj^iibivte !318a,439m; IY491a :| 3iV t^dutionen [= llnüi^anbl.] I279e, (gd}ici)ten in5m, alte @^\iltnng lY 270m I ftarve IY489:^ ; [tarrer ZW iV452m, 489m :| [Stcaen] IY195e; jlem|?eratnr IY47m, 77e, SÖa,m, 2o6-7a (-2?eranbernngcn), 8e, 242m; Srnitigfeit Hl 379a j 2:r)eir [). ftarr] 1184a; IY(34m \iv.§ zugänglicher), (242a*-|-), m; Y31e; 'Zhclk 1235a, 261m; IY303e-4a :| n[>er bie IV 616a, nni bie llll44e, Unnranbinngen [= 9ici.>cl.] 1269m, Unctenf;ett I98e, iingefd;nicl5er.e IY488e (9a), nnter ber 1222a; 33cranbernngeu 1225m (d;cm.), IY457c-Sa ] felir irarm I265e; ^huK 1312m, IV [235e-7a]: 3>ertrieili.ng \y235e-6m , c-7a :\ gittern I221e; nnö jngäng* Iid;e IV 3 Im, 235e t8rf)tCl)tCU ber Grbc (öauij-^tfürni) [i>gL ^®d;id;tcu] I84m, 237m (425e, 6a); HI (5m), \yi64m; (Srbf d)id;ten (ivie ber sg., bnrd; ° i:crn kj.) 1212m, 228a, 442m; III5e; lVll4m, 168e, 242^-5a; Y31e, 40e, 59am T sing, (bnvd; ^^ (v^.): ©vbid;id;)t 1228a; IY40a, 243e i|: ^ufäljc: 51. V. ■£-. II VA i- c 1 1 1 , jloemcö. V. 27 418 (rrbe; 3($tc^teii 21 — 3B, gur eouiie Ine U ^Ibfür^aaig IV269m, Slltev V(Oö7a), an« IV496e; tie äiiBevcii lV217e, äiiijcvftcn Ili025a; 53e'd)afr. IV(162a), iöeftaitttkik IV 251m | 2)id;tig' feit: iHii i}cvi'd)ictcuev I174:e-5a,6e, 7m; in 2). 3UueInicuC, 3i'"^'^'^'"^ 1173a, Ga;| Sicfe JOlOBm^^ IV 489a; 3)n;(! lV489m, (Siitftebung III oöe, (£ii;äitiiuß Il[%7m, Gv^'cbuUji [= ^cO.] ILI025a, evfaltcii? IV367e, galn.Hvj l^SlSe; fefrc 1 180ail, 0224a; lV213m; flü|iißc lV579e, golge [= 3td(;ciif.j [^258a, ßcliobcue IV239a, gefc^iUülseue IV579e, ©eftalt IVlG4m, @vcii3fd;;d;t IV369e, ipcbmiß [= eiO. , üjf. oer;otcii] lU^öe, I)ül)cvc IV225e | iimcve I450l* IV 162a; iiiiievfte IV213e || He iianu'ial^Ie (Svi:id;;d;t \\[39-40a\\] 166am: Scinpcv. lV39a:i, \Da\u il)ve Siefe ii. Xcm\>t\\ abhängig fiiib i\[39-40a\\] \ Sicfe IV39alli, lG6a: in ©ilbamev. in geiingcv X. lVl66e, X. \ud} iBveiteii \)cvi'c^icbcu IV257e jj $?eitung IV 165m, 7e; kfe IV222in jj obere [%<. IjcbereJ 1162m, 7m, 179e, 210a, 9e; IV^SSam*, 235a* 9e, 269m (369e*): 2)id;tigfcit IV52e-55wll, 164a ]" cbevfte lV^268a i| (viitfeniniig ücii tcv Cbev[Iad;e IV40a*, 9?cir;en- folge [= gctge] IV^Me-löa | Temperatur 1181a; IV37m, 242e-5a, o5e*; I;cl;e l\213e, unociäiibevte l^229a* J tiefe [:|: iinteve] 1234a, 253m; 111257m; lV29a, 162a; tiefere I184e; lV225e, 239e; 2:iefe IV39a* :| llmtiMuMiing ll[°5e, imgefd;mcl3cue lV489a, iiiigc[el)ene IV 029a, untere [t tiefe] 1181c, Särme lV238e-9a fbie Grbe jur Sonitc ['. SIbftanb, Scmegung, ^tcliuitg, 2:rabaut] I60m, 11500a, Ul[378-9a]', iV 158m , 212am || 3tiföljc (in comp. (genuen-): augebereu (bie @. gcl)ört ber ®. a\\) [ügl. ^S-uivfieiu] 1162a, alt f. ißcrfteüuug | augejegeu ):a\ ber @. [i\gl. 5tusicl;.] \180me , ll(^182m; 111575m; 5{u3iel)i;ug ber S. gegen bie S. [i^gf. angejogeiij 111511m :j 33e» iregmtg uui bie S. [= Umlauf rifu?.] f. 0:i3eii\; SBcjiebung gur @. I60m, lV2i2am; Einfluß, ©inwirfung f. 2Btr!iiugeu | bie @. erleud;tet bie @. II499e; 6. inn ber @. erl. 1105a, 146e:l erluärmt [ügt. Särniej IH 48e II -ferne [=2I6iiaub, Stpliel] IiI457e: m. jum 'S-umftcm, baju geKnig [i^gl. angeboren] Iö9e, 94m; Umbrel;ung um ßrbe: ^üinie U — 333, 2öänne bi;? (Si 419 bic @. [= Umlauf uni\] 1131e-2a, Unifauf um bie S. [= UmbrcK, S3eli\ , fveiieiib] f. @(. ; 3?cväubermi9eii , iveld'c bie <£. kirirft III [575m-9a] | 35er!et}v mit ber e. 11182m: bmd; Sid;t u. Sävme IlG2a, III39e-40a :| iiac^ alter SBcvftcümig l\158m | Sänne [tgl. evivävmt] (|. 93eifel)r) : bie @. empfängt 23. III387t-8a, folgen bev S-SSevänb. auf beu S. für bie (S. 111257; S3evl;äauii3 bev S?. Ove!d;e bie (S. emvfäugt) II1456me, 4Söme, e-7a J SS ivf Uli gen, Ginflu^, ©minrfuug IIl[575-9aj 382e [399-40ia], 453me, 64ia7n; lV35a, 212üm , 648a: buvd; 2}iagnethaft IV 90m t Söfirmc bev (Svbe (b. t;. I>cv3iiglic^ bie innere, mit bev 2:iefc jn* nel;menbe; auccvbem bie äußere nnb bie fi-ür;eve) (tgl. bie @f. l^an^^evatuv, tl;ermijd; , *gectl!evmi[c^> ; (Svivävmung , envärmt ; ^onne) [f. bie 2trt. ^Bcltv lö^ev, ©vnbcn, 93lcnb, Cueüen, (Senne] I84m [181-4, 21. 4257n-7m], 198a; 5L 2ßävme bev (S. (aüg. cbev okn, auf it;r) [ü I;^\ (Sibvinbe; mel}reve ©I. Betreffen biefe iBeb.] ; 18. innere Särme bev S. (2Ö. im Sunevn bev (S.) [= nntevivbifc^e 2S., ^inneve, '^e:entvala\] I f. tcrl;iu; III 257, 387e-8a, 458me, 475e-6a', l\13e, 16a [34-47, ST. 164e-9m (ban^tf. Bunatime bev 2S. mit bev Siefc)], 34-35a'\ {ßlle), 2am, 137m-8m, 241m-2a, 3am , 458am, öOOam , 550m; Gvbu^ärme (*) (oft al!g., nidst innere) I27a, 210a, 228m, 9e, 231e, 273e, 323m, 4l9e, 427m, 439am, 447m, 450e, 475e-6a', IV 244m, 500am, 4e, 6a |I: ^nf. (comp. SSärme-; bem. 2:iefe): SttuiaBme (gegen bie Ckrfl.) IV (34m aI(maMid;>e), 370me; -5I6n. (auf bev (S.) [tgl. Sem^eratuv] \25am] lV54am,m ({ginftu^): Bci^ nabe gav nidjt \182e-3 (3e), 427am'.\ 5Inf-ftrar|fung (bie g. ftvablt S. ane) [= SSävincftvaHung] lV55a, auvftvcmcnb IV(148e); iBcIianblur.g beS ©egenftanbes \\ o4-36a\ 2)?itte( nnb 5{vtcn bev iBeftimmiing IV37m, 227m-8a, 243am', Setregung I [i5i-4, %. 425m-7m (bveifad;e «eu^. nfa\)] | SentvaÜuavmc [± bem 2Ivt., - ^inneve] llSle, II(389e) 391a; IV2i5a, 870m; 23. [Sem^ev.] beö Gvb-Scntvnmö IViöPa :j langfamec (ginbringen I169e I il}v einfTufs, (Siniriifr.ng [= 2Bir!nngen] IV 24:1a (34Gm); iva§ auf fie eiiUinrtt f. °:^iefe J frü()eve [% ^rimitite] \248me (com fr. 3u* flanbe kr), III 257me (anberö tevt^ieifr, unaOI;ängig tcn ber breite); fr. ^i)t)eve [tgl. Sempev.l I27m, 179, 181e, 22Ge, 259m, 265e, 280a (Gr^ talten), 302me; 11392m (bie gemäüigte 3one I;atte tvc^>ifd;e§ 5llima), III 257me :\ ©egcnftänbe, an benen fie betrad)tet ivirb l\34am- -gcKnlt I162e,225m', 1115a; [@e]d;id;te] \\234m,537a; \d)x gvcfje, He, nn-- getjenve IV2i3e; @rnnb bev 33etvad;tnng \\34am | inneve [i^ bem 5(vt., = Sentval\t.] l[183-4] 208me, 210a. 223m, 24Sme, 366m; Ill47e (i^cn au^en), 57m; lYlSe, 16a, 34a'\ , 35m^S 243m*, 252m*; im 3nnevn bev e. 11392a :| ^enntniO [tgl. ©efd;.] IV 243m, 557a; [in terfd;icb. Säubern] (i. SobeneifO IV47e, 237e; -menge 111 256e, 45(Sme; mittlere \\{237e-8a), ).^vimitite [% friikve] \\212am, ficijevev n. nnfid). Sbeil /i20 erbe: SBäruie 6t — 3; (£'rbi — (freigniffe g IVS4m-55a; (gtävfe, Siitciifitcit IV2ö5a | -ftvaMuiiö [l^3I. <^augftvat)fcii] IV(35a): tev Ckvf(äcf)c 1347a, UI46m; a\\^. bev Zk\c 111257m :| -Stvoimnigcn IVo4m (iiuievc), 47me (im Sinicni) | Skile bee ©eöeuftaubcö IV54w-55a: matbcniattlrf^ev l\34e-35a, 164e :\ 2;r;eoiie l\ 500am \\— mit bev Xk^t simeluiieube S. ober 2:eu!|.Yr. , 3iiii"('iiif ^''-^ 2B. in ber Siefe, 2B. in bev 5. I26e-27a, 163a, le-8a, 179me, 181a, 4, 209ra, 219a, 228am, 9e, 231e, 4a, 248me, 419e, 425e-7a, 450e; 1115a; IV [35-47, 21. 164e-9m] 35am, 37 -38a , 236a, 7m-8m, 537a: (Simriv!img ber äußeren 2^em|.\ ober i:er Xcinp. bcr Siift (auf bie in bev 2^iefe) ober S5evl'ältuiß bev äufj. Senip. u. ber ber Sliefe [t»gl. nntevivb, St^% 53cbcnei^] lV4öam, töoe, 7e-8m: nur auf geringe jl^iefen u. (angfam [[. irciter BoulTingault in ber 2tquatorial-@egenb] IV[5Sj 166e, 237me; Humboldt's 33eol\ in t'cd; gelegenen S3evg\iHnfen ijcn Peru u. Mexico \\41-42a, un^» genjöl;n{id;e Svl)cr)ung gegen bie ciu^cve Suft IV 42a, Untevfc^ieb IV43m J \ua§ ßinflnß auf bie 3;;emp. \}ul!ane) | 5>evänberung \\\257am (fcnnte buvd; S3evänb. bev ®cnne gefc^elni), -5}evänb. III 257me (Uvfad;en) :] S^erlnianiß I II 455me; 33evt[;eihing I V54a, 211e (-35.), 234m; 2Sid;tig!eit IV34a | 2öir!nngen [= (giufhif^] IV227e: (SvbbcBen IV2i5m; beiße Oucüen \y244e-5a: 2Bir!. auf fie IV504e, 6a; iBnIcanic-mu6 n. grbbeben \\ 215m, 231a, 537a', 23ulc. IV2i5e. 245a :\ 3ufammcnbang mit anbven (Svid;einungcn IV 54a, e-35a, 34e-35a (mit iBu(cani§mu§) *erbig f. am (gube i>cn@vbe, Erdil (= Wolga) II4G6a, Erdßhifch-dagh = Argäus \\' Erebus 2(. Sd;iff tum James Rofs IV99e, 178e, 9m; 33. ®oIf bet^ E. (am ©^^ol) 1370a | (5. 3>nlfan Erebus (ib.; IV 100a; mount E. IV451e) 1194a; IViOOa, 291e , 451e-2a , 525a (ä. 31), 606e: §öbe IV45ie-2a, 52oa (51. 31); 9fand) n. gfammen IV (100a) 525a || Eregli (Äleinaf.) IV 525m ((5bnc), e (2Scg) || (Sveigniffe (= begeben* beiten) [f. 5Ratuv] 1184a; II 35m, 238m, 397a,m; IV 254m; sg. -niß (*) lV261e: Slufjabl. f. große, 2Iiif5eid;nung Il403e-4a, Hußeve 11395a, benflvüvb. 11333m, fclgenveid;c 11337m, bie gcvtf^vitte an @. gebunbcn ©reiguiffe (^ — (grcje 421 n396am, [gecßii.] V68a*; 3eic^id;t(. lI34m-^=, lOle, 195a; oixf3c(e) I252e*; I12i2m, 338m, 343e, 396m-7a [Siiifsal;!.] ; ^aiii^t-S. il312a, in ^immelvl f. °iÖeUiäiime, laiücrlufft 11299e* Uv)ad;cu 11242m, [i)cv* berb(.] IV220t'.; [in bcn SBcftväiinicii, ipiuniie(e!th|^evu] (sg.) III 5ö(Sm, 583m, 612a; YGe; iind^tigcö lloüöm*; ^ufaiiinieiibaug n242m, -ticffcii 11338m erjabrcu (adj.) [f. 33ecbad;tcv, 9iei)eube] 11182e: indevf. V54e 1| iiv fal;ning (= ©ni^nvie) [f. \iu[i"cu)d;a[tli(^] I69m, 222m, 381a, 444e; H5a, 60a, 207m, 218m, 324e, 420a; llllOam, 23e, 121e, 547e, 588e; lV260a, 7e, 296e; \19am, 22a, 80e; pl. -en (*) I4e, 220m, 251a, 316e, 327a, 423e; 11405e; 11171m, 104a, 311e,331e, 450m, 8a, 544m, 589e; V70a: au|3ev[;aI6 bev (S. I25m, 382a l,m; eij]ue III588e; lVll9e, 124a; eiuöciammdte 11188a*, fvembe III588e, biftcv. in604e*; -^tfciniN uiffe I17m, f)lm, 69a; laitße lV625e, 9J(a[fe I69e*, neuere (pl.) III 605m; IV 122m, 156a; 9ictr)trcnbij]f. U282me, [cFme] in318e, -^e- in)irc]oVHe V19m, Oiicüe lV391a*, [aninielu I379e*, fid;eve 11138a, i^evtieter IV 19a \ -^ciivlfi'cnfd^afteu I65a; 11139m, 280e, 2m, 435m; 11126m; sg. -)d;a[t I32e, II281e — 1| erfaffen 11169a, 257m, 302e, 355a; 11115a, 24m; baö (g. 11397a; III lOe, 627a evfinbeu (*^°); erfiinben: neu-e. V6e; felbfte. IV6m,57a; jireinial Ü263e J e-riinbev (sg.) 11380m, 2e, 508m; lV24a, 157e; c-ifd; II 162a J (Srfinbuna [f. neue Organe] 11464m; nl. -en (=••) I217e; UU4, 285a,c: einzelner ©ac^en, l>cn etluai? 11138ell, 210m, 264a, 2T9m, 344e, 376e, 383e, 397e, 464e, 5e; lV262e-3a; [fpät ßiugang fiubenb] 11199m; -^fgate 11297a, IV 252a; -^fgeift 11184m; @e)d/id;te (pl ) 11131m, 7e, 507m (bunfle) ; grc^e 11355m, menic^I. 1382a, finnreid)e IV262e, [Über- gang] 11 [i49-i50a*j , sufäüige 11355a *^ifclg 11266m: gKinjenber lll234e; c-vci^ 11399m, III532e, lV64r; älveifeUHiftev I68e || evforjd;en 11114a, 590e, 610a; baS d, U2mn, 279m, 397a; Y7m; erfor]d;)t (iucrbcn, fein) 11342a, 397m; 111626a (tuag e. ifO, IV 138a; ba§ (g-te 11399m (ift eine ^tufe ju ^okneni), 111373m (gegen baö 2JtcgIid;e), lV83e; (g-ev (sg. u. pl.) 111188a, 9a, 317a; IV367m J (Srfoiid;ung 1 164e, 339m; 11144a, 170a, 228e, 252m; 11160m, 64e, 31 2e, 6m, 560m, 629m; IV49e, 63e, 133m, 473e ; pl. -en IV 73a, 597a || fid) erfreuen 1113j3m (gen.), erfrifd;enb 11483-% erfüllt [i. §ininielcräunie] IV 5a (reid;), erfunben f. evfinben; Erfurt V93;i (5l!ab.), (g-er mhid) II (384m) 450m *fid; ergänzen f. g-ark, ergeben (einer ^ad)c) 11241a | (Srgebniffe (= \}i\ Stefuttate) 11335m, S95e: 11160a, 308m, 373m; IV2im, 60a, 62m, 162a, 216e; V5e; sg. -nijj (*) II89a, I!I517e; IV130e, la, 217e: fpecieüe (g. ber Beobachtung nfn\ f. ^tnMnoö Humb.'s @, glänjenbe II 142e; §au)>t-(g. IV82m*, V5a; l^iftcr. I 87e, nMd;tige 11366a :| Ergi 422 ergt — ^r^o Oude IV 70m j| firf; ergiefieii f. lOuftfreiS J (Srgic^imgcii [f. ^a)ia, ^im, Sultan?, milf.] 1262m, II 16e, V38a: @eitcii-(g. V82m || eiglinimeiib I104e; cvcjiabcu 1167e, g. V70e; ergoficn 111311m, baß (£-e IV425e; cigöl^cu I30m, -t [ein II 69m (fic^ beffcn [^'imcii) | ergreifen 1224a, II 83m (baö §evs); -ciib f. ©emütl; || erarünben 1140a, 311a, 365e, 432m; IlSe, 209m, 375a, 7a, 472a; 111115a, 266e, 326m, 512m, 593a; IV 37m, 61e, 133m, 501m, 4m: iiid^t ju e. 111468a, 501m J -et 11213a; UI24e, 64a, 298m, 444e, 9m, 510m; IV 63a, 98a, 233m, 251m, 3a: genau 111488m; iiid^t 111497m, 9m J ba^ (S-te I17e, 29a; I1137m,e; IVllm :|| erörüiibung [f. ®c)Vt^e, Dlatiirgcf., Sl;atiad;cii] 1340m, 438m; 11138a, 144m, 8e, 249m, 333e, 4a, 364e, 379a, 388m; III270e, 308m, 347a, 593m; IV48e, 55a, 59a, 78a: Den ^aUix ii. ©eütJcu I @. XVam, tiefere 1330a, l\)i)fenfc^aft!, 111251a || (grgi.fj [f. iiaüa, ^uÜanc] I179e, 208e; lV425e-6a; pl. -giiffe II73e [bilbl.]; IV 392a, 601a *ert;abcn [f. Slnblicf, 5Iu;c^aitnng, S):d;tiiug, ©rcfje, §inimel, Sbc^V SfZatiir, -fcencn, ®d;aufpiel, @tanb^v,inft, Urauoicgie, ^kl] I30m; II47e, 64m, 74a, 81e, lOle; in8m, 13m, 145a J ba« err;aünc I37m; I[38e, 66m: (Sinbri.c! be^^ ß-eu IV5m-Öa (öa!l); ©efii^'I beö (S. I20m,ejbee @-cn[ten 111353m (fic^ erfreuen) :|| (gi(;abcnl)eit II16e, 65m, 82e; 11140m; pl. -en 111390a. II erljaltenb [f. .Gräfte, 9Jiäd;te, 5«aturfraft:] 11268a (^rinci^>), I1129e; (g-er f. Se(t; (g-i.ng 1156a, 11307a [ber BefcnJ J [[ä) erl;ärtcni: IV331e, -et [f. ©ebivg^arteu, -!cttcn, ©eftein, ^>!aneten n. a.] IV 269m (ä^affen), (g-ung [f. ßrbe, ©cbirg^arten] IV 273m erl;ebeu III41e (ben 2;Zeni^cn), fid; e. [f. 53übtn, 2anr] 11209a (ju cttuaß); -enb IV16e; erlioten [f. ^crgfettcn, gorniaticn] 1236m jj~ (Sr* Reibung [f. (nieift ^ur ^eb. 33. gehörig): Serge, Scvgfettcn, 53üben, den-- tiuent, (Sont'.nental- , (grbe, ©ebirgc, '^^aiteii, ®eift, 3nfeln, ^ege(, Ärater, tüfte, Sanber, 2}?af)cn, a}?onb, ^nutcnifd;, aUc, Xhal, 3}uifane, mit] 21. (= §öl;e); pl. (giljehingcu (oo) III489me; IV 338m, 346e,443m, 493a: iiOer ber 9}teevf(ä(^e IV 30m, ükv beut 2^eereö)|.negel 1354m; niitt(ere 1358a; fen!ved;te 1317m, 303e J 33. (= Hebung, Sui^wfteigeu) IVioa, 578e-9a, 609e [eine bcitinimtc]; pl. -en (*) IV32e-33a, 458a: (comp. @rr;et>i.ng.^-} -^T^-cn IV254a, -Sivcug IV27im, -^läc^e IV414a, -©etnet l\455m, §Vpct(;efe IV566a, kngfame IV 156a; -2iuie IV 343e-4a; pl. -Linien IV393e, 507m; mauerartige l\361a^, a\i^ bem 9D?eereßtcben IV591a, -3{anber IV457e, Dtiidfen IV452e*, [@c^vift] IV 566a; -©patte I V 394m, 6a, 429m, 431e-2a; -XW^^ lV517e, Urfa^ IV578e *(grr;et(iing [f. 2uft, dUdp] 1207a | err;i^t [f. 2u\t] 1179a, 472m; 11378a (^Ihver); (S-r.ng [f. Scben] I 488e [ftarfe] :| err;ct>en f. erleben II er^c^en [f. (Siubrud] 11235c (bag mm), 310m; -t [i. IJ-em^er.] m)0 — (Srfl 423 11137m I (Svf;üt)iui3 [f. övbe, ©üuiieiifiiiftmiiji, iföävnic]: pl. -eii 111410m, 526m II ericeta I352e ||. Eridanus 5(. güiß lUllm (-3)h}tl;e) | 33. eteui- bilb (iüblid;cö llilG2e-3a.; gli;^ E. Illl74e) [f. Acluniar]: Stein III 174e; etevue; gvcjie III21üa; eiujclue; « 111138a, 142m; ^ 111 140m, Ö 111267a (2)c^^clilcni, ftavfe eigne ^cii).) || @ec Erie IV 137a (Sinie cl;ne 2IbU\), Erie-Bzt lV257me (ilim Uvil^e); Erik ber 9tctlie 11269m, 459e; Erikibn IV 67m (magn.), Eriklon [. Leif || erinnern: an cüDaiä (aiid; \\\\ S)ingcn) iI147a, 171m, ]96a, 212e, 228a, 233a, 6a, 242a, Gm, 261e, 4a (287e), 312a, 334a, 9m, 341e, 364a; -ernb 11418a J Erinnerung 11101m, U7m\ pl. -cu (*) II95e, 149e, 419m: nlte IV 358e, bunfle IV 576m, ge'^id;!!. 11337e; Infterild^e* 11 68m, III 9m; ed)at3 II80m-==, ]>;itefte IiaOOa*, surücflaften 1193e* || Eri/f (Scrg ber ^Vren.) lVöl7e crfatten 1426a; IV382m, 565m; baö (S. [). (Srbe] I25Ge, 268a, 271a, 280a; 1141öe; lV476e, 561e, 5m; V24a; -cnb I425e (Äln^^er) ; lV239m, 367e; -et [f. (Srbe, 'iii^^'ü, etralhmg] 1271m, 329m; II391e, IV364e; (v-nng [f. 2ltniei>r>ire, ißcbcn, (SrbeJ IV241e,'2m, 342a, 561e, 637a: -^i^^roccji IV416m J [id; crfaltcn IV239m; -enb [[. Saffcr] 1344e, 351e, 4e,426e; I117m ; 111388m (^ctcnsen), e (Äraft); ß-nng [f. erbe, iOiift, Saffer] 1351me, lV498a: öen gläd^en 1 345e, -^e-Uiv iad;en IV24ic-2a erfannt [i. ©cü^j Iil38a, 282a (@egen[tanb), 293m; e. irerbcn III 70e, 587a; IV96e "[ ba« (S-e, ß-eS I60a, 81a, 85a; 111325a, IV232e, V6m: gleic()3citig I82a, l)al6 II227e, 3)ta[[e \\65am, iriebev ijerbiinfclt 11227me:j| erfenncn I16a, 24(Se; IV 3e, 4a, 9a; V5e | bae^ C£. [). (Steine] 136a, 67m, 70m; 11 (252a) 399a; 11161a, 84a; V^h: bcnfenbcc^ 16Sm, 11351a, I1126e; fväl-cö miUme, 9iid;t-(g. lV333m, ©djärfc Ill60e, lange SdniHirifungtn \\227me, Unüdtenbbarfeit V6V7a"[-cnb H282a, (S-ung [i. ©efct^] 111571e; eifcnnOar lll4m, 5e, 98m, 14om; IVJ7a, 29e, 82e, 129e, 145e, 163e, 209m, 367e, 611e; V13e, QU: niadjm 111152m; cvfenntlid; (= -6ar) l(168m :|| (Srfenntni^ [l. geolegiid), ^^I;l}[ifaliid; , XWM) , 35eruunft] I5m, 66e, 81a, löoeW , 300e; UlU3a, 135e, 8m, 146m, 237m, 306m, 323e; IN25m; pl. -niffe {^'=') V66a: attuiäl)lid;e 111556um, eine (Siinnernng 11 147m, eitivitcrte II 166m, gort«» fd;ritte 11399m, gcid;:d;tL 11396n, ©nmbJage ll282m; f.are 11371a, tiarkit I30m; lebcnbige U400e, ma.\^ 121e, iWaffe 167a, mcnfd;!. II190e; Ouelle 111437a, -en 11207m; -epbaren II 204a, StieOen nad; 11138m, Umfang I21e, iinüe IV 7e, nrfac^l. 181e; l^ad^fenbe 11205m, III5Söam(aümaI)Iid;); 23egeII464m (jivet); iin[[cnid;a[t(id;e I21a,e; Vom *erflären llUla, Vi4a: fcnnen IV537m; n\iS man i\\cA}) \\\6.)i e. !anu 1198a; IU431e, 593a', \ 13a ] (giflarnng [f. (Srid;ciuungen, Söclt] I197e, 11394a, 11115m: (comp. Grflärnngt^-) -art(en) f= -n.^eifej 424 (Srfl — evnft IV217iu'; ; -örimb 1 382m ; -öviiubc 111 lOe, 22e ; TV 78q; -^vinci^? lll 14e, ld;avniuuige 11183m, fvftemat. 111292e, -bcviii^je 111127a, -wem [= -avt] IV3G0a II eiiaiitenib 1119a; (g-iiUjjcii 11128am (I;iftcr.), 111122a || ev* lenkten [f. Svbe] 1442a, -enb IV 144c; -et [f. üiamnc] ni44e; lll 300a, 323e, 382m (irciiig), 6m (bind; ^\flcj-)/ ^^8m, 609a; lV298m, V45e|(grleuc^timg [f. &at^, @tvaJ3cii] II97e; lll68e, 83e, 213a, 338e; lV126m, 552am; pl. -cn C^^) lII623:i: a%inciiic Il[36ße, bcr ©cßcnb lV298m, @iab 111398am, -^e-öieuse l!508e, ^tävfc 111589a; [(>ei SBeltferVern] 193e, 94m || evlci'c^cu f. Ävatev, iBulfane; bev (Svlefcr (Chriftus) 111413e (^oteejah-) Adolf Erman: „mdfwi" i. Ü^ujil., Baikal~(Bct IV 114m, Blagodat (nia^^ii. ^erg) lV209m; iöelreuci^ f. Sibirien, Cafan lV189e; ßvbbebcn lV114m, 188ej| Kamtfchatka: S3aibavcn-(Sbeiic lV59ie-2a, 9tiicfvcife lV184e:|| iBuÜane an\ K. 1 239e, \N386e-7a: 33efd;i-. lV525e, ®c* Inrg^art lV633e; §öf)e lV291ra,c, 2a, 387e J eiiisehio lV389a, 523e; 'hi\. iind;tige: 3Jiil!au beii Awafj'cha lV(347am) 3S7e, 8a, 523e, 4a, 567e; \40e-4.U] Jupanowa IXSSSm; Kljutfchewfk l\ 389ml\ , 526m] V40e- 41a; Schiicelutfch \\ {2S6e-la) 388e-9a, 521e, 4m J inilf. €^>uvcu IV 5öie-2a :|i magnctiid; 1213m, IVöSe: mm\d)in^ i431m', lV]14m, 189e: fuxU IV 203a; afiat. Siiiic ti;ue 2(6it).: in 9tHBI. h. ©itnricu IV 137m, 8m, e-9a(m), 140a, 204m; im inb. 5{id;i)\ IV138m, 205a»i; -^gliniai 1189a (Äviimni.), ftiiiibM^cräiibb. 1213m :| 5(qiintev IV(lOlme) 184e, S3ceb. [f. ^eifc] 1213m, %ocu8 lV90e | Sutciilität 1433m, IV 180m: gveBto lV57m; ![eiiif(e 1193e, 435am; IVÖ2a; ecale IV(89a) 179a, in ber jiibl 3aic IV 180a :| 9ecigiiiig lV184e || [ptc].] IV68e, 114m, 180m || diciic um bie ©vbe IVöSe, 521e: [m] lV68e, 521e; [Xlmk ber 9i. ii. ©cgciibcii] lV87m, 180m, 4e "[ „SJcife um bic gvbe" IVeSe, 188e, 9e'l, 209m, 388c, 390a, le-2a, 521e, 4m; V55a: „tnftcv. iBevid;t" IV 388a, 526m; „aftveu. u. magn. 53ecl\" IV204m; „magu. 33cot^.'' IV 87m, 179a, 184c'; „^^i^af. 33ecB." 1433m, om; IV3&8e, 9e, 52öm II „^vd;ii} f. Äuube i). dlu^i." 1406e | Sibirien: ißcbcncig u. 2;emVcv. bev 2:iefe IV42m, 45a, 580m; fibivifd; lV90e (^ocue) :| Sitka lV189e; (gtevni^uiin-cu 1 138am, 403e, 4n, 7a; lII592e, 620m; 53ulfaue f. Kamtfchatka \\— Paul Erman (17G4-1851) 11129m (SBävmc), lV233e (2;emvcvatiiv ber Oucüeu) *iBild;oi ijcu Ermland 11344a, 49Ge, 7a; crmlänbiic^ I1497a,e J er* miibcub II43m, 58m, lOle; (S-uug IVlß9am:| ßvuätnmig ll(o07a ber SBefeu), W'Um (eelbftc.); (Svubte 111199m (-luiter), pl. -eu liI387m (id;{cd;te); Siuiebrigi;ug f. 2aub, !j:em).\n-atiir || evuft ['". 2(uimcifiam!cit, sBeftveOcu, -iiugeu, 33ctind;tiiug, ^^iir, (K'avattev, gärlnmg, g-crfdiev, ^crfc^uug, ©vcjje, 9ivid;bcnfcu, '^ocfie, (SpecuUitieu, ©timmiiug, gtubium, -ien, 2:ed;te\, lluterfud;uug, ilViffcii] 1331a, 438m; IlGGa, 95c, 148e, ernft — ©rfd;eiiiuitgeu 2(uf 425 172e, 191a, 274e, 351m, 364a, 8a, 399e; III 39e, 104a, 151e,437e, 630m • 1 V332e, 556e ; Y17e ] (gni ft l). ©avficünng] Il53a, 82m : e-evfiiüt 1119a, feieil II45e, falter II16m, Iang\veil. 1178e ]" evnftl)aft II297e, IV353e, V41m:|| evobeni 11337a, -evnb 11178a; -ert 11399a, VI Im f (Srokvei- [f. Alexander b. ©u. , Cortes] sg. II lö7e, 192e, 407a ; pl. (*) : caMli[ivciii:c II337e*, ©vaitfaiiifeitcu in 5Imev. Il337e-8a-^, f^aiiiid;e II 338m*, Söcltc. 1384m, lin[l"euici;aftl. I22m J Srebeviilig (aiid; = conquista) lUöaC-^oi'iid;!), 159e; pl. -en 51\ {dQ.)l492e', IllöSra, 251e; 53. (tnibl.) 11299a, 303m (im ülaiime), 337a || eveffiieu |. Seit, -väinnc; @-iiiig [j. (Svbvauinj 11266a (einer §emi|>I)äre) , 327a (einer (Si-bKilfte) J crintern II393e; d-iniQ II4m, III39e :| @rL|iou 1265a (^{tl^älev), IV331a (-^ö-SIöivfiingai) ; stellae errantes 111421m; ervatbeii ]II551e, (S. II365e (gliic!lid;ec-) || evregt^ar [i. @emiit()j iI16m ([imilid)); (v-!citIII6e, 379e (ö'-'i[t^öOT'^^"vc9t 1". (SIectricität; (gi-reßer III37Sm, y24ra; (g-i:iig iy62m, 67a jl evreid^tmr 111 3m, 4m; IVOom (im^'), 324m || erringen lli 353m {waQ ber S)lenid; e. lann) | eaiingcn 111145a, 626c, 7a; IVöe, IIa, 13m; ba§ (5-e 11399m J ß'-fd^aft iiI375m; pl. -cn 111452m (glänjenbe), IV 129a II (gvfalj I 56a (gegeujeitigcr); Joh. Sam. Erich u. J. G. Gruber: (£ncVfloVabie 11415a, 43lm; (Eririuiffen 11400m, -ung f. iBclt biv3 (Sv)d;einenbe l!I29e ||— (Si'fdjcinnnocu (bef. ^I)V[ild;e, Diatnr-) (^^^\ = P;dncmene) [f. 2(nebnid;), 33eivegiing, [enrig, ©ebirg^aitcn , §imnicl, lcc'ini)'d;, 9)tatevie, nieteerifd;, mcteerclcgifd;, ^uitnr, o|.'*ti]d;, ^('Vfi^^ililcf)^ Vl)t)[ielcgi]d; , [iberifd;, ©innenlvelt, tcEurifd;, Seit] I @. Xllm, 3m, 6a, 58e,65me, 70a [79-386, 5t. 387-493 nüg. Übcr[id;)t (=9?atiirgemalbc)], 170m, 242a, 254m, 9m, 271e-2a, 314e-5a, 361m, 6e, 377e, 435a; II47e, 210a , 228am, 249a , 258am , 368m , 372a , 384am , 391a, 4a ; III 3e, 7a, 13e, 32e, 33all, 44m, 48m, 50a, 52m, 64a, 71e, 76;i, 148m, 159a, 216a, 233m , 382a , 390a , 405a , 480a, 8m , 498a , 521a , 565a , 594e , 605c, 9a, 610e,9e; IA'7m, IIa, 13m, 18m, 34a, 63a, 66m, 115m, 158a, 174m, 197e, 8a, 200m, 211m , 3e, 227c, 242m, 8a, 257a, 8a, 262e, 275a, 9m, 331a, 7e, 354me, 6m, 368m, 444a, 7m, 481e, 6a, 504a, 7a, 537a, 542m, 567all, 581e, 601e, 2e, 638m; V5e, 12c, 21a, 26e, 30a, 32m, 42a,c, 45m, 56m, 68m, 71a, 92a, e'il; sing. (Sr[d) einung (niand;inal n. [^.Hiter immer bnrd; -^^ bejeid^uet) I 199m, 213a, 9a, 224e, 329m, 358am, 381e, 2a, 394m, 411m'l, 3n, 446e; Il52a, 241c, 319m, 370a, 518.-; III63a,e, 73e, 86a, 253m,e, 315m, 324m, 336.^ 9a, 350m, 412n, 494m, 6c, 501c, 8a, 523m,e, 569m, 581m, 8(;-, 9a, 593m, 602m, 5e, 610a, Ic, 2a, 623e; I Vi 14a, 124m, mc, 8e, 130m, 142c, 5c-6a, 255.", 6:i, 264a, 312m, 326e, 9a, 334c, 380c, 410a, 484c, 493e, 574a; V25c, 28a, 44m, e, 46e-47a, 49a II 3nfiiljc: 5t6l)ängig!eit I82a, 168e, 180c, 304m j aKgcmoine II306e, lll 534e; batS Mg. 1123m, III (16m) :| aualege lV2.32c', ^tulKiufung \92e\ 2tnreil;nng in4c, IV3c-4a; aiiifaücnbe lV461e-'^; [^ufsäbl.l 11306e, 42G (^rfd^eimuujeii ä(u^ — ^e \\9me\ bei- Sliijjctürclt 118e,302e; äiifJeve 1371a, II4e (mau barf :iid;t ki Urnen [telin bleiOen), lilSm^ IY3m*:| S3ead;tiiKg ni48e, ba§33ebeiit' faiiie I16e; iBebiiigimocu 111300m, YÖm; Beolciteiibe 11190a; begreifen, ba§ iß. I69m, 70e; V6m; ^egniubiiiig 1316a j kc6nd;teu 11225a, ba^ a 11249a; Mete 11441a, S3-iiug in25e:| begUHife.'te V55am(m), bem (£arciil imtevlvev[eii IGTm; (Slaffe I313e, 434a; IlI26Ga; eeiulnnaticii llG4al(5;cn4licatku !V(2S8e); com^Iiciite [= i^eiiinct.] il9Ge; IV 17m, 222a* :| Saifteaiiiig I[48m, Vöe; S)eutimj3 1317a, 3G4m; biiuüe IV (220a), einfad;e lV272a; (Siiikit 171a, ni38m\\-9a, 1118m | emschic lIGOa, V92e; ba^^ (g, 1145m :| ci4nvifd;e I31e, (Srfeiiiuu IVlUme- (gvflävmig 111 (17a) 292e,552e, 627a; baö §acti[d;e 1198a (iregläiigucii), fvembartige iV276e*; giiüe 185m, II312me; fuvd;t6are 1443m, IV 491m ; aU ein &anicQ 111 (9e); baö ©enieinfanie lö5m, 120m; baö ©cncti[d;e I197e, glei^avtige = aualcge j gvo^e: sg. 1213e, 111217a; IV 147.!, 562e; pl. 1 218m, IV491m; ©icjje lV445m*; giifjaitioe 1250a, 1197a, 111595a*, lV215a :| ©runb f. Uvfad;, ©riinbe lV30Ga | ©vu^Vc Hl 234m; IV lim, 231a; Y12a; pl. -en 16Ge, 180e, 209am; 1114a, 9e, 10m, 2Gm; V7a (einzelne) J I;evi)orvnfen 15m, 66e-67a (384m*); II [225J e, 398a; ba§ ^^ 11228m, 249me, 284e, 441am', 111 14e-15a, 76'a, 83m; I;eri:cvgevnfen(f) H44la, 11129m :] Ijetereßcne III(379m); ivbiid;c [= *telüiv.] 11121a, 259e; lil4e, 15e, 29m; Y12a; ifoliit 135a, 11375a; tctte [ößl. ^evfctt.] 1210a; im cb. be§ Äecmoö [f. *fo^mifd;] lG5a; 111 14e, 16m, 21m; nid;t ju läiioneu [^l gact.] Iii71ell, Iccale lV239m, mauuigfciltige 1347a, 9Jla[|eu 1160a (iimfaffen); merfmiirbiße (sg.) 11 84e-85a*, 275e, 341a*; 111420e*, 508a, 513m, 526e (560e); lV168m, 270a, 449e, 456m, 614a; V33e-34a, 78m*; meffen 11228amll , ä)Jei[nng 11228um(m*); negativ^e Y45e; neue H195e, 297m; 111156a*; ba§ £)t* jectitoe ber ®. 11! 524m, cvbneu 13S6e, ovßauifdje I86o, ^r;afen lVG3a* | ^I;l)fifd;e [= 9Zatuvev[d;.] 179m; l!8a,.59a, 195e, 214e, 228me] 111123, 13a, 34m: püe 11312me, gvcf^e llläöa, Äenntniü 11249m, lucit i^cv* fotgeu I368a:\ ^H-nd;tbcI(e* 1 198e, 246e; ratl)[el[)a[te* 111508a, lV(22Gm); 3Jeid;tr;nm 112m, mihc lV35a; [cltne lll71e, 215m, 330m; fclliame V38e; fiun{id;e 1165a, lil35m*; 11117e, 166a; icnbevkve (sg.) III 499m, 641m; lV378e, V(31e); fcnbevn 165m, (gtübiiim \92e, Xa(ici-Q. 1202ra, Totalität 165m, Svcmiiinj] 180a, aüg. ÜOevfid;t [= 9^atm> öcmälbe] I [79-386, 51 387-493], unbcfannte 11258a, nnenuavtete IV 463anv^] unsiigäugadje IV 295m, ll-fcit 1366a; Urgiimb llIllm|Uv* [ad;(cn), ©nnib I189me; lll(15m).^, 17e (29m); sg. 111143m, 499m ; IV 183a, 452a :| ^n-aiHbev(id;feit 162a, iveit feevfofgeu 1368a, i^evgleidjeu 11228a; 5i3evfettnng [\nil. ,$lette, 3ufammenl;ang] HZOe, 209a, 258a; H398a, lV(15a)211e; 33ei[d;iebcnl;cit 110a; i>eviuidel te [= ccm^^ic] 1317a, 364m; IIl(627a); IV(35a)85m (llGa), 142e*, 239m (243am); (£T|d;eiuuni]eu ^i — (iTuptioii (3 427 VlOm; ^icllKit l[65a-67a {wie 311 fafien)], „in bie 35orfteIliutö üüeife^Jt" I70ci, Söarmulmiuno H139a | 2Bcd;fei I82a (n. gli:d;t), 1148e; u>rd;]elube 111405a :| -^üvciieu 1452m j Seit ber (g. Pcitcrjd;. f. *2:i3elt] 1 70e, 79m, 160a, 5a 5 I!2o8a, ill20a, y4me; erid^ieiiniußclrelt 119m, öle, 355a; ilI6m:l SlJciai I71a; iuid;tiöe (sg.) Il284e, in432c-3a-; IV GGe^, 328m, 334am, 569am; V33m, 83m=^; [ic^ tinebev(o(cii \35m, Veviobi[d; ivncbcv!el;vciibe I14e; ivunbevl^are V53a, -[anie 111330a; 3^1 = öUebeviiiij] ilI25e, su;ainineitj]c]'ct^te lV272a | 3in"ainmeiir;ciitß [-^ S3ev' fottuiig] 14m, 12e, 14e, 17a, 20m, 49m, 55m, 162a, 184e, 221e, 301a; II 148a, 200e, 215o,297e, 384m; liI4a,e, 9e, 25a (233(), 294m, 5a (379m), 405a; lV13ra {47e, 78m), 231e, 9m, 304a, 550e: bcoviliibcu U{627a7n, in ^tiiimel 11. Svbe l'162a, !e§miid;ci- 11148e :| iwä 1277am fid; cv|d;liej3cii li 303e; (g-i.ug II333e, 356a; evfd;(e[[cu iverbcn II 312m J evld;i:#iib IV121m,473e; (g-iuio lV78e evf^iittcvn [f. ©cfteiii] 117m, 168e; 111 438e; -ciiib 1209m (^c\v.). 223e, 264e, 7e, 443m; lV232a; -evt [[. S3obcu] iI239e; lV270m, 358m "[ ßv]d;ütterung [f. 1;^. bd ^dxti^d'cw] 1. ^ebcii, (Scutiuciit, (Svbokv" \l'äd)C, iaiih, mux, ^nlfaiuj S3. (mfd;.) 11240a, lV114a (ined;aii.) | 21. (Cei ©rbt^ekn, mU.) [[. H\ l^ei *(Svbbe6eii] 1209a, 111 13e; IVI5e, 491m: (comp, -^ö-; bie ^n], |. l)\\ bei *S"vbbc6cii) -S^ciitviim f. @vbl\, bi}uamiid;c I205e, -I;ceib f. Svbl^. ; -fveife ]\ Svbl\, Sultane; med;aui[d;e j. 8eb. 5(. , -ä)nttet^iin!t 111 85e; -9?id;tun}3 11200e, -cn 11155m; -iueöcii [= (SibiDeüeii] (f. l;p. (Svbb.) 1211m, 1115a; iyi33am (Hemmung), 401a *er[cljeu f. 53i(binigcn, -cnb V74a | cv\paUi\ 11125m, 64m; @. 111 lOe, 596e |] evftarren [f. ^a'oa] 1300a (335elt!c4^ev); (S. [l. (Svbe] 1179a (einer i^lünigf.). 244e; 111 164m, 201me; -enb IV457e (^^affe) J evflant [f. ^[ancten] 1180m, 425m; 11392a (9)?a|icn), 111527m; ba^S (g-te 111 5m, 164m J (Svftavnuig [f. ßrbe, ©clnrgt-avtcn] 111 596a (SSevben biivd; S.), lV485a, V23m :|j erftaunen n297e; 11161m, 90m, 252e; 594am] lV161ra, 414am: ^emiivbiß IV 7a J erftaimt V79m, e. fein 11 69m {\id) befi'en fd;äuien) J (Siftanncn 11187a, 210a, .5m, 6e, 397e, 622a; lV20m, 283e, 300e, 335a, 343a, 364m: bev alten Stftvcnomen lll575?ne, bum^)[e§ I14e, evregcn 11258m, fveiibigc? 121e, ©egenftanb beö 128a; in e. feigen IV 445m, 521a; V74e; nnfri:d;t['aieo 1 156e || cvftevh'n II207e, ba^ (Svfticbte 111 625am; gifrediinj] 11307m, lV46a (Gecgv.); Ertel (Traugott Lelr., get\ 1778) 11181a (2}^e{jinftv.), 269a (genuoI;i) | evnbit lV245a; (Scubition 11206m, 330m: c-6veid; l!153e (ävn^Uicn (= 5tuc-tn-ud;, bgl. (Sni^HiD-) [f. 3)ani^f, ^fanuncn, ®a^, ©ebivg^^civtcn, ©eftcin, 3n|etn, Äeget, Krater, ^aiw, 2)Zenb, ©alfcn, (2d;Iacfcn, *Bulfane] IV247m,367m; pl. -cn (*) IV247e, 8u, 272m: (comp. ^»-) -@vcd)e r242a; -(Sifc^ieiniingen I235e, I11509e (auf bcni HJJonb, c^ne fovtbanenibe); feurige IV273e, -©ebilbe 1269a | -2[)?n ff cn 428 Eruption W — ©r^ [= (gni^tib-] 1249-1, 2Gla, 282e, 4a; IV[26'9-270m (iinaMjäiißiö l^cii u. bor bcu S3uI!anen)J; sg. -2)Zaf]e 1 2G9m J -Öff innig lV229e; pl. -en IV 374m, 389a :[ -:|3iai!t I248n, -@)}a(teii 1452m, iintevfeei[d;e lV55iam*:|| (gru^tito- (i^gl. (Sni^^tieii) [f. ©eftcin], evii^^tiü (*) (^i Vüitoiiifd;) [f. gcr^ matiou, Stxakx] I415e: S3ilbimöcu Y68e*; -dbavafter V 67a , 70a, 81a; [©etnrßsavt]* lV265e, 372e-3a; -3)ia[|e [= (gni^tionc-] lV297m, -eii IV 8m (te^ 9}ZcnbeO; -@)>aUeu IV 395m *enMd;cii 11 215a (hiteücctueüei), 267e, 343e; 11119m || evlü armen 11351m; [id; c. 1446m, 472m; 11196m J-ciiD I344e, [id; c. 1344a J evtuärmt [f. ©oimc] 1472e; lV338m,V42m: iiiigleid; 1437a, 11174a, lV67a J(gun3ävmimß [f. «Beben, Srbc] i338e, 446m!l,e; lV82e, 168m, 263m; V 12e: i:ugleid;c lll55e, -^Mlvfac^eu IV 24ie-2a || (SvlüaitKii;] I11573me, IVlOe (c-cDcll); pl. -en 11216a (lu^e^anntc), 111353a (!ül;ne, aiioid;tvei[aibe , SF^a^igmu]) :| evivcdt I1383e (^>Ic^Iid)), (S-ung I1287e; cx\vdd)t 1167e (@ebivgeid;id;teii) , C?-mig lV572m || erlu eitern [1. S3lid, Sbcenhcic] 11327a, 337a, 344e, 5a; [id; e. 11165a, lV141a] eriveitert [f. örtenntnifj, 3been, teniitnijj, @d;ififal)it, ä3eltanid;ai!i;ng] 11141m, 6a, 8a, 2u4a, 279a, 29Ua, 316ci, 324a, 473e; 11162m, 106f, 592m; V5a J (grlveiter nng [i. 9{nfid;tcn, S)nfein, 2)i|ci|)lincn , (Siit* bedang, ß?:i[ten3, Sbec, -^ntreic«, ^enntniji; 9^■ltllrallfid;tcn, -gcniatbc, -tüiffcn, -\ui[fenfd;aften; 2ßeltaii[id;t, 2Bi[]cnfd;aft] 11 149e, 154a, 205m, 238, 266a, 279a (287o), 333m, 7m, 379m, 388m, 400me', Illlöe, 76m, 427m; lV4m, 54e, 78e, 485m; VlOa, 17m; pl. -cn (p°) I1362e, 7a: be§ ^clbee I38a, jclit alig. fovt[d;reit:nb 11 25S, -^c-mittel 1172a, [in ber 3u!nnft] II 400me II erliefen 111338m, enl^ün[d;teö 1386a ^Erxlehen (bei ^l^igbebnrg) 111615m (ajJeteorftein) , Erythia (3niel) 11421e Ij- Er ?/f/i?-ä 11209m, (Sii}tliräer [. Seleucus J en;t[)r;iifd;cc^ 9}?eer (= rotl;ecO [f. periplus] Iil59a, 168e,242m; -er Occan I1433e *(gr5 2(. (35orfai}) 1 442e Hniefter) | 33. (= 2)?etall) [i. Sagerftatte], pl. (Srse (*): (in comp, (g.j-) «elumbtiing 11283e*; 33ilbnng, (Sntffelning l\504a', erjfiibrenb ll384e; -gange I279e, 280a, 464c; IV 595a (9?id).- tnng), 503e \ -gebivge 1280m: ba5 iäd;[iid;e 1280m, 445a; IV187e [Ort ha]: 33ergirevfe 1418m (2:iefc), 426e (Seniler.); -ti^er! IV187e :| -lager IV 503e ((Sntftel;ung) :|| erjätjlen II 145m | (SujäMung 11141m, 305e; pl. -en 11291e,8a, 406m, 459e (ge)d;id;t(id)c) || Erzenem lV507e (©ebirge babei) || erj engen f. 3)inge; (S-nng [[. Spiere; inntterlcfe f. 3eugnng] 1367a, 11365a J er^engniffe (= ^rcbnctc) ['". (Srbe, 33ulfane] 1352m; 1185m, 167a, 186m, 242e, 267e; ?g. -ni^ (*): fernem 11163a* (öek bajn), ©egcnftanb be^^ §anbc(§ 11143m, fcftbave 11165a; [eines Sanbeg] II 60^, 187m, 8e-9 , 250a!l, 5a; bcr Sanber 11108m; crganild;e II214e, 254e; 111157e-8a; feltfame 1169a, SBatevIanb 11143m || erjittern (= gittern) f. SBoben, (grbc . df — (gnl 429 *(5ic{;o llI7ra (ricfii]e); Wolfram von EfcbenbacL llo4e-35a,e; Efcher: ©!immer[d;iefer V67e, 70m; J. Erclimann I41am {„(B(i]\vc\i") , e (]'c^tiH'i3er Sevge); EJchivege {an bev Sevva) 1270a; ttx Escorial II 84m, 289e (33iblictl;ef); lac d'Escoubous O^t^veii.) y52e-53a, 3>iilfau Den ob. )id Escuintia = volcan de Agua bei Guatemala, Esdras 11308a | (Sfel [f, Salb], pl. (*): ^iif lYöOSa, ^ihpi II417e (gegen ©elinttev); -^«[(f^ac^)! I417e, IV113a; njilbe(i) I1424e, IV158e* J Efk 21. (gd^iff lV373a, iö. 33lilfau f. Snfet Jan Mayen :\ Eskimos = Esquimaiix, rio de las Esmeraldas (Ollitc) IV6l3m (3i.fli:§), Esne (i^QXjl^t) Ul lG2üi \\' Ramon Espeide: Jorullo W D63a , am (meluit am), m (jiievft beftiegcii): nad;I)ev in Riano's S^'l^cb. W 563m, 5e J [^^eif.] IV5ö5a, am \\ Esperanct (@iu6e kl ©eraiiig) 1417m, Espinache IV 545a (§l^l^icn bcr ^iilf. Sentv. 2(mev.'ß) I Espiritu Santo: tnafil. ^^ioi\ 1435m, IV92a; archipelago del E. S. {= neue §ebvibcu) 11311m ]" Esqiämaux {Eskimos 111622a) I(293m): [in frülicr Beit] II 270e, 459a ((Sinfäüe); (£teru|d;niin'ni 111 622a :[ Esra 1470m (4*'^« ^iid;), 11487ra (iü^eev u. Saab); (Effe [i. mU faiiijd;, tulf. SBätigfdt] , pl. -eii 1249m; Efjhier Qiib. ©ecte) 1127m, lllam; Effex 11178e, ^(<(/vj'oi^ (Dit) I1447e, Hercules von Efte II 53m, Eßerel-&ci\ (dep. du Var) lV621e (©efteiii), ctefi|d; ll38am (Stube), etrüf^ II 8m, etlmifd; II311e 1|- etlmegva^^(;ifd; (pQl. i'o(fev): ^eoK\ 1491a, iDtt}t()e 111624m, ©tiibieii 1384a, Untern;d;iiugen IV 532e 7 -logifd; 1132a, 186e (@tiibien), 195e, 224m :j| Etrurien {Hetr. IV 640m iicuig) U169am,a (©enieiiüi^eKn), 170m (alte eultiir), 390a, 417e (33cid;aff.) | Etrufker (= \)p, Tufker) l\[168e-170m, %. 417-8a] 413e,7a(e); IV 535a: alte Siiltiiv II 156m (170m, 213m); (Sinflnjs auf bie S^cnicv llWOam, 213m J ctvufcifd; 11418a || maiox Etscourt IVZie (auf beul Euphrat, uiagu. S3ecK) i| ©tiniiclog 164a J -ie 11418m, 11155a (i7ie); IV 509m, 562am ; V14m; pl. -ieu 11419m; lH207a, 481m (täuid;cube) T -i! 11155m (fd;Ied;te bev Eliten); e-ijd; 1449a, 11419m; 111 42e, 171c, 597a; IV 16m; e-ifii-eub 11410a, 3a ^■Euhöa {= Negropont) 1230a, lV270am: (?rbkK'U 1223a, -fte^e IV 270m; ©eOirgcarteu 1274e-5a, Saijaftrom [f. Leiante] lV552e; [Örter ba] 1448a; lV230e, 270m; kifje OueÜeu lV352e:| Eucles (2{id;eut) I11579a,e | Euclides 51. (2rvd;cut) Ifl579e; S8. (iDZatl;.) 11211a, 111197m :| Eudemus lUlöOe, eumometvijd) lV175a (Mttc!) || Eudox us 51. (l>on (Snibuc) 11436m: 2(r!aber 111481a, ©eftalt bev Srbe IV 161a, §immcl^- Hid)\\ III148e; @|3[)äveu II352m,e; 111165e; ©tevue 111159a, 161e; 2;l)iev!veie 111197m J ^. E. i^ou St}si!u§ 11408a (Uni[d;iffuug 5lfv.'e), e || bie Euganeen (iBuIfaue) lV572/?i, ^^pviuj Eugen 11131e (Ovtvteu) | Eugenia (45^^"^ U. ^Jßlauct) V116a: (gieui. VllSme-, gutbccfev V113m, 6e; -ung \ 113m :\ Eugenius (t*gl. Eugen) f. Amiracus, Eugubini/che S^afelu 1449a I Leonhard Euler (1707-1783): Siuie o^iie 5ilni\ in 5ruftvalieu 430 @ul — Europa @r IVUle, 204e; 2(nali}iiö 11211a, ölfeiivaiib. ; gliid;eiirai!m ['ogl. ©vcjie] i217e, 259e; gönn [= ©eftaltj U150m (üicißcgiiebcvtc) | ® ebi vge I319e (iöeluni), lV324e (Xcxiidx-&.) , V28e; -^^artcu [i^gf. qccqil] lV479a, 480m;A^28e, 73m :| G. gcgcnükrliegcnb IIo39m; gecgn. [l^gl. ©elnrgc* avten] I467e, iy324e | ® eftalt [= güvm, O-mig; tgf. ©lieb.] 13U8e-9a, 315e (öevanbeite), Sole, 404e-5a', ©cfialtimg II öOm (153am) ;| ©cWan'ev 11295a*, ©liebenmg [ügl. gorm, ©cftalt] 13öla, ©vcnscii II220e, @vüf3e [i^gL gläd^cm-.j I308eil; j>.iibel 1319a; I[180m, 241m; §enjd;a[t II 88a*; in S. 1437m; II131e, 319a, 519e; IV57m, 94m; y33m; ^lot^evHicn 11458a j ^lima [i^gl. ^cnu^er.] I308e, 348a [350e-l]', HGlm, 405a: Uviud;cu beö miibeu l[350e-l], IllöOam :| ^'iifte(ii) [. Soft; ^age I35ia, lV91e; Säiibcv m216a*, $?aubl>il^cu II404e-5a; $!ittevaliir H 262e* il uiagiictifd;: 5rHrcid;uug I188e: üüiiie olme 51. lVi4ie*; 5>ev* anb, Il89e (ftiinbl.); IV 123a, 193a; ireftlic^e IVll6m:| 3nteuf. IV95a|| 231eeve IVö2e*, 2}^^tecvctcgie I484e H 23?itter-(g. [= b. niittleve] IIGGm, lII54Um: ©cüirgcavteu Y73m, Sfotbermen I554aw; Stemmer. 1353m, 4am J bat^ mittlere [= S)iiitel-(S.] 1485a (9Jegeii), li442m, lli320m; IV 44m, 193a .|| iiad; ß. Iil58e, 161m, 253m, 321e, 482a, 520a; IV 184e; V32a, 35a; [92atimDi)|enid;a[tcn] II313me jj DJorben 11162e, 180m* (241m), 257e*, 271e*, 3e; V44e: f]ia\\im 1377m, II(83e) j baö iiorbIi4>e II38a, 90e (180m); 111578m, IV 607m; bag nlnttid^fle li 150am, IV4ßam {Bpii^c) J iJJcrbcften 1407m (@ii^) || Oücrf[äd;e IVlGle; baö i3[tlid;e 1348a, 423e, 467e (gecgn.); in489a, IV 607m; ^flanjen [c] [\:g(. S5cget.] I43m-Ma (in 3nbien), 137m (in STlien), 377m [al ; II(81m, 83e, 131e [a]); ^laneten f. ©terne: OiicUen TiSOa, IV238m, V80e; Siegen I36üa, 485a; IV216a, 498e; dtmw IV139a (üon (S. auv^ger;enb), 9Jeiieiibc IllSUe*; dl'MvAh] I318m-9a, 11155-, mdkhx na^ (S. [ügl. siiriicff.] IV312a, ed;ifffar;vt lVö3aO; [@d;vift] IV 607m, @d;ioe[eI IV 266a, ba§ icl}t(nfd;e IV 159a, ©ecfakev 11302m*, ©Volten Ill55(c), (gv% [= ßnbe] IV(46ain nijvblic^itc), ©^va^en 11155m, (Stationen III388e*, @tcin!ot;[en 1227a | etevne, ^(anctcn n. ä. fid;tkr 11328m; 11166a, 230 (296m), 317m, 8a, 320m, 532a; n:d;t ftd;tkv III 280e,350e; (gtevnfc^nii^^en 1405m 1| ba« fiiblid)e 1213a (ivenig (gvb* fref3e); II61m, 233e-4a (2cb), 250e, 276a, 290a, 374a; 111165a; fiib- enin^ II81a* Jbas fiiböftIid;eIV445e, -n^eftlidie II279e .jj SenU^eratnv [ügl. mima, SBävme] I342e:i, 5577ne, 3m; II(458a); lU387e-8m, 485m (Unterfd;ieb öon 1 ^reitengvab) | Slieil II480e, iII387e; IV224e, 445m (gvof^er); pl. -c IV95a, 280a :| 2:(;icve 1291a, Stieflänbcv I317e, Ufer IV371m*, Uni-n!)e 1437a, Uufpnmg n325m*; Vegetation [l\.3t. ^^[faiisen] II81am*, 83e; in387e | 5501! er 1383m*; II37e-38a (43e), 149o, 212e, 4a,269a, 276a(9e),312e, 338m (340n); IIi49e*: (^nltiir n(171m*), iveftUdie [f. h\\ *iBoifer] 11266m; -roanberi:ng : ©ur. erfc^viittert Den ber 432 Europa ^o( — (Fyc 3$. II239e, 240a,m:j ijcii C?. 11273m || SS ii Haue [a] I259e, lY [37 l-3a, %, 580me], \[38e-40, 2(. 54m-55a]', [c] IV 230m, 310m, 323a, 478a, 561m: SIiifsaMung l\[371-3a, 'ä, 580me] 478m, gelbf^itl) l\478a', ©ebivg^avteii, ©limniev lV477we | (lifrorifd) tliatige lV[57i-2aj Im: ^a\)\ lY 446a, 561m; i?ov-(;iftortfc()e IV[572-5a, 5(. 5S0me] :] $?eiicit IV 479m; am iiiitteKiinb. 9J?eev IV57ia»i, bie meiftcii im in. dJt lV^525a*; tlüitige [a. r;ift.]: inev I(259e), IV56lm; Xxad)l}tc lV478a, 2Baficr-5(iic>6viid;c Y[38e-40, 5(. 54m-55a]; ^al;! [a. I;!)!.] r259e; lV446a, 451a || Wäxmc [cQi. Xcmpcw] lU387e-8m: ©egeufal^ acv^en 9?orbamcr. [i:g(. '^Amerika OftWfte] I486e; III 5eftlirf;e 1337a, 437a; IllSle, 222e-3a, 240m, 374a, 460e; IV 51a: ber ciiijjevfte 2«. II142m^ 53avcmetcv 1337m, iBilbuiij] 111146am, 2Bcft-(gi!be 11143m; Scml^er. I346a,m; Z^ulhnc I252e* J Seftüifie I 341e; \veft(. .^lüften I 3G0a, II(l81e) 483a || Siiibe 11150m; Bcbiacallirf;! 1 144a, 111590m; wad) (g. suvndfekcu [tß!. dlM' M)x] 1422m; Bi'lf^inb I35e, 38a *Eufebius: (S^-Mgiaiiim 111478m, ©cftalt bev (Sibe \Y161a; praeparalio evangelica mi99e-200a, 2a; lYWla; (gcimeiiiiuft. II413e :| Eiifia- thius 11416a C^faiieit, in Iliadem) | Euterpe (27*^'^ ft. planet) V116m: eiem. Ylllam; (giitbcrfev Villa, 7a; -mig Yllla:\ Eutocius I1455e (3at;Ien-9[)tetr)cbc) ; Euximis, ber eiu'iuifd;e ^unitiig f. Pontus *(S4^aiigeliiim lV532e (Sib auf), (Sptctiou II453e; Everdirgen (9)ialcv) II83e, 90a, 129ra | Evereft IV22e (iD^evibiaiigvab in Cftinb,); mount E. (im §inialai;a) lV549we (l)ec{)ftei* iöevg im §im. n. Slfienv), m (anc^ Gaurifchanha), e (Sage) :| (Sl^ibens III lOe, 278e pangel], 281m (jn bev (g. fübven), 373m; (Ei)dnticn I55a, 65e (-^g-ißtlbnnßcn) 1| Heinr. Ewald : SImalefitev ll245am, 444e; „®e[a;. bci^ S5ol!eß 3frael" 11402a, 443a, 4e; Sectanibcu 11443a J Jul, Wilh. Ewald: Leop. v. Buch \Y 617me (S^iame 2)omit), geogn. (gammtnngen IV 450a; A. v. Humboldt, )^tx\, IV 450a\ SSimeftein ücn Pompeji ib. Ij Ewliadeddin f. Enweri | eilMg [f. i^enev, f^Ianinie, fvifrf), Sid^t, (gciincn, ^tabt, i)cvänbevlid; , iranbcdib, n^ed}]elnb, 3eit] 11239e, 268a, 281e, 394e; 11116a, 17a, 42e, 104e, 201a, 462e, 589m, 597a, 626al!, 9e; IV 12a, 232e, 5a, 241e, 459a: anf e. 111 75a; ba.^ (S-e III 12e ^(gjcabation 111384a, 5m !| g^rceiitvicität (meift bev SSafinen) [f. ^c- meteu, SoV^^eiftevne; ^(aneteu it. bie einzelnen, !fcine ^lan., -tatnien; Saturn]; pl. -eu (^O) 111303m, 421a, 515m: 33aIin-C?. V6m, 3>evminbe- nnig 189m, i^evf^nebcnavtige (gvofse, fleinc) [f. ^^laneten] 111457a J cv* centvifd) [f. S3al;n, (gomctcn, §cf[mmg, ^Ivei^^ «g^f'ävcn] I157ni; 111 189m, 214m, 526e: 5D]ann 11295a, Seltflntev III557e-8a [j exatticncU IV 146a I (g^-cer^^t lll98ra; ej-ccv^ivt 11231m, IV 606m :| ciccf]ii> f. Älima I (gj:cvemente 1370e: bevfteinevt [f. (gopvoütkn] 1465e :| (gj-cnvflcu ere — @ypIo 433 IV518a, (Sj-cm|.>Iar [f. «pflanscn, Sbieve] 11291m | (gji)alaticiien (= 5Iug' biinftimgeii) [f. '^ampl @a^, 35iilfanc] 1226m, 256e, 340e: II1618e; IV 4ö9e, 502a; sg. -icn 111490a || (g^'i ftenj^ (= 3)afeiii) [l iDZenfcfe] 11486m; 111263a, 7e, 31 le, 3a, 7e, 333e, 6a, 394a, 439e, 459e, 476m, 513e, 529m, 530u, le, 2e, 4e!l, 8e, 560a, 573m, 587a; lV33e, 42m, 74m, 81m, 103e, 231a, 242m, 353p, 377e, 380m, 454m II, 550m, 3e, 604a, 615m; Y33m, 45m, 63m, 90m: e^kmeve IV 229a; geiftiije 1 23e (eriveitern), 70m(^ovni); ivbif(i;c 1165a; 9?^)t-(g. 111230e, 311e, 322m, 459e; (Stabium 163e J epftivcu [f. ^vä-] IV455e || eycgen [f. ©cfteiii, ^flaiiseii] 1266m; V59m (©ebilbc), 89m; exogyra Coiiloni O^petvef.) lV552a, ©icgin-eii (ä)hi]c^el- ^Berftein.) 1291a; ejotifc^ (= aii^täiibild;) [f. t^'^rin, @eträcf)[e, 9^atur, ^ftaujcu, -forinen] 1185a; (£j:^^an[ii:fiaft 1254ail, 456a; 111596e S3:^>ebitiou (4: ^eife, nntevncbnutng) [f. fvanjcfifd;, iiiacebcnifd) it. a.] 1178m, 355m, 7e, 433e, 7e; 11182a, 5e, 195e-6a, 220a, 268ell, 277e, 309a,e, 323a, 6a, 8a, 33öm,e, 375e, 6m, 402e, 8m, 410e, 467m, 476a, 9a, 480a, 491a, 4m;. 11169a, 253m, 4a, 344ell-5a, 354m, 368m, 5- 7m, 620e; IV 43m, 45e, 61m, 71e, 75e, 86a,m, 99a, 102m, 112a, 200e, 6a, 376e, 387e, 411 eil, 2a,m, 3a, 5a, 420m, 437me, 8a, 443am, 548e, 550e, öa, 563m, 5ell, 586e, 593m, 4m, 7e, 9a, 640m; V29e, 52a; pl. (gy^^ebi' tioncii (*) II167rae, 173m, 185m, 278a, 299e, 303e, 380m, 396m; 111 344e-5a; lY 62me, 64e, 65am, 89a, 139a, 201m,e, 532a, 586e; V64e: aftvoii. l[1493me, [Siursäbl.] l\[64e-65^']] ferne* 11215a, lV61a; pl;rer lV62e, grc^e 116:7m*; ?anb-(S. 11376a*; lV87e, 201m* | einer die gicnnig [= @taat] (pl.) IVoPa, 64e-65a, am, 202m*, 430m'^', ber ^i-eii IV ö2me* J 3iir 03m: aik 1408m, II 122m; S3evgaifcf)e 11408a J gabeleien 11122m; fakir;aft 11299m, 405e, 462a; III7m, V31a; fakln I395e; II147e, 181a, 379e (417a) || gabvi* cation I11117e, fabvicirt III552e (fer^ftf.) || David Fabricius (ßattx ton Job., 1564-1617) U367e [^^erf.]: mira Ceti 111239a, 240a; etevn im SSaüfifc^ II367e; III231me, 4a J 2) Job. Fabricius (geb. 1587); Flotation bev ©onne 11361m; entbcdt bie (gonnenffeden II5ö0am,e, Im, 7e, 234a ; III 383a (409a) ; ©oiineiifl. IN 383am (9ktiir) ; [ein SSatev (David) II367e, 111234a J 3) Job. Albert Fabr. (1668-1736) 11437a (Sextus Empiricus) || gaküflei^ II 162a *faceUe II 486am, faces I 411a j %aä} II 199m (teeret), pl. gäc^er [f. Siffen] 111326m J^äd;cr (flabellum): f-avtig II97e, 190a; HBvmig III 186a; -)>alme I296m,e; II95me, IV339e; ijoii Sßeltbimft I86m J ^adel III 403a (-bilbung), pl. -In [f. ©cnne] Ulla [9)2eteor] :( bag gactifd)e 1 198a (tüegläugnen); facti5lII67e, 114e, 643e; gactoreien II162e(§anber§f.), 409e; f^actoren IV239m || ^aben 33. {^aa^) 1469m, 11484m, IV242m | 2t. (gen?.) [f. S3aumti3otIe, gevnvc{)v, ®la§, 3JiagnetnabeI] I393e,4a; pl. pben (*) 1370m, 394a; III398e [bei aftven. S3ecb.]; IV345e, 411a: an einem %. aufgehängt I436e, feine ni60e*, [im ^evnvoln] 111300a; f-fömig III 331a, 364a; -gefäfje I368e; -heita 1156a, IV126a; metattner IV126a; feibener IV 51a, 126a :| Fagiardus III623e | Fa-Hian l\493e: ißevf. be8 Foe-koue-ki I47e, IV493e; Ü^eifen IV493e :| gähnen II272e; Fahrenheit (Gabr. Dan., 1686-1736): feine @cala, @rabe, 2;t)evmcm. II157e; IV166m, 247a; \97am j gal;vt [f. SWeev, Sd^iff, See] Il272m, 4l5ell; pl. -en 11272m, 396e :| gaiu-te 1285a (^bnid); ^aljrseiige II 333e, 470a; mount Fairweather (aud; cerro de Buen Tienipo IV442e, 3e; S5utfan im norbtveftt. STmer.) IV442e, 3e (üul!.) *Falaife (D^^ranfv.) 111611a (geiievfiigel), falO f. SStätter, Hugh Fal- coner 1292m (§imalat>a), Falconi IV 348a {Monte nuovo) ||. Francifco gale — garben aUg. 435 Falero IU70e-la j Ruy Falero (STftr.) Il470e, 488am: 2'än(\e II 488am{m): ®^nft üUx !B-en-i8eftniimimgen Il470e-la, 488am\ ^cii- äl^et^oben 11335m; [^evf.] \l470e-la, 488a \\ FalMands-^xi\dxi IV 72m (9Jei[e), 92a (^a^rt) || galt [f. (grbc, Fiinimlifc^e Äöitev, SRoiib, ©teilte, Sedierter; ögl ®d;lDungfvaft , nni[c{;n)inig] (f. ^Äör^er) [and^ in comp.] III 18e, 596m, 7e-8a, 614a, 9am: [e. gliiffeg] IV 503m, ©efe^e 11342a, -gruBe IV69am, ^inbennig [= terbinb.] f. <^Äör)Jer; -Fjöbe \i\288am, IV157e; % bev Äöi^ev (ii. feine §inbevimg) 1161a; 11342a (©eiel^e), [348me, %. 501am], 348e, 501e; Illi^me, 27me, 619me (iücbiird) i)er* I;inbevt); IVlöÖam, 358m; -fvafr ['cqL @d;iinmg!vaft, Unifcf;iviing] 11501m; III 18e (277ne; m), 597e; -raitm IV303a, toerl;iiibert [. OÄöv^er, -terfn*e IV157e; -Knn!el IV 332m, V63a J [aUen [. (Svbe, ipimmel; fallen [[. @d)id^ten, SBaffev] IV269e-270a [= ©efäü] || Fallows (Fearon, 1789-1831): ^enbel IV28me; fiibl @terne 111197a, 252m :| Falmarc 1 47Ga (DZiocaem. in (£otitnib.); i^a/wo»fA IV23am (mnibian), 72m (üon F. aus) ||- [ic^ falten f. (Svbviube | Haltung [f. iöcben; Srbe, Oljer* flä^e ber (S., (Srbrinbe, -fd;id;ten; Juliane] IV 331a, 560m, 609e [eine Beftimmte]; pl. -en l\367e (evgeiigt), 493m, 560a i| Falun (©c^vrebcn) I 445a (©ru&en) *gamilien [f. ^f[an3en, @|)rad;en, SF)ieve] (and; in comp.), sg. f^a* milie (*): ber ©eftivne II347e*, ©lieb II83e*, üeine I382e, -leben II 489e, [ton 2)?inevalien] IV631a*, -nanien 11357m, natürlid)e I54e (Bai;!), [bon 2;()ieren] I289am*; f-irciie (iumi ^^flanjen) II 96a, 251a; ^evftreuung I56a, -jn?ift 11217m "[fanatifd; 11437m; !II454e, 623e; ganati^mnö 1342a; 11140a (d;riftL), 310m (veligiefev) :1 gangfd;nur 11132m, Fao (^ic auf npchi) IV424e-5a Michael Faraday (geb. 1791)1 31a; 11164m, 400e, 541e; IV7öm- 77a: 5IrbeitenI31a, Ili400a; 2rtntcf|A(,äve 11152a | biamagnetifd; II 373m, in[400-la]] S)-tigniug lY48e-49a, 76me, 174m J ßlectricität I194am, 111419m; electricity IV 182m, 200a; etectrifd^ V24m (€d;Iäge), ©ectro-2)^agnetigmuS l\76e J ©utbedinig 111400a, e-la; IV48e-49a, 70e,80a,95e; pl. -en \y76m-77a J inbucivte @trcme I186me, ^n* buction«-®tr. IV70e; Snbnction l\174m :| ^obaft I429me, $?id}t f. magu. II ntagnetifd;: m\v. IVWOa (bei 9f?ad;t) | Sntenf. IV(132am) 200a: in ber §öbe abuebmenb \\96am, 182m; S5eränb. IV183a:| ^raft IV77m; 2id;t 1198m, II375am, IV(70e) J 2)?agneti«mu§ II383e: atmcf|>r;är. HI 419m; atmospli. magnet. IV 183a, 195a; (grb-9}J. lllGdlm, \\175a (Urfac^ ber S>eränbb.) || Oj-Vgen IV95e; ^^aramagnctifd; III [400-:ra] 419m\ l\76m-77a, 95e-96m, 182m; [^evf] 111400a, IV 96a: ^^bäncnicnc IV 795a (i)üm 2Bed;fer ber 3ar;rexSseitcn abr;ängig); eauerftoffga^? lY 76e-77a, 80a; ©tvcme f. inbncirt gatkn [f. (Someten, ©o^j^etfierne , ©eiräd^fe, $!id;t, -ftval;!, 3)?enf(^, ii36 %axhen — garqu ifjetclflccfe, Sf^orblid;!, ^Nflanscn, ^(aiictcn, (gtevne, (2tevnid)Ui4^Vfii, tvaiina, m\kx, iveiB II. a.\ lU118e-9a, 122e-3a, 4a, 8e-9 , 134m-5, 204m-5a, 226a [298e-301m, 8e-310m], 395me, 417e, 440m (49Üm), 504e-5a, 5.59a, 542a,m; l\144', [Sdifjä^I., mebrcre) .. . nJ606e | sing, gavbe (*) II 107m, 416ell ; lV302e, 3m; 33. (bilbl.) II58e ||: 3uf. (compos. ^avbcn- Imal gavbe-): alle II514e, IllSüOe; farOeanberub 111500m, -5(n,qabcn II1309e 1 -tilb [= e^cctrmii] m62e-63m, 169m; pl. -er III 62e, 63a, 395e J dcm^Iementav-g. 1 llle, 392m; 111108m, 299m, 308e-9 (417e); IV 144m; sg. III309all, 496m || Sontraft 111 299e, 309a,e, 363a; -S. 111294m, 30ym; (S-g. llI512e-3a J contraftirenbe 111 298e (300m) II binifle 111172m; eigaii3cii [irf) 111539a, fic^ e-cnbc 111299m; (gytvem I11300ell, -e 111480a; gleichnamige 111299a*, ©vinibftcff 11515a^ i^av- mcnie 111480a, iiitenfil^e 111299a, le^Iiafte lV(144a); f-Icc 1201a, g-Icfi(]!eit IV 207a; -p\aä)t lV142am, -veij 1129e, -ringe 111104e, [S. Fe Sr. f. Bogota | 53. del Nuevo Mexico (IV 432m, 3a,m, 7e, 470e, 593a; §au|)tftabt mni-mt^/Q IV 594m): SIbftanb IV432e, 4e (593a); breite IV 455m: unb Sauge IV 595e-4a,me (ueucfte S3eftimmungen); gecgr. 33eftimmnng(en) ib.; ^ccbebeue IV 432m, 3a; §öF)e IV 455m, 594e; §öl;eii IV593a;. Sänge f. 53reite; Sängeutbal IV 436a, 595e; STufang ber Rocky Mount. IV435e, [«Bulfan babeij IV470e; Seg IV437e, 593m || f^ebruar 1409a (3obiacariic^t), 111604a (tüenig eternfc^n.); ^eber II47a (-irilb), 111496a (i-artig); Wafsilij Fedorow 1423a (^enbel-35erfud;e), IV 70m (niagu. iBecb. in (Sibirien); Fegefeuer 11416m |[- fel)len [[. ©ebirg^arten] IV657wie I 5el)rer [f. «Beoba'^tung] sg. 1421a; mi32m, 580m; IV 163a; pl. (*) 111132m, 195e, 232m; IV163a, 594a: in ber 53ererf;nung 1421a, [betrag] III555e; mittlerer I388all, III95e, IV43e; organi)cf;e III290e*; n:abr[c^eiuli(f;e(r) 11192a, 239a, 275e; IV163a, 4a*, 647m :|j feierlich [f. ©inbrucf, (grnft, 9^u^e, (Stimmung] 1331a; bag g-e II47e, 179m; ^-e§ IlllOe J feiern f. gefeiert || inb. Feigenbaum U99e (großer auf Ceylon), 190a \ feiu [f. 53emer!ungen, ißecbac^tungeu, S3eftimmung, tijruig, laubig, iBerfud^e] 11144a, 614m; IV31e, 35e; ^einricit 11 216a, 430a; III42m,e, 43a,m, 92m J feiublicf) [f. 2J?ad;t] 1379m ((Simvirfung), 11221a; feinbfclig I385e:l Feifi (^erf. 2)id;ter) II 43a, 118e 438 gelb, tP^fP^t^ %tlh [f. 5{rBeit, gernro^iv iüatoa, 2uft, Selefco^] 21. (etg., njivK.) Il46e; «B. (bitbl.) (<^) II98e, 251a, 307a; lY439a, V87a; pl. gelber (*) II47a, IV (335a, 9a), V39e: (comp, gelb-; tgelb[:|3atr; bilbet einen t>e[. %xt ^kxnaä)) -Uu II8m, 16a, 17m, 46m; 111158m; ba§ ju buvc^Iaii[enbe° 11337a (immer tveitcr), freie II 30m*, fruchtbares III 31 Im^, geöffnet ib.o, -guter IV447e; -'i)txx II220a,m; im %-t 11124m, m g. [Bergm.] IV 45m; f-meffenb 11259m, t-)>atl; ift ein kf. 2lvt. fjiernac^, unabfe^bareä II86mO, -juei^e II21a, n^eiteö IlI63mO | -jng 11174a, 185e; pl. -^iige [=§ecr5.] (]. Alexander b. ®v., maccbonifd;) II183a(m), 5e, 248m, 434me t^CltJf^Jat^ (aiid; in compos.) [f. Oiiavä, Zxad)\)t] I255me; IV345mll, 566e, 622am; pl. gelb[|)atl;e (*) IV 618m: STnorbnimg lY 468am \\ STvt (@igenfc{;aften ufn).) [= ©nttiing] III615e-6a; IV463a, 622am; pl. Strien IV65öm T -%xt IV 351m, 655a; pl. -Stitcn IV 475a: 33encnnmigen, gt^amen i\468am, 475am', [unter öerf^iebncn Spanien] \\467e-8a ] f-artig I263rn; IV 280a, 375a, 468m, 626mll: 2(ntr;etl lY 467e-8a, S3e* ftanbt^ci( IV621e; ©cmengtbeil IV 621m, 6m, 8a, 635m; ©eftein \Y425m*, 2«ineralien lY 601e, 626e 1| Slffociatiou IV (468m), [^Begriff, 9Znme] IV 622a, 53enenn. f. Slrten | [^eflanbtrjeile] \283me, [\626e; [a\^ S3c* jlanbttjeil] (f. Srac^^t) 1273a, 283m, 458a; IV163ell, 278a, 280a, 345m, 425m, 463a, 482e, 566e, 7m, 579e, 621e, 2am(m) , 9m, 636m'y V36m, 71a, 76a,m, 77mll,e, 78a, 79e, 93m :J «Bilbung f. (Sntfte^., @d;laclen; ^mnbcn IV 280a, 2)id;tig!eit IV 622a, @inbrii(!e f. Onarj, (Sutfte^en [togl. IjevDorferiugen] I460e, -gauiilie IV631a; [garbe] IV 567m; V77mll, 78all ; fafrig IV5ü6e; ©attung [== STrt] lV476a, -®. IV 478a; [in ©egenbcn, ©ebirgen] IV365e, 475a, 622am; gemeiner [= £)rtt)c!Iag; IV482e, 591a] IV279a, 468a, 591a; -@efd;red;t III616e; -©eftein I283e, IV281m; f).^ecif. @enMd;t IV163e, 626e | glafiger g. [= (Sanibin] IV279a, 316m, 350e, Im, 7m, 365e, 374e, 385a, 411a, 467m, 9me, 478a, 591m, 618m*: Slnorbuung IV468a; [al§ «Beftanbtbeil] IV 450m, 467m, 470a, 6e [478a, 2t. 638-9al 480a, 2a7n,e, 541e, ö78a, 638m; V34m,ell (36m); fe^Ienb IV47e IV467e, 618e; lä^t [ic^ nic^t ^eröor* bringen [ögt. SSilbnng ufm., fünft!,] 1465m j ^r^ft alle IV 622a; V76a, 77m; -^r. IV 356a, 617m; Y76a, 78a, 94m :| fiinftlic^er [ijgl. t;e\öorbr.] I2ffniing) [l John Herfchel] I 387e, 415m; awä) Feldhaufen III 296a :| von Feldner (Wilh. Chrifloph Gotth.) 11132a („9?ei[en" [biivd; 53ra[iaeii] ) ; Laurentius Feldt (ge6. 1796): @tevn[c^mi^^en 1128m, 111592e; ^elbu^eir;e, gelbju^, t^elbsiige 11. a. [. unter ^elb; S. Feiice f. Verona; S. Felipe (2)ovf beim Sotc^>a?,-i). IV365a, rio de S. F. (Onito) IV 362m; felis jubala 11428m, Felix Capella f. Capella ( geüe [f. Sil)kxc]: gegerbte 11314m (uniber grauen); [mx Zl)kxm] 11192a, 428a :| @ir Charles Fellows 11418m (2i)cier) ^e(^ [f. ©erüfte, ©ranit, ©rette, Snfeln] (6em. -arten, -maffen, -ftücfe) IV 351m, 508a; ein beftimmter IV508e; 33. Reifen (2*« gcrm, sing.; burd; ^ ^eg.): ein beftimmter [in ©egenben] IV 223m, 423e, 531m, 568a J plur. Reifen (ivirb ni(f)t bej. , bagegen ber sing. %d§ hnx6) *) 1 444e ; IV 374e, 412a; V82ail ||: 3ufn^c (compos. getv. gelö-; öfter f^elfen-, bej. burA o): anfter)enbe(r) V 82a*, 84m; -arten I 246a, 259m, 457e; IV 169a ($?eitnng), 641a; [33efd;aff.] IV568a | -bli3c!e [[. S5ulfane] 1233m; IV 356m, 362e; sg. -bloct (<^o) I425e: grc^e I [299-300 tvorauf fie rnln], am ber 2:iefe IV214e, umbcrgefd^Ieubert IV2i4e:I -beben 111498m, cubi* fd^er* IV (351m) 412a, ©inbriitfe V(33m), in %, eingegraben II481e, [(äiv ftarruug] IV 490m, -[üi^ IV 594a, -gebirge = Rocky Mountains, -gegenben V81e-82a; gcma(t(e) II 78m, 88a; V5ie-(S2a; [©eftalt] [. cubi[d;; @clrebc 1169a, 246a; -getvü^Ibe IV218m |j -grate (pl. ben: ber ©rat IV240e; t»g[. *®rat) [[. Antifana, Chimborazo, Cotopaxi]: ebne ©c^uee IV240e-la; ld)n.^ar3e ib., 574me J -gräte (sing, fem.) lY 361me j| -gru^pl^en Y81e-82a, -berner 1243m; -!amm lV286m, 359e, 627a; -fette^ V97e | -üi^^en IV242e, sg. -mp)>e (*): ©eirebe barauf I61m, 386e*; nacfte I14a, 386e*; Seniler. IV242e :| -Hüft IV 181a, S02ar!en 1474m [ -maffen I135e; IV 336m, 360a; V34me, 81e-82a', sg. -maffe (^o) IV263e, 361m; V 52e; Stlter I283e-4m, entftel)en I163e; gefieben 11224a, IV217e; Wu fc^iingen n. a. 1169a, ^I)i;fiognemi! II 84a, an? Söaffer 1 168m :| -maner I236e, IV271e; -9)?eerO I261e; nadt(e) 1357a (386e), V(97e); -^^(attenO 1357a; -raub I 255am (beim Ärnter), f-reid;0 II 432e, -9Mief 11407a, -viffeo I456e, 9Jinbe I80e, -rimn Hlla; -riicfcn IV351a, -rücfenO II 29e; -fc^iditcn IV218a, V33m; -fd;ruc^ten II25mO, fd)reffer IV299a*, feuhed;te IV411e-2a || -ftiicfc IV 454a: abreißen 1408a, 111597a; gref3C IV571e, eterne 1139m J sg. -ftücf 1397m, -ftürfo iV576m || -ftursO Ill9e; -tbäfer IllOa, 243m | -tbnrm IV286a, -tbiirme 1363a; t(nirmartige \\285e-6a J -trümmer: bei SBnÜancn IV554e, 6a, 7-8a,me: -3iige IV 357a; ten 35urf. au^geimfen \43am, 44m J -ivanb II 28m, in482e; IV llOe, 503a, 569e; pl. -ivänbe (OO) I9a, HI 69a : fteifc IV94e-95a, 181a :| [SertJ IV594am, jerftört 1486a, 5UMfd;cn g. 11102m (liegenb) ||— fclfig II84m, IU385m: ©egenb IV606a, Snfel IV401a, Ufer IllOe 440 gen — fem, fgeruro^r hi§> (E^in *f5^end;et 11131a, Feneßrella CSitpcix) 1218m , fenix de las maravillas 11295m; genfter 11164a, -[c^eikn IV 575m (erfc^iittert) || Ferdinand bevSatboIifc^e: Anghiera 1297a; 111342a, 623m; Gonzalo de Cordova 111623m, §cf 11299e; ©ecretär 1297a, 111342a J Ferd. imb Kabella [f. Columbus] 11299m: auä) gen. bie cat^ol. 2JJünavcf?en 1477e, bie f^aii. mon. 11287a; bie catt;. mn\Qt 11475e, 481amli :|| Ferdinand II ©vcß* ^ersoß i)cu ^ofcaiia 11377m: Steno II388e, V(87e) 88e J Ferdinandea {ep^cm. Su)e( hd ©icilien) {= Julia, Graham) 1253a, 454me] iri52a, lY 371e II Fergana 1142a, 186a [Ort baj; El-Fergani = Alfraganus "j J. Fergufon: 3 fleiue Planeten entbcdt Y116e: Euphrofyne Vlllm, Titania V115a, Virginia Vll4a :| Feridun (alter ^)ev[. Völlig) 1491e j Fermat (D. Pierre de, 1608-1665) 11342e, 354a: 2)iffeveutial-9Jed;miiig I1512e, [3iifinitef. ^.] 11364a, ÜJiajima 11512e :| Fei-monts (gvaiitr.) 1 262e II fern [f. §immel«väume, Äümate, Äüfte, ^niib, 2)2eev, Üleife ii. a.] (in compos. gern-): -glag III247e, -lanb 11175a, f -rc^r bilbet ein bef. ©tiid f)iernac^ J baS gerne I84e: ©treben uaä) bem g-en 11205a, 311m :|I bie gerne (subst.) [f. 3)Zonb]: blaue 1182m j 2)ii[t II92e, ^Qe-, buftige I38m, 1183m :| buntte 11142e-3a, grensenlofe 16m; große 111557m, giebt @ri3ße [ugl. bergri)^.] I1337me; bämmernb ^infd^UMnbeube 1130m, ©ebu* fud;t nac^l83a, in bie g. tragen 11400m, nnabfebbare 1170a, uubefannte 1115296, öergri^ßert [ögl. ®x'6^t] 1170m (bie ©eftalten) | in ttJeiter IV 116a; treitefie I171e, 164e, 400m; 111572e t gcrnrolii; (= Selefco^^, 8iefIector, 9^efractor; o^>tiid;e 3nftr. ; ^Qi. 9iol)ren) [[. (Sometcn, ^Uaneten n, einsetne, ®terne nfn).] 1 155e; 11 2iim,e [355-6m, Sr. 507-9a], 355e, 6a; lll [60-61a, 75m-80, 83-84, 21. 116m -<5w]110e,122m-4a,536e; ein beftimniteö [ügl. Stufjäljrung] 11507ell-8a,m, 9m I plur. gernrör;re I164m; 11343a, 354am, 9a, 360a, 440e, 507e, 8a, 511am; 11169a, 212m; beftimmte [. Stufjä^hmg || 3iiftttjc (jn sing. n. pl.) [an^ 311 Selefcc^] (beni. i8eid;rän!tbeit, golgen, ©renje, Äraft, SBirfiing): a^romati[c^c(§) II17Se-79a!I, 366m ; )d;n)ac^er STnfang 11343a, 2(ini)eubung \. ©ebrau^; befonbre 5trten u. (Einrichtungen Ul77e-78a, lOle, 112me, 6e-7a; [21ufsäblung] (einjelne, beftiuimte) III [77-SO] 259e, 261e, 293ra; SluSbc^nung burc^ [ie 11167e, 114e\\; ißau f. Souftructicn, 33eübad)tungen baniit 11368am ; [auf SSergen] lV574e; S3eic^affenl)eit 11191m (jetzige SBcU!ümmenl;eit), 204a ((£d;iffe) | [iBe|c^ranftI)eit] (tgl. Bd)\v'dd)e): be- jd;ränfte ©renje 111555a; iua« e« nid;t (mebr) erre'c^t 111352m, 533m; gu \)o^t (grnjartungcn 111555a :| S3renn^?untt 111 60e; Scnftructicn, S3an [tgt. m-ten] 11356m; lll(79m!l) 80e, 117e, 353a ((gt^mierigfeit), 372e; 2)imeu[iouen f. ©rcjje II bringen (einbringen) [ögl. bnvc^bringen, $Kaum]: bringt in bie .^inimel§räunie 11136m, 211m; I11204am; in bie liefen beö SBeltraumS 11343a, burd;bringt ben SBeltraum 111353m J bnrd;briugen [. bringen, räum-; einbringen f. bringen ufn>. :I ©inftuß f. geigen, Sßirfuug; fgernrofjr (Sin — 9^i 441 (giiivid;timj]eu ). 2tvtni | (Sntbccfiing beö %. [f. iibr. (Svfinbiing] 11136m; (Siittccfimoeu buvd; ba§ g-. 11341a(m) [856m-363], 357a, 360a, 2m [366-9m], 366amll, 8a, 394a [508m-510] (509m); III öOm, 75e-76, 425me, 7a J (Srf iubiing [= (Siitbecfiing] WlUm, 238m (342e-3a), 4e, 554am [5-6mll], 5m, 363a, 394a, 7e [507-8m], 507a,e, 8a; 11118a, 60m (74m), 204m, 2I8a, 229e, 355e, 6a, 425m,e; m^ (Srf. IV 409a; üov (Sif. ni82m (168a), 174m, 313m, 418e J n)a« baß g. erreicl)t f. Ävaft; \vaö c« nic^t evveid;t, 311 Ijobe (Svtvavtunöcn : f. S3ej^vanftl;eit :| gäben WlöOe-öla | ^elb 11511m; 11182m, 121mll,e(176e), 202e, 363a, 419m, 536e, 7ail ; gelber I91m :| finbeii biirc^ bag g. 111499m; golgeii ber (Sifinbiiug , ©iiiftiiB [ügt. 2(ii«beBniiiig, ©iitbecf imgen ; f. iibv. äßivtung] 11238m, S^lme, 2e-3a , 4e-5a, 6am, 397me{e); U\[75m-76] 75e, lölali, 168e-9a, 313a, 4e; ©ebvaiic^ (5tnn)eiibitiig*) 111174m*, 227m, 313a (attgemeiner), 503a; ©efd^ic^te (b. ^. Weitere (gnttriclliiug, gort* f(^vitte; togl. iBevöottfommnuiig 11. a.) [iibr. f. I;^. (Svfiiibinig; ]. atlg.] III [76e-80]; gefe^n f. ]el;en | ©renje f. 53e|c^ränttl;eit ; bie ©r. bev (Svfiu* buiig ift ncc^ nic^t erreicht [|. bagegen S3e[(^vänftlieit] 11343a, 353am'^ fünftig ncc^ ftävfeve III372e J grc0e(e) I21a, 237e; 111156m, 173m (187e), 213e, 336m, 356a, 369a, 503a, 544a; @vc^e, 2)imeiifioueu [t^gl. iilänge] II(366m); 111121a, 182e (325m) :| gute 111356m, I^imbert 1359a I im g. [f. ©tenie, ^(aneteu it. einjelne, SDJoiib 11. a. ; °iel;en] III83ell, 85m, 315m, 543a; in §-eu 11148m, 348e, 489m | Ävaft [= ©tärfe] (f. fe^en, ügt. äöiilimg nfm.), i^?ci§ baö g. erreicht 111555m; Seite be§ Einbringen«, njie tueit [ie reichen III183e, 353m; fleinfte ©egen* [täube, bie ncc^ gefefin tverben fcnnen III545e-Ö7?i :| Üinftig [. ©veuje | lauge III [77-7(Sm] 117a, 320e; 2äuge [ögl. ©rc^e] III [77-7Sm] 78am, 117m,e (183me, 212m), 3m, 245a, 293m, 7a (9e), 320el|, 336a, 362m, 5m, 6m JSi^t III117e, 8a, 9e, 121m(e): -fülle III531e, I-ftar! III 259e; -ftär!e I87e; III(lSOe., 2e) 204a J ni ästige (^) 1158m; IlllOOe (156e), 179e {183me), 212a, 357e, 372e; mäc^tigfte I86e, 101m; m'dä^thy feit III(330e) :| magnetifc^eS I436e', IV 64m, 117a, 125e, 6am \ 3)^e[|uug mit bem %. 111152a; iBerbinbung, »erbunben mit SJ^eßinftrumeuten UlMm] lllöOe, 76e, 82a, 106a, 152am , 4a (265m, 6e); IV60a :| 2«Utagß-g. III82e(pl.), 116m; 9^ac^t-g. IV207e; ^ameu 11508a, III [57-55a] ; nebelauflöfenb I21a; Öffnung III(80a,m) 167e, 261e(321m), 340m,e, 8e, 531e, 4e \ c^ne g. (fe^u, koB.) III 66e, 106m; IV171e-2a; im Sllterl^um IV(15m) :| neues Organ [f. b.] II341e; ^erfonen (bie g. bauen ober antt)enben) 11356m, 496me; III[77-50J 80, 84mll, 117m -8a, 261e, 512e, 552e; i}rii^mati|cl;eö 111512m, 538e; Prüfung llll68me, 204am || 55orbringen in ^aum uub 3eit 1161a | r au mbur erbringe nb I19e, 158m; 11211m, 341e; IlllOOe, 156m: (Sigeufc^mft 11397m; Äraft 11355a; 11150a (188m, 190a), 321m, 2e, 362m .|| richten, Slic^tung, gerichtet luf ©egenftänbe 11356m; III121e!I-2aII, 3am, 203m, 355m | '8eieienfevmo!)r [= -Xtk)cop] 1113306 ; -vcbre Tll77me (78am), 116e- Im, 312a :| ©^tuäc^e III(322e, 352m) ( [e^en, fic^tbar, gcfelm biird^ %-xt [f. *®terne, *^(aucten iiflv.] IIIl-45m, 312a, 510a; im %. II173ra,e, 120e-la, 442e; fleinfte ©cgenftänbe f. Äraft; @el;en im g. [=. telefco^i* f^e« @.] III[202m-3m] 202me :| fid;t:m- f. febfii | [tavf e 11184m, 301a; ftärfeve f. ©vcuse; ®tav!e [=^raft] 111322m (e, 6a), 9m {3b3m, 545e-6a) :| untocüfemmeiie I11335e, [U-I^eit] II1315e || 33ergri3^eruiig(eii), ber* giD^cvt III119e, 120e, la, me, 202e-3a (e), 273a, 322a, 487a, 520m: \)a\\)t II[358a; [-malige u^W.] 11343a, 496me, 511a; 11177 (79m), 82e, 83e, 156m, 167e 1 , 196e, 335c-, 8a, 365m, 529e, 530e, 2all , 3e, 5m | fc^wad;e 11511m; lU83m-84a [2Biv!inigj (84a), 167a (8;i, 204a), 490m, 546am; (Bd)\vM)e I11290e J ftavfe 11511m; III (S5m-S4a [2Biv!img] (84a), 167a (8a, 204a), 490m, 546am; fhivffte I11167e, evtoon!ommiiung [i^gl. c^tif^e 3u|tv.] II366u; \n6üe-61a (322m), e-3a, 330e, 353a \ tett* tommiicve III (518m); ^BoUfonimcnbcit I11153e, 203am (427;t) :| SSorbviu* gen f. 9taiim, xok iveit jie reid^cn )'. Ävaft; SÖivfitiig [tgl. ^vaft, (Sin* fluB, bringen, ©ntbeclungen] III (67e) 83a [83m-84a, %,119-122a\, 83e (114e), 7e-8a, 9e, 120e, 151a (187e, 8me), 202me, 213e-4a, 298e, 322e, 3e, 336m, 365m, 6m, 371m, 498a, 9m, 503a; IV(6m); ^afil f. l^nnbert *S)on Fernando: im ftanb^nften ^rinjen II63me, 125m; 33. Fernando f. Noronha \ S. Fernando Po (n^eft-afv. Sni'el) I75a: (SinBengiing I309e, öulf. IV 377a .|| gerne, gernroI;r [. bei fern; Ferrara IV 58m [Ipeif. ba^er], Barthol. Ferrelo (f 1543) II268e || Jayme Ferrer I420m; 11295m, 472am; IV53a,m: rio de Ouro V64e | Joaquin Ferrer: S5iilfane Mexicos IV545e, Yölam (§c^e); ber Orizaba IV 283m, 292e, 527m', V51all; Pico IV523e :|| feffeln [f. STiifmerffamfeit, Sntereffe, ®inn] 11103m, IV16e; -elnb 11394m, 11113m "[geffeln f. ©eift, -img IVi2a (u. (gnt[e[feliing) fcft [f. SBoben, 5?i3rver, ^anb, SO'Jaffcn, (S^id;tcn, ®terne, (Stoffe, ®iib* ftan3, 2:t;eile] I180all, II352e; 111^57«, 164a, 6 , 395m, 478e, 588m; IV 80a, 213m; V23m, 73m: (in compos. geft-) gegen iBelvcgte^ 111 i57am; (gegen unb) ftüffig [tjgt. bae gefte] 1335m, 426a, 480a; II 370m, 3m; 111164m, IV 14a; fg-Ianb f. fcgleid^ 6ef., nic^t f. IV 145m, g-ft£Üiing 11326a; n>evben I271e, g-tvevben 111164m; Buftanb 1426a, IV213e I tgefttanb (= fefteö Sanb, gefte; = \}p. Scntinent) [f. afvi* faui[d;, Amerika] 1250a, 5e, 305m,e, 6m, 310m, 8e; II IIa, 150m, 173m; ein feeftimmteö 11480m; IV429e, 551a; pl. (^O) -lanbe I471e-2a (üiev), -länbev 11477m (jmei): [alte m^nbung] IllllOe, Stnblic! II297e, t geftlanb 21 — geuev (5 443 ein aubevc« II222e, Hebung 11439m, Snfeln IV554e-5a, [üeinee] IV 269a :|| ba^ gefte, gefteö lllöm, 37a; IV2l8a, 237m, 414a (Stveal), 489a (@reii3e); V23e: gegen (uiib) bag g(ü[fige [i?gl. feft] ll306e\-7a] 111 5e, 144me ((gc^eibimg); IVl9e, 59e (©eftaltimg) J i^eftigfeit 1379m, geftiiug (= gefte) V82e (-^^gvat^en) :|| 33. geft (festum) [f. Stvauev]: ein beftimmteS III604e-5a; pl. gefte (^o) 11 131a, IlUööm [bei SSölfevn]: (^viftlic^es, beibnifd^eö II (4:58m); -|>iele I4ü8m, -tage III476e bie gefte 33. (= ^e]h\nQ) I491e, II245e || 5t. (=geftlanb, feftea Sanb, (kontinent) [[. @rbe] I22m, 303e, 4a, 323m, 343m, 4a; II 136e, 378a; iyi3e-14a, 33a, 214e, 451a; V57a; pl geften (*) 1318a: bie alte [= alter (Scntin.j 1351a, auf bev %. IV139a, ktüobnbarc V57e-58a j bie ^. imb bag ^^Hiffige cber bie2)?eeve l[301-2 (S^evtbeilung , ©icnjen, ^^ert)aItniB)] 301e, 2a; 11173a: eiiifen ii. (Steigen I315e-6a; 35eil)ciltm^ I50i-2, 4e-5(m), 470me', 111458m, IV 55a :| bie geljebcne lV13e-14a, ©eftaltimg I471e*, ®xc^t IV414m*, ^ö!)e 1163m, ä>?af)e I303e, bie I^ftlit^e n. ftteftlid^e l[316m-7m] 6e!l, trccfue V57e-58a, UnitDanblimgen \57e-58a, Ji?e[t[. f. cftl. ||— ba§ ^efte, ^efte§, ^efUgfeit, ^eftlanb, ^t\UmQ f. Bei feft *Feftus (©ramm.) 1449a, F. Avienus f. Av.: ^ett IV 382m (flüffiget^) || fen^t [f. S3oben, (Sd^atten, Xhäkx, Särme] 1357a, 11226m; 11196a, 106e, 618e; JV531m, V37a: ©egeuben I37le, gegen ticdcn IV 536m f geucf)tig!eit (i^gl. t))?grometrifc^ , §^brcmetecre) [f. 5Itmo]>^äre, Siift] 1147m, 169e, 316e, 338a, 340m, 352m, 6e; 11115a: (compos. -^g-) -33eftimmer I365e-6a; -©ebaft 1305m, II306e; -meffer 1360a, -iBer- l)äUni[fc IV329a, Biina^me IV330me (mit ber §ü^e), -^uftanb I358e ^tntt (ogl. feurig) [f. ätl)eri[c^, (Srbe, §eerb, Snfel, 2)Meore, 2}Zonb, giaVbtba, 9fiefe, 3}ul!aue] 33. (= feuern, im ^-iege) IV 534a | 2i. (gem.) I231e, 271a, 454e; II 92a; 11154e-55a, 164a,m, 201m, 540a, 579e, 585e, 596e, 608m; IV 12a, 45c, 304m, 448a, 532m, 6me, 585e; plar. bie ^euer (*) || 3iif5^c (in compos. ^euer-, Imal '^§-) [f ^euer* !ugeln fmb ein bef. @tücf ^iernad^]: -au^brnc^ [= (Sru^ticn] 1234a, IV 262a; pl. -auöbrüc^e [a. S5ul!ane] 11166m; IV213a (fel;r l^cbe), 6a (411e),591a:| ten ^. begleitet IVl2a |I -berg [= feuerf):eienber ^erg, 3$ut!an] 1251a, 4e, 453e; l\268m, 270a, 285e, 290m, 5e, 406a; ein beflimmter IV428e, 454e; pl. -berge I 236e, 242e, 256e; IV2i5m, 267m, 9e, 287m, 303e, 7a, 318a, 382e, 8in , 408e :| [§. an einem 33erge] IV383mc* || -bilbung (= toulf.) \59am | -branb 1461m (tison), V65m; -bränbe IV 542a :J -brenner IV508a | -brnnnen (ber Sl'inefen, = ho-tsing) pl. \U6e-7a, 445m; ]\[263] 382am, 513m ((geifbcbren); sg. lV296e-7a, 380e, öiOme :| -^Sbrunft [= 33 raub] III(6Ö.Sam bnrc^ ein iDMeor, geuerfngeln), IV144e (9?cflej) [ Sentralf. II139e, 350e; 111199e; \58e, 59a', um bag(5.: fic^ belegen 111425a, freifen 111422a :| Ml geuer $D — g, fgeuerfugeln U§> luf -2)if!rict IV224e; a\Q (Sremcut ni28e, 43mll | (gvbe [f. ?Irt.]: aii6 ber ®. IV517m (600e-la), im Simevii bcv d. [= uiitevivb.] \451:\ f^eniäl;vcub 1247m (Stoffe) | -(Sv)c^emmig [= ^r^ciuomcn] IV296e, 380-, pl. -eii IV 266e:\ -(griiV>ticn [= 2tiiöbnid;] IV 381m, -cu lV411e; in g. evjeitgt = ^^rogen; enjige (pl.) IV 254m, 263e, 383a; H^vbeii 1402m; -flainmeii II99a; IV223m, 536e || Htiifftg IV268ra: 9J?a[[cn IV 269m, 271a, 2a; auf f-eiii 2Bege f. ©cbivggartcn ii. 2)^inevalien : S3ilbinig J g-flüffigfeit r277m II ©ekaud;, D^ii^jeu V61a, [in ©egenbcn] lV509all , f-gclb 111 204mll, -glang 11144m j ©ctt Y60e-61m; -gott III206e, V64m :| gvicc^ijc^eS 11446a, am ^immel 111415a, 3ntenfität 1455a, ^vaft 111 164m; f -fugeht fiub ein bef. naig] 111610a, (gvfd;einimgcu babei III609ej| galt I204e, 412m | [^nfjäl^Iiiug bcn gäHen]: einjeliier [i>g(. afig.] I.395m, 9e, 407e; 111609ell , 610e; bielev ob. mer)verev 1129m, 132a, 396me, 9m || gefc^tx^eifte [togt. ^en [ogl %xt] I394e-5a, 9m: aiiQ bem 2}ieub I400me{e), üt;ne ®t. IllöiOa :| [bei ^age] 111608m, 611a; Umlauf III622me (um bie (Srbe), Urf^rung [= (äutfteL] ni573me, S5ovgang 111611a, Sat^feu III 609e, Sßirfungf. 53ranb, SBolfe f. ©emöll; jerf^^ringen 111608m* 3. I128e Louis FeuilJee (1660-1732) 111351a; S)o|^^eIfterne 111291m, 362a; ^ol;lenfad- 111351a, 369m; magu. DZeigung IV61e, [^erf.] 111351a; Üieife 111362a, IV61e; pc öeu Tenerija 11509a :J feurig f. bei geuer, Fez II63e (tcnig) *Tolomeo Fiadoui (^^vior) IV508e (Epomeus), Fibrenus (S3ad^ Bei mtimmi) II18a li gid^telgebirge: ©ebirgSarteu 1262m, 3m, 461e; Y70e 1 ba§ «aireutl;er I273e, \>a^ fraidif^e IV208ell »H gid^teu I469e: SBlüt^euftaub an^ ber Suft 1373m, foffile 1298a, -gef(^Ied;t II411e; mit ^almcu jufammen l[296-7a, % 469e], II56e; -tpcllen V36m, -Söalbun* geu 1377m Jgictiou I178e; II52e, 387m; IV535e; pl. -eii IlI165eT gicue-2Irten II91ra,130a; V79m; ficus indica IV 343a J Fides (37*« fr. planet) V116m: (S(em. yil2me; (gutbeder V112m, 7a; -ung V 112m :\ fidicula = Wega 111259m j| Fidfchi-^n\tin (@übfec): aud^ Fidji IV588m, Viti (*) IV424mll (Fifi-^nfeln IV 424m) [f. @(. STrd^ipel, Q)x\\ppc] : Slvc^i^el IV424m, 588m, m*; -?I. IV424m, 588m* :j geogu. IV 424m; ©ru^^^e* I190e, IVlOle; eiuselue 3u[c( IV424m, [Snfeln ba* bei] ib.; magu. Slquator* IV101m,e; ju 2)?elancficu IV 588m || Riebet V32m, -riiibe I13e j Carl Guft. Fiedler (1791-1853): „ÜJeife buvd^ 446 gieb — gifca ©ried^enlatib" I454a,m, 463a; IV 503m; Styx-^a\i IV503m :] Field IV611e-2a (®ilkr im 9]^ee\n?affer); Figeac {^xantx.) 1423a ((gd^mer* !i-aft), IV28a (^enbel) 1| gigiiv [f. @rbe, ^(aueteu, iBuIfane it. a.] iß. (men[d>Iid;e) IVöOa; 21. (a%) 111552m, IV18e; pl. -en (*) 11113a, IV 151a: geometrifc^e IViPa, V89a*; f feine II78e*, mittlere IV 24a, ^l;l}fiic^e IViPa, unregelmäßige 111518m J figuratito 11455m; figüvli^ II73e, 93a (5(uebntcf); III437e (S)avfteüimg) , 503a || ^itj f. Belte, pl. -e 1370m; ^inans-SJiinifter IV 70a, Orontius Finäus II334e, Fingal II 37e (-lieber), Finisterre 1262e (2)e^art.) Finland II615e [Ort ha], ftnlänbifd; (ij: finnifd;) 1313a (^üfte I;eBt fi^) J FinmarkfenJ: (Sietobeii IV46me, mngn. Sntenf. IV 67m; 9^orbIid^t IV 144e, 5me; [Ort ba] IV 38c, 118e; nlnblic^fte (^plt^t l)cn (guro^^a IV 46m II- Finnen (*) II 45e-44m; finui[d^ (ügl. fiiitänbifd;) : alt-f. II43e; epog l\43e-Um (u. Sieber), 51e, 119a; [®e[^.] II44a*, 2anb(e6en II 44a, Sieber [ögt. (g^ü§] II43e; 2J?eerBufeu 1273a, IV 70a (magn. S3ect\) 1 Stämme [= 35öl!er] II43e, 290m', @tamm I491e; II43e, 44m J 55öl!er [=etämme] 1383m; II220e, 240a; 311 bcn g. ge^iörenbc (tertuaubte) SS. 1492a II i5inniaui[d;e Sieber II57e, llSe-, finiiifc^ \. Finnen finfter [f. ©eiralt, Sa^r^unberte , Suft it. a.] IV273m j giiiftcrniB (t?g(. S3erfinfteriiiig , SlBiia^me be« StageSli^t^) [f. Chriftus, Sanb, 55iil!ane; 2}lonb, ©Cime] 11371a; m85e-86a, 350a,m, 413e, 4a; [©nbruc!] III 542m, [gntfte^img] III55e-I. «Stent bitb) [pisces ni293m]: 53anb g\i\ i^ncn III 327a; 5Heber-9iegicn lll327am, 334m (5a); @tevne: « 111293m (3)o^^>cI- ftevn), mo. 100: I152e; 3:l;ievfvei§ IIIlGlm "[ S. bev iiöxM. ^i[c^ ((StevuK) I157e||— Sr. (Sbiere) I465e; II Ö3m, 450a; sing, gifc^ (*) || 3iif. (compos. gil'd;-): -Slbbriide II223e; alt I287m,e | 2trt V32a, e-53a, 52m; [STvten] (^ ©attiingeu) 11430a; V52a, 52w, e-53a:\ -äugen 1373a; -5rugn)iirf V33a, -ttjüvfe V52e; [^aii] 11430a, -beiii f. ^^grcmctev | in 33ergen (unter ber @rbe) YSSme; auf i)ol)en 33., in §ül;en V32a, 52e-53a:\ gi 11430a, (gintkihmß I382e; (Sntftel;img 11365a, V90m; nntei- ber (Svbe f. Sergej -fang 1293m; Il28m, 271m(l, 461a; in ber SDic^tung II12e, äöjntev-g. III201e:| faiilenbe f. tobte; in einem gu.^ IV250e (feine), glitBf. V52m; -fcrnieu 1287a; foffile(r) cb. i)evfteinevtc(r) (J275am*, V58a) [üg(. ^ßortüelt] l[275am'^, 21. 463am*] 286e-7a, 8e-9m\\, e-290a\\, 466a; V58a, 62a, 86m, 91a (niff.); -gattungen [t 2ivtcn] I227e,II22m; -gebiet 11229m, -gefd^lec^t 1289a, getöbtet 111623m, in §o^en f. S3evge, in §ü[;kn 1243a, tieine [= gi|d;d;cn] V39m, wo fie leBen !önnen V53a; STZenge I lUöa , 111561m; ber .¥o/eni22m, 109am; im Ocean 1105a; 111561m, 585e (in ben ^tiefen); f-veid; 11389a; 9tei>i* ration I321e, 2a; mit @d;me(3fd;ii^^en I 27e, bitten II 22m, -tcid;e II 192m; tobte (u. fantenbe) V52wlle, 33e, 52e; berBorgcn III585e, i>cr' brennen II13m, i^erfteinerte f. foffife; bev ißorn^elt [i;: fofftle] I48me, 227e; ans 35ul!anen [f. ^. öon Quito] I243am\\, V39am; Saffer-Sem^ev. I 32U-2a, 3ecgliebern 11430a :1|— baß ^ifd^d^en \32a, e-33a | fifc^en V33a, gifd;en 1127m J 5ifd;er (pl.) II126e (53i(b) :|I Franz Fifcher: [^erf.] lY 336e, 563m | Jorullo lY 336e-7m: Srief gebrudtt IV 565m, 6 ^ügel lV347e-8a, gazeta de Mex. IV 564a, bringt ben Dramen nad^ 3)eut[c^(. lV5ö5m; mit Riaiio IV565m, 4a, 5e:|| Kuno Fifcher: „Baco u. 9ieaI^I;Uof," V19m,e; ^rfa^nmg^-^bilofol^^ie V19ra, äöeltbci'c^r. V19e *^ifcuß lV299e, Fifhei's peak lV437e; Fifove = Vefuv 1236m, 449a; Henry Fitz I11261e | (Sap. Robert Fitz-Roy (. . . IV319m, 822m, 550e, 3m, 5m) cb. Fitzroy: Äconcagua lV529e, exped. of the Beagle IV553e, isthmus of Centr. Amer. IV 555m; SSuIf. in ®;ili IV 291a, 319m, 550me, 5w; Choco lV555am (^ügcüette); Gj^eb. [togt. Beagle, Ütcifc] lV415a, 426e, 550e; geuerlanb lV322m (35iilfan), (iap Hörn 111368m; magn. 53eob. IV70e, 109m, 180m; Steife um bie Seit [ijgt (Syi)eb.] IV70e, Tahiti IV109m:| Fiume IV 23m (2)leribian), 28a C^3avaM, ^enbel) || fi J [f. 2uft, Station] II1598e, lV501m; bie f^ijcn (= gijftevne) III 100m, tgij:fterne ift ein bef. ©tiid (;iernad; J fixa (ron fixus): astra f. I1137e, 163a; Stella f. 111163ell-4a, stellae fixae 111 217e T fijivt II386e, ^ijität 111 163a J fixus [a. fixa, fixae] III163e, f. populus 111164a ti^'i^fterae (= F)au^tfäd;r. eterne; = gijen, ©onnen; f. bie« aud^ 448 giyfterne U^ p aU ©lieb) [[. ^raboiiten] 1388m, 11514a; III[36m-370] 41m, 59m, 63m, 67a, 76.", 88e, 99m, 100m, 113a, 131e, 4all [136-142, 143-310 (311-370)], U3a, 7m, 153-4, 6e, 7, 160e,-7m, 176m, 7e, 181e-2a, 217a, 261m, 2m, 323m, 336m,e, 365m {373e), 478ell, 493m {627e, 8a) \ sing, gijftern Illlm; III49e, 83m,e, 170a, 216e, 224a, 315a, 409m, 500e, 581a || 3uf. {sg. f|)äter*; comp, ^ijftcrn-) [bem. ©onneii] (bie niciftcn ©lieber [iiib fd^tuad^ befe^t, il)re i)cüe SSefetJimg ift nur unter *®terne jii fiubcn): SIbcrration 11358m I STBftanb [= Entfernung] 111263e, 271a,m', Slbftänbe 111278m :| nnger;e|tet III[i65-4a] 163m, 2tu[finben 11183m; SSebcduug UlS02e, 643e; -93eübad^tungen II209e, 111152a; S3ctrad;tung (^el;aublKnö) III(573e) | SöeiDegung [ögL ^tetaticn] 11118a, 84a, 194m; eigene ll487am; UiSSe, 76m, 233am, 262a, 5a,e, 6m (7m), 270e, 9a, 282e, 3m, 308m, 627 e:, fovtfc^reitenbe 111265m, 6m; jäl^rli^e 1150me, in279a; fc^einbare 111163m, 233am, 270e; n)at)re 111 270e, im Seit* räum 1154m, iDimmelnbe I155m-6a :| -bilb III83e, -(Katalog 111169m | S)nrd;meffer: falfc^e I11167e; fc^einbarer I153ell; I11130e, 210a; uniKi^er I153e:| einjelne lin77e (254a), (gntbedung 1 11 (76me) | (Ent- fernung [= 2lbftanb] I117am, 153e, 160m, 415a; 111 5ofition III 8?a, 151e, 272am, 283m; -en 111308m J 9totatiün [ögl. 33en)egimg] Il36öm (um i^rc ST^fe), IIl(202a); vctivenb I11264e:| vul;eub f. fep, -fd;irf;t 111312m, fc^li^ac^e IIU04a, (gciutinaticu [= §uu!ehi] III87e-88a, [elbftleuc^teube III371e, fid;tbar f. bei Sage; fcgcnannte I93e, 153a || @cnue (uufve) f. (Sutfevniiug, f^ijftevnfonne IIl236e | ®cuue, (gonneu 11365a, 478e-9a: feine 111170a, 256m; jaljHofe IV4e-5a || -@^^l)äre 111200m, 472e, 8e; (gteüe 111278m | ®^fteme 111574m; -(g^fteme III llOe, 270a, 289m :| -Safel III147e, bei Sage gefel;n III 82m 'I; tetefco^i- f(^e(i) 1154m; 111232m, 593e*; 5}a-anberuug [f. *@terne] III2ö4e; SBev- t^eilung 111146m, i5öe-7a [i75m-7m], 188a, 281e-2a; -S5er3ei^niB III149e, SSieIF;eit [= Bai;!] IIIi57; 23olum I153m,e; alte S5orfteüung III [iö5-4a], SävmeftvaI;Iung I408me; -tvelt 111152m (SBefilj), 164a, 281a, 439m; äBefen [. 9Muv | Bai;! [l^gl. 35ieir;eit] Iin^Swie, 9m {156e), 264e: [grc^e] III295e; 2)iimcuen III371m,e; saljirofe 1155m :) Bittevn III öl)re IVöiOme*, 51. u. ii'umbclbt, J?c^mo§ V. 29 450 gramme Q — glora ©. (P.) aÜg. auf c. 3i:fel IV4i2am* Heine [= glänim^cn] IV 531a*, -nieev I 200e, olme V35e, ri5tt)Iid;e IV 263a.; am ®)}alten* IV263e, 509a; H^vü^eub Iil9e, initevf)alteub 11385m, [Uvfac^] IV586a*, [Scvt] V65ni ||— glänimc^eit IV531me, V47e | bvi§ flammen 111590m; flanimenb [f. 33ulfane] I453e, UI379a *Jolin Flamfteed (1646-1719) 111154a: 3)c|.^^eIfterlle 111291m, [per].] 111154a, (Souneiifledeu 111387m | ^teni(e): -atM 111154a, 19ße; SBeobb. llI265e, 6a, 291m; ^avaüafe III 273a :| Uranus II360e; I11153e, 530am || Flandern II55a(aiie), 81a (in); IV 64a (inagn. ^ecl\), 170e (©läfcr) I gfafc^e 111115m (ipalö); pl. -ml327a (aii^getrovfene), 11484m (mit @eelra[ier) :| flafvig V76a, Flathead river IV436e; FJaugergues (Honore, 1755-1835) 11184m (Jupiter), 538m (Venus), 547m ((SiiifüiB beg äl^cubeO | (^lccf;tcii ($[I.) 114a; II 91a (büvre), 400a; sg. -e IV 65m (einzige ^fialjvimg) bei- glerf (O), ber Rieden (*); pl. ^lecfe [[. teni, Diebel] (^) 1201m; i^ledeii (wirb uid;t bej.; aiid; in compos.) [[. Svbe, ä^iagellanifd}, Mars, 2Jionb, Saturn, @c^nee, (Boimc, Venus] 11167a, 351a: f-avni (eben je: -frei, -log, -veid;) f. (SonnenfTedeu , -Inibung 111520m, bnnftev 111213a*, f-fuei f. -arm, [im ©efteiu] IV 345m*; f-Icg, -reid; f. -arm | ft^iravjei' III68mO 397e*, 413am*', pl. bie fd^lravsen ^. f. Äer;reHlcide, 9^orbIid;t :| tDei^ev ll328e-9a*, 368eO; lll343inO; -jenen 111404mll ||— ffecfig 111338a *^IeiB IlöOle; I11302e, 421a, 7a, 586a, 594m, 606a, 627m: IV 309m, 457m, 466m; V5m: beliaiTlic^er 111319m J fleißig [f. S3eobad;ter, -nngen] lll 152a, 8m, 227e, 388m, 552e :|| 1) Flemming (Beffel's @c^ütev): [^erf.] 111 556am; über Uranus 111555e, 6a J 2) Paul Fl. (1609- 40): Xid;tnngeu in26a; ÜJeife nad; ^:i$er[ien 1168e, 126a || Flensburg IV 616e[^erf. ba], F/enMlV180me (^cr)renbergtrerf), J. Flefch (geb. 1813) IWMlme (®d;tvan!en beö Sirius), FJeuriau de Bellevue (c. 1761-1852) 1459e (©ebirggarten im ^ener) | Fleurieu (Charles Pierre Claret comte de^ 1738-1810): i3ftl. Elften I(309a)472a, Sap Hom 11476m; introd. au voy. de Marcliand 1472a, IV592e; Grand Ocean lV5P2e, gr. Oceau 1305a; [perf.] lV592e :| bie große Fhufs (öftr. 5ir^en) IV 499m, glejioneu (ber @^rac^e) 11298a, frang'öf. gübuftierS Y78e-79a {Neu- Valencia, Trin- cheras), fliege (@ternbilb): a muscae 111141m || fließen IV359m,e, 382m; %, V20aT -enb [f. Saffer]: immerfl. II27e, iD^etaü 111395a || glimmern 1147a, 207e; f-ernb I207e J pntenfugeln 1205a; ^intglaö III 79a, 80a :| glittern 111615a ber glor [f. ^oefie] 111150a; bie gier I293e, 303m (Sanbf.), 375a |I— Flora 21. ©13t tinn 1191a I SB. 8t^'^fl. planet 111576m, 448e; \ 108me, 116m: mittl. SIbftanb ü. b. @onne 111456a, äußerfter IV 428a; (2[em. III 5i6a, YlOSme; ßntbecfung 111426m, 460m; \108m, 117a: Sage 111428a, turje Umlauflseit I11448e J (5. (^flangen) [f. 5ßraimfoF)Ien, etemfcl;Ien; einseliic Sauber] 1375a; p]. gloreii (*) I54iii, 376e-7m (6ell): alte IV14e*; feffile [= S3erftem. , :|: 35orireIt] I [293-9a*] 468m,e; IV 324e; frembartige I 9a, gegeiüuärtige 1298a, ^eiiiiifc^c II 89m*, [tcii 2'äi\o beni] . . , IVeiOe, Sertiär-g. IV 558a; untevirbifc^e I486e, 7e; 35cvmifc^img 11103a*; bei- iBerfteinermigeii [= fof[. iifa\] \284m, 8me \ bev S^onrelt [t Mf.] I[293-9a] 7a, I115e; i}ürtreWicf)e I63e-64a, IV324e :\ t^r* f4>tebner ßcncu V88m "^Florenz: ^loftev degli Angeli 11377m, (gntfeniimg IV432e, ^pcf 11357a; ^ird^e II464e, 476e, 508m; paler] 1182a; [^^Jerj. ba] V63m, 87e; Sem^ev. 1349a J glorentiuev (subst. sing.) 11286e, 332a,m, 362a, 464e, 474e, 492e, 3a; 111342a; flor. (adj.) 11300m, 378a, 380e, 465m, 491e, 510m; 111336a: flLTentiiiifd; 11494a :H Flor es 51. (ascv. Snfel) I188e (weftl. bai>cii), lV424a (fluten.) ;|| 8. (!r. eimba-^nfel): Stuie of)ue 2(bii\ IV 138a, Sufel babei lV409a | SBuIfaue: raii(f)enb IV 392m, 407e; 3Qbl IV406e (ber t\)ät.), 7e (fed^eO |J F/o7-ida 1342m [Ort ba]; II 272e, 301m; FJorus (Lucius An naeus) IV 606a (3eit), a (Ve/uv) \ ^to^ tiHe 11476a; glotte [f. ixniifc^] I1165e, 7e, 302am, 416a, 432m, 4e, 459a glög [f. Äalf, ^alffteiu, ÄcI;Ieii, ©teinfcMen] (aiicf) in comp.) 1295a, 457a: 2(lter V(76m), f-avtig IV361a J -formaticncn 1250a, IVl62a, V75e; sg. -icn(*) I264e, \90m: (SiufliiB IV28m; entfter;eu 1260a, (g. VÖOm*; leicht IV 28m, trenn [ie nic^t iräven 111511a, gr. S3crBreitung IV32e'{ -gebirge (sg. n. pl.) I26a, 267a, 467a; \73a: alte IV249e, Oefd). V92e, 2«ittel-gr. IV618m; neue IV249e, neuefte n^618e; Oueüen IV249e, t^üringifc^eg I465e :| -@ru|.^^e I258e, -lagen 1308m | -f^ic^ten I26m, 288e, 292a; V76m; sg. -fc^id^t O 1275m: $!ignitcn, neuer IV 461a; alQ [ie nod^ nic^t »aren III510e, 35ei-ftei«eruiigen V76m :j -geit 1302a *pd;tig f. 33licf; ^-feit 11231m, IV 256m, V39me :| Rob. Fludd (1574-1637) m31me [ ging [[. Sßögel]: -^ant I287e, -^äute I 466e J i^Iügel [f. ®eban!en] II 81m II (e. ^ilbe^), J. G, Flügel III261e jj. pübität I270e, IV333a| gluibum (= glüffigfeit) III 33e, 40a, 42m, 50a II, 51a,e, 410m; IV 196a: e(aftifd^eg 111386m, baS bemmenbe f. iriberftreBenbe 30?a* terte, Ieud^tenbe§ IV195e-6a; [elbft(cuc^tenbe§ [f. 9ZeBeipe(f e] : im SBeltranm III 525, 567me || bie %\uv I 7e (bie bebaute); II 50m, 63m; V35a; pl. -eu II 55a (^ei^e) gluB (4:@trcm) «. (anb.) 1451a (oon ©c^Iamm [ügl. etrom]) |I 21. (eig.) [oft in compos.]; pl. ^lüffe (*) [[. amerif., Sauf, cceanifd^] 11125a., 7a, 232m, 325a; V31m: 2Inf^n:cnen II 50me, 52m*, 194a*; f-artig I 326m, lV37e; [Slufsäf;!.] 11232m* | -bett 1397a, II 13m; -bette V82e; pl. -en lV436e :j damk IV 497a*, -gbene IV 556a ; entf^ringen f. Oceanus, Urf^rung; -fabrtIV497e, garbe f. SBaffer, -gebiete II254e, -gegcnb II 86m; ber gelbe 1397m, 11403a, 111454m, IV 608a; ©efc^irinb. [4: [dueü, tgl. (Stranung] 1117a*; große* 1187e, 194a; lY 497a; ffeine [= ^lü^c^en] 452 giufe m — giutf) äug. 11108m* g}^üttbimg II 56a*, -ue^ II 86m, 9^iebev[^rag V44am*, am bem Oceanus cnt|>nngenb 11181a*, Oiielleu 1 451e*, -r^ife IVllSe, rei^ciiber II28ra, (gc^ilberiuig ll28am, feljr fd^iieü [:j: @e[d;n.Mnb.] IV497e, fc^iravjer IV582e-3a, feierte IV 49 7e*, -fteigcu IV498a, ©trcmimg V44m!l* (@e- fd;ti}iub.); Xmpcx. [j. ©übamev.] IVöOla*, -X. IV498a | -tf)anil47a, 220e, 240m; IV42e, 46e, 386a; pl. -tl^uler 1220a, 360m; II53e, 246a; IV 496m, 599a :| Uvi:^niiig* [bgl. Oceaims] 11181a, 11156a; -i^eräiveiguiigcu I295e II 2öa[fer: garbe IV497m,e; tvük V44am J -mffer 1260a 1| -tDett II94a, [2öort] IV594a ||— %in^d)m II18m (sing.) pffig (:|: ge[Io[[eiO [)'• ^""f^^^ti^ . (Svbe, (grbeu, feft, gett, geiiev, 2aöa, SD^affe, ^kneten ii. i^r 3nnere§, ftarr, 21)011, SSaffev, 5äl;e] 1179m, 180a, 362a; IV289m, 359m', ba^ ^^lüffige, ^lüffiöeö (*) [[. ba^ gefte, ©tavre] ISOla-, III325e, 511m; IV20a [2)?cer], V31m: 53en.H^ölid;-^. I 244.e*, bunftförmig 111220a*, (S6ne II 53a, elaftif^-f. IV213m* j ba^ fl. Clement: 1) = SSaff er 1170a; III378e, 510e; 2) =2)?eer 1170a, 305a, 312e; 11308a :] erftavrteS 111527m*, %i'dä)t IV33a, gasförmig [(. 1426a, ^ei^-fl. 1259a \ma\\e I340e; IV18e, 370a, 510e; V35e; pl. -m 1345a, l\{272a) 359a :| petatlj II416e, D6eifläd;e 1 163m*, ^.nimitiü 111324m*; ftrengft. V76a, 94m || tro^fBa v fL 111395m, IV236m [= 2}?cer]: (Element (= mztx) 1169m; mxptx Illlm, 11370m; III394a,m, 6a, 418a; Stoffe 1 177e, Buftanb IV 9e j ba^ Sr-^Iiiffige* (= 9}?ecv) I170e, 316m,e, 320e, 3a; IVl3e || Buftanb I271e, 426a :|]— ^lüfligfeü [[. Reiter, ia'ca, Suff, magnetifc^ , ^nltam] % (Buftanb) [biivd; o be^.] [[. (Erbe , ©ebirg§!etten] I 179a, 325m; IIl527m,7n [S)efiu.], e; IV359m, 425e-6a]S8. (©tcff) IllOe, 258e, 266a, 331a, 344m; II428e, 9m; 111552a; IV256e, 417e, 515a, 561e; V63a, 90m; pl. ^Iü[figf eiten (*) I 169a, 211m, 265e, 373a; III 5m, IV IIa ||: at^fefeenbe V73a; [%xt, 33e[d;af[., (gigcnid;a[tcn] IV255a, 514a; Betregte IV 84a*, bid;te 111553a; 3)ünnfl.o IV476e, 486a, 637a; bunftformige 1179a, (gtgenfd;. [. S3e[(^aff. | elaftifd;e I221e,303e; II (386m); IV 223a*, 484e, 490e*, 572e*: Sln^ürud) IV2iim, 222m* :| ent* tüei(^enbe IV 485m*, erftarvte IVlla* j gasartige IIl567e; IV484e, 5m*; gasförmige I llOe, 221m*; III 51e*, 243a :\ ge[^\innte IV 222m*; ®rab I457eO, -e I269aO; r;a(Be IV219aO, §a(b[I. I180aO; in einer gl. [f. ^öxptx] IV156e, 7a; falt IV 233a, $!eic^tfl. IV476eO; Inftartige IV 232m, -förmige 11388m; Steigen IV 9m* (ungleiches), ftrömenb I212e, S^em^er. IV242e-3a; 2:f)eileIII(323e), IV157aI tropfbare I208e, 227e-8a, 259m, 260a, 5m, 7a; IVlla*, 232m*: auffangen II228e-9a :| trüBe IV 35m*, unreine I361e*; S5erbid^tung III567e, i)erbid;tete 111568a; n^arm IV 233a, ben SSeltraum fiillenbe III567e, ^ufammen^angenbe IV5öie, B"poi^fe 1 167e* gIntHf- Coxcox, ©encalicnif^, (5BBe, 2ic^t, 2Weer, SRcnb, SBöIfer, SCßaffer] 51. (in aßg. S3eb.) [auc^ = ÜBerfc^tremmung] II 154a (gro^e) j pl- glutl^ -— gorm allg. 453 %M\mi [f. Schnee] 1325m; IlöOe, 389e; IV571m: (SrbfT., «gcmienfl. III 510e; folgen, trenn bie ^L nic^t ivärcn lUölla] ^, (bie all gern eine cb. grc^e) [= eiinbfhitB] (f. *2Renfc^ ^) II (391a): aügemeine Il(llOa) 439e, \58m; bei amerif. Steuern III (475m), demet! III581ell; grcBe I 489a, 111154a; bei ben Muyscas II482e, nad; ber g. lll(481e), Urmc^ {V488me, ber ber %. III(481e) ]" (5. (beS mecx&: Steigen eb. SBetlen) I217e!l, II59e; (ancb in compos.: pl. f. bei 2t.) f^evrcgenb IV 488m, Uvfac^ lY488me, -ii^etle I325all; Sirfimgen 111511m, 547a; -jeit I326e, IV 412a :||— ba§ ^hitlien IV241e-2a, flntr^cnb f. 2Ba[[er || fluxions II 371e,514me *^ccal- : -lange 11366m; III 7 7e, 78m, 80m, 213m, 319a, 336a; -2^emVeratur III564e; -iveite III117e, 9m J gccue f. magnet. Snlenf., pl. loci [f. ib.] IV 87a || Foe-koue-ki (d)inef. SBerf) I47e [3nb.]; lY 493me,me (Uvfad; ber (Svbbeben), e (95er[a[fer) || Fogo 21. 3n[el (ca|^i^erb. Snf. ; ilha do Fogo IV 301a) IV291e, 5m, 301a, 373e: 9kme lV50ia; Dteife IV 524m, 622a J 53. 35nlfan mi F. IV 295m, 301am, 373e [524m 21. 27] : 2rn8-' brücke lY301am, caldeira [Ärater] lY616m, ©vcn§ IV272e; §i3be IV 291e, 524m (21. 27), m (abnebmenb?); gr. Krater [i^gf. caldeira] lY 616m, me\imQ IV 524m, [^erfcnen] \Y524m, S^ätig!. lY SOlam :|| folgen (pl.; an^ in compos.) [f. ivobltbätige] , sg. ^clge (;'^) [ü ©ebirg^arten, (Sc^id;ten] 11302a: furchtbare 11257a, gen^ic^tige 11302a, glüdlic^e IV71e, mäditige 111257a, ^ericbi]d;e II378e*; f-reid; 11269a, 306a, 337m, 396e; 11175a, 519e; IV54e, 413a J Weigerung III374e-5a (anö ^orangfe^ungen), pl. -en I1377e || Caftell Follit ((fatalen.) IV372m (nn^gebrannte 25ulfane) I Fomalhaut (Fomahaut II.486am) (Stern): 2ter ©r. lU138e, fi3nigl. Stern III173e, D^ebeljone 111327a ||. Fonfeca y Zuniga f. @raf Monterey I ©elf cb. S3ai (*) bcn Foiifeca {mitt. 2Imer.) IV306e: 33orgeb. babei IV 542a; ^nlfane IV 306m*, 540am, le-2a; ißnlf an babei IV534e, 541e- 2all,m II gcntaino I231am, Fontainebleau IV 302a, Fontana I11538e (SBenn^mcnb) I Jean deFontaney lU368e~9a: aftron. S3eob. 111369a, dbina ib., fübl. S)o|>|}eIfterne III361e-2a, fübl. §immet 111347a, ^nbien 111369a, lettre III368e-9a, iWagell. 2Sol!en IM 368e-9a, [^erf.] ib. ^f^craminiferen V45m || 1) Edward Forbes IV 297a {Chimära), 369me (2eitnnggfal;ig!.) J 2) James D. Forbes (geb. 1809): Seitnng ton ©ebirg«" arten IV38m, heat 111539m; magnet. Snteni". IV 64a , 95a(e), 182a,m; iOlonblic^t 111497a, 539m; 9lcrbnd;t IV147am, Solfatare bcn Pozzuoli IV600m!l, Scnnenlid)t III4:/7amll; Semper. ber 2:iefe IV38m. 165e, 6e; 2Bärme 111565a, IV38me J3) Forbes* V90e (Oldhamia) || Job. *Georg Forchhammer (geb. 1794) I 473e (Steigen be8 $!anbe§), V44e (.^iigel); fijrberlic^ fein II215e, goveüe (gemeine u. fc^trarje) Y52e-53a (in ben ^^t)renäen), Forez (^ranfr.) I460e gorm [f. Sichtung, S^ij^enj, grammatifc^, ©runb, Sanber, ?ebcn, mcnfd)Ii*, 454 gorm — Formation % 'iRatnv, ^flciujen, ^lanetanjd; , ^t}t^agoreif^ , Spiere, Ur-, S^ulfatie ii. a.] 33. (sum formen) [O] Y9ie] 21. (aüg., = @efta(t) I59a, 64m, 310m\\ ; II 96e, 207a, 257am, 284e, 7e; IViie, V17e; plur. formen (*) 1 18a, 188m; 1142e, 267a; III12e-13a, lV561m, V87mil || 3nftt^ (in compos. geh), ^crm-, bisu). [*] formen-): 2l6ii?e(^lelung I5i7me* | -ibnlic^feit I 55a; -en 113726, 11118m :| alte 1067e% -Stnberiing III562e, STnmntl) V5a I f-bilbenb 1123a; IV 8e, 352m; -bilbung IU8a; IV16e (anovga* nifc^c), 211e :| -(Sntft)ic!rung 1368a; ejctifd^e* 1 9e, 114m; -gattiing I11332e; f-gebenb IV270e,395a; eineö ®egenftanbe§ 11168a; gegentfävtige I99ra, III 45Ime; geiftlofe I 5e, ©riinbt^^en I 22m* ; $au)}tf.* II372e, 11118m; f)öbeve III Um*; inbibibueüe I 374a; II 13e* (84m*), 87a, 291a*; for^ev lic^e III12e-13a*; f-Icö HöSe, 11276a | mannigfaltige 11150m, Illlla*; 2)Z-feit If 49a :| merfmürbige II154e*, microfco:>)i|^e 1370a*, nene 111233a* (Übergang in), niebere 11114m*, ovganifc^e 1369a* Pflege 11206m || f-r eic^ II171e; f-reic^* 1 142e, 111587a J 9^eic^t^nm 1331a* jj g^cnBeit II88e, -ft)[tem* 11143a, f-nmn)anbelnb in341a, Unterfd)icbe IVlle; f-i^eränbernb 1200a, -SBeränb. III(562e); S^erln-eitung 1369a*, iBer!etti;ng I20a*, ber* f^iebenartige I56a* (in ^Se^iel^nng jn einanber), S5cröcüfoinmnung V 18m, iBottfcmmen^eit 11257a | -n^ed^fel* 11139m, 111626a, WUam; ire^* felnbe 11281a :) öon litter. SBerfen II55m* | 2BieberI;cIung 111461m; -2Ö. I99e, pl. -en lll464am :\ uninberBare 1185a*, 3<^^1 I54e*, gertrec^en 1 067e* Formation (§)). =®ebirg6-g., = Silbnng) [f. Safalt, 53rannfoMen, Chimborazo, Konglomerat, (Socän, glog, @ang, ©ebirge, ©ranit, Äoblen, treibe, Sia§, ^lutcnifci^, ©d^iefer, (Secunbäiv, (Sebiment, (Silur, @tein* fol^Ien, tertiär-, Xxaä^l^t, Stranfition, £ra^, Übergang, S3ul!ane, tulfa^ nifc^; nc^ anbre ©ebirg^arten] 1290m; IV632m,e; eine beftimmte IV 428m, 472a, 618m, 632ei 1,3a; V75am Jpl. Formationen (*) 1170m (Soöam), 264e, 6m, 282m, 9e, 290m, Im, 6a, 315m, 467me; l\[461-5a, H. 613-4]; Y[57m] [66-75a, 75-85a; 21. 87e-94a, m-98m (nur 2tnfang)], 75m-76a [2)ig^o[.], 92e', einzelne V[77-85a, 2r. 96m-98m (nur geringer 2rnfang)J ; beftimmte [ügl. 2Iuf3är;L] IV406m, 474e ||: 3nfa^t: 2lbn)ed;«Inng [=2öed)fer nf».] \74e-75a {92e); tfmlic^feit V72mll, 73a || 2iaer (pl.) I283e-4m, 7a; IV372e, 461m, 2a, 618m; Y 63am, 93a, 94a: 53eftimmung y7bd^; bur(^ Organ, ©nfdjlüffe beftimmt ViSe, 63a J ältere IV 492a*; ältefte (pl.) 1290a; \y 270m, 461a; \63a,90am || 2aternan3* [= Secbfet nfn?.] V 74m,92e,dSe; 2iuftreten V70m*; [2(uf3äMung, einzelne] (tgl. allg. sg. n. pl.) l\461m, 8m; Sßcgriff \73am, S3eftänbig!eit \73e-4a (in berfd;ieb. £-änbern), d^araft. f. §au|>t^.; ©utbeiluug (pl.) Y72me, 73a, 75m-76a; enbcgene* Y75m,e; Sniftebung Y72m (@(eid;3eitigfeit), 73a (äbntic^e), 74a (3eit), 90am; innere (Sntlindlung V73e, 92e, 95; erbeben IV370a*; ern^titoe* Y59e, 75m; ejogene Y75a*; ^olge f. ü?eibeuf., 3eitf.; 'in Formation © — G. Forfter 455 ©eßenbcn] IV 406m, 635e*; V89m; einaiiber gleid^ [t»gt. Sbent., Üüeremft.] \73m-74a'^ (in i^cricf)icb. Säubern); ©lieber y74a,a (ibentifd;, parallel); ^anptc^araftere V 72??i*, 3bentität [tgl. glei^ nftr.] 12Pim, -^i^lebre 1 302a, metanior^^bcfirte V83e-84a, neuere lY {461a) 2a*,* ^rimitiüe y69m-70a [33e' griff] I g^cilK 1287m*; 9ieil;enf olge (5olge)(pl.) 1169a, 253e-4a,30Ij;ie; IV(46im); YZDa, jn-76a :| (2d;id)ten [f. iibr. Slrt.] \74-75a, fecnnbäre I467me* I '^§-2:t)^>en V[72-75m; 75-76, 51. 947n-9öaj: iücburd; Beftinnnt \72m, 92e-93a: ern^tii^e V75m:| Ükreinftimmnng [bgl. gleich nfti?.] V 73e-74a^ (in i^erfd;ieb. $!änbern) [ Übergang \92e, 93: aümähl \74m, bnrc^ innere (Snttrictiung VöSaw :| Umriffe I301e*; nnv'ibl)ängige V95e, U-feit Y75a* I ^eränbernng: langfame V95a??i; ^rähibiren großer ^. \'74me, 93e :\ fek verbreitete I 245am, 33erfd)iebcnl;eit V727>i*; Söedifel (be§ @eftein§, ber ®d)id;ten) [= 9lblred;§(. , 2I(ternan3] \74m,e; SBieberfebr (ber (gd;id;ten) \74m, e-75a; Bälngfeit IV 370a*, Beitfolge III 5e*, snfamniengefetr^te* V 73e [74-75a, 2i. 9.9e-94a], Buftanb V73e* ||— gormel [f. (Sinn«] III 239a, 260e, laH; IV (201a) 390e, 623e; pl. -n I478e:| formen f. bei ^crm, fcrmuliren II 48a '^Formentera (^ntlnif. Snfel): ^Breite l\28a, ©rabmeffnng iV156m, [Ort baranf] IV152e; ^enbel I421ell, IV 28a J Formo/a (fiib-af. ^nfel IV 404m); and; gen. Thay-wan IV 393m, 404m; Thaiwan IV202e |: IV 395m,e'l, 404m: d)inef. IV 393m, ÖeBirge IV5(S4am; Snfeln baBei [ijgl. ^Ri^tung] IV403e-4a,w; magn. 5Ibli\ IV202e, Spanien 11477m, [Ort gegenüber] ib., Cftfüfte IV 404a; beränb. D^ic^tung (ber 3ufeln) IV393e, 4a, 5m (403e-4a); @teinfcl)(en IV 394a; 3>nl!ane IV 404m, 584a; babei ein SSuIfan im 3)?eer IV 404a :| formuliren f. nad^ T^ormation ^crfdbegier II172e| gcrfd)en (= gerfdnng) [f. Gräfte, 9^atnrge[et5e] I87a: cm^nrifcbe« Iööe-C7a, 190e; trirb fid) nid;t minbern Vi5m, mübe- tooüe« II253e, raticnette.^ 11217a, tiefet^ I 21e J fcrfc^enb [f. ©eift, iRatnrfinn] 1291m, 11206a, 111405a: miibfam 11443m, (ginn 11162a; tief f. II310e, tieff. 111517m J ^crfdier sg. 1268m, 11337a; 11164a, 316e, 335a; IV426e, 439a, 548e, 635a, 8e; pl. (*) 11162m: anfmer!^ fanier 11375a, eifriger IV 289m, ernfter IVlOe, grünbl. IV196a; ftef" finniger IV380m, V66e; finniger II 18a, tiefer Il62e; tieffinnige(r) II 341e*, 393a; unermübl. IV 32a J gorfc^nng II 218a, 265m; IV 7m, 485a; pl. -eu (*) I36e,381a; I1193e, 281m, 507e; IV348m, 449a, 461a, 538m, 561m: eigne 11229m, 247a; em^irif^e 11283a, ernfte III 464m, ©egenftanb 11384a; -^^geift 11117m, 144e; V61m; geiftige IV 5e, fünftige I276e"-, menfd)t. 11126m, 9teibe IV 143a*, iroranf ju ridten \7am', fdiarffinnige* 11253m, IV454m; fd;öne IV422a*; tiefe 1104m, -re IV461a*; ber %. nntertrcrfen I81e; SBerfseug II394e, 625e; 3iel I32e, 11126m; B^red IVö5a* Petr. Forskai (1736-63) III 444ra(^flan3e) II GeorgForfterI345e-6a; 456 G. Forfter — g II 65me, 72: auf Cook's 2ter 9?eife I345e-6a, II72e; M.] l 345e- 6a:, II72e,126m; Sakuntala UlUme; ©iibfee II5m (-^nfehi), 125e („9?eife na^ ber @.'0; SSJerte 11726 J Joh. -"-Ileinhold Forfter \307e: niit Cook IV 421m, ?anbf).nt5en I307e, ©Übfee-Stifcln IV421m (geogiu), Tanna IV 419e J Willi. Forfter (geü. 1832): Erato entbedt Vllöe, 6e *gort f. ben folgenben 9^amen; ein beftimniteö . . . IV 408m ||— fort-, %ÜVt- (*): Fortaventura (canar. 3nfel) 11414a; -beiDegen 1 244m , -ung* III 348e ; -feübiing* 1 86e ; III8e, 318e ; -gefdptten II 146a (iinimterbvod^en), 310e; III 150m (^cnntni^), 472m ((Sultm); Fortin (1750- c. 1831) HI 81a (3«eBin[tv.), -laufcnb IV 126m, -Icitenb 1194m || [ic^ fortpflanjen (Hlbl.) [f. iöetregung] I427e, 11149m; IV 132m, e-3a J gort|)fIan3ung [f. 33en)egung, Svbbebcn, 2i(f)t, 90?agncti^nuiö, @d;a(I, ®d;n)ingnngen, 2:^ieve, 2ßärme] 1490m, 11400a, IV49m: (comp. -^H-^ef^i^inbigfeit [f. cit. mt] 11193m, 94ell, 96a!l, 168a; Hemmung \\133am, -traft IV IIa, -mittel 11142m, 5«i^t-g. I444e, -tvege IV 494m || -rüden* 1150a, 398m, 400a; -fc^affenb III510e (Äraft) || gortfc^reiten (= ^ortfdjritt) [f. Sultur, ©onnenfpftem] 1220a, 430a, le, 441all; 11239m; 111157a, 457e; IV127e-8a, 130e, 207a; V59e:^Ieid;3eitigc§ IV 62a, Hemmungen 11235m, im %. IV 127m; |3eriobifd>eö II373e, 5m; nngteic()ee IV 72m ] fortfd^reitenb (= ^n-ogreffib; togl. fcrtgcf^ritten) [f. Seu^egimg, ccntinuir* lic^, ^enntniB, SBeränberung, SBiffen] II74e, 140a, 154a, 173a,e, 221a, 7m, 268a, 287e, 319a, 399a; 11114m, 37a, 48a, 500m; IV216e; baä g-be 11398m J gort fd; ritte (= gcitfc^rciten) [f. SSilbnng, (Srfenntni^, geiftig, Äenntni^, ^imft; einjetne Söiffenfd^aften n. a.] 1304m, 341e, 376a, 9e; 11148m, 162m, 174m, 200e, 7e, 212a, 6me, 222a, 239a, 268e, 312m, 333m,e, 7a,e, 8e, 366a, 9m, 377e; III80eil, 503a, 584e, 592e; IV60am, 77e, 461am, 477a; sing, gortfc^vitt. (*) 11135m, 7m, 149m, 205m, 219e, 228a, 267e, 383e', III 100m, IV 78a: bag ^elb 11537a* (jeigt fid^ immer ireiter), jeber %. bringt neue @efal;rcn IV96we*, [gel;emmt] 11400a, geringe III588me; gfänjenbe 1293m, 383e; II170e, 209a; III 22m, 145a; IV311a; glänjenbfte 1197a; immern)är;renbe III24, feine g. machen II210e; langfame 111319m, 2-feit IVl34e*; (^d^neüigfeit HI 24m*, ungemeffene 111353a, unfre lll375me (Srftaunen ber Sitten über) |j Fortuna (19*« !(. planet) V116m: ßlem. YllOam; (gntbeder VI 10a, 7a; -ung \110a:\ -l^irfenb lll456e-7a (regelmäßig) foffil [f. (Sinfc^Uiffe, gifd;e, f^lcra, §0(5, Änc^en, W^iu3en, X\)kx^] 1291a, 406e', 11412a, 439m; V62m, 63m, 66a: r;arbf. 1303a, OTanjen] IV597e; 9?efte [= ^^ 35erfteinerungen] I168e, 285e, 292m, 303a; II 519m, IV524me(558a): tro^ifd^e Ifl(457a in ber falten 3cne) J ^^offilien (= 1) 35erfteinerungcn 2) ©ebirg^arteu) [and) in comp.] 1487m, 11390m; V 57m, 58a: einfache I260e, f-frei V69m(@d)id;ten), frljftaüifivte 1245a; f-Ieer V6öe,88e; nac()af)men Y62e\ f-retc^ \66e, 67e; 33erf(^ieben^eitV 66e, 72ra goft — Frogua 457 *$?ieut. Henry Fofter (c. 1797-1831): magnet. IV96e (Sntcnf.); ^^^«»" (5(bw.); dtciie mit Parry lV65me, 96e, 119a; ^eubel I421e :| gctuö 11430a I Foucault (Jean Bernard *Leon, geK 1819): ^I^feiibvdnnig ter gi-be IV i57e-Sa (51^^>avatn. ej^^eriiiieiit) ; 2i^tV10m: ftavfeö 111397m, 419a] (Sciiucnlic()t III(396e-7a) 41Se :| Fougeroux (Aug. Denis Foug. de Bondaroy, 1732-89) 111612a (Sfieteüvftein) || Fourier (Jean Bapt. *Jofepli baron, 1768-1830): theorie analyt. de la chaleur 1425m, in 56m] (grbe [f. SBävme] I179a ((gvftarrimg), W. Herfchel lIU17a, ifetljevme gläd^eit lY 244m, ä)?air)cniatifer lV244m; [^ev[.] 1114:6m, IV 244m; ©cnneulic^t III (396e) 417a, 2:iefe f. SSävnie | SBärme 1162m, 425m; lV238e: innere 2B. ber (gvbe 1184a, in bev Siefe IV38e; be8 SffiedraiiniS III46a,m,e, 56m || J. Fournet V71a (^elbf^atl)) ; Rob. Were Fox (geb. 1789): magn. IV 74a, 107e (D^eigung) '-'Fracaftoro (Hieron. ob. Girolamo, 1483-1553) in2im: Scmeten 111563m, -fd^ii?eife I107e; ©ebid^te 11121m, i?ergreBevnbe ©läfer 11508a, SDJagnet. 1427m; 9?atiivfd^irb., opera 11121m; [p^xl] 1427m; lUSim, 353a, 508a; poetica 11121m; ®|>I;;iveii 11353a, III 165me; 33evfteiu. 11389a, \61e-62a :\ gracticii (= ^nid; ax'iüjm.) III167e, -cn IV 391a || ?^rage [f. ©treit] 1353m, 382m, 431m, 455m, 475e; II264e-5a; III 51e-52a,m, 167m, 8a, 240a, la, 281a, 297a, 322m, 332a, 384m, 456e-7a, 545e, 7m, 558e, 564e, 9e; IV20e, llOall , 122m, 149m, 202a, 8e, 244m, e-5a, 261a, 369a, 383a, 450a, 8m, 554a; Vlla, 69a, 91e; pl. gvageii (*) II48a; III 39e, 165e, 234e, 374me, 401e; IV93me, 348a, 366me{e), 5l2am, 568a; V66am,e, 69e, 71a, 92ell: anregen III 322m, 569e; IV138e*; 2l-iing III219all* :| brei Iin45me*, gnt]d;eibiing 111162a, gro§e V92e*, {;iftor. \63me | Icfen IV138e*; 2i3fimg III145e, IVnOa :| luic^tige (pl.) 1379a, 11298all, 111219a; IV95m, 612m :|| eä fragt [ic^ 111573a, man f. fic^ lV425e :|| Fragmente (= S3ri4ftii(fe, (Stüde), sg. Fragment (*): ST. (aüg. n. ijerfc^.) I 298e-9a, II411e; III 517e, 623m ; 53. (toon ©elnrg^sarten n. ä.) 1 121a , 2e, 4m,e*, 135a, 300m, 430a*, 462a; IV 149a, 209a, 219a, 277m, 280m, 293e, 331e, 345m*, 9m , 357m , 366a , 372e , 5a , 461e , 490m , 530a , 560e , 7m , 601e, 614a, 9m; V45a; (5. (üen ©d^riften) [sg.] Il50e, 109m,e, 112a*, 176m*, 233all, 254a* 423a, 442e; III8a*, 147e, 201m, 411a; IV533a J frag* mentarif^ [f. ©eftein] 1370m; II27a, 50e, 144e, 252a, 388m; III 143a, 517m, 585m; IV538e: [bon ©eftcin] IV 358m, 426a, 572a; inifr. IV361a, Buftanb 1 120a J fvagmentar I377e :|| rio de la Fragua IV 453m: 3uf(ii^ beS Caqueta IV 453m, 548m] Oiicüen IV 547a, Urfprung IV 557m J volcan de la Fragua (cftl. t>cn ^c^^at^an) [I 254e; aiic^ V. del rio de la F. IV 545m, 35iil!an am rio de la F. IV453me] IV 453me,547am,8m,557me,606e-7a: jit befiid^en \\607a, in ber cftl. Scrbiücre \W557me] ifclirt IV 547m, 607a; 2r6ftanb D. b. iliifte [i^gl. 458 Fragua — Frankreich % mm] IV455e, 557e', Sage \\5i7am, 557me, 606e, 7a; 2)?eevef«ferne [ögt. mM I254e, IV 547m; raiK^enb IV557e || Frälin (Chrn. Martin V.; 1782-1851): Baku IV509am (9fJa;.>Btba) ; Ibn Fozlan 11446m, IV 509am; Ptolemäus II253e, @tevn|4)niip^en I398e *Will. Francis (geb. 1817): Pifoje lV621me ((gäitlen), 635m (^oi^bl^r) :| gvanciicanev-9}^i3nc^ 1400a (gctöDtet), 11280m, IV298e || S. Francifco 2t. (®tabt gfteii-Salif.) IV 440m (§afen), 630a(3eitimg: l'eco du Pacifique) : 93. punta de S. F. (9Zeii-@raii.) IV 428a, S, rio (93rai.) II 85m J S). Sierra cb. ©ebirge (5JJeu-2J?ej;.) IV 455m [e-9a], 471m: ©i^^fel l\438e, tiilf. IV 438e-9a || annaJes regiim Francorum \ll412e-3a] Franeker: ['*Prof. ba] II367e-8a, 111234a || Franken 21. (SSol!) IV 608a (-fcnig) | iß. (Saitb): SSerg IV 148e; [Ort baj 11345m, III 315a; Üfeife lV632me, Sßem 1482a J fvantifcf) [f. gic^telgeb.] 11509m („talenbev'O, 111392e (Könige) || Fmn/c- fürt am ä)?ain I45ie (Sage, 2^cm|)er.), 11508a (in); fväiiftic^ f. Franken \\ Benj. Franklin: 33(ijj 11383m; (gfectric. ib., e; (gvbbebcii 1425a; ©aiibbänfe I329a,m J (Sap. (®ir) John Franklin: 53cben gefvcreu [= (Siöb.j IV47e, Söud;t [. jule^t, (Si^boben [togl. 93oben] IV 580m, @c* tüitteu 1364a; journe}^ to the Polar Sea I440e, IV206a; 9?orbIid;t I201e, 4m, 5a, 6a, 440e; IV146e (fein ©eräiifd;): ®(^äfd;m IV 145a, 206a; Üieifen IV65e (jivet), e (511 f. ^In^iiiä^miQ) ] Franklins-S8u6)t IV 445 (93ulfaue) Frankreich 1437m | 93. gvanjofen (°) 11181m ] (S. franjöfifdj (ai4 buvc^ * bes.) [f. ^libiiftierö, ©rabmeffimg , Snftitut] II72e, 114a, 460e; IV124e, 274e, 513m ||: 3iifa^( (21. Frankreich tvirb iiic^t bejeid^iict): 2Inieri!a IV640a, in 21. II(460eO); 2(veat 1319m; 2tftronom* ni60e, -en IV27a; SSerfit^e in ben atlant. Ocean II18lmO, ^Benennungen IV 598a*; I^Ö^fler 9Serg IV274e, 517e; 93o^dBd6er IViö5m, Sorcnien 1260m*; ©j^ebiticn* [^.Ägypten] IV 118m, 517a; @arten!iinft II llOe*, ©eognoft IV 464a*; geclogifc^ [^avte [. Dufrenoy, Elle de B.] 1456m, 458e; II 25m; ©efanbter Il507e*, ©eftalt I308e; ©rc^e [togl. 2Ireaf| II326e, IV 507a; mittl §cbe I315e; in g. 1433m; II65e, 379a, 493m, 5e; 11180a, 276a; Äavte f. geogn., ^Uma I350e-la, ^cntg 11466a, Sitteratuv II72e*, mac^^ 111117m* | magnet.: 2(bn). IV198e; Sntenf. IV61m, 64all, llle :I 2}?atr;emati! 11262a, -er 11146m*; ^meribiangvab IV 22m, bas mittägl. I131e, ba§ mittlere II25m, S^Jaturfc^ilb. f. ®(^riftft.; ba§ nbrbtid^e 1215m, 480e (Sem^er.); Officier IV528e*; ^^l)fifer* IV 146e, 205am'^ ^^renäen aufgetragen 1319m, S^egiernng IV64e* | Steifen lV64e-65a*; Üteifenber IV 530a*, -be IV68a* :| ec^ifffabrt IV57eO | :|)rofaifc^e ©c^riftfteüer : 9?aturfc^ilberung II65e, 125m-6a :\ @eefabrer V 64e*, (Sprad^e III109e*, (Stein!o^Ien 1227a, ©terne fallen I404a| baS füblic^e IV353e: magn. 3ntenf. IV61m, 64a; Obft I347e, (Sc^tt?erh-aft I422e-3a, 2Bein I347e :| Xmptx, I(351m)355a,480e; Sbeile IV 165m, Frankreich X — Freiberg 2Jt 459 Xcrfmocre 1121m , Sriangiilaticn 1 423m* ; Ü^erfcl^img [c] lV531e, 2a, 8a; aiiegebraimte 35ulfaiie l\353me, 2Beft!ü[te IV 23m, SSiitter 1342a *5vaii]cii III 64e | Johannes Franz: Slltcr ber 2lgt}^ter 111452«, Apulejus II439e, unebirte %xht\t III480e, 5llter ber 2Ivfaber III4(S2am, 2(tBer lllööam, (Siftevnen III 115m, epigraphice graeca 11409a, ^ijfterne lllöSme, hl ©ricc^enlanb 111115m, [^erf.] III53ra, ^(aneten 111468m, ^rcieleneu lll[450m-lj, Sirius III207-atbgang IV187e | magnetifc^ [f. auc^ narf)ber allg.] : 5Ibti\ IVll7me, 190m: ftiinbt. ^Beraub. IV 69a, 191a', 33ecbacbtnngen (unterirbifc^e ^.) I(437me); IV 69a, 112me, 7e, 132eil-3a*, 147m,e, 187e-8m', 9ieigung \\112me, 187e-8m] lln* getritter (®törnngen) I427e*(437me); IV69a, 132eil-3a :( Siefe l°418m, [SüVcgv.] IV i.]: Hbn.\ f. S3ergn.\; 93ecbb. I43Tm; lV69a, 112e, 173e (gleic^^eit.) ; 9^eig. IV112e, 187e-8a :j ©duile 460 Freiberg erf.] II 50a *^ricticn (= 9?eibung) lV86a ||. triebe I1215e (langer) | frieblic^ [f. ^aiim, SBcbnnng] 11221a, 273e; lV229am, 232e, 253a, 261m^ 334m: Seiten I1251e; 3nftanb 1233a, IV262a J ßinbrncf beS ^-en IVöme(e); friebfam 11313e:j| Friedrich: 5riebri^e-(gbre f. Fr. ber @r.; Äaifer Friedrich — gru 461 Fr. I Barbaroffa II 36a (Äreiijaiig) J ^aifer Fr. II (ücn §clieiiftaiifen cb. bei- §-e) ll448m-9a: Ariftoteles ib., 463e; ^rief l\448m-9a; Dktiir^ gei'd;. 11 256a, 448me (Siebe jiir 5J. u. Siff.); Ul;u II452m-5a, ^^cgel II463e, SBiff. f. D^atiivg., 3ett II452e, Bcotcßie II463e :|| Fr. bjv ©roB^ (bei- gieße Fr. 111558m, bev gr. ^cuig 111356m): Kant 111356m, 558am; ©c^tueftev 111353a, 3eitgeno[fe 11102a J griebvid;e-ei;re (Stevntnlb) III 199m J Fr. Wilhelm III: iJ^atuvgefüJ)! ll(97m); Fr. Wilh. IV („miier Ä'üiiig'O' §t?bravd^ii8 II519me || fvieb[am f. f^riebe | Jac. Fried. Fries (1773-1843): Sinbänger Kantus V8a; JUtuxU^xc" 11435a, gortid;vitte bei- m. \8am', [^ev[.] V8a; „©efdi. ber ^I;ilcf." 11435a, 505a, 513m; V8am; „Sporte], über bie (Stevnfimbe" 1393a, Il5I3m, 111553m; Titius ©efe^ ber STbftänbe 111529m, 553m :| Fried. Friefen IV196m | da^ Frio (bvai. ^üfte) IV136e; rio FHo (mej. 3:{)aU-anb) IV568ni, 9a j friic^ [[. ?ebeu]: etvig f. ©vün; grifc^e [[. (Siiifenic!, ©enüitl)] II 101m, 317m :| Frifius f. Phrifius, Gemma; Frislanda (3u]el) 11462a ""Jui. Fröbel: 35iilfaue Seilt vat-5lnier.'ö IV595e, geogr. of North Amer. IV595e-6a, [^evf.] IV 541m, Sierra Madre lV595e-6a, Rocky Mount. \\596a, 33ulfaii toll Telica l\ 541me :\ Frobefius (Joh. Nie, 1701-56) IV 206a (aurora bor.), fröl;lid; IV 283a j frcmm %. (im engen (Sinne) 11198a, 273e; IV261a; ^. (im tveiten ©.) IllOlm, 11120m :| front-view 11179m; ^löf^e 1373a (2:^ievd;en in ibnen); 1157a, 151m j gvcft 1191a; frcftig II 53a, 58m, 107am; ^-!eit 1117a ^vnd;t (sg.*, and; in comp.) [[. S3anm, (^eift, ipflanjeii] %. (nat.) I169e,426m; pl. gviid;te 1 55a , 83e [54(§fi-550] ; 11303a, 314a, 485a; V86e; beftimmte Stvt lV334e-5all J 33. (bilbl) sg. 11148a; pl. 11195e, 206m, 252m; lV311a, 467a ||: f-be!)angen I187e, mit ^. belaben 1157a; f-bvingenb 11205a, lV14m, V60m; ebelfte 11137a*, -garten 1143a, gebeiben nic^t 111413m, bon ©eiftecbeftrebungen 137a, [gemalt] 1185a; -länber n32m, 172m, 186m | reife 1481m, -enbe 1191a, 9?eifnng 1340e f tragen 1342a, 11268m; f-tragenb 1350a :j unreife 1481m, je nad^ bev 2ßärme-35ertbeilung \[B48e-350] :\\ fruchtbar [f. «oben, f^etb] 21. (eig.) I379e; 11212m, 395m; 33. (bilbl.) 111 82e, IV231e, VlOm ]" ^-feit [f. 33Dben, 2)ic^ter] 1221e, 11214m: [eines Sanbeö] 1146m, Oiteüe IV 460a, Uvbeber V86e frü^ (and^ in comp.) [f. 5Infgang, entriffcn, ©efang, ^ingefc^ieben, Untergang]: %-\^^x (= f;^. ^rü^ttng) [f. Siquinoctiiim] I343e, 412e, 3a; m589a; ^-morgen II1612e (-©tunben), ^-ftiinbe 111612m J t^rüf^ring (§^. = ^rü^jabr) [f. 5(quinoctinm, 9Zad;tg(eic^e, ^äane, Seml^eratur] II 65a, 75a; II1124e: [comp, -^g-] -3)it^l}rambn§ II 10m, 105am; etriger 111 450e-im, 3m; -gebid^t 11105e, pl. -e II43a; -3bi)ßium 1114a, -^lima 111 45iam (immer gletd^eS), 2ob 11106a, -lüfte 1192a, -^iinft 111182a, [@c^ilbernng] II117e, ijerliinbigen II 10m 462 gu — %mi) *Fuca-(Btxa^e (®tr. Ä. Juan de Fuca lY 442a) IV 440a, le: 53er^ babei IV442a|| %u6)^ 2i. (S^ier): -3nieai [Y395e,e (3:i()eil bev aleiit., eingehie); -iägevI204e J 33. (@teni6ilb): Äcpf IIl226e, miid)\tx. 111187a; gfiebelfied III540, 367a', neuer ©teni I160e; II1220e, 6e-7m\\ , 9e J Fuchs von Bimbacli II507e-8a,m || G. C. Füchfel: f^orniationeii V72e, 73am,92e-93a', ©Triften \ 92e-93a ] facus, giicuö (= ^anj?) 1328a: -S3an! ib., Il326e (gvo^e, Üeine); natans 11326m, -Btreige 1330m :| Fuenterrabia II305e, Fuentes (Francifco Ant. de F. y Guzman) IV 538a (Guatemala), fü^renb f. 9)Jenfc^, p^rev [[. (gf^ebition] 11172a (pl.), gu^rleute in217a || f^it Ermann (©tevutnib ; auriga) [[. IBödc^en, Capeila] m327m: ®tevnIII205e | em3elne©tenie: ß 111139a, 172e | e 111141a: Deränberlic^ III235a,e, 7m, 243e, 250e', toc\^ 111235a :] ^ 111141m, d- III 140a, i 111140m || Fu-kian (d;inef. ^vcb.) IV 584a | gulguval-iBü^er U417me; gulgiivatoren .(bev (Stniffev) l\169e, 417me ] %iilU [f. 21u' fc^aiiuugeu, 33eoboc^tiiugen, (Sinlnlbungc-fraft, (Sv[d;eiuimgcu, ©ebanfen, ©eftdtimgen, Meu, äWatend, ^:pflanaeu, ^r;antafie, @aft] 1 13a, 59m, 65a, 164e, 330e, 373e; II 71m, 91m, 97m, 154a, 249e, 267a, 297m, 439m; III lOe-lla: eigne 11139m, en^nrifc^e I81a, größte 11238a, niaaB= loje I1312e; reid^e II186e, 281m, 351a; IV444e; veid;[te 11266m (bar* geboteil); relatme V4a; üV^^ige 1227a, I134e(90m):| fulvus III204e i^fUmatfllcn (= ©offiouen, ©olfataveu l\602[a], 3a,m; fummarole IV 256a) I245me', IV[256-7w, 51. 509m-510m] 256a, 267m, 286m, 346e, 458e, 9m, 523am, [602m-4m], 2me', sing, pmarcle (*) IV 602a 1| 3iif. (comp, g-eii-): Stvteii IV[602m-5a]; 5(u§[tröimnigen , (Smauaticiien (IV 603a) IV256e [602m-4m]; [ißegv.] IV346e, 602a*; S3orfäuve IV 256m-7a (267a), 509me || 2)äni^f e (aiiffteigeiib) IV256mll, 509e; V48a: borfauve IV256a,e J S)ani^>f IV 286m: -@ni^tioneu IV 25öa J bam^fenbe 1245m II S)auer f. 3eit, (giiiaiiat. f. Stiigftvcm.; -gelb IV257a, 603a | @a§ (ausftoßenb, -gefto^eii) [f. oealgfäure] IV(256e) 267m, 458e, 602e-3a: g3eftaiibt!)eile IV 459m, 602e-3a :| [in ©egenben] IV 257a, 459m, 602e; ©eftein (aus bem [ie ausbrechen) IV25öe, 509e-510a; f leine Äegel IV 256m, 9camen IV25öa; ^atnx, SBefen IV25öa, 267m, 346e, 458e, 602a*, me; mud^tücIfenIV603m; ©algfäure (in beu ©ai'eu), @-en-^. IVö02e-5a|| (S^lüefel (ans, in i^nen) IV 602m, 3a; V48a; (Sc^wefel-^. IV602me J ®^n)efe(-2ßaffcrftoff lV[605-4] || ©tabien IV459ra (toerfd^iebne) ; ©toffe I245me (bie fie f ubiimiren) , lY 523am (bie fie entl;alten); t^ätige V48a, Sb-feit IV 459m | eine« SJnHanS lY523am, 602e, 3am; an iß-en IV 459m, 602e, 3m; im Krater eines SS. IV 286m, 318e; S3-e umgebenb IV45 bätifc^, SDMfnug] I467e; II2'25m, 235a, 440a; 111358m; IV73e, 104a; sg. -meut (*) IV58iJa: [e. Serge.^] IV 631m*, [ic^eveö III625e*, iinbc- [timmte IV 233a; unfic^eve III372e, 3e J ^imbamemal- 11 455a, IV 70m: -ßbeiie 111449a || Fundanus f. Minutius, Funel IV545a (2 35ulfaue in Guatemala) \\ fünf: ^ievogl^^^e 111167a, 203me; ^-ftvcinfanb [= Pendjab^ Pentapotamia] II185e, 197e J gihiftluim IIl42m, 54w || fimfeln, g. f. Planeten, (Sterne; -einb [|. Sic^t, @tcnie] II59m J gimfen [f. electriic^] I121e,453e: fpriiljen I147a, 2083m, 407e; II 52e; Dcrri5fd)ciibc n42a:| rio de Funzha III482e, Furca V67e (©lintmei-fd^iefer) ; ^iirclje [f. Afün, @cune, Xhai, ißiiltane] II 154m, fuvd;enb II84a | ^ur^t Ill9m (nid;t greiibe), 225a; furchtbar [[. Svbbel^en, ßvfc^eimiii}], folgen, ^liciiicnien, 2(u^6ni(!^ mi ^lütamn] 1217a, II 75a; 111610m, 623m; IVlle, 228e, 232a , 262a, 303m , 4a, 335e, 6e, 356m, 488m, 496e, 600a ; V27a, 31a,e, 39a, 60m :\ giivft [f. «Berge, §ofj 11193a, Jul. Fürft 111472a („üüteratur^ gefc^. ber Subeii"); Fury (@c^iff) IV65m ||. Fuß (SSejirf auf 9?i^^cn) IV 399m I Fuß-jama (ißiiüaii ib.) lY [399m-400a] 401e, 2a: ^Tiu^briic^e lY{400a), -huc^IV400m; (Srl)e[nmg l\ 399e-400a;Y 41am, ööa; §öbe lY399e, 402a; vul]t IV400a I| Fufinieri (Ambrogio, 1773-1853) 1403a (2)?etecrmaffen) guB 2t. (cig.) [f. Steife]: -(giubrücfe V33m, -fta^>[en III485e, -i^clf II189e-190aT 33. (imeig.) [f.53erg, ©ebirge, -^e^fette, S5ulfan]: pl. ^ü^e IV145meyS. (maa^) (sing.*) I(42ie); pl. geiüH;!!!. f^ii§; öfter giiße (O) I310e, 325a; lV243e, 391a, 542a: eiiglifdje IIU26a, 544e; IV44a,m, 529a,e, 551e, 2all, 623a; ^IV 44m, i52am; ^^Jarifer: pl. I416e, 7m, 8e, 447a; 11169a, 94a, 126a, 380m; IV 30a, 44m, 290m-2, 529a,e, 539m, 551e,2a!l,622e-3,6a,630me;V50e-51a; sg. IV 625a (alter); fVanifc^e lY 539m :\\ 1) Georg Fufs (Ge. Albert, 1806-54) lY70me: cafv. 2l?eer IV 70a (§öbe), d^'ma [t>gl. Peking] ib. (magii. (Station) ( niagnet. [a. (5f)ina, Peking]: Slbtü. IV 189m, Sinie oljne m^)x\ IV138e-9a (in ÜtiiBL u. (Sibirien); Scobb. lY 70me J Peking: magn. 5lbn.\ IV 189m; m. Dbfer«' toatorium IV70me, 189m; 9teife nac^ lY 70me:\ SSelr. bon Procyon n. Sirius III268e-9a:|| 2) Nie. Fufs (iD^t^em., 1755-1826) 111292m *Gäa(®Dttinn)I161e(Äinber), V60m; ©abbrc (©ebirgöart) IV406m, gabelförmig = gegabelt, @aben f. Statur, Gabirol (jüb. 2)ic^ter in (Span.) 11119a, Gablonz ((Sd;lef.) V77e; Gcwfai-a (Sclef^r.) II 14e, 105e ; Gaddir [(Bpau.) 11409m || Gadeira (=Gades) 11164a, m, 174a, 182m, 408a l,e, 41 5e: STJeerenge [= @-fc^e uferte] 11270a, fiibl. bcn 11181a, JemM H 173e ] ©abeirifc^e Pforte [= 2}?eerenge bcn G-a, Gades iifm.J (f. Coläus) II ISOam (la) : 3)nrcil\i>iff ung II 180m-la {211e, 396m) :\\Gades{= Cadix, 464 Gades — Galilei ^ Gadeira): ©lünbimg ll422e, SJJeereiige [= (Strafe, ©abeirifd)e ^fovteuftr.; f. ÜBr. Hercules] Il(iSOe-ia); ^{)cntcier, ))^önic. ^clcnie II162e,3m, 180a; (gtvaße [= 9}?eercnge] 11153m, Sem^Jel II162e || Gaetano (Gio- vanni): ©übfee nSOSe, 479e; Gage 111509a (35nlfaiie i?ou iV/ea;ico) ||. gäf)renb II 96m ((gtoffe) | ©äkimg II (450m): «^^Virje 1378a; -^ö^roce^ 11257a, 450m || J. Fr. Gail (geb. 1795) 11106m (geogr. graeci min.); Paul Gaimard (c. 1790-1858) [f. voy. en Scandin.] IV (65a ÜJeife nac^ @canbinat>ien), 192e (voy. en Islar.de et au Groenland [cf)ne f. y^ameu]) I Gaira (in ®. 9J?avta): glit§ I155e, pico de G. I482e:| Thom. Gaisford (1779-1855) IV 161a (Eufebius) "^Galan (Gua-G. ; ©rotte auf 3aba) IV513e \\— Galapagos I 422e, IV[42öm-Sa, 2(. 591]; ober: -unfein IV 575a; 5Ir^i).^eI IV 414m, 426me, 483e; -®v4>^e IV 427m' ||: !eiu SSiiibJftein IV483e, Bc^ft entsiinbet IV 426me; ©eBirg^arteu lY427am,e, 591am ||. 3n[etn; 5 grünere IV 426m J 3ufel: [einjeriie] IV427e-.Sa, 591m; größte \Y427m || Äegelbevge IV 427m, 591m I Ärater IV591m: 5tiiöbriic() IV426e, evtcfciene IV42öe (2000), -ränbev IV427me :| ?age IV426m, 7e-Sa; ?at}aftvönie IV42ee-7a, niagu. Sutenf. I422e, [9?eiie] IV42öe, (gnbe bev ©iibfce IV414m H« 35ulfane IV [42öm-Sa, %. 591m]: §Dl;e IV427ra, Umtrammg IV575a, Uiijal;! IV 42öe J i3iit!aiii[rf) [i>gl. entsiinbet] I 422e (3n[elii); \Y426me (fer;v), 458e — II gatactifc^ f. bei galaxias, Galatea II 58a (toon Cervantes) || gala- xias (= a«ird;ftraBe) 111181m, 219e, 258e, 355m; aiic^: yaXa^ia III 176m; galaxis IFI153a, 184a J adj. galactifd; 111176m (^rei«i), m,e, 189a «11 Claudius Galenus ll216am'\, 229m: Anaxagoras V21m (@cf;nee), arab. II254e, gelb 111204m; methodus medendi ib., de simpl. medicam. V21m; hist. philosophica 111199e, IV160e :| ^«Aeog Xsloc; {%\iä)) 11430a II Galer a Zamha (Sa^ ii. f^male ^albiiifel [IV511m], ^l^O tocn Sartagena; i:gt. noc^ Janbsitnge, $?age) IV[261m-2, 21. 511am]: m'dd^tiger ^(ammenausbnid; it. (Sibiinnräljung biir^ ben @ae-SBuIfan ber G.Z. IV[261m-2] 2e-2a II , 51 ia,m, 3a; @a§-S5iiIfau IV261e, 2m; ein §eerb lV5ilm (in bev SH^t) \ anrb Snfel IV262a, 511m; (gntfte^ung einev Snfel IV 262m, 511m J ber ^cget toer[^ii?inbet IV 262a; eine 2)^enge fteiner Ä. entfte^n IV2ö2m, 511a :I Uo,t \\261me, Sanbjunge IV261e; ©alfe IV263e, 511a \\ Francifco Gali: ©ecreife mit Jayme II482e-3a, IV 55a; Galiano (Dionifio Alcalä, 1760-1805) IV292e (E/ia^-S3erg); Galicien (i>an. ^rob.) 1262m (®ranit); 11410a (^Bergbau), m [gecgn.] Galileo Galilei (1564-1642) [f. Kepler] 1 174e-5a, 427m ; 11324m, 341a, 2e, 354a, 5a [6m-7m, 21. 508m-512m], 358e-9a [SöO-la], 9rall,e, 383e-4a; III 74e-75m, IV 615a || 3nfa^c: 2lnagramm II359e, 362am | aftron. II [50rad)] 1196a; I1379e, 516m-7a', I11271e-2a; S)o^pelftevne in290e-la, (giminihuiö auf i^n U345am, (giitbec!. f. aftvon.; ©rbac^fe 1196a, -lid;t 111499a; (Sy^eb. f. Sän^c; |^enivDl)v, -vö^re [= jtele|cc:p, bßl, önfivnm.j 11556m, 496'me, 508a; 11177a, 204am (316m, 335e), 6m (383m); glanmie 1 391e; ©c f^väc^ [= dialogo] ni271e, 290e; GiJbert 1427m, 11372m, lV57a; giornata 111290e, Grienberger 111507a , Snftvmiieiite [v»gl. §evnvül;v] III 316m (i^ma(^e)|3H^itergtvabnuteii II496me, lll(461m): (Sntbecfmig 11238e [356e-7m, 21. 509-510], 509e, ölOeil, la; 11177a, 315a, 354m-5a, 425e; jiiv Sängen -S3eftininmiig n358e-9a, 511 :\ Äenntuiffe lll507e, f. Kepler, Sänge [[. 3n).Mter:&tra6.] \l358e-9a{'^lm einer ^icpeb. be^lDcgeu); 2eben f.^evf., [-^Skfc^r.jllöOSe; lettere f. «Briefe, 2id;t 11191a (@efd;iinnb.); Suft ll378e(-bn!(f), 516m-7a (53en)egung); Marius 11 509m-510m, lll 354e-5a; Mars II 362m, 2)Zicicfco|) 11 507m, ü)iild)ftv. 111355m || ä^Jonb [tgl.o®onne]: S3evgeI1507e,^nfacfelu 11316e; Sid;t gegen bcii 2J?onb 1113976, 419a; dtotaüon 11316m J ©onneuflecfen; ^ech. II 360e-la,m,e, 496me; entbeat II 238e [556e, 360-la', ^l 511e-2m]; III 383a,am, 391a, 8a (409a) :|j (Sterne: Slbftanb, ^:pavatla5,e in271m-2a, 285m; fiinfeln 111124a J Steinhaufen 11368e, 9a || 2:eIefcoV^ [f. iibr. ^ernro^r, ügl. S3eobb.] 11511m (21rt), Sbermüfco^^e I157öe-7a; nad) G/s Sobe 11378e, Ill(306m) 336a | Venus 11238e, 496me; @id)elgeftalt, Sic^tgeftalten ob. ^bafen entbecft ll356e, 362, 512m :| SSernrtl^ething 11120m, SBärnie II2ö8a; Marcus Weifer 11360a, la; 111419a || 3eit 11373a, Ill521e; pl. -en (^) 111461m J -alter 11367e, 393e-4a J -gcncffe 11118a, -en 11187m ||— Vincenzio Galilei (@üt;n, 1606-49) 11359a *Juau Galiiido IV 539m (55ulfan Irafu), 542am (Conftpuina) ; galio- nella f. ©aüicneüen | iialifch 11461a: ©efäuge II öle, ©vnO 11460a, ^äu^tliug I1274e, ®pxad)c \l [460-la (in ^orbauier.; 460e)], llvtcyt n37m J Galißeo (9?cu - 9)?ej,-.) lV437e; Jofe GaJifteo IV537m (See Nicaragua), 8a (Äarte f. Guatemala) :| galium (^fl.) 14üo, Gallatiu 'Ü. c. .üuiiiboitt, J^ooiiio^. V. oü 466 (^aOa — V. de Gama D (Abr. *Albert Alplionfe, 1761-1849) 11460m (Indian tribes, Tus caroras) Job. Gottfr. GaJle (j^eB. 1812) [ögl. A. v. Humboldt]: Apollonius II 504 (iikv fein tl?d^cni[ö)cc* @#eni), ^rief III 136a, Capella III254e || Someten: Slufgal;!. 111560m; entbedt 111561m, 2m, 577e; Tabelle ber inneren III571e, bet57i; Umlaiifögeit III583me J (Scmet: SSoriiberge^n ber ber ©cnne III (564m) 581e; Biela's III (569m) 583a, 4m; Encke's III583e-4ail; toon 1843: 111578m, 580e; öcn 1846: IV (571m) 583m || S)op^eIfterue III296e; ^u^ntevÄtrabanten III 66e, iiie-2m; fiibl. Äreiij II 333a, 4(*); 5?oii[|cIe IV 69a; 2)edinatieii§-^. lV74e*, 2)ec{. 3nftnimeut 1437m*; Snclinatoriimi IV70e*; Snftnimeiitc lV132e, 3)?eBinftr. 11181a :| Gambia {%i. 2(fv.) 11163e, Gambier-^uichx (bei Sabit;) IV42öa (-®ni^|:e, bafaltifc^); Juan de Gandavo {9)IM) IV [2956-9 SSulfan boii Mafaya], 8e-9all [per[.], 9a (ä)?atrofe) (gang 51. (getv.) 1366m, 443e; 11216e: ^eriebif^er IV 104a, ftittcv 1361a II 33. (be Vom an 11.) [[. (gi^, ©efteiii] I280q; pl. ®änge (*) 1255m, 262e, 9e [279e-280m, % 464me]', IV462a!!, 492am, 638m || 3«f. (compos. ®anö-): 2Kitev lV492aw*; g-artig 1237m, 259e, 261m, 3e, 275e, 300ni; 11402a; IV93c, 245e, 461e; -2lii§fiit(nngen IV 468m, g-an^füüenb IV 270m; -bilbnng [= (Sntfteb.] 1223»n {279e-280m), lY492am; -bvufcii IV 251e| burc^fetjcn lV410e*; -[e^enb , -e(v) 1 2Söa* ; lV375a*, 492ani, 638m*; -fe^jt, -e(r) 12 lll23e, Streben nad) bem @-en 11205a; XhiW be^ ®. I23e, 85ra; @. gegen bic Steile Ii223m|pl. ®an5e 111175e ■^Garabufa (^iifel ^teiuaf.) IV530e-la , Garamanten (5I^olf) IT 215a, Blaseo de Garay 11470a || Garcilaffo de la Ytga 21. 3nca (©e* fd)id^t?fc^r. ; 1530-68) (and) Garcilafo 11481a, 9m): Alvarado nadh Quito V(29e-30a) 52am ; commentarios reales X 11481a; 111476e, 485e; @i> ganten-?5elbev 11481a, @nomcn III (455m) 485e, 2amae 11489m; SDioncite, 468 GarcilalTo ^nca — @a^ (SiU^ ia3od)en III476eJ«B. (fpan. 2)ic^tev, 1503-36) 11327ö, 485m; 111210a: Salicio y Kemorofo 1158a 1| Garcin: Stvc^jeu^imniel, ^evfieii 11188a, 124m,e;| Gardar (®iciil.) Il271ra, 7e-8a; Garigliano {M. ^l) M^bn, , garita f. paramo, Garmanen 11114a, Jul. Garnier lUlle (opera S. Ba- silii), Garonne 1350m, @d;(eß Garpenberg 1465a, ®ävtd)en f. md) ©alten ©avteu [[. Adonis, botanifc^, ^nid^t, Ätoftev, Sniibfc^aft, Suft- ^üfeii, Semiramis] 11124e, 133a; ein beftimmtev II 130e, lm,e, 2m J pl. ©ävteu II 42m, 62e [98m-103a, 51. 132m-4a], lOOe, 5a: (sg*. comp, ©avteu-) ä^mW II133e, 4a 1|. Einlage IllOOe, -a. II 77m J -anlagen II[97-103a, 21. 132-4a] 100a,m, m-la, 450m \\ -hau 1364m; II130e, 4a: „33evl!anbL beö 3)evemg" 1407m :| in SI;ina, §intev-5l[ien n[100-3a, 21. 133e-4a]', [(Stvm.] I387e-8a, -gebiet U102 (c^inef.), ©la^fugeln I11118e; -fimft nilOe (6e[. [teife [vanjöf.), Äiinftg. 1179m; niej-ican. II314e*, [einev ^evfon] 11360m*, ^flanjennienge U134a \\— ©älteren f. Adonis | ©ävtncv II 134a (tunftg.), ©ävtnevei [f. Sanbf^aft] II130e (Äiinftg.: antüc) garua (in ^^evu iinb an bev ^eviian. Äiifte) 1428m, II321e; ni88m, 143m-4TO (3e), 408a; IV 171m ®ag [f. China, S^Iüv, (Srb6c&cn, Ävatev, Oi'Vb, Onetten, ©alfen, ©aiierftoff, ©olfataven, ®tid-, ©tidftoff, iSiiÜane] I 233e, n[384m-5] 7m; lY 255e-6a, 8m, e-9m, e-261a [458m-460m, 2(. 611m-3a; 511e-2]', pl. ®afe (*) II5(S5a,m; 11159a, 109a, 250am; ber gen^ölml. plur. ift aku @a«-2titcn (°) [f. nac^r;er] || 3ii[nlje (compos. ©aH- abfonbeiu 11385m j 2Ina(Vfc [ögl. 53eftanbt^.J IV(460m, 510e) 604aO; pl. -en V46ra, 47m {j -2lvtcn (ber gen?, pl. Den ®a^, Oea. bitrd; O) [a. *^ulfane] I123e, 22;:^e-4a, 402e, 3a; U[384m-5] 4mil,<5am; IlI400a,m, 7e, 417e; IV 9m, 76e, 174a, 211a, 2e, 260e, le, 2a, 6e, 272a, 491a, 512m, 9e, 561e; -2(it III 400e T [2trten] IV 452m J gasartig [f. güiffigfeit, Sid^t] I259e; 111109a, 417e, 8a, 489a, 490a; IV 96m, 248m, 511a; V92a; ®-ec^ 11152m || auf- fangen 11385m, auffteigenbe (au§ b. @rbe, b. SBoben) IV (224a**) | aiu^6verf;en lV531m; -21n«h'üc^e [= (Ivii^t.] 1168a, 1115a, IV (272a) :| au^fto^cn IV 5l9eO ll- au€ftvi3menb I231m, IV512mO | 2tH«ftvönuingen [= (gmau.] I209e, 259e-260a ; lV249m ; -21. IVSeOe .| I [35 e ft a u b tt; ei I e , Biifammen* fetjnng] (4:2luatVfe) IV256a,e, 8e-9m [459m-460ml 460m, 510e, le-2m,e, 602e*, 612a | ^Slafen IV 258m, 260a; -M. IV 250m || ^vennga§ IV 263am: -Oiietleu IV257we | bveuntar(e^) [:j: entjünblic^ iiftt?.] 1231m, IV 224a, V46m*; Brennt, henneub IV256a, 260m,e, 510e, la j| Ha* magnetifd) 111400a, 2)i^tigfeit 111418m; -(Snianaticn(en) [= 2(iieftri)m.] 111490m; IV222m, 459e, 461a, 510e; -(Sntbiubiing IV213m, @ntn3eid;en 11384m ||. -(Snt\i>icf(iing II384e-5a, IV484e; -en IV214e J -gntiDicflung IV5610 :|| fic^ entjüubeit IV531m, -ete§ 111418m J @ntjiinbfeavfeit \V260m-la (6ef. ©renje), 579a J entjnnbtic^(e§) [= brennbar] 11384m, &a§ (gtitg — ©aur 469 8a; IV259e; iiid;t entj. [= inifiitsüiibbov] \\ 255e {8e\ '260a,e, 511e-2a, 531m II gm- (ärleitc^titng IV257e, -Sni^tion [= '^iu^bv.] lV257m, (Sr- geiigimg f. ©egenbeu; -flammen lll394ni, 5a || ga^fDvmig [f. fflifi'ig, glüffigfeit] I 225e, 334a, 340e; III332e, 395e, 6a, 405u; IVUa, 83a, 256e; VUm: gluibiim 11150a; ÄcH)evIlllm, ]l370m; in394a, 5a; IV 78m; Umbülümg f. Svbe, ©omie; Biiftanb H373m J ba§ @-e 11148a, 144e II [©egenben (bev eqeiigiing)] lV458e, Pell; -©emifrf) IV 175a, 249a; beißc^ IV278a,561e; uTef|.nraMe(§) I 220eO, nssso; f üblenfauvc^M 209e, 221a, 266a; IV49a, 223m, 249m, 264m, 7m, 513e, 579a; V35e II 2trf)t 111418m, IV 260m; -Iid)t 111109a {394m, 5am) \ Iic^tt>evlöfd^eube^ (in midjm Mjt mlifc^t) 11384m, 8a; lV(212e, 258e, 260a) 51 2m^^ || gjJifc^nngen l\260me, DZatnr f. Sßefen; niticfct^ lV258e, 511e; -©c^idjten 111395a, sylvestre 11385m; STem^cv. IV 531m, 579a ((gr^ö^ung); trag- bave^ 1445m, nnentsiinbbar [= nirf)t entjiinbl.] ir385m, nntcvirbifdfie IV 632e*: i?evbic^tetc« IV491a, 55-nng lV9ra; [35cmanbrnng] 11385a, SScInm III 22mO; Sefen, Untevfrfiieb nfti\ lI5S5a,m; ^itfammenfel^nng f. Se* [tanbtfjeile *WilL Gascoigne (1621-44) mi06m: ^cnivck 11182a (106m), 154a; IV 60a; 9}?icvcmeter lll60e-61a, oVt. 11176e; [pcxi] IinOöm, 409e; ®onnenf(cdfen IIl409e-410a J de Gas pari n: Oueßen u. 9?egen IV234e, 498m; 9?eflpi 1485a, lV49evein'' (mit Weber) I 427e, 8a, 9m, 432a, 3m, 8a; lY 71a] Sevtb IV201a :| iD^evibiaiigvab [. Hannover- [per].] I438a, 11376m, IV 203a; ^^(anettn III 445e-4m (Titius ©efet^ber Slbfläiibe), Ber* ftcrimg eiiiet^ gvcjjen ''^I. III (518a) 549e ; 5Ke4>nuugeu 111517e; 33en)egmig beö @onnenft;ftem^ 111280m, 7a; @tevntvavten f. Göttingen, 53rief an Zach \n443e-4m Alfred Gautier (geb. 1793): ©onnenfledcu UlSSSme, 411am', IV 200a :| (Sap. Gautlier I41m (Athos), Gavarnie (^l^reii.) IV632m Claudio Gay (Claude IV553e): Chili lY 74e: hist. de Chile ib.^ Äavte IV555e, S5ulfane lV322e:i magn. 33cob. IV74e; S?iilfau Peferoa IV 552m, SBiiIfane lV322e || Gay-LulTac (Jofeph Louis, 1778-1850) ^a. A. V. Humboldt] I480e: aeroft. Steife f. Siiftbaü, ©ifengtang 1464m; eiectricität 1244a, 486a; V24e; (Svbbeben 1442m, IV49iam; innere §13^Iitngen IV491a; 3iiiammen)etiiing berlUift I552e-3a,478m; IV248e-9a. 259m I Sluffteigen im Suftbaü, 2iiftfal;it, aevüftat. ÜJeife 1360a, 11157a; IV 94m, 95e, 182m: 2 gal;iten (einmal mit Biot) IV 95m; magn. Sntenf. IV95e, 182m J magnet. : mni\ IV 117a, 125e; tqnator IV68m, Sntenf. [a. Suftfabvt] IV 64a (sBcob.), 9^eig. IV 108m (31t Paris) :\ in Neapel IV484e, Nocera IV 502a (Oiietlc), Paris f. magn. 9?cig.; ^I;Iegv. ^elbev, ©olfatare t)cn PoÄ:5Mo/i IV 603e-4a; ©anevftcff IV248e-9a. E. Schmidt IV 151m, 5lempcv. bei- Siefe IV 166a II, Ve/uv IV274am (®en:c^)| S5ur!aneIV(218me) 452m, 489me, 606e: einbringen bet^ 2)^eernja[ferg lY 606e] üulf. I450m,e, 5e:\m\U 1244a Pascual de Gayangos II 450a (Makkari), Gay-Luffac f. Gay, Gaza HI 209m, ©ajetlen II 79a, Gazneviden II 41m *gcac^tet 111549a (f)o^(^.)/ geäbevt 111613m | geal;nbet (it)erben) I367e, lll80e; 11115m, 289ri, 312e, 568m; IV57m, 139a, 142a; bae @-e III 552a I geballt (ögl. äiifammengeb.) [[. 5itmcf)3bäre, 2)Jaterie, 9ZebeI, SBelt« Ii3rper] I 89e, 123e, 141m, 300a; III404all, 5a, 588m\\: Syjaffen 1 137a, ni^t g. 111588m J ©ebänbe [f. (Soraüen, ^immel] (pl.) IVöOm, sg. (00)1 29m: beiiSrbbeben [f. \)p. §än[er] 1442m; IV491e, ö43m; erfd^üttert IV 491m, I;i3^fte I418e, 9Jnnbg. II94m (für ba§ 35ülf), fd;immernbe II 30m, bei Eitlen II23e:I ©ebeine IV275e, geben [ügl. gegeben] IlI8m; Geber (eig. Djaber ob. Dfchafar; arab. S^em.) II 256e-7a, 450m 1| ©ebtet ©ebiet — ©ebirge ^u^ 471 [f. ghiß, DfJatur, Ouetten, @trom, SSuÜane, bulfanifci^ , Saffer, Sßeltaü, Siifen, 2i3t[fen[(^aft] ST. (eig.) 11221a; lV270a, 507m; pl. -c 11200m, 297e, 308a t 53. (bilbl.) sg. 1367a, 379a; II 198a, 337a, 383m ; 11136a; pl. ©ebiete (*) 1384a, 11283a, IV 141a: biinüeö 111431a, getienute V9e*; neue(«) II 267m*, 394e*; Vllm; iinermeBIic^e^ II377e-8a, baS imgemeffenc III 6m; tüeiteg 11195a, IV 7a; i'md lY 14* ©ebilbe (pl.) [f. enbcgen, treibe, luincralifc^ , niv;t^i[c^, Statur, ^kn* tafte, iJliitonii'c^, ©ebiment, ©teinfoMeii, 2:evtiär-, iBuIfane] 1 33m, 63m, 171a, 288e, 467m; 11206a, 405e; 111482a, IV461m; \59m,e', sing, bae ©ebiite (*) 1276a, 293m; m350m,464m; IV282a: bag altefte*: tüovauf es rubt I [299m-500] 299m II; anbeve IV 12m, ein ©anseS I 39a, ©liebenmg I 37m, ber ^uuft II338e, lel^enbe V45e, metamor^^cfivte V 75me, ^atiiv bev ®. 1284a | organif^e I15m, 59m, 66m, 162e, 284e, 372a; V62e: eingef^Ioffene V 72m , iiiitergegaugene 1285a :J ^eicf)tuum I 12m, ftarre 1284m, SBec^fel I22a, iDiebevfe^renbe I 7a :|| gebilbet [f. 3«euj#eit, (Stänbe, ^olUx] 1384m; II258e, 9a, 440e; 111344m; IV 348a, 453m; V44a: altg. 11221e; Boc^g. Il51m, 225a; 2)Januer II215e, tüenig II231e, iDiffeiifc^afttid; IV 563a ©ebirge {-^ ©ebirg^jug; togl. 55erge, Orcgro^^ie) [f. 33ad;, Formation, Sufel, äJloiib, ^lateaii, tertiär-, Xxad)t)t, 2BaIb, Seifen] (eine 6ef. 53eb. = ©ebirgSart f. °-fammtnngen) : pl. 1325m, Beftimmte II132e; sg. baS @eK n57mll, IV243e-4a | gebirgig (oo) [f. ayjcnb] 1 315e || 33. Ocbirg^fcttcn (* öor) (anc^ blcB Letten, f. b.; bgl. ^araöelfette) [[. 2)?onD, Oiieüen, üieife] I(53m)259e [517-520]; IV17e-18a; beftimmte II243am, 5luf3ä^(nng IV 596a; sg. @ebivg§!ette: eine beftimmtc (aiiä) in ©egenben) II222e, 439a; IV 406m, 474e, 554a || S. ^ttQtttttn O {if. 53erg3iige) [|. (Srbbeben] l[317m-320] 317m,e, 8m, 552m, 8a, 472a; IV238e-9a; sg. ^evgfette I318ra,357a; II208e, IV439e: eine beftinmtte 11459m, 478m ||: 3ufa^c (bie 3 5{rti!el, faft immer gleic^bebentenb, [inb I;iev öer* einigt; 51. ©ebirge iDerben nid^t bejeic^net, 53. ®ebivg§!etten n^erben auc^ bur^ öovgefetjten * unb S. 53erg!etten burc^ ijorgefe^tes °; ber sing, luirb burc£> nachgefeilten * bejeicbnet) [bie compos. bnvc^ 9?a^fa^ fennen nnr i)cu ©ebivge fein: ©ebirgs-: t®ebirgöarten finb ein bef. @tiicf biernad^]: 2(bbilbung lV597a, Slbfäße IV 149m | 2lbbang I264e-5a, II53e; -^änge lY 610a (9?i(^tnng gegen ba§ 9)?eer) :| ab(en!enb I*175m; 5Ic()[e [togl. 2Ijc] 10318e, IVf431m) || Hlter IV*474e* (507a, 618m); [c] I284e,'5ialten), 318a] (Sui* [te^ung (8iibung, f. auc^ b.) [^i Hebung uftt).] I^Slle, 320am (ob nici;t nene entftebn fönneu?); IV 435m (^eit), *551m; evbävtet lV*219u jj grl)ebung [= Hebung ufiü.] [b] IiI25a, IV5ö6m; [c] (fic^ erbeben) I284e; iV238e-9a, 269m: [b] auf ©palten IV 556m, 5y6m; Uih4 IV 578e-9a, öor IV0269m, ^eit IV596m J -@. IVlöa:j erhoben I*219e (auf ©palten) || fern, entfernt üon ©.* IV 162a; %[n\it l°53e, früt;ere gliiffigfeit IV*219a | gorni I*a44ra, lV243e; -^ormation [= i)p. gor* mation; f. SSulfauc] 1285m :[ gu^ l*219m*, 249e, 506'w; lV244a(nm), *307e I [in ©egeuDeu] f. Sanber; -gegenfcen 1446a, lII6Ü4e, IV 625m :1 gehobene [ögl. ^ebung ufn?.] [b] I259e; IV 18a, 33e, 148me (in ber Urzeit); [c] 1 175a, III 510e-la; [in ©emalten] n*' 591m* (9m 1*), *9m; Polarität \W{U9me), ^rimitiöe^ I249e*, 9fJanbgei\ IV 281a I 9?aum [= Slreal] IV(242a fie iief^men einen geringen 91. ein); m\\\\\t [= ^'^l] IV(33e unbic^te), 164e (leere) || -reibe I249e, IV 599m; -veif)en IV607e J ^^eibimg IV*588me :|| ^üc^tnng [= Orient, (gtreid^en] (ögl. -jüge) I 320a, 330a; \W[U8] 343m-4a, (380a), 431m (5m, 609my, [b] I 304a, 344m; lV(595a, 431m), 495m, {609me): [eigen* tl)i!mlid;e] \W326e-7a, Übereinftininiung mit ber ^. ber^^itften IV*52Öm- la, ob abbangig öcn ben magn. Linien IV[i4S], gegen baö äT^eer IV6i0a J Seidjtungen IV4i5me, -ric^t. IV507e :|| 9?ü(fen I53m,249e, 303ni, 319m; IV431me| -riicfen: sg. IV597e; pl. IVi49/n (^ofavität), 243m (Siem^er.) || -fammlungen [= äRineral] \V311am \\ -fc()ici^ten [ügl. *@(^id;ten] 1167a, 177a, 288a, 292am: Sliiffagernng Vl3e, [2(iifsabL] IV226e, ^i 1 b nng IV 425e-öa, 3)id;tigfeit IV226e, 3)iircbbrei^ung V13e, einfliiß lV226e, ^aü \W609m, fefte IV226e, Pffig IV167e, gebebene IV234a, über einanber gelagerte IV632e-3a, Lagerung V73e (gleich in ü!änbern), nene \Y444m, ©treidjen lV6Ü9w; jCem^er.SSeränb. 1312m, 472me'^ ummanbeln 1169a; burc^ iöutfane erzeugt IV 444m, bul!. IV 425e-6a \\ ©c^ilbernng 11626 (63a) || @^nee: mit ctoigem IV263e (384a): frei toon eti). IV244a J @d>neegeb. [= Sierra nevada]: sg. II437e, IV 383m; pl. 11188a J fdjneebebecfte 1376a, II*201a || fecunbäre IV514m | ®^alte lV(507all); auf ©galten IV 431m (ausgebrochen), 556m (@r- bebnng); -fV^alten IV267m :| (gteüung III24e; -ftocf IV384a, 544e, 557e; -ftreden 1268e (große); ©treidjeu [= 9iid)tung] lV(*609m), ftreic^enb U O208e II elftem 1^3 18m, IV (507m); -e IV4i5me, 435ml -föftem IV 384m; -fi)fteme 1 74e, 320m; IV 380a, 578e || Scm^eratur [bgl. SBärme] \\243m-4a (3e); -t\)ai 1382a (beöÖlfert), -tbäler II87n; f leine 2:bierc 1372m, -nfer 11323a; Umriß 1371a, -riffe II*84a; unter ben ®. IV*33e (D^änme), nnterfeeifd;e IV(415m), Untiefen f. Älim«. uuunterbrodieue IV *596a] nnöulfanifc^e [b] IV343e, 543a; ii^erbinbinig IV*556m, i^H^Iuni l*319m-320a j SSnlfane IV(557e SBerbältniß ?u ben@eb.): i?urfaniffbe(#^ 474 ©ebirge mit ~ 3, f ^ebirg^arten Us> ^eft [a] II (220a*); IV45gl. immer oie 3^1« ö"^" *®efte4n]: [i^) abfto^en IV637m; 2ibtbeihmgen [i^ ©n* ttjeilung] y{57e) 59me, 71e (öier), 75m-76a, we; abn)ecf)feln, 2{-0Umg [= Sed^fel] IV 657m; \74m, e-7oa', tbnli^feit V(72mil, 73a, 75a) || 2lUer 1261m, 283t-4m (300e); IV(46im) 2a (486m) , 618m, 620me, 632e; Y b7m [66-71, 2t. 87e-91m], 67-ÖSm(67e), 7Qm , 77a, 94all(m), 9Qa\ n3Dbur(^ beftimmt \57m{7Da), 8eftimmung IV5i0e; ^sfclge V 57m, 75e, 76m', bevfc^iebneö IV (450m, 461m) J ältere IV462m*, V(76e); äüefte \68e-69a, 90am \\ 2tnal^fe IV475e, 629m (635m*); \91e-92a; anftebenbe V35a; 2trten f. 2tbtl^eilungen , ßintbetinng, (Snt[tel()Hngö-gormeu; 2lufbtat)en (biirc^ Reiter n. a.) IV[454e-5m; 5a]: Urfad^en l\485am; aufliegenbe V74m*, 2tnffteigen I(424a); 2tuftreten 1250a (278m), IV 476m; [2tnf3äl^Inng ob. mehrere genannt] (bgt. aüg. sing. 11. pl.) 1219a, 235e, 7a, 250a, 261m-4m, 6m-7, 272me, 300a; IV 28m, 149a, 163e, 226e, 274me, 316am, 485a; Y59me [71e, 75me], 76a j|. ausbrechen au« ®. IV 297a, 2t. (öcn ®.) V(76m) J 2tugbru^ [= @ru^tion, §eröorbr. iifn)., (Srfjeb., (grf^ein.] 1269m, 270, 300a; V68e; pl. -brü^e 1457m; V68e, e (Seit) ] ausgebrochen f. °ultanen @) l{4677ne), lV(640e-la), V95a; Soutact [= 33erül;rung; ög(. 3^cil;e, (gintvivf., Unmanbf.] I(261a, 9m), 272e, 9a (460e, la, 4a); \84e-85a, 94a; 2)äm^>fe auSbve^enb IV264e*, [2)efin.] 12<§5m | biegte IV (28m), ^i6)U IV 35a; ©ic^tigfeit IV219e, 57 lY 458am; auf magn. Sntenf. IV^(93e-94a) l81m*; auf m. 5Reig. IV 110m, Im; auf SBarme IV 35a (37e, 38me) J tvae Sinfl. auf bie @eb. bat, gintvivt. auf [ie [f. iBulfane ®] IV249e, 637a: ^ampit V91m; älZagnetii^mu^ IV J45m, 2057n || eingemengt IV 210m, -[^Icffeu [f. einzelne] Y76me \ (gint^eilung (Wirten) [= (Slaffif., Dgl. Slbtbeil.] I[258m-267m, 51. 457-9a] 267m, 281e, 299a, 457me', IV46im; V [b7m, 59] 67a, 71e, 75m-76a {75t-76a)f 76me, 86m, 93a: gecgn., (^emifc^e V76e; neue V[59]; (Sinfl. bev ißevftein. Vööam, e-67a :| (gin* tDivfung [= @influ§, unb f. auc^ ba 2fac^; ij: Scntact ufn?.] I273a,e, 4m ; IV 96m , 1 18m | e n b c g e n e [i^ m\pt\)^t] 1 269a ; V 67a , 68m , 75m, 76, 86m: Slltev Y68me, 75e, 76m, 96a; ältere V76m; 2tuebvec(;en V (76m), Silbung V68e; (Sintf;eilung Y75e-76a, me; enbcgen-eru;|)ti\)e V 75m, eingefc^l offene 2)^inevalien Y76me, neueve V76m; :|)hitüni[d^e u. öulfauiid;e V68m, 75m; phit u. nic^t öulf. V 76m J (gut fiel) ung ((Snt* fteben) [= ^iibung ufiü.] U63e\\ [258m-283a, 51. 457-465], 278m,e, 281e, 2a; V23m [59], 90am, 92am: tbnlic^f. Y73a, [tevfc^iebne %\\' fid^teu] Y[59], -^t^-Stvten [= -fovmen] V [59] , evf läven V69e-70a, buvd) geucv Y59am, -^^fDlge V 75e ; tiev S-^fovmen [- -Slvten] I[261-283a, 21. 458-465] 264m, 7m,e; Y 57m , 7U', ©lei^itigfeit Y72m, bnv4> 3Baffev Y 59am, -^^^geit Y74a ;j inneve (Sntn^icffung f. *5ormatiouen | fid; erl;ävten I208e; -et [= evftavvt] 1180a, 266a; (g-ung [= (gifiav vungj I269e:l (gvl;ebung [= §evt)crtv. ufa\] VÖSe, (gvfaltung IV(637a), gvfc^einung [= Stuebvuc^ \\\\o.] V90mll, (grfc^iittevung f. (gvbbebcn | evftavrt [= erbävtet] 1180m; (grftavvung [= (gvl;ävtung] V23m, 96a || (gru^^tion [= Sluöbru^ uftT).] I(303am); ^e-@eb. [= f;p. evuptiüe, -©eftein] 1279m, 476 j (SJebirg^arteu : Eruption — Sei ly 269m-270a (aiie (£|}nlteii, bor ben iBuIfaueii) J evii^^tii)(e) [= @n!i>* tiiiu-O.; 4: eubcgene V68m, 75mJ V71m*, 75m: 2l(tev VöSme, ältefte Y6niül3en (u. Bitftanb) IV578e, 9a; ©efeüigfeit, ©efeUimg [= 35er6inbung] IV(656e-7a,m); ©eftaltung [ügl ^3an] 1258m, \57m (innere); geftreifte [bgl. ©treifung] Y84e-85a] ©etrek 1271a, \ 57m (71a}; fl^ecif. @eh)ic^t l\163e, 475e, 626me, 635a; ©lei^ifcrni. ). 9^atur, @feic^- fjm [oQ[. °%ititr, *[)einiif^] y73m (in öerfd^ieb. S^änbern); ©liebening V74a (g(ei^e), §äiifigfeit lV636e, [^ebenbe] lY294m \ §ert>tn-6red;en [= -treten, 2lu^brii(^ uftt).] \90m, -treiben )'. biilfanifd^; -treten [= -brechen, SlnSbriic^ uflü.; = *@m^mtr.] 1270m,ell; IV(281m), V70a (76m): an bie Oberfläche IV(461m) j heterogene [ij: 55er[(6ieb.] lV35a, 239a, 369m; ^-neität IV 110m* :| Önfnforien V(36fO; f iJrnige I26a,m, 236a (269e); V93mll l|!rt)ftaninif(^e I208e, lVl48m, V23m: ^nftanb IV578e J \i^ !rl)[taüi[iren IV579a || $?ager Y74me (eingefc^Io^ne ü?. barin), ?el^re = ?it^cIogie, leichte IV (28m) | Seitmig: -^«fäbigfeit IV(37e, 39a, 169a), -^ööermögen IV38me:| ^Kagnetnabel [bgf. STrt. ®] lY 149a (Stbtveic^nng); iDMK' V93mlll*, maffige 1258m || arjetamor^^^ofe [= b^. Umtuanb' hing uftr.] 1267m, 8a (9me, 275e),300e; Y[70e-71 (@rffärnng, SScr* gang)], 71a, 76a] pl. -en V7jfam* J metamor:|3f)ofirt(e) [= hp. um* getranbelt] I (275m) 281a; V 70m, (75me, 55e-S4a) || nat)eV93am; mäht I269e,272m J3flame(n), 53enenniing(en) [ögt. Xxaö)\)t] {^g.^) IY618; Y60a,66e-67a: alte V57e, nenere V59me, poffenbe IV 474me, iinglitcf' lieber lV474m-5mO; (ginftiiB ber SSerftein. Y66am, 67a ]" 9?atnr, S3c* fc^aff. , B^ft^ii"^ [^- ^'tnbe anc^ bef.] IV 157m, Y73m: iiberaü biefelbe, gleichförmig [togt. (§Ieic^t)eit] 1257a, 261a; Y73m :| neuere Y69e (76e), 77a; ^arattete Y93e, ^-li^mnö Y94a \ plnton\^6)t [ögT. «Bitbiing] I269e, 270m; IV 461m, 5e; Y59e,75m: Slfter Y76am; 2 STrtcn V 70me, 91am; [^lufjäbl.] Y{59e) 69a, 76a; burc^brod)en IV 422a, ginirirfimg I273n, piffigfeit I(457e); [in ©egenben] IV422a, Y70me; Unterlage Y69a; phit u. üutfanifc^e V68m, 75m ;| ^rtmttibe IV 266a; Y69m-' 70a. 69e [StufjäbL] | ^teil^enf olg e [= ^olge, 9Jeif)nng] V75a, m-76a {75ey, ÜJeitjiing 1255m; Y57a, 72am (^bentität) :| ©ammlnng IV538e {640m), @ce;i^tung 1258m || fd; melkbar Y95e-96a ((eic^t, ft^iuer); @-!eit IV 369m; V 94e-95a , m-96a J ©(^melj- [ijgl. 3trt.]: -^Jimft [= (g^melsungggrab] IV488e, 579m [e-SSOmj; -oerfnc^e IV489a J (g^cftineljimg IV578e: '^«grab [= ©c^mefj^imft] lV369ra || ©eltcn^eit t ©ebir^iäavten 6e( — 3 ; ©cbl — @ebr 477 IV 636e, 7a,e j aiie , [inb nian0* mal umgetuanbelte ©ebimentfc^ic^ten Y70m, Untmanblung Y[70e-71 (@v» fläruug, Ui)a^en u. 2lrt)]; olme 33erftein. Y66e, 67a; üoxmaU fc genannt V70a; 3uriicfnal)mc beg 2ln§brucE0 Y67am, 89me -W 58eranberung, üeränbert [i;: Umiuanblung, umgenjanbelt \\]Xd.] I272e, 3e (7e); lY {578e), Y93am (langfaiue); SSerBinbung [= ©efeüung; f. 2lffociat. ber ä)lineralicn] \Y{636e-7a) \ geogr. 33erbreitung I [2(55], IV (642a); meit öer6reitete V(75a*) P4a y öereinaelt lY(636e): ^ereingelung (ü-teg 3}orfommen; ©egentbeit üon SSorberrfc^en, 2lffcciaticn) lY 636e-7a (6e) :j SSerglafimg IV 578e; Sevfc^ieben^eit [i- Unterfd;ieb, heterogen] IV (35a) 222m, 637a; S5ern)anbtf(^aft (einiger) IV462a; Sor^errfc^en (einer @eb. in einer Slffocio* tion), t>-eub lV65öme, 7am (a) | @eb. in ober na^e 53ulfanen; oul* fanifc^e @eb., oulf. iöilbung; SimiMrhmg ber Dulf. j^^ätigfeit auf bie ®eb. f. *35ulfanc: ©ebirg^orten j 2Ö a r m e V90m: -Sa^acität IV 239a; -leitung ib., 369m, 458am :| Söcc^fel (in ben ^crmaticnen) [= Stblvec^ö«» hing] Y74m,e; Sßieberfebv Y74m, e-75a; jerriebene 1164a j] jufammen- gefe^te 1 260e-la, 11391a, V[72-75m]: ^u einfachen V72aT3ufom- menfe^ung [t i8cftanbtl;eile] IV 35a, 275a, 310m, 396i', 465m*; V 23me: gteic^ in öerfc^iebneu ?änbern V75m, 74a; minerali''d;e Y 57m \\ ßnfammenjiebung ]Y579a, Buftanb [f. avA^ ^aim] lY 578e (*8eräuberung) *Gebler V83e (S^onfd^iefer), geboren IV282e (in ©egenbcn); gebrannt IV3ö7a,4G4e ( ©ebrauc^: 9Zid)t-®. n225m, 489a; gebraud^t 11136m 478 ©ebr — ©efle (öielgO^I gebrochen [f. ®eift, ?id^tftvaF)(eu] IIIlOGe, ©ebriiü [f. iBitÜaiie] 1216a, gebunben 1208m; ©eburtgörter II 255m II, IV 640m (bev a)?ineva«> lien) I @ eb üf (^ [f. ^^^aünen] 11301e-2a, IV334e-5a; pl. -e I334e (niebvige); 1167e, 540m ||. gebad)t I70a, bae @-e II248e J ©ebäc^tuiB 11131m. -vebe III 155m ®ebaii!e [f. matF)ematticl; , 2ßelt] ITOall, 384e; II46a; pl. -cii (*) [and) in compos.] 1382m: 53evec^tigiing V14a, -betüegiip.g III 16e, bev einfache 11182m, (Sinl^eit beS @. I65a; -entn^id lang [a. matbeniatifdj] II207e, 262a; III 4e, lOa, 18m, 40m, 74e, 423a; in bie gerne tragen 11400m*, glügcl 11279m, ber freie V14a, -fiiüe I40m, ©efc^ic^te II 138m; gliicflic^cr III152e, 175m | ©rnnbg. III 9m; ®ninböerl;ältniffe II 195e, 431m :| ^ic^treic^ 11351a, III26e; g-reic^ II 23m, ©^miid II22a, gegen l>io @)}rad;e I40a'^, S^iefe IV 320a ) -üerbinbung [a. matf)ematif(^] U238m, 386m; 111157m, 593e-4a; lV6e, 10a, 14m, 61a; pl. -en O 111457a, 565a; IV34e: tl^ecretifc^e IV148a J -ivelt [|. au6) *2ßelt] 171e-72a, 81m; II4ra, 51a, 158a, 205a, 248e, 342m, 387m; III 6m, 7e, 75e, 165e; Vöe-6a: @e)d)id;te 11135m, ferne 9tegicnen IVlOe, ©d^n^anfungen 111220a, Xheü V7e *gebeiben [f. griid)te] 111586m (langfant); ®. II 98a; 111387m, 8m, 586m (langfame?) J ©ebic^t (= 2)i(^tung) [f. bibactifd^, grüf)Iing, ©arten, Kier-]ong, Iljrifd;, 9}?tttelalter, ^J^atur, fxii^, 9teife, Sßalb] 11102m, 124m, 134a, 294e, 461m; 11198m, IV51e-52a; pl. -e (*) 11171a: begeifterteg II 17a, befc^reibenbe^^ II 101a, (ginem feine ®. üorlefen 11102m* :| gebiegen [ü einzelne SD^etaüc, ®d)wefel] IV32e, ©ebrängtbeit IV319a; Gedroßen 11192a, 203m; gebrudt f. S3ii(^ *gefäd^ert 111567m || ©efabr I 204e, 325e, 384a, 422m, 444m; III U4e-5m (5a), IV320a; pl. -en (*) (comp, ©efa^r-, bieh). ®efal;ren- *): g-bringenb 1225m, 334a; II 31a, 69e, 182m, 496a; 111630m, IV 308m, V40a I g-brobenb II59e, 250a; IV 27m: D^Zatureveigniffe [f. Someten: bie Svbbabn fdjneibenb] 1114a :\ burd^ jeben ^ortfc^ritt IV96me*, erbi3l;)en ba« geben 11310m*; g-!o^ I241e, IV229e; bei Reifen II 70a*, g-tro^enb* 1356a; g-öoü [f. iBergbefteigung , 9?eife] II103e, 239m, 398m; IV347a, 377e II ©efaüe IV 270a, 355e, 9a, 416e-7a; ©efangenc 11159a | gefärbt {i^ farbig) 1200m, 304m: [©efteinj V76e, nng. ib., migleic^ IIl86m || ©efa^e 21. (h)irH.) IV 258m, 503a; sg. @efä§ (o^) n385m, 484m: et)erne IV 49m, irbene IV 299m, öon Saftig 1462a J 33. (uneig.) f. 53arc* nteter, S3Iatt, ^flanjen 1| gefeiert [f. 9Zamen] (hjcrben) 11320a, 394m; III 13m, IV 159m | gefeffelt [f. Soben] II 98m: an ethja« II 302a J gefiebert [f. ©eirÖrt, Saub]: buntg. II85e, feing. II 91a; leic^tg. II 96a, 190a; gartg. 1366a J ©efilbe (pl.) [f. §immel]: anntntbige II31e; ijoin gid^t bnrc^ftrbmt I161e, 111169m :| gefloinmt IV 144a (fnrgg.), Geße (©d^roeben) I313all, ©efled^t 1372m (garte«); gefledt III(213e-4a Slnfefin), 331m; @efIo — ©egent 479 gcfloffen IV 272m (= [liiffig), ©efolge II215e (gablreirfie«) , geformt 11153a (reicher), Gefreß (^lanfcii) IV208e ||. gefrievcn (togl. gefroren) ]348e ] ©efrier^itnft [f. Oitedfilkr, 2«eingeift] IV630e: \\Ux bem ®. T346m,e, 8m; IV 241a; miter bem ®. f 346a,m, 360m; III 46e, IV 419a: [@rabe] IV44e: imter ben ©. IV568e || gefrittet 1277m, V40m; gefroren [f. (grbe, (Srbreic^] IV 235a, 562a; ©efiige 1271m, V80a ®efüM [f. äft^etif^, ^unft, 9}2eni(^, menfdblic^, D^atiiMial-, 9latnr, tvebmütbig] I7m, 12e; II 6m, 77 e, 147e-8a, 405e; IV 5e; pl. ©efiibte (*) I 7e, 10a, 37a, 340e, 374m; II28e, 35m, 52a, 70m, 117e, 179m, 265e; IV 3e: abfterben II 25m*, 51. II51m*; 5lnregung* II 9m, 37e, 213a; 5Inrnf an ba§ @. II 68a, antife« II77e, Slffcciation V6m*, S3elebiing 1142a*, bnrc^ bae ®. beftimmen 111539m; bi!mvfe(6) I16a,e*; II147e-8a; bnnfle(eO I9e*, 17a; erfäüen I21a, ^reibeit II74m, inbibibuefie^ IV233a, Snnigfeit II42e*; geben 11339m*, Sebenbigfeit II 64m*; moberne^ II77e, offenbaren II 9m (burd) Söcrte); 3?efley nnf baf^ ®. I50a, II 3e, V18a; g-vei(^ II72e, 9fii(f)tung II 44a*; f^anerijoüev^ I16a, II147e-8a; ftttlic^e II 26m*; ©^Iiäre* 1385a, 11162a; ®. nnb S^ra^e II57e* || Siefe (pl.) 1386m; Il42c, 66e, 89m*; pl. -en I @. XVa* ]" tiefet II35a, 52a, 75m || Sotal-®. I lOa; g-hctt II21a, 68m,e; -x^^njeife II31m; -^^ftAeit III 8a, A^5e-6a; jarte II 26e*, Bartbeit IlllSe* *gefnr(^t 1265a ((grbe), 111620a (C-^immel); gegabelt 111546m | gegeben I373e, IV18e; ein ob. ettrae ©egebne« I28m, 55e, 90e, 145a I| ©egenb (=$Region) [f. beleben, SBerg, eben, (Srbe, ^n^, ^a^, (gnm^f, SBalb] I 182e, 344m; II 79a, 320a; pl. -en (*) II 86m, 259a, 275a, 491e; III 451a: anmutbige II Ulm, beircbnte Il94a*; ^barafter I6m, 7m, 10a, 371am, [37 i (bnrcb ^flanjen n. Sbierc) ; m] ; IV2ianfen I82a, imbefriebigt tooii I81m; @. iiiib ^kvgaiigeii' beit 11811, ö4am; in bie iBovjeit 1 248e [ -jvärtigo lV77a *gei]Iautt IlUSOe | g egii ebevt [f. Scntiiient, m\] 1250a, 285a, 304m, 462e; I125ni, 153a; V87m: ^oim 11208a ;| gegliirft lV61a; ©egiiev II 35la, 11117a, IV449e, V19a; jjegvünbet 111304a (tu fic^ felbft g.) ••^tcv ©erhalt [f. SWiuevalJ 5(. (aüg. ii. )>I;t)f.) I 227e, 271m; 33. (im itiiiieial. ®inne) [f. einjelne SOJetnlte] 111615e J g-üoü 111155m: [@(^vift] 1445m, IV 623m !| @el)äiige (pl.j [f. 33evg, ä5iil!aii] IV 239a, 281e; gc belügt [f. «äiimej II 100a (©egeuftäiibe), lV640m (Uidjt) \\ ©el^eimnif f e [f. Sflatm] 1160e, 354m; sg. -ni^ (°°) [aiid; in comp.] IV 54a: be« 53iiubeö n502m, nid)t auf einmal eiitijüüt 111 öS'ßam, g-liebenb 11502m, g-f(^tvev I 208m :|| gcl)cimni jjtooll [f. S3aiit, Ävaft, )ßU6)t, 33er!e^v] 1 140e, le, 162a, 185a,224m, 367m, 378a, 383e, 435e; II40e, 66e, 338a; III 6e, 78e, o93m; lV50e, 116a; V9m, IIa: (gvfc^cimiug IV 142e, ©eH^eI386e, ^l;ä* iiomen lV443e-4a, ^.jjvobleme II285e J bo§ @-üoße I19a || ©e^ivu f. §iru I Gehler (Joh. Sam. Traugott, 1751-95): „pbvfifalifd^eö SBiJrtevhid/' I 401a, 441e; 11469m, 111116m; „iieiieö ph\)l 2B." 111553a; neue 53eavl). 11514e, 7m || öel;ol)eu [f. Alpen ^ 5Iiibe&fette, S3erge, 53evgfvftem, S3oben, (S^ontinem, (5vbfläd)e, -riubc, Sufelii, Sauber, Sy^nffe, 2)^eev, -gvmib, 5d;ic^teu, ©galten, inilfauifd;] 1284e, 294a; lVl4a, 271a, 360a, 572m: ®-@eiu IV 572m; 2:^ei( V31e; 2:l;eile I310e,373m (f(ciue) J ba« ©e* (tobcue IV3l0e || ®e^i3v III 95e, ©eljülfe IV617m ©Cift [l bid)tevifc^, (Sefe^c, gried;i[d;, 3)?euid;, meufc^Iid;, 9?ational-, 9Zatuv, ^o\l, 3eit] 1) (altg.) I69e, 384e- II 60a, 79e, 84m, 190m, 218a, 233m, 265a, 7a, 288e; 11112m, 27e; 2) (= esprit) II 42m; 3) (iu bem eine @a(^e gemadCit ufu>. h)ivb, einer ©nd;e) II 145a, 207a, 233e, 456e; 4) (^crfon) [pl f. ©eifter] II255e,364m; 11112m 5) [eine JÖvtIid;feil] I 417ejpl. ®eiftcr (meift öou 53eb. 4, buvc^ ^ kj.) [f. S3ruuueu] :|| 33. »iciftig (aud> burd; * beg.) [[. 5lufd;anuug, Sfnffaffuug, STuge, 5tu^brud, 33e* Dürfui§, Sontact, dultur, ßjifteuj, gor[cf)Uug, ©euiiffe, 9)?ad;t, SWnd;te, •)htiiv, SBelt, Sßerljeng] 1383m; II 41m, 75e, 190e, 205e, 237a, 246e; }Ii375m, 9e; IV6a Jbafi ©eiftige (OO) [f. 9?atur] I20e, 69me, {386e Daß Dcr ^oSnio§ bavauf nic^t eingebt) ||: 3«faljc (ju (Seift [in ben iBeb. 1-4] n. gciftig; 21. ®eift iinrb md;t Beg.) [in compos. (Seiftet-, aber geift-]: 2ln* tagen [b] 1131m, 230e, 242a, 258e | -arbeit I70m, 71e: 11594m, 8m; llUa, lOe-lla, 598a, 626c: IV7m; Slrbeit II(259a) :j g-er 2(rt in6e*; ■Jtu.^bi(bnng 11 70a*, 11288a, llll45am*; g-bebriidenb II241e, bernbigen I23m, S3efd;afttguug 110m | iöeftreben I37a; 53eftrebungeu [b], -bi-ftr. II !4la*, 266m; 111554m* |j öeii^egung 11208e*, 336mO; -en 11281a T 3e»egenbe III 30aO, Oea^egtic^er II1479e j| S3eaiebungeu IV319e* | S5i(bung ©eift ^i — ©elbe 481 [b] 11160m, 174m, 202a; -b. IU4a, 137m (erljö^te), 149a :| 53Iüt^e 1 384e (jartefte); Kultur [b f. 5Irt.] II 17m, -c. II30e; h?ag bem ®. hax» gebeten tDivb I164e-5a, 2)inge 111409a*, ©nfluB II170e* | (Sntnjicüung [b] I383e; II178e, 212e; -eutli\ llöe (©ang), lle :| (Sifrifci^img I 6e, erfütleu II53e, -erl;ebiuig 11213a, -feffeln II 31a (gebrcd^en); bei* fcrfc^enbc I33a, 210a; gortfc^reiteu 11235m*, -fd^ritte 11212m* i| frei (er) 1332a* (384e); II 63m, 84m, 346m, 351m; V8m [ greil^eit I 384e, II338e; -fr. 11140m II greiibeii II71e*, ^vii^te 11109a, -gaben 11480a, ber ge= brcd^ene II20a || großer V7e (53cb. 4), 67a | pl. grc^e^ (59eb. 4) 11510a; 11178a, 165e: (gcfjidfale 11 285m, snfammengebrängt II353e-4a:| größte III558eO II (baß ber tc.^mcß nid^t baranf einget;t) I386e \\ Äraft [b] I383e; II142e, 218m; IV 19a; -traft l 386e (f^offenb); II90a,a (fc^ü^ferifc^e), 207eT Gräfte [b] I40e, II18e; -fr. I 4m j Mftige 11166° || läntern I 23m; geben [b] 11279m, 287e, 339m [a]; III 7e, V5e; ©eiftlcfigfeit II 206m I ®. gur 9^atur [f. iibr. 2Irt.] I69e; 9f?atnrfnnbe 1554m, II142e :| ber orbnenbe 111464m, IV 9a; P;ircfc|^^ie beS @. \6a, ^riuci|3 III 12m*, ^rcceB II 89a*, -^robncte I @. XVa || g-reic^: mann 11231m, 295a; 2Jiänner llir'3a, 307m; [mi ^erfcncn] II56e, 65e, 68m, 113e, 222a, 230a, 280a, 299e, 349a; 11190m, lOle, 159m, 188a, 316e, 9a, 353a, 399ra; IV 159m, 196a, 414e, 426e, 483e, 527a, 635a; V19m, 37e, 62m, 68e; [öcn @ad;en] I486e; II62a, 129m, 372a, 402e, 463m; III 307ra, 477e, 549m, 551e; IV 66m, 195a, 414a, 550eT@-e§ II 86e || rein geiftig III6el diidjUinQ 1379a, -enII9m; -rid()tmig I21m; II76e, 417e :| -rur;e 111542m, )c{;affenber 11351m, fc^ivad^e II337aO, @. nnb (Bpxaä)i I70a I Sr^ätigteit [a] 11138a, 184e; [b] I37m, 165e; II 3e (9?i<$tmigen), 103m (be« 2}Jenl^en); III6e; -t^. 1378m, 11268m, V16a:| Siefe V 19a, Srüglicit V89a, Umfang V 19a; mit ijielem ®-e II85e, 33iel[eitigfeit II84m; li^eltorbnenber I 76m ||— geiftlic^ [f. ma^t] 11235m, 358a J ©eiftlic^er [f. bnbb^iftifc^j 111527a, 563a; pl. -c II313e-4a, IV 518a J ©eiftlic^feit 11102m (ro^e, ^oefie) *®ei5 f. ®olb; ge!ci^It f. Safferfloff, -ga§; gefcnimenll 20a (nic^t anf nnö g.), @efra^ (= Ärad^en) IV 332m, getrcnt f. ißerge j gelrümmt [[. concaö, conüey; Linien] 1419m, III489e, IV144a: tielg. I 227e ;| ge* fünj^eU II 42m, -hi^^clt 111570m, -laben 1199a (fc^irer g.) *gelagcrt 1271a, 403a; IV 361a: anf einanber I 232ra, [©ebirggarten] IV589e, ^orijontal IV 269m; über einanber gel. [bgl. (agern] (f. Älima, e^ic^ten) I63e, 457m; II U6e, 258a, 298m; 111165a; IV 199a, 253m, 272m; V88m :j gelatinirenb 1264a || gelb [f. geuer, glnß, Oc^er, Orange] III118e, 9a, 496m, 606e; IV266ra: -blü^enb Il91m, -örann IV497m, -gran IV357m, ^0% IV 144m j -rot^ 111144a, 301m, 9e, 512e, 606e; rot^g. 111226m; vöt^Iid^ g. 111171a, 2m, 227m :|| ©elb III128e, 9m, 204e, 299a, 309a, 496m, 8m: ÜJot^g. 111299a J H€ (3itU IV 144m :| 51. ». Jpumbolbt, ÄoSmü3. V. 31 482 ©elbl — ©emin neI6Ii(^ [f. &^t] in 172a, 235a :|| ©ele^vfamfeit [f. Stleyaiibniiifd^] 11200a, J11478m: [tocii ^ev).] 11153m :|| gcler^vt [f. ^cU, Seit]: mämm III 217a; [ocw ciiij. ^erfoiicii] 1448a; II 108a, 124a, 6e, 286e, 327e, 336a, 353a, 426m, 445e . . 479e-480a,m; III 112e, 6e, 136a, 203m, 481e; lV43a, 56a, 65e, 70a, 753, 169e, 442e, 450a, 592e, 610e, 640a; V94a; [toeii niel;veveu ^erf.] 11198m, 289e; [öoii @ad^eii] II302e, 430a; 11130a, 584e; IV61e, 348a, 535e; ©c^vift II112e, 468a; i)iefg. 11247m; SSevf 11232e, 402e; Zeitalter 11310m J ®eler;vtev IVlOOm, 129ä, 178m, 402e, 583m; V22a; pl. -c (*) II 192e-3a, 260a, 331a: 2limat)enmg II 206e'*, @d;niäl)ini(] III (217a* ba^ [ie nid^t i)ovf)evbevfiinbigen) || bac @e- leiftete 111625m, Vllm | gelefeu: mel)r 11291a, ivenig g. II90m J geHebt 11113a; bie ®-e II 78e, 117e J ba^ ©elhtgen 11310a, Y18a: gUi(ffi(i)e« 1176m, m6)t-(§>. II335aT Aulus Gellius: Cato 111411a, gelb III 204e; noctes Atticae 11473m, Ul411a; Plutarch 11473m, Ißevbimfeliing III 411a :\ getöft f. Problem, ©eltuiig 11207m (fid; ®. i^erf^affen) , Oelung- gung = Gal. *gemäd;lid^ 1179m, gcinäF)iit II 428a II || ©enuilbe (aiic^ in comp.) 51. Orirfl.) [= Scm^^ofiticii] sg. II 5m, 82m; pl. (*) II 15m, 85e, 126e, 9e; -58efd;veibmig II126e, -©aüevie 11128a, bev @vied;eii II 77e-7 grimb II7e(77a), lOle; f)iftDvifc^e II(77a*), Sßiijicn II97e, natiirl;ift. 11 314e*, 9tuubg. II95e*, Söanbg. [i)gL SBaiibmalevei] II 77a* J 33. (bilbl) [f. mm, SKelt]: p]. (*) II395e: @in 111379a, fteiiie II8a* (in bev S)i(^- timg), ütabmen II 35m, veijenbc^ 1161m || gemalt 51. (eig.) II87e, 33.- (bilbl.) 11105m; gemäßigt (= tem^evirt) [f. Seni^evatiiv, 3one] 11223a, 317m; ©emäiier I 212a1 (bei (Svbbebeii), IV531mll (altet^) 1 1 g e m e i n [f. ®iim]: ©-gut I17m, 34a; ©-trefeii 11169a, 179a, 183e; V7a (gvcj3e^) :| ©emeiiibe (= Scnimiiiie) 111608a J gemeinfam [f. @prac()e, Urfad^] I1183e, 266m; ^ai @-e [f. (gv|(^eiuiingeii] I 54e (aii^ ©uselBeiten), IV467e (bei SSerfd^iebeubeit) J @emeiHfd;aft f. SO?eufd;en :|| ®e menge: sg. I235e, 249all, 273a; 111615m, 6m; IV 259m, 260me, 302e, 345m, 475e, 621e, 633m; V95m,e II; [ein beftimmteS, öcn beft. ©ebirg^artcn] . . . IV 463m, 472a, 481a, 519a; V38m; pl. (*) III615e; IV220a, 260m, e-la, 278a, 471a, 634e!l; V95m: Elemente IV 637a; !övnige(^) I263a,m*,e; IV 481a J ®e- mengt^eiI 111616m; IV468ell, 475m, 619a, 621m, 6m, 636m; V76e; pl. -t^eile (*) [f. Svac^^t, 35ulfnnej 1280a, III615e; rV634m, 6a; V95m,e, 96a: untüefentlic^e* IV 476m, V 77m j gemengt [\, ©ebirg^avten] III 22m ; IV 265m, 480a (mit), 531m :|| gemeffen 111175m, 215m, 233e, 263a,e, 606m, 625e\ IV 18m, 22alll, 56e-57a, 103e, 8e, 126e, 173am, 290a: g. tt)erben 11141a, 399a, 454m; iroI;Ig, III627e, lV30a J bag @-e 1123m (r'dnmlid)), @-ei& ]ll488m :|| gemini f. 3n>iÜinge | Geminus: elementa astron. III472e, IV158e; 9?ebelftevne 111314a; [^evf.] 11352m, III 161e-2a; phaeiiomeiia 111131m; Planeten II!467e, 472e, 7m; @cnne IVlöSe; (3mm — Genf 483 etcriilMlbev 11352m, llllöle || ©emifd^ [f. Suft, «Beifcv] 11287m, IY264a; acmifc^t V21a, ©-Serben V2ia :| gemi§haucl;t 111558a (oft), Gemiltiis Pletho 11289m ( Gemma Frifius II334e (SDZcnb-S^iftanjeu), jn^ei Gemma (ßaUx 11. (gebii) III 416ra (SSevfinft. bev ©cime) [bev SSater Rainer G. Frifius 1508-55, bev @ebn Cornelius G. Fr. 1535-77] :| Gemmellaro IV 303m {Ätna)', ©emsjäi^ev 11172m, IV239e; gemut 111209a ®emiit& [f. mtnid)] I9m, 13a, 81m -, II63e, 75a, 89a, 184m, 400m; pl. ©emiitbev (*) I(119a), II 95m || 3nfä^c (compos. ©enüiihe-)- ^In* regimg I 15e, 5tiitviebe II234e; -axt II44e, aufgeregtes II17e, SBeiaufti* gung I6e; -betregimg II 64a, -en II 66e | empfänglich II 5e* (mad)eii); e-e§ ll57e, IV16e; @-feit IV 6e ;| entflammen ll55a*, erfüüen mit etti>a« II 96m , crgreifenb II 66m , erregbare IV 6m* , ^^rifcBe II 87a , §errfd>aft über ba« (§. IlOa, ba« innere be^ ®. 11164e., junge 115a*; -fväfte 113e, Kräftigung II281e* ; regfame II 188e*, -9fegung II lim | 9? i d; t nng 1 379a; Il26m,6 (^viftlid)e); -vidmmg II79e, -cn 11214a :J ftarfe I 492e* || etimmnng 1119a*, 367e-8a; II 83a; III6e, 379ell J -ftimmung I8e, 20e, 70m; II 33m; pl. -en 11129m || Xiefe II 139a; pl. -en II88e, 310m :| trübe« 11351m, Trübheit I19a (fentimentale); ^erfenfung II 26a, irirfen auf ba€ ®. 11259a, Buftanb 1225a ||— gemiit^Iic^ I85m; II47e, 193m: grgüffe II73eT ©-feit II16e, 19m (tiefe) genau [f. eingaben, Hrbeit; beobac^tenb, SSeobad^ter, -ungen; 53eftim' mnng, 3nftrument, Äenntni^, SReff ungen, tlnterfud;ung , S^^l]: [i?on ^er* fönen] . . . 11170m, 75a; [tjon ©ad^en] , . . 111150m, 421a, 606m; n^iffen- fd^aftlid^ II 74a J ©enanigfeit [f. S3ecba(^tungen, beftimmen, äReffung, numerifd), S^efnltat] II 13a; 111529a, 602a, 4a; IV18me, 23a, 56m, 57a, 68e, 206e, 227a, 601m, 625m,6, 7a, 630m: ®rab 1 192e, 1114:84a; ©renjen III96e, lu gro^e IV161m, meiflerbafte I424e, ungleid^e lV61e, unöcü« fommnc IV 90m, n3iffenfc^aftlid;e IV 233m *gcnealogifc^ 111482a; geneigt (fmni. n. cig.) [f. gldc^c] I169e, 11332m, IV358e I ©eneral- [f. Karte]: -Scnmr IV538e; -flaaten II355e, 8e-9a || generatio spontanea (11365a] \66m, 88e) , aequivoca, primaria (y88am): I[575, 51. 489] 373m, 489m; II5ö5a; \66m, 88am,e J ©e* neration I65m, pl. -en {*) 11252m: bie jüngere Il489e; f|)ät€* II170e, III7e. II generell (= aügemeiir) [f. Slnfic^t, Äenntni§] 11232m, IV47ni, V13m: gegen f^ecietl IV 4a || ©enefi« 21. (= (Sntfte^ung) [f. 3SuIfane] Hl 5ö9e, 570a; IV 83a, V70a (ber S)inge); 33. (bibl. Sßuä)) 11112m Jgc^ netifc^ [f. 33egiel;ung , @ntn.M(fhiug, ©rfc^einungen , ßufammeutjang] 1 98e, 103e,269m; IV 124m, 217m, 568a: 55etrad()tnngen 111593m, beuten I 150m; erflären III431e, (g-ung IV 360a ; 35erbältniffe I59m, i?erfd>ieben IV 352a, 35organg 1123m *G6n/IV95a: ovtef. «Brunnen lV165m, magu. Sntenf. IV182am; [Ort babei] 1426m, IV36e; [^er[. ba] 11130m, 49ra, 72e, 388m; biegen 484 Genf — @eo , f ^eognofie biiS 21 I359e, 485a; societe d'liist. nat. IV165a, eternfd;n. I 394e J ©enfer (gee (üßl. Leman-@ee) II (67a Övter baran), 111546a {Montblanc) \\ Geiige (3«i[]iouar) IV118e (maguet. m\v.) || ßcnial II64e, 151m, 385m; -lifc^ II 79m, ©-litat I11397e J ©eiiie II 379e, IIl499a, V22a J ©eiiiii« [f. ^oetifc^] III355e, IV57m, V62a; pl. ©enieu HI355e, 465m || Gent II 81m ((Satl;ebral-Äivc^e); gentiana (^fl.) 145«, ©entünen Ulm | le Gentil (Leg. IV 39a, 156a) (Guillaume Hyacinthe Jofeph le G. de la Galai- fiere, 1725-92): [Suftr.] 111319a, iiiagnet. 9^eig. IV61e; DJebdflecfe [togl. OrioDJ lU318e-9a, 338m; caves de l'observatoire IV39am, Orion- ißebel 111337a, ^enbel lV156am; dlt\\m III(318e), l\ 61e \\- Genuefer (pl.), sg. (OO) 11299m: dompa^ n'53a, 114e-5a; (Sd?ifffal;rt iI181m, IV 53a; feefah-enb II290e J gcniiefif^ 11276m, 293m, 473e; 111344ra jj genus 1381a | @enit^ 1364m; II73e, 83m; pl. -niiffe (*) II 20m: eble I34m*, geiftige II 189e* g-reid^ IV264e, fteren II 43a :| @en. Genz lV455e (Äirg^i]en-(Ste:p^e), e ((Seen in Slfien) ®tO-f 9C0-(*) (compos. toni gvied^. ßibe, mit anbern fo anfangenben äBörtevn bajtüifc^en) [f ©eognofie iifn)., Oeogra^Ijie ufU)., ©eologie iifn). bilben bef. @tiide I;iernad^]: -bdfifc^* 1319a (Linien) | gcobättfd^ [f. ^\* beücment] 1420a, IVlo6m: ^arbeiten IV150e, Im, 319e, 385e; auf* nehmen IV 124m , gunbomente IV 551e, Linien II i55wie; 2}?e[fimg lV20e; -en I29m, 172a; IV23e; Operationen 1 176e, 324m, 423m (4inal) J geoffenbavt 11147ra, 417a; geöffnet [f. SSulfan] II216e (neiig.) J t-g"ojic uftt)., -gro^j^ie u\tc, finb bef. @tü(ie ^iernac^ :| -3fctl;evmen f. Sfotl)., f-Icgic ufU). ift ein bef. alt, Oberflä^e, 9eeit)e, ^rogreffion] Il512e; III438am, 541e: S8e- tra^timg 111437m, 2«e[fimg I125ra, mttl)cht 1173a; 3$er^ältniffe III 593a,m, 8a.||3eorbnet 11343m (finnig), IV5e; ®-€ö I80a, IV467a, V15eJ George (engl @c^iff) IV170e; Georgien f. ©üb-G., georgifc^ II 420e (®^ra^e); Georginen TV 339a, St. Georgs-^n\d (im S3eringg-3ßeer) IV 397a :1 -saurus* I287e; -teftoni! IV 465m, -teftonifc^* IV473e || @eotf)er men f. 3)o- | geot^ermifd^ (= Särme ber @rbe): SBeobb. IV43me, ®efe^ IV237a, 2iefen-@tiifen IV455am; «Bev^ältniffe IV46a,47e j-t^ermif IV 499a, -tr^ermometer lY 237 me t^eognofie ([. ^p, ©ebirg^avten, »gl. ©eologic) [f. SSiiIfane] I51a, me, 164m, 209a [257m-301, %. 457-470ra], 257e, 268m, 458a, 461m, 7me, 486e-7a\\, mW, e] II[388m-393, %. 519-520a] 390e; lY 14 e-1 5a, 251a; Y73m [f. übr. bei ©eologie]: ®. ber STIten Y[57e-59a, 21. 86am], t^eognofie 21 — ^ 485 Srii^tilbimg 1258a, [33egviff] V73m, Sr^emie V 71a , ©ntoicf hing IV5l8a; gcvtfc^ritte, ®efc^. [f. anä) tef.] 1301a, Iir388m-393, %519-520a], IV (461am); [eingeliieu ©eßenben ii. Sänbev] 1460m, Il389e-390a, IV 581m, V67m; geogva^^if^e 1301m; ©efcft. [f. aiic^ govt|^v.] lY461am, 633a; jel^ige [= neue] 1274a, ^mbr;eit YV461a, 2aQmniQt^- ob. ipofitiou«-®. II388e-9a, mineralogi[d;er SBeil 1255a, m^n [ögl. c] 1249a | neue [= i^^m] n392a; neuere 1248m, 251e, 8a, 269m; 11155a, 223e-4a; IV259e :| ^cfiticn f. i!agevung, [^ic^tuug] V70a, [ürbig IV349e, 424me, 8a; 9}?t?t^e [l^gl. a] 1396m, IV34e-35a; 9?ad;ric^ten IV 457m, ^^rioben [4: @|.^cc^eu] I315me\ ^bänomen [=(Sr[(^eiu.] IV343e (596m), V84a; pl. -e I208e,320m:| ^^[jantafien 1249a, 451e; 11325m, IV514e; ^srofil I457am{m), pl. -c V89m; Steife I463m,e; IV632me; üiMuItate 11223m, ü^mui II[4S2e | Sammlungen [= 2}^inerancu] I274e; IV 450a, 481e, 628m; sg. -ung IV628a:j (2iiTtemeI474e-5a; II39i-2w, 406m; 2:raum I V i95e-öa (6a), 486 t^eognofie X — f geograpI;ifd^ oI, Ort^* beftimnuing, •|3f(an3cn, Ouabratmeilen, @üb^oI] 1429m II; II84e, 131m, 175m, 200e, 268m, 413a, 463a; IV 142a, 236m, 318a, 430e, 447a, 467a, 538a, 564m, 588m || 3iifa^c: mtr)eihingen IV395m, m\i6)kn 11227m, 2li-6eitcn 11222a | 33enenniing [= I;^ Dramen] II242e, IV595e; -en 1383m :[ 33etva^tiing 1350a, S3e5ielning IV640m, „33cte" IV 457m | (Sntbedungen 1439a; 11312a, 410m; sg. -img (0°) IIl65a: ^^reifen IV 60a, je^igev B^M^^n^ IV 242a ;( (gpl^emeriben 111285m, (SrftrecEnng IV 46a, govm f. (Sibtbeüe, ^orfc^ungen 1381a; ©eietlf^aft f. JBeWm, London, vii[fif(^; ®efid;t§fveiö II168e, in g-r §in[id;t IV234a, ^onjcnt 111346m, Snbibibualität I352e; 3vrtl;ümer II226me, 7am ( ^enntni§ IV 451e, 550m; -niffe 11316m :| m^t 11168m | gramen [= benenn.] II 45m, 187m, 225e (232m): terf^iebne 11538a, [tt)iebevr;clt] l[{415e) :j >|)[)anta|icn II 4i9e-420a, Oueüen lV380m, ©d^ilbernng II22e, ec^riften f geo^rapl^ifd^ 6 — f geologifd; © 487 418e, «Stubiuni 111544m {ani bem 2)?cub), (g^fteme 11447m; Unter* fu^iiiigeu 11433m, III367e; 33er breitung [i. ©ebirgearten, iDicnfc^eu, Pausen, Srüere u. a.J 1378m; II218e, 380m, 431a; Ill6a, IV642a| S5evl;ältniiie 1261a, lV531e; -niß IV520a:| iBertr^eilung [f. ^^"5"^/ Juliane u. a.] lööe, 363e, 477a; 11186m; üertl;eilt IV26m :| 2Ber! 11222m, -e IV 610m; SSovtvegiftev Iil24e, Beiti'c^vift lV537e-8a H— Journal of the royal geographica! society of London [ügl. London] 11118m; IV375e, 555m t ©COlogiC (l^gl. ®eCi]no\k)[l Italien, SSulfane] l51e, 163m-4m [fuije ©c^ilbeinug tev (Srbe], [257m-301, 51. 457-470mj, 297a, 9a, 9-300, la [®^\^ beö Sur^alte], 457e, 465e, 6e, 7a, ^87a', Ji399e, lV[46'l-486, 2t. 613-642] ; V[o7-85, 2t. 86-98(neiner9(nfaug)] [61m-63in;71e-75a, 2t. 92ra-94a\ 73m: 2tufid;ten ber öerg(eic^euben 0. in öerid^icbueu Sliuberu \[7U-75a, 2t. 92m-9ia\, [^egviffj V73m || Sbemie \9U: 2tmvcnbi:ug auf ®. \\602am, giuftuß auf @. lV461m J c^euit'd;e IV 165a, 485m || ^xx>(: f. allg., bev iuuern Sibräume lV53w; Siiveiterung lV485m; gort* fdjiitte IV 489a, 522a; V(erftein. ^eröcrgerufeu \'[ö6-67a, 2t. 87e-89a]:\ 2trt)eiten IV 546a, iöefd^aff. IV 28m, Sef^r. lV412e-3a; 33etrac^tungeu \\394e, \ 61e', S3ilb IV 305a, SBricf 1475m, dataftro^^eu V29a, (SI;ara!ter IV578e, Sr;roncrcgie 1466a, Scuftituticu IV 493m, (Sonftructiou IV 486m, (Jpclen 1472m, g^n^c^en 1269m, (Erfcuutuiffe V66a | ©rfc^einung [= P;auomen] IV456ni, V83a; -eu 1472m, 111486m, lV3i4we, V83m :| 5orfd;er IV548m, -ung IV 439a; grage IV20e, 554a j ©efellfc^aft [f. Calcutta]: 2)eutid;e geol. ®ei. ni624e^ IV619m, 622m, 632ra, 5ra; V89e, 96m :| ©efi^t.^^untt lV392m; ©vünbe IV19e, 162e, 611e; in g-er §iu[i(^t IV262m, 414m, 603e; ^ntereffe IV261m, 556a; ^arte IV438m, 471a; ÄeuutuiB IV 550m, tc^mog f. ^r;eil, merhDÜrbig IV392a ( a^i^tbe IV159a; -en IV 493e,4e:| ^t)äncmen [= örfd^ein.] IV303e, ^robtem 111457a, ^roceffe 1272a, >:prcfil IV595m, 9^ei(i§anftalt IV621m, (Sammlung IV 640m, 488 f geologifd^ 6 — Gerolt einn IV 473a, SBatfac^e IV456m, Sl^etl III617e (be§ Äc§mc§), S^eo> rien IV 487m, 35evnnttl)imgeu I280me, 3eit-@cale I466e; ^nfammciiBang IV 321a, 395m', V40m || — geological society of London : quarterly Journal IV578me; transactions 111486m; IV519m, 525m, 551m, 600m; V96m | societe geologique de France: buUetin 1454m II; IV 504m, 578e, 595m; V91m; memoires IV519e, 607a, 613am, 9m *®ipäd IV 498a, ge^anjevt I286e (fc^irerg.), Hfegt 11115m, -plai^t 111550a, -^riefen II107e (Wg.); -^nlöevt IV 149m, 602a j gerat)-: ©-auffteigimg (bcr ©teruc) [= 9Jecta[ccnfieu] 11487a, 111194a; -linig II 364e, 111500e |i 1) (Sap. Alexander Gerard (c. 1795-1839) I44m, 46e; 2) John G. (fein 33ruber) 1488m; Alexander imb John I42a, 44e\\- 45a :\ 3) Frangois Gerard (ä)?aler; f|>ätcv baron, 1770-1837) lll23me (Silber siim Camoens) || ©cvätMc^aftcn IV 222a | ©eräufd^ [f. SfectrU cität, S^ovblid^t, mitanc] I233e, IV263m: STitcu l\534am, tiocfeii IV 534a, miterirbifd^ee \53m:\ gerd (pevf.) 1388a, ©erci^tigfeit 11132m | geregelt II110e,e (ftveiig); 111557m; baS @-e 1 62a (erfeuueii) J g e r e i l; t [j. §ügel, iButfane] IV145a,e, 343m, 363e, 455m, 596e; V43e, 44a: an einanber g. IV455e, laig. IV 455m :| gereift: öielg. II98a, II[318e; gereift 111166m, Gerhard tocn Cremona II262e, J. F. C. Gericke (t 1857) IV 562m (jao. SBlirterlntc^) ; gerieben []. Sevnftein] I1381e, 2m,e, 3a ; gerinnen f. Dcean , gufamnien , gercnnen | ®eri:p^e [. äJ^enfc^cn ; geriV^t f. 55ulfane, ©-I^eit IV560a:| Gerling (Chr. Ludw., geb. 1788) I11493am (^araüafe ber (gönne) St. Germain des Pres 11456a || 51. Germanen (= germ. ©täninie, «Bclföft.) 11411m, 451e: Sluöfe^n 14908, (Ifjarafter II(33a), n^erben St)nften IlSOe, Kultur II(252e); 9f?atnrgefül;I n. i^^-ic^ilberiing II31me, 32m [33-37m, K 3i5j, 51m; alte ^eeligicn II30e :] iB. Germanien I1163ni| d. germani[(^ (4: bent[c^): alt-g. I1409e; S)ic^timg [= ^cefie] [. 9^atnr, -en II (51m); @ctt 111469m, 2«eer II410e, 2}?en)d^enracen 11302a, Stationen II 33a, 9^aturbic^tung II 37m, SfJorben I11475e, ^oefie [= S)ic^tiing] II 33a, (Sitten II 33a; @tämme [=SBo(f^[t., 9fJaticnen] II 32m, 252e (302a), 338m; SSelfeftämme [= ©tämme iifn?.] II30e, 2Bort 11468a :| S). ger^» manifi'.enb 11421m :j| Germanicus (Caefar, f 19 p. Chr.): [in Sigt^pten] 11157m; auf ber Ems I122e, 109e-110a', (gj^^eb. II410e; @d^cliaft IlI174e, 360e; 2;r;aten II109e J germanifc^, -nifirenb f. ki Germanen *Gernaert (Sngenieur) 1417m (6elg. SSo^rlc^)), Geroldßein = Gerolß. \ @eri3ne (sg.) [f. (Stein] 1292a, III510e (al6 e§ uo^ ni^t h?ar); comp. @ercll-: -Wffen IV 269a, -fd;i(^ten \\mS& \ Gerolftein (Geroldß. IV 372a; in ber (Sifel): ©limmer I460e, £atocIV464e; 3>ulfan IV276m,e, 572a J Fried, von Gerolt: 33im§ftein bei Huichapa IV5ö7a?n, 578m; gcogn. harten m\ Mexico IV 367a, 578m; [pcxl] IV367a, 623a; Gerolt — @e[d;t(^te B^v , 489 PopocatepetllY 623am :\ Ge?-ona ((Satal.) IV 454a (3}iilfaiie babei); geronnen III 164m II (e), 200a (älJonb) | Gerrha (in Slvab., am ^eri. ^mh.) II 167m, 245o, 250m; Gerrhäer 11168a, 244a (-©ebirge) :] Gerfon (*Joh. Carl, 1363-1429) V65e (nic^t vulcanus) | @eif e II 131a, 440m (in inb. ©^u-ac^en); '^ninfel 11440m J@eruc^ [f. Htiimine^, ^apht^a, 2Öalb, SBaffcr , SSo^Ig.] 11515a; IV585e, 603m!l, 4m; VSOm, 97m: Verbreiten I334e, Jveit iwt IV266m J®erüfte [f. SBerge, 2>ulfane] sing. [pl. f. iöulfane] I29m, 367e: gek^g. [= iBuIfanc] lV465a,e; fein ®. IV535e-4a (über @^>alten), Üinftlid^eö 11353m, jertrümniein ib. J Gervinus (Ge. Gottfr. , geb. 1805): „®ei(^. ber bentfc^en m." II113all, 4a; „®e[d^. ber pott 9fJattonaI-2itt. ber ©entlegen" 11104m, 126m *geiat3en IV 242a ([(^mad^) | gefammelt = cingef.; baS ®-e 181a; I1205e-6a, 467a; IV 473m, 640m |( ©efammt- [[. sec. (ginbrncf, 2Hifc^ung, 9tefn(tat, 3Jert^eiüing]: -leben 1156a, -maffe 11339a; -hjirfnng I187e, IIl453e; IV19e, 209m; -jal;! I54e J ©cfammtbcit 1385m, IlL94e, IV5a :|| (Sejanbter 11289m, 355m, 6a, 507e, 511a; IV 367a, 513m, 623a; pi. -e 11294a, IVöOm J Oefanbtfdjaft II81am, 221am {m^ Rom)- pl. -en [f. m'6nd)t] 11198m, 279e, 440e :|| ©efang [f. S5ögel] 111501m: grü^g. II52e, lieblicher II28mJpl. -fange f. S^cr, Dhticnal-, Ztm\>tl, Söolt Ij gefänert IV 328a, 338m | gefc^ad^telt: eing. II352e, 505m; in ein« anber 11352m || ge[c^ äffen 11264m, III209e: neng. II238e, 341e; felbftg. in464m JbaS ©efd^affene 1 @. Villa, 22e, 39m, 50e, 86a; II 367m', III 8a, IIa; IV 4e (®c^eibnng); ein ®-c^ II45e, 111455m (fo bic S)inge barfteüen) || ©efc^äftc IV195e ((£rlei(^t.) , ge)d;ävft 11297m; gefd^ätjt III308e (irerben), 310a; IV593e; baö ©ef^efiene, @-e§ llUlme-, III 25m (©arfteünng) , 479e (Seft^it^tC it ^iftorie) [f. Üanb, Schier, 2)?arerei, 2)?enfd;en, OrganiS* mcn, ^flanjen, V^^W, @agcn, SScÜer, SBelt, SBeltanfd^annng; n. viele anbre 5Irt.] I4e, 64m, 70e, 3ö7m; II98e, 158m, 170e, 239m, 398all, 405m, 413me, 8e; III 8m; IV14e [eigentl.], 26a; V19e || iiif. (compos. ©ef^ic^tg-): ältere II145e, ältefte II [402m-4a dpodom ber]; 5Infang II 170e, -fange II402e; anfbenja^ren IV407e, SSe^anblung 11405m, n?er fic^ bamit befdbäftigt 11208a, -bilb IIlo8a, -boben II157e; -büc^er II 222m, IV 399a, \14a (an§ alten ®. einige (Seiten lesbar); -benfmale V17m, [eigentl.] IV14e; g^od^en III557e (gro^e), -(g. 111383a || -for-- fc^er sg. 11145a, 6e, 171a; 11125m; pl. II 245a J ^orfcbiingen I36e J| bnrd? bie ganje 1385m; [befonbrer ©egenfiänbe] 1 188m , III 104m ; [neben ®eogr.] 165a; @. ^aben IV 135a (feine), 140e (i^re); feine f. baben; fcnnt I1146me, Äenntni^ 1384a; giebt Ännbe IV 228a, nenere II145e, ^cfitioe II495e, fo n^eit fie reicbt 1252m || -f Treiber [f. c^inefifd; n. c.]: sg. II278e, 300a, 311e, 403e, 8e, 448a, 479e, 480m, 8m, 492a, ße, 506a; llUUm, 476a; IV166e, 297e; pl. 11193a, 221m, 297e, 453a j 490 @ef($i(^te 6^r — gefeHig -fc^reiOung 11275m, 288m; in(25m) || n)o fie fcfemeiät \l413me] (gtiibiiim 1 37m, 11142a; ^atev f. Herodot; [tjevfc^iebucv Si[feni(^aften] in55w- 6a,e\\, 8m i|— 53. geic^ic^tüc^ (= I^iftovifc^) (adv. I381mll; fcnft adj.) [f. 53egebeul;eit , 2)eufma(, (Eveigni^, (gvinnerung, ©rfemüniß, (SvjäMiiiig, 9iad;vic^t, 3}L>vgaug, lüeltg., 3^it, 3ii|^"i"it'iil;aitg] 1382m; II 42e, 519e; IV114m,331e; V19m: 2)avfteüung 11146a, -eu I32a; einmilc^imgeu 11208a, (Entbecfimgen 11438a, Probleme ir461m "[ ©efc^i^tlic^e.^ I381e, bag @-e II173e *ge|d;id;tet [f. ©ebivg^^arteu, -niaffeu, ©vaiiit ii. a.] Il68m, 261m, 270m; H65m, V69e: auf eiuauber g. 1 180a :| gejc^ic^tlid; f. ©efc^idjte | @e!d;ic! 11308m, -e f. S5i31fev; @e]d?idlic^fcit [f. Äimft] 111427a :| ©c fc^ieOe (pl.) [f. ©miiit, Ouavs] 1291a, 396m; IllöUm, IV209a, V81e 1| @eid;Ic^t [i. 2Jien[c^en, menfc^Iid;, ^f(aii3cii, 2:()ieve] 111441m; pl. -er (*) I [255-290]: baö älteve ll[65a, baö eigne II88e, je^ige* i. mitev gegaiigiie, fiitiftige ini04m*, ^^tafelii I[459e; mi[ev @. I217e;H399a (Seftimmimg) , 402e (©eic^ic^tc) ; II[145a; iiutcvgegangiie ii. jetzige* \[288- 290] 289a, üerfc^iebiie 1290m*, g-ertreife 1295a f goic^lec^tli^ I[400a :i| gefc^Iofjeu 2(. (clausus) [|. S3al)ii, 33ecfeii, (SiiiDeii, 2)oni, ßJk'cfeuOevg, Äegelbevg, Ävei«, Siiiien, luugnet. 2., 9iaum, ®i)ftcm]: in [ic^ g. 1189m, 431m,e J 58. (= geforgert) 11399m || @c)d;niacf [). Söaffev] IV 503a [eig.]: g-Io§ II118e, III162e; g-tootl 11114m :| gefc^mtebet 11502m (alte @d;riften fpät) II gei'd^niolsen [f. (Siö, (Sifeii; Qrbe, 3iuicveö ßer (g. ; ©ebivgeavteii, iaM, 2}ZetaÜe, @c^uee] IV345e, Y31a: Iialbg. I V 293a, 561m | 2)^i[fe 1402m, 451m; IV2i4a, 364e, 408m; V95m,e: Obeiftäcfie IV 370a, 457e J 2)?a[]eu 1163m, 179e, 180m, 238m; 11392a; IV 352a, 444m :| ©-©ein 1135a, üulfaniic^ 1258m Jbaö @e|d;mol5iie IV489a-|| geid;müdt [f. (Srbe, ^ftai^en] II 23m [in bev @c^vei6avt], 46e: mit etwaä Il91e, 102e; veic^ g. II 54a, 74e, 189e :| Oefc^l^pfe []. @ee] I168e (beti^ctmt bon), ©ef^cffe (= ^vcjectife) IV(158a 5i6Ienfmtg), gejc^viekn II 93a (SBevte) ||. ©efc^ütj: -feiier [= ^aucucubcmier] IV306e (533e); fc^a^ereö IV533e, 542a | pl. -e I400e || gefc^ii^ängevt mit etlraö (ögl. aiigefc^tt?.) 1169a, 232m, 253e, 9m, 280a, 323e, 361e; 11170a; IV 36m, 252e, 338m; Vl3e, 70e; gefd;tDau3t V55e; -id;luäv3t IV531a, V37m; -[d^n^efclt f. 5lr[eiii!, Ouedfilbev, SBaffevftoff, -ga^^; -fd;lt)eift f. Scmcteii, ^euevhigeln j ®eid;ti)iubig!eit (= @c^neüig!eit, i;: ^oxt);>^aninnQ§-®.) [f. Söeiregmig, (grbbeBcu, gort^^ftanjimg , Äraft, ^\d)t, ^^laiietarifc^, (Sc^aü, @d)iff, 5d;n)in* giingen, 2^vau«Iatiou, Umbie{;ung, Umlauf] 1114a, 11516m, 111391m, lV58e, V44mll; pl. -eu (O^) 11186a, 93eil, 125a, 9e; IV 18a, 226e: Slnfaug?-®. UOOelli; relative 1400m, 414m; 111607a; ungleid)e 111264a, 277e; V(31a); 3Seväub. 1112686 *geiegelt f. 2)iftan5 || gejebeu 11114a (®egenflanb) , 311e: nie g. II86e, 189e ] bag ®-e H228e, 111115a :|| ge) eilig [f. ipflanjen, Untev6altuug] : gef eilig — ©efefee U 491 Men Ha, 118m; ^flauseu ii. ^'m-tl374a, ^evl^ärtniffe II 239a, mu II20m, M^^'^'^^^ 11259m J@-feit I332e, 385e {^w cd) :\\ ©efellf^aft [[. büvgevlid;, meiiic^üc^; gecgva^In[c^ , -logifd; ii. a.]; Sfaffcu 11339m; [gerer;vte] 1440m, 11272a; -^g-Sufelu = ®ccietatö-3. J ge|cE|c^a[tIic^ : Äveife I342e; Buftaiib 11235m, 298e, 339a («evbeff.) ;|| Willi. Ge- fenius (1786-1842): in Erich ii. Gruber 11415a | „l)ehv. (Spvad;c u. ec^vift" 11119m; thes. linguae liebr. 11133a, 415a :( 2)?cnb f. @cnne; ^avabieS II133a,m; ^bcniciev 11167e-8a, scriptura Phoeniciae 11409m; (Sciiiie ii. 2)?ciib III (421e) 465a, Saaveii 11415a || gefenft f. (Si-bftäc^e ®cfc^e (b. l). l;p. in bev^iatuv, Seit, S^atimviff.) [f. 53cmegimg, 33it- bimg, ti}uami]c^, Kepler, fo^niifc^, Gräfte, 2;^t, 9'iatiiv, iiumerifc^, ^I;^|i|d;, ^üinctavii^, Ütic^tiuig, ®ee, B^^.'^f"'j '-t- ^^' 2lvt.] iö. (bev 33ölfei* ob. Säiibev) 11171a, 265m || ^. (in beu 9^atuv uftv.) 114e, 65e-66m, 81m, 197me, 290m, 5atev * compos. ©efetj-): aügenieinc(§) [ijgf. ^evaügeni.] I ©. XVe; 111307a*, 431a*; !ein a-eö* 198e, lV294e :| alte^ 1199m* | Slnffinbnng, -eu r4m, 23me, 29me, 32m, 290e, 432m*; III 10m, 2öme; aufgefnnben f. unbe!. :| 2lii[:''eüiing f. §inbevn., aiiffiid;eu VPe, 5tn^naf;nien öon beu ®. I18a, [Scgrifr] 111444a, ^egviinbiing 11131m*, befonbre f. Partie, teftimmte 111236m, -biid; 11351m, baffelbe lV45m*, ©eiitimg III (26e); ein ©.* ni629a, IV17m; (Siurad;[)eit IV5e-öa; em^nvifc^e I67a, 345m; llUOm, 22ei|,23a; (Sutbcdung 11351a, I1126e; noc^ aUm @-cn ent^ sogen I1124e, Vö»ne; (Svfovfc^ung [= gor[d;en] lV63e*, 75a*; V5e, 7a (nctt;ti>enbig); (ävgvünbnng 1192a, 353a*; 11203e*, 312e; IV24e* | evfannt(e) 1386e, 111166a, IVce; (Svfennung I434e*, IV61m*:| (Svflä* rung IV(78e); etüige I6e; 11302a, 343a, 351a; III4a, 26e, 456e-7a; finben ). übevaü, @-en folgen IV129e, ^ovid;en nac^ [= ©rforid^.] V13m; -gebev II(99m), -gebimg II235e; @eift ber ®. 11351m, gro^e I119e, §en|c^aft 165e, §inbevni|[e I15m (bei* Sluffteüung), I;Öbere 1171a; ^emit* niß I434e, IV66e; feineö f. aüg., nnbef.; Ioca(eö* II 203e, IV237a; g-lo3 f. deriv.; SÜJ^angel f. entjogen, iinbefannt; g-mäfjig f. deriv. , niec^a- ni[d;e(.^) [a. ^Jatnvgef.] 1145mll, nad; ®-en lV212a, natüvlid;e 11146e, oI)ne f. entjogen, ^^avticidäve I enfter 111268m, @ei>innft II425e, gefprengt IV519e, ge[|3reufelt f. S^iebclfrcde; Sal. Gefsner (1730-88) II68e (^turgef ü^l) ; ©eftabe (f. aud; Mm) I309eil, 332a; H21m, 59e, 167m, 175mli; IV 320m ©cftölt (= ©eftaltung, gorm, gigur) [f. S3aum, 53erge, S3cben, Kometen, (kontinent, I)eimifd;, Sanb, Men, menfd;Iid;, 9?atur, Organiemu?, ^^flaugen, ^^t}tf;agoreer, @onnentiufterniJ5, 2:l;iere, üppig, l>egetabili[d;, S}iil!ane; loiele ^eltferperj 1173m, 11107m; pl. ©eftaltcn (*) (bem. c2J?enfd^en) 1288m, III7e,IV205e-öa|| Juf. (in comp, ©eftalt- u. ©eftalten-*) : anmut^ige* ©eftalt % — mein allg. 493 II 4e, III 7e; anmutliöcüe II67e* [i^cn ^43ev[.] :| aufraüeiite I387rn, t^erg' artige* f. ®oimenfinft., Sveig. 11211a*, brcl;cnbe 11281e*, eintad;e II 89m*, flammeiiartige*]. ©cnnenfiiift., fvenibe Y73e-74a*, bev ©egenftaiite III(68m,e), bie gegeni\)ärtige lH{431me), ©licbenmg II84e*, ©rcße II 70m*, l;el;re II 12a, r;cl}e ib., itibibibucüe IV24m, 2}kimigfaltii]feit II (91e*), matr)ematif^e II392e, [üen SJJcnfc^cu] II85e*, mittlere lV26m, 9^crmat-®. 111329m; oigauifc^e (pl.) 11250a, 11114a, V 36m; regelmäBige I16öm*, 9?-!eit V44m; g-enreic^ I 79e, 309a, 330a ; II 7e, 76m; IV 5a; rötblic^e* f. ©onnenfinft. , ©c^eibimg I13m*, Übergänge III329e*; tcii @. Umri^ geben* I91e, 11139m; nnbeftiinmte 11139m* ||. ijeränberlic^e 111494a I ^ßeränbernng 1316a; IV 100a, 148m; -en IV (i60a) J -35. f. M^elflede||35errettiing 111558a*, bielfältige IVi44a*; Bec^fe( II(89e*), -n?.* 1192a; iDieberBoIen fic^ II 89a*, tünnberbare I286e||— geft alten I367e,II48m; fi^ g. 11312a Jbaö®. I 64a (progrepe) | g e ft a 1 1 e n b IllOlm, 144m; Illlla, 25e, 44e; IV8e,214a (2:i;äti gleit), 270e; fid) g. III5m :|| geftaltet [f. glei^, öiel-] I158e: jeltiam II119e, fonbertar II484e; melfac^ I386e, II59a J @-e§ III479e, baß ®-e m488m ©eftttltung (= ©eftalt, Scnfigiiraticn) []". 53aum, S9erg, iöoben, do^ nieten, dcntinent, ^immlifc^, §b^e, §üge(, ?anb, SJJenfc^, p^^fiognomifd^, (Sprad^e, t^ierifc^, tegetabilifc^ , SSnlfane, SSeltfÖrper, Söolfen] I22a, 59a, 308m; II 84m, 103m, 172e, 223m, 238a, 325me, 330e, 356a, 9m, 376a, 456e; 11168m, 152e, 177e, 277a, 392m, 505m; IV59e, 140am, 432a, 5m, 465e; plur. ©eftaltungen (*) I200e, 459m; 11313a, 359e |I 3nf. (in comp. ^Q-): Slnatcgie 1237; äußere 1176a; II 8a, 269a; -klaffe IV286e, (Somplication I95a*, 2)reig. f. Saturn, (Sinfieit I20a, fort- f^reitenbe II74e, plle I55e*; ©efe^e I237am, ba§ ©efe^Ii^e III12ra; §auptg. 11293m; inbimbneüe II57e, 111329m; förperlid^e 1388m, [e. 2an- be8] . . . 11242a, mancherlei 11218a, neue II390e; organifc^e I54e, 55a* 66e; p^Mc^e II152e, IIU87e; -^roceß, -ceffe [f. Sterne, SSeltförper] I84e, 86m, 90m, 99e, 108a; III48a,e; fonberbare 111387a*, taufenb- faltige I383e, Sctal-O. I306e, Umn?anblung 1188m*, SSeränberlid^feit 111557m, -SBev^ältniffe IV465a, öerfc^iebne I99a*, öernjidelte III 348m, n^ec^felnbe 11186m; SSelt ber ©.* (pl.) I98m, 148e; III341e, 430e-la', n?unberbare II359e ©eftänbniö 11139m, geftanet V79e (Scftein (= ^p. @ebirg§arten, ij: gcigarten) [f. Söergc, gclbfpat^ ©ipfel, ©ranit, i!ager, äJJeteor, porös, @ebiment, irnpp-, SSnlfane, tuffanifd^] I[258m-301a, 21. 457-470m] 263e, 6a, 340e-la; IV244e, 475a, 531am, 575a; V82a; bef^immtcg IV478mll, 617all, 621a,ell ; V71a, 78a, 97e'[plur. ©cjleine (burc^ * bej.) 1216a, 259a, 264a, 272m, 280e; 11389m; IV 580a, V69el| ; bejlimmte lV209m, V69e ||: 3nftt|c (in allen fmb *®cbirg§arten ju bcrgleic^en; in compos. ©ef^ein-, ii^tr), Oeftein«-): 494 ©efteiu 21 — ^$o aBiiorme^ 1261m | 2lftcv \\461m] äaere(e) lV410e, V76e* :| aiiftebenbe« lV364m, 443m, 479m (olOa, 8e), 621e; m^ulnniQ lV(210a, 251e) | [S(vt] IV 356a, 378a, 474m, 483e; Slrteii [= ©ru^^en, i?gl. SIiiWI.] l\256e, y[58, 71e] :| aiiffteigcnb 1282m, [5{uf3äI)I.] (i>gl. SIrteii) IV 316am I auel)ved()enfc [a. ©galten] 1282m; Slii^tviK^ö-®. [= evu^t.] I258e, 276e; au^gebvcd^eu I258e :| S3eneiinuiig(eii) I457(m); \ 57e, oOme, 60a; 53evüln-img [= dontact] I276e [ 53e[d;affenr;eit [i^gl. 9^atuv, @igenfd).] IV(304a), V31e; -53. IV307e :| [53eftanbtheile] (ij: Bufammenfetjung) IV 580a* II- tnlbenb 1268m, S3ilbimg IV(25if) f -Hlbiing [a. ^ulfaue, milf.] IV213me, 510m; pl. -en(*): frl)ftallmifd;e IV214n, 444m; fecim- bäve \66e'', tievfac^e I [259-200] || Sontact [= 53eriibr., 9^äk] 1258e, -^§-2)ic^tigfeit 1425a, S5ni(f U69a; [Sigenfc^afteii] (adj.) IV 241m, 392a, 410e; gintrirlimg IV93e-94a, 112meii | ciibogeueö [ij: hp. (Sni^ticuH I258e, 261m, 7me , 276e, 457am,e] \ 57m {59m), 71e, 86m: 2 5trteu V59me, [«egv. , g^ame] V59m :| erbärtet [= erftarrt] 1259a, 266a; 11 (389m), y66e (3eit); evfc^iittevt 1320m, evftavrt [= ertjiirtet] 1266a || Snt^tiou«-®. [= (Sru\>tii)-, 2Iu§brud;g-, eubogeiie^, bulf.] 1256(me, 9e* [261m-im, %. 458-9a], 262a,e*, 4a,e, 7me [268e-281 , 2(. 459-4 65J, 269m,e,271m, 2m, 3e, 4a, 5e, 9m, 280e, ie, 3m, 299a, 500a, 457a; 11391a, III 5m, IV477e*, y[57m] {59me): altef^ IV 622m, 2 5Irteu V (59me!l), [S3eftanbtf)eile] IV622m, bcc^ftex^ IV425m; Umivanbhiug, bic e§ bctt?ivft I[268e-281, 2(. 459-465] J (Svii)Miiv@. [= gm^tion^- iifu\, ent^jtiöeö] IV270m; V59we, 7ie; eni^tibe^ [= Sni^nife- iiftx»,, = ^ulf.] IV4eim (STiten), V59m .|j eycgcne« [= ©cbimeut-®.] \457am', \57m (59m, 75a, 8Gm), 89m [9hme, 33egv.]; [%axU] IV447e, fefte^ V23m, fragmeiitarifc^eS IV589e; -gäuge 1270m, 9e-280m] [iu ©egeubcn, an Orten] IV 467a, 531am; gefdfiniol^eu I258e, IV 515a; ©e^ek I258e (267e); (Sni^^en [= 5tvtcii] IVSI^a, 4ölm; §erbovtreten I276e; -fliifte IV238a,265a; ftVltatlintfc^e« I245e, n391a; -U^xt = SitMogie; Sei* timggfäljigfeit IV37e,39a j|- magneti)d)eö IV 208m, 9a | SR agii et iSmiie beö ®. [= ^olai-itat] lY 209e-210m ((ginfl. bev äuBcren Siift), (210a,m); -(e)-2Jiagn. lY149am (Prüfung ber @tar!e), 208m :|| -maffe IV575ell, -ma[feu IV 354m J maffige^ 1261m, 11391a ;|I SRetamov^bcfe [= Um- hjanbt.] I2ö9me, 272a J metamov^bofirleS [= iimgen?anb. iifh.\] I 258e, 281e, 457 e] V[57m] 69e*, 71e {75me) \\ m{)t [= ©ontact \i\Xo.] I258e,273e; «Tiatiir [ögf. 53efc^aff.] IV93e, 9Zebeng. I279e, ncptimif^e? V59am, neiieve V76e*, niebergefd^Iageuc^ \ 59m, Orte f. ®eg., :^aranele« V93e, ))evmcaHe« V31e, öon ^flanjen übeväogen I372e | ^Iutoiüfd)e8 [= untoiilt, V28e, i^ mit!. V57m] I255ell , 272m, 280e, 2m, 457am; IV477e*, 622m; Y28e, [57m,59ell]: [iöeftoubt^eite] IV632m; [in ©egen* ben] IV 424a, 590e; V28e; [9^ame] \59e', nnb tonlf. V57m, 7U J ^otavitöt f= IKognet.] \Y[209-210m] 209e, e-2tOm ((ginfl. ber önßeren N ©eftein '^o — ©eftlrue m 495 Üuft), 210m; ^olc lV209a :| Ciieevg. lV42a, 112e, 2ole; V82e; ~2d)a\m IV361e || -fcfeidjteii (-^^fc^. V23e) I340e-la, 419a, 487m; I1389a,m; l\242e,304a, ölde; V62a: X\dc IY304a, ScitiiUi^ IV165m, Üiic^tiing IV 251a, SBärnie lV242e J -f^ic^t IV 94a , V62m J edjic^timg I258e, lUTUa; -^^jd;. IV277e || fc^meljeii lV5av3eo lV517m || e^^alteu IV 196a, 209e, 256e; h>. IV 256m J an^ Mamür;>bü]'c, iöevänb.] I277e, 461me; 11391a; -U. I274e j| Uutevfc^eibimg V[59]; iiiHjulfaiiifc^e^s V2äter bnr(^ * fcej., comp. ©eftirn- ü Steünng): alle 11313a (felni); SlnMicf 1429a, II 327e | immer anbre III158e; anbern 11327a, 485m :[ Stnfic^t über fie 111595 (alte), 6m; Stnfgang Illöe, Stuf- n, Untergang III (158m); Slutglimmen III 353m* (beg fernften), 2rnfsä(;hing 11198m; beobachten 11182a, S3-nngen IlI82e; befeelt f. SSefen | 33en>egnng [= Sanf, Ort^beränb.] I91e, 154e; I1258e, in 158m-9m: fc^einbare 1327m, III (12a oft-lveftlic^e) :| bnnfle 111268m; (Sinfln^ 11385a, III 207ni; gintljeilnng III37a7n, (Entfernung [f. hp. Sterne] l[160e-l]m', (^eit) vox ber (Sntftebung ber @. [l^gt. üor] I!I481e, 2a; (Srfc^einen III44Ja*; (gviüeiternng III(62ra), 106e-7m', Familie 11347e, garbe lll(169a), fernfte« 111353m*, feurige 11146m, tvcmbartige 111221a, getrennt 11142a (öon einanber), ©lang III102ra, gleicf>3eitig I12am (gu fc^anen), göttlid^ 111(16;)); große III157e, 175a, 334e|@ru^Ven I62m; ©vu^^irnng II327e, \U157e-Sa:\ ^eüigfeit JII 97m, 256am', Keine III 157e; bie 4 !cnigrid;en III 173m-4a, 209a ( f reifen 111441m, 482a; -enbe II347e :| ?age [vjgt. Ort, a. SBeränb.] 11161m | 2ouf [= S3en>. nfn?.] Illöe, IIl61ra: georbneter IV5e; ber |d;einbQre, oft-tt)eftIi(^e 11112a ;| i^ic^t II144e,327e; III 9öa (gitternbeS), 215a; anS bem 2Reere anffteigenb 1265m, in bas 2)^eer ^inabft. 1331m; mit ben @. 496 (S5eftirne m — ©etpaf entftaiibeu III481e, na^e III334e | 9Jatur, SBefen I139me, III 29e: 5Infid;t barüber III595, 6m; feuriger ^. 11146m, befeelte SSefen III29e "f Ort, @tet(e [= Sage] III (46a); Ovtgöeränb. [= S3en?. iiftü., f. «Beraub.] I151e-2a', lU36m-37a, 76e :| \d)aim\ [= fef)eu] f. gleid^geittg , fe^en [= fc^aueu] f. alle; felBftreuc^tcnbe 11197m, 201m, 256m, 278m, 282a; (Steüe f. Ort, -©teüuug 111258m; ©töruugen III21e; fiiblid^c II(329e); 111344a, 5a; i)on ®-eu umframmt 1386a, uubclannte III209e, Uuter* gang [a. Stufgaug] II15e, ißeräub. in ilirer Sage gegen eiuanber [ogl. Ortcberänb.] I[i50-2a], S5erlö[d;en 1141m, SJert^eilung III175e, 25iel^eit III157e|i>ür einem @. III481e (@tabt, ?anb); i?or ben ©. üor^anben (^3öttev) III (44im), 481e-2a :\ iöcrrüdcn [= ^räcefficn] III432e-3a | Sßärnie I40Sme: -ftraMuug 11146a, -»Verbreitung 1 162m :j SBefen [f. ^fiatur] III29e (befeelte), junfc^eu beu ®. III39all ||— gcftirnt [f. §immel] III 169m (.^immel^bede) *geftc(^en 11132a; gefti3rt 11375m, IV129e; ©eftraud) IV616a j geftreift IV578a: [2«ineratien] IV470a, y84e-85a:\ geftürgt 1164a, -e Sage IV 269me', gefnnb II207e [bilbl.], getauft 11273a; Geten (SScII) II220e, 240m,420e-la (= Gothen), la; getbeilt f. ^nftruuiente ; getl;ürmt 1366a (SBoIfe), IV360a; getcbtet f. SJ^enfd^en | @eti3fc [f. 2)ünner, (Srbbcben, ©alfen, ^Bnlfanc] I221e, 453e; 111611m: bmn^feS IV258e, c^ne (grb* beben I44ime; unterirbifc^eS [a. (Srbb., ^Bnl!.] 1444a; IV 226a, 255e :j getragen (bon etuja«) I2PPe, \68e-69a', geträuft I360e, ©«treibe (= (Jcrca* lien, fern) \86e (an§ beut §abc§), getrocfnet f. ^flanjcn, getüpfelt III 213e-4a (2rnfef)n), geübt [f. ^ecbad;ter, S)eu!er] 111412a, Geuzi (5lrober) 11448a ©envä^fe (=b).\ ^flanjeu) [f. ^Irjuei, crV^toganiift^, Sreib^ou«, 2:ro^enJ 1227a, 371m, 5all,m, 469a, 478m, 490a; II91e, 92a, 136e: (compos. ®eti>ä^g-) -arten I376e, blü^enbe 11130m, Snltur [a. ejot.] II 3m (95a), (SnttricfUing I340e | ejctifc^e: (Sultnr II 5m, 95me, WSe; Kultur \u ©rn^^^nrnng {aU 5(uregung^mittel jum 9?aturflnbium unb gu fernen Reifen) II [95-103, 5r. 132-4] :| gamilien U136e, garbc II41e, frembartige I 237m I ©eftatt II41e; -ung II 76a, 98m :j ©ru^)?irung [a. ept.] II 96m | -Käufer [=2:reibl;.] II 95m, 96m, 130e-l (130e); -\)au^ II98a:| ^ennüiiß II 56m , SOJetamor^^ofe II 75m p:p ^ ^ f i o g n o m i f 1 490a ; II 4a, 76a, 90me, 131e, 2a (302e); p\)-\\6) II 95m (©eftaltnng) :| -rei^ I368m-9a (uoK 53eir.), 382e; II 61m; geogr. 33crt^eilung II53me *gcmagt [f. ^nfi(!^t, ©djä^ung, Unternehmen, S^orauöfetjung] 1178a; 111102m, 580e; SSerfuc^ 111307m, ijicig. 11395m (Unternehmen) f bas ©-e c. Unternehmen« I79e, 111408a :|| ©elvalt [f. (Srbe] II337e (-tbätigfeiten), pl. -en I257e (finftre) T gen?altfam 111374a || ©enjanb V16e | ©etüäffer (pl.) II 46e, 295a, 392a; 111175a, 168e, 304m; V25a: 5(blenfuug II 326a, SBeiuegnng 11326m, Söilbungen I163e-4a, fc^Iummerlofe II 12a, fiefienbe I80eJ®elrcSc [f. f^clfeii, ©ebirg^avteii; ©eflcin, 9)Zetcovfieine, qjflaiigcn, (g^alteii, jellcnavtig, jcßig] sg. [53. bilbl.oj Ill613me [a.^Öeftem], pl. (*) 1285a: bid;te§ [f. geljen, ©efteiii] I163e,263m; eiitftcbt 1 65e, fafvig 1272a; feine II189a% feinfi3vnige 1136a*; [ücii ©eftein , DD^etaüeu] 1258a, 264m, 272a (fafvig); fi5rnigc« III612e, Iccfeve^ l\^2Ue, netzartiges I33m; organif^e(^) (pl.) I61m, 367e; 11251a* 400e; lV16me; fcibeue 11189m*, i)cn Sidon 11162m*, [t^nev.] 111379a; jarteg 1 23f; 1175a, 238m; sufammeiibaiigenbe? IF141m:| @e\i>el)rfeiiev 111611m, ©civei^e II 428a II @e\r erbe 1343a, 11250a, 11181m: g-treibenb 11183mT ©eirerb-: -fleiB I36e, 37m; g-tl^ätig V61e J gelverblic^ 11149m || baß ©eivei'ene I 64am|| ©elvi^t [f. ^ttorn, ^aa^, mnifd;] 1 472e; I1160e, 378a; pl. -e(*)11488e: -^ö-^eftimmimgeii 11385m, (Sc^irere lV25m*; fpecififdieS [f. ©ebirgt^artcn u. biele eiiiseliie Slrt.] I247e, 396m; 111613m; IV 149a, 163e (mittlere«); '^ß-SSerluft lV156e, '^ß-3mia^nie U385e-6a J geaMd)tig 11126a, 302a II bag ©eivilb 1147m, 125m; ©en.nuu lV475e, g-reirf) II 200m II gcli^in: f)iftcrifc^ lV447a, gegen \ral)rfd;einlic^ 1 85a J bas ®e» tuiffe 11399m, lV138e (unb Ungctv.) J ©etvnß^eit [f. matbeniatifd;] : em^i- x\\6)C 1198m; 11375m, 383m; ®rab 111236a; mit ®. III 297e, 308m; gegen 2Bar;rfieinlid;!eit III 297e, 307a @en)itter(4: Ungen^itter) [f. electrc-magnet., 9?egen, jlrc^en, toiitfanifc^] (anc^ in comp.) sg. u. pl. I336a,e, S5dm[362m-4a, 21. 45ö],362e, dm,e\\,486me; 1113m, 50mi|; III89e J pl. 111229a, lV6i2me; sg. IV {U2e) \: S3eobb. II 170a; electrifc^eö [f. STrt.] I198e-9m (Ungelritter), 204e; g^entlabenb 1195a, g^erregenb lV550e; l;äiifige IV (460a in ©egenben), $-!eit f. j^ro^^en; g-Io§ [= o\}m] 1214a, o^ne [= -M] 1442a; ^er^etnir- liebes V12am, ^:prcceB lV612me, nnterirbifd^es I443me, Urfad^ III (379a @onne), gecgr. 3)ert^eilnng l363e-4a\-\vo\k 111619a; -iyclten 1216m, 362e-3a (3a) getüogen IV 18m; ®en)ü^nf)eit 1225m (inel jährige) , pl. -en 11183e-4a ] ©enjölbc [f. ©ö, (Srbe, %d§, §immel] 1180m (sg.): '^^formen 1104e; untcrirbifd^e (pl.) 1243a, 451a; IV370e @en)öll (isBoÜe) [f. 2lerditben, fot^mif^, Ji^t, SHetecr, -fleine, ©onne, 35ulfane] 1244a, 359m, 396a; 11190a, 489e; pl. -e (*) I155m: abtrenben 11417m, Stnjie^ung lV330e, auff^eigenbe« 1140m; S3ilbiing III 229a, V24a; 55Iifee V24a, n^irb S)amVf 111547e, 2)ide 111623m, brobenbcv^ 1183m, bnftig 1143a; bnnfle« 111610m, le; evlend^tet 1363m; (Srfd;eiming 1138a, 40m; frei bon [= cl;ne] lV361m; gefieberte« 1201m, IV206e; gelaben f. fc^lüer; fleineö 111229a, 563a; leichtes 1441m, 111412m; leistet I207e; ^ic^t I11495e, lichte« 1191a; nerbli^e« lV159a, or;ne [= frei] IV 207e; 9?ef(ej 11166m, 414m; reifenbc 111630m* j ®d;u>är3C 111623m; f(!^mar3c8 1138a, 1159e, 111352a :| fc^trjer gelabene« 1199a, (Sterne gefelm I391e, n?anbernbe 111170a*; ireiüeö 1390a; II1495e, 563a; jarte« 1201m 9L ». ^umbolbt, Äoßmo«. V. 32 498 ©etüor — W. Gilbert ß *® eh) 0 rb cn-(£ein \8e-9a J baö (Setrorbene 1567m (gesell bo§ SScrben), V21m; ein ®-e§ f. ©ein || ©elriivme [f. Ocean, @ee] il230e, 382a || ©enjürje 11167m, 189a, 309e-3 10a (eiibfee-Snfern), 416a J ©etüiivä* läiiber; füvserer 2Beg, 55erfiir5img be« SBegeS II279e, 292a, 307 am, 9a -jl gch)uräelt: in 11149a, 212e, 235m; feftg. ob. feft g. 1386a, II179e; fc^rec^t g. 11311e; tief g. II18e, 147m Geyfir [Geyfer niiv 1230a] 33. appell. IVöOlm (in Sibet), pl. bie ®e#r IV 248m J 21. (Äoc^tvnnnen auf S^fanb) I230a, IV [247, %. 501am] 247e ||: -5I^^avate lV249am; Slußbvnc^, -In-üc^c, ©vii^tion IV247nic, 8am, öOlam; iBeftaubtl^eil IV248p, 502a; ber gvc^c IV 501m, ^cgel IV 247m, bev fleine IV50Jm, gfjanie ib., 9fiiebevfd;läge IV423a, Oncücn babei IV 501m-, Xmipex. 1230a; lV247m,e; 2Baffevftvar;I(en) IV247a,e, 501mll %qadt 111536m, IV 436m | gejat^nt III389e, V36m; gqärmt III489e, 536m :| ©ejeitgftvecfe IV187e, gcjievt 11106a; ba? ©ejircige II 13e, ÖOm, 132m *@^afcrcn (mt ®ebid;tc) II118e; Ghilan (V>evf. ^voD.) IV223e, 492m; Domenico Ghirlanda.jo (3)htev) II 82a, GhoH (3nb.) H425a, Ghute II 42a *Giafar Ben-Mohammed Albumazar (Slftv.) III222e, serra Giannicola ti (beim 2(tna) IV 631m; Giava = Java, G. maggiore = 5orneo; Rob. W. Gibbes 11 519m [nrireltl. S:r;iev] | Edw. Gibbon (1737-94): STraBer II 246m, 445a,m; menfc^t. ßitf^änbe 11246m; decline of the roman empire Il436e, 445a; vom. «fteid; II436e :| ©ibbcfität 111490a I OBevft Ge. Gibba (1776-1833): ^otavität cb. 9)?agncti^mii? be§ ©eftcinö IV209me, 210am\ SJJagnet. u. i?i(^t \\2i0^m'[ Gibraltar IV 535m (Reifen), me (5tffen toor Slltcve?); @tiaße v.>cn G. I322e, IV609e:| Carl Giefecke (1761-1833): ©rönlanb I205a,m; ©ie^at^ I7e, 1184a ||. @ift: -baiim (auf Saöa) IV 264a, me, 514a; -mifc^img 11505e, nclimcn lV516e J giftig IV503a :|I ©iganten (= ^^iefen), sg. -ant (^o) 11123m: in Hmer. 11315a; -gelber [\)gl. gigantes] 11315a, 481a (Äncd^eu); ^am^f mit IV 448a, -fam^^f III 482m; -^nc^en II 315a J gigantes: campo de G. (bei S3ogcta) [ögl. ©ig.] 1292m, 11315a; S3nt!an de los Gig. (©Sbili) IV5556 (jmeifel^aft) II rio Gila (nörbl. 2J?ey.) IV429a (^araHet), 431a, 9a (in ben Colorado), 446e (fiibli^ bcm) Gilbert: 1)* Gilbert s-^\\\dx^ (@iibfce) I190e, le; IVlOlm; 2) Davies G. (1767-1839) IV27aT3) @iv Humphrey G. (1539-84): S)uvd^fabrt nad^ Cathay 11485a; ©olfftrom 1327m; II 32öam, 485a J 4) Ludw. Wilh. G. (1769-1824): „^Innalen ber '^l^xV 1399m; IV 498m, 592a, 618e; über Humboldt's 2:rad^l}t öom To^uca IV 592a ||— 5) William (Gull.) Gilbert (1510-1603) 1427m, I15i5m, 111484e, IV 57: dom^aß II4S2a, IV 52m; co^ernic. @i?ftem 11515m; (gifen lV57m (magnet. madBcn), 17la; (glcctricitöt [a. SKognet.] \\[38U-2, %.517e-8m], \Y57am] ©rbc W. Gilbert © — ©lab 499 IV 57m (ein üJJagnet), Svb-2)^ap. f. iDZagn.; SncIination^BoiiffüIe II321e II „de Magnete« 1418a, 427me, 9am, 430e-la; II 572-3m, 281e, 482a, 3a, 517e; IV 52m | magiietif^ IIU84e: S3erge IVlTla, Svbtvaft IV57a; Ühiieu 11321m, IV171amTiikv ((Svb-) SDUgiieti^imiig I427me, 9am, 436a; 11369e [372-3m, 51. 515], 482a, 517e~8m', 11123e, IV[57, 2t. 171am]', 2JJagii. u. (Stectricität [bgl. (2fectr.] IV 57, 57am (ev imtevfd;ieb [ie)T 2«agnetnabel IVöla || de mundo nostro 11518m; [Verf.] II372ra, 482all, 518m; 11124a, 484e; IV57a,m; ^ole IV57m (entftel)iinc(), etal;l IV57o *Gildemeifter (*Joli. C. F.) II443me; de rebus Indicis II443me, 6a; meghaduta II117e;| Gikad f. balsamodendron, Gillan IV587ni (mit i!crb Macartney, ^ufet Ämßerdam), Gillenfeld ((Sifel) IV 278m, mont St. Gilles (Sttid^) I 419mil ; Gillies I357e (©c^nee^c^e in ©üb* amev.), 483a (Journal) 1| Siciit. J. M. Gillifs (geK 1811): Äconcagua IV 529e, 551e; SSiiÜan i)cn Antuco IV 553a; V37e, 38m, 54a,m; t^ Argus 111172m, 253m, 261e j (in) (Sl^ili 111172m: (Eypeb. iiad; 111253m, 493me] naval astr. exped. IV529e, 551e, 2me; \54a,Tn,m (harten); Äarte IV 552a, .?e; harten V547n; S3uiraue IV322e: einjclne lV552alll,m, 3a,me; V54m J magiiet. IV 192m (2r6u\): in Wafhingtonl\75m, 189m, 192a,m :| [Verf.] III261e; IV322e, 553a; V54m; ete:nBecH\ III261e || Gi7o/o (Snfel Bei e:eIeBe^) IV 394a (9?id;tmig), 5m (fcnbevBavc (2)eftalt); George Gilpin IV 62a (niagnct. m\i\) , gilvus III204e Franc, del Giocondo II 128e; FJavio Gioja 11295a (dcm^aB)/ G- 2)?otib' Berg 1104m; Giorgione (Tlal) II 82m, Giou de Mamon (^Iituergne) IV461e @iVfeI (cfter = 53erge) [f, Alpen y Sßaiim, S5erg, ©eBivge, C>ügel, ^älte, Ämter, 3)?ad;t, ^adnen, (g(^uee, SSiiÜaue, Sßävme] (aud) ni comp.) ßg. IV243e; 33. (nid;t ton S3ergen) 1368a, 11137a (aßg.), IV145mJ pl. (*) 1357a, IV391m: [e. SSerge^] IV558e*, eutjünbete IV439e*, -fcrm IV 605a, -Öej^eiii IV 636m, größte IV 425a* | r;cd;[ler III544ell, IV540m, V55m; ^öd^fte (pl.) [f. noc^ «Sergej I482e; IV238e, 319m, 330e, 439e j ^oI}e (pl.) IV242a, 293e, 326e; -\)'6l]C IV240e :| ifolirte 1 344m*, -^tjra* mibeIV275a, -raub lV390e, [d;nia(e lV238e*, STcmper. IV243e, -t^eil IV 559a :I| -gi^flig: iMelg. IV615e; ati^eig. IV405e (S3crg), 592m (35ul?an) *@iraf[e 2t. {Xlfm) 11428m, pi. -en I 292e (fcff.); S3. (@tcrnBilb) II1326e (^afe, 9f?eBeIsoue) J Heinr. Girard (geb. 1814) 1264m (33afatt), IV 580m („geclog. Söanberungen'^ 35iilfaii bc§ Vivarais)] Girard's College f. Philadelphia :| gird (^erf.) I38Sa j Girgenti (®ic.): [Ort baBei] 1278a; (Ralfen \233me, IV253me (604m) :j el-Gi/an (9trab.) 11444a, Lionel Gisborne IV511m (isthmua of Darien)^ Tidemann Gife II 498me, GifehzzGizeh, Gltagovinda (inb. ©cbid^t) UllSam, ©itlertrcr! V79e, Giulio IV 32m (S^ic^tigfeit ber (Srbc), Givry IV 66a (58ra[., niagit.) j Giseh, {Gißh): ^tjramibcu II156e-7a, -e III (206a) ©labiatorcn [f. Spartacus]: -fiefecDt [cgt. ÜT^icrfäm^fc] 11441e 500 ©laus — mau @Ung (aii^) in comp.) [[. Soniet, (£ii(tiir, geuev, ©eftivue, 2ai;b, 2id(;t, metallifc^, ^eviobe, Planeten, «gtevne, 3obiacallid;t] 1201a, 7a, 394m; II 337e, 394ra, 8e; III 75e, 606a; IV 365m, 577aii : mftufiuivj 111468m, fin[trer II194e, geben 11216e; [in ©eftein] IV356a, 7m, 365m; l;eaev I 393m, f)i3f)evev 11371m, g-Ioe 11330a; niilber 1 142e, II328e; -^Min!te 11388m, relativer 111338m, fc^\üa^er 11316a, (gtarfe 11147a; ftiKer I 141a, 1168a; nntoevlüfc^barer II51m, Derbreiten II216e; ijerbunfeln II146e, 278e; bermel;ren lV7a; g-üoE 1 156m, 165e; II lle, 251e; III108e; [äStn-t] V14e, 15a; g-jevftbrenb II385e :j|— glänjcn [[. ©terne, Söelt^ forl^er] IV 508a: [ücn ^:}3erf.] 11216m; [mi ©täbten] II177e, 8m; burd; ändere ßierbe II 73m :|| glängenb (311m 2:i)eil imeig.: IV 62m . . .) [f. Slufgabe, kernet, (Sutbecf itng, (Speere, (Srfolg, Srgebni^, gortfc^ritte, ^inimelö* !i)r:|)er, Flamen, ^eriobe, dliil, ®anb, @c^nee, Untevnel;men, S5erbien[t, Beit, Beitalter, Buftanb] I71a; 11262m, 300a; ni468a, 581a, 613m; IV 577a,elll, 8a, 638e, 9a; {)etlgt. 111258m, 498a; [Sort] V14e, 15a J glän* genbfte 1183m, 11202a, IlI452ra, IV23m: ^f;eil III373e @IaS (aiic^ in compos.) [f. S8(enb-, (Slectricitvit, ^lint-, §aav, Äron-, 3Jiiniiten, ^lan-, ©timben, Saffer] I 186e, Il228mll, III164me; pl. m'dkx (*) IlI116e: Slnjie^nng 11382a; g-artig I245e, III199e, IV 534a; 2luebel;niing 1427m; bkfigeö IV579e, V95a; eingci^rengt IV278a, [gr* finbung] 11150a, [dtt^moL] II409e; -fäben lY 411a, 7m, 589m', 311 färben lII305e-Pa*, -glans IV617m, -glcde IV259a, grüneUV278m, -I;äufcr II130e, -faften IVl26a | -fuget III133e; -!ugeln llllOlm, 7alll, 118e; IV 163m :| 2)^agnetnabel IV67m, ^r;Dnici[^e3 III164e | -platte 11383a, ni394m; -en III135m,e:| -röbrc IV49a, 255e-6a; -fc^eiben II 130e; [bur^ @d;mel3cn] IV578e, 9e, 580a; f^n3ar3e§ I27Ia, IV278m; -tafeln II378ra; öergrc^t^rnbe* II508a,m; -\raaren 11162a |1— gl ä fern [f. §immel] 11508m; 111107a, 165a; gtafig [f. gctbf]3at^, Orttjoiraö] IV 279a, 350a, 470m Glasgow: [^erf. ba] III 321e, 358a, 384a; IV77a:| gtafig f. ®ta8 ©taube [f. Slutorität, SSoIf, SBiffen] 1 83m, 224m, 253ara, 268a; II 75a, 83a, 115e, 132m, 140m, 7m\\, 208m, 248a, 317e, 386e, 399a; IH 14m, 48m, 267e, 8m, 9a, 272m, 281e-2a, 440e, 534a; IV 29a, 158m, 303e, 331e, 551a, 562m, 614e; V59a: (comp, ©taitbeng-) aügemeiner I 213a, III (472e) 548a; atter 11384m, 404a; III 412e, 472e, 557a; ange* borner 1224a, btinber 11285a, -(grinnernngen II 45a, ber fefte 11321a; irriger II 346e, IV228e; -te^re 11242a, -meimmgen II339e; ber nene [= S^riftent^nm] II27a, 30a, 235a; retigii3fer 11241m, nratter 11388m | verbreiteter IV228e: attgemein 11283m, fe^r II 84a, toiet IV 636m || — glanben (ügt. gegtaubt) [f. n^iffen] . . . 111628m; IV lle, 270e-la, 367m, 455a, 537ra, 608ra; V14a: an etttjag III600e, 5e J gtaubtic^ IVl7e; ötaublinirbig 111 71e, 641e me — ©limmer 3J^ 501 glci^- (in compos.): -axt'xo, [f. 2Rad;tungen, (äntbedungen, evfannt] II140e, Ge, 238m, 9m; IV 62a, 199m: teo(^ad)ten I 399e, [gveig' niffe] II338am, aüeS fc^auen I12a, bcr^anben 1378m J ©Ietd;5eitig!eit [f. ^ecMtung, Sirfung] I437e; 11181a, 105a; IV 132m, 328m, 599a ||— ®teid;c« 1277a (auf toeifd;icb. Segen gebilbet)|| bev @Ieid;ev(=5iqnator) IV 159a, 160e j ©leiden i^ II 8a (in ber gried;. S;id;tmig), 122e, 294e; 111408a, 597m; pl. -niffe II35a, 43a, 46a, 63e, 121a J ©lei^nngen [f. aiZcnb] U262e [in ber Hfgeha], ni96a (^ebingungg-®!.) *Wil]. Glennie: Popocatepetl lY 622e-3a, 6a; Glen-Roy 1 473e | Gleffaria (53ernftein-SnfeI) II4iOe; glessum II409e,411aJ ©letfc^er (pl.) I55öa, 372in; 11459m: SBetvegung IV 570a; -@i§ I124e, IV238m; Snfiltration V38a, (gc^on^eit II 24e, nnterirbifd;e I344e || ©lieb [f. %a* milie, ^ette, 9kir;e] 1210a (i^cn ©. jn ©.); pl- ©Heber IIl78e (fernfte); III 7m, 464m, 475a (-;;af;l) J ©liebernng [f. kontinent, Europa^ ©eftalt, :i!anb, 9)Zenfd;en] I37m, 5i7m; II74e, 173a, 183e; 111374m; IV 362m, 557e; V66a: greid;eV74a; organifdie I55m (©efetje), QQ&'^ '^S-5Ber^ä(t- niffe I303e, ti3iebcr!el;renbe 1114ö4am || glinimenb [f. M)k\\] III541e-2a (grimmer (anc^ in comp.) [f. S3afalt, 2:rad;i}t] I 260e, 278e, 2ten)] || 3iif. (f-f^iefer Bilbet ein 6ef. ©tüdf Ijiernad}): g-arm IV463e, -STrten [i^gl. ^efd;aff.] V77e (jirei); [53c- fd;aff., ©genfc^., 5trten, garten] IV365e, 463a, 470a, 480a; V77m, 78all, 80a|[atöS8ejtanbt^eiI] (bgl. nodi im STrt. Zxaä)\)t) 1273a, 283m; IV 278m, 365e, 463a [477], 480a, 2mll, 567m, 578a, 9e, 636e, 641a; V71a, 76m,77m,78all,80a,95m;[^eftanbtr)eire]I255€T-i8(attd;en[|.@d^ra(fen] 1279a; IV350a, 512me, 578a, 617m; -SBIätter 1273a :| ©genfc^. f. S3e- fc^aff.; (Sifengl. I278e, 281a, 465a; IV617e; (gulftelnuig [f. gc^^Iaden] I 460e,le; lY637e-8a; garkn f. 95c|d;aff. ; [in ©egcnbeu] I278e, IV[477, 2t. 637e-Sa],V 77e; g-I^altig IV530a | ^ali-©!. lV163e, 469e, 477ell: [als ^eftanbtl;.] V76a, 77mll,e; [in @eg.] V77ell :| -toftaWe \460e; IV 482m, 578a; fünfll. I281am, in maaxcn IV 279a | ^iJagnefia-©!. IV 163e, 366a, 469e, 470a: [al§ SBeftanbtl;.] IV477e, V76a; [in ©eg.] 502 ©limmer m — mo l\477am,c\ Äi^f^aüe V76a; in Xxaä)t)Un l\ 477am,% :\ (^-xelä) I 283e, lV637e, V82e; t-)(^ie[ev ift ein tef. ©tücf l;iernac^, in (Beiladen getnibet riGöa; lei^ler [(^meljbar V95e-96a, [d^niil^t IV579e; i'cfjwavger IV 567m, V78a; tafeln lV365e; in ißiilfanen IV [477], m (fer)Icnb) t ® r i ui m e r 1 c^ i c f e r (aiic^ in comp.) 1 226a, 237a, 267e, 274e-5a\\,me, 9a, 299m; IV 265-öm, 463a; pl. (*) || 3n[.: -2lvt IV 463a; V67me, 73m; Sluflagcvunö V67me; [in S3eiöen (als SSeftanbtl).)] IV293e, 553e ) [SBeftanb* 1 1; e i I e , (Suif c^liifie] ([. ^Oncirs) I (237a, 279a), 281m ; IV 265m, 463a, 632m ; V79m*; [aU Seflanbtljeil] (a.^evge, ©ebivge) 1267m ;| -S3ilbung [=(gnt|^el;.i 1 273m\\t, biinHer IV265a; bnvd;l)vc(^en 1250m ; l\265e-6a,464a] (ginfc^lüffe f. 53eftanbtl;., entftet)iing [=33ilb.] I267e(2ö9m); (Svbüeben im ®l. I(219a), IV216a; öfter evuVtity70a, gavbe IV463a; [in ©einigen (al§ 53eftanb» t(;eiO] IV2ööm, 294a, 597a; [in ©egenben (35üvfcmmen)] I274e-5a,me; IV 216a, 307m, 316a, 405a, 421m, 463am\, 4a, 514a, 618a, 632m; V 67me, 70me, 73m (gleicl)); auf ©nci^ IV 265a; gvlinlid;ev IV265e, 463a; jüngeres SSüv!ommen V Ö7me, 70/?ie; ^alf-®l. V67me; ^apl)tl)a, -Oueüc l\266m,514am; ül)ne V70e; öfter |)Iiitcni[^ V 69a, 70a; ))viniitiij [= uvanf.] \69e] Onarj bavin IV 266a, quarjrei^ IV42im; ^ei^e Oneüen baranöIV514me, ©cbiment V 70m, Silicat V69e, Srac^vt IV 464a (ben (31 buvi^h-cc^enb); umgen?anbelt V 70m, 75me; urcnfänglic^^ [=^rimitiü] I 226m; IV294a, 421m, 463m; V70a, 89m; toernjittevtev IV265m; 23cr> foinmcn f. ©egenben, jünger; 3^tf*J"^nien[e^nng I283e globiilär (= fiigelfijrmig) 1363m | ©lobnS [f. ©vbe, ^inimel, @teni] II 478a, IV584e: §anbgL IV203e-4a © locfcn (anc^ in compos.) 51. (eig.) [f. ©las] II (274m), V98a [©eftalt]; 33. (33erge; = ©Iccfenbergc nfnj.) I270e J|: compos. (bef. in ^Bej. auf bie ©eftalt n. tocn 53evgen; t -Berge fiub ein bcf. 5lrt. bifrnac^): g-artig [= -förmig] I239e, V44m: S3ergc [= ©Icdenb. nftr.] IV273a ij -fcrm IV 273m, 310e I| g-fi3rmig [= -artig] 1 14m, 453m |: S5evge, 53erg (*) [= ©Icdcnbcrge ujn).] I(14ra, 234e); IV (162c*), 275all, 359e: gef^loffene IV 272e-Sa (293m), ungeöffneter IV516am*:I§iigcriV516am ||— t©Ioc!en* berge (§p. = giccfenförmige, -artige S3erge, ©Iccfen; 4^ Juliane) [als eine %xt tegelbcrg IVSlOe; a. Äegetberge ©] IV2ö5a [272e], 516m; sg. -bcrg (*) IV 285a [ein befiimmtev] : Slbfaü IV331am, [^Tufjäbl.] IV 273a (293m), bomfÖvmige IV367e; (Snt[tel)ung f. Methone, @vf)ebnng IV269e, geboben IV(359e*); (am ©i^fel) geöffnete IV2öSa, ni^t g. f. ung.; (am ©i^fcl) gefc^Ioffene [= ungecffn.] IV272e-5a, 352m, 516m; ©eftalt IV2(a(!cu, edjiamm, Steine] 1179m, 395e; II391o; IV 332m II, 408m, 464m, 572e; ba^ @-c O III499e: ©efteine IV 602m; ^öv^ev III 63e, 394m, e-5a, 418a ; retlnjl. II1394e; IV296a, le] (3lnh- [). ©Alamm, Strcm]: -Iii^e [f. (Srbe] IV 489a] V37m,46el!; -maffen IV536ell, -SJerliift IV627e :|| ©Iiitl; [f. ©ouiie] 111595m, IV295a: 93ete6en II386e-7a, SBeijjgl. 1196a; -\udfcn r246e, V45e le Ghj f, St. Martin; Gmelin (Samuel Gottlieb, 1743-74) IV 42m (53obeiiei^), 209me (^olavität), 210a (3)?agnetl6crg, „Steife bmd; (Sibirien'^ md^ (L. V. Buch: ©iieuO I457e,8a) [f. ©ranit, 1xaä)\^i] 1237a, 267e, 274e, 5e, 8a, 299m, 457e, 8a; IV274e; pl. ©neiße (*) V67m || 3uf. (comp. (Siici§-): g-ähilid; 1275m; atö ältefte Formation IV461a, V(90m); g-avtig V78m, 97a; auf ©. oiifgefeljt IV 265a, Sritflagevinig V67m*, in ®. aiiffetjenb IV 619a | [atö 53eftanbtr)eit] (a. ©etivge) 1267m, IV461e; [S3-t^eiIcJ 1237a, IV632m :| -Mlbung [= (Sutftet;.] I 275me, 28 lm(e), 461e; y76a] -Bobcn \90m- buvd;h-oc^ien \Y464m, 613a; burd;[e1^t IV 461e; eingefd;Ic[[en ib., 566e; eiimnvfiing IV112me, 226e; gutfle^ung [= -Bilbung] I 267e, 272a, 3m, 299m, 457e (8a, 461e); cnHJtiö f. ph\t, gctge V74e | Fragment 1281m; -e IV461e, 566e || [in ©ebirgeii] IV 294a, V28e: (al8 S3eftaubt^eil) IV244a, 463m, 599m, 632m J -®eb. V 74e II [in ©egenben] (i:gl. @eHvge) IV397a, 4Hm, 463m; V81a ((Selten!;.); ®otb n. ©ilkr \60a, -Mk IV599m, -lageu V74e, ^a'ca IV372a; ot)ne ®. 1262a, V70e j ^tutoni[^e§ ©eftein ob. ©ebirggavt [= nniMtlf.j V28e, 59e, 69a; cftev )?riit. cb. cni|^tiü V70a:| ^rimitiö [=nvanf.] Y69m; I;eiüe Ouctle(n) IV 246a, 9e, 514me; V96e, 97a; -[c^id;ten 1275a, IV 464m; (Seltenheit f. ®eg., (Silber f. ©clb, eiricatV69m, Ükrgang^-®. V93me; nmgen^anbeft, Umn^anblimg 1 29Pm; V75me, 76a]\; nntiilf. ©eftein [=)(>hit] V28e; uranfänglid^ [= ^vimitii?] IV 294a, 463m; V70a, 89m ©neuB = ®nei§ || ©ncmcn II118e, 210m, 454a, 476e; pl. ©iicmcnen (*) Iin07me: in dh'ma IIH54m, bev Peruaner III 455am*, in Quito III 455m J gnomcnifd; 111117a || gnoftifc^ 111424a (3nfc6iifteii, ^-)anbfd;viften), 478m (2)^auu[cri^t) 504 (Boa — 0)0111 *Goa II292e; St. Goar {dt^6n) IIIGOTm (@ternfd;mi^^e) , IV492m ((Srbkbcn;; gobar {axah. ©taiibic^rift) lI4o5e-6a,m | Göbel (Carl Chr. Traugott *Friedemann, 1794-1851): „Steife im jiibl mi^V lV509m; ®aö bev (gc^Ianinitoulf. ijcu Taman lV255e-6a, 260m, 509m J bcr Gobi (IV 70m; f. ^cc^eb., SBilftc): S3eid;aff. IV 456m, früf;er im bittevn 2Jteer 17456a; ^c^ebeiie 1339m, lV383e; ^öbe IV 70m, 456a; öftl. babon IV383e; ^eife lV70m,456a; 2Biifte ni76e:\ Godan (c^inef. vkrrli^nng II30a, Ser!e II(26e) 358a :|| 33. ber, ein (^eibn.) @ott [f. 9Zamen u. a., ^ener] 11180a, 194e; V61m | pl. ©Otter (:|: ^imml. 9J?äc^te) [f. ©riechen, §aine, ^^planeten] II [15-16a] 15m,e, 37am, 122m, 432e; Ill(ila) 27am, 206m-7a, 9e, 288a, 467m: bie jtrclf 11418a, breiIV494m; S3e»ei« t^re« S)afein§ (an§ ber 9^atnv) II [15-l^a] 16a, ©eftalten II25e; -namen III422e, 468e; cl^m^ifd;e II25e, vä^^en IIllm:| ®öttinnIII206m-7a; IV417m, 589m :|| ©ottbeit (:^ @ctt) Iin27?t, 15e, 16a, 194a, 469a; IV494e, V87a: n?ag bem Äc§mc^ frcinb bleibt Iin27n, S>erl;crr(. II26e, ix^eibli^e 111207a Jpl. -en 111465a :]! göttli^ [f. §elb, mxpcv, Offenbarung, ed;icfitng] 11194a (2)enfen), 339e (2)inge); IIl29eTbaö ®-e, ®-e6 II39a, 46a; III29e, 54e-55a!l: in ber matnx II 39a J ®-!eit III 16a, 29e-30a ^Gottfried öon Strafsburg lJ34e-35a, 113a | St. Gotthard: -^cf^ij IV lila (§ö^e, magnct. 3Zeig.)^ 181m (m. Sntenf.); -^«-^afj IV594e :| 506 ©ott:^e — (^xami (3ottl)cit f. &ott\\ Göttingen, adj. ©cttinger (O) iu ©Öttinoifd^ (*): ge* Icr;vte Slnseigen* I 437e-8a; 11404m, 5a; SSereiu Bergmännif^er f^reimbc Y96a'', S3iblict^ef lV586e-7a, Entfernung 1 185e | magnet. I438am: S3eüt»6. IV 75a, 81a, 131m :[ ^vitoatboccnt Vl4m, commentat. societatis rcgiae Gotting. 1415a; @ternn)avte I438aO lYlöOe; 2;a[d;enBnc^ I398aO II mttmx, göttlich [. @ott; GöttJing C*Carl Willi., geb. 1793) 11104e (Hefiod), @c\jenbien[t 11242a *Gough-^n\d (im att. Oc.) IV375e | Gould (Benj. Apthorp, geb. 1824): astron. Journal 111130m, 553a, 575e-6a; IVll8e; S8al)\m\ ber fl. ^:prancten 111517a, 549e :| Gouldja (3nnev-5r[.) IV 383a, Gounelle III 130m, Gourf. Tazena; @LMH)evncmcnt II374e,6e; Goyaz^{S8xa\.)l\l252m *eap. Graah (Wilh. Aug., geb. 1793) II457e (©rcnlanb), 8me (amer. JKuuenfteine) 1| ®rab (and; iu comp.) 11196a, pl. ©väber (*) II 101a: lüie awQ ben ©r. II338e*, eivige 11382a*, -mani417a, -[d;vift 11508m I -ftätte II 65m [bilbt.], 101m; -ftätteu 1284m [bilbl.] || Gracias ä Bios ((5a^, SSorgeb.) II325e; IV307a, 542e; Graciofa {a^ox, Snfel) IV 424a (ipintcn.), gräcifirenb [. ^'tomenclatnr ®vab [f. Siqtiatov, Stquatcrial-, S3vcitc, dentefinml-, ^älte, Sänge, SRcvibian, 9Jiitte(, ^^avallel, Cnabrat, Quito, Sävme] S(. (geu\) IV126e j 53. (matr;em.) IV(iS7e); pl. @rabe (*) II(307m,elll, 8a) 457a: 1° . . . IV239e-240a, ©röOe II435e, §nnberttr;eire IV39m, gj^aa^e IV(ieBung] 1270me; Y77a (neuer), 90m, 95m,e; Igrbbeben im ®r. 508 , Kranit ßrb — Hnt IV216a, 226e; bev (Sibvinbe IV 567a; evfc^üttevt 1219a, (giftawiing YOöa || CEni))tiün6-®eftem I259e, 267e; IV6^2m (alteg) "[ evu^tiö: im ö[tl. Altai \[81m-84m, '$i,97m-98m] Be[. 5imdl]; öfter V7öa || f^elbf^^at^ (bavin) IV 622m, -felfen V83e, jiafng V76a; pi[fig!eit 1269a, 459m; golge V74e; -govmation IV246e, 294m (äJJanoel), 345m; gvagmente [= ©tüde] IV567m H -gänge 1274a; V83m, 84e; ©änge V82e J -gaiig IV619all :11 in ©ebirgen [a. Altai] lV294a, 421m, 597a, 9m, 619a; \77e,95a: manQd 1 V 294m J -gebivge 11410a :|| [in ©egenben] (h)o er ift, SScvfommcn; ^legionen) l[261m-3a, H. 458am]] lV216a, 274e-5a, 307m, 316a, 345ra, 396e, 7a, 405a, 411m, 465a, 618a; \67e,68am, 70a,e*, 77a, 78m, 79e-80a, 95a: im '6\tl Altai Y[81m-84m, H. 97m-98m]; tüo feiner ift IV312e || @emengtr;eife [= SSeftanbtl;.] Y77m (lunvefentt.), -t^eil IV 619a; gefd;ic^teter IV245e-6a, \78m; -gefd;ie6e V67e; iminber- bare ©eftaltcn Y97e, 98a] -geftein 1300m; V28e, 56e; f^ecif. ©etüi^t IV163e, -gelvctbeI261e; in ©neiß iibergel;enb IV246a,V76a; -gvn^^^JC V75e-76a,m; g-Baltig IV 375a, Hebung [:|: (Sntfte^.] V90m, berrlic^er V84e, ^eblungen V68m ; jünger, j-eß iBorfinnmen, j-e 33ilbung [= nener] Y67e, 68(a),?7i, 96am-*; -fege! V84a (2JJenge) , -tegelberg Y82me; feiner f. SJZaugel, -fette IV599m, Är^ftaüe V79e; Engeln 1262m, -f. 1458m | -fiH)|)e IV265a; -en V82me, 83e || ü?ager im (in) ®r. 1463a, V74e; -lager V 74e "[ Sagevnng 1270, la, 459m || in ia-oa IV312e, g-Ieer IV 312e, äJJaare lV282me | SJ^angel (feiner) [= -leer] f. ©ebivge, ©egenben; ajJaffe V95e | -manern IV 573a, Y81e-82a: im cftl. Altai Y[81m-84m, 21. 97m^987n]: b. l). 81m-82a, 84am, 97e-98m; (Sntftebung IV 575a, [in ©egenben] ib., borijontale V81m ;| neuer (meift) [= jünger] Y77a, 96am] [^erf.] Y67e, 68a, 70a; ^httcnifd; (öfter ob. überl^.) I 269e, IV461m*; V28e, 59e, 69a, 70a, 75m, 76a*; qnaraiger IV 378m, qnarj* reid; lV42Im || Onellen IV 497a: beiße Ou. (an§ ®r.) 1229m; IV 246a,ell, 8e, 9e, 442e, 500e, 514me J -OneUen V78m (r;ei§e) || g-reic^ IV386a; @r. rubenb Y67e, auf @r. r. 1250m; -fanb IV350a, V30e; -fcfiaten 1458m (Krümmung) | -fc^i^t [ögf. gef^i^tet] 1181a, V 69a; -en IV 464m :1 (Schleiferei V«S4e-S5a || fc^meljen (v. n.) 1181a, IV579e- 580a\\ (fc^milgt uni3oflftanbig) | f^meljeub IV488e-9a, g-fd)m. I27aT ©c^melj-: -grab, -^nnft, -barfeit IV579e-5xa'oU tvitionS-) h)ai^ bauen abhängig ift IVlSam, allgemeine IVlOme, -5lttracticn (= in ben ^imnuK^räunien) lY[9e-10], -Effect IV20a, (ginfüiB [= SSiv- !iing] ll\39e-40a', [@e[d;.] III[i(Sm-i9], IV79m || -©efe^c I 85e, 99a, 102e-3, 310e: Saiten jenftitg unfre.^ ®onnen[^fteni8 n52-öa J @e[. [bgt. ©d^meve] I25a, 11133a ;|| -Gräfte 11176m (h^altcn h)eit), 303e-4a, 312m J -^vaft IV133a :|| -Sc^re Ull8m-19 [®c[d^.], 625e; 2. 11122m 1| ^atiir, 2Be[en IV 133a; -®i;ftem 11505a; -S:!)eorie II 238e, 341m, 351m, 365e, 393a; uni.>evanbcvlic^ lY 18am, 150 (6a); Uvfad; III 25am, 32e-33a,e', -ißtxl)ättm\ie IV 18m, bcr SöeltfBv^er IV 17m, [SSiifiing] (= (ginfl.) 11196e-97a||— gvatitirenb [f. äRaterie] I 89m, 11151a Stephan (Slephen) Gray (f 1736) 11383m {mii^) *Green mountain ]'. Afcenßon || Greenwichy adj. -er (*): S3cct>B. IlHOlm, §ügenV67m*| $!änge IV91m*: [!2. öftl. ober njeftl. Den Gj-.] lV58e, 178aTniagnctiid;: 2I[nreid;iing IV117e: ftünbl. SBeränb. IVli7e, 190a, lam, 2m; «Bccbb, [tgl. observ.] lVii7e, 186a; ^ovij. 3nten[. lV186all; iJieigmig i\181a: ftünbl. 33evänb. \121am\ magn. observ. IV 186a; niagn. u. metecvcl. Oü[evöatoriiim lV76a,190a:| 9}Jenbian(e) IV91m, 178a, 9a,e; (Sternlravte 111196m; ^eit 111644a*, lV594e || Jofiah Gregg lV594e {S. Fe) H« Gregor IX (^abft) 11112e, gregorianifd^ f. dalenber | Gregorius öen 9^a3ianj Il[27e-2?cribian II481e, natürli^e II233e-4a*; obere @r. I 290e,5i9e; I1151e, 606a; lV290a, 569a; -[äulcu II271am J -fd^cibe II42a, 317a; -in I 319a j überfc^reiten 1 386e, II 86e*, III 270m ; überftcißen I 376a* IH237eT unter bcr ®r. 111237e; untere @r. 1290a* e; ni272e, 606a; IV44e-45a, 5ö5am, 569a,e, 604e :| toeränbevl. IIlö71a, t)erid;iebcn V 18a*, -i)ern)irrungen I51a || -jal;! IVöle: untere lV369a, 445a J -äat;Ien 1475a; IV30e, 154a || ji^^ifc^en ben @r. IV29e* Griechen (^^. = Hellenen [tiefer 2*^ DIame fter^t au^erbeni (in klammern) ganj bier mit]; = gried;. ißcl!, @tämnie) [f. Ägypten^ Araber^ ©emcilbe, Italien, $!anb[d^aftmalerei, Römer] II(99me), 170m,e [172-182, %. 418m-423], 178m-9a, 188m (192e), 194c-9 , 200me, 9e, 231a, 247e, 323m, 403ell , 416a, 429e; 111201m; IVl2m, 304(a), 508a, 535a,m; sg. ©rieche (° öorn) II 6e, lim, 172m || 33. Griechenland (§p. = Hellas) [auö} bur^ ^ angebeutet] II184e, 192m, 217a, 408e 1| S. GRIECHISCH (§^. = F)eltenifd;) [auc^ burc^ * angebeutet] [f. ^Intbologie, SBüimenlefe, ?ef)rgebi(^t, Wakx, 2}?alerei, Orient, ©^bäre, 2;f)ierfrei?, SCragifer] II 200e (5a, 8e), 215a, 221mll, 262a, 5m, 424m; IV304e, 517a; V58e; ba§ @ricd;i[d;e (^o) III 171e, 423a (in bag @r. übertragen) ||: ttlpljab. ildl)C kr 3nfaljc (ju aüen 3 gernicn) [21. Griechen it)irb nic^t bejeid;nct; compos. ®ricd;en-]: alt-gr. [c] 11409m (440t), V (24t'); 5IIter [üqL Stämme] III(441m) J SUtertbum [c] [ögl. aiid) 2Iit.] I305e; H (14e) 285a, 464am; Iin8m, 382m (440e), 451ra, 598a; IV (516m): im gr. H. I471e, 11228a; 11137a, 269a; IVöOe, 158a, 484e || 5In[i^t V (20e), 2l'nfiebhiugen [= (Kolonien n\\v,] 11186a* | Strc^i^el [c] [= Snfeln, ägäif^eß mm] lV421am; bloß Hrd^. 1442a; 11155m (Snfeln), 171eT afiatifd^e 11172a; ^enntniß i)cn 2l[icn IV (608a), [608 ((Sin S3erggürtef, Sine ^araßeüette burd; ST.)] T ^Tftrenomen [c] II196e, 209-210a, 349m- 350; 11187a, 99e, 169me, 179m, 263m, 424a; STftronomie [= @tern!.], aftron. Öegenftänbe 11198a, 197e (8a, 436e, 440me,451m-2a, 601m) :) iDa§ fie tocn außen aufgenomuien ^aben [ugt. S5i3Ifer], \va§ ibnen jufliefst III149am, 166m, 178e-9a (8e); SBegebcnl^eiten II157eO; bei ben ®r 11199a, 225m, 439e; 11137a, 46a, 65a, 107e, 412a; IV 160m, 570m; V(58a); S3efd;a[fenr;eit [b] II(6m), lOe-11, (60m), 90e-91a; SBilbuug [= (Suttur nfn?.] II(184am*), «Beben II 405e*; 33i:d;* II289e (baß crftc), 111544a; (5r;avafter, ©genfc^aftcn II 16a (76e), 172e-3a, 8me(e), 9am, 184e, 192e, 200m, 7a, 217a, 227e; III IIa, 15m; d;riftlid^c II50a; ©öililation [= Sultuv nfn?.] 11182a, 212e-3a; Solcnicn [c, a] [= 512 Griechen (Ecl — 2i $fratt3[täbtc, Stnfiebl, 9ZiebevIa[[.] 11172m (3a), 4am, 5a, 6e [176m-9], 8a, 9a, 180a,m, 6a, 411m ; (Someteu 1 105m, ©eftalt bev kontinente I305e-6m \ (Sultnr [= Siöilif., SBilbung] [a] nU9am, 156, 170m (3m), 8e, 202a, 217a', [b] II(154e, 8a); [c] I58e; 1149e, 217a] IV 225m: [a] frür^eftc II(151m), u>ot;er U213am^, bie i^nen 3ugefiif)vte 11156 1|. 2)ic^tev V61a* | S)id^t fünft, 2)ic^tnng [= ^ocfie] (f. bie eing. ©attungen be[.: *2:vagifer u[w.)II[7m-16a, 5(. 105m-7a (b. ^. ^atuvfd;itb. nfm. barin)] 9, 179m, 288m: @e[d;. II(104e), ©feic^ni^ II8a, ber fpäten Seit lll2e-13a\\ (Sigenfc^aften f. (S[;arafter I (Sinflnß [f. gemiilt] 11168e*; (S., ben fie er* fahren [ügl. ^Dvient] ni56{e),178e-9a :\ (Sintuanbrung II289m*,e; toaQ fie entbccft ^afcen II182me, gntbecfungSreifen II 152me^; (S^og II 9m, :rOam II (gib e: 2 Slnfc^iueüungcn \Y[158-9a]', Äenntni^ bev (g. n. San- ber, (grbfunbe 11165a, 187e-190m (ertveitevt); Umfang 1420m J (grbbeben [b] 1231a; IV224e-5a,m; V58e-59a || ßtl^mologie II4l9ra, m(207-8a*); eurc^aifd;e 11172a, ^eftlanb 11173m*, ^ortfc^ritte f. ©efi^töfreiö ; grembe, frembe ^^ieberlaffnngen II179aO; ©ebirgöavten I274eO, -fetten II(155mO) | ©eift II (205a*) 265m*; ©eifteg-: -bilbung 11149a, -entiuicftnng II Ue, -vi(f)tung II76e :j gelernte 11289e, ©. \\ 216-7 a [SinfgäF)!.] || ©ecgra^^en [c] '[\. geographi] 1187m, 470e; IV 608a; -a^l; 111425a J ©ecgva^^ie [a] 11447m: m^t^if^e \U05-6m, 418e J g-ifc^ I352mO || ©efanbtev II 289m*| ©efc^ie^te II53mO, 174a, 7, 8me, 403e (alte): '^öfd;rei6er II403e, -^ßf^reifcnng 11288m* :| \\}X ©efic^tefreis tüirb an^gebe^nt (govtfc^rttte) [|. Alexander ber ©r.] II [174-182] 182am, 192e, 200me; ©eftalt [b] I308me; II 104a (153a), 173a (438e); toaö fie geiDirft ^a6en, i^r ©nflu^ \\16U-2a, 183a, 227e; ©olb II176am, ©ctter II lim, ©rammatif 11465m*, fein ©rcis Il404aO, ^alMnfel II153aO; ^anbet 11177a*, 180m (242e); ^anbfc^riften* [= SRanufcr.] II289a,e; §eilig- t^ner U178e, ^errlid^feit II 52a* (§inf^tt)inben) , ^errfc^aft 11172a*, ü>aS fie ^ertoorgcl)rac^t ^aben II149am; §immel* II 88e, III 581m; boc^* Begabt 11170m, Sbeenmelt V(7m); in ©r. [b] 11166m, 193e, 289a; 111115m II Snfeln [c] [= %xä)\p. nftD.j I448e: JKic^tung IV421am, öutf. IV269aJ3nfer IV372m, -benjof^ncr Ulla || ^ai[er* II (289a sg.), (ra pl.)-, ^^aö fie fennen (fannten) IV(481e), Xü. f. nic^t f. IV 49m; Äin* ber 11404a; tlimaO II31e, 130e; Könige 11425m* | Äunft Il9a, 338e* (berrl. ©ebilbe): -bilbnng II7e*||. STnblicf i^re« SanbeS lUi j Sänber [f. anc^ 23i3Ifer]: bie fie fennen, -fenntniß [f. (grbe] 11156a, 413eTi?anb- fd^a[t II 7e, lOe-11*, 79me, 173a* || Men II 16m, 2ejicon H 133m* || Sitteratnr [a] II(16a) 31m, 111159a j [e] II104e, 115a, 184m; III 197e: 5lraber II247mll, 53eförberer II2S9m; ©efd;. II104e, -ge)d;. II 106e; @\^rcr I[245m, Verbreitet 11190m; 2Biebererit)ecfnng ber gr. 2. [i)gl. ctaff. Üitt.] 11279m, 288a, e-290a fbaff. unb Siebererir. ((Srnjecfiing) ber alten 2itt. bnr(^ bie ®r. [a] I[53m, 217a, 279>n, 287e-290a,465me \\ Griechen 2u — Golfer 513 2iifug II 176m, maä)t II (154m), 3}?agnet 1 430a, SDZanufcri^tc [= §anb|d>v.] III470me* ; Sftat^emati! 11348a, 453e; „mebic. ^eitid^r.'' II 108e* ; Speere* 11192m, 430a; 2«eteovoIcgic II194me, äJiiet^^trii^^cn II159e*, 2}Umc^e IV70a*; 2«onb 111500m, 539e, 541 e-2m; Stufen II288e-9a*, SJhitteiv lanb II178e*, m\)t\)tn U173m-4a*- \\a6) ®r. [bj 11192a, 6me, 431e; Spanien IV535a,m || ÜfJatur Hörne, 137e-8a (über m.): -bef^veibimg II 6e, 7e, 9 (mangelhaft), lle, 14a; -bici^timg II 7e; -gefü^I II6me [7m- 16a, Sr. 104m-7a], 22m, 51w, me, Slam (79m, 101e-2a, 4m), 248m | -^f)iIüfo^^en* l[138m-140a (über Slerolit^en) ] ; -p^ilofü))l;ie I83m, III [ll-16m, 21. 27-29m] J -fc^ilbenmg II Pe, 31me, 76e-77a (79e-80a); pl. -en II 30a :| -toiffen 11231a || iRiebevIaffuugen [= Solouien iiftt).] f. frembe, Italien; baS nörbl. lllOömO, 9^üvbnjefteu II(172aO); Siupiiß beS Orient« [»gl. 5lrt.] II149am, 172a, 8e-9a', Ofien II 26a*; gegen bie ^:perfer II (lOe), in^erfien II172e; Pfeile IV388a | ^ftanjen II lim, -»elt IPllm; ^4)flanäftäbte [= \)p, Kolonien ufit).] [c] II177m,e, 8a,m :| ^I)anta[ie III 55m*, 288a I ^t;Uo)o)>^en[c^iiIen 11207m*; ^r;ilüfü^I;ic [c] II239e, 418e (463am) "[ ^^fp^fif U139-1W (alte); -er* I401e, 2me ] Planeten 111491a (einjelne), (549a): Dramen III 423e, [467m-olf, 35i3Iferfd^aften ; ©riechen] I(379a); Ulla, 16m, 172e-5a, 9am,e (180m), 2a; III (595a): f?ot)e« Mter [ögl. ^rofetenen] \\\441a, 48U-2a J @tamm 11217a* || Sterne II159e, 111586a; Stern!unbe [= Slftr.J II (196a) ;| Stiibien 11288m, baS fübl. lUlaO (geftlanb), 2:ranerf))iel [[. *^W\ II 97a*; «Verbreitung [f. bactr. 9lei^, Kolonien] \\172me, 3-4a, 8m, 180e, 2m, 6a; SJereiuigung II184e, S5erfaß 11206m; S5erfa[[ung II179e, 184e; ^eife^r [a. SSoÜer] 11173, S5er\i3anbtfd;a[t 11265m || SSoIf [c] [= -ücÜ, ©riechen] 1116a, 177m (9a,e): -^egeift III Ha*, ^efeben II 8a J -mt [= griec^. iß., ©riechen] 11156a :|| Serü^rimg, 3Sci-!e^r mit anbern SJölfern u. S!änbein, 21. ». ^umbolbt, Jtoöiuüö. V. 33 514 Griecli^n Wlhx — Grönland 21 ireiter 33creic^ \\ 172 , 3-4a, 8e-9a (8e), [194e-9], Im, 200m; \va9 fie öoii onbern SBöIfeni cntnet;uieu [a. toon aii^eii aiifgen.] 11156, [196-9] 7a, mlle, 9a,213am, 409e; III160m,ell, e-la,m; ira^ eubre SBöÜer bon bell ®r, cutueljmen, anbve 35. baben if;re Kultur ii. ^emitiiiffe bon bcu ®r. entnommen [fegt. Sliakv, bactr. 9tcic^] ni70m, 182a, 212e-3m, 221m, 265m; einiüanbernbe SB. T[172aO j33ol!crf(^aftcn [= @tämme nflt).] III(595a*) II ^LU-bilbev Illöe* | Vorbringen II 237me: gegen Often [f. Alexander ber ®v. , bactr. dldd)] n[174a, m-7a; 51. 419-420m\ 174a, 180m, la,e, 4am, 5m, 192r(237m); gegen ©üben II237e; gegen SBeften 11174a [180-la,m, 2; % 422m-3a], 185m (237e) :| t?ulf. 11 224e-5a<=>, SBanbernngen U173m-4a (iveite), Seifen V22a* | SBcU II 449a*, III 27-29m[595-8a]: -anfd^auung II(174a*); 5(nftd^ten, m-Qx- «äning IWlla-Wm :| Sefen ni79am* (2«annigfaltigfeit) , Sinter II 130e*, SBirfimgen f. genjivft \\\\v,; SBiffen III74in*, Si[fen[d;aft 11404a j [©ort, Sörter] [c] II 230m ; III (42e), 207-8a ; \\515am (570m), V 15m : für ^ijftern III57am, nid;t gr. 11423a, an^ anbevn 01e-2a, V25me; \Dirft S3ime^[tem am VV601m, V25e; ©eHige* arten lY 601m,€; l}cä} V49e* §cl;e IVöOla; i)iil!. Äeßelbevg IV 601m j feine $!aüafti-cmc YVöOlm, V25m; aber $?abaftiic!e lYöOlme, V25e :| 5«ame IV60im; [^eif.] IV60ia,will,me; $ic* V 26a,m, 49e ; lange SRu^e lV495e% e^lanini-2liieBn4 ob. f^IammigcS SBaffer* [ijgl. Sßa[[er] \25e- 26a,m | 2ra^Vt(e) IV60ie, 629m] Xxa6}\)t-^rt IV472m :| SBa[ferftrom* [»gl. ©d^Iamm] \26am, 49e *Guaduajr (beiS3cgcta) IVlö6e (S^em^cr. bcr 2^iefe), Gtia-Galan ], Galariy Guaham = Guam j Guaillabamba (2)ürf [IVöi5m] ni3vbl. t). O-uito) : «Bafalte IV 462a, 613m; rio de G. IV357m, 362m, 613m] Xljal IV 462a, 613me (^itje) J Gualatieri (3}iil!an 55oIiö.) IV[54P«!i]: fe^r ent-- günbet IV549e; §öhe IV 319m, 549ell ; Sage IVai9m, 549e :j cerro de Gualgayoc ). Miciäpampa, rio 6rua/t IV 251a, Guam I42lm ob. Guaham I422e (Siifel ber SD^arianen), faldas de Guamani (Oiiitc) IV573e, Guambos (^evii) IV294m; Guamote (bei 9?iobainBa) IV463m,e (?age), c (®ebirg§avten); Guanacaure (35nl!an beim ®oIf fe. ^^cnfeca) IV54ie-2a, paramo de Guanacos IV555m, Guanahani {^\\\t\) 11301a; Guanahuca (33i;Ifan S^ili'§) IV553m,m {Guanegue?) Guanaxuato (^ergftabt [lV42a, 334e] in m^.)U16, \\ 41e-i2a: iBergtrerfe [= (Gruben, »gl. ©itberb.] 1444a, S. Bemardo f. ^Valenc; bramidos, ©ebriia \[216-7a, 2L Uiam] ; IV226m, 334e; 55reite IV 42a, 434a; ©cbrüü \. bramidos; Oegenb I444a,m; ©ruben [= 53evgto.] 1216e; IV4ie-42a, ib. (Semper. gegen bic äitßevc 'i\\\i)] ^oc^ebene IV 432m; §cbe 1444a, IV 454a; in ^fiorblDeft \74e-75a (2Bteber!ei;)r ii. SSec^fet ber @^ic^ten) | [Oit babei] IV245m,e, 638m; V74e, 80m; [Örtlit^!. babei] (ügl. 5«orbw.) 1229m, 418e J 0.\\i\i<: IV 42a; beiße Oii eilen babei 1 229 m, IV 245m«, V50me :] (S^id)ten f. i)f?orbn?eft, Sierra 1444a; rei(^e ©irberbergwerfe IV 245m, filberrei^ IV334e; mittl. Semper. [f. ©rubctt, Valenc] IV 42a, tiro nuevo \. Valenc. | Valenciana (bei ®uanay.; mina de V. IV41e)lV4ie-42a: planes de S. Bemardo I418e, lV4le-42a] Semper. ib.; Jiefe I4i«S«, IV113a; tiro nuevo IV41e!l *rio Guancabamha ob. Chamaya (IV497e) (bei 9?entcma) lV497e: in ben Stmajonenfl. , febr fc^neU, Slenipcr. :] Guanches \. Guanfchen, cuchilla de Guandifara (am Snngiiragua) IV 462m, Guanegue f. Guanahuca, Guangamarea C^txu) 1218m, ®uano V35a (toon A. v. Humboldt na^ (Suro:j>a gebraut); haeienda ton Guanfce (beim STimguvagiiaJ lY 462e,e ©uanf — (Suat 519 (^ra4iVt-®äiiIen), 3a (®vanit ii. ©limmei-fc^iefev); Guanfchm (i>au. Gicanches) (alte Sehjc^ner ber canav. 3nfe In) 11254m (3n[ehi ber), 381m (3}hiinie), 412e-3a | Guapulo (.^iicjel beim e:cto^\ip) IV 365a: «öafalt IV 477am, V38m :| Gnaraco (ßixQ ©iibam.) V56m (^eiic^teii), 5)ovge0. Guar- (ia/m(£)2[fr.)lV102m, guardaropa IV298a, guardas IVlS9a, ©uavbian 11488a; le due guardie, the guards III360e; Guarmey ()}eiii.Äiifre) I428e Guatemala 5t. ^vctj. (= S^entv.SImev.): Srbteben V27a, Svcbevung 111476a, @efc^. IV55<5all, ^aii^tftabt IV544a, in 111476;»; Äavte IV 544a', -en IV538a,m; m\]tt 111476a, IV543e; [pan. Ü?egieviaig IV 544m, Steife IV54om, (^(^neegvenje YöGme] [^c^viftcn] W 538am, 543m; Tolteheyi 111476a, 2$iil!ane f. (5. J ^- ®tabt: 1) üUq. IV 555a; 2) mt-G. (antigua G. IV544a,m; V27m) (bie äftefte [IV 544a], 1»' Stabt) [be^. bitrc^ *J IV 326m, 542e, 4me; 3) bie 2»* @tabt (**) (auc^ la antigua G. IV544m) l\ 544a,m] 4) ^en-G. (bie neue [IV308a], 3»« @tabt; Santiago de G. \y544m, V27m) [bej. biirc^ o] IV 543m, 4a,in, 5ra |: jerftijrt bmc^ beit Agua* Y27am, 50am; Stkalbe IV538a, 544a; Sin- tüobner IV 544m, erbaut [= ©riinbimg] IV 544a**, (Srbbeben IV 544m**, ber Faego babei lV545mO, @gf(^^ IV 538a; ©riinbimgO [= erbaut] IV 544m, V27m; tarte IV 544a; Sage^ lY 544tn, V50m; Ütuineii IV 544m**, Überfc^tvemniuug f. jerjlert; \)erlegt, SSerlegung** IV 544m, me, me (STuf^iüabl) ; 2 33ulfane [f. ^Agua, oPuego]* IV542e, 3e-4, 4e; 33ulfan babei IV543meO; gevftört*: burc^ e. gr. Überf^h?enimuug IV 545e-4a, 4a (Urfa^); \27am (be§ Agua); ob. grcße SSafferflut^ V50amT a. SßuÜane ber ^roö. [= hp. (lentr.SImev.'g] 1255m; IV 506a, 326am: SImmoniaf 1255m, arbeiten IV557e-Sa, -Äette IV612e, üli^tung IV 307m; SBaffer-2Iu§brii(^e V26e-27a, 50 ] 2). bie 2 SSuHane bei ber @tabt G. [f. cinseln Agua u. Fuego, d. u. g.] I V 308a [545e-4] , V [50{me)]; bei m-G. IV542e, 3e, 4e: bobe IV542e, ^ö^e IV 308a; Sage IV545e, 4a; Statuen IV545e, (S^necgrenje \50me J (S. volcan de Agua (SBaffer-35uIlan IV 544a, Y27a) [bei Escuintla IV543e; V27a,m; auc^ 33utfan öon E. gen.] IV [545« ü -4a], \[27] 50m: alte 2IutU>riid^e ? IV543e, 5Ilt-(?watema;a jerftört \27am', bo?^ IV543e, V27a; §ü^e IV 545e^l, \50m', Sage IV545ell, 4a; \27a', !eine Saöa-5lu6brü^e V27m, . gjieffung IV545e; gjame IV545e!|-4a, \27a', Dbfibian IV543e, etuiger (Schnee ib., [nic^t tbättg] ib.; Svad^t^ttegel ib., V27a; gv. Überfc^trem* mung [= SBaffer-ST.] 1541 ibm jugefc^rieben \\543e-4a,\ 27am\ SSaffer- 5Iu«bruc^ [= Überf^m.] V(26e-27a) 50am J g. volcan de Fuego (bei gjeu-Gtiafem. IV 545m) IV [544] m, V 50m: neuer 2Iugbru(^ IV544e, Stue* brü^e IV 545m; entjünbet [= tf)ätig] \W 544a (immer), a (je^t ireniger); Srbbeben \\544m', §i}be IV326m, 544ell ; V27a, 50m', Sage \W 544a, 5m; V27a; bielc Sata-STuöbriic^e \27me, Satoaftrom IV544e; 2Jieffung \W544e, no(^ tbatig [= cntjünbet] IV54577i 520 ©uau — (3ut *Gua-Upas f. upas, Guaviare (gl 5Reii-®ran.) IV 556m (in benOrmoco)) Guayaquil 1447a, IlllSle: Cotopaxi lV575m (fein S)omier erfc^ütteit bie genftevfc^eiben), V31a (o^ne (S^nee); gal;vt IV308e-9a; ^afeu IV 302a, 57501 ; ^öhe 1447a; lagartero (öftl. baüon) l\497m,m (^i^e); magnet. 9ieigiing I428e; IV72mll, 109a; äTJeribian IV91e, 537e; Sangay gehört IV 302a; Xemptx. 1447a, IV40e; lueftl. ba\5cn IV537e:| guayava (griid^t) lV334e-5all, guaycos (offne ©galten) IV575a | la Guayra (eggelaffen), Gunzenhaufen (in granten) [f. Sim. Marius] II[315a; ©ürtel [f. S3erg, (Central-, ^immcl] 111212a, IV569a; Gurwal (Oftinb.) 1484a (iöerge bo); Gufchtasp (alter perf. Äön.) II 99a, 132m; ®u0 f. Gifen, ©tobl; Güffefeld 11491a (Äarte), Guftavia (^fl.) II91m ||. gut f. Hoffnung, ba« ®ute I37aJ@ut: gemeinfame« f. äJJenfc^beit , ©iiter @ut — §ait 521 I 36m (!ärglid^ öiisgct^eirt) || Joh. Guttenberg (ge6. 1395-1400, f 1468) II289e,465e | (bie) Gwt/ana II (444a), IV 75m ; ÄiifteIV137a (?iuic o^ne 2l6n).) , magnet. 2l6nj. IV 75m , Salbgegenb ib. J Guyot de Provins : ©ebid^t, in treld^em juerft bcr dom^a^ evtüä^nt toixh II294e, 482m; lV51e-52a, me ] Guzerat {Guzurate IV 138m) 1480a; 11195m, 203a; IV 138m (Sinic of;nc 5n)ii>.); giijeratifc^ 11440m (@^va(^e) :| Guzmau f. raniinculus, Maria de G. f. Columbus; Guzurate — Guzerat *®^miiafuim 1402a (altcg), II261e, ini50e [pixl]] ®l?nniofc^I)iften II198e, g^mncfjjerm I 293e | (S)t)p€ 1460a, 7a: [«Beftanbt^cil] IV 266a, emfte^img I277e-8m, -flöje I227e, fpccif. ©cirid^t IV163e:| gyropliora (glec^te) IV 65m *Haag llö07e (im), IV25me (^enbel) | §aar (oiic^ in comp.) [f. §tjgro« meter, fräiifcln] IV417m, pl. {^aaxc (*): -gla« l\417m, [fraiig] 1380m, einer mumxt 11281m, ber ^flanjen I368e* -rcr;ren IV 9m, [\d)mxi] I 380m; -ftem [= (kernet] 1118a, -fterne 11365a; ki SBi3Ifern ni94:e, 5mll, 437e; ttjcßige^ 1380a, il(195m); [Scrt] IV 640e :| ^abic^t 1147a; ^aW tneü I340e, IV 640m; r)a6fiid;tig IV298e; hacienda (= 9}Werei) IV 184a, 335all, 7ell, 355m, 462a, 534a; V96e | §aber (:j: ©tveit) II362e; ^abevn IfI31e, IV 221m :| Hades (= Pinto), ^abe^ (= Untenreit) \60a,m, 61m, 64a (ßingäuge), 86elll | Hadhramaut (5lrab.) {— Hadrumetum) II 243e: Sqöo IV381a, iOJeffc 11244m; 2Bei[)rauc^ 11443m, 111344a J 1) George Hadley: ^affate Il516me; 2) Joiin H. (c. 1670-1744): ©^egel-eertont, -2elefcc:|3e 11335a, III 78me; 3) Hadley 9?inggel). auf beni äRonb IH 506m J Hadrian: fein 2d)xcx 11435a, 8?eife bitrd^ ba§ ühiä) 11215m, nnter II127e; 35iüa II23e, 24m; [ßeit] II330e :| Hadrumetum {= Hadhramaut) II162e, J. Haegliens (f 1853) IV166a (annuaire m^teorol.) | §af en (aud) in comp.) II309all, 439m, 441e; III124e; pl. §äfen (*) 11160a, 7a, 291m, 493a; 111144a, IV51m: -Hu II204e; [53eftimmnng (ber $?age)] I185e-6a,428me(e); -Bnc^t nö7ml|, -ftäbte II 79m, lange trocfen I 316e-7a* :| Hafiz (^erf. !Di^ter) II4lm, 43am; haften f. Sluge, STiigenBIicf; Fried, v. Hagedorn (1708-54) II 68e (9f?aturgefilI;I) I § a g e I [f. (Svbe] 1225a: 2l6F)ängigfeit II473e, [ableiten] 11417m; F)-artig 111164m, 200a; -bilbnng 11129a; (Sntftelning I11201e, erjeugiing n48a; -fbrner 1136a, 363e (leuc^tenb); näd;tlic^er 1336a, -flauer IV356m, -n>ettcr 1225m, »ie \4iOiai] Haidberg (in ^ranfen) IV148e, [208e-9]: SBeftanbt^eile, ®e^ jlcin IV208e,9o; magnetifc^e (Sigenfd^aften n. ©rfd^einimgeu IV?05e-P; aj?agneti?inu§, Polarität IV J[49m J Willi. Haidinger (geb. 1795) 1407a, 459a; V71e (fünftl. SWineralien); Haidingera (SBaiim) 1297m J §ain [f. ©^en] 1152a, 80m, 105a; pl. §aine (*): beiHge(r) l\99e-100a^- (ber ©Otter), 99e, 100a, 133e J ^aiti [f. Columbus] 1154«, 287a: (Svbbeben 522 §alt — Halley @r gehört I215e, 9^ici)tmig IV 599m :| hajok (arob. @teni) III205ra, Hakas (= Äir#[en) 11421a, Heniitifc^e tafeln III löOam | §afen II441e, IV 205e: })-f6xmiQ 111490a, IV 144a J Rieh. Hakluyt (c. 1533-1616) II 461am: navigations and voyages ib., 485a :| Hakon VI (^ön. i). 9Zom.) 11275m l^alh [l ben 2*«« S^eil: belebt, (Sultiir, glüffigfeit, Äenntni§, Qpal, ©chatten, ißiilfan] (f ^-infel, -luget, -meffev [. al« bef. 5lvt. ^ieniac^) IV 375m (-monbartig) ||— ^albinfel (ögl. ^jeninfular) [f. \pani\ä)] I308e; 11154a, 309e; eine beftinimte 1348a, 350e; 11159a, 243ra, 410m, la; IV52e, 392e; pl. -infein i*)l308me, 9a, 337m, 343m; beftinimte IV 429m: toon5lfienII240e*; tuivb Snfel IV262a; ni^t ^., fonbern 3nfel IV 555am; beg 5WttteImeev0* 11153a, 213e, 404e-5a) b-reic^ 1347a, f^male lV261e, »nlf. IV 429m* :|| §alb!ngel (= \}p, §emif^^äre, 4: Srbbälfte) [f. (Svbc, Fimmel, magnetifc^, Mars, Tlonh] I306m\ pl. -higeln (*) IIl540e, V^ 98a: beibe* I304e (2anb u. mm), II393e; IV84e (91m), 122e: in beiben IV 130m I gZorb-^. 111513m; bie nörblic^e [a. fübl.] 1191a, 306m (^anb), 424a; III486e :| bic öfllic^e II481e (u. tüeftl.) | @üb-^. 111513m; bic fübli^e 1191a, 424a; 11305a, 363m; III486e; IV74e, 89a, 119e, 130a, 157m: in bev fübl. IV 137m, 140e :| bie f. u. nörbl. II393e, IV91m :| bie n)eftl. [a. öjir.] 11269a :1| ^albmeffcv [f. SSafjn, @rbba^n, (£vbe, ^au^t^Taneten , Planeten, @onne] 1154a: äqnatoriol-^. f. (ärbe, ^faneten, Saturn; ^oIav-§. f. @rbe *§atbe f. @c^utt, Hak-a-Kala (@onnen^auö; SSnIfan anf ÜJJani) IV Ö89m; Stephen Haies (1677-1761) II387me (©auerfioff), 11124a (iTJatuv- n^iffen); Halifax (9fJeu-®^ottt.) 1342m (Stemmer.), Halikamafs 11179m (borifi^e (Kolonie) || 1) Bafil Hall (Süp., bann Obevft; 1788-1844): Journal of Chili, Peru and Mex. IV54öm; C/ioco IV 40m, bev CoZima IV546a, Cotopaxi IV529am (mit Bouffingault); 2 55ul!cne üou Guate- mala IV544e, V50m; [^erf.] IV529a; ®^ti}efeI-Sn]eI bei 3a^auIV393ra, 403me\\; unter @eget IV544e, 6a; Semper. IV 40m J 2) Chefter More Hall (t 1729) III 78e-79a (gernrö^re) 3) James Hall 11374m (niagnet. mit?.); 4) ®ir James Hall (1761-1832): @(^mel3toerfud;e I (271a) 4a, 459e JS3. 5) %oxt Hall IV 598a || Hallafchka (Franz Ignaz ^Caffian, 1780-1847) 141a {. IV521a \ Hamburg: [Slftr.] 111275a, 53reite I376ra, [53iic^] 111368a, Entfernung 524 ^ainb — §ang IV534e; (Sterne III196e, ©tenitrarte HI 351m J //ami ($?anb Snuev-5lf.) IV 379m, 613a: iintev St^iiia IV 613a, bittres 2Reer babei IV 456m, Olfl IV 379m, SBiiIfaiie IV 383a :| HamiJkar 11178m ||. 1) Terrick Hamilton: Überf. beg arab. ÜiomanS Antar II49e, 119e J 2) Will. J. Hamilton: SSiiItan Argäus lY 52 5am] researches in Asia Minor IV 525m, e, 567m; Kaifarieh IV 525m, §ügel >Oi^X[. Karahunar IV525me, 30 Äegel IV567m (in Äleinaf.), [perf.] IV 347a; 3 (gd;Iünbe in Äleinaf. IV 347a, 567me:\ hammam f. Enf\ Jofeph v. Hammer (1774-1856): über Antar II119e, „e^difat" II442e-3a; „®efc^. ber ^)erf. ©ic^timg" II43m; „f^öne 9?ebe< fünfte ^erfiene'' IIll8m,e:| Hammer/e/'i(ginmor!en)IVll8e (magn. Sllhw, S3rcite); Han ((^inef. 2)^na[tie) II lOOam , 214m , 220a , Im, 294a; III 148m, 221m; IV51m || ^nnb (and^ in comp.) [f. SJJenfcf), ©cnne, ©trabten, Bei^mmg] 111115a: -bilc^er 111477a, -griffe II283e, -baben II356e :(| ^anbf^riften (= 2Ranufcri^>te) 11510m; lII106e, 131m, 195mlle, 252a, 424all, 470me, 6a, 624e; IV 443a, 530a; sg. -[(brift (^O) I1445e,6m, 9a, 475e; 111562m , 5a, 577e; IV518e, 531e; V17a,m: griec^ifc^e II289a,e, 447e, 8e; lII470me; im 9J?ittef alter 11286a, römifd;c 11289a; ©ammlnng 11286a, 9a,e J banbfd;riftlic^ [a. Humboldt's So^mc«] 11348a, 442e, 460e, 480m; IV 309m, 336a, 518m, 538a, 548e, 593e ^anbcl (t>g(. commercieü, mercantil) [f. (Jaratoanen, ^actorci, Dlieber* laffnng, ^bcnicier u. a.] I37e, 317m; n84e (156m), 162m, 201, 2m-3m, 415e, 459a; IV311e, 608e || 3nf. (bef. compos. §anbelg-)' -artifet II 409e, [n?a8 barauf ©nftn^ bat] IV 593a; ©egcnftänbe II 143m, 443m; -geift II 45a, -gefc^Hfte 11244m, -getrinnfl II180e || ?anb^. 11163m, 9a, 180m, 5e, 212a, 9e, 227e | mi) öerfc^iebnen Jänbern II170me, 180m, 202m, 3a; jhjift^en i). ?. 11142m, 220m, 5e, 6e, 241m, 2e, 250a; l^er- |d)iebener üönber II204e || $?ebr;a[tigteit IV608e, -ort II290e; -^latj U 202m (ber grojjte), -^lätje 11462e; -:|?clitif II467e, -probncte II 61a; ©eeb. II201a,e, 2a, 3a, 255m, 396e | -ftabt [= -^lo^^j 11463a, -ftäbte (oo) II462e; erfte 11178m (202m), reiche Il307e :] -ftationen in42m (inbifcbe), 293am; -ftra^e II (1 69a, 202me), -cn III342ell; Saufcbli. II 143m, 175e, 410m; -nnternebmnng II422e-3a; -öerbinbnngen II188e, 225eil, 274a, 7a, 443m ; -öcr^ättniffe 1319a; -berf ebr 11156m, 9e, 161a,e, 8m, 170m, 3a, 5a, 7a, 241m, 7a, 254m, 264m, 290a, 327m, 339e, 446e | -^0« 11160m, 244a; -tölfer 11259m J 2öcg II(202m), IV436e; -n?eg I11344e, 354m J SBeltb. 1438m; 11189m, 221e, 243e, 477am: ^id^tnng 11261a :|3iiMfc^cnb. II219e ||— $änbel f. saMt || ^anbelnb 58. (=^onbct treibenb) 11178a | 21. (agens) Il266e: 2eben II 9m; :| Bernb. Haveftadt (c. 1715- na^ 1778) IV 552m (i^erj., Chillan) Hawaii 2t. 3nfel (and) [*]: Owaihi IV411a, Owyhee IV417m, Otvhyhec IVÖOam): auf IV4l7a, gaügrubc IV69am*; ©ottinnIV417m, 589m I 3 iBulfane l\418me\\,e (burc^ fie ift H. cntftanbcn); SBuIfan bu (35. Hawaii l\522e-3a, 35. »cn 0. IV411a*) [f. Mauna Loa] IV 327m, 411a* 522e-3a, 2e (§öl;e), e-3a (2)cm), 600e :|| 33. Fau'oiV-Snfeln (= Sandwich- Snfeln) IV416e, -%\6)\p^\ IV 630a *Whitehead Hearn IV 163m (2)rel)n?age), Sam. Hearne (1745-92) I 205a (9?erblid;t, ^u^lerfl.), ißSoßuc III 471e j Hebe (6»« fl. planet) HI 153e, 376m; V 116m: mittl.5l6ftanb III 436m (to. b. ecnne); (SIem. III 5i6m, Hebe — Heeren 3 527 \108me; (Siitberfuiig 111426m, 460m: \108m, 117a; gjcentr. III455e-Ga (bebeutenb) :| ^ebel IVöSGe (pl.) || ^ebcii (^elning f. bef.) 1237m, 300a I bebenb I223e, 264e, 7e, 276e: l)-be Äicft, Gräfte (*) 11 169a*, 238a, 261m, 311a», 3a; IV 271a, 5a* 288a (3}ioaB), 293m* (in ©ebivg^artcn) •i ^ebev (Sßerlseug) 1232a Hebräer II 242e , 439e , 443a ; ©. bcbväifd) (*) | (5. {^) ^ebvöif^ (b. b. ©t>v.) II462e; ba.^ ^-c (= ^cbr. @^r.) 11133a, 460e (in Slmev.) ||: cilt-b. 11119a*, [2lnfid)t] VöSm ] 2)i(^tiing [= ^n^efic] [b] ll[44e-49a, ^, 119] 4öa; -en [= ©ebic^te] f. 9htnrf{^ilb. :| ©ebicjte [= S)ic^t.] II 51e, i'itter. 1149a, ^lorif 1146e, manmi 111471e-2a* | 9?atuvgefü^I, -fd;ilbevung (Dic^tnngen) II 7a [44e-49a, 21. 119], öle; H^cefic f. <13cefie :| ^^oeftc [= 2)ic^tnng] (bcf. a^laturV.) 1145a, in-46a (45m), 48a* 49a, 119a*; (Sagen I11581e*, (Sänger II 45e*, ©d^vift II I19m* S^vac^e [= ^ebv.] 11119m*, Söoc^e u. Sod^entage 111 4 71»n<; [5^crtev] [b] II 133a, 167e, 242e ||— Ijebroifirenb 11465a Hebriden 1 327e (©olfflvom) j ©. bie nencn H. (©itbfee): ^x6)\pd IV 419e, gntbetfnng 11311m; [Snjel] lV416a, [3nfcln] lV4iP«; cvlofc^ene Krater IV416a; 2age IV 425«, 4a; ju äRelancftcn IV 588m; 9ii(l)tnng ((SO-5R2B) lV421a, 5«; SJuBanc lV[419e-420a]; öuH. lV416m, ma |)ebung (= (gr^ebung; ^ebeu ufn?. f. bef.) [f. SBcvge, Sergfetten, Scben, (kontinent, Sontincntat-aJJaffen, (gvbbcben, ^efllanb, Snfel, ^egelbevg, 3)ieere§' boben, 2)?onb, ^öfiöfttn, i^nüane] 1 26m , lö^am , 20Pa , 255 ; 11155a, 224a, 392m, 423m; lV277e, 340m, 551m; pl. -en {^) I 310e, Im, 3e; IV 507a: (comp, ^ebmig^-) SIttev Vl3e, -Srfc^eimuigen IV34a, große IV 371m, -fräfte [= Fjebenbc] f. bnlfonif^, [ijon i!änbern n. ä.] I168am (318a), -linic 11182a (423m), Iccale IV572a, neue lV572am, -f^alte IV 507a, -Sbeoi-te IV563e, h)icbcr^cltc IV371me *Hecatäu6 11418m : ca\p, SReer II 175m, 420e; fragm. 11420a :| Hecker (Juftu8 Fried. Carl, 1795-1850) I1459a(ber |d)n?ar3e Scb), Hecla (©d^iff) [SBerg f. Hekla] IV65mll, Heda f. ßeka, Hedenftröm 1469m (^clg. qSerge) I Hedfchjaz^ U. (55oll) II241-2a,m; 35. (Sanbfc^aft) 11242m, 3m, 6a; IV 381a [(Stobt ba] :| ^ebfd^ra IlUlSa j| $eer (bef. in comp.) [f. 3$ulfane], pl. ^eere (*) 11178m: frctnbe II172e*; -fü^rer (pl.) II 25a, 251m: III 475e-6a(6a); [öon ^flansen] IV319e, -fd^aaren 11213m, -fc^aii in05a (in ber Ilias); -ftra§c 11171e, 2a | -jüge [= gelb^.] (f Alexander b. Öh., macebcnif^) 11183m, 290a, 407m: feme 11158m, ttjcite lUöSe, [SBirfung] 11141a:|| ^cerb (aud^ bilbl.) [f. 35ulfan, milfnnifc^, Sßelt, Si^eltall] I 221e-2a, 9m; IVöllm; pl -e (<^) IV 504a, V92a: geucr^. lV567a, tiefer 1234m, be§ ©erberben^ 1225a J beerbe (^O) (ögl. 33icb^.) [!• @ott, 93ic^]; pl. -enII44a, 489a,m!l: treiben II 30m (78m), meibenbe l 220e .|| Heeren (Arnold Herrn. Ludw., 1760-1842) II407e, 424e: afrif. Snfel 11413a, Sirejonbrin. S3ibIiot^ef n(25lm)445m; „3been üb. ^olitif" nfir. 528 Heeren ^ — Heis IUü3a, 413a; „daff. 2itt." 11445m, 8m, 465m ; Mafßlier II410e; Me- iiander 11107a, Ill481e; Ophi7- 11415a, röm. Üteicf) 11436m , Sefoftris II407am; „Staaten be§ 5l!tevt^." 11407a, 436m; Stobäus 111544a, 585a J Hegel (Ge. Willi. Fried., 1770-1831): Ariftoteles Vl9m ((gm^iritcr), Ceres 111 548e-9m (feniit i^ve (Sutbetfimg nid^t), (Svfc^einmigen l 70a, M'M' ^^^ ®efc^." 1420a, Heraklit V20m, gegen feine Sünger (natuv* p^ilof. e^fteme) I68c-69m, iiUn IV549m, [^erf.] 111549a; „®e[^. ber W.lüf." 11126m; V 19m, 20m; paneten lll 548e-9m (gegen einen 'H^l jtt). Mars II. Jupiter), 9am (Slbftanb), 9a (de orbitis planet.); „Sßevfe" III 549am:| ^e^r [. ®efta(t *bie §cibe II 34a, 35m, 271e: -Traut I43e, -länber I352e :| Heidelberg I481e (Sage, Xem^ev.); ^eibnifd^ II 27a, 458m (gcft) | §eil, ^eil- [f. Ouellen]: bringen 111468a, -fiinft 11250e-la (praftifc^e), -mittel 11449m, -Mell247e II heilig [f. S3anm, 53erg, ©clb, Snfel, Äimft]: ^nie IV 559a, Ort 11424m, [^Jerf.] II81m, 9?ätMeni75m, «Borgebirge 11219m J ^eiligtl;iim 1199a, 246a, 416a; -tl;ümcr 11178e, 203a ] Heiligung 1 16e; 1199e, lOle, 258e; III 6e || ^eilfam II122e, Heilsberg 11497a || ^eimatb I40e,83e; II 252e, 3a, 6m, 275e: enge 1386a, ©ebaulen II 36m, üon «^ftansen II132e J I;einiatf)a^ (= ^eimifc^) [f. ©terne] IV 16m: «Beben II 71m, Sanb 11209a, Urf^riing 1165a :1| ^eimifd^ (= beimat^t.) [f. üKine* ratien] II16e, 89m, 218e, 265m; IV282e, V18a: 2ln[ebn (gleite« §1.; öon ®ebirg?arten) I57e, 136a, 261a; Y73e-74a] ißäuine 1298e; 33oben 11172m, 250a; I11374e; ©ebirgSorten f. 2(nfe^n, ©eftalt I296e, 2anc 11 75e, 2Bcr;nfit} III35eTbae ^eimifd^e I 9m, V74a; ^eimfiic^en 1118m || 1) Carl Jul. Heine (geb. 1808) I464e (^rVft. b. gelbfpatf;) 2) Wilh. Heine IV399e G,3ieife nad^ Sa))an") || Heinrich IV Äön. i). granfr. II 507e (i^evnrol)r) 2) H. ber fromme (C)er3og) 11442m | 3) Heinrich ber@ee* fairer [1394-1463J (Dom Henrique I1303e, 111360a; S)om Heinrich V65a) (^erjcg bon Vifeo 11296m, V65a) Vö5a: Sefl-?lfrila 111360a, Y65a (@eefaf)rten bei); Stfabemie 11296m («piloten-SI.), y65a (««aöiga^ ticn§-51.); Sljoren entbecft ib., Cadamofto 11314m, J!anbgut I1303e; «ria* ttgat., «Piloten f. 5lfab. ; «Pläne 11 303e, ©eefalnten f. 2Ifr., [S^en] Vö5a J4) Heinrich Julius ^ergog t>on 53vaun[(^n3eig 11130m || Gottfr. Heinfius (1709-69): Soniet 1108a; 111 45e, 557m, 562e :| Heinze (Valentin Aug., 1758-1801) 11410m („Atel. «D^iagasin") I| Eduard Heis (geb. 1806): Argelander III192e; Si^ttoevänbb. im «Bären 111 255-6a, 262a; Capeila IIl254e; [^erj.] 111192e, 237m, 255a, 599a | öeränberlic^er @teru 11237m, 243e,9me; Si^tttcränb. ber «Sterne III 255a J (Sternfc^nii^^en III 592e [9-600al599a: 5Iiiggang^p. f. 9iabiaticn, 53ecbb. I11600me, ®e[d;n)inb. n\607vi, §öl)e 111606m, «pcriobe 111605am, 9?abiaticn cb. Sln^gang«' fünfte III [599-öOOa, «>{. 619e-620m]; 9Jid;tung Iir601m, 620m; (g^jrift III 599a, 605a, 619e , 620a; ^a^t IlI 603m,e :| Wega 111 254e :|| beiß ^eiB — W 529 [f. ebenen, ^liireu, flüffig, tlima, ^'diex, Ufer, SSaffev, 3one] I338e: III611m,e; l\233a [Segr.J, 4e; V68e: fo^enb \). IV 337a, V46a :|i Ijeitev [). ^ili?, §inimel, Seben, $!uft, 9^äc^te, (Stimmung, 2;age, Setter] I119e, 178e, 384e; II172e, V4m J .^eitevfeit [f. Sltmofl^^ave, ^immel, 2uft] IllOOra, III 42e: endige 11259a, [m^ bavauf trirft] III403e *Hekatompylos II22e, 226m \\ Hekla ißülhn) (tg(. Hecla) l\287am, 373m: Siu^brücfie [= gvul^t.] IV 287a, 295a ([e^r feiten), 374a (öftere); Sluöftrömungen IVe05; (Sni^ticu IV603am, -en [= Stiiöbv.] IV 248a; pmarclen IV 459m, 603m', ©eftalt 111509a; lY 287 am, 522a; 5pi3^e IV 295a, ^egelberg IV287am | 5!rater IV603am: -gmanaticnen IV 605c, 5 Ar. IV 287a J ^ai^aftrem IV 287a (großer); -ftröme IV459m, 612e :| langer ^üden IV2S7a, (galmiaf IV6l2e, ©olfatare IV603am, [milf. Spuren] IV438e «H §elb [f. Alexander ber ®r., Cortes, Troja] (*) II 417a; pl. Reiben (aiid; in comp.) II37am, V29e: -biic^ 1142e; -gebid;t [f. inbifc^] II109e, pl. -e II39e; gi5ttlid;er II 44a*, Ij-mütbig III47öe, -fagen I11475am :1 ber Helder II410e-la Helena II122e (^(amme im (Slmefener) — 1| 33. St. Helena (3nfel) I 422e; \\375am, 581am: 2IiifentI;alt IV 60a; ^ergreil;e rV375am, 581am; ^Breite IV 122m; Diana peak IV 375a, 575a (Umiüaümig); flagstaff-hill IV 375a; ©eegnefie IV581m, gecgn. IV[575am]; Krater IV 575m, 581m; Sage IV 75m, 122e', 2aüa IV 375m, Longicood IV 73m ||. magnetifc^ I193e 1: 2l6tt?eid;ung IV 73m, 120e, 3e-4ail: ©törungeu IVl29m, 130m; ftünbl. SBeränberuug lVi2ia: Sfjeil nelunenb an ben (Svfc^eimingen beiber §alb» fugein IV[i22e-5, %. 194m\\e]', S^puS IV194e, 5a(m) :[ S3ecbb. lY121a (ftünbl.), 2m; 3utenf. IV90a, 180am, 6m (I)oris.), 195am (Üinie); Italien I438e; IV87e, 121a, 175e-6a || Kest-lo(\ge IV375a; dtcik III (154a), 252a, 317m; IV59a, 65a, 120e; «Sterne u. ä. III 197a, 280e, 317m | üulfanifc^ IV[57oam]: Segirf IV575am, 581am; bie gange 3nieIlVi75a II S. punta de S. Helena (@übamer.) 11489m ||— mouut St. Helens (^ulfau [IV441e] in Oregon) iy[441ml\e]: gr. SluSbruc^, [^erg batei] IV44ie; noc^ entjünbet IV44ime; \)cä)^ex SBerg ber Rocky Mount. l\441e; ipöbe IV 441m, 598me\\] Sage IV44ie *I;eIiacif(^: 5lufgang IIU59a, 171m,e; Untergang 111159a :| Heiice f. bei Bura, Pedro de Helico (= d'Ailly) 11465a; §eIiconien (^fl.) 1 12a, 393e; II85e, 95e ||. ^eliocentrifd; 111391a | Heliometer sg. I19m; 11180m, 84e, 274a,m, 286all, 296e; pl. IU79e-80a, 266e :| ^eliotrop-Sic^t 11170a, 107am, 116m :|| ^ell [f. S;o))))eIfterne, glänsenb, leuc^tenb, 2\ä)t, @tern, jlra^Ienb, Sag] . . . III522e; Maximil. Hell (1720-92) II1292e | §elle f. 2i(^t, ©terne, Sag J ^elligfeit [f. S)oppeIfterne , Sic^t; Sterne, üeränberl. ®t., ijielfac^e St.] 1413a; 11182a, 331e; pl. -en (^O) 111137a: (comp. -^8-) -2lb[tufungen III 98e; allgemeine 1387m; III i45m, 213a; -2)?ef* [ungen III132e; -n?anfungen III219e, 251e; be§ Sternl^iuunelö I158e; 21. ». ^umboUt, JJiemca. V. 34 530 l^eH — §emifp]^äre D III132e, (143m aßgemeine); -33erf)ä(tm[fe III 97m || Fe^/a^ [, Hdknen; ^eÜe f, Bei I)eü, Helle ). Phrixus Hellenen (=1;^. Griechen; biejer gniijc SRaxm iiub aße6 ^ier fteknbe ift auc^ f^Ycieü, in Älammeni, bem 2lvt. Griechen einverleibt; F)iev ftebn bie Stellen nieift leer) II 9a, IIa, 161a,e, 2a, 5a, 170m, 6m, 7e, ISOamll, Im, 4e, 7e, 194e, 6a, 7m, 202a, 6ni, 217a, 227e; 111159a, 160m; IV 12m, 380e, 8a, 608a,me; V20e, 58a | a ^ellenifc^ (= [)^ gried^ifc^) [aiic^ bind; * be3ci(f;net] I449all; II 104e, 174a, 8e, 186a, 205a, 7al!, 8e, 218m, 408e, 435e; 11115m, 199e, 207a; V7m, 14m | (g. Hellas (= [)\\ ®riecl;en* lanb) [aiic^ buvc^ ° Bej.j 11173m || einige 3ii[a^c (5(. Hellenen ivirb nic^t bejeicf)net) : alt-beß.* III440e, Y25a J 5I(tert(nim [b] II7m, 14e; III440e; -tbünier I 230^ (| 5lnen II60mO, S3crgfettcn II155mO, SSilbiur [= Sultnr] II184am*; dultiir [= SSilbmij^] II 151m*, 4eO, 8aO; 2)en!art 11200m*; §albiniel* 1308m, 11153a; in H [c] I12e, II404n, IV 225m; Ääm^fe" IllOe, Äinber 11404a, Äimft II 338e*, ä)Jad;t 11154m, 9?atmgcfiif)I n. -fc^ilberuiu] II31am, nid)t-f)ell.* 11160a, S^orbirc^en II172aO, ^I;i}[if II 139a, «ginne^art 11207a* | SSolf 11177m* SBcIfer II99me*, 53oIfegeift III IIa*; 33ölferfc^aften 111595a* :| tov-^eü.* 111447a'!, 481m; SSelt* 1379a, ll7a II— 2).§eneui«nnie II159e, 179m, 183€\ ^eHcnift lll578e, ließe* ninifd; 11401m *Carl Heller: mount Hood IV 441m, ^cife in Mexico n. Chiapa IV 626am, [perf.J IV 626m; Popocatepetl \\ 626am {^cl)e), V51a (imb O^i- zaba) :| Hellibrand: magnct. Slbtr. IV115m, 172a; ^eHigfeit f. bei ^eü | Helluland: litla 11457e (= 9?eiifiinb(anb); it mikla 11270a, 6e; = 9?en- fiinbl. 11272m :| ^elm IV 299m | Gregor v. Helmerfen (geK 1803): ?ei* tnng bev gelSarten IV(46m) i69a, [^erf.] IV169a rj Helmlioltz (*Herm. Ludw. Ferd., geb. 1821) V21e (traft) | Job. Bapt. van Helmont (1577- 1644): 2uft II 384a, 5 (n. ®a§); 3>egeta(Mlicn II 385me :| i7e/m>df III 30m, IV 206a; Helßngfors IIl(259e gternwarte), 308m, 419e [^erf. balier]; Helvetien II 25a §emi[^I)äre (^^\ = §aMige(, (grbbälfte) [f. (grbe, §imniel, @cnne] I190e,341m; 111361m, IV176ni, V123m; pl. -en (*) IVl79e || 3iif. : beibe §. (pl.) (bie nlnbl. n. fiibl.) I175e, 338a, 436m; II312e, 326e-7a; 11147m, 99m (361m); IV 28m, 129a, 177a'l, 242a, 649a: ?anb u. mm I304e-5a; in beiben §. I 53a, 240m, 424a, 432m, 4m, 8e, 483a; II313e, 369m; III 50m, 58m, 102a, 185m, 211a, 291a, 313e, 9m, 326a, 8m; IV 54e, 62e, 103e, 9a, 130e, 2m, 6m, 234m, 484m, 565a :| continentale lV91e, entgegengefel^te 111641m*, infulare IV91e | jebe IV87a: in jebev IV58m,e, 84a; jeglid^e IV93al|- 9^crb-§. 111308m | bie növblic^e [=nnfve] 1328m, 11309m; III209e, 215p, 326m; IV 29a, 87m, 104e; V12a: in ber nörb- liefen Il89e, 310m; II181e; 111298m, 327e, 330m, 4m; lV90m, 451e; V50e, 121a; n. imb füblic^c IV97a :] oceanifc^e IV91e; ijjllic^e 11447a, .§emifpl;äre ö — .§erau 531 l\91e (imb irefiL) ||. @iib-§. IV410m | iütlid;e I 291a, USOOm; III I43e, 162e, 185a, 199m, 209e, 298m ;i, 327a, 330e, 359e; lV29a,47e, 97a, 140m, 177m: dk^ 1407m, niagiiet. 1435e, ^ftaiijcii I2P7a; in fccr füb^ licfieii 1190a, 202m, 474m; 111 131e, 211e, 328m, 331a, 4fi, 342e, 361a; lV91ö, 103a, 186m, 200m, 7a, 423e,451e, 533m; V 122a: Sliifentl'aU III 318a II Umid;n.Miiig II1596e; imfve [= ncvbi.] 111589m, IY361a | tüeft* lic^e 1305a, 431a; II(151e) 317e-8a, 447a; l\91me,e, 179e-180a: (Sr* Öffnung 11266a, @eogv. IV303m j|— l;cmifp^ävi[(V V43e, 44m *^enimenb [f. gluibiini] II241e, Hemmer (Joli. Jac. , 1733-90) 1399a (®tenifc^u.) , Hemmungen 11235m || Hencke (Carl Ludw., get. 1793): Afträa entbedt III 377e, 426m, 4öOml!, 514e; y30<5w, 117a; Hebe entb. 111420m, 460m; ViOSm, 117a; 2 f(. ^(aneten cntb. III377e, V117a :1| Thom.Henderfon (1798-1844) 111362a: (5a:|3 III 280e, 584m; Biela's Somet III 584m | ©tevne III 196e: eigne 53eli\ III 284m; ^arallöie III 275ell, 406m; fübfid^e 111197a, 274e, 5e, 280e, 4m:|| 2) Henderfon* 1205a (D^crblic^t auf ^^iant) || Hengftenberg (Ernft Willi., geb. 1802) 11120a (Amrulkeisi moallakat), §en!el 11359m, genfer 11308m (burc^§-^ §aub), §enue IV 492a (6eim (SvbbeBeu eiuge!(emmt), Henr}^ Henneffy (get\ 1826) IV 164e (innere SBärnic ber @rbe, physics), Dom Heurique f. Heinrich ber (£eefal)vev; Henry (in 9^orbam.) * ©cnnenflecfen III 398e-9a, 419m; Hen- wood IV180e (niagnet. Sntenf.), sa^^opoc; (Venus) III467e 1|- //ep/iae- ftiades (= Siclifc^e 3nfeln) \63e, Hephaestii montes V63e-64a I He- phäftos, -US (Hephaiftos lV296m) (= Vulcan V59e) \[60e-61m]: dyoodlVMSm, gott ijcm^immel III2anblungv- ^^rcceß \[19e-20m (Übergang i?om Sterben, i?cm (Sein jum ^ic^)tfein u. Serben)] T §era!titifd^ \19e-20a (9^aturprcceffe) *Herald (gregatte) IV529e, lieralbifd; IV533a!! ; ^crantreibung 1417e I Herat: Hindu-hho II 188a, IV379e; [Ort babci] II 132e :| beranfblnfen 532 §erau — Herodot 5(r IVSOom, I;erau«gefc^obeu lV359e, §erbariitm II 98a | Herbert: 3ubieu IV64e; inb. 33evgl()ö^en Ule,44m :| ^evborifiven V80a | §erbft [f. tqiii- ncctial-, Slquinoctiuni , Stegen, Sem^eratuv] II29e, 64e; III124e: -moiuite I 482a (Sem^er.) B.erculanum{-neum^): Hiiggrabimgen II 79a* luobiivc!^ bebectt? IV64im, 3«aleveien lll27me*, Um Vefw IV447e, ttjobur^ 3er[ti3vt? lV606me II— Hercules ST. bev §elb (Herakles II418e): ©igaiiteu iy448a, gegen bie Ligyer 1396a, SO^eerenge [= @tra^e, ©öiilen] II 60ni (180e), ent[e[)elt ben Prometheus II174e | @äulen be« H. [= äJieevenge, ©tva^e] 1306a; II 151m, 2e, 180e-la,t\\, (278m, 404e); H-®äuIen (*) 11152m, 241m: 5lfien na[;e II286e-7a*, bi« ju IV 609a; burc^ 11237e*, 408a; [3)uvc^bnic^] 11208m; nic^t Bei Homer 11419m; jenieit«, über fic tiinaii« 11141m*, 165a, 6a, 180e-la, (237e*), 406a; ^arattet II222e* :| -©tva^e [= aJieevenge, ©aulen] 11174a, IV535e; [XXjai] II 60m, bev tvvi[d;e 11 403a, trag ev nic^t n^ngte 11278m; 2ßanbening II 174e (öftlic^e), 6a (nad; 2ö), 418e (444ell) ; 3iige II173e, 421e; IV448a :|| 53. ©ternbilb: !eiu S^iebel 111327m, 8a; bie @onnc ben^egt [i^ gegen e§ 1151a, it. ba^ @cnnen* f#em III2S0a||. einzelne @tcrne: a 111222a: ^Begleiter 111235m, 259e; 2)ü^^et[tern 111235m, 249m, 259e, 301m; gavbe 111235m; rcti) 111249m, 301m; öevönbeiii^ III 24.3m, 9me, 259e :\ 3 III 140a, S III 141a | <; III 140m, 179e: «Bebecfung III643e; S)ep|)elitevn III.502e: gtemcnte 111505m, 6i3m', \119a :\ ^ III179e, a 111141m, p 111293m (2)c^peljlevn) ; ^0. 71 ib. (3)c^Hftern).|| etevnt;aufen 111179e :i| S. planet IlI467a,e (Mars); 2). S^iinggebirge iui iD^onb 111545m *hercynifch III504e (©ebivge: auf beni SDionb); 1) Job. Gottfr. Herder (1744-1803) 11457m (Straber, „®e[^. bev 2«enfd|I)eit") 2) Siegmund Aug. Wolfg. V. H. (1776-1838) I417e ((Srbftotlen) ; Here (= Juno) 11107m, 416a; Herefordfhire IV 275a (2:^ä(er); Hergang (= ^roce§) f. ^emij^, ^)b^fi[^; Hergen IV 4Sime (^im^ft ein), d'Hericourt f. Röchet, l'Heritier (Charles Louis, 1746-1800; «ot.) 1470a, Herjulfsfon f. Bjarne, Dav. Herlicius (1557-1636) III225e ((Stein im @(^Iangenträgcr) ||- Hermann: 1) Benedict Franz Joh. (1755-1815): ©ranit in ©ibirien V«5all, 97m; „JReife in @ib." V97m ] 2) Gottfr. (Joh. *G. Jac, 1774-1848): Hefiod II 104e, Homer V87a, opuscula II 104e 1 1 Hermes : Oebid^t f. Eratofthenes, ^eimetifc^ IV625m (öerfc^fie^en), Hermias f. Ammonius, Hermionifcher S3nfen I453e, Hermolaus II 193ra j FrancifcusHernandez \[313e-4a,e-5a, 480e: ©iganten-^elbev 11481a, herba verecünda IV570m :| Hero öcn Sllejanbrien II470e (2)io|)tevn) Herodot (gen.: bev SSatev bev ©efd^ic^te 1211a, 11226a; bev ebr* tuüvbige S. b. ®. 11175m) II77e, 407e, 8ra, 418m, 422e || 3iif.: Abaris II418e, Afrika \U07e-8a (Umf^iffnng) , Ägypten n(204me, 408a, 427a), Araxes II226e, Argippäer 11421a, Arifteas 11 419a, [^vt] II 46m: Herodot 2tf — J. Herfchel ^ 533 Aßen [a. ^vbb.] IllTle; Äthiopen, -ür Wl^^m, bm\ Slii^gabe Ii444e; ba§ cafpifc^e 2Keer 11175m, 226oll,e, 420a; Coläus II180e, Darius 11 408m, 2)rer)baut IV 160a; (Srbbebcn 1211a (in ^k^\), 442a; Europa IIlTle, Kaspatyrus 11 418m, Ma/fageten II (176a), Neptun lV494e; m 11204me (Sanal), 323m ((Steigen); Phönicier 11408a, Duette I230e, (Sd;neebevge 11323m j Scythen 1395e, 491m; 11246m, 42iam; 111 624am {Wli}thc öom ^eit. @olbe); fc^t^ifd^ IV 159a {Europa):] Sefoftris niblme , 8e-9a, 406e-7a', [(Stette, in lat. Übecf.] 111624am, Styx IV 503a, Tyrus 11403a, Überf. 111642m (lat), SSclfer 11224a, Xerxes II 99m (^^piatane) ; ju H.'s 3eit, Seiten 11176a, 195m, 421m *§evocn II Um, 111375m (beS 3Bi[fen?) J t)evcif(^ [f. 2anbid;aft] II83m: 3eiten 1154e, 405m :|| Ant. de Herrer a (1559-1625); ^inie olme SlbttJ. 11320a, ^Infc^tr^enimungen auf ben 2(3oien i\]\v. 11484e-5all, Colmnbus lV188e, Cotopaxi IV576a (Sluöbvu^); Decadas 11484e-5all , 9m; IV 513a; Falero 11488m, §ivfc^e 11489m, Mafaya lV298e-9a, Taruaco lV513a, volcan V65eJ Herrick: ®age bcn 2id;tevn 111604e-5a; ©tern* fd^n, ni605e, 620a :| Herritzwadt 111216m || [jevriid; [f. 2lnfid;t, 5(vbeit, i!age] II 58m, 80m, 83e, 87a, 120m, la, 2m, 3e, 5e, 178a, 198e, 217e, 314e, 327e, 332a, 8e, 349a, 364a, 371e, 390e, 466a; 11172e, 82a, 252e, 296e, 337m, 434a, 546a, 580m; IV481e, 557m, 566m, 602m; V5e, 84e; ^evrlic^ee 11131m J §evdic^feit []. ytatux] 1186e, 96m, 416m: §in[c^n)inben 1152a :|| ^ervfc^aft [[. 3been, 9)leev, ®ee, äßelt] 111 60e, 172a, 222m: atteinige lV8a, über etn)aß 1197m J bervic^enb [f. €)3vac^e, Sinb]: baö §-2Berben II 141e J §en jc^ev (= Ütegent): sg. II 101m, 157m; 111423e; pl. I1200e (au^geaei^uete), 217m (eble), 443a (tüeife) m\^ Carolina Herfcliel (Carol. Lucretia, 1750-1848) ni362e: Encke's (Somet lll 584a , Ifiebelflecf bei beni bev Andromeda 111 362e '[ «8. beibe Herfchel (Will. u. John) HI 176a, d. planete Herfchel (= Neptun) III 554a ®iv John Herfchel (John Frederik Will., geb. 1792) [f. A. v. Humboldt, Feldhuyfen] (Herfchel ber ^cljn ... 111531a, 2a) 1414e, 11164m: 5terclitben III 573m , ^Beraub, bcr SlVfibenlinie (geigen) III (457m) 486m, m-beiten 111117m; Arcturll53e, 111168a I ^ Argus 111253e-4a: toeränbert f. %axht m252e-3a, 261e; §ettig!eitö-®(^ivan!ungen in252e-5a, 261e; DZebelfied III 539am, 366e; n>äd^ft, irac^fenb l(160e), 11363m, III 172m J astronomy 1392e, 412m, 5m, 6m; 11511a, 2m; outiines of astr. X 11150m, 54a, 5öa,m, 131e, 3a!l, 6a,m,e . . . 211m, 321m, 407 e, 553m, 578m; treatise of astr. 111564m, 486m; traite d'astr. 11513m; astron. observ. 1834-38 111132e :| HtmeiXiave 11157me | Ätna: ^^t \41m', SD^effung ib., lV524e :| „Baily" lV157a, 162e | 53är: gr. 111255*, 643a; fl. in255e :| Beffel 111555a | british assoc. Ilf27a, 547m-8a: catalogue 111196a, 9iebe 111321a (363e) |I am (iap, 534 J. Herfchel ß — 0 ob. S5orgeb. (dap) bev guten ^offumi}] (*) (fein 5(ufentl;alt ii. feine aftr. SBeob. ha):* I 387e; III 117m, 213e-4a, 252e, 4a, 296a, 320m (351m): f. Tj Argus; astron. observ. at tlie Cape of Good Hope III 129e-130a, 2e, 3a,mll, e-4alll, 6mll, 211m, 308a, 327m, 330a, 418e, 553ra,582e; (5a|)-i8ectad;tiaigen 111327m, 339m, 359a,m, 528m, 532a, 568m ; -Katalog [= S5ev3. t. ©lernen] III328e; 2)cp|:elftenie* 111296a, Sme; -gj^^eb. III 254a, 531a; 2«ageü. äöolfen III347e-8a*; 9^ebelfte(!e ii. ©tevnl^aufen* III 320m, 7m, 337me; -reife X III 133m, 6m!l , 172e, 181a . . . 211m, 261e, 391e; 35evjcic^niB tocn (Steinen* [= da^-Satalog] III172me, 532a, 568m; @tevnl)aiifen f. 9ie6elft. || Capeila III 254eil , 262a; « Centauri mSlOa II eonietenI390m,e; IlI562e, 8m: viidläiifige S3clü. 111572m, 584m; SSärme III (564e) 582a,e J dornet: Biela's III (569m) 583a; m\ 1843 111575m, 580e II „coiistellalions" III199am, a Cmcis 111362a, S)c|)|:el[tevne f. ®tevne, buvc^blicten f. ®tevnfc^;c^t; Edinburgh review 11127a, 205am, 364m; in (Suro^^a IH532a, geological phaenomena 111486m, ©cfetje 11127a | §immel: Öffnungen 111570a, (gc^n^er^Minft lII(283m)(Sm; fiibl. 111189a, 324e :| am dap (55ovgeb.) ber gnten §off* nung f. (iap] a hydrae: öeränberlid; III 243e, 250m | Jupiter: Slt^l^Iat* tiing 111519a; ^Hxab.: 2'4)tftävfe III (523a) 551e J ^oblenfäde III55ime, 369e; -facf 111370a :] Sbeile ber ^xptx III (223e) 358m , tvei-j f. Crucis, Sekn 111555a; 2i^t IIl40e (2)auer anö ber mid)]t\\), 101a | 2)?ageüiv nifc^e SBdfen I387me; III343e, 7e-8a,m, dme, 368e, 2a,m: [^öeftonb* tl;eite] III349, Sage l\l348e-9a', 3>er3cid;niB 111348m, 9a,m J magnet.: 2inie ol;ne mnv. IV141e, (Stationen IV72e; SDiagnetivmnö 1430m, 8e :| Mars III(512e-3a) 548e | 2}M(c^ftraBe [ogl. 2id;t] I157am; III 50m, 58m, 184e, 5me, 7a, 8mc, 9 , 2 llamll , 2 , 3e-4m ; m. ber yiebd^cdt III(334e) 361m J 2)Unb: ©nf(. auf bie (gvbe III 547m-5a, n)ie i^m bie (S. erfd;eineu tDÜvbe 111544m, giel^t ber (S. SSlirnie III547me; (gintritt eines (Stern^S Ill542e-3a; l)c\)t Xcmptx. III459e-460a, 487a, 547me', gerftrent bie SSoIfen III547e-Sa :| „natural history" II 519a j manual for the use of the royal navy (bon H. berfa^t) [ögl. ''^manual] III (102m, 115a, 133a)', o\m H.'s Spanien citivt IVöSme, 172m-3a, 9a,e, 180a, 487m, 491e, 4a :| 9MeI f. ki DJeklflcde jj ^ebelflede (-flecf*) 1411e, 5m,e; III (181a) 319e, 320, 339am*, 359m, 363e: Srnficl^t III 356e, 7me; anfgelüft III 52iam; (latalog(e) III 520, 4e-5a,m, 7m, 8e, 330m, 3m, 340e-la, 356e [8e], 362e, 7a, 9e; 2)4>|}elnebel 111330a, [einaelne] III367am, garte 111363a, im ^ud)i in340m, ©eftalt III329e, ©rupfen III 527m-<§a, im 3agb(ninb 111341a, 3nngfran III359e, Scere ib., nerbli^e 111360a, planetar. 111331a, 9tegicn 111327a, 9tiiignekl III362ell ; 2orb Roffe III557e-5a, 366ayn, 7a; [(Schrift bariiber] III55elft. 11181a, 291a, 5m, me, 6am, 308a: ^ain 111302e, 5a,m,e, 310m, 643a; 6 Sataloge 111296m, i^or beut 23tcnb ll!542e-3a, iübl:d)e Ul298me', ZaUüc 111305a,m,e :j falfc^e S)urc^)me[fcr 111167e,8a; (Snt^ fernung 111286m; %a\U III 172me, 3m, 209a; nid)t gleid/jcitig I11618am; ©rc^e IlllOO-lal, 131e,2amll,e[136-U2j; auf |d;li>ai5cm ©runbe III 50m, 58m, 188me; -baufeu 111 179e-180a!l, 209a, 211a, [320] 4e, 5e-6a, 7m-8a, 363m,e | 2id;t 111 102», m, 133am, e-4a!l (252e): jum ©cnnen* lid;t 111103-4a:| SM^elft. 1106m; III 209n, 363e; neuc(r) III148am*, 221m*, 230e-la; burci^ e. 9^aud;fang III115e; burd;bli(fen buvc^ bie «St- fd;id;t I11188e, 213e; [@id;t6av!eit] 111204a | i^eranberlic^e 111225m, 243e, 260a, Im, 2a; iBeräubb. 111262m :| ^abt 111191m ;|| Selefco^ III 117m, 296m, 8me, 341a |: 20füßige-^ 111 40e, 50m, 358e: ^eflector III 320m, 337m, 340m, 358e; Si-cn 111326a :) RoiTe's 111118a J über Stelefcc^e 111190a || Uvanu^trabanteu (-mcnbe): rücfläufige S3ettj. 1103m, trie 5U fel;n 111532a; ivnebetgejebn 111532a, 644m; ^aU 111531a :| Venus 111494a (gfedcn); Sßeltraum 11157a, 58a; ^obiacallic^t 11151m (@ir) William Herfchel (Fried. Wilh., 1738-1822) (H. ber S5ater ... 111308a, 513a, 531e; f. nc^ osiough) 1156a, 415a,e; III79 || 3uCtt|}C: Arago über il;n 1387a, Strbeitcn 111117m; Arcturus 11177a, 130e; Capeila III 262a, Caftor 111308a, Cepheus I11235e (rctber @tern), deutet f. Uranus, eloge 111417a, (Sntbccfungen [a. Üfiefentelefce^] 11179m; gevnvcbre [ögl. Seleic] 11150a (grc^e), 77a (35ergröB.), (318m), 552m (ücrfc^iebne); g-ij-fterne [= b^. Sterne] III134all, (Schärfe [. ®ertd)t.s III 531e-2a| a Herculis: beränberlid; 111243m, 9m f§iniuier: ^an 111335a; Öffnungen I159a'l, 111352m; @en!blet inbie liefen I90e-91a :\ Jupiter IIl521am, 3e (obite ^^rab. gefe^n); Äoni^veife f. (StMinenflecfcn | ?id;t III 101a, 4mc: [(gntftebung] IIl94m; ©efc^n^inb. llölam, 416ni :\ Mars 536 W. Herfchel 3)^ — 3, §ert — .gerüorra III432ra, 512mll (Stb^Iattimg) , 3a (pdcn), 548a (ÜJctaticn) I Tlxiö^' ftroße l[156]e, 415m; llll52e-3a, 6e, 182m, 7e, 8a, 213m; m, ber 9ZebeIf(e(f e III 335a : | mont III 542e (feine mmo\p\).) \^chd\Udc {meUV} Iieiam, 415e; III47e-48a, 312a, 9e-320a, 4e-5m, 359a: Slnfic^t III 319e-320a, ))Ianetan[(^e 111331a, S«itignebenn330e, fiiblid;e 111318m; S^eraeic^niffe, (Satalege III5i5e, 324e-5a, 55(5e, Sme, 9m :| Orion-^^ebel 111338m, 366m; [ptxl] 11168a, 79a,e, 104m, 188a, 294a,m, 313e, 8m, 98, 335a, 385e, 6a, 7e, 397a, 417a, 524e, 530a,e, le, 2a; in ben philos. transactions III 134a;i, 262a,m, 294m, 307e, 333a, 356e, 366m, 385e-6a, 410e, 513a, 521a, 539a, 542e, 553m; S^eflectov f. Selefce|) || Saturn: Stbplatt. 111524a, grc^te 5lje 111552m, gigur III 5D2m, ^oIav-9tegicu IIl524e, 9?iiig 111525m, dtotaüon III551ell, Streifen III524ra J -^gtva* Tanten IlOla: entbecft ben Iten ii. 2ten U366me] 1117 9m, 426a, 528a \\ „e^vifteii" III213e | Slough 111359a, 531e: Slftrcncm m\ S. III313e, 387m II ®onne: SBetü. 1151a, 414m; -^nfinfterni^ III 542e | '^nflcdcii III386e, 7a, am, 403e-4a: @infaiJ3 auf Särme, Äcrnpreiic U\3S7me, 8m, 410e:l Statur 111134a; ein ^oiblic^t 11145a, 129e-130a, 4a; IV 175me; ©teile 111189m, 214a; -^m'^ftem IM 2 80am {^m.), Uml)iitliin* gen III3orru — §terog 537 111389m I -rufen (ögl. -gerufen) [f. Sinbrüde, Srfc^einuugen, Organe, SBirfungen] (etluaS) : 1 199m, 384m ; II 89e. , 234e-5a ; III 289m, 379a,m ; fic^ gegenfeitig ^. I 39e, 11299a, IV 63m; ba§ §.* [f. (Srfc^einungen] III 201e, IV16e-17a | -treten f. ©ebirg^arten; ba§ §,* [f. ©ebirgf arten, ©eftein] 1209a, 267e || B. van Herwerden IV559ra {Bromo auf ^a\ia) \ §er5 [f. Uniöerfum]: eherne« Iir20Üa, ergreifen II 83m, fagt II301ell, ©tiüe II30m;| §er3äl)htng (= ^lufgä^Iung) 11252a, 111448m, IV3e ^Heßdnis C^hil 3nb.) II 197e | ] H e f i o d (u s) (Hef iod ... III 159a . . .) ll[8me, 21. 104e-5a]: 5tmt>oB i)cm §imme( faßenb 1161a, 111288a; Arima IV535am, Ätna I449me; opera et dies („Serfe u. XaQi") Il^wje, 104e; III207e; Phaßs II419e, Plutos V87a, @cnne III207e; (Stern* Bilber III160e; (Sterne 111159a, 160e; Styx IV 503a; theogonia, „£l;ecgonic" II«Se, 111288a, IV535am, V87a; SBettalter 11424a, „Serfe n. Sage" f. opera J §e[icbif^ 11173m, 424a :|| Hefperiden 1396a; II 181a, 396m: ©arten bcr H. I8m, II421e J I)ei^eri]d^er §iminel II88e, 234a T Hefperus ((Stern) III 209a, iö^soog (Venus) III467e || Hefs (Germain Henri, 1802-50) 111614a (fihxw 2)^etecrmaffe) , F. H. Heffe IV538e (3>ulfane dentr. 2tmer,'§) j Heffen: $?anbgraf III (152a) 577a; Mfifc^ IV413m [Sergj :| Franz Hefsler II449e (Susruta) || Heftia 2t. SBcIt^eerb II139e, 111437a | 53. (46»« IL planet) V116m: eieni. YllSme-, @ntbe(fer yil3m, 7a; -ung \113m \\ Hef3'chius: [9?anie] II414e; [Sort] I387e, III207e;I Hetel (alter Äcnig) 11113a | r;cterogen [f. Elemente, (^rfc^einungen, (Stoffe] 1209a, II141e; 111318a, 400a; IV 35a, 66m, 133e, 169a, 485e; V74m; ^etercgeneität [f. 3)?aterie, (Stoffe] I56e, 57a, 66a, 165m :| Hetrurien f, Etr., Heumann II 106e (de mundo); ^enf^reden 1129a, 398e (luie) || Joh. He velius (Hevel 111225m, 317a; 1611-87) [f. am (Snbe 33.] : dornet 1112a, -^enferne III 582m ; fein f^ern* rol;r lY 171e-2a, §ör)enmeffungen 111106m, gegen 2J?effung 111152a | SD^onb [f. am (Snbe ^.]: ^Benennungen 111503m, 5a; S3erge Il508e, -fiufterniB llU99me, ganb u. SKeer III 503m :| 9^e6elfle(!e 111817a; [^erf.] 111106m, 152a, 317a, 582m; 9eing beS Saturn 11359m, 425e; (Stern im Schwan 111225m, (Se^'tant III355e; firmam. Sobescianum III355e (3}ignette), IV171e-2a; (Sonnenflecfen 111393a | [einsciner @tern] (ügl. ed}tran) III 238a, 243m, 7e; eterncatatog, -üer^eic^niö lU149e- 150a, 2a, 317a :|| 53. Hevelius dentralberg auf bcm 9J?cnb 111510a, 545e II hexaemeron II29a, ^ej-agon IVGOle, §ejameter lV563e; §eje II505e (üerbrannt), ^n^^roceB II505e | Heyne (Chrn. Gottlob, 1729-1812) 1396a: de Arcad. IlI480ra; opuscula acad. 1396a, 111480m *Hicetas 11140a ((grbe), 349m; George Hickes (1642-1715) 11113m (angelfä^f. ©ebic^t); deposito hidrografico 11490a (hydr.), IV 540a; Hiempfal II444e j Hiera (gipar. ob. toi. Snfel) IV273e, 295e: §cbuug, ^ügel l\273me', Sultan V63e; toulf. I453me, 5a || §ierogIt}^F)en 538 §ieroä — ^immel aüg. [f. meyicauiicf)] 11144a (156e, 161a), 213m', 111203m, 6me: f|?ät gclefcu l[213m; für Batjlcn II455e, 7a; 111167a, 203me J biercgl^^Inic^ HI 167a, 206m,e, 485ell : 3^'^)«" I 82m || Hieron (öon (gijraciie) 1449m (miter), IllOe (Pindar); Hilali (^>cv|. 3)ic^tev) lUlSe; 1) Guft. Fried. Hilde- brand V86a (Apiilejus) 2) Eduard Hildebrandt (3}?aler) II 86a; Edo Hildericus van Varel (1533-99) 111131m (Geminus), hima (faiicfi-.) III539me HiMALAYA (=i/-^ette, -©ebiroe) 111, 320a, 483m, e-4m; II 79a, 94a, 176e, 432e; IV52öe-7a, 545e-4a , oOOe , 559a || 3uf.: mfall [= M* ^a\\^]: ti6et(an)ifc^ei- I44m, 483m | 51 b bang [= SlbfaÜ] II 86m: Kaßhmir IV556e, nlhbl. cb. tibet. 1484m; fübl. ob. inbifc^er 1484m, fübn^eftl. lV556e :| -5(l^en 11256a, 53äiime 11256a || S3erge [i:gf. ©ipfel, §ct;eu] I42me] ©evg (*): [einsefne] 142me, 484m | bcrfjfte [ügl. §öl)en] l(42«ie), IV(293e-4a)549me; bcc^ftev* 111544e (Kintfchindj.), 549me (Evereß) ] ^ö^e 142me, 174m* || (gvf;etningö-2iiiie lV343e-4a, gortic^iing |. ^Hindu- kho, %u^ 1219e || -Oebirge [= Himal. ii]ti\] 1291a, 483e; bie @eb. norbl. ücm H. (= 3nucv-5IfieiuO IVöOZe |: -^^avteii IV295e-4a, geliövt jii bei- (Siueii @-x^tctte bitvc^ 2Ifieu iiarf; 5lii[ic^t beu ©vicc^en lV(608a)m 1| gelicben 1169a |®i^fcl [:^33evgc, §i3l;cu] pl. I419e, IV30am; sg. (*): l;cc^[tei* 111544e,lV30am; Ijchd IV326e-7a:I hex Hindu- kho imie ^cxt^ feljimg lV610e | §öF)eii [t?gl. 53evge, ©ipfel]: gi-ij^te IV293e-4a, 343e ^4a\\, 549me] ^ö^e lV238e :| Äcf[e(tl;al IV 275m; -tette [= Himal. iifn).] ... II 32a; lV326e-7n, 549m, 608m, 610e; m'um I46e-47a | ber Kuen-lün: imabbängig ücm //. IVöiia, 33erbiiibiiiig \\610e-la, jn,n[(^eu H. it. fi". IV 432a :\ im Manu lV607e; (Sutferumig öoiii 9J?cer IV 457m, eiOam; miiieral. IV295e-4a; 9?anie lV6*07e (ii. S3eb.), e (d;inef.); iievbiid; tcm //. IV159a, 607e; [>43eiiciieu] lV295e-4a; ^flaii* gen [= S>cget., togt. S3äiinie] li iam,e, 42e-43a (^alnieu ii. f^arii); 9^ct[c ... IV(500e); 9?id;ti:iig lV326e-7a, 343e-4a, 559a; ©c^ueegreuse nie, [44-47a;55Sam, 51. 455-4], 484m; Sr^eil lV611m, -e IVGlOam; fc[f. Sbiere [. 5?evfteiii.; uiiüiilt. I(lle), lV343e (610a); ^^egetaticu [= erifcf), italifc^, i'ic^t, Siift, 2)?aterie, 2)?oiir, OiivibvQtgvab, ©äiigeriniicn , «Semiiier, @cnne, @terne, jtrcpen, trovifc^, Sagen, Sinter] 1386a; II114e, 8e, 261e, 332a; 11113e, 16m, 89ra, 146e,7a, 199m-202a; IV4e J 2) (auf ©emälben) [f. o^anbfd^aft] I182e 3) (=^rima) 4) (= ®ctt) 1405m :|| 53. bimmlifc^ (wirb aiic^ burd) ° be3e'4net) [f. ?uft] II52e, 386a; 11112a, 162a; bie §immlifd)en (0°) §immel U^ @a 539 f. §{mmer§6eirer;nerl|: Alpljabet öcr 3nfnijc (jii aüen 53ebcut.) (in compos. ^immeU^-) [f -gemetbe, -raiim ii. -räume Hlben 2 be[. @tü(fe Bieniac^]: SlbenbK I11158e, luobon abbängig III 13e | am ^. [a. ©egen* ftänbe] 1394a; 111320m, 482a: am ganjen ^. III 145e, 6a, 156m, 263m (323a) T Sliiblic! I442e; III155e (7m, 210a), 2ö4e-5a, (511a), 618a; lV(6mIl): ^^eränb. III[263m-6] 4m :\ 5liifid;t [. 5Scr[teüimg, aiifflcigeii 3itm §. y49e, auf ge|>anut II46e, Stuöiel^u [= 53efc^aff.] III621ra | i8auI30a, 111335a; -bau [= -gebäubej III178e-9a (421e-2a):| kbccfter 111217m; IV58a, 497e || -begebenbeit [ögl. Söeltraum 53] 11363m; 11130m, 102a, 148m, 441a; Y9a, 21e; pl. -en (*) II251e; grcBe* II 363a, 11187m J SB-beit am §. III230me || ben §. beleben III 2l55a, 434e (511a) I 33eibad)tuug II238e, 11174m; -S3-en 111562m J ißeic^affenbeit [ügl. 5iu^iebu] ilI620a; lV58a, 207e, 308e: ^r;l)fi]c^e III (268a) :| -be* fc^reibimg I165-6a {aü.]. S3ilb), III148e || S3en>egnng am ^. 111304m; [aüt§ S3en).] Ul263m,4e-5a,409am', überall 111233a J -belüegiing [tjgl. ^-ggcföeibe] 11115m; pl. -en 1183m, II (325a), 11184a || -belDcliuer (pl.) III(204m 33er!e[)r mit), bei betvelftem §. IV166m; 33i(b III2ö4e-5a (5a, 347m) || blau IV207e; blauer II75e, 111390m (tiefet 2)unfel), iy(309a) J ^lau II96e (ta§ tiefe), -blau llU55aw :|| iBIäue H(329m) J -bläue 1371a, 384e; II92e: [uacf; ©rabeu] III72e, meffeu 111390m, milbe II 89m, tiefe II97e || 331iitben II 29a, brennt 111621m | -becfe [= Fimmel] 1175a; Illllöe, l^'4e, 215m, 264m, 339a, 352am, 609a; IV6m: an ber §. 111157a, 233a, 326m, 9a; an bie 111304a; geftirnte 111169a, ^varf;t 111167m; (Bpaitni u. 9?iffe I159e, 416a :| bun!el [f. oaellej II91a; -bunft 111313m, buuftfrei 1443a; burc^blicfen f. -febn, burd)f erleben 111320m; burc^muftern III (191a) 227m, S-ruuß [= Ttuit.] 111133m (148a) | burc^felju, -bliden (bnv^ ben §.) Ulil84a, 8me, 213e); 2)ur#c^tigfeit 1340e, 7a; 11258m :| eherner 111199e, 200a | (Sinbrucf lll(352a), IV(om-ö): bec ßvbabneu IV(5m-6a), be§ grieblic^en IV(6me); be^ Uneublic^en, Unevmefjl. l\6a:\ ©nflug II 259 (auf l^ie 35clfer), (Sin* tbeilung III(162e); mi öi^, eifig III164e, 199e, 200am, 2a; ßnben III20ia; aU (Sibtbeil 111147a, I93e jj ^. unb (Srbe II47m, 230e: getrennt I84a, ^c^eibung IV 4e, 3iM'animenUiiv!en \162a] Qxbi öcm §. faüenb \29e-30a || erferid;en 11397m, (g-er ini88a; erbaben f. ©nbrucf, erleud^tet III(609a) || Srfd;einung am §. 111217a; pl. -en (am §., bes §.) II132e, 331a (341a) J -erfc^einungen 111228a: auBevorb. IV 6m; Siubnic! IV5m-öa (be^ (Srbabnen), 6me (beö ^rieblid^en); (Sr- flärung 111627a, ^ra^töcüe lll(357m), rätbfelbafte 1138a, foubevbare II1344e, öernndelte 111627a :|| ^aü tocm ^. III2artcn 111621m, ©eftattuugen I161eO || ber geftirute §. [= ^ijftevub.] II62e; 111125a, i5Sm-9m, 442a |: %nhM I[154e-6 {womi aObäugig)], 161m; III88am, 158m-9m, 434e, 6i8a: Sßeräub., oeiänbert fic^ ll54e-6, II 332e,Ull58m-9m:\ 53efc^r. III97rae; 53i(b IH155ell, 2ö4e-5a (5a); SDarftelliiug III155e, (äiubrucf m86e-87a, teuutniB Iir343a, Sraum* bilb I155m-6a', bietet Uugleic^aeitigeg bar I [i60m-i] Im; 11190m, 105a, 124e-5m, 618a', ißeränb. f. %\M\d, 2Berf;feI \\\158m-9m (8e) .|| f -ge* iDoIbe ift eiu bef. ®tii(f Ineruacf); ©fauj III 49e-50a, 58a; gläferuer, »on ®raö mi64e, 199e \ -globuS 111413a; pl. -qlobcu 111347a, 8e :| -glut^ 1185a, ©reuje lU201a, ©rcße III193am, @ruub 11158m, ©iirtet Ill(191a,m), §albfiiget [= §cmif|)I).] III 193a (uörbl.) || beitcr(er) 1142a, 199e, 335e,349e, 361e; 11385a; IIUOTm, 125a, 336e, 365a, 490e; IV206e(309a): ettjig t 1143a, II(241a) J §eiter!eit I44m, 340e, 3e, 395a, 441m; III(405a) 541a: (ginftu^ 11259, etüige 11259a || ^emif^Ijäre [= §albf.] 111308m; beibe ^-eu I12m, III(359m) :j berrlic^er 11172e; ^ö^e 111193m {288am), -^i5f)e 111288m; Sn^alt 111357m, tälte III 200e-iw|-!arte III (177a); -farteu II329e, III151e J Äeuntui^: er* lüeiterte IIU5i, (grmeiteruug 111268a; öermebrt 11196a, bei beu 5Ji3l!ern 111586a :| f(arer 111610m || -för^er [= hp. SSeltför^er; = @terue u. a.] pl. II 47a (505a); 111125a {264e-5a), 325e-6a (565e); sg. (*) III199eT S3. ^immlifc^e Äör^er (O) I60a, 138e |: Slttractien II118e, Söalm II345e, fic^ baüeu IlI567e \ betreglic^e 111155m | 33en3eguug(eu) I62a, lOlm, 3l6e; II 3 1 6eO, 35im-2a, 500a, 551e; in26ie~5a, 551e* (619a); IV 24am*, 54mO: febr ferner 1315a, ©efetj: 11343a; fc^eiubare 1 85a, 527m; t'dglid^e (D-2B) Ull58m :\ SSilbuug ]n575m, (Sutftef)uug IV 8e | gaü II50iaw; [b] 11501m; IlllSme, 27m (596am), 6i9am: UJcburd^ betrirtt III 597am, 619am', ijerbiubert burc^ beu Umfrfjttiuug III 597 (me) :| ferne 1315a, gtäujenbe 11167m, ©rö^e 11500a, @ru^^e IV 79a, Äenntniß II 343a, fleine III325e-6a, 2J?etecrfteine I402m, @c^hjungfraft II 50i am, felbftleuc^teube 111281a, fi(^tbar lll 440e (ni^t bou je ^er), Umbrel;ungen II344am .]! Är^ftall^. 111163m [164-5, 21. 199m-201], 200e, 2a; fil^ftaüner §. I20m, II (552am); 11137a (163m, 5a), 5m, 199e\\, 200a :| -tugel 111267m, 597m (Umbrel;ung) , 9e (barauf jeic^neu); -fuube [togt. erbfunbe] I31e, 11337m ((Srlreit.), III(586a geringe) ||- §. [eines Sauber] 111581m I ber §. in ber Sanbfc^aft (S8eb. 2) II97a, 132a; taubfc^aft* lid): Slnmutl^ III(341e), (SinbrucE 111265a |I iüeere, teere ©teüe lll(350e, §imme[ ;^e — ^i)a 541 Imeü, S70a); leu^tenb III(4öe-50a) | [. 2ic^t; £ie^tev 1162e (einige), III 565eO; -lichter I393e :| Wä^tt^ [4: ©ctter] 1116a, 116e | 2)Jec^aui! I58m; I[349a, 486e; V8e-9a; ~m, m626me (©egenftäiibe), WSa] mute II 67m; niilbev II 12m (etüig), 54m :] iDZorgen^. IlllöSe, iüiuftevung [= 2)iir(^muft.] III319e; iia^e III(115e i^n n. fe^n), m^t 11318a; ^aimn II1208am, 9htiirge|(^. I59e; bcr neue II55e, 302e; 111346m || ber nbrblid^e [f. 2)oj)^^eIftevne ii. a.] II(104m); III l33a, 176m, 184e-5a, 324e, 360a: am 111351e, @(^cnf)eit ini76a J ncrbcftl. IV (206m), 9iovb* ^ol III (415a) :1| cffnet fxä) III415e, 604e-5a | Öffnung [i^ (Spalte] 1415e; III(219e) 336e, {365am) 605a; pl. -en im §. ll58e-9; III(188e) 352me, 370a || -ort 11211m, Drte am ^. 111106m; Oflb. 111540m, i3[tlic^er IV(206m) | ^b^fi! be« §. II(354m), III(31a); p^^fiogncm. dbavafter III [263m-6 3>eraiib.J, 4am :| ^cl f. 9f^orb^ , ^^ra(^t III(167ra, 184e); fefler ^imft am §., bes §. 111265m (fein), 447m; f -räum n. -räume fmb ein bef. ©tücf I)ievnac^ || S^egion [= ©egenb] 111178m, 201a, 350e, 9e, 607a; pl. -en (*) II(330m;i), III(352m); fe^r ferne III (213e-4a), 312m*), unS na^e IV(5m) J -regicnen 11211m (ferne) :1| reiner 1443a; II 91a, 96e; III(72e) 118e, 611a; IV 445m: bei reinem IV143m I ÜJeinbeit 1122a, 11258m || ^iffe f. -becfe, -fc^ic^ten 111165a | ber f^cne III 131e, 147a; ©c^cnheit [=^^rad^tj III124e, 176a || f^n?arä(er), e^ttjärje 11150m, 58m, 336e, 365a, 9a (583a): auf bem äJionb 111501a, 544m J fc^märjt fic^ I199e || [eben 111175a (n)ag man tom §. fie^t), ber fic^tbare (an einem beft. Ort) 111320m; fonniger I 480e, 2m | ©palten im §. [4: Öffnungen] 11144m (188e), -e lll 365am || ep^äre [tjgl. 2Irt.] [b] 179e, II397me; 11117a, 20a, 25m; IV 5e-öa, V4e | -fp^ärc 11115m, 326e: «Betr. 11129m, fiibl 111189a, S^eihmg 111182a || aug «Steinen! 111595m; -f^eüe 111351m (bunf(e), ©teilen 111229a; ftcmen* leerer IV58a; -ftoff III2i9meil, 231a; (gtreden 111607a | -firic^e; sg. -ftric^ (*) 11124a, 339e: unter aEen 1265a, 320m; IV 6e; ferne I50m, II61e; jeber II92e*; öcrfc^iebne II233ra, -benfte 1237a ||. ©üb^. III 174m :|1 ber füblic^e §. (= girmament) [f. 2)cppelf^erne , 9iebelf(ccfc, ©teine] II 38a (104am), 328e, 330m; 111151, 274m: am f. §. III 162e, 175m (6a), 318m, 363m; 5lnmut^ I88e-89a, [SBefc^aff.] 11199m (341e), greube 111252a, Oegenflünbe ber S^ieugier III 54öme (369e); ©tanj II 68a (ftiüer), (474a größerer) | Äenntni^ II[327-333m] 327e; III151, 174-5m: atlmäH., @ef(^. III 174-5wi (346m); ern^eiterte III151(a), 196a; gcrt* f(^ritte lll 346e-7m, genaue 111296a, @ef(^. f. aUm'äl)l :( lanbfc^aftr. Sbarafter ll330am, ^xa6)t III151am; SJegicn 111178m, -en 111317m; @d)cnbeit III124e, 176a | (Stern-: -bilber 111158a, 251e-2a; -menge Iin51me:| £^eil 111174m, 2cpogr. Ill346e-7m (STnfänge; 7a), unter bem 111346m, bie 3Bunber 111361m, 3cne 11330a || -tafeln 11296a; Sageeb. 111544m, Sagb. IllöOla; -tanj 1203a, Xtpp\eitert) , 352-3 [nlte]; 111202a; betrachten, ben md x\d)tm 11171m, 216e; «elvegiing I155e; 11325a, 352a (ben O na(^ S), 453a; 11197m (tägliche); S3Iäne 11329m, @f)arafter 11188a, bnr^hensen 11152m, S)üfter^eit llll43m-4m, auf ber ebne 1265a, (gint^eiliing III 162e, Icbbafte (Srfovfc^ung 111560m, gegen baö 11146m; en.Mg I;eiter II 241a, en\ ipeiter!eit 11259a; grc§e §ellig!cit III(i45m); Sendeten IV 142m, lenc^tenb Ill49e-50a; bag ncrblid^e 111176a, öbe 111167m, ^eegicncn II 330m!l, ^iibe 11188a (167am); haß f(f)einbare I93a, 158m; 11327a, III 298a I bav^ fiiblic^e 11330m, 111176a: am f-en 111311a :| 3:r)cil III(339e) 579a, nnfer (nerbl.) II 5a, 33crfteIIung \ni64m-5a (ben (Si6), ^uftanb mU3m-4m{3e) f §immeleraum (= Sßeltranm) [j. Slnjielniiig, (Srbraitm, (Sterne] I62m, 89e, 179a, 5S7e-5a (7e), 426a; II 116e, 111145m; ein §. [X^eil bee f).] 111314m; 9?aum beg §immel§ (p) III (213e) 7 pl. ^i mm ein- räume I 84a,e, 86e, 98e, 364m; II 144a, 200a, 232m, 8a, 313a; 111431a, 625m] [b] bimmlifc^e 9ianme (0°) I 57e; 11249a, 355a, 9e; 11193m, 594a ||: 3ii[a§e (ber sing, -raunt tx)irb burd^ * bej.): am ben §. (lommenb, gn nn§ gelangenb) 1402m, III 593e-4a (am) ; 53egebejtbeiten III 24e, belebenb 111304m; [S3cfcf)aff.]* HI 569a, 583a; Sefitjnabme 11341m; 8eh)egiing III 304am, -en 11261m*; ©arflcüung in625m, 3)imeiifienen I 82m, burd; f. l)inbtire^, ein ^.* [^beil] 111314m | erfüllen [= fiiüen] 111311m*, t ^immelötaum ©r — 2Ö; |iimt; — Hiob 543 erfiim Vöa; ira« bie §. erfüllt (füüeiib, füKcu) [= 3ul)alt] I85m, JI364e; 11159a, 154m, 312a, 625m |]er;v ferner II I(2l3eO), ferne 1 18m; fernftc, bie f-en I85e; 11136m, 370m; 111 39a, 394a :| ber freie 11353m* ben ^. füllen [f. I;^ erfüllen] 111145m*, gegen ben §. 11149a* ©eftirne III 2le, tt}a§ r)inbur^geI)tlII128e, I;c^e III 159m j im ^. III269e*; in ben §. [[. *(Sntbe(fiin9en 53.] 11210a, Im; III128e, 159m, 298a, 318ell, 333e; IV 10a :I Snljatt [= iva§ erfüat] 1166a, 11343m, III(318e) | Äenntnife 1166a; 11209a, 237e, 333m: crn^citerte 11369m, genanerc 11 342e-3 :\ 2eerl;eit 11328m*, leu^tenbe II45m; imni593e-4a, ib.*; ckve 1391a, i3ber 111348m*, Orbnnng I13m, fc^irars 111583a*, (gönnen 11147a; [©teile]* 111569a, 583a; Seniler. 11149a*; Zlml 11341m, 111409m* Geber); liefen 1401m*; 111204a, 593e; Töne im ^. 11353m* iingcmeffene I80e; treite(r)II63m*,238m ■^■mmyariten II 245e (-pvft) — 1| Hind (Jolm RulTeJl, gel^. 1823): Calliope entbecf t VilOm, 7a | dometen I405e, III575e; (dornet 111563a, 8e (Biela's) :J i8al;n ber S)o^:pelfterne III302e, 3m, 5e; Euterpe enttedt \llla, 7a; Flora 111426m, 460m; \108m, 117a; Fortuna VüOa, 7a; Irene III426e, 460m; ViOPm, 117a; Iris III 426m, 460m, 517a; Vi05me, 117a; Melpomene \110a, 7a | Keine ^(aneten entbedt [f. bie einjelnen]: mehrere III 377e, 460m; ge^n Vii7aJ neuer €tern 111224a, 7me, 9e; neue @terne III230e-la; 2 beränberl. ®t. III243e:J Thalia cntbecft V 110m, 7a; Urania \lllm, 7a; Victoria III 426e, 460m; yi09a, 117a || §inberniffe 111145a {)?MW), IV133all Hindoftan (aiiä) Hindu/tan) {if: hp. Indien) I 338a, 11440m; 53. I;inboftanifc^ (*); d. ba§ Hinduftani (eprarf;c) [o^] 11422a, 440m: Slero* Iitr;en III613am, S3arometer 1337m; iöefc^affenbeit I lle,337m; II41e- 42a,m; ©eftalt 1308m, ^altnnfel* [= iBorber-Snbien] IV 140a, £üfte I 485a, magnet. 5lbn.\ IV 119m, [Ort ba] III610e, Ü^egen 1485a, Scrter 11422a* :|| ber Hindu-kho (53ergfette) [auä) Hindukufch I46a](=Paro- panifus I1226e) II185e,l;e I46a :] 35nlfan in i^m IV379e || Hindus (= I;^. Inder) II117e (445a), Hindußan f. Hindoßan *l}inge|c^ieben IllOlm: frü^ III604ra, IV 601m (bo^ingefd^.) J pl- -^-e 11398m II r;infterBenb 11131a || ^intergrnnb [f, ©eniälbe] II61e, 77a; III 68e: i>on Som^ofitionen II 77a, 127m; [üon ©eniälben] II82e, 128e; glänjenber 1387m J §inter-3nbien f. Indien ^ || ^intvelfen II130e j Hiob (53u(^) II 48a,am, ilPme: über ba§ S3ud^ 11 48atn, IWme-, Kammern bc8 @üben§ 111174a, 209a; Sc^ilbernng be« i^otsmos im da^. 37: II 48, 544 Hiob — Hirt iWme; bimflc ®tefie 111174a, S^ieiBefc^v. lUiPme :| Hiorter f. Hjorter II Hippalus 21. ((Seemann) 11204a, 433e: mm beö H. II433e J 33. §ip)3alug (-0«) (= (Süblveft-ä^cniun) 1339a, 479e; II455e, 111354m Hipparch(us) [f. Plmius; Krater im SHcnb ). om (gnbe] U[209e- 210m, 21. 436am]; I1136e, [147 e-9, 2t. iP^Tne]; 33. <^i^^ard^if(^, mp- (*) llllOOa II 3iif.: Abraxis 11285m | Aratus IIl259a,m; ad Arati phae- nom. (Scmmentar 111259a); comm. in Ar. jjh. III 65e, 110m, 148e, 9, 197m, 8a, 259a :| Ariftyllus 111147e; 2iftrürabon 11297a, 11161m; 33e' ftvebnngen 11210a* Satatog [= etevnc] 111 265e*, 2)io^>tev 111108a, ©vi' cvfeln I1352e | @vbe IV 161a (©eftalt); [(gvbfunbe] 11227m, 306a; [@rb* t^eile] 11408m, 476me :| ©vflannen 111 375m, %a\i 11 348e; gijftevne f. ©tevne, „^iyfternr^immel" I11148e-9a; ©enauigfeit 11222a*; ^immellll 147a, 193m,e; 3a[;re§lange 111147e, Lyfis 11502am, 2)?cnb [f. am Gnbe] 111 61m; 35enücfen ber 9^ac^tgleid^en I1209e-210a, 436am; 111 61m ; ^cUU ftevne 111314a; [pev].] 11502m, 11122ie; ^(aneten 11161m; ^lejaben 111 65e, 110m; f. Piinius | [eine einjige (gt^vift II1148e, 161e; eine anbre @. 111148e-9a :| sinus magnus 11306a, 476me || (Sterne (f^ij;ft.) [f. 9JekIjl.] 111 159a, 195me; Stern-: -«eobB. II 209e | -catatcg, -berjeic^niB [ögl. Ptolemäus] lll[95m-99], 100a, 147a [147e-9, H. 194], 148m,e, 194mll, 22ime (265e*): Ptolem. [f. 2Irt.] lll 265e :| i?i^tftärfe 111259am; -tafet I11147e, Se-9a, (193me)4(a); -üerj. [. -catalog f neuer Stern Iin47e-5, 193m, 221m-2a || i?or H. 11198a; ijcr-^i^^* 11 349m, 502a :| Sage III leieW , 198am; Seltfarte II210am, 2BeItMtem II 505a* ; 3eit(en) 1 183e, 427m; 111 161e, 194e ||— 33. Hipparch Krater eb. SBaüebene au\ bem 2)Unb III 509e, 545m *hippardion {iaadoöiov 11428m; 3agbtiger) II 191e, 427e, 8m; hippe- laphus, -OS (§irf(^-2irt) II 191m, 427e-anien; alteö ©V«) II 165e, 418a, 423m, 442a; Hispaniola (Snfel) II 473a ^iftovie (= @e[c{;irf)te) \6im-65a, comp, -ien- \. 3)iatevei J 33. ^\\'i.^' vüev sg. I 455a, HI 621a; pl. I 64e, 1122m (große) ||— S. I;iftorijc^ (= ße[d;ic^tlid;) [[. eingaben, 5Immlen, ^etvad;tung, Silber, S^cciimente, Sutbedung, ©vgebiiiji, (Svinnening, (Siiäntevnng, ©cmälbe, SJJalevei, 3)io* ment, SD^eniunent, 9)?vtl;e, 9^ad;vid;t, ^^eriobe, Cuetlen, Sd;ilbevinig, '^'^OiU fad;cn, Unteiind;ung , ^Bevgangenbeit, 95nlfane, 2iBal;il)ett, 2ße(t, 2Bii!lid;!eit, Siffen, 3cit, 3ufammenr)aiig] 1284e; II 77a, 116m, 143m, 195e, 263e, 293e, 318m, 353a, 402e, 495m; 111 171m, 411a, 441a, 454a; IV90m, 604e; V67a || 3iif.; 5Iiifäuge I491e, 5(n)id;ten 11146m, %\\\\a\\ I1485e, berühmt IV314m, SBe5ieI;inigen I14m; 53oben 11272a, 403m | S)ar[let(iing II 46m, 207a; -n\ 1188e :| evlüicfcn 111 169e; lV295e, 346a; gvage V 63me, @e[id;t^h-eit^ 11156m, gennß lV447a, ©nmblage 111476m, ^ev- gaug 1432a, Snterefje 111510m, Sntl)iimer 11191a, ^eniitnifj lV447e; ^ritif II4l3e, 482m, 495e; 111223e; ^iinbe 1379m, ^^evft^n 111475m; (Sammfev lV531e, (Sammlung 111412e; (Sinn 11289a, Überfid;t in80a, i)Ov-I;ift. [f. S3iil!aite an mcl;r. Stellen] 1313a (Beiten), 2Seir)e 111117m, Ser! 111621a; Sid;tigfeit II1519am, IV562a; ^engniffe I313e, 111345a *§it5e [|. 23?onb, (Sd^melj-, Sieb-, «Scmmev, Sonne, Svo^^en, toiil* fanifc^] IIll8e; II1200e, 7m, 8a; IV 189a, 443m: bviidenbe 1213a, fnvd;t' bare 11317a; [in ©egcnben] IV497m, 613e (große); große 11387m, IV {34:6m, 613e)\ jnu 2}?agnetnabet 1436a, nnerträglid;e \\613e:\ Hiuen- thfang (d;ine[. ÜJeifenber) l\176e, 466m,me (äl;nlic^ Marco Polo) | Hiungnu (oft-af. «ol!) II220e: große 9[)kiier 11240m; tiir!. Stamm I1220e,240a; STnftoß snv SBölfern^anbernng II 220a,e, 240am :\ Hiutfchin II 294a (SBl^rterbue^) Hjorter C*01av Peter, 1696-1750): Ce]fius IV173am!I; magnet. S5a* riation ob. W)\i\ IV 60m, 125m (SSeobb.); 3"[a'"i"fn()aiig ^\i\ 9?ovblid;t u. magnet. ®tl3rnng IV 125m, 142a, 173amll :| Hlaffa (in ^ibet) I47a, 484e *Hoangho (d;in. ^f.) 11147a, 220e, 240m, 437e (oberer); IV383e; Hoang-ti (-ty II402e) ([e^r alter c^in. Äaifer) II 402e, IV169e-170a (magnet. SSagen) ; Hoar Edge 1 459e Hobarttown (I232e, 260a) ob. Hoharton {nmßen IVi2P, 130, 199am | H. iiiib (gesell) Toronto [a. 2l6iD., ^leiß.]; entgeßenßefetjt IV130e, V122e; magn. SSevänb. V123a:|Uiigert)ittev IV 133a, 2Ö0m; ^eriob. ißeiänb. IV 74a, 81m Minderhoot Hobbema (2}?a(ev) II83e, 129in | Francifco de Hoces: entbedt bie @üb[pitje 5lmer.'^^ III54oam, entbcdt (S.a\> HornU476am', mit Loayra-, in L.'s (Sj^ebition II 476am; 111345a, 368a ^0^ (bie formen §oI;en-, $ür;ev-, \0)cx [. an il;vev at^^bab. ©teße) [f. 53evge, ©ebivge n. a.; f. bie sec, compos. : aii^gelnlbet, bcgatt, belaubt, gead)tct, geHlbet, ge]>auntj || 3iif. (te[. compos. §od;-): §cd^ ebene (= ^(ateaii, 33ei-ße6ene) [f. Andes^ Aßen, Cordilleren, 5Bitltane; toicie Sänber] 1211m, .505m; IV 45ie; eine beftiiiniite 1237a ; II 32m, 84m, 201m, 377m, 489m; lV159m!l; pl. -ebenen (*) I 169m, 517m, 322a, 332m, 6a., 344a, 352am, 4e; II54n, löOe, 201a, 255a, 243m, 315a; l\ [158-9] 8me, 236a; beftiminte II461e, IV 181m: 2tnfd;n)et(iing 11141a.*, (ginffnß \88m (ben mten befaiint), evnffe IV556e; ©ipfcl IV31e, 35cvl;ärtni6 gu bcn ®i))feln IV238e*; [fct;i- I;cl;e] \\235m^', ^cl;e IV3le, §e[;enbeftimmung IV625me; !alt IV(:/55e*), Siiftbnicf IV625e, mächtige IV235m*; täii[cl;enb, unmer!- lid; lV59öm; tvie Untiefen I 321am* :|I -lanb (y^gl. ^cö 2anb) [[. ira* ni[d;, Mexico, 2JJonb, Peru, Quito, fiibamevit.] : ein beftinimte« 11402a; lV386a,555e I pl.-Iänbei- 1209a (^id;tiing), II88m (^TmeiVt); -fanbc f. fd^üttifd; II b. liegenb f. ©täbte, -niaffen I 317e; -fee-Snfeln 1448a, IV 535a; bev Hochßmmer (ßifeO V40a, -ßmmern IV 282a; -tl;at IV254m, -tper 1296m ||— ba§ ^oc^fte IV 10a *Will. Hodges (3JZatev, 1744-97) U nm (Ganges) , 86a ((Siibfee) j Sa^. Hodgfon eJohn Anthony, 1777-1848) 1483m: Himalaya I44e (@d;nce' grenze); IV293e-4a, 326e-7a (9^id;tung); Jawahir I41e:| ^obometer (= SBegmeffeu) II 470m i|, Hodutka sopka (SJulfan Äamt[d;at!a'#) IW 387am, hoedi = S3IJ(fd;en ll^of ?I. (p^^f.) [• 2)?cnb, @onnenfiecf en , ®tern | 33. (fnrftr.) [f. f^^anifd;] II 191m, 256a, 260a, 424a; 111343a; pl. §öfe (OO) U 251e: glänjenbev 11262m, -gnnft 11 318m; -leben IIl93ra, III 216m J \)'öm n 33m (Greife), 331a ||. Höfer: 1) Albert II 115m („inb. @ebid;te") I 2) Jean Chretien *Ferd. (geb. 1811): histoire de la chimie II 429e, 450m; III 470me || Ad. von HoflF (Carl Ernft *Adolph, 1771-1837): ^iDbeben 1443m, II127e; „SJeränbb.bevgvbobevft." II127e j| ^offenlVllm ^ Hoffmann [ijgl. Hofmann]: 1) Carl IV 539m (35ulfan Ira/u) 2) Chrn. Aug. Siegfr. (1760-1813) IV637e („bevgmänn. Journal" [mit Köhler]) ||— F. Hoffmann — §ofm 547 3) Kried. Hoffmann (1797-1836): L. v. Buch IV523a, Carmra 1463m, Elba I272e (SafH^)*, (SrbbeBcn 1442e, 3a; ^idjtelgcK V70e; ©ebivg^avtcn 1458e,461e (llnnuaiibhuig) | ,,960911. SBccbK" IV 619m; „gecgii. Steife" I 463e, 4a :[ „9^etfe bmd; Stallen" 1463m, Saf1?i5 |. Elba, Seiicit IV 469m (in 3tal.) W'Lipari IV 567m: «Binicftciu IV(364a)577a, «Bulfane IV530me T „?i^^ariid;e unfein" IV525a j] Obfibiaii IV 567m ((Sinfd^Iüffc) ; [^evf.] IV 296a, 567m; Steife f. gecgu., Stal; eamnilungen IV631a, StromboliW 296a; St^älcr IV 250a, 275a; Toßana IV509e, Volcano IV 523a | 3>iilfnnc 1450a, 2m, 5m, 6e: §ö{)e IV290m,e :| „SSevfe" I 442e, 454e Hoffmeifter (Werner, 1819-45) II432e (Seber, S^cb) Hoffnung (fioffen f. Bef.) II 86e, 376me; llI163e, 5m, 321e, 2a; V 9am; pl. -eii (*)III39e: eimäiifd;te 11339m*, (gvfüüimg Vl3m*(inid;t-e.), ei'ccntri[^elll78a*;ttal;e* V13m, 71a; täiifd;eiibc V5a, 2:äufd;iing 11399a*; 2;räiimc II27e*, iviebev terft^lüiinben Wlüe; H^tcfi 111364a, 479e; SSorgcB. bev guten ^. ifi ein Bcf. 3lvt. I;tcrnad^, für bie 3itf"iUt V8m :1|— 53. «Borgebirge ber guten ^Öffnung [f. J. Herfchel] 1307a, 8a, 327m; 11123m:, aii6) W^ ^ap (O) gen. [[. J. Herfchel] IV 187m: -SBoÜcn 1) f. Magell. SB. 2) =to^rcn|ädo! H 367m J iJJamcn ... HI 368a: cabo di Diaz 11468a, cabo Tormentorio II 123m; cabo tormentoso 11293a, 467m', in344m,368a || 3uf.: am II253aO; aftrou. SBecb. [f. J. Herfchel! III 274e, 280e, 318a, 584m; 2rufentr;alt [. 9?eile; S3veite IV22e, 122m; Sntbediing, entberft II293a,476e; 111344m, 367e-8a', Sage IVi24a II niagnetifd^: 5tbn)ei(^nn9: Sinic c^ne SlBttJ. IV 136m, 141m; flüubl. S5eränb. ber STbn?. l\ 121a, 3e-4a, 194e\\-5a,a (Xm^) T ^^'•'^^'' lVl22m: Slufang IV72e; flünblit^e IV12ia, 4a :| flüiibl. 95eränb. ber Sntenf. IV 183a, 6m (ber r;oris.); [Linien] IV 93m | ^leigmig \\109e-110a, 124a, 187m: fecnlare S?eränb. IV187e; ftünbl 55. IV104e-5a; \122me, 3m (Sßergl. mit I/b6aHon) :| OBfevoatcviiint IV 76a, magn, and meteorol. observa- tory lV75m; etaticn I(197a)438e; IVi2ia, 175e-6a | etövung I42Sm; -en IV 129m, 130m :| UngeliMlter IVl32m || 2J?eribiangrab IV22e; «penbel I 424a; IV28e, 157m | 9teife(n) 111577m, 584m; W\\t u. 5Iufent^alt in318a, 333a :| ©d^ifffa^rt um [= Um[d;iff.] 11332a, 7m; ©onue IV 124a; eternc u. a. [togl. ajtrcn.] III324e, 333a, 568a; etrcmung 11326m, fiiblic^ ba\:cn 1370m, nm f. e^ifff. | nm[d;iffeu II59mO -f(^if[t 11293a; Um* f^iffnng [= ®(^ifff.] 11302m, 467mc :| -SöcIfeuO f. oBen attg. ^öp[(^ f. Bei §of IIErnft Hofmann (OBrifl IV597a; geB. 1801) [f. A. V. Humboldt]: SSiiIfan öon Awatfcha IV347m, 387e, 524a; S3iiITan Edgecombe IV442e, 598e ; „geogn. iBccB." IV584m, S3nt!ane Kamtfchathas [1. einj.] lV386e; mit Kotzebue IV387e, 524a, 584m; Lt/^son IV (405a) 584m; [|}evf.] (a. A. v. Humboldt) IV547m,507a; fiBiv. 9ieife [V347m; Vral \\597am (»Jic^tnng), m („ber n!3vb(. 11") || [außerbem tgl. bie f^crm Hoflfmannl 548 Qd^e |>öf)C (4: Qr^ebiing) [[. S3erge, S3eig!etteii, 33oben, dcntineiite, A. v. Hum- boldt, magnet. Sntenf., 9J?cer, 9}?oiib, ultane, 2Baf[ev] 1167e, 175a, 219e, 242e, 271m, 6a, 280a, 423a; ll(391e); IV341m,490ell-lm,512am(534e), 6mll, 564a; sg. ^öMimg (*) 111370a, lV417e: 5lii§fiit(en [= füllen] I 184a, -nng [. erfütfen; erfiiüen, STuöfüIIiing [tcn ©eftein] IV620e, V68m; güttcn [= Slu^f.] YSlam; im ©eftein 1464m, IV620e; nngeBenre IV 491am; nnterirbijc^e [= ^c^Ien] 1 215a ; 1 y222e-3a, 370me, 490e\\-lm, 490e* *Hohnßein (@vid;[en) V68a (@vanit) [ Alonfo de Hojeda [f. Vefpucci]: (gntbedungen in 5Imer. I1278e, S. Marfa 11322a, ^roce^ 11493m; Steife nac^ (Siibamer. 1499 II 491a, 4m; II1344e-5a :[ Holagu 11261am, cb. Hulagu 11161e-62a; Hans Holbein (1498-1554) II 338e-9a, Ludw. («Baron von) Holberg (1684-1754) 1178e (ha^ innere bev ^rbe) \\ Hol- land (*) 11358e-9a, 33. Holländerin^) {:^ Niederländer) ll471e, ^, Iiol* länbi[^ |: gernvc^r II[555-ömü* erfnnben], 508m, 9m; [bakr gel^t.] 111 347a*, geoleg. 1219a*; ©efanbter 11355m, 511a; IV513m; Korea IV 403aO, ^üj-teit 1324m* 9}?ad;t 11312a, Molukken ll(312a0), 9lorb-^. I 324m*, [^erf. ba] 174m*, Quoten ni341e, Dlegierung II 355ell; ©eefal^rer 11329e, lV202a; @ee!arten IV400e, @|)vad;e 11507a, (gtatt^mlt er 1185m :1I ^clle [f. Mafaya] \\245a: falte IV500m, -v.nftrafe lV245aT pl. -en: !atte ib. || Hollerter 3ng (ki ®icgen) 1270a, holßeinifch IV 227m (tüfte) I Adolph Holtzmann (geb. 1810) : inb. 3:i;iei!rei§ 111162m, 198e-9a ; „inb. 2:i,ner!r." II 438m, IIU95e-9a J Holwarda (Job. Phocylides, 1618-51): [^evf.] I1367e-8a; i^eranberl. ©tern im Satlfifc^ ib., 513e; III 234a, 243a || ^0(3 [f. S3an, SBänme] (oft in comp), pl. ^ölsev (*): brennenbe« lV585e; biamagnetifd; IV49a, 174a; bürref^, entsiinbet fic^ IV 531m; fanleS I408e, 11162m; fe[file§ [= i^erftein.] 11411e, -geri^pe IV 55m, nid)t magnet. IV 49a, -ringe 1298e, -\pa\i lV25Se; -ftamme I 468m,IV413a(fo[iire); @tncfd^enIV639a; -ftiicfcIV261e,280m; ijerfteinertc 550 $oIö ^ — §00 (= fo[[.] IV324e* -3eücii I298e J ^öfäem [. ^Serge || Hom (aIt4^cl•f. ©efe^j- gekr) II99am Homer 1107m, 111160a; 33. ^omerifc^, ^cni. (burd; * bej.) V 14c jl 3iif.: Arima, Ärimer lY 53 5am\\; 1'« Sluggaüe 11289m, 465m; SBäriwi III159e-160a,am; (Icbiceg IV 535m, §^mnii§ auf Demeter V 87a* (Plutos), d;eiu 111200a, Ercilla 11124a; ©ecgr.* [ög(. feimt] I 30i'a, 11 430e; ^t[änQC II 10a*, Hepliäftos [ögL Mofychlos] 111288a {^aU), ^inmiel 111200a, §l}nnuig [.Dem.; Ilias 11105a, 124a (Ercilla), 416a, 500m; IlI288am; ivaö H. gecgv. iiic^t feiiiit 11419m, Äette III 288am (toom O/t/m/9); xoVwog V14e, 15a,m; 2anb IV 535m*, Mofychlos IV371m (eitj beS Hephäftos) ; 9^ a t it v [ c^ i t b e ni n g II iOam, 34e, 105a ; Ody ffea II 105a, 500m; OZi/wy? [. Äctte, Plutos f. Demeter, (gagen 1 238e*, ©änger II 162e*, ©i^olien 111160m, ©cniic 11500m, (Stellen Vl5a; eternbilbev, ©tevue IIIl59e-160a; Stromboli 1449m, %a.- IV 503a, tovH. 11157m 1 3 e i t II 152e*(162e), 194m, 403e ; -eil 11409m* 1|— Homeriden II 194m; ^omerif^, l;cm. [. Ui Homer *§DmiIieu 11 29a | ^cmo- : -centrif^ II 353a, III 165m; -gen 1 173a, 9e,340e; 11393m; IV7e, 18e, 29m, 34m, 561e; -nvm IV 403e :J Ho-nan (c^in. ^roi).), Ho-nan-fu (c^in. ©tabt) 111454m | Honda (@tabt am MaQ' balenenfl.) IV497e: Svbbekn tcn Caracas I215m\\, IV 496m; Cotopaxi I215mll (imtevirb. S)onner), 2age ib. THondius (Jodocus, 1563-1611): ^immel§!aite II329e, III 151e J iZondwra^ (C»nltnu[el IV307a): 2(i#\Jer* Iimg iy307a, 542e; Ütic^tung bev M^e lY307am, 542e :j ^ciiig I 90a (S)i(^tig!.); Honorius (Äaifer) II 109m (imter), III 222e (3cit) \\' Hood: 9^ovbIid)t in (Sanaba I205am, 6a J mount Hood (Ovegcn) lVf441am (ans* gebrannter SSulfon)]: §ül;e IV 441m, 5P5me Robert Hooke (1635-1713) 11349a, 384a, 8e; III 12am Ij 3uf.: 2(taBa[ter 111545a, Slt^cr 11143a, Auzout 111370a, (Kometen 14 13e; 2l(tcr ber gel^maffen [tjgl. geol. er;ronoI.] 1284a, V67a; ^ernrö^re 11178m, 353a, 370a; geogn. II 592m, geclcg. SDronoIcgie [t3gI.°gel6mo[fen]I465e-6a; Snterfevenj II370e-la, 514m; VlOa | Suft II 386me: -jlröme II379e, 380a, 516m,e :| nmgnet. 1436a, 2Kef[ungen III (272e-3a) ; micrographia, m-W^t 11386m, lll5Me-5a, IV615a | SJ^onb: Zlfme 11178m; iBiilcani^* mii^lll 508m-9a,5Me-5a] IV 615am:| gegen 9fiatnv[))ieIeV62e, Newton III 33e; [^erf.]II379e; 111273a, 353a,508e; 9?otattonll379e,516m; ©auerfloff 11387m, ©ehüinfel 11168m, ©tevne nil24a (guufehi), 2;r;iere [[. ^äJ^cnb] VG2e(untevgeöangne), 2:cbII371e, UnburattonII371a,5Berftein. V62e;posth. work3 1466a, II516mll, Vö2e; ^eit IV20e Ij— Jofeph Dalton Hooker (geb. 1816): Himalaya IV293e-4a: 9Ii4)tung IV326e-7a, 559a J Himala- yaii Journals IV500e, 559a :j „>Si7i/iim« IV559a; Tibet IV432m, 500e (^cijje Ouellen) :1) 55. mount Hooher (alter S3ulfan in 9leu-Sakb.) lY 442am *Petrus van Hoorn (c. 1676) IV 51 3m ((geilbclnen ber (Sbiutfen) || ^0^ — t .gornbreube S 551 Will. Hopkins \: Uifad; bev (SvbBeBeu lY 215m {dm), 487 me, 8a, 490e, •la, 2a ((£|>alten); ^^eftigteit bev ßrbe 1579m, 6lle; 3)ide bev (Svbriiibe IV (369am), 489am, 579m, 611e; iimeve Sävme bev (gvbe IV(34e) 164e, 488a (geic^mclscu) J ©eclcvjie IV 489a; phys. geol. IV164e, 579m :| ^ulfaue lV489e, 490e, 579m |I Lora (i?.ql. (gtinibe) ^. (= ©timbe; 3eit): ge)d;v. h ni551e, S8. (ftatt ©vabe): gefc^v. h J Horapollo: hierogl. 111203m,e; <^tevu III 167a, 203me :| horarius f. pes; Horatius ob. Horaz II 19m (9ktuvgefüI;I), 21a (gveinib), 40a [3eit], 43a || §ovbe [f. Sägev, Kir- ghifen] : gclbeiie I395e, in624m J pl. -en 11210m (6e), 442m || hordeum distichon 11440m | I;i3ven lll 477 me (wann man l;övt nnb wann ni4>t); ^. 11114a, m'xdjt-^, III477e ^ovijünt [f. S3ecBac^tnng , gecgneftifc^ , gecgva^^I;i[c^, ?eben, 2)?eev] III 350a, IV 590a; Sltenb-^. 1413m; am (an bem) [a. anffteigen, nat;e, tief] 11333a, 111167m, IVlOe; anf bem IV145e | aiiffieigcn III209e (am §.); -cnb 111585m (ükv ben ^.), IV 143a (am ^.) :| bev äu§evfle II146e, III 70e; kgven5enMI96e; 2)ilnfle 1145a, bnnjüger 1213a; fid^ über ben ^. evT;eben II 329a, 332e; III 212e-3a H erweitern II 138e, 140e, 397a; IV352ra; [\^ erW. I 369m, -evnb VllrnjCE-nng II 90m; 111152m, 346m 11 bev fevne 11190a, fveiev IV (146a), ibeater IVlOe; na^ebem, am III73e, 169a; S^eignng gegen ben I[391e, V63m; eine« Dvt8ll89e; III (146m, 193a, 6e, 339e); f^winbenbev I79m, fii;nlid;ev II90m, am fiibli^en III360e I tief am I 199m, 201m, 6m; Siefe I 413m (nntcr bem §.) T über bem ^. I363e; III 73a, 88m, 89a; V33a; über ben f. auffteigenb, fid^ ergeben :j unter bem §. [a. Stiefe] 11331m, 2e; III174e; weiter III IbSam, be§ SBiffenS II146e|]— r;ovi5ontol [f. Entfernung, gelagert, magnctifc^, 2)?agnetnabel, ed)id;ten, ©tredc] 1210m, 2a,e, 305e, 335m, 457m; 11389m; III116a,m; IV 33m, 85m, 97a, 128a, 283a, 338e, 340a, 364m, 6e . . . 648e; V44m, 63a; 53. ^cviscntal- (*): Sln^beljnnng 1170m, 303e; [(Sebivggavt] V83m | tvaft f. magnetifc^; -Ävaft* [magnet.] 1 193a, 200a; Vl21a,e, 2mil ;j Sage 1303m, ^nntte I200e; in Hv 9Ji(^tung II 32e, III 5e; IV37e, 221e; V35m :|| bie C>ovi3üntaIe (fem.) IV 521m J ^orijontalität 1301a, IV 521a ^orn (and; in compos.) [f. SD^onb, Sßeft] 51. (aßg.); 33. (als ©toff) IlI 315m I pl. Körner (*) [f. Venus] || 3nf. [f-blenbe bitbet einen be[. Slrtüel l)ievnad;): [oon S3evgen]* (pl.) IV273a, 284a (jwei), 7a; V84a (17); t-blenbe ift ein be[. 2Ivt. ^iernad; \(iap Hom: Sßreite 111368m; (Sntbednng 11305m, 476am; um ba§ 1476m, weftl. ijom IV91e :| ®oIf f. weftr.; -^aut IIIllla,mll; [eineS Planeten] 111491m, -ftein f. ^ovp^i}v, ©olf beS Wejll. §. IV287e ||— f^ovnblenbe (and; in compos.; bcd; aiid) ^crn* Menb-) [f. Xxa6)\)t] 1465m; IV345m, 468m, [478m-9a] 9a; V34e |1 :Bü\.: [begriff] V34e | [aU ^Seftanbtkil] (f. Xxciä)\)t) 1 136e, 263m; IV278m, S48e, 351m, 6a, 7m, 365e, 429a, 467e, 475a, 4527ne, 566e, 7a, 617m, 621e, 552 t^oruOlenbe S — ^ual 633e, 6a, me; V34ell, 76a,ni, 77m, 78a, 93m,e; [53eftanbtr;eire] IV 629m :| [in ©e.qenben] 1 V 42 7a, 463a, [4 7§m-9a] ö5im; i>cif. ©ciincfct lV163e, Haltig IV374e ||. ^vVftaüe 1 465m, IV62le, V76a J-^r. n^280a, 349m, 478e (-Meiib-^v.), 631e, 6e; V94m || ii;d;t üinftlid; 1465m; in S^eteov- fieinen I 136e; III 613ell , 6e; Ij^xdä) IV396c; -€d;ie[ev IV 149a, 209a (-Btenb-(£c^.); V69e (^vimitiü); nid;t in (gd;Iaden 1465m; fd^ioavje IV 365e, 470a; ©^^altimg IV471e, iBürrievvfd;en l\636m', in ^ulfanen IV 478me\\, 634e 1) Joh. Casp. Horner (1774-1834) IV 406m: 33va[irien III 351a, iBnlfane Kamtfchatkas IV386e; ^ofilenfad 111351a, 367m, 9m; Koßma (jap.^ultaw) IV 289m, 290m ; Kotzebue's 9tci[e IV 526a; in Krufenftern's Sjc^^eb. ob. greife nm b. SSdt 111527m; IV63e (map. n. aftvcn. X^dl), 406m', SSiitf. bei- Kurilen IV397e, 2JJageI(. äßclfen III 348e , Mauna Loa IV 526a, [^evf.] IV 406m, ^ic [. iRü. 4; eatiivu^ving ein SBoIfen^iig 1 III 527m, 553a; 3obiacaUid;t 111591a 7 2) Leonard Horner IV519m (58oniI)en) J 3) Ludw. Horner (1811-38): Sßä[d;en u. 2)?inevntien anf Borneo IV 406m, 585a; [)3ev[.] IV 406m; S5iilfane an[ Sumatra lY 407a, 558e T 4) ^ic Homer (ögl. 9^l\ 1) IV401e, 3a *liornitos f. Jorullo, liorologes IVl70e, Horowic f. Beneffe || Peter Horrebow (1679-1764) |: basis astron. s. triduum Roemer. III 126ell-7a; clavis astron. III416e-7a; IV175m,m (2 Sln^gnkn) :| ©ra* ijitaticn IV79m, opera matbem. pbys. IV 175m, ^araüaje 111273a; Römer ib., triduum Roemer. = basis astr. | (2cnnentid;t 11191a, 126e-7a: ein ^^er^Jetuirl. 9^ovbli(^t III(393e) 416e-7a\ IV 79me, 175m || James Hors- burgh (1762-1836) IV 410a (barren island), Thom. Horsfield IV 323a {Java), Sam. Horslcy (1733-1806) III 33ell (Newton) :( horticultural Society 1480m, Horus III490e (^ipfanet Merkur) *ho-scban IV263a,e \ ^Di>itiitm IV31e; §ü)|.n3 IVlllall, 182ra :] Hoffard I423e || Ho-tfcheu (3nnei-2ll.) 51. SSe^iv! 1 224e (^ener-2^i[tvict) I 95. 33nl!an IV579m, 382e-3a\\, 4am, 454e; md) gen. 95ulfan (53erg) ton Turfan (*) 1 254e, 382e, 3a, 4a, 454e; IV224e, 379m |: noc^ bvennenb IV 454e, f^fanunen \\ 3S2e-3a, Gog? I555a=5=; i!age lV579m, 384a; 'ic^'Qa IV 384a; fel^v fern öoni 2Reer IV454e, ^erne ö. 'Sil. 1254m || ho-tsing (=^ener- bnmnen bev ©)ine[en) I4i6e-7a, 445m', IV [265] 3a,m, 513m (@cirbcl)ven) ; Hottentotten 1383a | Fried. Houtman (c. 1570- c. 1613) \\329e, 485e: inb. aJ^eeve 111347a, Java III151e; «Sterne II(329e), llli5ie; [itbl. €tern- ^ofitionen III 346e-7aJHouzeau (Jean Cliaries, geb. 1820); @tern[c^nu:|)^en III 601am, 7m, 620m; ^cbiacallid^t I 412m, III 591m J Luke Howard (geb. 1772): climate of London I403e; 9}?eteorfteine 111613a, 5m, 624m; 8Jegen in London 1485a :| casas de la Hoya (bei 'Mi^.) IV 350m Hradfchina (in 5ij]rani): ©fenniaffe ob. SDieteoreifen 1134a; 111608a, 614a ^Hualalai {Sultan au\ ^amn)lY[418me\\]: Sluebnid;, entjiinbet IV418e Qual — Alex. V. Humboldt aUg. 553 :| Huallaga (pexiu %i,) II 96m | Hua/acualco: 3Mniiliö bell IV 307m, iJanbenge tocn \\311e (oI)ne ^iilfauc) :[ Huaura (pevu. Äüfte) I 428e \ Huaxtepec (bei 9}?ej:.): (bot.) ©arten II314e-5a, 480e-la:| Huayna Capac IV 284m (ginfaü), 576a ((£o[;u, ^rcl^liegeimig); Huaytecas, 5ivd)i^el (bei (5()i(i) IV55ia, Hubert lV410e (S3ultau toon Bourh(m) || 1) Henry Hudfon et 1611): magnet. 11374m (5lbiv.), IV59a (iBaviatioii) J -^^m«^- fonshai (ijcn it;m 1610 cntbecft) 11305m; IV65e (-^cmvaguie), 87e (fiibl. (Silbe, magii.); Hudfonland lV88e (avctif^eß) :H 2) Job. Hudfon (1662- 1719): Agathemerus IV 161a, 609a: geogr. graeci min. I470e, 11435m; IV522e, 609a || Hueck (*Alex. Fried.): ©eljen III 68e, 69e; Huehuetoca (im niey. Xljal) lY434a', ^uf f. (Sfet, I;nfcifenförniig IV363e §iigel {and) in compos.) [f. 5lue\inivf, bomfövmig, @ibe, 9)?eub] sg. I204e, 238a; 11121m, IV537m; pl. (=') II 22a, 92m, 101m; IV35e: fcubevbare 5lrteii Y [iSe-ii^^] , SluSbnic^-^. IV 474m, bla[eii[cvniiger IV 516e I coiufd;ev [= fegelferm., tc.qelbevg] IV261e, 295e, 300am, 350a; pl. -e I 232m, IV4i2e; V43m,e, 44a, 81e :| gereirjte* V (45e-44a) 81e, -geftaltimgeu V44a, mp\d II97e; §ebung I 453e, II 20e, IV275?ne; fegclfövmige^= [= cüui[d;e] I 233e, V35a | -fette II 79all, l\555am; -fetten IllOOe, 111545m :| vait^euber IV557me, rau^e IV536e*, -veir;e IV555a; Üiiicfen I 303m*, II316e; fonberbave [. Slvten, über bie ^. ^inau« I 386a*, beranbevli^e IV 264a*, ijulfani)rf;cr IV 241m, [©cvt tafür] IV 562m, ßa^l] V43e-44a* (15000) :|| Carl von Hügel (*Carl Alex. Anfelm, grf)r,; geb. 1796): Himalaya 1483m; Ka/chmir I 43m, 47a, 445am; „Ü^eife" 1445m 1|— ^iiglig IA^45a, 161e: \)cä)\). IV555a *Hugenius = Huygens, l^iiglig f. bei ^iigel, Victor Hugues (©eneval, 1 1826) IV 601m, §ii^n f. ^eime | Huichapa {^O t)cn Onevetavc): ißiniS* ftein l\367am, 483m, 578m; V38m :| paramo de Huila lV555ra, Hu- lagu = Holagu Ij- I;ülflcö II71a j §ü If^^ mittel pl. II95e, 264e, 335m; III 64e, 266e, 271a, 534m; IV 120m; sg. (*) II 211m, IV237e: greß* artige« 11160m*, ber £et)re i^om Äof^mcs II [i45e-4] 4a, fiäftige 11137m; rationeüe(i^) II143e*, e-4a :|| §üHe [f. dcmetcn, 2)unft, (Srbe, 2id;t, 2nft, 5RebeI, ©auerftcff, ®onne, 2Ba[|ev, SBolfen] 11125m, 111400me; pl. -en (oo) r285a: ändere I 362e, IVl39e; neblige 1107a || Humanität II 235am,e, 437m Alexander von HuiullOlclt [3n biefem großen 2t r tuet ift geftiffentfic^ aüeß giifammengebrac^t ivorben, U^aö Alexander von Humboldt :perfcnli(^ betrifft: h)a3 er toon fic^ fefbft im ^e^mO'5 [agt imb trag er tocn bem Snfialte feiner friif^eren @d;riften imb wirbelten an- giebt: bie Sauber niib Örter, iro er gen^efen; iüaö er gcfebn iinb erlebt bat, feine »cn il;m felbft bevi(^teten Scben^ereigniffe; i^m eigne 2Infid;ten, ©igenfc^aftcn inib 3?eiginigen; bie ^erfcnen, tvelc^je cv gefannt bat: cber mit benen er in 55erbinbiing geivefen, in 53erü^rnng gefemmeii obet 554 Alex. v. Humboldt U^$ mter gufamniengctvoffen ift; bie an it;n ober ton i^m ge)d;vieljenen Briefe: b. J). aUt§ nur, fo tteit €§ im Äogmog öortommt. Su einem bef^vanften Um* fange luivb bnvc^ haß B^i^fH + untevf^iieben, n)aß A. v. Humboldt jelbft gefeiten, nnb buvc^ X ba§, hjovüüer er mir gefd^ricben I;öt. 2luf baS grc|e ^an^^tftiid be3 2I(:^^I;aBetS (21.) (i)on bem ber Äo6mce a\§ ein befonbrer Slitüet aiiS* gcfcI;Iof)en ift, nnb bcm ncc^ ba§ ©lieb *3}la^net-, *mQgneti[c{; aBgefcnbert nadjfcigt) folgen ncd; jivei tfeine @tiide: SQ. bie Sa^ressa^Ien feines 2ckn§ nnb S. bie aH)r;a'6eti)d;e 9leil;e feiner (Schriften.] SlUgemeine ©teilen: I31e, 171a', lY94m-95a, [magm: 110-lm, 2-4m, 180e-l], 208e-9m, 216-7 a (övbB.)/ ^^5m-6 (j^eißc OneUen), 250m-la, [257 e- 261a volcanc. öon Tiabaco], 264e-6m (azufral ijon Quindiu \i, n.), [334-348n JoruUo], [462-4a §üd^eBne toon Quito, beim Tunguragua], 478me, 481m-2a, 5m-6a, 496e-8m (gr. glüffe ©iibamev/«), 518am (Eifel), [553e-7 3 Letten ber (Jorbiüeren, bef. in S^teu-Öran. u. ^Senej.], [568m- 570m (Soffer ton Perote], [622m-6m ^öf^e n. 53arom. 9}Jeffnn3 be§ Popo- catepetl, S3arom. n. §i3l^enmcffnngen iiberl^an^t] , 632m-3a, 640m', Y 4m, 8e, [78m-81m, 51. 96e-97m Trincheras], [81m-84m, 51. 97m-98m Üieife im i3ftl. Altai: Bei. ©ranitmanern n. -bän!e, ern^tite ©-SßebecEnng anf St^onfc^iefer] , 89me (uranfängl. ©ebirgSarten) 51 gto^eö ^tpf)af>tt [ber ÄogmoS ifl ein befonbrcr SIrtifel; f MaQxitt-, magnetifc^ bilben ein &efonbre8 ©tiid nac^ biefem Stt^^abet]: „am f))äten 2(6enb meines SeBenö" I ©. Vam, 61a; V4m | Abich [a. Slnbefitj: Slnbefit lY 634e-5a, SOJitt^eitnngen über ben Caucafus lY 582m, ^\\'\ammtnl)ci\\Q beS Thian-ßhan mit bem Canc. lY 507me:\ lange Stblvefen^eit I3m (an§ 2)eutf(^I.) j Acapuko: %a^xt naä) A. 1143a, lY 308e-9a (ton Guayaquil, Wäxi 1803); magn. 9^etg. IV 72m, 109a :1 Stc^tnng IV415a (gegen ^erfonen); Joaquin Acofta IV259e, 510m-lm (S3rief über Turbaco n. Galera Zamba) |j. Afrika^: (Sntbednng bei @üb' f|.n^e \\\367e-8a, @-en in SBeft-H. III (544me); [^ieifen] HI 354m J afrüanifc^e SnfeInX II412e, 3a || Aguafarco (!D2i(^iincan) IV565e (^ö^e); tgVPten IV494e-5a (Srbb.), ag^ptif^e (gj^^eb. III620e; d'Ailly II286e, 465a \ Airolo: magnet. IV lila (9^eig.), ISlmll (Sntenf.) :| Alapajewfk IV580a+ (2)iorit), Alauß IV514a; Albertus Magnus !I284am, 464a; Alcor (fl. ©tern) III66a+j Felipe Aldas (begfeitcnber Snbianer): anf bem Pichincha IV 286a, V47me :j fc^njeiscr Alpen IV94e (magn. 3ntenf.) I| Altai+ 1273a, IV224m, Y[81m-84m, 5t. 97m-98m]: S)iorit Y84m, ©ettenl;eit beS ©neifseg Y84a\ ©vanit 1273a: im öftf. [f. Steife] Y{70e) 91m, -bänfe Y82e-83a; -manern Y81m-82a, 84am :J Profile Y82e-83a \ {Reife im A. IVllOa; Y81m (nod;), [81vi-84m, 51. 97m-98m (bef. ©ranit* mauern n. -bän!e im oftl.)] :| 2:r;onfd;iefer Y83e, 84me,e, 97m || Altar ob. Capac-m-cwV (29a) öle, alte SBelt f. Seft J 5(Iter [l ©rei?, 3nl;re, Alex. V. Humboldt: Sllter — Amerika 8. 3^ 555 3ar;rf;mibcvt, Äväfte]: [ükv fein ^ct)e3 5t.] \4m, 16a :] Altorf: magn. IVllla (D^eiß.)/ 181m (3iiten[.) ; Srmaljjamaticu lI415raX | Simascneti- füi^: §oI;ent^cftimniiiiiijen IV623e, M Rentema l\497m, Xcmpcx. ib., ^iifluji IV497e:| ^Imeifen II422m+, -I)aiifen f. Patzcuaro W— Amerika itub (Sübamerifa (bici'e^^): 5I.+ feine SR eife imb fein 2(ii[cntl;alt ba [oqL ^qiiinoctiat-^cne, fiibt. §ciiiif^I)ävc , 2^vop?n] (f. °ßernardin de St. Pierre); au6) anierifanifc^c 3ieife (**) (IV245iii . . .) ober 6Ic§ üteife; anierü. (Sj))ebiticn (IVöllm, 640a); aiic^ ba§ adj. amevifanifc^ (*) 1|: allg. ©teilen: I @. Via, 432m; 11172m, 211eO, 338eO, SolmO^ 589m, 621e-2a; IV 61me, 86e, 102e-3a^ , 113e {W^d^ ^^o, 234m, 245m, 477a, [482-4a (X^cü)], 623e, 632eO 51^0 j| 31,^,. %-^uatox IlI589aO j 2iu[entI;nU IV 632eO: langer [i^gt. 2)aiiev] III(211eO), (338eO 4 3a^re); IV(114aO 3 3al;ve); n?o er lange i.>eni>ci(t l;at \\l589m :j Stufgakn 1432m, (gc^lvanl. bes SBarcni. I(366mO), Begleiter [f. iibr. 9teife-] IV 563a, bie Söectb. nieberf^rciBen IXöllme, S3cvi(^t nac^ Sur. V34e, SBefc^äftigimg 1435a, Sefc^n^erben ib., 2)aiter [f. Slufcntrialt] ib., r;ei(3C ebenen IlI74aO; gj^eb.* IVollm, 640a; Seniler, ber gr. gliiffe^ lV234a [496e-8my, folgen, SBivfiingen [-4: 9?efult.] IV633e; ^crmationcn V(S9w?eO, ©etnrgelänbev II (312e-3aO) I ©rense m(351mO), IV234m; -en (Sevinini) IV625e :1 in V78mO; im 3nnern IV61me (beg trc^if^cn), 102e-3a^; Sabre [a. Sliifentl;.] lY 86e', ÄartenO iV548a, 554a7n] SIiifjäbL i)en Sänbcvn n. ©egenben, W'o er geti^efen III5S9ot, ]\623e; [eine Tange 3fit ber] IV 512m | inagn. S3eobb.o lY 102e^a, 180e-lm', (Svb-2)?agnct. 1434m JÖiter f. 5lufent^., [üiele Övtlic^teiten] lY 180e-lm^, Ovtebeftinimitngen ]Y554m^:\ ^erfcnen, mit benen er giifammeiigctroffen ift II460e-la, Duetten lY 238am^, ^egen* seit II40eO, Steife f. attg., reitenb 1296m, 9iefultat [^ geigen] I434e | 3Jiiöfel)r ticn ber 9?eife I121e, 433m; 11321e; ^eüdfimft 1441a :{ feit 1230a, IV 334a**; \ine ireit fiitlic^ [bgl. ©ren^e] III351mO; 2;ermini f. ©renjen; S:beir IV [452-4a (1802 in Qmto)], 3:r;eile IVlI5e | tro^ifc^^eS I485mO, im Innern be§ tvo)3. IV61me; na^ ben amcr. jt^rc^^enlänbern 1432m, naCi) ben Zx, bc? Dienen dcnt. lY 86e :\ iicviüeilen f. 5rufentr;alt || üor ber („meiner") amer. Üieife^'* 1230m; IV 148e-9a, 525a (Borda); „i)or meiner 9?." IV 527m | Sßorbereitiingen (ebe er Surc^^a V)erlic^) III 589a, IV481me 1| [b. I;. ba§ SBcrf] IV 357a; SBeftÜiftc IV 109a, [SBefJ* feite] IV103aO; SSiitiingen f. folgen | siir 3eit [bgl. Tange]** IV318m, 459e; „3. 3. meiner ^eife" IV563a:l|— 55.X Humboldt über Slmerifa (amerifanif^*), ©übamer. (O) lUOeO.- ©eftalt jn Sffvifa ^^affenb^ I309e, 472a; cdtifd^e ob. galifd;e @pvad()e Il460am; @iitbetfimg [f. i;p. ^Colum- bns] II266e-7a,316am, 457m, 8m (ÜJimenftein) , 475; ©inffiiß auf freie 3nftitiiticnen 11340a, 496m; ©ebirg^Iänber IISi2e-5aO, ©cftaft f. osifvifa, 3nflitiit f. frei, falid;e Sal;rsabrcn II492ra; harten U490e-la (ältefte); IV 548a o, 554am^; 2)Zen[d;cufdirag I 490e*, DJame nad; Vefpucci 556 Alex. V. Humboldt: Amerika 03. ^ — 2lrb Il[489e-496m ((Seid;, ii. Vefp.'s S5ertr;eib.)], Reifen an bev 9lovblx>eft-Äiifte lY 599a, D^iiueriftciii f. (Sntbecfiiiif! , ®:^nad;eii [Ü3I celt.] [I460e-W \ 5Bi3(fer: Sitjiili^!. bev 3}. u. ir;vev Sßev!e mit Stfieit lUölme, arfcnunicnte lt. 23Jtjt[)en bei- SS. IIU75m :j neue Seit 11491e .|| S. eentvat-Stmevifa IY310-Im (SBunfc^, ba^ ein ©ecguoft eg bereife) —||— STublicf I2Um (miinbevb. U, gve^avt.), Slnbenten IV4ööe || Andes [= Cordüleren]; 2(nbe6=» fette (*) 1441m; TIIöTa, 74a, 143e: Slb^aiig II86m, -gipfel 1143a, ©vubeiibaiie IV238a*, ^cd;ebeue IlllSle, in ber IIl451am*, harten l\55iam \ magii.: Üqmtox lYlOla*, 172e; 3nten[. IVP4e-95a* :| tocu Pa/to IV209a*, Reifen IV 110a*; Sem^Jer. na^ ber §ör;e 1 354me, 11157a; Srac^tjte I270e-la, IV651e; SSertt;eirung l\554am* || 5Iiibe[it IV 654 (^ame 2nial gebrandet), e-5a ((grfinbuug be? 9^anieiiö ifini tooii Abich irrigertueii'e jiigefc^v.); Anghiera Ul368am {^t'xt, tro bie Oceanica Dcvfa^t fiub), 5tnl;äitglid;feit au iI)U V17m, volcan de Änfango IV (480m) 640e , 5Iuf^auiing II 66a (unmittelbare 2(. ber Seit) | 2ln[id;t II 396m, IV 384m: abn)eid;cnb Den Slnbern I376e; eigene (öou ©egenftänben) IV573e, V35w; I;errlid;e IV 258a :| 9Keer ber Antillen VW 599 am (gecgn. Bu-» |amment;ang, ©in ^edeu), autiEifd;eg SSI. 1476m (9?iöeau) || Antifana IV 357e, 360e, Ime: 33e[teigung (16 Waxi 1802) IV361me, gelegrate IV 361me, ©ebivg^arten IV478me; hacienda, ^auQ l\355m (4 2:age); §cc^* ebenen nmtjer IV 181m; ^'öl)t lY 354e: einjelne lY 361me \ §öble am 5IbI;ange lYlSlamW, 356am: ^öbe IV356a, magn. Sntenf. lY ISlamW ] \ä)\mk 2aöa[tri5me [üg(. «Strom] IV554me, 5me, 8e, 571e-2a: oh er S. gegeben I;at? IV56Ie :| S?Je[fung IV554e; ^an lV355e, 7a; feftev (gdjnee lY 361me, @trom gegen Pinantura [ögl. Saöaftr.] IV 572a; Srümmermaüe lY 358e, -jug IV360e-la || Pet. Apianus II490e-la (Seltfarte), rio Apure lY 497a (Seniler.) | Slquator: ^u[c^tveünng be§ S3eben§ unter bcm 21. nad; ben ©riechen IV158e-9a, nal;ert fid; \^m I11589am; nörblid; u. fiibl. Dem IV61e, 102e-3a; fübl. Uom IV 238a; unter bem ST. [a. ^tnfd^meü.] 1441m :\ 2i:quincctial-3cne 2(mer.'ö III3i2e-5a(35or3iige), Arachan IV224m || Arago (greunb . . . 111109m, 274a, 309a, 396e, 504a) 11183m, 104e: 2 «Briefe lY 185-6a | ^anb» fc^riften III er. ber J^iefe in fe^r ^0(^ gc* legenen 33. öon ^ern n. SJJejico, im SSergtei^ mit ber äußeren S^em^er. IV[4i-42a] 167a', S:em^er. ber SBaffcr IV (238a) 499m :I| Berlin („meine SSaterflabt" II128a, 111515a) [[. magnet. 53ecb., m. Ungemitter; PaHs^ SSorlefimgen] 1438m: 1806 IVl08m (mit Gay-Luffac, nac^ bev SJücüc^r ans Stauen): g^lorblic^t IVI47e-5a, 207e-8m:\ 1806 u. 1807 I436eJ Slfab. ber SBiff. IV108e (TOanbt.), 128e (450a); SBibfiot^ IV586e-7a | (einfamer, großer) ©arten IV125e, 147m; bet. ®. II 5m, 95me J 3}?ineralien@ammrimg: [fenigl.] rV366a, 466m, 480am, 592a, 620e: H.'§ eigne IV 628a :| g^ovblic^t f. öorl)in 1806, 9eüd!e^r o^w^ ^ranfi. 1437m, 3ii"n^c^" IV 208a || Bernaldez (cura de los Palacios) II475e-6a, Bernardin's de St. Pierre „Paul et Virginie" 11076-050, 55ern[tcin Alex. V. Humboldt 33ert — ^orb 559 IT41Ie, Bcrtrand-Geslin IV 487m, Bertiich ((Sifet) TV518a || ira0 i^n (k6baft) befd^äftigt III352ara; IVUöam, 8e, 353e, 476e-7a: lange IV 447a I 53e[(^äftigiingeu I68a (^Trt) || [bef^eibetiev ?liifbnicf] II58e . . ., 53e|^ttJevben 1435a | Beffel: SBrief [a. Uranus] I132me, 405m; III 268me', >ft>ec^[el 11183a, 267e; (Stern [c^nit^^eii 1 132me , 405m ; 53vief über Uranus l\[555-6m] 5me, lY 161me :| iBejlvcBiingen I31e, Bex I461e; Bianchini (2:i)icvfreu^) II 1 422am, 465m, 473e; S3i6Iict^e!en IV 586e-7a (jjieleS 9?ac^fiid^en), Bilmer (Stein (SBcI^inen) IV567a |S3imf>* f^cin IV280e; in (Siibainer. IV(483m) ü4lm, 53ecbK in \)evfd^ieb. ©e* genben lY481e-2a; Silbiing lY481m-2a {an§ Obfitxaw), -53ilbiing IV 485m-6a (H.'s 5Infid;t); -53nic^e f. Zumbalica, 55ei[d;ieb. bev einfc^rCffe lY481e-2a, -2}?affc in Paßo lY 366e-7a, 95evbinbiing mit Obfibian [a. SSilbimg] lY 481e-2a, Paßo [. 2J?a[[e, öcn Pompeji IV 450a, iBer= breitimg IV 642a, in SBiiIfanen lY 482a :\ J. B. Biot I432e, 3m | ber Birxtau+ [firgif. V82m, gen?. MocJinataja sopka V82m] (©vanit-^egcl» berg m mx S3iid^tavmin[f) Y[82me, % 98am]: ^Ibbilbiing [= 3eic^n.] 1458m, erfltegcn V82m; [mevfn?. ®e[tatt] Y82m, die, 98am; ©vanit I(262am)458m: -bänfe IV52me, 97e; 3d(^ni!ng [= Hbbilb.] IV82m, 98a :\ Birutßhikaffa (3nfel im ca[^ m.) IV 69m, 139am; G. Bifchof IV499e, V94m; „auf meine 55itte" . . . IV244m, 260m; bittere« ^m j. ^nnev-^fien, Blagodat (niagn. ißerg im UraQ lY 209m\\] «8lit}I362e- 3a, II 68a; Bloffeville IV64e-65a, Blumenbach I382e, A. Böckh [f. übr, 2lrt.] Y15m-16a; Bogoßowfk 1460m, \Y 45e-46a \\ Bogota 21. (Stabt IV180e (magn. Sntenf.)*, santuario de N. Sra. de Guadalupe lY 94e-95a, 180e-la: magn. 3ut. ib., m. S^^eig. IVllOe J SS. $!anb: campo de gigantes 1292m, 467e] ^cc^ebene I467e, V27e \\ P. H. L. V. Boguslawski III112e|in 55cl;men IV lila; bc^mi[c^e^3 SD^ittelgebirge IV636e, 7e (ÜJeife 1792) :| Bokhara III i95me (53reite) , Bolivar 1476a, Bolor IV608e (= Imaus) \\ Aime Bonpland ll68a, IV 640m: S3e^ gleiter [logl. Steifebegl.] II 68a, IV 466m; (Sternfc^nii^^cn in Cumana 1399a; III605e, 612am, 621e; fern gefe^n III ö9; Joi-ullo IV 344m, 566e; „i^ mit B." [f. bV. unb] IH72me; IV162e, 344m {Jorullo); [^er[.] IV 640m; „mein Üleifebegleiter" [= S3egl.] 11169a, 612a; ©ammliingen IV 466m, 640m | „B. nnb ic^" [= mit]: [in Slmer.] 1399a; II68a, 444a; III621e;lV216am, 258rae,339a,361mr,566e,624e; [n)a§ fie gefc^rie* ben ^aben]: (Sternfc^nu^^en Den Camana III605e, 621e J| Bopp IIl468ra (m-9)||Borda III131e, IV86a: öcr ber SIbreife nad^ SImer. lY 525a (SBotjIivctten , 9Jat[;); SWanufcriVt üon B.'s 9Jeife na^ ben canar. Sufeln veröffentlicht IV 112a, 524e | magnetifd;e ^coi^h.: mit B. in ^arie IV 108a; öon B. baju aufgeforbert (für STmer.) 1432m, IV86e; magn. Snflr., 5«eignng«-9ZabeI IVll3e-4a:| diaü) f. STbreife, Sntbum bei ber ajJeffitng beö ^ic§ üon Teneriffa IV 525a, Sßc^Injoneu f. Slbreife || museum 560 Alex. V. Humboldt ^orcj — Cafan ßorgianum f. Veletri, Borneo: [gecgn.] IV (506m) 585a, ißotvini! I375e, Botom (Serg 2(f.) IV 382m [ Bouffingault III 72e; IV40a,360m, 510e, 561e, 614a, 622m; V31e, 80e: ißnef IVl66e, 572am, 614a; V81m, 96e-97m (3 mäx^ 18öd) ] ^o\i\\ok: STufnalimc mit V53m, 53. öai Gambey lV69a (132e) J iöieite: kftimmen II321e-2a, IV569a; biivc^ niaoii. 9Jeig. kftimmt lY 171m; pl. SSveiteu III 351m (fiibl.) .'I Breß V78a, Bretagne 1461a (guBveife) || «Brief; H. (H.'s an ^nbeve) HI I32am; iV189e-190a, 200e; V54a; pl. Ißiiefc V47e (aiiö Oiiito) J 33. (an H.) [f. J. v. Klaproth] 1475m, U128me; mi08e-9m, llle-2m, 9-122a, 134711-5, 6a, 268m, 287a, 600am; WlGlme, 190, 347e, 510m -Im, 6e-7a, 572am, 614a, 627-8m, 9e; \15m-16a, 69m-70a, 81m, 90am, 96e-97m (3 Wdxi 1859); pl. 53iiefe I463e, 475a; 111205a, 6m, 8a, 529a; lY 185-6a, 617m J 53vieftüec^iel (mit ^ev[.) 11183a, IV518ai| oerro Broncofo (bei ^c^il;au) IV566e; „mein ^rnbev" 1386m, 416m; II17a, 39m, 107m, 423a, 456m, 460e; III469e; IV 558m, 562a, 632e; V17a,mll; Brue IV554m, C. Bruhns [f. iibr. aftven. ^i'f'^^'^ 3^'"^ ^oemoc] YlOöam, Brünnow IV 488e || Leopold von Buch IV347e [iööme], 484e, 634m: 35ul!. bev Andes f. ^ovpI;^i-, einige SSIätter al8 2(nbcn!en IV46öe, iöiief in 3tal. über äftefte ^ormaticncn Y90am, in gvanfv. IV466e, gveunb IV 475a, iBuIfane i)cn Guatem. n. Nicar. IV 466e (H.'s STibeit ertueitevt); Italien f. govmat., ^capci, dicm, SSefiit; niagn. Ungennttcr IV 196m (I;il[t bei ben SSeob.); iintev[Hd;t H.'s ällinevalien IV46öm,e; in Neapel IV484e, Nicar. f. Guatem., '^o\p\}\)X bev ^iilfane ber Andes \Y618a, in Rom IV466e(l805), [tiibivt H.'s ^agebiid^er IV 466e (über 33ul!ane), Vefuv IV489m; ^Jultane [. Andes ^ Guat., Sageb. || Buchtarmin/k 1273a, 441m; Y82e (geftiing^gvaben, auf bem Srtl}[d; ein* gefd^ifft); cerro de Bwen Tiemjjo (DZüvbam.) IV (442e) 598e, Burnouf IV 558m (Meru), Bufchmanu [f. übv. Slit] Y16e-17m, Cadamofto III 360{e), ladera de Cadlud lY 238am, Calahozo 11444a J Callao IV229am (§afeu, iingel;enre 2BeIlen; S. Lorenzo, 3nfe( gegenüber); C. de Lima [ügt. Lima] 1428a: magn. D^icig. ib., IV 72m :| Camoens Siifiaben II 58e-59a, Campani III77e-78a (Objectitoe), Sanal gtv. beiben Oceanen IV555all (im Choco); canari)d;e unfein I347e; 11410a, 2eX,446eX; IV61m (magn. 33ecb.), 329a(23ulfanc), 481ra (Üieife), e [geogn.]; Canopus 111167a, 209m; Canzacoli V90a, Capula (bei ^atjciiovo) IV638e ||. Caracas %. Sanb: ©ranit V78m, llanos 111589m ] 33. silla de C: magnet.: Snteuf. IV94e, 180e; DJeig. lY llOe \\ Carguairazo IV 284a, Y51e-52a: Slbbilbimg IV520m; ^Dlaffen V29me, 51e-52a ] Cariaco: [©egenb] IV5i4 (gecgn.); im ©olf: ^a^M^a-Oiießen, map\)t^a n. i^r ©ernc^ lY 266m, 514 :j Carij)e+ \447me,m (§6I)Ie); Cartagena de Indias 111499e-500a; IV102e-3a [nörbl. (Snbe ber Steife], ib. (magn. S3eob.); Garvajal f. Ibague \ Cafan IV 109m: magn. 5tbn)., 9^eig. IV109e "[ Alex. V. Humboldt: Cafas — Columbus Tt 561 ßarthol. de las Cafas : bist, de las Indias in ber ^aiibfd^v. II 300me, 474me,495ai ||. caf^ifc^ V44c (©cnfung) | cof^ifc^eo ü«eer I347e+; lI420amX, 446m X: Alexander ber ®v. II440niX, gaüeu f. «Steigen; Snfel IV69m+, 139a; magu. 5lbii3. IV203a; Sinie ol;ne Slbt». IV139am, 203a; ÜJeflej im äJlcub II440eX^ oevänb. 9^ii)eau 1474mX, (Steigen ii. galten I 314e+ jj Cafßquiare I393e; IV 497a, a(2;eint)er.), e (lüeiBe^ 2Ba[[er); Caßrovillari (mruäjen) 111608a; Cauca (gl.) IV250e, 265a i-XW) 1 Caucafus: ^ö^en IV 582m ; 9fianielI419m, IV507e-8a; ©d^Ianuu' Dullane u. 9'ia:^>^t^a-gener IV253e, 506e; 3ufammcu^Qng mit bem Tläan- fchan, beffen gortjetjung 11419m; lV5nx6} fie IV115am; 2inie oI;ne 2lbtx\ IV54me, 91. ». J&umbolbt, jeoSmoe. V. 36 562 Alex. v. Humboldt: Columbus 9Ji — ßue 188e ;J iiid;r Maiideville U291m-2m, Äfein^eit ber SKeeve I470e | 9^atiiv: -gefiil;! II 55e-5öa; -feimtniffe, 53eob, bn m. 11313ni :j Ophii- 11416m, orieutiicn f. magii., ^afnien f. gierten, ^olarfteni II(317e) 481a, ni^t Marco Polo n291m-2m, 2'^ 9?eife IVllöam, ©ecfavte II(300me) 474, ^ic tocii Teneriffa IV639e; Rappen 11479m, IV 533a; JRid^timg m6) Seftcn ll(301m-2a) 475a; äBinbe I479e, II(322e) 483ra || aguas de Comangülas (febr \)i\^e Oiicßen ^ b. ©uanaf.) iy245me, 500e; \80me, 94a, 96m || dorn eleu in562me, 7a (-li^t: ^Inal^fe) | dornet [f. ^Diaz]: astone 1410m; Halley'ic^cv 1108m, IlllOSe; mejic. lU562me, 577e \\ Conquet (6ei Sveft) V78a (©ranitit), ^ippm bev (Sonqiiiftaboren l\533a j doutinente : ©eftalt 11104a; ©liebenmg I471am, 4e; 9{ci[en biirci^ ba« Snneve [öol. Sieifen (5J lY 86e-87a :| doiiöeigenj^unfte [. ^D^orblid^t, Cook iy586e-7a (33cmülnin;3ou waä^ beii Slitetg.) || CordilUren (ber ^nde* IV476e) [= ilnde^] (ögl. @[. @iibam., Sänbev, 3)Zej.) III72me, IV [553e-7 (bef. bie 3 Letten)]: toon (Slibamcv. IV330e, 471a, 566e, 596m, 614m; 5tn[ic^ten IV2utt.) (4: -ftöBe] \210me, le-2a, 3all, mlle, 442m,e; lV[2i6-7a (©ifabrungen, iBeobb. u. f^olgen üiele 3af)re lang in beu üerfc^iebeuftcn ©egcnbeu n. öon ber üerjc^iebeuften 2Irt)]: 8ecb. IV2i6a,m; [(Sv[4)einungen] IV222m, lange @ea^obnl;eit IV2i6m, langet IV2i6am* (in e. Salbe, abfieigen); auf 564 Alex. v. Humboldt ©rbb — gret beni SOieev iy229am, am (3icUen bev Sogen, ungeheure Söellen); 2:^ierc baki IV 194a, Uvfac^ IV 488a J (Srbe, (Srb-; -evf^ütt f. (grbkbcn, wag ev toon bev ß. gefehi l;at I376e, -^älftc IV 87a (-f buvc^veift), -magnetic-mii§ f. baö @tiirf SOJaguetiemu?; -fiö^e [ij: -beben] 1 213a,e (-fto^), 222a, 442e, 3e; ni89m, WlUa (übergroße ßa\){); -ftrici^e 1171a (üerfc^iebenfte) ; -tl^eile (bie ev gefel)u, tu benen ev geiüefen) [ögl. ^eniif^bäve, äßeltt^eil] 1262a, 434m; -umfang i^2üm, -iimfeglung 1432m (^lan einev), iiutev bev d. 11171m, inneve Söävme lV254n* || (gvfaljvung [ögl. em^iv.] 11420a; 111338e, 341e-2a, 547e, 588e; IV 494a; pl. -en IV 206e, 222m; V7Üa :| (gil;ebiingeu IV5öia (maiievavtige) | (ävinneviing IV 358e (alte: üon bev aniev. Üteife); pl. -en I458e (fvcbe), II 5w, III347e :| cttuae no^ evleben 1436m, Ad. Erman IV567e, ©v [(Meinungen V92e; Srflaimeu 111165m, \74e-7Da i79m); Espeide (53egleitec am Jorullo) IV563a, on»; [(gt^molegieuj 11 42 1 m, e j Europa [f. ^üdfe^r]; Alcor III 66a, SSevgiDevfe IV 94a, (gib-2)^agneti6miiö 1434m; nac^ @. gebvac^jt V 32a, 35a; el;e ev (S. üevlie^ ilI589a:j Jul. Willi. Ewald lV450a, (Sj- cuvjion IV 518a | Sj.-^ebitton [f. bef. amev. ii. afiat. &Jeife] lVo53e, pl. -en IVi34e-5o (dtatl) ju (S. fiiv bie 2inien o^ne Slbiu.) :| (£j;))eviment IV 79a, gäc^ev))almc II95me, Ruy Faleio II488am; baunmitige ^anren II190a, 426a; S. Fe (9Zeu-ä)lei-.) lV593e-4a (gecgv. «eftimm.), gelggvate IV 240e II gevnvül;v III83am, 544a; auf bem Cotopaxi IV574e, 9Jad;t-g. IV207e; Prony'fc^e^s niaguetif^eS I436e; IV 64m, 117a, 125e, 6am^ pl. -vi3^ve 11169a II bie 4 geftlanbe bev SlUeu I471e-2a, geuevtugeln III 622m, §id;telgeb. [tgl. fvänf.j 1262m, gi^ften 1296m, f^if^e f. SSuIt. quitos'^ gleiß IV 309m, Vom; de Fleurieu IVö92e | gluß: -gegenben 1186m, -ne^ ib. (gh). bem Ovinoco lu Slma^encuftv.), -reife (in ©iibam.) [= -fc^iff.] lVi33e; -fc^ifffa^vt [= -reife] IV497e-b. iiftt). IVö4a, 117a, 125e; Sntenf. IV 181m :| in Neapel IV484e. Oueüen v^on Nocera lV248e-9a, pljUQx. %t\htx IV 604a, 9?eife f. 3tal.; in Rom IV 117a, 125e, 466e; ©auerftoff IV248e-9a, (Sc^meij f. ^ial \ Ve/uv: 3lii«brnd^ IV274am, 489m; im Krater IV 181m :| 3iM'«nimenle(>en V8e :1| ©ebirggarten [= ©eftein]: Filter Y94a\\ , ber Andes I250am, un|>a[fenbe Benennungen \Y468am, gefammeltc [f. hp, 9)?incralien] IV 640m, aümäl)!. Übergang V93, Um- hjanbtung I(274m) 462m, uranfangfic^e: [^urütfnabme bec Slu^brud?] V67ani, S9me J@ebirö«-: -Scobb. lV94in-95a (magn.), -ä^agneti«- mu? \Y148e-9a; -reifen 1 435a (33efc^iüerben) , lYUOa', -jüge l\609me (^Jic^tung) || ©eföbvten f. 9?eifegef., Gefrefs (in ^raufen) IV208e, ©efii^I II 68a, ©e^ülfen f. Reifer, OeifieiStbätigfeit Vl6a | geogneftifd;: Slug« bitbung IV637e, gn§reife 1461a, ^oriaont \{74a) 94a, W\\t \\632me \\ ©eogra^bie: alte I471e-2a, mt^tljifd^e \\[405-6m] ] g-ifd^: Örtlicbf. uac^ t^m benannt f. benannt , Unterfud^ungen III367e-8a :|| ©eolcgie: bleibt nid^t f!ebn VS9e, bergfeid^enbe V(72a) 92e J g-if(^c STrbciten ]V546a || Oecrginen IV 339a, ®eVäc!IV498a, Gerard (baron Fr., a}?aler) ni23m, 566 Alex. v. Humboldt @ef — ganf i^m ge[c^cn!t f. ^arte; ir;m m^'idt lV616e, V37am | ©cfteiii [= ®c- bivoSavtcn] X : 53encimiiiigen I457am; enboöeiie^, epgcneö ib., e; V59m, 89m :\ fönigf. ©eftivne 111209a; ©eti^ittev 1 562m-5a, 486a; Gilbert IV 592a (über beu Zxad)i}t toeiti Tolucd), Gillifs IV 553a; ®Iimmerf(^iefev lV216a (©egcnbcii), 265a,m, e-6a,m; gliidlid^ev Umftnnb I37öe, ®ueiü \\566e\ ®ülbX: in Slficit 11421m; (Sage, 9Ji^tI)e i)om ^eiligen I395e, 111624a; -lanbev II416e :] ©ülfftvom I477e, ll484e-5a (5a); Göttingen IV586e-7a (5Bi6Iictf)ef); St. Goii/iard-ipofHä : magnct. IV lila (9^eig.), 18lm (3nteuf.) |j ©raiiit [a. Altai] \[261e-3a] 273a, 458mli X; IV •245e-6a: im ni3rbl. 5t[icn \261e-2', V67e, 5iwe; -^^an!e [a. Altai] IV 361a, 572e-3a; -33cbccfi;ng Yö'me (in 5lfictt), -bevgc V95am, ©cgenbcn IV216a, gef(^i(^tctev V78m, -inaiievii [a. Altai] l\573a, öfter ^Iiitou. V70a, -Oiicücii V78m, 311 !|:f;cn]^iefer [a. Ahai] 1458m, itranfönglic^ Y67am [3uviidnal)mc beö 5luibn:(f\^], in Venezuela \78m \\ ©vanitit [a. Kolyican] V78a, Gregorius tocn Sfiagianj 11112m, ®reiS [t)g(. 5llter] V4m, gried;. @(^vi[tftcüev 11112m (Übevictsiingcii), Willi. Grimm 11113m (S5vief), ®i% V22o|©ru6cu [= 5Bevgirev!c, ©c^ä^tc]; -Bau I 4.58e, -baue IV238a (]€l;v hohe)] in ®. lU71am, -lid;t IV512a, -tüetter IV 511e-2a (^InatVfc) :| v. Grüner V 94a (in F^eifeerf?) | ©liinftein: mel;vcvc tan[enb ©c^ic^tcn atived/'club y74e-75a, 93e J Guacamayo (SSuIf. inOnito): ®ctüfe 1238m, IV555e :| guacharo V33m | Guaillahamba (S)orf in Ouito) lV357m, 6i57ne: 53a[alt IV 462a, 613m; ^it^e lV613e; 2;(;at IV462a, 613me ;| Guamote (bei ^ticbamBa) IV463m,e j Guanaxuato: bei [ügT, ] IV245me, S3evgiDevfe [. ©rubeu; bramidos (©etöfe) \216m, IV 226m; 33reite (öcn H. beftinimt) IV 42a, 434a; ®eti3|e f. bram. ; ©rubelt, SBevgmer!^ IV4ie-42a, ib. (Sem^ev. gegen bie äußere 2uft); ^oc^ebene [y432m, §bt)e IV 4.54a, in 9^20 Y74e-75a (Siebcrfe^r u. SSed^fel bet iSd^ic^ten), 2^em^er. IV 42a; Valenciana IV4ie-42a, 167a :| rio Guanca- hamba cb. Chamaya (bei 9?entema) IV497e,e (2;eni^er.); Guangamarca T278m, ®uano V35a {wad} (Sur. gebracht) | Guanfce (Ouito): hacienda IV462e, 3a; Sra^^t IV462e :| Guaraco (§öerg) \56e (leuc^tenb) | Gua- temala (?anb): ^anb[^riftl. harten, bie er befaß IV535o; über bie ^wi» fane öon G. u. Nicaragua l\537e-8a,e: evtDeitert tcn L. v. Buch IV 5380] Guayaquil IlllSle: gal^rt öon G. nac^ Acapulco (3J?ärä 1803) lY308e-9a, Slufentf)alt V31a; Cotopaxi iy575m (2)onner gebort), V31a (o^ne ®c^nee); ^afen IV 575m, lagartero cftl. ha'ocn iy497m; magn. gfJeig. I428e; IV 72m, 109a :j guaycos IV 573a | la Guayra: §afen IV 180e; magn. IVllOe (9^eig.), ISOe (3ntenf.) :| Haidberg (in ^ranfen) IVi45e-9a,m, 209e-210a (magn. (gigenfd^aft, Polarität); Hallein iy512am, Ed. Hallmann IV 252a | Hambato V52aX: ^od^ebene V29me, 51e f ^anbfc^riftüd^ [f. Guatem.]: SD^itt^cit. öon ^Tnbern f. Äoemce J Hanno: ?mfct mit @ce IV(287e) 522me :| Hanfteen IV147e-5a (magn. SDJeffungen Alex. V. Humboldt ^an] — Qnftr 567 beim «^^ovblic^t, bei Ha. abgebvudt), Cari Beiied. Haie 11112m, W. Haftings U 5m+, Havana lVl08e (magu. iBecb.}, ^ebiiiig^liiüe II 423m (in 5l[ieii), Ed. Heis lll255-6a, miiiber {;eitev V4m; §elfev, ©e* ^ülfeu, jtbeiluelnuev bei [. '^irbeilen [ijgl. ^ülfej lV196m\ G. v. Helmerfen lV169a I in beibeu ^emif^^äveii [üjjl. (gvbtbeil, äöelttlieil] 1240m, iinim; m bev fübl. §-e [ügt. ©iibamev.] llllSle, 211e (langer ^iiifeut* ^alt); IV 103a :| ^evbovifiveu V80am, Hergen (in 2«abvib) IV481m | Carolina Herfchel I11362e; John Herrdiel III351am, 391e (ea^Jieije), 529a (eatuviietrabb.), 644m (Uvauiiötvabb.) :j F. H. HelTe lV538e (^iil* !aue Seiitr.5Imev.'^), ^cuig öcii §etnivien lV640m | Himalaya: (Schnee greuge I358am [483-4], 3am, 4m; 3i'l«iiH"fit^>''iiö IV584a (mit (^{)\ua) \\ §immel: -^^^blaiie II172.' (390mj, blauer III 390m; -^c-becfe III352am, 2)iifterbeit nn43m-4a, Önmingeu III 552me J [üblicher IlllölamX, 196aX: ^umiitb I89a, (Siubriid III(352am); ftitter ©lanj II 68a, III88a|| Hindu-khoX II188am, 424e: gortf, be« Kuen-lün ib., l\379e', [um* gelehrt] IV610e :| ipil^e \\613me {an i^teUcn in Quito), Hiuen-thfang f. ^Marco Polo, Will. Hodges II 5m (Ganges) | Ernft Hofmann: fib. $Reifebeg(eiter IV387e, 597a; -gcfabrte IV 347m || §i5I;en: an^ §. (33erg- ^bben) in Slmer. I121e, 143a, 190e, 336e,354m, 441m; III 72ell, 451m, 496a, 589m; IV 41a (m, 42a), 94e-95a, llOe-la, 181am, 216a, 238am, 265a; -beftimm. f. -meffnngen, (Sinfliiß f. Omagnet., ©rbbeben IV216a; anf §. in Snro^a IVlllam, in Mexico IV 312a J -me[[ungen (-be* ftimmnngen) [togl. bt}|3[cmetr. , 2«ef[iingen; i^ 53arom. 2J?e[f.] lY [623e-6a]: in (gübamer. u. Mexico IV (41a, 453), [623e-4m] 3e; \51am] in Mexico \V434-5a, 565e] 33erfa^ren, St^^arate IV[624-6a]: fie gefc^a^en mit Kamsden'j(^en ©efä^-ißarcmetern IVö24am; Torricelli'fc^e 9icf)ren IV 624a, m-5m \\ Honda (am iKagbalenenftr.) IV497e; §crnblenbe IV 471a, SmeW (in SSiilf.), 636e; Hradfchina (2(gram) 111608a, Huehuetoca IV 434a, runblic^e ^iigel V44e; §iilfe, 53eiftanb bei [. wirbelten [üq(. Reifer] yiße-17m (Bufchmann); Hyhrites II 419a X | §tjgvcmeter [11590a: -SÖJeffnngen 1360m, 11189a; öcn Sauffure 11189a ;| Hylacomilus I75??ie, II490e; Hyperboreer \\421me, f)l)V''fometrifc^ [ögl. §öl^enme[[.] IV41a (53eobb.) I Ibague: valle del Canajal IV527e; i)cn ba Tolima gemeffeil ib., V50e:| Ibarra V 33a, 53m; Ilinijfa IV 284a, 520m (5tbbilb.); Imbaburu \ 33am (nur luenige (gtnnben in ]'. 9'^ä^e) J 3nca: 33äber IV 238am, Äunft[tra§e ]'. V^vuan. :| Indien II430e (mannigfad;er S3egviff), 2e-3a [®ecgr.]; er reift im 3>nnevn großer Sauber (nid;t an beu Äiifien uftD.) II (86m), In-fchan ((^eb.) IV384a; ^nftitnt (franj.) I432e (^arifer, (Sitjung), II(12m), IV 380m, V34e (Sßeric^t über 3«o^a) j Snftrumente [f. magn. u. einjelne] 1434m, 6e; III131ell, 589e-590a; IV(64m) 132e, 334m, 345a; sg. -ment (*): auf S3evgen IV569m, i:cu Borda (magu.) \\113e\\-4a*, i\i ^i3^enmeff. IV 624a*, lic^tfcf;n.\nc^e HI 211m, uuöüüf. 508 Alex. V. Humboldt ^nt — Jorullo 2Ö II [390m :| 3nteve[fe pv e. ©ac^e) IV77e, n)ae ifjn inteveffivt (l)at) IV 615m: 3nt^um iy[259e-261a ch ex einen begangen ^a6e?] | /»ty/c/i (gg IV206m: ©iovit Vt bev sierras nevadas öon Turbaco am)', Mathieu 111274a, IV 108a; 3)ianlt^iev IV216am (iuegen ©vbbeben« abfteigen), pl. -e IV 341m (einfinfen); rio Mayo (in ^afto): S3im§ftein IV566e-7o (483m), 641m; Maypures [f. Atures] IV 497a (Satavacte, Ouetle im SBalbe) | aJleev [ögl. @ee] I331me: (Svbbeben IV216a; m^mi 1474m, 6m; Siefc 1475m (gegen bie §13I)e bev53evge), am 2W-eeufev 1143a; feF)v I)ol)e2ßenen {\309a,a (§öl)e gemeffen); ungeheure S. IV 229am:| a^einiing I V 240e, 584a (geänbert); Melloni 111497a, Mendana lUSOa | Mendelsfohn- Bartholdy'fc^er harten (in ^evlin; öcn Abr. M.): niagn. 53ecb. IV(i25e) 147m; Nathan Meudelsfolin IV 196m :| Mendoza; tratado de nave- gacion IV 113m (in Camana) | Merkur : S)uvc^gang oov bev @onnen|4>eibe III 39Sc (9 9^00. 1802), 557e; teine Um^iiaimg IIl537e:| Meru IV558m I 9Jieffnng(en) [f. bavcmetv., §öt}en] 1450a; IV 432a, 526ara, 555e; WöOme: tvigonometvifc^e (oon 33evgen) 111509m; IV292m,ell, 354e, 527me, 575a; V 51a :| meieovologifdbe ©tationen f. magnet. ; 9J?eteovfteine Alex. V. Humboldt Wiei -- Wwxtx, 571 (402e-3a; 111165m (Slußening e. Äivcf;enfüvfteii), 608a |j— Mexico (3eeife u. 2lu[entr;alt in 31 2) über M.) 1. Saiib 129 6 nie, IV 595m (i)om Wqx% 1803 m f^ebv. 1804); aiirf) 92ei:-evamen gcii. (O) | 55. iO^ejt- caiiev (**), (5. mejicanifc^ (*) [|. Süniet] ||: 2(mei[eu 11422m, '2lftiO' uoinie HI 4pvcfil lV4527n-5a, gecgn. ^vofile N 89m | ^o^ei^eneu 111498a :j| ipoc^lanb 11422m; IV 145am*, 466m (471a); ^ct^tper 1296m :|| §öl;en [a. §oc^ebene] IV 3r2a: -beftimniungen IV623e; 2)^e[iiing(en) IV432e, 593m; nad; |. Savom. 2Jie[fiingen [a. ^cc^ebene] IV565e:|| feine Äavte (gvo^e Ä. IV 312aO, 5Ö4e; (^eneval-Ä. I V595meO) IV 440a: Slnal^fe lV593eO, (Io))ie an Jefferfon n'593m°, iO^ateiiviIien IV595mfc^, in ber ®tabt Mex. gc* jeic^net lV564e, [tvag bavauf ftel)tj lV594mO |j 2Re[[iingen. j. ^ö^cn, 2)?onb 111498a, bavcni. '»Jiiöeüiu. f. §cc^ebene, Obfibian 1464m; Orte* beftimm. f. ®1., o^Bcvge, o^ßuif.; ^olavftieifen IV206e, ^riefter 111486m* (bie äft. mit) :| C. F. Naumann V69m- 70a j cerro de las Navajas (am Sacat) IV 209a, 638m: Obfibian IV 482m, 638m J ^^P^i IV484e (1805): magu. IV lila (^JJeig.), 181e Alex. y. Humboldt 9iea — Dx> 573 (3nteuf.); Thomfon'fc^e Ü)iineral. Sammlung lV484e;j 9ieM I342e || rio Negro: oberhalb S. Carlos IV 497a, galnt j. 9Jd|e, magn. 53ecb. IV102e I 9iei|e: [gnbe bcr dl] lVlU2e, ^. gu i^m III621e-2a; di., §al;vt auf il)m lV113e :| Sem^er. lV497a,e (gevingeve); biaiinee Saffer lV497e II Steigungen IV8e; 9^eigung«-9^abel(n) lY{113e-4a), 187e-8m (jtt)ei) :j Neptun lY494e-5a, Nerciat I402e | iYea-Cfranao/a: SüvbiÜeren lY [553e-7 bie 3 Letten], 623e; ^öl;enbeftimni. IV623e, paramos IV 555e, XopoQX. lY [553e-7]', iöulfane IV466m, 48()a :| C. F. Neumann IV 382a, 9fJeu-@panien = Mexico; Neu- Valencia lV24öe-6a, V78e (@ee) | Nicaragua: igee IV 537m, SSuIfane |. bei Guatemala :| S. Nicolas de los ranchüs (beim ^^opocat.) lV349a, ö27m; Nicolaus Äaifer "o. ^u^(. IV 69m (auf i. Befehl), Nikolajeic IV132e (magn. Slbm.); Nifhne-Tagil/k, N'TuHnfk IV 209m | ^xMtaw [f. iibv. 2)^eer] 1474m (äRaifen); bavom. ^liöeüirungen \Y433m (in Mexico), 434-5a J A^mo (^^^ennineu): ©e* birgequetle IV249a, 502a J D^ovblic^t I202me; in Berlin 1806: IV 147e-8a, 207e-8m; ^ufaninieni^ang mit (£irru6-2BöIfd^cn ob. Deren Söilbung \Y 144e-5a\ , 206me\\] Sonöergeuapuufte IVi457/i (Umbre^en), 26/6'; (Siu=' n)ir!. auf 2}?agnetigmue lVi47m, ^43ülargonen 1202m, @d^ilbevung eiueö 9i. in (Sibirien IV206, fc^iüarge ©trablen IV143e, in ben Sropen IV 202e:| 9fiorb^oI 111360e-la (SBäc^ter), Obevbergmeifter IV20.Se, jenfeite beö Obi 1137m (^flaujen), cbiectiüe ÜJic^tung I31e | Obfibian [f. S3im^- ftein; a. Jacal, Navajas] IV 366a, 4, ^uana^) Y74e-7^a, 93e; 574 Alex. v. Humboldt Dj — Peru 9^ Oxus II420am, Pachuca IV 434a, Palacios i. Bernaldez; ^ipalmen I296meil (mit gid)ten gu]auimen), 469me; papagayos lYSOSe-Ga, im ^;pa^a0aJ?o-(Sturm IV537e; ^;|3apieve f. SJeactiü- | paramos 1362m; III 451am, 485a; IV555e (iii 9^eu-@ran.); garita dei paramo IV 265a j| Porti-, in Paris [f. «Borlei.j lV466e; ^:pavi)ev (*): Stureut^alt: iibev 20 Sa^re V8e, 1810-11: IV 466m, biö 1827: IV 185m; [ncuerevj 11183m (häufiger); 1838: 11124a, 475e-6a :j ijcii Berlin mä) ^^. 1437a; ^Biblic- t^e! II436e-7a*; 111195m*, e*; IV586e-7u; bureau des longit. V8e; magnet. IV 68a (3nteni.), 108a (^eig.), 132e (2(btt?.) ; iKufeum II82m^', ^^Jevfev I1154ia, ©ammluiigen* (feine ä)iineval.) IV 592a (640m) | @tevu' iuaite* 1108m, 392am; III 77e-78a (108e, 544a): langer 5(ufent^alt III 309a, V8e II Paropanifus II 425a X, 5pa[igva|)I)ie f. @(^viften \\Pafto: 5lnbeefette IV 209a, «Simöftein l\306p,-7a, (Scvtiücre IV 306e j SSnIfau öon P. IV525e: 9iauc^iänle toev|4)n?intetX lV(328e) 559e ;1| loa Paßos: ^vcüinj V33a; Sultane IV 466m, 618a jj Patuvia (am 2KagDa(enenftv.) IV 556a; Patzcuaro IV 339a ((See), 565e ($ö(;e), 638me (2lmei]enf)aufen tabei mit SJietaüfÖrnernj ; Peking IV 70me (magn. iDbferöat. u. 33eob.) | Pelileo: ßiugcbovue V35e; ©ebivgvavten \34me, 54a; Mi'i^a V34e, 2ßeg V53m, inb. Sßeibev V34e J Penipe 1250m , IV462e (öiini 1802): 2)orr IV462€, 5a; ©Iimmevi'c^ietev bnvc^brec^en [bgl. 2;vac^t?tj 1250m; $lan V36e, 37a, 53m; (Seilbrücfe IV265e-6a, 462e (3imi 18U2); Sovogr. V57o,53m; Xxaä))i)t l\462e-3a: ben ©uanit u. ©iimmerfc^iefev [ögl. i^j buvd^brec^enb (bei P., am gu^ beö Tunguiagua) IV463am,4o:| ^evlftein [f. Perote] IV 366a jj Perote 21. Ort Cpueblo): (Safteü S. Carlos lV570a; ^erljtcin l\349e-350a, V50e; venia de Soto, Svümmevfclb V30eTS3. Softer (cofre) oon P. [f. bef. m.] IV551(e), [568m-570m ©(^ilbevung na^ f. SSefteigung] : Slufic^t IV 570a, ißäumc IV569e; SSe* fteigung, beftiegen IV351a,m, 568e (tvlnterl., 7 gebr. 1804) [568m-570m]', «8im§j^ein IV565e-9mi (-gelb), 9a (3ei^mmg); ^Breite beftimmt lV569a, ©ebirg^arten lV55ime, ®i^3fel IV568e, 3nftrumente IV569m, Aalte IV 568e, fein Äratev IV 351m, 2age lY 568me, Saüaftrem IV3oia, SD^effuu» gen IV 351a, [@c^ilberniig] IV [5öerfif(^e ©prac^e I402e, II(455e-6a) :|| Peru [a. ^magnet. tquatcr, iJJeig. ufn).] II124all, III180am; pevucuifc^ (*): JUnbeefette [= (ScrbiÜ.j IV 88a; in S3ergtt>ev!en [f. ^©evgn?.: Stemmer, ber jtiefej 11171m, IV 94a; g3cn^oI?ner IV 229a; ScrbiUercn [=- Slnbeef.j III72me, 623e; IV294am*; ebene III 143e*, (grbbeben im 2J?eer IV229am; garua IIU45m-4a, 171m; ©ebirge IV41a, ^immel 111144a, ^obenbeftimm. IV623e, Äcblenfäcfe HI351a, Äunftj^ra^e IV25Sam*; Äüfte I428me, II460e-la, 11188m, IV 229a; SDJageüanift^e SBollen III347e; magn. [f. biefe^ etiirfj 1 194u (äqnator, Sntenf.); Merkur-2)nr^gang III 398e, 537e; nörbl. 1194a, Alex. V. Humboldt: Peru ^ — ^or^ 575 ©üt)-H3olaiiic^t lV125a; etevne III88ra, i45r7i-4a (beijc^Ieiert), 180am; ©tiümimg* 1328m, 428me', ißerfteiu. IV294am, Sßoc^e III 467»ne* || Chrn. Peters IV 616e (itna-(S!i5Je) | St. Petersburg: 5I!ab. bev äßiff. 14:74me (SDZarfeu für D^iöeau), YV 69e (luaguet. u. nieteovel. @tationeu); Central -Obferöatoiium ib. ;| <|Jetiefacte lV294am | ^flaujen 1371m, 456V7, 8a: Die ev in 2(iiiev. gefimben (tat 11444a, in 5Ifien 1137m; -(Sultiiven I349e,481a; gamilieii ] 366e-7m', ©eogv. I375e, 486e-7; V92me; ©efd^ic^te l486e-7 , gefeUige I374i, 33cvtl;ei(ung V92me:| ^flic^t \16e-17a, ^^legväifc^e gelbev IV 604a (1805), ^r;onoIitli IV 567a ||— Pichincha IV [285-6', 5m] 52U] Rucu-P. (ouvc^ * Iq.) l\ [285e-6] 521e: STbbilb. [bgl. ^^lofilj IV 520m; Felipe Aldas IV286a, V47me; gro^art. 2lnblict 1 241m , Unii^t f. ^iofi( , gr. 2lr6eit über bie S3efteiguug u. ben SSiiIfan übeiijaiivt IV 520m; [SScfiic^ (Svür;ja^v 1802)] IV 286a, V47me; iiic^t eutsüubit! IV318eX^ 553e; oftl. geK^tl^urm 1122a, IV 286a', f^Iämmc^en f. Äiater; ©ebirgearteii* IV487me, 631e; ©eräufd^ IV534a (in Quito geeint), gefebii 11169a; ©eftalt I V 255m, 521e; -®e- [teilt IV636e j ^'6l)c IV 291a, 631e; [einzelne §.] V47e || Ävater* III 609m, IV 25(5 j m\tU Äv. V47we: bläulid^c Sidbtev, glämmd^eii ib., 56e |1 feine Satoaftvbmc IV571m, $!tc^tev [. Ävatev; ^rcfil-Slnfic^t , to^ogr. ©üjje [tgl. Srbbilb.J IV255w, 521e; Rucu-P. [. aßg. imb bie ©tefien mit * ©tein^Iatte \47e, topogv. f. ^vofil— 1| «Bulfan i)cn Pico (ajor. Snfel) IV (291a) 523e (2i. 24), Pigafetta IV56me (Sog); pimelodes Cyclopum ob. preiiadilla (^ifc^^en) I(243a)450a, V52e; ^ifang f. 2^ufa, Pifoje (bei ^o^a^an) IV635m (^ov^bl^v); rio Pisque (Ouite) IV357m, 462a; «planet III 5 bev ISvbbeben) || ^olav-; @iib-^-Iid^ter IV 125a (in ^erii), -ftern III360e-lX (fübli^er; la); -ftvcifen l441am,\Y206me', -3onen (b. \). SBoIfenftveifen) 1202m J ^olarifation I392am, «polarifco^ III108me J| [polit. UrnftünbeJ 1437a | Marco Polo [f. Columbus]: 33efd^äft. mit i^m 11466m, t(;nli^f. mit Hiuen-thfang II466me, auf Sumatra IV 584m :| Polybius IV158e-9a (2In[d^\rettung unter bem Äquator) j Popayan IV250e: magnet. IV llOe (9^eig.), 181a (Sntenf.); bon P. nad^ Quif» IV 525e, iBuÜane lYölSsi \\ Popocatepetl IV[545e-9] 520a, 7m [622m-6m]: mbüb. IV 520a; 5rfc^en-5Iueh)urf IV318e, 553e | Craveri: Stuffa^j gegen G. IV623e, 6m; C.'s SSornjurf IV624m :| (gbneIVö22c; nic^t ent^iinbetix IV3l8e, 553e; nicöt bcn mp\d erftiegen IV 624m J ^i^^e IV292e [622m, 6am], V51a: i^iel geringere IV625m; mit Humb. übereinftimmen^ IV625a, 6am; SBcrtüurf IVö24m :] Jage l\520a, malpais ob. Jabafelb ]y[348e-9] \ idgou. iO^effHug IV292e, 318e, 348e, 526m [622m]; V51a: 24 3an. 1804 : IV553e, 622e.\\ .). 638am (qiiaväfveie); ^orpl^Vilc^iefer lVö67a] Portici: niaßii. IV lila {Wi^,), 181e (Sntenf.) :| Porfoca6e//o IV 245e-6a, V78e; Prag IV Ulm (niagn. Sf^eig.)/ prenadilla = pimelodes; ^rcfilc IV 351a; \ 82e-83a (am Irtyßh), 89m; Prony [ögl. gevmoFjv] 1433m | Ptolemäus: Opül n436e-7a, III 53m; eaiiefiit->)hmeii 11440a :j ^iiMU fimi V9e (2lufmei1f. feinen 5(vbeiteii gefcf^eutt), Puebla {^hh) IV 434m (SSveite, §bl;e); rio Puela {hex ^eni))e) lV462e, 3a |J Purace 2t. 2)ovf: 3nb. 2)j3vfc^eu am 2lbl;ang bee SBuIf. IV40e, §ö^e ib.; magn. IVllOe (SfJeig.), 181a (3iiteuf.) J 33. ^^uüaii: m\)üHQ f. 2)orf, gliiB IV 250m, -©eftein IV636e, &\pic\ IV110e(magn. S^ieig.), Ävatev IV526e-7a (§bi;e), leine Satoaftröme lV571m; magn. [9ieig. f. @it)fe(J 3ntenf. IV 95a, 181a || Pufambio (gl.) l\25(hn,e', Putumayo (gl) IV455me (2«ön^e), ^t^uamibe beö C. Celtius V98a | Ouaij: am Chimborazo IV620e, in Quito IV 464a; in @übamer. I278me, 464a :| OuecffilSev II 415m X, IV 625am (SBerfu^e in Mexico) | ö u e 11 e n 1 229m ; ^eiße 1 228m, f e^v ^. IV [245m'-6] ; fe^v l)o\)t IV235am; Sem^ev. 1228m; lV233e-4a,m, 496e\\-7a, 8m; Oueütuaffer IV233e-4a (bie er getvunfen) :| Queretaro l\434a, Quincke (S3evg 9^ ö. Ouüo) IV 209a || Quindiu l\264e-5m, 6a: Andes 1278a'; azufral i\265am, 6a, 514a; befc^njerl. Übergang über bie (Sentra(-(£or* biüere l\ 264e-5a; Olimmerfd^iefer IV265a,m; quebrada IV 265a | ©^\i3efel 1278a; IV 265m, 6a: -haäf IV 265m, -bäm^fe (5lu6bruc^ ^ei^er) IV265om,6a.i ec^minbel IV265am, Sem^cr. IV 265m :||— Quito 2L ^roto.; Slbrcife V47e, 2lubcö!ette [= Sorb.] IV 462a, 2ln!iinft V32m, «Bafalt IV 462a, «öergebenen 111498a; dorbitteren [= STnbes!.] III72me; IV 283a, 329a, 354me, 48ie, 5e, 623e; ©ngeborne IV52ime, (grbftcße 1213e, ®cbirg«arten [a. ^uil] lW463m-4a, 481e j ^cd^ebene [a. o^cife] 111589m, -en W 462am; ^od)gebirge lV52lme; ^c^Ianb I213e, IV 634m, V53e:j ^öbcnbeftimmungen IV623e, magn. S3eob. IVl02e-3a, üJJeffungen IV520e, 2)Jonb 111498a, ^olavftreifen IV206e| JÄeife IV 103all ; Y33am, 53m: öom 3anuar-SuIi 1802: V53m, auf bev $cd)ebcn€ Suni 1802: IV[462-4a] :| 9ielicfform IV575me; (gc^necgrcnje, -linie IV 520e, Ime (Äcnntniß ber ßingeborncn) ; V50e; 2:emper. IV 241a, Xxa6}t}t IV 462a |»25ultane I452mX; IV241a, 329a, 466m, 573me, 618a: Slb* bilb. IV 520a; gifd;e au^gcnjorfen V 3 le-32a, 33am, 52me; (grforfc^ung: auf iDelc^er ©cbirgi^avt fie aufgefegt fiuD, met^e fte burc^brcd^en baben IV [462- 4a], 2me (^un!t entbccft bei Penipe)-, ©ebirg^orten IV 480a, le J ganj milf. V53e :J Bobiacalli^t 111589m :|J «8. ®tabt I2ile-2a: «Briefe V47e, erbfteße I211e-2a, guaycos IV 573a; gänge 1422m, IV427e; magn. IVllla (9?eig.), 181a (3"tenf.); «ÜJormortafel I422am, ©cräiifd? beö Pichincha IV534a, bcn Popayan nac^ Q. IV525e, Seg V55a — 1| Quixos (^vct>.) IV553e(Äartc), Rachmanowica IV 224m j C. F. Rammcls- berg: Srac^Vt öom Chimborazo l\626a-8m, 9e; iDietcorfteine III613e-7m,e, Alex. V. Humboldt 3^amo — G. Rofe 6 577 624e :\ Karaond Y 52e-53a (gifc^e ber ^^reu.), Ramsden f. SSaro» metev, dlawQ V22a; diat^ [i;: Söimfc^] f. Sentr. 2tmev., Smiev-Slfien, 33evgl)öf)eii , (Sj^cbi?., volcan de la Ffagua; 9Jau(^faiigfcI;rer III llöe, Steactito-^apieve IV 338m (340a) , Real del Monte IV 614m ; ^efvacticii 11174a (laterale); IV625e, 6a (in observ. astr.) || Stegen: -troffen (2:em^er.) I446a,e; ijevniinbert II 483e (bnrd? 3erftürung ber S^ßälbev) | -seit II 68a, 115a: ©ntvitt II40e; UlSSe^Oa, 124me \\ Regia (2}^a-.) IV 614m (öergujer!); F. Reich IV163a,i75e (gleid^seit. magn. S3eob.), 187e (mit ifim in Freiberg becb.) II — Sieife (sing.*; auc^ in compos.); pl. Steifen (6e[. bie 2 großen) [ügl. 53ergr., ^ii^r.; Sanberungen] i\.l}\\ Amerika, Aßen; ]. Franken, Italien) 1 16m (38a), 202m: tt)a§ i^m ben Slnfto^ baju gegeben bat II5me,95we; [iBeftinim. ber 2(u§bebniing] (ögl. ©renjen) IV (Söe-57a ( -begleiter [= 55egleiter, -gefäf)rte] ([. °Bonpland) (pl.*): Hofmann IV 387e, 597a; Montufar IV526e, G. Rofe V83a, fc^tDeijer IV 637e (Freiesleben), [ibir. IV 206m* (üon if)nen getrennt):) -berieft 1229m; bur(^ gr. (kontinente [bgl. ^Scnt.] I @. Vllme, IV 87a (bnr^ ba§ 3miere); ©nbrüdte lV467e, f einer (grbl;älfte IV 87a ||. ©e* fal;rten [= 53egleiter]: auf ber afiat. Steife 1228m, 360m (Rofe n. Ehren- berg [f. beibe bef.]) T-öefäF)rte [= -begleiter nftt).] [f. Hofmann] 1267a, 360a; V32e: Rieux IV513a; fibirifc^er 1246a; IV347m, 466a; V36a, 94e IJ än^erfte ©renken [= 5In6be!)n.] 1434m, Sunereö f. (Jcntin., -jour* nal(e) f. Slagebiic^, 2}teer- u. Sanbr. 1171a, -:>3läne (anbre) f. °Baudin :1| „Steifenber" II 66a, V22a; Steifenbe: . nntocüftänbigeS SBiffen IV 467a, 618e — II Rennen 11326m; pongo de Rentema (beim Slmajonenfl.) IV 497m,e; rhipäi/che S3erge II421eX, Stic^tnng \92me, Ridderfk {mtax) IV224m, P. Th. Riefs lV69a (magn.), Louis de Rieux IV513a (Steife^ gef. in 5Imer. , 3^'^^"^^9 ^^^' volcanc. de Turbaco) || Riobamba: 'äit-R, IV621e (®eftein unter ben Sirümmern), Chimborazo f. nuevo | Srbbeben (tor 5 3af)ren, 1797): Srf^einnngen, 35ürgänge babei IV220am, 275e, (328e), 4S7e, 492a, 559e;V55we; S^ac^rid^ten Y53me; (gpnren u. i^re Sßeob. I212e; l\216m-7a, 221me, 487e', V 34a :j R. nuevo IV 462m, 3m, 630am (2)^effung be8 Chimborazo)-, ^(an ber ©tabt aufgenommen I212e, IV221rae; Steife V53m, (ärfteigung bc§ Tunguragua (3uni 1802) IV 462m II Rom (\»Iufent^alt n. a.) IV189e-190a: mit Gay-Luffac iV 117a, 125e; magn. 2lbh). IV 117a, 125e:, monte Pincio IV125e jj G. Rofe IV[466am]: im ^^^an273a; «Begreiter auf ber afiat. ob. fibir. Steife [= Steifegef.j 1360m, IV 235m; 53rief gegen Bifchof Y 94e-9öa, Blagodat (mit R.) IV209ra, j^rac^lpt öom Chimborazo IV627-8m j nnter- fnc^t (|)rüft), bef^immt u. bearbeitet bie bon H. ciM @übamer. n. 2)^ejico mitgebra^ten ©ebirgSarten («Samminngen) IV 345m (-art au^2Jtej.), 427am, 466m, 472a, 7a, 9a, 452a; ©ebirgSart m^ Italien IV 619m :| [pevf.j IV468e,482a; V75e; fibir. Stcifegcfä^e [= ^Segleiter] IV466a, V94e; 31. ». ^umbolit, itüSmcl. V. 37 578 Alex. V. Humboldt: G. Rofe ^ — 6on ■^' Xxa6)t)U [f. Chimhor.] \\ 466am (gv. SIvbcit) || Fried. Rolen 11262m, SlMtiir, Rofily IV 112a | James Rofs 1474m (3nftnict.); Ludvv. Kols lV516m, e-7a (35vief) :| de RolTel IV86e, J. Rofli y Rubi (©iiatcm.) IV 544a, Rubruquis 11466a; 9Jiicffel;r [f. Berlin] IV312a (iiac^ euvo^a), -hrnft IV 86e {ieber!el)v u. 2lbtt}ed;shing \74e-75a :| (gc^iefer 1461a, IV 472a (grüner), \93}ne (Uunranbl.) | Sd^iff (etcvnb.) 111132a; ju ec^iffe III499e-500a (ücr 2Infev):| Schinkhieu (geuerbrunnen am Äucn-Iiin) l\380 (flamme), 610m; fc^Iafcn [ügl, md)tc] IV264e-5a (lange in freier Siift), Ad. Schlagintweit IV610e; „id; fd;meic^Ie mir" II 144e, „mir fd^meic^eln" IV61m; Jul. Schmidt: über etcrnid;nii|>Ven III 600-la, 2am [2-6], 620e; •gc^necf en II 430mX (ßä^ne) 1 1 @ c^ n e e : eiriger 1483a X (i^afel bee-) | (g (^ n e e* grenje [f. Himalaya]: öon ber iBreite abbängig 11(323^-) 483e; in Mexico IV 419m,52öawi; in «Sübamer, V50me .|| (gc^riften [f. bie einzelnen in bem etüc! d. am ßnbe]: aüe I393me, [%\i\ii\}\. einiger] \92m, Sbaratter I68a, trübere IV 196m; mebrere 1358m, 11190a; ÜJic^tung \92me:\ H. C. Schu- macher lIU52am (8rief H.'s); H. Schwabe lU401e-4, 419e; IVi32a; Sd^mäc^e f. Äräfte; ®c()n?efel IV26'5m, 6am ||. Schiceiz-: magn. Sutenf. lV64a I jReil'e: mit Freiesleben IV637e, 1795: IV632me; 1805: IV 64a, 624a II Schwinck III 176a; Scythen II420e, [cijtln'd; 111624a (9JJl}t^e tom I;eil. Oelbe) | @ee: auf ber @. f. Sanb, SReer; -leute IV(600am); -lüaffer II480am(2)eftinatiün), 4e (^^arbe) J(£eil: -bobren ber SMnefen IV 262e-3a, 513a; -brücfe f, Penipe :| montagnes de Sei gemme (9?ä)^ei\) IV 594m; marques de Sei va legre 11169a; lV301e, 555me ($?anbf)an8) ; V32me; Sewemoi (am Svtt)fc^) V84m; fibirif^e 9?ei[e, in (Sibirien f. Aßen; eiebengeb. (bei 33cnn) IV 567a, Ph. Fr. v. Siebold l\398a [9- 402m] I Sierra Madre: gegen bie §o^ebne IV(432e) 592e, bie Rocky Mount. if)re ^crtfetjung IV 596a :) (Silberbergtrerfe IV25Sa (in ©übamer.), (Sinnesart I31e, rio Sinu IV512a; Sirius III 167a+, 207e-8aX; gegen @f(aijerei [ögl greif).] I124me j @onne: (Snlminaticn IV569a, '^nflecfen III398e, Alex. V. Humboldt £üu — ^ageMc^er Z 579 -^u^cl^eii IV 309a, Serbunfehmgcu [f. aiid^ @I.] II1392e-3a :| ®cvgfalt IV ii2m(e), 538e; Sotara (ÜSulfau bei ^o^a^an) IVöTlm (feine £at3aftri3nie), venta de Soto f. Perote, ®:^alten IV 222m ((Sqeiiginig) | in ©Manien [f. Galicien, Madrid, Valencia] 111589a, lV481me\ fVaiiifcf; (^'): Cava- nilles V34a, Sitter. 11124a*, magn. 33eob. IV 61m; SD^inevalieu-Sab. IV 64:0m*, ä)2inevalcgeii \\481me', ^eu - Saftilieu 111589a, ft^öneS Ctft I 347e:| epicgelfeytaiit 111131t' j ®|)rac^eii: Hcße ^raiig-tbnlidjteit 111476m, gufäüige Sitinl-en II460e; mii^ in bevfc^iebenen erlangen nad;); Stri3mungen [f. ^ernan.] I 327a, 477me \ Stnbien I 375e, II 420a, Ili 8a; -nm 1 171a :| Sturm f. papagayos, (^eife, 2iu[entl(». in) Sübamerifa l Amerika; nnbelannteS SüblanbX 11227m, 441a || Siibfee: auf, in ber S. (*) I428e; tquator, S3eobb. 111589a*; ^Breite* I 475e, II321e-2a; ücn Caxamarca gnr S. I 278m, l^cn ber Äüfte wad) Chilpanßngo 1434m, Cotopaxi gel)i)rt IV 534m*, gntbecfimg 11479a; -Klüfte [= Ufer; a. Chilp.] III143e, IV575m | magn.: «Beobb.* IV61e, 86e,i7im; 9Jeig. 1 428e* ;| in SRejico n. ^ern 1434m; ber S. nal;e IVlOOm, la; Diebel I329e*, miimu I476m+, im ^:pa^>aga^ü- Sturm IV537e*, in ^^eru f. DJfer., Saubbän!e I 329e*, [eine Steüe] IV 537e] Steruid^nu^^en*I404e, III620e-la; Sem^^er. I475e'^ (be§ a>?eerS), -Ufer [=Äüftc] III 131e, nngel;enre SBeüen IV22Pam*; ßcbiacallid)!* I 143m-4a; IIl589m,e || 33rief an ben ^erjcg l^on Suffex f. bei f. Schriften, See Tacarigua V78e, Tacitus II22e, Tacunga IV487e (Scrregibcr) || jtagebncf) [f. Aßen, maguet.] (ber amerit. ^eife; u. ^D^itt^eihingeu, Steflen au§ \W) IV466e {^nü 1802); and; gen.: £agebüd;er (*) IV 497a, 511e; 8?eife-2.* YöSme; Sonrnat IV341e, 569a; 5?eifeionrnaI IV617e, 620e; -Journale IV466e |: ^luS^ug IV562ell, Sluösüge ob. mitt^dl V33m* (Ur^ fa^); Profil ber Morbideren IV(6i7e-Sa*), eintragen f. i^erseid^nen, 2:emVer. ber f^lüffe IV 497-.Sm, 3n^alt f. l?er5eid}uen; Joru^/o IV 34le, 562e; miu t^eil. f. aüg. n. Huö^ügc; an Ort n. Steße gcfd)rieben IV466e, öllme (bie 8ecbb.); Steße über Trincheras \[78m-S0m]; iSIatt, Steüe über 580 Alex. V. Humboldt: ^agebüc^er %u — Zxai^l)t © Turbaco IV 260a, 511e-2m', waQ er iu i^neu (il)m) i^erjeic^net , einträgt, eiuid;reibt (einzelner 3nl;alt)* 11188m, 211me; IV259am, 620e; \34me, 53me; ijcti öoii ettrag* IV353e, 482a; ^ulfaiie* IV4ö6e (über), 476e (@e- birg^arteu); iDoWer^altene V55wie*, ßeic^nimg [togt. Sorbitl.] IV (569a) 617e-8a, 3cbiacallid;t I[i43-4a (etcüe)] || 2:age^Iid;t f. ^^rbiinfelimg, Saug* tDieien II (326m-7a) 485a, Joannen I296e; §üd;ebene öcii (llano de) Tapia IV630am (2}?efiiuig be« Chimhorazo), m (§oI;e); Tehama IV383e (= Balkaßh), Teklißowjk (am 3itVl'^) V84m; codex Telleriaims [oq\. ajte!. ^anbfc^r.] IU562me, 577e, 581m; Temperatur [^i äöarme] ([. ^^Sergtuerfe) 111455m (Unterfc^ieb e. 53reitengrabe^, mittl. 3aI;reö-2:.) || Teneriffa IV 636e (-©eftein) j ^ic luui T.: ^lik^briK^ l\639e-640a {m\ Columbus ge* fel)ii); §ül;e, iD^effmig 1V5246; iine iveit 311 [dm I1166amX; III 70e, 114e; @terujc^man!en 111 75am,e-74m, 116a \\ Tepliz IV Ulm (magii. 9ieig.), Termiten lV341m; Teniaux-Compans II 124a, 474m, 5e-6a | Tetimha^ -pa (beim ^^o^ücat.) IV 623a: fihcm tcii T. IV527m; llano de T. IV 818e, 348e, 622e, 3a :| Sbeihiel^mer f. Reifer, Theiiard I480e | Stjermü* meter; auf 33ergeu IV568e; in fe^r l)ül;e ißergti^erte getragen lV4ia,m; eingegraben lV240m-Ia, l)unberttl)eilige8 lV563e J Thian-fchan [ügt. oCaucafus] IV 384a, 454m, 506e-7a, 607m; Unter)n(^ungen rV381e-2a] bulf. Stl^atigtcit IV5S4m; ^cne ü-er 2^. lV224w, 492e-5m; 3uiammen- ^aug l\608a'\X\)im: mcn im Urivalb \i\\v. III (öllam) 546m; 2:bierfreig [f. Bianchini] 111465m :| parallel i)on Thinä 11439a, Thomlbn lV484e (2)^iner. ©ammlung) ||. 2:^en|>or))I;Vr IV 209a | 2;r)cn[d;iefer [j. Altai]: iu 5t[ien Y83e-84a, mit it)h\t V(71m) 91m || Ticfan (Onito) [f. cerro Cuello] IV463m, 4a; L. Tieck I162e, 125m; liefen [ögl. S5ergtrer!e, ©rnben] IV 94a (in bebeutenbeu); 2;iger 1376m, 490a; Timana IV 547m; lagiiua de Tim- panogos: gecgr. 33eftimmung, Sage IV594a,m; Tiocaxa (Ouito) lV463e (@raf>ebne), Tifchendorf lll471m-2a, 33ilb i)on Tizian II 82m , Toholfk V81m| ^Bulfan öon Tolima l\283e, 527e: Slbbilbung lV520a; §ö^e IV292e, \50e-51a; trigon. ^DZeffuug IV292e,527e; V50e-5ial| Toluca 21. etabt lV434m (SSreite, ^öbe) | iß. ^utfan mi T. I362e-3a: mi^ I 362e-3a: Xxaö^'qt mn 33. burc^Icc^ert l\592a,am; erftiegeu IV348e, 591e-2a (Piefchel's Unfenutniji) : 29 (Sept. 1803 W 428e, 591e-2a; gelS* t^urm I362e-3a; pico del Fraile W428e,591e-2a: erfti^gen lV591e^2a; -©eftein lV636e, ^d\)t l\428e, 53arcm. 3)ie)[ung lVö91e, @ee auf bem ©ipfel lV276a, 2;rac^ljt [a. ißli^] \\ 592am \\ Tcmependa l\ 184a,SL (magn. 3^eig.); topogr. Slrbeiten IV 546a, ToiTicelli'jc^e Sichren f. §ö^en* meff., Soucan II1180am (®tern^anfen) | 2:ra c^l}t, pl. -e (*): in ben Andes IVö5ie*; 2(ntagoniomuS lV6i5e (gegen S3afalt), 4m (g. Cuara); 5ln3ie[;nng IV 181m, -2trt IV 472a, «Bafalt f. Stutagon., nn^affenbe ^Benennungen IV 468ajn*, -iöilbungen lV567a; mn SÖIi^ burc^lc^ert iy592a,am; [in ©egenben] lV567a, 614m; ben @limmer[cf)ie[er u. ©ranit bur^bvec^enb Alex. V. Humboldt: Zxaä)yt © — Ural 581 (bei Penipe, am %n]i be§ Tunguragua) IV 26öe-6a, 465a?n, 4a ; Ciiarj f. Stntagon. ; Qw?«o IV462a,e; in ©aninilimgeii IV 592a; @äulen, faulen* fövmiger I V 209a, 4ö2e-5a; tcn iBiiÜanen (pl.) IV478me, 450allm; miß. IV6i4m* :| 2:ra^ IV280e ||. Trinchera (53ad)) V75e-79a | aguas calicntes de las Trincheras (1800 V80m) I229ir., 250a, 447e; lY[245e-6] 500e; \[78m-80m (®teße be§ Sagehid)«)] 80m, 9Gm : (Safcaben IV246e, Qhu gcbüvne V81a, ©egenb V80a, ©lauit V 79e-<50a ; ^flanjcn V 79m , SOa ; falte Oueüen V 79e , rio de aguas cal. IV 246e; 2;eni|>er. V79a,e, 81a, m II Triton-^^e IV494e-5a || Sro^en III [a* ftröme IV571m, tvigcn. 2IZe[fnng rV^526e \ Xxaä)\}t [togl. ©limmerfc^.] IV 479a: -^xt \\472a, fc^ivavjer lV2ö5e-^a :| Uvatit IV 472a, 9a :|I Tur- baco (bef. «Salfen ober fleine (£d;(ammünlfane baf., volcancitos) [bnrc^ * be^.] IV[257e-9m, e-261a; 21. 510m-la, e-2m\ 259m (im %^x. 1801), 511e (17 u. 18^^r. 1801): Slnfentbalt IV 259m, 512m; 2lu§brü(^e IV258me* (gejault) ; jueif befc^rieben* I V258a , 510m ; einft brennenb* IV(26 la) 5 12e-3a ; Humb. lange ber ©njige IV259me,510m| ®a6* [bgl. «Stidgag] \\258e-9m, 511e-2m: 21nalv[e [i^gl. 3iifanimen[.] IV25(5e-9m,e-2öia (gegen e.Svvtbum), 510m; brennt nid;t, t?erli|d)t IV258e, 511e; cb H. fic^ geirrt? l\510m-la, gegen e. Svrtbnm IV25.9e-2öia; ^lec^tfertigung bnrc^ bie @teüe beö ^^agc bnd}§ \Y511e-^2m, i>crltfcl)t f. brennt, 3"f^"ii"^nfft5iing [i>gl. Stnal^fe] IV 5iie-2a :| gecgn. IV512a7H, bnm^feö ®etü[e IV258e*, Srrtbnm f. ®ae, Sierra de S. Marta IV 258a, (galfen cb. ^difammtulfane [= volcanc] \\[257e-9m, e-261a', %. 510m-la, e-2m] ; etidgat^* I 233e-4a, IV459e; Sagebnd^ [a. ^ai] \\260a, Urlralb IV258a, volcancitos [= ^(^lammtulf.] (3nf. bnrc^ * be^.) IV511m || Turin: magn. IVllla (9?eig.), 181m (3n- tenf.); Überlieferungen (S5oIf?üb.) n4öime (Sertbeib. ibre? Sertbeg), Über* fet^ungen f. gried). @d)rif tfleller , Umgang I @. Vim | IJnkel IV462e {<^iim* bntd)); Unf(er IV45ia ((Steinbrüche: erfte Sugenbarbeiten), a (Olitine) ] nnterirbifd) : Sj^eb. 1 178m (eingelaben ju), ^^flanjen F372m :| Unterfuc^ungen 1353a, II490e; III 53m, 392e-3a \\Ural (u. Ü^eifc im U.): afiat. Slbfaü rV'472a, [(Snbvntnft] \\68m, im U. \\45e-46a, 2)?agnetbergc W 209avi, nörbl. IV 68m, ^Jeife IVllOa, ^ic^tung \\597am, Schiefer IV472a "f 582 Alex. v. Humboldt: Uxalit — ^uUam 2f6 Uralit IV472a,9a; Uralfk IV139cim, 203a (magn. 5IBtr.) 1| itranfätigltd) f. ©ebiig^avteii, ©ranit; Ur!imbeii IV 226m, Urfem-^oä) IV 181m (magn. Snteni'.), Uvtbeil über i^n \22a \ Unralb III (97e), IV 258a; -iDÖtber II 86m :| Vft-Kamenogorfk (am Srtt)[d^) V82e,84m; Valencia (in (S^an.) Ul589a (Äüfte), Neu-V. f. 6ei Neu \ ValladoUd (in mtl.) 51. (^n-ct.) IV 565e (^cben); 33. (®tabt; V. de McA.) IV339a,565e (§o^e), 638m :| Varnhagen v. Enfe II 126a, Vaßva I 393e, S5aterftabt f. Berlin \ N. L. Vauquelin V35a; H. arbeitet unter ibm IVöllme, g}?ct)a V35e, Ütatb IV 5iime :| S^egetation II86m (ii^^Vig u- mannigfaltig); Veletri: museiim Borgianum \U485e-6a (agtef. 2)^ann[cr.) | Venezuela [^ Neu-Granada]: ©ranit V7(Sm, ^öbenbeftimmr.ngcn IV623e; tüftenfette IV245e-6a, V (78m); lüfanoS 1143a, (Sc^neegrenje IV 557m, ^obiacallic^t 1143a :| Venus 111581m (ranc^enb); SSeraügenietnernng \92me (^licfjtnng), -en V6m (9iei* gnng ju); 33erbnn!elnngen (bcr @cnne n. bet^ jtagL\^Iid)ti^) lll [413m-6] 413m, [gegen S5erfinfternng] Il281e, Verona V90a (1822) || iBer|i:d)c l 486a; IV248e-9a, 259e-260a, 460a: gleic^ niebergefc^rieben IV5iime, lange 9ieiF)en 1362m J tt)orin er \id) nid;t berfnc^t ^at I68me || Vertrauen Vl7e ([(Renten), t?ertrnnbert 111544a || Vefpucci II277me, 462am: ißc- nennnng Slmerifa'S nac^ ibm n. feine S3ertl;eibignng II [489e-496m] 492m, 5m-6a', (Sanc^-^en 111209m (345me), 368m; Öbe beö @übpcl§, Dante's 4etevne III (328e-9a) 360a ; (Siib4>oIarftern III56i(a) :|| Vefuv 1278a: 1822 IV605e, \39m; gr. Stnebrnc^ IV274am, 489m; 5Iiietvurf IV229e^ brennenb ]\181ine; Srbbeben, -ftcße f. Krater, -ranb; üulf. ©etrittcrX V(24ara, 39e-40a), 49a, 54e; fein ©olbX IV (300a) 533m; ^öbe IV290e, 390am- ^öben IVö05e | im Ärater IV181m,e: fl. Srbbeben [ügl. -ranb] lY 229m-230a, magn. 3ntenf. IV181e J ^raterranb, am Ar.: (Sibflö^e [bgl. trater] 1222a, magn. 9^eig. IVllla, SJJeffnng 1242m, (gteinfats 1 450am :| 'ia'oa IV 112m (STnsiebnng); magnct. f. Ärater, -ranb, S. Salvador 1 iDMfnng [a. traterranb] IV390m: 53arom. 2)?-en IV290e, 605e :| Sin* fiebelei bcn S. Salvador IVlSle (magn. S^teiif.) , (gteinfalj f. 5?raterranb, 2:rad)t)t IV 181m (^Tnjiebung) || @raf C. Vidua IV 408a, las Vipas (2)ci-f bei SO?ey.) W434e \ rio Vinagre cb. Pufambio (am ^nrace) l\250m-la: eine Safcabe abgebilbet IV250e, 502m J 33ntfan l^on St. Vincent: n?eit gebort IV226a, 494a; ©etöfe IVBOOam :| Joh. Voigt II 496e | 35öl!er I 393e (inb.), II 420e (am frf;a^ar3en 2«eer), IIl97e-98a (iuilbe fübamer.); 25olf.?überlief. f. Überlief. J Sßortefnngen (35orträge) (über bie ^>bt?f. Seit* befd;r. V89m, über ben ilo^^mcö V67am) II 39m: in ^ari§ n. 53erlin I [@. IXe-Xm,e-XIIa], HI 9e; in S3ertin I3m-4a, 18e-19a, 38e; II 128a,me; Y89m (in ber Uniijerf.) :I torfid;tig IV593e, 35orträge f. SSorlef.. SBorjiig IV86e, Voyfaco (bei Mto) IV 209a ||— 3Sntf ane (bie in STmer., bef. ©übamer., bnrd; * bej.) 1240m, 253m; IV 329a*, 478e*, 480a*; sg. SJnIfan {^^) f. rio Fragua: Slbbilbnngen, Umriffe* \\520am, V51e; # Alex. V. Humboldt :J8u(fane %m — 3ob 583 Amerikas), aüeg mit ©tevii *, ameiü. IV112m; bev Andes IV467m, 476e, 655e, 4me; 5rn|ic^ten IV112ra, 2ifien§ IV492e-3a, [Sliifjät)!.] (t?g(. S?er5cid;n.) lV478e% bie er befitd^t IV4ööm* 58Ii(f 1241m* (t?cm diäter- ranb) | (5ciitval-2(mcr.'ö (ober t»on Guatemala u. Nicaiagua) : üter bte frühere 2lrbeit IV537e-5a,e; üb. b. neue 5{. IV509m, 538e ;| S)cnifünn lV(283m) 520a, eiitsüubete IV 216a, eibbebcu IV216a | ©ebir^^^ivtcii : (*) \\476e-7a, 8me, 480a, le-2a , 633e, 4me (febr terfd;tebne) ; (aü^.) l\476e-7a, 634me (febr öer[d;iebne), 6e; \ve\d)e ©ebirg^art bie ^. biivd)brccf)cn babcii \\[i62-4a (in Quito erforfcbt)] :| ba^ ©emeiniame IV467e; ©cftalt 1240m; lV(288m--^), 329a, 520a*; ©etöfe treit gebiert* 1238m; IV301e, 555me, 4a,m'l ; §cbe I238e (jur §äufiß!eit ber 2ri:Sbriid;e) , am ^vaterraiib [a. mä] IV 216a; [in Säubern ii. ©egenbeii] IV 329a, 480a*; iaiw IV 11 2m (^insicbmig), -ftvöme IV 57im* (feine); äl?e[fungen 1450a; mitgebracbte 23?ineralien* IV 4ööm,7a,m; ^^rofil \Y618a*; [@(^rift über 3}.] l\466eJ82a (2:agebüd;ev) ; Umriffe f. 5lbbilb., ^erjeidjniffe [ügl. ^Infsäbl] IV 317m, 2r>a|fer \\241me (ijcn fd;meljenbem Schnee); 3^M IV 317m, 445e-7a; mineral. 3iihi""iifi^* fe^nng \\634me (mannigfaltige) :|| bnlfanifd;: (Segenben \\331am, (i)e* antterX V (24m) 29a; 3one b-er Jbätigfeit im ncrbl. Stfien IV224, 492e-3in —II G. F. Waagen II85m, 128a; ilBage \\\198X ^ ber fübl. SBagen III 5ö0(e), S3arcn Walckenaer II 475a | Söalb, pl. SBälber (*): langes Srbbeben IV216am; -gegenb I393e {^^Q Orinoco)] -gegenben II86m, III 97e; lange in ben 2ö. gelebt II 21m*; am Orinoco [a. -gegenb] II 68a, III 97e; ^W. Or. u. 2Ima3cnenftrcm II 86m*; 3erftörnng II483e* (i^erminbert ben biegen) :| ferne SBanbernngen I38a, Sap|)en f. donqniftabcren | ^ärme [4: jtem^er.] (f. (Srbe) 1 480e-la: mit ber §öbe abnebmenb 1353a, 482e; 11175a ]■ Wafhingtoyi IV 593m (5(nfentF)aIt auf ber Diücfreife, JetTerfon); Qa\\ W. 1 474a :| SBaffer IV24i?ne (nnterirbifd;e); SSeinban I481aX, -tranben I347e+; ^^eüen f. 50?eer j 3SeIt: alte 1362m (falte 3one), -alter 11424a (üier); nnmittelbare 5ln[d)annng II66a, in beiben 2B-tbeiIen [= Srbtbei'.e, ipemif^baren] 1210m :| Werchoturie (im Ural) IV 69m, SBerfe I e. Xllle; A. G. Werner IV210a, V73a; Whipple 111505m, Sinbc III 620e ((SinftiiB); SSiffen II 66a, -fc^aften \92e (f^ortfc^ritt) ; SBogen f. 9)?eer, SSclfen f. 93?cnb, Wöpcke III Ö4ie-2a, Wotan in dfiia^a III 475m-öa (5m), Wrangel 1131a; iffinnf^ [f. Sentral-^tmer.J IV 4S2a (erfüüt), Sa^iinid-e I438e (beihefte); Wyfsokaja gora (Ural) IV 209m, Xalapa f. Jal. \ Yana- urcu (Srn^ttionS-^iegel beim dbimbcrajc) IViö2e, 499me: ranf4)enber 33acb nnter ibm iV241me, 499e; ^>Ian IV360e, 2;rad;Vte IV(480m) 640e :| Yurifapundaro l\ 638me (^Tmeifenbanfen) ; 3aMen II [454e-7m ^te((en= tüertb], 3at)l3eid;en II2ö3e [454t;-7m] ||. er jeic^net 1458m, V53m | 3eid;' nnng(en) IV 255a: im ^/fai V82m, 83a; in ben viies des Cordill. IV 513a (t)on Rieux); im 2:agcbnd; IV 569a, ßl7e-8a || 3eit IV512m (frübereö eine lange3. ber) I 3obiacanid;t I [i42e-4a, öe-7m] 4l3e-4a; IllööSe 584 A. V. Humboldt ^ob -- 3u, fmagnetifd^ U§> Qnteuf. [9-590a]: 33eobad;timg m[589am], ©(aiij lU 589m-590a "] l)c\^e 3cne I 336e, III 110a: biirc^tüaubevt II 86m :| 3ucfevX U401me ((gan^hit-üßcrter baf ür), 425me ; Zumhalica IV 364m (S3im^ftein-53rii(^e), Zurla III 367e-8a X fmognctift^ (tgl. oäJ^agnetnabel, °(grb-2^agnetigmu§, <^iD^agiiet-: am @nbe) [f. oben bic ©I. gevurobr, @übfce, Suffex] ... l\108e, 9ö,186e ||3ufa$c: 2l6h)eid^iing lY64m\: 33eob6. IVi52e,203a: gleichzeitige IV 173e :\ fvü^e ^eimtni^ l\ {119e-120m) 193m | Sinie üt;ne 21. IV54me: in SRitBl. (n. ©ibir.) IV138e-9a,am, 203a, 4m; Linien o. 21. lY 134e-5a [200-2a] : 9^pt^tt?enb. hjeitercr evfovfc^ung , diaü) 311 (Sjpebb. [tgl. ßj^^eb.] lY 134e-5a, 200e-lm:, H.'s 2maliger iBcv[d;Iag lY 200e-lm :| in Mexico IV593e, [an Örtern] lY 189me', in ^JnBIanb IV138f-9a,am; ©ti^rung bnrc^ S^orblic^t [f. l)p. niagn. UngeiuitterJ IV 147m, 208a \ ftiinbl. 3>eränbe* rung(en) IV 69a, 117a, 126e-7a, 190e, 208a: «öeob. lYllSa-, 4 33en?egimgen IVil7e, 2S9e-iPOa:||in2lmerifa [f. 3nten].]: SSecbb. [a. Störungen] I [452]; IVh?., S^äc^te f. Ungea\ u. atlg. Sil^kb. 1 1 9^ e i g 11 n g (cb. Suclination) II 321e-2a ; IV 72m, 86e-87a, 102e-3a, 8e, 9a [110-lm], 186e, 7e: iiK^übaniev. : ^eobt. IV109a, ilOe-ia [3-4a],3m, THme, lS3e-4m,le', iiiSIfieii lV109e, 187m ; 53eobb. [f.Oier: ©übainev., Sii' rc^a, Pari5] IVi02e-5a,5a,e, 9a, llOe-la, 2me, 171m, 183e-4m (4m), 6e, 5am (DJietliobe); jii i8reiten-53eftimmimgen IViZim; (Siiiflu^ ih^u (Svbteteu l\113-4m, 188m : Slbnaljme IV115-4a ; in dnxcpa : S3ecM>. lYlllam, 181me, 7e; iiiFreiie?-^; Siefe lY112me, 187e-8m; [®vabe] IViS7e; ^elien IV [110-lm ((ginfl., 2(6ua^me)i, llOe-lm [Seftimmung]; maa^t lY 187 e, nevb* Itc^e IV lOOra (in bie fiibl. iibergef)eub), in Paris lY 108a (33ccb.), in Peru IV 183e-4m, (gtovungen 1432a, ©njT. ber Siefe [a. öovbin Freiherg] lY 112me (in Freii.); jäfirl. SSariation IViO^e, 9a; 53eränb. IVll4am (^(c^Iicf)e) || mit Oltmanns [a. Ungelr.] IVllSa; Orte [f. Slbtr., 8eobb., Ungetiv] IV:/52e, Övtlic^f. f. Snten].; Paris [f. Sntenf., 9^eig.]: iBeob. [tgl. 9Zeig.] IViOSa; ^erfcnen j. Ungen?.; in Peru f. Siqnatov, Snteni'.; in Rmn [a. Ungeiv.] IV 117a; in JRuilanb (= Slfien) [f. Slbtr., Sinie cl»ne SlbU)., (2tat.]: S3ecbb. IV 204m I (Stationen ob. SBarten: auf H.'s ^atb errichtet, feine S3ecbb. großartig auf^beljnenb I [456m-9a] ; lY 7U-72a, 128e-9a] niagn. u. nietccvel. et. \Y69e-70a (in '^n^l), 70me (in Peking)^, (Station IV172e!l J (Stö* rungen [= ^^\ Ungetvitter] (a. Steigung) I 427e-8a, 435a, 8m; IVöPa: SSeobb. \434me (in ^Imer.; e), IV173e (gleic^scit.); burc^ baß 9M-bIic^t IV (147m) :| Xagebuc^ [= Journal] IV207e-anieii), @c^>t. IV 623e (big ^etn-. 1804: in 55ene5nela \\\\\\, ©übanicv. n. Wl^x-), 4 9?oö. I442e (2 SrbftcBe), 4-7 9Jcb. \\[U3-4a Cumana], 12 9Joi}. I 399am ((£terii[d;uii^^cu in CamoTia) ]" ^öarcm. 9J?ef[imgen 1476m, in ©alicien II 410a, in ©iibamer. IV632e .|| 1800: ^ebr. IV[245e-6 Neu-Vahncia, Venezuela, Trincheras • 6a]: Trincheras V80m,e; cr ber @onnenfd;elbe III 398e , 537e J Coto- paxi lV577e, Lactacunga iy.577w, in Peru IV 184m, Tacunga lV487e :|| 1803 [f. pasigrafi;.] IV109a, Y89m: 4 San. (n, l^orr;er): in Guayaquil IV 575m, V31a; ^cbr. IV534m (in bcr@iib[ee: Cotopaxi Qel}'6xt); i>om Wäx] bis f^cbr. 1804 IV 59.5m (in Mexico), 9-11 Wdxi lY308e-9a (japagayos anf ber ^abvt ton Guai/aquil irnd; Äcapulco), 16 Wdx^ HI 620e-la (in ber ®iibfce); (Bcpt. IV245me (Guanaxuato), 18 ©e^t. IV341e {JoruUo^, 19 (Sept. IV 344m (Jor. erftiegen); 29 Btpt: Toluca erftiegen IV 428e, 59ie J(in) Mexico IV145am, 432a, 3a, 593m; V89m :|| 1804 1476m: 24 3nn.: 3«effnng be^ Popocatepetl IV318e,553e, 022«; gebr.: 5Beggang ton Mexico lV593m, 623e; 7 gebr.: Keffer ton Perote beftiegcn A. V. Humboldt ^. ^al)X 1804 — (E^. Asie centr. Tl 587 IV568e, 9a; öor Simi IV187e (magn. 9^eig. im Dienen (Scnt.) :|| 1803 IVllTe; Simi IV189e (in Rom), im «Scmmer IV466e (in Rom), 12 2lug. IV274am (gv. 5In§6ni^ be«s Fe/wr^y), @e^t. IV489ra (Fe/w^-) / 26 Se^t. IV 502a (i\ocero) J 33avom. 3)?efiiingen I432e; Ü^eife (mit Gay-Luffac) bnr4> Italien n. bie ©dnvei^ IV 624a, in 3tal. IV 604a ; iN'eape/ IV484e; Vefuv [a. Srng. n. ^tpl] l\229m-230a, 390m :|| l$i06: ^ept. IV 128me, 196m-7a, 8m; V54a; 24 (Bcpt. IV127m; 20 3)ec. IV147e, 207e-8m]m\t Gay-Luffac aii^ 3tal. iiaä) Berlin IV 108m; in Berlin: magnet. 53ecbb. I436e, 7m; IV126e-7a,8me, 130ci, 147e-8a, 197m, babet: (Schriften, Serfe]: academie des Inscriptions II 263e (2I6IianbI.), analyse de l'air atmospherique (im Journal de phj^sique) IV5i0m II Stmerifa: Sentral-2l. f. Guatemala J Amerique: atlas, voyage f. Nouveau Cont. ; formations de l'A. merid. f. voy. au Nouv. Cont,^ monumens des peuples de FA. [. vues des Cordilleres \\ Andes f. Cor- dillerts \ in ben annales de chimie et de pliysique [[. Brochant] I 44m, 462m, 476m, 483a; IV208e, \51e-52a; in ben ann. des sciences nat. I 42a :| ülnfi^ten bev ^atnx f. 91; 5lpl)cvicmen , aphorismi f. flora Friberg. | memoires de la soc. ä'Arcueil [a. isothermes, magn. 3ntenf.] IV 495m (Oiieücn, T. 3) ||« fragmens de geologie et de climatologie asiatiques l\ 398a, 584a,a (B^it); afiatifd^e 9fei)e j. Ural J Asie centrale (3Beif ükr 3nnev-2t[ien IV 454m) [a. lignes isothermes] I 47m, 187m, 395e, 417a, 9a, 429e, 442m, 5m, 456a, 8m, 460m, 470e-la'l, e-2a, 3e, 4m, 5alll, 6all, 480a, 3am'l; 11423m, 435m, 9a; 111195m, 624a; \y69me, 158me, 169e, 188am, 203a,me, (2ö3e, 361a), 379e, 380m, le, 2a,m, 398a, 506e, 9a, 520e, 7e, 557m, 8m, 572e, 582m !l, 4a, 5a, 597m, 606e-7m, 8a,p, 9e, 610a,m,e, 3a; V(41a) 50me, 55a,e(70e), (83e) 91m, 97ni, 98am: hautcur des continents 1475a, ©nkitung II439e-440a; OeBivgefctten IV 454m, 607m, 8a; magnet. IV183m (5rBeil), 204m (53cebb.); faussea 588 A. V. Humboldt (E. Asie centr. ^ — geogr. positions IV 527me; [@teßen] II 42I??ie ... V95am; Mahlmann's Übcrf. 1450m; toult. 3one IV224me, 492e-3m :|| recueil d'observations astro- nomiques [a. nivell. de la Cordillere] 1 422m , 445e, 482e ; III 110a, 132a, 7e, 541am; IV 68m, 167a, 183e-4m, 200e, 527a,m, 545f, 564e, 5e, 8me, 613me,625e-4a,630m: ©nleitimg , Ptolem. C^ti! 11437a; 2lb^. über 9?efractioii u. 33arcm. 2)2effnngeu (refractions astr. IUI 10a) IV62öa; [©teüe] IV624e-5m, e-6a J refractions astr. f. observ. astr. «H atlas [f. hp. Yues des CordUleres, Nouveau Continent ^ Kourelle- Espagne j f. Amerique, Mexique]: atlas geogr. et physique f. Kour. Cont.^ Kouv. Espagne^ atlas pittoresqae f. vues des Cord. :| 53avometer-2)ieff. f. observ. astr. , variat. hör. du barometre f. rel. bist, du voy. ; in Berg- haus §evtl)ci f. Guatemala ; 2IbK ber 33 e r 1 i ii e r Slfab. b. SSiff. 1 450am, 482m ; II 263e; §ocf)cbeiie \)cn Bogota (in bev 2)eiitic^eii S^iertcljabv^ (£d;vift 1839) I467e, Bonpland f. S5'nopsis plant., lettre ä Mr. Brochant de Villiers (in ann. de chimie) 1462m || „^er|iic^ bell Chimborazo gu befteigeii'' (H.'s) l\162e: 1836, in Schumacher's aftv. Öalubiic^ 1837 \\359m, 634m; liMebev in H.'s !lcin. (Sd^r. IV634m J Bouffingault^s S3efteigimg (in ben fl. ®c^v.) IV572me || aimales de chimie f. ann., hauteur des continents f. Asie centr. || — Cordilleres (and) Cordillere, SovbiUeren; Slnbegtette*) : SItlaö f. flein, ©d^riften | carte hypsom^trique de la Cor- dillere des Andes 1831 (im atlas geogr. et phys. du voy. IV 534m) lV528me, 534ra: and; gen. c. h. des noeuds de montagnes dans les Cord. l\606e-7a, Äarte ber ißevjir'eignngen u. S3ergfnoten ber Sdibet^fette 1831 IV520e :| nivellement barometrique et geodesique de la Cord, des Andes (in ben observ. astr.) I445e; ]\183e-4m, 351a, 514a, o65e, 9e, [623e-4a (entF)ärt H.'s ^öbenmeffungen in 5Imer.)J, 638e, 641m :|| vues des Cordilleres et monumens des peuples indigenes de l'Amerique (letzterer 2^itel: mon. etc. \411a,e; 111465m, 562ra) [nnc^ atlas pittoresque du voy. gen.] I411a,e, 448m; 11424a; III i95m,e, 209a, 475m, 485e-6a,m, 577e; IV (261a) 512e-3a, 521e j atlas ba3n (atlas pittoresque du voy. lV575e): ^bbilbnng III 562m, 570a; IV 502m, 513a (gemacht ton Rieux); planche IIl577e; IV 523m, 570a :|| iBnlfane bev Scrb. f. flein. (Bö)X. — 1| in Crelle's 3cnnial f. 3a^Iseid)en, 3)cnt|4)e ^iertcljal;re Sd)vift f. Bogota, Dove f. niagn. 5I6h).; tableau physique des regions equinoxiales (in geogr. des pl.) 1450a, vo)^age aux reg. eq. f. Nouveau Contineut; essai politique f. Nourelle-Espagne, examen critique f. geogr. du Nouv. Cent., tableau des formations f. voy. au Nouv. Cont. | flora Friber- genßs subterranea \4S6e-7 [Stelle], 7e, 490a; 5I^^^ori§nien (aphorismi, bei ber ^lora) I486e, 7e, 9e-490a; = physiologia plantarum I 487e, 9e-490a:\ über bie imtevivb. ©aSarten lV632e (öcn W. v. Humboldt 1799 ^evan§gegeben), pasigr. geognostica f. P | geographie, ©eegr. [f. ^flan^en, plantes]: examen crit. de l'hist. de la geographie f. A. V. Humboldt (E. geol. — Nouv. Cont. : geogr. 589 Nouveau Continent :\ fragm. de geolögie etc. f. asiatique, ^^^ficgiimiiif ber ©etüäc^fe f. 5(n[ic^ten bev 9ktur, gisement des roches f. R, in Gren's Journal ber ^^#f IV208e (über beii Haidherg), über bie 55iilfane Üüll Guatemala u. Nicaragua (in Berghaus §ertl)a) W 537e~8a] Haidberg f. Gren, Jenaer £.3.; bei Hanfteen f. Karften, niagit. SDieffiiiTgen h. 9tcrb* \\6)t: bei Herder f. Meifsner (Srbft., in ber §ertba f. Ckcatemalu, über §i3bennie[fimg f. Journal de physique, carte hypsometrique ]. Cor diller es -^ sur les montagnes de VInde (in ann. de chimie) I 44m, 483a \ lignes isothermes: in ben mem. de Ja soc. d'Arcueil I480ni, V92m; in Asie centr, \ 480a :\ Jenaer $?itt. Beitmig IV208e (üb. b. Haidberg), Journal de phys. f. P, S3rief an Karften über 4 53eh.\ ber magn. 2{bn?. (in Hanfreen's ,3agneti§mn§ ber (Srbe") [l^gl. magn. 2)?effiingenj \\189e- 190a, lignes isothermea )'. I, £iiftbrnd in ber Stro^engegenb (in Poggend. 5tmi. 33b. 37) 1479m ||— magnetifc^ [a. Poggend.J: 2lbireid)iing ; über 4 8en\ ber ni. Slbti). f. Karlten; ^onvort 3U Dove's Slnfja^ „über bie ftünbl. 35eranbb. n. bie ^ertnrb. ber m. ^i')x\'* (in Poggend. 5inn. 33b. 19; ^Qi. @ti3rnngon n. Pogg.) l\108e, da, 186e J 3nten[ität: 2lbb. üb. bie öer* miberl. Snt. ber S)'?agnetfra[t (mit Biot, im Journal de physique) IV 432e-3a; über m. 3nt. in mem. de ]a soc. d'Arcueil T. 1. l\64a, 180e-l (le); „^ecb. ber 3nt. magn. Gräfte n. ber magn. DfZeignng" (in Poggend. mm, S3b. 15; i^gl. f^ogg.) lV108e, 9a, 186e :\ magn. 2«ef[ungen bei e. 9Jorbli(^t 1806 (bei Hanfteen abgebr., bgl. Karften) IV i47e-Sa, 207-5m [Steüe], 8m (gen. magn. 2:agebu^) | D^eignng (Snclin.) [a. 3ntenf.]: „fecnlare iöeränb. ber m. 3nct." (in Poggend. ^Tnn. S3b. 15) I 432a J (gtbrnngen (^^Nertnrb., in Poggend. 5Inn. SSb. 19; tgl. 5lbiv. n. Pogg.) 1432a: bilbl 2)arf^eü. ber m. ©törnngen in Berlin (ib.) I437e :| 2:agebuc(; f. SO^effnngen :|| ßrb-9JlagnetiemuS [f. rel. hist du voy.]: „... ^bänomene be§ teünr. 2)Zagneti§mug" (in Poggend. Sinn. S3b. 15) IV108e, 9a, 186e — II Meißner ©tollen (in Herder's Srbftcßen) I417e, 35arom. 2??effnngen f. observ. d'astr. | Mexique [[. übr. Nouvelle-Espagne]: atlas du M. f. Kout. Esp., analyse de l'atlas du M. = essai pol. sur la Nouv. Esp.- <|3rofiI f. atlas de la Nouv. Esp., Sßuffanc f. !fein. @c^r. :| monnmens des peuples de VAmerique = vues des Cordilleres • „SBerfuc^e über bie gereifte 2)hu^fel- n. 5Rerbenfofer" 11430m, V(71m)91m | Slnfic^ten ber 9?atnr I [®. IX], 369am, 488a, 490a; 11115a, 132a; 111124m (451a), 5a, 540m; IV 162a, (238am, 300a), 390m, 499m, 533m, 592e, 3a, 4m II, 605e; V (24am)49a: P;i}ficgneniif ber ©eträd^fe 1490a; II 90me, 132a; (£teV).vn u. äöüf^en 11115a, £I;ierIeben im llrtvalb 111546m, „über ben Sau u. bie SSirfnng^^art ber iBnlfane in i3evi(^ieb. (Srbftridben" (S3b. 2) V54e :| nivelle- ment [. Cordilleres, 9^orbIicf)t |. magn. 3J?effnngen || — Nouveau Con- tinent: examen critique de riiistoire de la geographie du Nouv. Cont. etc. (anc^ tnrj: examen critique; önd^ gen. analyse de l'atlas 590 A. V. Humboldt (£. Nouv. Cont.: geogr. — Poggend. geogr. et phys.) 1 410m , 420m, 9e , 430e, la, 440a, 9e, 469e, 470e, le-2a, 7elll ; II 114m, 131m (313m), 6am, 404m, 8m, 412a, e-3a, 6m, 420ara, Im, 9m, 440m, la, 461me, 2a, 474a, 5all, 8a, 485a!l, 6a,e, 491a, 5m; UI 196a, 354m, 361e, 7e-8a] IV54me, 158e-9a, 169e, 188e-9a, 193m, (287e) 494e-5a, 522e,533a, 639e-640a; V(64a)87ell; ein ©tiid aus bem 6*^"^b. U[469e- 472] ; [@teaeu] 11405, 495m-6a; beiitf(^e Ükr[. („frit. UntcvfiK^migen . . .") \l55e, 316m :|| — voyage aux r^gions equiüoxiales du Xouveau Continent: relation historique du voy. etc. (uoüev !^itel IV 487m) I393e, 4m, 6a, 403a,m, 5m, 433a, 475a,e, 9a, 490e ; II 104a, 404m, 460am, 515e; 111131a, IVöOOe; aitcf) Mo^ gen. voyage aux regions equinox. (*) II 461a; III 124m, 541m, 621e; IV63e, 68m, 112m, 180e-l (le), 6e, 7e, 8m, (328e, 481e), 496e, 524e, 6am, 559e, 599m ; V56e, 96m: Arago (in livre IV) III 122a, variations lioraires du barometre I 478c-9a, SSudf) f. livre, 9kp^tt;a - Oiietle i^oii Cariaco l\[514], celt. ii. bas!. @V'Wcf)e in Slniev. U460e-la', edit. in 4° IV 641a*, VÖ6m*; [Söevbeff. e. gel^IevS] Hl 622m*, tableau des formations de TAmerique merid. VSPme, livre IV f. Arago, (Svb-2)^agiietigmuö \434me, ber 2)^ünb roll; III 54ia, (gteviu fd;lran!en III 116a :|| atlas geographique et physique des regions equinox. du Nour. Cont. (ge^Iivt guv relat. bist. IV562e) [a\\&) gen. atlas de VAmeriqueW 533e]lA.lm', IV357a,521e: Choco IV534m, ^Jü. ib.; planche IV 562a, 607a; ^axit ton Quixos IV555e ] atlas pittoresque du voy. = vues des Cordilleres (ii. atlas) — :|| Nouvelle-Espagne [^p. = Mexique]: essai politique sur le royaume de la Nouvelle- Espagne (auä) furg: essai politique gen.; aiiii) beg. alg analyse de l'atlas geogr. et phys. du Mexique YV 568e, 593e) 1406m, 444a, 453a; 11479e; IV167a,(318e) 500e, 527me, 545ell-6a,m, 551m, 3e, 5ali,562e, 8me, 592e,3a,e, 4a, 8e, 9a,622e; V(74e-75a)93e, 96m: 2 2Iiif(ageu IV562e, SJlufa II426am, [®teüe] IV565am J atlas geographique et physique du roy. de la Nouvelle-Esp. (aiic^ atlas du Mexique gen. IV527e; analyse de l'atlas du Mexique = essai polit.) 1457a; lV452w, 520a,m: planche IV523m, ^rofil ö. Mexico I457(m) — 1| recueil d'observ. astron. f. A, recueil d'observ. de Zoologie etc. [-ZJpasigrafia geognostica (1803) 1457a, ^;pa[tgra^l;ie \ 59m {89m) :| in A. Petermann f. Popocatepetl; ®eogva^I)ie ber ^[langen [i^gl. plantae nfa\] I12e, V92me; ^I;tjfiogncmi! f. @eträrf)fe I im Journal de physique [a. air atmosph.] 1472a, IV63e: üBer §öl)enme[f. CT.4) IV 624a :| Pichincha f. !(ein. ©Triften || plantae, plantes [ögl. ^fTanjen]: (prolegomena) de distributione geogr. plan- tarum 1 47m; II 425me, 6a; III (451a) 485a: 53ci lagen 11425m; [gteüen] \471am,480e-la\ II 40ime :] geographie des plantes [ügl. 'ißflanjen, regions equinox.] I47a, 450a, 479a; 111116a: lV(292e) 527e, 622e; physiologia plantarum = aphorismi in flora Friherg.^ Synopsis plan- tarum (ijcn Humb. u. Bonpland) I46Pm:||in Poggendorff s Slnuaten A. V. Humboldt (E. Poggend. — W. v. Humboldt ^i 591 ber ^f)t)[{f 11. (yi;emie: 33b. 15 f. magn. 3ntenf., 9leig., iDJagnctiemii^; S3b. 19 f. magn. 5l6h)„ etöniugen; S3b. 37 f. ^^iiftbriid ; 53b. 40 1472a, f. ferner §ccf)Iaiib bon Quito; S3b. 44 f. iBuIf. b. §c(^I. öcn Qwtfo J magnet. (ju ben öcrigen dit. bei ^magnet. geljörig) IVlOSe, 9a (128me), 186e, 7e-Sa, Ömdl, 198me, 200m || „über bie §i3f;e beö me?:. 3>ulfaii^ Popocatepetl" (in A. Petermann's ä)?ittr;eir ber @ecgr. 1856) lYß23e, 6m; "-^jrcfil tocn Mexico f. atlas de la iVoiti*. Esp., Oueneu f. soc. d'Arcueil \ Quito: „über bog §c^Ianb m\ Qu." (in Poggend. 2Imi. Sb. 40) IV 634m, „über bie Sßulf. be§ §oc{;fanbeg i?cn Qw." (ib. 93b. 44) [ijgl. flein. ^ä)x.] 1452m :J 9Jefracticnen , refractions astr. f. observ. astr. | essai geogn. sur le gisement des roehes 1450a, 8m, 464a, 475a; II 5i9a; IV (265e) 514a, 566e-7a [eteüe], 613e, 620e, 633a, 8m,e, 642a: \927ne, 93,e, 94a 1| fkinere @d;riften [a. Chimhorazo] IV(318e, 467a) 491m, 9me, 510m, 520am, le, 7e, 534m, 553e, 573a, 6e-7a, 618e, 621e, 640e!ll; V (29a , 47e-48a), 51e,56e; !(eine ®c^r. (*) III 482m ; IV162e, 520m: 2ttla§ ber (Scrbiüeren IV255a% V51e: oud; gen. Umriffc üon 3}iiifanen ber dorb. bcn Quito n. Mex. IV520am*, V51e J Pichincha lY 520m \\ in Schumacher f. Chim- borazo, über ©te^l^en n. SBüften f. 2(n[id;ten ber 9Zatur, @ternf(^n:anfen f. Zach; lettre au Duc deSuffex 1428a, 45(Sme; \\71e-72a', Synopsis plant, f. P, tableau physique f. regions equinox., „über bie S^emVeratnr- 35er[d;iebenbeit anf bem (Svbflnter" (^erl. Slfab.) 1482m, ^ic t>cn Teneriffa f. Zach, 2:f)ierlcben im Um^albe f. 5ln[id^ten ber ^atnx , Zxcpm [. Snft- brnd , 9?eife mä) bem Ural f. *G. Rofe, S)ent[d^e S^ierteljabrf^ ©d^rift f. Bo- gota, sur l'affimte entre les volcans et certains porphyres etc. (im 2^ageb. Suni 1802) IV46öe, voyage aux regions equinox. f. Nouveau Continent, vues des Cordilleres f, Cord.; 35nlfane [t'>gl. volcans] f. Guate- mala, 5tn[id^ten ber Dbtiir, Quito, !(ein. «Sd^riften | in Zach 's mcnatl. Scrref^cnbenj jnr (Srb- u. ^immelsfunbe 93b. 1. 1800: über (£tern[d;ivan!en anf bem ^ic toon Teneriffa III (73am) 116a :| „über bie ®#eme ton BaMjei^en . . ." (in Crelle's Scurnal für matl). 1829) II263e, 454e-5a, 7m; recueil d'observ. de Zoologie et d'anatomie comparee 1450m, Y52m (^ifd;e) Wilhelm von Humboldt („mein 93ruber" f. bei Alex. v. Hum- boldt) 1117a: 3eit Alexanders be^ ®r, II426e, amerif. avate II144e*, Sciibenfation^-^. \l380e, (Svfiubiiiig it. ©efd;. U3S0e-lm, ^ijc^kin-^. 11381m, [®vabe] II89a; ^aax-^. llBSim, 11189a; -iOkffintgcn 1360m; -ftäiibe III88m,e; ©iibftanjcn 11381m*; ^^eväubb. I365e*, -35. III589e-590a; 35erbaUniffc I 358e*, Biiftaiib I 364a* J HyJcfos II [244e-5] 5m,e: (Sinfaß II 157am, 333m, 402m; ©eniiten II 244e-5a', iBevtveihmg (aii8 tgt^^tcii) II 157m, IV169e-l70a; öov ben H. II 243m J Martinus Hylacomylus (-milus I73m) (eig. Waldfeemüller I73m, 11490m; Martin W. 11493a) I 73me, II490me: '^ame America \l490e (auf feiner ^arte Den 5rnier. im Ptolem. ö. 1522); Americi terra (öcn ihm fc^cn 1507 für Slnier. t)crgefd;(agen) \l490m, 3a; cosmogr. et Amer. Vespucii navig. 11490m, 3a; margarita philos. II490me; [peri.] 1 75me , II490me; Reifch II490m6, Vefpuc. f. cosmogr. :| Hymettus (8cvg) lUOSeW (CineÜe) j| ^Umnen 1139e, 119a: aftrclcgifrf;e I11478ra; ^^I^ifc^e II 17a, i07ami| J •^VH'"'?« 11105m *F)t?^erbcIifc^ f. ^aljn \ Hyperboreer 11424m: 2)?^tbe \\176a, 421me\ I;-reifc^ II 173e J Hyperion (7*" ©atnrn^trabant bem 2l6ftanb narf), ber 8»« nad; ber ©ntbecfiing) III 426e, 460e, 528a,e: entbecfung III 460e-la, 528a\\^\:i^tx\i\)i\\\263e: ang 5(ngitV7öe, [als S3eftanbtl;eil] IV481a I -feie I265e,460m: ©eftanblfieilc IV4Sla, 632a; in ©egenben IV 4^1a, 632a; \73m (gleid;) :| -®eftein I272e, Vliitcnifd^ NT 5m ] ^^^erftfienit V59e Hyphaßs (inb. %\.) II 187e, 197e. 433a : Alexanders (gnbVnnft II 197e-8a :| hypogene rocks I457e, YSöm; vao/.ippog III 169m, 204m-5a §H^ütI;efe 1184m, 253m, 273m, 401m', 412a, 425a,m; 11227a, 306a, 345e, 6a, 7me, 351a, 375m, 408m, 419m, 440e, 476m, 499ell ; III lim, 12a, 23m, 29a, 33a, 34m, 45a, 49e, 59a, 93e, 129e, 163m, 188a!l, 231a, 268e, 318e, 320e, 384e, 390am , 9e , 440e , 467mil, ölSmH, 537m, 544a, 558e, 9e, 566m, 570a; IV78m, 142e, 159m, 164all,m, 195e,218me, 290a, 452m li, 488a, 9e, 529m, 566a, 630ei|; V21e; plur. ^V^otljefen (*) 1 177m, 353a, 400m, 2m, 475m; 11206a, 430e, 498m, 9a!!l,m; nil5a, 33e, 34e, 44a, 99e, 220a, 437a, 9m, 473a, 9e, 574a', IV 225a, 248a, 295m, 489e, 576am, 630eii ; V62e: bobenlofe I 72a, V8m; leitenbe I 67a*, ml?t!)ifd^e 111282e*, neuefte IV212m*, f^tclenbc 1209a*, öerUMcfelte V16e*; n:»a^rf(^ein(id;e 111390a, 2B-fcit 111283m; tt)ilbe 111162m J {;t?pütl;etifd^ 1341a,365e; in617m, IV580a: Singabc 111492a, Stnnal^me III323all §^^fometrie [f. S^iilfane] IV 623a: trauriger 3nftanb IV529a, V5iam T l^V^fometrifd^ (:|: ^ofienmeffung) 111508a; IV 288a. 308a, 323a, 6a, 338m, 389m, 605ra, 623m: STngaben I46a; «eobb. IV41a,70m; Beftinnnt r?^pfotnetrifd^ S — ^^mi ßu 595 IV322m, 434e; Sciifiguraticii 1335m, ©eflolt IV489m, ^iufi^t lV234e; ^avte IV528m, 606e; ilenntnifje 1419a, IIIöOTe; Siegel IV 630a, Uiitev^ fuc^inigen IV 435m; 33evl)aitiii[ie I3ü3e,352a; IV17e^l8a, 23Gm; SBevt IV614e, -jeug 11379a Hyrcanien (am cafp. 9J^) Ii226e, ^i^icaiiifd^er 2[)?eerbufen I 47ie 3. (i) ^'laßaSiov (Java) 11440m, S. lago f. Santiago, lamblichus II 418e (vita Pythag.) | laxartes (gl.) II 146m, 183m, 5e, 8a: [Oit am %l] IJ 186all, Oueüeii 11201m, tert^^ec^feIt II 226e J J6a^ue (f(. ®tabt m^tu- &xan.) IV527e: valle del Canajal ib.; Tolima babei IV283e, V50e J Villa de Ibarra (IV613e; V32m, 33a, 37a, 53m,e) (@tabt 92 b. Oiiito) 1243m: gaiilfiebev ib., gelbevV32m; tobte gifc^e 1 243m , y32m', ©etöfe geblH-t 1214m, IV220me, V53ell ; [Ovt babei] IV613e, 5>iilfan in @ V 37a, 2Beg V53m Iberer ^. (in «Spanien) I490e, II 171a (4i<5am); Iberien (= (Spanien, iber. öalbinfel) 1306m; II 174m (^bcmcier u. eartbagcr), 404e,477e| ibcrifcb (= fpanifd;) 11143m, 164a, 180e: Sllpbabet II41Sam, kontinent 11410a; ^albinfel (= Spanien) II31e-32a, 83e, 90e, 153a, 215m, 307m,e, 477a; lüften 11277a, 325m, 477a; SJJeev ll404m :|i Iberer iß. (im dou-^ cafn«) n420e, iberifd; II420e ||— /icrw^ (%l.) 11409m *Ibii bgl. Ebn: Ibn-Baitliar (arab. S3ot.) U255a,449m; Ibn-Fozlan [f. Frähn] II 290m, 446m; Ibn-Haukal (Ebn-H. U 446am) IV382am (Asferah); Ibn-Rofchd = Averroes, Ibn-Sina = Avicenna; Ibn-el-Vardi 11420a, IV382am (Asferah) \\ Ibrahim (Äcn.) I398e, Ibfambul 11434a, Ibycus 111207m, Ichimbio (Onito) IV 573m | 3d;t^VofanrnS I465e ((gjcre* mcntc); pl. -ven I287a,e:) icica (^fl.) II444alll, Scoiaebev IIl478e ibeal (= ibealifcf)) [f. @d()öpfnng, SSelt] 1164a, 384a; 11125m, 165a, 320e,419a,486m,e; III165e,597m; IV18a,431m: Sefen 111425a, gegen mdm in464m J 3beaie§ II174e :|| Sbeal II 12e | ibealifcf (= ibeal) [f. 2lnf*annng] IIlGe; ibealifirenb II 16m, 22a, 41a, 90a; SbealiSmu^ f. ^ea* li^mii« :|| 3bee |. Sbeen | ibeell [f. 5(nf(^annng, 2(nfid)ten, 92atuvn)i[fenfd)aft, 3ufammenbang] II137e, 140e, 161a, 282e, 345m, 387m, 405e, 464m: S3e= f!rebeu niaJSbeeüe« 11406m ^bccn [f. fo^mifc^, ptjantaftilc^] I 6m, 7e, 15e, 16a, 34a,358e, 379a, 380m; II 274a, 395e, 406a, 430e, 501m, 513a ; III 25m, 42m, 87e, 145a, 3l8e, 9a, 384e,549a; sing. 3bee (bnrc^ * bejeic^net) I385me; 11 20öa, 309m, 347e, 8e, 388a, 399a, 504e; III lle, 13m, 37a,e, 160e, 4a,e, 232e, 269e, 324m, 332e, 352m, 373m, 399m, 464a, 573a, 596m, 7a,e, 618e; IV 576m, V58m |j 3iifo^c (compos. Sbeen-): abgelegene 11107m; anregen* 111153a, 271m; SSefnic^tnng II394e, mit S. bereichern I29a, i8en^eglid>feit 11364m; -Kombination 111480m, IVi9a; (SrnjiMcrinng 11350a; erhabne 596 3beeu (^r — 3t>i 11512m, @rl;abeii{)eit lIlGe; erregen III 539m ; erireitert IISSTm, CE-ning 11151a; erseugiing II394e, unter a fafjeu 11148a, ^ei'tftcaung 11326a, freie I11200e, gu 3- [ü&ren 11259a; püellOa, 1171m, lV319e; ©ang I 4e, -gnng III 35e; -©enieiufc^aft, große 11210a*; ©riinbi. IIl 15m*, 6err]c^a[t 11206a, I;öt;ere I 37a, ^orijont 11397a (erhjeitern) |I -freig l 79e,378e,396a; II26m, m3e, V86e; -!rei[e {^^) 11213a, III 7e; Äreiö ber 3. (°): 33ereic^evimg II 195e, III 75e; enger lY537am \ ern?eitern II 172a, 182mO; erweitert fic^ II286a,298e; @-rung [f. Alexander b. @r.] II 153a, 4m, 283a; III6lm :j ireiter II52a .|| leitenbc 1386m*; II4ra, 135e, 145a; IV467a: na^ I-en 3. HOm, 68m, 268a; IV 561m :[ 93Zad;t I492e* (unter ber m. einer 3. banfceln), ma\\t 11339a, iDiittl^eihmg I332e, 9ieic^ II179e | 3eeid;tl;iim I18e; 11218m, 364m; -r. II310e J 3tic^tung II 224m, 350a; -r. II 179m :| eriranbtic^aft 111470m; mn^crrene 1473m, 11281a, III3Üa*; ber Si3Ifer II 340a || -.ijelt 1 152a, 165a; II lOle, V7m: S3ereid;erung 11279a, ^eid;t^um II287eTSBert üon 3. II 341e (neue) || -gufammen- bang III 201m 1) *Jul. Ludw. Ideler ((Ser;n, 1809-42): 2igi}^ter III 475am (Sßocale u. Planeten), Anaxagoras V2lm (@^nee) j Ariftotelis meteorol. I390e, 7m, 442a; 11427e, 111213a: Slu^gabe I11424e, V21m; Scmnientar III 412am:| Hermapion III478am; meteorologia veterum Graec. et Roman. II441am, 501a', 11129a, 201m, 412am; V21m; ©onnenfleden III412am :|j 2) Clirn. *Ludw. Ideler (33ater, 1766-1846): Abdurrahman III (545am)367e, „9}?ufeum ber 2lItertr;umg-2Bi[f." 11503a, „afiron. S5ecb. ber eilten" I11198me; bakar III343allm, 367e; bie 3 Sanopen Vefpucci's III 545me, 368m; Chrifti Sob u. ©onnenfinft. babei III413e-4a | ^^ro* noiogic 11403m, III 5457n; „§anbbu(^ ber df^rcncl." 11403m, 431ell, 6a,m, 452a; III 207a, 255e, 413e, 467m, 471e :I „Eudoxus« II 436m, 506m; 111466m, 7m; Hipparcli III 148m, e-9a, 194a; Macrobius III 466m, S[R;rd)ftr. III211e; [Vevf.] n403m; III 345m, 466m j ^loneteu [f. osfiBoc^c] 111466m: S3e\v. II352e, -nameu II14ö7jn :| ^racefficn 11436m, Ptolemäiis III194e, Sabbat!) IIl471e, Saturn 111258m, Sotiiis 111207a, ®:|3bären 11506m | „®ternuamcn" II485e-6a; IllllOe, 194a, 6m, 8e, 209a, 211e, {343am) 5m, 367e, 8m; (Stern ber SBeifen ant bcni SD^ovgcnlanbc IlI25Sme:| Stbieitreie 11432m, III197ell; Ul/r 11452a, alteg SBelti'uftem 111466m; SBcc^e, ^laneteulrcc^e 111467m, 47le, 2m *ibeutiic^V19e,73e, 74a, 75e; 3bentität [f. Somcten] lU609e-610a; V21e, 72am. 74a, 75a J 3biom (= ®prarf;e) 11420m; pl. -e 1384m; II 142m, 219a, 409e J Idjen (ißulfan 3aöa'^) IV 264a, 407m; Y41me, 55m: Sbi - Sncaf 597 2tfd;e, befugt V41e; ein ©ipfel f. ^Merapi, ^'6\)t\41e, Äraterfee V41e {Kawah l), Sage V65m; Satoaftvom IV 332a, 562m; Merapi IV 559a (ein ®i)}fel) ; Merapi Idjen V41e, 55am ; 91anie 1 V^ 562a ; €d;Iamm-5(u§tnüc^e, -ftvi3me \41me, 56a :j Sbofraö (ÜJiiuer.) 1281a, 465a || Sb^H lUSe, 68e; -iiim II14a J ib^üifd^ [[. elegifc^] II49a: 2}?arcv II83m, etimmimg 1133in II Igalikko (nevbl. Slmev.) 11458m, S. Ignacio (Hlt-dalif.) IV 440a, Ignalata (Oiiite) 1457a, iguanodon (2:^).) 1288a, Ild (Siifel bei Äiiifiit) lV402e *3%n (-!^an IIHÖSa) 11261a; i^auifc^e ^afchi 111150m, I95am :| ücheßer (Sngl) 11280m | Ile de France (05lfv.): magiiet. ©taticn I438e; ^4?enbel 1421m, IV 157m; [^Reife] 111318a, (gtevnf^n. iifn?. 1129m, toiilf. I422e:|Ilgen (Carl Dav., 1763-1834) 11119m (Hiob), os i7/ieo5 (bvaf. ^itfte) 1 191m I Ili 21. (c^iu. $vct\) 1262a, V97e; S3. (^I. Snner-2i[.) IV 383a,e (in bcn Balkaßh) :[ liias f, Homer \ Iliniffa {-iza lV314e, 354a) (S5ul!an in Ouitc): STblnlb. lV520m, 53imeftein babei IV483am; in tcr m]il dürbiüere IV314e,354a; eingejlürst V29a; §o^c IV 284a, V29a; 2agc IV554am; ^t^vamibe V29e, S)c^^er-^. l\ 284a :\ Bipa {^\\pa\\.) U 182m, Sirban = S!(J;an, Illgen (Chrn. Fried., 1786-1844) 11413m („3eitfc^r. für Xl)cci.") || Iliimani (53evg beim 2;iticaca; nevado IV293e) 1310a, 320m; lY 293e , [530am]: (JoIcB 1310a, 320m; in ber bftl. dox* bittere (fette) IV437a; ©ebirg.^arten lY293e,530a \ §üt;e I42m,e; IV293e, 437a, 530am', [einjelue] IV 530a :| iDfeffung I42e, -en IV550am; fcxp^t/x J.V293e, 530a', Umgegenb IV530a,m; fein 58iilfan \\293e || Süuficn I 224m, II97e; -en III 115e :J Ilhjrier (in ©riec^enl.) II (172a), itt^rifd^ 11172a (@tämme); Ilmarinen (^erfon im finn. S^^c§)II44a, 3tnien-®ebirgc (im Ural) I 264m *imago mundi f. Pierre d'Ailly, Imaon (@eb. im O b. 3nb.) l\608m\\, Imaus (®eb.) lY608e (= Bolor) | Imhaburu [fo fc^reibt Humb. : au(^ -ro IV573m,e; S^eiie -ra] (evlofd;. SSiiIfan in Cnito, © o. 3barra Y37a) 1243m, IV54ivb nic^t be- jeic^net) [f. a\\6} II. in f^^an. 33eb.] (f. *fübinbi]c^; bciu. bie ®I.: Slv^i" ))etagu§, 2)Jeer, Ocean; ^albinfcl) [f. (Saften, Caucafus, f^eigenbaimt, St^ievfrei?] 1339a; II38ra, 40e, 58e, 118e, 154e. 189m, 190a, lell, 258e, 260m, 2a, 416a, 434m, 443m; 111476m, IV 21m; ba^ Snbifc^e (= inb. ^^rad)e) [^^] 11445m | ß) cftinbifc^ {\:\\x6;^ öorgef. + unter* fc^ieben) \\: Älpl)ttbet bcr 3ufä^c (21. Indien mirb aiic^ buvc^ nac^gef. *, 53. Inder biirc^ °, S. indifch tvirb ni^t bejeic^nct; Oftinbien n. oftinbifd^ n^evben babei burc^ öergefeljteS + untevi(^ieben) : Stbf^amnnmg II456a°; in Afrika^ II168e, 177e; Alexander b. ®r. [a] [f. anc^ *Alex. 3nbien] II 185e-6a, 8m,e, 9e-190m, 205mll-4a; STfgebra \U62m-3a\\ \\ olt-inb, 11409m, 456e: ®^rac^e 11142m, 45(5me; SSöIfer II194e-5a:| baö alte 3. III115e-6a*; Sitter [b] 11115m, W37ne \\ Slnftd^t III539e | 5lnfieblev 11168m, 243e; -nngen \ll77e-8a, ib.o :| Araber 11253m* \\— ber inbifcbe Slrc^ipelagnS [n. feine Snfetn] (-^et IV 513m) [aiic^ gen.: Indien: 5lrd;ipelagii:3 — @ef 599 oftinb. 2fvc^., üft(. STr^. IV 76m ; fübmbi|c^cr 'äx6), (f. a6er übr. *[übiiib.) IV 306a] (= jüb-afiat. unfein, Suiehüelt tou 5ificn; ögl. afiat. 2{vc^.; f. noc^ unten: *^3nie(u, oSnfelu beö iub. Dcean^ ob. 2}kevei?) 1191a (351a); II(86e), 142m (177e); lV76m, 138, [393e-5m; 404-9m, 21. 584-5m]: l)cd;ftev S3evg IV405e-öa, Grftrccfung IV405e, [gccj^r.] (og(. 2:o^n^gr.) IV 76m, n. 3nfelu f. ^^^ilt. 1 maonetifc^ IV 76m, 137e-8a: 2iuie c^ne 2I6n). IV134m [7e-8l 202e~3a, am; Siquator IV(i02am), Snteiif. 1433a, ©taticueu IV76m :| mm IV137e, Marco Polo 11291m, 9?et)e IV76m; üevi'c^iebue üiid^tiingen, gccicg. 3iM'^iin^cn()ang W [393e~om] , (gc^lninm* milfaiie f. ^iilf., gvc^e 2:beile IV 404m; [l^o^egr.] (tgl. gecgr.) IVi35, 393e-5m, [404-9m, 21. 584-5m] \ ^iilfane IV[404-9m, 21. 584-5m (ii. üuIfanii^e^OJ: [Stufa^I;!.] IV46. lV(S06o), ©c^Iamiuü. IV5iom; 3al;I W 446a, 468me', jiiianimengebv. f. äJieugc, 3uiammeu(wug l\ 430me :] 3iil^i"i»iciil>''ii9 [^- S^ic^t.] IV409am — 1| 2(v3neimitteUel;re II445amO, 2iv3tc 11250e | 2(ftvoiionieu 11226m; 2{ftro* n 0 mi e [b] II 259e-260a,m, 435e [c] ; III (198e) ; aftrcii. 53eobb. III 369a* :| [2iuBevef<] II430eO, [nmnuigfac^eu S3egiiff] II 450e*, bei ben Snberii .. . Hl539mO; «eigfetteu-- [= ©cHvge] II32e, IV 608a; ^e)d;af f enbeit [ijgl. 2iu^.] [a] llJme; ll(41e-42a), 115a, m^e-iPOm (291a); 11188a, IV609m; iöefc^v. IV +:85m*, 53elü^lf. III209e*, i8ibe(-Übeif. 11440m; „^Miothd" 11409e, 423e,8e; S3ilbimg [= Kultur] II(221eO), brabnia* nil'c^e III209eO, 53ubbbit^mug 11248a*; SSÜfiev II59a, 114a; Sbeniie II 4506°, Sl;ineieu IV114e<^, dl^rcnclcgie [= ^citvecbu.j II424aO; ciöilifivter 2:beti [= cultiü.] 11198m*, (5:oIcnien f. 2(u[iebl., dornet 1410a* ßloni^aö 11319m 1|. cnltiüirteftev Xijt'ü [= ciöi(i).] II198e | Sultiir [= iöilbmtg] U 154e*, 213am*; IV325m : alte [b] II 149a (221e), 255e; olt-iiit, llöam) ®il2 II198a(m), siuiebinenbe ll88a*:ji S)id)ter (pl.) II42;im, 106m, 428e; 2)ic^t!iiii[t [= 2)ic^tiing iiflr.] II64e, 114e J 2)td;tung [= ^oefte, ©ebic^t, 2)ic^tf.] II 46a; plf -eu II7aO (32aO), 43e, 115a || Urania II 114e(7e); (Ebenen 1291a, II98a*; eigne« (Sntbec!. n|a\) II22ieO, gin, [iebler 11114a; (gintranbrungo [ögl. SBanbr.] II 38m, III209e; geiftige gutiindtuug II115mO, (g|)cö [= §elbengeb.] II 17m; erfor]d)t, (SyV'ebb. uad) 3.* II 203am , m-4a; (Svgeugniife [= ^vobncte] [a] II 168am, [i88c-9m, 21. 425m-6], 303a, 409e, 430e, 3e, 4m (443m); (g^tebb. f. er* fovfc^t, ^abrt(en)l. (2d;ifr7akt, pvbiing 11114a, %loxa IV610e* | ^üiffe [a] II197e,8a;IV501a; ghiüiuclt II 94a [c] :| greiftaaten 11433a, 3. bteffeits be§ Ganges* [= ^atbinfel, 33orbei--3. ; ügl. India] II(475e), @e- bivge [ögl. §cc^geb., SSergfetten] IV60.5m* (im 9^) | ©ebic^l [= 2)td;tnng uftü.j II64e; pl. -e II 115m, 7-albinfel, .^p. bieff. beS Ganges- = Indien] II53e, Ulm, 155e, I68a, 602 Indien 33orb — Qnbr 407am: Äüfteii lY413e, 35evft% mit inol! 11(220l') 240m ; ^ülfev [= (Stämme] 1383m, 491e; 117a, 51m, 161m, 175e-6a, 194e-5, 437e: ^turgefUr;! bei il;nen 11 57e-52, 37e-38m, 5Ime || -^^^ 11425m *inbi[ferent Vlle, 3-igmii8 11274a | Snbigo; i-Mau 111331e; i-gblau II1363a,m; -(Sultiir IV335e-6a:| Lidios f. am (Sube öon Indien, inbi[d^ f. Bei Indien I. uub IL Snbitoibnum (*) I5a, 23e; V20a; plur. Snbiüibuen: gegen 5Ivi 1106a*, begabte I16e; [üon §immel&!cv:tjevn] (a. Scmeten) III 58e, 166m, 330a, 543a; [üen 3)?enfc^en] (a. begabte) 11158m, 253a; 11171m, 97e, 112e, 3m, 412a; lV521e; [öon ^flanjenj 1373e; [ücn 2:r;ieren] 1371m, 3e; 11141m; [Sßulfan] IV332e-3a*:|| inbitjibualifiren 1352m, 1164e; fi^ i. II 55m, 250a, 330e | -enb II 66m, 70e, 74m; 111342a, IV607e; -fivt I90m, 1120m (33ef^r.) J 3-ftvnng V57m:|| 3nbiöibualität [f. national] lll6e, 18a, 58m, 72e, 172e, 9a, 217e, 287e, 303m; IiI8a, 102e, 423a, 572e; pL -en (*): gecgrap^if^e I 352e, or;ne II21e, organifc^e 111301e, 5ßer)c^iebenr;eit 1493a* J inbitibnell [[. Slnfic^t, Srnffafimig, er^avafter, S)av[teüung, gcvm, ©ejii^I, ©eftalt, -ung, ^Keinung] 1331e; II 23m, 29e, 48a, 58e, 64m, 108e, 121m, 235m, 310a; 111146a, 336a; IV287e, 474m; ^nbiöibuetteö I6a *inbo- f. am (Snbe tocn Indien \ Indrapura (^ic toon L IV558e; SBuIfon auf «Sumatro) IV40öe-7a: f)i3c^fter 33erg auf (3um. V42e; |>ö^e, noc^ t^ätig WooSe ||. iubitcivt: (gtreme 1186m, 195e | SnbiictitMi %. (allg., log.) I67a, 72a, 137e, 196e, 213a, 300e; I1324e, Ill(lOm) 508m; IV 148a, 252a; V8m; pl. -en (*); 53. {pW.) [baaii -etvcme] [\ 174m, \lhn: (comp. -^§-) -gviinbe IV 17m; -2)Jctl)cbe 11232a (321:e), 364a, 484a; -fc^lüffe 1268a, -«Ströme [= iiibucivte] IV70e; imücüftänbij]e I5m, 17ra ; 11139m, IV 272a* ; fi^cvev Scg II 206a J inbuctiö III (322m (g^Iiiffe), lV83m; iubiictüvifc^ I81e (SD^ctl^cbcii) :|| Indus 2t. ^luB II123ra, I72m:i, 183m, Sa, 241m, 263a; Alexander D. @r. 11203m; SIiiefluB [= iDtiiiib.] II430e, IV382e; 2)elta 1220m, -2). II 186m; eifoifc^img 11172m, galut 11203m, -©einet 11198a; §aubel II 180m, 203m; Sauf 11172m; ajJüubimg [= 2luf-fl.] ib., 203m,e; -m. II416e; iiftlic^ öcm 11428a, 432e; -X\}al 11453m, übevfe^cii 11188m, Seftfeite IV610e ] 53. ©tevu* bilb: @tevn «: eigne S3en). 111267m, 276a :|| 3nbiiftrie IV 593a | iuMiftvieü [i". 2Bcl;lftanb] II 162a, 11181m: gertic^veiten I34e, fünfte I36m, geben I37m, Mtigleit I 36m *orbis inerrans 111163a, *S. Ines f. Joi-^ullo, 3n[flttibilität IV566m | Sufant 11303e, 314m; villa do Infante V65a, los Infantes de Engol {(i\)\\\) 11121a II 3iifiUvatiou I 242c, V38a; pl. -en IV 36a, V26e "f [id; infiltnrenb IV37m -Ij Snfinitefimal-ÖJe^nnng (= 3J. be^ Unenb* Iid;en) II 542am: (ärfinbiing 11342a (364a), 394m, 512me ; tevbolüonnnnete III ö2P»i y infixa: sidera 11137m, Stella III163e; infixum sidus III 37e jj. inflectivt 111500a | 3nf(ejion (= Ärümmmig) [f. Sfotbevmen, magnctifd^e Linien] 11485a, 111541m; pl. -eu II372e 2(. 3ntiifionetl;iere (= Snfufcrien nfa\) [bnvc^ * be3.] I27e; -tbier«^ c^en (^) I488ra, IV220a | 53. Snfnforien (= Snfnficn^t^tere, -t^ier«' ^cn; = Keines l'eben, = I)^\ micvo[ccpi[c^e 2;i;ieve) [f. Eifel, Z\\\]\ {ql\\6^ in compos. ; biefe fmb nur ocn 33.) I371e, 5; \\ 282am \\ 3nfa^e (ju beiben 5lu§brilden): [in ©egenben] (ügl. Örtlic^f.) IV2Ven-a IV588e, ^xani IV405m, mit Kratern IV 415me, ^rüimniiiigeii IV(392e) 582e; tüfteu-S. IV 393m*, 405e*, 416m \ Saiib: boni fefteii 2~t abgeriffen IV554e, 5a; bem 2-e iiat)e IV 555a, 2. in Sni'eln sevfd^Iageii II153e:| i-Ieer IV5«S5e (3?aiim), trübe 2iift I384e 1 3Jleev [f. (gv^ebmig, geF)obeii, fiibmaviiie , toerfuuten]: beß ^ot;en 2)?-e^ [= §c(^[ee-3.] IV416am; (iu\ I;cbem 2K-e I448e, IV 535a :| neue [oqI (Sr^ebiiiig] sg. 1454m; IV273e,S9öme, 511m, 6a] pl. V4<5a; bie niebrigen f. Paumotu, -^bäncniene IV 157a; raud^enb(e) lV400e*, 420a, 587a* j -reic^ IV326m, 393a, 401e, 3a; i-reid^ I 297a, 309a; 11153m II 9^eif)e [a. gu allen f^ovmeu: ^ulfanifc^] IV599ra j -rei^e II 325m, 479m; IV 394a, 5a,m, 7m, 403a, 420ell,e (lange); -reiben I274e, 11155m; IV 416m, 582e, 8me J 9?ei^ung IV 595m, 4e, 588me .|| ^ic^^ tung (ftrei^en IV 421a) [[. afiatifcbe, Sontiuent, ©übfee u. a.] IV414e, 582e, 8me,e, 599m; (gc^neelinie IV 479m (tiefer); mit @ee (n. barin eine 2'^ Snfel)* IV257e,522e; 53ilb bon fieben 3. II78a, 126e; auf einer ehalte, auf ©galten IV377am,425e (^ic^timg); f^orabifc^e I 75a, IV 228e; ftrcic^en f. 9xid;tung , fubmavine 1454a, -fpf^em IV395m; 2^eiu^er. lV242ell, 419m; temporäre [= e^^emere] f. tocrf^ivimben, St^iere f. belebt n. 'äxt, -Ufer I83m(^oM); bie ungtücflicben 3. n308e, 479a; miDnl!., nici^t ijul!. IV57eo, 396a*, 424am'' \ berfunfcn [a. bcrfc^lüunben , ©r- Hebung] IV 371m* (inö 9)?eer), 597m; ivieber terfd^h?nnben, öerfunfen: Den furjer 2)aucr, tem^cräre IV 229a, 262m, 371e, 49f5a*, 51 Im* :| g3ertr;eilung I74e, IV414e; Dorliegenbe 11300e || 35ut!ane [togT. 5Irt.] ber 5-treIt IV 451a, 3. aii^ S}-eu befte^enb \\418e* \ SSuIfan: au& einem 5ß. beft. IV 405a* y -3u[el (sg.): bei lüußu IV 403m; bei Nippoyi IV 400m,e :|| bulfauifc^c [a. atlaiit. Oceon] 1175a, 218e , 247a [252m-5a, Sr. 454am], 253a, 422e, 452m; II (396m); IV (304m), 375a* e* e-6a, 7a, 397a*, 401m, 2e~3a^% 5a, 411m-2a* , 424a, 516e-7a*, 7a, 535in, 566m*; beftimmte IV587a*, 599m: [^lufjär;!.] IV586a, Giuflufi IV(28m), 606 Snfeln t>ult © — Qnft erbeten WSQömt^, [gecgii.] IV 586a, ©ni^^e IV413c, iiicf>t toiilf. f. im- Dill!.; -rei^e IV394:a, 403am, 416am; -m\t \\323me, 392m || Särnic l\242e I -tvelt [[. Slfien; a. SSulf., öulf.] I384e; II86e, 312a; IV414e, 583e: ägäifc^e 11172a, avctifc^e IV 119a, fübinbifc^e II311e:| M[te 1382a; [^al)\] IV 403a (10000), 5a (100); gevftveiit l\ 415m, 588me] 3cne IV 421a ||— Snf eld^en sg. IV 339a, 376a, 399a, 400m,e, la; pl. IV 407m, 415m J infulav: ©eftalt 1294a, Hebungen I252e, §emi]>F)äve IV91e *3uiertion II426e | Snfolaticn (= S3efcnnmig) [f. J^evmemeter] I350ell, 446e; IV 212am, 239a, 244a: beö S3oben« 1344m, bev Svbe l\ 35a :\ Snf^ivaticneu 1408m; Snftinct IV 639a, inftinctiö I16e Snftititt 51. (aög.) [f. Akxandria] 1248a, 111497m; pl. -e II396e: lt)i[fcu[rf;a[tüd^e« I[206e-7a; -lid^e (pl.) I252e; II251e, 376e :|| 33. baS fran3Öfifd^c 3. (= academie); b. l;. gen.: bo§ ^avifev 3. 1432e, 3. 311 Paris II[612m; 9f?ationar-5. IV152e, V34e; metft bto^: ba§ Snftitut, Institut (111124a) |: 5l6F)aiibIimg [4: SlvOcit] I432e (gcicfen), 111612m (übergekn); m-bcit 111554m (öorgclegt) , 642e (bevlefcii) :| SBevic^t V34e | Sommiffion (commlssion des poids et mesures) IV152e, 3a: [3J?evibiam grab] IV 152a, 2J?eter IV i55a J Journal de l'Inst. IV 180me ] mem. de ri. IV 71m, 77a; mem. mathem. et phys. de l'I. III 110a, 417all :| SKevibiangrab, 2«etev [. (^omniiff. | ÜWitglicb II 112m, IV 617m; -er IV (380m) :| ©itjimg I432e :|| 3nftitutioii: Journal of the royal Insti- tution of Gr. Britain I440e, 11507a | pl. 3nflttutionen: freie I36e, III (340a); pclitifc^e 1385m, 11340a J instituto f. archeologico Snftniction [f. 9?ei[e]: für SRcifenbe, (Sj^ebiticnen 1474m, IV376e 5 nft rinn eure [[. aftrcnomifc^ , 2)ecIination, magneti[d>, 9J?cribian, 9J?c^-, meffeub, meteorclcgifc^ , iiautifc^, o^tifd;, p^^fifalif(^, ©et}-] 1434m, 6a; U144me, 260m, 355eli , 376e-7a, 381am, 465a; 11184a, 107m, 498e; Beftimmte III 188m J sg. Snftrimient (*) (= SBevfjeiig) 1 177mll, II468e; 11182a, 9le, 156e; ein bef^immte« IV 624a || 3uf.: anbeuten III 589e-590a; auffleUen IV 334m, 345a; [auf 93crgen] IV 569m | genane IV107e; ©cnauigfeit 1172m, 3e; IV 61e :j get^eilte 111265m; grcid;artige 1436m, gleiche IV 108a; Mfttgc 111293m, \\6}t\6)tüa^t 111211m; -^en- ma^er III (81a), IV 625m; mä^tige 111318m; bei Steifen, (Sj^^ebb. IV 61e, 68e; @c^ävfe I @. XVam, Ungenamgfeit IV 162m; unfrc 1 181e, III286e| unßoIÜommene II329e, 111390m; imü-r 3uftanb I{320e, U-^eit 11319m :{ toevbeffevte IV 86m; üergleid^eu 11147a, IV70am; mit 3-entoerfebn 11174a | toertooUfommnen I71m; -ete II392e; III267e, 295m, 540e; SS-img II(342e); III 147m (265a), 271a (2m), 319a; IV 26e, 54e, 62m, 134m | öcUfommneg IV107e*; -nere 111518m, 545m; IV 62a; Sß-\)t\t III168e :| oortrepd;e 11367m, 111401m; ivirf^ttge II (144m(!); geitmeffenbe [f. ^:penbel] 1175a, II 320e; Buftanb [a. uni^cEt.] ni545e (jetziger) ■Qufu — 31111 607 infitlar f. am Siibe bcn 3nK^i^ Sntegiimcnte 1368m ititellectiien (^i ^ulcüigenj) [f. ^veikit] 11177m, 215a, 238e, 9m, 396m; IlUSOe: Slnlajicn I Sie, 11431a; 2lufd;ainmg I98m, 11 65m; I ; iBebürfniffe 111374m, S3c[it3 11139a, dmheit I40m, gcrtfd^vitte 11337a, ®xo^t II 55m; ^raft 11175c, Gräfte 1318a; ^^HcceB 11398m, (g^f;äve ^I164e, Sbätißfeit 170m; Seit 1104m, 299a; SBivfimgeii 11339a J bag 'Suteüectiicae 1 69e, 11 74a ;|| ^utelligenj (4: hiteücctueü) 14m, 28a, 36a, 71e, 331e; 11236a, 267a; III 41e: txmjte [= borg 1378m, %oxU fc^ritt II267e, freie 111353m, gviic^tib., ©i^fel 11137a; ^cd;fte I1117e, Bkre [= erMUite] I21m; je^t U2387ne, SOVain; äJiac^t ber 3. 1 4m, monic^I. II342am; IV77eTinter' effiren IV 345a, 615m Sntevferenj (üorg. beS 2i(^tg; meift o^ne biefen B^''^^) I19e, 2ilm; II 342m, 37öe-ia; IIl64am,e, 85me, 86m, 121m, 2e-4m- IV 205m; pl. -en O 111128e: ber (grbtreücn IV219e, 49im; ^dge 111168m; [®ef(^i(^te] \\370e-la, III 124a, V iOall ; ©efe^e II 371a, III 124a | be« $?id^tvs I446e; ber SiWrabten 11514m, 11189m :| [Urfac^] III 43e Snter-, intcr- (*): -Iccutcren 111545a | -mittenj I11590m,e; -mit* tirenb* [f. Oueßen] I230a:| -))lanetar* 1 195e (9?äume); -fection (auc^ = Änoten) II375e; IV99e, lOle | Snteröalle [f. ^aneten] 1 147e, 413e; sg. -öaü (*): mufi!alif^e(«) III 473a*,mll : anf ^anetcn angettjanbt 111 472e-3a', ber £öne 111437m, 8m ♦Sntnition WUmW, intnitiö IlUöe; Sntnmefcenj I211e, intumefcirt lV366e; intoariabel [f. (Srbf4>id^t, Stem^eratnr] \182m\\ ; inöerfe« (Streichen 608 Qnü — Iren R II 155am, iiioertivt IV208e; Investigation (®c^iff) IV443am(m); inh)ol^nen (= imie io).) IlllOe, -eiib III 23e *Io 21. (nit?tl). ^erf.) II4i<5e: Söiiberiing II173e, 4e; -en 1302a, II 418e, IV508a J 53. ein 5moub beß Jupiter 11357m, 510a ;I| 3ob: [als S3eftanb%i{] IV 512m, ieb^tig V55m, in SJiiltaiicn IV 523m J iobirt 111505a (platte) || lolkos 11175a, 185m; Ion 11105m lonier (blivc^ * bej.) (= ^Jaranen) II 172e-3a, 53. lonien {^) , £. ioni[(^ 11144a: [(S[;Qraftev] II(154e), 172e-3a*; (Kolonien 11179m, ^anbel 11161a*, Javanen II406e*, Meli 11173a', fOieer 11152a, 404m; 'JiatuY=. ^l)i{o^opl)\t I59a, 194e; U139am, 372e; ni{llm-12m) 42e | ^I;^[io* logen I59m, II 139am; -gie I(70e); IUI le, 595a, 6e:j Ü^^a^fcbe II 8m | (Sd^ule I70e, 87a, 139m; Ulllm-12m, 27 am, 37a, 594e-5a: 2 2(6* tbeiümgen 11112m; alte III 5Pöm-7a (^(nfic^t »cm SSeltbait ufn?.), 6m, e-7a (©rünber); ©viinber ib., ©riinbiing III561e:| (Stamm II 154e, 172e-3a [(St;ara!tev]; ©tele II407aO *i/)tt (3SnIfan ©umatra'^) IV 407a, parjimo de Iraca IV 555m; Irak 111314m, 343a,m | Ivan II 42am; 53. Svaniev (OO) I15a; II 99a, I46m; S. ivanifd; (*): 53c|c^a[[. II 42am, SBetvofiner II51e, alte Siiltur 11147a; ^cc^Ianb* II41e, 43m; Üface* I383a,m', 53ölfer II98e* J Irafu (5SuIfan Bei Sartago; ai4 55. i3on Carto^Fo IV307e, 559a) IV[559am]: 2l[^en* fegel IV 539a, 53efteigung IV 539m; noc^ ent|ünbet, tfiätig IV538e,545w; (Srbbeben IV 539m; (SvI^eBiing^S-Ärater, §an^t-effe IV539a; fef;v bcd; IV 307e, §i)I;e IV 539m; Ärater [bgl. erl;eb.] IV539am,m; 2agc IV53Se, 9o, 545m; feine 5?a\jaflri3me IV 539m, beibe Time fK^tBav IV 539a, @^lac!cn-2lugh)ürfc l\539m, t^ätig f. ent3iinbet, bem Turriaka naf^e IV 539a, Berftijnmgen IV 539m, fel^v jiigänglic^ lY 539a irben f. ©efa^ |I ivbifc^ [[. ^vfd^einungen, (Sjiftenj, Äöv:|3er, Ävaftc, 2i(^t, aJ^ateiie, Statur, ^rocefjej I135e, 7m, 148a, 353a; II 52a, 363e, 399e; III 3e, 35e, 51e, 59a, 509m, 626m: aii^erirb. 111573m, 2)inge II 337e 1 ©egenftanb 11170a; -ftänbe [= Objecte] II96e, 138e, 356a :| Ob- jecte [= ©egenft.] 11168m, mumt 11249a, mdö) IV9a|@^^bäve [= ^^. tetturifc^e] I79e; 11117a, 44a; IV6e-7m, 12m: [S^avafter] IV6e-7m, Sob lVi2m, Sirfung IV7am :{ (Stanb^unft UOlm, STjcil V4a, treiben II 89a, 3ujlänben45e:||3rbifc^e6, bag 3-e I83e, 85m; II124e, 232m I. 53. Iren [biefe fiirge f^erm I. iüivb bnrd^ * Dorn nntcrfc^ieben, 53. burc^o leinten] (= Mänder), d. irifd^ [* hinten] (= irlänbifc^) J H. 21. /r/and (iDirb nic^tbej.) 1146 la, 53. Mänder [O] (= Iren), S. ivlänbifd^ [* hinten] (= irifc^) || 3iif. (ju allen 5 formen): transactions of tlie Irish academy (*-*) IV 72a, 487m,e; alt-i. II*37e*, f. gntbecfung 2lmer.'ö (*-*) 53.; 2lnjd;n)emmmig I327e, II (485a); 53ii^ei- 11274m*, S)ic^timg II *37me*; FaröerO 11269m, 461a; @eftcin 1274a; ®\o^-L II272e-3a,w, 4e; in L 11460a, Im; anf Island^ II 273m-4, 461a; tlima I348am, Iren ^ — ^§>\am 609 Äüften II-^485a*; lüieber Il*37e*, llSell ; ä)iiffioiiaie II274am*; m'iw^* I[273e, -e 11274m; in 9iaDamev.*o [f. übv. gntbecfung 5Iiner.'^ 33.] II273a,m; [Örtev ba] V69m, (gc^ifffa^irt lUGla^; [(g^rac^ef II46Üe, la; Semper. 1481m; Bco^^bl^t V69m, POe ^ *Irene (14»« !I. flauet) 111576m, VllGm: mittl. Sttbftanb to. b. @onne 111436m; (g(em. III 5iöe, ViOP^ne; ©ntbccfiuig III 426e , 460m ; ViOPm, 117a :| Sribiiim I177e, IV 406m ||SnS 51. (= Regenbogen) III226all (Farben) | 33. Iris (7'« f(. ^:)31anet) 111576m, 517a; V116m: mittl. Slb* ftanb ö. b. ®cnne 111436m; (glem. III 5i6a, ViOSme; ©ntbedung III i26m, 460m, 517a; ViOSm, 117a; bebent. (Sycentiic. III455e-6a, 515m J e. Iris (gl. in Sinnen.) II 27m, llleW: ©c^ilbevung \\28am:\\ ivifiven 111168m II ivifd; f. Iren^ ivifiven f. m^ ^x\^\lrkutfk (cftl. ®ibiv.) IV 68e: (grbbeben 1213m, §cl;e I482e, magnet. iBeob. IV68e, Slem^ev. I347am:| Irland \\\m. f. bei Iren^ Iroquefen 11460m 3rr-:-fai:;vt 11419a, 461m; -en II173e:j -ftevne (= Someten) 1120a; -tuege I285e, III289e :|| irvig [f. öeljaii^^tung, ©lanbe, 2}ieinung, ©(^lüffe] II317e, 477e; 11137a, 126m, 477a, 552m, 565m,e; IV 88m, 95e, I64a, 293m, 521m, 8m, 607e, 632m, 6a, 9e; V39e, 81m, 87m: -^evtDeife III293e, 635a J Swigeö \ 16me :|| Srrt^um [f. 2Baf)rbeit] 11510m, 8a; III126e, 476e, 552a; IV 113a, 204e, 259e-260a, 511a, 579e; pl. -tbümer (*) I17e, 18e; II 67e, 191a, 464m; 111132m; IV 86a, 525a: tvaft IV 159a', lange(i-) II (226a) , me* J ivrtpmlic^ f. 2«einnng *3rvabiatton III 501m [5^3am\ , irregulär f. D^ebelflede , irrefpirabel f. ®a§; 3rrfal;rt, irrig f. 3rr-; SrritabiHtät (= ÜJeijbaileit) 111166m, 202m; Srrt^um u. a. [. 3rr- \\ Irtyfch (ftbir. ^l; -@trcm V82e) IV 235m, \82e-83: «Bette V82e, 83m; S3cote V82e, S)iovit V67e, gurd;c IV455e-6a | ©ranit V67e, 68m: -banfe auf S{)onfc^iefer \ 82e-83, 97e-98a:\ g^ebenfluB Y97e', oberer V67e, 84m, 97e, 98a; [Ort, Örter baran] IV46e, 206m; Y82e, 84m; ^:pvofiIe V82e-83a; (Sd^ifffat)rt V S2e-S5(a), S4m,97e; XW 1360m, -3:ban262e; S^onfci^ief er V-§5me | -Ufer V84m: linfeg U. \83m; rechtes U. \82e-83a,m, 97e || Wafliington Irving (geb. 1783) 11301m (be§ Columbus (Sur§), 467a („life of Col.") *Ifabella, Äöniginn, f. Columbus; Ifaroe = Albay, ber Ifaurier f. Zeno \\ Ifchia: = Änaria IV 304a, 508m, 555a; V25a; eine ber ^itbecufen ob. 5lffen-SnfeIn IV 555a, = Pithecufa IV 508m |: friiber Slffen ? IV555me, glafiger gelbf^^atb IV 478a, [Örter ba] IV 639a; STrac^^t IV 6l9e, -3lrt IV 469a | Sultan ]. Epomeo-, milf. I452e, V 25a \\ Ifer- ©ebirge (in ber ^aufit^): ©vanitit IV469e, V77e :| Ifidorus Hispaienfi.-^ (i)cn ©ebiüa) 11491e || Ifis 21. (ägt)^^t. ©cttinn) II429e, 111206m: ^^Uanet Vemis III467eT^. (42»« f(. planet) V 116m : @lem. YlWam- ^nu beder V113a, 7a; -nng \113a || Mardo II176e | S^tam II 247e-2a, 7m: [-Xiigbveitnng] 11442m, 33efenner II254e 91. VJ. ^>umborbt, Äognu». V. 39 610 hland — ifobpnamtfd; ^ Island iI32m, 273a, 5m-7a, 461e-2a | ^. Islander pi. (biird; ° hq.); Bing, (oo) li270e, 304m | (S, igtanbifd; (Diivc^ * bq.) 11272e, IV 247a ||: Jufä|}C (2t. Island \v\\:t iiid^t beäeic^net): Slbeiiteiirev 11271a* j teilen ujto. üou i. iiac^ 2(mevi!a [ügl. angefiebeltj 1341e, II 27ie-2a; 3^il4'^"f^^ti'''i nad^ Sliiiev, 11 269e-270a, l-2a, 5am || anöcfiebelt [ögl SlufiebL] 11 269e, 270a,5e: öcii ©iivo^a ober Slmer. aiic>? U273me, ber eurc^äifc^e @c^a^ ba bemaljrt 11 275e-6a; 3rlänber ll274am, 461a; aZovmämier II 274am, 457e, 461a "[ Srnfiebluugeu 11271 \\ iBafalt n^480e, SSefc^aff. [öQl. 3uftaiibJ 11270m, S3eiücl)iier 11273m, [^tlbiing] II 275e-6tt; S3lit5 1244m, V24a; c^emifc^ IV 257m, 3)üciinieiite 11273m*; (Si^- II 276m, 461e | eiitbedt l\269me, 273e, 7e-Sa; (gntbccfiuicjen i. iÄeifen :| (guvo^a, euro:^. |. augefiebelt; gal;iten ). 9ieifen, gveiftaat II 275m"-^; gumavoleu [= ©offionen] IV 459mll , 602e; [©ebivge^avten] (bg(. geegii., ©cftciii) IV427e; geogti. IV522a, 586a; [©efc^ic^te] 11275we, ©ejd^loc^t 11273a*, ©efteiu [a. ijulf.] IV 510m, ©eiüifter 1486m; @icc!eubevge IV272e, 516m; 311 Grönland 11276m, Irländer |. angcfieDcit; Älima [bgl. (Sie] 11275m, 6l'; Äleftci* 11131m* jÄcc^b vu 11 neu, -qiteaen [= liei^eOu.] lV[247-6^w, 2(. öOlam], 247a,m, 501m; -quetten IV24en[^) 11102m, 248m; lV535a ||: 3iifQ^c (311 nüen 4 formen; %, Italien njirb nic^t bejeic^iiet) : att-it.** II 27a; au8 I. 11130m, 623e; IV 267a; [8eirf)aff.] (tgl. ©igenfc^.) II25m,36me, 90e-91a; befimgen [bgl. 2üb] ]. OGöthe, 53oben II 53a*, classici 11484a*, Sontact II 35e, dizionario V 64me^- , [Sigenf^.J (tjgl. iBeic^aff.) VÖie; (Svbbeben I442e, 3a; IV 225m; govjc^ungeu 11128a*; bot. ©ävten 11129a, ©artenhinft lUlOe; @ag IV459e | ©ebivge IV498e-9a: -^^avten IV427e, -^öfette IV498e:| [geogu.j IV509e, ©eologie V[6im-Ö5m (frül?)]; @efc^. n80e; ©eftalt 1 308me, II 104a (153a); öon Göthe befungen II 75e || ® r i e ^ e n : (Simuanb., nac^ 2. geflüchtet 1455m; II289m,e| gvte^ifc^e Sitteratiir liMe* berernjcdt [tgl. grie^. 11. cloffifci^e Sitt.] II 27öw (288a) , :288e-290a\; grie^. ^Jiieberlaff imgen , @täbte [ögl. Unterit.] I449m; 11178m, 9e .|| ^albinfel I308me**; 11153a**, 404e; IV 262e* ; ^anbel [t3gl. nörbl.] n84eO, §i,nmel 111147a**; in /. H 295e, 338e, 493m; III355all, 562a, 3m; Äcilte I 342a; Älima 1485a; II31e, 130e, 234a (9J?iIbc); 111147a; 2age II404e, Sebvanftalten 11276a; Sitteiatur [c] II58a,68e, 508a; !üob [bgl befungen] II437me | magnetii4>: 2l6nj. IV 188e; 33eübb. 1438a; IV64all, 67e; 3ntenf. IV64a'l, 67e, 94e :| SD^aler [f. *23ialerei] II(338e*), 3J?atr;emati!ev 11264m*, 2)leer IV304m*, mWid-I. IV516m; nac^ 7. II289mll, 419a, 482a,m; IV 52m, 508rn | Df^atur: -bilb II [i7e-iulfan-3nfel gen. IV400m,eT S8. SSnIfan (auf ber 3nfel) lY400e, la: §cl;e IV400e-la, füba#er IV 393a :|| Iwoßma 1) = Iwoga-fima 2) = Sc^n^efel-Sufel lY 403me', Fer- nando de Alva Ixtlilxochitl (c. 1600) II 480me', III476a,a (Scitefen in Chiapa) Hz-alco 51. 2)orf (IV 543m; in ®. ©ababcr) lV300allm ((Ebne), 543m :1| 33, 33ul!an t}cn 7. IV 2906 , 5m [300-la], 523m (5t. 19), 533m (5t. 56), [543m]: 5tmmonia! IV 543in | 5Iuebruc^ [bg(. grbeb.] IV 545m (neuer); -brüd^e IV500me, 533m, 543m: regelmäßige IVSOOme :| 5tue^mirf IV310a; Sntftebung, (Srfiebung, 5aiöbrud) IV500am; §Bbe IV 290e, 500e, 523m (51. 19); Sage IV 500a; Saija IV 300m, -ftröme IV 612e; niebrig rV354a, ©almia! IV612e, S. Salvador serftiJrt IV 301a | tbätig IV 354a: immer IV 500m-ia (354a), noc^ IV 555m :} 3eic^en IV 300m :\\lztaccihuatl (33erg in äl^ej.; nevado IV313a,348e) IV5i5a, 5a, 9a: ©ebirgf-fette IV568e, [©eftalt] IV5i5a; §c^e IV 5i5a, 348e; Sage IV 515a, 348e, 520a; V(50m); DZame IV 520a, nid)t als iBulfan gerechnet n^318a || Iztapalapan (bei SDZej.) II480e-la 3. (j) cerro del Jacal {auä) bloß J. ; in 9}?ej., bei 9'fegla IV 638a) [t»gl. Na- vajas]: Obfibian 1464m; IV 478a, 4<§2am, 632a, 8am; Oitin IV 484m, ^crtfteine IV638am Jacob (ügt. Jakob): 1) (nnbeft.) -^^Jflab ((gternbilb) 111158a, ^^-Xf)al f. Ärarat; 2) Jacob I Äön. 0. gngl. 11518m (Seibargt) 3) Fried. J. II 109a (Lucilius Aetna) J 4) (ia^. Jacob: 2)o|>^elftcrne III302e, 5e, 310am; Snbien III338e; Sic^t bet^ ^reuje^ ib., 366e', m\\d)\tv. III212e-3a; [^erf.] III 310a, 338e,366e :|| Jacobi (Carl Guft. Jac, 1804-51): Anaxagoras II 348am (bcm 9}?cnb), ^iguren be^ ®Iei*gen.Mc^tf^ IVJ5iam, 'üTiathm. ber @riecf)eu II348am, friiber Sob IV 151a J Fried. Jacobs (Chrn. *Fr. Wilh., 1764-1847): „STtten'' II 105a,e; Übevf. ber Slntbclcgie II 13e-14a, SDZcnbfinft. in565e (in Conßtantivopel), Phiioffrati II 126eil *VictorJacquemont (1801-32) 1483m: Himalam IV293e-4a: (gd^ncc* grenje 1 4ör/i-47a, 483m; C^nbien \46m-47a (bef. ©cbneebcbe w. Älimn), 614 Qacquem — Qa^r ^ Kafchmir lV556e :| Jacquet (*Eiigene Vinceüt Stanislas, 1811-38) II 466mll [^erf.], me (Marco Polo); Jacquier f. Le Seur | Jaen de Braca- moros (^vci). öcn Oiiitc): [Ort ba] IV 184a, 497m :j Jaffa 1474a (^ÖH II304e|| Sagb (aiic^ in comp.) [[. 2eo|)arb, Siger]: S3e[^v. II 34a, in bevS)ic^tim3 Ill2e, -hiiib f. be[., -lefeen II488e (ber STmevifauei), -[tiidc II 84m, mit SScgeln II463e J Sagb^unb (©tevnBilb, canis venat.) III 140a(a),299e (9fio. 1768: S)ü^^^elftertt); bcv nörbli^e 3.: ^HeMfled in ibm III540e-im, 5ö7m; pl. bie feeiben 3-e III 267m ((Stein babei), 326e (Sf^ekfjone) :|| Säger (aiid^ in comp.) [f. ^elj] sg. III 208m, pl. (O^) II 28e: ^angfc^nur 11132m, -^ovben 11338m, -Snfcf^riften 11434a, -Dülter 111472m II S. Jago f. Santiago, jä^ [f. 5I6fatl] V47e, Jahn (Guft. Adolph, 1804-57) 111641e („Unterhalt, für gvcunbe ber 5l[trou.") ^Oljt [f. ^öeoBad^timg , rebucirt, Temperatur, Sörme] II114e; 111445a, 580a, 600m; V86e; ein beftimmte? . . . III435ell, 516a, 600e f plur. 3al)rc (bur(^ * l^ej.) 1195m; II 196m1, 326e, 366a; III 402a, 3e, 6ra, 576m, 602e-3a; IV201e; i. mit ßaHen ||: 3ii[aljc (in compos. meift SaH'c?-, oft [bnr(^ o tej.] 3a^r-) [f Sa^rl^nnbert ift ein bef. etiid l^iernac^]: -^Ibtbeilungen IV 194m | -bii^crO 111562m: „für h)iffenf(f)aft- lic^e i^ritif" I 457e, 461a :| bor (5l)viftii§x m580e (bae erfte); ^Vclne« IH 4856=^ (ber SJJejicaner), -S. IV 40a; ba^^ ganae 1356a; f-Iinnbert^^ nitv. ift ein bef. ©tiid bit^i'i'««^; 3rrtl;um im 3., in 3al;r3ablen [Dg(. 5Ber* n^e^^t.] III623e j Sänge be6 3. 111448a ; -lange 11347m; III147e, 457a J 3Jliaionen* 1 115a, 111312m: jtret I 416m J 9}?itteli. I 359e; -mittel IV 75a, 81a :| gjionbial^r 1408m; ä)?mioben* 189e, 285a; -:periobe IV 77m, 505e; -ringe (ber 93äiime) 1294a, 7e, 8a (mele); (gonnenj. III 44or S^r.), 2)^priabe f. Bablen, na^ 3-en II 54a*; feit 3-en (pl.) I 219m, 250ra; m378e, IV575e-6a j f^>äte II 41a*: -ere* II146e, IV54a :| ein 3». überliefert, überträgt e« bem anbren I475e, 111375a; iinfer [= 19*^] 111497a, IV 63m; üiele (pl.) 1253m; II 180a, 206a, 215a; III 219m, 279e; IV296e, 461a j öor^erge^enbe [= torige] II267e*; (ba«) üorige I 5me*; IIl 560e, IV 544m | öor unfrer Bcitredbnmtg f. B^blen :||— 2) So r b. 616 1 3a(;r]^imbert 2) e;arb. — 3) Orb.^al^len: 17te§ 3a Heu (iiarf; 1: plur., c^ne 53e3eid()nitng ; l^ö^er bgl. °tau[enb %): a) allg. : -f (5BievteI-3.) III 304a, 577e; f (I)aIbe[§J) [=§älfte] I383e; II268e-9a, 286m, 314e, 340a, 4e, 371m ; III 10m, 73e, 104m, 147m, löle, 161e-2a, 296e,576a*; IV 90m, 108a,e, 259m, 432m, 623m; V9ell,51m | 1 (ein) [a. überliefern] II 83m, 359e; If II 220e., 321m; III 101a, 147e, 216a, 442a; IV 55a, V72me J 2 IVUOe, V67a J 2^ 11160a, 76a, 165m, 316a, 388m; IV 134m; [bjo III 347m, 484m, 522a, 587a J 3 llI215m,e; V 50a; 3^II363m:|4 II 216a, 229m; 6 II 258a, 271m; 7 II237e, 12 11174m, 16II1149e; 18 IV513e, 18-|-II186e; 1911161a; 23 11157a; 111455a, 611a; 33 f. i)or Sbr., 34 11157a, 60-64 II403e; 9JJ^riabe III 593e-4a :\\ b) 'ocx Sf)riftii«*, bor unfrer 3eitre(f)nimg* [a. met)rere]: 11 IVöOm, 12 II 174m, 33 III 171m :||— 3) Dtbinal- Ballen [l;ier finb aber nic^t bie ©teilen berjeid^net, n)o n^irfltc^e, f^jecieße Saftrgal^kn fte^n; fonbern nur bie aügeni. 3>ci^vl;unberte] : a) bor ^l;riftue, bor nnfrer 3^it' rec^nung: bag 13te, 12te II402e; ba6 7te III197e, 594e; ba§ 6te 11114m, 197m; 111161a; ba§ 5te 111161a, bas 2te 11294a :1| b) i\a6) SbriftnS, waö) nnfrer 3fitrec^nung : bie erften* 11221m, IV169e | ba§ 2te Sa^rl^iunbert III471e, IV263m J ba§ Ste II205e, 294a, 480m; III 422a, 561e; IV 119e-120a, 537a; V59a ] ba^ 4te II 21e, 126m, 205e, 240a, 331m; III 230a, 473e; IV51m J ba^ 5te 11224m, 425e, 438m; III424ro, 471e; IV 493e J baö 6te 1 492a ; II 80e, 438m ; III 597e J ba§ 7te II 253m, 466m ; 111476a; IV 379m, 454e, 7a, 611a J ba§ 8te II37e, 260a, 2m J baö 9te II 241m, 263a, 9me, 445e; III 99e, 150a, 222e, 392m; IV 383m J baö lOte II 128a, 262m, 368e, 451m, 3m, 465e; III 170e, 314m, 343a,e, 424a; IV 24e, 509a ] baS Ute II 119a, 256a, 275a, 7m, 445m,e, 458e; lV49e || baö 12te II 31a, 118m, 257e, 262e, 275e, 280e, 319a, 415m, 450a, 8e, 9e; IV 49e, 51 e, 53a, 114e, 120a, 193m, 535e: Anfang IV51a :|| ba« 13te II31a, 34e, 35m, 130a, 268m, 275e, 280e, 4e, 6a, 7e, 290m, 5e, 334a, 446e, 463m, 4a,8m,9a,477a,4«2m; IV52m,263m: Slnf. 11421a, Witte 111314a, (gnbe III16e :|| ba« 14te II130m,271e, 282m, 7e, 295a, 459a,m; IVUOe, V64e: 2Inf. II 508m, III 16e; Snbe III561e :|| tag Igte SaM«nbert I @. XlVm; II81e,82e-83a,ilOe,261e,6m-7,275a,282m,295e,9a, 303m, 316m, 324a; III 100a, 424m, 470m: IV50m, 140e; V64e-65a: Stuf. 11459m; 2Ritte 11362a; 111150a, 382m; IV241m; (gnbe 11277m, 9e, 296m, 302m, 7a, 322e, 338m, 384e, 9a; 111329a, 349e; IV(119e,315a), 639e; V61e :|| bag 16te l ®. XlVm, 286a, 332a, 417e; II llOe, 224e, 297e, 303m, Slla, 5e, 6m, 8e, 322a, 345m, 353a, 489a, 492m ; 111560e-la, 573e, 7am (Someten), a; IV 55a, 299e, 541m, 9a: Stuf. II54e, 223a, 315m, 322e,338m; III 151a, 314e (346e), 9e, 476a; IV297e, V61e; SJ^itte II 93m, 130a, 312e,327e, 330m, 368e; V27m; (gnbe 1429a; II 85a, 356a, 469m, 476m ; ITI 175m, 438a, 589a; lV56a, 57a, 135a, 433a, 523a, 573m t|| ba§ 17te 11 83a, 85a, 255me [33e3eidfmung] , 309e, 329e, [341-394, 21. tga^r^imbert 3) Orb.Sa^jIen: 17— 19teg ; ^ai — Qan 617 49 6-520] , 342e , 3m , 5m , 364ra , 9m,e , 370m,e , 2a , 3e , 381m , 4a , 8a, 500a, 513e ; III 425m,e, 561a ; IV 57e, 60a, 513m : Slnfang II 344e, 354a,m, 5a, 469m; III 75m, 105a, 175m, 271m, 392m, 409a , 629a | Ite ^älfte II 385a, IV171ra; 2te ^. 11366a, 8a, 371m :| mitk III 77a, 337a; @nbe II 131m, 342a, 378m, 9m, 386m, 392e, 469e, 512m; 111316m, 527a (544m), 586m :|| ba? 18te I 30e, 352a, 489m; II 65a, 380a, 8a, 393m, 467e, 517e; III 425m, 6a, 558a, 561a,m; IV 19a, 60m: Stnf. 11395m, III 126m (351a); IV204a, 380m; 2>?itte II (101a) 383m, III (266a, 291a); @nbe II (142e), 509a, (560e); IV61e-62a, 85e (447m), 476e :|| ba6 19tc [= biefe«, imfer %; tgl. imfer Zeitalter] I 33, 192e; II(142e), 393m {8m\ 9me((5:^ara!ter); III 99a, 425m, 6am, 561am; IV59m, 62a, 151m, 447am; and) gen.: ba^ jetzige 3- I305me, bag S, IV 66m |: 2tnfang I 332e; III (79e , 213m) , 220a , 234m , (295a, 427a) ; IV 172e , (234am , 302a), 434e, (442m, 587n); ba« Iialk [= ^älfte] 111376a; (erfte) ^älfte [= Fialke] III 561a; IV(62a, 63m, 77e), 85e, 204e; 2)litte III(376a)456a, 488am; IV 424a,450e(562e); V4€-5a *Jaik (gl. beg caf^. äR., = Ural 11226a) II i7im, 226a: 53evg babei IV210a; [Ort baraii] IV 139m, 203a :| Jailan (Slrab.) 11243a: Jaki jama IV402am, Jake j. IV 402m (erlofd^ener S3ulfan auf 9^ip^>en); Mofe ben Jakob ben Esra (|iib. ©ic^ter in @^:an.) II 119m j Jakuno -ßma (Snfel bei ^iufiit) IV 595m, 403a: Äegelberg IV 393m |( Jakutfk 1 189a: SScbenei« f. oSchergin-@cf;ac^t ; «reite IV43e, 139e; ©ruBen Bei J. [togl. oSchergin- ©c^ad^t] IV45a,]68e-9a; Äälte III 47am (bebe), IV44e; 9J?eribian IV 139e, [Ort baBei] lV46e; 9?eife IV87m, 167m | Schergin-@d)a^t IV44m, 45a,m, iö7aw, 8mii: iöobeneiö u. Sem^^er. l\[43e-45m, ^.167-9a{8e)], 95erfd^ieb, be§ 9iefultatg be« Sch-@d^ad^te n. na^er ©riibcn l\45am :| mittl, Sem^er. lV44me, 167e :|| Jalapa (yjJej.) (eig. Xal; IV 527m, 569e): Keine (Sbene babci IV527m, ?aüa-2^riimmerfelber ob. malpais ber ©egenb WSSOme, t»on Mexico IV 350m, quercus Xalapensis IV569e, [j^D^cgr.] IV550we || jama (Japan. = 93erg) IV402am | Jamaica [f. Columbus]: ©etöfe öon SSuIf. gebort I 2l5e; IV 226a, 306m, 542a; tüflc II 483e, = Sittoral IV 542a; magnet.: 2l6tr. I 450mll, l^inie cljne 5lbtt?. IV 141e; @anbBän!e I329e, ©ternfc^n. Il30a :| Jamblichus f. lambl. ; James Island (®aIapagog-3nf.) IV591m, J. peak {Rocky Mount.) IV 436a | Rob. Jamefon (1774-1854): Edinb. philos. Journal 1474a, 480m J Jan Mayen f. Mayen; Ludw. von Jan 11442a (Plinius), lat. Lud. Janus IIl539e-540a (Macrobius) :| Janicho f. Patzcuaro , 3anner = Januar || Janfen: 1) Hans (35ater) 11356a (SRicrofcop) | 2) Zacharias (eobn): grfinbimg be« gernro^ U[355m, e-6a; % 507am], 11118a; 93?icrofccp II355e-6a; [perf.] ib., 507am:|| Willi. Janfon: ©eograH), ©Icbu^ III224e: «euer Stern ib., 242a J Janfonius Cäfius II329e || Januar (3aiinev III 457e) III457eli ((grbe b. b. ©Dune), 604a^\ (Sternfc^n.); Lud. Janus = Jau 618 3ci^ — Ja^a @eg Japan {z= Nippon, Zipangu; ögl. 9^etd^, S)rci-3nfetret^) [f. Kurilen] II 103a; \V393am, [397e-402] | 35. Japaner (O*) IV398e, 403in , 4a; Japanefen (O) J S. ia))aiiif ^ (*) I238a|| 3ufa^c: abgefc^loffen 11160a, Slrc^i^el IV 323m, 5ltla§ [^jgl. tarte] IV400e, 53en)0^ner II 102e, ent* nehmen öcn ben d^inefen 114556°, (S^ommiffiou IV 583a* Som^afe IV(119e- 120aO), ba« eigentliche lV401e; (gnc^cIo))äbie* IV382a, 584a; (S?:^3eb. [= $«eife] IV 404a, glora 1375a, @ecgr. IV 402m, @e|c^. IV(399a) e-400a II Snfel IV290ra*: nörblic^fte V41a; 2)rei-3nfelrei(6 {= Japan) IV 593a*, 403a*; V41a J unfein [= Sbeile] IV120a*: bie 3 großen \Y 393a, 8a.*, {402a); !(eine %, 3nfel(^en (pl.) iy[400m-lm] || jimge lV399eO*, Äaifer IV399e; Äavte [i^gl. 5ltta§] IV 393a, 522e, 5<54a; tegelbevge IV [401e-2 evlofcöeue ©ittf.], Äenntuife 11292m | magnet.: mxt^. IV204m; Sinie c^ne 5l6m. IV 137m, 8m, 9e-140a, 202e, 3a,m :| 2«eerenge IV 402a*, 2)Zicronefien IV588a (6i§ an J.), SD^nnbart lV583m*, ^a6)x\6)tm IV583a*; [Sfiamen ber @^3ra^e] IV398e, 400m, 4a, 582e,5me ; [^erf.] lV59ac^at I 462a|Saf^iS I 273e, 462am: im ^2tltertbum l 462am; j-artig IV 350a, V85a; S3anb-a I272e; (Sntfte^img I272e, 460m; Dhme 1462a, Opal-S. ib., -@änlen ib. :| Safpon^J 1462a || Jaubert (Pierre *Amedee [Emilien Probe], 1779-1847): CocaialY383me', Edrifi II 132e, 415m; IV383m :| jauges 111175m * Java (ital. Giava; ügl. maggiore, minore)* [f. Borneo, ©iftbaum, Sumatra] 1 233e; IV265e-4 [323e-4], 513m-4a \ 33. Javanen (burd^ ^ bej.) II406e {=:Ionier), Jaranefen (OO) V44a j S. jaöanifc^ (burd^ * be3,) II443e; IV325iii, 562m ||: 3ufo§c (51. Java mxh ni^t begei^nct; f bie S3utfane [inb ein bef. m-t. ^ieinac^): Slveal IV 324m, «Bauart IV324a I biJc^fter S3erg IV291e, 325eO; iBerge [ögl. C>öben, ilegetb.] IV558e :| 95efc^aff. [a. gecgn.] lY 323e-4m (iRac^rid^ten bavüber), 5e; China IV 120m, (S(e^l;ant IV584m (fe^It) j (Snbe IV 407m: öftl. IV407m, V55m :| Dor* tüeltl. g(ora, foffile 9?efte IV524we, 558a | ©ebirge IV519e (pl.); -^«arten ['0Q\. gecgn.] lV560me,me (tjulf.; e) :| Oegenben IV 324m ( geognoftifd) Java @eo — f 3SuI!ane m 619 [t)ß(. ®etnrg§avten]: S3efd^af[. IV525e-4a,we ; «Sebinient-^ovmation lVS24me ; tertiäre SBilbimg ib., (332a) :| ©eftalt IV 324a (6e), ©lodenberge f. -ßegelb.; ©rotten f. §imbß-, ©tid-; ^öben \YS24a (geineffen), ^unb^grotten IV 513e; J. imb Indien III469e, 3Sertiubung mit Ind. IV 120m; tarte IV 328a I ^egelberge IV (328m), 9m*,e; ^egel- ii. ©focteitl). lV324am (tjut!.) :|^(ima lY {330me), trater \V519e (o()ne Äegel); tüfte [. nörbl., @iib; [S!anbfc^a[t] (= ^e.qentf^.) II329e; ä^Jaare IV275e, 5i9e (Slrt); Giava maggiore = Borneo ; maguetifd^ 1433a (@c^iüiiiguugeu), IV203am (ginte ü^ne 5l6n).); J- major = ßonteo, 9}?eteorftaiib Y55e, Giava minore = Sumatra, ä)^of)ammebam§miK^ IV562m, tarnen 11440m, SfJnturgefc^. IV 324a, növbi. Äüfte IV263e, [Örtlid;!. babei] V55e, öftlirf; [o. @nbe] IV 291a {X\)e'ü), [^:perlonen] IV525e-4m; ^^flangen IV324a,we; 9?egent[d;aft [= li!anb[(^.] IV558a | ^ei|e(n) Illlöle; lY323e-4a, 521e; -enbe IV 264a :J SJic^timg IV394m,e; ef.] lY263e-4a, 458e, 513m] (Saiibmeere IV4S4a | (Zd]iamm I233e; -öiilfane f. ©alfeii, 25ulf. :| [Schriften] iY323e-4m, 558a; ©tidgrotten IV2Ö4, 513e; ©übfiifte IV203am, fübl. 2:f;einV324m : Sbeil [ügl. @nbe] f. oftl, fübt., ttJeftl.; 2:obtentbal lV2Ö4m; [Sopogr.] IV471m, 560e; Xxaä)t)t [a. S5iilf.] lV560e; 2:ro))engegenb IV330m, tro^ifd^ IV324e; SSerftein. \Y324me, ein 35oIf6ftamm IV562am (mit alt-iiib. OlaiiBen), f 55iil!ane [tnb ein k[. STrt. ^iernac^, Sälber lY324me (früf^er); u^eftl. IV286e (ZW), 394m | Sort, SBörter [c] II409me; IV 202e, 513e, 55Swe, 9a, 5ö2a,m; Sovter- bu^ IV 562m* — 1| f ^nlfant Java's (bgl. tegelberge) IV 264a [323e- 332, 5t. 558-562], 323e-4m, 406e, Im, 483e-4a', V [416-44, 2(. 55-56a]; sing. SSuüan (*) 1257a [beftimmter] || r.uf.: aitfgeüärt lY 323e-4m; [5luf* jäbl., einige] IV 264a, 326a, 332a; V43e | 5lu§Brüd^e IV324m,560m: ®Ietd}geit. lY 328 (mebr bei einanber fernen 55.), gvo^e ib. :| aufgebrannte V42m I tt)a§ fie aitStüevfen IV264a; V42m, 43a; au^genjcrfne 9J?a[[en IV 327m*, 560e-lm :| beftiegen, erft. IV524a, 5m, 8a*; S^aralter lY 311m, bargefteüt IV 324a [ entsünbete, no(^ t^ätige: über bie ^älfte IV524a; 3}ienge IV523e, 414m ; ^aljl lY 406e, .Seil, 484a ; V41m :| erfttegen f. bejl. ; gerippte ©eftalt, Stippen IV [329-550, Im; ST. 560e-lm], 560a; ©eftalt [a. gerippt] IV 324a, -en IV5i:Zwj (öiele); ©ruppe IV 323m (J-för.) || ber ^ß^fte* IV291e,525-6a,55Se; V42e; bobe IV 52öa, 555e J ^13 be IV [525-6]: gegen ben trater lY 327a, mit anbren Sänbern t)ergr. IV52Ö || -tette IV326e I tratev IV[527-So]: @rö^e, große ib.; SS. mit tratern IV405e, -feen V42mlle:( Sänge f. miden \\ ia^a IV327m*, 427am: laöa-artige 2Jia[fen IV560e-lm, S3eftanbtF)eiIe IV5ö0e J -ftri5me lY 560me, 2m; V42m: 2)?anger 1450a; (Seltenheit, gjJangel IV55^ß-2a,e, 560m; mongetn nid^t IV55:Ze-2a, 560e, lam \\ aJJaffen f. auegetiunfeu, ayjenge IV 323e, gfjamen lY562am, Obfibian IV4S4a, [^erf.] \Y323e-4m', 9?eibc IV326e,407m, 483e; 9?id)ti!ng IV526e-7a; 9?ippen f. gerippt, ^Jücfen; 620 Java: f^ulfane 3ftu — 3; Ö«^^ — Johann i)iüdcuIV329rne(ri^^^eufcvmtge$?änge-9?.X^*!atfeuIV560e-Im|(gd)tanim-: -?(u^I>rüd;e, -ftrcme V[41e-44, 2(. 55-56a] 45e; -SSiiff. [a. @aUen] V [55me], ib. (öon iBiieii bie Äiigetc^en im 2)?etecvftaiiB ber ©übfee) :| (Scfjnee* gvenje V42e, @|)alten IV526e-7a | (Stein-: -blöde IV331e*; -[trom, -fticme \\332am:\ t^ätige [a. entjiitibet] l\561am (fek); Xxa6)\.)t [tgl. altg. Sn^^.] lY427am, -c IV47im; 35erbiiibimg, 5ln[c^Iuß an anbre S5-9ffei^en IV 407m; Saffer V[42-45a (in if)nen)] | Bai;! [togl. entjünbet, ü)leiige] IV 324a,6e,483e; V41m: mit tvateni IV 405a :| giifammengebvängt IV5iim, 326e, 386m(oieIe); 3i'h'^i""^f"^ö^9 [• S5evbinb. :|I bulfanifd) [a. ©ebirgS* arten] IV458e: (Srfc^einnngen IV 524w, ®egeubenIV47im, Snfel IV560m, Sl:{)ätig!eit IWölOe Jaicahir {Dfchaw. ; 53evg 3nb.) I41e-42a,me \\ 1) 9D?aeftvc Jayme 11 296m I 2) Juan J. : magnet. 5lBti\, «Seereiie U482e-3a, \\55a *Pierre Jeannin (^väfib., 1540- c. 1622) Il507e, Sam. Jebb (f 1772) II464e (Roger Baco), Jedo (§aii^tft. ö. 9^i^;}on) IV400a | Thom. Jefferfon (1743-1826) IV 593m [Verf.], ni (^o^ie öon Humboldt's ^arte S^ien-e^a* nienS); 2) mount Jefferfon (Oregon) l\441a :| Jekaterinenburg = Catha- rinenb., Jelowka {^amt\d}atia) lY 388e , Jelum (^L, = Ilydaspes) II 197e, Sierra de Jemez (9'ieu-9[)(ei\) IV595e, Jenaer Üitt, B^i^ung IV208e, Jeni- hale (bei Äertfc^) IV 255m || Jenifei (fib. %\.): 53ebenei8 am J. IV43m, 47all; [Ort am J-] IV46e, 47a; in Often I482e 7 3eni[ei[fer ®cut?ernement 1134a II ba§ 3enfeitige I 83a (Se^nfuc^t nad)), 11181m (ftreben nad;) j Jenzfch (*Guft. Jul. Siegmund, geb. 1830): . ^crt. II 81m; J. II it. II 292am, e-3a.481m :| J. Friedrich (Ibnrfmf Johann — Jorullo 21. @eg. %l 621 i\ ®ac^)eu Ul416me ((g^lac^t hü Mühlberg u. S^erfinft. ber ®omie babei) :|| Johannes X ^abft 1397a; ^:prieftev Joh. U292e, IV384a; Joh. Grammaticus = Joh. Philoponus, Joh. Hispalenfis II 262e; S. Joh. Theologus {^n]ei) = Ägafchagokh :\\ 1) Johnfon: St. Helena III 280e, phys. atlas 11514m; fübl. ©tenie 111197a, 280e; ®terni)er3eid)ni^ III 252e J 2) Edwin J. : ^ulfaiie ^J^eu-Salebcnieng IV442am, map of rail- roads iy595a, = Segfarte [Wafh. terr.] IV 442a || John/tone ((Sc^ottl.) 1295m; Jokmali (am ca\p. ä)L) 1233a, IV261am; Jokthan (Joctan) 11443a, Jola (2Ifr.) IV378m | Jomard (Edme Frangois, .qeb. 1777): Arabie II444ra, in descr. de l'Egypte III 203e, §iercgl. ib. J Will. Jones (1726-1800): S3Iiimeii 11106m, Buddha ii. Wotan III 475am, Sakuntala II114me :{ Jonzac I 134m (ü}|eteorftein) ; Jordan ]419a (tiefe @en!img), 11245a (-tl^al); S. Jorge (a^or. Sn|el) IV516a (©evüfte), 581a (t>ulf. 2liiÄBiü(^e); Jornandes II420e-la Jorullo (mejtc. sBuIfan) (aiic^ Juruyo lV563e; Xurullo IV564a,m; Jorulleudis f. alnus) IV[334-348m, ^. 562e-8a] — i| 21. (Scocnb UUD bie anbcrn 5 ber 6 §ügel (ai4 aüe 6) I V554e-5a,e [55 hornitos 31 623 jelbft], 340e, 4m [4w-5], 425a, 455e, 474m, Ö46fa || Jufa^c: SlbbUbuiig, 2)arfte(Iunß [= Beic^nung : tgl. ^, malpais] lV312e, 525m (21. 22), 562e; 2lnfef;n f. Sluefid^t || 2l[d^e: bor T>er (SrFjebimg lV554e-5m,e; nad; ter ©v^. IV336mlle JSlfd^en-: -faü IV 544am, -fegel IV 544€-5a, -regen IV 565e II Stuffteigen j. ©v^ebung; Slugenseugen f. 5liiebru^, ^evic^t || 2(. ber '21 u ö b V u c^ (auggebrc(^eii) [= @vl;ebuiig ufn). ; a. 33orf^iei, SJorgängej 1 251m ; IVSOOa, 334m,e: STitgenseugen iW563a; fürs naä} bem 21. IV33öm, 6m, 346a, ö63a; ^aä)xid)t IV563m; auf ber gr. ©^alte 12öla, IV 554a; cor bem 21. IV (343a) 496a; 23cr^r»er!ünb. IV 565m, [3eit] IVö63e :|j a 2lii§bru(i^ (aue bem SSuIfaii) I V 244m, 290e, 31 2e, 565e; ißeft^r. IV 563e', nur (Sin 21. [= 2aba-@rguf3, -ftrcm] 1251m, IV(300u.); -^ügel l\474m, mi WlaWni IV 556m, fein neuer [ögl. pl.] IV 564m, Uvfad^ IV 564om I 2luebriic^e YV337me (feine f^äteren) [bgl. neuer 21.] || [2tuefic^t, 2lujel;n] IV555«, 9e: fc^iüavjeö (Safteü IV555e, 7m; fc^njarj IV559e | mag ev au^lüirft f. 2JJaffen; 2(u8n)urf bgl. Ärater, «^g-Äegel j. hornitos J ^erid^t [q:9^ac^r., ®efc^.] IVö64a: bon 2tugeu3eugen IV555e, 6m-7m, 563a,e; fuvjer IV562e J^efd^reibuug IV 5506- 7m: geogn. [a. hornitos] l\339me[344m-5], n>iel; Buftanb lY 336e-7m, 565me *5. Jo/e 1) de Comangillas (f. b.) 1444a; 2) (§an^>tft. l\ dofta $Rica) lV539e,e (S^ultan bal>ei) J Jofepli (^>atriav^) 11245m (3eit), Jofephßadt (in S3öf)mcn) 111584m || Jofua 1149a; Joule (James Prescott, geb. 1818): SSänne V12e (22m); Jouni (= lonier) 114066 | Jourdain (••^Amable Louis Marie Michel BrecliiJlet, 1788-1818): Ariftot. I1464am; tra- ductions d'Arislote II 112e, 150m, 445a, 7e-Sa,m, 9a,am, 463a,e; Baco 11464am, „Meragha-' III 107m |j Souvnal [f. 9?eife, Schiff] IV 196m j Journal [meift nntev bem bebentjanien SScvt jn fnd)en: 5.©. physiquc, savants] : of nat. scieuce 1483a, quarterly j. of science 1 441e || mundus Jovialis f. Simon Mariiis Juan 21. (^er).): 1) Snfant Don J. [f. Columbus: ama, 2(mme] 11 55e, 122a (principe); 2) morro de J. Diaz (^ern) 1 309e J 3) Jorge J. (y Santacilla, 1712-74) HI 144a: viage a la Amer, merid. \\533e-4a, 5rrtr. IV 534a; Bouguer, Peru III 144a; ir. Pintac IV 302a, 533e-4a; Sangay IV 302a (©etoje), 533e-4a\\ (S)cnner) :|| 33. *S. Juan (geogv.): S. J. del Rio (in Oneiet.) IV 454a, S. J. del Sur (9?icav.) IV308e (puerto de); rio de S. J. (im Sbocc) IV555alI,a ((Sanal); Sierra de S. J. (ßwexQ bei' Sierra Madre) IV595e *Juanamhu (!I. %Ui^ bei ^^afto) lV495e | Domingo Juarros: bist, de Guatemala IV 555a, 540m; Orne^ej) 1 V 540m , 35ulfan l>. Pacat/a IV 543e (5ln§bnid; al§ STngenjeuge), 33. i\ Tajamulco IV544e-5a, 35. t». S. Vicente IV543a :| Juba* (tl^nige i.\ Ü^mmbien) U 165e, 323e, 413a H« Judäa 11215m j Juden (= Israeliten), sg. Jude (O); 33. jübifd; (*) II lila, 283a; IIl413e: tvjte* II 56m, 303a; Slftrcnom 111314a*, getonfter Jl 4ß2eO, ^anbel II 168me*, [Sabbatl;] 111473a; in ©Manien: ^>cefie II iiPam, 463e; f|.>ani|d;e 3. II 70m, 256a, 449e-450a ; 33erfo(gnng II442e, jttjei II292e :|| 3ugcnb (and; in comp.), S8. (= jnnge $^ente) [^ 11489e: -alter f. ^vbe, 9)len[d;^eit; nöc^ Amerika gelocft II 55aO, -bliitr;e 11130e, -erfa^rnng II 95m, ?anb ennger 5- H (291a) J jngenblid; II 87n, 173m, 404a II Jugiirlha II444e (^vieg) 3nli III 60im (@tern[c^n. ^eriobe); = Sniin« (9Kcn.) III 457e, IV47e ((Si?) :| J<n[el bei er[.] IV169e,380m!l, 610m; Schinkhitu: flamme lYSSOme, 610m; (SeilboBreil lV513a*; Thian-ßhan IV382a, 454m "[Julius (^roccnfiil) IV244e-5a, 500a; ^uliug (äJioii.) = 3iili Jumnotri (nörbL 3nb.) 1484a; IV24öe-7a (I^eiBe Cueüe), 501a jung |. ®emütr;er II— Jungfrau 21. (eig.), pl. -en I398e (10000); a (S3evg) I41m (§öf)e) :|| (S, (eteniBilb) {iat virgo) [f. Spica]: ^liigel III326e, 7a, 518a (jiibl.); §a4^t III 326e | 9^e6el 1 157e (bie): -Üiegton III 326m-7a, 8m, 334m, 359e; -jene 111 348a :| ©c^iiltev III 326e ||. ©teilte : teräubeilic^ev @teni III 236m: R III 243m, 250a J y virginis III 140e: S)o|j^^eiftcrn III 291m, 5m, 301m,c,5e, 8a: dkm. 111643m, \119e]8 III140e II 3eic^eii bc§ Sbievtieifcö III 161m, 474a; in \^x Vefta eutbedt III 518m — II Jitny Häuer ©aiig 1418m, Junghuhn i[t ein bef. ®tüd l;ievnod^, 3iingling 1375a t Junghuhn C*Franz Wilh., geb. 1812) l\323e-4m \\ Juf. (fafi alle betreffen Java; wo Cv nid;t ift, ift ein ° beigcfetjt): Amboina^ IV 409a (33evg); Strbeiten l\^329a (über l^crfd;iebne ©egenftänbe), 405m; 2lufentl;alt IV324a (12 Sat;ve); „S3attalänber"0 IV 559a, 585a; Berlin IV560e (3[Rinevalien-eab.) j Bomeo^: I;cd;ftei S3eig IV 585a, Snfeln um B. l\405m (9Kenge 35ultane) :| foffile ^loxa l\324me, 558a; ©ebirggarten IVööOe, Gelunggung IV(286e, 521e); gcogn. 53efd;aff. IV324a,me; ^ö^n IV324a (genieffen) | Java betreffen faft alle ©lieber, cl)ne ba^ ber ^f^ame gugefetst ift; „^oxw, feine ©eftalf' \\\\\\ IV[524am], 513m,e, 9e, 523m, 558ail,e, 9e,560e,lm, 2m,585allm,641e; V55mli, 56alll; „ÜJeife burc^ 3aöa"IV521e :| Krater IV519e, LamonganW 332am', Merapi lY331e-2a, 560e-la',Y55am', SJieffungen f. §üf)en, 3>nlfane; Pepandajan l\ ööOme', [^erf.] IV525e-4m, 332a, 471m; ^sflanjen IV324a,me,me (foffi(e); Ram (JSnil) lV328a, (Scblammtonlt f. 3}nlfane, Semem l\ 325m; ©ticfgrotten lV2ö4m, 513e; 5BnIlane iJon Sumatra^ W 558e-9a, 585a; Sumbing (S5itlf.) iV329me,330a- Tengger (35nl!.) IV327e-8a, 523e, 562m (D^ame); Ter- nate^ l\408m {%n§^xn6) beö S3nl!anö), 35erftein. IV524we || iBnÜane {Java's) [f. an^erbem ^Borneo, ^Sumatra n. a.] IV 524am, 558a, 56ia?H; V42-45a; einzelne IV 523m, 559e; V(41e) 55m, 56a; sg. S5nlfan (*): iSaii IV0329a, befc^rieben IV524am, befticgen f. erft., bargeftettt IV 324a; erftiegen, beft. IV 324a, 5m, 8a*, 558a; fla^e IV519e; geri^e ©eftalt, mmxi 1V329, 330m, Im; ^ij^e IV290e, lall,e, 558e j Sota l\427am: -ftrcme IV33ie-2a, 562m :[ 9Jieffiingen IV 324a, 5m, 330a; ^f^amen IV 5ölm, Obfibiau lV4S4a, ÜJi^^en f. geri|3^3t j (Schlamm [a. SBaffer] V(41e) 56a; -iMilfan(e) IV5i3m; V55m,m*:| (Steinftröme lY 332am, Srac^tjte IV 471ra; 2:riimmerl)iigel V43am,e; Saffcr n. ©c^Iamm [f. auc^ bef.] Y42-43a Sunt -- Jupiter ^o 627 *juiiiperus II 256a (-2{vt), 449e || Juno 5L (alter ^ame für ben ^laii. Venus) III467a,e ;|| 33. (3^^«^ !!. flauet; f. o^aii^t^Ianet) I95e, V116m: 2I6ftanb t. b. ©onne III 436m (mittl.) , ^pl)d III 459m | 53af)n [a. (Stern., (S?centr.] I97rail, 111303m: dUic^nuQ I 97e, III42,Sa :| glem. (33af)ii-(gL) IlI5i6e, YlOSam; (gntbeduiig III154e, 377e, 426m, 514m, «am; Vi05a, 116e-7a | (gjceutricität (ber SSuIjn) I97m,112e; III428e: kbciiteiibe III 455ell-6a, 9a,m, 487a, 515m :| §au:|)t^^Ianet [a. Hein] 111376m; fleiiiev ^;i3(aiiet, f(. -OaiW^. ni 303m, 426m, 460am; 2id^tftärtcIII459m, ^erifjel 111459m, ^Stcrungeu III519e, teIe[co:|3. I95e || Junta 11334m; Jupanoua sopka (53ulfaii Äanit|c^at!a'6) IV3^äre [= ?nft; f. Streifen] III 521am,a (9?egiou), 550e-lm; atmof^r^ärif^ III 520e :| äußerer planet I 95e; III 427e, 9a , 432m , 448e , 534e \S8al)n [a. (Sj^centr.] I 112e, 5m, 6a, 8a; II260e; 111427m, 561a (jenfeit); -^f^batin III427e: Steigung ber 33. 1 97e, 98a; 111428m (f leine), 449m :| bebecfen f. °@tern, '^§-33ebednngen 11184m; S3eobac^tnngcn III 523m, 550a, 6a; 33e[c^affenl)eit [f. Rieden, etreifen] IIl 520e-ia, ißenjegnng III466e; 8ilb III lOle, 112m; S3cben 111521m; (Zentrum [= 2)?ittelpim!t] 111521m, 3mll; gegen einen Scmeteu I115m,e; 2)i^tigfeit I 90a, 176a; 111446a, 7a, 462e | 3)nr^meffer III 431e-2a,46le,525a; STqnatcrial-S). 111519m, mittlerer ni518e, ^olax-'S), 111519m; ft^einbarer III 433me (nac^ bem 2lb[tanb to. b. ®rbe berfc^ieben), 4a, 609e; li^äc^ft III433e, ivabrer III5i5e r) (ginn?ir!ung, äßirfungen [cgi. ©tcrungen] I 58m, 111549m; (Elemente III [5i^.] 111521m, f. Mars | 2)Ulie Hl 444e, 5a [5i9m«],550e; -^emaffe (*) 1 58m, 113m ; 111 5i9m: lüobuvc^ beftimmt II1519e; [55eftimmiingJ lU519e, 522me\ iBevl;äItniö 111 629e, nnc^tig 111 5i9m* :| äJietaü [. Biun; 33iittelvim!t [= SeutviuiiJ Hl 550e, lall ||. gegen ben ä)?enb 11335e | 2)?onbe [= hp. Trabanten, = @a* tettiten, 9ie6en))ran. uiw.] 1 lOOe, la, 2e, 117e; II 556e-7m(m) ; 11176a, 281e; -^gnienbe 11 507e; 111 67a, 77a, 113m, 166m, 276e, 374e, 523a {| 9}Ji;|i! [ijgl. Xon] 111439a; Dhimen 111 467e, 8m, 9a; 9ieben^>laneten [= 2Jionbe U1>.] 11359m; Dbevpc^c 111520a, la [^öcfc^aff.j, m, 550e; Op^c* fiticn 111433e; 'ipaffanüinbe 111521a, 551u; ^lanttenfi^ftem [= -^^i^fteni, Srabb. ufn).] 11152ie (imteigeorbnete^) ; ^o(e 111 520a, e-la | 9Jaub in521m, 3a (i3ft(.), m; dtäum 111 550c, la J Dotation 111 519e-520a,e, 548m (-^«-S«.), m [®ei^.]: ^^t 111 432m, 447e, 519e-520a\,e J ©atetliten [=1;^. Trabanten iifiu.] Il509e, 510m, Im; 111463e,52ie, 2a, 3a,e (ebne), elll, 566e; -^^[at. 111354e; (Sateüit 111523m, 566e :| f. Saturn, @d:;atten II 358m I (Scheibe 111 523a (2:[;eile), m, 581m; ^gjc^eibe 111 84m, 330m (@vüBe), 523m (2i4>t), e (aiitjevr)al6) :| (g^ein [tgl. 2id;t] 111112a, @d;id;ten 111550a, [ic^tbar )". bei jtage | @onne: Sntfevniing toon bev S. f. (Sntf., ^^bftanb; '^nlid^t f. 2id>t, founenfern 111629m, gn^ifc^en J. imb bev @. III 523a :| ©tetlimg 111282m | bebecft einen Stein 1391m, iöebedimg eineö ®t. bnxä) J. 111 581m; ftevnavtig 111421m J [eine ©tcrungen I1260e; f)äve u. äßolfen) Hl [520e-im] 524m, 551a: Siqiiatoviat-Stv. (sg.) lH520e, bimfle HI 551a; gvaue HIö20e,im; §au^^tftr. III 520e, (Srflarung beö minberen ^eu^teno Ul550e-la, Üiänber III520e :| 3) mitt-- lerer, ^»etter (3*^»^) IH 520e-ia 4) anbcre, fleine 111 520e-la :j| Sl^ftem 11 (345a, 357m, 509iii); lH463e,4a| ^sf^ftem [= -^Stoelt, Trabanten, <^.13Ianetenf.] H1462e-3a, 566m: ein S3ilb be§ Sonncn[#cmt^ lH52ie|| -^«tafeln III 126e | 2;ag 111472m; bei Sage fid^tbav, [e^en 11173a, 84am!l :| Sem^eratur f. Älima, Steile IH523a, Xon HI 439a (ber ^i3d;fte) || f Zxa^ ba nten finb ein bef. Stiic! ^ievnad^ || Umbretinng^üeit I97m, 176a | Um» lauf (um bie Sonne) I115iergl.); eicngaticn Ill519e||. (Sntbecfer (pl.) 111307m | (Sntbccfnng II 238e, 345a, 354m [6e\\-7,^. 509-510], 365m, 6m, 496e,507e; 11118a, 60m, 76a, 554e-5a, 425e, 522a; bnrd; fie i^eranraßte Sntbecfnngen II [55<§m-562] 358m,e, 9m II Entfernungen tcm Jup. [= Wtanb] III 112m, 3m, 522am (mittlere); ßi-centricitat 111 463«, 522e; ^arbe III 113e, im ^ernrc^r III 523a, aU Rieden 11167a, gefcbn f. fic^tbar I ® r e ^ e I 100a,e, la; III 66e, llle-2m, 3me, 462a; ©rcßen II1522ell; ber grcßte III461e :\ -®rnV^e III462e, gegen ben ^an|jt^^Ian. f. ^Jupiter; ^efiigfeit, ^eü [= 2id^t iiftt.\] III QQq, 67a, 112am, 3m, 522e-5a | gegen Jupiter (ben ^an^t^Ianeten) * [f. eintritt, ijerbecfen] III461e(®rcOe), 2me (S:id;tigfeit), 3am (fic^ abgeben); Jup.'s (Sinn.nr!nng anf fie I 58m :j jnv Longen -53eftimmnng f. 33erfinfl., lenc^tenb 111523m |i 2id;t [= ^eltigfeit, Icnd)tenb] 111523a (reftectiren), am (ftar!er al« Jup.) | -ftärfe \\\113me [522e-3m], 522e-3a (i?erfc^)iebne): ©e^lDonfnngcn 111523a, 551e I| 2TJaffe 111445a, 519e, 522am\\; 2)Mfen III 522am :| 9?amen II557am, 510all,m, la; I11354e, 5a; Oberfläche 111523a (SSerönbb.), Jup. ebne Sr. gefel^n III525e, @d;atten 111520m | fic^)tbav, gefebn [f. ^ernro^rj in66e-67a, 84e, 112m-3, 523am; ®id;tbar!eit III [525], 523m (f(f)trierig) :| ein S3ilb beg ©onnenfpftemt^ III52:fe; ©teile 111113m, ©tetlung III 113a; (Störungen bnrc^ fie III 565e-6a,m; nntergeorbncteS (St}ftem III276e,281e,52ie; tafeln 11511a; Umlanf^ViKcn) III 522flm (fiberifc^e), 566a; Unfid;tbarfeit, nid^t fic^tbar, ^J?id;)t-3id^tbarfeit 1116(5m-67a, 166m, 525e; nntergecrbnet f. (Si}f^em, berbecfen Jup. 111523a |[. ivrfinftcrt lII523e|25erfinfterungon 11358m; III 73a, 90e, 91m, 125e (523e): iur Sängen -Seflimmitng I(185me); \l358e-9a, 511 \\ i^ehim III522e | 630 Jupiter: f Trabanten Q — üaifer 3a^I: ijicr Ul 521e-2a,Se: Ut fic^ uid)t teimclnt III 521e-2a j]— bie einzelnen naä) ^ah\m: III113a,me, 522m, e-3a ||: ber Ite 11191m, llSeil, 126e, 463a (iBalm), 522e (kü) J ber 2te III 113m, 126e, 463a (Mn),522e (ber Üeinfte): bid;tefte III 462e,522e J ber 3tc 1389m; III me, 67a, 112a, 3me:!i, 461e (2)ic^tigfeit) , 3a ((Sjceiitr.), 522e (bell): ©rcfee IU461e; ber größte II1461e, 2e f ber 4te 11167a, 112a, 462m8 (^2)ic^tig!eit), 5a (g^-centr.), 522e-3a (ter |d)träc^[te), 566e: ©(oiigattcn lII519e,550e Jupvig (gtumav!) IV 205a Jura 21. (@e6ivge; ©ebirgefette IV474e, v^ette IV 498e) IV 474e: mux IV474e, Oueücii IV498e, fc^ireijer IV596a, iinimtevbrc^cn ib. :|| SB. Sura (appellat., gcrmaticn; cft in comp.) I 301e, 467m: -^crnuiticit f. für f4 aU S., -©ebirge IV275a | -fall 129ie, 301e!l; IV 633a: ©n* h:iv!img IV226e J -Äalfftein 1 27e, 26öe, 2e-3a, 290e; l\474e [632m-3a], V(68a): 9^ame lY 474e, 632e-3a :\ -mm 1 291a, 30ie | -fc^ic^ten 1464a, 111367a; -fc^ic^t (*): biirc^brcd;eu lV552a; ctere ib., imtn-e 1285a* :|| (5. 3 ura- Formation I 266e; lV471a, 652me; \72e: 2I(ter IV632e; [in ©cgenben] IV47la, V68a; ckre I 466e, ^^fIalI3eu I297e, (Saurier 1287m; 2:r;iere I 2Sq/id; Aa//iord IV 205m | ÄaÜ (Qrbavt I 13oa; Valium ']. bef.) [f. ©limmer, Slioueibe] 1 135a,tn, 2S5e, 460m ; IVlle,485a: [als S3eftaubtbeil] \135m, 281m, 3m,e; IV626e, 7m,e; Haltig IV 476a J Kaiida fa (inb. Sidjtev) II [40-4ia; %. lUme, 7m-8a\: ^JZaturfdnlberuug II [40-4ia, 51. 117m-8a], 64e, 127m; [perj.] II iOam, 64e, ii4m; 3eit II 64e, 114m :| ilaliiim I 247e, 111617a ^alf (4: ^alfftciu) [l Alpen ^ S3erg, ©limmerfdjiefer, Suva, 2}ietail] IV 489e I ^. ^alfftcin (q: .^lalf) (burd; * be5eid;uet) [|. ^wxol, 2)krmcv] I232ra, 266e, 7m, 276e/7e-(Sa, 462me; IV94e-95a, 276m, 371e-2a, 530e-la; pl. -ftcine {^) I266e, IV163e ||: 3iifiijjc (ju beiben, giemlic^ gleidjbeb. SBcvteru: trcbei 2i. ^atf uidt be'5eid)uet unrb) [compos. aalt- (oft), Äailjlein-]: 21 rt [b] I(267e), IV(316aO); _o{vt V9la* J !-artig [a] IV482e;i, V79m; [b] 1 163e, 282a II auf Ä. IV530e*, aufgelagert 12 75a-^ Sluflöfuugeu in508e-9a; -53:iu!e 1260m*; SSeriibvuug mit 1478a, y7977i*- ^ilbuug [= (gutfteb.] I 265m*, -bilDuugeu V90m ((Sutfteli.); SBlide IV510a*, -bl. l\641a\\; (5Mcr!. I488e; bic^ter [a] 1269a, 274a,m, (7a)e; [b] 1279m, 462m; IV 297m, V90m; buv^fet^t IV297m*; eiugefcblif eu* lV461e, \77a; QnU flelnnig [= ißilbung] I 232m | -erbe 1266a, 271m: [aU^ SBeftaubtbeil] I 283m, 460m; IV627m,e :| ©vglüben II361e; -felfeu II 152a---, III 70e (Ieud;teub), IV 297m* | -f li^j V56e (-©efteiu), -fli>3e I265e; ^!c^f. 1219a*, 274m*; 11 518e :| Fragmente* IV461e, -^r. V77a; -gebirge 1227m*; [in ©egenben; @eg., wo er torlommt] [b] IV316aO, 371e-2a, ölOall, 531e, 568m; V68a, 90m; -gebalt I 459a, IV619am; gelagert [tgt. £ager] lV589e*; -geftein 1277a; IV41m (trccfen), 273a Osacfig); ©robf. 1289a, 292a', !-baItig 1460m, V76e; -bügel 1220a | Noblen- Ä. 1466m*, 7m,e; fcMenfaurer Ä. 1283a, IV482e Jförniger [a] I275e, 4ö5e; [b] 1 58a, 245a, 2ö7e, 271m, 4a,m, 462m, 3a; V79m,90m: (Sutflebung burc^ i^eränb. I 277e :| -Äiifte 1253a*, -Sager [ögl. gelagert] V79m*; 2\ä)t aii§ Ä. II361e, 111419a; !-]d;aIig 1370a, V45a; (gc^idUeu 1232m*, -fc^. I27öe; -fpat^ I271e, 2a,459a; -ftücfe l\449e-450a \ Sertiar-^. IV266a,492m (Qr- fd)iitt.), m [in ©egenbeu], 531e*; tertiärer IV349e*:| -tbeilc IV512m, V71a; 2;ranfiticu«-^. I 290e*, = Übergänge -Ä. I 2S7a | umgeivanbcUer 632 Ralt U — Kamt/chatka: ^ulf. aÜg. [=ijeränb., ijerivaub.] I274aw; Umu^anbhnig [= 5$cranb.] [b] 1276a, 7e-8a, ib. [a], 462me', V90m :| uraufänglid^er* I 274e, 461me; l^cränbevtev [= iimgenjanb., bcrttjaub.] I462e*, ißeränb. [= llmtranbl] I277e*; SSerftein. bovin V(77a*), öevttJanbelt [= iimgcivanb. uin?.] V67e-68a* | SBaffev IV 238a* (aiiSBrc^enb); -hjaffer IV258e,511e '^Kallatebus (S^bien) II 133m, Kallia (Oiietle am §l)mettii«) II 108e, Kallimachus (griec^. ©ic^tev) 11105m, Kalm (Pehr ob. Peter, 1716-79) 14:73m (DJiöeau), Kalmücken II4:21am lalt [f. m, ^o^ebene, Siift, md^te, (Sti?I, »arm, Saffev, Bone; u. a.] 33. (imeig.) II73am; 2t. (gen?.) II 150a, 489m; III 201a; IV 95e, 233a [SBegv.], 245a: mxptx 11129a, feljv IV 500m J fälter 11129a: ©egenben I343e:|| Äälte (aitc^ tu comp.) [f. S3cben, §immel, Klimn, Mars, ^ül, Oiiencii, Saffer, SStnter] I327e-8a, 439e; 11385a, 405a, 474a [2)efiu.]; III 164m,e, 202a; IV46e: Slbna^me IV44a, [®efiu.] II 474a, ©ntDirhuig [= 2Bir!ung] IV 189a; eifig IV 242a, 502e; !*erregenbe Urfa^en [= luirfenb] I341e, 3e-4, 359e; einige III 201am, (Sj^-tremc I369e, -Oi^fel IV 168a; -grab III 46e, [in ©raben] IV 419a; gvc^e 1547m; III 4öc-47m, 48e-49a, 57a, m-58a; IV44e; äWajimum I322e, 365a, 474a; 11147a; !-minbernb I351e; Urfad^cn f. -erregcnb , -luiifeub; Ä. n. Särme 11115a, 17all, 29a \ Ä. njirtenbe Urfac^en [= -erregenbe]: (Sennen* flecfen 11 1 3l)\)l Oeogr.'' Ill545e, ©eflalteii III55<5a(35er!ettimg), ©rati^ taticu 11123a, ©nnibfräfte III 34om; „Ülaturgefc^. be§ §immeU" I59e; 11132m, 356m, 549m, 551e, 8am, 575; K. u. Lambert III356am; mimtx. IH187e, 318e; mcnh: km breiiiicnbc SSiiÜaiie III (510m) 545e | ghtiirlebre III 17e; „meta^^^^f. SInfangggr. ber D^aturtriff." 1 74a, III 34a,V7e-Sa:| DieklfCecfe 111313a, «we, 9a, 356am; [^jcrf.] III 318e, 551a, 8a!l; V7e; ^t^antafirt IU318a; Planeten Il32m (Sröumereteii); III549mi, [575 (bie äii^ereu ^i. [eieii [(^oii ^cineten, 5imel)menbe Sjcentr.)]; Saturn III 55ie (9?ctation?3eit erratbeii!), 2a (3?iug), 575me (dornet); ecmienfvftem 111549m (©Heber); @tevne 111213m, ©terniiifetn III318e; aSeltbaii 111558a; „SBerfe" 111549m, 55ie-2a, 575m *^aiiteu [bec^ ©efteiiu^] IV577e; V31a, 76e; fantig f. [c^arf -i Kao (£onga-3nfeI) IV419e (tegef, c^nc Soraüen), Kaplan f. daptan, ta9 Kaptfchak II 442m *Kara Qapau. ba« ui3rbl. (£f)ina) IV 583m, Karabel {Xha\) 11407a, 634 ^axdb — ^aff Karabogas (= [ct;tf)i[^er ©elf) 11227a; Karabunar (2)oif .^(eiuaf.) IV 525m, me (5Iu§h-U(^-ÄegeI ob. §ügel), e (2Beg); Kara Devlit (53er3 ^leinaf.) IV 567m, Karadßha-dagh (ßtXQC it.) IV 525m; Kamfto, Kara- fu-to = Saghalin; Afiun Karahiffar (^letnaf.) IV 470a (ä)?oIm, Svac^Vte), Karakafch {iaii'ü 3inicr-2l|.) IV 611m; Karakorum (it.) 11290m; IV 611am,a (-^a^), m (-Äette, ^lüffe); Karamania {Karmanien, in ^evf.) 1448a; Karelier U43e-44m (S"^06), 44m; Kargaba/far {®d\ Ux (Svjenttn) IV507e, harlfches Mccx (53iifeii beö iiörbl. ©gmeevt^) IV 42m (tiifteii) | Tliorfmn Karlsefne II272e, 459ell,e (fein (ScF)u); Änvl§-(gic[)e |. Carl :| Karmanien ]'. Karamania ^ kämthner \, Alpen || Karpathen 5(. (Uug.): (Sifen I406e, empcrfteigtii 1302m, ^Icra IV 498m, wcftl. i406eT53. S3evglaiib[c^aft im 9}^oiib 111504m, 8m ((gtraI)Ien-(St^ftem ^enim); S. tax* m^]d} (©riec^enl.) IV372m (e^nn-abeii) :|| Karften 1) Carl Job, Bernli. (1782-1853): 5lrd;iö f. ^txQhaii I458e; STvdjiü f. SJJiiieval. 1463m, Sa, e-9a; IV509e,598e J 2) Dietr. Ludw. Guft. (1768-1810) [f. A. v. Humboldt] IV632e [pevf.], e („miueral. Xai\"); 3) Herm. (geb. 1809) V52e („gecgii. 35erK 9'^eu-@i-auaba'S'') , e (gi|d;e ht^ Imbaburu) \\ karta- zonon (2trt (Sfcl) II424e ^\ivtd;eii 111369m (^vccint-) ||— Äavte 5r. (t^cu tcv[4)iebn. ©egeiift.) [f. ^imnict, maguetifd;, Ü6evfid;t] 1432a, 111167a (mit ^cd;); IV527e, 8m 11^. (= Saubfavtc) [f. 53evg, Srbc, ßcognoftifc^ , geclogifc^, lüften, @ee, Seit] II319e; lV171e, 320e J plur. harten (*) (aiiä) m comp.) II 5a, 311e, 494m; IV133e, 492e-3a, 548a; kftimmte 11462a, IV 433ra: ^mh)\z IV593e ] alte bei ben e()iue[eu* II224e-5a, \Y607e-8a; d;iuei. 11491a* :| falfd/e S!age IV527m*, 5er;Ier IV594e*; ©eiicral-^. IV 547m, 552a, 593m; [einer ^immeU^ßegenb] 111335m, Sage f. falfd;; fcer alten S>ertf)eilnng toen ^awi) n. SOZeer I50ie-2a, [ijon Sänbern] IV 492e-3a] 25ertred;^lnng ücn 9?amen auf t.* IV 586m, 7a; pl)antafti[d)e IV 431a, -fammtnng 11480a; (S^ccial-Ä. IV403e, 533e, 550a, 587aii, 594e, 5a; Dcrbcfferte IV 548a*, S5enre^t^I. f. Flamen, [bei Sevfen] II 44Gm, -jeid)mingen IV 431a *Äavtcffeln I465e (luie), Karyanda 11172m ] Kasbegk (53erg im Saucafn?; tgl. S^nlf.) IV254e, 269a, 506e: Hu^brü^e l\385e~6a, er* Iofd;en f. 35nlf.; §öl;e IV384e, 582m; Äegel cF)ne Krater IV 285a, 385e; 3:rod;i}t-5rvt IV 470m, 636m; erlofc^ner 33niran iV 384e :\ Kafchgar II 220a (unter (51)ina), 253m || Kafchmir 5t. (aüg., 2anb) 11172m, 418m; IV55öe: 33anm I43mll, SSeden IV556e, (S^ronif 11403m, alte (Inltur II 147a, (Srbbeben 1445a, am Slb^ang be§ Himalaya IV556e; §ÖI;e I46e, 47ci; IV556e; ^effeltl^al IV 275m; ttima I46e, 47a; nijrbl. mi II 424m J 33. Z^ai [t?gl. ^effeW^al] I47all, II(432m), IIl482e; d. @tabt 1222m II ^äfe 11489m (oon §irfc^en); Kaspapyrus {-tyrus 11418m) (= Kafchmir) 11172m, 418m; y.aööirepog l\409yyi-410a; KaffoHs (OueKe fcei ®er^r;i) I227e, 230e, 447e-8a', Kaßalia (Oiieüe) I 230e, 447e-8a; Äaftanien 1350a, -taiim I43m; kasüra (]*ane!v.) 11409e, Kaftner (Carl Willi. Gottlob, 1783-1857) 111547m („2(vd;ii) f. b. oe[. 9^aturle^re'0/ Kasyapa (ghi^ SnbienC-) III482e *t'ie Katakekaumene (fem.) IV 535m, 6e (= 33raublaub i3cn $?^bieu); y.aram-Äavjuhoi (§Ü3cI ili 9}h;[icu) IV 449a :| tatah;tif(^ Viiaw (^vaft) | Sa^\ Henry Kater (1777-1835): 5tu[nat)nie ü. diiQl IV27a, SDZevibion«' grab in (5ngl. IV 22m, SReßa^l^ar. IV 157e; ^eiibcl IV26e, 27a :1 Katharinenhurg f. Caf/i.; Katlagia (SBiilfaii ^S^Iciub^) 1244m, V24a; Katmandu {^cpal) IV 549m (I;oI)ev S3evg baBei), Katfchkanar (S3erg im Ural) IV 209m, Äattim II450e-la, Aa^i^ma (Sßerg im Slltai) V83e| §iKi\^t: f-cuautig 11428m, §aueL 111199m ;| JiTawai (tDeftIid;fte ©ahbtrid^- Sufd) IV588a ||. ^aiifleiite II276e, 446a; lV584e: reiieiibe II279e, 320al Äaufmaiiu II445e II iratt/aicer-53crg (^öf)mcu) IV 47 7m, Kawah Idjen \. Idjen] Kawi (alte B^>x. %\^i\'i): -eien IV 411a, tl)ätiger IV40PeI ijiele eine3 35ulfan8 IV410e-la, V4577i; nid;t lüirfl. S}ul!ane \Y 368e :\ [^^^A] (ögt. toielc) IV279771 (700), jerftört IV333e :|| 2(n6tt)nrf «-^. (auf bem 53cben bcv^ ^ratert^ im i^r.; f. 3uf.) [= -r;iigelj sg. u. pl. I239me, 241am; IV 229m, 286m*, 346e-7m, 426a, 567e: [^lufaä^t.] IV347am | n?a§ fie ausfielen V 45m; -tuerfen IV347a,m:| [begriff] lY 346e-7a, 426a; [33eftanbt^.] IV547a7n, bam^>fenbe IV416e, (gntftebung IV(27im) 42öa, ®a§ baraus IV45äufigfte IV285a J pl. -formen (ber S3erge) \128me{i^ig *Kei Kawus (alter ^erf. tön.) II42e-43a||. Keil (Carl Fried.): „nac^ O^^ljir" \\\\o. II 4i4e, 5a, 6m J teilfc^vift II 144a, 418m; -en II 213m II Keilhau (Balthazar Mathias, 1797-1858): (Steigen be« ^^xw'Qt^ 1313m, 473a,e; magnet. Sntent. IV677ne, ^orblid;t IV 143m :| John Keill (1671-1721) 111228m ((gtern in bev Caffiopeja), teitfd;rift f. teil 1| Äeim (oft bilbl., anc^ in comp.) [sing.*] [f. ^ftaujen, SBiffen] U159e- 160a, 297e; III 43e; pl. teime 1378a; ni73a, 207e, 232a, 316a; lY 537am: ebter II4e* entfalten ib.* | cntiuideln 11598a; [id; e. II146e, 160a*, 200m; (S-ung II 26m* (einer fväten ©.), 74e, 398e :| ev[te(r) II 95m*, 146e, 383a; evftidt 11342m, fvü^c II398e, f-IotS f. Beugung, neue II178e, beS JRi^tigen 111382m*, -ftauB I14a, liegen fd^on in ber toorigen 3eit II 267e-5a (8a) , jn etivaS II 149e :|| feinten [[. Selten] I155e II Kelherg (©fei) IV 280a, tel^ f. «Blume, teöer V25m | daV- Kellet: A'onca(7ua IV 319a, 529e, 55 le; ^ügelfette im Choco, ßjpcb. IV555ara :] Kelonä (böot. (Sei. in ^erflen) II98e, Kelten = Celten \ Kelut (Sulfan Satoa'ö) IV264a: (Sd^Iammftröme ib., V43e :| Kely {^;>oä)' lanb im Saucafu«) IV3«56a, 509a [i?utf.] j 1) Kendal 1204m (9Jcvblid;t im nörbl. Slmer.) 2) E. A. Kendali I44]e (D^ovbH^t auf ben ©rietfanb-^uf., 638 Rent) — Kepler @a Sluffa^) 3) l^ieut. E. N. Kendall IV375e {Deception island) ;| Vans Kennedy 11155m (Öitliev uf».) fennen [. ©efc^id^te | Kenner sg. V60e, pl. (*): auggejeic^iieter II 115a, grünblid^er IV384m; tiefe(r) U69m; II64e*, 69a (128a); IV254a, 508e; V60e |1— ^eniitniß [[. Sntbedung, evfabrmig, Inftcriic^, f|>ccica, tDiffeiifc^aftüc^] 11145a, 210eli ; III555e; IV 7a, 121a; plur. ^emitniffe (*) 11248m, 252a, 3a; 11192m, IV 466a 1| 3uf.: SIggregat 168m*, aß» mäf;Ii(^e Ul586am, auggejeid^nete 11324a, fic^ enttrief elnbe 11293e | ev«= weitem 11366a; IV 386e-7a , 486m ; emeiterte 11279m, 297m, 312m; 111151a, 168e-9a; IV 134m; (g-ung 11369m, 111 268a :| fcrtfc^veiteiibc 11249m, gcrtfc^vitte 111590a; friir;e 111399ni | genaue lV97a,557e; -ere 11210e:j geneveüe I24m, 25e; gninblid;e 1384a, 111296e; lV60a, 515m; §albf. 1118m*, \)öhm 119e, matevieße 1189m, ^ofitiöe IV 148a*; (gc^a^ II213e*, II1296e; fiebere II1593e, fmulit^e 1415m, tiefe 11356a, umraffenbe Ii388e*, unfve III 555e, nntjoüfonnncne 11153e; Devtreiten II 248a*, S^-ung 11247a*; SBertoKtemmnnng lV614e*; !-teö 11172m, 493m; IV 302m, 323e, 502e, 529a, 623a; 3u[tanb (pl.) 111376a; IV 148a,368a(jel5igev)||— ^enn5eid;en(pl.)IV213e: innere 11191m, 427m Kenfington (@ngl.) 1137a, IV 8m; Kentucky river lV257e (53venngQö), Kephiffos (gl.) 1112a Chriftoph Kepler (3inngie^er ; 53niber ccn Joh.) 11505e|| — Joh. Kepler (kffev Keppler; II 50(5a'l, 111 31e; 1571-1630) [33evglanb](^aft im äJJonb f. am (Snbe] [[. Delambre, Newton] 1160m; 11138a, 261m, 341a, 2e, 9a [351, 4m-5a', 21. 505-6], 354a, 5a, 7e-8m [363e-6a, 21. 512m-3], 369m, 501e-2a; Ul[18m-19, 2(. 30e-31], 29e-30a, 74e-75m l438-440a, % 478m-480a- 628m-9a]', adj. Kepler'fc^ f. ©efe^e I| 3nß^t: 2lnal#.^ 11211a, 2lnbanger 111 (18a); 2Infid)ten, 2}ieinnngen [tgl. P;antaf.] n [5ö4m-6a]; 111438m, 9m, 440a\\m, 478e-9a; 2rn3iel;ung 11349a; III i9(e), 30e-31m,Q \\ Slftrouomie [ogl. somnium] II 354me J epitome Astronomiae Copernicanae \388m , 9a, 394am, 408e, 410e; 111202a J astr. nova (s. phys. eoel.) = Stella Martis, astronomiae pars optica = paralipomena || 2lnge II354e-5a; ^Semegung f. Planeten, ÜBeltf Örpev ; SSriefe 11506a, «Bvnber II 505e | Scmeteu 1 105a, 11 364e-5a, III 164m: ÜJlenge 1105a, 111561m :| über Copernieus [tgl. astron.] 11346m, 357e-Sni; cosmogr. f. mysterium, Stella nova in c^'^gno [tgl. (gc^trau] 111225a, f. Delambre; 2)ic:|}trif 11554fi-5a, 362m ; dolia f. stereometria, 2)nr u. mo\i f. 2:öne; (S66e n. glutf? 11349a; III 29am, Slam \ [Sigcn* fc^aften] II354e, 7e, 364am, 512e\-3a- 11119eil, 29e, 31m, 438a,e, 479e- 480a: trübe 11351ra, 505e :| fein ginflup n364am, (g. anf if)n I1345am; gntbedung 111512a, -en 11497m; bie @l•^e ein Um^ier UiWm, 31me] geuevfngeln n. @ternfcf)nup^en I394am, gijrfterne f. «Sterne | Galilei 11 359m, 362m, 5e; llH9m, 75a, 478e: 33riefe I1510a,m; nuncms sidereus Kepler @e — Planeten 6 639 11510a :| ©eburt 11506a, ©eifter 11130a || K.'s cb. bie Kepler'fd^cit ®e* f etje (brei, bev )^Ianetarifcf;cn Scnjegimg . . . U{628m) II351a,m, 7e, 394a; III19e, 22e-23a, 26e-27a, 75am [628m-9a\], 628e |: Iteg ®efe^ (bie Sda^n eine (SHiVfe) [oqI 2^'\ 3*^«] III62[e, eüi^ti)^ f. SBabn, 8en)., be».; färben 111440m; 3nter^ ^^aüe [ügl. Söne] 111439m, 478me; Sude (^(anet feMenb) 199ra; IIT 441e-2a,548e; mmiU438e-9a, 9?otation II 365m , -f^ftem 111438m, 640 Kepler: Planeten Z —■ ^zxn aUg, Sratmiiten 11365m ; Umlauf in ßleic^eii (Sectoven um bie er ni(479m): Be- wegung 11365m; buntle [ögl. ungefeBene Planeten] III291e, 372m || SBerfe [tgl. (Schriften] 111479a | 3al)Ien : -gefctje Ul479e-480a, -ijerlmitniffe f. mufifalifc^ T Seit : -alter I1367e, 373a, 393e-4a; -genoffen 11365e, 11179a :| mutterlofe Beugung 11365a, Bobiacallic^t 1410m ||— 53. Kepler SBerg n. Serglanbfc^aft im iD^onb 111504m, 6a: @traf)Ien-®i;ftem III 50Sm, IV 615a Kerguelen-^niei (IV 133a) ob. K-en's 5nfel (IV412e), aud; iT-Janb (IV 586a); !nrj Kerguekn (IV 73m, 133a, 178e) (öfil. ». b. eübf|>i^c Slfr.'ö IV412e; im inb. Ocean) [Cook's Island of Desolation lV412e] lV[412e-3m]: gecgn. IV586a, geolog. u. geogn. lY412e-3a (auä) So^ogr. n. S3ef^r.); Äegelberge IV 413a; magnet. IV73m ((Jvfc^ein.), 178e (größte 3utenf.); ijulf. Snfel IV 586a üTet-madec -®rn^^e (®übfee) IV 421a (^Rid^tung) ||— ^ern (anc^ in comp.) [f. (für aüeSSeb.) (Sometcu, Rieden be« Jupiter, Ärl)ftafie , 9^eM, ©onne, ©ternfc^uu^pen , Xrac^^t, 35ulfan] 51. (atfg.) I123e; SB, (tnibl.) II223e, 361e; S. (bei ber 53ilbung bon 2BcIt!ör^ern) P] lll559e, 2). (ijcn ^ern — liefet allg. 641 ©ebirg^arten) V95meTpl. Äenie (*) I^92a (: 5(iil;äiifini3eii um einen v^. ino-i62e, baUcu um it. lll%59e*; centrale 1110231a*, dcntvalf o lU 219e (341m); feftev I124e, -flecfeu f. (Scnncnfleden, -luinou 1148a, rctiven um 1110231a^=, -\d)\d)tcn 111324a; öon SöeltbiinftO-^- 1 86e, [[148a :|| Kern 1) in548m (de scinüll. stellarum, Ü^otat. beö Mars n. Jupiter) 2) R. H. (t 1853) lV594e-5a (tavte i^cn 9^eu-2«ejicc) *Kerfteii (Carl Moritz, 1803-50) 1 4G4e (ti^ftaüe \)cn ^elb|>atl>), Kertfch IV255m [Övtev babei] HÄevje 111202m, lV336m: bremienbe IVölle I -^ulic^t 11368m, nil33e; -lichte nil33e :| SBa^ef. IV258e || ke-sing (2lvt (Stern) III22iaw|| ^effel (anc^ in comp.) [f, 2)amp[] 5(. (tvirff. cb. ©eftalt), i8. (^vt Xljal) 1352ra, d. (tulf., §cf)luno) IV 372me\: -In-unnen 111 7m, 26m; eiferner lV299m; t-förmiö 114m; IV 275m, 287a; -[c^dinb IV 559m ] -tljal 1226m, 240e, ]a,m, 2a; IV 275m, 7m, 568e; -Ü)aUx lV275aw, 436a :| tiefer lV572me :1| Keffels (Heinr. Job., 1781-1849) 11181a ((S^rcncmeter nfu\) *Äctte %. (eig. cb. anb. bilbL) [f. (Srfd^einnngen , 3nfeln, magnetifc^, Volta]; pl. Letten (*) [aiid^ in comp.] 11417a J 33. (=: 53eröf., ©eHrgef.) [bnrc^ ^ hq.] [f. S3erg, Central-, ©elnrge, ed;nee, miUn] 1318e,9m, 324m, 357a; 11220a, 240m; IV45a, 547m; pl. (*) I219e, 250a, 318e; 11155m, 188m II, 298m, 423m; lV314e|: ber S3e.qeknr;eiten 118a, öon Sctcnien 11177m, f-flnmiß lV49m | -glieb 11164m; bog erfte @Iieb II 164e,339e:l ^au^^tf. lVC'539e, lanoe 11143m, 2}mtelglieber 111 28e, 9^e6enf. lV0395a*, luMn Olymp hcxah lll288am, raffeln IV 534a* |J i^e^ev II509e, IIi354elll: t-ifd; II509e|^en^er 1287m, 290e, ie, 301m, 466ra, 7m: -id;id;ten 1297m:l Keutfungchy (d;in. e^riftft.) lY 193m (magnet. 2t6iv.), Keio 111 127a, Dirckz Keyfer 111 151e (@terne auf Java nfn\) ■^Kkarhis (Sancaf.) IV 181e-2a | Khatai (= China 11292m, 30öa, 477a) II200e-la, 2ni,462m,e; mtd; gefc^r.: Chatai 11305a, Cathai II 477a; (bae) Cathay 11478a, 485a: $errfd;er 11465e:| Khiung-tfcheu (c^in. ©tabt) 1445m, IV 263m; Khohhet Arin 11447m, Khodjtnd {^{a\:{ in i^ergana) 11186a, /i'/ioZ/um V(S5e-54a ((gd;necal^^en, (Schiefer); Khotan (2anb) 11220a (nnter Sr;ina); IV 493m (33nbbl)i«mn^), 610e [9^eife]; Khotbeddin (n. a. gcrmen) f. Mafudi, KhiypflFs (= Krebs) 111407e, Khußßan (perf. ^rci.v.) 11248a "^Kiaka (35nltan auf Sejo) IV398e, Klang f. Yang-tfe-k., Kia-ting-fu (Sbina) IV 513m, ^ibitfcn I1246e, .^iefermralb 11 130a, „Kieli/ches äJiagajin" 11410m, ilicnien [e. %\\ä}e§] I 373a | Kien-long (d;in. Äaifer, 1709-99): natnrbefc^veibcnbev^ ®ebid;t II [i0i-2a] le,l33e-4a; [^erf.] II 102a :| Heiiir. Kiepert (geb. 1818) II 109m (Äarte gn Numatianus), 407a (Scfoftris) ÄieS f. ©fen, 2J?agnet, Sc^iuefel || ^iefel (Oef. tu comp.; pl.*) (tgl. U2 ^iefel ~ mn mficfelt) [j. \3d;ic|evJ ; -5lblagevimgeii lV24Öaw; f-avtiß liöTa, lV316a; ba)artifd;e W 613am* \ -cxtr. [al§ S3eftanbtr)eiIJ 1370a, IVöOle; !-evbig V36m:| f-gcVaiijeit [t -^anser] f. 3«fHfüvien; -gn^vI27e, -gurren I266e; f-I)a(tig IVöOlm, in SD^eteovfteincu 111617a, -^^an3ev [4: -ge^anj.] l ^]\\u\ki\Hl)\m I -fäiive [f. Chimborazo-(Bc\km] I260e, 279a, 2c« Mauna Loa auf §a^Daii bev ®anbi\)id;-Snf, (IV 69m) (an feinem cftl. ^;>(6l;ang IV[4l6a] 7a) [= bem iinteven Äfater l\ 418a] lY [417 m-8m, %, 5S9w-590m] II 3ii[. (t^ic 3iif. ju ben 2 §au^tgf. ^^aDafee [bei* aiic^ eig. bev 2Ivt. i[t] u. ihatev ivcrben buvd^ * nnb ° bej.): Sli.öh'ud^, -brücke* [Y417e, 8m; Y 56m \ SScdcn* [= ia'od\] IV4l6m, 5a,mll ; Ä-S3ccfcn IV 590a :I 8efc^v.o IV 523a, feine l^lammcn Y 56m | ilvatcv m\ K. (IV 69m) [f. bie 3uf. mit o] lV525a: ber gvo^e ^v. beS Mauna Loa IV 416a, 590a; ®;cfje lV416e, §ol;e IV 523a, -ränber IV417e; imgel;euvcv IV 327me, 589e; bev iinteve [= $^al^afee] lY 418a, 592a (Ärare) :\ ÜageO IV 523a II 2aiia lY [589e-590a]: STvl n. SBeftanbtI;eiIe lY589e, -beden [= S3ccfen, a. o@infen] IV589e, -maffe* lY 418m; -p\\i\)l lY 417e*, V56m; -fd;ic()ten IV589e, -fee f. bef.; @in!eu im 33c(fcu lY 417 me, 589e-590a', ©tcigeu \Y418am, 590a; -ftvcm IV590a; -ftvöme lY418m*, 590a] 23evfd;n)iuben lV5P0a J 5ai)afcc (= Kilauea felbft, = bem nnt. tvarev lY 418a] f. allg. n. bie 3uf. mit *) IV (416a) 7m, [417m-8m, 2(. 589m-590m], 523a \\ magnct. ^eob.^ IV69m; fein «gc^a^efel lV589e; feine ©clfatave IV417m, ÖSÖine; iibevftviJmen* lY 418am *KUimandjaro (53cig D^^lfv.) lV577we; Äilcmeter (pl.) III 92e, 127e; IV 392a, 579e; Äimminig I!!74a; Kina Bailu (r)cd;ftev Sevg S3üvnco'e) \\405e-6a, 585a] Kinalughi (Sauen f.) IV 254m II, Kinchin-junga =. Kintfchindjinga \\ Äinb 1286a (fel;nt fic^ t;inaus), 393e (neugebovneS); pl. ^inbev 1 194e (-f;.ne(e), 11404a (//e//enen) J ^inbr;eit [f. ©eogncfie] I9e, 224m (fviir)e); \il8me ((Sinbviicfe); finbifc^ 11347a, 11155a; finbli^ f. gveube || (5a^. King (Philip Parker): Fogo IV 524m (^iilfan toon), magnet. 53ecb. IV67e, il/awna Loa IV526a, @iibamer. lV67c :| Kingik- torfoah (3nfel bei b. ^affim^bai) 11458m, Zinf/^u (Sr;ina) 11477a, King William's sea (avct. 5Imev.) IV99e || Kintfchindjinga (bü[;ev 53cvg im ^imatat^a) {kvI;aiH>t 11347a; [an Orten] 11153ia, lV221a; 9icftc, Ütiiiue IV531a!i,mll; -\taat IV 6l4e (alte ^ulfane): -tbürmeO 11373m, 515m; IV 57m, 157e (gaütoerfitd^e) ; -öäter f. bef.; -bevfanniilimgeii [= (Scncilieii] II 31a, 112vie J Äirientoäter 11 25e-26a [27-31a, 21. lll-2m]: cc^mcöv. 11501m, gvied^ijc^e ll[27-30a, 21. lll-2m (9htm> fci;ilbenaigcn, -gefiil;!)], Fimmel 111165a, Mnfte 1131a; 9iatiivgefiit)l [f. I)^. gviec^.] 1151m; ^latciiifc^e ^l;iIofc^I)ic 11280e-la, 463am; (gamni' luug II(439a),bim@dic^ferlI25e-26a, [SBeltbaii] 11353a ||— Athanaf. Kircher (1601-80) 11121m (ecftat. 9^ei[c), IV171e (magnes, niagiiet. Linien) ^Kirghifen (ai.^l ill comp.) 1 49ie-2m; II 24öme, 421a; iö. fivgbififcb (*) |: -^cvbe II175e (mittlere); §cvbeu I491e, I1246e (bici) :] mamcw] V82m*J-®te^Ve I(492a), ll(175e)246me: 2inie clme 2lb\i\ lV139am, mittlere i\161e-2a, [9?eiieJ lV455e; «Bölfer 1491m, 11246me:| 2I)ier. freiö III473e*; ßelte 1124öe, -3. 1458m \\Kirißma (^iilf. auf ^iiifiit) \y399a, Dan. Kirkwood 111550a (ge|:Iatjtev Uit^Iaiict), aiooI- III 204me; AVcAwier ((Sr;ora[aii) II 132m,e; Kislar{U\mQCi\\\m.) 1347e-8a, Kifßlhorum (3miev-2l[.) IV 61 Im, kitab al-athual 111195m | F. "Heim-. V. Kittlitz: «Silber aitö \)crf(^ieb. grbtl^eileu 118ßa, 131e\ 33ul!au auf Kamtschatka IV 389e ; 9Jeifc mit Lütke 11 86a, IV 389e; „5>e9etat. Sln- \i6^ia\ ..." 11 131e :| Kitzbühl 1 417e , Kiubrong (Kioub. ; S3erg im §imal.) 146e, Kiuk-kiul (®ee 3mier-2i].) IV 61 Im || ^lu/iw (/rm->Sm lV393a, 403a) (3ufel lV399a, 401e; ia)^a\\. ^au^tinfel lV402a) \y393a,9am\\ Sufel: [3. babei] IV400m, nerblic^fte V41a; -grii^^^c l>on if. \\Wla:\ Korea m\)t lV402e, $!age IV 399a, ®üb[^i|}e IV 403a, [Soj^egr.] IV 399am I Einfalle W [399 am (bier)], 401e; sg. 5>iilfau (*) IV403a: er^ lofc^ener IV401e*; Äct^, (gd;Iamm \ Ua Theodor Kjerulf (geb. 1825): „ChriJtiania-<^\{\ixHdm" V91m, ©rauit V70a, Löwenburg IV620e-la (ißafalt); „@eüf. b. 9?ürn,>egen" V Pia, am; ^Iiiton. Formation: jiDeiartig V (70m) 91 am *atage lVi34e-5a (5a), -eil V4ell | Älaiig (ill comp.), pl. illäiige (OO) llGlc: -ä]^iilid;!eit [cgi. 2aiit-äf)iir.] 111476m, lV508am; -figiireit 1 140m , -gefe^Iec^tcr 111437m, f-IcS I 332o (Giucbe), f-teü 11 lOe (2)Zeer), -ircüeii 111437m :| ^ila^^^^c 11195m, -eu 11484m Julius (von) Kloproth (1783-1835) [baS auf ebiiia 11. bie ©niiefcn SBejiiglit^e ivirb mit * bej.] ||: Asia polygl. lV583e, 610a; afiat. JBöircr 114206, cft-af. SS. I1437e-8a J Asie: mem. rcl. a VA. WA^bm, IV610a; Gi4 J. V. Klaproth 21 — mima alTg. tableaux bist, de l'A. Ji 437e, 477m; i\611a^^\mi f. bitt. 2)ieev || bittere« ä)?cev (iii Slficii) IV (456a) 610a; lettre ä Mr. A. de Humb. sur l'invent. de la boussole J435e, 6am; ir468ara, lV193m; 33uc^bviid;* II465e; 33iibbl;i§niuö 11442m, SSubbljiftcu lV493e; China, (S(;mefen, c^iiiefiid; f. bie ®I. mit *; [Sti)m.] 11468a, ^euei-bnimuH* 1445m, Foe- koue-ki lV493e; Formofa IV 404m*, m (55ulfauc); Fuß-jama V41a, 55a; tragbare« ®aö* 1445m, Himalaya IV 584a (3ufaimucul;ang mit S(;ina), lettre a Mr. A. de Humboldt [. boussole, Kuen-lün lV611a, Lieu-Khieu IV 403e | magiict. m\v* IV 193m; 9J?aönetiiabeI in eijina* IV (51a) 169e, 170m :J Mongolen II442am, Marco Polo 11466m, ©raf Potocki Il420e, Qum/ai/* 1[ 477m, 9^uiiciiftciii J[458m, @cilboI)rcu* IV 513a, sur 11468a, Tarakai lV583e; TAian-Maji IV 382a, 454m :1| 2) Martin Heinr. Klaproth ((Sfiem., 1743-1817) [a. A. v. Humboldt]: 3)?eteorfteiue Hl6i3a, 5m; „3)^inevaI-^or).^er'^ V54a, äJiiiicral. Sommlnnj] V36a; Whtja \35e, 36a, 54a; [pcxl] V34e-35a, 54a *IIav [f. S3cgriff, (guliuicfihiig, C2rfemilut(3 , ^immel, ^u\t, fteru-j: iüerbeu I440e J Älar(;cit [i. ^u[id;tciij I 340a, II395e; HI8e, 278e, 295a, 384e; IV3m, 13m, 59m,e, 219m, 324a, 9a; V5e J| flaftifd; \71e (@c> [teilt), flauen 11428m || KlauTen (Rudolph Heinr.): Caucafus IV 508a,w; Hecatäus 11418m, 420a | lo lV508a (SBaiibevinißcii); „lo i;nb Herakles" 11418e, 9a :| Prometheus 11419a j| bcr Klazomenier = Ana- xagoras, Klcanthes 11209m; flebcu, ÄL [. ©tevii; Äleibcr II272e (ii^ei^e) !(ein (aiid; iu comp.) [i>gl. grc^]: Kleinaßen \\t ein be[. 'äxt. l;ienia^ | mieublid; f(. 11122m, IV 9e; immcBOar f!. 111428e, IV 17m (fleiiifte) f Klein-Wenden (hd m\l)ll)ai\\m , '>)loxhl).): 5(erclitl; 1 122e; H)Meorftciu HI 610m, 5m :1| Älciiie«, ba§ ^-e [ügl ©ve^e«] IV 5a (relatiü Äl); üeinfteS [i)ö(. !lciu UJ |. Sebeii, mc[[cu J lKiugig 11259a, ummtl)bavc^ 11275m; in bev Uvseit, S?ov3eit [ügl. fviiO. , S>eväub.] I(292e), V(74a*) I 3>eräubevuuo [= ä)2obific.; i\]U fvii^iev, Uvjeit, 5>evfd;(cd;t.] 11317m; III 450am, 2e-3a; IV 54m*; pl. -eu (**) II (378m) 458a, IV 457e-9a (8a, e-9a): auf b. Mars 111513a**, pVöi^üd)^ 11459a, bev DJcv ben fviikv tro^ifd;? III(4ö6a) :| S5ei&ioituuö° I15m, 61m; 35evl)ältuifie 1146m; [b] I182e, 308e, 326a, 343a, 350a; II72m,324e; IV 43m, 445a II l>ev|d;icben [= aubevef^] IVl7e-18a, unter ü-ncn III 84e*; ij- artige* II93e, 167a, 215e j «B-kit (pl.) I53a, 304a', 11186m, 251a, 323m, 421e, 483me', III 7e: \M} «Breite u. ^ck WlöSe', S5-I.>eiten I249mOHcl) e« fid; Vevld;tcd;tevt r;at \182e-3a, SS-ruug I24m*; iöcr^ tr;eitnng* I29m, II313e; [b] I54e,335m; II136e; S^orjeit f. Urseit; 3oueOIV233m, -cu IV69e; 3nftänbe III 450-im (eytrcme) ||— Älima-- 1 0 1 0 g i e 1 341e , 471a ; III 256m , IV 505e : vcrgleicTieube I 310a | -löge (ber) IV506a, Mcgifd) IVf06a *fliugen I214e; -eub IV344e (Bcttn.), 423m (SJ^affen); Klingenftierna (Sam., 1698-1765) IIl78e (Diefractoren) :| Klinkenberg (Dirk, 1709-99) 111557m (kernet) I Ält^>^>en (auc^ in comp.) [f. ^afatt, 3nfeln, Üuftnieer, 646 mippm — Änoteii 31 Üiift-Ocean] I 456e, IIIb*4m; beftimmte IV426m; 33. (bilM.) V13a; sg. -e C^o) n64am, 96e; III 109e: f-artig IV 31m, f-bcü III 503e :1 Üirveii l2Ue, -enb IV 534a Kljutjchewfk (. .. IV389m,e, 391m,e; ijgl. Kljutßhi) (SBiilfaii auf Äamtf^atta) [aiic^ K-wfker ^iilhn IV 389a, K-w/kaja soi>ka W 389m] l\ [389m-390a , Im-, 526m 21.37]; 2tu«küc^e [tgl. gciier-] IV 391m, 52Gm; hjaö ev aiUivivft, ^cfteigmig, gciieraiiSbviid;e [\389m; ©ipfcl IV 390a, &xum IV391e !|. l)cc^fter W 326me (örii Slfieii), 3S9m (auf Kamtfch,) I ^öfje IV 292a, 52öme, 389e, 526m {%. 37): 2lbnal;nic IV 389e-o90a :| £age IV389e, 393a', ^aiia IV 391m, -ftvom IV 389m; äRcffungen IV 526m, «Schlamm f. SS3affev, uod; tl^ätig V40e, iia^er Sultan IV 389a, äßaffev u. Schlamm \40e-41a ||— Kljutßhi (Ovt beim SBulfa«) IV 390a *Kiödeii (Carl Fried, [von], 1786-1856): eteviild/unn^cu I129ni, 399m; III 621e :| Klopflock e*Fried. Goltlieb, 1724-1803) II Ü7a (2)ic^tiinßen) II tiefte V (and) in comp); ciu beftimmteS 11131m, 377m, 488a; 111216m, IV 2l9e; pl. Älöftev (*) 11377m, 111165a, IV 221m; [bubbl;i[t.] (f. übv. 2trt.) ni02e*; -gavtcu 11130m, Im; -l)an^ IV 70a. -Neuhurg f. Neuburg ] tV6\tcx\\d) II Ulm (@cnieiu[d;aft) Äluft 53. (bilM.) [buvd^ ^ bcj.], pl- -Klüfte I66aJ5(. (uat.) [f. Serg, (gvbbebeii, %ti^, ©ang, 2)?onb, ©c^ic^timg, SBulfau, iißaffev, 3"I^iti'"9] 1195a,m; III439ell, 479am, 526am; IV240e, 338a, 345a, 539a; V39e; pl. prüfte I215e, 7a, 270e, 2m, 6a, 8a, 9m; IV 506m: (sg.*) t-avtig IV574m; ausfülleu I33a, Slu^füUung V 68m ; -bilbiingen IV330e; eugc 1459m, IV 512a; @ntftel;uug, (Svseiiguug IV 455m; encgeu IV 610m, [ciuev ©ebirgmt] IV6l7e, ^Zebenfl. V81a; offue 111257m, 502a,m; IV 346m (in ber Uvaeit); Oueertl. IV 38a, 221a; (Seitenfl. I426o, gegen Z\)ai {\613e, ungel;euve Ill479e*, unübeifeigl. IF282e*, Sänne an^- ftri5meubri27m, lueite nio40a*, ä^ifci^enn. IV329e *Ätum))en IV335e, Knaben 1195a (am Orinoco), fnaÜfauev IV Ue, Knapprfelh-jökull f. Öm/a I Änec^tfc^aft 1144a, 184e, 213e; lange @e= h^obnbeit 11234e, 245m; lauge II 267e J 1) Gowin Knight (f 1772) 11134m (2 ©runbfiäfte) 2) Thom. Andrew K.: Scm^^ev. I (348e-9a) 480m ;| Iniftevnb 1205m, Knoblaudi (Carl Herm., geb. 1820) V22m (Äri^ftaße) || Änod^en {awd) in comp.) (pl.) [f. SBieccien] 11389m ]: foffilc; in 5tmeiita !I5i5a, 481a, 519me', be^ Auguft II229e :| Haltig 1164a, -vefte U519m|iHni 2:r;ievcu 11192a; viefenmäßiger Xlficxt 1292,303a; n315a,5Wme || Anetten IV 350a, -(Steine V87am; Änc^f Ill29e; ÄnofV^e 1175a (entfa(teu), 91a (tobten) 1| tncten (aud) in comp.) [f. Stqua* tov, -toven, S3evg, 2i^pvclftevne , ©ebirge, magnet. Siuien cb. Suvi^cu, ^lanetenbalmen] pl. 1156m, II472e, 111341m, lV365e; sg. (*): f-avtig 111524a; bev auffteigeure* l!I516m,o, bei 57lm; Vl07a-115, 8m; knoten ^ — tÄofjIeiifäcfe äug. 647 -beweöimg I i92a, 398e; govtvücfeii I131ni,398m; III (518a); -liiiie I132e (^üvtviideii), 111518a (einer ^(aiietenba(iii) ; -linicii ib. (iöeiv.); N^^ ^^f(all3eu] II 190a J fnctig IV 365m || fiiüvfen f. S3anb Äcbalt 1135m: niaguet. 1186m, 429»ne; -SD^affeu I429e; in 9J?eteor' eijeu 111614e, 7a, 624m] ^aromagueti]'^» Vllm Koch 1) (in Sllabaiua) 11519me ($i?brard;ii^) | 2) Jul. Aug. (1752- 1817): teranbevl. ®tevn III241e, 3m, 9e ;|| tod;en V34e, Ä, [f. mot^a] 1226a; fcc^enb [f. I'ei^] IV337a :|| Äcc^- [f. 33viinncn, Oneücn] |: äod)* falj 1245m, 254a; lV257e, 267a, 602e: [al§ ©eftaiibtl).] IV 512m, ßutftel). 1254a, -©iiBIimatiou IV ö02e, SSoifomnien 1245m; in ^^iilfaiieu 1245m, 254a; IVö02e; ^robiict bev S5. IV612e Kodros 1187a, Kofuß (evlofcf;. SJulfan aiif gifef) IV401e, Kohihaha (©ebivge Snbicn^^) Hl88m ^O^Ie (nieift = @teiufoI;(e) [[. 33atterie, 53iic{;öl^auin, Äalf, ÄaÜftein, Ojt^b, äBnfievftcff] U55m, 277m, 295e; IV 67m; pl. ÄcMcn [bnvc^ * bej.] (and; in comp., Imal Äo^Ie-) || 3uf. (meift compos.) [f -f liefe n. -fänre nfa\ bilben bef. 2tvt. I;ievnad^J: !ol;Ie*ab[d;eibenb r209e, 5(Uotve^Men V7me; f-avtig III 541e-2a, 613m ( -bergivevf [= -gnibe] I417am, 427a; IV 37a; p]. -e IV l80me :| [al§ S3c[tanbtr;eilj 1135m, 221a; IV 220a, 3e | -flöj I419e; -Pje I 295m, 469a :\ -gcvmaticn 1289a, V72e; -©ebirge I27e, 266e, 295m; V90m ((Sutflel;.) ; [in ©eßenbcn] ... IV (558a*), f-ge[änert 1 265e, glimmenbe III(541e-2a*); -grnben [= -bevßU).]: tiefe 1417, IV 113a; f-^Itig V71m; -lagen [= -[d)id;ten] 1295m, -lagcv l\460e (3)icfe); ftavfeS üid;t an§ Ä. III (597me) 419a | niagnet. Gimrir* fung llSom, V36m; 2)?agnetnabcl IV 67m :| in 2?Jetecvmaf[en 1 135m; t-fäcfe, -fänre nfn\ finb bef. STrt. I;iernad; | @d;id;t: bünnc, tuelc^e in 100 3al)ren anö Salbungen jin\)ä4)ft [i:gl. i^envanb.] I2Ö5e, 469a; \\460e {auä} in b. Urzeit); -fd;id;ten lY 413m, 558a :| -fc^iefer IV512a [in ©egb.] ; -f^it^en 1 206ell , III 397m | -ft o [ f 1 227m, 333e, 469a : !-ann 1 14a ; [atS^Seftanbtl;.] 1227m, V91m; Haltig I272e,9a; in5D?eteoieifen Ul6Ue\\, 7a :| auf ^. [treuen 11387a; in ^. i^erlüanbeln [i^gf. ^d)\ä}t] 1295m, 469a; ©ad^St^uni f. @c^id;t; auQ Salbbäimicn, Salbungen I295e, \Y 460e] 3n3ifd;enräume IV 174a ||— f bie ^O^kn[ääc (am fiibl. ^inimel; im fiibl. Äreuge 111345m) [^wcr, \va\)\)di). nur einer (im Ärcuj)] II525am, 330m; III 3^e, 311a, 346me [349e-352, ?L 869m-370a], 350e-la; and) gen. bie fc^tTjarjen ^lecf eu (im ^b. III .^au)>tform) II32-a; Ul38e, 151am, 311a, 349e, 350m,e :| jirei Ä. III 550e-i (la), nid;t jirei III 5oime; iwd gleden III 55iam, 5ö9m :|J sing, ber ÄcMeufcid 1) (bcr grcfie) [f. feine 3uf. unter *] III186m!l, 7a, 352a; einer 111209m; im ^vcn^ 111351m (2a), 370a; = ber fd^lvarje glecfen 111345m: im Äreujc III [55i-2] la,m, 369m J ber grc^e Ä. 111345m, 350e-la: im Äveu^e III 351a,m; ber grc^ere 11330m; = ein Canopus 111209m, 545m J -/j bcr 648 ti!oI;renfMe, f-fäure; Köhler — H'önig SB aiibre III 55iam ||: 3nf. (311 Äo^Ienfäcfe, iiub 311111 großen mit *)• ^^'' bilbuiig III 369m. befauiit f. ge|el)n, S3efd;aff. [. Sßejeii; S3efd;r. 111550me(e), ia; Sontvaft III 5oie-2a,w ; 2)imfel^. ). @d;n)cir3c; ßntbcdiing 11. @ef^. n328am,lU[349e-350\', cvlDafiut [. gcfelm, gavbe 111350m | gefel;n, er* lDäI;ut, befauut [ögl. ©ic^tkrf.] III [549e-550j 350e-la,e, 369m; u?o uid;t g., iüd;t fid;t6av III350e:| ©eftalt 111350m, le*; bcv gvo^e j. aüg. sg. 1) 11. *, ©ic^e III 351e*; !vei[eu f. (Siib^ol; ^ac\c, (Stelle [i>gl. ©teüimg] III350e-la,e*; geeve III351e-2a, ü)2evfluiirb. m346me', DfJaiiieu III349e- 350a (ein Canopus), 367m [falfd^e] ; 9Jäubev 111352a* | (g^irävge, S)imfell;. \U350am, Im, 369e: Uvfad^ HI 351e-2 J [ic^tbar f. gefclu; ©i^tbavteit III351e*, 369e :| ©tcüe f. Sage, (Stellimg 111351a; (gtenie* 11155^6, 2a', !i-ei[en um beu @üb^>oI III349e; SSefen, 53ei(^aff. III .350me(e), Im*; ätt)ei f. aüg. — |l— t f'^Meufaiter [f. ®a^ Äalf] I256e, 271ra, 7e, 333e;IV249ell :|| ÄoI;Ieii[äure I226m-7a {6e\\), WSSSam] IllUOa, 400m; IV249me, 256e, 260e-la, 4a || 3uf. (bie in bev $?nft l)at *); ?lu^* ftrömimgen, aiig[tvi3meub 1209m; IV249me, 264m, 7a (603a); tcigemifd;t IV 265a; [dg SSeftanbtl).] (a. ^2n\t n. a.) 1271m, IV460m; (ginfluB* IV 459m, 460m; aiiS g-umavolen IV 605a; im ®aö IVölle, 2a; [in @e[tein] lV449e; mit Ä. gefd^njangevt 1232m, 259m; IV 36m, 249eil | in bei- Snft (al8 S3eftanbtl;.) [a. bie Bu[. mit *J 1227a, 333a, e-4a, 478a- n388am, 111400m , IV460m: f^* IV459m, gvc^ev Sbeil in bev Uv- jeit IV460e:| in ^flansen 1 478mll ; in Ciicücn 1232m; IV249wille, 502a,m, 5e; 2:r;eil, Uvseit f. ^l'iift; ii5erbid;tKiig IVPme* | aii^ ^iilfanen 114m, 256e; IV459mll ; al« V)iitf. (Svfd;ciniiiig I22öe, 233e |1— Köhler CAlex. Wilh., 1756-1832) nnb Hoffmann (C. A. S.) IV637e („l^evg* mannifd;eg 3ournal'0 "^•Kola 1) (iBolt 3nb.) 11195m 2) (^iÜiiifel.) IV J39m; Kolcher, Kolchis \\\\\>. \, Colchis- Koldghi (53evg in ^ovbcfan) IV 378a | Kolonos II i05m, 500m: ®au WUa, glanjüoE Illle, $ain II 100a ||. Kolophon: icnifd^e (Solenie 11179m; [^n^ bakv] I 275n , V 58a J ÄoroV>(icniev II 109m 1| Kolym/k f. Nifhne \\ Kolywan-Btt (in 912(1., im 2l(tai) (I261c-2a, am) [aiid; Kolywaner (g. I458am, V84i; -ican'idjcx @. V78a, 81m, 97e; eee \>cn K. V70e] \261e-2a, am, 458am', \78am, 84a: ©ebivg^^avten \78am\ ©vanit l i262am) , V84a: -bänfe I26ie-2a; -maitevn V81m, 97e; ©vanitit \78am, 96m || Komba (Snfel im 9J l\ glcve§) IV 409a (5ßulfan) Äönig [f. ^evgc, Korea, vcmi)d), ©teviic, 2;igei] 11329c, 478a, 480inll; ein beftimmtev-X II193e,519e; pl. Könige (OO) 1 1 309m , 403e , 425m ; llI392e II 3llf. (comp. gelt), ^önigg-, h'mv. timig-*^): Königsberg %. (in '^reii^cii), adj. -bevgev (*): Sinie olnic 2tb\i\ IV 141e, Stftrcnom* j. BelTel, 33veite 1348a; [^]3evlou bn] 11497m; III 91e, 619m; [^erfDiten] III55öa; ^^I^ilojc))!; 111658a*, V7e {mi K); „^Jortväge in ber VlU)fif. t>con. i^önicj S — Körper ^ 649 öeKÜid^aft'' I440m:i, @tevnh?nrte 11180m (274m, 286a), Uiimevf. IIl^ '^. (in gvaufeii) 11345m || Äcuivj-Geor^r^-igmib (in 5iiiftvnl. cb. 9ieu-§cUanb) 1260m, lV58e; f. ber ©vä)ev 11425m, ber grcße Ä. I[i356m, -l;aitiev 11205e, [iubifc^er] 1140m; !-Ioc 11198a, bie Ä-Ioien 11 433a; -iiamcii 11157a, Ödip 1112a, [|.>evfiic^er] 1142e; -veid^O; j^ ^(^-^.^ IV 102m, 377e; -ic^ilbev 11156e, -fölme U[624am (bvei; m), mifei- i^. [\jcn ^^reii^eii] TI 519me; -ivafi'cv 11257a, 450m ||— fcuiglic^ [f. ©eftivne, ©teviie]: 2)ic^ter 11120a, 2;J)i-cn 11347e ] Älniigttjiiiu 11125m: uuiim[d;raiiftc^> 11185a *Äcmien V18a (gegen ©elmgen), (See Kopais (in ^öct.) 11175a | Kopenhagen: Siiiie clme 2lbh). n^l41e, gegenii6ev 1473e, ©efeüfc^aft 11 272a, mä) lV538e, ^vofeffov V87e, Seml^ev. 1 346e :| Kopernicus f. Cop., Köpernik II 497a | ^vp]: neigen 111166e, 202m; Äc^fe 1373a (jhjei) :| kophim {]^d^x. Slffen) Iil67e, Äug. Kopifch (1799-1853) 11121a (2)id;tev n. maUx, Dante), Hcrm. Kopp (geb. 1817) 11519a („©efd^. ber (Syenite")/ Koppernik (Copernicus) n343e j|- hopiifch 111 206m-7a Plntev]; t.u^ t-e 111 171e, 206m J ^o^^fo^ (Statt in 2lgl}^tcn) 11205a *iromi = Korea) ^ovan \\2i2a, Alcoran 11 133a [etcKeJ ; Kordofan 1456a (^^i'Ifane), lV378a (tegelOevg, iMilf. ©eftein) || Korea {Korai IV 402e) 1189a, lY 402me', 53. ^oim (O) IV 403a: Linien bei- m\v. IV 140a, Scni^aB lV119e-120a, (Simuerinev [= ^oveev] IV 120a, ©eftalt lV402e I [3n]el babei] lV399a; nal;c Sni'eln: SSnlfane n. Miül lV402e- 3a] 10000 3. IV 405a (Äünig Den), ix^eftl. 3. ib. :j ^liniig lV403aO, niagnet. f. 2{blu., ^flanjen 11102e, feine iBulfane \\ 40'2e \\ Koreißhüen {axah. (Stamm) 11244m, bev Korgon (53erg im 2tltai) V85a, Koriat/Icaja {Korjazkaja) sopka = Strjelofclinaja j Korinth II 220e (3evfti)rnng), Hl 579m (Sturm); Korjazkaja = Koriatflc, Äoif 111527m (ftavr) || Äovn (and) in comp.) 2(. (geii\) IV 562a, iß. (einer @etnvge>art) IV 463a; pl. i^i5vner (*) (tocn ©eHrggavten) 1282m, 11422m, lV149mll ; V34m, 38m, 93me: f-banenb 1365m, glän^enbe IV 638e*; ijcn 2)ictat(en* 111 G15a, lV578a; mittlcvee lV463a; -pveife [[. ii6r. ©cnnenftecfen] m387me, 411a', -tt)enrung 111 411oil J förnig [f. ©emenge, @en?eBe, aalt, iDkrmcr, DJeBelflede, Sqtin] 1165m, 171m, 263m, 271m, 2a; 111 184a; V 73m, 84m: fein!. 1136a, 259a, 263a; IV32e, 255m, 349m, 350a, 470m; V84m; gvobf. 1259a, gvo^f. V80a, Sc^fcim 1368m; Ä-2öevben 1269e, 462e II Koröbus 11158e (Oll^mpiabe) ÄÖr^er (öfter = 2SeIt!erVer) [f. bic^t, (2vbe, §immel, lummlifd;, Jupiter, talt, Iend;tenb, 9}Zcn|d;, 2}?onb, 9tatnr, ^^lanetcn, Saturn, fc([frei:c^tcnb, Sonne, (Stval;(cn, 2;(;ier] plur. 1 268m, 282e, 392e, 487e; 11348a, 378a; 111 32e, 33m!ll, 31e, 93m, 128mll, 164m, 200o, 418m , 573ni ; sing. (bnvd^ * bej.) 1194m, 391e; 111 164m, .547ell ; V12e jj ^iifii^c (compos. Jlcvper-): [?(rten] {^ ©igenfd;.) 11370m*, 518a; 111269m, 394n,m I ; Slnöbe^nnng 14'JOa; belebte I487e, llI23e; 33evü^rnng Vlla; sBcftanbtbeile 650 Körper 33 — fo^mifd; m 11515a, 11134m, Y 13a \ beiucgter IV 157a*; S3eivegiing 11506m, IV 156e-7ai\ 2)i(fe lV240m*, brci lll546e; binifle [f. Planeten] III 269e-270m,2elvegt); fünf f. regelmäßig, fünfter III 55e*; @enjid;t V :/0e, göttlid;e 111422a, irbifc^e 111596m; fleine [= Äcr^erd;in] 1405e-6a, 412m; im eVoigen £aiif III 54e, 55am; crganitd)c(v) II265e (in ©efteinen), V19e*; :pcnberable IV66e J bie regelmäßigen IV 439m: bic 5 regelm. Ä, 111 437m, 8m (regulären), 440a :| in dlu\)c IVl56e; ftarre 11144a, IV 78m; 2:()ätii3f. f. Sirf). || 2:r;eild;en III32e, 323e-4m; -tl). II1593e J Xl)nU I271e* (fleinftc), \l[323e-4m (4a,m); -tr;eire 1 141e || trcdne V49ra, nu' belebte I487e, iinorgani|d;e I135e | -trelt I73c", 152m; 1114a, 6e, IIa, 15a, 379m; IVllm: organiid;e IV12m :| SJirfmmfeit lll(93e), VHam; jufammengefetJte VlOe, 3-KtJiiii3 I11109e (djcmifdjc); ä'^f^^"»!'^ 11373m ||— Äör^eri^en pl. [= Üeine Äör^er]: ©runbf. 11134m;l,e J !ör^erlic^ [f. formen, ©eftaltiing, @röße]: Slnlagen F383e, 1117a; ^nljciü [= 35o(um] 1389m II; 111492a,e *Korthals (Pet. Willi.) IV 407a (ßiühn au\ Sumatra); ^ornnb (Seiner.) V71eli (fiinftf.), e (auf ©äugen); Kofaken IV206m, '^k Kofcheleff {^\\U fan i!amt)d;at!a'c) l\387a \\ Kofima %. (ja^ Sufel) IV 290m | ^. 33nl!an (auf ir;r; K. IV289m, i>cn K. iv420a) lV289m, 522e: §i5^e IV290m, Si.^at IV522e; feljr niebrig lV420a, 522m,e, 9m füSmifd; [f. ^raft, 9)Zaterie, 9Zebcl] 1136a, 369e, 383m; 11122m, 205m, 304a; IV 451m 1| 3iifn|jc: 5l(mben 111464a; STf^nbungen II 354e, 365a T 5(u[d;auung 11341m, I11320e; -eu 11348a, 398a; I1116e J^Tn* fid;teu I94ra; \\U8a, 212a, 224m; 111 17e, IV 83m; sg. 2tu[id;t (*) IV430e: (Srlüeiterung II150e, 8m, 212m, 342e; Äeime 11316a, fcnber* bare I426a*:| Jlmveubung 11122a, Hvbcitcn \7m (©cgeuftänbe), ^tax^ beitung 111625m; 53ebeutung I89e, 11221a; SSegebeubeit [= (Sreign., Sßeltbeg.] 111452a, -en \ 6e ()>äte); iBetra^tuugcn I365e-6a, 111257a, IV473m; 33esier;uug IV212a, S3ilb 111347m, Sbarafter V12a; !DarftcI* lung Il70e, II1587e; (Sreigniß [= iBegeb.j 11305m, erüärnng 111598a | (Srfd^ieiuungen [= P;äuom.] 111393a, IVllÖa: f^^cc. (Srgebniffe f. *Äo«' mo«, attg. Überfid;t (= 53b. 1. be§ ^c^^mcg) 111592a :| ©ebilbc (^•g.) III 3l2e, ©egenftanb 11322a, ®efet?e l[312e | ©eliü^If I llOe, 149a; III 205m, 353e; pl. -e 1155m; II[ 170a, 228e :| ®röße 1373a, in f-cr i>iu|id;t IV 149m, ^^otl^efen 111574a; 3bcen 11310m, -hdi 11283a; Sutereffe 1449a, lV217m; Äör^n- 1128a, mm II235e; Waffen 1134m, fo^mifc^ 3J? — G. ^o^moä A/s v. Humboldt aUg. 651 6m, 7m; 11367m; ü«ctitoe 111457am; ^bänomen [= Gifc^ein.] Il25e, 140e; 11386m, 484e; ^rocefj'e III (590a), ©(^itbevimacu 11227m, Xliätig* feit IV237a; Ükvfic^t III326am; IV 47m, 134e; Uvfiäfte IV 148m | Uifad; IV81m; -eil 1 24m, 25m :| Uv[vu-iino Il25e; 111573m, 594e-5a, 607e,612m; iBevänberuiigeii Hl 105a, 338m; ^evl^ältniffe 1104m; 11306m, 334a; 11118m, 25m; ^cxUhx \ Ulm-2m \ '^cxqüuq 1 123m, 138e; -Qci\h]e U\ 431am :| Söertt) 1 376e | tüicfjtig 11159a, IV 90m; ä^id;tig!eit Il248me, 11112m J Siffeii 11230a, 9m: (Smeitevimg l[238 (Kl^t aüg.), 362e ; ^ovt)c{;nttc Il337e:| Bufammcnr^auö II148e, 258am; \W79am, 131me ^O^mo^ ST. biu^ gricc^. SSovt, y.6öiiog\: feine SlWcitmig u. iirf^n-ihiöL ^ebeiituug \[14-16a]: wad) Böckh \ 15m-16a; iiac^ Leo Meyer \ 14m- i5w, 22e J ^cbeiitungeii, @iiiii yi4am, 22e'^ feine ißcbeiitiiugen ii. ©e» hxawd} I[61c-63a, %. 76-78] 80a ||— ^. = ein I;avmcniid; geovbuctcö ©anjetS = Seltall (I @. Villa, lUTa), t)ci§ Seltjianje (ll[135e]), SBeUüvbnuitg (Ill4e, V Uam), Söclt; = 9htiiv-®an5c^(l50m, 11239m) (i?i5f. fü«mif(^) [f. evfc^einungeii] ; (gtelleu: I4e, 26a, 59e, 86a; 11406-45; III [11-25, 2t. 26-34], 437e, 9a, 464m || infäljc: ^Begriff [4: 5bcc] 150m (Sutnjirfdnig), 135a (ßiitiv. ii. (Svlveiteviiiig = ©efd;. bcr SBelt* au)ct>auimg), 239m ((äilüeit.); Iin4e; S3ad; ücm Ä. [f. aiid; Humb.'s Ä.j II 94m, eeiitnim Ill421e, S)avftellnug [ogf. SSeifnc^e] III437e, ©nfieit 1194e, bev einige III 14e, \va^ ju il;ni gel;ovt 1117a, geiftig f. °2eben | @efc^id;te ni35e-6a, III [11-23, 21.26-341: mit ber bcr ^H^fc^en äßiffenfc^aften ^nfammenfaüenb 11394a, 6a :| gefc^ilbevt f. ^Hiob, o^>faInicn; (nmmlifc^e ärcn (bie fibev. eb. nranol. n. tcü.) III 8e, IV 4e; bev tellnrifc^e Sl^eil, bie teü. ®^^r;äve f. *tcU., VlM- äöeltbefd;v. ; UnevmeBIid;i:eit I 68a, Unvcüenbbavfeit Ill23e-25; ber nranologifc^e %{]t\i, bie nvan. @pf)äre f. *uvnnoI., V^;^f- 2BeItbcfd;v. ; ^cvänbernngen I63am; S5erfnd;e ibu bavjnfteücn III 9me, i4e [11-23, 21. 26-34], 22m; S^cvlefnngen f. A. v. Humboldt; 2Bevt(e) iiOer ir;n — anbve al^ Alex.'s v. Humboldt — [f. Ariftoteles, DescarLes, Söclt] III 35e; ber luirfli^e 111464m, bev ivo^Igeovbnete II 23m |j— .K'eemc-, foömo-: bie gvied;. composita tocn Äo^mcö [tel;n nnter (£: 3. iß. (Sof* mcgonie, -gvaplne, coSmelcgifd) (£. bev .to^mofif Alexanders von Humboldt (fein il^eif) 652 (S. Romo§> A/s V. Humboldt tn^ ^anb I I [@. V-XVI, 3-4] 61e, 62e, 419e; ii(>ev bci^äBcv!, feine nutcruclmiimg u. 5tii&fül;vuiig [f. bcf. Slrt, aii^evbem i)iele i>cc. @L] i ®. V, Vlle- Villa, JXe-XIa, 60e-62a; II 14e, 145m , 395e-6a ; III [3-9n , 625]; V [3-18, 2i. 19-22] 5-9, 16-18, 22a [99-105] \\ alpl)ab. lUil)C kr 3iifä|jc: Slbkub^ hing (i^cn e. eiuaclueii 2:l)eil gefagt) 1198e; ^Ibflivjmigcii IVööSme (@.), 593a (i8ud;ftabcu); 5I0[d;liiB (Den Bufchmann; @^i(eg) \ [99-105] || 2(0fd;uitt [= m«I.] IlllSSa, 6a, 143a, 211m, 2G7a, 290e, 401e, 573m, 644a; lV264e: georogifd;cr lV582m, STiagnet. IV 178m, Sbeviimt- qiteüeii lV498a; öiil!anifd;ci- IV33e, 429a, 485m, 7e; V23a Jpl. 516- fc^nttte lll311e, lV49e||5{btI;eiImig [= 2lMd)iiitt] II103nm: [gvc^c] HI 617c (bev gecicg. Sfeil) | baö 2(Uge meine [= Letalität, S>cvnl(geni.] II 169a, 343m; Sl-beit II 51a (nic^t 35ünft;inbig!cit) , IV(15a) :| 5ritevt[;mn llI480e (mit anfgencmmcn); gegen anbve, af)nlid;c SBev!e [i^gl. (gtiid 3?.] \6a (ncc^ nie fe), 8e', Slnfovbeviuigcn 1119m (bie H. nid;t evfiitlen famtc); 3tufiil;vmige3eid;en (Ö^änfefiifje) IlI419e, 624e; IV 184m, 518m; SlnKiiiinng f. (ginjeU). I 2tumev!ungen [= 9?ctcn] I evid)ic- bene); nid;t Men ivitlfcmmen III 171e :| SInevbnnng III627ra, IV 3m; Q^t;üvifti]d; [= fvagmcnt. nfiu.] IVö5m | 51 vt ber Slvteit, ^cvm n. 23}eife (IV63m) [ügl. e(;ara!ter, (Sem|:cf., S)avftet(., ^orm, ?ßfnn; f. nllg. i:ub toiele fvec. ®l] 1 @. Vlllme, iXm, X, Xe-XIa, Xile, Xlllm-XlV, XVIa, 3-4, 38a-40, 49e [50m-57], 59e, 60e-62a,68, 82ü,170e-lm {367)] U4me, 51a, 76m, 128a, i44e-5, 8e-9a, 164e, 9a, 343m , 395e-6a, 8e; III 4(a), 6m, 7e-8, 9m-lla, 97a, 143a, 234m, 379m, 421a, 480e , 8am, 587e [625]; IV[5-4a], 13me, 15a, 33e , 49e, 63m, 148am, ISSe, 211e', \4m,5m-6a, 8e-9 , 17 e, 18am :| bev aftrcn. S3nnb cb. X\)di [= S3b. III] 1 VM. 2öeltbeid;v., aftv. ^n\'di}c f. 3nf.; 5(nfgak \22a (nid;t gans gelcft); 5tn[nabme (beim ^nb(ihim) III 9am (2Öor)In.Yl(en) , V16a (9hd;[ic^t); \va^ er anfnimmt f. entbält; 5(u?arbeitiing I @. X (^Ivt) [f. übv. 5h-t], HI 97a (3eit) [f. l)^. 3eit]; 5tiieber;nnng III 627am (nid;t jn gvcßc), 5ln^brnrf V 17e-18m (v>evid;ieb. gävbung) | anefii[)rbar, 51u^[ülmnig [ügl aüg.]: nntev 93ebingungen, nntev u>eld;ev iB-nng 11145m; III ö25m, 7am ||— sBänbc (a. °3nl)alt, ^nblicat.] V5arn (5tnebel)nniig bcn 3 jn 5), 16m (5); bie 2 letzten j. S3b. HI-V |j 5Banb [= Xlm\] (altg.): bev aftvon. f. «b. III, ber ivbifc^e f. 33b. IV n. V | bev le^jte S3b., S^beil: 1) tro es mibeftimmbav ift: SnI;aU 111495a, 51 le; 2) f. ©b. IIl-V n. biefe einjeln :| bev tel(nvild;e = 53b. IV, bev nvancl. = 8b. III :|| S3anb I: [8evid;tignngen] IH26m-27a, Öinleit. IIl26me, (gvfd;ein. f. Übev[id;t; Snbalt [|. bcf. 9]atuvgemärbc] l (g. Xllam] U3m, 135e, 145a; HI3m, e-6m, 562e, 4am, 612e-3a ; IV 215am; attg. Übevfid;t fcemifd;ev @vfd;einnngcn II! 592a, S^Ln-vcbe V4m j 3eit 111514m, 592a; V89m: bec- (SvfdKincni* 111427m, IV 215a :|| 53b. II 6. iloc^iiio» A."s V. Humboldt ^anb II — (Sntl; 653 [f. dlatux: 9uflei-, \>Wr $otdb€]d)\:: &cid}.] I1126'e: ßiibe V5a; ^n^dt [|. hp. @c[d;. bei- äBeltaufc^nuimg] I e. XI IIa; II [3e-5] 4am, i4«ie, m?m, 135e-6,148] lilSme, Gm, 7e-er(). jn 33b. IV): (Sinleit. V[3-iS, 51. 19-22; 16e], geolog. Speil IIl617e | ^nbalt \\ 13e-14a, [84 2)ie|)cf.] ; V3m: beö fet;(enbcn "etücfg [f. @f.j IV236e :| ber le^jte 33b. V3m, 16e — 1| 33el)anbtiing einjelnet ©egenftänbe IV 15a, 33eebac^tung [. (Srgebniffe; 33eic^ran!nng [i^gl. frag- mcnt., ©renjcn, 3nf;alt, ^(an; SCnebebn., S^ctlftänb.] 111625^, 7am', IV 4a, \5m; 33eurtr)ei(iing (Ävitif; bind; 2(nbere) IV4a« in it)n gel;i3rt 111375a, 534a, 627 am] \\ 33e\ ivaö ber Ä. nic^t entfidlt, wa? ni^t in ibn gebort, tt)oranf er nic^t eingeigt, ivaö ibm fremb bleibt 11147m [m^ifc^ei^j; 11112m, 374me, 5a, 488me , 627am', lV14a :| 654 (5. ^o^mo^ A/s v. Humboldt ©ntf — Sa ^ntfte^uug I @. X, Vec.) | f^^ecieüe ßvg. ber 33. in bem ©ebiete tc^uiifc^ev Sii'c^eiiiiiug^n: ift ber 3ul;alt lu 2;itei toou S3b. III, (IV II. V) Hl 3a; [\ 4me, 13am] \3a, 5am (ftatt ißb. III: 53b. III-V gctvovbeii): (Siiileitimg in[3-34], lV[i3-i5J; eiii3ell;citeu 1119a J it. aus belli @eb. teüiivifc^ev (irfd;. eb. aiiö bem teil. 2:i;eil bev :^l;t;[. SBeltbefc^v. : Xitel i)onS3b. IV n. V :|| (gifc^eiiieii [= ^iiblicat.]; itac^ bem (g. ciiicS Zl)dU (tt)a8 gefd;evii ift, Ijiujufcmmt, ^^ortjc^vitte) [ügt. beraub.] 111 5(i8m, 644a; lV215am; feit lllö68m, Beit III 97a J eifc^einiiuocu {pl)\}i iiflü.) [ögL ßrgebn.]: 2Iuveil;iiug , Stuciiiaiiberr. lV3e-4a, 13m; ^etradjt., S)avfteü. V5e; (gifläniiig it. SSegviiiibiiug 111 Ö27am (bleibt aiiögefc^tüffeii), teüitrifdie V23a, 33eifett. lV211e.|| (Srftrebte^, waQ ev evftvebt ^at [:\: Biuecfj \\\625am, IV3m; \ 5e-6a, 8e, 17 e-18m (iSm); fel^leube (gtiicfe üb. ©egeuftaiibe bcö 3iit;altg [ügl. imijoüeiibet] Y[99e-103a], %k\^ V5m; g-ovm [f. l)p, kl 5(vt] IV 63m (Seife u. %.)-, V5a (5tumiitl;), 17e ((£ürrectl;eit); fragmeiitavifc^ [= apbovift. ; ügl. öefd^väuf., 33üllftäub.j 11 i44e-5 (liiert a3üüftäiibiöfeit) ; 111143a, 5i7m ||- lüaö bem ^l. fvemb bleibt f» entl)alt:|| frembe iDiitttjeiliiUßcn , S3eitv(ige 311111 St. [ügl. I;aubfc^r., ^elfev; {). Biliäre] . . . 111624e; IV21am, 132a, 466a, 8me: Bruhiis Y [106-119], Dechen lV518am, Goldriücker U[115-8m], HaJlmaiiii lV[504m-6m], G. Rofe l\[469-473a] , Sabine V[i20-5m] f fvembe ©(^riftcii [ügt. @c^r.] I @. XlVa; fr. jteyte: mit ben eignen Sorten gegeben llUOPme, 122a || ©iiufefiifje = 2lnfiil;riiiig^5eid;en; ©aiijeö f. ^fiatiir, Seit; ©egcnftanb 11 147m, lDa8 in ben Ä. gebort f. entbalt, @eift n. ßiiu-cf 114me; bas @e- leiftete 111625m, V8e; geolcgifc^ lil617e (St;eil), IV 582m (2lbfd;nitt); @e[e^e f. SiUxwx, ©renjen [ijgl. 43efd;ranf.] lllG27am; bie ©rünbe 111 488me (gel/cren nii^t in \\}\\), ©ninbgebanfe f. ^lan | §anb)c^rift Y 17a (ge^HÜft), m [Stbfd^rift]; I;anbf^riftnd;e ä)^ittl;eilmigen (bie er ton Sin- bern erl;artcn bat) [ügl. fvemb] I447e-8a, IIl624e; lV165a, 178ra, 398a (9-402m), 518am, e-9ra, 531{e), 582m :\ Reifer [ijgf. §iilfe, fvemb] IV :196m, ftiifenroeifeg ^erabfteigen (im ©aiige beö Snl;alt§) IV4e-5a; ^iilfe, iBeiftaiib Y 16e-17m (Bufchmann) j| 3nr;alt nnb @ang beffelben, 2)ig» ^>ofition [a. n. i:gl. ^fiatiirgeinälbe 11. ^>l;i;f. Seltbefd^v. , bie einjelnen 53änbc; tgt. entl;ält, Ofel;Ienb] 1 @. Xll-XUlm, 49-50m {378e); II 5m-5, 50e- 52a, 103, 135e-6, 148-, 11155e, 587e; \Y3e-5a: baß Slüg. beS % 1194m; üon inel;v. ißänben .yifamiven lY 3e-4a (I n. II), 4 (III it. IV); S3e=« fc^ränfiing [t?gl. <^33cfc^v.] 111625m, 7am'^ grofjer 3. (gr. 5Ibtl^eilnngen) UI617e (geolog. S^cil), §evabfteigen lV4e-5a; 9teic^tbiim, ^Jicic^r;altigfeit lV3mil, V(16m); einjelne %\^t\k n. «Stiide . . . lV33e || SrvigeS Vißme; Älavbcit lV3ra, 13m | Gräfte: SJZifjtvaiten ber i?. 11395e-6a, Bufammen* linr!en ber St, IV94e:| Äritif f. ^eiirtl;. | ^änge f. Sln^bel^n., ^Scfd^vänt.; (£. jlo^mo» A.'s V. Humboldt i'a — Üb 655 gecgv. 2. \\ 178a; [laugjamei] V4/h {|bev £efev 11 145a, II[ G4e | pl. I 486a ; III (171e, 474m), 555a; „meine 2." II 27a; HI 83a, 480e || ?oB y22a \Tlaa^e 1474m, 482a: fra;i3üf. II 117m, Sciitef. ®vabe i\498am J 2JlatcvtaI [iJßl. 9teid;t(;um] V4a: güüc V4a, e-5a; rei(f)cö IV 13m, 9^cid;tr;iim V17e :| „mein ^ügiucg" IV182a; V5a, 9m ; ä^i^traucu f. Gräfte, bie a^ittel 111627a (Bleiben au«gefd;Io[fcn), ä^ittbeihmgen ?(nbvev [f. b^ fremb, I)anb[d;r,] IV 538c, äRottc [1232m] dlaä)\\d)t \ 16a\\ , am [Slb* Iel;niing]; i'iad^träge [. B'-'f^'ife^J 9kmen, SScnenniingcn W 597a (fvembe beibehalten) || dlatnx IV15a: „53::c^ bcn bev m." IV3m | a(6 ein ©angeö III ;i79m; -©anjeö V3e, 5e:| -gefet^e 111627a, V (5e , 9e) | i8evl;ältni|} be§ SSer!« 3n einer 9^atuvV^ito[c^I;ie V[6-(Smj : Unbcftiinnitlieit n. ©c^mievigf. ber Slnfgabe V6-7(7a,e), tl;ecveti[c^e ??. \6e-7a (eine iinbeftimnite 2tnf> gäbe); luievvetc^bav, c^^ lag H. fern [ie 31t evftrebcn V6; biel)erige Unfruc^t' bvivfeit V 7e-(Sm, 13am :| -^Moceffe V5e,9e; rationelle Siffenfcfjaft V6am (nnerreic^bar), ^eflcj: y 5e-6a j| neuefte [. 9Jefii(tate | D^oten [= 5inmcrf.] \16m (2500); sg. 9iete III171e, 196m, 417m; IV94e, 112e, 545a (lange) j nuuierifd; [= B^l'M- 'Zugaben V iöm (iDiaffe) , (Elemente III 234m, [ber ©egennjart] 111488m, iuül;er gencmmen U[435e., Ötejiiltate 111575a, 4S5am-; ^erl)ällni[te 111421a (glei^ bavin) :] ibjectii? f. 2)arv [teßung j ^lau (®ninbgeban!c) III 9m, e-lla; IV211e; V3m, 5m-6a: S3efc^ran!iing lll 627am, \ 5m] iva« nid;t in il;n gel;i3rt III 627a :| ein berbefferter Plinius V22a; ^ublication [= ßrfd^einen] ber S3änbe V3e, M^lünm [a. ^nfnabnie] V9e (^er^flic^tnng gegen) ; 9?c(^tfertignng III 9w, VOme] Ütcftey f. Dlatitr | 9iegi[ter (Den Bulchmann): über e§ Y105me, einleitnng \ [125 {127)-160] , bag 9teg. felbft V[I6i-@nbe] :| Ü?eic^tbiim j. 3iiba''t, SO^aterial, 2;l;atiad;en; 9Je|nltate [= @rgebn.] (a. nnmerifd;) III 421a (ber neneften n. [id;erfton gor[d;i!ngcn) , I V 5e | 9iüc!bli(i : anf ben 3*'» S3b. III [625-630], anf bie erfte ^älftc be.^ 4»^" 33b. IV2iie-2m, anf ben 2*"' Slbi^in.: mi ber Sieaction W 443e-4 || „biefe @d;rift" IV 63m, 211e; V70m; „meine (Schrift'' 11232m, 282m; IV4m J (S^riften, bie er ftarl benn^jt bat [t\gl. frembc] 111543''; IV 73a, 414e-5a || (gd;iuierig=' feit [ögl, UnternebmenJ 111625m, V(5am); fpccieü f. Svgebn. , bae^ (Speciale [= (Sinjell;.] IV 13m; @prad;e [i?gl. 5lu>&brn(f] V5e-6a (37e-ier(n-eiti!iig YlGm, „ber S3ei> faffer'' 111359m; 25evftänbui|3 IV 3m ($?eid;ti<]f.), 4m; 35ev[iid; 111625m, Vöa; iBerüctlfümnmuug Y18am \ feine ^ollftänbigfeit [ögl. fvagnicut., a^t)oriff. , S3efc^räu!img] 11 5ia (fonberii 5lllgemeinl;eit) , 144e~5 (mir frag* meut.); S3oüftänb. in gen.M[fen (Sachen n. §infic^t, in einzelnen ©egenftänben IV33e, 142am :| toorid/lrebenb f. Sntn.nivf; ä>üvii)üvfe gegen baß 2Bev! V9m, hjid;tig[ter 33ovivnvf V9 (9?ed;t[evt. bagegen; m); i)nlfani[c^ f. 51^- id;nitt; äöeife f. 'äxt, govin; baö äöcitgansc 111 627o ((ävfaffen), IV 4m (33etvac^tnng); biU^ SBevbcn 111488m (geliert nid;t in ifin) 1 1 ba§ 2B e r ! m625m: ,,bieie5 Scr!" II 135e, 147m, 164e; 11112m, 101m, 175e, 234m,313e,352e,421a,534(i, 627a; lV33e, 215a; „ein 2S." 111480e; ba§ 2Ö. i)üm tox^moö 111627a, IV 498a; V13a, 89m; „Serf über bcu ^." IV 15a; „mein Seif" 11128a, 145m, 398e.; 111 9e, 97a; V14a; bielnmfaffcnbes IV3m :jj SBiffen: ©efammtl^eit nnfre^McIS^Öfn 2ö-8 u. be8 beö ^^(tertl)iini§ Il[480e, bcr bamalige (2tanb^iin!t beö 3Ö. 111612e-3a; ^nftanb be§ 2B. ob. nnfrer ^enntniffc : aU^in S3anb gcbriicft txMtrbe Ylße-, 3n einer teftimmten ß^cc^e 111 359m , V 5m\\ ; ber gegenunirtige cb. ber* nmlige IV 4m, i4(§am f 2öi|[enjd;a[t 111234m (bermaliger ^nftanb) || 3al):en [= mimer.] 111559m (®orgfa(t bavin) | ^e\d)i\i [4?gl. ^Ifcfürj.] lY 178am: für bie t(. Planeten Y 107 am: * \Y MOe-la, 548a || 3eit: ber 5In6art. [. (Svf^einen; (lange S)aner) ber 53earfceitnng , ^)(rOeit Vl6all,a (üev|>ätet); ber S3cart. ber S3änbe n. %\)^\U IV 21a; bcv? S)rnc!^, ir>o ein 93anb gebrndt i[t 111400a, 611a; lV649m, Vl6e | ^eit beö (gvfd;eineng ber S3änbe n. %\mU 111514m, 592a, 612e, 3a, 624e; IV 122m, V5a: 53b. I V89m; großer 3^^ilrf;ß"vanm, llr[ad; ber 35er3Ögernng Y 4am\ gnr 3cit feiner Stiu^arb. ob. be« (Srfc^eincnß III 97a, 421a (488m); nac^ ber 3. beö (Srfd;. f. o(gvfd;einen || 3iet f. 3\re(J, aügem. 3üge II395e-6a|l bie 3"fä^e ob. 9?ac^träge im 5»^" 58b. V [108-123]: bie 3 aftron. \?on C. Bruhus Y [108-119], ber magnet. f. fcgteid; J über biefe 3iif^^^ ^^ 649m] Y104m-5a,6-7m: über bie 3 aftvon. tocn C. Brulms Y 104m- 5a, 6-7m\ über bie ^ngef. Deränberte (gteüe tcn Sabine, tie SSariaticnen ber magnet. g^eignng Y 105a, 120-, ber 3nfatJ felbft Y 120m, 1-3 '\\ 3ivecf n. 3ier [bgl. (Siftvcbte.% ^lau] I18e; 114me, 136a; 1115me, 4e, 8m, 101m, 234m, 359m, 488am', Y8e, 9e *Ko/ßr-(Btxa^e (tgvl-^ten) 11159m ( foftbar f. SSaaren; Äcf^en f. 9?egie* rnng, ©taat; Kofter (Lorenz Jansfon, beü. Lourens Janszoon) 11289e (33ud;brudfertnn|l erfunben), foftf^MeHg U 2Slm :\ Kosyurt = Kusy. ^ kotaf (^Pfl.) II 444m I ^ct\) [f. 95n(!ane] 1445m, V29m: -felber Y29m, 30a || ^0(3 ~ üxa]i ma 657 Otto von Kotz ebne (1787-184G): iöeöleitev JV387e, 526a, 584m \ (Siit-- becfuiig^reife [= ^cife ii[ix\J IV274a, 287e; „®iitbee!img§vci[e" lV396m, bllm,522a,a (^TtlaS boii Clioris) :| dtci]^ [= (Siitb.Öf., SSeltitnif.] 1322m, IV584m; @d;if[c IV64e, K/s ©iiiib lV431a; Taal erfticgeu IY287e, 522a I Umnach lV274a (Sol^löenid;); 3u[el üci U. lYSoäme, 517m :| 2BeUiiiii)ej3liui3 [= 9iei|e iif\v.] lV387e, 2 ilB-eu IV64e 1| Äou/a (Äleiuaf.) lV567m; Kovanko IV70e (magii. ^ee(). iii PeUng), = Ko wanke IV 189a (inaßii. Siblw); Kowara (afr. gl., = i\%er) IY377a; üfose/niÄ-Öeftciu IV474»i, ^-fev 2:(;al IV 470a (2:vad;Vt) ^rad;en (= @e!vad;) [f. ^ulfaiic] III 610m, 623a; lV534am; leifeg I205am, mitevivb. 1216a J fvad;eub [f. 53(iij, S^üimev, Söd!e] I36Ia ^röft (ÜOV3. in bei- 9?atuv) [[. (für sing. u. p].): Stiijiebmig, I^elvegciib, Oiubcnb, elcctriid;, (Svbbckn, Sinicrc^^ bev (Svbc, gcntvol)r, o^-'iff'Ö/ ©emütb, ©rabitaticn, f)el3eiib, I;cvijLnitaI, -^crtpiUat-, iiitcdectucK, 2[)cagnet, mag* iictifc^, 9[)?fltevie, a)Zetaß, Üiatur, ^flaujeu, pf;V[ifd;, ^.^riitouifc^, tele[cc))i[d), tvcmieub, iöevtical-, iöctfer, ^ulfaiie, i^ulfauifd;, äßelt, äBiniber, äBiivf] ^. (triö,) 11119m; 2t. (a«g.) 1236a, 268m; I1382e; HI21i.', 23all, 268e; IV 9m, 96a; eine tcftimmte 11103m, 333e, 382e, 594am; I1123e,27a, 30a, e, 31e, 32e-33a,m, 4:5me, 629a ; IV 155m, 488me ; N llam, 21e J plnr. Gräfte {{)l\ in bcr 9Miiv, im ScItaU) 1 10a, 56m, 173mlll, 8e-9a, 2ö7e; II 179m, 238a, 251a, 7am, 400e, 449m; III lle, 17a]\, 25e, 33m, 34am, 52m, 431a] IV 93m, 222m \\: 3ii[äijc (sing, ^vaft buvd; * tej., plur. Prüfte ift I;eiT[d;eub; compos. ^vaft-): a6ucl;nicnbe Y16a, iicd; r.id;t nuf- gefiinbeu V2ie*; \iä) au^gleid;enbc III278e, 379m || -äufjevung [[. (gtcffc, Sulfaiie] I40m, 170m, 209a, 235a, 6m, 311m; IIl5a,626a; IV63a, 220m, 268üm: @täv!e IV212e | pl. -cu I 52m, 81a, 205e, 268e; III I3ell , IV 10m II kitü ordnen IV6a--5= (\vor;nt Bei), l^i[bcllbe IV459a; eoiiflict I 98e; III(34m), S95m (431a) I eigne (sg.) 11238m, 341e-2a, 397m: bnvd; e. 11 89a ;| einerlei IV213a*, (giufad;I;eit V8e; clnft ifd^e II26m, 168a, 237m, 311a, 443m; IV 455m; entbedte [t>gl. aufgcfnnben, neue] I XVe (uenentb.); gntn^icfümg* I385e, II 235e | evljaltenbe II353e; Svr;nrtnHg bcv Stx* V 12e-13a, 21e :| (Sil)bl)ung II53e, fid; crneuenbe 1371m*, goi[d;en iikv [ie I19a, freie I 79m (u. geBnnbenc), ein ©anjcö I39a, gctnnibene f. freie; geBeinmiiiöcü linr!eub I19-20a, -i^cKe 1 6e-'' ; genieinfaiiie 1162m, 3iir ©efc^iimib. IVlöOm*, ©efc^ IVlöOam, gcftaltenbe III25e, gleidjfi^nnige 1162m I ©rnnbfraft [f. Materie] 11121m; IV48e (tpvimitii^c), 57ni (einige); -trafte 1152m, l[148me (bc§ nienfd;!. ©eiftci'), III31am :| ipar- monie I 49m || innere sg. I83e; II 341e, 397n); lY213a; pl. I 25m, 87a, 180e; II I8e, 353e; 111379m J inncvIiAe* I 385e, II235e || Ontcnfität [f. magnctifd/j I282e*, -Siit. I310e; ivbiid;)e il61e; II13Pe,144a; Äcnntnijj V6e (Oefd;ran!t), !oSmi]d)c 111596c*; Icbenbigc 11 137a, 267a; V13a*; maa^S I40:fam, 433'*; m2Ie*; nuidUigfte IV536a* 9D?a?imuni I 313a*, 658 ^raft Wie — Krater 'liu^h mcc^aiiifc^e V12e*, meiifc^Iic^e 1153e, SD^i^vaiic^ I 69all | neue [bgt. enN tecfte]: iverbeii evfamit, enttecft icerben l[400e, III 24m i] crganifd^e 1 208a, II90e*, III35e; ^robiict IV82e*, Siic^timgeu IV19m | fc^affenb(c) sg. I(386e); II 9a, 90ra, 218ra; -te pl. I168e(367a), II 72a, III25e :1 [imilid;e I30m; ©viel I 85e, 164e; II353e, III 278e (312m); (Streit f. (Souftict, ©tiiHum 1 171a, (Stiftern IV211e | Xototfr.* [f. 1;:^. niaguetifc^] I193a,432e; totale Äv.* [= maöu. 3nten[.; f. ib.] IV 74a, i55a || 2: reiten I21e, 32m; 11311a; ftitte« lUOOe, IV458e-9a J treibenbe I87o, 367a; II353e; III 6e (25e), 371e; IVl2e, 16me\\, 211e, 294m; trcibcnb 1261m* || nnk!annte 1 224m, II {400e, 431a) ; u n t e r i r b i [ ^ e 1 244m (311m), 320m ; 11392m, lV458e-9a; Untersuchung IV45e*, unberänberlid;e Y21e, -toev- änbb. IV 90m, i^erbeerenb I 217e-8a | iBcrt^eihing IV60e; -i^ertb. Il372e, IV87a :| melfad;e 111431a | uralten I367e, 11378a; 2ß. 179m, 162m- IV16e :| bee äßeltattt^ 11137a, im Söeltaü 11138m | mirfen 111268e, S. I6m; linrfenbe 1164m, 111431a, IV 15a, V8e; Sßirfung lV221e* :| 3at)l I31m (ob ergrünbet?), III25e (nic^t erfc^Ö|>ft); ^erjctinibe IV459a; jerftörenbe 1224m, II 72a; 3^'[^"^"^en[;ang 11137a, 11114a; 3in'«i""ien' n)ir!en I 3m, 5a, 39e,81e; II 23m, 135m, 8m, 267a; IV3e, 83a, 96e, 211e 11— fräftig [[. S)arfteßung , ©eifter, ^ülföniittel, 3uftrunieut, mittd] adj. 1164e, 241a, 250m, 270m, 343m, 7m; adv. II 94m, 289a J fraftigenb III 41e, Kräftigung ll281e *Krafto = Saghalin , ^xal)n IV 299a, Kralmer (Leop. Heiur.) I 78e (Ennius, „ri3m. @taat§-9?etigicn"), Kraka f. Ulf ; Krakau lUdOn {mcw- golcn), 344all (Copernicus); III 155a [^erf. 'ca] \ Guft. Kramer (geb. 1806): StraboII438e, III 106e-7a7 Kr a ni c^ (©ternbilb) 111132a: @terne (gruis) III 138e (a), 9a (,J) || Äranf en-: -anftalten II 96m, -hanQ II 315a Jfranffiaft: er{)cbt li285e, D^eigung 1 178m J Kranfbeiten IV 500m •llKranj [f. 3nieIn]IV277m,e: leu^tenber 111389e, Iid;ter 1 413a, -föin* bertnncn 11134a :| J. L. Krapf IV377m (Kignea, afr. 33erg), Steph. Kra- fcheninnikof IV 389m {Kljutfchewfk)\ Krasnaja Jarki lV206me ob. Krasnojarfki 1441m (in @i6ir.) Krater (i^crj. ber S>ulfane: eig. 2Iuf njurf^Kr. ; aber auc^ aöe Sorten: f. Sln^bru^-, (Srbcbungg-, (Eru^ticnS-, (Syplcficn^-, ©i^fel-Är.; Krater o^ne SSulfan f. 25) (üerfc^b. ®i|^fe^Ö^nungen ; bcm. D^atur) [f. 2lugtünrf«-§ügel, -Kegel; 3ufeln, ^a'oa, -ftrcme, 2)^onb] l[240am, e-2m] 2a, 450m; IV 27im, 327-8a,616m', V38e; ein beftimmter, eines beft. 25ulfan8 (auä) in @egb.) [togl. ©egenben, otine 23ulfan] 1215m; IV52im, 3a, 344me, 5, 362a, 420m, 535m, 607aTplur. Krater (geh)i5bnl.) ; bisn.\ Kratcre: I448e; IV 276a, 372a, 515a, 591a, 611e; beftimmte [ögl. ^tufjäl)!., ©egenben] IV S27m-5a, 572e II 3uftt^e (plur. burc^ * bej., compos. Krater-): !-äl^nIid^ IV347m, 448a; alte(r) [i?g(. nra.] IV 509a*, 570a; !-artig 111506m; IV 162e, 381e; [Siufääl;!.] Ul 509e-510a \\ 5lu§brnc^ IV426e* | 5ruebrüd;e Ä\ater ^lu^b — (g 659 aus iF)m 1239m, IV 589m, V24a; 21. nahe Mi I 245e f 5ru&6nid;-Äv. [= ©nt^^ticiK^- iifir.] I 225a, 239a; IV 241m, 424m .|| aitögebvannte(v) [=evlcid^eu ufm.] IV 321m, 404a* 413a*: [in ©egcubeii] IV437m*,9a*, 441m, 540m, 591a*, 2m* ;| auöftcßeii [. Slueiinhfe || Siii^lvüvfe; \i>aQ er aueliMvft (lV572me*), au^fteßt I243e, 5e, 401m; IV 353a, 423a, 532m*; V39a, 43a, 45m*, 75m^ J 5{n e\üur[S-Är. (ber eig. Ar.) l\318a, 559m II üaia(ti[d)er IV 591m, S3egviff f. D^atitr, -Bevöe IV352a; [S3cfd;affent)eit, (Si9eii[cf;aften] (f. oiic^ Bei DIatur) IV398e, 404a, 416e, 424e || «Boten I 240e-la,e; l\271me, 327m, 391e, 416e, 616m: -fläc(;e IV616mll, ger^oBen IV 616m T -Bobeit I 241m; lV229e, 299m: im mmit IV616m |l v^'reuu* lirimg lY 283e-4a \ (auffteigeube) S)änU^fe, 3)amvf (. . . V24a) aiiS bem Ar. I241e,3e; IV318m, 541e, 616m; V43a: -faule lV420m :| Sefiu. f. 92atur I 2)ur^me[[er 111509m, e-510a: gro^e lY 616me :| (Sigeufc^. f. S8e[(^aff., dlatnx; eigentlicher IV539m, eingeid;nittenIV401e* (tiefe.) | einge- [türster[bgt. (Sinfturg, dtanb] IV 351m, 440m,; Im, 539m (tr;eitoeife); (Sin* flnr^ [4: eingeftüvst; ögT. jerftcvt, 3evtriinimernng] lY 283e-4a, -©iuftnrg V 29m 1 (nod;) e n 1 5 ü n b e t e (r) [= tl)'ätuyx] IV 283e , 9a , 322e, 514m* ; V 47rae; nid;t ents. [= erlofd;. ufii\] lV373am, 426m* :| ©rbBeBen am Ar. (üeine^^ fortbauernbe^ ; oft tvieberliolte (5ifd;iittevungen) IV 216a [229m-230m], 599e II— (Br^eöungö-Ärater (mit UnüiHiKung beS S5ul!au§ lV271e, = cal- deira IV 580e ; f. Bef. 9?at uv) [f. 2)lonb] sing. 1 254dl [5-6ml 6e, 7m, 252e, 6a ; IV 271am,e [2m], 7e, 318a, 539a, 552e ; ein Beftinmiter [ügf. Stiifsäf)!.] IV300e, 366m, 372a, 427m, 516amll, 552e, 634e J pl. (*) -^-ater 1 235e, 251e; IV 268a [515m-6ml 5e; -tratere I448e; IV275m, 7e, 516a || 3ijf.: [Srufsäl;!.] (\?gt. sg., @egb.) \Y515e-6m, 580e-la ; Hu^Bvuc^-Äegel au§ ii;nn IV 409e ; waQ er auctDivft IV366m, gegen 5IuC-linufg-Är. IV318a; 33egr. f. 9^atur, 53erg in feiner iO^itte IV27im, SSilbnng f. (SntfteB., dentrnm [= 2)2itte] lV516a, el^emdiger lY 366m', (5ntfter;ung, S3i(bung l[235-6m (n. SBefen)]; IV 27iam, 352a (oI;ne); [in ©egenben] (Dgl. arufjäl;!. ufii\l [ V 5i5c-öm, 580e; [®ef(f).] IV5i5me; grcBe(r) IV213a* 372a; 2ata[treme IV 272m, 7e; im gjieere lV5iöa; Wük [=^eutr.] IV271m, 9Zam:n IV515e-6a | ^atnr, äßefcn I [235-6m], 270me [2m] ; IV 277e*, 515e, 6a, 539a : [3)efin.] IV27ime, »)evfd;iebeu i)cn ben eigentl. 35nlf. [i?g(. °iBulf.] IV5i5e :| Serge oBne ®. [ijgl. (Sntftel;.] IV272e, ^Janb IV277e, fd;I?ner IV516m, [@d;rift] IV5i5m*, mit @een IV515e-6a* | nmivaüte (pl.) IV278e, 352m, 5m; llmwaU lung(en) IV 2öSa, 272m, 4m, 330e-la, 366m (^crftört), 580e-la :| nid;t33ur- fane lY270me, aBer toulf. f^ovm IV278e; Söefen f. 9^atur — 1| (grrend;tnng ((endetet , £id;t) [ögt. Ieud;tenb] IV {298am) 532am,e ; e r I c f c^ e n e (v) [= an«geBr., nid;t entjünb.] I V 276a*, 407a, 4iea, 422a*, öe* (SD^enge); @r- l^ütt. f. (SrbBeBen || @rn))tion§-tr. [= ern^tiö, SIiu^Brud)-] (f. (Sr.Äegel) 1168a, 452a; -^-atere IV547me J = eru^tii^e IV415m*(einft), (Sri;^)tito-Är. IV 439a* -11 Sj^)Io[ion§-Äratere (pl.) [= 3)?nare] IV275e-ea, 280m, 660 Rvakv g — mar 2me, 519e; fern i:üu l\600e* (5(ii6t)vii(^e), gramiiie (awi b. Äv.) \Y 532am I govm I 240a; !-fi3vinig IV 257a, 271m, 41 le :| ©aö an« b. m-. IV458e (tDeuig), -©a[e IVö02e; [iii ©cgeiiben] (üßl. Beftiiuinte[vJ, a. aiu^gek.; f. feine) IV404a* 426m*,540m, 567e*, 613m || ®i^f eI-Äi\ sg-. IV 285a, 327a, 353a, 373m, 385e, 417a, 441m, 458e, 539m, 552m,^589m, 600a, Im; V38m; pl. lV289a, 352m, 416e, 600m; V45m, 75w J ^x. be§ ©i^fclö IV 590a :|| gvc{3e(v) [i\Si. imgeF).] IV291a, 527m-Sa*, 374m, 5a, 424e, 589e, 616me J ©riitje 1240a, lUöOOe-ölOa', lV527-Sa*, 7a (55ev* ^altn.); -®v. lV327e j| -r;i5lje V43m; [\va§ im ^x. ifl, Sul;alt] lV375m, 404a, 41 6e; ba3 innere IV 334m, 3uftvitmente IV 334m (im Ar.), Dl;iie Äegel IV5i9e; !cin(c) ^x. [ügl. or;ue u\\v.] (in ©egeuben) IV374e,425e, €-6a (Ur[a(f)), 591a* ; ! I e i u e (r) Hl 510a* ; IV 347m, 385m* (an c. 23unan) ; Üage IV539am; iüaDaftrömc anö b. Ar. [[. 1;^ *2ai)a njti?.] IV540e, 613m; Icnd^tenb [ögl. @vlend;t.] I 241e, 2id;t f. ©rlend^t.; f-IcS [= oI;iie, fein] I 270e, V55m; 2nft [f. 9^atnv] I 248am (Einbringen); SSnlfan mit mcl;* reven Ä-en IV 276m (3), 287a (5), 41Ge; SD^enge* I V4i 5m, 42Öe (2000); Snifane mit ^r.* 1256a; IV572am, 405e | DIatnv, Sefen, ©igenfc^., SSegv. (IV60Üe) IV2iim (33evHnb. mit b. $?nftfreie): [S)cfin.] IV 271 w, 426e :\ dltUn-^x. IV616e, nenev IV(540e) 1| offne(v) IV373am,5a,439a* I -Dffnnng I 240e; IV258e, 261e, 570a; Ö-en IV 539m .]| cl)ne ^r. [=-tog, togl. fein] (53evge, SSnlt.) IV 2 alten I241ell; -)>a(tcn I 247e, 254a J «Spalte IV459e || 2ermtnat-,^r. IV418e ; tliätige(v) [= entsünb.J IV 323a, 416a* (friit;er), 590a*; V30a; [2r;ei(e] ]Y271me || Siefe I 240e-la,m (nngel;enre) ; IV328a (grc^e), 541m J tiefer [togl. eingefc^n.] IV 539m II Srad^tjt-^r. IV 440m, über bem ^r. V24me, nm ben IV 445a, mmvaüt IV448a; nngelienrer IV 327m, 549a; nuter[eei[c^ I 4.54m , nralter lV391e-2a, Ser{)äItniB iy327a \ Ar. ber 35nlfane [f. über!;, ben 5lrt., f. 5(nf.; f. mer;rere, mit, c^ne n. a.] X IV611e; Äv. [ül;ne SJnIfan] (togl. otegct) IV 374m, 5a, 7m :| -mU IV 616a || iffianb IV 575a (634e), SÖnnbe 1256a I -n>anbc IV284a!l , 303m: Berftönmg IV2S,9e-4a || -Sävmc Jlratev 3i5ai — ^Ireio allcj. 661 IVöTöa; aBaffev IV539m (mit iaJ. gcfüUt), GOOm; Sefcu f. Diatur, SBcIfcii iibev if;ni IV246e|3aM ). mel;reve, 2)^'nge, 5ii^ei; jaOlIoje IV4i5m*J 3evftövt(ei) IV345e-6a, 7m, 425e*; ^evtvümmevuug [üj]I. (Siuftuvj] y29a :|3tutn* lV540e,5['0a fvaitö IV424e, 480m: -I;aarig II 194m,e J häufdu [i. mtzx , ©eile] n 194e (bn§ §aav) :1| Äraiit [[. @ce]: f-bebccft 1156a, 89m; IV47e; [(gutftef;.] U365ajpl. Äväutev (aiid; in comp.) 1304m; II 37a, 57a: b(iil;cnbe II28m, 57a; -Imd; IV170m; pße II 28m, 96a; -fliüe II 18a; ije^eiligte lUlm, ^ol^e II19a, -tunbe [= ^otanü] Il56m, iiiebeve II 96a; @aftfü((e II92e, |aftreid;e II 19a Äveb« (@tevnbilb) (lat. cancer 111236m) [f. SSenbeficitS] |: Äri^Ve (praesepe 111369a) II356e, 368e; mi79m: 9?ckl [c(\,\. OD^ctel] 111316m, 335e; @tevul;aufeu 111369a J-9Zekr [i^ßl. o^iip^Je] 111331a, 356a, 362e-3a; ^JleOelfteviie 111315m :( praesepe = ^n|)|>e Ij- i.^eväiibev(. Stein [a. R, Sj ni236m, ©teriifjaiifeu f. °Ävi^^|>e J ciuselne Sterne (: j^ I152e: 2^ov^e(ftevii : (llem. I11643e, \119m\ breifad^er Stent 1 152e ; 111291m, 302a,m; Uui' lauf I152e:| , S)c|.>|>elfteni ni299a; R (mäubcri.) l!1243e, 250a', S (\)eräubevt.) III 245e, 251a \\ %{)\txlxz\^ III 16Im ||— Kic. Krebs = Kic. de Ciifa treibe [oft in compos.] (ijßl cvetacifd;) [[. S[>?evöef, Saiibfteiii] I266>, 301e, mim\ V68al|^uf.: !-avtig IV256e, bcbedt 1263a; -Bilbiiitg [= gcrmat.] 1467a, 488a; V(73e gfeid; in Säubern); burd)fe^t 1274a, -Spod;e I300e I -Formation [= -tn(buug] 1278a; IV294m,316a; V 68a; gormat. I 4e7m :[ -getnibe 1290a, |>ecif. ©eUMd;t IV163e, unter (Sranu 1263a, jenfeits I 282e, iünger nia V67e, £id;t 111397m, -2)?eev I301e, oBere 1292a, ^franjen I297e; ^cIvtrHiIamien I27e, 289rm \\ -fc^id;ten 1277m, 289m: (etJte 1294m, okrfte 1256a, üOer V(68a) f -ld;id;t 11141m; [^r. al8 ©d;id;t] IV 165a || -tr;ei(d;en I4j62e; 2:{;iere barin [a. m-ftein.] I27e, -tliiere V68e; iiOer berI289e, V(68a); Unnvanbtuug [= l^ertraub.] I462e; unter ber 1289a, untere 1292a; i^erfteinerte Steilere I287e-8a, 9allm, 290a; i^ertranbelt [= Umivaubr.] 1277m Carl Kreil (geB. 1798): „(Sinfl. bcr SH^en . . ." IVl82a || magnc- tifd) IV 77m: (Sinfl. be§ 9)?onbe« auf bie 2lbn.\ [i>gr. c>3}hgnet.] IV 77m [52], 177m,ö45e; ^ec65. IV77m, 128e, 648e; Sntenf. IV182a, ^raft IV 77m, UugeiDittev IV128p, Sßariation IV 74e J ßinft. auf iDhgnetigmn« IV 75e-77a (be§ 2}Zcnbeg) [i^gt. magn.] |j HJJonb f. maguet. , SJJagnct.; [^erf.] IV 77m, ©terufc^nuppen I 403e S^teiÖ (auc^ in compos.) [f. (für sg. u. pl.): 33a^n, SBcttjegung, S3reitc, (jcjeüfd^afttic^ , ^cfifc^, 2e6en, magifc^, D^itnr, ^lanetavifc^ , Umlauf, un* tDiffenjc^aftltc^, üöiffcn] ST. (eig., and; geometr.) 1206m; 111114m, 122m, 176m, 400a, 455m; lVl88a,m; 33. (bilbl.) (= S^clu^) II 99m, 337a J plur. Greife (burd; * bcj.) % 11353a; IIIll4m'l, 566e; 33. II275e, Illlöe |J3uf. (3111 fceibeu 53cb.) : at^gefc^Ioffencv 111630a, bm-d;Iaiifen II89m; (Sin- trieilitng lY 187e,e (in 360, in 100 2r;ei{e); engc(r) [ügl. ireitc] II 89m, 171m, 251a*; in fic() eting evneiievnben ^-en I32m* | evli) eitern II144e, 162a, 337a; [ic^ e. II 255e :| ci-ccntvi[(^e* 11352a, 3e; favl)ige 11185m* || -form [f. äJZcnbj 111505m: il;r nal;e III455e, fid; nar;evn 111457a f f-förmig [[. SSelDegung] 111352a, VlOm; ^-!cit 111428e |I ge[d)(o[fen(e) 1 206m, III5a*| 9roBe(r) 11218a, 111147m*; größter I93m, 157e; III 181ell, 2a, 5m, 334e (5a); IV 102a :] [nm ^ininicl] 11197m*; I;cr;ere* I37a, 111145a; im Ä-e III619e, innerer 111630a j -lanf 1137a, 327e; II139e; III 12a, 43a: elüiger Ul626a, IV12a; in [id; fcI6ft 3itriic!!el;renber 1 185a, 206e :[ f-rnnb Il508e, ni332m | n)eite* I6Ge (ii. enge): in iveiten Ä-en III 9m, V16a :| [öon SBeltlör^ern] III 466e ||~ frcifcn (öorj. Don SBelt- fi3r^ern, ©eftirnen) (4: circnlircn) [f. äRcnb, ^faneten, «Sonne, ©tevne, Sßeltfor^er n. a.]: 2leroIitl;en I123e, ein gliiß IV 537a; nm etlraS (einen Sßelt!i3r^er n. a.) II327e, 502e; 111282a, 349e, 372m, 409m II, 422a; [\jcn 2BeIt!ör^ern, ©eftirnen] I88a, 94a...; II 343a J bog Greifen I91m; III264e, 2&la, 307a, 342a j f reife nb (kf. 53eb. = rotatorifd; f. (Srbbeten) [f. 3)o^^^eIfterne, Planeten, ÜJing, @onne, ©terne, 2öelt!i3r).^er] 1 330e: eüi^tifc^ I248e, ber £)!eano6 [= Seltmeev] 11181a, ©toffe I57m; [miU !i3r|)er] I 77m, 86a, 88e, 146a, 178a; II 267m, 347e, 350m, 3m, 368e; III 4m, 35m, 282e, 431m, 461a; V3e-4a; SBeltmeer [= Dfeanot^] 11175m Kremsmiinfter IV 131m (magnet. ©eoB.), Kresphontes (beö Euripides) II105e, Kreßowfk (ßulUu auf Äamtfd;atfa) l\391e £'rcU3 (and; in compos.) 2t. (geJt*.): im alten 5tmerifa 111486a || -fal;rer IlSöam, 319m: dom^afi 11319m, IV51e; [3Serbinbnngen] IV51e J -fal;rt [=-jiig] II 36a II ba^^ r;eilige II 61a (2anb beö l;. ^r.); i)cn, an Äird;== tluirmen 11373m, IV 57m; 3eid;en III 486a j -3Üge 11469a, -jng [= -fatn-t] (°°) II467e: ©nfliiB auf beutfc^e S)id;titng n. S'kturfd^ilbernng II [35e-3ö], 54a; ©efc^i^te 1404a, -^^fd^reiter 11453a; 2Birfnng [= ßinfl.] II 54a, 3eit II 191e — 1| 8. Äreiije (Sternbilber) II 330e-la ||— d. baö (füblic^e) trcuj (©ternBilb) [geirol^nl.: fübl; Bloß: Äreiij I 89a, III 351a . . .; ©übti-euj II 331e] (lat. crux, gen. crucis) I 12m, 89a; II [330m-3m, 5r. 485e-7m]; III 143e, 158a, 185am, 7a, 346me || Juf.: ftar!e« 2id;t, ©lanj teim Slufgang III 212e-3a, 555e (352a), 56öe; 5(nf' lüfnng 111264a (fiinftige); SSenennnng [= 9Zamen] II 35iw-2a, Iin5arjer gfecf = ÄofifenfadE; giiß II331am; III185a,m: geneigt f. ©tcüiing, [@efc^.] II [330m-3m, 5t. 485e-7m] | ©eftalt IIl 264a (anbert fic^), 346me; = ©eftaltiing II330e, 111158a :| ©laus f. Stuf* gang; ^immeUn^r II 332m, 4S6e-7m (7a); Äolitenfac! ob. fd^iDarjer glecf 111345m, 350e-la,m,e,369e, 370a; ftarfeö Sic^t f. Stiifgang j iO^eri* biau: bnrd^ ben W. ger;enb 11487a, III346e; -tjöt^en III 346e :| ^reua mi — Kronos 663 2)HIcf)ftrat5e III 182m, 5a,ni, 6mll, 9m, 212e, 4a,m, 338a; \v\x nöficr I 157m; Spanien [= 93enemi.] 111174m, 346e, 361me; fein 9Met 111327a, ^lauetar. 9^eBetfrc(f III331e; dl\d)tm\Q [:|: @teüuiig] 111158a (Sed;fel bei* SftOr ^"f II 552am, fenfved:;t f. ©temmg; @id)tbavfeit, ivo fi^tbav I 155a; II 55ime, 2e-5m ; III 143e, 210m | geneigte (Stellung [ijgl. 9?id;t.] 11332m, 486e-7a; 111158a; feu!ved;te ®t. III 346me ||— (Sterne, (Stern (*): bie 4 St., 4 §au^tft. [cqI Dante] 11 330e-la, e-2a, 479e, 486] III5ölme: t)er[d)iebue 53eu\ 111264a :|| anbere ob. einjelue St. (and; crucis): am pß II331am*, große 111210a, ^an^tft. f. i^cr^in 4 :|| a crucis (beg fübl. Ar. 11198a, 361e) I 416a; II486e-7a,am; 111185a, 6m, S3ie,361e-2a: S8t\\\ 11487m; 2)cV|>cIfteru Ul 362a: fc^cnfter 111301a, 361e-2a (Sefuiten); [®cfc^., ^erf.] III 5öle-2a; V'' ©rcße mi38m, 252m; $?id)tftär!e I(416a), 111142m; Dramen 11197e-98a, ^erf. f. @efc^., rottet fid) III172am; fid^tBar 11331m, 4S7am :(/? 111186m; y II486e-7a; III 138e, 172a; y. 111173m, 180a :|I Sternl;äufen III 180a — 1| Siib^ol IH 361e (jnr Sluffiic^ung be8 S. bieuenb), füblid^er SSagen I11360me; al9 SBaH^en I1479e, lV533a ||— ftd; frensen 1452m; fvenjenb III166e, IV 133m (Linien); Äreiijung IU55?;je, V,10a Ärieg (J)p. comp. ^rieg§-) 111150a, pl. Kriege O 11469a: -niad;t 11220a, -mann II59m, -[d;aareu I1245e, -|df)iff IV205e, SJerkernngen 111150a, -l^ölfer II 197e J Ärieger sg. II 61e, 111623m; pl. II 101m J triegerifd; [[. niitevnernnnng] II 44a, 49a, 157e, 240e, 270e, 313m I|— Kriegk (Ge. *Ludw.): „a% @rb!unbe" I1123e, BauBcvhifet ll(61a) 123e *Krim 11290m {Gothen)', IV 70a (maguct. 53ecl>.), 509m (9?ei[e); Ärt^^e f. ^reB§ ; Krifclma II 147m, III468e | Krifuvik {-vek IV 257a ; auf 3§Ianb): ^nmarclen IV257a, 459m; Sotfatare IV603a || Äritif [f. r;iftorifd)] II 187m, 405a: jetzige 11461a; ftrenge IV487e, 9e; ber tr. uuterlrerfen 111 592m J ^rttifer sg. II 107a (flrenger), pl. II 62m J fritifd) 111478m, IV 216m: S3emürningen 11272a, 2)ietbebe 11 399me [em^fc^Ien], SßerfaBren II399e, SSergleic^ung IV 352m || clftern 111303a: (S(em. YlWelR: teränberl. Sterir fl.^gr. b.] III 24.?m, 9e |( bie fiibIi(Be [= austr ] 111158a, 183m ||— frönen I238e [ücn bergen], -eub IV341m *Krono8: (Säulen (= 9J?eerenge J^on Gadts) II 181a ( deriv.: ber 664 Ki-onos (^5troni-) — trvftanifivt ^ticiiibe f. Zeus, Kroiiion II 153e; ba« !rcni|d;e ä>icev Ililou, ^i-e 3ieid) IV^494e II Kronotfkaja sopka (iöiilfau Äanitfc^citfa'c) W 388m 2) (2cc IV y88m ; Krolkoi (gvcoatte) IV 68e "^■Kruft (Sifel) IV 280m, Äniftev D[eu IV 277m; Krug v. Nidda l 230a (Sempev. be^ Geyfer u\\m.\ IV480e («Bafalt); Kruglaja sopka (DtSlf.) IV224m 1|. fid; Iriimnien f. iimgnct. liÜnieu | Äviimmiiiio (= Siiftcjicii) []\S3cgcn, 3fctr;evnieii , Äiifte, magiiet. Sinieii] I312e; IV20a, 46m, 140e, n47e; pl. -cn O 1337m, IV582e: concabe, ccia>e3:e lV46m; [bcS $!aube^] II475me 1| fvü^^l^Iiß 1355m || Slbniival von Krufeiiftern (Adam Joh., 1770-1846): ^ficii I307am, aftvciu f. iiiaßiu, atlaut. 2J?eev IV 376mlie (Ütaiic^, 35iil!aii), (gj^-^eb. [= Steife iifiu.] 111527m; geiievliifiel l 395a, 111609m; Japan l\402m, ^iilfan auf Jezo lV398e; S3ul!aue Kamtfchatkas IV386e, 7a; Sultan an\ Kiußu IV 401 e, Lopatka IV 386m, nmöuet. it. aftvcii. bcu dld\c IV63e; 9Jei[e um bie SSelt [= SBcItiimf., (SyVci^-] (i^9^ in^O"-) I395a!l, IVö.5e; Äa^^/ia/m IV 583a, pic Tileßus W 402m, 3nfcl ki Umnak IV396e, a)Jecveiige Van Diemen IV 393a; ile du Yolcan IV400m,e; ile de Vries IV401a; SeUinnfeßliiiig [= Steife iijti\] 111609m, IV376m i| ^viifte [[. (Sibe, gI.©elnvg.^arten)V7öaJ-I)itbiiug [= (äiitfiel;. iifiv.] I269e,271e; IVlla; [33i(bHng] 1271m :| -SBnid;ftüde V34m, eiiiae^figcv 1460a* 1 ciiige= l4)Ioffeiie IV468m, -fpieiigte 1 124e ; -lMd;fcue 1 263a ; IV 475m, 614a :| d u t- [tel;iiug [= (Svseitg., -lütbimg] I 462e; V92m, 93e; Gvgeiigimg [= (SutftcK iijw.] 1 279m; [@tl;m.] (l^gt. Sßovt) 111161m j ^üvni [togl. ©cftalt] I 271e; -form 1465m ; IV479a, 626e:J [bcii toevfd;ieb. ©eBivg^arteu cb. SDIincval.] (tgl. IKufääM.) 1 124e,464e-5a; ©emeitge mi St\\\95e, [©eftatteii] (toglgcnn) IV 601e, ®eVüi3r6c III 165aO; grc^e IV427a,476a; V95e; i.Maiibifd;eu 11369e* ^cruV71m, t-liax U57m, Keine V95ft; -tiiifc 11167m, 68e, 166e, 202mll .(8a); gegen ben SO^agnet V:/ie, 22m; SDtiner. f. ®e6irg«avten, -nabeln III 615a; -platte IUI 35a,m; ^n-ad;ti:cr(c 1263a, -priemen IV512e, [(2d;vift] V89a, -5Beränb. 1277a, i)iete 1279m, 3Sotiim V92m, 2Bad;tnt)nm V89a; SBovt [bgf. (gt^m.] III 164m, e-5a, 200a I|— fvvftaUinifd; [f. ©einige* arten, ©eftein, ©efteintnlbung, (Sd;iefev] I 165m, 171m, 271m, 5o, 281a ; IV211m,3e; V69e, 75m: ©emenge 111615m, gefcnbevt 1134m; iD?a[fen I i66e, 223m; IV 279a; ©u^ftanjen I 136a | 2:r;eird;en I 163e, IV213e; Xhcik IV620a :| 3uflanb lV578e, V92a :|| Ävbjlantfaticn I271wt; IV465e, 632a; [id:) htiftaÜiftven f. ©elMvg^avten J ti-VfiaUi jivt [f. gcffilicu, !ri)ftaüifirt — tül;u aÜg. 665 3)iiiieialieu ii. eiii3eiiie] 1281a; V93m,95a,e: mxptx 1272a, 460a; III 399m, \\174am] [01113. üJ^ineval] IlI613me, (Subftanjeii 11392m, imhtift. V67m :1| !vl)ftaacgva^I)i)d; IV4G6a, 622a: Uuteriud^iiuöeii 1246a, 58evr;ä(tiii[ie V^ lüe, SSevf Y 88e ] y.oUraXXog III 165a: [5(6Ieitiinö] 111 164in, (Si§ I11164e *KrzyIanowski (Adrian, f 1852) 11497a (Kopirnig) || Ktefias (lat. Ctefias) l\i2ime: Ariäus 11215e, 444e; Artaxerxes Mnemon II 417m, fragra. Assjt. II444e, Chimära lV297a, fragm. [i^ßf. Assjt.] I44Sa; §üttemm! II 168m, 416m,e; Indica I)417m; iitcr Indien II 185a, 8e-9a; opera 11416m, 444e; [|>cv[.] 11189a, 416m,e, 424m; Oueüe II416e, ed;luerbtev \l417m, £r;ieve II 424me J Ktefibius: ed;ii(cv 11470e; m;r 11210m, 452am Kuang-ß (d;iue[. Sl^xo'o.) 11423m, IY263a; Kuban (gluji) 11419a Kuen-lün (©eHvß^^fettc tcß iiüvbl. SiOck' [. . . IV610m], in Suuev-5{f.) (-tettc IV3S0a) [i. Himalarja, Hindu-hho] 1320a; II176ell, 220a, 423m; [\379e, 38ie,W9e [610m-la] || 3iif.: SiOfaE 11147a (ncvbcftl), = 5t0^ r;aiig IV380e (cfiL); 33e[d;v. IV611a, J^o^or IV379e (biivd;[c^t Un D.), Sube IV 380a (lueftl.), Svt;ebimß IV609e, Gvftvccfimo \\610e-la, geuev- bniiiuen [. ScJdnkhieu; gortf ci^it iiß, ^evläiiöcviuig [4: 3'n'ainmcuf;aiigJ f. Hindu-hho \ (^ eh xxQ^t et te IV 454m (bagcßcii), 611a (imabljäiigige) ; Qd)M 311 bei* (Siiieu ®. biivd; 5l[icii iiad; STufid;! ber @vicd;cn IV [ö05-9a] 8m :| auf harten IV 608a; alte temitniji, Äiiiibe IVöOSa,611a; -^ette IV 380a; ülage IVö09e,610m; iBaiif IWölOe-la \ [9^id;vid;)ten] IV454m, 607m: c^iiief. IV380m :I mamm IV610m; ^avaKeifctte IV454m, öHa; Üieije ]\610e-lm; 9iid;tuug ((£treid;en) IVßOPe (3u[animciil;anöenb mit bev @euhiug be§ 9}^ittelmeere) , GlOe-la^m-, üter[d;iitteii lY 611am, SSev läng. f. ^ovt[., 'ü\\\hm\ä} 1 255am\ ^n\ am mcul) an q [4: ^ovt[ct5img] (f. Himalaya, Hi7idu-hho): mit aiibcvu ©eBivgefetteii IVöiOe-ia, mit ber ®eu!iiiig bes 93?ittermeev6 lV609e Äugel (and) in comp.) [f. SSaialt, @vbe, @(a§, Fimmel, I^clt, 9)Maü, Planeten, Saturn, ®cmie, Sßelt, >^inii]; pl. .^ugefii (*) IV163m: eifeviie III394e, 6m, 417e I| -form [= -geftalt] 11118a, 180m, 332e | !-förmtg (= glc&iilär) [f. (Svbe, 9^eBeIf(cde] I248e, 387m; 11347a; 111178m, 312m, 588m; IV174e, V29m: .^er^er 11348a || getraut 311 ^.* 1300a, lI15eftinimtc H98m, 100m, 127m, 179m, 279m, 429e; 33. [tabelub] IllOOe J plur. fünfte (bmd^ * %) 11215a, 450e; V61a || 3iifä^c (compos. ^unft-): bie alte [ö.qt. *5r(ten] II(338e (grivecfung) || bilbenbe II 9a, 104m* 230e*: ber Otiten 11127a*, 2Ber!e I36eT-Wbnng II7e, 87a || S3Iiitl)e 11337m (l;üd;fte), IY(225m*); -d;arafter II 80a, Sfiriften f. 35erad^t.; barfteüenbe II5e,7öm*; entandlnno II83e, -(g^>cd;e II82e, -fertig!eiten 11149m, -fleiB 1 260m (menfd;!.) ] -form II 68e; -formen II 9e, 14e, 178a (eble) :1 f^ortfd^riit II 77m; -gebiet II 73a, 78a; -gefiil;! II 83a, 89e; !-gered;t II 25e| ©ef^ic^te II80e-81a; -gefd;. II 77a, 128a :| -gefd^idad;!cit II184e, -griff II263e, r;eirige 111470m, -fenner 11128a; üliek jnr ^. II 24m, f-Iiebenb II 53m; f-tnä§ig II 24a; -material I272e, Seil, 5m; mcd)aniid;e* II 160m, 451m; SWeiftcr II 90a, menfc^Iic^e II 30a, gegen 9?atiir ] 69e, ncnere II 81a, £)%ct Il76e-77a, ^r;irofo^l)ie ber Ä. II3e, ^>raftifd;e II 31a*, -^robncte II188e; !-reid; II 13a, 48m, 66ra, 234e, 482e, 498a; -f^ac^t IV187e, -fd;at5 II131e, fd;öne 11160m, @d;öpfmtgen II 30m; -fiiin II 88m,265e,343e|-ftraBe II 205a, IV238am; -en II 201me, IV432e :| @tiife 111353m; -t]()ätigfeit II 4e, -en II 123e; Streit II84me, -ttjpcn II 179e; SBerac^tung: ki ben erften d^riften II[50]m, 31a || -h?erf II 70m, 452m, 3a; -irerfe [f. Srftert^um] II127e, 223m J SKerfe 11461m: S5er^ Ortung II 50 II Sefen 11400m, -itjörter I5e, ^md II 83m; B^ueig II 89e,129a||— Äiinfteleien II 43m, 58m, 63e H^ünftler sg. II87e; ein beftimmter II 85a, 324m; III 505m, IV 510a; pl. (*) II 81m, 87m, 127e; 93. lünftlerif^ (O): [^Infjä^l.] II338e-9a; STnöHIbnng II 79eO, an§^ gebilbet IIlGOeO; an^geseid^netcr 111505m; BegalBte* [a. r;cd;6.] II 86a, 90m; ]6egeifterter II87e, ber g^^eb. .IV 206a, ®eift II84mO; r^od^Begabte* II 86e, 89m; reifenbe II 128me* , SSerbienft III llGm© :|| fünftlid^ [f. 8i^t, 2i(^ter, SBärme] II451e, 2e; lUlOlmll, 166a; IV245e, 260m *Kunth (*Carl Sigism., 1788-1850) [f. A. v. Humboldt]: „^anbb. Äunt — lüften allg. 667 ber S3ct." I468e, ,,2d)xi\ b. S3ot." II520in; [^^]ftanäcnnanie] ll242e, 443m, 4m; ^flanjcn mit 2:t;ieven berlrec^felt II 400a, 520m :) Kuntfchin- djinga = Kintfch. || Kuopho (d;iue[. ^(it;fifev I 455e, IV 170a) |: 2}Za(]Uet I455e; l\ 50me, 170a: ÜJobrebe auf ben m. 1 194e, auf bie ä)?aguetnabel lV50me:\ [^evf.] IVöOme ^u^jfev (auc^ in comp.) [f. ©vatf;, (Schiefer] % (Sl^et.) 1135m, IV76a; a pl. (^Äu^fevfti^e) II93a: Kupferbergi^^ä^kDYlle \ -befd;lag 1454m, IV 612a; mit ^. r^efd;Iagen I 454m :| !-(nauu 1195a, (I(;Icr-Ä. 1245m; [eloctr.] 111130m, 400a; -ftu^ 1205a, ©elric^t Vlla; -gru(^eu [= -minen] lV205m, 336a, 344a; -Sufel (im nDrbricf;ften SImev.) IV392e, 6all,a (uuöulf.); -?ie§ IV 504a (üinftl.), !üuftrid;e6 IV503e; -lanb 11159a, 243m; in SJZeteoreiien III614e, 7a, 624m; -minen [= -gruben] 11159a; -roI;ofen I464e, (Sd^mcls^niuft IV 580m, @d;iDefeIf. IV 504a (fünft!.); -ftic^e [f. 33eb. 33.] II 95a, 129e, 131e;IV566m; -tafel IV 513a, Den ^. IV 66m, in 33ulfanen 1245m Kupffer (Adolph Theod., geB. 1799); Cafan lV189m,e; 9?eife im Caucafus IV 95a, 128e, 181e-2a, 199a; (Eiötoben IV 47a, 580m; voy, au mont Elbrouz IV 69m, 199a j Sfogect()ermen IV 46m, 168m, 235a; 3)ott)evmcn I445e-6a j| magnctifd^ |: 2l6mei(^ung IV189m,e: üünie oI;ne 5r. IV138e-9a (indtn^l), ftiinbl 33eränb. IV191me :| annales magne- tiques IV69e, iöecbb. lY173me (gleichseitige) | Sntenf. IV95a, 181e-2a: ^orij. Sut. IV186aII, ftiinbl. ^eränb. IV96e-97a:j (IentraI-£)6fertoatorium [t>gl observ.] IV69e | Stationen I437e; magn. n. meteoiot. @t. l\69e, 70am (9tunbreife) :| Ungeluitter IV128e, 173me, 199a || Nertfchinfk IV 47a I observatoire physique central [ögt. magnet,] : compte-rendu sur 1' IV 186a, 191me; rapport sur IVöPe:] voy. dans 1' Oural 1446a; [^evf.] IV69e, 173e; Ural f. Oural Äu^^e l-^) [f. S3afalt, 33evg, ©ranit, Z\-aä)\)t, S3ulf au]: Beftimmte IV 477m, 558e; pl. -en 1262m, 270m; IV2S5e, 616am: Blaue 1270a*, (Sub!. IV585aJ^u))t)eI IlUOOme: !-avtig 111452a, f-formig IV 616m *Kur {^L bes caf^ 9)Z.; = Ämxes IV 251m) IV 254m (2)Ziiubungeu); Kurden 11402a, fuvbifc^ II401e |I Kurilen (oft-af. 3u[eln IV 451a, Bei ^apan) [6em. Srrd^ipel] lY [397 me]-, aiiä) gen. fuvilifd;e Sufclit (*); S8. furilifd; (O) IV394a |: Sinie oljue miu. IV139e-140a*, 2tvd;ipel IV592e, $8ogen IV 139e* | eine Sufel 1238a, einjelnc 3nfcln lY 397 e; 3n[eIreiBc IV397mO :1 ia^anifd;e 1238a, lY 397e; 9?id;tung IV394aO | ^Sulfane IV 323m, 451a (DJJenge); Sultan lY 397 me-, bul!. 1456a* || kurifche md)xm\Q 11411a, Kurtfchum f. Altai \ turj: -jeitig 111220a, 231e; ^ürje [f. 3)av* fteltnng] I3e (a^f)oviftifd;e) :| Kußhtfchy (im daucafuc) IV261am, Kufchwa (im Ural) IV209m, Kusnezk (im nörbl. Slfieu) I406e Mftcu (sg. = 3}Zeeve§!., @eef., SlTJeevufer; Sittoval) [f. ©eBivge , Snfel, 35unane,äöalber; ^orb, Oft, @iib, äBeft; cfttid^, treftlic^] I29e,349m; 668 ilüfteu — £abo Ill81e,2ö0a, 411m; lV393e; kftinimte l[1562e; sing. Äüfte (buvÄ * bej.) 1219m; ll29m, 181a; III I44a || 3ufiii}C (öorj. compos. lüften-): -^2(bftaub IV453ell; au beii Ä. IV61e, 201e; f-avtig I317e, Siiifnarmic IV^TOe, Betaute II 86m, -befd;rciOuuß 11490m; -beluelmer I325e, II 158e-9a; (Soufiguvaticu [= ©efta(tung ufiu.] I 75a, 325a; eiue 1219m*, eiuge[d)nittene 1317m, eutlcgeue 11461a, (Srl;el)uug IV550e; -[at)ver II 163a, 6a; IV 600a ] feru ücu beu Ä., b. bev ^. 1323a, 9e; II86e*, 439m; femfte [i^gl. euticgeuc] II149e:| -form [= ©eftaltuug u\\i\] 1309a, IU29e, V6e; -gegeub IMlOe | (ftd;) gegeuüaerliegeube 11153a, 305m; (eiuauber) -ftel^eube I306e, 341e, 3a; II168e,415e :| ©eftaltuug [= Sou- figur., govm] II152e; ^cl)c I74e, 473m; -fartcu 11490a | -fette [f. 9?ovb' auierifa, teibe Californien, Caracas ^ Oregon^ Venezuela] I219e,261e; 11243m, IV437a; -!ctten IV439me f-ÄIima J(345e-6),3i6e-7a [8-9a, ai. 480me], 350e; Älima [= Seuiper.] I(326a) :| -!riuumuug 1344a, ijou Ä'. SU tiifte IV 92m* |-Ianb II42e, IV229a; -läubei- 1170m; II90e, 131e,161e,392m (§eBuug) :| -lauge 1471m, ntaguet. IV201e; beu Ä. ml)t 1370a, II312e; -uatur IV 282m, ^avaüeriSuiuö 1309m, -^:pr;äuü' lueue IV 455m, -^uulte IV 453m | 9Mc^tuug I(428m*), 472m*; 11269a, 325ell; IV(393e); -v. lV420e-la :| fd;eucu lY 419e ((Iovaacutr;ievc), -ld;id;teu V78m; an ber ^. |d)iffeu, Ijtufd;.* II 166m (336am); -ftvedte 11270m, ^emm*. [= ^linia] l[345e-6], -tr;al IlllOm; UuuiO 111511m (üeräubert), -Umviffe 1317m; au§ bcu Slugeu bevlicveu II336am*, dcu [f. o^üfte] beu ^. auQ IV228e, l^ovliegeube 11325e* *Kusyurt ob. Kosy. \. Bohr- Kutfche (^aub 3nuev-2lf., IUI jtf;iau-fd;au) IV379a (55ulfau babei), 613a (uutcv (If;iua); Äut)d;cu-$!am:pe 111118a, Kutfunafima {\(x\!, 3u[efd;cu) IV401e-2a | Kuttenberp (iu 53L^)Uieu):' tiefev @d;a^t I4l7e,IV113a; ^-ev ©niBeu I418e:j Kmcu (Ouette auf 3atoa) V55m bte Kyll (Sifel) IV276me, Kymäa = Cumä, Kyrtier (= Kurden) H402a Laach \y518a{mk\) j iö. Laac/ier (adj.) {Lacher IV637e) |: L. Äo^f IV277me: 33img[teiu IV279e-280a, la :|| S. Laachertcin-ftciiicn 1124c, 186a,m,e, 7e, 235e, 263e; 111 613e, 6e, 7m; I-reic^ IV467m, etvciiimg V34m, h\ S3ulfancn [. ©cgeiiben Lahuan (3nfel Bei 33ovnee) lV405e |J SaB^vintl^ %. (eig.)- SvBaiicr II 157m, 402m J 33, (Oilbl.) I21e, 383e La Caille [Lac, la C] (Nie. Louis de laC, 1713-62): ij Argus 111252m, 33erge auf Bourbon lV410e, da^ [= 35orgeJ>. b. 3. '^cffn.] f. Tlm'o., S)4te^ftevn f. ©tern; ©rab [. Säuöe, 2J?evib.; fiibl. §emif^^. i 9eei[e; S^ovgcD. ber ßiitcn §o[fining [= (^ap] 1424a; 111318a, 333a; IV28e, 157m, 187m; Ile de France lY 151m, Äo^Uciifad 111352a ; ^vei'a 111180a, 362a (a); 2)?ef[im3 ijcn Säiißeugvabeu lV23a; maa^dl SBcÜen III318am,(341e)8e,367m; maöiiet. S^eiöinig lV61e,187m; 2)?evibian' grab lV22e(am (£av) || S^cBelf lede 111313a, 9a, 320a: fiibl. \U318am, 9m J -fterne [. (gt. -H ^enbet-9[r?ef)iaioeii u. -53eeB. IV28e, 156ara, 7me; ^ole IV 187m; 9tcife 111318ali (in bie fiibl. ^ciiiifvl^äre), lV61c| @tenu (eterii-) lll(284e): -ljecH\ III 196me; -catalcg 111154m, (192e) 6me; 2)o^^^eIftevn 111362a, 9?eMft. l!1333am; fiiblid^c 111132a, 173m, 192e, 6me, 280e, 4e :| 2:afefBeig 111342m *Lacedämonier 111590a (Uiitevgana) ; Lacepede (Bernard Germnin Etienne de La Ville-sur-lllon, comte de; 1756-1825) V32a (^imetcbcn); lacerta gigantea I287e, 2ad;eu I168e (faltige), Lacher f. Laach, Lach- miten {axah. etamm) II258e, !Oad;§ 1373a (2:r)ieid;en im); £'ad;ter I371e, 437m; IV45m, 187elil; Sad 11189m, 426a || Lactacunga [Llact. IV 482m, 3m; V53e] ((gtäbtc^eii [IV 577m] iii Oiiito) IV 362a, 577m: 2Ivd;ii3 IV 577m | S3im§ftein: SSeflniibt^icile IV452me; (^\\Q «8. geBaiit IV 364e-5a, 577»m; imterivb. S3-53viid;e baBei \\ 364m , 482me , 3m (Uv- f^ning):| Co. IV 74e-75a,m :| „Sa^re^ber. ber ®termi\ 3U München" IV 199e, Diebelfkcf 111364a, Orion-9fJebe( I11338all, Pallas 111432a; [^jerf.] IV74e, 81a; f(. ^raueteii III428e, «Satmnetrabb. III 101a I Uranus I97a, II1530am: -trabb. I11532al!m :| SBeKen IV 199m || Lamomng (auf (SelebeS) IV 408a | 2am^e [[. .^utf^e] 111118a, 397m, 419a; IV 625m: '^nlid;t IV125e-6a; Siiftjiig, @^nritii§-2. IV 580a :| Lampfacus 11208m [ha^tx gebt.]; Lancaßer-- (riivd; -^ bc3.)J: St^nbitug f. tueftl, am $?-e 11301e-2a, äuberu II327aO, aufd;li:eücu IV 542e, ^nfic{;t 11187m, STveat 1319m, auf bem S-e 11310a, 2liiil;lncii 111368a; [Sliifsäl;!.]* 11232m, IV 22; 2(iiC«ber;n. f. fefteS | -bau 1 37e (^5eri}ot(f.), 364m; 1119e; -Bauer II24e :| benad^baitc 1365m* || Sc- f(^veibuug II74e*| -be[(^r.*I54m (i>ec.), 64e; II(60m-6iaiuCamoeiis), IV 379m (d;incf.); pL -cn I11460e (ftatift.) || beiucl;uüave* U 181e (477m), büyor;ut 111482a*; -bilbiiuß* 1311a, -eiulücl;i;er IV 222a | -euge [= (Erbe., Sltr;muei] 11 (154m), lV311e; -eugcu I471e, 11153a, lV242e ([d;male, Särmc) :| entbccfte 11300a*, Gutbecfuug [f. Slrt.] IViOe (Si-ugbilbcv); erfcv[d;te ll60e* ||. [ic^ evfiebeu 1306m, 473a j SrljeBung [= §etuug u[a\] 1473mll; lV(156a taugfauic), [452m-3a (l^ef. golgcu)]; \58a {an^ b. mm)] -(Sri;.* IV 15a || evl;ct;iin3 [= S3obeu] lY (IGOam), '^e§- (gruiebviomig IV 308m; erfd;ütteruugcu lY{228e), gaüellaub lY 383a \ ferne(eO I285mO; II (55a* Ämibc), 327a*; gerulaub 11 175a J fefte^, bag fefte [= gcftlaub] (f. Amerika, Aßen) 1308a, 351m, 473a; U306e-8a: auf bem I1358e, 5ai^bcl;u. f. ©vcjic, S8viid;fnidc lV534e; ©vcße u. 5Iii§=' beljuuug II SOöe-Sa, IV 414m; ^lima I547(a), il;m nar)e IV 535a ;| bev giuftevuiji lY 383mO \\ gorm [= ©eftaltuug] (pl.) II 5a, i04a, 201a (240e*, 302e) | -fem* 1310m, Im; 11173a; -fovmcu IV394e* || frcmbc(fO lI207aO, Y73e-74a* ((giubvud); ger;cl)eu [ügl. ^eBiiug iifu\] I(302e*), IV (269a); @efd;i^te 1285m, gcfet;u f. SBeft || ©eftaltuug [f. I;p. (Ecn^ tiueute u. Svbe] l(309m*, 311a), [317m-8m]', 11269a, 111509a*, IV(59e): [bei ben SUtcu] I1476me*, eviueitevte ÄcuutuiO III (547m*), mauuigfaltige I [317m-8m] f -gefi.* 1337m, 351e || bor eiuem ©eftivu lII481eO, @(ie* beruug [f. l}|.\ (Scntiucut] II (201a*), g(iicflid;eö II291aO; -gvaf 111152a, 577a 11- Landgrebe (Georg, geb. 1802): Stfr. f. öulf., mount Hood IV 598me | SBuHaue, SBuÜau (*): ©ecgr. IV604e-5a, ia]^au. IV 401a*; „mturgefd;. ber SS." IV389a,e, 580e, Ic, 598e(605a); Sß. m\ Pico* IV(373e) 580e, ^cM lV604e-5a J i)itl!. m 21fr. lV581e || -gut II303e; -guter U24m, 109m :j ~l)aM [= ^iüa] lY 533me, -I;äufcr 1124m | §ebuug [= (Sri;., 4: geljcbeu] 11 (392m*): ijcrt Saubftretfeu 1220m, 232a :| \)d)t§ [bgl. ^cd^Iaub] 1325m, 422e; iuuereS [ijgt. *3unere8] 1481m; -farte [= ^artc] IV533a: r-en-ar;urid; 1179a | Äeuutu{^*1160e (163a); -!euutui|j* I379e; II 156a, 202a, e-3m (erU3citert) J -tuube* 1 54a, 11 405e: üergteid;eube 1169a, 72m :| Sage IV(59e*) | -ieh^.n II16a: S3cfd;r. II 44a, if;m ergebeu II21a, Siebe jum 1127a:| -leute n43e,44m; 111 216e-7a; lV144e, 338a, 346a, 521me; V37e; -^gmaun 1186a (uufer) | -maffe* I306m,e, 8a, 350e; I1269a,e, 376a; -maffcu* l[306m-7m (2 grc^e)], 9a,m; IllSle, 201a, 212e, 302e (^crm) ||— S. uub iWeer ob. 5um aJJeere (ober umgefe^vt) l [301-2, 4e-5 (SSertr;eiIuug, ©rcujeu, 55er!?ättuif3)], 502a, 475e-4; IllOe-lla, 223e-4a; IV (236m): auf Il71e, Sanb: 3Jleer 21 — Sanbfd^aft aUg. 673 310a, 320e; Slu^behumg 1304a, (gntftet). IV (160m), (gvl;ebiiiig \ 58a (bee 2. aus bem 2)h), @i|c^eiiumgen II 97a, m. gering f. ^iBerlÄiltn., ®e* ftaltiiug IV(59e) | ©renseii [a. aüg.] 11224a: i^eränbevt 1168m, V58a :| ^ü^e I474e, '^eu-Untevfcf)ieb IV(369e); ^lein^eit f. SBevbältn., Älima 1343m, Sage IV(59e), mebr [. 35erl).; 9^ibeau I223e,474e; (gc^eibimg I84m, [2:bieve] I 386m | 35er^ältni6 [:}: ^Bevt^eU.; bgl. tvocfiies] 1192m [301-2, 4e-5], 470me; II286e, 7m, 306e-7a, e-8a, [477-i^en II204e-5a || -ftrecf e* (+) IV 431a [beftitnmte] | pl. -ft reden 1220m, IV458e; -ftreden* (O) I351e,365a; -Cegftr. (X)|: große I374e; II143aO, löle©, 163a; IV257m+, 305eX, 430amX; §et)ung 1232a; ungel^eure II186a+, 220a+; IV262eO; treite II141aO|| -ftric^ II276e, -ftvic^e 1315m; ©üblanb ll227am^ (unbefannteS) | trodneS [togt. o2}?eer: ißer^.] 1502 (in ben öerfc^ieb. (S^c^en): trie öiel 11308a; früher t^eniger [f. auc^ SS] 1294a, 302m] junel^menb 1293a :| 2^rugbilber f. embed.. Umfang 1502 (in ben \3erfc^b. (S^oc^en); unBe!annte(§) II152eO, 227am° (@übl.), (477m*); unBen^ofjnte 11405a*, -ijerbanb* 11217m, 5Berf)ättniH- °3}?eer, 'oerf^iebene II233e*, SSert^eirnng f. o^IReer; -\)otf 11246m, 258a; lV350e; 55oIum I319e; mit SSaffer bebecft 11208m*, ju SB. nnb ju 2-e 11225a || -iueg 11294a, 411m, 477e: auf bem Ü-e II 158m J pl. -ivege 11410m, le || früher ireniger, befc^ränft [bgl. ^trccfeu, ^mcex] 1294a, 302{m) Jj im Sßeften gefer;n I83a* ] meftlic^eeO II274e: = 5Imerifa ni81e-2a (frübe Sl^nbung); meftlic^e II 99a* 1| ju 2-e [a. Söaffer] 11462m; -junge 11476m, IV261e; Buftanb II219e-220a* ||— lanben II457e, Sanbung II484e (frember 2)?enfc^en) J I ä n b I i c^ [f. Sfigefc^ieben" ^eit, (ginfamfeit] II lOOe (Srnblid) ; Sanbfd^aft f. f^^äter an al^^ab. @tefie *2änber f. bei 2anb, depart. des Landes III 610e, Landgrebe f. bei 2anb ® I Raphael Landivar: Jorullo YV563m,e, 5m ; rusticatio mexicaDa (@ebid;t) IV 555/71 :| länblic^ f. am Snbe bon $!anb, Jandnama f. bei üanb 'üft Sanbf^Qft [f. ©ebirge, ©riechen, griec^ifc^, Fimmel, fc^tüeijerifc^] l)(trirn.) II 18a, 72e-74a, {100e-2d\ le, 8e, 192a; 2) (= S^-malerei) II 129a J Ol. ü. ^umbolbt, ^olrno«. V. 43 674 Sanbfd^aft — lang plur. ^QUbfc^aften (buvd^ * hq.) l) (tDir!f.) 1194m, llle; 2) (©ejiiälbc) [oovn <^] 1179e, 85am, 87e, 127me; \ 81e-82a :\\ 53. lanbfc^aftlid} (biirc^ nac^gef. ^ tej.) 111185m \ taQ ü?anbfc{;aftlid;e (+) II 81a, 97m \[: 3uf. (compos. Scinbfc^aft- mib 2anbfd;aftg- [bind; '^ ^03.]) [f -malevci uftt). ift ein 6ej. 2lrt. ^ievuac^]: bei bcn Sllteu I179m,e; Slimnitl; 1113416^, anmiitl;ige II 58m; auffaffen II84mO, 51-img U82aO; kleben 164m, -enb 1137a j S3efd^rcibiiug II 19e4-, 61e, 66m+, 77a; --cn in05m :| auf Silbern II81me| (5{)ava!tev [[. biil!.] 18m, 235e; 1182e, 173a, 330aO: bitvd; S3cvge lY273a:| dompcftticn 1182mO, (Soutvflfte II 68m ] Sarftettung lV521aO; ©arfteüungen II 93am (bilblic^e), (108e) :| -2)id;tiing [= -^cefie] I13a, -^g-S). Il72e-74a] (Sintnirf I133e (83am), lOle (129am); lII265aO; fi-eie II lOOe ||. ©aiten-?. II95me | -® a vtnerci ll[98m-99a, 100-3] lOOm-la, 138e: bev englänbev II UOe jj ©emälbc II 61m [bilbl.], (77e-78a), 127mO; ^ercifc^e 1189a; al« ^intevgvimb II 21a, lOle; italiänifc^e II*^128e*; f -maierei nfm. bilbet einen tcf. Slit. ^ievnac^; 9}?annigfalt. lllOOe, ).^F)antaftilc^e II 128e, -ve^oefte [= -2)id;* tnng] II68e-69a||. fc^ilbcvn II 12m (63e-64a), 118a j ©c^ilbcning [f. Arpinum] Illle, 28e, 42e, 101-2a (le); -en lI14mO, 66a || [c^niiid.u II83e, ^d;cn^eit II 77eO, ©eltfamfciten II128mO, @trüml-en 11154c, tevfc^iinevn I235e, Bievbe I338e — 1| Sanbic()after [= -malevj 1183a (pl.) ||— t malen II 63e-64a (bilbl), °128m* | $?anbf(^aft m a I e r (= ?anb[c^aftei) pl. II 84a , 57 (reifenbe) ; sg. 1187a; einjelne genannt \\83me, 86a,89ni, 129a II- ^anbfd^aftmarcrci (^«m. [beffer] 11129m) 1 13a, 50m; II 3a, 4am, [76-94, 21. 126m-132a] 77a,m'l , 78e, 79a, [86-90m] 86a,e, 88m,e, 89e, 90a,m, 92e-94 (93a), 95am, 96m-97m , 126e-7{m), 9a,m; III 8a II 3uf.: bei ben Sllten, im daff. Slltert^iini [f. bef. o@ried;cn, oajijmer] Il[76e-80a, 21. 126m-7J 78m, 79e, 80a; Slnvegung f. og^atnr* ftnb., 2tufgabe \\92e-93a, «Briefe über I1129am, (ginn?irfung [= SSirt] II 76me, (Sntmidlung II 128a, ein gr. ^elb für b. 2. \\86me, ©egen- |lanblI103a(^flan3cn); ©efc^ic^te [f. bieBnf.: 2lttcn, Snber, ©riechen, »tömer; SD^ittelalter, lV-^a\}x^,, neue Seit] II [76-94, 21. 126m-132a] 77am, 128a; bei ben ©ried^en II 77e-7en [= @trom, Sr^räncn] I 25e, III [402e-5 3abt] | ber ^trcm beS ^eit. 2., 2-@trom (111622a [aber 2) = St. Lorenc.-@tr.]) [= Stugufl-^eriobe ber ©ternfc^n.] I 126e [129-i50m, %A03am], 133a,m, 140e; III [602-5, "678 Laureiitius-Strom — SaM: ©rgufe 4e-5a] 2e: f^^ät ev!nmit 111622a, ©age III 604e-5a, ßaM f. o@tenif(^it. :j feurige 2;t)väueu [= ®tevnfd;ii. uftv.] 1129a, 403aTn :\\ Laurentius -(Btxcm 2) f. Ä«. Lorenz-gl. Otitoin) 1184a, 464m; IV 181e* 31 2e, 344e, 57ne, 5<$5a, 411a*, 7a* 427a, 437m*, 472e^, 4m* 7e*, 9e, 480a* 54b', 566e, 7am, 601e, 63la*, 2a*; V95me* :| -betten V38a, -blcde IV 559m, Srnc^ftiide [= ^vagni.j IV408m I 2)äm|3[e IV297e (baraii?), 370m (baraiif), 517m; bani^fenbc IV(417e), 459a (lange):] 3)ntd IV218e, 408m, 418m ; !Diiv(^bni(^ \24U-2a] (Sigenfc^aften, Sßefc^aff., Bnftaub (adj.) l\344e, 5m , 374m* , 40Sm, 417am*, 474m*, {561e-2a)', y95me*; eingebaden in 2. IV591m, @ii> fc^Iüffe f. SBeftaiibtl;., eijenbaltige 1 184a*, @ni^i.nbringen [= §erborbr., Huf- j^eigen] IV290am(8am), entflieOt IV333e, tt)a§ fie enthält l 53e[tanbtb., im 3nnevn bev (Srbe IV 370m 1 1 e r g i e ^ e n IV 602a* ; fic^ e. 1 223a, 241e-2a ; t*ergieBenb [= gebenb itflD.] IV 213a (Sßulfane), 230e ((Statte), 310a (2lu§* brücke), 346a, 7e, 384a T (SvgieBuug \ 241e-2a (STrt); -(S-en IV561m, V 40e :|| @rgu§ 1251m ; IV310a, 408m: ^äufefcit IV 410m, Ort 1259 J -@. IV282e, 300m, 312e, 334a, 340m, 353e, 410m, 543a: @^uven IV372a Saüa: (grgüffe — ^u 679 T-(Svgii[fe IV352a, 392a: feine IV589e || fic^ evijävteube [i^gl. SBev^.] IV 515a\\m \ dxMtcn, -img \271am, IV(561ell); evfaltete lV416e ;| evftarren I163e, (S. I244e; ßni^ticiieii [- Siu^h'.] i\385a, V27m; ^aüen, ©efäü lV2ö9e-270o II -felb [=malpais, f. fcgi.] 1 239e*; lV298a, 348e~9 (9a), 567e: bam))[eiib IV 459a; = malpais \V333me, 424e, 561e-2a', [yhmeii] IV549eT-M^ev [f. bef. (giibamer.] lV398e*, 424e, 5a, 562a || Meube IV333a,388e||flüffige lV297e, 8m, 370m: fe^v \\417am, 426e J g-feit lV417a,e || gvagmeute [= S3vit(i;ft.] IV331e, -gv.* lV601e II« ?. gebeiib lV543e | I-gebenb [= auöfto^ciib iifii>., aii^tvevfenb, cigief^cnb, Ijemn-br., f^eienb] (tg(. o35iilf.) lV590a: ^ulfaii(e) lV276e,7am, 280e, 321e, 391m, 421e, 465a, Ö37a ; V25m || ©ebirg^avt I 232e, 244e, 269e J -arten, an§ benen fie fcmmt ob. an^bvid;t [= ©eftein] lY 276e, 372a :| ©efättf.^aüen; [in ©egenben] IV 574m*, 5am, 397a (421e), 437m*, 448e* 477e*, 517m; ge)d;müljene IV523a, 561a; am ©eftein [= ©ebivggarten] IV 592a; glii(ienbe IV 327m, 409a; §äufig!eit f. (SvgiiB, -^erabftvömen I 163me, IjeranSfto^en [= an^ft.] IV 505m; I4;evt^ovbvingenb [= gebenb ufw.] V47m, ^evüovbringen [= (Smpcrbr.J 1184a; Apöl;e IV(298am im tvater); feine ?. auögeivcvfen ob. anöii^erfenb [= 9}?ang.el nfm.] 1 14m, 259e-240o, 256e-7a, 450a, 6e; IV310a, 602a*; fcd)enbe, anff. IV(417e) 8a | nn§ bem Äratev, -ven I V 572a, 417a, 60im; im ^r. [a. §öt)e] IV375m, 416e :| lend^tenbe IV571a|| 9Jia[)e(n) \271am (beim (Srfalten), lV405m!l J-maffe IV4ia Qu, f :2atoaftrüme hi^ ^ulf. erliegen ^itfanimeufe^jung (niinevalifc^e) [= SBeftaiibtl;.] I245e-6a* IV 448e*; ^iiftanb f. «Befc^affenlieit tSaUoftrÖmc (i?gl. 2nt)a) [f. ©übamevifa, Mexico^ 2>?onb, @olfvitarcn] I i65a,244e,279e,450a, l-2a] 11109a; lV(2ilm) 227e, 230m, 270a, 305am, 5i0e [331e-4a], 358-9a, 418m, 561e-2a ; V 23e {95m) ; sg. ü? a b a* ftroiii (buvd; * bcj. ; niid^ in comp.) I 215m, 225a, 256m (445m), 451m; IV 552a, 408m, 418m, 590a; V98all ;|| etvönie Den 2. (°) . . . IV 270a (30), 374e, 426e ; (Strom (0°) IV417a J l\iöa, Saöen in ©tvonicn (<^<^) 1 256e*, IV 601m, \95m* ||: 3«[tt|jc: 2(bn)c[enl)eit [= S^anöelJ IV331e, 3m, 353e', itjm al;nli^ lV572a*; mux IV281e,5a; au^flieienbe 1238a, äuBer* Iid;lV272m; baubavtige(v) 1 26a, IV 56ie*; bafaltartigev lV464e*, bebcdt IV555m, begveuste lV374e (5m); [S3egriff; Untevfc^eibmig] l\332m, 3me, 358-9a, 561e-2a^ (Sbavaftev) | ^ergc u. 53evgarteu, n^efd^e 2. ob. 2ai3a evgicBen [ögl. o^^nl!.] IV272mil, 347a; it. ergoffen l;abcn lV354me, 5me :| 53efc^aff. I246ra; IV276am* e*,332a, 480me*; 53e[d)r. lV46>aftröTne : ^ulf. ergießen — Seben @ 681 882m, 9a,m, 391m, 418m, 9m*, 464e-5a, 545e, 552e, 570e-la, 589e, 600a, 2a (u. banit auf^oven), 612e; V27me; it. ergoffen ^aben [tgl. laüa» artig] IV 284e-5a , 354e , 5me , 6m , 8-9a , 372 , 3ra , e-4a,e , 9a,m , 384a, 5all,e, 409a, 421e, 2e*, 454e*, 6e*, 7a*, 480a, 2e, 3e, 540e, la, 4e, 9a, 589m ]" Sulfaue, lDeId;e feine $!aöaftr. ob. ^a'oa ergießen ob. ergoffen I;aben (äl^angel) [i^gt. 2)?angel, feine Saöa nfn.\] (f. 33n!f. ber ^nde^) 1450a; IV 230me, 309e-310a, 364a, 372a, 424e*, 464m, 539m, 549a, 552m , 589e, 601m; V25am, 27m: feine n^irflic^en lYSöOme :|| SSiiIfanreil;en f. Stangel — l|n?arm I 247a (lange) ; n)eit fließenb [ügl. 03)?eer] IV540e-la, 600a*; tDirtlic^e lY310e, SBirfungcn lV544me; [^a^\] (f. mel)r.) lV270aO(30), 3eit f. l)iftorif^, jerfaüen l 246m (in (Staub) | gitfanimenfließenb lV561e (mehrere); -r;angenbe(r) IV331e, 2a(m), 417a* 423m :| gtreifeUiaft lV561e *Lavagna f. Mofotti, Lai:ey (an b. 9if)cne) IV492e (©(^tvefelqnetle) | Lavoifier (Ant. Laurent, 1743-94): Stnsielnmg 11134m, 2)^eteorftcin III 612a; ©auerficffgaö II387e, 519a; L/fd;es Xr^ermcmeter lV166a :| Lawa (SBuIfan ^itia^) IV 326a | St. Lazarus: -S3erg = Edgecombe, -3nfel (6ei @itfa) (= Crooze's Island) \Y442a (anf il;r ber Sßnlfan Edgecombe) J Lazen (iBolf) 11420m: epxaäjt II420m,e; lüa^ifc^ II420e (©^rac^e) *L€ake (Will. Martin, geb. 1780) 11105m („Greece"), Leang-tßheu (€t;ina)11442e, gort ieat-entcorfA IVö94e, Lebeau (Charles, 1701-78) 1442m (bas empire) leben 11300a [= fortl] — 1| Se5cn [f. HIten, animalif^, (Slenientar- grbe, @eift, geiftig, Wirten, ionifd), 3agb, fo^nüf^, 2)?enfd;, ^atux, fittli^, jTfiier, 33df, Seit] (bem. organif^e^) 33. (triijial n. mannigf., and; = SeBenbigf.) II33a, 72e, 193m, 202e, 218m, 233m; 21. (atlg., Uorj. in ber gfjatur) 1 84m ; II 47a, 238m, 450e ; III 54a ; IV 16e-17a, 195e ; V 19e-20a,m II 3ufa^c (compos. Sebene-): 5lbenb be6 2. f. A. t. Humboldt, Slnmnt^ be« 2. 11165a; anregenb IV232e, STnreger 11142m; atf)men II 43a (ein frifc^e«), -Sltomc 1370m, SluSbauer I488e (n^nnberbare 21. bei ^nfufion^tl;.), 53egr. f. Söefen, -beftinimung II P5e {xcaQ ben erften STnlaß bajn gegeben ^at) 1 b ett) e g t e e II 17e, 154e, 170e, 2e: reid^ b. Il 178e; üielbeh). I @. Vam ; V4m, 17e :| -bilber II 14m (jarte), SSIiitljenjeit II124e, -baner [ügl. 2Iii§b.] III629e (ber Planeten), ebteS II72e, (Entfaltung 1 99e ; @ntn?icfhing 1367a, -e. I87a; erljaltenb IV232e, -evregung 1227a, -fTamme II350e | -f or m en [= -geftalten] IVi4a: (ginfac^l;. 1293a, inicrofco^. I369e, organifd^e III 452m :| gveuben I364e | Hrifd; [f. SBilber, @d;ilberung] 1297a; II9all, 42m, 58a, 76a; IV 4a; fvifdje« ^. II 43a :j baS friibere I 224m ||. %i\U I 330a I -fülle 1 17a, 80m; II 94a: reidje II 179m, üppige II 90m, ber- fc^ieben II 90e-91 (öom Slqnator gn ben ^ofen) || -fnnfen 1 162e (n^ccfen), geben II39e, -gebilbe I 22a, njo eö nid^t mc^r gebeizt [tgl. ©renje] I369e |-geift [f. aii6) *®eift] II 66e (frifc^er), -geftalten [= -formen] I81a, gc^ »innen IV 61m,. nid;t glü(flid;e« U72e*^ ©lenje f. gebeizt, organ.; gvößereg 682 Sebeii ^ — £eere I369e, §aii(^I377e, ^eitcveö II 27m , §evtcvnifen lV16e-17a, ^orijont bc3 2. I369ra; ha^ innere II 13a, 16m, 92a | fleine^ [= Snfufoneii, micvcfc] I369m-370a, \\282am', baS Heiiifte [it.; f. 2:i;ievlekn] 1569m- 370, le, 488a; \ 36a [in Deiic{;iebeneu ©toffeii] J -fvaft II 249e; -hafte I67m, 567e(2ßirfmigeu); V4m (2lluiat;nie) J i^veife I87a; -fieife I 83e, 386e (l;cc{)fte); II 178e (weite) :| micvofcopi[d(>e« [= tkhm] I 369m,eil ; neueö 11339m, IiI6-la, \V12me (aii§ 35evh)efiuig) ; w6) iiirf)t ba f. orgaiu II ba« ovöaiu|d;e [f. @vbe] 1 84a, 286a, 8m, 2P2e-5a, 550-ia [36*7-386, 2l.486e-493a], 368a; II74fc,216m; III 17a, 44e, 256e, 379a (461m); IV 232e: njoöcu abI;äuoig [= ©iiifl.] 111104a, [2)cfiu.] \68e, n>aS (Sinftuß bavaiif Ijat [= abl;äiigig] IV 455m, (gmfaltiiiig I 99e, (giittüicflinig III 451e (2m), (änvac^eii V69m, giiüe f. ^Oceaii, ©veiijellle; als eö ncc^ iiid^t ba mxV68e,69m', im Dceaii 1330-Ia (^üüe), ^vcceffe VUm, (Bp\}äxt 1 125a II H^eviobe 11177m, -^l;iIcfo^I)ie II43a, p^prifd;e§ I(332m), ^oefie be« 2. 11310m, ^oIitifd;eö 11338m | -^vocejj 1359m, 11268a (emigcr), \19e-20a; -^rocefje 11378a, IVl7a :| -vegimg 1208m: feine 1165m; I-veic^ II 241e, -xdljen III 5e, enge @c^van!en I 34m, -f^>l;äve 1369m; 2. unb ©tev6en [ögl. o^ob] \19e-20a{m), 2. ein ^voce^ beö ©t-g V 19e-20a- etvom bes 2. II 96m 1|. tl;ätige8 1369m | -tl;atigfeit [f. ^Tbe] I52e,225e; III 62e, 378m (ovganifc^e); pl. -en 11400a, 11113m || 2. nnb Sob [ögl. (Sterben] \19e-20a, ükraü [togl. Mbelebtl^eit] \372e~3a, nn^ fid;tbaveö 1369m (370m), Unterkltmig IV16e-17a, Uvfad; III(44e); ver- breiten I 169e, 11364m; -öerlöngernng II 450e, üerfd;onevn I 18e, au6 3Serivc)nng \\12mt, öielbeiu. f. ben?.; boü 2. 11126a, I-tooß 11105a; l-ti^arm II47e, -ivärme III43e; -n^cife 1374a, II26m; [2ße[en, 53egr.] V 19e-20a,m ||— lebenbig [f. 2(nld;anung, 2Infid;t, 33i!b, ßvfenntni^, Gräfte, Organi^nui«, SBefen] 11143m, 186m; III212e; ba§ Orgnni[d;-$?-e 1368a J Sebenbigfeit [f. Sinbrurf] II 64e, 84m, 206m, 303a; III 16m, 482a, 622e; beg ©enmlbeg II 8a :|| lebbaft [f. %axU, Sntereffe, ^ipkntafie] IV368m: Slu^f^rnc^ V94m J Sebbaftigleit [f. iöef^reibung , ^I^antafie] 11309m, III 560m, IV 368m :|| (ebloß f. Oegenftanb *Sebermoc[e I 368e, 11400a; Lebert (Herrn., geb. c. 1810) 11430m (Ariftot. jcol. Slnat.); Iebl;aft, leblcS f. nac^ Seben; Lecheyacu (@ee am Slntifana) lV556e, 9a; Secibeen (^fl.) 1 14a, 372e | Leda (38»" f(. ^43(anet) V116m: (SIem. yil2me; (gntbecfev V112m,6e; -nng \ 112m :\ Leop. V. Ledebur (geb. 1799) II 446e (5lraber , balt. Sönber); Seber; bianiagnet. iy49a, 174a; Pedro de Ledesma II 491m || Lee (Sam. Phillips) IV 376e |: attont. ÜJieer: Äavte IV376me, nnterfeeifd^er Julian IV(376am) 581ra :| „brig Dolphin" IV376me, 58la,m; Fernando de Noronha IV (374e) 581a H Conr. Leemans (geb. 1809) III203me (Horapollo, ^ievt^gl.) II leer [f. ^immql, 9}?i(d;ftrQ^e , Tianm, @terne] III 42a, 282m, 339a, .S50e: ^a^i 11199m "[ £eere I lOe, 23e; II 73e, IV434e: in Balten Seerl^ — Seier: Stern a 683 II455e!I T S!eevr)eit f. @tevne || Anton van Leeuwenhoek (1632-1723) 11168m (@^nnnfäbeii) ||- Sa^. J. H. Lefroy: (gi^eb. IV87e | maonct.: amevif. ob. caitab. ^ocii« \y 81t-88a,Q,90me', Sutciif. lV73e :| {\^n\.\ IV 87e II rcmifd^e $!egateii 11221m, IVölm; Legendre (Adrien Marie, 1752- 1833) IV 151a (©eftalt ber Srbe), Legendi f. Gentil, Se.qioiieu 11 25a; Seginmg III614m,e, 7e; legua 11481m [genaue Sßeftiinnuiiig] *Lehmann 1) Jac. Willi. Heinr. (geb. 1800) 1 390e (dometcit) j 2) Joh. Gottlob (t 1767): „f^Ic^gebürgc" V92e; gcvniaticnen V72e, 73a, 92e :||— ^t\)xt [f. Copcrnicus, ©vaDitatioii, ^'ccnicö ii. a.J I 197e; II 140m, 321a, 344m,e, 9a, 378m, 431a; III 22m, 437m, 558u; VlOe-lla: neue 11218a J pl. -^w 11207m, 280e, 372a, 449e; IIUGa, 596m :|| ^t\)x-\ -auftatteii II247e, 276a; -lMicf;ev 11136a; 111375m, 410m, 625e | -gebid;t I117m, 64e, 68e; Illlle, 148e; pl. -e II 17m (gvied;.), 121m J teI)iTeic^ II76e, 111568a; IV2l5a, 253e, 5e, 295m, 410a, 492a, 515e, 555a: (2d;vift, Sßevf II 132a, III407e; IV 165m, 324a, 523m, 563a (6m), 579e, 593a geibavjt 11189a, 314m, 518m; IV204m, V87e Leibnitz (Gottfr. Willi, von, 1646-1716) [f. nm (gnbe 53evg im 2JJoub] II 341a, 2e, 355a, 519e-520a', lY[203m-4m]: 2(btv. f. maguet., fvanjöf. (Sj-peb. nad; StgVpteu IV 203e, annales imperii 11452m, S)iffevential- 9Jc(^nuug II514e; ©ebtc^te II391me, 519e; „®efc^id;tc'' , „gefd;id^tl. 5luf- 'fä^e'' Il519e; §i3^Iuugeu unter ber ßvbe IV 570me, 580m | niaguet. m^ ti^eid^ung IV 139a, 203e-4m {4am): 2hm ebne 5rbm. in m^i. IV 139a [203m-4m] :| niattjem. 11369m, Peter ber @r. IV [205rn-4m (35erbinbung mit, Siatb u. S3vief an P. b. Q>x.)], ^Inneten 1389a; protogaea II 391m\\-2m, 5l9e(-520a); IV570me, 580m; V65m; ^e^Hilten 1287m, $RuBt. f. magn. 5(bn.\, ^Jieignng ber ©c^id^ten \63m, „beut[(^e ©c^viften" 1389a, l\l)x 11452m, innere Särme IV370me, „Serfe" II 519e, ßeit^ alter II393e-4a J 33. Leibnitz «Berg im 2}?onb 111507m Sei(^name II 484e (angefc^ivemmt) || leicht [f. fliiffig, ©ebivg^maffen, (Stoff] %. (levis) 11143m, 33. (facilis) [O] |: -gtänbigO II274e, 291a; 2-!eito ii40a, II405e :| -mad^enb 11386a, f^ecififc^ I. IV28m Reiben sg. 11128m, pl. II 73e (ber (Segenh?art) ; Leiden f. Leyden, Leidenfroft (Carl Florentin, 1783-1834) IV 587e („biftor. ^anbirorter* bnc^")^ « (Tasman als (Sntbecfer ber Sufeln Amßerdam nnb St. Paul!) :|| Seibenfc^aft; pl. -en (*) I6e; Il52a, 63e: aufgeregte II Ue, 2lu«brncf II88e*, i?on S. ben.>egt I 6e*, 2)arft. f. menfd;(., S)rang I6e*, ©etr^übl Illle, in ber gried^. 2)ic^tung II7e-8a*, men[d^Iid;e II 7m (2)arftettung), O^fer ber ?. II12a, ^jclitifd^e II17e J leibenf^aftlic^ II37a, 62a: I-e ?iebe jn ettraS II 55a Üeier'((Stenibi(b) (lat. lyra) [f. Wega] 11166m: ©lanj 111217a, fein 9kbe'i III 327m; $Ring, i^ingnebel \\\330me, e-la, 362e-3a — 1| (Steine III 259a :|j eiuscine (Sterne |: « lyrae: Slbftanb I 153m, II1247e; eigne 684 Seier: 6tern a — Sen 53en>. III 284e, S^o^^^elftevn III 289e, @röBe \\\138m', ?i(^t jiir (Srbe, 2i(f)üveg 1 160m, III274e; eic^tftävte II[142a,274e; ^avaüaje ]U274e-5a,e, 'JSöel ^ miT2e\\ [248e-9]: ©ro^e III 236a, 5Rebetf(ec! 'HSSOm ; ^eriobc 111241all, 3m [8e-9al 261a, 2a; ^ev. in ber ^er. 111239, 241a: (gntbecfung in239a,m; toeväiibcvlirf;, 5S-feit Ilf235a, 6a, 8in,e, 9, .261a, 2a; IV81e-82a; iveiO 111235a | ;• III141in, 248e: y^iebelflecf 111330ra ] e [i\ql. 5] 11166m, 168m; 4fad^ III293ra, 302a ;( J III248ell, ^ III 173a | (Stern ö {, 111293m) 11166m: 2)cVpe!ftern 111293m *Leif Erikfön (Eireksfon 11457m): entbedt Slmerifa II 26Pm, 270a, 3a , 304m ; 5{iner. toor i^ni gefehi II 457me ; [^erf.] II 269m , Winland II 270m :I Leipoxais (@ct?tl;e) III 624a | Leipzig: ©efeüfc^aft IV 163a; [^cvf. ba] III261e,471m :| ?eiftungen II342e leiten [f. @tromJ 11228m, 468m; -eub (togt. fortl.) [f. iD^etaüe] I186e, II173e, III 323m f i!eit-: -faben II 224e, -geftivn III 160m; -niufd;el 1285m, -muffeln V75a; -ftern II207e, III 209m J Leiter (ber) [f. clectrifd;, @d;all], pl. (*); Quk 11196m*; metaüifd;er 1195a, 486a; fd;Ie^te in 96m* I Seitnng [|. electrifd;, ©eftein, Ouetten, SBaffer] III 96a,m; (comp. '^^-) -bratb f. electrifc^; -fäf)ig!eit 1180a; lV37e,40a, 165am, 7e, 9a, 243e: @d)iväd;ung IV5ö9we; -^inberniffe 11196m, -j^ermegen IV 38m, -u^egc III95e, BiDifdieHl. 111966 Lejarza (Juan Jofe Martinez de): Jorullo IV564rne, ib. (S3veite); „Micluiacan" IV5ö4m, [per[.] IV 564m | Lelante (auf (Siifcöa); oitc^ -ius IV 270m (am (gbne), -ton lV352e ((SBne); $!eranti[d;c (S6ne 1223a, 45le: ^Ci)ian. 3)id^tev, 1528-91) 11 62wc, 125a II Leonberg 111443e || Carl Cäfar von Leonliard (geb. 1779) j: SSafalt IV32e (2)id;tig!.); „33afalt-@ebilbe" 1460e,5a (oft) :] kalt I463e | „Sa^r- biic^ für m'nm," 1463e, lV591ni; „neues S " IV519m :| ^a\}l tev SBnIfane lV604e || leontodon (^f{.)143e, itcpaxh lU22a (3agbl.), Leo- pold VI ^evgeg ton Öftr. 1136m; Cyprianus Leovitius (2lftr., 1524-74) in223a,am,4m *Diego de Lepe II 484m ((Seetuaffev) || 2e))ibo- |: -benbvon I 294ell, 468e', -benbveen I293e:|-iben (^^ifc^e) 148e, 1-steus (gifd;) 1 48e, 289m 11 Aug. Lepileur IV Ulm (niagnet. mit Bravais), Se^rarien (^fl.) I14a Lepfius (Carl ^Richard, geb. 1813) [f. A. v. Humboldt] (nieift mit 3uf.: ägwtifd; [*] ob. Stg^^^tev ^j): Ägypter u. Chaldäer 111423a, 467a; „2lI^r;abet(e)MU6ime, 409a | ei;ronoIogie* II 402me, 6me; 111 171me,205e,6a; „S^ron. ber 2rg.''0 1I1197e, 205e, 6m, 9a, 465ell, 7all,m, 471a :| 2)(;naf(ien* ni56e-7 , 111454e-5a; (gj^^ebition ob. 9ieife* II 108a, 156e,402me,6me, 7a, 434a; gor[(|imgen II 156e, Snfc^viften* II 434a; Kammern beS @üben§ 111174a, 209a] Merkur* 111 (490e) 537a, Mofes 11407m I planet eu«^ 111 467a,m: -namen^ 111 467m :| 9?eife* f. ßj^eb., @c^ifffar;rt* lll59am, ©c^rift [ijgl. Sllp^ab.] lllölme', Sefoftriß I1158e, 407a; Sotliis ob. Sirius 111 20öm-7a; S^)iev!vei8 ini97e-8a, 465me!l; SBcd;e'*^II1470e-la *lepus = §afe; Lerebours 11180a (gtintgla^), 117e (Objectitie); SeSarf f. lefen; bie Se^^^e (©ebänbe bei S)eI))I;i) 1 230e, II 77e; Lefelienault de la Tour (Louis Theodore ob. Jean Bapt. L. Claude Th. ; 1773-1826) IV264m (©iftbaum), V41e (^Berg Jdjen) || lefcn IV24am; Snfc^viften II 213m, nm aJJittenia^t 111826 JSeg-; -avt II408m,438e-9a; lesbar V 14a (einige (Seiten) J Sefer f. Äo§mo§ || John Leslie (1766-1832) I177e-8a ((Srbe eine ^c^Ünget nfn?.), III 134m (P;otometev) ; San Lesmes (<£c^iff) 11476a, Leffon (Rene Primeverre ob. -vere, 1794- 1849) lV588m (^oUjnefien) Letronne (Ant. Jean, 1787-1848) 11407e, 433e,441a: Slg^^ten [togl. Eg.] IV225me (grbbebcn), STmuIet 111469e, „Atlas« 11422m, Coläus ib.; Dicuilius 11 163e, 274am, 460a; Diophant 11437m; civilis, egyptienne [ügl. Slg^^ten, SBoc^ent., zodiaque] 11434a, bist, de l'Egypte 11435a; Eratofthenes 11198m, gvied;. ^^iIcfo))^ie [Dg(. ©)}[;äre, ^bievfr., zod.j 11463am, 3ilänbei* anf Island ll274am] „Memnon" 1442a, 686 Letronne m — Seucit U IV225me; SWilc^ftr. 111585m, danal 'com Nil (iicn Svez) II (433e) ; peinture murale II126uie, 7a I; peres de Teglise 11501m, periplus U438e, [perf.] Ili 159m I ^(aiieteu [a. SSoc^eiitage] : -njcdje III 465e; -3eid)cn III 424a, 469e-470a :| ^väcefjicn 11436m, ^i}tr;agcreer 111585m, Saturn 111468a, gvied^. ^äve III 159m , Suez f. Nil | 2: 1; i e V f i e i g [= zodiaque] II 438a ; lll(422ara)465mell,473e: ber griec^ifc^e [= zod. grec] II 197m, 432am; III160e, la, 197me :| Sage 111161e; Scc^e f. Planeten, bie 2Scd;eiitage nac^ ^(aueteu benannt III 473e-4m (@i{(. bnvd^ bie 36 ägtjpt. 2)ecane) | zodiaque [= Xlnevfr.]: origine grecque des z-es egyptiens 11437m, 8a; origine du z. grec [= gvied^. 2:l)ier!v.] III 197m!i,e, 8a, 465e, 8a, 474m; representations zodiacales II 432m, 6m, 5a; III 197m,e, 465me [473e-4a] Letten [f. 2I)on] 1452a; IV 258a, 443m, 512a, 560a: -maffe IV 341a; -id)id;teu I472iii; IV 340a, 374m; -icf)(amm 1 243m J (ettig I 233e, 456e ; IV 365m II Settern 11465ell (Oeireglic^e) , lettig f. Letten; lettres edifiantop 111362a, 9a bie Sendete f. Seit — 1| I endeten [f. eterne, Seßen] I207e, 363e, 395a; III 395m, 567e; IV575a: anfroren sn I. III 323m; ju I. beginnen [f. Slevdit^en, Phänomen, ^nnft, ©tenifd^nu^pen; 3?cgcn u. a.] I(363e) 7 ba6 2end;ten [f. Berggipfel, Srbe, §inimel^gen.ü^lbe , 2}?eev, p^c^p^orifd;, ©tevne] I198e, 205e; 111468a, 567m, 609m\\', \\532e, \56e: aU (gigen- fc^aft 111268m, m?agnetnabel ern^ii^nt) J. F. Lherminier IV601e (5lfc^e ber soufriere de la Guadeloupe) *li!t (cj^inef. mt\{i) 1255m, IV 382m; Dianen V79e, Duarte Nunez do Liäo III ö2i (chron. de Portugal: @tcvnf(^nii^>):enfall) | 2iae (masc.) 1285a, 29ie, 301m: auf V 67e, St?cabeen I297e, -gcrmation V 67e, -fc^iefer V67m, [53erftein.] I290e JI/i6a7ion f. (Sebern, libanotifc^ [f, id.] II 46m; lißavoq II 443me :] Libavius (Andr., f 1616) II 384me (©rubcnlvetter), Libellen IV 172m, libra = 3Bage, üübraticu (= (gd^ttjan* !ung) [f. 2)?oub] 1 104a | Libri (Guglielmo, geb. 1803): Sllgebra II(262m) 454e, hist. des mathem. II 515e; metecrol., 2;i^ermcm. II 516a "[L%en (4: Afrika) 11183m, 416a; 53. lib^fd; (*) 11195m: ©eftabe 11153a*, ®cttbeitIV494e*, Äiifte 11165m, 2}?eer 11404m*, Oafe 11186a, [rem. W4] II214e, ®ee IV494e*; Umfc^iffung II407ell, 8a; 2Beg \\a6:j II 422e, baö n?iifte II 214e J Lica7i 1) Ort (in Ouitc, bei üeiobamla) IV 284m, V30m (gingebcrne); 2) rio de L. V30m, gdi^c^en öon L. I210e J liehen Roccella IV 299a; Sirenen IV 349a, 512e ßi^t [f. (für ben sing.) 2lberraticn , Sttber, Semetcn, Kammer-, ßlectricität, electrifc^, (Srbe, gernrc^r, geuer, ®ae, §eIiotrc^, §immel^«= räum, Snterferenj, Äerge, 2uft, magnetifc^, 'JZebelfleöe, 9lcrb, ^^fIanäen, ^lanetarifd^ , Paneten, ^olar-, 3?abiaticn, 9icfracticn, i£d;atteu, ©id^el, ©über, @cnne, @rr ^Immet, dloxh , ^olar- römif(^, ®üb] J 2) ()>ec. in bev 2)ZaIevei) II 83m 3) (bilM.) 1385a; II261e, 390e; III 18a :1| 33. {aU ^övpex, candela) [biirc^ ° toovn bej.] [l^g(. Äevse] IV 260m, 531m; V61a; plur. 2\d)tcx [hüxäf 0-* Oej.] 111605a ||: alpl)abdifd)C Ucil)C kr 3ufä^c (ju aßen iBeb.) [in compos. 2ic^t-]: abgeleuft III500e; Slbirvimg [= Stkrvation] 1 150m, 111279a; Slbleufimg [= 2)iffvactionJ I165e, III (54ime)' | 5ibnat)mc [= @c^\ijäc^uug] III (49e) lOOe, 414a; -ahn. III239e, 245m,eii :| 2tb|cv^tiün 1341a, -2t. 1364a; -2l6ftufimg IlllOOm, -mnijcc^gluuß 11366m, -abevn 111387a, 2tnal^[e III590e, Dom 2. angeregt I80m||2lvten [ögl. Oiieüeit ujh).] (|. birecteS, *electr., irbifd^eS, ®ouue, @terne; ii, öieleö a.) III 93e-94a, 118m, 134m, 572am [394m, 5m], Ime, 468am, 594a (Ö27me) : buvd^ ba§ ^olavifco^ imtevf^ieben lll 394e-5m J -arten 111395a || afc^«» farbenes, -bigeö |. 9}2ünb, Venus; ba8 atmojpt;äri|c^e [ögt. *2ii[t] III 118m, 121a; aufhören III(619m), auSgeftra^Ite« 111102m, -Srugfiöfee III 307m I auSftra^Ien [ögt. -geftra^It] 111350m, 382e, 394m (588a); -2l-mig 111397a Ja neftromen 111395m; -enb 1201a, l-a. II 15m; -5l-img I225ra:| -bal;nen 1122a, ijom 2. bebingt I56a; bee 2. bebürfen 1481a, !ü-e« bebürftig 11224a; -berge II440e, ißerü^rung mit 2. IV (64m); SSef^affen^eit [= Oualität] |. bei 9latur; -beftimmungen 111102a; -beugimg III33e, 167e-8a; betvegt 1208a, Urfac^ ber ^etvegmig III 44e; Sesieljimgen IV 63a |-bilb 11162m, 505am; -bilber lIP4a J blauet III 173a, 299m, 539a, 541m; bläuliche \ 47me* :\ blenbenbeö I11397e, -bogen f. 9lorbIic^t || S3re^ung [= 9^efraction] (ögt. Sic^tflra^Ien) II 62m- 63m, 93m, 118me (394me, 5e-6): hoppdU Il369e, III 43e; 2)o^^eIbr. V{10a\\):\ erforfrf)t 11342a, '^g-33er^äftui[ie III 62e || brennen II0385m, -(Sencentraticn III187e, bamiuernbes I27a, bäm^fen II1396e; biffufeS [= serflreuteö] I207e-8a, 482m; 11162a, 70m, 83a, lllm,e, 8m-9a, 501a jbirecteß [= eigenes; ögl Slrten] 1 549e, 392m, 482m; III 90e, 127m, 394m, 627 e: gegen refiectivteö Illlm, 392m; III 64am, 108m-9m :\ -bunft I93a I 2)urc^gang burc^ etmaS ... 111130a, 143m, 4m; burc^* ge^n bitr^ ettvag [a. osöeltraum] III 567a Jöcm 2. bnrc^ftromt: ©efilbe I161e, 111 169m :| -Effect [= Sirf.] II 97a | eigenes [= birecteS] (f. (grbe, Planeten) II370e; III108m,e, 372m; ©genfc^aften f. Statur || (Sinbrnd 11162a I -@. 11185a, 595e-4a; -@inbriic!e 111594a || em^augen 111373a (üen e. 2öertfi)r^er) | (gm^^flnbung ITI93e (129e); -S. 1158e; 111113e-4a, 399a Ij. I-entbinbenb f. @onne | -ßntbinbnng I203e; 111387m, 393m; -en I363am \\ [(Sntbedungen] (tgl. ®t\ä).) Y [10]; (Sntfte^mig, Urfad^ [:|: -erjeugung, -quellen ufm.] III33e, 94me , 109a, 418m, 565a ( -ent* n>idlung I198m,e, 9a, 201e, 7a; 11375a, 7e; 111184m; IV 142e, 214m: eigene III 420e, 435a; burc^ 2)2agnete IV70e, \ä)\vad}e 111420e:| erborgtes [= frembeS] 1112a, 11136m, 111306e; gelangt gur (Srbe f. ju nns 1 2. erregenb 111626m, V12m; l-err. III 378m, 593m || -erfc^einung 2iä)t @rf — 3 689 [- -^t)äncnien] I 160e, 198m, 203e, 4m, 6m; IIf611m, 2a; IV 173m, 29intmels [pl. f. *^immel] II96e, ^-sL III 579e (in SSerbinb. mit bem 3J?enfc^en); ^immlif(^e II1565e* :| -büße [f. @onne] 11362a, au8 b. inneren f. Äör^jer, -infcln 111506a || 3ntenf ität [= «Starte] (f. (Sterne u. a. 2lrt.) I88a,m, 200e, 7a, 416a; II74e, 97e; III(38m) 49e, 99e-100a, 119m, 135m, 189a (252m), 489m; pl. -en (OO) III(498e): -^Sgrab III 70m, aWeffiing 111627m, -^s-ißeränbb. III 215a J -3nt. I154e, 11363m; llI83e, lOOe, 2mll, 212e, 522e, 3a, 4e, 530a, 589am:|| intenfitjeS [= ftarfes] 11167a, 83m, 103a, 167a, 299m (397m), 420e, 433e-4a, 459e, 491a, 521am, 3a; I'intenfio 111496a || 3ntermittcn5 111590m; irbifd)es I207e-8m (ijerfc^icbcnartigcs) , III P5e-P4 (®efd)n)iiib.); -fegel 91. t> .«>umt)elbt i?c«mo«. V. 44 690 2i6)t ^ — Sleflejion 1 108ell, IIl45in | ^ör^er: ir;r SSevIjältni^ IlUlOa; 2. ouö bem inneren ber Ä. III394me,5a:| Äiaft 11158a, -h-ciö f. @oime, -fvcne 11365a (weige) I füiiftli^eö 11192ra,e, 397me- pl. -e* III 101m, 397me :\ langfam f. SBevfanßf., in ber Satevne III0315mll, baS lebenbe II59e, Woe [= ol;ne] 111384a, in ber 2Katevei f. n% 2)|-maf|e 11182a; -maffen I154e; 11330a (5öcvtr;eUim9) , 369a J aJ^atevialität Y 10m; baö S. QxtU baS Hltefte Beiißi^iB ^Jon bem S)a[eiu bev SD^atcric I161me; gicbt 3. b. b. ölt. ®af. b. 2«. 111553m, 593e-4a :j aus bem STteeveStoben III503e-4a, toou ber Dbeifl. beö ÜKeevß 111504a | SJJenge [= Oiiaiitität] 11183m; -menge IIIl37a,m, 142a,m :| in 35evt>inb. mit bem 2)Zenf(^en [ögl. *2JJcn[d^ 2] III 379e 1 1- -meffcn 1 19e :| | H)U [ [ n n g III {627e) ] -meffung [= ^I^ctometvic] (ügt. ®cfd;ivinb.) 111102a; -cn O III 101a; 2«ctr;übcn III 90m-91a, i0i-2a, 125me, [131e-5] (2m) || mi(d;igcS 111314m; milbeö 1141a, 159e; 11188a, (219e, 231a, 587m); -2«o(ecutm 111270m; matnx, S3e= jd;aff., (Sigenfd;aften [tjgl. Oualität] Illlam; II 228e , 514e-5a ; III 43e, 94me, {468am, 540a); \ 10m \\ -nebcl I84a, 86a, 88a, 154e, IGla; S^ebcltic^t 111231a J neHigeö I387e.|| neneö 2. öerbrcitcn über ctn^aö ... IV74me, 323e-4a, 414e, 57Sra, 633a; -Ocean I11383e, oI;ne 2. [= -lo«] I11350e I H^I;änomen [= -evfd;einuno] I202e, 4a; 111610m; IV 298m, 575m; pl. -e 1 148m, III 89e J polarifirteö [\. (Somctcn] I Ulme, 392m; 11371a; III (108e-9alll) 135a, [39im-5m] 4me, 418mll, 584e;V10a: im SDIcnb III503e, im m-M)t lU496m-7a', biivd) 3icfrcj, b. 3?e[incticn III394e :| -^oren III386me || -^roceß [[. @tcvn] I207a,m,e, 8m, 366e; 11186a, 100a (170a), 228e-9a, 494m (567m); IV79e, 142am, 205e; pl. H^rcccffe (*) I94m, 125m; III5a, 104a, 169a, 228e-9a, 231e, 610a;lV81e-82a: 2i:[;nlid;f. 111256m*, aufl^örcn IV619m, r;evborrufen ]11379a*; ^ntcnfität III 276m, 589e; intenfiüer 111276m; !otSmi)d;e III 590a*, ^er^^etuirl. l\146a', eä)\vM)m\Q III232e, 257a*, 393e J ^^roccffe II369e, 11124m .|| -fünfte I20a, 158m; 11217a, 316a; IIIl&3e-4a, 8e, 366m, 507a, 532a: cinscrne II248e-9a, fleinftc 111462m :J Dualität [feßl. mtur] 111113m I Oiiantität [= ä^cngc] III120e; -Oii-en III132e, GellOnelle [i^ Gnt[lcr;ung iifm. , 2lvtcn; i^gT. Urquell] 11371a; 11162m, (399a, 540a); -en 1208a (mannigfaltige), III 627m J -qiieUe Illlm; III 63e, 85e; -qucüen III 62me,e, 63e {394m) \\ I-raubenb 11361m, III 144m; -räume lV143e ||— reflectiren [= smiidimfen] 111385a, 435a, 521am,3a,551a,m j 2. r-cnb 11329m, 111521m; I-r. 1105e; 111462a, 568a Jreflectirt(e^) [= gurüdgetrorfneö] (ug . 5lvten, birectcö; f. mcn'o, Paneten) I Ulm, 392m; 11136m, 356e, 370e; 11162m (70a), 79e, 84m (90e), 127m, 168e, 627e: [in SSelttor^^ern] . . . III276e, 292e, 551am, 582am :|j SJeflej: III (498am, 510m) I -9t. [f. SJJonb] IV 497e; -9?efleje I246e!l, V45me :|| 9UfIefion 11183a, 118me, 121m, 394m,551am: '>-efä^igleit 1112a, gegen 8iefraction lU 394e; snjcimaligc 2iä)t: 9tefle^Dn — ^exhi 691 111497e-8a(e) | -^i. I lOGe, 147n],8a ; 111524me— ||-reid; 11351a, 1112(ie; reinem llll24e; dteii hnx6) ha^ 2. 111543a, -reij I394e; -rüig 1148a, l[I536me ; votl; e ö III 299m, 420me, 541a, me (607a); IV 205m ; ru^igeö 111113m; -faulen IV 144a, 5e-6a', -faiim I199e, 330e; Hiäumenb riOSa, -[d;ciOen 111532a, -fd^eiii 111339a ([(Tjhjadjev), I-[d^eu \32e-^3a (gifd;); -fd;immer III182e, 3a, 317e (matter, milbev); -[^leicr 111419m; fd;net(er al6 ba« 2. 11400m, ec^neßigfeit f. ®e[(^n)inb.; [@d^riftcn] II 5i4e-5a; III20ell, 32a, 58a ||— fd^njac^e? [U3I. flavfe«] I207e-8a (in 9?äd;tcn); III G2a, llOe-la, 299m, 309a, 417e; I-fd^tt)ad^ I113e; III 79m, lOle, 113e, 211m, 424e, 467e-8a,m, 525e, 569a f @d;n}äd;e . . . I11440e; -fd;n)äc^e 1118a, 411e; 11184m, 101a, 155m, 569m,e J Hd;\vä(i^cnb III 50a J @d^\väd;nnß [= Slbnal^me] 11142a, 50a, 120e-la; -fd;n?. III49e— II -fd;n.Mnoimg III595e; ©(^-en I200e, III(593m):| eid;ttav!eit [ugt. n?ar;r3cn.] III 572m-5a (beS S. öcn SBcUf ordern; 2e) || — I-fiar! III259e; I-ftävfer III 132all,5e, 398a :|| f^orfcS [= tnten[.] ni299m, 309a: üertiröt ein fc^\t?ad;eö llltlOe-l* [\t\jx %] III338e, 397me, iWamlH^ ftärfere III134e, 299m; baö flävlflc II361e :|| -ftärfe [= 3nten[.] (f. dometen, ^ernvo^r, 2)?onb, ^loneten, ©cnnc, ©ternc; n. öicle 2lrt.) I146e, 7m, 387a, 392a; 11474a; 111134a, 5a, 187a, 334a, 459all ; IV 207a; ©tar!c (o<^) II361e: öeringc 11178a, mi9reid;c 111339a, Untei[d;ieb 11170m (lleinpcr) — :|| firar;Ien [= *@tror;Ien, % ?id;t] (f. Sntevferenj) 11228m; 111270m, 594a, öall, 6am,e, 9all; -flraT;! (*) IllOe, lam-, III 69e, 92a,e, 540a: 2lIJfor)>tion 11163a, 70a |33rcd;iing [= !üid;t] 1 83a; 11134a, 93m: CEntbecfimg \\506e, Ptolem. II225me:J S)urd;3an3 11228m, erjler III 40e*; garüe 11193a, 128-9a', ©ang II216e; ocbvod;cn* 11370m, III 394e; »cn c. ©egenftanbc 11170a; ©e[d;njinb. 1161a*; III (90m'^), 93*, 93, 128-9a] ^veii3ung VlOa, bur(^ Siift 11186a, oblique 111395m; Hflvifivte(v) 111395a, 8am*; lY 76e\\*; reficctivt* 11370m, 111394a; fd^h)äd^en III 395am | 2öeg III 385m, 395m; burd;Iaufne SBege VlOa :[ gerftören fid^ 11371a, III 85e; gurüdfgen>or[uer II 59m*, 3-n?erfung 11134a; imi 11370a, lII85e:I| firoI;lenbeß 111565a; I-ftraMenb 1162m; 11170m, 270m, 504ra f -firar;Iung I412e, 111257a --|| -ftveifen 11268a; 111113a, 403e, 508a; -jlrom Il52e, 120e-la', -tangenten II508e, 111507a; -tr;eilc(|en (pl.) 11197a, 130e; tnigeviid;e8 I104e, unaufleölid^e« I387e, Uubulation [ogt. m-t., -n^eüeu] III 13e; uuerwarteteö I280e, 111400a; ungef(^iräd;te6 III 143m, ungetriffeö 11139m | rn^ S. gelaugt ju unö (b. \). jur ßrbe) [ögt. @e[d;njiub., *@tci-ne $?] I413e; II149e, oOa: in 2«iüicnen i). Saln-cn in5i2m; g. nid;t ju m\i Ul96e-97a, 372m-3a :\ lluter[d;ieb in83e, llrqucn III 378a, Uvfad;f. Gutftcfi. ||5)eränberung 11377m, -\). 111172e J-to-eu (pl.) I 412e, 3m; III 105a II, 518m .|| »evbinbet unö mit bev 5IBert, mit ben ©cnuen; ^nle\)x burd; baö 2. [ogt. °2öe(ti-aum] lUlme, 162 \ 692 Si^t 3Serbr — Sieb III39e-40a ||2. öerBreitcn (bilbl) [a. neues] Il379e: über etnjaß 1246a. 268m, 380a, 437a, 444c; 11376m, 8m, 475a; III283e; IV34m,215m, 622a; V41m, 46a J S. toevbreitet fi^ II261e |j 35erbi(i^tiing 1 112a, toei> finftern 1246m, 93ei!e^r f. ioerBinben, SScrlangfamimg III 126mll ; l-öer«- Iöf(i^cnb f. ®a§, 5ß-ung 111541a; öernic^tet 11186m, IV (205m); toioIettcS IV 64m, 205m; I-tooU 11431m, 519e; III 8e, 80m, lOle, 136a, 298m, 404a, 498m, 508m; IV 13m, 177m; «Borgang II(228e), -tragen III 468m, ttja^re« I104e, ni(^t wahrgenommen III232e|?. unb Söärmc I408e; 11474a, 515a; III 44m,e, 539m; ttj^erjeugenb 1162m J -n)ec^iel [togl. -2l6tt)e^gl.] ([. ©ternc) III 172e (^eriob.), 626a', l-n?e^felnb lUOe, 15e||Seg 11150a, 85e: Sänge 11371a, III86a|2ßege V(10a burc^- laufene) j -tt)eg [ögl. ©teme] III91a,e, 126am, 7e, 189m; -Wege III 286m:ll weißes [f. ©terne] 11329m; III51e, 86m, 103a, 301ell,496m, 541m: blau 111299m, enthält aüe f^arben II514e, grün III 299m :|j -wellen [bgl. Unbulat.] I19e, 65e, 165e; 11342m, 370m; III (i2^-9a,e), 232e,387a: S3eW. II228e, SBirfungen III 579me J -weUe III128e-9a || buv^ ben Weltraum ge^enb III 49e, toerbinbet uns mit bem 2ß. 111593m; S. werfen auf V71m, SBirfungen [= Effect] lU[379me] ||. -wi3Ifc^en III 311m :1| -Wolfen [= -gcwöl!] (ögl. SJ^ageß. 2ßoI!cn) I89a; 11330a, 368e; 111405a: reifenbe 1106a J -Wolfe 11329a, III 100m .|I 3eit, welche ba« 2. brauet : f. ©efd^winb., gu uns, -weg ; gcrftreuteS [= biffufeS] 1 349e, 482m; baS ältefte 3eugnt^ f. os^ateric; jitternbeS II 52m, III 87a; 3uden 1147a, 111590m | 3una^me III lOOe; -jun. 111102a, 245mll Jj Xurücfgeworfcncs [= reflectirt] 11163a, 584e J -fira^Ien, -enb(eS) III 64a, 503e-4a, 521m, 595m :|| jurücfWerfen [= reflectiren] II 29m, III(495e) 567a; ^-ung [= Jßefrejion] 11370a, m(34a, 567m) || 3u* fammen^ang mit anbrem IV2iOam, -juftanb 111104m, gwei III134mell* —II tic^tI413a, 111398m; IV143m,577e: garbcIV374e, ©eWoIf II91a, 3Jinge 111168a, ©treifen III 113e, (Stritte 111113m :|| Lichte-: Lichtenau (an b. 53affinSbai) III 622a | Lichtenberg (Ge. Chrph., 1744 ob. 1742 ? -99) 1398a ((Steine auS b. SBeltraum), 111565m (2)ur(^gang eines Scmeten bor ber (Sonne) ; 33. Lichtenberg UmwaUung im SJioub III504e :| C. Lichtenberger (geb. 1796) III227e (neuer @teni) | Lichtenftein 1) Hinrich (Martin *H. Carl, 1780-1857) m368a ((Sntbecfung bes ffiorgeb. ber guten Hoffnung, im „baterlänb. 2«ufeum"); 2) Ulrich v. L. (SWinnefänger, c. 1250) II 36a 2iebc [f. Sßiffenfc^aften]: ju etwas I180e, 163a, 282e, 377a; III171e, 590e; compos.: -^Streue 1150a; I-öoU II 30a, V17m J Sicbeube (pl.) 11113a {^'c\)U), 7m; licbcn^Würbig II 69m J ?ieb-:-baberci f. SBhimen; lieblid^ [f. iBilb, ©efangj II 57m, 64e; Liebtcerda V95a (©ranitbcrge) :j| Liebig (Jnftus, grl^r. v.; geb. 1803) j: „Slnnaten ber S^emie" IV603e; „organ. (5^." I478a,m :| ?uft 1333a, 478a; IV 458m; Ouetten IV 250m, 502m (in Aachen) || lieblich, Liebtcerda f. bei Siebe Sieb — Sinie ^ 693 *Sicbcr I13e, 11113m J| liegen II 188e (ba§ Übereinanberr.) I -enb IV 34m (ü6er einanber I.): im Siegenben (Oergm.) 1280a, IV 252a || Liegnitz: 2?iongoIen 11290a; aJi-fc^Inc^t \\U2(n, III 416a :j Heues Ili ' 127e, (Sali "{ Lieu-Kliieu-^X[\t\M {Lew-Chew-^., Loo Choo IV403e) IV 393m, 403e: Äarte IV403e:| Lieutaud (Jacques, 1660-1733) IV 58m (Sänge); Lieu-tfcheu (c^inef. ©c^riftp.) illOOme (über ©arten), la *Lif = Enf\ Signiten (f. l)p. ©teinfo^Ien; = i8rann!ol^[en I 297e) 1209e,227am[297e-9a];IV249m: (gntaünbnng IV 586a; [in ©egenben] IV410e, 55öa; ©d^i^ten IV 410e, 586a J Li^unen II278m,e; -Her II 299m (sg.), liguftifc^ 11404m {mm)]Ligyer {^o\t) 1396a; Iigt;fd^eS ©teinfelb (an ber Sn^one) I 396a,7n || Milien lI2Pe: -gen)äd;fe I293e J Lilienthal [ögt. Schröter]: in V 108a, 116e-7a; gn 111426m, 494a; £-er iBeob. III 538e || Li/^e IV I65am (artef. SSrnnnen babei), LilUrs (dep. Pas de Calais) I231am, Lillieliöök IV 205a, Lilloife (®^iff) IV 118m Jl Lima (in ^ern) [f. Callao]: 2(nbee!ette 1 191a, S3reite I432e | (grbbeben [f. an^ Callao] I(222m): grfc^einungen babei IV 228a; ©etöfe I214me: fc^irac^e« I(225m) :j in II 124a | niagnet.: STquator 1191a, IV 184m; «Beobb. IV102e-3a, Sntenf. I432e\\, 9leig« IV109a; ©c^unngnn* gen ber 2JJagnetnabeI I432e:I memorial lA^ 528a , ni3rbl. toon IV 184m, (Sd^ifffar;rt 1143a, Urnfturj 1222m \\ Limari (33ulfan (SI;iIi'«) IV 551ra, Simonen II 61m , acqua santa di Limoßna f. Catania *academia dei Lincei I1509e || Sinbe II34a j Bernh. v, Lindenau (1780-1854): „Beitfd^r. für Slftr." (L. n. Bohnenberger) IV 151a; Scmeten: Särme III 564e-5a, 582a; monh III 495m (2«affe); über bie (gntberfung bes Neptun III534am; „9^e:|)tnn§-@." III553e, 4m; [^erf.] III564e:| (S.ap Lindesnäs (in SlorJü.) 1313a | John Lindley (geb. 1799): ^flanjen: [Slrten] I294e; foffile I468a,m,e:j Lindner (^rof. an ber S3ergf^ule ju SDZejico) IV 625a *2ineale (pl.) 11210m | linear [f. 9?id^tung, iBerfettung] 11196m, 120m; IV27e, 143e, 305e, 358m, 360e, 4a, 7a, 424m, 7m, 463e; Sinear- (*) [f. 35ergri^§ernng] : SSe^ie^nngcn JVllöe-öa, -iBerbrcitung* IV227e || linguiftifci^ II 449a (ißerr;ärtniffe), V17m (ÄenntniB)||— Sinic^B. (=2iqua' tor) 111344m (jenfeitg) || d. (2«aaB) [f. S3arcmeter]: eine I485e,g^ I371e]pl. Sinien 1 295e , 469a , 485a,m ; IV471e: ^arifer IV153am, 625a :I| 21. (getüö^nl. u. geometr.) [f. ©r^cbnng, geobätifc^, ifo- [öfter], äJJagnet, magnetifd^, äRittel, 9?ii)ean, ^r)o^^t;orifc^ , SBertical-, SBitItan, Sßärme] 1376a, 111122m; IV 47a, 202a, 493m; plur. Sinien 1 187e, 3iOa,m; II 394e; III 13m, 63a, 525m || 3uf. (sing. *): ol^ne 5I[^nHnd)iing f. magnet. 5Ibn)., befd^reiben III390e; biinlle [tjgl. frf^lvarje] U\62e-63m,e, 108m,417mll; geMmmte [= frumme] III390e, gcfdMcne 111289m, freusenbe IV 133m; frnmme [= gcfr. , Würben] II374e, 111289m; S. legen lV415e (burc^ . . .), olme Steigung f. magnet. 9?. | 9fiuü-S.* f. magnet 694 ßinie 31 — Sitr %h\v., DJeiö.; pl. IV201e:I \^)'^'m^ W^ tunfle] III525e*, fenfvc^te lV608e; ei)ftcm IV (507m), -e lllööm; toerbiubet lVl45mll* *Link (Heinr. Fried., 1767-1851) 1457m (2Bad;[cn ber ^fl. , pliilos. bot.), 469a (^or;Ienf(lV) ||» „Liunäa" 1490a, 11464a | Linne [Linnäus 11 224e] (Carl von , 1707-78) : amoenit. acad. [. de tellure , generatio prim. f. ^ftanjen, musa Cliflfortiana II131e; ^flanjen it. 2:f;ieve II224e: (Sutfteljiiiiß burc^ generatio primaria V^eIV403m,m (3n[eln), 584a :|| üinfe (bilbr., ©eftalt) [[. Ävt^ftaü, @tevu] 51. [öon ©laf«] III102e, 119a,m, 122m, 4a; pl. -en (aiid^ in comp.) III 124ell "[«8. (anbeveö äbnl.) 111497m, IV570e; l-fövmig f. inb. IV227rall,494am:| Sage IV 227m; nac^ II 81m, 293a; ^avalfeÜvei« II300e; [^erf. ba] 11478a, IV171e; Umfiiivs 1222m, ijulf. IV224e, jn 11296m || ?ifl If250m, -en IV 548a | Martin Lifter (1638-1712) II388e: ©eognofie n. SSeifein. II 590me, 519e; V[62j87a:| Litemum II24a II Sit^o-, nt^o- (*)• -Q'capVit U95m, -grapl^ifd)* f. ©c^tcfev T -logie(= ®e|letnre^re)IV477a, 621e ; -logi^^* IV634a j| 2itie(ä}2aa^) IV512m Sitt — H. Lloyd Tl 695 litterarif^ l bei ?itteratur, Sittcvateii (pl.) II 25a — 1| Sittcratur {aii6) in comp.) [f. abeublänbifd) , bvamatifd;, SD^ittcIaltcv ; toiele SBölfev] (km. -gefd^.) U16m, Qlm, 72e-73a, 106m, 148e; eine beftinimte . . . IV493m; pl. -en O 11420a, III 625e ja Utterorifd) (biiv^ * kj.) [[. ©treit, mif|en[d)aftrid;] || 3u[.: alte f. claff. u. SBi3lfcr, Slltev lll(454a); Srußbilbung II73e*, «Bener;nien II37me*, 33irbimg I18e* | claf|i|d;e [togl alte Pollex] 11213a, 288a,e, 9a,445m: «Bcfövbcrer 11299m; ©rnjccfmig u. SBiebeikrfteüung [^gl. *gviei. gilt., Italien : ©vielen] II [2876-29 Oa, 21. 4:65me]; n)iebevaufHüf;enb buv^ bie ©vielen Il53m;| ^ompcfitiou V9m*, 2)entmale [= 2}?omim.] 11219a*, bid;tevi[d;e II 49a, gclcht II 327e* I ©efd^ic^te 1151a, 465m; -gefd;. II [6-75 , 21. 104-126m; 148am (2luön)a^I au8 ber aüg.)] :| jebe V18a, mobeviie [[. ^Wüq] I50m; 2«muimente* [= S)enfm.] II402e, 111454a; 9iatiouat-2. II 41m; neue f. mobevne, Stf;eil; ^|Jvobuctimtät II 16a*, I-reid; II141e (@))vad;e), 9hir;m II 67m*, etubien 11420a*, S^eil [= ^iveig] II66a (iüugcvcr), ungetnibct Il57e*, öaterlänbi[d)c II 72a, 35evfatt 11234m, bev alten SJöIfev [ögt. cla[[. ; f. *©ricd;en, *9iöniev] II 7me (92aturgef ül;! , -üefd^r. barin) ©er! 11219m*; SBerfe I 29a, II55m*:| ßiüeig [= 2r;eil] II 4a (mo* bevnev), 7e mtthauifch I393e (2)?^tl;u6), II 420e (@^rad;e); Little Prairie {SSI 'o, Sincinn.) 1218m | Sittoval [m6) in comp.] (= Äiifte, 2JJccrc«ufev ufiD.) 1203m, 255a,e, 309a, 310a, 3e, 7a, 327e, 8m,e, 342a, 5e, 9m; 11270m, 376a; III 72e, 88m, 408e; IV 40m, 42a, 92m, 103a, 137a, 141e, 203a, 254m,e, 306e, 320m,e, la, 377m,e, 9e, 380e, 2e, 405e, 413e, 422e, 3a, 9e , 437a , 452a , 4e , 537e , 542a , 550a,e , 599a , 600m , 7m , 9a , 6 10m II ; y45a, 80m; pl. -e (0°) IV452e, 6e, 7e, 7e [Scfm.]: -£r;eone IV 527a, -Umriffe I315e J Littrow (Jof. Joli. [von], 1781-1840) |: 2tftioncmtc: „befc^veibenbe %." I392e, „(v>o^uIäre) 21." I388e; „tl;ecret. n. ^n-a ct. 21." 111364m, 537e-8a:\ MjUw^Mt 111367m, Venus III557e-5a (am r;cnften) J Liverpool: british association IV68a,m, 69m, 72a, 179e, 180m, 648m; [Ort baki] 11181m, 426m, 553e; ju III426ell, 528a ;| Livius I395e-6a (©teinrcgen) , II22me (9Zatuvfc^iIb.) ; Livomo 11511m (§afcn) *Llactacunga =■ Lactr^ Llandeilo-Silbnng IV372e, Llandeiloßags V 90c-91a (5Berftein. barin) | Llanos (= ©vaScknen, -fte^^^cn) (fübamevifa* nifc^e, in ©übamer. 1265a, 11444a; 11174a, 589m) [[. Apure, Calabozo, Caracas, Venezuela] 1143a, 6e-7a, 265a, 352c; IV496e: mittf. SovbiKevc IV 554m, enblofe [= greiijenl.] 1377m, Srbkben IV 216a, [glüfic] IV 554m, gvenjenlofc [= enbl] 1143a; 8itlfan üon St. Vincent i]el;Ört IV 496e, 600a; Bobiacalli^t 1143a, 6e-7a :| Llanquihue = Ofomo jj Lloyd 1) George I44ell (STagebuc^ Ociber Gerard) 2)* 1476a (gcobät. 9a\)cße' ment in @übamev.):|| 3) Humphrey Lloyd (geb. 1800) |: inaguct. I438e: S3eob. IV 72a, Obfertoatovium ju Dublin ib., Linien [VTiam, 9^eig. 696 H. Lloyd äR — 2omha rV107e, ©iifl. bev ©cnne IV79e, [(Stationen] 1438e, Ungetrittev 1428a :| [ßntbedungen in ber Cpüt] III 64m, Stem:)?eratuv IV 79e *Loa f. Mauna \ Loayfa (Garcia [JofreJ de): ©übf^i^e Slniev.'S [= dap Hörn] III368am (unter ibm entbedt); (gj^>eb. lU76am, 111345a; (£aV Hörn entbccft 11305m, 476am || ^Job II23Se-4a, 346m; IV 63m: -rebe 11224m, -rebner IV 50me J SoBen (laudatio) III481e || Löfeaw (©ad^fen) 1264m (9^e^^elin) | Lobeck (Chrn. Aug., 1781-1860): Aglaophamus 111470a, 3a, 8m, 585a; Epigenes lllö85a, ^^planetcn* rei^e 111473a :j Men 2t. j. 2ob, 33. (grie^.) I 290e (-fteüunä); los Lohos (Snfet bei S^iti) IVööla, $?obrebe f. 2ob local (= öxtüä}) [f. Sln^ie^nng, Srfc^einiing , @e[c^, ^43roce[fe, Störungen] adj. 1235a, 241e, 427e, 430a; II68e, 92e, 203e; 111326m, 8m; IV 17e, 20a, 29m, 42a, 96m, 112m, 130a,e, 2e, 159m, 249m, 358m, 369e, 445a, 8m, 495m, 572a, 632m; V73a, 80m, 92e; adv. 1365a; IV19e, 126a J «8. Socal 1) bag 2. 11175a, V61m; 2) Socal- (in compos.) [*] [f. sec. Slngie^ung, SSefc^veibimg, ^f)änomen, ^oefie, ©töviing, Ux\aä)] 1|: 2(ntt)enbung 1429m, -befc^aff. 1189m* | (ginn^ivliing IV 118m, 240e; -en IV 173m ;| (Svinnerungen II 45a, -[itte II 489e* [ ^Jevl^alt* niffe IV240e, V80e; -öer^,* lj[88m, 321e; 111590a; IV 281a, 343e, 459m, 520e; V6ie:l Sßa^r^eit II42e, imfen IV72m :|i localifirenb II159e; 2-ung II 116a, 166e J Socalitat I428e, II 271m; IV516m, 544m; pl. -en (*) III388e; IV 35a, 94a, 110a, 228m: beftimmtc* II 19e, 39e *2cd^ IV530e, Lochaber I473e|| Icder [f. 53cben, ©ctvebe] 1219a, II 234a; 111496a, 567m, 573a; lV278a, 461m: @to[fe 111504e J S-^eit IV 529m II Iccfig f. bunfet; lodazales 1243m, 457m; V29m, 30a; Loddiges (Conrad) II 97m (^almen^au^^) , sidera Lodovicea 11366m || — Sog (auc^ in comp.) II331e, 472a,m,e; Üogleine (*) II2P6we; = -linic (O) 11469m, 472me |: frü^efte Slmoenbung u, ®ef(^. (beö 2. n. ber -leine) II [469, 472]; frü^., eifte 'tUnxo. (©ebrau^) be§ 2. II 472me; IV56me, 170e] ijor 2lnto. IV 170e :| au^genjorfneö II471e, au^irerfen 114696^; -bvett Il472e, erfiinben II469e | ni^t gefannt ijon ©eefal^vern IV56e, cb jc^on ge!.? II 296me*, fc^cn befannt II 296e:\ -glaö II472e; -leine, -linie f. atlg.; -fc^iff II472e :|| bat^ $?oggen 11472m — 1| logifd^ 11280m, Sogogra^^ III480e; Loheia {^xah.) 11243m, 111344a, IV 379a [53erg babei]; Sotjfuc^en V35e | Lohrmann (Wilh. Gotthelf, 1796-1840): 3Jlonb III505e; SJJonb-So^ogr. IV614e, 5m :| Loifeleur-Deslongchamps (Augufte Louis Armand, 1805-40) II 443e (Amarakocha); Lo-jang [ob. Lo-yang 11403a] (c^in. <£tabt) 111454m, 5a; e^ije^^t^rifc^e Lohrer IV 15e (£)brig!eit), loma de tablas f. Perote T || Lombardei^ lom«» barbifc^ (*) V62a: Kanäle 11389a | Sbene* 1312a, 323m; -en H377m, rV23m*:| geobät. I422we; geogn. II 25m, V(62a); (Sc^merfraft I422e-3a, Somba — Söme; 6tern y 697 Xem^er. 1348m || Lomhok (fl. ©unba-Sn[eI) \y ^Olm («BuÜan), JLomÖÄ (bei S3aiveiitt;) I273e [geogn.] London [f. astron. soc. , geogr. ßoc. , geol. soc. , royal soc] 1438m, adj. Souboner (*): 5(bftanb IV 302a, clay 1289a; Scmet 111563a, -cn IV 207a; (Sutfern. f. 2lbftanb, gevnrol^r 11508a, geogv, ®efell[^aft [f. übr. geogr. soc] 1474a, ^aitS II 5m, hoiticult. soc. 1480m | in, gu L. [a. fL ^ran.] 11374a, 428a; III426mll, eil, 4G0m, 499m; IV 57a: [^crf.] 11482a; IV 60m, 125m, 172a rj Älima I403e||. Smagnemobcl 1 188e | magnetifd^: SIbtt?. IViSPa, üünie ol^ne SIbtD. IV141e; S3eobb. l\189a; Sntenfitat IV67e, 68a, 74m, 90oll,e, 172e-8a] g^ieig. IVi07mell (jccut. ^evänb.), @ti3rimgen IV 173m || ^cnbel 11393m, IV 25m; gl. °@tevn[^n.J 1126a, III598e:| S 111140a, o\ ©o^^elftern VilPe ((SIcm.) | R ob. 420: öeräubcvl. @tevn III 245m , 5a J 9^o. 18, 19 111248a; 420 f. R, 9^0. 1527 III299e (2)ü)>^etflcni) :|| Stit^öangejjuuft ber eteni[d;nii^^cn [togl. y] I126e; III5P5eil-.9a,e, 600all, m,e, Q20am \\ SI;ierfveiö IIIlGlm —II Löwtn 11286a (^lof. ba); Löwenörn (Paul von, 1751-1826) I200e (^Rüiblid^t), IV 118m (magnet. 516».); Löwig (*Carl Jacob, geb. 1803) IV 501m (Oueüe) Lo-yang = Lo-jang^ Loys f. Chefeaux *Luhalo (afv. ®c6.) IV377e, lubdhaka (fanötv.) 111208m | LucaD(us) (M. Annaeus) II 2iam: Jupiter III469e; 9fiatiir[c^irb. II21am,108e] S. Lucar 1) S. L. de Barrameda (§a[en an b. äJiiinbimg be§ ©iiabal» qiiiöir, ^ i). Sabis) 11309a 2) cerros de S. L. (om 2)ZngbaIencnftr.) IV 556a :\ Lucas ((Söang.) III413e (^Bevfiufl. ber ei b. Stöbe ^^vifti), lucayifche 3nfeln (bei (£\iU) II 56a | Lucca : S. Maria Novella II476e, IV508e; [^^ev[. ba] ib. :| Luce (f^vfr.) III öiie-2a (2)Zeteoifeinfaa), Luchon f. jßa^ner« II Suc^ö (©tenibilb) {tat lynx): S)o)>^eIflevne babci 111298m | @tenie: y lyncis 111141a, 9io. 12 111302a (Sfad;) :|| S. Lucia 1) (irepinb. Snfel): SSiiÜan öon IV [600m]: ^lueiDuvf, C^-^^)«, üvater, niebrig, ©olfatare (II) :| 2) f. Antifana 3) isla de S. L. (bei (B)\\\) IV 551a || Lucian I11481am {Arkader), a (de astrologia) ; Luciler III 467e (Venus) | Lucilius 1) f. Seneca 2) L. junior : @ebid)t Aetna U21me, 109a :| rio Lucio (9?eit-®vat!.) IV554e; Surfen I285e, ll[ 62e j Lucretius (Lucrez): magnet. ^Insiel^ung IV 169m; bef. fein SfJatuvgebic^t \l[16e-17m, 3t. 107ell] 17m; SBaffevHc 11123a :| Lucullus II23e (5>ißa), ludentes III360e; Ludius (röm. makx) II 7o[.)], 338m, 564-6 (aüg.), 6a,e, 431a, 455a, 487m; 11228m \384-8ml 6e; III 21m, 55a, 118m-9a, 619a; IV(i4a, 83a), 95e-96 {236e) , [4587n-460]; plur. ßüftc (bej. burd; nac^gef. °) \\ alpljab. Uciljc kr 3iifa^c fcompos Siift-) [t-!vei6 bilbct ein be|. «Stücf r;ierna{^] : mtii^Iimg ber 12. II483e, -2(bfd;hiö IV 250m, an ber ?. I266e; Hnatljfe 1= Bertegung] 1333a, lY {96Tne) 510m \\ -art n387m, IV512m; -arten [ijgt. Onetten] I 227e (ou8 ber (Srbe), II [584m-5m] J t-artig IV 232m || £ufl Sit — @rf 699 -Sttmof^^äve f. *2(tm. 2; atmof^r;ärif(^e 2. I248am; II385a,m, 7m, 8a; IV 96a, 459e, 510m, 2a,m; V53a ;| aus bev 2. (fcmmen iif.u.) [a. fallen, »gt. *^inimel ii[u\] I (373in) 402e ; ber i. au^oeictJt 1359m | äußere [f. *(grbe: innere Sävme] 1426m, 11384e, IV 536m: (Sinfl. IV167e; Seniler. IV41a,u),ell :J -tau IV 626a j fid; Beimi[d;en I(394a); 33eimif^ung(e'n) (©toffe in bev 2.) I 354(a,m,e), (340e), 373 (33rütl;enftanb u. fl. Sfjieve) :[ MtU I373a| ^evül)rnng [= dcntact] IV168mil,(209e, 210a), 490a; -B. IV209m-2i0a T S5efd)affenl)cit [4: (Sijjenfc^., Bnftanb] II 516ell, IV (189a); -Ij. II1321e, 5S9e J 53eflanbtf)eire [= 3ii)ammen[et5.; i^gt. 2lna(v[e, Seimif^.] (f. *@anevftcff, *(Sti(fftoff) I[355-5a, 21. 477e-5m] 334a, 478a; II 554a , 6m-7 (7m), 8a,am ; III 110a, 8eil (400m); IV459e, 512a, 612mß; sg. -tr;eil IV(lla,96m, 259m): (Salpeter II 386m-7m'] beilegt II llSm^ (öon ben ?.); IV(459a en?ig); Seti?. [= ©tvömung] II 516m-7a :| -Bilbcr I329e | Ijlau(e} III 118e (496m), mm II38aO, $ö(äne mn8e-9a:\ Mirfen III (541a bnvd; bie 2.), S3mtr;en[taiilj f. S3cinii[d). | brennbare 11388m; brennenbe i^gl. Sntflamm., ©ntjünb.; brennt II 162 Im :j Sontact [= S3eriir;r.] ([. ^SSaffer) II385e (7a), -S. I322e; ©am^^f menge I[555-56ia]358e, 9a; II(380e); 2)ia^r;anität [= S)nr#rf;t.] I 332m; III (498e, 9m), 589e || bi^t III(578al!), -ere III 42e ( 2)id;tig!eit I 332m (397e), IV 96m: mit ber ^öbe abner;menb 11143a |j bic! 111413m, ©ide 111412m II -brncf [tgl. SCtmefpI;.] 1213m, 305ra [335-8, 21. 475e-9m], 337ell, 8a,e, 358e (365e, 6m); II306e, 378e, 383e-4a; IV78m; Xnicf ber 2. (*) 1532m (361m), II378e, III 64m: erfov[d;t 11342a*, geringer IV 355a I niittl. ^'6l)t l\623m, 5e; mif §öl;en IV 247a, 355a :J einfl. be8 23flünbe6 III511e, [an Örtern] lV623m, jtiinbl. Oiciüaticnen I478e-9a; SSariationen I326am, 479a; SJeränbeningen 1 555am, 7e, 340ra, 455m ; II 377a .|| biinne I 240e, III(439m); Sünnigfeit IV (574a auf §cr;en) :| mit Sänften III42e, 118e j bnrc^ bie 2. f. blicfen, gefübrt; pl. 91mO 7 bur^» fi^tig 11259a; 2)-feit [= 3)iaV>r;an.] I352ra, 366a, 371m :j (Sigen^ f^aften [tgl. 58efd;nff. nfit).] IV 96m | einbringen, @., -enb: in bie (Srbe 1 248am; IV512a,m || (5inf Inß [=(5imDir!., SBirf.J (f, ßrbn^ärme, ^clarität bes ®eftein^)I552me; II (194m), 386m: auf ba§ org. 2eben IV458m, ben ^enbel IVi5öe-7a, ^flanjen IV 459/n, SBaffer V53a J n?aö (Sinfl. auf bic 2. l;at, (Stnn?irf. anf fie: f. ßnfi^mmenfe^ung, S5ulfane n. if;r ©aS || Sin» roirfung [= ©inftuB, SBirf.] 1317a, 11384m, 11128m; (grafticität I(364a), III 52a I Stectvicität I 199all, 205e, 552m [5öi -4a] , Im , 2a [Sie^i 4 f, 485e, 6m ; -d. I 221m , 335e-6a, 362a , 44.3a, 478a, 486a :| alö @ I c- ment 1317a, 11143m; Sntftammung 111619a, (Sntftel^ung V(19e); ber 8. entgegen f. ^«Stoffe, 2uftfrei«; (Sntgünbnng I138e; in bie (gibe bringcnb f. cinbr., in ber früfjen (Srbjeit [ög(. Urjeit] 1227a; @vr)cr(ung III(542e), erbil^te 1483a; erfaltet IV565m, (Srfältung f(338e, 446m); erleud;tet III 83e|(Srfd?einnnöen I552me; -erfd^. 1150m, 107m :|-erfcl)ütterunG III 14a, 700 ßuft @rn) — 9legiott I-ern?ävmcnb IV16a || -fol^rt [ugl. -reife, SIevcftat] lV95e | -\al)xkn TV 94m, 95m: ^o^t IV Ö4m, 95e; magnet. Sntenj. aBne^metib l\94m,95me •11 au§ bei- S. fallen, l;evabf. [ügl. aiig] III612e, 4a; %axhe Jll (118e), gärbuug 1332m; -felb III 83ell ||feiid^te I lle, 227a, 366a; 11382m; III 110a, 5m; IV 612m | ^enc^tig!eit 1552m, 356e [5m-56ia] , 358e, 365e; -[eiid^t. (*) I (555e, 364a), U380m-lm, 11189a: mm\)mt II322e* (mit ben SBoIbimgen), -^g-Öeliart II(306e), meffeii II 5S0m-im*, <^q-^u* ftanb I356e||finftveIV58a, fiye 11388a, bie 2. eine glüffiöfeit IV 157a; I-förmig I177e,247e,520e; 11388m, III 6a | freie II63a: in freier 2. II 88a; IV(95e) 188a, 206m, 264e, 624m :| mit t füüen IV 273m, -gebilbe I83a (täufd^enbc), I-geförBt IllOe; burd^ bie 2, geführt (trerben) [ijgl getr.] (f. eaamen) V42a, fortgef. V(36a); gemäßigt 11317m, -gemifd^ IV259m, ©eräufc^ f. B\\ä)tn, geronnen III164e, ijon ber 2. getragen [bgl. geführt] III 3e (!(. Organismen), gri3beve III 42e, fid^ galten in ber ?. 111623e [mi e. f^njeven Äöv^er], ^anä) II 29mO || ^eitere 11166m, 113m (439m), 521m, 589m: bei I)-er 2. 1213a, 330a; 111217m, 229a (496a); IV 146a; in ^. 2. III 618e J ^eitevfeit III 102e, IV533e || §erab[enfung I339e|| ^immeleluft [=ttr;er, SBelt-Sl.; j. fcgl. mim] 1148a; 11142a, 43e, 90a, 213e,459am(a,m), 578a: bid^t III578all, biinüe III188e, evfd;üttern III438e, ba«n)iberftel)enbe2)Jittet III (438e) 578a, ÜJeiBung 111439a, SSer- bic^tungen III228e J 2. im ^immelöraiim 11353m, ^immlifd^e 2. II364e-5a •II -Mine [= Uml^iüU.] I22m, 196m; 11362a, III378e, lV346m; in ber S 111619a, IV51a; innere IV536m, irbifd;e 1148a; falte I(359a), 366a; II379e; III 89m, 413m; IV234e; flare III 382e, fü!;Ien[tcffarme I14a, t-!reiö bilbet ein bef. ©tüd l)kxnaä), fiir^Ie II28mO, iüanbl. I 362m (gegen bie über bem ÜWeer); lane^ 1328a; II57a, 81e | I-Ieer 1125a, 111544m: dlaum I488e, III541e :| Sid^t [bgl. Suftfc^ic^ten] III(83e, 118m), 130a, (398m, 419m); -maffe III83e || mttx: gegen baö m. I320e-1, über bem m. 1362, 2. nnb m. II59e (S5erfer;r) :|| -meer [=-Ocean; ^ üluft, Suftfrei«] I 20e, 520e-i, Im II ,2am, 6e, 362a, 4a, 6e; 11378a, IV 236a: SSoben, anf bem SB. 1 10m, 332m, 362a; IV31m, 239a; S)ru(f I 82e, baß freie IV 236m | 0i^^en nnb Untiefen I84m, U. u. m. IV 236a, m. IV 238e-9a: 23erg!etten u. ^oc^ebenen fmb tt?ie ^l unb Unt. im 2., auf bem ©oben be6 2-mcerfi ob. 2-Dcean8 I <54m, i69m,52iam, 332m; IV 236a, 8e-9a:| gegen ba6 äJJeer I520e-i(la), SCiefe I521all, Untiefen f. mip^^m, baS n)ogenbe II259e||ju ü^etaüen II 5i5e, -mittet IV504m-6a; Statur, Sefen III 118e | -JOcean [= -meer, i^ 2uft nfft).] I 84m, 169m, 338a: Äli^^en u. Untiefen f. -meer :| [in Örtlic^!eiten] IV 243m, [^erf.] IV 459m; ^roceffe I(338a), -^r. 1218m; -^um^e II 382e; öerf^iebne Ouefien [^ STrten] ... 111594a, -qu. 1226m; -räum lll83m, 9?aufd^en II 67eO, etefiejion 1128m, im 9?egert*oaffer IV 460a I| JRegion (+) [DgT. 2trt.] III 89a, 121e-2a | -region, pl. -regionen (*) j: ^obe 1202a, bösere III601ra*; ßuft: Dlegion — Temperatur 3Jl 701 niebrigere m601m+; obere 1338e,365e*; IV(419m SOßaffevge^alt); untere 1 145m, 361a*; III89a,m* || »Jegung I 224eO || reine II 38aO; Hl (43a) 99m, llSe, 124e: fe^r lU 290m J ^ein^eit II 380a, III (255m) || -reife [4:-fa^rt] 1376a; ruhige I338e, 340m, 361a, 441m; (Salpeter f. 33e* ftanbt^.; -faule lV625e-6a (2:em^er,), 6a (S)i(^tigf.); fc^äblic^e I (340e) | ^6) all I215e (2. beftimmt), 332me (trägt ben uxä) 2, 1148a; III 169a, 398m, 496m; ©enfung II323e*; 2:emper. IV 239a, 626a* (jeber) ; trodne III 66a |j u n t c r e 1 321m, 365e* ; III (^1 Im), 412e,(O590a): Sem^er. lV419mT unterfte III(541m) || SBcränbb. 1333m, XcaQ »orgelet I 365e | SB arme \321me, 335e (361e); III123e, 200m; »ärmere 1446m :| uns sugängli^e F332e, Buftanb III412e — 1| <£c^n?erc II441am, felbftleuc^tenbe 1 178a; -f Siegelung III 74a, 116m j (gtoffe: ber 2. entjcgen IV460me, in ber 2. f. Seimifc^ung || flriJme \[338m-9] 441a; II 97e, 155e, 57%); IV159e, V36a; sg. -flrom (*) I 339m,e, 359am |: ber auffteigenbe* (sg.) I 334e, 7a, 351a; -be (pl.) IV 96m, 241a :|(SinfI. 11379a, l;crabficigenber JII 601m* falte 1344m, SRici^tung I 29m, aug ber Sliefe IV241a |j flrömenbe 2. I 33Sm |I (Strömungen (^ i)Din) [ügl. Sufttreiö, Überflr.] I 169m, 320e, (338m, 446e); 11516m, III(16m) 89m, lV(236e) | -flrömungcn 1204a, 341m, 5e, 366a, 379e-380a, 516m-7m (7m); IV 244a; sg. -flrcmung {^ I326e, 351e, 426e; IV 126m Ij: auf- u. nieberflcigenbe IV244a, an S3ergcn IV 239m, nieberfteig. f. auffl.; obere u. untere^ II379e, lll89e; bur^ bie @onne III(0378e), untere f. obere, wec^felnbe I11450e, Sivfung III 0391m — .iJ— Xem^jeratur [:|: SBärmc; f. \)p. *2:em^er., i>gt. *2Itmcfp^äre] (*) 1332m (358me), 426m, 7am; 111451m; IV36m (38am), 80m , 342a [504e-(5m] ; -Semperatu- I130e, 183a, 228e, 320e, lm-2a, 376m, 446a,7am,480ell; IV41ell: n>cücu abhängig IV (46a), äufjeve lV41e, [5öc{limmung] f. Ovabe; [in ©labcii] IV168m,361e, 630a,e; V96e, 97m | be3 3af;vc6 IV167e; 34ree-2:.* [a. mittl.] IV233m,240a; jätirlid^e IV 41e J mittlere 1 182me, 228e, 447am\\; 702 £uft: 3:emperatiir 3Ji — 3, y£uft!r2iö äug. IV39m,40m, 41e(46m, 77e), 166m (234e), 240a, 3m, 497m, 504m: Saliveg-S.* IV 233m, 240a; gegen Ouctten IV[504e-6a] ;{ gegen Duellen l\[504e-6m^], ungleid^e IV625e-6a* ||. SBeranbcrungcn IV 168a; £-3$.* I(346e); IV80m, 236-7a (©ang ii, 53err)artnif[e), me J Sßevänbevnng U 316e*— :|j-tl^eild;en in62ara, 70m, 118raell , 202e | -tr;cire 11380a, 516m,e; 2:l;ei(e II183e || !(cine 2:T;icre |. IBcimifd;. || trocfne 1333a (356m), 7e (9a), 366a (395a); II 382m; III 110a, öS9m | Srod enl^eit 1 356e, 560(a,m); 11329m, IV234e; -2r. II324e :|| tvülje I(384e), 111413m: bei triitcv t III335e J bie t tvüknb [ij: uevfinft.] 1335a || -Überftvcntung IV308m; I-nmfloffen I80m, III35e; umgeknbe IV156e j| als eine Um- l;üniing ber Gibe [= -^iiße] 1 505e-4a, 552a (366e) ; III (6a) 399m; IV 236a,e | -Unil;. III593e, IV414m: alte l\460e \\ untere I446e; untevirbifd^ie IV41a (Seniler.), 536m; in bcr Uvseit [= ^rbseit, ^ox].] t>g(. Suftheis] l\460e', SSeräubb. I 333m (8a), (540me), 5(54me (^Sovkvbcftimmung) ; SScv- binbuug mit 111115m; toevbidjtete 11441m, 3S-tung 11386a; SBevbunfehmg [ij; ijevfinft.] III (542e) || I-öerbünnenb IV16am | mbiinnte lV96a; I-tocvbünnt I205e, I V 205m J -uevbünnung IV 96a || tjcvfinftevub [t tiübenb, SScrbun!.] IV407e, -2>crl;ältnif)e 111532a, SSermcngung I 340e, ucv^ten V32mlle, 1-0011111523, -Uchim 11385m; in ber SBorseit [= Uvseit ufU).] I(227a), fiirut unö in bie SS. gnrüd III595e-4a || njavme I (359a) 366a, II379e, 11189m | ißärine (and) in comp.) [:j: Scni^Jer.; f. l)p, *2Bärinc] I [340-358m, Sr, 480-4], 365e; 111200m, l\235e-7a; -trärme (*) 1265a, 358e, 416e; lll94me; IV44e, 240a, 504m, 5a,m, 6m: -Slbna^mie I521me, III(57a, 200am); [alte 3been] II 194me*, maxuunm II 223e*; bevanbert II(378e), -SSeränbb. 1229a; Scrttjcüung IV255e-em, -3>. I [340-3o8m, 2I.480-4]-l|siim SBaffer [f. au^ *2Safiev]: dontact mit SB. III 57S6, -gelialt IV (419m) J n;er;en<^ 1366m, II 18a (fü^); SS. II(92aO) :] -n?cfie lil501m, -WcUm IV219e-220a; jeugt für baö Sdtet ber SBelt III5P5e-4a, Sdthift [= §immcm,] 111439m; Sefen f. 9?atur; SBiberfianb I400e, la; Sirtungen [^ ßimv., (Sinfl.] 111501m; ^cit f. (Srbj., Urj., SSorj.; -seilen 1330m, 3<^i"^f3i^"9 f- 3"f^"""C"fw Bif^cn in ber 2. III611e, -3ug IV 580a (bo^pcttev) II d;eni. 3"fßii^"icnfetjnng (Sfi^lfönng) [4: S3eftanbt^., 2(uaIVfc]1552mll [e-5a], 3a,477e-ul!ane: SBivf., ®at^) IV460me|@Iectvicität ]195e[361e-4a]; clec tri [d)e 1194a ($?abang), 214a (@)3anuung) :| bem 2-e ent3cgen IV232e, f. baS Snnerc bcr (Svbe; fic^ in ben 2. ergießen I243e, V24a: (Svfaftung 1205m, er- Icud;teter II144e, il^m frembe<5 IIl52me | ®efd;id;to III 104m, 256me: alte 111144m :| ©efe^je I197e; ©rense 1147m, 111200m | im 2-e III 229a, 399m; IV 96m; in nnfren 2. [bgt. Sltmof^I;.] III 596a (!ommen) :| $!id;t 1208a, -^roceffe 111379a; 2)^ifd;ung [i)gl. S3eimif(^. , 53eflanbt^. nftt.\] 111144m, IV 459am (ueränbevt); mcbificiicn I56a, 2}?-CQtionen [= S5er* anb.J 11377a; 9?amen 11165m, iJiatur, ffiefen III120e; ber obere III 56e, Dbevpd;e 11152a | ^roceffe [l Süd^t] I13a, 53a, 197e, 358m, 378m; \]40e-41a, III(399am); mctecrifc^e 11417m, III 574a; meteoros logifd^e II169e, 230e :| S^eijohitionen l\ 460e | @(^id;ten [f. 1;^ Suft] I332e, III56e: I;or;e IV 282a; obere III547e, oberfte 11149a; untere IIllm:| (Sti3rungen I (361m, 437a); (Strömungen [f. I;^. £uft] 11116m, IV 459a I 2;em^eratnr [f. 1;^ ?uft, :|: SBäi-me] IV 46a: frür;er bcf^erc 1259m; -SSeranbb. IV 80m, 237me :| 2:^eil IV (80m un6 jugängüc'^cr), 143m; unfer f. o%, ber untere I334e; in ber Urn?elt, Urzeit [= ber oTte, »gl. 2uft] mU4me, lY 460e; SSeränberungen [= SKobif., tgl. Sem^^er.] 11388a, SSerbinbung mit bem 2-e [= S5er!e^r, :|: ^^f^JiinKn* ^ang] (f. b. Snnere ber (Srbe, SBuIfane) IV 211m, SSerl^ämiiffe IV 445a; S3er!er;r mit ir;m, in SSerbinb. mit it;m [ij: 5Serbinb. nfm.] (f. b. 3unere bcr (Srbe) Il4m, 255e; IV 316a, 369e; SBcIum IV 459a (unger^euref) | SSHrmc [4: STemVcr., f. l)\^, Suft] 1228a, [340-358m, St. 480-4]; II 372a, 8e; III56e: -ftrablung IV 235a; a^ertrieilung l\236am, -SB. I[340-358m, % 480-4] :| 2Bed;]eI II48e; Sirfungen [tgt. dmmxt] I413m-4a; II 258a, 313me; fid^ gerfetjen IV 512a, ßufammenf^ang mit b. 2, [4: SSerbinb. ufU).] IV289am, d)em. Bufammcnfc^img [= 23eftaubtr;. nfUJ.; f. I;^ Suft] 11 384am (8m) || ßuftanb [= Sonftitut., ^ 33eid;aff.]: in bev Urseit, ^rimitiüer lU 144me "] ^n^tlmhe I87e *S. Luis (Duito) IV463e | bie Luißana (Louif.): alte dibififaticn 11 461e, gr. (Sbne IV 599m, bie obere II461e:j Luid (= Lycier) Il406e, 704 M — Spco Lukmanier (33erg ber «Sc^tüeij) V67e ] Raymund(us) LuUus (1235 ob. 36-1315) U295am, 450m; W 53am: Barcelonefer IV53am; Som^Joß 11482m, IV53am; de contemplat. 11482m; maravillas II295am, IV 53am', arte de navegar 11296a, 334a J S. Antonio de Lulumbamba (2)orf unter bem tquator) lY lila: ^ö^e IV lila, 181a; Sage \Y181a; magnet. IV lila (3Jeigimg), 181a (3ntenf.) *luna 1) (SJlonb): dies lunae III474a,e; de facie in orbe 1. [♦ Plu- tarch J 2) Luna (3tat.) 1275m (carrar. SWaimor) 3) Fern. Perez de Lima II462m:|| Iimar f. folarifd^, foli- | Simar- II488e: -Stnjie^ung 111378m, -aJiet^obe IV24m J Sunationen 111506a —|l G- Lundahl (geb. 1813) 111280m («Sternbcob.)/ Lüneburger I75e (sing.); Lung-hoang- fchan lV405me ob. Lung-Huang-Schan IV 393m (3nfel Bei 3a^an); 2u^e IV185e, lupus = SSJoIf; Lun/lan (pevf. ^rcö.) I318e, 11155m; Lußgny (bei ^ariö) lV35e-36a (®riin[anb, ^ügcl); Lußtanen II 60m (-9?ei(^), -tonfm II 61a | lüflern II290e; Suftgarten (t ^avf) II 200me (Wage), 133a; luftig I203a(2;an3) :| lusus ingenii 111444m | Lutetia (21*« fl. galtet) V116m: glem. YllOme; (gutbecfer VllOm, 6e; -ung VliOm II Luther 1) Martin: 53rtef tocn 1518 II489e, ijerbrennt bic SBuUc II338e; feine 9teform ib., 489e J 2) Robert (Carl Theod. *R., geb. 1822): 9 II. Planeten entbedt Y 117a: bie einjelnen VllOa, lall, 2a,m, 3m, 4m, 5all 5lbmir, Lütke (*Fried. Benj. [von], franj. Fred^ric Lutk6; geb. 1797): aleutifd^er 35ulfan IV 396m; iöegteiter IV387e, 9e; Berings-Ttm lY 396a, ßonin-Snfeln IV401m, Ed^ecomfce IV537m, Slb^Iatt. ber (Srbe I421e, @j))eb. f. JReife, Slnjieb. milfanifc^er unfein I422e; SSultanc Kamtfchatha's IV386e, 7m, 8a,m,e, 59ie, 524a; V(40e, 46a), 65a, 56m; mognet. IV67e; ^Penbel I421e; IV28me, 156e, 7am\ [perf.] 1186a I 9leife um bic 2Bett [ijgl. voyage] IVö7e; auc^ gen.: SSelt* umjeglung II 86a; (Sjpeb. IV387e, 9e :| ©(^iff IV389e; voyage (bas Seei|en?ert; ögl. 9?eife) IV67e, 388a,m, 401m, 524a, 537m, 557e; V55a, 56m I 35ulfan(e) f. aleut., Kamt/chatka; ijulf. f. Snfeln :| Seltum* feglung f. 9?eife *Lüttich, adj. -er (*): Orube 1417m*, 2JiuIbe 1419m:| Luxemburg 1) (Orc^r^erj.) IV 165a [Ort ba] 2) palais du L-bourg f. Paris \ Luxeuil (^ranc^e-Somte) : Heilquelle, Oueüc IV248e, 501m :| H%M 11176m, 202e,250a; V79m | Luzon (gr. pr;iIip^ 3n[eO lV393e: geogn. IV 405a, 58im', 2 SSuIfaue IV404e-5a; SSuIfan ba IV257me, V41m *Lycaonim IV158e (trilbe Sfet, ÄUma) | Lycien [f. Chimära] 1231m; 53. Lycier (O) II406e,418m: alte S3i(bung II 171aO, [Sultur] II 156e, ©ebirge V63e-64a, [geogn.] lY 530e-la, in 1231m; [Öfter baj IV510a, 530e-la', gr. \itev @ir; geb. 1797): 55nl!ane bei Arracaii V(45a) 56a , 33nl!an t>on Barren Island IV 585m ; Srbbebcn IV 491e , 2)i(fe ber ©rbrinbe IV (369m) 579m | ® e 6 i vg ^ a vt e n [= ©efteinl : (gint^eil. , en* bogene V(59m)86me; ^^luton. I (269e) 459m || geology: manual of elefnentary g. IV 560a, 6a, 580ei'l ; V86m, 89ell | principles of g. I457e,9m, 466m; IV491e, 564m, 6a, 579m, 585m,e; V49e, 56a, 86m: 9<^ STiift. IV 568a; V86m,e || ©cftcin [= ©ebirggavten] I457e (enbcgenet^) , V 59m (@vii|)tii)-®.) | ©vanit V89ell : jünger V(67e) 68a J Jorullo: nener SlnsBntd; IV 564m, ^cni^ejitcit IV (340m) 566a , (Sntfteb. IV 568a :| SJuÜane bon Olot lV580e, 3niel St. Paul IV (412a) 585e, Pompeji V(25am)49e, Steigen luni Schweden 1473a, Zxapp IV (373a) 580e; S5er[tein. I 288e, 466m | ^nlfane [[. Arracan, Barren isl. , Olot]: (gi-Bebnng IV 568a, [tra[;Ienfi.nniig IV(33lam) 560a "^Lyktonien 11154a, 405a, 6m; [Y 494e: 2)h)t^e, nnter Neptun IV 494e; 3s^'trüminennig U153m-4a, IV494e:| Lyme (engl. %i.) 1417a, L. Regis 1285a; lynx = 2n(^§ \\ Lyon (@tabt): ^^enbel 11393m, IV 25m; [^erf. ha] 11130m, Ptolemäus II491eJ2) Lyon {dap. George Francis, 1795-1832) IV 65m (arctifc^ie 9?ei[e) :1| lyra = Seter; S^vif II 43m ((Sd;n)nng), 46e | I^r i fd^: 2)ic^ter II 35m, 36a; ©id^tung [= ^oefie] II 7m (bei ben Sitten), 45e,47m; früb Dorl^anben II9m, ©ebic^te II33e, tam^ff^iele 11244m, ^oefie [= S)i(^tiing] II 45a, @c^n)mig II 8m || Lyfander: Men I138e; 111596a, 7a; @ieg III 595a J Lyfis (^t?tl^agoreer) 11502m: SSrief an Hipparch II 502am TlüüVt (pl) (= 9}?inen-2:rid)ter, (5j:|.^to|icn§-^rntere) [[. Auvergne^ Eifel] ]\268a, [275m-282, 21.518-9], 275m-6a, 7e-8a,280m, la,m,2«eb. IV4Ue | 3niel St. Paul IV411e: u. Amßerdam l\587am (öerttjec^felt) T Steife [= d^pcb., f. ^China]: ^M IV411e, 587a; -befd^r. l\487am :\\ Macas (in Cuitc) 51. ^rci). IV570e | 33. volcaii de M. l\301m {=Sangay), ^nüaii öon M. IV 354a *Mac Clelland (John; ©ecgn.) 1483m: Calcutta Journal I483me; ©(^neegrenje am Himalaya I483m,e-4a J Mac Clure ([(£ir] Robert Le Mefurier, geb, 1807): norbttef^I. S)ur(^fa^rte-9ieife IV 445, Franklins- S3u^t iy443am (33ul!ane u. üulf. ©egenb), (g^riften über bie Steife IV 443e :\ Macculloch (John, 1773-1835) \67e (©ranit) | Macdonald (John, c. 1759-1831): magnct. SCbn^eic^ung IV120e, 195e Macedo (J. J. da Cofta de M.) 11413m (canarifc^e unfein), 446e (Canarias) — 1| 21. Macedonien (bur^ ° bej.) \ ^. 31acedonier (*) pl. [f. bef. 5elb3üge] II [183-199, 5r. 423e-433aj, 188a ;^ sg. ber m.: f. Alexander ber ®r. J (5. macebonifd^ ||: ©rcberung Stgt^^tenS II 159e, Macedonier 21 — Macrobius ^ 707 Slnfiebrimgeu II 189a , Demoftlitnes IV516e* grbbebeu III414aO, (gj-^eb. f. ^elb^üge II gelb^üge unter Alexander bem @r.* [f. torj. *Alex. b. ®r.] II [183-199, 21. 423e-433a] 183a,me, 198a; gelbsiig 11174a, 237e |: auci) gen,: ^eerjüge* II 18ome, 197m; ^cerjng [c] II 192a, 6m J 3ng [f. übv. Alex. b. ®i-.] II53e; (Sm^iticn [f. benf,] II 192e, 4a, 226m || ©ebirge I 372e I §eer II 22e, 188e(197e): -jüge f. gelbj. ;| ^eid; f, Seltr., etabte III414aO; Seltreic^ 11200m, le; ßng f. ^elbsiig *Mäcenas II 23e (3Sil(a); Aemilius Macer 11209m [©ebid^te], 230e (i^vennb be^ jiing. Plinius); D. B. Macgowan III393e (@anbregen), el- Macher (gl. SKnev-^lfien«) IV 383a, Machico (auf 2}Jabera) IV 374m aJia^t [f. 3bee; übr. pL] I36a; II 83a, 95e, 170e, 9e;i, 184a, 251m, 343a; V9m | plur. 2Jja^te (burc^ * bej.) [f. ©vbe, ^immlif^, ^c^mc^, Vhitcnifrf;, unterivbifd) , tuüanifrf)] 21. (aüg.) 1169a, ^. (|}oIit.XII202e ||: abfolute III 15e, aueüben Ilöe, evf)ebenbe II30e*; feinblid^e I 72a, 119m; gel^eimniBi^cIIe II97a J geiftige II45e, 400m; Illlla*, V9m; geifilid^^e II 347m :| gefetjloi'e I268e, ©i^^fel 11178m, r;er)ere II45e, materielle 1 166a, Vr;v[ifd)C 11400m, unfic^tbare II47e | ba§ miften III IIa"*; bunfel iraltenb I80a* iraltenbe II 45e :| n^eltlic^e 11347m, irilbe I268e, jerftcrenbe II 30e :|| mäd^tig %. adj. [f. giufluß , gernrcl)r, folgen, ®ebirgö!etten, Su=' ftrumcnte, ^raft, 9ktur, Wä), 9?ei3, 2:e(e[cop, 5>ul!ane, Saiten, 2Bir- fuug] 1) (aüg.) I312mll, 341e, 357e, 372a, 384m; II 67e, 144a, 193e, 206a, 229a, 267a, 290e, 310m, 330.-, 6m, 8m; III 7a, 42a, 321 e, 401a, 457m, 482e, 629m; IV 21 Im, 6m, 222e, 8a, 231m, 5m, 261m, 8am, 314m, 333m, 343a, 7m, 354e, 367m, 385p, 425a, 9m, 431m , 8a, 507e, 551a, 7e, o92m, 602e; V7qi, 12a, 26a, 27e, 92m, 98a: [SBergfetteJ 11188m 2) (ijcn ©ebirg^arten nfn.\) I278e, IV 266a, V74eJ^. adv. [[. eimüirfen, gro^, tDufen] I 361m, 374m, 384e; II 23m, 75m, 178a, 264e, 306e, 310a; III 15m, 596m; IV290a :|| äRäc^tigfeit [f. 53erge] 21. (atlg.) 111590a: tcn ^ernrc^ren III 330e J 53. (öcn Gebirgen, ©ebirgearten) 1227m, 234m, 295m; IV 354a, 413m; V78m: grc^e IV 530a, ungeheure 1278m *macigno (@ebtrg§art)1 267e-Sa, 275m; IV256e; Mackay: (gtern III 172m, 253a; Mackenzie I 248a (2Iuöbruc^ auf 3^^tanb) 2) Mackenz-ie-%{\\^ IV 443a (öftL tcn ibm); mount Mac Laughlin (Oregon) lY 441a, Mac- laurin (Colin, 1698-1746) IV 151a (©eftatt ber (Srbe) j Thom. Maclear: Tj Argus 1416a, gjJeribiangrab am (5a^ IV22e, a Centauri 1388a; ^araüaje u. (Sutfern. ber gijfterne 1160m, 388a; fübl. Sterne 111197a, 253a,274e,5e,284ell :| Maclure (Will., 1763-1840) IV580e ((SVMog, 25ulfane öon Olot), maconne-bon-Dieu 1 260m | Macpherfon (James, 1738-96): ®ebid;te II 37e; Offian II 37r>ie, ii5e || Macrobius (f. 33. auf bem 2)?cnb) 1 78a: 2i:tier III201am, Chaldäer 111466m, Cicero [a. somn. Scip.] III200e, Ennius I78a (mundus), 4 geftlanbe I471e, gij* flerne f. ®tcrne, §immel \U200e-lin, eirigc ^älte III 20iam, SDIcnb 708 Macrobius 93^ — idla^va l\l539e-540a (falt), mundus [. OEnnius, Planeten \\\466m-7a', in Cice- ronis somnium Scipionis 1471e ; III 37m, 52m, 200e, 466m-7a, 539e-5i0a ; (Sterne I11201am: ^ijft. 11137m, 52m; aüne^menbe Sänne Ul200e-lm, 2Belti>[tem III 466m-7a J iß. Macrobius (Ventralberg onf bem älZoitb III 510a II macrocosmos (= ä)Jafrof.) 11131m "^Madagascar [V[411am]: J.m6er IT 241m, ttjenig hdamit lY 411a, «B.'fc^aff. ib., Continental lV413e; ©cbirße iy411m, [öiilf. ©-cavtai] IV 411am', ^anbel II 142m; 3n)e(tl babei IV411m, 3e; Malayen IVi20m, [Ua]t\ 111172m, ÜJic^tiing IV413e, (Sprache 11142m, 2:epo^u-. lY 411am '[Madaura (in 9^nmib.): [baliev gett.]: Apulejus II 230a, V58m: Felix Capella 11350a :| i^äbd^en (pl) 11114a l,m | Madeira 1) ^ni. l Madera; 2) rjo da M. (@3tmcv,) 1371a, aiic^ Madera WlOla || Madera 1) (Sniol) [Madeira II 483el ll412e-3a, lV[374am]: 2 bc#e ^erge IV574am, [gecgn.] IV574m, [@ci(^.] II 4I2e-5a; Ävater, SaöenIVS74m; Pkönicier II164am, 6a; Ütegen II 483e, Üieife IV 515m, nnBen.>obnt II412e-39, milf. (g^nren nftt). IV[574aw] J 2) ^^Iiiß [. Madeira \\ Madhya-Defa {XhtW ü. 3nb.) 1 15m, 47e; II 198m, 433a; Madjiko-ßma [Madfchiko ßma IV 403e-4a] (3nietgrn:ppe bei gormofa) IV 595m, Madjuudj = Magog Mädler (Joli. Heim-., geb. 1794) [l öieleS bei Willi. Beer] |: „5t[trü' notni e" X I 388e, 9m, 407m, 415a; III113e, 127e, 130e, I97a, 205a, 8e, 211m,259e,287e: 5tu«gabe III 537m J (SentraHör^er III 270a, Seil, 283, 7e, 8m] „(Sentraljonnc" III 284e, 7m,e ] 2)cppelfterne I (154m), 415a; 111295m, 6e-7a, e-8a, 307e, 8a: ^a\)\\ III302e, 3m, 5a,m,ell,310m, 643am', ^aU III 308m :| cl;ne ®^iefe ber (Sfli^tif 111451a; „gij^Ttern- @V|teme" IlUlOe, 270a, 284e, 5a, 7e, 8a, 310m [Jupiter: Sib^Iatt. 111519a, ^etrabb. III 113eJ Mars [a. Beer]: 2(bbiI^ III 513m , 548e; ^Jotation 111512a, 548ail :| Mayer 111293a, Merkur 111537m || 3)ienb [f. bei W. Beer ba§ ©emeinfame u. 2 ®(^v.J 1389a, lV614e: clßc %tmoip^'äx^: gotgen Ill(501a)542e [ -berge III 507am: gentralb. IVölöe, gCinjenbe III (506a) 544e; §i3F)e, gierte §bben Hl 507am, 544ei|; 2}ie[]'iingen III 507am :| tüie i^m bie @rbe erfc^einen mürbe 111544m, afc^farb. Sid^t III (498a} 540a, „Überftc^tSblatf' III545e || 9Melf(e(fe 111325m: Xvapq beö Orion m302am,310m; [^^erf.] 111283m, 543e; fl. ^^(aneten lil428e, ^olarfterne III262am, Saturn 1102m, [Sc^arffic^tigfcit] 111306m, ©chatten I 54öa (mepar), @(^n)er|)i!nft III255, gic^: ber ©cnnenfledfcn III(398am)419m Interne: ^arbe III 169e, 205a; ©rc^e 11199a, ^araüaye III286e, ^o^ fition 111283m, fid^tbar III66am, ücränberlic^e 111259e-260a :j talte 2;age 1407m; WiplatL be§ Uranus 1100m; 111530e, 553e; §örner ber Venus III494am, 538e; Vefta 111432a, 487a; bun!(e SBeltfi3r^er 111270a, 3cnen III 267m *Madoc II 274e (Sc^ifffa^rt), 461m (Srrfabrt) j Madras: ginie obne mti\ IV 138a, l^nä)] Il445ra, engineers IV 76m, magnet. u. meteorol. YTöe, 3}^abra — Magellan 2ß 709 ©tcvne 111 196e J Sierra Madre f. Sierra; islas de la Madre de Dios (bei (5I;ili) IVööla, 3e (5Iicf)i|>cl); Madrid lV299e [§üf], 481m [^erf. ba], 532a (Sßibliotk!: Mafaya) I Madrignano (Arcliangelo, f 1520): itlnerarium Portugallenfiiim 11447m, III (360m) :| madrono (93aimi) IV569e, Madj'chiho — Madjiko, MaxqncQ de Maenza IV 365a (5>iüa Beim Cotopaxi) ""Magadha (iiib. ?anb) I 15m; II 99e, 403e: ^ciiig II 424a :| Fern, de Magallanes f. Magellan, Magallanes («Strafe) [. am (Snbe l?oii Magellan; Wadi Magara (eiliai-^albiiif.) 11159a, Magaftar (^nfel) 11293a; iij-t Magazin for Naturvidenfk. I473n,e; Magdalena: rio de la, -®ticm, -Sbal [. 9)lagbalenenftvcm DJJaßbalenenftvom I497e-8a; and) gen.: aWagbafeiieu f 1 ii ^ {bnxd) * hCy) IV554a; rio (grande) de la Magdalena (biivc^ <^ kg.) IV262m, 4c-5a, 497m; Magdalena-gl. Men) II 61a, 488a; Pigafetta (M."s Sßegleitev) II 296e, 327e, 472m, 485m; ^ilct 11335m, Sx^eife f. Seltnmi'.; «Schiff f. Victoria, -^^jonrnale f. ^t^nvnal I ^/a^re/Zan^-® tr a ^ e (9L)Z-i]dj)e (Str. II 476a; cnd^ Magallanes)^ ober ä)2-ifc^e iD?eeienge (°) 11476m, IV 550a: bnvd;[egern 11476a*; n.^eft(. (gingang<^ IV320rae, 55ia; [©eflalt] 11476m, magnet. 5Beeb. IV67e, viage I479e J @ übf ee: ^a^ivt n. (Sntbecfnngen in ber e. \\308me, gelangt in bie @. 111342ro; in bev ®. \\308me, 472m; 9?ame I1478e, cbe 11311m :| Xcb f. (grmcrbnng; Victoria (ed;iff) II 308e-9a, III 342m; 35?eg 11332a || Sßertnmfeglnng II304e, 472me*, 488a; 111342a, 710 Magellan 2B — f 9)^agellanifd^e Sßolfen Ö 6am: cvfte II 308e, 337m; [©e]c^.] II472me*, 3uvüf^iau3cn 11488a J and) gen.: Söeltumfc^iffung II328e*, (SvbitmfegUm^ Illöle; 3teiie um bie Seit II 471a (485m), 111342m [eiutge Umftänbe]; ^feii'e IV56me; (Si-^^biticn II 299e, 335m*, 476a, 8e; III 345a; ^ar;rt f. ©übfee .|| f 2B ü If en* [inb cm tef. @tii(f l)ki-naä) \ 3c;t II469e: -alter II343e, -gencffe II 311e |j- 33. Magallane.s (SD'JagetlaiK^ vStva^e) I479e (viage al) t bie S&iagcttanifcfien Sorten: bie kiben 2}Z. S5. 111318m, 3ile, 368e; bie gvo^e lu tleinc 11485e, in369a7lat. nubeculae III342e; nubecula major et minor 111318m, major 11 329a J aiid; genannt: Sa^'>-2BcIfcn, bie fübl SBoIten; 2 Canopus; bie gvo^e: bakar ob. ber treibe Od;fe [f. aüe biefe ©lieber] (6em. iioä): Sid^ttvolfen , 9icbelii\, Söoltcn) :|| allg. (Stellen: I 12m, [88e-89a, %. 387me]', 11 [328e~9, 21. 485me] 330a; III 38e, 311a [341e-9, 'K. 367m-9m], 341e-2a, 9e, 350e || iiifnljc (gelüehil. ju beiben, jum plur.; bie äur großen*): Hblülbung III 347e, 369m ; 2(ualpie [zj: Sluflüf.] III 347e-Sa, 369m; Stuflöfung [4: 2tnal.] (tr;eiln)ei]c) \\\347e-8a- 2tu«fel)n, (Sigenid;aften , 53e[d;aff. [ügl. (grid;einimg , ^atiir; Sefd;r.] HI 342a 1 1, 4e, 5e, 6a, 7w€,e, 8m,e, 5ö(Se-9a; = bakar ct. ber tüci^c Od^fe* I1328e-9a,368e; III 100m, 5i4m [542e-5mJ ; sBau 111348m* bemalt f. gefel;n, 33ef(^aff. f. 2Iu§ielm; S3ef^reibmig [bgl. Slu^fcbn nflu.] 111342a, 6a, 354m, 36Sell-9a(a); «Bejlanbt^eile [. 3nl;alt, 33eli\ III(348e), 33ilb W 348m*; = Canopus f. grc^e, fleine; = (SaV^-2Bolfen [{I341e,2me, 4e, 367m; (Sigenfc^. [. 5lng[efm, gegen einanbev 111348m, ßiubnid' ni547me; (gntbecfnng n. @e[d;id^te 11 [525-9, 5r. 485me\ 368e; III 151m, 175a, 314me*, 8am [841 e-7m, 2t. 367e-8J, 354m; (grfd;einmig [^i 2(n§fel;n] III [341e-2a (ba§ 3uteref[ante)], 7me) (Sin^äbnung f. gefel)n, ®e]d;i(^te f. (Snt* bediing | gefeljn [f. aiid) bei ©ic^tbar!.], benierft, (Srtt)äl)niingen \\l314me*, 345e,354ra, 386m,5e-9a: fvür;e[le III54ie-2 ;| ©efialt, -m:g 11330a; Ill(341e), Sm* I ®Ian3, Sic^tglanj, $!id;t II328e, (9a, 330a, 342a), 6a, 7e, 369a: mitber II 346a 1| bie grojie [f. ncd; aüg. nnb bie ©l. mit *; f. bakar] (= gvcBere) I557me(e); III5i4me,343e,7e,368e,9a: = Canopus 1 : III 345a,e T bie größere 111343a, 7m :|| ©reße III 5477/1 || ^Bbe 11329a j 3nr;alt: n^orauS [ie befler;n, SSeftanbtbeile [[. ^fJatnr; Sf^cbelftcde, (Sterne, ©tern^aitfen] III 2§5am, 5iia, 8am, 547e-Sa [9J , 369m: iBerr;altniß III 349m J bie fleine [a. aüg.]: = Canopus 2: III345a,e; ©rö^e III347ra; $?age III 348m, e-9a; ni^t fid;tbav III347e J Greifen 1 11 342a (um ben ©übpol); fveifenb 111342a, 6e :| ?age [=^cfitiün, Drt^beft.] III 54gl. iikraü magnetifd; n. 9)?agnetnabcl [f. 53erge, China, Srbe] 1 186a, 435e; IVt49-53m, 51. 169e-170m] 49a, 50e, llOam, 4e; pl. gjJagnete (bnrc^ * fcej.) I11399e; IV70e, 172e (mef)rere), 210m || 3iifäljc (compos. Sl^agnet-) [f ä)?agnet n a b e I ift ein bef. Stüd biernac^]: m^fto^nng, -Ben I206e, IV49a; Vlle, 22m || Steffen III399e* | -2(d;icn IV149e,20Se-9a,m; -5Id;ie III31e || Äenntni^ bei ben STlten \\ 49,169m I Sfnjie^nng I 206e, 435me', IV 49a, w (^ortvflanjnng ber 51.), (66m); V lle; '^^^fraft I434e, IV50e; 9^id)t-5rn5iel)n IV49m:| Wirten IVl74e, 196a; -SBecbnc^tnngen iyi33a, 33eriir;riing IV(49m); iBefeelimg 1 435e; IVöOe, 170am] 53etrac^tiingen ber Sl)ine[en über ibn IV50me; -2)ccIination [= magnet. Secl., 2lbn>eid;nng] 1200a (eine^^ Ort^), 430am; IV 77m, 136a, 145a, 195a, 200a; (Sigenfd^aften [4: dlatm] lY 50me, 196a; ©nivirfinig f. Sßivfnng i| Sifen: 5tnsie{)nng beö (g., SBirhtng anf bae (g. I 194p, 435m,e ; 11372m; 11119a, 31m; IV55m; geftf^aften be^J (S. lV49a, in (Sd;iffen 1 V 71a:\ (Sifen-ä«. Il86e| ^D^agneteifen 1281a; IV 149m, 209m, 210a: [aii S3eftanbtl;eil] IV 480a, 578a, 619e; -ers lV32e(2)id;tig!.), i?cn felbft gebilbct 1 465a, -@rnbe IV2i0a; in 2)?eteorfteiiien I11616e, 7m || -fel§ 1427m, et\va§ fe[tl;aUen IV 66m, bem ä)?. fdgen 111615a; [©ebranc^, Dhi^en] III '615e, lVi75a; [©egenftänbe, bie ein 2)?. fmb] 1V174€, [@efc^i(^te] IV [49-53m, 51. 169e-170m], -r;äiifer IV 190a; -^nclination [= magnet., ber SD^agnetiiabet] I 428m,e; IV143e; -Sntenfität [= magnet.] IV 180e; ÄenntniB f. Eliten, 33ölfer; -fiev^ II1614m,5e,7a; freine(r) IV174e,e*, 210m* I -traft [= magnet.; meift = ü)^agnctiömiu% (Srb-2>Z.; 2) = magn. ^ntenf. ...IV91m] 1432e, 11 373m; IV56e, 63m, 78all, 86a, 91e, 93a, 133a; V12a: ber (Srbe IV79ra, 3nteni. lV68a,^atnr IV 78a, ber Sonne [f. iibr. Sonne] IVDOm, teünrifc^e IV63e :| -linien [= l)p. magnet.] IV139a; ^inef. Sobrebe I194e, IV50me; f -nabel ift ein be[. Stücf fiiernad^, Diälje IV 174a, mef. ^auK lYlTOtn \ ^atnr, Sefen [:[: (gigenfc^.] WöOme, 170am; natürlicher IVl74e :| iRorb-2ßei[nng [f. bv. iD^agnetnabel] II 293ö ||-^oIe (*) [=hp. magnet. ^^ole] (f. (Srbe) (stvei ]V84a) 1198a, 427m, 712 Mahnet: $oIe — f^^P^^"^^^^ S^ 439e-440a, la; IV 60m, 84a,e-85a, 87a, 88m, 9le[99-100a], 202a, 214m; ^o(e O Vlle; -^o( 1200a, 3a,e, 6a; IV63e [99-lOOal 207e |: amevif. I 203m, erhalten IV 66m* \ bev növbl ii. [iibl. IV98e, 141a; bev nerbl IV56a, i4l5am Jbev fiibl. [a. nörbl] 1435a, IV89m; ©üb-äJ^ IV99e |j [(gd;vift] 11372a, 381e; -ft ab 1186m, 11150a; IV 60e, 126am, 2iOe (mit 3n)ic6ehi reiben); . ÜJhignet ii. mag* netifc^) [f. ^Breite. China, ©eftein, ^ovblid;t] (bafür iinvb febv cft hin grabet ge[agt: I 185a,m,e, 6a, 9e, 432m, 5a, 6e; Il294ell, 375m, 468m, e..,; IV112e. .. 174e . . .; pl. 9?abilu 1193m, IV95e) I[185-8m, ^.430-9a;293m-5]; II 295m, 4ö. ober @ang [f. anc^ ®ang bef. ; f. l)p. ftiinbl. ^^erönb. ber magn. 2lbn.\] I l regelmäßige I 198m, 9am ;J tägliche IV131m,199e; nnvegelm. f. rcgelm., ^^evänb.; terticale \Y128a', iner SS-en^ IV117e, 189e-190a j| denftniction IV 107m (itnijonfommne), 172am \ 2)ecHnation [= hp. 2tbu>eic^i:ng, magnet. ; i^gl. 3Sariation, SD^agnet] \ lS8a: ^f-ißariaticn IV75a ;J (gigen= fc^aften IV52m; (S i n n.> i r tu ng auf bie ^., h.MS auf fie (Stiiftiiß bat [a. $Ri(^tung] 1206a, 111399m; IVööam, 67m, 112me, 185e, 208e (53erge, ©eftein), 2i0e (BtiMebet) || (Sube 1206a, IV121e: 9^crb-@. I189e-190a, II(294me, 468a); \Y116am, 122m, 3a!l, 8a, 175e-6a; ni3vblic^e§ IV52e f ©üb-(5. II(294me, 468a), füblid^eg IV52e :|| (gnbcn II 294me (468a), ßnbf^il^^en II 319a || evtväfmt f. @(^vifteu; an einem ^abcn IVöla, 60e (114e); feft f. ©tiUftanb, goitfc^ritt IV198m | firf; frei beivcgcub 11319a, 1 2)^agnetnabel gr — fc^tüingen 713 IV187m; f. fc^iinngenb IVöla :| gricticn IV (86a) | ®aug [= 53en\] I lö9a,436e; IV120e,lm,3a,ei!-4a: geftörter lV125m; ncrmalev IV125m, 7e, 133m, 192e; ^eriebif^er II259e, regelm, IVllSe; f^ünblicfcer [l auä) beii8eix\ u. ba\)p.] IV126e,173m,190e-la,Sam', täglicher 11375m, im* .regelm. 1198m :( ©ebvauc^ [f. Saab, ec^ifffar^rtl lV169e, m\ ber m. ge* leitet IV 52a, gericfjtet (ge!el;rt) f. ÜJid;tinig; @eid;{^te, Äeiintni^ (>ei ben .JBclfevii [). auö) SSölfer] (be[. juv @(^ifffat)rt) [f. S^iiieien; i?gl. S8eii[fc(e, "Som^-iB) 1187m; II[295e-5] 4e, 5m,e; IV [49e-557n] 55m, 171a; ©eftalt .IV171a* I (laiigenbe (aiifgeFjaugene) [i?g(. fenfied;t] IV 133m*: bei ben dbi»« nefen IV5iam, 114e, 170m; m dnxi'pa IVöla :| in §ebeii (auf 53evgeu) IV 18lam (größte); ^cri5üutal(e) [iniBt bie HbJr.J IV60e, 88e, 93m, 103e, ■114e, 133m*, 177e, 185a,m,ell, 9a ; 3n cH na t icn [= D^eigung ; ögl. aiiagnet, magnet.] I(428m)435a(m); 11515m; IV58e,84a,128a(^evänb.); ^enntni^ -f. ©efd;., ^i^pen l\128a, f feine IV 208a, Sage IV 66m; $!anbgetnanc^ (auf 2Bagen) IV50am, 51am{m)', 2ic6teutn)idli;ng [bgl. Faraday magn. 2id;t] IV70e*; 2oh lV52üm, Sobrebe IV50me; bie m. magnetifivcn IV 124e; in üerfc^iebnen 3)Zeeren IV5ie,52e; gebt bnrc^ ben ä)?eribian IV119a; 9'Zanien, SSeneuniingen lV52m,e, 170e, la || D^eigung [= Sndin., = b^\ magn.; f. S3veite m] I185e, 192a, 21 3e, 425m-9w (9a); IV57a; pl. -en (oo) I428e: (Sinfliijs bavanf IV Ulm; = 90° IV85a, [in ©raben] IV89a; 9hi(l 1190m ;]| 92ovb, 9Zorben [f. Önbe]: nac^ ^. gerichtet IV 115a; mä)* tnng nac^ 9?. IVll5a, 12lm,e J iveift nac^ (bcm) m. [= 9^crb^cIJ 11318a, IViiöm; 9]cvb-2Seiinng [ügl. 3J?agnet] 11225m (293e); IV49e-50a; Sei- [nng nad^ 9^0,913B 11319m :|| beim 9?ovbIic^t IV 133a | DZovb^^oI bev d)l -IV207e; bie 2)?. tueifi nac^ bem 9f?. [= 9icvben] I 188e, 11 319a (nic^t genau), IV123a :1| Ofcillaticnen [= @d^n>ing., Sc^n^anf.] 11 374a; IV 85e, 127am, 197m; sg. -ien (0°) IIöHme, IVl26e-7a: [b. f). 2(bn.>eid)ung] iyi97am, ed)neüig!eit IVl28m; ftavfe IVl97ell-8all, (gtävfe lV198e; .'N^g-8erfnc^e IMSlam (bi^(^j^c) :| cfciüivenbe IV 68a, 95e || eftlid; |. Stanb; ^Pelf. 9?cvb, @üb; ÜJefuItate IV112e || 9tic^tfraft I4.?0a, 6m; IV2]0e: bei ben (Sbiuefen [f, übr. China, d^inef. 2öagcn] llS7a, II (150a); IV [49e-51m], 50am (ganbgebvauA mit fd)irimmcnben 9JabcIn); ivicbt. (Siufluji {\49me, irivb ben n?efl(. 3}clfevn crft i>ät befannt IV49me J DHcbtuug (gevid^tet, gefc^rt) [a. ^oxh, @üb] IV93m, 119e, 132m, 197e: ©ufluß barauf \llme, (Störung lY 124me, t^erticale V12a, nac^ (gtner Söeltgegcnb .IV(79m) II Diube lV127ell, e-8a (n. Unrube); ru^ig IV126e-7a :| bei, in ber @d)ifffabvt IV 50a, 53a, 120am; in (Schriften erträbnt \\51e-52Tn, [e[t(i(^[tev) , 124a, 188m', (gteüiiiig IV 93m; ©tittflaub, feft [teF)enb IVllGe, 127a (8a) || (Störung [bgl. maguet.] I [l85-6a,Sli. 4276-8m]; lV124me, 5am, 185a, 197am', pl. -eu O IV 124am{198am): be6 Oauge.s IV173m, ©vabe l\197e, ber Ü^ic^tung IV 124me :|| @üb [f. (Snbej: 9?id;tuug gegen @. IV 121m | iveifl nid;t genau na^ bem @üb^cl 11319a, IVi20a; @iib-Sei[nng [= 9)?agnet] \187m', II 295e-4m (4m) , 468am ; lV49e-50a, 50am (bei ?aubreifeu, ben magn. SSagen), {119e-120a\\, 170m) |I Umbreljung IV 188m ; unregelmäBig f. «eti\, (Saug I Unrul)e [togl. ^u^e] \\126e (®vab), (7e); unrul;ig, S3eunrut)iguug, b-en [f. and^ b.] \\117a, 124am, 142m, 198am, 209a :| Uutctifcmmeukit IV (86a, 107m); SBariaticn [=magn., auc^ = 51tnr.] US^a, (431a clme); 11488m; ftünbl. SSeränberungen [f. ^Slbn)., f. ^p. magn. S5eräub.] IV84e, ^^erfür^ung IV95e, iBernarrt- Sein IV J24me | ö er tical(c) [= fenfvc^t] IV(80e)88e; V12a (9?ic^tung): nak to. IV 152m, 648a; V12a:|bei ben SScIfern [f. ©efc^id^tc, tgl. SRagnet] IV52a, 53a,m; faben;afte Sßorfletimigen lY 55m-56a J n^eifi, toeifen nad^ [f. Sf^crb, Süb] IV 54m, 170ra; SBeifung [f. ^orb, Süb; 5Wagnet] 11319m (5)20,91253), IV 120a :| n^eftlid^ i. Staub, 3apfen IV86a; Bitten: IV i24me, Sa (üerticaleO ; 3ucfuugen I185e; 3u* ftanb, -fiäube IV :/24me [6e-Sa],m magnctif^ (»jgl. liberatl SRagnet, 2)?aguetnabcl; 3}?agnctiS' mu§, (grb-9J?aguet.) (baß Söovt magnetifc^ n^trb bei ben großen ©liebem: nne 5Ibireic^uug, Snteuf., Steigung; oft »eggelaffeu) [f. 2ItniofVbäre, 53erge, (Sifen, (gvba^fe, ©rbfraft, f^ernrcl)r, gec-magn., ©efteiu, ^Tiabetn, 92cvb« liefet, ^^Jclarität, ^polarlid^t, 9Jid;tfraft, Scuue, Staf)!, tbermc-] I178e,200m; 111518a; IVlla, 69e, 73e, 76a, 79m, 171m, 610e ||: ^ufa^c [f befonbrc Stüde t)ierna(^ fiub: Slbiveic^nng, Äquator, Sntenfität, D'^eigung, lluge* tvttter, S5eränberung] : 5lbficßung I52e, II(382e); f Slbivetc^ung if! ein bef. Stüd I;iernad^; Steffen [= 2}Jaguet-5r.] IV208e-9a If. ansie^u IV 66m I ^tnjiebnng [= SIttractiou] I52e, 194m; II[55ie-2] 517e; JllSle, 33ra; lV60e, 71a (J9m): gortpffausung IV(49m) 169m; [ocu einj. ©egenftänben] (ijgU o@egenft. ufm.) 11372m, 381e-2m; IV 66m; -^epunft I 196a || 2liparat(e) [= Snjlrumeutj I 195m, (436e, 7a, 8n); IVöOm, 58am, 170m, 3a; t^iquatcr tj^ ein bef. Stücf I;ieruac^; 5lrbeiteu IV6'5m, 7Ji\, 3ute:i|., 9ieig.] (f. A. v. Humboldt) \[197, 2{. 436m-9a] 437me, 8{m,e, 9a); III 641m; IV61a,7ne, 64am, 65m, 66a, 67me [68e\-70, 74-76a], 77a,m, 81a, 88me, 100m, 2m, 124m, 5m, U7m, 173, 8a, 204m, 647me, 8e; sg. S3ectad;tiing (*) IV7iereii), 64a, 137e-8a; magn. imb meteorcl. SSeeb. IV75m,e, 76a, 77m, 191m, 2all; [au Orten] (tgl. (Staticnen) . . . IV 131m, 2o, 147m, 186al!, 191m; Stciultate IV(175e), [Sammhmg] IV647me, ftaticnärc IV 62a, (Stelle IV6ie; [tünblid;e IV 74e, 97m, 12ia, 4m, 6m%m (i)alh\t.), 649a; mbcrgeu \\138e, 647m', i^cvcff'entlic^te iy62e-63a (Ulm), fpate S>-nug (33efanntm.) IV61am; gvcBeSaM [tgl. ^liüe] IV136e — 1| 33cftinimnngeu I192e; ^reite(u) I189e, 192a, 203a, 432m; IV61m; (Scnftitnticu \Y48m (ber g-rbe) | Siirten '= hp, Linien] (f. 2Ibicetd;iing) 1190m; 11375m, 6a; IV 66a; sg. Suvtc (*) IlP0a(4te), II375e; IV (48a, 84a, 102a): 3 Strten 11375m, ccncentrifd;e IV58a; ^ortfc^veiten II373e, 5m; ©qdjl^k \188me, Snpejicnen II372e, Äucten II375e*, 9Jid^tung 111144a :| baiternb niagn. 1 186me (n. tcriibev ge^enb) || 2)ecnnationX [= l)p. 5IMrcid;nng, = SJJagnet - 2)cd.] (tgl. *®ecl., ttcbef. (Ionipo[.)II(316e)322a, II1399e; IV 16a, 69a, 73m, 77a, 80m, 81a, 82m, 85m, 114m, 8m, 131a, 141a, 2a II (5a) (: (comp. S^edina^' ticnH -33ecbac^tungen IV 54a, 62a, 68m, 75m, 99e, 115m, 120e, 132e, 173e, 194a, 203a; -Snrte lVl91e, -en I 482e; gleid^e IV84m, -tarte IV68e, cl)ne IV54m; -^ericbe IV647e, 8e; (gtcrmigen IV 4aviaticiieu IV 98a, -354:rfud)e IVllle II Snfeln IV(55m) || Suftvunicut IV107e, 113e-4a, 172am | pl. -e II ,279e, IV 108a: alte IV204e, genaue IVl07e, toerbeffevte IV 86m; SSer- i^oüfeminiiiing II373e, lV54e «Ij f 3n teuf i tat ift eiu ki. igtitcf t)ieruac^; ScuvuariVl79m; ^avte(u) [f. @I. m^lueid;uug, tquatcv, SecL, Snteuf., ^f^eiguug, 53ariaticu; VIvt. ifobl}U., ijcgou.] (i>gl. SBelt!.) IV 66a, (74m, 76m, 1 7 le) ; tette I V(49m) 169m ; mxpcx I II 30e, IV 79m 1 1— ^ v a f t [= iWaguetf v. ; 4 *(grb!r., c'3uteu).J (f. ?iuinium IV 102m, 33aviaticucu V 121a, SBeväubb. V 123a || «BevbäauiB IV85e, 35ert^eiluug IV 77a, Sid)tigfeit IV95am; Buualnue I193e-4a,435am — 1| Labung [f. (Srbe iO?] 1194m, üü^t f. Faraday ||— Siuieu [= Surteu, iDkguetliu.] (bie 3 10iuieu-(Si)ft.; f. m^\i\, 3nteu[., S^eig.: uub ba inele ©I.) I :/er!d;ivinbet IV98e-99a, Sntenf. gegen fie f)in n)vad;icnb \\88am, Äroft lV71m; Sage iy58e, 71m, 9ie [99-iOOa]; 8ic^tentlv>icfamg IV2i4m; mU lV181e, 214m | 9?eigmig: gegen fie r;in lV98e; in il;nen 90° IV4Sa, 58e jber nörblic^e* IV 98e, 99me, 141a (n. fübl), 6^^ {SfloxHi^t); 9?orb^>oI 1 194a :| fd^mäc^erer lV58me*, ber @onne 111401a; ftärferer lY 58me*, ftärffter IV58e* | ber füblic^e* IV98e, 99m,e-100a: nid;t fieser Beftimmt \Y99e-100a,183me', ©üb^ I193e-4a, 11376m :| beränberlic^ IV71m, feculare ^eranb. IVi4ia; faklHte S^orftetlnngen* II 522am, 171a —jj Probleme \Y202am, 9^eifen [= ©j^eb.] lY[64e-65a\, ütid^tnng lV176m; @(^n)an!ungen [=35eränb.] \Y104am (|?eriob.)r '^ (Üeine); ®^annnng I80m (ber (Srbe) || Stationen [= SBartcn] I 24a, [197am, SK. 436m-9a], 339m (439a); 11575m; III (641m); IVö2e, 64a, 67m, 7U-72a, e-73a, 76m, 97e, lllm,175e,6ail, I8le-2a, 199am; V122e,3a,m; sg. Station (*) lV171ell, 188a, 190e: im ruff. 2Ifien [f. nad^I;er metecr.] I437e, anf 33cvgen IV93e; engt, ober Brit. \438m-9a; lY 71e-72a, e-73a, 103e, 4a, 128a, e-9m; entgegengefel^te IV130e, V(122e); Srrid^tung, ©vünbimg IVi2ia, 2e, 8e-9a; golgen, tDaS fie Ben^irfen IV 97a, i2ia, 2e , ariatiüiig-) 5tuetnlbiiiig IV54e-55ö | S3eoI>ac^* tungeii IV74e; -33. IV59e, 74a :| -dürfen IV 54a, 140m | -Äarte I374e, IV59am: erfie I321m,4(S2e; IV55a,171e; -harten IV55a,20i7n (fünf tige) :j fvü^e teiintniB IV55me, 188e | -Linien [= $?inien gleidjcv 2Ibii\] IV 133e-4a,Be [©efd;.], 9e; giiiieii o^iie 35ar. [= t e^ne 5Ihi\] lV134m :| null IV57e-58a, j^imbli^c f. 2l6tt)eid;ung, Urfa(^ IV74e | 5>evänberinig IV (188e), -iBeräiib. IV120e; üJ-en IV198am :|| 35. (= ^eränberuiig; f, am ba) IVl08e-9a, 189a; pl. ^Bavintionen IV 131e (i 75a), V121a (ftimb(ic^e) .'H (5. (= S^eräiiberung ber Sibtreid^iiiig; f. alles ta) W 53e (fvülje Äenntni^), 648m, 9a II — j| f SSeränberung ifl ein bef, tv. , 2lmrenbimg] IV 56a I tüati (S. auf bie 'ähto. r)at [i^gl. ©vb-ä^agn., [. Dlovblic^t] IV 77a: SBerge, ©efteiu IV208e; monb IV[S2] 177m, 64§TOe,e; nic^t Temperatur l\192me \\ ^ntbeduug [i>gr. @efd;.] II319e, 333e; IV5öe (frii^e), [114m- 5mJ; (Sr[(^emungen IV 114me, 5m; ©ang IV(73m), ©ebiete IV 141a; geringe 1-V58a, 193am; ©efd^ic^te [ögl. (Sntbecfuug, i^'cnutni^] IV51am [53m-56], 54e-55a , 56am [57e-60], 62a, am, 64m, [114m-5m, 9e-120m], 188e-9a, 193me, 203m-4m', geftörte IV129e* j gleiche [f. Surüeu, Linien] 1140m, IV76m: ^^Junfte IV59m, 115e :\ tarteIV(68e) 73e, 76m, 202e, 3a!l Iteuntniß NI. Sntbecfung] IV 115a: [rü^e l\ 54me [114m-5m], 9e-120m, 188e-9a, 193me :\ [in Sänbern, ©egenben] IV206e, jur $!änge f. 2{nttjcnbung || Linien [^p. = Surben] (a. nuü), sg. Sinic (*) \\194me: glcid;er 2t. [= \)p. iiogenifcie 2., = iBariationg-2.] II374e; IV(59me), [84m, 133e-4a], nie] f Linien o^ne 2t. fmb ein Bef. @tü(f ^iernac^ J '^vlinien [= -Surten, iBariaticn§-2.] IV139e, 140a; -linie {^^) IV 125a: dcn^- ijergen3-^un!teIV(58m) 60m, [in ©egenben] IV73e, ©eftaltung WUOam^ ®x]xppi{vi) \\135am, 6m, 9e, 140a, »ne; Äenntni^ \N 57e-58a, Ärüni* mung U59; Sage IV 60a, 203e; Oi)al(e) IV[140], 3ufammcntreffen IV 55m II Säha^ f. Onant., äl^afimum unb (ober) SJJin. [f. pünbt. iBeräub.] IV 131m I mittlere IV 176m, 194e, 7m, 8a: [an Örtern] \\ 189me\ ginfluB be§ 9^orbIic^tg, Störung IV 118m, 9a, 173am\ tcm D^crb^cl IV 56c J(=) nutI(0)IV57e-58a: 2inie IV203e-4a; Linien IV «§4m, 134a, 6m, 200e, le; 9^uII-$!inie [= 2. ol^ne 2t6n?.] IV135m!I-eIII, 140e,202m, 3a,m"[o^ne 2t. [= nuü] (f. Linien): ^:pun!te IV57e-58a, ii5e :| eineö Drt6 I(200a), [öen Örtern] (a. öftl., n?eftl.) \\ 189me \\ nac^, gegen Often IV (124m), 9a (unb S), am (atuifd^en O unb 2B), 193m (eO) | üfttic^e 1188m; IV 130m, 8a, 9e, 140a, 188e, 194a, 206e: Örter, bie fie F)al^en \Y 116e, 189m,e, 204m; i>pi. n. trej^Iid^e lY 130me (i^ermeljrt bnrc^ bie (Störungen), 140m, 190me, 8m || ^^ericbe [lOjä^rige f. 35eränb.] l\77me {^a\)XiQp.) , -en IV 119me (f!ünbli(^e); [^erl'onen] (a. jtünbl. 35eränb.) 11374m; IV59a, 60m, 62a, 119e, 125me, 189me \ Quantität CSRaa^^) II(319e); IV 119m, 126e, 131a*,(m), 193am: frü^e ^enntuiß IV55me, 114e, 120a :j ÜJic^tung IV 122m, ü^ing ber 2t. IVUOe, auf ®ee!arten IVii5a j (Störungen [= l)p, magn. Ungen^itter, t>gl. geftört] IV 69a, 115e, 124m, 5me, Se [9-130], 129e (173m); (Störung (*) IV 114m (8m): auBercrbentli^e IV 115e, 128e, e-9a, 142a', bux6) 9?orbIid;t l\147m\e, 189m; p^eriobifc^e IV115e, ^tUIrfac^ IV81m :| ftünblid;e 720 magnet. ^(biüeic^unij 6tu — Linien o^ne 5(bli\ @ef [= i't. ^emub.] IV 69a, 79m (118m), 9me, 122m, 192m (^eräiibevmigeii); in ber fübl. §al6Eiigel [f. bef. 3Jeranb. bev m>n).] lV119e-120m [@efc^.], gegen ©iiboft IV 120a | tägliche [ij: ^Beväiib.] IV131a,m, 193am; [iii üerfc^teb. 2:age§3eiten] IV 77m :( totale IV 131a || 35ariation ber magn. %h\o. [= l)p, 35evänberimg, = magn. 35aviation] (^ier [te^t nur iveiiig bauen, Bef. bie ftünblic^e; aUt§ fte^t mit * tei ^Beraub.); pl. ^aviatioueu O IV (98a, 190a), 9am (jmei): ^eviobif^e IVö2a, 114m; jlünblic^eO III 399e (Uvfad^); IVöOm ((Sntbediing), Ö4m(69a), 121m; tägliche IViPPam; |)enDbifc^e 55eväubening ber iBar. IV (75a), jtDei 33. l\ 199am^ :\\ iBer- anbevlid^feit IV 172a, »eräubevte IV126e ] fiBeränbernng ber m^v, i[t ein Bef. (gtücf Bievnad^ || öevjeic^net IV53e (auf harten), bei ben 3301" fern IV 53m, SBenbe^imfte ). [tünbl. ^Beraub. || gegen Seften, nac^ 3Seft [a. Oft] IV (124m) 130m | meftlic^e [bgl 33eränb. ber Stbtt).; a. öftlic()e, [tünbli^e] 1188e; IV Slam, llöme, 130m 1, 6am, 140e: Sauber, mo jic i[t YVllöme; a^Jay., 3^iu. IV118e,9m; Örtev, bie [te r^aBen IViSPmil- ^unal^me 11319a II SBic^tigfeit I V 53m, 5öam |J3nna[;me (öermel^vte) [f. n>eiU] IV191ra: 5 3aBre IVlSlm, ^eriob. IVlSOe-lm, burd; bie Störungen Betvirtt IV 130me ] ^\i- uub 'äin\al)im IV 131m (öjä^rigc), I40m J 3unef)nieub IV 134a, 5e tt Linien o^ne ^lÖUJCtd^ltng (auf beueu bie StBireidjung uuü irirb IV 134a) [= Sinieu or;ue SSariaticu, (Suröen of)ne 21. IV140e] (f. weiter sing.): (öier) I439e; II321e, 376a, 483a; IV56am, 58m {115e-6a), [134-141, Sr. 200m-5a], 134am, 5a, 141am: öier II321e, 373e, 483a; IV5öam,55m: früherer ©lauBe \W 135a, 202a] brei f. ©t^fteme, pid \y 201e I sing. Siuie obne WiVo. (burc^ * Bej.) [= 92utt-$?iuie] (magu. Sinie 11374m; Suroe c^ne 5t. IV 54m, 135e, 7e, 8m, 9m (203e-4a)) [f. Stfrifa, ameri!., afiatifd;, atlantifc^, Columbus, euro:|)äifd^ , ©iibfee] I[450e-i]; II318e-9a, e-320a; IV53e, 56a, lUam,a [Sefin.], (125a), 203e-im ((Sine); [eine Beftimmte] IV 135m, 9e, i4ie||3uf. ; gegen ben geogr. Stquator IV 135m [il;n ]d;ueibeub, S)urc^[(^nitt] , 7a*, 8m* | ^ecB* a^tung(en) IV134e, 8e-9a, Ulm: ^h^tfjlüenbigfeit fortgefetjter IV 154m- 5a , 200e-2a J 33 e ft i m m u n g [f. Sauf] IV(125a) , 134m-5a (S^otbiveubig-- feit), [136m-140, %.202m-im fpec. ^. be§ SaufS ber einjeluen Suröen] ; -en IV 201m :| (V>eriob.) 33en)egung, gortBett). [= ^ortfc^reiteu] 11374m*; IV [141] 201m,e, 4a; S)arfteüung IV 203m, e-4a; S)ur^gang IV204e*; burd^fc^neiben, 2)-uug IV134e, 7me*, 202m*; eiförmig f. Obal; ?Zit(;* menbigfeit meitrer (Srforfc^uug IV154e-5a [200e-2a] \ (Sj^ebitionen IV 201m,e: mt^, 33üri^Iag ju IV 154e-5a [200e-2a] :| ben 2. folgen IV 134e-5a, 200e-lm | ^ortrücfen, -fc^reiten (2:ranglaticn) [= SSeU)., @e[d;., lecut. S3eränb.; ögl. ©tiöftanb] II373e; IV(136m, 7m), [140e-l] 204e-5a: |5eriob. IV 201a, i)on O-SB IV 141, fecuIareS IVl41e (201m), ungleid;* mäBigeö IV141am:| gefrümmt [= Krümmung] IV135e,8m* (öftlid;) | Bnien ol^ne (magnet.) 'äbmid). @ef — 3}eränb. b. 3lbtt». ^il 721 @e)d)ic^tc 1) [f. Columbus] lVi54mn*, me,ba, 8e-9a [UOe-1], 200m, 2a; 2) (b. b. feciil. 3>cväiib. w. ^ovtvi'Kfcii) IV [140e-l] 204e-5a :\ ge* f^lcffen [f. £>i)d] IV 204a*, @iii|)|)e f. Dual j Äeniitniß IV i54m-5a ((SiiDeiterimg), we (laiigfamev govti'c^vitt), 8e-9a (genaue): niaiigelFjafte IV y347n-5a (4e), 140e :| m-iiiiiiuimg [= gefiiimmt] IV 140a, (204a*); l^agc [= Sauf] IV 76m*, 114a*, [135-6m] 5a, 20Ia(e); [in Sanbeiu nnb 2}?eeven] IV 134m; Sauf [f. 53eftinnming , Sage] IV[136m-140, 21. 202m-4m ber einjelnen Surfen], 137e*; dlii^m (2(nn)enbung , Wc^n gebvaud;t) [\>g(. SSic^tigt.] lY 201am\\- Dmi (ober eifövniige @ru^|)e) IV 136a (gefc^ (offene?), [i40; me], 203a,m; [^erfonen] IV 139a, 141m; 9iic^tung IV 138a*; ©c^eitel (sg. n. pl ) IV135e [ÜJic^tung], 140a (concaüev, ccni?ej'ev), 204a; ©tiüftanb (fein fecnl. güvtfc^v.) IV14ia, 204e-5a || «S^ftenie lY[135-ßm brei], 202am \ (Softem [|. atfant.] lY 135a [2)efin.]: bae mittlere [= atl.] IV 135m, bag i3ftl. [= afiat.] lY135m-6a, ba« fiibL [= @iibfee] lY 136a \\ 2;^eil(e) IV 134m, 5e-6a, 203m; Stvauelat. f. gortnicfen; feculare 35ev* änbevung [= ^ovtvücfen, ®efc|>i^te; [. anä) bei ^ovtfci^v.] lY [140e-l], (201a,m,e); 2ßi(^tig!eit [ügl. 9Zn^en] lY 134a7n, 200m, lam tt ^evänbernng bev magnetifc^en ^(ötDCicfiung (= SSariation, = SSaiiation ber magn. 2(bir.) [i[t oft unter ber attg. magn. iBeränbernug gemeint] [f. Columbus] l[118e-97n]; II319e, 374m-5a', lY {16a) 82m, [116-124m, Sr. 188e-195m], 126e, 7e, 133me, 175e-6, 189a, 197m~8m; pl. ißeränberungeu IV 51m, 81a, 115m,ell, 189am (-^ö-^.) II 3iif. (für sg. nnb pl. , auc^ für 55ariation*) [fftün blicke SSeränberung ift ein bef. @tü(f I;ierna(^] ; abf)ängig f. ©nfl., [53eftimmung] lY208a, f. Colum- bus | it»ae auf fie (Sinflnjj I;at, iüoijcn fie abl^ängig ift [tgL Urfad^; äRonb, @onne] lY 115e, 17 5e-6: ni^t Sem^eratur, nic^t öom S-Sec^fel lY 176a, 7a, 189a :| ©ntbedung, ®efrf;. IVöOm*, 172a \ jär^rli^e IV 80m\\ {115e), 175e-6, 6e (iDOöDU abr;ängig), 182e; nac^ mittt. 3al)xcQ- [täuben, nac^ SabreSseiten IV115e:| feine 35. lY 176m', mit ber Sänge nnb 33eftimmung ber 2. burc^ fie 11317m, 321am- 35erl;ältni^ ber (S^tDingnugen ber äJiagnetnobel jur iß. lY 197in-8m (8am)] 99?a3.-inntm n. (ober) mn. IV 81a, 131mll ; mit ben 9}?eribianen 11321a; monatliche IV81am,113m; 3)2onbtag f. tägrid;e; nä^tlid;e, in ber 5J^ad;t lY (190a); öon mO in mSB IV(53e); beim 5RcrbIic^t (auc^ ©torung) IV 189m, 207e-(Sa II je^njä^rige ^eriobe [f. aud; m\v, aüg.] lY 7 5am [81-82a], 130e-lm (173e), 7am, 199e-200a [647m-8m]: 3uiamment;ang mit ben ©onnenflecfen, Urfad; bie @onne [f. auc^ magn. S5evänb.] lY 177am, [647e-8m, e-9mj; Y(lle-12a); ber tagt. 3}. IV15im J^eriobifc^e [:^ [cculare] IlUöm; IV74a, 75a, 130e-la (llSe) -j] feculare [4: ^ericbe, ^>eriob.; a. Linien o^ne 2Ibm.] l[188e-9m]; IV (131m) 6e, [141]; @ti3rungen IV 115e, t ftü übliche ift ein bef. ©tiicf Inevnac^ j täg(id;e [i^ ftünbl.] (ancb: tt)äl;venb einee SD^onbtage«) IV 75a, 80m, (120e, 131a,m), 172a, 6me, 21. ». J&umboltt, J?ogmc«. V. 46 722 ißeränb. b. magn, 2lbtr>. % — ftünbL beraub, b. ^bn?. 9Ro (^199am\\,e): iDoton öbl;ängig l\176me, 3el;nia^vige ^eviobe lV(i5iam)"[ beim magn, UiigeiDitter W [197 -8m] 7am: o^ne iß. IV 197ni, e-(Sa; n^t ofjne 35. lV197wie; «Ber^ältuiB lY 198am :\ Urfa^ [ügl. ©iiifluB u. ©lieber, f. ftünbL SSevänb.] IV5im, S3erfc^iebenl)eit l\ 115e, Senbe- ^erioben lVi76o ttt ftünblic^e ißeränbcrung bev magnet. Slbtticidiiing (b. 1% SSevänb. naä} ben ober burd^ bie Sage«- u. 5Rac^tftimben IV 115e) [awä) beraub, ber fiihibl. mxü,, ftünbl. iBaviation IV 118a] (= [tiinbl. S)ecli* natiou, :|: tägliche SSevänb.) [ijgl. SJiagnetnabel: ftüublic^] I189e-190a,bm, 6me, 213m; 11322a; IVöOm, 80m, 104me, 113m, 5e [116-124m, 2t. 189-195m], [122 übevaE auf ber (Srbe], 176me, 183a!l, 5-6'm (8e), 198a, 9am, 208a; pl. iBeränberungen IV 117a, 120m || Jiiföljc (äiim sing.): abfjängig f. (Siiifl. , Slbnal^me ber SS. IV120e; gegen ben Stquator: gro^e (Som^Iicaticn W 119me, 193am\^ioha6}tunQcn (ftiinblic^e) [a. magn. Ungenjitter] IVllTe, 8m, 9am [120m-2a, 21. 190-2a], 123a, 189a, me, 191me; früf^ere IViPO; [@ef(^.] W [120m-l] 193e-4a, 8me; Sichtig!. IVi24m f SSeiuegung (ber ä^agnetuubcl; f. aud) *i0Jagu.) [f. näc^ttic^, bier; 0\t, 2Beft] lY [116m-9] 121e-2a, 2a (9?ic^tiing) , e (ftünblic^e) : fein ^unft auf ber (Srbe, in njeld^em bie D^abel otine ftiinbl. S3ett?. tt)äre IV 122 :] Sur»e j. Sinie; S)avfteüung l\190m, le | njaS bar* aufßinfüiB I;at, (äimmtung barauf , »eöon abl^ängig [9brbli^t f. 2l6tt).] IV 118m, 9a, J(76me, 195a: «Sonne [f. lOjä^r. ^eriobe] IV 118a; nid;t Sem^jeratur ober Särme IV 192me :| ßntbetfung IV {60m, 64m) 79m, 115m, 120m; (grfc^einungen IVi22e | @ang, ißerlauf [f. SD^ignctnabel unb I;ier: 2iquator, beibe ^albfugeln, ijier, njeftlic^]: entgegengefet^ter f. @egen[a^:| ©egenfat^ f. .^albfugeln, fiibl. ^albfugel (2nial); [©efc^id^te] IV117e [120m-l], 172a, 188e-9a', ®e[et5(e) IV 192a, 3a J beibe ^alh^ !ugeln [f. öerj. nörbt., fübl.]: Bi^i^^^ ©egenben ober Drte (in ber fübl. magn. §.) , in benen bie ftünbl. 33. an ben (Srfd^ein. beiber §. 2;i;eil nimmt [= entgegengefet^ter ©ang, St. Helena] IV[u^ IV 194m,e "[ in ^oben nörbl. S3veiten (toc tüenig 9iege(mä^ig!eit) l\118m-9m, 192e-3a: Xxjpu^ IV 194a || [an Orten] IVllTme, 189me, 191-2a{lam), Sam-, SBeiv. ber STJagnet^ nabel nac^ Ofien (öon S-O), öftlic^e l\116e\\-7a, 121m, 2a, 3a,m, 4a (äußerfte), WOrne] ^eriobe(n) [f. näc^tlid;, 2:ag, Ü6ergang, n^eftl] IV iiPwe, i2ie, 290me, 2a, 3a; [^er|.] IVllSm, 120me; Ouantitat IV 119m, 120e (2a), 6e-7a (208a) I ÜfcgelmäBigfeit, i-üi^e IVllSe, 191e, 2w,3m: 2)2angel ber ^. [= Unreg.] \Y118m,9am:\ 9ee|ultat(e) IV [190-2a] 3e, üeu^e IV191e; (Stanb ber @onne \\122a, 3a,m 1| in ber fiib(id;en magn. §al6!iigel [a. Sa^, St. Helena, Hobarton, Singapore] IV[119e-124a, 5t. 193m-4m] 122m, 186m: SQ^ohh, [Y120e-1, 193e-4a\ in mittl. ^Breiten IV 123m: @ang lY 193e-4a', entgegengefetjter @ang W 121m, 2a, 3e-4a; X\)^n& IV 194m :| ©egenfa^, entgegengef. @ang [= St. Helena] l\ 121m, 3, 186m , 194m-5a , am-, [®efd).] l\120m-l, IBergl. J?on Toronto mit Hobarton YV 121m-2a .|| 2;ageci-^evicbe IV 116me,lm] na6) Sageejeiten (mit ©tnnbcn) IVi59a, 193e-4all, me J STij^^uS IV122e, 3m,e, 194a,mll,e, 5a] S^^en IV123e-4a J Übergang (Söenbnng) (ber ^e\v. öon SS-D, 0-2B) IV 117m, 122m: Übergange- ^eriobe(n) IVi25e, 193am:| Unregerma^igfeit(en), u-^ige l\{118m, 9am), 190mll,5am; Ur[ac^ ]. Sinftu^, ÜJerlanf f. ©ang ; S5ern?ic!Inng IVliPme, 193am\ bierfad^e SSetvegung (Di er SBenjegnngen IVll7e, 189e) (bnrc^ bie ^ageö- u. S^^aWunben) IV [116-9, 2t. 189-193m] 121e-2a, 3, 4a, 175e-6a, 189e-190a, le, 2me :j Sed)felftnnben iyi86m \\ bier SBenbe* fünfte lY117e-8a { 23enbeftnnbe(n) IV118e-9a. 122a, 189a. 190me, le, 3e-4a: frütjere S3ecb. IV 190; cftl., ireftl. IV 122a; @c^n?anfiingen IV 192m; UnregetmäB. n^l93am,4e J Söenbnng f. Übergang :|| 53en.\ nad) äöeft (öon 0-2B; and^ an§ O nnb 2B gemifc^t); nuftlic^e 53en?., ®ang (ber 2)lagnetnabel) [ügT. m\t\. m\v.] lY 116me, 8e, 9m, 121m, 2a, 3am, 189me (33elege), e, 190e-la,e: fleine 53en>. nad^ Seft IV116e, 7a,m , me J iijeftlic^e ^ericbe IV 117m t magnetift^er Äquator (= $^inie ol^ne Steigung, wo bie 9^. = 0 ift: IV4Sa, 68a, 84a, 88a, 98e, 100a,e', auä) tquatorial-dnrüe IV lOOe) [a. blniami[d;er 2tq.] 1 190a [m-2m], 3me, 4a, 429m, 431e, 2ell , 3e; II373e-4a, 5e-6a; lY 48a, 63ell, 68am [84a],e , [100-3a, ST. 183-4] 100a, 116am, 123e , 184m\\ || 3uf.: in Afrika [ög(. tnoten] : im Snnern [Y102e] im i>ft(. IV102me, I84e :| auf ibm bleiben [= folgen] II375e-6a, [S)efin.] IV 154m; burc^fd^ueiben [togt. Ogecgr. Stq.] IV88a,89e, 101a; (Sntfernung tom IV 193m, ibm folgen [= bleiben] IV200ß-la; gegen ben geogr. 2(q. (©nrd^frengnng , 9^ät;e, Sage gegen beibe) [i?gt. knoten] II 375e; IV100a,m,e, Ime, 2e, 122m, 3e, 4a, 184e; ©eftalt IV 100a (-SBeränb.), (102a); im inbifd;en 2trc[)i^el. IV102am | Sntenf i tat (unter 724 magnetifd^er Äquator ^nt — magnetif($e Qntenfität : goci © i^m) IV 188e, ie f. l?mien, (yiivi)e(n) II größte ober ftärtfte [[. ^cct, ^:|3iin!te; tgf. [d;iräcf)ftej IV73ell : Siute IV 87m, 178e; (S^cc^e, Sabre^seit IVSOe, 132m, 176e-7a, 200a, 648a; Ylle-12a, 122a,m :|| in ber ^öhe (mit ber §., (Sinfluß bev §.)/ auf ^ebeii IViiOam, im, 2e |: mMiat)me (fic^re) IV[94-9ö, 2{. iS0m-2m] 9do, 180e-lm\ ot) bie 3nt. 6einevf6av abnimmt, ber ©nflii^ [c^mer 3U kftimmeu ii. iiufi^er W [93m-9ia\ llOam, le; 2I6n. Bei 5teroftaten cb. 2iiftfatn-teu IV 94m, it. bei Stevcfi. ii. in fveiev 2nft IV [95m-96] 182m; bfeibt biefelbe! IV95e, in freier Snft l\95e-96; n-nbevfpvec^cnbe , [c^tran- fenbe Diefultate lY 181 :\ ßunabme! IV95am, 181am, 2nm :|| IJjoriscn*» täte IV 64a (76m), 99a, lllm,e, 138a, 147a, 201a, 8am \ ^cviscntal- Snt. IV180e, 2am(5m,e); V(121a): gvcBcve IV ievl^äItniO ju einanber IV[90e-9im, ST. 178-180a], toerfd;iebene IV93m:j Sage IV [87-89in] 9tme; nörbfid^e IVi7§a, bie 2 in ber nörbl. §emif^>f)äre IV 87m-88a; fcbtr^äcberer f. .N^eniii:^lHive | @tär!e IV84e (ungleid)e), 91am; ftärferer f. §emii>bäve :| füblicbe IVi7e f^njäc^fter 3nt. [= Sinie, = bpam. Stquator] lY 48a , 92am,e, 102m ((Snvöe i)om ÜJJiu. bev Slotalf laf t) , 177m; Sinie [= Surbe] fc^njäcfjfter 3nt. lY [8ime (iffieüenlinie , = b^nani. tq.)]/ 177me: biirc^fc^neiben IV 177e; ^:i3iin!te IV 68m, 195am', S5err;ältni^ gur ftärtften lV92e. I80am', 3cnen ob. 9iegioneu \Y92am, 190a || (Sc^mantunijen IV(95me); (Sinftu^ ber ®onne lY 80e-81a, 90m, 132am, 176e-7a, 200a, 648a; Viie-i2a, 122a,m ; ftädfle f. Qx'ö^tt ; @töriing(en) IV 94ra , 147e (bnvd^ ^lovblid^t), 181e (Uvfac^); -^g-SabeUcn IV 68m, -^g-Stafehi I455me; nac^ £age§* feiten lY 185e-6m | in bev 2:iefe (im Snnern ber @vbe): ch fie bemevtbav Snnimmt lY [93m-94a] 180vie\ totalt [= tot. traft, Sotaüraft; tot. (grb!vaft] lV97a, 147a,e (^ICnialjme), 201a,e; 2;otaI-3nt. IV 138a, 186e:| Untevfc^iebe IV (Söam 1 55a riation [= l)p. ißeräuberung] IV97e; pl. -en IV 72a, 96e; V(121a); tariirt IV 184ra :| ijeränberlit^e IV6im ||— SöcriinÖcning ber Snt. [= Variation; biefe ^ier mit °] (a. äßenbeVunfte) I [195-7, 2r. 432m-5m] 432e, 4a,e; III 45m; IV iöa {61m), [96e-8, 5r. 182m-3m], 172am, 185-6m', pl. S5eränberungen (*) IV 72a, 93e; V123a||: jäl^rlic^e IV073e, 95am (Sinter n. ©ommer), 176e; V122a,m; Veriobifc^e IV74a, 130e-la \ feculare IV^P^e, 176e: 5l(:niar;me IV9<5we, erft auf iüenige 53eobb. gcgrünbet IV95me, in !ünftigen Sabi"f;iinberteu IV {90m) 'T [t ünbli (^ e IV93e [96e-98 , ?t. 182m-3a] , 096e , 96e-97a, 097a, 103e-4a, well, 132 am , 185-6a; V(12la): «Seobb. in Toronto u. Hobarton IV [97-98a] , 186e (ftärfeve Sut. in unfevm SBinter , n^egeu ber (gönnen* näbc IV97-9§allm); (Sntbecfung \Y 96e-97a :\ täglid^e IV182e; Urfac^ IVÖSm (nic^t 2;em)>eratur, fonbern 9fiäl)e ber @onne), 147a (S'^ovblid^t) ; berfc^iebne IV(88e), äßinter u. «Sommer f. jafjrlic^e — 1| SSergleic^ung f. relatiöe | S^er^ähni^ [f, Gräfte] I435mO, IV92e; -^g-SSerb. IV89e-90a:l berfc^iebne IV 45a, '^S-S5erfd;iebenbeit IV60e-6im (entbecft); '^e-5Berfnc^e IV66e; SSevt^eihmg IVS7,90w,179e || SJenbe^nnfte (ber S5eranberung) IVS0dl-5ia,97e: i)ier IV97e, 98a; ^mei IV97c J SBenbeftunben V 123a || trid^tig, SBi(^tig!eitIV85m(iu-fte8 ©(erneut), 95am, 108e-9a; [ju öerfd;iebnen 3eiteu] IV 173a || Bunabme (Sßerme^rnug, nimmt ju) [f. Srbe] I[i95e-4a] 432m; IV(ö5e) 93a, 95am; '^8-3uu. IV 149a: am STbenb lY 185e-6m; 3un. unb 5t6nar;me IV(l27e, 178e) 183a, 199e; große IV 181am, feine IV 180e, gegen ben 2)?orgen lY 185e-6m, ftiinblic^e IV9Ge-97a; uugleii^e öcm magn.Slquator ab gegen bie 2??agnet|3oIe IV [5S-(S9a] 178m J^uue^meube IV Ö5e magitetifcf;e Steigung U§> ^ 727 t magnetifd^e ^Zcigiing [b. l). feii!red^te cber berticale; bgl. *9^eigung] i^p. = SncHnation, = Ü^eiguug ber älJaguetnabel) I187ell [190m-2m\\], öra, 213e (432a,e); IV(iöa) 4Sa, 61e {72am, 85m), [98e-114m, %. 183m-8], nie {U2a), 2i2a ; V [120-3m]; pl. Neigungen (burd; * bej.) IV 72m, 188m || 3iifayc [tSJevaiiberitug ift eineef. ©tücf l)iernad;] |: 516* na^nie (55erniinberung) [f. o§i3(ien] lV107e(110e, U),187a: bei (Srb* beben lVii5-4a; jä^vlic^e \\107e, Sme-, beim S^crblid;! lV(147e), 5Ib- u. 3"!^^^^"^^ V121e:| Stmi^enbinig , 9^ittjeu [. ^Breite, ü^äiige | 33 e o b a d^? tuiigen l\61e, 72am, 86e-87a (102e-3all), 4a, 7m-110a, I84m, 5m, 201a; \120m, 1-3; sg. -img (O) IVlOTam: corre[|3cnbiveiibe IV188am* fehlen l\{100e-la), Wctljo'ot IV 188am^', ftünblic^e V 121e, 2m J öc- ftimmuug iy62am, 74m, 204m: mitkl, SJiet^oben IV107e; in BaMen (Kraben) IV 72m, 89a, 99e, llOe-lm, 3-4a, 124a, 172e-3a, 183m, e-4m, 7e-8a :| Sßveite babuv^ beftimnU II321e-2a, IV:Z7im | durijen [= ^p. Linien] IV 72m: gleicher 3^. II372e (ivobcn abl^ängig), IV (66a); (lum o^ne 9^. IV 45a, 68a :| \va§ (ginfliiß auf [le f;at, (Sinnjirfiing [f. örbb., §i3r;en, Siefe] IV[nO-4a] liOam, Im, 2me, 207me (9^orbIi(^t); ©ntbedung (]ie jn nieffen) IV5öe-57a (f^ätere), 57a j (Sibbeben: mmhme IVii5-4a; (giuh)irfiing IV [ii5-47nj 188me :| gemeffen IV 5öe-57a, geringe IV 89a; [©efc^ic^te] 11375a; IV5öe-57a, 61e, 62am, 72am , 74am, 103e-4a [7m-liOa], 2a; gleiche [[. Linien, duvten] IV (76m) | = 90" (@vab): = magn. ^ole IV45a, 58e, 84a, 88m; 2 ^imfte IV85a J ^üf^en ((gin* f(uB, 9L auf §0 IV[iiO-2a]: STbnatjme IViiOm-2 (le), Bravais IV lllm-2a, Humboldt IV 3iOe-iw, uufi^reS ^tefultat IVllle; 3unal^mc IViila,e,2am:| -^S-^arte IV61e (66a, 76m), [in Sanbern] \Y 183m, Sänge babuvd^ beftimmt IV55am || Linien [§).>. = (Suröen] IV203e: f^ortfc^reiten IV (72m); 2. gleicher ^l. [= ifü!(inild;e] I193ra, S40m; IV 74am (Sarfteünng) , [84m, 98e-99a] \ üünic ebne ^. M90e (432e); IV 68m, lOOe, 122e: = magn. tqimtor IV(4Sa, 68a) :|| 2JJajimnm, 2)^in. IV187all: §an^t-2)Z. V121e, 2m, e-5a; [ecnnbäve§ V122a,m, 3a; ßeit Y 121m-3m (2e, 3m) || meffen [. (Sntbecfnng, gemeffen; ncrbtic^e IVlOOm (infiibl. übergebenb); V121mll, 2a | = nntl (0) 113756, IV184e (faft): = magn. Siquator IV 84a, 88a; g^iiü-üünien IV201e:I ^ui^tn f. Sin-» hjenbiing; o^ne [= nuU] f. 2inie, Snröe; eineg Ortö [[. hp, 53eftimmung] lV143e; [^erfonen] IV 58m, 61e, 107me, 8a, 9m,e: [®lärfe] 11515m, (Störung IV(147e bnrc^ 9^orbIid;t), [übliche [f. nörbl.] V122mll | in ber Siefe (in Sergtuerfen) IV[li2m-5a, %. 187e-8m] 8a: ©nfln^, cb fic einen (S. ausübt l\ 112m-3a; Humboldt'6 S3eob. in Freiberg lY 112me, 187e-8ni :| nnterirbifc^c IV112e | Uuterfc^ieb IV 110m, 2e; -e IV 107m J ü3ariation [= f)p. ^^evanberung] ; pl. -eu (O) IV (98a); Yl05a, 120a: jäbrlid^e IV 109a, feculare IVi07a; Pnblid;e IV 121e, V:f2ial|o ;j t SBeränberung ift ein bef. (Stücf biernarf); \>ernad;r{iffigt IV61e|ijicr 728 magnetifc^e 9^eigung 3.Ö — inaäuetiic^e Uiigeiüitter 3)1 SBcnbe^mifte (ber 33eianb.) IV 98a; -ftimbni (ber ^evaiib.) Y i22e-5a, 3a (toiev) :| Sid;tig!eit, Juirf;tig lY61e, 98e-99a, 108e-9a | 3iinal)mc [a. 5tlntal)me] IV73e, 194a: auf §c^en lV(llla)e, 2am; 2mm bev 3. öom niaguet. Stqiiator 5u ben maguet. ^c(en l\ 98e-99a tt SJeväitbevung ber magiietif^en yjcigung (= S5aviatiou; bc(^ ^icr imtev ^ emgeflcd;teii) [tgl. mmljme, 3im.] 11145m; IV(i6a)98ali [103e-4a], 9m, 128a; V [i20-5m]; 9^eigiingö-iBeranb. IV 104a; pl. S5ev* öubennigen (*) IV103e||: [(Sutbedung ii. @eid;.] lVi05e-4a; jäbvlic^e IViO(Se-9a*,m, 186e; nicnatli^e IV 113m | ^eriobe IVl08am, -bicität IVi05e; ipevicbifc^e IV 74a, i05e-4a, i50e-ia :| ^le^tic^e IVlUamH je ciliare [ügl. mua^nie] lV[i07-iiOa, 51. 186e-7m (iiai^ ben S3eot\ in ijevf^ieb. 2^;eileu ber (Srbe, aiic^ in (Stabten)], 107am, 184m: im növbt. ^fien IW 109me; [^eftimmimg] IV 107e, .S, 187m; Mx'd6)n\d)cl\ 109a, langfame iyi09am, in London lY 107me, in Paris l\ [107 e-8]; in ber (Sübfee lY 107m, 9am; ungleiche lY 109me, ißerlricflimg IV iS7a :|| ftünbli^e lV97a*, 103e-4a , me\\\-5a , 113m, oi2lall*, Oe, 183a [5-6m], 6e; Vi05a, 120[i20-5m (ijeränb. @tüd auS Sabine's Ükvf. beS 4ten S3b. beö ÄoSmoS, übevf. öon Bufchmann)]: 5Ivt ber 93eol\ Vi20m, ia; in ber nörbt. §eniii>^äre V[i2i-2aJ, in ber fiibL Y[122-3a]', im SSergl. mit ber [tünbl, S3eränb. ber §ori^. Sntenf. lY 185-6m || tägliche [i^ [tiinb* lic^e] lY 185me, ijerfd^iebne lV(88e); Senbe^nnfte, -ftunben l aüg. 9leigiing t magnetif^e llnQttßitkt {^p. = Störungen ber mngn. 31bii)eid)itng; aviö) =■ magn. (Störungen, @tcr. ber 2}?aguetuabel; = magn. @en)itter, ©türme) [f. A. v. Humboldt] I24a, [185m-6a, 21. 427e-8m] 185me, 6a, 198e-9m (9a,m), 208e, 428a,m, 436e-7a; lY {16m) 48a, 64m, 116a [124m-131a, 21. 19om-9], 128m (e-9a), 130e [2m-3m],{142a), 198me] ßg. (burc^ * hq.) IV 173m \\ Xnf.: atbängig f. Urfac^, 2tbn?eic^iing baki f. iBeränb. ber 2lbn3., [2ruf3är)Iung, iBers.] lY 196m-7a (gvoBev), 2(iK^bnic^ [= (Sintvitt] IV 127a* (ftarifter) || «8 eob ad; tu ng: unmcgli(^, feine IV 127 am, 197am, 8e ] S3eobad;tungen IV[125e-6, 21. 196m] 128m, e-9a,m, 197m: 2(rt lY [12 5e-6] 9a', gleichseitige lY 173me, mä)tt IV 126me, ftünbli(^e lY 17 3me || tefc^räufte, geriuge S3er6veitung [bgL Iccale] IV 132e-3a; eintritt [= 2tuebruc^] IV 127a*, [128 9?egelmä^., 3eit]; (gnbe IV i42e (9ZorbIid;t) ; (berfc^iebenartige) (Srfc^einungen [ögl. (g(^ilberung] IV [126e-8] 145a; ^crt^flanjnug [tgl. kfc^räuft] lY 133am (§inberniffe); [@efd/id;te] IV[i24m-6] 8e-9a, 142a, 173m, 198me', ®rei%itig!eit IV i52me (173m), 200am; ©rabe ber ©tärfe IVi97e; grofee, größere (heftige, ftarfe) IVi27amil, 8m\\ (132e-3a), 196m-7a (^^erseid^niß), 7a [3eit], 7am* [3)efin.] , 200m ; ^änfigfeit u. Seltenheit [a. 2:ageeäeiten] lY 130a,e., 196m-7a\\ , e-8a; mä) Sa^re§seiten lY 130am,e', üeine, fteinere IV 127a, 8ra, 197m [S)efin.]; [in ü^änbern] lY 132me, 200am', locale [i^ k[d;raurte] lY 132 e-3a', äJ^aguetnabel lY [126e-8a, 21. magnetifc^e Utttjeiintter )Sl — inagnetifd;e 33eränbennig 729 197m-8m (3uftänbe ii. ^i\\\)], 198e \ bei madjt IV198e: bänfigev cb. ftavfer lY 129am, 199am :| [9ktur, Sefeii] IY126a,e, 9e-130 , 199me', 3iifammen^ang mit beni 9iorbIid?t [f. aiicf) 2tvt.] I204e [= 9J.]; IV [124e-5] 7a, 142 nie , 173am,m {hwxä) H§ 9?. betrirft); [an Orten ((Stationen)] l\ [129-130], 132e, 3a, (173m), 200am \ ^ericbicitat IV 198e; ^eviobifd; [i^gl. regelm.] }\129e-130m, e-la:\ p^Nerfcnen] lY 125me, 196m, 7m || regelmäßige 2Öiebev!ebr (fie finb eine ^^eviob. S5ariaticn) IV 129e-130m \ mc^tlmä^iQUxt IV [129e-130] : beS (Eintritts IV [128, % 198me'\-9a] || Üiejultate (unb n^aS man beobachtete) lY [126e-130], Diiibe IV 197a; [(gd^ilberung (beS Hergang«, ber (Srf^ein.)] (i^gl. (gifc^ein.) lY 124me [6e-8]', [e^rift] IV 73a, Safeln IV 200m | bei ^age IV 129m (häufiger); ju öevfc^iebnen S^ageejeiten [a. IRac^t] lY 128, 9m :\ Urfad^, tüoöon [ie abhängig [inb IV i29e, 130m (i 75m), 198e; S5erbreitiing, verbreitete [ög(. govt^fT. ; befc^ränft, Iccal] lY [132m-3m (unb befc^ränfte)], 3am (^pinberniii'e), 173m;), 200am; aüg. Verlauf [i^gl. (gd^ilb.] lV130am, 3}or^er' ivrfünbigung lY 128me: SScrric^tung, @inrid;tiing (2trtber53ecb.) IV [i25e-6] ; Siebevfebr f. regelmäßig; Sirfungen lY130me (toerme^ren bie oftl. n. \vt\tl m\i\), 145a (©rru§); 3abl IV(129m,e) 131a; ^jeriob. ^unabme lY 130e-la tmagneti|d;e SJcränberung [allgemeine ober aüer 3 (demente] (^p. = iBariation; 4^ @(^n?an!ungen) [f. be[, Slbn^eic^iing, anc^ 3nten[ität n. D^eigiing; f. and^ (grb-2[)^agneti§mnS] lY 82 e [104], 121a {149e), (175a ber (glem.), [175e-7m]] pl. iBeranberungen (burd^ * be3.) IV (16a, 142a) \\ 3uf. (ai'4 3u ißariation °, [o tük in ißeränb. beg (Srb-2)?agn,) : n?otoon ab* Mngig IV (142a); 2Irt(en) IV 104am, 121a; «Beobb. lY 121a, gjtveme [= 3)Zaj.] IV 104m, [@efc^.] IV171am | naci^ Saljre^seiten IV (142a); jal^rU^e (b. 1^. nad^ ben Sa^re^seiten, be[. Sinter n. (Sommer) IIl°641m :] üeine ißeränb. ((S(^n?an!imgen) IV 104m* | äl^ajimum u. (ober) Wm. (n. pl.-*) IV(i04m): ©in IV104elll, §au)>t-2R. IVi04me*; feciinbare(^) IV 304me*, 183a :| mcnatlid^e IV113m || ^eriobe [f. bef. 5lbn).], pl. -en (*) lY 83e-84a: ijon einanber abhängig IV(S5e-<54a*; fnrje, lauge IVS3e*; lOja^rige [f. bef. Slbn?.] IV 74a, [130e-2m (aüer 3 (Srem,)], 130e-lm, [lm-2m Urfac^ bie ©cnne], lm,e J ^eriobicität lY 131me; ^ericbifc^e (b. ^. bef. ftünblic^e) IV 74a, ^soam, (i04am) || ^vcgreffion: eintacf)e lY 104e\\ , 182e (^utenf.); bo^^^elte lY 104me\\ , 182e (3nten[.) :| regelmäßige lVi04m; feculare [ögl. lOjä^v. geriete] lY [130e-2m (aüer 3 eiem.)], [199e-200a]; ftünblid^e [f. bef. STbh).] IV[i04] 113m, 133m {142a)', tägliche IV (142a) | Urfad^ IIIO400e, 0641m; lV074e, [S0-81a, ^. 175e-7m], 5a: (Senne, m^e ber @. lY 98m (U6m), 175a , 183a', Pctof^^I)äre ber er), dv rcgimg IV 62m, (grfc^etnimgeii IV(66e) 116a, be§ ^t fä^ig [= em^f.] 11373m, govf^imgen IV49e, gort^ftansimg IV(lla); @ef(5^irf;te 1435a; II369e[372-öj, 4e,383m; ©efe^e II313e, IV 178a; Suteufität IV85e, 95a; eine Ävaft III 23e, IV49e; m. iinb 2\rac^e) *ä)Zat. : -frcfte 1482a, milb II 35m, etevn[d;n. 111604m; 3 falte Sage 1138m, 407m; 2;em^ev. l 355m :| Maidßone {(iwQl) 111525m || Mai- land (togl. Milano) II 55a, adj. 9}?aÜänber (*): ^eroIit^enfaE [= (Stein* fatt] 1400a, 5iftronom 11486a-'', breite 1423m, @6ne IV 23m, ^ernro^r 111116m*, tlima f. Sem^^er.; magnet. II 77m (OOferöatorium) , 648e (iBeob.); ©c^njerfraft I423a,m; (gteinfaü [= Slerolitlienf.] 1140m; Sentker., tlima 1348m, ll(473e):|| Main (gl.): -gegenb 1481m (SBein), -t^al 1482a (Sem^er.) j 2) R. Main 111538m || Maine (noibamev. @taat) 1390a [Ort ba] , Mainz II 289e ((Srfinbiing ber S3ud^bnic!evlunft) , Maipu (SuÜan (5^ili'e)f. Maypu, uatoa II 104e-5a (1) Sirius 2) eine ^ereibe) || Mai ran (Jean Jacques D(>rtous [d'Ortous] de, 1678-1771) [bem. 33. im WlcvCo]: aurore boreale I409m,e, 412a; III 363e; 9^ebelfterne III 333m, 363e; Bobiacallic^t 1 147a, 409e, 410e, le-2a J «8. Mairan S3erg im 2)2onb 111506a || 3}Zaiö!oni IV 639a, Maja (@tern) 11165a, majeftätif^ IV 283m [^erg] || Major ca 11295a, 33. SJJajorcanev (O): dompa^^ IV 53a, 114e-5a; [ba^er gebt.] II 295a, 6m; 2«arine 11334a, «piloten II 296a; (S^ifffa^rt^ 11181m, IV53a:j| Maherstoun {yi. IV117e; [tiinbl. S5eränb. I\" l91a, 2m', magn. u. meteovol. 33eobb. IV 191m :j ©ternnjavte \\75e,191m \\ Al-Makkari II 450a , 3}?a!vo!o§mo8 (= macrocosmos) IV 18a ■^Malahar (= Malaya \\\xo.) 11205a, 433m; «8. malabarifc^ (*) \: Äüfte 11156a, 250a^, 295e*; IV413e; -f. II416eTMften II 203a :| ä^ouffon 1480a; (Sta^el^Ia^* II203e; IIll74e, 354m :|| Malacca (^albin[el I308a,m; IV 409m): Sinie o^ne Slbm. IV 138m, 203mll ; AlbuquerqueII311e, @e[tatt 1308m; Äiifte [a. SBefl-] IV 413m, 583e (^id^tung); (Sübfpilje IV 323m, Söeftüifte IV 409m 1| 2)latad^it IV 504a (!ünftl.), Maladetta-(3xi\p)ßt (^^ven.) IV517e, Malaga 11255a [bafter gebt.], Malaguti (Fauftino Jovita, geb. 1802) IV611e-2a ((Silber im 3J^eernjaffer), Malahita-®xuppe (^^ven.) IV517e; la Malaiße IV 415a, 588m I Car. Malapertus (ob. Charles Malapert, 1581-1630) ITI 409e [^erf.], eil ((Scnnenflecfen); 33. Malapert 9tinggcb, im 2}?onb I lOlam J Mal afpin a: [Begleiter] I V 528a , 548e , 5ö5e ; cerro de Bueyi Tiempo IV442e, Elias-'^txa, IV443e; ©y^eb. [= SBeltumf.] IV (528a [3at)v]), 548e, 565e; ^anbfc^riften IV443a (in Mexico)) ^enbel IV28e-29a, 157m; Schiffe IV 157m; SöeltnmfegUmg [= (gj^eb.] IV28e-29a, 528a :| Malaia (inb. Sanbfc^aft) 11195m, Malaya (11433m) u. Malayavara 11203a (= Malahar) \\ Malayen [f. Madagascar] IV264ra, 33. mala^i [c(; (*): Slnfiebliing IV 120m, -en \\177e-8a', Chinefen IV114e, inbifc^e dnltnr 732 Malayen ^ — Tlalt lV325m, 3n[e(h)elt HSIle*, 9}Zeev 1339a*, dlaa 1383a*, ©eefabrei IV53m* I epxaä)t* \\U2m{(iu\\iu^), lV290m; @pvac^ftamni* lV558m, V 17m (ferne 3ti3eige) :| ©tämnie IV 120m*; [Sort, Sßörtev]* Il4Ü9me; IV202e, 264m, 290m, 406a, 558m, 9a; V55a || Maldiven (3n[.; Maled. 11433m) 11433m, IV413e: [(Stt^m.] 11433m, Ütic^timg IV413e :| Malea 11152a (35orgeb.)/ 404e; Malediven = Maldiven malen (ögl. gema(t) 1) (eig.) II87e-88a, 128m; 2) (bilbl.) II 52m, 63e-64a :|| 53. mal ex (= öfter tünftler) [f. italiänifd^, ^anb[d;aft, nicber- Uinbifc^] pl. 111480a; sg« (*) II81e, 83m (f. ncc^ Sliifsäl;!.): [^Tufsär^lung, eiujetne genannt] II82e, 83me, 86a, 89m, 90a, 121a, 8m, 9a,m,e, 324m, 338e-9a; (^inefi)c^e V82a, @e[c^ic^t§ni. II84m*, griec^ifd^e II77e, reifenbe II 57, vömifc()er II78e*, -fc^nle f. nieberlanbifd; ; @eem.* II 59m, 61a; @!i^3en, ©tnbien II 87 e-88a,m :\\ e. Wal evtl (f. l)p. $!anbfd;aftmal.) [f. S)ecoratlon] II [76-85, 2t. 126m-130a]; pl. -en O 11127m: hd ben Sitten [f. ^©rie^en, ^^cnm] l\[77e-78m, 79me; %. 126m-7] 77m; S3iiBnenm. U78am, 127a', c^riftli^e II [80-81, ST. 127e-130a], ©attnn* gen II 77m, ®efd;i(^t§m. II 77m; bei ben ©riechen, griec^ifc^e U [80m, St. 126m-7a]; ^iftorienm. 1182e-83a, r)iftorifd;e II(77a); in Stauen IIcn M. IV541a; laguna de M. IV 306m, 541a] lV297e, 540e-la: Ißlm aU bev @ee Nicaragua, Sufcl, fleiucr IV541a; Sataftrom IV540e-la j S3iil!ane IV 306m, SBuIfan baBei IV 540e-la, fein 3nfeI-S3iiI!an I V 541a || ilfano/ä I 45a ob. Manaffarowar IV 30m ((£ee in Stibel); Mancha II 58a (Üiittev au^ bev), Manco Capac 11338a (ger;einniiBüctle§ Sluftvcten) *Mandeira (ßiütan an\ Omete^ec) IV 540a ||. iÜRanbcIn f. gelbf^^atl; | 3)?anbelftein I9a; IV374e,413a; pl.-fteine (*) I64m, IV251e, V75m: m-artig 1461a, erfd^üttevt 1219a, ijiil!. Y75m*, jeüigev V71m || Mander- ßheididi^d) IV 276m, 480a; ((Sir) John Mandeville(9eei[enbev, c. 1300-72) II 69m, 29ia,e (Columbus); mandorla II331e-2a, 111361m; Man- drokles (griec^. 2)Mei) II77e, mandfchuifch [= manlfchurifch] II 101a | Manetho 11245a {Hykfos)] 2??anetl;cnifc^e S)^na[tie II 156e, 7am ''Mangalor (fübl. Snb.) II 203e | äJJangan: -gruben IV 45a, fiinftL IV 504a; in 2)^eteorei[en 1 135m; IV614e, 7a :| mangell)aft III 14e, Mangi = Mango \ mangle ($ft.) I334e, V80a: 2Jl-(Strauc^er 1374a || Mango (^roto. (Sf)ina't^) [f. Columbus] II 29ie, 462m, 478a (Äcnig); aitc^ Mangi IV584e (^aufreute) J Mangu e;an 11290m || Manheim: gevnrc^r III 293m, ^i3r;eI482e, l>ageI45ie, [^er[. ba] 111292m, @tern[d;n. 1399a, Semi^er. U81e :| m^mx II 80a (in Semanbe« m,) \ SKanifeftation 11205m; IV 142a, 231e; pl. -en 1 197a, IV48mll :| Manila II482e (Gali) | Ma- nilius: gijfterne III37e, 53e, 163a,m, 217e; 3«il#r. III 182e J Jlfam- quarez (^albinfel Bei duniana) 1220a: ©rbftiiße ib.; (grfd^iltterinig, ^a\l IV492m II Wlaww: großer 11303m; 11121a, 581a, 4e; IVlOm J pl. 2)iänner [[. mefnere 5lrt. toon adj.] II 291a, III 74e: große II 268am: [^Tiifgäl;!.] II342e,354a, 5a; bie größten II315e, 111444m mannigfach IV13m ||— mannigfaltig [f. 9^atnr, Sege] 1374m; II 89e, 148e, 186m, 232e, 400m ; III 6e, 22e, 479e : gorm II 150m J ba^ m-t I5e-6a, 22a :|| SJJannigfaltigf eit [f. 5In[ic^ten, gorm, ©egenftänbe, ©eftatt, ?anbfc^aft, 9Zatur, SSegetation] I79e; II41e, 69a, 84e, 86m, 89a, 102e, 7m, 131 e, 4all , 179m, 222a, 243m, 252a, 330m, 367m; III 19e; IV7a, 35a, 311a, 320a, 461e: in (Sin^eit anflöfen I21m, geftaltemcic^c 734 2RannigfaItig!eit © — mare X ^ II 76m; [gvo^e] V20e, bie grcßte ll214e; [öcn ^flansen] I377me, unaB* \i\)Uxt iI42e *Maiioel Äüiiig öcu ^ort. 11 123m, e-4a; Manfo (Joh. Cafp. Fried., 1792-1826) II 105e (Meleager) | 9KanteI [f. ed;nee] 5t. (eig.) IIl69mll (treiBei); 33.(bitbl.): Beüöergeu I 236e, lYSeOa'] MantfchureilY[456e-7m au^geOr. SBuIfan; 7m], 6e (itcrbtüeftl.) , 7m (9^ad;ri^ten) ; mantfd^urift^ V 82e :| Mantua 11515m (tirc^e) j Manu : ©efetje IV607e; ©efepitc^ II432e, 111162m; Himalaya IV607e, [^t\X\ 114:03m :| manual of scient. en- quiry for the royal navy f. J. Herfchel, äfianufactiiren I 37e | 2)?a' nnfcri^>t (= ^aubfc^vift) [f. ajteltifc^] \403am, 411a; II 80m, 292a, 436e-7a, 456a, 480e, 495m, 7e, 8m; III 195a, 478m , 485e-6a , 629a; IV 112a, 524e, 531e, 567e, 599a; pl. -e (*) II505e-6a, 510e; 111499a, 642all; IV 607m: 5Iii§fd;mii(!inig II80e*, [eine« 2)?anne^] 11324m*, ^^vac^töoüe U 80m* :| Aldas Manutius (A. Pius M. , 1449-1515) 11502m (eplst. philos.), Manye iß\\\U\\ auf Scjo) IV398e, Manzat (dantal) IV607a *bie Mäotis (=b. afciv'fd;e mm) I489e, II422e; = mäotifc^er SSufcn II 175e:| Mapham (@ee in StiBet) IV 501m; Mapimi (D^ä^ei'.) 1) ®tabt IV 455m 2) bolson de M. IV 433m; mappamondo f. Mauro, mappa mundi 11447m, mappamundo 11277a *mar del sur II 478e , Mära (9?eveibe ; togl. iicc^ uatpa) II 104e-5a ; lagiuia de Maracaibo IV557all,ail (öftl. dorbißere) | Maraldi (Jacques *Philippe, 1665-1729): A]gol IIl246e (öevänberlid^); Caffini: Jupiter I420e, IV 155m; 30 hydrae 111243m (üeränb.), Jupiter f. Caffini, Mars 111513a (Rieden) :| Marahon (= STmascncnfl.) IV 66a (iO^iinbimg), 554m (Bllfiiiffe); Marathon II 126m ((gd;Ia(^t bei), Marhore (SBerg ber ^^reii.) IV517e; Marburg: [^erj. ba] III 30m, 493a; Marc-Aurel f. M. A-urelius j Marcet (Frangois, geb. 1803): Sßävme in ber Siefe 1426m, IV36e-37a J Marcliand (Etienne, 1755-93): Mauna Loa IV 526a; voyage: introd. I(309a)472a, IV592e :| Ant. de Marchena II555e-6a, 487e-8a; Marco Polo f. Polo, Marcolini (Francefco, e. 1558) 11462a (Zenl) II Jules Marcou l\[470e-lm]: 2(niei[en^aiifen [. Rocky M., Ciene- guilla IV470e-la j resume d'une carte geologique (geotcgifc^e ^axk ber 9}ereiii. «Staaten) lV438m, 471a, 595m, 7m,e, 655e-9a; resume of a geo- logical reconnaissance W 471a :J ©ebivggarten am Mohave-^\. l\471a, 598a; classif. des chaines de montagnes lY 471m] [^"»evf.] IV 437m, 595m, 638e; Raton-^a^ IV 597m j Rocky Mountains IV437m , 598am: ?lmeifen^ufen mit glänjeuben 2}Jetatt!i3rnern lY 638e-9a, bul!. ©eftein IV 437m, öutf. ©ru^^e IV (439m) 598a :| Sierra MicZre IV 595am, üerfteinerter ^alh IV597e *Mardin = Maridin \\ mare (fogen. 2)?eere auf bem 2J?onb [anßer tenebr.]): mare frigoris III505e-6a ; humorum 111504m,e, 5m; imbrium, nubium 111504m; serenitatis III504e,5m; tenebrosum (ba§ atlant. mare S — 2JJar!r 735 mm) II181ni, 254m, 277e; tranquillitatis 111504e, vaporum ll04m || marear f. carta, 9??avemina IV 256a, Marennes (gvanfr.) IV 23m, Ma7ßl (bei ©uauajuatc) 1444a ||- Margarethe tcu ^rctoeuce (^ciiigimi) 11286m; margarita philosophica f. Reilch, ^n\d Margarita 11304m C^perlen) *Maria % (ein 2Rcnb beö Jupiter) 11 357m | iß, S. Maria 1) (njor. Snfel) IV 424a (fluten.) 2) puerto de S. M. (ki Sabig) 11491a 3) S. M. Novella (Ätrc^e) f. Lwcca :|| Marianen (unfein bev ©iibfee; in SD^icvo* nefieu IVöSSam) IV[420e]; cb. Ladronen (*) 11 308e; lV394a, 416a, 420e,588m: aii^gefcvcd^en lV420e, entbedt 11308e, evF)obeu IV 394a [ [einäelne Snfel] lV416a*, 420e; 3u[ea-eil;e lV420e :J cvlci^eiie ^\aUx IV 416a'^, Sage lV588am, iii3rblic^e lV4l6a*, 9?icf;tinig lY 394a', tl;atige SSuIIaue lV[420e], tiilf. lV416m* || Marianos (gviec^. 2)ic^tev) 11106a (2 S2ßalbgebid;te) | Mariara (auf 5lvagiia): baiios de M. lV246a,m; V 96e-97a] 3::bernien lV502e (üeväiibevte 2^empev.) T ^os -/l/ari6io5 (35itlfane m iRicar.) 1V532€: 9 SSiiIf. IV298a; 6 ^. lV54iam,e; 4 bauen IV [541m-2a] :\ Maridin (am (Si^j^rat) 11255m, = Mardin (in ä)?efo:^ct.) III 620a ||. Ste. Marie (Snfel bei SDhbagaßcar) lV411a :|| Marienher g %, (im färf;[. ^rsgeb.) 1445a (ßvbfto^e) | 33. (am ^eijein): Slvfen IV32e, Sa^e IV505e, [^erf. ba] IV 504m; Oueüen IV 5Ö4m, 5me, 6m II *Marihaye (bei ber 'SRaaf!>) 1417m \ 2)(aviue 11334a: dejjT>t, observatoire de la marine f. Paris :\ Marini (Aloifius ob. Luigi) 11127a (Vitruv), Marinilla (§öl'e in Sliitioqnia) lV556a ||« Marinus 1) [. Sanuto 2) 5Iiiatcm 11229a I 3) Marinus Tyrius, aiiö ZXjxm 11227m, 253e-4a, 446a; bev alte kontinent 11477e, [(gvbt^eile] 11408a, 3ftr;meii II 47 6me 1| i¥arimi'^ Snfel = ^rinj Eduard's 3.; Mariotte CEdme, f 1684) 11378m (ftra^Vleiibe 2Bärme), 111173a (blaiie ©teviie, traite des couleurs); Mariquita (in 5;^eu-®ran.) lV314a (^rcb.), 555e (^avaüel); maritim 11204m, 237e. 396m II Simon Marius (1570-1624) (eig, Mayer 11507e; III 180e, 315a; au§ Gunzenhaufen II 507e, 9e; III 180e, 315a, 354e) [f. Galilei, Kepler]: 9^ebelfle(f bev Andromeda II 56(Sam, 514a; III 180e-la, 5i4e- 6a,m, 337a, 362m; gevnvor^v II 507e-8a,m | mundus Jovialis 11367a(e), 509m; in307m, 315e, 6m: SBovvebe III 5i5, 355a J 3u)jitei§tvabanten ent* becft II [356e-7m, % 509-510m], 507e; III 307m, 315a, 554e-5a, 425e, 522a :| 5JZebeIfIede [a. Andromeda] 1144m; [^evf.] 11 507ell , 8m, 9ell, 510a; 111 5i 4a, 354elll; @c()ülev 11509m, gnnfeln bev Sterne 111307m *5mav! Sr. (bev SBänme) I298e (-ftva^Ien) || 33. (= ©venje) [in compos.]: -fc^eibev IV 180a; -ftein I11533am; -fteine II 149e, 111157a ] S. bie Mark [«Bvanbenbnvg] III 386e-7a [Dvt ba] :|| 2}2avfen (pl.; = B^i^e"): Sanbm.: füv bie Sinien o(me Slbti). IV20ie, fiiv einen 2)?evibian I481e-2a, für ba§ IJZibean I474we J SJUvIgvaf Il507e, 111315a; -gvafinn IV 353a, m-gväflic^ II 508m J Markland (5Rovbamev.) II 272a,m, 6e: '^g-bufen II 4:ble :\ Markleiten (bei SSaiveutl;) I273e; Markree-Caßle 111426m, 460m; 736 Tlaxtv — Mars Sa V109a, 116e; Mark/uhl (bei (gifeiiac^) 1270a; maxU II408e H^Ia^), 2)?ärfte II433e *gcrt Marlborough (auf ©iimatva): Sage lV193e, 4a; maguet. 2tBtt.\ IV120e, 193e-4a :\ Marly III 116e || Marmato (hl 9^eu*®ran. IVllGe; bei ^o^^avan IV 621m, 635a) 1 4(S5m: 5Jnbefiu IV635m, S3veite 1485m, 2)iorit-^^ov^bl)i- YV621e, ©ebirgt^irt IV635a, ^öbe 1485m | magnet.: 2lbn.^eid;img IV189m,e: ^Sccbb. IV67m; i3[t(id)e IV116e, 189m,e rj [Ort bobei] IV621m,e; Diegeunieiige 1485m, Ruiz ge[el;ii lV314a; j^em^er. 1485m, IV40m :|| 3?ia niiov (aiicb in comp.) [[. Carrara] 1267 e, 274m-5: 2lvt IV349e; 33rii^e lV568m, -hxMjt 1463m; cavvav. f. *Carrara, oparifc^ev; [in ©egenbcii] IV349e, 568m; aiiS Äalfftcin V68a; ferniger 1 275e, 7m; ^.^arifc^er 1274m-5 (n. cavrarifd^ev) ; jalinifc^ev I271m,5e; V 68a; -tafet [. Quito, -tafeln V84e J mavmorirt 111404a || Marokko 11446e [ba()ev gebt.], marcffanii^ II 59m (®ebiet); Marpeffos (33erg auf ^arog) I 463m I Marquefas-^\\\tln lV57e-58a: Snfelgvup).^e 1189m, -3. 11376a; maguet. Äquator IV57e-58a Mars Sr. ber ®ott 111470a: dies Martis III 474a,e 1|— 53. ber Panct (gvc^er) [f. Kepler, Venus] I 89a, 99m; 111576m, [511e-3, 5t. 548j II 3n[nljc (compos. Mars-): 5lbbi(biingen III (513m, 548e) | 'äU ^lattnng 111432me, 512me, 548in: STngaben, [®efc^.], Onontität III 512m] ancniatesi 35er[)äItniB jur Umlanf^seit (größere 21.) III 452me J 216^ ftanb [f. °(gvbe] l^on ber ®onne 111442m, 483m, 4a,m, 511e-2a, 5m: mittlerer IV 456a J 5lcf)fe 111449m (Steigung): DJotaticns-^l. III 513a :| olter planet III42im, STpH III 459m; 5ltmof).^r;äve IV8am, -ST. 111515c 11 -bar;n [a. gjcentr.] I95a, 118a, 146a; 11554me; III376e, 427e, 512a; S3a^n (*) 1 115mil, III427me: ibr mlje 111515m J D^^eigung ber 35.* III 449m, 512a: fteine III 428m, 449e || iBebedimg f. 02Kcnb | 53eoba(^tungen III513e,548all,62ev., Siiitev] U]512e: ^:pvoceffe IV8am || ^ebecfung bom 9)ionb 11432a, i^m nalie 111428a | 9^amen IH467a,e, 8m, 9a, 472a: ctvpöe,^ 111423m, 467e :1 9lieberic^(äge IIl513e (meteevifc^e), lV8am (^oIov-D^!) | Obcvfläd^e IV8a: [iöefc^aff.] IIl[512e-5J548me :| '>lßtxi\)el 111459m, rot^e ^[(aiiseu j. Sieget., ^Hen [ögl Sid^t] III 336a ||^oI 111513a; ^o(e, Äälte-^. III 513a "[ ^]3 0 1 a V- [a. S'Jieberfc^Iäge , ©ommev]: -jone [= ©d;uee-3.] 1137m, -joneu 11176a II 3?aiib III513e || Ülotatioii [f. Slc^fe] III 447e, 512a, 3e: laiigfam 111432m; -9tot. 111548m J ^gjeit I97m; 111 5i2a, 545am: bevf#. S3c^ ftiinmiingen, [®e[d;.] III 545am; S5evbe[f. 111548a -H rot^, ^i5t^e II1169e, 170m (2m), 204e, 5e, 218m, 253m (468m), 472a, 540a | @(^eibe III 513m (ü^id^tftävfe), e (^Jaub); -[c^. 111513a J @^nee III513me, IV 8m: -ftedeii [= ireiße ^1.] III513e, -9?egion IIl524e, -3one [= ^olavj.] III5i5we :) @een III 512e-3a, 548e; ©ümmev III 513am,me,m (^oIav-@.); juv ©onue [a. mftaiib, 2i(^t, Umlauf] III449e {ua))e); ftevuavtig 111421m, etovuugeu bur^ M. 111512m, Sag III472e; [Sem^^er.] (:j: ^(ima) III (513a), IV(:|)en 111604a (h?enig), 620e-la (bcc^); -njinb II34m T ®raf Marzari-Pencati (Giufeppe, 1779-1836): Canzacoli 1274m (Safcabe), V90a (bieC); ©ranit V67e-68a, [^erf.] V90a Mafaya [ob. Maf/aya lV540m,ell] (in 9?icaragna): ©egenb IV 298m; §DÜe bcn M IV297me, 9me, 532m, 3a; Sftame l\298a, 532e:||— 33. SSnHan tocn Mafaya (IV 295m; aud) ber M. IV297e) [bei Granada IV 540m,e; aud) 35. m\ Granada gen. IV 540m,] IV295w, [7m-300a, 2t. 531e-3m; 540m-la]: 2Ictien-®efeß[d;aft lY 298rn-9{m) , 532e-3a ; 2rii^* briid^e IV552me, le^ter 2lu§briic^ IV540e; n)aS er aii^getrovfen ^at IV 532me, [iSefd^r.] IV29eienb f. Xftätig!. I [Jbätigfeit] (ögl. 2tu§brü(ie, ^Ma, dtau^ u. a.): früher 3Iafaya: ^. iSuitan X — 0)kf)e @Ie 739 immer i>eienb IV 532a, 540me] feit lange erlefc^en \\532i\, 540e; j^^t iüieber Xamp] IVöiOe *Mascareignes (^ufelgr.- bei SSüHv^on) IV410nn,3e (^idjtung, tiil!.); Mascarö IV593e (^eife im iiijrbl. 2)^ej.), Ma/chanrud (^^evf.) 1142a, Rob. Mafham 11412e-3a (mit Anna Dorfet auf Madera) \ Maskat {^xah., am pex\, 2Reerb.) 11243m, 9e; 9}?eerb. t. 3fa^A-a^e iyi38m (Siiiie o^ne 2(6tü.)Tj^askelyne (Nevil, 1732-1811): Caftor 111308a; ^eiibd l 424m, IV31e; @omie III. 308a, £)vtöi)evanb. bev ©terue III 265e-6a J Mafon 1) Charles Ct 1787) IV22e (a^eribiaiigrab in ^^Jcibamev.); 2) Ebenezer Porter (1819-40) 111340a (D^ebelfled im €c^lran), 364a (pevf,, 9Ze6eIfkcfe) :| Maspa (gl. in Oiiito) IV 355m J MafJ'achufetts II270e: [Ovt ba] III549e, ©ternfc^n. I404am, = PFin/and II 272m ] Maffageten (iBolf) I491e, II420e: ©clb 11176a, e-7a; got^if^ II 176a J Maffalia (20*« !I. flauet) V116m: @lem. YllOam; (Sutbecfer VllOa, 6e; -img \110a :| Maffaua (STrab.) IV 379a [ißevg ba6ei], Maffaya = Ma/aya äJZaffe [f. Someten, Scntinental-, (Sibe, (Sru)?ticn, (Svu^tii)-, flüffig, gebaut, ©etnrge, ©ebirgöavten, ©efammt-, gefc^moljen, ©eftein, flingenb, !üemii4), Üänbev, SKenfc^, metaüifc^, ältonb, niebergef^fagen, oceanift^, ovganii'c^, ^^pflanjen, ^^(anetavifc^, Planeten u. eingelne, ©onne, @icff, 2:f)ieve, iBolf, S^ölter, ^olnm, iBulfane, öiilfanifrf;, SelÜör^er] S(, (geiri3^nl., oUg., gemifc^t) 1153a, 221a, 236a,m, 271m, 343m, 5e, 412m; II95e,96e, 136e; 111521m; lY18e, 20m, 129e, 149m; V34am; plur. SJJaffen (turc^ na^gef. * kg.) 1 180a, 227a!i , 235a, 259e, 282m, 328a, 400ra, 424e; 11221a, 392a; III 19a, 626m ; I V 20a, 219a, 223a, 555aw, 534a, 566e,571m, 616a, 641a ja (i?cn Seltf ordern, ^immel^f.) [fon?üM ber SBettt als fein Sn^alt] (* tovgef.) [f. aiiä) *SeIt!cr|}er] 1 101m, 402m ; 111157m, 268am, 283a, 526m; IVi7a [S)efin,], 132a; pl. SDhffen III276e, 282m, 311m, 348m, 593e, 5m, 626m J ^. (= 2?? e t e o r f^ e i n , SJJeteormaffe) [o toorn]I401e; 111608a, 612e, 3e, 4a,m; pl. nyjaffen 1 121a, 2m, 3e, 4m, 133e, 4 (406e); III614ai|, 7e J 2). f. ncc^ 02«enfd^en, ©üuI!. ||: :^u\ä^t (für aUc 33ebentungen : bie jum ^t^eil [nic^t ganj] burc^ borgef. * nnb ° gefcnbert finb; bev plur. aßev S3ebb, tvirb fpäter bur^ nac^gef. * bej.) [compos. maWiXi-]: ältere IV 631m | -^Insie^ung (eine Slrt ber Sing. l\48e) 1 57m, 73e-74a, 99a, 152m, 335a ; II 348a ; III 19{e), 22am, 23a, 31e, 408a ; IV45e, 49a, 79m; ^tnj. ber 2J?. III 595me* :| m-artig 1344a, auebredben lV55«m*, mit 2)^. auggefiißt III*281a, auggeftcBene IV278a*, [35efd^aff., eigem'd^.] V34am, -SBeftimmung 111446m, [5)efin.] IV*i7a; bit^te I423e, IV18e; bnnfle (pl.) HSle; III 70m, *270a, 596m ; burÄrid;tige 1335m, -(£nt\vicfhing 1488m; -gv^ebnng [= 9?elief] IV 240m, -en IV 507m; fallen f. Siift; ferne [b] I 141e*; III 370a, 593e*; fefte I427e, lll36m; III 164a, 612e*; IV 443m*; V24m*, 90am*; gefallen f. Snft; gel;übene I 319m*, IV 237m; geringe III*270m, glänaenbe IV577a1, gleichartige 1 66a; 740 3}iafie (SJlu — 3}laterie allg. gUi^enbe* 1 211e , IV 358a 1 1 g v c ^ e 1 80a, 261m , 382e ; 'U 4öe* , 205a*, 214ra; ori3Beve 111 48in* ] -gi% IV 6e || -gru^))en V81e-82a | §au^U* maffe [f. ©ebivge] m614ra,e; IV280m, le, 469e; V40a; -eu lV343e* :1 Keine I 114a, 121a, Ulm; iiid^t (eiid^tenbe III*269e*, auö bev 2uft ge* fatlene III o614a*, mä^tige I270e*; [öoii aKeuf^en] (f. ait^ ^vt.) 11 26m*, 158m*, 313m; -aiiantität III 4m, f^iDeve 11348m*; [tarve IV 370m, 572e|-t^eild^eu (pl.) [=mokcük III 34a] III22e,23a, 34a; -tt)eile lV157all :lükvfel;u I30m*, umfaffen II 60a*; imbiiv#d;tige* 1335m, 345a; imget)euve III*96e, im3iifammeuf;angeiibe IV571m* | ^evt)aUui^ III*276m; -niffe I56e, -SJerl;. I371e :| -üert!;etlintg I57a; I1372e, 3a; 11116a, IV19e; [bulfanii'c^e]* (f. hp, *milf., «iilfane; \)gl. ge- fe^molsen) 1 127e, 238a, 241a ; iveid^e I V 331a, 382m, 484e; n?eiüg 111622m, 3äl;e 1238a ||— maffen^aft II310e, IV555e: ©cftein IV385m'[ maffig [f. ©ebivggavten, ©efiein] I275e *Monte Maffi {Xoic.) 1417a (Xk\i), in affig f. iu6} 2JJaffe | madigen f, 2:em^eiatuv ; Wl-m^ f. (Srtravtimg, ^ümal Ma/ßlia l[178m (gvicd;. Kolonie, feine dolonien); 33. M-ier II 163am, 410e ;| maffito IV221m, Mafsmann (Hans [Joh.] Ferd., geb. 1797) 11114a (5((eyanbevlieb, „2)enf- malev beutfc^er gl. Statur] I52m; III 4m, 16m, 34am; IV 8e, lle, 83m, 211e-2a', [@inbrnd] IV 5e, (SinfÖrmigf. ib., clectrc-mognet. IV 83m; (Sntftebnng, tucber bie SDu !cmmt [= Urfl^r.] III567me (an§ dcmctenfc^tueifen); mit äR. erfiiüt 111282m, 371e; (Sri'c^einungen I184e, II371e-2a, 11113a; (Si-ifteng f. S)a[ein; feft, pffig f. Buftanb; gcrm [= ©eftaltung] Wlle; gangförmige lV217e, g-er Buftanb 1426a | geballt (e) [l^gt. bauen] 122e, 57m, 86a, 90a, 95e, 210a; 111625m; IV 8e, 16e: (Staffen I94m, l20a; 2)id)tigf. 190; ©eftattung I99a, 11135m, III 48e; nic^t geb. [= nngeb.] IIl(5Srung f. (Sntfteb., 742 3)taterie 'H^ — mat^ematifc^ aflg. Snbegr. | SSeränberungeti [ög(. UniHib.] 11377m, mi7me {626a), Vi4a (evfiäven); b-Iic^ 11124a j| öerbid)tete III (231a), bie fic^ nic^t i)-et bat lll(567e) j 35ex-bic^tung 11368m; III 219mell , 257m: hi ber m^c bev :Sonne III(567e-8a) || ^er^alten I165e, 35er!eh- mit ik I57m | SBevfd^ieben^eit [= §etevcgen.] 1165m; [c^ue ^.] IV 7e, 8e :\ üev* fc^tüiiibet III (5ö7e) | öevt^eilt 192 (gi-up^^enmeife) ; iBert beihing 186, 90e; 11367m, IV 6a :| [bie ncc^ bcrbanbene] lll(567e) || im SBeltaU III [626am] I im Söeltvaum, beS 2B-g [beibeS = S3eb. 8.] I57m, III [567m-8a] 573a; bev Sßeltväiime 111113a -.jl— bag n.nberftel;enbe, licmmenbe 2)iittet [= §immel§hift III438e] (ögl. Enckifcher (Somet) 11142a, 50e (öle), 59a, 438e, 578a: Töne II353ra ] ba§ 2Bibcrftanb leiftenbe (nj-Ieift.), fiemmenbe 2)iittel I89me, 113am] cb. j^üiibiim III 567me: (Sntftel;ung ib. (bieü. anz Scmeten[d;h)eifen) J ba^ tribeiftvebeube, ^emmenbe ^liiibum I24m, 118e; III [40a, 49m-51; U. 54-55, 58m- 59a\, 50a,m, 51a,m J baö ttjiberftebenbe, I^emmenbe 2)^ebium 111627m — H SCßirfuugen I57a; iinjev Sin'en ton bev 2)L 11257«i, IV üe; B^i^ö^^^ß f. 2)aiein II Buftanb [a. Qa^\.] I55e, IV76e: feftev, pffigev I426aJ 3uftänbe 11143m, IV 4(Sme: unab]e^bave Üki^e, bie fie biiv^Iaufen ift III 45Jm II— materiell [f. «en^eiö, maä)t, W\tk\, Uvfac^, Seit, md)U ftanb] 1204a; II 55m, 65m, 88e, 90m, 137m, 144a, 161e, 189m, 204m, 352e, 486m; III 33e, 307m, 534e, 594a\ lV49e, 55e, 143m, 311a, 467a: SSefc^affenbeit 111527a j 2:bei(e 156^^ 142a, 9a; II373aIl; IV17a, 262a: bevid;tvinben II 5ö7e 2)Zatbematicug (= 2)ht^ematifev) U508m: §of-Sm. 111315a ||— 21. d]lai\}cmaiit (= mattem. SSiffenf^aft) [f. Araber, 2Iftvcncmie] II 207me, 210e-l, 285a, 293e, 394me, 435m; V8a || 3iifnyc: in Älexa^idria II 210e-l, angetranbte II454e-5a, Sliiebilbiing f. ^cvti^r. , ßntftebmig II 259am, evfa^ven in 2)1. 1347m; ^ovtic^vitte , Sluöbilbung uftü. II (198e, 264e, 369m) | ©efc^i^te 11262a, 4m (341e), 453e, 515e; §aii|.>t-(ä^c^e 11341a :| [bei ben ©viec^en] ll207me, fiil)vt in bie §immel^?ränme II 2riam, \)ö\m IV18e; lOebvev lII641e, IV54e; in ben 91atuvmiff. II 284e, ^vofeffov 111599a; veine II207e, 454e; (gc^c^fev 11211a, [S^viften] (ögf. d.) II454e-5a, «Berbünfommnnng 11144a, [SBi^tigf.] II 594me, glänsenbes Beitaltev II341e, ber m. jitgänglic^ III22e||— ö. 2l2atbe- matüer (= -cu§) [f. Sllejanbrinifc^] : sg. 11132m; ein befiimmtev II 121m, 197a, 208a, 260a, 2a, 3m, 346a, 376m, 473m, 499m, 510m; III 292e, 473e, 536a J plur. (*) II 264m, 334m (341e), 7ail , 431e; III 55a, 542a || 3uf.: [Slufjäblung] II2ijfa, 221e*, 349m*; au^geseid^neter II 263m, 111493a; gvoBe(v) 11376m; III 146m*, 292e; IV 244m; fc^avf- fmuigev 111292e, tieffinnigev 1184m ||— d. mat^ematift^ [f. 2lftvonomic, (Svb!unbe, @eogva|)bie, ©eftalt, Df^aturle^re, -:|)^iIofo^^ie , C^tif, ^^^fif, PMvä), ^vtbagcveev) 11139m, 237e, 264e, 5m, 7a, 364a, 375a; mat^ematifd^ — 3}tauer 51 743 III 12m, 219e; V8a; mathematique f. ^mem. 1| 3ufäljc: 2(nfic^tcn I 58e, Stnirenbimg 11118m; iBearteitimg III626me, lV7a; 33cgninbimg IV26a | be()aubclu II504e, IV17a; S3-Imig 11113a, 281m, 324m :| 53ercd)niiug III551e I beftinimbar IlllOe, 22e; SSeftimmimgen IV227a J 53c tv ad; tu ng 1341m, lV370a; -en II208am, 298m :| klrei[en III(593e); (gnti^ccfim«- geil II211am, 343m, 394m; evUnefen 1124m, gorfc^img II 238e || ®e* bauten II 259a ]: -euttüicf luug II207e, 341e; 11124m, 145a; IV 215m: entsielni ]. uid;t jugäugl., il;r bleibt uccb t»ieleö frcmb \ 6me; ibr unteitüevieu III 4e, V13a; Sßicfjtig!. II 394me\ waQ ibv nid;t jugäuglic^ i]!, fid^ il;v eutjie^t V9a J -toerbiubuug 111598a, 625e; IV (19a) 62m, 79a; pl. -eu (*) III 457am, IV34e: beu ®. sugäuglic^ VlOm* |1 @egen* ftänbe 11347a; ©cti^i^beit 1 91m; 11139m, 588a; ^euutniffe II198e, 252a, 317e, 324a, 454m; memoires mathematiques f. Institut, mcg* li^ 1400m; ©c^vifteu [ögl. ST.] 11484a, 11132a; ®^u(e 11281a; ©iun III592e, IV60m; ©tveuge 111599a, ©tubien I36a; S^eil I432e, IV 34e; 2I;eorie 111128a; IV 77a, 78e, 116a, 611e; Sieffinu III 19e, uumatb. 11379m; Sa^vbeitcu 11394m, 520m; 2Beg IV369m || SBiffcu I67m, 174a; 11162m, 207w?e, 210e, 262a, 285e, 297a, 346e, 8a, 369m, 397a; III 17e, 90m, 641e: ©lauj III 75e, bö^ereS 111534m, Buftaub ib. TSiffeui'd^aft [= 9)Mbem.] III21e, -eu (*) n237m: (Sntftebuug 11259m, ©tubium I68e*, ÜSevbotlfommmmg I331e* *Matliieu (Claude Louis, geb. 1784): bei Delambre I48a,392a, 424a; @vbe IV157me (STb^^Iatt.) , ^U3iet;uug öcu 3u[elu I422e, La Caille 1424a (^eubel), magnet. 9Jeiguug IV 108a, 9}?icrometer I48a; ^eubet I421e, 4a; IV 28a, 31e, 157me; [perf.] 111274a; IV 28a, 108a; ^:i3oranfcop 1392a; 61 «Stern im (S^njan 111274a, 285me; 2\ä)t ber (Sonne III(396e) 417a :) Matius II 24a (33e[d)ueiben ber 33äume); aJJatrofe [f. [c^mebifd;] II301e, IV 299a; matt [[. grau] 111311m, 404m; 2?Jatteu I348e, Matteucci (Charles, geb. 1811) 1417a (2:iefe in 2:oicana [erreicbt]), Matthäus ((Strang.) III413e (giufterniB beim Sobe dbrijli); Matthew' s rock (Sufet bei g^en-daleb.) IV 420a, ib. (raud;enb); Matthieffen I4l2e (Särme im 3obiacalIid;t) , Maf «o Grq/7o (braf. $rcu.) WlOOe-la (unbefaunt, magnet. gieig.) II Ma-tuan-lin (Sbin.) III 59ie: Sierclitbenfäüe III 594e, c^iuef. 51uualen [= 9Jeid;§-2r.] III 87e | ^^erjeic^ni^ i)on (Somcten [a. Sterne] III 561me,583m] über einen S. III 5ö5ajn :| 5«eid^?-3Innaren [= 5tuu.] III 59ie (^ut^jug aus bereu aftrcn. %\)n\) \ Sterne n. dometen [f. m6.} dem. bej.] III87e, 148me, 216a, 221am, 2a!!, 4m,Q, 6e, 230e; 35er3ei(^ui§ beu Sternen {0i\\6) neuen) \\\221am, 2e, 4am,m, 6m, 230'^ 3 33ev5eic6» niffe 111230e |1 Matufchkin (5SuI!an m\ Unalajc^fa) IV 59^6 *iOiauer (anc^ in comp.) [f. S3erg, c^iuefifd), ^clö, Ma(/o^, Oua braut, (Sd^Iamm , SSuItau] IV573e, pl. 2)?auern f)IIf81e: m-artig [f. ©ebirge, ■^.sfettc] I249e, 282e, 344m, 458a; IV 361a, 431a, 2a, 574a,e; V78a,m; 744 Wflauex g — ä)hut> m-formig 1262m, IV 355m; @efra(t Y98a*, gvcBe IV 383m, id)tcaxii IV578e, pevne II 290e* J Maui ((Saiibiric^-Snfel ; Mowi I421m,2e): Sinjie^ung I422e, ©ottinu IV 589m, ^entel 1421m; ei(cicf)uer Sultan IV589m, biilf. Snfel I422e:| Maidlin (SHli) IV 551a (fuerte) | manU t^iere: einfinfeii IV 341m; beim (Srbteben IV 216m, 221a mauna (@anbn)i^: 33eig) W 522e \\ Mauna Kea ($iilfan auf §an?aii IV4iSe; blcB ^e« ib.) IV [4iärmc] I 54e, 287m, 305e, 6a, 365a, 423a; H 223e, 474a; 111 239a, 328a, 600e, 4m!l,e; 1 V 293a, 316e-7a, 332m, 369m, 521a, 565e-6a, 616a; m, imb ä)Ziuimuni (bmc^ tovgei". * te3-) 1182a, 435a; 11117m, 125m, 245e-250, 260m-la, 402a, 457e; lV32a, 77e, 81a,e, 132a J plur. 2}?ayiiiia (^ narf)gcj.) I 323m,e ; LI 239a , 246a,m , 7m, 260eil ; IV 293m , 312a , 498e, 507e; m, mibSJMnima 1409m, 11512e; 111177m, 250a,m; IV83a ||: 3iifa^c: beibe [= jn^ei ufJi\] 111239m0; bc^l^eltefe* [= jtviefac^ee, jweij 111 239a,e; bag m. erreichen (erlangen 1297m) 1337a, 352e; I11343e, 450e; baS elfte lll*248e; §au^^t-2R. lV*97e, iO^weO, *186a; im m. Illl84e, 237a,m,e, *243, 5e-250, *249m, *250e; IVlOOe; mebveve IlI*250eO; SIHnimum, 2)?inima finb unter Dorgef. * überall angefc^Icffen ; nac^ bem m, 111248m; fecunbäre(e) [f. I;p. *magnet.] lV*97e, 104me'^'^ @cmmer-9[)?. lV499a, berf^en fic^ III 578aO, 3eit beg m. III 603e || jtüci (pl.)* [= jiinefac^eg, bo^^jelteg, beibe] 111 24Se, 9e; j^eiteg* 111239e, 240a, 8e!l J juiiefac^eö [= 3irei, bo^|:eItee] IV*82m Jan Mayen (tl. 3n[el gegen ben Dlcrb^ol): SSeerenberg IV575m,680e; iBultan Efk\\S7Sam\, 451e (näc^fter bem ^cl); $!age lY 451e ||— Mayer 1) Chriftian (1719-83): 2 Slb^anbl. 111293a; 2)o^^>eIfterne lll 292m-5 (3e),307e; ^ijftern-Srabanten 111292m, 3a; [^erf.] Ill292mllell, 3a; Venus 111494m :|j 2) (Job.) Tobias a) ber SSater (1723-62): Sc^^el^ ftcrnc 111291m, mout lY 614e, (£e^tt>infel 11168m; ^en?. be§ ©cnnen^ jtjftemö 1414m, 111280a | @tern(e): -catalog III 153m, 4m, 196e, 291m ; Crtgtjeränb. III265e-6a; [mit 3obI] 111243m, ^a :| Uranus II360e; 111 153me, 530am :|| 3) b) ber Sol^n (1752-1830) I414e-5a (planetarifd;e (Störungen); 4) Simon = Marius ^Mayon = Albay \ Mayow (John, 1645-79): 2uft II (384a) 6me, 7a; @anerftoff 11387m J Afay^jo cb. Maypu [IV552a, 641m; V38m,54m] (93ulfan dW^) 1 291a ; IV [552am] 578am, 641me : Sluffteigen IV 367a ; STug^^ nmvfe, tüag er angirirftIV552m,578a,641e; beftiegenIV322e,552a; 53reitc V54m; ©ebirgöarten, §ö^e IV552a; ^iigel f. Örtl. ; $!age IV 552a, 578a; Y54m', [Örtlic^feit, ^ügel babei] IV367a, 578a, 641m; V38m; tl;ätig lV641me; ^erftein. 1291a, IV 552a :| Maypu = Maypo; Maypures [a. Atures] lV497a (^ataracte), a {OiiqUcu im SBalbe) | Mazenderan (^erf. ^In•ol^.) U42e-43a,226m: Alexander ber ®r. II 22e-23a, 226m ; i'cb II 42e-43a\ SSulfan ba \Y379me, 455a J Mazochi (Alexius Symmachus): 746 2}Ja3 — 3)leer aUg. in vetus kalendarium W 500am; ter kil. Patricius I 44;8m, IV 500am *MeadviUe (D^otbainer.) IV 137a (amerif. duvbe), de Mean f. Vauvert, Sierra de Meapire (tei ßimiana) lV514e, Mecatti (Giufeppe Maria , c. 1750) V39m {Vefuv) \ Mechain (Pierre Frangois [Andre], 1744-1804): Encke's Soniet III 584a II, 9}?evibiangvab IV 22m (in granir.); 9^eBeIflec!e 111319m, 331m; Uranus 111530a 2}Zec^anicuö IV 196m | 33. 5Wed;aiii! [f. §innnel] I 36m, 173e, 423e; II207e: ©efelj 1211m; ^^roHem I30a, III 21e; [(gc^rift] V22m J (£. mec^anif^ [[. Silbimg, donftritcticn, S)nicf, ©efetj, Äraft, Äimft, 92atur* gefeit, «gtnictur, Sbeorie, Bit]ammeii[efeiiiig] I259all, 266m; 11452m, 3a; III23e, 405a, 614e; IV 114a, 626m; V12m: 2In[id;ten Illllm, 43a; (gr- «ännig IV493e, ^ortfc^ritte III 80e, Hergang I265e; UiHeu 11132a, IV 452m; Sßivfung V12e, Söiffcii III488ra J 2). 2)Jed^a ni^muS III165e *Mechoacan = Michuacan, Medea 11215m (be§ Seneca), Medellin (§i3^e in 5lutioqina) I V 556a | 3/e(ier I1444e; 33. mebif^ 11416a (33i?gel), IV 509m (Sßort) gjiebicamente IV 204m (tvenig) — | ]• sidera Medicea II 357a | m e b i c e i [ c^ 11357a: Sobej III 194m ; ©eftmie II510a,m; §en[d;erl)au8 II 357m ; Planeten 11511a, III354e; Venus II 338e ] Mediceo f. portulano, M-Laurenziana 11293m :|| Medici: 1) Giuliano de' M. (Giul. II, 1478- 1516) II485e (Corfali); 2) Pierfrancefco de' M. (II327e-8a; Pier Fr. 11491m, 2e; Lorenzo Pierfr. 111345m; 1514-48) f. Vefpucci — :1| 2«ebiciii (2Bi[f.) II 112e (ben SO^cnc^en unterfagt), 250a; 2)kbicuial- II 314e Hflanjen) T nubicinifc^: Snftitut 11248a, Äeiuitiiiffe 11260a, m\6)tmQ 11248m; @d^uleu II2476-5a(255a), 450a; 3eit[rf;rift II108e '^Medina (5Iral6.) H 245m : [alt] 11246a, Sbronif IV381a, 2age l\381a I Sßutfan tocn (imi) M. 1256m; l\379a,381am: 'äiiQhxud) IV 379a, 5Sia; crIofdf)en 1256m, ^eiterauöbni(^ lY 381m, Sage IV381a, $?ai?afirom 1256m :|1 2) Medina del Campo III 350m [ba^er gebt] J 3) Pedro de Medina (geb. c. 1510): S3reiten-33eftimmung, erucero III346e,361e; arte denavegar 11471a; III 346e, 360e, le ; [^er[.] 11471a, SJ^effimg beö @d;if[^ii^egeS II 471mll II mebifc^ f. Meder 2)Zebiiim (= ID^ittel) III 96a, 169a: anbereS 111395m, baS iimgebenbe 1 446m , ba§ tribeifte^enbe cb. ^emmenbe f. SOktevic 2S II Med Ufa: ^opf (S^eil beS Perfeus; f. Algol) III172e J = 9}^ebufeu- IjaiiVt {ZW bes Perfeus): beränbcri. ©tern [= Algol] 11368a, 111235a; r; 111600a Wtccx (§^. = Ocean; = bie (See; = bag flüffige, beiDcgtici^e Stement; tog(. SBaffev, SSeltmeev; pelagifd^, fubmarin, unterfeeif^) [f. Älpen^ 53erge, SBinnenm., cambrifc^, bunfel, ^hhe, Srbbeben, ßrbe, ©eftirne, önfefn, ^ma, treibe, ?anb, klänge, 2Ronb, Oiteßen, @anb, filurifc^, (Sonne, @tep:>5e, (Sterne, Srol^en, tro^ifc^, unterfeeif^ , SSerfteinernngen] I6e,169me, mm bi^ erbe 747 217e, 254a i , 303e-4a,m [320e-332a, 5(. 475m-7], 331am, 7m, 344a, i56e {366e), 386m, 431a, 451a, 470me', II lOe, 15m, 29m,e, 78a, 110m, 326e-7a, 389m ; IV 13e [(iü\\ be^ tc^mcej , (236a,e), 242-3m, 412a, 499e ; ein teftimmteö 11226m, 305e; lY456a (in 2(fien); eingehieg 11159a "[ plur. 2)?eere (feit Sb. II biirc^ ^ besei^nct) 1 170e, 260am, 301a, 5m, 324a, 6e, 470m; 11430a, 440e; 111151a, IV160a|| ^uß^t (compos. meift iD^eere«- [tüirb iiid;t bej.], cfter Tlecx- [biird; ^ t,e3eid;net]): mUieUlmt l 330-la, aüe* I324e, ba« alte 1278m; am 9J?-e IY625me, 630e; 2(iiHicf [cgi. 53a(f, Sc^ilbermig] I331e; II 29m, 67e l|.angeic^iiH^tIeu 11153m* | 5(n)c^lr eilen II(208m), lll(19m), W(229a): ^evicbi[d;eg [= (Sbk u. ^lutl)] UlS2me 7 51uid)tuetliin3 IV (20a) || 2üt5iel;uiig , bie fie evfaljreu II I (593me-^) ; -avni IV516e, -avme II 62a (iveit einbviiigeube) | auf beni 2)?-c 1333m; II 310a, 320e (359n); III 70e; IV51m, 61e; auf beu äJi-eu III 106e* :| aufgeregt 1331m, 2Iu§befmmigII287m*| bas äußere [=atlaut.] Ill502a-3a, V64a (3nfelu); au^eve* II208e || iBedeu II136e* | -becfen sg. I 255e, 305a; 11146a, 154e, 166m, 180a (ia^ iuueve), (372e); ]\430e\i, V78a; pl. IV 493m [5ruf3ä[)(uug] ; mmhP (sg.) I427e, 11241a, IV455m || ijcm m. bebedt IV228e, h)cuig befaunte* II70e, Dem m, Umi^t IV242e, [^e- fd^affenkit] II478e, bcm ü)?. bef^ült lV(242e) || beii^egt [f. (Slemeut] II B17a, 111511m [burc^ (Sbk u. glutl;] | ^etüeguug 1 282m, 524e-5, 6e, 9m ;-bett). II325e j| ^etrof;uer I321e, ^il buugeu [l^g(. QvjeuguiB] 1 260am{m), bittres (in 2l|ieu) lV45öa, «lief auf ta^ [tgl. ^üiblidj II 18e || SBcbeu (*) [=®runb] 1330m; -beben [f. (Srbbebeu] 1303m, 329a; 11484m, IV 514a; 2)?cerb. (O) I 163m, 313am] IV262m: Slufd^tveüuug V*58a; auf bem 111613a, IV228e; aii8 bem IV418e, [33e)(^aff.J III503e, ibm eut* ftrcmeu IV 234a; (Sr^ebuug [=^ebuug unu.] IV414e,591a (au§); V*58a; erfc^iittert IV376e; er||)aku 11164m, 109e; geriüben(er) I(*312a); IV 0262m, 425e; V48a; ©eftaltuug I oi63m, (*329e) | ^ebt fic^ l^Slöam-, Hebung [= ßrl)., ijigeBcbeu] 11392m, 476m :| ^i^e IV443m, §öbeIV369e, Räuber [iub m, 11208m, !eid;t III503e-4a, auf bem 2)^onb 111503e-4a, Oueüe IV 266m; @eu!ung [tgl.-gruub] IV414e, 609e; fic^tbar III 505e-4a, ®iu!en u. (Steigen I*474e, große Streden IV414e; bulfanif^er V40e, 48a II brennt IV(536e) | -bufeu^ [=@clf, -golf] pl. 1302a: bier I471e, II 227a J (kontinente : barau§ erbeben Y58a, bie (5. umfließenb II 208a :| 3)id;te 1325m, 3)urc^ft^tigreit I370e; Sinbruc^ II (155a, 390a), einbringeub 1235m I (Sinf In §, (ginmirfung I 551e-2a , 348e (351a,e) ; 11154m, IV (485m): auf ©ebirg^arten 1252, auf bie Sem^eratur IV242-3m :| ein» gefd^Ioffene* II5a, 11131a; dhmxl f. (Stuf!.; mit (Si« bebedt II276e, eiö* freies 1343m | -enge^ II (180m)e, 270a, 396m (bie tüeftl), 407m; IV 535a (3nfe(n babei); -engen° II153aJ Entfernung üom 3)^ [= -ferne] (f. ©ebirgsfetten, ^ßulfane) IV457m, -dP IV 607m :| (Sntftebung \90am\ gegen bie (Srbe [f. hq. *2anbJ IV 160a: (g. fvüb bom ^l bebedt \58am; 748 3Jleer: ^rbe — Timau 3 trie öiel e§ i^ou ber d, bebedt ob. eimünniit I196e; IV 228e, 242a :j ßv» .qicßungen II 153m* j Svtebung aii^ bem 93?. [:|: geH^eii] : bev Snfelu iV534e-5a,591e; V58a; Sauber \58a:\ (Srfartuiig iy242am (ccuftaiite), ev[d;eiuuiigeu III 32e; (Sräeiigiiiß, -iiiffe [= ^^jrcbiicte, 4^ ^ilbinigeu] I260e; %'äxhim 1370ra, -\a\)xt^ II 19e; Meerfelder^ Maax ((Sifel) IV278a,w, 9a,e I ferne* 1237m, -ferne [= Entfernung] f. SSulfane, fernfte* II149e 7 -fläd^e [f. *@rr;elning, *$ek] 1196-, 504m; 11105a; IV94e, 262a, 554m [$8egriffJ : jei^ige . . IV 333a, D^ii^ean III507me; über bcr 1395a; IV397ra, 452e:| flammen a\i§ bcm iK. 1247a; IV304e, 55öe-7a | -f In tl; [togt. *glut^] II 144a, 197a (meffen); 111578a; -fhitr^en IV371m :| ba« freie I 55iam, im freien IV 488a; frieblic^ IV(262a), gebeten an? bem M-t II 439m, ©efc^ic^te V93a, ©eftabe [f. aiic^ ^}(rt.] II (201e), ©eftattnng IV (59e*); ®(eic^gctrid)t I 524e-5 (©ternngeii), (5m); -gclf IV 45im (grof^er), ©Ott bes 3J?. IV4P4e, bag ©renjenlcfe [i?g(. nnenblic^] \331am', grc|e(§) III (498m*), 619m || ©runb (o^) [= 33 eben] I249e, 321a; -grnnb I 167m, IV242am; äJJeergr. (O) IV4i4a: alter \90am., 5Infc^\ret(en IV 516a, ans it;m auffteigen 1235m, anf^ bem IV242e, 5tnSbrüd;e 1253a, (gntftel;nng \90am, % ber (grbe l\242a \ firf; über ilm erbeben IV289me, erl;ebnng IV04i4o; ge{;cbeu 1 75a, 252e J ©enfnng IV04i4a; -en IV (414e), 452e (5m) :| Streifen IV 397a, iine tief UeZm, Safferic^ic^ten IV 242am \\ -^errf^aft [= @eeb.] Ili55a!l, über bem Tl, ^erbcrragenb I 427e (Sänber), heutige* 11390m, mit bem ^immcl sufammengrenjenb I(331m) II bog ^o^e m, I236e, II 203e (bnrd)), IV416am (Snfeln): auf bem [ 329e-330a, IV (555a 3n)eln) J §öf)e [f. *§% über bem 2)?.]: mittlere I 324a, 337e; -^ö^e IV 484a (mittl.) ] ^c^er liegenbe* 11153m || §er)Inngen unter bem m. IV304e || ^origont I55im j -borijcnto 11478m, IV94a: am, an bem 11173m, IVlOe [j im 2JJ-e . . . V90m; in bae Wi. II165e (getrieben), III619am (fallen) :| ba6 innere [= SO^ittelmeer] II 151m, 3a, 4m, 180a (-beden), la (Pforte), 422e', jetzige* V62m; Keine* 1325a, Äleintjeit* f. *2anb unb SO^Jeer ; fräufeln II 59m , Krümmung I (312e), -üifte [=-^ü[te, Sittoral] I254e ((Sntfernnng), Sage IV59e* lange auf bem 21?. 11471m jüeineg Seben I [569m-570] 370a m, V(36m); bat^ fleinfte S. I 488a; -leben V36m :| Sendeten [= ^cf^^orefcenj] I208am (330e), II (52€-55a) 104e-5a; Sic^t IIl503e-4a; gegen bie Suft [f. 21rt.] l[320e-l], 331m {an einanber grengenb), 346e (2;em^^er.); magnet. Sinicn IV 140m; öon Wim guüJJeer IV 312a, 3a, 343m, 429a, 540a; früber mein* anf ber (grbe 1278m, 283a (294a,301e),2me; im ä)?onb abgei^iegelt III (540m) || 9iä^e I253m!l, IV512e; -nä^e [f. S3ul!ane] I 53m (ber ©ebirge), 351a; II242a7meerna^eC>I357m, -nä^er IV610a || ^ieberfd;Iag V63a || 9?iöeau [=-f^tegel, -ftanb] I [324am, 51. 476], 335e ; III 507me ; IV35e,2S9m; -dl {^) 1313a: alte60I313am,473e; onf Hm. beäDgenIV289m, [3)efin.] \\289m', eneic^en 1417m, 8m; ®leid;beit II208e* Hebung l°315am, im 1316m, Ü)Ieer: m^^tau M — ftiUe^ ^ 749 maxkn \ 474me, @^n)aii!uug 11 (394e); ®iii!eiiO 1 [316-7a] 7a, 473a; über ba§ IV 240m | imtev bem \ lÖ6m, ^314am, ilde; unter baS 1417m J «Beväiibeviingo j siSam, 6e, 473e; -cu 1 [316-7a] 6m, 473m || bie ni3vb* liefen* 1351m, 111360e || Oberfläd^e [Dgl. ccm\i]6)] 1236a, 315m, 321, 2e,4aii,m,330e(362a); III 32a, 52a*; WieOa; -O. (0°) lV289e: ün\ bie lV304e, ©eftalt 1 312e, ?ic^t I11503e-4a, Sc^iDaiifimg II (394e), l>iegelt llll09e, @tanb 174e, 2:eni)?eratiiv-(giiif(ü[[e I55m; über bev U53a, lV565e| unter ber 1454a, lV289e; unter bie IV36e :| Särme ufiv^. I 321, Buftänbe 1159aw :|| offene* 1 74e (325a), 55i am, 344a (b. ^. m6}t gefrierenb); auf -em IV 229m, 600am || Organismen V(45a), {66e c^ne O.); ba§ iJftiid^e f. Aßen | ^flansen I 293a, 328a, 330m (-iüelt); -^fl. I 297e, -Vft.° V68e :J ^^änoniene II 59e-60a, ^l;of^^cre)cenä [= Sendeten] II 52e-53a \ ^rotucte V62m*; foffile -^rob.^ V59m, 66a ;j -räume 11312m, 9iic^tung gegen bat^ Wl IV 610a || bag rot^e ä)Z. [= er^t^räifc^e, = arab. DJkeibufen II 154ra] 1 312a, 8e, 324a, 456a ; II 59m, 15im, 185m, 408e: Sirab. II240e, 327m; Sanal II433e, ©eftalt II 104a, ^öber 1324m, unfein IV581e I Äiifte 111343m: fiib(. IV 195a (-en), äBcft-^. 11159m ;| magnet. Stbtt). lW195a (ftünbl. SSeränb.), mit bem mittellanb. üerbunben \l204ni-5a (4e), nörbl. X^eil II243e, Ü^ic^tung 1155am, ©^ifffa^rt I11174e, ©trafen I1201e; 33ul!ane barin IV 379a, xnil!. 2;^ätig!eit IV581e; Sßinbc 11156a ;||^nl;e 1331m, auf i^m ru^enb I321am, rul;ig [= frieblic^, [tiü] II 317a II ruub (fugelfermig) IV 160a {\m bie Srbe) | ©algge^alt 1322m, 3m-4a, 6a (477all); @al3igfeit 1 75a :| fanfte3 11478e, -faulen^ [= äBaffer* HenJ 111379a; ©c^ic^teu II (378a), -fc^. 11258a; ©c^ilberung [togt. mhWd] 1331; 1129m, 34am [59-öOmJ , 62e, 109e-110a, 7a(120e)4e; ®^oo^ 1265m II bae fc^ivarse ^. [=Pontas]: (grr)ebungS-$?inienIV507me (jtDifc^en bem fc^tu. u. caf^>. 2K.)/ ?^^i'Ü H Hle, ©rabmeffung IV21am; Raubet 11220m, 6e;^ü^e f. caf^. 3W., ^iifte IV 582a, norbüftl. 2Bin!el II 175e, [Öiter baran] 11411m; ijiele ©^jrad^en I1175e, 420me; ÜSiilfer baran U175e-6a,420am', jum II 201m || feic^tee II 159a, 181m | ©entung f. -beben, -grunb; ©-en, ^§-5lreale IV452e :j fiebet 1454a; (ginfeu [f. gfiioeau,. -fpiegel] II(391e), III(19m) || e^>iegel (O) [= 9iiüean; l^gl. ^^e, Sßafferfpiegel] 1416e; -f).Megel: bemegt II 52m; erreid^en 1 418m,e; iui- 2Ji. liegenb 1353e, auf il;n rebucirt 1172a; ©inten l[316-7a], I1391e [ über bem 1292m, 6m,e, 303e, 354m, 375a ((gr^ö^ung) , 417m, 426m; über ben lV496a, 591a: gel;oben, fi^ ergeben 1258a, 306m, 319e; IV 289me "f unter bem 1 167a,m, 314am (liegenbe ©teilen), °416e, 9m,e, 427a ; IV180e: [große Sliefe] lV37a, 290a || -ftanb [= ^iöeau] 1313m (mittlerer) ||. ftiü [= vu^ig njn?.] 11317a | ba« ftiUe m. [= [t. Ocean, = bp. ©übfeej 1323e, 11292m; IV587e, 609a: 2lu?bet;nung IV429m, 430e', großer «öufen IV429me; (gntbecfung \{266m,478m-9a\ Snfefn II(131e); tiiften 11220m, 253e; 9^^Hle Il478e, bag fogenannte IV308me, tjerengt IV4:^9me, 750 3Keer; ftiüe^ ^ — 2öelt SSuItane f. eübfce || -ftvanb I 334e; -ftri(^ U 317e, 8a || ftröme 1= ^elagif c^e ®tr.] 1 295e (323a, 9a) ; üeic^tung II 313e, [c^male 1 327m, [Sem^^e v.] III6a;|| ®tri3mung [ögl. STvt.] I(329a,330m, 343e); eine feeftimmte 11 166a, 459m; -ftv. 1309a (cftlit^e) ] pl. ©trcmimgen 1304m, 320e, 2e-3a\\, 4e, [326-9, % 476e-7] 326, 7m (9all, 345e), 477a ; II223e (Strabo), 302m, 325 (frü{;e ÄenntniB); 11116m: einselnc I [526-9a] 477a ; -ftr. I 311e, 6e-7a; II 298a, 473e-4a — 1| ftüvmifc^eg II 109e-110a | bag fübUc^e [= ©übfee] 11478me; füblid^e* II123e ((Sig), 330m JSem^eratur [^iSärme] I 305e, 320e [321m-4a, 51. 475e-6a], 323m, 343e, 7e-8a, 477a; IV35e, 236-7a, 242-3a: 33eränbeviing \347e-8a (longfame), II 316e; -i>-en IV 236-7a (®ang ii. 3Ser^ä(tniffe); beS SBafferg in gen?i[fen liefen IV 242m :| -t^al 1328m, Sl^eik IVllöa*, t^evtnifc^er Buftaub 1196a; Siliere [f. !(eiiie§ Men] I (289me), 5S0m-ia (giifie), 5706,386m; II (389a) || tiefe @en!mig \419a (ber ©egeiib) J tiefer liegenb 1 314m II, 475e-4a; t. liegenbe (pl.) \314am, 473e-4a; II 153m :|| Siefe \320e-la, 2a(mll,e), 5am; lV(55a); -tiefe {^^) I47om; pl. liefen (O) IV35e: aitg ber IV 535a; gegen bie 33evge 1167 a, 475m; [nac^ ^aben] IV 242m, [öerfc^iebne in giißen] I (326a) 370a | gvc^e I 330meO; größte IV282aO, 9e :| mittlere I 475m, mdf)t I(370eO), nngleic^e IV(369e) || baS tobte SSI. II Ulm, trrcfneg IV 456a, Svngbilber IV(lOe) | über bem m, [= üBerfeeifc^] (f. *§i)^e) 1 336e, IV 299a; über ba§ 5W. getcmmen 11273m, 4m :| tocm Wl. iiberflnt^et 1351a II Ufer [= @ce-U.] I 283a (bog alte), II34am | -nfer: am IV31e, 625e, 630m; (SntfemnngIV547m |j öom 2>?. nmfroffenIV583a;m-nmfI.° 11479a, in35e:| m-nmgrenjt^ IV304e; al§ eine Unil)ünnng ber Svbe \303e~4a {320e),3R{366e)', IV236a,e | ba§ Unenblic^e I331am, llnenblic^feit II 63m; bag UnermeBIi(^e I331am:\ nnfve* 1289m; ber Umwelt, Urgeit I (278m, 283a, 291a, 9m, 301e)| bag terbinbenbe Clement 11154m, 185a; SSerbinbnngen III (388a) :| -i^erbreitnng^ 1337m, iBerbältniB [l *^anb] I (305m), ijerfd^iebene* IVl34e; »cm 3J?. »eric^Inngen I456e, IV269a(2anb); in« Tt, »erfnnfen IV 371m; 35ertbeitnng [f. (Scntinentej I169e, 50ia; anf bem 2J?. »onbeln II 48m || Sörme [i: 3:em^eratnr] J[321m-4a] (6a), IV [235e-7a]: Hbna^me IV256e, 3)ert^eilnng ]Y235e-6m1 -wäxriK 1323m :|| Saf [er bc6 3)?., im m. II(450e), III 378e, l\242-3m: -fc^ic^ten IV 242am (anf bem ©rnnbe) J -ii^affer^ [= .] (f. (Srbe, S^nlfane) I 325a, 454m, 5me] 11131a; IV452a,m; -^egtvaffer (O) 1323m, 7m: SIrfenif barin IV 481m, S3eftanbtf)eile 1570, 3)eftißation II (229a) ; S)i(^tigfeit I 322am, 3ra; Einbringen 11° 155a, ©niuirfnng IV,485m, -Organismen V45a, (gilber barin l\611e-2a', Sem^eratnr I [521m-4a] 2m, 7e-8a; näl;ere Sbeite I330e-la, SSerbnnftung 11156a || ba« iveiße m. (in D^n^I.) IV 70a (magnet. 55cob.); lt>eite* I 362m, 1163m j -n? eilen [= -n^cgen]: fnrc^tbarc lV22rutoni)d^ V59e*; ©galten I459e*, aus ©^ IV 269m*; [SBoitcmmen] 1256a*, in 3^nl!anen IV634e* J melalJ^^vifc^ IV310e || Meleager Von ©abara (grierf;. 2)ic!^ter) 1114a, JÖ5e, 6a; Meleda{^\\\d bei 9hgufa) I444e; Melfi (9Zea|)eI) IV372m [55alfan babei], 492a [Ort babei]; Meligunis {= Lipari) IV29öe, i¥e/mde (Otüfte ^Iff.'^) 11297a, meliims IlI204e, melifc^ II 179m (^nnft); Melkartli {\>l)'6nk, Hercules) 11 173e, 180a, 403a, 444e j Meli oni cMacedonio OD. Macedoine, 1798-1854): S)iatl;ennanie 11378m, gumarolen IV 603m; Ü)^agnetiemu§ be« ©efteinö IV210m, aJJagnet. I31a; 23^onbIic^t iuävmenb III 4P7am, 559m; IV 82m; [))ert.] 111497a, IV210m; SBärme I 31a, m565a :| 2i)Monenbäume II85e I Melpomene (18'« !l. planet) Vll6m: (Slem. \110am; ©ntbeder VllOa, 7a; -ung V ÜOa ||. Melvill de Carnbee (53oron Pierre, \)qU, Pieter M. van C; 1816-54) IV407m (^ßulfan auf Lombok) \ MelvilU's 3njel ob. MehiUe-% (avct. Stmer.) \19ia: 33reite 1194a, 11157a, IV 157m; magnet. 3ntcnf. \19ia\ bem magn. 9iorb^ol nal;e ib., 206a; 3'lorbli(^t I 206a, ^:i3enbe( IV 157m, Steife IV 65m, ®tein!ol)^en 1294m, %m)ft' ratur 11157a *2)Jembrane I377e | Memnon: Soloß 1442a, '^g-S. lV225me; '^^fäule ' 442a, S^ragöbie 1 491m ;| bag SJiemoire II 485a, memorial de ciencias naturales {Lima) IV 528a *Menächmus: (g^^aren 11352m, III165e; 3JJenäc^meif(^e 2)reiöeftalten II 211a :| Menado (norböfltl ^albinfel von Celehes) IV407e,e (5^nlfane) 1 WlenaQ — 3Jlenfd) aUg. 753 ÜJJenagerie 11428m: pl. -ien IT 205e (im Bruchium), 480e-la (im alten Mexico) ||Menander5l. iß^gantinev II 227o: Äral-^ce u[h?. 11227a,440e; Kirghifen 11421a, -fiim 1492a; de legat. I 440e J 33. ber Ütbetor: de encomiis 11107a, III481e; \>U)\. ^^mnen 1117a, 107am; S5öl!er t)or bcn ©eftirnen Ul481e-2a, 3eit III481e || Mencheres = Menkera || Mendana (Alvaro M. [de NeyraJ, 1541-95) U 266m: md^i^el [= 3n[.] 113086, eiitbedungen 11311m, [eine grau 11480a, Sui'clgnim [= ^vd?.] IVlOle, Scb 11480a T 53iilfau beö M. (ücn M. ge[er;n IV420a; im 2Ir^iH '5- C^»^^ IV420m) IV [420m]: geiievait^tn-üc^e, §cf)e, Jage, im 2)?eer lV420m; fe^r niebrig IV420a,m, 522e :|| Mendels fohn: 1) Mofes (1729-86): Überf. b. ^[almen II(47am) 119a, „©c^nften" 11119a J 2) Nathan (Carl Theodor *N., 1782-1852) IV 196m (5öect>. magn. «Störungen mit A. v. Humboldt) 3) Mendelsfohn-Bartholdy'fc^er ©arten in Berlin (bcn Abr. M-B,, 177Ö- 1835) IV(125e)147m (Humboldt's «eoB. magnet. Störungen) || 9?ieber- Mendig (Üit;cin) IV 280m ||Mendoza2t. 1) SBicetön. 9leu-S^an.'§ (Ant. de M., marqnes de Mondejar; reg. 1535-51 ob. 50) III 486m (raccolta di) I 2) Jofe de M. y Rios (c. 1763-1816) II469me: magnet. SSeränbb. IV 113m] tratado de navegacion IV 113m,m (Humboldt in (Sumana), 469me T93. 3) Mendoza (Stabt im n?eft(. rio de la Plata) IV551e (3SuI!an babei)|| Menelaus II 173e-4a (3rrfar;rten !) , Menes (tön. ö. 5rgt?|>t.) U 402mll, Jorge de Menezes (f 1531) II 479e (®iib[ee) | 5menge [f. tiele 2lrt.: Sterne uftt).] 21. (aüg.) 1333m (üeine), 360e (abfo(ute); 33. (3)^en[c^en, Yulgus) I 82e (bie neugierige), 11127m :| V. E. Menil 11120a (Antara); Menkera (alter ägt^^^t. tön.; Mencheres 11157a) U 156e-7a, 402m, 455a; Menn (G. F. Carl) 11425a (meletemata crit. 1839), SRennige 11387m 3Kcnf(^ (§^. = 2)2enf(^^eit, 9}Jen[cöengef(^Ied^t; ^i menfd^Iid;: bie aber ^ier mit ibm beveint fiub) [f. ©rbbeben, ba^ Snnere ber (Srbe, 2)ioub, S^ra^e, n?ei^] löam, 7a, 16e-17a, 50e, 151e, 224e, 340e, 374e [378-886m, 2t.490m-3a], 555-(5m,e, 454e-5a, 493a; II 8m, 27e, 71e, 72m, 90a, 100m, 3e, 7e, 112e, 194a, 210e, 224a, 275m, 327a, 370e, 397m, 437m; III 4ie, i45am, 156m, 579e, 43Ie, 7e, 464a, 511a; IV5e,6m,e, 8e, (14a da^itel be§ tcv^mc^O. 36m; YOOa-, plur. 2D^enfc^en (auc^ in compos.) I . . . 140m, 3«5e, 416e, 7m ; 11 136e, 217e, 223a, 280a, 397a; III 13a, 43e, 414e :|| 33. 9)?enfd)enocf(Ij(ed)t {= 2«enfd;l;eit , = 1;^ 2)?en|c^ u. 9)?enfd;en; = mcufc^I. ®c[d;Icd;t, uufer ober baß ®c[d;[.) [burc^ nad;gef. o beseidjnet] [f. Suttuv] I4m, 104e [378-386m, % 490m-3a], 356e; llUOa, 214e-5a, 230e, 3m, 4m; lV499e | ^\\6:i baß ©efd;Ied^t I165e-6a, 378e, 352am, 5m : baß gan^c I 386m , 493a j pl. 2J?cu^)eugefd;Ied)tcr (O*) 111353a :|I S. ü)knfd)I;cit (= 2)^nfd;eup,cfd;Icc^t, = l)^. 2)?euid) u. 2)?cu[c^en) Lburc^ nad^gef. * bej.] 1 9e, 69e, 82a, 164e; II 139a, 204a , 299a, 397me, 431a; III 7a; IV 3e, 7m :|| 2). ntcnfdjüd) (:{: 3)Zcnfc^; vgl. S5ermcnf4)* lid^uug) [bur(^ tjcrgef. + Oegcic^uet] [f. 2Iuge, Snitur, ©efittung, Ärdfte, 91. 15 Jpuntbülbt Äoemoe. V. 48 754 men\6) U^ @rf Äinift, ^eibenjc^aft, ed;arf[imi, «Seele, ©felctte, Siffen] I85a; II 25e, 146m, 282m, 342a; 11126m, 75e, 275e; mm\ä)l\ä}U\t O I385me \\: alpl)al)Ctifd)f ^ci\)t htx iufäjjc (ju aßen biefen toier, ^iev toer» bunbenen imb Oeinafie gleic^Oebeutenbcn SBöitern; — babei njivb 21. SD'ienfd^ imb 3}?en|(^en nic^t bejeid;net, sing. ii. plur. ton i^m njevben nic^t iinterfc^icben ; S3. 9J?en[d;engefd^Ied^t n?irb aitc^ biir(^ nad^gefctiteS °, S. ^Men\ä}l)€it a\i6) bmä) nadjgcfetjtcn *, 3). menf^Ii^ a\\^ burd^ toorgefefetee 4- bejeic^net) [3}Jenf(^, baß aüein Som^cfita biir^ 9?ad;fat5 bitbet, ^at in compos. bie gorm SD^enfc^en-]: Slbartcn [=2lrten u[tt?.] I[379m- 381a, 21. 490m-lm] 381a, 2e; II (194) 5a*; h?cbon ablmnöig I57gr. 23ölfei] I [378e-385a, 2(. 490m-2m (bef. gemeinjamc)] 379a, 5Sia, 3e, 5a; II 72m: toon (Sincm ^aar I381m-2m :| 2(bftiif inigen [b] U70e, 378m:, II214e-5a, IVi4a*; 2ri;nbimgcn* II 26ra, IV537am; m-ä^nlid; II69e (Siliere), 11127a ((Setter) | baS alte II 332eO; «giter I382aO -alter I 315a (pl.) f 2[nlagcn: cble I 72a, V8m; öeiftige II 230e, iHtellectueUe I 81e* J 'ä\i\iä)t III+25m; -en I84a*, II 236aO|2lnfiebIiing [:|: Soljnfi^ iif\u.] II307aO: erfteI7e, auf ber §übe 146am ||2lrbeit I166rn, II47m(e), 111511m; -arbeit II 47a j 2(rbeiten 1 166e, 7m, 416m, 7m; IV(238a) :|| (Eine 2Iit 1381a \ 2lrten [^ 2Ibartcn, Sßacen, Stj^en] 11(194, 223a) J m-artig II 8e |J in 2iricn I46amO 2lufentr;att [4: äßcl^nfilj ufn».] II 100m, 2Iiifmevf[am!eit III 97e, 21ußbilbitng 1258m (^olitifc^e), gur 2tu^entoelt I85e; S3cbiir[niß III lle, 323e-4a | S3ered;ti' ßung I86a*: gleiche II 234e*, 5meO :| [S3cfter;cn] (= (Spftcnj) [i^gl. feine] I382eO (^git 3ar;rtau[enbcn); 93eftimmnng [ij: ^trccf] I 6a; II 233mO, 268a (bes nienfd^r. ©efc^I.), 399a (nnireö ©efc^I.) ; Söeftrebiingen [= ©trebcn] IlUle* (gciftige), S3en)iiBtfein IV4e*, «Besier;mig aii^ bie fSR. II 8a* || S3 Übung [=(5ultur, ©cfittungj 1 17aO; n i69m*, 266a*: '^ßgaug II 107e, '^^gcf^ic^te 1379a* -v.^ftufen I9e* T-bilbnng 11170m |I 33rütl;en' öltcr II 7m*, -dafjen 11235m, dontact 11148a* | Sultur [=S3iIbungufn).; f. I;p. *euttur m] I+310a, II 214eO: -gang II (i7mO), -gef^i^ite f. *SuItur ©, -ftufen II (2i4e-5aO) :| ©afein [= (Sfift.] I+382m, 5e ((Sv rocitcrung); ber bcn!enbe III4ö4a, S)ingel+37m, erfte ©nbriide lUSme, Ginfliiß 1378m || (Einheit [b] [ögl. ©anjef^] I[378e-385, 2I.490m-2m] 379m, 381a, 5a,e; II(143m,e) 212m, 234e-5a,me, 298a | baS (bie) einig e^» I170e,235me] IV 14a*; (Einigung* [= S5erein. ufft).] II142m,2547n-5 || eintr;cilung [f. 8?acen] 1383a, eingelner 1382m, (Srenb II8eO | Snt* t^ef;un3 [= Urfpr.] (f. °feine) \ 381m-2m {2a,\\)i t)on mefjreren fünften öuegcr;enb II (143eO) J ©ntn^icfhing [c]: -x^ggang II281e-2a, Vl7m; geif^ige 11233a; 'N.ßgefdnc^te 1195m, II337e; -^ßftufen [a] 1 16e-17a :[ ©nlVjilberung II 234a* (burc^ milbeß ^f inia), Siinnerimg f. Ur-, ©rfenntniß ll+190e, erneuern III475mO; erringen 111552m (n?aö ber Tl. e. fanu), 899a* (wa^ fie c. njtrb); erfd^ Tagen [= getcbtet] 1 140m j bie erflcn SO?. meni(^ ßrf — m 755 [ögl frm;e[te Beit] 11331ell; 111 329a, 3(ilm; bae erite 2)(.° V6Um, Ö6e:| (Smad^en II 215aO, Sjifteuj [= SBe[ier;en iifit\, 3)afem] III 41e [lurae] || ga vbe [a. o^aiit- l?g(. SBeIfcv] I379a,e, 5<50am, 3a, 5e; II(186m, 194-5, 5m) I pvtniiicj II194a,m, 5a; -f. Il430e || ki bev gr. glut^ [a. Unter* gang] 111475m (ein 2)^. rettet fic!^: mChiapa), bie auf einanbcv folgenbcn III 353amO*; gevm+ [= ®eftalt, -iing] II88e, III IIa | fortfcireiten f, ^i3[)epiinft, g. 11235m*; govtfc^vitte 11212m* "[ frei 1332a (geiftig), freie 11399a*; greir^eit 1555m, 492m', II25eO:| fvembe II484e (Janbung auf ben ^tjoven \i\\v.), ^^reube I+331m, fuiil; f. 3eit, ber füf;Ienbe 1372a j boS gange ©ef^Iec^t [= gefammt] 1386m, 493a; ein ©auje^ [tgl. (Siu^eit] II 143m° :| öcn ^, gebaut I418e, bie gebilbete I34a*; feit 2R-eugebcnfen IV374a, V51m; ©efal^r lll 144e-5m* -, ©efüMe II +24e , 26m , 52a*, +437m; III 3e, IV3e || ®eift [t?gL 5lrt.] [a] I 62a, 248e-9a , 386e -, II 29m; [d]179m; II207e, 238a, 341e; III 23e; V13m, 19m: ©runbfväftc n+U8me, Offenbarung II+336e J -geij^ II 259a :jj geiftig [a. «Beftreb., gntmicfl., frei]: ßraft II142e, 218m*; g^atur 1 156e, Stl;ötigfeit I165e-6aO (bee ®efc^I.)||in ben 9K. gelegt 11147m, [gemalte] V (82a), @emeinfd;aft II234e, ©emüt^ II 116e, -gevi))|^e IV221e; bie gefammte* [= ganje] I 4a, 385e j Öefd;id;te [c] I60e, 386m; II 142a, 156e, 402e, 457m, 505m; V19e; -gefc^. 11183m, lU 581e (gro{3e (S^oc^en), V93a || bo6 meufd)!. ©ef^Ied;t [= 2J?euld;eugei^I.; bloß ©efc^I. f. 2lnf. ©.] 11268a, f-ge* fc^Iec^t ift ein bef. Slrtifel (ber, als 33., ein ©lieb biefer großen SSereini* gung ift) J @ef(^Ied;ter II 194a || ©efeüfd^aft I+311e | ©efittung [= m^ bung, Sultur] II 72m, +146e; III 423aO; -gef. 1471a || ©eftalt [= ©eflaltung, gorm] III21aO (auberc); pl. -en+ II 7e, 77m J ijielfac^ gefialtet I 386eO f ©eftaltuug [= ©eftalt ufu?.; i)gl. Ur-] I 379a, 383a, 490e || ge* tl;eilt [ögl. 3:renmmg] I 381mO (in Sßötfer); geti3btet [= erfd;!.], fommen um [f. S3a^, (Srbbeben, SSul!ane] 1 140m, 244m, (400a sg.) ; ©en^id^t IV 262e-3a (sg.), ber getrcl;nlid;e 'SR. III121e, e§ gejiemt ir;m ni^t II337e-8a; [©leic^lKit] I 5(S5meO, 492m; II 234eO; ©lieberung* I382e-3m, II 195a; gegen (Sott III(194a), ©viibeln I+382a, -gru^V^en V82e, ©ut I 71m* (gemeinfameg), §aub bet^ 9JJ. I 48m | §aut I380a,m; II 194e: -färbe [f, l)p. ^^^^rbc] I379e, II 195m :| nie auf bem ^ü^e:|)unft, immer fortfc^reiten 11337a* II bas innere I(331a), 11103m; III3e, 6m, 379e; IV 3e: im 3-en lUeJbaD 3nnerfte I70a || 3lntereffe I+85a, feit ^al)X' taufenben f. 3Se[tel)u; Sugcnbalter* I70m, II 75m; \i^c ncä} feine 2J?. troren III (441m); ^leiul^eit II 30a, III 41e; für aße Älimate l 378am; mxpn- III 43e, IV+233a (2:r;eile) | traft f. ^geiftig, -fvaft IV262e; Gräfte 1318a* (bbi'f. n. iutellectuelle), IH-53e :| im Greife bev 2)?. II 7e*; Äunf^ IH-30a, IV262e; geben II448e, -leben II 5am (feine ÜJid^tun,] be- ftimmt); SidjteS bebürftig ['cqI *?id;t 2«J 11224a, V90a; 3}?ad)t II 400m, 2JJavfiteineII149e*, -maffe II 315m, ben 2J2. menfd;Iid; mad;cn IH-219a, 756 3)len|(^ )R — 2öo^n gZa^riing 11156a || dlatnx be« m. I385e, 6a; IIllle-2a, V18a; [9htur, SÖefenJ 111193m, V59e-90a: (ginflu^ ber 9^. 11233a*, trübe I iiPam, SSevfel;r mit ber 9fi. II 250a J DfJaturmenfc^ II 12m, -en II 147e || neuere II402e*; i^m nützen 11482aO, nüljlic^ ll(250a); bem m. cffenSart II211mO I Ovganifation IH-313e; £)rgam§mii§ I378am, 11120a | cb ba§ ü)?. öoii ßinem ^aare ftamme I55iw-2mO; -paax ib. (@age t^on (Sinem), II331el! (ba^ erfte) ij ^bantafie II173mO, ^Iit^fiorcgie U90m, auf Planeten 11121m ||— Üiace [ü^ne 9}?eui^] I 383m i , 4m: bie fc^tüarge 11195m J^acen [4:2Ivten, 2:^^en] 1579m, [382e-3] 3e; 11224a, YVUa; [olme 2)?cuf^] II44m (^Serfc^icbenbeit) :|| -race: amerifani[(^e II488e, [f^trarje] IV588m J -racen I @. Xlla^e, 381a\\i II 51a, 186m, 302a, 430e: burc^ Alexanders 3ug II 194e-5 (4e), ^i3^ere u. eblere ISSoani, terf^iebone III 6e — 1| -raub 11173m, rein m. I+378e, [ic^ retten f. ^glutb, ^ic^tung II 5am (tooburc^ beftimmt), (Sagen II 419mO, tem 21?. f^äblic^ II(250a) | (gc^icf* fale [c] [= ^Jerbangn.] I 40e, II302me: (SinfluB auf fie II 155me, bcn ber ßvbe abbängig 1210a :| <£^i3^fungeu 1383m*, ^c^n^ac^e III 41e | @inu I83e; II48e, 297m; III 6e, 352e; ber finnlic^e III323e :| Sil? [= SBobufit? njm.] I 371 II (Stamm [a. S>erfc^ieb.] I385me^ ((Sin (St.), Stämme l\Ua :||-ftamm II 38a, 167a, 241a, 8m, 252a, 270m, 489e: ber erfte 11147m J-ftämme 1379m: am ^ol 1293m, ro^e III157e, Übergang II 171e, Unterfc^iebe I 169e-170a, 33emanbtf(^aft II 65m || Streben [= 53eftveb.] I (4mO), 11135m*; Mtigfeit [a. °geiftig] I (317e-8a), II +239a j ein 2:t;eil [b] II 164a, 186e, 221a, 267m,e*; Sbeile [ögt. getbeilt] 112346° (aüe) T ein Sbier: „ein 2anb- u. $!ufttbier" 11224a, Y89e-90a', in SI)tere iibergebeub II 110a :| liefen II 83m*, Xob I 394a: treiben II 47e, 65a; Sveuuung [ögl. getbeilt] I492e-3a; Xtfptn [i^ Slrten, 9?acen] 1575m, 9m,490yn-la'^ 11195a*; um!cmmen f. gctebtet, um-c^lingcn 13316°, Un«» gliirf II+496a; unter ben m, II 94e, V22a; Untergang IlllOaO (burc^ eine glutb), Unterbalt I 37a, Unterfc^iebe I(169e-170a) | Urerinnerung l 381e*, Urgeftaltung II298aO; Uvfprung [= (gntftef).] f. Biege, 2öcr;nfit5 nfm. :| SJatevIanb II 219a, S5erbtnbung [= SSevein. ufu\] I +386m | 55 er. breitung [^i 35ertbeil.] : über bie Grbe I169e-170a; gecgv. I57SmO, II (431n); bon mehreren fünften awQ 111436° :| iBeveblung I 34e*, 11405a, III 75e*; ^Bereinigung [:|: Einigung , S5erbinb.] I 492e-5a, 35erbältniffe II +105e, Ser^önguiffe [= (Sc^idf.] iv220e° ^rübe), ber 2J?. in 5>eifebr mit II 144a I öerfc^iebeu 11223a {M. mx\d). öcn unc-); 33-beit 1492m, n31m (Stammt.) :| ^ertbeilung [^i 33erbreit.] 11195a, 33erbctlfemmunng 1385m; S?er\ranbtfc^. [togl. ßinbeit uftt?.; a. Stamm-] II (65m), 143e°; ^n^ifer f. gett)ei(t, 33orftelIung I+381ell, in SBälbevn lebeub II 17m, innere 2Bärme JY233a, auf aubern 2ßeltföi|)ern [t^gl. °^.p(ancten] II21a(m); 2«eit II 54m*, -e II93a (gefd^nebene); Sßiege I55i-2o, trobltbätig für bie 2)?. III 388m* 11 n?o ber Wl. tro^nt, lebt; bie 2JJ. n^c^meu 1332m, IVl95e; 9}Jenfd; äßotjn — 3nerit)ia)i ®r 757 2iJoI;uort II 195a J Sot;u|i^ [= ©i^; 4: 3rn[icbl, Stufentl^att ; tgl. 3Sev* breit.] 1317mO, IV 16m; -e II 72m J SBolmungen lY +593e .|| fvüMte Reiten* 11505a, 11167a; ber 'm. in ber f-en 3eit III(97e) :| 3ierbe II 473eO I Biiftanb I381m-2m (iirf^rünglic^er ; 2m); Buftänbe II 233mO, +246m:| ^mä [:j: Söeftimm.] I 385e* ||- ä)?enfc^r;eit, menjcfjlid^: finb I6efcubrc Strtifel , h?elc^e aU S. imb X. ©lieber biefer großen SSereinigimg fmb; ^ttr[\ä)liä)ttxt f. bei meiifc^li^ Mentzel (Joh. *Chrn., 1622-1701) 1375a (glora i>cii Japan: 5(itebrn(f : ®eogr. b. ^flangen), me^^itifc^ 11108m (S)äni^fe) *Meragha (6ei Stouri«) |: «Sternn^arte bei M. II 118e, 261am, 454a; III61e-62a, 107m(e): Erbauer 111150m :|| Merapi ST. (aßg.) 3 33iilfanc [f. Idjen] lY 558e-9a, \55am: yianu l\559a, V55a J 33. jlrei SS. auf Jara [ögl. Idjen] IV 407a, 559a'j V55m J (S;. SSuItan ib.: irag er auS" h?irft \Y331e-2a, 560e~la', nic^t mebr ?al\iftröme {\331e-2a J 3). ißitlfan auf Sumatra lY 407a, 558e-9a; V55a; |e^r t^ötig IV 407a, 558e-9a || mercantil 11205a, -li[c^ 11292m; Mercator's ^rojection III 375e (Gerhard, 1512-94); Mercier: S3iilfau bon Guadeloupe V26a,m, 49e ||. Mercur (planet) f. Merkur :|| Mercurius 2t. @ott: dies Mercurii \ll 469me, 474a, 5a J 53. Merc. Trismegiftus 11500a; aud^ bIo§ Trimeg. II 499e, 500m :| Mereditho 11461m (©ebic^t, ücu Madoc?) | 9JJergeI (auc^ in comp.): [in ®egb.] IV512a, ^reibe-äR. 1273m, m-reid^ IV477m, -fc^icf)ten IV 341m, -ftiicfe n^255aw (fd;trar3e) J Mercjen (in b. SD^antfc^nrei): %hi^ babel IV 457a; ißulfan babei lY 456e, 7a :( Pet. Merian (geb. 1795) I 443in (Srbbebcn) || Merida (@tabt in iBenesiieta) \: in ber öftl. Serbitlere IV 557a,am; öftl. 3?id;tung ber (5"orb. IV 556m :j §i}^e I46e J @c^neeberge IV 556m; = Sierra nevada de M. IV557am,m (§öbe) SWeriMQn [f. ^eruro^r, ©ebirge, magnetifd^, @oniie, @^^alte] II 481e, \Y178a\ ein beftimmter [ögt. Orte] 11219m, 307m,e, 317m, 376a, 447a,e; IV138a, 176m, «Sa Jplur. 9JJeribiane (bnrc^ * bej.) 11321a, 111349a; bej^immte [bgt. Drte] IV91m,e; [mit 3af)Ien] IV179e, 597mil ||: 3iifaljC (in compos. S)Uribian-) [bem. -grab]: 5lbftanb tom IVi75a, 2ibn)eid;iing i)cm IVll4e; m-artig (b. ^. 5R-®) I306e, 311a, 2a; 11305m, 9m; IV 135a, 7e; auf f. berf., jeber; be§ S3eobac^tung€orte§ III346e, begeirf;net f. Beic^en | S3cgen IV 22, -53ogen (O) IV21a: geogr. ißreite be^ SB. IV22a, S3reitengrab - SReffungen auf IV°21a; gemeffen IV°27a, gecgr. Sänge beö SB. IV 22a, äReffuugen [a. breite] IVoi52m, m\i\t IV22all :| [S3ieite auf 2R-en] IV (21a) | auf bemfelben [= einerlei, gleichem] 1353m, unter beuf. 1 308a*; gmifd^en benf.* Io43m, 4a J burd) ben 9??. ge^n ((^tern, -bilb) 11487a, IV 119a; S)ur(^gang (eines ®tern§) bnrd^ ben 9W. [a. ©ouue] 11331a, 481a :] unter einerlei [=bemf., gfeid^em] IVlöOe; bev gecgra- p^ifc^e n320m; IV 93a, 114e, 133e; unter gleichem [= bemf., einerlei] IV 194a II -grab, pl. -grabe (*=) II 307e: 33efrimmung f. Säuge, [unter einer 758 3>Zeriblan ©r — Merkur @n geiriifeu «reite] lV152e | Sänge: SSeftimmiing ber ?. 1421a; l\151e{2a), 2e (ivan^ii]'.): eine« mittleren ^l. [bgl. nitttl. 2.] l\21e, 152me: mittlere 8. [a. 53eftimm., bgf. mittlerer] IVi52e-5a; 2^afel ber 3^i"^I>"^t' it;rer Sänge i>om tqnator gegen bie ^ole l\[21e-22*] :\ 2J?effiing(cn) 1V22 (^erfcnen), 26am, 533m; mittlerer [a. Sänge, SSeftimm. ber S.] \\152m [2)efin.] -jl -bebe [f. ©pnne, @tcrn] 11329a, -l)'6\)m 11296a | im 2)^. 1327a, II488e, 111 81e: liegen I 471a :| ijon 3n[eln WlOU, -3nftriiment 111293m, anf jebem IV 84m, Äättc-ai?. I439e | -!ette (b. \). 9^@) [= -©ebirge] II 188a; IV382a(436a), 597a, 608e; -fetten IVöOZe J -freie (Snftr.) 111275a; -freife III 80e, 259e, 266e :| tviimmung* 1172m, lY20a; Sänge f. -grab; SJlefjnng [f. -grab, «Bcgen] l\23am, -meffimg I422e|| m. bc^Drt^ I187e, Oxt^-Tl. IV 80a | [einjelner Drte n. Örtlic^feiten] [togt. beftimmte(r), o^nfeln; f. Teneriffa] 1431m; IV23a,m, 58e, 91e, 101m, 2a, 138m, 140a, 156e,323m, 405m, 8e, 410m, 423e, 564e \\ i)ftlid;er IV 89m, bem m. paxaM IV 54a, ^]3iinfte I1146e* | -Ouabrant [=(grb-On.j: Sänge IV 152a, 5oJ-ri^tung 11373m, lllöOöe; IV393e, 436a,m, 556m; 9tic^tnng II 320m*, IV320me:j -ftreifen IV583eJ| nnter f. berj., einerlei, gteic^, öerfd^. I -Unterfd^ieb 11308a, 477all,m; U-e IV23am (2«e[fung) -jj nnter i)erfc^iebenen(pl.) 111612m; IV 28e, 47m, 207m; SBärme-2«. 1 439e, SSinfel mit bem W. II 225m , [mit 3a^I] f. atlg., burd^ Beic^en beseid^net II 481e-2a, iro\\ä)en l benfelben merigard (gotf).) I78m; 3)Jerfma(e II 170a (natürliche), IV 467a Merkur (ber 'iplanet; großer) [ben ®ott f. Mercurius] [f. Venus] 1412a; II 365m, 503ell; III 376ni, 415m [49 Om-2m, 21. 537] || iufii^C (compos. Merkur-, bi^tr». Merkurs- [^): Sibenbftern f. SD^orgenft. , 216= ^jlattnng III494e (feine Bemerft) || 2lb[tanb [= S)iftan5] (f. °erbe, nül;e); -H. III443e, 588a ] = Entfernung (O) ||: toon ber ©cnne III443m,e,Oe, 4a, 483m , 4:a,m [^491am]: im 2ipkf ino491m; mittlere(r) lll 436a, ^491a, 0537m; im ^eri^el III0491m .Jl Bei ben 2llten m49(hn-la (ftarfe S3e* fc^^Qftigung mit M.), alter ^(anet III 42im; ^phci 111459m, 491m; -Sttmo* \ph'äxt\ [=UmI;iiü.] III537ell, Slnetritt III 537e || «Ba^n [a. (gjcentr.] I 106a, 412a; II1466e,7a: Steigung bev 33. I 97e, III 449m J -Balm III 443a II S3eoBB. III 490e [alte]; 53ergel IIl537e (H;e), «erggüge ib.; 33 e* fd^affen^eit, Buftanb [tog(. eigenfd^., a. OBevfi.] 111485a, 494m, 557me |33en)egung II503e-4a, in466e-7a: rücf läufige II 503e J 2) id;tig feit 111324a, 429m, 446a,m, 7a, 485a, 492am, 537m: ber bic^tefte III 430m :| dies Mercurii f. *Mercurius, ©iftan^ [=2lBftQnb, Entfern.] I99m || S)urc^* gang (tcr ber @cnne 111 537e*) [1802 f. A. v. Humboldt] III 59enbfteru 111491a, Dhc^tfeite f. Seite; nar;e, nal;er f. ^(gvbe, o@on„e | Dramen III 467e, 9, 490e, la: budha III 4ö9,490e; ötU^oji' III 423m, 467e, Sam J OD er pd;e 111494m, 537e: 33ef^aff. \U537me :\ ^evi^el 111459m, 491m; ^I;a)en [=2id;tc|eft.] 11504m, 111 49ia; Oiiecffilbev (ibm aiigcfe^rieben) lll470m,e; 3Matiün 111 49im, riicflänfig f. iBen>. | @d;eibe 11186e, 494e; -f^eibe 111 398e, 537e :| «Seite, bie er iine gutreubet III398ra {)}laä)t\.), @id;el 111491m (6porn)l fic^tbar, gefebn 111555m; ni^t gef. 111490e-la, feltner f. 11258e || jur @ 0 n n e [a. Slbftanb , 2)ur(^gang, ©ntfemung, 2id;t, Umlauf] |: ber nä(^[tc 111430m; f-enna[;e 11258e, 111494m; uä^er 11184m :| Trabant 11350m; lll(422me), [465e-7a] 6m,e | M. toor ber @. ). S)ur(^gang: lange i). b. @. (b. ^. ein ©onnenflecfen) III 392e |1 [@teüe, ©teüung] 111477m, [ternartig 111421m, Streifen (sg.) 111491m, £ag I11472e; Trabant f. ^Sonne, ül^ne 2;-en 111373a; Um^ütlung [= Sltmcf^^.j 111 537e' (feine) | Umlauf (um bie Sonne) 111491m: -^^seit III 447e, Sa, 49im,563e :| Umri^ III 537e; unterer planet III 422e, 466e, 494e ; f. Venus, SBerbunfetung III 537e; öere^, S5-ung 11 258e , 111490«; bei ben 33öHern: ftar!e SSefd^äf' tigung mit M. 111 490m-ia, 537a; iBolum III 454m (492a), -^gnjeite I 145m, Solfenjüge! 111 537e, ßinn (il)m juget^eilt) I11470e, 3"ft^n^ f- S3efc^affen^eit mertmürbig [|. ^Beobachtung, ©rf^einung, geclogifd^, ^^änomen, 9te' fultat] II 489e; III 45iii, 63e, 96a, 126a, 7m, 166e, 8e, 189a, 212e, 248e, 258e, 287a, 298e, 301a, 6a, 317e, 335a, 341a, 390a, 409a, 417a, 8e, 470a, 3a, e, 5a, 9a, 498m, 502m, 6e, 529a, 539m, 542a , 4a, 566a, 587e, 594e, 600a, 9m, 617a, 9a; IV40e, 42m, 55e, 81a, 88a, 130e, 157m, 8a, 170m, la, 193a, 8e, 2ü8e, 225a, 6m, 247a, 251am, 5e, 264m, 6a, 276e, 285m, 314a, 321m , 4a, 8a, 338m, 349e, 359m, 364a, 372e, 394a,e, 6m, 8m, 402a, 413am, 7a, 9e, 426a, 431e, 457m, 477e, 9a, 482e, 5m, 492a, 4m, 507e, 514m, 524m,e, 7a, 573a, 9a, 580a, 9a,e, 612a, 6m, 629e, 641a; V7e, 15e, 20a, 38m, 39m, 45a, 62e, 72m, 74e, 78a, 82m, 94e: fe^r m.X lV312a,496eT2^erfn)ürbigteit [f. 9?aturl IV308e, pl. -en II 314e 760 BJlero — 3Jleffung X *2Mercmitz IV477m (S3afalt) || Merope 1) («pevf.) 11165m, llOme 2) ((Stein ber ^lejaben) III65a,me, 110m ]" Meropis IllllOe || Merfenne (Marin ob. Marinus, 1588-1648): ^Briefe ton Descartes [ögl. Desc] III 20a, 32a; gevnrö^ve 11178m J Mem («ßerg 11402a, IV 559a; Seltberg IV 325m) : §o^ebene IV 159am ; iRanie l\558m, 9a;| Paul Merula (1558-1607) 111347a I Merz (1) Georg ^ater, geb. 1793; 2) Ludw. ©ctjn, 1817-58): Dbjectiijc 1180a; ajefvactor 111525m, -cii 11180m *mesa IV 555m, V27e; Mefchid (in ^er[.) lV379e; Mefopotamien : [Ort ba] 112476, 111620a; mc\ot'Cfp (©cfteiii) 1264m, mespilus (^f(.) 112a; 2)Zei- f. aJZeffe, meffeu; Meffala 1121a, meßbar f. bei meffcii | 2)^e[ie 11 244m (öfter): Wc^- 11274m (glocfeii) mcffen (21. 1); bgl. gemeffcn) [[. 53evge , ^ö^en, «gc^atteu, ©tevne; imb öiele mt.] 128e; 11164m, 76e, 90me; IV 23a, 57a, 99a: evfc^einiiugen II 228m; waö man m. !anu [= meßbav] IV 17m: fleinfte ©egenftänbe, bie ncc^ gemeffen treiben fcnncn lll[545e-6m]y2) ba^ 9}Jefien 11228m,249w, 454am; III 60e, 61a, 81a, 152m, 54öe :|i 3) SD^eß-: -a^^aiate lV157e (untooüf.), -inftvum. f. foglcid^ be[. , -üinftler lV160ra ] äJJeßinftrumente (=meffenbe Snftv.) [f. gevnvotjv] 11295m,392e; III 76e, 107a: avabifc^c 111117a, [Stufjät)!.] 11180e, ©rfinbimg 11293e, fe^v feine III (265m) , ®c* nauigfeit 1150a, öevbeffevte 111 74e, ißevfevtiger lll80e-81m'^ SBcvi^cüfcmni" nnng 11180a, e-t)äre IIl537e | yitM\Udt l 157m; III 313e, 9m, 556m, 9a: datalog cb. SSerseic^iii^ Ifl 319m (330m), 5m, 340a,e, lm,356m: eiiiselne beff. III 550me (9fJc. 57 Meff.), 340all,e, Im (9^0. 99 Meff.) :| Orion-^iRebel 111337a || Mefßna I220e ((grbbebeit) | iD^eß* inftnimeitte, 9J?eB!mij^, SD^effiiiig f. bei meffen J SD^eftije IV336a, -en IV 265m; Meßizo f. Cotopaxi :\ Me^ue (arab. 2(rjt) 11255m 3fe?a (gliiß 9^eii-@rnnaba'e) IV 556m (in ben Orinocd), e (BufhtB) mttaUt [f. ^|3raiteten, ©piegel] I 35a, 247m, 439a,m; II 5^ofirt (= imigetüanbelt) [f. Formation, ®e6ivg§arten, ©eftein] yi^yme. (©ebilbe) .|| meto)3t;^[i[d^ III17e; V6a,8ali: STöftvactionen II17m, @ä<}e V8a :| Metellus II 441m (ijiele (SIe^l()anten im SirciiS gelobtet) iKctCOr (1) aüg. 2) öfter in ber S3eb. bon iM ^iernad^ I -ftrom (b. ^. ©tevnfd^nu^pen) 1404m, ni603e; -ftröme 1131a; 111606a, 621a,e :| Urfprung III 0575e-4a ||. Söaffer (pl.) I(0372m) | -Gaffer (pl.) [= biegen IV 502a] I 228e, 230m ; IV37m, 248e, 331a, 460a, 502a, 6a; V41e: ma\\t\\330m, fuße I253e:| -njölfc^en III610e, -toolfe [:^-gen)ö(f] 111610m t 3)Zcteörftcinc {^\\ = 2teroIit^en [ba§ bon 33b. III an ^an^tfad^e u. überaß ju oergleid^en ift : aber auc^ 2) einen »eiteren SSegriff ^at] ; aud^ in Slfteroiben enthalten; = 2)?eteormaffen , 2}?cteorgefleine; öfter = 9Kaffe[n], ©tcine ob. @tcin) [f. Ägos Potamoi, ^euertiigeln] I [120-142, 21. 393-409 (mit f^euerfugeln ii. ©ternfc^nu^^en jufammcn); b. f). für fid^: 120e-5e, 7m-8, 132e-7, Ule-2m -, % 'd%e-ßm , e-8m, 400-3a, 6m-7a,e-8m] 120a, 142e, 8e, 9a, 397e, 406e; n(363e); Ul {573me) , [592-617,21. 618-624 (mit ^euerf. u. ©ternfc^n.) ; b. I;. für fic^: {592-3m), 4-8a (nur 4-5a, e-6a), 608-612a, e-7; 2t. 618m-9m, 622e-4 (5m)], 597e-8a, 612e-3a, 4a [5-7a]; IV 177m: im engem ©innc, eigcntlidje SWet. (gegen iWeteoreifen) III 6i4a [5-7a] ; einjelne [= 2luf3ä^Iung ufn).] Il36a,m, 140m, t ^IJieteorfteine big ®eg 763 396e-7m, 8a, 400m, 2a; lU608a, 610m, le, 4a, 623e-4a J sing. DJJetcür* fteiii (ift cfter biird^ * imterfdbieben) || Älpljabct Ut 3ufo^C: Hbtbcilungeii [:|:eiaffen, @intr)ei(.] f. Slvten, Stf^nlic^feit [f. STnfe^n, o®eBirg«avten] III 613am: ii. SBerf(i^ieb. lll[613]; bev HUeii (bef. ©riechen) Ul 594e-5a, 618m-9m; ^m\t^\e [f. 1^^^. ©eftanbtt;,] III (613e-4a) j 5In[el)n, STuöfeliiii [togl. S3t1^aff., Buftoub] 1 134e, 5e, 6a, 406m', III6i5m, 5a, 623e: ^Ijnlid^!. III 613am :\ 5rnfid^t(en), a)?einiing(en) III (573m, 623e) | SIvbciten über m. III 613a, e-4a, 624me: Rammelsberg's in[613e-7m] || Slvten ii. Sit)* t^eihmgen [ügt. (Sint^eirmig] \\l[614-7a (ii. i^ve S8eftanbtr;eile)], 614a, 624me: V^mtl). f. *ä«eteovcifen T 2*« Slbtl}., dgentlid^e 2)?ct. III [6i5-7a]: if;ve i8e* ftaubt^eilc III 6i5m-6a, 624e; it)ve 1*« Slaffe III[6:?ö]; 2»« ^f. III 6'i5am, 6c-7a II burc^ftrei^en imfve 2ltnio[pl;äve [= 2iift] II(363e), gelangen in fie III (594a); Slnfjä^Inng, ißerjeitoing [togl. einzelne, Örtev; %aU, (Bä^iU bening, 5Sovgang] ll2'2me,Sn,4tSi,m,134am,e,6e,140am,396e-7m] II 417me; 111610m, e-la, 3me, 5m\\, 6a; Slu^fe^n f. STnfehi; «egviff f. eigent- liche [aüg.], Slvtcn; SSefd^affen^eit f. ^atnx iifn?., 3uftanb, ^tnfe^ )3l)Vfifd; ; ^efc^v. f. gl. mincr.] lY 371e-2a*, ©Icrfenberg = ^ügel ; ^albinfel (anä) ükrl;. ber 2lrt.) IV273m, 371e*, 516m*, 7am* I §iigel öon M.: bef. feine Hebung ((gntfte^ung eine« ©Ictfenbergeß) \[251e-2m, 51. 455-4a] 453e, 4m ; IV [275], [5i6m-7m* (Slnfidjten über bie Örtlic^feit, in ttjeld^e ber ^iigel gu »erlegen i|i)]: blafenförmiger IV516e, (SrFjebung IV517a* ;| 3nfel babei IV516e*, Kammern IV517am* Sage II 20m, mineral. 53efd;aff. [ögl. gecgn.] 1454a; [Örter ba] IV372a*, Örtlid^teit f. §ügel; ec^njefelqueßen* IV 517m, 621a; Srad^Jjte IV62iam*; tul!. Slut^brud^, -briid;e ba II20me; IV 273m, 371a* *Metis (9t«fl. planet) III 57(5m; \ 109am, 116m; mittl. 5lbftanb D. b. ®onne 111436m; (glemcnte in516m, \109am', (gntbcduug III 42öm, 460m; \ 109a, 116e :| Melius f. Jac. Adriaansz | metre f. SDieter, 2JJetrif II 73a; metrifc^ Ill2e (Sed;nif), 391m (33erfud;e) :| Metrodorus 111199m, metrologifc^ 11403m; 2;?etro^>cn.s II414e, 439a; Metz H 490f [^erf. ba], Job. Meurfius (1579-1639) II 133e (opeia) Mexico 21. Sanb (= 92eu-@^anieu, gum ^I;eil = Anahuac) [öfter cbei 2i. ba€^ Sanb Mexico nidt beseid;uet irirb) [t bie S3ulfanc bilbcn ein bef. ©tücf I;ierna(^]: 2(bf^anb [b] [= (Sutfern.] IV432e,3a, 4e(593a); 2lercmr;cn ni613am | alt-mej. [d] 111581m, IV 283m, V26e: ©arten II 314e :] 2(nnalen [= 3a^rb.] 111581m* j grc^e Mexico 5lnf — |)od^ebene ^ 767 21 n f (^ ID e n u n g [= ^od^efeene IV 596m] (f. tocikx S^crbamer.) IV 431m-2a, m-3a {2e) , 595a , 6am: breite lV452e, babcn [inb bic mauevaitigen @e* birggfetten öevfti^ieben IV455am | !;cd;fte Oi^fel IV 435a; in bev bie ^o^eu @ipfe! ennjorj^efin \\ 431m-2a , 592e-3a , 6m \\ Slnfieblungcn [a. ^od^eBne] IV 433a: im ncvb(. ib.. 593a :| 5li(^ibe+ lV593e,9a; [5l[lronomic]o [= @tevn!iinbe] ll\485e~6m, 581m', Sltlaß IV (452m), ©arometevftanb IV +625a, «öelagenmg II+338m |I Sevge [f. ^)). fBull, bgl. §ö^en]: H>#e [f. 35111!.] l\2dSm, 312am, 431m, e] äKeffiingen IV432a; mit ewigem @toe lY312am, 431e; S3erg[(^iire [= col. de mineria] IV+625a (^rofeffov) J S5ergn).evfe 11171m*, IV 94a: -^g-SSesiife IV578m, Zempev, ber Siefc in I)od^ gelegenen 33. IV 4ie-42a j| 53reite IV4-454m, [6eftimmte S3v.] IV 419m| ©alcnbeio III455a(475ell-6a): -jeic^euO III 475e II -6a, 4no^09ie [= 3^itved^n. ; ög(. (Salenber] I 411m*; domcten^ III 562me, 577e; kontinent [= ^eftlanb] IV 526a* ||. cordillera central IV338e| €crbineren[=@ebirgeufh).] III72me, lV283a: treftl. STbfaü IV338e, (Sibbeben IV230e, (grrjcbung IV(313a), ©ebivggarten IV6i4m, 9iid^tung IV (5i2e) 338e, SSiiÜane IV520a rj Cortes [f. 2(it.] Il+309am; (gbene [b] [=^oc^ebene, ^al] IV 454a (növbl. @nbe), m (füböftKSnbe), e (cftl. @,); ©ngebovne IV576me, foff . gle^^ant 1 292m , ^iitfevnimg [= Hbftmib] V+27m, (Svbbeben [. dorb. j (Svobeviing 1411m, II (309m, 480e) ; -en I492eO :| [ßrfd^einung] IV206e, (gti?m. f. Sörter, gelb[)3at[; f. ©ebirg^avten, ^eftlanb [= ©ontin.j IV422m*, gid;teu 1377m, g-Iova [. ^oc^Iaub, !I. gdiB IV 567m; ^iit^o H (439e), V58m; ©arten II 314e*, bot. ©arten II 480e-la; gazeta de M.+ [a. Sol] IV 564a, 5me; ©ebiet* 1229m, IV 430m II— ©ebirge [= -v^fette, Sorb.; f. ^od^geb., ^ö^en] IV41a, 419m [431-6a,SI.592e-6]: '^§-2ln[d;TOefiung IV 474a | -^garten lY 478a, 614m: glafiger gelbf^atl; IV47(5a; ^orpljJjre ib., 614m ;| gvljebung IV313a, -x-stette f. [ogl., ^gjng IV313a:|| ©ebirggfette [= ©ebirge] IV568e: burd^- fd^nitten IV 474a; seid^tung IV532c, 474a, 596a,m J-fetten IV59^a (feine uminterbrod^ne) :|J gebirgiger '^tll iy431am — 1| ©eiftlid^er IV 563a*, ©e» mälbc II(314e*), geogn. ). Porten | ©cfd^ii^te II 480e, IV (570m): -^gfrf^reiber III (476a) :j ©eftalt lY 593a, ©etb[e f. ^od^Ianb, ©i^^fel [a. 2rnf(^n?etl., ^od^geb.] V5ia*, © o t f f. aJJeerbufen, ©rense IV595m, ©rün- bungll+338a, §anbeUV593a; §anbfd^rift*[ögr. astef.J III562m,577e; ^au^tftabt 11309a*; [b] IV 433a, 4e, 482m; ^ierogIt}^^en* [a. dalenber* geilen, STageg^.] HI (475ell-6a): ^ii^ftapfen III 485e, Sinie jiim ©tern III 486m :| ^immel 111581m* jj— ^oc^ebene [= §od^Ianb, ^cd^tf;al; kf» jungen lY432m, D^iteau IV338e*; ^rofil lY432me: fortgefe^t IV432mII, 4e; ^vofile V89m; «^eeife auf Sagen l\432-3a, 9?et[en 1202m; ©täbte f. §ö^en; unmerflic^ IV 59öm J pl. §od;ebeneu 1292m; II54a, 315a; III (498a) :|| ^.oc^gebivge [= Sierra Madre; togl ®elnrge, §c(f)eBne] IV [431-2a]: ^nbücf IV45ie, eine 5Infd;\veüung IV45ime, gortfe^ung IV 596a*, f)ot)e ©i^fel IV45im; atlg., mittlere §i3I;e IV45im, 5a; ni(^t mauer* artig IV43ia, 2«e[fungen IV432w, ^ic^tuug IV431am, ^ücfeu IV431a ]" §üc()Ianb [=§o4)elme, ^lateau ufh).; =^na/iwac]: [d] 1251a, 11422m; IV145am,412a, 428e; [a] IV 466m (471a): glcra 1377a, giuM ^W'c ÖJeftatt IV593o; ©etcfe* I 216a,e; 9}?itte IV268e* @d;neegrenje I 357ra, «Bulfane 1251a J ^ccf^tfial [4: ^oc^ebne] IV 614m, -t^äler 1296m :1| §öE)e [b] IV275m,434m, 623e | §13^ en [[. Dorg. §o^e6ne, ^o^lanb] IV3i2a: -beftimmungeu \\623e-4a, größte IV592e; bavcmetr. ä)?e[)ungen YV 434e, 623e-4m; Ü6erfid}t IV593a, -berbättniffe IV 432w-3a (3a), -jug IV56Sme —II in M. IV+564e, Snbuftrie IV593a; im Snnern IV231m (300a), 312a, 593m; Snftvumentenmac^er lV+625m; 3a^vbüc^ev [= ^Iimaten] III 562mO, 3ar;reS-et}dug III 485eO || ^ arte IV (312a) 440a, 546a: gro^e IV564e,593m-4a,mT t-en IV433m, 594e: gecgnoftifc^e IV367a,578m II ^i3nig 11480m j tüfte [= üittoral] (a. Seft) IV546m, 588e: i^r na^e IV546e, 2:em^>er. IV(42a) :| 2anb IV300a* Sänge IV+564e j l^aba IV 348m: -ftröme u. -felber im öftl mittelen M. IV [348m-352a, 51.568- 570m] :| eittoral [= Äüfte] f. 9]?eev6.; magnet. Sntenf. I+432e, 2J?agnet^ nabel I+432me ((2(ä^n)ingungen) ; malpais IV 392a, 561e-2a; 90?aftobonten 11315a II mei\ SReerbufen [d], = @otf ücn M. (X) IV546e*: ©olfftvom I327e,':üittüral [= tüfte] IV 42a, ibm nabe IV(546e), 9Jiijeau I476eX, dtc'\\t IV 65a, Semver. IV 42a, Sirbet II 326a X, 3ufamment)ang IV 599m X J2)?eere IV 431m (jtrei) || ä)?enagenen II480e-la, 33?eribian IV +564e, colegio de mineria [= «Bergleute] I +457a || ^JJtxtttl-M. IV 348ra I mittlerer ^^eil IV (268e), 34<§m (öftl); Sbeile IV272e || tarnen f. SBi5rter, [9^aturgefc^.] II314e-5a, S^ibeliirungen f. ^cc^ebne || ^f^orben IV 593a (SJerfebr) I ni)r blicke ö [a. Slnfiebl] IV593all: 53efc^aff. IV 593e-4a, Steifen IV594e, (S^rad;e IV594m J norb-me?. IV594m*:|| mcxhÜä^t I 202e, 9^orb\ve[ten 11489a || Obfibian IV388aO, Orbmtng l\593a ||. [Ort babei] II +314e-5a | D r t g b e ft i m m u n g e n IV 527me , 593m-4m : falfd^e IV527m,e*; fvü^ev 2}?angel lY593m || ^araüel öon 19» [ög(. Oueerf^alte] IV3i2-3w: ireftl. govtfetjuug IV3i3me :| [^eifcnen in M.] [b] IV335a, 625a,m; ^^[eile IV388aO; ^ftansen [ögl. glora] I377am, II 314e-5a; planet III 55imO (vaud;enb), ^lateau [=§c(^ebne, Safellanb] IV 339a ((5entraI-^(.)/ ^ov^B^ve [. ©ebirg^arten, ^riefter (sg.) 111486m (bie (Sterne beoba(^tenb), ^rct>in3enIV435e(i3cn benSSercin. «Staaten abgeriffen), Oueer* ^alle f. ^Sultane; beiße Oueüen l\245me, \80me*; = Quinfayf IH-463a; Mexico 91 — t^^ulfane 2 769 5«ei[c(n) [f. ^cd^ehie, SRoxbtn] IV54Gm, 563a, 593am,e, 4e, 626am; 9ecVnibli! IV 566m || (Sd^nee: -berge W312a\\m \ -gveuje 1357m; IV 419m, 526am; ®r. be« ctvigen (gc^iiee« IV569m .|| ®een [a. $od;tanb] lll+568e* (teffelt^d), +589m*; gazeta del Söl+ [tßU gaz.] IV622e-3a I ©oiineii-: -kir. Ul 485e° (3ncf;eu ber), -fiuftevni§ IV 577eO :] (Spalte f. o^SiiIf. I ©panier IV432e-3a, 561e-2a, 9e: öor 5rnfiinft bcu (2^ II 3I4e, III577eT®prad)e [d] [=n3tef.] U69e, IV(170m) 569e; -en IV 594m!l* :| «Stäbte f. §oc^ebcnc | @tevn: -Bcobad^tiiiigeu III 45öam°; [-!imbef (= Slftvcn.) III 5ö27ne, 577e', ?inte 511m ®t. f. ^ievogf., -frf^mippeu Ill+599a:| 2:afcUaiib [=^fateaii, §cc^{aiib iifiv.] \Y432e-3a, Inevegl. £age{i3eid;en \Y485e-6aO, Zcmptw IV 42a; X^a\+[= dim] 11338a, IV 348e; XU\l [a. getnvgig, mittl., tvc^.] IV293m, JTjievc II314e, [Jepcgr.] IV568m II Tropen-: -gcgenb IV429e*, 623e; -joiie IV313m, 592e, 3a (6a)Jba« tropifc^e IV 316m, 325a, 596m: tv. %hc\\ IV(593m) || Um- gegenb+ IV550me, 626am; 2Bcg iiac^ Veracruz lY -\-350me, SScmMiftung il+314e-5a I S>icefönig 11480m; IV433a, 538a*: ^alaft II+480m :j iBÖIfer 11461m (3Banberiingeii), 33oIfeframm 11489a; fSSiiIfane bilbeii ein tef. (gtiid Ijierna^, 2Bnnbennigen f. SSöIfcr, 4 SBeltatter Il424a0 1 Sßeftfiiftc (iveftr. Mfte 1143a): ^afen 11309a, feine Snfeln lV(588e), «Pvoö. 11309a, @d;ifffaFnt l(143a), ivall «g^nven IV592me J [mej. (a^^tef.) äßcrtev (n. 9?amen, (Stl}nioIcgien)] I 411me,469me; lV170m, 520n,m, 540a, 569e-570a,am , 594m, 640e: -biid^er IV570a* :| 3eitve^nnng [= Skcncl] III485eO, Senitl; III+486a, 3obiacanid;)t 1145a, ^eiße B^wt IV 293m, [Bnfunft] IV5P5a [kfferev ^iiftanb] t 3?llIfanC t^cn Mexico (fiibtirf; i?cin rio Gila l\ 446e) \251am, III 509a; IV272e, 293m,305e[311e-3ml 6m, [348m-352a, 5I.568n-570m; 428-9a, %. 591e-2], 428a, 430m, [474am, 545e-6m], 546e,le', V65e; 2). mej;icanifd;e 35. (buv^ * kj.) I V5iime, 2m, 334a, 343m, 425a, 481e, 546c, 7e, 566me, 634a!l; einzelne [= SlnfsäM.] IV470m, le J sing. S3nHan (buvc^ ijorgef. OBej.) IV566e; [d] IV453e, 626m, 634e; Beftimmter 1245a ||:3nfQ^c: STBBilbnngen IV 520a, 566me*; STc^fe IV592e, 51tla§ IV566m I [^InfjäMung, einzelne] (ögl. afig.) lY Slle, 2m, 3am,474a, [548a\: [ed^g IV425a :| an§geBrcd)en f. Oneevipatte, bie ^iJci^flen S3erge IV295m, 53e[c^r. IV5ö6m; Befnd)t IV302a, 42.§7ne; gegen bie (Central - 5Imev.'« IV317a, 546e ((gntfermmg); d^avafter IV311m || cntjünbcte IV 545a |: in ^ift. Seiten: tiev: IV 425a, 446e :| ncd^ e. \Y317m \\ ol^ne (SvBcBiing^Äratcv IV 272e, (gvftrediing (Sänge) IV54öe, geige IV474a | @eBivg«art(en) [= 9}?inevar.] IV 425m, e-9a, 471a, 6e, 480a, le* (568am), 634a II : l?erfd;ieben \Y474am :| ©eftatt IV 329a; gve^e (Popocat. n. Iztacc.) V50m, ber gr. f. Popocatepetl | ©mppe IV5i6m,7a,m, 5i6e\\, 8a; -®i\ IV352e* J I;öd)flc f. S3evge; §c[)e IV308am, 5i5am, 325a II; V5iam :| h?o feine SB. finb IV 31U, Äratei- IV592nfi (an^geBrannte) J Sage [:|: Ovt^Befl. , f. Oueeri>.] 770 3Iexico: j Sultane 2 — Michell % IV [312-3m] 2m, 546e,le: ^i.iibamcutc lV[545e-6m]; Svt^cngegenb, -jene lV429e, 592e; tüo 3$. [iub \\311e, 2am,32ba :| Sänge lV546e; SRineralicn [= ©ebivg^avtciij lV46Gm,e, 5ö(Süm*; 9iac^vid;tcu \\ 428me, eiuaiiber nal)e IV 474a; OvteteftimniKiigcn [^i Sage] lV5i2jn, [545e-6m ^imbameiite] ; «Paraücl [= OiieerfV]. lV5i2m, 3m; [^a[.] IV4G6m,e || Oueerf^^alte tcu 23Zeev ju 2«eev (cfMvcftIid;e ©V^alic [IV564e] um l9°S8v.: lV312e, 431e-2a; bcn S-O lV474a) [aud; ^:pavntlel (f. b.) i;nb @^^alte gen. (j. I)icv)] I 251am', \Y[311e-3m] 3a, 334a, ,22m (8a, 9a), {431e-2al 474a, 539e- 540a (o64e); a\\^) ®^a!tc gm. (* l^ern) IV 5i2m, 3a: 33iil!viii auf ibr auf-* ge6rcd;cii IV 5S4a, err;ebiuige-®v. lV*43U-2a, golge bev ^iilf. IV474a, »eftl. govtic^iiug \\313me, gvc^c lV*334a, c[t-ii>eiind;e [ögl. SSeft] IV (*564e), vcd;tiuinflig auf i(;r IV 343m, 9iMd;ti.ng [l\ql. oft-, SBeft] IV*546e, öon 2ß-0 [tgl. oft-] IV474a, Biveigfv. IV*592m:|| 9?cil)e bcu 35, IV 205e, 334a*, 429a, 482e: zufolge IV474o J -9tcil;e IV325am, 5646] 5«ei^eu-35. IV (505e, 5i 7m), 547e || ed;lanini f. Saffer; [avate 111295m, -gaben I155e, ^iilf^-mittel [=2J?itteI] III 266e* 1 aJJeffimßeu* III 273m, 526e; -2)i III 118m, 286e, 306a, 493m, 519a :| Wiüd [= §ülK>iii.] III271me*, 5Sevi)cIl!. III (266e) 11 Microließen 1\ 415a, 588a (= iveftl. iSübfee), am (baju gel;crige Snfehi) 1|— 2}2icro[co^ II. 07m; pl. -e (*) I22a, lV126m: ^intreiibimg IV 149m; \va^ hmd) es bcirirft tüivb, (SinfluB I330me, 11356a; (Snt* becfiing, ßrfinbung [a. jitfammengef.] II 136m, 507?7i; [früfie] II 507am*, S?evlrec^eliing mit ^elefcc^cu 11507m*; imter bem ^. I298e, V95e; t>evtocll!cnimnet u, Verbreitet I22a*|baS jufammengefc^te II 136m, 144w: (Svfiubmig II 356a, 507m :j 33. microfcc:|.M[(^ [f. Ehrenberg, formen, 2ekn, Organismen, 2;r)iereJ V36e, 92a: 2Ina It}] e V5öa, @el;!raft I 368m I unterfuc^en IV 466m; V36m,38rae; Unterfiic^ung IV512me, V40me; pl. -en I 490m Micuipampa ((gtäbtc^en [IV41a,m, 183e] in %^exu) 1191m, 432e; IV [4i] 167a, 183e-4a: ^Breite lV4ia | ©rnben [a. SilBer-, Guadal, Gual- gayoc, purgat.]: 2^cm^^er. jjegen bie äußere £nft IV43me, 167a :| mina de Guadalupe IV4ie | cerro de Gualgayoc IV4i, 167a, 183e: ©niben IV4ime,167a; @i(berreic^tl)mn IV183e:| §cd;eBne IV 235m ; ^clje IV 4ia, 183e; Sage IV41am, 183e', 2nft f. ^em^^er. | magnetif^: tqiiator I191m,432e; IV 68am, 88a, lOia, iS5e-4a; 3ntenf. I432e, ißeig. IV 183e-4a :| mina del purgatorio W 41m \ (gilbcr: -guiben 1 191m, -reic^- t^um lV183e:| ©tra^en^flafter IV41m, Temperatur [a. ©riibeu] lV4ie (ber Suft) niiddelhurg 31. (in §otl.): Grbkkn 1219a; [^erf. ba] II 355m,e, 507e7 33. (Scuga-Snfel) rV587e :|| Middendorff (Alex. Theodor von, geb. 1815) 11147a |: 33cbcnei§ [a. Schergin-@d;a^t] IV42m, 580m: lüoöon abijaugig IV46a; gecgr. Srftrediing IV 46a, m-47a, 169am] in Sibirien IV 45am :| ^uftrmncnte 11147a, ^älte-®ipfei IV168a, magnet. ^cig. IV 183m; [perf.] 11147a; IV43a, 46a :| 33eobb. im Schergin-ed;ac^t iu Jakutfk l\[43e-45m,^.167-9a (beö 33obenei[ee n. ber Semp ratiir)] : Xemper. 0° IV 45a; S-SSeränbb. IV 168a; ^-^unabme IV44m, i67m-5 772 Middendorff' Si — f 2}liId;ftra|Be Tt J Sibirien [a. S3obcnei«]: 2 Steifen \\43am; „^Heife iii @." IV167a,Tn, 9am, 183m :j S^cnH^er. f. Schergin-S^ac^t || pic de Midi {^))xcn.) V53a, Midian (5lral\) U243e (Svontebare) *John Miers IV529e (travels in Chile, Aconcagua)', Miertfehing (Joh. Aug., bei Mac Clure's (Sy^eb.) \\443am (fogen. 5Sui!aue bev Franklins-^iiä^t), e (9?eife-£age6iid^); 2)?iet^§trii)3^^en II 159e, 9?Jigintiou l 322a II S. Miguel 21. (in 5Witt.5lmer. ; bieü. = S. M. Bofotlan) IV542ra (@tabt, ^iifen) | 33. (a^ou. Snfel): (Srliebungö-Ävator cbev caldeira das sete cldades IV 5i5e-öa, 580e-la; neue Snfel baBei [\, Sahriiia] I252e,454m; ly 496a, 516a; 2 @een IV515e-6a J C golfo de S. M. Il478m,e|| IJe de Mihau (9fJgvanfr.) I262e, Mijako ((gtabt auf 5JJip^cn) IV 400a, Mifeon (griec^. SSlaUx) lll26me, mtvctomo^ [bac* übv. äJ^ifro- [. a«icvc-] IV 18a; effemeridi astron. di Milano {= Mailand) 1423m, 4m; IV 155e ^\\6:) (anc^ in comp.) IHOlell, 425ra: STbncigung gegen 11489a, öom «Baum II449e, Mom S3i)on 11489a, tjon ^irfc^en 11489m, -[aft I 368e, -ftra^e ift ein bei'. ®tii(f bieinac^; m-njei^ II 484m, e; -ttjciße III 182e "[ miief)i*t IV 144a (tüei^); mirc^ig [[. ?ic^t, 9f?eber] III 182e, 355m täJZUc^ftro^e (= galaxis, galaxia, golactifc^er Ärei§; eine eigne SBeb. 33. f. am (Snbe) [f. Ariftoteles, 23?agcIIani[c^e Söolten] I93m!l [l'6a-7m, 8am\, 388m, 415m; III 38m, 143a [ISlm-O, 21. 211-4m], 181m-2a, 211m \\ 3uftt^c: 2trf)[e 111176m | 2lnblic!, 2rn]"e^n [ögt. S3e[c^v.] \lll83e-4m, 5m: bnvc^ gevnvör;re nil88me, 212a,m,3e-4a,S31a, 365m :| 2lufic^ten über [ic [a. ©eftalt] llll87m-8m, 9, 214, 585m; gegen ben tquatov lU 182a; aufbrechen , 2(ufbr. I 155e , 6-7a (6e) ; aufgelöft in ©terne (tl;eitn)ei^ ; i^gL (Sterne) III 58m, i. | SBefen (n>a6 bie m. ijl; Bef. biegte ©terne) 11369a; III 214a, 9me, 337a, 355m, 585m: lauter ©terne 11514a; 111231a, 365m :| 3one [= ©ürtel] III 58m , 182e, 211e, 4a, 348a | Bmeig [= Sheil ufn?.; tgl. §au^tftrcm] III 334m; 3meige I 156m: III 185me [e-7m], 5e, 6a, e-7m, (211m), 3a, 4all ||— 35. 2^ild^' ftra^e in uneig. ober aüg. 53eb.: 2)?il(^ftr. ber Dvganismen 1488m, TIM)» flraßen (pl.) III318e *milb [f. ^avBeuton, ®tan3, §inimet, ^lima, len(^tenb, Sid^t, $!id^t* glanj, SBinbe] II 83a, 89m, 92a, 97a, 236a; 111311m, 3m J W\\'^t 774 3)HIbe — ^inevalkn ^ [1. C'imineT, ^lima] TF 29a, 217m, 8a; III317e: fanfte 11234a, tiefe I492e Jniitbenil? 11179m, 187m :|| Milet{us) 11178m | 33. Milefier {^): p|. ni75am. V20e; sg. O I[403e, 596m J (5. milefifc^ (*) |: icnifcfie (So(cnie 11178m, 9m; Golemen* 11176e, 8m:| gr. ^anbelSftabt l[178m, [S^iff- fa^rt] U180m^ \\ Wükii (rem. 2)ZeiIen) II 215m, Milione f. Marco Polo, bcr gvc§e Milifchauer (58erg in 33i3^men) IVlllam, niilitärifc^ 11217m, Millet f. d'Aubenton *milliaria IV563e; aJJiüimeter l 478e [!I. 53nlc^e], 111135a || 2Rit-- liouen [f. ^al)xt, m?\Un, ©tevne]: §albnie[|ev in287e, m. 9}?iüicnen in 307a, -2;f)eil(^en [miüicnenft] IH 129e, [fl. Spiere] III 41mll , [öiere] IHl03ell, [«ßolfe^ablj 11 246e J ber 40milIio:ienfte Xht'ü [=m\U.Xl).] IV 153a 11 John Milton (1608-74) U 64me (toerlerne^ ^arnbieS: '^atnx^ f4)i(bening) *Mimas (!*« ®atiirn8tva6ant) III 79m, 204a, 426a, 462m, 3ali,m!l,e, 528a,m, 9a; Sierra de los Mimbres (im ni3vbt. 9}?ej.) lV595e', Mimnermos II 26m (5Sei^^eit), lila | mimosa (^f(.) I 327e; 2)^imofacee IV570m, -ceeit II 96a *las Minas f. Cotopaxi, M. Geraes (53vai".) l 278e ; Minchinmadom {Sultan (5t;iri'§) IV553m,mll (|)öbe) ; 3fm(fanao (gr. ^Hli):|>. Snfel IV408e) IV393ell,e (9^id;tung), 405a (3ufel babei), 8e ((Ja^) | Minden {S^vcw^Wä) M. I 416e,426a): g^eu-^aljtüevf babei I 416e, 426a; IV 35m :| Minderhoot f. Hobbema; Mindoro IV393e: -®ee IV323e | 3« inen [f. STn^lnuc^, (Svbbeben, (Sj^Ioficnj: m-avtig (b. b- öcn nnten naä) oben) I210e, IV 220m', -^vi^tev [= maaxe] IV 275e, 7e-nugiiug [= (Sqeiig. ufw.] f. !ünftr., ÄenutniB V9ie-92a*; -ferner IV 636e-7a; V54a, 71m; fr^ftat* lifirte IV27(Se-9all || tiiiij^Iic^e 33ilbiing, 9Zac^tnIbimg , ^eri^orBringimg; füuj^Iic^ barfteUen [togt. (gvseiiguiig] l [280m-l , '^. 464e-5m]; IV 252a, 505e-4m; Y[71me, ^.91m-92m]: ^rt, ißevfabveu V92am; [^ufjätjümg] I25i, lY 503e-4a] Y71me,91me; [©nmbfätäe] IV504a; auf nnffem SBege IV505e-4a, V7ie; [^evfciien] V7ime, 91me; SSerfa^veu f. STrt || Dlac^bUb. f. fiiiiftl., giameu f. ^Benenn.; auf iiaffem Söege f. (Sntflef)., Ülufil; -reid^ II247e, IIIMe II -Sammlung* [=-(Eabiuet, geoguofl. @.] (f. A. v. Hum- boldt) IV366a, 466m, 484e, 640m; V36a; pl. -en IV 640m :|| (gamm* lurg: öcu 33ulfaneu IV(5iiam) 466m, 7a: iBevme{)vung IV 475m J pl. -en IV568m, 631a: ^evth I V 467a || gc^ö^fmig Y^92a, [(S^vift] V66a | -@ pect es IV465m, 477a, 8m, 619a, 637m, 8e, 640m; V57äi, 69a, 72a, 73m, 91e-92a; (gpecieS IV(636m) :| -ftoffe I229e, 11233a; -®ubjlanjen ni615m; tetlurifdie III617e, 624e; untevfuc^eii IV466m, SSereinjetung f. 5lffcc. 35; toulf. f. *bulf., 0(Sqeug, j Bufammeiifetjung [ij: 33eftanbt^.] (f. ia'om) IVO270m, 0359m,473e; V91e*: c^emifc^e IV473m :{ ^ufianb [=(Icuftit. ufn?.] IV 450m* 3Jiiueraloge [%] (sg.) V91e, pl. -en IV4Sime (fpam)c^e) :|| 33. Wl'u neralogte: „^rdnb" 1463m, miöbilbung IV 473m, ^crtfc^ritt IV (473m), ^aubti^örterbuc^ f. Rammeisberg, „Sa^rbud^" I463e, im Äo^mo« IV(i5e); ^ [Scfirift] IV6l7all,632m; jetziger 3uflaubIV(310m):||(5.mtnevaIogifc^ [f. ©ecgncfie, ©eologie, 33ulfane] (adj.); adv. (oo) V75e: SBefc^affen^eit [=ecnftit., 9?atur] 1 167e, 171m, 454a; IV 366m, 450a, 463m, 475m; Sonftitution [= 58efc^aff.] IV 474m, 634a; Äeuntniffe lV310m (Buftanb), 466a; 9latur [= 33efd)aff.] 111616a, Tabellen IV632e, S^eil 1209a; Unter* ^c^eibnng 11391a, -f^ieb 11392a; -fuc^ung V93a; SSevfc^ieben^eit I 301a, lV467e: Bufanuncufetjung lV428e, 9a, 448e, 467e, 577e, 634m; Y 57m *corps des mines f. St. Petersburg, Ming {^'m. 2)t)naftie) III 561e, mingrelifch II 420e («Sprache), Mingti (c^in. Äaifer) II 220a |! 2JZinta* turen II[50m-5ia, 21. 127e-8a], 131e j sg. -tnr II 80m: -maier II 81a :|| 3)^intmnm (f. meifl bei iOhjimum, unb bie ^Irt. u. ^\\l ba) 111185a, 244a, 403a, 6e, 607m; IV 102m; pl. SJiiuima (*) III237am: §aupt-2)^ HI 239m; im m. [f. 2»?ay.] 111248m, 9a; na^ bem 111248m, in ber m\)t beS2)?. 1112466, [3abl] 111237am* || SD^iuifler (sg.) II102am (c^iuef.), 435a 776 Tiimi — mUi) II älZiuue 1155m: -gefaiig n36a, 52ni, 113m J -fäiigev: pL: bef. ^oefie, 9iatiirge[ii^I u. -fdjilbenmg II [55, 34e-36', 21. 113] 33e, 36me, 113m; axalK ©iifliife 11252e; sg. II 43m || @vaf (i?oib) Minto (Gilbert EUiot Miirray Kynynmond, earl ofM.; 1782-1859); Övief Humboldt's an i^u (1839) \y2ü0e-lm; Slugfcnic^ beS Vefuvs (1822) I 450a, V39e J Minucius Felix (f. aiid^ -tius) U26e-27a: „Octavius" II 27a, lila :| minus [f. plus] iV 604e II äJJiniiteii (aiid^ in comp.) 21. (3eit; f. 3eitmin.) 1414a; HI 243,603e; sg. -e (*) 1 394e; -glaS II 472e, -qlafer IV(56e); niel;verc I413e; tuenige 1218a, lV220e; Beitmin. 11511a*, IV128aT33. (al§ S^eil ciiieg ©rabee, evtl. iöka^) [f. 33ügen, (Jentefimal-j pl. 11457a; 11167m, 107m; IV 107m, 197a,m; sg. (*) llieöral, 68m, 555e: @id^eii)cit 111272me* || Minutius Fundaims (f. niic^ -cius) 11 110m, Minyer U 175a (iu Orchomenos^ tl;ef[alifc^e) *miocäu lV324e (©ebivge); mira (faiiöfv. SJJeev) IV 558m, Mira ceti f« SaÜfifc^; Mirador f. Jorullo^ mirage 111116m, MiravaUes (ßultail 2JJitt.2lmer.'e) lV559e mifd^eii lVi6m (u. entmi)d;eu), \21a\m\ö)-: -tavfeit 1403a, -üclf 11460m :|| 2)ü[^uiig [f. 6}m\\\d), gel^niaffcu, ^uftfveis, @tcffe] n257am, 11187e; lV9am,iie; V36a,m; pl. -cii (*) 11285m, IV260m: eiitftel;ii biirc^ 1115966, ©efammtm. Ill616e, gtcic^maBige m87e, Übergang in UI233a*, Uutevfc^iebe IVlle | ^^eiäiibevmig I56e; '^§-^\ 1277a, -35-cn l\611e-2a ] SSevf)ältuiB IV 259m; -iiiffe III 613e, -^e-^. 1 137m :| i)evJ4)icbenavtige 11174a, '^S-SSev[c^iebeul;eit lV444a *Mirclina 111471e; 9}ii[c^iing, 2Kifc^üel! f. (^ei niij(!^en; Mifenum (ital. SSovgeb.) 1123e; 2}ZiPvaii(^ I71e, -gefd;i(f 11324a j| 2«if [icii (c^viftl.) IV 565a; beftimnite 1393e, IV 440a; pl. -eii (*) 21. (i^vifll.) []. ©übanierifa] 11 45am, 33. (bivtom.) [^°] 11292m: -^sfa^vt II 270e, ajevbveitiing bon 9fiamen 1145am* J SJMffionave 1170m; sg. -nav (^o) 1 416e, 111350e; IV118e, 120m, 377mll, 443a, 513m, 552m, 589m, e-590a: c^riftlidje 11253am, 330m, 2a; ivlänbifc^e II274am, reifenbe II 290-Ia (290m); iu (Sübaniev. 11332a, 111622a, lV547m :|| Miffi/ippi {%l) lV436e: -(Sbneu lV430a, (Sifeiibal;u f. @iib[ee j ©ibbebcn l(220a), IV 599a; -ftö^e IV 496m :| pi^tliäler [bgl. Xl)a\] I 220a | SM [togf, gluB-j IV496m, 595m, 9a; -Zl)a\ I220e :| Sveib^cls I295e || migleitcnb II 88a; SJ^i^muti 111 13a, mi^müt^ig IV 9a :| Miffouri (gl.) lV596e (£)6ev-M), 6e-7a (9?e6en< fluB); miBtvauifc^ 11359e, 2)?i[furimn (oan^eltl. Z\).) 1292a; mi^oeiftauten I68e, 11280e *Mitake {^umi bei Äiiifiii) IV 599a, 400e [Sujel babei], le (t^iatig); 2Kitavbeiter 11193e (pl.) || 1) 0. M. Mite hei (f. aud) Michell): ©oVpel* fterne 111297a, ©ectv. 111 130m; [pevf.] 111 130m, 297a J 2) John Mitchell: 2)ve^n?age 1424m, lV31e-32aJ3) Samuel L. Mitchill (1764-1831): lange erbevfc^üttevnngen l(218am)444e :|| Mithridates li218e (M. 1): 3Jlit^ — t^Jlittelalter allg. ' 777 53enif^eiu 11411e-2a, bot. ©arten II 229e J 2R-ti[c^ev Äviccj 1231a || aJMeöenbe 11398m, ä«itleib II 24e || Mitfclierlich (Eilhard, geb. 1794) [f. A. V. Humboldt]: „2e^rb. bev S^cmie'' I 74a, 460a; ®ebirg§* alten tcx Eifel l\ 518e-9m] ©ifenglanj 1450m, 464m; (gntjüubbavfeit beö @a[eö (6e[. ©vcuäe) \Y260m-la', ©lininicr 1283e, 460e; (gd;melägvab üb. -^iiiift beg ©vauitö I48m; n^290a, 579e; Äalti>atl; 1272a, Movatcvium IV 620a ; üinftl. «ilbung bcn ä)iinevalien 1459a, 454^, 5am ; V71e; (gd^melj' punft f. ©ranit, 2lu«bel;nung bnvd; Sdvme 1460a || Mit/a Umi (®ee auf SKittag [f. dometen, ^evnro^v, ^kneten, ®onne, ©teme] 21. (3eit) 11468a; in414a,6m; lV121m; 33. (= ®üb) [*j: (comp. SO^ttagg-) am fetten 1440e, -^i3l;en f. @cnne, -f^atten 111454m, -feite 111451e-2a*; -[timbe 1393m; 111217m, 623a; IV 123m; am tjcüen 111563a ] 2«ittc IV 160m: in bev m, 111378a mtttl [bie golge ift; 1) bie 3 S3eb. mit it^ren freien Sufät^en 2) baö Sovt mitSlac^fä^en ber compos. 3) 2)^ittelalter 4) 2)?ittelmeer] 1. V(. (= Serfseug, instrum., ^iilfSmittel) sg. (*) 1183a; 1173me,219all, 296e; lV78ell,259mli; pl. II 94m,e, 97a, 136m, 204a,m, 293e, 400e; 111627a; lV37m,62m-65a,243am,473e; V21e,92m: befd^vönfte lil240m, ge* ringe 11270m; großartige^* 11258a, 349a; froftige II333e, mächtige II 229a, materielle 11394m, neue 11138e, ju Üiefultaten 1 29a ; fic^erefe* IV 78e,95m; 35erf4iieb. II 139a, bermelfaltigen II 298e :|| 33. (= äJ^ebium, raumfütlenber (Stoff) II128mI|, 43m: 93en)egung II228e, 11114a; 2)ic^tig!eit 11228m (ungleicher 2).), lU418m; baS umgebenbe 1425m (bie (Srbe umg.); ba« SBiberftanb leiftenbe, njiberfter;enbc f. Wlakxk :|| d. (=3??itteltvert^, 2)ur^[(^nitt) [f. 53a^n, SBeokd^tung, ^a\)v, 2nft, Cueüe] sg. 1485a; III 103m, 255a, 267m; lV32a,m, 39e, 127e, 8m, 131all , 188all , 504e-6a; pl. (*) lV81a,233e: im m. 1401a,414e; III 176e, 398a, 434a, 493e, 602e,3e; IV113m, 128mi| , 302e, 3a; am mehreren (S)aten) 111392m,. 435e; mcnatlid^e 11181m*, jie^n IV163a— :||n. iüJittel-: €ompo|ita burd^ 9lac^fat} (33eb. = mittlerer) [f. ©rrjje, SÄefultat, STemperatur, 3u* jlanb] [t -alter, -mecr fmb befonbre ©tüde I;iernac^]: f -alt er f. eben^ -gebirge f. UWi^ \ -Ö^ieb IV 253a; -glieber I33m, II243e; III 28e, 102e; lV429e:| -grabe lV370a; m-Iänbifd^eö 3Weer, -becfen f. bei ST^ittel* mecr; -tinie IV 190m, f -meer ift ein be[. ®tiicf I)iernad^ | -^unft [f. (ii^'u üfatien, Grbe, Seit] Il500e, III 85e; -fünfte II 500e J -ftufe 11165a; -ftufen I379e; 11114m, 28e, 132a, 558a; IVi4e J-n)ert^ [= äTfittel S3eb. d.] 111191a, lV359a; -njert^c I197aJ-3al;I [= mittlere] 1355m; IUl46a, 601e-2a,m; lV270a; -jaljlcn 11188m, 403m, 602e; IVl33m, 288m\\, 497am; VöOe ■\mitkialttx [f. 2«alerei, Sanbfc^aftmarerei] I390e; ll41e, 264m, 6e, [278e-297ra, 21. 463-472], 284e, 5e, 315e, 413m, 463e, 7e | 33. 778 t^^tittelalter, f TOttelmeer U^ ®e mitteraUevlid; (*) II 3iifaljc: Einfang [4: fvül;] II 80a, SSilbimg 11184m; m in ba^ 2)?. [a. tief] II 184m, 419e; [(£r;avafteri[irimg] II 58m, 282e; ba« ^viftlid)e 11283a, 8m; (lometen 1410m, bim!(e Betten 11140a, (Sinft. f. gett?irft, (Snbe [=@c^hiB, f^atej 11224m; (grbe 11140a, (Svbhinte II 274a; im frül^eften 11461m; biird^ bag ganje II 268a, III 37e; ©ebi^te [bgl. ^cefie] II 33a, jn gering gead^tet 11312m, tca§ e§ gelinilt hat II 23m, V^§äl[te II 274a I im m, 1470m; II 51m, 137e, 199m, 282a, 3m, 6a, 306a, 463m; III 360e, 438a; IV380e-la, V59e; in bag f. m, tief, üBergeg. :| tüaö e§ nic^t faimte III 174am; Latein V63e, ba§ lateinifc^c V59e (61m); S!itteratuvII233e,262e,470e;2)^einimgenII385e*,478m;[m#ifc^e«]II252m j über Statur II 137e-8a; -^I;ilüfc^t)ie II 16e-18m', -ftubiimi, -h)iffenfd;aften II 2S3am, 7e,312me :| ^evioben II 282e; ^"fiilofo^^ie [f. ütr. ©efd;. bcr *^rnIof.; f. ogiatitr-] II 281a (2a), 3a; ^oefic [ögl. ©ebt^te] \\33-37m, $}ieiienbe II69m, baö rcmanifc^e V64m, (g^ematigmng I69a, am ©d^tuffe [= ßitbe nfw.j 11312m; (Schriften, bie im 9}?. ijiet gelefen h.ntrben, in 2lufnal)me hjaren II 224me, 233e; (Schulen II 282m* | ba« f^äte II 41 9e, 111174a, \{61m)', f^ätere II80e, V64m :| [®ternfmtbe] 11199a, tief in ba6 m. II 281a; in ba§ m. übergegangen III 165a, bem m, überliefert II 352e; Seltanfid;t mi6e-18m, 2Bir!mig f. getrivft | SBiffenfc^aftcn, SBiffen II 283a,m: ©efc^id^te II[278e-297m, 51. 463-472] 286a :| Seiten f. bun!el tbaö WixiitXvxux (= bog innere 9}?eer) [bem. S3ecfen; Stiiggangg^unft, SBölfer, iBorbringen] I5i2a; II[151-182, 51. 404-423 (al« 5tiigganggpiin!t ufn).)] 15im-4, 7m,e-8a, 270 (185am), 234a, 404m I 53. bag mittellön^ bif^e Wltix [bitrd^ * bejeic^net] (f. ncc^ -becfen) 1314m; 11204m, 240e, 319am, 360e-l a, 467e, 470m ; IV 607a 1 1: 3nfa^c : 5lbt^ei(nngen f. Unterabt^., on bag 11410m; aiig f. ißecfen, S>orbringen | bag Sßl, alg 5luggang§- ^unft [a. Sultitr] II [151-182, 51. 404-423: für bie ©rn^eiternng beS togmog n. ferner @d^ifffa^rt, ber 33ilbnng n. tDid;tiger SBcItbcgebenbeiten] : ber 58ilbung II213e, Seltbegeb. II 151e, n. a. II 166m :| ?änöen-5Ij-e 11 181e-2a || 58ecf en beg Wl. (= 2)^itte(meer) II Ulm, (6a, löle, 4e), 160a (6m), 170m, 185m, 202m, 212m, 3e(24la), 395m, 6e; 11161m; lV53a,m, 115a, 224e,371am*, 493m, 609e: oiig bem II 174a, 180m, 237me; am Staube II (180a) J bag mittetlänbifc^e 2«eerbecfen II 154e, 166m, 212e :|| 3 33ecfen ob. Unterabt^eiliingen II [i5ie-2, 51. 404me] || «Begeben^^eiten f. SBettbeg., 53ilbnng [= dultnr] f. 5lnggangg^nn!t, iBcben f. @en!ung, diüilif. f. (Sidtur; Som^-^a^ II 319am*, IV55a | bcforbert (Inttur, ©ibilifaticn; ^om m,. gel)t fie ang, öttefter (Silj beg SBiffeng 1312a, 9a; 11146a, 151e, 160a , 2i2e-5(e) :| (Sinfluß, (ginii^irfnng [f. b^. 5tnggangg^nnft; f. (Snitur] I331e-2a; 11254, i70me (185a); (Siige II151mll, gv^eiterimg f. 5riiggangS5 ^untt, gifd^e 11430a, gorm f. ©eftaltiing; ©eftabe [= Ufer nfro.] Ill53-4a (bag nörbt.), 3a (fübl.); ©eftaltung, ^orm II [251e-4a, 51. 404m-5a] ■fmitteUmcx @e — 3; Emitter — Tloc 779 152m, 3a, 4e(7e-8a), 170m; ©ried^en II 180e, ©vöße II360e-la*, ^äfeit 1316e-7a; ^albiufeln 11153a, 213e, 40U-5a] [nUx bao 2)1 f)iiiaiiS femmm] ([. hp. 33erbvingeu) II 86e; im m. II ISOe, 407e-8a, 470m*; Sufclu l[153am\\, Äcuiitui^ 11165a, 3i'f^"^ntenliang mit bein Kuen-lün lV609e j tüfte [:j:U[ev \\\\i\] (a. Säubev) IV 454a; lüften (<^o) Ii201a, 404e,467e*: ncrblicf)e II 219m, fübi3ftr. II 154m :| Sage [= ©tellimg, Seltft.] in54 ^(Siminrfumi) | Sauber \\m baö 2)Z. II212me: -geftalt I 308me; tiiftenl. II90e, 161e:| Sänge [a. STje; l>gl. (Siige] II187e, 478a; magnet. 5(6tü. Il319am* | 9lit)eau [= @|}icgcl, 2Ba[fevf|.\] I(324m'l), IV 153m*: miter bem 9Z. [= ©i^icgd] I 474a :| [Ort am m.] II305e, am 9Janbe II (180a), 9?i^tiing [ügl. 5(j:e] IV(609e), mit bem rctl;eu 2)?eere berbiinbeu II 204m-5a*; ©cfjiff fabrt [ijgl. STiu^gangeViaift] II 407e-8a (410a) , III (I75a)9m; icgeI [= (Spiegel ufa\] 1314m, gr. Söec^fet II170e | SGßelt: -begebeul). f. 2tu^gauge^uuft , -ftettung [ögf. Steüuug] II 170m :| @i^ beS Sif[eu§ f. (Sultur; 3i'fa>nmeul^ang [= SSerbinb.] f. ^Kuen-lün, einfl jufammenfjaugenb 1 312a SKitteruac^t (=9JJitte ber ^laä)t) III (593m), 621m; IV117m, 128mll : Slbftüub mi III612a,m; giufteruiB 111416a, naä) III598e, ^c^^uuft III 612m; um 2)Z. III 82e (lefeu), 620a; toor IlI612e:|| mittBeileub 11128a [^erfon] | SJ^ittbeituug [f. Sbeen] II 297a, 373m; pl. -en (*): freuublic^c 11115a*, gegeufeitige 11148a -jl mittlerer (= 9)?ittel iu ben compos. mit ^Rac^fatj) [f. ^igur, OBerfIäd;e, Üiefnitat, 2:age, 2:em^eratur, SBärme, 3a^I, 3eit, Buftaub] III 339e, 452e; IVUöe, 163e, 507m J 3)? i 1 1 tt? c * (ober ber 4*^ 2Bcd;eutag) : budha III 4(59me, 475a; mamm 111475a, [475-6m (bei berfd^iebueu SSi)(feru)] J mittrivfeub IV 96m, 490a; 2)?-uug IVPöm mizar (= Stern t, ursae maj.) IIl65ell, 255m mnemonifd^ III441e (^ülft^mittel) | Mnemofyne (57*^»^ ff. planet) V 116m: e(em. \115am', gutbecfer V115a, 7a; (Sutbectung \115a *cayos de Moa (bei (inha) I 469e | moallakat (sg.) II 50m, 120a] pl. -kät II 49e :| Moawijeh II 450a, Mochnataja sopka = Biritau, 780 3J^oc — Molina Mocoa (bei 2:imaiia) IV 557m, äRobcü IV 616a, im Modeneßfchen IV 267a (@afj[ec) I mobeni [[. Sitltur, ®efül;l, ©innecavt, ©timmiing, ^dt] II 4a, 19a, 106a, 263a: 9^amen IV582a, im m-en feI-Ävater beS Mauna Loa) IV 417a Mola (auf ^crmentera) IV 152e — 1| 2}JoIecn lar-: STnjierjiing [= Httract.] III 22am; lY48e,212a', Slttraction [= Slnsiel^.] I73e-74a, IV[Pe-iO] i7m«; SSeii^egung 1148a, 368e; Gräfte I184e, Seitimg 11196m, (Ströme IV174e; Sfjeile III 323e, 4m; Biiftanb 1196m; III 527a, 566e, 8a, 591e; lV76e: SSevänb. IV 114a J 9)?oIecurc (pl.) (= 9}?affentl)ei(d;en 11134a, Stbeilc^cn; ©nmbfüv^erd^en III 34m) [f. ?id^t] I 67m, 388e, 397e; III34a,m,me, 118elll; sg. baö 2JJ-e (OO) I1186all, 130e: Sed^fcIlDirhing IV 78m, SBivfimgcn IV66e *Molina 1) Alonfo de I469e (vocab. mex. 1571) 2) Felipe IV538m („Cofta Rica" 1851) 3) Giov. Ignazio (1740-1829) IV552m (3$ul!an Peteroa, 33erg Descabezado) 4) Ifidro IV 335m (nad^ bem Jorullo gefanbt) :| Molineux — 332önd;e ^ 781 Molineux II 381a (^l^gvonieter), III 523e (Jupiter cl)iic Jva^niitcn); lio del Molino (Oeim Anti/ana) IV357e || aJJoH 1) III 439a, u (-^canb) | 2) Moll (Gerrit cb. Gerhard, 1785-1838): f^cvnvoI;v II 507a,e :| 3) MoU (gifel) iy518e 4) Moll-X\)a\ (öftl. 2IIl?cn) IV499m || Möller (Job. Heinr.) U446m (irtachri 1839)|Mölihau fen(Balduiii): 2)?iiievoIien IV 470e-ia, [pevf.] IV470e; mit Whipple ib., 597e; 2l66ilbung boii mt-Zuhi IV597e, ijevfteinevter SBalb ki Zi^m IV597e J^KoHiigfen I227o, V87m: faittcitbc I334e, m-vei(^ 1372a :| Molon III579a,e 1| Molukken (3ii[cln; f^aii. el Maluco 11481m) II58e, 509am; lY404m[8am]; 33. nioliiffifc^ (*): Siuie c,I)ne 5lblr. IV(137m); (Sy|^cb. 11309a, 476a; ^oüäiibev 11312a, Sufeln- lV40Sa, mcx IVl37m*, 9ii(^tiing IV394e; öen (Spanien an ^crtiigat II 481m, 492a |35H!faneIV325a,405m[ Iiang IV 409m || aRoI^btäu V77m (-©laiij) *Momay (2;iOet) IVoOOe (^)ei§e Or.eüeii), Mombacho= Momdb.; Mombas (O^lfv.) IV377m,e | 3J?omeiite (pl. tjcm neutr.) [f. gnttiMcftiing] I67a; tg. baö 2)iomeut {^^) 1 195e: einjeliie II238e-9a; ^aitptm. 1171m, 305m; II 135a, 8e, 9e, 150e, la, 237me; IV49e, 63m; ^iftovifc^e IIl36a f Momo- bacho (ob. Motnbacho; 6ei ©vanaba in 2}?itt.5tniev.) IV540m: S5ulfan ton M. (aii6 33. i)cn Granada) IV [540m] jj- Momotombito (3n[cl im ®ee Managua) IV 541a | 35ulf an öon Momotomboiam @ec Managua) IV 306m [541a]: SttOilb., [cntsiinbet], ^ölje, Sage IV54ia; nod^ tBätig [= entj.] IV 545m Ij (Sbene t>cn Mompox (bei ^c:|ja^an) IV 554a *Mona Lifa (Leonardo's da Vinci) I 276m, IIl28e; 2)?onabincn (tl. Zk) I 371e II monax6} II 97m, 314e; IV169e | pl. -en II 101m: bie fpanilc^cn II 287a (292a, 9m); nnuni[^vänfte II 217am :|| 9}?onarc^ie II 214a,m, 5e, 268m || monas Onfiifion^tl;.) 1488m || 'ifflonat [[. @ommer, Scm^^erntnv, Sinter]; pl. -e (*) III 602e; IV126m, 176a,m, 185e: ber 5igp))tev in471a*, arabifc^er 111413m; [2Iiif3är)Iiing, mehrere genannt]* III ö^2e,4-5; IV146m, 177a, 498e-9a; bebr. III413e, m. Tang IV231a*; nad) bem aJJcnbe III 472am*,6e; fi}nobi[(^c 111472m; 2:ageIII47le, -^gtage III475e (gfJamen); »evfc^iebne IV40m*; [bei öev|c^ieb. 35elfern] III475e, 6e; äöaffevm. III171e, 3ivifc!^en-2;?. IV121e* J mcnatlic^ [f. 2)?ittel] I337ra: ötelmon. 111405a || Coquebert de Monbret (Ant. Jean, 1753-1828) II 480a (favtenfammlnng) 3}Jönc^e (ögf. frate) [f. «Better- u. a. Orben] II 234m ll, 488a; IV 565am; sg. 5mcn^ (*) 1 403m ; II 273e, 289a, 291a, 456m; III ll7a, 223m, 412e; IV274a: (comp. Tlond)^-) -anftaltcn II 102e (biibbbiftifd/e), %fmi f. ©efanbte, biibbbiftifcf/e [f. übr. ^vt.; t»gt. -anft.] II(493e), danal bcö 2«-e? IV555a, frcmmer IV261a*, gebilbctc IV453me, gelehrte II 248a j alö ©efanbte nac^ 5Ifien II 290-ia, 2m; -gefanbtfdjaften II 279e, (290-Ia, 2m) :| gvied}if^e IV70a, 9}?cbicin II112e, beS Sr^ittcfalteve 112856 (i(;ve D^atiivfovfc^inh]), narf) 'l^cvfien n248a; vl;vri^ali[c^c (^d;viften ben 3JL iintevfagt 782 ejlonc^e '^ — 50?oiib: 53a^n IISU, 112me{e); dici\tv l\273e-4a/290-la', -ftabt I 484e, [in @iibamer.] l\453me, 2em^>evatiiv-53cobad}ti;iigeu 11377m 9>lonb 2t. allg., bef. öoii aiibeveu ^ I au et eii (= I1^ Svakiit; = ©ateüit, Df^ebeiiplaiict) [[. bie 'iplaneteu mit Ütralanteii, aii^evbem Venus] I lUle,2a; plur. ä)Jeiibe (*) 1 77a, 94e(95m), 99e, 100e-3,5a,m; II 357e ; 111 GOm, 76a, 371am, 420m, 514e : 3 u f ä ^ e [f. fie alle im aUg. mp^, : sing. II. compos. 2)?oub- mit °, plur. mit *] 3. 33.: i)cn 2Ji-en begleitet f. *'4>Ianeteu Tt, -gefolge 195m, m-log f. *^Iaiieten, ber ^(aneten [f. iibr. 2lrt.] , . . I\l488a, m-reic^ f. *^;|3iaiieteii J 8. in anbren ©ciuuufl^fle* men I94a: 3al;l 111420m :|| S. ber 2J?ciib ber (£rbc (111495m) [©rbmonb J 101a, 3a, 4a, 171e-2a, 237e, 389m', 111 461e, 2a,m, 3a, 501a; mifer mcnh . . , 111463m, 494e] (Dgl. ^iiiiar-, :i!uiiaticn; felenitifc^, fereiic-) [cft ftel;ii baf ür : -fi^eibe, ObevfIäd;e, -fcr^^er] [f. 3al)r, Mars, SRoiiat, 9?egeu* bcgeiij I (Stellen 1 47m, 452e i; 11132e, 76a, 147a, 421e [495m-511, 21. 539-548a], 595m; lV25e-24m, 153e-4a, 213e-4a, 465e [614e-6] ||: alpl)al)cttfd)cUcil)f bcr3ii[ttyc (faft immer ju unfevm ©vbmoub; bcc^ auc^ bieu\ ju ber atlg. 53eb. 21. imb 33. unter bem ^t\6)e\\ °, im plur. *; compos. 2Rcnb-, V\i\v. [^] 2}?onb«-) [t33erge, WL juv (Srbe, -fiu* fterni^, Sic^t bilben befcubre @tiic!e nac^ bem aüg. 211^>^abet] |: 21b» bilbuug, 2)arftetluug , 3eicl)uung (111544a) [=Bt\ä)c\\, ügl. harten] III 424a: alte 111544a, im 2)aguerreot^^> 111505a, 2id;tbilb 111 505am :| 21b- u. 3i"i«^'nif (bei feinem 2Be(^[eI) [= ^I;afeu , -ired;iel] 111 414m , 21bplattung III 495me (feine) | \va§ fid; auf il;m abf|.Megclt [^ (Spiegelung, 9ief(ej; ügl. afd;farb. Sic^t] I471e: bie (Srbe 111 545e-4m; $!änber u. 5DZeere ber erbe 111502e-3a, 540m J 21bftanb [= (Entfernung ufir.] 111546e {'con ber @onne); 21bftänbe 111495e-6a (it.), -21. 11 333e [gur See] :| 2[btvefen^eit [togl. 9)?angel] 111358a, 21c^fe f. 9Jotation, trenn er allein (mit ber ®cune) am Fimmel tväre IIU 44 e-5m || bei ben211ten 111 559e-540a; im 2(lter* tlmm, bei beu 21., 21nric^ten ber 21. 111 421e, 502-3a, 545e-4a J Stfter 111 497m II 21nbacf 111540e, 21nfc^irellnng 111495me, 21nfid;ten [= iBorfteü.] (f. 211ten) 111503m | 2[n3ie^ung [= 2(ttvactien] (t^gl. OQrbe) 1 155a, ISOme, 324e, 335a, 478e; II [ iPa/n, 50e-3im, 378m, (422m, 488e): betrirft (Srb- beben \\218am,488; -^t^fraft 111 5i2m :| tquater III 505m, tquatorial- ©egeub 111505a; m-artig 11362m; afc^farbai [a. °m)t] ni496e {"Uml) \\ 21tmofpl)äre [=2nft]: über eine 11509a, 111 [500m-im, 21. 542me]; -21. (00) 111500m, 542e: angenommen in500me; er ^at feine 111 [500m-ia (la), 21. 542me] ; geigen be«* 2>?angel6 11150iam,542e; Streit baviiber III 500m JatmofV>l)ärifd;eUmr;iillnng III 500m || Httracticn [=21njiel;ung] I180e, lV218am; 21nfgang 111167m, auffuc^en III (496a); mit bloßen 21ugen (n?aö man fiel;t) III 502me, 543me; 2lu^bünftnngen 111545a, 21nel)öl)hing 111507m, 21uötritt (bei e. Sonnenfinft.) 111490a, gre^e 21}-e l 171e-2a (9?id;tung gegen bie (Srbe) || ©a^n [a. S^centr.] 1103a, 11393a, 111547a: ^oub: ^al;n — ßrl; 783 um bie (Srbe III 463a m J -bal)!! III SSlm, 495m : ^i^c 111381m J -^^b.: UngIeid)I;eite:i [i^Ql «en.\] 1 173a,m, 47n, 5wi-6a (5e) jj 33cd"eu III 504me, betecfen f. «Sterne; bon Wl-m begleitet* f. *^Iancten 2)?, m-ciU^egl 1154a*; SSeinamen III 559me (im Sauefvit), belebt j. °§iiiimel | 33eleiid;tiiug III 508a: ijerf^iebue HI503e, berfd;. na6) ©cöeubcn III 4P6me (505a) J 33 e* obac^tiing(eu)II(509a); 111503a, 547m; lY 8m, 24m, 615m; -bccb-en 1421m :1 t33erge bilben ein bef. egt fid; 111421e) [fcgl. Sauf nflu.] I 30a, 175mll; III619e, lV(24am); -ben?. (O) I173e7pl. -en II196e; IV153e, 4a; -ben.\ 11347m J: nm bie (Site 11503e, IIl(421e, 495e); fovtfc^veitenbe 111297m, ©ef^luinb. 111547a; gegen Often 111489a, »cn 2ß nad; O 111531a; er ift eine Oucüc bev ^eiö. IllöUe, fc^einbave 1327m, f^neüe lll(511a), nm bie (gcnne 111547a; Unglei4)r;eitcn [i>gf. ^aljn, UngU] 1 183m; l\23e-24a^, (29m, 153e-4a) ij SSclvoImev [= 2??en]c^en] 111544m; ^ilb 111 lOle, 536eil, 7a; S3ilbnng [= entftcl).] l(172a), «Boben [= ßvbveid;] 111508m | iBveite (gecgr.) Ill505ell, '^ngvabe 111506m; -breite 111258m (eine) :| dcntralberge [. Serge, Scmct 111 [5Ö5 (Snrc^gang i)or bem 2}i. n. beffcn 3>cifinft. bnrc^ e. Sem.!)], Scn* glomerate 111510e; Scniunction III501e,542a; Snlminaticn^^nnfte III507; -cultnö 1 408m, 111480e; -2)ämmerung III 500me (feine), Säm^^fe III 545a, S)arfteÜ. f. STbbilb., 2)eclinatiün II 335e (35eränbb.) | S)id;tigteit 1100m, 389m; 11131a: gegen bie grbe 111462m, 495m J -2) iflanj [t?gl. -ferne] 1118a; pl. -en: für bie ?ange I1334e, 511e J bun!el III143m(e): ©teüe lll(507m), -en I11505am; 2;^eil 111504m, -e 111505m :| 2)nr^* gang i^or bem 2)i. f. ^^domet |i 2)nrc^meffer 1100a,m, la, 121m; III 461e, 2a, 495m, 506e, 544e ] -©. sg. III107e, 622m; pl. 111312a, 4m -IJ llrfüd^ ber (ii^hi n. ^(ntl) [i:gL *(Sbbe] I324e, 5ei|; lll82me; lIIlDam, Slam, 3i8m,51im; W488a ||. eben 111506a (9?ai;m), 546m (li^anbi'c^aften) I ebenen [= giad;en; a. Stingcb., 2Baücb.] III 32a,am [504J, 7e, 8a: niebere III 504a || (Sigcn]d;aften f. S3cfd;nff. i| (Sinfhiß (Ill511e), ßin^ anrtnng, SBirhingen [f. °(Srte, (grbbcben, *(Srb-2)tagnetif^mu^, *^ü}?agnet. ; magnet. 2lbn?.] III 485m, [511, 21. 546m-8a] ; IV 488am, 648e; -(g. lV82am : magnetifd;er lV52am J (Sinftüffe \\648me (magnet.) || ßinebe 1332e (Hang* lofe), 111501m (lantlofe); (Simvirf. f. SinflnB, (Elemente [nnmer.] I114P5nie I Sntf ernnng [= Slbftanb, -ferne, -2)iftan3] i^on ber ©rbe (u. nmge!e^rt*) nOOm, le, 2a,e, 175e; 111288a, 582a; IVlöSe*: mittlere I11380e, 495m', berfd;iebnc lV82a:| (5ntftel;ung [= 53ilb.] III 481all (3eit), 2e (Sage bei ben Muyscas); lV2i4a; f 3nr (gegen bie) Srbe ift ein bef. ©tiidf Ijiernad;, erbiger Xi)t\\ 111545a; erfvenenb lll511am j Sr beb nng f. Äiater; pl. -eii 784 STionb Grl; — .pal [= ^öOeit, S3evgej llI505e (riiuifüimiöe), 6e ($Ö^e) || erleitd^tcub (für bie (Srbe) [i?.ql. 0(gvbc] IIU97e | cvleii^tct 111497ell, 8a, 502a: bcii bev (gomic III(497e)501me || [@v|c()affungj Ul546e-7a (ivie fte I;ätte eiugcrid;tet tverbcn muffen), ©vfc^einnugeu am 2)?-e HI 5S9m-590a (6ei (gcnnenfinft.) || ßrup* tion [tjgl. Ditl!.]: -^S-grfc^eimiiigen IH509e, pl. -en III545all(e) J^vii^tio^ $Kaffeu IV8m:|| (gjcentvicität (feiner 53atm) (bev iDMa^n HI 495m) 1103a; \n 463am,m , 495m: bie ftävffte im 5Berl^. III463am:|| gall: ^evab \)cm 3)^. 1 400m-l, 8m', beS 2W. Ijtxah jnr @vbe (iiiib Jiu^biivc^ Dev^ ^illbert) 11348m; III 27e, 30e-31a, 597am,6iPmeJ faüeu II 348m, 50iam: lux (5vbe III5.97am:|| färben [f. einj. adj., ©Sic^t, o^J^eere] 111500m, 541e-2m; farbig 111500a J ^^ärbiiiig 111542a || felfig III 504e | -feinen [ügf. -2)iftan5, (Sntfern. ufii\] I 117e, 111564a; im gernrobr III499m,e, 505o, 6a,544a,6am(ffcinfte®egenftänbe):| ^^ener 111545a (innere«»), t-finfterniß \\t ein bef. ©tücf ^iernac^ || glasen [= ©benen] III(503m)e: gvo^e III [504], ÜJingfl. III 504e ] -fläd^e [= Oberfl.] II440e; III495e,543e; IV 616m: Sb'eil IV203e :I| glecf en [i^gt. ©efidjt] III 498a, 502me J -ffecfen II440e; IM 496me, [502-3a, 21. 545m-4m], 502e 11, 8a, 544a: n.\i« fie finb III 502me; 2tnfic^tcn bariiber: ivag fiefmb, ilire Srftärnng 111502m, e-^a, 539e, 543e-4m || ^lüffe IllölOe (feine), glntl)en ib. (gj^angel) || ©ebirge [4: S3erge] (a. SRinggeb.) III 504m [5m-7], 6, 7(a), 546m; -geb. (oo) III507e; cinjelne, beftimmte III 502me, 4m,e, 5a,. 7m; fSinfgäbf.] III505(a,me), 7m: '^garten IV 8m; l)i5(^fie III 507(e), $ö^e III 50öme; Äette III506e, '^^fetten III [50ö];frei§förmige®eftartnng III 505m l-^elanbf^aften II 356m, 50o) 11488e: [Wtimni.] 111508a, gierte III 507, -^iin!te IlI506e-7a J $l^^c 111497m 11 über bem ^cnjciit 111547a, -I)oni III542e, ^iigeüelten III 545m, foltert. ^nl)a\t f. SSoIiim, -Sn[et 11293a, gegen Jupiter II 335e, faItIII539m-540a; Kartell [ijgt.21bbilb.]1237e,-laiteill543e|teiiiitniü: bev 2IIten III 502-5a, mifve genaue III 505am; nnfve, nja^i n)iv tocn il;m lenneu 1164m, IV213e-4a; bcüfemmnere III 614e :| flein f. ©egcnft.; Älüfte III502a,m|-fürVer [= aJJonb] III 200a, 508e; IV615a; Ä. UI 545all IJÄrater (bev 53evge) [f. 9?inggeb., SBevtlef.]; pl. III 502e, inben] III 500m, 2a; O^l^ofition 1 11 503a, 546e, 7a,e (in ber); Ort [. «Stanb; bftl. 2;beil III504a,m,m (bimfler); [^cr- fonen] WöUe, ^^flanjen! i. Mars, [^bantaficn] (i. ^^exQc, ^^flanscn) . . . IlI546e-7o| ^^Qfen [= -n)e(^[el ufn).] 111511a (55erfd^ieb.); -^^(i^cn Hl 502a, lV82aT planet [fo genannt] 111511a; ein p. 111422m, 4e; SDc. ber ^-eno f. %. aßg. || H>ol [f- 9^ovb-, i(berung, tvenn eö fo iväre); nic^t fic^tbar 1 402a :| Untergang III(106e); «Bariaticn II 260e, 453e-4a; SScränbb. I11545e; SBeve^rung f. -cultui>, ®ott | ijerfinftert, ber to-e III 420m, 500m, 541a, 2a, 7a; S5erfinfterung [= ginfternijj] III 499e (totale), 565am (tnxä) e. Someten!) :j iBerlängerung III 495me | SBerfd^\vinbcn [= Occult., ögl. unfid;tbar]: bei 2D?cnbfinft. (feiten) III 49Pme, 541a :| S3er* tiefungen 111506m (fraterart.), 510e [mafferart.], 545a\\\ \\ «8iertel (pl. *), -\). 1207m |: erfte^S im erften I]43e,207m (-\j.); III418e: 2id;t 111213a, 366e, 496m :| im (e^jten III418e, M)t 111222e* -H bei ben 33ölfern [Filter ber SS. f. Oücv, *^rüfelenen] 111472m, 559m-540a, 5e-4m, 586a || S^oH- monb I325e; III 398a, 508a; V33a: -33ieiteu III 36ell, 263e j -g(äd)e UI 146a, 544m; -en 111146a :| ©il-fjc 111544m | !^id;t in49Ge-7a: S5er- (;äanifj III496am; IV 298m, 532m TSid;tftarte II361e; III103mil, 133m-4a (3e, 4a), 397e-8a\\', IV(144e): SBerl;. llI49öam :| cin-ge Sage üor IV532m ; jerftrcut bie SSoffen Illölle, 547e-<5a; 3eit 111414a, 8e j| «>oIum (fln|vil 3nMt) 1559m, III4P5m|\)or bcm Tt-e l^orr;anben (l^cn 35öiferu) III 441a, 481am, 2a,»ne; üoimonbtid) in441a, 481m :| SBorftcIIung [= %nfid)t] 3Jlonb ^orf — 3, f Serge bi^ R 789 111164m (alte) || [SGuIcanit^mu^j (= ÜJcactioii) Ul ¥J6e , [508m-9a, m-510m; ^.5Me-5a]] IV8m,213e-4a,465e(615am)|^i[ (falle [l.@viH3t., ilvater] \237e, 400m (la); II(440e), lY[614e-6]] -tiilf. (*) 1401a: Slero- Iitl;en I127m-8a*, S3au IV6i6m; bvenueubc (eine Säuf^img) Ul ölOam, öäöme; @ntftel():ing neuer III 545e, gegen bie bcv @ibe IV 6i4e-5a (geringe STnalogien): SergL lY 615e-6a,me\\ ; ®efta(t IV465e,6i6m; [@röBe] IV 615a J öuÜanifc^ [tgl. dxupt.]: ^luSbrüd^e III545e, ©eriifte lY6Ue-5a ;| I S a U e B e n e n [= Umn?aII.] III 496me, 505e, 8me , 9am , 544e'5m ; sg. -et^ene (*) I!I496me; eine einjelne, beftinimte III (504e) öall , 9a, 545e: bnnfle III 502m*, Srlenc^tung III 49öwe | gro^e IIIöOGaV^, (545m); ©roüe III 545m :J ringfi3rmige III 509a,a* | nieifi bnif. III 509me', m\l Urfprnng« m508e-9a,544e-5a :\\^'dxmt [ögl ogrbe]: aueftrönmib III 547e; ber 3)^. erjeugt SB. [ögl. irenig] lll497am,539m,547me', giebt bev @vbe S. lll 547me, -queüe III 54:7e J ivenig SB. erregenb n\497am, IV 82m :|] S äff er [ügl. gliiffe, glutl;cn, 3Keere, @een, ©trcmung, ®um^>f]: 2lbivefenl;eit [f. nad}^ex] 111504a, borf) S.I III503e, -fläd^en 111503m, 2)hngel lil ölOmeW Tor;ne Saffer [a. luftloS] I 135e; III [503m-4a], {504a, ölOmeW) .|| -n.^ec^fel [= 5ßr;afen, m- n. 3nnar;nie] I364e (^eränbb. baburd^), 2ö. (pl.) 111497m; Scfen auf it)m [f. SSenjo^ner, 2)?enfd;en, Spiere] III (28e), njeftli^ f. 3Janb, SBid^tigteit III421e, SBirtungen f. ©nfluB; Serftreut bie2i5oI!enIII511e, 547e-cllnicnbj III 63a, 420me [495e-500m, 21. ö39-542m], 540a, 6e, 7a; SlJcnblic^t 111 133m, 496a,m, 7a, 8m || 3ufo^c u'. aiißerbem bie gu ©onneulid^t: trelc^e \)\cx citivt ober aufgeiiomnicn fmb; comp, üic^t-) ||: afc^farbueö [= (Svblic^t im iW.] II356me; 11142Ume, 498m,e, 501m, 540eli; lV153e-4a; a[d;faibigeg 111 134a; afd^giaueö III 497e, Sali: üüg. ©tetteu: 11356me; 111 134a, 42Üme, 494e [7e-9a, ^,540-la], 497 e-8, 501me(2a); lV153e-4a |: fvü^e (Siflävnng 111 49blcgv. gelbem) I 251me', IV547e-5w, ö33m, 614e: tt>a^ er au«n?irft IV 348m; erliebmig IV347e-ice!. üon Smej. 1595-1603) IV 433a, 593a; 3) Fonfeca y Zuniga @raf tocn M. (35icef. öou ^cape\) Y54me (3n[(^r. ükr ben 2luebru(^ be^s Vefuvs 1631) II Montevideo IV67e (magnet. S3ecb.); Montezuma (II; 1466-1520, reg. 1502-20) 1411m (Si^terfc^., Ungliid berr^eißenb) , II480e {dtciä)) *Montfaucon (Bernard de, 1655-1741) 11439a (collectio patrum), Montgomeryfhire IV373a || Mon ticelli (Teodoro, 1759-1846): (Srb- ^agel V52a j Veßiv [ögl. Covelli] IV 300a: Slfdfje 1246m, lV344am; (Flimmer IV477na, §öF)elV390m, §^brod^Iür-®äure I445e; storia del Vefuvio I460e, Y52a] äöaffer V39e :| glommen bei S3ur!auen V45e || Montjouy (bei 53arceIona) IVl52e; @raf Montlofier (Frangois Dominique Reynaud comte de M., 1755-1838) IV 282m (Eißl), wie (2}?aare ber Auve7'gne)] la Butte Montmartre (bei ^ariö) 11192m j Montpellier: mebic. @(^ule II449e-450a, [^er[. ia] lII389e; Stemmer. I348e, 9a :| Montperdu (SBerg ber ^^ven.) IV517e; Monts Domes (5lutoergne) lV372a, Monts-Dores f. Mont-Dore\ Carlos Montufar (9?eifegefä^rte A.'s v. Humboldt): in Chillo 11169m; ^ingeo^^fel•t 11169m (im 53ürger!v.), IV526e (für bie Un- abt;äng.); [perf.] III 697n ; lV526e, 555me; V32e; nnglücflic^ lli 69a, IV 533me, V32e; fein SSater 11169a, IV533me, V32e 2Rcnnmente (= S)en!inäler) [f. ägt^))tifc^, Quito] 11424e,475m; sg. -meut (oo) 11458m: Sliiffiid^en n. S)euti[ng I1170e-la, eutbediiiig 11156m, biftorifc^e 11144a, 3e^fti>vung IV225me :| Monzoni f. @i)cnit *2)ioor (in comp.) [f. Storf]: -beben 1357a, -ßbneii [= jtunbcvnj IV 456a, "xanä) 1 137e :j Will. Moorcroft (f 1825} I 44m (©d^ueeböbe am ^imalava) jSieiil. Moore: cntarct. d^P^b. lY 7 5e-7 6a, 9iorb^>cl - (Sj^eb. .*^ 794 Moore — 3)lofc lV75e; maßuet. 3nteu[. IV89a J 2}Zoofe [f. icUx] 1374a (gefettig, in @cgb.): mooökbedt II 96a *el Moral (bei Ouinbiu) IV 265a; Morales (Juan Jofe Paftor M.) IV 563a [)3erf.], all (2)cciimeut über bell Jorullo: S3erid;t Aiifogorri's) j mo« rolifd; II495e, 6a; IV 6a: @))^ärc 11125m, Sir!ungcn II 339a J ilf omn (bei Real del Monte IV 434a): ©ebirgSartcn IV 458a, ^c^c IV 454a; ^or^!)^v IV614m, 65,Sa; ^rofil 1457a, ©Übergänge IV 614m :| Ant. Mo- rati IV584m (Äarte ber ^^^ili^^. 3nfeln); mörbcrifd; I217e-8a ((gvfinbiingeii), A. D. Mordtmann II 446m (Iftachri) j Moreau de Jonnes (* Alexandre C, geb. 1778): „Antilles" 1458a, maQonne-bon-Dieu I (260e) 458a :( 2«öreu III437e-8a, Moretmi-^ax (S^eu-^ott.) IV420e-la; de Morgan (Auguftus, geb. 1806) III21om (5lu§jiig aw^ Wright's universe), 538m (Copernicus) 2)iorgen (toorg. in comp.) [|. 2)ämmerim0, frü^, §inimet, ©cnne, etern, ©tunbe] %. (3eit) III621e; IV 116m, 121m, 3m, 8m; 53. (= Oft) 111158m: Slnbruc^ II 117a; -bnft I 8m, II 52m; -lanb [. fogleic^ bcf.; -ri3tf)e I139e, ^8m, 115m, 120me; in414a; [@tunben] 111612a J inovgenb' Ii(^ IVll8a :|| iKorgenlanb (= Drieut) [f. 2ßeifen] II 45m, 49a; 53. m-tänbif^ [*] (= orientaIi[^): (gvgengniffe 11255a, im 3«-e II43m, geben II25e*, S5ol! 11264m*; „Beit[d;ritt für bie Ännbc beö 2«-e" II118a,401e^ 2a, 424m ; III 198e, 209e-210a *Morichini (Domenico [Pini], 1773-1836) IV 64m (©tednabeln magne- tif(i^), 502a (Sbeniifßv, Ouette bei Kocera)'^ Morier IV 379a (Demarend) \ Morin (Jean Bapt., tat. Joh. B. Morinus; 1583-1656): ^eruro^r IH 60e,76e, 82a, 106a, 154a; IV 60a; scientla longit. 111106a, 2J?onb-S)i= ftanaen Hölle :| (See Möris II Ulm (2:i^era^euten) , -@ee 11157m (33an) | «Prinj Moritz öon 5Ra[fau (Joh. Mor. ^v. to. 5ia[fan-@icgeu, 1604-79): JReife nac^ 53ra[üien, in S3r. Il85m,e, 129ell ; 9«icrofco^e II507am :| C. A. Morlet: magnet. äqnator I(190am)432a; Mormonen IV435m, 594m; le gros Marne (53crg an^ Bourbon) IV410e; Moro (Anton Lazaro, 1687- 1764) V67a (uranfängl. ©ebirgearten) 2) Moro-'^kQ (Rocky Mount.) IV595e 1 1- aKor^^oIit^ V 87m, -en V 87am (-S3ilbungen) 1 2)1 ü r ^ b ü I o g i e [f . ^[langen, Siliere, SSulfane] I54e; 33. m-Iogi[(^ (*) 1285m; IV15a, 338m, 465am, 573e: Srnfid^ten II207e*, bef^reibenbe II390e; organifc^e I58ell, H283a || morro f. ben folgenben 9lamen, el Morro f. Cotopaxi; Morfe (Samuel Finlay Breefe, geb. 1791) 11195a (telegr. @(^reib - Sl^^örat) , cerro del Mortero f. Jorullo, Mortimer (George; voyage 1791) IV 587a (Äarte mit Amßerdam u. St. Paul), Morton (Samuel George, 1799-1851) 1491a (amerif. 9?acc, crania amer.) *mü\a\t II126e, -en II 80m; raofaifd; (Mofes f. bef.) II 45a (8?eligion): \)or-mof. II 48a; Mosbruch IV279e, m-ev maax (©fei) IV 278m; 2)^ofd^u6- ®enid^ V50?n; Moscovüen (f. übv. Moskau) 1160m, m-tifd; 11126a (»Jeifc) 3Jlofe — 9)b^a: ^egel g 795 II Mo fei (gl.; Dgl. Mofella) 1122a: gliche II 22m, lOüam; ©etic^t f. Aufonius, [Ort baran] IIUOTe; %\)'iUx, Seiuftccf 1 119c; 3up[fe I122m I Mofella (©ebic^t) f. Aufonius ;|| Mofenherg (SSulfau bev ©fei; IV 282m, 372a, 480a) l\276m-7a, 372a, 518a,me: ©ebiig^art IV 480a; 8 Ävatev IV27öme, 8m, 518m; Sage IV276m; 2a'oa, -ftrom IV276e, 372a, 464ell, 480a; maaxi baki IV5l8a; langer bilden IV278m,464e; ©Fladen IV276e-7a, 464e .|| Mofer (*Ludw. Ferd., geb. 1805): M.'fc^e S3ilber 1208m, ^'orij. Sntenf. lV186a, magnct. ^ote IV71m, immagnet. (Stal)liiabeln IV 64m :| Mofes 1) (^atv.) [mofaifc^ f. be[.] 11407m {'äu^nci aus ^Ägijpten) 2) M. öoii Chorene ll425e {ptx\., ^ndcx , geogr.); Mößen II 20a (Unter-SOL); Moskau (Moscoviter, m-tif(^ f. be[.) I 339m (niaguet. ©tatiüueii), IV203me (Strc^iö); mososaurus (urtveltl. X^ier) I287e, T. C. de Mosquera IV 511m („la Nueva Granada"), los Mosquitos {=Mosquito- m\\k) IV542e (Slnfc^trellimg), Moffamedes (3ö2l[r,) IV 92m, Muflbtti- Lavagna (Ottaviano Fabrizio, geb. 1791) 111497m (Melloni a)JonbIid;t), ÜWoft II13e (nM^iwüenb) j Möftlin (Michael, 1550-1631; ai:d; Mäftlin 111499a, 577a) II 345am: Copernicus ib., 506a; Kepler III 306m, 499a ; afc^farb. ^ic^t beö 2)?onbee 11356me, 111495e-9a; [perf.] 111499a, [€d;arf» fi^tigfeit] 111306m, 3eit 111577a :{ Ca da Mofto [. Cadamofto | Mo- fychlos (SSiilfan auf 2emuoe; bgl. *Lemnos SB) 1 256m, 456e; l\[371am] : brennenber 33erg IV 371m; erlofc^ener iBulfau , f^Iammen 1 256m ; Hephäftos ib., 111371m; Sage 1256m; ^ift. tl;atig ib., l\371m; öom 2Reere Der* fc^Iungeu I456e, in ba« Wax öerfunten l\371m *Motafsem ob. Al-M. (Sf)alif; 794-842, reg. 834-841) Il251e; III392e, 413a,e: Regierung 111415m :| Motewekkil (d^alif, 821-861) II132e (beil. eV^reffe), 442e; Tlotm III457am, 477m; mctorifc^ IV lim, iKotto II 232m, Mouna = Mauna, Moufart = Thian-fchan; SJJouffonS (= SD^cnfune) 147a, 443a; SJJöiven 11105m, Mowi = Maui, venta de la Moxonera (in 3Rej\) I 296m ^c\}a (moya; au(^ muya V34a; eine ®ubftan3, 2)Zaffe in @iibanier.) [f. A. V. Humboldt, Pelileo; ImbaburUy Penipe^ Riobamba] (beni. Äegel) 1221a, Y[33e-37m, 'ä. 53-54a]: altos de la m. (am Antifana) IV 355m I 5tnal^fe [i)gt. SSeftanbtl;.] : c^em. \35e', microfcü^\ \36, 37am :\ 5Irt V 37am || Sluebruc^ (ausbred^enb) Y35a: beim (Srbbebeu IV223me, 232m, 491a; -^«-Orte V56e-57m J Sluöbrü^e \33e-34a .|| 53efd;affenbeit (SBefc^r. u. 8e|limmung bcr SDiaffe) 1221a, Y[34-35a,e-36]', Söeftanb» t^eile [:|:5tnal#] (a. ©ebirgSarten) I22ia; IV220a, 512e; \35e-36, 37am', S3rei V35e, 36e j brennbar IV216e, V(34e); brennt YSöe :| (Srb- beben f. 5ln«bvu(!^, -fegel; erf)ärtct V35e, erU.>äF)nt Y34a, nad; (Suro^a gebra(!^t V35a, fie n."»ar fliiffig V55e; eiugemengte ©ebirg^arten Y34m-35a, 36me; ©ebrou^ f. foc^eu || -Äegcl IV220a, 491e; Äegel ber ^l (*) IV 216e, V33e-34a: fi^ betüegenbe V 34a* 55am*, 56e-57a; fortfc^rcitenbe 796 Tlo\)a: ^egel % — 2«um I 221a, IV216e, V(35a); ^chtng IV222e (fciird^ (Svbbebeii); [2)?eiifd;cn gctÖtJtetJ* V35e,53m; beim ßvbb. t)cn Riobamba lV216e; ec^nbcu IV 220a, 491e; iimftürseiib* V33e-34a, 35a | SBanbern YSSam-, hjanbevr.be IV 220a, 2e; \35a || jiim fod^eu öe6vaud;t IV216e, V54e; mit M)k IV223e, WaWc f. 33efd^affeiil)eit, fc^Iemmeii V34m Mozambique IV 41 Im ((Saual öcn), Mozcas = Muyscas, Moziho (Fran- cifco) lVö65e (mit Malafpina, Jorullo) *Mucuchies (in 3J?eriba) lV557m | Mudge 1) Thomas (1715-94) 11181a (S^rciiometer); 2) William (1762-1820) IV 22m (2Hevibiangrab in (giigr.), 524m (33iilfau Doii Fogo)] miU)tüoU (= miir)[dig) [f. STiBeit, SScobac^^ timg] II205e,231e,252m; III 175m, 548a; IV 72e, 104a, 129m, 319e, 647m: %o\\d)m II253e, ^cvfd^imoeii IV 454m (597a); (Streben 11206m j ^^\a6)i bei Mühlberg III416»i: SSevfinftevniig bcr @onnc 1 137e, lU416me :| Mühlhaufen 111610m [Dvt babei] |I 9Kü^I|lcin IV515am [biilf.]: -2:va' d;vte IV6i4m ja)Jiir;Ifleine: a\i^ n gUiffeii) I 318e mundus % {taQ ÜBort): SBebeittimg 1 62e-63a, 78a,m; m. iiovus 11493a :|| 35. de mundo 1) (@^vifteu) 11518m, 11132a | 2) SBi:^, tauge fcilfc^Ii4> bem Ariftoteles gugefdjviebcn (. . . 111423m); Pieudo-Arifto- telcs (^feubo-Slviflotclif^) I 73e, 76m, 411a; 11106e,ll9a; III 16a, 28a, 29e, 467a; awä) gen.: Dom, über beii Äo^moo 11 i4e-i5a (15a), 11116a; V)ou bei- SBcIt II 119am; ©tcücn: 1 62e, 73e, 76me, 411a; U 106e-7a, 404e; linöam, 28a, 29e, 55a: «plaiietciinamen lll 423me, 467 am; «Ber* fa[fev 11155a *Sa)>. Kodney Mundy (George *R., geb. 1805): Änvtc toou Bomeo IV584e, 5a; mung-khi-pi-than (d^in. ©d^vift) lV170mll; 2«niiici)>a(- 11 313e (-33eamte), 2«iinificen5 Il519e j Munoz (Juan Bautifta, 1745-99): Columbus 11488a, 506a; liistoria del Nuevo Mundo 11488a, cura de los Palacios U475e-6a; [pex\.] ib., 506a :| Münßer 1347a (Scm^ev.), IV552m [^^evf. bal^ei] | üßiliijeii [[. avabifd;] 11187m, sg. -e (*) 11241m: (comp, mihii-) [alte] 11411m, -fiiJ3C 11409a, ge^Jiägte 11 IGOe*, iibev* filbevu 1395e Murcliifon (@ir Roderick Impey, geb. 1792): gccgn. 5(ii[id;tcn I 467me; ©vaiiit V67e, 70a(77a), 96m; @iaVtcIit()en V(69m) 90e, Stallen IV509e; [pevf.] 1467e, IV 486m; geology of Russia lUlle, bunter ©anbftciu 1 4ö7me 1 Siluria IV580e; V90ell,96m; Silurian System I459e, 464a; lV517e:I©eftciubevsoffioni IV256e,509ell; Xi)'dkx IV275a; XxaYp lV372e-3a, 4f(.; =^iiaug, SSauauc) I142()(mll,e): Cliffor- tiaua I1131e, [Gt^m.] II 426m "f ä«ii[acccu 1192a, 130a || musca = glicge 3)hifd;e(u, sg. -el (in comp.) [[. Seit-] |: -baut 1313m; -Vi^wXt ib., V90m :| füffitc [= toevftciu.] 1 168e (9?cftc), 406e | -!alf I266e, 29U, 301m; IV 632m, y72e: Filter lV632e, V94a; ^eimation 1467m, [(gd;vi[t] I 466m; [^^^ciftciu.] I287m,290e:| m-vcid; Ill510e; -[t^ale 1285m (2lbbvucf), -fd;atcu 1466a; ©ccm. [f. *33evge e] V39am (an? 35itlfaucn), iu 2:iiff IV 366e 1|. Devfteincvte [= foff.] 1 289m, 466a j 93eifleincvuugcu 1 289m, 290m-la ; lV294a (iui?u/irja);-3>cvftciu. II223e, V58m||iu uutcvivb. JBSaffciu IV38a 11— mufc^lig IV366a (53nid;) *Mufclienbroek f. Mufich., mufd;lig f. bei 3J?u[d;ern |; 2Wufc I13l5e; 798 muU — m^t^e aUq. pl. TlnUn Sr. (eig.) 111 438a, 3?. (bilH.) II 288€-9a J iD?ufcum [f. Stlejam brinifc^, Berlin, ^arifer] II 110m, 200a; 111368a („Uatcrlänb. m."); pl. -cen II94m :|| SRiifif [f. Paneten, ^^fiären] II 46a; III 437me, 473a: ^ort^ftanjimg III 128m, marfienb V82a, 3aiiBev II 46a J mnfifatifc^ III 437m, 8am, 9a || miifimf^ II 128e (2lrüeiten), Mtiskau ((gtabt im \>xt\i% <£d^tef.) II 101a (^arf) | 2)?itg!el (in comp.), pl. -In (*): -2tnftrengitng IV 355a; -fafer 111379a (®eh?el>e), IVlla (6ete&tc, clectv.); -läijntiing IV 265e, (Stävfiing III 340m* J Petrus van Muffchenbroek (1692-1761): ^änfigfeit ber ©ternfdmii^^eu im Slugitft I130m,403e; III 604e :| aRn^e II 110m (fii^), Muf tag i= muzta g} = Bolor , mustelus (gifdi) 11430a || 9}?i!fter (pl.) 111441m (alte), 482a (ältere) | muftcrn f. (Sterne; S^ufterung (ögl. 2)nr^m.) [f. ^iminel] ni320a, 4e, 358e 2r?nt^ (auc^ in comp.) II 480a : ben 3)^. Fiaben 1378a, 11140m; m-Io« II184e II mut^ma^en (= toermnt^en) 11209m j -map^ iII177e, 387e; IV75a, 358e: fe&r 111398a; bn? iOJ-Iid^c 1 137e']mntUm^\mQen (= SSer* mntb.) III 324m, 451m; IV 34e || mntljmiüi.q 11131m ||— rnntlug 11339m, 364a; 11130m, IV377e *Mutis (Jofe Celeftino, 5tflr.'in 9?en-®ranaba ; 1732-1808) IV 6248 (5l^^arat jn SBorom. 9J?eff.), Mutius (Hulderlcus cb. Hugwaldus. 1496- 1571) II451e (Ubr Harun AI-Rafchid's, de German. orig.) | SRiitter (in compos.): -fÖr^er 1488a; -lanb II 164a, 178a,e, 275m, 338m, 415e, 459a; m-Ic§ f. B^"Öi'"9' -fVrad;e 11460a, -flabt 11160m :| muya = moya j Muyscas (9Sct! 9^en-®ran.'?; awä} Mozcas 111482m) III 455a, 482me: daUnbn- III 455a, gr. ^itl^ III482e; muv tox bem 2JZonbe U\ 482me, ^ntftebimg be« 9J?cnbc§ m482e :| Muziris (in 9}?a(aCar) II203e; III 174c, 354m ; muztag (= Muftag : tatar. = @d^nce6erg) IV 607e *Mykerinos 11402m (^üramibenBaiier), mylodon (urn?eltl %h,) 1292a; Myndius, 5[J2t}nbier f. Apollonius; Myos Hormos (om rotten 9)?eere) II 204e-5a, 222e , 477e ; S3uc6t vjon Myra (?bcien) IV530e j 9}?t)riaben ff. 3aBre, Selten] 1131a, II455ell, IIl52m; sg. -be 111594a :| Afyrine (auf eemncß) III 543ra || 9}Jlirr^e U 242e,444am: [h?c in 5IraBien] II 155e, -^ntanb II430e J myrrhifera regio I1155e ;|| Tlt}xte 1348a, II75e | pl. -en 1349a, II 61m: m-BIättrig I360e || myrtoifch II404e (2)?eer); Myßen IV 347a, 449a (önlfanifc^e §ügel), 470a [Örtcr ba] , 535m [milf.]; Myfore I261e (®ranit), m-rifc6 II 86m (©ebirge) ||. 2«öfiici8mn8 11486m j STil^fti! II 52a, -In: IlllSe (sg.) J müfltfc^ [f. 2)id^ter, ^oeftel 11252m, 486e; 11131m, 117a: «ßejieBnngen II 470e ^t^il^t [3t. 1)] (= 2)^tf)o8, WlX}thn§; ^agc) [f. aflrencmifd), ethnogra^bif*; ©eognifie, gcogncftifdb, geogra^^ifd^ , geotogifd^; gric^ifd^, inbifd;, magnetifd», SPietecroIogie , m-Icgifd^, ^btififc^, Xon] (ber sing. n?irb bnrd^ * Bej.) II 99a, 115e, 123e, 153el|, 165all, 174e, 5m, 227a,iD, 251m, 353m, 386a, 411m, 8e, 444e; 11134m, 348e, 480m, 624a,ra; IVSe, 264a, 296m, 383m, 502e, myt^e — ^a^t aUq. 799 536a,576me,636a;V64a|2)37?i?t^c§(OO)iV508am,V58m;3)2)?^trni« (biirc^ ^ hq.) I393e-4a, 408m; 11176a ;|| plur. SD^^tben (n^ivb nic^t bej.) I67m; II 173m, 276a; III 7me, 475m; IV 586a, V13a ||: 3tifa^c: dbem IV493e, anegorifd)e II 8e*, bid^terifc^e 11351m, entftetjiiiio l\508am; biftonf(i^e(v) IIlo441a, 482m; an? ^amm \\508am, SReid) ber ü^t^t^e III (282e*); vdigicfe II 186m; III408e, 421e | [ijmboHfc^e III 7m; fl}m* Mifirenbe II146e, 399e :| Urm^tbe* I 299e, V69a; bcr 5ScIfer 1367a, i\ 405in-6m; \T?anbevn \\383m, febrcn trieber l 381e-2a (hmö) gleic^efi 2)enfen) II— 4) gjj^tbi! II 122m — 1| 5) m^tbifc^ [f. ©ecgro^bie, SBcIt< gcfc^ic^te] adj. I 381a; II 29n, 122m, 406a; III 27m, 195a, 282e; IV304e, 325m; V24e,32e; adv. (O) IllSOe, V60a j| 3uf.: Slnfänge 11139a, 2In* fluten lV327e, 53oben III 7m, 3^eutungen II 207m , ©imfel II160e, ein- 9ef(cibetIIoi74m, crÜären I0396a, (gqäMimöen II 406m , ©eüilbe 1302a, S^atne IV327e j ^^evfcn III 475m; -en II 8e, IIIlG2e :| ©ogen II 208a, 419e; Skil 111231a, Söefen V66a :|| ba§ 2Ri?t^if(^e II173e, -t§ IV514e —II— 35. 6) 5IR^tt)0lcgie [f. inbifd^] II 131a, 406a; 7) m^t^ologifc^ (*): SSenemuiiigen 11510a*; beittfd^e 11394a, III469e; am §imniel III 159m, 9?cmendatiir 1270m*, SBefen 11357m* ||— 2)^^tl)og, 3J?^tbu^ fmb mit ^'SR'qthe bevbimben Mytilene II177e (äelifc^e (Scicnie) Nahatäer (25oIf Slrab.) 11244a, nabatäifc^ 11167m; Nabegha Dhobyani (orab. 2)i(^tev) IlöOme, 120a 9laö)-, nodi-(*)I:nac^abmen II83e, IV 504a; -enb II88e, III12e; 9J-ung II 78m (täiift^rnbe), 79m (genau) J 9f^a(^bar: -floaten 11247a; -öclfer II 242a , 259a J nad^bitben II 79e , -enb II 88e ; 9?-nng II 84a f 5flarf)benfen: anregen 1276m, ernftc? 11399a, Oueüe I28a, @toff bce 9?-§ 11 420a, tiefet II 38e, trübet II 26a, fi(^ ijerticfen I 382a :| ^Jadfien 111475m; 9f?ac^forfc^inigen 11438a, -geben II389e (ijcn ©d^id^ten), -'haM lll 148a|-ffang II80e, IV576m; -Hänge II 119a :| -fommen 111586a (iinfre); -laffen [f. @^trnng] III 12a, -laffiing 11348m; D^ac^ mittag [f. ^timben] 111608m, 611a; IV116m,e, 128m | 9^ac^ri(^ten [f. Steife, ed^ifferl II292e, 3am, 300a, 323a; sg. 9^ad^rid^t (*): gef^ic^tlic^e 11413m; Hftorifc^e IV288e, 315a; Solange ( III (230me*), IV288e; [id^ere II271e:| ^Jadbriat V16all; nad^f^iiren II 5a, 48e, 51m, 103a, 143a, 164m SSIH)X [f. gcrnrebr, A. v. Humboldt, SO^cnb, monbto?, 9?orbIid^t, 9?eife, ©d^ifffabrt, @terne, ftcrnfo§, ©ternf^nu^^en, «Stimbe, S^ag, 2:rc^en] 1) (eig.) Tl95m, 395a; II15e,118e, 125a; IH608m, IV116e!l, V49m; 2) (bilbl., = ^infternlB) III 623a J plur. 9lä^te (biird^ * bej.) I 436ell, 7a, 440m; 111 89a, 603e, 612a || SB. nä^tlid^ (burc^ o Ui) [f. ^infierniß, ©trabhing, 5öärmc|lr.] 1) adj. 1336a, 478m; IH 85a, 546m; IVl90a; 2) adv. (r: 800 ^a^t — )Ramh bei ^aä)t) [OO] I329m,441e; I V 146a, 273e, 332a; V56e ||: 3iifnljt (tu compos. 9iad;t-) [f -gleichen finb ein bef. 5lvt. ^ievwad^]: Slvbeit U 0231m, -fam!eit V04m; bei 9f?. [= näc^tlic^] II57a, IllUlm, IV 534a; [Scfc^aff.]IV229a*; buu!(c V36a* in bimflev 11321e; Gvbftöjje I0211e; erljeUuiig* 1148m, 4Ua\ txUn^Uw 1 442a, etvige I370e; finfteve 11468m, V30a; f -gleichen finb ein be[. 5lrt. I;ievnad^, gvünenbe II 10a || r;eitere sg. II62e, III65e;pl. I146e, II 29a; lll(86e, 88a)e, llOm, 2e7^eitev!eit IV 206m II ^eüigfeit I143e, falte I1186e*, ?änge 111451a*, f^ivnc^ce ?id;t 1208a*, äJiilbe II29a*, 2Witte [= arjittevua^t] 111593m, -^eviobe lV192m; 9tiil;e Ioi41a, II19e, IV (6e); -feite [f. iWonb] 111398m; ©ommevii. II 64all, IV6e (9iuk); ©tunben [f. übv. 2tvt.] IIoi96m, tiefe 111119a | m, iDCvben I410e, iI47m; -n)erben \\158m (llrf ad;) :| Sßintcvn. III 86e* [gv. 3a^I] IV 146a* (200) .ij— f ^a6iiQU\6)t\\ (pl.) (= äquincctieii) [f. ^väccfficii, Sag], sg. -gleiche [*] (= äquincctium): ^vüI^Iiiige-iR. 111447m*, SRüdiuärt^ge^u [= Buiüdmeic^eu] III 454a | 35ovviicfcu ber 5K. [= ^rä* ceffion] (SBoviücfimg 1150m, S5orivävtgger;ii 111454a) 1150m, 111448a: iva« barauf SinfliiO M 11145m; (gntbecfimg II 209e , 45öam ; geigen = SBiv hing , in bev eignen S3e^D. bev ©tevuc ent{;oIten III 279a ; [2ßirf iing, f^i^^Ö^"] 11332e; I II 2iOam, 264m (457a); ba« jc^jigc SBorrüdcn unvb in ein 3uiiicf» njei^icn übergcr)n III453e-4a J3nrii(f u^eic^cn [= 8?ii(ftvävt€gel;n] f.^SSov rüden 3 (ct>en), *2iqiiinoctiaI-^nn!te *>«ad;tigan Illle (bic melobifc^e), 35m (©efang), 43m (?iebc), 57a (fingt); näd^tlid; f. mit 5;?ac^t bevbunben | 9fiad^\DcIt II275e, 300a; 11120m, 147a: f^efte 1 37a, 11162a; Uvtl;ei(e 11206m :| nad^UnvIen II 23m, 9?ac^* tvivtnng 11280m *n a d t f. S3erg , (Sbene, ^vbe, %M\ g?adtr;eit IV283a J Naddod: na^ Island toevf^Iagcn II 269me, 277e-8a; bnvd^ il;n Äcnntniß ijon Island II 273eT9^abeI (oft = aj^agiietnnbel : Was ganj bei *3Wagn. fter;t) [f. (Som^^ajj, S)cctination , Sndination, Ävi^ftatl, 3)?agnet, Steigung, Dfciöotion, ©tal;IJ 111167a, pl. g^obeln (*): für glectricitöt II 382am, -I;oIj 1 298e, magnctifd;c IV6öm:| gfjägcl 11352m, 111163m; Nagyag (eiebcnbilvgen) IV470a (Stvad^ijt), Nahalath (53cvg bes dancafn^) IV255a||nar;e f. toidc 2(vt., yia\)c^ I84e J m\)C [f. ©ebivgeavten n. biete STvt.] I85m; nä(;crnb 11211m, 307a :|| nal^ren 111269m (fid;), nabvr;aft [f. ^flanjen] Il426e79?ar;vnng [f. geiicr, SWcnfc^cn, ^jSffanjen, 2;f;icre] III 56a: einjige IV 65m, '^emittel 11449m; '^Sftoff f. ^[langen, -floffc II 72m; nnijcvbante 1285a || Naila: 9fJ-acv SSergveticv I458e j Nain (?abvabcv): 2:em^>cr. I342m,6a,m :| Nai- fchada-tfcharita II 117m!l || naib [f. S)id;tung] II 122m, 4m, 290e, 488e; IV299e: Ginfa4ir;eit II46m, 49a J SZaiiYtät II 69m || gZajabcn (SBaffevVft.) 1294a, 7e, 368e | Näke (Aug. Ferd., 1788-1838): über Äofnioö 1 76a (Ti- mäus i)pn?ocvi), e(schedaecrit.):|9?aff4>atra? III I98e; Nalus (inb. ilönig) II I16e (®cbid;t), 7m; Namatianus f. Num., Kamha (auf S^ZiVpon) IV402m 9kme — Dkffe 801 9^ amen (pl.; auä) in comp.) (= ^Benennungen, ij: ÜZoniendatnr) [l Slnbefit, coüectii), geogva|)I)i|(^ , ®i3ttev, ^JatitvtDiffenfd^aiten, ^kneten, un* fterblid;] 11 167e, 283m, 297a, 341e; l\468a, 508am, 535e, 582am, 607e; sing. 9kme (*) IV 634a: Hrten I11422e, 3m; anSgejeic^nete III 80e, bebeut- fame III422e; befc^veibenbe [f. ''4>Ianetennamen] III422e, 3m,e, 468e; ein* fad^e IV4ö(Sa, ju eng lölme, gefeierte Il54e-55a, glanjenbe IV319e, güttlid;e III (422e) 3mil ; gvoße(v) 11216m*, 280a; üon Sänbevn II 166e, n-(ü^III342e, nenelöi, ^affenbe lV474e, ^ublication IV öi7(e), vu^m^ toode I1278e (öerbunfeln). Umtauft [ögl. 33evn)ec^gl.] I 51e-52a, nnglilrfli^e IV 474m, UnöotI!omnienI)eit III36am, öerbunfeln f. ru^mb. ; SBemcc^Slung [ügl. Umtaufe^] IV 5S7am, -ü-en IV538a ; ißerivirvnng l\597a; ivanbcrn II (409e), lu. iibei- II143e; ju n^eit lölme '^Nangafaki IV 399m (iBulfane babei), 401a (Ort babei); Nangling (c^in. ©ebirge) IV 584a, Nanfchan (it.) II437e; Nantucket (3n[el bei ^ofton) II457e, nao (fpan. @c^iff) II308e gfia^l^t^a {auä} in compos.) [bie 3iif. mit ° bejict^en fic^ auf -Öueüen üb. -^euer] IV[255m-5mJ 5e-4, 266m, 7a, 274a, 5i4am,e: ^[Slufsä^hmg öon Oueüen, feuern ob. ©egenben] (f. auä} -OueÜen) l\253e\\, 4am', (auöftrömenb) [if. (Sman.] IV267a, 510e-la, 4e | -33runnen [= -OueEen] IV255me, 509m: t^eil« in ©vu^^^en, t^eilö in Bügen ob. S^ei^cn IV255me :| -(Emanationen [4: ausftvöm.] lY 254am; -geueu [a. 3nf. mit °; f. Cau- cafus] IV2ilm,5mc,255a,4a(m); färbt gelb IV266m, (ift) gelblic^ IV 267a II ®erud^, Söo^Ig. IV 266m, (514a)m, 0531a: bei toulf. Sluöbdid^en iy274am, 517me J -®evu(^ IV517m || n-^oltig IVölOe; ©gf^atur, Sefen, 3ufammen^ang IV254oli j-OneUen [= -53runnen] (a. bie 3iif- niit ^) IV253e, 7e, [267am]e', -Oueße (*) l\266m, 514{a): geuerföulen IV267e; [in ©egenben] (»gt. ^ufjä^I.) lY 458e, 514{ml 531a*; Ütid^tnngen IV 267m, SBefen IV267e; 3ufammen^ang I V 274m, 368m :| au8 (golfen I 233e, SSefcn f. matm, Söo^Igeru^ f. ®eru(^, baS SBort lY 509m\\, 3ufammen« ^ang f. Statur *Napipi (iriebenfr. be« 5ltvato) IV 555a j Aapo (rio IV533e): in ben Samajonenft. IV355m, @bne IV354a, SSeg IV533e, ^nfiu^ IV 355m :| 9^avben f. @onne, narbonenß/ches ®aüien II109e, Narborough (^ic auf Stlbemavle) IV 427m, 9^arciffen II 12a; Narcondam Onfel im beng. aO^eerb.) {Y410am (toutf.), 3m (5Sulfan); 9?avbe l[143e, 401m; Nari («Bejirf im ^imala^a) IV 559a |j. iVarnf (Äiv^enf^aat) 1397a: Slevolit^ l[124m,% 596e-7w] J ghiß Nanms I 397a || JSarym {^\. in 9^21)., na^e ber ä)'m. ©venje) 1262a, Y97e', adj. 9lar^m'f(^ (*): ^/toiV70e, S3ergc V97e* | ©ranit: -fegel V84a; -mauern Y84am, 97e-98m :\ in ben Irtyfch V97e; Äette* 1459m, Y{97e) || 9iafe IV 500m H, punta Na/me f. Somma || naß lV41e: auf naffcm SSege I271e, 295m,468e; IV(503e),4a; V71e, 95m ] m\\i I360e-la, 11381m |I Na/fau IV 470m [Ort ba], ??äf[c [. bei noß j »iJ. V. ^umbolbt, Jvcemcö. V. 51 802 ^a\\i — 3^atur ^ef Nafsir-Eddin Tufi {an^ Xm 11261m; 5lftv.) [Abu-Dfchalar Mo- hammed ben Hafan, 1201-74] IIU50m, 170e, 367e: aftrcn. 33ecb. U 261m, @oI)n 111195a, @tenui)avte 11261m, tafeln 111150m )nat\on (= \)p. 5SoIf) [*] I385e, I116a; eine kfünimte 11123m, 179a, 242a; plur. 9^atiouen 11 182a, 213e, 2ö9m, 279e, 290e; aüe 1140m, aüe klaffen I17m*; Sultur IllöOe, 171m; bunlelfavbige 1 36;0am , fvembe 11246a, ganje I492e, get)i(bete 1171e, bte gefammte 11179e*, füblic^e II 181m, SSerfe^r 1326a, SSer! 11 71e :|| 53. national (*), 3fiaticnal- [f. apD^, l^ittevatur]; d. naticnell (O): Stbgefc^IoffenFieit 11200m*, S8e- ftreben 11174e*, -Bilbimg 11158m j -c^avaftev 11237a, 248e, 253a, 280m; Si)ar. 1384aO:| -Sultiiv 1170a, -eiithjidliing 11 178e, %oxm 1 383eO -gefüM 11 62m, -geift 11217e, -©efänge 11271a, -gen?o^nt;eiteu I1183e-4a (@(i^oming),-r;a§lI278e, Snbiöibiialitat 1 70m*, -Snftitut V34e; -Üteid;- t^um 135e, 36a; -fc^a1§ 11275e S^atvium: [alg Seitanbtf)eir] 111617a, (i\)lox-m. lV266e, |)?ecif. ®e* xc\d)t I247e, ®d^h)efer-9f?. lVö02m J i^Jatvon (©vbart 1 135m) : [n(« S3e* ftanbtbeil] 1283m; lV602e, 627m,e; V35e; eoijauveg lV512m, n-r;altig IV 476a; fo^Ienfaureö lV249e, 250a, la, 502m, 512m; i'c^ivefellaiireg IV 512m, -@een 1314a, Spodumen IWöWall Statur (tgl. natürlid;) [f. mUUWmt, 5nteitl;um, 2aub, mcn\d), ©toffe, 2:F)0t|a^en, Strogen, begetabilifd; , Salb] 5(. (äd;te, aUg. SBeb.) l 5e-6a, 39a, T2a, Sie, 83e-84a, 289e, 488m ; 11 41e, 45e, 4Se, 90e-91, 94a, 116a, 7a,m,e,189e,202e,288e,324a,441e-2a; 111 [11-25, 21.27-34] 13e, i4w, 444m, 483a, 546e; \y9am, 16me, 410a; V 7a, 8m, 88e | 5B. (= SSefc^affen^eit, bef. mit gen.) [f. qualitatiö, S5ev!}(iltniffej (f. ®L -befc^aff., 2)inge, fpeciflfd;) 11233a, 257a, 275a; 111 96a, 625m, 8am; lV7m, 50m || (ilpl}nbctifd)e ttcil)C öcr ^iifn^e (in compos. 9^atur-) [t-gefül)I, -gemälbc, -\rif[en it. -ir>iffenjd;aft fmb 3 bef. ©tücfe tjierna^]: fic^ abfpiegeln 11 4e (im ä)?enit^en), ni^t ein tobte« Slggvegat 139a I Slnblid 16m, 171a, 375e; II 50e-51a, 54a, 189e; -anMief 1241m (h)unbevbavev n. großartiger) :| -anlagen I384e; anorganifdje [= unorg.] 1237a (368a), 11115e-16a, IV12a || -a n|d^ au nng 140m, 70a; II 49m, 73e, 104ra, 248m, 383m: blc^terifc^e II 16m, lebenbige I132e J Slnfc^ammg II 13a, 30a, 231m ;j| -anfid;ten II 102a, V62me; -anfid^t (*) II 17a J 2(u[ic^ten ber 9^. f. A. v. Humboldt d. äöerfe; Slnfic^t (O-*) I 85m, IV 15a |-: attgemeiiie I1369e, be§ 2lltertt)nm§ m[ll-16m] 16e j ern?eitern 11252m, -erte 11146a; @-ung 11303a :| püe 11 186e, !Iare 1024e*, neue 11186e, trüben I067m*; SSeratlgemeinerung 1165e*, 200a,e, 6e; 11116m ;|| auffaffen 1187a j Sluffaffung II 76m, -51. (*); al« ein ©anje«, iu ir^rer ©inbeit I @. VI, Vllm, 6a; tiefe 1189a* || -2(u«bru(f II64m, anelegcu 1171m (nac^ bcr 35ernunft) | bie äußere II 74m; ref(ectirte III 8a; tiefte}: ber ä. 9?. III 6m,e; V5e-Öt/, 18a ;| -bebinguugen I19m; bte S'J. befragen I5e, 11298e ^atux ^eg — (gm 803 a. 11 -BegeBcn^eitenI18a;sg. -beit(*) I252ara; III 170a, 215m, 222e-3a, 595a, 6m; IV 225a, 231m: [5riif3äI;L] II363e, (giiiftu^ ib., nic^t gemelbet II 230me; große IV 225a*, 283e, 495e-6; Mtc I 18a ;|| bie 9^ beöreifeii I 6m I [53egvift] {i^ S)efin.) \7a; @inF)eit be§ 9f?-kgriff^ I 67e, III 10m II ton bev m. Begünftigt II246e; belebte u. imbelebte II 51a, 11120a, V4e||bie m. beobachten II 298e | «Beobachter 11216a; -becb. II 58e, III 14e :H «Beobachtung II 183m (313m), -beob. lV287ej53-cn 11137m; -beob. II 71a, V62am.||-befd;affent)eit [f. d^emifc^] I177e, 180a; II 417e, III371e, IV 304a; n-be[c^anenb I 367e, -befdEjammg II 249a JH n-befd)reibenb [f. «Poefie] II15a, 72a, 192ra, 265m; 11116m, IV404ra: SomHitiou II20e, 2)arfteIIung II 8m; Difci^Iinen 1 22e-23a, 30e ; SD^etfiobe I85e; Talent II60a,475a; Z\)t\l Illlejba« 9^-befd;reibenbe II7e,231e-2a :|| -bef c^reibnng [f. ©riechen] (f. bef. bic^terifd^e) I50e, 64a, 248e, 285m; II 9a, 64a, 74-75, 109m, 121m; IV14a; p]. -en (^O) II 14a, 22m, 26e, 46a, 53m, 74 , 122e , 4e ] «Befd^r. ber m, (O) II 7e |: Sluöbrucf V 17e-18a, begeifterte II 5e | bic^terif^e II 5a, [6-75, 5r. 104-126m (a(§ 5tnregiing§mittel jum iRaturftnbinni)], 20a, 74a; HI 8a; in ber alten Sic^tnng IIlle:|ge'» rechtfertigt 11^75 Ijnr 9ktnr-@rfläriing Y7a,19e; 311m ^Ratnrftubinm an* regenb [f. bef. bic^terifd;e] II7öam:|ber «pflanzen n. 2:biere I54e, rciffen* ]^a\tM)e II 3m — j| -betrad^tnng II 8a, IV536ra; 33etr. (*) I 70m, 441e-2a: 2 Strten III3me*, tiefe 11348m, iviffenfdiaftlic^e Illllm || -bilb [=-gemärbe] (f. italifc^) I 64a, 80a, S4-S5, 56öe II -7a, 385a; IIlla,40e, 47a, 330m, 343m; pl. -bi(ber (*) II 35e, 48m, 59a, 108me, 125m, 6a J iBiib ber 9^ (0°) I 83e-84a \: ba§ aögemeinc I 368a, einfa(f)e6 II 67m, große? I 209m, Üeine^s II 18a, reftectirte? III 7a; reiches II 15a, 96m; fc^öne« II22e, [njirüi^e] II79am* || fein «Bleiben I 35e | «Bnd; ber m. I 171e, II 286m; «Biid; i.^on ber 9Z. II 3e, 398e ; III^^, IV5w :| -c^arafter I12e; n 92e, 98m; dcntact mit ber 9?. I 71m, II 65e, IV 7a || bavfteüen [= \ä)\lbnn]U4e,51e-52a,79e-80a; III3rae, 8m: 2trt ivie e§ gefd^eben ninü III (450e-ia) J 3)arftetlnng II66e,(7ie-72a); -barft. n86a (^f)\^fiognomifd)c) •11 [Definition] (^ SSegriff) I 5e-6a, 39a, 81e', l\16me; 2)entnng III 6m II -bic^ter I 76m, 82e j -bic^tnng [f. ®ried;en] II 7e, 37m, 90a; -en II 73a 11 -bienft [bei 33öffern] II30e,P9me H -binge I50e, 81e: 2rnf5är;Inng I81a, (Srienntniß I165e, 3nfammenbong I67a J D^atiir ber 2)inge 11207m, 286a:||-einbvüde IlOe, 140e; 11310m: empfänglich für II 5e, SBic^-- tigfeit f ruber U18me, febr mannigfaltige 1 12am J (ginbriicfe III 7a, ßin^ brnd ber 9i I IIa || (5infliiß II 233a, (Sinförmigfeit I 374m || bie lr^ gin^eit I5e-öm (in ber SSiel^eit, 3)^annigfaltigfeit) | (Sin^eit ber 9?. [f. «Knffaff .] 1 9e, III 14e ; -(S. II 146m 1 1 -einridbtnng II 307a, (ginftci^t f. SBefen ; anf bie 9?. einn)ir!en I36a, (gintvirfnng bc. 9?. \l50e-51a (i^erfc^iebne) || elementarifc^^c II38a, 112e, 400e; 11116a; elementare II 188e, 228e :| -Elemente III lim || -em^finbnng [= -gefüF)!]: tiefe II 7m, 104m; 804 ^aiux ©n — @ei -entfartiui^ 11252a, eutfünbiöt II 31a \ -(g^oc^en I 265m, II389e-390a; -(^poä)t IIl2oe :| -ereigni§ IV273am (großeg), ha§ (Sr^abene I 19a || ©r* fennen bev ^. 11399a: benfeiibeg 11 351a, III 26e J erfennen IV9a || -Siflärimgeu [f. -befc^veiSuitg] I 71a |f— 9^atitverf(|einun9Cn [4: *<5r' fc^einiingen; = ^f)t}fi|d;e @r[(^., Slatuv^^bäncmene] I81e, 411m; II 20ffa, 484a; 11112m, Y8m; sg. -erfd^eimmg (*) II 417m J ©vfc^eimmgeu (buvc^ obej.) 11113m, sg. (Sv[^einiing bev m. (O-*) III3m ||: 3nf.: 5lnorbnuiig I32m, anovganifc^e 1368a, 5In[ic^t iri574a, bei Ariftoteles 1 52e, Sluf^ mevffamfeit auf [ie \{484me, [^liifjä^hiug] U (313me)342am, äußere Hl 03m* [33el;anblung] II20öa | betratf;tet 1 50m ; benfenbe iöetva^tiing II 138e, 144e, 218m :| in 33ilbern II94e, (Somplicotion IV288e, S)arftcüiiug 1386m, Deutung 11206a, SBerfuc^ einjubringen Y8m, (ävfcri'c^en 11279m, (äv grünbung 111251a, [(grflärung] 11115m, gclge 11302c., ©efetje 1 197m* ; große II285e,310e; 111598a*; ivbifdje 111510m, mevflDÜvbige IIl560e*, rät^feI^afteIII333e, taglid;e \403m, meit toerfolgeu I(5öSa), ^txldjx mit 'iJl, II 169me; SSevfettung I 72a, 11 337a, V8m; tüic^tige 111251a; ßu* fammen^aug II 137e-8a, 377me — 1| (gvtimc^cu f. 2Biebev-@. , -(grjeugniffe [=-^robuctc] II73a, erzürnte 111623a; e^otifc^e 9^. I9m; II 54a, 7 2e, 315m II -fovmen I21m, 1190m: 35etiac^tung, c^avafteriftifc^e II5e; ©vir* flettung I181e,84me; beß ©omieufpfteni« 1 90m J -form I23e:||— n-fcr)(^cnb I11410e(grennbe), IV173e (©efeüfd^aft) | -forfd^er sg. I191e, III25me; IV43a, 579e, 617m; V94m; ein beftimmter 1373a; IV323e-4a, 552m; V94m; pl. (*) 1184a, 192e, 430m; IV 75a: einer (Sy^ebition (pl.) IV 398e, 412m, 586a; gro§e(r) II68e*, 427a; 11141m, V55m; reifenbe I23a* J-forf(^ung 11240a, 9 (Slnfang u. @ang; m): Ü^efultate I4am, \)cd)^m 3iel llllOme, 3n?ed I68a— :I|bie freie ^. I5a, 6e; II25e, 76e, 79m, 127m, 233m, 241a, 8m, 315m: in ber lV466a,637a; Meu in ber IllOOm, Siebe jur IllOlam J ^reibeit II 63a: in ber m. 1198a, 91. ift gr. I 4a || ber 9?. fremb bleiben I34m, frembe 9?. II93e | ^reube an ber m. II 33a, 36e-37a: im 2(ttertf)um [(^lüä^er II 6-7o, bei norbifc^en SJöIfern II 3U-32m :| ©aben 1148e ||— bie gange 9?. II 84m, 116e; ein Stbglanj be« ©anjen IISQaJba« ©an^e ber 9^. II 231a (3e), 11114a; bie ^. ein O^anje« [f. Sluffaff.] I 6a, 11232m: als ein ®. barfteüen 111379m :|| ba« 9i-ganje, ein gf^-ganjeg [^i «fiBeltganje^] 1 19e, 28e, 31e, 38a, 39a, 50e, 52m, 54me, 56a, 61m, 69m, 71a, 304a; in55a, 7m, 143m; III 9e, IV3e, V5e: 5tnfi(^t I50a, «Begriff H 94e, (Sinbrud 1171a, (Sinfic^t ni37am\ grfenntniB 11135m, 145m(e): ^crtfd^ritte ber (S. 11148m; ©efc^id^te ber (gr-T. bc8 ^l-i^angen 11135e, 6 (Sn^alt), 8m, Ulam, 8m :| St^eil \\16e-17a —II (Gebiet 111906; -gebiete 11146a (ifolirte), 400e (einjelne) :| -gebitbe I32a, 39e, 161e j -gebid^t II 9e, 17a, 107a; -e Il(17a) iOZamtl :J f-ge* fü^I ijl ein bcf. @tiid biernad^; ©ebeimniffe III ÄSöa?n,a (nic^t auf einmal enthüllt), am (tt>ir fennen njenig baton) |( ®cift ber 91. l 6a, 34a j geifttge ^atux m — Gräfte 2Bt 805 9?. V14a, yi. gegen ha§ ©eijlige \69me .|| f-gemälbc ift ein M- ^tM \)kxmä) II -genuB I ®. XIIa,49m; II103a,e; ®m\^ ber ^. (*) II24mII: SSerfc^iebenartigfeit ii. Hvten I [6-14:] 15e-16a \ (Sntt^ekimg: im ncrbif^en äöinter II5ie-32m, 37e-38a; aiic^ in Slfien U 32m, 37 e-38m :\(ixm)im$ u, S5ereblnng* I4m, 18e-19a; nic^t gef(^\i?äcl)t bitvc^ 9^aturnnffen \21-23, (gtnfen I 6m-7*, iDevfc^ieben f. Slvten :|| -gcfc^idjtc [^i natiirbiftcrifcf)] (f. ^immel, Plinius major) I50e, 51 me, 52m, 64a, 487m-, II125e ; @efrf)id)te bev m. O I 64e, V19e: kfc^reibenbc 11233a, Journal 1483m, [eines $?anbe^] IV 324a, 2iek juv 11448m; (Stiibinm I[205e, 519a: 2:r;eile IV 430a, bei*2:^ieve I382e, ijevgleid^enbe II233e, ber SBitÜane lV401a :||— -gefe^e [= ^bufifc^e ®ef., i^ *®efe^e] I (e. XVam), 657n-66m', U\627a', sg- -gefe^ (*) I 21e-22a J ©efefee bev 5«. (^O) l 6e J: anevfannte I 178ra, crfte ^nfic^t IX 88m* (jn I^evid^tigen); anffinben I37m, III26e; 2)eutnng III 26e, (Sin II354e*, geiferen nad; em|)infc6en I68m: ivaS erforfc^t ijl 111626a, 7a; gvgriinbnng I(@. XVam), 11141a; (Srfenutniis 11138m, i^orfc^en f. em^jir., großes IV 88m*; ju fennen I36a, ^euntni^ V92e: merf)a^ niWcS* I96m, 111430am; \^h\)\i]d)C HI 626a, SBevaügem. I66e, Spalten I65m-66m :|| ©efe^mäßigfeit ber 9^1. I 7a, III 41e — 1| -geftalten I 10a, -tnngIII5e; n-getren 1 172e, II81m, IV192e | -ge Uralten I 378m, II 201am: ©n^eit I 16am, 17a; II 147e-8a; 3Bir!ungen 111574a || ©rcßc I23m; II 4e (erhabene), öle; am größten I V520a J großartige I375e; II 24e, 315m; IV52ie || ©rnnb^rinci^ien IV9a, ^anö^alt IV232e, §err* lic^feit 11232m, ^eri^orSringen 111623a, -^inberniffe II22e, bie BinfterBenbe II 131a ||. -I;iftorifer II 224e (pl.) | n-Mj^orifd^ [i^ -3e[d;id^te] II 109a: ©emälbe II314e; tenntniß 11256a; -niffe II302e, 313m; (Sd^riftfieüer 11 73e, herein IV619e, SBiffen 11313m |I 3bentität V2ie; in ber 9^. I8e, II 98a; III 24e, 430e, 444m, 479e; lY 193m, 222a, 611e | innere 11158a, 111593m; IV 7e, 78a; innevfte 1225a (nnfve), 386a (be§ 2)^en[d)en) :] irbifd^c 11267a, in 20a; IV 7a, 16me || -tenntni^, -niffe (^o) III 19e; ^enntni^ ber m, (O): [öltefte] IIoi39a ] erweiterte U 139-141; (S-rnng 11202a, e-3m :\ m-i^oüfcmmnetc Iloi40e || -ferner I23a,285e; 11129m ||— 9latnrfräftC (:j: *^räfte) I 17m-18 , 36a, 50e, 189me, 5ö7a; II 107m, 249m, 312m, 377e-8a; Illlla; -fraft (*) II381e, III517e; IV49e, 55m J Gräfte ber 91. (in ber 9?.) [O] 11 38e, 232m, 7m, 287e, 311a, 397a; V6e; ^raft in ber 9f?. (O-*) IV45e ||: 3iif. : irir fennen ntc^t alle V^^e, allgemeine 1441m, irrige 2Inficf>ten baten I17m-18, ncc6 nid^t aufgefnnben V°21e*, 2rnf[|)üren IloSOe, 53e^errf^nngII17m, 53ennt5ung I35e, c^emifdje 11283e, einfielt IIoi46m, (Svgriinbnng 11249m, erfialtente 1 16e, (Srfenntniß n65e, ge^ fiaftenbe III IIa; ^»eingnng I16e, III 6e; irbifdic 113996, tampf [i?gl. f!reit.] 1331m, fennen f. aße, organifc^e IO208a, ^laftifc^e V62e, fAaffenbe 1367a, ftreitenbe [logl ÄanH^] I23m, nmrt^onbeI^be III IIa; ^'erebrnng Illlla, 27a; äBotten 11398a; Sefen I17m,30e; iuilbe 1 142m* | SBirfen 806 '^ainx: Gräfte m — I5me, 63m; tt)ir!enbe IV^löa, Sirfuiig I23m :| jei-ftöveube I16e, III IIa; 3iifammen^aiig I67a — |j -fvciö 11121a, -f reife 11324a (erh?eiiert) || -finibe [^i^^i^fi!] (f. ®eift): SBelehuig 11130a, fi^ mit 9^. befc^aftigen IV 170a ; befc^reibeube 1 28m, 88am [neues gelb]; [(Srn^eitening , gortfc^ritte , 3^'" toa^g] I1187e,215e, 813me,324a; neuere [bgl. 3eit] 1113a, organif^c ll229-230a (ber Körner), ^^itofc^^ifc^e I248e-9a, ©tubium I34me, i^ev gleic^enbe 11232a, h)iffen|d^aftlic^e I17e, unfrer 3eit [ögt. neuere] ll310e-la, 3un)a^g l (gvlüeit. :| -funbige II 170a || gegen (unb) Äunft I 69e; 1120, 230am; in terfc^iebnen Sänbern [f. *2anb] II89am || -leben I 34m, 37a, 66m, 67m, 119m ; 11112m; Seben ber 9i. (*) II (47m): ©nl;eit II 74a; güüe* I 79m, UQOe-Ql (öcvfd;ieben uaä) ben 3cnen); irbifc^eg 1152a, baS organi'c^e III4ßlm; reid^eS II46e, öle; ruf)igeS 1135a*, ©cenen II 10a, (Stabien II 129am , baS ftiüe 1 8m*, Unermeßlic^feit I 22m* J bie lebenbige yi. 19e, II 26a :|| -lebre [= 1;^ ^b^füj I50e, 51me, 56me, 325a; III551e: allgemeine 11394m, b^namifc^e 111 17e, gortfd^ritte VSam (nic^t burj^ 9latur=» ^^ilcf cpbie) , fd^mer aU ein ©anjeS barjuftcüen 11125c, matbematifc^e II 342a; [@d^rift] III 547m , SBerl II (349m) 435a || -liebe I1106ra, Jobber m. II441e-2a, -maaB l\153m \\ -mad)t 1163a (aüöerbr.), 224m (uu* befannte); -mächte I32a (5lam^f gegen fie), 1175a (furd^tbare« 9Md;) J mächtige ^. IV 534m || manuigfad; 1123a; -faltig II232e, 2)Meit 117e :| -nmffen 17m, -mevfn)iirbigteiten lVi55m, mmY92m; naä) ber 9^. II 85m, 88a; na^al;men IV504a, D^ung II 82a; 9?amen IV(iöm); -nctf)* ttjenbigeg 1 98m, ^ictbtrenbigf eit 1 32m | £) r b n n n g 1 7a, 162a ; III 549m ; -crbii. llllOaJorganifd^e 1156a; II 38a, 63a; IV 8e: nnb nnorg. IV253m 7 -^l;äncmen [= -erf^eimmg] 1 114a, 207a, 474e, 111219a; pl. -e (*): grcBe(e) 1428m*; 11182m, 313m*; 111219a, 233e*; Verfettung 1173m* II ^)^i lof 0^^ V19m, -en 11142m J-^>InIüfc^r;eme III lle — :1| 5Ratur* :|):^Ul)fo)):^te (= f^eculatiöe ^bvfif V21m) [f. ©ried^en, icniid;e, Äc§mc6 A.'s V.Humboldt, ^^t^agorcifd)e] 1 16e, 11206a', III [11-23, 51. 27-34] 17m, 43e; V[6-8, 51. 19e-21J 21me- ^F)ilc]c^bie ber m. (+) l 5m, 16-18 (16a), 69am J SB. naturl^^ilof c^^Mfc^ (bnrc^ o bej.) I81a; 11114e,30e ||: 3uf. (bie jur tbeoret. 9?. [inb mit * bej.): 5Iufid;teu I °70ni ; Unbeftimmthit u. ©d^tüierigfeit ber 5Iufgabe* V[ö-7]7a,e; [33egriff] Vöa,m; (gntiindElungg* gefc^.+ nö-i(S(16a), große fragen V92we, ms geglüdt ift Vi5e-i4a*; tarnt einflmals gelingen* Y7e, Sm-, [©efc^ic^te] III [11-23, 51. 27-34] | mat^ematifc^e 11380m, 11140a; m-er ^(leil I71am :| 9)2öglid^feit V21ra; ^>bantafienO II 140e, 111438m; 9?idmnigenO II285e, III (lim) 27m; ®d;n)ierigf. f. 5Iufgabe, Streit 1110324m, [geiinffe] et^fteme l^68e-69m] t^eoretifc^e (baju geboren bie 3uf. mit *) \[6e-8m, ^.19e-21]6e-7a, 13e-14m; Unbeftimnttb. f. Slufgabe, unerreichbar \6me, ^eiig^wi^ bieberigei* Unfrud;tbarfeit* y7e-8m (8m), irat^ fie \3erf^>rid^t V(?m; ein ißerfud)* V 7e-8a,m (i\l nicbt ju berbammeu); [$ß?ertb] V7e*, n?irft nid;t§ Y8am —:\\ ^atux ^^^ — Um 807 -^r)t}fiognomie 11 92e-93a; ^bi^fiogncmif II lOle, Sme; IV2<§2e-5a J ^l;l^[t[c^e I 156a, 111379m || -^cefie 1145m, 120m; ^vhicivien [. ©nmb- ||-^roceffeI81a, 268m; Illlöe, 24m; V9e, 16e, i9e-20m(19e); -^rcce^ (*) II228e, 111626m ] ^rcceffe tu ber m. O \7a: @e[e^e \9e, ber grcBe IVi2m*, @ni|>^>en Y9e, fu^evgniig V5e, 3iifamnienF)ang \9e:\\ -pro* bitcte [= -Svseitgniffe] 11109m, 250m: S3emit3iiiig I35e, (gnmmhmg II 3Ua\\-5a || am Oiieß ber 9L IlSOe, tu iftre 9^ed)te eiiigefe^t II 31a ||. veflectivt III 8a, l\320a \ ÜteHej bev dl. [a. äiiBeve, bgt. *51ii6ciiirelt]: auf bie (giuHIbimg^fvaft, auf ba? 3n"eve hc^ 9}?eiifd;en \50a, II [3-103, 51.104-134]; U\6m-7a{6e),7e-8a', l\3e, Y 5e-6a || rei(f)e 1165a, II 83a; Ü^eid^tlnim 11 38m, 116e :| -veücliition [= Unnvaljinig] III 169e-170a; 8hif)e 1224m, II12a | -fceueii II 6e, 25a,87e, 93e; -fcene O 1134a: af^fiet. S3el;aiirlimß II 4a, S3ofd;r. II 187a, erhabene ib., [gemalt] 1178m; grc^e I 8a, II 87m; itnlbe II 42m :| -iä^ai^t II 86e ||— fd^ilbern II 4e (= barftel(eu), 45e (64a), 74m | -[d;ilbevung [f. ©ermanen, ©riecfjen, 3nber, SKniicr; ^ivd;eiiöatev] I gr. 6el.] IllOle; ein Unenblid^eß f 81e, U-!eit III 12e; Ungel)imbent)eit 118a; unorgaiiifrf)e [= anorg.] (f. org.) 1 57a, 209e ; SJere^rung II39iiq, 41m, llöe; 3Serfal;ren V92a; SSev^ältniffe l 54a (Sliifsaf)!.), 170a; SSer- l^errlic^ung II 50 (gegen fcie tunft), 39e; S3crle^r mit ber 9^. I Ulme; II 33m, 76e, Ulm, 237m, 250a, 280e, 397a; Sßerminft f. anbiegen, toev fc^ieben U90e-91 {na6} ben 3onen nfn?.), fic^ toerfenfen in bie 9^. 1184m; SBerftänbniB II19e, ÜSei^en 11399a (nie gang erreicht) | SSerfuc^e 1252m, -ber). \62e; SScrfuc^ II 152m :| mit ber iR. bertvant II193e, bielgeftaltet II87a, etuig n)ac^ienb I22a | n-irariv I80a; II21a,46m, 50m, 83m, 96m, 120a, 3a, 190a; -njal;r^eit I120e; II40m,e, 41a, 5Swe, 132a; IV516e :) -ttjei^^eit II 146e, 7m-Sa (n)ilber ^SoÜev); -njelt II 4m (toerfd)iebne ©in«» iDirfimg) || SOßer! l\160m\\ ; SBerfe I 71e, III 585e J Sßcrfftatte 1 104m (bnnfle), 268m (iintevivbifc^e); pl. -en II 384e :|| äßefen ber 'Hfl. I32m: einfielt in bas 1 15e, 18e J -tiefen III 15e (sg.) || n-tribrig V62e, ^eriob. Sieber-(£vn)a(^en ber 9h II 91e-92a (im 9^orben), aüeö tviebevliclt fic^ IV 222a; f-iDiffen, -iDiffenfc^aft n[n.\ bilben ein be[. 6n 809 21.387-493]; II 5m, 145a; III 5e-6m; 2(ii§brü(fe: 9^aturgemälbe (aßein) I 127e, 162m, 243m, 299a, 303m, 364a, 393m; II20e, 393e; III 4e, 6a, 9a, 332a, 460a, 487a, 559e, 562e, 8m, 576a, 588e, 592a', IV 32a, 92a, 100a, 122m, 132e, 142m, 216a, 223m, 268a; aügemeiueg 5R. I 120a, 173m, 2o7e-8a, 316a, 335a; 11375a, 398e; III 3e, 8e, 35e, 341e; IV 4a,ra, 21a, 220a, 253a; V45m ]" Snttinirf eine« Dhturgemalbe^ 1254m; @. eine« aügenieiuen 9?. I 79e, 94m, 109m, 184e J ^b^fifc^e« 5Ji. 1386e || 3iifö|c (beni. Suf)alt, teüur., Uuteniel;nieu, iivaiicl.): allgemeiiicö f. ki Slii^bv.; %xt ber Sarftetlimg ii. ber SIvBeit U70e-im, 316a (5ö7, 377e), 386e; II 145a', III 4, 6m, «Se,9a; lV4a; ber aftroncmifc^e Stieil [= uranoL] I299e, 111568m; 5liiebrü(fe f. beim a%, Slii^fübrimg f. (Sviveit., befd^reibeub I80e-81m, ©arfleüung f. 5Ivt, (Siiileitimg I [79-86], (Snttrurf f. 6ei Slu^br., (Svläiiterung beö 9^. Il398e \ eriveiteviiug beö 9i-e§ (bic einjetneii 5l6fc^nitte tocn 53b. III; bef. IV u. V) IV 18m, 34a, 48a, 215a, 232a, 253a, 268a; V57e; (gvhjeit. u. Sruefühimg IV 4m | Sn^alt, ®ang be6 Snbaltg [f. ijorg. teüuv. 2;F)eiI, ai^ urancl] I(§0m-5im, S4-(Sö, 5S6me; II5m; III5e-6m, 341e, 460a, 487a, 559e, 562e, 576a, 588e; Z\)dU, ©tücfe, ©egenftäube beö öu^altS IV 21a, 32a, 92a, 100a, 122m, 132me, 142am, 216a,220am,3me, 253am; V45me :| V^i^fifc^ee f. Slu^br. || te^lIrifd^ev 2:^ei( (b. ^. 2»« Caii^tt^eiO I[161e-386, 2(. 416-493]: ©aiig be« Sn^alts (mit * bej.) u. fucceffibe ©egenftäiibe be§ Inhalt«; I<54m(162e), 162e-4m'', [I64m-171m (aßg. Übeific^t); llOm-lm], 170me* [ bie f^cc. 2(bl^anblung I[171m-386, 2(. 420-493]: 225me (bi^ber. @ang be« Sn^.), 234e-5a^, 299a lt. 50ia (©eclügie), 552 ii. 335-6a ($^iift), 5ö2a ((glectricität), 4a (n?ieber S)i§:|)0|. öcii $?iift), 366m~7m (9?eca^MtuI. ber aiiorg. (Srbe u. tveiter crga* nifc^), 7m-8a,377e-8a (OxQam^mu^), iffenfd)aft Gn — 3 ; Natura — Tmi (gntlricf hing ni 13a: -^ggefc^. III <^304a | ba5 ertuetterte II°148e; (gv* auiteruug I71a; II (69a*), 0276a, 284e, 5i2m-5a, m-4a, 396a; IllSe :1 gcvtbilbitng II(69a*) | ^ortld;ritte [a. ©ntbed.] II(69a*), 207e, 0377e; III24 [immer neue]; -fc^vitt IV078a:| ®ang f. Slnfang, ©ebiet III25am*, ©emcingut I°34a, ba§ gefammte I<^61a; ©efc^ic^te (pl.) [tgt. (gntbe(!., gortfc^r.] 1067a; UlSöa, 7 a {23da) , ^283am , ^7e, (427m); III 0313a; ©vimbmig 111249a*, ^)cr;cre^ IIP304a, ibeeKeU <^69a , ^eime II<^398me, ^eimtniffe 11252a**, ^am^f mit ber tird;e II358am, fcgmifdf)e§ IIIO304a, Siete giim 9L 11^2826, M Iloi09a; metavf)i}ft|c^e V6a, Sa; mtthoU II324e; Ühmen* I5ime, III5öam; rationelle I+31e, 11117a, Y+6?ne; SJegicneu Voi3m, (Schriften I @. XVam**, (gtiibtum I 28m | Sbeile [= Biveige] [a] I22e, 36e; II24a, 267a [b]; S^eif I364e, IV0219m :| mand^e« itu!(ar I038e, miterrid;tet IV 541m**, Unterfiic^img 11247e**, Untcüenb* barfeit III 8e*, imtocüfomnieiie« III 024all , [33ert)inbimg mit anberem] (= S3itnb) II 0253am, 53erI;ä(tuiB II135e*; ißerboüfcmmuimg I @. XV-XVIa, 11267a*; S5ciiiek 1^366, 2Bid;tig!eit 1^386 ; Biiftanb I33a (glänjenber), IIlo24am,Oa (mnjoüf.); Brned I037m; alle B^^eiö^^ [= Skile] I 30me, 34e (gleich ii-H^tig) natura, 9?aturalien, natürlich f. am @nbe bet^ atlg. 5lf^tiakt§ tooii 9iatur *Naucratis (Stgt^^^ten) II 159e (5{iifiebhmg), 172m; Naucratius (SBruber Bafilius beS (Sr.) II 27m, lila :| Naugerius (@c^rift beö Fracaftoro) [Andr. 1483-1529, Bernhardus f 1565] 11121m; Nauhcampatepetl {= (Soff er iJOll Perote) lY 351m, 569e-570a Carl Fried. Naumann (get\ 1797) \69m-70a: Leop. v. Buch ©r* ^eBimgS- Krater IV515me; S)ide ber (grbrinbe IV (369m) 579m, 61 le; ^Iiitoii. Formation 3\reiartig V(70m) 91a, ^rimitite g. \69m-70a \ „Sebrb. ber ©eognofie" IV 359a, 499a, 515me, 579m, 611e; V49e, 77a, 89e, 90a,e, 91a, 96m; ©eoteftoni! IV 465m, ©eot^ermif IV499a :| ©ranit V68a, 77a, 89e, 96m; [pix\.] V68e, 69m; Pompeji V(25am) 49e, ^ro- u. ajoif^ V90e; Unterlage \68e-69a, 90a; iBuIfane IV 318a, 359a,465ra nautical almanac III 269a —|| D^anti! (= «Sc^ifffa^rtöhinbe, (gd;iff* fatn-t; 9?abigation) [f. aftronomifd)] U [333e-6]; 33. nautifd) [*] (= fee* männifc^) [f. Slftronomie] 11336m, IV56a: Slntcrität IV201e-2a*, (Snt* bedungen II336e*, (Sy^eb.* [4: Untern.] IV565e; ^ortfc^ritte [t- 33ert>otIf.] 11203m (279e-280a), [333m-6] 3e-4a, 5a, 376e; ©efc^ic^te 11488m, §ülf§' mittel IVi20m*|Snftrumente [b] II 295m , [6-7a] 6e, 334a , 5a : Uni^cüf. II 320e, S}erboßf. II 279e :| praftifc^e II 293e, 374e; III 70e ] ScBrift II 295am*; [@d^riften Ü6er 9h] II 470e-ia, 488m,e :| Un!unbe 11173m; Unternet)mungen [b] [i: ß^peb.] II 151e, 2e-3a,9m, 182a, 279a, 306m, 343e;1Ber\?cü!ommnung [i^ gortfd^r.] II 295e, (340a, 48 le); III174e; 2Berf IV53am* 3^aü — ^Kebel aUg. 811 cerro de las Navajas (am Jacal in 9}2ej.): [®eBirggarten] IV638am,m; Obfibian(e) IV 209a, 482am, 638am Navarrete (Martin Fernandez de, 1765-1844) II 475m , 6am : ©übf^ilje Simer.'g entbedt III368am, Diego Colon II 491e-2a | Co- lombus: 33nefe 11491m, a\\^ Guadalupey 49e-50a, 3oiirnal \. dtml, im Softer Rabida 11488a; D^eiiejournal (3ouruaI) 11474m, 481a; lV188e; Teneriffa IV 640a, SBa^^eu II 479m :| <^cmpa^ II468am, noticia de S.Cruz II482e, cruzadas 11469a, ®emavcation?-?inie II481am; docu- nientos, S)ocnmente II474e-5a, 9a; Espanoles f. viages, Falero II488mll, Ledesma 11491m, Lepe 11484m, Loayfa II476am, ^oßleme Il469me; Magellan II479am, 487m j bist, de la nautica UdSSm; arte de navegar 11468m, 9m :| [^evf.] II469me, Quiros 11480a, (Secn)affev 11484m; ©übfee II479a,e; Veipucci 11490a | coleccion de los viages y descu- brimientos, que hicieron por mar los Espanoles 1477m; II 122all, 6a, 416am, 462me, e-3a, 5a, 7a, 9e, 479am, 481m, 4m, 7m', 111368m, IV 640a: [(gteücn] II471e-2a, 4m; V49e-50a *arte de navegar [a. Navarrete] II 296a | 9Zabigatiün (= @d;ifffatut) IV138e: '^§-5lfabemie YSöa"] Navigators Islands = Samoa \\ Nävius IV535e-6a (Äneas, „^iniifd^er ^vieg")/ i'oyal navy j. manual, Naxos 11406m [ec^vift barüber] *Neander (Joli. *Aug. Wilh., 1789-1850) II Ulm (S^iera^euten, „®e[d;. b. ^viftl. ^eL"), 489e (Luther, de Vicelio) || Neapel H. @tabt (= Neapolis), 33- 2anb (*); S. iiea^^olitanifc^ (O): Sttabemie IV210m, [53evg babei] I 231e, dornet 111571m, (grbbeben IV229e; in [= 511] (a. !r. ^laii.) IV300a, Äirc^e IVO500a, ^oiiiginn IV298a* | magnet.: 3nteuf. IV 64a, 181e; 9f^eig. IVlUa :| 2D^ineralien-@ammIiing IV484e, [Ort babei] IV365e, [^erf, ba] V63m, ^Megr. gelber IV 448m, ^iuacot^c! 11^1266; !f. ^fa* neten eiübecft V[109 (5mal)], 110a,m, 6e-7a; ^rcUinj IV0492a, [9i\iie] IV484e, (Sturm II121e; 2:em^er. 1 342m, 6m ; Suff IV 449m, Umgegenb V56m; Fe>r I(231e); IV 605a, 615e ((2d^Iacfeu!egel); 55ice!Dnig V54we*, -c V54e*; öul!. IV 304m; gu [= iu] III426e, 460m :1| Neapolis (= Neapel) lV302m,448m; uea^clitantf^ f. bei iN^a^^e^ .|| Nearcli(us): 53ericf)t II 187a, glotte 11432m; ©(i^ifffa^rt iu Subien II 203am,me ^t^tl (bie deriv. f. getrennt, an ibrer al|}bab. ©teile: neblic^t, neblig, nebulosa) % (geUJöbnlic^er, irbifc^er [III323e]) [f.mnib] I55Pa,361a,2m, 443a; 11188m; pl. I329e-330a; III 5ö4e, 582a || 33. fo^mif^er: 1) al? ©tcff, Suuft, SSeltnebel, nebliger ®toff (eingreifenb in 9^c. 3) [f. bef. !o«mii(^] (5. 33. 9?. um einen 9ZebeIftern I145e, 9^. neben ben (Sternen III 339m; (Sterne mit 9?. bermifc^t III340e, 367a); biefer Stoff tueiter als bie 2)?affe eines 5JJebeIf(ecf ö , ^f^ebel meifl au§ (Sternen beftebenb ober mit Sternen üerbuubenI110mll,145e,156e; II369all; III77a(im), 321m J 2) = neblige Sigenfc^aft; 3) (bieffac!^ in ^0. 1) = nnauflöslid^er S^ebclffecf ober unaufgelöftc 812 9^ebel Ml Hnr gfJetelflecfe (ober :^eil eineg ^-^td^) 111321m, 2m II, 357e, 365m; pl. 1 157e; biefe S3ebb. 1-3 gufamnieu III337e, 9a,m, 340e, 356a,365a,m, 6a, 7a II (J. 4) al§ 2öeU!ör^)er (@tevnncBeI) (= 1^^?. S^efeelflecfe, = ^tUU ftevne; toßl. @tenie) [^ (S^cmeten, Ärebg, Sic^tnebel, tleine Planeten]: pl. I89a, 106m; II 368m; 111149a, 177e-8a, 212m, 319m, 329am, 336a, 7a, 565e; sg. III 99me, ISOe, 316m; ein befttmmtev ITJel^etflec! III 322a, 364a ||: Jufö^c (fiiv ntle^eb.; 51, 33, (£: meift S; 5t. 311111 2:t;eil I^egeid^net mit O; plur. dltQt , sing, bitrc^ * bej. ; bie ©lieber fiiv (S. [inb aber ^ier \6)Xoaä), fie [iiib toott im 2lvt. S^ebelflede nad;jufe^ii) (in compos. Siebet-) [t-flede, -fterne [inb bef. ©tilcfe ^ierimc^]: Slnbäiifimg 111327a, -5ln* fa^e 111331a; n-avm [ij: -teer] 111527m (9?aum), Sme (@egenb) ; n-artigo III 404e I (fid^) anflöfen: in (Sterne I 158m, III 321m; in ©tern^aufen III 323a :| dataUQ f. SSerseic^iii^; bid^ter^ (sg.) III 143e, 168a, 416e; S)o^>peln. 111550a, -biift III 348m, biinnero 11189m* feine IV5a | f -f 1 ecfe fmb ein bef. ©tiid ^nernac^; -[(erfen (i?erfc^ieben bon -flede, nnrtl. Rieden) III 28m, 584e :| ^orm I 89a; n-frei [= -leer] III 340a, 569a; ßebaKteO III (329m); in m. ge^üüto (gg.) I185e,428m; IV 630a; -geftdtenO II37m, ©eftaltnng 111341a; -grii^>^^e 111567m, -grnV^^en III 373e; -büüen [= ]Xm\)M'] (a. (Someten) I 107m, 569a; -§l;^ot[;e[e III 320e-la, 356e; im 9^. [b] 11177a, -infein III 318e, irbif^evO m323e, ifclirter ni335e*; -fern 111312m, -ferne 111312m; fcgmifc^er [b] 1118e,i55e; II5ö4e-5a; III 48a, 219m, 258e, 311e, 3m, 8e, 320a (35erbi^tnng) ; -frei« III 210e; -Ianb<^ II 4e; III 7e, 574am, 630me; n-Ieer [=-frei, :j: -arm] 111328m (9?änme) | leuchte nb [a] I146e,207e; III323e; Ien(^teiibc(r) [c] 1158m, III 313m* :| n-Icg [= -frei, ij: -arm] 1 158a || -maff e III 314e, 334ra (irreguläre); -maffen III 313a, [555-4 gro^e, unregelmäßige; 4a), 340a 7 gjJaffen 111339a (unfi3rmüd;e), e-340all || milchiger (sg.) III329e, 332e-3a; nörblid;e 111341m; ^lanetarifc^e I88a, 160a; regelmäßige III332e; -ÜJegion III526e, 7a, 8m; n-reid; III319e (^immel), ried^enbo I334e || -ring [= üiingnebel, ringförmige 9^cbelflcde 111330m] 1 89a, 148e, 412m; I1366e-7a; 111212m, IV212a(rotirenber); pl. -ringe 1162a; III 550m, e J 3tingnebcl I11550m-lall,m, 362e-3a', riiigfiJrmige f. 9fJebeIf(ede || rötf)Ii^e(r) [a] I442e, (3a*); 11189m*; runbe III177e, auf ©anbbänfeno I529e-550a, fc^ediger III 349e* I -fdieibe III 332e ; -fd;eibeu III 332m, 3e-4a :| -fc^ein [= -fd^immer] 111316a I -fc^id;t I145e; -f(^id;tcn 1361a, II146e J -f(^ immer [=-fd;ein] 1119m; III 5iim (milber, matter), 4a; fc^immernb I11349e* :| felbftlenc^-' tenb(e) III555a*,e; f^orabifd^e 111328m ||. gj. um ©terne f. *®terne, *9?ebet' fterne; f 9?ebel fterne finb ein bef. @tüd biei'nad^ J (Sternhaufen [f. °anf= löfen] \\\177e-8a, fterntofer 111316m* || -ftrablen 111364a; -ftreif I UOa, -ftreifen^Cpl.) 111107a; füblid;e III320me, trcdncO I 442a, bcn 9^. um== geben III337e*, -iimpünng [-^üße] III 581m | unauf gelöfter (sg.) in 181a, 316e, 349e; unauf li^firic^er (sg.) III 182e, 316e :| unregelmäßige, 3Zeber Uuf — 3, f ^^ebelfledf e bi§ gl 813 nnft?mmetvifcf;e III 555m; iöevbi^timg I158e; 11148a, 320a, 9e-330a | biirdj 91. (sg.) öerf^Ieievto 1 349e, 481m; ii-i)erf(i^Ieierto 1 348a :( «Bertbeilimg III 326am,9am', ÜSerjeic^niB , Sataleg III 320am,me ; -ti^an'ü^ 1 199e (bide), IV 143a (bunKe); SBaffevn.o III 329m; -melt II 276aO, m 326e (V3); -molfeii II 267m, III344e; 3ahl 111322m, 9m, 349am, 358m, 9a,m; -^one III 348a t 9ltMiität (üevfd^iebeu baöon -flerfen) (§V. = Giebel 33eb. S. ; ügt. -ftevnc) [j. Kometen, 9D^agettani[c^e SBoIfen, 5a?il(^ftra^e] I 19m, 63m [86m-89l 92a, 143m, i55me, 8am, 556m, 415e; II 259a, 368-9m, 513a, e-4a; III 3e, 55m, 5Se, 48am, 99m, 181mll, 192m, [311-341m, 21. 354- 367m] 5ila, 321a, [2-4m nüg. ^etvac^timg] , 359e(373e), ö27e; IV(5a) J sing. 9^etulflerf (biivc^ * bejeid^net) 1157m (415m); ein kftiminter, ein* aelnev III173ra || 3nfn^c: 2t6Bi(bungen [i. Oviong-^ZebcI] III339am,340m,e, Imil, 362e-3a, 7a | 5lbftanb [= (Sutfevniing] III552e [uugekiivev] , 5l6ftänbe 111312m [ungcl)eure] :| Aggregat 111514m, -e 111319a; [i^m aljnWä^] III 566a* I 2ln^äufimg I11326mll, m-7a (größte), am, 8m; -cn 111327m, 335a :| 2ln)e^u, ?tug[ebn III 5i5(a), 339a, 357e; ^luft^ten (üBer i^ve 9^atiiv) [f. üt>v. 5löefen] III[313-322a @e[d^i(^tc], 515 (öerfc^iebiie) (e) ; 2lrc^i^en23e; Slvten, (Slaffeu (govmgattuiigeii) III 321a, 332e, 3m, 357m,e', aufgeää^Ite 111319m j|. ni(^t aufgelöfte f. uiiaitfgel. | (fid;) auflöfeu, '^[iiflcfmig [a. o@terne , o@tern{)aufen] 1 155m ; III 48am (117e), 8a, 3l7e, 321am, 2-3a, 330e, 9a (Srnsei^en), 357m-8a, 362me: iiic^t toiiüigc 111322a, 356m :|| aufri38Bav(e) III 321 m , 2-5a (ni^t atte), 5a, 357a (aße); ^TiifföSbarfeit III321e,2a Jauflöölid^e(v) 1 159a, 367m (387m), 593e*: fd^irer III 329e, 557e; 5lufli3«li(^fett III 5Iie-2a, 358a,m, 5S4e .|| [5Iuf jä^tung, einscine] (f. Meffier) 1 144m; III 315m, 6me, 325a, 8ell, 550me,e, Ime [335m- 341m (in auefüFivI. 2lb^anbl.)], 335m, 341m, 9m, 356a,e, 8m, 362e, 4a; 5lugfet;u f. 5tnfefin j begrcit3t(e) [bgl. Umriffe] 111313m, 333m (fc^tüad^): [d^arf b. III 511m (e-2a, 323a), 331m (2m, 4a) :J «öeoMtiing, kobad^tet III(313e)9a, 320a, 5m, 359a,m; SSefc^veibung 1II515* [335m-341m (ein- jetner)]; beftimmt 111312a, 325m; S3eh)cgung 111330a, blaue f. %axU; 53reite IH 312a, 5m; Satalog f. ißevjeic^mß | S"entralftevne [= ©tcrii barin] 111331m; gentium [:|: ^evn] III329e, 331m, 2m,e, 363e :| klaffen f. STiten, bo^^elte 1. Siebet, 2)uft 1161m | ©unft-S^covie iri318e, 320a; bunftig III 331m :| ©urd^meffer 111330m, lell,363all; [©ubvudt] III512e; eait)tiid^(e) [=otoate], eü. ©eftalt III (312m), 329m,me[9m-330a], 329e, 330m* e*, e-la, 357m,362me', (äntbedfung, entbccft [bgl. ©efd^i^te] 11118a, 76m (79e), 317a, 8m, 9m,e,358e,362e I (Entfernung [=5Ibftanb], gerne: [ungeheure] lH512am,552e Jgarbe III 331 e, 5ö5am: blaue III 551 e-2a, 565m; gär- bnng III 33U-2a || ferne I 91a, IV(5a); fernfte I @. Xllm, 61m, 80m, 91e, 386m, 416m J gerne f. (Sntfern.; im gcnuc^r, bnrc^ gernröbre gefe^n III(311am), 2am, 5m, 330e-lail, 356a |( felbflteud^teubeS gluibnui III 323 814 i^eM\iede go — ^Ru (333e) I ^cviu [= ©eftalt] (togl. 5lrteii) V9a; govmcii III333e (\3evf(i)iebcii» ortigfte), 364a (mevftrüvbige) :| gefe^n [. [ic^tfcar, ©efd^id^tc [tjgl. ®nt* becfimg] II [368-9m kcbac^tet u. entbecft]; III [313-322a, 2(. 354-8ra] 5i3(e), [4m-6a erfte« ^Sorfommen], 9m]\e,320e; Oefetje III 178e-9a; gc* f^renfelt 111331m, 9a || ©eftalt [= ©eftaltimg, ^ovm] ([. regelmäßig, mu reg.) 11182a, 183a,m, 3iiw, (340a,e, 351a), 7m: befcnbre 111335m, Dl;iie ®e[e<5V(9a), 9^ormoI-®. [= eüiptiW;e] III 529me; -SSeräiibevimg III 317e, -en I57me; n^imberfame III 55ia»n, 54iam (9m) J geftdtet III117eJ®e' ftaltung [= ©eftalt] 111318a, [329m-334, 21. 362m-4a] 329m, 333m, 6a, 341a, 362e: Slrteii III [329m-334] 329me, -^g-^vcceffe III 48am (fovtfdjveitenbe), Übergänge III 32Pe-330a, große SBerfc^üeben^eit 111329m || ©laiij [= §eütg!eit \i\\x\] III 338m | ©reße III 3i2a, 335m, 9e, 357e; große III 335m, 348a :] 6 @rii^^>en III 327m-5a, ©ni^^irimg 111326m; §eüig!eit [= ©laiij, ?id^t, ©d^immev] III331e, 2m; irreguläre |. imregel* mäßige; ifolirte(r) III 314e*, 8m, (333e, 5e*); Äenntniß (junel;menbe) III [313-322a ®t\ä)\(i)k] 313a, 9m, 320e ( Äern [= mzMtmi, 4: Zentrum] I 145e; 111316a (imaiifgeleft), 329e-330a (341m); Äenie III 329e-330a (met)rere), 364a :| f feine 111334a; fornig III 338a, 9a, 366a; fngelförmige IIl(312m), [329m-330a]329m,e, (341a*); ?age [= Ort, ^^ofition] 1 154e, 111326m; !2cc.o, leerer ^aum 111327m, Smile (340a), 359e | IBic^t [= ©lanj, §etlig!cit, @d;immer] I159e,411e; III 331m, 2e, 366a, 593e*: Man III 331e, jnr @vbe l 161a, -f^ein 111339a, -fc^immer III 317e; -ftärfe III 334a, 9a :| SD^enge f. ^a\)U D^atnr f. Söefen, S^eBel barin II369a||bie nörblic^en III 325m , 341m , 358e-9a ; in ber nörbl. ^mMdxi III [326m-8a] 330m, 4m ; be« ncrbl. ^imrnelg III 324e, 7a, m-8a (6 ®ru)J^>en), 360a; beS norbl. n. fübl. ^immelg III325e-6a;| 9^orbpoI f. ^ol 1 1 o^tifc^e III357e I Ort (n. m bereu finb) [= Sage, ^ofiticn, iBertl()eihingJ III183am, 212a, 334am, 5a; [Ortekft.] III 358e, 367a :| oi?aIe [= etti^t.] 111179a (180e), 3a,m (212a), 323a, 330a, Im (3e, 9a*), 348all ; [^erfcneu] (= l)p, @efcf).) III3i3am, 7am, 9a, e-320a; ^l;otüf|>]^äre III 332e, ^>^i?fi[c^e III357e l^lanetarifc^e [tgt. 9^e6el] I88am, 411e; III 329m [332-2, 21. 3Ö2]: einjelue III33ime; munberfame (Sr[c^einuug III 33iam, 2a; D^^atur III 332 J an ben ^clen III 32Sme: am i^orb^ol III 32(Se (ein 9J-fIecf); am (Süb^^ol III328me,e (ein D^J.) T ^"^Htion [= Sage, OitJ III 313e, 7a (beftimmeu), (8e, 339e), 340a*, 373e ; -en III 31 9e, 320m, 4am (3a^r ber beftimmten) f 9^anb III332e; üerttjafc^eue 9^änber 111331m, 3e, 351a :| Sftaum (ben fie eiunet)men) III322am | regelmäßige 9^., reg. ©eftalt [= reguläre, f^m* metrifc^e] III 183a, 212a, [329m-333m] 329m, 332e, 3m: Ort III334am; ^Verbreitung II1334am,e :| 9eegion [= 3oue] I80m, 415e; III 326m-7a, 7a, 8m, 359e; -en III334mll :| reguläre [= regelm.] 111348a | 9?ing III 330me; ringförmige [= SJingnebel, Diebelring] III (183m) 329m, 330m-la, 330me (9^0. 57 Meff.), e, (la), 362e'3a T r un be (r) [= fngelfi3rmige] III 179a, 323a t D^ebelfledte ^u — 2öef 815 (9e), 330a,e*, Im, (2m, 341a*), 357m ; ntublid^e(r) IIl 313m, (6e*) :I fc^cdige III (349e)357e, 366a; [(gd^vift über 9^?.] III 55l^äre III52<5m-Pa, 330e, la, 4a,359e; be6 fiibl. ^iminelö [a. niJrbl.] II 330a; 111175a, 317m, 8am, 324e: n^enige III325e, 8m :) ®übpo( f. ^cl || f^mmetrif(^e [= regelmäßige] III334e; Umriffe [ügf. Begrenzt] III 330e, 3e (nnbeftimmte), 8m | nnanfgetöfte(r), ncd; nid^t anfgel. III48am, 313e, 322m(e), 3a* (fein), 5a (^al;!), (349e), 362e*; nnanf(i)«ric^e(r) , nid^t anfjn* Ii3jenbe(r) I^öe, 88ell, 92a, 93m, 160a; III315e* (6e*), 9e, 321a,m, 357m, e-5a :j nnförmige(r) III 311m, 2a, (6e*) | nnregefmäßige 92elj,, nnreg. ©eftalt [= nnfijmmetr.] 111183m, 329m, [333m-4 aUg., 335-341m n. ^. 364m-7m einjelnej, 341m, 5ö5e-4a; irregnläre(r) III 333e, 4m*, (340a, 8a) :| nnf^mmetrifd^e [= nnregelm.] III331e, 4a, 5m; Unterfiic^ung 111313e, SSeränbernng III 53Sm, 35erkcitnng III (3i2am) 334e | fi^ öerbid;ten I 155m; terbi^tete Ieftein, te.tten, Planeten, 33er^ältni§, SBirfung nebli^t 111 5.Siam (etlvoi? neblid;te^) j neblig [f. Rillte, 2id;t, 3«oterie] 11140m (318e): ®rnnb I88a, Raufen (pl.) 111315m, STJaffe 111 582e, 3JZeer 11181m; @terne III 178a, 210e; @toff III (219e):|| nebula ^^^ebel: n. polarissima australis III S25e | nebulosa (= 9'?ebelf(ecf) III 315e, 335ell; nebulosae (9^ebetfterne) 111178a, 3i4a, 6me *iVi2c/ii (3njt. beö Cauca) IV 556a, Necho = Neku, Necker (Louis Albert N. de Sauffure, geb. 1786) IV182a (magnet. Sntenf.), Ned/chd {Nedjed; nbvbi. ^xah,) 111345m, ^Jefafa-^anb Cüflap^^a) IV509am *9fiegatton (negiren j. be[.) II 9m | negaiib [f. 53en)eii?, @(cctricität, ©rünbe, ^fttito, 9lefiiltat, 3engniB] 11171m, V45e: 2abimgl361e, fe^n I1170me :|| 9icgev [aiic^ in comp.] (pl.) 11415m, 431a: afrü. II194mll, n-artig 1380a, fransöf. I 260m, §irnI379e, 2anbII304e, 9^ace 1383a, -jflato IV336a, -ftämmc II 195m || negiren (S^egation, n-tiü f. bef.) III 610a, Negretia (^f(.) I 195a || rio Negro % (gr. ^.) [a. A. v. Hum- boldt] III621e-2a, IV 363m: in ben 2Imo3onenft. lV363m; S. Carlos I 432e, oberfjalb 5. aiV497a; ©egenb IV497e, magnet. S3eob. IV102e; Xemper. IV497a,m (geringere); Ufer IV497e, braune« Saffer IV497eJ ^. (§D^e in ^ntioqnia) IV 556a || Negropant (= Euhöa) IV 270a *Nehemia (bibl. 58ud;) 11133a, Neidhart (alter bentfd(ier S)i^tcr) II36a ||. fid; neigen [. SBelt :|| 9?eignng (= ^nclination) [f. S3abn, ebene, dtüpüf, magnetifc^, @d;i(3^ten, SSölter) IIIl35me, IV359a: (comp. ^§-) ®rab SReigimg S — Neptun ©y 817 V44a, -Jiuie IV333e, -92abel f. fcgl. Ul, -5Scväiib. I185e; -iinnfet I 98a; IV176m, 330all,359a, 614e J 5«eignng§-5)UbcI (= Sncliuaticn«-9^., 3iidinatcviiini) I201e, 373e; IV86:i,120m, la,m; pl. -9Znbclu (*) IV97a, 185a, 7e-8m: (Joiiftviicttou \\171am, ^iiiflii^ auf [ie IV 207m, SBevfevtigcr \yi72am, ä>oKfonimenI;. IV97a* :|| Ncku (ägiipt. ^vn.) [aiic^ Neko II 174a, 408mll ; Necho 11 204m, 408a] II 159m,e, 174a, 408all,mll : Um* [d;iffiiiig Slfvifa'« unter il;m U[159e,^. 407e-8]; danal II204m,433e; tor 11408a || Neleus 11192m | Nelli (Giambatt. Clemente de', 1661- 1725): Vita di Galilei II 508e, 511a,mll,e, 2a,m, 3e, 5e; III 554e, 365a *5«eniäi[d; f. Nemea \ Nemaufa (51»«'^ ff. flauet) V 116m: (gleni. \1Uam\ (gntbedev V114a, 7a; -img yil4a J Nemea (in 5lrgoIi^) 1405m, II 10m; 58. 9fienmif(^ 1405m (göa^e: ans bem 2)?onb) :J Nemefis HI 467e (planet Saturn), 9^ennev(eines S3riicf)^) I V 161m 1 1. Neoburgum f. Claußro-N., 9?eoccm V 73e (-53ilbung), Neo-Kammeni (©viec^enf.) I 454m | Neophytos (3J?cnd^): (S^clicn mit BaMen H45öm,e:1 9?eovama II 93m \\mourielle (^tjren.) V53a (@een) | Nepaul : ^trfc^nrt II 428a ; ^lalmen I IIa, 43a J 9? e^ b e li n [f. ^vrcyen] 1 245a, 260e, 4m II, 459a : [alß ^BeftaubtlieüJ 1 245a, 260e, 4m ; V 76a, 77m ; ^aIfoer;aIt 1459a, Ävt^ftatte yiQ8^:\vBcpskouS£lq (Diebelftenie) 111314a Neptun 5(. bev ®ott (=Pofeidon): olg Uvbeber ber (Svbbeben nnb in ^Bcvbinbung mit i^nen , ßvbb. i^cm SRcere^bcben an? I Y [228e-9a , %. 494m-5a], Sänber nntcv N. \\494e, (i{>t)|d;e ©cttbeit \\ 494e-5a , @ott be^ ü)?eev§ I V 494m-5a (4e) J ne:|)tnnifd) (in gcci. S3eb.; t»cm ®ott *, tocm ^lan. ^) [f. ©eftein]: 5rbfd;eibnng 1311m; S8iIbnno(en) \58m,59am', ÜReid; II 8e*, tvan§ne^>t. III571aO (^(aneten) J ne^tnniftifd;e 2rn[td;tcn IV481C, \58am:\\—SQ. ber ^Uauef (großer) 111576m, [532m-4m, 21. 553e-6m (ol)ne bie 2;rabanten)] || 3iifnljf: StBftanb, (Entfernung ["*] (üon ber ©Pune) III 294e*, 372e*, 406a, 483e, 4a,e, 533am: mittlerer III 436e :| Wnibuug f. geal;nbet, ^\?U\ III587e; SIrbeiten über N. III 534am, [554-öm]4e; 21'uffinbnug f. bei ^ntbecfung, aufgefunben III460e | änfjerer flauet III427e, öa, 448e; ber änjjerfte ^I. (im ©onnenfüftem) III 294e, 376m, 460e, 558m J 53a t;n [a. (Sycentr.] III 376m, 570m: \)(i[U gr. 5Ije 111553m, ©roße 111363a; 9^eigung III 428m (f (eine), 449e :| S3ered;nuug f. ßutbecfung; 53e\vegung HI 297m, -en 111554a; nid;t ccmetifd) 111558m; S)i^tig!eit III 324a, 446a, 7a, 555e; fd^einbarer S)urd;meffer 111434m, 533e', (gigenfd^aften 111558m; (gtemente III 435e, [553me] 4a \\ (§.\\U becfung 11487a; 111377m, 426m, 443m, 460e, [552me], 3am,e, 553ell, 4ell,8am; Sluffinbung (*) [ügl. aufgef., f. Galle] 111577m [552e], 558am |: e. bur^ 8evec^nung II 2:/ime, 436m; 111577m, 445m; (S. ober 51. ivo' bnr^ betinrtt cb. beranla§t III 153a,m, 529e, 532e, 553e; große i^olgen III555am (2tu«bel;n. beS ©omienfl^ft.), 555m; ©efc^i^te III 555^, 4e, 5a; nac^ 111571a; 2:t}atfad;en geprüft III 554am, 554am; t?cr III 445m* I| Entfernung f. Hbftanb j (Sjrcentricität (feiner 53abu) 11 1 456?n, 555me, 51. ». .^ttmboibt, Äc8mo8. V. 52 818 Neptun ©p — neu @ 8m: ]d)x geringe III455e, 533e :| im ^eniro^v III533e, ^^olgen f. (Sntbecf., genbiibet 111 [555-6m]; großer ^(anet 111376m, 426m, 460e; ^aii^t^Iaiict (gegen bie Xval\) \\\ 535a I jenfeits be? N., über il)n Ijmam [= tvan^* ncvtiinif^ kiSBeb. 21.]: ^(aneten 311 entbecfen III 555m, 554a, 571a :| M)t III372e: -ftärfe 111459m (beö ©cnnenlic^te) :| ä^Jaffe \U445m\\, 533e, 554a (njac^fenbe SSeftinmumgen); -^enionb [= Stval^ant] 111204a, IRame III 554a (planete Herschel), ^erf. f. arbeiten, 3?ing III 555f-4a (irrige 9D?einung), ©ateKiten [= Xrab.] 111554m, ©töriingen (burc^ N.) lll(529e, 532mell), ©Aftern 111464a I|— Sratant [=-mcnb] (*) 11176a, 204n, 297e; <^§txa' Bant (oo) III426m,e, 534e, 5a,556mT2 Trabanten [= ©ateüitcn) III 576m, 461a (4a) |: Scobb. III554e-5a; gntbecfiing, entbecft III81e*,426m,e, [554e-5«i, 4e-5a*], 556me :|| 1*« Trabant: Sßa^n 111536m, eiem. 111555a; entbecft 111426m, 554e-5a, 556me J 2'« Xv.: entbecft, (Sntbecf iing III 426e, 554am, 556e: ncc^ nid;t beftätigt 111535m —|| Umlauf 111303a; Um- lanfgjeit \U447e, 8m, 533m, 563e,570m,e :| bem Uranus nabe III443ra; bcrfünbigt, ÜSor^eröerfiinbigimg III460e, 552me;SBoIiim III 434e | --s^^n? eiten III294e(l,372m,e, 406am; -njeite 111406m *Nerciat I 402e (perfifd^er !OeI;rer, (gteinfäüe in ©tjrien) || 9?ereibeu II 8e, 104e-5a] sg. -be II 104e J 9^ereibinen (@eetb.) I 330e || Neris IV 502a ((Säuerlinge) || Nero 1) (Äaifer): dornet 1390m, 3a; an« Safpiö 1462a, ©maragb 111107a, unter 11411m; ^eit 11411m, -en I 236m J 2) Andalone del N. (1270- nad^ 1342) II295e-6a 3) Francefco del N. . IV 348a {Monte nuovo) :|| Nertfchinfk (ruff. ^|.): ©ruben IV 47a, Üänge IV70m|magnet.: ^Tbhjeicl^ung IV189a,m: ttjeftlic^e IV116m, 189mll; (Stationen I437e, IV 70m || Nervander (Joh. Jac, 1805-48): njörmenbc Äraft ber ©onne III (401am) 419e | 9?ertoen (bef. in comp.) 11229m: -einbrud 11167m; -fafer I35a, 111379a; -^libum III 33e; n-reijenb I272e,361m *Neffelmann (Ge. Heinr. Ferd., geb. 1811) 11454m („@efc^. ber Sllgcbra'O; neftern?eife IV 266a, Neß-lodge f. St. Helena\ Neftorianer (^riftl. (Secte) II [247-Sm (bef. jn ben STrabevn)], 8a; 33. n-nifc^ II247e ((£[}riften), 8m (^viefter); d, -niSmu« II 247m :I netherformed rocks I 457e, pic de Nethou (^^ren.) IV 527c || 9let} [f. (Spalten, trigonometrifd^] 21. (eig.) in comp.; 33. (bilbl.) IV19m,62e: n-artig f. ©en^ebe, -äugen I286eT5Ret5^aut (be§ Huge«) 1158m, 394e; III67m,e, llOe-1, 3e,4a, 9a, 120m,e, 202m!ll : ^mpfinbliclifeit III112e; «fünfte III84a,85a,m,202m; 3iei3 111543a; ^eijbarfeit 111166m, 202m || Netze (gl.) 11411m (-©iftrict), gflet5t;aut f. bei 9^etj neu V20a (immer), ^e\\t§ II 26m (entnjicfett fid^); bic Steueren II 168m ; 111477m, 619m J^Jeucrungen 11136m; 9?eubcit II 186m, 510m-ia (Üieij ber 9i n. ©rfatj bafür); III 219a :|| '^Rtn- (compos.) [bie gecgva^Mfc^cn u. \>tx\, f. fogleid; bef.] ||: D^engicr (=-be) 1152a; III 346m, 45Ia; IV16e | neu (SJ, D^eu- (geogr. u. a.) In^ 6a 819 ÜJeugievbe Il297e, V47e: feffeln 11363m, ©egcnftanb bev 9Z. 1 28a J neugierig [f. 9}ienge] I 248e ^Jltn- toor geogra^I)i[(^eii ^anmi (mit tvenigem aiibeven ba5n.Mid;en) [f. sec. : Pei-fer, ^^eififc^, ^^(atcnifd;] {f Xeu-Granada n. ;\ew-Ä)//a?id Bilbcn bei. (Stiicfe f)ieniad;): JS'eu-Ärchangelfk I 346rail (2:eni^er.), = Xowo-A. \\ loQe C^aiM)] Neu- Britannien (-«nia lV421e; in b. (giibfee) IV 421e: i^m gegenüber, ilcgcl ib.; Sage lV424a, jn 2}?clanefien IV588m, [«Pcrf.] IV42ie, 9tic^tnng IV421a ((SO-5J^23); 55iilfane IV[421e], iMtl!. IV 424a :i mo\kx-Neuburg (bei SBicn; = Ciaußro-Neoburyum) 111416m II Neu-Caledonien IV[424am]: ©ebivgeartcu ib., 590e; gcegn. lV424am; Snfel(n) babei IV420a,4a; $?age IV425e, 311 iRelanefien IV588m ; jRic^. tung (@0-9^2B) IV421a,5e; @iibi>i^e lV420a; 2 nite SSulfane lY442a7n, nid>t t»ulf. IV424am :|| Neu-Califomien {Atta C-ia IV439e; öfter bloß Calif. genannt lV437a, 471a, 630a) [\ 440me: coast ränge f. Äüften* fette, (Singebovne IV440e, [(Sntbecfiing] II268e, (Sj^eb. [= $Heiie] IV471a, Krater lY 440me j tiifteufette IV437a, 9e, 598m; ober coast ränge IV 439e: ^ortf. ber 5irt-(5alif.'g ib., \>ü\l l\440me:\ Saiden IV440e; nörbl. IV437e,440me; [Cvt ba] II307e, IV630a; dtem [= @j^eb.] IV437me; Sierra Nevada \V439e, 598m | SJnlfane l\437a] ijulf. IV440we (im m), e {®c\tcu\) \\ Neu - England IV 27m; dienere, S'Zencrnngen, 5ReneS f. bei neu; Neuf/en IV165e (artef. S3runnen) ] Neufundland (auc^ gen. Terre Neuve 1203a, Bacallaos 11326a; f. ^Helhdand): S3ant I327e, 8a; II 326m; ^Sufen II457e, gefelju 986: ib.; ©olfftrom 1337m; II326a,m; Helluland 11272m, 457e; magnet. 2lbh). IV 202a, gjorbrid^t 1203a :| 9^eu* gier nfn^. [. bei neu, -f Neu-Granada bilbet ein be[. ogv.] I V 421a,m, 2arn, e-5a; fcff. 35ogel I 303a I ißiilfauc IV[422-5J 430m, 590e; tiilf. IV [422-5], 2 (3cne), 458e :| SSeftfiifte IV423a |j Neu-Sibirien (3niel) I 469ni,m (beljevnt ^öerge); IV 42e-43a (3ufelu) | i\^eu- ASpanien (= hp. Mexico): SItIa« IV 452m, (gr* oBcrev II309ra, ©efd). IV 570m, ^öf^eu IV434e; Äarte IV312a, 595me; tvo^ifd^cv 2:^)eir IV593m :\ Neu-Süd- Wales {New South W. IV589e) IV o89e (^efc^v.), 590m (@äiilcu-53afa(te) | n e ii t r a I II 370e (fünfte), III 13öm (Sic^t); ueiitvalifiven III 134e (elnanber), 3d6a.1 Neu- Valencia {Nueva V. 1229m; IV245e-6a,m; V78ell): ®ce IV 246m, V75e (= Tacarigua); ©tabt \78e-79a {^ühu\tkx§) ] Neuwied 1281a; -eu Seden ib., 518m || Neu-York 21. (Staat I225e, l\257me (53renngatS-Oiießen) | 33. @tabt {Neic-York |. soc.) 11270m: 53veite lV90e, Sänge 11195a; magnet. Sntenf. 1194a, IV90e; ^:penbel 1424a, IV29a; [^evf. ba] III261e, New York Society I444e, ^tem^^evatur 1342m j- Neu-Graxada (ögt. Nueva Gr.) IV[554m-7]: Ändes [= CordilL] I12a, V50e; -!ette IV554a (ßiifammenfiong) :| S3evg)>ftem IV 556m, [SBc f^aff.] l\54:a\\Cordilleren[= Ändes] IV268e, [555e-7J, 623e: [nianer* artig] IV iSia, 1 Cordillere : bie mittlere l\[555m-6m], V27e; bie cftl. IV[55ö-7m], bie meftl. lV[554m-5m] || erbt>eben I214e, 5e, 221a; ^liiffe IV556m, geogn. V52m, ©efc^id^t§[d;reiber lV166e; ^c(^e6enen 11315a, ^bt;enbeft. IV623e; ^aüt IV 428a, 554m; 2anb|>i^e IV428a, äTJaftcbonten 11315a, [Ort ba] IVll6e, paramos l\555e, ^flauseu [= 55eget.] 1377a, [©cbrift] IVöllm, Sieflanb IV556m, [So^ogr.] IV [554m-7j, 35egetatiou [=W-] ^^50e, [mit] 111455a ||— S. ^nUmt öen Neu-Granada (grcßenf^^eil^: Üteiben-S5. bcn N Gran. it. Quito; bie Den Quito f. aber au6} bei Quito unter O) [f. ^Paßo, ^Popayan] IV(505e), [313e-5m, 8e-320a], 548m; sg. «Butfan (*): Stiifsä^hmg I V 5i4am,e, 9am, 460m, 47 le, 490a, [545m (bis Chili's)]', n^aS fie auöftremen I445e, -tverfcn IV 555a; befiic^t IV302a,5e; Entfernung tcn beu 35. Sentral-2{iner.'« lY 547a; ncc^ ent* aiinbete IV5i5e,8e; Erftrednng, Sänge [f. auc^ bef.] IV5i5e-4a, 547a,?n; ®a8 IV 460m; ©ebirgfavten, Sy^ineralieu IV460ra, 480a || ©rupl^e IV 315e, 6e, 7e, 547a, 8a,m; -@ru^^e lV547m J 4 fleiuere ©ru^^^eu IV 318e-9a 1| ^iftorijc^e IV446m (3a^r) 1 \)oä) IV308am; ^'6\)t ib., 325all :| t Neu-Gran, : 3Sul!. 3 — 3, t Neu-Holl ; 9^et — Newton 821 ifolivter IV547am*, $!niige [f. (Svftvccf.] IV318e, JoiHiftvcme \N 353ain (SD^angel ob. ©eltenkit, 5liif^öven), "SSlmtx. f. ©ebirgc-avten ; iiäblid;fte(r) IV315m, 547a*; V27e*; = Paßo lV(366m), [^evf.] IV46Grn, = Po- payan IV (555a) || ^ei^e l\305e; -üeeÜK IV315m, 547a J 9feiI;en-SS. bOll iVeu-Gran. u. Quito l\{305e), [313e-5m , 318e-320a] 313e , 5a, 7e, 547e T 9?eit;enfoIge IV5iulfane lY[421me]; bulf. ib., 590m ;| Seftfüfte IV 410m, baS lüeftlic^e IV137e* iRetoaba IV 546m | sierra Nevada [[. S. Maria, Merida, S'Jen-^alifornicn] IV607e (D^^ame); sierras nevadas IV 521m (in Quito) :\\ newado (adj.) f. puertos I Nevado IV283e, 294a, 3l3a, 362a, 3e, 548e, 550m, 2m, 5m, 574a; V27e; pl. Nevados (= (g^neeberge IV520e) 11323m; IV 293e, 319m, 348e, 360m, 520e; V28e-29a *Neveroff = Newerow | Sap. Newbold (T. J., f 1850): bei^e OneKen in Snbien IV (246e-7a) 501a , ^emper. ber Xiefe ib. IV 166m II |J New- caftle 21. ander Lyme 1417a (^ob^enbergU). babei) | 33. (upon Tyne): british assoc. i439a, IV74m; ®rnbe babci 1417m; [Drt babei] IV37a, V24m li Newerow (mä) NeveroiniI47am): Äälte ju Jakut/k III47am, £emper. bcn J. IV44e J Kewhaven (in (Connecticut 1 125e, 394a; 111599a); ©c]eü[(^aft IV523m; [^erf. ba] I I25e, 9e, 394a; III 599a, 605e; Yale College \ SHa, :\ New- Jerfey IIK59a (college), IV 210a [Ort ba]; New South Wales = Neu-Süd- W. Ifaac Newton (1642-1726) [Jßinggcb. im SD^cnb f. am (Snbc] I60e; II 341a, 2e, 355a, 369m, 594am, 514me ; III 21m-22m, 23, 26t-27a, 32e-34 ; B22 Newton bi§ 2öelt iV[155]', adj. g^enjtcnifc^ cb. 9^eh)ton'fci^ (*) III 21e || 3nfä^c: 516- plattimg f. @vbe, Jupiter [ SInaiebiing I 73e; III 22am, 52e, 34a; IV [10], 10m*: 2 Slrten I V iO :| )3r;Vf. Slftivonomie III 21e; tt^er III 25am, 35me, 34m (323m); 5ttmofpr;arc [ögt. Siift] III 52m, 59m; 5lu§ftri3miiiigen III 323m, 358m | ißetvegung IlI23a,e: Söefc^Ieun. I58a, Kepler's ©efetjc n351am :| Bo3^1e III23m,33me; Caffini [. Jupiter j dometcu III577e-Sa!l (©^tueif), 582am (Sic^t); Scmet III 563e-4a :1 Conduit 1137a, 407a; IV8m; 2)ifferential-»?eiming [= fluxions] III 371e, 5i4me; 2)ruifte 111 323m; (gbbe it. ^hit^ 1325a, 11122a; [(Sigeufc^aften] 11514c; 11121m, 23e, 440m; IV 10m; (Siiüüiil, (SinfliiB auf it)n ii. f. Sbceu [a. ©oft. b. erbe, Jupiter] II345am, IV[i55]; (glectv. 11383a || (gvbe; ^b^^Iattmig I 172e-3a, 11595m, IV31a; 2)uvci)me[fei- IVl55am | ©eftalt I42Ue, II 394a] IV 19a, 155a: tvaö auf N. cingetinrÜ I;nt 111519m, 550m 1| (Sypevi* inente 11371m, gaÜ IVl55am; färben mit T6nni uevglirijcu 111440m, 480me', gernrö^rc III 78m, fluxions [= 2)iffer.^ec^u.] UöUme', ©efetje 11351m, III268e*; ©vabmeff. f. opicard; ®rai)itatiüU ('^ß-2;l;ecvie, -^g-e^em) II238e, 349a, 351am, 365e, 371e, 392e-3a (4am), 505a, 520m ; 111 21m-22m (21e), 25, 27a, 32e-33m,e, 34a {629a) ; IV (155am); Halley 11123m, Hooke III 33e J m^^Iattimg bce Jupiter 11393a: Äenntiii^ ton Caffini's (gntbecfmig IVi55me; (ginftii§ auf K lil ölOm, 550m:|Kepler II126e-27a,629a|^raftII594am, 111629a, lVl54am; träfte I1353e, 111 268e :| 2ekn [f. Brewrter] 1407a; Sic^t [f. @cuue] 11191a (©ef^triub.), VlOa ((gntbccf ungcu) ; 2uft [ögl. Sltmofpl;.] 111118e, 2)?ajinia 111578a (»evf^äten fi(^); de mundi syst. 111484m, 5a; DIatur* Ie[?ie 1325a, ^JckuBuMev II388e, Oldenburg 11133e, opera II133ell || D^tif II 57ie, 2a; III 23me (SSovrebe, 2t^2luf(.), 33am [®teüe], 34a; IV 10m (3ufatje), VlOa; Opticks I1132e, 33m, 34a,m, 125e J o^tif^eS HI 64m 11 opuscula math. etc. 111450a, 4m, 5a | ^^Jeubel IV25e-26a: abgeknft burc^ e. S3erg lV31m, 162a; Richej- \\25e-26a, 155a; -3Sevfu^c III 550m :| [pevf.] (f. 2eben, (Sigeufd;.) II371e,393a; III 33e, 12.:e; IV 8m, 155a I Phil osophiae naturalis Principia mathem. I 75m, 172e, 420e; II 394m, 520m; III 18m, 21m-22m, 32e, 59m, 267m, 358m, 519m, 57Sall,582am; lV154e: 5tuggabe 111 32e, 261m , 582m; [@teüe] IlI52e-55a; 3eit 111519m, 550m ]"Picard's®vabnieffung:N.'sÄcnntniß üon i^r u. SBcuu^i.ng I1392e-3a; IV25e, i55am J ?ßlaneteu: Slbftäube 111454m^, S3eid;aff. lV5me; ®ic!^tigfeit 111447a, 485a; ©tcff 1407a, @tcffc 1137a :1 Pound 111423m, 9?eftectoi- 111325m* Richer f. o^enbel, ©c^alt III125e (®e)c^h)iub.) , @eu!blei I(424m); (Sonne: ©efc^winb. be« $?i^t8 11191a, 125e-6m; @piege[- @eytaut 11335a; eterne 111124a (^unfein), 261m (oeväuberl); «Stoffe ber Scltforpei- biefelben lII 594m, IV 83m; Xob 11123m (üov), 125e; Varenius I ÖOe, 74m, 75m; Södrme 111578a (-23eränb.) 1| Söett [ügl. mundus, world! III2Im-22m: -löxptx f. Stoffe; Newton: 3Belt — B. G. Niebuhr 823 -l>ftem 11394a, 111 27a J System of tlie world l\31m .\\ 3eit IV 20e: -alter II393e-4a, -gencffe 111273a 1|— 33. Kewt(m 3Jinggebivge im mont) 111507mll —II— 2) Newton IV 606a (Übeij., 9?egiftev be« Plijiius) New-York ). Neu-Y. | Nezahualcoj'otl (ÄLhi. i). Stegciico ; 1403-70, reg. 1426-70) 11314e, iSOm-, Nezahualpilli (it.; 1462-1516, reg. 1470-1516) 111 i86am *mazouk (^erf.) UlOall; Nibelungen II33e-34a (S^aturfd^ilb.)/ 113a; Nicäa II 203m (am §Vta^|>ei^) , I1122le [bal;er gcH.]; Nicander (aiiö ÄO'» Io^I;en) II 109m Nicaragua '^. ^roi). (®taat IV 540a) [f. Leon]: 2t3tefen IV 540a, Sörcite lV308m, Sibbeku lV539m; [@^rift barükr] IV299a,53ie-2a, 5mll; [).>an. ^errfcljaft IV537m, (g^nac^e IV298a, [2:4>cgr.] IV308e I ^^il!aii(e) IV226a,297e,8a, 306a, 532a, 9e, 540a: Slrbeit \\ 537e-8a, §i3I;e IV308a :| Söeftfüfte lV308e :|| 53. ®ee (\)cn) .Y. (laguna de N. IV 537m, 540a,m) I215e, IV 557m: gr. 5tveal IV 308m, (gibbeteu Den 9^eu- @ran. gel;crt I215e; gcmeffen, §üI;c [tjgl. ^Man.] \y537m\ 3nfel IV 5Wam,m\ tiefer al^ ber Managua IV 541a, iiicbrig IV 308m; (g^icgel IVö37m, 540m | SSiiIfau: beim @ee IV540me,e; im ®ee IV 543a, i{}m iial;e IV297e *Nicepliorus ßlemmidas (c. 1250) 11423a, Nicetas (= Hicetas) II 349m II Nie hol (J. P., c. 1804-59) 111321e: arcliit. of tlie heavena 1415m; DMelflecf 111341m, 367a; [^erf.] III 321e, 358a; üage beS ^la* uetenf#ems I (157m) 415m; 2cvb Roffe 111 321e, 555am, 367m; System of the World 111 358a, 362e-3a, 7a,m J Nicliolfon (Will., 1753-1815) 1363me (S3Ii^, Ieiid;teube 2«oIfcii) -H i^icf^t- f. sec. [j. 53. ©ebrauc^]: -fein [a. ©ein] I 87m :| Nicias 111544a || SSlxdtl (2}Jetaü 1 I35m) [anci^ in comp.] [f. (äifcn] 1135m: u-frei I429e, -©el^alt III 614m; n-^altig [f. (gifen] 1123m, 134m, 406e; fiinftl. IV 504a, magnet. 1186m | in mi> teorfteinen 1 135m, 7m, 406e; lU614me,bB, 7a, 624m: mangclub I 136m :| -Ojt)b 1460a, paramagnet. Vllm, [35evbinbimg] IV 481a || i\"ico&aren (3nfeln) IV405m, 9m: -©rnV^e lV408e, magnet. ©taticn IV 76m; mä)' tnng IV394m, 413m; fübli^fle IV394m || — Nicolajeß= Nikolajew j| 1) S. Nicolas de los ranchos (jj)crf am ^oljjocat.) IV 349a, 527m; 2) Nicolas (®ir Nicholas Harris N.) lY 170e (bist, of the navy : Scm^o^, @tunbengläfer):|| Nicola us: 1) taifer bon dlu^l IV 69m (9^eife auf feinen «Befehl) I 2) ^äbfte: N. III, IV: 11285m; N. V: II 459e J 3) 53runnen beg fjeil. N. (bei 2)elpl;i) I 230e, 447e-8a \\ Nicomachus (5lrd^cnt): dcmet 11427m; III 579m,e, 580e-la :| iVicomedia 111414a ((grbbeben) nie- f. sec. [5. 33. gefel^n] || Niebuhr 1) Barihold Georg (1776- 1831): Adulis I1323e, ®eten u. ©armaten 11421a, Menander II 440e, „r^ein. 2«ufcum" II 418e; „rijm. ®c\^." 11401a, 417a; „!1. 824 B. G. Niebuhr — Nq^pon 6 (Bd)x\\tc\\" 11421a; (£cvtl;eu 1491m, 11 421a J 2) Carften (1733-1815) II1211e („5tvabieu", m\l6)\txci^i) 9Jicbcr-, nicber- (*): -tn-ingen* lV262e-3a, -gefc^Iageu* f. bei -fcbtcige, -lagen lV406a \\ Niederlande, 33. -länder {^), S. n-lällbifd; (*): ^aiibcl II 84eO j makx* II 85ra, 129a,m: -fd;iile II 81m* :| Pytheas II 411a, @c^tfffal;vt lV57eO, Schute II 22Pa* .|| -laffungen (= 2tn[ieblmigeii) II 165m, 179a; sg. -iiiig O 1 1270a: ^aiibeleiiieb. I 167a, 243e :| -rAein f. Rhein, -[c^ie^eii 1204me (üoii (gtvarjleii) ||— ^Mebcrf erläge [f. d;emifcl;, Mars] I 58a, 163e, 260a, 6m, 335e,8e, 559a, 361a,m; III 513e; IV8a, 499a; V44m; sing. 9iicbcvf4)iag (*) I 232m, 260a, 278a; ll380e, 391e; IV 455e, V44am: iDcbiivd; evjeiigt IV 8a, '^^id;:d;tcu* 11389m, [tjou (gtoffeii] lV423a, tvaffvige Illölle :|j 33. fid; iii e b er fd; lagen [f. 2)iinft] y66e: [g(ii[|igfciten] I 169a, 265e, 301e, 446m, 464m; [i?)e[teine] 1 265e, 1115m; [Stoffe] I 226a J (£. ntcbevgefd;!agen [f. 2)anivr^ ©eftein] 1 335e, V63a: [©eftcin] 1 258e, 265m, 278{j, 463a ; aitö ©enniffern [= Sa[).] IV 168e, 2}kf)en 11392a; Baffer 11380e, auQ bem S. [= @e\väff.] V59m —II -finfen [f. ©terne] 1265e, -fiiifenb* IV239e ||— 9Hebernng ll43e; IV 262m, 507a; niebrig [f. i!anb, 3?iilfane] II 308e (3nfe(n) *9iievenfteine V 87am | Niger (afr. gl.) IV 377a ; Nigriten (afr. ^olf) U 163e, 412m | Nikolajew {Nicolajeff' I 437e): magnet. ©taticn 1 437e; magnet. (Stornngen lV69a, 132e, 147m Nil (glu§) [aiicV in compos.] (»gl. 33. 5?iltr;a0 H 172m, 183m, 191a; 111206e-7a: Slnfc^iveÜen [= Steigen] 11434a; III 171e, 207a; -arm II 172m, 245e; daml n204me (m,e), 433e-4a; Sataracte I 134e, -en 111 207a; (Kultur am 111423a; -2)elta II 119e, 154m, 186a (trefft.); -flut^ 111207a, -lanb II202e, [5J?ii^eu] 111 206e-7a | -pfevb 1148e; -^ferbc II 119e, 229m :| ed)ifffar)it II(159a)201m, (Steigen [= ^Tnic^tveüenl 11323m, -t\)al f. f)iernac^ bef., [Jbiere] I 289in; Ufer 11191a, 201m :|| 33. Diiltbal (=ä[gVV^ten) 1442a; IIIlo6e-160a, V(. 406m-9a (bef. (Kultur)] 158a\\m, 9m, 183m,213fim; 111 I61a: 5(nficblinig m'441m, 3Sen?ol)ner 11160m, (Kultur [f. aüg.] 111171m; (grbbeben l(442a), IV494e; im ^. 111455a, IV 225m *Nil-Gerri lV413e (^ed^ebene), Nilgherry-®il\\^t 1186m; 9ii(pferb f. Nil, Mlfon: einfen üon ®d;weben I 313a (473me), SSlM)a\ f. bei Nil\\ Nindiri (iRicar.) 2(. S^ovf lV297e | 33. 3Sulfan ]Y[540e-la]: 2l(i!e%iid;e lV310a, cntjünbet IV352e, ^öbe IV541a; $!aöaftrcm IV 352e, 540e-la, 5e; 3^^^'ßi"J3 "^'t Mafaya IV 540e , ncä) t(;ätig lV545m :|| Ninive 11 147a (alte (Sultiir), 407m (^rbaiiiing); 111 581e (Berfiörnng: drmet!)! Ninus 11245e || Niphon, Nipon = Nippon\\Nippon (= Japan; b. 1^. Japan, ^auptinfel lV595a,401e, 2a; gr. Snfel IV 399m) [auc^ Nipon II 102e, V41a; Niphon II 477raJ ]\[399m-40am,2am]: gegen Jezo IV 398a, 9 5lege(berge i\402am, ^ftanjcn II 102e-3a, gr. Bce \41am; [XcpcQX.] . . , Nippon Z — DZomi 825 IV [399m-400m, 2am] 401m J Siilfaiie {ßu (fall*) I V401e : evk&uiig \41am*, erlofd^ene IV402am, im Snnevii lV4(X)ni, 2 tbatiße IV399a [m-4C0m] *Niquitao (paramo in ißenegiiela) IV 557m, nirwäna II 99e, 9iifan (&efcr. aWoiiat) III 413e i| Nifhne- (6eb. 9lieber-): KoUjmfk 1203a, Ta^i7//c IV209m, Turin/ k \\ 20dm ] Nif hnei- Nowgorod {Mfhni- I188e): Sliuie oBiie 5lbireid;miö IVl39m, Ulm, 202e-3a; mafiiict. Stblw I188e II Nismes: fleiiiev ^Uaiict cutbedt Vii4a,7a; ^ovt Nisqualli/ (SSaf^. Servit.) IV441e (53evg babei) | Nifyros ((g^^crabe bcS ägäifd;cii 9??.) I235ra, l\372me: viinbe gorni 1235m, Äarte I448e, teffel IV372me, 2)?ü^(* ftcine IV 372m, (Sdfatare IV372me :| i\^i^nev) H 55a 3) (= növbL Suvopa) II 80e || 3iiftt^c (f -li^it tilbet ein bef, ®tüd l)ievnad)): -cap 1205a, 8a, 313m II; 11143m: ©vabmeffung IV21am, jübl. üom IV46e ;j commission scientif. du nord [ögl. Bravais, fvanjöf. ^(;V[ifev, (Scanbinaöienj lV65a (9?eife), 205am; ber cifige II 89m, ger«» nianifc^e III475e, -geftirn 111174a; §anbel balnn 11170m, 180m; Nord- haufen 111615m [Ovt babei]; ^evfnnft, SBanbevung anö b. 'ifl. f. amerÜ. Scüer II ber ^ür;e 9^. [:j: avctifc^] II 170m (§anbel bal;in); IV 27m, 158a: im \)o^m 1364a, II332e; III38e, 46a, 73e, 115a J im t)c#en IV43a |1 tlinm in(457a fvii^ev tro^i[c^?), -länber [= ncvbifc^e , bgl. I;ü^eve SSreiten] 11241m, t-Iic^t bilbet ein bef. ©tücf I)ievnac^, Nordmann (Alex, von) 1373a (2;i;ieve in gifc^en), 9^amen bafüv 11468a, SfJatnv II91e-92a(2ßieber- (SviMc^en ber); -oft (Sinb) 1359a,m; ^flansen II91e-92a; -f^ein [= -li^t] 111415a, IVl46a; -fee I 289me (i^iere); -ftern [= ^olarft.] II 468m, IV52mi-@iib lV350m; norb-füblic^ II 325e, 111400m; IV 49all, 393e, 413e, 422m, 583e :| ber trübe II 91a, iinn)ivtl;bare II32m, beu n^al;re IV115a, Söanbcrung f. §erfunft, -weifnng f. 3}Zagnetnabel ; -tieften II 195m (gegen), n-\üeftlic^ [. 2)Hrc^faI;rt ; -n?inb l\158m (Urfac^ ber Äälte), -njinbe 11156a ||— 33. ncrbifd; (ögl 9brb) [i. 2lUertl}nme[or[c^er, -fnnbe, 3üne] II32a; IlI475a,m: 5l(tertlmmer 11126m, 2)ic^tfunft HUSe; gorm 1296m, II 92a; 2änbcr [= 9^orb-] 1293m, STceer I313e; ^fknjenformen I43m, 296m; II (92a); Üieifenber IV 145a, -be IV 68a; (sagen III475am; SBi)Ifer l{31e-32m (DMtuvgefü^f, @ef)n[nc^t nac^ u^ärmeren Älimaten), 92a; äöinter 11 31e-32m, äSort I 388a :|| S. ni3rbIic^X [[. ^Breite, Sänbev, aWeer, Bonc] 1377a, II 176e, IV 159a: ÜJegionen I 319e (S^iebrigfeit) "[ baQ 5^örblid)e II430e t^Zorbüdjt (§V. = ^^3oIarIic^t [bieö in 33b. IV ^errfd^enb], au6) Slorb* ^olarlid^t; = Dlcrbfc^ein, (Siblic^t; 4^ magnet. Ungeantter [ögf. ©lieb]) [f. Sirrnö-SBelfc^en, Sonöergens-^untte, (Se^äfc^en, igübliditer] I [198-208, 5l.439-442a] 198a,mll, 9m (225e), 440m; \\{16m), [142-8, 5l.205-8m] 142am,am (in 33b. I), 5m,e(173am), 185a, 195m-6a, 214Tn; ein be* ftimmte^ [ügl. 5luf3ä{;I.j . . . IV146me, 7m J plur. S'^ erb lichter (burc^ * bej.) I 202m, 4e, 5a,e, 6a; IV 133a, 146ra, 198a, 20oe ||: 3ufn^c (comp. 9(?orbIi^t-, Imal -^ö-) : 2rnfi(^t(en) IV U2me, 5e | [51 n f 5 ä ^1 n n g] 1 130e-la, 200e, le-2mll, 4m, 5a, 7m; III 52m, IV 185a: einjelner [[. aüg.] III 606e-7a; IVl24e-5a, U7m-8a :\ Sluöbrnc^ IV207e, SBegteiter IVi42a || SSeobac^tnngen (in öerfc^ieb. ©egenben) I 4iOm; \\{143a, 6a), 7~8a, 205am, 8ra: neue IV 142m T sg. -ung IVl42e || Sßefc^r. [f. übr. @c^ilb.], 1 3^orbIid;t 33ef ~ €ä)0 827 kfc^viebeii IV 146a; -Bogen [[. iibv. 2i(i^t6cgen] I440e; IV206eII , 7all ; Corona f. treue; [einsehie (Sigeiifc^afteuj ([. tef. 33örgänge) I 203a,e, 4me, 8a; III 607a | (giiifhtB, -ioirliiug be« 9^. (auf anbeve«), SGßufung [f. *magnet. m\i\] I ld8e, 205e-6a; IV118m*, 133a, 142m: auf bie 3 inagiiet. (gleiiu l\[U7-8a, 2r.207m-5w] :| (Sntlabimgeu 1200m; (Svflävmig lV124e-5a, 195m-6a (^l;autaft.) |J @v[c^etninig IV 147a (gvc^e), 196a | -eil [= SBcrgäiigc] IV(66e)205a, -(S. 11152m ;|| gavbe(u) (farbig) 1 199e, 200m, 207a; 111607a; IV[i44]: -^^xaä)t IV 142am J farbig(e8) 111379a, lV146me: 2:I;eiIe IVl43m || flammcnb 111379a, fc^tuarje glecfcu \\U3e; 5oi|d;iiiigen \\143a, 205am'j grcqiieiij f. häufig!., [in ©egcnten, Öitlid;f.] (ögl. Ort, 33ecb.; fübl. ^.) lV[i46J [ ©eräuf^ I204e-5: fein ©. IV 146e, 207m :\ gcfeljn f. ficl^tbar; [©efc^.] . . . IVl24e-5a, U3a, 173am, 195e,205am; grün, ©riin IV 244m | §äiifigfeit, I;äufig; gveqiienä (°) IV(118mO}, U3m, 6am, 198aO: iiac^ ben SJJonaten IV14öm :| §eigang j. @c^ilb., ^BDvgäiige; ^ö^e I205e-4, 111607a; \Y146e-7a, 207m || Ävouc (Corona IV 196a) I 20ia, IV143e (fe(ten); -^ö-Är. lY 143e-4a, 2ü5eJ Irenen lV205e:|| Si^t 111607a; -bogen f. bef.; -|Moce{3 IVi42am, 6am', -faulen IV144a, Se-öa; ®tär!e beö 2,l207am, IV (244e) J 2 i d^ U bogen [= -bogen] (Ieiid;tenbe[r] 53ogen) sg. l:/99e-200a,m, 440m,eil; IV (143a)5e-6a, 7a,207elll; pl. (O) 1201a; l\ 144a,bm,e-6a,206e-7a\\: 2)re^iing, gcrtfc^reiten lV206V7aO; gü^e IV145meO; @i^>fcl IV145mO, 207e; Siiiie IVi45me; bei Sage^ IV146a, 207a || ii-IoS IV207a j]— magnetif^ IV(142a) 214m: ftort bic ni. 5lbn\ f. iBeränb. b. *nicign. Stbn).; baS 9^. eine niagn. (Srf(^einitng l[198, ^.440am], 11 375am; IV (124e) 146m, 195m, 6a :|| i[t ein ftar!er Slii^bruc^, ber I;öd;fte ©rab eine3 niagn. Ungetrittevg IVi27a; (Snbe bcff. W142e, ^^it^tevfc^eiming beö ni. Ung. IV173m Jba§ ^l. felbft ein niagn. Ungen?. genannt IV145a, 6m: Iciic^tcnbeö IV207e :|| 2}?agnetnabel babei IV207e-Sa: ftart bcnjegt IV 197e; ©töning, [tört bie m. I 185am', IV 185a, 197e; Unrnbe I 198e, IV 142m J um ben nörbl. 2)?agnet^el IVi4^am ().^er^ctnirlic^e§!) — 1| Pangel] (!eine8 Wbar, ol;nc 9?.) IV119a, 143m, 6a,am, 206e (7a) j -S^iac^t IV145e; S^iäc^te, in 9fZ-cn IV 146am :| 9?anien i203a,441e; IV 195m 1 9^atur, 233efcn; n^aß es ift [f.-niagnct. (Srfd^., UiigcU).; x>gl. Stuftest, (Srtl.] \198e-9a, 201m-2m,e, 4am,5e, em,7a,m, 8me; l\ 127a [142], 195e-6a, 205a, 2i4mll: $?eiid;ten ber (Srbe IV2i4m :| cl;ne f. 2)?angel; Ort, Ortvbeftimmnng (n?o bie 'Hfl. gefefjn U^erben) [ügl. ©egb.] I202m-5e*, 7iu ; I V207me,e I ^evpetnirlic^ce IV79me: i.m ben niirbl. SJJagnetVoU IV {146am); in ber ®onne (i[;r Sic^t^rcceO) III 45a, 94m, (129e-130a, 393e, 415a), 6e-7a', IV 175m :| [^erf.] IV 125me, 143a, 5a, 6e, 7a, 205am ; ^xaäft f. garbe; ^rccejj IVi45am, -^r. IV147e; rot^, Üiotl; IVi44me; ^d)iU bcrnng ob. S5ef(^r. be? Hergang« [= 55orgänge nfiv., tgt. S3ef^r.] \[199in^ 201ml in 415a ; IV [143-7, 21. 205-7a] 143a, 206, 7e-8m ; fc^öneö I V 147mell; 828 fD^orbliif.t ed;r -- 3; D^orbe — Dcortl; [•(2d;vift] (\3i]I. ^eij.) IV 205a»nll , 6a,e || ©egmciit I 201m, 111(^45]: ha§ bimflc 1 199e-200a, Im, 5m\\', graue I 199e; fdm^arje III U3a,m\\ | pl. -e lV143e ||fid)t6ar, gcfelin [ügl. Ort] IVl25m*,in; iiidjt f. imgcf., 9KaiigeI :| ber ®cniie [bßl. ^er^et.] IH45a; ©tabicn, -iiini IV 147a (e,208ll,m); -©töniiigcn [tjgt. ^niagnet., ogj^agnetnabel] IVl89m || ®tra^* Ic n 1 200mi|,e, la,e, 2a, 3a, 6me ; IV 144m, 196a ; -ftvaf)Ien (^O) 1 204a, me; 111607a: -büiibel, ©eftaücn \\ IMa , 205e-6a', [d;n^avge IV 145e, 4a, 205m«i J (Strahl IV144mll; @tral)Iimg 1207a, IV 144m || Streifen 1441a, IV 205m; -ftrid;e \203m, ©iibftrat IV 145a; in ber [ilbl. ^alHitgel* I 202m, \\U6me {Peru)', bei Sage f. 2id;tbcgcn; 2:t;eit IV143e, -e IV 143in; imgefe^ii, nid)t g. [tgl. SD^aiigcI] IV125m*, (173m); Uvfad; [ögl. (gvff.j 111379a (@cniie), ^erl;ältniffe [ögf. Biifamnienr).] III(610a); tiefe* [togt. ?Iiif3äH., 3aW] I (440m), IV(i4öa); tocüftänbig IV 145m; SBovbotcii \198m, iyi42a; 33 or gange (eii^elne cb. aÜe) [\?gl. ©igenfd;., (Srfdjein,, (gd;irberiing] I 198e, [204me, 5e-7a', 51. 440e-l]; \\142me, [143-7, 21. 205-7a] U3a', iveiB IVi44a, SBefeii f. SRaiwx , Sirfinig f. ©mv. | Bal)I*: gro^e IV(146a)m, größte IV146m :| 3eÜc IV205e; 3"f^"i'"C"^'fliiß (mit aubreii (Sr[d;eiii.) [f. ®rriie-2BöIM;en, magnet. Uiigeantter ; ijgl. ^Bcr- I;aitn.] IV (206a) *NordenfkjöM (*Nils Guftaf, geb. 1792) III 615e (Slerolitb), Nord- haufen f. 5Rcrb ^; novbif^, ii'drblic^ f. am @nbe ton S^orb; 9?orbIid;t f. iiad; ^.i^orb, Nordmann f. 9?orb 2)?; Norfolk II 123a: -(Siiub (im riiff. i^orbamer.) IV537m (3nfel in ibm) norma = aBin!eImaaB II normal (= S^ormal-) I258ra, II 376e, III 43m; IVl25m, 7e, 131a, 3m, 287a, 637e | g^Jormal- (= normal) [f. ^In^ ftalt, Sem^-ratur]: -@^cd;en IV 391a, -9fiditnng IV331m, -®d;id;t IV45n, -flern 111137a, -ftnnben IVl93e, -^uftanb 1257a Hob. Norman: erfinbet 1576: bie 3ncIinationö-S3ünffole Il32Ie; ba« Snctinatcrium 1429a, IV57a; ob. bie 92eigi!ng?-9?abel II 373o "[ t>e^ [timmt ob. mi§t bie magnet. 9^eig. IV57a || Noi-mandie: ^üma I348a,e; [Ort ba] 1481m || — Normänner II269a,m; 33. Normannen (°) II 181m, IV52a; d. normännifc^ (*): Slfrifa III 314e | i^re (giitbecfnng u. 2ln[ieblung ton 2lmeri!a [f. iibr. (Sntb. *21mer.'«, fcanbin. *51mer.] II181mO, 269a, 272a^555am: ^Infieblnng Il270e,2mell; ^ahten nad; 21. U272am, Biiftanb be« SScff? II275 :[ ^rnfieblinig [= (^oUrniü; f. ^^Imer.] II269e*, Azoren ]I295e, [53cfc^aff.] 11270m, d^riftlidie II272e, e;oIcnifa* ticnen [= ^liifiebl.] II 338am*, Färöer 11274a, auf Grönland II 457e; anf Island n269me, 270a, 3e, 457e: Sd;ifffabrt IV52aO, ^iiftanb f. o^tmerifa ^Fernando de Noronha (Snfetn 9?0 l\ ^eruambiicc): IV[574e] 581a: 2Iiivelnnig I422e, gecgn. IV574e; tiilf. I422e, IV574e :) rio grande del Norte (9?21?,;.) IV 433m [Ort an ibm], 6a (im ?ängentl?at); Northamptonfhire '^oxtl) — niiiiierifd; 21 829 11390m (35er[tciii.) ; Northumberland : ©ebirgv^ivteii I279iTi,466m; Noiton'» ®uub (im raff. D^oibamevitn) IV^431a Norwegen 11276m, 33. ncmegif^) (*): 2lnfd;treniniim(} 1 237e, II(485a); S3efc^v. 1473a, nörbl. (Sntbcdiingcu öon A"". aiig \\269me, [©elniß^avtcii] V91a*, ©eclcgie \91a, ©ranit \70a, ^öiiig 11275m*; ^iifte f. SBeft, -en 11485a*; maguet. 2Ibn\ IVllSe, 3)?eeve?-9Ziöeaii I 313am ; ÜJeife IV 67a, 466m; Steigen 1473a; |iiblid)ev^ IVllSe, V70a; Umviffe lV321a, ©eftüifte 1310m, Siiftanb I473am *Nofe (Carl Wilh., c. 1753-1835) \\618me: „giiebevvkinifc^e 9?eife", „oregva^l)ifc^e 53vie[e", M.] IV618m; (Saiiibiii 1 V 467m, 615m | baS ©eftein beö ©iel^eiiget. : glafiger ^etbf^\itl; IV6i5m; er nennt eg eine ^iv«» ^^I;^^v-2Ivt \\618me, ®vonit-^:p. lV618m :|| 9?ofean (iD^inev.) IV279a 1| ncftoc-Hlmlic^ I 136a || notr?trenbig [f. SSebingnng, Statur] 11351a, III 26e, IV213m: gegen jufäüig \311me J ba? '^-t 1120m (gegen 3i;fälligce0, 325a(tvei5bexs):|| ^«ot^luenbigteit I 311e, 345m; 11259m, III 549a II: innere I32m!l, 70e, 96m; 111430a; bie ernften Sec^ter bcr 9^. I11437e-8a II 9^cti3cn 11229m *Nouet (Nicolas Ant., 1740-1811) 1422m (^Breiten in ägt^^t. 9)^ennm.); vovq in 12a, 27e; Nova Scotia = Neu- Schottland, D^cl^cüe II 49m, 9?0* toemter-^f)anoinen f. ^eriob. ©ternfc^nn^^en, Novüa (im (Sbccc) IV 555a; Nowaja Semlja I486e (2)cnner), Nowgorod [. Nifhnei, Nowo-Archangelfk = Neu-Archangpl *nubecula, -ae = 2)'?agettani[c6e SBolfen; Nuhien 11195m (9Jeger), ber nntifc^e ©eogra^^f) f. Edrifl | nüd^tern (bilbl.) [f. ^rcfa] 1367m; II8m, 16m, 21e, 22a, 42m, 73am, 206m, 224e; III 159m: ©ebic^t II 134a, (gc^reitart II 189e :| 9^nden§ III 341m ||. Nueta Granada (= l;^. Neu- Gran.) IV 525a (semanario), N. Valencia = Neu-Val. \ elNuevo {Sultan ttx Marihios; tjei las Pilas IV 545m: fälfd;lic^ volcan de las Pilas gen. IV541m) IV310a[54imJ, 5m: neuer ^lu^Brnc^ [togl. ?aba] IV 545m, ent- jiinbet IV352e, $?age IV545m; Woa: -^n^Brnc^ IV541m, -ftrom IV 352e; nc^ tbätig IV545m || Nvffenen (e(^n3ei3) 1461m, ^-n ^a§ (ib.) V67m; Nukahiva (3n[.) 1431m ((^O), IV588e (-®ru|?V^e, cftl. fl. Snfeln) Inntl (0; III580e) [f. Sinie] I397e,430e, le; II375e; 111260m, 450e; IV58a, 84am; 33. 92uII [*] (anc^ in comp.) 11456m, 111244a: Sa^^r III 580e; -^nn!t^= IV 45m, 286m ; -gcidjcn* [= muU] 11199m, 456m,e, 7am :| Claudius Rutilius Numatianus (Namat. II 109^) II iOPme (bef. [ein 9?eifegebic^t) nnmerifc^ (= 3^''Wen-) [f D^efiiltat, ©d^ä^ung, SSertb, 3iif 51. (eig., fmn(., PW-) [f. Temperatur] IV280e, 506e; V81a; 33. (bilbl.) I 30e (betrad;teii) Obi {%{.) 1360m: SBcbeiiei« [= (Si«bobcn] IV47a, 169m, 235m; ^(itB- t()at IV46e (giöBüben), ^itrc^e IV455e-6a; [Ort am 0.] I 189a, 347a; IV169m; ^flanseu 1137m J $8. Obift^er 9}?eer6ii[en IV42e Ofcjecte (= ©egenftänbe) [|. irbifc^] IFlOle, 142e, 336e, 343m; in36a, 66a, 68e, 180a; 33. (am ^immel) ... III 293ni, 6a, 313e, 321a, 356e, 8m,e, 9alll,m; \Y84 (jtrölf) | sing. Object (^o) II 76e, 83m; III 70e, lllam: ÄreiS ber O. I[3m, Tlan^d IV593e, mamiigfad^e lVl3m, neue 11367m, orbnen I54m, fc^lDar^e in69e, Dermel;ren II336e; S5er- ft^iebenartigfeit 151m, 11136a; njei^e ni69e; Söelt ber £). 11190m, 218m, 267a :| I— 33. 1) 0 b i e c t i D [f. 2lnftd;t, 33efd^reibung, 33etrad^tung, 2)arftetlung, iiBeIt]I165e; II8a, 52a, 68e, 173a, 212e, 353e; IV114a,354e: betrad;tet V75e, 3nMt löOaJbaö Objectbc 111324m (rein) ;j| 2) ba« Objcctiö (©lag) [f. ©topter] 11366a; III 61e, 77me, 83e, lOlell, 112m, 9m-121, 3a,m, I80e, 203a II, e, 366m: -Jinfe 111119a, -Öffnung II I108a, Ugeütg III 525m T pl. Objectiüe If 366m; III 77me, 80a,m, lOle, 117e, 319a :|| 3) Objectiöttät III3m, IV3m; reine II3m; V 3m, 18a *o6iique (= [c^rägc) 111395m (©trauten, 9tic^tung); Obrigfeit \ 15me, o-Iic^ II 250e (S3orfd;riften) ; Julius Obfequens IV508m {Epomeus) \\, observatoire f. *Panj | Obf eröatorinm (4: (Stevntvarte) [f. magnetifd;, meteorologifc^, pl^^fifalifd^]; ein beftimmteö 11195a: ^entral-D. IV69e Dbflbion (auc^ in comp.) [f. 33imgftein] IV[481m-6a, ST. 641-2a], 570e, 2a; plur. Obfibiane (burd^ * bej.) IV 209a || 3iifn^c: in STmeifen- Raufen l\638e, ^Tnfc^tüellen f. Stnfbl. | 5lvten [4: 33eftanbtr;.] IV[452]; o-artig IV483e,4a J5tufbrär;en* [5Infc^meüen IV485a*] (burd^ gener) l\[484e-5m, 51. 641e~2a]: Urfa^ \\484e-5a* :\ in 33eigen, Gebirgen IV 362a, 478a* 632a*; [33ef(^aff., (gigenfc^aftenj IV366a| [alg 33eftanbt^cil] IV 350a, 6a, 364a, 6a, 450m, 476e, 578a; [33eftanbt^eire] {i^ (ginfd^Uiffe) IV [482 (2tuf3ä^t., 3Serfc^ieb.)], 4me, 5a,me :] 33ilbung IV [4ei [4: beibe] IV 555a* || — Oceanica [. Angliiera, Oceanie W588m) oceanifc^, Oceanus [iub mit Ocean \)eveiiiigt *Oce^ü II203e,295e; III 174e, 354m | Dd;ev: ßifen-O. I2l7e, e-gelb IV265m II Ochot/k IV139e (Sänge, 2iuie oI;ne SlttD.) :|| 33. Od^otfü* fdjee TtQtx IV43a,5P2e J(5. O-ev iUieerbufen: Slblveit^mig^-Siuieu Il89a; Siiiie ol^ne Sltnu. IVl38e, 203m :H Odjfe V26a, €)d)§ (*): füffilev 1292m*; ber hJeiBe O. II328e-9a, 368e; III 100m: = gr. iWageö. SBolfe Ill5i4»i, 345am Jpl. Dä)\cn III 36e (-l)üter) || S. Francifco Ocotlan (bei ^iiebfa) IV 454m, ocre(umbr. 53erg) I449ail ||. Octaeber 1281a; Dctant 111361a (@ternbilb), pl. -eu II 260e | Octaüe (in b. 9}hi[if) 111480a; Octavian (Äaifer) II214e, Octavius (@ef:|)räd;) [. Minucius Felix J Oc tober: -^]$^änomeue 111605m; ©ternfc^niiVpen : -faü III 62i, -^ericbe III 605am :|| £)cu(ar 11356a; III61e, 77m, 112ra, 9m, 123a,m, 132m, 202e; pl. ~e III 121m J Ocutar- (compos.) [f. S)io|3ter]: Sinfe 111119m, Äffmmg III 108a *odaada.hraiin lV349e || ebe (:j: öeröbet) I 318a; TI 20a, 84m, 270m; Hl 40m, 158a, 327m, 348ra, 451m; IV 229a, 283a, 355a: ^faß IV 258a TS3. 5be I7e; II32e, 46a,,70e; IV502e; Öbigfeit f. ©lerne || Odin III ^69me, 475m,e, 6m: = Wotan III 476w :| Ödipus II lle-12a, l05m, 500m; Odjein Il447e, Oefelius (Andr. Felix v. Oefele, 1706-80) III 415e-6a (rerum Boicarum Script, Staindelii chron.), Oerfted f. Örfted, Oeßrymnides (3»nfehi) 11410a || Carl von Oeynhaufen (geb. 1795) I 419m |: $!aa(^er @ee IV277m: ®ebirg§arten IV (477m) 637e; Äarte IV 518m, 637e :| über Neu-Sahwerk IV(5öe) 165a; [^erf.] 1419m; IV 165a, 277m :|| 33. 53ab Oeynhaufen (:j: Neu-Salzwerh) [a. ijorl^in] IV 35m, 36m *Öfele f. Oefelius || Ofen IV 277m, pl. Öfen (*): d^emifc^e III 162e*, t)o^er IV296a (®c^a^t), Heine IV339e* J 33. Ofen 1348m (2:em^er.) :|| offenbaren (ögT. gecffenbart) II 211m, 304a; illlla, IV 90m; fid; cff. II 148e, 171a, 207m; III 10a, 15e, 25m J Offenbarnng II 336e: gcttlic^c II 321all , IV54a || Öffenttid» II 217e | officiell II 170a, 46ße; III 411a; lV382e,563a; V41e; Officier IV528e (©ee-O.) || Öffnung [f. 834 Cffn — Dltgoüag allg. 2tu§6rii^, Stuetüiirf, iBerge, (£vu|.>ticn, gernrol^r, Fimmel, äxaux, S?aiib, Selei'cop, 35iilfane] 1236m; III 107m,ell, 8a!l, 117a, 520e; IV229e, 413a, 531a !l,m II, 592a; V37all ; plur. Öffnungen (*) 111108a; lV268m, 357e, 592a; V53e: enge* 1243a, 270a; für bag innere ber (Srbe* 1 163m, 259e; om 9^orb^cI 1178m (itngcl^eure!); eu I (220a), IV599a; (grbftc^e IV496m :) glujitM [=Xi)al] I 22Ua | Sl^al IV496m, 599a; -XW IV207e :|( 35. (@taat) 111297a [Ort ba] || Ohofima (ja^an. Snfel) \Y401am,m (Halfan, Snfeln Bei if}v); Dhv II73e (n>trb jiim 5(uge), -en V53m (-jengen); ohovuivri II 477mll , IV160e | VOifans {rOyfans; ff. Sanb n. Ort ber ob. !J)au^§ine; franj. 5llpcn \\274e) [6ef. ©ebirggarten] : 35erge Den Oi/an* I 262e; ißergmaffe, ©rcn§ lV274e; montagnes de l'O. I462me :[ Ojo de Agua (bei ^ercte) IV349e ^Okadh (bei 2?Jeffa) II 244m; Okeanos f. bei Ocean, aWavog 11425a; i3!oncmif(^I440m||ÖI [f. SBilber, ßrbe, 3«a(erei, 3?cfen] II 189m, 511m |: -bäum 1350a, II 12a; -bäume 1246m :| branbigeg V35e, in Öl getränft II488e II Olafien (Eggert, 1726-68): S3Ii^ eineö ißlänb. 35ul!anS tobtet 2 aReufieu 1244m, V24a :| Ölbaum f. bei Öl Olbers (Heinr. *Wilh. Matthias, 1758-1840) 111143m, 151e, 351a IJrfeinSomet (öon furger Umlauff^Seit) 1 116a; lU570e-la,me | Someten: „-balmen'* [f. übr. Galle] IIl580e, ^ulfaticnen 1 147me, «Sterne bebcdenb I(llOa) 391m || f^alüvaft I400m-la, gerurolir 11507a; ba§ I;emmcnbc ^(uibum 11151a, 59a; ^eüigteit I 158e; Horner 111351a, 369a; SKeteor* fteineI400m,6me; Moll 11507a, hierbliebt III 606e-7a; entberft Pallas 111426m, 443e, 514m; V108a, 117a; [^erf.] III 517m, 602a; bie fleinen Planeten Svümmer eines großen '^iaw. III 517am, 8me, 549e, 558e; [@teüe] 1 412e-4a ]| (S t e r n : -STbftänbe III 175m, 210m ; -bilber III 199a,m ; toerciuberli^er III 241e J © t e r n f c^ n u ^ p e n 1 128e ; III 592e, 620m : ^ö^e I399e; 111606a, e-7a; ^raft I400me'l, mit D^orblic^t III606e-7a; ptxic bifc^e, ^ericbe(n) 1 130m, 2a, 398m ü, 405a, 412m; III600e; foem. Ur* fpruug III (573m); ßat;! 1395m, III601e-2a; 3erfpringen I l28e |j P. Theodori II485e; entbedt Vefta Ul426m, 514m, 8m -, \108a, 117a; Üöettraum I415e; 11149me, 50a,m, 58a; 3cbiacaIIid^t I4i2e-5m, 111589a *Olhiopoliten 11226a, Oldenburg (Heinr., c. 1626-78) III 33e (Newton) I Oldham \69m (Bco^l^^t); Oldhamia {^co)pW) V69m, 90e :| Adam Olearius (c. 1600-71) 11126a (mo^cobit. u. perf. die'iH, Flemming); OMminfk (am Senijei) IV47a,169m; M. v. Olfers (Ignaz Fr. M.) II 132a („^rafiHen'O, 11126a („torn^eltl. 9?iefentbiere'0; mönte Olibano (bei «jjojjuoli) IV 469a, olibanum (^^fl.) 11444a OligcÜag (auä) in comp.) [f. trac^t)t. 5llbit, 2:rarf)iit] IV351m, 467me, Dligoflag -- Cl^m^io 835 8e,511e--8a[618e-9m],6S6m; \76e; pl. Cligcfrafe (*} lV475m, 635e; \76e\\M\.: i^in ä^c^ IV 635a; irrig Sllbit, iBeürec^Mimg mit 51. [oQl tvac^Vt. *2llbit] IV 467m, 8e, 475am; S3egr. f. mamc, [53e[(f)aff.] \76e* 1 [alg ^eftaiibtbeil] (f. 2:rac^vt)III616e; IV348e, 427a, Sml, 9a, 468ell, 9e, 452am I, 577e-8a, 619a, 621e, 652am, 6a; V76a,m,e*, 77m, 78a; [336- ftanbtr;eile] IV619m, 626me j STrt gelbf^at^ IV 636m; 511m %, IV i67me,e :\ -^ormaticn lV474e; [in ©egenbeii] (ügl. fßoxl) IV 620a, 635e*; f^ecif. ©eivic^t IV 163e, öiPaw, 626e j Ärt^ftalle IV348e, 428m, 469me, 577e-8a, 621e,639m; V76a; -ilr. IV365e,470a; V77ra :J [ißegriff 11. ®efc^. be§ DlameiU^] lY[467me,%.618e-9a], -^cr^r;t)r I264ail | reid^ an a IV469e; c-vei^ IV316m, 578a :| -2:rad;t?te [ügL *2:rad)t)t] IV468a, beränbert IV62le, ^Verwitterung IV620e, [55a1cmmeu] (tgf. ®egb.) IV 619a; in Siilfauen IV478e,634e; »eifeer V77e-78a Dtiöeu ll56e: c-grün 111498m, V32a:j Olivier (Guillaume Ant, 1756-1814) IV 379a (Demavend) Ott t in (oft in comp.) [f. SBafalt, Sroc^^t] I 264a, 2Sia I, 464m; FV [480-lm, 51. 639e-641a], 519a; plur. Olitoine (*) IV 481a, 636e || 3ufo^c: c-arm IV410e ] [aU Scftanbtl^eil] (f. 53afdt, ^^am, c>ÜReteorft., Zxaä^tjf) I 264a; IV 356a, 7m 1, 374e, 411a, 427a, 472m, 481a, 632a, 6e*, 640e-la', [33eftanbt^eire]IV4(§Oa, la, 629m J53ilbiing, Öntfle^., geHIbet [a. üinftr.] \281a\\: in ©c^Iacfeu 1465a, IV481m* :| -53oinben lV293a, gäben IV4iia; fef^Ienb IV4<50w,e, 639m; c-frei IV480e!l-la, c-fn^renb I300e; [in ©egenben] (i)g(. 5Borfcmmeu) IV357m [450-Jm], 4m, 5i9all; -@er;alt III 616m, grcße IV 481a*; e-kitig IV341m, 613m | -fi5rner 111614a; I V 344e, 480me ; ^. IV340m J -Ar ^ft alle 1464m, IV 484m; tri)[tamfirter III 613m :| -tngeln IV279a; fünftlic^ bertorge&r. 1281a, 465a; IV 481m; in SlaM IV480a,me; in ^aaxm I V 279a, 293a, 5i9a; -maffenIV519a; in äJJetecrj^einen 1 124e,136a,m'l,7m,e; III613mell, 6m,e,7m', IV481m; o-rei^ IV 276a, 350e, 378m, 410e, 480e, 537m, 567a; in ®c^laden f. 35ilbung; @eItenF)eit (in getciffen ©ebirg^arten) IV450e, 636e'' ; 35orf emmen [f. @egb.] IV481m ; in, bei SSiiIf anen TV [480-lm, 51. 639me] *ollin tonatiuh III 4S5e || Denifon Olmfted (1791-1859): [perf.j I125e-6a, 111599a | (Sternfc^nu^pen 1 129m, 130e, 394a, 9m, 412m : 5Iu§' gange^iinft 1 125e-6a, 111599a || Olmütz^ adj. O-ev: 5Iftroncm IV390m, 605m, 6l4e, 5e, 624a; V51a; ^rcf. am @^mn. IV626am :] Olonez II 43e | 0/o«(Sata(.): auggebrannte S3uI!aneIV372a,454a,a(2aüaflröme,2)^eere§na^e), 580e (alte, ^;^erf.) J Jabbo 01t man ns (1783-1833) [f. A. v. Humboldt]: Xafeln IV58lr, 623a, 630e ||— Olymp (togl. Olympus) I62e, 77a,m; 33. Dli)mpifc^ [f. ®()tier] 1356m (^cbe) :|| OIttm^^iabc II 158e, 191m, 264a, 429a; HI 160m, 413ell, 579me, 580am, 596m; lV508m: cor ber erftcn 11406e7pl. -en II 184a, 422me, 7m ; 111579m :|| Olympiodor(us): in Ariflot. meteorol. n424me, IV 161a; 2Retaöe an Planeten {\\424mf., 836 D(i;mpio — o)}tif($ ßrf 470a\e:\ ol^m^ijd^ f. iei Olymp ^ monni Olympus (6ei ber §uca-@tia§e) l\442a—\\ Olynth 11193a [ba^cr gebürtig], ber Ol^ntl^iev 11193m *Oman (STvab.) 11243a | Omar 1) (S^alif (f 644) Il433e, 443a,a (Sf)rifteu); 2) f. Alkhayyami :| volcan de Omnto (©ni^^e to. ^Ireqiii^a) IV 549a, cntega-artig 111364a || Ometepec% 3nfel (im @ec Sf^icavagiia) lY540am: ^anu IV540a, 2 33ultane IV540am] 53. S^iiÜaii (auf ber Snfel) [Ometep IV 540m] lV[540am]: abgebilbet IV 540m, 2age iV543a; ncc^ tbätig IV 540m, 5m; fc^oner Strac^^Üegel IV543a || Ommajaden II 253m, (5ap. Ommanne}^ IV65e (^eife iini Franklin); Omfk ((gitnv.) [V 140a (Sinie of)ne Slbiveic^nug), 455e-6a (|$iiv(^e) *lac dVncet (^^reii.) V53a | Oneficritus U194: iub. Feigenbaum 11190a; bimfelfavbige Steifer, tocpen I(380m)491m, U 194 :\ Öningen 1288a; Pedro de Ona 11124a (Arauco domado), m; Juan de Onate: •^ufieblungen im növbi. Mexico lV(433a)593a; Önopides linö0e,451me; valle de Onoto (in Caracas) V96e, Dn^J l 3»ai>ig, port d'Oo (^i^ren.) 1463a |£)c litten I291e: -gormation lV633a, -©vitppe 1273m, -ed^ic^t I 260e *opaf 111393m; Opal [f. Safpil] I 27e (§a!bo.), Opalinfkißher ^Üan (^amtfc^atfa) l\387a\\ | Operation IVl61e, 299e, 527m; pl. -en [f. geo* bätif(^, trigoncmetrifc^] 1324m, IV 23m :| Opfer II 101m (pl.) \\— Ophir 5(. (bav alte) [auä) in comp.] {= Supara) U166e-7a[167e\\-8;%.414e, 5a, e-öm], 168a, 415e: -fairer II 168e | [f^abrt nac^ O.j II 151m, -fabrt 11243e T gabrten nac^ 0. II166e-7a, m-8, 237e, 4l4e; -faljrten 11185m, 396e :| -banbel Il415e | Saaren II 167e,4Uam', -njaaren 11416a :|| 53. (^o^er 53erg auf (Sumatra) [auc^ Pafaman IV 406a, 7a] IV 406a, 7a: ein ©ipfel Telaman, §ö^e IV 55idhnig 113m*, (Srf^einungen I577e-5a*, i^ütle I373e; ®eogra^I)ie (geogr. iBertbeilnng) [= ber ^flanjen n. £l)iere; i>gl. 35ertbeiI.]I®.XIIa,m, (368a) 57<§a; ©efdic^te I5ö7m, l\14e-15a; ©efel^e 11307a*, ©eftalten II89a*, bie jetzigen III 7m; üeinfte I 55öm, 488m; I113e-4a, 41m; lebenbige(r) [= belebte] I 22a*, 11311a, I1143e, IV16me, \88a; microfcc:j)i[d^e I80e, 331a, 3m, 370e; niebere I286e, im bo^en 9'^orben IV43am, ebne Y66e, ÜJei^t^nm II 312m; OJeibenfoIge I 290m, 301a; V13e; fd;lnmmernbe 1318a, Zlje'ü beö ©anjen I23e*; untergegangene I 254e (u. neue), 315m; II(65m), V13e; SBerbrei" tung 11312m, 1116a (geogr.), IV43am; i^erfteinerte Y57m; SSerttjei« hing [togl. ®eogr.] I575e, 8a; II 259e*; bcllfommene 1488m; Sedfet I284e, V67a orgelartig 1374a ((Eacteen) Orient (= 2)?ovgenlaub) [|. Columbus] II36e, 48m,218e, 307m, 455e: 5lufnabme f. ©nfl., SSefauntfdaft mit bem II35e-36a, Serübruug mit bem 11319m, ®id)ter 1143a, STKufcIbeit II 70m; (Einfluß (auf anbre Sauber), Drient (r — Orion Sdbe 830 Sdifnalmie [.©vielen; ber ferne 11172a, „^mibgvuBen be§ C-ö" 11443^, ber gvied)iid;e 11 80e (218e), im D. 112636, üeeifenber [=4) Orient.] 111 620a, Überlieferungen 111173e-4a; ^erBinbnng, 3>erfe^r mit bem £>. H 446e, IVöle; S3ülter II 186me — :|| 53. 2) oriental (= -alif^) 11445a (magazine); 3) Orientalen 114536, III I97e | 4) crientalifrf) (= mcrgentänbifc^) 1281a; II 196n, 207m, 446a; 111471a: mx)t\)t\\383me; 9^ciienber [= 5(. Orient] 111471m, -e 11332m; (Strato III 6416 :| 5) Orientalift I402e; II 257e, 4456 -:|| C£. 6) Orientation lV343e || 7) fid; crientiren I2y2m, 11320m; lV54a, 115m | 8) Orientirung (=&iid;tnng; IV 609m) [f. S3ergfetten, Scntinente] l 187m, 304a, 343m; llI543e; IV 209a, 296m, 431m, 3m; pl. -en (*): aftronomifdje IV 1496, falfc^e Il439e-440a*, [bei ©ebänben] lV50m, geograpHic^e lV430e *0rig6nes 1275a, 463am: lOJcnb 111544a, opera 1463a; pliilo- sopliumena ib., 11439m; 111544a, 595m6; biinfle (Sterne 111269m, 285a, 595m6 "[Original- [f. 53ecbac^tnngen] 112976 (-n^erfe), originell I11149e :j Orihuela (iDhircia) IV 231m Orinoco {%lu^) [f. Caffiquiare, Columbus, A. v. Humboldt] 1 117a II 3iif.: am f. ob., ^erbinbnng mit bem Stmasonenftrcm IV^497a; 2(rm 1117a, lV497a; ^lucfuß [= SIZiinb.] IV27m; dataracren 1 134e, 262m; (Srcccbile 1 224e; ^dta 11304a, -S). 11475m; (Sntbecfung II (475m), (grbbcben IV599a, %hi^\K\^ 1186m, ©efc^nnnb. 1117a, §i3^enbeft. IV 6236, llanos 1377m, Suft-£em|.^cr. IV 497m | DJebenflu^ [= Bnfl.] 1215a, IV 600a; [-pffe] IV5567nTber obere 1196a, III976: am V56e, 5trm IV 497a :| ^^f(an5en II96a; 3?eife auf \Y113e, -9?. IV525a; [®trec!e, Sbeil] lV497a; Sem^er. [a. Suft, Ufer] 1355a; lV497a'l,m; XM f. (Strecfe; Uberfd)ix>emmungenIV497m; Ufer 1168a (am); lV233e (2;em|.^er.), 623e (tralbige); Urf:prnng 1154m (fabelhafter); SScÜer 1194e-5a, I1197e-98a|| SBalb I(371a), 1168a: -gegenb 1393e, -en 11197e; -region 111621e7 ivalbig f. Ufer -H 2öaf f er lV497m,m (garbe, @eru^); 3upffe [= 9M>enfIJ IV 554m Orion (®ternbilb) [f. §nnb] (f. bef. 9?ebelfle(! im ©d^njerbte) Illl85am 316m, 535m-6a 11 3iifatjc: S3eriibmtbeit III 334e | Somet 111578a (ibm nabe), 9a (©^itjeif): im 0. 111578e, 9e,580m, la J S)o^^eIfternc barin f. ß, 9lo. 23; 2). babei 111 298m J®ürtel I 155a (n.nrb einfi Derfc^n^inben) ; llUSSa, 181m, 212m, 335m,e, 364e, 5a: 9?ebelf(ed (^r^ebel) im ®. III 181m, 212m, 287e, 316e :| Homer III 1596, regio Huygeniana 111338a, ^arte [t>gl. Beid;nuug] II1335me, Äeule III 186a; Äe^f I1356e; II1316e, 327m, 335e, 8a, 366a; ob. $!eib 111327m; 9Zamc III208me, 9a|| 9^ebel, ^^ebel* fied (jum 2:t)eir im (gd;iverbt) [f. ©ürtel, (2d;n^erbt, STra^^ej]: Orions- g^ebet 187e; III321e, 337m, 366a!l; ber große 111302a, 317a, 336a, 8m- J g^ebelfled 1 144m ; II 368m, 9a; III 168me, 289a, 335e, 356a \m; 9?ebel' [lecle in 316me, 355m ]| ^ad;en 111338a, ber rec(ite edbenfel Hl335e; 840 Orion (Sd^u — Orog rechte ©d^ulter [= Beteigeuze, «] II[169m, 218e || ©(^iverbt 11368m; 111335m, 364e: (Sterne 111556m, 3 64e, 5a J g^Jel^el cb. 9U'6eI[Ied im ©^n^erbte (bei- grc§e; l^gl. 9^e6elft. a%.) 115i5e-4a; 1 II 516am, m-7a [335m-8m, 5r. 364m-6mJ: ^bbilbimgen III 336a, 7am, 365ell, 6a; STuf* lüfiing [togl. ZW] lU321e-2a, 8e[^r. III55öm-7a, am ^a^ III 5ö77ne; entbedimg 111550, 365-, fe^v gro^ III 335m II ; irregulär III 554m, 5m; ©terne 111338a, 365a; 2:^eit am Xxapq aiifgelöft III 55<5a, 566am; ißer^ äubermigeu I87e; IlI55Sm, 366a,m || sinus magnus III365e ||— (gteriie 111335m, 7e: einjelue II1168me; große SReiige 111355m, 364e-5a; natje, fc^iine lll 334e; öier f. Sra^^e^ :|| einzelne |: « [= Beteigeuze. ber rechten (Schulter 111169m]: Iter ®r% III 138a, 236a; $!ic^tftärfe III U2a; rct^ III 169m, 171a, 250m, 642a; veraiiberlid; III 236a, 243e, 250m :| ß 111 289e (2)c^^elit.), y III138e, JlII139e; a 111 138e (2ter ®r.), 185m, 334e; J III 138e I d- [= Xxapq] 111 168e, 335ell, 7e, 364e: ß\aä) 111502a, 335e :| i 111 141a, 335e,364e; x 111137m, 9m; q III 141a, dlo. 23 111300a (2)e^pelft.) — :|| 2:ra^e3, -jium (im 9MeIfIecf 111294a, 302a; = d- III 302a) III 168me, 26 Je, 294a, 322a, 338a, 565(me): 2it^t 111366m, fein 9^ebel 111366a; [e^gfadf; 111 502am, 310m; @terne III 557e-«§a, 358am, 365(me); 4 Sterne III 565e-öa || 3eirf;ming [ügl. Äarte] 1115ö4me Oriffa: Mfte IV413e, @^rad^e 11440m, [5>clf ba] 11195m 33unau ober ^ic i)en Orizaba {aud) tlc§ Orizaba) [^uitan t>. 0. I411e, ll479me iifu).; ^ic i). 0. lV268e, 348m,e, 429a] (= mej. Cülal- tepetl) 1251a; lV5i2am, 3a, 348me, 428a, 520am[527m\\el 548a', Y 51am II 3uf.: 5t0lMlbnug IV520a, breite IV568e, (Sntfermtng [togl. 2r?eer] IV 546e, erftiegen f. ^Ordaz; ®el6irg^arten lV268e, 429a \ ^lUje [tgl. ^PopocaL] IV283m, 292e, 313a, 351a, 474a, 527me', y26e, 51am', §i5f)cu5ug IVö68me :j tegel IV255m, 520am; Äette lV350m j Sage I 251a; IV5i2m, 3a, 474a, 527m, 546e\\: falfc^e STngabe, n^ic^tig \\ 527m :| Sänge lV568e; Saijaftrcnie IV54§me, 568a; fern tocm 3J?eer iy321e, 2J?e[fungen IN 527me', mej. D^anie 1 411e, IV520»i; Diego de Ordaz (erftiegen, 2BaV^^en) \\479me, IV (533a); ber ej^Ii^ile lV546elli; cb er ^öljcr al8 ber Popocatepetl fei? IV527»i, Y51am; raiic^enb V51a, iric^tig für bie ©c^ifffa^rt lV527m, @d;(amm f. SBaffer, eli>iger @c^nce IV 527m | Zxaä)t)t IV 427a: -^xt IV470m, 4m, 560e :| fein SOBaffer n. Sc^tamm V26e *Or!an V50m | pl. -c: ge^ol^en l^cn O-en I 402m, Urfad;) 111379a || 0;cnet/('^)-3nfern 1545m, 11273a (2)?änner c. 982 in 9?orbamer.) | Orlebar (Arthur Bedford): magnet. in Bombay IV 76a (33cc6.), i93a (5i6lr.) :| Ormond ((Sifel) lV279e, 281a | ©trage ton Ormuz IV 381a (Saöo); Ormuzd 1141m, 402a :| Ornament (= Bierratb) 1177a; depart. de VOrne I11610e, la I Drnit^o-, o-: -cephalus ((Saurier) 1466e, -gonia II109m, -litbeu 1467a 11 £)rogra:^?f)ie (Dgt. ®e(nrge) 154a (Jjergteidjcnbe), III 503am j Orog — Dx\) 841 ü r 0 g r a V f) i j cf; II 232a, 423m, 435m ; IV 609a, 618m : SBevfiärtnifi'e I V424e II Orohena («öevg auf Xa\)it\) lY 425am \ Oron ((gee cftl. ijom S3aifal) IV 456m: @eel;uiibe ib., 610a :| Orontius f. Finäus; 6poaeSia IV158e, V 88m I Oroß (SSutfau 9^icaragna'e) [ttjo^l = volcan del Papacjayo IV 540a] \\[540a\: iicc^ t^ätig IV545w, «Bulfane babei IV539ell :| Orotava (auf Teneriffa) 1 8m (bie §ügel öcn) | Orphica 111470m, 3a; oipl;ifc^ 11153m; V60m, 86e :| Orfeitie IV 299a, Orfk (im Ural) I272e \\ Örfted (Oerfted) 1) Anders Sandöe (geb. 1816) |: (IeutvaI-5Imeii!a : Steife IV555me | '^nU fane IV540a: eiujelne lV539a, 540e: Irafu \\539am, Kindiri lV545e :1 5tvbeit übev Nicaragua u. Cofta Rica lY 538m, [ptxl] lV545e :|| 2) Hans Chriftian (1771-1851): glectvicität: gr. (Sntbecfung 111399m, lYöeam] SIectr. u. äRagneti^muS I194am,437a] II 383e €rt [f. 53eobad^tung, S3reite, f^ijftevn, ^immel, §c^e, ^flauseu, @d;iff, @cune, 2:^ieve]III450m,e; plur. 1) O r t e (*) I354e, 111401a; 2)Övter (o°) f. ^ifftevn II 3uftt§f (compos. Ort«-) ||: beftimmeu III 106m* 1 -be* ftimmuiigeu [f. S3reite: 2KagnetuabeI; f. (Schiff j I430e; II 225am, 439e- 440a; 11197m, 195m; IV207m, 313a, 594me; sg. -beftimmuug (*) I 429a, 11300m, IV236m: aftvcucmifd^e : sing. III llOe; IV311e-2a, 386e, 545e-6a; pl. I 29e, 11311m, III 70e; IV 69m, 178a, 206m, 322e, 554m, 564e, 595m, e-4a,607a; falfc^e II 225m , 439e-440a ; ©euauigfeit IV68e; geogra^bifc^e 11210a, IV 527m*; nautilc^e IV 56a* fi^n-e IV453am |j2age IV115e; -läge IV598a, -lagen I V 11. 5e :| -länge II 375e, -en IV23a; -namen IV532e, V64a; -^cfiticn IV26e, fd^eiubarer [f. (Sterne] III 380m ||. o-öeränbcrnb IV20m, 151a | -öeränberung [f. @rbe, gij* jierne, ©ejlirne, @terne] I151e,3m; 11173m; ißeränb. 1185a, III270e j| -ijerbältuiffe [togl. örtlid^] 1372a, IV 142a; n^a^ier 111125a, 380m; -wcä^jd IV20a!l II— So. örtlich (= local, ?ocaI-) [[, Sage, Urfac^] 1203m, 317a, 334m, 345a, 352m, 365e, 474e; II52e, 90a, 136e; IV162a,5i9e: (Siupffe I203ra, IV 46a; 35erl;ä(tniffe [= Ort^berbältn.] III231e; IVl48e, 557eJ S. Övtlic^leit II97m, 182a; lV297a,444e; pl. -en (^o) 11116m: geo^ gra^fjif^e 11131m *Garcia de Orta II 5i5me (^erf., bct. ©arten in 3nb.), orthis (Z^.) I286e II Ortljo-: -ceratiten (2:1;.) I 286e, V90m; -it VSla :| c-bcj II 433a I Ort!) Ol lag (5Irt gelbf^atl) IV467e, 8a, 636m; = gemeiner g. IV482m,591a)lV279a, 591am: [53egr.] IV 468a, glaftger [= ©anibiu] IV636ra, in maaxixi IV 279a, -^rac^^t lY 468am || crttid^ u[n?. f. bei Ort, Örtling (Joh. Aug. Daniel, geb. 1803) 11181a (SD^eBinftrnmente), Ortö- f. Ort Or^ctognofic I39e, 4S7m: SJertocKfommnung IV(427a) J cri^cto« gnoftifd^ I260e, 396e: tbnli^Ieit I136e, ^Bearbeitung IV475e, iBeftim* mungen IV310e, ^cnutniß IV465e; unterfu(^en IV475e, U-ung IV425me; SCßiffen lV427a :|| or^ctclogifc^ 1 487a,e —|| öp/y/zara 111115m 842 0] -- Dia O/ablikowo {dhi^l): Sinie clmc mtrei^img IV 139m, 141m J Ofann (*Fried. Gotthilf, 1794-1858): „gried^. u. ri3m. Süttev.'' II 106ell , de mundo 11128a. Vitruv II 470am OfciHation (= ©c^manfimg, ©d^tDingimg) [f. 33oben, iDJagnetnabeU ^enbel, Sem^eratur] 1 180m, 2ü3e, 478e, 9a ; 11187m, 111453a, IV 521a, V92e; pl. -en (*) 1 182m, 212a,4a, 336e, 7m; II259e; III 32m, 79a, 116m, 129e,253e, 527a; IV95me: '^ö-2)auer IV67m, -^g-^^abeln IV 70e, ^eriobif(^e II 223e-4a*, ftiinblic^e I478e*:|S3. OfcilUtovien (!l. Slnere) I370m,2e || S. ofcilliren (= fd;ti?anfcu) [f. ^^änomene] 1168m, 478a; in434am,449e-450a,lm,2e; IV507a: um IV312a Jofcilliretlb [f. S3en>egimgen, S3übeu] II880, 192a, 311m; IV224e, 604e *Andr. Ofiander (1498-1552): S^orBerid^t 311 Copernicus Sei! de revol. orbium coel. II345e-6a, 498m-9 :\ Ofiris II429e, III 467e (planet Jupiter); Dsmium IV406m, Osnabrück 11108a (©tjmimfiiim) , Oforio (Diego de Santiftevan) II 124e-5a (^ortf. i)on Ercilla's Araucana) | 35ul!an bcn Ofor7w (Sf)ili; auä) Llanqiähue lY 553m) lY 553m: eut^ünbet IV322e, §i5f)e IV 291a :| valle de Ofos (in 2(ntioquia) IV 556a | Offeten f. Ofß; cffetifc^ I 388a [a^cvt], II420e (@))racl;e) :| 0/ß (55clf) 11420m; Offian: @ebid|te l\37me,113e Oft (in compos.) (tgl. üfllicJ)) [|. sec. ©türme] \Y178a [felbfifl.] I 33. Oft eil (felbftft. ^ovm) [f. S3enjegiing, Steine] II430e || 3ufn|ic (6ef. com- pos.): -cap (£)2lf.) \3u7in, beu O. eröffnen II 18le; ber ferne ib., im fernen II 261a \ -/riefe II 360a, 111383a; c-fi[d) 111234a, -friesland II 367e :| gegen D. [= nad;] II 174a,m, 185m; -gothen II 240a {Hunnm)', in D. II212e, 340a; Oßindien, oftinbii'ci^ fiub mit Indien unter bem SBor" jeic^en + »erbunben | -tiifte [= öftlic^e] I345e, pl, -en (*): (ginftnß 1344a, fälter 1 345e-6a*, Ä'Iima 11483m* :| nac6 D. [= gegen] iI177a, -preußen I 420a II Oftfee {% battifc^) 11163a: [m alter Seit] 11410ell, la; Snfel II 4lOe I -tüfte [= Ufer] II,411m; -Äüj^en I 299a, II 411a :| -Sänber [= baltifc^e] 11254m, magnet. S3ecb. IV 67m, [^^iere] I289me, Ufer [= -tiifte] IV67m || @Iib IV193m (0|®), tocn O. ^er II 171e; oft-n)eftIi^ I 322e, II325e; III 12a, 400a; IV49a, 145e, 174a, 312e, 394a,e, 431e, 5a, 8a, 539e, 540a, 564e, 611m | -lüinb 1213a, 339m; II57Pe [gntfle^ung] ; pl. -unnbe I 345m :1|— d. cftlid^ [f. Söeft]: lüften [= Oftf.] I 326e, Säuberung II 174e J I3ftli#er II 307m ■^Oftell (Oftfrtegl.) II367e, Often f. Oft, ofteologifc^ 1286a | Ofterinfel {anö^ WaihulY426m\\) IV[426m]: Sage IV423e; tut!, ©eflein, mehrere Krater, niebrige tegelterge IV42öm :| öfterreichifch f. öftreichifch; Oftia 1127a (®traub), 110m [Ort batet]; Oftindien f. bei Indien (ogl. Oft), öjllid^ f. bei Oft I öftreichifch (ößerr.): ®efd^id;t§fd;reiber III416ra, ©eftirne [= sidera Austriaca] 11361m, Ingenieure I476e :| Öftrymnides f. Oeftr. ""Öta (53erg) 1448a, Otaheiti = Tahiti, Otavalo (Ouito) V32e-33a, ^ Ote — Orf 843 Oteiza IV433e, Othinus (= Odin) III 476m, Othomi-^^xci^t (9)?ej.) I469e, Joh. Otmar 11 493a, (^ap Oton (9ieii-(£eel) IV 421a, Ottajano (beim SBefiib) V39a, Ottabe (fem.) II 124e, Otto bev ®r. (taifer) 111223a (neuer @tern); Otumba (bei 2}?ey.) II 338e ((gc^fad^t bei), Otumpa (im e^acc) 1 123e (90?eteorma[fe) *Oudemans (Joh. Abr. Chrn., geb. 1827) IVllSe (bered^net d'Arreft's mnereii dcmeten), Oudendorp (Francifcus, 1696-1761) III 441a (Apu- lejus), St. Ouen lV165am (avtef. 33ntnnen), Ouplidagh (Saucaf.) IV 255a; rio de Ouro (Sötiifte 2(fv.'e) 11295m, IV55a, V64e; (Sir William Oufeley (1771- ?) II446am (Ebn-Haukal) , ou-thsa-tsou (c^in. 2Ber!) I 436me, Ouwaroflf (Sergei Semenowitlch @raf von Uwarow, 1785-1855) II 106m (Nonnos) *cijal [f. IRebelffccfe] 1431m; IV268e, 271m, 286a, 345a | Ob al [v mngiiet. Sinieii, it. Linien c'f^iie Slbn^dd^iing] 1431m; o-fi5rmig IV355a, Semni^cat-O. III 439a || Ovarien I 369e | Ovejeras (9^SB i?. ©uanajimto): @(^i(^tenV74e-75a,93e:|Ov er weg (Adolph, 1822-52) IV 202m (afrif. e^^eb.), 378m (Xoh, Safaltfegel, Sasebiid^ev) Ovidius cb. Ovid (bem. ^Trözene) I251e; II 20(m), 108me: de arte amandi II 108e, amores III I93e; Aratuslb., ^r/cac?er 111481m, fasti 11165m, ^rcimb II 109e, §ebinig IV563e, irjariwi^ IV 535m, übet Lucrez II107e; metamorph. I453am, 11108m; IV 535m, 6m; Methons f. Trözene; gfJaturfc^ilbenmg , -gefii^I II [20, 5t. 105me]; [^erf.] I 251e, ^lejaben 11165m, ex Ponto 11108m, in T(mi (am fcbtt^arjen )iJl.) II 20am, tristia II 108m J Hebung be« §itgel3 bei Trözene {Methone) I [251e-2m, 21. 455am]; IV 275am, 7a: ©egenb IV5iöwe :j tjerbannt f. Tomi, Sßinbe IV 536m Oviedo (Gonzalo Hernandez [Fern.] de 0. y Valdes, c. 1478-1557) 1328a; II 5i5e-4a, 480e: Sinie o^ne 2lbn?eid^ung 11320a; Alvarado V 29e-30a, 52am | SImevifa: (Sntbecfimg 11492m; in 2t. Il479e, V(50a):| Cariaco IV 514a (D^a^btba-Ouelte auf) ] Columbus 11479m, 492m: gegen C. II 492a :[ cronista IV 533a, ©tabt Guatemala \ 90m (buvc^ eine 2Ba[fer* flut^ jerftört); historia gen. de las Indias II 298me, 479m,e; y 50a, 52a; Mafaya IV 297e-8a,aml|, e-9a, 55ie, 2alim, e-5a!l ; Mombacho IV 540m; S3e[^r. t?cn Nicaragua IV 299a, 531e, 2e-3a, 540m; [^er[.] II 492m; IV 298a, 514a, 555a; V50a; Saug - SBiefen 1328a, «Bulfan toon Telica IV 541m, Vefpucci 11492a, Yefuv IV298a; äBa^n II479e, \\533a *Oioai/it = iiat^aü J ( 0 w e n 1) Richard (geb. 1800): [9iie)entbiere] I 292a, 303a; 11390m, 519m j 2) (Sa^ W. F. W. IV377ra {Camerun)\\ Owhyhee, Owyhee =: Haicaii "Oxford: R. Baco 11280m, [53iblictbef] 11191m; british assoc. IV 489m, 490e, 2m; [baljev gebt.] 11131m; [^ev[. ba] III 3.0m; IV 154m, 844 Off — ^alam 588a; 3 IL Palleten entberft V113a!l,m, 7a ;| iJorb Oxmantown = Roffe I Oxus {%l) 11146m, 188a, 253e: Araxes, 33ifurcation II420am; -®ebiet 11220m, §anbcl 11180m, -?anbII172e, oberer 1220a, -2^ 11201m, S3ölter I 491m Oy^b [[. Syrern, ©[eu, S^etaü, ©ticfftoff] IV627e: ÄcF)(eu-Oji?bgaö IY256aTpl. Oj^be II515e, IV627e: [einjelne] V71m;||33. £)?:^baticu [f. 2«etatte] II 384e, 5e-6a; IV210a: -^g-^-cceffe I 135e ;|| S. [id^ cjt)* bireu f. (Srbrinbe, -btrbar IV 490a | ey^birt [f. (gifen, Srbrinbe, 2)?e* taue] 111617m: imof. IV 218m ||— Oj^bul [. eifeii | Oj^gen (= (Sauer- ftüff) IVlle: in ber Siift IV96a, :>)oramagnetifc^ IV95e J Oj^bDbrogen: -Sampe III 397m, 419a VOyfans f, l'Oi/an^, O^ene 11447ell ^. *^aane II t. 5monat) III 171e, Pachuca (nörbl '0. 9}iej.) lY 434a; ^ad^ubermen (2:1;.) I28a, 371a; ocqrxio pacißco II478e, l'eco du Paci/^^ue (3eitung t>cn S. Francifcd) IV 630a; padron 11490m II Padwa 11344a: (Ebene IV23m, bct. ©arten II 85a, ^eubel IV28a; [^er[. ba] 11130m, 415e-6a; IV25a; ©c^irerfraft I423a,m; Sem^er. 1348m; gu 11357a, 360a; III 425e J Padtt^ (= Po) 11163m, 9a II paeonla (^^3f(.) 1 43e, Pagoda (@d^iff) \\75e-76a ((gj|?eb.), Pagon (5Bu(fan ber SD^arianen) IV420e, adyoq (©6) 111165a, Paimpol (S3retague) 1461a, el Pajonal f. Cotopaxi^ Pakaraman ($;^al auf ^a'ca) \Y264m *pala (iBaum) II 426am(m), Palace (DIebenfl. beS Sauca) IV250e | Palacios: 1) cura de los P. [. Bernaldez 2) villa de los P. 11475e:| ^alagonit IV427e (-@4)id^ten) || ^atäc-, ^aläc- (*): -niscus (^ifc^) I 48m I Paläontologie* 1256a, II (5S9-590, 51 9e); -tolcgifc^ 1284m (Stubien); II390e (5Irbeiten), 519e((Stubium):|-saurus 1287m, -thrissum (^ifc^) I48m; -joifc^eS ©ebilbe I467m,e .|| ^alafl 11132e, IV 50m; -äfte 11250a, V85a II Pa/ä/H«a II 4öam, 119eil; SB. ^-nifc^ (*): Stftrologie III471me, 53ergfetten [= ®eb.] II22e; i8e[d?aff. II 46am, 49a; 33e[G^rcibung II294e, IV52a; S3e»o^ner I11471me, = (gimro^ner f. ^Phön.; ©ebirge [=S8ergf.] 11244a*, Älima II 48e-49a, in ben ^reujjügen II35e, Phö- nicier II (245a ©ntro^ner); JReifeII68m, -enbell46m; 9^eIigion Il274a; (gjjrien [b] II158e, 244a, 407a || Palatina f. planisferio, Palmcan (^nfel bei bell ^^ili^^) lV393e I Palermo: (gi-b6e6eii I442e; in, ju 111377a, 426m; V 108a, 117a; [^evf. ba] 111377a, Sem^ev. 1355a TPales (49*« tu grauet) Vllöm: (glem. YlUam] dmcdcx Vll4a,6e; -mig \114a:\ Paleftrina II 126e (2J?o[aif), Pali (e^vadje) 11433m (-fovm), Palihothra (Sub.) 11424a, Paliffy (Bernard, c. 1499-1589) 11389a (@:^ving6nmnen , S^ierveftc), ^atlabium (SDfiinerd) IV406m Pallas 1) (2t«!(. flauet) (f. o^aii^t^Icmet, ^tkhm) [l Ceres] I95e, 131m; V116m: mittl. 2I6ftanb to. b. @Lnme lU 436m | 58al;n I97m,e!l, 118a; 111303m; -Ba^m (OO) III517e,8a: D^eiguiiö 111425m, 515m, 559a (febr gvc^e) :| 2)nrd^me[fev 111432a; (glemente III5iöe, ViO<^am; (gut* bccfimg III 377e, 426m, 443e, 514m , 8m ; W 108a, 117a | @jcentvicität III 428e: bebeuteub(e) III 455e-6a, 9a, 487a, 515m :| ber größte ber fl. ^(aii. 111433a, ^aii^t^Ianet [[. !(einer] III 37öm, innerer planet I 95e; Heiner planet ob. ^an^^t^I. III 303m, 426m, 460am; Siditilövfe 111459m (bc§ @onnenIi(^t«), jtrüuinier eine§ gvofien ^^lanetcn III 5i7am, Vefta naftc I98a II— 2) Peter Simon Pallas (1741-1811) ([. am (Snbe 33. 33evg): SBcbcnei« IV 42m, Sagbtiger 11428m; iOJeteovflein I 136m, 398a; Ill613e, 6m; @eel;iinbe in Snner-STfieu IV(456m) 610a, zoographia Rossica IV 610a J 33. Pallas (S3erg auf Sejo) IV398e fa\ia\t f. ^alaft — 1|. palma dulce I 469m | Palma (canar. Snfet IV 515e) 1235m, IV515e: caldeira IV616ra; = (Sr^ebung«-Ärater IV515e, 616m (gvoBev); t^orm 1235m, gr. Äratev Ill509ell, mUane I249e ^^ Climen 21. (eig.) [f. corypha, %ää}ex] 1 12a, 295a; U97m-98a; sing. <ßa(me (*) 11450a ja (bilbl.) 11217a (sg.), (5. (SWaaB) II 314m (pl.) jj 3iiftt^e (compos. ^atmon-, lnm( ^atm- [°]): SlbHIbiingen, abgebitbet II 5n, 85e, 130a | -arten, 5lrten I 469me; Il56eil, (<55e-54a , 189a, 190a, 425m, 558a :j -baum° II 10m ((g^vöBHug), 99e (grcßer); mit (Scnif eren (^i^ten, Scannen) 3ufammen I29Ö-7a(6e), II56e; foffilc [a. @teinfcr;Ien] I297e!|, 8a; IV324e,558a; -gebiifd^ II 97e j [in ©egenben] (ttjo fie fi^ finbcn) 1 IIa, 12a, 13m, 27e, 237m; V28a: im Himalaya I42e-43a, Java IV 324e, Spanien 11450a J -gi^fel II 38m, 67e, 97e; ©i^fel II96e :| -l)an§ II97m!l-9Sa, -Mj IV 558a; -Älima I9m; II31e, 249e; (SaftIIl89a*, [®(^ilbernng] I8a, @(!^irmp. 11190a, (Stamm II(83e); m ©teinfoblon [\3gl. foff.] I 293e, 4a, 468m; ©tranbp. II 83e*, Sein II I89a* | 3one I 372a, II91am; -jene 1 142e :| -jtveige II 36m (ber ^i(gev) *Palmer I129me (@tevn[d^nn^^enfall in S^^orbamer.) ; Palmyra 11167m, 244a,a (©traße); la Pal&nibara (Xl)a\ bei 0[iia) II 110m; Palos (villa im SSeairf ^nelba ber ^roD. @ebiüa) 11328a, 471e, 493a; ^al^^abel 11455m, palus somnii (auf bem 9J?cnb) IIl504e; Pamer 11402a (^§cdb(anb in 51 f.), Pa?mV-§od;Ianb 11466m; Pami/os (^u^ $!a!cnien§) II 12m, ^^am):a« [f. Buenos Aires] \352e, Pamplona (in 9^eu-®ranaba) IV557all *ro ftav I77a,m, 80a; Panahitam (3n[el u. ^|5ic ber (Sitnba-®tr.) 846 ^anam — paraüactifd^ ^ IV407m 11 Panama 51. (®tabt) IV539m ((SrbbeBen) | 33. Sfl^miiS bon P. II (478m), IV3i5m; ob. Sanbenge ijon P. (*) 11305m: SBreitc IV 308m, burc^bvc^cii 11491a, ©ebirggfette IV 554a (ßufammenfiang mit bcr Slnbeelette) , magnet. ^eob. IV77a, f^male IV242e* || Panaria {ixpax. Snfel) 1452m, IV560e (Srad^^t-2lrt); Pancratius 1138m (2:ag), Pander (Chrn. *Heinr., geb. 1794) \91a („foff. gifc^e") || Pandora 2t. (^erf.) II 8e (3«^t^e)|S3. (55»« fl. fallet) VllÖm: (glem. \114me\ giitberfer Vll4m, 7a; -img yil4m\\ Panduiden II40a, 116m; volcan de Pari- guipuUi {(S.'^lü) IV55.i^m; Pannonten II 163m, 411m; Panopo/ü (in ^gl;^ten) II 13m, 106m; 111162a; ^:|3anorama H93m, pl. -cn n93e-94a; Panfache f. Cotopaxi, St. Pantaleon II452elI | Pantellaria (Sufel bei @iciL) I246a, 253a; 11152m: 3iifef babet IV371e | ^ant^eij^ifc^ 11232m (^Setiac^t.); III 12ra, 15e (StnfK^tcn); ^ani^eoii IV606m J ^aiitber pl. 11 229m (in 9?cm), 44le: -tbier 11422a :| Panticapäum (taiix. ^albinf.) II 177ra, Panton lY 103am (magnet. Df^eig. ii. m. Slquator in 05lfr.), Pantfchab {6)ml ^elb^ei-r) \\220am, Pantßhanada 11197e, ^anjcr l 157a *rocca dl Papa (Sllbaner @eb.) IV518e, Papagallo (füfteiifr. ii. Z\}oX öftL toon Stca^nlco) (5D^ej.) 1262m ||papagayo[a. -os] IV557e (-@turm) Papagayo: golfo de P. (9^icar.) \\ 308e, volcan del P. (ib.) IV 540a :|| papagayos (a. -yo) (Sf^O^türme in ber ©übfee) iW 308m~9a, 537 e: S)?ame \\308e\ Urfac^ IV 505m-9a, 537e .|| ^a^ag ei 11415a; pl. -en 1296m , II301e-2a J papar (= SRcnd^e anf ^Ql) \\274m\: Papar-(SiIanb (bei SSf.) 11273m :| paramo de las Papas (Oiiito) IV 554a (SBevgfnoten) l^a^icv (aitc^ in comp.), pl. -e (0°) [[. 9Jeactib-] IV338m: bev 53aiim* njonenftaube 11189a, Slatt III135mll, S^angel 11124m; -ftveifen III 95a,m, 342a; n?eiBe§ II! 68m J^ßa^^el, pl. -ein (*): foffile 1298a*, -f)ain II 10m, I)oI)e 1118a* @rf;n?ar3p. lUlle :| Pappus 1106m, lll585e; ^a^ft f. ^abft I Papuas 1380a, 3a', sg. Papua (*): -^albinfel* [^itu- ©ninea] IV 323m; Sufeln II479e (@(^ifffa^rt), IV 409m (Bnfammen^ang); 2anb II311am :| Papyli (S^sl.) 11273m; ^ctjjt^ruS II406e, III203e (-rotten), *Para [f. Gran P.]: rio do P. IVl36e-7a; paxaM\\ä) 111568a; Paracel fus (Aureolus Phil. Theophraftus Par. Bombaftus de Hohen- heim; ob. Ph. Th. Bombaft v. Höh., gen. Par.; 1493-1541) II 384e (S3en)unbcrcr), e-5a (@d>irävmeveien, @a§); paradesa (fan^fr.) 11133m || «ßarabie« II64m, 99a,132m,ell,5am,413m; pl. -e (*) II 42a (bier); unter bem Äquator, ^o^er 33erg V88a; baö ^inimlifc^e II52e | ba« irbifd^e II52e,486e; irb. II99a* :) ba§ i5ftü(^e II54m, Seelen 11416m, baß »er* lerne II64me, -öcgel (©ternbilb) 111334a, [Sort] U133am :\\ ^arabiefifd^ 1489m II ^arabcjen 111408a, Paragallo (Gaspare, c. 1705) V38e (2öa[fev-2lu^briid^e beg Vefuvs) ; Paralaten ((Stamm ber Sctit^en) I 395e, 111624m II ^araltactif^ 11184a: ben^egt 11180a; iD^et^obe 111306m, IV 299me; Ortgöeränbb. Hole; 55eränb. 111272am, 9a; -en 111273a; iparaHactifd^ 2B — paramos 31 847 SBinfel I203e J 33. ^araUaje [f. ^iyftevne, eoniie, etevne] I145e, 150m; pl .-en (*) [aiic^ in comp.]: -33ecbac^tinigen 111286m ; -^eftimmimg 1 127a, en 1117m; ^(ein^eit I 399e* ^araUel [f. 53a!)iien, ©elnrg^artcn , 9?ei^eii] 1349a, IF 155a; 111480a, 547a, 559a, 568e, 604a; IV 46m, 144a, 205e!l, 251e, 305e, 314e, 362e, 4a, 5m,e, 431m, 9m, 484m, 5a, 507m, 596e, 9a,m, 611m, 6a; yi^a, 80a: Sewegiing 111425a, faft ^. IV134a, 9?i(^timg 1196a 1|— 33. ber ^^araUel (= ^^araüelfveit^ [l;ier mit if)m bereinigt], 33reitenfrei§) [f. Scd;ev] IV3i2a, ^me\ ein Beftiuimter (iiad^ ©raben, Övtevn, Räubern) [f. jebod; Övter ii. Sanbev au^ kf.] I307ail,8m; 11317a, 431a; IV42e, 429a, m8e-9a', V28e,50e'[ plur. bie parallele (biir^ * 6ej.): beftimmte (mit ©vabcn) 1337a; IVl37e, 323ra :|| S. s:]ßovaneIfrci« (= parallel: ba^er hiermit bem einfachen 2Bcrt i:ereiuigt) [biirc^ ° tej.]: ein beftimmtei* [f. Rhodicsj Thinä] 1307m; II 181e, 223a, 300e, 439a; IV546e"[pl. -freife (O-*) I 429m, 111391m; teftimmte IV 153m ||: 3iifn^c (511 kibeii Sörtcrn) [compos. parallel- (Imal ijoii povaüel: f. ©tviictur), liiml pl. ^-en- (*)]: alter I306am, auf bem Äquator IV 493m, auf beu %\ [a. gleid;em, Sänge, i?evfc^ieb.] IV28a*, 33cgeu lV023a* (Sängen) | Sß reiten -^:p. I307ail; pl. II270e, 325e; IV423e :I nnter benfeir^en l^Sölm* au^ glcidjen l<^341m* II -grab [= S3veitengvab], pl. -grabe (*): Sänge lV2idl | -SReffung IV 153m; SJJeffnngen* IV2öam, 155e :j| i m, in bem ^. II 182a., 222e, 329a; in ben ^-en IV137e* J in einem ^. IIO203e || jeber IIO380a, nnter jebem I 342e II -fette (b. ^. treft-öftf. IV 608m, 611a) IV 605m, 610m, la; eine be^immte IV553a, 605m J pl. -fetten II 150e, 270e, 325e; IV423e .|j -frcig ift mit bem gteid^kb. einfad^en ^araöel I;ier bereinigt (f. baFier äße ©lieber); ^rümmnng IV 20a*, [toon Sänbern n. ä.] (f. anc^: beftimmter) IV 451m, Oyjeffung ber Sänge anf ^.°* IV (21a, 25a), 2)?effung 1423m; mittlerer (45° n. a.) I V 25m, 155e, 394m, 506e | [öon Drtern (me^* rercn)] (f. an^ beftimmter) IV28a, 39e, 320e; pl. IVl52e, 551m, 2a,e, 3m ; [tcn Ortlic^f .] IV597a :| 5Rid6tnng II 320e* fd;neiben 1 0341m, -(gtrnctnt (33eb. 51.) IV463e; unter ben %* [a. benf., jebem] 111185a; -Unterf^ieb* IV432e; auf öerfc^iebenen ^.o=^- IV21a, 23a, 133e; -^one IV394e; jiri* fd^en ben ^. (pl.) 1354a, Ilo330a; IV39e,320e — 1| S). bie ^arallcte (sing, fem.) IV507e — 1|— (S. ^araireliSmu« [f. 33a^nen, tiiften] 1126m, 11506m, 111559m, V94a: ber 33ergfetten 1472a, ber 33en}egnngen I437e, ber ®d)id^ten 1291m, verlieren IV 141a *paramagnetif^ (b. ^. norb-fiibl. Mfcnfteöung IV 49a) ni[400-:ra] 400e; lY49a,76m-77a: (gigenf(^aft IV80a, 96am; Äraft 111400m, IV 95e-96a; @teünng lV76e; [@tcff(e)] 111400m; IV76e, 95e, 174a; V Urne; mirfenb \ UmJ Paramatta (9^en-§ott.) * [öftren. 93ect\ n. ä.] I390e; 111320m, 5m, 361e, 584a; ©terntrarte IV70e || paramos (^o^e n. ran^e 5Rergcbcnen)I13e-14a, 560«- :/a, 2m; 1114,57m, 485a; IV 555me: [Wjä^I.] 848 paramos 21 — PaiHs O (ögr. ®egb., sing.) IVöoöm, 6e-7a,m; [53egr.] \360e-la , \Y555me: [in ®egb.] IV 498a; Mffe, ^ffaiiaen I5ö0e-ia; SJegicn 1 13e-14a; Xmptx. 1355m, III 451m J sing, paramo IV283e,463m, 554a, 6ei| , 574a: casa del p. IV363a, garita del p. IV 265a || paranema {%ax\\) I43a; gunung Parang (jab. SJiiÜan) IV471m, 560e j|. ^avafiten lV616e \paxa' fitifc^ [l ^vater] 1488m, IV347e: (öcn 3)iinevalien) 1283m *^avcen lll(437e-8a), pard^s (^eBr. ^arabieg) 11133a, crdpSwv II 428m, Pareto (Lorenzo marcheseP., c. 1846) IV509e(@er:^entin-gormat. StnI.) I Paria (^eu-®vaii.) [f. Columbus] II 475ell , 493me: X^eil toon Slfieii! 11491m; (gntbcdimg f. Mfte, 35crgeb.; Äüf^e Il493m,w€ ((gutbecf.); perlen, Vefpucci 11 493m; SSorgeb. 11305a, 475me ((Stitbeö.) -i Sierra Parime (®ia)aiio) I219e | Parinacota (55ulfan S3oIibia*g) IV549ei!: §ebe, 2age lV319ra, 549e!l :| Sap Parino (au ber Sef^üifte ©iibamev.'«) I428e Paris [f. A. v. Humboldt] 1437a, 441m; 11284m, IV 94m | 33. adj. ^arifcr (biir^ * bej.) [f. academie, ^it^, 3nftitiit, Linien, 3"^^] || infame: 2l!abenne f. *academie, *3nftitnt; Stnftalteu f. iriff. , [2(ufentf;alt ha] IV154e; 33ecba(f)tiingeu [f. magiiet.] II1590e*, IV173e || 58i6Iiotl;ef [b] (fönigli^e I 145a; I[ 112m, 255a, 436e): Avicenna 11255a, 449am; ajtef. 2)?anufcri^^t 1145a, catalanifd;e Äavte IV 607m, Cöok IV586e-7a, gvit'c^. 9)hmi[cvipte 111 470me, iffban. tafeln IIl 195a, SD^aniifcriVte [a. 3iif.] IV607m, Neophytos 11456m; oviental. ^anbfc^riften, 9J?fcr. 111 195m,e(642a); ^fattev 11128a; Ptolemäus II 436e-7a, 111131m .||53reite 11458a, 111393m, IV 39a; Sonciliiim [= ^ird^enterf.] II 112e; in, ju [a. f(. ^^lan.] IV25a; jardin des plantes IV 617a, = j. du Roi IV570e (Sabinet); ^irc^enDerfammhing [= (Joncit.] II 31a; Äitnftfcr, .^imfltTjerfe II127e I Sänge na^ bem 2)?evibian bon P. [bgt. 2J?evtb.] IV 178a: gegen Greenwich IV594e; öjirid;(e) t öcn P. IV 183m , 451a, 6e; n^eftlit^e IV 202m, 451a, 537e, 564e, 594e :| bureau des longitudes [f. *longit.] V8e, Louvre Ill473e, Siift 1333t'; palais du Lnxembourg [= ©terntrarte] 11164a, 543m || magnetifd;: STbn^ei^img: S3ecb. IV173e, ?inie obne 51. IV141e, SSernnb. IViP7me :| S8ecb. [a. ©ternm.] I (197a), iyi73e\\ (gleidrjcitige); Sntenfität IV 64a, 89e-90a\\ , 172e; Äraft I 433e \ 9Zeignng l\107e-8: 8ecb. lV107e-8m; S5cräub. l\ 107e-8 (fecularc), Y121m (ftiinbt.) :| Ungetintter IV132eH, 197me :|| 2«agnetnabcl I188e,432ra,e; IV172e .|| d^pöt de la marine IV112a, 524e; observatoire de la m. m319m :| 3)^evibian [bgl. Sänge] IV 23a, 99m, 108e, 178a, 9e* 597m*; gninevalien-Sabinet [ijgt. jardin] IV (640m), 2)^i[eum II 82m* || obser- vatoire [= «Stevnii?., O-rtimi] ([. marine) |: caves de l'obs. l\39ami Sem^ev. ]426me, lY [39, 5t. 165e-6a]; X^ermom. \Y39am, Siefe IV 39a J Obfcri?atcriiim [=o-oire, @ternn?.] IVl07e-8a (magnet. 5Reig.) || [Ort bei P.] lV35e-36a; ^enbel IV25e,157m; [^erf. ba] 11520a; 11130m, 126e, 130ra; 13 f(. Planeten entbectt Vll2all,mll, 5a, öell; Snfc^vift üon Parü ü - ^axt^ 849 Quito I422am; Dicgcn I359e, 485a; ^ammrungcn IV592a*; (gtciuüviic^e lV39in,4i)lm || eternc 111193a, 339e | eteviimavte [b] [= observa- loire, C-viiim; = palais du Luxcmboiirg JII G4a, 1 V543m] (f. A. v. Hum- boldi) 1 108m, Ulme, 5a, 392am,e; 111 GSm, 112e: ©avtni lV38e, Siiftv. IV(107e-Sa); iiiagiict. SSccK 1437m*, lV(107e-8a); Cbjcctitoc 11177e-78a, 319a; «pdnvifaticii lll(G4a*), ec^cibcu 111 (543m), Xm\^i\: I 42Gm* .|| Scinpcvotur [f. observ., Stcnnv.J 134Ge, 8m, 355mll: mittlere lV59m :| [UMffeiif^aftlic^e 5ln[laltcu] 11280m; mittlevc avi[(^ ). Parosy Pari/er j, bei Paris j Parifli (iilfaii ö. Antuco) || ^av! lllOla, pl. -ö f): -Slulaöeu U9Se-D9m (iu 9lficii, ^evficu; 99a); eiio-- liiere* II 100a, 133e J 33. 3 Park mountains (iu 9Mnat!.i) \\436am: middle, north Park lV43Gm || Parke (Jolin G.) lV595a (^avtc o. 9leu- SKej.), Parker'i'c^e 9iiiiibgcina(tc 1105c, Parkinfonia (^>ft.) V<50a 1 Parma: Ccnict 111 5G3a, -cu iy207a; ^cnbet I 423m :J ^jjavniclicu {%^\l) l 14a, 372e I Paimeiiidcs I G2m, 1117a: Äcfiucö I G2m, Tlcnh lll543e-4a J parnassia (^ff.) Ulm, 43l'; Pama/fos U10a\\ Paropamifus (©cb.; = Ilindu-hho 1122Ge) [-mi/os IVGüSm] ob. -nifus (*) (iiOcv bcibc ^cvnicu 11 425am) 11 53e, 226e, 4iöa,a*; l\6ü8m: Slbt-auj], Sjcgctaticu Ulm J Paropanifaden 11 188e :|| Paros (Sulct), 53. ^vj]d; (*): G(;vouit [b] 1 124a, 397m ; 111579m, 580am; ©ebivg^avtcu I275al!m | SDZavmov I 2G7e, [274m-5m*j 5m*; -bvürfjc I 4G3m*, tnftcincvlc ^\\i)C A'öSa *Parras (9i2}ici\) IV 435c, 5a; Ant. Parn'no V54me („vicere di Ka- poli") 11 Pari-ot (Fried, [von lV384e], 1792-1840) [|. Engelliardt]; Ararat bcfticgcu lV284c, 3S4e; umtuet. lV71m, 189e (?(bu\); 9?cife IV 509m; ©aö bev (^cl^rainnii^iilf. \>cu Taman I233c-4n; lV255e, SCOa; TiJIis IVlS9e :11 da^ Parry {[2\x] Will. Edward, 1790-1855) 13G4a: auciii. 1337a I mahnet.: 9lhi\ WllOam, 192c-3a; Sntfii). lV9Ge "[ 5^pvblid)t 1205a(3G4n): -^oijcu 1440c; fein Öeräiifd; 1205a, IVMGe; Sic^tbconi [= 53cöen] IVM5e, etciTUjj bev SPuiniieluabcI \200a\\ :\ Diovbpol j. 9ici!"e j Sicifc [nnftvcnie 1240a, 9}?tnevaIien.IV466iii , [^evf.] ib., 3iifammenl'nn0 IV 366m * Patagonien, SB. ^^atagciiifc^ (*) V4öa: (Svbfd^i^ten V40e(45a), 2)?ecv' enge III 342m*, ^orb-P. IV 451m, ©iibfce ib. :| Pataliputra (Snb.) II 198m, Patenier (Joach., c. 1487-?; ^lanblc^aft^malei) 11129a, torre di Paterno II 110m, ^atBcIcgic 1334a, ^atiiovc^ II 443a || ber licif. Pa- tricius: acta 1448m, ^cüe IV245a; [^crf.] IV244c-5o, 5a; V59a; Pyriphlegethon IV 245a | (Svfläviiiiß ber I;ei^en OiteHen au§ ber inneren Sävnie bev ßrbe l[231e-2a, 5t. 448m] ; \\[244e-5a, 51. 499e-500m], (537a); W59a: feine tii§eviing mä} 2 eingaben lY 499e-500m :| eifige? SOBaffer IV 245a II :|?otrioti]^ II 315e, bibliotheca patrum 11112a, Pattala (3nb.) II 203m II, Paturia (am IDZagbaleneuftr.) IV 556a | Patzcuaro (SD^^ey.) IV 335m, 6a: 5Iniei[enl;ait[cn IV655me (mit glänjenben SKi tauf Innern); @ee IV559a,a (barin bie Sufel Janicho) :| ^aiifenform f. @vbe Paul 2t. (^crf.): 1) Paul III ^abfl: be§ Copernicus 3»c'9"''"9 ^^ revol. orb. coel. an if;n II 345e, 6m, 7am,9a,e, 498a, 9a :| 2) Paul et Virginie [. Bernardin de St. Pierre 3) Paul (in ®enf) III 72e (CEpanc* metci) :|| 33. Sl Paul (geogr.): 4) (f^ei Bagnere) III 608m (33ranb burd) eine geiievfugel) 5) (S)iamant-2)iftvict in S3raf. ; = S. Paulo) 1 278e 6) (Snfel im «Bering{^-2J?eei) IV397a (jmiI!.) | 7) (Snfel ob. f^elfen be« atlant. 93^.; Quc^ S. Pedro gen.) IV576a, 581m: ©egenb IV376m, nid;t ti-.lf. WSTGa J 8) (Sni'el im inb. Oceau . . . IV587e; fiibl. U. Amßerdam IV411m, 2a, 5567n,e, 7mli) [f. l})ß. U\ ber ^\\\d Amßerdam] l\[411m-2a,% 585m-7] 585me: 5lbbirbunö(en) IV^He, 587a; Sliifbrüd^e IV411e; fraterartige S3ai IV4ne-2a,585me; ©reite [a. Sänge] IV411e, 587a,mile; f^tammen f. ^awäi'j ©eflalt IV 586a, -nng l\411e] Sage IV5ei XaljitiJ IViOie [426a]: Scratleninfetn , eine ©ruppe tocn ifjnen IV426a; Sage IV425e,6a; Diic^tung IV425ejPau. fanias (über ®rie(i^enlanb): Delphi II1481e; ^ain II99e, 133m; Methone lV517m, Oueßen I {230e-la) 447e-8a^\ :\ Pavia I 348m (Sem^cr.), III 497m (Uni»?erf., ^rof.); lac Pavin (Stnbergnc) IV282me, pavo = ^fait :|| Payen (Anfelme, geb. 1795): SBorfänre ber ©cffionen IV(2£6a)509m, ©a? IV256e, [^flanjenftcfft'] I (334m) 478m, vegetaux 1478m :\\ Payta (an b. Vcvii. Äüftc IVll6e, 189m; an b. ©übfee IV40e): 0ima 11259a, [tüfte] I328e j magnet. : 5I6n^. IVl89m,e: oftl. IV116e, 189m,e; Äquator 852 Paijta M — ^eiop IV lOlm J 5an^aj/ ; ©ntfcvniing IV 534am ; gehört IV 302a, 534a ni :| S^cnn^ev. lV40e II Alonfo de Payva: mit Covilham 1487, SScij jiim ^Joigeb. ber guten Ä^offiiiiiig II 292am, 4G7m "[ la Faz (®tatt im fiib(. %zx\\ ob. iu S3üliöia) 1V2940, 530m: t)cd;-ocl':ocu 111591m *pe'«k(=^ic) IV 552a II ^ec^; p-avtig I i34e j Oe III 139e (3»«), 23Ga (2»«); ^cvänbcilic^ III23Ga, 243e,250e-ia :j y, 7 IllUOe; R: \jeiänbevnd) HI 243e, 251o || ^cgel IV3Ga (über bcm), Pegoletti f. Baliucci, desague de Peguchi (Ol iti) V32e-33a, Peldwi lI45Ga (-3al;rcn), la Peila [. Paf/uchoa j ßenj. Peirce (geb. 1809): (Somct IHMI 1813 111578m, SD^nffe bcö Neptun 111554a, [pcvf.J 111527c; ©atnvnöving III 527e, 553a :| Peifandros II 419e |1 Peking 1346m, II 290a: [33i!c^ gcbnicft] IV382me; v^lcftei IV70a (-banf), 189m (gvicd;.) | «Kignctifrf;: %bt\). lV189mtl: uu-ftl. IVllGm, 189m; CbfeHJatevir.m IV 70me, 189m; etaticn 1 197a, 339m, 437c; IV 70a\\ :| gviec^. 2)Unic^c IV 70a, 9iovbIid;t I202e, 9iciic nad; IV70me, SemVevatur I346me *VcIagi)d; (i 2l^ei) I 2G6c, 11390a: Slbgvünbc I 322m ) eticm [= SDfJecveiiftvem] I313e, 11485a; etveme 1323a; etvümiing [= 2«ccvcfftv.] 1324e 11 Pelasgcr II lG5e; \>-(i\id) ], Ärkadtr^ -dien, Ttjrrhener \\ Pele (©ottinn bcv <2vintUMrf;-3ii).) \\ 5S9m (ivoluicnb ^\\\\Maui, hinn Übevficb* lung nvid; Hawaii): P.'s A^aav \\417vi, 52Pw J mont Pele (= ^u(fan V»en Marlinique) \\391a. montagne PeUe (id.) I VöOia || Pelew-^\\\dn IV 409m, 414m (Gabe bei* Sübice), 5S8am (iu bcv tüefdid;cu ©libfee, iu 2JiicvtMuficn) Pelileo (Stäbtc^cn [V35a] in Or.itc) [* tfj. ba« jnv 10^ci}a ger;Övigc]: Scvg f. ^3^i,-'?, Qiiigebcvnc [ogl. 9)uMP"rf;cu] V35e* (gerettete), %i\\x ib.; ©cbirgx^avten \34mc, 54a; 3nb. j. Seibev; 2)ien[c{)en [i^gt. Gingeb.] gc* tobtet* V35L',53m | 3)hn;a (f. bie ©1. mit*) 1457a; IV491e,512e; V 3hne,35e,53am : au^^gebvedHMi \35a (iivftt. l\ P.); 53evg laMoija! \53a,m; fliifiig \35e, -Äegel IV220a, 511m fechten \34e :| Seg V53m, Snbiauci- SBeibcv V34e* *Pelion (53evg 2:f)cfiar.) III C04e; Pelis C'picnunl) I 2l4a, IV231a; Pella lV25Üm (2)ämVie bcv eiffiaien) j Pe/oponne* 1408m, 11152a; $elDp - ^^enM gtei 853 58. )>-[i\ä) (*): Dorer Jl 406e, ©ebirö^aitcii I 274e-5a; Heraklidrn II 157a, 177a; IVöOa; ^vicg 111595a*, [(2c{;viflj IiI482m :) jjr^x^g (ed;lanim iiftv.) l\515am, ^^dctcii-geiici IV 534a || Peltier (Jean Charles Atlja- nafe, 1785-1845) j: ercctvicität: Uvfad; I361e, SSevbaln^^fllllg«i-(S•. U85ell; m Soifcii I362e,486a :| 2BcttcvfäiiIcu I33Ga || Joh. v. Peltko IVG21m (Änrtc öcil Schemnüz), pehißfch II 172m (9JiIaviu); mont Pelvoux (gvaiitv.) lV274e, 517ell; ^elj IV598a Häöcv); Pelzel (Franz Martin, 1735-1801) 11. Dübrowsky (Jofeph, 1753-1829) 1309a (scriptores rerum Bolicmi- carum; Benefle) Pencati f. Marzari $Cni)Cl (bae) [and) in compos.] I [174e-5m, 51. 422e-4], 211e, 423e, 4a,m; 11144m, 258m; IV[24e-26a, m-29; 21. 154m-8a], 162-, pl. (biivd^ * beg.) lV154e II 3iifaljc: Stbicufiiiig [4:©minvf.. vgl. ©clivöc-] I(423m): burd) ®ebivj3iSuiaf[cu, SSevoe lV23e, [31me, % 162], 153m :1 Sil- iüeid;iiiißcu IV157e, du Si^^Ävat IV i576-5o jj Oeob ad; ten IV 28a; b-ct j. SSevge, Övtr. Ti8eoba«^tiiUö(en) [:{: SKcffiuiocii, ^evfud;e] lV25m, 26X27a, 2icben 1422e** || (Sinft. ber Suft IV i5öe-7a ; al6 nTta aj3 f. -lauge, ©ecunben-^., 3^it j -3)?effungen [4: 3>erfud;e] 1424a; lV27e-2gl. -SSevf.] IV 25a, 156-7m; [in Örtlid;f. koDad;tet] l\31e, -Ofdüaticnen [= @d;nnug.] III 150m ; [^ e r f o n e n] (l^gl. -35crf.) IV26e, 27e~28a, tl\-29a, 31e-32a, 156am; ^niidV f. -^erf.; fünfte [^ Stationen] f. Jäuge, -Sßevf.; mit Ü^aberK^evfll 451in , lV24f-25a; dU\\(\\ [= (S^b.] \\2Sa,me,67a 854 ^enbel 9lef — Pentland aUg. I «ftef iiüate IV[25-29a, 51. 156-7 (füv bie ^c^tveve ii. SlH^lattimg)], 29a,el!, 156a; -dttl O IV25e, 25alim; [id;ve IVi6ie-2a, iBcvfc^ieb. IV29e ; 3Jl^tmig IV31m, [©(^viften] lV157am, bie@d;iveve (burc|> ba^^ ^. bc» ftiuimt) IV26'm-29a (be). $Re)iiItate) ||. ^orijoiital fci^tvinöenb 1 176e, 7m :|| -fd^n)inöitng(eii) [= Ofcißat.] 1 173a,m,e, 5m, 6e, 42ime; III (150m); JV155m, 162a; sg. -iing I 26a, 424m J (gd^tvingung 1 18oa (-^f-baiiev); -en I423e, IV24me*:l| @ecunben-^. I421e-2a, IVlööa; i?ängell75a, II 393am, IVl56e-7a; alg Tlaa^ \ 421e-2a; öcvfihät lV25m, 5S-i.ng lV154e jl ©enfblei 1175a, IV 29a; ba« [enficd^te (b. I;. mivflid;e) Il77m, IV33m I i'ie^ev f. 9?efiiltat; ©i^ei^jeit [. (5vbe, iinfid;ev J ©tatioiicn [4: fünfte] IV29e, 156am\\, 7m, 162m; -gl. ©übamcv.] I 46am; SSulfanc IV 320a, 549e :| SB. Chacani IV548e; SBiiIfane in bcv bfll. Sorbitlerc [a. Ant., Areq.] lVS21m,557e; ^,Erebus IV525a, SB. Gualatieri IV549e; ^ö^entafetn ii. ^ö^eii toon S5ii«. bei M. Somerville IV524a, 8e, 9a, 553a; Illimani IV530a,m; 3«iifd;cI-SB. [. Bolivia, [^>erf.] IV 321m, cerro de Potoß IV 530a; Sahama IV 292e, 529m, 549m, 551e; ^^öbel f. (Sübamer.; ©c^neegv. f. Bolivia, ©übamev.; Somerv. f. $Ö^cn | ©üb* amerüa [togl. Bolivia]: ^n\6)\vtUm\Q IV 432m; Ijo^e SBcvgc I42m,e; (grabet F491a, ©(ijneegreiijc [a. Bolivia] 1357m, SSiiIfaiic f. Sorb. ii. ciujelneT Titicaca: Äavte beö @ee« IV 549m, Äavtc bc6 S^alS to. T. IV 529m :| SB. Vilcanoto l\{321me) 557e \ SBiiIfane (©übanicv.'S) [meifl i^re ^ö^e]; f. Bolivia, Sorbiüeve, ehijelne 9'?anien; ^ö(;cu *^enumha, pl. -Bvcn f. ©onnenfledcn ; Penzance (in Sornnjaü) 1 348e (2;em^er.) | Pepandajan (jai). SBiiIfan) l\328m, 559me: gv. SliiSlJnid; u. feilte f^ofgen IV328m, 559wie; beftiegeu IV559ra :| ^e^erino (©efteiit) IV437e-8a *Percival (Thomas, 1740-1804) IV 459m (Äo^renfäiire ber ?nft), ^ap Perdica (auf tgtiia) IV 621a, Petrus Peregrini lV188e (niagnet. 5lbtt?. in Stal. 1269); Juan Perez 1) (= Marchena) 11488a (Columbus) 2) IV 599a (3?eife an bie STiSÖJÄüfte 5lmev.'g 1774); Perga f. Apollonius ||. Per- gamum II200e | Pergamus: SBiMiot^ef II434e; [bat?ev gebt.] 11216a, 229m *ct6pix'h¥'^ III 27e, peridinium (@eet^.) I330e|| 1) ^evil^el (= -lium) [f. (Somct, 2)o^>VeIfteine, (Svbe, pancten n. bic einjelncn]: -3)iftanj [= SB.] f. Sonictcn; 2)ni%ang bnrc^ ba§ ^crir;el 1113m, III bei 571a; SßSieberfe^r äuni I112e | pl. -e (= -icn) 1118a :|| 2) <|Jcvir;cIinni (= -l^el) 1 118a, pl. -ien (= -e) f. Scnieten J 53. ^cri^eli[c^ I392e (S)iftans) [= %.] Il^eriflin (®ebivg«art) IV636ra, Perim {avah, 3nfel) IV381m (Söcfalt), ^Perimeter (= Umfang) f. ^rbe ^criobe (sing, bnrd^^bej.) [f. (Sntiincf Inng , gcognoflifc^, 3ar;r, Üefeen, magnetifd) nftt). (f. °je^niäf)r.) , @onnenflecf en , t)evänberlirf;e «Sterne, 2^ag, Sevtiäv-, Übergang, Umlauf, SBegetation] II 140e, 159e, 174a, 216e,9e, 221e, 238a, 341m, 363a, 4e,7e, 411m; nil71m, 293e, 470e, le,5a, 529all, 580m, 592m, 600e; IV81a, 108a; plur. ^ßerioben [axiä) in comp.] (ogt. ^Beit^er.) 1362a: 11239a, 282e, 341m, 395a, 6mll ; III 471a, 5ell, 576a, 9m; !V80m, 190a, 390e || 3iifa|j(: -ban II 66m, IDaiier IV195m; ginjel-ip. III236e, 240a, 6m, 7e; friir;ere I226e; ©lanj^. IV24e*, glänjenbe 11264m*; gro^e III215e: febr gv. 1315a; l;iflori[d;e IV 333m, (lujc IV83e II lange sg. II 196mll,216a; 11161m; pl. [i^gl. ^Beit^er.] - (f. öcvänbevl. ©terne) I223e; III 264a, 459a; IV83e, 141e,561n, 604e; 856 ^erlebe 2 — Perote ^. ber Keffer allg. V31m J ^äwac IV 450m || mcln-malige 111219m | ^eviobc in bcr %\ TU 239m*; gerieben in % n\238m~240a, IVSleSQa] er. IVllOe, Xljcüe III24()a*, luiglctd^e 111454a, ueraiibcrlid;e IV81e* tiete f. B^l)\, ^veifc 11217m; iviebeifc^reube 111215a, lVi95m; [gr. 301)1] 7G00: llI23Ge, 241a 1 5cr;niär;rioc f.: S&cW. bev ü)?aöiictiiabel; mngnetifd;e S5eväiib. nt(cv 3 ©lern., bcv 5tttv,; ^cuuciifkcfen J 3eitVev. I=^er.]: lange III 41e, 449a; IV(149e), 346m, 573e ;||— S3. ^evicbi* cität [f. ©cnncnficden, tjcvcinbevl. «Steine, ©ternf^niiV^en] 1 129e, 130a, 336a; II 194a, 258m; 111215a, 9m, 229a, 233e, 610a ; iV5e, 103e, 198e, 230a, 248a: ber Sjevänbevnngen 111590a ||— (5. Veriobifd^ [[, S3etvegiino, ev[d;einiing, golgc, f^cvtfd^vciten, ®ang, dM\)c, , 402a; S5-!cit 1 184e, II372e, III 228a :| [id; toeränbevn I 339a | SSevanbeiimg [f. Sib-9J?agneti§mu^, niagnetifd;] 11145m (578a); pl. -en 1350e, 11373a, 111233m, IV81m || ivcf^enb Ul68a;n)iebeifcInenbI325a,366m;lV129e— ||^eviobifd^e§III602m,e *Vciipatetifd} 111407a; V^evi^r;evi[d; I298e, lV271e; ^en>I;vafcn 11491? II periplus [f. Hanno]: raaris Erythraei II 425m, 6a, 434m; IV381ni I maris rubri: ^[enbe-Arrian II438e, 9a ; ^eit II438e || — perlen (aiic^ in comp.): -fi[d;evei II493me, bie Perlenhardt (tei SBonn) lV469e (Xra^l)t), I6ei ber ^ilfte tocn Pan« H (304m) 493m, Plinius IV160c, anf 3nfeln ber ©iibfee II309c-310a :|| ^erl- (compos.): ^-avtig lV455e, -^nl^n 11415a J^crlftein (and^ in comp.) l 245e; IV350e, Im, 3G6a; pl. -fteine (*) lV638am: -®eHet IV350a, [in ®egb.] \\638am\\*, Dinner V30e; gegen Perote \\ 349e-350m, V30e; i?-reid) IV 638m, an« ©palten IV269m, in SSuIfanen 1245e :|| «pevtiten IV333e »permanent [f. tratev, Ciieüen, SBiiÜan] 1163m, 239a, 317a, 324a,m,e, 362m, 438e; I1376e; 111391m, 591a; IV70a, 77a, 211m, 232e, 270e, 2e, 288a, 9m, 316a, 410a, 426a, 602e; V6e; permanens II 143a, III 392m, IV295e :| permeabel f. ©eftein; permifd^ I 467m\\ (@Vflem), e; Pernamhuco IV374e (3n[eln baBci) Perote Sl. pueblo (mey. Pinahuizapan) IV349e |: daftetl S, Carlos de P. (IV570a; fuerte ob. castillo de P. IV 568m): ber (Keffer IV 568m (in ©O öon il)m), 570a (Sntfernnng, üom haftet! an^ gejeid^nct) :| S6ene IV569a; alter mey. ^ame IV349e, 570am; ^erlflein in ber ©egenb IV 349e-350m,V30e:, venia de So«o IV349e, V30e; [llmgcgenb, Scprgr.] \Y349e, 350am, 568me \\- 5?. ber (£o^tX v>oh Perote [IV570a; Hiimb. geU^cbnl. cofre: TV568m,p, 9a,mll,c, 570a] (mcy. Nauhcampatepetl) Perote 33. ber Koffer — ^erfep 857 IV[351-2a, 51. 568m-570m i^c]d)x., ^cl;i(beviinö: kf. iind^ Humboldt's S3eftciniiii}])] II 3iifnljc: mhaWQ: ulnb(. IV5G9a, eftf, IV 570a; mhänc^e IVSölm :| 2tnfid;t, SavftcU., Beidminig lV569a, 570a; arenal IV569a, mmmlXöGOe, S3cfd;v. \. qUq.] S3efteiöung, ^fticßen IV S51n,m, 568c (im 2Biiitei)|33imeftein: -SBebcdimo IVö68e-9a, -2)ccfe IV569a, -ge(b (an feinem giiß ii. um bcn S3cvö) iV 568e-9m {8e) ; ©rcnjeu, -©iirtcl IV 569a', ^clie IV569a!l,ni ;| S3veite IV5G8e, 9a (bcftimmt); iülo de los caxones 129Cm, IV5G9a; ©avftcü. [. 5(n[id;t | (Svr;clMiHO iy351e-2a, 5G9a; evH^eii lV5G8e Jgele: -CEubii? = SBüvfclfcl^, -viicfcii lY351am (langer) :| ©ctiig^^avten n. ©eftcin lV55^wie,m (fd;Icnbe) j ©effnlt \\351am: fonbevOnvc, eioenttjümr. IV351a,5ö9e J ©i^>fel IV5G9a,me: nid;t 311 cv veid;cn l\568e, ^che \Y568me, ^alte IV5G8e || §ör;e [a. ©i^fcl] IV 351a,e, 569me \ §ör;en lV569e [einsetne]: -3110 l\568me || ifclivt IV5G8m, mte IV5G8e (auf bem ©i^^fel); Ävater W 351m (fein), 570a (altev!); ^aQc IV351e, 412a [5öq\. mmh.] 11247a, 263a ( ^Iftvonom 11368a, 11166a; ^llvoiiomie IlliSOaO, la©, 170m!l,e:| awQ P. II451e*, 5lii«be^n. f. »Jeic^; SBefc^affcn^eit* II52me, 41e-42m', China II220mO; eiittiir* II (147a alte), 248am (a6enblänbi[rf;e) || 2)i^tcv (pl.) [a. g^atuvcjefiir;!] II 42a [42rn-45m, %118me]: (g(=^tvnilft II. 3ievevei II 43m, 118e J 2)ic^tuiig II 41m, 42a, 43m (269m): @e)cf;ic^te II 43a || 2)oImet[c^er 11466m, 2)^naftie III (343a), (Srbbebeii IV225e-4a*, (Svcbevmig 11172m; ge(>ilbete(v)<^ 114406, +644a ; ©etnvöe 11 439a*; [@efd;ic^te] [b] 1141m, 172a, 185e, 269m; ©elf [= mmh] IV 381a, Raubet II242e*; ^aiibfc^viften III195m,e; §cev II(77e) ||§evvfd;a[t [a] [ij.gl. SBeltb.] (aiic^ ükv $!änbcv, i^re Unternjerfung) H 160e[c], 172a\\m[c]', -Oevvfd).^ (X): ägäifche 3n[elu 11172a, Ägypten II 179a, Phönicien II 160e, UiUevgaiigX II 183me (5e) J [^eirfc^ev] III 195a* (tavtav. giivften) -11 eine ^cc^ebenc II S2m*, ^-en II51e; ^0(^(aiib IV 223e:l§of II416e: -lagev 11189a (Äöing II(417mll), -fönig II 77eO.- Könige 1199a (185e) :| [-tviegO] II(77e), Äiiften IV51e, ?agc II 42a* | [?änber] (= ^voi).): be« ^eid^g 11192a, untevtüovfnc f. §evvfc^aft:| Mrer I402e, lüi^t (Sauge) ). ^I;anonieii; ?itte\atuv II 38a, 4iwe (118m); niagnet.5lbu\IV202e*||2)2eerBiifen[c][=®oIf] 1319a, 47ie;Il59m,162e, 178a, 203e,219m, 409e, 447a: 5Ivabcv I1445e, (5lvabien) 1I240( ; ©eflabc [= tiifte] f. h?eftl., lüften [= ®eft.] 11188a, Sabo IV (381a); [Örter an i^m] 11 167m !i, 8a, 243a, 2ö0m; 9Jid;tnng 11155m, (gc^ifffa^vt II 155e; n^eftlid^ 11 167m (©eftabe), IV(381a ^kil) .J) $?änbev im 2)?onb abgef^iegert+ II 4408, in 544am; SD^onumente 11424e, na^ P. 11248a*; SfJaturgcfiibI, -) c^ i ( b e r n n g [a] II 31me, 38am, [41m-43m, ^. llSme] 43m, 51e ; Sf^efto-- rianev II245am*; Silt\\'% lI184mO, neu-^. 11133a; ^arrellPPa*; ^^ä* nomen* (Stc^t, Sänge) 1 144e, 40Pe-4:/0a ; Phönicien f. ^evifc^oft; ^volnnj IV(223e,455a), -eu [ij: Sänbcr] II197e; -reic^o Ili72ollm (STu^bel^nung) II aieife I409e-410a*; II 126a, 255a*; -en II 445eO J ^Äeifenbev nßge 11 9?eIigionII41mO, ©c^viftfleHer II445me, Sefoftris II407am* | (S^rac^e [=bae ^eifi[(^ej III (150e): alt-))., nen-^ II 133a :| ©Üb-P. 11408m* tavtar. i^üvfteu f. >^evvfc^ev; 21;icve* [togl. SBögel] 11192a, 424me (irunber«» bave); Umfc^iffung 11408m* ^ßcgel 11416a, SBuIfan IV 682a; SBelt^err* |i{;aft [togl. §evv[^.] II172am, (185eO); SBiffen II 184mO; [Scrtcr] I 410all; II132e,3a; IV613a; 3a()Ien 11456m, 3cü6cbiente II 263aO Perfeus («Stevnbilb) [f. Algol, Medufa] I 126e, 111327m \\ Uli Perfeus g — Peru: .Hüfte @ 859 (Eciitval!cv;j)ei I(414m), Gentium iinfver (gtevufc^ic^t 111283a; vec^te §anb III 99am, 210e; 2JiiI^ftiaBe III 185a,e, 334m; Diebel III 99am, 210e; -?a[tcbcnteii II 315a, ÜKcno.te III 476e* ] bas iiDvbt. I433e; iRovbIid;t I202e, -iic^tev IV 146m :| [Örtev in P.] (a. M\U, etaht) 111 455m; lY AU, 183e-4a: Öieic^) III 455m , lV576a* (Uiitcvoang); ^eife III (476me fviU>e) ; IV 524a, 546m; [(grf)vift über P.] I1489e, [Sitten u.a.] IlI476eO; ©tabt [ögl. Övtev] IV184a* ©tabtd^en IV41a* j Sterne u. ä. III (347e) 351a: [Stei-n^imniclJ 11188a J@tvcm* I52«Sme(m); ©tvömuno* I428e, Iiri44a :| ba? fübl. IV54evftein. [ög(. SRaftcb.] IV294am, f^^ulfane bilben einen bej. 2lvt. I^iernad^, ungeljeure Sßeüen f. Äiifte, Sßittevung f. Älima, SBed;e III 476m e* (9- uicf)t 7tägige), [SBBrtev*] IV(284me), 3eitvect;nnng [. ^afcuber ||— fJöuIfOllC beS fübl. Peru' s uub Bolivia's (nur in @: IV 545m) [bie t»ou BoUvia allein f. bcrt] (b^. 9^eil)en - iBuIf. : f. ®I.; f. oud; ^eifie, @ru^^^e) lV505e, [320-i], [548m-550m (Slufga^Iung bcn 91-©: mit 53eftinnnHugeu, 9?ady rid^tcn u, @rläut über jebcu einjelnen)] | 53. ^ulfane inni Peru (nüeiu) [öorgcf. +] (= ®ru^|}e bcn Arequipa) IV 5i 7m (nur im fübl Xh\V), [548m-9m (in^ Viejo)]; sing. S3ultan (* l^ovgef.) [auc^ in comp.] [j 3ufäljc: 5{b[tanb f. ^Quito I meift in ber iveftT. 5lnbec-fette IV32ia: bc^ ein SS. in bev cftt. Äette IV*52im€ :| Gutfernuug f. ^Qiäto- ®ru^>:|>e WSlöe, 320m, 547mll, 8a,m; pr;e I V520am, 5a II; $?ängc IV386e, 547m; leere Strede f. ^Quito; nI3vblid)ftev 35. (sg.)+ IV315e, 7a, 386e, 547m | ?tbf(anb ob, (Sutferuung i)on bev SB-9feit;e Quito' s, gv. buüanteerc Stredc+ \\316a, 7a, 547m, 8a l|-9Uibe IV3I5e, 7a,320a,m,le,547m; -9teiben IV321a J 9?eit}e IV 305e :|| Sßeibeu-SBuItane öcn Peru u. Bolitia l\{305e), 315e (6e), 7e, [320-1] 320a, 547mile(e); i)cn Peru (allein) lY [548m-9m. (bis Fie/o)] || eivigcr @d;nee IV 320a, t^ätige f. Bai;! | ^a^l lY386e, [446m] 548m: bev tr^atigen IV386e, bev biftovifc!^ t^atigen IV44öm Perugino (9[)?ater; Pietro, 1446-1524) 11128m, Perwakti {^ai^a) IV519e pes I421e (liorarius) — 1| Pe-fchan cb. Pefchan [IV382m,3a. . .] (35utfan bc« ^imniel^geb. ; f. ^Gog) I254e,5a,m; ]Y379am,382m, 4am [454e-5a]: 5lugbvüd;e 1255m: l;iftorifc^e IV579m, 454e :J Gogf lY383a, Sage IV 384a | ?a^ja I 254e: -ftvBme IV57Pom: friil;er IV5om cai>. SSt, 1255a; 9?ame IV 454o, [9?eife gevatben] IV 383a, @een na^e \Y454e-5a, immer tbötig IV 382m . *Petatlan (bei ß'clima) IV 546a | Petatius (9?inggeb. im SD^onb) [ben. 'l^m\) -- betrog 861 nad) Dionyfius P. üb. Denis Petau, 1583-1652] \\616m: (Scntralbevg baviu lV615e,6m II— Peter bcr @v. (Äaifev) lV70a: in 2)eiitj(^l. IV 203e, Scikvjt IV304w, Leibnitz \\203m-4m (SBevbiiibiiiia, dlatl) u. S3nef)TAug. Petermann (geb. 1822): „gcoov. 2«ittt;eil." lV375m, 583e, 623m,e, 4m, 6m; V51a; Overweg l\S16m] Peleroa (35iilfan (i(;ili'^) IV[552m]: Sluötriid; IV552m; bcfticfleu IV322e, bcfiid^t IV552m; cft eut3Üubet, Sage ib. :| Peter- Pauls -^a^ew [. Pelropauls-^, |] Peters 1) Clirn. Aug. Fried, (in §amb., ^iiÜclva, STItona; geb. 180G) mi07m: Beffel 111269a, giyft. [. (Sterne, ^inirnel f. (Sd;iveilJ., mit Middendorff lV168a (2:eni|)er.55evänbb.), 3«onb III 495ra (2«a[fe); „parallaxe" [i>öI. e^man, @tevne] 111107m, [^^cvf.] 111286m; ^avattaye üen 61 bc^s ec{;ivnn« lll 274m, 286a7n', ®d;iv>er^nnTt beö ^imniclö III 283m, 7m \ etcviie (giyft.*): eigne S3eiD. 111269a, 619m; (Sutfevnung III273e*; ^^vuattvucu [a. parall., ©d^tranj IlI273e,4m,e-5. 286eil :||2) Heinr. Fried. *C]irn. Peters (in 9?eaVet, ^:pa(cvmo, SBercin. ®t.; geb. 1813): Slftvoncm lV303m \ Ätna 1401am, lV303m: ©fij^e beß ^xatcxSlY 616e:\(£onut'm NeapellUbllni, [pevf.] l\616e St. Petersburg 2L Stcbt; 33veite r/86a, ©vautvade V91a{^cx- jieiiu)||magnctifd) [f. auc^ 33. Slfab.]: 5lbtrcirf;mig lV147e,m,204e-5a: ftünbl. S^evänb. IV191me,5a; S3cobb. lV(69a), 132e, 147m, 2ö4e-5a; ^oiis. 3utcn[. lV186am J 2)?agnetnnbct IV86a (Cfciltat.) :| corps des mincs IV69e; dcntvat-DbfeviJatovinm WGOe, 186m; ^^aUifte V85a (ict(;cv ^ovvr;Vr), inittt. Xmpex. lY233e :\\- S3. 5lfabcmie bcv Siff. (acaicraie des Sciences de St. Petersbourg .^ acad. sc. Pctropol.) [f. A. v. Hum- boldt]: Stuftrag IV 43m; buUetin I 398e, 407m, 414m, 421e, 486me; III 419e, 553o; IV187m, 5!?im; novi commentarii acad. sc. Petropolit. IV 178a I magnetifd; [f. 1;^ % ®tabt]: 9?cignng V i2i»i (ftiinbf. 5?evänb.); ©tatiiMtcn I437e, magn. n. nictcorot. St IV 60e-70in :\ melaugcs plij's. et cliim. IV169a,579am,582m; memoires IV 169a, Dciwau 1474m; seance publique I391e-2a, 111307e; ©tcrncatalcg 111155a *Petit (Frederic, gct. 1810): ?^enerTugc( III622me, [Verf.] ni390a, Pyren6es IV164e; eonnenfinft. 1842: 111 389e, 390a; observ. de Tou- louse IVl64eJdu Petit-Tliouars (Louis Marie Aubert- Aiibert, 1758-1831): mcignet. 9?eig. lVl09e-110a; 2:eniVcr. bc« 9Kccru\iffcvö I 322m, IV 242m; 3?eife 1322m; IV65a,109e [Z\)C\i, ©egcnb] :| Petrus Petitus (Pierre Petit, 1617-87) 11515a (?id;t) |I Petra (ulnbl. 5lrab.) II 243m, 4a I Petrarca (Franccfco, 1301-74) 11259a: 33iiefe ib. (pist. U121me', Laura II53a, 121e; daff. Sittcvatiir 11259a, mmgcl bcx^ ^iatiir^ gefiil;(8 U121me; [^erf.] II I21me, 2S9a; \>{)\kl 11289a, 2:raHCi-eenclt 1153a, evn-ad;y?crg(. 11289a, l>cr P. II288e :| «ipctref acte {=h).\ SiJcr* ftcinermigcn) 1 292a, II390all, lV294am | vctrogra|>^ifd; V74m (a^lv ): 9bulid^feit IV310m; V 72m 11, (73a) 75a; Siffeciaticu V75e; ÜJcjduiff., 862 betrog — ^flaiigeu 2lr ©tviictiir V74a; SBed;feI V 74m , 3ufaninieii[e^iing IVSlOm ;| ^etrcleum IV 224a (-OwtUcw) \ Petropauls-^a^en {Peter-Pauls-^. -, auf tamtfd;atfa) IV 387m [«Biirtan bobei]; niff. Petropawlowfk I406e (gebieg, ßifeii, ©olb* feifenit)evf), IV156e (^ciibel) J Petrus Martyr 1) (bev \)e\l; 1206- 6 ^\>x. 1252): gctöbtct [auf beni SBege i)on Cowio nad; Mailand] II 82m, 129a; 2) = Anghiera :| Petworth (engl Sanbfi^) II 510m *Peuquenes (SSulfau (il)\\V§) 1 357e | Georg (v.) Peurbach (ai:d^ Peuerbach, Purbach [III74me]; 1423-61): Slftronomie (feiue ßinivirf., 2Bii1famf.)II295e-6a,345a; III74me; iBIeiletr;, ^^eif.] 11469a:] Peyffonel (? Charles de, 1700-57) IV500e (Oucüen bei Sartliago), Peytier IV 153m (©rabmcffuug), Pez (Bernhard, 1683-1735) 111416m (scriptores rerum Austriac, chronicon Claustro-Neoburgense) *Pfaff (Joh. *Wilh. fAiidr.], 1774-1835): W. Herfchel III (188a) 213e; ^^Jfaffe II 114a :| ^fauue 11325m, -en IV188m; ^favvev 111234a ll^fau ^. (SScgel) 11415a (f;ebv.): geueifußel III625a,m J pl. ^faueu [l;ebv.] II167e, 415a: -iufel (bei Potsdam) U97m-98a, m^ Ophir II 167e, [^Batevlnub u. SBevbveitiiuo] lliWa :|| 33. (©tevnbiib): lat. pavoIII139a(a) \\ Pfeffers ((gaulou @t. (3aM\): Heilquelle IV248e, OueUe IVöOlm :| TdaPfeiffer (geb. Reyer, 1795-1861) IV 575m (^evf., STu^brud; tct Coto- paxi, „i\m\k Settveife'O |I ^feit ST. (gelv.) II 173e, 189e,418e-9a: jnr S3e3eid;nung beC« ©eftcin^ I457am; -f^i^jeu: bou Obfibiau IV5S<5a, 440e J S3. (©terubitb) III 187a || Pfeiler f. ©iiinb || ^f erb sing, (aiiö) in comp.): fcffilefi 1202m; -^ivfd; II [i9:/m, e-2a; 21. 4276-Sm]; ju ^-e IV 539a J plur. ^fevbe (aui) tu comp.): mit gclbuem ®e[d;ivv 11292m, -gefixter 11421m, mn ^ii^ getöbtet V24a, -!c|)f II408e, -u^eibeu II98e-99a|| ^fivfid;votb III 489m ^flanjen (^^ = ®eu^äd;fe; :j: SSegetation, SBegetabifien, öegetobilifd^) [auf ber ©vbe; auf aubven ^laueteu! |. Mars; f. uoc^ °2ÖeIt!cv^cv] (bcm. «Tg 4^ ^flaujeu bie ®I. : Hvten, -bede, govmeu, ©eftalten, -leben, -veid^, -it)clt) [f. bie SIvt.: Alpen, S5IäUer, 53roun!o^Ien , beutfd^, bicotVlif4 euro^äifd;, ÄoT;Ienfäuve , fv^^tcganiifd^ [eig. cvV^t.], Mars, 2)?ebicinoI-, SD'Jeer, monccot\)lifd^ , Sterben, norbifd;, ^^anevcgamijd^, ©teinfobleu , 2^veibt;äufev, S;vo^en, tvü^ifc^, mxie\n] I[iim-i4m], [368-378a, ST. 486e-490m (mit Z^kxnx sufammcn)] 368-9a (8m), 386me, 457me', U37a, 61, 91-93a, [95-1 03, 21. 132-4], 13 1 a, 189e-190m, 283e-4a, 314e-5a ; II 1 14m, I V14m ; cinj. f. 2(uf3ä()l J sing. gl. ©ntl^etl.] I137m,264e-5a, 293e, 4m, 5a, 375e;l -4, 7a, Pannen 3lr — gor 8G3 380ell; -arten (*) I376a(e); JI 216a, 5i98a ; 111 28e: frühere 111104m*; niitergegangne ii. iti^xQi. [bgl. ®tein!c^Icn] I285e-6a,8am; untcrg. 11128e J-art II 98a, 444a; ^artig 1386a || Stfien f. Äeimtn., 2J?annigf.; 2ltr;meii |. 9?ef^iv.; [^Tufsäljlung {midim] 11 91-92m,95e-96a\\,444am] njoS fie aiter;aii(i^en [f. 9Je[^Mv.] 1475m | 33 au I (490m), II 283e (Dvgan.); -hau U 238m :| Beberfen [Jjgl -be(fe] n'444a (bie Sibe), UkU II lim (fo ge- bockt); tefeelt [i?gl. @eele] 11117a, 27e; iB£ftoiibtI;eirc [= ^iifammenfctjung] 1333a, 478mll; 53 e tt) c g im g 1 487e-8a : ijoßSß. I368m-9a{8e)] -bitbuiigen I55e (i^olge), 33iIbung«t^^^en 1 373e (4a) H> I ü ^ c n I372e, «8. 1403m; -enbe I468e :[ 93oben V88a, (5r;ava!tev [[. V^Vfiogn., ©cgenb] I294am (SSer- fd^icbenavtig!.); (Sultiiv 11 {98m ftövt ctwaß), -c. V88m | [S)a[eiu] (t)g(. Iftcv, entftel;.): a\$ fie iiod^ nid^t ba hjaven, bie @vbc ofjne $. V66e,68e (69m), 89a; ob bie % el;cv ba geiüefen fmb als bie Stetere? I293ani] -b e d e [»g(. bebccfen] I 20a, 55a, 155e ; II 3m, 61m, 230e, 8a, 306e ; III 3e, IV 324a: beftimmt bie 2anb|d;aft 1371m, ijerfc^ieben m6} beu ^oiieii II {91) :\ 2)iivftigfeit 11134a (bei ben Silteii), eble [. goimeii, @i 1376a, eininiid f. -geftaltuiig; ms (SiufluB auf fie I)at [). o$?i,ft] lV(460m), V88m; @intl;eiliing I(457me), eubegeue 1 457m, 2KcgIid;!cit fie ju cutbel;reu [tgl. -ftcff] I293am I [(gutftel;ungj (i?gl. 2)afeiu, mtcx) [\:gl. ^^^^ieve] 1367a, 488e-9; 11117a, y66m: in ^Tfieu \87e-88m, [^eit] III45ie-2a:| (gntU)i(f(uug [f. ^onu]: '^^^gefd;. 11400a; ßvbe [. bebeden, S)afeiu; ßv«^ löfd^eu f. ?ebeu, (gruäl;rung [togl. ÜJar^vuiig] 1369a, @j.eni))Iave 11444m, ejogene 1457m; eyotifd;e [= fiembe] (a. gönnen) 150m, II (95m) || gamilien [^ ^vtcn ufm.] 1 294m, 5a, 576e-7m, 382e, 468e; 11 (136e, 251a), 313a: natürliche I 20a, 54e, 5757ne, 7am ; II (84e) J sg. f^ainilie I 375e, Il(83e) || garbe ll(41e), -fafern I 468e || formen (21., iuirb nid;t bej.) 1171m, 88m, 92m,e, 102e, 251a, 313e; formen (^ nad^gef.) [= ^cftalten: bas bier mit it;ni ücveiuigt iinib] (f. eurc^^ciifd;, norbifd;) I 8m, lim, 294m, 7a(e), 375m ; V 88m J sg. -form {^^) II 97e ; gcini (O* nad;ge).) :|| 33. -geft alten (burc^ * i^oru bcj.) [= -formen: mit bem e§ l)ier bereinigt n.nrb] II 79m (89m), 91e, [95-103, 21182-4] 95a,me, 103e; ©eftaltcn V*-°) M- tegetabilif^] I 12a, 288m; H (lim) J sing, -geftalt (OO) [bot. toiel-] 1374a, ®. (oo) II (41e) :1| S. -gcftaltung (burc^ © born bej.) II 95-95 (95e), 130a | ©. {^^) [f. V^jl^fiOÖ".] I ®. IXa; II 56a, 61a (76a); pl. ©eflaltitngen (^) II 313a ||: 3iif. (ju oßen formen ber 3 I;iev al§ glcid;beb. terbunbuen ilßi^rter): eble II196aO, (Sinbrud uftv. 11 [095-9S; ogse], ©ut- nji(llnngl(368a0*); eyotifd^e 1 9aO, II(4mO, 85aO); f rembe V(*75e-74aO), frembartige I(9a); große 11196aO, jetziger ^^eiti^t^uim \\103am, [feltfame] II *i59e-190m, trc^ifd^e 111457a; Sßcrt^eiUtng I374e-5, V92me; [mcle u. irenige] 11134a, tcunberbarc II(85aO), ßnfammenlebcn I577amO(mO); contraftirenbe 3ufammenfteßung bcv <)5-gcflaIten, ein 2aivcgung$mittel gn DZaturfinbien u. SReifen II [95-103, 21. 132-4j95a,me, lOSe -.|| foffilc 864 ^Nflanaen gof — m [-4: «Berflcin.] 1254m, 6me, [293-9a, 5L 468-470m] 468m; \\324me: ixop\)ii)e in bev laltcii ^owe III (457a) :| ficnibc, fvcmbavtißc f. -formen, -öcftaltcn; giiid;te h-agcu I 481ni || gülle I 377m, llOle [ -fülle I 9m, II 193e: ivilbe II 67e :|| ©attunflcu [if: 5lvten nfu\] 1 373e, 380e | -g. V6öm (ältefte) II -gcbilbc I 33m || ©cfäjjc 1 3G8ell : Slii^telinmiö, Bn* fanunen3icr;nngll(92a) J®efa|j-: -Ininbel 1293e,4e; 11284a; -^f- •'^'^^^'^ :|| kftimmen ben (Sf;ava!ter bev ©cgenb [= Sanbfd;.] I 371m, 4am \ [in öevfrf;. ©egcnben] (f. mic^ Sänbev) lllm-Um. .. |j fc{/:d;tcn- cb. ftiifeuUH'ifc über einanbev gelagert (anf I;or;cu 53cvgcn) [= 'ipcr;e] \[374e~5] 4e, V (S5m) II— ®cügva))I;ie bev %>^. u. 2:(;icve [= occgv. SScvtbeiliiiig, 53cv' bveitinio] I cic^ic(;te I45öe-7(e), -gefd). 1297m j Öe|c(;(ed;lcv [:|:^vtcn, gam. \\\\\\] I 20a, 255am, 294m, 5a, 380mc: mitcvocgauonc n. jcl^ige \288am, nnt. III5e:|mit %\ öefrfjiniicft II lOe; gcfcllige [i^ßt. Bnfaumienkkn] I Ge, 13e, 328a, 574(m), 7m; II32Gm*, 7a; Oeflclt(cn), ©eftaltnng finb mit gcvmen l^cveinigt; getvccfiietc IIP5a | ©ctvcbe II 238m, 251a; -g. I G3m (feiiifteO, V3Gm :| in SBejiei;». jn ben ©cttevn II lim, ©vcn5en I^Zöam; gvefic f. formen, Q>xC%z 1374m jj -gvHV^''en I 99e; II 95m, e-06a J ©niVpivnng [= 3iifvimmeiifteüimg] I 37Gc, 7m, 382e; \\[95e-98] 9Gm, 103e, 327a :|| \\k\6.) bev OöI;e nOgeftiift, Slbftiifr.ugcn vM) bev ip. [= gelngcvt] I(2G4e-5a): in Sübamev. II 88m | Iielievc I 54e II ifülivte 1574a; jetzige f. 5{vlcn, ®e)d;t., -ivclt; ileimc 111370m, -f. I 38Gmc (snvte); -fenncv I 470a, ileiintuiO [i.\gt. 2)iivft.] \\lÜ2e-3a (in ^iutev-SIfieii); 5lvnft 1371m (fid; evneiieviibe), ^Uafte in %\ I3G9a j -timbc [= 53ctvinifj IGla, 11251a: bev 9iimev \\229e-230a || ganb I370l' (meift anf bem 2-c); 2ant\>\i. I297e, 302a, 3G8c; VG8c J [in i^evfd;ieb. Üänbevn ob. ©egenben] (f. ai:d; ©egb.) II 89m, Öi-Ö,?a, 9Gam, 98a...; in onbrc SJänbev V}evfiikt [= 33cvbvcit.] II 42Ga :1| 2anb)d;aft [= ©egcnb] f. -becfe :|1 -leben [in]!, belebt; f. crr.d; bei Sbievl.] \ 368m-9a{9a),S'i0c', II38Gm, IlI4Se, V73e-74n; Sieben (*) IV14m: äftefteö \91a; cvliid)t nie II92a% C5vröfd;eii I14a; ^vcccö I2ü9o, 227e; fiiüeS [l^g(. etilUcben] I3G9a, er;ei- aU bev3:bicvc \(293am), -^eivciic* I 374a .|| ^>-(ecv [= -iot] IV340a: SBiiflc II 18Sa, -cii II 32m :| ?id;t 1481a, H«^? [= -leev, IDuingcl] f. Gbncn, Giiifl. bev Sliift IV (459m); SDZaiigct f. 2)a[ein, eiilbel;vcn, -leev, -le«; SOJaiinigfalt. [gegen ^iivft.] II 134a (in Cft-?lf.): 2}ia)ic \371 (meliv ol3 bev 2:bieve; m), II(I3Gc'); 2)teiige [vg(. SJiunnigf. n. 2)iivft] 1577m, SD^ctam evvbvic II (75m); 2)unVbcrogie l54o, II 13Ga j 9Jaf;vnng [iv,!. Qx^ näbv.] III(5C.'i): -^e-ftc ff 1 227a ; mibvbv-ifte II42Gm :|-namcn IIGlo, [%Muy, SöefcnJ l\Ume, nenc II224e; alö \:k% ncc^ nid;t ba tuuvcn f. 2)afciu; nicbevei Ovöauii'aticu 114a, uiebiiäe 11400a || Cvgaiie I368ro,eil; 11249e; -D. 1367e J Ovöaiii^mcu III43e, -O. IV 444a j| Dxt {wo ^l [iiit) \372-3, erhalten ^:)3evflnilid;!eit II (37a), Pflege II (100a) 131a || ^l;l}lioj3iicmie 1371a, II (132a), lV(18ci); -giicmi! [[. ©dinid^l'e] WQSm {-^{j.) 1 )p\)\)> ricj]Uoiiiiiclj : ei;avaftcv JlSa, ©cftaltuiiß 1161a (PSm) :|| -^I;t)ficle3 II 387m, -cn l 349e | ^l;V)iclO}iie I487e; -^h. I1283e, IV 17e || ^vcccü 1. -Ickn II -veid; [= ©ewac^öveid;] 1334m; II 89m, 100a, 132a; V57m: I)Bl;cve§ Slltev I 371m; ^vseiigiiiffe II 186m, = ^vcbncte 1 317e; (gUffc 11247e, 9e-250a; (giibftanjeu I1381a7-veid;tr)mu 1132e || üeefvivaticu [i^cjl. ar.§l;aiic^eu] 1475m || -vefte IV(374m); iii ©eivaffevii IlG3e, in 2;iiff IV 366e, m initevivb. Saffeni IV38a] Dtefte IV(512e) [j dl'öimx f. -tuube, vctbe f. Mars | ^aft 11283e-4a: -üigelc^eii I20a, 368e :| -[ammkv Il67a, vgammliiugeii II480e; fc^id^tentüeife f. gelagert; (£d;(af Il283e, (gd;Imumcv 1488a; -fc^ö^niiug 1371m, [^^d^vift] III 27e, -fcele [ogl. kfeelt] 1 487e, feltfame f, -geftaltcii, «gouue l 370e (bcu ^45. uctl»ig) j ^[lausftäbtc [= Sülmeii] II 164a, 173a, 5a, 7m,o, 8a,m, 9e; -ftabt II 180a :| etidftt^ff bcr 2ii|'t bind; beu 3icgeu beii ^. uiitgetljeilt \\[460am, %. ßrjme]; ftiü f. -leiten, @tiüicOen 1137a || -ftoffe 1334m, 11233a; -ftoff (••): (gutkl;niiig 1293m*, gäl;veube II 96m J (Stoffe f. -veicf) || ig!eit f. -\relt, -n.nid}§; in ber llrjeit [= SBcxivelt] I 227e-8a, Sjeranb. I380e I ^Verbreitung I.(380e), 111104m: [frül;e] V88m; gecgr. [i^ 5Ber* t^eii.] I170e; 1165m, 431a; [nad; anbren lOäubern] (l^gl. Sänber) Ill02e-3a :] Serbuuftuug ll283e-4a, i>evfüf;rt f. Räuber; öerfd;ieben f. -becfe, 5B-beit [f. Sbaraftev] II 91 (in ben ijerfc^ieb. Bcnen); SSerftein. [i;: fcff.J V(57m), {91a ältefte) | 35er t Reifung [f. -formen] I297ayn,374e-5{5a.), 8a; II (lim, 136e): geogr. [^ ^erbreit.] 1 (S. VIe-VIIa, 374am, 480m; II (53me) 251a ; in beu l>erfd;ieb. ^cmn U(91-93a) :| 35er\vanblung II (464a in anbre), i>icl» geftattet II(136e), 35orr;errid)eu l 377am \ ber SVoriuelt [= Uvseit; f. hp. Vegetation] 1295m, 7m, 487m; öoilveItlid;e I297mll J SSac^fen 1157m; 2öa(^Mbum 1 361e, 9a, 490m ]" n^anbern l 376am (im (Si); SSanbernng I44a, 378a, 487m; 11298a :| SBärme für bie %\ 111451a; 2«affei|f. I368(', II 100e||-nult [f. ncd; bei 2:l;ierirelt] II lim, 14a, 254e, 313a: anbre 1 319a; bie jc^ige \226e-7a (ÜpVigfeit), 294a; untergegaugue 11412a J auf 866 ^ffan^eu 2öeltf — ^f;änomen m aiiMen 3ijtitfi3r:^eni 111 21a || aBefeit f. 9lntiiv; iv i I blrad^ieiibc 1 374e, 11 iOlm, V(80a) | -\vn6)$ 1 264e, 111451a: ii^^igev 1114e, Ümgteit 1 295m :| tuiinberbave f. ^cvnieii | ^alji i375me, 7a: auf eiuem dtaum 1 373e II -seile I349e, -cii 1490a; Bcüe IV 12a (tvei^auf) J Bettcu I20a: -Un I368me (üoU icUii) \\ Bevolicb. [i)gl. botaiiifd;] I 457in, 11 (92e) \ Boucii 1372a, 5a; -3. 11 188e JBnfciinnt cn-: -Ickii f. govmcii, -fetjniiß [= 33eftani:tr).] 1478m (d;cnnfd;e); -ftcnuiij] [= ©ni^^nviiiig ; f. ^V- -öeftaltcn] II 9Gam(98m) II— ^fKinsftäbte f. ^^flaiijcu @ || ^fla 11311113 51. (alftv.) 11 100m 1 53. pl. ^>flan3iingcu 11 95a [97-105], 130e: ^evfc^iiiiß lV491e *^flaftev (ar.d; in comp.) [[. ©trajie]: (Sild;iittcviiiig lV49im; -kaute (bei (Sifcuad;) 1270a (33afalt), -[teilte lV472e :| ^[(cge [1. ^[[aiijeii] 11 206m (bei- ^oviii), 369e; ^45flid;ten IMOle (veligiefe); 'Wq 111624a, Vflüßeii 11489me (?aiiiaf); Pforte [f. f/adeirifche] 11181a (bcv^ iuiievcu ?J?eevee), 277c; ^^fvieniflhiiii.n IM 329c | ^:|3fi.iib 11378a; pl. -c 111614a (vKiiifd;e), IV151a:|^>mt}ni IV2.-^Gin ■^'Phaaken II lOm (-3u;c), lU5n (i'aiib bei); Phädon f. Pinto; Phä- driadtn (j^elfeiivcif^e im v'pvilbfvei^, bei S^el^In n- bem ^avim^) 1230e, 447e; Phädriis f.Piato || Pliaeth on 5(. (®ctt) [f. Euripides]: geftüvät 111585m, @ciuieim>ageu 111468m; 2«eg 111 182c, 585m "[ «B. (^aiiet) 111467a: = Jupiter lll467e, 8m || ^aiveiv Hl 468a; rpaivcov (Saturn) 111423m, 467el!-(§»i(8mll) :| Phaluris 176c (epistles) || ^t;aiievcgameu 1375c, 111169m ll^r^aiicvogaiiiiid; I 293e: ®elväd;[e 1 372e, ^fTanjcn 1 368e ^puomen (= (5ifd;etiiiiiig) [). Gvbbebcii, gecgiuftifc^, foömijc^, Äüftcii, ?Jicei-, iiictecvolcgtfc^, Sf^atiir, cptifd;, liivifc^, Übevgano, milfauifd;] I ... 222m, 232e, 4m, 315m, 321 a, 356a,e, 363m, 384m, 399m, 407m . . . 425e, 441m; 11123a, 182m, 368a; 11173m, 8öm, 122m, 3ell, 4a, 167e-8a, 236a, 253e, 302e, 414m,e,6ali,429e,453m, 497a, 500a, Im, 581m, 9e, 590a, 602a, 8e; lV47a, 53m, 56a, 121a, 145m, 6e, 7e, 190m, 3m, 5m, 2l4m, 226m, 9a,m,e, 253e-4a, 9e, 261m,e, 3c, 7a, 275e, 282m, 7e, 8e, 300me, le, 327n, 331mll, 362m, 392a, 402e, 411a, 443a, e-^a, 5m, 454m, 464a, 492a, 511a,m, 3e, 4m, 6e, 540a, 550e, 560a, 3e, 603e, 610me, 8a; V31e, 33am, 38me, 39a, 43m,e, 50m, 83e; pliir. ^bänomene (bind; * bes.) I 119m, 126e, 284e, 356a, 364e, 401a, 479m; II 144e, 377e, 382e; 111 22a, 34a, 387a, 541e, 3am, 600a, 5m; lV48e, 62e, 66e, 157a, 195a, 213a , 5am, 220a,e, 4a, 232e, 373a, 453a, 485a, 491m; V26e, 67a || 3iifäljc: aügeiiieiiieö IV 234a; ccm^Iicirteö [= verlvirf ] 111 96m, 459e; SDarfleüiiiig I 40e*, furchtbare 1 214m* ||. groß» artig€ts lV230a | großem (sg.) 111 621e; lV303e, 334a, 347a, 417e, 443e-4a; große (pl.) 1338c, I1137am, IVlöaJ^röße IV 20m || ®rit^^>eii 165t^*, ^aii^t^I;. IV596m, Ixterogen III 379m*, ifolirte 1257m*; fleiue(«) IV2i2e^ 242a, 371e, 395a; lei^tenbeS I198e, 206e; IV 142m; Üccal-^b. II90e*, IV168e; merfiviirbige(«) III 168e, 390a*; IV327e, V37e; ^4-U;ä]iomen C — '^i)e 867 üjciüiveu I 18a*; vatl;ieU)aftet^ 1441a, 111592m, lV4l2m; felteiieS IV 2i)7e, ]>ecieUe IV 222m*, ©teißevuiiß lV443e, uiigeiDÖI;iil IV 600m, äuberlid;fett lV4(Sme*; S3evfettuiig* [= 3iii^""i'f"^^^"9l 1 V 15a, 47e; teV' UMc!eltc(^) [= ccin^Iic] IV 243a* 252;.; ti^ic^tige^^ IV 362m, V4la; tmcber* fcOveiib 1250a*; 3ufanuncu()aiig* [= ^ertettmiö] 1 30e, 34e ; 111379m ^IjOntnftC (= (Siitbilbmiö^fiaft) [ar.d; in comp.] I 8e, 17m, 9ie, löle; II 54m, 83n), 115m, 351m, 406a; III 39tn, 55m, 288a, 5Ülm, 630m; IV 160e, V87c-88a; plur. ^[;aiit afieii (*) [f. gecgiicftiid;, i]eegva)?l;if(^, maguetifd;, lueteovologifi^, c^tifd;, ^I;l}fifalifc[) , ^bvficlogifc^] II 140e, 153e, 186e,256e, 288m, 361e, 5a, 447a, 481e; III 43e, 97a, 472m; IV55m, V94e||3uf.: bie almbeube Ili5t 1190a; klebciib f. ^ai;d;, 33elelniiig biivd; fie 1168m; 6efd;äftigeu 1331a; -bilb 11391c (anlbe^), Söilbev I 5e ([innige); bid;tevifd;e 1132e, 68m; bcgniatifivenbe 124e, ijou bev ^(;. cut6Ii3§t I13m, evfiiÜen II 72m, Sväeugniffe II 9e, pUe ll58e, ©ebict I83m (ein 5Bnnbei1anb), -@ebi(be 11165a, ©egcuftanb 1113a, -gemcilbe 11406a, @e* ftalteii 11267m, klebeubcv §aud^ 136e, iugeublid;e 11173m; Icbl)afte 1123a, $!-ligteit II285e; mi)ftiid;e 11252m*, ÜJebclIanb 111374:im | p-veid^ 1165m, 178a, 251e; 1117a, 26a, 37a, 67a, 173a, 185a, 241a, 254e, 363m, 4a, 391m; 11113a, 29e, 287m, 294m, 438a, 464h; lV305a; 9?eid;t!)nin 1164m J bie fd^affenbe I 16m, 21a; Il44e; [c^öpfevii'd;e I40e, 1140m :J (g^nele 111382m, -fp. 11131m; migesügelte III 17m | bcv 231)lter 1151e; SJoItcp^ lV304e; V24e, 58e :| ^awUx II 21e, auf bie ^f;. giiviidaMvfeii 11 310a II— 33. V^aiitafiven II1318e ||. d. ^:prjautaftifer 11473m | p^aiitaftifd; [f. S3efc^reibnng] 1 72a, 276m, 375m, 443m; 11 128e, 278e, 306a; II17m, 158a, 162a, 502e; lVl71a, 195e, 431a: 3)avfteUnngcu 11129m, ®e(>ilbe 11206a, 3bee III 581e J baö P;antaftiid;e 11315a *^^{)arao 11407m, ^>[;aiifäi!c^ 111472a || pf;avniaceutifc^ [f. (5l;emie] 11248m, 445am; ^U;avmacie 11250e-la, 6e J ^l;avmaccVi)eu n444a|| Pharußer (afr. S^olf) 11 I63e, ^f;afe f. ^f;a[cu | Phafelis ((Seeftabt h\ St}cien) [je^jt Deliktafch 1448a, IVölOa]: Chimära ba6ei 1 231m, IVölOa; ©cOict 1231m; [babev gebt.] I380m, 11430m J ^^Ijafcu [f. eutivicflnng, (5v[(^eiinmg , Mars, ajJcnb, Venus] 167a, 247m, 261a, 8n, 9m; 11504m, 111516, Vl9m; sg. «pfjafe (*) 111602m: burt^Iaufeii 167a, 11339e; neue V47a* JPÄa/i^ (gt. bcS fc^ivarseii Wir, jetjt Rion II 175a, lV386a) [-(Strom M 158e] II 151m, 181a, 419ell: bei Hefiod 11419e, uid;t bei Homer Il4l9m; jeufeit« 11396m, SWünbung 11175a, -%ha\ lV386a, SBovbringcu uac^ t^m 11237m :| Phavorinus (Fav.) 11423a Pheneos (iu ^i[vfabieu) lV502e | Pherecy des toou @vvce IV505m: 5lfieu I1171e; Caucafu^ ll419a, IV505m; fragm. Il419a, Gäa V60a, S^cogenie IVöOSm; Typhon IV50)^l;ila — ^^l)ilo)op^ie allg. Philadelphia: 53reite II 458a] Girard's College: inaqiict. ObfeilM-- tovimu [f. aii6} b.] lV75m, 192a :J 2age IV 192a, ^änge 111 95a | magiiet,: ^htü. IV192a; OHevtatoviiim [a. Girard's coli.] 11195a, lV75m:| 9ioi> li^t 1203m, [^ev[. ha] lU^le; 3cit 11195m,e || Philadelplms f. Ptole- mäus, Philefius = Ringmänn Philipp(-us)Äön.b.2)^Keb. [i.Ariftoteles] H191m(§or); 2)PliilipplI Äöii. ». (Bpan. II 124me (Ercilla), ai4e (Hernandez); 3) Philipp bcr ©Ute, ^tx^oQ i). 33itrgunb 1181am:|| Philippi (Rudolph Amandus, geb. 1808): Äarte bev iCßüfte )ovn Atacama IVööOam, ^flaiijeii tc^ Ätna 1490a; ^iilfanc Jjon C/ii7i lV322e, 553m (eiiigelner); SJulfaii \icu Copiapo lV550m, [Verf.] ib. :1| Philippinen (3n[elu) [f. ®riim, 3«ielii] 1186e, lV4C4m; adj. )3l;ili)?pini[(^ (*): diccionario geogr. \\522a, cutbedt II 308e; ©vii^^e lV394a, 584m; 2 ^auptinfeln lV393e | einjeliie Siiicl IV287m, 408eJ3iifehi [a. §ai^>t-]: baki lV404m, fleiueve lV404e (ijiilf.), fiib-afiat. lV404ra, füblic^ IV 405m rj Äavte IV 584m, ÄcgelOevße lV405e, 2)Jeev* IV202e-3a (Siiiie cl;iie 5l6ti\), iDticvoncrteii In« nn bie PL lV588a; öftl. nmi beu P/i. lV92m, 394a; 9^ei[e lV55a, 9iid;ti.ii}3 IV393e, (gc^ifffal;vt lV138e, epaltai lV584m; SSiiIfaue l\323a, [404e-5a] 430m ; 3iifannneu^aug IV 409m 1 1 Philippus Ulli 2)^aceb. f. Philipp ||. Fort Phillip (i)ieii-^ca.) IV421me :|| 1) John Phillips (geb. 1800): Filter ber ©äuge lV492a; gerlcgifcl;e 3cit-(Scale I(288m)466e, geology I466e; tiefe &xuU 1417m, IV37.'i; niagiict. Hiuicii IV74a, Sänne bev Xiefe I 426e-7a J 2) Phillips* IV 65e (^eife um Franklin) *Philo IV 169m (umgiict. ?(ujtef;iiiig, de mundi opificio), Philoktet 1 456e (auf Chryfe) 1 1 Ph il o 1 a u s 1 59a ; 1 1 139e, 349m ; adj. ^^I;iIoIaifrf) (*) II505all: Slftrcucniie 111505a*; 33i-u#ii(fe 162a, 76a; Copernicus 11349e, 350e; ^e\ü. bev Svbe II 139e, (gvftauneu 111375m; Stomc^ l 62a (Pytha- gora3.),e; [pevf.] 11 I39e, 111375m; [^4Jvtl;agoveev] I 58e-59a, (gcuuen- f#em'l59a, @#em [=Seltf.] 111470a*; Seltf^ftem [= (2#.] 11350e, 503m (5a); lll 422a, 465m :|p]3r;iIo log: beftimmtev 11407e,503m; 111 (480m), lV503a; pl. -eu 111170m J 33. ^U)iIoIcgie II 418e: c(affiid;e II 431m TS. pMIoIogifc^ 111480m: (Scle^vf. 11153ra, Ävitif II 413e, igd;avrTuin 11289a, ©titbieu 11405m, Uutev[uc()ungcu 11143e :|| Johannes Philoponus (ai:c^ Joh. Grammaticus 11441m, 450m): Slrdjout III579e j in Ariftotelem de generat. 11429m, 441m, 450m; (Jcunueutav ju Ariftot. meteurol. lll 579e :J 33eft)eguug f. '^\ai\., äöeltf.; in Genefin II 112m, de creat. mundi Il501e; [^evf.] I154gt. oaj^ittelaltev] 15la; 11 130m, 463mli ; 11128a, V20m: im 13'«" %i{)x[}, II(4G3m):| (Seftaltuugen 171m, gie^jev 111 (551eO*), 2e^veii 11463m*, fciiiblic^e ^}ad)t I 72a; pliilosopbical magazine I 417m, 429m, 473e; 111213m, 419m; 2}?eiiimtgen [= Sliific^tcii] 1 51a% 11349e; im ^Jtittel* alter ll[280m-7, ^L463m], in ber ^ocfie 1117;i; 9?id;tmtg* 1258a, II 287e; @ri;iilen* ll(282am, 463m), -fc^iilen H207mO; [peciilatitje 11281m, ©tiibiimi 1 37m I philosophical transactions of the royal society rtf London [a. J. ii. W. Herfcliel , Sabine] 151e, 390m,e, 407e, 415ml!l,eli/ 6m, 423e, 5a, 436a, 440a, 459e; II 514a, 9e; 111 53a, 56m, 106m, 114e, 133m !|, 273a, 284a, 306e, 340e, Im, 356m,e [<5e], 9e, 410a,m, 578a; IV 65a,m, 73-74a, 178a, 1 89a, 195m,e, 579m; V87a;IUnternidnnigcn Vl7a* ucifclgt 11 248a°, iBerfitd; Vc^m*; [iieOeii ob. in aiibcni 2Biffeufd;afteii] 11283a, 7e ||— d. ^r;iIofo|)F)eme II 186e,448e; Illlle; g. ^Ijilüfo^^^i* rciib I 409m *Pliiloftrat(us)Il26e(3eitgenüfie)lbcva(tere:te[.®emäIbeII77e-78a, 126e, 7a ] Pliiloftrati II 126e (ißilbev) || ^r;ioIe II 501m, Pliipps (Con- ftantine John, feit 1784 S?ovb Mulgrave; 1734-94) IV42m (Spitzbergen) *Phlegon ücn XxaUc^ \U 413e (©cimeufiuft.) ||— Phkgra (= Cumä \\601a, V58e): 53rautfe(b IV304e:|| bie phUgräifchen gelber (in Stalten; = ^ranblanb) [f. Astroni] lV269a, 304a, 448me{9m), 600e-la\\, 616a: kind;t IV604a, (giMnnig^-Ävater ba IV516am, glaf. ^elb!>atr; IV478a, gelier \\600e-la\\, ©etirgearten IV469a, Hercules IV448a, Sai?en lV448e, Seucit IV473a | Xvai^\}t lV516a: -STrt IV469ai|, 473a :| Xuff \V449m I 33iilfan ba IVSOOe, 347e(516am); üiilf. (g^Miren WeOOe-la — H^n^rogiftcn 11386a, ölUa "rPhocäa (2aiib) po] 11407ai!, 33. Phocäer n422e-3a, d. V^'ocäifc^ (*) 11163a |: [dolonie] 11163a*, (?j|?ebb. 11173m; (?d;ifffabrt M152e, 180m, 422e-3a"[ 2) Phocäa (25*« f(. planet) V116m: dUm. Xlllam; duu bcder Villa, 6e; -mig Yllla ~|| punly.r^ (bcr fl. S3är) III 160m, ^f)o!en II 271e; V^;cnctifd; II 161m, 407m PncExiciER (C; tinrb nid;t bej.) 11 [160-168, 3L 409-416] 160m, 5e, 6me, 7a,m, 178a, 180a, 2e || 33. Phönicien (bind) ^ 605.) I 179a, 250m II a. ^)I)ömctf(^ (biirc^ * bes.) H 415a,e, 444e; 111 160m ||: 3iifaljc: 870 Phönicier 5( — ^^otüinetrie ©ntbcdinig eiuev afrüaiiifc^en 3n[efgni^)}c (bev caiiavif^eii) \\[164m-6m] 5m, 6a,413e; ägäifche ^iifelu 11172a, a\t-\^l). U164m*, 5In[ieHiingen f. (Sclcuieii, atlant. Ocenn in81m, 5üt^bel;iiinig f. 9?aiiie, SSärinii IllieOmll, 53egeben()eiten II 167e°, S3iic^ftabenf(^rift f. (gcf;rift, canarifche 3n[cln f. afrif.; [ei;avn!tev it. (Sigen[c^aften] 11160m, 2a, 7a | Solo nieu 11156m, 160m (2ell), [163m-4m] 4a, 5m, 6e, 7am, 8a, 174vi, 8a, 9all, iSOam, 2e, 409e, 412m-, = Sliiricblmigcn 11 162e, 3m, 6e; = 9^iebevla[[iingen II 165m, 7a, 243a,e; = ^flaiijftäbte 11 164a :| (Sliltiiv II (151e), 4eO, 6m, 170mO, 213am; (Sigeiijc^. f. (5I;araftev; ßintviihmg, (Sinflii^ W [I60m-2m\ 2am'^ (Siitbccf itngeu [[. afiif. 3nf.] 11165a: '^^veijeii II i52rne*; ©vfinbiiugen ll(150a); ®e[c^ic^teII160e, 5e, 170e; ®en.Mc^t f. 2Raa^, ©laö 11 164e*, ©riiubimg II 164m ] Raubet (bef. 5Iii§bef)mmg) \\[162m-4m,6m-8] 7m, 8m, 259m: -^^toerfcl;!- 11168m*, -^^bol! 11160m, mit toerfc^ieb. Golfern 11161a :| §cnfc!^aft II 172a* iiad; Indien II 167e-8a, [tenutniffe] II 172me, traS bon Ph. Icmnit IllöOaO, Äiifteiifal;vev 11163a*; Räuber ii. Övtcr, bie [ie kfiit^^eu II[J62m-47n, 6^-S], 174e, 409e,410e, la; ma^%, ©clvid;! 11. mmiz II 160e; 2)?ad;t 11 154m, 170e*; 2)f2cigiiet IV49m, mmit f. SD^aafe, SD^iiittevIaiib ni64a, 5tii^bel;ming beS 9kmen^ \\245a, 9^iebeclaff. |. eolüiiicn, Övtev f. Sauber, [iiiitev beii ^erfevn] II 160eO, ^flmijftäbtc f. Solouien, SJed^cntiinft II 162m ; 9?eifenf. ^aiibcl, i?äiibcr, (gc^ifffabit 1 1 @ (^ i f f e* 11 159m, 165me: (gd^iffflei.te II 167e* f ©d;iffei* II166am, 174e: -jagen II 405e* J(Sd^if ff al)rt(6c!. 5IitMmimg) II 162a [iö2mlle-4m,6m-5] [i62m- 4m*], 174e,iSOam,lm,5am(408a);Iin60m:||®(^vift[a]II[i60e-2a]la, 409m : 53iic^ft abenfc^rif 1 1 1 [1 60e-2a\ 7a 7 [b] 1 1 [160t-2a] \ \ etamm [= 5Bolf oft.] 11168m*; termittelnb II 162a, 7a, 8e; mWzx [f. §aiibel] lllöle, SSoIfS* ftatiim [= ©tamrn] II 160e*; ^aMenlebve 11162m; 3cic^en* II 161a, e-2a *^^i)iuj 5(. (8ogeI) 11295m [Oilbl.J; ^. ((gtenibilb) 111139m(a), I81e II ^:|3f>onolitr) [aiic^ in comp.] (= ^ov^r;vifd>iefev IV423e, 462a, 567a) 1264a, IV46M; pl. -litbe (*) IV 462a: ^Itev IV4öim, 2all*; gegen SBafalte lV637m*, S3erg IVlllam; [53eftanbtl;ei(e] lV477m,e*, 481a, 636e*, 7e,8a; biivc^broc^en IV462a, -Reifen IV 374e, ©aiige IV462a* | [in ©egenben] IV 462a, 590e*, 637m*: gfeic^ \73m :| [@^vift]'^ IV637m, 8a; SSern>aiibti(^aft IV462ail* j eine biilf. ©ebtrgmt V5ym, 75m*; milf. ©cftein IV4öim :||— ^f)o«^>f)or [aiid> in comp] ((Srbavt 1135m) 1135m, ni617a, IVlle: Mctro^ieV7e; biamagnetifc^ 111400a; lV49a, 174a ) in 3)^eteorcifen III 615a, 7a; -fteinen 1 135m :| -fäure III 616e, SSerfitc^e mit IV511e, in 33ulfanen IV523a :|| 33. ^F)c§^I)crefcen3 f. 2}?eer | d. ^r;c?- pljovif^ 1146e, in386m: Sendeten II 104e-5a; $!inien I121e, 111609a; @(i^ein I 207m J 2). (ptoz^6po(; (i^tanet Venus) llI467e, 8m Vl}ctogva^I;ifd) 111405a ||— ^botcmetev I 480e ; ini32e, 4m :|j 53. ^r;c. tometvie 11160a, i32m, 291m, 504a: ber @terne (®e[tirne) Ill[97m-105, SI. 131-5] 100a,m ; SBeitoüfcmmnimg nctbn^enbig 1 1 1 103, 3nftanb 1 1 1 397m :|| pl^otometrifd; — ^^N]5)pfi!er xH 871 e. Vt;otcmctrifc^ I 158e; III 38m, 40e, 100m, 132m, 3m: 3ln^avate ini02e, SBeflimmiinqcu miOOa, 53etiad;tmu3cii llllOOe, ©efetj III 136e | ®vD^e nn57m, 8a,175e; -cii 111142a :| 3nftrumcmc III 498e | 50Mfii"vj III I34m-5a; -eil III 136m, 252e, 4a J iü^etl'obe III 104a; -eil III lOla, 132m, 4m-5a:\ Mniiig 111136a, 3T3e; Üiefultatc III 133a, gcalc III 136m-7; ^djätjungeii III 217e, 254a; S3evgleid^im9 Hn03a; SSevriäani[ie I 158e, III 97m — II ^()ctof^>r;äre [l (Sonne, @tcni] 1 1 1 .7.'i2e , 3a ; pl. -eil II1228e *Georg Phranza (SBl}jaiitiiiev ; 1401-77?) \\\565me: clironicon, 2)iivd;- ßaiig eines (Kometen i:or ber (gcime ib. :| ^oiara \i\ 115m; Laurentius Phrifius (Fries cber Friefe, ^^r)l}[ifel• in 2)?ks ^Inf. 1500) II 490e (^evf., Ptolemäus 1522); Phrixus n. Helle II 174e {mxiWjt) \ Phrygien {°) IV 347a; 33. Phrygier II 156e, 418m; d. V^;vvgi[d; (*): alte S9i(bmi<] II i71a; S3vanb(anb* lV53om,m (Typhon) ; [Ovt ba] WAlQiP, 8?eid; II 172a* ^l)l)flf (= 9?atnvle^ve, )?\>X,ila\\\d}t SBiffenfdmften ; i^gl. g?atmfnnbc, Vt)i)[ifc^ n. ^)I)Vfifali|i^) [f. Slftroncniic, (gvbe, ®vied)en, ^innnclj (Ocni. *^@e* jd;iite) I 50e, öle, 52me, 56me, 58ell, 83am , 347m, 48ße; II 75m, 288m, 405m,421me; III 12e, 17a; plij^sique f. <^journal || 3ii[(i^c: aügeineine I52m I bie alte IV 557a; ber Eliten (©riechen n. 9?emer) Il(228am)441a; III 164m, 201e :| ^öegiinftigimo II (170a), 53or;anbrnnq I 21a, bcginatifd;c I83a; (Entbecf ungen [i^gl. t^ovtfdn-., d. VW«M Il[369m-388m, 51. 514-9a] 370a; \\ [66] 66e-67a , Y lOe-llm-, (Sn^e^^lentaI-^13l). V22e | f^cvtfd)ritte [ügl. ©e[d;)., ßiitbecf.] II 258m (54:fe-2m), [369m-388m, 21. 514-9a]; IV(6.5am); gortfdntt I 82m :| [(S^egenftänbe] I! {34U-2m) \ ®efd)id;te [ügl. vI;Vf- Siffenfd^.; dulbec!., ^ovtfdir.] (f. ^lO^ittelartev; f. *entbednng 2Imerifa\S Seit bev gv. *(5iitbc(fi!ngen) II(324a)54:/e-2Tn, V lOe-Um: 16»^«3nrnK 11322a, IV'« %M). Il[369m-388m, 5(. ol4-9a]; iieneile Seit II [395-400] 395a, 8a :1 Iientige [t neuere] II 48a, {310e-la, 322a) J Journal de i)h3-sique 1397m, 442e, 459e, 465e: de Lametherie's 1 428me, 433a ; III 203m ; IV 63e, 510m, 624a :| ?chbüc^er II 136a | m a t \) e* iuatifd;e II216e, 228a; III19e, 27e: gcfc^nffcn II(342a) :| mcffenb I82m; be« SD^ittelalterS 1 83m , 11283a; bienenere [i: I;ent., l^gl. ©efc^.] II169e, 316m; 11129m,43e; '>:princip III411me; [@dn-iften] (tgl. d. 2).) III 127a; IVOa, 164e; fpeculatii^e 11383m, V21m (= i/?atnitrn(of.); fviiibc* lifircnbe I83a, innri[fen[d;aftl. \17m-18\ Ur^(mfif 11417a: e« giebt feine II146me, 7m-Sa:| 33clff^f). I393e, ivägenb I82m, %K ber SBelt I69e; UMffcn[d)aftIic^e I 17m,e || — 53. ^I;i}fifer [f. franjöfifdje, gricd)i!'d)e] pl. (burd; * bej.) 1 177m, 184m, 206e, 340a, 9e, 364e, 436m, 8a ; il 107a, 3lla, 322a,3e,363e; 11195a, 596a; IV59e, Ulme, 120e, 159e; sing, (nieift ein beftimmter) 1 19e, 162m, 194e, 7m, 400a, 442e, 474m; II 145a, 216m; 111211m, 405a; IV 170a, 238a, 296a, 499e, 521a, 625e-6a; V52e: [5rnf' 5aI;I., i)f?ennnng eiiijelncr] I19e, 186me; Qn§ge5eid;nete(r) 1359a, 11192m, 872 g5I;i;fifer ^ — pl;vfifaUld) : ^Biffen)^. (3 IV 143a*; beviihiitc(v) I439e, 111397a*; Qtevinieiitivcntc lV78ni*; gvcBev I 186me, 11324a, 111400a; lV96a, 210m; bie je^igcii 11144a* ||— d, ^l)t)fifalif(l) (sieinl. = ^^I)i)[ifc(; : bal;ev (üev mit il)ni toevbi:ubeii) [ivivb and) biird; * tH'jcid;nct] [|. Slftvoiioinic, @vbbe[d)veibiing , @ccgvavf;ic] 1 438e, 440m; 11 137m, 192ni, 514m; 111201m, 513m, 565a; lV54m, Y47e || 2). :|)^i)ftfdj (jicnil. = l)I)v[i!alifc^ ; i^Ql ^\)\)]it) [tvirb iiid;t hcy] [f. bie 2(vt. : jf ü^>pelfteviic , Sigeiifd;a[t, Svbt)efd;veiOuiio, eibfuiibc, S-ifd;eiuimgeu , d^» Vcvimciite, ^tgiiv, @ecgvaVl)ie, ©eclcgie, ©eftaltiiuj] , @iö^e, Sebcn, ^Uä^t, 9^atiiv, -ßcnüilbe, 9icbelftc(fc, Sßeltniifc^auiiug; -bc!rf;ieibiuu3] 1383e; II 17m, 237e, 8a, 265m, 7a, 39 le, 473e; III 41e, 145a, 256m, 290m , 395e, 623e, 6a; IV223m; ba^ ^[)Vji[c^e (^o) I 69e (gegen baö Siiteüectiieüe) II 3iifnl}e (5U beiben, jieinlirf; g(eid;bebeiiteiibeu adj.): 5Ibgveii3mig8lime II 318e, 5lbtt;ei(img II 431a, 5IiiaIogieu I 257e* j STiif id;ten [:^ 9}?eiii.] [c] II224e,324m*,422e; lV320a: fviiOefte I 84a :| mtei teil 11484a*, iöc- gebeiil;eit \366a] 53e[c(;aff eiiljett 11150m, 8a, 210e, 276m; 111380a; 33ef^veibiiug 1 56m ; 33etvnd;timgeu 111458m, IVöOm*; SBÜc^ev ';=@d;iifteii] 11112e*; Sbavaftev II 311e, lV126e; 2)iuge 111409a; 2)ifcivtiuen [= 3Bi[feii]d;.] I 30e*; II 249a, 398a; lV7m* | 2)egma 1408m; Xc(\\\m\ 1 17e, 402am:j(ginfrü[ie I 384e; entbecfuiigeii* [ugl. 21 P;i?[ifj IV 62m, 76m-77a', (SibfeniitniB H 186e; (Svfcmitni^ 1 165e; Y 7m, 13m; @v[c^ei' iuiugenV78m [jiim 2(vt. 311 fügen]; (SjV^erinient [S). f. *(gj^^ev.] IV 78a*, -tiven IV 63a*; i^ragen I 254m*, @eid;id;te I 214m, ©cfcüfd^aft* f. Berlin I ©efefe 1433m ; -e I 82a, 11397a :| §ergnng [= S5org.] 1 54m, in Vl;-er .pin[id;t IV 134a*, ^^mnen II17a, Snftrnmcnte [= Seifj.] 111162e* (alß ©tevnbilbev), Sntereffc 1358m*, 3vvtl;iimer II 67e* | Äenntni^ 111548a; -niffe II302e*464me:| ÄiHrte 1318a, IV222m, V22e; Seine 11321a*, gegen matbematiid; I 197e, 9[)?ciniingen [:j: 2tnfid;ten] 11435m | älttjtben II 4e, III 7e; 9[)?vtl;u^ 111 441a :| Obievöatovium IV69e*, P;anta[ien II 280e-la*, ^vincivicn 111 16m* | ^vcblcni IVlOa; -e I1369me*, 473m J ^43vüceffc I56e, 57a; 11306e, III loa; IV 215m*, 220a, 332e-3a*; -ce^ V(20a*) :| 9{efnltate 11 223m* | (gd;viftcn [= S3iid^ev, l^gl. 51.] [c] 11 284a, 484all; III 14e,32a*: Verboten 11 31a, 112me{e) :\ (Sc^lütevigfeit III 268e, ig^^ecnlationen 11392m, ^pV'dxc 1385a, ^^atfadjcn I412e*; 2:l)eovien* 11122m, 596e; m\\^h\)i, lV245a*; Untevfuc^nngen [c] 1228m; II 66m, 515m I Uvfad) 1436a; -en I196e,431m :| 35evänbevungen III 10a, IV225e*; i^evbaltniffe [f. ©teinf^nnV^^en] I227e; III 595a* m*; 53evfiid;e lV60e*, Hergänge [= ^erg.j IV212e*; SBal^rOeiten II 297e, ivnt;vfc^einliri; 1400m* I 25?elt I 70e, 11299a: -gefd^id^te I 63a, 11125a* :\ SBerl^euge [= Siiftr.j 11383e* II Sßifl'en fc] II 170a, 313m, 8e, 324all, 388m; 11190m, 488m: Svlveitcvung [d] II 279a, 316a; @efd). IV636a* 7 Sifienfd;af teu [c] [= 3)ifci^>l. ; = ^l)V[itj II 248e* : SInfang II (249m*), 5tu«bilbnng 1 65v}-66m, ©efianbliing I21a, imanfliörr. gcrtfcfevitte III 24; ©fTt^id-te [d] 11239a, pl;i;ii!alild; : äöi)]enf(^, @ — Pichinclm 2lf 873 Syöa, 6a; ©tiibinm l(30e) 68e, 33evöcüfonimtiung I 331e, 3""^^^^ öHer Xl)dW 1171a II 3treifel 1426a* VM}[ifaIifc^, P;i?fifer f. bei '^i)\\t aU (S. it. 53.; ^r;l?fifD-matr)em. 11375a ^^l;vfiognomie [|. 9^atuv, ^flaiijeii, Stbieve, Vegetation, iBiilfane] 1192m, lV18a: eigentl)iiiiilicf)e 1241a JS. ^r.i^ficgiicmif [f. ©eträc^fe, 'Jiatiiv, Vegetation] 1490a, lI84aJ(S. '»pb^fiö^'-Mnifev 1454e:||3). V't}tj' iiognomifd; 11190a: timlidjfeit UlölSam, -en 111578m; S(nfic{;ten V51e; Sbavattev 1374m; li3m, 76e, 95a, 276a; 111264m; S^avfteUnng llbtJa: ©eftaltung 1276m, 1156a | tenntiiifj 1193a, 130a; ^eun5eid;en H 421a :| (gtubien 11 94a, Vev[d;icbenr)eit 1 120e ^l;l}ftcIog(0 [i. W^^'iJf"] H107m; pl. -en [. ionifc^, ^ffaujen J ^. ■ip b V f i 1^ i >■-* 9 H' [i- icni'c^, äJienfd), ^flanjen, Xlj'mc] 1 51me, 285m; 11 372a, 381e, 430m; 111 lle, 595a; lVl7e; pl. -ien 1 70e J ^l)l)f iclogifc^ 1287a: Sliifbvnd V (68e) 89e-90a , (Sntbcdungen 11216a, (Svfd;einmigen 11311a, ^bantartcn 111 Um, (Sehnte lVl70a, Urfad;en 111501e *physique f. bei ^Ittifi! {'il), ^^#fcb f. ib. al« 2). | ^r;Vtc-: p-gnosia 1487m, -gnefic I1136e; -litbavien (f(. 21).) 1370a; V36m, 37m, 40am, 45a, 55m *Piazzi (Giufeppe, 1746-1826): (Sutbecfung bev Ceres 111277a, 42örn, 441e, 514m,e,549a; V 108a, 117a j @tevn(c): -catalcg 111154m, 196e; Drteüevänb. III265e-6a, ^arallaj-e 111273m :|| ^ic (= engt, peak, 4: ^egelbcvg): ein beftimtnter IV 407m, 8e-9a,a, 424elll, 7m; V26a,m, 49e; pl. ^tcö(*) IV440e, V98a: [53efd)a[f.J IV 405a*; i[oIivte(v) 1330a, IV 405a*; im 2JIcnb lV615e J picacho de los ladrillos f. Pichij.cha :\\ Picard (Jean, 1620-82): Sinie cr;ne 5Ibir. lVl41e; ^evnvor;v 11182a, 106mll I ©vabmeffung II S92e-5a, IV 25am : luMi Newton benn^^t \\392e-3a ; Newton's Äenntni^ bauen lV25e, i55am,nie :| ©ef^UMnb. bef« £'id)t§ 111 127m; 9MeI be« Orion Hl 317m, 337a; ^savaüaje 111273a; ^:penbel u. Richard 1V25, 1547n', [^erf.] 111126m, 7m; ^clavftevn liI127m, ©c^n^ere 11393m, ©terne f. ^arall., mesure de la terre IV154m || Picchena (Ciirzio, c. 1550-1629) 11511m (33vief Galilei's an il;n) Pjchincua (Vultan bei Onito [i^gf. °Quito], in On. ... 111509m; iV285m, 3l4m, 9a, 326e; V53e) [f. sida Pichinchensis] 1 250e; IV [285-6] 5me, 314m, 9a, 520m [mbeit], 568a, [584m*]; V53e |j «B. Rucu-Pichincha [ber 5llte lV285e] (ivivb nntev einem * bem aÜg. Vnlhn jnv (Seite gefegt, iveil ev ben Krater Iiat nnb bcr eigcntlid;e Viilfan ift) [bev eig. Vnifan: IV285e; ^lülan Rucu-P. I211e, 240m, im; ift ein ZW be« mdm: lV285e] (f. bef. ben Krater) 1211e, 240m; IV[2^5e-6'J 548m II (S. f. ^Gaagtia-P. ||: 3nfn^c (gnm Pichincha nnb Rucu-P.: ba6 bem RucH-P. 5Ingebevenbe mit"'-): StbHIbnng, 5rn[id;t lV255w, 520m ; 51bliang \\354am, gvoBartigev %\\bM 1 241m*, 3tnfic^)t [. ^?(bbilb., 2(vbeit IV520m j ?lfd)e [a. Vevfinft.] lV.9na: -^nr'aU IVö42;i, -anregen V30a*:| ^(ü^bviiri^e 874 Plchincha 2lu§ — ^^ßkt [=@nipt.] ]\286e*, m^ er ausflögt IV286m* | STiu^nJÜrfe, tvag er aueirivft [b] iy2S0m,286e,311a: miStDiivfS-tegel (im Ävater)* IV 2tatte V47e, Tahlahuma lV360m, ^bäler ]. Onccv- | [nod^ tljätig] IV283e, 314m, Se: bcjireifclt IV318m, 553e :| ^o^cgr. IV 285m l|2;rad;l)t [= -Ö5eftcin] I V2(S5m, 480m, 629a: -Jlrt IV471e*, 8m (4»« mtl).); -©aiJen IV 360m J Sraduue* IV 478m, 631e || 33crftnftc* rung (i>gt. °qmto) IV542a (bnvd; %\6.)^) *volcan dit Pichu-Pichu (bei Stiequi^a) IV549a; Picigano (Pizigano) IV 52a: 2öelt!arte (1367) II295e j] Pico 1) (ajcr. 3ufel) IV 373m | 3? n If an i>on P. \\373m,523e{'ä.2i),580e: @infl. auf anbre lV581a; ^üIk IV 291a, 523e; ?al^a-2ln^brnd; IV373m, [id;tbav IV523e:||2) Pico blaiico Ci>ulfan bei (Sartago) IV307e || Pictet (Marc- Augnfte P-Tiirretiui, %^ici — P1U3I; 875 1752-1825) 11381m (§l}gvcmctev) || Piemont IV 23 Im ((grb6e(>CH) [f. 33. 2:r;alev] I 33. piemoutefifd; IV408a: ®i-af)cf;aft I 444e; Xlj'dkx: langet- @vbbet>en [l^g(. %] I214n; IV231a,m || Bernardin de St. Pierre f. Bern. II Carl Piefchel: Colima IV 428m [D92m],w (^Befteiöinii] , 9?ad)v;d;ten); Guadalaxara IV592w?e (33i;If. II. ^\\\l), Jorullo iV566m, Mexico IV 570a I SSiiÜane i^cii Mexico [f. eiiijeliie] lY 428me, 566m : mM IV5ß6m; ®c^ bivggavten \\428m, = iD^ineralieii IV568me; [(gd;vift] \\591e :| Orizaba IV348m,568a; Keffer tocii Perote IV570a (Krater), 33iHfan l^oii Toluca [y591e-2a (Uiifiinbe, baji Humboldt if)ii erfttcgcii t)at) || Pietra mala IV 253e II Pigafetta (Antonio): Elcano, fiibl. ^immel II327e, 111151a; jiibt. Äreiig 11332a; gäiige 11335m, 488e; ^vq II 296e, 472me; IV5öme I (mit) Magellan [a. Skife, -icuvnal, vinggioj II296e, 327e, 472mll; II! 151a, 342m; IV56me; ÜJ?agel(auii4)"c 2i}cl!en Il328e, 485m; 111542m :| tratt. dl navigazione II 470e, 2e, 4^5e | ükr f. ^Jeife [vgl. ^Magellan] 11472m; dtdieUx\ä)t , -joiund [t?g(. viaggio] 11335m, 472m; 111342m :| ©iibfec II478e; primo viaggio etc. [i\i]I. 9?ei[e n]\v.] II 485m, 472m || Pignerol (^icmciit, 2l!|^cii) I442e: langet Gvbkben 1218m, 442e, 4e; IV 231aTPigoit (Edward): toevänberl. @tcvu ni228m, 237a, 241m; it. Sterne III 243m!ll :| Pike's peak (in @3ß9^e(naf^fa ; ben. imc^ SD^ajov A. Zebuion Montgommcry Pike. 1779-1813) \Y 436a, 596e,la nus Pilas (@eK in ^kax.) IV541m,5m: 3?iilfan baki IV541m, volcan de las P. f. el Nuevo :| Pilatus (33erg bev Sllpeu) 1 lOe, 41m ($el)e) II ^itgev sg. 11466m; pl. II 36m, 81m J ^ilgrim [f. Mekka] II 36m, -e III 209m :|| Pi IIa (Leopolde, 1805-48): Pompeji IV641m; Seiicit im Vefuv IV(472e), 5l8e, Ö5ieli; ^rammen tei 35iilf. V45e, 56m :|| ^ilctcii (geti\ = @eefi?I)rev) [and; in comp.] [f. inbifdie, maurifd;e] II203e, 296a,Tn; III341e, 4m,e, 6m, 350e, 361e, 383m; IV114e; sing, ^ilct (*) II 323a, 335m, 471mll, 2a, 490a'l, 2e, 584m: -5Ifabeiiiie II 296m (334m), arabif^e IV52e, emcpaild)e III360e; ^cvtiigiefi[^e(v) I 439e*, 11334m; III341e, 4m, 9e; IV56a; \pam\d)t II471-, III349e; mniMffciib II336am, ^ulfaiie IV 540m || ^113 [f. @äh-inig] I 270m (§ut), -e 11400a || ^ime* leben (§ifd)e) X32am, e-33a, 52m: 2tu^n.Mirf au^ S5u!fanen in Quito V [32-33, 51. 52m.e] J pimelodcs Cyclopum I (243a) 450m, V32e-33a || Andres Pimentel IV^335a (©efi^ev beu liacienda beö Jorullo) *^inv'iCOtr)c! II 126e, Pinahnaß f. (Keffer tcn Perote; Pinahuizapan (= Perote) IV349e, 570am \ Piuantura (beim ^ditifana) IV356e, 9a, 361e: ^tvom beg Antifana, 2^rad;l}t I V572a :| monte Pmcio, Pincius ]. Roin; Pindamon (9M>enfr. beg Sauen) IV250e | Pin dar (-os II 10m, 105m) [f. Böckh]: i<»a 1449m, gviil;ling II 105m; Gadeir if che ^^oxk II IbOm, 422m; §immel 111200a; Ifthmia IV424m, 470m ; dUtnx^ä}\\^. U lOme, Pythia IV536a; ©d^olicn III 424m, 470m ; Typhon IV304o, 536a :| Pingel (Chrn., geb. 1793) 1 3Ha ((gin!en inni S5s®veulaiir), Pinghai 876 ^iH^) — Pitliecufen allg. {(Elfma) 11477m |1 Pingr6 (Alex. Guy, 1711-96) |: doimt UlOa; III 579a,550wje; -eil lll577am: -feine 111582m J cometographie 1410a; 111579a, 580m, 2m :| ^^ic mi Teneriffa lV525a || ^iiiguhi (35cgcl) I 370e II ^i nie [ygl. pinus] 1 246e; -eii II5Ge,83e: -m\b Il52e J ^iiiiteii (pinus f. bef.) I294e; pinites succinifer (5l3eniftein6ai;in) I298me, 11412a il pinnulae III 107e; ^iufel II 77e, 97a; Pinta (ed;iff) f. Columbiis, M. A. Pinzon | Piiitac (2TZeievci [IV357e] am gii§ bcö Hiitifaiia IV302a): [5liifeutr;altJ IV533e-4a, Käufer IV 358a, l!o^eIV534a, ©etofe tc^Sangay lV302a:| Pintiiricchio (2)?aler; Bernardino, 1454-1513) l\ 128me \ pinus (pinites f. bef.) I469e: abies II444fi; ?Ivteu I43mll,e, 296m,c; occidentalis lV569e, pinea (= ^iiiie) 1184a, -@tämme II 484e || 1) (Martin) Alonfo Pinzon [f. Coliimbus]: Streit mit Columbus II 471e; Pinta (@rl;iff) 11301a, 474m,e; ^VLCcf3 11 301o, 493m; @cc!avte II277a,300am,474(m,e); SBegläiigc II 471e J 2) Vicente Yf.nez Pinzon: (gj^eb. wad) iörafilien [üßt. ^ieife, Vefp.j 11328a; III 328e-9a, (345a, 361a); fiib(. Fimmel II 327e; 111 175a, 328o-9a; ÄoI;Iaifacfc 111151m; fiibl.^ölarfterii II 1328e-9a, 360a, iam; ^k'cccü 11493m; [dlc\\c] (tgl. S3vaf.) 111350a, 360a; mit Vefpucci [i^ö(. 53iaf.] III 32S>>-9a, 345a, 360a, la *Piobert (Guillaume, geb. 1793): trai(e d'artillerie lM51m, C2v=- fiubimg beö ®c(;ie§|.nill^er^ II (257c) 451m :| Ferd. Piper (geb. 1811) III 478a („Harmonie ber ©pbäveii"), pipiHca II 422am, Pirara (2)orf in ©mjana) IV75ra, ^iraten-Mfte (auf 5:^cvneo) IV405e; Pirene (Oiieüe bei ^üvintl}) I230e, 448a; Piria (Rafael): giimarolen IV603m, 4a "^■Pifa: §tr[enar 11511m, bet. ©avten II 85a; [babev gebt.] 11332m, 467a; in 11379a, [?agej 11305e, „letterati" I 463m; ^vofeffov, Uniuerf. 111497m :| Pifander [. Peifandros | ^ifang (= SBanane, mufa) 1 13m, 349e; II 95e,42ö(m): blii^enb II 131e; -®eUHici)[e II 92a, 190a :| pisces = p^e, Pi-fching (Sbinefe) II 465e | Georgius Pifides (c. 630): de mundi opificio 11112m, [mtux] ll(30am)112m :| Pififtratiden III160e I Pifoje (Oei ^cpavan . . . IV634e, 5m): 3)icrit-^crpr;l}v IV635m; ©e* birg^avt(en)IV470m, 62ime, 634e,5m; ?age IV62im; (gänieu IV470m, 621me, 634e J Pisque IV 572a (§ebnng ba); S3. rio P. (Cnito) IV 357m, 462a II Piffis (Amado): Aconcagua IV55Ie!l, 5Iiifiiabme ber (Sbene ton Bolivia lV530a| Chili: tarte IV553e, V54m; einjelne 33iilfane lV552a :| Illimani ]Y 530am (9T?e[[nng), ^arte \iC]\ Santiago de Chile IV 552a || Piffoje = Pifoje, «piftacien 11317a, Plftoja 11377m (©ebivge); Piftor (Carl Phil. Ileinr., 1778-1847) 11181a (3)?eBinflv.) , Job. Piflorius (1546-1608) I1451e (scriptores rerum Germanicarum, Mutius de Germanis) *rio de Pita (Ontto) IV362m, Pitane III 98a | Pitcairn (Snfcln b. eübfee; -®ni^pe IV 426a): bafartifd) IV 426a; 2agc IV425e, 6a; 2)?eribiau 1 189m ||. Pithecufa (9fn[el) [=Änana IV 508m, 535m; = Ißhia IV508ro] IV 508m (um Typbon) | Pithecufen {-fae IV 304m; 3rife(n; Ovum Fßhecufen — ^plaiieten a^. 877 W 535a\) [h\\ = ^2lffeii - Sufelii ; = Inarima IVöSöe, = Aeiieae insulae \V535e-6a] []. Ifchia] I452e, IV[555-6a]; adj. ^iikciififc^ (*): [vätbfel' l;a[ter 3iiianimeiil;aiU3 mit Slffcu] \\[535-6a], Äneas lV555e-6a; 2 3nfeln \\535a, Siifel V58e*; DZaiiie lV555e; üulf. lV304ra, 535m: iöevbin- bimg I452e || aid-oq (^a§) IV535e, pitons f. Carbet , mount Pi« (Ovcgoii) WUla, Pitthea (Oei Svcseiic) 1453a; ^Mttore^f 1195e, lV566m; Pitts- burgh (9c5aiiev.) IV 137a (Üiiüc rime 5{f.ni>.) | Plus II (^abft; Aneas Sylvias 11291m; 1405-64): @cegv. i)cii 2([ieu, Columbus 11291m, 2m :| el Pi- zarro (©ebirge bei ^|JiiebIa) IV 568m, Pizigano = Picigano *placenta 11430ail, ^(acoibeii (gifc^e) I 48e, Plaidt {m)ch\) IV 280m II ^(an [aiic^ in comp.] 5t. (coiisilium) II 184a!l , 277e; 11125m; 33. (3cirf?uimg) f. to^opra^l;ifc^: -gläfer 111 101m; ^>-niä^ig I1206e, 377a; [eine« SBeif^] 11222a Jpl. (i>an.) planes 1418eil :|j Plana (*Jean Ant. Amedee, geb. 1781): 3)i^tig!cit bev (gibe IVSSamW, 164am; gcobcit. I 423m !l, IV155e I m-ffimg: tocii lOäiigeugvabeu IV23ra, ^avaüelfveifetUV (26a)i55e :\ [pix].] IV 33a, 164m || aux Planchettes (2)crf in 9^eii(!^atel) I394e; flauer (©ebirg^avt) V68a (aur), m (iu ©vaiiit); planes [. ^(an pl. aörpa aXavfjTd 111163m ^lanetarijd; (= Vlfluctcnartig, :j: ^(aiietcii) [f. Somcteii, S^ebel, -ficcfe] I1152m,332a, 465e, 529e, 642m II 3ufnljc: 2(bl;;iiiß!gfcit I93e, in374m; ittftevüibeii I141e, 2tftvclogie III471me, 5(ft.rcuoiiiie lir531e; 53abuen III 512a, 573e ||. fid; pl klregeii 111425a | $8 elueguiig II345ra, 11120m; pl. -cu O II352e: @e[e^e 1351a; nil9e, 26e [ö2(§7n-9a] || ©ilbung^- Vn-ccej3 [\217e, 5)ic^tigfeiten 111446m, 3Duvd;mc[|cv 111506e, Slemeute 111530m I (giitbec!iiugeii III 577a, 425me, 460m, (557); sg. -luig III 426m :| (Sutfevmnigeu 111288a, @vbk[c^v. I60m, gcniieii III 55ev (pl.) (1) \reitever begriff 2) = ^(aneteii) [= Äev^ev] (f. ecmeten) I96e, 105e; 111153a, 204a, 211m, 420m, 5m, 430a, 557e-8a, 569e: bie fleiiiftcii 111462m, iiid;t p\. III 87e, ^a\)\ III 560a :| Siffen 111533am platteten (= Sßaiibelfterue; tgl. ^^laiietavifd), intev^Iaiietav) 51. aiibvc d« imfve III 409m, e (fleiiie); um niibve ^ij-fteviie (©cmieii) [i^gl. ^^ijft., o®cmien]...lI365a; III 291e, 300a [572m-5a], 479a ||- iö. ^:i>Iaiietcii 878 ^^laiicteii biö äußere 21 iiiifvcr Soiuie [f. (Sonicten f, ®ecane, giyftenie, iü^'iifcf;en , @cmie, Trabanten, SBcc^e, Soc^eiitagc, 3obiaca!-: Ultra-] I 93e[94e-104, 2t. 388-9], 104e, Wime: II 552m-5, 432a, 500e, 4, ^m, 511a; 11160m {311m), 37 la,6am, [420-4:64., 5r. 465-487 (im nüg., i:evglcid;eiibe 53etvad;timg)], [420-la Siiileit. über biefe a% ii. \jerg(. 33etr.] 420m, e-la [3)ie^of.], 4ö5e, [4(S.5e-4m aÜQ, Setrac^titug u. ©aiig be.^ SiifmlK^], [488-535,51. 536-556 ißel^anblimg ber ciuäelneu ^I. cber fpec. 53ctrad;timß ber ^I.], [488 dhiUitiniQ ber f|.^ec. iöctr.], {blAa, 549m), 557 m-8m,626e[8-630m]; IV79a I sing. ^^laiiet II 350e; III 31e, 120e, 143e, (GL^9a ein); lV5a (ein einiger), 79a; \6m\\ alpl)al)ctifd)c Ucil)C ber 3iiftt|jc (sing, "ipianet linrb bnrc^ nac^gefc^tai * bcjeid^net; ein ®tern * i:cr ©teHen jeigt an, ba§ ba mele ober mel;rere einselne ^^lanetcn genannt finb, anf ivcld;e bie @ac^e nic^t eingetragen ift; biete ©lieber f. ferner bei jtrabanten n. fleinen '!|3(. ; in compos. 'iplaneten-) [f fofgenbe ©lieber Hlben befonbre ©tücfe nad; bem atlg. 5llpi)abet: t 2Ibftänbe, ^a^nen, 5ße\uegnng, fleine, -fVftemj: abge))Iaitet JII 429a,m ( STbpIattnng I 96all ; 111430a, Im: gering 111429a, ftarfe Ill429na; 5:on ber Uuibreimng abhängig, SLserbältnifs 3nr DeotatiiMK^^it III432, IV(155e-6a) -U f 5Ibftanbe [inb ein bej. (gtiicf (üernnd; || 5Ic^fen (aud; in comp.) lV79m, -%. (OO) 111457a; sg. %ä)\t (O): -brebnng III[447m-<5J | ^^Jeignng (gegen bie 5Babn) [(Siiiff., folgen, ^eränb, f. b^ @d;iefe ber (Stliptif] I 96m*; III 42ia, [448e-455m], 457a (S5erönb.); V9a (ol;ne Öefe^ J P^- 9^-^" I" 449m\\e (gegen bie «öabnen), 450a (SJerbältniji); -9fi. III 421a :j 9?ic^tnug IV 79m (nad; (Siner Seit* gegenb); 9eetatiDng - 21. III 445e-9mlle (5?eignng), 450a (etel(nng), ib.o | eteUnng l97e,9Sam!l; 111450a; -ft. I 98a (-en), III 24e, V6m (ebne ^ejelj):!! bie alten [f. o^^bärennnifif, o^abl] II 503e-4a; III 38a, (76a, 2G4e), [421m-5a, 21 465-476], 425m, 512a, 529e, 559m: 2Ibftänbe lil 440a;i, bei alten @c^riftfteüern n. S5ÖIfern III 42ie-2 :| bie älteren III435e Jbei ben 2l(ten [bgl. O33orftellung] III (422e), 3me (^J^anien), 549a; im Slltert^nm 111474m :| 2llter \ll572e-3a || anbere f. nnbcfannte, nnfic^tbare nfw. , nene; anberer III 28e* :( numerifd;e eingaben, 3)ata [= (Steni., 3at;len-@l.] I II 379e-5g(. Kometen] III 585m; ^-artig [= p(anetarifd)] 1412m (Körper); 11118a (9?atnr), 323e :j ^Iftrologie init ben fl [f. TletaUe] ... III 473me (4m) || 2Itmof^bäre [f. Venus] 11159m, 429e (pid) | pl. -eu III 429e; -2t. I 103\ III459e || 2tnfgang III <466a) I 2t n f 5 ä b t n n g : aüer III [376m], 488a [488-535, 2t. 536-556 (in anöfiibrt. S3el)anblnng)]; mebrererX [a. alte] III448e || bie äußeren (b. l;. bie ber @onne ferneren III 427e, 9a) [a. innere, tgl. ©rn^^^e] 1 95e, 96a, 427e, 430m (46Ie), 4m, 485a; 111522a: 2tbftänbe III 533am, [Slnfjä^I.] 'Planeten: äußere ^^l — (Elemente ^ 879 111 ^^-ö 14a (534.), ]"d)ou Senieteii ! 111575, Vage 111420a, dt'm(\ IH 534am, Zxahawkn 111 554e | bev äii^erfte* [f. Saturn, Neptun] 11367m, III 558a; pl. 111 (514e) .|| 2(je f. ^^a\)n, tS3aF)ueii [iiib ein bef. ©tüd t)ievnac^, -bau 1166a; 53cgnff 111 42üm, 4e; befannte (jii e. beftimmteu ^di) lll423e, 558m, 563e; beleben f. o^inimel, -S3cncinuiite| 111471e; beobachtete I11440e, -beobad;tinißeu lll96e-7a; SBered;miiig (fcev ^al;iieu \\\\i\) Ill(517e) I 53efd;affeul;eit [üßl. Sigeiifc^., S^atiiv, (Soiiftit., ^iiftaiib] I57e,407a; in21m, 120a, 202a, 42j[m,557in; 1V[I;vfifd;e 1164e, 11160m (494in, 5a) :| ^c|d;reibiiitß 111420a, S3etvac^tiiug f. aüg. ii. toevgleid)eiib , tS3e' luegung ift ein bef. jäblung 111575a, 420e-la, 430am; XaU\ie III 575am, 2:afel Vl04m; 880 ^^ilaiieteu: (ilemeiite II — gernr eine? imbefaiiuteu bcftiniiiuu llI532me, 550a, 6a; ivciiu [ie [id; l'^evänberteii \yi8am] ^evaiibeningeu \\\456m-7m, 7am (iöevu^igmig bavüOer); lvnd;tigc IJI448e, [3eit] 111456ail J Clement III 491e :|| iicd; jii eiitbecfeube III (153e) 372e, 533m, 554a {7eSa), 571a; cutbicftc(v) 111420m, 483e*, 559m ([vü[;ev e.)TSntbecfiiiigeii [f. I;^. fleine ^431.] \\{ 153,[377l[425m-7m, %A76e-7a]] -(5. III 532e; sg. (Sutbedimg (O) III37e-38a, 76a, 38üa, 420e, im,483e*, 552me,5evänbevt), Elemente f. mittt.; i>eu ber @ibe [a. niittl.] 11187m, 433a | niittleie I 96m, II505mO, III 434nm: (Subi III 628e, Elemente ballen abliiingig III 575a?n, t. b. (Svbe IIl433e; t\ b. ecnne III 575a, 455m e :| 9M^ie III4S5e-4aO; i). b. @oniie [a. mittl.] III 435me [33cgr. n. Sivten], e (größte, fleinfte), 555m C^l in großer S.) -11 Gniftel^inig [= S3i(bnng, Urfprnng] I i57a, 9e; III 48am] 431m , 462 e , 479e-480a, [559',me], 575e-6a\\, 629e; IV(79a): ans 3?ingeu I58a,i05e; III 43lm, 462e; 3eit III 572e-5a, nnabfel;bare Dieibe l^cu 3iift*i"^fi' Ill45imjjiir S"rbe [a. bewegen, 53ctrcgnng, (änt" fernnng, 9?äbe] 111466a: SBirfnng nnf bie (Srbbabn IIl453e; ©inUMrtnng, Sirfnng ber %\. auf bie G. n. unö \\\434e-5a, 453e-4a; (gvblid;t auf bell ^]51. reflectirt [i^g(. *9[)fcnb] IH 494me :| (Srbaltuug III 629e; erl}ärtet, erftarrt (auö e. fvübeveu flüffigen ^i'f^flii^O Hl 48am, 432e; erleuchtet IH 300a, erftarrt f. erbärtet || Qycentvi cität bev Sabu(en) (I 97m, 98m ufa\; ber ^-b. Ill455m,e, 7a; 53abu-(v. HI 24e, y6m) I 96m, 97m,e, 98m, 112e; III 24e, 375a, 428me, 4(8€ [455m-9a, 'aiJ86m-7al 455me [2)efiu.], 6am, 516e, 558m; V 107-115; pl. -en O 111421a, 456all, 7m: ^;>(bnar;iue f. Biin. , bebeuteni:e HI 457a, [Sefin.] III 455me, obnc ©efe^j V6m; in ©reujen ['cqL i^eraub.] 111457m, 9a; mit ben 5Ibftänbeu ö. b. «gönne 311* uebmeu! HI 557e-erl)ältuiffe I H *455m-öa, 7a, m, 9a, 5 12a; 3u- u. 5tbuat;nie [a. t-ort^iu (Sonne, i^gf. beraub.] 111456a, 7m :|| ^^arbe [a. fid;t] IH205e, 434e, 540a; -en III440m!l || feljreubcCr) (5\vif(f)eu anbren) [= Surfe, -Ici^j I II 459e-440a, 2m-3a, 479-48üa,m, 548e* j( ferne |= ent« ferute, rgl. ireiteve] 11132m; bie ferneren 11121m: bie ber @cune f. [= einigere, feunenferne] 111427« (9a); ber ferufte III443a"-^ Jim (^erurobr lll83o, ^^(aiteteu gernr — ji^rei^ 881 468m (5l8m): n\d)t 511 eneid^eii JII533m || gigur [= ©eftalt] I172e, 111 432e ( 311 |^ij:fteviieii [f. awd) 2(it., i^gl. (gtcniej; ^evg(,, gegen 111 373me, 421m', beiregeu firf; stviic^eu beu ^. lll2t'4e; ^:|3(. um aiibve %. [= °Sciiuen; ügl. nüg., ^Svabauteu , [. 3:c|>|>eil'teniel 111 292e-3a :| ^kcfeii f. Mars, Saturn, Vemis; fliil'fig [a. 3uueve?j 111 432e (fviil;ev), -ftlge III 477ni, frei 111202a, füljveub 111 165e | guiif e(u [= (gciiitill.] mSGme', fmifclu liiert 11186m, 87m, i22ej ©eine: 1 77m; -e 11146ia, 587m ;| @eid;lrmbig- feit [ügl ^?(aiictaii|d)] 1127m (bev ^elv.), -eii lVl8a | ©eftalt [= giguv] lll(432e,588m): aümaMid; foftgeicl^t lll(432e); ©eftaltimg 11160m, 43ie [2-5a], (587a) :| ©eftini 111530a* ©laiij [i>g[. !>%(., Ier.d;teu] U\46Sm- -göttev 111 477m, @cttl;citeu 111 (421c) 464am || gvc{3e(v), bie gvcf^eu 1 141m ; 111 86m (122e), 282m, 429a, 434am, 448m, 456a (7m), 460e, 517e*, 559m (629m); bie gixtieieu 11! 57öm, 7a, 433a, 5e; gvcßte(v) I126Üe; 111431e*, 518e*T ©ri3Be 195e, 96a,m, 97a, 98m ; III24e, 120e, 429a,m'\, ^430me[431e-2a,3-4]; pl. ©vcBcii {^) 111430ra: aHuiiigig mn Slbj'taube! Ill557e; abfohlte (ob. \val)xc) 111430a,*?}ie, le, 5all; -zufolge V 9a, iiiittlevev @v. 111446m; 9ieii;ning uad; ber ©v. iU 433am: dm ©efe^ V6m, 9a; fc^cinlvive 11145ie; üerfd;iebiie 111431m, lV79a; ivatue = abfcl.; ^uiicb^ meiib 111442m0 575m (mit bev ©ulfevmiiig I) :|| ©viip^c [f. eine] 111427a, 446e, 628m | -grii^^^^e 111428a (mittreve); pl. -en (O) [f. jivei, bvei] I 95e, 96am |: bie änßa'e [= üiiB- ^l] I11461e, 4m; bvei^ 1114277?ie(e); bie innere [= innere p.] 111432m, 461e; bie mittlere [= Heine ^:p(.] ]95e, Ill[427m-SJ (8:t); 3^i-'ei° (5UMfd;en bencn bie fleincu ^f. finb) 111 [427m-431] 427m, 9e, 430a, 446e |j ^aUnnefier [i>gl. ^ai.Vtpf.] III (487a Stqnatcrial-^.) || §an^t- Planeten [tgl. Sraünnten §j I94e, 99e\\, lOle, 3n, 4e, I48e; 11357e, 360«, 6m,e; lll 112m , 265a, 576m-7a, [421 m-460a , 21. 4 65-48 7a; a% 421m-5a, 51.465-476], 425m, 6e-7a,444m, 5m, 461m, 4m, 514a,e, 522a, 9e, 531a, 550a, 587mii; fg. -^planet (*) [[, Jupiter n. ci.] I11374e, 429e,442m, 492e: 2tnf5äf;(i:ng 111 376^», e-7a, 426-7a; 33e\v. f. 9M>enpl, (SentraÜevper lll46ia, Staffe 111427a, (giUbccfiingen 111 425me; groBe(v) 111428a, 517e*; ^albmeffer 1 102a,e; Heine 111303m | ^aupt- n. Dkbenpt. \U 443a, 466e, 628m: S3cn\ III 572m; 3aH 111 264e, 460am, 514e :] 3at)l (22) [a. ücrlnn 92etum))I.] I1I264-, 376m, e-7a, 420m, [421m-5a, 21. 465-476 (Bal)( n. aüg.)], 427m || [;caj](äii5enbe 111258m; Mekn bcn Fimmel 111265a, 511a; fordert. Sidalt [. 3>oInm || bie inneren (b. I). hie bev eonne nä(:eien 111 427e, 448m) [ih]I. ©rn^pe] \95e-96a; Ul 427 e, 461e,514a: [5rnf5a()l.] ni514a; bie inn. n. äußeren 111 [429-430a {dha^ rafteriftü; 93ergt. u. 3}erlüiltui[fe ju u. gegen cinanbeiv] 429e, 448m,e, 514a Jinuerfte 1 97a J ba§ innere [a. tenntmO] 1209m, lV288a ([(üffigc^) || -3ntevi:al(e [= 5(bfläube, vgl. *mu[if. Sut.] 111439m!l; Äcnntui{3 i:cn ikem 3nnern I 164m, 7m; f bie f (einen (f(eine) %>i. [inb ein bei. ®tiicf l^iev* nac^, ^luft 1. Sude; -för^-r I 96m, Hl 527a || treiö 111575m, -frei? 51. ». >§umbo(tt, Jtcemol. V. 56 11367m; -tvciie Il(79c, 28le, 463e, Gc, 557m, 575a ] ihcict>alm III466e!l :|| fveiieur(e) 111449a, 466e, 479e-480a, 597o: um tic ©cnnc lV5a* |I -hinein III479e, fugclfövmigc 111588m; ^age (iUü [ie ftd) bffiiitiii) III 472e; iiiittl. 2lme liI516e, Y107-115 | Sfluf [^ ^cii\] llGOe, lll264e; -lauf 11197a, III165e :| Meuöbauer IIIö29eJbev Ic^te* IH 558a, 575m ; üorletjte III ö58a*; bic lel^teu III575am (u>evbcu (Scnicten!) :| lei:d;tcn III 420m 11— ?i^t bev ^laueteu I iUe; III 1 20c- 1 a, 572am [420meJ 1| 3iif. (comp. li!i(!^t-): 33elc^aff., Stßcufd;. [inil. S^atnv] III 46Sam | ei gueö [a. -eiiüuicff., -^voc] 1207; [ic l;abeu cb. cv^eugeu fd;ii\icI)Co e. 2. III 372am, 420e'[ -eutUMcf (uug: fd)lvad;o eigne III 420e, 435a :| ^axbt 111 168e-9a; -3uteu[itat [= -ftärte] Ili530a*; 9^^tllv, ^Befduiff. [ugl. ^eid;aff.j 111435a; Vlauctavifd;e6 111420m, -pvoceis 1207 (eiguev); icflcctivte^ [i\]\. °ecnucl III62m,168e,372m,e*, 494me; vul^ige^^ \\\86me, 87am \ (2d;mäd;e III 440e; I-f(fetrac^e(v) III424e, 467e-8a*, 8m J(gcuue [a. -ftävfe] : ?. \)eu bor ©. 111372a, 2-ftärfe bev ®. 111459a; @omieulid;t 111420m (veftectivtev), 435a (reficctircu e^^) :| -ftävfe [= -3nteui.] III [459-460a bev @cuue auf ten ^1.], 468m; -toeräubevungcu III 518m —|| p-Icc [l^ßf. fel;(eub, $!ildej III439e (Ä(nft) \2ndc i\vi]d)ni 2 ^^!. (für ciucu ncucu) [lv]I. fel;leubj (Äliift III439ell, 479am,e, 548e, 9a) III 4.39m-440a, le-2a, m-3a, 479(am), 517c, 548e: geläuguet III549am :| niäd;tige III G29m || 9}^^lleu {awä) iu comp.) 1389a; III 60m, 421a, [444m-5m] 5e, 8e, 575m; sg. ^Waffe (^) 195m,- 154a, lG4m; 111375a, 42ia, 445m: aller sufannueu III381aO, STußa^e III 444e-5m, ccnftaut 111457m, \inc gefiiubeu III 444me, yfci[)ung uad; bev m. III *445meO, -ibVrOcfieruug 111444c, 35ertr)ei(iiug III 629me :|| a)f?e' talle auf ^l. III 485a | mctalU bcu ^^f. Q^\vü\)t IIN24m, [470jm; 9Jlitaüuauieu ihu'!}5L Iiergenouiuieu HI [470J; ^Ianeteu3eid;eu werben SDIetaü' geilen, ja ä)?-namcn 111470m || am WiUao, fid;tt)av f. Venus, bie mittleren [= m. ®ru)>Vf, Mwc] III 448e || SO^cnbe [i. h^. 21 vt.; tgl. ju ben fcigb. @t. *£rabanten ^(.]: öcn 9}?-en begleitete III 461m (^erl;ä(tn.), e(2age); m-enbegreitcte 1 154aTmonb(ofe I9Ga, 100a; 111429a, 431m, 461m (33erK); äJfoublofigfeit 111430a J nionbreic^e I9Ga, lOOam] III 429m, 431m (587m) II [9Jiufif] ni 439am, 478me || nabe fommen (ein planet einem anbern) iII517e I nähere 111443a: ber @onne uäbere [= innere] l\\427e,9a, 447a, 8mT9^äI;e [ögl Slnnäl;.] : juv @vbe III434e, (Srbnäl;c III 538a* :|| g^ime III 37am, 163m, 421e; -name 111468a, 9a,m (471e) | gfJameu III [422c-4, 21. 467-476]; -namen IIl467a,m, 8m: tgtj^ter f. (^fialbäer, alte III [467-9]; jmeiertei Sorten: gi5ttlic^e n. (Sigenfc^aftenamcn cb. be* fc^veibcnbe III [422e-4a]2e, 4ö7am, 8me; üefd^reibeube III 423me, e-4a, 468am,ell, 471e-2a; ben dbalbäern ob. Slgtjptern ange^ijrig III 422e-3m, 4ö7m; ^albäifd^e ni423e; göttliche in423me, 467m; bei ben @ricd)eu III 423me, [467m-8ni; 8m]; inbifd;e ob. (Saut^fvitnamen III [4öcvl;ältn., ^a\)Uw^ bie cbeven 11504a, III 201a | Obevflärfte 1209m; III432e (ftiiffige, erwartet), 462a; pl. -cn 111435a J Op^efitien f. Jupiter; pl. -eu II335e; 111447m, 51Ga ;| Ovbnung [= ÜleiOiing] 111473m, -SD. III 474m | Ort III 532e(587u); Devänbevn ibn 111153a (3iiMid;cn bcu «Sternen), 434e; 55eicinb. III155ra (tüenig mevflicl;) :j ^^Javtial-, ^avticnIav-®Vftenie f. @t)ft. | ^evil^el [= (Scnuemuik] (a. fteinc ^(.) llI4557w,459m: ?auge III 516e, V107-115; öevcinbeit [id; 111456m :[ vand;enb I II oSi?n*, -vanm 111582m | 9Jeacticn I 257m: be^^ Snnevn gegen ba§ tujieve cb. bie Obeifl. I 26e*, 209m*; IV 288a :| UcQewt 111 173e, (4e bcr;evvid;t) ; ).-veid; III 280e || -veil;e III 440e, 474e; -cn 111 472m J bleiben folge [= H'- 9fei[;ungi 111443a: nad; Slbftänbcn l\ b. @cune \\]376am, nad; ibvcu (Sfenientcu III450(a,m), und) ber ?age III 448e J 9eeil;nng [^^i\ = 9teif)cnfclge, Oibnnng] (f. ki. o^Ibftänbe) III 24e, [485-444m, ?t. 477-484 {dl. u. 2l(>ftänbe)] , 457«, 4457«e,474mlll, 9m, 531m; \6m: bei bcn igbptevn 111473m, niteftc 111477m, [2(uf3äI/(, ber ©egcnftliubej \6m', nad) bev 2)id;tigtcit 111447a, V6m; allen ©efe^en ent* sogen Vom, .9a; nad; bev @vc^e III *455aw, V6m; nad; bev Wla\\e III 445me, väumlid;e 111441m; für bie Scd;cntage [[. nä^evStvt,] III[472m-5a] 3a, *4am, 7m || 9teüeliiticn [= Umlauf] 111447m, -en III 447m (fibevifc^e); Ü^inbe I 26.;, 209m, 259m; 9iing [[. Neptun, Saturn. Uranus] III 554»ne (nuv (Sin 33eiipie() || 9^otation (nm bie 2ld;fe, -en HI 429a,m) [= Um* bvet;mig, toevfd). 'o. Umlauf III 447e] (f. 03rd;ie) 11365m, III484e (629e): @efd;n^iub. 111430a, -^6-©. 111432e; tangfame 111429a, 550a; fd)neöe 111429m, 3}evr;ältn. llI44eranbevlid;e 1149e; i\, iBevänb. baviu lll45.9e-4a; \:cvanbcvte lllf421m) j| ftcrnnvtigc 111 42im, 2e, 474a; ©tcvne ii". 2ht., og-iyftevne] genannt 111421e J ©tiüftanb III (493m); -[taube 11504a, lll465e:| (Steffniengcn lV18m ||. bev ftorenbe ^:|3r.* 111532m, 554m :|| ©tcrnngen; 1) (allg.) 1174m, II 260e; Ill(16a) 21e, (76m), 444e, Se, 519e; sg. ©tcvung (°): li)ci.H'n [ie atkngcn \\\448e, '2(ueg(eid;ung lll62öe, buvd; Sonieten 111444e, gegeni'eitige 111444m, tnxd) e. fveniben Seltfbv^er IW öSOam^ 1 2) bev ^(. nntev einanbev, cinc^ ^^l. buvd; einen anbvcn [= gegenieit.] 111 532»ne, 3m, 629e-630a', 3) einet= anbven 2öc(tfLh|^ev^ bnvd; einen ^I. III236e*|| @tvar)Icn ob. ©d^ivanje 11167: oI;uc eiv. III 113a; (Streifen U\ 429e: [inb bitfe 9(tmüi>t;äre ib. | -[tini'^en (b. I;. bie etnnbcn ben ^1. 3ugctl;eilt, nad; ^I. benannt) lll[47öe-6j 470e, 4e-5a, 5a: 24 111474e; [(5ntflel;ung] 111472m, 9?anien Ill472e, W\W 111=^^475^6 II t-fi)ftem ift ein 6e[. (Stiid I;ievnad; j (2t}fteni (= bie Svakntcn mit beni §anWa".) I (lOOe, 3mll, 117e); 111464a; pl. -e (O) 11176a: ^^I. eines (S-§ I139e; ^avtial-S.o [f. l;^. ^t.] \\\281e, 464am,m (©liebev); ^^Jav^ ticnlav-S. III276e,587mO; untevgcorbnete(eO @. lll(52le), 587mO j| Sta^» beüe f. Elemente I 2;afeln* Hl 538e, 555a; -tafeln U 259e-260a, 453m I !6ei Sage 11IS4 (im gevnvcliv 6cct)ad;tct cb. fid;tbav); -tage [i^gf. 3öcd;cn5 tage] 111 [470e-6j 470e, 2m [(Sntftel).], 4am J t e 1 e f c c p i f d; e I 95e, 9öe-97a (bef. ©re^c): = fleine^lan. 111427a, 8e,460a,5J4a:|2:f)icvheig III 473e-5a (Sevttjeiiung bev ^1. auf ibn), Zhic [f. übv. 2(vt.] 111440m; STviimmcv [tigt. Bevtviimm.] III 517e!i,8a(e) || Umbvebnng [tgl. 9Jetaticn, Umlauf; f. S3cii\] 11130a: um bie (gcnue 111404a,e; '^vv@cid;nnnb. [l^gL Slb^^Iat- tung] I11432m,ell; -^fjeit I96all,e; III 429a :|| Umlanf (um bie (Srnne) [= 9fei:cluticn , "cqI. Umbveliuug; \)e\-fd;ieben bcn 3Jctaticu] III (447m, 628e); |)1. Umläufe (°): ürn langem IL 1391a; [ibevifd;e 111 447?hO; tvc:|)ifd;e, lVnDbiid;e ib.oj Umrauf ^3 eit (O) (um bie @cnue 111512a) III236e [447m-eimiiibevub III *4o6e, i>ev[d)icbcu U[629e, iual^re [= fibev.] III 445a, ö23e^ .|j (iicd)) inibef ainite(r) [ixjf. ini[iM\, imgefelK] Jll 236e, 440a,517am, 555-6V/i* (5a , 6a); i;iib;d)te III ö8Tm, Unbid;)tigfcit HI 557e; iiiigefelKue [= imfid)tK, iniüef.] l\\424e,439m- 440a,me,479{m),480m] Uiiv5leid;[)eit UlSole {V\ 2^'), -eii II 504e (in ^ai 8eti\); iinfev planet f. *(Svbc; itiifid;t6ave, iiiri^it [id;tKive [= im* j^efel;., ituOct; = bimHe 2BeIt!lnVcv] Illl43e, 300a, 424e-5a, 479m, 533ni (megeu 511 gvcjiev gcnie); bie unteren III422e, 437a, 466e, 493a, 4e; Uutcvoanj5 ni(4n6a), uutcvivbild;c cb. bev Uutcvlrcft \178a, UvVlanct III 550a*, Uvi>vnnß [= (SntftcK ufii\] lV79a | iBcvänbernngcn [l^gf. 5311- bunn, S3almen u.a.]: in langen Reiten 111449a, 453e-4a, öm-7??i: f^elgen III 45öe-9a, Sevnliigung bavnbev III 457a7rt :| ißeiOinbung IV 79a (mit cinanbcv), ^evel;vnng II SoSe | bevg(eid;enbe 8eti\id;tnng [f. ii5cvl;ältn.] ÜI [420-464, 51 4G5-487J 421a: iiku biefe m-gl 33etr. III 420-ia, [S)i«'V'-^[.J III 420e-ia J ^Hnluiltniffe jn cinanber, ä>evßlcid)nnß unter [id; [:j; 9ftcil;ung] III 427e [9-450] ; sg. -niß (^o) IV 79a: [d;ein(Hn- D(me @efe|5 \9a, nnnievi[d;e ib. :| 5>cr]'d)teben()cit III42:/a, 431m | SlNcrt()eihing: in 2 &xn\>\^cn III [427m-431] 429e; auf bcu Slneifrei^^ III 475c-5a (4m, 9m), i>evanbert [id; III 45.3e-4a :J ^Sccate III 47Sam; ki ben in^Ifern [i. Chaldäer] III422e (cen alten), 3a | ^oluni (eb. Ünterl. ^\\\}ait) 1164m, 5S9a!|,420e; III 454me, 44oe; pl. S>clnmina III 434e, 455e :| ^erftel- tung, 9(n[idjten bev Sitten ([. ncd)02aten) U[352m-3]: III163in [436e-8a], 440me,477m-8a \ äöärnie III [459e-460a] 485a: innere III48e, -S^evlüilt* niffe III 459e :| weitere (ienfcit? be^? jel^Mgen änßerften) [tgl. ju eutbecfenbe] III557e-Sa II -u^eU I403e; III 18e, 182a, 276e j Söettför^^er pl. IIL 42 Im, 449a; sg. (p) HI 474m, 529m, 530a: fie finb eine ©äffe \U420am, ^injnfonuncn eine^ freuibcu \\\63üam^ \\ iJiVfen [. 9Zatur, SBirfnng f. (Sin= UMrfnug || 3aM I 94e, 95m; III 264e, 57öm, e-7a, 420m,e [421-5a, 21. 465-476], 421ni, 4^, 5m, 460am, 514me (560a): fünf IH 421m-2a,e, 4e, 440e,4G5m,474;.m; mebr a(§ 5: IH440me; fed;5 HI 7Ga, 376e, 529e; fiet^en III 42i7n, 2me, 4e, 440m, 465me, 471a, 3a, 4a, 8m J: alte [\>gr. ^altej III264e [42i-2], 4e, 529e; fd;ne(( mbc^^^^ctt 111427m, 477m; i>ernier)vt III 529me J 3^^'^^i^'®'*-''"^ii^'^ [=nnmer., f. (Sfem.] IH375ajHll:|| -3eid;cn [f. OiOfetalle] \\\[424 ,%.469e-470] 470m\,%: 93nd;ftabcn 111424m, (gi-< flärung 111470a, neue gcrm 111424m; ©eftalt, gmn HI 424; neuen Urfprur.g^^ Hl 424a, 470a || 3eit f. Onumer. S^ata; scvftevt, 3erftörung f. 3ertriimni, j 3^ ^'triinnnerung cb. 3f^[t'-'vitng einee großen %^\. in Üeine, lve(d;e krümmer r^ou ibni finb III [5i7w-5m] (51 7e}, 8me, 549t?-5.30a; bcr jeifterte grofje ^1. III 550a,a [(Elemente] :| 3uianuueuftof] HI 630am (mit einem anbren Wcitfo^un) | 3uftanb f= ^ ■-■i;!aff. nfiv.] II';393e): früherer 880 Palleten ^uft — ^tu; f 2(bftaut>e, t^a(;iieii In-c g [i>9l. cvl'ävtct, flüffig] III48am, 432e; 1V[^J, 20c :\ stvci ^>1. III 629a, l\m^ä)C\\ l *intcv|.^Iaiietnv t iHbftflllbc bei ^:]S(anetcii (= (Sulfevniinoeii) 51. i:cu btr (Svbe 111437a li— iB. Ibftaiibc mi bev ©onne (:j: Siitevtanc) 1389a; 11142ia, [4o5iii- 444m, 2l.477m-484 (^eUiinig ii. 5(. ob. umgcfelnt); 441m, 5e],44Ue, 2m, *2m, *3m, 4a, 7a, 468e, 479me, 533am {549am) ; ^(nncteii-5(. (°°) Hl 443m, 477e; V9a J sg. O Slbftniib 1\ b. (g. I 96a; III 4S0a [Scfiii.j, 549am^ 554m, 7e, 575am; @cinicii-5(. 111515« |j: 3iif. (511111 pl.): i.uni ibiicn [inb mir tl;eiliveife bie ©geiifd)aften bev ^(aii. abl^iiigig (aücv fviil;cv - glaubte man [ic ahh.) ni429e-430,9e,557e, ö75am] alte ^lliibiaiocii cb. m\id)ii:nn\436e-7a,477m-8a(7e-8a)', bev äi.Bcvcii ^I. 111555»m, gegen S:i(^tigfeit 111447a || ®efc^3 bev 2(. (t^. \\ ):a^^ be>^ Tiliiis; bac luMi Wurm f. Wurm) 199m, \\513am(m); III [44im-5m, 51. 4S.5-4J 441m-2a, 3e-4a, 4am {@e\i:i^), 483a (549am): SBeiicinunui , lUi'ebev \\\442a; 9)uiiige( [^\ll Uvt[;eilc] Ill44ie-2a,5am,e-4m, 45^; Titius D^cte: ba.^ @cfc^ III 442-3a, 483a; Uvtl;cik [l^gU iDiaiigel] lll441e 7 @efet5!ic^!ett 111438m || luid; Kepler 111 4S4, =bcii 5 Äöv^^evii 111439m; uiittleve [a. STafel] 111455a, 484- 9teil;img ($Rei[;e) III 456, 4G8e, 472m, 483e-4a, 531m, 549a77i; Y(9a); velatibc III 437a, 8m | ü6cv bic Safel III [455-öa]; Safel, Sahüe bev miltl. 51. [f. iuiv!lic^>e] III [45Ö1 , 468e , 4 bcv 5B. I112i-n, 8n-i; jcufcit bev 53. IIIöGln, ^tuctcu [1. "■'=5{notor.liuie] Ill455e; Ävcicl\il;u III466ell*, faft frcix'foviino lllöSIo; 2ac\c Il|04ö3e-4a (i3cv;iiibcvt fi*), 549e; mittlere ^äiigo lllöloe*, V 107-115 11 D^eigitiig I \^6m ,97e-98a, 9dn, 103m; III [448e-455in , 5(. 485-6m],^448e,509me: gegen beii iqiiatov U\449{a,m), g. b. (£vb-5iq. Illöl2a; gegen bie ©fliVtif \\\ 375a , 449(ß,m), olöiu, 6e; ¥107-11;"): nuifjige, iiabe fenfvcdit lil 531a J -DZciginigcii (*^°) III 630m |: ircvaiif Ic- 5ogeu 111449a; große IIIG30iii, khv fleiiie III428iu; uicißige, jciih-. f. mljiii Üfl.; Jaklle 111 509mc, lliitericl;iebc lll(j29e; 5?ergr., 3?evr;altii. Mi 448e-9a,e-450a; 2Bid)tigf. III 44Se jj 9fei(-ciife(ge III 46Ge, |dllei^elI [= biird}id)U.] 1141m, i:ni bie Coline llI517e, Uulwänbeil. 111 (G20ni) | inn- Hub er 11 11 g(eii) 111 45öwe: ihr (Siitfdiß, ibre feigen 111 [45öe-.%J 8e-9a', geringe 33. III629e :j l^cve^gen I l]8e, \^erid;iebcne 111449a; iHn-= fd;(i!ngcue [f. I)^. fhii:c ^43Ian.] lillolm, 479e-480a; jUMfdeii beii ^i^. III 2G5a, ),\v\\d)en bie ni0323m t bie Planeten bewegen fid) [i>gl. °!rcifeub] III 26*4t': in (Slli^-iVn II 353me; nm bie ßrbe (nad; alter ^^orftell.) . . . III4GGm/ ; in (äiner 9iiri)< ting 111 ö29e; nm tie eenne III 465e, Gall ; IV(5a-*)Tbie ^>!. bcu>egcu IVlOaJ bn? ^elveglid)e \\\lo7am, Oeiregte 111437m :||— SBcU)COltllO i^^'^' ••^Uancten (i.\g(. llmbreimng, llmlanf, l'anf; = ^lanetarifriO [l °©c- fdwinbigf., OriicfKiufig] U 351e [352m-3 , ^. 503e-4] , 352^ ; Ill20e,3Uv 317a, mc,5167n,Q, 572m, 597e-8a,626e,di^,e- -53eU\ (O) II 259e, III G29aJpl.33etüegnngeu(*)II351e, 501e,4e; in439e; -5«, (OO) m löOin Ij: Biif.: birecte [= rcd;tlniif., 233 nad) C] Ill5727?j, niri)t ganj erflärt 111 r)55m^ -^^-(grfdjeinnngcn lllö26e; ÖYfc^eO [f. K^pln-] 11341m, 2a; III U)28m-9a\\]', li?angfamfeit 111153m; aiiittel|.nnih III 252am; mittlere III 5l6m,e; ijcn SSeft nad; Oft [= bir., rcd;tlänf.] III lG3m, 531a [altg. $8etv.], 572m; red)t!änfige [= bir., S nad) C] 111572m; in Silier 9?id;tiing, rcti» renbe III(629e); f!. ed)n\niifnngen IIl62öe; @d;trer|.MUift 1 II 2g(. erÜcivt] III 5ö7e-<§a; l\9e-10a, 79m; irenii fie [id; iH'räiiberte IV (18am), i^enlMde!te 111 61m* | i>cu Cft nad; SBeft: ^rat^anten 111523a, Zv. beö Uranus (an^nalnnf^ireife) III 531a t 2t. üeiue ^faneten (trilnal) 111383m ((geniienf(ecfen), 429m, 448m; bie fleineren 111433a; bie fteiuften 111462m, ber !(ciufte IIl431e* J^Ueiiilieit III 439e-440a, (462m), 479m ||— ^. bie flcineil ^:|3Ianeten (= lelefcc- ^>iW;e: and) mittlere, neiie^I. ; '»pfanetciben, ^o|>laneten; 9(fterciben) : b. It. bie ,^\iMfd;en Mars niib Jupiter 1 131m ; II5ö5m, 7a; 111324a, 377a, 427a, c-8a, 448m, 460am, 514a, 549e, 559a, 575e (587m), 630m ; V 104m , 8a; \\\>. bell 33aJ)nen be? M. w. J. 111427m; folgen auf Jiip. III 430e 1| aUg. 888 ' Planeten : f fleine U^ &xn ©teUeii: 1) allg. Wl 376m., e-la, 427 am [m-S], 445m, [514-8, 21 548e- 550a]54(Se, 9e, 55Se-ö, 557wie, 625m, 644am; V104m, 6-7m; 2) bte (4) alten 158a; 111460am, 5i4m; 3) bie 3)?a[fe bei- neu cutbedtcn: a) 1 100a, 112e, 131ni, 142e, 421a; b) bie (>efd;vauftc 3aM, irelc()e gur ^eit be^^ f o^^nicö entbecft U\ivcn \\\376m, e-7a,e\\, 460am, 5i4?/ie, 6, 8a; c) ncucfte BabI (62) V[106-117aJ; 4) einirie, cinjehie f. 5luf3ä[)Iiinj] !|: Jnfüljc [ein * lun-n l^c* beutet, iv^o me()vere eingcluc ^^(an. ocuauut [iub] : 2t b [taub m-u bcr ©cnuc III45öam (uiittl.), 483n,m, 4a, 515m; 2tct;fcu III449e (ÜZeiguuo), 2(Inibuuß f. gealjnbet, 9(u[mev!f. j. S3cfc()aft. j| Stufsäblung, 5yevjeiri;ui{3 MI 156a (7), 426me,8, 436am, 448m, 460m, 516 (14); y [108-117 a (62)], 116am (nl^I^at.); einige Ill448e(2); einselne lll 153e, 377a, (ber V') | bev 59*^ (nanicnlcie) V116m: ßleni. yil5am', ©ntbccfev V115a, 6e; -ini;] y 115a ;||ßvcOe Slyc [a. ^ilm] III 558e: I)d6e III 516e, 575e; Y107-115:|l S3al;uen [a. (S^-ccntv.] 111 467a, 5i7am, 549e, 5(S7me; sg. S3al;n (*): ßv. 2Ii-e [bgt. 2tye] III516m,e; «cfrf;a[f. III 425am, 5i4a, 7a)», 549e, 559am; 6uvd;fd;uciben cinanbcv, c. b-cnb Illöl7m, 587me, 625m; Qtcmente [f. t;^. @I.] 111456a; e^-ccntiiicf;e 111428a, 514a; ftav! geneigt 111428a, 514a; gefd;(ungcne f. i)eijd;f. ; uüttl. $?änge III 516e, V107-115; S^ieigung [i>gl. geneigt] (gegen bie m\\^i\l 111516e, V107-115) JII *42g!. SS], in e, ge]d;Iiingene 11367a; 111577a, 426'a, 5Ua{7a); in ibven ^. m-fd;(ungen III 433a .|| ^cfd;af[enl;eit, &a' vaftev III [42S], 467a, 518me, 559am!l: a6lucid;enbev 111428a, 514am, 7m :| ^e[d;aftigung mit i(;nen, 2(ufinevf). nnf [ie III 514e-5a] niittl. täg(. [ibe* vijc^e 5ße\iugnng III 516m,e; V107-115; eiiaraftev f. 5i3c[d)aff., S)nvd;* nie[fev III 425e (fek f(cin), m\\^i\l ']. 9?eig. bcv SSafnien || Elemente [a. sBalmen] II I4S5e-6a, 456a (515a), 559a: I)ered;net 111644a | über bie %a^ beüe (2;ate( V104n.) yi06-7m (6eli); XaUüc III [5i5e-6 (14)1, 644am (15*^»^); y [108-115 {62)] :\ l^erbeffert Y106m:|( nod; ^u entbcdenbe [\.>gL unk!.] llI517e; (Sntbecfcv III 377e, 46öme, 514m; \ 106 e , [108-115], 6e-7a T^Sntbedung I142e, II367am; III 324a, 377a,e, 380a, 426mf, 7a, 439m, 460me, 514m, 587me, 6Ua', V 106e [108-115] ; pl. -en i^) IIl 548e: u^obnvd; betviitt lll 153a, 5me, 6a, 232m, 427am, 549me; [®efd;.] Il[548ell; Ort Vi06e, 108-115, 6e-7a; nad:) langem @iid;en 111518m* \i>eitcve V 106m°, ^nf atligc 1 1 1 5 1 8m* -jj (g u t ft e I; u n g , Urf^vung [i. Sviininicv] IH[517m-Sm]8a,549e, [559] , 575e-6a; e^^r)emeviben 111515a | (£j:cen- tvicität (bev Mmen) III [■H28me], 515me, 6w,,e; Y 107-1 15; pl. -en 111456a: bebentenb III [*425n?e] :[ geabnbet, ^llmbung II365me (i^cn ijer- fd;ieb. ^cvionen), in442e-3a; [®efd;id;te] (i.\g(. S3cfd;äft., (gntberf.) III 5Ue-5a, ®c[talt III 518me | ®r cße [ügt. Älein^.] 111432a, 3a, 462m, 548e; Qx'6^t?{x) III 428c--^, 433a J @vn|.>Ve [t?gl. attg. Stf^f;-] 111427a, 449e, 514a, 7all,m, 55Se,62<§m: fie bifben eine mittfeve (3\\ III 427m, e, ^^slaneten: f ^^eiiie ©ru — 3, f -Mteiu W^ Sq 889 8m, 514a; [ic ließen sUMfd)cu beii 2 ©vii^V'C" ^ev aiibveii %^i. 111 436e :| icnfeitS bei- f(. $(. III 461e (Planeten) | Äfeiiilicit II1425V, 430c, öUarn-, imtev ilnieii fiiibcii fid; bie flciiifteu %^i. 111 (4G2m) 487a :J i^Jaßc 111427nie, e-8a,b58e, 587me; Säugen \ 107a,m; !i!id)tl^eväiibb. lIT518m; 9^aiiuii [Oßl. 5üif5ar;f.] III 376e-7a, 427a, 5i^a; ^cM 111518m, On^cfiticiieii 1!1 516a; ^evil)cl III 516m,e; V107-115 | 9Jegiou III 427me, Ö15m, 7m,e; -eu III (5i5m) :j SiiujT III 427a (9a!l), 461e (jeiifcit^); [^d)x\\t ükr fic] llI549e, (gdniMvm 111517m \ y.ix ©cnnc [|. Slbftaiib]: i\i\ bcr ®. II. bell f(. p. Ill461e, 311 imfeim ©-eufvfteiii 111232m :| etlhinißeii III (5Sa dhwvixl be^^ Jupiter), (S\)\{cu\ lll549e; 2;abeIIe, Safcl f. (SIeni.; Svüinniev eiiic^ (\i\ Planeten III [5i7m-Sm] 7e, 8a,me, 549e, 558e [ Uiii^ laltf^^Seit 111445m: [ibevi[d;e III 5iöe, yi07m-115 :[ iiod; iiukfainite [üßl 511 cutbcdcnbc] III517am, Uv|>viiiig f. Öiitftel;., ^^evg!eid;llllß mit bell aiibveu ^!. III 428am (]cl;v ahiH-id)cub), mit ciiuinbev tevfd;finigen [1. h\\ 33al)ueii] llUßle; S5evtfiei(iinö III(427e-8annqreid;avti.(]e), 515m, 7m, 549e; ^sev3eid)mi3 f. SinfsäM. | 3al)[ [ügl. a% etcücii] III 37Ge, 7e, 380a, 427a, 5i4we,8a; V108a, 115e: SBerliältni^ Illöl4me; iBevmcIivmio 111515a, G41a T B^lie III 421a, 7e-8a, 8a, 446e, 515m, 7m, 549e: [Hiic-bel)inmg] lil427e, breite III (427a) 5:/ 5771, mio(eid;avtigc ^•iiniiug Ill427e-8a ; [d;ei* bciibc III 427me\\,51ia t ^^(niietcnfljftcm ^. aUg. cb. i^oii anbein g-ij-fteriieii [i>gf. <^@i}[tem]: ein %^l 1137a, 111594m; aMtUntev beffclkii ^1. IV83m J p]. -fi^ftcme II365a;l| 33. ein mitergccvbiietee f. Jupiter %^ ]|— (S. iinfer ^Mniieteii* fVftem (biejev B^M'^fe- . . ♦ H* 3e-4m, 25a, 35m, 36a, 48m, 74m, 256m, 270m, 9m, 373a; Y3e) [ügl. unten @onneniv[t.] I95m, 98m, 140e, 388e; II 139e,209m,350e; 11155m, 323e~4a, 371am,3me, 435a, 8m , 486e, 519m, 626e [628m-63üm] \\^\\[Ä\]t: mittL 2t6ftäube in-n bcv ©onne III 435a, 2(btl)ci[uugen 1 95e, für 2(ftr. l!I57.9me (giinftig), ^rucbelmung [= (Evii^eü.] 111 553am, 53egren5i;ng [i^gf. ©venjc] 111406a, tcfannt f. cntbcrf't, ^efct)vän!tl;eit III 575me | ^eli^egung I 425e; pl. -eu (••) II210e, 111 268a: in Wm III 252am*, 9fid;tung bcv 33. (mcBiu) III 270e-ia, tvan?^^ tatcrildjc III(629e), im Settvanm 1162m :| 33ilb I357e, S3ilbnng II24e-25a I SentvaüörVcv [l\a!. 9!)?ittclj.muft , @d;ivei|.Mm!t ; f. ütr. ©onnej 1153m, llöOle; 111394a, 628a, 9e; IY618a; Sentvum [= 2)iMtteUMinft] 11140a, 345e:! S)avftcl(nn;.3 [vgl. @d;ilb.] 111435a, S)aiiev [f. 1;^. ©tat^ilität] III 62öf(9e), nid;t eiufad; I3ß7a; (5invic()tHng III (43Sm, 4ö3a), Ö26e; um^ batocn cntbedft ift [ügl. ©lieber] 111435a, (Sifd)ciunng I!I513m, (Surcite* rnng [= 2tncbcl)u.] MI 427m, g-eftigfcit [. @tat^iIil;it | .yn ifnn gel;!.n-ig [= SuT'alt, ©lieber] III 4m, V(3 -4a): uid;t 111 559e :| nu6e!aunte ©lieber [tgl. get/erig nfii\] III (440me)] @reu3e [og(. 33egrcu3ui;g] 1103m, III (406a): au£latean§ IV490e, 638e:|| 2) Plateau (*Jofepli Ant. Fcrd. , geb. 1801): irrndiation III 545a7?i; ©teru am 9}^enbc Üebenb III 50 le, 543a; [O^tif] 11164m :|| ^(ati n [*] (an^ in comp.), 53. ^Intina (it.) 111109a |: ^id;tig?eit I 177e, -2anb 1 33e*, ?id;t 111418m, -mcbr lY9m*, mi IY66m-: -3?5afd;cn !V405e, 6m Plato (Piaton V9m, 60e) [f. Proclns; 53erg nflt?. im SD^cnb f. (S. am (Silbe] 11138a, 513m; 53. ^sla tcnifd;, p(atonif(^ (bnrd; * bej.) Ill437e, 440a II 3ii|'nljc: Slnalrfi^ 11211a, Anaxagoras 111595m, 5(njier;nng [tgl. (gvbe] 11348e, bei ben Strabcvn 11288m; Sltber 11143a, 54e; S3ernftein f. Timäus; Scmmentar f. *Proclns. *^Crat3'lus, °Timäns | Scömogonie I11437e, 477e; ccmol 11288m J Cratylus lll(43a)54e, 208a, 440m: (Icmmentar IV494me :| Critias II 126e-7a, ©nfln^ 11435m, electrnm j. Timäus I @ibe: Stn^ebnug I1348me, rnbenb II1421e, nnbeireglid; im ???ittef^nnft II 139f-14')a :| (St\Mnol. 111208a, färben 111440m (in ben Plaio gi — ^peja ' 891 ■ipfaueteu), gyftcviie [i^g(. ^tenie] 111202a, gevm 11257a*, (&>cmm lllöe*, (^eoguoftifcf) IV514e (^r)anta[icu), ^iminel^tene f. Söcitt. , Ion IV 169m; Äoömo« [=SBcIt, i>g(. Scf-mc-l I 76m, llI437e; ^aiibfdmftnidcvei II 126e-7a; Snba, -ftveme (beö Pyripldegdhon) I 45i-2a (lm,e), {\305am; de legibus IllöOöm; ^eT)ven II207m-^, i'cl)vev ni375m; inagiietifd)e dl'mQc n49m,169m; niatf)eiii. II207e; a)^eiiimiocu* ll362e (neue StuHiigev), III 407a; a)mtclineer 11211a, ä)?öreii I11437e-8a | 5Ratiir: -aiifid)! 1117a, au^tegcn I 171m, -bilb f. Phädrus J neii-Vtntouifd;: 5(ii!läiiße 11281a, ^^kntafieu II 256e, ©c^iiIe 111470m, iöovfteniinöen 111424m :| [vev].] (i^gl. SBeife) V 9m, 22a; Pliädo(n) [f. PyriphL] I 420a, 450e, le; II 151m, 404a; lV505a|Pliädrus 11505a: 9^itiivHlb \\17e-18a, 107e:|^^aiita[icu f , geogii., neu-^l. , Timäus | ^ I; i I e f c ^ t; i e [b] II (207m, 435m, 463am) : §enfd;aft II 2S0e-ia (la) :| %s[j\j\[[ \\\12e-13a, 27e p^( au et eil [a. Ti- mäus; f. gavtH'ii, Sölic] ni421e, 440am,465m,6e: m\tä\m \\\477e-8a, 549am; Dramen 111423m; -f^Iiävcu III437e, 440m, 477e-Sa :] Pluton V60e; Pyrij^hUgethon [a. ia'ca^tx.] \[249a,%. 450e-2a]', l\34e-35a, 245a, 305am, 537a', de republica lll(437G-8a) 477e, gk^uBlif 11 505a (äßeltbaii); 9?inge f. magiiet., ec^iile [l iieii-^)!.] 11248a*; (Siveucii III 437e-8a,477e; @).Äeu [f. Pmictcii] ni437e, (Sterne [i:gl. g-i^ff.] III (37m) 52m I Timäus [f. Martin] II 349m, 404a, 431a, 505a; 11153m, 202all: (ycnimentar 111466m; electrum (93evnftein) 1435m, Il517c-8a; Sicmo§ III437e, ^^aiitafieu II280e-la; panetcn III42ie, 440am, 465m, 477e-8a,549am; äöeltaU I 76m (ein Zl)'m) :\ Z'iUu [a. SBelt] 111440m (bei- Planeten), 55ovfteü. ). neu-^1.; 33iilfnne \\305am, öUe-öa-, P.'s äßeife V9m il Seit [= tcgniüS]: -nit f. Timäus, -anic^aitnng IVSOöa | Stnfid^t mi bei- S. II (351m), III (457e-Sa); -an[id)t III438am* :| -bau 11505m, [S)arftelluiig] V9m, -genialbe 11351m*; -feelc lll477e,8a; -f^ftem II505am,a*; -tone III457e-. Il356e: -gnt^^pc Ill65n,283m'l; Homer III159e, 9?anieii Illi79am; aügenieinev @d)iveitiiu^i III 255a>n, 7e, ft über fein S5?erf 11 25ia 1| S. adj. ^^ ( in i an if d;(bnrd; ^ bej.) IV606m ||: 3ii[nljc (ju Plinius n. jn feinem Ser! ber historia naturalis: Iel;^tever aiid) bnrd) einen * l^ej.): mrclitr; f. aJZeteorftein, Afrika 1471m, Siniter 11372m; Änaria IV 535m, e (Riffen); 5Inorbnnng [b] II(230e, la) ime; ^In^ielinng f. niagnet.; Arifio- teles II192e, IV5'J3m; %xi ber SIrkit, Urtlieil bariit>er [\>] ll230e, la, l-2a,e-3a,e; [5Sorber-5Ifien] Jl 187m, SBalfen II 410e (3cbiacatlid)t!); SBevnftein I194e, 455m; 11410c, Im, e-2a | 53iidKv[b] II 230a, 2e, 3a : baS V II23Um, 3*^ 11232m; ed)Inf3 II 233e, 442a :| Carsaris thronos (-US Ilil74m) 11331a, 486a; lli 174m (Ärcnj); canarißhe 3nfefn n413a, Cau:afus W 507e-8a (9^inien), Chimära 1231m, Colcher 11420m; (Senict III579e, -cn 1391m; (i'eui^ilatien \\23lm-2d^, (5i|cii IV 171a (mahnet.), (5ncl)cto^^libie II 250a jn'-'- (ber Slatnr n. .^nnft), ßnbe* f. (gd;In§, Epigenes 111585a I (Srbe I n2m (ein ^unft); ßrbkt^en \U2m,3me :| Effener II Ulm, g-ij-fterne [= ©tcrnel 11137m, ©ennnen I 4G2a, [©rnbenWetter] II 384m , Hephaeßiades \Goe ; ipimniel III i93am,e ; H i p p a r c h III 147a, c-Sr , 193me , 221mell , 232o-3a; historia naturalis f. aßg. n, bie 3nfälje mit [b] ober einem "■••; ^nnb^^grotte IV513e, [inbifd;er g-hifj] II 197e; ©egenftänbe n. ©anß be^^ Snijaltö [b] U230e-la,2m-3m, e-4a] ^ob Italiens II437nie, Saf^n^^ \462a\\m, S^xcni f. Caesaris ihr,, ÄriV'^Y' 111179m, toftaK 111200a; magnetifd; IV169m (^üisicl^nng), 171a; ?(rt SRaferei II127am, mh\(\d f. Uni:cltf. , 99?enfd; H 219a | ai?e teer ft eine I 395e, 401e-2a,e, 6m ; Ü\618e', -ftein (Srerclitl)) ] 401e-2a :\ 2)M(n an§ PI. II 232m I gutnr-'-: -gefdi., -fiiiibe f. aKß. 33.; -fd^ifbernngen 11 23m* tigerten iVlGOe; f|)erf.] 11230a, Im^le, 3m, 412a; ^^[fan3en H 426a, ^ifang II 42Öam, Pithecufen IV555e, ^fancten III467e, purpui-iae in- sulae II 166a, OneÜen-^cgifter [= ^dräften] IVöOöamll* at(e? regiftri* renb I 401e; fammclt tnel II 224m, 231me; (2d;Inf3 f. SSiidier || t^ennlite @d;riften [= Oneüen] 11231m, 2a, 3m; nid)t i\ 11252a J [eduift gnm PI.] IV 530m \\ Serer II437e, (Senne 111379.^ (verfdend;t bie 2:ranrig!.), @VH-ad;e 111222a J [etelfen] [b] I125ia: JjJetecrftein I401e-2a, ^ifang I!426am J «Sterne [= ^^-i^^-ft.], sg. Stern (+i 111259m: eniftelm, vergelm IH232e-3a; nener+ IIIl47e-8m, 221m,e; au?^ liefen gefelin 11171a, llom] tcrgcl^'n f. cntflcbn; ^ahi III 147am, 193am :j tenn^^t Strabo nid;t Plinius niajüi- Btxo — Plutarch cd; 893 Il224ni; Slvürnhüli (ßlromjyle) IV 295e-6a, 550m; (givl \\233me, Styx- äßajfcv IV503U1, XaUi |. lliuHtlf., Scb f. Vefuv, tahdi. Übtn[id;t 11230m*; Uniicllf eiumeiibeiteu, 3)iäiiöc(, STabcI [b] II 230e, la, »n-2a,e, 3m; Uvtl'cil* f. ^xx, ein toevüeffeitev PI. Y22a* | Sdiehrd; teö Veßw iy606a (24 2(iui. 79 und; (£f;v.), aO: F^l. ^ob bind; \\n\ IV449a :| vindiciae IV Ö30m°; Vitruv l\ 606am (i>ev PI.), nm (im Sfcgiftev), m (etelte awS^ V.); S5ür-^liiiiauild;0 IV450m, V25m | SKelt Oefd; veilMiiio [b] 11250a (lam, 2m),5e: \>\)\)\iid)e ^\ I64e; 11212m, 230m :| PI. iikv fein 2Sev! f, aüß. ^., cinieitioct^ Siffcn 11187m, ^citlVb'OGa, 3ebiacanid;t f. 53nlfen, ßneigniinji II 230m Cajiis Plinius Caecilius Secunuus minor (bev jün^cvc Plinius 1119a, 23a \\i\i\; bev 9^cffe 1123a, 230e) II 24me: SSvJefe, epistolae I G4e; II 19n , 24a, 110a,e'l ; «Brief [a. Vefuv] 11230e (an Macer), 2e :] 9JatnvöefiiI)( 11 llOme- übev feinec £)r;etm§ SBevf 1 64e; 1123a, 230e, 2e; [pevf.] 11 24mc, feine ©flauen ib., ^rief üOev ben 2Iue0ri:d; bea Vefurs I246e; ^iUen 1I[24, 5( üOm^] 24e, 110m ••"■Tlöfsl (Simon, Qd\ 179-1) 111 80me (9tcf lactoven) ; Plüeker (Julius, ßeb. 1801) IV174;im (hj^ftaüif. .Sli3i|Yv), 5a (@anevftDff}]a§ n. SDhonet); plumaria {%>^) VbOa, ^liinteiimi} 11 173m |j plus n. minus III 15a, 29a, 454e; IV 623e: plus- u. minus-3eid;cn (+ n. — ) III 260(m), [\ 178a. J minus-3eid;cn (— ) IV 124a Plutarch (US) (ügl. Pfeudo-Pl.) 1 408a:l ; ii3. adj. ^^(iitavd)i[d; (*) 111544m II 3ii[iiljc: Ägypten 11451a (Dcanie); Alexander 1 471e, 11226m; Anaxogoras III 451e-2a, 595am, 7a; @d;attcn be§ Athos III ö02m, Caefar 111413m; (SOemie II429e, 451a; (Sonietcn lUöSöamW, c[y. kon- tinent IllllOe, CralTus IVÖOGe, de EI II104e; Empedocles 111 199e- 200a, IV 158m; %aU r)iininlijd;ev ^ev^er [f. 9}tonb, @d;nninötvaft] 1 138e-9a, III 619am; de Ifide et Orir. Il429e, 451a j de facie in orbe Lunae [iHil. 03}tenb: mM>iegf., -flcrfcn, @cfid;t] 1408m, 47 le; II (227a) 440e, 501a ; II 1 27e, 200a [D02aml 539e, 541e-2a (3m), 3c, 597am, 619me: @e- fpväd; [= 9}icnb-®.] III559e,544m :| Lyfander \138e-9a, 397m, 407e; 111596a, 7a, öiPam II a)^ünb: 2(nfiri;ten f. Bnftanb; Sr^fpieghinji bev (Svbe mTt. [IH3I. ©cfid't, Luna] Ili 502e-3a, 543e; gaü bc^3 2«-e.^ III 597«m, 619me\ gavfce III 54ie-2a (Gci c. ^inftevnifj); -flcdfen [\.\]U ®cfid)t, Luna] ll440e, Ill502e-3a; @efid)t im m. [= -fUcfen, Luna] III 502am, 543m; -©eivväd; [= Luna ©] III544m^ m. fältcnb III539e; Buftanb bee^ ä)?., 5(nfid;tcn üOev ihi 111502m, e-5a, 545dl-4a .|| moralia lil 539e, 541e, 3m; 9Jat!iVjiebid)te 11107m, jS'icias 111544a, Aemilins Paulus 1475m; [ipevf.] 11473m, 111585m | de placitis ph i losophorum I 408am; II 319e-350a, 50Ga; Iil56c, 199m, 202a, 451e-2a, 543c, 595am, Gm, G18c; IV 158m: Pfeudo-Plut. 11152a, 585m'll, 59Gm :| de audiendis poetis II 107m, Pfeudo-Plut. f. de plac. pliilos.; %nd)iaffen bev >£d;ivnnöfvaf t 891 PlLitiuch ed) — Poggeiidorir ^. lim. [\}C\\. g-aü] l 138e-9a; III 597a, 619a,me; Sertorius II 165c-Ga, Öoluii I408all, Spartacus IV 606a (im Vefuv) \ etenie III618e; n\. I 138e-9a, 407m; l\l596am, 6 18e, 9am :| %a;-3Ba[iev IV 503m, vitae parallelae [f. i^iele eiujelue] I (15(§e-9a) 407m Pluto 33. iiutevtvbi[d;cv planet I I78a — 1| ^2(. bcv @ctt Pluto (V63e, 64a II, 86e) ober Plii ton (= Hades) y[59e-60, 51. 86e-87a], 63e: S3eiiiameii \59e-60a (ii. anbve D?anicu), Siifel V^64a | Dknie \60mr, 61m; Damnen \59e-60a :| in Ovtgiiameii \64a | 9?eid; \59e-60a', ^\id;- tr;iim [üg(. Plutos] ib., 60m, 86e :| Uiitevluelt V 60m, 61m — :|| 2) \>\\:'- tüiiifd; (imv in gcot. S3eb. ; imterivbifd; cb. = eni^tii^) [f. (gibbcbcii, G'C" Hrge, ©etnrg^avtcn, ©efteiii, ©ranit] 1263a, 270m; V 70o j| 3ii[.: auf^oc- hxcdjcn I258e, iBilbiing [= ^onnat, ::|: @el^i(be] (f. ©ebirg.^artcn) I 260n (-^«-^roceffe), eataftro:|)^en IV249e; (Siminvfimg 1266a, 273a,6e,7o, 460m, Im; ©rfieBimgeii IV32e-33a (fütlen iiiiv Üeine D^äiinic) | f^üvmatiiu [= 53ilbiing] : 2 5liteu \70me, 91am; pl. -eii IV 370a :| Oebilbe [v>gr. SSilbmig] V59e, 60a; Gräfte I 163o, 275m, 8e; Wddjk I 320all, gfjaiiie [ögt. o^Siilf.] V59ei-60all, ^loceB 1280a, ed)icf)teu IV590e, 9f?ame ii. Sejiel;iing 31t bcn SSulfaitcii V59e. — 1| 3) ^hitoiiieu (S)ani^[f;üf;(en) V64a, ^lutouifc^ f. alg 2)gleid; iindi PJuto; 4) lUtva-^hitonifteii, iiltva-^tuto* niftifd^ \9ie Plutos \61m (@ctt beö 9?cid}tI)iiJn§), 86e-87a arevua (= luiterivbifd^cv Sinb) IV556, V5 neu matt fd; f. Sf)eniie ''Po (5-1.; = lat. Padus) 1423m, II 36e (163m); Pococke (Edward, 1604-91) IH414e (Abu'l-Faragius); podocarpus (33aimi) I469e, 470a; II 57a; ^übiiveüeu (f(. X\).) 1372m, Poerua (?t]d;eufcge( auf 9^eu-@eelanb) IV422a ^oefie (=^)). S)id;ttiiii[t 2) ®id;tiuig) \l Deutfchland, bibactifd), gev mantfd;, Sanbfdbaft, ^ehen, U}vifd;, 9)?ittelalter, DIatuv, rcligiÜS, rittevlid;, vomaiiifd), rcmautifd; 11. a.; 35clfeviiamcii] II 9e, 33a, 89e, 107m, 252e, 269m; pl. ^cefieit (*): bie alte II37a, [Eliten] II 9e; Mrf?vei6enbc II 9e, 42m, [72e-74a (6ef. ibr ^abel)], 73m; evnfteII9e, glor II41m, ?ccal-^. 111482a, meta^t)Vf. II 17m, iiivftifc^e 11125m*; iiatuvbefc^veibenbe I50m, U32m; mit ^l)ifoH^[;ie vev\vad;feu II 17a, (Sdjtvimg 11122m, ^olUp, llll3e:l|— ^. ^cetif II(121m) | S. ^>cetifd; (= btc^tenfd;) [f. «^rofa] II47e, 405e; IV508a: S3eftrel6uiigcu II 21e, 33obeu II 73a, S)arftel(mig II67m, (gfemeut II22a, gvei^eit IV516e, ©eiiiu« II 16e; [ücmi o( >M 895 bei- '^{}l)\il II, (ihmu"X [f. A. v. Humboldt (£. (gd;viftcii] 1394a, 8ni, 426X 459a, 462e; IIU19m,e, 547m, 624m,e; iy69a, 151am, I92e, 605a, GlÖe, 634a,m; V22inll: (gl•ßau3llllge{^Qnb 111543a *Pogron (Norman Robert, Qd\ 1829): 3 f leine Planeten eiittccft \117a: Ariadne \113a, 7a; Hertia \113m, 7a; Ifis \113a, 7a :| commission des poids et mesures f. fiaiijcf. ^iifbtut, Poüt (^vaiitv.) I460e, aoiy.iXog in204c-5a, Poingaß (Oiiitc) iV573m Poirfon (Simeon Denis, 1781-1840) \184m, 11146m: ^2levoIitt;eu (ob. äl^eteorfteiiie, (gteviifcüuii^^eii) 1125m, I33t, 397 e-8a, 405e-6a', de- viation de la boussole lV71m; iheorie matheni. de Ja chaleur I 425me,6me'j 11156m, 57m, i65m,e | @vbe, ©vir- [a. Säviiie]: 3Sevänb. bev (SvbM'" »-^b. (Sj'cciitv, bcv ©vbc llI458c-9a, 4S6e-7a', evbbebcu IV 215m, 488a :| ^^aÜfiaft 1400m,e; jugcments f. probabilite, Lambert f. äßävnie, Scitiiug lVl65m (ccv (£cf)id)tcii) | iiiagiiet. [fgl. boussoic]: Ävaft lV77a, abjolute Scale lV89c :| traite de mecanique 1423e, 111129e; 9Jicteüvft. f. 2(evel., 2^em:^Hn-. bev caves de Tobservatoire IV(39) I65e; [:pevf.] 1184m, 11146m, lV488a | S3'steme plauetaire 11146'ÖJ7ie, e-7a', ^{aUiUiib ahnen 111 629m ;| probabilite des jugements 1 398a, 405e-6a ; ©c^id;teu f. l'citiiiiß, ©teiii)'d;ii. [. Sievol., in bcv connaissance des tems I74a I SBcivme [l>ö(. clialeur]: fciibevbave 2tnfid;t \184me, 425m-6a: 111 47)He, 57ra; iiuieve 233. bcv (5vbc (foiibevbave ^2(ii[id;t) 1 184me,425m-6a-^ 11157m; Lambert übev SB. Ill486mc, -inenoe \\\486me] 2ö. be^ SBelt- vaiiniö 11146a,m, 47we, 56m , 57a«?,m :| ScÜcii W 199m , SBeltvaiini f. äßävme; 3cbiacaIIid;t 1412a, 3a; ll366e-7a, I II 5^>e), e (2tevoIit(Hii iicvbl. i:ciiP.)? ^i-'^'i^e f. Athen ^Ol [I)iev faft imniev bev (Svbe, 6iüi\ and; bec Wimmele ii. bev SBelt» fov))ev: feiten aü;].; f. anßcvbcni tei *(Svbe, n. bie ^cle anbvev SeltflhVev 11. ©egenftänbe nntev ben nad^Inni. 5{vt. ; bie ^^. bcv SJ^icjnetnabel (9^abcl) [. Umbvet;en nfn?.] (ügl. ^olav-, -gegcnben, -Kinbev; Stvcnm^^clav-) [f. S3en)cgung, (git% @vbe, ©eftein, §inime(, Jupiter, 2)iaqnct-, niaßnctifd), 2JiagnetnabeI , Mars, 9??i(d;ftva0e, 9J?onb, 9kklf(ccfe, ^fotaticn, Saturn, @onne, Unil^evfnm, SBärmc, Söelt] 21. (gclü. S3eb.: öen S?eItfi3vVevn, bcr erbe) 1185a, 341m, 427m; 11486a; 111346a, 350a, 452a; IV 171a; plur. ^ote (bnvc^ * Oej.) [ög(. üeibe] 1225m J 53. (5Bcb. in ^ejiel). auf ^olavitcit) [bnvc^ ° bej.]: pl. ^^ole (an ©egenftanbcn) 111 130m, 176m II, e ||: 3u[nljc (compos. ^^el-) [fDJovb^el n. @üb^u^( bilben ein bef. @tii(f (;ievnac^; bei ilnien ^uiebevI)oIeu fid; einige B^M'^^e].* f«» ben ^.* [a. beibe] I 366e, lV159e; anbvcv f. ein; Dem ^4^., tomi ben ^-en 311m 5rqnatcv (bin) 1 199m, 434m: II 90o^=, 379e--, 393m; 111 89e* IVl59e* | beibe (an beibcn) Cpl.) 1 168m, 202m, 322m, 370e, 409e; 111 360m, lV204a: ob feflee 896 )3ßol ^ei — 3; f^^orbpol, f eiib)}ot Inc^ Ti ?aiib? ISOa-im, f(. Mcii I369m-370a :| 5i3elvd;iiev IIHöla, mi einem ^:|^'-c 311111 aiibeni [= ücu ^. 311 ^.] 1170a; in ^ifeu lV0ll4a=^, in gifeiiftanöen IV^öTm*; Gntfenutuß l^om % [bgl. ^olav-] I 375a , 111271m; ciitöcocu- gefctjteO* IV200a,m; (Siitfteljuiig \y%lm*, ^. errcöcu lYoiHa*, fem i)DU bcn ^. II317a-'=; gcßcii bie ^. (pl.) I375ni, 6n,m; lV159e | -r)c()c n30e; lV39a, 171m; pl. -Wjm (*) 11225a, JVlöle: S3efttnniniiig III 360e, (giii[Iu(3 auf bie ^. lVi5ia*; [eiiieß Ovk^] lli359a, IV20m (tjev»- gvü^mOT^HIte-^. (pl.) UÖSa, 43öe: bee^ Mars III 513a :j teuiitniB IV451e*, ^aiib [f. tcf. ^clav-] f. kibc, iL Meii f. ib.; und; bcni ^\ I 425e, 11. bell % hm 1344a-* | bem ^., beii % ualjz [a. gtenie, 33iil!.] I338m% IV159e*; itäl;ev 1338m; iiäd;ft IV451e-2a*, 3iiiiäd;ft lV159e* :| t 9^ovb|)o( iifa\ ift ein Bef. ©tücf iMeniad;; üou \p. 311 ^ol [= luni eiuciu ^. 311111 aubevn] 1 174e, 199m, 265a, 3ü2m; II481e, IV 135a :[ 9?eifeu f. ^^o(ai--, @eefat;rteu; bev vu(;eiibe^^. [i\q(. 9^^rb^^l] 116a, 48a; II259e; @eefal;vtcu I24a | ©teviie am, iial;c bem ^. 11486m, IlI56'0e; mii beu '^> fveifeub [= (SivcumVolav-et.] III360e :| f @iib^^cl ufiu. bilbet miv 91orb^^ol ein t^ef. @tüc! fneviiad) ; 2rem:|)evatiir 1114öe-47rnll*, 56e; um ben s:p. [= eivcum^ülav-] f. °@teviie | UmbrelKn [= llm!e()v.] (bev %>. bev SDZaönetnabel) [p].] IV 188m, bie ^. ivevbeii iiiiioeteI)vt IV^107m; mnfeltvcn IV 187m*, U-uiio [= Umbvekn] IV112m* J niitev bem ^-c lV25m; ir. ben ^-en* 111450m, lV159e :| ^BevKingeriniß IViSöwe* Hnöbetc 1 157e* j i.uMu ^., üon ben ^-en f.: ^qiiatov, einem, Siitfevmiiig, fevn, ^^ol :) ißnf falle nar)e ben ^. 1 V45ie-2a* ; 3S ä d; t e v beß foU 1 1 1 360e, IV (188e-9cn) ; 5iiiuid)ft f. iuid;ft t9f?ovbVoI [avA) in compos.l I 12m; nlnblid;ev ^ol (^o) III 328o, 335a II 3n|'.: m^iveid;i!ng l^om IV56c; aiiievifanifd;ev I193m,201e; [^c- ftimmiing] III 361e, Columbus 11305a; -(Sj-^H^bitivn [= -llntevn., 9?cifc] I203e, IV(27m)75e; gecgva|)(üic()ev Ii3I9a, geiid;tet gegen ben IV204.'i, $?anb 1 20Sar?i (I)evangel)enb) , magnetifd) IV204a (Sinie cfine 5(biv., 2((Mi\); bem 9^. nak [a. @tevne] II393e, III328e; 9?eOelffecf III328e, 9?cvblid)t r205a, nngebeiive Öffnung! 1178m; 9feife(n) [= (Sj|>eb.] IV(27m), [65]; bev nil;eiibe 1 155a ||. iveld;e ©tevne \155a; (gt. bem 9?. nalje in262am, 360e , le J SahSgaiigcpimft bev (Stevn|d;nn|}Vvn III 599me, 6i9e-620a || SciiiVev. lll(47a), -lliUevue^iuning [= -(vj-^u^b.] lV27m, 33itl!an lY451e, iveifen nad; IV 116m, ivie iveit man gefcmmen I 505m :|| — (güb^ol [and; in compos.] (= antavctifcliev ^43ol) [f. (Sfü^üJ II331e; fiiblidjev ^el (OO) III 328e, 335a || 3n|'.: [53eftimmiing] I11361e, Sid;tig!eit ki ben dbinefen \\lWe-120a, bmiamifdiev tqnatov IV 93m, gntbcdnngen 1439a, -(S^teb. [i: Steife] IVSOOe, gcogv. 11319a, nm ben @. tveifenb II368e; $?anb lt. 9}?eev I304e.-5a, ?äubev beim eiten IV 76a :| -9D?eev [f. Saiib, l^gt. -I^ofar-] I 369e, bem @. nalie [a. Stevne] 111328e, DMelffecf ib.; »eeife (4- em^.] II 414a; IVG4e, 74me, 686e || Steine i:. a. 11 ;32«tu (9e); llI209e, 342a, 3a, 6e-7a, Üe, 56i | @tevii-: [t-avm II 327e, III lölm ; ft-eiiavm II 123e; -bilf 111361a, ft-Ieev I88e, -Öbigfeit \\l 328e-9a \\ !^eni^er. 11147m, 5Ge; 35iilfan teim cit man gefonimeu \308m, 2Bicl;tigteit f. ^Sbiiiefeii 53. 2) ^olax- (i:^«>(; potar f. fvatev alt^ S.) [f. 2{H>Iatti,iig, eivni«^, 2)iivd;mc[[ev , ^viUMiicffer, @emniev, (gönne, SBävnicj lV8a |J 3ii[nl;e (se- cunda compos.): -5lbftanb [=-2)iftan3, Gnlfevniaig Dem ^cl] 11376m: c. OüQ Ii323e, teu etcvne 11328a :| -ad)ic ]. Gibe, -Hu^ftvcnningcn III 229a I -banben [= -ftveifcn] 1441me, IV (745m, 206me): ®iib-^. 1 441me :| -33eotb. III 57a || -2)iftan5 [= -2(b[tanb h\\i\] {ai-6) m.'^.X.: b, t). 9^üib-^'-5).)1353e; III 17Gm, 328ell, 339e, 340a, 9a, 367a ; pl. -cu III176e :|| -gcßcnben 1207m: (gntbccfunöcn IV242a, (gtvöniinujcn IV 242m, Scm^ev. 111 4öe-47m J-ßcgcnb [|. 9}?cnb] IV 196a || -3nfchvclt lVll9a|-haft 1109a, III45me; IVlla,210ra; -hafte 11158e J -f vci 3 [f. antavctifd)]: jcnfeits IV 119m, bcm ^. nal;e IV118m, bev uüvbi. III 622a, übev ben ^:p. I;inan^^ 1 343m J-Ianb (*) [[. antavctifd;] , pl. -I ä nbev: beswcifelte IV74m, ©S 1369m; bag gvoßc* I47ia, 11476m; 9)?enfd;ni 1293m, ba§ nüvblirf;e 1472a*, (gd;nee 1372m; bag fiiblic^ie 11476m*, (2iib-^43oIavI. I\i99e-100a [einzelne: 2;opcgv.]) || ^c(avlid;t (^ewidienb im S8b. IV; =l)\\ 9^n-blid;t: Wo cö fammt [einen B^'H'itJfii "nt anfgenommen ift) I @. Xle, 178m, 198a,e, 200e, Im, 3m,e, 8a; III (5a), 104e, 129e, 379a, 610a; IVi6m, G6e, 124e, 7a, 142all,me, 3m,e, 4a,e, 5a,m, 6a, I73amll; pl. -Iid;tev (*) 1203a, IV118m: iebev [ein eigne.i I202e, magnc- ti[d;e8 IV 142a, 9^ame \206e-7a\ 9?ovb-^üIavIid)t IV125a; -Iid;tev-^= I 202e,441e :| ^^ei|>etuiviid)eö III393e; (güb-^olarr. [= eüblid/t] IV125a,m* :|| -meev, pl. -meeve (*): antavcti[d;e [= o(avifcl;) IV 55m, 142m; polaris = ^olavftevii, pola- rissima f. iiebula | 4) ^^olarifc^ (= ^olav) Hl 5a; lV16e, 49m, 148e: (Sigeu[d;aft IV83a,209s; ©täcfe IV 209m :|| 5) Polarität (= V>oInvifdic ©geufc^aft) [f. S3evg, (^rbe, (^Jeftein, 2Kcnb, ©oniie, Sßävnie] 1 67m, 109e, 186m, 195e-6a; 11129a, 20ie; lY U9meJ74e: amicr;nicu IV77a; entgcgeugefe^tc JII 15a, l\149me; S"utrt»i(fliiitß IV209me; maöiietiid)c I109a!l,JII45m, IV 209e;®tärfeIVi49m;[eineö (Stoffe.^] IV63ani,76e-77« .!3). 6) ^olcrifatiou (bes i\ä)t^: \. bf. 3ii[a^; oft olmc ilm) [f. Arago, Huygens, (Scmie, SSävine] I (35m), 332m; II 136m, 311a, 570; 11164, 135, [394-6, 21. 4i7e-Sj 395a, 41Sa\\, 496ell, 7a; ViOaw: d;voinatifc^c [= farbige] (f. Arago) V10;im, buxä) 2)o^^e(bve(^iin{| VlOa, '^^-^igenfd^afteu IV 75m, einfarbige lVJ72m; (äutbecfuiig (u. ®efd;.) [a. farbige] n369e- 370a\\ , 514am; III [64, 21. 105c-9m]; lV66m,i72m; ViOam; erfcvfdjt II 342a(m) I farbige [= d;romat.J II144e, III417e: (gntbccfimg II 136me, 370a; III 64a, 172m :| @efc^. f. (Sutbcdung, frcisförmige VlOm; ^. bev'* £id^tg (= bem gaiijeii 2lit., auä} ol;ne biefcn Bufa^j) II370e; IV 66m, 172in; 4 neutrale ^imfte II 370e | biird; 9fefIcjion 111418e, VlOa; biirc^ 9?i- fracticn 111395m, VlOa :| [Urfad>] III 43e; gn.ncfad;e lV66m, 172m ||— 7) ba« ^olarifireii 11514m, polarifirenb IV209m | ^>clarifirt [f. ?id)t, Jic^tftral)!, SBärme]: @tral;leii 111135m, im^jolarifirt 11371a • @. 8) ^olarifcop [[.Arago] I207m,392a; in44e; 111 108m, 255, 394a, 5a,m(e), 6e, 417e, 8a,m: 51ualt;fe biird; c9 111 590e, baö (^rcmatifd;e 111594e; itnterfd^eibet beibe 2lvteu öon üüc^t U136m, 111594e-5m; [Sir- fiiug] (f. eben) II i56m — J| ^clarifirt iifn?. f. S). 7), polarissima f. S. 3), ^darität f. S. 5) Polen (2anb) 1351m (2:em^3er.), U^iOe (Moncjolen)] ^olir- f. ©c^iefer, ^4>oUren 111117e Politianus (Ant. Laurentius ob. Laurentiniis, c. 1600) 111 229me (neuer @tevn) || — ^olitif f. ^anbel ;|| ^olitifc^ [f. ^Begebenheit, grei^eit, SnftituliDnen, Meu, ?eibenfd;aft, 3?erfaffung] II 80e, 169m, 241a, 318e, 338m, 9e; IV 54m: 2lbtl;eirnng 1431a; 2tu«bi(bung 1258m, auögebilbet II 160e; S3ilbung II213e, ©nfluß 11184m, (gin^eit 11198m, Sinrid;^ tungen 11158a; ®ebid;t I1294e, IV51e-52a; ©riinbe 11335m, 2Kad;t 11160m, motm 11235a, (S)3^äre 11125m, Unruhe 1437a, SSerbinbnngen 11198m, i8erf)ä(tniffc I1105e; ivic^tig IV583m, Sic^tigfeit 11248a; 3u^ flaub II 220a Rollen V36m || Pollux 21. (m^tl;. ^^erfon): im (gt. (Sinu^feucr 1159e, 122e I a (@tern) III 63m: 2»« ©rege lil 138e', $!id|tftärfe III 132e, 5e, 8e; xU\}ü^ III 169me, 172a JS. 2) Julius P. II 93m (8ür;ae), 133a (^^Jarabie«, Onomasticon), 2l9a (©arbareu) Pyk) — Pompeji '}[] 8Ö9 Marco Polo (1200 ob. 54-1323 ob. 24) [Olofj Polo IlSUe, 4G7p; aud) ßcii. bei- i^enctiaiiifc{;e 9feifciibc I121>2a, 466m; IV383e] 11 253am, [291m-2m, ^H. 466-7 m]; W 52me \\ 3ufrtljc (1) ju il)m 2) [mit * kj.] ju jeiitev 9iei[e, 9Jeiickfd;v. cb. ^cifeivevf) : Slbveife IV52e | Hu^gnte* II291e-2a (ältefte); -eu* 11466a, 7a :| Bomeo f. Giara |j in China 11482a, IV52m | ri^inef. §ä[en 11291m; bie d;iii. SD^aiiev [ög(. Ma^o^g] iiciuit ev nid;t 11472a, IV383t-4a || ev l;at !eiucu (Siiifhiü auf Cülumbus ge{;aH 11 [291m-2m, '>ÜA67am] 291ell; (Scml^afj U482am, lV52m; bictivt f. W\^e, 3)clmetfc^ev n466m, [@ißcnfd;.] 11291m, (Sfe^>I;viiit f. Sumatia, ira« ev fveuibcS ent* noniiueu U466me, im ©efäiigniji Il466e-7a; Giara maggiore {Bomeo) IV405m, 5S4me; ©ouöeviieuv II 466e, tlmlic^feit mit Hiuen-tlifang 11 466me, inbif(i)ev m-d;i^el. 11291m; imd; Italien 11482m, IV 52m; ber grüßte Ii?aubveifeube II 29Üe, [2oh] 11291m, i»fa^a/iar 11293a, mamx tocu Magog lV383e, Mangi IV584e; il Milione* [= SJeifebefd^v.] 11466a,w, 7e; [^evf.] 11290e, 466e, e-7a,e; Quinfay I1290e, 463a, 475m || 9^ei je(ii) (f. ba^u bie 3uf. mit*): f. ,>'-6ef^vei0img" [= Milione] II 291m, e-2a, 4öö-7a; bictivt [ie 11466e-7a; 3eit 11482m, IV52m J ü^eifeuber f. ?anb- u. aüg. benet. || ©iibfee-SHfeiii II311e | Sumatra IV584m: @(e^l)aut ib., @oIb IV584e;| iieiuit uid;t beu X\)€t 11472a, lV383e-4a; Übevfe^mig* I1491e (beiitfc^e), -eu U467am; tua^v^eit^Iicbeiib 11291m; Zaitun 11475m, lV584e; 3eit f. 3?ei[en, Zijmngu 11292m ^Olt)-, :|JOl^-: Polybius II 414e: imtev bem tqiiatov \\158e-9a (gemäßigte 2:em^)er. ii. 5tnfc^iveßiiiig), (Sfe))l)auten I14Mm, govtfeljmig II 222m; gänbevgeftalt 1308me, Jaiibf^i^jeu 11404e; ^^^(egväifdfje gelbev IV 448m, [^^#al.] 11223me, Strongyle u. Vokano IV296me || ^^cW/ 6)xm 111173m, Polycletus 11215a; VolVebvifd^ 1352a; 111496e, 503e || ^oUjgaftern 1 370e; V37m, 55m: fiefelfc^nlige 1369e, 370a (3e); V 36m, 38m, 40am; tueid;[d;alige V36m J ^^ol^gaftvifd;: 3nfiifovieu lV512e; [Sl;ieravteii] 1330e, ^^ievd;en 1373e|| Tolygnot (gvied;. 3)idev) 1177e, 126me; ^oI#ftüv 11353a, Hl 151m | Polyhymnia (33'« !(. flauet) V116m: @(em. \112am; (Siitbccfev V112a, 6e; -mig \112a:\^d\)> matl;ie 11206m, -mDv|}(;ie I 317me j Polyne/ien (= I;^. @iib[ee-3n[elii, = Außralien; = öftl. ©übfee lV588a): 5'« (Svbtl;eil ll311e-2n, bajii ge- t)övenbe unfein lY 588a', '^aim ii. Segviff \\415a,588a,m ;| ^ohj^cu f. {Sovatleu, polypterus (^i[d;) 1289m ||. polythalamia 1370a | ejauif(^, -janus (*): 2l|d'eii [i\}\. 900 Pompeji 5() — ^|^go oSomma] IV6*4iw, V25ni (-rcöni); StuvövatM.ligni II T'Ja, 80ä, 130e* || bebccf t [4: jciftöitj W 449m, 450a (482e) |: Juobiivd> P. Oebedt (jovftcrt) ift? IV449e, 606me!l,64im; Y25a7n, 49e: bind; Sli'c^cmcöen Y25m, [^ev fduiij lVö4im, bind; bie i^cii ber Sojnma nrjgfliunfciicii Sia^MÜi ii. 5l'd;en/ lV64Im; br.vd; Safferftvcnie IV 641m, V25am :|| «Bebccf im o f. ^imS* fteiii, 2:uff :]! ^im§ftein(e) [= pumex] IV449e, 450a; \ 25am: 2(vt IV 482«; -Bebccfimg IV [44i)-450m] 472e j| 3evfti3viiiig bi.rc^ (Srbtebcii II 80a, i27e; Dult. ©dnvß^aJcii IV472e, ©euuiuev IV472e, [@eid;.] U127e, Äcüer V25m, ^ao,c \. ^Vefuv, 2)^alevcieii \\127me\\, ^evf. f. &ebcdt, $f(after IV472e; pumex Pompejanus* [= S3im^fteiii] IV44Pam, 450m {482ey, V25m; ^a^nüi f. l^ebctft, Dtiiineii [t.>3l. ©enüiiicv] V25m, Somma f. tebeöt I 2: uff IV449me: -QBcbccfuitg IV449e, V25a :| beim Vefuv [ijgl. Äomwia] IV447e, toulf. ). ©eOivgSavtni, SSaffeiftvcme f. bebccft; ger* ftört = tebccft, Bs^f^'^i>"i'"3 l- ßibbetcn *Pompeju8 1) (Cnejus) 11441c (S^nele); ^oni^^ciauifc^ II lila (^avtl;ei)] 2) Trogus P. f. Trögus |j ^^Dm^l;aft II 66m; Pomponius f. Latus, Mela *Poiice de Leon f. Leon, ponclio III 69m, Poncie f. Roche ( John Pond (1767-1836) 111273m: Caftor 111308a; ©terncatdog 111154m, 196e :| ^ctibevnbel (= ivägOnv) f. ^LhVcv, aTJnterie, «Stoffe; Ponoi (\\\ 'i!.a)(!' lanb, t^ei Mangel) IV86a, 139m || Pons (Jean Louis, 1761-1831): fein (Somet 1116a; III444e, 572awi; Biela's dornet I11584am, Encke's (Somct III584all jecnicteu 111561m (eiitbcdt) .|| Pontanus (Giovanni Giovano, 1427-1503) 111223am (ueiiev afelb IV[545e-9], (gutfeni. üem dJlecv [.Äüfte||2)ieffinig [\>gf.§öl;e] IV527m,553e,iö22m-5, 6am]; pl. -cn (*) \51a: S3avcm. hl, bavom. IV[622e-5*], 5m, öam j tvigoiicmctv. IV292e, 622e, 3a,m,e, 4m; V51ail: eiUjige lV623e || dUnu IV 520a, (2d;(amm f. Saffer, (Sd^neegrcnje IV 349m || Tetimpa ob. -mba [IV527m, 622e, 3a] (am ^iiß bct^ P.) IV623a: (gbiie [= llano] IV 527m | llano de T. IV318e, Ö22e>: ^i'öljc ib.; llanos de T. IV348e :|| iicd; tl;ätig IV5iSe, 428e: bc^roeifeft IV318m,553e || [^o^cgv.] IV549a j 2:rad)l3t IV 427a: -%ü \Y428e, 474a', -fd/id^itcn IV42<5m :| 23}a|>)>eii [i^g!. OHzaba] IV533a, felii SBaffer ii. edilamm V2Ge *Popolam (^vutbei) in345m || Pöppig- (Eduard [Fried.], geb. 1798): ^Ima^cneiifli!^ Ii9oam | SS: Ifaii tcu Antuco IV483m, 524n, 552ell, 641e; V37m: 2Sa[fev-S:gieüiiiigc!i V57e-5<5m, 54a ] Chili: „pfeife in Chile n. Peru" lV524a, 552e, 641e; V.Ola; $uffanc IV322e, 633e: einzelne [;i. Antuco] IV553;? :| [l>cvf.] VS7.> :II ^cpnlär [f. ÜMffen] II! 3S4e, 902 ^cpu — '^ox)p\)\)x ^ 4l3m, 442a; V'65m: (Sv[tamien III 87a J populus HI 164a (üon fceii Steviteii) ^cren [[. Sic^t, (Sciuic]; [iu ©eftein] IV577e, 8a J 33. |)üvig: fehi^\ IV365e, V34mJ (J. pcxoQ [f. ^a\aU]: ©ebirggart IV351e; [©eftein] IV2ole, 359e, 378a, 398e, 425m, 620e; V31e,43a; tcv))ev IV 9m; Steine 111618m, V(66a); Buftaub \\ ibOm \\ Porös (@täbt(^en auf ber 3u[el ^alauria) \\516e-7a, 621m ^or^J^ijr [f, Slngit, Oliöcfla^S Uvalit] I259e, 267m; lV6iS; plur. ^or^Ijl^re (bmc^ * bej.) 1281m, IV65ticu6-®., eubcg.] (a. Ouarj-^., quarjfreier) V69a, 75m: ©ebirggart I 269e :| ^t;rojeu-^. I462e || Ouarj-^. 1256a, 263am'^; 270me, la, 300a; IV 530a; '^. mit Ouavs (O^) IV 635m*: 5I(ter* IV46im, V76m; (gru)>tiou I303am*, -©äuge V84e, [©egeub] IV316a*; Vlutcutf^ IV 461m, 5e ; V 76a J q u a r ä f r e i e (r) [= -lofcr] I V 6i4m, 638am* : ©clb u. @irter V60a, ^hitcu. V59e* J quargrofe(r) [= -freier] I278e; IV316m* 350m, 466e, 478a ||rotr;erV.§5ai 1,90m; ©auibin-^. \Y618me', faulenfi3rmtger IV245e; V80m, 93e-94a | -fd;ief er [= ^r;cuo!itb I 264a] 1264a; IV274m, 357m , 364a, 423me, 567a: burd)brcd;cu lV462a, [in ©egK] lV567a, @^i4)tcu IV364a, »eru^aubt IV618m, [otme 35ul!au] IV352a:| fd^lrarser I276e, IV396e; (Silber f. quarjfreier: f-reic^e IV 478a*; (gtructur V93m* || ^. auf @t^euit IV245e, am ®. A^93e-94a T @t?enit-^. I33me,271a; IV622e: gelbf^jatl; barin IV 622e || 2r)cuV. IV209a | ^. =' 2:rad;Vt IV6i7me; £rad)l?t-^. IV226e, t-artige IV614m* J 2;ra^^-^. IV617e, 8me; V34me*,e: 2Iu§lniic^ IV618a*; [in ©egb.] ib., V34me*; = 2:rad;l}t(e) IV617a*, V37a :| ta* rioIitHfd>cr V85a I 3?ulfanc IV6i5(®i^!); milf. Formation, ©ebirggarti ^Poipl;i;r 3 — %sdiu 903 WOlSam :| jevriebeiiev V9Üm ||— Porphyriiis: Steniteetad>tiuiöcn II I96me,403m ^•Porquera: grita de P. lV557a, paramo ijcil P. {d}tn-&\C[H.) IV 557all :| Porrentruy IV275a, Lars Porfena 11417a (©rabmal) *port, Port j. bell felgcnten Dramen; Porta (Giambattifta, 1538-1615) 11508a (eamera obscura, i^eigro^eviibe (Släfcr) j el Poriachuelo (bei <)3eicte) IV349e: Äalffiein, ^evlftein ib.; maxmox bon Puebla \b., 568m :) Juan Sanchez del Portero l\ 532a (@d^rift über bett SSuIfaii Mafaya, lä^t fi^ in ben Ärater l)zxah) \ Portid: 3nf4»rift y5^me'^ maguet. IV lila (grjeig.), 181e (3ntenf.) :| ^]3crtion I312e, Portland (im @t. 2«aiiie) 1390a [^tx\. ba] II Portocabello {Puerto Cab. IV 557a; in 33eiies.) 1229m, 447e: §afeu lV245e-6all, 442e; V78e; ^ei^e Cueüen babei f. Trincheras, S5>cg \78e :| Pedro Portocarrero II 125a (Luis de Leon), Portorico (ireftinb. 3nf.) IV 599m (^i^tinig) | Porto Santo (3ii[el bei ä)?abeva) 11 166all : ^^öniciev 11 164am, 6a :| Porto Seguro (33va[.) 1 191m, IV 100m || Ports- moiilh I 129m ((Stenifc^uii^pen i\\\v.) Portugal [21.; tr>ivb biivc^ ^ be3.] (i}gl. Ävoue, 9JJi.niavtf;ie) [f. Amerika] 1348a, 11296e [ 53. Portugallenfes f. itiner. J (5. Portugiesen [^Devbeu iiid;t bc3.] (ügl. 35cl!eftamm) [f. Braßlien] II 302m, 415m; IV 301a; sg. Portugiefe {^^) II 278a J 3^. ^JOrtUflicfifdj [bnvd) * bej.] [f. Amerika, ^i> Icteii] II278e, 477a; V65m ||: 3iifä^c: Afrika: [33e)iljimg] lV92m-n 2Beft!iifteII(278a); 111354m, 360a :| ^merf/ca [\. %xt, ^Sübamev.] IV (640a), Stvst 11315m*, [S3efi^imgeu in Aßen] 111577m*; Slfivonom 11 488a*, -ie 11334amO; atlant. Oceau [. @c^ifff.; SSefitJitngcn [\.^Aß:, "^Amer. ^, ^Aß ""Braßlien ^, ^Spanien] I185m*,481mO (au^tüävtige) ; (Siitfermmg i^oii China II 308aO, Solcnie lV92m* ||. (Siitbcdev 111577m I e n t b e cf Uli g e n II 237e-8a, 254a, 268e , 292m-3a (2e), 302 (3e), (446e) ; lll(346a), IV (375m): in bev ©übjee II 5iie-2a J [@efc^ici)tc] (= hist.) 111621a0: -^Sfd^reiber* II 311e, III (621a) :| ©voBt^atcn 1161a, §anbel II84e, ^eroifd^e ^e\t 11546°, historia III415m°, itinerarium Portugal- lenßum f. Madrignano | Äöiiig [a] 1181m, 302a; 111621m; -e III621aO :|ÄrcneII334e*, lüften IV 227m*, ^ittevatuc II 58e*, iWo/t^H-en 11 48 Im^, SDZonavc^ie 11268m*, m^xtc I348aO, nad) P. II 467eO, [^fJatureveigniB] IIl415mO, 9fJauti!I1334amO, «Reifen II 292m-5a; @^iffe 11471a*, (gd;iff- fatnt 11181m (in ben atlant Ocean) || ©eefairev [d] [= *^i(cten] II 321e,8e,368e; V64m; -far;rten 111360a :|| nnb (gegen) Spanien [a]: ©renje i^ver an^tvartigen 55e[i^i!ngen 11268m, 318a, 320e-la, 334e, 481am,me; IV 54me f gegen bie Spanier 11335m || [«Sübamev.] 111346a, ©übfee f. Sntbed. ; [2:em)>er.] 1 348aO 2:^aten f. ©vo^tb. ; Untevnebmnngen n303e,311e; 33erfinftevung III 415mO, «Bclf^anim II 54e*, Scrgebivgt: n 477aO, ßeit f. kvcifd; *por(ulano Mediceo 11293m, 111341m; Porns (^on.) II 197e (^Mdi) * [| ^Pcijellau (in comp.): -fcuev IVöSOa ) -Cfcii \y579e-580a, V95a; -Öfen 1 135a :|| Porzio (Int. Porlius; ? Simone, 1497-1554 [^gl. Lucantonio, 1639-1723]): Monte nuovo \y34Sam, 567e-8a; opera lV567e-8a *Pofeidon (= Neptun, f. ba ireitev) \\494nie: Uvfad; ber 53e\regung ib.; ßvbevfc^iittevev (ücn (SvbbeBcu im 2)^eev) lY 228e-9a, 494me', LyJdonien 11153e, 3«eev \\494e, Zcm\>d I V^ 5 16e :] pic Po/ef^ {W^n.) IV517e | Pofidonius 11223m, III 106e: (S60e ii. gditl} II 182me, ®efd;iel>e I 396m; lig^fc^e« ©teiufelb I 396a,m :| Poßtano (bei 51malfi) II 295a \] ^cfition [f. 3)c^^elftevue , giyftenie, ©ecgnefie, iRcbeipcde, Ort, ©tevne, Slöeltfi3v^'r, Ballen] 1344a, 11455a; III348ell, 456e, 7a; IV184e, V38m; pl. -cn(co)III319e,575e: (comp. MitiouH -<5«talüg III 153m; vctati^jc I11279e,343m; -SBeväubb. 111226m, -^^ev3cid;ni^ 11490m; -UMufel (pl.) I152e; 111295a, 303e|Vüfitiü [f. (Srcctricitüt, Äeiintnijj, OJefiiltat, Siffeii* fcfcaft, 3eugni§] 1384a, II 495e: ii. negatiö III 388e, lV205me; fer;H III 70e II Po/fara (Scfc.) IV 256a; Poffpfßon island (@0 l\ b. ©übf^il^c 21fr.) \\412e,e (üulf.), 588a j Franz Poft (Pooft; 2)Mev, 1614-80) II[S5me, Sl\A29e-130a]: fehl 33nibev II 129e] Alex. Poftels: ^ulfaii tocu Awatfcha I V(347am), 387e, 8a, 567e; V40c-41a; Bonin-^n\dn IV 401m, JoruUo lV567e; ^n\h\\t Kamtfchatkas I 239e; IV386e, 7m, 391e', V40e-41a; mit Lütke IV387e '^^^IJoteiijeu 1 162a, 311e, 379m; 111388m: r;cr;cve IVlole J Bg. ^oteiij 1206a II pothos (^ft.) II87e, 91m (-33Iattev); ©raf Potocki (Jean, comte P.; 1750-1815) II240e (voyage) \\Poto/i 1) (©tabt im fiibl. ^evu ob. 33oliuia) IV 294a: cerro de P. IV550a,a (^ii^pc, ©etivg^avt); hod) ge- legen 111591m, ^ül;c beö ©tvaßenVfKiftevS I484e|2) S. Lids P. (Stabt in 2}?ey.) \Y433e (SSveite, §i)I;e) :|| Potsdam: ^faiieninie( U97m-98a', @tevnfc^nuH^cn I 129m, 399m; III 621e; SBeiu I481am :|| Pott (Aug. Fried., gcK 1802) |: [(gtl}mcrcgieu] I77m,e, 78a, 388a; II(4üle), V65m; „etvmot. govfd;iiitgcn" 1388a, 11410a, III 208e, V65m :[ „iubcgevm. @Vvac^ftamm" 11431m, „!iivbi)c^e (^tiibien" Il401e || Po/ ^sm7/e academ)' III 550a I Pouillet (Claude Servals Mathias, get\ 1790): Uvfad; ber 2uft-@(ectr. I(361e)485e, etectr. $?id;t 111130m, !eid;t 111130a, SSeltvaum I1157am ] Pound (James, f 1724): Jupiter 111523m (2id;t), [|jerf.] ib., £e(efce^>e III 78me :| pourretia (^^fl.) IV286me j Pouffin (2 3D?aIer): 1) Gaspard (G. Dughet, dit P.; 1613-75) II83m,89me, 129m; 2) Nie. (1594-1665) II 83m, 90a, 129m :j Powel (David, c. 1552-98) II 461a [(Selten frül; in S'Jüvbamev.], Poworotnaja sopka (SJiiIfan Äamtid;at!a'^) \\387m Pozzuoli [-lo 1251m] (= a\t Puteoli) ST. ((gtabt): 53eig babei IV469a; Serapis-Sem^jel 1472m, IV578me; [SBiiIfan babei] I251me JS3. ®ol- fatave öPU P. [tgf. PideoH] (gvc^c IV 61 2a) \\ri12a, 4e: Hnfbnt^ ^0^ — ^veü 905 WÖOOm, 9Ciii^fnömim.qeu lV60c^e-4m; S3cftnnHI}ciIe IV612a, @aß-2lvten \\'604am, [üiii^e] IV600e, [(gd^vift] IV603e, g^nv^efel-SBaffcvftcff IV 604am] (Sin[luj3 be§ TV«^"^ lV6ö07n,e *^väce|fiou (bcv 9'Jad;tgrcid)eu nilG2m; aiid^ fcev ©eftivne) [= SBcv vlicfeu ber 91, ber ©oft] II436ani; III 149e, 157a, 343e, 452e-5a: Wx\a6) IV432e-3a; SBufitm] 111457a, IV(154a) :|| ^rad;t (avA) in comp.) [f. gavbeu] I200e; 111151a, 167m, 184e, 5a: -gcCäiibe Il23e, Hif^ciib II 167e; ^>vad;ti)oU (= ^>väd;tig) [f. (Sv[d;emi!ii{5] 1155a, 2Ü3m,263a; II 64m, 8üm, 327m, 332e; III 45e, 86e, 179c, 211a, 251e-2a, 262m, 2ö5m, 838m, 352a, 7m, 363m, 562a, e-3a ; I V 462e, 573e , 639a J )) v ä d; t i g (= pva^ttocU) IV 470m, 634e || ^vacipitatiLii I 265e, '^xactka 11509m, pradesa (i'anf^fr.) 11133m, ^juäbomiiiivenb IV IIa, praesepe = ^li^^e im Ävebt^; ^räeiiftcns lV485e, H^iveiib IV343a; ^räfcctiireu (rem.) 11215m \\Prag Il510m, aiid; adj. ^^ivagcr: S3ilbcv II129e; clironicon 1399a, 405e; 111621a; (giitfenuing IV306m, [bal'GV gcRj IV528a, ifotbevme 2hm ni452e| maguetifd;: m\i\ IV77a; SBeobb. IV77m, 128e,648e; ißeig. IV 11 Im; Uiioeuntter I(428m), IV200m :| [^cvf. baj 11130m, (gtennvavte IV74e II Little Prairie (am 2L)?i[|ifippi) IV 496m, prairies IV437e-8a (ed;(adcn) | ^raftifd; [f. 2lftrcucmie, §eil!inift, Sljatigfeit] II283e, 293e, 320e, 334e, 374e, 397a; III 71a, 78m, 102a: Slmvciibmig II 336e, 359a; IV115e; oI0L^°j HöOm, sg. Preußse 11497a; Q. ;>rciii3i[d; [*] IV619e: ©en.SonfuI IV538e*; ©efaiibtev* IV 367a, 623a; -bt[d;aft 11108a*; ©c f(^id;tc I[411m: -^ffdjveiber II 496e; ^er^og II497e, Äiifte 11411m*, SOfJeiibiangvab IV 22a :|| 1) Louis Conftant Prevoft (1787-1856): „^ruptions" IV 566m, .7m-»//o IV (340m) 566m, r^bcm. ^w^l Julia I(253a) 906 $reii — ^^irobleme ^ 454me, [oevftdli. eäugctl)lci] I 290a J 2) Pierre Prevoft (1751-1839) III478all: Newton 111440m, 480m; SSetv. be§ eümienft}ftemS I 151a, SBeltfeele III 478a J 3) *(? Zacliee Prevoft, Sii|3ferfted)er 311 ^c.vic; geb. 1797) I193e („P.'s 11. Daguerre's 9iReiftevirei1e") *Pribytow -&xiippi (X^eil bei- Slleiiteu) {Y396e-7a,7a (toiilf , ©ebivgö* avten) || Prichard (James Cowles): physical history of mankind 1380a, 491alll(beuti(^eÜ6er[.); ^acen 1383a :|| ^viefter (aiid^ in comp.) [f. ägv))ti[c^, bubb{;ifttfd;, (gvH pl. II 248m, 271m, 403a, 4a ,416a; sg. II 286m, 292p: -cafte II 169e, 170a, 196m, 431e; -eoHegium II 196a ] Vn-iefterlid; II 9e, 158a, 204m, 345m, 432e || Prieftley (Jofeph, 1733- 1804): phlogiston 11519a; (Saiterftoffgaö II 387e, 519a J4)rimitiö [f. (^Ovulation, ©efcivge, ©ebivgt^avteii, @rmib!raft, @tc^. Sänne, 3"ftfl»t] 1 184e, 488e; 11372a; 11115a, 159m, 161a, 257m, 559m; IV222e, 448a, 459a, 514m; Y90a: (gntftel)img IV331a, gcrm IV284a, Uvf^nniiig IV 560a :j primus circumdedisti me II 479m | Prince [= ^vinj] Älberl mountains (am @iib^oI) IV 100a, Prince Regent's inlet (avct. Stniev.) IV 119a; Princeton (herein. (2t.) III 398e [^evf. ba] || ^viiicip [[. erl;altenb, geiftig] 1383a, 435e; II 37a, 184m II, 23.5m, 351e-2a; IIlHe, 43ell, 85m, 411m; IV81a, V12e-13a; pl. ^riilci^Meii (*) 11394m; Illllm, 17a, 33a\\m: attgeniciiie 11116m*; ein einigeg III 9e, 22m; fiiibeu III IIa; ©rimbpv. I31m% III9e, IV 9m*; ^aii^^t^r. III13e, iniieveß IV50e, letjte III 13a* neue I 438a* | 3nnicffü[;ning ai\^ ^r.* Vl3m: ii>a8 gegliidt ift Y13e-Ua, gelingt nid;t \ 13m :\ ^mi VöOm* :|p|3vinä % II442e: bev ftanbl)nfte (t>cn Calderon) II63meJS3. (compos.) [= Prince]: ^vinj- Eduards-^n\d (cb. Marion s ^\\\d', ©ubfpitje SIfv.): bnif. IV4i2e,588a; ^vinj- Wiltiams-Bmih (vnff. 9^orbaniev.) IV 306e (SSuIfan ba) : 1 1 pl. ^ v i n 3 e n- : ^vinjen-Snfel: 1) (mittl. Stufte 2lfv.) IV377a (öulf., üeeiliung) 2) (in bev Sunda-(Bt) IV407m :|| «ßviov lV508e | Priorität II355e, IV204e: -^evec^t II362e, III 31e; -redete I @. XlVm, III78e; -^^flveit II(362e) 514e,520am: [^Seifpiel] l[432e-5a]:\\ ^viöma [1. S3rec^ung, garkn, Ävtiftatt, 2id;t] III 93m,e, lOleÜ, 9e, 135all | pviömatifd; [f. ^evnvol;rj III 62e, 103m, 131a, 169m, 519a; ^rigmatcibifc^ 1125a || ^^ritoatbocent V 14m Probleme [l A riftoteles , gecicgifd; , ^^bfifaltfd; , pf)b[i[d;] I 28e ; 1 1 342am, 363e, 461m, 473m ; 11122a, 189e, 257m; IV33e, 34e, U9a, 217a ; V7me, 9a; sing. Problem (bnrd; * bej.) 1 173e-4a, 183a, 299e, 323m, 378e, 382a, 431m, 484m; II 208e, 263e, 486a; III 48a, 68ell, 83a, 178e, 240e, 278me, 462a, 546e, 626mi| , 643m; IV7m, 20e, 77a, 93me, 332e, 4a,3.53e-4a, 578m; V13a || 3iifaljc: 9(nflBfung [= $?cfung] II 458e* 554m*; IV18e; [SInfjäl)!.] II542am, YTme \ (S'cmplication I68a!l*, coni== V>üciven 111626m, -ciiteM= ^^evn.Md.] IV93e* :j bnnne(§) I 378e^ III 405m, 423a; einfach III 4m, 626m; gelijft IV149a (nnboafcmmen) || gro^ce (sg.) III 14m, 21e,283e, 457a; IV 8a; gio^e (pl.) II 257m :j| ^:^NiobIeme £ — ^:)3robucte all^. 907 lUivev lÖötavc ni281in j löfeii III 405m, 4o8ni*, 591a; V92m: iicd) ju I. 1114353* J $?öf luig [= Sliifl.]: sg. III 283e, 387e, 457a, 480me; IV8a, 10a, 93e, 353e-4a, 369m ; pl. II 285e, 342am, 5a ; IH 15r., 22a, 47e-48a, 83a, 145a, 257m ; IV lim, llle, 168e, 202m: SSev)U(f) V9m || neue III 75e, üi;aMevige [tgl. legbav] III165e | mibejtiniigOave V7me; imgelcfte 1367m, IV168me; inilee(>av 1 81e* :| bein?icfeUe [= ccniVlic] III 75e, 157m; aMd^tiöc(v) 111145a, 423a; IV332e* Jj— ^rcblematifd) I207e, 361a, 4e, 406e; 11131m; III 38e, 45e, 235m, 263a, 608m; IV392a, 511e, 532m, 544m; V45m, 84me ^vccent (p. C.) in614m, \Y626e-7; pl. -e IV627e ^vcccB 51. (juvib.) [f. Columbiis] 11509m, pl. -effe IV 222a ||— S3. (P^VfO (= ^t^vgang, Hergang) [|. Slic^-, $^ilbiiiig, d;emifd;, electvifd), electvo-maguetifcf), elementar, -tavi[d), (Sutftefiiiiig, (Snttricflinig, (Svbe, (Sv faltimg, ©cibrmig, geiftig, geclogifd;, ?iift, 2iift!reig, metecvclcgifc^, S'Zatnv, opt\\6), ^r)^fi!ali[c^ , V'tii?fi[c^, ^Iiitcnifc^i , iöerbidUinig , iMiltaiiifd;] sing. {bmä) * tej.) r206m , 364m , 441m ; II 385e , 398m ; III 29a , 94c, 170a, 388m; V19e-20all, 31am; ein beftimmter . . . 111270m, 312e, 393m, 520m, 569e; IV83all, 143m; V62eTplur. ^vcceffe I65me, 147a, 222e, 6e, 260a, 369a ; II 248e-9a, 369e ; III lim, 22a (24m), 94m, 144mo, 596e ; IV13e, 198m, 211m, 3me, 5m, 249m, 444m, 510m, 603e; V47m, 71a |1 3iif. : allgemeine IV 130a, biinffer 1267m*, gel;eimni^t?enev III 6e* ©vu^^^en 11115a, irbifc^e 111378m, locale 1218m, nene 111233a, reale V 7a, Ükv^ gänge V(5e), teri-oicfelte Vllm, eng snfammenfiangenb I5ö4am 1]— ^rc' ceffionen 1405m, 444m; II 272e ^Prochyta = Procida \ Procida (3nfel 2Ö b. 9lea^^et; alt Prochyta^ eine ber pt^ecnfen cb. 3lffen-3nfeln IV 555a): $!ei!cit IV472a, $?encito^I)t}r IV469m; scoglio di S. Martino ib., ^li^^e S. M. IV619e; monte di P., Zxaä)i)te ib. JProclus (Diadochus, 412-485 p. Chr.) III207e: Atlantis V64a, 87e; Sln^gabcn 111470a, hypotyposes 111108a, ©nff. ber 3ti?iebet anf ben 2)?agnet IV2J0e, mdaUc [. ^lan., paraphr. III412am; 2)?etalle an ^(aneten 111424m, 470a; Plato [a. Tim] IV494me (Somm. jnm Cratylus); 3nfel bc§ Pluto V64o, 87e; Pofeidon l\494me, Ptole- mäus IV210e (de sidenim aflect.), ®cnnen[d;eik III412am; in cb. ad Timaeum 11431a, 111424m; 3irie(^el [. 3)kgnet :| Proconnefus n419a, ^roccnfnl IV244e, Procopius l\ 420e {Gothen nm\) || Procyon ((^tern im !I. §nnb 111581a) 11163m, 182a [: eigentluiml. 33etregnng II97a: etc- rnng ib.; 35eränberlid;feit in \hv III267e, 8e-9a, 270a, 619m :| 2^o)}^^ elftem ! 111268m, (5ntfermingin273m; gelb 111103a, 172a; 1*« ©rc^e 111^55777, 273m; Sic^tftärfe III 132e, 8m, 142a; in 9?eM III581a,m; ©töning l 53en.\, jittert 11186m || ^>robromng V88e, 89a ^^robnciren [?(. 1)] IV 232m || ^. 2) ^r ebnete (= G-rjengniffe) [f. gcncr, .^anbel, Ännj^, 9)?eer, 9^atnr, ^fl^injenreid) , i^ulfane] 1300c, 365m; 908 ^robucte — ^xo\d II I89me, IiI56a; IV268m, 602m; V47m | sg. ^vcbiict (*) a) (aüg.) 1311m, 11142e; ilI17a, 62e; lV82e, 602e; b) (arit^^m. ii|a\) IV19e|: cyotif(^e II 85a, foftkvea 11201m* ton Sänbeni II243e, Manien II143e :|| a, 3) ^vobiicticn 1226m; lV213m, 223m; pl. -eu O f. ftcffavtio: -^Straft I69eJS). 4) ^vcbitctiij I 244e (3:(;ätig!ett), IV459a; 5) ^vo* buctiüitat 11 16a, 234m *^15vofcffovX 11490m, 506e||^vofir (aiid^ in comp.) [f. öecgnoftif^] 111364a; \Y432me, 595m, 617e-8a; V82e; pl. -e (*) I457am, V82e-83a: -%\\\id)t IV285m, -eu IV614e; [l^cii 58evgcii , ©etnvgcii]* IV 324a, 598a; -Äavte IV558e :1| ^rogveffioii III 137ell,442m, 3m,483am; IV 98a, 104me] Vl21e; pl. -eu (*) III 477e: arltr;meti[d;e III 137e, 549a; IV 164a, 8e, 290a, 370m; bc^^pelle IV 191m, einfac{;e V122e; gccnietrijc^c* III137e,478a; ©lieb I[455e J V vogvelfiö (= fovt[d;veiteub) 1196m, III 601m; IV187a, 207a,8a ^voject [51. 1)] 11292a," pl. -e 11304e; 2) ^rojcctile (= @e[c()of[c) II 257e, IVl58aJ3)^vciectiou [f. Mercator] 111360a, pl. -cu (^O) IV 143e; -^«-Slufirf^teu IiI187e, eiueö S3erfle« IVö85m, '^ß-ebcne I97e:|| 33. 4) fid) ^n-cjiciveu auf (ctueu ©vuub, eiueni ©vuube u. ä.) I 88a, 143a; III 183a, 323a, 339m, 349e, 490a,536e7^>voiicivt I431e, II36le: auf eÜMö 1345a; III 50m, 58mll, 188e, 397e; 33ilb I338e, g-Iäc^e III 297a; Vn-cj. ivevbeu 111399a *^voIc(3omeua II 422m,e | -uieueu juui ^e^uicö I 80e: jur S3r(t^ flufd;auuuy3 (b. f;. ber Qaw^z V u. 2*« 53aub) I49e-50m, m S3b. II: I82a :|| Prometheus ]\419am, 33. Vn-cmctlicild; (*) I 56a (adv.): ißii^j II417e, (gutfcffcütug [t gclöft] II 174e \ ^euev II 92a*: feuevsihibcub II 174e, 419am :\ bor ödcfte [% (Sutfcff.] 1396a, ^ßljU 11188m, -Sage II174e || Pronectus (im "ipüutu^) II162e | Riche deProny (Gaspard Clair Fran§ois R. de Pr.; 1755-1839) 1433m [pevf.]; Prony'fd;c6 luajpiet. ^cvuvcrjv f. A. v. Humboldt:! annales de rassociation de Ja propagation de in foy IV513m II ^vc^^tKt [f. Mohammed] II 244a,m, 30Sa; pl. -eu II 45a (-fduiIc)T^H'OVt)Ctifd; 1306m; 11336a, 4S8a: ©cift 11332m J ^rc^be- jeieu IV609a, ^-nug IV576a :|| ^vc|)ortiou 111442m, ph -euC*=): fi^e I54e* iu ^v. IV18a :|| ^Avcportioual (uiit bcm dat.) I 153a; III 447a, 456e,8e,522e, 547a; IV 44a, 175a: uuißefelivt IV294e7^icpovtiouaI- 11509m (-Bivfd) || ^^rc^l^IiMi III 162a *^vo[a {fxc\i III 164e) II57e, 67a; III164e-5a: bavftcltcube II 65a, bid;teviidje [= ^oet] V18a (2:abel); ber ucuevcu ^c\t: 92atuvfd;ilberuug II [65-69n, 51. 125e-6a] öoam, 67m; uiid;tcvue III 162e, ^cetifdjc [= bidjt.] \l73e-74a (^abcl) J ^^rofaifer [f. övied;ifd;, röuiifri;] II 53m, 67m || ^vofe = ^rcfa |j ^vofeleueu (= uad^I^er gvie^.) IM 441a, 480m-l (lam): [Steßeu gried;. @d;riftfteaei] III 450e-iw J proieleuifd; 1114826 7^-00- öat^voi (= ^vofe(eueu) \U481am, 2m: = i^cv-belteuifit 111481m :|! ^rofer — Ptolemäus: ^ihnacjeft 51 909 Proferpina 21. (iiutevivt. flauet) 1178a | 53. (26»« f!. ^piaiict) VllGm: aUm. \lllam; (Sutbcdev Villa, 7a; -mig Viiia |I ^vcfpecte II 78ni, npogaefpv/.urec; IN 163a *pvctcftanti]d; IlSOlm, 358m, 509e | proto-: -coccus (fl SIk) I 372m, -gaea f. Leibnitz, -saurus I 466m :| ^vctiit'evans in568e; Prouft (Jofeph Louis, 1755-1826) 111613a (ä)Zcteüifteiiie), Prout (William , c. 1788-1850) Vlla (2ltom-©cii^id;tc); ^vcl^cnsalai II 33a (^ocpc), 252e (avat\ (Sinft.); ^rclnnciat- f. ^vclMUScii, Provins f. Guyot | ^vcbinseu II241e, IV435e; ^vcbmcial- 111476a :j VHcscifd; \69m,90e *Nic. Prückner (Prucknerus) III 465m (ed. Jul. Fiiraicus 1551), Prudelberg (^Scrg bei SSavin&nnni) V^95a j| :|)vüfeu 111503a: fhcng II 399m, III 375a T vvüfciib III530e, ^liifev (@tcni) III G5o-66a J ^vii- fuitg 111375a, IV129me: gniiiblicf;e 111389m, -^^mittcl IV604a, ncti;' ivenbig IV601a; [üvöfä!tige 1472a, 111392m, IVlIOa || prunella(^f(.)I43e *^[arm: ber 104*^ U[46e-47] 119a | pl. -cn II47e, 119a: -2«auii)cvi^t II 80m J ^falterium II 128a || ■,paunirr^g 11141e || Pfammitich (-us II 180e) II 159e, 160u, 172m, 180e,"418m, 434a: 'ocx Pf. II 408e-9a J Pfe- metek (= Pfammitich) II 159e, 418m .jj '>|))"eubo- [ftcf;! unter bem folgen* ben 9f?ainen] IV 635a; psidium (^f(.) IV 343a: ps. pyrilerum IV334e-5a I Pf y che (16*« H. ^Jlnnet) V116m: glcni. YlOQme; entbccfer V109m, 116e; -miö Y 109m'\f\\)d}xometcx I358e,365e- ^fi;d;vcnietvii(^ 11381a (aWct^cbcn), IV 329a pterichthj's (SF).) 1 286e [ pterodactylus (2:1;.) I466e, pl. ^tevc- bacti}Ien I287e; pterophyllum (53anm) 1468m, 470a ^ totem Her [% 1)] (pl. bon Ptolemäus) [[. r;^\ *i^7/pf€»i ^^] I 207a ; auj. ^tolemäifd; (*) [33. f. Claud. Ptolemäus]: (S))cd;e [= Bcitaltci] 11205e*, 6e; bie 3 erften 11202a; unter ben ^:pt. [[. \}p. Ägypten ^J 11134a, 200a,e | 3eit I77a, -cn 11327m: 3citarter [= (g^od;c] 11209a, 210e || 33. 2) Ptolemais: S3iid;cf II 294e, IV 52a; 3) ^Jtcleniaifd; f. a) Ui ^tck* mäer b) bei Claud. Ptolemäus; 4) Ptolemaeon (©eftivn) 11331a; III 174me, 209m || (S. 5) Ptolemäus (11) Philadelphus (geb. c. 309 a. Chr., reg. 285-247) [Mcji Philad. 11434a] II 202am, 434all: (Jana! lI204eT 6) Ptol. (III) Evergetes (I) (reg. 247-222) 11203a 7) Ptol. (VII) Ever- getes II (geb. 170, reg. 145-117 a. Chr.) 11452a Claudius Ptolemäus [blül;te c 125-139 p. Chr.] (f. öni (Snbe ^. ^•ater auf bem 2J?cnb; f. borg, feine ©ecgra^bie [anf bie fid; niand;e 3nf. Bejier)n] n. fein Almageft, bie D|)ti!, (^terne; biete einjefne i/Jamcn f. in bem ®r. geogr. 'üflaimu) 11212a, 6m, 222a\\ [224m-5, 7-8; 51. 439e-441m (440am)], 431 a,e; 111148a; 53. . tat. III 205m ; 910 Ptolemäus: i^huageft i) — Sterne )R Vaiibfc^vift 111194m, -cu 111252a; Merkur III490e, ;Si>jae II477e; etevnf [[. t)^ @L] I1330e[eiujeriie], ©terncatdog f. ®l; Ükvfel^inigeu [f. axah.] II 285m, HF 205m; 2öeltf#emlI350me||Äarteiitoim^wen/caf. @ecgr.,5lnfef)ii [. mittdaUn; Hii|id;ten [1 60e* | bei ben 21 rabern f. Almageft; araK Überf. ]". Almageft, ©eogr., O^tif J aftrcrcgt[d)ef> 2Ber! 111205m; 21 ft reu cm II 216m, [aftvon. SBiffen] 11161m :| Canopus 111209m; bae cafpifrfje äJieer II 175m, 226a, e-7all; 2tii^bet)niinß bes alten kontinente 11507m, 477e; (Spickte (u II 352e, Iil422e; grbfimbe 11226a* (Srftamieu III375me, %q* fterne f. Sterne, Geminus III 477m ||— ®eograpI)ie (Uniöerfal - ®. II 225a) [auf [ie bejie^n ficf; ijiele >3iif., 5. 33.: §anbf(^v., harten] 11216m, 222a, [224m-5, 227; % 439e-441e] 440a, 6a, 457a, 477e |: harten öcn Amerika (bei ben i?er[d;ieb. 2Iugg. ber ©eogr.) [tgl. Sln^sg.] II224e, 322am: bei bereinig, üon 1508: IV55e(584e); bei ber bcn 1522: II490e(tartc Ämer.'s ijon Hylacomylus, mit bem Sfiamen America) J Sliiegaben I 73m; 2tn§gabe: öon 1508 (rümifc^e II322am, IV£84e) [a. ^arte t. Amer.] IV 55e, ton 1522 [a. Äarte t. Amer.] II490e, bon 1535 (?l?onev) II491e:[ arab. Überf. II255e-4o, Sefc^aff. f. Urtbeil, harten f. ^Amerika^ gr. 2lnfeF)n im üJJittelalter [a. &l] 11306a, Sanuto 11322m, [Urt^eil über bie @ecgv.] II224e (nid;t pl^vfitalifc^ , niid;tern, tabettarifd;) :|| geogrop^ifd^e 9^amen II 224e, 5e, 440am: [einjelne] II 146m, 167e, 8a, 305e, 6a, 414ell , 5ell„ 425a, 439m, 447a,ell, 477e — 1| ©rabe 11457a, $anb[d;riften [a. Almageft]' 111424a I Hipparcii III 147e: H.'s (gterncatalog [ögl. o^terncat.] lll 9Se-99, 221e :| Imaus \\608e, harten (STtla«) [tgl. @cogr.: Ä. Amer.'s] U224e-5a, Janb f. ©üblanb, Sänge (üon ^rtern) 11225a, S3ved;nng ber 2ic^tftrat;ten [= ©trablenbr.] II 22äte IV608e J Reiten III 171a j[— S. Ptolemäus Ävater ober Sallebene auf bem 2Jionb III 509e, 545m *^n6IicatiDn (= 33eicffentlic^iing) [f. (Sntbediing] II 113e, 506e; IV 155m, 617m,e; V3e; pl. -en O IllSSem: [|)äte II 520am, III(477a), \\154me', bnvc^ 35ovlefiing I434eT^ubIi!nm I 400m; 1119m, 78e-79a, 555m; V9e; gegen 9Jei|enbe U 69m \\ cerro de Pucara (bei ^eni^e) V 37a; ^^iiift Pückler-Muakau (*Herm. Ludw. Heinr. gürft P., geb. jn Muskau 1785) U{101a ^avf i?cn Muskau), 133c („2anb)d;aftegavtnevei", ^avf«, StgtJVten) || la Puebla (de los Angeles lV348e, 434m; @tatt in aJZej.): 33ve;te lV434me; @6ne lV434m, 568e; ©ebivggfette gegen ba« me;-. X^ai lV568e, ^c\)t l\434me', marmol de la P. IV349e, SUJavnicv \V568m; [Xc^oQx,] lV568m, n^ej^l. Ucn P. lV348e ] bog ^iieblo IV 597ei'l, pl. -08 IV 621m || rio Puela (beim S^nnguragim n. bei ^eni^^e) 1250m, lV463a: @(immer[(^iefer auf ©ranit ufn\ 1250m, eeiltn liefe IV 462e :| Xl)ai tocn Puembo (Cuitc) IV573m, hacer puente 1444e; Puerto Cabello = Poitocah., puertos nevados f. Quito; Pu^rgf ^-(giinb (im SSafb. Xixx.) IV44ic; Puhia-i-wakati (Sßiilfan ?Jen-@eel. ; and) White Island gen.) IV422e,3m, 590e | Paiffani (Louis, 1769-1843): geiler in ber ^eved^n. be§ fvanji)!. a}^eribiangvabe§ 1421a, IV152e J Pw/Zccuja 111569a, adj. Pulkowaer {^y. SSecbb. III 535a* 556m ; 3npr. III 91e, 269a; [^evf. ba] 111107m, dlc\\\ltat 111554a*; ©tevnlvavte III 80ra, 127e, 191a, (296e, 308m, 534e) :| cerro del Pulpito (^aftc) IV366e | ^nlfation 111307m; -en 1147e, 413me :'\ Pulu (malai?. 3n[el) f. ben fotgenben ^f^amen | ^ulöer [au(b in comp.] (togt. ©c^ie^^): -Ttaax (öifel) IV278a,m; -(Signale IV 23a, ju ^. jerfaüen I 257a :| Puma-urcu f. Cotopaxi; ^junctivt 111486m (?inie), V32a; Punhamuidda (SBuÜan (S^ili'e) IV 555a || ^unifc^: S3ii(^er [=@d;v. u']\i\] 11165e|^vieg: evfter 11202m, 412e; [(Schrift] lV536a:| gfjamen II 165e, Oiicöen 11413a; (Sc^viften [= 53ii(^er, SBevf] 11413a, 444e ] Scrt anS bem ^imifc^en überfet^t II 219am ^nnfte ()3imctiren f. bcf.) [[. öiete Stit. : 33ecbac[>tnng , (5vbe, ^clje, tief, 33ulfane nftv.] 1190m, 338m, 340a, 374m; I1320e, 370e, 4e, 6a; liI95a.m, lUmll, 120m, 2m, e-3a, 203m, 277m, 404e II, 486a, 590a, 9e, 600a; l\ 27e, 38am, 58a,e . . . 84e-85a, 110a, 161e, 201a, 368m, 391m, 433a, 444e; Bing, «ßnnft (binc^ * bej.) 1 353e; III 49e, 120a, 166m, 280a , 3a, 346a, 912 ^^uufte — ^fsu\) 350a, 451a, 7me, 8m, 570111, GUOm; \\ 462m\\ || 3iif.: a\\ s|3-ni IV229o, (Sin ^. IV 160m*; cutfeiiite 111613a, IV 115m; feftc(r) []. *t>inmiel] iI381m, III 155m ; feuvige IV332m, fürtid;vcitciibe 1 121e; I;l'd)fte IV 145m, 238am | Ieiid;tenbe (pl.) U 52e-53a, 146e; III 48m, 73m, 86e, 113a,e, 6a!l, 167a, 8m, 396m, 505a, 609a; -cv (sg.) I88m,5S7a; III 123a,m, 609e :] i)cu mct;vcvcn ^-cii am II 143e, 2}?ciige [ögl. 3aI;I] IV (554m); fc^mavje III 404e, 419a; fid;ttav 11168a*, au i)ie(eii III 560m, luei^ev 11169a*; [3aI;I] (ügl 2«eiigc) 1433a, [iiv 3al;feu 11456m; 3cvftvente lV26e pünta f. bell folgeiibcu 9iaineu; ecliar punto por fantasia 11471m, IV170e J^:pupine 11183m, 119ell -120, 132m; ÜJäiibcv 111166m, 202m Purace 51. 2)üvf (Sub. S)öv[d;cii in 9^eii-@raii. ; ©cHiß^^bcvf am 2lb» l^auge bcö ^'iilfaiiO: -©cfteiii [=£vad;vt 'onn 5>i[Ifaii] IV636e (53eftanb* tt;cil); §öt;e IV40e, llOe, 181a; magnct. IVllOe (D^cig.), 181a (Siitcui.); Seinvev. IV40e :1| 53. Bulfaii i^oii Purace (Oei ^c^^avaii [tgl. ^Stabt]: , . . lV292m, 319a, 471e, 483a, 547a, 8m, 571m) lV268e, 5i4a, 9a, [52öe-7a], 547a, Sni: m^faü [= 5iH)aitg] (a. %hi^) lV250m; 5{M;oiig IV 40e, llOe :( azufral del boqueron lV556e, !eiu S3iiii^fteiii IV 483a, boq. f. azuf., gluB IV250m-ia (am 5l6faÜ), gii^ ). ©tabt; ®aQ IV460m, 604m; ©eOivgmten IV634e; @i|.>fel [a. magiict.] IV llOe, 526e [ ^ü(;e IV llOe, 181a, 292m, 5i4a[52öe-7aj: iiter Popayan IV95a :| ^Ivatev IV 490a, 526e (f(cinev); $!age IV319a, 460m, 557m; feine Satoaftrcme IV 571m I magiict.: 3utcui. IV25a, 181a; 9^eig. IVllOe (auf bcm ®it>fel) :\ 2J?cj' jung IV526e-7a, Düfibiau lV483a; Popayan f. ^i5l;c, etabt, aüg.; ®d;\vcfelbaiii^f IV526e; gtabt am ^itü {Popayan) [togt. a«g.] IV250e, 634e; [©tcffe] IV490a \ Xxci6)i)t-'mxt [= Purace-® c\kh\] IV470m, le, 629a] Xxad}\}ic IV 483a *puianas II 116e-7a, ^;pitvanen II39e; Purbacli = Peurbacli | Purchas (Samuel, 1577- c. 1628): atlaiit. Siiiie clme STOlv. IV136m, East India voyage 11469m, pilgrimes II 467a (9m), ßubruquis: Siigeiiblanb II (290e-la) 467a :\ Purdy (John) IV587a (Selttavte 1833), mina del purgatorio f. Micuipampa, Purißcacion (9?eii-®vau.) IV556e j ^iiv^iiv: -favbe 111480a, -fävl^evci 11162m; purpurariae insulae 11166a ;| Purun- wadadi ((2d;fammlMtt!au SaV-^a'^) Y55m *Pufambio (g(.) = rio Vinagre, Pufchti-Koh (^^el■[. (Bch.) I318e, Pußo- jenfhoi gorodok (©iOiv.) IV45e, PutawaJd (Sultan 9?cii-@eel. ; = Edge- comhe) lV422ell ||. crater Puteolanus IV535m :1| Puteoli (= je^Jt Pozzuoli^ = alt Dicäarchia [f. b[.]; ögt. -lanus) |: 33ranbfelb \\'600e-la; SBvaublaiib [i?gl. 2lvt.] IV204a (ra, 448m), V25a :| r;änfige (Svbbeteii, ^imb«=^ gvctte IV513e; ©dfatave [f. l)\>. Poz-zuoli] IV448m, SSißa teiP. II23e II Putumayo (gliiß ©iibamev.) IV453m, fic^ pii^nx I393e (2id;tev) || puy (mit S^ameii bajii) [f. Dome] IV429a,617e; le Puy (^TiHjeigiie) \\454a (^uIfan-®vu^Vc) J cliatne des Puys (2ru»?evgiie) IV.97?a ^p! — Pythagoras Q 913 Py-hia-ßlian (sBevg iu (Il;ina) IV263e ^Vvamlbeu (auc^ iu comp.) [[. Dahfchur, Gifeh] \\\205e-6a', sing, ^^vainibe (*} 1) (tvivtl.) [f. Ceftius, Cheops, Cholula; ©ipfel]: beftimmtc I418e, V98a; 2) ((i^cftalt) [f. (Svbe, 35ul{aiie] III 623a || 3uf. |: -bau [= evbaiumg] III 205e-öa, -Um III 471a (3eit); ^-baiicnb llUööa; -baiiev [= (Svbauer] 11402m, III(454e-5a) :| bcö ßelus I1196am*; (Sv^ baucv [=-baiter] II156e-7a, 3^^^ ^^^ ^xhaunnQ [= -bau] 111210a (454e-5a); innerer @aiig 111206a*, [böd^fte] I418e*, 3n[c^riftcn II 157a, @d;atten IIIö46a*, ®tein-^. in57a; Xre^^en-^. (sg.) II196jim; IV 283m, 434m; 3eit [. -bane, erbammg ||— 33. )?^ramibal [f. dcntinentc] in 587m, IV239a; ^^ramibat-gcrm [f. kontinente, ^obiacaüidjtj 1125a Pyrenäen (bem. Äette) 1187m, 324m, 463a: STbftanb IV 302a; Araber Il253e, 111415m; ^cc^fte(v) i8erö(e) IV5i7e, 2)ic^tigfeit IV164e, eni^or* fteigen 1302m, gifc^e Y52e-53a] ®ebirg«arien [f. aiidj einjelne] 1278m, IV632m, V67e; ©vanit I 274e, ^ö^Inng IV164e, ^aüftein I 462m j Äette V52e; -t. lV153ra, 164e :| üänge IV3l8e, 382a, 394m; niagnet. 3ntcu|. IV 95a, 3)?a[fe \319m (anf granfr. getragen), [manerartigj IV 431a, Dti^tung 1187m, @eeu y52e-53a, fübl. öcn IV454e, [^ü|)ogr.J V67e, unnntevbroc^en IV 596a *Pyriphlegethon (be[. ats 9te^räfcntnnt ber r;ei^cn On eilen nnb beS inneren 33nIcaniSmng) I [249a, 21. 450e-2a]; \\34e-35a, 305am, 537a; \587ne: §öüelV245a; I^abaftrlnue I[45i-2a] imlll,e; IV505am, V5) 177m || 3iif. |: a\t-\>P 11209m; alter II 502m*, ältere I 390e-la; altefte II 234a, 502a :j Slnft^tcn [ögl. I.] III 585am (äJJeinungeu); [dj 162m; II 197a, 209m; 2(ntic^tl;cu 111425a, [Stftvouomie] U 197a, ttljcx 111 55e; SBunb II 264a, 502m; Scmeteii III (573e) 52emiiiigeu f. STnfic^ten, iD^eiifc^ 11234a, nac^-^l?tl).o I 62e; S^aturVl^ilofop^ie l 58e-59a<=> , ['>^\)\\ciop{)k] III 12m-13m; panetcu II457,440am; ^räcefficn 11436a; (Sd;uIeO [bgl. I.] 1391a, V14m; (Spaltung 111585a(am), ®))l)ärcniuiifif [= Stelle, ^inimetö* töne] III[437(m), 5t. 477me]] Söue [ögl. ^iiiimelgt. iiftv.; bgl. L] 111437m, 477m ; Sväiimeveien 11264a | Seit (5lu|ic^t ufa\, -[^ftein) [ügl. L] \390e-U, 11502a, 111 (437a): [-öiflärmig] III 12m-13m, -i^fteni [ög(. I.] f. 2Belt J3al;(eu [ügl. L] 11139m, 264a; l\ll2me, 437am: -leljre I11437e; ^a\)i III 437a Pytheas: @(^iefe ber (S!li^)til 111 454m (53eob. 'm Marfeille); ^al;vt in bie Oftfee 11410e (mit ben MafßUem), la ;| |)^t^i[c^ 1114am (Stiifjiig) Qachthan 11443a, Qquechhua = Quichua Ouabev [. ©anbftein, pl. Oiiabern IV577m; Quadra (Juan Francifco de la Bodega y Q. ; 2 Steifen 1775 u. 79) IV292e {Elias-^aQ) \\ Ouabrant [f. (Srbe, üJJeribian] 111117a: 2;?auev-£ln. III 106m, 293m f pl. -en 111117a :||— Onabrat (aitc^ in comp.) [). (äntfevniing] 2(. (@e« ftalt) III 68a | 33. (arit^m.) II 501e; III 21e,49e, 120m; IV27a; pl. -e (oo) 196m; II357e, 505m; III 137e |: -grab 111180a, .339a,ell; -grabe III 314m, 333e, 347m [be« §immel^], 365a J -meilen [f. SD^enb]: geogr. II 436e; IV 323m, 507a; öiele taufenb 1208a; Saiifenbe 1323a, II436e; lV226a, 268e; ijiele IV486a :| -jal^len I11628e:|| 2) quobratifc^ III 137e, IV 398a (Snfel):!! S. 3) Ouabratur II476e, pl. -cn II260e; 4) quabviren 111137m — 1| Onabriipeben I185e (fleine) analitäten III 201e (entgegengefctjtc) , V21e:|| 33. qnalitatib [f. Unterfc^ieb, 33erfc^ieben^eit] Iö7m, III lle: Gräfte I 81all, D^atur I 57m, SSerbältni[fe I 283e J bag Oualitatibe IV 9a — :|| Ouantität [f. magne«' tift^e 2l6mei(^ung, 2«aterie ii. a.] I 141e, 150a, 303e, 5m, 319m, 420e, 430a; II 373a; III 4m, 33a, 89a, 266ell, 270e, 397a, 456e, 497m, 512m, 526e,593e; IV 17a, 51a, 96a, 103m, 122a, 149m, 209m, 210m, 459a: Üuantitüt — üuedffilber ^a 915 «Bfoliite IV391aTpl. -en III 102m, 132e :1| 33. qiiautitatiö \67m- lV260e, 512a; V20eil: nieffcu IVl7m; SBerljältniffe I335e, II 388m "[ baö Ouantitatiüe {197m *sieiTa de Quarequa (Manama) 11305m, 478m (SBeißfette ttcn Q.) \ quavtäv IV461m (53ilbmigeu), Oimrte (in ber SDhifif) IIU73a; quarterJy f. Journal, review nuarj (oft iu compos.) [f. ^üvpr)Vr, ©ijeuit] 1226m, V76a j| 3ufnljc: 2IHageniU9eu \\620me, avm a\\ C 1263m; [5lvt, (Sigenfd;.] (4: 53efd;aff. iiftv.) IV463a, [53e[d;nff., ©genfc^aftcn] (4: 2tvt) IV614a; [al6 53e[tant^ tt)cil] (f. *SVcnit II. r;iev ®I.) I 283m; IV 345m, 425m, 463a, 482m, 567m, 5S0all, 591m, 601e; V71m, 77m, 93m, 94e; «Bilbimg [= (Siitfte^.] V94me (j]egen bic 33. auf feiierpffigcm SScge), -bviifen IV 413a, biiv^^ fefeenb lV(463e); (Sigenf^. f. 5lvt, 33efc^aff.; (gntftef)ung [= S3il^.] I275me; i^avkj IV463a, 567m, 638m; V77m; (äinbvücfe beS gelbf^atl;8 V 76a, 94m-95m, 96a', fliiff:g f, ftvciigf(.; Fragmente [= @tü(!e] lV601e, 6i4a; q-fvei [= -loö , ol^ne] (f. ^or^h^v) IVöi4m, 621e; -gänge IV463e, [in ©egb.j [Y463e-4a, -geid;iebc 1396a, f^ecif. ©eiric^t IV163e, \\r ©limincvic^iefcv IV 266a; im ©ranit IV163e; V94e, 95a; q-^tig ^ 621e ll-fcTuer 1269a; 1 V 512me, (529me: in 5rmeifenr;anfen IV 639a ) Ä. IV638m:||-fr^f!olIc IV482m,620m; V71e: fiinftl. ib. J Ar. IV (601e) J fvl^ftamfivt V95a || tüuftli^ev IV504a, V(71e); -läge v I 278m; lV266a,464a; q-Ioö [= -frei, oljne] (f. ^orpt;lK) I270e, 8e; IV 350m; -maffeu I278e, V71m; 3Kenge lV580a (geringe), cr;ne [=-Ic«, -frei] V34e; q-reic^ I V 307m, 42im (©cBirg^artenj ; reiner 1226m, IV 614a; -fd;id;ten I 278e | ed^mclsbarfeit Y94e~95a', fd^milgt nic^t TVöSOa; Y95a,e :\ @(^trefel im Cu. I22öm ((gc^nj-Iager), \\266am; j^rengpffig V 76a, 94m; ©tüde [= gragm.j IV6i4a||3:r ad; Vt: Slntagoni^mit?, quarj^ frei IVöi4mJOn. Bei, in Srac^^t IV 4e4a, 601e, 614a; ®tü(fe Cu. mit Xx, an^gemorfen IVöi4a II -trümmcr 1272m, nmgelvanbelt I278e, SScr= Leitung IV465e-4o, treißer IV463a ||— quar3ig [f. ©ranit] IV376a, 406a; Ouarsite IV463e qitaternär [f. t>ielfa(f)e «Sterne] I 334m || Quatrefages (Jean Louis *Armand de, geb. 1810) IV296a (^erf., Stromholi), 579e (Souvenirs d'un naturaliste, ba? gefc^motjene (Srb-3nnere feF;r nal)e) | Quatremere (Etienne [Marc], 1782-1861) II 407e: Mafudi II408e, 410m, 2m; Ka- hatäer 11244a, Ophir II415am, [perf.] II407e *quebrada (f. übr. ben fctgb. S^amen) I V 363a, e, 555a, 575e; pl. -as V96e IJOuedfilber [and^ in comp.] (f. Merkur) [f. SSavometer, 2:fiermo^ meter] II450e, III 470me: -Sttmofpfiäre , -bäm^fe 11152a; [(SnniMrf.] 1 186e; ©efrier^nntt I 181e, III48e; gefc^lrcfeltef* 11429m, jiir ©olbfc^ei^ bung 11415m, foc^en IV625ail, 2J?agnetnaberiV67m, g^Jamen 111470m, ^.Planeten äiiget^eilt III470me, -^rä^arate 11257a | -faule : §i)I;e I 336in, 916 auecffilber Sa — üueUen ^Irf lVö25a; iiiehig II378e:| ©taub IV 39m; fteißt, (Steigen ib.; a\\§ ^nmcUx 11249a :!i qiteer lV331m J Oiteer- [[. sec. 2)mc^idpuitt , (Seftein, Äliifte, e|3alte]: -jec^ev 1250a, IV453a; -[^nitt IV 287m; -tl)d III 506e; -tl;älev IV 285m, V44e || Quelendaha (in Oiiitc, am (Sotc^aji) IV 477a: nevado de Qu. IV363eil OueU (ber) f. Statur, Ouen-(compos.)f. feeiOiicüen ||— Ouellc II. (uneig., Bilbl.) [f. 2i^t] I335e, 361m; II 176m II, 279m, 289e, 300a; in423a; IV 174ra, 391a, 460a, la; pl. duellen (*) [auc^ in comp.] 1232m, 333e; II 103ail, 115a, 168e, 207m, 253m, 413a, 6e, 420a, 436a, 445m; II[511m; IV380ra, 447a, 460a, 582m: angekn IV49e*, ergiebige 11168a, ewige II239e-*-, fliegen I1145e*; ^auptq. H 459e*, 111399a; Inftcrif^e II23a*; reiche II 142e, 250e; -fd^viften II272o, fid;ere 111534m*; tieffte 11279m, 287e; imgetvübte 1159a Ouetten l. (eigentliche) [2(.; mirb nid^t n^eiter bejeic^nct] (beni. bie @l. : §eilqu., 2}iinevalqii. ; f. öcrj. beiße Oit., tt)avme Oii., Sßävnie: a\\6) Xempexatux bei Oii. ; n)el(^e 3 — 4 gvcßen 33eftanbtbci(e ^ier mit ben Duetten im attg. toevbhnben [inb) [f. bie5(it.: iöorfauve, övbe, gener, |$Iü[fe, iilnft, gfJalJbtba, ®c^(amm, ©ocle, e^rubel, äßaffer] 1448m; \Y232e,252e, 267am, 492me', beftimmte IV238e, 9e, 504m J sing. OUcUe [tüirb bmc^ nad;gef. * bej.] 1246a, IV 506a; eine beftimmte II108e, 416e; IV 35e , 36a , 42a 1 1 33. ^et^C OueUen [mevben auci) biivc^ Dovgefe^jteö Stunb ° bejeid^nct] (§).\ = 3:l)evmalquettcn, Spermen, 2:t)ennatn)af[er ; ij: ^o{)e 2:emVevatuv; 4^ [ietcnbe, iüavme) [f. °@d;n)cfe(q, , -njaffev, je^r; f. ^Pyriphlegethon] 1168a, [229m-232, %. 447m-8m] 230m , le, 2a,m, 4e, 266e, 447e; IllSlm, 391m; III(5a); IV(2I4e) 223e-4a, [232-252, 2r. 496e-506: mit gvcfjen lliicfen: 235e-7a, 8e-244], 251m, 2e, 3a {444a), 492me, 500a,m, 514me, 579am, 611m; V 79 1 sing, ^eifje OucÜe (o-*) IV212e, YSOme-, eine beftimmte IV251a || S. toarme OneUen [auerbnnbenen SBörtern u. 2lu§brii(fen) [in compos. Duell-, Bi«n>. [burc^ '^n- bej.] Duetten-] : abbängig f. (Sinft. ; 5ibnabme* [= "Bix* minb.], %-%, [a. ^IJben] IV 257a (@e[c^), 240a; 2Ibtr;eir. [% SIrten ufttj.] f. teränbert., -Slbern IV 505a, annel;mcn IV*237am (bie £x\u uef)mcn %. an), 2lnomaIie f. Unregelm.; 5rnfic^t(en)* IV505e, 6e; m-feui! f. üuenen STrf — gl 917 a^inerdqu. | 5Irten [4: (Shitljeif. , Slbtbeil.] \234e; IV [249m -251a; 2me-3a, 2t. 504m-6m] 249e, 252me , 3a, 267 am, 502m, 4me, 6m: bevfc^iebne IV (444a) :| aiifnebmen f. ißeftaiibt^. | ^tuffteigen [4: aH^bved(;en uftt?.] IV 37m (46m), aiiffteigenb [f. @a«, Sliefe] IV38a:| [^liifjal^hmg] (mel)veve, einige) [4: @egb., Övtev] (f. ©a^qii., ^eilqii.) I447e-8a, IV °248me || aii§b ved^en, f)evtjovh% [^ aiiffteigen, ^evüLntenniien; aus» flvömen, aii^flie^en; f. aud) 5lii^bruc^] ([. ©elnvgt^avten, §cbe, 9}?cev) IV (249e), 496e (auö ber (Svbe) ;|| STuSbrec^cn [= -bnic^] (f. (g^altcn) IV 234a, 5m, 249e-250a: Uvfac^ IV 234a] ^n^hviiä) IV 237a (^imft); 2(., -brücke, aiifilncd;en [b] 1163a, III 5a; IV251m,2e:|| ausfließen [= ansfticmen uftD.] IV252e ( an^ftvömen [= aut^fließen, anSbrec^en ufn.\] f. ^ö^e; 5ln§ftvcmungen IV 249m, 502a || 53ccEen* IV212e,338m; 53c* griff [4: evK. nfh?.] f. ©eftimm.; beigemifd;t f. 53eftanbtb., @as, ©alje || S3cübad;tung(en): [a] (beobachten) IV 238m, 251m; -53. IV 243m J [e] IV[254am, 51. 498m], 237a, 9e-240a, 252am , 504m: 5lrt IV 505a, 6m; öon ävmei- f. eben I;cl)er || an« bem SDZeere an.^bvec^enb IV 234a, 2?^enge f. toiele; 3«e[fnngen* IV 34a, 252m \\ meteorologifc^e IV506e; ni-Icgi[d^-geoIogif^e W 252m [505e\\-6m]'\ vcin metecrotcgifc^e IV 252m [504e-5l 6a: 2 Stvten IV [505] (f. bei ogj^ittel) :1| gj^eteortDaffei- [= 9?egen] f. gefpeift :|| Syjineralqn.: 5tvfenif IV 48 Im, [33eftanbtl;eile] IV502m; [in @egb.] IV500e, le; ?iift 11384m, ^eni^ev. il377m:l| SDf^ittel [e] lY[504e-6a]: 5lbivei^ung bom m. l\504m-5, On. i)cn angenäbevtem n. i^cn nnentfteütem.aj?. IV 505 J -mitteil V 504e, 5m,e :|| mittlere 2. [e] [f. 3ar;reH IV234e, 504m [4e-6a]', m. 2Bävmc+ IV 240m (gleiche), 252m 1 1 92atur , SBefen [:|:33cgr., ßr!!.] IV 2,52«, 252«; gjiebcrfd^läge IV0423a | Ort [f. oSnft] IV0245m; [anövtern] (f. ^^nft) [b] IV 224m, 244e, 250a, im,338am, 500e-la,me, 579am', [c] IV499e, V96e-97a:| permanente I229e; [^erfonen] (f. Hallmann) [a] IV 250m, 501m,e, 2a; [e] IV 254am,e, 247a, 498m He, 501m; ^eacticn = 55n(can. ; Siegen [= SOietecrnjaffer] f. ©nff., entftebn; q-enrei^ II 10m ] reine [% nngemifc^t] (f. -hjaffer) IV(233e-4a) 246e, '^248me, O501e*; 9fein- ^eit^ W 248me , 501me :\ 9iei|enber eingefunten f. (gcf;lvefe(qn. , Üiefnitatc IV*254m, rn^en an ber On. II 30m*; ^alje (bcn On. beigemifd;t) [togl. igatäln-unnen] \\211a, 252e; fc^affenb (n^irten fie)o \\[251m-2a, %. 503e- 4m], 252e; ©^ilbernng II20m; [(gd^riften] (f. Hallmann) IV252, 498m\\e, 501a II ®c^ti?efel in On. IN 250a, 503e: -fänre IV 251a, -2Saf[erfteff IV 250 T ©c^luefelqn. [= -traffer] IV[250-ia, 2t. 502m], (338m*), 361e, 492e*: [in ©egenben] IV407e-irfen fie)° IV 25im-2a,e; nngemifc^t [ij: rein] IV 237am (fe(ten); Unregetmäßigfeit, Stnc matie IV*55a; nuterbrod;en I217me; nnterirbifc^c, tiefe [i^gt. bf.] IV (37a), 499e-500a, (519a*) || nn\)er änbertic^e, nid;t bevänbcvlid^c 920 üueüeii Uiiü — Quet [4: kftäubige] (f. ißeftaiibtf?. , §bl;cii) [\233m, 4m, 7a (mit beii 3al;ve€^ jeiten): uiiü-Ii^e, -äiibevte 2.* l\ 225e , 234m', Z. ber imb. Cii.* IV [237-8] J Uuüevä übe rückte it [= iöeftäub.] ([. «eftanbt^.) 1229e-250a; iV+225e,251am: bev X.* lY251am, Y 80e :\\ \Xx\a^ [:j: äiifamnicn* I;aug] (1. 2(iiSi)VC(^eii) IV*244e-5a, **499e: ^Bulcaiiiemiiö i\^368m, **ib.; bic iimeve äßämie^ lV244e-5a, V59a J UrfVvinig [= SiUftef)., :j: (gvü.j IV034e-35a: tiefev IV24öa, ^ib.; bevfd^iebenev lV233m :||- ijevaubcin = iimänbevu:|| toeväiibevlic^e [ögt. (giiifl.] lV235e, 4m, [257-S, 504m- 6m]504me: 2 ^lOt^eiümgeu IV504e, iva« auf [ie (Sinfl. I;at iV234mc, finb bie Ijäufigften \\234e, mit beii 3al;ve«jdteu lV234m, iiic^t to. f. im» öevänb. ; Xnnp, bev »evänb. Ou. [e] IV 234e-5a , [504m-6m] 4me J S3er* änbevli(^feit iy251am: Ux X* ib. :|| iBevänberuiiß [). S3eftaiibtl;.J IV 502e: bev X, l\°246am', ^. u. pl. -eu [e] IV (252a), 502e, 4m, 6a; V80e-81a T pl. Üjevänbeviiuöeu [f. auc^ bei sg.]; 2-35. IV*252m, S-SS. IV**506a— Ijöevglic^en mit anbevem [|. Sßa\}.] IV**233a | Sßevl^ältntü (JBevöIeic^iiiiO) [f. o^uft] \\H96e-7a (gegen bie X. bev gliiffc); -niffe: X-^cx^, [e] IV 252a, 504m, 6e :| ißeime^vimg [= (ix\)cl). iifn?.] ii. SScr- miiibevung [= 2ibua[)me] lV**225e, ijeimifc^eii fic^ [t>g(. gemifc(;t] IV 237m I toevi(^ieben [. Slvteu, iBeftanbt^., Uvfvnimg; iB-l)e it V*59a :| mele, 2Rengc lV°224e-5a | 35 u kau ismiig [9?eacticn f. (Siiift.] f. S3e* ftanbt^. , (Siiifl., ev^ö(;te, Uvfac^, 3»[«i"i"e"^ang; bei 33u (tauen IV ^245m |j UJavuieOu. [f. falte, [el;r] bilbeu al8 (5. obev unter einem + einen ^Se* ftanbtl;eit biefev großen 3Serbinbung; lüävmev f. ^Suft J SBävme bev Du. [i^ 2:em)>evatnv] bilbet al« S). obev untev ** einen anbevn S3efianbt^ei( bevj.: S2B. ^eigev du. IV0246m; inneve 2B. (bev ^vbe) f. (5inf(., evl;ül;te, Uv* \aö) :\\ Sajfev f. (äinfl., ©ebivg^qn. | -n)af[ev (pl.) [Sßaffevqu. f. *SBaf[evO] 1232m, 260a; IV238ni, 252e: I;ei§e IV251m, falte V81a, veinfte IV 233e-4a; 2em^. IV211a, 444a || alte SBcgeO IV(25ie) 503e, 3öcfen [. mtuv; SBic^tigfcito IV252e; geogncft. IV250m-ia || njivf en f. fc^affenb, umänb., jevftör. | 2Bivfung(en) [= ©iuiüivt., ^infl.] [b] IV(214e), 232e [a], [251m-2a], 2e, 444a || jerftövenb (mivfen fie) lV0252e, 3iinar;me [= 35ev* me^v., (5vt;öl;. nfn?.] \y**368m \ ^ufammenbang [4: Urfad;, (Sinfl.]: mit bcm iBnlcani^mu^ [= Uvf acb] [b] I V {232e) 384m, V (13e-14a) : 1 3 u f a m m e n* fe^ung [:|; S3eftaubtl;eile] lV[245e-25ia], V80e.||— quellen II46e *Quelpaerts (uiilf. 3nfet bei Äovea) IV402e-3a | Quenftedt (Fried. Aug., geb. 1809): 53elemniten I(290e)467a, uuteve2:viael(291e)467m; „gti^ggeb. SBiivtembevgC>" I467a,m :| quercus Xalapensis lV569e || Queretaro (iDief.) 5(. (@tabt): Sveite, ,^i3l;e IV 434a; 2{[c^e be« Jorullo IV563e; [Ovt babei] IV367m, 483m; V38m J 33. (®taat) IV434a [Ort baj ;f| Quefaltenango [beffev QuetzalL] (2Jiitt.5(mev.) IV544e | Sultan tcn i^u. \y[544e-5a]: eutjünbet IV544e, ^age IV545a, ncd; tljätig IV 545m Jl Quet (Jean Ant. , geb. 1810) \\205me (electrochimie) Quetelet — Quito I. BtaU 3 921 Quetelet (Lambert *Ado]phe Jacques, gcK 1796) UOöe, 111620a: correspondance mathem. et phys. 1395m, 403m; (Svb-2)Zagn. f. 9}iagn. || niagneti[(^e 3iiteu|.: 53eet>. l\64a; in bev §e^e lY 182am, mit ber §. junelmieiib! IV95am; Äarte IV64a J @rb-2)ia}3iietiemii§, magnetisme terrestre l\67e || [|>eif.] I405e, IIIG02a; IV38m, 182a; O^eife IV95am || ©tevuid^nin?^eu IH592e |: ^^eviobe HI 604m, 5a; pcvicb. Siebeile^r, Laurendus-etrcm 1130m, 403m :| (gagc III604e-5a; ^a\){ 1395m, Ill602e-3a || Jempevatiiv bev Siefe lV38m, 165e *Quibdo (im S^oce) IV554e: rio IV 555a (3uf(, bee vlfrato) j Quichua (*), mel;r (u. genau) Qquechhua: -(g^rac^e IV 284m*, 355e, 577all,a (®etft); [SScvt, SBcvtei] lV355e, 576e!l-7a :| Quiddelbach (©fei) IV 280a, 465a; rio Quilca (Sei Sliequi^^a) IV548m (35ulfan babei) ; el Quincke (53evg Uüvbf. bon Oiiito) IV 209a, 3ß2a!l,a (i?age) Quindtw [-dio IV 555m] (in ^o:>)a^an) [f. A. v. Humboldt] (6em. Andes, azufral, Sovbiüeve, montaiia, paramo, quebrada, @4)ii^efel) l\[264e-6a, 51. 514a]: quebrada de aguas calientes IV265e; Ändes [= Sorb.] 1226a, 278a | azufral [f. lücitcv ^gd^ivefel] IV[265-6a, 2t. 514a]: quebrada del az. IV 265a :| 53evg f. montaha, breite IV 266a | SorbiUcie [= Andes]: Seiitval-S. [V264e-5a, mittteve f. monlana :| ®Iimmevf(^ie[ev IV265a,m; ^cmpev. ber lOiift IV265m,e | la montana de Qu.: in ber mittl. dcvbiüeve Wöööm, V27e :| paramo de Qu. IV 283e, 527e; quebrada f. aguas cal., azufral || ®d;U'»e f'cl [:{: azufral] IV 265m, 6a : -haä) IV 266m J 2luö6vud^ ton Reißen (^bäm^'^fen im azufral iy[264e-6a, %. 514a] 265am: bevcn Zmpsx. IV265m,e; ®c^n)inbet IV 265am || Scm^^evatur f. Saft, (gc^trefelbämvfe *Quin/ay (^aubel^ftabt n. §afcn in Sljina) [aiic^ Guinfay Il462e, 475m) [f. Columbus] II 290e, U, 307e, 462e , 3a, 475m, 7am\\ : (Sm* fevnnng öcn (g^^anien II 307e :j Quintilian II 107e (Lucrez) | G. v. Quintus- Icilius (E. W. Guftav, geb. 1824): „(Sj^evim.^^tjfi!" V22e, Söävme V(12e) 22e :] Ouiiinal f. -Rom, qiiivlförmig 1294a | Quiros (Pedro Fernandez de, f 1614) 11266m, 3nm!I : gntbecfungcn \\311m, @ee- rcaffcr \\480am Quito I. ©tabt [f. Pichincha] 1191a, 237a || 3ufä^e: faft unter bem tquatcr I (357m), HI 455m; 2t[(^enregen f. °Pich. , iöaffiu [togL ^rct).] IV362a; [33erg bei Qu.] IV209a, 33erge um Qa. V31e-32a; (Sinivolmer V 30a, 47e, 52a II (Srb beben [ijgt. ^roö.]: [©ntritt] 1443a, [einj. dv ((Meinungen] IV 221e-2a, [folgen] 1221m; ©etöfe [f. anä) ^©et.] I214e, IV220me; toielc 1213a J (Srbftcfee [ügl. ^rob.] \21te-2a (beftige) || (gr* oberung \30m, ginfterniü IV286e; ^Uiffe [togl. ^rcij.J IV 562m, 3a; ©etijfc gebort [bgt.(Srbb. , ^Pich.] 1214m, V53ell; ©nomcn 111455m, guaycos IV573a j in ber ^c^ebcne IV521a; §ö^e 1355m, 447m; IV lila, 181a, 529m :| 3nfd;ri[t [tjgl. SD^onum.] IV526e, Sefuiter-Sloüeginm 922 Qidto I. 5tabt 2 — II. ^roü. ^ 1422a, lilage IV 52ia; Säuge 1422m, IV427e; inaguet. IVUla (?«etg.), 181a (3nten|.); SD^oiuiment cb. SD'Zavniovtafd mit 3nfcf)nft [f. Snfc^r.] I422am; [Ort, Öxti\d)l bei Qw.] 1238m, IV 266a; ^axaUd V28e; Pichincha [l Bef. 2trt.] IV 534a (gel;i3rt), V30a (^Ifc^enregen) ; ©terti* fc^iiit^peti I404e,5m; SeiiU^eva tiir 1355m, 360a, 447m', IV 40m | am 25ultau [f. * Pichincha] I211e, 237a; 35iil!an babei IV230a, -e it. IV534m:l SSeg IV533e, V33a :||— II. Quito (ü?aiib obev ^roöinj) [bem. Sr^cgr.] 1212m; IV562a, [573me] 5e-6a | 53. ^oä)lanh (biivc^ i>crgef. * bej.) I213e; \\284am, 557e | d. ^od^ebenc (biivc^ tocvgef. o bev) 1243a, II54a, I V 235m [4(52-4a], YSlme \\ 3u[n^c (jum 2aube, jum §c(^(anbe it. juv §oc^ebene) [f bie 3$iil!ane bilbeii ein bef. ^tilcf ()ievnac^]: Alvarado's ^\iQ nac^ Qu. V29e-50o, 52am \ Ändes [= Cor- dilleren, @eb. iifti>.J; -fette (*) IV462a, ö75e-6a: 2)cV^eIfette I 239e, [Oebirggavten] IV 462a*, aüe ©eftalten [ogl. 3Rannigf.] I12am*, ec^uec gvenjc I44a, ßufammenbaug IV554a* :| mitcv bem Stquator [tigl. ®tabt] i45e; 5tiifentl;alt IV(*3iPe), 571a; S3äd;e I *243a ; V032a, e::-55a,me; ^a[a\t IV386a, 462a | ©affin [ügt. 53e(fen, f. aud^ ©tabt]: ^eliefform IV575me(e); 2 53c(fen [ögf. 53affin] IV562a J «Berge [togl. legelb., @d;neeb.; nevados, 25iiif.] IV295e: ^ifc^e [ügl. 33iilf.] V5ie-52a, -viicfen IV 573m; mit etrigem ®c^nec IV 295c, unter ber (Scfjnccgveuje IV52:/w; nict)t 5Bulfone IV295e, SBa ff er V3ime :| 53efd;aff. V^Sime, ©en)or;ner [:|: (gingebcrne] I0243a, 55vcitc \Y22e \\ CordilUren [= Andes, @c* birge ufn?.] III72me; IV268e, 272e, 283a, 293m, 326e, 9a, 354me, 386a, 391am, 410a, 453m, 481e, 5e, 520a, 623e; V 28m II, 50e | Ser* billcre IV463a: oftlic^e IV29.5e, 301e, 361e, 2a , 3m , 527n , 573me ; tveftlic^c lV573e, ti.>cftli#e IV285me .|| (gingebevnc [= SSctvot^ner] IV*284am,e, 0325e, 463e, O520e, ime, 576a,»n || ©rbbeben [tgl. @tabt] I222e-3a; lV0328e, *445e: l;äufig V31m, SBirfung IV*445e Tgrbfti'Bc [ögl. (gtabt] l*213e II (Srcberung IV315m, [(gifc^eimmg] IV206e, dxi^ lagcr f SBuÜane; ^ifc^e (f^ifd;d;en) [i^gt. Serge, SSuIf.] 1 0243a ; V o52a, 33me; gloren I*377a, ^iffe [t^g(. ®tabt] V31m (fel;leub) 1| ©ebirgc [f. Andes, CordilL; @d^nee!ettc, -berge; sierras nev.]; '>w§arten [f. Andes, 95ut!.] IV[462m-4a], ^oc^geb. IV52ime, -^ömaffen 1215m J gebirgiger X^tii 11489m II [@efd).] IV463e, ©lodeub. f. Äegclb. j ©rabmeffuug [ügl. i^eribiangrab] 1422m; IV*15im, 533m: peruanifc^e IV 517a I| .*poc^ ebene (ift alö d. u. unter ° mit bem Sanbe toerbunben): über ber IV 354m, 521a :] ^odbgebirge f. @eb., ^oc^Ianb ift aU 33. u. unter * mit bem ?anbe toerbunben :|| §ör;en V032a : -beftimmungen IV623e |( 3nca§ IV463e, harten IV(557e), Äegel- u. ©Iccfenberge [= SSuffane] IV 462m, 2ama§ 11489m; magnet. ißecbb. IV67m, 102e-3a (3ntenf. 53.); [S[«anuigfalt.] I12am, II54a; a«eribiangrab [tjgl. ©rabmeff.] IV22e, 2Jiüub III(°498a); nevados [= (Sd;neeberge; f. sierras, puertos] IV520e, Quito IL $roi\ 0 — 3, t^^ulfane bi^ ©ruppe 923 V28e-20a; [övter in Qu.] 1212m; IV362a, 0521a; ^^flciiiscu 1377a, puertos nevados V29e, Oiieüeii IV0235m, SJc^cngeit IV *44oe ; [ÜJcije, -cnbe] lV*383a, O520e; 9feltefforni f. 53af[in; ^u^iii [tjgl. ^iilf.] IV *314m, *9me (biud^ Condamine ii. Bouguer), 573e; (gajjc IV*2S4a?u || ©c^nee [ögl. S3evge, 35iil!.]: -kvgc [= nevados, 4: -fette] IV 3256, etüigei" f. 53erge | -grenze [= -liiiie, 4^ -I'ef^e] (f- Ändes, S8cvge, 35iilf.) U4a, 45e; IV 284e, 520e; V[2<§-29a, 2t. 50e]: Äciiutniü bor ßingeb. tatocn IV520e, iwe; ©venjc eineö jufälligcu anier IV463e; [So^^ogra V^i e] IV 284arn, 562am , [©462- 4a], 533e, 573me', V32e-33a | Xxa6)\)t [bgl. Sßulf.] lV462a,m: bcn ©ranit uftt). burc^brci^enb f. ^Penipe:\ f-^ulfane, üiilfanifd; biltcn ein bef. <£tücf ^iernac^; Sßalbiing V31in (febknb), 3cbiacal(id;t I110589m fSJulfanc öcn Quito ober bee ^o^lnnbes ijon Quito [lum Xlmi mit bencn Neu-Granadas jiifamnien (ügL bcrt): btefe gemcinfc^aftlic^icn ©teüen fmb l;ier biird) ° bc3eid;net] (= Äegel- 11. ©Icdenberge; f. lunj. ©riip^e, 9ecir)en-35.; ^lufjäf;!.) [ögl. Stabt Quito] 1240a, 250e, *452m; l\^305e, [^313e~3m, ^8e-320a; 2t. 0547a, 8m], *314m, 9,354,362; Y[28-37m, 2t. 51e-54a] Qöe; sing. 33nl fa n (* nac^gef.) [aiid; in compos.] (torgef. * U^. baö §cd;Ianb t>cn Qu): ein bcftimmter III*509m; IV32Ge, 354a, 453m || 3ii[tt^c: 2tbbilbungen [= 2)arft.] IV 520a; 2tb^ang IV520e, -l;änge l\354am] 2tbftanb f. oPeru, langer 2tuf enthalt [ügt. befnd;t] IV 570«; [2tnf3äI;Inng] IV5i4m,e, 9a, 354a, 362a, 460m, 3m, 47 le, 480m, [548m (öcm Imbaburu an)], 570e, [575me (i-ion 9i-S in ber cftl. u. tüeftl. (Verbittere)]; V53e; 2tn§briid;e [. §cl)c, 2ßaf|er; 2ti!f^bet'niing f. (Srftredimg , »aß fie anetuerfen [= (Srgüffe; f. einjelne^j IV 553a, S3e' f^aff. f. et;ar., befnc^t [ügt. 2tufent^.] IV 302a; et;arafter IV311m, 9a; Soloife [= mäd^tige] IV 391a, 520e; in ber öftl. Verbittere l\ 573me, in b. treftl. d. IV573e; 2)arftcIIiing [= 2tbbilb.] IV618a, (Sinftnrj f. 3er* trnmm., (Sntfern. f. ^Peru; ncc^ entjünbete [= tlüit.] IV03i7e, ^8e; V 28m (e-29a) ; (grgiiffe [= an^iverfen , f. SBaffcr] 1 243am ; (S r ft v e d n n gO [\)gt. lüängc] IV513e-4a, 547a; (Svstager babei IV465t! | ^ifc^e aii^ge- njorfen [togt. ^roö. Quito] 1243m, \[31e-33, 2t. 52me]: (Srff. u. Unter* fuc^ung \33me:\ ©aS IV 460m (-2trten), 604m (an^^aud)cnbe) || @c- btrgSart, auf bie [ie aufgefe^jt finb, bie fie bnrd^brcc^en babcn IV[4ö2-4a; 2m (Humboldt's (Sifürfd;iing) ] T®ebirg?arten [= ©eftcin, S'iiner.] (f. einjetiie, bgl. ^roto,) IV562a, 463m-4a \\ ©eftalt IV319a, ©eftein [= ©cHrggart] V31e, ber größte IV(362e*) J| ©rnVpe ber 35. [= 95iit* fane atlg., 9?eibe] lV285am. 295a, 03156, o^e, oje^ 0547a, 08a,0m; 924 Quito: t^ulfanc: Gruppe — 3; ünii") — ^a^i V29a; -®xmc IV353ca, %Alm, 618a J 4 fl. ©nin^eu l\^318e-9a ;|| nid;t bie I;cd;fteii l\319m, He tj, öou il;iieu lV520e; hcljt V28m J ^«Jl^e lV325a,e; Y[28-29a]: 5tiK^t)iIid;e gegen bie §. {\295am, fvü^ befamit IV520e, S5ergl. bcv 2)?effnngcu IV59iam, 35evf;ärtiiiffe IV554am, ^n^- \vu\h\ \\391am || ^ÖI;Iimgeii [. SSaffcr; 2oge IV554am, 562am; Sänge [ögl. (Svfticcf.] IV0318e,9a,0547a,Om j SaDaftvöme; aRaiigenV309e- dlOsL , 353am , [570e~l] lm,e; f(^niale IV554we ;| tj-Iecver Siaimi [ügl. oPeru] IV317a, niäd;tige [= SoL] IV(462m), 2J?eiiiuug f. ^Quito, SD^effuugen [togl. §ö^e] lV59iam (in bcr 3eit); iD^inevalien [= ©ebivgS* alten u\\v.] IV466m,e; Obfibian IV570e, fein Oliüin IV 480a; öftlid;e l\354a, -Iid;ftev IV453e*; [^evf.] IV466m ( 2l6ftanb (IV3l7a), (Snt- fevnung toon ben 35. Perus] gr. üulfanfeeve ©tvede [oQi. ü-Ieev] l\547in, 8a :| ayjcinnng in Quito IV315am | -9leit)e [= -®ni^^^e] IV317a, 343e; 9^eiben-©.o [= attg.] IV(505e),5i5e,5a, 7e, 547e ;| m6^nm\\3i3e, gv. 9lnf lV5i9me, nnr ©d^Iacfen IV 555a; @(^lamm-5lu€n)iiv[e, -5lu^- brücke [ogT. Saffer, a. *2«ova] V(29m*) 30a* 31e-32a,m*, 33e | ® c^nec [ijgt. Quifo] IV[520e-l]: en.MgevV28m, gcfd;mcljener \ 31am', -grenje [tigl. quito] IV 241a, 520e[520t;-iJ; y[28-29a]', fpovab. [i?gl. Quito] V 28m :| [(gc^vift] I*452m; f üb li elfter (sg.) IV0315e, 7a, 547a; SemVev. IV 241a, [;ift. ttjätige [= entsünb.] IV0446m(3ar;l), [Xo^cgv.] IV5ö2am i| £rad;t^t [ügl, ^vcto.] IV4oii §aleb) II260e, III170e; @ir Walter Ralegh (Raleigh; c. 1552-1618) 11460a, 482e *Rama (iiib. §elb) II 40a, ilömll«, 7a, 449m; Ramagiri (53eig Sub.) II117e J Ramayana (iiib. @^oe) 111209m: aüg. it. tef. SfJatnvfdjilbevimg II [39t-i0a] 51. lUrn, 5e-6\ 7m\\ ; fiibl. ©eftivne HI 209m-210a, Lanka Ii203d; 2:i;ierfveis III 162m, 199a || Ramberg (im ^axi) V77e (Kranit mit tali-®limmcr), Haffun Al-Rammali {axah. ©(^riftft. c. 1290) iI257e ||— 1) bcv Rammeisberg (bei ®o^Iav) II 257e-8a (fi-ü^cv ©eSraiic^ bc8 ^ut\jei\s) — II 2) Rammeisberg (*Carl Fried., geb. 1813) III 616e: „6)tm. §aiibiui3vtevbuc!^" 111642a, ^elbfpatl; bon Teneriffa IV 622m, ^anb" fc^riftcu 111624e ||. 2J?etecveiieu 111614m, 624m | SD^eteorfteiiic (33eftanbtr;eire) I (136a,m) 406m, 111613a: 53cfc^äftigiing mit i^neu III 6i5e-4a; 3u* fammenfetjimg u. Söeftaubt^eilc , 5Ivteii IH [613e-7m; 21. ö24m,e]; Slvteu 11. 5(btl;eilungeu , mit il;veu SBeftaiibtl). III[614-7a]; SlBnlic^feit mit teüiir. m'mcv. hl 6l7e,624e || „§aublüi3rtevbii(^ ber ÜJJineral." I 406m, 7a; IV 619m, 622m (@u^pl.); Sliifbläfjen ber Obfibianc IV 485a, ö42a; Oligctlaö IV619m; [perf.] III613e, 7e, 624e; Slual^fe beS Jvad^tjtg tcm Chimborazo l\627am,8am, 9e — 1| Ramond (Louis Fran§ois Elifabeth R. de Car- bonnieres, 1753-1827): Soefficient IV623e, [^evf.] V52e, ^ifc^e ber Pyrenäen V 52e-53a -.[Ramri (3nfel bei Slvracan) : SSulfaii V45am ((Schramm) ; Ramsdt-n (Jeffe, 1735-1800) 11181a (2J?eBinftv.) , IV623e-4m (R.'i4,e @etäO-S5avometev [ju ^i>l?eiimeff.]) | Ramfes II ob. R-Miamen (R. ber ©voöe II 159a,m ; Ilf 206m ; RliMmfes) U157me, 8e-9a,m, I74m, 406e-7m: ^anai 11204m, 9hd)foIgev 11407m, Xmpd 111206m :| Ramus (Petrus, 1515-72) II 282a I Ramufio (Giov. Batiifta, 1485-1557): ßusbeck 926 Ramufio ^ — raul^ ll466a(gct^. (gtäinme); CadamoftolI480e(@IevI;antenl)aare); in360m,me; Columbus 11506a, Corfali [a. 9«ageü. S.j III361e; aRagcfl. Seßolfe(n) II(329a)485m,e (Corfali); navigazioni et viaggi II 466a, 480e, 5m,e; 111360m; Vefpucci 11492a *montagne de Rande (^^vcil.) 1462m, Ranco (^iilfaii Sljili'S) IV 553m I 3ianb (aiic^ iii comp.) [f. (Svbe, Äratev] I235am; pl. 9länbfv (*) [j. Scutiiient, (Svl}cbmig, Ävater, SKaavc, SBolfen] III 331m, 520e; IV 144m, 456e,572m : v-aitig 111389m; fd;avf kgveiigt* 1 363m, 111331m; bei- eaiibbäufe 1329m*, -ftial;len 111417m, -mU lV616e rj mwk U 839e; ranteiib II91m,e (®e\üäd>[e); ranunculus Guzmani (^fl.) lV573e I Raon (jaö. SSiiIfaii) \\328a: \d)X gv. Äratev lV327m, 8a :| Raoul- Rochette (Defire, 1789-1854) 11 127e (2)^aleveieu bcn Herculanum)] Raphael (Raflfaello Santi cb. Sanzio da Urbino, 1483-1520) 1153m, 128m [pevf.], 338e | ÜJapini (and) in comp.) [rapiili; dWiUm IV 282a] (Iccfeve SDJaffeii; = ®aiib [aiiö SSiiIf.] IV 340a, 3a, 483m; neben ®anb gen. V39m) [f. ^ulfane] 1256e, 396a, 452a; lY 278a, 282e, 484am: -Äegel IV 539a; -©(^it^t IV 484a, -ed;id)ten IV 333m *rasdyana (= Sfjeniie) 11257m, 450e; rafd) [. ©d^Iüffe, Rafchid-eddin (c. 1300) 11465e (^evf. ®efrf>.), ^iafenbecfe 114a, iia/ener (S3ülf) 11169a, Rafk (Rasmus Kriftian ob. Erasmus Chrn., 1787 ob. 84-1832) 11271m (omevil. 9hinenftein), quebrada de Ja Raspadura (im Sf;cco) IV 555a; raffeln I 214e, lV534a; raftloS lV320a,638e; V40a; RatdiJ'e ((Sngl.) 11373e [bal^ev gebt.], ^at^ [f. A. v. Humboldt, Leibnitz] IV 204m || ^at\)\t\ sg. 111555e, pl. (*); 2lu[(i3fimg 111556a, l;eiligc 1175m*; löfen ib.*, Ill555e J vätl)|el^af t [[. (Svf(^eiuung, ^inimelSerfd)., 9^atiivs crfd;., Wn«^J"f"] ' 278e, 11246a; III 170c, 201a, 242a, 312m, 320e, 374e, 392e, 3e, 494m, 504e-5a, 566e; IV248e, 349a, 480ra, 591m, 635a :1| vaticnal f. Bufammenl^ang | v a t i o n e H [f. 2Bi[fen[c^aft] II143ell, 200e, 213e, 7a, 377e, 509m; 11117a, IV630m :|| Raton mountains (2 aiiggebr. SSuÜane 9Zeu-2)iej.'«) \Y437e: 5lu«brüd^e lV455a,m J 2) R-^a^ lY 597m II gjatten 1221a: -unfein (Stjeil bev Slleuten) lV595c; Eatw/i^-ißevge (auf Sovneo) IV 406m 9tau(^ (aitd^ in comp.) [f. (Sibbeben, Ävater, ißulfane] I200e: r-äf)nlic^ I 200a, v-avtig 1201m; bid;tev 1 199e, bunfrer 1441e, aiiQ ber (gvbc [bgl. -fäuten] IV585e|-fang 111 115e: -fe^rer ib.; buvd; ben dt. ©terne fc^n III71e, 72a, IWe :| ^axU 111302e, r-gvau 1199e; auf c. Snfel lY412am, 585e-6a', 2Reer f. -faulen j -faule [f. SBuIfan] I220e, I11489e (umgebogne); -faulen IV339e, 376m {a\i§ bem SD^eer), 443m\\ {auQ (grbf^alten) :| fc^toarser 1 220e-la; IV 223m, 255e; -n.^oIfen IV 603m :|| raud^cn f. planet, ^uU fane; rauci^eub [f. SSevg, ^iigel, 3ufel, Ävater, <£oIfatave, S3ulfane] IV 589m Erioh Rauda II 164m (nad^ Grönland)-, Rauda-Kamba (iel. SBiiItan) IV373m,e (Sin 5lu«bvu(^) :1 vau^ IV 349a, 386a, 534a, 6e, 555m Staum — Raumer 927 9?aum [awä) in compos.] (bgl. 33. räiiinlid;) [f. (für sing.): S3eti»egmiö, ßontinentat-, (Sntbccfuiigen, (gvbe, ©vcbeningcii , ^ininiel, 2\ö)t, 2uft, hiftteer, teüiirifc^, Seit] l5üe; II 183e, (307ni; 11152«, 55a, 442nie; IV 205m; plur. ^aiime (bmc^ * bej.) [f. @rbe, ^imniel, 2ßeltj 1 197e, 205e; II 312m || ^uftt^c: im aHcIiiten 3?-e 111279m, -2(uöfüümig IV 305a; kbccftev IV 40m, 166e; UkUii nil58a*, ^Sefc^vaiimjcit [4: cingcfc^v.] I 166ra, S3cftimmiiugen im dt-e 11210m, r-bmc^bvingenb f. gevm-c^ve, eiiigefc^vauftev [ij: 53cic^vanftl).] IV 231a | cnge(v) II 209a, 253m*, 31 2e*; IV 302m, 323m; auf bem engften IV451a, im eiigfteu I 12am (maiinig^ faltige Dlatiiveinbriide) J ba§ at-evfüUenbe I 59a, evfiiüt III 17e, -ßv* füHiiiig I 405a :| evleii^tete III 121e*, feine II 2ö2a*, fvietlic|)e lV213a% gcfc^Ufeiiev II386e II grc^ev IV311m: [fe^r gr.] (= migeli.) III 264 o, 559e7gvcBe (pl.) II 178a, 111311m, IV 311a :|| ©vcje 11186a, lll (41e): [unfapav] III41 J-gveße [= vämul.] IV6e, -en I156e-7a .|| im 9e-e I50e, 63m,e,82a,371e; II96e, 210m; 111104a, IV78e; imicvc IV 112m*; ivbifci^e* [= tcüiiv.] 11249a, III 75e || neiue(i) I 102m, IlI267e*, IV 386m: auf einen fl. 9?. ccncentviveu II 97a, eingefc^räntt auf 1217a, im f(. 111375a, jufammeugebvängt 1387m J bev Ilcinfte IV 229m, 495a :|| leev(ev) III 442e; IV157a, 205m: nic^t 1. III 54a H r-meffcnb 1 173e, II320e; öbe 111158a* ©c^vanfcnlcfigteit 1160a (in bie @d;r. beö 9i. bei> feu!t), ftiüe 111158a*, -t^eile 111626m; tiefe IV112m*, Siefe IV6e(un' evgvüubl.); nnbid;te IV33e* j|— unenbli^ev III(59)m, IV(5me, 6e); U-lcit [= väuml.] lU 17e, (40m, 352e)] unermeßliche [= unme^ar] 111125a*; U-feit 1115a* III(40m):| unerveid^bar I91e, unfaßbar f. ©rößc; ungel)eure(v) [= fel;r grcß] 1403a*, 111323m*, IV394e; ungefe^enc 1178m*, unmeßbar [= unevmeßl.] III (626m) — :|| -ter^ältniffe [= raumli^e] I 162e, 3a, 4a, 302a; II293e; IV5me, 161e, 415e: große« n. Heine? III 2ö4a J 33erl;. f. ^. u. Beit :|| -l.>erl;altniß 1 192m || ireite 11261m* II SR. unb3eit 1161a, 197a; H 139m, 158a, 374a, 405m; 111233a, 625e: nnergriinblic^ IV6e; 25erl;ärtniffe II394e,521e; IV48m J^eit uub 9e. I 185a, II41e, 11113m, \92m ||— 33. räumlid^ (ügl. Üiaum) [f. Stbftanb, Slbtljeilung , gcmeffen, Uucnblic^feit, 33ert^eilung] adj. 1265m, 284m, 303e, 430a; II I60e, 180e, 209m, 247a, 375m; III 406e, 437m, 441m, 520m; IV 16e, 104a, 219e-220a,431e, 458a; V57m; adv. (*) II 140e, 158m, 238m, 309m: SSesielningeu I306e, IV 14a; ©rijße [= ?)?aum-] III 41e, Äenntniß 1170a, ^^äncmcn 1220m, (Sein 1155m j fid^ üeränbern III 400e*; SSeränbcrung 1 158a, 209a, 210m; lV215e :| S^erl^ältniffe [= 9?aum« tert).] I98m, 144e, 257m, 261a, 283a; II32e, 150e,3e, 4m, 7e, 254e, 298e, 366e,413e; III24e, 430e, 9a; wirfenb 11395m*, Bufammen^ang V58e :|| bae ÜJaumlid^e 1 157a *Friedr. v. Raum er (geb. 1781): Äaifer Friedrich II, „^o^enftaufeu" II448e-9a,453a; ^F)irofo)>l;ie be§ 13*«" 3a^rl;., „I;ift. Stafci^enbuc^" 11463m :| 928 9^auml -— Sf^eb räumlich f. na6) ^amn, dtawpe H 425e (geHH'nte) | rauften [f. 33ac^, Siub] 11113m, 9t. [f. SSIätter] II67e; -enb linm, 26m :j Ravana (im Dtama^ana) 11116m, Ravenna II52e (Sßalb babei), -ßai-i (inb. %l.) 11433a I iJawja/c (3nfel bei 9^eii-®iiinca) 1 189e, 422e : ftiinbl. SSeranbb. ber luaguct. mnv. I 189e, magu. 2ln3iel;iiug I422e:| John Ray (lat. Rajus; 1628- 1705) 11391a (gecgn. evfteni); raya (Sinie) 11 316e, 7m, 8a, 481e-2a; IV 54m; Raynal (Guill. Thomas [Frangois], 1711-96) Il467e [^ufi^iteu toiu §aiibel]; Razes (Abu-Bekr Arrafi II 256e-7a) [a\\6} Rhazes, Abubetr Razi: b. \), aiiQ Rei in (I^ovafan; f c. 923 p. Chr.] {axab. @el.) 11 256e-7a, 450m ajcactiOU 21. (geU)., triöial) V91m - 1 1 33. (= 35 ii I c a n i 6 tu u g , iMiIfauifd^e 2:f)ätigfeit) 1) allg. ober bei oiibcvn Seit fördern: f. SD^ciib, Planeten, SSuIfane, Seltfln-^jev — 1| 2) bou ber G-rÖe — 5tu«bvii(Ie: a) 9L beS 3nnevu gegen baS tugeve 1163a, 209e, 219a, 318a; 111508e, lV213ra; g. bie äuBeve (Svbviiibe lV213aTg. bic Obevftnc^e I 168a, 209m, 236m, 7e; imjveS ^(aiietcn g. feine O. V13e-14ajg. bie 9tinbc 1209m, 366e; 11391m, III 5a; g. bie äuBeve ang ((5int;eit) WSe-Ua II— 2) 9leactito-^a)^ieve IV 338m (342a) :|| 3) 9Jeagentien IV 603m, V92a (d^emifc^e) J 4) veagiven I 222e; IV 26a, 174e; -enb IV 342a (^a^ievftreifen) veal [f. SBelt] V5e,7a,9e, 16e: 9teaI-^I;iIofopIjie V19mJ iJea/ del Monte (in b. ^roto. 2J?ey.): [Ort babei] IV 434a; «por^^^r IV 614m, 635a; (Silbergänge IV614m || Lorenzo Realio II511e (S3rief Galilei's 1637) || Ütealiömng ViPm (gegen Sbealigmn«) \ ^Reoüften 11252 (unb 9Zomi* nalif^en: Äam))f); realiftifc^ II16<5 (^enbenj), 282e (Slnfid^ten) :|| 9tealität I147e, 8a; II93e: an bie dt, gefeffelt 1367m, in ber dt, 11185a J pl. -en II21e (nüchterne) *Reaumur (Rene Antoine Ferchault de, 1683-1757): S3rief an i^n 111124m j [®rabe nad; R.] III 451m; IV44,44m (1°); V96e: neben ben lOOt^eiligen IV 36m, 44m |j 9tebe 1482a: rebenbe^flanjt II 22a; Rebmann Dieb — ^Refleyion 929 IVSTTm (53cva in Oft-SIfv.), Reboul (Henri) IV517e (^ic de Nethou hex ^X}xn\.), dkäfcii- f. bei rennen; la Recherche (dovbctte) IV65all, 192e, 205a 9fcd;uen 11364a (53el;avvlid;tcit) , red;nenb [f. Slftvonom, -ic] II259ra JSfc^cu-; -hmfl ni62m, 11122m; -maf4>iue 11 455m :|| 9Jcd)nung [). ed^iffj 1142a; IlllOle, 24Ga,m; lV201m; pl. -cn (o^) 11151a, 517c; (comp, -^e-) gegen 53cc0arf;tiing 1113a; bnvd; dl, kftinimeu 111518a, 616e; -fcl;[cv lVl5Ge, -fovm IV 649a, -9?cfultate 111136m, 9ktMficn l 424m, [Ivcnoc 111 3ra, tOccicttic^c IV 184m; be§ UnenNicten II 364a, 5.i2me ; bei- 9i. nntevlicßcn 1113m, nntcnvevfcn I1345e *vc^t (in comp.): -Kiiifii] [f. S3cn?e3iing, Someten] 1 113e, lllölall; -njinflio 111 176m; lV206e, 312e, 432a; f4incibcn 111344e J 9hd;t (aii(^ in comp.): -fcvtigiinß 11187mll, lll(9m); (jcl;ciligtce lV640m || ÜJccipro* cität IlUOle II 9tcctafccnfion (= ©ei-abonf)tcigung) [ber (gtevnc; ^imftc fliu ^iinnicl] 11 4S7ra; III 149a, 177am, 8e, 181e, 210e, 244e-251a, 2G5e, 2S0c-la, 293m, 326m, 7m-8a, 339me!ll, 343e!l, 8e, 9a, 358e, 373e, 493m, GOOc; von 9icklf(cdcu 1H 312a, 328p, 340m, 367a J pl. -cn 111185e;l| 9JcctafccnfienaI- III 173e jj recuas lV221a; in fiti^ vccunivcnb (= iviebcv» Wncnb) lV134a, 5e; 9Jcbaction II 222ra ||— Diebe §1. (= dictio) 1 4a, II 15e; 33. (= ©pvac^e) [Oj 111501m; teßeiflcrtc II0324m; ^reifieit 11 G9m, 193a; fvenibe 10493a, -titnfl II2S8m; ec^niiicf [= vcbncvifd;] Il59a, 74a 7 pl. 9Jeben II 265e ([>ilblid;c), Theodor v. Reden II497e (2(^[d;vift beö Copernicus) ;H vcbnerifc^ II 21a ((Sc^mncf), e (Sliifbilbnng) jj 9tcb[c^cÜ (civab. SDZenat) III 413m ||— rebncivcn [f. S3cotjac^tungen, Sterne]; anf I433e; III 13e, 15a, 17m, 440m, ö93a; lV17m, 188e-9a, 219e, 233a ] vebucivt [f. ©tcinc]; öuf I423ra, 11124m; IV606e, 630e;.[ein befl. Salu] llI150e(2a), 5a rjj 9febncticn [[. 53cobnd)tiingen , 5Ü?an§c, ©tcvne] III 149e, 194e, 6a,m; lV326m; pl. -cn (*) III 269a, lV68m: auf IV 157a; '^^■^djkx 111232m, fc^lerHte IV152am* — «H vccll III 166a, IV 147a; ÜJceücö I1406ra vcflectiren [%.] (ciß.) (= 3uvü(tn?crfcn) [f. eid;t] 11415e, IlllOle, IV 163m; fid; v. (Hlbl.) 1 165a, 323m; in626e; lV5e, 320a J rcflectircnb 1) iVW') [l i5l^ic^)c, eid)l] III 134a; 2) (ocifiin) I 142a; SJicnfc^ I161e, 2:(.tätiijfeit I 151e J vcf lectirt 1) (nnt.) (= juvücfgclvcifcn) [f. 53ilb, Z\6)t, £ic^tfM)rcn] 170a, II259e; III 108m, I33e, 4e; 2) (tnlbl.) I1259e; III7a, 8a,e; in 11 52a :|| 53. ÜJcfIcctor III 7.ira, 118a, 180e, Im, 213m, 319e, 320m,e, Im, 5m, 337m, 340m,c,366a, 534e ] pl. -cn III [78m-70, 21. Ii7m-5a] 79e,16Se,32üa;bc»:t;Mume III 5im-S2a-;||(S. gjcflev [f. 2ri:Bcn* U>cÜ, (v;;bilbinu3^^riaft, Sici)t, 9^.tnii 1) (ig., nat.) II4I4mll; III 101m, 540m; IV Mle, 2I0e; pl. -ci^^) II2-J7a J 2) (Inibl.) H 160e; Il4o, I53e, IGDm, 210a, 4a, S.'^lm, 4S6m; IM 3me; lV3e, 57f j: bnvd; 9?. evleiic^tet in38LMn,3!>8m; eiuct^ (^q\vc\U 11 l'JGm, iuncvcv lll°6e ;I| 5). 9?c[lciiün 930 3^ef(efion — 3^egen € (nur pht)]., = ^nxnd)ivex\in\a^) [f. Sic^t, Siift, ©cnnenlic^tj III 104e, 9a,m, 118me, 121m, 132m, 4e, 418e: -^e-^nftrumcnt III 78ra, 101m 5Refonn II338e (Luther's), 9e (religiüfe) | 9?e[o vmatiou II(337ni), -ator 11244m; reformers 11518m J refovmirenb II518e üeefraction [ä.] (= 33vec^iing, etva^renbied^iuiä) 11487a; 111107a, da,m(e-110a\\), 129m i, 395m, 418m i, 539m; pl. -cn (*): ioppdtc III 135a, -^fe-3nftvumente II 79a, laterale IH (73m) 74a, gegen ^Jeflejicn Ul 394e, [e^rift] IV 626a, fen, ^'intenr. III393e |( in ben Jro^en [f. -menge, -jeit] W (lödme), 612me,m (häufig!.): lange o^ne di. 1 55Pme J Stro^enr, (= tvc^ijc^ev] ]V159me (falfc^e Stuefegimg einer grie^. Stelle), tro^if(!^er 8t. [= 2:ropenr.] II 38a :|J -tro|)f en (pl.) I 363e (leiic^tenb), 446-7a (Xem^cr., gntftebung); Sv. I(446m) j| Urf|>rung, Urfa^ [= entfteb.] (f. osSälber) III (56a) ; -SBeiljättniff e IV 499a, «Berminberung [= 2Ibnar;me] f. oSöIbf r | -3? c r* t ^ c i I u n g [f. -menge] IV 234me, 252m, 504e-6a ; ijtel [4: ^äufiöf.] (a. -gilffc, -fd^auer) 111416a, IV (21 6a); SBovbotcn f. -menge; tonSälbevn erjeugt, SBerminbenmg biivc^ ^erftcnmg bev SBälber II322e, 455« | -n>affer: in SSevgen V27a, 29a, 38e; S3ejlaubtBei(e \\612me, 2iift im m. \\460a, (Sauerftoff IV248e-9a:|-\retter IV127a; Sinter-»?. IV234e,e -5a; Sirhuig (gü(ge) [t^infl.] 11483e, IV232e || -jcit II 68a, lU89e-90a: beginn [= eintritt] IV 539.' | \>\v\^L Eintreten 1 221m; eintritt I 443a , IHOell, III 89e-90a, IV 445« :[ [(Sdhilbeiung] II117e J in ben Src^en IV49Pa; unter bcn Str. I221n], 443a :| Sinter-9e. IV499a *[\6) regen (rcgfam, Ötegunji f. kf.) 1367a, Regenshwg 11286m [«ßerf. ba] II Stegen t [[. Planeten]: Regent' s park (Sonbcn) III 227m J pl. -en 11202a (grüBe).|| ^Regierung [[. (Sj^ebiticn, Seit] 11217m, IV 608a; pl. -en (*); -^^fcrm II 31m, 339m (freie); auf heften bev 8t. II 205m; n^62e*, 72e; -^^ft^f^em 11200m, Unterftiitjung I 436m J Joh. Regio montanus (eig. Joh. Müller [11345a, 11174m] aii6 Königsberg in granfen; awä^ Joh. de Monte regio; 1436-76) II 295e-6a, III 74me: Behaim 11296m, 496e: „quadratura circuli" II 476e, (dornet 111562a, feine (Sinimfunö 11345a; (g|)r;emeriben II 280a, 335am; [))erf.] II 345a, 469a 8tegicn (= ©egeub) [f. 93erg, (Srbe, ^tmmel, $?uft, Sütil^ftrage, 9}tcnb, gtebel, 9?e6elf(cde, ^tauetenft^ftem, ©c^nee, SBeltaü, SBeltranm, SDßiffcn, SBoIfen] sing, (bitrd^ ••■ I^ea.) 1 137e, 161e, 190a, 477m; II 176m; 11146a, 88e, 326e, 427m, 521a; IV 5e, 20a, 43all, 58a, 92a, 323m, 361e, 376am, 414m; pl. 8tegicneu I8oe, 158e, 305a, 323e, 375a; II9m, 149m, 150a, 275m, 330a; III 47e, 176e, 366a; IV 20a, 216a, 7e, 368a, 386m, 498e; V 13m II 3iif.: anmutT% 111298m, biinf(e I 277a, entlegene II 264e | ferne I83m; fernfte' 1152a, TI225e, IVlOe :| getüiffe II281e, gliidlic^e 1366m*, ^crrlid;)c 1187a \ t)D^c 1360m*, 413m; III 597a*; ^ij^ere I339e; bcd)flc 1366a, 111386m f cBere sg. I138e; III 54e, 163m, 619a; IV95e; pl. I 338m; ctevfte I 441a* ;| fiiblic^e 111 176a, 298m; unbetannte I 332a, unerreichbare \104me (im 2)enlen); untere 1361a, 111163m*; r-eireife IV 415m *8tegifter [f. Kometen, 5to^moe A.'s v. Humboldt] ^g. II124e (Sortr.), pl. IV(128a) 155a J al(e« regiflrirenb 1401e, 594m :|| Regia (8tO ö. SSlt^,) \y638am: veta Biscayna IV 638a, 9?är)e ben Ocbivg^arten \\638am', «Pürpl}l}r IV 614m, 655a | ©itber: -gänge IV 614m, -rcid^tbum IV655a :|| Regnault (Henri *Victor, geb. 1810): ^t?grometer 11381m, Äor^er 932 9legii — Dfleil^enfolge V(10e)22m, Z(i\d [b. Scni^er.J IVGSOe.JI vegfam (regen, Stcgimg f. kf.) i72a,248e; 11 167a, 184e, 8e; V8m: geOcu II 339m :j vcöulär (= rejicIinaBiö) III333e | Regulas (etcni): 2»« @r. \\U38e, Uwic^l etcvn II1173e; 2ii^tftävfe 111132e,5e; tiH'i& 111172a J Sieg im 3 (regen, regjam f. kf.) [f. ©cnüil^; öulfauii^e 2:i;ätigfeit] I 224e, pl. -cn {^) 1369a: innere 139a, finiilid^c 1111m mc\) 111539ell, Rehme {^cQ.^q. SWinben, in SBeft^r;.) lV36a 9Jcil>cn lV210e j 9leil)iing (= grictiai; J)gl. gevieOcn) [)'. Scngtomeratc, ©(cctricitüt, «Bärme] I194e, 282mll; 11372m, 382m; IV 172a, 426a, 602a; V24m dlt\ä){%.l)\ = regnum) [f. Ägypten, Slnimlen, 3bccn, ix^ä), Äoijer, üK^tlie, vcniifd^, ^Vraci^cn, SSelt] II 75a, 176a, 4ü7m; lV494e; pl. üicic^e (*): ba« alte' f. Ägypten, bUU;enbe 11443a*, gvcie II (2i 4 am*), Heine 11220a*, mäd^tige Il320e-la* baö neue f. Ägypten, baß cftlic^e Il80e, baß iintirirbiid^e \59e-60a:\\ 2) Ferd. Reich (gel?. 1799): SDianiagne* tißmnß IV 174m \ 3)vel;n.Mge 1 177a, 424e; IU446m, lV5ie-32: neue 2lb* ^aubliing lV32a, 163a] neue iBcrfiic^e IV[52, % 162am] :| 3)id)tig!dt bet Grbe I424e, 111446m; lV32mll, 164all, 647a; gaüijevfiid^e IV157e, ^c^c »cn Freiherg 1418m, ®cbirgß-2)?ogn. f. ^SDii^gn.; ®riitun [. niagn., SSärmc I magn. 23eob. in ©vubcn (für 5lhv., (gtöriingcn) IV 69a, 133a; ©cbirgö- iDiaguei.ßmue IV(148e) 205m ;J [^evf.] lV32a, 163a; ilßävine in ©riiben I426e :|| 53. 3) reid; (aiic^ in comp.) [f. f^iiöc, geformt, 2)iaterial] |: -fjaltig [f. SDZaterial] II 224m; 9M;ßItigfeit IV 3m, 278e, 9a J 4) Reiclienbach (Georg V., 1772-1826) in81a (SDJcüinftr.) 5) Reichetiherg (ed)Icf.) V77ell (©raiiitit, ©ranit) :|J 6) 9iei(^tl;um [f. Söecbac^titngcn , ©clb, Snl^alt, DJationat-, ^r;anMric, ©ilOcr, e^rac^e] II 202e, 288m, 312m; II! 151m, 176m, 8a ; V 59e-60a,m, 87a ; pl. -t(;iiinev (*) 1 V 584e : &ctt beß ^-ß V 61m {Söe), Ciielle bcß dl II 176m; uncnbli^ev IV 8e, iincvmejjl. II 290e*; bcr SJelter I35e *veif 11131m; 9Mfe 1482m, 11131a; reifen f. gvii^^t, 9toi[iing f. grüd^tcT 8itifcn (irie l^cm ^afj) III 517a :| Sicifnng f. tei reif; mouiit Heignler (Rainier'y tl;ätiger 55iilfau im Wafhinglon tcrrit.) IV44ie-2a, 2a (Eiivlriic^e) 9teil;e [f. (Sif^einiingen, SSiiIfane n. toielc ^Irtifcl] 1342m; I11477e-8a, 529m, 54yau. ; lV143a; pl. &{ eitlen [*j (auc^ in comp.) 111478a, 505e; lV144e-5a, 362e: aritr;mcli|d)e III (444am); IV3Se, 458a; r-art(g IV 3ö3a, ccntiniiirlic^e 111444a, enbicfe in322e, -feige f. na^i^er 93., gec« mctrif(^c IVSSe | ©lieb III 444a, 474e, 8a; ©lieber 111 474mll,e,5alll :| lange IV 125m; Vv.raüele* 1441a, IV4r.3a; <)jtaitial-9e. IV327a*; ^erio* bijt^e III 474m,m*,e!i!, 8a, 486a*; muModbaic II 4öOe; III 431m, 450e; nncrmefelic^e 1345m*; r-n.'eifc 11153m ;|j 23. 9ieir;enfü(gc 1238m, 283e, 290m; II 390.', 5o,e; lil lOSn, 255a,m, 312e, 339m, 38le, 430a,m, 466e, 3fieil[)enfoIge — "iJteifen § 933 576a; IV318e,551m,602e-3a,618e; V 13e,75a; pl. -folgen (<^) III 136m: natürliche I55e, ^cviobifd)e I 261a J (5. 9Jeil;ung [f. Planeten, Steine, S5ultane] III 24e, lÜOe, 2mll, 133a, 6a; IV 191a, 214a, 431m, 3a, 491a: 2)rei-9?. IV596e, -^«-©efetje lV394e Reikjavik (^öL) IVllSe (33reite, magnet. Slbtt?.)*» Reimerath ((SifeQ IV 280a, 465a *i-ein (9Jeiur;cit, reinigen f. U\.) [f. Oneücn] 11198a, V14e || Reinaud (Jofeph Touffaint, geb. 1795) II 445m-6a: Abulfeda 11447m, III 195ara; Albyruni II (260a) 453me, Araber in S^ina 11454m, Arin Il447me, liistoriens arabes des croisades 11453a; feu gregeois 11446a, 451am | Inde: fragments arab. et pers. rel. h Tlnde II 445m, 453m ; memoire sur rinde II445e,7m; vojages dans linde et k la Chine II 408e, 415a, 433e, 445e-6a, 454m; Indien m6) arab. Oueöcn II 253 ra,445m-öa :| [perf.] II 257e, 445e; (Sd^ieOpiiber II 257e, 451am; Ubr II 453a |j Rei- nerius = Renieri; Reinbart (^iid)« II36e, 113e; Sicinbcit (rein nfw. |. bcf.) [[. 2ttmcfvl)ärc, $!uft, Oiteöen] V14e; Reinhold (Erasmus, 1511-53; ^l'tr.) II345am; reinigen (vein nfa\ f. be|.) V14e, Reinmar bcr Sllte (9}iinnefänger, c 1200) II 36am || Rein war dt (Cafpar Georg Carl, 1773-1854) I: SBiiIfane öon Jura; Slrbeit 1450a, 6e; !V323e; 2liiebrüd;c IV 560m, iiMÖ fie au^fto^en I(256e-7a)456e; einjcinc IV 559m; tetne ^a'ca^ ftröme I(256e)456e, IV560m Greg. Reifch (c. 1500) I 52a, 75a: Hylacomilus I 72me, 11490m; margarlta philosophica I 52a, 75; II 25öm, 490me; [perf.] I 52a, 75a Sicifcn (bie) (4: Sjpcbiiioncn , Untevnel;nningcn) [f. (Sntbecfung, ?uft, Srcpen] I (175e), 474m ; II [69m-71, 87, 253am, 290-3m], 374m, 434a, 445e, 461am, 6a; IV153e; leftimmte f. Slufsäbl , ^erf. J sing, gjeifc (burc^ * bejeid^net) Ilö0e,87m, 120m, 466a, 470e; III 21m || 3iifal{c (in com pos. Steife-): 2(nrcgnngeniittet f. ferne, me[;rjäbrigcr 2lnfcntbalt in Sänbern (gegen bie [tüchtigen dt.) 111591a; [Slufsäblnnq] (i^gl. u 1 368e (-^6 -Organe), Repfold (Adolph, s:*». 1806) 11181a (2)?eüinfti-.) || baö JÄe^til 1287m | pl. ^Je^Jtilien 1287a,m, 9a; 11 307a: vieienl;afte 1289m II Üieviibli! 11470a, -cn II 218m ; i-canifi^ II 276m (qjevfaffunn) :| ^e^ulficn (= Wofeung) 11134a (-^^-Ävafte), 9ec).M:I[iD- 1178a (-fiaft) *Re/cht (^evj.) lV379e, SJcfibcnjftabt II 101a; Reßna (beim SBefuö) V39a, vcfmijö f. Glcctvicität j Resümber (Augufiin, ijeb. 1808): magnet. 2l6n). lY15ai,192e,9e1 dU]\>'\xat[on [[. gif^e, ^4)flan5en, Xt;ieve]: gc» ^emmt \29e-30a\l, ge(;inbcvt lV542a; '^^-^:pvecc|j 1478m :| 3fefie (^p, = ÜbervefU') [f. fiffil, organifc^, ^flaujcn, Xlfm, t\)kx\\d)] III 7m, lV531all; Reftrepo (Jufe Manuel) IVö55e-6a (^voö. Antioquia) bie 3Jei"uUante (ftm.) IV 210m ||— 9?cf uUatC (= (Svgebniffe) [f. ^Jöa^had)* tnng, SKeffung, ^enbel] I 28m, 85a,e, 361e, 424m, 6m, 440m, 475a; II 73m, 137m, 223m, öa, 8m , 252m , 316a, 344e-5a, 381m ; III 40m , 50a, 51m, 55a, 126m, 130m, 3a, 6m, 189a,e, 265m, 276a, 281a, 6a, 298e, 374e, 380a, 403e, 6e, 421a, 454m, 484m, 497m, 554ell, 592m, 9a, 613e, 7e, 9e; IV 3e, 21a, 2ae, 27a, 28a, 30e, 31a, 32m, 63a, 68a, 72e, 81m, 86e, 93e, 94m, 109a, 112e, 5e-6a, 7e, 120e, 9a, 151e, 2a,m,5a, 162a, 5all, 175a, 205m, 234m, 312a, 322all , 623m, 7a; V5m, 6e, 15m, 50e, 61e; sing. 9JefuUat [bnrd; * be^.] (and; in comp.) 1 173e-4a,326e-7a,339e; li 209a, 386a, 441a; III 24e, 46a, 91 e, 93all,m, 94a,e, 126m, 7e, 8a, 136e, 146e, 274m, 280ell, 6all, 298m, 321e, 5m, 388m, 398a, 446m, 475a, 506e, 529a, 537m, 8m, 548a, 554a, ö75e, 600a, 7m; IV 16m, 24a, 44m, 61a, 80a, 98e, 113a, 151e, 163am, 4a, 7e, 180me, 2a, 4m, 8a, 227a,m, 241a, 288m, 326a, 368am, 9a, 390a, la, 447a, 475m,ell, 524e, 6allm,m, 8a, 9a, 546m, 576e, 583a, 8a, 593e, 4a, 602m, 4ell , 5a, 623e, 9ell , 630Q,m,e, 647a, 8a, 9a; V47am, 73a || 3ufttljc: angemeinc(6) I (S.VlIIe,30e, 33a, 34a, 39me, 154m, 175a*, 421m*; IV236e; oiifgcljäufte IV59m, Slnfjdl;!. f. §evjäf;I,, befviebigcnbe TV217a, beftimmtc IV 118m, ein einjigcö IV 24a*; (Snbre|. I 474a; III 146a, 388e, 9e; IV 390m; entgegengefetjtc lV95a, falfd^e [= iiTige] 1422m, fnid^tbare IV231e | genane 111176m (421a), 599e; IV60e, 103m; ©enanigfeit I426e, 111484a :| ®c[ammt-9J. 1426e*, ©ninbe IIU5Sm; ^auVtief. I54a; II3m, 469e; 11138a, 602m; lVll0m,468e; ^evjär^Iimg IV3e; ivrigc(?) [= fal|d;e] IV95e*, 107e; -jälnige 1482m, !eiuc in252a, r-TeS 111374a; mcilivüvbige(^) IV37a*, 451me*; V 17e | 2«itlel-9t. I 3ö4e; mittlevc(<<) I 424e*, III 192e, IV 188m*7 uegatiüc I205e, IV64m: n. Vcritit>e IV34e :| nHmerifd;e(^) 1342a, 476a; II26lra; 11147m* 49m, 94e* 307m, 575a, 397m, 455am!l, 507e, 591m; IV83e; partielle I172e,340m; po[ititit [. negat., ^lidjtigfeit Sflefultate 6 — Rhein ©eg 937 11347a, Ic^tDäc^evcö lll 432m* | fixere 11140a, 401m (421a); IV94^ 97a, lö6a; ®ic(;al;eit 111 373m :| täufc^cnbe lV240e; üOevciiiftimmcube 11191m, lV35m; mific^eve lV243m, 33ein%inciucvimg 11232a; öev* gteid^ciibc^ 111448m*, ^evgleid^iuig IVllle; üicie f. ^nhi] iüid)tigc(^) 1438m, 11373m*; IV 63a, 468e*; lvi[fcu[d;a[tli(^e 11265m, [(jv. 3al;I] lVl26e; 3iiiamiiicul;aug IVöOm, -ftcöuiig III 6a *9eitavbatiiu (= SBcvf^atiiiiö) 1 103e , III 669e-570a; vctvactil 11428m | Jufius Reuberus (Reuber, 1542-1607): veteres scriptorcs Caesarum et imperat. Germ.: annalcs regum Francorum: Merkur, @ciincuf(c(fcu III412e-3a, öm :j Reufs (Franz *Ambrofins, 1761-1830) lV636e (bölUl. 2}tittti}3cl\), ÜiClitcvd^cll (f(. Stcvil) ][\65e-66a, Rerennaja f. Reio. \\Reventado {^\i\Un W\ Cavtago in (Softa dtica) IV [539m]: ^cl;e IV Ö3'.)m, ßcgcii Jra/u IV 539a; ilvatcr lV539m,m (tl;cilttjci[e ciiigcftiivjt); ^age lV535e J reventazon lV363a,e, 575e || quarterly review 1436m, lV72e; Rerillagigedo (Sufelu bev ©iibfcc) lV313m,m (53im^flcin) ; Ülebifion f. 5ßecl;nmij3 1| 9iei)oIution 2i. (= Umlauf cine§ SBcltförVerf) [f. Planeten, e^I>iveib] 111 291e-2a, 400e: t;al6e 111277e J 33. pl. -cu (= UnUvälsmiöen auf 2öcllfa%>evu) [f. (Site, @vbo6ev|Iä(j^c, BcUti3rpelftevne III 3Cle-2all ; jübl. Fimmel, fübl. eteine III 34:7a :| ^ol;{eufäcfe III 350e-la , 369m ; [pevj.] III350e;l|— ßicher (Jean, f 1696) [ügl. Pkard]: in Cai/enne (1671-73) [f. aw&i ^enbel, 9ieife] IV 158a, gegen Huygens \D20am, ^enbe(-55ev)ii4ic f. nac^ljer bef.; Steife (nac^ Cayenne) I(520a), 111550m; IV25am, 154e-5a; aftron. Ulir IV 25a, 158a :|| a ^^enbel, R.'s ^enbel-35ev[iid;e (I 75m, II 520am, 111550m) [in Cayenne lY 154 e , -5a] I 75m, II 520am; IV [24e-26a, 21. 154m-5] 24e-25, 154e\\-5a: [(gntberfiing] IV24e; ©ei^it^te i^vei- Äenntni§ ii. il;ve 5SevcfientIid;mig 11 520am, IIl550mll, IV[24e-2öa, %. 154m-5] 155all; Sänge be^ ti(ieu 1289m; Sn;iere I292(e); U390am, 529«i€; III 26a J r-mä^ig [= -tjaft ufii).] 1298a, 371a; II91m, 149e; 11178a: &ncd)cn 1292a, tiefte II21n ;| -\ä)x\iti II341e, -ftämnie II 94a, -tljieve [= viejen* l;a|te] 11126a; -mxl 11223m, -mxtt 11222a ||-- 33. vicfig (= riefen* Ht iifW.) II34e,III7m *Riefs C*Peter Tlieopxiil, geb. 1805): mit Dove IV 69a, ge[ci(>moläene8 eifcu IV214m; @Iectr. 11196m, 130m; mnguet. IV 69a (SBeobb. A.'s v. Humboldt füvtgefetjt); 186a (^orij. Sntenf.); uumagnet. ©ta^Inabelu IV 64m :| Louis de Rieux IV 513a (Humboldt's 9iei[ege)ä^>rte in Slmer., 3ei(^nmtg ber volcanc. ton Turbaco); OJiff f. doraüen, Lagunen | Rigaud (Stephen Peter, 1774-1839): Bradley 11191m, 127all ; „Harriot« II 485m, 508a, 510e\\ , le; Äol^Ienfäcfe 11328m, 485m; «Ber^. ton 2anb H. 3)leev I304e; IV 33a, {414a) 58Sa\ [pcx\,] 1588a ] Rigel (@tevn): 1»« ®r. Ull38m; Sic^tftärfe III132e, 8m, U2a'\Rigi (S3crg) IlOe: ^ö\)t I41a, [Ort babei] V44eTrigveda II 39e, 424m; 111208m: 9htiirfd;i(b. illl5me:\ mUm [f. aWonb] III510e, iJimini 1348a (S3ieite); e\ Rincon de la Vieja [ob. bloß Rincon IV539e] (35ulfan ä^itt.STmer.'«) IV539e, 545m; 9?inb f. 9^inber | dlinht [f. SBaum, ßrbe, Planeten, 9?eacticn]: [toon Weisen, S3äumen] II 91m, 401 e, 425m ;j 3?iuber (pl.) I14a (in ©übamer.), V82a; Rindjani («Bulfan auf 2ombo0 lY 407m ißtug [f. garbe, 2id;t, magnetifc^e 5Cbiveid;iiiig, 2}?il(^ftvaße, S^iebel, -flede, ©tcrne, @tern[d;uii^j))en, 3o^iacat-] 21. (n>ir!I. ob. ÖJeftatt) [biird^ o bes.] IHlOle; IV 49a, 345a, 375e,574e; plur. Sßingc (*) III165e, IV 49a J 53. (bei 2öeltfi)r^ern ob. 2Beltfür|)er) [f. ^aneten; Neptun, Saturn, Uranus; 3'^^i^canid^t] 111341a, 427a, 534me J S. (öon bunft* artiger aJiaterie, bimftfi3rmigcr, öon Sßeltbunft ; ©nnftriug: aiie bem bie SöeUtÖr:|3ev cntfte^n) [f. biefe ©lieber; Ü3. imb (S. fuib bie ^crrfd^enbeu SSebeiitungen im mt.]; pl. 9fiuge (*) II1330mell ||: 3ufäl}C (ju aßen 3 S3ebb.) [compos. 9iing-]: abge^^Iatteter 111323m, 588a; ccncentrifc^e (pl.) I104e, 11359e; 111153a, 188a, 587m |j 2) u n ft ring(e) [= biiuftföimiger, -artiger; = l^cn 2«ateric, äBeltbmift] (f. «Beb. S.) llOSeW*, 147a; 111559e*, (567e)| bimftartiger [f.- ^ä^aterie] III 588a | bunflförmige (pl.) [= S)unflr. uftt>.] U37a, 299e-300a, 412m (sg.); 111588m: b-cr Stoffe I99a* j| -ebenen^ IV 8m; [@utfte^ung]* UI567e {auQ berbid^tetem Söettcnftoff), 588am; farbigeo* III134c-5a, 206e; fe[te(v) 111431m, 588m*; -fläd^en^ III504e | ringfi3rmig° [f. a^ionb, S^iebelflfecfe , ©onnenfiufterniß , ©ternbaiifen] 1235m, m231a; IV 271m, 591m; Diebel 111333a :| geglicbcrteO* I462ell-3a; frcifenbe(r) [= rotirenber] sg. I 58a, 146a; 11 367a, 111323m; pL 111431m, 462e, 588a; Ieuc^tenbe(r)o 111123a*, 411m; magiieti[d^(e)0 diiUQ 3)lag — Riobamba ^. ©rbbeben bi§> ^or 941 IV49m,m* 169m; Ringmann (Joh. R., gen. Pliilefius; c. 1482-1511) 11490m ipcx']», Hylacomylus); dt. i)cii ajiatevic, biinftavtigcv 'SR. f= buuftfövniiijev iifH).; f. «Beb. G.] I 58a*, 95a, 146a; 11143 Im*; mctd* lifc^cvo IVGTa; vctivcnbe(v) [= fvcifcubev] I 95a, (103e*); -©Aftern 111 188e, 9a,m; -tl^öIeiO lV249e-250a, 275am | dl tocn Scitbuuft [= Siiuftviiio iiflu. , t)cu ä)?atevie] 1 86m, 93m; (Sutftc^ima bev SßeUfüvpci: am dlnxQcn f. ^lalictcu (S :| -3al;Icu [53cb. S3.J 111552a *j)iiligef3aiig 1163m, viiijjflniilig u. a. compo?-. f. Ijci diiHQ \ Ringgit {li\>. 35iil!au) IV 525m {%. 20): fiivci(|tbavc 5liit^bviid/e, [aft cikfd;cu ib.; ^e(;e, uicbviö lV290e; 9ii^>)>cu lV330ra:j Ringmann f. tci Öiiiifl 2)i; Mamia Rinfo Oavauefc) lV5S3a (Äavtc \)Oii Kraflo), all (AVa/üo eiucSiifcl) rio f. (aiijjev bcii lücuigcu ()icr fülflcubcii 2)e^peluamcii) bcu fclgcubeu RioBAJiBA 1) C^voi>.) V53m (Grbkkii) |j— 2) (8toM) (|iibl. b. Oiiite; vcrii. Rirecpampa V29e) [Daö Gibbcbcu bilbct ciiicu bcf. 5(it. \)kx* uac^J 5[. (aüi].) lV221a,me; V 29e, 56«, 53m; 53. 5l(t-i2. [biuc^ * hq,] {\)aß n(te V35a) lV22ime; (£. 9Zeii-ii. [OJ (-R. nuevo IV 462m, 3m, 521a, 630am) IV 284m || 3iifäljc: Alvarado V29e, (iataftvevr;c f. GibO., Cfnmbomzo IV GoOamO, (Siitfciiniiii] IV496a, f (Srbbcbcn i|'t ein bcf. 5(vt. I^icvnad), ßJcftciii [. Sviimmev, ©ctöfe [Oß(. Gibb.] V53e*; in bcr Occ^ckiielVü21a, ^er;e lV462mO; ^^.jj^^, iV221a, -cn lV221m; Saßc IV 362a, V56e* | 2)^•V'^ [f. aiic^ (Srbb.] V56e*: ivaiibcnibe 2)2oVa-Äc3cl* lV216e, V35am;| [iwr^e Öitcr] \53m, ^flaftcr IV 221a; ^(aii 1212e, IV221me*; ^(atcaii lV2S4mO 9Jumen [= Svümmcr] lV471e*, [2:4>oov.] lV22ime*, Plummer [= Dtiiilicii] lV621e* (©eftcin), $iim Tunguragua [t^gl. eibt\] IV462mO, Umftuvj [.Gibt., Sßcrrcflung lV544m; Söco IV 462m, 3m; Vö3m; jcrftövt lV22ime*, 3fi'ft*''nin}] f. tcim ßibtckii — :|| t 2). (SvbOcOeu öeu Riobamba (bcr 6tabt) [l^gt. ipici).] atlg.: S5ov' öHujje, Gvfc^cinuiiocu, Sc^ifberuno; SSivfungcn, 5'^Iflciin. «S^uvcnbcffcU^cu; Uiuftiivj 11. 3'-'v[tönin3 tcu 2l(t-i?. bitvc!^ c8 [f. oii^ aUc bicfe ^w). tcf.] I210o, 2, 4m, 221a, 2e-3a; lV2i6m-7a [220'2a], 275e, 32Se, 491e-2a, 5e,574m; V 55m [55] || 3ufül;c: (5ataftvo^>r;e IV 574m, gvbbcbcii siitor f. 33cv(;ev53ct)., (Sifc^eiuiiiu^cu f. nttj], it. 55üvgänj]c, cviT>äl;nt V34a, folgen [f. nfi;3., Sivf., e^iivcii] I212e, furchtbar 1214m, ©cfd). [f. allij., 1 5«ac^r.] V55me | fciil iiutcvivb. ©ctL^ie \218a, V55m!le: miv fevii baten V55me :| Lactacunga in Siiimmcm IV 577m, ^.\\)i bcr nnicjcfciiimcncn 2)?cn''c^cn r2l8a, uiincnavtiö I 2l0e: mo)'a [ügf. etabt] 1221a; \34a, 53am] 9bd^iic^tcn [t (^cid).] l V 220e-l a, V55me; bcv SJiiIfan Den Paßo I;cvt auf ju vaiid;ai I222e-3a, IV495e-6a; ®d)auvla|} V34a, Sc^ilbcning [i^a(. aüjv] lVl220-2a]; Svuvcn [t S^^t.ocn; f. aüö.] 1212^', lV2i6m-7a; (Stcvnjc^n. f. ^cvfievj]., 5>eilvüf!::iuv:i «ni Titjjywra/tua IV574m, Umftiiv3 f. allg., feine 5)\nbiubiin;i W 328e, ^crbättuiffe lV22Sa; SiJüVjjdngc 942 Riobamba £). ßrbbeben ißor — Th. Robinfon [= eifd^eiiu, f. ^p. aög.] I 210e; IV2i6m-7a[220-2a], 275e, 491 e-2a; V35m [53me] ; ißcr^evge^enbeg I404e (©ternfc^nii^^^en), \ 53m (drbbcben); nal;e SSiiIfanc 1221a (fein Stit^Bnid^); Sßirfimgen [= golgen, (Spuren; f. l)p, aüg.] IV[220-2a] 328e, 445e, 487e, 526e, 559e; 3evpi5rimg f. afiß. *Eio /no [f. rio Frio] IV 350e [6ei *Frio gii3ii[etjcnj , Äio Gratwi« (53ra[.) IV 100m, iSioja (SBoIibio) IV547e (^roi).), Rio Janeiro IV 136« (Öftl. öou); Rion {%i. be§ fd^iDaijcn 9J?.; = Pkaßs 11175a) 11175a (3JJünbimp" IV 386a (-21;al); Riotandagh (im Saucafu^) IV 509a *i2ip/iäf . (33ei-glanb|^. im SKonb) 111504m, ^Ji^^en [f. SSuIfane] IV 329e (v-fi)imig), St. Riquier (imt. ^icavbie, Bei 5t6bemfie} IV113a (SIbt); Rißri (3n[el bei ^qo) IV398m,m (pic de Langle); 9?i?pen (bei ^fl.) I13e II m^ 21. (nat.) IV345e: r-artig IIIl8la; pl «Riffe III 44m f 33. (= Bei^niing) IV 188a || Rifsafah (arab. ^ataft) 11256m , 4ö0a; D^iffe )". 9?iB, 9titen f. Otitii« 9?itter [21. 1)] (vittevlic^ f. m^ ben ^evfcncn) sg. I[291a (engt.), 411m (vom.) II— 33. 2) Carl Ritter (1779-1859): „getbsng Alexanders« 11425a, Arabien W 381e (milf. ©cgcnben), @c^Iamm ber iöulfanc bei Arracan V (45a) 56a; „(grbfunbe öcn Slfien" [bgl. (Svb!.] (fnr3 „2lfien" H415e,443e) 11402a, 425e; IV38U , 582a, 3a; V56a; ^eil. St}^reffc lll32e, Demarend IV 582a | „(Svb!nnbe" [ög(. 2lfien] I18m, 60e, 75e', II132e, 3m: ntff. Übevf. \\ 457m :| inb. Feigenbaum ci\\\ Ceylon II(99e) 133m, feibue ©elüebe aii^ Indien II(189m) 425e, Saghalin IV 583a, Sapphara II415e, @eibc f. Oeirebe, SBei^ranc^ II443e-4a, ^ndex II 401e-2a :|| 3) Heinr. Ritter (geb. 1791): Araber 11252m, 445m; Ariftoteles III 15m, 28a, 55me | „®efc^. bev ^birof." 11128a, 55e; „(Sef^. ber cfiviftr. ^bifcf." 11445m, 463m —I|— ritterlich II 169e: 2)id;ter II34e, ©eflatt II61e, ^oefie II 55a, lljaten II 49m *3lituatbnc^ 1411a; 9?itu^^ 11443a, pl. Oiiten II 101m :| ritusanhära (inb. (Seb.) II64e, 117e; Rivaltus (David Rivault, sieur de Flurance: lat. D. Rivaltius a Flarantla; c. 1571-1616) II 502e (Archimedes) j Aagufte de la Rive (geb. 1801): ^lectricil^ I485e, jlünbl. SJerönb. ber magnet. Hbiü. lY 195m {X\^)pn^ öon St Helena)', Särme in ber 2:iefe 1425m, 6m; IV36e-37a :| Rirecpampa = Riobamba j Pedro de Rivera (Lafora) IV595e (9?eife im nörbl. Mexico 1724); Rivero (Mariano Eduardo de R. [y Uftariz]) IV 246a (bei§c Duetten ijon Mariara it. Trincheras). 528e\\ (©tabt Arequipa), e (im memoria! de Lima 1828) *Robert (Louis *Eag6ne") 1313m (S^orbca^), IV 501m (Geyßr); Roberts (Henry, l?iciit.) IV586e {^axti ju CJook's 9?eifc) J Robertfon 1) James 1430m (compass in Jamaica 1806) 2) Will. (1721-93) II 302me(gntbec!ung2rmev.'e)*l| Robinfon 1)T. R.: ^^ebelflecfe 111321a, 557a; [^erf.] 111321a; ?crb Roffe's 2:e(efcop 111357a, 545e-6a :) 2) *Therefe Adelgunde Liiife (geb. [von] Jakob, %xaii ton Edward Th, Robinfon — Rocky Mountains: ißulfane © 943 Rob.j pfeudon. Talvj; geb. 1797) IlllSe (OlTian, ferb. Sieber); 3) Üicbiiii'onabe n412e-3a:|| bev SSevgfnotcn los Robles (ki ^o^aVan lV321a)IV321a [555e-4a] |: (Sovbilleven IV 321a: «ttu^gang ber öftl. (£ov* bittere IV 556m; ni3rbl. baöon S)veit()ei(iing ber SInbeefette IV314ra, jübU bai>on 2 Letten IV314e :| ©limmerfc^iefer IV553e, 2age IV554all ; @een, 2öi(^ti|3feit IV 554a *rocca Monßna f. M, r. del Palo f. Fe/ütJ || (Ea^. de la Roche Poncie IV400e-la (Iwoga-ßmd) , 3m {Suwafe ßma^ @d^tt)efel-3nfel); ia Rochelle (gvantv.) I181m; Röchet d'Hericourt (C. E. X.) IV 102m (2*« abl^fiin. (Sj^)eb., magnct. SSeoB.), «57.Sa (ÄcÄoa, afvtf. ®ebirg«arten) ; Raoul Rochette f. Raoul; Rochen (Alexis [Marie] de, 1741-1817) I48a (älJicvcinetcv), lfl512me (pvi^niat. ^^ernvolu) || arched rock (auf Äevguelen) IV 413a Rocky Mountains (cb. gelSgebivge IV455e, 6e, 598e) [f. Äette, ©ebivg^fette ; begriff, Sierra Madre] IV[435e-9, ST. 595m-7m] 438a, 595mlle, 6e-7m || Jufä^f: SlbfaH: öftlic^er IV 430m, 7e-8a:, Weftf. IV 430m, 8'9m{a), 470e J beibe 5I6fatte IV437amll || Slmeifcn, -Raufen IV 638e-9a', %nhi\dl\ 596m, 5infaug IV455e ; [53egiiff]: bie öftl. Äettc na(^ ber SbeilMig bev Sierra Madre lY 435e, 595me || 53erg(e) [ijgt. ÄegelK] IV457e, 596a: -grit^Ven IV596ra | t;ec^ftcr IV598e [St. Helens]] f;oI;e ob. I)c6)\te iy436a,m, 596m,e, 8m :| -fetten IV459me (^avattet ben R. M.) \ -jügc (b. l;. ^tod^z W 595e, 6m, 7e): 3h)i)c^cn ob. neben ben -B. M., ober öon ibnen aufigefienb [ögl biil!.] IV [436, 21. 596e-7d\ : S^Jamen IV 597a, ben Ä. M. parattelc IV (459me) 1 1 [iBefc^aff. , Sfiavafter] IV436e, 596m', «Befc^r. IV 457m, dljaw f. «efd^aff., @6ene babei IV 599m | ^(ii^ IV436e: -betten ib.; piffe lY 596e :\ ®cbirgg!ette [= Äette; bgl. SBcrgtetten] IV 436m, 7m, 9m; ©eftein f. \>\ül, ^ö^e [tgl. Serge] IV 436e, Äamm IV 438m, Äegelberge IV59öm|Äctte [= OebirgM.] IV 435e,6e,9m: lange IV 437a J Sänge IV 597a: Sängentr;ar (bilben btc R. M. mit ber Sierra Madre) IV 455e-6a , 595me J 2 a ö a : -S5änfe IV 439m, -[tröme IV45<5we; Saöen IV457am,e:| t)om 3J?ecrc f. ©übfee; 9(Jame(n) IV435e, 598a (frnnaöf.); in Neu-Mexico IV(470e); ben R. M, paxaM f. SBergfctten, -jüge; ^a§ IV436m,e, 597m; [^erfonen, Steifen] \Y437me,598a (canab. Säger); Pateait^ IV638e, 9hifen f. ^evf. | SRic^tiing IV597om; SD^eribian IV 45öa, me; üeränbevt IV 456m II (9f?2ö), SBeränb. IV 597a :| fte fmb eine ^^ortfe^jung ber Sierra Madre [a. 53egr., Sangentbai] \Y595e-6a, [©tvede] IV 597a, (Sutfevnimg ben ber ©iibfec IV 457a, 2:^eilimg f. ungett;., [So^^cgr.] IV[45ö-9], ungetbeilt IV 45öa, 93erg(. mit bem Ural lY 597 am j|— Sultane \Y 430am, [437-9m, 31. 597m-5a (35ulf. , t)iirt. S3ergjüge ii. S^ätißfeit in ben R. M., an beiben 3Ibfäüen ii. neben ibnen)], 454a: aiifgefimben lY430am | aufgebrannte IV 430m, 598a'. [STufjä^I.] IV457e, frifd^ a. IV 454a :| feine entjünbete 944 Rocky Mountains: 5>iil!ane @ — Rom 2luc^b [= aii^gcbv.; 'cq\. t\fdt\(\c] IV 457a, ©cöciib \\430am, aiiögct^vaiuitc 5tvatcr IV 437m, (9vc(jc) eiitfevuKiig ^cii bev €iibfce IV 454a, tI;atioiC [toijl. cut» jiijibetc] IV 450m :I| toiiltauifd): SIiK^bvilc^e IV438all,m; Scvöjüöc f. SJuIf., gcvmaticulV598a; ©clnct IV457e-cijd ©viutc); Dtogciiftciu I2G0e; A. Roger (deNyon, fc^tvcij. SWajor du geiiie) 141m ($cl;e beö Moniblanc)^ Rogers 11180m (Dlefvnctovcii); Dtosgcu lUG4a *i-oI; [f. 5Iut)äiifim.q, 2)h'uf^cnft;imme, 2>oI!, SöÜcr] 1 393e; II 102m, 313m; 111 147e, 451m; IV521m; 3Hftäubc 1385m J J»or;cU: [t>ci 3>clfevu] 1 195a; I149e, 251m: natihlic^e II U7me \\ Rolnni (5ivnaM;c) III 4Glim I|— ?RoI;v (aiid; in comp.) 5t. (= canna) [f. SSamOii^, ^\.dcx] lll201e; !ö (= m\)xe) [O] 1159e, lll77me, lV247m: -I;;iiifcv 1212a, -Zuteil I221e, -mciftcvO 11498a J pl. 9?ör;ic [. 33amtMi8 :|| dlc\)xc (IVm. sing.) [^oj (= 9?o^r 33.) [f. 2r;evincnictcv] 111 Gla, 62a, lOGa, 115a, 135a j pl. 9lüt;vcu (aiK^iiicomp.) [f. ^aav] 31. (jjcUv) IV25Gm,592a; 53. (fvi.I^c Sclefcc^c) h [\iQl and) sing., f. ofcI;ii] lll[6ie-Ö2m, 91. W6e-7\: Hictcu [= [cl;ii] f. °Seltvauni, ccmiiuniicivcubc lV37m, cifcviic lV227mll, ciiijc 11342m, v-fevmin IV 592m, e^a\i lV227mll; biac^ 9i\ fc^uO [Vjif- o^ÖcUvaum] 111 [6ie-62m, 21. 106e-7], 71a, lü6e-7a,me, 115e, 352m; biivd) 91. in bcn SScltvaiiin blidcii 1 159m *le Roi |. Roy, ec(>at; Rokli III 150a, Rolandseck (am dl^clw) IV 281e (Söafalt), RoldaniUa (9kii-©vau.) IV 554c || Öiollc (Mlbl.): eine toi^tiije 9MVMcIeu IV244me, 47Sa; V42c J rollen 1214e, 9iMV229a; toUciib [j. 2)enucv] 1443m Rom (3(.) 1) @tiiat, 9tei(^ (f- bicfc i\m aiid^ kf. u. Scftr^crifd^aft) (wirb uid;t bc3cic[)uct) [f. Cart/jo(/o] (1^:111. luc^ (Säfavcn, ilaifcr, 2)uiiavd;ic, ShWuHif) ni212-23G, 51. 43Gm-442m]; 2) etabt (f. ciic^ Suf.) 11 2iSa: a) alte (unvb bmc^ vcvjjc). + kj.) 11 2i<5a b) iiciic (tiivc^ tcrijef. ^) 1397m; iioma f. ^cam.ppgna |] 5Ö. Rikr [vii!C^> in comj)Ms.] {öltci-; yiiiöbel;uimij [. 9icic^, üom 2ru§f — Sitt 945 ?{it6f^nid; 1277a*; ti^ag He 9i. öcu aufjeii aiifgenctrtmen üaBen [b] [ögl. entn., 3Söl!ev] II149am, 2y5am; II1471am; eiubviK^ ber ißarbaven [i^g(. SBÖÜev] II 109m, 234a; Barberina II X 80m, Beamte f. @taat; (>ei bcn ^. [b] IllOße, 199a, 225m, 439e; 11146a, 65a, 412a; V61a; Belvedere f. ovatican, S3e|c^aff. [t>gl. (Sigenfc^., S^aratter] f. 9teic^, be* flicht X f. ^er[., 33ieite IIXl86m, campagna di Roma IIXi28e | Säfaveu [= Äaifer] 11411m*; Rom unter beii (S. II202e, [214-236, 5t. 436m-442m] 214e, 6a,e, 396e :| S^arafter ((Sigeiif^aften) [b] II 16am,e {16e), 217e,e*, 265a*; S8iR Chigi I X397a | bag (II;riftent!)um [ügl. cftr. 9?eid;] ©taat^religion U218a, 235e-6a(6a); c^riftl. 3eit f. 2itter. :| ©toilifation [4: (iultiir] ir212e-3aO; collegio romano"^ III 337e («Stern- iDarte), 548m (Slftrcnem); (Scionie IV600eO; ScmetenO 1 105m , 59iaw ; Snitnr [4: ©mlif.] lU49amO, 2i5am* (mokr); IV 225m* || S)i6ter [c] pl. I251e; II (20e) 109e, 121e; V61a; sg. II 17m | 3)i(^tung [b] II[16-17m, 19m-22m; Sr. 107-llOa (b. \). ^aturgefüt;! in ifir)]: f^ätere II2ie-22a|| ©genfc^aften f. S^arafter; (SinfhiB^ [= SBirf.] f. @^rad^e, 5Si5l!er, Seltberrfd^.; einigenb f. Sßeltt)err]d^. , Einrichtungen f. (Staat ; ent-» n cremen [= aiifn.] f. Etrufker, Griechen, Golfer; (Sroberungen I492e°, erfc^üttert f. 9Jeid^, (Srtveiteriing ber Hnfid^ten [. SBelt^errfd^. ; trag bie 9i. toon ben Etru/kem eutnel^men^ II 169am , 213m ; etüig f. @tabt , ^Ictte II(231e*), ©arten II X360m | ® eift 11265a*: -^egBitbung II 149aO, '^e§rid;tungII76eOT®eogra^>t)en 1187m*, -ie II418eO; gecgn. f. ©efteinrj ©efanbte [= $!egaten] IV(51me*), -fd^aft II(221m*) || ®ef(^i(^te [a] II 18e, 20m, 215e, 220m; [c] [t^gl. Seltl^errfd^.] II170e, 401a: in d^riftl. Beit II 2öa* J 'A.gfdjreiber II 22m* || ©efe^gebung II235e, ©eftein Ui R. I X260a II Griechen [b] : bie dt. entnehmen Den ben Gr. I 78a; 11202a, 213m; 9Jad;a^mung, -er ber Gr. II16e, 78m; bie Gr. übertreffen bie dt, \l216-7a\\; toerfcbieben toon ben Gr. II 16m, 31m; öermanbt mit ben 6fr. II 16m J grtec^. Sprache f. @^r. || ®rÖ§e [= Slugbel^n., Umfang] f. dttlä), (Staat; §anbel II219e, 221e, 5e, 242e; §anbf(^riften 11289a*, ^err* Ii(^feit I!52a* | ^errjc^aft [b] [ögt. SBeltb.] II 204e, 215m*, 222m, 234me, 5e-6a; -berrfcb. II218e, 234a, 295e :| n^aS bie dt. beri?orgebrac^t baben Ill49amO; in R. [= ju] (a. ^erf.) I+236m; IH-219a, X277a; lll+163e; Sabr f. (Stabt | ^aifer [c] [= Safaren]: -reid; II218ra; -jeit 11128a, 216e:| fennen l Sänber: tt?as bie 9^. nid^t f. lV49mO; Äcntg 11130m*, fogmifd)e STnfic^ten f. 2öeltberr[(^. || iOänbcr [ij: ^^rcb., ^beile] (ögt. vomanifiä^): onfgefc^Ioffen II 2i5, gebi?renbe f. nntertu., tt>e(c^e bie ^. ?ennen 114136°; nntern>orfene, jnm 9ieic^e gebörenbe [= ^rcö. , Xhe'ik] II202e, 4e, 2l2e, 5m,e, 7m; 3.^erfebr, itBerbinbung mit !t?änbern n. 35BIfern [b] 112196, 220m, l-2a (Im), 235a, 440e J ^anbfd^aft n79me^ \\ ?eben Ill6mO, 169m*; Legaten [= ©efaubte] II 221m*; Siebter* I 123a, ni608e I Sitteratnr [c] II 16mO, 19m. 27n , 3Im, 107e, 115a: AnTtoteles ?l. ^. .P>umbolbt, . berung(eu) [i.\(]l. 2)i^tiiug, ^vcfaüev] ll[16-27a, 21. 107-lllm (gering)], 23e, 24e-25m, 27a, 5im, 51am, 76e-77a, (79m, e-80a, 101e-2a, 248m); -fimbe II229-230a(ovgani|c^e), -[c^ilbeniug |. -gcfiir;I:| ^JJorbIid;t lX202e; [Öitev bei R.] IVX631e, [Ortönamcu] lV372mO; cftli^, f. ^vol\, ü^cid; | [^i^erfoneii] 511, in (°) liom: 1) [ba lebcnb n. a.] +I126e, 79a; x II oi08a,299e; lII0493e, IVO502a; 2) [33e)i:d; cb. füvgevev 2lufent{)alt] X Il036e, 0129a, 0344a, 360m; 11120m, 30a,m, 409e; IV 117a :| f\ia\\- SaifiuiDe II 229e-230aO, [Phänomen] IX 397m, ^I;iloic^I)ivenb l62eP; monte Pincio IVXi25e, Pi/iciiw (5Serg) H+23e | $rof aüer*: ^yjatur* gefiil;!, -fc^ilberungen ll[22m-27a, 2(. 109e-llla] J ^robin3(en) [c] [4: $!;inbev nfn).; togl. did^] II202e, 215a,e: öftlid;e 111414a :| Qnirinal 11 X360m, 9fegievnng 11217m || dici^ [cj [= Rom- if: etaat, K^dU l^evvid;.; togl. Äaifevr. , SBeltv.] (a. Sänbev, Steife, ZW^, ^ölkx) 11 [2i4-öa, %. 436me] 214e, 8a, 9m, 220mO; III 174a, 467m; -reid;^ H 221m, 2m: 35e)d;afr. n214m-5a, ei;viftentr;um f. cftL, erfc^iittevt 11235a; ©ve^e, 5(neber;nung [= Unifangj 11214-, [ef;r mannigfaltig U214m-5a\ ba§ l>[t(id;e {Byzanz-) II 80e (2l8e): [Sl;vi[tentl;um] II 235a :| ^^voüinäen 111414a, ®i^ ll+218e. Umfang [= ©roBe] 11218m, Untergang II (239m), ^erfaü I1436e, 3}erme[fnngen II 215a .|| 9ieife(n) bnrd^ baö ^cid; II 215m,e, 222m; ber dl. lI(329aO) :| Religion [tgl. Sr;riftentl;.] Il(274aO), SRepublif 11470a, 9titter 11411m"-; (Sd;iffe* 11470 (Söegmeffer) , am (®d;aufelr;iber) | ©c^riftcnO n{288e, 329a); (gc^riftflellev [c] pl. 11187a, 9m,286e-7a; lI[411a,2a,423e,594e;IV535m; sg. 111173e:| (g^nle m+163e, @enat 11219m* @in!en f. 3)erfatl; (Sitte IIl (162a*): ^nftrenge 11217eO; @cnnenf(cden 111412°, (Spiele [ögL £[;ier!ämpfe] ll+441me | Sprache [c] [= lateinifc^e nftt?.] Ill6me, [218e-9m, 21. 437we] 219a: 2lng6reitnng [= berbv.] ll[218e-9m, ^.437me]; ©nfluB 11219a, 4S7me: anf anbere 11265m; gegen bie gviec^. I116mO^ verbreitet [= Slnsbr.] II 2iSe-9m(8e) J (Staat [c] [= Rom, W\ä) nftt).] (comp. Staats-) • -^e^ amte II215e, -einric^tnngen 11169am, @re^e II 2i4, -ferner 11218a, -religion f. (SI;viftent^. ; großer (St-e^berbanb II(212a,m,e) J @tabt [= Rom-, f. übr. ben ganjen 5lrt. nnter ben Bt'it^'-'i^ + "i^^ ^] 11218a: bie elüige St. II+218a, 3a^r ber ®t. IV 606a :| ©tammijater IV 5356°, (Sternlüarte f. collegio, -ftra^enO 11215m, Stienge f. Sitten | ^;eile beg 9teid;ö [= Sänber, ^rot.]: öerfci^iebenartige 11 217a (8a) J S^ier : -fämpfe II {229me, 441me), -fnnbe II229amO:| Umfang f. Üteid;, Umgegenb IV X252m; nnter R. f. Sanber, SScIfer; Untergang f. ^f^eid;, 2ßeltr;errfd^. ; nuterauH-fen f. Sänber, ^Jelfer; SJaterlanbgliebe 11217eO Vatican IIX i28m Rom ^a — 9tor 947 (Beivedere); 95cvfcnnb f. «Staat, ii^erBiiibimg f. ![?äuber; 35erfan, @iuteu [:{: Sruflej., Bevftücf.] II217e-8a (8a), 235a (436e); ^evfaf|img Ii218ra, ^erfeBr f. Sauber, 33ernieffiingeii f. 9?eid;, 35eriraltiuig II (217m) || 33 ö I ! e r [oc^l 33ait>avcn] : (Siiibrucf) nnlbev 35. [= 33av&aren , i^gl. *35cl!ev* iyaiibenuig] II 219e-220m j (Sinflii^ ber dl, auf aubeve SS. , nub. 5>. eut* nel;meu t>cu iljueu^ U212e-3m, 265m; bie 9i. eutneF)nieu i^cu aub. SS. f. außeu, eutuer)meu J SS., u^elc^e uutev R. fter;u, beö iTin. 9ieid;§ 11217m, 9a: 3Serfc^iebeuI;eit II 2Ue-5a :| SSev!er;v f. Sauber || bou R +II109m,e; Sageu n470amO, SScgmeffer 11470° ||— Seit II 7a*: -Fierrfc^aft f. fcgi. 6ef., -reic^ II219mO:|| Seftl^erric^aft [c] [= 9teid), Seltreid), §err[cf;aft; = Rom, Römer] lUllmO, [212-236, 5(. 436m-442m] 212a,m, 6a, 7a,ell , 227e, 230a, 7e, 396eO, 452m: ^aiplmiß II 26a; eiuigenb II [234-5] 4a,e | üefcrbert bie Srlveiteruug fc^nnirf;er 2Iu[id)teu II 212me, oam, 6me, [218-222a, 5e-7 , 8-230a, 234-6a], 221a, 7me, 235e-6a, 327m: fi5rbert fie li^euig l\215e-7m, 8m :| Uutergaug 11239m, Urjacfi II265am, 3eit 111162a— 1| ivieberlToIeub [= ^ad^ahu.] I391aO; SBirfuug [4: (Eiufl.J f. I^ertovgeBr. , SBelt^errfcf;. ; Siffeufd;afteu II 215e-7m (genugeve gcrtfd^ritte); 3a^Ieu° II 199a, 457a; 3eit f. Seit* r;errfrf;., Berftücfeluug 11217m, ju R. [= iu] f. ^erfoueu, Buftaub II 2i7 II— 9?emertr;um 11169m Roma ']. Rom (campagna) || ÜJcmau [f. Antar, gecgucftifd; , ^irteu, Schäfer] j pl. -e : griec^ifc^e II 14m , 106me ; italiäuifc^e u. t>auifc^e II 58am :\\ romancero II 62m, 125a] romances (= 9?omau3eu) 11125a :|| remauif^: Sauber 11439a, H)?eufd;euraceu 11302a, iDIittelalter V64m, ^ericbeVeim, ^^cefie II 33a, ^pxaä)tn Y 63e "] romano ^ Rom (5. (col- legio) :i|— 9?cmauti! III39e :|| rcmautifd; [f. (£d;ilberuug] II 37e-38a, 61e: ©egeub I8e, ki ©riec^eu u. üicmeru uid;t [i^gl. baf^ ^-e] II 79m, DZoi^eüe Il49m, ^cefie II 13m J ba§ Stomautifc^e II 25a (bie dlcnm uid;t bafiir) [l^g(. 'ooxhlw] — 1| ^Jomaujeu (= romances) Il62e (r-artig), (iC(p Romanzow (9^0 ber Sufel Sejc; Beu. uac^ bem ©rafeu Nicolai Petro- witfch R., G. 1750-1826) l\398m Römer ['ä.] f. M Rom J8. ||— ^, 2) Carl *Ferd. Römer (get\ 1818) 1460m ((Sd)id;)tuugc!Iüfte, „Oilieiu. ÜBergaug^geb.'O | 3) Olaus Römer (1644-1710) [f. Horrebow]: 3u^iterctral)t\ 11191a, 126m; ®efd;triub. be§ Siebte (t?ou ilnn eutbedt) II358me, 371m; III 90me, 91a, i2ö-7a,m; [^>erf.] ini26m,e;!, 7m; JÄectafceufioueu III265e; ®tcrukcK>. IH 266a, 273a; triduum ni265e — 1| ÜJcmertlium f. Rom am (Sube, remifd^ f. tei Rom (5. *ronquidos (e. SSuI!au§) IV302a, 533e, 4a; Albrecht v. Roon I 474e (Srbgeftaltuug it. ^öBeusiige; „(Srb-, SSöÜer- u. i^taateufuube"), Roraima (i8erg ©uraua'c^) IV 75m, Rörerhühd (ÄreiS Snu^huc!) \417e\-8a (tiefe ©rubeuüaue) 948 Rofa — G. Rofe ^^ Rofa 3t. Salvator R. {makx , 1615-73) 11129m | «8. monte Rofa ob. mont Rofe (*) (genuin. Stufen) 1320m, 461am*: geogn. I461am*, ©letfc^cr 1 372m*, ^ö\)z IV319e, ^oburelleu 1372m* Diictlcu lV240a, [@d^rift] lV499m .]" (£, 1) S. Rofa de la Sierra (IV245e; U\ &i.amx.) 1 444a, IV245e; 2) ^lateaii bcn Ä. i{. (in Stnticqiiia) IV 556a — 1| Rofario (in 9^eu-®ranaba) IV 557a, paramo de Jas Rofas (in 3>enejiiela) IV 557m 9^o[e f. 9^0 |cn, mont Rofe = monte Rofa \\— 1) Guftav Rofe (geb. 1798) [f. A. v. Humboldt: bef. afiat. ob. fibir. ^eife] \\ 428am, 466am, [468m-473a], 655-6a; Y 83am , 94e-96a , 97m-98a \\ 3u[ötjc: Stlbit IV 475m || im ^Üai; ©vanit 1273a, V(67e in 9^ovb-5ll.): ©vanit- mauein V[Sie, 2t. 97m-98a\ :( ^ei|e f. Ural |j 5tnbefin IV6S5amil, nid;t Stnbefit IVö35e-6a; ^itvagcnit f. Äalt!>atl), ^iilfan 'oon Ärequipa lV601e (2:vac^^te), iiii nörbl. 2t[ien [. (Sibirien, Ätna l\631a (2vad;t}t ii. f. Öe* ftanbt^ei(e), 2tiigit 1465m, ^Berliner SO^iner. (S.ai\ IV 631a, ^oteneig f. ©ibiv., Chimborazo-(^c\iem lV428m | 5-eIbi>atb IV622a(6e): (Sinbvürfe f. Onavy, „§-@ni^pe" IV467e, 619e; ©c^meläbarfeit \ 95a: in ^ul:- tancn IV 4ö7e-i^-(Sntfte[;iing 1460m; „ÄaÜ^ f^at^ n. m-agonit" 1459a, 460a; Äiefelfäure IV626e, ?aöen Y 95me (©c^meljbarfeit), 2eucitc^l;^re IV 476a; ©en^ebe ii. SBeftanbtl;eiIe ber 2JJe* teorfteine 1136a; III612e, 3a, 5e-6a; ä^iafcit I (264m) 459a j 9Jl i n e* r alten [= ©ebirgSarten] : -Sabinet f. SSerliner; fiinftl. ^evöorbringung 1465m, V71e:|Obfibian ]. Jacal; OligoflaS IV46 bem ®üb:|)cl; = voyage] (magnct. f. bef. bei 'SR) \439a, 11576m; \y71e-72a, 74me, 89a, 90e, 92a, 99am, 137me, 177me (451e): Slbvcife IV 200e; committee IV200e, 2e; 3n[tvncticn 1474m, -cn IV 179a; Streite [i>g(. Steife] IV 99e-100a || Som^ja^ IV 71m (5t6Ientuug), (gntbedunggveife f. Steife I Schiff Erebus f. antavct. d^peb.; S5nlfan Erehus IV291e, 451e, 525a, 606e :| Sj^ebiticn f. antavctifc^, ©iibpcl; Kerguekns Snfe( IV 4i2e-5w, 588a; !(. geben f. @üb:>)ül || magnetifc^ (auf bev antavct. (5?:^ Veb.) \\74m.e |: Slbtreic^iing IV73m, 99e, 119am: Sinie ebne 5tbii\ buv^* fd)nitten IV137me, 202mll :| ^Tquatov lV92a, 5(vbeiten lV76a; iBecl* ad;tungen I193e; IV74me, 89m, 99a, 178e; fübl. gcci (bev Suteuf.) IV 89am{m),91a,178m-9a \ ^ntenfität [a. gcci, Linien] I 193e; IV89a,am: fc^lüäc^jte IV92a, 190a; Siuie f^n?ä#ev IV i77me :| Journal IV179m j Linien [f. 2(bn.\, Sntenf.] IV201e-2a: g(eid;ev 9fteig. n. 3ntenf. IV74a :| g^eigmig [a. Linien] 1435a; IV 107e, 9e | ^^oIe \\[99-100a, %. 183me]; fiibl. SD^agnet^ot 1 435a || Mi/ouinen IV26e, iDteevgvunb 1167m, micvc^ fco^ f. eübHf 9^erbli^t IV207a (in bev fiibl. §emif^b.), fein Ciifel 950 James Rofs ^^ — Ütotatton aüg. IV 99a, mit Parry f. 9?eil"e, ^^eubel lV26e; [perf.] I193e, 304a; lV65e, 99a, 178e, 201e-2a I 9teife(n) (aiid; bie antarctifc^e) [= autarct. (Siteb., = voyage iifti).]: -berieft [= voyage] IV 89m, füblic^e (Sntbedimggreife IV451e; auf Parry's 3*« dt. IV65m, 119a; mit John Rofs lV65e, 99a; [2{;eile] (bgl. autarct. (Sj)>.) ... lV109e, 178e-9a,m :| John Rofs f. Onfel, 9iei[e, *J. Rofs; @üblid;tev lV207a | @iib:poI (avA) Steife [= autarct. (gj^eb. uftü.]> IV 76a: (Sntbeduug^reife nac^ bem l\74me, -(gy^eb. IV 200e; ft. Seben, microfco:}). Men^Jformeu I369e-370a:\ voyage in the Southern and antarctic regions [= autarct. (Syl^eb. , Steife uftt).] IV 72a, 177e, 8m, 9a, 180a, 3me, 202a,rall, 7a, 525a, 588all-606e ||— 2) John Rofs (DI;eim bcu James, 1777-1856): feiu Dteffe IV65e(99a) || Steifeu naä) bem 9^orbpd II (271m) |: l'^ Steife IV 65m; 2'^ St. IV65e, 99a, 183m; St. um Frankhn V65e ||— 3) Ludwig Rofs (1806-59): S5erMu- jtr. Stg^^teu u. ©riec^eutaub II408e-9a, 2(u^lnii(^e beS Ätna ijcm Taygetus gefeliu II (166m) 414a | ©viec^eutanb [a. Slg^Vten] II 108e\\ (^aturbilb, OmUc)] „Steifen auf ben gvied;. Snfeüi" I448e; IV372e, 517m :1 „§el* Umta" II408e, 414a, 8m; Kalauria \\516e-7a, Övtlid;!eit beö §iiöelö \iOU Methone IV5iöw-7a; Nifyros 1 448e. IV372me; Ovid II 108e (S^taturlnlb , Duette), [^>erf.] lV516m; Ouetle f. ©viec^enl. , Ovid; Steifen [f. griec^, 3nf,] IV516ni, Santonn IV 517m, SSilbung alter Golfer II (171a) 418m Stoffe (pL iJOuStcB) II48e 1|— SorbRoffe (cb. earl ofR.; William Parfons, earl of R.: bi§ 1811 ^cxt Oxmantown 111357a; geb. 1800) III [357-8m]: g^tebelflede [a. Stiuguebel] III 48ara (181m), 319e, 520e-im, 830m, e!l-lall,m, 2a, 8a, 340e, lamll, [357-8a] 7a, 367a: er felbft III221e, 357m, 367m :| ^tebelfterue 111333a | Orions-S^tebel m366am: ber 2ovb felbft III32ie-2a,555am:| Parfonstoicn [ügl. ben 5Irt.] 111358a; Steflector III 181m, 321m, 340e,357e, 366a; Stiefeuferuro^r, -telefcop ni330e, la,8a; Stingnebel 111362e-3a; ^elefcop [a. Stiefeu-, bgl. Steflector] lll [81m-82a, %, 117e-8a], 320e, im,e (341ai|m), 357am,^, 545e-6a *de Roffel (Elifabeth Paul Edouard , 1765-1829): Sufelu Amfter- dam u. St. Paul IV5S7me; im voyage d'Entrecafteaux 1433m, IV587me; inbifc^e äJtcere 1433a, IV86e | magnetifc^ I433am: ^cobb. I433e: S3ecb. ber @c^n)iuguugen ber SDtaguetuabel (für 3ntenf.) in beu iub. SJteereu u. bereu fpäte S^eröffentlid^ung (1808) I433am, l\86e; ^nteuf. (in ben iub. Speeren) [f. 33eob.] I433am (ßu- u. 5lbuabme) :| Snfel St. Paul f. Amß.; [perf.] 1433m, IV86e || Jofe Roffi y Rubi: ^arte öou Guatemala (1800) IV 538a, 544a'y roftformig I53a, Roswinkel 111620a (5Iu^gaugö:))un!t ber ©terufi^n.) Rotaro (auf Sfc^ia) IV 639a (älterer 2(rfc-@tvcm) — 1| Stctaticn [ro* tireu f. bef.] (= Umbret;uug um bie 5Ic^fe, = Umbrebuug; toeric^b. ücu Um* tauflll447e) [f. Sld^fe, (grbe, SJtaguetii^mu^, a)toub, ^faueten u. bie ein* seinen, @onne, ©pbaroib] I103e,390e; 11516m; in58e, 400e, 447e, Otctaticu — Rojle 3 951 548m; pl. -eii (0°) 111392a || 3iif. (faft mir comp. 9ictaticne-): -^e^ IÜC91U19 111425a, -(Ebene I98a; -©eicfiminbigfcit 1 17,6a, 338m; -Äcv^^er (pl.) \\20e, -^4>encbe 1104a; -^cl IV 115a, -^ole [f. (Svbe] iy24e; -®trcm [= Siquatovial-] I326e-7m, -Strcmimgen iSöSme (in ^^ftanjen); tä^lic^e IV129e, -^Nevuirfie I186e, -seit [= Umbvebnngeäeit] (f. (grbe, 93knib, Planeten n. bie einzelnen, Senne) 111520a :|| 53. vctatovifc^ 1210m ((gcfjlringnngen), 11506m (^elrcgnng) XOÜ) [2(. 1)] (an^ in compos.) [f. -^lut, bvann, Savmin, f^ener, gelb, glül;enb, $?id)t, 2)?eev, 2)^cnb, cvangen, ^^fivfid;, rcfen-, 9inHn, Sterne, @tral}len, 2:anne, Biegel] 1392m; 111108m, 122e, 9m, 2047yi-5a, 395e-6a, 489m, 490a, 541m; iy359e: (Sitrem III300e; garte [= Üiotb] I11172e, 235m, 300m; -gliilienb (i. ■•^glübenb: bcrt binsnsnfiigen) [f. ©ifen] 1133e; III 417e, 611m; ©rabe III499e, Üi-gülbeners IV504a, ba« 9^-liegenbe 1280m I Roihmann (ChriftO]ih, f lange nac^ 1597y: gegen Scne 11353m, III 438e; 53rief an Tyclio, T.'s 3ebiacaUid)t I 413am, 111589a :| Sage 111300a, ^-iverben 1372m :|| 2) ^ctf) (= rctl^e %axU) \\\122e, 8e, 9a,m, 309a'!l, 396a, 417e, 480a, 539a, 542a; \\ lUme: bunflei? IV144me, dH'abe III(499e):|| 3) J. Roth: ©ranit V(68a) 89e, 2eucitc^%)re IV(476a) 637m, PillaV56m; Pompeji \\ Q-klm, V(25am)49e; Procida lV619e| Vefm IV(478e) 639m,e: Schlamm V (39m) 54m; „ber Vefm'' lV619e, 637m, 9m,e, 641m; V49e, 54??i, 56m :||— 4) rctr)Iid; [f. gener, gelt, @e[talt, (Sterne] III 204m-5a, 3 lOaÜ ; IV451e: Ha^r. III 504e, garte 111300m, §aar II437e:l|— S. 5) [id; ri3tten II 24e (Alpen) 6) rctknb III 302a ((SinrluB); ^) ^"-tbung III 170m, 541m *Palu Roti (inb. 5Irc^i:|.\) IV 513m || rctiren (9^ctaticn n. rctatcrifc^ f. bef.) [f. Äern] 1413a, 11151a: Seltinieln III178e J rctirenb [f. (Srbe, 9iing] III264e: fid; beilegen II! 629e, «etregnng 11137a; mm 1179a, II392e; nm [id; fettft III323e; [ücn SSeltflutern] I86a, 145m; 111332m; IV 26m, 212a || Monte Rotondo (2c|c.) IV256e, Röttgen (tei $5onn) IV 620a, Job. Rotz II 479e-480a (^i?brcgra|>tie, iDIfcr. 1542) *Rouffeau (Jean Jacques, 1712-78): noiivelle Heloife II 125e'' ; bef. 9iatnvgefiiI)I II65rae, 66e-67a :| 2(bm. Rouffin (Albin Rene cb. Al- bert Reine, 1781-1854) IV 66a (brafil, ^iifte, niagnet. 33ect.) | Rox- burgh (William) 11 443m (Boswellia); Roxburgfhire {^ä)Cttl): [Ort ba] IV75e, 191m 1| Roy 1) (William, f 1790) IV22m (DJteribiangrab in (gngf.); 2) le Roy (Jean Bapt., f 1800) 1396m (gener!iige( 1771), =^- II 380e (§^grcmeter) J roy al society: 1) of Edinburgh (i. bei ^Edinh.; eine Stelle bort bin^ujnfiigen:) transactions 1439m; 2) gn London \. so- ciety, Sccietat :|| Royle (John Forbes, 1800-58) 1483m: Araber f. ^Inder, Avicenna 11256a (deodvara-Seber), Sd;neegren5e am Himalaiia 1483m; Hindoo medicine 11445a, 9m !,^50e'I-i6/; Ibn-Baithar 11449m I Inder: SirjneimittedeBre 1445a (Araber), dbemie \\450e-la: inb. 9?eii*onber 952 Royle ^^^ — diuljt 1483m :j [pevf.] ib., 11256a; Susruta ll(255e) 449m :|| Rozet (Claude Antoine, lld8-1858) \: Auvergne: Siiigit lV469a, 619m ; S)iivcf)ie^imgcu lV461e, 613am', Tlaaie IV 282m, 519e; iBiilfane i\613a, 9m- JBiilfüii IV 607a :| (ginfhiB i?cn ä>k[feu 1423e |i Rozier (Frangois, 1734-93) 1 207e (Sic^t gvcßer Sßülfen) ^Ruapahu (Ü)ul!au 9icu-@eel.'e) lV422e, Rübenach {mjm) IV 280m; Rubens (a)ialer, Peter Paul; 1577-1640) llev iBevge ii. ä.) lV350e, pl. (-^0 IV 616a: breite I303m% ©eiitral-Di. IV 411m | 2aiige-^\ IV^29me; laug* get>et;nter [f. PtcAinc/ia, S5iilfane] 1 237a, -gcftredter [|. it.] 11169a :|| Fried. Rückert (geb. 1789): Amrilkais 11120a, über Gitagovmda ii. Übetf. m ®eb. lillSam, Hamala 11120m, Hariri 11118m || ^üdgäiige f. ^la* ueteu, ÜJildfel^r 11187e (Elitäre); rüd läufig [l. ^etüeguug, Scmetai, ^la* nctcn] llOSe, 126e, 7e, 133m, 404a; ^lüdic^lüije IV 154a | rildfc^reitenb 11351a (ißetüegung); Ö^üdfc^ritt 1407m (ber Sem^^er.), 11140m :| dtud» [taub 1369e; rudlüeife (-tt)eie) 1223e,313e; lV2l9a | rüdtüirfeub 11 352m, 485a, 506m ; 111165e; ^iidU)irfuugeu 1456a *i2wcu f. Pichincha; Rudberg (1800-39): maguct. '^ntai]. IV 64a, 98e; ^iubimeut 116e, r-tär 1106m | Äaifer Rudolph (II, 1552-1612) 11510a (Kepler); 9iuboH)I;iui)d^e S^afelu [f. übr. Kepler] 111 151e (eterucatalcg), 347aT9iuf (= Mmi) 11332a; lV297m,319m: glänjeuber 111 346a :[ Ruf US ÖL u (£|)t}ef u« 11 229m [Rugendas (Job. *Moritz, 1802-58) : Colima lW546m,m (uialerifc^e Siufic^tcu), 566e (Slbbilbiiugcn); Slbbilbungeu niejica* uifc^er SBulfauc [a. CoL] lV56öme, [perf.] lV566e, amerif. Src^^eutöelt 1186a 9ftul)e (anä) in comp.) [f. 33eU)egiiug, ©eift, 23iaguetuatef, 2}?eer, 9hct;t, Oiatiir, S^atigfeit, ÜSulfaue] 1224a,m, 318a, 368m; 1168m, 83m, lOOe; lll68e, 86a, 88a, 150a, 279e; lV197a, 366e; \92m: iu eiuev Scmpo* fiticu 180m, eiubriicf ber 111167m, feierliche IV417e, in dl. 11151a, -^uufte lV296e, uiir ft^einbar I320me, -fil^ 1129a; ftiüe 1128m, lV6e; tcric^winbet 1155m :|j 33. 2) ru^eu [f. Oueße, SBaffer]: auf [©ebirgö^ arteuj IV 591m ; ttjorauf? f. @rbe, gr. gelebliJrfe, ältefteö ©ebilbe J 3) vul)eui? [f. ^ül, Saffer] 1386a, 429e; 11221a; 111303ra,e: uidnä iftr. 11136m; ba§ $ßubeube 11137a :|| d, 4) ru!)ig [.Beobachtung, i\d)i, 2u[t, a^agnctnabel II— Ruhkopf (Fried. Ernft) 1452e (Seneca) ^Jiul;m — dimmi 953 *din\)ni (auc^ in comp.) [f. litterarifc^] 11 123m, 283m, 4e, 8e-9a, 300a, 365e, 496a; lV68e: altev IV 5m, öefeffelt l\319e, v-gefvcnt 11324m, Ruhmkorff (N., geb. c. 1800) l\205me. (Sic^t, Dunfle Stial^Ien); i-rebig 11327e, -recigfeit II 492e; [c^malerii 1189e, im[tevblid;er 11351a; i-i)ctt iI278e, 309a, 376m, 398m, 402e,479m; IV 10a, 79a; r-tüürbigee 11297m T rü^mlid^ I1315e, 369m; 111155a, 254a, 534m; lV202m, 387a; V 50a:||— rü^venb II 124m | Diü^rung 1183m, IV6a: [litte 1151m *ruido \53ni,e\\: el grau r. lV220me J Ruinart (Tlieodoricus, fraii5, Thierri; 1657-1709): S. Patricius in acta martyrum 1448m, lY 499e-500a :\ 9iuinen (= Svümmev) ll458e; IV 222a, 321m, 471e, 544m; V37a, 81e; Ruisbroeck = Rubruquis, pico Ruiro (53evg auf 2)?abeva) IV374am Ruiz 51. paramo deivwis (in 9^eu-@rau. , ncrbl.; beim 2;olima IV^ 471e, V27e) [[eine ^eiBiniMing mit bemiBiilfan [. Ü5j lV25ia, 313e; \2Sa: 5[uebvi:d; [= ^iilfau] IV547a, in bev uiittL Sovbitteve IV557m, ©rbftifBe V27e, 2pi[]e \28a- [©egenb] ib., 51a; Sage lV557m, V27e; ^eiße Oiiette lV25ia, 502e; 2:em^ev. V51m | = bem ^ulfan f. 5ln§fcr.; Sultan unb paramo (par. y volcan) [al8 S3ulfan] l\548m, 555m -^ \27e-28a :\\ 33. iBuIfan i^wis (volcan de R.) (mit bem paramo öerhinben, ja bietv. = : f. par. iBulfan) IV 251a, 3i5e-4ail, 54(Sm; \[27e-28a, 51. 51me]: am 2lbf)ange IV251a, Slnebrud; [ögl. par.] IV314aii, in bev mittl. dox^ bittere IV 555m, (Siö f. £c^Iamm, ^c^e V27e-28a; $?age IV 315m, 547a, 555m; V27e; nerblic^er lV(547a), vau^enb IV5i4a, (gc^Iammftvcm mit (Siöblcden \[27e-28a, 51. 51me] *Rumlord (Benj. Thompfon, @raf Den R. ; 1753-1814) 111 lOla (Sic^tmeffung) \\Rumihaui (iBulfan in Oiiitc) IV 362a, 573e: in ber i3ft(. ßovbittere, ©eftalt, Sage, fd^tüarje ^Mamx, '>Raim IV575e :jj Rümker (Charles; ^Carl Lud w. Chrn., geb. 1788) llUPöe, 275a, 55im : Encke's Somet I112e, 111584a; a Crucis III361e, 2a; Hamburg 111275a, 351m; [in ber jübl. §emil>l;ave] 111351m, fübl. ^immel [= (gterne] 11199a; tobts^f^^ 111351m, Äveu3 f. Crucis, 9^eu-§ottanb [= Param.] 111196e; Paramatta [= 9Zeu-§ett.] III361e, 584a; ^eubel IV28me, [^erf.] 111351m I Stevn(e): -catalog 111154m, 196ell ; garbe 111172a, ©ri^ße 11199a, ncrb* Ii^elII196e, ^:parattaj:e 111275a, füblic^e [= §imme(j III 196e || Rumler (Carl): 5lrfenif imDüöin IV 481a (641a) | Rumohr (CarJ Fried. fLudw. Felix] von, 1785-1843): SSergfcrmen u. a. \U28me, „ital. f^orfc^ungen" \il28am] Sanbf^aftmalerei ib., wie; über eine äJliniatur II 80m; [^erf.] li 128am,e *vunb [f. ßrbe, ©ebaiibe, ©emälbe, Ärei^, ^nael, Birfel]: 9?-tl'äIer 1 352m ] iB. [ic^runren IV 160m; S. runblic^ [f. ^cebelflecfe] I369e; IFl 312a, 3m, 6e; IV143e, 339m, 340e, 363m, 5e; V44e; 2). 9?nnNing ]'. Äugel :ji binnen (auc^ in comp.) li 113m, 455'me; sg. Sinne (^°) II531ra: 954 9^unen — irb ni^t bc3eid;net) [bem. ba§ eurü|)., afiat.]; 33. rnffifd; (biivd; * bej.) [f. Altai, Amerika, amerüanifd), Lapland, ^fu^b] IV21am,274a || 3ii[ä^c: 2t!abemifer V91a*, ^reat [= g(äd;eninl;.] II(214m); baä afiatifd^e [^Sibirien] 11214m; IV69e, 139a; (Sa^itän IV582a*, (Sovtette II 131e*; baS enro^^äifd^e 1377a, II 214m; IV68e, 69e, 139a; ^räd;eninr)a(t [= 5tveal] lV(205e übertrifft ben ber iin^ fid;tbaren 9)?onbf(äd;e) , f^Ictte lY 583am* (in bie Amur-^limhiniQ), gvegatte IV 68e*, ©ebirgeformaticnen I4G6a; geogr. ©efcttfc^aft IV457m* („(2d;riften"), ©eclegie II411e; ©ouüernemcntö V91a^-; ©vcf^e f. 5tveal, gläd;enin!). ; baö Snnere 1339m; Äaifer I437e: -reid) [= ü^eid;] 11214m*; flimat. Bonen IV69e || magnetifd; |: 5tblreid;ung \\139am, 203m-4m: Slinie ebne 2tbn?. lY [138e-140a , 2t. 203a (biefer Sbeil ber afiat. euri>e genan be!annt)] 138m,e-9a,e :| S3eobad)tnngen IV 63a, 68e, 70a (corref^cn»- birenbe); $!inien [f. 5tbn).] lY 203m-4m; magn. u. meteorel. ©tatienen [= SBarten] lY[69e-70m] 70m, SBaiten [= ©tat.] IV648am |I äl^eribian- grab IV 22a, meteorol. (Stationen f. magnet. , Mongolen 11442m, baö oft* Üc^e I188e, ^flanjen 1377a, Seegiernng 1436m* (magnet. SBarten), ÜJeid; [=^aiferr., Rufsland] IV203e*, ba§ füblic^e IV509m, Sem^^evatnr 1351m, 35ölfer I491e, 2Btnb 1339m *Ruftigielo 11467a (gefangen mit Marco Polo); Ruth II 49a: SSiid; R. II 49a (reisenbe^ 9Zaturgemä(be) ; Rutilius f. Numatianus , rutilus III 204e-5a; Ruysbroeck = Rubruquis, Joh. Ruyfch IV584e (Ptolemäus toon 1508, Jam major); Ruysdael (Jacob, makx; 1636-81) II 83m, 89me, 90a, 129m @. *S. = San, Santa, Santo: ^at feine al^^abetifd^e ©eltnng, fonbern bie tarnen ftefjn nnter bem folgenben Sorte || ©aamen (oft in comp.) sg., pl. (*) (= (Sämereien): ongefc^n?. f. tro:}?., ber 3)inge V20e; [beftimmter @c\i\id;fe]* 1 195a, 295a; -!a^feni9e, -forn IV 562a, biird; bie 2nft gefiibrt Baam — Sabine ^eob. 955 i376am, (Siitftetnmg cr;ne @. 11365a, tvo^ifd^e I327e* (aiigefd^treinmt) :1| Saar (§1.): -ÜJeiMCU I419e ((gteinfcMeii) | Saarbrück cb. -brücken (I419e): ©teiiifcbleii 1295m, ilde] Saarlouis 1 419e [Ort haU'i] '\\ @aot 1147a, pl. -eil 1135m; Alvaro de Saavedra 11309a ((gj^eb. in bie ©übfee [1526-28J), 479e (^d;ifi[al)it 511 bell Papua-^u^dn) ^Saba (Stiab,) 11242e, 3e-4a; 33. Sabäer II 108m :| Sabalaii (33evg) IV507e, Sabanilla (Bei (Savtageiia) lV261m (^a[en) ||* sabbatai (Saturn) 111 472a I ©abtatl; 111 47Im-2a: bev 3ubcii lll(473a), -tag 111472a, ^eb. Scd)e 111 47ie Edward Sabine (jctjt ©en.äJJajcr; geb. 1788) [ba bor Strtüel faft gaiij feinen magnetifd^en Strbeiten, Reifen nnb ßntbecfiingen geiribmet ift; fo finb bie nic^t niagnetifc^en ©egenftänbe burd; ein ^, bie jnm S)Zagnetie> muö gelicrenben cl)ne baS SBort „magnetifc^" bnrc^ einen * be^eic^net; jn oilen B^M^^^^^^ "^^^ ©Hebern c^ine ^t\6:ja\ ift baS Sßort magnetifc^ (magnetic) t;in5ii5iifiigen, ebne ba^ eö immer gefeilt n.nrb; biefe ©lieber finb: Stbbanbl., Slblrcid^nng, Secbad;tnngen, declination, disturbance(s), (Srfdjeinungen, gocu^, force, 3ntenfität, $!inien, D^eignng, DJcrb^oI, ob- servations, Obfertmtoricn, %oU, (Sd;riften, Stationen, storms, ©t'örnngen, Ungenntter, S5ariaticn, 2}eränbernng(en)] (f. ncd; bie ©I. magnetifc^), 9J?agnes tignnu% 2}?agnetnabcl) 1 193am, 428am ;\\27, [72-74m], 81m-82a, 88m-89a, 92-93m, 94m-95m, 97-98, 100-la, 4,121m-2a, e-4a, 9-132m,156m, 160, 172m-3a, 5e-6, 8e-9, 186am, 199am,647e-9m; \[120-3m] \\ 3n[n^c: Hbl;aiiblnngen f. (Schriften 1 1— magnetifd^e SllJüJCicIuitg [= declin.] : 3abree|?er. f. ^ericbe; bie atlant. ^inie cl;ne mnr. W [136m-7m, '^l 202m] Ulm, 204e ||. Sa^re^^eriobe l\77me \ lOjär^rigc ^ericbe (ber SSeränb.) IV 74a, 75a, lle, [81m-82a], 174a, 7a, 189me, 647 e: abhängig i>on ber @cnne IV 647e-8a,e-9m\\ in Toronto lVl89me|| S^eränbernng [= Variation] lY [17 5e-6{\äl]xl, tagt. n. ftiinblid)e: nnb treten abl;ängig)], 202m: jäbrl. f. a% II. decl., fecntare lV136e | ftiinbnd;e ^eränb. [ügl. aUg.J IV SOm, 118e-9a, i2im-2a, 190e-la, e-2a,e,9am: Orte, n?elct)e an ben (Sr* f^einnngen beiber §alb!iige(n 2:beil nebmen, n. biefer Sb^iiö IV(84e), 122e-3, 177 e, 194m-5a,m (Urfad;); St. Helena IV 73m, 122e-4a, 194m\\e\ Hobarton n. Toronto lY 121m-2a, 648e-9m; Hob. IV 194a; da^ ber gntcn .^effming lY 123e-4a, 194e-5a; u^abrenb einei? ä)?onbtagc«, (ginfl. beS 3)?enbeö lY 648me, 9am', Toronto [a. Hob.] lY 191e-2a — 1| afrif. i^neten f. 5tqiiator IJSiqnator: b^namif^er* lV[92e-95m] 180m | magnetifd;er lV68mll [100-la], 172me, 183e: ^arte IV[100] 183e; afrif. kneten I 191e, IV [160] 183e II Arago f. S3eeb.; 5IftronemO IV27am, aftvon. 53eebb.o IV 65m; ^arte be§ atlont. Oceanö^ [f. Sinie e^me 2lbtD.] lV75e, 92am\ S3eübac^tnngen [= observ.] (a. aftren., 9^cig., ^enbel) 1 191e; IV 65m, 74a, 88m, 647e: Arago's IV647e; S3earbeitnng, Bnuimmcnfteünng frembcr IV[72e-74a] 88me, lOOam, 121m, 2m, 9a,me, 130e, 147nm; in Toronto 956 Sabine ^eob. — M 11. Hobarton [a. 216». u. bevcii ft. beraub.] W [97-98] 121m, 9-130; iii Tor. IV147am :| lieraid IV 65a | report of the british association'^ lV68m, 69m, 72a, 178mlli, 648m: in Beifaß \\176e-7a :| caiiab. f. gcciiS, Qap bev guten ^offii. f. §; annual var. of the m. declinatioii lV176e, 182e j days of m. disturbance i 42Sam', l\73a, 192a, 7e, 8m, 2o0m, 7ni, 8m; period. laws in . . . m. disturbances \\177a, 182e :| Douglas IV69am, bDiiam. f. STquatov; fjgure of the earth^ [ygl. (Svbe] IV 67a, @ibe [f. gjiagiietismuöj: Slb^lattimQO [= earth] IV i56m; (Sifc^ei=» iniugeu IV 73m; ©j-^eb. f. ^eubel, Üieifeu; ^ccu§ f. Suteiif., on . . . m. force IV176e; [in @egb.] [. ä)ZagnetuabeI, 33eräub.; Grönl. \. 9?ei|eii, Havana l\108e-9a {dlc'iQ. II. Siiteiif., S^ariat.); St. Helena f. ft. 33eväub. b. %h\v., observ. ) Hobarton f. ft. ^evänb. ber 2l6ii\, Gnteni". it., bev 3 (Slcm. it.; 33eoI)., observ. :| (iap bei* guten Hoffnung (Good Hope) f. ft. SSeranb. b. 2l6a\, observ. ; 3u[elu IV157aO ((Siulxnvfung) I|— niaguetiirf)e ^Ittcnfität [= force, f. i]ebt}n.] (a. Havana, London., Paris) \193am] \Y67a, 75ell, 90e, 172e-3a: 5Ibuat;me f. 3""- I S^cu^ (?^cci) größter Sut.: canabifc^er IV(90e)i79am; fiibli^e(r) lY 8dm , (dU) 178e-9a,me\\ :| ©efe^j I193am] gleiche f. ifobtju. , Linien ; rcanu am größten [= ftär![te , ^ax.] (a. gccu«) IV87m, i7öe-7a, 200a; ^ori^. \Y 186am , flemfte [= [d;lrad;[te] \Y92am, ^laxma [= größte ufu\] IV (89a) 178m, am magu. 9^orb)>oI 1 194a, (Scale IV 90a [i72m-5a], Surue ber ]4)\väd;fteu [= fleiufte] lYWöam; am ftävtftcu [= größte ufU).] IVi52am, 648a; variations [= beraub.] of the m. inten- sity 1432a, 5m; IV 72a | 33eräubb. [= variat.] (a. Havana) lY 88me; [t ü u b l i c^ e 35 e r a u b e r u n g I V [97-98 ; ST. 182e-3a, 6e (in Toronto n. [ober] Hobarton, 9te[ultate)] :] ^mia^mt 1 193am; 3u- u. 5Ibnal)me lY 88me, 178m — II isoclinal lines* [= gleid;er ^^Q.] IV75m; i[obi}namifd;e Linien* [= gleicher 3utenf.] 1 193m (9?id;tnng), I V 179am (Äarte) :| ^ a r t (e n) f. Slquator, atlaut. Oc, ifobtm., magnetism, S5artatiou; kneten [. Stquator II Sab.'s engl. Ükrfe^ung beö Äogme^o IV179m,e, 180m; V121n,m | 4*« S5b.: über 3 jugefet^te große 2lumer!uugen Y120me; ein @tiic! über bic SSariatiouen ber maguet. Steigung: t>on Sab. teräubert, in Bufchmann's bentf(^er Überf. Y[120m, l-3m]: über biefen Ma^ Y105a, 120 .|| Linien [f. toiele eiu3.] \Y74am (gleicher SRt\%, n. Snteuf. : bargefteüt) | London: Sntenf. IV67e, 68a, 172e-3a; Steigung IV107me ||— maguetifd; (magnetic) [§au:j3tgegeuftaub be§ ganjen 2lrt., f. bie au^füI;rL SSemerfuug im 5lnfaug] :|| (Srb-9JJagueti§muS I193am, lY[88m-89a] (177m): Urfac^ bie Sonne, (Siuft. ber @. IV 52a, 132am, 647e-8a, e-9m; Urfad; ber SUeränbb. nid;t S^em^^er. lY [80-81a] J contributions to terrestrial magne- tism 1432a, 3m, 5a; IV 75a, 178m, e-9a,m, 180m: Äarte IV179am:|| 3RagnctnabeI: @ang lY 118e-9a [in ©egb.j; ©^n^iugungen , fcbiinngen laffen I 193am — 1| manual of scient. enquiry etc.^ IV 68m, 172m-3a [@teße]; meteorol. essays^ IV647e, äJJonb f. flünbl. iöeränb. b. 2(ba\ Sabine 3^ — 3ericbi[c^ f. 33eräubb. :| [ptx\.]° II458e; IV27am, 129a, 178m; philos. transactions IV 68m, 75-74a, 174a, 6ell, 7a,ell, 8m, 182ell,3a,e, 9e, 194mlll,e, 9am,e, 200all, Im, 2m, 647e, 8a, e,9am; ^ok [f. 9Zorb^cIJ IV (85a) 177e|9?eii cn^ ((Sjpebitionen ; auc^ magnet.) [f. Parry, ^enbef, i)er[(f)b. 2:i;eile] I193am, 421m; IV27(me), ö5m: jtüei IVö7a, GröWawd II458e :[ «Schriften n. 2(61()anbtnngen lV[75-74a] 178m, ©c^njingnngen [. 9}?agnetnabel ; proceed. of the royal society I Vi95am, 648m, 9am; @onne (at§ Urfad;, i^r ©nfl.) [f. 5rbti\: lOjäK. ^ev. ; (Srb-2«agnet., «Beränbb.] IV 75e, 77e, ef.]) [= disturb., storms] I425am; IV 73m, [129-131a] (2me), 197e-8a, 9, 200m {Toronto], HBft?. : aüg., ft. SSeränb. ; 3nteni". it.; 33eobb., 9^eig., observ., ft. ^eränb. bev 3 (Slem. :| Ungeh^itter [= (Stovnngen nfn)., f. an^ ba] IV130e, Urfad^ f. ®onne || ißartation, Variation %. (= 35evänb.) f. declin., intensity, 9^eignng; 55. (= 95eränb. ber W}Xi\) lY 74a, 108e-9a: annual and diurnal var. IV176e, -^g-f arten IV201m; nnafe^ängig üom Seml-^er.Sßec^fel IV i75e-öa, 7a :|| 25 er ante* vung [= 23ariat.] (a. (Srb-9}?agnet. ; 5tBn?., 3nteni., 9^eig.), pl. -en (*): [in ®egb.] IV118e-9a, üon Sntenf. n. 9f?eig. IVSacramen«o butt (9^eu-(5alii.) lV440me, 598m; rio del Sacr. (ib.) IV 440m :| (Säciilar- (f. fünft feciilai) 111261a (-feiev) I Silveftre de Sacy (Ant. Ifaac, baron; 1758-1838): Abd-Allatif II 426e, 445m, 452m; Amru 5Iiej:aiibr. S3ibIiott;ef II (251 me) 445m, 2(nU}Iiim 11426e, chrestom. arabe II r20a, gobar 11455e-6a, llbr Harun Al- Rafchid's II 4ü2m, Nabegha Dhobyani ll(50me) 120a, [|.^evf.] ll455e-6a "^Saddle hill (Oregon) IW 441m, Sadi (^evf. 2)id;ter; Moislih-eddin, 1194-1296 p. Chr.) 11 43am, Safran 11108m | (Saft (bef. in comp.) [f. erbe, ^ftansen], pl. Säfte (*): 5Iiiffteigen lV17e*, balfamifd;c 112496*, -fiiüe II92e, -fügeld;en f. ^flanjen, -ninlauf 1361m, f-l^oü 1147a Sagas (= Sagen) II272am, e-3a, 4e, 5e; sg. Saga II458e ||— Sage (= Saga, dJlt)tl)m cb, Tl^t\)i, SSüIK^fage, Srabiticn) [f. gelben, §irten, Schiffer, 3>ü1!] 1 381e, 2a, 395e; II 29m, 39e, 116m, 154a, 174e, 5a, 424m; 11171a, 72m, 476am, 482m,e; IV 284m, 337e, 346m, 517m, 565a; V27m, 29m ; eine beftimnite (f. baö bor.) lV456a, 573m ; V24e-25a; plur. Sagen [*] (anc^ in comp.) 1381me; 11 49m, 115e, 208a, 274ra, 413m, 444e; 11126a, 581ell; lV565a: alte 11153m*, IV517a; ältefte II 4l9m* T-gefc^id;te II 7e, 160e; -en II 173m :| yiaä)l)a{i III 148a; fe^ren aneber* (biirc^ glcid;e S^orfteünng) [f. babi}Icniicf)er 2^f;iirm, gro^e glut^] I [381m-2m] le-2a ||— Sagenarien {%>^.) I 294e Saghalian Ula (= ^{. Amur) lV582e-3a (3m) || — Saghalin (gr. 3nfel bor ber 3)?Iinbnng hcQ Amur lY582e-3a,m) [l Amur] IV[5S2e-5]; a):e] IV 529m [549m]: iicd; ent^ äünbet, tl}ätig IV293a, 529m', ©eftalt lY 549m | -@vii|.>v^e IV32Ua, 5We\\- 550a: §ü[;e lV322a J fei;!- ^cc^ IV 293a, 529m,549m,e] ^c^e \Y292e, Ba, 3ldm, 529m, 549m\\,551e:\ l^age IV 319m, 529m; tl;atig f. entjünbet II SBüfte Sahara II 4:12m (nörbl. bon i(;r), Sahia de Malha (^an! beS inb. Ocean«') IV413e; ©al^Ibanbev 1280a, lV252a; Sahle 1465a ((Sc^Iaden) *saidak (@tern) 111 65e-66a || Saigey (Jacques Fred., ge(\ 1797): magnet. Slquatcr IV(lOlam) 184m; physique du globe 111 56e, 57e-58a; Jul. Schmidt III 620e | ®tevn[c{;nii|))}en 111 592e, 619e: ^n^gang^^unft II1598e-9a, (601m) 619e, 620m :| Seltrauni III 57a, e-58a .|| Saint-, Sainte- (St., Ste. gefd^r.) gelten ai:|j^abetif(^ nic^t, bie Dramen ftefin nntev bem felgenbcn SBovte; Sais 11179a (Cecrops), 404a (^riefter); (Saite III 480a, -en 11342m ([d^iringenbe); Sakara (Sig^^^ten) 11157a, Saker = Sacer, Sakhyamuni IV493e, Sakkas f. Ammonius; Sakuntala (Sakont. 111 114e) 11 [40am, 21. lUme], 78e-79a, 117m, 127m; Sakya pandita 11442e ^Sala y Gomez (gelfen [lV423e] ob. mp\ini [IV 426m] im D ber Öfter* infel) IV 426m; ijiilf. ©eftein IV426m ;| gunung Salak {^a\^a) IV519e, Salam IV 383m (D^eife nad; Gog), Salamanca (2J?ej:.) lY 434a, (galamanber 1288a (großer), Salaß (35ulfan (Sumatra'^) \Y407a, SaJaza IV40ra (2;em|>ev. in (^idto)', Salazar 1) 11 468e (hydrografia en Espana 1809, (Scnn-^a^) 2) Salazar {SRt\\-(^xOi\[.) IV557a; les trois Salazes (^o^e ÜSerge auf iBenrbon) IV410e, pic de Salazu (auf 33cnvbon; cb = S5iilfan l\ B.?) IV 472m (3 cirques, Svad^ljt - 5Irt) ; Sakombe (2)ei>cnfl;.) l 348e (^afen, milbeö ^lima); Sakmo 11 247e (©c^iiIe), fa(evnitam]c^e ©c^ule II250e; Salicio f. Garcilaffo | S3ai Salinas (D^icav.) IV308e, Ia Saline (bei ©u* cinnati) IV 496m, faUnifc^ f. ÜJ^armor :| Joh. von Salisbury (eig, Jean Petit, tll80) I12. 2>J.)IV224a,254m,e; Sallier (Claude, 1685 cb. 87-1761) II 406e (^a^Jjvue), Salluft II 444e (uralte 5}clfeih)anb., Hercules, bellum Jugurlh.) I Salm afius (Claude deSaumaife, 1588-1653): 2)letecrfteine bei ben 5llten I402e, [^^erf.] 111424m; ^:praneten3eid;en ib., 470a; Solinus 1 402e T@almiat 1 V 384m, 6i2e-5a: §anbel IV613a, auf Saöaftrcmen IV 612e, aii^ ©galten IV 382m; al8 Tribut, ^robuct ber iBuIfane IV 6i26-3a; [Sinter] IV 613a :| salmo alpinus, fario V52e-55a 1 1 S a 1 o mo (n) (Äcnig) 11168a: ^Ictte 11416a; Hiram II i67me, 243e, 414e, 5e; ßj^^ebb. nac^ Ophir U167me, 185m, 243e, 414e, 5e, 6a; [^erf.] 11 167e, 2:em^er II 4l7a 960 Salo7nons-^n]eln — ©alfeu J?en, tl;eile in 3119^" cb. SJei^cn), ©tcffe (bie fie ^cvanöbviiigen) IV259e, Uvfac^ f. (Sntftel;., iBevänbcvung (mit i^nen) l\ 259e-261m{a) , SBcvftufe jn ben SBiilfanen [togl. S^Jatuv] \\2Ue-5a, SBefen [. 9?atnr; Sid;tigfeit IV255m,e; Sßivfungen l 214e , 261e-2m* (gvo^e Unm>äljung) ; in 3"9c» ob. 9Jeil)en (gevcil;t) [ijgl. ©teünug] IV255e, 4e; 3"[^"i"i<^"^^"9 (""t nnbevem) lV254a, 6a, 274m; V13e-14a; 3uftänbe [= ©tabien] l\253a, 3uftanb IV 261a *great Salt Iahe = gvofjcr ©aljfce, Saltholm (3nfel bei Äc^^en^agen) I 473e (ftcigt n^enig), Saltillo (2«ej-.) IV 455e ||— S. Salvador ST. (ÜJJitt.SImev.) 1) ^vo^). cb. «Staat lV290e, 542e: [Sc^jcgr.] IV 543a J iBnlfanc lV50öa, 8-9a: fünf IV542m,e, Sam; ^ÖI;e IV 308a :i| 2) @tabt IV543m: (Svbftö§c IV 545m, neiieftev -fto§ ib.; Unigegenb IV301a, 543m; 3>nlfan f. U\., jevftövt IV301a (bnvc^ bcn Izalco)'\3) 33nlfan ki bev (Stabt (IV545m); SS. Den S. Salv. lV300a, 543am [543m]: Ui^tei' %u^hxii6) IV 543m :|| 53. 4) S. Salv. ob. S. Sahatore f. Vefuv —\\ Salviati (? Leo- nardo, 1540-89) ir516e-7a (GaJilei: Suftftvöme), ©alüien (^fl.) IV339e, Salvino f. Aimati @a I3 (üorg. in compos.) [[. Äod^-, Oneßen, «Stein, @te))pe] , pl. ©alje (*): -avtcn IV252e, kigemifd^t IV211a*; -hiinnen IV254am, 263m; 2)etO' nivcn IVlle*, -bnnft I323e, -gel^alt f. 9J?eev; mit «S-en gefc^n^ängcvt* I253e, 361e; fnaftfanre IVlle* f-veic^ IV456a; -fänvc [aie 53eftanbtl;eil] (f. ^iimavden) IV460m, 602ell, 4m; -fee: großer f..fogt., -feen IV382e; -fiebcn 1417a, IV263a; -foole lV263a, 492am (®e^alt); -t^on IV512a; -waffer [= falsige« 2B.] 11365a, 450e, 484m ; IV264a:|| ber gro§e ©al.jfec (in Uta[)) IV435m, 525e; engl, great Salt lake IV 594a: = See Timpa- nogos IV 594a J 53. ®tabt, gr. S. l. city IV 594m; (5. Z\)(d, gr. S. l. valley IV594m II— faläig (4: gefallen) f. SBaffer *rio Samana (^ilntioquia) IV556a; Samaniden Il41m,269m | Samarang (^ro\.\ ^a^a'S) IV263e: [Crt ba] I233e, @alfen IV2ö5e-4a J Äamar- kand (in ber 53nc^arei): 55reite f. Mit.; ©tjmnafinm II 261e, ini50e; Sänge f. ^ofit., 2«eribian lV382a, ^cfition (breite n. Sänge) \U195me, Onabrant 111117a, @terne III 367e; @ternn?arte 1395m, II 261e, III (117a) 454e; Xl)a\ bei S. II 42a :| )Sam6auja ]. Sumbaua, (Sämereien (= @aamen) 11256m (feltne), Samhudy IV381a (S^rcni! ton iWedi^a) ; Samier, famifd; f. Samos- famländifch II 411m ||— f a mme I n (51.) 11314a, 5a: empirifrf> I 69e J Sammeln I 34a, II 231 e: §ang jum II 23m, eclbftf. lV640mTfammcInb 11224m (melf.) j Sammet- 11207m (-ffci§) :|| 53. Sammler sg. 11412a, IV531e; pl. II 192m :|| ^. Sammtnng (f. geognoftifd;, 9)^ineralicn, 9^atnralicn] II 131e j pl. -en II 314e; IV4a, 21. ». Jjumbofbt, Jloömo«. V, 61 9G2 Sammlung — 6anbt 4G6m,640m: SBevtl) IV4ö7a — 1| Äamoa-^nfeln («Sübfce; Samoa- @vii|3pe IV424m,e) [aiirf? Navigators Islands geil. lV424aj l\ [424m-5a]: gecgii. IV424me, [einjelne Snfel] \\424m-5a, ülage lY 424m, Samie7- (pl.); sg. O IllSöra, 209e: (Sj^ebb. H173m; Heie, ^Pfauen 11416a; @d?ifffaf)vt [f. Ü6v. Coläus] 11180m || Samothracier 111482m (sg.); f-tl;vaci)d; 11154a ((Sage); Samfon (®iuBe) f. Ändreasberg, Samuel II 49a (^oefie) *Sanchez (©d^aljmeiftev in @^aii.) [. Columbus } Sanct-, Sancta- (St.) tov9^amen: l)a'bm feine alp^aktifd^e ©eltung, fcubevu fie fte^n unter bem folgenbcn Spanien "[ San ctorius (vuid; Santori 11 381a, Santorius San- tori; 1561-1636): §^gvcineter (Santori) 11381a; SSeiHnbung beg ^enbel« mit Üiäbevwevf 11451m, IV24e-25a; über ben (Svfinber bcö 2iift-2'l^cvino* metev« II 258a ©anb (oft in compos.) [f. «iin^ftcin, ©vanit, ©riiii-, SJegen] I 370e, 111404m; lV240e, 350a || 3iifal}C (t(ganbftein bilbct ein bef. ©tue! ^ievnad;): [Otiten] IV422e-3a, f-aitig IV484al-banf 1329m, 1179a; -bän!e l329-330a :| -beben I343e, bei ©vbbeben lV223e, -felbev lV350e, gtönäenbev IV422e-3a, grauer IV277m, -r;ofeu 1336a | -infel IV 262m, 498a; -infein I329e :| -föriier III41e [2)?euge], Ä. ni404m; -luaffe IV 349m I -meer IV 327m; -nieere II 150e, IV484a (auf Java) :\ in ben 3Kinutengläfern IV56e, -red^nung 11512m, ÜJeibimg \49me, f-ftein ift ein bef. @tüc! I;ieina^, -ftvecfen IV497e || üon SSiiIfanen au^getücrfeti IV336mlle; V24m, 39m, 49wll; bei 23. lV340a, 3a; V43e J ijulfani* fd;er IV281m, 344a; Y30me\\ mit Saffev II 518e | -n^üfte 11243a, IV550a; -tt)ii[ten (*) I352e, 111498m: iveiter ^aiscnt III 158a* ||— fanbig 1357a, 111385m; IV 355a, 583a t©anbftein {aud) in comp.) 1 266m,e, 4ö7me ; pl. -ftetne (*) 1 259a, 282m \\ 3uf.: SIrten f. 23efc^aff., f-artig 1250a; [SSefc^aff., ©genfd^., mtcn] 1259a*, IV378m | «Übung, (SntHuug 11511m* (burc^ ben 2Honb); -23ilbungen [i^ ©ebilbe] 1 267m :| bunter I 256a, 270m, 29U, 7m, 466m, 7me ; burc^fe^t I 277m , (Sigenfd;. f. S3efc^aff. , gntftel). f. S3il' biiug, erfd^ilttert 1219a, -©ebilbe [ij: -SSilbungen] 1282e-3a, [in ©egb.] V 90e-91a , Körner 1 282m'' ; treibe-®. 1 267e-8a , 275m , 9m | Cuaber-®, \ 292a: mux V94a, auf V68a, ©utfle^ung V90m :| Ouarä!i3rner 1269a; rotier I266ni, 291e, 4a, 301m, 465e; IV 378m II ®d;ic^ten 1469m, IV 378m; -@d;. IV257e T-®Wt 1472m || umge* iüanbelt 1278e, [S3eränberung] 1277m, «Berfteinerungen V90e-9ia, 93c- gefeii-®. I 467m '^Sandalwood-^\\\d (inb. ^xä)\p.) IV202e: !i!inie ebne 3{bn^. IV 138a ] ©anbel^üla I1167e, lV2C?2e: 9^amen lV202e :| Sierra de Sandia 6anbi — Sangay.- Sage 963 (SfiSRey.) \y595e, faubig [. am (Silbe üou ^Baub, Saudracottus (iub. Äcnig) 11198m, ©aiibftem u. a. compos. f. 6« (5aub ^ Sandwich- 21.: -@ni^>^e(= -unfein) IV 588a,e; -?aub = -Süd- Georgien j -)e, Ä-@ni^)}e; 2(id;i^.]: toulf. m-c^iV^elaguc IV416e, Slufvü^rev f. Äiieg, (^iiiUix II 88a; eiitbedt II 311am, 479e; (Srbbebeu IV 589m, galifc^e @pvac^e II 460e-la, I>lkl^fte6 (£ru^>ticn^-@eftein IV425m, ©üttiiiu IV589m , ©ni^^pe [i^gl 2{.] IV 425m leine Sufel I1479e: U3eftlid;fte IV 588a; i3ftlic^ feine 3nfehi IV588e :| ^rieg lV589m (gegen bie 2InfrüI;rev); [li?agej II477e; IV588a,e; niagnet. SSeob. IV 69m, Ofteu f. Snfeln, in i)oIi;ne[ien lV588a, Ü^eifen IV(69m, 630a), ©pvac^e f. 2t. || ^^nüane IV[416m-9m, 21. o89-590m]; sg. 35nlfan (*) [f. Hawaii, Mauna Loa] IV483e,526a; (5entvaI-S5. IV 417m*, (Sin vec^t t^ätiger l\416e*, 3u[annnenl^ang IV(313me mit bn- mej. @^^alte) Jönlfanifc^ [f.2lv(^i^J IV458e: tl;ätig lV425m || [^oxt] (a. %.-atl) IV 351m, 450m, 467m, 8a, 478a, 591m, 61', 167e*, 8m*, 256a, 401m-2a, 415e, 426m, 443m* 440am (468e); lll539e; -DJanie 11189a, IV 325m :| in neneftev ^dt II (225e), bem S. fvembe ©^vac^en II 456e, tiefet ©tu-» binm 11187m; [Seife im S.] II 255e, 260a, 449e,454am || [SBövtev], -SB. [l^gt. (Stt^m., dUmcw] 11133m, 189a,mll, 401m-2a, 9m,e, 414e(5am), 422a, 5m, 6m, 440am, 3e; III 42m, 54am, 55m, 208me, 468m-9, 539me ; lV202e(327e), 507e-8a, 513e, 558m, 607e; Vl4e, 65m; -SSovt 111469m T -Slhtevbiid; III54a,m; V65m 1| -SBnvgeln 11423a *Santa (S.) bov 9kmen: \)ai feine al)3f)abetiid^e ©eltung, [onbevn fie jte^n nntev beni folgenben 9^amen; mina de Santana (in 9}Javiquita) IV 314a II— Santiago (S. lago IV301a) 21. (§eil.) 1) Ouben de S. II 359a, 488a :\\ ^. Santiago (geogv.) 2) (in Sf)ili, S. de Chile) a) ©tabt III 172m, 253m, 493me: §eitevfeit III 261e J b) ^45vob. 111 552a :1| 3) {ca)?mt>. Santiago — Bari 965 g^tfet, S. lago) IV 301a; 4) laguna de S. (6ei ^oW^) lV544a;a (ait« t^r bcv Cauca)] 5) valle de S. (bei SSaüabcüb in-aj^ej.) IV(53 f. toülf. Slü^bviid? :|| Saiiuto 1) Livio S. : SD'Jaglictbevg lV55e, mngiict. ^ol n322m; geogr. di Tolomeo 1588: 11 322m, lV55e f 2) Marino S. (geb. 1260) [M. S. Torfello 111 344m, Marinus S. Torxellus II467e] \\467e: ^rai%r;ärium 1306: H 293m, 467e; Sßelttavte III 344m Sapotülan {Zap.) (©itateui.) IV 545a (3>iiItvUi ümi); Sapphara II 414e, 5e *Saracenus (Janus Aiit. , fvnii5. Jean Antoine Sarrafin; 1548-1602) n429m (Dioscorides) ; Saragyn (bei 5tibebil) IV57Patn (I;eiJ3e Oiieflen), o (©af'); /Saj-am6o-53evge (auf ißoruec) lV406a ; Sarasrati (iiib, %l) II 198a, 432e; Saratow (©O ciivc^ ^u^U) l 388e (eftl. inagii. 2tbh.\), IV109e (uiagiiet. 9?eig.); Sarauak (^rcf. iöoviieo'^) IV 406a, @avajeneu II 36a, favcaftifd; II471e, Sarcin (^^3evf.) IV223ell-4a (Oiicl(eii), Sarco^iy IV 273a (glccfeiifovm. S3evg); ©avbcfie: bevfteiiievt 1272m, 463am', Sardes (?vb.) II 133m, 407a; Äardmien 11152m [SOIeev], 412e {nwttx Carthago)', bnö /ar- doifche Tlnx II 404m, Sarepta (fiibf. i>. (gavatoiv) IV109e (niagiiet. 9Zeig.) I Sargaffo: -iBaut [i?gl'. Saug] II(316e-7a) 7e; -Wm (mar de S. II326e) 1525a, II32öe :j ^arira(fan§!r.) IV493e (2eib, 9?eliqiiieu), ^arkara (it.; 3u(fev) \\401me, Sarlat C^ep. 3)Lnbogiie) 111383m, ©annaneu 11114a; Sarmaten II 421a, favmatifcf) II 131t' ((Suvü^a); Sarmiento {^u\h\\ te^ ^enerlaub^) W 322m; Saron (Jean Bapt. Gaspard Bocliart de S., 1730-94) 111530a (Uranus), ^a?' faronifche iO?ecv II 404e Sartorius von Waltershaufen (Wolfg. , geb. 1809): Sijpemafit IV (481a) 640e J i< na IV259m: 700 2(u6bvi;rf;-ÄcgeI IV 289m, 2Iu^bviid;c rV295a; @ebirgm-tcu \Y631me, ^ovnbleube IV 479a, @djivefeI-Saffevftcff IV 604m, 'Steine IV 303m, Sl^ätigteit IV296e :j Geyßr IV 247a | Ihlda: 9tuebviid)e IV(248a), 295a, 501a, 530m; ©cftalt IV(2on /." IV522a, ©fccfeubeige iv(272e) 516m; I;eiüe Oiielleu IV (248a) 501a, eu I." IV 374a, 50^a, 2a, 510m Ü, öm, 522a, 530m, 604 a, 640e; V54e; SPuIfaue lA' 575e-4a, V51e (SBa ff er« 9Iu^bvüd;e); „iMiIt. ©cftciue 'cm SiciUen uub hlavd" \\ 631mc :\ Sicilien f. Island: Du!!. 1966 (Sari; — Saturn gl ^Sai-y-Kupa ((gcc ia %\.) IV455e, ^ic Sarytfchew (Junten) IV397e, Saffaniden 1141m (^eit), Safjendorf {^,%^ha[.) YY 492me {^oljxkä) Ulm (äibbeben) | Safjuolo (iü^otena): 53evg it. ®(^lammtoulfan(e) babei 1233m; IV253e, 487m :| Satadru (inb. gl) 11 197e, 8a | ©atelliteii [awä) ilt comp.] (= l)^. jtiabautcii; = S^ebcnplancten, 2}iinbc) [f. ßvbe, mel)rere Planeten] 1 99e, 101m, 406a; II 350ra, 7e; III 264e, 270a, 306e, 422e, 6e-7a, 431m, 444m, 460e, la, 2m, 3m, 5e, 531a; V6m: -«Ba^mcii 1114636, -S3ecbb. III 94e, f-veic^ 111587m; -©^fteme III 522e, 9m J sing. (Sa- tellit 1127e, 145m; 111307a, 461e .|| fativifd) 1162a: ©ebic^t I1294e, lV51e-52a ;| Saiis (= Sotbis) III 206ell-7a; ©atrapie 11 119a, 192a Saturn 21. ber @ott 11122m, 169e: SBlitje I1169e, dies Saturni |. planet, SSeaie^iiiig jum Planeten 111472a, @c^n V60aj2) ©atuvnalien I69a(l [bilbl.]T3) fatiimifc^: Scntinent 111 UOe, -e lV494e; (gibbUtje I1169e||— 55. ber planet (öroBev) [f. Uranus] I1366e; 111201a, S76m, 472a, 7a, [523e-7, 21. 551c-3m obne bie Jvabaiiten], 556a || 3iifä^e (compos. ©atimif-, 2inal ©atiirn-) [f 9ting ii. Strabanteii fiiib befcubre ®tii(!e ^ieniad^j : 2t b p 1 a 1 1 ii n o [»gl. ©eftalt] 111 432m, 524a, 5a, 552am : SBeftimuningcn 111524a, ftaite III 524a J 2lb [taub von bcv @cmie 111 436e (mittlerev), 442m,e, 3a, 483am,e, 4a,e, 533a II ; = ßutfevumig [togl. fevuftev] III 443a, 468m, 483m: mittlere 111 524a, 5e-6a :| 2ic!^ie 1 176a: 9?eigiing ber 21. l 98a; alter flauet 111421m, bei ben 2irten 111425e; 2lp!;el 111587e; tquator 111 525a, 552m; 2ltmo)>I;örc [tog(. Streifen] III (524m)e, 55re§3eiten [t>gl. Söintev] III 524me | jenfeitö bcö S. [v>gl. SSalm]: ^^sla* neten III5l4e, 575am] gvcße 'ij3Ianeten III 557e-8a :] 311 Jupiter III 25Sm (Sonjimctioii), faU 111201a; tLnl>cv III 524m, 5e, 7am (53efd;affenr;eit), 553a; Äiigcl III526e | ?age III423e: im 9?ingc III 552e-5a; ejcentvi% Sage gegen ben 9iing III 52öe-7a, 552e-3a :| lenc^tcnb f. ^clar-9?egicn (| iJid^t [ögt. ®fan3] ([. ^ole): -9fef(ej-ien III524ine | Iid;t[^trac^ III468mlI, -fc^a^äd^fter III467e-8a, $!id;tfc^li\id;e 11184m | -ftärfe, III 525a: be« ^on* nenlid)tö 111459m J3unarnne III524e :|| iDZnffe 111445a, 524e-5a; -niaffc 111526m II meteovDlcgifd; III {524e, 7m), SD^ittel^Junft III 527a | 2)?onbc [= l;^ Trabanten, = ©oteüiten] III281e; -monbe 11366m, III 276e; ®aturnmcnb II 366e J ijlciuuw III 423me^ 467a,e, 8mll, ell-9a, 472all : ^aiviov 111423m, 4ö7ei|-5mTObevfläd)c III463e, 526a: auf ber O, 111524a; gegen bie, nad; bev £). ^n 111525a, 7a :| cberftev panet 111201a, ^avtial-@vftem 111528m |(. ^oIar-9Jegton III 524me (Sid^t, Iend;tenb) | ^o(e 111524m: ©egenb nm bie ^. III 524me (l'ic^tnjed^iel, im SBintev Tenc^tenb) || 9?ei^ung 111473a; f 9^ing, 9iinge finb ein tjejonbveß @tüdE ^ievnad) || 9?otation [= Umbve^ung] 111524a | a^ctationsjeit [= Umr bre^nng«3eit] III 303a, 447e, 524a, 55U-2a: iBeftimmungen u. (S^efc^. III 551e-2a, evvat^en! TU 55ie-2a :|I (SatelHten [= ^^ Trabanten, = g)lonbe] III527e, gf. ^avtial-] 111464a; -Stiftern II (513e), III 463a J 2:ag [t.\gl. dies] III 472m, 3a (Sounabenb); bei 2:age gefel^n ober beobachtet III 84m :( 2:em^evatnr-35evänbernngen IIl524e, t2:vabanteu fmb ein bcf. ®tücf ^icvnad^ | Umbve^nng um f. ?Id;fe [= 9?otation] III 524a (@efd)nMnbig!eit); Umbvebnng^jeit [= ^Jotaticn^seit] I97m, 102a, 176a; 111303a, 526m JllmTanf III 423e (Sänge); UmlanftSjeit lll(430e, 2m) 447e,8m,523e (fibevifd;e) || nnbid^t [tgL 2)id;tigfeit] 111587m; SBiM'nm III 434e, 525a (nnge^enve«); Sinter I11524e; SEBoIfen ib., -jng 111527m; SBnnbcrgeftalt [= 3)reigeftaltnng , 9?inge] 11354m ((5ntbecf nng) ; Buftanb f. 58ef^affenbeit 968 Saturn: tS^ting, fStirabanten aUg. . t JRing be« Saturn 1 102m, 157m; III TDm, 429e, 463me [525-6m, % 552me], 534me, 552a', ©atiim^ving (eatuiiuing IlSöÖmll) 111524m, 5e,6e, 7m,e: einer [= emigcv] III 525am J pl. 9Hnge (biivd; * bcj.) [= 2)veige[t. be§ Sat] I 104e, II (356e); III [525-6m, %. 552me (jWei, jtt)ei bis bvei)]; (SatiivtiSriiige 1 103m: 2 9iiiigc II 359e; 111525a Oveuig* (ten^ 2), am, 6a (iuuercv it. äiiß. jDind?mef[cr} , 6a (Siitfeui. toem ^43(aiu) |: bev 1'« ^m = äii^evei-, ber 2*« [= \)p. iiuiererj llI525eli ; bev 3'^ [= äutjev ftev] III 525me,e (fet)v matt, biinflev) || 3iifiiljc (comp. 9?ing-); m>Kiugig!eit III 527e; m\ianh [- eutfcni.] lil 463e, 487a | ter äußere [= 1*^] lH 525a (Detlev), m (etveifeii), 7e (SBefd^affciiI;.), Ö52m (ll!id;tflärfe); bev äiiBevftc [— 3*«] II1525e,t-6a (äii§. S)mcl;mc[[.), 6a (iinievev Sji.rcl^ni.) :| 33ect' ac^timgcn III526e-7a; 33ef(^affcnl;eit [ögl. ^Utnx] Ill525n, 6m, 7me, 552a, 3am; 33cn?egi!ug I U3m; Sveite 111463m, 526a*) 3)idc 111 526m*, 2)imcii* fioneu* III [525-6m], brittev f. aüg., fcbv biluu I!1525a, 3)uvc^me[|ev [\>qI atlg. , äufeerftev] III525e-6a*; ßbeue lll463e, -(Sb. Ill463e j einer j. aüg., einiger II359me; einjigc^^ ^eif^icl 111554me J Gntbccf iing U359m-360a, 7a; 11160m, 76a, 425e, 477a, 552e, 587m: aU ^anblmbcn 11356i', 9m; III (477a) :| entfernimg i)om ^(an. [= Slbftanb] III 52öa*, ©rt;aUi:ng lil 527e; (Svl;öt)ungen* 111526m, 552e; (grfc^einnngen 111477a, 552e; bcr erfte ■f. attg., fefter [»gf. Stabilität] 111429e; gliiffigteit 111527c, 555am; gcvm j. ©eftalt, frei j^lDcbcnb 111525a; [@e[d;.] 11 359m-360a] III 525am, 652c; ©eftalt, gcrm [ügl. Snnbcr] lll425e (nja^re), 526m (Unregelmäßig* feiten), 7e (SSeränberlic^fcit); gct[;eilt, ber get^ciltc [= 2 3linge; Dgl. 2;l)ci» hing] 11367a, III525e; @leid?geJuid;t I11527e; ^anbbaben [= §cnfel] f. (gntbcdung, ^cnfel (pJ.) [= ^anbbabcn] 111526m | ber innere ober 2*« |ögl. attg.] III525e: $!ic^tftärfe III 525a, 552m; ^tinfc^en il;m n. bem ^4>Ian. I11525eil,e (Ü^aum, ©tcrne gefebn), 6al\ (3\vi)d;envanm ; »gf. 3) 'I ^^"f* in), beiben fügt. 3^M'£^f"^'^ii'"] III 526am | $!age 111525a, 6e, 552c: ejcentr. f. Saturn 2 :| Sic^tftarte [a. änß., innerer] 111525a (grcßer als bec ^I.), e, 552m; ma\\t 111526m* | [^fjatur] (n^aS a ift) [bgt. SScfc^aff.] llI527me, 553am: ein Söcltensitg! 111527m, 553a :| offner 111477a, bem 3i. ^arattel 111525m; ^anb 111552a, 3a; JÄotatien f. Umbrel;., Saturn im 9?. f. Sage btö S., fd;tt}ebenb f. frei, ©d^tver^nnft 111527a; Stabilität [ögl. ^(iif)ig' teit] III 527me, 555am; Streifen f. anderer | Sl^eilbarfeit 111527c; 3:^ci* Inng in 2 [= get^eilt] III 525am (er!annt), Sbeilung^ftiic^ 111 526am .| bie 2^rabanten gegen ben 9?, III 527e, 553m; Umbrel)iingS3eit (9iotatiin) 111526m* 552a] Unglcid^l^eiten, Unebenheiten* IIl526m!l, 7e,552e,3m; Unregelmä§., 33eränberlid;feit f. ©eftalt; 3>erfc^aMnben 111526m; Sunber III 429e, njunberbare ©eftalt II359e-360a; jirei, bcr gn^eite f. aUg.; ^\m\äim* iranm* 111526a (»cm ^faneten), am (jtvifd^en beiben S^ingen) • t XraDantcn be§ Saturn {^p. = SateÜiten, 2)?cnbe, ^artial-Si)ftem) 1 131e-2a', III 76a (276e), 376m, 460e (4a), [528-9m, 21. 553m], 534e; Saturn: f ^trtbanten ; Saturna — 6auerl 969 äing. Stvabant (buv^ * kj.) T ®^'»tiivii^tvabQiitcii 11366a; 11179m, 425e-6a, 461e, 2m, 3e, 528a; sing. -tvabniit in2()4a || 5iifnljc: Slbftanb [= entfeimnig] 1 102a\\\m, III 528a | Stbftänbe III 528m: ®efe^ 111553m; di(\\}t, »eeituing III 528m, 531m; äJeilmltni^ III 529am || nitcfte III 52<5a; [2(uf3ät)Iung] III 525a,e; ber äu|jevfte* III 425e, 528a; S3a(nteii III463e| SBetuegitug (beivcgcii fid;) [= fveifeii] I 103a: boii 2Ö md) D I 103a, 111531a :| eirnüivfimg auf bcn 9iiug III 527e, 553m ( (Sntbcrfiniß [\jgl. bie eiusclnenj II 366; 11176a, 77e, 78a, 79m, llGe, 425€-6a, 463a, 52.Sa: ber 9icil;c, 9JcUnuig III 528me, 531m J ßntfeviiiing [= 5(bftanb]: mittlere III 52Sme; pl. -cn 111528m :| gyccntiicitat [bgt. bie einselueii] IlÜ3a, II! 463avi', [gealmbet] 11365m | ®ri50e [ögL bic einj.] llOOe-lm, 111528m; ber gröOte III461e*:| gegen bcn §au^t|)Iau. |. Saturn | ber innerfte 1 14la*; bte iwcx innerf?eit IIo66m, III 204a :| fveifen III463e, ^üd^tftävfe 11178a | ber Häufte bcm <|3f. 111528a*; bie näd;fteu III 528a, 9am (SSerbältuiß) :| Spanten 11366m; III 425e-6a,e,52.5a,€; ^eviobe [= Untlauft^jeit] III529ail; Steige 11 feige, 9Jei(>itng [a. (Sutberf.] III 52(Sme, 55iw; gegen bcn 9iing j. 9?mg, einivirf iing ; gegen ben Saturn (ober ^an^t^Ianeten) III 461e (®rc^e), 5me (Sibftanb, ©ntferniing); ©teüimg III527e, (gtcriingeu biird; bie 2r. !II553m, ©ijftein f. nntergeorbnet ; Safel III 52Sme, 553m | Um- lauf II366e; Unilauf^jeiten [bgl. bie einzelnen] III [52Sm-9a], 8me (Xafel), 9a (33evg(. u. SSerbältni^) :| bilben ein untergeorbnetee @t?ftcm III 276e, 281e; ^al)t (8) III 76a, 460e ||— bie cinjClncn nad) ben ^al)Un beS Slbftanb« (111531m) [f. nußerbem unter ben SfJamen]: ber Ite (Mimas) llOIam, 3a; 111525m: 5I6ftanb III465me (tom Sat., öom 9Jinge); ent* be(ft II366me; III 79m, 426a; (Sjrentricität III 463a ll,m; fefjr «ein III 462m; ber nä^fte III 463a,m J ber 2te (Enceladus) III 79m, 528e: cnt* bcdt II366me; 11179m, 426a; (Sjcentr. 111463a, fek «ein 111462m; Umlauf II366e (furjer), -x-^aeit III 529a J ber 3te (Teth3^s) III 525e: cntbedt 11366m, 111426a; nmlauf^jeit 111529a J ber 4te (Dione) III 528e: entbedft 11366m, 111426a; Umlauf^5cit III 529a J ber 5te (Rhea) 11152^6: entbedt 11366m, 111426a J ber 6te (Titan) I100a,e; III77am, 528e: 2)urd^mcffer H1462a; gutbedung I1366am,e; m425e, i6Sa, 477a, 528a; (gjcentr. III 465a; ®ic|ie III461e,2a; ber gvcßtc III461e,3a; Umlaufejeit 111529a J ber 7tc (Hyperion) I lOle, 131e; III 204a, 528e: cntbedt 11366m; III 426c, 52<§a J ber 8tc (Japetus) 11152^6: ber äuBevftc II1425e, 463e(528a); 5Bar;n IIl463e; entbedt I1181e, 425e, 460e-la, 528a . *(SaturnaIicn, fatuvnifd; f. beim ®ctt S.aturn (Saturn: Einfang); fatt?» nfd) (terfc^ieben tocn fativifc^) 1193m (= länbliri;) ( ©ntj IV294e; pl. eötje 11365a (auffteüen), 518a •; faner [5t.] (comp. f. ©auerftcff) f. 93oray, bovf. , fuaüf., fal^etevf. ; 33. Sauer (Martin, JRcife mit Biilings 1785-94) IV 395e (33u(fau auf Tanaga) J ©äuerlinge. (5Irt Oucücii) IV 249ni-250a: [33eftanbtt;.] 970 " ©auerf — ©aufc l\502am ||— ©aucrftoff [a\i^ iu comp.] (= Ojhgen) 1125m, 352m; II [387]; IU [400-la] la, 418m; W 8m, 82e-83m, [174e-5a] || 3uf.: |-avm [= geringe SDZenge; ögl. ot;ncJ I333e; [alö S3eftaiibt^eil (in i>crfd;iebe* neni)] {^ -^^Wt, -faltig) [a. $?ii[t, ^fl. u.a.] I V 24Se-9a, 256e, 8e-9a, 459e, 627; V46me; S)id;tigf. IV 175a, einn.nr!iing IV83am, i)cr]()ält fid^ mie (Sifen [f. übr. :pavamagn.] Ul 400-la , fet)Ienb f. olme || @. in ®a8 IVölle, 612a: fein IV512e J ©anerftoffgag I387e; IV 9m, 76e-77a, 174a, e~5a: aiieftoßcnb 11387a, freiet IV 175a; feine Polarität, nimmt ^. an IV7öe-77a, 174e-5a', Sem^er. 11175a || ®egenh)avt 1125m (cinie), IV175a; -@el)alt 1322a, 333m; 111379a, IV627e; [®e[c^.] II [557], Haltig IV 96m; -§iillc IVl74eil,5a; @. n. ^of)Ienftcff 1227m, i'id;t UI92m I iu bei- Suft (a(« Scftaubttjeil) \332m,3a; 11386m, 7; IllllOa, 379a, 400m!le; INIU, 63a (83a), 174e, 249a: in ^cl)ev 1 125a ; Ouantität I(125a fe^v geringe), IV(96a) :j (gintüivf. beS SD^agnetö IVi75a, magne» ti)d; IVlla| -2)2euge [= Ouantität] 1133m, IV502a; [fe^r geringe ä«.] [= -avm] 1125a :| in 2)2cteorfteineu III 618a; ebne (fein) [ögl. -avm] f. ©egeutüavt, @ag; (\>evl;ält [ic^) ^.^avamaguetifc^ (h)ie ©fen; togl. bf.) III [400-ia] 400e, 4i9m; IV49a, 76e, 80a, 95e-96a,am, j[74a; Vüm; iu, bei ^f tanken 1478m, 11386m; Polarität, :^clavifc^e (Sigcnfc^aft [ijgl. -gae>] I V 63am, 52e-f)O0^>^or, ^elftevncii) III 277-5a (8a), 287a | 2)Lt^^et[tevne : SSaf^ucu I (152e)414e; III302e-3a, 5a, 643a; ^aralla^-e ]. Slbcvr. || Savi (Paolo) 1463m {Carrara geogn. , terreni Toscani); Savoyen IV llle-2a (Srb- yjiaguet.), fatc^ev f. Alpen j Sawelieff (-Ijeff, Alex.; geb. 1820): magnc'^ ti'c^e g^etgiinj] \\109me, 187m; 9^ei[e iiad; bem caf)}if(^eu 2«eev IV 109m :| saxifraga (^fl.) I372e Scaccbi (Arcangelo, geb. 1810): sulla Campania IV513e, 533m, 604a; ^eiine beim ©vbbeBen IV 492a, §imb?grctte IV513e; Monte nuovo lV300e, 533m; [^ev[.] IV449e | Pompeji: S3imgfteiu lY 449e-450a (606e); come fu seppeJlita l'antica Pompei IV606e, 641m', tv>obitv(^ 3?vftört, bebecft IV(482e) 606e, 641m; V25a :| Pozzuoli IV 604a (fein (gd^trefel- u. Saffevftcff) | Vefuv: 5lu§briic^e V39m, 2rn^h)ür[linge IV 519m, 33im«* ftein IV449e-450all, $!eiicit IV479e, 9WinevaIien IV 279m, Äomwa IV 641a la Scala (am SSefiito) V95e (Saöaftvcm) | (Scale [f. biatonif^, magne* tifc^e Sntenfität, tl;evmiid^, Sbermometer] 11457a; III 131e, 3am, 6-7, 142m; lV163m, 197e; pl. -en (*) III137ell: ablefcn 1428m, IV(43e*); in abfteigenbev 1481a, nac^ ah- ob. auffteigcnber 111257a; ßvIeiK^tiing IV 126m; ^unbeittbeilige 1482a, IV 49Sam :| Scaliger (?Jofeph Juftus [della Scala], 1540-1609) 111124a (^unfein ber (Sterne) Scandinavien [51., n^tvb nicbt bej.] (= [canbin. ^albinfci), ^.Scan- dinavier (p), ^. f canbinatuf c^ (*) [[. Amerika] III 476m II : alte II 458mO, ait-fc. 11272a* ( [in Amerika] II 275amO, (gntbecinng 9lcrb* amer.'ö° [f. übr. Amerika: (Sntb. , «Scanb.j 11338a; ba« amevifanif^e II 270a :| 51nfieblnngen II396e*; aurores boreales [= 3^orblid^t] IV 205am II, e, 6a,e, 7m; Sap I 327e-8a, Slennt^ier f. ^atbinfel | §albin[e( [c] {= Scan- dinavien) I 315am, 351m; IV46a: (glennt^ier 1376a :| tfima I327e-8a; 3)Zt?tben* 11276a, IV586a | 9bvben 11254m (bobev), IV 143a; '^oxtl\ä)t [= aurores bor.] IV i43a J Steife [= voy.] (ögt. Gaimard, commis- sion scientif. da nord) 1473a; IVö5a, 118m, 143a, 205am, 6a :| ferne ©c^ifffabrt II 461al|0, (Schriften 11272a*, voyages en Scandinavie etc. [= $fteife] ([. Gaimard) lY205a 972 ] I379e i-Hu); fd;äblid; If. Snft] I340e, IV 502c || €c^äf d;en pl. [1)] (feines @en?ölf; = l;p. SiiTU^ \[201me, 5(. Uta]; IVi44e-5alli,e, 206m: (Sntftetjnng IVi45a; geveibt IVl45e; ÜfeÜKn \ 441a, \\144e-5a', Uvfad) IV145ai 2) (gcf)afe 111623m (getöbtet) j 3) (Sd;äfer: -rcman II 14m, 53a, 58a, 68e J 4) Schäfer (Gottfr. Heinr., 1764-?): scholia ad Apol- lonium Rhodium 1411a, IV 508m ; Longiis II 132e-3a j| ScliafTarlk (Paul Jofeph, 1795-1861) lUllam {Veneder, ^crf.) || fd;affcn 11138a; (Schaffen I72m, 87m', II 190m, V8m J fd;aff enb (= fd;c^>fevi)d^) [f. ©eiff, traft, Gräfte, ^aturfräfte, Uifraft, 3>nlfane] II265e; IV 25im, So, 397a |j Schafra f. Chephreri | Schagdagh (im daiicafiiS) IV254mll, 492m: ctvige gencr IV 254m, 263e; -©ebirgc IV263e :| ®d;abnameb f. Firdufi *@c^al- f. ©c^alen, Schalagßoi mys {^ap g^iorb-Sli.) 1471a |I ed;alen [f. erbe, ©eftein, Jatrt] I261e; IV54m, 341a; V29m: f-äF)nIid; IV18e, [t)cn 2)unft] lUOm J «Sc^al-: -tbiere I290e-la, \63m (fcffife) :|| fd;atig [f. ticfel] 1262a, 458m; IV340e, 7m, 356a, 363m: biinnf^. IV423ra, ftei^fd). V36m :|| .] 111501m, -bilbitng [= (Sutftel). m\\v.] IV 226m; Sntftebiing [=-bifbnng, betvirft] II14a, 28a j foitge^flanst I215e, fid; fortpflanzen 1215a; gcrtpflansung [f. -iveücn] 11142m (54a); IV 227am, 491m, 534e :| @ef(^n?inbigfeit 1160m; III 125a,e, 8am; IV 227am'\ ; Seiter 1215a, feblt auf bem Tlonb 111501m; -^^änomene I215e, 111610m; in JRclpren IV227mII, Srägerinu I332me; Urfad; f. beh^irft, -bilbnng, ©mfte^.; im Saffer ]Y227am | -treuen 1211m, 7a, 444a; IV 494a; sg. -n^cHc (O^) IV 227a: Stnalcgie IV215e, fid; bnrc^heusenbe [=3ntcrfer.] 1211m; ^ort^ffanjiing 1217a, III128am, IVl33m (494a); ^nterferenj [= fic^ bmc^freiis.] IV 491m || (^d^alt- (t?gf. (ginfd;altitng): -ct^cten 1408m; (Sc^altlnere f. ©dualen, Schamacha = Schemacha, Scha- malari = Tfcham. ; ftd; [d^ämeu (fc^aambaft f. bef.) II 69m (ergö^Jt ober crftaunt jn fein), IV570/h; Schan-ß (c^inef. ^rcöinj) IV263a,m €d;ar — (£d;atUHg © 973 [(^orf [21.] (üovj. in comp.) [f. Sluge, ^Beobachtung, [e^enj 11181a: @-blic! I156e, aila, 383e; lll524e || -fic^tig 11 408e; lll(113m, 217m), 403a; V45e, 87m | e-[id>tigfeit (= ec^avfc teö ©cfid;tö) 11328e, III 66e (532a): mevftt?üvbigeö ^eijpiel illll2e-37n, 306m :||— «Sc^aif fiiiu l)(v>on ^erfeueii) II 207a, 289a, 302e, 335a, 349a, 352e, 372m, 8m, 501e, 512e; 111271m, 8e, 283a, 294a; IV35e, 61a, 78m, 157e; V7m; 2) (ton ead;en) II265e, 351m; 11191a, 94a |: bev meufc^lic^c 111 277a; mit . 111505a \ ä)?e[fung [4: ge* meffen] lll(454e); -en III 133e, -2«. 11210m :j -9^icl;tung 111108a, fc^mac^e 11181a* | fic^tbar ib., 546a; unjic^tbar III 54öa ||. Werfen 111 508a I njevfenb 111434a; [d^-n?. 111580a, IV615a || -jene III 410e ©d^alj (2(. 1)) [f. ÄeuntniO, National-, SBiffen] II 80m, 202a, 213e, 262a; lV262e | pl. iel (aög., nic^t 2)iama) 1201m; 111561a, 594a: erl^abenes I14m, 111118a; merfmürbigeg 11326m, V(51e); pxaä^U toüUeä II327ra, njec^felnreö III 158e Schayer 1370m (Steife nac^ Van Diemens ?anb, Sßaff erproben be8 Dceanö) - . *schebua (^ebr. üEBod^e) III471m,ell; f(^ecfig [f. S^iebelflecfe] 111412m (©onne), Scheddad (arab. gürft) II 49m, Schedfchai II 118m {&ih\äft Enwerfs an i^n); Scheele (Carl Wilh. , 1742-86) 11378a (ftval^lenbe Sßörme), 387e (sgauevftoffgag) ; ©c^eeven (= flippen) I1457e, Scheerer (Carl Joh. Aug. *Theodor, geb. 1813) 1459a ((Släolitt; nnb 5«cpr;elin) *©c^eibe [f. S)unft, @rbe, Jupiter, liiert, Mars,9}?cnb, D^^ebel, 'iReheU flede, Planeten, (Sonne, ©terne, Venus] 21. I88m, 387a; 111410m; «8. (Snftr.) III 92e; pl. ^c^eiben (*) [aiic^ in comp.] III 412m, 477a, 486a, 543m: f-avttg 111432a, Sometcn 1107a*; -form 111377a, f-fi^rmig f. gfkbelfiecfe; (öon ©lag, §orn) IL 315m*, ©rcße IlOlm*, ücu §orn f. ©lag, foptifi] 1387a, üon Seltbunft 1 86m :| Scheibler 111547m („(Sinflufe beß äJtcnbe^ anf unfre STtmof^I^äre'^ 1830) :|| fc^eiben Vl5m, 22e | ©d^eibe-: -fünft (= Sfjemie) II451all, -fünftler 11295m; -linie IV 609a, -puntt 11239m, -wanb IV608e J@cf)eibnng [f. ©eftaltcn] IV 4e, V15e: -^glinie 11423m, 481m :||— Schein [and; in comp.] 21. (eig.; = ©c^immer, i)on SBeltforpern) [f. (Srbe, üHonb, ©onne] III3l5m, 53. (uneig.) IV 9a: -tob I488e; njeiBHc^er (S3eb. H.) III389me, 411m J 2) fc^ einbar [f. STnalogie, ^etuegnng, 2)nr(^meffer, @vö§e, ^tmmel«gen?ölbe. Ort] II351e; III 24e, 68a, 94mll, 97m, 157a, 233a, 302e, 421m, 433a, 450a, la, 597m, 626a, 643e; IV 14me, 145m, 9e : gegen abfoint III431e; gegen hjirflid^ II 378a, III329am:| 3) fd^ ein en (lucere) 111468a :|| 4) Scheiner (Chri/toph, 1575-1650): ^(enbgläfer 111383m, 410a; [per).] II511e, III 414a | (Scn=^ ne(n-): -5ßeobb. 111383m, -ftnftevni§ 111414a (alte); -flecfen 11360m, 511e-2a; 111383a, 409e; 9^ütaticn II 361e :| rosa Ursina III 409e — :|| ©c^eitel (and^ in comp.) [f. (Snrbe, Sfott;ermen, magnetifc^e l'inicn], pl. (*): concaöe*, conöeje* f. 3fctl;erinen , magnet. Slqnatcr, niagn. Linien j -punft: (Sntfernung öom 111271m, 4a :J f-rec^t 111452a || am), lV535e (= Cor- cyra)\ ^c^eiif II253e; fd^evjenb 111268m, Carl Sclierzer IV540e {Mafaya)\ Scheuchzer (Joh. Jac, 1672-1733) 1288a (@ünbfflltl^2r^e^fc^), ed^euiie I399e (Den einer geuei-fiißel ent^iiubet); |ef|ei#(^ I287e, 1125a, V80ni Schia (SBeib bei Botfchika in Chia'pa) III 482e ^^X^itXL (öorg. ©ebirgefc^ic^ten, ©eftcinfcb.: aud; gel^fe^., Srbfd;.; = bieien 2(it.) [anbere^ f. in 3"[- ^'^^'^ ^^^ 1^^%"^* 5lvti!eln] [|. Sitlier, 2ltmo* f^l^äre, SBcben, 53raiinfö^Ieii, 2)ampf, 2)unft, ©g, (Svbe, (Svbobevfiäc^e, gelö, Formation, ®a8, ©ebirge, ©eftein, ^immef, Äo^Ien, Äüfte, Saüa, Suft, Siifttreiü, 3)'2eer, Oberftäe^e, ^liitcnifc^, ©c^lacfen, «Sonne, ©tciii* H)kri, Steine, Übergang, SSaffer, Seit, Seltför^ei] 1 164a, 265e, 7e, 274m, 7e, 285m, 290m, la,m, 419m; III 5m, 177e,384e; IV29m, 244me, 9e, 303m, 372ell,410e;V 72m, 74m-75o,92e; einsegne f. SliifsabL; [i3on toeifc^iebenem] IV 333m, 375e J sing. ed;id;t (|>äter bitrd; * be^.) 1 156e 211m, 284m; eine beftiniuite V 75a || 3iifü§c (compos. Sc^ic^ten-) [bit 3ufä^e irevben bereichert ii. mannigfaltiger biird; bie eben citirten 5lvt. Den S)eriöaten: ©ebiigöf^., ©rbi'c^. ujn?.]: 5(blageriiug 1318m, 2tbftanb IV 29m; Slbnjcd^glung [= Sed^fel, Stltevnang] V 74e-75a (92e) , 93e ; tl;nlic^feit y72m, 75a; aüe I282e; 2(Iter [ogl. .altefa^J 1286m, IV46im; V75a, Ä5e--g-goIge IV 29m, Don ber Obeifl. gegen ba^ Sentviini siinc^menb IV 29m :i| biete* I472e, 111417m; 2)icfe* I 472m(e) || biinnc III 51a | 2)uid;* bred)ung V13e; (ttjerben) burd^ brocken 1235a, IV 378m :| buic^fe^jt IV 461me; ßinfluß, ©nnjirfung IV 29m (auf ^cnbel, @(^lDere); Sntfte^ung 111 (5e), (gvl^ebung [= Hebung nfn.^] III (25a); f^; allen [= 9ZeigungJ 976 @d;id^ten ga — (Sd^iefer ©eg II389e, 391e; IV (609m); fer;Ieub [. Unterbdicf ung ; [efie [ug(. Sonfolib.j I 180a, lV365ra; ^olge [= dici[)cn\.\ (f. ©id^t.) V74e, -fol.qe 1315m; gehobene [ügl. .^ebmig ufU).] 1235a, lV272ra (374m); getiiimmtc U19m j gelagert 11389m: auf ober über eiuanbev gelogevte [= liegeiibe] 184m, 177e,244e,264e,330e(5e); 11378a, lll(165a); IV (15a), 236a, 633a; V 74m :( gctveunte f. i^evfc^iebnc, Öiieiijic^. lV369e*, ^ebimg [= @vl}eb., :^ ge? l^obene] lll(5e), I^etercgciie ). üevi^iebne; Ijorijoutale 1232m, 264e, 3l8m,469m; ll(389m); IV 237a* 247ra, 365m; V63a,m; ibeutii(^c, Sbentität y72am, 73e, 74a, 75a*; in @c^. J276e, jüiigeve [= neueie] V63a 2age IV •29m, -läge 1258e; Sagev 0^axh\)\74me :j Leitung IV (165m), übev eiuanbev liegenbe [= gelagevtej 11189a, liufenfinmige I 92a*, lodeic l\461m, niäc^tioe IV 333m; Steigung [= fallen] 153m, 11389e, V 63am\\ ; neue V89a, neuere [= jüngerej lV(4öia); uiebcrgefc^Iagen V63a, 9brma(-®c^. IV 45a* || obere 1444e, lV367e: S)i4itigf. IV 35a | cbcrfte 1266m* il ^enbel f. ©nfl., ^rälub. ). SJeränb.; 3Jei^enfolgc [= golge] II 390e, lV(14e-15a); mdjtniXQ IV (364a), (gc^tDere [. (Sinfl., fö^iligc IV 449m, (gtral^hing lV244me, Den Saug 1326m, mehrere taufenD \74e, Xmpcw lV(241e), mi !l. Xi)\mn 1371e, tiefe IV 168m; Übergang \74m {92e) : ^tiä), 1 250a ; unigeaubert [^i -njanbeltj 1 274m | n m g e u? a u b e 1 1 c [ogl. t)or., UintDaubl.] 1 275m*, 284a, 299m; Uunüanbluug [4: öcr.j lll(5e) :| unter brüdt V74a, U-uug V92e | untere 1266m, I1389e, V63m; unterfte VS5e-59a* ;| untergeovbucte V95e, fd^ujac^ unterftiitjeute V63m, unteränbevte 1277e; uranfänglic^e 1250a, \88e-89a*; ^rähibireu grc^er SSeränberuug [ij: SBed^fel] V74mlle, 93e; toeit öerbreitete* V75a, 94a; öcr|(i^iebne , getrennte, betercgene V74mlll,e; üern?erfenb IV 610m; 2iöed;fel [= %bmä)^\,, ^llteruauä, iSeränb.] \74m,e', |c^-tt)eife [f. Äliuia] 11171a; ni76m, 178a; lV486m,569a; äßicberfe^r V57m, 74m, e-75a; [^a\)\] f. taujenb, Bufammenjiebu lV367e ||— (gc^ic^tung [)'. ©eftein] 1264a, 276a; lV244e (490m): -^öHüfte 1 263e, 272m, 460m; -^föerljaltniffe 135me *@c^ic![al [f. mcmii)\)cit] 11187am; pl. -e (*) 11265m, 358m: -^efaben I393e, großer ©eifter 11285m*, @uuft 11213e, ©erlüge ll505e, f-J)erfüIgt 1112a, ujec^felnbe 11 285m* J ©c^idiiug lll80e (göttliche) || Schidloffsky (M.) 111495ra (2??affe beö äRonbet^), jc^tebeu I 267e (ieitU)ärt^'>), fc^ief IV 428m (-tviuüig) (Schiefer (aud^ in comp.) [f. Sl;Iorit, @raun)acfe, ©viinftein, ^onibleubc, 2ia^, ^or^t)Vr, (Syenit, X\)o\\] sg. 1 26öm, 299m; pl. (*) I457e, 461m; lV275m II 3ufoljc: Sllter l(299m), V68m*; 2(vt 1290a, V91a; bebecft [a. filur.] I262e (öen ©ranit), SSelcmuitcn in @e^. 1461m*, [53eftanbtf;eile] yOSme, 2)ac^fd^. 1272m I beb ontfd^e (pl.) I267e; IV257e, 275m, 6m, 7m,e, 464m; V84e: uuigetüaubclt V75me, 3uiamnienr;aug V84me :| burd^* brocken lV387e, bem ®d;. eingelagert 1267m; Formation lV472a, -g. IV254m; gragmente [=-ftüde] lV293e, -gebirgc lV386a; [in (^egeuben] 6(^iefer @eg — (Schiff 31. 9te 977 I262e,461m*; V68m*, 83e-84a^', ©neiß aus @c^. I457e*, ©lanii f. kbedt, f-graii I362e; grüner IV 472a, V71m; -gnivpe 1273m, -§i3vuer IV273a; Äiefelfc^. 1272e, lV530a; V71m, 91m; fv^ftattinifc^e* V7öa, 83e-84a', Äii^fer-@d^. 1287m, Iitr;ogra^[;tfc^er 1466e; ^oHrfc^. 1 27e, 157a; 11141m | fihirifc^e Cpl-) I(26öm), 7e-8a; IV 294a, V54e*: be* be(ft V67ö->=, umgemanbelt \75me :\-\tüdt [= ^ragm.] IV 277a, 293a, 464e I S£al![c^. 1275m, IV 386a, Y{75m): burc^ ÜOergaiKi V84e, b. Um^ toanblung V83e J 2;raiifition«-@c|. [tgl. Übergang] I267e, \ 93me; gebort jur jlr-gormation 1299m :\ ÜOergaug f. Xait\6). | umgetoanbelt f. bei)on., filur.; UiiUüanblung l[272me, 21. 460m] la; V75we^ Ißa"^; 93me :\ miiid). I272e 1|— fc^iefrig 1 250a, 8m, 266a ; IV 472a *)d;ietnjinflig f. jc^ief, ber @d^ieler 11273a ( @d^ie^^iiltoer: Srfinbung il 257 e-8a,451am; frül;e @^ur II257e-8a «S^tff 21. (eigentl., töirfl.) [[. (Scmpaji, Occan; ^>f;önicifc^, ^ortiigie^ \i\6), \pan\]ä), t^rifc^j II271e-2a, 374e; ein beftinuutes ll408e, V55e J plur. ;Sc^iffe (Diirc^ * bej.) ü 47a, 222c, 254m, 302m, 317a, 8a, 480m; 111204m; beftimmte II 59m, 480a; l\[64e-65] j| 3ü\ä^t (in compos. ©c^iffg-, 3mal [bnrc^ ° bes.] ^c^iff-) [t ®c^iff f a ^ r t bilbet ein bef. 0tüc! nac^ iB. bem ©ternbilbe] (beiiu @e)c^n)inbig!eit , -jcnrnal, Ort, -xcö)* nung, 2Beg): 2lblenfnng [. °(Si[en; magnet. angezogen, ^Injie^ung f. o^ifen; -axit V26am, ^liifjäl)!. ). S^Jamen, au^sufenben IV134e-5a*, SSan II(333e »erbeffert), SSefd^aff. 11471m; ^ef^fag, befc^Iagen f. tu:pfer; ^elregung [= ©c^njatifnng] 11511m, -bore 11470a, «ßouffole f. ©fen; -bruc^^ III 577m, -brüc^e<^ II 147e [bitbl.] || ©nrö be^ @4)-eg [= Diic^tung] II 375e, 471m; IV 135a*, 200e-lall : üeränbern IV200e-la J -cur« 1429a || brei* II375e II (Sifen beö @^. : magnetifi^ angezogen, 2lnäiel;nng IV 55m, 71ani] 21blen!ung ber Souffole IV7iom J -eifen ib. :|| H«^i^enb°: ^JZationen [=-fa^rt: S5i5Ifer] II 45a, 111346m J t-fa^rt^ bilbet ein bef. @tücf naä) 33. bem ©ternbilbe || -f Urning IV5Pa, @eri)^^e f. §013, gefd^eitertc« II 325ra 11 ©efc^iDin bigfeit, ©^neüigfeit [4: }));>. 2Beg]: fie nieffen II333e, 469e: frü^e mttä IV5öme, 170e J (S^a^iing II 47I(e): nad? bem Stugen^^ maaB 11471a, IV56e || -gej^alt IV 525m, ^oljgeri^^e IV55m, -infel II 270a I -Journal [f. Coliimbus] 11412a; IV178e, 180a, 412e; pl. -e (*) IV56e: in ®^. tjerborgen IV138e*, mag in @(^. berjeic^net ift IV134e* :| ^upferbefc^tag IV 612a* (@ilberf^ur bai)on), mit Äu^fcr befc^Iagen I 454m*; 2age [= Ort] IH70e, lange II 158e*, -lente [= -öolf] II 167e, magnet. f. angesogen, [DIamen, 2(iifää{;Iung] IV[64e-ö5], geringe Ober^ p(^e IV 612a | Drt be§ ©c^-e^s [= ?age, :(: -rec^iinng]: ben Ort beftim* meu (Ort§beftimmnng) 11280a, 320me, le-2a [333m-6]; lll(70e), IV(56a, 59a); feiner ungemiß IV(115m), ibn nic^t wiffen II336am J -rec^nintg [:^ ®ef(^\Dinb., Ort, 3Beg] 11301a, 8e, 336am) IV56a,m: ber Slftronomen n336am, bnrd} Wftronomic II 333e; Sorrection [= l^erbeff.] II 303e, ','1 r. i?nmbüict. Jl'oäiULi^. V. üä 978 ©c^iff 2(. 9fle — ^. 3) Stent ^ 2Ö ]V 53m (201a); n)a§ ibr bient lY 115e-6a, bev @d;, LiigeliM^ IVlloam, 33cr* beffenmg [= (lorrect.] lVi54m :| 9?i(^tinig [= (Sure] II 296e (468m) ; IV 56m, (57e, 201a); (Srfjaufelväber 11470a*, (gd;ucmgf. f. @eid;linub.; fd;u\iufenbct% ©d^tüaufimgeu [= 53ett).] II 5n?n; (Sit6evf)}uv f. Än^fer, ®puv [a. ©ilber] IV6i2a (im SBaffev); ©taticn II163e, -ftcße IV576me; Xx\m> liier 11325m, 408a,e; -üerfelir 11162m, -bei! [= -leiite] 11122e, -li\id;e (Beit) II (472a) || 2ßeg [3ßeg-] (6e[. ber jiirüdßelegtc) [= ®eld;tiMiib., 4: -recf)ming] II(333e), IV200e |: ^'dwQc IV5öm,e; -länge IV(57e) ] -nieffer II 470 J ä)?eff img be.^ juriidgelegteu Segeö U[296e\\, 51. 469m-472] 469mll, 471m,e, 2am,m,e; lY 56me: burc^ (£d;al5iing II 47i ; in einer ©timbe II471m,e-2a|| ['^al)l] f. jn^ei, brei; 3U^ci* II309e||— 2) fd^iff^' Ux 11159a (ein äl^eer) | 3) fc^iffen 1170a; II124e, 180a,m, 203e, 277e, 296m, 311e, 334m; (?d;iffen: WaQ bajii geijört II336(m)7 4) bic®d;it* fenben (ij: ©Ziffer) 1455a, 111601m; sg. ber ®-be (oo) 1331m; Beiden [= ©c^iffer] IV 296m T 5) @d;itfer [anii) in comp.] {i^ (Sd^iffcnber) sg. ill8la, 468m; 111144a; pl. (*) 1449a; 11166a, 174e, 277e: (Srfa{;riing H 60a, -nac^ric^ten 11439m; -fagen 11405e, lY 55m-56a] ^äd)a\ [= ®d;if* feilte] IV 300m* 'Äd)iff 53. @ternbilb (füblic^eö 111162e-3a) I87e; III 132a, 251e-2a ; ai.d;@d;ift Argo I87e, 89a; II327e; 111102a, 162e, 252a, 6e || 1) nUg. 3ii[ä^c [t Sterne bilben 9fic. 2, tj Argus 9lo. 3]: ^intertkil (puppis 111267m) 111186a; ä^ild^ftraBe 111182m, 4e, 6a, 338e, 589m; mittlerer Sbeil 111338e, iRamen 111 334m, 9?ebel [f. übr. ,^] I87e; ^rac^t 189a, II 327e, I11251e-2a; puppis f, §intertl;.; f ®tcrn(e) bilben jtüei bef. ©tiicfe 91c. 2 u. 3, 35erbed 111252a; ^crbevtl;eil III 182m, 4e, 252a, 589m: II— 2) ®tern 111253e, 6e: teranberlic^er 111185a ] (Sterne: mit mcfjreren Sd^^akten III162e; grc^e IIl 210a, 343m, 360m; \!i(^tive(^jel 111252a :|| einzelne ©terne (meift Argus): ^ Argus 111138e; j^ III 138e, 186all ; S 111139a, e I11138e, ^ 111139m, f ^ bilbet ein bej. @tü(f mi\ 3; d- III 140m, 351m; i III 139e, ■/ 111 140a; A 111 139a, 186a; ^ llil40e, CT 111140m, p III 140e, r 111141m | 9Jo. 2151: eigne 33eiüegung 111267m, 276a, 284e :|1— 3) Stern t^ Argüs (im Sd^iffe I11251e-2a) I 416a\\, 111 [25ie-4a]: bunfle Stelle 111351m; garbellli72m(teränbert er), 253m; [®cf(^.] II1253e; ®xü^t 1416a {^naw^.), 111138a; ^elligfeitö- S^n.>an!ungen [= !2id^tftärfe, -Jim.; üeränberlic^, S5eränb. ; tü'd^\\] III [25ie-4a] 6e-7a , 2öie (339a) | Sic^t-: -ftärfe [= §eßig!. u[nj.] 111142a, 172m: Bnna^me I4'16a] -giinabme f. mäc^ft iifnj. J liegt im i)^ebefflc(f 111339a, m, um ilin II1252e; grcßer m. [f. 1) Stemb.] 111353m [358ni-9, 21. 366e] T t eränberlic^er Stein [= fettig!., Sic^t, 35eränb., um#] III 185a: bon unerforfd^ter ^ericbe [= 35eränb.] 111251m, 3e JiBeränberung [= beränberlici^, njac^ft] (f. f^arbe, (Sre^e, ^eÜigfeit, $!id;t): in unregelmäßigen ^erioben [= ücräuberlid;] III 218am, 228a, 233m :| iinici^ft, M;tgunal;me ©d^iff S. 3) etern n 2B — 6d)t(berung allg. 979 [= SSevänb., üeränberli^] (f. ®vcBe, ^eüigteit, Si^t) 1 160e, 416a;[ ; II 363m ; 111102a, 172m; 3una{;me [= n^äcöft iiftr.] f. ©vc^e, ^eüii]fcit, Sic^t t (Sdjifffa^rt (= ®eefafivt; :^ gat^it, ^T^amgatien, 5«aiitit, (Sc^ifffatjrte* funbe; ögl. nautif^, feemännifd;) (fc^ifffabveub f. bei @c^iff g) [f. äg^^^tifc^, Araber, Griechen^ äJJagnetnabel, Phönicier] 1192m; II 149e, :/(S5me, 203m-4a (4a), 274e, 295me{el Im, 304e, 334m\\, 6m Jl, 410m; III 178m, 346e; eine teftimmte f. ©egenben J pJ. -fahrten (*) II 295m (466a), III 174e;"kftimmte 11295m, III 174e || 3ufc% (comp. (Sc^if ffabrt^-): [m-ten] II534mli, 5iftrcii. f. -!imbe | 5(iu^be^niiug [i^ (grireit.j III342e, IV 49m; aiu^gebreitete [= -be^nte] 11162a; ausgebe t^nte [= -Breit., :^ ertreiterte] 1438m, IV57e :j S3cbitrfniB [t gel)ört, iric^tig] 11376m, -ni[[e 11322a; Begünftigeii II 155e-öa | erweiterte [:]: aii^gebebnte ufir.] II185am, 111151a, IV 124m; (Srn? eiterinig [:|: Stiiebehi.] II149e, 227e, 406a :| ferne [t a^eite] II i5im (S3ev[iic^e) | güi^-gc^. [f. A. v. Hum- boldt] 11185e, 201m; IV497e, V83a; (Bä). auf einem gluffe II 22e, 109e-110a; V82e :| gcrtfc^ritte [:}: S^eröcüf.] f. -funbe, ^requenj IV(138e) j frü^e II (154p), 295m*; l[ll74e-5a: eur4>:iifc^er SSolfer n295ine:\ [nac^ Beftimmten ©egeuben, l^anbern n. ä.; Beftimmte] II 155e, 270m, 293a, öm'^, 7m, 315m, 457m, 477el!, 9e; IV138e; toaß gur Sd). gel^Lnl [t ^e^ biirfuiB ufn\] II336mll, -Oeflirn 111178a, ^nfirumente II (295m) 468e, tfcgonifc^e $?iuien 1 192e || -!nnbe [= 1^^ 9f?autif, :j: Sc^ifffa^rt] II279e, [293e-7m, 2t. 468-472] 295e: Stnirenbung ber 2tftrcnomie auf bie ^cB. [bg(. nautifc^e Slftr.] II[295e-7m, 21. 468e-472], ^crtfc^ritte [bgl. nau* tif^e 2rftr.] II 353e-4a; [©d^riften üBer e^.] 11296a, 469m, 470e-ia J -tunbiger 11295m H nac^ Säubern f. ©egenben, Sangfam!eit [tgl. 3e^t^^^' luft] II 70a, magnetifc^e 2lBtt). [f. ifogcn.] n. 9fJeig. 1192m, 9^ac^tfc^. II 162m, cceanifc^e IV 53a, ©d^riften f. -!unbe; ©idjerlieit 1329m, (gid^erung 11336m 1 gegen ©üben II 166e, IV 120a; fiiblid)e III174e* :| SBatigfeit II373e; 3}erbonf ommnung [:j: gcrt[d)r.] 11340a, 468m; IV49m; [einzelner SSöIfer] (= frfnfffa^renbe 9?ationen) [f. aüg. ©t., fri:f:c] II l58m, 181m, 5am; IV 52a, 53am, 57e, 120m; treite [:j: ferne] 11 173m; gegen SBeften ll304e, 7m; tt)ic^tig für bie @(^. [tj: ^ebüvfui^ ujtr.j I364me, lV527m; [2öir!ung] 11141a, 3eitüer(uft [tigl. ?augfam!eit] l428e *fc^iffBar; f Griffen, Sd;iffenbe, (Schiffer f. am @ube »eu (Schiff 21.; (Schiffe, (gc^iffß- (compos.) f. Bei ©c^iff 21. :| Scln-lioang-ti (c^iuel. ^aifer) III454e \a] 2t. (allg.) [tt)irb nic^t bej.] lV282e, «8. {mi iKe* tallen) [burd^ * bej.] | S. öcn ißulfanen auSgetocrfne; in ober bei 3S., öulfanifd^e f. *ißulfane || infame [f. öorj. Sulfane]: Hvten j. (Sigenfc^.; f-artig lV241m, 255m :| -bilbung 1 280e*; (gtgenfc^aften ob. m-teu IV 361m, 3m; -©rgiiffe IV392a*; -felber IV398e,437m: [in ®cgb.] IV398e, -bügel lV271m (auf bem SSoben beö Ärater^), bei ber Hebung ijon Snfeln lV496a; -fegel IV 567e, 613m; im Ärater [ögl -r;ügel] n^416e*; !ünü^ lic^e* 1464m, IV 481m; -maffen V28a, in eränberlidi III 238a, 245c, 250a t (S(i)Iangenträger ((Sternbitb) I l49a; auc^ gen.: Ophiuchns (*) [bef. bei ben einzelnen (Sternen] II 363a, TU 220a; ob. Serpentarius III 124m II 3nftt^c (^n ben 3 S^amen): %u^ 11363a; III 124m, 184e, 6e, 7m*, 226e: regier 111225m :| SD^ifc^ftroBe III 182m, 4e, 6e, 7m ||— (Sterne 111259a: fternleere (SteÜe 1159m, III 352m :|| neue (Sterne im Oph.: i)ier III 220, 231m :H nener (Stern: 123 p. Chr. 111222a, 1230 III 224am | j?cm 5. 1604: I Ulm, 160m; 11363a, 7e; III lOOe, 124m, 222m, 9me, 230am, 258m, 269m,e: großer ©tanj 111253me :| 1848 III227me,9e:|| einzelne (Sterne: « III139e, 222a; /?, .5, JHlUOm; ,; lll 139e, A (2)o^^eIftern) YllGm (dkm.), a 111140m, r (S)cn^em.) \119m (Srem.) I p 3)cp^erftern 111291m: S8a(m-(Sremente 111305m, 645a; \119m :\ yiQ. 70 (2)opperf!ern) III 302e 982 Scfifau — fc6mel5l^ar ®(^rai4 11441m, IV273m Aug. Willi, von Schlegel (1767-1845): Ariftoteles II428me (9}^e^ nagevie, Sle^Iwnt jevgliebevt) ; „Snbifdie 53iblictlie!'' [|. 2:bievfreic] II 409e, 423e, 8e; Ktefias 11185a, 423e; Manu 111162m; Ramayana II116a,e, 7m; 111162m; (Sterne erfc^affeii III209e-2l0a; iub. 2;f;ier!veic^ [ögl. zod.J 111162m, 198ell; Vulcan Y65m, 3inn I1409e, „zodiacus" III 198e ;1I 2) Fried. Schlegel (1772-1829): Camoens II 58e, 122m; 2)i^timg II107e, iiorbi|ci)e 2)id)t!imft 11112e; „3Bevte'' II 107e, 112e, 122m *Schleiden (Matthias Jacob, geb. 1804): „SBctanif" I490m:i, II 520m; ^flanseii ii. Slnere üerlrec^ielt 11400a, 520m; ^flansenseücu I(377e) 490am :|| @(^Ieier I 155e (jevveificii) | Schleiermacher (Fried. [Dan. Ernft], 1768-1834): miianbl. bev ißerl. 2(fab. 111618m, Diogenes m\ ^poUcnia III (595e) 618m, Plato I 451m {ö^ay.e:) \\ f^Ieifeii V95e, ©(^leifevei f. @tcin | ©c^Icim: -b(a[en 1136a (fo^miic^e), -förnc^en I377e, in ^[(anscn 1368m :| Schleifsheim (Suftfc^Ic^ ^^ei 2}?ünc^en) II129e (S5iiber* gaüevic); fd;(emmen V34m, (gc^Iemninng IV 149m; [c^Ie^^enb II 62m {"Aktion) \\ Schießen (imn, Ohixiö^l), ^. ]c^(efi|d; (*) IV 632m: „fd^Ief. @efeüjd;aft"* 1468a, 111605a; Mongolen II240e | Cberfc^I., c-fd^Ief. : (Stein* tobten 1227m: -gonnaticn I468m,m*:| [Ort ba] V78a, (Steinfclylen f. Oberfd^l , (gternid^nii^^en I399e-|| (Sd;leuber: ber (Stein in ber (Sc^l. 11348m; III 27e, 597m (6i9me) J (gc^Ienfeu II 204e: -[^[iem U153m, -S^eorie II 208m *fc^ne^en (Icgil'c^) III 311e I Sd;IieBung: '^gbratb IV 66m, '^C-freiS III 95e II (Sc^Iing^fTanaen U{91me), Schlitten IV45e; (Sc^Io^ (füvft(.) II85e, (g^Ieffer II 290m (fefle) *@(^Inc^t [f. gel§] IV297m!l, 363a, 385m, 560a; V79a, 96e; pl. -cn IV225a II ©djlummer [f. SSuIfane]: f-log II 12a, n. Sljätigfeit II383e J l'c^tnmmernb: nie [c^f. II 227e, Stjätigfeit IV267e :|| (gc^Iunb [f. (Svbe, SSuÜanc]: -kd^er 1453a, W447a; !altev IV 500m J pl. Sc^lünbe [f. Klein- aßen, Ävater] I270e; IV 552a, 7e, 361a, 536e :||— (Sc^In^ (in comp.): -ort IV83ra| -folge 111282a, 450e-7a (nid^t banac^ barsiifteüen); -feigen III50e, 311e; IV96e :| -fcrmen 111322m, -fiein II 358e :|| pl. (Sd;Uiffe (log.) [f. ScoBac^tmig, 33erniinft] 1369m; III 36e-37a, 38a, 40a, 321m, 884e: allgemeine IV416m, falic^e II 307e, irrige 111218m, rafc^e II 483m, dkxhc III 397e, tbeoret. IV235e, Voreilige III289e :![ (Sc^Iüff el 11122a (ju etttJafO, V86e— II Schlüter (Heinr., c. 1815-44) III 643e (Dop^elftevne) *@d)mä^ung f. ®etef)rte, (Sc^malbeit IV 239a || fd^ meiere In: „ic^ fc^meic^Ie mir" f. A. v. Humboldt; Sd^meid^elei 11331a J (Sd^meic6Ier (pl.) 11193m, 111209m; [c^meid^Ierifc^ 11357m fd^meljen (v. a.) [f. ay^etaöe] 1247a | e^meljen % (n.) f. ©g, (Sc6nce; 58. (a.) IV5^t)f. Srfc^einnngen auf bie 2)?enfd)bett bei bcu ©riechen II (8a) 104m :| (Schnabel IV525m, ®(i^nard)en (eine? SSiiÜan-J) IV(533e)4a | (Sc^necfen: [-artig 111341m, 3äbne II4.30am, 3iid)t II 23e ©(^nec [f. ©ebirge, Mars, Saturn, 2:biere, 2:rc).>en, S^nlfane; f. ncc^ ©t. bei -grenje] I 137m, 349m, 3o9a; II 10m , IV5m || ^aroUdcn (Simc^ umna) in "i^m ©»liebevn n. 3"ü'>1?f" (^ie eiiijcfnen tverben fnrj bnrd) „i. 984 ©d^nee b\§> ©renge ^ a r. " bierfter t>ertt)icjeii) : 1) e t» i g e r , bauernber , ))evpetiiivlid^er , Bebalteii ; 2) ©renje, -gr.; ^b&e, -^ö^e; -linie, -8iegion; aud) ^el)e eb. (Srkbuiig ber -gvenge, ^o^e cb. ©renje bev -linie cb. -9?eg.; 3) ©ren^e be§ ctvigeu )oiär, iiici^t bleibenb 1| 3ufä^e (in compos. ©d^nee-): njobon abhängig [= (Sinff.J f. 53veite, imt. -gvenje, Oi3^e b. -linie; -al^en V84a; am Slquator f. -gvenje, in bev Slqiintcviat- 3cne 11323e|| @. bebedt II 92a (ben Soben) :|| mit ®. bebedt [vgl. -becfe] (f. °33erge, eh)ig) I351e: mit eivigem [S3erge f. eivig] II 62a, 423m; IV42e (2anb); 263e; ]>orabifcf) V28m J f-beberft I 317e, 376a; II32e,53e, 86m, 201a, 256a; 111144m, IV575e, V84a J -bebedung lV521all 1| be* fwlten [f. ^ar. 1] I355e || S3erge [f. etiMg, über u. unter ber en\ -gvcnje, -traffer]: ®. auf 53-en IV 546m (irenig), S8. mit @. bcbedt IV 565m; SSerg^öben f. -grenge T -berge [= -gipfel, nevados] 11186m, [525] m; IV 312a, 520e; beflimmte 11323a; -berg (*) I 357a ; beftimmter IV422e, 8e: afvif. IV577me,will*; bei ben Sllten 111200a; [einer ©egcnb, in @-en] IV 258a, 325e, 556m; leuc^tenb III 70e, [SBcvter] lV607ei|* || -bilbnng [= (gmfte^.] I44m, nid^t bleibenb [f. ^av. 5] 1349m, SSoben f. bebcdt; 53reite f, -grenje, untere @v. be« eh).; bauernber [f. $ar. Ij II 10m | -bede [Dgl. bebedt] IV 235a, 9m; pl. -beden (*): etüige lV362e, 521m* :| (Sbne f. enjiger, @infl. [=abbängig, f. Sirf.] f. ^'6\)c ber -linie, toon @. eutbll'üt [f. ^ar. 4] I372e, [(Snt[tel;ung] (= -bilbuug) 1 137m, grbebung [f. ^av. 2] f. -grenje II etriger [*^ar. 1] (f. bebedt, -i^ede, *®ebirge; ©venje, -gr.; ^ö^e, -^öbe; -linie; Legion, -JReg.) I46m,354e; II24e, 188m: S5evge mit et». @. (bebedt) IV293m,e, 312am, 355a, 431e, 440e; in ber (Sbne IV42e, frei toon IV244a, über emem 2anbe IV42e:|| -fall 1362m; IV419a, 521m; V49m: fporabif^er [f. fpor. n. ^ar. 5] 1356a, tem|.unärer lV325e; gufäfiiger \Y325e,520e, Im: ©renje (unterer Xl)dl] tiefer), §H;e lV520eTon [f. ^ar. 4] (a. enng) IV244a, f-frei IV325e; früher f. nnt. @r. be8 ett)igen | gefatten(er) 1357a: f^orabifc^ IV363a, 569e :| in ©egenben, Sänbern [f. -berge, ©renje n. §o^e be§ emigeu] 11484a | gefd^moljener [f. *S3ulfane, oSaffer] 1452a, IV (363m) 571m: balb V(31a):| -gi^^feI [= -berge] 1484a, n84a; f-glänjenb 111513a ||— ©ren.jc [*^ar. 2, »gl. bef. -grenjej (f. -faü, -linie, 'porab.): untere f. -Regien, fpcvnb. :|| ©renje bes endigen ®. [*^ar. 3, bgl bef. -grenje] I 242e , 483e , 4m ; IV94e: [m ©egb.] V42e, auf Snfeln IV (419m tiefer), in Mexico IV 569m, mittlere \50me, obere \356am, in ben Strogen \\526am j untere I[555e-6] 6a,m (360e); Il322e(3m); I V 241a, 419m, 520e; V51m: f^uncticn ber 53reite 6d^nee: -öreuge — X 985 III 522e-5a :|| (gc(;iieegrenjC [f. '^a\\2, bgl ©renje] {l Amerika, Süd- amerika, Bolivia, Himalaya, Hindu-kho, Quito, Xxoptn] I 44all, 46am; JV[520e-i]; pl. -316113011 (*) I 483e, \\521m: 2)^e[fiing ber «Berg^c^en biivc^ fie lY 521am, ücii ber ^Breite abl)ängig II483e-4a, (Sr^ebung 1356m, emige f. l)kxnaä} 6ef. , in fvüberev 3eit II [322e-4a] | ^ö^e ber ©d^ii. [f. ^ar. 2] I45m, [355-8m, 2l.482e-4](366m, 7a)rn,5allm: berfd^iebiie IV 239m :| |}er^etiiirli(ie IV52im,me*; gr. ^tegelmä^igfeit lY 520e-la] ^ä^tüaix» tung 1356a, \Y520e-lal\ \ m\tm 1356m, II525we; V28e, 38m: troücii obbäiigig II323e, 35er^ältni^ 1357a, in ber gemäß, ^onc IV 521a; gii* fäüige lY521m,me*:\\ en)ige ©c^neegrenje [[. ^ar. 2, bef. ©rense] l 44m, 45a; IV355m: am, unter bem Slqitator [f. ^^. *Qmfo] I 44all, 45e; lV520e-ia, Y20e; S3erge f. über, unter; bis f. ju, §i5^e ber enj. ©. [f. '^a\\ 2] I 347a, ihr nal;e 111451m, in fie reici^en IV 555m | 53erge über ber e\v. fer 5(. (eig.) \\25e-26a, 11119a: @rcße it. ©iite II25e, ^erkvr* (ic^iiug 111439a, bc6 (gd)-§ hJÜvHg I42oa J 33. (bilbl.) 1152a, 101a, 209e, 211a :|| id;H^fevi[dj [[. (Siubilbiniijefvaft, ©eiftet^fvaft, ^[;anta[ie] II 16e, 88e, 160m, 213e; IV504a: straft [= ed)ö^>fnng^^fv.] II 26a, 200m; Talent 11107e :||— ©(^ü^fuiig %. (actio) [biivd; ^ bes.] [f. miiieraliid;, SBelt] II 112m, 501e; y90am, 92m ; 53. (= ntle 3)iiige, bie 2)., SBelt) [[. WauseiiJ I17a, 428m; II250e, 297e, 486e, 500m; S. (bilbl.) [+] J pl- ®c^i3^f nu- gen (bilbl., bmd; * Cej.) [f. Äiiiift] Il68m, 80e, 89e, 406a ||: 3uf. (comp. Sd^epfinig^-): auimali[cf)e [= tt)ieri[d)e] 1369a, ancrgamid;e I 164e, Sßlid III 75e, bid;tevild)e 11288m*, e^i]d;e II 39e*, fvüt;er [täi f er V092a, -gäbe II +332m, geiftige I 383m* | grc^e II 62e*; ©rö^e II 16a, 94m :| ibeate H-83m, Ill73e*; jcljige III 7m, !feiue II+67m, -Evaft [= f^l^^n'evil'clie] IH-206m; -!veiö II75a (treiter), -heife I 32e ; 2)?itteI|Mmft 11194a; neue* I284e, Vö7a; orgaiiifc^e I164e,358m; VO90a; cb ^f(aii3eii el;ev ba ge* ivefeu finb o^U Sliiere? I(0293m), -vlaii III0629e, feviifte Ü^egioueu 1 152a, @d;cn()eit II 16a, t[;ievi[d;e [= auinial.] 1386m, llnuraubhingeu I 374e, untergegangiie I63e, [35evlaiif] V ^SOam , toor bev (S. V^POam; SBerfe bev ®. II 16a, 266e (tevbo^^elt) *(2(^ornfteiii, -feger f. ^aud;fviiig; (Sc^e^liiig I 155e, @c&otenge\väd;3 \Vdb?i\\ Schottland, 53. [d;ottifd; (*): [geogu.] V68m, §cd;kube II 113t* Sufeln IV 52a*, Ilima 1342a; Äiifte f. 9?cvb, SBeft; magiiet. IV 74m OJJeig. ii. 3nteu[.) | norb-[d;. IV52a*, uerbl. IV192m; D^m-bülfle 11295m, D^orbli^t IV (i47m) ;| [Övter ba] 1295m; IV75e, 117e, 147m, 191m; @übli(^ter IV146m, 2öe[tfiifle 1310m :[! Corn. van Schonten (Wilh. Cornelirfen, f 1625) (: magnetiic^e 5Iblveic^img : S3ecbb. II 374m; (gteüe in ber @üb[ee, u^o bie 5(. null ift I431me', fünfte ebne %. IV 57e-58a,59a:| @itb[ee I431me, IV57e-58a:|| Schouw (Joach.FmIerik, 1789-1852) : climat de l'Italie 1485a, II 516a, I V498e | Oiietlen n. 9?egeu lV234e,498e; 9?egenmenge 1485a :| [STafel ber iß5änne-5i3ertf)eirnng] 11516a *l'd)väg = oblique j @d) raufen {auen, Äeil, 3^^^;^^^] 182m | SS. (= scriptum; biev ftet)t aiirf; biStu. Slfel^aiibliinq) [iiid^t l^ej.J [f. Oiieüe] ; pl. (Sd;rifteii (*) I 39m, n493m I a. (= S3ibel) (+) V88e-89a || 3iif. : a(^>Iia6eti[c()eO [= 5Biirf;ftabcnf.] J 1457a: (Sntftel;ung ii. @e[d(>id;te U[160e-2a, ^,408e-9m] 161a :| -büri)er Jloi71a, ©iitftet;. f. ar|.^H>., -geler;rte+ 1160a, @efc^. f. al^l;ab., f^^at gef^miebet 11502m; ^ci(ige+ II346e, 502e; ^icrogll^^^beu in itiifrev 1^82m, {(eineI0148m (lefeii); fd;ciie 11505m, lV(467e, 631a); -ftellcv f. iiadjbev bef., @t)Ibeu[.° l\161me{e), iinfre f. ^^lievcgl., SSevbrt 11 502e, i^evlcveiie [a. Eliten] lV503m (beS 5r(tertl;iime>) ; tcvtrcpd^c [f. oiid^ Slvt.] II 108a; III 262m (380a), 482m, 599a; ©evtl; U'^161e-2a; n.Md;tige 11272a, 111 (612m); lV(71m, 471a, 5a), 538a; -giige 110l44a )|— f @d;rift[tetler pl. [f. Sitten, mttxt\)\im, gviec^ifd^, rcmifc^, f^anifd; n. a. 35 elf er j 1166a, 189e, 251e, 288e,494ell; V65me; sg. (*) 1172a, ein beftinimtev 1165e: claffifd^ei- 11482a* ( [pätev* 1408a, lV605a; f^ätere 11165m, IV 161a :) SSede 1154a* *@d)rittll216e, pl. -e f. ^ameel; Schröder (Joli. Joach., 1680-1756) 1! 133am (partes avnicn. ^^arabiefi), m (thesaurus linguae armen.) | jd^roff [[. mF)ang] 1194a, lV299a; @d;voff^eit I 357a :| @^rot V55e (^^ogelf.) Schröter (Job. Hieron., 1745-1816) [togl. Lilienthal]: (Scnieten 1 413e (Slitflobevnngen im @{^n?eif), Mars 111548m (Slb^^ntt.); Merkur 111491m (9?ctation), 537e («Berge) | iD?onb: Sltmcf^^Iiare 111 öOOme, 542m; ©eiitral^ bcvge III 545e (^nifteb.), 2)änimevnng IIl500me, afc^gvane^ ?id;t I11498am, 9?iuggebivge 111545m, [@d^rift] f. [eleno- :| [^erf.] 111494a, Planeten 111 548m (©nrc^meffev); „felenoto^^cgra^^ifc^e ?^ragmente" 111 542m, 5m,e; ^örnev bev Venus Ill494am (538e) *Schubert 1) Ernft (geb. 1813) 111269a (nauticnl almanae, eigne S5en.\ bev @tevne) || 2) Fried. Theodor Schubert (f^^ater von; 1758- 1825): „Srftrcncmie" I411e; 11497m, 504e; 111193a, 211e; IV 156a; §öbe bev 5(tnio[^bäve bei SBeltföv^evn I 411e, Copernicus II 497m (Tob); Kepler's ben!n.Mivbige ^a6)t 11351m, 504e; ^:p[aneten IV 156a (9?ctaticn«,5eit gegen 5lb^Iattnng), 301)1 bev @tevne 111 193a | 3obiacanid)t ein ^ing 1 412a; II 366e, 588(i; dtliiQ beS 3-g 1 412a — 1| Schubra (tgl)^>t.) II 133e (®ävten); fd;iid)tevn 11173m, @-^eit 1367m; schue-wen (c^in. Sßcvtev buc^) 11294a || @d;nle [f. aftrcnomifd^, main; mebicinifd;] 11285a [ab[cl.]; pl. -en(*) 11 247e, 255a, 260m, 280e: (comp, ©c^nl-) [bei, öcn SKatern] II 81a, 82a,c, 129e, 193a; [^^ilüfc^We] HI 163e, 451e, 470m , 573efl ; [anbve n)ifienfd^aftlid;e] I11584e-5a; lV170a,481e; V58a; [in einev m\l] II282am*; @d;iil-3eitnng II lila J (^c^ülev sg.: [Scmanbei^] 11284m, 344m, 8e; III 595e, 7e; pl. II 345a, III 423a || C. Schultz II 470am (Vitruv's 3fiO/ Schulzendorf {he\ ißevlin) IV 186a (magnet. ^ovij, Sntenf.) 6d;um — ec^trab 989 II Schumacher (Heinr. Chrii., 1780-1850) |: „aftroii. 9^ad;vid;teu" X j 388a, 9m, 399a, 403a, 423e ; III 56mll, 58e, 59a, 194e, 238e, 387a, 419e, 493m, Bei 571e, 572a, 591e, 607a; IV67e, 69e,150e; YllSeW: ^rgäii^iingv^- ^cft III553e ;| A. v. Humboldt II1132am; „Sfat)rbuc^" 1388a, 403e-4a; 11 485e, 507a; 11154a, 435e; \V359m, 615e, 634m; a^evibianövab in Dänemark IV22m, [^erf.] III389e, @ünnenfinfterni(j ib., @teviie 111196a (9?ebnction§-2;afeIn) :|| @^u^|)en (ber %\\<^e)l48me [berftein.]: @*meljfc^. I 27e, 48me, 289a J fc^u^^ig II83e || fd^üreu f. geiier; ©c^iuf IV45e, pl. (gc^ürfe 1407a || (Schutt (aiid) in comp.) [f. 33imöftein, (gtein] IV 356m, V28a: -^olben lV574m, -lanb f. fcg(. be[., -n)äüe IV554e :|| f (Scä^iitt* lanb I28a, 265a, [292]9a; III 511m: angefc^ivemmteS T 303m | bebccft [anbre S3ilbimgen] 1314m, 111511m; b. mit @^. 1164a, bom @rf;. l 28a :| [tDobnrc^ gebilbet] 1265a, auf il;m bie gr. ^el^Mcde I29Pa, gefvcvne« lV235a; [in ®egbJ 1314m, 11 389a, V62a; ^ncd;en 1 25a (6ebe(ft), fnoc^enl^altig 1164a; ba§ neuefte I28a; otS e§ ncc^ ni^t war III ölOe, menn es nid^t träte III 511a; mit 2:f)ierref!en 1292, S3ei'6reitung I 5]0e @d^u^ (fc^ii^enb f. bef.) [f. SBinbe] IV 356m | C. Schütz: Bhatti-kävya II117a,m; IIl539e; ^Beinamen be§ 2)f?cnbe§ 1115396 ||— ©c^iil^e (fiibt. «gternbitb; III 162e-3a) [tat. sagittarius (f. bie einj. ©terne)] III 178m: S3ogen IIll84e, 7a, 211e; dornet im ®^-en III 566a, ©rieben 111160m, ^anb IIIl84e; Äc^f, ?ei6 111183m; gj^ilc^ftra^e 1143a, 156m; 111183m, 4e,6e-7a,211e,589m; Dramen III 211e | DfJeBel 111356a; 5ReMftecf III 319a, 335m [339e-340a], 367a ||. neuer ©tern III 220m, 2»i, 4a j eiujelnc @tevne: (^ sagittarii 111140e, ,1111386, J III 140m; A III 140e, 222m ; CT 111141m; ö 111139a, 224a;

ar§ aUg. *e^'(r)'ää)t [f. i^ic^t] II399e, III 41e: 33eiveife ber @. I5e J frf)li\ic^cut3 [f. 2:c^t] IV181e, (2{i)Jräc^img f. !Oi(f)t || !gd;tx^d6eime[t IV 181a (ivie ein) | @^tr)amm (spongia) IV449a: f-avtig IV 356m, tTCimentcr 1486a ©(^toan 51. (53cgel) I287e (^en^al*) ||— 33. (etenibilb; lat. cygnus) lIU56^a II hijä^t: ^nift III224e, S)emiTtevn [tgl. ^, 9?i\ 61] III 263e, §alci III224e, leere @teüe IIl351e; 2}?iId;[traBe 1156m; III 184e-5a,e, 6e, 7am, 589m j gr. 91el>elf(ec! III 335a ; 5Rel^eI[Iecf c III 540a, 367a :| ^6)m\\i III 259m II— neuer @tern 1141m, 160m; II5ö5a, 7e; III87me, lOOe, 220e, 4e-5m, de, 232a, 242a: bleibt am §immel 111225m, Sa; geblieben 111251m; SBiebererfc^einen 111232a J tocranberl. ©tern [f. iibr. ;/] 11368a J (Sterne 1156m (iDiitc^ftr.), 111259m (©lanj) :H einjelne (Sterne: a C3'gni III138e, 187a, 351e; 6 III140e, 187m, 226e; y I11139e, 187a, 351e; S III 140m, Im (einft D^crb^ol); e III139e, 187a, 351e; ^ 111340a (2)e^|3elftern) | ^i i^eränberlic^ II(368a)513e; III234am, 6e, 7a, 8a, e, 240a,me, la, 3m [247me] :\ 9^o. 17: III247e, 9?o. 34: III224e :|| ber 61te (Stern (Stern 61) im n] 275a,e, 6a, 295a *Scliwanbeck (Eugen Alexis, 1821-50): Megafthenes 11403m, 422m, 4a, 438a :| (Sc^n)anenf)al§ f. (Sc^ttan, [ic^ fc^mängern mit IV249e 1|— jc^njanfen [21. 1)] (= ofciüiren) [f. 2)^agnetnabel , Schiff, Sterne] II311e (f)in n. ber), 111437a [^erfcnen]; 2) (Sc^ttanfen [f. iDJeinungen, Sterne] 1441a, 111116m :|| 3) [^lüanfenb (= cfdüirenb) III470e: SBeU). 11173a, Umriffe III162e J bag @-be III109e :|| §8. 4) Sc^manfungen (= DiäU iaticnen) [f. S3oben, (Srba(f)fe, (Srbbeben, 2)?ognetnabeI, 9}ieinungen, S^iff, beränberl. Sterne] 1325a; II139e, 140e; III 523a, 574a ; IV 26m, 104a, 623e; sg. Sc^toanfung (o^) 1356a: einige 111220a, lange II227e, ^erio^ bifc^e I1394e; pnblic^e: be6 $!u[tbruc!3 (bei *2uftbru(f nachzutragen) 1 [335am,6-7a]; biete 11282m, um einen mittleren ^uftanb III 626e -jj Schwann (Theodor, geb. 1810): „Struftur n. 2Bac[;etbum ber 2^^iere u. ^ftangen" 1490m, fetten I (377e) 490m J Sd^tüanj [f. Scor^ion] I 373a (-enben); pl. Sc^tüdnje f. Planeten, Sterne || Sc^n?arm f. ^(a* neten, pl. S(^n?anne [f, Sternfd^nu^pen] III376e; 2) fd;trärmenb II241e J 8) Sc^n^ärmerei II207e, pl. -en II884e; 4) fc^ttärmerifc^ [. SSegeifte* rnng :||— fc^n^arg (aud^ in comp.) [f. (Sifen, @rbe, ?anb, Objecte, '^apptl, fc^mavj — ^(^irefet ^ 991 ®c^nec, @tval^I]III123all,9m, 542m; IV335e, 7m, 9e, 355e, 9e: -braun IV357m, 6vaim[c^. IV480m; Schtcarzbrimner Sßevg (9iicicnget\) V77e; \ä)\i\ gark: [Bei 93clfevn] (= bimfelfavlngc 'X\) ISSOam; II195me, 430me] gefärbt 11195a, -ßrau IV258a, -grün IV 345m, 9?ace 1 195m, 55 elf er f. ^arbe T ®c{;n>ar5 III 542a, Berthold Schwarz (geb. c. 1250) II 257e (Sd}ieB|.nia^er):|| 2) ©c^lvärge I240e; III 351m, 385a, 398e, 520a,m, 623m; IVUSam: biin!(e IV 144a, tiefe III381e | 3) fic^ fdm^arsen f. §im^ mel 4) fd;n?:irslicf) III512e — 1| ©dnva^er II278e(sg.)» 346e (leere, pl.) *i(^n>eben 1373m; fc^ii) eben b I 265m, 370a; 11140a, Ulbml Schwe- den, 53. fd;h)ebif(^ (*) 111536a: (Sifen IV210a*; (Sni^wfteigcn, bebt fid) f. Steigen; ^iifte* 1515 (bebt fic^; e), -cn lLn7m* (ßrbbeben); maguet. 1438a, IV 64a (33ecb.); maxien 1474m, 2JJatrcfcn 1140m*, älleribian-» grab IV 22a, [Ort ba] IV 481a, [inft f. [übt. ; Steigen, (Sm^nf,, liebt fid^ I 223e, [313, ^. 472e~3] 313e, 5am, 320e, 472m, 3a; ba^ fiiblid;c [in!t 1515a orfen f. ogrbe, o^Sul!.; -33äd;Iein IV 265m; bereitet, getrennen IV2ö5me; -berg IV400e, [al« S3eftanbtl;eil] (f. ©ebirgearten, 9}?eteorft.) 1135m; brennenb er 1257a; IV 303a, 571m; V47me || -bänU^fe IV 328a, 443a, 578a, 589e; -banU^f (*) 1241m; IV 286m, 345a, 602m; \ 46e\\-47m: Sln^briic^ f. Ijei^e, an« bem «Beben [= (Srbe] 1226a* | I^ei^c IV344ra: 2Iii?bri!(^ t;eiBer lY [265-6a] :| STem^er. IV 265m; an? 33ulfanen 1209m; IV526e*, 541me, (602mll*); tvarme 1 226a Jl S)imer^^l;ie 1460a, eingef^rengt IV 266a, [aite ber grbe] (= 53oben) lV266e, -gav^ 1232m; in ®ebirg§arten IV2ö5am, 6allm, 464a, 578a; gebiegner IV 578a, [in @egb.] f. ^orfommen; -gernd^ I453e; IV 445m, 517m; f-gefänert IV250m, geivennen f. bereitet, f-t;altig 1 278a , -Ij^brate I14m; -3nfel (bei^a^an; = Iwoßma) IV 393m, 405me,e (an^ bie nneig.) l-!ie§ 1247m; IV265m,385a; V45a; pl. -üefe (O^) 1136a: f-tjaltig II384e, -$?ager 11391m :| -m-i^ftaüe V48a, -fiteren II382e | ?agcr 1454e, -lager 1226m | -maffen IV361e, 464a, 602m; V47a; m. IV541e :| ein TlctaU 1135m, in 9}?etecrfteinen 111617a, natürlid;er IV 265m | nicber* gerdilagen 1135m, 9^-fd^Iag 1278a, fid; n-fc^lagen I 226a :| f-reic^ IV 404a, 7a, 540a || fc^lrefel f a n e r [f. S)äm).^fe, 5Jiatren] 1460a, V42me: S)am^fe I227e [bei *S)äm^>fe nad^siitragen] , @^tanun V33e, Sßaffer IV 443m J@(^n:efel ja nre [= f^tceffige @äure] I468e,488fi; IV 251a: Slraber 11257a (53ereitimg), Sluffcfung in 11385a; [als SSeftanbtbeil] IV256e, V 42m; freie V42m || -ftüde IV 266m ||. -(Sublimate IV 602a | -ovfen, -froren [= au§ 3S.] IV 303a (553a), 571m, 589e\\ [602am], 4a .|| -teaff er [= -queüen, -ZUx^- men] IV [250-ia] 250a II (m); [2Bort] IV 400m Qa^an.) ||— fc^ti^ef H;]: 5ru§brii(^e IV 553a | ©äure [= @(^n)efelfäuve] IV 603a: [all SSeftanbtb.j IV 612a, au« bcm 93oben I225e-6a; am 33iitfanen ii, ©clfntaren IV 602a, m, 3m, 4m, 612a; V47a *er]: abl^ängig f. ©uff., afficirt; 5lbnabme 11393m (öom ^ol jum Äquator) , abne^menbe f. imu; 2(btx)eic^nugen [= 95erfc^ieb. uftt).] lV29me, ucn ber @. afficirt »erben [©nf(.] IV17e, atigemeine II347e, Stnjie^ung 11133m; Stquator f, geringe, 3unabme; 93reitenf. 95erfc!^ieb. | (ginf luß, Söirhmg [= afficirt] lU39e-40a, 6d;ii}ere © — f ©i^mungfraft 993 lY 17 e-18a] xoa§ auf bie @. (ginfl. l;at, fie ijeränbert IV 28m, 29me,3ime, 156a, 7a :| geviiigeve II 25m (imtev bein Siquator); [©efd;.] II347e-8a, IV (155am) || ©eje^e 1121a; II123e, 33a: ungleiche IV25eJ@efet5 111307a II fic^ gleich bleiben I 472e, IV 156a; Öiitenfität [= -h-aftj IV0l7e, 25a, 28m,e,29m | Schwer fraft [= @d;n)eve, ©vaöitation] I424e; 11348a, öOOell ; IVi7m, 93a (155am): 3uteii[ität [= @d;tüeve] 1422e-5o, IV 154me :| maa^ IV017e, ^:|3enbel l\28m-29a (Ülefultate); ^ol, ^de f. Stbnabme, 3iin. II — @d^tr>er^ Hilft [j. ^eiregimg, (Seutralför^er, 2)op^eIfterue , (Srbe, gijfteru^immel, ©ouueufvftem, oielfac^e ©tcviie, iBühini, äßeltfor^er] i 149e, 152m; 111527a: allgemeinev IlI283mii ; au^eu liegenb 111282a, 372a; er- füüt m 282m II gemeiufaniev H 111282m; gemeinfc^aftlicf)er [f. 2)c^^el* fterne, üielfad;e ©tenie] 1133m: fid) belegen um beu g. ®. 111282m, erfüllt f. leer, um ben g. ®. ^evumget)u 111372a | um eiuen g. ®. freifen I94a; 111372a*, 628a*; freifeub 11135m, um beu g. @. freifenb 1149m :| leer 111282m (ob. evfüUt), Umlauf um e. g. ®. I[I38e— 1| ä^idmmg 1174m, ipecififc^e I°326a, Uniegelmä^. f. ÜJeiic^ieb., Urfac^ IV 154e, 5i5aviation [= ^eväub., SSevfc^ieb., ^^Ibiüeic^.] 11127a; 35eiäuberuug = Farial., iBerfdneb.; »gl ISiufl. | ^erfd;iebenl^eit, üevfd?iebeu, UnvegelmaBig^eit ufti\ [= ^ariat. , ißeränb., Sibireic^.] lY 28e-29a,me: nad) beu S3reiteu IV 25a :| ißerttjeiluug IV17e, Sivfuug f. @iuf(. || ^inial^me: toom Äquator gegen Die ^ole u. ä. IV 24e, 2öm, 28e, i54me J ju- uub abnebmenbe IV 26m @(^n?erfraft f. ©c^ireve , @cf)n}ermutb f. fc^icev , ©djmei^unft f. ©diniere, ©(^tverf^at^ f. fd^iuev *@(^n)ierig!eit 111234m (beö ©egenftanbe^) ; pl. -en II 70m (über- tDuubene), 359a (unübevirinblic^e); IV 155e-6a J f ^ iri m m e u V66a (auf bem Sffiaffer); -enb 11325a, IV 50a (ouf bem Sßaffer); ®cf)tt)immblafe I 322a (bei- t^ifc^e) -jl Schwiiick: mappa coel. 111177a, 190m; [^erf.] III 190m I ©tevne: SSevtheihing Ull77am,210e', ^ahl UlWOm || ec^lvinbel [f. eutbedung] lY 265am (betäubeubev) ||— fi^ fd;n)iugen III(200e, 452a) I fc^tuingenb [f. ^emegimg] 11342m; 111 44a, 437m; V13a: frei IV76e :|| (gd^tüingungen [f. ätber, ©rbbeben, l'ic^t, 2J?agnetnabeI, ^enbel, Xxam* toerfal-] II (342m); 11124m, 200m, 593m; IV219e; sg. (gc^tringung (OO) : (comp, ©c^triugungö-) -S3ogeu IV 127m; SDauer I174e, -b. 1183a; -(gbene IV157e, Erregung I141e, ^ort^ftan^ung IV4öia; ©efd^trinb. 111129a, 399a; Snterfercnj lV219e, Heine 1345m, fefter Äör^er IV215e | lic^t* erjeugenbe 111270m; Sic^t u. SBärme errcgenbe ob. erjeugenbe lll 626m; {Ylm,211e :| -«Berfuc^e IV88e, 149a; 2Bärme erreg, f. ^Jic^t, [3abl] III 129a —II @^tt>iile II48e || @c^tt?ulfi: in ptxl 2)ic^tern II 43m, 118e'\ fc^ttjülftig II 110a, @-feit II74a (beö (Stt?lS) :|| ©c^mung (a\i& in comp.) [l 2t)ri!, hn-ifc^]: geben II 88m, 336e; f-baft IV 406m, ^i5c^fter II 43m, -traft f. fcgl. bef., ber ^cefic 11122m :|| ©dm^ungfraft (i^gl. Umfcbn?ung) [f. ajicub] 1 145m, 179a: 11348m, 393a; III (i2am, 18me, 27me, 30e-31a): 994 t ^ä)\vux\Qtxa^t — Scythen © ber erbe I424e, III30e-31a; Dcrr;inbcrt ben gaü \U{619me), ©reid^gctriri^t 111588m, bei- ^iiiimciefi)v^ev h 5ülam \ mad)[a^ 111 6'iÖam; -(affcu Hl 696a, 7am {619me)', -laffiing 1 139a ij] Scliyrle van Rheita (Ant. Maria, (at. Schyrlaeus ob. -leus [11 öllraj de Rh., am beni Älcftev üei« m ©öl;men; 1597-1660): 4000malige iBcvgvefjevun0cu ber f^fvuviiljve u.a. 11 511m, Ulll7am', 33iueciilar-£elefcc^3 11511m *Sciacca {Bkxi.) 1253a, 11152a: neue 3n)el bobei ibb., lV371e; ^iN teiii bcr ©vbviube toov ber ©vbebnnß Der neuen 3. I 221e :| sciarra viva lV349e; fcientififc^ 11324a, IVTOa; Scilla (Agoftino, 1639-1700): ©erftciu. 11390a, 519m; Äd%-3nfein 11409m, Sei nä (Domenico, 1765- 1837) 1442e (gibftöfee in 3tal.); ©cintiüatien (= ^unfein) [f. ©tevne] HI 86m, fcintiüiren (= fnutelu) |. ©tevne; Scipio ber alt. 1123e-24a (2anb[i^), ©citamiuccn (^f(.) I 376e | Scoloten (= Scythen) 1491e; 11246m, 420c; f-ti[c^ 11175e (^ülterfd?aften)|| Scoresby (Will.. 1789-1857) 1364a: arctic regions IV66e, 580e; ©c^iff Efk, Sultan Efk IV 373a; @en)itter 1364a (im \)o{)cn iRorbcn), maguetiit^e 3nten[ität IV 66e, 53erg auf Jan Mayen 1 V (373m) 580e J Score%-Üaub 11458e @cov^)ion 21. (Sbier) 111198m (@^eevcu) ||— 53. (fübl. ©tcrnbilb; I11162e) (lat. scorpius) [t. Antares] Ml 158a, I85am: öJeftalt 11330e, leere etette 111352m; aRilrfjftrnße 189a, 156ni : 111183m, 4(', 6e-7a, 348a; g?ebe(f(c(f 1 159all, 111183m; -^e-edKcren llllö<5m!le; (Sd;n.^au3 111178m, 183m, 4e, 7a, 222e, 4a, 348a; [@tcüe] (a. leer) Ill231e |j— neue ©terne im (Sc: fünf 111220, 231m | bie eiujelucu: bcr tcn 134 to. (£r;r. III 134a, I4 111 139a, 183m; X 111 138e; ^ lllHOe, 226m,e; o 111221a, tf III Ulm, r 111141a, ,; ib. -|1 ^ernteer ri59m; 3'^i^/<^" ^^^ !JI)ierf reifet III 160m, 474a *Scotus 1) Joh. Sc. Erigena (f 1059) 11281a (^^laton. ^r;iIofo^.^bic) | 2) Michael (13 3fll;vb.): lat. Überf. ber liist. animal. beS Ariftoteles {awQ bem 'äxah.) 11284a, 449am J 3) Nie. (13 3abrb.) 11268m :|| Scrope (George Poulett, eig. Thomfon [Scrope 1821 gen. nn* f. ^rau]; jjcb. 1797): Jondlo lV(340m)566a, ©clfatare l^cn Pozzuoli IV600mll J ^nU ta\K IV 331m: flammen V45e, [Schrift] IV566a, gv. ©galten lV33hu || ©cnt^^tur 11541a ()'-rcid^O' sciitum = Sobiefki'fd)er @d;ilb; Scylax tocn (au^) Äarljauba 11172m (Jauf beö Ijic/«.-^)/ IV297a (CAimäVa); Scym- nus II414e (ber Pontus ufm. iveit fic()tbar) Scythen (and) in comp.) l 491me', II 158e, 420e-:/m; Ul 624am* 55. Sci/«/ijen [O] (= (gclUbeutaub iifn?.), <5. fc^tbifd; [*]: Aßen I1171e^ einfaü in Bactrien I12l8e; [53cftimmuug] I491me (n\i§ bie »Sc. fiub), II 246m (mo); ©beucn WlSSam*, Giuöbe 1120m* Europa* iV159a (= növbi. Aßen), ©ebirge lV608aO, [®efd;.] 111 624am: SD^utle* bem ^eil. ©olbe (ein Scythen & — ©ebiment 6 995 2«eteor[leinfQlI?) l(395e), MI 624am; ©olf 11 227a*, ^cc^ebene \489e^, 3 ÄÖutg^^fi3l;ue \\\624am{m) | 2a üb bev Sc [=z Scythien] I489e, -knb 11246m; Saiibev 1 211a* :| ä)?vtlje [= ease] f. ©olb, S'iomabenlebcn 11 24Gni*, 9iacc i383a*, ini @. IV391a* ©ld;erbeii 1II272(' Sedanka (Äamtfdjatfa) lV391e j|— Sedillot 1) J. J. (Jean Jacques Emmanuel, ber 3Sater; 1777-1832): trait6 des iiistrum. astron. des Aiabes 11447a, 454a, 469a J 2) L. A. (Louis Pierre Eugene *Am61ie, ber©oIm; geb. 1808): Abul-Wefa I1260me, [arab. Slftroncmen] 111170me (j^avbe be6 Sirius), Arin 11447a, systemes geographiques 11447m; mem. sur les instrum. astron. des Arabes 11447e, 451m, 4a; 111 107me; feine? S5ater? instr. astr. d. Ar. 11447a; bist, des sc. mathem. Il453e; „Olough-Beg" 111117a, 195a ©ebiment (üorj. in compos.) [f. iri)cnfc^iefer] ; pl. ©ebimentc (*) 11 3S9m; \63am, 89m || 3iif.: ättefte \ 265e*, -2Infd)n)emmiingen lV366e, f-avtig 1267a; -bilbimgcn [:j: -^mmat., -©ebitbe] I264e, 299o; V58m | -Formationen [= febimcntave, :j: -bilb.] 1 260, 303m, 457m; \75e: 2((ter 1285e; [in (Segenben] I V 324 7ne, 405a, 424a (590e); untere 1288m, Unterlage \ {68e)] ^evfteineriingcn 1 26'6m-7a :| -©ebilbe [= -bilb.] I 291m-2a (Folge) |-®eft ein [:j: ejogene? V57m] I255e, [264m-7all], m, 279m, 2iil!ane, D^itjeau [= ©^^9^1] 1314m*, Oberfläche IV 562a, f-reid^ IV 456a; ©Riegel [= i«it)eau] IV 308m(537m), -ipiegenV540m; ©iißtt>a[fer-©ee IV 456m, S^eilimg IV 455e*, tiefer IV 478m, Ufer II30m*, Baffer III(378e*), treißcr IV576e ||— SO, bie @ce (= 2Keer: baS überaü jii \)erglei(^en ift) [f. Som^aß, (gj* ^ebttion, ^anbel, Älinia, Sänge, SWaler, SWeilc, SWiifc^eln, Officier, 9?eifen, Sinbe] 11317a, IV 160a; pl. ©een(<^): einjelne IV323e |I 3nfä^t (toorj. compos. @ee-): -baren II271e | Seebeck (Thom. Joh., 1770-1831); clectv. ©trömimgen I195e, [optifc^eg] 11164m; a:{)ermo-(Srectr. IV66e-67a; X^crmo-SKagnetiemug lll 399e-400a , l\ 66e-67a; SBigniut^ biamagnet. rV 174m J-bo ben [= l;^ Wtmb.] iI476m: einer (gbne rV355m, ber (gbnen IV216a :| -bienft ll511e ||— feefal;renb: 9fJationen II290e, 2m; ^ölUv I252e, Ili^im :j| ©eefa^rer [= Quoten] pl. (f. englifd^, gvie^ifc^, ^oöänbifci^, povtugiefifc^, jpanifd^) I236e, 8e, 329m, 364a, 373me, 479e; II 61m, 71a, 276a, 295m, 302e, 325a, 7m, 9m, 335a, 374e, 407e, 468e (470a); III 102m; IV 55m, 54a, 309m, 400m, 9a; V 64mell ; sing. (*) [f. Heinrich] 1257m, 470a; II 268e, 276m, 7m, 307m, 491e, 4a, 6a; IV 89a,96e, 183m, 229a, 442e,587e: [Slufsäl;!.] IV56e, Söilbiing IV 134m, c^rift(id(>e 11330m, ben ©-n gefä[)rli^ IV 308m; ©eftirne III 342e-3a, 4e-5a; grefeer (sg.) II482e; IVl07m, 178e; §afen I185e-6a*; fiilmer* 11311m, IV99a; ben ©. leiten IV20lm* Unbeil IV55m :H ©eefa^rten 11164m, 175am,374e; III 160m, 354m, 360a ; IViiPe, 125a; sg. -fat)rt (oo) I331am; II203e,328a, 4I0a: Specke II303am, frübe 11461a, fübne II 70e —11 -gef^öpfe [= -tbiere] 1 330e-la, -gefe^je II 295a, -geirürme I 330e, -bafen 11441e; -berrf^aft [= 9Jieerb.] II165e, 173m | -bitnbe: in Elften IV456am; in 3nuer-5irten IV 456m, ölOa; ©(paaren IV456am, njo fie fmb IV456am, 3äbne II 390m J -f arte [f. Columbus] 11277a., 300am,me, (468e, 472a); IV53e (17]e), 540a; pl. -!arten 11295m; IV 55m, 115a, 400e:| -fraut 11317a, f-!iinbig II 167e | -üifte [= 2«eere«t, ftufle] 1357a, IV 314m; -fufien V78e :| -leben II lOe-lla, 173m 6ee ^^. S — 6el;en ^a 997 Olbneigung) | -leiite [= -toH] 11433m, 472a, 484m; IV582e, 4e; ten dcu @-eu öefüvci^tet 111342e :1 -Iiift 1329e; -niac^t 11185m, -machte 11321a | -manu II 57e, 204a, 303a, 320a, 478e, 487e ; 111412me, IV 53a; j-män* uijc^ [= nautif^] II 154e (Unteviiel;niiingen):|-meilen 11301a, 471e [2 ©teilen ju *3}kilen I;injuäii[ügen] ; -^flauseu 1236a; -:|)vcbiicte I275am (Sevfteiiu), 11439m (fü[fi(e); fiebet IV536e, -fpiegel [=2J?eere%] 1167m (mitev bem), -]>va^e IV124e, -[taat 11175a, -ftvanb II77m, -ftüvme I260e|-taug [= Sang, fucus] I6e, 326m; 11326m: ^änfe ib., Haltig I267e, [c^trim^ menb II325am; üerfteinevt 1286m, 299m J -t^ieve [= -gefc^c)>fej 1322a, 5m; auf S3ergcn f. *33erge, fleine 1328a :( -ufer sg. 11396m, pl. 1178m [gemalt]; -öol! [= -leiitc] II59e, 122e; f-n)ärt§ II168e | -Gaffer [= \)\\ Süleevn?., 2«-c«tü.] I 327e-8a, IV 612a: S3efd^aff. 11 4S4me (beobachtet); SDeftiüation II 229a (429m), 450me, 480m e ; ©ntfalgen II 450am, garbe II 484me; in ^^lafci^en, füB, ii^eife II 484m J -»egc II 411e, IV 201a: 2lt)^ füraung II 293e J -icefen II 296ell, 359a, 494m; IVöle: tüi(^tig bafür IV115e-6a :| ^t\t guv @ec beftimmen f. *3^it ^, jiiv (gee IV62me eeele [\, abfpiegchi, W^njen, Sbieve, Sßeltj 11515a; III 13e, 407a, 542m; pl. Seelen ['^j (aii^ in comp., Imal (See(-) 11404a: 5(iige bev @. II 30a, [2)efin.] (= 92atur) IV50e, 2)ingen jugeic^rieben I435e, er* fennenbe 11282a, au^o bem Fegefeuer 11416m*, f-Ioe III 29e, menfc^Iid^e V14a; gf^atur (Seien) [= 2)efin.] III(193m), V14a; |d^Ied}te IV500m* t)or ber b. "©c^cn [f, gernro^r, ©palt* Öffnungen, Sterne, telefcopifc^] (6eni. Hergang, natürl. , 2;l;eorie; Sebfraft) III [60-84, 21. 106-122] 106e, llOe-1, 2m, 3e-4, 5a, 8m-122a, [166-8, % 202m-4m], 536me, e-7a, 543am, 627m \: tcn ® e g e n ft ä n b e n : ferner m [68-70]; fleinfter \U168me,545e-6m', ^njeier naber III6öa7Ai:| ©renje f. natürl., Sef;!raft; bei ©riechen n. 9?omevn 11165a, IV 14m; [Hergang] (ug(. S^ieorie) \\\13e-14a, 28m; [iMud; Snftriimente] ni62a,m | baö natür* tic^e III.55m, [60-62m, 21. 106-8ajöOam, 61-62m, [64e-75m, 21. 108m- 116m]75a, 99a, i22/n,ö27m: ©rense III 74e-75m, Übergang III75me:| 998 ©e^en 'He — eelbft © negatiö f. pofitib; Organ [= ©eI;ovg.] 111 (113m); Vofitib ii. nogatiij Jll 70me,536e-7a; JRcmer f. ©riechen, [^av[e^ HI 81a; 2;i;eovie [ügl. §er* gangj II354e-5a; III 25m, 87a | ba§ iinbeiitlicl;e \^ll66m, Im, 202m-3a (2mX 543m: Uvfac^ llI290e:||— S. ©e^- (composO: -^uftviimentc III 272m II -t i- a f t [f. niicvcfcc^ifd), telcfce^nfc^] III 60a, 66a: cil;c[;eii [= ücvgv.] IV 14m j ®icn3c(u) III (593e, 627m): öcn?oI;nIic^e HI [64e-66m, 21. llOm-1], 68m :| mittlere 11165a, fc^arfe [. 'e(^arffid;li}jfeit, öerörcBevu [= ei^cK-n] IV6m, öerfd^ieben III64e :|| -organ [tjßl. @et;en O] III 113e: omegen Ill232e, f^ärfere« 111193a J -crgane 111306am :|1 -wiufel: ber fleiiifte ni[ö5-70a]68a,m, 69m— Ii S). @el;er II 10m: -\6}\\U II 45a Se-he-fure (üulf. Sui'el bei Äorea) lY 402e-3a jj fic^ [el;nen 1386a (^inau§, 3iirücf), baö @. 1155a (mündige) | @e^n[iic^t (bef. im6} ettras) [f. geine, greube] I81mll, 386a; II12e, 76e, 96m, 117e, 256m: iiac^ toäx» meren Älimaten \l31e-32m, 37e-38a\ iinbertifgbnre II 5m, imttJiberfte^* li^e II95e; fcl^nii^tfüetl 1145e, 121 e *ieid^t f. ^\\\% @eic^tig!eit 11159a || Seibe: f-enartig IV 365m; [^anbel] 11201m, 416a; ^nr;aubel IV608e J [eiben [f. gaben]: ©etoebe 11189m, 425e; Sudler II 382m || Seidel (Phil. Ludw., gel\ 1821) III i52e-3a (2ic^tftär!e ber @tevne), feiben f. (geibe H« [eicnb V21a { ba« i^eicnbe I 50e,79m; \Y 352m', miubevt fic^ nic^t IV 12m; «CBivbcn \63me (t^om ©eienben nic^t 511 [c^eibeu); baö @. imb Serbenbe I83e, 86a; 11367m, llllla(25a) || Seife: -^ueiafen Il514in, ^nn^erf I406e (©clbf.) j feiger IV375m (m^fturj); ©eigevteiife IV112e, 187e :| col de Seigne (^Hpeii) I 461e (S3e(emuiten) || «Seil: -l)ot;veu |. 53cl;ven, -brütfe f. Penipe; pl. Seite IV 299a,e J Seiler (Ernft Eduard) 11106m (Longus) :|| Sein (baS Seienbe f. Bef.) [|. ©eufen, väiimlid;]: Einfang I87m; ein ©eiuovbcncS I 64m-^5a, nic^t ®en;orben-Sein WSe-Qa; S. unb Diic^rfein \20m, Über* gang jum 9^. Y20am | S. unb (gegen bog) Serben (u. nnigefel;vt) I81e, 156a] Y20am: einfielt III312e, ßvfenntniB I87m; bom S. 311m 2B. V 20a,m :| Buftänbe IlI312e, V8e-9a || Seine (gf.) 1 185e (Ufer, Entfernung oon); tfeip, öeipiog u. ä. III 207-5m; Seifsen (im gic^telgeb.) 1262m (Kranit) ||— Seite (4: laterol) [f. Älüfte, Strahlung] 11168a [einer gecmetr. gigur] I Seiten- (comp.) [f. 35ulfane]: -falten f. SJuIfanc, -ftäk III425e; -wänbc IV229e,240e,436a; -iüirfung IV600m :|j feitlid^ 111388a, feit- njärte 11173m *du Sejour (Achille Pierre Dionis, 1734-94) I 389e (dornet), III 393m (Sonnenfinfterni^) ; Sei f. Sei gemme, Stlagua (bei Colima) IV 546a , selamat (avab.) IV 562m Sclbj!-, felbft- (*) [Sefbft- f. sec: STnfc^ammg, STrbeiten; 53eob* achten, -er, -ung; Sntanrfelung, ©ntsünbung, (Srnör;rung, ^beilung, SBer* löfd^ung; — fclbft- f. sec. : orbeitenb, beoba^tenb, gefd;affen]: -beuni^tfein I1170e|-bcn!en II 279ro, 281m, 5a; -beuter 11 (28 Im) 2a :| -empfangen* ^eih\i @ — JemUifch ^c^ 999 1140a, -gcfäüig* III 15m; -gefüljl I1217e, Vl8a; -gett?ä^It* I 384e jj -ieiid;ten IIl44a, 228e | [elOftleud^teub* [i. gijftenie, g^i'i^'"», ^immet«* for^er, äJiatevie, dkhil , en I 146m, SöcUeii III 17e ;|| felOft ft ä n b i o* ü 128m, 138m, 178e, 183e, 218m, 35lra; ©-feit 11275m || -fii^t I492e, -täiifc^ung lll592e | -t^jätig* 11162a; -feit 1331a (geiftige), III43e ;| -bevläiigmiiig 111554e Seldßhuken 1141m j| «Seien (2)^etaa) 1245m, IV 523a; Selene 1463m (@tabt S."s) J feleuitiid) {-^ ÜJicub): (5[;avaftev 1135e, ^vpot^eie 1401m; Urjpviing 1 128a, 400e :j [eleiio- 111542m (-tc^egrQ))I;i|c^) Seleucia: am Sigvie II 201e, 435ell | Seleuciden II 189e, 200e: geeic^ bei- S. 11201a; S-Sßeicf) II 198m, 20i ;|| Seleucus 1) ber S3abl)* loniev (aiiß S3abt?fon) [2)M;em.j (= bcm evptl;väcr , togl. il;ii) 11 197a, 349me, 455e-öa: (Sbbe ii. i^Iutl; lU35e-6a; SSctDegimg ber (5vbc 11140a, 209me; [(Svbfiinbe] 11227m, 476me; [pevf.J II 140a J 2) ber (Svvt^vaer [au8 Erythräi (= üuö SSab^Iou: 11209me, 435e) 11197a, 209me, 435e-6a: [(Sbk u. ^lutb] 11197a, ^eii?. bev gibt 11209me, ^i^tljagoveifc^e iJiatiiiv t)bilofo)3^ie 1 59a J 3) S. Nicator I407e; 11 198m, 201e; 4) S. bon ©elcucia 11435e *montagues de Sei gemme (beim <3ee itim^vinogcö) IV 594m || fei ige 3nfelu 11165a | Sufefn ber @eligen U164e-5m, gaiib bev iel I11585e, [Schrift] 111 548m J aüerfelteuft 111 215m J ©eltcn^eit 111 5o4e, 560e; lV480e :|| f eltf am [f. (Srfd^eimmg] 1169a, 11 9e, 242m, 345e; IV 140m, 195a; ©eltfamfeiteii 11128m — 1| SKarqucg de Sei v alegre [f. A. V. Humboldt] 11169a, lV553me: S3efitjimgeii V32me, tobte §i[d)e V 32me, Sanbfjanö IV553me; fein ©ol^n 11169m, lV533me, V32e *ö^ua 111 4i2m (auf bev Sonne), semanario f. Nueva Granada, pulu Semao (inb. Slrd^ip.) IV513m; Semenow lY 457m (35ulfan Bo-fchan iu ber 97?antfc^uvei) , m (Übevf. Don C. Ritters (Sibfiinbe) \\ Semem (jaö, ä>ulfan) [auc^ Mahd-Meru lV325m,e, 407a] IV [325-6a, 51. 558me], 561am: 2(nfibriid)e lV561m, Soloß lV558e, nod) entjilnbet [= tbätig] IV 325a | bö#er S3erg ob. SJiilfau IV 29 le, 525-^a, 55alten lY 251e-2a , 503e-4m \ aJJineialien: )Ratnv u. (Sntftebimg V 91e-92m; 33ilbiing auf na[fem SBe(^e lV25ie-2a, 505e-4w; Y71e, 91e-92m; fünftl. «Bilbimg auf n. S3B. IV 252a, 505e-4w. :| [^erf.] IV 252a, [35evbienft] IV602am || @enat f. vcmifc^ 1) Lucius Annaeus Seueca (pliilosophus) [Seftn beg Marcus] (ögl. 3) tragicus) || 3iifö^e: Anaximenes 111 618e-9a, Sage Slfienf^ II 286e-7a | ifna; ijulf. ©eiDitteu V24m, 49m :| S3(i^ II 418a, S3riefe = epist.; Buris u. Heiice 111 579e-580a, 5am; Charimander I11585e || Kometen 159iam,e; III 567a, 574a, 8m, 585a, [5?ticnS- ©eftein [= fluten.] l 263e-4a; [garbe] IVölOa, 530e; -feig I270me, -Formation lV509e | -©ebirge^ l\530e-la,e; in ©eBirgen H-423a :| [in ©egenben] (SSorf ommeu) 1 33e, 272e ; IV 256e, +297m, 406m, 440e*, (509e), ölOail, 530e-la, +la,Om,e; -®efteiu f. d, u. bie 3nf. mit +, auf Äalf* ftein lV530e-la, (eingefc^Ioßne) ^r^ftaüe 1 263e, -ä^affenO I279me; pIntoniid)e ©eBirgSart [= @ru^t.®.] I269e, IV465e; H^vifd^er lVOi48e, 9a, 209m; @cf>ic^tung I33e, -ftein f. iB. u. bie ßnf. mit °, -trümuier 1276a; in @. üBerge^enb 1263m, IV 376a; milfaui[c{;e l\440e'' *@erpnliten (Xh.) 1 290m; Salvator Serra 111548m (JWotaticn beg Mars u. Jupiter), Monte Serrato (auf SIba) 1272e; Sertoriiis (rem. ^elbl^err) 1002 6ert — Sibirien aUg. II 165e-6a (2 atlant. Snfcin), ballon de Serrance (S5cgc[cn) l\ ü35in, Servatius 1138m (Sag), Servet (Michael, 1509-53) II491e (Ptolemäus, iüJ^on 1535); Servius 1463m (©ilcuSIbUb aus ^aiift^cm äfiarmor, ad Virgü Aen.), 11 410e-la (@blje u. gliitO im 53enifiein-2Jieer); serw kohi (^evf. Sv^v?nO II132e '©efamuni J189m, Sefarga (©aIomcne-3nfel) IV 420m («Bulfan), Sefoofis (= öefoftris) 11159a | Sefoftris (= Ramfes - Miamen) 11 [157me,8e-9a', %. 406e\\-7m], 174m; dami II 204m ;| Martin SelTe IV 565e (n.tt Malafpiua, Joi-uUo) | Set (ägtj^t. Merkur) IIl490e; Setli 111 206ell, 7a; Setos (Seil; agvpt. Äcn.) I1157e, S. II: 11407m JLe Seur (Tliom., 1703-70) iiiib Jacquier (Frtingoiti. 1711-88): Newton prin- cipia math. III 32e, 582m || Severus 1) Alexander S. (geb. 205, vcg. 221-235 p. Chr.) I395e (? -imtev Ses.), 111471a (^eit); 2) Cornelius S. (vom. 2)id^tev jii Ovid's 3cit; pfeudon. Lucilius jim. : f. b[.) 11109a (®ebi(Vt Aetna) J 3) Septimius S. (Äaifcv, veg. 193-211 p. Chr.); unter i^m II 204e,429m,438e; IV 605a || 2«abame de Sevigne (Marie de Rabutin-Cüantal , marquise de S.; 1627-96) l\ 125e-6a (bef. iBviefe) j Sevilla: aftvcii. »Schule II296e; axarafe I 469e, II 56e; [^nä) gebiiirft] 11488m, 9e; casa de contratacion iI490a; [baljev gebt.] 11471a, 482e, 8m, 491e; IV54e; in S. II 492a, 3m; 2)hinicip. V26am, [^evf. bn] II 492a :| Sewalik-^iiQd (beö ^imala^a) I 292me, Sewemoi (am oh. SrtVfd;) V84m I (£ei;taut III355e: cdoffalev III 107me, 117a; ©picgelf. 11335a (2vfiilibcu), III 131e J Sextus Empiricus: Anaxagoras V21a, Arifto- teles ]\107a; adv. astrologos 11437a, adv. phj'sicos 11107a; Pyrrho- niarum hypotyposeon libri V21a, @tvaMenbvec^iing 11437a :| Seyflfartb (Gufiav, geb. 1796) 111478m (äg^^ti[d;e ^vmueii) *Shakefpeare (Will., 1564-1G16): bef. 9'iatiirf4)ilbevmig n[63e-64ml\, 51. 125m] I Shaßy mountains (uörbl. 92eii-(5atif.) [Tfhafhtl IV440e] IV 43Pe,598m: »ul!. ©eftein \\ 440e :\ Shatool (Ofliub.) I 44e-45a, Shaw (Peter, f 1763) 11516m (Fr. Bacon'e philos. works), @^aa>(e 11189m I ShehalUen (^evg in Sd^ottl.) 1424m, l\31e: 2)i(^tig!eit ber (Srbe IV 32a, ^enbel IV31e, ^blenfung be§ ©enfbleiS I 424m J Shepard (Charles Upham, geb. 1805); ä«eteovpeine 111613a; Sßeftanbtl^eile III(616e) 624e \\Shetland-^nUU\: eine 3nfel IV28a; g^orblid^t I 203a, 441e J 53. New-Sh-^n](\n IV411e, cber mh-Sh-^. WSTSe-ßa (im atlant. De.) :j| Short 1) James (1710-68): S3evg im SKonb 111510m, 9?efIcctorcn Hl 78e, 3Jing beö Saturn 111525m, 9?enu^mcnb III 538e j 2) diap, Short IV377e («Berg im öfll 2l[r.) || Shrop/hire IV 373a [gecgn.] Slam: ftünbl. SSeiäub. bev magnet. Slbiveic^nng IV 115m, 172a; [Ort bo] IV 115m J 2)?eevbufen öon Siam IV583e Sibirien (:j: növbi. Stficn, = fibir. kontinent; ^, Neu-Sib.) [f. unter irb. (Siö, SBübeneiöj I319e, 377m; IV46e-47o; ©. [ibivif d; (*) [f. Ural] 1246a, Sibirien — Sicilien @ 1003 482e|| 3tifa^c: 2leroHtt;en III613am, S^eil öcii 5l|ien IVl38e*; ©leiise kg 23ainnn)uc^fe§ iy42e-43a, I67a; S3evöiveife [= ©rufccii, 4: Stiefeii] III 71m*, IV 94a; 53efc^aff. lV42we, (Sa)) 1308a*, (Sciitinent IV 183m* gOncn 1374a*, Si^meer I 295e*, ju Europa gefc^lagcii II 171e | (Sj))cbitiou* [=9ieifej (). A. V. Humboldt) IV45e, lU8e; \81m] -eii IV 139a* :| glad;>laiib I 319e, giic^cjägev I 204e*, [©ecgv.] i\46e-47a, &ü\b\v'd\ä)tn 11176a*, ©vaiiit I2G2e, ©veiije V97ell, ©viibeii [=^evgti\ u\n\] IV168ra, §oI;e 1352a {482e), tac- 3mieve 1376a; ^älte I351e-2a, IV42me; tüften» [f. 5«üvb] I131a,201e,3ra I magiieti)^: imc oI;ne mnv. lVI5gt. toiil!.] 1 278a, ©efilbe 1112m, ©eftalt II 104a; ©eflciu f. ©etivgöavten, öulf.; gvied^ifc^ 1004 Sicilien Q — Siegel |. (Blähte, in S. 1112m; Äüfteu 1260m*, 11263m; Slkcalubt [f. Slit.] IV253me; inaguet. 1428a (®ti5rungen) , IVl32e (Ungemitter) ; äJJeer 1 253a; 11 152e [ireftl.j, 404mO; gZatuvmeilttJÜrbigfeiten 11 lÜ9a, ulhblic^ öou Ä. 1178a; [Ort Da] 1233m, 1113e*; öjllic^ üou aS. 11404m, parallel V28e, [^ev|. ha] 1455m; ©alfen 1233m, IV253me; ©ammamgen IV 631a**, Sitte IloiGa* ®^it§e f. äßeft; ©^iocl}e 1^449m, 11143m; gried;. (gtäcte II 178m, (Simb II404e<^; jtvemimig |. Ca/a6rte?i, Uiitevital.; Typhon IV304m,e; 2:vemiun.a üon Untevitalicn [= Ca/a6r.] 1 223m || 5>iil!aue 1452e, V63e | üulf anif d,), i^iilf. ßrfd^einungen ufn). 1451a, 4e; iV253me, 269a, 304mll; V58e: 2(ueimivfe 1451e, ©efteine lV631me, @tvcm I 4ö2a II m^'.'Ad) f. 3«eev, SSeftfpi^e 11152a; [äBovt] lV349e '^Sicukr, ficuliic^ f. Sicilien 33. 2) u. (S. 7); sida pichinchensis (^fL) 1 372e ||. fitevQi 111183e,233e | fibenfc^ (»gl. teümifc^) [f. Uitilaiifcjcit, ^l;V[ifc^^ Scltbefc^vcibuug] III 41e, 214a, 447m, 516e: @rfd;etumigeu 111 261m, ©ebiet 111488m, ^Matux 1156a; er^a(tnif[c i\ [619e-621a] , m\l ©eftein IV6J \e, Xl)i\k []. XcpoQw] W 620e-la (noö) ju imtevfiic^eu); [Sc^ogr. (and) Sbeile, 53erge)] lV469e, 470m, 619e, 620a,m,e-la | £rad)l?t(e) IV277a, 281m, 4ö7a, 567a, Öi9e-ö20m: -Hrt IV 634a; -^vten IV469e, 470m :| gu untevfuc^en f. 2:l)eiie, 33unane l\457e (23leeiegfevne), üult. f. ©eftein -H aiebengeftirn (= ^lejaben) llUöSa, 306m {^a\)i ber @tevne) Fr. von Siebold (Phil. Franz, geb. 1796): [afiat. gloven] 11103a \\ Japan 11103a: Sttlae IV400e; tavte I V 393a, 522e, 5. ufiv.] 1191m, IV 224m; [im ^anbel] U 167e, \>üm ^immet I395e, fünftl. erjengt IV503e, Waumi II290e*, im äWeermaffev \Y611e-2a, 2)f?cnb III 470e I f-rei^ I270e, II 162e; IV316m, 334e, 478a [®ebirg«iart], 530a; -reic^tbum IV 41a, 183e, 638a; Y60a :| -f^it^c 1 206e, -f^ur IV 612a (ber ©d^iffe), f-ti^ei^ 111615a »Silen 1463m (-^^bilb^ Silhet (9f?0 l>cn Salcutta) I43a (23erge, garn), ©il^cuctte 111364a | ©ilicate (pl.) I 136m; III 614a, 7m; IV249e, 602ell; sg. -at (in comp.) III 616m: 2luf3äbl. V(69e), -©efleine V69e, 1006 ©ilic — einf fünpr. V91m, -9?iebevfd^Iäöe IV423a, (griinielgginlr IV579e :| Silius Italiens I 25am, am (SfJatiivbefd^v.), lllall |( SiJjeftröm (Peter Adam, get. 1815): in Lapland 1 440m | Sf^orblid;! 1446m, \\205am: %ax\>c IV 144e, fd^traije Rieden IV143e, fein ©evöiifd; IV146e, (Sinfl. niif aWagnc» ti^miig IV 147a; [toie(e] 9fJcvbIic^ter 1440m :| fcanbin. Steife ]\65a,205am \\Silla veluda= Tucapel \ SiWig (Carl *Jul., gel\ 1801): 2lli«g. bc« Plinins 11442a, IV 606m; Vitruv lV606m J Si 1 1 i man (ßenj., Qd\ 1772): Ameiican Journal of science and arts T390m, 11123a; IIl553mr 604e-5a, 624e; IV 210m, 410m, 542m (Silur [1)] (in comp.): -beden V81m, -gcrniation [= filiivifc^e] IV 372e (Untci-@-f^.) ||— 2) filiirifc^ [f. (gd^icfev, SH^cnfc^iefer , Übcrgauge- ©cbivge]: 53ilbungen IV461m | Formation [= @ilnv-g.] 1266m, 311m; IV517e: Mtev IV(461m), V77a; obere V 69m, nntere f. miter-f. :| ©e* bivge IA^387e, HWeer 1299m | obere f. gormat., ©d^id;tcn; obcrjlc f. @d;idjtcn J © d) i d; t e n 1 261a, 6m, 273a, 289e, 291e, 467m,e ; V 70m, 71m : nltevc I3()0al!, alteftc V6Pm: le^te 1287.-); obere I286e, cbevfte 1266m; nntevc [a. nnter-fil.j 1266m; SBerfteinerungen , ^ccp\)\^t \ 69m :\ IV 76a; ninguct. 2(biv. IV180m,e ||. Simplicio II 512a | Simplicius: Anaxa- goras V20e-21a; Scnnnentav ju Ariftoteles III423e (de coelo), 597m; Slufigabe 11501m, babulcn. @tevnbeobb, 11403m, Callifthenes 11196m, ie creatione mundi III597e-8a, [^erf.] 111597m, ^(mieten III 467e, Saturn III423e; ©d^Wnngtraft II50imll; III 18me,27m,597me; bnnfle SßeltnnlYr III 424e-5a .|| Simpfon 1) James H. lV598e (mount St. Helens) 2) Thomas (1808-40) lV65e (nrctifd^e SReifc); fimultan (= gIeid;3eitio) 11158a, IV328e *Sinae (= Shien) I1477e: Sinarum metropolis II 227m | iSinat 31. 53erg 111209m (^NÜgrinie, Canopus); SB. ^albinfet (ber ^ to. 5(rab.) II 243m-4, Sinai -^^f. 11159a :} Sinchulahua (5>ulfan Ouito'ö) IV 362a, 573e,e (in ber cftl. Sorbiaere); Sind/char (bei Jabnior) II2G0e || Sinen {=: Sinae^ Sl^inefeu; f. ncd; fmolciiifd)) 11439a, 477e: ^ou^tftabt [tgl. Sinae] 11439m, ?aub 11306a, SWeribian II 307m J fmerifd; (= d;tner#) H 307e, 439m :|| 5in.gapore: S3ieitc lV122m, Sage IV123e | flnnbl. SBeränb. ber magnct. $lbn\ \yi23e, 195a (3:i)^)u8); magnet. S5ecb. IV 122m, 3e:l [Ort babei] IV194a, Steife IV72a, h>eftl. ton IV91e .|| fingen 11124e [S)i4>tcr], 272e; ©ingtögcl II57ra J@infen [f. ©oben. . ©in! — Sirius S 1007 kontinente, ?änbcr, iWeev] \ 315e-7a (ton 2anb u. 2y?cer); @in!trcrfc IVöl2am s^iim (51. 1)) [f. 3ln[^ou«ng, antit, ftiflorifd^, inatf)cmatif(!^ , ü!?enf(^, mobevn] 11162a; III 15m,39e: plur. @inne (burij^ * bcj.) [km. imjre] 1 8e II 3ufo^f (compos. gc». ©inn-; oitc^ [hin^ -v bes.] rattifrf>ev II 206e | f-rcicb [f. SKetbobe, SBerfnd;] 1 305e, 36Ie, 438a; II 227e, 263e, 320m; III 40e, 50a, öle, 92m, 93a, 102e, 130m, 213m, 292m, 384a ; IV32a, 489a,578n. :| ^Ric^tnng II 41a j @ei @. III 95me* jj— 53. 2) finnig II 8a,30a, 43e, 73e, 97a, 137e, 160m, 312e,343m,382e; III 210a, 597e; V94m; gorfd^ev II 18a, SBöIfer II IIa :|| (5. 3) finnlid; [f. Slnvegimg, 2Infd;viiiiingen, S5etvad;ti!ng , 93eh?ci«, S3ilb, Ginbriide, (Srfin» bnng, erregbar, S-rfd^einiingen, ^orijont, Äenntni^, .Kräfte, Organ, 8te* gung; njalngenommen, n>abrnebmbav , SBabrnebmung ; Seit, S^i'Ö^iB] ^^ 211m, 282m, 342e, 397m; III 13e, 167m; IV 6a, V60e j baS ©tnnlid^e: mit bem SHtcüectneücn II 74a, 9^id;t-©-ee III 13e; ba« Überfinnli(^c IV 6a (mit bem ©-en üerfnii^ft), bae ©. nnb Üb. 1 16am (terfnii^ft); ba« ©. an baS llnfinn(icl)e I 81m (fetten), II 76m (on!mi^fen)T4) ©innli^!cit I20m, II 9a (toiel) *fmoIogif{^ IV454m, Sinope II 177m; ©intcr [f.ÄiefcI] IV247e(-9?anb), fintcrn f. jufammenf.; rio Sinu (in ber ^rob. (Sartogena bcn 9?en-©ran.) IV 512a (M;Ienf4)iefer) ||. ©innofttäten IV 204a j ©innö (and^ in comp.): pl. (oo) II 4.53m: -^crmel III 246m, 7mll, 9a, 260«-la; sinus magnas \\306am: im Orion Ill365e; Dnabrat IV27a, -tafeln 11453m \\ Sira iama (Äcgelberg auf 9?i^pcn) lV402a j ©irenen 11505m, sg. -c (*): 2)arneünng 111438a, [Gtvm.] \U207eSa\\*: fin ben ©^bärcn] 111457c- 8a\\, 7e* Sirius (©tcrn im gr. ^unbe 111642a; = ^nnbeftern) 11163m, [169e- 171, % 204e-8], 182a jj 3iif.: in Ägypten 111 [171, 91. 206m-7a], bei bcn Arabern \\\ 642am (m\x glänjenb genannt), Slnfgong f. ivviil;aiifg., berübmt 1008 Sirius ^ — @!l III 171a I eigne 33eti3egiing III (36m) 265e; ^^eränberlic^feit bev ^em. flI267m, 8e-9a, 270a :| (Sentvalföv^cr 1112876, S)o^^eIftern 111268m, 2)iivc^meffev III 168a; (äiitfernung f. 9^ä^e, ©oiiiie; @rbc f, 2\d)t, 9^at)e; (ätpm. [a. 9^amen] III 207-8 \%avhe [bgl. vot^, trei^; Araber] III 170e, [204e-5] 641e-2a: iöeränb. f. rot^, 'v-mvec^fel lll642am (3cit be« g-§) :| gvübaiifgnug 11210a, fimfelnb [= flva^Ienb] I11207e| ©lang [ijgl. Slid^t^ [tävfej III 217a, 253all, 6e-7a; gtänjenb [t ^e^ l Araber :| 1*« @vcBe [togl. idic^tftävfe] III 102e-3a, i5Äa, 253a, 273m; ^etl [^i glänjenb, treife] Ill208e, Hefiod 11! 159e | Sic^t ju iinö 11150a, 406m; eid)tftärfe 111 102e-3a, e-4a\\, 131e, 2a,e, 3e, 4a, 7m, 8a, 142a :| [mähe jiir @ibe] (»gl. ©oniie) I92e, 111273m; 9^amen (@t^m. [f. qu(^ b[.]) II 105a, 171e, 208m; uiebevfiiifen f. öerfc^tt)inbeii , [Ovt«öeräiib.] (f. l)p. «Betv.) 11136m; ^43avaIIaye 192am; III 103e, 273m, 5e, 406mll j früher rot^, «evänb. l %axht [ogl garbe, iveiB; Araber] 111169m [iöPe-i 72a, 21. 204e-5 j, 301 e; SJerfd;tuinben bev dlWi)t 111641e(2am) :| (Sd^tDanten \U641me, (Sntfermmg öou bev ©onne [»gl -treite; 9'iötje, ^avattajej 111406m; fiva^Icnb [= fimfeliib], [of)ne @tval;Ien] 111167a; [anvb einft img öevfc^irinben] 1 155a; treiB [i ^cE; f. fnU;ev vetl)] 111103a, 169e, 170m,2a \ -meite I92a,m; 111406m; -tveiteu III 183e, 3i2m *Sirowatrkoi 1469m (eiitbedt bie 3nfel Neu-Sibirien) , Sißm {%\. m @outo. Senifei) 1 134a ((Sifenmaffe), ©i^niometev I 211e (-33ecfeu); Sis- mondi (Jean Charles Leonard Simonde deS., 1773-1842) II 61a (übev Camoens), 124a (über Ercilla); Sifupalabadha (inb. ©ebic^t) II 117mll, Sit (=Sote) 111206m, Sita (gvan Rama's) 11116m, Sitcha = Sitha II Sitka (im vuff, 9^ovbamev.) [Sitcha IV 167m] %, (Siifet): aw^^ Baranow IV 537m; Snfel babei IV306e, 442m, 537m J 93. (Ort) lV116e: mognet. 2Ibh?. lVl89m,e: öftlid^e lVll6e, 189m,e; [?Reife] lV167m :|| ©itteu [bef. in comp.] (= @ewo{>nbeiten) [f. f^ifc^e, 3:biere, S5öge{, ^^i>I!, 5ßBIfev] II31m,46mll,71a,437m; sg. (gitte (*) 11362a: -becbad)ter II 460m, -bitbev II 21a, -le^ve 1143m, Jocalf. I1489e* edeilberinig II 62m, ©(^onunfl Il(183e-4a); ©tvenge 11193a, -nrenge II 217e; SBcränbb. 11 267e, bev ßeit 11359e* ] ftttltd) [f. ©efiiblc] 11338m (lieben), eittlid^teit 11137m II ©ituaticng^Ian IV355m,7a,360e,531e j @i<5 [[. Sultuv, men^ä), Surtane, SGBiffen] II218e: ^au^tf. 11244a, tiefev I427e :j Siue-fchan (d;in. = ffima/at/o) IV 607e, @ii)at{)cvium (iivtrcltt. Xi)m) I292e, Siyatcakfchgird (^erfif(^ev Ovt) 1 388a *Skagen 11411a, Skalholt (3gl,) 11459m, ©fa^^en (pl., aflv. Snflv.) 11210m, Skaptar-jökul (M. SSnIfan) I 248a j ©tele tt f. ©fen; pl. -e \260m (men[d)Ii(^e: in Seftinbien), lV264m (\Apn 2:bteveii) :| Skepßs (Ort) 11192m, ©fij^eu f, WaUx || (Sf lallen (in comp.): -blenft II 34a, -l^lenb 11 24me (tt?o feine« trar), -frieg IV60f>n, -fee 1203a (9?crblid;t) J sg. ®flat}C II 24e :|| ©flatteret 1 492m: ©fl'atinn I 492a, 11 49e (f^irorje) || e!r — eobe 1009 Skrälinger (= Esquimaux) II 270e, 2me, 459a | Sky (fd^ottifc^e ^\\\i\): ©Vcuit 1 462e (bcii ^altftein imnraiibelnb) , V 67e (auf 2ia6) *Slamat (jai). ^\\\U\\) [auc^ i8eig (IV326a) ob. SSuIfnn (IV562m) toon Ttgal] lV326a: SlugBnid^ IV328m, I;c(^ lV562m, Sage IV 328m; £a»a[trcm IN 332a\\ , 562m; yiaxwt lV562m :j de Slane («avon Mac Guckin de Sl., geb. 1801) 11120a (Amro'lkais); Slaven lUllam [ein S5oIfj, flamf(^ 11411a (5lltevt^iiniev) ; Slobin IV 168e (53cbeneiö 6ei Jahuifk) ; Slough [j. Will. II. John Herfchel] III324e, 7m, 358e, 9all *Rob. Small: Copernicus 11497m ($:ob), 504e (@t)ftem); „Kepler" 11497m :| «Smövagb 1462m, 111107a || Smith 1)* m302e (2)cV>^elftcrne) 2) E. R. V37e (35ulfan ton Antuco) J 3) Robert (1689-1768): Coper- nicus über bie ^i^afen ber Venus , in feiner O^tit (opticks) 11 362e , 111 538am J 4) Thomas 1417am (Äo^Ienl6ergh)crf bei Newcaftle), m (miner's guide); 5) William (1769-1839) V72e (Formationen) .|| report of the Smithfonian institution (in Waf hington; geftiftet 1846, nac^ bem 35er' niä(^tni§ toon James Lewis Macle Smithfon: f 1829) lV595e-6a; Smyrna 1402e [^erf. ba] ; U 177e(äoI. ©olcnie), 407all || Smy th 1) Charles Piazzi (geb. 1819): a Centauri 111213a, 284m ] 2) dap, William Henry (geb. 1788): Adrenture-^ai 11152m; Ätna 141m, lV291e; Sßulfon bei Valencia IV 372m *Snäßall (iöf. S5ulfan) lV374ali,a (öor-^ij^.); Snake river (Oregon) IV 436e, Snellius (Willebrord Snell van Roijen, 1591-1626) II 506e (53rec^iing ber $!id^tftra^Ien), Sniadecki (Jan ob. Joh.) 11497a [beö Co- pernicus gamilie], Snjoland (= Island) II 269e, Snorre f. Thor- brand sfon *Sobiefki (Joh.): firmamentum Sobescianum III 355e | So- biefki'fc^er ^ä^Üh (®ternbÜb) I11236e-7a: scutum: i^eränberlic^er @tern I11236e-7a: RIII243m,9e:|j- (gocietät: -^.fi-Snfeln (= ®efeHf(^aft§-3.) IV 425a: [3nfeln babei] IV 426a, feine Ärater n. Sabaftröme IV 425e :|| !i3niglid^e @oc. (gu London) (= royal society) 1438m, II 514me; IV 124e-5a, 131e-2a, 174a; Londoner (goc. lV73aJ royal society of London (= !i5nigl. ©ccietät iifir>.) [anbre f. Edinhurg] [f. *philosophical transactions] ll(51e): 5lrbeitcn ib., committeelV200e, Fernrc^reII177m, magnet. I438e; ^räfibent 1 438m, IV 71e; SSice-^räf. IV 27m ; proceedings IV 195am, 648m ; ©itjung IV 155a, h^eltberü^nite 5lfabemie Il(51e) — :|| Soconufco (@uatem.): ^Breite IV 306m, (gingebovne III 475m j ÜJuIfan ton S. lV307m, 311e [545a]: (Sntferniing IV546e, 7a; ?age IV545a; ber nörblid^fte lV306m,3ilm, 386m, 546e, 7a || Socorro (9fien-®ran.) IV 557a; Socotora (3nfd bei Slrab. ; = 3nfel beS Dioscorides) [Sok. II 415m; Zokotora IHöSme, 177e; fangfr. Sukhatara 11168m] 1191a; II 245e, 443m; lY lOSa-, Socrates 1124a (Geburt), 171m (Statur) *®oba-So5f(imna II 185e, IV 608m: Alexander bev ©r. II 185e :| iSo^f/id (bei ©aniavfanb) II 42a, soliel = suheJ || ©o^Ie f. ®d;ad;t, %\cl \ jö^Iig [f. «oben, @4)i^ten] IV45m (@trc(fe), 569m; ei'^Iigfeit IV161e jl Sokotora — Soc; f olav (4: ®onne) III 379a (Sinflüffe), folavijc^-liinar .I60m; ©clbaten II158e, @ülbnev II172e; Soleiman (aiab. Kaufmann) ;II445e-6a, Solenhof en I 466e [üeifteinerteö 2:l;ier, geogn.] (Solfotarcn [%xt SSuIfanej (= soufri^res, 4: guniarcleii) l 254m ; lV249e, a67e-8a, 409a, 600me[601-4m], 612a- \46-47m \ sing, (buvc^ * beg.) bie eolfatare I 256e, l\589me; eb. eolfatava lV379m,589m, 614e; eine bcftimnite [tgl. ®egb.] 1254e; IV572jne, 600m, 1, 614e; V 46um li 3u[ü^c (comp, (gclfatavcn-) |: Slusbrud; f. (giu^ticn; iraß fie au8* ftüjsen 1254m; lV60ir/ie* [e-2m]; 2lii§[ti-öiiiungen, (Smanationen [ügl. ®ael IV [602e-4w] 5e, V46m-47m; Sluetüurfl i\600m* :| begriff, 3)efin. f. ^iatuv; (Smanat. f. Sliieftrünu; entflammt, (Sntflammmig IV590e*; (Sni^tion \\6ü0m* || @aö (aiiöftrcmenb) lV6i2a*, V[46-47»n] 46m: ■ -Sitten I V 604am*; SSeftanbt^eile IV6i2a*, V [46-47m\ J -®afe Y46m .|| .[in ® egenben, an Oitcn; einzelne] (bgl. aüg. sg.)IV379m, 409a*, 422e*, 3a,448m*,45«Se, 590e* 600m* 3all; [©eräufc^j IV372e; gvofee (sg.) IV 379m, 448m, 603a, 612a; feine* IV 41 7m, 589m; Sal)aftvcme aitö ibr IV . 372e*; ^atux, Sefen [33egriff IV 6W€-2a, 2)efin. IV5S-9me] lV367e-8a, 589me, 600m, Im, e~2a', Öffnimgen f. ©galten, an Ovten f. ©egb., ^rccefe V[46-47m]47m j Vau d^enb(e) IV 5. IV525e; als ein ©tabium bcr tjulfanifd^en 2;]^atig!eit IV 249e, 384m, 60ie-2a :| Sßaffevfloffgag 1254m, -Buftanb IV603am *joli- IV74e (-liinav) | Solidago (^fl.) I376e; fclibe 11352a, 3a :j Soliman (tjgl, Soleiman) I409e (couronnement), Solimandagh (Stjcien) IV 510a I Solinus (Cajus Julius): ed. Camers II 490e-la (mit Apianus SSßeltfarte), gaü ber ä«eteormaf[en I402e; halfen I448am, lV253e :| dies solis III474a,e \ 1) Juan Diaz de Solls II478e-9a (perf., Öffnung im oftl. StmevO, HI 368me {dxpet). waä) bem rio de la Plaia [1515]); 2) rio de Solis {naä} ibm benannt) = rio de la Plata :\ Solo = Sulu^ Solola (3)att.5lmev.) IV 544e (©ebivggftocf) ; Selon II 404a, IV 494e (Atlantis) 6olf — Spnna . .1011 Jl ©olftitium IV133e; pl. ©clftitieu (*) [f. mcift bei ä:quinocticii] 11474a; IVl76a, 502e: ^Beobachtung* I114ö4m,5a; iiörblic^e^, fübl. IV 77m,475e-6a; @ominev-@. 111186a, fütl. f. iiövbl. J ©olftitiot-: 3lr* miöen 11210m; S3eobad;timg III 455a, IV128e; Speeren IV77e, i26m; ^inifte III 194ine (^iirüdtueic^en), 486a; @d;atteu II402e-3a || Sölvitsborg (in ©c^onen) 1 313a (Hebung be§ Sauber) Som erfet 1) Henry 2ovb S. : fein Sa^Ian 1409m, IIl588e J2) North Somerfet (avct. Stmer.) lV98me:|| Mary Somerville (geb» c. 1790): Äconcagua IV529e, bl;nani. Slquatüv IV(84me) 177m, (Svb-2)?agnetieniug TV 1777n I physical geograpliy IV 177m: bovin öon Pentland lV524a, 8e, 5o3a, 7e :| 2)|agnet. [. Svb-2)?., Pentland f. geogr. ; connexion of the physical sciences I 596c, 411e; III 125m, 214m, 262m; @tal)lnabeln IV "64m (magnetifd^) bie Somma (monte »S. IV472e) [bie alte SBanb be§ (Sv^ebnng§-,Svatevö beS Vefuvs lV634e; f. wod) I235e; IV450a,482e] IV482e || 3iif.: 5lb* l^änge IV 450a, Slnovt^it IV467e, 2I[c^en f. ^Pompeji, auSg^brod^cn f. Scucit-^., Söilbung IV 449m | Ü3imgfteiu lV450a, 4^2e; -e [VU9e- 450a:\m'6d€ \Y641a, (gibebung I 245m [3eit], gattmigen f. -iDiantel; [©ebirggarten] (f. einje(ne) IV480a, 634e, 641a; Herculanum f. ^Pompeji, feine Snijen IVö4ia; Senate V95e, in 2eucit-^ov^I;l)v auögebrod^en I235e; -2)^antel l\560am,m (70 galtimgen); punta Nafme lV605elll, bie Üia^ißi u. ^[c^en ber S. bebeden Pompeji u. Herculanum IV64im, 3?a^itti f. opomp., Zxaä)\)t-^xt IV 472m, Stuffe lV472e ||— Somme (gluß im nörbl» graufreic^) I 298a ©ommer (aud^ in compos.) [j. Mars, yia^t, Stegen, ®cnne, ^Station, 2:emperatur, SBärme, SSinter] sing. 1376m; 111124e, 171e, 207a; IV 45ell; plur. (*) ] 347 am \\ 3iif. : -grenje I 355e; bev nörbl. ^albfugel IV 122a, ber fübl. §albfngel [= ^emif^^I;.] IV 123m j I;eif3e(r) 1365m, 376m*; IV 235m; f-r;ei6 I 350e :| bev fübl. ^emif^I^äve [= ^albfngel] l\98m; -l^immel 1 338e, 344e ; §i^e I346e, -bitJe 111207m; im e. 1336a, 357e; 11131a; !altev geiuovben? I182e*, !ül}Iev 1365m; SRitte I344e | -monatc I343e, lV98am: Xmpcx. I(347m, 355m), 482a; u. iSBintevm. IV233e :| ^cIav-@. 111513m || — fommevUc^ 1118a — 1| Sommer ring (Samuel Thomas, 1755-1830): ©onnenfleden III390e-la, e-2a -*Sona (inb. ^L) II 117m, ©cnben (pl.) IV40e, Sonder (auf Selebe«) IV 408a II fonberbav ff. (Svfc^eiuung, ©eftalt, -ung] 11128m, 290e, Im, 5a, 307e, 8m, 312e, 324a, 330a, 447m, 484e, 509a; III 14e, 28e, 43a, 54m, 147a, 8m, 154a, 200m, 9e, 224a, 316a, 339a, 340a, 4e, 350e, 368a 428e, 512m, 552ra, 562m; IV58u, 184m, 6m, 210e, 225a, 275e, 284a,' 296m, 320m, 331m, 351a, 365e, 9m, 383e, 530a, 542m, 3e, 590a, le, 6l7e, 623m: 'än\\d)t 1426a J fonbern (verb.) \21a, eonbernng IV 561m II ©cnett II 53a, 121a ; Song (c^in. S)^naftie) II 319e, «Sonnabenb f. ©oiuie 51 1012 (Sonne hi^ Sltmofpl^cire 21 (dornte 2(. aUgemein ober eine anbere als unfve [burd^ Dcvgef. 4- bejeic^uet] (= gifftern 111 49e) [f. gijflern ®, Saturn] 177a, Ulm, 7a | plur. ©cunen [Diirc^ nad^gef. * bej.] (= ^ifflevne, Sterne) [f, 3)op^eI* fterne, g-iiitenie, (Sonne 0] 1165a; 111 178e, 257a, 28la, 2a, 294e, 300a, 9mlii, 332m, 421m; i\ 4e-5a || SS. unfrc ©OlIIlC (^au^tgegenftanb beS großen 2lrtifeU^) [biefer 3uja^; 195e; 11365all,m; lU40a, 49e, 131a, 201m, 257a, 291e (479a)] (4: folar; f. foli-, ^eliocentrifc^) [ögl. alg oft ftatt ©onne ftel?enb; @cnnen!ör^er , -fugel, -[d^eibe, -ftrablen, -fJ?ftem; iDberfläd^e ber ®.] [f. (Someten, eiectro-SDhgneti^nnig, (Svbe, gi?:fterne, glatten, Sa^r, ü)?onb, ))er^etuirl, 9Zovblic^t, ^[langen, ^(aneten, Saturn, (Steine] l[U9m-151, 51. 414me], 18de, 388m', lUSme, 24m, 47m, 452ell; lU32e, 82m, 118me, [378-405, ST. 406e-419j, 443m, [488e-490m, 21. 536-7a (nur ein einjelner 9iac^trag : bie retl;en ©eftalten bei ber tot. (Sonnen* finftevni^ öon 1851)] 488e j| (ilpl)abcfifd)c ilciijt btr 3iifä^c (in compos. Sonnen-; 2mal Senn-, Inml cn ber S., ton i^rer SSefc^aff. [4: SSorftett. , »gt. S3e|c^aff.] lll[382m-6m, 2{. 407e- 410] 618e II ^Injie^ung [= Slttractiou] (f. (Someten ®, (Srbe S) 1 180me, 111408a; gegen andere Tonnen 111376a*, njie n^eit fie reicht HI (588m), gegen iljre Sßeltfijrper I1157im; [SEBirfung] 1 155a, 324e J 2(n3ieI)llngö' fraft 1108e, 116e; III(45e, 58e, 375e),5llm,557m; IV(488e):||2(qua- tor I11390ell, Imlll; -5lq. (°) 111390e, 449e: 2)urc]^gang ber S, burc^ ben Siq. (ber (Svbe) lVl58e, -gänge (it.) IV 130m; (gbene^ 1412m, 111 591me; im tq. (ber @rbe) Ill450e; Steigung lll381mll (gegen bie (Sfli^tif), 449e J Stquatorial-^egenb III 390e, 7a; Vlle || in ben tquinoctien IV 176m 1 1 -2( t m 0 f ^ ^ ä r e 1 89a, 145m, 388e, 4l0e ; II 365a ; 111 41 Im, 7ni, 536ell; mmoi>l)äve (O) [= 2uft, 2^' Um^iittung'; -^ S)unftfreis] (f. auc^ ^Um* Füllungen, ^2uft) II1411e (2m), 536e: 2luebel)nung, ©renje [ogl. loeit] 6omie: ^Itmofpfjäre ^ — S3en)eguiig 3 1^^^ IlI05bünftungen [= (5jl;a(at., :^ 2)ünfte] I 138a, lllölSme; 5in«febn f. 5ln[cl;n, Oknf., -[d;eibe; 2Iuc-ftiaf)Uing III 256e ! 33a^n 111201a; -ba^n (O) [ij: SÜi^tüJ 111 160e, 181e: bie @. bur^Iäuft bie 33. 111458a; ^älfte III 458all, 466ell -7a; [d;eint>are III O450a, SB. mn bie ®. 1133m, 3iel II 47m :| [33einamen] (tg(, Flamen) II347e, 499e, 500am; 111 30a, 378a, 406e-7a, 539e; telebenb III 57Sa, 408m; S3eoI>a^tungen III (401e), -.«B. 111383m | 33 erge III 389e, -K 111390a [ungetreuer \)dI}c]; S3erggi^fe( III 383e-4a || S3efd)affeul)eit, ^t)i)f. Son* jlitutien [f. b[. aud^ kf,], ^atv.x (lll384e), Sefcn [:^ ßigenfc^aften] (f. STn^ fte^ten, gijftern; -tor^v, Okrfl.; biete [pec. 3uf.) I402am; 11146m, 109m, 134a, 199e, [381e-405, 5t. 407m-419 ip\)\)^i^ä)t)] , (383a) 396m, 421e, 4SSe; \\79m-80a: [atte 5tn[id;t] I402am, f. ^stufid; ten; 9Zebetftern 1411e-2a; ^^b^fifd;e «efc^. [f. aüg. u. (lonftit.J III 5. (oo) 1414m, -en (©-*) 111455c: um ba« S:entratfeucr 11350e I eigene: toon 2B-0 111158m (langfame), im Settraum [= tran«tot. uftt).] ] {lölam) 4vi :\ um bie (Srbe f. fid^ beiregen, nac^ Ofl f. eigne; eine ^Taneteuartige II 350m, 505m-4a; fd^cinbare 1327m; um einen @(^n:er* ^nu!t \149me, 111372a; gegen ein ©ternbitb \ 151am; tran^tatcrifd^c [= eigene, Orteberänb.] (ögt. 9ii(^tung, ©onnenfvftem) \[149e-151e, 51. 4Ume], III (4ö4a) 487a; 33eu\ um bie @, [= Unitauf] f. Srbe, ^taneten | nm bie ^pote beß Uuiüerfumö 111409m, um bie % bev Sßett I1503ra; um bcn SSetttjeerb II 350e, im Settraum f. eigene :| bcn Oft nac^ Sefi (ö. 2y?orgen g. 5tbeub; täglid;c) 111158m, lV(175a); niejicanifc^e ^icrogl. 1014 6onne: ^etDegung 3 — ^^^ 3eic^en in°455e* jitternbe f. Sliifgang — 1| SBejie^unoen jur er (3trt.)] II 344e, 9e; III {282a), [282e-3 , ^. 287m-8m], 284e: bie (Svbe ben^egt [xäf um bie d. II4-209m :|| Gentium bei- @. [= 2Ritte, 9}?ittelpim!t] (a. -fc^eik, f. ^ülid^t) 11360a; 1 11 380a, 4a (5m), 395e, 6a,e, 7a, 563m | bie ®. aU (Sentnim [= äJJitte, 2«ittel' ^im!t] \l499e-500a, e-la, 2e, 3e: ter «pfanetcn III465e, 6all; bc§ ^:ßlaneteU' f^ftenig 11140a, (344e) 5e, 7e, 503e-4a; ber ^lanetentrelt III 18e; ber Seit H348a — 1| c^agrin-avtiget^ 5In[e^u U\404me, (Soniimction 1 138m j (5cn[titution [= S3ef(^aff.: f. aiic^ ba] 11370m: ^^M^e Ulla, III 394a(401e) J Sulinination: SBreiten-53e[tininiimg biirc^ bie (5. IV 569a; nac^ bev e. I363e, IV 166m :| 2)ar[telt. f. ^Wilh. ; 2)edination [= ^Ibtv^eid^.] 1339a, 11334m (tafeln); 2) ic^tig feit 190a, 389a; III 307a, 5Sla, 429e, 446V7a ll,484e-5a; -bieiift III408e, S)inien[icnen lII4äre III 133e :| burc^f^äben [= -forf(^en] f. -f^eibei tüirft 5ur ebbe [tgl. *(gbbe] 1180m, 111378m; (gigenfc^aften [ij: SBefd^aff.] II499e, 5ÖOam,e; III 31e, 207e [378-9a], 406e, 539e; eine ®.+ f. jur anbrcn II (Sinfhtß, @ inmir !u n g [= SSivfung] (f. @bbe, ßvbbeben, ©rb- SD^gneti^mu^s ; ©cnuenftaiib, -fteüung) 1436a; 111485a,m; lY 79me, 129e; -(Sinn?. IV 35a, 212am J (ginpffe III [575-9] 9a || in ber (5!li^ti! 111458a, lV129e; (gtemente (cb. numer. Angaben) \U [380-lm] {488e) , (Sma* naticn 111 490m, empcrfteigen II 91a (^ül;er); Entfernung öon ber erh-aft] III 18e, 408a ||. gro§ f. -fc^eibe j ©rö^e [ogl. 3)imenfionen, S)urd;meffer, Umfang]: S3ifb \\\381am, fcbeinbare III 133e (itjenn fie n^eiter entfernt tuäre) || §albtngel [= §emif^bäre] 111458a (üern.^eilt in ber nörbf.); ^änbe f. «Stvablenb., golbliänbig; -ban? IV 589m [ ^elle [f. 2)?ittag, -fc^ein]: stellen lll405e-4a; ^eltigfeit 111 408all :| ^emifpbäre [= §atb!ngel] III 390e (ni3rbl.), la (fübl,); berabfatten, -tommen f. an«; b^vonetretcn f. -ftrablen. am ^imrncl 1191a, -bitje [= -güitb] 1380m ||§obe II1107e, -b'öbe (O): über bem ^erijont lll73a(84ra), mfcbiebne III063a J -beben [ügt. °9}?eribian , ^ai^ittag] iII450a: genommen 111107a; nebmen ll482e; IV54e-55a, 309a; [511 Ortebeflimmiingen] lV594e; nad; @. fd;iffeu II 296m, 554m :|| bie @. beber 1191a :I| ^crijont: bie ©. am §. lII4I2e, 450e-la (immer I); im §. 111118m; über bem ^. [a. ^öbe] 111450m (3)aner), 547a; unter bem ^p. 1413m, 4a; IV117a .|| ^nUeOO = Um* bütlung(en) u. f. bort, Sabre^jeiten f. SSirTung, jenfeit ber @. [ügl. -f^ftem] 111477m II Äern: bie ®. ein bunfler fern (bu. Ä. ber ®.) [= fdiirarjer, crbbw erbiger] III [5.52m-5a] 2e, 3e, 407m; erbbafter III 552me, erbiger Ill382e; fefter 111383e; fcbtrarjer [= bmtffer nfn?.] 11361a, 2a; IIl(384a) TÄernflecfc f. @onnenffe(feu Ä :1(— ©ounenför^er [= (Sonne, -fiigel] 1, 138a; 111 48e, 51a, 104e, 282mll, 381a, 2e, 401a, 410a, 490m ; IV82a, 1016 6onue: Röxpex — 5le 98m, 132a; V12m; Körper bev @onnc (°) IllSlell, 408a,m; angcl)creii f. gel;öven, S3ej(^aff, 111383a; Souftitiition 11370m, 11164a || ber bunflc i. 111 382a, 4m,e, 6a,m, 0398m, 405a, 9a; lV131e | bev @. {aw \\ä)) bimfel in 410am: faft b. 111 [381e-2m], 2m-3a (ä^nlic^e Sliifid^t); bic @ümte ein bunÜev ^ör^er Ul 383e-4a\\ ber fefte 111395m; jum @. gehören, Wa« il;m angehört 11 361a,m; 111383am; Ävaft 111 45e; £)6eipc^e 111 385all,6m; 9tinbe 111386m, Xl^eil 111384m —:|| Ävaft [ügt. Sivfimg] (a. omagnet.) Il501e-2a, lll(45e), lV79m: -äu^enmgen 111 375-9a (8m), in ber®. 11130a J -!raft 11501e:l|iim bie «S. freifeii, freifeiib (i>cn il^reu Sßßeltf erlern , Planeten ii. <5cmeten, gefagt) [= fic^ tH'trcgeii , ij: Sa^n um bie ®.] 1 95a,m, 105a, 121a, 8a, 137a, 141m, 6m, 8e (299e), 412m ; 111323e, 371m, 6a, 408am, 410a, ö59e, 569e; IV 5a: Mm äöcltför^ev ! 11 361m J bie @. fveifeiib 111422e (um bie (Svbe) :|| Äuge I: bie @. eiue buufle Ä. \n383e-4a, 407am; eine leud^teube Ä. 111 396m | -tugel 111381a: buuf(e 111382a, 3e || ?age [4: @tetluug] 111437a, -läubev II 194e, -laugen U03a II Sauf [= 33en).] ll(194e), lll(45Sa)486e: f({)uenevev lV(158e) J -lauf 1185a: fc^eiubaver 1196m, 11197m || leitcub 11347e, 499ell || leu^* tcn [4: f^eineu] IV 5a* | leu^teub [ügl. ojBeWenc^te] 111 49e, 396m (408mll); Ieu(^tenbe [f. OOerfl., -fcBeik] 111 410e (9)?atevie) .|| f^ic^t bilbet ein bef. «Stürf l;ieruad;, ünU f. ©taub | $!uft (um bie @.) [= 3ltmof^bv f. aud) Um^iitluugeu] 111 (51a), 382e, 408a, 412m: ?uft-2Itmof^^äve f. Um* pauugen || maguetifd;(e) lll31e, 484e; {Y79m-80a, 83me, 98m: traft lV648a\\, Vlle(12a); Gräfte IV 79e, 401a, 417a; uic^t magn. III 401a J 2«agueti8mue IV 82a, l^agueth-aft IV 90m || 9J?angeI [= ^Kbtvef., of^uc ufn>.] Ill546e, mavmorirt f. @d;eibe || 2«affe (bef. im ^Jer^Hltni^) I153n,4a; lIl[5cn f. Ölem. II £)fcevflad;e [= @oune] (a. -föv^ev) III [381e-405, i. 407m-419 (pI;Vlilc^eS3e|^affent)cit)], 404me; -06. (°<^) III 404m: %\\^W\ 111412m, ^cjc^aff. [f. 6cf. ijov^iu attg.] 111490m, (Stitfcmuig i)cu bev O. 11158le-2a, Sifd^einimgeii 111382a, leuc^tcube lll407e, Öffmiiig III385am, ^voccfje 1113850, 3uftanb 111 412m .|| Öffninig(eii) f. Obevfl., Uml;iiUi:nöin; c^ue ®. [= aJJaugel iifti). , Dgl. \\\6)i oiifgeln] 1 185e [b. ^. xonxw fie uid;t f Ceolat] Ij Ort [= ©teüe, ©taubovt; % ©taub] Ill(486e, 628me): bcv fd;eiu* bave, n)al;re 111380m j OvU^toevanb. [= tvan^lat. 33ett). iifh?.] 194e (^5iam) •11 ^araUaje; -% (^) IIU26a, 495all: tvübiivd> kftimmt, SBeftimmmiöeii III 493am', (Sorvectioii 111^3800, = SSevbeff. 111 ^gie :| ^^otofVt;äve f. Uml;üüimgcn, 001-3. 2»« 1| alö flauet II 350m, 505w-4a; 1 1 1 424e, 4656-7a, 473a: ob bie ®. uid;t ^4>Iauet eiuev anbvcu ®cmie ift? 111 574we J ^tanc* tavifd^ llI465e, Planeten [. 2lvt. :|| am ^ol II1450e-la (immer fd;eincubl); ^ole III 391m, 404m ]" ^olargegeiib III 390e, Im; Y lle "[ -ipolarifatiai j. -li^t, Polarität I 195e || ^oren 111 404e, 490mll | ^rcce^ 111388m; \12am, 20a', -ceffe [f. metcoroL, Oteifl., Um^üüiaigcii] 111 565a :| ^nx* jicirt [. -fd;eiOe, radius vector III 458e || 9?anb [f. <^?id;t] 111124m, 396a,el!, (417a),m, 489a; -raub O 1390a; III 73e, 384a, 403e, 4a,m, 490a: -ßrr;ebniigeu 111489m, fc^n^arser Äerii lP361a, -ftra^leii 111417m J 9Jänber III 395m,e, 6mlll,e, 7a, 419a; -r. 1 llOe || rechte f. ©taub, 3?ei)oüiticneii f. -fd^eibe, [^Jid^timg] (Jjgl. 33eh).) 1150e (gegen einen ^iinft), 9linbe III (386m) || ^Rotation (um tbre 5id;fe) [= Umbret)nng, iineig. = Umlauf; tgl. 53en^.] II 361me, 5m, 511e; pl. -en (Oc>) III 392a : [©efc^.] III 418e-9a, 484e; -^^'it [= Umlauf^seit, togl. Umbre^nng] Ul 381m, 392am J rctircu f. um || rct^Ii(^ llUOGe; 3enl;e 11358a, rn^enb M49me; mit 2eateniten [= Sraknten] 11350m, t-[c^ei6e bilbet ein kf. @tüc£ I}icruad^ || -fc^ein III 415e: l;eüer 1390a, 3m, 402a J bie @. Verliert il^ren ®(^ein 111413e, 5e :|| bie <£. fd^eint [:]: lendjten]: S)auer f. über bem ^crijcnt, immer! III (450e-la) ; nic^t f. o^ne @., nid;t aufge^n -Ij (S^idbt(en) f. bei Uml^üüungen, Sonnefchmid (Fried. Traugott, c. 1763-1824) IV 592m {Colima: fanu il;n nic^t erfteigcn, njaS er auön^irft), f^tvavä [f. Äern] III415e | (Sc^tr er traft [= ©raüitation] 11348a, 5ü0e; -:punft III 372a, 628a :| (Seite III 401am (eine trävmenber!), a (bie nnö jugctvanbte) ||. ©elbft leuchten 111228e* (UiM) 1 felbft (endeten b [bgl. 2»* Umlnifiung] 111372a (381e); -leud^tenbc @cnnen (pl.) III4lm, 293a, 627e; IV 82a .|| fid^tbar [ügf. mmd]: nid;t f. nnfid;tbar; @id)tbarteit IV (309a) :| im «Sommer [f. @tanb] 111380e; gegen anbre @cnncn* [= ^ijfierne ufn>J 111257a, 376a (^Tnsicbung); -f^ectrum 11163a, 300e, 9a | @tanb [^i Ort, ©teile, (Stellung] I 195e(410e), IV(195m); -ftanb (O) I 181m, 2a; III 399e, IV(170m): im «renn^unft II353o; Sinflufe^ [= SivfungJ I(181m, 2a); IViia,16am,38am, 79m; r;ö[;ev II (91a), \mU ll(407e-8a), niebrig 1018 Bonne: (Staub ^ — ^erb ftel)ciib lII408e, -ort 111189m, ve^tc II(407e-8a); im ©cmmer, SBinter lV(98ara); [Sivfimg] (= Shifl.) I195e J -fteiiie 1 401 e-2m (2a, m); -ftein 11411m II (Stelle [= £)vt; 4: ®tanb, ©teöimg] mi89ani, 214am (628rae); pl. -en f. biinHe, graue, matte J^teUung [:j: @tette, ©taub ufm.] I324e, 5e; n345e,365m, 499e; III 45m, 437a, 641m; lV129e; -fteüuug III 641am (@mflHJ3) :|| bie @. ein @teru [= ^ijft.J I59e, ©terubilb [. S3clü. J gegen bie (anbcvn) @terue [:{: ©eftirne, @cnnen] f. °gijftevue, ater üovj. *(5terue; f. and^ @onueuftvat)leu ||— ©onnen ft r a I; I e u [togt. 2\d)t] I370e,446m; IM 118m, 355e, 401a, 500a, 540e, 563e; (Stra{)Ieu bev @. (O) [a. ^aub] 1410a; III 107e (385m), 417m, 465e J -ftra^l (+) j: 5t6= forpttcn 1341a, 111541m; birecter IVl2a+ | (Sinfaü ib.+ ; -^eirinfet II 284m; einfaüenb [V497m :] fommeu juv @vbe 111541m; gark ib., IV (12a); iDerben gcbroc^eu III541a,m; Don beu @. getvcffcu 11509a, -Iiäube^ [\)g(. golbbänbig] III 539e; a\\^ beu @. Iierau^treteu III 108e, 564m | in* flectivt III 500a, 541a; ^ufleficn 111541m :| ft-Ioö^ III 143e-4a | ®terue Verlieren fic^ in iljre @tr. III°158e; 35ev[c^tt)iuben ber @t. in ben ®. III 158e, 9a :| bie @. n^ärmeub I337e, 480e; 11284m, IV(lla)497m; SBir» timg I344e, III 55e-5öa (n)oTOätige); n)of;er III oi99e :|| ftraljfeub III 206e —II ©treifen III387am, (Strömungen [. o?)jtmo[^f)äre ; -tafeln II (280a), 336e (5nr ÜJänge) \ (Sonntag: '^«feier 1425m (englifd^e), 9^ame III (474a,c) :|-teid; 11181a, -tem^ III (455m), 2I)ätigteit III (388m); 2^eir(e) f. -fiJrper, -fc^eibe; Trabant III 574»ne (ob bie @. nid^t gar Xv. eines Planeten fei?), Trabanten ber gt. Umbre^.] \U [381m] , 392am (terfc^iebne eingaben, nad^ Scuuenffeden) :| unben?egli(^ II 502e; unfi^tbar [ügl. öerfc^Ieiert, S5er[d;n3inben] III 143e, ni^t fid;tbar IV 546a; unfre S. f. aßg. || Untergang [togt. S^evfdjKMU«» ben] (f. anä) bei 5lufgang) I143e; III106e!l, 589e; -Untergang (O) [f. aud^ -aufgang]: nad; 1^1436, alte 35orftetlung IV 155m, 3eit 11272m J unter* ge^enbe S. II(164e), III 64a |I unt?erbedfte f. -fd^eibe, Uvqueü III37aa; ob bie S. fid; beräubert f. S3efc^nff., S5eränbb. [bgl. ciffiärme] III(551e); 5Berb(eid;uug 111411a ||. bie S. berbunfefnb IV 171m, tcrbunfelt [= ber* finftert] 111415m j 35erbuufelung ber S. [= 35erfiuf^eruug ; ögf. -fd^eibe] (f. auc^ Umbütluugen) 111411a, 4e, 5el! ; pl. -eu (*): [Hufsal^hmg in ber @efd;., gefd;id^tr. 9f?ad;ric^ten]* III [413m-6]; lauge 111411a, 3m, 4ain,e, 5a,m; b. b. (Souneuftcdfen III592e-3a* (Äernfledfen), burd; Sonnenft. er* !(ärt III 414a;, Uvfad;en III595me, 414e. 6e; [Uixd) Keine Seftförml] (gönne 33erf — 3, f (Sonnenfinfternife 21. allg, 1019 11361m :|| öevf iuftert(e) [= toerbimtelt] I 413a; U 14 14a (5a), 6a, 489a | ^erfiuftening [= ^Bevbimfehmg; tgl. -i'c^eibe] lll(413e)4a, pJ. -en Hl 393e II i^evgrc^evt Illl06e, llöm; SSerfebv mit ben . I 82e j erregt Sß. III 57er] III+282a; -tcr^er (pl.) f. be- wegt, freifcn, @cnneni>ftem ; -leuchte II 347e, 499e, 500m; 111575a, 406e:\ -irenbe: Sommer-®. III 171e (207a); ©efen auf ber®. III(408a), Setter f. -fc^eibe, Si(f>tigfeit III 421e, im Sinter [tgl. ®tanb] III 380e II Sirf ung(en) ber @. [= Einfluß, (Simtirfung; :j: Äraft, tgl. abl;ängig; tgl. ®onnenftra^Ien] (f. °(Sbbe, *@fectvo-2)^agneticmu^ ii. ä. ; (^rbbeben,- (Srbe, ^(Srbtiefen; ^gi^t, oSraiirigfcit, oSBärme) 1181m; IlI[575-9, ^. 406e-7a] 379e, 382e, 8m, [599-401a] 399a, 408m, 618e; IV IIa, 16am, (35a, 38am), 79m-80a, 175a, 497m, 649a: auf bie 3abrefi3eiten III411e :|| äßclfrf^en 111536m, 2Bcl!e 1 106e (bie ®. bmd^ eine SB. fe(m) | Solfen [tgl. ©fttelf] (1. llmlniUnuacn) 111382e, 6m!l, 411me (2m), 490m : n?-artiß 111489a, bergavtige 111390m, -bitnmg 111393m, ©eftalten IM 411e, -l^iiüe(n) f. Umbütliingen; -maffen [[. UmbüUitngen] III 390ra, 4iime [fe^r groBe], 489a {(^xc^() ] wcm^ f. Umbiittiingni || 3abl 184a* jaMtofe IV 4e-5a* || 3ei(^en sg. : au ber @. III 415e; [für bie cn 1851), bcn ber 3*^" UmI;ilUung ber ®cnne I;errii^ienb (111490m): bie rotf;en ob. VDtI;Iic^en, berg- ob. flanimenavtigen ©eftalten ober Srbö^ungcn [bie einjelnen, mannigfaltigen Slugbvüde für biefe ©eftalten ober ßrl;üf)ungen bilben ba? SMI^babet ber nnbe^eic^neten Bnfä^e] III [5gL ogf^^tiir) U[360e-2a, 21. 512amy, HI [388-9, 2t. 409m-417a (aiiBev III 385e-6m, 7m-8m, 9m-390m)], [401m-5m,' 21. 419e] 404e, 412m, 490m; Y lU \ sing, (buvc^ * bej.) III408e-9a; ein- äetne(v) III 385e, 391a (fe^v uörblic^), 412e-3m, 5m, e-6a || ^te(f eu (fo fiirj): pl. II 361m, 5m; III 143m, 382a, 4e, 6a, 8e, 391a,m, 403m, 7e; sing. 11360a; III 384a,m, 403m, 413a,am ||: Jufö^c: [2(bbilbung] (= 2)ar* [tea.)III386e-7a; 2tbtt)e)en^eit , aJiangel [ij: fTccf unfrei] III (404m); bei ben 2lUen f. ®c\ä).; 2lnbli(f, (giubnic! [= (Svfc^eiu.] 111408e-9a; 2ln[ic^ten f. D^atur, nvm f. °flecfeu- || S3eobaci^tuug(eu), beobad^teu, -et II 496e; III 309a, 384am, 392m, 402a, 3a, 8m, 9elll, 412a, 9e; lV81e, 173e, 4a: lauge it. fleißige IlUOime JS3eoba^ter lV81me || ißefc^aff. [. 97atiir, 8ef^r. ]. (Svfd^eimmg | ^Beiüegung, bea^egen fid^ [^ Drtöijeränb.] 111392a: be* fc^reiben Linien 111390e, gegen ben «Sonnenranb 111 384a :| dentnmi III 384a, 3)aifteüungeu [= 2lbbilb.] 111405a | 2)auer 111392m, 413a: lange Ml 391me, 413m :| bunfle 111 398e, 408m ((Stellen); (Siubrucf f. 2lnbU(f, einf(u^ f. Sivfung j|- (Siitbecfer U 367e, 111234a | (Sntberfung U 238e; 354m, 6e, [360-2a, 21. 511e-2m] 361m, 5m; 11160m, 76a, 383a,e: öor I11418e, 484e || (Sntftel;mig m381e,4e,6a,403m; (grfläriing f. Urfad^; Sr- fd^einung(en), 53efc^veibüng III 3., ä«angel f. Slbivef. ujn?., iRac^vic^teu f, (Scjc^.; iJiameu 111383m, 409me \ matnx, SOöefeii, SSefd^affen^eit II5öime, 511a; III383am, 4am, 403am, 490am; IV2i2m, \lle: 2liif4tcii bar- Ü6er III [555-5, 21. 409m-410m] :| febr nörblid; III 391a* | Drt,' ©tettc [4:2age, @il5, BcueJ (f. ubrH.) III 413a, 490a: kl;alteu 111392m, iwr* änbern III 392a || ^|3eniimbra [= ^o\] III554am,e, 5all, 6a {410me): graue IlI385uTpl. ^4)enumbren [= ^^ C>cfe] III 55ie, 4a, 398a,ra :|| lOiäkige ^criobe bev ^reqitcnj ber @. I11401e-2o; IV74a, 75a, Sirne, 15ie-2a, 173e, 4a, 199e-200aA: \{)x S"fammeii^ang mit bcr 10iä|r. ^er. ber SSevänb. ber magiict. ^btueic^img [f. übr. ÜSeräub. ber *magnet. Slbtü. : ©onue] IV647e, 8e; mit bem (grb-ärjagneti^muö Nile J gerieben III388e :j| ^eriobicitüt [ögl. SBßieberfeF>r] 111401m, Vlle; periobi](^ f. gveqiienj || rci^ f. ofJcden-, Römer f. @e|c^., [©c^rift über @.] 111410m; ©clteii^ ^eit [f. aii(^ bei grequeng] (= -arm) I11391all,m, e-2a; IV212m | fid;t' bar, gefel)n: mit bloßen ob. iiubetDaffneten 2tiigcn llI385e*, 592m, 405o, 5ell-9a, 412a, e-5w, 5e; [telefco^ifc^] 111490a (bei e. ©omienfiuft.) :| @i^ [:J: Ort ufnj.j III407e; bei ©oimejifinftermffen III 490am (u. 3ufammen' l^ang mit bereu (Svfc^eiuuugeu), ©cuuenvanb f. SSeU). ; ©teile f. Ort, -en f. bunfle; StabeUc III 401e, 2, 3e; Scm^cr. f. Sirfuug, tt}ei(eu fic^ III 520e, Srid^ter (pl.) 111490m; Urfa^, (grflärung III 55ie-2o (2a), 8m, 405am, 490am | Derfd^tüinben u. teuren trieber II361a,m; SSevfc^lv. III 403m JSSert^cilung [= häufig!, u. ©etteu^.] (f. Sage) III [590m- im] la, e-2a: 3onc bcr ^äupgfeit III 590m-ia :| Sßärme f. Sirfuug, Sefeu f. Statur, SBiebcrfebr [ügl. ^eiiobicitat, a. terfc^triubeu] III59ime || Sßir* !ung(en), Siuflu^ [f. S5erbunfehmgeu ber @cuue] IV77e: auf @vb-2J?agne' t\mn§ [f. übr. ba ©lieber] IV2i2m, feine ^eitevfeit 111405e; ^alte, Äorn^reifc [. Söarme; 2:emper. [f. auc^ SBärmc] III 405me (fein Sinfl. auf 2.) I auf bie ©arme ob. Xem^er. (ob. Äälte) III [555m-9a, %. 4llam]; toevmetjren bie 2B., ßinfl. auf bie .^ornMfe III[557m-5a, 21. 410e-la]', ftra^Ien Ujeniger SB. am 111395e-9a, 419m I| ^a\)\ III 402, 3m, 411a | 3one [zj: Ort nfii?.] f. grequeng, SScrt^eil.; B^^nen III 404m :| 3ug III 414a, Büge 111393a t ©onncngcöict [4:@onncnf»?|^em; bie gcmeinfamen B"f% ^i\^(x finb burc^ ° bejei^net, manches ftel)t aber aud^ unter -fvftcm] (fafi immer uufer @.; [. U) III 297me, [371-624], [371-7, 21. 406 (aüg. u. einreitung)], t ©onnenQelnet , (Sonne: j ^idjt tue p 1023 375eil, 461a, 529e; Gebiet bev 6- O i94e~95m (95a), 111 57i«i Ij 3u[ä^c: 2lu^bel?nimg<^ [ügl. bei ®rense; ij: ©vö^e] III 555am, ankeifte SfJegicn [= ©jtreme, ©venje] IVöm, SBefc^vänfiing*^ [U374e-5a, iöefonbveö f. ^erabfteigen , eigne ißeivegiiug^ l\l297me, ^^laneteii beffelbeii (£-8 IV 8m ; 2> u r d^ m c f j e V 111 406e, 529e ; IV 5a ; SSevl^altuiB bev gntfermingen<^ IV5am, (gjtvemc [= äuß. 9K>gicn, ©venje] 111429a (imbefannt) ; n?a« jmu @-e gel;i)vt° [ög(. iva8 juv *©oniie gel;ijvt] [= ©liebev uftv.] 111514a (557m), Ö73am ; geftaltenveid?° IV 5a; @Iiebev° [= 2:i;eUe, 3nt;alt, ttjnß gel;övt] 111514e, lm,628am | ©veiije^ [=äiiB. 8iegiou, Sitv.] 111 575e-6a (429a), IV 5m: 2lu«ter;uiiiig 111 535am ;| [©vc^eOj (:j: iÄii^be^n.) 111372e, @i-u))))e 111557m; ^ev ab ft eigen juni ^efonbven [ögl. -j^ftem: imtev» geovbnet] IU57iam, lV5a; im ©-e^ 111461m, 514e, 557m, 9e; 3u^all° [= ©lieber ufiü.] 111 37ö; bog ^lauetavifc^e 111529e, ^laucteu^^ f. beffclben; Legion [= 3one] (a. äiißevfte) 111427me, 2r;ei(e<^ [= ©lieber iifn?.] 111488a, Sopcgvapl^ie 111460e, imfer .] lU125e, 7e, 287e, 540a :| Uerregcnb IH378me, -(Srfdpeinungcn III (357am); garbe 1130m, 111129m; fortge^ffanst 11145a, ge[c^n)äd^t I11416e | ©eid)ir)inbigfeit (be^ Üid^tö gur (5vbe; ©d^neüigfeit 111 40e) [). auä) *2ic^t: ©efc^m.] II l (40e) 63e, 90me, 9i-92m (91e, 92a), 93e-94, [125e-7, 380m]: (gntbedung III 126m-7a :| @-Iid;t eine.s weisen ©cnjöl!« I11495e, -gen? o (f [= -Wolfen] III404amil; ©leidjuiafe. f. öntenj., gclbneö 1130m, §aii^^tqiielle f. Cueöe, -biiüe f. ^Umbüüungen | Snten» fität [= 6tärfe] 111 103m, 133e, 8a: gleich ob. ©leic^maßigfeit im (Zentrum n. an ben ^Janbern IIl[595e-ö, %. 417-8] 396e, 417a,e, 8a: entgegcngefetjte Stuftest: 5Berfc^ieben^eit bcr ©tävfe III 59öe-7a, 418e-9a :\ wo^x eö fommt f. ©ntfte^., Uvfi)rnng; @onne öon einem Ü-freife nmgeben lU 382Tn-3a, mattee I11416e; iRatnr, Scfd^aff. [f. auc^ bf.] 111394m, [595m-6, 21. 417a\\m]'f -Ocean 111383e; bic ©onne giebt ben Planeten Sic^t [f. übr. 1024 6onne : f 2id)t ^I — 3/ 1 Sonnenf d^eibe, f (Sonnenf pft. allg. *^(an.: ?i(^t] 1207a,m; ^oUrifation [bgl. *2)?onb] III [395wi] 496e, biivd^ baö^olarifcop geVn-iift \\\ [394-6] | -pvoce^ [ögt. ^ev^etuiii. 9^ovb^ lic^tj IH(393e, 416e-7a); Wide, 175m; V(12um); -^loceffe 111 104a, 256aJ£luene beö 2i(^t§ [= UiqueUJ 111540a; ^aiiV^qiu 111 399a :| ?. auö bem Jßaiibe, bcv Sianbev [f. ©ef^aff., ^Hteiif.] 111 o96ell-7a, 417a, 9a II reflectiren [= 3uvii(!iDevieiiJ 111435a, 496a | reffcctivt [= -getDovfcnJ III 90e, 108m, 495e, 503m; veflectirteö 111 420m, 496e, 539e, 566e, 582am J «Rcflej lll498am, aeeflcjion [= Biirüdirerfuiu]] llll99e-200a || SJic^tung III 420me (iiiberiing), ed^neüigfdt f. ©ef^winb. || etärfc [= Ömenf.J Il(361e), m[396e-8, 21. 418e-9m]: [fe^r gvoBe] 111397«;; im 3^erl)äItniB, ^evgteid; U\[396e-8, 2(. 418e-97ii] J -ftävfe [f. *^:|3raneten : Sid^t] lin03e-4a (4a), 133m-4a (4a), 459, 496am j| (Steinlid^t [. «erbalm. I @tval;len III 4i7w, ftralilenbe« 111565a, - u. SBärmcfira^Iimg III 393m :| -ftreifen Ill403e, Urquell beö S-t- [= Oueüe, ^au^tqii.j III 37«a; Urf^nmg, ttjo^er ee !ommt [i;. @ntftel;.] in382e-3a, 398m; SSevniib. III 257am (fiivd^tbare folgen für bic ßibe) | ^erglei^ung, 33cii)ältni^ [f. *äRoub, *^{aneten]: mit anbren Sid^tevii III 397me, 419am] mit ©cnnen* fleden 111395a, jum ©tevnlid^t lin03-4a :| SSävme lll539e (»evloren): -[tval^dmg f. (Stral;htng; -tveHen lll387am; Sivfiingcii, (Sinfl. [ögt. @onne: 2öiv!.l 111 382e, 398m; -njclfen [= -geftültj III 405am (Uvfa(^) | 5 u r ü (f <• getüovfeu [= veflectirt] 111498m, -\rerfen [= reflectiren] lll495e, 311* rüdtrerfimg [= SRefleyioii] 111567m t ©onnenMcitiC (= ©cnne) [»gl. 2«cnbfc^cibe] 1143m, II3öla; III 73a,mll, 206e, 383e, 396m, 470a, 490a; @(^ci(>e ber ©omie (biirc^ ^ t^^,,) III412me, 9a,424a||3ufa^c: ouf ber @. 111 388e, 390e, la, 2aO, 419a; 5(u?fel;n [a. gleichartig, marmorirt] 111412; Zentrum [= 2)?itte, SJ^ittel* <}mi!t] 111385m, 395e, 417a, 9a | burc^forfc^en [= -f^jö^en] 111401m, S)ur(^gaiig öor ber @. [4: iJorübcrge^n, »gl. ©cnnej 111415m (eiucS «ßkneten), burc^fpätjen [= -forfc^en] 111392ra J i^arbe 111408a, -en HI (144a); g^rbung III 415e :| glei(!^artigeö 5lnöfel;ii 111 4J2am; große° III 421e,4e; leiic^tenbe 111418a, üic^t 111397m; marmorirt I11404aO | mixit [= (Zentrum] III 396mO, 403e, 4a; 2)?ittetViin!t [= Zentrum] 111 539a ;| auf bic @. ^rojicirt I1361e, 512m; 111397e; ^anb 111417a, die'oo" Iiitionen I 323m, ejeid;net, maud;e8 öcu bort ift aber gugleid^ ^ier an* ^cfcOIoffen) [b. {). unfer @onnen[vftem; . . . 111 371e, 557e, ö64a,573a, t ®onnenft)flem big ©lieber U 1025 587a, 62(Sall, 630m] [j. ^Unicten] 1| aüg. ©teilen: I 80m, 91m, [93e- 151 , 21. 388-414J, 94m-95m , 125m , 151m, 3a; III 36a, 182a, 282a,m, 323m, [371-624], [371-7,21.406 (aügemeiiieä u. (Sinleitimg)] , 371am, e-2a, 5m, 461am, 555e, [587, 628am]', plur. -ft^fteme O III584e; @i}ftem bei- ©cnne {^^) lll 587m \\ 3iifa^c (bem. ©lieber, äöeltfbr))ev) : 21 b* ftanb bcm ®. 111271m; gvo^te 2tbftänbe [= (gntfern.] im @. III372m-5a, 40öam :| 2Ibftufmigen f. ®i?ftem, 2lnalogien mit bem @. III 46iam, 2ln* fi(f)teu iibev e3 111440a, 2ln3iel;img [bgl. ©onne] III 294e-5a (-^^fräfte), 2lu«be^nmigO [=®rcBe, f. aii^ (Svftrecf . ; 2) f. (Svtreit. iifn?.] III (535am), ^ereici^ f. ©renje; 33erei(^evimg , Bevcic^evt [= grtreit., SSerme^v.] 11176am, 377m, 557e; 33e[c^aff., (Sigeiifc^iaften [f. teibe anä) bei D^Jatm-] 111587a; ^e)cf)vän!iingO \ii374e-5a (33crt!)eil) 1|- beilegt fic^ 1 184m | SBeii^egung [:{: DrtSüevänb. , 2vaii§(atiou] III 47e, 280a, 7mli, 57^e-2a; pl. -eii (*): 2Crt III282e; eigiie^ [= traii§Iat., 2:rangIation ; fortfc^reitenbe, ^ortf^veitcn ; Ortgtoevänb.j 111287m, {297me)', fortfc^reitenbe [= eigne ufn>.] III 2Sia; 33em. im @. III 289e*, 628a; ^ic^tinig ber ^. (^imft, trcbin) III 2<90-2a, 3a; tvanglatorifc^e, 33eii\ be§ @. im ob. biird) ben SBeltraiim (f. auc^ fogt. bef.) [= eigne, fovt|d;veiteni:e , Sranelaticu nfn?.] (ögL *(2cnne, ^Seltranm) HI [278m-281a, 2r. 287amj, 464a(487a) : @efd;. n. (Sntlridlung III 279-281a', 33en?. bmt^ ben äßeltraiim [= tvanelat. nfm., f. awä) ba] III 2ö6m .|i S3tlb II357e: bag e§ Qttoaljxt III373am, im !(einen III52ie :| SBilbung 1127a | (Central-: -ferner IV (212a), -fräfte III375e-6a ((Sintrivfung) ; Zentrum [- (Sd^trer^Junft] III (283a) :| (Scmetenf. ©lieber, 3)ie^tig!eit 190, 3)nr(^iranbercr 111573a I @igcnfd;aften f. 9^atiir, 33ef^aff. ; (Sigent^iimlic^feitenim®. 111531a :| [Einrichtung] 111531a (2lblveid)nng), Elemente (numer. 2(ngaben) [= S^Ww yerb., bgt ^Seltför^er] III579e-5SOa(33oranöi(^i(fung), (Sntbednng f. ©lieber, Sntfermmgeno ^^ 2(bftänbe] IV5am (^Ser^ältniB), Er!enntniB [t tenntn.] HI 5S7 (atlmäfjlidje), Erfd;einnng ). ^I()äncmen; Erftrednng, 2lu^bebnung [f. auä) bf., i^gl. ©renje] III 555am, IV 5am; Erii^eiternng [=2lnebebn., 53ereid)., 35erme{)r.] III .977m, (529me); gegen bic anbren gijfterne [ügL nabe] III 374me, g. ben (^ijfternt^immel f. untergecrbnet; gcrmen f. 9Zaturf., formen* vei^ [= geftaltenr.] 111587a; gortfd^reiten [= fortfc^reitenbe, eigne i8eli\ uf».] III 157a, 297me; bem®. gefafirbringenb 111630m, [©egenftänbe] III 374e-5a (auf 3^^^^^^ snrüdsiifiil^ren, beftimmbar: ob. nic^t) [oqL ^cif)k\\' ber!).] I tna^ jum @. ge^ort^, SbeileO [f. anä) bef.], Sn^Ito [^ ©(iebcr, 2ßelt!er^er] ]142e', IIL97ia[376], (573am); §immel§!ör^:er [= SBeltf.] II 343e; ^^^laneten 111232m, 514a; berfc^iebnc Seltför^er [=§immcl§f.; f. \}p. @I. nnten] III 37im :| [®cf(^.] 111373m, [557]; gej^altenreic^o [= fovmenr.] 111 (5a) II ©liebero [= n>a8 gehört nftt)., SBelttlnter] I 549m, (557m,e): [2lnfjäb(.] \U628m, Kometen \115m, aümäbl. (Sntbedung n. Er!enntni§ III 5S7, ©eftattung 111587a, [Sude] III 549m, Ort 111587a, ^aneten f. 2trt., 9^eid6t]^um III (587a), iinbefanntc III (440e), Urfprnng Ul587e, 21. ö. ^umbolbt, J?c3mc3. V. 65 1026 f ©ünnenfi;ftem ©I — Q, 6oiitie: fUml^üniutgen 51. allg. il>ermel?nmg III514e; berfc^iebenavtig, S3-feit U\587e, {628a\\m)\\ ©val^ita* ticii lllb04a I @ren5e°(u. 53ereid^) [:j: ^aiib, ^egrenauiig; ijgl (Svftvccfimöl IV 5w, -en (*): Slu^be^nimg III (555am); tvobiir^ Oefthiunt 1149a*, III 375e-6a :| ©rö^e^ [= 5(u^beht. iiftt?.] JII (406e), ^iinmeU!ev^^er [= l}^. Seit!.] ü ©lieber; im ©.° 111517m, in unferm @. 111304a; ^\\\)a\t^ f. traei gebcvt, jenfeite unfrcö ^-c [tgl. Seltfi3i|^ei] 1 152a | ^enntniB [4: (grfenntti.j 159a; 111 76e, 548a, 555e; nßmä^I. \U 587 , S8eveid;enmg 1112m, tcüciibcn III155e :| im fleiiien f. Sßilb; 2agc f. Ort, «Stelle; Sücfe f. ©lieber, bem tl)um f, ©lieber :| OJefuItate f. 3^^)I^"^^^1'- / i" ^^'^-'^ ''* 279e, [ecl;iift] 111380a; ©d^ti^er^Mmft [=-- Zentrum] I 149e, III 2a^ gel;ört) 111572a, 6a, 587m: [Slrten] 111876a, 55efd;atf. III 380a; S3enj., bnnfle 111372a; (SIem. f. nnmer., jenfeit^ ber 2Ö. 111376a, niimer. Sin» gaben ob. Elemente IlI579e-550a; 53ejiet}iingen jiir @onne 111575m, 6a; jcln- terfc^iebne III57Jm, n^ietcrfebrenbe 111 376a J Seltranm f. S3eh?., tvan^Iat. 53ch>., Ort, 2;ran§ration «H 3flt)If"^evF)äItniffe, nnmerifd^e 9?efiil* tnte [=@lem.] (tgl. Seltför^er) III 579e-5S0a: ^nriidfill'nmg auf [cgi. ©egenftänbe] II 1 574e-5a :| 3cne° 111517m; fe^r jufammengefe^t [4: reid^] 111373m, ßnfammenfetjnng [^i Üfeid;tr)nm] 111628a (gro^e) t UmpKltngen ber @onne (jitei, brei; ja ein ©ebanfe ton bier) St. (aUgemeincr G^ e i l) II I [381-2m, 51. 407 (brei) ; 385e~6, 389-390m] 382am, 407am, 8e-9a; jivei III [5S4e-5] 5a; sing. Um^üII.nng (i[t l;errfd^enb im f)}ec.2:(icire35.)Ill 395meT@onnen-Umr;iinnngen IV212m, -nngIlT490m:l| auä) genannt : 2) ^ ii 11 e n (biirc^ ^ torn bej.) II 361e-2a, 370m ; III 64m, 397a ; 8g.C^iiIte[|. britte; SDimft-, ?ic^t-, Solfen-] III382e"| 3)@(^id;ten (+torn) III384e (jttei), .5a(beibe); sg. ec^id)t [f. 3)iinfH 111387a ||: Jnfn^c [bie eomie: f Uinf)üaungen 31. allg, — ^. 3te Um]^üanng 1) 1027 ixMvf Iid)en 3^if- 2""^ ^Ö9- ^^'^i^ f"^^ ^"^^^ ^^^^ ^i"^"^ * («^^f^" ^) t^cgeid^iiet ; IjaiiV^t» fa^Iic^ mcrben Iner aber im 5(I^>I;abet (o^ne ^Qid^ni) bie 5Iii^brü(fe für bie ein» gelnen 3 Unilniümigeii (it. einige ikev 3nfät3e) anf biefe ©tücfe (bnrc^: f. 1, II, III) öevtinefen] (ber plur. Umbüünngen, ^iiüen, @(^ic^ten tvirb bnvd^ nacfjc^ef. * bcseid;net): 5tnfic^ten f. II; 2ttmcf^bäve [= l^uft] f. II: 2nft-2ltin. f. IV; 3tnftt?amiuöen f. H n. III | änfjeve f. III (SSoltenl^üüe); nnBerfte f. 111 (2)nnft^iiüe, -fvei^; Uml;iiünng) ij S3eh>egungen f. II, bunfel [= o^a!, ij: triite] \. III | 3)nnft: -biiüe f. I (innere), m (änßerfte, -evc); -freig f. III, -fd;ic^t f. I :| fenrig f. II (^üüe); *gaefcrinige [f. II]* 111405a, IVlSle I ^üUe [. aüg., III; füllen f. aüg. :| innere f. II, inncrfte f. I u. IV; Sntenfität f. II 0:|5r)otof^rmve), *rencf)tenbe IVlSle*; 2ic^t [i^gt. (gcnnenlid^t] j. II n. III: -Mille f. II; ?nft [= Htnicf^^^ärc] f. U: $!nft-5(tmcf^f)äre f. IV; Omektad;c U361e-2a*, mittlere f. II,na#e f, I; £)ffnnng(en) [f, I, II («pboto!>I;äre)]* HI 386a (sg.), lV2i2m (pl.); v\>d [= bnnfel] f. III, $l)Otcf):I?arc j. II (geleg. I n. III), *^rcceffe lII4Ö5a»7^, o5^nnbev 111 385m*, *(g(^id;t(en) f, aüg., felbftlenc()tenb f. II; bei ©cnnenfinfterniffen f. III, (Sonnenlicht f. II (^^ctoflJbäre) ; trübe [--|: bnnfcl n[ir.] f. III, 55cvanbb. |. II (^^^ctcf^^I)are), 55erbunfelung f. III, Söanbe [. II, Sirhtng f.III | Seifen f. III (geleg. IV): iv-artig f. I; -I}ilC(e f. I (innere) n. III (ändere), -bütlen ]|i 104e] -mafien f. III; ii^olfig [. I n. III — 1| S3. bie lirci Unt^iiUuiigcn einjcln: I. bie erftc UmbüHung (tie innerfte, ber ©cnne näd)[te): 1) Snnftbülle [f. Imal II] 111 5(§2m (4e, 5), 398m (407mll): innere 111 382m, 398m: Cffnnng III 385e, 6a; tuoüenartige III 382m \ 2) 3)unft* \ä)\ä)t III 552e, 385a,m,e: bebedt bie ^b^-^tcfi^bärc [i?gl. III ScÜenbüKe] 111532e, nnter ber %>h. lII385e; ircffige S^. 111 384e(6a) | 3) SBcIten: ir-artig i. 2)mi[rbüüe; -biiüe 111385a: innere 111 (407wili, 8a); irolfig f. S)nn[tf(^id^t :1|— II. bie jöjcitc Umbnlhing (bie mittlere): 2)nnft^ütle [fünft I] 111386a, feurige C^iiüe 111 (410m) | 1) gasförmige Umbünung (gamtige lU489a) 11 136m; 111 395m(', 6me(407e): $?iift 11 362a :| jnr 3»^" §ii«e f. ^botofpb.: SSelfen J 2) SiditbüIIe 11362a; 111 5S2a,m, 5 (5a, 6me),596(a),407m(e),8a(418a,490m): frü{)e äbnlic^)e 9rnfid)ten 111 [382m-3a, e-4a]; = STtmoi^bäre [= 2uft] 111407e, 411m,e; Slnftvaünngen, S3ewcgungen 111 383e-4a ; an§ i^r tcmmt baS Sic^t [\:gl. ^bctof^>^).] 111 395vie,6; = 2nft [= SItmefpb.] ; Öffnung(en) [^Pictof^b-] in382all, 4m (5am,e), 6a,me, 391e, 410m; fe(bftrend)tenbe 111 389a, 395e (6m); Sdnbe HI (398m) 1" 3) ^I)ctcf^^äre [f. and; gcleg. bei I n. III] lII332e, 3a, 382m, 3e,4e, 5, öme,e,395e,8m, 4077n,4ne: ga(^äve ||. äöoÜeii^üUe 11362a | 4) andere SBolfeiMllc III 382m[389-390m, %411-2al Sdlm, 3m, 4:H, 407m, 411e, Sa: 2liifti>aüiinoen 111390m; faj^ bimfel [= tvük, o^] 111 382m, 407m; ©eftalt 111397a, o^a!e [= bimfle iti'h).] 111393m; bebecft, iimgicbt bie ^bctof^Mve, ift über ber ^\). [ögl. I S)im[tfc^id;t] 111389a, 396e, 407m; triite [= biintel r,fii\] III(396e), [SSerbmifehtng biivc^ [ie] 111393m, [Sufiuig] m396e; Sollen IlUllm, 2a, 490m: -maffen 111390m, 4iime ||— IV. bcüe $!iif t-Sltmc^ f^I;äve (jtüii'c^en ber 2)iin[tbiille I ii. bem ©cnucnter^^er: nacf) W. Her- fchel; [eigentlid; 1»* 311 nennen]) \\\[386am]: SBolfen III 386m *Sonnefchmid f. @onne @, fonnig f. am ßnbe üon @cnue, ©cnntag f. ®onne % :\ Sonfon (§o^e in ^tntioviiiia) lV556a, Sonßnate {WittMma;) IV 300a (§afen), J. v. Sontheimer 11449m (Ibn-Baithar, Überf. 1840) |@ooIe f. @alä; @coI-; -bat IV 35m, -qucüe IVSemW] Sophara II 167e, 415me; Sophir II 167e :| @o^{)ift II 106alll, 257m; IV 170a | So- phocles IIi2a: Electra I1499e, 500am; ©eburt^crt II i2a; Halfan anf Lemnos 1256m, 456m; g^Jatiir 11104m; Oedipus II 12a (100a), 500m ; Philoctetes 1456m, Pluton V60e; @onnc I1499e, 500ain; [2;ragi3bien] 11 78a ■[ sopka (riiff. :^ S5ul!an) IV[387a-9m , 391e] 387a, 8a; pl. sopki (©Iccfen- u. tegelberge) IV 524e:|5opora(^erö; ^ISupara) II168a,416am *Saracte (S3erg bei ber Sliber) 1397a (monsj, II 128e || Sorata (I;of)er 53erg in ^Sclibia, in ber ^^roöinj f^ ^aj; nevado lV293e) I42mll, 310a, 320m; lV295e: Sclo^ 1310a, 320m; ©ebirgSavten IV 2.05«, geI;oben I320ra; Jpcbe I 42mll (47m); IV293e, 437a; in ber oftl. tette IV 437a II— Sorge {mm) IV 280m (35iiiK^ftein) || (Sorgfalt .. . 111153e: mit @. III 6m, 20m, 155a, 622a; IV35a, 108e, 112m, 3a, 216m, 538e J forgfättig [f. 33ea(^tiing, 33ecbad^tung, 9[Ref[Hna, ^liifimg, Unterfitc^iiiig, 3Serfii^e] ... II 314e, 6a, 333e; III 74e, 132a, 154e, 6e, 176e, 279a, 295a, 308m, 435e, 503a, 561m, 582m, 590a, 2m, 610e-la; IV 4m, 109m, 148a, 217a, 234m, 276a, 352a, 444e, 548a; unforgf. II 510m :|| 'orgfam lY3e—\\ Sorrent 1158m (ganbic^aft, Taffo), lV449m {X\\\i) \ Sotarä (SSiilfan bei ^o^^atjan) lY 314a, 9a, 5487n: ^inu^ftein IV482m; feine $?ai:a* ftriJme IV571m ||- Sote (ägi;^^t. ©cttimt) 111206m | Sothis [fi^m.] (= Sirius, ai'4 ©cttinn): (Sttjniol. IM 17 le,206m-7a', -^ericbe \\\171me\\ venta de Soto f. Perote, öov^iov I435e; soufrifere (= (golfatare) [[. Guadeloupe] IV 291a, Ö0i€-2a, 3e; V25e || Soufa (togl. Souza) 1) Ma- nuel de Faria y S. (1590-1649) III 415me (SSerfinfterung, bist, de Por- tugal), 577m (Sob be§ Barthol. Diaz biird; e. (Kometen, Asia Portu- guesa) ]" 2) Martin Alfonfo de S. 11315m [^mtugief. S3e[i^nngen inCftinbien, eout — eparten 33e 1029 f^ütjt Orta] :|| South (@ir [feit 1830] James): S)o^^>eIfterue I20a; III 81a, 296m; 9^eklflede, llcib Rolfe III 357a,m; ?age be§ Saturn III 526e "l South pass (im 9IO ton Utaf)) IV 456m, Ä. Fi7/a (l!onbon) IH227m .|| de Souza-Botelho (Joze Maria, 1758-1825) [ögl. Soufa]: Camoens II 122e, 3a,m :j soyate (mej., ^almeiiart) 1 469me @^ä^en II285e (angftöoüe^), ©poliere 1348e |Spallanzani (Lazaro, 1729-99): halfen lY 267a; *Sfrom6o/i IV 296a, 418a ; flammen bei SSuI* fanen V45e gl. 9?c. 6; unauf-gefiiüte; 4) an§* ftcfeen, ergießen; Slußtrurf, *2lu^ftrcmnngen, Srgüffe (togl. 1); 5) offne, geeff nete, eröffnete, unau^gef üütc ; i>ffnen ficb ; Öffnung, (gri>ffnung ; 6) f d^ H e ß e n fid;, (Schließung, gefc^Icffene ; ügl '>flc. 3; 7) n^eite, au^gebeljnte; lang* gcte^nte, lange; mächtige; -- Seite, 2tu^be[;nuug || ^ufa^c (in compos. (S Patten-, 2mal Spalt-): Slbfonberungen in (Sp. IV251e; [alte] IV 270me, in alter Beit [ögl. Oüulf. iDJaffeu a\i^ (Sp.] IV269m; f-artig 1166m II auf Spalten [f. auffteigen, auebred^en, Slu^brud), *2)ämpfe, empor« fteigen uftt.\; fic^ ergeben, (Srbebung, erhoben; gehoben, Hebung; Saffer] I 372m, 452m, 483a; IV359e, 366e; auf einer (Spalte I 249m* J auf-- fteigen [*^ar. 1]: auf @p. 1239m, biirc^ eine (Sp. I 459e* .|| aiiS (Spotten [f. Sluöbrud^, (gmporfteigen, ergießen, 9}2affe, dtaud), «Stoffe, SSir* fiing] V35a || augbre^en [*^ar. 2] auf @p. IV 614m, -enb it. IV 267m I 5^un^rud^ [f. ^ar. 2; :|: SBirliing] (f. *2:ämpfe, ^Stoffe): auf (Sp. 1221a; a\\§ (Sp. \Y{275m tul!. ^orm), V(98a*); Slu^briicbe [f. ^ar. 2] IV(272manf @p.); 2tu?ibru(^-Öffnungen IV270/«e (inilfanifAe) || 2Iu«bel)nuug [f. %n\ 7] IV305f | auSfüüen [*$ar. 8] 1300m, 2t. I 184a, -eub I 275e; 5Iu0füüung [f. ^ar. 3] I 223m :| ausgebrochen auf (Sp. f. o^Hlf. 2«affen, aih^gebebute [f. ^ar. 7] IV415m, (Stoffe) ausftcßenb [*^ar. 4] IV382nm; 5Iu§n?ur.f [f. ^ar. 4] V33a, -auSivurf 1396a; [an SBergen] (o.gr. Spaltungen) 1278a; [SBefc^aff.] ib., IV369e | 33i(bung 1030 ©palten ^i — U bou @p. [= (Sutftel;., (gräeug.] IV316a, -b. lV281m; S3itbungen in @^ IV251e :| ccmmunicivenbe [4: 3iifo"'"^fii^)«i^9] IV 232m j em^üvfteijien, @. [f. ^av. 11 : auf @p. f. *@ebivgö!etten, aiiö ^p, f. Oßiilf. iKaffen; -mb [[. ^Jjav. 1] f. o@tüffe ;j ©nge lV425e, entquetteu [f. ^ar. 2] f. geöffu. | (gutftet;ung, erjeiigimg [f. ai\ä) bf.; = SSilbimg] IV(455m); Xixiaö) IV (452e), 3eit IV (596m) :| im ^nnent bev (grbe \\t bev aßg. ©egenftanb beg 2lvt, in baö Snneve ber (Srbe fül)rcub lV369e || ergießen oii§ e. @^. [f. ^:par. 4] I 223a* | -(Srgüffe [f. fax. 4 it. 1]: alte (toor ben SSiilfaneu) [=omil!. 3)Jaf[en] IV269-270m,555e-4a(4a);|j— fid^ eil) eben auf @^ [j. ^ar. 1] 1282a ;|| Srf^ebung auf @p. [f. fax. 1] lV360e-la, 415e: auf 5tt)ei @)). lV556m J @vt)ebungö-@^-iIte IV456e* (Räuber) :|| evl;cbcn auf ebe [= 9Jc^, @#em] IV232m, 352a; -@. [= -nc^}] IV237m, 246me :| §au^ti>alte* lV287all,373e; ^ebung [j. ^ar. 1] auf langen alte (sg.) IV287a, 347e, 8a; -en lY 352a, 590a II leu^teube IV 382m; mäd^tige [f. fax. 7] IV222e(455m) | aJJaffeu f. °®tüffe, o^uif.; ma]\e au^ einer @p. V98a* ij 2}Jevibian-(Sp. IV 394a, 420e, 584am; 9fJeben|>. [= B^^igf^-] IV531a || -ne^j [=-@enjebe, @V' ftem] IV288e, 553e-4a; Y23e: au§ ©-neigen IV 4Söa J 9^cl5 [= ©elvcbc] IV328e, 444m :1| offne [*fax. 5] 1231a, 256a, 9e; IV263e, 444m, 460e: offen b(eibenbe IV316a, offen gebliebene IV 575a J offnen ftcb ['. fax. 5] 1241a (u. f^lie^en fi^), IV335a:|| Öffnung öcn anifd;e ^altnnfel, 9}?cnarc^ie, 5lVL^ne; if: Caßilien; baö a(te [burc^ + bej.] = Hispanien, Iberien, iberifd;e ^albinfel) [f. Amerika, (Sntbedung Amerika's, Columbus, Juden^ Por- tugal] 1144m; 112966, 300a | 58. Spant er {aui) burc^ o ^gj.) [f. Amerika, Mexico, Quito] II314e,335m, 469a; IV 433a, 607e | d. f:|)amf(^ (an^ buvd) * be3.) [)'. Amerika, Juden ^ Quoten, üiomane] 11315a, 338m, 484m; IV297e, 8e, 513a, 576e; V59m; spanish f. peaks; im @panifd;en [ögt. vebenb] IV555m |I: 3iifa^c: 5ifabeniie YöOa"^, ba§ alte (burd; + be^.) f. aüg. %. I Amerika [f. übv. 5lvt.]: öcu Sp. waä) Am. 1420m, bie Sp. nac^ Am. fintbenb II 54e-55aO [bei *^wer. na^jnfragen] , gro^eö 9?eid^ f. §eiTs fdiaft :I ter 5infunfto f. Mexico; Araber in Sp. I 144m; II(251m, 296e, 335a), 443a, 450a, m; Entfernung tocn 0\t-Aßen II 307e, beni c^tl Aßen nabe II 291e; 2(ftvcnom IV534a*, in ben atlant. Ccean II181mO, [Slnf* entbaft] (f. A. v. Humboldt) IV640a; 33etöl!erung 11301m*, 53etrcbner f. Uvb.; [33otani!] I15öm, Carthager IH-l74m, Cä^av U+llOe-la , ba8 ^viftlid;e 11261a, (Kolonien f. ^TZieberlaff., Somöbie n62e-63^\ 2)ice;tev* 11119a, 111210a; ^id)tung f. >Poefie, (Scmcbie :| 2)ienfte IV563m*; C?nt* bedungen [b] II237e-8a, 254a, 268e, (303e, 311e); (Sutfernung f. ^Aßen, (ävbbebcn lV231m, (gvcbevnng* l*Amerika, gtotte II 125m*, @ebid)te f. ^^oefien, ©efanbtev Holla*, ®e|c^. II(469a), ®xau)amk\k\\° ).* Amerika, ©vcfje f. ^enfc^iaft, §äfen 11493a*, §albinfet* [= Spanien] II55a, Raubet II84eO bevoifc^e 3eit II54e; 5lu^be^uung feiner ^evrfd^aft [ögl. Oberb.] II124e, 214m [grc^eöSJeid; m Amerika]; §of [c] II 358e, (478m, 490a); \n Sp. 11409m, 468e, 488m; IV 640a, V34a; Ingenieur lV537n.*, [Snfeln] 11152m*, mima II 57a , ^cnig [= 2«cuardi] IV171e, trieger 1032 Spanien R — Sp^Hire allg. 1161e*, Ärone* [= Spanien] II 334e (492e); Äiifte* 1399m, IIl 621e; ^»itteratuv [c] 1158a, 68e, 124a (alte); mahnet. 3ntenf. lV(61m iöeobb.); 2}^iueraIieii-(5alMnet IV 640m*, 9J?iiierdqueüen \\501e \mc\\ax6)t\\ II 287a*; SKoiiar^ie* [= Spanien] 11214m, 268m :| \iaä)Sp. II 359a, 462m, 484m; 9fiatur}]efiil;I, -f^ilb. f. ^oefie; 9^iebevlaffimgen 11332m*, [norb* \iH\tl @^n^e] Il307e, Ober^errfc^aft [i^gl. ^errfc^.] IV 537m* Officier II 460e*, ^almeii 11450a; Spanish peaks (in beii Rocky Mount.) \\436a, 8a, 595e; ^flanacu V53a, Phönicier IH-174m | «poefie [c] II[61e-63, ^'I.124-5m (6ef. 9?atiivgefü^t, -f^ilbenmg; 62a , 68e, i24e-5wi)] ; ^cefien II i25mO (alte ni^ftiic^e) :| OueHen [. SJJineralqit., ^\ rebeiib* IV357e; Oeegieriing [c] II478e, IV544m, V27m; gvo§e§ Wiä) f. §err[d^aft | (Bä}\\\c 11471a*; ©d^ifffa^-t II181mO, 468m; IV57eO :| (Sd^viftfteüer* (pl.) 11223a, 297e; (Seefahrer [c] [= *Poteii] II 368e, III 547e-8a, IV 309m; Sertorius II+165e-6a, @^itje f. iiorbtveftl., @tattr)aUev n+231e I bas fübtid^e 1144m, II162e; fiibhJefll. 11409m ;| Uiiteriier^miingenO II 303e, 311e; Ur6en)o^nev II (+418a), SSeiii I 347e, SBeltiimfeglmig IV 28e-29a*; [sßbrter] [c] I V 357e, 555e, 9e-560a, le-2a, 9e, 596e, 607e; V29m; 3eit f. fjeioif^e, BobiocaUici^t 1144m *l>annenb 1456a j (Spaiinuiig (= S^eiificii) [f. 2)äm^fe, elcchifc^, elcctvo-nmgnetifd^, niagnetifc^] I 200m , 443m, 486m : erböten 11129a, IV lOe; -^ggrab IV230a; ^>cfitme, negative I 486m :|| Spartacus: feine ©labiatoren IV 448a, 606a; @!faten!vieg \\606a \ Ve/uv lV605e-6a: befe^t i^n IV447e, im Krater 3"ff"t3^t IV 448a || Spartaner (= Spartiaten, Lacedämonier) 111594m (Ärieg), Spartiaten I 37a (beten); f^ät [f. Unter* gang] II 213m *e^ecerei II84e (-§anbel); -en II 292a, 303a ||— @^^ecial- [l MxU djen, ^axte] II 215a | f^ecicll [f. grgebniffe, genereü] 11232m, 288m; lV4m, 222m; baS ©^eciette I28me (Äenntni^), IV 13m ((ginbcit) J @^3ecie8 f. Sl^inerat :|| f^ecififd^ [f. SSeftimmiing , ®genfd;aft, ®en?id;t, feiert, 9'iatnr, @^mere, Unterfc^ieb, l^evfc^ieben , ^erfc^iebenbeit, SBefenbeit] 1153a, 288e; 11373a; III 52a, 63e, 332m; IV14a,251e, 476e, 637a; VlOe: S3efcf)affenbeit 1304m — 1| @^^ectrnm (= ^arbenbilb) [f. f^arben, @cnne, ®terne] III 62e-65m, 129m, 417m; pl. ©Vectra III62e || ©^ucnlaticn [f. V^Mif^] 11519m, Hl 10a, V6e; pl. -en (*) I 178e, 490m; 11206a, 354m, 364e, 434a; 11157m, 213m, 451me; IV31m: bialcctifc^c 11280m*, ernfte IIl527me*, §of)IF)eit 1 69m , ibeale 1384a; tbeovetifc^e (pl.) IV 55m, 155a; V92e; liefen II190e J [peculatito f. ©eelcgie, ^bilcfc^lMe, ^ht)fit II ®pei(^el I393e (freien [f. 95nl!ane] IV410e-la; f^eienb f. ^ener, ^nU fane :| Jofeph von Sperges I 417e (Rörerhühel, „S^t^uolifd^e S3ergiuer!§' gefdnd;te" 1765) ©^J^ärc [H. 1)] [f. 3lbj^anb, 5In[c^aniing, SBecbad^tnng, (Sntn>i(fhing, ©rfenntni^, ^i^fteni, ^immel, {)imm'i[c^, 3been, intettectnell , dlatux, Sphäre — fpiegeln 1033 ^^(aneten, [it^erifc^, tcüiirifc^, uranolcgijc^ , 33evbreitimg, SBiffeiiJ 21. (fiiiii* lic^; = fiigel, bef. §inimelsfiigeO [n^ivb iiic^t kjeid^iiet] 11322m; lUblm, Ö3me, 58a, 160m, 173e, 5e, 363all, 478e, 609e; plur. (g^^öveu (bur(^ * Ui,) II [352m-3, %. 506m\\] 352e; III 165m-6a, 181ell, 201e, 478e ] SB. (ui^t finiil., 6ilbl.) [aiid^ burc^ ^ ^ej.] 1125a, 385a; 11216m; 11125m, 38a; plur. (Sphären (O-*) 11160m, 339a ||: 3u[a^c (compos. @^t>även-): bcibe [b] (pL, ügl. jmei) [b. ^. bie ^iminl. ii. ivbifc^c, iivaiicl. ii. teüiir., cb. fibevi[(^e ii. teüiiv.] I 85a, 396a; II 162a, 261e; III 8e, 25m, 627a: (SmfliiB auf bie ©eifte^avbcit IV7am J53en)egiiiig III 2007ne*, -33ctr. II[200e; bcli}eglic^e III436e* :| biivd;fid;tige I1352e*: em^eiterte<=^ 11316a, Y5a*; e):centvifc^e II 352m* | fefte [= [olibe] (pl.) III 164a*, 6a, 200e, 2a; bie griec^ifc^e (Sphäre II 221m; III[159m-162ra, 21. 197m-202a] 159m, 160a,m,e, la, 197e; § arme nie bev (gebären* [= @^bävenmi;fif ui>.] \U438a, 478am; bie bimmlifd^e mib ivbifc^e ^phäxe [b] (jeben eiuselnen 2Iuebnic! für fic^, and) bie ^araüeleii, f. in feinem 2lvtifel) [= beibe; = iirancl. u. teHur., fiber. u. teüiir.] I 79e, II394e, III (97a), IV 4e, V(5a); bösere IV06a, ^o^Ie I39m; bomccentrifc^e* 11353a, III165me; irbifd^e*^ [= teüiirifc^e] f. bimnil. u. 2Irt., jebe IV07m; fn^ftallene II 352m, 506m; III 163m, 478e | ©^bäreimiufif [= Harmonie ber @^b., «Ißelttöiie; f. bef. §tmmel§töne, ögl. SeneJ Ul[437-8a, 21. 477m-8m] 437me: mä)t gehört III 437me, 477me :| riicfmirfenbe 11352m*; [(Schrift über bie ©^b.] II322ra, IV55e; @^n)ingmig III200me*; fiberifd;e it. temirifd^e^ [f. aEeS tueitere bei l^imml.] 111251a (teü. u. fib.); folibe* [= fefte] II 353a,m; ftarreII352e*, -f#em 11505m; tellu vif c^e^ [=ivbifd^e] f. fiber., iiraiiol. u. \}p, 2Irt.; -Umf(^h?ung 111477m, imtergeorbiiete III °461m*; uranologifd^e imb teüm-ifc^e^ [f. atleg a^eitcre bei bimml.] 111627a, IV 13e', [3nf)t] III165me*(77), jlreio [= beibe] III3e*|I— 53. 2)@^^ärt- cität (=^iigelgeftalt)[f.2luge] 1431a, 11393a, 111166m; 3) fp^ärifd^ f. eegment:||(5. 4) @^^äroib [f. ^rbe, 2«onb] 1174m, 9e; III432e: SHei.H^hiticng-®^b. I29e; 9?otaticng-@^f). (bef. öou ber (Srbe gefagt, = ®e* ftalt ber (Svbe) I 171e, 4m, 421a; IViPme, 21m, 152m f 5) fpbäroibal (=-bifd^): gigm- III 552m (2ibireid;img ijonil^r), ©eflalt I75m J 6) f^^Ö* rcibifc^ (= -bat) 111332m; IV196a,341a: ©eftalt 1150m, 420e; III 329m, 397a; IV24m:|| 2). 7) ©pbärciiiteii (^^icr-S5erf!ein.) I 286e 8) sphaeropteris (^arii) I 43a Spiiines (^rad^maite) II 198e-9a | spica (®tcni in ber 3""gfran): 1'« ©vcüe Ull38m', Sid^tftärfe III 132e, Sm, 142m; n^eiß 111172a Spiegel [f. S)reb-, §obI-, 9)?eer, ^fJatur, ber «See, «Sextant, 2^e(efcc^; f. hier o^ernrcbr] (eine bilbl. 53eb. = 9?itocau f.: Tim, @ee) sg. 11170a, 92m, 132ml!; IVl63mll; pl. (*): beim ^ernrobr III 320e, 34hi, 358a; ^lecfe III (28m), gcgoffener II 48e | 2J?etaüfp. 11128m, ll7e: vctben III 302a* :| [f^iegelt ah] III 502e-3a, 540a :|| 35. fpiegeln f. abfviegetn: fic^ 1034 fpiegeln — ©prad^en: gorm 1^. (=a6fHegeIn) [f. 53ilb] I80a, ni73e, III12e J f^iegeüibc glädjeii 11 370a, 11134a; ©^^iegehnu] [. Siift, 2)?oiib *@^icl [f. ^baiitafie, Seüe, 3al;leii] IV 7ni, 244a, 257m; 266e, 625e; treiben III 527m | pl. (Stiele [f. ?^eft, ^ani^^f] II 441me (iii Rom) :|| f^ielcnb [f. §V^otr;efe] 1 18a; Il43a,391m; 111165a, 201e; lV169al| e^ieße (pl.) 1410a, @^iubel II[437e-8a (2Be(tf)).) | (S^Miuie III 68m (©^imifabeu), e ((g|Minieiifaben); f Rinnen, ©Vinnevtim 1 393e-4a ]" spira 111341m; (S))iral- I11340e {-yieUi^eä), Im (-[onn); spirifer (2:^.) I 286e ;| (g^iritu« f. Sam^e f^ilj [1); awä) in comp.] (= f^ji^^ig) IV436m: €pi^^6eröe \\128me{v) :\\ Spitzbergen (Sufelii im iiörbl. (Si^iiieer) 1188a, 351in: 53veite l\26e, 67a, 119a; 2)cnner I 486e, titfteit I 313m | niagtieti[d;e : m\v. 1188a (olme feciil. 35eväiib.), IV118e-9a (ftiiiibl. S5evänb.); 33eo6. bev Siiteiif. IV 67a, m ; iDZagnetiiabel 1 193m ((gc^tiniigimgeii) :| altes 9}?eeveg-9'?ii)eau 1313m, 9^ac^rirf)teuIV42m, iiövblic^ »ou IV65e; ^eiibel IV26e, 27m, 67a; Steife IV27m, 65a, 67a, 205a :|| 2) epii^t [[. 53evge, Äegel, ianh] \\[576 ^eraOgetrorfeu, jerftijrt]; pl. -eii [f. (Scntiueute] : bev Säiiber I[307ja,m| 3) f^i^ig (=fVi^) []. 33evg[üvm] IV287m: tierf^i^ig IV575e *Splügen-''}^a^ (3llpeu) lV594e, spodiimen f. ^fJatren, Spolin (Fried. Aug. Wilh., 1792-1824) 11423a (coy.eav^^ haxUx\\d), de Nicephori Blemm. opusc), ®^engioIitI)eu IV512e; [^ontauee II 9m, (g^ontaneität 1165m II (g^ovaben 51. (= (Steniliaiifen) I 92a, 11135m; 35. (grie^. 3ufeln) IV372mT fpovabif^ [[. unfein, (Schnee, ^^cii] I 2ö0ra, 399e; III 177e, 3186, 328m, 601a, 2ell, 4a || e^>ovaiigieu (^ft.) IV512e; f^bttif^ 111570m, IV244e ©iJra^en (= Sbiome) [f. Söilbe] 1 575e-9a, [383m-5a, ^. 491m-2m]; II Ule-3; 11155m, 171e; V16m | sing. (Sprache 21. (bie menfc^I. ob. eine einzelne; = lingua) [biirc^ * bejeic^net] ff. @eift] 140, 378e-9a, [383m-5a, ^. 491m-2m] 385a; 1173m, 79e; 33. (= S^ebelreife, ^Tugbiucf ; sermo) [buvc^ ^ kj.] II 46a; III 93e, 133a; V21m jj 3iifn^c (compos. tbnm 1164mO, 74m* :| 9?ein6eit V65eO, (Sinflnß ber Römei- 11265m* (gd)önl)eit 1158m°, fc^reiOen V17e (in terf^iebenen ^g.)/ -[iii" 11420m \\ -ftamm [4: -familie] 1384m, ll420e, IV558m; -ftämme 11290m (35er' t^eihmg) | ©tammberiivinbtfd^aft [= 35ern).] I 379a :|| -ftnbinm [4: -ftH* fd^nng nflr.]: ber Otiten 11420m, p^ilcfc^bifd^eö I555e-4a, tiefe« 11187m, ba§ öergleic^enbe II 143 ] (Stnbien 11 142e || abentenerlic^ - f^mbolifirenbe I 68eO, trennt 1495a* (n. tjereinigt), Übergang (SBanbernng) II171e, lln^ befiimmtl)eit I1399eO Untergang 11142m | Unterfnc^ungen [4: -forfd^ung ufTO.] 11431m*; -nnt. 11460m, IV 170m :| Urf^rung 11155m; bater* länbift^e* 1171m, 102m; \18a', 35erbreitnng II 141e (große), 437m*; toerbrängte (bnrc^ anbere) II 142m, öerebeln ll57e<^,. bereinigt* f. trennt || bergleid^enb f. -forfc^nng, -fnnbe, -ftnbinm | -bergleid;nng [ögl. otbnlic^feit, *eant-2i^nl.] V(22e); [35erg[.] (OO) II 142a, [142e-5] 3a,e: im SIttertbnme nic^t U195e; ^orifc^e 11143m, 195e; [orbentlic^e] 11274«, ^^ilcfopbif^e 11195e, (ginn für 11289a :|| berfc^iebene V17e: bei ber- felben ^ace I {384m) j 35erf(^iebenbeit II 16m || 3}erfc^n?ifternng [4: 55ern?anbtfd^. nfn.\] II 298a , SBertbeilung f. -ftämme | f-bern?anbt 1144m; 3)envanbt* fc^aft [= (Stammtoern?. ; 4= ^erfc^mift. , 3i'f^mi"f"^^"9] U 142a (461a); 11155m, 171e :| -öertvirrnng* lll 475e, üiele [= SD^enge] f. *Caucafus; gegen bie ißötfer I [383e-5a (jnr S3eftimmnng)] 4a, 5a; SBanbernng f. Übergang; SB efen 11 (i42eil, 431m), V18a*;Sic^tig!eit II [14ie-5],f-anbrig IV4b7e; SBirfnng, (Simi\ [f. anc^ bf.], @inf(nB U[141e-3], 437me*; n3iffenfc^oftIid;eO I1190e, V21e; jener ,3eit (Colnmbns) II56aO; Sn* fammenf;ang [4: 3Sertranbtfd;. nfu>.] 11461a, -juf. V14m; -juflänbc 11143a (attertbiimlic^e), jwei ®. 11219a 1036 Sprat — gtäbte (^r *$!ieiit. Spratt (T. A. B.) IV 297a (^Chimäm, travels in Lyciaj, (gprecfimaf^iue II 130m | Sprengel (Curt, 1766-1833): „®cjcl;. tcr 2lv5net}fimbe" 11449m, ber 53eviifteni 11 410m (boii bcr cimh'. ^iifte hnu nienb), „®efci^. ber gecgv. SiUbeduiigeu" ib., Ibn-Baithar 11449m, Ilni* fc^iffimg tocii Libyen II407e J @^veiigarbeit 1372m; @^n-eugung 11258a, IV 271a :| (S^ncu II 372m, f^nid;lucvtlid; II 131a || ©^^viiig-: -Brimiieii 1230a, lam; 11389a; -flutl;en 1 180e, 325e J i>iingeiib f. Saffev |1 S^ü'B-- ling 11 10m; e^vüc^e II(265e), V20m | ©prubel IVöOle: -qiieücn IVöOlm; fpvubeln [f. Saffer] 1411m (@teni)T®^"v [f. SSiiIfaiie, toitl* fvinifd;] 1 277e (leiteiibe) : f^urlcS II 171m (öerf^'tt-nmbeu), 288e(baIiiuid;iiMiibcii) squalodon (mtreltl. Xh'itx) 11519m || Squier (Ephraim Gtorge, geb. 1823) |: S5ulfaiie ton (5eiitral-5lnierifa IV290e, 545a,e (vole. of Centr. Amer.): ciiijelne (aiic^ 5l6bi(b.) [[. wcä) halco, Mafaya] IV539e, 540m, la,am,m,ell, 2am, 3a; ^abaftrcme l\310a, 545e :| SBulfau tmi Izalco IV (300me), 523m (21. 19), 533m; 53uUan öcii Mafaya IV 532a; „Nicaragua" (1853) IV532a, 3m, .] 111 322e |(— ftarr [f. Wörter, 2)?affe] 189e, 284m, 320e; II 179a, 352e, 372e; III 34m , 48m , 164a ; IV34e, 369a, 452m, 489a, 572m; V68a: gegen (unb) [liiffig I 165e, 312a, 439a; 3nftanb IV 360a :1| baö @tarre I7e, 172a, 224a,m; III 50e |: gegen (unb) bas gUiffige 1 53e, 162e, 8mii; IllOe: öntfte^nng baranö 111220a, Über- gang 111 48a, Umgrenzung I 30im-2 :|| (Starrl)eit I 90a, 178e,279e; 111324a, 527m; lV350mil: ©rat lV370a 1038 Btat — 'Btein g 2 tat im [i. iiiagiictifdf), metccvclci3i[d), ^eiibcl, ^^faneteii, 3^'i^^fiH 11270a; lll69e, 95m; IV265a,593e; pl. -en (*) 1 421e, 447a, 476m; 11 164a, 178a, 377am; 11169e, 95m,e: (comp. (Statt cn^ -53ec6arf)tiiugen [= ftaticnäre] IV 187a, t^ejeic^iien IV39M*, fije [= l^ennaii.] IV62e*, ©ru^^iriing lV29e*, §aii^t[t. II 163e , -fette [= ^e^^] 1339c, [metecvcl.] 1362n, ^h^ [= -fette] 1436m*; ).^ermaneiite [= M I438e*, IV 70a; -^iegifter IV128a, ©cnimevft. II271e, Hveife 11181m (270a), SBinterft. 1206m :|| ftationÖr IV 62a (^Beobachtungen) [= etaticn^53.] .|| ftatiftifc^ I11460e: Eingabe IV487e, 5ivbeiteu II215am, Sßeif II 466a :] Statins St'bol'us 11165e (canarif(^e Snfehi); Statthalter sg. II85m, 231e; pl. 11215a; ftatiiarif(^ 1275m, (gtatnen 1115m; ©tatnt f. Tieik *@taiib {auä) in comp.) [f. SRctecr, ^affat, ®tern] 1147e: ft-nvtig 111286e, f-bebe(ft 1150a, -faten f. 53(mne; au^ Der 2nft fallenb 111415a, biivc^ bie Siift geführt [= 9}?eteorftaiib] I334e-5a; -regen 111415a; -fd;rift 11 455e-6a,m J ftanbig 1132m 1| ©tanbe IV570m, -en IV 286m; [tauen ((gtannng f. bcf.) f. SBaffer | ©tonnen 184a (erregen): ftannenerregcnb I1310e, 11140m, lV56aJ Staunton (@ir *George [Leonard], f 1801): 3ufcl Amßerdam IV 557m; 9Jei[e na^ S^ina 11133e, über einen faifcri. d^inef. ©arten IllOOe-la; mit ÜJcrb Macartney lV587m :| ©taunng (ftoiien f, bcf.) V44m, -en IV 359a (Üiücfft.) *steatornis Caripeneis (guacharo) V33m, Stebeti (bei Dtaila, im bauer. Ober-9Kainfrei^) 1 45Se (!5)icrite, A. v. Humboldt) || fteigen f. Sem^eratnr; (Steigen [f. 53oben, glüffigfeit, Saffer] IV 9m (nngleid)ex^) ] fic^ fteigernb lV213a; Steigerung I55e (in ber Statur); IV443e-4a,am II fteil IV 302m (Stein (oft in ber 93eb. Don 2>?eteorftein: f. 5Irt. u. ©lieb) [f. 9«agnet, 9}?eteorfteine, Wlout, (Sd^Ieuber, Sonne, IBuIfane] 11157a, 111623m; IV 170m, 530ell; plur. Steine (burd) * bej.) 1596a, 407a; 111595m, 618m; IV3S2m II 3nfa^e (t^orj. compos. Stein-) [f-foMcn bilben ein bef. Stiirf ^ienta^]: 3Irt V66a*, STrteu \87am', ft-artig 111595m :| in unfrer Sltmof^bäre 1398a*, -STnge lV573e, -berge V44m; ft-bilbenb I 301e, IVI3e; -blocfe [= SSIöcfe] IV331e, 357e, 8a || Stein bocf (Sternbilb; lat. capricornus) [f. SBeubetrei^] |: [einzelne Sterne]: a capricorni HI 66m; 13 III 140e, 307m; S 111140a :| Sl^iertreie III 16lm,e || brennen IV 382m*, brenneube f. -maffeu j -brü^e [f. Paris] 11109m, 390m; IV366a, V 62all; sg. -brnd^ (O) [f. 53afalt, S3imi%in-53iii(^e] IV281e: Arbeit IV 515aO, [t-artigo IV269a, unterirbif^ie IV577m :| ©enfmäler 111424a || -fall [:j: gefallen, -regen; = ^aü tcn 9}?etcorfteinen] I400m; 111 610e, la, 622e (3m) ; pl. -fäße (O) 1 122m, 140, 402e ; III 610e ; %aU (O^) 1 402a, Ilieile, l\303am: i^on mcf)reren 111623m*; a\i^ bem maih 1400-1^, an^ ber Sonne I40ie-2mO, ^n^ einer Sterufc^nn^|>e 111 60Sme ; tcn cielen lll623e* T faßt, fallen berab I(407e), 111623ml!* || -fclb 1 396a,m (Stein ® — 3, teteinfo^Ien bis @eg 1039 I g efanen(ev, e) 111165m, 611e, 3a* (624a*): tcm .^inimd* 1 140m, 397a i] -gercüe lV356e, gefc^nitteiie 111438a*; gliibeube* \\302e-3m, iGim-, -^aiifen lV221e | Steinheil (*Carl Aug., gcK 1801); 2\^t 111 101a, SDJeBinftvumeme III 81a, ^^otometev 111 132e, (Sciuie III 133e, ©tevne I11132e (üi(^tftävf e) ; electr. Sclegia))!; 111 95, 130a :| berabfalleii f. faücii, Fimmel f. gefaüen, in Iatte V47e | -regen [=-fall nfn.\] ]{395e-6a\\)8a, [9?egen] 1596a*; regnen [= fallen] 1406m* J_fciU \278am, 11378m: ^Injicriiing 11382a, biamagnet. lV174a, f^ecif. ©etüicfct IV163e, -$?agcr IV 384m :| -f(f)id;ten I 63e, 314m; -fd;Ieiferei \ 84e-85a {im Altai), -frfintt lV221e; frf)n}ar3er 1 142m, III 611e; -ftrcm IV552aw, -ftrbme IV532»n; -triinnner V43e, ft-nmiinbernb lV13e, SBarf)fen 1 473m | -iv alle [f. Antifana] 1 V555w-6a, 7a, cn ©ebirgeavten) IV 613a, bnrc^fe^jt [ügl, -f^fcje] IV(461e); (gntftehmg f. S3ilbnng, dwU jiinbnng [= S3ranbc nfu\] IV 514m; -^Icra [f. and) ^^flanjen] 1 294m, e |-gli?5e<=^ 1 166e-7a , 2ilm , 295m , 4l9el\J69am; IV 424a: SBübiing I 469a', S3ranbe 1247m, t^rennenb lV263m; 3)i(fe, 9D?äc^tigfeit [ygl. tcr)Ien' f^id;t] 1 295m, 469am ; 3)rncf I4ö9a , biivcfeft^t 1 277m ; [in ®egb.] 1 419t\\', Stiefe \ 166e-7a,419e\\., ii6er einanber 1295a, crgan. ÜOerrefte 1 106e-7a I -^crmation*^ [4^ -©etnlbe] I468a(m),m: eingefd^Io^ne ^[langen [f. I>V« o^flanjen] I 293m-4m :| -®el>i Ibe [^ -gcrmat.] I 293e, 6a,7m,465e, 8m I -@elMrgc<=' 1 48m, 280m, 297e (5m), 303m ; IV4öie; [®e6irg?artev («gc^ic^ten) , in benen bic ®t. fmb] lV(46ia in neueren) :\ [in ®egenben]° (Örtlic^feiten, irc cn (4: Xob) [f. Mcn] \ 10e-20a :|| ftcrblid) IF336a (Tln\]6)) I ciu etciOIic^cv IV59Ie; bie et-cii I1122in, 111191a || etcvccmctrie II 3G4a, ftcvil I248e, Sterliiamalc (lucfil. v>cm Ura!) i 13Ga (e4)tvpftlfie[c); ©raf Sternberg f. Steine 23, (Stcuic^eii f. am (Sntc beö aÜQ. 'ä\pi}aUt^ tmi Steine (Sterne (^^ = ^ijfievne, Öcflivne; 4"- ©cnncn; baö meifte Den i^-ijftevne ii. Öcftivne ift aber Inev [in Älammcvnj anf.ocuommen: nnr bnß ciniijeö lHn-3Uj3f«n?eife nntcv *5-ijTt. n. *©eftivne ftct;t) [f. ^Ibevraticn, Sltmo* fVl;;ive, dciitval-, Genicten, 2^üufte, Qxtc, giinuimcnt, ©crabaiiffleigiing, SJionb, 9^'bel-, 92orb, Planeten, Sicctaicenficn, Sonne, Silb).^ül, Stva* banton, ^vc^en, 3onitI;aH 1 59e, 84e, 408a ; lI29am,48Ge; Ill3e,82m, [13G-142; 143-310 (311-370)], 158m-9m, 311m, 3r)0a, 371e, 452a, 480m, {627e, 8a); lV(4e-5a) | sing. Stcru (tvirb öfter bmc^ einen Stern * lväcid;nct) 51. (cij^entf. Söcb.) I 59e, 7Ge-77a, 394all ; II 294e, 3G9a; III G2a, 71m, Ulme, 350a7n; ein tcfnmmtcr [f. aitd) cinjelner] Il485e, III 334a; 23. (al8 Bei^jcn) f. Stcrnd^on (am Giibc bc^5 aüvj. Stlpfjabet^) || parallelen (Svncn^ma nnb äl;nli4>e SSätcr) in ben ©liebern n. Si'f^itjf"/ ai\\ wcl6}c (burc^ „f. ""^aw 1, 2" nfiv.) öeüviefen Unrb: 1) 5Unjejen* I;cit, ohie St.; fternlc^, -leer; Leerheit; Stcrn-Öbicjfeit, Stcrnivliftc ; -5(vmmt), ft-arm, -arm*; — termijite; t?ev)d;u>inben , 25. , öer[4)i\)uiibene; — V;]\. iiOcraü, ttcrl;anben; 2) 5(nl;äufnnij, 3i'i^'"'"fii^-'»iiif'"9f Si')'^"^n^fii' gebrannte; 3lvj;iregat ; ©ru^^pe, Örnwirnni^; Stcrnl;an|*en, -jd)roärmc; S)i^tiij* !cii, 2>crbid;tini3; mit St. h'fäet, fternerfiiÜt, -öefüüt; 3) 51 rt, klaffe, Evbniinß; Slaffificatien, Gintl;eiliinjj; 4) fid) betreten, treifen, tranbeln, fid; fd)UMU>ien; fic^ (^eivejenb, freifcnb, rctirenb, n:anbelnb, tranbernbe; 23c* n.'^ejjunj, ?anf; 5) Gntftcl;nny], 23ilbnn3, Grjem^nng; ©epaünri^, ßc* fd;anen, ©cfd;id;te; G) fvcmbartiijc, [ouberKire, vätl)[e![;aftc; nnt^efanntc, bcrl^er nid;t gefel;cne, aiiOercrbculIic^e; ©aft-Sterne; 7) ©lanj, l?ei!d)ten, 23(iufen, ^unfein, ?;d;t, -[d;immer; .^eüißfeit, i>üe; n'^^n5cn, kud^ten, fnnfehi, jittern; gtiinjenbc, flral)fe:ibe; teud)tcnbe, ^eIUcnd;tenbe, (>eüe; fun« lelnbe, jittevnb; 8) iDZenge; 2>ieII;eit, inele; 2)iaffe; ^al;!, (jrcfic ^al)\, örcnscnlefc cb. jaMIofe SJ^en^je; jal^KcS, sa(;Ifcfc; flernreid;, -9ieid;ll;imi ; 2}ii[lionen; — ivif. 5hir;äu[ni!jj nfm. die. 2: tef. flernerfiiüt ufn\; 9) Ort, £avie, '^^cfiticn, Cvtlid^feit; Stelle, Stanb, SteÜnng; fte(;en || QIpl)ob^ !l[d)C Ucil)c bcr 3n[äljf (in compos. Stern-; cfter [nnb bann bnrd; * l'Cy] Sternen-) [foIi3enbe ©üeber bilben K'fcnbrc Stiide nad; bem aüg. 5l(Vi»aI>et: f 23eivei]iinij, -fcilber, 2)cW.*lftf vne, ©ri'üe, -I;aiifcn, 5id;t, neue, -fdnuivVcH, v^eränbcrlic^c, lMetfad)c]: am'Jtbenb» I)innnel III lOSe; ?K>enbftcrn* f. Merkur, Venus :| fid; abbeizen [a. ©rnnb] III 83m, 202e, 339m; 5l('nal;me [f. ©rcjie, £ic^tj m217c-8m (309m); 1042 ©terne W] — SBef Slbftanb, mftänbe f. 6ei Entfernung | 5(bn3eid;una [=2)cclin.] UlUöra, 7e, 9a (191-2), 244m: [nad; ©raDcn] l\\ 155a; nörb!id;c 111190m; fiib* lic^e mi74ra, 190m :| Slbtrefenlteit [*^av. 1] 11328m; 5(d;[e f. S3c* lüegung, 2)o^^>eIfterne; %qregat [f. $av. 2j 111122e, 347e(356e); [t-at;ulid^ I121e I -Slid^ungen [a. 3al;i] 190e-9ia, 92e-93a, löGa; 111145e, 375me, 6am(339e), 352a, 375e-4a; Siid;. (P^) III 175me, Ga,e, 339e rj aüe f. gc* fammte, £l;eil, toovl;anben | bie alten 1237m: W\ bcn 5llten [tgl. STnfid^t] ... 111 173m, 309m, 595, 618me :\ ^nhlid II (5a), anbre f. n>cd;[cln | aw gel;eftet [ij: einget;.]: am §imiiit( 111202a, 304a; an bie ©V^^arc II 352ara; IIUö3-4a, 6a, 200e, 2a :| 2In() auf iing [*^ar. 2] III 181e-2a, 4am, 7e, 190m, 335e; Hnovbnung III i75me, 37 U | Slnfid;t [4:^or[tcIlung] 111596m: alte [ijgl. 92atuv] III 595, 6i6'7ne :| Slnsiel^ung II12G8am | fl-avm, -arm* [f. ^ar, IJ (f. ©üb^jcl) 1 157e, II 123e*, III 184a ; -Sil mutl; [f. ^av. 1] lU 176m J2(rt(en) [*^:par. 3] III 5iim (5a); ft-artig [f. ^lanctcn] III 92m, 116m, 315m, 323e, 505a, 567m, 609e :\ -atlag III 154a, 5e; auf* fuibcn, 2(. III (82m, 83m, 241e)| Stuf gang [= Slufgekn, 4: Stuf li eigen] 111159a (Ijcliacifc^er ob. t5viit;aufg.); 5tufgcl;cn lIIlG7m, aufgelicn^ 111 159a :| aufglimmen, 51., -enb III 3e, 40e, 86e, 213e {353m) \ auf* (übern, %., -ernb [= aufftrat)(cn; f. auc^ *auf(obern] (Dgl. ucue) I1185a,me (219a),231a,e,Ö2ea: 2ßieber-5L 111218m j fid; au ficfen [i>g(. neue] U 364e, 111221m; Stuflüfung III269e J Sluffteigen [t fic^ crl;ebcn; t M' OeI;en, Slufgang] III(88e)209e, 210a, 264m; gcrabe 5(uf ftcigung [=*®c* rabaufft., *3lcctafccnficn] 111145m, 244m, e-251a :J aufftraMcu, 51. [= auf* lübern, 5t.] (f. neue) 111233a (uneber); 5(unud;ung 111 G2a | aufjäMcu III (147m); Sluf j anhing [t ^erseid^uiß u)\v.] III (98m,e, 137e), [13S-U2] 8me, 232m :| Stu^trennen f. SSertr.; ouebelnicu [4= t^ergvcfjevt u[a\], %-m\c^ [4: SBergvöfj.] f. 53ilb, S)uvd;meficv; auBcrorbcutIid;e [[. ^ar. 6] 111230a, ^luSj^vcmungen III (59m, 323m); Huf tritt IIIlG7e, 501a; S3ar;n f. SScg | Sebedung [f. Sometcn, 2}?onb] l[158m-9 ühcx eine allgemeine; 8e], -beb. {^^) 111 147a; -tebedungen O HI 146e-7a, 501m: ^ur tauge II 0335e, [burc^ e. ^(anetenj 111581m, fd^eiulmre burc^ e. anbreu ©tern III (302e)645e:| [33egriff] (i?gl. 92atur ufiü.) lll^iJm, Beinamen [4: 5Jameu] III (207m), tefauute 111590m ||— l^eo^) ad; tcn lll(82a)97e, 150e, 2ü9m, 263m, 486m: fd;ivierig III250a,m J Ijecbad;teter* [a. tei STagc] 111153m, 486m J S3eotad;ter III (176a), -tcob. I1431e:l| S3eoba4)tungen [a. ^ageßbecK] (<^°) III 36e, 150e, (4am,e, 5a), 230a, 265e, 6a; -tecb. 111 (152a), lV564e: [alte] llWöme, ha^l 11403m, ber 2«ejicaner III 486am J -kcbac^tung lII4S6a — :1| -Berg (mej.) I411e, IVö20m; Graf Sternberg (Joachim ©raf von St., 1755-1808) l 468a\\ (dtjcabeen »oit Radnitz) 1 ^Bt. auf I;cben 93ergen |. (Scl;cn || mit ^t-en befäet [f. ^ar. 2 u. 8] 1411m |33cf d;a ff enl; ei t, ©gcnf^aftcn [SBcic^. f. oud; Bei 9?atur] III (205am*), 7m: VMi)d;e 111276m :| beftimmte 111493m (iDcIjrb.) eteme ^eiü — ©ing 1043 Penjegen fid; [*^av. 4] . . . III 279e, 409ni, 695e: um einanber 111292a, 306e, 7ajfid; kircgcnb [j. ^av. 4] III 73m J t53ciregung i[t ein bcf. (SUid l;ieniad; || fcqeidjuct f. ^iid;ftaten; 53ejiel;img [= 25evl;ä(tiiiB] IIT 292a (bev et. ßcgcii einanber), -en 111292m (3ivifd;en ©t-en) || 23ilb III (83e) lllm,e, 4üm,e, 120a, lam, 2m, 167a: außbe^nen 11183m, loix- .qröfjevt lH67me 7 ^öilbev 111116a, f-bilber fmb ein k[. @tücf ^iernad^ •jl Silbnng f. ki Gntfter;iing || Hm^fteinartig f. ^aim, binäre [=06" paaxk ujn?.] f. S)oV^>cI[levne | blone III 173am, 235m (299a),e, 300a,e, 9m-310a, 332a, 363m; bläiilid;c(r) III 224a, 300a* e, 9e, 363m :\ SBIinfen [f. ^ar. 7] 11185a, 8ranb [bgl. JBerbvennen] 111224a | «Breite 111145m, 284a; -en 111149a, 194mll :| bnrd(> Siic^ltaben bejeic^net IIUOS, 162e |j— (Satalog [= l;^. SSerjeic^niO; f. nod^ -cataloge] (-logu« III265e) 111136m (148a), 152a, 3mll, 4m; IV 60a, 171e; pl. eatatcge 111155m, 6e, 266a: ^erbeUftänbigimg U\ 155m-6a (einfluji) J-catalcg (II 261e*) II 454a; III P5me, 106m, i47,150e,le (3m), 4a (169m), 518m; pl. -catalcge III 87a (105a), 146a, [147m-156m, 51. 198e-7a] 149e, 154am, 196a, m-7a, 219n, 227m, 232m, 295m, 347a :|| eatatcgifiren [= 3Seväeid;niing] 111317a — :|| SIaf[e [f. ^ar. 3] (f. ©reOc) III371e, -en III 279me | Slaffifi- caticn [ij: (Sintl;ei(. , f. ^ar. 3] 11199a: nad; ber ?id;tflärfe III 102m-3a, 132a, 3am || in Sonjnnction 1392a jj dnlmination III 206a (untere), 229a (-^^-SBeoüb.); -(Sidminationen III 195e, IV 554a-: (jur Ort^beftim* munö)TcuIminiren 11331m; -enb 1156a-*, III 97e (Ocd;) [j ©am^f I 411me*, [Safein] (= öorknben) f. nberaü, -bede* [= -te^nd;*] III144e | ©eclinaticn [= mmjeid;ung] III 138e (186a), 194m, (244m) e-251a, 293m, 373e, 493m: ni5rblid;e III 137e, ISle, 191a; fübrid;e III137e, 181e, 361a* :| ft-beutenb [= aftrcicgifd)] II 186e (^r;antnfie); S)id)tigTeit [= SJcr^ bid;tung; f. ^ar. 2] UllTßm, 306e-7a; -bienft 11258a, III490e; SDimen* ficnen III (131a), ©iftanj [= Gntfcvn., Slbftanb] III (279m, 291m); t S)o^^eIflcme tnibcn ein bef. <£tiicf I;iernac^, ©o^^cTl^eit cincö ftanb (ivivb mitcr tcvgcf. ö I;iev anj]cId;U[icn) [[. 5)cV^'lftcviic] 111188m, 9mc, 27ia, 8m; pl. m>[t;inbc (O-*) in 34Ge J -^Ibftaiibc O 111 löle, 175am, 210m |1: 3iif.: ©eftimmuiig f. a)tc[f., 3aMcu | ücii eiiiaubcv [a] IM 6(>am(102(), 112a, 4a; [b] 11352a; III 66am, 97m, lG3m; pl. 11153m, 217mp, 298l- ndlic IlI2G8a, ma^cväiib. III 0421ni*, beraub. U\ ^203e-4a ] i^n bcv Gvbc (toon imO 11147a; Ill°184m, (478e): nciucrc Ill279e :| eine« ©ejiniftvinbcö öcii ©t-cil III <^590m*, c\xc^c [o(\l mijjcl-ciivc] 111272m; '^^2)io|'ii:iigcii 111 0273m, WUM ii. %xt bcv iDccfiiiiiö ober S5cftiiunniiig III 27im-2m; t)cm %>oi 111271m; relative I388am*, 11147a; \)cm erf;citclVinift III 271m, 4a; [(^dui t] III277e j iH'ii bcv Sciuie Ill270e; i>cm, Ihmi iiufcvni ©cinieUiVftcm lll°271m, °Gm :| uiij]crcnvc 1 91m, 111573a* (bc^ iiäri;ftcii); tcu iiliö f. ^Gvbe; ^evlja Itni^, -ri)'!»-' III276-7a (Gm), IV5a?n; i>cv- fc^icbiic 111271e(282f); [53cftinnmiiij] in 3a(;IciiJ ... III 272e, 287e, 294e-5a— :|| neu ciitftaubcnc f. neue j GntftcOimg [*^av. 5], 93ilbung (f. *ä!5cItfLhVcv) II 364e-5a', III 193e (209e), 210me, 231a, 2e-3a, 25Se (318c); -tnlbiing (O) 111 258e, 3i3m, 320a (35Gc): nad; cinanbcv, allniär;* lic^c (nidit alle aif einmal) 111^3126, {^40e-hn); \>cvfd;icbnc etabieu I 087am', [ßcit] 111 44ia, 481e, 2all .|| jnv Grbc (ai!C^> \in^) f. I;^ *Gvbc; f. Gmfcvmnifi , fallen, nalie, näd;ftc :| ft-cvfiiüt [=-<]etiilIt; f. %^c.x. 2J III 2GGm, fid) cvl;cl?eu [r^ Sliiffteigcu nfiv.] f. ^cvi^cnt | cvfennen lII2Glo, C» 11183m; evfenubav [4: fid;tl>av] III 98m Oveniß), 14Gm || Gvfdjeineu [f. neue] III lG7a, 210h | [Gvfd;cinun}3 an einem St.] III 5Siam*; Gv fd;cinnngeu [iv^t. -liinnnci] llli55m-öm, 16Ga |j -CSvjeKgun;] [f. %\\x. 5] 111 318e II ^atl 111 G20me, -fatt I 393m :|| fallen (fiiüt) [b. I;. etevn* fi^i:i!H'enl 1394a*, 8ell: [)cvab jnr Gvbe 111 5Ö5e-öa, G18e; bcm ^"iimmcl I398e, 404a; lVG21mT(bev) faUenbc l 141a* 3ö4am :1|-- 5avüe(n) (comp. ^-avOcn-) [a. S^c^ppelft. , nene, l^evänbevnd)e; f. v>iclc cinjefnc adj.] \\\3Sm, 143a, [lG8t'-173m, 31. 204ni-9a] 205c, 309me\ pl. -en lil 173a: fünf 111222m, (]vied;. 9(ftvcncmen IinO'Pme; bct^ ?rd;t8 [f. nnd; i'id;t] Hl lG8e, 9a (172a,e) j ^cvänbevunj] [^ -u\'d;ic(] (f. Sirius) IllS.mm, IGOe- 170m, 2m; -wnänb. Hl 171a, 2icxid). [i: -ived^fel] Hl lOSe-9 :| viele jniammen HI 173m; -u^cc^fel [t ^evänb.] Hl 85a m, lG9a, ISOe, 225c-Ga, 256a ;|| Sterne: farlnije — ^elle 1045 farbige [oc[l melf.] 111169a (180a); gävtnmö in51e,22G.i — 1| Reffen f. dhtwx II ferne, entfernte lll282e, 357e: fcbr f. (cntf.) \\\213e-4a {%i\^ febeu im ^ernrcln), 276me (fcnncn .qUinjcnb fein), 319a, 3o5e; \>erfc^ieteu cntf. III (282e) J entferntere III (279m) :|| im ^^ernrel^r [a. febr ferne, ee^cn, fid;tbar, bei Sage] III643e .|| feft(e) [-^ nnbelregt u\\i\] \\\37m-38a, 87ni(421m): jtviid^en ber 33eive}]r.n;3 II MöZa/n :[ feurige [vgl. ^iatur] lll (46m) 269m, 596m; (^ei ($infteniifj fid;tlnn- f. bei 2^age, frcmbartige [*^vir. Gj III (221a)m jj— g-imfeln [= ^cintiUaticn; f. %^ax. 7] (a. nene, *X\n^c\\) \\\{38m, 60a), [84e-90a, 21. 122-4], 169a, 22öell; -funtctn (^o) 11185m: G^nbrnd \\\86t-87m', (SrfKirung III[:id^e III 87e-88a, fc^mäc^ereö HI 167am | i^erfd;iebcne «Stärfe \\\86am, [88m-90a] 88e; ftarteö III87e, 215m, 7a, 8e :| 5n.Mid)en bcn SBenbefvcifen \\\87e-88a, 121e, 167am :|| funfein [= fcintiüiren, ij: gittern; f. ^ar, 7], funfelnb(e) II (105a) 147a; 11190m, 113m, 207e, 421m, 499e -|| ©aft-@t. [f. ^^ar. 6] 1112-21a, ft-gefiiüt [=-erfiint; f. %\x, 2j III 593e I gelbe(r) mi03a, 171a, 2a (204m), 218m, 235m, 256a*, (299a) 309m, 332a; gelbli(^e(r) III 235a, 253m, (301m)e, (9e*) :| geVaarte [= Stern^nar, binäre, ©cmlft-] 111311m, bie gefamnttcn [= alle] 11162m, gefc^affcn [f. ^ar. 5] 111209ell; [®efd)i4)te] (tgt. (Sntftc^uing; \.%>.\x. 5) III ö7e-i?dftevue, melfac^e Sterne] lll[97m-105, ^l. iaOe-5 CotX' fc^iebne)], 103e, 5a, 6m,e, 7e, 188m, 218m, 227a, 235a, {256am)de; pl. -en (oo) lU137a: (comp. $cütö!eit§-) -5lbftiifimgen [= etiifeu] 111986, -m\* fungcn mi32e, ©tiifen [= mftiif.] 111254e, -llntevfd;iebe U1255m, m* 'äl\'ocx\i6}t lU(228a); öevlc^iebue lll[97m-105, ?(. ISO- -5] 99e, 100m :|| ^cineud^tcubeCv) [=^etle; f. ^av. 7] 111 148a*, (171m), 274e*, 281e, 7a, 299e* — 1| ^evabfaßen f. [allen |j §inimel [= *givniamcnt]: r;e] III (89m, 97e); §of um einen et. m335e*, -§öfe 11155im 1| vf)cr;e(u) ber et, eines ®t. [tjgf. SKeribianl;cr;e, W] (a. ©tanb) 1126a* (392m*), I1331amll*, 111 132e (337m): über bem ^orijent 11188a, m-89a, 90a (ßrcfsc), 285elll; bevfc^icbnellll(j2e, 175m, 188am7-Iii3I)en 11296m, 111107m; lVigl. -^üf^e]; am $-e eine« CrtS 111210m, nalie am 111 641m* j über bem ^. f. ^öf;e; über ben ^. III 280e (nic^t ii. b. §. fcmmen), 366e (fic^ ert;eben) -i imter bem ^. 111174e Ij -Snbalt I11187e || -infel: -flur 1 20e, unfrc 1157m (linfcnflirmige) J -in[e(n 1151m, III 318e .|| i|oIirtc(r) (bef. gegen 2)c^^elfterne) [aiid^ = einjeln [tebenbe] III 157e, 183a, (254a, 271a), 301e*, {311m), 349m; IV (4e); 3a(;r ber et. I 398e |1 -farten 1156m; 111 105a, 185e, 232m (255m), 348e; lV52e; -farte (*) III532e: ber Söerlincr Slfabcmie, S3er* liner llU55w-6»i, 515a, 532e*; SBerDoüfommnung : tocrbefferte, reid;e n. il^re (Srfolge III [155m-6m, 427am], 514e-5a, 532e, 549me J biird; ein Äartenbiatt f. eekn j| ÄcnntniO [f. borj. f übliche] III (271a), jl-frarIV6e (ßaä)t)] fleben, AI. [. SJ^onb e || fleine [= eternd^n; ^ tcIc[co^^i[d;e ; f^tüac^e, fd^n)äd^ere] (a. 5«eberf[ede) III 84e, 100a, (113m, 157e),203am, 259a,276m, 292e-3a, 309e* 316a!l,335e, 8a,525e: fer;r !!. I11281me, 291a, 366m ] Heinere III 192m, 288m, 302a; bie fleinften 11150m, 184am, 212m, 271e, 566e-7a, 593e*; IV 143m |1 fommcn 111210a; StcnlQ ber et. 111539m, bie 4 fönigli^en et. lll 173m-4a | f reifen [f. «par. 4] Ul (372m um etcrne), ^r. IU360e; -enb [f. ^ar. 4] lV(4e-5a), ib. (um cinanber)!!— eteru!unbe [=!;)}. Hftrcnomie] (ögl. ^SJölfer) 11256e, III 553m: alte ll(12e)19ö-7m, SSegcifterung 11181m, beoba^tenbe III 150a, ^upt-(S^o(^e 11341a, crnjeitert f. ßntbecfimg *2(merifa's, [©efd).] 11283a, meffenbe III 74e, nautifd^c 11336m, neuere 1113m, pMi]ä)t VlOm, @c^u^ 11347m, t^eoretif(i)e 11 261m; «Bülfer (bie barin erfai>ren uftc.) {f. ©terne: -tunbe J8 — neue 1047 Babylonier, Griechen] IIlG2m (lyGn), 11161a :|| fteviifunbig II435e, ®t-er JI336a -11 filuftlic^e III 101m, tuvsseitige 111220a i Sage [f. ^av. 9] Ul (61m) 23le, 248a, 279e, 283a, 306e, 452a: gegen cinauber 111 153a, rcta* tiüe ll54e, 2Seväiibcnmg(cn) III (271a, 8m) ] gange 111 145m, 284m; -en 111149a, 194mll :1 Sauf [^ S3clrcgiing ; f. ^ar. 4] (f. U\. ©eftivnc) lII53e II ft-(eev, -Iccv* [= -Ic8; f. $ar. 1] (ügl. oSöüftc) 111316a*, IV 58a*; diaum 1415m, 111370a; 9iäiime III 352me; dkQiomn 1158 e-9, 11330a, III 348m; eteüc(n) III 180m, 4a, 212mo, (348m, 370a) ] 2eerl;eit [f. ^av. 1] 11328m, 111352a; -S. III 351e-2a :||— I endeten [f. ^43av. 7J 1237m; III 115m, 414m; lV(4e-5a) 1 2eiid;ten [[. ^^ar. 7J 111232a: fleiner Bt. I 147m, Sf^ic^tl. 111131a ] ici\d)t- 111218a (-!vaft) :|| leiic^teub(e) [i)gt. r^ett* leiid;t. ; ). ^av. 7] 11187m, 98m, 207m, 292a: nic^t I. [= bunfle uflt).] III 269aCe)Jbie Iciic^tenbercn 111267a — jl fSi^it ift ein be[. «Stilcf ^ier* imd;, -liui'e 192 (mifvc) 1 ft-loö [= -leer, cl;ne @t.; f. ^^ar. 1] (a. m^UU flcde) 1369a; II1188e, 313a: 9Zac^t 1208a, II 32 le :1 2}^a[[e [:^ 2)i enge; f. ^$ar. 8] 111322a, 358m j im 3)Uev taii^enb I11159e; -meer* II53a, IV 380m (d;inef.) || 2)Zenge [*^av. 8j (a. füblic^e) 11138a, (49me, 86m), 117e-8a(151m), 189a, 355m: gvcnjculcie 111281m, eS [d;eineu mehr III {86e-87a), 3ar;iruie 111177m | -menge, -menge* I92e; 111146m*, 152e*, 176e-7m\\ (7a), 339e jj 2Jieniianr;i'^e [i^gl. §cl^e] I19m*, -r;c^en III(346e); mcfi'en 111106a, 2)?e[)iing [f. ^eüigfeit, ^avaßaje, pljotometr.] 111 (265m fer;r feine); 2)HlIiünen 111153a, 6ell, 212a, (371m,e); am, um 3JJittag f. @e(;cn , fid;tbav ; am iD?cnbe [f. übr. *9D?oub] f. 55evfd;linnben j 2}J o r g e n* flevu* [f. Merkur, Venus] II 34m; am 2J?ovgeul;immeI 111 158e, 9a :| mufievn III (132a) | ^a^t f. [tevnloö; fcci m, [f. @e^cn] 11138a, Ulme] näd^tti^ f. gunteln Ij — na[;e: einem anbven III 66e, 271e; einanbev III 114a,m (157e), 203m, 4a, 271m-2a, 290m, le-2a; unfrem «Scnnenfvftem 111564a; [mu^]: 3cne I11185am, 534e J uälKve 1159e, 111279m: glän^ jeube, bie r;ellftcn fiub nid;t immer bie n-en 111273m, 6-7a,7ne; hoä) trol;! im aüg. III 277m J ber näd^fte (ber (Svbe, \m^) (sg.) IIl274e, 372m, 564a, 573a; lV5a; nä#e (pl.) III (273a) 4e, 406am :\\ DKibe [i>gt. 2)cVpeIftevne] III 276-7a, 287a (316a): ju einauber III 157e, große III 289e J ein et. uäM fiö) nnö 111247m* — 1| näljreu fic^ 111269m 1| 92a* men [:^ Söeinamen] III 97e-95a; -namen (O) II485e, 111472a: aratnfc^eO II294e, IV52e; bei ben ©ried;cn II159e, 111586a; in ivilbcu @^vac^cn I1157e-8a:|| 92atur, 53efd)affenr;eit [f. an^ bef.], Sßeieu [tgl. (Sigenf^., begriff] (tg(. fonbevbave 33erfteü.) I139me; III (134a), :r57, 193m, 200m, 421m, 465a, 478e-9a: alte Slufid/t III [595, 21. 6i5me], 5i)6m ; Inm^^ftein* avtig I139me, III ölSmeü; gelfen \ 139me, feurig III (46m) :|j D^cbcI [bgl. *92cbe(ftern m, *92eDe(fIecfe @J: n-Icfe [= ebne ^.] 1 158a, 9e; III (217a); ebne Sn. III 224a J 9?. um einengt. \U{581am*)', Bt i?on ^, umgeben 111217a, (5ert) ein bcf. @tü(f (licrnad;, S^icbcvfiiifcu [:j:fm!cn, Untergang] III (88e, 158e) II ^0, (na^ )!llnmu\m\ ciiicß ßatalcge) (sing-) ll- Struve] III 153mll, 205m: Anon. 2718 IllSOle j 1830 Gr. [= Argelander's etcvii 111276a] 111275m; eijjiie S3ctr. III 275iii, Ga,2S4c; Giitfcinung IlI276am; ^ai> allaje ilI275m,e, 643e :|| növblic^e cb. bcc nörbl. ^imm Is III 133ii(m), 209e, 281a: ec^cn(;cit lIIiTöa Jin növbl. SSvcitcn [id;ttav [f. fücL] III i52e-5a, 248a II 9Jcrmalftcvn III 137a* 5Jitmmer f. 9io.; Obcrf Iad;e III(169e-170a,232e, 3m, 251e), 27Gm, (3ü3m*); -Ödöfeit [f. %\\\ 1] ([. ©iib^ül) 111328e, cl;iie et. [= ft-Icer, -log n[n).; f, ^4>ar. 1] 1 185e, Ovbuuna [=GIafic; f. ^av. 3] f. ©vcOe ||— Ort [*^^ar. 9], Stelle (f. aiic^ U\.) (ögl. überaü) III(4Ga)193m, 201am, (263m, 625e-6a): [|telu uid;t mcl;rba] Illi25a, fd^cinKuev II371rae (33.räub.); im SSeltraum lll231e, 278mJÖ.tcv III 194:e; -eitcr 11161m, 155a :j| Ortöbeftimmunöetx [= ^cfitioncn] 11197m, 145m, 7m, 8a, 152a,m, 196m; sg. -ung III 152m, 6e(193m) ]" Ortßtoeraiibcruuo [:j: eigne cb. tranölat. SBetücgimg] III (76e), [263m-4a, 5t. 284am] 263e, 4e (278m), 625e-6a; pl. -en (<^0) l {151a): langfame III 157a; fc^einOare, ivirflic^e ib. ilj Örtlic^feit III {625e-6a) — II in Ofttu lll 158e-9a (uad^bcni fie in Söeften üerfc^iminben) || -paax [= gepaait, S)cVpcI[t. iiftt).] 111 289e (290m), 5m, 9e, 300a, 2m | pl. -l^aaxt 1 154m*; lII 289e, 293a, 7e, 8a,e, 9a, 301a, 2m, 8a,mll, 9e: brc.fac^e III 302m :|| ^arallaje III (103ell)127m, 263a, [270e-7m, 5(. 285m-7a], 287e, 573a; pl. ^araßajen (p) 111 107m, 125a, 270e^la, [273e-5 (Eingabe üon 9), 5e {Xc^\d bcv 9)], 7a: SCOerraticu f. Ü)iit[el, 2Ingabe<^ f. pl. aßg. | SBemcrfOarfeit, er!cnnl^ar III 272me, 3a; ni(^t kmcrft^av, n. benieift III 272e, 286e :j 53cftinimung f. ©enaiiigfeit, 2)iittel; Entfernung III 27iel[a4ie, rätl())eU;afte [j. ^av. 6J 111 242a; vaiic^enbev Ullme^, burc^ e. Diaiic^fauo f. ©e^eti | rcbucivt, -ivcii [ücjl 2Ivt.] HI lö5a, 196e, 7a, 296m; 9Jebucticn 111 (196a,m,361a)7[t-iei^ 111 184e, 209e, 211e; -9idd;tl;iim [f. ^av. 2] 111 17Gm, 7a f 9ieil;uug [a. ©v%, ^r;etometi-.] 111 [136-142 (pl;otü' mctvifc^O^, 160a: iia^ bev 2ic^tftär!e [ügl. bf.] Illi02r7i-5a, 25öm, 373e :j ÖJic^tnuß lH452a || 9iiiig tocii et-eu 111188a, -vinß* 11365m | 9?iuöe: um et. IineSm; ^cn et-en 111 I<§5am, 374a; -viuße llU"' mer [f. ^ar. 7] 1 156ra, III 182m; t-fd;uuppeu bilben ein bef. igtiid })kxnaä); \^'h\c{x) I11143e, 253e*,334e; -fd^iifj [= -fd^niippe] I140e* (ein* famer), 393m || fcl)mad^e(r) [:^ f leine] 111 (104a), 324a | f(^n)äd;ere III 36e, 103a, 112e, 131m, 191m: (äinfliifj i^ver SJerjeid^ming IlU52m-.'i J bie f^n):id;ftcu III 153a, 237e, 245e :|| f c^ttjanfen I 398e, -enb Iir73a | -fc^n?au!eu III t75-74m, 51. 116am]Tde, 74m,ö4ime :|| -fd^tuau^e III 113a, [166-7m, 21. 202-5J 166m, 202m, 290m: bevfd^tmnben, 2)langel III 167am | ©d^iüiiuje [:j: (Stvaljlen] III 67 :|| -jd;n)ärme [f. 9^ebelftccfe] I88e, 158m; II 330a, 368e, 9a; 11135m, 55/n, 48m, 51m, 99m, 143a, 1050 6terne: -^ä)\växme — 6tel^ a77m-181ni, 51. 210e-n, 231a, 311a, 4m, 348a, 373e, 627e: entbecft TU 60m, [entftet;iing] III219e, ferne III317e, ^txie\ä)m^ lU 179-181a ] -jc^marm III 67me: ein beftimmtev III 173m || fic^ fd;h3ingen [:|: ficf> be» tüegen] 111452a || ©cintiHation [= I;^, ^unfein] III ad;c ÜI 87e; ©tärfc 11186a, 88e J fcintiHivcn [= funfein] III 88m || fcd)6fad;c f. Bei öiclfad^en, -©ee* (in Suuer-Slf.) IV611a ||. fet;en 11171m, lOle :1|— ©clien ber @t. [4: ftd^tbar, gcfe^n] (bei Sage toirb bnrd^ ^ bej.) III Ulme, bm,9-120a, l-2a, 5a, 132m |: mit bloßem (-en) 5lnge(n) III 65a, 66m, 67m, 71a, 218a, 306m; mit nnbeh^affnetem 51. III[64e-66m]66all,ell, 67e ;| auf t}o^en Sergen \\\^71e-73a \ biirc^ gernrö^re, Selefcc^e; im ^crn* ro^r [a. bei Sage] 111167a, m-8, 172e, 3m, 202e-3m\ fcl^r ferner III 2i5e-4a :| bur^ ein tartenblatt III0l67a; um 3)?ittagO [tgL fid^tbar] III 217m*, 416m,e; bei 9^o^t III Ulme, 5m,e, 217m; burd^ einen ^^\\&)^ fangO III 71e, 72a, 115e; bei ©onnenfinfterniffeuO [ögl. fi^tbar] III 71a, 115m; bei Sage [ögl. °Sage] (bie befonbern 5lrten u. ^\\\i^t gu: bei Sage fmb burc^ o bej.) III [71-73a, %. 115-6a] 71m, Ulm, [113e-4, 5-6a] 5m; burd^ Selefc. f. ^ernrö^re, au8 Siefen^ III[71a7n, 51. 115am] 72a, turi SBoIten 111217m — 1| [elbftleuc^tenbe [i)gl. ©onnen] I84e, III 511m (371e) ||— \i^tHx{t) [:|: ©id^tbarfeit, gefef^n, @e^en; erfeunbarj (f. Someten, ni5rbl. iBreiten , jüblid^e ©t., Ofl, Sefl; togt. ginflernifj, bei Sage) 1 199e; III QGe, 67e, 87a, 121e, 2a, 131e, U5me, 7a, 268m*,me, 361a*, 595e: beim aufge^n f. nicl;t | mit bloßen 21 u gen, bem bl. 2(ugc [ögl. «Se^en] III 98e, 99m (145ra), 6e, 9e, 151m, 290m ; bem unbeitaffneten Sluge [ogl. (Seljen] III 146a, 156e, 193a, 237e :\ burc^ ettraö I391me, 2a; bur^ f^ernrü^re, im ^ernro^r III 155m,e, 6m,ell (371m)', IV 143m; fiirje Seit 111248a; am SWittag III303e, um Tl, I(137e) | nid;t f. [= un* [id;tbar, üg(. «Si^tbarf. ger;inbert] (a. Ort) III143e, 150e, 241e; IV546a: beim aufgel)n 111167m, [in einem 2BeM;eiI] III280e, ni^t ton je I;er jn* gtei^ III (440e-la) J für einen Ort (®tabt) III146e, 193a, 6e (324e), , 339e: nic^t III367e; SBed^fel 1155a, lII210am; [an getinffen Orten] III 146m, 9e :| @i4)tbar-ijit)cit fd;n>ei- 111232m, am äJ^cube [f. I;^. *2Jiciib] IlI501e-2a, in tcii ©omieiiftvaljlen IU159a, SSefcii 111 232e-3a J ijcrfd;\iMnibcne [f. neue] III 5Se,2i5a, 231e [252-5a],259am: nid;t to. 111259a, Si(^tiöfeit III 252am :1| 53 c r* tI;eihino [t ©viip^Hnnig] 191m; 111 38m, 47m, 143a, [157-163a, %. 197-9m (mieig,, ©niHnvuH}])] ; 1i66a, [l75m-7m, Sl. 210me (eiß., natüil)], l^Ta (181e-2a),281a, e-2a (374a), 627e: [%xt] III 175e-6m; ©cjc^ 111177a, -e 111175a; gleid;e III 188a (190m), 3a; nad; @ve|3en HI U6m, nug(eic^e III184m-5a, nad; Bal^Icn llU76e-7m;||— ber5eid;net(e) III 155m, 191m, 2e :|| SSer3eid;ni[|e [^\\ = eataloge, i^i SlufS^itjIuiig] (f. ^Chinefen: eterue, »gl ^Ba^I) m[98-101a, 131], 145m, (147m- 156m, 21. 193e-7a] 156m-7a (6m), 7mll, 252e, 291a (347a), 367e: %d}kx III (232m), geigen f. öcüftänbige; genaue III (227m), ©cnauigfcit lll (232m); folgen u. SBid^tigfeit fel;v tooüftänbigev III 152m-3,5me, 196a, (219a, 227m); SBoüftänbigfeit III 156a J S5cr3eid;ui§ III 99m, [255-142 (iiad; ©icOen)], 144m, 172me (füblic^er); -toevseic^uiß 111 148m, 9a(e, 152a), 259a, 317a, Ule :\\ SSer3eid;nung [= SatalogifiveuJ III (317a) — :jj tiele [f. ^ar. 8] f. ^tcnid;en: tDieIfad;e tilben ein tej, @tüc£ I;icvnad;, öiet* farbige III (180a) J iBieIt;eit [|. ^ax. 8] mi57m,e\\wx f. Dante, meiv fad^e [=•• (luatevnäve] f. ki ijiel[ad;en; öiclette III 300e | bei ben95öl!ern, für SBöIter Ill97e-98a, (586a): (Svfc^eincn neuer u. 25ev|d;n)iubcn III2i0all; (Sr|d;cimiugeu, SBeränbb., 2BiebeifeI;r Ull58m-9m; Bei ti^ilben, rol;en III 97e-98a, (157e-8a) 210a :[ ob nec^ alle »orI;anbeii fmb? (h?egen bct £änge beS Si^twege^) [t>g(. Ort, überaü] 11190m; fonberbare 35 or fiel* hingen [t 5(nfid;t] Ill(439m, 452a, 478e-9a, 618me\\)] SBad;fen [:j: iBer* gro^.] III193e 1| wanfeln [f. ^ar. 4] 111264a, nid;t tvanbelnbe 11137m; SSaubcUt. [meift = ^^(nneteu] III (37m) 157m, 208e*: = ^(an. u. (So* meten III 573m J ttjanbernbe III (163a) :1| n>arm 111200m | SSärme I 40Sme, 11474a; -tt)ärme* I425e; 111 46am, 56m ] 2iSärmeftrat;Iung I 408me; III 46», 47me, 56me :|| -mavte [= Obferbatorium] ([. Meraghä): 5lbiunci 111600a; [2lufjä(;{ung üen ®t-en, an eiu^elnen Orten] II196am; lllSOwe, llGe, 130m, 227m, 261e, 292e (319m), 321a, 337e, 351m, 390a, 486am; IV70e, 74eil,75a,e; ^rit)at-(St. Hl 227m; ol^ne fie ju »er* laf[en IV24am, 253e f pl. -irarten IH 80m, IV150ell.|| S2ßed;)el [4: ©terne Sßec — 3 ; f Setüegung 21. bi^ 2Be 1053 S3evänbevimg] ([, -bilber, %axhc, Sidst, fid^ttHir: Cvt) III 2J0am; n^ed^felii III 210a; Sßcg III2Ü4a, iiad^ bcni (gt. trci)en 11204c* | n)cilje(v) [ivil. o^id^tj III 169a\\,e, 170mll, 2a,e, 3a, 218ni,e, 22Ga, 235a, 6a; Weißliche III 218e, 224a :) -njelt* 189e, im SSeltraiim [a. Ovtj III 97m (cvfiiUcii il;ii); 3UM[d;cu bcn SBcubcfveiicn f. gimfeln, Scfcii f. dUtux, in SBeftcu IIIiDolfcn 111188m; -nniftc [f. ^4>ar. IJ III 348m II— 3ar;I [f. ^av. 8] (f. gu^ei, bvci, öicr; SJ^iaicncn; ©icfjcu) I 156e-7a', III 38m, 87n , ('8e, 145a, [145-156, 2t. 190-7«], 153a, 17Gm, 627e: wad) ^tciu-'cvjctc^ui[icn lll U5m, [U7m-156, 21. 19öm-7aj, 149am, 151e, 2a, 4ell, 5all, 195a; nac^ 3oncn 111210e :|| 3aI;Ieu III 152e; 3äI;Iiinocn 111152m, -j. 192e ] gaOIIoö, gal^Ilüfc [f. ^^av. 8] (tjgl. etern^cii) I59e, 84e; 111 143m, 177m, (264e) 8me, 316m, 480m; lV(4e-5a) — 1| -jcic^cn III 16ße-7a | 3cvftürinig, SSeiuid)tung, llnterganr;, 3>cvgcr;n III 193c, 224a, 252e-5a, 269e: anmäl;li^ec UlSOOme :| bie serftrciitcn 111177« j jittcrn, 3. [i^ fiin* !eln] 11186m, 87am; jittcvnbcö Zid)t 11187a, 90a (113m) :\ 3one [a. Qxc^e, lial;c] III (l<55a»7i, 334e), pl. -en [f. Argelander, BeffelJ III (191-2a) | 3U!ammcngebränöt(c) [f. ^nir. 2] I (387e), 11369a; 3iif^'"i"cn!;*ii'[nng [f. ^av. 2] 1 387m :| jivct lll lülme ||— eteind;cn 5(. (cig., = Üeinc etcine \\iM\) plur. III 173a,m, 180a,mll, 231a, 332a, 363mll: l>iete III 332e, sciIjUcfe III 179eJ23. (= 3ei4>cn ciueö etcins in bev (B6}x\\t: *) sing. IV440e-la, 548a t SctoegunG bcv Sterne (Ocn^cgcn fid) [[. bies aiiä) Cef.]) (f. cf. 2lvt. I;icvna4); fcrt)d;veitenbe [= I;p. eigne niw.] 11137a, 2ö5m-4a, 6m; gemcffeu 111625«, ©cfc^winb. j. *Sc^ncü.; j[äI;vHc^)e I150me, 111279a; mcf[en f. gem., Ovt^l>ei\inbb. bmc^ bie 33. \15U-2a, \)cn Oft nad) Seft f. Söefl; 9fic^tung \15lm, -en 1150t;; votiieube [\)g(. °vct.] Ili37a; ((^einbave [= t)cn C-S HI 163m; = tagt.] 1150«; 111 lG3m, 233am, 270«; ec^nelligfcit III (84a), tSglid^e [= fc^cinb., Den C-S: 111158m] III i5-Iid;fcit* [f. U\. eigne] lll 267m,we, GlOm; n>al;ve [= eigne] 111270«; tiMiCft \u6) ÜBeft [=|c^e;:iO., 1054 ©terne: f^emegung 2ße: yeic^ne, f^ternbilbei bi^ © tägU] lül58m, 163m, 621m :||— 33. eigne ^Seii^egiing [= forti^veitente, transfat., n)ar;re; ij: Ovtööeränb.] (a. ©c^ipelfterne) J150e\\, II(487am); m38e (76m), 157a, 233am (262a), [263m-9a, 2t. 284-5aJ 263e-4, 5e, 6a,m, 278m, 287m, 293e(308m), 373e-4a, 627 e:, pl. 53etüeöiingen (*) I 151me\ III 263e, 7m, 273a J g i n j e I b e n? e g u n g III 279a, 281m, 3a,m, 4m,ei|,302m,8m; pi. -beroeßungen III 267m, 282e J| 3uf.: Stn^äufung III263e, %xX III282e, befannt (üon e. bcf^väntten ^o,\}\ ton ©tenicn) III .. . 505rn, eutbediing III 265m-6m (6m), feigen [. Äenntni^; gemeffene III263e, ©efc^. III265-öa; gvo^e f. ftavfe, ®vl3^e f. Oiiant.; mc^rfaci^er Snl^alt III27Pa|ÄeiintniB [i)gf. ©efd^.] 111265a: fjolgen ii. Si^tigteit III 266me, 279a; mangelhafte 111288m :\ !teine [. fc^njad^e, ^aa^ f. Oitant.; Ouaiitität (Ovcße, 2)iaaß) [ügt. ißerPtn,; f. flavfe, fc^tuac^e, [c^neÜc] lll 266e\\-7m, 270e, 8m, 286e-7a (374a) ; 9tici;)ti:ng III 266e, 270e, 8m; fc^neüe [ij: ftavfe] 111276a, 9e; f^tDac^e III 267a, 283a ; ftarte, gvc^e [ij: fc^neÜe] III 2ß7am, 275m, 283a, 4:me\ unbefannt (öon öielen ©ternen) III 281m; Sevänberung, teränbevli^e, SS-Iic^!cit [f. auc^ 21.] III[267m-Pa] 8a,m,e; S5evl;älmi0 [ijgt. Ouant.] 111276m, 286e-7a; SBid^tigteit f. ^enntniB tSternMIÖcr (§^. = (Sonftetlationen, Satajleriömen) [|. Kometen, ^tevn^ fc^mippen, Sbievfveie] I105m,e; II124me; Iin57«-tSa, [159m-163a, 21. 197-9], 162a, 254m' [5ÖO-ia]; sg ©ternbilb (burd^ * bej.) 11188mll, 160m, 599m II 3iifa|jc: 2l0fd;affinig f. TOngel; artc(ö) [ijgl. gvied;i[c^ej 113306*; Iin55a, 162e-3a, 193m (360e); 2Inbricf f. fübl. j 2lufsär;Iiing, S5er5eic^niB II330e; III P^am, lZ2si [138-1 it], 185m, 197ell-8a,e,9am, 298m, 326me, 7am: alter Iin55o, I62e-3a, 193m; grie^nfd^er IinöOam; alter grtec^. \\\159e-160a, 196m; füblic^er III 162e-3a :| befannt f. fübl, befaimte 1105m; 53euenniing f. ©c^affung, mtjtr;ifd>; S3ilbiing f. ©Raffung, bei ben ®;inefeu 1 105e | Kometen: bei ©t. f. ^dcmeteti; biird^Iaiifcn ©t. 1 105e, Sauf burd) ©t. 1 105m ;| curminircn 111176a, C?ntfte[;iing f. ©c^affimg, gegen ble fic^ bie (Srbe belegt III598e; (Seftalt 111105m, 263m-Aa (SSeranbernng) j gried;ifd)e III [159m-160m, l-2m] 360e: alte gried^. mi59e-160a, 196m :j grcßeS III(251e-2a*), ©rcfjc III 162e; I^crr* Iic^e3 [i^^rac^t^.] II327e*, ^öt^e 11333a*; üage [-^ Ort, ©teEnng] 11352m; 111161m, 2a; SJZängel nnb 2lbfc^affung ini62e-3a, IGQam; mtjtf;ifc^e ^er^ jenen n. ©egenflönbe Iin62e, neue II329e, Ort im Seitraum [ögl. ?age] III231e; ^3rac^tbctle(e) [t ^errl.] II 332e, III(251e-2a*); 9^ic^tung III 105m; [©(Raffung, 53ilbung, (gntftelnmg ; njo^er benannt] II329e; III 157e-8a, lG2me, 174a, 193m, 5a, [197m'9m]9am, 209e; fid^tbare(^) [f. SBec^fel] 111143m, niebrige ©teHung ni66a*j| ©terne ber ©t, in ben ©t. 11198m, 131m, 160a: burc(| SBud^ftaben bejeid^net Ull05am, 162e, 254me ] ©terne, bie ncc^ nid)t ju ©t. tjcreint fmb III 97e :|| füblii^e II 104am, 332e; lll 162e-3a, i74nie(6a), 199m: 2InbIi(I II 5a; werben be* !annt II 267m, [327m-333m , 21. 485-7m] 328a; [©(Raffung] lI32erbinbimg) [fie begreifen meift bic bielfacben «Sterne mit, f. bicfe iebc(^ aii6) befonberS; bie 2)opV^ fmb aber nur eine 51bt^eilung ber i^iclfad^en l\l289m] I ©. Xllm, 20a, 93e-94m, 152-3a, 386m; 11155m, 55e, 7dm, 203m, 264e, 277-8a, [289-305, %. 306-310J 289a,me (291e), 300m, 4am, 7a, 371e, 627 e, 8a [642m-5J; V 104e [119] \ sing. T c V^^el* ftevn (burc^ * bej.) 111277m; ein beftimmter 111103a, 112a, 249m || 3n- fo^t (compos. ©oppeljlern-): 2(bl)ängigfeit ber Sterne öon einanber III 290a,m | Slbjtanb (üon einanber) [= (Sntferniing, ©iffans] 111259a (gegen* feitiger), 291a (meiter), 3a, 300a, 362m; 5tbflänbe (tcn einanber III 76e, gegenfeitige) III 76e, 81a,m, 82e, 290a, 3m, 4m, 5e, 303e, Seli :| 2rd;fen» bret;ung 111301e, älte[ie III 29jfam, Sliifiditen [i?gt. Sefen] III [291m-6 (©efc^ic^te)] ; 2In$icf)ung [= Slttraction] \\\289m (gegenfeitige), 294e-5a', SIvbeiten über fie III Slam, [291m-6m] 3e, 642e \ Slrten, Sloffen III 289e-290, 6e: S^ern^ec^^simig III290am; ^abl, Unterfc^eibung n. Serbaltniß \U297-8a (7e), 308me, 330a J STttraction (gegenfeitige) [= 2In5ieI;ung] III 290a (307a): '^^53e5ielmng(en) III 291e, 7a :[ [^Infjäblung, cinjelne] (ij: 55er5cid;niB) III 268ra, 289e, 291am{ml 3m, 9a,e, 301am,me, 5, 340a, 361e* 645; \119; ^albe gro^e Slfe III 505, 643; Y 119m j| 53a ^n [a. ei'ccntvic] I152e, III 294a; SSabnen (*) III302e; -5?ar;nen III 302e, 5ajn |: 53eved;nnngeu [tg(. oS3ercd;ner] ill 302e* -5Beftimmnngen III303e I -G(emcnte III 295a, 302m-3m (bered;nete) ; V 104e-5a: ^afel cb. XaHUi III 505 {mi 6), 642e-3 {mx 8); ücn 15: Vl04€-5a, 119 :\ gefd^enc 111297a* 2JJe[iungen III302e*, S^ieigmig Y119e :\\ Söegretter [= ^eben* ftern, Heinere; l>g(. ^aiiptftern] : sg. I152e; III82e-83a, 173a II, 235m, 293a, 8a, 362a; pl. (*) III (204a) 297a,e: 53en>egnng III 505m-4m (nm ben ^aiiVtftern), 303e, 642m; ^arbe III299e, 300e, 9e-310a; tTciner III 294m, S3eränberlid;fcit 111301m* :1| iBecbad;tnng (beobachten, -et) III 291me, 6m,ell-7a,m, 307e, 8a!l ; -en III 293e-4a, 302e-3a || Sere^ner (pl.) [\}gt. SSal^n] III645am, \119e; 53efd;affenr;eit f. SSefcn || ben)egen fid; [= freifen, freifcnb]: nm einanber III 292a (3a), nm einen gemein* fc^aftlid;en @d;n>erpnn!t 111625a J S3e\uegnng [a. SBegTeiter] I25e, 352a; III 81a, 294e*, 7am, 8a, 304am, 7o, 371e, 627e; pl. -en (O): in gefd;Iof|enen (5nri3en III 259meO; eigne III 297me, Gigenbew. 111297m; elliptifd;e III 290a; ?angfanifeit 111290a, 7a; nm einen gemeinfd;aftl. ©^u^erpnnft [ögt. baö ©lieb] III 57ie, 625a || SBejielmng, -en ber Sterne jn einanber [= 9tb' r^ängigfeit, f. 5tttracticn] III 294m (7e), datalcg f. Serjei^ni^ | dcntral» Toxptx [= ^anptftern] III 277m, 8a; ein bnntler S. oujier^olb III252e:| Slaffen f. Strten, ©affification 111294m; ©iftans [= ^Ibftanb nfn\l 1056 ©tenie: f ©oppelfterue ^o — ^:ßo IIJ 294a, bc^^elte III 168ell; banmtcr ein bnnücv (gtern* III [267m-8] Ic, 8m, 9a, {210a, 621 e); einfarbige f. favHg, Elemente f. S3al;ii; (Siitbeduu* ijen, entbecft 111 (76m, 79e), 2l)3am, 302e, 8m | (Sutfenniiiö [= Slbftaub, 2)iftaii3]: ijcu bev ßrbe I152e, ber ©tevue Den eiuaiibcv 111290a (gvtjic) :| (Srfd;einiingen 111 294m, 5a; ßjceiitvicität (ber S3al;n, 33a(;ucii) III 303am,5,643', Y 119m ||— garbe 111 172a, 3am, 295m , [295e-302a] ißOlm), [308e-310m], 36Sm) pl. %axUn (*): atte* lllSOOe, bcftimmbav III 300e I '^n-Süiitraft 111294m; coiitraftircube* III 29Se, 9e-300a,m :| toon berfclbcn [= eiufarbio] I11298e-9a | llutcrfd;icb [= 33erid;icb.] III 299a, 801a; -c III 301e :| '^utocränberuiig I11501e-2a| v^er}d;icbcuavtiöe'' 111 29<9e-9a (300e-la), 35-arti::j!eit Ul 299m-300a; 33erid;icbcu()cit [= Unter* fd^ieb] III 300m :|| farbig I152e: einfarbige 111 (29ivc-4n:nft I i52jH, nm e. gcmeinfamen @. I91m J freifcnbc [— ^('VfM'dK] I38üm, II 129 7a II || liinftlid^e IllSOSe; ?ic^t [-4: ^eüigfcit, ©lanj] lll 254a (-wnänbening), 301m (-ftärfe); 2)hfK 1 153a, 4m ; uicffcn 111301a, aiiefiiing Ill82e-83a; Gin^ tritt in bcn 2)?onb 111 542e-3a || einanber nar;e lll 29Ie, 2e-3a, 7a(ni), 308e (fein) j ««ä^c ber Sterne jn einanber lll 289c-290all, la, 5'12t-3a; grcfse III 2S9e, 362a,m || ^Zatur f. Scfen | 9iebenftern* [= 93ogIcitcrj: S3ar;n 111277m«, 8a; mi)C, Gutferniing IIIG42m; Umlauf lll 277m-araUa?:c lll [277-5a (burd; bie Siberratien befiimmt ; 8a)], 642m; %>cxil)ct \ 119a (2)nrc^jiang bnvd^ ba?), e (Gntfcvniing i>cm Änotcn); ["^HTfcnen] (i>gt. 9Irbeitcn) U\[291m-6m, 3(. 306e-Su], 296e-7a, 302t, 5, 642c-3iv); p\)\)ii\d)t [= tvcifenbe; a. 9(vten] lll [289e-290] 29-1 m, Gc, 7a, Sa, 330a; ^ianden nm S). lll2S2e | ^ofition [= etcUung) lll 294a, 7m, 373e: ©teriie: f^op^elft. $o — 3, i ^xöt^e big di 1057 'v3-SBevaubennig(eii) \U297e-8a, 325me', -K.^\vmUl Hl 303e ij [c^cnftc(r) 111274m*, 301a; [c^irac^c JII82e | ec^U>eipiintt III (282a),m (Iccv), wie: gemehijc^aft lieber f. betveßen, 33ca>c.aiing, fveifen iifii\, Umlauf :| jivci (goii- neu III 289a,(m i)crli)!nibeu), 301e, 3m | ©tellung [= ^efitioii] III 76m (297m): bev @ternc 311 einaiiber Iir289e-290a; '^^toer[d;iebcnl;eit IIl297e, 308m :| öe§ [üblichen ^immdf^ III 274m, 298me, 301a || (g Aftern [= btiiäves] 111307a, -@v[tem III 284e | (Stiftern c 111297a: Q%fd;Ic[fcue III297e, meH^c^e f. i)ielfad)e ©terne; Vavtieüe III292am, 4e, 6e, 7e, 300m, 4am', pavticiiläre 111371e || Xaküe [f. J. Herfcliei] 111298a, Ta- belle cb. Safel [. 33alm-eiemente; telefcc^Mfc^c III264e || trennen 111298p, 543a (nic^t 511) J Trennung bev Beiben «Sterne III 289e, 290me (©dninerig* feit) :|| Umlauf [= ^-eifen, heifenb] 1 152e, 302e, 574a: Stauer III.35e, langfamer 111374a, '^s-^lJericben 111303a (fiirgefte, längfte); um «inen gemeinfc^aftl. (gd;ti.^er|>nn!t [i?gf. (gc^tDer^>.] III 55e, 76m, 289a, (291e-2a, 371e) J 3eit III55e J -^^jeit \152e', m2S9a, 294a, 505, 8a, 643-, Y 119m:, -^^Seiten III 295a,w (5a3a) || 33eränberlic^feit [i?gl. ^arbe, ^efligfeit] III 301m-2a, ^Bertbeihiuß III 2P5 j SBerjeic^ni §, Satalcg (*) III 293e, 5m*,elll,6e*; pl. 111294a, 5m-6a,m,m-^(7e*) :| 5lßec^[ehXMrfung ber @terne auf einanbcr 111290a; u^eiJ3c(r) III 299a,e*, 300a*, elli-lall,e; SBefen, ^iatur, S3cfc^affenF)eit, (Srfläruug (u. 5Infid;ten barüBer; f. and; 5Inf.) III 289m,e, 292e-3a (4m),e, 5a, 306e-7a, 37 le, 628a | 3 a b I 1 152m, 4m ; III 76m, 289a, 291am, 3a, 4a!l, 5elll-6m [296e-8a], 8m, e-9a: ber ^bbftfi^en unb o^tifc^en III [297-^a] 325m , 95erbaUuiB 111325m; aümäblic^e SBer- me^rnng (bei biivd; 3}er3eic^ni[fc) III 291am, 5e-6m, e-7a,e, 307e, 8a,m :| 3ufammen[)ang beiber III297e, jireifarbige f. farbige t ®IÖ§C ber @ternc, einei" ®tern^ (aud) Sfaffe, Orbniing: f. bef. (S nnb O) 11162m, [98m-105, 131-5, 136-142] 131me, 2e-3a, 184am,c, 193m, 216e, 7a, 306e, 7m | plur. Ore^en III 98a, 133a,m, 6e, 146m; ©terngröfien III 100a, 136ell: [mel;rere cber iMele ©vtjsen bei einanber] III 65, 66e, 131e-2a, 6e, 7a, 146m, 9m, 176m, 190m-3a (2am), 226e-7a, 236am, 7am, 243, 252, 267am, 302am, 337e, 349me, 643am 1| 3ii[äljc (compos. @ri)ßen-): 5tbnal;me an ©r. III217e-8a; 5(bftufungen [ügl. ©calen] III lOOam, 137e; [bebeuteube] III216e; -53eftimmung 111137a, -en III 136m; [mit 33ru^] f. i)or ben 3ar;(en; nac^ 53ud;ftaben III 105, 135e II (5taffe(n) [= ©rö^e] III 99am, 100a,e, 131m, 3am, 5e, 146a ((etjte), e, 190m,e, 234m j -claffe [= -mbnung] III 175e, 254m,e (bafbe); -c(affen III 98e, 101a, 175e, 244ell :|| Slaffificaticn f. ^Vir;ung || nad) @-en gereift [t?gl. üteibnng] 11198a; gen.ÄIid;e 111138a, 142m; greid;e III 188a, I;albe f. j-, 3)M;Dbeu ber 9D?effung III [10i-2a] || Orbnung [= ®ri5§e] rmit 3al^I) 1 158m, 388a (toerfd;iebner) ; III 184am, 217e, 225a,e, 9e, 256e, 9m | -orbnung [= -claffe] III 99e, 252a, 3e, 5m; -en III 189a, 236a II ^^I;etcmetritd;e III 138a, 142a | 9teir;enfelge III 136m; 9?eibnng 'ä. 0. ^uniboltt, J?o«mc8. V. 67 1058 eterne: t©rö6e dt — g, f ®tern!)aufen Bi0 ^a III(373e); 9ft, imb Staffification Iin02m-5a, 131e-2a, 5am [136-142] :| ©caten [ügt. ^U^ftiif.] III [156m-7J, biivd; @d;a^img III 102e~3a', fd^ein* Bave 11186a, 183e; (Stufen f. 5lbftiif., «Scalen; toeranbevlid;e I4i6a, -SSev- ]^ä(tni[[e III 105a, ijev[(^iebenev ®r. 1158a; SSer3Cid;ni^ ijcn ©tevnen nad; bev ®v. III [138-142], ®v. in SSergeic^niffen IIU05; irivüic^e III (184e); B^^-»^ ^^n' ©tevne nac^ ©rö^en, 3^^^-^ i^ ^^^ einjelnen ®r. III 99am [IQQm-Sa], 234m — 1|- in 3a^Ien: ^ III 191a, 239m; (mit) 3)ec.53nic^ III136e-7a, 302am ||— @tern(e) Itev ®r. (Ovbnung III217e) I159e, II 330a; III 136e, 7am, 167m, 174e*, 215m, 229m,e, 253a, 6e-7a, 265a, 478e: 2liifjar;Iung [ögl. ^Sevj.] III 102e-3a, 132e-3a, 273m; flennen fern liegen III276me, me^r ©(ans 11187m, Bettev al§ Iter ®r. 11363^ Si^t 111103m; ^erseic^ni^ [bgl. Sdifsal;!.] IWlSSam , U2am ] ^abl III 99a^|I Itev ober 2tev 11363m; l-3ter III 136e, [138-142 S3er3eid;niB], 166e; l-4tev III 175 -6a, 199m; l-6te(v) III 98r, 100a, 142me, 9m, 217e-8a,339e; l-7tev III 177a, 190e-lm; l-9tev III 146e, 177m, 515a; 1-lOtev 111145m — :|| 2tev @v. II330a,363m; IfllOOa, 138m-9a {SßtX' geid;uiB), 566a* |3ter 1388m; III 125m, [139m-141S3er3eid;niB],225alll,m, 6a,302m; 3.4tev 11166m, 149m :j 4tev 11166m, 276e (-6t.), 365e (-7t.) | 5ter lll 65a, 66e, 147m, 218e; 5 n. 6ter 1 147m; III 66e, 149m, 176m J 6tev III 66e, 99am!l, 100m, 4a, 112a, 146a, 7m, 152a, 225m, 8a, 244e, 275a, 6a; unter 6tei- III lOOe, 152ra, 4a, 274a; IV171e; 6.7tcr III 66e, 86e, 103a, 146a, 190c, 2e, 331e, 351e, 530a J 7tei III 65all,e, 67e, 113e, 4a,m, 190e-lm, 6e, 7a, 333m ; IV207e; 7.8ter III 65a, 7-9tev III 172e, 7-lOt. III 154m , 7-12t. III 152m J 8te(v) III 101a, 191me, 298e; 8-9tcv III 153e, 363e J 9ter III 82e, 146m, 7a, 154e, 5a, 6m, 191m-2m, 295e, 300e, 364a; 9 n. lOte III 173a, 189m, 191e,2a, 427a J 10t er III 154m, 6m, 244a, 515a; 10-13t. III351e; 10-14ter III281me, 334a, 9m; 10-16t. III 188m :( llter III 153e', 189a,e, 227e, 256e | 12te III 114a, 152m; 12-13t. III 101a, 363e :| 15te 111176m, 337e | 16te III 101a, 180a,m, 339m I 18ter IIl337e; 18-20ter III 101a, 184a :| 20-24ter 1158m t 8tern!^aufcn {ir -fd^wävme, 3u[amnienl)äufung öon @ternen) [f. äJJagel- Ianild;e äßoüen, ^Rebelflede] (meift plur.) I 92a, 161m, 387mll,ei!, 415m; II 356e, 368e; III 5Sm,e, 76m, 99e, 143a, [177m-181m, ^. 210e-211], 209a, 314a, 5e, 9e-320, 3€2m (373e); Raufen rcn Sternen 111337a J sing. (*)... 111173a, 211a, 3 15e || 3ufa^c; abgeplattet 111332m, Slnl^äufuug III 181m, aufliefen III(188me); Slnfääl^lung, einseinc [f. 33er5eid;u.] III 316a, 363m, 9a; blaue 111332a, Satalcg [. iöerseidBn.; Sentralftcrn III 178me, 180a; biegte [ijgl. SSerbi^t.] 111311a, gark III (332a) 363m ; ferne 111311a, e-2a, 3a (9e), 325e; gorm [= ©eftalt] V 9a (otine ©efe^ ©efe^e III 178e-9a ; © e ft a It [= gorm] III 178m-9a (181a), 332m ; © leid)* gcnjid;t 111332m, 6 ©ruppen III 527m-Sa, ifolirte 1158m [33efc^aff .] ; Ingelförmige [= runbej 111180m, 3all,m (332m), 348a; gf^atur f. SBefen, ©lerne: f-^^ufen dU — 3/ t^^"^;^ ^i^ -ftävfe aUg. 1059 g^ekl n\177e-8a I n erb Ud;e IIl324e, 5a, 7m-8a: ir. fübt. lll 325e-6a :| ^cfiticiien III319e, 320in, 575e; vingfüvmige III 33üe | ntnbe(v) [= tiigdf.] III 178ümll, 211a, 2a (332m), 348a, (363e*); rimblic^e III 312a :[ [ed;nft] III358e I ©tenie III 178me (332m): 3aI;I I11177e, 8m :[ füb* lid)e [a. nlnbl.] III 320me, 4e, 5a, 359e, 363m; iinfer ®t. (sg.) [= -\6}\d]t] 192-93, 94e, 158am; iBeibic^timo [tgl. txö^k] 111183a, [iBcr- tkiüiitö] III 178am; iBerjeic^niB, (Satalog [t^gi. 5Iii[sät;(.] III [279-ISia] 179e-180a, 31 9e, 520, 4e-5a, 7m, [358m-9m]me ] ^c\cn, ^atux [ügl. ^fieklrlede @] III5i5e, 321m, 4e-5a, 332m, 363e; ^al)l III319e, 320a,m, 5a, e-6a, 7m-8a, 349a, 358m-9m tSidjt bcr @ tevne [f. gavbc, ^f)otcmetrie, sittenib] ([. -ftäite:!) III(62m,e, 83e), 93me, 102m, Ulme, 4, 9-120a, l-2a, 6m, 202e, 394m, 478e, 593t, 5m, 626a; @teriilid;t (biird; ^ be3.) III9le(92m), 101e,169a, 176m; @tcvnentid;t (OO) I8a,90m; 11138m, 93e, 94a, 145e, 212e || 3iifal)C (compos. $?id;t-): abgclenft IllöOOe*; Slbna^nne III217e,8am; -Srbftiifimg IlllOOme, 'üluftobevii 111626a, i?eii beii@t, aiicgelKiib III593e|S3efd;aff eu* ^eit [f, mV^ti, irei^e^] 11163m, 113m, 124e: Bei Sage, bei 9la^t III Ulme :| (Slaffif. f. -ftävfe, 2)id;te III176mO, bivectes III(90e), eigent^iitnl. III 168e, (giitfteF)iiiig [ij: Uv^n-.] III94me || 5111- @vbe, 311 im? (toon ben ®t.) [f. \)\\ ®e[d;\innb., togl. -lueg] 111247m, 593e: bie <£l. fte^n f^cn anbevetvo [bg{. *§imnier: Uiigfeid^geitigeg] III(6i5a)|in Sauren [ögl. @e[(^tT)iub.] ; in 500 3. III287e-8a; in 2000 3. IIIHöe, 190a :| baö 2. ijon einigen @t. gelangt nid;t 311 \\\\^ m96e-97a, 130e-la \\ (Sra>id;en 111626a | ^arbe [t>gl. @I.J IIU05a (\:erfd;iebne), favbigc« \\\169a, gävbung III 102e :| geid;U^äc^t f. (Sd;iräc^ung | ©cfd^nunbigf eit be« !2. bcn ben @t. 3nv (Svbe [bgl. 0(gA,-be, *2id;t] 11368a: {\\38m, 40e-41a , [90-94] 90e, 91e, 93e-94 (94m), 96e, 125a, i50e-ia: S^iüionen Sa^re [tgl. ^(Srbe] III5i2w J -glanj III118am, 217a,e, 8m; gtänsen [= leiid;ten] III311mO (mit (St-lic^t) II 3ntenf ität [= -ftär!e] (f. -^rcce^) Ul38m^, 99e-100a,e, 2mll, 233e, 6e, 7m, 252e; -3nt. (O bcvn) 111253m (530a): 3mn gonnenIid;t U\103-4a, ungleiche 111290m; üevänbevt fic^ 111^251 m, '^g-35evänb. IV 5ie-(S2a Jintenfibe« [= ftarfev^] (f. -^vcccB) 111103a || im tieinften 2-e III248e, reuc^ten in313mO (mit @t-nd;t), für bie 2uft III62am | -menge II1137a,m,306e: Safef IIU42 :| a)^e[[nng [= ^Mometrie] (f. -ftävfe) l\\[101-2a, %.131e-5]; milbeS III88a,e; ol;ne S. III267e, fie ^aben fein :j)oIarifirteö ober suriidgelDorfnei? 111(5846) || -prccejj 11186a, 269e (353m): erneuerter 111233a; 3nten[ität, intenfii^ev 111276m; @d;n)äd)iing Iir232e, S^eränbb. III 236e J -proccffe III 231e, 255m; W 81e-82a \\ 9?eil)ung, @d;ät5nngen f. -ftärfe j Hd;nmd^ IlUOle, 173a; -fd;n^äd;e III 101a,218e:| ^ai). jum @cnnenlid;t [bgl. Siitenf.] Iin05-4a || -ftärfe [= 3iitenf.] ni85a [97m-105, 5(. 131-5], (102a), 3m,e, 4all , 119e, 120am(m), 149m, 167m (184m), 217e, 8m, 229m, 253e, 9a,m, 307rall, 1060 ©tenie: -f^id^U -ftärfe — 3, fneue big § 334a: (Slaffif. [. 9eeif)iiiio, 2)?c[)i!iig flI104e; 9Jeit)i:iig 11. (5(a[fificaticu m [102m-3a, 136-142J 132a, e-3m, 373e; edjä^imgcii 111 252a | toeväufcevii 111172m, öevänberlic^ 11 1 104a; SBeränberiuig Jli264m, -eii 111 263m :| berfc^iebeiie 191a, III (lOle) :|| [tävfevcS 111 167a .|| gelangt jii uns f. °(Svbe, Uufprr.ng (h)ol^er e« !on:mt) [ij: (Sntftel;.] 111595m ||— Deräiibevn, -erlief f. -ftävfe; S5evänbeiiicl;!eit 111 255aO :|j -tocrön* beriing [4: -wec^fel] (bgl. i^eränbeil. @tenic) 111 172e, 254-7; pl. -eu (+) Hl 105a, 233e, 254me: ^eviobifc^e III 254a+ J SBeränbenmg [j. Sutcnf., -pxoc] III (176mO ^ev S)id^te), 251aO, e^, 4e (im 2.) -\\ öevfc^icbfU f. -ftärfe I -tt)ed^fel [:^ beraub.] (tgl. ijcränbevl. (Sterne) 11368a; III 172e, 2b2Q, , 6m-7 , 626a: ßntbecfimg 11367e-8a;| -njeg [4: ©cfc^lvinb.] 111 189me, 274m,e (406m); njei^eS 11151e, 63m, 103a, 169a, 172e; baS 2. giett 3^ "9 "iß f- 2)afein ber *2JJatene^ -jitnaljme 111102a, juviitf' getoovfneei f. ^clavifuteö t neue -Sterne 51. (im tvimalen @inue; aiid^: ncc^ nid^t bcfannte) . . . 111264m (31 6e) ||— 33. (im aftron. @innc; ögl. öeränberlic^c) [f. Chinefen @] 163m, 154e; 111 193m,e [215-232a, 51. 258-9a], 221a, 2a, 242a, 251m\\,e, 264m, 374a {626a); sg. neuer ©tern (*) 11363m; IIl217a,m, 8ail J 2) neu evfc^icncne (tgl. cntftanbene) 111 87e, lOOe, 215a, 6a, 228e, 231m, 242a; 3) unb njieber toerfc^ttjunbenc [[. f)p, ©tevne ^] 111... 227ell-Sa,25im, 269m (406e); unb nic^t h)ieber öerfc{;h). [ögl. bleiben] 111251m J 4) neu erfc^einenbe unb mieber i?erfd;tüinbenbe 111261m || ^nfn^c: Slnblicf, (Sinbrud, ed;ilberung 111 2i5am, [6m-«Sa Tycho], 265a; Wirten [f. fpec. erf^einenb, ^:)3eriobicität] lll[227e-9a], 8a (33ern)nnbt[c^aft), 25im| Huf lübern [= 5iufftrar;lcn] I1209e-210a, 220a, 6m, 9 {p{c^\\6)ct) , 231e, 2a, 3e, 264m, 313m, 374a, 406e {626a); auflobevu, -ernb I160me; III 30m, 217a, 9e, 229m (231a), 265a, 9m :| [ic^ auflofen 111224m, 5Iuf* Ibfmig 111269e; aufftral;len, 5(. [= STuflobevu] III 226e, 7e (^^lötjlid;), 9e, 231e, 253e | [5luf3äl;hing, einjelne] (»gl. 33evgeid;ui^) [f. ^brel, *Hipparch] 1141m; 111216a, 9e, 258m,e, 9a: ijom 3. 369 111220ra, 2m; 1578 111 220e,4e, 230m; 1609 111220e,6e:j b leiben am C^inmiei 111225a, 8a, {251ni, 9arn , 264m) ; S)ancr 111252a; bie brei 11565,4e, 7e; lllS7me (^unfelu), 219a; (Sinbnid f. Inblirf; (giufli:ß 11565a, me, 4e; 111 215am, 9-220a\ einselne f. ^lufjäl^Iung | neu cntftanbene(v) III 5Se (40e), 193e, 315m*; (gutfleljung II 364e-5a ;J (gdö[(^cn f. S5erl. || (Srficinuug II1227me; pl. -en [f. @cfd;.] 111216a, 228m, 9e, 269ef (gvf(^cincn 11218m; er[d;duenb, evfc^ienen f. allg. || (Srftaiinen III 2i5am, 6e,225e; in Europa ge[el)ene III 250 (gegen bie d^inef.), e-la; ^aibe(n) lU 222m (fünf), 4a, 5e, 7m; guufeln U\87me, 222m, 5e, 6a, 9m; ®e* fd;id?te (ber (gvi^cimmgen) 111219a, 229e-250a; ©lanj 111223m, 7a,269e| ©r'ö^e 111223m, 9me, 265a: toeränberlid^ III 226e-7a, 232a :| ^äuftg* !eit [\}gl. Seltenheit] 111 229e-250a (ungleiche); ^cüigfeit, ^e«e 111227a, Sterne: f neue S — 3/ t 6ternfd;nuppen biö %u§c^ 1061 8a!l, Pm; Scudjtcii 111232a | ?id;t 111229m [Bimahiie]: -^receß in2ß9e; -ftärfc III222e, 9m :| in ober bei bei 2«iId?ftrnBc ]\\230e-l, dlaü)x\d)kn 111250; Ort Ot)o [ic erfd;eincn) [f. oü«i(d)ftv.] U\230e-1 (Ime)-, (kftimuit) pcvicbijc^ beväiibevlid;e U\228a, ^ericbicität MI 219m; Prüfung 1112198, (Sc^ilbeviing f. ^Tiitlicf; @ertenF)eit [tg(. §äiifig!eit] \\\215m-6a, 9a (227m), 9e I t)eräuberlid;e [f. @i'öBe, pericbifd) it. bef. ijciäub. (gteriie im aüg,] III 225e (uid;t aüe), 251m (bie neuen ®t. finb eigentlid; eine 2lvt bei* toevänb.); 33evdnbevlid;feit \\\228-9a:\ 5BevIö[d;en , (Svl. 111269m, 574a {626a) I ^evfc^tuinben, t>evfd;a>. [t>gf. erfd;ienene nnb bef. ©tevne SS] 111222m,e, 3a, 5m, 6mll,e (7a), ell-8all, 232a (269m), 406e; öer* |d;annbenbe, (n^iebev) i3erfc^ivnnben(e) f. aüg. 3 n. 4 :j S5er3eid;ni^, -iffe [t 2tuf5är;Iung] III 216a, [220-, 221-7 ((Srläutevnngen jn ben einjelncn)], 7e, 23lm; Sefeu llI233e, 251e; Söiebevevfc^einen , -U\)x 111219m, 226e, 232a, 269m; ^a\){ ni215e, 229e-230a, Im t Stcrnftfjim^JVcn [1) jum jl^eit in 2leroIit^en entf;alten: bas in S3b. III ^auptaii^bvnc! ift; 2) and; aüg. genannt SD? e t e o r e (bie compos. f. nnter *9?Zeteov) (f. aiie bem *2BeItvaHni): I126m,e, 8e, 130m, 394a,e, 5a,m; 111598m, 9a (600a), mll (la), eil (2a), 5, 4a, 612a, 622mll ; and; genevnietecre; 3) and; im attg. Stnebnid Hfteroibcn enthalten: 1127a, 131m, 2a,m,3e, 8m, 141m,e, 2e, 8e: -fd;n'*ävmc I142m] aüg. ©teilen: I25e, 95a, [120e-142, 5t. 393m-407m (fteüeniveife); b. T;. 120e~2a,e, 3m, 5e-133, 6a, 7e-9, UOe-2 , 8e; 2tnm. 393m-5m , 6e, 8m-9, 400-6a, 7am,e], 149a, 394all,m,e, 5am , 402m, 3e; III (575me) [592-617, 21. 618-624; b. I;. 592-3m, 6a, 8-610m, 2, 619-622], (628m); sing. @tern](^nn^pe [bnrc^ * hq.] (= @tevn[c^nß, @ternenfc^n§): eine U* ftimmte I . . . 394e; III 606m, 7m, Sam,e || 3nfnljC (in compos. @tevn* fri;nn^^en-): 2t6biennen f. 35ev6r. | Bei ben Slltcn: 9?id;tnng Ul601m, 620me :\ 2ln[i(^t(en), 9}Jeinnng loon ilmen ]U 573me, 596am, 619am; gelangen in nnfve 2ltmof|)r;äre [= Siiftfv.] in594a,(§m; 2ln[Icnd;ten 111606m, anfnjävtö fteigenbe 1 125me || Sin fjä^ hing, ^er5eid>nnng (toon pücn) [l^gl. ^änbev] \129-130a,e, 3am, 395am, Sm-P, 404, 5me; II 417me, III 52m; nad; S^Oven ... III 605{e), 620m, le , 2am J einjchic gäüe, mel;vere [ügl. aüg.] 1126a, 130e, 2a, mo: bei. nac^ Sauren III 598me,e, 9m,e, 600m,e, 6m, e-7a, 9ell, 612am, 620um, e-1; IV206e :|| 2( n g n ft-^bäncmen , -^cviobe, -Strom [f. biefe n. a. ^ul] (= (gtrcm beö I;eit. Laurentius) 1 126e [129-130m , % 403am], 130am, 3a, me , 8m, 140e, 403m, e-4a,c', III598e, 600m [4e-5a], 619e-620a: ffcine ^.pevicbc im Sing. Ill604e | 2tng. n. ^ei^eniber (beibe ^>evicbcn) III 5P9, 600a: toovgeviicft III 605m J -^eiiobe . . . III 592m, 9me, 602e, 4a, 619e; -gerie- ben III 599m :( -Strom 111603i':|| 2ln^gangiH'ii"f^ -i^nntte (i^on ©tevnbilbcvn) [= 9?abiation] [a. S3al;nen, ^>criob. ; Stern, @ternbi(ber] 1 126-7 a ; III 592m , 5a , [598-601 m] 598am, 601a , 7e, 610m , [619t-620] 1062 f £tern)'d)nuppeu : Slu^gang^puuft — ©ro 620m; sg. H'n^^t O ••• lH59Se, 9a; pl. f. nief)vere |: ^aut)t-2L [a. niebveve] IIl^599m, m-600a; niel^vere, mel;rfac^e (§aii^t-2l.) III 599m-600a, la,e, 619e-620m', na6) ncrbomer. 53ecbb. 111595m, 619e; imbeftimnite 111 600a; S5eväub. mit beu 3al;ren III 60iam, 620m || HuS* fet)U f. ©c^i.b., ton aiifjen f. Uvf|)r., aiiSftra^lenb 111600a || ^abncn 1132a, 142m, 403e; 111599m,e, 620m; SQaljn (*) 1131m J -Halmen (O) III599e |: Stu^gangt^^iinfte lU 599e-600a , 620am ; knoten 1398m* lange lUla*, leud^teuDe I394e*; ^avaüeligmii^ 1126m; lllÖOle, 620m | 9li(^tim3 1 126e, ^Tm, 8e; -en III 601a :| ni(fläiifig(e) 1 126e, O404a || ^ebccfimg 1391m || beobachten 111609m, 612a; -et 111604a, 621 e-2a, am J«8ecbac^tev sg. III 599a, 600a, 3e, 612m, 620a; pl. 111599a, 602a, 6a, 7m J S3eobac^tiing(en) [a. ^eviob.] IlI598m,e, 9a, (600am) me., lam, 2m,e, 4m, 5e, 6e, 619ell-620a, am : correj:))enbirenbe III(592e) 607m, fortsufe^en III 575me, noc^ ju ma^en in612e; neue III[592j, Sam; SRatl? für fevneve III592e-5m || 53e[c^aff. f. 9iatiir, SBefc^v. f. ©c^ilb., SBeftinimimgen \l\ 593am \ belegen [ic^ 111609a; 53ett3egung [tgl. l;in» fc^ießen, ftveid)en; ©efc^winb.] 1128,141m; III (598m, 607e) :| [ctjeu im« in Sontact ufftj. [ög(. 35erte{;v] III (4m), S)uvc^ine|[er I396e\\, (Sinbrud lII621me, ©mmit f. 2Birfiing, [Elemente] III595a?n, (Sntftel)iing [. Ur^ l^nmg | entjiinben fic^ [ügl. leuchten] n41m, 2m, 406a; 111594a; Qnt» ^iinbiing III 6i2me (gefi3vbevt biird^ bie 2J?ovgen[tHnben ?) :| (Spcd^en [. Veviob., ©iflävung [oqU Statur, ißingc; periob. ©tröme] 111601a, (Sifc^eiming [f. 9^ob., ^eviob.] ... III 612a, etiDaS [. Iicrabfaüeu ||— gall [= Rollen; = äJJeteovfaü, ©teinfatt] I121am, e-2a, 9a-131a , 8e-9m, 141e, 9a (394a); III (4m); -fall (O) I398e, 9a,m, 404am, 5m; Ill^Oie, 5m(e), 9e, 620a!l,e, la J pl. -fälle (°— *) [= 2«ctec>vf.; a. ^eriob.] 1398m; 111598m, 600m, 612a; %'dUt (*) [a. ^ufi'ü^l, dlco., üicle] 111604a ||: außevcrb.o III60ie, 2a; bebeiitenbe III0ö22am*, ein 111602m, gen)cl;nt. IIIO601e; grc^ev I11612am, (620a, Im, e-2a); veic^ev III O620a :|j fallen [= berabf., niebevf.] 111612a, flauen [= ^aüj 111607a; faüenbe {\1{60S<^), 8m* — :|| f^ovbe m606e, 7a; -en 111609a J farbige I122ali, 395m; III(606e):|| gegen geuevfugeln [i)gl. 2lvt.] I121am, 2e-3a: gleic^ cbev öevfc^ieben? III 609e-610m J mit 5- Sufammen 1 129m, 132a; III 609e-610/n || gönnen f. ©eftalten, ^orf^ung f. g^iatuv; gort* fc^vitte III [592 neue], 2e-3m (mie fie njeiter jii bemiifen); f^requenj f. ^äufigf., ©cgenben f. Sänbev, gemeffcn [t?g(. iKeff.] III 606me; geometr. SSer^ältniffe [ügl. ^eviob.] III593a,m [598-608a]; [®efc^.] (a. i^eviob.) HI [592 neue], 622a; ©efc^ttinbigfeit (ber iöem.) 1121m, 3m, 7a,m, 400me, 6all; 11367m; 111595a, 5am [607]; gefclin f. fic^tbav, nic^t g. f. ungef.; (^cftaltung, ©eflalten (formen) III 595m, 60.9a (mec^fclub), 622e I ©tanj [:[: ?ic^t, leud^tenb ufn?.] III 606a, 8e*, (9a), 620m (Im); glHnjonbe III 622m :| ©renje f. §öbe, ©liec^eu f. ^^atur | Q^ v e ß e [ögl. f 6terii|4niuppeii @ro — ^ei;ioben allg. 1063 3«af[e] USime, 9m, 396e; in 595m: fe^i toevid;iehu 111609e J ^öitf ig- teit, greqiiciiä [ö.ql 3at)l, 3)Jciige] Hl 593a (604m): iiad; Slieilen ber 9b(^t [= ftünbl. SSaviaticn] 111 [6^2], üevfd^icbcn lil(606a) || l;evabfancu auf bie (Svbe [= falicu] lil(573m) | ch ctrva^mi^ v., 33er* fetjr; heifen f. 53cti3.; [in Säubern u. @egb.] (i3gl. ^tufsäl)!.) 111599a, 620U, la, e-2a', jur 2angen-53e[timmnug 1 185e || 2e lichten [l>gl. 5lnf(.] f. ec^tDcif I leuc^teub [= ftval;!., glan3. ufa\; ügl. 53al!u] 111598m: ^:}3huftc 111609a, iverben [= fic^ entaiinbeu] lU2m || mjt [4: ©lauj ufn.\] III (594a), Linien 111609a, fomuien in uufren 2iiftfreiv^ [= 2(tnic|^r;.] 111596a, ajJoffe 1142m (geringe), 9}?ay. f. ^eriebe, ä)ieimaig j. 5lnficl;t | SJ^enge [:j:\)iele, ^äiifigt., 3aI;IJ III 601e, 9e (620a): oeifc^ieben III 603e (6cO :| äßelfungen [tjgl. genic[[en] III592e, 606m, 7e; äl^eteoifteiu [. ^eteiu* fatt; nad; 2}mteruad^t 111598e-9a, um 2)?. 111620a | in einjelneu iWouaten {awicx 2(iigiift u. 9^cü.) [[. I))^. anbre gerieben] 111602e: gerieben lll[604-5], feiten 111604a, öcr[d;ieben 111606a :| am bem äJJenb [. Urf^r., bei SDicnb- fd^ein 111603a; am S^^orgen I116i2,(me gilnftiger), 621e |j ma6}t [bgl. 2«ittern., 3)?orgen; a. ©timbe, 3cit] 111606m, 620all,m, la: ^er* I;ältni^ in öerfc^ieb. jl;l;cilen, «Stunben cb. 32iten ber ^Ji. IIl[6i2j Jin meßten III603e-4a, 612a || 9^amc(n) I595m-4a, 410a || matux, S3e' jc^Qffenl;eit, 2Be[en [tog(. Slufic^tcn, @v!L, vr;t;f., 9iinge, Sc^ilb., Urf^^r., S5er!ebr] n20e-2a,e, 3m, 8 [130e-140a, 2t. 403e-8j, Ulam, e-2 , 393e- 4a, 4am, e-5a, 403e, 5a, e-6a] 11367m; 111 (5 75me) 593m, 6am, Srn, 601e,9-610a, 9am, 621m {Sm): neue gorfc^img lll592me, ©ried^en \138m-140a] ^jlanetarijd^e Äi3rper 11152m, unfrem ^(anetenf^ftem aw" ge^cvig [= ©onnenf.] III (4m); vät^[ell)a[te 111592m, (gd^leimblafcn 1156a; gum ©ounengebiet, 511 unfrem ©onneuf^fteui gel)crig III 573am, 625m || nicberfviüen [. lierabf. , ^i'f^i»"^^"^^"!»^^" ">it ^« 9^crblic^t II1606«-7aJ| iRoi)ember-^(;änomen, -^ericbe, -©trom, -©tröniimg; -Slfteroibeii • [f. biefe 11. a. ^n].] (a. SInguft) 1126m, 9a, m-130a\\ , 2a, me, 3rali,e, 8m, 140e, 394e, 403a, me, 4e, 5, 7am, 412m; III52me, 600m,e [605mc], 621e-2m: -Slfteroiben 1132m; [^tufjäl;!.] 111620m, le-2m {2am)- -(gr- fc^einung II16u0e, -gäüe III 603e (öcrminbert); -^^cricbe 111592m, 8m, 9me, 604a: -^\)'dmmm ... 111 600e, 8m, 62üm, 2u | -<2trom I 407a, -(gtrijme 111622m; -gtiömung 1405a :| 33erfpätiing I59(§m-9, ^obi HI 605e -11 [an Orten, in ©täbtcnj (bgl. Sliifjäbl.) ... 111606m, e-7a,m, 621e~2a \\— ^eriübe(n); periobifc^e ©terufc^n., -fc^marme, -ftröme uftt).; periob. SBieberfe^r [= -ftrcm, -ftröme; iD^eteorftriime] (f. bef. Sluguft, 1064 f 6tern[d^nuppen: ^erioben — ^erb illZcbemfcer ; f. SKoitate) I 126ell , 9-130{m), Ime, 2me, 3me, 8am, UOe, 404:m,e; \\{592am, [598-601m, 21. 620e-2\ 598a, 612a 1| 2lu«bri.cfc: ^eriübe . . . I11602e; pl. -eu (*): [übeii)aiiVt, aüe] III [604-6a] 6a, (S-P)] ^jcriobifd^e (buv^ ^ bej.) [a. 3aI;IJ ... lllöOle, 2m,e (6a), 7e, 619e, 620m 1|: 3uf.; aiibve ^ev.* (alö 2(iig. u. 9^ob.) [ügl. ^mciiatc] I [i50m, 51. 404-5aJ, IlI592me: fünf \\\[60i-6a , 21. 620e-7J :| 2tu^gnngf^iiutt.o i\ b98m-600a', Oeibe ^.* (2tug. ii. ^oö.) III599, 600a, 5m (öovgen.cft) ; neue 33ee6. 111592am, (Sntte(fi;ug II367am; (S).^cc^cu \404e-5a, III 592mil ; ^vflävuug bev «Stvcine \121-2a, m-Se-, (Svic^eiuimgcu III593a°, -fätte III612aO, gecmetv. 35evbältut[ieO III[DP5-60imj, [©efd;.] III605eO, füv bae ä)^ijinimn IIIGOOe, -id^ivcivme f. allg. | ©tvönicO 1 132a, 111603e; -ftr. f. atlg. :| ^cvjc^icb. Wl 606a^ , ^eijpätiiiig f. 9hi?. , ücrgevüdt f. beibe ^ei-., 2Biebevfel;r [f. aud^ aüg.] lll(601aO):|| ^eriobicität 111610a, 622a,m — 11 [^^evjoueu] ... III 592e, 602am, 620all, ie; ^l;^f if d^e 55ei(;ältui[fe III593a,m,[60;)iinft llI607e; Sternbilber a(§ Sl-piinfte [togl. 2lueg.] IlloPSme, 9-600a :\ Sternngen 1364m, 111622m; ftral^Ienb [= lenc^t.] III601e, ftreid^cn [= bn#cBen] 1131a (141a) || -ftrcnie [a. ^crieb.; 2liig. 91oü.] 1398m; III592am, 4a, 601e | Ströme 11152m, 606a, 621a: grojje III 604m J Strcm [f. 2(ug., ^c'o.] I399e, III 6U6a (öeifd^ieb.) :|| -ftremungen [a. pcriob., 9^cö.] I404e, Str. 1405a j| Stunbe ber dUd)t [ög(. 3eit] III (595m) 8e-9a, 602m-4a; -Stiftern 1 133m, Umid/tDimg I149a| unfid;tbar, nidjt gefelin Ill612e: unf. tüerben [= »er* fc^minbcn] 111607a j lUfprnng [a. SOBertvanm] 1 402me, III 575me: öon außen III59Sm; fo^miid^ev II I607me, 612m; an§ bem 2)?onb I400me(e):| jiüubt. iÖaviaticn [= häufig!.] III [6i2]m; SBerbvcnuung [^ 3evfti3r.] ©tenie : f -f d^uuppeu ^erb — 3/ 1 t>cränberlid^c big .^eHigf . 1065 m608e-9a {oh atlcS in bcu (2t. tcvl>vcimt), Öa (-^f-^^iccejj), am (äU bvcuucu); S5evl;altui[ic [j. geonutv. , ^^l^f.] \U593am, fit-mifc^cv Isevfe^v [ögl. (Soutact] \UU-2m, öevlöfc^en 111596a, i^evfd;icb. III 60öa; bev [(^iXMnben, 35. [üj}!. mific^tOav] 1 11 606m, berfdjivnubcii 111609m; ^ev jei(f)uung [f. ^tufjäl;!.], ü-uet Ill599e; toielc, vcic(;e gilüe [= SD^enge iifiu.] . . . III600m,e; üovgevücft f. ^4>eviebtii ; roei^e IllöOöe, 7a; fcmmcu OiWt^ bem SBeavaiim \\\598m, Sefcn [. 9^atiir, Sicbcrfcl)v f. :)3evicb., (Siufl. be« Siiibct^ f. 9Jic^tiiug; Sivfung, ^.m\, ^\\\\l \\\610a\\^M [ügt. §äi:figf., ÜJZcnge , Oielej [a. 2liig., 9icO.) I395a,m; IU52m, 599c-600a,m, [601e-4a]i6-2a,6a,621a: iiac^ bei" ^ör;e 111 ö06me | 2Jmte(sar;I[a.Oi>ovab.] IU601e-2a,e; niittleve 3. 111 595a Jbev Vcviobil'c^cu [a. Sliig., 9fJcb.] III 60U, [2e-4a] 2e, 3e-ia', bcv ^^ericb. imb eb. gegen fpcvab. III602e, 3e-4a'\ bev i>crabi)c^en cb. gettJö^nl IllöOie; äJiittelga^I III öOSme:] ßiina^me 111602e-3ra, 4e .|| Seit bev '^ad)t [ögl. ®tunbe, 2}?ittenia(^t] 11159,9m, 8e-9a; ßeifpringen, 3^^f^»^^'i'"9 H^ ^eibvenn] 1128e, 142m, 406a t ÖCränbcrIidjC ® tevne (b. ^. öovj. ^^eviobifc^ ijevänbevüc^e 111255a, me) [ögl. ^ic^tiüci^iel, neue «Steine] (). be[. bie @(. §eüigfeit; 2id;t, Sic^tüev« änc, Sic^tmec^i'el ; ^eviobe, ^^eviobifc^) 1513e; 1115<§e, öle, 59a, 102a (185a), 215a [228-9a; 233-257, ST. 259e-262J, 254m-5a,ali , 240a, la, 4a, 6e, 261m, 4m, ((525a) 7e; IV 81e-82a [f. nec^ 00V5. Stafel]; einjelne |. Slnfjä^I. "[ sing, üevänbeilid^ev ®teru (bnvc^ nad;gc[. * bej.): ein be* ftimmtev 1416a] 11363m, 7e-8a; 111237m :|| bie ißeränbevtic^en 111237a, 8m II 33. S5evänbevlid^feit (biivc^ öoigej. ° bej.) [f. ^eviobc, ^evicbif(^, Uvfo^en u. a.] 111224a, 235mll, 6a,m, 9mll , 250m, 5e, 9e, 262ali || S. SSeranbevung(en) [* tovgef.] (= Söcc^fel, njec^felnb, ofition, ©tcÜung] sg. u. pl. III (134a) 158m-9m, 233am, 256m-7 , 264e {625e-6a); sg. -iing 111 251a,e jj: 3n[tt^c: 2l6na^mc (ber §eüigfeit), abneljmen [|. 2id;t, ^^ßcvicbe] 111235a, 8m, 9e, 241e, 6e, 7e, 250e, 3a, 260a | ^Tvten II 1 22(Sa, 2(?lm, 4m: bvei III 255e, ijicv 111 251me; regelmäßige 11. nnvegclm. (jufanimen) III [243-251a] :| STufsä^Iung, einjelnc [ügl. 35ev5eid;m§, Sabcüe; aÜg. sg.J I1513e; 111228m, 233e^4m, 5ell-6a, am, 7am, 8, 255mell ; nic^t lenievfSar I110241m, «8eobb. 111244m, 33c3eic^m:ng \\\244a, 33ud;ftaben 111244a, conftant f. fettig!.; 2)aiieu f. ?ic^ti)evanb. , ^eviobe | entbedt, (Sntbednng II 567e-5a, 513e; III 245; (Sntbedev III 245 ;j eut[d;iebene 1110244m; (Svt(ävunyj [)". aiic^ Sefenl 111224a, 233 \ garbe III 172e-3a, 235, ßix: votbe 111 500am:| ^oiiu III0253e, febv geringe [= id;n>a(^e] 1110241m; @e[c^. 111234m, 240e; ©efe^Iic^e« in id;einbavev Unvegelmäßig' feit III 2567n-7m, ©lanj f. !i!ic^t-, gfeic^flnmige [f. ^cviebe] IIIO240m || in bev ®vö§e III 223m, *25e,j-7m, 245: ©c^maiitiingen III241e-2a] (in) i)evfci^tebenc(n) ®vößeu bev @tevne II125öa»i, 244am :|| ^elligfeit [= ?id;tr;ene; ij: Sic^t, -%\xlt uftv.] (f. 2lbnal;mc, 3una^me) III239a,m, 1066 Sterne: f t)eränberlid;e : «y^efligfeit — ^^eri 245, 5e-6a, e-7a, 8m,e, 250a,e, 3a, 9e: conftaiit III 241e; im 9}?aj:., min. III 243; mittlere 111237m; ed;tDanfiinqeii 111237a, 249e [251e-4a] | ©tiife lll2Mme, 7e: -f III248e; -f III248e, 9a; ©tiifeii 111247e, 8a,m,e, 9m,e, 250a,m :| Unregelmä^. 111248a, gv. Uutev[d;iebe III 237me, ived;i'elnb 111228a (235a) 1| 3uteu[ität 111252m (fc^ti^äc^eve), 3e; flciiie 111244a H— Si^t [t §eaig!eit, Sic^tglaiij iiflu.J: -abiiaime 111 259e, 245m,ell ; -ev fc^einuugeu 111 90e*, -glaus 111228a, -UUt 111237m, baS fleiiifte lll 260a; -))rüceB 111 236e, -pvoceffe 111238m | -ftävte: SSeräiibenuig 111 256e-7, 264me; -en 111264m J -i>evanbening [= -hjec^fel] III 2S6e-7, 25im, 261a; -en (**) III 235e: 2)aitev III 25Sam; ^eriobeit ib.; ^eriobijd^c III241e**, 254,264m; uupericbifc^e 111264m J -mä)\t\ [= -bevänb.] 11193a, 234a, 241e, 4e, 8m,e, 9a,m, 250m,eli, la(m), 2a, öm-7, 261m {626a): peviobifc^cv 111244m, 256m, 300m; ber iinpevi'^bifc^e 111256m :1 -ivegt- 111286m, lüei^eö III51e, -3imal)me 111245m— 1| 9}?ajimiim, Tl'm, f. §etlig!eit; ol;iie9Jameii 111244a, dlatm [. SBefeii, Ofcitlaticiien [=®d;iuaii!.] ni253e||— ^criobC [f. !?id)tüeväub.] llI0239a, 247e-251a; ^^f. III C261a; pl. ^erioben (O nac^gef.) III [236-242a], O240a, 5756-4a; IV 81e-82a: m^nat)me 111247a,m; 5lbtveic^migeu 111240mll , e-ia; tefamite l rcgelm.; beftimmte [f. iiU. regelm. , ög(. B^W^] ni(237e, 627e^)\ SDaiiev 111228m, 237e, 243, 4m, e-5a, 6{a), 260aO, la: »erfd}iebiie 111 238amP :| erfovfc^te [. vegelm., gemeffene [f. übr. vegelm.] III 627e<^, ©elvifjl;. f, ©ic^erl).; glei^fbrmige 111240a, 6a, 7m, 8a, 261a | turje [ßgt. 35er' !iir3.]° 111240a, e-laW: fe^r f. 111238a, 250m J lange [a. nnrcgelm.] 111238a, 9a, 2i()aP , IsP, 6m; Sänge lII237aO J gerieben in ben ^:|3ericben I11255w-240a, 260~la\ %-t in ber ^-e 111239m :| ^ertnvbaticnen {=. (Stör.] 1112366° II in regelmäßigen (ober: tefannten, beftimmten, cvforfc^ten, gemeffenen) ^^erioben 111225a, 233me, [233e-242a, 51. 259e- 261m] 233e, e-5a, e-6a, em-lm, 240-la (la), 251m (6m , 264m) : 6Ici6en regelm. III 24i-2a T 9icg e Imä Oig f eito 111240-la, 9a: bleibt III 241-2a, große 111237a || (gd;lvan!iingen 111248m, 9e; ftc^re, @ic^erF)eit (ob. Uiific^., @rab ber ©eivißbeit) III 255e-öa | (Störung [= ^ercnrb.] I11247m,e, 9a; -en III 25öeO II in unregelmäßigen (ober: unbetannten, unbeftimmten, unerforfc^ten, ungemeffenen) ^^ierioben III (2i5a) 8am, 228a,e, 233m, 244ra, 8a, 9e, 250e, [251-7, 2(. 261m-2] lm,e (3e), 5e, (6m, 264m): in langen^ lll228e, 233m T nnvegelmäßig!cit(eu) in ben ^er. 111234m (6e), 248a: fc^einbare 111 25öm-7m || unfid;ev 111249m, U-^eit f. ®id;er^.; SSeröubev* lid^feit in ber ^er. U\241-2a (ftarfe u. fd^iüac^e; 2m); ^crüirgnng [togl. furje] 111247m, 9a | [gr. 3al;I, Dielej^: 7000 III238e, 241a] [in B^W^f 111246m, 7e :| jn^ei^ 111 240a :|| ^^eriobicität IIl233e, 244e: uncr=» forfc^te IH251a(m),c; ungennß 111261m J ))eriobifc^ Derönbcrli^e(r) (St. [l'inb and; ^auptinl;alt be« 5Irt. über^ou^t] 111232a, 3a, 4e, 5e, 259a*; ^eriebifd^c 35evänberlic^feit 111228a, 234a, 300am: nid^t ^er. »eränberl. 6terne: füeränberlic^e^ert — ,3/ -f^i^l^ciäie-y^tei — 6teu 1067 lU233me—\\ ^cvtiivtHit. [= etöv.] f. gerieben; vcgcrmä^ig, dt-U\x l ^ericbe; rotl; f. gavbc; fc&iüad;e [= geringe] (f. §eüigfeit) II10241m, fcfjiväc^ere f. 3ntcn|. ; ©c^tvauf ungen [= Ofcillat.] (f. ®vc^e, §elligfeit, ^eviobe] IIlC253r); [tavfc 1110241m; ^tenuigcii [= ^evtiivb.] (f. ^eviüben) 111246m, -img III246mll; @tiife(n) [. ^cüigfcit | XahclU, Snfcl (35evjetd;niB) 111236a, [245]: iibev bie Safd im aüg. 111244, «emevfuif gen über bie einjclnen ©terne 11 1 [244^-251 a] :| ungehjifi'e Ul244am, un* pericbifd^e [f. 2iri;töeränb. , -luec^fel] III°253e | nnregelnia^ig [. ^eriobe; Unregelmä^igfeit(en) [[. ©efetslic^ee, §cUig!cit, ^;>erieben] III247ra,8a:| unfic^tbar ti^erben, [ein [= öerfc^minbcn] III 241m,e, 5a, 7e; Unter« fc^iete f. ^ettigfeit, Uvi'ac^en III0251me, ber 3>. ücvbäd^tig III0244m; üeij^hjinben [= nnfid;t6ar a>.] 111234a*, 8. III256e; 35ev3eid;ni§ [ij; 2Iuf* ^ä\}\., Xah^M 111225m; li\id;[en [= giineljnien] 111261m, m [= 3u' nat)me] liI245m; 2öärme f. SBefen; 2öe(^[el [. üid^t, wcd;[elnb [. ^eüig* feit I Sefen, Srflärnng [f. auc^ k[.] III 255, 26im, 300am: äl;nlic^ ben 35eiänbb. ber Söärnie III 256m-7 ] ©iebererfc^cincn [= n)ieber!c^ren] III241m,e; tuieberfetjren III627e :| ^al)i Ul235e-6a, 259e-260a | 3u' nal;me (ber §eüig!eit), gime^men [= SBcic^fen, n?a(^|en] (ögl. 02id;t) III 235a, 8m, 246e, 7e, 253a (261m) t öicIfa^C ©tcrne [fie [inD nnter bem attg. 5lrt. ber 2)o^:|)et[ternc mit entlialten, oOgfeic^ biefe an [ic^ nur eine 5tbt^ei(ung ber öielfac^en [inb] [!I1 2(S9m] (f. no^ I;ier bie f)^ec. ©lieber; 3fac^e cb. ternäre, 4fa4)e ob. quatermire, 6fac^e ; met;rfac^e) I95e-94m, 152m ; III [289-305, 21. 306-310 (eigentli^ nur 302am)] 289a, me, 293e-5m, (307a), 311m (371e); sing. 'Stern (burc^ * bcj.) T ^ie^f^'^^Mt C°°) III 361e-2a || 3iif.; SlObängigfeit \93e-94a, (gegenfeitige) 2ln5iet;uug [= mxact] 111259m, %xhc\t III [295e-5m], ^Ittractien [= ^Injie^.], III 302a (-^^-^vflem) ; [HufgäHung, cinjelne] (ögl SSerseic^uiB) III 502am, 335e*, 361 e*; SSegteiter pl. III 302m (Umlauf, 53em.). sg. 111302m*; 53e\vegung 111302m ([d;netle), -eu III2S9me(in ge)d)Io[fencu (luvten); breifa^e [= ternäre] III 302a, m II; garbe 111300a, gärbuug 111500m; [&c\6).] 111292a, 361e-2a; §au^t* [tcrn 111302m; §cüigfeit 111 50ime (toeränberlid^e), 2m; Heinere ©terne 111302a, freifenb f. ®d;n)eitun!t, mebrfad^e III 502am (©vftenie), V^l;vri-c!^er III 502am*, quatevnäre [= toierfa^e] 111292a, ©c^vift [. Slrbeit | um einen «g^merpunft 1 i52m (!iei[cnb); um e. gemeinjamcn @(^m. 111282a (!rei|en), 311m (fveifenb) :| [eci^üfad^e 111302a, ©cnnen 111289m, ©tel- Iiiug (gegen einanber) 111302m, ternärer [= breifad^er] in299a*, Umlauf 111302m i-^^-^m.), öeränbevlic^ f. §ettigfeit, ^^crjoic^niO [tgl. StufjäM.] Ul295e-6a; öierfac^e [= quaternäre] llll68e, 302a; SBefen 111282a, 3a^( 111308m *ftetig I384e (ücrfolgen), 11134m; ba« «Stetige I82a J (Stetigfeit 1325m, 111607e, IV 113m :1| fteuern II300e, la,e; IV 120a; %xt 1068 ®teu — ©toc IV200e-la | ©teueviuaiiu Il268e, (gteiievmiö I 192e || Stewart (C. S.) lV589e {Kilauea) ©tidgag [1)] lY459e, V96e: biamapet. 111400m; in &(i§ IV 512a,e; [in ®cgb.] IV459e, inbiffeient Vlle; in bcv 2iift 111400m, IV 512a; in OiicHen IVöOle, in (gc^lanunüiiltaiieii \233e-4a\ awt ^\iU lam\ I248am, tu 35. W 459e :| 2) ©ticfgvotteu f. Java ||— 3) ©tief* ftoff (aiic^ in comp.) [f. S^ulfaiiej : auöftvciiienb IV267a; [a(6 53eftaiibt(^ in tevfc(;ieb.] IV256e,459mll ; S^[ov-(gt. IVlle-12a, eiiifl. [. iDO^ItKitig, frei üüii I225e || im ®a^, ©t-Oetialt bet^ @n)e« iy[459in-460m] 460m, ölOe, la,e, 612a | -ga? IV49a, 259a,m , 2ö0me : iii Oiicüm lV£02a || -©cImU [f. o@a^] 1322a; fHaltig 1333a, 4m; IV248e :| iii bev ?iift [a. Üiegcii] 1555a, III 110a ; IV 460a, 612m,e; -Ojvb 11163a, ^flaii^eu [. 3?egeH , in OiieUen [f. -ga^] IV246e, 8e\\, 460a, öOle; bev @t. bev Siift biird) beii 9icgcu bell ^flaiijeu mitgett)eilt (ivc^(tl;ätigev ßiufliiß) \N[46Üam, 51. 612me] (Stier (aiic^ in comp.) tSl. (S^ier): -ÜJace IV555o, trilbev IV69am (iu e. gaügvuOe)||— ^. (@teru6ilb) (lat. tauriis; 111186a) [l Alcyoiie, Aldebaran] 111598e: ^i3vnev III (186a), !ciu S)hU\ 111327m, -[c^enfel 111174a I eiii5e(ne@teviie: a 111245e (= Aldebaran), 642a (vctl;); ß tauri 111 138e, ^ 111141m; rj (= Alcyone) III 140m, 283m; ^ III 112a :| Sluc^gaug bev (Stevn[c^iU!:|J)^eu I126e; StbievfveiS III 161m,e *Stift (bev) 11382a; ©tigmavieu (^ft.) 1293e,5m ] öriX/Ssiv 111468a; ötü.ßov (Stilbon; Merkur) 111423m, 467a, e, 8am (ml!) :| Stilicho II 442a II— ftilt (auc^ iu comp.) [f. ®ang, 2Reev, Oceaii, '^txMjx] 11138a, 158a, 379a; IV 16m, 142e: @t-(ekii II 37a J (gtiUftanb [f. 9}?agnct* iiabcl, ^(aueteu] 11504a: fein ®t. I35e-36a, VS9e:|| ©tiüe IV4l7e — :||— (Stiiume [f. SSiilfan]: eljevue III 200a, vaul;e IV 534a; imbefannte 1332a,477e; a\x^ einev anberen SBelt II 29a J pl. -en f. S5ergaiigen^eit J ©tiiiiiu- II357e-8a (-fiil)veiibe) :|| (Stimmung [f. bic^tevijrf; , ©cmütf;, poetifc^, veligic«, [c(;i\)evmütf)ig, [eutimeutal] II 33m, 54me, 63e, 74m: bumVfe 1119a, büftevc 111159m; erufte 1154m, IV 6a; feiertid;e I20e, IV 6a; f)eiteve III 6e, 159m, 379e; mcbevne II55m; trü6e III6e, 379e; auf bie St. tvivfeu 11 18m J pl. ©timmimgen 11 35m , 50a Stobäus 111544a: '^Q,XQ\\i\f W\ Aegos Potamoi 1397m, Arrian III 585me, Chaldäer 111585e, Someteu III585mell , Diogenes bou Sl^cücnia 111618m; eclogae physicae 1397m, II 122e; 11153m, 199m, 585a,e, 595m, e-6a, 618me; (gfm^feuer II122e, Epigenes 111585a; ^ijftevne nid^t ti^aubetube, u. ^(aiieten maubelube Sterne in(57am)53m, {163me) 199m: Ävi^ftam^immel lll 164a, 91a 1069 Stoffe (:]: ®iil6ftan5on) [f. (and) für sing.) aninmlifc^, (^eniijd;, bunfl* füvmiö, (Svbtetcii, (Svbe, gävbe-, ^immel; Ircfcv, nia.qnetiic^, SRetaü, SJiineval-, neblig, ^ffviiijcn, Planeten, Ouelten, (glatten, 3:Bier, tbievifd;, üegetabilifc^, 93iilfar.e, Wärnu, SBelt, SBctttöv^^ev] I164e, 177e, 228a, 248m,e, 259a, 265m, 9m, 334a, 367e; 11229a, 233a, 249m] III lle, 12e, 597e-8a, 616m; l\7am [8e-9] | sing. @tof[ 21. (in ph^ ii. cbcm. S8eb.; bcv ticrvfc^enbcn im 5tvt., auc^ für beu plur.) [bitvc^ * bej.j (= @iib' ftaiij, :|: 2)?atevie) I56e,283e; III 614e [öSöam]; 53. (in tviü. S3cb.: jur SBeavOcitiing u. ö.) [buvc^ ° bq.] I67e, 70m; II190e:l ||: 3iifn^c (compot)-. ©toft'-): 2l6n?efcnt)eit in Seltfi5vVcvn 1165m, ^^Iffinität IV lle | ange* ^anftev Ilo395e; ft-anl)änfcnb II °207m , Slnbäufiing IIO206m:| ^Injie^nmg lV9»ie(0: ^^^!vaft II 229a ||— [5Ivtj I177e ;|| [teffartig [f. ^öcfdiaffen* ^eit,^iiltane] I220e-im, lllllm: ^vobiictioncn I [225e-234,5l.445m-8]T ft. ücvfc^ieben III lim; IV256a, 268m, 485a; ft. 5Bev]c^icbnee I59ra; ft-e 33erfc^iebcnr)eit 1244m, III 609a :|| "i^aQ ©tcffartige 159m (Unu tranblnngcn), IV537a; (gtoffavtigcö [[. Srbbebcn, ^iilfane] 1115m, IV 213m\\ —II [5liif5äl)lung] (a. einfädle) IV lle, 266m-7m (nn^flrömenbe); 5tii^0vnc^ IV(272a), an^ftvöm. f. Stiifjäbl.; Searbettnng 111^1026; 6et;an- beln II<^42e, ber Be^anbelt n>ivb I068m; ben @t. be^evrfd^eno 16m, 67e; I1231e, 395e; lV(13m); UUUe 1175a, fic^ bemächtigen 1^696, SBefcbaff. f. bei ©genfc^. u. 9^atnr, biefelben [= gteidfie] f. 2Be(tfLn-^er, 2)i(ataticn 1427m; [(Sigenf (^aften, S3e[^affenf^eit] (Söcfd^. f. auä) bei 9iatuv; bgt. Bnftanb) in597e; lV48e, 67m, 476me; V42m || einfache I @. XVIa, 135m', V(20e): pifsäM.] III 6i7a J ©nfncftbeit 11143a || einflufj [4: Sßivhmg] Vllm | (Slcmentarft. 1137ra, 11134m, Vlla; elementare 11348e, -arifc^e lV7a J entfcffcitc ir249m, IV:/2w?; (gnt* feffetnng [:j: Söfung] 11229a, 249me:\ @rbf f. *(ärbe, (Streben, teünr. nfn).; ft-erfüüt 1141a; fefie IV 248m, 272a; püe \164e, -gebalt IV 225e, @en?i^t Y IIa \ gleiche, @reid)beit [= biefelben] f. SBeltför^er; fl-gleid^ IVSerj ®ried()en f. -35er|c^icb., -n^ed^fel; -r;altige§ IV465a, ^er* Vertreten 1209a | betercgene [= berfc^iebene , -benavtige; nngleic^avt.] Vllm; ^etercgeneitäl [= S5erfd^iebenbeit] 185e,166m, 177m; 11229a, 238a, 257a, 373a; 111 22e, 62eam; lViime,49a:| im^cnberable [= unlväg* bar?] I67m, irbifc^e [= teüiir.] I54m; (befd^riinTte) ^cnntni§ [= unbe* fannt, Un!cnntni^] V 6e, 9m | [^raf t] 1 1 96m ; ^ r a f t ä n § e r n n g e n 1 52m* III 13e, IV 8e; -iing lV7am; Gräfte 11238a, V9m :[ Ärei^Iaiif 111 626a, -tcbre 11122m; teilte II 348e, 381e; lll597e; 2i:iimg [:^ dwU feff.] 11229a, -en IV 248m; 5mannigfaltigfeit [:|: t>iele, 58er!d^ieb. ui\i\] 11222a, lV7a(8e); 2)?affe II 0395e [ 2}?enge*: bleibt biefelbe lll^S^a, lVi2am; -mengen IV 18a (auf ben ^faneten) :| SD^ifc^nmg 1 164e | (gt. ber ^atnv V6e, natürliche I36m; Statur cb. 33e[d)affen^cit ber @t. [53e[d?. f. anc^ bei ©genfc^.; togt. 3llffa"'^] 1 56e, 57me, 165m :| nene 1070 Stoffe 3le — 6törungen aUg. in24m,V70e; organifc^e 1169a; 11378a, 381a; Vcnberal^le [= njäg- bare] 111401a, rotier I^em; f^h)eve II 348e, III597e; ©tveku [bgL «Berbinb.] III597e-8a (gegen bie^rbe); teüuvifc^e [= irbifd^c] I57e, 186e; trennen f. toerbinben, tvodne V 42m | Übergang bev ®t. (in einanbev) [4: Umbilbiing, SSeränb. nfn>.] III596e, l\ 14am: md)t ÜSevnidjtiing 111 233a :| Umbilbnng [4: SSeränb., Übergang iiftu.] I164e; (öiele) iinbefannt [= UnfenntniB, ögl. .^enntniB] V6e, 9m; ungleichartige [= tevf^iebenart., ^eterog.] III 4m, Un!enntniß [= imbefannt, [. Äenntn.] 1 179e; iinorgani[d^e(v) 11378a, 11156a*; Unberfel;rt^eit I071m, immügbare [= im^onb.] 1178a l SScränberung [= Umbitb. ufn?., -njcc^felj III596e, -35. IV 213m; pl. -en IlI(626o):| Verarbeiten III<^7a||. bevbinben [ögl. fic^ öeveinigen] I367e (lt. tiennen), SJerbinbung IVlle (-^^-SSeftreben) | S5erbinbiingen [:[: fi^ toereinigen] I56e., 244m; -35. (0°) III44e: anbere IV (12m); neue 11249m, IV 444m; ia{)no\t III626a,m || Vereinigen fiä) [4: S5erbinb.] IV 12m, YlOe-lla-, SSerbältnife I332e, -verl;ältnif[e III613e |1 v er [d;i ebene [= -artige ufn?.] I 26üa, l\8e\ ü-avtige [= fietevogene, imglcic^art.] I164e, 209a; IV48e:l| 35crfc^ieben]^eit [= §etercgeneität, ij: 2}ZannigfaIt.] 157a, 58m, 59a; IV7e, 8e-9m (9a), 267a | -35er[(^ieb. III 4a, 15m, 43a; IV 7a, 8a, 211a, 2a , 333a , 485e ; V4a, 7me, 9a: bei ben ©rieben V[7w, ^. 20m-21m], ]Xx\aä) 11124m || [viele] (4: SRannigfalt. i\\\v.) V71e, SSor* rat^ Iloi90e, njägbare [= l^cnber.] Vlla || -h)e(^f el [:|: 35eränb. , Um* Bilb,, Übergang] sg. l\8e-9a, i2a (14am); \ 7me: ^emifc^er [vgt. pl.] IV17e; bei ben ©riechen V 7m, 22a Jpl. IV 17a (d^emif^e) J SBe^fel (sg.) III 62öa II ®t. im mitaU [vgl. *2Belt!ör^er] III [626am*], tviber* ftrebenb I°67e, SBirfung [:[: (Sinft.] 1268m; d;€mifc^e 3iif«^^»^en[ct5nng I367e, 11229a; 3nftanb [4: S3eid;aff.] l{265m)439a, 3 uftänbe IV 47em« *@toifer III193e (pl.), ftoifd; 11155a; dap Stolbowoy (^amtf^atfa) IV 396m I ©tollen (aii^ in comp.) IV 365m: girfte IV 512a, Suft IV 243m; -2RimbIo(^ IV41m,238m; -n)af[er IV238m :[ Stonesßeld I 290a (-®d;iefer); Stoney (Jolinftone) 111333a (9fJebeIfterne), 341m (iRebelflede) jlören (vgt. geftlnt) H. (geh)c(ml.) f. ©eniiB, SS. (pW-) 1211m (fic^ gegenfeittg)| ftörenb {p\)%) [[. planet] IV118m: (ginfluß IV167e; @in* ivirtnng IV 505a, -en 111553m; fid^ gegeufeitig ft. [= trec^felf.] III 4c, IV84a, V3e; 9}?a[fen I114e, Urfac^en [= (Störung^-U.] I544e-5m(5a), fn^ tvedifelfeitig [t. [= gegenf.] 11176m :||- Störunocit 5t. (gen?c(uil.) [oo] 11161m II 33. {^1)^1; alleiniger 3nbatt beö 2Iit.) (= ^evturbaticnen; Vgl. geftiJrt) [[. 2Itme[^I;äre , dometen, 2)iinftfreig, (Srbe, ©eflirne, 3[ct(iermcn, 2nft!rei§; magnctifd;, magnet. 5lbmeid^ung, 2RagnctnabeI ; |3(anetari[d; , ^(a* ncten ii. einzelne, tal.) [= Dicäarchia, Phlegra] (ein anb. f. Lydien) lY 302me, 534e, 600e-la; V24e-25a: ^euev IV600e-ia:| Bura II. Heiice 111580a, Cäfar IlllOe, bev ntte (Scntinent cb. oi/.ov^isvr^ [ijgl. @vbtBeiIe, neue SSelt] II 477m, Daimachos 1 407e, Derden (35oH) IV 158e; Dicäarchia [= 53iaublanb] IV 448m, ©ia^^Ovagma beö Dicäarchus IV 609a; einfeitig f. SSiffen, (gfe^banteu II434am, Epomeus IV (639a); Eratofthenes II 423e, 435m!l ; IV 159a, e-i60a || (Svbe: (gutfieljung IV 160m, !iigdfovmig IVi59e-i60m J (Srb-: -flad;e II 225m-^4« (35cväubb.), [-tl)eile] (ögL altev kontinent, Säiibcv, neue SBelt) II 408m || (Svftaunen III375me j Europa II 404e-5a: ©eftalt II 150m, 405a; Saublpil^cu II404e:| növbt. ^ejtlänbev f. 2änbev | geeguoftifd; II 223me, 232a; S/s ©eogva^^He (ob. fein 2Bevf) f. aüg. u. öiele Bufät^e :| „©efd;id;te" 11222m; §e6uugcn 11224a, Y58a', Heiice f. Bura \ ^üd;cbenen [= oooaeSia] lY 158me,e (!alt); §ür;e f. ^(imate ;| Homer III IßOam ||- Inder III 54m j Indien lY609m\\: ©efcivge IV60r;ävi[d^e III55im, [53eftimmmig] II413e; bc^^clte lU {369e-370a), Im : gc(gen f. Sivf., irbifd;e [= terveftv.] 1353a, feine III 566e, latevafe IIl 73m (74a) ; [©c^vift] II 258m, 437a ; III llOe ; tevreftrifc^e [= irbifc^e] 1 41m, lV625e; 3Bir!iing 11162m; -en, geigen 111500a — 1| -bünb eil 200m; III 119-120, 3e, 470a; IV144a, 5e~6a; (komplementär- «Str. III 170a, -St^linber 1206m; bitoergirenbe III 67m, 112m, 4a, 203m; IV329m; bunüe [f. g^orblic^t] I441e, III129m!l, IV(205e); falfc^e 111112m | garbe [f. einjelne adj.] III 128e-9', farbige 11186m, 93m {122e-3a), 218m; IVl96aTft-förmtg III404e; l\331m\\, 571m; -förmig* IV 438m :| gebroc^ene(r) 111202m, 394e*; ©efc^tvinbigfeit [tgl. 2ßeg] 111218m; grüne III122e, IV144ra; -^nbe III 539e (ber @onne), ber Äör^ev III 93e, -frone III536me, lenc^tenbe IV 196a, Slidbt III 85e*, ft-Io« 111144a, ferner ^ebelflecfe 1416m; ref rongible(r) [= bred^barc] III129aii*, 300eil, 9e, 541e; rot^e(r) \\\122e, 9m*, 169m, 170a, 204e, 396a; IV144m; -fc^id^ten IV205e,e (bnnfle); fc^marjc IV143e, 4a; -©öflcme<^ f. ^Wonb; SBerbreitnng, Verbreiten fi^ III541e; bereinigt I 60e-61a; melette(r) HI 169m, IV(12a*); iBeg [:|: ®ef(^tt)inb.] 1416m (t>on 2 2«imonen Sa^re), gnriidgenjorfne III109e ||— (J. 4) «Strahlung [f. (Srbe, Üic^t, ««orblicbt, ©terne, SBövme] I344e, 357e, 425m; IIIöTme, 112a; pl. -en (oo) 1201a, IllieOe: burd^ @tr. abgefüllt [= crfaltet] IV217e; it. erfaftenb 1179a, 183m; it. crfaltet [= abgefüllt] IV238e :| gegen ben ^immetöraum 1179a, näd^tlid^e I350e, @eitenftr. IV 244me, i?eränbcrt \\239m, [bei 55ulfanen] IV571e, -^«rcinfel 111396m *Strahlenberg f. ©trauten 35, @tra^Inng f. eben toorbin am @nbe oon ©trabten (9^o. (5. 4) | ©tranb [f. SD^ecr. ^atme, See] II 27a: -päffe II 185e, -böget II 314m :| (gtrong 111340a | Strasburg, adj. (gtroöbnrger (*): Snfigabe (bcS Ptolem.) II490e*, ©nc^bructerfunf! II289e, Sage I481e, ajiünfter I418e*, Semper. l 481e \\ ©trage 21. (gen?.) [f. daraüanen, ^anDet, ^eer, Ännji, Wi\6)-, Römer, SßölUx] II 202m II: bie Zeitige (im norH. 3tat.) 11169a; S3. (= 2}?eerenge) II 180m J pl. ©tragen (in comp.): -erleud^tmiB IV 263m; -^flafler IV41m, 221a, 492a (emgeTtemmt) || ftrati- gro^l;if^ V62e, Strato bon S?am^facn6 11208m (©d^tcufen-2^corie), ©tra* tnm 111189m; Straumfjörd II 272a |j ©traug (SJogel) [an* in comp.] ^. (ber SScget), pl. -e (*): fl-ar(ig 1303a, -jagbcn 11205m, in Rom 11229m*, ©ittcn II48e, Söaffer III211eTa (©tembitb) III211e *ftreben III lle (na^) | ©trcben [f. ©tcffe] II 76m, 135m, 7a, 8m, 205a, 6m, 9all, 21 6e, 235e, 266m, 279am, 281 e-2a, 312a, 348ell, 382m, 81 0. JpumbolDt, itoemoä V. 68 1074 Streben — 6trom allg. 397a; III 9e, lOe, IIa, 14e, 18e, e-19a, 25m , 464a ; IV 13m , 77e-78a ] ftrcbfam 11162m :|| ®tvecfe 2(. (gm\) [[. S?anb, iBiiIfane]; pl. (gtvccfeii: groüe 1374a, 111607a, IV (294m) ] 53. (kvöni.) [f. ©ejeiioj IV 45m (treiben, I;Ln-iäcutnle) || Strehla V68m (©raiiit) ||— 1) ft reichen (4: dt\d)' timg; tjon ^Sergfetten, 3n[eln, lüften) IV 32Üm, 42ia, 506e; V79e [©e* birgöarteii] | 2) ftrei^cub (b. l;. gerichtet; \3cn 53evgfetten ii. ä.) II208e; IV350m,539e, 611a: glci#v. IV395a :|| 3) bag ©tieic^en 51. (ge\i>., actio) [f. iOhgiiet]; eineö (Sifeiiftnt^eö 11294a, IV (57m) J 53. (gecgii. u. bergm. : = 9fi(^tiing; i)en ©ebivgcu iijtr.) (= @treid;i!iig) [f. ^wtie^, Cor- diUeren, ©ebivge, ®:|>alte] IA^307m; [ücn ©ebirgenj lV609we, ini^erfeö lll54am, i^eränbevteö I 472m :|| 4) @tr ei d;iiiig (üoii ©eHvgen iifu\; = @trci(^ni 58.): -^«-Siiiie I 318m, IV254e; -^g-ÖJi^tiiug IV 507m — :1|— ftreifeu 1376m (Seiger) || ©tveifen (masc.) [f. Sänge, S^Jcrblic^t , Planeten, Saturn, ©cnne] plur. III 4av), pl. -e 11178a; ftridförmig IV424e || ftrict V19e | Strjelofch- na ja sopka (35nlfan Äamtfd^atfa'^) [and^ gen.: Korjatfkaja s. l\388a, Korjazkaja s. IV523e; nneig. Awatfcha lY 291m] lY [388a]: ^c[;e IV 388a,523e,4a; Obfibian IV388a, [@d^ri[t] IV523e-4a ■"^■Strogonow (S3ai anf Sejo) IV398e; Strob III 608am (-bäc^ev), IV 335a (-I;ütc) | Strokkr (^cd)knnnen cb. [1230a] intermittirenber Spring- Brmuicn auf SvManb) 1250a; \Y247a\\,e-8a: STiiöh-ü^e \Y247e~8a, Oueüen batei IV 501m; Sem^eratnr 1230a, IV 248a (Strom (::{: ©trijmung; f. biefeö n. ftrömen bef. an a\\>^a'b. Steüe) [|. für alle 53ebb., unb für sing, wie pl. : 33erg, S3ini«ftein, 2)D^peI-, electrifdj, electvo-magnetifc^, galbanifc^, Snbnction, ?anbfc^aft, 2a^a, uneben, 2ic^t, lOuft, ntagnetifc^, SD'Jeer, cceanifd^, ^olar-, ©d^faden, Sd;Ianim, Stein, Stevnfd;mi|.^Vf n , 35cl!, 93c(fer, tiilfanifd^ , SBärme] (ber plur. 6trom — Strömungen aßg. 1075 @tröme irirb für aüe 53ebb. buvc^ "ctc^gef. * begeicJ^net) | $(. (=f^IuB) [biefe 35eb. trirb nid^t kj.] II 57m, 102m; pl. ©tvöme 1 55e, II 22a f 33. (^^^f.; öon i)er[^ieb. ©egenft. [[. bie allg. Sitote]) [biivc^ ^ be3.] T152e, 11196a, IV572a; pl. I 212e,270e; 11146m, 111187a, IV174m J (5. (- ä)?eeve§ftrcm, -ftri5mimg) [öorgef. +] 1328m, 2ell J 2). (bilbl.) [X] 11213a; pl. 11 148e, 262a ||: Jnfä^c (ju aüen 4 S3eb.) [compos. etfl." 111306a, 8e, 9e, 310m II: Stbftönbe III81am, JBabn III302e, S3etr\ III Slam; Katalog [a. stell, dupl., t>gl. S5errtu.] III 295m, 300a, 2a; ^arbe [a. a Herc] lll298e-9a, §cltigt. f. SBed^fel; a Her- culis*: garbe 111235m, 259e; Chrn. Mayer 111293a, SSegleiter bcö ^ctar* ftern« III82e-83a*, Umtauf III (289me) 306a, 93ev?eidmiffc [= Satatog] W, Struve: ^oppelfterne ^Iß — etunben aUg. 1077 m295m-6a, SBec^fel ber ^eüigfeit IllSOlme, beibe €teviie tt?eiB III 172a, 3aM I 154m 11 a Herculis f. 2)o|)^>elft. , Jupiter 11184m (^Bebecfimgeu); Kant, Lambert 111356m; ©cfd^trinb. be^ $!icf)tg IlGOam; lll91e-92a, 94a, 126ra, 7e; a lyrae: ^avaüa^e it. (gntfevming III274e, 25öell; Clirn Mayer [a. 2)c^^pef[t.J III 293a, (me) 307e; SReribiangrab in dtu^l IV22a; aJiicvemeter [a. stell, compos.] 111306a; iöZ-9}2ef|iingeii f. stell, compos.: m\i^\'I[t.] III190e:|| (Sterne: Slic^ungcn 111175m, 210m; eigne 33etr. [a. Procyon] llI286e-7a; @t. feine« (Eatafogg 111302a (^o, 102, 9^o. 2681), \119e CJZo. 1938 H. 3062: S)ovMfterne: e(em.); (Sntfevmmg 1160m, III271me; garbe 111173a; ®vcge III 100m, la; nac^ ^c. (^J^nmmern) j. Katalog, [gr. 3a^r nnterfuc^tj III295e; S^eitbeilnng Iin76e-7a,m, 210el!; üielfad^e [= stell, compos.] III295e-6a || Weifse 111197a; SBeltvnnni 11149m, 50a, m, 58a *Strymon (^f.) II 28a | ®raf v. Strzelecki (P. E.): Kilauea IV589ell; New South Wales IV589e, 590meT@tii(f 1125a (abgefonbertet^); pl. etiicfc [öon 2«iHev.] IV 297m, 359e, 592a J S t u d er (Bernh., geb. 1794) gegen nranfänglidbe ©ebirg^arten V89e; „^^^^fitalifdie ®cogr. n. ©eologie" ivöOle, V89e; ©limmerfc^iefer V67m,e; ©ranit y67e, Oueüen IV 501me] „@eoIcgie ber «Sd^u^eij" V67m,e ftubiren: [eine eac^e] II84a, IV126e; @tnbir- II 383m (-simmev) J (Stnbirenbc 11464m :|| ©tnbinm [f. 9?atnr, SBiffenfc^aft] 1 37m ; II69a, 186e, 251a , 399e ; III592e; IV134m,481e; V22a,92e; pl. etnbteu (*) [f. ®e[(^i(^te, littevarifc^ , SD^afer, materifd^, ^J^atnr, e^rac^e] I 375e, 384a; II 85me, 94a, 142e, 288a, 319a; III8a, 40m, 512e; IV66a,169e, 225m: Beleben III 318e-9a, Selebiing I36a; ernfte(«) 1 28m, 68e*, 258a*; [eine« ©egenflanbe.s] I11234e, gvünblid^e« I39a, nnig aiiö bem Savtaniö IV502e, beraub. [. [c^ablid;, 33er- giftuug [. ^Alex. ber @v. | SBaffcr [büjii bie 3ii[. mit *J IV502e; -SSaffer IV502e, 3a,m :| JDilb [. ©egeiib Suanifch ((S^rad;e im Sauca[ite) II420e; suanpan II 2ö5e-4a, 455m ; S8ai i:ou Diego Suarez (auf äJJabaga^cav) IV 411m *flIÖ- [f. sec. cceauif^, tro^ifd^J, ©iiO- [f. sec. Apenninen, ^eviobe]: fubaevial IV 589a || fubiectil^ [f. garbe, prbuug, ©taub^uuft] 11190m, 406a: 2)afein 11282m J baß @ubiectii:e II 52a J ©ubjectiöität I20e (ibeel(e) •il ©ublimat f. @d;tDefer | ® ubiimaticu [f. @d;lueferj 1259a, 279e, 280a; IV602e: -^«-^robuct IV612e; pl. -cu IV602e Jfublimireu IV603me; fi^ fubl. 1245m, 279e || fubhiuarif^ f. Seit || fubmariu {= -m\ä), -maritim; uuterfeeifd;) [f. Sufclu, iBuIfaueJ IV589a: JBilbuug IV449m, SBirfuug IV279m Jfubmariuifd; (= -marin ufii\) 1245m (2öir!ung), 303m (iBerMItuiffe) J fubmaritim (= fubmariu ufu\) 1307a :|| ©ubftanscn (:[: 8tcffe) [f. brennbar, Soutact, 9}?iuevar-; iMele adj.] 1 136a, 186m, 247m; 11311a, 373m, 381a,m, 392m; 11164m, 394m; IV IIa, 50e, 489e, 604a | Bing. (Subftauj (*) 1408a, 488a; II387e; III 44a, 55a, 109alll, 418m, 616m,e; IV 364a; eine beftimmte IV216e |: anorganifc^e IV 8e; [W' gäblnug] 11382a, 523am; [(Sigeufd;aftJ IV 164m, (S-en II518am-^^; feftc- 1227m*, 334e; im Snuereu, SD^oIecuIe IV78m; organifc^e IV485m, i>er* fd;iebene V95m.|| ©nbftrat (= -tum) 1 201e, 6e; II90m, 165m, 23Sm, 281e; IVl45a,460ra; enbftratum (= ©ubftrat) II 89a; III 333e, 597a ^■Succaffuny {'>flm-^cx\e\^) IV 210a; fucceffiö 11315a, buen Succeffo f. buen; Suchitepeques (in 2}?ittel-5(meiifa) IV 544a (^rot»in3), @raf Suchtein III621e (@terufd)nup^">en jn Orenburg) ©üb (in compos.) (ügl. fiiblid)) [f. sec. Amerika, $!aub, ^ol, ^otar-, ©tvomung] | 53. (Sübcn (felbftft. gorm) [f. Kammern] II411e, IV 50a || 3ufn^c (f-fec bilbet ein bef. ©tücf biernad;): gegen ®. II 166e, 185m; lY 120a \ Süd-Georgien (cftl. toom g-eucrtanbe), anS-L. lV136e; maguet. Siuieu IV136e,e*; uidf;t toulf. IV376a \\' Südindien 11315m \füdindifch: ^Ird^i^cl [i^gl inbifc^er m-c^ipelague] I 380a (Sßölfer), IV306a (= ÄM«c?a-3ufeIu; 9?eil)eu-35ulfane); Snfeln II334e, Sufehvelt II 311 e || -freu? [= fiibl. Äveug] II 331e j -tid;tcr [= (Süb-^clartic^ter] 1202m, IV 125m: ^arbe IV207a; in ber n'üvbi. ^atbtuget 1202m, lV146me :| [tarnen für ©.] 11468a, füb-uörblic^ IV137e, t-fee ift ein bef. ©tücf bieruad;; nacb bem @. n^eifen lV50all, -SBcifung f. 3)?agnetuabel | -n>eften IV 120a (gegen); -treft-2Biub 1359a, m; -SSinbe I3G0m, 3Seft-@üb-3Beft-Siubc I345eT-n.Mub II48e; -iinube •1080 6üb 2ßi — }üUiä), fSübfee bi§ ^ 1343m, II 156a :| SScrtev f. iTJamen ||— 33. fübli* [. 35veite, ^allj* fiigcl, ^emif^>I;äve, §immel, 5Rorb, ^Regien, ©tevne, ^cwc ii. a.; ba« (©üb*- Ii(^e II 430e tSübfee (= ba^ ftiüe 2«ecr [. . . IV 609a], bev ftifte Oceaii [. . . IV 587e] ; :|: bev gvc^e Ocean ; fie ift ein Xh('ü beö iubifc^cn OceaiiS II 309e) [f. A. V. Humboldt] (belli, bie ®I. ^cden, Okvflä^e, ©^ncgel a(§ = ®iibfee; f. 35egviff, 5tnfid^t; (Sutbedtimg; f. ferner J^orj. ^nfe.'n, SSnÜaiie berSnfelu; magiietifd^) 1262m, II[305m-310a, 21. 478m-480m]; IV91e, 334a, 414m, {429me, 430e-la), 451m, 592e \\ 3ufa^e (compos. @übf ee-): 2l6ftanb f. (Sntfevninig || bie ®. an ber ^üfte Amerika' s [f. ncc^ einjelu Mexico, Peru] l\451me: Saiial IV555all (jiim atfaiit. Oceaii) | ßntbftfinig ll305me (u. Äettntiii^): n)irf;tige feigen bevf. Il306m-7a. -^^gefc^idjte II [308m-310a, % 478m-9\ :| feine Snfeln f. Mex. u. Peru, Äcnntniß f. dnU bec!., im 9'iorben f. °riiff. 2tni., 9?id^tKng IV542e; im rn[[, 3Iiner., im 3fiorben IV70e, 429m^; fid^tbar lV539a, ©tromimg [j. *^?eriiani[rf)e] I328me, ©türme l\308m-9m (u. Uri'ac^; 9m) || an ber @. f. Ort, nite 2lnfic^t ll305e-6m, äqnator [tjgl. magnet.] 111589a, bie atlantifche B, (= iiiDiic^eS ü«eer) lY 609m\\; 2lii^be[;uung [= (Svftrccf.; :^ @io^e, «reite, ireit; tjgt. ^Seörenjung iifw.] \\414m, {429m, 430e) \ 5öccfcn IV416a {430e\\-la), 592e: im Snnern lV451me :| ^Scgrenjung, (Siib^unttc [ögl. 2lu?bel;n., (Srftrecf. ujtu.; SScrengung] IV4i4m | [öegriffj (t)gl. ^Infid^t) IV45im, 592e: X\)c\l ber einigen SBaffermaffe IV450e-ia J [«Bef^affen^eit] f. friebüd^, fanft, leicht ju befc^iffen; ©nebe, njeit, 33erengnng J ^Befd^iffung [4: (Schiff fa^rt, bnrc^[(^ifftj 11306m; lei^t jn bef^iffen II478me, guerjl befc^ifft [= burd^f^ifft] U478m :| 33e\üc^ner f. unfein, 33im§ftein IV 313m, 58oben I 474e (öeränberlit^), 33reite [^^ treit, 2lnebebn., ©rÖße nfm.; togl. 33erengung] IV4i4m, großer S3ii|'en IV(429we), ^anal f. ^Amerikas ^üfte, Soratleninfeln f. 3n[eln (5, Cotopaxi ge^i^rt IV 534m, bnrd^fd^ifft [=bef(^ifft nfn).] 11380m, (äilanbe [= Snfern] II 72m, eine ©ni^be 11311m | ©ifeu* ba^n: (Sj^ebb. ber SSerein. @taaten für eine (S. öom Mifßßppi an bie @. i\430am, 6e, 595m; exploratious and surveys IV 595m, 8all :| Snb^iinftc f. S3egrenjung, enge f. 35erengimg || (Sntbed iing ber @. [f. au^ Amerikas Äüfte, Snfeln] II 47«e-9a (erfte) : ^^gefc^ic^te II[308m-310a, 5t. 478m- 480m (bef. 47(Sm-Pa)] J(gntbc(fnngen in ber @. 11309m, [311-2m, %. 479e-480m] 311e, 478e, 587e (®efd^.); -(gntbecfiingen IV 442a .|| ^nt- fernnng (Slbftanb), entfernt öon ber ®. (bef. ©ebirge; lV554e) [f. aii^ Mfte, Sittoral; a. 35nlfane] IV 437a, 9e, 440a; (gr^ebimg f. Snfeüi, (Sr* ftrediing [= 2(u«be^mmg nfn?.] IV 451m; ßj^ebitionen [= 9?eifen] II 478e-9a, -(Sy^. II303e; f^Iüffe [= 3nfl.] IV362m, gtnß f. <^Mex.; frieb* lieber S^eil [= fanft] rV229am, ©ebirgc f. Entfernung; geogn. f. Snfeln, ®eo(DgieIV583e; ©cfc^id^te f. (Sntbecf ung , ©rö^e [4: 5Iu«be^n., ©rftrec!.; «reite, n?eit; ögl. «cgrengung nfn?.] IV4i4m, §anbel f. Äüfte; ^ö^e über fSübjee § — Wh .. - 1081 bev (ö. IV 462m, 497m; in bev @. [f. Alex. v. Humboldt] 11483a, im Snncvn f. 8ecfen, Sufelc^eu IV4i5m€ ||— ^nfclil bev ® ü b f c e (= (Silanbe,- t)gl. 3nfeld^en; f. aiid^ 2>n|eltt>e(t, 2anb) (= Polyneßen, Auftralün) [a. o^meri/ca'j Äüfte] (f S5u If a ne bev 3u[elu f. f^ätev ki SS) II 45m, ^2im-2a, [409ell, 420e-lm, 5e-4a (eiiijclne ©ni^^eu u. ^Iiifaäfjlmig)]; IV[4U-428a, 51. 588-591 ([^ec. ^Betrachtung n. 2^e^ogv. ber eingetnen ©rii^^eii ii. 3»nfeiu)]f [588-9a] 1 ® ü b [ e e - 3 n [ e I n (O) (= Polyneßen, Außralien) II 5m ; I V 41 Ge, 426m II 3uf.: %U])dl f. J^eire, Sru^äiifung ob. Bcne lY 423e-5a {588e); 5Iuüvbniing [:^ 3Sert^ei(. uf»., 9?ei^nngJ IV 41 5m , 5(S5me; ^Ivbeiten it. ©c^viften über bie 3. IV4146-5a, Slrtcn IV5«55e | [51 ii [30^ hing] (f. I;^: a%) U308e, lY 588am: @ang ber 51. IV 4i5am :J 33etrol;ner IV 415a; (Sovatteuinf. IV588e, 9a; (gnbe f. oftl.; ©ntbecfung II 50Se, 312-2m; (gv^ebung IV4i5me, ^öc^fteS (Svu^ticn«-®eftein lY 425m, ©ebiet IV 426m [ ©cbivgö arten [= ©ejlein, a. milt.; i?gl. gecgn.] IV425-6a, 590me: mmil IV42im, 4am:| geogn. I V 414e, 420e-im; ©eftalt IV414e; ®e* [tein [= ©ebirgearten] f. (gru^t., i^ul!. | ©rn^^en [4: Steile] (f. 1;^. aüg.) lV416a [eiujelne], 588^ (SaJ^l); -gru^^?en IV414e, 6a, 426m :1 Heine f. 3ufeld^en; mit Kratern lY 415me, crlofc^ene Ärater IV4iöa; ?age [togt. 5(uorbn., S?ert^eilung uftt).] lY588e (in einer 3one), ungeheurer leerer 3?anm [togl. ^Mex.] ib., cftl. (5nbc IV426me, reiche II309e-310a, 9?ei^nng [:^ 5tuorbn.] IV5äter bei 55; Mvelt IV414e, trefllid^e II86a, ßa^I lY 588e; nic^t jerjlreut [tgl. S3ertbeit. uftv., 5lnorbn., 51n^äuf.] IV4i5m, 588me', ßonc f. 5Inl;änfung, Sage — 1| ifcgonifd^e Sinien [tgl. magnet. Slbtr.] 1431m, Äcnntniß f. °Ame' Hka's Äüfte, Quoten f. magnet. Äquator, i^rater f. 3nfeln || ^üftc [= Ufer, Sittcral] (a. 35u(fane) IV 184a, 527a; V29e; -Stü^t (O) III143e; IV 189m, 302o,541e,565e, 575m, 592m: (Sntfernung ton ber t. IV554e, ©ejialt I309e, §anbel IV0311e; 9?id^tung I V 520me, 0542e; Xtm^ev, IV(40e) J tiiften 1296m; IV70a,268e, 430a, 595m; -Ä. IV313m || trccfncS ?anb 1302m | Sittoral [=Äüflc, Ufer] IV544e, V27e: Entfernung, entfernt tocm 2. IV 437a, 9e, 440a, 454a, 557e; bem S. na^e IV306e, ÜJic^tung lY320e-la || magnctffti^ |: Slbreeid^nng lY204m (i3fttid^e): Sinien gleicher 51bti?. 1431m; 2. ber 5tbii\ I189m, IV[i44]; Sinien o^nc 5lbn). 11376a: Otal IVi40me; Sinie o^ne 5lbh.\ (n. i^r @i}flem) lY 57e-58a, 136a,m, [140], (202a)4am; gefc^Icff. @t?ftem rV55a :| tquator 1 191a: .kneten IV 101m; SSecba^tnngen [a. 3ntenf., 9^eig.] IV 70a, 86e; 3ntenf.: 93eobb. IV61e, 86e | 9f?eigung I 428e; IV 107m, Pam, 171m: 53eobb. IV86e, Sinic obnc 9^. I190e:|| bei Mexico unb Peru [f, jebee 1082 t ^übfee 3)^e — 3 ; ©ue — 6uf aiic^ te[., f. atlg. an^Amerikas ^üflc] 1434m: feine Sufelii ttjcit ^iu IV 5S5eJki Meojtco I 262m, 296m, 434m ; IV268e,592m: glu^ lV567m II ber @. na^e [a. Sittoval] IVlOOm (la); 3^amcn II478e; IV592?, 609aw; 9fJebct I329e; 9^i\5eaii [= (Spiegel, ^i Okrfl.] I476am: iikr fcem ^. IV338e; [nörbl. S^eilj IV429»ne, 5«crblid;t IV(146me); Ober* pd^e [4: ^«itoeau iifm.] IV4i4m; [Ort an ber @.J IV 184a, 9m; öftl X'i)t\i lY 588a, [^erf.] f. 9^ei[en; bei Peru [a. ijon Mexico iifttj.] 11188m, 143e | 9feei[e(n) (and; ^evfonen) [= ^xP^h.] 1477a; II125e, 309a, 472m, 482e-3a; IV 55a, 57e-58a, 421e, 522a, 586e: ®efd;id;te IV587e :| 9tic^tnng f. Äiijle, Sittoral; o^Imerifa'ö Äüfte ; fanft [= fviebt. nfti\] ll478me\\, @d;iff- fa^rt [= S3e[c^iffmig n[ii\] 11332a; fid;tbar (öon ^o^en S3ergen) IV307e, 539a; ©palten f. Snfeln, «Spiegel [= 9^iöeau, Oberfl.] IV 462m (über bem), @ternfd;nnppen I 404e; ©trömnng, @tüvnie [. ^Amerikas Äiifte; 2;i;eil [. friebl.; nörbl., ^l, ivefil.; über ber @. f. §ö^e, D'Jitoeau, «Spiegel | Ufer [=S!ittorat, Äiiftej IV40e (^eijjeg), 630m; -Ufer III131e:| nm bie @. ^ernm IV45imc; nntonif. f. ©ebirgöavten , Snfeln; SSerengung IV (429me) II— Bnllant ber Snfeln ber (Sübfee (35. ber Sübfee lV415a, 446m) [ögl. Krater anf ben Snfeln] IV[414-428a, 21. 588-591] 415m-6m (»gl. nod^ 2tufjäI;I.); sg. 55nl!an (*) || 3iif.: 2lrbeiten über bie SB. l\414e-5a ||[2Inf3ä^InngJ IV [41 6m-428a, 21. 589-591 (nad; ben Snfelgruppen II. Snfeln)]: ©ang ber Slufg. IV4i5am | ber t^ätigen l\415am, e-6a [einiger]: 3aI;I lV44öm, !!. Bai;! IV589a .jj (gntfernnng, -^(bftanb ücu ber @. [üg(. tnfle] IV 454a, 527a, 541a, 557me*,e', entfter;nng lY 41om-6a, erlofc^ene lY416a, gr. grftrecfnng IV450e, ©etöfe gel}ört IV554m% größter lY 416nie*, im Siniern f. Sage; mit Kratern IV4i5we, erlofc^cuc Krater [l>gr. Ar. anf Sufeln] IV4i6a; an ber Änfte IV534e*, i\a\)e ber ^. lY 541am] [Sage] (tgl. (Sntfern., (grftrerf., Änfle) lY 451am (SO^enge in einem (Streifen), me (im 3nnern n. nm bie (S. l;ernm: gr. äTJenge, ^ ber t^ät. 3>nlfane ber (grbe); 2)knge [i;: ^a\)\] f. Sage, [^erf.] iv 421e, 9Ji^tnng IV[415m-6m], ed;vift f. Slrbeiten, (Streifen f. Sage | 1 1} ä t i g e [f. Hnfjäljl.] : I;ift. IV 446m ; (Seltenbeit, geringe ^al)\ lY 414am, 5e ; 3at}I f. 5lnfjä^I. :| nm bie (S., 35ertbei(nng f. Sage; 3a bl [^ aJJengeJ (ogt. 5(nf3ä^I., tl)ätige) IV44öm, 589a; 3one f. (Streifen, 3ufammenbang IV 450me :|| önlf an ifd;: @ebiet IV4:/5m-öm (aüg. über biefeS i?. ®.), ©e» flein IV42öam, fel^r b. IV426we, nnunt!. f. U — 1| u^eite [4: 2tn§bebnnng nfiv., S3reite] IV91e, nngebenre 2öeüenIV229a7n; u>eftli^er 3:F)eir IV451m, 588am; Bnflüffe [= ^(üffe] IV (354a) *Suetonius: Caefar IlllOe: de analogia II (25a) llOe Jj Suez 2(. (Stabt): arab. 9}?eerbufen II200e; Sana! 11159m, 407e; (grbenge f= Sanb* enge ufn?.] II (154m), ^ftlimne [it.] 11156a (@nbn)inbe) J ^- Sanbenge i>on S. (= (grbenge, Sjl^mu«) II (154m): (Seen 1314m, Sßafferböfie I324am \\ Sufi (Sofi) f. Abdurrahman, al-Snfi [f. anc^ Abdurrahman] II 256e eu^ — eunbf 1083 I s u h e 1 (einjeTnc ^eße @tevnc be§ (Sd^iffe^) III 545m, 5ra; sohel (Canopus) 111209m :lfiilmenb II 14m; Sui (d^in. 2)^uaflie) IV 608a, 611a; Suidas III 148e-9a (Hipparch) , i:07e [3Bort] ; Sujew IV 42m (favi|(f)e§ 2)Jeev), Sukhatara = Socotora, sul (®übeii) 11468a || Sieiit. Sulivan (James): Fa//t/anrf^-3nielu IV 72m, 92a | magnet.: 33eoK IV 100m; Sntenf. IV 92a, 180a :| @c^iff§ioimiaI IV 180a || Sulla 1231a (SBäbev auf Euböa), Sully (franjef. ä)?in. ; Maximilian de Bethune, baron de Rosny, duc de S. ; 1560-1641) I1507e (53vief Jeannin's üter ein genirol;!) | Sulphur Island (= @c^tt)e[el-3niel) IV 403m; ®ulpr;iivet: (Siien-®. 111614m, 7a T el* [=3ufetn] IV393e; Siifern i\ 405a,a*: gecgu., \)ulf. ib.; @ec* lV323e :| paramo de la Suma Paz (füDlici^) t>cn 53ogcta) lV556e Siiinatra (= Giava minore IV 584m) [|. Ophii-] II 86e, 428a; IV 584m: ^erg lV406a (^o^er), V42e (l;cd;[tev) ; ißevge f. Äegelb., SBut!. :| S3ei%. 11291a, iiii^t gaiij biivc^fcrfd^t IV406e, (Sle^^ant IV584m, ^egel" bevgelV40öe, ^iifte f. @iib, [Saubi^aft] II 329e | magnet.: 5(6u\: ftüubl. 35er;inb. IV120e, i95e-4a; (Stationen lV76m :| [Ort ba] lV120e, 193e; ofll. Sr^cit IV326e, Marco Polo IV584m, [9?ei[e] llllöle, 9?ic^tmig IV 413m; ®iib!iifte IV 395a, ©iiblreft-Äiifte lV120e; 2:l;eil f. öftl., 2anb^ jc^aft II 25ulfane lY [406e\-7m, 558e-9a], 585a; sg. 33ul!an (*) V55a: an]d;IieBenbe IV 4077«; f)cr;e lV555e-9a, §öt)e IV 325a; -Ü?eibe IV 407m, Diic^tung lV326e | tF)ätige: [ed;3 IV 40öe-7a, 585a; 3a^l IV406e; bet t^ätigfte lV407a* :| 3a^I [a. tl^itigej IV559a *Sumbaica (cb. Samhaica) 1^4076,6 (ißultan ba) | Sumbing (jaö. ißiilfan) IV326a, [329m-350a]: ©eftalt, 9ii^|^en IV 529me, 550a J fnmmarifd^ IV 49e; i'ununiven IV444e, @-nng IV 445a J @nm^f (üorj. in compos.) II 151m, pl. ©üm^fe (*) 1544e: S3t(bKngen 1 266e*, -boben I334e, @a8 11384m*, -gegenb 11126e, ^änfigfeit I544e*, -taub II253e, f-vcid) II 20a, ©eltenlieit 1343e*; (Sinflu^ auf 2:em|>evatnr-*'- I343e, 4e :( (gnnb IV 516e [t^eftinlmter] Sunda- [%.]: 3n|e(n f. na^^evkf. , 9feif)e [= unfein] IV413m, gec IV323e; (Strafe IV 394m, 407m (4 3nfetn mit Regeln) :|| 33. Sunda- 3nfeln (aüg.) (§auv^ttf;eil beö inbifc^en 2lv^ipelagu§; = fübinbifc^e 3nf. IV 306a, z= Sunda-^til)e) IV 306a, 404m: bie großen u. f leinen [f. nad;- ^erbef.] 1 V 323a, 391m,e, 405m; 9iid;tHng 1 V 594m,e, 413m | 33 nit an c [f. ijorj. ber gr. n. f(einen] \V323a, 6m: Stu^Brnc^ IV600e (fern ^om trater), 9}Zenge [= öiete] IV 452a, 9?eif)en-3}. IV50öa, mete [= 2}?enge] \V405m, 3nfammenBang IV430m :| n^eftlid/e IV409m :|| S. bie großen c\\, §öl^e), IV555e [Övtlic^f. bakij: vega de 5. IV 40m* (Seniler.), 554e (salto in @2Ö) :[ @u^>^Iemeiitar- 1 446e, ©ii^^veffion 1291m (bcr (£d)id;tcn), sur (©üben) 11468a, Surabaya (3at>a) IV 513m (§Ianb) ib.; sürya ([anstr.) 111208m; surya-siddhanta 11453m; Suja 11199a, Suspension IV51a | Susruta 21. (^erfcn) 11449m; SB. (inb. mebic. 3öcvf) II [255e, 21. 449me], 260a J [ü^ 21. (cig.) f. SBaffev; 35. (bilbl.) [f. ^ute] II 18a, 56m: fingen 1157all :| ^evjcg i?cn Suffex f. A. V. Humboldt, Sutledge (inb. %\.) I45a (2)urc^trnc^, Himalaya); Suwafe fima (3nfel bei 3a^an) IV 403m, Suwo Nada (ja^an. aJJeerenge) \\ 402a *Sralhard (X^eil ©ri^nlanb?) I1458e; Svanberg (Jons, 1771-1851) III 56e (Xem^er. be« SBeltvanm«), IV 22a (3)Jenbian-33cgen im nörbl. ®c^tt>eben); svar (fanSfr.) 111205m, Svenfka Vetenfkaps Academiens Handlingar IV 173m, mount Stcalalahos (Oregon) IV 441m, Swane- velt (ßfiakx; Herman van, 1620-90) 11129m, Swertia (<|J[f.) I43e; van Swinden (Jan Hendrik, 1746-1823): über ^einrif^re II 507a, e; Swinoi (3nfcl bes caf^ifc^en 9)?eer8) IV254e Sybaris II 179m (ac^äifc^e edcnie) , Syene (in Ober-2igl}^ten) 11 208e (griec^ifd^e ©rabmeffung) (Syenit (aiiä) in comp.) [f. ^cr^^^r] I 261mll, 270me; IV345mll, 463m, 481a, 632a; \ 70m', plur. ©venite (*) V67m, 76am H 3iifn^f: 2tltev [ögl. jünger] V76m* (94m): 2tnbefin barin IV 635m | 2lrt lV42om; f-artig 1274a, V68a ] auf ©. V80m; 2lufragernng, aufgelagert Y67m*,e, 68a:\a\\§ aube(t] IV 567a, umgeii^aubett \70m J biivc^ Um* manbliing [4: umgcänbcvtj YOSme, Umtr. bind) ®. [i^ iimäiibcnib^ I 462e II imtev bcm B. IV345m, 567a *Sykes (Will. Henry, geb. 1790) IV 264a (©iftbauni) | @blbcn [in comp.] (bgl. ©^üabität) [f. ©c^rift]: -SUp^abet 11161m, pl. -c II161e; -maafee II62e :| Sylhet (bengal. ©ebirge) 11428a, ©üttabität (tgf. @t>Iben) Ill61e (Symbol [21. 1)] II 130e, 405m; IV 79m: [-lo« II 216e J pl. ©^mbolc II424e, III475e-6a, IV 537m: ro^e II30e :|| 53. 2) ©bmbolif 11131a, 9m; 11112m J 3) fi^mboüfd^ [f. 2)^^t^en] 1408m, 111162m: ^Iiiöbrud IV50ell, ^ejeid^iumg II 264m :|| d. 4) ft^mbolifireu JI 125m | 5) f^m- bolifireiib [f. ü^v^ien, «pb^fifj I5e, 16e, 393e: II280e; 111158m, 424m, 439a; IV 16m: 58i(b III312e, &pxaä)e I68e | 6) [Vmbolifirt II424e *(iap. Symmes 1 178m (unterirbifc^e (Sjpcbition) | ©l^mmetvie II lOOe, 347e, 500a; j^mmctrifc^ [f. im|ömm.] III 173m, 334e: IV 252a :| Üieiit. Symorids (J. F. A.) 1474a II (^ö^e «. 2Rcffungen be^ tobten 3«ecre*) *@l}nagoge 111314a: ^n-2)ic^ter 11119a; Synefius (@c|>^tft) II 257m (atc^\)imfti|^); fijnobifc^ [. SD^cnat, Umlauf: ©t^nonbniie III467e, rV538a; ©^ntbefe V92a, fputbetifc^ IV 252a (Sßege); Syr {%hi^', = Jaxartes) II 18öe \ Syracus IllOe, i75m: gried^ifc^e dolcnie II177e, 8m; [babev ge* Bürtig] 11140a, 349m; ^eif einentugen in ben @teinbrüd6en \275am, V 58a :| 5]/m/ 11446a Syrien (21., tt)ivb ni(^t bej.) [f. paläftinifc^] II35e, 33. Syrer (O) 11247m; e. \tix\\^ (*) 11133a, 111482a: Slbjlamniimg II 247mO; Alexander ber @v. II 185e, 197e; Amaleküer 11245m | Araber II 247a,mO; ^^^^ CEavatoanen II 250m J ißerg : -gegenben II30e, -fetten [= ©ebirge] II22e :| C/iaWäer 111198m, dontact mit S. II35e; (grbbeben 1218a, 222m, 3a, 442a; ©ebivge [= iöergfetten] 11244a*, [au« S. gebt.] 11255m, griec^. Sittevatur II 247mO, ^anbfc^riften II447e: Äreusjüge II35e, 36m; 3D^eer II240e*, ^ilgrim II 36m, ^rcbinsen II 197e* [maceb.], 9?ei(b II200e*; [9?ei[e] II 36m, 9?ei[enbe 11256m; Sämereien ib.; Sefoftris II158e, 407a; [@tabt] III 482a*, ©teinfäüe I402e, Überfetjuugen Il447e*, [Slöort] II 133a* Syros (3nfel) II171e [baber gebürtig] | ®i?rtcn (bef. in comp.) II 182m, sg. @i?rte (*): -«8af[in [= -SecJen] II152a,ra, 404m: -53e(fen [=-S3afiin] I1152e: ffeine II162e*, -meer II152e (&l)ftcin 21. (allg. u. t)cn t)er[{^i eben ein [[. bie Sitate], au^ SBeft^ l^ftein) [buv^ ^ bejelc^net] [|. Sofonial-, cü|>crnicanifc^ , Copernicus. gci^ men, ®ang, ©ebirge, gecgnoftifd^, ifogonifd^, Sfot^ermen, £aut, £inien, magnetifc^e Linien, permifd;, ptolemäifc^, Ouetlen, ^Regierung, ^Temperatur, Tyclio, iBuIfane, SSaffer, SBelt-, Sßeftbau] 1272m, 368e; II 155a, 177m, 263m, 505a, 518e; III422e; IV16m,e, 157a, 211e, 236e, 386a, 588m; V 73e; plur. ©oftenie (burc^ O-* Ui.) I187e; 11391a, 454e: ni34m. 1086 epftem — Taal ^. (ißulfan) )R 165e; lV301e J 33. (toon Sßeltfövperu: namentlich ein planet mit feinen Trabanten, 2)o^^eIfterne , ein giyftevn mit feinen Planeten n. (Scmeten, (Softem toon «Sternen cb. ^^iy fternen) [biefe S3eb. nMrb nic^t tej.] [f. S)oV^cI* fterne, Jupiter, Neptun, Planeten, 9Jing, ©ateüiten, Saturn, @onne, «Steine, Trabanten] I lOOe, 3mll, 117e, 149mll, 152e; III 188a, 214a, 270m, 332m, ö72e; IV 212a, 257a; plur. (Sijfteme (bnrd; * Iq.) III 76a, llOe, 179a ||:3ii[ä^c: [2t6ftiifiing]* (f. Ü6i\ ^artial-®. ufn\, nnter^ ßeovbn.) 111214a, 281e-2a\\; Seltförper beffelkn ®-e [= eine«] I94e; eines @-g [= beffeI6en] I139e, i)cn einem on ©cBirgen] I0318ra; gef(^Io[fene(§)o 11376a*, IV58a; ^an^>tf. 111587m, lierrfd^enbeö III<^437a | ^ö^ere(8) III (289m*), 374m , 463e-4a ; ^bdbftcS III463e-4a :] fleineS IV0149e, Gräfte 1149m, me^ac^c* f. 2)o^>^eIftcrne, neneg Ilo204a, niebere III (289m*) || ^artial-®. (pl.) [= ^arttcnlar-®., ^javtieüe, nntergeorbnete; ij: 5t6ftnfnng] (f. nc^ ÜJionbe, Planeten, Xxa^ banten) III 4ö4am, 587m; sg. (oo) 111528m: ber gijfterne 111 26;i am, bcr Planeten [f. 21rt.] III 281e, hjieber anberen ^.@. nntergeorbnet III 4ö4am J^articnlar-®. [= particnläre, ^artiol-®. ufn?.] (f. nodf) 2)o^^eI* fterne, 2)^onbe, ^kneten, Trabanten) III276ell, 557w*; ^articntärc III 37ie*J partielle (pl.) [= ^artial-®., ^articulärc ufn?.] (f. Trabanten) 10195m; 111 291e (2am), 6e, 514e || @^n)emm!t 1 152e, ftavre« II0372e; unfcr @. [= ©onnenf^f^em] I145e, 165m; II1567e, V 12a | unter* georbnete(§) (pl.) [= ^artiat-®. , ^articntar-®. nfa\; 4: Slbftnfung] (f. noc^ ^artial-®. U) I99e, lOle, 2e; I11461a,m, 4a, 587m,m (sg.) ||— 2) S^ftematüer sg. 11216m, 295m | 3) fi^ftemattfd^ [f. (Srüärnng] (adj.) 11208a, adv. (*) I 367e: angeorbnet IV 236m*, ^Bearbeitung H 190m; 33enennung [= S^omencl.] IV354e, -en I264e; ©nt^eilung V66m, 9flemenclatur [= 33enenn.] lV618e *(Sto5\?gien 11260e | Szlanicz (in ben njeftl. Äar^at^en); gebiegeneS ©fen I406e, 7a; ©ebirge babei I406e, @^ürfe I407a:| szuki (^inef. Serf) II293e-4a, Szumathfian (c^inef. Sd^riftfteller) II 293e-4a; Szü-tßhuan (^inef. ^roöinä; Szütfchuen I1465e) 1417a, IV 263a Taal (auf Sujon) 21. S)orf IV 522m | ®ee [in ibm ber 33ulfan f. SSuIfan] ib.: gen. laguna de Bornbon IV287m, de Bongbong lV404e7 3nfet im @ee [auf \^x ber ißutfan f. SSuIfan] l\522m (isla del volcan) ;11 S8, SSuIfan (SS. Taal IV404e, SS, toon Taal V51m; tljätiger) [im (See: f. bag ®l] IV[257me, 2(. 522am], 404e: Slugbrnc^ IV 522m, Sircuö [= Umsingl] IV404e, (Srfiebung V41m; fonberbare ©eftalt IV 287me, 522am; §Ij^e [bgl. niebrig] IV 522m; auf e. Snfel f. ^See, isla del volcan f. 'ä. S)Drf; feget IV287e | Krater fee (ein See im Krater) IV 404e: mit einem ^iveiten v^rater l\287e,522am :| ?age f. See; [S'iacfjrid^ten] Taal 33. (SSulfan) ^ — ^ag aßg. 1087 \\522am,m', fel)r niebiig IV 522m; mitten im eee [i^flf. 21. 3)cvf] IV 287m, auf einer Snfel im eee [f. ib.] IV 522m; tliätig \\522m, Umjinölnng " [=(Sircn§] IV522am *2:abafe-(5nltnv V28a; tabaschir (teb. II 401e; 3ncfev an« SBamlMiS^» ro^v) II189m,401m,ell, 425mll II tabcHarifc^ I170e, II224e: 2{nf* jäMnng II 69a; Ü6evfid;t 11230m, 505a; III 515e J Sab eile (= Xafcl) 1 481a; III 235e-6a, 260m, 298a, 401e, 2, 3e, 446m!l, 9m, 456am, 468e, 522a, 642e; IV 157m, 165m, 313am, 445e-ö, 62<§e-9m,e; V106am!l,e, 116ali; pl. -en (*) 1482a, 11228m; IV 68m, 632e, e-3a; SemVevatnr für Sein I4ä^renber IV195e; jeber S. 1403m, II 299m; bie 3 falten Sage f. 2«ai ||. t-Iang* IV 286e | -länge [= -baiier] I183m\\e'^ Sänge be«S-ee, ber Sage (°); pl. -längen (*): ^at h^enig ah^ genommen [togt. Slbna^me] 1^183e; »oi>on fic abf)ängt, oblongen I97e*, 1110450m; Slbna^me [tgl. abgen.] \183me, gleiche I110451a*, eine« Pla- neten 111550a, fein Unterfd^ieb I11450e*, jnr Särme \183m\\e :\\ -üä^t [= -I)eIIe]: Hbnabme [tjgl. *SScrftnflerung, *^nflemiB] U\ 623am \ 9lb* nahmen: bnrd^ ©onnenfTeden u. a. III [392-5, 21. 423m-6] 393a || mitt^ lere 111286m* j S. in D^ac^t V30a; S. u. S^äd^te* IV126m,e :| g^iamen* [f. f)p. SSo^entage, 3Konat«t.] III 475e (bei ben äJJejicanern), 9^atur=' erfc^einmigen 1403m (bei jebcm), -^eriobe IV 117m, -reife* 11470m, rctbe 111300a*; über Sage 1445a, IV 188a | in nnfrcn Sagen (pl.) II 74e, 187m, 211m, 263a, 299a, 367a, 380e, 461am; 111 233m ; nnfrer Sage 11386m* :| unter Sage 1437m, roäbrenb beö S-ee 1478m; -njaffer* 1372m (einbringen), IV167e (©nW); -»erf* II47m,e; [mit Ballen] f. attg. plur. ; -jeic^en 111 485e-6a (ber 3Kcficaner) | -geiten, -jeit (*): Sefd^r. 11117m; nac^ IVl42a, nad^ ben IV 239m, nad^ ber I 336a* J jn Sage: auSfle^n [©eftein] 1226a; fommen [®ef!ein] IV 345m, 463m, 568m ||— täglid^ [f. S3eobac^tungen , S3en?egung, Sem|)erat«r] adj. I 361a, 2a; IV 38m; adv. I 363e tägh = dägh , täglid^ f. am (§nbe »on Sag Tahiti (in ^oIt?nefien IV 588a, eine ber ©ocietäte-3nfetn IV 425a) [and^ gen. Otaheiti (*), anfangs Sagittana 11311m] II 72m, IX 423e [425-6a]: baSfifc^e ©^rad^e! II460e-la, \)öä)^e SScrge iy425am, 5Bi(b 1172m, cntbecft 11311m, ^öd^fle« (SrufctionS-Öeflein IV 425m, ©ebirgg* arten [oq\. (Sni^t.®eft.] IV425-6a, gefeierter Qi^ame I154e-55a*, gecgn. lV[425-6a], Snfeln bei T. IV 425m, feine Ärater IV425e; Sage IV 423e,5a, 588a; feine Saüaflröme IV425e; magnet. ^Jeigung IV 209m* [SReife] 1172m, 9?ic^tung IV423e, [gr. $Ruf] I154e-55a*, ©d^ilbenrng 11 126am | 35ulfane [ogl. Äratev] IV 425a ((g^iiren); t)nrfanifd^e ©puren, Srümmer ib. Stai — Tapia 1089 *(5ap Taimura (in ©iüiv.) 1307a, 8a, 470c-la («Bovgeb.); Taimyr (fitir. g-r.) IV 183m :| Tair f. TjV; Tajanudco (2)oif iii ©uatciii. IV 545a): S3uIfaniHni T. lV544e-5a; Ta/o (gr.) III G21a (etevii|d;iiiin'Cli), Tajuling (c^in. @eb.) IV584am; tala ([aii^fv.; ^almciiavt) II 189a, 425m; Talca (SI;iIi) IV 552m (SBiiÜaii baki), Talcahuano (^ar'cu tu (St;ili) V37m || Salent 2(. (bilbl) II 107e, 364a; 33. (}]vic4 ®cand;t) pl. -e II 192m f taIeut\)oniI87m, 299a; 11161a, 578e; IV129a,297a; V91e :|| Stalf (in comp.) [). ®d;ic[ev]: t-avtig IV440e; -OIättd)cn V71m, -Olcltcr 1 276aT£arfcrbe IIIClGmll: [alö 33cftniibtljcir] (a. 2«cteov|t.) lVG27m,e; tu SDktcorftciucu 1 136mll, III 616m; awQ ^o\p\)\)x 1276e, rcid) an HI 616m II Talmud \\[471e-2a (Scd;cutagc, ^fancteuuauieu), le (ßcit); Talvj f. Tlicrele Robinfon, Talwig (^apfaub) IV 143m || ^alBinfcI To- man (auf bcv ^albinfd 5lp]d;cvcu V41a) 1234a: Sage lV255m, ©al[cn [= eilammiMilf.j IV255e f ©d^lamuiüulfauc [= @al[eu] lV253e, 5m-6a: glauuucu IV261am; ©aö IV 255e-6a, 8m, 260am; eticfgaö I 234a II el Tambillo (SD^eicrci kirn ^af)ncf;ea) IV 573a j Tamul (aud; in comp.), 35. TamM/en(0), S. tamulifri; (*): SU^ljakt II456e; ©rauuuatü, -fd)vift 11457a; tauuiI-fVvcc^ciib II456e; 3ani3cic^eu [= Biffcvu] 11456a, e-7a, 7aO; Biffevu II457all* -3. 11456a *7a^JO (= ^/oif') II 466a, 7e; Tanaga (Slubvcjauclv. 3ufcO lV395e (^ulfau); Tanais {= Dm) II 226e, 405e; Tanafferim (fiMift Ten.; in eiaui) IV413m (iliifte), TaHepa fima (Sufd ki ^tiifui) IV403a || Sang [ai;c^ iu comp.] (= igcctaug, fuciis) [330m, 431a: -5hteu I 368e-9a, 374a; SDiaffe n^cftlid; luni bcu Azoren [i^gf. igavgnffc] II 316c-7a (7e), 325am; -©cftväuc^e , im iDlccv 1530m; fd;iviunucubcv 1330m; -Sicfc« 132Sa, U32Cm-7a(6e) :|| Sauge Ute [f. Sic^t] III 5S8m (uac^ bev X, cum>cic^eu) I Saugeutiat-: -haft 1 113a, III50e; -2:r;covic 11187a || Tang- Jiuban {lai\ 35iilfau) V43e ((Sd;taunuftvciuc), Tangno (2)evf in 2;it'Ct) I 4 ja (^el;e); Tanlo (:SuIfau t^ci ilmea) I V402e, 584a \\ Tanna (3ufel tcr neuen .s>lnibeu): ^egelbcvg \\416a \ ÜJultan i?cn T. IV[4;9e-420a]: 5Iu6* triid; IV419e, ^ck IV420d; fek niebvig ib., 522e; tbätig IV415e-6a, 9e-420a :\\ Sannen [aud; in comp.] (= -bäume) [f. ^almeu] I469e; II 47a, 57m,92a,m; sg. Saune (*): -Kiiimc [= Sauueu] IV569c'; fcffife I 298a, 9a; \)c\)t 11102m; -()c(5 I90a (Xid;tigfcit), 111527m (flan); iubifc^e 11449e*; 9fctl;t.* I29Sm, 114-lrla; iu eiibamev. I 296e*, -u«atb 111551m (tevfd)iiben klcu^tet, nafie u. fevu; id;uMvj), 2i?ci«jt. 1298m*; -jnpfcu II 56e, Saunj. ib.; -jlvcige 11317a || Sauj f. ^imnicl, bie su'ci Saujev (etevutMlb) 111360e *rarj-(^^[au)n416a; Tao.v (9?eu-"i0iej:.): im ieäugeutbal IV436a, Säugen^ tl)a{ veu T. IV595e :j Sapcteu f. d;inerifc^, Taphier (giiei^. Stautm) II 173m I ^■M'd^ebcuc tHMi Tapia; cbev liano de T. (*), gcOc CSteiie t>en T. (O): iBiuK^'tcin-eaub VJOmO, CUimburazo lV63üam, ^x^be lVC30»i*, 1090 Tapia — Taurus iS 2age Y30m^ :\ Xc.pm (pl.) [289m ] Taprobane (= Ceylon) 11203a, 304e, 414e: [©ttjmologie] 11455m :1 Tapiiria 11119a (ki Strabo) *Taraika (2)oif auf Sa9l;vilili) lV583e, Tarakai = Saghalinj Taranaki « Egmont; Tarantaife (fatooj. ®vaffd;aft) 1 267e (ilalffteill), 275m (Oolitl^eil); Tarapaca (^loi), ^elimeiie) IVööOa, taraxacum (^f(.) 143e J Jean Tarcle: SSevfcunf. bev «Seime 11 361m; ©ciuienflccfen (b, b. Borbonia sidera) UI 383m, 409me,t\\ :| Xavbigiaben (21;.) 1488ell; Targioni Tozzetti 1) Giov. ' Luigi (1712-83) V 66e-67a (uvaiifänsl ©ebivgeavteu) 2)* lV509e (33ov* läuve); Targilaus (©c^tbc) 111624a, Tarim (gi. 3imev-2lf.) IV 61 Im, Tarquinii (in (Stnirieil) 11170a; Tarfchijch |\ Tarteffus^ Tarfis =. Tar- fchifchj Tarfus (©lic.) 11415a || Tartaren [%., nid^t ^3.] {Tatari I 492a) I49ie, 53. Tarfarei (O) IV 583m (= ubvblid;fteö ei;iiia, ja^. /fara), e. tartavtfd^ (*): [33egnffj 1 492e, giivften 111195a* ©etnvö6fette I 42a*, [imvic^tigev @ebva 11 c^] \491e, an bie T. gefaubt 11466a, @eicl;i(l;te 1492a, @ia.^-(g6eneu 1 187aO ^c(^Ianb IV159a*, 2;r;ieiheiö lll473e--'-, mUfei II 261e*, Seg 1 187aO, Soit IVG07(* j Xaitavue III 288a; IV 305a, 500w; y 60m: Styx IV502e :|j Tarteffus [%.-, aiid^ in comp.] (= Tarjcldfch: bae I;icv mit i[;ui öeveiuigt ift) II180e, 33. Tarfchifeh [and) in comp.] (= Tarfis II4l4e, = Tarteffus) [*], g. Tor/w [^] (= Tar- fchifeh) II414e; [@iitbecfiiugj II 422e | -fabvev 11152e, 167e*; -fal;vt II 415e, Gm*^; gal;vtcu nad; T II 414e* :| P/jönicier, ^^böiiicifd^e dolcnie II 162e,3m,4m, 180a (415f); -fd;iffe II 415aO, füblic^ Uou T. 11181a; Tyrievj [3tini'd;enftatioii] 11270a || Taruaco =i Turbaco *täscii (tili!, ©tein) IV530e | Tasman (Abel Janlsen; ^Reifen 1642-3, 1644 ii[u\) 11312a, l\587e: 3u[el AmfUrdam (bev Scnga-Snfclii), fälfd* lid; alö Sutbcdev bev 3nfeUi Amß. n. ISt. Paul beö inb. Oceane angegeben 1 IV557e; [Außralien] 11312a, 3n)el Mlddelburg lV587e, Neu- Britannien lV421e, St. Paul lÄmfi., [perf.] IV587e, Ton^a-Snjeln IV5«S7e J Tor- quato Taffo (1544-95) I15e (burd; * bes.) III [79, 81m-82a (beftiumite); 2(. 'U6e-8m], 114ell, 7e, 190a, 372e J 33. tetefcovif* (burt^ ° beseid^nct; a\iä} adv.) [f. Scmeten, 2)c^H' fteine, gijflevne, ^(anetcu, Sterne] (f. bef. ^(geben) 1156a; 111214a, 339e, 374a |I 3uf.: 2rnari}fe III0368e, auffiubeu III0l69m, 53ecbad>timaen IIIO290e, mh 1110120a, 53iuocuIar-2;. 11511m, empfangen 111^3738; Sifinbev [f. übr, gevnvoln-] II35r)m, -uug [it.; Dgl. o@cben] 11507m; gelb [= ®erid)tefelb] I!1 176c, ficiufte ©cgcnflänbc f. ^ee^en, ©efidjtßfclb [=getb] (f. übv. 2lvt.) IIIoi84a, ©reuje f. ^Seben; grcße(e) [ij: mäAtige«, 1092 2:elefcop % — teUurif^ X 9iNcfcu-] HI 187e*,357a,ra*; gute Jll356m*, uid)t bolb f. o©e^ctt, im 2:. III290e; ^vaft [:j: SBivfimg] 111 o355m, Gräfte III0315e; Sänge mSle, nmc^ttgeS 111321m, Steffen 1 11 oi52m, SSevn?cd)Slmig mit 2)?icvü' fco)3cu 11507m* Öffiiiiiiß lllSlell; Snefcntel. f. W. Herfcliel, 2ovb Roffe II— fcf;en IlloiG8m, IV419a* (biiv^ X.) :|| te(c[co^M[c(>et^ @et;cn [b] [ügl. ©e^fraft, ®id;t6av!cit] I88m, 11368e; lll 35m, 5Sm, [CO-64, 21. 106-110; 74e-84, H. 116m-124m] 60a,am, m-61a, 83m-84, 85a, lOÜm (lUe), 122m, I52m, 167;., 8e-9a, 332a, 627m |: (Svfiubimg [f. \)\>. ^cxnxo\)x] I86a] n342e-3a,Gm- IIlGle, 74m: üov (S. III 1 68a, 313m :| Üeinfte ©egcnftänbe Ul[168me, 31. 204amJ; ©vcnse 1155m, III 74e-75m; bem t. @. uic^t (;oib 111317a, Üüeroang III 75me :|| @c()frn[to I94a, III 322m— II cfclbaiii^^[c \y541me, mc^ tl^iitig IV545wi, wichtig IV 541m :|| le Tellier (Charles Maurice, ($15* bijc^üf U. 3ii:;cim{i; kt. Tellerius; 1G42-1710) \411am (nstcf. 9}?aniifaivt) [= 33. codex Tellerianus], III 5G2m (mcy. §aubfrf;vift) j codex T el- ler i an us cb. Telleriano-Remensis (ajtcf. ^viubfc^v. le Tellier's, jctit in ber iifi;ngon 1 430a, (5ntftcr;iing [= Uvi^ning] I139e, (Svbbcfci^r. ICOm; (Srfd)einiiugen [=^r;;inem.] 1 22e, 54a, 55m, 171m; IIIGa(15m), 22a; lV211e, 2m; V3a,m,23a; ©cbiet lH3Ga,4S8am; ^-»wetHcu 111574a, nid;t tott. IV 218a; ^ipi^inemcnc [= Gifd/cin.] 1 74m, 437a; ^uiiimc I56e (^rcccffc), II 343m (Sul^alt) j ©vf^ave [vgf. a\:6) 9{vt.] (= irbijd;e, :j: Z\)c\\) III 3e, 13e, 25m, 97a, G2Ga; l\ [13-15] 13e: 2 5(Cn(KilHiigcn cb. Ocbicte IV [lJe-:/5a],14a(im3l:tcrlf;iim); 53carkitiuig \\ 13me: ^snhctlt ber so. IV 13e-Ua\ ber Grfcüdiimigcn !l70m, ©cbictc f. 3I6tl;cil.; beö Äcx^mc-? 111 4a, 2r>la; iincimifjf. SDJatcrial IV 13m, ber ^hUix 1 lG2c :| 5:!;;itigteit 1 19Se; IVl2Ga, 142m; ber tcü. X^di (fc5 ^omc^) [= ep\)'cLXc] IV 7» teHurifd; % — Temperatur ßinf 1093 (bietet mcl)v 2Kauuiö[nU.), Uvfad; IV 218a.; Uvf pvuug [- (Sutitcl^hUijj 1 13Ge, 9e, 402m; «Bevl^äUiiiffc 111627a, Biffeii liOGa, Buftaiibc IV 17a II— tag SteUurifc^e I83e,85m; III230e: baß 9^id)t-Xeliii vifere 1142a *Temboro (35ulfan auf ©ambahja) lY 407m, m (grcfjcr, öcifinftevubcr 3(nSbvud}); Temißitan = Tenochtülan-^ Xl)a\ öcli Tempe li 14am (bcf. bei Allan), 24am (9fiad;al;miiii|}) j Semmel sg. [[. Ammon, Sfiatiiv, Saloino, ©cniie]; ein beftimmtcv, au befiimniteii Ovtcn ll]73e, 180a, 196n, 24Ga, 314ra, 403a, 427m ; 111206m; lVöl6e, 531a, 578m; pl. (*) II167mll, 250a: in §intei-2lfieu II 102e*, -öcfänoe 1144e, 9iuiucu IV321m, in S5iücu II23e* :| Sem^^eva 1181e (aKalevci in £.) 2^cnHJCratur [Dovsüglic^ ber (Svbe iinb 2uft] {1^ cbev =2ßcivme; beibe 2lvt. fiub [tcte u. in aüeu ^liebem gu öergleid;cn) [[, 5ltnici>I;äve, atnio* fVt>ivild;, 53obcn, 2)äm)3fe, ©vbe, (gvbviiibe, ?^lii[[e, §ccal-, ®a§, ©elmöß* avtcn, -fd;id;teH, ©efteiii, ©vukn, Suft, Mars, 2Keev, 3Konb, Oueüeu, 9?egeutvcpfcn, Saturn, 2;ic)^en, SBaffev, SBeltvaiim] 1 228a, 335m, [340- 358m . 21. 480-4] 340m, 352a, 6e, 8m, 360ali,m, 5, 447, 480m-2m', III 387m-9a, 564e; IV 78m, 176a, [238e-244, 2t. 499m-500], 265m; V 73a; plur. Seni^^evatii ven (burd; * ks-) 1350m, 407m; 111 411a || parallelen (@t?ueu^ina obev SBövter (i()nlid;er 33eb.) in bcn ©liebcvu u. ^w fä^cn Ovc(d;e fnrj biird^ „f. '^aw 1, 2" uitt). öevunefcn irerbcn): 1) 31 b* nat;me, SBevniinbcning , (Svuiebviöiing; atniel;mcnb, termiiibevub; mäf^igen; 2) 93eflänbiß!eit, Unücvänbev(id;feit, feine SBevänberunß; miijevänbevlicfje, iniwiabfe; i^ßl qW\<^c, ©Ieid;r;eit; 3) ßinfhtjj, ©mvivtnng, SKiifuno; iimfen; abl^anöig; 4) l()oI;e, tjcl;eve; evl;el)te, (2vl;el?ung; 5) Uutevfd;ieb, ©iffcveus; 3Serfc^iebenI;eit , Sttftänbe; i3er[d;icbcn ; Daviiien; 6) SBeränbc* rnng, SSariation; -n)erf;[el, 2rb\red;felimg; teränberte, ijaniven; 7) 3"' naf^me, Svt^öljimcj; erl;i3r;te, ivad;fenbe; tuäimere; fteigt || 3ufiiljc (in compos. Sem^evatuv-): it?üücn bie 2^. abl;ängig ift {\va^ auf fie iinitt) [= (äinfl., f. ^av. 3] l(345e.), 11474a, IlHöOam, lV46a: @cnnenflecfcn 111 3a§ \>cn ber X, aU). ifl [=(Sinf(., |. ^av. 3] 11379m, 111104a, IV 476m: nid;t (5vb-2«aßnctii^mn« IV [80e-8ta], 176a, 7a:\\ Slbna^me [*^ar. 1] (a. §i3I;c, ^ai)x) I 183m, 11147a: 216- ii. Bunalmic IV 236a, 242e-3a (entgeöengefetjte) J -211juar;me 1354a || 2lI>ftaHbe [f. ^ar. 5] IV233e* 2(6lvcc^felnngen [[. 40m :| S8eftäiibiö!cit (*^av. 2] I323am,47öe| 53eftimmnno [i^gi. ©vabe] 1 47me: 2)iittel (SO^etl)oben , bie X. gu beftimmen) l\40,243am :| iB reite, -^n^rab f. Uuterfd;ieb, S5eränb., SSerfd;ieb. | -(Serrccticn 111 286a, lV95e; -en III 286m l|-3)iffcreu3 [f. ^ar. 5] 1338m, 356e; -cn III 399e-400a, IV 67a T S)iffercn5 IV41m,e :|| (Sinfliif^ ber X. [= aH)änoig, *^4>ar. 3] (f. ^magnetifd; : 2r6lt3eic^unö nfiv., =^erb-9JJaöneti^^mu^) 111286a; -(Sinflüfje 1094 !itemperatur ©Inf — Dr I55m :|| (Simi}iv!iinö auf bie X., ttia^ @infl. auf fie ^at [= vilj^äuöig, f. fax, 3] 111403m, 411a, 457e-9a (8e); 1 V38am : iDJcev lV242-3m, ©tiine lV79e ] (Suipffc, ©utDivhiuaen auf mc Z. [üg(. 5>evtt;cU.] lV[238-243m] 11 eifiße 1322m; entöegeiigefetjtc [:j: ©egeiifä^c] (ößl. ?l6na^nie, ^Bevünfc.) I 304m, IVSOe ||. t*evl;i5l;cnb 1543(Uijad;cii), IVlla | evl;ö(;tc [". ^ar. 4 lU 7] 1219a, 247a, 272a; IV 80a, 211a | (gvbijr^ung [f. fax, 1 it. 7] (a. 3at;v, Sliefe) I302e, 111400m; IV 42a, 358m, 579a; -(S. 111400m, 497mll; IV83a, 18öe, 444a :|| (g vni cb vig iitiö [t>g(. niebrigc, f. fax, l 1329a, IV 498a; -(S. 1407m , lV168m || -(Sifc^einungen V12e, ejtveme f. 3u[täubc; bcö gviibiingS 1481me, ^t-X. 1482a*; ©cgcnfatje [:j: ent* gegcngef.] 1365; [üevj'c^icbnev ©egcnftänbe ii. ©teffc] (ögl. °(£tcffc) ... IV 175a, 501a,m, 555e ; gemäßigte lY 158e-9a (untcv bcm Hqitatov); gleic^: IV533e, @Icid;I;cit [= Sbcntitat, ügl. ait^gleic^cnb] 1323am | ®rnb [f. Zk\c, Sßeväub., 33evid)icb.j lV248m (Bül;ev), -®vab lV233m; [in ©vabeii augegeben] ... IV580n,m; Völm :| ©icnjen f. mittlere | be? ^erbftc^ 1349m, 481me: mittlere 1 482a 1|— l; or;e [*^ar. 4j ([. 9}?üiib) 1179a, 233e, 4a, 485e; 111399a*, IV (546m): [fcljr l;.] lV580a, V(46e) J heuere 1343e,446m; IV 602e*, V79a; t^ec^ftc IV 38in,e* (ii. niebrigfte) :|| in Der ^13()e (bef. auf bergen) [:^ fenfrec^t] (a. 55eränb., S5erminb.) 1 (353e), {y[240-2a,3m-4]la] in §ol;cn lV243m J mit bcr ^ebe abuel)meub, 5lb- nar;me mit bev ^. 147m, 552e-5a, 9e; ll(322e); lV243a,431e: SSer* ^altui^ IV 626a — 1| Öbemität [= ®(tic^()eitj IV40me; intoaviable [= uu» oeränb., f. fax. 2J (ö^]!. *(Srbid;id;t) 147m, i: mittlere lV40m, 244a J [^on Orten u. ^miften] fr Temperatur Dr — ^Bin 1095 (a. 2;at'cl(e) I426me,4Sime ... || Ciciüaticii [= (gd;tranfimg] IV 44e, Ouantität lU456e, (£c^U)au!ungeii [= OfciÜat.] I47m; in [en!ved;tcr üb. bevticaler 3iic^tiing [4: §ö^e] IV 242e-5a, m-4 | beö ©omni er 8 [ößl. Söavme] I 340a (7am II), S, 9m (365m), 481 me; ©cmmer-St. (O) 1343a; IV39me, 44e; mittlere IO350m, 482a; lV59e || ©ciuie j. ©lifl., ©euneu* fleden f. abl;angio; fteigt [f. ^ar. 7] I426e, ber Stoffe [a. ©egenft.] I 228a; -@vftem 111485m (bag u^eftlid^e) , -'e^fteme 1555m; S^abelle üon Övteni I481me,2a (über fic) || eiiieg Stageö 111451a, 6e; Stageö-S. III 451m J täglid^e 1409m :|| Semp. ber £iefc [in ben liefen lV35e] (= nnterivbifc^e) [togl. inijaviable ßvbfc^ic^t, iinterirbifcf;cci ©«, ^ebenei€; bei *2öärme in bev jticfe: Bouffingault, A. v. Humboldt in ^ern n. SD^iejicc] IV55e, [38m-42m, 21. 165m-7a] 41-42a, 165e: in ©übauier. l\166am,e\ nnge\vel)n{. (Svr)el)iing IV 42a; 2;iefe für 1'' Bunabmc IV[59e-40a, 21. 167m-8a] , 44m , 168m ; Siefe bev Senip. ücu 0'' IV 44e-45a\\ ; babnrd^ bie Xem\\ beö Ovtö beftimmt IV 40, in Oftinbien l\166m, nngetre^nl. f. (Srficf;.; 3itnal)me [f. (Sil)el)., 1°] l\[43e-44m, 21. 168e-9a] |j nntev ber X, lll547e, miterivbif(^e [= ber Siefe] IV 42a || Unter [d;ieb [= 2)iffe* rnj, *^:)3ar. 5] (a. 3ar;v) IV38e, pl. -e (■■ vjovn) IV98m J -^Uuterfd;ieb (^) 1546, 111455m; pl. -e (O*) 1346a, IV 39me |: eine? 53reitengrabeS 111455m; große IV(*233e), fleine IVo*38e \\ nni^eränberlie^e [f. ^ar. 2] = iniMiriable, U-!eit [f. ^ar. 2] 1229a (in ber Srbe); SSariaticnen [=" Söeränb., f. 'Ißax, 6] IV 38a (tägtid;e), bariirt [f. ^ar. 5 n. 6] lV4Cm ||. t*üevänbernb IV79e, üeränberte 2^. IV55am :|| 35eränbernng [=SSariat., :^-n3ed;fet; *^ar. 6] lV39e; pl. -en (* twn) Il81e-2a, 4e, 335e; II 377a; lll 450am, 2e-3a, [456e-7m, e-9a], 8m,e; lV45m,-96m, [256-7o (®ang n. iBcrr;äItniffe)l f -35cränbernng (O) [f. ©ebirg§fd;id)ten] 1 312m, SiQe,353-5m', lV82e; pl. -en (O*) 11373a, 380e; Ill524e; IVSOm, 251e |: in V ^reite^ l[555-5m] 3m,e, 4all; entgegengefe^te lV256a, ^ort* ^flanjiingIVo*168a, [geringe] lV40m, in ber M'e IV 0245mc, järnlic^c lVo*167m, feine IVO40a, ber 9^crben früber tropifd;? III (457a), nic^t ^n-iobifd;e IIlo*3-8i, feitlid; III o*555am, flete IV175a, Urfnc^ (wcbnrd^) lV(38am)79e:|| -55erl)ä(tniffe I 355all, 481m; II383e-4a; IV 47m, 80e,252a; 3Ser(). I 320e :|| t*üerminbevnb 1343a: Urfad;en 1 [545e-4] J SSerminbernng [= ^^. 2«)nal)me, f. ^|3ar. 1] (a. ^a\)x) lll(387e): mit ber !r,'6U [f. \)^. o^öl;e] II 322e :J| i)erfd;ieben [f. --^ar. 5] lV40i"*, -e\\\te I373a*|-23erfd;iebenbeit [f. '^ax: 5] 1552a, 482m; -en {^) I271e: bei V «Breite 1 353e :|| SSertbeilnng 1549a, -55. (O): 2lb' irteid;nngen l^365a, n^oß bavanf einunrft 1305m, geogr. 1477a, mobifi» ciren 111456e; nng(eid;e lV625e-6a, eevfd;iebne 1549a || i^ertical f. fenf* red;t, n^ad^fcnbc [[. ^ar. 7] lV242e, ivärmere [f. %n\ 7] IV39e; -n>e(^iel [f. ^av. 6] 1 169m, IV83a | be.^ 2öi nterö [= -u^ävme] I54-S', 350a (365m), 482a; 2öintev-2:. (O) 1343a; lV39me,44e: 9)?ittcI-2:. I(547m); mittlere 1096 STentperatur 2öiu — Teneriffa 33. $ic 6i 1340a, 6me, 481me: l\ %2e :| unrfcu j. aU/dnQiQ, SBivfnng [[. ^av. 3] f.Gimmf.; X, be^ Binimevö IV 208a || 3uiiar;me [= ®vl;cl;iiuö , *'-P^^"- ''] (a. 2tbual;me, Stiefe) lV35am, 3Ge: 1 ©rab f. ojicfe, övcüe IV 3Ü9e 1 -3unal;nie 1426a; lY 44e-45m, 166m] p]. -cn lV167e || 3iifÄ""iic"I>'"9 (mit aubeveni) I358e |j -3nftaiib I245e, 3lle; III 47e 1 3i:[tiiute: ejtvenie 111450m-im,2a II— teuii?erivt (= öcnmOigt) [f. 3ciieJ IVöOGa *Temple IV öOOm (Oueücn U\ Carthago); tem^>orär llG3m, 254a; 111523a, 4e, ö45e, GOlni; lV325e, 8e, 371e, 4l6m, 499a, 521m, GUle, GlGra; TemurUUagh {Xi)C\\ beö Thian-fchan) lV454e,e (^ee bavaiif); Tenafferim f. Tan.j Sciibeilj 133e, IGlm; lllGe, 11116m; tenebiosus f mare, Tenedos IlllGOm [^crf. bal;cv], Gbcne Den Tenerife (bei ^oVa\jaii) IV 554a Teneriffa [aiic^ in compos.j 2t. 3nfel (canavifd^e) IV415e,639e- 640ail: [alte Süvobuev] 11381m, @d;ebriigts-tratcv [j. b^. 33. ^ic] IV Ö15e; -govmaticn [= 2:r.id)l)t] \\428m, = -©eftciii [it.; f. l;^. 33. Xxad)\)t] lV63Ge (Söeftauttl).); Sage H414a, ^nöa [f. I;^. 33. ^ic] lV480a; äiZciv bian 1305a,6m, 7e; Oliüiu IV 480a, [Ort ba] IV 86m | 9?ci[e [tjgl. 33.] IV 466m, 515m, 622a; -eilte I433e ;| X\ad)i}t [= -©eftcin, -govniflt.; f. Ij^. ^.pic] IV 427a :||— 33. ^ic V>ou Teneriffa (= gl. Satoaftvcni] lY 639 e :\ Ävatev öcn Chahorra [Y 301m,m {\d\\d)i\6) 93nlfan genannt); Givciiö f. Unnvattiing; Sntfevuiing II413e, 11174a; ncd; entjiinbct IV 632a, @ibevid;iitteviingcn 11413a, (Srl^ebnnge-tvatcv f. Ävater, gelbfpatl) [ögl 2;vad;l}t] IV622am(a), geuev f. 2lii^0vii(^; govm Hl 509a, -govmaticn f. 21. Snfct; friib benifen 11509a; ©ebivgi^arten, 9;)?ineralien [f. einzelne] IV (481e) 659e; genie[[cn [:|: ÜJ^effiing , t>gl. §i}l;e] 11509a (jnerft gcnan), ©eftalt f, govm, -©eftein f. 21. 3ufel; ©i^fel [f. and) ^öl^e, fic^tbav] lUööam; IV4la, 112a ||. ^cc^ lV640a|§i3be [»gl. gemeffen] \ 238m , 240m\\; II 4i4a (509a); IV 289e, 522e [524e-5a 21. 30]: im ^erglei^ 1240mll, III506e; IV 41a, 308a, 351a, 387a, 399e, 416m, 451e-2a, 543e, 558e: V27a J ^tratev [f. noci^ ^Chahorra] III 5i0a (Hein, S)iud;mcfi'er); großer @rr;ebi!ngg-Äratev [|. aiicf?3niel] III509e, 510a J Saba f. 21, Snfe(: t-ergieBcnb IV (215a); -[tröme lV482e; -ftrom ücn 1704 lY 639e,e ^O(itMn) :| m;id;tiger 35ut!an IV(2i5a), magnet. iJJeigung lVii2am; malpais III 73m,e; SHaffcn IV 423m (flingenbe), 2)?efinng(en) [:|: gemeffen] \Y[524e-5a 21. 30], ÜTiineral. f. ©ebirg^arten, Dbfman iV482e; 9leifen [f. and; Sufel] III 73e, 74a; 9!ippe IV 574a, 9Jiif f. friib, ©d;ilbevung I 8am; njie n.^eit bev ©ipfel Teneriffa 33. pc 6i — terra 1097 fid;tbav ifl U[166am, 21. 413e-4a], III 70e; @teinf^tvan!eu HI [73-74m, %. llGam], tl^ätig f. ciUsünbct || £ v a d; l) t - mt [= Teneriffa- ©cfteiii, -^orniaticn] IV47le(634e-5a); 2iad;l}t O [ügt. 51. Siifcl] IV 634m; TmenJ]a-Zxad)\)i [= -©cfteiii] {^) IV474a,e f pl. Svad;i}te (*) iV 475e, 6e, 622m, 632a |: 4<« ^itOtljcih.iiö IV471e, 622am; oli(3cnae-r;nltigcr gelbivatf; IVö22am* || Uintuaüiuig (SimiO rV272e, 575a; SBuIfaii f. aüg., Sömffvaft 1401m T€n.7^er-@ebiiöc (auf 3atoa) [5t.] IV562am: Olfibiaii IV483e, oltcr SScIfgftamm iV562am :|| SB. gunung Tengger (33iiüan auf 3^*?«) [gunung 7'. lV327m, 330a, 2a, 562a] l\291a, [327m-8a, ^. 559m]: 5(ii§h-üd^e [. 5lutSU)nvf^ÄcgeI || 4 5lu«njuvfe-£eßel i. Ävater | 51 u§* tüurfß- cb. Gvuvtiaiß-Äcoel Bromo IV 291a, 327e-8a, 559m: 5lu?6viid;e, Ävatcv IV559m; Äinteifee [f. and) Äratev] IV 527e-5a, 559m |I [(Stvmol.] lV562a,7n; ^ör;e IV 327m j Ävatev [[. ai'4 5lußtinivfö-Äeöcl Bromo] IV 327m: 4 5luniMirf^ilcßel IV527e; [fcbv groö] lV327»n, ©iL-ße IV327e; ece [f. auc^ 5luK^li)uif6-Ä. Bromo] IV 327e-8a :| Saöaftrom IV 332a, 5G2m; ^l\\>\^cn IV 330a *Tenner IV 22a (ÜJ^evibiangrab in 9?ußt.); Tenochtitlan (= (gtabt Mexico; av.ä) Temißitan 11463a) 11309a, 338a; 111486a; Tenore (Michele, 1781-1861) IV 641m {Pompeji ijou Sßaffer kbcdt), Tenorio (Söulfan 5DZitt.5lmer.'S) IV559e; Scu)u>n (= @^aunuug) [. eicctvifd;; Teo- c/ijapan 111475e, 6a; Teopixca (in Guatemala) 111476a, Tepic (nicj. äßtüfte, in ©uabalay.) IV592me ([eöcn. SBulfauc); Tepliz IV Ulm (maßiict. ?^eii].), -er 2;i;evmcn I 2i7e (einmal tevficöt) | S^c^id; (in SBcv gteid;.) [f. §immel, «Steine] I143e,II67e: ton 53(umen I1102e, unglcid^ llöia :| Tequendama (hacienda bei 53ogcta) IIl482e (Saffevfatt) [bc§ rio de Bogota] *Terga naral (in Sltgavbien) II303e (Sanbfjut Heinrichs beö @ecfa^)revß), V65a (3ia\}ißatione-5lfab.) I Terceira (njor. Oufcl): (Svr;cbunöö-Ävatcv IV 516a, 580e-la ;| terdjeman f. ©cluietfc^er , Terek {%l be6 cafp. 2)?.) I347e (-2«ünbun;i), S. Terefa (lat. S. Tlierefia a Jefu; 1515-82) II 125m ()pan. ^ocficn), tergeminus planeta (Saturn) 11359m | Serminat- f. 5l)d;en!oi3et, Ävater; Ütcvminclogie III109e (tiMf[cnfd;aftI. , fd;tvan!cnbe), 367m (5>evn?ivvnn(]) :| Sevniitcn lV34Im (-Oügel), tevnär [f. S)e^)pclftevne] 1334m II Ternate (mcluff. SukO l\ [408am]: govt IV 408m j SBnlfan (ob. Äegclbeiß; Gama Lama IV 408a) IV [405am]: 5Iuebviic^e \Y 408a, %mx\\6} l\408m (1840); lange dlnl)^ IV408a ;1J Ternaux-Compans (Henri): voy. . . . decouverte de TAmerique \\5Sle, Bernaklez II 475e-6a, las Cafas 11474m, Ixtlilxochitl 11480e , Mafaya l\ 532am, e-3a\ Ona 11124a; Oviedo's Nicaragua IV 531e, 2am, 51Cm ;* [^>cif.] II475e, 531e || Seipcntin 11449e: -'6\ 11256a | terra: fragosa III 368a; incognita I191e; IVlOOe, 411a, 430a; quadrifida I471e:| 1098 ^rrac — ^al ©tttf Terracina II270e (SSveitc), Terrapilata IV512e (macalube) | Sierra ffcii: eines Söergeg IV 539a, -<|3^nntafie \87e-88m, -X\)Cox\e 1489m J terrella (tl ®IoBu«) IV203e; ^erveüe (5lrt ä)?agnet) IV 196a, pl. -en lV71a:| Terre Neuve = Neufundland \ terreftrifc^ (= tvbifc^, :|: (Svbe) [f. 5{qiia* tov; aHeffimg, Ülefvaction] ; ^efihnmimgen IV 18m; ©egeitftäiibe III G8a, 77m; 2«enbian 1 187e, ^onc V9a:j Terror (@d;iff) IV 75e Scrtiär- (51.) [[. gfova, taIt],-«8. tertiär (adj.) [brnc^ o hq.] [f. Äartftein] || 3uf.: SBitbungO [= -Formation, :\: -©cbilbe] iV 32ime, -eno IV 461m ] -^ovmation [= Silbmig, ij: -©ebilbe] \264e, 8a, 9e, 467a; pl. -en (*) I282e,406e: (SinM, leicht IV 28m*; »enn fie nic^t tt>ären 111511a*, gr. 5Sev(neititng IV32e*, SSevfteinevimgen 1 268me J -©ebitbe [= -govmation, i^ 53i(biino] I266e, 292a: ältere 1297e, burc^ho^en IV (613a), untere 1289a, [3eit] 1256a :| -©cOirge IV324e, 832a; -©riip^e I 258e | -^eriobe [= 3eit] 1296a, 7e; % I0298all f -[^i^ten I288e (290a), 311m; 11389a; IVl62a, 461e: ältere 1302m, [in ©egenben] V62a, mittlere I256a:| 3cit [= ^ericbe] IO290a *Tertull iancus) II26e (Beitöencffc), 31a (fünfte), 49 le (neiicSBclt) j Terzago (Paolo Maria, f 1691): ^erolit^cn aii«^ bem iD^enbe I400am, le] [^er[.] 1400a, le; „musaeum Septalianum" I400am :| U. de Teffan IV 65a (9tei[e mit du Petit Tliouars), Sia reöödpov 111473a, Tefßn (Santon) V67m [gecgn.], Tefta (Domenico) IIll62am (ägt^^t. 2:i>ierfrei6) | Seftament: im alten [= 53imb] u. neuen: 2ßed;entage III 47ime :| testiera 11511m | Tethys 51. (©cttinn): im Camoens II60e, 122ra; 55. (3*« ©aturninrabant) 111426a, 528a,e, 9a :| Tetimba ob. -pa f. Popo- catepetl, Tetliyolo (55erg kiui ^c^ccat.) IV 349e | trois Tetons [three T. IV 436m] (aiu^gebr. SBiiIfane [IV598a] im eftl. Oregon) IV45Pm, 598am: Sage IV59. ^ic öcn Teneriffa) W 213a,?t {Woa) \\ TezcucoSÜ. ^tabt(bei ber @tabt 2)Zcricc), SB. (friil)ercö) 9lcid; {= Acolhuacan) [*]: ^önig* II3l4e, III 486am; ^rcfil 1457a, ©ammlungcn II 480e-la, ©ee f. al« S. be[., ©terntvarte III 486am J (y. © c e bcu Tezcuco : [rf;äie^5 Ufer, S5ntfan IV 283m; bie 2 «Bnlfane IV 520a j] tezontle (mej.; m-t Saija) IV 640e Thaiwan = Formofa Xhal (oft in compos.) [f. 53erg, Srbehmg, ©ebirge, ^cc^-, Äcffel- Äiifte, iDZcnb, Oueer-, 9ling-, 9iunb-, njalbig]: ein MfimniteS lllOSmll: plur. 2:r;äter (burc^ * Iq.) 1215p, II46e; l\249e-250a, 275ani, 574m |i 3nf. : annmttiigeö II 42a, 53a; t-art'g 1270a, t-auftr>ärt§ IV 359a, -kcfen 1114826 I -Ijilbung [= eutftelniug] [309a, l\ 281me\ -eii IV330e J -bobcn [= -grunb] 1317m, IV Hin; «Beben IV432nm :] tief cinge* f(^nittene* I484e, IV277n; enge? IV 265a; @ntfte Innig (pl.) [- %\)a{ e-ntf — ~4:^atfad;en ä) 1099 -bilbunci] 1 487m, U389e, IV277m; (Suttüäffeninö m482e, im 3nnevn ber erbe 1166m*, (Svbebinij]«-^!). IV 250a* [U\ ^(Svbetning nac^jntvagenj, -(Si-cpuni] IV28le, feuchte II 87a*; govm IV277m*, -formen 11 389e; -fitrd)eu l\560am, [in ®egb.] I215e*, gefd)Icf[ene^ lll(482e), -gvimb [= -boben] I129e; t)eiBe(ö) II(62a*), IV lila; ?angentr;at IV435e-6a, 440m, 595ra,e; ed;attcn II 63a*, [c^nttige« II 14a; -f(^(iid)ten II 28a, 100e|(Sor)(e lV432am, 613e; -fotjle IV 359a :| tief f. eingcfcfmitten, -mäube 1 13e *Thalaffius (c. 650 p. Chr.): S)enf[pnld)e, (^(^imnnitli II n2a,m :| 2:t)älcr f. IM II Thaies (Mlefier 111596m) U\596m\\ , IV50p: iBävinn III 160m I bie ©vbe: ©eftolt IV 161a; eine @d;eil^e II 140m, IV IGOo :| ©eftivne III 59öm; icuifc^e 9^atiiv:|}I)i(ofe^[;ie 1 194e | alte iünifd;e €ri)i:tf III 561e, 596m; ©rünber bcr iom[d;en @cf). IV 50e J ^Kagnet I 435c ; IV öOe, nOa\\\ niagnet. 5tnjiet)ung IV50e:| 9fiatii4'*I)ifc[. f. icnif^, 3^'*^" III 224m :|J Thalia (23»« U. <(5(anet) V116m: eiem. \110me', (Sul- beder VllOm, 7a; -inig y 110m \\ %U\ii^'^\Mm (^sfl.) II400a; Thang (d;ine[. ©miaftie) 11248a, 111563m, IV 382m Sl^at (ijovj. in compos.) 11278m; -fvaft II8a, 25e, 172e, 8m, 2G6e; t-fac(>en fmb ein Bef. @tiic! I;ieinad; J plur. Saaten (oud; in comp.) II49m,61e: in %\). aii§tn-ed)en II 7e, -fiinbe II 107me :||— tbätig [f. ©ntnlbiing^fvaft, Krater, Men, S5iiffnne] 11160a, 111417a, lV9m: [ijon ^evfonen] III 112e, 591a, 613e; IV69e, 81a, 323e; ©tiibimn II93m, nnnntevbrod^en V5e:|| 2:i;ätig!eit [f. t^evccgenb, fenvig, ©eift, gciftig, geftaltenb, inbnftvieü, intcttectuetl, Äimft, $?eten, mognetifc^, 5Kenf(i^, menfd;* W^, organifd;, tettuvifc^, nnterivbifd;; 33ulcanii^nni§ , ^Bulfanc, bntfanifd;; n)iffenfd;aftlid;] II 255e, 271a, 383e!l , 399a; III Ha, 28n> , 44e, 295m, 400m; IV 8e, 55a, 58a, 147e, 249e, 251m, 2e, 395a; V4a, AOm, 47n, 92a; pl. 2:I;ätig!citcn (^O) III 17a, 33a; IViße || 3nf.: angeftrengte IIl 234e, belebt IV 62a, jitv %\). erweden lUOOe, fvübev grc^er IV 504a, geftaftenbe 11144m [jit *geftalt. nac^jntragen], bi'^ere II400e, |M-aftifcbe II 16a, ^^9lid;tnngen IV 212a, Z\\ nnb 9hibc \320me, nnevmübcte V 17m, i^ereinte 1436m TI)Qtfö(^cn [f. geolcgifc^, ^Wi^ali[d)j \98e\ II 187a, 190e, 229m, 231e, 473m; III 15m, 282a., 554e, 5e, 6a, 575e, 627m', WlOia, 220m, 274m, 288a, 294e, 483a, 5m, 576m; V 19m; sing. Xbatfac^e (bnvd; * be?.) 1193a, 251a, 430e, 483m; 11130a; 11151m, 147e, 266m, 547e; V12a || 3nfiiljc: 5{nt;äi!fnng III 4a, 6m; IV 4a; tvic '^\ bebanbeln III 627a j beobad;tetc 1 18a (f(^red;t), 315m; V16e; S3-nng I 312e ij ebne S3e- jicl;nng f. üereinjelte , benftinivbigc 1406m*, biirftige I70e, einzelne [% öer» einj.] III 6m, (Sntbecfinig II461e, gvgviinbung 1 68a , (Svjä^hing 1434m, frnc^tbringenb I 33e; gefammelte I 2ö3-*, 111413m: gefc^id)tticbe [= biftov.] IV 114m, ©enjanb toon %h. V16e, ©iii^^en IV 482a, ^>iflorifd;e [= 1100 Zl)at\ad)en $ — Thcodori 0cf4)id;tL] III534am, ifolivtc [= öeveinj.] 1 345m ; ÄcnntniB 1 17m, IV 253m; ä)ia[)e J 18m , V 16m (22a) ; ZI), gegen 3« e i ii u ii g e u 11 399e, I]l592e-3a; 2:1;, bcv Siatiir U\430-la, neu 1433a*; veid) an £1;. 11224m, 8^cic^. tl,uim II 2G7m; fi(^eie* U 159a, IV 115m; unöevfcttet f. tjcrein^elte | toer* cinjelte [= ifolivtc, :j: einzelne] ISlam (untjevfcttct, ol;ne SSejie^ung; 5ia),]II4a; tocrcinjelt 1 33a :j ^Seiglcid^ung 1300e, tocvlrcvfeu 1 140a ; liMc^tige 111617m, lV122e*; fic^ h.Mbev[pii%nb 131a ||— 53. tr;atfäti^- \\d) 1152a, 364e; 111 24e, 628m | alö cimQ 2:r;atfä^Iic^ee: I98m (ld;ilbein), m430e-la (311 fc^ilbevn); baß 2:t;atfäc^Ut^e 1254e, lV288e: SlOlaiigncn bee 2:f;atiäc^lid)en I1413me XI) an 1359a, 393e: bei einem p^xl S)i(^tev-Il llSe, bei mittelartevl. 2)id;tevn l[35m; ©ntftc(;ung 11378m; getväntt, I;immUfc^ev 1112a; fein 1359m, 111124e; 9^iebei)c^(ag 1359a, -pimtt I358e, bei [iibamev. «öör* fein I 393e :| Thay-wan = Formofa *Theageni(ies (Sir^cnt) 111579m, S^ieatev (pl.) n23e (in vom. ^Bitten) | bie Thebaide 11331m (Ginfieblev, baö fiibl. Äveiij); Theben (in Obcr- 2igl)^''tcn) 11 157m Cipvieftev, Germanicus), 111206m (:i:cni:|>cl) :| thecodon- tosaunis (uvweltt. XI).) 1287m, 2r;ee [1. Marco Polo] V82a (tvinfenb) Xi)tli (ä. 1)) [f. ©anseej sg. 1 40a (ba6 (Siuschie alQ X\}, betvad^tct) | compos.: -ftvid) lVll7m, 127a(-|-),e; -fhid;e lV127am, 197m .-jj du Theil (FranQois Jean Gabr. deLaporte, 1742-1815) II 119a (Strabo), 127e {Pompeji ]>ät äevpvt) ||— plur. 2I;eite [[. 58eftnnb-, (Svbc, ^öxpn, aWaffe, aj^aterie, niatevicü, 3)?oIecuIav-, S5cv[c^icbbarfeit, S?ev[c^iebnng] 1271e, 282a, 5a, 321m, 425m; 111 19a, 524a, 442me; lV501m ; [in 53vii^en] IV 127a II 3iif.: Stnsiclning 11347e; bnuegte 1326m (u. rnljcnbe), S3e- tvegung 11356a; 5Bcäicl;i;ng auf einnnber 111 157e; ©ntfaltcn 11103m, (Sut* ttjicfchmg 1198m; fefte 1 (27 le); IV 222m, 242a; ficinftc, bie Keinften [oQl X\}cM)c\\] 1258e, 271e, 462e; 1115m, lle-12a, 527m; obere IV 367e (u. nnteve), vul;enbe f. belucgte, Übermacht I33m, untere f. obere, t)erid;\i>iubcn 111567e, ^Beücnbung 11223m 1|— 2) X\)ci[ä}a\ pl. (= 2J?o* Iccuk, 3«af)cntr;eild;cn) [f. (Svbe , ÄLn|)er , tieibe, !üid;t. 2uft, SRaffe, Der* fd/icbbar, Saffer] 1 123a; 11133a, 323e, 578a; lV213e, 278m; sg. (*): 2lnl;äufung, Slusiebung 111552a; fleine IV 305m, ftcinfte [Ug(. Xl)i\k] I412e; ein äRiüicncn-SI;. 111129e* — 1|— 33. 3) tt;cilen V14e, 15am; £^ei(eu V22e j 4) tl^eilbar [f. ßa\){] V IIa 5) bcv 2:r;ciler IV 609a (= 2)ta^^I;ragma) T 6) Sr;eilnng: ©elbfttl;. 1 371a, 455me The ml s (24*« !1. ^(anct) Vll6m; ©cm. \110me', (gutbedev Vi 10m, 6e; -ung Y 110m :\ Thenard (Louis Jacques, 1777-1857) 1 480e (^erf., 3)crbrcunung be§ SBaffevftoff^) , 111613a (SO^etcerfteine) *Tlieo-, ^I;C0- (bae gricd^. ®ott): -bromen (^ft.) 1191m | -dectes (Sragifer 1380n)): Äthiopen^ fd;tTJar5e u. fraußl^aarige iBöIfev 1550m, 491m; II {194e) 430m; Sragobie Memiion? 1491m J Theodor! »on {mS) Theodori — St^eorie 21 1101 (Smben (Petrus): Java \\\151e; [\m\.\ II329e, III löle; [^c^vift iikr tt;iij II485e; etevne WllbU: fiiblid^c II 329e, fübl. etaii-Mitinicu HI 346e-7a:l -dorich giivft bcväiftvcv 11473m | -dorus 111452m: Arhader 111481a, 2in; SDJciib 111481a; ein eaimtljvncicv?, SBcif 111482in :\ -dofius ber ©ic|3e 11234m (iiutcv, ©öliiic); -geiiic ]. litfiodns, Pliere- cydes; -krit 1112m (biitol. 2)ic^|tmig) || X^colooeu (°) lUCOe, 33. 2:(;eoIoöie (uic^t bcj.) 11465a; (S. tr;eolcflifd) (*) II 283a, 48Gmll ; lll623e: aüce abjoibivcub ll282e, alt-tl;. VGüm*, SiftiTiuinie ll4G5a, matevicüe 1465e, 2)?ciuiiii3 II 34GeO, im 2)?ittelaltcv 11288m, tcbvöliu^t bie 9htiiv[üvic^itiio II (283a), [gcöcu P;t(e|cvr;ic] II282e, eti-citijfcitcii II 435a*, SBerfoIginiocu 1402m*, bcn 2:1;. tcvl;a(3t VG2i.O:|| Theon 2L tooii Sllcjaubrieii (Alexandrinus, bcv 5ilcjniibviiiev): 2lb[cl;cv III 108a; (Sometcu UOöw, 557a ; Optitbe^Ptolem. 11228a, 441a; Ütid;tcv 11437m, ßcit 11441a J^. Theon Smyrnaeus (bcv ®mvviuicv; niiö ©lUVviia llI207e) [i. Martin]: de astronomia 11208a, 407a'^ III li)7m; ecnnucHtar 111197m, ^anbfc^viftcu 111424a, ^evaii^flckr III207e,^lniictcu lll4G7etl, SaturnlII423e, ©ivcue 111208a; ©cime II 1378a, 407a jj -/j/aVu* (de iitvaU bci-jj im iD?oiib) IV615e, Ge (ovc[jcvÄintcv) || Tlieopliral'tCus) II21Ga; Apulejus II lOGe, [feine 5ht] 11216a, Ätna [. pi'«^; l>ciUnucö 33i:c^ IV 503m, Söiic^cifammlniiiJ 11192m; Calliftiienes 11193m, geiicv IV 536e, Ijotaii. ©avtcn 11229e, de igne lV536e, Safvie I4G2a, buuflc ÄIhVcv 111595m; de lapidibus 1451e,462a; III 64ic-2a; de mundo I1106e, 2liifHär;cil bcv Otfibiaiie IV (4 84e) Ö4ie-2a, opcra IVG42a, [^flailje] ll443e; pt-a/t^ bc^ Ätna I451e, pj'a^ iv 2iy.. 1452a; de signis 111412am, (gniavagb 14G2Tn, (£ouiicnic(;ciüc III412am, Styx IV503am, LBcit] 11140a II -phylactus Simocatta 1211a ()cvtl;ii4ic $!äubev), -pompus lllllOe (Meropis) SlKOvem [%. 1)] II121e, 458me, 486m, 523c, 592e; IV 151a |1 S3. 2) tl;eoietifd) [f. 5liifid;t, eijcmic, 9'iatmVt;iI'.^fcVl;iCf Cptif, «Svcai* loticn, Untevluc^uiio] II28öm, 335m, 351a; III 145e, 550a, le, G'27m\ IV 31m, 60m, Qij&, 148a, 151a, 16Se-9a, I84m, 202a, 215e, 235e, 492a: StvOciteii IV 59m; ©viiube III 133e, 317e; IV86a; e^^c 11518a, ec^tiiffe II 394a T 3) tr)COvctifivci:b 111 472m :|I (£. 4) thcoria (fcicvlicOcc Slufjiig) I114am I|— 5) 2:i;covic [f. aualütiic^, (Svb-a)^»5)uetlemu?, mntbc luatifd), SBuIfane, iMtlfanifc^, 3^('^"J] * 186a, 434a, 8n, 9e, 443m, 454e, 5m; 11238e, 264e, 315a, 352mll, 3a, 5a, 3G5c, 371a, 3a, 4m!i , 6m, 9m, 3S9e, 397e, 41Sa, 483a, 501a, Gm, 512m; III 4m, 22e, 23a, 28m, 34a, 87a, 201e, 219a, 258e, 270a, 313m , 8c, 320a!l, 453a, 4a,c, 493a, 5e, öOOin, 554m, 5mllell , 9e, 575m; IV Ha, 2Ga, 40a, 58m , 50a, 70e, 71a, 156e, 2t2a, 225a, 235a, 245a, 305m, 370m, 410a, 48 le, 8m. 9e, 490e , 2m , 500a , 5 1 5e , 527a!l , 53am , 563e , 625c ; pl u r. X h c c r i c ii (*) 11112a, 22m; lV47Ge, 487m; V22a: abcutcucvlic^c II 67e^, alUrc 1102 Z^eoxie 2( — Xl;evmen, — i'^^exmometex: -grab IV491a*, evnfte II399e*, med^ianif^c IV 219m*; toeiaMcfelte 1 454e, IV452a; tüveilige IV 217a*, auf %h. äurücffübveii IV 219m* *Thera (c^clab. 3nfel IV536e; iei^t Santorin I 2ö2m , lV517a; ijgU Santorin) 1252m, II 177e, l\ 371e: Sßiifen [= @oIf öcn ASantorin] IV 517a, [tiftet Cyrene II l77e, gtanimcu aiiß beni 2)?eer IV556e, 3ufel baki geIjo6en lV556e-7a, Krater IV 323a, [^age] lV371e, 2ßeg na^ L%m II422e, regeulc^^ Ill77e; it. Therafia 1252m (2:veummö), IV 536'^^ (ätDtfc^en) :| 2:t;eva^eiitcn (®ecte) II 27m, Ulm; Therafia (cijdab. ^nfel IV536e) [a. Thera] IV 323a (tvater), 371e; theriaca 11109m, d-Tjoiov II1198am; tt;ermal, 2;^evnial- f. (>ei 2:f;ermen S3. kbcvmen (pl.) [21. 1)] (= f)ei^e Oiiellen; StfiennalqHeüen, -tvaffev) j. gc^mefel] IV 252c; [an Ovten, kftimmte] I 217e, IV502c J sg. bie h)tx\m: eine beftimmte I 230a, IV 250m ;|| «ß. 2) tl;evmal IV 195m (Sillariing):]! X^txmal- (compos.): -quellen (ij: -njaffev; = S^eviueu, = ^^. l^eiBe ob. ttjarme OueÜcu) 1209m, 229e, 231m, 2a, 334a; IVSila, 4e, 223e, 4a, [232-252, 21. 496e-506], 368m; beftimmte IV244e, 338am (jtrei) , 423a , 444a, 498a, 563e ; V 13e , 80e , 94a J -tt) a f f e v (:|: -queEcu ; = 2;(;evmcn, beijjc Oueüen) pl. IV251e,501a [inOcgb.]; sg. IV 500m [ein kftimmtee] :|| 3) tl^ermifd; (:j: Sävme) 11194m, IV 176a: 53efd^aff. IV 231a, (giun?iv!uno IV 346m, evflänmg IV 578m, (gvfd^cinungen III 44m, ®e|d;id;te 111104m, @cale I349e, Unterfc^ieb 11149a, S5eränbb. l(365e); SSertiältuiffe 1322m; 11146m, 400e; IV235e, 243a; 3ufnmmen- ^ang IV 225a | 3uftaub [f. (Svbe, 2)^eev] 11147m; Buftäube III 6a, IV 236e 1|— a. 4) 2:i)evmc-, tI)eruio- [*] (gviedp. tvavm, Sävme) ||; -(Slectricitat !V 66e-67a | -electvifc^*: ^ppaxat 111399a, -e IV 233a; evfc^eiuiingcn 111399m, (gtveme I43Ga.|| -magnetifc^* I195e (@tvö* mungen), \U399e-400a{^cx\v4c)] -maQnct\mu?^\\66e-67a:\ f-metei- bilbet ein bei. (gtilc! bievuad;, ^pylä 1448a (njavme Oueßen) | -fco^) I35a, pl. -e \\376e-7a] -fcopifc^* 111497m t Xljcrmomctcr (bac) [nu^ in compos] (= SSärmemeffer) [f. ©cctb.] 6g. 1 182e-3a, 350e, 480e; II {144m) 377e-8a, 515e-6a; ein befltmmteS 1 426e T pl- (*) IV 166m 1 1 3ufaljc: 'ämol-Xl), II377am*; 2Ingaben f. ©vabe, -% I350e; 2Inh)enbung U377e-8a | n?aö e§ anzeigt I365e-6a, 480e; 21n5cigc(n) I426e, II377e, II157me:l bebedt [:j: gef^üfet] IV (40m), 166m* I Seebad^ tung IV 40m, -S. V80m; 8-en 1480e ;| S3erge f. ^ßl)m, 53evgtuer!e [= ^gd;ad^t] f. tragen; (Sorrectionen IV 166a; 2)if* fcrcntinf-Sf). II380ra,517m j| eingegraben, Singraben [= eingefenft, :\: unterirb.] IV40(m,e), 237me\\ , 240m-la J (in bie @rbe) eingefenft [= eingegraben!* lV38m,43e; in bie (S. gefenft I196e.|| ©rfinbuug 1183a; II25Sa (376e-7f)), 515e; IllSlme; fällt f. fmft, frei b^ngenbes lll(57m,c), genaue 1230a*; gefj^ü^jt [^ bebest] I350e, 482m; IV (40m), 166m*,(e); gefeu!t i. eingef. J| -grab 1322m, lV233a; -grabe (O): j Xliexmometex: -grab — 2Ö; Xf)erTnef — Thian-fchan 2 1 103 ]^imberttf)eili9e(r) [= *eenterimal-] lll 491m , W 498am^ ; in l-er gcatc l4S2a<^ T ®vab f. {)unbertt^ei(. : 1« [a. ^imbertt^eil] lV44mi| J %l), (fter;enb) auf (®rabe) 1347m; [Slngaben in ©raben] IV 325m, V96m || bangeub f. frei, in gve^en $ö^en [i)gl. tragen] IV 41a | bat^ iMinbevt* tl;eilige [ügl. *(5entefimal-, ©cale] 1181a, II 458a; III 453a, 485m; lV325m(49Sam), 563e; V79a: ®rab [f. no^ o®iab] 111497m; 1° IV 36fi,(!;, 37a, 44m, 237e; im to^mog 1482a :\ ^ufolatioii IV 166m*, -Alltel IV240e, i\\\t-Zh. II 255a ((grfinbung), 3}?e[fmigen IIi57a, unter beuD^uüvuuftIV28bm, Olciüaticnen 1182m; Ouecf fil bev-^K 1427a, 11149a, IV39ara; DU^lu-e 11139m | Scale 11516a; -@c, IV39m, -Scalen IV^43e (aOIcfen) :| in einem ten [:j: Äcimtuiß] ]\382a, ^454m: fi-ü^cvc \\607me ;| Moufart qciianut I Vö07e,e (SBcvftiiiiinicIimg öcu Muztag, für iJo/or); 9Januii IV607e, ^avaüelfctte IV 610m (bvittc); ["pcvf.j IV 381e-2a,m', 9?ciicu IVGOTiu; 9ti4)ti:iig IV507a,m; (g)>alte [Dgl. ^cbiiug] \\507a\\, Z\)ci\ IV 0454c, [Xc^cgv.] IV612e-3a, SBevlaiiöenmö [. govt* fcljitugll— 3>iilf aue |0211a, 0254e; IV [5m lV607e, ölOm-, um ilm \y384m:\ 3l:ic IV 0224me, 492e-5»» || Sefcn f. Sage; 3ii[amnicubau9 [4: govtfc^iui}]] f. ^Asferah, ^ßolor *Sl;ikiibicii {W-) ' 13e, TIdchaUin (iöcrg @d;ottI.) 1424m || Thiene- mann (Fried. Aug. Ludw., 1 793-18 J8) I 201e: 'üdit wa^ Island \\i.^ ncvbiid;ev 9tcijcnbci- IV 145a | i)tovblid;t in Island I201e: tciu ©cväiifd^ I2Ü5a, IVHGe; ed^afc^cu I201e(2a), 440e; IV 145a; toiclc 92ovbIid)tcr in Island I 205a || 2;(;tcvc^cu [. niii (Sube Den jtl;icvc ^^icrc (:j: tl)icvi}c^ [baö l;icr aii(jc|d)(ef[cu ift], aiiinmlifi^ ; i>öl. Bi^olcgic, ojciid;, Vvtsoijc^) (). aiic^, alö = jtl;icve, tic ©(.: 2;(;icvlctcn, -rcic^, -tvelt) [f. 5hd;c, (Svtbcbcu, Ävcibc, iDiccv, 2«m]d;cu, ^flaiiscii, Ba, ScUaü, SSivbcl] (bie Siliere tDcvbcii I;äiifiij mit bcu ^fUiijcu siifvimmcii genannt: f. \)\\ bei *^;ifl.iU5en; aiit^ I/tev: allg. Steüc; -leben, 2)?a)Te, -Jvclt) l[a()8- 378a, 51. 486t-490m (mit ^;^flan5en jiiiammcn)] 370e-l , 4m , 6m , 380m- la\ II 69e, lOime, 189e-190m, [191-2, 21. 427e-cVf"".0f 2öävnic] || yaroUdcn (gleicher ober äbnlic^cv Sevtev) in ben 3"[»i^'-*» (^i'f ^^^f^c^e fii^'J ^i'vc^ „f. ^ar. 1, 2" nftt). tocvivicKu tvivb): 1) Sdten, Slbviiten; ©attiingen, @efd;Ie4>tev , §a» milicu, -claffen, 9iacen; ^(bavtuiiij; 5lbt(;eili!nijen, Ginil;eilimjj; -gntWc"* ©ni^^piiT.ng ; 2) ®eftaU(en), ©eftaltmig, -[ovmeii; ^iibung, -gebilbc, Si^Vf^.; 2)iovVl;cle3ie, ^!;i)fii^3ncmte ; 3) feltfame, iininbevbave , fabcUaftc; frembc, fdtcne, ucne; 4) tcv Uvtvelt, SBonvcIt; nnve(t!id;c, Dciiveftlic^c; 5) SJcvbreitung (geegr.); ül)Cit(;eihing , ©cogvavbic; ©nn>vivunj] ; G) bev flcincvtc, in Sjevftcincningeii, -2>erftcin. ; fcfjilc, -vcftc ||: Alpliabct kr 3ii|'äl;e (in compos.: 2:0 icv-) [t-!vei8 bilbct ein bcf. Stiicf bicvnac^J: 5lbavten [f. ^.ir. 1] I380e, -mig I379e; abbängig [i\»]l. -leben] 1378m, 5lbtbeiliinijfn (f. ^av. 1] 1382c GivcOe) |j alte f. $hten, -feben; ältcv f. °3)?enfcben; äitcftc [. -formen, -gnttungcn, -leben, -innflein. J ?l 1 1 c r (oi;f bei- Gibe) [=3eit bev ^(Snt[ieOi;ng ; i^gl. oa)i\'nid)en, =^t^f(an5rn, ^nicl^t] 1293m, 11389m :H 3(vten [*>45av. 1] l(290c), ^7Jeil, 380eli; 1113a: %l)kxc: irrten — Sebeu 1105 5(iifä;iI;I. \286e-7a, fviibe 111104m; imtevgeöaiigne 1202 (ralJ,e), III 28u: II. jc^ij^e I 285e-6a, [288-291a , 2t. 466e-7] 288e J -avteii 1376a, 467a; II2ü8a II %t{mmi [= Üfefviv.] \[387a, Stuflcfccu [. Siefcev-; [21 ii fs ab hiug, mel)vcvc jiifaimiieu] (üijl. Slvten) II424me, 7e-8; IV494a; -lau [= ®tntctuv] 11238m, bebecteii f. Qvbe, -befd/veibunö II119me (im Hiob) j betueglic!^ r-Iebeii, «-!eit l(371m,4m); S3elvet]iiiij} 1368a .\ 33ilbmig [= (Siitfte^.' iiftt?. 2) f. ^;>av. 2] 1 373e (^m^peii), -bilrmigeu I55e (golge) | -cUffeii [f. %^ax. IJ I379e, U232a: imteie, I;cr;eve 11 400a :| beö alten u. neucü (5oiitineut§ 1286a; cb e^ev ba? |. °2D'ieii[d;eii, ^^flaujcn; eintbcilmig [[. ^^ar. 1] 11389a, im (5i« 1572me | eutfte^uiig [^i ©rseugmio, 3311' biing; ijgl. 2iltev, er;er, ni^t] li88e-9{e), III(17a); V(66m), S7e-Sar. 5, bef. gecgr. 33erbr.j (t>gr. bei ^^flanjen) I(487a), 11412m | -gefc^ic^te [f. Ariftoteles] 11191m, 229m, 254e-5a, 463e; @cfd;. 1 (487e) II ®efc^Ied;ter [f. $ar. 1] I290e, 2a, 380me; -gefc^l. (+) |: untergegangne 1303a, 1115e, V+62e: n. je^ige l[288-291a, % 466e-7], 1117m :| SSerbreitnng Il+306e, 3al;no)e I 83e :|| ©eftalten [f/^ar. 2] I112e-13a, -gef^. (+) 1179m; ©eftalt (^O) 11192a: fabelljafte lll+7m, frembe \(73e-74a), je^ige 1288m, neue II +189e-190m , [ivuuberbare] II +424me | geftaltet f. feltfam; ©eftaltuugO [= ©ef^alt nfit\] 11 103m, 389a II ©rensen 157öam; -grup|>en [f. ^ar. 1] I99e, @rii^>pirung [f. ^ar. 5 n. 1] I(382e); ^ö^erc f. -claffen, auf Snfeln I459allm, ifolirte 1374a; je^ige f. mten, ©efd^Iec^ter, ©eftaltcn; fatt f. 3one, -fampfe f. ^Rom, f leine [= microfco^, -leben; 2;l;ier^cn] 1330e(386m), m'ma V88a, -törpcr 1373a (j^iere barin), f -!rei8 ift ein bef. ®tüc! bierna^; -!unbe [= Bio- logie] I 61a, II 229am (ber Römer) \ auf bem Sanbe I(386m); Sanbt^ier* 11224a, V 90a II -leben [= t^ierifc^e^ animalifd^e^s] 1332m, 370e:, III 41m, 546a; V73e; Men (+) I0368a, IV 14a: bctrcgi. 1374m; baS üeinfte [= micrcfcop. Xh. nf\r.] 1157a, Sö9m-570 (le); unterirbifd^e« V <^+33e, ^^m^eife 1 +574a J SI;ier- n. ^flansenleben (ob. umgefc^rt) I7a, 21. », «^umbclbt, Jfoömo«. V. 70 284m, [a68-378a, %. 486e-49öm]; II13e, 48e: tijobon att)ängig 11 57e-r)8a; baö ölte I2gl. rei^eubej 1379e, II205e; njunbevbare [f. ^av. 3] (i. faklbafte, -geftalteu) I(2(S7e)9a; ^a\)\ I 373e (auf einem 3iauui): galir^ofe f. ©efd^lec^tev; jalmie I379e; 3eit f. eutfteluing, Sllter uftü.; B^i^'S'^^ebei-ung ll(92e, 428e,430a); in bev falten 3"^"« f« Mfi^^ Ij- £I)ierc^eu pl. (= fleiue Slneie) I373e, V33a t X^icrfrcifif [aud^ in corapos.] (=zodiacus, :|: 3obiacaI-) [bev 2trt. I;anbelt borjüglic^ öom Uvfpvuuge beö ^tl^ierfr.] [[. Bianchini, Dendera, Holtzraann, Letronne; ^43Ianetcu] II 452am, 8a; III[160e-2m, H. 197m- 9a] 162am, 422 am , 465me', pl. -fveife (O^) HI I62m || ^ufü^c: Stbt^ei* hingen lUlölamW; bev äg^))tifcl>e 11432m, 7m | 33ilbev (bie ®tevn* Hlber be§ ^l;.) [= Beic^cn] Ill[iöl-2m, 21. 197e-8a] 161m, 2a, 197ell : eilf 111161m, 197e-8a ] -mhix 111161a .|| d;albäifd^(ev), tcn ben €[;albäevn [a. gviec^.] III 197e || ber gvied;i)c(;e 11221m; in[160e-l, 2L 197m-9a], 473e: uid;t alt 11197m; öou ben (S()albaevn 11197m, 432am] 111161a, 197 e-8a', (Sinfül;ruug III 160eil , gum 2;^eil einfieiniifc^ 111161., uaä) 3nbien [ügl. iubifc^ev] 11221m, III 199a J gvied;ifc^eu \Xx> fprung [a. inbifd;ev] 11437m, 8ra || -®ürtel III 160e | bev inbifc^e [ügl. bev gviec^. nac^ Snbien] lll 198e-9a: I;ü^e^ Slltev beffelben jireifelbaft III i62m, gviec^ifc^ev Uvf^jvung 11438m J -lic^t [= l^p. 3*^^''^canic^t; f)ier [tef)n nur bie leeven @teüen] \142e, 3m, 4a,e, 5a, 413a,m, 4a; ll366e, 370e; 11151m, 324a, 333e, 371a, 6e, 567e, 587a,m,e, 590a, m, 628m: 9Jiug m587a:\ ^iamen Ull97m; -ving [= -lic^t, 3obiacaIIid;t] 11367a, 9iing 111625m; ber römifc^e III iö2am, [®d;riften über ben 11).] (f, Holtzmann, Letronne] 111468a; Uvf^rung f. (5I;aIbäev, gried^., inbifd^er; öevfc^iebnev 35cl!ev III473e || 3eic^en beö 211). [= ^ilbev, ^o* biacaI-3.] III(161e) 198a: nörblid;e, füblid;e f. *@cnne; bie jföölf III 472e-3a, 4am J sing. III 161ell , 2m (198a), 473e, 4a,e •*Thierfch (*Fried. Wilh., 1784-1860) III 578e (^erf., Somet beS Ariftoteles), Thilo (Ludw., 1789-1831; 111392a (©onnenfTedten nad^ Sömmerring) || Thinä (in S^ina 11227m, 438e-9m; bcc^ bgl. 2) "^Äthen; gwei? 11439m) {306am', II 455ß-9m, 4 76me; IV 609m: 6i« IV 608a; geftlanb 1306a (5lu^^bel}ming), m; ©ebivge IV 608a, Äiifte [= ^ittoral] 1306m, Sage ll438e-9m, Sittord [= ^iiftej IV609a | ^arallel(frei«) U I81e, 223a, 438e-9m, 477m: = 2)ia^I;vaguia beö Dicäarchus II43S€- 9m, \V608e-9a\\ :|| Thinen (55olt) 11306a 1108 ^I;l — ^^rac thlaspi (l|>ft.) I43e, Thoman (Fcdor) IV647me(Arago'sniagnet.S3eüH.) bei- I;eil. Thomas [%. ^evf. l)j II 131m (tloftev); 2) (tcf r;eil.) Thomas üüu SlquiUü (1224-74) \l284m\\ (pcx']., ?evibian II481e-2a*, in Scipio's ?anbfitj II 24a*, fteinernev II 201m J Thurmann (Jules, 1804-55): StenHJeratnv bev OneKen IV234e, 498e; Xhakx IV 275a :| tl)iirmen llOe-lla (einen 93evg auf ben anbren), [id; tl). f. Seilen; thus II443e thylacotherinm (nvlveltl. 2:i)ier) 1290a; Thyle (= Island) 11277a, 461e Ti (= dürfen) 1492a j|. Tiber f. Tiberius, ^ee TifteWa^ I314mll (tiefer licgenb), Tiberina regio II llle J Tiberius (Tiber 1218a): unter T. ib.; IV447m,605e Tibet (ober Tübet) [2t.; n?}rb nicl;t bej.] (f. bef. ^^cd^ebne ufiu). 1 [44-45], 33. tibetif^ ob. tüb. (*); d. tibetanifd^ cb. tübet. (O) I44a,m II 3iifaljc: 5tbfaIto, 5r0f;ang* f. ^Himalarja; 5tn[d;nrettnn9* f. ^od;cbne; bobe S3erge f. @ipfe(, 53erj]fctte f. ©ebivg^?!.; bubbijift. f. ^rieffer, ©ebiet l47aO| n'örbl. ®ebiv.q«fette IV379e (610ra); ©ebirqe ob. 53ergfette be§ nörbL T-s 11220a, {\611am:\ .(Set^fev IV 501m; bo^e ©ipfel 144", 45a,e II §orf|ebueO I44a,»n, 45 (all,m,e); IV(432am*): §ö^e [a] IV 30mll,432m; S:r)einV30m :|| aiic^gen.: 2) § cd; lanb 1555a, 484a* e*; II 176e*, IV510m | 3) ^(atcan I44aO, 45a: ba? i?ftr. IV30mil J 4) Safcl* ionb I45eO 5) ^rnfd^ivethmo \\ 432am^ -H ^Bbe [f. and; ^od;ebne] I.45o: ntitttere I454e, IV30mll :| magnet. %h\i\ IV202e|baci nörbti^e T, j. ©ebirgc; norb-tib. [b]: Kuen-lün 1320a; 11188a, 423m :| [Orte in T.] IVöOOell, gl. ^©etjfer] IVöOlme; «Weifen, ^erf. IV 452m; elf ige ©c^necgrenje, @d^neeböbe [f. \}p. ^Himalaya] I [44-45]; @ee IV 501m, @tanini II437e*, SafeflanbO f. ^od^ebuc, 35egetation I45me, ba? ivcftad;e IV610e, 3icgen II 189m* *TibuIlns \\20e-21a, 108e: eleg. 111472a; 9?atnrgefüM, -befci^r. II 19m, 20e-2ia, 108e; [^erf.] II 21a, Saturm' dies III 472a J Tiftitr II23e (9>iUa babei) , tibnrtinifd;c 55i«a II2-lm; isia de Tjiurojje.^ (eijbfec) 11479a II Tief an (fübl. l\ Cuitc) IV463in, 4h: ©ebirgv^irten IV 464a, 1110 Xk — !^iefe ©r [Ort bat^ei] IV514a J 33. ber cerro Cuello bei T. (IV 464a) I 226m: Sage [ 226m, \\266a; azafral, ed;irefel, Oiiavj 1226m; lY 266am, 464a \\ Tidor (nioluff. 3ufel) II 309am (Völlig, Cortes) | Ludwig Tieck (1773- 1853): S3iiet au A. v. Humboldt 11125m, [pev[.] II62e; über Shake- speare \i63c-64m, 125m; üku [^auifc^e Somi3bie \\62e-63a, 125m :| Tiede (F.) 11181a (Sl;vtnicmetev u. aftvou. U^ven), Tiedemann (Fried., 1781-1861) 1 379e (§irn be§ 9f?eger§) tief [5t. 1)] (aiic^ in compos.) [[. SSevgtvev!, 33o(;rIcc!^, 2)en!ev, ein* bringen, (Sinfic^t, gorfc^ev, (Sruben, §eevb, Neuner, Äenntni§, ÜJJeer, Duetten, üiäume, ©c^adjt, «Seufung, uvtief, SBaffev, SBiffen u. a.] || 3uf. (t)c[. compos.); abfolut f. compar., %-hM 11324a, -etjeneu 1336a, ^eintveteub 1343m j X-Ianb I354e, 363a, 485m; 11155m; IV431e, 556m; -lanbev I317e, 352a, 360a; II 188a J fünfte 1419m, 111545m, IV 37m; '£H^un!te III 507e J S-finu [f. rnnt^ematiic^] 11364a, V21m; ^finnig [f. 2)enfev, ^orfc^ev, SJJat^ematifev] 1186a, 438a; Il2l6e-7a, III 14e :|| 2) (compar.) tiefer IV36e (abfclut t.) 1 3) (superl.) bax^ Sief fte [f. @cf)ad)t] IV 168a; im Jieffteu I416e, IV41e ||— 33. 4) Xtcfc (l)attg.; 2) torj. aber unter ber (Srbe, = ba^ 3unere ber Srbe: ögt. *(5rbe; f. noc^ ^erreid^t, Ogrö^te) [f. für sing.: 2ttl;er, SSc^rtcc^, ©mV* fiubuugen, (5rbe, ©ebanfe, ®efiit)Ic, @eift, ©rut^en, ^crijent, SD^eer, SJiutben, Ocean, Üiaum, @c^ac^t, 2:em^eratuv , SBärme, -3uual;me, ^t\i] 9t. (eig.) 1369a, II 64m; IV 39a, 44e, 46a, 214e, 476m, 488e, 515a; 33. (geiftig) n68m, 69a, 285e [in einer Sßiffen[d;aft] | plur. liefen (burd^ * bej.) [f. (St)arafter, ©rbe, ©emütf), Fimmel, 3D^eer, Oceou, 33or* seit, 5Butfaue, Seltramu] 1229a, 419e', II 83m, 190e; lV35e, 37m, 44a; V90a || Üiifttjjc: ab- ob. junelmienb f. (SinfluO | abfotnte [a. größte] lV36e, 37a, 94a, 165a, 237e-8a*: u. retatitoe \[416e-9a\ 7, 8me, 9a; lV5öm(94a)T [Eingabe] IV 94a* (babei fiub bie V^er^enbicularen Unter* ici;iebe \\\ beact)ten) : [nad; t^ußen, metres, Sruc^ttieilen ^\^\\ 9D?eiten] (a. größte) \.[166me, lam\ 21. 416-420a\', \\\ 45a,e, 46a; IV[.55e-57m, 38-39; 5t. 165-7], 167m*, 180e, 235a :| auffteigen f. a\i^ | aue> ber X. (ber Srbe) [f. übr. *(Srbe] (a. große, größte) I246e: [auffteigen, fommeub] \(163me, 233m),IV(214e); 5tuffteigen IV46m, auffteigenb IV241a; emporgeboben IV 535a, -fteigeu 1300a; geljoben I449a:| 33eftimiuuug f. Stugabe, bc tväc!^ttic^e [= große] IV 94a*; btiden, einbringen f. in: (Sinfluß, (Sin* njirfung (mit ber X. ab- ob. ^unebmenb) [f. magneiifc^e Snteufität, Sfieigung; Temperatur, SÖHrme] . . . ]\93e-94a, 188a, 486a, 9m; emporfteigen uftt?. j. am j X., bie man (unter ber @rbe) cvreid^t t)at [tgt. °gri>ßte]: f, toe 2:; tiefe iBotjrti^d^er , S3erg»erfc, ®ruben, SpfJutben :| [in ^ußen u. o.] f.%igabe, [einer (Segeub] }419a, getjoben [= emporgel;.] f. aiiS; geringe 141-9e*,423e, 447a*: IV38a'l , (235a), 7e*, 579e; V3le* ]i- große, größte [= beträ^tt., tjg(. un-] (f. beibe aud^ bef.) (tretcbe unter ber (Srbe ^iefe @r — 5rio 1111 evreii^t ift; eiiijeluc 2lnga0cit iijn.^) [i^gl. bic (Sit. ki °evretd)t] I[166m-7m, 51. 416e-420a] 419a,e*; IV [35m-40a, W. 164e-6aJ 36m,^,37a, 168e-9a ]: bie gvc^tc(ii) abfcliitc(n) \ Ulme, 9a* \\\ 36e , 165a] bte gvc^te(ii) re* [atit?e(ii) I41öe, 7am,9a*; lV94am;| Särme I426ain:|| gvc^e I228e (aii§ g-er); bie cjvcßte (f. l;V- öev^iii) IV5öm: aiiv5 ben gri3^ten I3('0m* —II beiße V68.*; [r;cc^ gelegene] IV 94a, §c^en ii. 2. 1372a* || in ber 2: IV 294m , 309a; in S-en 1 177e* f in bie X. : Blicfen IlSSm*, einbringen 11334a*, [infen IV241e, ^erfenlnng in b. St. II 190e* || fommen f. an^, Snfthei« f. 35evfel;r; velatiöe f. abfointe, größte; fenf«' rechte 1 419a; IV n5a, 369e; [inten f. in, -^n-etnfen ]\458am, m\- befannte [^^ üevborgcne] IV37e; nnevgriinblic()e IV öe, -cffnete 11343a*; ungcmeffene IV268ni, 5ßevbinbnng j. 35er!et)v, verborgene [ij: nnbetannte] II 252a*, SSerfebr IV369e (mit beni !Onft!reife) ; berfc^iebne I 426e*, S5-^eit IV39e*; 25er[enfnng f. in, Särme [. größte ||— tiefer, bag 2;ie[fte f. bei tief 2) n. 3) *Tien-kong-tfchi (S^inefe) IV 402e (3SnI!an an^ beni 2Reer) | tierra firme [f. Ämerilta] 11304a {x>cn (giibamer.), 493m (ücn Paria); tierra del fuego [. generlanb :| Tiflü II 18Gm (©reite), IV189e (magnet. STbtr.) ) Siger sg. (pl. *): 3agbt. 11191e, 428m', ^enig§t. 1376m, [manun] 11422a, in Rom 11229m*, ©felctte IV264m* (auf Jara) :| Sa^ Tigioca (©raf.) IVl36e || Tigris^, (g{n§) [f. nod; Euphrat]: am II245e, jenfeit« II194e, [®tabt am] II201e, Trajan II 219m | 33. (3)am^fbcct) IV71e (Untergang) || tila (fan§fr. , 2Ivt Öl) 11189m; Tilefius (Wilh. Gottlieb Til. von Tilenau, 1769-1857) IV289m (ja^. SSuIfan /ToyTma), pic Tileßus (anf 9f?iV^>on) IV 402m; (^a\\ Tillard I252e (Snfel Sabrina) *Timagetu8 II419e (gecgr. ^Ißbantafien) | Timana (bei ^o^apan n. SfJcble«): 33erg!ncten babei IV 554a, 6m; öftl. Sorbiüere babei IV556m; ber Fragua in (SO IV557e,606e; iDJifficnarc IV547am :| Timäus (i)on üccri I 76a) [f. Plato] I 76a (äcf;t?, -/oV«oc); in65m (bennt^t), 411a (3nfet ßa^fia) | Tim ocharis (^Tlejanbrin. Slftroncm) I1209m,e; IIl98e, i47e: 3eit III (61a, 98a), 148e :| Timor (3nfel) \Y 408e-9a (^ic t>cn), Timor Laut (it.) IV 394m; paramo de Timotes (^Senejnela) lV557m, timpafn) ((Stein in ber Utaf)-(S^r.) iy594am \\ Timpanogos %, ^luß IV 594a I 53. (See T. (laguna de T. IV 594m; = great Salt lake IV 594a) IV [594am]: ©ebirge babei IV 594m; 2age IV594a,m|i ber Timuride II261e; III 100a, 150a; rio TinajiUas (am 2lntifana) IV 355m; Tinakoro (@übfee-3nie() lY 420a (mit SSnÜan) , m (35. babei); Tingling (oft-afmt. 55orf) 11421m, 437e; Tingutan (auf ?anccrote) IV 347a, Tinian (eine ber SD^^arianeu) I154e, Tinkham (A. W.) IV 598a (three Buttes) I jtinte, b. b. 2;inten- (in compos.) [f. Siegen]: t-ortig III361e (t. fc^tvarO, -bentel 1285a, -fifc^ 11430a, -fla'ci^e II118e, t-fd^travj [ijgf: -artig] I217e :) Ttn > 1112 %\p'— ^ob(te) (^raäiÄ), Tipuna (kcit-®ecl.) IV 421m j djebel (el-) Tir [Tair IV 379a, 38im; Te/ir lV379aJ (S^ultan im votbeii 2)iccr) IV579a, 3«Slm: 3nfel-^., ^a([^rid;tcu, uec^ tbatig lV35im :| Tim (3iib.) 11 186m; Tira- böfciii (Girolamo, 1731-94) [storia della letter. ital.J 11507m CGulilei), 8a (^cniröbr); trro nuevo f. Guanaxuato \ X\^d) ]. (Sibe; Tiiohendorf (Lobegott Fried. *Conftantrn, gcK 1815) \\\ 471me (2öcd;e bei bcü Hebräern) j m [^>evf.] ....:.? X'itan [1)] %, Xxahant beö Saturn HI 77n», 425i', 461o, 3a, 477a; 528a,e I 33. (Sl^mcral; ba§) [aiic^ in comp.]: -©[en IV 279a, -ÄvtjftaUc V77a, in 3?lcteorfteineu II16i7a, -Of^b V71m (fiinftl.), -fäiive III616e, in ec^Iaden cntftanbcn I281a:|| 2) 2:itanen 111288a (©tiirs), 4G9a; 8g. bev Titane II 174e T titnnifd; 1162a (S^^tl;!!^) :|| 3) Ti tarda (16»« !(. planet) V 116m: ©(cm. Vii5aw; (Sntbecfer V 115a, 6e; -mig V il5a 7 4) 2:itanit III 617a: [a\^ «eftanbt^eilj V 77m, -^ri^ftnüe 1458a *2::tel (eine« 58iic^tS) III 8m (erhabener), 17a; Titiaii f. Tizian |j fiticaca (33cliijia): fl. Sll^cnmecv [= @cej 1310a; ^cc^ebene IV557e, §cd;:aub 1491a; @ee f. fcglei^ bef., Xljcii toon T. IV 529m (Äavte) [\)g(. (See] T 53. @ee (üon) T. [= Sir^cumecr] IV557e: 2 f^obe 53evgc bei il}m i 42m, 310a; 2 33cvß!cttcn IV432a; §ebc 1 484e, tavtc [t?g(. 2:l;al] IV 549m, Sänge IV557e:|| Titius (Job. Dan., 1729-96): Bonnet [\jgl. unc^Ber ^!an.] HI 442a, 3a, 455a; „Slbfianbl. übev natiivl. 3)inge" 111417a, [^eif.] Ill 442a J fein ©efcl^ ber 5(bftänbe ber Planeten [f. b^ *^(ancten] H513a; III [44im-5w, 21. 453] 442all , 3e, 4a: 2Inm. jn Bonnet: ®e[e^ III [442-3a, % 483a]; in anbven Xvabanten-(2^t)ftemen III 529m, 553m II Titns (ilaifer) II 80a'[3eit], 230m (Plinius bist, nat.); iV508e (unter); Tityopolis V87e (53ifd;of); Tizian (Titiaii ; SJenlev) (Tiziano Vecellio, 1477 cbev 80-1576) II 52, 338e '*Twimai (3SuIfnn auf 3ai>a). IV328m; Tjinas {ih.) IV471m,560e; Tji-fandui {\t.) V42a [tji = tichi ift ein jai). Seit für %\\\^] :| ®ee Tlama'h (im hövblid^ften 9?en-(5alif. n. filbt. Oregon) IV 441a, Tiascala (nÖrblid; t>ün ^uebla) 1411m (bistoria), tlazoteotl (mej. Venus) III 581m, Tmolus (ißerg in 2t;bicn) 11108m ((Safran) '• *Toholfk (in (Sibirien) I482e: Sinie oI;ne 2lbu>eic^ung IV141am, iiadb bem Altai V81m, am Irtyfch IV46e; ^iem^eratur I347am, IV 46e:| Tocharer (SBoI!) II 184a (©nbrud; in S3actrieu), Stöd^ter f. ^oth^ wcnbigfeit, Tochtlacuaya (bei 2Wcjicc) IV 350m ■ Sob [f. Seben]: nur Sntmif(^ung f. feine ÜSernid^tung ; früher [i^ *enf« tiffen] IV251a,261e; be§ 9«enfc^en 1394a, ber fc^ivarje Il459a; mir @onberung, Umnjanblung, anbre 35erbinbungen f. feine SJeruid^tnng | feint SBernii^tunö IVi2me: nur Sntniifc^ung, anbre SBerbiubnngen ber «Stoffe ib.; JE, ^35., fonbern @onbernng y21a, nur Umtüanbiung \ I9e~20a:\ S'erfjlatt bes S-e« IV 12m :|| 2) tobt f. üJ?eer, i«atnr; ber Jobte III 54m .- ^ob(ten) — ^oluc ' 11 ß "pl. XohUn (in comp.): -Hä) III 174a, -tM f. t/ora ] baö 2:obt' Hegenbe I29ie, 467m: (giuftcl^iiiig, t>ae ictfje \90m\ in Thüringen I465e:|| 3) tübtli(^ lV264e (SöiifiingerO - -.' V *öitc^t Todo* 5ant)ilbung IV52üm, V50e; (jr. 2(iÄ-iic^ lV314a; in ber niittl. Sabiüeve \\555m, 7ra ; @a§ IV 460m, 604m; ©cftalt f. a%eft. ^egel | l)cd;[}cv 5?iilfau im Sil \50e-51a; §1% IV283e,292e, 314a, 322a, 474n , 527e-8a', V 50e-5ia :| atgeftnmV>ftev Äegel (©eftalt) lV283e, 314a (433m), 527e,- 555m ; V 50e ; ^vakx IV 490a ; $? n g e IV 283e , 315m , 9a , 460m , 474a, 527e,555m,lm', ü)?effitiig \50e-51a, -en IV527e-en Cholula) »■■ Toluca (in ber ^roi\ SRepco) [ai:c^ in compos ] 2(. (<8ta bt) IV454m (53veite, §el)e) :|| — 58. bcv 35nlfnu i?cn Toluca (niid? gen. cerro de rTutucmtlapilco IV548a) I362e-3a:l\ 312am\\,3m, 428n [42<§e-9a], 545a: 3?(i^ f. 33evg(afiing; cvftiegen IV 348e, 425e, 59ie-2a; f^elftWiimc , -tbiivm I392e-3a; Formation IV468m | pico del Fraile (bie bcd^fte ÄnV^e cb. ©V%) IV 425e,591e II -2a: ft^mnl IV 591 e:| ®el>irg^ arten [oqI ^cvmat., -®eftein njnv, Xxam] IV 348e, 42Se-9a, 635a | -©cftein [i^gf. f^cvmat., -!i;vad^\>te, Svad;Vt-5lrt] IV 475m, 620a, 636m : 5^^eftnnbtI)eiIeIV636e:| ©i^fel [= (»L^fte ^nm] f. ®ce, ©limnier IV47öm | ^öbe lV5i3m, 425e, 592a; cinjcfne 0- I3ö2e-3a :| ^vattv ib., t;cd)fte Äii^^>e f. Fraile: ?age lV3i2m, '3m; tarömetr. iDZeffinig, S3avoni. ST?. IV428e,59^e; (See auf beni @ivfcl IV 276a,591e;@pitje>. Fraile, ©ipfer |[ Svac^tot IV427a; pl. -e IV476m, ■-$:r. '[=-®eflctn] IV47Öe 'f tva^^t-^rt [= -©eftein] IV 470m, 560e: •3»'?tM). IV474mi|, 8m, 636m'|'| 55ergranntg bitrd; ben '^lit^ IV3ö2e-3o 1114 ^oluf — Toronto 33. magnet. ©t *Toiuko (^ort auf 2:emate) IV 408m; Tomependa (^rc». Säen tcn OiiitD) iyi84a,a (Soge, magnet. Steigung); Tomi (tu SOröfien) l\20am (SSerfcaunmig Ovids, ^atux ber (Segenb); Tomfk (@ibiv.) I482e, IV 140a (iüiiie of)ue 2lbir.) |j Son [*] (oii(^ in comp.); pl. Xtne [f. ^imniel, Suter^aöe, ^^Jfaneten, Seit] II394e; 11113m, 437m: (gintlang 11505m, 111480a; erjengeu I11438e; gel;ört 111200m, 477me; bev f)cd?fte 111439a*; -m^tr;e 11353m, I11477e; -öer^ältniffe II1438e, 5Bevfd)ieb. 111440m; int SDßeltvaiim [=2ßelttcne, ^avmpuic bev ©VÄen iifn?.] 11353m (^immel?* räum), 505m; 111 200me, [437-9m, 5(. 477m-9a] 438p, 9a, 440m, 477m; IV8e II Tondi(Matteo, 1762-1835) IV 641m (Pompeji bnrcf) SSaffer k* bedt), röite f. Xcn II— Ton. 9 a 21. Snfel f. Ton^aTa6u:|I^.Tonpa-3uf ein (lV419e; in ^otvuefien IV 588a) (f. aud) -©ni^^e, -5(vd;i^el; önfelu] IV [419me]: -2lrd;iVeI IV424m,e, 588a; Soraüen lY 419e, entsjinbet IV 424m; -@ni^pe IV419m, 421a, 4n,587e| [einjehie ^\\\dn] lV4i9m,e, 424e, 587e', [^nfetu babei] IV 424m :| ?age IV424a, 588a; 9?iri;tmig (@3ö-9?0) I V42ia, 4a; SBiilfane IV [4i9me] 590m, mit!. 1 V 424a :|j Tongariro {^^all\>tii\\\hn 5?eu-@eel.'^) IV422m,e, 3a,m; Tonga Tabu IV 587 e (and) Ämßerdam genannt) || TonJdn = Tunkin | 2:o^aö III 399m, pl. -fe (*): im ©vanit 1263a*; fiinftlid)(e) V71m*, 91e :| ^-cpen (pl.; bnbbl;iftifc^e Sluftriirfe) 11187m | T6\^]t 1260m, II130e; Stcpfer f. %\m :| topia, topiaria opera (2(rt SanbfAaftv^malevei) 11127m jj STcpcgvn^^^ IV470e (einer (är|>eb.); 53. 2:opogra^^ic [f. §immel n. tiele 2ivt.] II 22m; 111359m, 427m, 460e; IV344a7e:. toVogra^f^ifc^ II 14a: ^n* gaben IV 564m; ^Irbeiten IV.521a, 546a; «Befc^reibungen 11466m, Inge- nieure IV 70m, Äenntuiß 111296a, Sage IV 520a, Orieutirung 1187m, «piau IV562e, (Sfisje IV 285m, S^erbältniffe IV619e || Topolowha (fibir. gtu^) V83e, Toprachali ((gd;rammouIfan im Sancafu«) IV 255m *2:crf IV 278m, V35e | -mocr 1298m; -moore II 21m (grcße SBäume eutl^altenb), IV 276m J 55. torfig IV45e || Torgod (afmt. SBcIf) 1492a, Tori fima (Snfel bei 3a^ou) \\403me, iBai l^cn Torinfk (Äamtftbatfa) IV 387m; cabo Tormentorio , tormentoso = SScrgeb. ber guten ^cffnuug; Torneo ($5eft-53otf)nien in @c^tvebeu) I313all , Toro {'>nt\i-®xa\\.) IV554e Toronto (in Ober-Sanaba) [ögt. Hoharton] 21. Sage n. S3veite IV 75a, 81m, 97m, 104e, 121m, 197e; 9?orbIid)t IV133n, 147nm, 198a :|| 93. magnetifcb IV97»ne |: 5lbiveid)ung lY 189me: ftünbl. SBevänb. IV ll7e, 121e-2a, ISdm , 191-2a (la) , 4:a,e , 8e , 649am; U^eftlic^c IVll6me, 121m, 130m, 189mll J 53epbac^tungcn 111641m; IV130e, 147am: 9tufang IV72e y bie 3 eiemente IV97me: ^evicb. SBeräub. IV 74a, 81m J 3nten* fität: boripntafe IV186all; }äf)xl 95eräub. IV[97-95m], V122a; fecularc 53eränb. IV 98m; ftüubr. 5?evänb. IV [97-9.5m] i04e, IS2e-5a,6e; V 123a T^Zcigung: fliinbl. SSeränb. IV704ß, Y121e-2a: 3Sergt. mit Hoharton Y122e-3a :| magnetical observatoiy IV 75a; «Station 1197a, IV175e-6a; Toronto ^. magnet. (St — Trabanten aUg. 1115 ®tLh-itncj(cn) [= Ungeti}.] 1428am; \\[129 ,'ä.l99am], 130; Ungeivittev [= ®tlh-., bgl. Dbrblic^t] IV 133a, i97e-eväubeniug f. 3 (Elemente *Torquemada (Juan de, c. 1614) \\\i86am (©terntrarte Jii Tezciico), am (monarchia Indiana); Juana de la Torre f. Columbus || Tor res 21. (^evf.) 1) Luis de T. (Siibe bei Columbus) II462e (in Cuba aiig ?anb gcfanbt) 2) Luis Vaez de T. [ögl. T-@ti-a^e] 11311m (mit Quiros) | 33 (gecgv.) 3) pico de Tones (^evg 2)?abcva'e) IV374am; 4) Torres- Ararat 1375a, V88m J Tours: tird^eny^evf. II 31a; (Sc^lad;t Carl Martell's 11442m, 111415m Trabanten [nm 3öelt!öv^cv ; torj. um ^;]Sfaneten: meift mn bic nnfrc^^ ©onnenfpftem«; nm anbre SQBeltför^er f. ^giyflcvne, °3BeUf.. *@onne] (^)3. r^'^fllcöi^cn,' llfiel^enVIaneteii, 2D?cnbe [III 426t-7a]) [f. ciiijeliic ^^{aiictcii, ^tviuie] i(95m), [g»e-l 04, 51. 389am] 99e. 102e, 3m, 4e; II 365m ; III 60m/ 113a, 371m, 409e, 420»/i, öe-7a, [460-4m, 31. 4cu Titius III 529m, 553m; niittkvc H(o+357e), SSevlrnltiiifj IIH-529m .|| [5liif jär;Iitii.q] (üßl. o^fancten, 3aIjt)'I99e, 102a, 3a; III 76a, 576m, 460e-la | «Babii [f. @i-cciitr.] I(103a); pl. öalmeii (°),— 53. O 111450a: ciiifc^IicOcn (fc^Iicjjt t'iii) III (466e), (Sntfeniuiig bev 33. I 101e-2a, ©eftnlt III0462e-5m, ^ac^c III o462e; 9f?ci(^iiiig III °450a, 531a (gegen bie (Sfli^tit) :| \vc;,n bie Zv. beiiii^Jt ivevbeii III (444m), -^eobdcfituugeu III 530m || bett>egeii fid) [=frcifeii, -eitb] \{103a'&cn $ß md) 0)|Seivegung [i>gr. 9^ctaticii, Umlauf] I(103a): bou 25 uad; D III 55ia || 33ifbuug f. ©utfteljuug; (SentrarfövVcv [f. ^au^lplanet]: bie Xx, föuuteu ivieber (Seutv. für nc6^ !(ciueic SBeltfÖv^cr fein III 4ö4am; :J)ic(;tigfcit III 462we (5Bcvt>. jum ^au^^t^tau.), 2)iftnuscn [=5lb[tä übe] 1102a; 3)uic{)mcffev (pl.TI(101m irah-c), 111462a; (gfHvtif i 33alm I ©utbecfuug II 356e-7a(367a); III 76a, 380n, (514e, 587m); pl. -eu in(425me) J eutferut (t?eni .^au|>t^Iau.)* 1 102a,e, 112e; duU fermmg f. U\ Wiaub :| [gulftehunq, SSilbitug] 111431m, 462e, 588m | (gvccutvicität ber ^afmcu III[462e-5mJ 522p; pl. -c\\ (O) III462e, 3a: feh* tjerfc^tebeue III °462€-5m J um (aubere) ^ij:fterue [i^gf. ^SÖeltfövVev] in 306e-7a , 373a', ^irfteru-Sv. III 292m, 3a, 575a :| Gebiete III 4öia,a (S)uvd;meffov)'; @vabitatiou§-®cfe^e I 702e-5 | ®vcf3e l (100a , e-lm) , pl. -eu (°0) III522e: im 33cvbältui§ jum ^au^t^Iauetcu \100a,e\ U\461e-2a, 487a; velatii>e u. 'abfoliite 111462a J ©ru^^r-e III 462e ((Siuev @v.), 3e; -@iii:p^e in462e J jum ^aupt^^taueteu [a. 3tbftaub, -ftnube, 2)id;tigf., eiitfcvut, (Sutfevuuug, ©rcße, 9?c(at.l 111462m, 3m, e: ^cntvalflnter III 461a; lim beu ^. fieifeub III461n, 514e(587m); D^älie 1 102a* 111462a :| bie Ueiuften III 46'2am; !ve if cu 111463m, freifeub [a. ^au^^tV^fanct] III 373a; ?age [:|: SJertbciüiug] III46ime, 4m; l>id;t 111373a (vcflectivtc^), g^älK f. ^au^tvlauet; 9?atuv, 2Befeu III 464am; g^oiguug f. ^cxhi; fax* tial-, ^avticutav- f. @t)ftem || Planeten [l^gl. **i]?faueteu : mrub-]: 2:r. i\m^ '^i. III374e*, ber äußercu ^(. III 554e j^I. mit Xvabauteu, ^vcfc^e Xx. \)ciU\\ III 76a, 373a: ^Inf^äMuug III 576m, 531a; 3nM III (264e) :| ^tan. olntc Xx. 111575a (429a), mit tiefeu 111373a || dlcih\mc\ III 55im, 'y{6me o\me'®cki^); ^iug 111431m | ^e^otntiou [i>g!. ^^eite] Ill(495e): ■^'fijeit III(495e gteid^ ber be^ ^aii^t^Iau.) :| -®c6atteu 111520m, biefelte @cite 5u\reubenb [o(\\. SJotatiou] I104ä, igid)tOar!eit 111462a (telcfci^ifd^e), (gtöruugeu. I 374m (| (Svft^me, s^. @vftem (O); -evffeme (°°) nr76a, Trabanten: ©pfteme — ^xaä)i)t: Slrten UM (522e, 9m) |: ^avtial-®. III 281e, 463e-4a; ^axtkii\ax-evii [tojjl. ^(JeiitvflÜövVev, <^gijftevnc] II127Ua II Bai; 1 I94e, 99e, lOOe, 3a; 11 366m (513e); Ill(24e) 76a, (264e), 42üm, 460am (587m) : ^^evmeljnmg III 521e-2a J -gal;! 111522a ti-abes (bei Pliniiis) I 410e-la (B^biacallid^t!) ,: ^vaä)^t (toovjüglic^ a\§ angemeiiier 9?ame ober a\^ 9te).näfeiitaiit ber ö II If au ifd^en ©ebirgö arten; bcr 5lvt. enthält and) aüe §au)itiad;eu für Militant mit) (= 2:ra^vtgefteiu) [f. ©evüfte, ia^a, 2>?iiF)lfteiu, ^oi^l)Vv, Ouavj; Ätna, Chimborazo^ Pichincha, Toluca n, üiele aubve 33ul!ane] 1219a, 264a, 282m; IV [467, %.577e-8a], 484m, 617am; V75e-76a; plur. 2;rac^t?te (buvc^) ••'■• be5eid;uet) I 270e-la; IV280a, [465e-486n, 51. 618e-6*42a], 474a j) SB. trad^^tifc^ [buv^ o be3eid;net] (^ tvad?Vtavlig) [f. Sllbit, ©lodeubevg , .^eßelberg, Krater, 2at)a] (untrac^^tifc^ |. bei U) IV 629e, V43a || pnralldai (ber @i}uouvma) in ben Bufa^en: 1) 5lrtcn, ?lb> änberuugeu; Hbtbeiluugen, (Siutfjeihmg, 5Inorbnnug, Slaffificaticn , ®rnp^)en, ©lu^pirung; @ii]eu[d;aften, ^^arl^eu; -geftein, -^Formationen; 2)53cflanb' t^eile, @emeugtr;ei(e, ©nfd^Iüffe, ein[d;IieBeu; 3itf^iiii"cnfc^ung, 5IuaI^fe; 3) (grl;ebuug, gehoben, empor[;eben, (Sm|)ort;cbcn, auffteigeu; 5Iu?bre^en, Slucbrud; || 3iifäl}( (in corapos. Sirac^t^t-): 5(bänberun0en [[. ^ar. IJ IV 469ell, [ic^ abftoBeu \. ^ü\aU \\— ^tti)§ %ht\)tiUinQtn ber 2: r a c^ ^ t e (pl.) [=®ru^^eu, m-ten; f. ^ar. IJ (b. ^. u>e[eutrid;c, ^au^^t SSeftaubt^eile) [bie unmefentL S3eft. f. o33eftanbt^eiIc] IV 465m, [469-473a, ^L Gl 9m-632m], 476am,8m', V(23me): üiuftige S5erme^iung l\473me ||: erfte Slbtl^ei» lung [glafiger ^elbf^^at^] (= eigentlid;e Xx. IV472e*) lV[46'9am, ^,619me], 472e\\, 8a, 621a | j iv e i t e Slbtb. lY [469m-470a] 478a | britte 2lbt^. [biorit-artige Xx., ^ornbleube IV478m] (= To/aca-@efteiu) IV[470-:?m, 5t.62i],474mli,8m,620a,636m \ oierte 5Ibtl;. [OigcflaS (mit 5lugit)] (= Chimborazo-, Pichincha-®c\tm) IV[471m-2a; S(. 622am, 626-631a], 474a, m,e, 8m, [577e-5tt], 631e, 6m | f ii n f t e Slbtl;. [bclerit-artige, Sabrabor] (=iVna-®oPeiu) IV [472am, 21. 65?], 474e, 8m | fcc^fle Slbt^. [Scucite* ^bi?r-2:r.] lV[472m-5a, 2{. 631e~2m] 472e-3a — 1| ablved;[ernb f. S3afalte; ^2tlter I (30Üe*); IV281m,e, 461m, 2a*,620me| 5InaI^fc [f. ^ar. 2] IV475e*, [626m-9J; pl. -en IV6l9e-= :| Stnorbnuug [f. ^ar. 1] lV46.Saw* lÄntagoui^mue f. 53afaüe, 2ln3ier;uug \\181m \\— 2lrten (auc^ @igen* fd;afteu) [f. Slbänberuiigeu, färben, 9?amcu; f. ''|3ar. 1 u. \)p. 5lbtbeilungen] (f. Ijiernac^ wcä): bie 6 Strien) IV427a=^ , 474me, 480m, 3a,e, 591am, 634me; -%xUn (+) [[. ©egenben, ^^M\t] l\474am | %xt (^O) [[. o^jnjf/] 1118 ^rcK^pt: Slrten — S)urd;l 1270e-la*; IV 351 e, 462e, 3a*,m*, 484m, 577e-ed;[elub lVö57m*; 2Intagcui«mu§ IV6i3e*; beu Xx. buvd^fe^eub IV462a, 613m; fern bom Xx. IV 462a :| 95egviff [ögt. yiamt] IV467 (gegen S3efd;rän!uug), 591am, 633a,m ; V34m*; ^e- neunung(en) f. bei 9fJamen, bgl. -Wirten jl« in S3ergcn f. ©ebivge | -berge [togl. -leget, S)cm, -!u^|je, -rüdenj I453e, IV 282a; -t>erg(*): (Smvcr= fteigen 1 234e, fid; err;e6en I282am, gefd;Icffene [= nngccff.] IV272e-3a; ©eftalt \W283m, 378m; 2:eiu^er. IV24ie; ungeoffueter [= gefdjicff.] IV 552e*, nic^t gei5ffnete IV 293m; ünlfanifd;e \Y442am .|| S5efd;aff en^eit, eigenfd;aftcn [^i 2(iten, f. ^ar. 1; f. biele f^ec. 3uf.] (a. (grfeunung) 1 270e-la*; IV374e, 4 ö5m*, 57 7e, 620e, 9am: mineral 33. [a. (Srfenuuug] IV 475m* :[ 33efc^rän!ung f. ^Begriff || ^öeft au btljeile (3ufammenfet5ung [f. ^ar. 2], anbre ©ebirg^avteu im Xx.) [f. bie 6 2IbtI;.: bie ivefenttic^en, §an^t-S3eft. ; f. ferner üiele ©etirggarten aU ®I.] 1237a; IV 209m, 280a*, 5m, 366a, 396e*, 427a*, 463m'', Im, [475m-7a], 483a, 5a*, 577e-8a, 601e\\,619e, 620a [626m-9], 636m', V(23me, 76a,m); sg. ein kftimmtev IV 162m, 425m: fel^fenb, ol^ne f. umvef.; §an^t-53. [= trefentt.] ]\476am 1 bie untrefentlid/en S3eft. (u. bie 5lrten mit folc^en) IV[476-486all, 2(. 637m-642a],566e: häufig fel^Ienb, oF)ue \\476m-7a, 483e :| 35er[d;ieb. IV 637a*, h.^efent(id;e [= ^au^t-S5eft.] (f. bie 6 m>t{;eif. ufu\) IV 478m :|| [als S3eftanbt^eil] (ügt. eingefc^foffen a. ä.) IV450m,484m || -bilbung [= @ntfteb.] \\281e, 620mll; m'ii^ f. burc^Iöd^ert, -blöde IV572e (au^ge-- ivorfen); SBroden [:{: gragm., @tüde uftr.] IV479e,484m l^laffifica* tion [=1)^. ©ntr^eituug, f. ^^3ar. 1] I V 4ö5e-öm, 7e,5jMe, 476m*, (8m): noc^ m^t abgefc^Ioffen IV 475a :| e:Dlcuuabe [= ©äulen] IV277a; -den* glomerate IV269a, 462m, 620am [ ©icrit-Sr. IV560e*; b>artige* [= 3'«mtr).] IV470a,e; bioritifc^er IV560e:| bolerit -artiger [= 5»^ 5(üt^.] IV 472am, 622m I 2)0 m IV%23a, -3)om IV162e; 2)cme IVO404e; 2)omfortn IV255m J burc^bred^enb (anbre ©ebirgöarten) [a. ®nmmer=' fc^iefer, @neiB, @ranit] lV6i.5a*; burd^Bro^^cu (-eneS ®eftein) [i>gr. bnrd;fcl5t] IV 387e, 46ie, 4a; -2)nrd^brii(!^c I256e:jöom JBIi^j burd^Iödjert IV 592a lim, buvd^fe^t [ügl. tiirc^bvoc^cn] f. "^Safalt; eigeiijcl^aften [f. fiM\ 1] f. bei SSefd^aff,, mtcn; f. f^cc. 3u[.; eigentliche* [= 1*^ Slbtl;.] \\472e, 634m; eingebadeii lV472m, cingef4)lc[feiiev [f. Ävvft.] IV 277a, einge\i}ac^|en f. Är^ft. | einfc^lie^eu (aiibre ©ebivgeavten) lV461e; (Sin* /(^(ü[[e[f. ^av.2] lV461e, 613m, 4aT(SiiitI;eiIiiiig(pl.)[=(S(Q[fific.; 4: 2lbtl;eil. , ^ilvten; f. ^ar. 1] (enthält aiid; i^iele aiibre ©ebivg^arteu mit, u. gilt nur fiiv bie 35iilfane) l\465e-6a, [468m-473, % 619m-632m] 468me] Y{23me): nod; uid;t abgefc^Ioffeii IV [475 (aiibve ^anmi, 93ev* metnimg)] :| emporl;ebeu [f. ^ar. 3] 1235a, @. 1238a; eiibcgen V75e, gntfte^img [= -bilbiiug] f. -gormat. | (Svbbebeu im Zx, [= erfd;üttert] IV217me, 230e; Slbeil bev (gvbe \y^473e:\ @rfür[d;iing [. ®egb. | (Sr^ I^ebuug [*^av. 3] lV387e, 567a: -^e-Äratev (pl.) in Zx. I 235e :| (gr^ fennung ibrer miuevalcg. S3ei'c^affenl)eit IV475m-6a* (uutooÜfommnc, xi6)' tigc II. fixere), (Srf^einimgeu IVO507a, erfc^üttert [= c^ibbebeii] 1 219a, -(Eruptionen [= ^u«brud;] I2ö6a; [f^arbe(n)] lV371e, 4e, 517a, 577e, 629am, 631m* I fel;Ienb, mawQd [= -lofigf.] ([. o^ym!.): [in ©egeiibeu] lY 464e-5a, 560m || gelbf^atl; (alg ^eftaubtbeil) \\467m, 470m, 6a, 622am, 6mll,9amil, 6'52am; V76m; geIb[^atb-Sv. (^°) IV 537m, 634me*; pl. gelbf^atf)e (OO) IV628e: -Slvten IV474e-5a* | glafigev %. [= V Stbtb. IV472e] IV4ö7m, 9a,m, 470a, 2e, [478a, 2l.65S-9a], 619e, 620a, la, 633a(4a),m*, (8m): fe^Ienb IV47«Sa, 639ra* :| f-veic^er 1 235a || -felfeu IV471e, nid?t flüffig 1459m |! -gormationen [f. ^av. 1] V76m: (gut^ ftebung IV 567a, [in ©egb.] IV6*57m, ^amm für einige lY 47 4me, üinftigc Sjermeljrnng lY 473me J -gürmation f. 33ulf., %. IV560e -H f^ragmentc [=@tü(fe; 4:53rcden, krümmer] lV464e, 471e, 2a,e; -gr. IV572am :j -gänge lV620ra, in ©angHüften lV374e || ©ebirge ]VO507e; -©ebirge IV 545m, 568m T in ©ebirgen 1 270e-la*, IV293e*; in ®eb. u. 33ergen [f. noc^ m-ten in o@egb.] iv462a*, 4e-5a, 614m^ , [619e-621a] J trac^. ®ebirg8art(en) [b] IV276e, 310e, 333e, 635a; Y59m; ©-arten f. bnvdjbred;enb T ©ebirg^maffen lV0461e :|| [in ©egcnben] (9?egicnen, n^o Xx. ift; ißorfcmmen) [i:gl. ^Borfcmmen nfn.\; f. Sänber, S'Jegionen; -^or* mat., feblenb] lV(217me), 279e-280a, 280a*, Im, 371e-2a, 4e, 8a*, (422a), 7a*, 461e, 2m-3m, 4e, 5a, 7a, 472m*, 6e*, 7e*, 480m*, 567a''-, 591 am, 613a,m , 9e* , 621a*,am* : 2r-5lrten cb. £r-e in ©egb. (©ebirgen) [i^gl. noc^ bie ber nnnjefeml 55eftanbt^.] IV[469-473a, %. 619m-632m] 469am, e-470a, 470-lm, 2m-3a, 622am, 634me', @rfor[d;nng IV475e || gebcben f. em^org. | ©emengt^eile [4: ^Beftanbt^., f. ^ar. 2] (f. bie 6 Stbtbeil.) IV (475e) 6a, 8m: fet)Ienb f. tiorbanben, nnn3efentlid;e IV 476m, tcrbanben ob. fe^Ienb IV476e, n^efentlic^e IV 478m :| [®efd;.] IV6i7am || -geflein [= tradbtjtait. ©.; = Srac^^t, -Slrten; [. ^ar. 1] ([. burd;brc(^en) I(14a) 242e, 270e; IV 209m, 265e, 282e, 5m, 362e, 385m, 552a, 569m ; ©eficinO IV 422a, 444me J ©efteine IVO209e, -geft. IV 631m .|| f):ecif. ®elvid;t IV627,a,m,8a, 9e | ©limmev {aU [umrefcntl.J S3eftanbt^eil) IV46^a,e, 470aii,e, [477, 2t. 637m-8a] ; V 76m ; ben @ 1 i m m e v f c^ i e f e r burc^bre(f?enb [[. Cef. *Penipe] lV265e-öa, 463am :| ben ©nei^ biiv(^6vec^eiib lV302me, 464m I ben @ v au it biivd;bve^cnb [f. bef. *Penipe] \\461e,3am: Sangay lV464a,m J @r iiiib maff e lV614a, 620a: [ber Sliteii] IV469a,m, 470a,m, Im, 2m, 5m, ell-6alil, 577e, 626m, 8e, 9m J 6 @ni^^>eu [= Slvten, 5l0t^eil.] V(23me,86m), -©ni^^^^e \75e-76a^, ®vnpp\xunQ [i.%>ax, 1] \\ 466a :\ l)chm f. empor^.; §oru6Ieiibe {ai^ 33ertaiibtbeil) [= 3'« 2lbt^. IV478m, 621m] lV469all,e, 470a,e, la, 4m[47Sm-9a], 560e,656e*; V76m ||3u|elu^ IV425a,588e; -3. 1 V 4i5»ne J Sufel IV0424m, -3. IV 461m :j| -fegel (2Ivt Julian) [»gl. *Äcge[bevfl] (sg. ii. pl.) 1 64m, IV 386a, V27a: aii^gcbiaimte l\429e, fel;leub [in ©egb.] IV 307m; [iii @egb.] (beftimmte, -ei) lV307e, 407m,543a,e,9e, 552e; V98m; kleben bic Sanbfc^aft I64ra, [cf)öne IV543a; ungeöffnete lV307e, 311a,c: uic^t 35ulf. lV318a II ^evu, Äerue IV479e; ^iefelfäiire (baviu, -©e^dt) IV 626m, er[tec!t IV294m*; -krümmer [+ gvagm. ufn?.] lYSG0a,490e, 572me; untvac^^tifc^ IVO230e (Sänber), tev* ftecft ]'. Stiefe, gecgv. SSertkilinig [= ®egb.] f. bie 6 5lHbeil.; SSorf omnien (= auftreten) [f. I;^. ©egcnben, ©elnrge u. Sßerge; f. $!änber] lV261in, 279e II— in SJuIfanen, ber ^nllant ufm. (f. F)auptfäd)I. ben ganjen SIrtifel über^au^t; f. ©ntt)eilung) [f. öors« Iner: in, an^, I^eftel;n; bei, 9lät)e] (sing. S5nlfan +); Xx, ber 33ulfane* IV465ni, 639m | trad^. SS. [= ^. an^ Zx.] lV0285a, Sr-iBuÜane IV464a || Jiif.: %t, -Slvten f. Beftetm || anS [a. beftel;n; außbrec^en, an^gen^orfen] : 3}. a\i^ Zx. [= trac^^t. 55., 2;r-35.] lV+285m: ganj au8 Xx. lV(219a) J au§bred;en ]\617a (bie SS. brecf)en ans Xx, aus); aii& ob. öon SS-en anögeii^orfen [a. -ftücfe] IV516a (572e), 613a', Y75m* .|| bei SS-eu [4: Sfl^e] IV372m, 396e*, 461e \ SSeftanbtbeile* \\614m, 632a: ^au^tbeftaubt^eir IV (219a) || bie 35. beflebn au§ Xx. (ob. einer STrt) [= tracf). nfw., an«J IV309e, 310e, 4öie, 7m , 47S»ne*, 577e, 601m,4-e*, 633m, 4me: naä^ ben 6 Wirten be§ Xx. IV[468-473a, ST. 619m-632m], naö) ben unn^efentl. S3eftanbt&eifen IV[477-486a, %. 637m- 642a] ]■ beftebn an§ 2;r-5(rten l\470ni, Inu, 2am,me, 4am, 5e 1| fe^Ienb, gjjangel I V 464e-5a, +7m; fern toon 3S-en IV46*4e-5a, -gormation IV 427 am, ganj f. an« | in 3?-en [% ber SS.] IV362e, 427a,am, 639m; in einem beftimmten 35. (sg.) IV372m, 396e*, 461e, 3m, 569m, 601e* :| SDiineralien IV465m, in ber m\}t bon SS-en [t bei] IV250a, -ftücfe an«gett)orfen f. °-ftücfe, öon 35. f. anßgehjorfen — :|| tjnHanifc^ IV(293e* 316a), 614m*: Xx. eine tonlf. ©ebirggart I269e; y {59m), 75m*', ©eftein IV46im, 7m', nid^t ijnüanifc^ [tjgf. ©galten] IV269a*,me* — 1| -n^anb IV 250e, jeüiger IV 372m | ^nfammenfe^^nng [f. ^ar. 2] (a. bie 6 5I6tbeiI. cb. 2lrten) I V465e-6a, 483a*: berfdbiebne* IV483e,5e *trade-winds 11380m || j^rabition (= Überliefernng, :(: <£age) 1252m, 403m; II 143a; III 413m, 604e; IV261a, 273am, 335e, 6m, 455e; pl. -en (*) II192e, 260a; 111475m, 480e; IV509e, V30m: alte 1129a*, ältere IV169e; ältefte* IV170a, V(57e) :| jenfeit« IV3l8a, religiofe V57e* y trabittonett 1382m, 11253a, IV576m :|| tragbar [f. ®ag] IV263a | Sr'dger (bilbl.) [f. 2Biffen] 1319a, IV57e; Srägetinn (bilbl.) [f. Söiffen] I 332m, II 162a .|| Xxa^ljzW. [f. ®eift, 2)?aterie] II506e (©efc^j) || Xxa* güersg. 1380m; IllOöe, 6m, 500m: grie^ifc^e (pl.) V60e: gjatnrgefüM II [lle-12m, 51. 105me] | Sragöbie (^ Srauerf^iel) III 14e (f(^red;te) || Trajan: befc^ifft ben Tigris II 219m; unter Tr. II 25a, 219m; IV606a T l)Tralles(Joh. Georg, 1763-1822) 1 41m (^ö^e ber Jungfrau), 486m (negative (Slectr. ber ?uft); 2) Trolles (in 3onien) III 413e [batjer gebt,] :" Sränfe III 211e, tränfen I 372e 91. ». ^iimbottt, Jvcemor. V. 71 1122 %xan§ — ^rel Svan^-, trailS- (*): -actions* f. American, philosophical ; -fion* raticn Ul604e-5a (geft), -fcrmaticii 11214a || Straiifition (= ÜOergana) [f. Äalfftcin, ©c^iefev, 2;f)oui'c^iefer] V93me |: compos. S^ranfitioiig-: -epcc^e 1 302a; -gcrniatieii I 265e, 273a, 299m, 300e; -©ebivge I 286m; -fc^ic^teii I 288e, 9e, 293a :|| Granulation [f. ©onnen^teni] I 188m; IV103a, Hörne, 201a, 6e: -^^Öefd^irinbigfeit 1400a, 111607a, lV80e J tranöUtorifd;* [f. S3clDegung] JII 629e (fid^ klregen) || -mifficn III 104e, 128a, 134e; -ne^tuniic^* f. 9f?e^tuni[^, -pcxt lV222e [= 35evfetjung] : -mittel »gl. ^enjcgungömittel | -toerfal* III 129e, lV578e; -i?evfal-: -ec^iinngimgen I H 43e, 44m, 93a (129e), 378m, 399a *Xxapq, Xxa\>qmm [. Orion; Trapezunt 11289m [bal;ev geOt.] J 2:ra)>p (aud) m comp.) [f. ^o4>^^r]: Slvt 33a[alt IV4S0e; bafaltavtiger IV38nie, V(93m); -fole- IV413m; [in @cgb.] IV372e-3a, 580e; -mnffen IV372e-3a (ern^tiüe), 486m {am (g^^alten) J Trafk (John B.): monte del Diablo (9leH-(5flIif.) IV 440m, 598m; ©eologie bev 2 @e6irge 9^eit-(SaIif.'e l\ 598m IXxa^ (anä) in comp.) l\280me,le, 2a: [Sßeftanbtl^eile] V25m; ^\U bnng [\280e, -i\ V40a; -f^orniation IV280m; [in ©cgcnbcn] IW 280me, 519e; V 25m, 40a; -fc^id^tcn IV282a; [bei SBuIfnneu] lV373m, Xüo\)\ ni^t milf. \\280e :| XxanU [f. m'm] 1482m (Steife), II13e 1| Iraner [1)] (compos.): -feft 11131a, -f^Mel [= 2;vagl>bie] f. gvicd)i[^ J 2) tvanevnb II 35m ((Stimmungen); 3) traurig III 542m (gavkn), IV529a (3ii[tanb); 4) jtvanrigfeit : berfc^enc^en f. @cnne Svanm (and^ in comp.) [f. Columbus] II 123e-4a, 11121a: -Inlb I155m~6a Cocm @ternenl;immel), 208m; 11505m (aftronomifd^e^); -gefielt 1332a; II 60e, 123m; Söunbertr. II 57e J pl. Traume (6ilb(.; = 2:rau= mereien) [f. co^mclegifc^ , gergnoftifc^ , magnetifc^] I^5w, 178a, 489m; II 27e. 107a; 11121a, 32m, 408a, 557e: |>ät crfiiüte 111382m, fii^e II27e; ivilbe 1117m, III 39e :|| 2) träumen II 304e; 3) Träumereien (= Sräume) 11264a; III 31m, 408a, 422m, 467e; 4) tränmerifc^ IV 54m, V73m *traurig nftr. f. bei Grauer, Travaillot IV44Im (mount Hood er* fticgcn), Travancore IV 166m (^^ajali) | Grabertino (©eftein) \232me, 266e: -S(^id^ten 1260a *treffrid; [f. SSeobac^tung , nnterfud^nng] I436m, 11119a, III278e, IV393a, V94m: [@d^rift] IV 56m, 603e J Grep(^e? II 86e :||— treiben lV45m [bergm.] | 2)Greiben [f. Gräfte, 9Kenfd^, 5«atur] 11383a: irbi- fdbee II89a; ba^ ftiüc II26a,400e; IV458e; ba« n)ilbe II84mJ3)trei' benb [f. traft, Gräfte] 111597a, IV273e; 4) Treibereien II 130e :|| 5) Grcib- |: -l^änfer (= ©eiüäc^ö^äufer) II85a, 150-i (Im); -bang (in comp.) I130am: ob bei ben ^Iten lllSOe, -®en)äd^fe [= -^>f(an3en] II 88n; ^flanjen in Gr. U131a, -^fl. [= -©eirädbfe] 11131a; -pflege II 98a T -I;ol3 I 295e-6a, 469m \ II 271 e; -ft^ad^t IV187e — 1| Trelod (beim ^rcl — Trincheras © 1123 aßcntHanc) Ulm, Trendelenburg (Fried. *Adolph, geK 1802) 11431m (Ariftoteles über ®^nac^e, „^ift. SBdtväge jiiv ^^ilojc^^ie") || tveiuieii IV 9m (Siebevtv.); -eub 11179m (v^afte), IV16e ] 2:reniiinig IV 222m, 352am: mecfjauiic^e I412e|| Sve^^e [f. ^Vvaniibe] 11196a; Tres Montes (la peninsula de, au ber (Stufte S^ili'c) IV 551a, 3e; Streue f. 9cat«v, treuberjig 11124m; Trevandrum (Sub.) IVl66ra, Trevelyan (W. C): Sem^er. I(348e-9a)480m, Treviraniis (Gottfr. Reinhold, 1776-1837) 1487a (@ecgr. ber 2;i;iere begrüubet) *Srtangel (= 2)veiec!) 21. (oetr.): §ierogIv^['e III 206e (sg.); [fcei 2«e[fuugcu] IV364m (sg.), 530am (pl.) T ^- ®terulnlb f. triangulus :|| 2) triaugular 1337m, 11293m; 11113a, 344e, 470a ; 3) 2:riaugutaticn 1423m (fraujöf.) :|| 4) triangulus (©terubilb) % borealis III 140e {p) I 35. australis: a III 138e; S III Ulm, 351m; ■■ 111351m — :|| Sriae (ged.) I29ie, 302a, 467m: gleid) iu $!äuberu V73e; bie obere, uutere I291e, 467fn || Tribut IV 613a | 2:ri^ter [f. 2>?iueu] sg. II59e, 111384m; IV258m, 327e; pl. 111490m: -form 111384m; t-fövtuig III 382a, 4m, 410m, 490a; I V 264m, 327e, 648a; VlleJ^rieb [f, ^Reifen] I17all,71a; II315e: -faub 1246m :| Trier II 22a (bag alte), III641me (@ternfc^n)auf eu) ; Triesnecker 1) (Franz von Paula, 1745-1817) III 65e (Alcor) 2) eiue Sliöe auf bem iirjonb 111546m; STriften II 78m jj. trigonia (S5evftem.) 1291a, pl. 2;vigcuien (3)lu]d;eI-3Serft.) ib. :|| trigouD- metrifc^ IV529m: «ttufuabme IV 23a, 27a, 327m, 530a; begrüubet IV 582a; beftimmt IV557m, 55eftimnumg IV549e; ^orm II506e, gemeffeu n{69a I 3)?c[]'uug [f. 53erge, 55ulfaue] 1474a, pl. -en (*) 1393m: gegen S3arom.äR., geuauer aU barem. IVö25e; in ©ebirgeu jum S^eil barom.* lV625me, 650m; genaue 1393m*, Sid^t 11170a*, gegen ben €iebe^unft \X630me, ungeübt IV528m* :J 9le^ H^lSe [ Operation l\ 528am, e-9a] -cu 1474a, 6e; IV390e|i Sinlcbiteii (2)?ufc()el-5?erftein.) I286e!i, 290m; A^90m; Trimegiftus f. Mercurius la Trinchera (- Trincheras): i&a6) (de la Tr.^ Y78e-79a: STem^ev. V79a,m T %h\^ (ögt. -as) V80m, 97a :||— las Trinchmras (ögt. Trin- chera) [f. A. V. Humboldt, Bouffingault] (im ^W- *^o" Aragua, V-jal Onoto V96c; bei Caracas; bei Portocahello \78e', las TV. de Porfocah. lV246a,8e) 51. (allg.; Ort, ©egenb ufn.\) [bur^ * bej.] ]229m, 447c\ 53. aguas calientes de las Trjacheras (febr ^ei^e Oiictleu 1 229m . . . ; 2:^erme 1230a) [nicbt bejeidmet] 1229m, 230a, 447 e-, IV [245e-6], 500e, la,e; V[78m-81m, 5(. 96m-97m] 79(e) || 3uf%: 2(u«f(ulj V79e, 33a** [= ^lu^] f. Trinchera \ 2 35e(feu \ 97am: 2:em|.>ev. \ 81m , 97 am :| [33cf(^r., eiu5e%iten] V79, 80e; iSeftaubt^eile lV248e, 501e; V79a; 35obeu* V79m (Semper.), Bouffingault [f. %xi.] y[80m-81m, %. 96e- 97m], (Safcabeu IV246e, (Srocobit [n. rio] \ 80am* (^eid^nam); ©n* gebornc* V79e, 81a; entfpriugcu A'7Pa, 97a!l; ©rbbcbeii V 81a*, 1124 Trincheras g — S^ropen aÜg. SBefeftigungeu ber p6uftierö* \78e-79a', ghtjj* [=rio. 53ad;] V80m, 97a; ©ebivg^arten \79m*; ©egeiib* Y78e, 80a; ©erucf) V97m || aiig ©vanit aitgbrec^enb 1229m, 262a, 447 e; IV 248e (442e), 502e, 514me; y79e-80a, 97a; ©ranit-Oueüe V78ra ]" ©vanitit V50m* .|| fe^r ^ei^ 229m, 230a; \ 79a) §ügel Y 79a*, A. v. Humboldt [[. ijovj. Slrt.] V 7(Sm-e3ctaticu, 3o'^iacollirf)t] 2) (eine aiibre ^eb., öom Umlauf ber ^(aueteii) f. *^(aiieten U, nimlauf j| beii emfad)cu Scv* tevu ^ro^uii [ofjiie ^eäeidjmmg] imb tvc^ifc^ [O] haUn, unter untei^ fd;eibeubeu, meift nad;ge[e<5ten3eid^eu, Dcrliinöuiiijcn unb niaumgfad^e «om- pofitioucn unb 2) bie @t;ncut^ma äöcubefreife unb 2IquinoctiaI-, — alle als öctlige @t}ncni}ma — , ange)c^Io[fen irevbeu muffen: bcn benen aüen ül;ue Untevfd^ieb bic 3"f^t5e gegeben tüerben: I. bon^^ro^cn: 1) unter ben 2:ro^en [burd^ * kjeid^net]; 2) 2:rc^engegenb, ber Xx,, in ber X\\ [**j; pl. -gegenben mit borgef. * tro|.\ ©egenbO-** (in ben 2:rc:^en, inner* I;alb ber Xx,, ^trifd^en ben Xx. bleiben aber ol)ne Beic^en); 3) Src^en* länber, in ben -länbern [°°] (-lanb*-^^); 4) (in ber) Sr^^en-^^egicn [*o] 5) Tropen tDelt [+] 6) (in ber) Srcpen 3 one [X], tropifd)e Bone [o-x]; IL 7) unter ben Senöefreifen [+*] 8) jtüifd^en ben 2ß. [-H-], III. 9) (in ben) 2iquinöctial-@egeuben [X*] lo) (in ber) tquinoctial- ^iegion [XO] 11) (in ber) tquincctial-Bone [xx] || ^araüdcn in ben Bufä^en: 1) 33eftänbigteit, ©leic^förmigfeit, Ü^egelmäBigfeit; Sempe* ratur: geringe S^eränberung, njenig üeränbert ob. beriranbelt [ögl. nod^ Suftbrud n. 53arometer]; 2) ©emitter, (Slectricität, electrifc^e (gjplofionen; meteorologifc^e ^roceffe; 3) §immet, ^immelgbecfe, geftirnter §. ; Reiter* feit beS ^., Weiterer, reiner [bgt. li^uft]; Himmelsbläue; 4) ^lima, S^em" peratur, SBitterung, Safjreöjeit ; SBefc^affen^eit, metecrolegifd; (^roceffe); Särme, 3fot^ermen; 5) 2uft, 5(tmofp^äre [bgl. i^immel]: 9iein^eit, 3)urc^^ fic^tigfeit; ftünblid^e, regelmäßige ®c^n?anfuugen (Variationen) beö lt!uftbru(fs ob. 33arometer§; 6) ®terne, ©eftirue; @ternenl^immel, ^immelsbecfe ||: 3nfrt^c (ju Sropen, Tropen-, tropifd^: fo trie ju ben 11 oben toerjeic^neten ^ufammengefetjten 5Iu§brüden unb ©i^non^mis) : in Afrika [f. auc^ ^Irt.] I 309eX, *312aOo^ 380m4-; ^nfieblungen II166e** (Sffieftfüfte), III344a++ {£i\itü^t)J Amerika' s [f. übr. ^xt: bei bem biefe (Steüen nachzutragen finb]; (Siibamer.x [f. 5lrt.] I309e,371a; amerifanifd^e [f. 2Irt.] 1432mOo II86a+:15rnbes!etteI354mX (S^eil), 372e** (ber ST.); gr. 5lnfc^trellnng IV0435a, 5Inficl;t II 66m+, SInfieblungen f. ^Afr.; in Afien IT 42aX, 167a*0; ill209eOo, IV159amX*; atlant. 5Dleer I370m+*, beg atl. Oceane 1479m**; Htmofp^äre [= 2nft] 1 394m*o (burc^fid^tige), -W. 1122a (S)-feit) :1 Slufent^alt III 352am** (fübt), 591a<=^<^ (meljriär^r.) ; außer- trcpifd; [= ejtratropicai] II0483m (B^nie), außerhalb ber Sr. IV97m; ber gr. 53är III 66a* | 33arometer [^ 2uftbru(f]: (Sc^tranfuugen 1 185a++ (regelmäß,), 336m* (ftünbl.) J Säume I (296e*), 8aX; gr. Saumftäuime I 371aX :| 53erg-(Sinöben [= paramos] IV555me**; [53efd;affen^eit] (^i (Sc^ilberung; f. ^ar. 4) l [13-15], 359mOO; II7^eXX, 86me++', III 541aOO; tcfc^rieben [:^ @d;ilberung] II66m+, 33e[c^n?erbcn f. -flima; 33 c* jlänbigfcit [*']3ar. 1] f. 3)?eer, Semper.; SSett-^oImer 1 14m-15a{e)+, 1126 3:ropen ^i — Sanb SStlbuiiB [= Siüilif.] ll*239eOo, bringen 115e*o (in bie Xi\), eimii;atieu [= «Bilbiing] II 150a (innerbalb ber Xr.), Kometen II 329e-H- (am Sage gefe^n); üeibev Sontinen^e [= fefteS 2anb] II 86m-H-, in Beiben S-en II 40e-41a-H-; fünfte in ten Xv. 111541a, 2)ürre Ilo40m, (gbenen I121e*; einbrud II o87aX, -bvücfe 1 331m-Hr J (Srectvicität 1362m*; tägliche clectvifc^e (gj^Icfioncn [= ©eujitterj IV 460a**, 612eXX J Särnie im Snnevn ber (Srbe I447m-H-, 2:emper. unter ber (S. IV0237eX; bie in* ijariaHe @rb](^id^t-H- 1427a; IV 166e, 257e** :| eri5ffnet II 54am+, [(Sr* Pretfiing] III452e, ergeugniffe [= ^voDiicte] II85m+, ^arven II 190aOo foffife %ioxa [= ^flansen]'^IV0324e**; gormen III 0457a (in bev falten 3one), -formen 1297a (ber ^ftansen); ^riic^tbarfeit IV 460a** (Ur[a(^), ü^^ige giiße [ögl. ü^^ig] II 90m+ || ©ebirge IV 244a* | ©ebirgS-: [-arten] IV642aX, -länber 11^3246, -qucüen IV592eX (f)ctie), -tbaler U87a+ :|| -gegen b (111590a), in ber X\\ [= -9?egicn, 2rc))en u[n.\] (ift nnter bem Beic^en ** über ben 5lvt. Verbreitet) 1327a, 8e, 334a, 372t', 479m; II 5m, 166e; III552am, 590a', IV40am, 108e, 237e, 330m, 429e, 460a, 555e, ö23e; pl. -gegenben (it. *-**) 155Pe J trc^ ©egenb [:|: X\)dl] it. o-**; [beftimmte ©.] I371aX; IV** 108e, 330m: rein trt^ @. IV 0324e** {Java); [einjetne ©egenbenj I296e* 359e** || in bie Zw gelangen 1327a**, geftaltieic^ [. öielgeftaltet, ©eftirne [= ©terne] II5i5aXX (man fiebt alle ®. u. ^flan^en) || -@en)ä^f e [= ^flanjen] II (6i) |: (Snltur II 4m (ijerbreitete) : ein 2(nregungömittel ^um 9iaturftiibium ii. ju fernen 9?cifen II [95-103, 5t. 132-4] 95a,me, 103e :|| Oelüitter [= electr. Q^pk]., *^:|3ar. 2] l363eX: 53irbnng 1486a; §äi;figfeit, I^äiifige I(334a**); IV (460a), 6i2m,e; immern)är;renbe 1 V (5i2ti 1 1 ©leic^f Brmigfeit [f. ^|)ar. 1] f. meteor. ^roc; ©olblänbcrO II237e, 396m; ©rc^e f. Dktiir; ^eiß [ij: §il^e] f. 3aF)ree3eit, 3cne; -küe l 121m || §immel [*^]3ar. 3] U96e~97a+*, -bimmel (* öorn) II58e: in Elften III(i24e) | 53(an II96e+* (tiefe?) , III 390m (bunflev^); -^gbläiie lll 72e* :| -^cbecfe III 552am**, geftiruter III {88am) I beitever I 359mOO; ^eiterfeit III *405a, 541a* :\ Sic^t 1196e- 97a+*; reiner II96e+*, III*84a || §il^>e [^l ^eiB] I380m+ | §öben* [ügf. paramos] 1 121e, 372e**; III 72e, IV244a: -beftimmungen IVö25e** :| i n ben Xv. [= innerl;a(b] (a. mitten) [f. in mebveren ^n].] IV 499a ; ba8 inbifc^e [f. $?änber] II*51eOo | im inneren II483aX; innerl^alb ber Xv, [=in, jlüifc^en] (f. einige Bitf.) II 150a, 380a :| 3'ctbermen I342e4-*, II 483amX, IV592eX (Störungen); Sabref^jeit II089mX (regentofe), IV 419mX (l;eiBefte); [genauer tenner] 1113386+ || tlima [t Sitterung, *^ar. 4] I146e, 182m, 221m*, 292e, 359mOo^ 443a*; II74eXX, III (72e*); [b] \27m-28a', 11259a, 392m; -frima (* born) I322e. 413m; II 97e, 249e: früber allijerbreitet l^27m-28a, 53efd^merben I*435a, cb früber imDlorben? 111(457.-) J Älimate I ^lla :|| -länber [f. bie 3uf. mit bem Beiden ooj I5e-9, :?3-15, 359m, 432m; II5Ö-57, 190a; III209e; -lanb Xxo^cn £anb — Sd^nee 1127 [f. 3uf. mit *-00] I(8e), 312a, 544a; 1151e, 239e J Sänber [f. ©eOiig^- @oIH II74eXX,(237e), 5i5aXX, (396m); [fefteS Saiib] (= ecntiuent) 1 o343mX (üiel) :jj für bie 2anbfd;;aftnial'evei II äc^[e, *35egetationJ (togl. SBäume) I lim, (360e*o), 372e** (4a+,e); IlPi(e), 92a, (190aOO): aüe fe^en f. ®e- ftirue, -formen [a. -formen] 1029m; ©eftaltnngen II(313aXX mau fiel;t aUe), -geft. Il^lSOa; [-9?ei^tr)nm] II 90e-91a+ :p:i3claif reifen 1441m*, ^roceffe f, meteorol. ; ^rcbncte [= @rjengn.]+ 1 27m-25a, II 85a | Ou eilen [a. ©ebirgH: 2 ^ei^e IV245m-H-, falte I229aXX; ^em^er. lY 235me, 496e-7a-H- :j g^egelmä^igfeit [= (§)k\ä)md%, f. ^ar. 1] (f. 53arcm., Suftbrncf, 2J?agnetuabeI, meteorol. ^roc, ^Sd^neelinie) III 590a-H- (in flimat. n. meteorol. 35er(iältniffeu) | 9Jegen, -menge, -jeit f. *9legen; r-(c8 f. o^a^regjeit :j -ÜJegiou, in ber Xx. [= -gegeub, Sro^eu] (ifl unter bem 3ei(^en *o über ben 2lrt. Verbreitet) ll5e, 202e, 344a, 351a, 6m, 360e, 394m; 11167a; rein tr. f. ©egenb | Reifen I (353a S3ergr.); II S7(a) (bef. bou ä)hlern), 93m; S^eifeube II 57am+ :| 9?iidfer;r ci\i^ 1 121eXX, @aamcn I °527e (angefc^tvemmt); ec^ilberung [4= 53ef(^aff., befd)r.] I 8e-9^°, \\86me-H-; III88a+, {124e in ^tfieu) | ©c^uee IV 361m*: 0 1128 S^ropen: . ber Söaffer]: aUgemetne++ 1525a, 6e; falte I328e** J fubtvo^ifc^o. gj^^tn^. iii89e; ^ciie IU50a (Siöilif.)f IV237e (jtem^er. unter ber @rbe) J Südamerika f. 2(vt. ii. ^Amerika; bie jüblic^e I191mX, 357m+; III552am**; ©übfee IV 414mXO J Seniler atur [t SBärme, f. ^ar. 4] (a. gvbe, 2)?eer, Ocean, Oueüen) I47m, (351a*o), 447am*,amX'^ *IV166e, 244a: teftänbiß [= gev. 35eränb.] IV166e++, mittlere IV40am**; n)entg ijeränbevt 1 355a*o, i^^g, lame 35eränb. I554aX J Stlpeil [:j: ©e.qenb] IV(oi03aX), o343mX, 0435a, 555e**; ein beftimmter I371aX; X^c IV237e** J S^jermometer eingegraben: sg. \Y40am*', pl. IV 237e**,e-H- :j Sluere IV521a+ j unter ben Xx. [= stüifc^en b. ^r. ; unter, jtv. beu 2Benbe!reifen] (i[t unter einem * über ben 5lrt. oerbreitet) 1 121e, 221m, 296e, 321a, 6m, 336m, 362m, 412e, 441m, 3a, 7a, 475e; 11474a; III 66a, 72e, 131e, 541a; IV 166e, 244a, 361m :| ü^pig f. ^iitte, gone; Urii^älber IV521a+ | SBer^ änberuug f. näl;er: geringe f. S^em^er. , i^ertranbelt, Särme :| u^euiger ter* »anbelt [ögl SSeränb.] I 374e+, i^ielgeftaltet [. y^atur ; Golfer [a. femit., nat;e] II 32a++, 33orjüge II 5i5a | ißulfane IV592eX, Ü3ul!au-9?eir;e IV429e**; mit 3:f)ätigfeit IV313mX "[ halber [a. Urtt)., naljej I371aX (grcBe), II 52a++; Söalbung III 0498m J S arme [i^ Xtmpa\, beiß, §it§e; f. ^^ar. 4J (a. (Srbc, 2uft): geringe ^Beraub. I355aX :| Gaffer (pl.): aügem. iöenjegung [= Strömung] II 525a-H- 1 -n^elt, in ber Xx. [= Xxo^^m ufttJ.j (ift unter bem ^d^m + über ben 2irt. Verbreitet) Io74a,e, 380m; II 54am, 66m, 74e, 85a,m, 86a, 87a, 90m, 91a, 93m; III 88a :| Seftfiifien 1309cX; 2Btnb f. Oft, M^te; [SBitterung] (ugl. Älima, f. ^ar. 4) \359me, 363e; ßauber [a. ^atur] II 74e+ || -Jone [= -Legion uftr., Sro^eu] (ift unter bem 3eid;en x über ben Hrt. verbreitet) 1 191m, 309e, 323a, 345m, 354a,m, 5a, 7m, 363e, 371a, 447a; II 42a, 70a, 483am', III 452e; IV 124a, 159m, 255me, 313m, 419m, 592e, 642a; trc^ 3one [it. unter O-X] f. fubtre^\ S^eil J 3>^"e [f- «iiBei tro^] I20Sa+ (r;ciBc), 374e+ (ü^^ige) -11 sttJif^en ben Xx. [= l^^. unter ben Xx., = jtü. beu Seube* f reifen] 1335a *trcpfbar [f. Pffig, ^üiffigfeit] : niebergefd^Iagen IV 46m, Umr;üanng IV 236a, Buftanb V43a J Sre^fen f. Siegen, äßaffer 1| rp6aoi 11127m | tröftlici II233e, troftlog V88e, Sröftungeu 111630m (eruf^e) :| Trough- ton (bef. Edward, 1753-1835; mit John) 11181a (äJZc^iuftrnmente) ; Troj'er (Anthony) : Überf. bee radjatarangini 1445a, 11403m I Trözem ^ro$ — Z]^ut , 1129 (auc^ Trözen II 20m; IV 516m, e) [tgl. Methone] II 20m, adj. ti%* nifc^ (*); ijulf. Sluöbnic^ babei [f. Methone] II 20m; (gbene IV 516m (welche (Steüe), ell,e*; ^atHnfel I 251e*, Jpügel u. öutf. $etimg babei [f. \)p. Methone] \[251e-2m, ^.453-4a], (Steüe f. @bene, TVö^en-Srad^i^te IV 621a, Umgegeub lV516me; tuÜauifc^ f. Sluöbni^», '^ügel *trü6e [f. gavbe, gärbung, glüffigfeit , ®emütt;, ?ii[t, aReiifd;, gfJad^^ benten, 'üflatux, ^ox'otn, ©timmuiig, 33erf;ängui^, Saffer, 3eit] 51. (nat.) I144:a, 53. (geiftig) II 74a: 2)id^timg II 45e J trüben I67m, Sriibfiim II 54e, Trübung [f. 5Itmüf^^äre] V25e || truchmenißh IV 597a (33evg), Trudaine (Jean Charles Philibert Tr. de Montigny, 1733-77) II 387e (@auerfto[fgag) j Sriig (be|. in comp.) V30e; -bilber IVlOe, -gebilbe I 72a, -f^Uiffe III360e Srümmer (pl. ; oft in compos.) (öorj. Den ©eftein) [[. gel§, ©eftein, Slaöa, Planeten, @d()iff, ©d^ttjefel, Stein, Xxaä)\^t, S?nl!aiie] 5t. (eig.) [f. ijorj. o®eflein] IV271e, 425all; 33. (bilbl.) [^] 11127a: -^int^bruc^ IV 360me\\, 613e || -fetb [= malpais lY Sida,e, 561e-2a] W 333me, 349a, 350e, le, 392a, 56U-2a', V30e: entftel)nng IV 56ie J -felber IV 550m, 392a II -fläd)en IV 574m, -flnt^ V44e || [öon ©eftein] (iibev^an^t §aii^t- gegenftanb bef^ 2lrt.) I267ni; IV271e, 331e, 2m; V44e j -geftein [= 5tg* gtcmerate] V[57mJ, -geftetne O I282all: 33ilbnng l[281e-3a] || -I^iigel V45me, in X-xn IV577m, -hnb V82a, 9^ebentr. IV 395a, -reit;e IV 358e, -n^ätte l\358e, jerftrente II oi47e | -jüge (bei S3ul!anen) IV [562ell-5]; V42m, 52m; -3ng l\357e-8a, 360e-la, 3m *:X;ru^^^^gefteine 111617m, Truqui f. Craveri || Truxillo 51. (in ^eru) lY 184a: 2ageib., Srbbeben Jjon Lüna gehört I214me, magnet. ^leignng IV 184a J 33. (in 9^en-®ranaba) IV 557a (öftlic^e Sorbiüere) ■^lfad-i3^e lV549e, (Sntfernnng ijom äJieer IV610am JTfchandraguptas (inb. Äönig) 11198m: Kandragupta II403me, 434e :| tfcharaka (inb. Serf) II255e, Tfcharych (öftl. 5irtüi) V85a || Tfchepem (Sancaf.) 21. 2)orf IV 367m: S3im«ftcin lY 367m, 483ra J iö. S3erg IV386a: Äegel IV 285a; o^ne Ärater ib., 385e II Tfchekiang (d^in. ^rob.) 11477a || Tfcheu (d^in. 2)^naj^ie) 11294a, IV 50a I Tfcheu-kung (d^in. 9tegent): 2änge ber @oIftitiaI-@d^atten ge* mefjen 11402e-3a, 454m,e J Tfcheu-li (c^in. 2öer!) II402e :|| Peter von Tfchichatfcheff (fvansöf. Tchihatcheff; geb. 1812): SBiiIfan Argäus in Sappab. IV291e, 493a, 525m; Asie mineure IV 510a, 525m; §iigel öcn Karabunar IV525irie ( Kleinaßen [= Asie min.]: ^avte IV 493a, Xxaä)X)te IV469e-470a II Tßhinab (inb. %l) II 197e; Tfchingwang (^in. ^aifer) II :>25m, 294a; Tßhoka = Saghalin, Tßhukotßhja (gl. £)ft-5[f.) 1307a, Tßhuktßhen (S$c(t) IV 597m (au0 5lnier. naä) %[m\), 1130 ^f($um — Tunguragua ©eb T/chumalari=Tfcham., Tfchy-kang {^nltaii (^ovilioi'a'e) \\404m, Tfeu-Ueu- tßng ((S{;tna) 1417a, Tfeuthung (ib., = Zaitun) 11477ni, Tj'hafläl = Shaßy 11 T/in 51. = (5f)ine[cn 11 227m, 439a ; = d^iwa II 439m J 53. T li ii (c^in. 2)^naftie) 11294m, 111454e, IVölin || Tfinmura {^nitan tei Äorea): aus bcm äJieere aiifßeftiegcu IV402e, 584n :1 Tß-fchi-ßhan (bev ^uen-lüu bei beu 3«cngoIen) IV 610m; Tßokai (= T/bÄoA-a) IV 583m, Tßo kaifan (Äeoelberg auf 9f?i^>^ni) IV 402a; Tßu f. Tßu ßima \ Tßugar-^txa^t (üei S'hp^^on) IV 289m, 393a, 8a : S3evge an \l)x IV 402m :| Tßungling IV 379e {Bolor), Tßu ßma (3nfel bei tiufiu) IV402e *Tubarä (in b. ^^proi). Sartagena) IVölla (©atfeu); Tübet, tübetiid; unv. f. Tiöet; Tübingen 111499a [Uniöerf.] , 3:uhi6 III 81e, Tucapel (ßuÜan S^iliVv, au^ Silla veluda gen.) l\ 552e] Sucher Il272e (an (Stangen), 382m (^Reiben mit) Suff (oft in comp.) [f. 53im«ftein, ä)Zaare] (i. 33cgiiff) 1243m, IV 449me; pl. Suffe (*) IV427e: t-aitig 1243a, IV374e; -^fc^e I256e| Bebedt 1243m (bie i^elbev), to:n X. b. [:^ öcrßvaben] IV586a; -58ebec!ung IV 279m (333m), 449e; V 25a :1 [SSegriff] IV427e, 591me ] [33eftanb- t^eile] IV275a, 366e, 512e; \40am*', [ale S3eftanbt()eil] V25m:| 33i(- bung, @ntftef)uug IV(366e)449m; gelber f. bebcdt, flüffiger 1243m; [in ©egenben] IV 427e, 449m, 4G2m*, 518e; \ 40am', ge^en IV 449m, 3ufuforien-2. Y40m, -fväuje IV 278m, -tagen IV374e; -maffen IV 300m, 366e; -räubev IV 277m | -jc^icfjten 1236a, 245m; IV 294m, 333m, 374m, 424ra, 7m, 449m; «gc^ic^ten IV449m :| in Suffen Vergraben* [:|:bebe(!t] I V27Se-9a (374m) | au8 25ulfanen 1243m; IV300m, 449m, 472e*; V25m, 34a', i)ulfanifc^e(v) IV27 @ — 3:ufcu {Y*510m-la, gegen e. SntBum \\'^259e-261m, ^icc^tfcrtigimg biivrf^ btc @teüe bee StageBiic^ö IV*5i2e-2m:| \^evänbert IV5i0e-ia, cb eine SSev dub. tcv.qegangeu fei [= Brennt n[ti\] W 259e-261a', üevlifd;! f. brennt nic^t, 3"[fli"i"^"fffeii"9 f- 5InaU}[e || geegn. \\'^*512am, ©ernc^ ]. Intuni., bum^feö ©etüfe lV*258e; ©rn^^^e l\258a,m; A. v. Humboldt [f. ü6r. 'äxl] lange ber ©njige* lV259me, 510m; Srrt^um* f. ®a§; ^egel IV :258am,e, de, 262m, 510e; fleine Krater (pl.) [= Öffn.] [V258e, 9e, ölOe, le; Sage l\257e-8a, sierras nevadas de S. Marta^ IV *258a (^errtic^e Slnfic^t), D^Jatnv IV 255e, ^HieberungO I V262m, Öffnnngen [= Krater] lV5i2me (SBaffer barau«), «gage IV2öla; ©alfen [= ©dilanim^julf.] IV 261m, 3e ||. @d^lamm^ügel IV259e | ®(^Iammi)n(!ane [= halfen, volcancitos] ([inb ber §au^tgegenftanb be§ ganjen 5lrt.; f. Einfang) IV 253me, [*257e-261mll ; 51. 510m-la, e-2m]: in ber Umgegenb öon Turhaco, imUrtualbe \\258a'\\ ®ti(fgaöl*233e-4a; IV*459e,510e-la; Sagcbnd^* [a. ®a«] IV 260a, Umgegenb^ IV* 258a, nn^jeränbert IV 5i2me, UrlualbO IV*258a, Vauvert (6ef. t»aö ®a§) IV5i2me, 35cränbernug [ijgl. unberänb.] [. ®a8; volcancitos de T. (Heine Äegel) [= ©c^Iamm* önlfane; f. baö ii. ben ganjen Slrt.] I233e-4a; IV255e, ^a,9all, 261a, ■2m, 459e, 510e, Im, 2all,m, 5a; önl!. 2;r;ätigfeit IV 262m, Saffev f, Öffnungen; 3a^I IV258a,510e; Beid^nnng IV 525a *Turdetaner n. Turduler (35ölfer in ®^an.) II 171a (alte SBilbung) | Turf an (Sanb Snner*) IV 613a: nnter dlfma ib., i^age IV 493a; S5nl!an t^on T = Ho-tfcheu] Turin, adj. Snrincr (*): ^'6^ IV lila; niagnet. IV lila (9^eig.), 181m (3ntenf.); [^erf. ba] I442e*, IV164m; ^4>r;i}fifer I442e*:| Turiva (in S3actrien) 11119a, Turjin'fc^e ©rnkn (im Ural) IV45e|| Türken (O) [ögl. Stämme] I 492aii , 33. türfifc^ (nic^t Bes.): a(t-t. II43e, (5Man I492aO, ?anb II43e, 9?eligicn II (2416°) | @tamm II220e; (Stämme 1491m, II241e:| Söort (Starter) IV530e:|| Surmalin (and^ in comp.) 111399m: ^Tufblä^en IV 485a; -platte III 64m, 109e; t-reid^ IV 257a || Turner (Samuel, c. 1749-1802) I43e (9?eife [nad^ Tibet]), Turnor (Edmund) 1407a (bist, of Grauth.m [1806], Newton); concilium Taroiieme II112m, Tarofo (2l[c^enfegel auf 9f?eu-eeel.) IV 422a | Turrialva (S5ulfan Bei (Sartagc in Softa 9tica) IV 386m, 538e [539a]: nocf; nic^t Beftiegen IV539a, (Sntfernnng IV 547a, nod^ entjünbet [= t^ätig] IV538e; §ö^e, bem Irafu na^e IV 539a; Sage IV555e, 9a, 545m, 7a; dUuä} IV 539a; ber fübli#e lY306am, 386m, 547a; nod^ t^ätig [= entjiinbet] IV 545m :j SBene bon Turuhamba (Cuito) IV 573m I Turuchanfk (®i6ir., im ®on'o. S^omff): $:emper. be§ S3cben8 IV46e; 33obenei8 IV 43m, 169m; «Sreite IV46e; am Jenifei IV46e, 169m; $linie magnet. 2tBn?. 1 189a :] Tus (in S^crafan) 11261m [baber gcBt.], Tufa (bei Sbarva) IV613e; Tuscarorafs) , -roren 11460 («Bei!, ®:jjradie, SBinter), m (ircfef.); tufcißh f. Bei Tu/ker \ Tufculum II 18e STufcu — Tjcho ^ 1133 (Cicero), 23e (58iüa baBci); Tufcum (33illa) 11 2iam | Tu/Zser (= Etrufker; ijgt. Etrurien) [I [168e-170m , 51. 417-8a] iTOail, 185am, 417m; 33. tujcif(^ (*) II263e: [(Sbarafter u. (gigenfc^aften] 11169a, me, 170a, 417m; 3)iühiaticii ii. ä. \{169m-i70m, ä)?agnet IV49m , mundus I75m; g^atmhmbe 11 169e-170a {11 Od.), 417me; ^riefter III 69e, 170a; didxQion II417e-*, (Stamm 11169m*, Urüol! 11169a* :| Tuttle (C.) \118e (icin innerer (Scmet : (Sfem.) , cerro de S. Miguel de Tutucuitlapilco {= SBnIfan öcn Toluca) IV548a | S5ultan bon Twa:i/a (an ber mej. Oftfiifte) IV 307m, 31U, 428a, 548a: '^Xmhxuö), f(ein IV311e; ?age l\311e,546e Tycho (de) Brahe [ivar eigentlich unter Brahe jn fteüen, aber Humb. fagt gen)i3Imli(^ nur Tycho (Tycho de Br. 11351a, 3am; III 313m, 628e; bau. Tyge Br.; 1546-1601) [©eHrge ob. 33erg im äl^onb i. am (gube d.] [f. Kepler] 1160m; II55ia, 3m, 4a: U\[216m-8a, 9; %. 258]', a tl^c^onifd; (auc^ buv^ * begeic^net) 111272a || 3iifo^c: 5lknbbämmerung 111589a, Slnal^fig 11211a, Andromeda III315e, [2(n* I)änger] 11118a, Slufic^t 11504m* | Slftronomie I1353a(me[fenbe), III 61e; astronomiae instauratae progymnasmata (meift furj progymn.) III 219me, 222a, 3a, 255a,ell J 33 eob a 4) tu ngen [f. bef. ^aneten] lll40e, 351a', III(60m) 74e, 75am*, 224e, 264e, 5m, 484a*; sg. -ung III438e :( Cardanus 111258m, (ScmetenOa^nen 11353m, Copernicus f. 9iii(ifd;ritt, apoäft [ügt. 3eit uftt).] 11261m, gegen bie 33en)egung ber @rbe U140me, tor bem ©ebrau^ be8 f^ernroljrg 111313m, gijfierne f. ©ternel^im- mets- : -Inft [. X'öm, Seltför^er; -räum [a. Z'om] 11353m :| ^\^pct\)i\t 11351a* I geben II354all, 111216m: [-^sbefd^r.] 11 497m :] 2e^re II 140m, Mars III625e; meffenb [a. 5lftron.] 11175a, [SJ^eifung] 111265m; 2«iI#raBe I112i9me; «ßariation be§ SJJonbeg II 260e, 453e-4a ; ^ericbc [togl. Beit] 1160m; [|.urf.] (togl. $?eBen) 11160m, 75a, 216me, e-7a, 224e, 264e, 438e | Planeten: ^Beobachtungen [f. auc^ O33eob.] II (55ia) 513m, 111 454am; (S^^äreu [ög(. ®I.] III 478e :| progymn. f. astron.; S3rief Rothmann's I413am, 111589a; T.'s JRüdtfc^ritt gegen Copernicus II 55ia, Sinus 111168a, @^^ären [togt. ^lan.] 111478e ||— (Sterne (gijft. I1182am) I11346e-7a*; sg. @tern P] (u. @tern-): ttjd^. ®tern* f. neuer @t. |: S3ilbung III 2i9me, 231a, 258e, 313m, 320a; -catalog 111148a, 9e-150a (la), le\\-2a (181a); (3x^i III 131e 1| neue (St. I (160m), II364e; II1223am, 230a, e-la | neuer ©tern^ in ber Caffiopeja III 148a, [216m-8a , 21. 258am (T.'s (grjä^Iung)], 218me, 9e, 221e-2all,m, 4m, 5e, 6mll , 230am, 2a, 251e, 8am, 269m; aiiö) gen. ber tt^ä). @tern*o 111222m, 4m, 5e, 6a, 8m, 230a: de admir. nova Stella III 25Sa || [^araßaje] 111272am, ^cfition Ill(82am) 151e — .|| @^ftem [tjgt. Sß^elt' anficht] I1503e, 4e; [b] I1505m-4, IIl(422e): = Apollonius t>on "^cxc^a [b] II350me, 503m-4 (4m,e*) J Xob 11175a: nac^ 11160m, 224e J Xcue: im ^immellraum 11353m, ber ^-luft 111438e :| Venus 11182m | SBelt: 1134 Tycho m — Tyrus allg. -ü-i[\\6.}i [t ©Aftern] I11422e*, -Vix'^ix 111438e (eifd;iittevii bic §immel§= luft) T B^it i= (g^oc^c, ^^3eriobe] ]J 264e; Jll 75a*, 170m, 232e*, 577a (589a): -alter 11342e:| 3obiacaHici^t 111559a — 1| (S. Tycho im ä)ionb I11502e: großer Krater lV616e; eitevn fid^), 39e (S5erbreitimg) ; ir>ieber!ef)renbe 11103m :lj 35. t^pif^ I99e; S^araft-er 11392a, @nttt)i(felung 1367a, ©c^ärfe 1383a, Sßerbreitimg [Dgl. S^^en] III 6a *t^ramiifd^ II308m,442e; Tyrier, tt^rifc!^ f. Tyrus] Tyrkei- 11270m (in Winland, benennt es fo) | Tyroi^ adj. tJ^roIer (*): S3crgtt)erfe I417e*; ©otomit I275e-6u: -!egd 11128me*; geogn. 1462m J Tyrrhener (burd^ o beg.), 33. tyrrljcnifd^ (nid^t bej.) lV323a: 33affin [= «Beden, 91«eer] II152e,404m; 33eden [= SBaffin, 2Weer] II i52m,e; ^nfel IV 304a, V25a; itaüfd^e IV535aO, lüften 11222a; 2«eer [= 33ecfen, 33af[in] 1 238e; II 18e-19a, i52m; pela^gif^e II 168eO, ©d^ifffa^ H 185amO, @ce- ^crrf(i^aft II 165e, ißnifnne IV 323a, SBcrt IV 535a :| Tyrtäus 1133a (Betten), 111594m (ßeit) | Tyms, 33. Tyrier (©) IlSZOa, d. tl}iifc^(*) Tyrus — Überfi($t 1135 Ii403a: Alexander ber @r. II I85e, Sdoiiie JI(270a), @rt>ammg II 403e, [gal^rten] lI277eO, [auö T. gebt.] 11227m, gv. ^anbcK^ftabt II 178ra; @d^iffe II 167e*, ©c^ifffaln-t II (167a) 408a; gtäbte II 163eO; Untevnel;mimgen° II 167me, 270a; Sim^^el 11167a* *Tsana-(See (üi 9ifv.) IV377e, Tzetzes (Joh., c. 1120-83) 1112076 {ö6ipto£ bei Hefiodus); Tzinüza (= Thinä) II 439a, m u. CJa/an Oiifel bev Savclineu) 1 422e (ijulfaiiifc^e Sufet, Sliigiebiiiig) *Üöcr-, Über- [UtUeveö bur^i * be3.J: -becfeiib* 11167a, 166a; -beditU' gen III510e:| -bvu^ lUOOe ||. -ciiiftimmeub* lV35m | -cinf^inimuiig IV57m, 321a, 586m; V73e; pJ. -eu III 444»«, IV 320e :|| -[üitr;en* 1312m, 325m; -flut^ungeii 11391a, V40a ||— Übergang (= Svaiifitioii: bv^g im geoguoft. @imie überall 311 üergleicl;eu ift) [f. 53ilbitiigeu, (Elemente, ©ebirggarteu, ©eftalt, talf, ^roceffe, ®d;id;teii, (Stoffe, 2;f;ou|c^iefer] I208e,362m; II 137e, \\ 316m) plur. Übergänge (*) I 277e [geogn.]; IV 14me, 214a, 253m, 370a; \ 20e \\ 3nf. (comp. Übergang^-): i)om allgemeinen jum befonbren IV4e-5a, allmäl;licf;er IV 489a; -(£:|)oc^e II 266e ||. -form II 12m, -formen 133m ; ber f^ormen 1 188m* | -gormatien \26ie, -en I266e:|i -©ebirgc [f. rheinißh] 1256m, 266m, 7a, 29ie, lV406a: ba« nnteve filnrifc^c I282e, Serftein. 1 2<§6m-7a || -^eriobe IV 193a, -en IV123e; -^{;änomene IV121e, Don 35ölfern nfu\ II 171e, in ben organ. Sßefen ll[558a — 1| -getrieben* II228e; -glänjen* -glanscn [f. (Sterne] IWllOe-l-, -fommen* (adj.) II 413e | -lagernb* IV 271a, -lagert* 1169a; -lagernng V83a, pl. -en V83m:| -legenbeit II 147e (roljer Golfer) ||- -liefern* I17e | -liefernngen II 170m, 461me; III 173e-4a; sg. -uug [*j (= ^rabition): ältefie Il275e, feine I381e*, religii3fc 11461m, fidlere 1381m*, Solf^üb. 11461m, [SJert^eibignng iM 3ßertt;e§] l[461me || -ma^t [f. Z\)dU] 1170a (|3ülitifd^e); -mntb II320e-la, IV 54e; -natürlich* 1155m, II 114a j -rafd^enb* 111497a, \ 73e-74a', -rafc^nng II310ell J-refte (= I;^. tiefte) [f. S^orlüelt, iJortDeltlid;): er- ganifd^e 11392m, V77a; m\ (Seet^ieren 1325m :j -fättigt* U 386e, -fc^iebnng \68a, -[d^üffig* IV502m; -fd^iittcn IV222a, -fd^iittet* IV310e; -fd^wängert* 1227a, 266a; -fd^tt)eifen* II98e, lll630me |j. -fd^tüemmt* I315e I -fd^tücmmung [f. (grbbeben, Guatemala, OHnoco, Snifane] V 52e; pl. -en (*) 111579a; IV 497m, 573e-4a: fnrc^tbare I242e*; V 27arrt, 31me; große [= glntl;] 111475m: toor, nad^ I11481ell; Urfad;en IV 544a II -fecifd^* (= über ba« ^meer) IV 473«, 589a || -fe^er (pl.) 1 Xllle-XIVa (ber (Sd^riften A.'s v. Humboldt: iD^ißtranen) , V16m (be? Äo^mo«); -fefet* V 16m (^o^mo§) J -fe^nngen 11112m (gried)ifd;cr etl)ri[teu), 252m, (ber Slraber); -fe^nng IV 597a (gecgrapljifd^er Dramen) :ll Übcrfid^t [f. fogmifd^] III571e, IV59ro: (comp. ^H allgemeine 1136 nhex]id)t — Uli l\\592a,G13e- -Matt I11543e, -favteii IV4a, -tafel 111236a J -fid;trid;* [[. barfteßen, [c^itbern] II239e, -fic^tlid;!eit IV 13m || -fimilidf , baö -fmnlic^e f. finnlid^, (Sinnliche ; -f:^)nngeu* \U474e-5a\\ (©lieber in bev JRei^e) ; -ftra^Ien*, -[tra^Iiing f. ©teriie; -ftrömen 1199m, -ftrömimg [. 2uft | -traßung 11219am (= Ü6erfet3img), 488e; pl. -en II128e ]" -treiben* [Xon t>ovn] 11249a; -tveibiing [. 9?ei[enbe, pl. -en II 192e :| -maüen IV 296a ||. -jeiigenb* 111379m, IV231a | -jeugnng 11235m, 259e, 399a, IlI267e; pl. -en (*): fefte 111304a, religiöfe II 234e* || -jiig 111613m *Übiing 111318m, Ucayale (fübl. S^ebenfl. beS ob. ^Imajonenftr.) IV 101a, Udelin (gl bei 9}?ergen) IV 457a, Udjijayani (in ^aM) 11447e || Uf er [f. ©ebirge, 2)?eer, @ee] sg. II18e, 52e, 110m; 33. (bi(bl) H; pl. (*): bag alte 1283a, [53e|c!^aff.] 1509m*, fc^einbar bciregte« 1150a; baS U. bilben^ 1326m, II32e; bufc^ige II 25m* | eingefc^nittene 11309m*: tief- eing. Ulla*, uneing. 11309m* :| einfame I393e*, felfigeg IllOe, feud^te II 56a*, gortrüden am U. 1150a, gematt f. -ftüde; ^eiBe(«) IV40e, V 51m*; -flücfe II 88a [gemalt], ber SSeltinfeln III 0322e, irie itoi\ä)tn Ufern III 153a* U^r [oft in comp.] (bgl. Äle^jf^bren) [f. ^immel, ^enbel] 51. (Sitftr.) II488e I 33. (= ©tnnbe; mit Booten) IV97e-98a, 116e, 7e, 8e, 128mll, 190e; burd) u anSgebrüdt [ögt. hora] IV116m,e, 7-8a, e-9a, 121e, 3am, 7m, 186a, 190e-lm,e, 2a, 3a, e-4a,m, 6m-7a J plur. U^ren (*) IV24e-25a(170e): fiinftlide hex Araber U[451e-3a]; aftronomif^e 11452a; III (81a*), 95am; IV25a; -benjegnng 111405a | ®ong 11195a; IV24e*, 25a; -gang III95e, IV158a:I l^i^braulif^e [= Safferu^ren uftu.] II210ra, 452am; fiinfllid^e f. ^Araber, [-mad^er] III 5ia [^lufjä^l], 9tegnlirung IV24e* | @anbnl;r 11471m; -n^ren* IT471e-2a, 488e :| SSeröctüümmnung II336e*; 2öa[f ernten*) [= ^V^raiil., ^le^fVbren] II 451e-2m\\, 488e | -n)erf 11452a, 11184a; -h)erfe 11180a :| -jeid^en III 95ra,e *Ujun-Holdongi = Bo-fchan || Ukert (Fried. Aug., 1780-1851) [Sitten 11. Slttert^nm]: 33ernflein II410me, sinnreicher iBerg Cafßus 11409m, „Steftrum" II410me; „®eogr. ber ©riechen u. 9?Ömer" I402e, 451m; 11405a, 9m, 410e, 423a, 437e-8a; IV 371m; Lemnos 1456m, Untere gang bon Lyktonien II(153e-4a) 405a, Marinus Tyrius 11446a, SD^eteor«» fteine bei 3}?cnbftnfiernif[en I402e, Mofychlos IV 371m, ga^rt ber Phocäer gegen SB 11423a, beg Ptolemäus Ortgbefiimmungen 11440a, pvaxeg I 451m, Serer II 437e-8a || (5op Ukinß (im norböfll. STften) IV 386m *ÜJf Kraka II277e-8a (fein @obn) 2) Ulf ber ©c^ieler 11273a (iglanb. ©efc^tet^u); ulkä (fanefr.) V65m, Ulla-Bund (2anbf!re(fe beim SnbiiS) 1220m I ülrici (Herm., geb. 1806): „^eöen. 2)i(!^thmjl" II104e, 2)ar^ f^eÜ. De« SBinterg bei Hefiodus II (8m) 104e J Ultra- f. ^tutonifien, 3obiacat-; ultramar 11469a, na^öes Ultramarinas III360me || Ulugh Ulu — Umlauf allg. 1137 B e i g [U. Beg 111 150a, 454e; üoüft. 91anie III 150a] (Äönig ton Transoxana u. SSeft-^evf.; 1394-1449) \\\150a, 170e: Abdurrahman 111^67e, ^ecbb. (i>on ©terneu) I11454e, ^jjmnaf. ]. Samark, Jpaiibfd^vifteu 111195ra; [perf.] II261e; III 100a, 150a; in Samarkand U 261e (©pmnafiiim ge^ ftiftet), I11454e (@tevnn)., 35eobb.) I ^ecb. tocn 8tevueu [a. S3eobb.] UI 367e; ©terncatalog [ögl. tafeln] II261e,454a; \\il49e , loOe {361 e) ',\ Xafeln [ögf. ©terncat.] III 100m, 117a, 195m || Ula-utafß-Tau (3)Jaguet* berg in ©ibivien) IV 210a, Ultoeu 1 6e (in ben Bellen beö SD^eev^) *Um-, um- [letjteveis burc^ * bej.] (bie beutfc^e ^väpofition, mit ttjenigem grembem ba5h?i[4>en) ||: -adeit* V87a | -änbevn* f. ©ebirge» avten; -änbevnb* 111374a (gemaltfam), lY 251m :| Umba (niJrbl. Sliiül) IV 139m, Umbellaten (W-) I376e | -bilbnng f. 2J^atene, @tcffe; pl. -cu III 12e :| Unibilicarien (WO I372e | ümbreit (Fried. Wilh. Carl, geb. 1795): Hiob(Übevf. lu ^^Iiic4egung) U{47e-48a) 119m,e:| umbrißh 1449a ((Sprache, 2ötnt) | -brel)nng (ber §immelg- ob. 2ßelt!i3itev nm il;re Sld^fe; = Üiotation; öevfd^ieben üon Umlauf: baS nur biöti). auc^ bie§ beb.) [j. (Svbe, 2}ioub, Planeten u. einzelne, ®onne]: (comp. Umbvel)ung§-) -^c^fe f. ld;>fe, -©üipfoibe IV 151a; -®efd;tXMnbigfeit f. (Svbe, Planeten; -3eit [= Sietationgjeit] ([. (Sibe, Planeten u. bie einzelnen) 111526m ij -fang (= -hei«, ^^evimeter) [f. Sibe] 1211a; 11216a, 7a (unge(;euvev) |j -f äffen* 11114a, 17m, 20a, 435a: mit einem 33(ide 118m; ba§ U. II 205a y-faffenb* [f. Äenntni^] 11122m: allumf. 1123m, 283m, 379e; aüeg umf. 111499a, V62a; me^vumf. 11280a, 343e; ijielumf. II 4m, 184a, 199a, 255e, 260a, 505m; 1118m; IV 3m, 76m, 102a, 473m, 595m; V68e|| -flammt* 1386a, -flovt* ib.; -gang [f. 9?anir] II 147e (nal)er), pl. -gänge I11421e ||— umge-* : -anbcit [f. <£c^i<^tcu] lV567a [Oebirggavt], -benb 11129a, -bogen III489e, U-Bung \ 61e (SinfluB), -fel;rt f. ^^er^ältni^ ||- -ftaltenb [f. S3ulfanc]: aCeg umg. 11177a,341e J U-ftaltung 11183a, pl. -en YV 160a :\\ -n?anbclt (= metamovpl^efiu) f. ©ebivggarteu u. einjelne, ©cftein, @d;ic^ten J baß U-n?anbeIte 1244m — :|| -grenzen* f. Siffenfd^aft , -gvenjenb* II 190e (fc^arf) | -grengt*: idjaif u. 1174a; mo^hi. II 332m, 4a J -gvensung II 398a || -gürtung III 534e (= a^ing) | -l^üllung (= ^üUc) [f. atmoi)>bävifd^, (grbe, ?uft, Merkur, gjJcnb, iRebel, ©onne] V24e, pl. -en (*) [f. (5rte, ©onue, SScltf Ihter] : gagformige sg. f. (grbe, @onne; pl.* III374e, 501a; [nm 3)cinerate] IV 479e:| -fe^v 11197a (beS £ic^t^) |I -frei« (= Umfang) f. @ibc | -freifen* 111587m, -tieift* 111373a; -fveifung 111438a :||— Umlauf (oorj. ber SSeIt!i)rper cb. ^J^laneten um bie ©onne unb ber 2^rabantcn um iljien ^auvt* ^)Ianeten] (= ÜJetJoIution, oerfc^ieben t)cn Umbreljung cb. DJotaticn; toäf bebeutet eS 2) bism. [f. bei «Sonne] auc^ biefeS: Umbvobung um ibre 5Id)ie) ff. (Someten, :j>oppeIflevne, (Svbe, üKonb, ^lan., ©cnne, oiclfac^e ©terue, X\a' bauten, SSeltfÖrpev ; tu attg. 35eb. Saft] 11155a; pl. -laufe {^) [f. ^lon^l 51. ». ^umbolfct, Äo«mo«. V. 72 1138 Umlauf — Un- a% 1 128ra, II(344am): (comp. Umlauf^-) -S3en?egimg 1 103e (entgegeitöc* fe^te), 111302m; fortfetjcn 111588m, -@ef(^tDinbigfeit f. Svbe, bcv Sbeeu lllßOra, Äreieuml. 111619e, öcn langem 1391a; ^eriobe I103e-4a, -Venoben 111 303a; fiberifc^ev , i>nobi[c^er , tvo^ifc^er III 447m J U m I a u f «* |eit (um bie ®cnne, öerfc^iebeii tjou Umbrel)i!ng§3eit ob. S^otatiom^geit) (f. bte ©t. üon Umlauf]; pl. -gelten (*) 111303a, 529a: Ouabrate bei U.* (pl.) 196m; 11357e, 505m; IlUSOa; fibevifc(;e 111375a, 447m; txop\)ä)e IIU48a, 35evfür5ung 189m; tt?al;ve 111278a, 447m :|| -loufenb* 1113036, -lauf^ (comp.) f, bei Umlauf — :|| Umnak (eine ber guc^g- ob. akut, unfein; 1395e): babei eine 3nfel erhoben ]V396me, 517m; iaüa IV 517m (9^a^^t^a-®evuc^), S3ulfan l\ 274a :\\ -riffe [f. Someteu, (£on- tiuente, (grbtl^eile, Äiiften, Sßuüane; f. nc(^ sing.] 1301e; 1184a, 268m; 11182a, 161m, 178m, 330e; IV 283a, 520a: attgemeiue 11 64e, 2l-beit 1257m I beftimmte I83m,362e; I168e, 88a, 175m, 225a, 569a; -tcvc ll311e; 53eftimmt('eit 111351m :| ^aiiptumv. 11343m; fc^arfc I28e, ©d^ärfe III537e; fc^ttjaufenbc [= unbeft.] 111 162e; uubeftimmte [= fc^n^anfb.] II64e, 111568a; 3Sevanb. Ill557me, 3iifammenfließen 18m;|I sing. -ri§ [f.Sevge, S3ilb, Sontiueute, ©ebirge, ©cftaltj 1329e, 111143e: -vigloe* I12e.l| -fc^iffuug (= -feghing) [[. Afrika, Seit] 11302m, 408m; pl. -en 11 408a :| -f^Iagen Y19e, -fc^Iiugeu* [[. Saum] I331e, -fc^veibung 11119a (tic^terif^e) I|« -f^^ingenb* 11505m | -fc^tr>uug (togl. @(f)tt)uug!raft) [f. tt^eu, ^Ianetarif(^ , ®^^aven] II öOlm; 111 12a, 15m, 18e, 27me(mll), [596e-8a, ^,619me (bef. aU bcv ben gatt bcv^inbevt)]: centvifugalcr III 597m, ©emalt 111595m; 9?ac^raffung 11348m; 11112a,597am.|| -feg Jung (= -fd^iffung) f. Afrika, (gibe, 2öelt | -fic^t IV112e,227a; -fi(^tig* 111255a,387e||-flaube III 71e (3ufammentreffen), IV 35a (giiujlige) | -ftanbli^* 11145e, IV 159m; -flänblic^teit 111219a :|| -fturj 1222m (i)on ©täbten) | -ftüvjenb* V33e-34a, -flüquug II389e || -tauf^ V35m, -treiben* IU30a || -toaUt* [f. tratcr, SJulfancj IV278e, 327e, 362a, 5m, 372m, 615a: un- IV 354m T-tüaKung [f. SrHung^-Äratev , (Sc biig«avteu, Äegelbergc, SJuIfaue] IV354a, 381e, 616a; pl. -en (OO) IV 268a: -^^mauer IV 539a :|| -mal jung (= »eeöolution) [f. grbe, Statur] ^- (a%) f. Buf., 35. (= Umbre^ung) 11351e; pl. -en (*): [geogn.j II 389e-390a*, ^olitifc^e II339e*, ©taat^um». III 150a* :|| -manbeln* (f. nc(^ -gettjanbelt) f. ©ebirgearten , -fc^id^ten, ©c^ic^ten, !95ulfane; -roan* beüib* [f. ^onn, ©eOirgßavten, Ocf^ein, SJuIfanc] III IIa ; V 23m, 57a J -manblung (= ÜJietamovp^e) [f. d^emifd^, (Srbe, gefte, ©ebirg^avten, ©efteiu, (S^idUeu] 1267m, IVPam, V 19e; pl. -en (*) I59m,374e: ^olge ber U. 1123m*, peviobifc^e 11124m*; -^g-^roccffc 1260a, beflän* biger -^roceB \ [19e-20m] 19e || -meuben 1212a *nn-, Uu- [letzteres burd; * bejeic^nct] (ber beutfc^e »crncincnbe ob. prioatiöe 55orfa§, mit bcm ^^rembeu bajtrifd;en; aber f Unter-, unter- Hu- U§> Uiienne 1139 bilbet ein 6e]'onbevec< @tii(f iiac^ biefem aügcmeiiicn llu-) [mebvere ferner liegcnbe composita f. mitev bcm simplex: g. 33. ent^tubct, inaguctifc^, mat^ematifc^ , )>^Vrif^iil'c^/ fci'öf^itio , tnilfaniirf)] ||: -abl^ängig [f. gor» matiou] 11 339 m ((Staaten); -Imngigfcit* []. Amerika, gonnation] 111572e; lVl49e, 526e:| -abfe^üar f. gelb, ä^amiigfaltigfeit, 9?cibe; -äc^tl)eit* 1115a [einer @d;rift] | Unalafchka (eine ber gu(^e-3n[eln lV395e) IV 396e: gecgn., ©cbirg^arten, 33iilfan, jii bcfnd^en :| Unalarquen (53ul!an Sl;ili'8) IV 555a; -auflösbar lllöööe, -lid) f. ?id;t; -aii^fü^rbar 11488m 11— un6e-:-ad;tet 11323e; IVölam, 86ra, 204m, 232e, 432e: lange lll439e :! -beutenb lV212e (fd^einenb), -fangen lllo82m | -friebtgt [f. ©egeiüMrt] I1281e, 111 464a: ciiMg 111626a || bac^ U-grengte* 1 20e-21a, 224e; II 181a, 30ae; -eS* 1190a J -gvenjtbeit* 11124a, V6e :|| -grünbet 11347m, 399e; ba§ U-te* II138a || -baglid^ II34a, -^aglic^' feit* 1343a || -faunt [f. 2anb, Siefe u. a.] III 462e (etoig n, Meibenb) | -Janntee*, ba6 U-te* 184e, IV14me: trirb eiuf! erfannt »erben Hl 586am, (Streben nac^ bem U. 11312a .|1 -lebt [f. Äör^er, 9?atur] 1367a: iSelt II9m Jba§ U-te* 11114m |j -cbadbtet 111296a | -quem 111161m, 2e; IV 562a; -quemli^feit* [f. Slufgabe] lY 288e :| -rcd)enbar IV288e, -fd^ränft n96e (im dtamn), -ftänbigleit* I314e-5a (berSDinge) | -flimm- bar 111233m, lV369m; -ftimmt [f. Slufgobe] lV2^«e, -beit* Il399e:| -ftreitbar lllölle, -ftritten lV222e; -tt?affnet f. 2lnge || -iveglic^ (Vi.) [f. (grbc, (Sonne] 1151e, 394e; 11138a, 164a; ba« U-e* IV494m; -ireg* lic^feit* [1. @rbe] I 224a,ra, 368m; III 37ell, 163a,ell , 217eTS5. -h>eiit [f. (Srbe] 1326mll, 11221a; ba§ U-te* f. 33en)cgtc || -irc^nt f. 2anb , -njiifct II18m (bem aWenfc^en); -^meifelt IV 147a, 454a; -jnjtngbar UI24m, V7m— II -cultiir* 112586, 275a; IV 576m!l ; -banf* 11124m, -benfbat IV 83a, -beutli^ f. @e^en || -bid^t [f. ^:i3raneten] ÜI350e, 429a, 446e; IV33e: 2:beite 111324a J-bid^tigfeit* III 557e -jl Unbulation (= ©etten* belregung) [f. (Srbbeben] 11173m; pl. -en ■^^) 11185e, 124m,8; IV 93a: -^^-^beorie 11371a ; IH 13e-14a, 85e, S6&, 127a, 9e, 130a J unbntatcrifd^ IV223e(S8en>egung) || -burd^briiiglidb 11197e: -bur(^fid)tig [f. Sttmof^bäre, aWaffen] 1 283a, 111332^ :[ -eben [f. 3J?onb] 111 503e , -ebenbeiten* [f. »eben, @rbe. üJJonbl Io03m; -ebtrt I1470e, -em^ftnbHd)!ett* III 6e || -enblid^ [f. fleiiT, diaum, 9eeid>t^um, Beit] 11142m, 49m; ba« U-<* [f. 3«eer, gjcc^nnng] 1 7a , 20e , 38m ; 11 512me ; III lOe-lla , 1 7m ; IV 6a J -enblicj^* feit* [f. Sftaum] 11112e: 53itb, räumliche HI 312e :|| unent-:-be(ft I8la, -fcffelt 1208m, -fc^ieben 11147m (laffen); -jünbbar f. ®a8, -^ünbd f. Sulfane [f. bag übr. u. anbrc derlv. Bei *entjnnben] :||— nnct- : -fa|» bai-feit* lV5m, ba« U-fa§lic^e* IV 6m; -forfd^t 11300a, 310e; 11122a, 215a; lV102e, 377e; -freiiltd; 1385a, 492m; 1173e; -grünbet 1 367e, -giiitibü^ [f. Sicfe] 111 188e; -fannt lV72e, 193m j -flärt 11285e: bi^ber IV 168m, für jel^t 1277e, noc^ Vlla [j -mefjlid^ (= nngemeffcn) 1140 Uneitne — Unim [f. (gfcencn, SÄeev, 3?amn, Scltraum, 2ßi(^tig!eit] II290e, 339e,377e-8a; IV13m, I6e,2diu.; V20e,22a: öinfliiB 11356a; bag \X-\id)t* lV6a] -meglid^feit* f. ÄoSmoS, 9^aiim || -mübet IV323e, V17m; -müMid; UI 237m, IV32a:| -öffnet II264e,343a; IV329e; -vei^bai 1184a, V6m; -fc^ö^füc^ 11111a I -wartet [f. ©lic^einuni], 2id;t] 11343m; ril298m, 341a; IV lim, 63a, 67m, 122e; ba8 U-toartete* 1 119m ;| -h)ie)cu H 138a — Ij -fa^arfeit* f. ©icße, ^abt; -flei^ij? 11 23m, 11198m; -fövm* üä) 111311m, 339a; -frei 11246, 158a; -fvemiblic^ ll458e | -fni^tbar (tnlbl.) I156e; 11 158e, 199a, 280m; IV 467m; -fnic^tbavfeit* ?l. (eig.) 1243m, 33. (uncig.) V8m J Ungarn 'ä. (2anb), 53. (SBd!) [°] {= Ma- gyaren): exixdä) 133e, fimiifc^ II290mO; [©ebirgSai teil] IV 481e, 638m; 3fieife lV617m, (Schürfe 1407a, Xcmpn: 1348m, ^va^pte lV476e li- tt nge- : -at;nbet 11359e, -baut ). SWaterie, -bifbet ]157e, -bimbenbeit* [f. y^atiiv] I384e, -froveu lV46e, -gliebert [f. (Soiitinent] I308e, -grün* bet II1348e || -^eucr [f. S)nic!, ©rcße, ^b^e, Äratev, diaim, SScget] 11186a; 11190m, 96e, 505m, 525a , 558a , 573a , 594e , 622a, 3ra, 630m; IV213e, 9a, 220m, 241e, 262e, 364ell , 370e, 418a,m, 459a, 483a, 491a, 7e, 503e, 558m, 567e, 572m, 3e, 588e, 596a, 9e, 611e, 638a j -l)eiier* sg. I287e, 1147a; pl. II34e (riefige) || -Ibft I1363e, -mengt f. ®ebirg«avt j -meffen (= -evmeglic^) [f. gortfc^vittc , 2:iefe] 1152a, 349e; II 394e ; III 6m , lOe , 233m J ba« U-e* 1 8e J -g e n a ii (f. Stngabe , beob* achtet , 53coba(]^tiing , ©eftimmiing] 111226m, lV216e; -genauigfeit* f. ©cob* aci^tung, Suftrumente :| -öffnet [f. SBerge, 3)om, Äegdbcrge, !CnIfane] 1235a, IV318a; -oibnet 11231a, Unger (Franz) f. Endlicher „Sotanif", -rabe III 85e (Srnjabl), -red^tigfeit* II495ell, -fc^icj^tet [f. ©cbirg^arteu] 1261m; -fc^mcljen IV488e, 9a; -f^rränjt, -f^tueift l (Somcten; -fe^eit II310e; 11175a, 311e; IV 29a; -fetjlic^feit* lV47e, -trübt [f. ^immel] II 337m, -übt IV 528m \-xo\^ [f. 2iä)i] 111593a, ba« U-tüiffe* f. ®e» tDiffe; -roiß^eit* IV450e j U-roitter* (:^ ©emittev) [f. electrifc^, elcctvo- magnetif(^, magnctifc^j i361a: einbrec^enbcs II19e, fic^ f^ü^en Il4l7eJ bag U-tt)öt)nIi{^e* I83m, 224e: »ermeiben 1 393e :| -jä^It (= nnja^Iig) lII264e, 628m— II -glaube* \ 33m || -g I e i (^- ; -artig [f. gleid^arlig] 11242a, 252a; III 4m, 101a; IV 147a; -mäfeigfcit* II145e, -namig f. 5Binbe I -jeitig IV61e; -jeitige«* f. ^inimcl, @terne; -geitigfeit* IV 445a :|| -gleid^^eit* [f. ^^laneten] IV58e; pl. -en [f. @rbc, aJ?onb, ^Jßlancten] 111278a, 526m; IV23e-24a:H -glüd* (= -^eil*): ii-bebeuteub 11542m, bringen II 122e, entfd^eiben über IT. II 337e, menfc^tic^e« II 496a; öer^ei^enb 1411m, IV575m J -glüdli^ [f. 53enennimg, Snfeln, Kamill] 111106m; IV 61m, 86m, 225m, 533e || -grünblid^ 111201m, V30e; -^attbar III542e, IV 491a | -^eil* (= -gtü(f*) V18a: it-bringcnb 111579a, IV 474m; u-toerfünbigenb I 240e :| -^eimli^ H 362e, 514e; IV 534a; TJniamefi (afr. ®ee) IV378e; TJnimak (eine ber ^iK^^-Snfelii) ■\ Unim — Uut^ 1141 IV395e, 6m (IBiiIfan); puerto de la Union {miüMmaw) IV542in, United States f. SSereinigte Staaten 1|— 1) Unitevfal- JI208a (-®ecgra^^I;ie) ; 2) ba§ Unibcvfcne (= Mgemeine) [n371m,628a; lV4e-5a; 3)UnU t> er fität 111497m [bcftimmtc], pl. -en II 448m (9a) | 4) baöUnitocrjum (= SBeltatt [III 42mJ, Seit; = Äcömoö I76a, 80a) 1 70e, 76a, 79e, 80a: Segreifen I68m, 2lrt ber SSetrad^timg I79e, gra^F;i|c^e 2)arftellung I60a; bag U. burd^bringeii 11142m; -enb I70e, 11154a; erfüllt 1405a, ghiibiim cg burc^briiigeiib u. fiißenb 11154a, baö ganje I 70e, gefd^ilbert 1147m, SBc^ic^ungen @otte« 111 17e; ^erj be.^ U-s IU378a, 407a] Inbegriff 1 76a, [Su^alt] 1147m; einige traft baö ganje U. burd^bringenb I70e, ^ole III 409m, [©^rift] 11117m, 2 @^f;ären 1 79e , ©^mmetvie 11347e, ber ftarrc S^eit 189e, 2:^eorie 111213m, umfaffenb 11112m; Port bafür] I 76a, 80a— -W Unkel {amdtl)dn, Ävei« DfJeunjieb), adj. Unfler (*): Steinbruch IV281e(S3afa(tgru|)pen), 462e (i8afalt-@t.) ; Steinbrüche* IV 481a (©cgen* ftanb ber erften 3ugenbarbetten A.'s v. Humboldt, gro^e ditoiue):| -!enut» niis* 11231m, 111281m | -fUr I38e,lII622e, IV lim; -flarljeiten* IV 468a :| Ünkle7- f. Unkel-, -fi3r^erlid^ 11515a, 11117a j -!ritif* 11464a; -Iritifc^ 1140a, 111539a (Seit) :| -funbige* (pl.) 11410a, -malcrif^ 1457m, -männlich 1120a (f(agenb); -m eßbar [f. Hein] 111431m, 626m; IV 78m; -mittelbar [f. 2«ef|iing] II 89e; -nac^al^mlic^ II 59a , 67e, 84m ; -natur* 1124a, -natürli^ 11235m; -neblig 111338a, -nennbar 111626a || -crganifc^ (= anorg.: bae tjier beifte^t) f. Äi3r^ev, 'iRatux , ®d^i3^fung, ©toff; anorganifc^ (= unorg.) [f. iBilbung, (Srben(eben, Statur, organifc^, ©iibftanj] I367e, 8a; III 15e, IV 16e: ©ebiet l\ [13e-15a]: Sn^alt IV 13e-Ua J -organifirt I488e .|| -))artl;eiif c^ 111 592e-3a, IV 475a; -^ar^ tl)eilic^!eit* IV 568a :| -^^ilcfo^^ifd^ II509e, V62e; -^ublicirt (= -toeröff.) IV 70m 11 -regelmäßig (= irregulär) f. S3en?egung, 9^ebe(flecfe u. a. | -rege(mäßig!eit* IVl9e; pl. -en 111231m, IV 19e 1| -vein II 198a [3JZen- fc^en in Snbien] jj -rufje* [f. 3J?agnetnabeI] I224e (ängftlic^e) , 437a (in Europa)', pl. -en 11 275e T -ru^ig f. BKaguetnabel || -fd;ätjbar [f. SBert^] IV 485m, -feiig II 73e || -fidler [f. ^Beobachtung] IV45am, 296m; -fid^ereg* 111211m (;!im Sid^eren) J "Merl^eit* 111578m, lV204e:|| -fic^tbar [f. ?eben, ^^^(aueten, Sterne, 3ße(tIör^^er] II 232e, 3a; 111546a: -bleiben* 111560a, aber öorf)auben 111 (215m) J baö -fic^tbare* II 29m, III (215m) II bag -finnlic^e* f. Sinnti^e, -fcrgfältig 111359m | Unß (eine S^etlanb-Sufel) IV2t 11338e, -tilgbar V21e || -öcllenbbavfeit* III8e, 24a; V6e | -boU* fommen [f. ^Tngaben, fienntni^, 3J?effung, Buftanb] 11231m, 334e; TTI 8m, IV 59a: U-I^eit* f. ^Beobachtung u. a. :| -ijcttftänbig [f. 53eobad;tung, Snbuction] 138e; -Vorbereitet 1187m, IV 212e; -bcrfi^tig I49e, 111 7e; IV42e, 52m; -toägbar (= im^cnberabet) f. @tcffe Ij -ira^r llIlßGa \ -tt)abrfd(>einli^ (= nid^t to.) lV370e, 535m,e; U-fcit* 111500m ü -ttjanbelbarfcit* 1379a, -trefentlic^ IV476m | -trid^tig 11213a, 111258a, IV 267a: fd^einenb lV459e:l -tt>iberfleblic^ f. ^an(\, -wirfforn 11373m; -toirtbbar [f. Älima, 9ficrben] 11 174e C|>cntu«), 304m (©eiienb) 1| -toifjenb 11241a, 336a, 512a j -miffen bei t* 120m: größte IV 465m, tieffle IV 90m, fiinftigc 35er\runberung 111586a | -triffonfe^aftlic^ 11324a: greife 1178a, 325e .jj -jal;!* 1328a, 331a, 5a; 11229m, 321a; !11 317e-8a, 569e; IV138e, 225a, 257e, 339e, 424m, 6e, 613m; V84a | un^er- : -legbarfeit* 11143m; -fe^jt 1268m, 469a; -trennli^ II 98a J -jugänglic^ [f. gvfc^cinunq] II273e; lV33m, 263e; U-!eit* I366a:I -jtvedmäfeig IV 473m t*Untcr-, unter- (le^tere^ burd^ ♦ beg.) •* -breci^ungen I11352e, -brechen* 1441a; -feuri.q* 1453a | -gang [f. ©eftirne, ^cliacifc^, Planeten, ©cnne, S^rac^e, ©terne, Vikxe]: ^rübunt, 111179m, @^ätunt. 111159a; ift nur Umtoanblung \ 19e-20a :| -gebene (pl.) Il231e; -gegangen* [f. S3tl* bungcn, Oebilbe, ©efc^Ied^ter, Organifationen, Organic^men, 'f^flanjen, Spiere, SBelt] 111232e (nic^t notbwenbig) | -geben* f. Sterne, ©tcrnbilber; U, I 63e (ber Spinae), -gebenb* V 19e :| -georbnet* [f. ©pbären, ©Aftern] 111 15e, 304m; -balt f. 2«enfd^, -^altung 124m (gefcnige) || -irbifd^* [f. 53a^, iöecbad^tungen , (5anä(e, (£ommunicaticn, 2)äni^fe, 2)cnner, dhU, (Si^, geuer, glora, ®a«, ©eräufc^, (Setefe, ^ül)len, §ö^Iungen, .Kräfte, 2uft, Planeten, 9ieic^, 2;em^eratur, 2:bermcmeter, SOBärme, SBaffer, Sßinb] l 220m, 469a; IV 34a, 112e, 160a, 218m, 226m, 273e, 300a, 365m, 7a, 502e, 6m,534e, 6m II, 558a, 577m, 590a: V35e, 60m: ©ecfen IV370e, e^biiion 1178m, [%U\^] IV 251a, ©etüalten [= *Wää)tt] I257e, ®e* nntter 1443m, ^a'oa IV 488a, geben IV195e; bte nnt. (mt(fanif^en) äftäd^te 114m, 265m, 278m; ^unft IV187e, JRab lV493e, SRäume IV 3dm, Schichten 13710, @eenIV488a; Xbätigleit 1261m, 454m: V43m; Urfac^ I 311a, SBerfftätte I 268m || -italicn f. Italien, -jod^ung 1384a tnnterl — Untert 1143 I -tage: ber ®e6trg§fc^i(^ten [= tcorauf bic @vbc rubt] (bgl. @rbe, ©ratiit) I [299-300] 300m; \[68e-69a, % 90], 69a (©ebivgSarten) .i -liegen* I 79e Ij -nef)men f. bei -ne^mung, -ue^^menb* IV318e :|j -n ermutig eii [f. ^anbel, nautifd^, oceanifc^] II154e, 167m, 205a, 270a, 310m, le, 396m, 403e-4a; ßg. -ung (*) (= -nel)men: ba«* ^ier mit il)m öevbimbeii ijl) | SB. -nehmen [burd^ o £,ej,-] (= -ne^mimg) I438e; II 231a,e, 335e, 374e, 6a,e, 395m; III 9a |: -^ggcift* 11271a, getragteg III0l63a, glänjenbes IV 027e I gro^e(^) I10277m, 310a, 0396a; grcßartige^^ II 230a, IV 70a :| foj^fpieliges II0287m; !negeri[d;e II172a,273e; füf)ne(§) 11271m, 303e; 0111147a, lV298e; mut^ige IV377e, JRi^timg II152e-3a, tt)eiteI345e .||-orbnen* II231e-2a, III 14e; -orbnimg I80a; III 374m, 464aw [ab- getiufte]T-nc{;tet* 11446a, III 73e, IVl62a; V4e, 32a: grünblicf) IV 68e, V47e; fe^v IV 196m, 541m; iro^I ii. IV563m, n)cbhmt. II 335e || -fc^ eibbar* IV 7a: iinimt. IV475e; ba§ U-bave I 85m, 165a J-fd^ei* bung V(22e): ^.^-2[Rerfmde IV 467a :j| -[(^iebe I349e; 11163m, 173e, 388e, 446e, 466e, 507e; IV lle, 23a, 30e, 86am, 107m, 556m, 604e, 5e; sg. -fc^ieb (*) 1426m, m83e; IV9a, 30e: quatitatitoe I57a; i>ecifi[c^e(r) IV476a*, 637a :j| -feeifc^* (= fubmarin) [f. gru^tioii, 35ullaiie] lV536m, 589a, 631e: 53i(biingeu IV 485m, ^obeii I329e, ©ebirge IV 415m, @Iutb IV295a, Ärater 1454m, etrom 1477a, ^uftrömung 1322m :11 -ftii^eiib* n389e (@d^i^ten) | -flütjt*: fc^Iec^t IV 223a, 358m; i^trac^ IV 219m :||_ unterfud^en* [f. c^emifd^, ^^ilofc^^if^] I17e, 11206a, IV475e; -fu^t* [[. cf^emif^] IV 571a (hjiffenfc^.) -II Httterfut^nitgen [f. geognojlif^ SReife u. a.] I332e-3a, 383e; II 143m, 347m, 8a, 355m, 420am,461am; III 175e, 230m, 283e, 393a, 559a; IV 43m, 62a, 147a, 8e, 390e, 427a, 482a, 532e; V22a, 40a, 50m; sing. Untcrfiic^iing (burd^ * bej.) II 195e, 111329m; IV 4«S6, 504 ml I, 535e; V36a || 3iif.: anregen juv IV 352m*; klaffe III 277a* -en IVllle*; em^irifc^e III488me*; ernfle 11191a; 111134a* 282e*; IV85e*; V 33m*, e*, (41m); ©egenflänbe I 357e*, genaue IV443m* || grünblic^e ?g. 11410m, III282e, IV82a; V15m, 83('; pl. 1447a; 11196a, 263ra; 111338m, 545e, 590m; IV 475a, 600m J ©rünblic^feit III 313e || Biftorifcf)c 11263m, IV51e; pifömittel [= mnt\] II 5i2e-3a, fünftige 11163m, -^^mittel [= ^ülfSm.] IV 29a | neue 11191a, 6a; 111545m* IV329a; neuere III 545e , IV 428a ; neueftc 111171m J@d[)ärfe I140a; fcf)arf finnige I361e,462e; II 167e, 199a, 410m*; III 162m, 517a, 541e; IV 168a,m, 31ßa*, 532e, 550e; V40a :| fd^öneIII67e; IV381e, 459am; forgfältige 11360a* 447a; 111300m, IV 97a; S^cit IV34m*, t^eoretifd^e III532e, trefflid^e [:[: l^crtr.] IV 42m, ungriinblicf)e V30e*; öerbienen* 111545m, 62üe; i^erUMcfcltc I253e*, öcü* enbete II350e; t)ortreffric^e [4: trefff.] 11412a; IV 205e, 247a, 257m, 437ffi,502n; tiMc^tige 11197m, in267m*, IV380m: tviffeufc^aftlic^e Iil43e, 111104m*; IV236ra,368a; V87m: ßiel WiSe* — 1| -teufeub* 1144 fUntert — IXnterli"); Hp — Uraiiologte lV463a, -teuft* IV 621a j -tüelt III 7e; \ 60m, 86e: ^crr V60di, $err* ]^ix V61m; Planeten n7tig!eit 1 97a; 111446a, 7a, 530e, 3e; fc^einbarer S)urc^meffer III 434m, 530m; ©genfd^aften 111558m; (Sinfluß, SSirfungen II1529e; (Elemente 111 530am (fef!geftcüt), me, 555m ; (gnt* bedung 11179m, i53me (377a), 426a, 529me (SBid^tigfeit) , [529e-530a], 529e (jufäüige), 552m, 8am,am (ftsid^tige t^otgen) || Entfernung öon ber erbe 111530m (mittlere) | (S. toon ber ©onne I116e, 153m, 415a; 111406m: mittlere 111530m, 575e; 2lbflanb ö. b. @. 111 436e (mittl.), 483e, 4a,e, 533a II nid^t erfannt 11360e; (Sjcentricität (feiner 55a[;n) I11428e (fe^r geringe), 456a (abnef)meub) , m, 558m; im f^ernrc^r I11529e-530a,e; ©c* f^ic^tc III 530am; @ri3ße I96e, grcßer planet 111376m | jenfeitS beS ü.: planet III [555-6m], Planeten 111 514e :| ffein f. @d;eibe; Älima, 2;em))evatuv 111452a (e):trem); Sage 111377« (jenfeit« bev @atuvu§baf)n) | Sic^t-Sntenfität 111530a; Sid^tftävfe be§ @cnnentid;t§ 111 459m,e (fe^r fc^n?ac^) .i 3)?affe 111445a, 530me | SKonbe [=\)p. Svabanten, = @atemten] I20a, I11281e; -mcnbe 1101a, 3mll :| ^^atur, SSefen [f. dornet] 111530a; f. Neptun; [^ev[oneu] (tgl. 2lvbeiten) m530am,554-5a', mthUt I11555e, 6a; 2 üfinge! 111 530e, 3e-4a | (Satelliten [= t;p. 2:rabanteu, = 9)Joube] I96a; 11153iall,m; -@at. 111531mll, 644m; ©ateütt IIl532aII,m :| gegen Saturn 111558a; (Sd;eibe 111377a, 529e (!(eine) | (gtövungen (bie ?r ev leibet) 111 529e (532me), (554me 2Ivbeiten irariiber); (Störung burd^ einen unbefanuteu Planeten 111555a, 6a :| (g^flem 111464a, -tafeln III 5ö5a, Sempevatuv f, tlima; Stjeovie III555mel!, -X^. 111554m; f Trabanten fmb ein bef, @tii(f f)ievuad^; Umlauf^jeit 111 303a, 447e, 5m, 530m (fibevifd^e); 35ohim II1434e; -treiten Ill7mll, I49a(153mll,e); II1406am; gBi^tigfeit III 529me 1146 Uranus: f Trabanten; Urb — Hrf a(^en aUg. fXtahanttn De§ Uranus (6) {^p. = ©ateütten, SKonbe) I98a, 103me; in 376m, 461a (4a), [551-2m, 21. ööSe], 534e, 644me; -trabanten III 79m, 81e,462m, 531a,e; -trafeant 111204a || 3nf.: Ibft au b I lOle, 2a; m* ftättbe I11529m(®efet}), 531m (SRei^ung) :| aufgefunben III 81e, bev äu|ev[tc (6**) 111532a I 53a^n 111551a (©gentl)ümlid^feit ; faft freieföimig , S^eigimg beiiiak feiifred^t): S^ieigung ber Salinen 111450a :| 53ecBaci^timgeu (beob* achtet) 111530m, le, 553e, 6Ume', 2 [id^er 6e|iimmt 111461a, 53eh)egung III 55ia (SigenUnimlic^feit, öon O-SB: anomal), (äigenfc^aften III 55ia; entbedfung 11176a, 79m, 426a, 531m (9icil;ung), 531m, 644m; im ^enivo^r HI 531e-2a (manu [id;tBar); Kein [. ©c^eiben, 2 fef)v fleine III 462m; lic^tfc^mad^ 11179m, 9ieir;ung 11! 531m, fleine «Scheiben III 532a, wann fic^tbar III 531e-2a, Umlauf§5eit(en) lU644me, untergcorbneteß @t?ftem III281e, 9^ä^e jum Uranus (§ou))t^Ianeten) 111644m; (mel)rcre) nneber« ge[el)n III 204a [531 e-2m], 553e, 644me | 3a ^l I96a; III 76a, 461a (6), 531a(4-6),me (3iv^eifel an 6: nngered^t); 3^^^it"9 (1-4 ufm.) III 531m :| 3meife( f. 3^^^ -il— ^i^ eüljelncn nad^ 3^^^^" U^ 531m (me!;rcre ober oüe): ber 1»« 111204a, öUme: tt)icbcrgefet)n III531e, 2amTber 2»« 111426a, 461a (fid^cr bcjlimmt); ttJtebcrgefe^n III531e, 2a (oft) j ber 3«* 111426a, 531m: tieüeic^t, ni(^t fidler tt)iebergefel)n 1115316, 2m j ber 4*« 111204a, 426a, 461a (fidler beftimmt): »iebergefe^n III 531e, 2a (oft) :| ber 5»« HI 426a, 532m (nid^t tt>iebergefc^n) j ber 6»* I lOle; 111426a, 532a (äu^erfter): »icbergcfc^n III 531e, 2am Urban VIII (^abfi 1623-44; cig. Maffeo Barberino) 11512a (Schei- ner's SJerläumbung Galilei's bei i^m) *Ur-, Ut- [lefetereg mit * bej.] (bic bcutf(^e Sorfptbe, mit bem fjrembe« bajtüifd^en: b. ^. ton Urb- an; f. i)or^in fd^on: uralt, uranfänglid^) [f. aber beim sec: iW^t^e, ^^\ifit, planet]: -be^ölferung 11433a, -betro^ner 11418a, -bitbI83e; Urdaneta (Andres de , 1498-1568) 111368a (^age» bu^ über bie (gntbecfung ber (gübf^ifee SImer.'e) [mit Loayfa 1525] ; -ein* ttobner 11195a, 460m; -erinnevung I381e, -formen 111573a, -gebirge IV 406a, -gel^eimniB I22a, -gefc^i(^te [f. (SrbcJ II405me, -geflaltung II 298a, -getüäffer (pl.) (= -iMffer) 1 284e (53eh)or)nung) || -grunb II 139a, Illllmll: ber 2)inge III lim, 596e J -grünbe III437e |j -^eber 11209e, Urijino (Sa^an) \79a (bei^e Oueßen) | -Traft: (Sine lY 212a', fc^affenbe I39a, 104e; -fräfte IVl48m J-funben II245n», 270am, 460a; IV226m: alte Il461e :| ürliclis (L.) IV530m (viiidiciae Plin.), -meer Y66e, -menfd^ 1381a, C/rmit5(9fbein)IV281a; -^Ic^Iid)* 1155m, 241a | -quelt I208n-, 248mll; II 146m; III 12a, 378a; lV241e; -queüe IV 96a :] ursa [. S3är j|— Urfat^Ctt [f. bt^namifc^, @rfd^einnng, fcgmtfc^, medianifd^] I3nm, 2m, 341e, 3a, 4e, 358m; II 4a; III 27ci, 33m, 84e, 89e, 166m, 251m, 264m, 393e, 4l6e,453m, 6e-7a, 501e; IV42a, 47e, 160a, 195a, 9m, 452m, 503e; V33a; sing. Urf ad^ (Urfac^e) [burc^ * bej.] Il265am, 324e; IlI4f, 10m, Urfac^en — U]($ 1147 416ell; IV80m, 96m || 3tif.: atigemeine IlUOöm; IVlSlm* 23la*; ju ben IL auffteigen [a. le^te] 11242m, V7am; beftimmenbe I356e, ccnftatite 111453m, in 2)un!el V(40m); nc^ nic^t crgrünbet III 24e, IV 637a; nid^t ermittelt I426e, [i^tuer gu finben] 111612m, fcrttvirfenbe III456e-7a, gemeinfame IV 35a», gleiche IVo95a, ©ninbitrf. U51m; ^au^turf. 1277m*, 337e*, 482m | bie le^te(n) I196e; III 23e*, 546e : 311 ben I. U. aufjteigen IV 217am :1 ßocal-Urf. [= örtliche] 11391m, 421e; mannigfache IV 234a; matericüe III587m,e*; metee IV231e, mebrfad^e IV294e; näc^jie ffl 251m, natürliche V 14a; '6xtl\ä)t [= Socal-] 1324a, 366a*; IU405m | un* befannte II495e, HI 205m: ettjig 111462e :J 5Serfettung 1 166a , 35erj(^icBen Hole, öerjc^icbcne 111393m; \>erh)ic!e(te I228e, IV294e; toiele [= gr. 3a^I] 1326a, IV 637a; tt)ir!enbe 1311a* große 3ab( [= biete] III279e :|| 33. 2) urfac^U^* adj. [f. (ärfenntni^, 5>ertettiing , 3ufammen^ang] V 40m (Serf)ältui[fe); adv. I 98m, 160a J 3) urfad;ac^* II 370e-la (33e" bingungen) — 1| Urfem-ic^ IV 181m (magnet. 3nten[.) | -fit5 (»on ^»>(* tern) II 38m, 43e, 143a; pl. -fi^je 11150a (ber Sibilifatirn) || -f^-^ning [f. glüfi'e, fogmifd;, meteDvi]c^, Ciieaen, 2ßaf[er it. a.] 1383m, III 573m-4a: gemeinfamcr 111559a, @Iei^artig!eit III587e J -j^rüngli^* adj. 1198m, m7a; adv. U147m,e 1| -fiamm II199e [eineß 33aiime8], 239e [alc- 53oiq; -jioff I 70e (-le^re), -fteffe (= (glemente) \ 20e (biele); -tej-te II114e || -t^eil 1) (Judicium) 11216m, IV288a; pl. -tt;ci(e 11206m (ftvenge) f 2) -2:^eile (partes) I48a || -tief* 11103m; Urumtß (3nner-2lf.) : ^oU fatore I254e, IV 575m; ümp (furif. Snfel) IV397e, Uwal (gran!r.) I 460e [geogn.]; ürvafi (Sf^^m^fie) II40mll, 117me | ('rUrville (*Jules Sebaftien Cefar Dumont d'U., 1790-1842); terre cVAdäie IV 89m, voy. de l'Astrolabe IV588a, fougeres 1468a, Matthew's rock IV420a, [^erf.] 1468a; voy. au pole sud 11414a, IV64e; ^clvnef. f. ©übfee, 2 ^Reifen IV64e, 2lbtl;eilungcn ber ®übfee-SnfeIn (^ol^nefien iifir.) iV (415a) 5.] IV42e, t-Iog [=-Iccr, c^nc, emblc§t] II 25m; ä^annigfalt. II 86m; c^nc 25. [= -M, -leer; entbleit] IV 358a, 517a; -^eriobc [ij: -gpcc^e] 1294a | ^pbpfiügncmic [4: ®l;arafter] IV 17e-18a, 530e; -gnemif II 302e :| bei 9leifen I169e, rot^e IIi540am (ouf bem Mars!), -(Stufen II 72m || 2:ropen-25fg. 1131e, 83e-84a (129e- 130a), ie; 25. ber Str. II 54a (96m) J trc^ifc^e II9a,61aj lV530e, V 50e II untergegangne I 232e j üppige 1294a, IV246e; Ü^^igteit II 9a(31e),4le,ö4a,86m; IV 510m, V(79m) :j 25erf(^iebenbeit II (32e), 25ertbettung II136e; ber 25crn?elt [= foffile ^pongen] (ugl. -S^cdjeu) I 227m, 294m, 5m (9a), 420a (468m); -3oncn [^i -®ebiete\ II 92m-93a Vegetation Q — Venus 2(1 1151 (öerfc^iebne 9htuv), -^eue II 92m; Buftaiib 1311c, -3. III 387e ||— 4) i^egetirenb IlSlde-öa *Vegetiu8 (Flavius V. Renatus): custodes III 360e, de re mili- tari II436e, 35erme[[ungcn ufU). im vom. SÄeic^ Il(215a)436e :| Veüskopf IV 277m, islas de las Velas Latinas (= Marianen) II308e | Velay (Saubfc^aft beö 2angueboc); SSulfaue, 23iiIfaii-©vii;^Vt IV 580m, 607am: a«eeve§r"erne IV 454a, 607am ;| yan de Velde (Adriaan, Tlakx; 1639-72) 11129m I Veletri [an6) Velletri] (bei diom): muscum IIl413n: museum ßorgianum 111413a (@(c(nif^), 485e-6a (ajtef. 2)Zamifcvi^^t) J Vellejus Paterculus (Cajus): Spartacus im Vefuv IV 448a, 6'05e-6a; [ßeit] IV605e *Veneder (SSolf) 11411a || Venedig II3ö6m; 58. Venetianer pl. {% sg. O 111360a; S. üetietianifc^ (*); SSleibäd^ev 11130a, [^iic^ gebviicft] 111314a, 6cm;>aßIV53aO, gamilie 11462a* [au« F. gebt.] II467e, @e* fc^ic^te 1153e, tivd^e S. Giovanni e Paolo II 129a, [Sogej II 305e, Palevei] II82a, uadt) 11293m, [^^cx]. ta] 11356m; ^eifeiibev 11292a* -bc 11131m*; g^ifffabrto 11181m, IV 53a; fecfal)renb II 290eO jn V. 11360a II Venegas (Miguel) \y440am (noticia de la Califomia, 33iiltau de las Virgenes), S. Venerina (Oliellc am ^tlia) IV 604m; Venetianer , tjcnetianifd^ f. bei Venedig; Venetz 1356a (über ©letf^ev) || Venezuela (nÖvbl. ^vemuj 5Reu-@rauaba'cO: Ccvbitlevc IVöOle, (gvbbeben IV 599a, @cogr. IV 557m, ©vanit \78m, ^öbeiibeft. IV623e, Äüfte f. 2ittovol | tüftenfette IV501e, 557a; V(78m): nlu-bl. 5(bfaü IV245e-6a, biird^- brodln I219e, 35evbinbimg IV599m :| ^ittoval IV599a,m; llanos 1143a, l\161e-2a', [Ort ba] I 447e, ^flanjeii \ 80a; ^eiße £luelle(n) I 447e, lV501e; ©c^iieegrenje IV 557m *venta IV 434m; V30e, 80a | «Beut ile [[. S3ul!ane]: .fi(a^^en-ä.\ II 484m; ®id^erl)eit« - 5>. IV230e, -Ventil IV 301a :| mout Ventoux (bei 5U)igncu) II 121e || Venturi (Giambattifta , 1746-1822) |: Galilei: gängen-ÜKetbcbe ll(358e-9a)511a; „mem. e lettere di Galilei" II 509e, ölOm, lail, 5e ;| ottica II 437m, 470e; be« Ptolemäus O^tif 11437a | Leonardo da Vinci: (Srblid;t im Wlonht III (499am) 541a, 9iaturbecbb. in Oberital. V(62a)87a; „sur les ouvr. de Leonard de Vinci" 11484a, 517m, 9m; 111541a, V87a Venus 51. @i3ttinn: 3nfel bcr V. 1161m, 123ell; bie mcbiceif^e III 388e, toon Tizian II82e J 33. e^iff IV 65a ||— (5. ber planet (großer) [au^ in compos.] (f. öfter bafür (Sd^eibe) II 503ell ; III 57öm, 413m, [492m-4,5I. 537e-9a] II poxöUclcn in ben Bufä^eii: 1) 33etregitng, 9Jo- tation; ®tiüftaub, ®efd;trinbigfeit; üictattonejeit it. bagegen Umlanf^jeit; 2) ©eftalt; l!ic^tge[talt, ^fjajcn; «Siegel, ©tc^elgefialt; fic^clfennige ©e* jlalt, ?i(!^tfi(^el ; ^örncr; 3) ©lanj, Haft, JpeUigfeit, 2eud;ten; fimfeln: glänjenb, leuci^teiib, hell, erleuchtet || 3nfä^c: ^benbfteru f. SD'icrgenft., teine ^b^lattung f. «Scheibe, 5lbftanb f. (Smferuung, alter planet III 42im, 1152 Venus 3lu — S %niel)en f. Oberfl., Apollonius toon ^evgn ll503e; Sltniüf^^dre 111538e, -2t. 111494a; Sliietvitt f. ^eit, ^u^tan^ 111 485a, 493e-4a,m 1| «etüegiiiig [*^ar, 1; tgl. ©ef^lcinb.] II 503e-4a, \U466e-7a: rücf* läufige 11503e, um bie ©onne [= Umlauf J 11 503e "[ [i^erfc^iebne S3-enl U503e-4a || Someten f. i\ä)t', untere eonjuncticn in433ell, 538alll; ^outraft f. !Oid;t, CopernicusU 505e-4o; 2)i4>tigfeit 197a; 111429m, 446a, 7a, 485a, 492e; 2)igrcffion f. °@cnne, bunfel f. Üt^eil, 2)ur^goug f. ^©oune | S)ur^mcffer [f. Bä^tiU] 111492e: fc^einbarer lü 454a II , 609e; fer;r ftufeiib in86e; fe^r beränberlid; (ber fc^einbare) 111492e, 538a; tväc^fl Ill(433e) :| eiemeute 111 492me, 5e j| Entfernung, Slbftanb O [i^gl. na^e, S^iä^e: ^ur @rbe, Sonne]: »on ber (Srbe: mittlere HI 433e, 492«; toerf(^ieben(e) Hl (433e) 492e J ijon ber ©cnne [f. ^©cnne: -ferne, 9^äbe; 2)igreffion]0 ni443ell, 455m, 4a,m; -21. lll°443e: enreiterte 111397e-8a, größte [= 2)igreffion] III 433e; mi 40^^ 111 434a, 0538a II ; mittlerer 111 <^436a, a^erbältniB l°99m :|| jur (Srbe [a. (gntfernuug, ©röße]: gerne f. 9^ä^e I ber (ä. am näc^ften 111217m | grofee m\)e 111 492e (u. gerne), größte Sn. III433e-4a J grbnäbe m538a || erleuchtet [f. ^ai\ 3] 111217m (f), (£rf(^einungen an ber V. 111420e | (gjcentricität (i^rer SSol^n) l 97mll; III 456m, 4926^^, 558m: abnet;meub 111456a, (lontraft 11197m; fel^r geringe lli455ell, 533m; fcl^r Keine 197m :J fern, gerne f. (Srbe, ^Sonne | gledten in 493e-4a, 538e; -fl. lU 493e :| funtelt [f. ^ar. 3] 111 86e, ©cfc^tinn* bigfeit 1400a, gefef^n f. fic^tbar | ©eftalt [*^ar. 2] (a. ferner, l'ic^t-, ©ic^el-): hjenn fie immer in berfelben ®. fi4>tbar xv'dxt I412a\\ ©lanj [*^ar. 3] III 218m, 468m, 492e: größter III 217m J glänseub [f. eränbcrlid^e ©cftalt ib., 538e :j innerer planet I95e, II1427e; 2lrt l?eucbten [f. ^ar. 3] 1207m, teuc^tenb [it.] 111454a (am berrlid)ften) II gid^t [f. ^ar. 3] (a. ®id)el) III 494me, 538e: afd;farbcne8 III 494me, 539a ; gegen (Someten III 221m , (^ontraft III 84m , eigeneß f. -eutiincf ., fetbftftänbige ^-entn^icfelung I Ule; -gefialt [- l)p. ^l;afen ufn?.; f. ^ar» 2] 11362a, 512m ; 111491a; hjann im beüflen 2-e [= ftärffteö ?.; 4?gl. (Schatten, ®id)el] III 455e-4a, 557e-Äa ; -^roce§ 111494m, reftectirteS [= 2uriic!geh>.] 11184m I -ftärle III 133e (229e): im 3nnern, Umfreig III 55, .V62(a); 11160m :| bie fc^mate @, am l^eüften [= im r-eüftcn Sichte] III {433e-4a) 538a \ mjt III 538e; ^\^\[\^d 111 433e, 538a :|| fic^tbav, jieietm: luemi V. immer f. tväve 1412a, am 9)iittag Ill537e-8a, iiid^t f. 111397e-8a, ki Xage III<52m :||— juv ©oinie [a. sBetvegiing, (Sntfeviumg, $?id;tftärfe , @eitc]: 5lii^tvitt 111539a; größte S)i* gvcffion [= (Sutfcnu] III 433e, 538a ||. 3)nv^gaiig bev V. i>cv bev ®. (hivd; bie @. 111392e, buvd; bie @emienfd;ei6e 111415m); -3). TU 126a: b, f). ©omienflcdeii III 392e, 4:/5aw, 5m; 2Bid;tigteit III 495a J 2)md;9niige III 412e-3m (@ciiiienf(.), -^. III 318e-9a (öevfeMte) || '^iiferiie 111439a ||- bev ®. imk 11184m; foniieima^e 111494m, 558m "f m\}e \\\492e (gvc^e), ^i\ml)t 111439a || ki Sage 11182m; Svaknt bev ®. 11350m; III 422me, [465e-7a] 6m,e — 1| @tel(iing, (gtefie [= Ovt] III 477m; [tevnavtig ni421m, etillftaiib 111493m | Sag III472e; ki Sage [l>gr, WütaQ] f. fid;tbav, ©oniie :| S^eil 111420e, 494m (bimffev) | Svabaiit f. -mciib, °3rmic; oI)iie 2;vaI^auteu [i^gl. -mcub] III 373a :| llmfveiS f. @d)eik | Umraiif [f. ^av. 1] f. «Belvegiing; -^^jeit [f. ^av. 1] 1 II 447e, 8a, 492m :| iintevev "^iaMCt 111422e, 466e, 494e; Oei beii 35elfcvn f. ^Mexicaner, i'toliim HI 4.94m (492e), Bnftanb f. 53e[d^affen{)eit Venvßum (r,eivöl;nl. Venußa) II 453a (ßelt mit llktvevf teil Äaiffr Fi-iedrich II ba betrat; vt) ■*vcr-, $8cr- [fetjteve^^ (subst.) biivd; einen 'Stcvu * bejeicf^iiet] (bev beiit[d;e 3>in-fal^, mit bcm ^vembeii [feii felbftftäiibigcn 5K5övtevii] ba5linfd)eii) : -aln-ebet IV115m, 125m || Veracruz (Oftfiiftc aj?ev.\^): ^^ovcmeterbck IV 623a, Cortes III562e (ovfd;eint an ben Äiiften), !^chc über ber Äiifte ■Jl. i\ Jpumboltt, .eIfteviic, (Svfd;eimnigcii, Veviebifd;, ©tevne it. a.] II 173e,234m, 2G7m ; 111494a, 589e; IV81e, 172a: [%u\iäl)l l>ou @egeii' [täuben] IV4Sm, b.iö iöckvvlid;e I @. XVIa (im Sed)fcl bcv^.), gelb bev 58. I32a, imvegelmaBige 11229a :|| 53. 3) öevänbeviib IV252e 4) i>cvaiibevt lV62le l®efteiu] :|I (S. 5) 35eväubevuug (= 33aviatioii, 9J?obificaticn, Unnuaublinig) [f. ©vbbct^cu, gi^-fteviil^immel, ©etivg^avteii it. tiele eiiijelne, ©eftein, ©eftivnc, ^immct, geftiviitev ^^-)., Älima, fo§mi[d;, Äo^mcii, ^>eric' bifd;, ^I;t)[ifd), väiimüd;, 2:eiii^evatitv, Sävme, 2öett; it. tick aiibve 5Ivt.] ; pl. -eit (*) 1 73e, 333m ; II 242m, 31Ge; III 10a, 15a, 17me, 85a ; IV 96m: iveftlid; t^ou beii Az-oren {[ 316e-7m , fLnt|d)veiteiibe [= ^vrgv.] 111452a, gemdtfame III(374a), ^vcgvepe [= fovt[d)r.] IlIGOla, im Seltatl I 37m* — :|| -avteiteu 11297m: SDMeviat 11342m, (Stoff III 7a J -avkititng* 11190e II -avmcub 1318a (eimvivteii) , -äftelt I2G9e; -kiiiien V16e ([d)lvcv 311), -bamitev* ini7e-5a || -Beff evit [33eftimmiiiigen, 3^^)^emrevtr)c] 111 491e; -beffeviiiig* [it.] (= Sovvectioii) 111492a, 548a :||— tievlMiibeii (-fcimbeu f. bef.) f. «Stoffe; -l^illbellb f. SDJeev, 5)ö(fev || S5erl>iiibiiiig* (= Sommuuication; ij: il>evfel;v, B^l^iniiif^l'^ino) [f- d;cmi[d;, ©ebanfen, .'paiibel, ^bm\, cceaiiifd;, Stoffe it. a.] 51. (ndg.) 1209a; III ßlie, 5a; pl. -eil (*) 1214m, 283m, 334m; II 180m, 220m, 264a; IV9e J 59. (im miiievnlcg. (Siiine) sg. IIIG14e, 5a; pl. III 615e, 6a ||: 3iif. (comp. 55ev' btnbuiig^-): aiibve 1189a*, -53eftvel)en IVlle, in 55. 6viiigcii 1375m; -caiial 1235e, 9a: buvd; ^vbvcid; III 9Grae; [in 5>. ftefienbe ©egenftnnbe] (i>gl. 0(Stoffe) lll270e-la, 6m(7a); innige 1375m, 11183m; meiifdCjÜ^e 1386m, -mittel II 70a, -Öffmmgcn 1 250e, ^^ülitifd;e II 198m*, Hninft 1 301m, -fteüen 111400a, [\?on beftimmten Stoffen] (t>gl. ©egeiift.) IV 12a — II -bergen f. (Scmcteu, gifd)e; -bovgeneö* III 550« m (tvivb einft Berber — Vereinigte Staaten aüg. 1155 befamit \mbeu) :| -bot* f. ©c^riften; -üvanut 11130a Peiffl, V36e || -breitet [f. aßö.]: müM., hjeit t. ir22e, 111480m; IV 15a, 324m J -breitiiiig* [f. Srbbebeu, formen, geogva^iI;i[c^, flinmtifc^, ^[(aiijen, . II 149m J -bimtelt [f. @cune] II 147m, 417a, 461m: bae (Sr!annte irirb inieber l\ II227me ] -bunfeinng* [f. ^iift, @cnnc, (gcnnenfd}cibe, @t(rne] lll537e, WUSam-, pl. -cn 111523a :1| -biinnt [f. Suft] Vllm; -büik nnng* milm,596e; IV175a :f| -bunften* I1151e; -bnnftenb 1113786, 567m"[-bnnftnng* [f. SBnffer] 1323e, 344m,e, 357e; 11284a, 380e, 450e; III 42a (56a), IV455e: tuxd) bie (gönne l\\378e'\\ -cbeln II58m; -ebelt I 9e, 385a; -ebhing* [f. iD?enfd;, 2)?enfd;F)eit] II 235m :| -ebrnng* f. S3äunie, D^atiir; -einfat^ung* III lle || — tie Vereinigten Staaten {mi D^orbamerifa 1218m, 405e; 11301m, 338a; III 94e, 362m, 493m; IV 528m, 548e) [55erein. norbnnieritanifd^e Staaten I 342e; and) United 1156 Vereinigte Staaten — ^evgvü^eruiuj States (f. exploriiJg oxpedition)] (.j: Nordamerika) \\ 3Mf. : ^cfveimig [CflI. gvei^.] f. U)iabl;äiig., Söebölfening 11301m (^^lTte[tant., catf^oL), Celten II 274e; coast survey IV 64a, Tom; ciigineers JI70m; niglifctje ^iufiet* Hingen \3iU~2a\ 112148, 339m; (Sutbecfiinö 11338a (üon SOeilcu) , öib- beten 1218m; (Sjc^^ebitien [f. exploring exped., ©übfee: ßifenbal^uj III 493m« -en W iSOam-, frei f. ^eegiening, gvelf;eit [ügl. UnabI;.] II (340a); ®ü(fftrcm I327e, Äarte IV 471a, ^üfte f. 2ittoraI, ^ittoral I 327e, niognct. Ontenf. 1 194a, abgeri^ne mejicanifc^e 'ißvülMnjfn lV455e | [^evf. fca] 111 94e; [it. boI;er] IV528m, 548e :| ^vafibcnt lV593m | 9?egiening 111493m: (2^'^ebb. IV450o, '^öform 11339m (freie) :| [einjelne ©taateii] II 270e, ®tcrnfc^nu)J)3en 1405e, 2:eni|>er. 1 342e, [S:ovogr. (i^ou 2;l;eilen)] IV [i37e-9a\, Unabfjängigfeit (^Befreiung, entfichutg) II (214a) 339m; fß\\\U\\t [f. ^V- norbtveftl. Amerika^ Rocky Mountains] \\ 437a (©egenben), i)iilf. \\437e-8a [®^nrcn, ©ebiet]; ireftlid; IV 455e (Meinet), 7a (^beile) — :|| -einjelt [f. ©cbirg^arten] I 30e, 1126m, lV253me: 2)afein 1492e, 11234c J -cinjc hing* f. ©eblvg^arten || fic^ -engen IVl41a, -engt IV5a ( -erben II 162a; -erbt (tvcrben) 11 149ell, 111 7e ] -erbenb ll385e, -erbet Il518e, -crbnng* 113800 :| -laU^"- f. Sitteratur, Rom; -\'ä[\ä)t 111335m (tafeln) || -faffnng* (= ^taat^V>erf., ^olit.) 11218m, pl. -cn (*): -Reformen 1352m; freie* 1188m, 21 7e; funftreic^c f. ^taatö\>., neue 11 I77m*, volitifd^e [= ®taat{i\.\] II 174m J etaatn^erf. [= Volit., 5Serfaff.] Il44e, 179e*; 111481a: hinft* reid;c 11234e* 1| -feinert 1173a || -finftern, -finfternb f. ?nft; -finftert f. 2)2onb, ®onne J -finfternng* (= ginfternijs, 5ibna(;me be^ 2:agc^Iid;te) [|. ^DiZcnb, @cnne, ©onnenfcijeibe, Sterne; 55nlfanc: §lfd;e, 3(nfbrnc^] III 90e, rV445n7e (toon 1783); pl. -en (<^0) n358m: gegen 35. II(281e), fcef 2)^enfc^enge[^Ied;t5 11268a, totale 111 622e-3m \\ -f(iid;tignng* lV485a; -folgt 11 299e, -fclgnng*[f. religiöfe, tr;eclcgi[d;e] 11345m (^riefterlid^c) | -frii^etIV192a(2«arimnni); -frül;nng* lVl94e, -en lV192m H-gangcn» ^eit* [f. ©egemvart]: !}iftcvii^e 1224a, etine 53. 1382m, Stimmen I160e, gegen bie B^^'^n^ft 11 45a J -gänglid; lV271m :|| -geben* (= Untergang) [f. SBcvben]: ift mir (5ntmifd;en \\12m, ift @cnberiing \21a, (Symbol beS SB-« II 130e, ift nic^t 58ernid;tnng 111 23Ja || -gefeüfc^aftet 1285m, -giftung* IV 503m ||. -glafcnb 1 362e-3a | -glaft (= toitrificirt) IV 286m, 592all,m: l;a(b IV 484a; ©cftein lV378a, 483e; iO?aficn I 214e J-glafnng* IV(578e, 9e, 580a), pl. -en IV 278m :|| -glcic^»cn II 228a; -gl eichen b [f. 3lnatomic, S3ecbad;tnngen, 58etrad^tung, ßrbfnnbe, ©eofogie, ilRetecroIcgie, 9iatnrgefd;ic(>tc , -!unbe, 9?efnltate, ®^Had;cn (compos.), 3'^^toniie] 11 143a,e,313a; IVl08e J -gtei^ung* 11205e, 6e, 297m, 312e; lll621e; pl. -en (^) 111409a, 509m: ©egenftänbe IV 30a; '^{i^nnft IV 59m, -fünfte IV88a || -graben [f. 2trd;it>e] IV 374m, -grabnng* 111475a || -grö§evnb [f. ©läfer] II 464e, III 83e: Äraft 11508m, 111107a; ftarf III 204a|-grbBevt 11507m l-größernng* [f. f^ernrcbr] 111 112m,202c'-3a; 5Bergrö§erung — ^er!o 1157 pl. -cu (*): -vegläfcv [= berövö^cviibe ®I.] Il464e-5a, ibeale 1 164e; Üiiieov-^. II 343a, 406e; ftavfe III 83ni*, 505a; ®tävfe III 67*^, ftärf[tc 11369m jl -I;aücn II 9e, 11174m ||— [id; -galten [f. mac^iietifd;] IVlOam ([id; nnißctc()vt l\), -Imiteu* (ba^) f. d;cniifc^ || 5Bevl;äItni jfc* [f. ^auial-, Xiiiöe, oiciictiic^, tmm\ä}r Seit] I 335me, 356ell ; II 205a, 217e, 394e; 111 6a, 24e, 479me, 593a,m | sing. 93erl;ältui|3 [biivd; * hq.] (viiid; tu comp.) VL (aüö.) 11137m; III349mll, 479e; ©. (avitlnn.) III 563e jj Jnf.: aüge- meine I 223e, 11323m; änjicve H 206e; kftinmite III G14e, -33eftim- nuiiigen 167m; ccni^'^Iicirte [= öeilvicf.] 1377a, einfache II! I3m; ®i(},(\\' ftäubc f. [tel;ii, in gerabem* II 501e-2a; ©ninbt^cv^. II 195e, 431m; cjünftiöc 11190m, IV94m; Ü)kmiigfaItigEeit IV35a, 9htiiv bev II 184a, 9Je6€nV)crO. IV 128a, velatii^eg I 378a* fonbertare 11324a; (@cgcii[tänbe, \veld;c) im i\ jii ciiianbev ftebu* [i;: in SSerlnnbnng] 111276m | bius nmgeM^rte* Hl 137m, lV626e; in u-em, im it-en III21e, 49t'; iV626m :} m-Unrf€Uc(ö) [= ccm^^Iicivte] 1246a, 111276m*, IY315e-6a; indc 11269a, 288a; -Wtxthc IV68a j [tu 3at;lcu] IV92e; -5aMcn III 176e, Vlla —>\\ -l;änguiffe* [f. a)Jcuid;engeic^rec^t] IV22Ce (tvük); -(»äugitiBöoü Ill2n, 18e, 289m, 339e, 343e, 492m J-Ijecreub [f. ßvbkkn, ^lühm] IV 264a, 445a; -beevmii]* f. (SvbOebcu, SBiiIfaue J -(jcijjcu III312e, -l;ei^eub [f. Uuglüd] 11122m (tMdl\), -Ijeiönugen* III 18m J -{;eivli(f)eu II 101a, 365e, 461m, 479m; 11175a, 154m, 511a; IV320a; -t;m-lid^ung* [f. (Sott, ©ctt^eit, ed;ö).>fev] II 230e, 331a J -I; ü U e it III 51m ; -^ilüt II 397a ; IM 15m, 174m ; -lni«unj3* I38m J [id; -ivveu IV295m; -ivniugeit* Il73e, 207e J -faifcu 11387m, -falfeub I1385e, -falfuitg* f.2)?etaüe Ij— JiBevfer;v* [f. 5ttmofV^ävc, IHit^eitlrelt, (f)cmifc^, ^aitbel, Sbeeu, D^ntioiteu, ti3. II 201m, I;inbevu I 3l7e | imterev II 201a, 3e-4a; inniger I 198a, II 169m, III 44m :] fc§mt[d;ev I Ulin-2m, [pou ?änbern] II202; iu 3?. iH^eu .11 144a ; in 33. fte^n 1361m, IV254a; j^iüer II IIa, []\i\ Si5Ifenij . . . IV114e; in^\\d)cn l ©egenft., iöclfer — :|| -fe-tteu III 251am (nid)t ju fvii^), fid; t, I 171a; -fettet Y 13m (eitg) J -fett uug* [f. S3egeBen^eiten, (gvfc^eiuuugeu , formen, 3bceu, gfJaturevf^einnngcu, -pl;ancmcue, ^:|3bänomene, Urfad^eit] 1 9e, 33a, 55am, 119m, 208e; II 144e, 345m; III 24e, 558a; IV429e: allgemeine I 33m, meitfd^Iid;ev 2)inge I 37m; enge II 177m, 312a; IV232e, 274m; innere I98m, H248e; innige 11395a, IV467m; lineare I66m, nriad;Iide III 431a II -fe^5ert 11247m | -fiefelt IV324m, 558a, 597e; -tiefeinng* I 269e, 272e :| -fittuug* (= dämentirmtg) 1259m, 260m, 281e-2a; -fnü^fung'^ [1. 3been] II 76m, 137p, 398a; III 312e | -TcMt l468o, V36m: mt^^. 1J58 'l^nh — 55ev^e IV282a:| -heiisiiiiö* J 418ni, -fiininiermig* [f. Organe] 1291m | -tun* bigen (= ijcrtjeröevf.) 111601m, lV542.a, V40m; -titnbigevinn* I 338e, -fiinbigmig* f. S5cvberD. :| -fürst II 128e (2lnfid;tcn) | -langer nng* 111 495e; pl. -en V82m, 98a | -1 angf amen (v. a.) iV339a; fid; i.\ IV 108m,e; -langfamung* III 126mll :| -legnng* [, igtäbte, Verlenga (^Thomas de, 33i[d;cf üoii Caßilla del Oro) IV 299a, -lieFjen (Sineni) 11313a; -leren f. ©c^riftcn, -loreneö* 1386a | -löfc^en (v. n., u. fü aüe gcrnien) [f. @e* ftirne, «Sterne] III 595e-6all, 618e; -Iö[d;en* V20a, -Ibftag* II 99e (@elfcfti).) -i -mebning* f. ÜT^iere, -meint 1 488e \ -mengen III 464m, IV138e; -mengnno=*= [f. ^uft] lV]52a:| -men[c^Iid;nng* 11213a, 235a | -meffen 51. (vb.) I430m!l (mit ber S3on[foIc), 33. (adj., = fiilm) II337e; -me[[ungen* 11215a :| -mif(f;iing* [f. Kelter] 1384a || -mittelnb 11162a, 4a,8e!l,200m,5a,252e; IV84e |: aÜc§ i). 11167a; aüö. II97a,179e:| (Element 11185a; ©Heb 11172a, 253e; ä«ad;t 11184a, trirfen 11261m :|| -mittler* II 160am, -mitt(erinn=^ IV52m; -mitthing* 11210a, lV202a (-^^ilJinie) :|| -mntl;en ... III 144m, 308m, 372m, 443a, 479a, 594m; IV83m, 137am, 145a, 270m, 280e, 429e, 455m,e, 7e, 475a; -nnit^en* 124.^6 (gegen Siffcn); -nintl;et (n>erben) 111294a, 530e, 604m; lV74e, 125m, 179a, 207m J -mnt^nngen* (pl.) (= 2)hit^ma^nngen) [f. gecgncftifd;] 1 165m, 7e, 178a, 280m, 410m ; III 38a, 39a, 45e, 145e, 258m, 270e, 281m, 381e, 394a, 424m, 459e-460a, 488me, 517e, 548ell, 566m, 572a; I V8m, 25m, 42a, 61a, 168e, 199m, 200a, 6a, 239m , 360a, 414a, 461a, 558ni; V25a; sing. -mutt;iing* (*) 1300e, 400m; III 37a, 52m, 233a, 274a, 390m, Im, 490m, 540m, 605m; IVl31e, I54am, 184m, 223a, 281a, 359m,460e,486a,8e, 494p, 572e, 594m; V48a: gewagte 1 198a*; fd^avf* finnige II 359e, III 148a*, IV449m* ; nnbeftimmte 1 152a, n^agen 1 299m* .|| -na^Iäffigt III588me; !V61e, 149a, 190a, 302m; -narrt-Sein* f. SJJagnetnabel , -neinen \ 13a (nic^t jn V»., )x>a§ man ncc^ ntc^t erüiiren fann) II [i^ -nicf)ten 1345a, 11129a; -nid;tet f. 2id;t J -nic^tnng* [f. Serben]: nid;t 53., fonbern Übergang ber ®tcffe 111255a, cber anbere 35ertinbnng IV12me:||35ernnnft*(aii(^ in compos.) 1171m, Iin2a, V94e: -2In- fd;annng I 16e, ccmBmircnbe 19e, ben!enbe III 14a, ergrünbenb I40e; -(Srfenntni^ i69e, 71all, 165a; fortfd;reitenbe 11268a, i>cn ber SB. gegekn I31m, to-genüi^ IV535a; bie grübeinbe 1 12e, 67e, 72a; 111157m, V8m; ij-nm^ig [|. ^Begreifen] I16a, waä) ber i\ 1171m; -fc^Iüffe I90e, 142a; m440m; ©trekn II 138m; ^{jatigfeit 11114a, -tbät. 134m:|| -öbenb II 32m, V39e | -öbet [f. Siffenf^aft] 111167m: [bcn (aiict lI4S7a; le V.'s Neptun 111303a; planete Herschel 111554a] lll 37 7 m, 532me, 554m: le V.'s auf ibii füBvenbe 5(v^ beiten III 554m,e; Adams 5lvbeit III 554e :j [i>ovl;evige ^c[timmimg] II (2iirne)436m, 53etvegungeu 111554a; ciitbedt f. aßg., (Siitbedmig 11554dl; ^D?a[fe 111445a, Alainen f. atlg., ^^vüfiiiiß bcv Sl)at[ad;eu III534am; Der* fihibigt III 460e, 5i>or^evöevfiinbigimg HI 532»» e || [^eif.] III 5S2e; fein ^^lanet [. ^Neptun, u^eiteve ^MniietcK 51t ciitbedcii 111 (533m) 554a; 5lrbeiten iiüev Uranus 111554m — 1| Verrius Flaccus (Marcus, c. 10 p. Chr.): 3)ctiu. i.>eii historia 1 64e (78e); -rettet V36ni, -riidmigeu* 111 518a, -rufen 1407m (Sage) 1| ^erö (in comp.): -Un II 13a; -fünft U120ni, 6m; -maaB 11107m, 171a J pl. 35erfe f. aralnfd; :|| -fd;iebbar 1244m, lV488m (Sl;ei(cf)en) | -|d)iebbarfeit*: ber 3:l;cile I 269a, 320e; 111 527m, IY370a: ber fleinften 2()eile I271e J-fd;ieben IV 492a; -fd;iekn*: beim (Svbbeben 1212m, V35m J -fd;iebnng* 1462e (ber Sbeile) :|| -f Rie- ben f, d^emifd;, farbig, 2Beg; n. Diele 5lrt. |: -artig II 93e, 167a, 281m, 339e; -artigfeit* [f. Objecte n. a.] III587e :| f^^ecififd) i.\ 11388a,m; Vllm :||-fc^iebenbeit* [f. S^arafter, (Srfd)einungen, :|.^f)l}fiogncniifd;, (Stamm n. a.], pl. -en (0°) 11179m: elementare IV 7e, qualitative I 59a; f^^ccififd;e I 57a, III(4a), IV7e, V4a:i|-fc^la(ft 1277m; IV337am, 357a, 666e, 572e: balb lV358a, 9}iaffen lV230m 7 -fd;Iadtcc^■* IV5l2m, -fd;Iadnug* II 391e-|| -fd^Iagen (tüerben; auf ber @ee, ein (2d;iff) II 269e, 272a, 3a, 7e-8a,457e,476a I -fc^Ieiert [f. §immet, (Sterne, SS^olfen]: biinnb. II 96e; -fc^Ieiernng* III (419m) :| -fc^Iiffen IV 481a; -fd;lcffen f. Srbranm, ^^ulfane; -fd^mal;en I 325e (i>orneI;ni) || -fcfimeljeu II 101m, 205m, 227e, 396e; fic^ i). II 28e (innig), 253a J -fc^meljenb 11234a: allc§ i.\ 111437m J-fc^mefsnng* 11183a, 219a, 265e, 283m; IV555e: innige II173all || -f^cnern [f. $!eben] IllOlm, -jd;tt)eigen* lV222am (9fJid;t-3?.) | -fd)UMftert ir256e,283a, 8e, 337e; -fd^tinfternng* f. (S^radjen :| -fd)lrörung* 11193m, Hc^\yunben IWlam (me(e^, ebe e§ nn§ fid;tbar liMvb), 33erfe f. 3>er^ || fid; -fenfen in II 30a, 84m; -fenft f. dlanm ] -fenfung* [f. ©emiitb] II 190e: bunu^fc II 8a, innere II 26a || -fel^ung* [f. CSrbbeben] IV491e | -finnlid)en 1 141a, 155a; H 77a, 11141a: fic^^ (eüvat^) D. 1415a :| S5erö* !unft, -maaß f. !i>er0; versorium eiectricum 11382a; fic(> -fväten III 578a, -fvätnng* (— 9?etarbaticn) 1409m; -f^^errcn II 281 e (bic Eingänge); -fVH-ed;enb: ineUv III 104e, IV 77a || ^crftanb* I 119a, 11118a: ber beobad)tenbe I67a; cembinirenbe 1 18m, 54e; gebilbctcr I33a, '^coüinfteleien 1158m, nnfer I 311e J -ftänbig [f. 5(nfid;tj lV600a, -ftänbij-ifcii* II 16m :|| -[täubniü* [f. ^atnr] IV4m: innigc.s II 19e, ^cid;tigfcit IV3m, Sed)feil\ 1160 33erj'tav — ^ev)ud;e U 1493a II \iä) (gegcufeiti.q) -ftävfeu l\ 193m', bae -[tef)Cii* [f. ^latm, SBcItevfcfieimmgen] IlllOa, lV83a ||— ftciiierii (v. a.) IVolöa; -fteinevt |. ^\\d}c, ^cl3, Sliiifcfielu , Ovgaiii^nieu , ^flanjeu, 2:Mere, Sa(b ii. a. || ^erfteincrungcn* (= ^^etvefacte, gcffilicn, feffil; = crganifcfie: 9?efte, iU^evrefte, (£iutc(;Iüf[e) [f. ^flaiiseii, Zl)kxi u. a.] 1 (265e) 275am, [284ni- 291m, 5(.465e-7j 285e,292; 11 223e, 5.S9-5P0(390a), 439e; lll(5e); \[62-63a, 2(. S7; 66-67 a , ?{. 87e-89a] 88e-89a, 90e-91a', sing. 35ev* fteinevimg (*) || pnralldcu: 1) mit 33.; to-^l;altiß, -fiil)venb; 2) ebne iB. ; "o-M, -Icev; 3) u-eveid;, -i?cÜ, nußefüÜt mit 33. || 3nfttl}c (comp. Söerfteinennißc-): alte, ältefte \90e-91a; tci ben 5llteii IV^58a; Icftimmen ba^ 5t(ter ). govmatiou, ©ebirg^arten, @diid;teii :| [5(ufsäl)l., einige] (l^gl. @egb.) I275am, IV 552a; auf f;cl)en Zeigen l\ 294am (in ©iibamev.), bcftimmeii bie govmaticn [= 5{{ter bev ©etivg^artcii ii. @d^id)teu] V 72m, Mütjvenb [[. ^av. 1] 1265e, in ©einigen f. ^Jura || ©elMvgt^avteii eb. ©c^ic^teii [= ©eftein]: bie 33. beftimmen bae Hltev ber @. [= gcvmat., i^gt. ®c^id;teu] V(57w): ®. ob. ®d;. mit 33. jünger [bc^ tgl. @d;iditen] V 62e-63a, 89a \ c^ne 33. : alter \62e-63a, m^', 3t(ter \68me, 69m, 88e-89a, 90e-91a \\ [in ©egenben] (f. einj.) I275am, \62a', geotogi|d;e 3(n[id;ten burd; bie 33. ()evi?orgernfen \[66-67a, 9(. 87e-89a], im ©eftein [= ©ebirge- avtenj \ {59m) 66a; ü-kltige . [*^ar. 2] (f. ©elnrgearten u. ©cfnd^ten) I 276a, ^rocefj ber 33. y62e* n-xexd) [*$ar. 3J V61e(66e,67e), riefenmäfjige I 292 | ed;ic^ten [f. ©elnrgearteii, -battig, ü erf (Rieben] : in alten alteu] IV328e ||33erfuc^e* (= (Sj^erimente) [f. (^emifd^, gatöanifd», ^t;vfifali|c!^] 168a, 196m, 412e, 425a; 11 136me, 148a, 378a , 391m; III 63e, 70m, 94a,e!l, 95a, 96a,e, 108me, 129e, 130m!ll, 397a, 9a, e, 401a, 440m, 6mll, 497am, 508e-9a, 567a; IV31e, 32a,e, 33a, 40m, 61a, 66e, 95e, 157a,e, 163a, 6m, 196a, 209e, 210m, 248e-9a, 250m, 9e, 290a, 485a, 578m , 580am, 603m, 625a; V24mi|, 47a,m; sing. 33erfud)* (*) III 388m, 419a, 545a; IV 60m, 112m-3a, 624e; V46m: birecte lV236a, erfter III 8m*, oft erneuerte lV370e, feine lV205m, genaue lll 68e, glüdlic^er IV IIa* | W\hc IV 95m, -eu 1362m; -^greiben 1421m, IV 163a :| fd)arffinuigc 1465m; 11152a, 397m; IV60e,64e; fc^enc I450o, 488e ; in63a, IV 38m, V 24m; finnreic^e(r) III 130m,417am*; forgfäftige III394i'; uuiH^Üfoinmeue(r) ^öerfuc^e U — ^enuiv 1161 1118m*, IV24e-25a; ift ui(!^t ju toerbainmeii V(Sm*, bergeblidje 111497a :|| -lud^img* II 98e (bev ^. unbevfte^en) i| -füBinig* 11 4:29m, -t^ieitigt 11371a ||. -tt)eilenD lV76e-77a, -tbeilt IV19e (migleid;) | -tlicihtiig* [f. XoppiU ftenie, SvbOebeu, geftc, geograpl^ifc^, 3nielu, flinmtiid;, ÄVaft, 30^euid;cii, 9iebelf(c(fc, ^43[(aiijeu, ©^HMC^eu, @tcvue, 2:incve, 55ölfev, SSuÜaiie] 1154c', II 259e, lV.SOa: @eiaiumt\.>. 1378a; gleic^iiiäf^igc lI114Ge, £.60ß; räiimlirf;c I 54a, 301a, 373e; 11290m; III 5e, 298a, 374a, 388a; lV(JOe; velatiüe IV210m; uiig(ei(^e 11189am, 461m; mujleic^niä^ige 11330a :|| i) er tica( (=)en!vcd;t) [f. §obe] 1192e; lV85m, 128a, 236e , 9m , 243m : in iwev Ülic^timg 1352e, 111116a; @taiib IV80o J 33ertical-: -C?bcne lV207e; -Ävaft V121a,e, 2mll ; -Stxm lV188m; -(inie 1182a, lV38a :H bie Ü>evticale Csing.): 2I6Ieutimg i.H'U bev 35. 1 176e, in bev ^. IV 243a, bev 5B. iiad; lV242e, in bev 9Jid)tiiui] bev 35. IV236a |( verticity lV177e; -tiefimg* [f. SJJoiib] IV 264m, pl. -cn 111 490a | -tvaiien* 1364e, 111 602m: eiuflöBeu IV 94a, 526m; cittjiebeii I 364e; fd;cnfcii ib. , V17e; m-bieiieu 111273e :| -tvcduet I488e (jrncvc) | -uiiftalteii 1242a, 1193a, V62e; -et II 67e (uunben) :| Verus (Lucius Aurelius V., venu itaifev; 130-169) 11438e|-öielfaltigeulll38e, 250a;-img*11267e, IJIloOm I I -ü c 1 1 f 0 m ni n e 11 1 340a ; 11 293e, 344e, 374m ; -iiev* III 264e J -f minniet [1. ^uitvumeutej II 140t^, 300m, 343a; IIl373e, 452m, 629m; lV51a, 57e, 430e; -iietft III267e J -üoirfornmuiing* [i. mele 5lvt.] 1385m; Ill37n, 144a, 267a, 333m, 6e, 340a, 2e, 5a, 366a, 373e, 7e, 394e; 111 60e, 80e, 81a, 104amil, 266e, 322m, 427m, 514e-5a; lV59e, 62m,550e!i, 7e, 614e; V18m: beö 2Bif]'eiic« 1 (g. XVe-XVIa :|| -uoUftänbigen IVllGa; -igt 11199m, 111347m || -ivad;nnig* 1117m; -ii^Itct 11184e (gut), -UMltmuf II 17m; -iiHiubliiug* III 12e (-^{-fti-fen} ||-lvanbt [i. e^^iac^e] III 324^, lV232e: [ic^ fiil;len 19m, innig 11213:), nabcv 1 83e J -ll1anbt)■d;aft* (= ^Iffiuität) [j. d;emifd;, 3}^en[d;enftäninie, (£vvcid;en, «gtanini, ißelfev] 11 143e; 111 399m, 610a; pl. -en O I280e: -^egvabe 11142a; imieve 155e, innige Vl8mll || -li^aid;en 111331m, 3e || -njeben II 187a (mit einanbev), -weben'-- IllOle | -tvebt: innigft II 19m, tief 11235a :|| -iDcvfen (-irevfen f. bei,) 111593a (nid;t iv, nja§ man nic^t evtläven fann) | -lüerfen* (gecgn,; = -nng) [|. ®änge, Spalten] IV492aw, -irerfenb [f. ®änge, ©palten] IV 492a, -njerfungen* lV458a :|| -mefnng* lVi2m: -^-^^vcceffe 1334m, 'i>evbvennnng IV 12m, !eine S5ernid)tung lVi2/??e :|| -n.n(fetn 11151m, V9a; -wiefeit (= complicivt) [). SIvbeit, 93ebingnngen, ^Bewegungen, Si-ld;einungen , ©efe^^ ©eftaltnng, §tjpctbefe, ^bänomen, ^vobkm, ^h-ccef^, Xbeoiie, Untevindjung, Uvfad;, 35evbä(tni[fe] 1362a: III Ga, 89m , 405m, 450e; IV 35a, 47e, 251m, 315e, 528a; V7a, 75a ] -wicfelung* (= (Sem* plication) III3G3m, 518a || -wilbevt II 147t' [3>öltevJ: -wilbevnng* II202(\ 214e J -wivvnng* (-Worvcn f. be|.) IV 152a, 597a: evvegenb IV6o4;i, evvegt 11136m; bevvfd)t über etwa?- 1172a, l>on 'l^ffan'jon II 9h' :| 1102 ^enuit — Velpucci 9i II -lui 1 1 c V üb 180e, lV38öa; -lu i tte vt (\)cn e^ebivgv^avteu) IV 265m, 340ni, 350a, 6m, 8a, 366a; V34e | -iritteviing* (it.) IV 297m , 357m, 361e, 620eil; V71m: '^ci-tnifte IV 357m || -tDOvfeu (ügl. -ircvfeii) f. @aiii], -iDovvcu (ögl. -luivriiig*) [f. 3bee] 111 lG2e | -unmbeit lV513e, 638ell ; -lüunbevuug* III 567m, 581a; IV 249a :| -iiniu'c^:;ußcii* lY565am] -ivüftenb IV 230m, -iDÜftimg* [f. S^iilhine] I 159m [am @tevueul)inimc(j II -jcic^ui^* ]. Süiiieteii, yUM\kde, @tenic ii. toiele 5lrt. | pl. -uiffe 154a, 66m: f^ftematifcve I55e || -jcii;eii II 68a (man -3eil)e); -jienmg* IIl28m, -m 1193m || -jireigt 111521a; mm. lV331m J -jtüeigimg* 21. (eig.) 1194a, 102a; 33. IV 331m Vefpafian (Titas Flavius V-us, vom. ^aijev) II 220a (3 ei t), vesper (Venus) 1114676 Vefpucci(Amerigo; lat. Araericus Vefpucius ob. -utius; Americo II494e, Alberico 11493a; 1451-1516) [aud) Hcfi Amerigo gen. Il327e, 8m, 331e, 492a,e, 3ell , 4a, m,ell, 5all,m] 1 73m; 11323a, 489e-49Üm, lam, e-2m [492e-6m (Oc|. 5m-6m)] || 3iifQ^e: [eine ld;t: ng [. (Sigcnfd;. || Amerika iiad; ibm benannt II 539e, [489c-496 {®cid). n. feine ^ev* t(;eibigung)]: America, -ci t. f. *^Hylac. ; terra di Amerigo II 490a :| ba^ er ben Diamen anfgebvac^t, gegeben; aiif Äavten gefegt Ijabe U494me, 6m; (Sntbcdung Stmcr.'e ob. be5 geftlanbe« ilmi ji:gcid;vieben II 494; Hylacomylus 11490m (Americi terra), e (America)'^ 3a^i* 1497 [ügl. ^ieife] 11492m; V. l;at nie i.>evfud)t bem neuen (kontinent feinen Flamen beijulegcn II492e,5e | feine 9ied;tfertigmig U492am, (2c^ulb(o[ig!eit II [492e-3, 57n-6m], ^evtljeibigiing f. allg. || Anghiera II299e; ev glaubte nnv ba6 i3[t(. Stfien berii(;vt ju IjaUn 11277e, 462am, 491m\\ ; S. Augußin f. SJeife; feine 53evi(^te 11492e,5a; brafilianifc^e Äiifte 1154m, III {328e-9a, 345a, 361a); «riefe 11327me, e-8a, 491m | 3 Sano^en 111209m, 545, 9e-350a; Canopo fosco 11328m :| las Cafas über V. II [493e-57n], dbavaftcvif. f. (Sigenfd;. , Citarma 11323a | Fernando Colon 11492a; Columbus (Chrph.) II 49ie [?ob], 4am (ßntjiielHing) :| Co- pernicus über V. II 49öam; Dante: 4 @terne 111329a, 360a, Ime \ [(Sigenf Gräften, (Sbavaftevifivnng] (feine ^(d^tinig, 2eb über i^n) [f. ferner: nngünftigeei] II327e, 490am, le-2a, 4m, 5e-6a: ru(;mrebig II492e:| ©ntted ungen , entbecft li!änber 11493a; @elcl;rf. f. Äenntn. , fiibl. §immcl f. ©terne, mitHojeda III344e-5a; Hylacomylus [a. Amerika^ 9^eifen] 173m, 11490me; Äenntniffe, ©elekfamfeit 1154m, 327e, 490a; fiibl. ^venj II331e, $?änber f. gntbedt.; [Sänge] 11335m, Sängen-50Jctbeben II 488e; Scben.^befc^r. 11491m, 2ob f. (Sigenfd). , 5D?.igcl(. 2Bol!en [i^gl. 03 Sano^en] 111345e (ob ev fie nid;t gefeben), S. Marta 11323a (@d)iiee* berge); Pierfrancefco de' Medici II 327e-8a, 491m, 2e; 111343m, 361m; 9^atnrf^i(berungcn 1154m!l j (4) navigationes [t)g{. ^leifenl 11490m, 3e,4a: üier II 493a :| 9ieffe [f. na^I^er Juan V.] 11323a; [perf. n. Vefpucci ^^ — Vefuv: 5liiebnid) 1163 Scbeiu^i^evliaUnifie] (f. jvcc. ^n],, tcf. ßigenfc^.) \\ 490am , le, 2ell-c?all, 4a, 5e-6a; ^ilct II 490am, 2e; mit Pinzon lii 328e-9a, 345a, 361a || liibf. ^orarfteru \\\361am{m): manc^tl IlI328e-9a, 360.4 ] füM. -fieviie III 329a II feine ^ed;tfevtit|iiug f. ^Amerika \\— DJeifen [= uavigat.] II 49.3a,e, 4a, 6a; III 328e-9a: toiev II 490m (3a), jtrei II 494a, 1*^ ii. 2»^ iI495a |: [^ii^gak, ÜJebacticii] (tgl. navigat.) 11490m (Hylacomylus), üoii V. uid;t i;evau^gege6en 11492m; Ü6ei)etjung 111209m (lat.), -cu II 492m :|| üeeife [@eefal)vt f. 3*^]: 1497 (angeblid^e, feine) [ügl. falfd;e 3a(n-5aI;IJ 11 49iw, 2m, 5we, 4m-5a; 1499 (mit Hojeda u. Cofa) II 49ia, 4«ieTl'M 1492a; 2'Mb. , III361am; B^' dl. cb. 3eefal;rt 11328a, 331e-2a; 111350a J: S. Augußin 111345a; feine 33erid;te II492e, 9M>c* vid;t 11335m; falfc^e ^al)\ial)l [tgl. 1497] U492am, 8e, 4e-5a — 1| ^evjog Renatus i)cn Sot^v. Il490e, 2e, 4m; rul)mvei:ig f. ßigcnfc^. ; Schoner II4Ö0a, le; ©eefalul f. ^eife | fiibl. ©terne, fiibl. §immel n327m-8a, 331e-2a; llll51ami|, 175a, 328e-9a, 345m: gegen ben @iib^cl fternavm II123e J2:üb II491m,e; nad; 11493m, e:| ungünftigef> übeu \\}\\ II494a,m, e-5m, 6a; feine SSevtf)eibignng f. ^Amerika, \\)m ivirb baö 5(nbren gebii{)venbe 3 ngef Gerieben 11494a || — 2) Juan ^'efpucci (3kffe Amerigo's; 11323a, 492a, 3a,m) II493me: ii6er Colmenares 11323a; [^erf.] II 323a, 492a, 3a Vefta (4*« n. planet) I95e,9t^>Ian. III 426m ;| ber Pallas nal)e I98a; (gtövungeu HI444e, 519e ||— Veftinus (Hadrian's ^ebrev) II 45Da [SBiirben in Alexandria] Vesuv (an^ in compos.) [f. beibe Plinius. Pompeji ^ Somma , Spar- tacus] I(231e) 7m, 8m, 240m\\ , 4a, 255m, 4D2e-3a, 6e; iy229m-230a, 304a, 371am, [447m-450ra, %. 605-6]; V [39am, ST. 54me\ || 3iifäljC: Hfcbilbnng IV605a|| alt f. ?Ingbrnd;, ©eftalt, @i|>fer, Ärater, 9iac^vid;ten, Stuitigfeit | in alter Bei t IV[447m-9, %. 605am]', im 2fltert^iim f. ^eiifje, Xbätigf. :|i ^ilfc^e [f. and^ ''Somma] IV344am, 483m, 4a, 605m; y 39e: fein @oIb IV 800a, 533m | -^nfegel iy230a, 448a; V39e: ^cbe I 240m :\ -anregen V(25m) || atrio f. Cavallo; aiiffleigen f. Äcge(, 'iL [= Hebung, dxl).] IV569m; 5Iiigit IV478e ||— 2rnin>rn(^ [= (ärii^Micn: ba§ hier angefd^Icffen ift] (f. gener, trater, 2aM, Söaffer), -%. (+); 53. emotion (°) |: ein(e) Oeftimmte(r) [üg(. ^InfjäM.] : ber be^^ Plinius, 79 p. Chr. 1180a; IV0449a, 450a, 519m, O600e, 5m, 6all ; 1631 IV639a; \ 54mc (SnWnift), (95e); 1794 IV547me, O600e; 1805 IV274am, 489m, 514m;^ 1813 I445e; (Snbe Dct. 1822 I 239e+ (bie tegel be^ 2l-f>), 244a; IV 478e, 9e, 484a, O600e; \ 39m-40a', 1845 IV(472e)9e; 1850 IV478e, 1164 Vefuv: 5tobru(^ — ^e oßOOe; 1855 IV 560m , ogOOe, 5e :H 5(ii«t)vi^e (*); 33. ev4>ticucu (0_*)^ _(g. lyeOOe- fccftimmte [öj}!. StiiWr.] IV477m, 8e, 9e ||: alt€(v) IV447e, aö er au^mirft [i)gl. ^(u^tinuf, f. f^>cc. 3nf.] \245am, 6am, 445e: IV229e, 311a, 483m, 4a?n; V59amll | ?lnöiiMirf IV229e;: -^^iiegel IV229m,(; (©eitemuänbe), 21le{l)oä)) | 5hi«U>nrf linge 1245a; IV279m, 5i9m || «efc^aff. [a. ©i^fel] i V447e, 8m ; 53 e f d; r c i tMtn g I V 447e-8a, 605am{n,m) ; '43 e ft e i g n n g , beftiegen, bef nd;t f. ^nnf. 1 53 i in ö fl e i n I V [449-450 (fein 53.)] : tet)It IV427n, 449m, 484am] ijon if^m f ruber aiu^gcfto^en ? IV449me, 450a; i^on ibin l;er\)orgebrad;t? IV 450m, -tiiff IV 569m :| brennenb [i- gencr, Gntsiinb. n[li\] IV 181e | atrio del Cavallo IV230a [GOöme]: 53cben (ccvaiibert), §öbe, ?age [\ 605e\\ :| Xl\mp\c V24a, 2)cnner [= Ärad;eu, gel;ört] 1244a; (Sinfliijl, eimuhf iing : [a\\\ bie ^erne] IV 6ü0m,e; (Sifenglanj I279e, (gntferniing IA^306m, (Sntftebiing [:|: §ebnng Hiu\] IV 450m; ©ntjünbrnig [4: 2;F)ätigf., brennenb nfiv.J IV448m, (605m jum 2;beil); f(. (Srbbeben, -ftcjjc f. trater, -raub | (5rf)ebnng [= Hebung \\]\\\] (f. ilrater) 1245m: -^ö-tegel IV271e:| evfdein. f. 5tn§brn^, (Sr* fdjiitt. f. trater, (Sni^^ticn f. bei ?(it^brnd; | j^ener [:|: flamme, (Snt* jiinbnng, brennenb] I(231e)453a; IV 447e-8a,m,e, ö05am, 6a; V54o: -anvnHiid;c IV 245a :| ^(anime [4: ?5cncr nfiv.j IV 449a, am %u^ IV 347m I 03ebirgöartcu [= aj^ineral.] (ü ein^edie) lY 472me, 639m: ältere IV472me:| ©cgenb [= Umgegenb] IVöOöa, V95e; lueit gebiet i. 51i!f-brnd;; ©eritd; [. 5(nv%Tid}, v^rater; [®eid;id;te] (t 9^ad;u-id;ten) I460e, IV[447m-450, 51. 605-6], V 52a | ©eftalt [a. ©i^d, IV \605]: alte, nat^ alten i)cacfH-id;ten [\ {447e-8a)m, 605am, 6a :\ iMilf. ® e un 1 1 e r l 244a ; V 24am , 39a , e-40a \\ © i p f e ( : alter , 53eid)af[. I V 447e-8a', -form [= ©eftaft] IV 605a | ©eftalt [= -form, i^gt. ^©cftalt] IV[ö05]: alte IV[605am], 5>eräiib. ib. :| $i?be IV 523m, mebrere @. (pl.) lY 605am II ©(immer [a. $!aM] IV 477m, tein ©clb f. 3(fc^e j .^ebnug [= ©rb. , 5rnfft eigen, anfft.; if (Sntftebimg] IV 279m; iU\ne^-m I 310m.e II §i.U}e [a. ©i^fet n. a. Sbeife] 1255m; IV2.90e, 523m: iO?effnng IV 390m, 5?eränb. IV[590]; [im S^erpttiiiB] 1240m, 418e; 11 379a; IV30e-31a, 293a, 399m , 435a J §i)l)cn lVö05e: beftimmtc TV569m || bDl}( IV 605m, 6a; C"^.oriibIenbc IV 478p; ba^ innere [a. tradien] IV 605m, 6a; 3"ftttnt f. metecr. j tegel [f. Wdjc, 5Int^brnd, 2(ih5trnrf, Vefuc 5!e — ^ lia^ erl;e6iiug, (SniVtieii, ed;lacfeii] lV229e,482e; Väöa; ~Ä. {^^)\\\4^Jlm, IV 484a: auffteigcii IV 279m :| Ä'cd^falj f. (gtcffc, Ävac^eii [ij: S)oiuiev, j^el;örtj 1244a (im 3iuievn) ||— Ävatev [f. ®d;(vi(faifeije(, SpartacusJ [278a, pl. (*): alter IV (448a); aii6 beni Ar. fcimiieiib V39a, Shiß- bri4^ili--t:* IV547me.; -büben lV229e, 2)nr(^incffer lllölOa; flciiic« (Svbbebeit , immer njieberI;olte (5rid;iitterimgen [togf. -rniib] l\ 229m-230a\ (Sr^ebiiuge-Äv. IV634e (nite SSaiib) [= *ASomwa], (5vfc^iitt. f. (ivbbcbcu, ®eri'4 lV274arn; im Ar. IV 181m,e, 229e; tlciiier llfölOa, mnöiu't. Siitcnf. (im Ar.) IVlSle, neu geeffneter lA^450a||. dUn'ü [i^g(. ©(.] I 278a, V89e | -raub IV lila: am Ar. 1222a (^^evicb., vcgelmafjige (Srb' ftc^e) [= Ärater: (grbbebeu]; rH>d;fter [[. rocca del Palo] IV290e, 605e; maguet. 9^eigung IVllla J -räuber IV181ni, 271e, 605m, 624a || ^paiUw 1278a (luitetciuiatj), alte Sanb f. ©iIjebiiugg-Är., in SBolteu V39a— 1| !i\ige lV447e,605a || ^a\)a lV571a, -2. \95e- pl. Sauen (*) lV448e, -S. IV 639a: alte* IV 480a, 639a; -Slu^briid; IV 489m; 53eftaubt^eile IV472e, 9e, 480a, 639a*,m*; V39m*, 95e; ©limmer barin I460e; jel^igc, neuere IV 639a* | -ftröme IV5iia, 612e; V95e ; -ftrcm IV472e .Jl Sencit IV 472mt;, 9m,e,5l8e, 631e I magn et.: Snteu). |. Krater, Salvat.; S^Jelg. [. Ärater :[ 9}ieffnng{eu) f. ^ölie, 'iper)., rocca del Palo-, meteorcl. 3nftitut III 497m, fr^ftaü. 2)Jineralien [= ©ebirgcaiteuj IV 279am (öiele) ; alte i}} a d)- rid;ten, Beugniffe [i^ (SJefd;.] lV[447e-9a, %605am] \^amt 1236m, 449a', 9lamen IV447e :| Örter f. Umgcgenb || rocca del Palo [auA punta d. P. IV 605e] (ber ncrbtreftl. D^anb be« V. I 242m ; ber ^öd;fte ob. am ^i}c^ften ncvbl. ^vaterranb. .. IV 6Ü5e, 615e) 1242m |: §ö^c ib.; lV290e, 399m (43oa), 605ell, 615e: iBeränb. IV590 :| 9J?ef[ungen 1242m, IV 590. II [^erfonen] (kfiic^t; befliegen, «efteignng [IV 353a]; Unter* fuc^ung, 2)ie[fungeu) IV297e-8a, 300«, 344m, 590, 44 9e; 9Jaub [f. I)^ Ärater] 1242m; JHa^MÜi [f. and) **Süm»m] IV 483m, 4am; V39m; [9iiil;e] (t?gl. ^uebr. : 3n,>ifd;eur. ; au^gebranut, 2:f;ätigfeit) 1 236m (lange), 4o2e-3a (im 5l(tertl;um); «Safmiaf ). ©toffe | (äiufiebelei beö Salvatore (IV 569m) cb. del S. (IV230n) [i^cn San Salvador IVlSle]: magiiet. Öuteuf. IV18le :| Salj |. ^cd;-, Stein- | (Sc^Iacfen (an^gen?orfen) IV 229e, 311a, 514m: -fegel (im Ärater W 615e) IV 230a, V24a (einge^^ l'tiirjt) :| ed)lammftrcme V39m,54me; [(gd^rift] IV605me, 6y4e, 9e; ®d;mefel IV589e, (£eitenn>änbe f. 2(uötvitrf§-ÄegeI, ©eufnng IV 605m, ^Vitien IV 605m, (Steiuialj j. Äratcr | [«Stoffe] IV603e: Äcc^fals IV602e, Salmiaf lV612e :| @trom f. «Baffer, Ströme f. @d;famm | 2:r;atigfeit [:\: (Sutjiinbinig, bvennenb, (^euer; ijgl. 9iu[)eJ: alte \\447e-8a, t-9a, G05am; [cor alter ^eit] \452e-3a :| Sl^eile IVö05m | 2:rad;Vt IV 484m: ;llu5ie()ung IV 181m, -%xt l\ 472me :| Suff [a. ^imöftein] [\ 449m; Uberfd;n)emmr.ngeu [vgl. SBaffer] \ 38e~39a, 40a ; Umgegenb [= ©egenb], Örter beim V. IV 448'.': V39a,e; Unterfud). f. ^ern; l^eränbernng f. ©i^fel, 1166 Vefuv )S — inel 6 0 ^'6hc; ä^ovgänge f. Slit^'bnid) | äöaiib f. @rt)ebnng!?-^rater, ^Samma; Saiibc f. (Seiten- T Sa] [ev [ögl. Ü6erfc^n)emm.J V 59m-40a (39m) : -2lu§hü(^e \[38e-4iJa], @tvom \ 39e :\ SSclfcn f. Krater, B^itgiiiffe f. 9?a(^vi(^ten ||— 35e[ui)ian 1279m, pl. -e 1245a Kongliga Veten fkaps-Academiens HandJingar (t»cii Stockholm) I472e, ll[616a; Vettius Valens f. Valens *S5i6raticii f. ßvbbebeu, vibrio OiifiificnötK) I488ni, Vic (Sluttevgue) lV461e, Vicdeffüs {Xhal bev 'i)3l}reii,y V67e; ^icefliiig f. Mexico, Neapel; Vicelius (Georg Wicel cb. Wicelius, 1499-1585) II 489e [Sc^vift iibev i(m] I 35iiUaii t)on S. Vicente (in @. @a(babor) IV [54.9a]: 5(iuH>nid; IV 545m (iieiiev), -brüd^e IV545a; (grbbet^en lV543a, iicd^ tbätifi lY 545m :\ Vicenza (im 33eiiet.) 11493a (raccolta di) || de Vico (f 1848) |: fein (iimever) dornet III 570me: St^Iiel III570e, (S(em. III tei 57i7n, (gut* becfuug 111577m, @ti3nmgeu bmd; Mars 111512m :| Orion III337e (3 @tevue im £ra))e5), [pexl] ib.; Saturn III526e-7a (33eobb. , evceiitv. Sage), ^«tiabb. UOla; Venus ni493e («eoBb. bcv gfcdeii, 9tctatioH):||— Victoria 2(. 1) (12»" IL ^^laiiet) lU 376m , Vllüm: 5^[^ftnllb l\ b. Soime 111436a (mittL), 515m; (Stern. III 5i6a, ViOPam; (Smbedmig lII42öe, 460m; \ 109a , 117a; e^ceiitv. (Oebeiiteube) ni455e-6a, 9a :) 2) 'ed;ift f. Magellan :|| 53. (geegr.) 3) Victoria Channel (avct. Slmev.) IV65e I 4) r-2anb 2t. (gegen b. ^l^l^ol) 1307m; 33. (gegen 1:. (g^cl) ll93e-4a, South V. land IV99e-100a (anf U>e(d;em n)al)V|d;. ber fübl. ä)^-ignetpcl liegt) :| 5) V. street (avct. 5lmev.) IV99e— 1| Petrus Victorius (Pittro Vettori, 1499-1585) IIUP4m (@tenitafel) | (5a^\ Vidal: Azoren IV291a, 580e (tarten); 58nlfan l\ Fogo IV 524m, it. ij. Pico IV523e, *'l^k l\ Teneriffa II 414a (tvigcncm. geuieffen) :| ®raf Carlo Vidua (di Conzano, 1785-1830) IV407e-5a (in eine bei^e @d;tDefeIqneüe anf Celebes tevfnnfcn), 8a [pcxl] | ^iet) (and; in comp.): -fieevben 1492a, II 78m (reiben); -bivten IV356m, jnr Svänfe ge^enb ITI211e :| la Vieja f. Rincon \\- Viejo 2(. (33ul!an W\ 5(reqni|)a) IV549am,a (nnge* benvev Krater) | 53. el Viejo (55nlfan bev Maribios) IV[54ie] e-2a: 2(n?- ivüvfe, teftiegen, 013()e, 9}Je[inngen, friil) tbiitig IV54ie; ucd; tbätig IV545WI viel (in compos.) [f. secnndum: begabt, bevnfen, befd)äftigt, befd)ifft, beftvitten, belvegt; gereift, fammelnb, nmfaffcnb; üevbammenb, üevki^cnb, i.>evfVH-cd;enb] : -artig 11 28a, ^-avtigfeii IV 257a; -bafig 1334m, -be[d)äftigt II 17e [^n *befd;. Iiin^nsufügen]; -farbig II 91m, 102e, 131a, 173m, 363m; 111180a; -geg fiebert 1308a; II 60m, 150m, 21 3e || -geftaltet [= -ftaltig] (i. Ü^ebelflede) I308e; II87a, 102e, 136e, 153a, 174m, 444e; 111458m, 490m; IV 236a, 311m, 394a; V81e; -geftaltig 11405a J ^-geftaltung \317me \\ ^^-rebenbeit Illl5m ( -feitig 11206m, 215e, 8m, 239a; IV640m, V4'; 8-feitigfeit 1284m; 1184m, 160m , 179m , 395a :| iner ^ — Vinci a(kj. 1167 -tl;eilio 11218a, 33-Um[jcii II (206m); iB-3iiiigigfeit II 175e ||— il>iclc 11 249a (siigleid)), ^Men;cit [f. dmlmt] III 157mll *alto del Viento ((ScrbiU. 9ieu-@ran.'e) IV554e || bier (in compos.): -icfi^ IV569e-570all , -feitig IVöTOa, Vierwaldßädter ^Bec 14:10. {^pch(), iSkx^ahi V20ell J SSievtclia()i\^-i2d;vi[t f. deut/ch || las Vigas (2)eif ^W. Mapa 11. ^evctc) lV350m,e, 434e, 568m: Vigiie (Godofr. T.) 1483m (Himalaya), 4e {Ladak)\ Vignette III 355e || Vikrama (iiib. Äcnia) II40m; V. imb ürvan [ob. Vikramorval"i illlTe] (inb. Svama) II 40m, ii/we J Vikramaditya (iiib. ÄtMiip): gläiijenbc (S:pcd;e 1178e: an feinem ^cfo 1140a (l'odjgelnlbetcn), 114m ''■Viicanoto (^evn) %. (Dvt): @e6ivg§ftod IV557e, cftl. ed;neefette IV321mTS3. %k i)cn F. [IV 557e] (iBuÜan in bev öft(. dovbiüere) IV 321me, 557e: §cl)e, Sage lV557e:|| 3>iIIa (= Sanb^au^) IV 365a [®übanier.] | pl. 33il(eu 1118e, 79m, 102m: vcmifd;e II [25e-24, %, llOme] II Villalba (Joaquin de) III 4iöa (epidemiologia esp. : SScvfiufternnp) | Villalpando (9^ f. @iianaj:uato): ^^cr^I;l)r IV 478a, 638m; (ganibin IV 478a :| Villarceau (Tvon) III571e-2ail (innere Scmeten), 642e-3m (2)o^pelftevne) ; volcan de Villarica (Sf;ili) IV 553a, Villaut f. Belle- fonds | Villemarin (Abel Fran§ois, geb. 1790): ber beif. Bafiliiis, eloquence chretienne II Ulm; gvied;. ütcmane II 106mc, S3itliotBef bc8 Conftantin Lafcaris im Escorial II (289e) 465m, Longiis II106me; melanges histor. et litter. II 106me, Ulm, 465ra :| 35itten [. tei 3Siüa, ßrochant de Villiers f. Brocliaiit *rio Vinagre (einbeimiid) Pufamhio; f(. §Ui§, (2d;tüefelii»affev am 5iI^^ang be§ ^uvace) IV[250m-ia, 51. 502m]: «eftanbtBeile IV250e-iall, 502m; dafcaben IV250e,502m; 9JJiinbung in ben Cauca IV250e, ein Ximi nntevivbild; IV 251a :||— Vincent % (^ev[.) 1) Alexandre Jofeph Hidulphe (get*. 1797) 111473a (mscr. grecs rel. ä la musique) 2) Wil- liam (1739-1815) IV381m (periplus maris Erythraei, djebel Tir) :\\ 53. St. Vincent (geogv.) 3) (iveftinb. Snfel) I. (Snfel) IV5P9e: öielc (SvbftcBe IV 496m, 599e; ©etcfe l\496e, mm batei IV496e :H II. S5nl!an l>cn St. V. \215am, \\[599e-600a] |: 3In§brnc^: 1718 IV599e; großer bon 1812 \215am; [\599e,600a; folgen, Sirfungen IV 59Pe- 600a ] )an^hxM)c IV22öa:| Untergang ücn Caracas IV öOOa; irett gebort I 2i5am; IV 22öa, 494a, öe; nntevirb. ©etöfe, Äanonenbennev I215ajn; [\496e\,600a,am; ^ohe IV599e, ^ancnenb. f. ©etcfe; Ärater, Sage, Satoa, -ftrcm W 600a; Ian,ie dlnht l\ 599e, SBirfnngen f. ^THötn-nd) |I 4) (3Sorgel\ in ^evtugal) 11477a, m, 8a — :|| Vincentius Bellovacenfis cb. Vincenz l^ün Beauvais (Vincent de B. , f 1264 ob. 1256) 11268m, 280am: SD^agnetnabel II294me, IV52e; 9iatur[piegel ob. spcculum na- turale (11286m) II 2gl. öcoI.) II 389a -H Vindhya-Siütc 1 15m; II42a, 432e-3a; V- iBölfev 11 195m :[ Vinland = Wioland \\)>\o\ttt [f. ©teviie, ©tva^Icii] IV12a, G4m: (S^tvcm III 300e J SBioIctt III 128e, 9a,m, 309a , 480a , 539a *Viracocha (@ctt bev ^eni.) IV 321m (jtcin^>el); Virgeu gorda (tucfi* inb. 3ufe() IV 599m, ^nihn de las Virgeues (SiU-dalif.) IV440flmI| Virgil(ius) (Piiblius V. Maro) |: Aeneis \\19me{e), 108m; IV535ni: Servius^ad Aen. I 463m :| georgica (?niib(^aii Ill9e) 11108m, 111413m; Inarime IV535m, \!aubOau = georg. , iil>ev Lucj-ez lIlOTe, Macrobius I78a; 9iatuvfTictü^I , -[c^Kbeviüig \\[19me, 91. lOSam]- iBeifiuftmniß III 413m (luic^ Cäfars ütübe), Viilcani domns \'64a, ^^it 1140a :|| Vir- ginia (50»"^ 11. planet) V116m: (glem. VlUa^n; @ntbedcv V 1 14a, 6c; -HIU] \ 114a y Virginien i;2^I;ei( \)Olt SBeißlluilllievIanb II272e, 3m; @vcB-3vIanb 11273m), adj. iMvginiid; (*): 2lii)tebfcr 1342a, 93vcuiti]a^ IV 257e, celtifd)e ®pvad;e 11460a, Columbiis 11301m (l^ätte ^iiigefür;vt ivev bell foiineii), 'com V. aiiß hlaiid WoölUxtl 11273m, Äälte f. Sinter, ,n(=©efid)0 11336a, 488a |: ^ificiKV :-5»abiuS 111521m, -9?abicn I93n; -\m\M III396ralI, 4l7e!i || Visvamltra (^evfcii im SRama^niia) II 117m, 449m; in209e; Vitellius (Aulus, reg. 69) 111542a (Ifagev), am (aiKnibfinfr.) ; Viterbo (vom. ©cbict) IV518e (Jeiicit), T7h*-3nfern = Fidfchi-%, mtvificivt (= inngfaft) 111165m jj Vitruv(ius) (Marcus V. Poüio) ['. bei*. B^'it] W 606 am: gegen avvibc^fenavtige Scmpcfiticiieu II 79m, 5M;itcctiiv IV60(Jm; iiiitev Anguft lebeiib [i?gl. ^eit] lV44Pa, 450m; S3iil>ne II 93m; makxd II 127all,m; ^(aiteten I11422me; im Plinius iHnfonnuenb, \)cv PI. let^enb [ijgl, ^c'\t] \\ 606am', pnmox Pom- pejanus V25m, ftvcng 1179m, %x-2Bnffer IV503m, U(n- 11452am!i ; Ve/tw IV44<5e^9a, 459m; Segmeffer U470am', Seltbait, -fvftem III 422me, 465e, 6m; ßcit [a. Anguft, Plinius] IV450n), 470am, 606am :\\ Jacques cb. Jacob de Vitry (f 1244): ^omVa§ eviviibiit II294(', 482m; IV52a,me; 53efc^v. tocii Paläßina, [pevf.] II 294e, lV52a;|| i^a^ Vivaiais (^roüinj be^ 2au3uebcc) |: SSiilfaiie. »ulfan-®viiv^e i\ 372a, 454a, bSOn^ 607am: aufgebrannte IV 310m, alte Saöcu lV372a; 2)2e«ve^f eine IV 454a, 607am J öulf. ©ebiet IV 439a || Viviers (im 3?iöarai«, an ber di\)cv.() 111547m [afti-cn. 33eob6.]; Vizcaino (Sebaftian; Üicifen 1595-6, 1602-3) n266m, 311m ((Sntbednngen) de Vlaming (Willem): ^]\\thl Ämßerdam u. St. Paul entbecft IV 586m, 7a,e; (gmi*. (1696) IV411e, eW^journal IV412e :| Vliefsivgen (auf bev Sni'et SBalc^even, in Beelanb) 1219a ((Srbftcfje 1828) SSccal III478.'n(b-veid;); pl. -e 11161m (u. Scufcnanten: «Scubevnng), III 478am (bei bcu Ägyptern) J iBccalix^mug II 161m So 13 gel [f. (Singt).] H307a, 314m; sing, ißcgel (in compos.) || 3ul : S(u!unft 1403m, [SIrten] 11314m, 33au f. ©tructuv , bunte 11125a, [bei 2)id;tevn] II 35m, (Sintt;eirung I382e, flattern II122e; pig ber 5b\ II 50ie-2a(getT)id;tige geigen), I11201e-2a; foffile, terfteiuevte \290a\\,303a (ungeheure); [frembe] 11314m, [gemalt] II85e; ©ejang II28m (lieblicher), 34a (SBettg.), 52e (griil^g.); getöbtet 111623m (tnrc^ e. SlerolitbmfaU), -Fjäufer II23e, -Ijiiter II192e, -Snfel IV403m, in ber 2uft lII201e-2«; mebifc^e, l-^erfifc^e 11416a; fingen [f. *iBingi\] II 46e, 57a; @ittcn 11 63m, (gfelette IV 264m, ©tranbö. 11314m, (Structur iF463e, ftumiu f. i^erftumm.; ungebeure, i?erfteinerte f. foffife; i)erftummeub(e) II35m, 125a; 23albi\ 11314m *Vogefen [[. ©anbfteiuj: Oneüeu lV498e; ®Venit IV 635m, \(70m)\ [Xo^>ogr.] IV635ra JCarl Vogt; Elie de Beaumont IV 489a, V89a; „©eolegie", 5lugjug Steno's V89a J Joh. Voigt (geb. 1786): Copernicus II496e-7a,e, 8am; [vev].] II496e; „@e[c^. ^reu^en§'', ^reuBiicf;e i^iifre (alter SSer!e(;v) 11 411m :\ Voigtland ()ac^fiid;eg) V 68«i (Kranit) volcan (= 25ulfau) IV355me, 7a; pl. -es (*) IV404e: de aguu [l Guatemala] IV 261a*, de fuego [f. id.] IV 261a*; !le du v. IV 400m , uneigent(id;e IV 4050"* J volcancitos (= (gd^lammöulfane) [f. b^. Turbaco] IV2ö2m, volcanius Vö5e:|| — Volcano 51. (3>nfet; 2i^arif4>e IV 290m, bei «Sicilien): alte Dramen IV295e, 6m J 53. (33ut!an; auf ber gleid;nam. Snfel I456e) [and) Vulcano IV257a, 459e] 1245m, 456e; IV 372a [523am 2i. 18]: im mttxt\)mn IV296ra, Siuöbrüc^e IV 525a; 3)ämpfe, (Sjr;aIationen IV 4506; gumaroten l\ 523am; ^öbe IV 290»/, 5e,523a \ Krater IV256e-7a: im Ar. Seien 1245m, Spalte IV459e :( SaDaftrcm, Cbfibian IV482e; ®clen, e^\ilte f. trater; Stoffe \Y523am\ tl;ätiger 35. I456e, I^iftorifd; t^. W 371am Völcker (Wilh. Heinr.): „e^ern" 111200a (bei Homer n. 21.) | „ferner. Oecgr." II430e, 111200a; „m^t^. ®eogr.'' II418e :| Söanbermig ber lo Il(173e)418e, ba§ 9^^ erbliche i>on ben bitten bem SBeftcn ^ugefd^ric ben ufm. II430e ißölfec i^p. = ^f^ationen [ba* juin 'ü^eil bier mit nufgenemmeu ift] ; = 91 V. JjuttiboTkt, Sii-^u\fi. V. 74 1170 ^ölfev m Slbfta SSüIferfc^afteii , SSi31fevftämme ob. S^olfeftämme; = SSöIfervaceii mib aubre compos. [f. ^ar. 4]; ij: 35i3Iferleben, 2e6en ber a; :^mn\\ä}, mtn\d)tr[, Min]ä}i)dt ufn).; to.ql. @tl^nogva^I;ie , et^notogifc^) [f. (für pl. ober sing.)- allgegenmärtig, d^riftlic^, (ipo§, cuxcp'ä\\ä}, Raubet, Wirten, 3becii, 3äger, mittdmm', mciä^Ux-, Orient, ^t;antafie, ^(;t;fif, ^oefie, ®tenie, Über- Ueferung] I70m, 169e-170m, [378-386m, 21. 490m-3a] 383am, 489ni, 492m-3a', lUOe^lla, 178e, 183m, 194-5, 403e; U\586a, V57e; k- ftimmte [a. 5Iu)ääl;Imio, Srinber; it. nac^^er -ftäntme uftt}.] IIila(175e)7 sing. SSotf [burc^ * Bejeic^uet] (= ^fiation, 3Si3Iferfd^aft nfn?.) 1) (gett),) I 205m (385e); II177e,8m; 33. (ccüectib) II94m,363e; S. (Cef. S3eb.) III 38a (öon (Sternen); ein fceftimmteg [. -ftamm :|| S. SSöIfcrftämittC (biir^ toorgefe^teS ° !6e3eid;net) [bie[e8 nnb bie folgenben ä^nlid;en dont^ofita n. SSövter, gleic^bebeutenb mit iBölfer nnb ^olf, «werben unter eignen 3^i<^?fi^ für bie 3uf% mit bem einfachen Sorte ijereinigt] I331e, 383a; \[44a, 111471m; beftimmte 1 383a J sing. 33ölf er ftamm (° »or- unb * nad;* gefetjt): ein beftimmter 111482m :|| d. ißolfgftämme (+ ijorgef.) I169e- 170m] beftimmte II30e, 54e; 111441a J sing. Sßotfgftamm [+-*] (= m\u fc^enftamm) 11259a; ein beftimmter 11 160e, 237a, 253a 489a; IV562am ;|| 2). ©tämme (bloß, o^ne ßufalj i)cn 5Bc(t) [x borgef.] [f. gried^ifc^] I 16e; beftimmtc 1380a; lIGOra, 160m, 198ail, 245e, 290mll Jsing. @tamm (X-*) 11170m, 246e-7a; ein beftimmter II 146m, 170m, 246e-7a, 270e — Ij— paraUclcii in ben ©liebern nnb 3nfäl5en: 1) benad^bavte, *9^ad^bar»., umttJofjnenbe ; 2) befiegte, iiberlTJunbene; i?erbrängt; 3)93il* bung, Snttnr, ©bitifaticn, -gefittnng; 2ln§bilbung, ©eifteßbilbnng; — gcbilbete, cnltibirte, ciöiliftrte ; menfc^Iic^ njerben; — böbere, eble, bod;* begabte; 4) -cl äffet*, -familie, -racen, -gru^^e; 2lbftnfnngen ; maffc(n), -I;aufen, -jüge; -ftiitben, -ftrom, @trcm, -n^eUe; 5) ßigenfd^aften, S^araftcr; -geift*, -fmn*, @inne§art, Sf^eignngcn; Biift^i^^? 6) fvcmbc, frembartige, onbere; ferne; 7) Trennung, Stbfonberung , iBereinjehmg, 3erftrennng, SScrt^eilung; getrennte, i)-trennenb, -fc^eibe; Stbneigung; 8) nn* gcbilbete, ttjenig cultiöirte, Uncuttiir, rcf^e; trilbe, öevivilberte; — niebere, nntcre; 9) S^erbinbnng [-^ ^Bereinigung], ö-öerbinbenb ; SSer!er;r, -i^er* !e!)r, dontact; ©efeüigfeit; -briide; 10) ^Bereinigung [:j: SSerbinbung], ©nigung, 35erfc^mef jung ; SSermifc^ung , -2)?ifc^ung, ©cmifc^; 11) 55 er' tt)anbtfc^aft, i)ern)anbte, @tamm-2t^nlic^!eit; — Stbftammung, 5ib!iinft; 12) SBanbcrnng, -n)anberung, -bemegung, Übergang; njanbernbe, ein* tvanbernbe, eiugenjanberte; (Sinbruc^, einbred;enbe, einbringenbe, berbrängtc; -flntben, -ftrom, @trom, -ftrcmungen, -iDcße; ftva^e, -briide — 1|: ÄlpbölJft ^^^ 3nfa^e (in compos. Sßijüer- [rairb nit^t begeic^net] unb 5öol!e- [onxä) * bej.]): abhängig [= ©nfl. uftD.] f. Älima, 5lbfunft [= 5tbftamm., f. ^ar. 11] II 7a (öerfd^iebne) , Stbneigung [f. ov bell ©eftmieu UU81e-2a,am^ [mttxtl)un\] \ 57e :|| aiibeve [f. ^av. 6] llxieOm, 178e; i)cu einem ^. jmn anbern* [= tooii ^\ ju 33.] II409e, Hl 468a II Einlagen II (252a), 2(imaten [:|: ©efc^.] 1140a, 5tutriek 11 °259a*; [5liif5äf;linig] (= ijorj. beftimmte ki pl. ii. sing, ber aög. ©teilen ^-®.; ögl. Sänber, a. tveftl.) 1 166a, 380a, 3m; U 175e-6a, 181m; Sln^bilbnng [[. ^av. 3] \x331e \ hzQahtc [f. ^av. 3]: l;ed;6cg.x II17öm*, 259a; i^ieikg. II 186m :| 53efel;nmg 11442e, benad;6avte [*^av. 1] l + 352m, Befiegte [*^ar. 2] 11273a, u^cbnrd; beftimmt [= (ginf(., abl;ängig] f. £eben; belüegt f. -leben*, -beiuegnng [[. %^ai\ 12] 11241e; (Srirad;en be^ Selün^tfeinS I 4e || SSilbnng [*^av. 3] II(+213a): b-efäl;ige II 403e, ^. mel;vever toermifc^t II 184m J -bilbnng II 103e || -briicfe [f. ^av. 9 n, 12] II171e| ei;ara!tev [f. ^ar. 5] (a. -leben) I331e, II44am; -djax* II 16m, III 8a :| ©toilifaticn [f. ^av. 3] II195e, citoilifirte [it.] 11260m Ij -claffen* [*^ar. 4]: l;öl;eve I 18e; niebeve II 25e, nnteve II 24e Jclcij'' fif^e 1 105m .|| (Sontact mit 35. [f. fax. 9] II 158m, 186me, oi95e, 7m llcnltiöirte [f. ^ar. 3]: alte. 11183m; fviil; c. II 100a, 196a; nvalt c, II 186m, irenig c. [[. ^ar. 8] II X198a :|| Snltnr [f. ^av. 3] 1 34.e; II 4-32e*, (160e)395m: geiftige 1385a, -gefd;id;te II275e; -jnftanb I 70m, 308e; II GOm , 70m J Sultnvbölfer U 146-7 a, 149-150a: enrc^äif^e II U9m-150a \\ [2)afein] f. bon je l;er, -bialect* I9m; eble(^) [f. fax. 3] 1 385am:, II 44m*, (0241a*), X6e-7a*; [(Sigenfc^aftcn] (*^av. 5) I 70m; Ulla, 183m, 6me; einbrec^enb, (SinBvnd; [f. fax. 12] f. "^Rom: S3avbaven, WiUx; einbuingenbe [f. fax. 12] 11149m; [n)a« (Sinflnß auf 23. M (= a^^ängig, beftimmt) [f. tlima] I+358m; II o44a77i, 0259a*; eingemnbevte [f. fax. 12] lX490m; (ginignng [f. fax. 10] 11219a, 254m-5, 437me; (Sinrid;tnngen 11235a, einzige« 11148a*, [(Sntfteljnng] f. tjon je l)er, (S|.^od;en [= ß^i^l-'^^'^^^] l ^leten, Sreigniffe f. Seben, -familic [f. ^av. 4] I382e (f(etne); %axhe [t)gl. 9J?en[c^] I380am, II(186m, 194am); . ferne III470e, -fefte* TI44le, -fluten [f. fax. 4 n. 12] 11220m; %oxU f(^veiten I23m, -fd;vitt [a. -leben] 11137m; frei \. -leben*, gnr gveibeit beftimmt I 3S5m | fvcmbe(^) [*^av. 6] II 158m (246a), 111161m*; fvembavtige [it.] Il(246a) :| gebilbetc [f. fax. 3] 1170a (384m), II71e; ©egenben f. Sänber | -gcift* [f. fax. 5] III IIa, VlSa; ©eiftcSbilbnng II o44rtm, geiftig f. Seben :| gelehrte« IV52e*, gemeines 111217a*, ©emifcb [f. fax. 10] II 149m, -gefänge* ll37e; ®e[^id;te [i^ 51nnalen] (f. Sultnrg.) 11347m, -g. I1264e; @efd)itfe [= ^gd;iä[ale] 1379a, ©efeüigfcit I 332(\ 1172 Sölfer ©efi — ^«eibi -gcfittiuiö [f. ^av. 3] 1312a; i?cr bcn ©cftivncn f. <^rtcr, *®e|^tvne; ßf- tvenutc° [f. ^ar. 7] II 141e-2a, 3a; genjevktrcieenbc [= iabiiflr.] 11183m; -grauBe* 1213a, 8m, 402e, 443a; 111 163e, 503a; W 21üe, 299e-300a, 536a; -gru^^c [f. ^av. 4] 11149a, -I^aufen [it.J 1381m; l)cd)htQalk |. begaste, ^Ö^cve [[. ^ar. 3] 1.9eitevimg) , inbiiftvieÜ [= getvcvbetr.] [. JeOcii, im Snnern I 332a; toon je \)tx 1 381m, 2m] jebcv il+19m*, c>221e*; Äani^f I32e, III 475e; fein 35. 11202a*; \m§ fie fennen |. n?eftr., tcimtiilB 111586a; flcincve II+158m; [a'6r;äitgig tcm tlima] I5(S0m, (Siiift. bev ^(imate I -i-380m; p^\)]. -Gräfte 1227a, fvicgevi)d;ev II X270e* 1| -fiiiibe [i^ etr;no- ^ogif^/ -9vapl;i[c^] II 175e: frühere II 170m, bevgleid;eiibc II 72m J ^imbe 1 37a -11 [35. öon Sänbcrn u. ©egenben] (ügl. Siiifjä^l, beftininite) II 51me, 175e-6a, 404e-5a | Jeben [:j: 5ßclfer] l+358m, II (246a) 338m; -tckn (° imc^gcf.), -leben* (+ nadBgef.) II54e: \TJobuvc^ beftimmt 11242a, beilegte« II 8a+, elgentl. S^araftcr I3i7meO, (Spcd;en [= Beit^J 111836° große (Srcigniffe 11555m, ^ovt[d;vitt 112676°, freie« II 12e+, geiftigeS II 287e, bas inbufirictte 137m, 3eitpuii!t [= (Stcd;e] II 267eO J -m äffen [f. ^ar. 4] 11149m, 266e, 363a*; I V 6mT -nißffe* II251e :| menfp^ njcrben [f. ^ar. 3] II234e-oa, -S^ifd^img [f.'$af.-lÖJ IV 397m, m^tl)tn [= Sagen, Srabit.] 1367a | S^Jotur f. ^intbc: -gefü^I f. ottc, -n)ei«^eit f. \miht, -njiffen 1 67a ;| Di^eigungen II 340a, iiiebtre [= untere, f. ^ar. 8] (f. au^ ^ö^ere) I36m, i3ftlic^e II (340a), -racen.^= 9D^cnfd;enr., f. ^ar. 4] 11214a, »olfreic^ f. erf ebr II 142m, 8a, 150ell, 4a, 5me, 163a, 200m, 4e, 218e, 9e: 3une()nicub II 400m :|| 3Sermifd)iiugX [f. ^ar. lOJ 1384m, II 183e; -mm. 11183a :J| tocr> f d^i ebene [a. 5lHnnft, mftammnng] n+4m, +7a, +51a, Xl79e, (I86m), oi95e; 111467m: bic1eU^cn Sbeeni^evHnb. II (264a), mit bevfelBen €Vvac^e 1381m; bie ijcv[dnebcnftcn I+383m J 33erfd;iebenbeit [^i Untcrfc^ieb] IlX6a, 224am] III ^Te || jBevfc^meUnng [f. ^ar. 10] II+219a, SBevt^eihmg [f. ^ar. 7] 110290m | 33evmanbtfd;aft [*%\x. 11, tg(. 2J?en[d)ciu ftämmc] II (16m, 290m); tevtranbie 11143a :| »ernntberte [f. ^^ar. 8] II Xl47e i|. t^ielt^egabte f. Uq. \ tiele I X331e (+358m); III 0471m, 586a- t)ie(erfei II -It207a || tcn 35. jn 25.* [= ton einem 35. jnm anbeni] II 163m, öon ®tamm jn ©tammX* III 157e; 35ovnrt^eite I5e* |I— n>anbernbc [f. ^ax. 12] I491e, 11240a, 111210a :|I ©anberunö [*^:]3av. 12] II 17U\-2a: 3Ji(^tung II (220m); pl. -en II 143a, 298a (461m); V17m:|| -ivanbcvnng ST. (bieallg., ton Srrien nacf; (Snro^^a) \\[219e-221a,240\\ [Slnfang n. Uvfac^] U [2196-220, 21. 437e-8a] 220e, 240am, 438a; cv- fc^üttert ßurcV^a II(239e) J 33. (anb.) II 245e (in ^TgDpren); pl. -en U 444e —II b-treife 1382m, -ireKe [[. ^ax. 4 n. 12] 112206 | bie weft- ticken 3>. 1 186e, 8m, 380a, 430a; II40a,54a, 266m , 312e; III 539e, IV49e: [SdifjäM.] IV 49m, \va§ [ie nic^t temien IV 49m J ivilbe [- *3Bilbe, l "^ax, 8] I16m; II +62m*, i47m-5a; III (97e): ©efüM ton bev Sinkit ber 92atnv n[u\ I16m, 9?atnrn^ei^(ieit \\147jn-8a; fogenannte linibe l\°U7me, III157e; (g^rad;en Il0l47e, III157e :| Siffen 11146a I Sßc^lfakt I38a; SIBo^Iftanb I 34e, 35e, 36m, 227a :| SBo^nfil^ [tgl. Urfilj] 11244a*: gemeinfamer II143all; -^aljl* 11246a, p/it^nnft [= (S^o^ej f. -lekn, 3f^f^"C"i"^9 [f. ^^«v. 7] 111^4756, ber gemäßigten 3cne Ilöme; -jiige [f. ^av. 4 n. 12] 1 15e, 60e; [Sitftanb] (f. Be[. ^nltnr) n^44am II— 35ör!erfc^aften (= 35örfer): [bcftimmte] IIHöe, trilbe III97e *oott (in compos): -enbet I 65a (nic^t), II350e; 35-enbnng II88e (\}M)\ie), 223m (ber 2T;eire) :| 25-fDmmcnrieit II 257a, 352a; 35-frei§ II 230m I 35-ftänbigfeit I8la: ni*t erftrett ob. Bea^fic^tigt II 144e-5 (5m), 1116m; e§ !ommt nic{;t anf 35. an II 51a; mö) 35. ftrel>cn III 405m || Volfcifch 1118m (©etm-ge) || Volta (Aleffandro, 1745-1827), adj- S5cltaifd) cb. 35oIta'fc^ (*): Grectricität II383e; (Slectrometer l442e,486a :| ^ette III 96m* | 35.* evlicf)cv 3n^alt III 492a, e, 5m) [\>on Seltfevvevr. 11. anbvem] [f. 53erg, (£cmetcn, (Scntinent, (Svbe, ©elnvg^fette, ?anb, $?iift, Siiftfrei^, ©oime; He eiuserncu Palleten] 1165m, 333a, 371a; IV20mll, 486a; V92m | pl. S5oInme (*); iBohimina O III434e, 445e |: betrüc^t* lic^eg IV 602a, [öon ©eBivgmten] IV614a; juv 3)?a[fe I90a, IH276m-, ©^njeitnntt 153m, 319e, 423a, 475m; ber Sterne 111184m; ^l;eil V 36m, 37m; nngel^enve« 1141a, III557e-8a; IV459a, 490e; -S^evänb. I 280a, V12m; -5Berr;ä(tnif|'e 11122m; einc.s 2BeIt!cv^ev^ III 100a, ber SB. I 101m* *S5or-, öor- [(etjtereö bnvrf; einen * beseic^net] (bie bent|rf;e ^vä^u^f. , mit bem njenigen ^vemben bajti^iic^eii) [[. cft ba? secundum: c^viftlid;, t;i[tovifc{; u. a.]: -aneilen* 11280m (feinev ^nt) ||— i)cran§*- [[. sec. Bered;net, ^eved^nnng]: -jagen* (= i^orljevfaßen, -i^evüinbigen) III532e, -[agnng III 441e-2a ||. -feigen* H 145a [etn^ag] | -fe^ung [f. ^orgernng] III268e, 282e, 573a; IV 163e-4a, 243e; pl. -en (*) 166a, II405e; m307m,575jH; IV 147a, 244a, 580a, 630m: gefragte III491e* — 1| -beben tnng I404n, Ill(623e); -krge lV557a | -bilb 11190m, V8e; -Bilber Il280e :) -boten [[. ©rbbeben, ^^orblicfjt] 1213a, 221e; 1148e, 111580a, IV267e; -bringen^ [. 3«ittelmeev; -eilig* m289e; IV47e, 217a; V66am; -faliren II 101a II -gang (= p-occfj): c^emifd;eu 1378a, geneti[d;ev 1123m, gc* fc^id;t(. 1177a, foSmifd^ev 1123m ;|| -gebirge (meift = (l[a\>) sg. : ein jBeftimmteg II410e, 458e, 477a . . . : baö I;eilige 11219m, nnfrennblid;e9 |I458eTp].: beS Himalaya 1292m; unfein nai;e 1419a, IV 535a || -gefaxt* [[. 9}Jeiniing] l,II592e; -gefiil;! 11 389a, IV 10m | -knben* III 215m (obg(ei(^ nn[id;tbav); baS -t)anbene I87m, 205e, 249m 1|— »ov fiev*: angefiinbigt [ij: -m-üinbigt] 111217a (ni^t) | -beftimmen IV 7e; SS-beftimmnng [. atnic[vl;ävi[d; , l?nft-35eränbb. J -[agen (= i^cvan^f., i^crl^er«« »evüinbigen) : einen ^lei-olitlienfatl I 40ie-2a || -t> er! ünbigen (= \)ovber«= fage», iJoran«[agen; ^evüinbigen) [f. Setter, SBinb] I325e, 11394a, III 538am; fic^ i.\ lV498a7-igt III (217a nid;t), (542a), 579am: n?erben I 213e J SS-berfünbignng: 'ocn Unf;eil burd) (Scnieten 1119, in ber '^atm^ lettre III55Ie, eines ^aneten 111532e — .|| -bevrld;en [i. @ebirg?arten, ^Pflan^en] 1377a, 111431m; -l)err[d;enb* IV 637a :| -[)eriagen*, -i^erfün* bigen* f. bei ijor^er; -^of IV531a; -fenntniffe I28e, 11313m; -flang V 59m ; -f o m m e n ('oa^) [üon @ebirg§arten n. ä.] [f. biete ©ebirg^arten : ba aber ijorj. ba6 ©lieb: in ©egenben] IV 266a, 279e, 364m, 378a, 477e, 9a, 481m, 619a, 633e; V67e; -länfer 11286m |-Iefnng \434e (= pibli- caticn), III555am; pl. -en [f. A. v. Humboldt] 111556m, IV 617a J -liebe I 331m; II 102a, 280e, 6a, 7e, 8a; IIT 15m, 43a, 174a, 467e: mit 35. 11233a :| -liegen* [f. Snfeln, ^iifte] 11306a [ein 2anb], -monblidf f. SDJenb S | -nebm* [[. berfd^mäben] : mann 11231m, i.>. t^nenb 1 140a :| -^^ften IV 206m | -ric^tnng (= Apparat) 11295a, 6m, 333e, 453a, ^^orri — ^offi 1175 47Üa, 2e, 482e, 511m; 111 60e, 61e-62a, 108a, (116e) 7e; IVöla, 126a; pl. -eil II 144m, 452m,e; III 76e, 78a, 92m, 272e; IV 157e, 299am ] -rüden f. ©cftirne, 9lad;tgleid)en; -riidmig [. 9^ac^tgtcid;en :| baS -fä^* M;e 11278m | -fd;Iäge III ISOa, 162e,546e; sg. -\d)iag, (0°) IV 233m: mwutn'ü^vtare 11821a :[ -fd;reiteu* 11337a; -[d;ri|ten II,250e, 7m; -fd^tDC* 6en* [gincm] (= tocr ber ©eele fd;iuekn) 11231m (296a); -fe^img (gctt* li^e) IVieOm, V90a i| -fid;t 1384a; III 4a, 251a, 261m, 321e, 335a, 532m; IV96e, 235a, 288a, 647a: a\i^ 33. 11142a; mit 35. 111283a, 294m, 9e; IV33m (6et;anbeln), V69m J -fic^tig* 1394a, 401m; 11387a; III 462m, 530e; lV288e, 339e, 593e || -fi-nel II 339e | -ftelhing (= Sbee) I 70a, 1114786, IV 7e, V60e; plur. -cn O 11349m, 111409a; -x-g- (comp.): -avt [= -h^eife] 11350a, -terniößen 11282m, -iueife [= -art] 1381e (@(eid)r;eit) :| -ftiifeu V71a, -tt;ei(e 11218m, S>orticctlen (!(eine Sb.) 1488m; -trag 11145e; IV 4m, 13m || -trefflid;* (4: tvefflid;) [f. 51v- Beiteu, SSemevfimgen , 33coI^ac^tev, S3ecbad;tungeu , Schrift, Unter[iid;itug, Sei!] (adv. IV403e); adj. ST. [öon ^^er[cne^j 1419m, 11326m; 111 72m, 466m; IV 163a, 391m, 567m, 575m, 601m, 610c; V52a | 33. [toon (2ad;en] II 376m; III 53e, 54m, 513m, 532e; IV 89a, 102a, 7e, 126m, 256e, 517e, 8m, 523a, 584m: $!eitung 1 437e J (E. [öcu ec^rifteu u. ä.] II 425a, 507a; 111201m, 424m, 564a, 6m; IV479e, 499a, 525m, 581a, 611e; V22m, 46a, 51a, 54m, 89e, 91all || -tvetenb* IV 161e (ülaiib, (Scii* tinent) || -uvtbeil 11322m, 366m; lV56a,2iOe; pl. -e (*) 1385e: alte« 1442a, ißefäm^fuug 11346m*, Deviäl)vte§ I21a, beö 35d!g I5e*:||5Bov^ weit [:|:Uvttjett; S^orjeit, Uvseit) [f. ^äiime, gild;e, ^kxa, Älima, ^[(anjeii, Stjiere, SScgetaticii , 2Ba[fer; f. bcrj. *(Svbe in ber Urjeit] (f. k[. 3"ft^"^) 1296a, S&. ücrireltlid;* (*): 33raubftattcu I226e, (SrsäMiingen 1 64m, %a\ma it. glova III 5e, ^ncc^eii \.^Xl)kxe, Saiib 1502, ^flanjeii-Öecgr. 1297m* I Xljm 11519m*: Äucd;en »cn rie[eiiniä§igen X\}men [f. ncd; *riefcnl)aft] l{292)a,e] II 390am, 5i9me; III 26a :| Ükvrefte 1 166e*, II 392m; 3u[tanb [f. borj. *(Srbe in ber llrjeit] \ [264e-5m , 302] || -tviirf 11139m, -tvnivfe V9me; -seid;nen* I1215e, 345a || 35crjeit (4: Urjeit; 35ortre(t, Umwelt; = Siigenbalter ber ßrbe) [[. torj. *(grbe in ber Urjeit] I4e,260e, [502]e: bie iB. Befrogen 14e, bie ctaffi[d;e I70e, im 2)ammer' lichte ber 33. 191e, bie ©ebirg^arten erjengt I260e, in bie 35. ^inükro fd;ti}eifen I248e; in ber 35. I260e, 11424a; bie inbiid;e 111209m, litte- rarifc^e 3ßer!e II 55m, 9}caaB 11333m, bie tiefen ®c^id;ten [= ^Tiefen] I 4e, fc^weifen f. r;inükrfd;tr. , liefen 111594a, 3öerfe [. litter., traS iinö in bie SS. snrüd[iir)rt 111 593e-4a *Joli. Heinr. Vofs (1751-1826): Alna I.449a [etl}m.], 33ernftein II 410m (ttjokr im 2lltertf;nm), Cleomedes 11404m ((^eftaft ber (Srbe); „!riti[d;e 33Iätter" II 404m, 410m; [perf.] II ö9a, TibuU I1108e (ed.) J Voffiiis (Ifaac, 1618-89): responsum ad Brayn et Petitum 11515a; 117G ^üffi — Sultane aücj. bi^ (iit. öie t\d)t \[514e-5a: SBefcn u. (Sigeiifdbafteii II 5i5a, im 2-e alle gavben II 5i4«; de lucis natura U 514e-5a \\ Votos (SSuItan ä)?ittel-51mer.'^) IV 539e-540a,5m (nc^ t^ätig); Voyfaco (bei ^aftc) IV 209a tie de Vries (^a^aii) IV401a, Vrolik (Gerhard) I379e-380a (®eftalt bcf> SBccfeut) Vulcan (bev ©ctt) [21. 1); — f. St. getvemit bie einfachen Scvtev: Tolcaii(es), Volcano; \)kxnaä) vulcanus, Vulcanus, Vulcano^ iBnlfaii(c); 58. bie abgeleiteten: getrennt volcancitos, volcanius; f)ievnac^ buüanifc^] (= Hephäftos V59e, 60e) \ [60e-61m]: [Slbleitimg , et^m.] \ 65m \\ 9Jamc in 58esie^ung anf S3ulfane \64am, 65m, 66a \ 9lame, SSe^ielmng u. Übertragung auf 35ulfane \60e-61m: Unterfu^ung über bie 3^^* V [63e-66j: im 2l(tert^um Vö5e-64m; im SD^ittelalter Vöim, 64m-66a: in ©c^riftfteüern \65m-66a'j im f^äteren SD^ittefalter \64m, 65m || '^§-2;emVcl IV531a, SesieK auf ^Julfane f. ^ame; SSerfftätte V.'s \61am, 64m :\\ ii5. 2) 53ulcanicität (:[: ^urcanifmuv^) \275me, \y212me: 5Infic^ten IV228m, [2)cfin.] \\536a, tocn ^ufeln IV381e, Sbeoric IV305m; Ur- fad) IV217m(305ra),536a; V24e; [eines einzelnen S3ul!anS] IV 289m T 3) 95nUaniSmu« (4: S5nlcanicit;it; = ijulfantj^e ©rfc^einiingcn, tut!. £bätig!eit; = üieaction beS inneren gegen ba§ Stußerc ufiv. 12^6, 366e . . .) [ber begriff n, bie ©ad^e ift meift, cl;ne ba^ baS SScrt gebraud;t i[t, in ben ©liebern be6 2(rt. *ißul!ane ju finben unb barein aufgenommen; bier ftebn nur bie @tel(en, njo ba§ SBort YoixKiö) gcbraud^t ift] [f. 2}Jcnb, SBelt* fer^^er] (f. ^ier bef. ber (Svbe) III (5); IV {13e, 34e-35a) 212me', \58m-59a : 5tbftufungen [= (£tabien,.@rabe] IV2i5a; SB. ber Srbe [a. cl.me] I163-4a, 8, 366e', [in ®egb.] IV437m, 445m; ©vabe [4: Slbftuf,, ©tabicn] lV212e, .^ergang I223me, ivie bie (Srbe ebne 35. fein hJÜrbe I264e-5m, ©tabien [=2lbftuf. ufir.] \\215a, 2:f)ätig!eit IV445m; Bufamiueuliang IV(564am), \{13e-14a) — II — S. (eig. H.) 4) Vulcano = Volcano \ 5) vulcanus (über ba« SBort n. feine (Sttjm. f. ben ©ott Vulcan): geuer V6ia; italiänifc^ V 64me, f^3anif(^ V65e J6) Vulcanus: ber 93nlfan Iwoga-ßma lV(400m)€ SSuIgär- II 189m (-f^rac^c) 3$tll€(tnc (^au)>tit)ort = feuerf|>eienbe Serge, geuerbergc; = bren» nenber 33erg; 4= Äegefberg, ^egel, ©Icdenberg, 3)cm) [in biefen SIrtifet, berj. in feine ©lieber, ift jugteic^ ber S8ulcani§mu6 aufgenommen; an^ ift mit i^m tcßftänbig bas adj. tonlfanif^ feereinigt, treil in ben ©lie* bern gro^entbeils eine iiMÜfü^rtid^e SSat;! balb ben „SSuÜan", balb bon ^iMitfanif^)" I;errfd)t; in bie 3iifäetnvv}f-fetteu, -fd;id^teii; ge[c^incl3cn, ©Iccfeii-, ^all^infel, §iigel, Snfehi, .^anciicnbcnnev ; Äegel, -berg, fegelförmig; Äod;fal3, ^vatev, Sata, 9}?cnb, bei^e Dueüeii, (^alniiaf, ©aljfäure, lllfane), novb\l}eft(. ^mer., ber Slnbc^fette {Cordilleren)\ Mexico, Antillen (3Be[tinbieil), Central- Amer.; Südamerika , Neu-Granada \\, Quito, Quito, Peru lu Bolivia f Chili; II. (t;ier mel;v iBuIfaiie im allg.) beS alten kontinent 8; aßg., Europa; — Afien: 1) geftlanb: a) iveftl. ii. bcS 3nneven b) ncvbcftf. ob. Kamtfchatka; 2) afiatifd^e S"fetivelt, b. ^. borg, ber inbifd^e (fübiub.) 2Ivd;i^^e(aöii?; 3) oft-afiatifc^e Sufcin 4) jüb-afiat. Sn* fein 5) bcv inbifd^e Dcean 6) ©iibfee; — Snfeln beS atlantii'c^cn Oceaii?, Afrika; — eine anbre 9lei()en[oIge , tooni alten kontinent mQ, f. Safet in 18b. IV el)anbelt [togl. StiifsäM. \\\w>,] lV[295m-303 (fünf)] [523-534, 538e-545a, 548m-550m, im-5J; sing, öutfan Ovivb meift [boc^ nic^t immer: ViiAv. S3b. I; 2Iii66ru(^ nur im 2(nf., ?Ui^ir>urf] burc^ einen nac^gefetjten (Stern * 6e3eid;net; biefer sing, l^ejiel^t fic^ ge^vöBntid^ onf einen befiimmten 33u(fan) [mand;mal iuirb ber sing, alg Siegel angenommen: nnb bann Ijejeic^net * ben plur. S5nl!ane] [jur S)eutlid;!eit n)irb bi^n?. „53. sg.'', „3>. pl." (3SnI!an sing., SSiiÜane plur.) gefetjt] 1115a, 242a Jj 33. tJUlfanift^ (biefe6 adj. ift, Wie oben bemerft, mit bem subst. 35ul!ane bier bereinigt: nnb ivivb bnrc^ ein ijcrgefeljtee ütnnb ° bejei^net) [bod; in ©fiebern, n?o ttntfanifd; nberiviegt, bleibt c8 of)ne SSejeid^nimg nnb njerben im ©egentljeil 35nlfane bnrd^ ° bejeid^net (fo: erfc^einungen, S^ätigfeit) 11413a, 440e; "lV268a, 272m, 360a, 372e, 385e, 396a, 8m, 417e,426a, 443e, 507e, 547a, 572e, 589m, 609e; VöOe, 60a, 63ra; an^ adv. (f. gehoben); SSnlfanifd^ee (o^) IV403a || ticrjridini^ ber paralUUtt ((g^ncn^ma nnb äf;nnd;er Sörter ober Slnf'brüdfe) in bcn ©lie* bem nnb 3»[^^fnr auf ^i'elc^e ber Äürse I;a(ber (bnrc^ „f. ^ar. 6, 40" n. ä. : oft burc^ bie bloße 3at;I) Uerlriefen irirb: 1) Slrten (STrt) [^ ©eftalten], Gattungen, klaffe, dfaffification; llnterf^eibn'ng ; (gtabien (-iiim) ob. ©rabc be« SSutcani6mn§ , ©tnfen butfanifd;er 2:r;ätigfeit; — f. f^ecieö: iBorläufer; ^atböulfane; fogcnannte, nnetgentlicbe, jnjeifel^aft; fein(e); ^au^ty?nIFan, eigentlicher iifn\ ; 2) 2Infjäf;tnng [f. ©egenben, 4^3äbhing], ißer3eid;ni§, Giften; einjetne (aKg.), Überftd;t; 3) Slu^brnd^ (eine anbre S3eb. f. (Snt* ftebung, ^^^biing) [togf. 2liif>n3nrf, tbatig, Sri^ötigfeit], Slu^brec^en, (Srn^«- tion; (är^lofionen, Entflammung; freien, f^^eienb [f. h>eiter Slu^tinirf]: •i) Sl n ? f e b n [i^gT. ©ef^aTt] , 2lnfebn , ^böfrognomie ; 5) 9( it ^ ft r b m n n g e n. 1178 ^ulfaiie aütj. ^^saraHele 5—33 ©mauatieuen, (23:I;a(atiüiien ; (Svoie^itiu^en, (Srgu^; f. [).>ec. : 3)äni^[c, (3a^, SSsaffcv lt. a. ; 6) \\\\^ \k aiigluerfen [ijgL Stugtuurf, 4^ Svjeußuiff e] , ba« 2(iK^geiuorfme, Slueiinirfünge; au^getDorfeiie 9[)ia[fen, i)ulfanifd;e äliaffeii, (Srii^^tiong-äJJaffcu; @tof[e, bie [ie aueti^erfcn, au?ge[toJ3ne ©toffe; 7)2lu§* \vux\ [4^ luas fie aiiSiüerfcu, ©rseiigniffe] ; (Svgii^, (Srgie^ungeu, ©trom; auetüerfeu, augftojsen, aii^fVeieu, fpeieii, fv^icnb, l)eraufblafen; entftürjen; 8) S3e{;anbhing, S)arftel(img ; ^efrf;vci&uug , 53etrad;tung , Übev[id;t; 2;l;ecne; S3emer!inigen , (SvUiiitenmgen ; ^d;riftcu; 9) ^efd;affeiit;eit [ögl. 9^atur], ßtoenfd;aften, Sl;ava!ter, Sonftitiiticu, ^uftö^b; S3e3ie{;imgeii, 33erl)ältni[[e , bag ©emeinfaiiie; 10) ^efteigung, beftiegen, erftiegcn; bc* fitd;t; 11) eigentnd;er, mir!lid;ei-, im5ti^eifell;afte; regclmä{3ige; 12) (Sin* ftiivs, eiugeftüvjt, einfiufeub; 3^^"ti''ümmenmg , sertrüminevt, 2;vümmev; 13) Siit[ter;uug [:^ (grl^elnmg] , ^binig (S3eb. %), ©enefig; Sliiebvüd^ (^eb. 33.), cv-fter 2tu§Brud;; tnlben, Inlbeub, neuer; f. fpec. (Srl;ärtung; 14) er Uferen [:j: ertofd;en, dMn], (Srlöfc^en, erlöfd^enb; auff)ercn 511 jV^eien; 15) erIofd;eii(er) [ij: erlcfc^en, '^n\)e], aii^geh-annter, el;emaliger ; :^ imtpig; 16) (Sräeugniff e, ^Nrobiicte [4: etoffe, bgl. (Srgiijj]; ^\U bungen, 33i(bmig, ©ebilbe; erzeugen, |)rübiiciren; erjeiigt, fd^affenb, bilbenb; 17) geuer, glamme(n); feremien, tn-enuenb, f(animeiibev; 18) ©ebiet [togi, ^ertl^eilung , Sage], ©egenb, 9?egioii, ^veal, 33e3irf, Saub|d;aft, ü^änber, üiaiim, ©treden, ^om', ©vftem; 19) ®ebivg§arten, ©eftein, äJiinc* ralien; gcrmaticti, ©ccicgie; ©ecgncfie; 20) ©egenbeu (wo SS. fiub) [t^g(. Siiifäii^Iung, 33ertl)et(itng , ijulf. ©cbiete], Räuber, Sanb]d;aft, (5vb* tl;eile, ©treden; Ort, £)rtlid;fcit; f. iicd; f|>ec. 3n[elii, lüften; 21) ge=^ f(^Io]fen (kf. am ©i^^fel), toerfc^Ioffen ; imgei3ffnet; ^evft^^fimg; 22) @e» ftalt [:|:3(rt(eii)], ©eftaltimg, %cxm, gigitr; STitSfel;!! (f. aud; be[.), SSait, 53übimg, ä)^or|)r;otcgie, Pvficgncnüe; 23) ®eti3fe, ©eBrütl, Ärad;en; 2)Dimer, ^anonenbcnner, @efd;ü^ieiier, bonncni; 2)ctoiiatiotien, ©eräitfd), (Stimme; fern gehört; 24) grc|3er, mäd;tiger; dck^, colcffat; ®vö^e, 3)mien[icii ; 25) Hebung, (SvI;etMing [:|: (Siitftel^img]; (Sm^orfteigen , Slitg* briic^ (33eb. 33.), SlusBrec^en; [id; erf^ebeu, auffteigen, aii^Brec^en ; — ge* boBen, erf)cbcit, au^gebrcd^en ; neuer; — t;eBenb; 26) *^ratev [:^ Öff== nung], 9}?iinbung, ®c^(unb; 27) Sage [ij: SSertBeilung,- f. Bef. ©cgenben], ©tettung, fte^n; Ort, ÖrtUc^feit; ©ecgra^^ie; 28) ^^anget, Sude; fel^renb; feine, nic^t, cF)ne; öuüanfrei, -leer; untoiilfanifc^ ; 29) SD^enge [ij: S^^t; yjgt. ©ebiet, ÜSertbeihmg] , ^äufigfeit, grequenj; biete, bie meiften; reid; au 35nl!anen, buüanveic^ , mit 35. Bebedt; gebrängt, an einanber gebrängte, jufammengebrängt(e) , 3«fatt^ii^enbrängung ; einanber na^e; 30) Statur, SSe[en [ijgt. 33e[(^affenl;eit] ; 33egriff, ©efiniticn; ba§ @emein[ante, 35cr' ^ältuiffe; 31) offen, geöffnet; Öffnung [4: Ärater], 9}?iinbung, (gd^tnub; 32) 9?ei^e, ^ette, Sinien; ©ru^^e; — 9iei^en-ißutfane, gereifte; 33) 9?ul^e [4: erlöfd;en, ertofc^en], ©c^fummer; ru^ig, rn^enber, fc^tummernber ; :^iilfaiie all^. ^^axaMe 33 — ^Uifjaf^hnuj 1179 crIo!d;eii feit eiiiigev^cit; initbätig, unentjüiibet; ni^'ig iuevbcit, [id; 6eviil?iöcii, evlüfrf^cn; evlö]cf;etib ; — dh\l)t einige 3eit cb. lange, lange ruknbe, längft er(ofd;ene, ^evicbifd; ob. nad; langen gerieben tluitig [53. iuiebev t[;ätig ivevbcn nady einer Beit ber 3tnl;e [. tl^itig S). 9^c. 38]; 34) ©c^lamnibnüane, @d;(aunnl)iigel, ^otl;i)nlL ; ©alfen, volcaucitos; 35) 51. tl;atig(e), nod; tl)ätige; (ned; ob. je^t) entsünbete, bvennenbe, [peienb, ni^t evlüfd()en; an»' geregt; — 2:[;ätigfeit, (Snt3Ünbnng , ©ntflammnng ; (gnt^iinb^arfeit; iBervid;- tnngen; 36) 33. nniintertu-oc^en tlÄitig, bunevnb tf)., immer ob. nnnnter^ brcd;cn fpeienb; permanenter 3>nlfan, ^^ermanente j^l^ätigfeit; fel^r tf)ätig; 37) S. tl)ätig werben, entbrennen, \iä) entjünben, fic^ entflammen; dnU 3iinbnng, Sntflammnng; 38) 2). n^ieber tt;attg n?erben (nad; einer ßeit ber dtnh) [i)gl. 9?iil;e], au^geOrannte n^erben tvieber tl;ätig, n>ieber entbrennen, tüieber ertvac^en; SBieberertüad^en , Sieber-(Snt5nnbnng , Söieberbelebitng; neue 2;i;ätigfeit; :^>eriobi[d(> t{;ätig; 39) ißerbinbung, (lommnnicaticn, commnniciren , iBer!e^r, 3u[ammenl;ang ; S3eäiel;nngen ; S^entife; 40) 35er* beernngen, 3}ern)iifrnngen , 3evfti3rnng; i)ert;eerenb, jerftörenb; jerftören; 41) 35 er tl; ei hing [ij: ©egenben, ülage], ®eogra^I;ie; f. Srbtl;eile; 42) Sir* htng(en), SBirffamfeit, iüirfen, ivirfenb; Effect; @inn)ir!nng, Sinfdi^; 9lad;TOir!migen, 35erric^tHngen; Äraft, Gräfte, Äraftäujieningen; aübängig ||: alp!)abctifd;c Itciljc bcr ^wf^lK Ci^ ^er Som^ofiticn 35nlfan-, mu» tan-) [folgenbe ©lieber bi(ben Befonbre @tü(fe nac^ bem atigemeinen ^ip\)aM: tSIfc^e, 3In§brnd^ unb (Srn:ption, (Srfd^einnngen, @e* birgöarten nnb ©efiein, §ö^e, 3)^eer, Sieiben, ©c^Iaden, <^ä)lamm, ©c^Iammijnlfane, t^ätige, S^ätigfeit, SBaffer, Bai;!]: 2IbBirbung(en) [= ©arftetümg, 93i!b, 2rnfid;t, Umriffe] (35. pl. *) lV520am*, 540m, la, 2m, 566me*, 575e (580e*), 5m, 605a; V50e, 5ie*; m\aU [= 5Ibr;ang] lV331all || Slbbang [= %^aU] (am 5lb^onge) I(242e), 310m*, 357e*, 447e; IV309e*, 332m* (359e*), 466m J^Tbliänge; 8?id;tung IV 331m, 354am \\ abbängig öon einem 35. [f. ^ar. 42] IV 289a*, 3lb- ftänbe f. Entfernung; Steife IV560m, 592e; ä(mtid;e l\473e || alte(r) IV 295m*, 52i wie* 555me, 442am, 521e*, 580e, 614e; V37a*; alt-oulfa' nif^o IV 437m, 9a,m, 440m, 2a, 477m, 590ra ] bcrfd^i ebenem STIter IV (536a), V(13e); im Stltert^um \63e \\ angeregt [f. ^ar. 35] IV 228a, 5tnfel^n [4] IVO406e 1| 5rnfid;ten 21. [= SIbbifbungen nfn?.] \Y{283a, 614e) I 33. [= a^einungen] (an^ über 35urcani§mu^) [f. 33i(bung] IV (228m) 360amJ89me,490me: alte I V [504-5] 5m || STrbeiten f. @d;riften, SJreat [= ©ebiet, ^. 18] IV313e || ^Trten (Gattungen) [*^ar. 1] F[249m-253a, 'ä. 452-4] 452am; \\211m, 272m-3a, (5m, 6a), 8e, 280m, 310e-la, 352am,367e\\-8a,e,444e-5a,4:Q5am,515-6m: SO^ittelglieb IV429e, [un* eigentliche 35.] IV256a J %xt IV291a {519e) .\\ f 5lfd;e bitbet ein bef. on bieten ob. mehreren 1180 ^Culfaiie: 2luf§ä^(ung — ©efli [*^ar. 2j) (f. aitc^ <^$?äiibev, u. fcie 2lrt. bev Jäiiber it. 3nfeln) [a. fpcc: aufgebrannte, cnt3iinbcte, ©eticte, ©eftatt, ©iii^^en, niebvige, (^^lamm, tl;ätige, Safiev] I54a, 74e, 237m, 8am, 447e, 452e, 5a, 6e; IV276am, [290m-2j, 318a, [370e-443, 2t. 580n.-599a (nad; ben (Sibtt^eilen); 444el 372ßm, 395e, 7a, 405m (8m), 415am, (429e-430a, 445t), 453m-4a, 485m, 634me: Südamer/s IV[545-555j, hex Antillen l\ [599-601]; (SvnnbfötJC ükv bie 2(. lV5öSe-9a ]" 21. »on cinii3eu 111509a; IV 213a, 272e ;|| an 6* bve^en (b. I;. fid; ev^ckn; ^av. 25) [a. ©©eftcin] IV457e («pnuftc), 2ln6- bvec^cu (= ^eOnno, ^. 25) I218e* J f Slnsbrnd; (nibet ein be[. etnd l;ievnad; 1 1 2{uebi ücf e f. Df^anicn | a n ^ 3 c b r a n n t e (v) [f. %s(ix. 15] 1 334a ; IV (307m*), 310m, 353me, 3G2a*, 372m, 422e*, (9e), 447e*, 571e, 582m*: [2liifjä(;I.] IV472m; [in ©eoenbcn] (einjelnc) IV430m, 7e, 441a,am, 453e*, 4ail,6e-7a*, (8e),598a; V42m; ivevben irieber tt;atig [^. 38] \\604e:\ an^geivcvfen [ijgl. an^mevfcn] f. (Steine, SBaffev; Stufifebn [4, 22] 1257 (übevaü baffe(be), 250e; ant^>eien [7] (f. ^d;Ianini) V41a | »vaS [ie ane* flogen [6, 7] (a. (grbcn, gener, flammen, ®a«, ©palten, Stoffe, Sßaffer, SBaffevbamH) IV 255/n, 309e, 5iia, 382m II* 423a*; V(92a); ivorang fic an^ofien V45m :| Slnöftrümnngen [*^ar. 5] I 246ani, 7c-5w, 254m, 445e, 456a; IV (218e) 249me, 489e-490a, [602e-4m (n. bcf. ir;re SSeftanb- tl;eite)]; Y{46am) ||— an§n)erf en [f. ^ar. 6]: \va§ bie 35. au«irerfen [it.] (f. ü}?affen, (Stoffe n. i?iele anbre Bnf.; f. ed^Ianimünlf.) \Y211m, 267e, 552m*, 576m, 592m*; V39am, 43a*, (92a); auetüevfenb f. ^ec^facfen f ba§ 2r umgeworfene [f. ^^ar. 6] IV502e-5a* :|| 2lu«\ünrf [*i^ar. 7] (f. Stiche, Äegel, 9^a|.^iai, (gd;facfen, (2d;ramm, ©lein) J pl. 2Inf\uürfe (* ijorgef.) IV 286e*, 388e-9a; V30m*; -21. IV614a |: aItfV*51e*, fenrige V(*92a); ^änfigfcit, grcqnenj (bei 2tut^brii^en) IV*302m*; luftiger [= ftäit, mäd;t.] IV 549a, mäd;tiger IV592m; [m\ 9)?affen] IV*388e-9a*, *552m* 600m*; V*45me; '^6-^f;änomcne IV232e, ftärtere [=beft., mäd;t.] IV*302e-3a* :|| 2(nmaM'irf(inge [f. 1;^. Ve/uv] I39Ga* — 1| -Ißai (anf Sejo) IV398m,e; barrancos (= Äliifte, 9?i).ten) \V [330e-lm , 21. 560am] | S3an (n. beffen (ginscir^citen) [=(StrHCtnr, :}: ©eftnit, ^. 22; l?g(. Sage] I (239a), 244m; IV(27:/m, 3I80), 329a, 465m, 490me, (572m, 6i4e); V54e; äbnlid;er IV 473e, ^^ormalbau 1242a, fcnbevbarer IV (590^0 :\ mit S. bebcdt f. ^>ar. 29; [SBegriff] (f. bef. 5«atiir, f. and; S)cfiu.; % 30) IV367e-8a, 447am, 464e, 515e; 33ebanbtnng [*^ar. 8] l\368e, S3enier!iingen (über einselne) f. ^ar. 8, ^Benennungen [= Spanien] f. 5?ortäufer || beobad; ten IV 310m, 8m (nar;e , fern) ; 33eobad)ter I V 33 1 m J 33 e c b a d; t n n g (e n) IV 229e , 33 1 e : [2lrt] IV 552m || 33erge, bie 3S-e fiub lY 293m, ünl!. 93. f. *93erge; fiA bernbigen [3-3] IV 564a*, SBddjaffenbeit f. Statur ( SSefc^reibnng, be* trieben [8] IV524am, 8a*, 483m*: t^on fünf IV[295m-303, 21. 530m-4] J i8e[tanbtl)ei(e f. 3it[(J'"»if")H^ii'iÖJ beftel()n an§ f. ©ebirg^arten, iWineralien T33cfteignng [*^ar. 10] IV 389m* pl. -en IV 4t 9a*; beftiegen, erf^. I^nltam ^efti — Bonner 1181 IVa2-lii, 406e-7a, 441m* :j ^Beftinumuujcu (an bcii ^.) l\465me, befrd^t [10] lV.502a«i; i8etva(^tmig |"8] \\370e\\, pl. -eii lV606e; SSeti^egiing f. (5vict)eiuinigeii, iBe3ieI;iiiigcii [9, 39] IVO509e; ^Be^ivF [18] IV 581m, 607m; S3iib [= m^bilbmig \i\\x\] lV402e* ||— bilbeii (einen 33.) [13] I252e*, WMvfcii Inlbciib [16] (f. aiid) Sirfiing, ^Ijatigf.) V25me :|1 53il. bung 2(. (beviB., cine.s3>\; = (Sntfter;iin3 2) = ©cftalt) [[. ^ar. 13, 22] IV 231a*, (614m): glcid;avti(}e lVö5Je-4all,m; [^evgang n. SSevöänge baki] IV[270e-i], bnü. 2?iaficn ii. güvmnticiicn toor 33. ber il^. IV [269-270m] 270a, d;ne S?. (li^o fid; feine SB. tilbcn) IV (552a), 2:(;eorie IV (410a), teviricfclte 35eit;ai'tni[fe l\ 315e-6a :j| 33. ünif. 33iIbi:n.o cb. 33. bev 33. (= ßi-seitßnifj , govniation; ^av. 16); nlte 2In[id;t° \[58m-59m.], neue %]\[\d)t \^59me', -^^^uTceffe \23m, untev[eei[d;e IV0631e J pl. 33Ubnngen [f. ^av. 16] I0245e, IVC577e; V25me,Oe; -33. lV636m— 1|33% I 244am', V[24], 42a* | 33Iccfe (aii^öctüüvfen) [[. nuc^ 5tvt.; ^gelfM., o®teinH.] IV .576m; V43a* 44m: .(]e[d;mcr5ene V50e-51a || 33 oben IV ^422am j §c6iiiig {dxl}.) u, 5(uftvci{)iing be§ 33oben6 IV 270e-la\\ : 3Inf' ti-eilniuß IV27iall, 5m: Mafenfövniige IV 271«, 3m; ^cBmig IV 282p, 300m :|| brennen [^]3. 17, f. auä) 5Iit.] IV448e*: traö in ben 35. kennt f. 'iRaim; Uijac^ J^r. [. Uvfad; T&rennenbe(v) [= tl;ätige nf\v. ; f. ^av. 35, ciuc^ 17] (f. 2)?cnb) I 222m, 6a, 257e; I V 386m, 411m*, 441e-2a*: mc^ in\ I(254e*); IV454m,(e*) :1| eentvaI-35. III5m, IV417m: im ©egen* fatJ gegen 9ici^en-3}. I [249me, %, 452amy, l\ 303e-4a, 5e, 368e J centraler IV 400a*; Zentrum [i^gt. 2;f;ätig!.] IV(331m) || C£r;ara!ter [9] IV270e: m-[d;icbncr IV552e-5m, 4 75e-4 j7i J (5ir eng [= l)l\ Unnvatüuig] (f. *(gr' ^ebnng) IV27im, 2e, 4ell, 5all, 404e* 517e-8a: 3Bänbe IV274e || (Slaffe [f. ^ar. 1] IV289e, 602a; 2 d-en IV475e-4a J eiaffificatien [1] IV308a, 475a, 634a :|| So lüB* [24] IV526o, 558e, 563e; (Solcffc IV 351a, 362a, 0391a, 463m, 520e (571m); -(S. IV574a J coloffale(r) [24] IV264a, 285a*, 295m*, 301m*, 464m*, (490m), 529e* || dcninumication, ccnimiini' ciren f. 3Serbinbnng; ccnifd; f. gorni; Scnftitnticn [9] (a. niineral.) IV 590a*, 634m |i auf kontinenten [= fcfteS SanbJ IV 288m, 9e, 450e (4-): Sittoral [f. b).] IV 452a ]" ccntinentar(e) IV444e; (J-aI-35. IV 396a, 451a (3al;0 :|| S)äni|3fe (an^^geftcBcn, anffteigenbe) [f. 5] (f. SBafferb.) I 246a,m,e(7e),257e; III oi07a; IV 230rae, 389m*, 423a*, 447a, 459e*, 575m*; V24ci*,m*, 042e, 43a, 46a: [5Irt] IV 592m*, erlend^tet Y 45e, 3nl^alt IV489e-490a; 3«angel* lV574a, 5m ; nnfid(>tbar IV515m J ©ani^f : -5ln«hT4 IV601a*, -faule IV (420m*), -ivolfen IV540c* :|| 2)arftel. Inng 21. (= 2l6bi(bnng u\\v.), bargeftefit IV324a, 521e* | 33. (= 33e^anb' hing, ^. 8) IV 368e, 617e-8a: beS ©egenftanbeS IV 2i4am H ©anev f. 3eit; 2)cflnitii>n, 33egriff [30, f. anä) 33egr.] IV 26eim 1182 Sultane: ^Donner — ßrbtl^eile öi:lf. ©mnttev) \ 2iam :)| bemicvu [23] lV533e*, -enib IV541a* || 2)riicf lV218e; n^aö bie iß. buvd;bved;eu [[. ^©ebivggavtl IV 311a, 3)iud;üriidtc IV (618a); S)uvrf)[ov[^iing [= gcvfd)., iiiitev[i!d;t] IV 637m, bpamifd; \. (gvid}eimiiiseii, (Sffect [= äBivfiiiig, ^.42] \\U5am, el;emaliöev [15] IV (406a*), (£igeu[d;afteu [. 9^atur; eiaentlid;e(r) [= unv!Iid;e, 11 (1)] IV 211m ißme), 5a, 232m, 253m, 5m, 267e, 8, 273a, 6a, 515e, 546m* \\ diw- fhij3 [f. ^ar. 42] bev ^ [f. anö) Sßivtimg] lY 445a: auf eiiiaiibev IV 581a T(£. auf bie a [= abbängig] f. (Svbbeben, Sßiub || eiugeftiivst [12] IV559e* eiufiufeub [12] f. ©i^fel | (giufturj [*^ar. 12] (a. ©i^fel) IV 389a, 391m: in ^. lVo72m,e J (giuivirtung [= I;^ Sirfuug, ^. 42] I0273e, IV455m: pl. -eu l\ 372e-3a, 544m :| [eiuseluer 3S.] (bgl ifolivte) lY 332e-3a'^ I (gig: -Mode f. ed^Iamniftvcm; gefc^mcljeue« V40e,42e; ©d^metjeu V54e :| (Smauaticueu [5] ([, @a§) IV°504m; eutbreuucu [37]: tüiebev (mä) 9JuI)e) [38] IV3l5m* | entfernt f. fern; Entfernung (äb^ ftänbe) [ög(. fern, nar;e] f. ^(grbe J ficJ; entflammen [37] IV 328m; (Entflammung [35 n. 37, anc^ = 5Iu§bru(^ 3] 1239a*, IV294eJ(Snt* ftet;ung [*^ar. 13] (a. ©Iccfentevg) I [235-8a, 51 448e-9] 236mll, 8a; IV2i5a, 267e, [270e-l], (347e-8a) 352m, 415m~6a (6a), 568a: ©etnrgv^* arten f. l;ier 3eit, SJcvüotcu bev @. IV267e, al6 n}cid;e 9}?affe \Y {331a), 3eit n. in iüeld;eu ©etnrgSarten I255e-6m, bnrd; 3c^'t^'iii""^<^^"^ii^3 I^' 360am :| entftürgen [7] f. SSaffer ||. entjünbBarfeit IV461a :||— entjünbet fid; [37] IV495e* (unb Heitt e^) J ent5Ünbet(e, er) [= hp. tl^ätige, % 35] (]. uneut3. , ^a\)\): tocvj. ncd;, je^t cb. ncd; jc^t eut3. [f. and) ncd; 6ef,] I254e; IV2S9a, [290m-2, %. 523-530a], 318a,me, 322e, 3e, 4a, 386me, 419e, 420m*, 2e*, 4e*, 440-2m (lm*,e*), 614m: [SIuf^äH.] IV 309e, [SSegr.] lY 318me, S3ejeid;nuug [= 3eid;en] lY 440e-la, fel^Icnb f. 2)?angel; friilKV entj. IV419e, 544a* (mel)r); [in ©egenben] IV 397e, 8e, 4()4e-5a, 415e-6a; Ijeftig IV 427m*; in I;iftcrifd;en Reiten IV421e, 8a; immer IV 544a*, jeljt f. meift ba3 ©f. im aüg. , bor fursem IV442ii*; 3)?angel, fet;Ienb lY 37 8e, 437 all-, mä^ig IV 379a*; in neuerer 3eit IV 447a, feit n. 3- IV(445e); ncd; entjünbete [f. and) meift bag @I. im atlg.] I254e; IV604e, 632a; V40e; cft IV552m*, [geogr. ^'ertkilinig (ber jel^t eut3.)] IV[450e-2a]; 3ei^en (ein ©tern *) [= ^Scjeic^n.] lY 440e-la, 548a', ju einer teftimmtcn 3cit IV450e, jn^eifelf^aft lY 529e-530a* :\\ (Sntjünbnng [35 n. 37] IV0421me, 4a: feit neuerer 3eit IV445e, ned; IV604e; ©^jnren* IV 448m, 532e; 2öieber-(S. [38] IV314a* — :||— (grbe [f. eilj] : 33. ber ganjen @. IV5ö5e; (Entfernung ber 35. tocm fliiffigcn Snnevn ber @. lY 61l€; 95erlnubung mit bem inneren ber Q. [f. noc^ anbreg ^SSer* binbung; bgl. oSinb] IV316m, 332e, 368m, 452e, 8m, 616a J (grb-S5uIfane \Y616m :|| (Erben (in ben 33., bie fie angfto§en) I247a,m, 9a; sg. (Erbe (+): gefd^motjene IV Siiin, 227e+, 255m, 267m; gtül;enbe I 208e J (Erbrinbe f. 3ßir!nng T luid) @rbtr;ei(en [togl Sanber, % 20] (f. Sage, 3aH, üeeikn-ä?. ; ^ulfane: (grbt(;eire — ge 1183 f. i?org. ble gecgr. ©täte im 5Infang): Sliifsa^Iinig ber 5lbtF)ciIimgen, tev (Svbt^. lV[450meJ; 3a{;I [f. l;^. ^^ah^ l\[445e-6, 451a] — 1| ©reigni^ IV0273e II fi^ ergießen [i^gl. ßrgieBimg, f. 7] (f. SB äff e v) 1 246m | (gvgieBung(en) (fic^ eigießeit) [= (SvguB, ßvgüffe ufn.\, 5 u. 7; z\: (Si-jeiigiüffe, Ma\\m] (f. (Schlamm, SBaffer) I(242a, 6m), IV^^ölöa: Ort 1239; [mx (Steffen] 1256a, \38a]^xQn^[5, 7; 16] 1251m*, IV303a*: ijonSUaffen 1259a; (Svgüffe f. Söaffer || (Svl)ärtnng [f. 13] IV331a ||.— fic^ erbeten [25] IV 289me :jj grtjetnng 51. (= §efcnng, (£mi)cifteigen ; f. ^ar. 25) [a. iBcben, nener] I230m,4e, 5am, 6e-7a, 245m; III (5m); IV300am,545am* 0364a, (7m*), 399e-400a*,455m, 490me , 0517a, 553a; \41am; pl. -en (+) l\576e (an ^.): STnfic^t bavü6ev IV2i9am, 572am; 5trt l\360am, bnrc^ 35. erjengt IVSöJe; feigen \y452e-3a, 5m; fiiüen nur Keine 9lämne IV 032e-33a+, auf ©palten IV 303e, fpätere IV(269e), im ftarven Mtawh lY572me; 35orgäuge baBci IV556e-7m*, 351e-2a*, 560m; aU n^eic^e 9)?affe lY 331a (572m) J 33. (= §i3r;e): 2)Zajimum IV 293a, 320a .|| ert;oten [25] IV289me — |J (gvinuerungen f. Svfc^einungen, Svläntevungen f. ^ar. 8 |i ericfdun [*^ar. 14; i^gl. 33] IV 300m-*, Sitcfd^en [14] 1256m~7a; er* löfd^enbe [14; 33] I236e, 9a J erIof(^ene(r) [*^ar. 15; 33] IV227e-8a, 249e, 267ra, 270a, 5m , 384e., 6a, 398e, 589m*; V37a*: feit einiger 3cit IV(537m*), faft IV523m*, nic{;t ganj 1396a; [in ©egb.] \\401e-2, {416a*) 440am*; längft (cb. feit einer getriffen längeren 3eit) 1226a; IV5i5a,401e, 532me*, 540e*; nirf;t e. [35] lV314m, 407e .|| f @r[d;einnngen finb ein Bef. ®tiid I;ievnad;; (gvfd;ütterung 1243a: -^efveife I53m; evftiegen f. fceft. , t(Srupticnen f. Bei 5ln§BrücBe aU ein 6ef. ®tücf Ineruac^, lineber ern.^a(^enb f. 2ö || Srgengniffe [= ^robncte; *^ar. 16] 1255m, 6e, 0263a; III 5m, IV 430m: SBerfcfjiebenartigfeit I[244w-öa] 5m J ira§ bie SB. erzeugen [16] (a. @tcffe, (gloffartigef^ IV 543m*, e? n?irb ci\va§ erjengt [= touaSbätigfeit: probnc] IV2i5me .|| (gf f e [= §eerb] I0455a, IV 539a; (5ffenIV573m :| (Sjtiaraticnen [5] (f. @ag) V46m, (SjlJlcfionen [3] IV495a* I ^aItnng(en)IV55ia, 5ö0am: bnrd^ 33nlcani§mn6 erzeugt lV367e :| fe()knb [28] f. entjünbete | ^el§-: -Btccfe (anggen^ovfen) [tgt. °^V6äe, *S3l] V42m, 43a; -grate [ögt. °m)?^e] f. STrt., -maffe V52e*, -trümmer f. 5lvt. || fern, entfernt ton einanber; einanber fern: Jt»eit IV271e, 328m J fern bcn 35. IV(269am) 270a, 289a*, (352e, 366e), 7m (392a), 464e-5a (486a): ijcn aüen35. I278a,447e; IV 223m; i}on tbätigen IV 483m J ferner 35. [\>gt. Sänber] IV228e* :|| gencr (ouApl.; IV383me) [*^ar. 17]: in 35. 1455a; IV270e, 447e-8a*,m*, 575m* 605am*, 6a; önÜanifde^o IV452a, 618a |: ans 35. (an66red;enb, ausftonen) IV296e, 50ie*,4e, 546m*, 8m*, 382m* I -anSfernc^* (35. sg.) IV 274a, 328m, 335e, 361a, 404m, 576a, 639e- 640a; -angBrüc^e I259e; IV227e, 245a, 9m, 389m*, 402m* 4m* 420m* :j atS i)ntfanif(i^e (Srfc^einnng IV 304m, nid;t tn!f. IV383me; -faule I 244a, IV592m*; -ftrcme I 235a, 249a; IV034e :|| 5euer-3?nlf. IV 261a || 1184 33u(fane %i — &^hkU d giguv [= ©eftalt, 22j lV575e; giuftenii^ (biivc^ bcir ^iithi d;)* [= ißevfinft.] IV286e, 589m; V49m; flache IV 5i9e j|.— ^(amnic^ni V47e- 45a* :|| g lamm eil (aiiQ ^., au^ftc^eiib; ki 5lu^bviid;eii) [f. ^^Jav. 17] 1 246e-7a; IV 304m,e, 9e, 335e*, 382e-3a*, 552m* 575m*; V[45m-48a, §t. 56] 45me] sing, flamme C<^0) lV295e-6a*,m*, 8m, 448e-9a*, 530m, 2am*, 574e*; [5tiifflänmg] \46-47m, [äi\\iäl)l bai SSiilf.] V46a, tuovar.S fommeub V45m | -Siii^üvüc^e I255ra, IV525a*; -2lii^l)vi:c^ IVSlle* :| frühere SrÜäniugcn \45m-46a, 56m] -(Si[d;eiuunocu Y45m-46a (jweifel* ^aft); geläitöiict Y45m-46a (4:5e), 56m; SDJaiigel I 254m, 2)ieiuiiuöcn öieltv ^erj. V45e-46a, 3Jcfleje \45me', M 2:age* IV451e, 525a :1| flammcnbev [17] IV543e* — Ij ^lü[|ig!eiteu (au^öelüorfeu) IV572e ||— govm [= ®e- ftalt, f. ^av. 22] lV386e; pl. gcrmcn (+) 111509a, IV324a: äl;nlid;c lV275a-\-, 473e; alte IV425a, ccnifc^e IV 442a* ^vimitite IV 284a; regel* madige IV 549m, dt-klt lY329am] [eltne IV 524m, fcubcvt)ave+ lV(255e-4, 331m) :|| Formationen [= ©cBivgSavteii, ^ar. 19; ößl. o@eHröt-g.j (als @itj bev m\l nfm.); ^"^f- 5'^vni. (O) IV370a, 440e: dUefte f. @itj; bon ben SSiil!. buv^In-cd;en , tüeld^e bie 35. bnid;bvcc^cn lV[461e-5a, 2U 613-4]: 33erf(^ieb. ber %. IV (465a); neuere [. @i^ | alö €it5 ber ^nlt. ii. milf. 2;^äti9!eit: in ivclc^cn g. er ift lV[461-5a/ 51. 613-4], in toerfd)ic- bene toertegt IV4öi-2a; nic^t unter bie älteften, neuere IV4öla :| üult. %. tor ben SSulf. auQ ©palten außgehoc^eno IV[269-270m, 5(. 514e-5m] 270a; öerfc^iebene |. ©itj, S3-]^eit f. bnrd;I'rcc^cn :1| toulf. gormation*^ lV349e, 598a, 618a — 1| gor[d;ungen [= 3)uvd^for;d;i;ng, mitevfud;t] IV 561m, Fragmente lV<^372e | öulfanfrei [f. fax, 28] IV547m, 8a: dta\m IV547e-<§a :| grequenj [= l)p. ^äufigfeit, ^^ar. 29] (f. Slu^triic^c, 3nfelu) iy452a] gurdtie V38a, -en IV5ö0am | gn§ IV329m*, 463m: am g. lV358e,562a*; SluSh-uc^ om g. I245e, 2luöt>rüd;e it. 11109a; ia'&a barauö IV(552e) || ©a« (auö 33nlf., 35. @aS an§f)aiid;enb) [f. % 5] IV 2i5m, [458m-460, 51. 611 m-3a], 602e-5a (3a), 4m; V [46-4 7m], (92a); pl. ®afe (00) l\603a', @a«-2liten (+) IV2i5a, 268m, 458e, [459m-460m, 31. 612-3a (tcf. 3i:ianimen[etjunq, 00V3. i(;r ©ticfftcff-^elialt)], 604m: S3e> jtanbt!)eile [f. aud> pl. atlg.] lY 460m+, 602e-3a, 4m, 6r2a] Y [46-47 m+y, -Emanationen lY 461a, -@jf;aIationcn IV 045Sm; @inn)ir!nng auf bie 311' fammenfetjung ber 8u[t IV45Sm-9m, Ouetle IV461a; ©tirfgaS IV459a, ©ticfftoff f. pl. aßg.; mi^t 33ulfan-2:^eite ®a« au^c^cn IV45<5e, ^lu jammenfel^ung f. SSeftanbtt;. n. pl. aüg. :|| ©a6-5Bulfane [= ©alfen] IY211m, 5me | @a^-5Bu(fan (sg.) (ton Galera Zamba; f. ba$) IV26ie-2a: iuaS er an^nnrit IV261e,2a; F^ammenau86ruc^ n. Unüväljung babmd; lV[26im-2m]; ®aS IV261e,2a; untevfeeifd^er IV262m || ©attungen l 2(rten, Vorläufer || ©eluet (te[. milf.) [*^ar. 18] IV (3 1 1 a, 525m€, 410e, 5m-6m), [427t-9a (8a,m)], 438e-9a (9a), 524e, 597e | pl. Okbiete [= ?aff• n IN' 200-270111, gvcnc {\^268e-9a; 3iifanmiciil;ang \ {58e-59a), i-haiiüew^t \\^268e-9a II ©clnlbe [16J V75m; f ®e(Mvg«arteu Hlbeii ein 6ef. @tücl bieviiad;, ©ebirgö-govmaticucu [= l;^ ^cvmat.j lVO370u; ©ebriiü [23] lV302a* 554a; gebräiiote f. sufammcn^ebv. |1 bu(!. (^encnb° [f. '"^av. 18] (|. aiic^ nuiMilt) lV35iwe, 59ie-2a; eine 6cftinnnte IVöi4e; pl. -en (+) IV282e, 331am, 458e,-555m: kirn Stqiiatov, im atlant. 2D?eev lV[.'i76]m; ['Jliifjäl;!.] lV455e4-, aiuS3ebvauute lV458e+, 3)ar[teüiino l\614e, «gd^il- bcnmg l(Uni) J [^ulfane in ©egenben] (luo bevcn finb) [f. tjcvj. bei Sänbcv iifn?.; '*'Jßax. 20] (a. aufgebrannte, cntjiinbcte, evlc)d;cnc, ßvft^ci- nungen, berufte, ^äiifigfeit, ^ül)e, 3nfel-5i)., feine, 2«enge, obne, ®;.Miren, t^ätige, sHfammengebrängt) lV367e,422am, 453m-4a j| @el;änge n^(331a): ©eiteng. lV329e | gef)oben(e) [f. ^av. 25] lV241e, SiOe, (359e), 453a; 53. üulfaniic^ ge^.o 1351p, 11153m, lV217e ;| fern geblnt [f. ^013. @eti3fe, ^. 23] 1 238m*, baö ©emeinfame [9, 30] lY 467e, ©cnicngt^eile j. Bnfani* nienfetjnng, gemeffene [4: 2)?e[fnng] IV 290a, ©enefiö [= (gntf!el)ung , f. 13] \\415m-6a (6a), gecffnet [31] \\ 370e \ ©cogncfie [19] lV524m; @eo9va))f)ie [27 n. 41] IV0224e, 570«, 536n, 604e-5a; ©eologie [19] lV485ni, 557e,0573e J ©evänfd; [= ©etefe ufm., 23] IV (459a), 534all*,m: fnv^tbaveö lV496e; nnterivb. IV.417e, 496e :| gereilyt(e) [^ Sieiben, 32] IV557e-<5a, 547e,550me; gcvi^>^t [. dtmm \\— bai ©crüftc tev 3$ulfane [21.] sing. [*nac^gef.] (l;ü(ie gelgnianer um ben Krater lV27ie; f. gel^geriifte) [f. Äegelbevg, iÖJonb] I256e, IV270e; eincö beftinunten ^ulfauts lV589e* J pliir. bie ©evüfte [nid;t bq.] 1) (gen?., bev 93ulf.) IV271e, 2gl. krümmer] IV27i6 — :|| ©efd^icfttc [i^gl. y(iac^nd;tcn] (f. 0(5vid;ei. un.ugen, * Amerika) IV 324m: be« ©egenftanbe^ IV27i«-2rt, 295iii, 633a«) j J180 ^iilfaiie; (^ejdjicMe — &o m 'Suit \\536a: 5 ciiigeliiev. IV[295ni-303, Sl-o^Om-iJ ] c^(\(i)ld){i[(i)c^ 11419rn, Qqd)id)tl\ä)C 33. f. bei tl;ättgen || gcfc^Ioffai [21j f. (^i^^ftl; &c= [c^üfefeuev* [= Äanonenbcnner,-^ar. 23] I V 306e , 535e , 542a |1— (Scftaü [51.J {^p. = güvm iijiü.; *^av. 22) [a. o^eip^ciij 1234; \\3()3,, [329-331, 31. o59e-560m] 529a, [465] ; eine beftininitc [t SIvtcii] IV 423m, 441e* J plur. ©eftalteii (*bcvgef.) \\272m-3a, 8e, [2S2e-l , ?f. 520-2], (324a)S52a«i, (596e): ]ed;§ lV26>2e :|| 33. ©eftaltiinc] (+lun-öcf.) I 254, 242a, 250e; \Y268a, 274e, 286e, 329a, 333a, 417a* 448h*, 465c II parallcUu bev ^u].: 1) eigciitl^üiiilic^c, nievhvüvbige, [ciibeitaic, rcirn* bcvbave; feUeiie; 2) l>cr)c^iebene, uiaimigfaltige, öicigcftattet || 3u[iiljc (compos. ©eftaltuiigs-): al;uI4e IV (*275a), (473e); alte lV(425a) | ^Ärt(beicubevc ©eftalt) [= (Slaffe, kftiiiimte] lV574t;-5a, 59im; ^vtcu IV 465am [eiiijelne genannt] :j 2(nf[nß IV59im; [^ilnfjä^I.] f. nüg., Eliten; -(Slaife+. [= 2lit] lV286e, conifd;c lV441e* (2a*); [eigcntr^nnilid^cj (*>^av. 1) IV [329-331, 2t. o59e-560m], 569e* 573e*; [(ginflufj] l+450a, gürtf(i^v.. f. &c]d}., [nad; @ebivg«arten] \Y283, [@e[d;.] IV465a7H (^ovt- )(^rittc bev nencven 3eit), Ijänfigfte lV(*2S5tt); Äenutui^ IV465am (ijt neuerer 3fit), me (not^iucnbig); mannigfaltige [p|>ar. 2] W'^Sllm, imxU tt)üvbige [f. ^ar. 1] IV4-il7a* | regelmäßige IV441e=", (549m*, 575t*): Deegelmäfeigfeit I V (529amj, +574m* :j ed;iff f. irnnbevbare, fd;öne IV 441m*, fcd;&* f. aüg., feltne [[. ^av. 1] lY 524me, fonbevbare [it.[ IV {283e-4l tjeränbertlV 574m* (bnr^(Srb6eben); ÜSerl^ältniffe IV+27ie-2a, -iB \\+465am \ öer[d;iebne, -bcn, 35er|d?iebcnartigfcit [*^ar. 2] I [+255]+m,+e; IV 27eit gel;ert [ogl. gel;ört] I215am; IV22öa, 5We-2a II*, 6 me*, 494a, 6e*, [533m-4], 542am*, öTöm"^, 600a*', auf bcm mccx ger;cvt IV496e: [tarfer l\600am', Knterirbiid;eS lV226a, 306e, 334me, SSSm*, 496'ell*, 542a*, 600a* :| üulf. ® e hj i tt e r (n^ä^rcnb be« ^luf^riid;-:) [f. aiid; SBufnng, Saffer] I243e-4w(a), 452a; IV445am, 575m; Y[23e-24, 2t. 49amJ, 38e, 39e- 40a*, 42a* 50m*; ©eivölf [f. and; Sivfiing] V42a* (um ten ©ipfel) || ®i^fet [f. ©emBIf, @een] sing.* Ii>40e, II 78a, lV329m; pl. (-»-) 1241m, lV276a: bomförmige I 237m+, einfinfenb 123Ge*; einftnvj ]V391m*, 576am* ; V29am; geöffnet [= offne] IV(26ei+ lV540e || @oIb (in 9?. »ermntbet) Sultane (^0 — .sSo - 1187 \\[298m-300a, >){. ö32t-S-d,m], ©vabe [f. ^^. IJ j. (Svfc^eimiiiöeu, @vat |. 5^I^gvat; övc^e(v) f. ©clo^, nuic^tigev; @vö0e [. 'S^imcii). ||— ©iitVV« Dcii ^uüaneii (f. ^av. 32, l>gr. 09CeiI)cn-3>.) [f. (>e[. ^ö\)c; f. üeei^eu-^ulf., ;£c^(ammi?iilf.; ©übanievifa] IV294e, 316a, 7me; eine Oeftimmtc IV295<'i, 307m, 313e, 9h, 32Ie, 2a,e, 6m, 391e, 429e, 454a ^ Ö47mll,e, 8m, 9m,e, 5o0m, lm,607jim J plur. ©ritV^eu (*) IV505e-4a, 317a, 333m; U* [timmte IV 325a 11 , 6a, 454a, 607am, 618a; ijier WSWam :|| ^ulfail- &n\ppc ni8a [bcftiir.mte]; IV552e-5a,352e, 3a,547m; p]. -eu [V316e-7 (fünf) T öulfaiiifc^e ^nüfipc (°) IV 384a, 439a,m; teftimmte I249e, 11152m ||: 3Mf.: [^(nfsär;!.] \\316me^; ciiijelner 23iilf. l\332e-3a; ©lieber I 250e-la, IV5526; §au^tgr. IV50öa*, 2;?ittelpiiiift 1^2496 | gegen ^teifien- iBuIfane (STvt ©egeiifa^f \V303e,5e'^ (^ou^>t)äd;Iic(; aber oleid^beb.) IV 306a*, 315m* e, 6me\\*: (3xnppc tev 9Jeir)eu-3>. I250e-la; IV313e, 5a :| 9iic^tinig l\343e :|| ©ruVVMvitng [^i ^ieibiiug] I250e; lY303e, 473m', pl. -cn IV505e -II ^albiMiIf. [f. ^av. Ij IV[602a] || ^äiifigfeit [f. fax. 29] (). ?lii^6vud^; Sufeln, Äüfteii, STJeerc^iiäbe ; : bev 5Ivtcn IV2726-5a I [narf; bcn Dvteii, ©eöciibeii] (Wo bie nieifteii) \\{368a)^Je,[451am]{2a): oh ba ba§ gcidinicljiic Snneve bev Obeifädic näbev liegt IV [569-570] 569a,e :| etveifcii W 451am \\ ^aupttmltaii* [f. 1] lV312e, 581a, 600m II- leOeube Äraft [t^gl. Hebung] IV25<5a :|| Hebung [= (Svb. iifn?., *^ar. 25] (a. 53cbeii) 51. bev 35ulf. I453e-4a; iV23la*, 309e; ^:B. tnilf. Hebung (O) 1251e: öeri^iebue StvteuO I[234e-8a, 5(. 448e-9]238a; Äraft [= I;ebeiib] 1238m, ^^fväfte I°26e; neue lV572aw, mic bie @rbe c^nc i?. .^. fein würbe 1^264e-5m ] pl. Hebungen \310me (fleine) j| $eer öon Slfc^e niiv. bcbecft V29e-50a, 49m || ^e erb [= ©ffe] 5(. ber 35ulf. I238ra, 250e; lV567a; 33. iMiIf. ^. O 1230m (4m), 456a; IV366m: oügc* meiner lV332e, aiig V43a, ein lV328me, (Entfernung bcni IV0288e, ein $!nnb \°53e', (ginbringen be« 2}Jeerh}affer^ [= Saffer^] 1253m (4a), 5e, 455m ; IV 0452m ; 9}?eteornjaff er I O230m, Öffnungen V 053e | tiefer I o(254w), lV270e; Siefe 1238m, 0253e [ «Berbiubnng IV270e; pl. -cn^ 1239a, V38am :| (Sinbringeu be§ SSafferS [= mmw., bgl. 2}^eteorii>.] IV021Sme || beranfblafeu [7] lV5057n; I^evöorbringen f. ^rebuciren, ©toffbaltigeö | ^iftc vifd)e, toor-bift.; aus l;iftoriirf;er, öor-Hft. 3c't f. t^ätige, entjünbete :| §itje IV 0345e II— §od;ebene: auf einem SS. lV423m*; tjulf. IV0462am, pl. -en V03Ie :| ^i^#c(r) f. nac^ I^e || l;o^e(r) 1238a*; IV307m,326a; (ein) beftimmte(r) I(250e); IV 397e* 416m* 442a,a*: [in Oegenben] lV542e, 55Se-9a; bie ©dnieeliuie übcrvagcnbe 1242e-3m', fel;r ^of)e(r) [= große C'i-^b^j IV288m, 529m*; feljr t^ätig IV354a* J bc^eve I238m,e; becf;fte(r) [= grüßte |)ö6e, 2)?aiin!um ber §.) IV 276a, 321e-2a, le-2a* öam* 6me,me*; \ 50e-51m :\\ f^öbe Oilbet ein bcf. cvid;lü|ini IV272n) :I|— auf Sufeln [l>gl. lüften] IV 288m, 522m*; V64e(G5a): -f W 45-la \ \\x]a6) bcv $äiifig!eit Db. gveqiieuj auf 3. ii. Äiiftcu IV[452-5a]: 3)icfr tcv (Svbirufte lY 457e-8m; (ix\)dmiQ ii. ©entiaig {\452m~3u,5am :| auj 3. bie meiften SB. IV525am, 365a :|| üulf. ^ufelu f. *3u[eln :|| ^witi- iBuIfaue IV 274a, 2ö?eevS aufgefticöen lV2.^9me,402e; 2)Zenge [= gr. 3al)IJ IV451a; niebcre \\289e, 522e', guBe-Bal;! [= iOlengc] 1253a — :|| i)olirt(e) 12S9e; \\289a[290m-2, ^.523-530a], 309e, 311a; sg. -er IV351e, 547am, .56Sm, G07a J 3)orivtl;eit I 53m .|| fein(e) [=nid;t, 2}?angel; f. ^av. 1, iH]l. 28] (togl. i'cgcn.) lV29Gc-7a*, 309c, 352a, 610e*, 6a*: [in ®cgb.] IV402e, 5e; aber \)nl!. ^Viivcn n. 3:iHiti(]fcit 1 V372e-3a | Äenntnife [f. (Sv|d;einiiugcn] \\368a, [465], 550me: ciu>citevt V64e-657n; fe^v em>. lV465am, 633e; iinm-üftaubige, nmngcH'afte IV 288m, 3i0-:/m (la), 36Sa, 46om, 473a :| tevn IV285a* || Äette [-^ didhe, % 32J lV0612e; -51.. IV326e, G12e J Letten II 298m, lV0327a || f(eine(i) [i^ niebvigev] 1455a*, V45a; Klüfte [= bariancos, 9ii^>))cn] IV241e,330m-2»?i(330m,e); Slbfdjuitt im ^i^^mc« f. *ÄüßmoS A.'s v. Humboldt 5t, Äctl;-Sß. [= @d;lammi).J \ 41a', Ävad;cn [f. fax. 23] I 244a*; IV (332m), 534amll*; V24m*||Ävaft [42] %. bev 35. [bgl. äBuiffv.] lV(2i3c/), pJ. 5lräftc (+) I40iaw (b. I>. SBiivffr.) T 33. toiilf. ^vaft (O) 1127m; pl. 1164a, 251a |: -äiiBenmg [42] I53m, -cn IV0351e; buvd; f. Sffiivf., maa^ 10401a+; ttHitioO+ 1 V316a (ivevbeii), 543a ; tiefer liegenb 1 0251a+, Urf^rnng IV 034e+, 5Ö5CÖ 10251a+; [Sirfiing]0+ (biivd; mi«. Ar.) I257e,279e; lV289e, XSQit II Äiigeld;en f. ^.probitcte | ^u^^en IV286e-7a*, 524me, 543e*; Än^H^e lV428e* ([;cd;fte) || an bev tüfte f. iO?eeveR, aRceveSiifer; fern ^cn bev Ä\ f. °90?eev "f 33. auf lüften, ben t. nar;c [= Sittovalen] (f. bcf. o^iifeln): §äiifigfeit f. oSnfelu, auf 3. n. Ä. bie meiften IV36.§a J lüften mit 3>. lV4i9e (Seraüenlljieve fdjcnen fie); Äiiften-3>. 1247a, 253a :[| Sage (uub ivie bie Z^. ftet;n) [*^ar. 27] (f. einjelne Sänbev) l{239e), 251am, 450a; IV310am, 322e-3a , 370e [.S70e-443, 5(. 580m-599a (nad; ben (irbtkilcu)] , 371am, 453a,m: geogr. IV370e'l , 399a; ^ähc angejcigt \250am :\\— 35. auf bem feften Sanbe [= (Sontin., ccntincntafc] IV323rt C444e): -f IV(450e) J iMiIf. Sänbev [18] (f. awd) nntoulf.) IV(224e), 230e, (4.55e); [Sanb] IV 295a, V53e :1| [33ulf. in i>erjd;iebuen Sänbevn cb. C^egcnben] (f. ai;d; @egb. ; f. $ar. 20) [a. SD^enge, ^ufammengebvängt; f. ([wd) iMete 3tTt. t»en Svinbern (I)icv ftebn melneve eb. fettene)] 1 lle, 211a, '^nitane: Räuber — 93ie 1189 237m, 240a, 250e, l.-i, 4e-5m, 9e, 44oe,456a; \\224-6a, 26Se-9a, 280iim, a02a, 5m, 310m, Iw; V54e, ()5e, 64e: in fevnftcu IV 465a, mangclljaftc m-iiiitiiiü \y368a :|| ganbld^aft [= ©egcnb, .^. 18] lO250e, W 273a (^baraftei) — II !2äugc f. 9?i^)>en, ^ücfen; ovgamfc^e^ ^eüen f. Sivfuiig || »-Uev [=-fvei, % 28]: Oeaitui IV316e | etvecfcii [bagegcn f. o@tvec!e] (f. SSiiIf. (Sübamev.'eO lY [31 5m-7m]; sg. gtvccfe O IV311e, 5e, 321e: 33ev^ältn. \\316me, S^cvtr^eihiiia l\316e-7m || Siiiicu [32] f. 9iid;tiiiig, lüften [= 3>ev3€ic^u. , 2] lV548a, $!ittüial [= ^iifte] f. eoiUinente; £ii(fc [= -leer, 28] lV450a,am || Siift: eimrht ber 3>\ f. °®a« ;|| Suftfvei«: (Siiift. auf il;u [= ?iift] ). SSivtiiiig; ^HTtinbimg (3u[n"inifn^an9) mit bem 2. 11. a. [=3>cvfcl;v] (f. aiibvee o^^evbinbiiug) IV 211m, 270e, 2e, 458m: ülnie, fein IV 289am- J iBerfcBv [= 35cv(nub.] IV (316a) 368m, 414m: lcH;attcv IV 368m, mehrf ad;ev IV369e :|| toiilf. mad)i° 1223m, IV252aw; a«;id;teO IlOm J m ad; t ige 35. pl. [[. ^ar. 24] IV213a, 271e, 309e-310a, 323am,(462m); sg. IV331e, 362c, 388m, 395e(408e), 416me, 442a, 483e, 573e :|| SOhuigel, Wo feine [iiib [f. %n\ 28] (a. entji'mbete, (gut* fevuuug ücui <^äl?cev) IV 378e, 551a : -f bev ^vbe IV 228e {mm) :\\ Wl äffen: 1) aii^gelvcvfue iOJaffcu, li^aö bie 35. auvlvevfeu [f. ^av. 6; = Gvu)>ticu^-a)?. uflv.; ijgt ßvguj3, Gväcuguiffe , (2tcffe, *9}taffeu] (f. i?iele fpec. ©lieber) I 234e-5a,243, 445m , 4ö2a, 6e-7a; IV2i5«, 227e, 230m, 253m, 268m, 290am, 300mc*, 2€-3a'^ , 311a, 8a, 336m-7m* , 348m*, 358am*, 9a, 389m*, 571, 2me, [602am]\ V24m*, 25me*, 42m, 43d* , 49m*', sg. 2)2affe (+); 2) ä)iaffe(u) in 93. (x) IV47(5e; 3) i^ulf. 9)?affen (O) I 259all, 27ia, 450m; IV566e |: m^ 9?, IV472e+ (ältere); 93e|d;aff. f. formen, 3u[taube; [ißeftanbtr^cile] lV6027n, bi^ite 1 0423a, evfalten IVX476e, feurige IV 332m; flüffige lV571a*, g-Iüffigfcit IVX476'e; i^erfc^iebne ^or=. lueu W 561me (^nfaninienliaug cb. @cubcri;ug); gefd;mel3ene I 246e*; IVX230a, 444m (561m); V45e; gUil^eube I 241e; *lV358a, 571a,m; !n)ftalliuifc^ell66e, [9iatur] IV55, ^äufig!., ^. 29] IV 369a (mo bie ni. fiub) 1 5D? e n g c [= §äufigf. uf\i\, f. ^ar. 29] : [in e. i!aube, e. ©cgeub] l\323e, 405m, 426e [451am], 467m', auf engem 9?aum IV 451a, Streifen IV 451am :| biele SD^enfdjen fommen um (burd; 2lu^trüd;c)* IV 523m ; V4ie, 51m, 53m || iD?effung [^^ ^t^cmetric, gcnieffen] | pl. -en (+) IV 322a ; 35. sg. I V334a, 524a, e-5a, 6m, 551e: (pl.*)33arcmeter-9)i. I V4-325m ; Iwcmetrif^e [i. tvigcn.] IV291e, 322a* 524m,e, 6e; trigrncuietrifc^c IV 322a*, 407m, 524e, 5a, 7me, 8am, 539m, 551e, 575a ; V 50e*, 51a* ; trigcn. u. barem. IV524e-5a, [52«-.^a*] ; \>kk, t?erfd)iebene IV[+525-Pa] || mctcMc 1190 Sultane Mi — D 1245m II SOMiievaticii [= \)p. ©ebivgSarteii, f. 19] \\460am: ^jlffcciatiiii IV475a,e; affocüvte lV473a; mQ bcnen bie ^. kftcl'ii lV568am, in 3>. V25e, 9iamcn l\473am, ©ammlimgcu lV(5iia7»), ßvcfje 35cvid;ieb. \y473e-4m'\ (hl ncikii ob. ärniHd;cii ^.)r 3ii^'^"""fiM^"^i'iM3 lV473e ]" :\)iiueval-@^ccie« lV465m |niincvan|cf; f. 3»[a"»"fii[i'fe"»ö; iniiicvalcgifdie tScnftituticn IV 634a: \d)x bevfc^iebuc iV473e~4m\\ \\ m SDJittelattev f. 9hmc, 50ZitteIgIieb f. Sivtcii; 9[ihn-Vl;orcgic [= ©eftalt, 22] IV [465], movt()ctogiid; IV465me (ÄenntniB); 2«ünbimö [26 ii. 31] 1^2440, lV(591m); 9?ac^<. x\d}U\\ (Ü6cv5^.) lV288e(2«aii3cI), 315a; 92ad;li>tvfimgcii [42] IVO603m ||nar;e(v) [f. 9)Jeev, @eni, etäbtc] IV 230e (245m), 289a*, 544m |: ein* niibcv uafje [= jufannneiigebväiigt] IV328m: iHnfdOicbcii, iBtT[d;iebeiil;eit IV 535a, 473e^4m\\ (4a, 6m) J 9?ä(;e [|. 2aQe[: in bev 9h lV358e, in gvcBev 9?. gefe^n lV51Smll || 3>. närjvcn [f. ^^Icex] IV537a || 9Unie [t^gl. @ott Vulcan] IV213m; Vöiawi, [63e-66a (Untev[nd;nng, jn iveld^ev ^e\t ba* aBort juevft für fencvi>eicnbe S3evge gebvand;t ift)]: in (sd;riftfteüern be« iüiittelaltevS V65m-66a, volcanius I>ci PJinius V65e J DJamen (2(n^= bviicfc) [= benenn.; f. 55ovlänfev] I V 2ö<5m, 27ie-2a, 208a, 524e; \59e: (§cfd;. \59e, 60a, 61a; [gvied;i|c^e m. für biilf. ©egcnftanbc] \\[514e-5m] :|| 9Zatnr, Sefen (tva« bie 33. finb, was mit il;ncn ift; auä) (Sin.^clfieiten bcr SB.) [*^av. 30] (toßl. 2:l;ätigfeit, (S^arafter, ^nge) I 239a, [247-9a, 91. 450e-2m (wag in ilmen Brennt nfU\)], 250e, la, 5e; IV 2i5«?e, 5a, 227e, 232e, 241e, 253m, 270e\\, 282e, 323m, 352a,360am, 414m , 444(e), 7am, 8m, 464e, 515e, 536e: -gcid;id;te IV40ia, OiicÜen I 228a J 33. biilf. 9htur (,= Scfd;aff.) [^. 9] 1 0277m :|| nener (sg.) [f. ^. 13 n. 25] (f. Jorullo) 1239m; IV 295m, 300m: ^tn^'brnc^ eine« I218e; (Srkl>iing \250m-lm, lV555a J pl. nene IV(348a) :|| nid;t 9>iilfane [f. ^a-. 28] \N270me, sg. nid;t ißnlfan (*) : ein 33erg* IV373m, 405e-6a; biete Tick löerge IV[295m-4, 31. 530am] J (5rfc^einnng(en) , bie nid;t 3$. (ein 95.) finb (ift) lV380e*, 443am\ wW. ßr[d;-en mannigfaltig, nid^t immer bon ^, berjnkiten IV55ie-2:| ivaö nic^t a(« SS. gut \y 318a , 368e-, 35, nid>t iifecratt jn fnd;cn lV552am :|| ni^t-tonlfanifd; [= r.mMil!.] V076m :|| niebrige(r) (niebere) [a. Snfel-^.] 1239a; lV354a, 399m: [%\\\ia% einiger] I 238m ; Iiakn nid)t bie meiften 21[n8triid;e , finb nic^t fel)r tt;ätig IV(294e-5a) 303e, 354a; fel;r niebr. IV 288m, 300e*, 420a(a*),m* 522ni,e, 9m* | nicbrigere I 238a || S^ormal- f. S3an, 33. ber Dceane (ob. großer SDleere^ftrerfen) IV4iöm || offene [% 31] f. ©ipfel, iJffnen IV299e* :|| Öf fnnngen %. ber 35nlf., -D. IV589a; sg. Öffnnng (+) [f. ^^ar. 31] (a. ©ivfel) HI (510a): ®eiten-Ö. IV571a*ell+*; toerfto^ft I 222m J 39, bie 33. finb Öffnungen, ciHb\\\\. IV5i4m,5e .|| or;ne 33. [f. ^ar. 28] (f. 33i{bung, @^iiren) IV225c: [®egenb] IV311e || Ort [f. ^ar. 20 n. 27]: Drt«Bcftimmnng(en) I V31 le-2a, 3am , 386e , 455am , 527wifi* , 545e~6ni J i^ritid» IV557/(35erHftniffe), Övtfid^feit {\vc 35. finb) [20 n. 27] IV (288m) ^Mfane ^^ — Bdjla 1191 liie\\ fax^M ]. 2:i;ätigfeit; ^^Jeviobeu f. dM)€, V^eviobtfd) f. tl;atig; per* inanente(r) [[. ^av. 36] (a. Stit^bnic^, 2:bätigf.) I234e,e*; IV271m!i* (296m*); [^evieucii] IV290m-2, 322e,5ö«Se; "•^q;äucmen [= (Sifc^wuimg] 10451m, -e |0243e; ^I;t?fioguomie f. Sliiöfe^u, ©eftalt [^. 4] || ^U-c ceffc [:|: 35ovgäiige] I O260e; W 213me, 281m, 332e-3a,HdOa,^602am; V[46'-47m]: ^cmifd;€ 1 V 459am, 4S5e-6a ; bev (Srbe loi65-4a, ^cr[cf)icb. \\333am j ^i^vocefj I02ä7a :|| iva^s bie 58. Vvebiiciveii, bcuun-hnißen [f. ^^av. 16] IV427a*, 453me, 5m; \23me | ^vobuctc [f. 16] \256e', lVO466e,O525aw,6*02me,633e: [Srnfsä^il.] 1245m, 256e; ©efd^aff. IV 352e-3a, Äügclc()cn \55me, 35er[c^ieb. IV532e-5a J ^^rcbuct !V(46Ga) 622e, ^vobucticu f. ftoffariiö || ^vofil IV614e | (bic iß. finb) ^iiiitte (bce !i^er!cl,u-ö mit bem Snneveii): Övtlid;fcit IV444e, uüc t»iele iy368m; ^al)\ I V 444e, 458m (geringe) :| «ßijramiben (©eftalt) V29a : 2)0^^^- lV2«3e-4a ; Oueüeii f. iWatuv, 9iaub Y47e* || S^apilli (55. sg.) 5(. (au^geiDovfeii) IV286e,302e, 3m, 327m, 335am, 483m*, 641m; V24m, 39m, 40e*: -«>Iiie\T?iirfc V45me* J ^. ^" einem a* lV340a, 3a, 385e :||— 9Unc^ (angftD^en, anffteigen n. a.) [55. sg.] I 240e, II 78a; IV302e, 381m, 2m, 8m, 525a, 530m, 2m; V26m: 2(nfbviid;e i>on dt. I456a*, -5(, 1255m; ^axU IV302e, immev IV546m :|| -fänie I222e*, IV 361m: t>evfd;lvinbet, 55cvfc^rcinben I 222e-3a*; \\328e, 495e-6a J -faulen* lV539a, 549a, 575m :|| vand;en* Völa: 3?. Iföi't auf lY 495e-6a \ vanc^enb(cv) [X>. sg.) IV379a,391e,2m*,5e*,407a,m,e*, 4i4ni, (453me), (520a*), 544e(557me): bleiScnb IV495e, jetjt IV400a, nid;t IV541a; [rnvf IV 388e, 9a —II 9?anm [18]: gvc^ev IX 311m, auf gvoficm lV5iIa; -vcv- I)ä(tni[fe [= S)imenf,] IV415e :| 9?eaction IV 600a*; regctmä^ige [^l 11] (f. ^orm) IV (543a), 9e-igfeit [. govm; 9?egen f. Sln^brnd^, ütegionen [= Gebiete m\ , f. 18] IV0316m || i^-reid; [f. faw 29] IV395e, 404e, ,554a; V28m, 65a: ©egenb, Bone W 451am ] vdd) an 3>. I V 455am .|| t 9i eilten (9tcif;mig) finb ein bef. @tü(f biernad;, 9^eifen l\310-lm (an«» gevatljen); 9^ c^tun9(en) (Linien) \V{313mej326e-7a, 343m-4a, [393-5m\ 4i5m-öm, 539e-540a , 2e-3a \\ 'Slippew (gerippte ©eftalt) [:|: geK^giat, .Klüfte] IV [529-350, 51. 560am], 331m: r-förmig f. ^Jürfen, $?ängen-9e. IV550m; Uvfad; \\ 330me ($tneivafd;nng) J 9?ippe IV 574a* || rüt^lid^ev IV45le* II 9e liefen (sg.; pl.+): gebe^ntev IV543e* j lange(r) IV276ra, 8m* 283m, 5m* 351a, 363e, 521e-2a, 4me, 596e+; !üänge-R W 329me-{- (lippenfövmige); Ianggeflrc(fte(r) IV2me(jeitbe, il)r Sffiaffer in bie 2:iefe ftürjenb); in bie -regicn veid^enb [= -greiije, -linie] lV543e* @c^me(jen [i;: gefc^nicljen] (a. -maffen) V54e*, iÖaffer in bie 2;ie[e ). -niafi'en || fc^öne IV282ni, 543a; [(^d;riften über bie 3$.] (5(rbeiten . . . lV604me) 11120-^ ; IV368e, 389a, 401a (447a), 466e, 489m, 57 le, 60Ge, 614e; V54e, 56m; fc^üreu (bie ''S.) f. 2)f?ecrnjaffer 1| ^cen: auf beut ®i))fe( [= Äratevfee] \\275e-7a; S>. (g^eon (Sinneufccn) nal^e lY378e, 454e-5aJ^. in einem See IV 287m* .|| (Seiten i. 5lu«' m-üc^e, (äru^^tionen, Öffnuuß, i^t^Iunb, @^>a(ten, ©änbe, Söivfun.q; Selten' I^eit |. tl)ätige;@eufun^ l\367e (burd; ^. erjcngt), 572e (bcv SS.), 605m=i= | B'xii {auö} bee 5Su(cani^mu^) [oQl Xhäti^t.; f. ©cbivgf arten, gcrniat.]: im 3nuern ber (Srbe IV104e-5a, ."pau^^tfi^ \\368a', [in ©ebiißvarten, in einer ©ebirg^art] IV 276m, 567am, 618a :| jogenannte (aber feine) [f. ^>ar. 1] IV 443, 592m; (EinfluB auf eine ©olfatare IV 600m*; [cnberbavei* f. S3an, gorm, ©eftatt 1|— S^^alteu in SSuHanen [f. ferner nad^^er: au^gebrcc^en, auffteigenb, ftebenb, ivirfcub] (f. ßr^eBung) IV 2i im, 265a, 505«, 6e, 41 5e; ^ulfan-®^ IV 599a; yjulfani)d;e S^^alten (O) IV352am J sing. ®^a(tc (*i?crgei.) 1) i>ul!. IV(512m, 394m), 507a; 2) auf ber bie S5ulf. aw^c^c^ brL'd;en [mt, auf einer ulf. f. attg. pL, i^age IV50öe; Sänge IV*306m,e; 9?e1j IV328e; ^Jidming IV320me, 343a, 546e, 599a; SeitenfV- 1239m, *246m*; IV363e* 601m*; ftel)cnb auf f. atlg. 3, ftral;renfcrmige IV3,91w, SSerbinbung ber iBul!. IV 328e (burd^ bie ®^); S3erfto^fung IVO290a, 328e; trirfeub burd) €^\ \13e — :I| freien [f. ^ar. 3 u. 7]: auff)ören ju f^. [^. 14] f. 33erbin- bung, bat ',u [^ aufgebi5rt IV 573m* J f^eienb [^. 3, 7; 35] (a. ^>erma* uent, ununterbrc(^en) IV290e* .|| bulf. SViiven^ [tgl. 2:^iätijitcit] : [in i^egenben] IV3Pic-2a, 42ime, 517am, 600e-la; o^ne h?irf(. 3?!irfane iV ;i72e-3a f (St abien {aw^ bc8 S?ulcani§mu^) [f. ^|?ar. 1] (f, i^nj. örfd^ei- uuugen, ^bätig!eit) lV215a; Stabium IV602a: fet^te^ IV267m J Stabtc: nultaHeii iiak \\544me) ^t (Stabt) scvficrt IV301n, 544wje; V29i', 52a :| ftnrvev i^iiftanb f. (Svbebimo, tvic bie il\ ftdiii [27] f. 2aQ(, Steige* vjiuß f. @rid;einuii.qen | «Steine (auej^eivovfeii) («Stein-) [^, sg.] 1401m*; IV348m, 5.52m.; V 66a: -2üi^nMivfe iv464m*, -Hccfe IV331e; gliil;enbe \\'302e-3m, 38ym, 464m, 571m; -nmffen IV337am; -ftvcm, -ftmne \\3S2am*:\ (gtefiiino [% 27] JV428a | (2tic!j]0ö f. o@a«; (gticfftcff [oj^l. o@a«i, «löivfitno] \\460am (gvo^e älienge, Oueüe) :| etinimc [^. 23] IV554a'i*, -en lA' 554?h ||— @toff artige^, ba« bic ^. evjeugen (unvb in ben 3>. evseiigt) [= Stoffe] 1115m; l\213m, 232m; ftoffavtige ^vcbiicticn IV 223m (278e) | Stofftjaltige« (ba^ bie ^. ^erl^Ln•bl•ingen) IV 465a :|| Stoffe [f. ^av. 6, 16; 4: 2«affen] (a. «Bcvlänfer): au^geftoBne IV2iSt', 287m; lüelc^e bie 51>. anjlüevfen V42m J bie fie eineiigen ob. eutKi(teu [= Stoffartige^] \\249me, 523am: Uvi^nmg IV476m, [Buftänbe] IV 47öme :| in ben 3?. [= entl^alten] \[247-9a, % 450e-2m], (254a); \\2lSe, 489e- 490a, 602e -.|j Strecf en mit, i)on ^. [^]3. 18, 20] (f. bagegcn Meer, nnt'nlf.) IV[5J'5m-7m gegen bie Meeren]: über bie C'älfie mit 58. l\316e, ^cxhältm^ IV.5i6we :[ Streifen [f. 9}?enge] W 4 51 am, 574 e"^-; Strom [7] I04ö2a; innere Strnctur* [= «an] lV285a, 385m \ Stnfen: -folge [= Steigernng, ^nr. 1] f. (Srfi^einnngen , -leiter [= ©rn^^^en] j. .'pübe :| fnbmarin [= nnterfeeif d; , SDkcr] IV0279m (Sirfnng), 589a j| Sbftem [= (i^ebiet nfn?., f. % 18] WSllme: baffelbe lV367c-8a; -S. IV338e "[ S#cme \\^305a, \^58e-59a; -S. l\ 368e \\ Xa\d \\553e] X^nm^ ratnr f. SBärme, 3nnere^; ftf^ätige, f ^lliätigfeit finb 2 befonbre Stücfe biernac^ || bnlf. Xl)t\i^ IV240m, V40a | Sbeile ber ^. \\271me, 458e: yiamax IV271e-2a:|| Jbeorie [f. ^ar. 8] (a. (grfc^einnngen) I 0454e; IV (305m), 489e, ^527a, 579m; -X\). V46m J Jbeorien II0391m II 2:iefe [f. St^iätigf., SBÖrme]: (in§ ivelc^cv bie 2)?af|en fommen I 166e, IV476m; Trennung 19252m || krümmer [[. ^43ar. 12] IV315a*, V44e: -felb f. 2lrt. | -biigel \[43-44]: 15000 Y43e-44a', gereil;te ^iigel V(43e) :| -taub V°82a, -jiige f. 2trt. «H Über|c^lvemmnng(en) (biirc^ S>.) [i^gl. osVBaffer] lV573e-4a*; \27am*, 55e-59a, (40a*), 50am; iiberfeeifrf}C [= im ^D^eer] lV589a | Überfielt ber ^\ [f. ^ar. 2 n. 8] IV[370e-443, 2(. Ö80m-599a (nad; ben (Svbtbeilen)]: in ber türje IV430mc (444e) :] um= geftaltenb [= umtranbelnb] IV 444m ; Umriffe [= 5(bbilbiing ufm.] lV389e*, 520am ||. nmivaüt IV(278e) | llnnvalhtng [= (Sirene; = (ärbcbimgö- .^rater I V271e] IV27im,p, 2m, 327m* '354a), 5220111^^, 574e-5a*, (59 Im); pl. -en (+) IV(2öebirg^' arten IV[274m-5a+] :| nmn>anbelnb [= nmgeftalt,] (f. 2;batigfeit) V2.3m, nnabbängig i?on 5B. [f. o^hffen] n'269am, nneigentlid^c [i. fax. 1] f. ^airten, uncnt^ünbct [f. 33] lV442m* [jeitig], [ungenannter] f. Fragua, ungeöffnet [= gefc^foff en, ^^. 21] f. Ö^i^fcl, Unterfc^eibnng [f. ^>av. 1 1 \\310e-la ; c 1194 äJulfalie ünterfe — ^M initciiceifci^e(v) [- fiibiMriiic^ im mm] 11 223e; JV(2G2ni*, 295a), 372e-3a, 7 am*, 550e*, 581m*, 9a (631e); y{57a)^, iintcvfnd;te [\ gcvfdiuii' geil \\\\\\] IV482a; imt^ätig \^^. 15, 33] [. nie tljätig, viif)elib | iiuuntev» In- cd; eil [= Vermaiient, f. ^av. 36; @egciitI;eiU^cvicttfd;] IV 301a; f^^eiciib* IV290e, 453m, 532a; timtig IV313e*, 333a (540me); 2:(;ätigfeit IV '295e-6a, 300m*, la* J iinöiil taiiifd; [= iiid;Mnilf. itflv., f. ^av. 28] 0'- il^evge, ©cHvgcfcttc, ©efleiii, 3u[cl) lV(293m)4m: 5(vcal IV54Gm, 33cbcii IV339e; @C(jCiib(eii) \\316m, V(33e); l^äiibcv lV230e, la; aWaffcii IV311a, @tvc(tcii \\316am :| iinsiveifcn^afte f. siveifelf)., Uvqneü lV0241e II Urf ad; [b. b. bovs. be§ ^iilcaiiiönnie, bcv SBulcaiiicitat {\\536a, V24e); niid) bev SJiiIfane I229e; lV536am, 7a] (ij: 3ii[ajnmeiif)aiig; i^g(. (Svidiet- niiiigeii, 2;()ätigfeit [itnb bn ^av. 10]; f. i)er[d;iebiie« als @(. : SDJcev, äBinb) [f. 2(u«brü{^e] I 229e, [2^7-9a, ?{. 450e-2a] 248m\\, 9a, 450e, law, 4e-5 (öamll); W 34e-35a, 218me, 489me , 490me [536-7m]', V 24e, 58m\\-59a: be« S3reiiiieiiö iifn.\ [tgt. 9Zatiir, STit.] 1 [247-9a] Smil ; @c* lüvg^avteii I(250am), mit^efamitc V24e | bie {\)cW) innere SBävme ber (5vbc 1 229e, 248m]lY213e, 7m, 227e(231a), 245a; bie mit ber Siefe snnebmeiibe SBHvme I 248m, 450e-lm; [Y537am \\ ijulf. Uvf^vungO lV614m; V25a, 43m; SSentile [^. 39] 1222m, [\230e', 35evänberiingen iV390||35ev' biubinig (comninniciven, Sommunicatioii) [= 2}evfel;i-, 3i'[<^ni"^^^^^^"9' *^av. 39] (f. o(gi-be, §eevb, lOuft!rei.% Sparten) IV453a (573m); pl. -eu (+): uad; fln^eii+ V33m, 38am* | 35. beS Snnevii bev övbe [[. aiibve^ bei o^Tbe]: mit bcm ^iu^cwn lV(323m); mit bem :i?iift!reife [f. äl;nl. o^^iifth-eici] IV414m,426e,444e,450e:| lange IV444e, ein ^. l^övt anf gn f^^eien bei bem 5(n§bvnd; eine^ anbren lV573m; nntevirbi[(^c I452e-3a, IV (304m), V(33m) || \?evfin[tevnb , SB-nmg [= ^inftevnifj] f. 5rii6bvnd;; il3evl;änniffe [f. ^av. 9 n. 30] (a. Sßilbnng, örtlid;, 9?aiim) \Y354am, 465m, 557e, 6Ue \ i>evr;eevenbe(v) [f. ^ar. 40] (a. STn^ibrnd)) IV213a, (264a, 314a*, 445a), 573e*; Sßevl;eernngen [*^av. 40] (a. @d;Iammftröme) I (209m) :i ^cxU\)x [= 55erbinbniig, f. ba mcift; ^. 39] (f. ojuftfreis, ^nn!te) lV444e, 450e,Oe; [35ervi(!^tnngen] (= Sr;ätigf., %\ 35 n. 42) IV 305m ||- i^evfd^iebeii f. Stjavatter, (Seftalt | 55erf d;icbcnl;eit [a. ©ebivg^^* arten, ©cftalt, S)?inevalien, mineralcg., iiabc, ^rcbncte] IV552e-3m,467e: Urfac^en \V476me \\ ^?erfc^Icffen [= gefc^Ioffen, ^. 21] [. ©i^fel, Snnere^; i^erft4>fiing [^. 21] IV (290a), toevfnnfen f. ^mex || 35ertr;eitnng [*fax. 41] (t^gl. ogänbcv, °3n\eUv, n. ^nnfte) I [249m-255 (e« ircrben Aber ijielmeljr bie ^Trten betianbelt)] ; ]V314me{e),6e-7a,444e[446\ |: gec- gra^>l;ifd;e 1 253a, 4e; IV454m, 7me: ber je^t entjünbeten IV[450e-2a] }| >l>erh?iiftnngcn [% 40] \41e*, 35evseid;niß [. ^rnfsäMnng | mk [f. ^nr. 29] JV271e, 5oI. 5ln§brnc^, 5?ilbnng) J 244me j [Verlan fev] (b. (\ geringere t^tnfen iMiff. ^Imtigfeit) [f. ^ax, 1] Militant ^ütl — 3u|a M9o IV[253-267, 5i. 506e-514] 253am,Qa, 262me, 4e [266m~7], 458e; SBe* nemiungeu \\256e~7m, Sßefcu u. Unterfc^iebe ber i^cv|c()i ebnen ©nttiiiigcu \\267, Oei-DorgetvieBne ©toffc IV 2666-7m :| ©äiibe lV229e* ((Seitcntr.) II Sänne in ben 5B. (£cm^>ev.) \247am, IV (358m): tr^eilcn fie mit, in ber Siefe IV241e J Dnlf. S. lV0484e; innere 59. f. Urfad; «H f äßaffer ift ein t^ef. (gtüd liiernad;, auf tnlfanifc^eni SBege l°454m; iveid)e 2>?af|c f. (Sntftel;nng, @rl)ebnng; 2ße[en f. ??atnr nfn.\, irid)tit3cv IV541m* SBiber« ftanb f. $In^ln-nd) | SBieberbelebung [f. ^ar. 38] lV450e*; -ertvad>en [it.] (f. Xltätigfeit) IV (453a), irieber ern>od^enb [37 n. 38] IV267e J äöinb: ©nflii^ 1455awi; ber im Innern ber (Srbe cingefc^lc^ne, alö Urfac^ IV305ni, [536-7a] 6m ||— njirfcn [f. ^ar. 42] (|. anc^ bei Sirfiing) \y465a, ivirfenb f. Slljätigfeit ; ivir!lid;e(r) [= eigentlid^e, f. *^ar. 11] IV264a (7m),e, 274m, 311a, (388m*, 454a); Sirtfamfeit [f. ^.42] (f. Sbatigfeit) IV278e :|| Sirfung ber ißnlfane n. beö S^ulcanie-mnci (*^ar. 42; = bnlf. 2:r)atiofeit S) [[. ^©a^, .Slväfte, Wa\\6)tn tommen um, gevfterenbj: 51. Sirfnng ber SSnIfane cb. bee iBuIcnni^mn« {ai\6} h?irfen) \\268a\\, YlSe] eine? Sl^ntfani^* 1 (217a), IV58öe; plur. Sirfnngen I (257e), ll(363e), III (5m); lY367me, 8m, 444me [445, 458m-9m], 9a, 465a (544m)', Y23m (54e) ] ^. i>nlfanifc^e Sirfung (O) 1245m, IV279m ||: 3iif.; 2frt \23m, bilbcnb [[. St^ätigfeit] \23me, in ber (Srbrinbe IV 465a', gemittererregenb , jief^n bag ®en)ölf an IV (550e); auf ba§ organifd^c l'eben IV45err;eeren, f. ^ar. 40] (f. o®täbte) HI 5m, IV444wi: 3)orf IV522m* J gerftörenb [40] (f. ant^ 2I)ätigf.) IV397a: Sirfnng I 257e, V25m JBerftornng [% 40] (f. o®täbte) IV295a, 301a* || ^, jertrünnnert, 3^^t^'iii"i"f^*i'i^3 [^- 12] (a. (5ntfteF)nng) IV371m*, Y29am \ BLMie im\ 33. [f. far. 18] \Y451am, -en IV 634m; iMtIf. Bene^ [18] IV313e, 493a J jnfammengebrängt(e), B-^i^ängnng, gebröngt [f. ^^sav. 29] IV306m, 7a, 310am,9a; an einanber gebrangte (+) IV541am: [in ©egenben eb. ^dnbcrn] \Y311m, 323a,me, 6e, 386m, [451am], (541am)e, 2e; bic meiften \\369a, naf)e \Y+305e-6a, Streifen IV45iamJB"* fammenbang (ber 5Bnlf. ; unter fid; cb. mit anberem) [= S^erbinbung ufn?., f. ^ar. 39; i>gt. auc^ Urfad;] (tgl. ©rfd^einnngen , 2:^ätigfcit; f. *(Srb' beben, bcif3e*Ouc«en)IV267mll, 274m, 566in, [429-450] 450me;V:Z3e-i4c;, 58e-59a\ jwifd^en ^. \Y573m, 581a; mit ^l V33e-34a: fein B- IV 293am :| BuiammenfeVMuig [= 5?eftanbtl;. nfn\, t»gl. (Jonftitnticn] IV634ni 1196 ^-8ulfane,3uft — 3^^; t W;«/ f 3lii^bnid; u. (^rupt. bis» $. 1 (mmevali!d;e); Bitftaub* [[. ^ax. 9] (). f^^ec. Bufälje) IVöOlm, V25e | jn)cifeH;aft, ob ein S3crg ein 35. fei [f. ^av. 1] IV405e-6a, 9a: im* gn)cifeU;afte [f. 11] IV454a :| Bnjißiug«-^}. IV540e*, (9e); 3tvi[c^enräiime lV572e O^liKSfiiüiine) t %\d)t bei- iNiilfaiie (üou äJ. aiicöeivovfeii; toitlf. 51[c(;e) PSTe, 246mf, 452a ; I V 230me , 255m , 268m , 0284m , 300m* , 5m*, 311a, 0335a, 6m II , 347m, 8m*, 389m*, 483m, 523u*, 532m*; V24m*, me*, 39e*, 40e- 41a,e*, 43a, °51e, 055h; plur. '?(fd;eii p iiac^gc).] (aiid; in comp.) IV 60lme*, G41m* || 3iifäljc: ?ltbenil>c[d;\v. f. -vcgcii, an« beni ntlaiit. SDJeev IV0376m; -Stu^tuitd;, -Brücke IV310n, le, 335am, 373m, 407e, 589m ; -% ii ^ it) ii r f , -ivihfe l V 287e*, 3 18e* , 387m* , 9a* , 539e*, 543a, GOOm*; Oebecfenb lV344am, 441e; 58c[d;aff. f. 9?atuv; [^eftanbtt;eite] IV 4lla,60ie*; V036aO; (SiitHiing IV42öa, (Sibliiib. f. -regen; -fatt IV 344am, 542a; gavk IV 303m*, iueit foitgefüM V036aO, [in \>i!lf. (^cgcnben] IV375e, I;eiJ3c IV589m || Slfc^enfegel (einc.^ 35.) sg. n. pl. I24Ü; lV250allm,4e(5n), 363m, 423m*, .575e; V49m; beftimmtev, mm 35. IV 422m, 3m, 539a; beftimmtc, in @cgb. [tgl. ^lufsä^I.] IV 422a: [HnfjäM.] \y 574am, [gntftcb.] IV57öe; feine (Sv[d;nttening IV 250all7n,302e, 495a; feMenb [= or;ne] IV4<55e, gvo^e \\426a, §öf)c \2W (i?evfd;iebne), mit Ävatev lV424e*; SDhngcI f. fc^Ienb, ebne; 33nlf. mit 21. IV 417a; 35. cf)ne ^. (ü«angel) [= feHenb] IV4l7a, 589am', JHegelmäji. \y574am, %txm\\ai-%\&). IV 426a || ^atnv V50e| -regen IV411a*, 601a; V 25m*, 29e-50a II*: 2rt^emk[d;n)crbe , (S-vHinbiing V 29e-30d''] iHnfinftert V30a*:| -[niile I244all; ©^ic^ten IV303m*, 375e, 589e; -|d»Iamm V29m*; [d^tvarje IV302e*, 3m*, 335e*, 375e, 592m* j i?evfinfternb [a. -regen] I °137e, 24öme; 35erfinfterung bnvd) bic 2(. IV 542a, 589m t ^lui^Dnid) ber 35n(fane (eine« 3>i!lfano) [%.] 1) (gea>ölui(. 33cb., = (ärn^tion: ba^ Iner mit if;m l^erbnnben ift; *'!|5ar. 3; togl. öulf. ©ciuitter) [f. bie ®I.: Slfc^e, 2)am^f, gencr, flammen, ©eriifte, ©eftein, 9}?ecr, ®d>Iac!en, @d;ramm, 3Ba[fcr; *ÄegeI, *2)?cnb] (f. r;ier (gin) I3i0nng; and; crftev %; f. %ix. 13, 25) [f. nener] IV300m*, -2(. IV404a; pl. |V300a — II 33. (Sniptioil (tuirb l^iev, al§ ganj gteid;bebentenb, nnter bem 35cr3eid;en + mit 9tiieh-i:d; i.>ereinigt) IV218e, 228e*; V24a; eine 2^« S3eb. f. beim pl. J pl. (Srn^ti cnen (+* Dorgefetjt) 1) (gew. 33eb.) IV416e, 445a, O602m;VO47a; -(S. \47m; 2) (= anSgebrcdenc ,^iigel) IV345e— 1|- ^arailclc« in ben ^i'f^i^f"* 1) 53egriff, 9?atnr, 35?cfen; Unteridicibnng; 33ulfa]ie: f'Jtekud; ii. (^Tiiptiou ^hu. ^ — §e 1197 2) 5Öcjci;,vciLMnui, befd^vicbeu , (Sd^ilteviiuö ; 3) gvejicv, l'cftiijfv, inäd;* tigev; taiigev, fuvc^tbavev; ^efti^feit, Stcivfe; 4) [S)'? e ii 0 cj , ßviüe ^(il)\, ^ahl, 9?eil;e, ipaiifigfeit, giequenj; i)tegclma^igfeit, 3iJiebcv!eI;r, ^H'viobifd;c, 2;l?äligteii ; i)iele, inel?ieve, ^äiifi^e, lr>tebev(;olte ; Vevmaiiente ; 5) iivid^, U* cjleiteub; folgen, SBirfungeii [\. ^ax. 10]; 6) narf; laiiöev (ehiiöev) ovl;evgeI;n , 53eöovfteI;n , 5)ov5eic^eu; dla^e, na^tx; 9) Vorgänge, (Sifc^einnngen , ^Ijdncniene; 10) 2öivf nng(cn), (Sffect, (£iu[luB, i^ülgeu [ögl. anc^ 9lo. 5] || 3iifrtl{C (compos. 5(nö6rnc^-, Imal 3lit^lnnc^ö-): [lüoöcn abl)angig] (f. "ipav. 7, a. ^äufigf.) I^*250.m; alte (pl., 55. sg.) IV 318a, 447e, 8t>, 536a, 540m, +3e; Slnfang IV 4-*334e, ?Uten IV*272me, inif[;Lnen [= (gnbe] IV(5,G4a), [WjäfjL] f. iBulf. Amerikas, -S&ccfen IV309me, bie 21. kgleitenb [f. ^av. 5]; IV •*230m I [begriff] ("■•-j>av. 1) I453e-4a; im 5(. begriffen [i iva^renb] 1211m; IV419e*, 564a :| 53cfc^reibmig [*^ar. 2] IIO20m, beft^rieten IV543e*; 33eücrftcl;n [f. ^av. 8] H-240e-lall , 2)ürrc f. toaange^,, imv (Sm 31. lV575e-4a; (Effect [f. ^ar. 10] f. glei^seitig , ©nfhi^ [f. ^ar. 10] f. Sirf.; (Snbc [= an|l;lnen] H-246m; lV(230e),,+*334e; V(37e) 39e- 40a, +49am; '^ö-(äpcd;en+ [= ^:)3eriobenl IV 215a; (5.rbk6en f. äöirf., dme (Srbevfc^ütternng lV226a; (grfc^einn ngen babei [f. ^>ar. 9] (f. and; ^cvganße) lV517m, ^^-d. I[21e; ber erfte [=53eb. 2, = (£utfter;nng] I236e*; IV [27i]e, 300ra*; fenrige(r) [i;: flammen, Iend;tenbe] IV +300m, +426c, 442a, 457a* , 553a* , +*9m ; V **37e, 41e-42a ; ginftcv* iiiß [= 33erfinft.] lV(286e*); flammen baCei [= fenrige, [. <^§l.] \45m'' 46'a, it. (5n)cifell;aft); folgen]. 2öir!ungen, frei »on 2t. lVo*527a, gre- qnenj f. .^änfigf. | fnvc^ttare(r) [f. fax. 3] l*240a; IV*374a*, 388a, *523m*, (576;>) : [@c^ilbernng] IV542am:| [in ©ebirgen] IV+o*508e; [In ©egenben] (pl.) [a. feine] [ +238e, +243a, *456a; IV 536a; @e- ränfc^ babci [= ©ctL^'e] IV 459a, ®ernc^ [= 2iBcl;lger., f. *91aV^t^a] IV 517m I ®efd;ic^te* [f. Amerika] IV 324m (454e); gefc^i(^tli(!^e(r) [= in l;i[tor. Beil] IV(*399m, 400a, *7e):j ©etefe [= ©eränfc^] f. üorongel;., ©etritter f. SBiit, an§ ©i^fel-Öffnungen lV(*4i6e) || gleid^jeitigc* (i. and; Sivt) IV [445 effecl], 542m (ferner ^nlf.); ©-feit* 1027a, IV 328 (mel;r bei cinanber feinen 5>.) :|| grcfjc(r) ^cix. 3]: 2(. IV*230m,e, *3l8m, 328, 407e, 441e {5am), *459a,534mc, *543e(*4m); (gr.+ IV *328m, *405a, -^•U5am , 537m, *544m, 552m; V(37e), *56m | grc^te lV*407e:|| (lanfige* [f. ^4>ar. 4] IV303e(4I0m, 526m), 4-e | ipänf ig^ feit, ^reqncnj (pl.) [f. ^ar. 4] (f. 2(n^n.nirfe, ^i3J?e). \[238-9a]; IV 288am, 294e-5m, 6e (332e-3a), +4.53a: h?oi.^ün abhängig IV294e, 2lb' uabme f. ^\n\., nngebenve IV502me, Urfad^en IV294e, 3n- n. ^bnabnie IV(453n) :|| beftige(r) (n. ä.) [f. ^;^ar. 3]: 21. IV*228a , 401m, (560m), r 1198 ^iilfaiie: f ^tebniii) ii. ßni^t. .^e — mxtmiQ (^ 575m II*; (Sv. IV *399m , 400a, *442a ] ^eftigfeit [[. ^^av. 3] 1 *455a :|j I;iftcvifc^: kfaimtcr IV543ni, geiüiffe IV +*447am J in I;i|'tovifc^er 3«i^ -cu Beitel! [= gefc^ic^tt.] IV318a(m), 328m, (*331e, 447me), (*591a); V*26e II teime [f. ^ar. 7] l*209e, feine [= fvci] lV+o*315me [in ®egb.], fem liom tvatev IV*600e; lauge [f. ^av. 3J IV*228a: I. baiievubc IV+543a; ia\ia I*24<§a; le^te(r) IV 440a (537m), 543m, *m,e, *9a; Icuc^tcnbe [4: feurige]: m'ül lV*543m; mächtige [f. ^ar. 3] IV*385e; iOiaugel f. frei, feiue; [öcu 3«af feu] (bgl. ©tcffe) IV407e, 4-411e, 456e- 7a, + 602m; im SD'Jeeve^gruube [= uutevfeeifc^e] I*253a, mehrere [f. ^av. 4] f. U)iebevr)l.^Ue, äJiitteIpuu!t I*249m, 9^ad;vid^teu lV*288e (äJJaugct) j \\a\)tx [f. ^av. 8] lV241e; mä{)e I240e, W 417e :\ ^atnx , Sefeu [f. %\\: 1] IV(304e); ueuefte \\*545m; Öffuuugeu [a. (^i^fcl] I*259e, -Ö. [[. 5lvt.] \y270me] Ort (U)o er gefc^ie^t) [= Oueüe] 1259, 245e | in langen <|3eviobc« [= (S)>oc^e, f. ^ar. 6] lV(*573e); ^evicbifc^e* [f. ^av. 4] \V410a, 420m (5öiam), 574a :| -^I;ancniene [f. ^ar. 9] IV 314a, Oueüe [= Ovt] \\^*461a, üou ^ai:c^ l*456a, 9?egetuiä§. [f.^av.4] IV*300me; ^egen babci V49am, *51e; W\\)c [f. $av. 4] IV+*576e|| nad) 9?ul;e (@(^ruuimev) [*^av. 6, 33nlf. «ßar. 38] IV495e: nad; einiger 'dl lV*391m; nod; langer 9e. IV*301am, 408a, 542m J lauge ru^enber 93. Il*363e|| (Sd^ilberuug [f. <|3ar. 2] f. fur^tb., SSorgänge; e#inimer f. 9iul)e, (Bd)\w f. tooiangel;., fd;trac^ev IV 388a || eeiten-2l.* IV301m, 349e,560m; -@r. IV*309eTau§@eiteuf^-iIten IV 601m || feiten [f. ^ar. G] lV*459a: fel;r IV295a; ©galten f. ©eitenf^, S^jureu IVo*371e; @tärte [f. ^ar. 3] (f. ^^c) \\2S8am, *300e (332e-3a); [mi Stoffen] (togl. iOiaffen) l*456a; -SOätigfeit [f. ^ar. 4] lV282e, O420e; Ungleid;aeitigfeit IV (445a), Ilutevbvedjung [f. ^av. 6] \Y*447m (lauge), [Uuterfd;eibung] (f. ^Jßar. 1) U53e-4a, uutevfeeif^e [= 9Weeve§gr.] IV+o*55iam; Urfad) [f. ^ar. 7] (a. häufig!.) I(*209e), II 0391m; IV(*227e), ^*490a \ \>tx' finftcrnb V(30a): bie ?uft lV407e; 35-evuug [= pifteiui§] IV542a:| \) e r l; c € r e n b c (r) I V +3 1 4a, 328m (*330m), 400m, 560m ; [t)iele] (f. ^ar. 4) iV(*576e) 1|. i)or [f. ^ar. 8] I310e | bem 21. boranger;eub [it.] IV230m, 300a [334m-5] ; 2)üne V39e, @eti3fe IV534me, @d;nee V*31a, «Bcr* jeid;eu lV4i7e:|| [(einje(ne) S^orgänge u. ©rfd^einuugen babei {(;änoniene, :|: SSovgängc; jngteid; = ^nkani^nuK^, 4^ 2;i;atigfeit) {a\i6) begicitcnbe) [f. nüg. ÜJcaction] U6orgcf.) lV244a,577e (6iSa); eine kftiinmte \\467m:\\— ib. ©cftcitt bcv 35 iil taue u)tt). (ivivb, als glcic^bebeiitenb, unter beui U>Drjei<^eu + t;ier mit ©ebirgSarten i.>creiuigt) : 1) iu SSnÜancu, cincij Sultan« (sing. 53. +-*) 1 245e, 259e; lY 316am, 351mt*, 511 1, 636e', 2) au8 bem ein 35. be[tet)t 1 245e* ; 3) D u l f a u i [ c^ e ö © e [t e i u [+o öorgcf.] (:= (SvuVtiö-Oefteiu) 1250m, «€, 9a, [261m-4, 2(. 458-9a], 280e, 457aw; IV 375m, 7a, 392a, 467m', \ [57m] 59am, 71e', plur. öult. ©efteinc (bcr plur. ©eftcinc wirb buvd; üorgcf. * bejeid^uet) l22Ga, IV470e— 1| — J)arallclcinu beu Biifätjen : 1) 5trtcu, ©ru^^eu; @iutl;eituug , Slaffificattcu, 'iluorbuuug, ©vuV^iruug ; 2) (S n t ft e I? u u g , öutftcl;eu , S3ilbuug, (ärjeugung ; bilbeu, evjeugt ||: 3ufäljc (compos. ©cfteiu-): Slbivefeuljeit f. 2J?angcl | 5(Uer lV+C546im; altere ). aufgefegt, öltefte f. @ife :| 2luorbnuug [f. ^ar. 1] lY [467 e-8m] | Wirten [§V. = ©ru^^eu, f. ^ar. 1] (r;ierber eig. bie aüg. @tilde: 3:raii}t u. aubre @eb. i)ou 21. 1 u. 2) V(23me): brei IV {^461m) J n u f g e [ e tj t [= bur^brcd^eu , ®i^] IV 462m : auf ivclc^er Älteren ®eb. bie )i3. anfg. [inb : 'i)3uuft eutbecf t f. burdjbr. , in Quito evforfc^t IV [462-4a] :| [H u f 3 ä l; I u n g , cingetue] I +245e , +*259e , 269e (27 1 a) ; \Y274me, 310e [315am], 440e, 461m, ^7e-8a, 634m-5a', Y59m, 75m; nue (beftel)n nfm.) f. aüg. 2; auQ bem bie 35. ausbrechen IV +6:/ 7a, -3(u^brüd;e l+259e; l^ou ben 3>. au^geftc^en IV 253m, auegeirovfeu IV +0388e-9a; [ißegriff] (= ©emeiui.) l26Pe, bei ben 35. [= nalje] lV373m, 33enenn. f. 9^^meu, in 33ergen f. ©cgb., [33efd;a ff., (Sigeufd^aftcn , 3"* ftanb] IA''(425e-6a), am bencn bie 35. bcftebn [= gebilbet] f. aüg. 2; [53e[tanbtt)eile] (ti\v3 fid^ in ben@eb. , bem @eft. finbet) [= 3»f«n^nic»^ fe^ung] IV 4-266a , OG38m ; V 23me, 7öme ||. bie 35ulfane bilben bie ®eb. [1. ^ar. 2] IV 255m :|| 53ilbung ber ®eb. [f. and; bei (Srjeugung, f. ^ar. 2] I232me, 244e-o'a, 425e^6a: inilf. SSilbung bcr (55. Y57n^\ -^bilbung+ (buvc^ bie 35ulf.) IV2iim, 5me, 4a, 444m, ©ölOm; Y23me, [046-47m]; -bilbimgeuO lV603e, 6l2a .|| (Sraffification [f. ^45ar. 1] (f. \)\\ *2:rad;i)te) IV0465e-6m, 473a \\ &d\, m^i bie 35ulf. burd;* bred;en, luMi 35. buvd/bicd;en [= aufgeH^, . ?Ivtcn, [. ^av. IJ IV+3i6aw, 46im; V25me,§6m: bvei l\+461m J ©vn^^ivnng [f. ^ar. 1] IV 466a, 473a \\ ^äufigfeit, gveqnciij lV476m-7a; ^an^tfäd)!. f. iDefcntl, nic^t luMi ^. l;cviiil;venb f. o^^Bnlf., Sbcntitat IV*577e, anf Sufcln ). @cgb.; i^cnntnifj [i.>g(. nii* befannt] l\ 46öm (niangell)a[te), well (mid;tig), 475me (^eid;icinfte n. fünftige (Svlvcitcvnng) ; älUngel, 5lHvctenI;eit, fel;lenb [f. and; fel;Ienbj W 476m, t~7a\ cingc|d;(o^ne ä)?inevalien y76me, ben35ulf. naf)e [= bei] I250om I 9hl men, «Benennungen [l^gl. *2;vad;VtJ lV+467m, {467 ^-8m, %.617-8\'. nnglild(id;ev9ianie \y474m-b'm, S5evänbb. lV473aw :| neuere f. @ili, nid;t iHiIfanifdie f. nnlnilE., cl)ne f. ^ÜSnlfvin | gegen ^Intoni)d;e [f. aiid; Vlut. *@ebiigcHirten, a. 3iilöiiinienl;ang] I244e,269e; piut n. müt VG8m, 75m J@animlnngen [tog(. *a«inevalien] \\311am,467a: Uuüeüfonunenbeit, 25evmer;vnng IV 475m :| [(gdjvift] lV466ell || @eb. aU @il^ ber S5nlfane n. bev t>nl!. ^('ätigfeit [ügf. aufgefegt, bnrd;brec^en] : in bencn (bev) bev @i^ bev ^. ift IV*276ni, [46l-5a, 21. 613-4]; in ber bie 25. il)ven @il^ I)aben IV*567am; in bevi"d;iebene lun-Iegt, i)evfd;icbne iOieinr.ngcn IA^46/-2a |: nic^t nntev bcn älteften, in neneve ®d\ lY 461a :\\ an« (Spalten [a. (äntftelning, nnlMilf.J IV o4S6am , 642a ; V75m: o{;ne 2SitI!an \Y+392a,+o444me,o486am',Y23e || Übergang f. nnönl!. , nu* befannt [i>g'. Äenntni^] IV46om | nnönl!anifd;e, nid;t-bnlf. (...IV +270111 , V TGm) @eb. IV2747«f, 293e-4, 307ra, 316am, 351e-2a, 421m, 530am: an« (Sv^ilten \Y269m-270a, Übergang IVSlöm (öcn nnbnlf. jii üiilf.)-! nnu^eientiid;c f. *Xrad;l;tc: iöeflanbtf). | ^evfc^iebcnfKit ber @eb. [üg(. ^nfanuneiifel^.] IV26nnanen I)evviif)venb , o(me^>ulfan [a. (g^>a(ten] \Y351e- 2o,m; ivefenttid;e, bau^nfäd)Iid)e f. *jtva(^vt: 6 5U^t()ciIungcn; @eb. , bnrd; ti>e{d;e bie 2>ulf. unvfen lY 268a', ß\:]a\m]m\\m\c^ IV 293a (mit bev ^i:f)c), 465e (mit ^^Iiitonifd)en)|3ufammenfet5iing [= S3eftanbtb.] (f. allg. %, 1 II. 2: a) 2;vad;Vtc b) niiMc ^^itcn) lV4G5m,e: c(;t'initc(;c \\473th; pevfc^icbuc IV467e, 475e-4wi (4a) :| Bi^ftaiib f. ii3efd;affeul)cü t «^Ö^C bev iß ulfane (= Sil;ebuiig, :|: §l)VM>nietrie; l^gl. I)üi;c) |j. S^K^-^v niebviöej l23''"0 "^^^ ^'^"i 'Slcia^ bcv Ulli!. XlHitißfeit IV [295-4] 303e, 333a, 354a, 561am:\ [SBegviff , Dcfin.J \\288e, Pme; ^cifpicle [i. iibv. ©iii^^^cnj IV2^cn nad) bcv §. [f. ^^av. Ij I V 2.95a , 308a : [288e-290a (iibev [ie, Svlähtevungen iibev biefe 3"!^"""^'"'' ftcüiing); e^^ fiub nur ncd; tbätigc ^>iilf. aufgeuommen IV 259a, 529eJ, [290m-2 bie ö <3\\, auffteigeub nad; bei- ^üi)e\ 51. 522e-530m ßvläii* tevungcn, >J^id;rici^ten ufir>. über bie cinjelnen iBiilf.] J §i)be einjelnev @ni^>^\n \y307e-8m] eine einsclnc @xuppc IVSOSam, 529e || fleinfte [f. fax, 3] IV2cS6a, gegen ben Äiatei f. iBevIiältii.; [u einj. ildubevn 11. ©egenben] I V [525-0] 5a, ö; SOiayimnm, -ma [f. ^43ar. 2] IV293a, 308a, 32le-2a, 5a,e, 7a; 3[)Zef[ung(en), gemeffen (IV*289m) [f. aiid; &L] lY 322a (46om), 524m*; mittlere l\ 322a, 6am, 544e | ©tnfenleitcr [= 5 Öini^pcn, 1". fax. 1] \\ [290m-2] 3u , 522e-3a : iöemerfungen u. md)* richten über bie einjehun «iilf. IV [o22e-530m] :| giiv 011I!. 2;(;atigf. }. °5lufibrüc^j, iibevfc^äl^t IV 526a, [Ungfiri§l;eit] \51am, -unterf^iebe [= berfc^iebm'] IV 290a, 3Sevänbb. [ögl. 2(bnaf;me] IV390a* || «Berbäit^ niB, -niffe [»gl. osiiiöbriicbc] ; SSergleid^ung IV295o, 4e, 300e, 5i9w, 525a, 6, 35 la, 4am, 384e, 529m; V28e: gegen ben trater W 327a 7 -i>er^ältuif|e IV 2. am Dem 3)^ emvovvagenb (fic^ eil;ebeub) [ugi. im 2)?.j lV420»i* 1| (Sil tfevn 11113, t^^^i öom2)?eere, öcn beriDfeeree* füfte, Äiifie [= iÜ^eeveefeviie; j. aiid; fem, genülirtj lV312e*, 442am, [4D3-5a, 21. 606e-7m], 527a,ii^, 547m*, ÖiOam; gvc^e (Sutf. [= fe^v fevue] lV[454-5aj; äRaiigel bev ^ lV437a, 527a; genaue 3al;Ien IV 453-4of SD^ceu-G^ntferniuig [= äfkeve^fenie] 1 V 607m 1 1 [ic^ erl;ekiib [. em^>ovrag., (Svl^ebmiö aus bcm ©imire iy289me j f cni »cm ä)^eeve [f. bei (Sntfernmig] : fel;v fevue(r) IV[454-5a], 7iu*, 527a, 557me*; SDZeere« ferne [= QnU fevumig öem SDL, 3Jieev-@iitf.] iV 321e, [453-5a\ 3m, 527a:\ glainmeu f. 5luebvüc^e, gebcvt f. °®ctc|e | cb bie milf. XI)ätigfeit biivc^ baö Wiax geuäbvt luivb? (älieeve^snabe , (Sutfevuimg t»om ä)Zeev, ä)?eerti)affev) [f. biefe aiic^ bef.] 1 [253-5, ^21. 454e-6a] 454e, 5e; {\ [452-3a]: n^emi eS nid)t ift IV 455a :| ©etojc gei;övt j. ^©etefe, ^. gvc^ev 2)?eeve f. °£)ceane; ^ei?gvimb [= -beben, fubmaviiij 1255a (Slusbvüc^e), ©runb f. @il)ebiing | ^äiifigfeit bev iB. f. -uäf;e | 33. imä)?eev [= fubmarine, iibevfeeijc^e, milev» feeifc^e; ögi. em^üvvagenb] 1 45öe, IV (304m); [nic^t ju rechnen] i\228e:\ -^e^fafte [= -iifev] f. (Siitfcvniing , °ÄIifte || 2)ieereö n ä I; e [ögl. 3nfe(n ii. lüften] (f. i)cvl;in: geiialjvt) I255(m), 5e, 455me(m); IV 452a, 3m*, 4a, 7m*; mijc bee m-c§ (^O) 1253m: ^äiifigfeit ber ^\ ba IV [452-5a, 51. 606e-7mJ: Uviad;cn \\ 452-3a', ml)xi bie 35. f. geuäbvt, in ^Dteiben IV 452e-5a J rem 9)?. fe(;v ual)e IV455a*||in Oieiben f. -n%, gvc^er -ftvecteu f. °Oceaiie, am -^eöiifer [= tiifte] IV452e-5a, in« ^. toev» funfcn IV 37 Im* || SJJeeviüaffev: (Sinbiingen beö äReevlüaffevö ober äReeve« in bie iBulf., 2)^eera\ eiiibriugenb in bie iB. (bef. al« bie SSuIf. n. öulf. . 2;t;ätig!eit näl;renb; »gl. genät;vt) [(Siiibr. üen Saffer IV460a,489e; mqI o^ecvb] l[253m-5, 21. 455meJ 4a,m, 5e; IV(2i5me), 409e-410a*, 452m, 460a, 489me{e),606e: |d;iirt bie 35.? W 452 am taici^e ber 35ulfane, t>on 35ulfaueu [21.] (= tette, *^^ar. 32) IV 319a, 322m, 6e, 407m, 429a, 481e, 539e, 540a, lell-2a,e; pl. üeeibeu [* ijcrgef.] (^ ©ru^^eii) IV505e-6a, 453a J 35ul!ane einer Dfeibe i^) IV 328m, iB. lu^^ciben (^O) {\ 303e-4a \\: [2Iuf3äbl.J IV*505e-öa, er* iüfc^ne IV453a; -A.nfdge II313e, IV3I8e; ©lieber IV 429a | am 2>ZeereS* ufer IV45.^a; nabere, fernere ib. :| [meljreve] IV*455a; tbätige ib., 2;batig!eitIV*452a(mfd;iebne):l| 33. 35ul!au-9?eibe IV552e-5a, 397e- 8a, 547m; eine beftimmte, tu ©egenben IV313a, 5m,e, 320a,m, 5m, 6m,e, 313e, 398m, 407m, 429e, 441m , 547a, Sa , 550a, 564e; V27a, 40e; pl. -9leil;en (* üorgef.): beftimmte IV 317a, 321a, 554a: einjelner 3$ulfau (Snbiüibuum) W 332e-3a, in ®egb. f. aüg. beftimmte, ©lieber IV 332e\ 35erbinbung, 2(n|c^Iii^ IV*407m— :|| d. i)eeiI;en-3SuIfane (= ge* reil;te) I[249m-253n, 21. 452am] 25Ua,m, la, 2m; III5m; IV(505e-4a), [305e-332m, 2f. 537m-562m] 305e-6a, 327a, 8am, 368e, 546m [bie befoubieu 2lrtitd für Amerika finb in fvftematifdber §olge: Amerika, 1204 ^Uüfaiie: f 9teil;en-^v t6d;(acfen, f iil!ani[d;e @c^l. (O) 1451m, IV437e-8a, y 58e || |)araUcUtt in beu ^\\\.: 1) bvennenbe, feuvioe, glü(;enbe; iucitleiid;teube, bam^fenbe; gofc^mcljeue; 2) -mnffen, -l;iigci, -fegel; 5lufl;äufiin0, Stnbäufung; -frfjid;teu, -rciOe ||: 3ufäljc (compos. (©d^Inden-): 5lnl;äiifungen [f. ^ar.2] IV310e, = 5tiif{jaiifmig IV270e-ia | -2tii^briid;e I246e; IV0277me, 310a, 337e*, 372a; %. 1240a, 5lit«bn;£^ [V559m*|j ^c^(. anönjevfeub (35ut!.) IV267e,354a*; fc^I-aiK^ii). IV 213a J -21 ueiüuvf , -2lu^tt)iirfe IV 286t*, 295m*, 407a*, 539m*, 541e*, 4me, 552m* 56lm; V(29m*), 45me; %\\m\\x\ IV229e || [Q3egv.] (= 9Jatm) IV555a, [«efc^afi., S-igcnfc^.] (:j: SUcyiwx, Biiftanb) IV 363m; [ii3eftaHbtl;ei le (öebivgv^avten)] (ogl. a)kffen) JV276e-7n,374e-5a,4ö4e; bveniicHbc [*43av. 1] l 222a, bam))fenbe \242e, (Sigcufd;. f. 53c)rt)aff. , auf (Si^maffen i242e, fel/leub f. feine; feurige [|.^:pav. IJ I24üa,256e; ©ebivg^artni [. 53eftanbtl,). , [in ©egb.] IV 0437e-Sa, ge^ntbevt IVö02a, gefd^molgenc [f. ^av. 1] IV 363m; glii(;enbe [it.] lV211m, 229e, 337l'^'-, (353a, 363m*), 559m*, 592m* ; [gvo^e] \\ 602a \ -l;iigcl [f. '^a\: 2] I241a,e; IV418e*: gvcBc IV 457a* :l -!egel [it.J (f. Vefuv) i241e; IV230a*, 617e; feine (fe[;renb) IV(351m), [gegen 2aöaj IV 355a, leud^tenb j. m\Ü., loje [^i unjufammenl).] IV333a| -mnffen [*fax. 2] IV332m, 351m, 3a, 363m*, 374e-5a*, 57lm*; V42m; ä^iaffen in beu ®d;I. [= SBeftanbtb.J IV423m:| [5«atuv, SBefen] (= 53egv., -4-; Söejci^nff.] \ °58e; nur €^1. IV 555a, 372a; -reir;e [f. ^av. 2J IV 561a, -fd;id;teu [it.] IV385.- | -ftvöme W 560e-la, ©tröme \V211m', ui^ufammeu(;augenbe [= lofe] IVö02a, A^(42m); berglafte IV 286m*, in Ül>a[|eiftvl)meu I242«i, iveitlcud;tenbe [f. ^ar. 1] I254e, [^uftanb] (:|: 53e* jd;nff.) \y602a (Devfc^iebcucr) t(Sd)Ianim^ ihmi iSBulfauen au^getuorfen [51. 1)] [oft mit Sßaffer cb. fd;Iammigem äBaffcr jiifamutcu; f. °Saffer] I243a,m*,e, 451a, e-2a, 6e-7a*; IV (337a*), 515a ; V [24c-45m, 21. 49e-56a Saffev- \u ©d)Iamm '^ulfaiie: f '^«^t^foiiini/ f Sd^lammmilfaiie 1205 ?(iic(n-ild;c], 33e,3(Sa*; 2) biivd; Stegen (l>öl. Ojiictcev.j \ 49am || ^nraüdc t)n- 3uf' • -5t H « b V ü c^ e, -2(ii^bri;c^ ; -2liiOinivfe, -5tii^UM;vf , aiicßelvovfeiiev ; -(Svjiiefjiingcu; aiu^f^eicu || 3iifnljc (comp. @d;Iajum-): 5(bfa^ \ [43-44], [5lii[3ä(;Inug (ehi3eluev ^iilf.)] (f. hp, bei 2Baf[ev-3Iuötviid;eii, imd; ten gäiibevii) V2oe |-9(Hf.bvud; [f. %^ax.] V26a,m, 50me*] -^u^hxndjc [*^:|>av.] [456e-7a*, [V280e; V[24e-45m, % 49e-56a (Sßnffev- i;. ^d;Iainiii-5(.)] 24e, 26e , 32iii* {SJeSSm^ , SOm"^), 40a (e-41fi), 41am, [41 e-44, 91 55], (45a »)i):| aucgcwovrcnev [l 'Ißax.] \45h-2d^ , aiivfpeieu [1. %.\\.\ V41aj -2[iiolDÜvfe [). ^av.j i 45ie-2a ; V 25m, 45arn ; -%ui* Rnivf I445m:| [58eftaubtr;ei le] (^o^. fübvO V39m(41e), 45am, 55m*; mit (Siciiiaffen i. -ftvoiii, -@vgiej3iiuj]en [f. ^av.] V^Sa*; feiid;tev \451a, 2a; ^lu^ [= -ftrom] I45ia, )va^^ cv mit [id; fiil;vt [ößt. S3eftanbtl;. , tueo^ef. ; f. -ftvcm} \43a] I;cijicr IV (337 a*) 409a*; V33e, 42a*; I^etteufd/l. 1245m*, (ettißcv I456e-7a; -maffeii 1V572<*, aiiö metccvoL Uvfad)cu V {49am) II -ftvom [= %{\\^] \27e-28a'', 4U', 43m*, 44m*, e*, 53nn), ö4me*: ^iömaffeu fnl;venb* \28a, 51me J -ftvom e 1452a; V5ö»n* 40e-41a, 43am'^, e, 49m: i)cvl;eevcnbe [[. ni:d; ^'evbcev.] IV 264«, V4h'7 etveme \ 451a\\ :|| Sviimmcvliiiöel (bind; beii W<^^ bco (gd;I.) V [4.3-44]: 15000 V4:?e-44a; geveibt, 9ieir;eii ib. || Uv|ad;eii f. meteov., Ui|>viiiiß V 42 I i^crbeereiib f. . -ftröme ; 33 e r t; e e v ii ii j] c u (bev -ftreme) \' 41e, 42a, 43l', 51m, 53am :| iueit lveggcfii(nt IV 42a* ||— f 33. ev[eu; 2(iu-u'üvfe, 5(i.ö0viid;e; '^tiieftvcmini' gcu; 2) SUibeUr ©viiWt^r öiete; ^gteßinig, Sage || 3iif.: 5liK^briid;e, %\\i' ftvcmimgeu [f. ^av. 1] f. halfen | ivag [ie au^tvevfen [*^\iv. 1] I 452a, lV5i0e; 2tu?iinivfe [f. id.] f. (galfcu :| (giitftelmiig \N 262m , flammen f. Snlicu; fiieblid;c I 233m, IV 2öiam; @aö f. (galfcii; [in ©egeiiben, .111 Övtevn] 1233m, 452a; IV25.?e, 5m , 2(Unm , 405m , 5i.9m, 4e; V41a, 55me\ [@efd;. (u. temitni^)] IV 253m, e-4a, Ume; (SH'ab f. SilaXwx . ©viiV^e [j. ^:)3av. 2] (f. enlfeu) IV255me, tegct [. ©alfeii, Äeimtiiiß f. @efd;. ; ttciiie [= Bitieii 1252a) 121 2e-3a,259me; Äügeld;eii V5.5we, Sage f. etellimg, 2)littetglieb f. 9latiiv, 9iameu IV514e-5a j 9Utur, SBefeii (fecj. at« ein geringerer @rab bev iMiif. «gtnfenleitev; I 254*;) 1 168a, 232am, 4am; IV 253c-4a (5e): 3)iittcfglieb \^er ben iBiil!. \\253m, Übergang I 232am :\ an Örtern f. @egb., SiVil'en [*^4)ar. 2] IV212e-3a (254f.), ^d^lamm ]. (Sal|cn; (Steünng, Sage [|. ^ar. 2] IV254a; Übergang f. 9iatnr, v>iete [f. Tia-bacu] \\ 262m , SOöcfen f. 9Zatnr; 2iMd;tig!eit IV 2.55m, e-4a; 3n[ammenl)ang (mit anbevem) [f. (Ralfen] IV 224a, 253o-4all, 6a 1206 ^ulfane: f tt)atige bi^ö St f t^ätige 35ulfanc [fotvehl aßg. alg Dovg. iiecl) jctjt tl;ätigi] (= ciu* jiinDcte: tie jii öcvgleic^en finb; *^av. 35) [f. tooij, 5luf3äl)Iiiiig, ^üiifj. tcv ^ift.] (f. Äväfte) J 222m, 254ni ; IV 228a,e, 289a, 310ra, 5S6we, 482a, 634me; sing. tl)atigcv S>iilfan (* nadjgcf.) \456e', ]V281a, 5ö7e J ^. [öulfanif^J tt)ntig (^o) iV425m 1| paraUtUn in bcu 3ii[at§^n i" f^fteumti' fd(>ev 5lnovbiuing (tvelc^e meift bmc^ bic fclc^e cingcflnudiiertc ^a\)l 311V ^Jcv- gleic^ung geftcüt iDevben): 'ä. 1) bie ®rabe: tl)ätigfte; iiuiiiitevbvcd;cu [j. attg. ^^av. 36J , baiievnb, )el;v tl;citig; l;eitig, immer ob. oft eutji'.nbct; mJ;v ober iveniger, iiic^t fel;v; ma^ig eiitäiinbtt, nie tl;ätig giiüefcue J 33. wad) bcv 3dt; 2) in bev SSürjeit; öovmak^ cinft; in feinen 3*-'itcn, ücv langer 3^^*/ öor 3al;rtau[enben ; in i)ür-I;i[tin-i[(^ev 3i-'it, lun-^iflcrifc^e ^iil* fane; — fc^cn in friil;crer 3^^^, frü(;ev cntjiinbet; 3) in (ai:c-) l)iftüvi» jc^er 3eit ob. in l;iftoüfc^en 3^1^*^"» ^^ fernen, in befamiten l;ift. j^dtcw, in neuen t)ift. 3^i^fi^7 ju einer beftimmten ^dt cntjiinbet; — gcfc(;id;tlid; tt;ätige SBiiIt; 4) in ober feit neuerer ^dt, in neuen 3'-'it^Ji> 5) ucd) tl;ätige, ncc|> je^jt tb.; 6) je^jt tl;ätig, in ber Set^taeit; 7) toor tnrjeni noc!^, i)or einiger 3^it if^f^ ; 8) feit lange nit^t || 3iifätjc: [^tufjäl^hmg, S^erjeic^niB] (f. öora. ©egenben; I;ifterifc^e, ijcr-l)ift.) 1 45öe*; IV 259a, [290m-2, 2i. 523-530a (bie 5 §el;en-®ru^^peu)], 314am, 483m, 524ni, [538e-544], 5m, 61 le; einige IV365m :| [Slu^ftromiinginJ 1254m, 33 e* jeic^uung f. 3^i<^f"f bauernb tl». [f. ^ar. Ij lV456e*, vor einiger ^c\t no(^ (bann erlcfd;en) [7] lV537ni*, einft f. ijormnic | entfernt tocn [= fern] 1251m*; fern toon 1216a, in fernen 3fiten f. I;ift. ;| fd;ai in frül;erer 3cit [^. 2] lV541e* I [in@egenben (auc^ Slufsäblung)] (i?gL Süifsäl;!.) [f. ferner: ^nft., i)or-I;ift., uc^; SOZangel, Seltenbeit] 1456a; W 386me, 397e, 400am, 4e, 6e-7a,m, 415am, 9m-420(e) , le, 2m-3m, 4a, 430m, 442a*,?rte*,e, 454m Jgefc^id^tlid; Ü). [= l;ift., f. aiiä) ha] lV401ell; gef(^. befannte IV401e J gleid;3eitig tb. IA^415elll: trenn alle ^. gl. tliätig njären IV445am ||— in (aw^) I^iftcrifc^er ^{\i, in I;iftorifd;en 3i^iten (°) tt)ätig [= gefd^ic^tlic^, *^ar. 3; bgl. 2:l;ätigfeit] (a. 3aI;I) 1 2ö3.'. ; IV (318a)36Sm,9a, (570e)|:2luf3äl;rung nac^ ben (Srbtl;eilcn IV [370t- 443, 2t. 580m-599a]: Afrika IV 577; Aßen l\379am, 386e; 3nfeln be8 atlant. Ocean§ IV [375e-6, 51. 55iamj; Europa l\ 37 le-2a, 56 Im \ Mexico IV (428a), ©iibfee IV421e :| in befannten f)ift. 3° lV371m, in fernen ^. 3-° lV444e, [in @egb.] (f. übr. Slufjäl;!.) IV45ia, 2}?cnge ib., in neuen Ij. 3.° IV 451a :|j m »or-Ijiftorifc^er 3eit [f. ^.par. 2] IV {318a) |: Slufjäblung nad^ ben Srbt[;eileu IV [371-443, 2(. 580m-599a]: Europa l\372-3a, Afrika lV577e-S; Caucafus l\ 384e, 5e-6a, 509a ] t)or-t)ift. 35ul!ane IV372a — 1| Dor 3al;rtaufenben tb. [2] IV464e H je^t tbätige [*^. 6; aber grcßent^eil^ = tbätige überhaupt, im ganjen 5trt.j 154a, 255e; IV408e; in ter SetJtjeit f. bei SScrseit J ncä) je^t t(;. f. bei wd) II fein ^. [- olnie] lV405e*, mn- furjem nocf» tb. [*^. 7] IV (454a); ^ulfaue: ttt^ätujc S — 3, t^i^iti^feit allg. biö ^kn, 4 1207 feit lauge iüd)t tK [*^. 8] IV 374a*, t^ev langer 3cit f. SalTtai:],; [9JiaiujclJ, dm [= !ein] \y228e,437a\\ [in ©cgb.J; mel^v itev (laib) rocuigev [1] IV429(%440e-]ri,542e(4a*), 5ni; iDtcuge [= biele] f. bift., uod; tl;. ; im ^Mibe IV 400m, Mht 1250a j in neuen Seiten [% 4] [a. liift.] IV 4öln; in neuerer 3eit \\ U7a, feit n. 3. W [U5e-6] :| nidjt [:j: nie] f, lange, nie ttjatig geivefene [1] IV309e || ned; tbcitige [= ncd^ entjiinbete, f. ^^ar. 0 u. allg. 35] 1166e, 300m | iM^d) eber nod; jei^t tl;. [if.J (grcfjcn» tbeilei = tl;ätige im allg., i:nb über bcn ganzen 2(vt. \>eih-eitet) ISlOm, 447e; lV245m, 310c-la, 8a, 381m*, 2c, 406«, U0-2m, 5m, 558e*: [in (Segb.j IV454m, r)99a; iOtcnge \W 45lam [in ben Svbtlicilen], (Setteufieit \y U4am', 3eid;eu für fie im ,rte^ann) [f. ^ar. 33] lV270e | fein' tb. [f. "^ßar. 1] IV561am; sing. 55. IV 295am, 301m, 397e, 407a, 4iOm, 6t', 543a,e, 558e-9a ;| @eltenl)eit [a ncd;j \\ 414am [in ®egb.]; un unter" bvod;cn tl). [f. ^ar. 1, allg. 36; Omiunt.] IV 313e*, 333 0, 354a*, 532a*; il;re Urfad; I229e, [üiele] (= ä)Jenge) \\288m, ijor-biftcrifd; f. bei I)ift. | üovmal?, einft tb. [f. ^ar. 2] IV310c-la, 530m*, 573m*; in ber 3?ev- n. Se^tjtit [it.] \y 54:5m :| lueniger f. mebr, iuieber tt)ätig Werben [f. aUg. ^45ar. 38] lVö04e; 3eid;en eb. 53ejeid;nung burd; einen ®tern (*) f. nodi je^t tbätige; ^t\i [f. nbr. bie ^nf^^»-' • 35ers. , Se^^ts.; ferne, frül;ere, neue; l;iftüv., i)ov-l;ift.] IV(450e jn einer beftimmten); jiveifelbaft f. ncd> || — .bic tl^Htigflen 35ulfane IV271e fünlfanifc^e ^^äti0fctt, !J:bätigteit bev 35ulfane ober eiuet^ ^ul^ fan^^: %. i)ulfauifd;e 2:bätigfeit [§auvtfac(ie u. übenviegenb, luirb nid^t bejeidniet] (= 35ulcani§mn^, 9ieactiin be^ 3in'cren uflv. [IV23Ie]; q; milf. (Srfd;einungen; f. ferner allg. ^ar. 35) [f. (Srbe, Sclfataren; °S)ieer, DJfeerec- näbe] I 227m, 236n, 256e; III 5a; IV (2i/i)e, 249me, 297.-), 31 Im, 567»»«^, 397am; \47am{92ay, plur. iMilf. Jbätigfeitcn i^O) lV2-3m 133. ^liätig^ feit bev 35 u Haue (eiueo ^.Milfanc- [* uadigcf.]), in Ü5ulfanen [burd) ücrgef. o bes.] (i- ^il^Ö- X'^^^' ^'''j '^ tbätige) I2.32aw, 243 •, 4m, 7m, 8m, 257e-8a, 270a, 450a,e; IV 229m*, 268a (305m), -'m, 318m, 322me, 478a, 541m*; V23m(60a) || parallelen in ben 311^1^^11 (u'eld;e nieift bnvd; bie blef^e ein* gcflammerte 3«^'^ 311V 33ergleid;iing geftetlt treiben): 1) [Wirten ber SBirfung, 3 2(u^erungen] a) bilbenb, geftaltcnb, aufbaucnb; ^vi-^bucirenbe , Vvi"* bnctii.>e, erzeugt; ^]3robuct [togl. oSrjeuguiffe] ; b) nmiiHiubelnb c) jerfterenb; 2) (äV^rf'f^f ^erioben; ijcrmalige f. in ,9]i\ 13 (>ef.; biftovifd;e, neue, jc^^ige; 3) f ortbauernbe, ned; ivirfenbe, übriggebliebene; llnterbaltnng ; fid) fovtvf(ar,enbe; — permanente [f. al(g. ^>ar. 36], uuuuterbreduMie. mu furjen 3uMfd)enränmen ; 4) a) geringe, geringerer @rab, geringere ^Stufen; f(^u^äd)ere Stufe, nieberc Stufen; b) ?(bnabme, 3>ermiuberuug; i^ermin^ bcrtc, finft; niebrigfte Stufe, Iel,^te iWegungen, (Sriöfdien: c) gebemmtc, 1208 Sultane: f 3:i;dti9teit allij. ^ar. 4 — ^an frf;Iuntnicvnbe ; waä) langen ^cviobcn ; (i) "iilhvcienkit ; 5) ß) v a b {() [i>g(, Vlc. 4], (Stnfe(u), ©tabinm lu Stabicn, i^evfc^icbnc ^nftiinbc; ältna^, ^>ci1;aftnif3 ; — 2lit(en), eiaffen, ^üiin(en); 6) 9i''giinß(on), 2i:n^tTnng(en), änjjcvt |ic(;; en-egt; (Sv[ci)ehuingen, ^vcceffe [ügl. 9io. 15]; 7) @il^ [f. awö) 9Je. 10], (£entra; (Sffe; Sänbev, ©egcnbcn, Bi-'JiKiO; ®eHvgc; 8) ©untren, Bcid)cn, Denfmälev, B^i'ÖfJ^ 9) a) ftavfc, intcn[a>c, kftige, IeM;afte, mäd^tigo; @tävfe, Sebliaftigfcit, ^öl)^ , ^veqncns; b) 3nnal)nic, ©teigening , l>cv' meierte; c) nngel;eiirc, bö^ftev ®iab; gvnnfnmoKc; 10) Uvfad;, Uvqnetl, Oncüe; tuaS bie 2;t;. ev^engt, lucbnvd; evvegt; @i^, ©ffe [f. aud; SfJe. 7J; 11) S^erbiubung, 3l'^"""'"fll^^■'"Ö' Verfettung; eine nnb biefelbe; 12) Vei* bveitnng, \i6) foit^^ftanjcnbe, [id; fortb lucgen, SBanbevnng; aüijcvbveitct; 13) öornialige [ein X\)e\l ^cn 9Jc. 2], ef^enialige, fuiibeve, alte; in bev Uvjeit, bov-^iftüri[(^e , in i)er-t)ift. ^fit; 14) iviebev eviüad;enbe [f. bcvj. attg. ^av. 38], tt)iebev evvegt, nene; nad; langen ^4>«^vicben; 15) Siv-- tnng(en) [f. bie 3 f^>ccicl(en in 9h\ 1], SBivfianifcit, (Simuiv!nng, luiv* lenb; ^voceffe [i>gl '>)lo. 6] || 3iifnljc: 2IBnal)nie [f. ^^av. 4] 1445m, IV 453a; mnöefenbeit [it.] W 424am\ cümbveitet [% 12] IV 249m, -te I 227m; alte [13] lV43S(a) | Stvten ((Süffcn) [5] (ügl. Sivhing) l\214e-5a, 231e, 276.'), 358m, 368m, 384m, 464me', \13e-14a', %xt IV0213m, 266me :| anfbiinenb [1] l\ 270e-la (nid;t) || 9inf3evnng(cn) [(3] IV 272a, 4m, 358n: bvei [f. ^^av. 1] IV 55Sm J äiiBevt fid; [6] I V3()4!., 465a || «8env« tljeilung IV46'5we, besiKcifolt [= sn)cifell;aft] IV 601a; ivivft bilbenb [f. fax. 1] y23me,57a- (gentva [7] lV373e(4am), klaffen f. Stvten, 3)eiif> niä(ev [8] \V430e, bi^naniifc^e \^244m, el)enia(. |. i>ininalige, eine r. bie|elbe[ll] \\231e, (Sinivivfnng [15] (f. ^©ebivgm-ten) \57m., (Sped;en [*^ar. 2] \\0333um, (Svlöfd^cn [I] \256m-7a{6e), luobmd; evvegt [G n. 10] IV218m; (gvfrf;einnngen [6] IV27i)m, 295e; VG5am; cvtvac^rnbc f. iviebev, tua« (acc.) bie Zh. evjengt [1] \'^270a, (g)fe [7 n. 10] IV539a; §ovm [5] IV 275m (einfari;fte), gmincn IV280am; [ld; fovt belegen [12] 12500, fovtbanevnce [*^^5av. 5] lO450a, [id> fort^-^flangcnbe [12 r. 5] l<^248m, ^veqnenj [9] lV0333a, fviil;eve f. i^üvmat. ; [in®ebivgen] [7] iV 437a, 443me, 557we, öIOmi; in ©egenben f. Sänbev, gelieninite [4] I o222e; genä(;vt f. ^iKeev, SWceve^näbe; ©ecgmfie f. ©ilj; geving, ge* vingev [*^av. 4] f. ®vab, @tnfcn; ©cjc^. [l\gl. tcnntni^] IV 295m, ge» [taltenb [f. ^av. 1] IV 270^ || ®rab [*^av. 5]: gevingevev [4] IV266e, bev F)od;[te [9] IV444am J ©vabe 1^2346 (i)ev]d;icbne) || gvaufenbctte [9] 1 <^232am, §anpt[it5 ']. @itj, Htige [9] IV589e || Mftovifd;e [2] f. tbatig I \?cv-lnftcvif(^e (anc^ in @egD.) [13] IV373e, 7e, 509a: in b-ev ^eit IV 381a II ^übe [9] \\288a', SBuIfan in X\)^ IV530a, 552e; innevc 1^4500, unfein f. ?änbev, intenfiije [9] I0247m, jc^igc [2] IV 0309m; tenntniB [t)gt. ®efd^.] \\311a, \65am', Ävotev f. @i^ j [in Sanbevn n. ©egenben, anf 3nfc(n] (f/^av. 7) [[. tocvs. bei bev gvc^en StnfgäFjlnng bev 35nlf.; Sultane: f 3:{;ätL]feit Üan — 3 1209 a. ijor-bift.] IV 26'2m, 314ni, 372e-.'ia,4am, 384m, 397am, 4ü2e-3a, 410e, 420e (4a), 9am, 430e , [450e-2a, 5(. 613], 519e, 5ö0m , 581e, 590m, 9a, GOla: fravtc l\323me \ lebbafte f. ftavfc, ecW;n[tigfcit [9] \\368m] Jeh'e I0257e-8a; iDia nji [o] IV 293a (4e), 367e ; nmdjtiye [9] |0232aw, äliaiicjel f. ^Ibtuef. I ajJccv [f. übv. ©lieb]: '^ecfcviie lV455m, in ^cvbinbmig mit bm a)Z-c 1253m :| maUix, ^"^qcu \\249m, 397am- neue [14 ii. 2] IV 0391m*, 601a; uicteve, niebvigfte [. ®tiife(n); ^;^ava((el l\ {312m) 3me I ^eviobcii [2]: nari; langen [f. ^^Jav. 14, a% 33 n. 38] lY0573f* :| Vev* mancnte [f. ^. 3, aüg. 36] IV03Ula*, ^vcceffe [6 n. 15] IV 249m | ).^Vl•* bnciveube [l] lV278e, ^:piobnct IV466a, ^n-obnctibe 1 o244e :j OneÜc [10] l\461a\\, V5g(. *:i)Klfane] (|. <^gov- mationen, oöctnvgmtni) lV(262m) 286m, 439mc (440 ): i)ev]c^ieben k* ftimmt lV[4öi-2tt (in bcn (gpcd;cn bcv ©cognefie)], ^pan^tfit? IV 423a, ber Ävatcr IV600e, fe]()v tief IV 554m :| (Spalte IV 5i2m, 334a | @).^nveu nax. 8] [i)g(. o@miven] 1236a; I V 321a, 3m, 4i2e, 423m, 590m: feine lV°537m* J @tabinui [i. %>ax. 5; |. and; (Svfd;einnng n. S>nlfane] 1 256e, lV(249e); ©tabien l(25öe) J [tarfe P^av. 9], IeH;afte [a. Sänbev] lV(525me, 561am)', etäxk [% 8] lV0333a :| (Steigerung [it.] \y{444am) I @tnfe [= ®iab, f. ^^ar. 5]; @tnfen (+) l\ {443e-4m) [602am]: bie gevingeveii-l- [4] f. ^Scvlänfei- bev 35ulfane; niebeve [it.] lV223m+, niebvigfte [it.] IV (275m); |d^n)äd;eve [it.] IV (276a) :| [el;v tief [. enr(innien [3] \\ bßlam 1210 Sultane: fSiJaffer Bio äö t Söflffctf ^«^" 53h If vi neu nii^gelvorfcu cbev aitögeftoBeit iiftr». (SBaffer sing. 11. pl.) [1)] [f. htl 2ßaffer-5li[ekii(l)e, SBaffevftrcnie: aiid; -maffe; oft mit @(^Iamm sufammeii (f. °ar.] 1243a || fid) ergießen [it.] 1246m; -Ergiefiungen [ir.] V57m-5.Sm* (37m), 045m J -Ergiiffe V 23e-24a '\\ burc^ öiilf. ©elvitter (mcteoro(cgifd;e @rfd;einnng, üen vin^en) \[23e-24, 21. 49am] 24e, 38e, 39a, e-40a, 49am', l)ei6e(§) [= fiebenbe^^] (f. -ftröme) V 39m*(e), 40e ; in § ob hingen [=-beden, ügl. al(g. 2] V 27a*, 28e-29a, 38e; 2Ö. in 3311«. f. aUg. 2, fnite? V(37e); av.§ beni Ärater* V39a,m; -maffe V37e, 39a*; metecrc(ogifd) f. ©elritter; OucUm f. 2(rten, Urfad;en | SS. mit (nnb) ermi)d)t 1452a, V 28 ■-29a (beigemifd;te St.); al« bulf. Sßirfnng f. attg. 3, 2iMrfungcn [f. Berftör.] \37e-38d*; bnif. 3ei4>cu f. aüjj. 3, ^»^vftevuugen bind) i^^. [= l>eiliecvcnt'j \27am, j^ueifcl* Imft [oQl. Uvfa(f)cii] IV543e-4a* t3o^l bcv Sßunaiic ['i^^{t a^Jciiße, BäMmig) W 309me [317m-S], 323:., [S67m-9a]367e, [370e], M4e, [44oe-7m, 450c-2a; 21. 604m-5a, 6e], 452a || pnrnUclcn in beu 3uf%u: 1) eingaben, 9iefiiltat(c); ^cx' bältuifi, 33vucl;tl)eile, untere ©veiijc; (Summe, fiimmiveu, ©iimmiriiug; 2) naö) @vbth eilen, auf bev (Svbe; geogv. 35evtl;eihing; auf bem fcftcn Üanbe, an] (Sontincnten, continaitalc; in cinjeluen Säubern, Santftrccfcn, ©egenben; auf Snfeln; 3) a) große ^ah[; §unberte, taufenb; 3al;Ucic; b) fleine ^ahl^ geringe ^M; 4) ©erfahren, ©vunbfäl^^e; \va^ ge- rennet, auegc|c{;Ioffen n>irb; 5) in liftcrifc^er B^it; in oDer feit neuerer, bei* neueren ^c\t\\ 3u[ttljc: (anbre) eingaben [*^ar. 1, ögl. B^^^'^iii^Of »] : frühere IV 447a, 604m-5a :\ anzeigen f. Gebeut., waQ aufgefd/Uffen ivtrb [4] \\368e', [8ebeutung, roaö bie 3. anzeigt] (togl SSid)tigf.) lV567e, 8m; iBctrad;tung f. ^Jefnltat | [33rnd)tl;cile (ber ganjeu 3- [tbätigev 3?.])]: ~ auf bem feften Sanbe l\450e, — auf 3n|e(n W 451a; -^ in n. um Die ©iibfee IV 45irne J auf kontinenten [= feft. Sanb, f. 2] \\ 450e (y); ber contiuentalcn \\444e,450a {\\a6:) (Srbtt)ci(en) :| ncd; entjün« bcter f. bei tl;ätigcn || auf ber Qrbc f. ®umme | (Srbtl;eile f. ccn- tinentate, Sauber; StabcKe, tbätige || frühere f. eingaben, ^fefultate; ©egenben f. Sauber, Knitige; iua^ gered;net ivirb [4] I V 368 .'-Oa, 44 7am; geriuge |^. [= fleiue, 3] f. je^t tl)ätige | untere ©renje [Ij \\368am, 9a; nnt. ©reuj- jal;! \\445a || große ß. [*3] IV[444e] (633m): unter einer 35orau^fe^uug IV 5S9a T grLjite 3- [f. übr. 9)?cuge, ipäufigfeit] W 451am (Streifen) || ©runbfätjc f. ^erfat)ren , ijunberte [3J IV 288m; auf 3nfeln [a. Sauber, «Bru^t^.j IV45ia {\), ber 3nfeI-S?uIfane IV444e; fleine [= geringe, 3] f, tt;ätige in Säubern || auf bem feften Sanbe [= (Dentin., ccntincntale; 2] f. SBrn^tl). I [in einzelnen Säubern, @rbt(ieilen, Sanbftrecfen, ©egcuben; and^ auf 3nfeln (f. 3nf. a\\6.} bef.)] (a. entjünbete, tbätige [aüg. u. in bift. 3cit]; 3$ertr;eirnng) \Y317me, 323^, 4a, 6e, 398e, 405m, 6e, 8me, 551m :|| 5«efnltat [f. ^ar. 1] IV 5öSam, c-9a, 447a; pl. -e (*) lY[450e-2a]: SSetrad^tungbavnber IV447aw, 604e; frühere, 5?erfc^ieb. lV*369a || (Streifen f. größte, (Sübfee f. 53rud;tb. j| Summe W 446e,7a: ber jet,^t tbätigen IV 450e, le J fummiren IV444e, (Suunuiniug IV44r)a :|| StabeUe IV[446 (nad^ bell cinj. (gvbtl)ei(en)] : über fie IV445e, 7a \\ taufcnb [^. 3] IV 559a II ber tl;ätigen [a. 53rui^tb., Sumuie] W447a: = ber ncd; (je^jt) ent- jilnbeten (*) [a. SSert^eif.] IV509e, 444e, 451e, 604e; ber jet^t tb. [a. ©unnne] IV 455m (geringe ^ahl) | iu einj. Säubern, Oegenben u. (ärbtbeilen: ber tbätigen IV 399a, 406e, le, 8e, [445e-6]: fleine IV589.n, SSerbältniß [f. ©rud^tb.] IV 414m; = ber no(^ (jeljt) entjünb.* lV317we, 322e, 3e, 4a, 386me J in bift. Beit (bef. in ein^. Säubern u. (Srbtleileu) IV *6'65m, 9a, *397a, 401e, 8e, 444e [445e-6\\ feit neuerer Beit IV[*445e-öJ, ncc^ in ber 1212 ^^ulfaiie: t3», 368am,€-9a,444e-5a^ 7am\ (gc^une vi gleit lY 367 e-Sw, llia^cüfiinn'cnlicit {\367e-8a\\,*7€-8a *Vullers (Joli. Atig.) II 132e (fjeilige St^^^veffe in "tßcvfieii, „iit'cv bie dtil b€g 3ovcaftev'0 | Vultur (SSultaii [IV572w] in ^I^nlieii) IV372w: au^gebvamiter 33. IV 472m, bcmfüvniißev 33evg IV 273a, 2vad;vt-5Ivt IV 472m :| Vuros (^vcf.) II108e (Rofs iövief an Um) Vyala 11116m (3Sevfaffev bee Mahabharata), Cfcevft Vyfe (Howaid) 111206a (^>i}vaniibe be^^ Cheops genieffeii) *Waageii (Guft. Fried., get. 17'.?4) U127e-8m\\: „(Snglnnb it. ^nuiS" lll27e, 8m; van Eyck 1181a, 128m; ^iiuftgefcf). , [Vevf.] U128a\ Poft 1185m J Saaren (anc^ in comp.) II 167e, 204a, 226l", 2o0am, 467e: i^itfsät;!.] II167ell, 416a; foftOavc 11244a, 250Mm; -nicffc 11244m, '^amm Il409e, ^atevlaiib 11250m, -jitg 11201m :| 233arf)e {= 2?ad)t) 11472a [3eit], ivadKitb II27e (Sl^eufc^) | 2ßnd;t;cfbci : ^Baiini Ulm, 299a; -33ar.m II 256a :[ Wach 1er ([Joh. Fried.] Ludw., 1767-1838) Il465me (53iid;' bnidertuuft, „@e[d;. bev leitt."), Söad)« f. ^evjc |(. SaAfeii i. ^[(aii^eii | 2Bad;«tI;nm [f. Ävt}ftaüe, ^iNtlanjen] 11131a: fd;npüe^ ib., aüe ©tiifeii I87a; ii^^Hge§ II 130e, Ü^Vi.q^nt II 100c J 2ßnd;t (= ^adjc): -heften f. *tne[iid;; Söäd;tev sg. II 99m (bev ^lataiic), pl. (©tevnbilb) [f. iibv. ^cl] 1 V 189a :| Sad e 1464m (in e. 53evge, £)M\\ taviii), IV450e (5Ivt S3a* falt); Wadi {axal\ %hi^) l beii folgenbeii 9^ainen ; SBaffcii 1150a (-traten), 245e (-^^(rt^) *tt3agbar [i>g(. tuägeiib] (= ^oubevabcl) [. (Stoffe || Sage (@tevubt(b; lat. libra): [®efc^.] lU 161e-2a,am, 198 (bei bell alten 35ölfevii); Scalen III 198m I eiiijelne @tevne: a librac Hl 140e, ^ ib., ^ (^c^pelftevn) \119e (@Icm.); ^ (bveifa^) III 302a, m :| 3eicf>en beS SD^ievfveife« 111474a, alte ^miUx f. ®ef^. II fid) iragen (SBagniffe f. bef.) 1332a || Sagen 21. (ivivfl.) pl. [f. niagnetifdj], sg. (*) [f. ?id)t]: (Svfd;üttevnng IV4.9im* [bev 9Jc= mabeii] 1492a, [9?eife auf] IV452e-5a, bev dlömtx II 470 J 33. (@terii- bilb; and) bev ^iinme(«ii\ III 159e) 1) sing.: bev gvc§e, bev ffeiue I1330e: bev fiibli(^e IllSöOme; 2) bcibe, jirei II330e; n\158a,360m-la || ivägciib (tt)ägbar f. bei.) f. ^f)bftfev, Wäi^gis (am Üügi) V 44e (33evgftnrj) j| Wagner 1) Joh. Fried. (1751-1834): Cic. de legibus etum« iiad^ Plalo's Phädrus Wagner — ^li^tilt» allg. V2i3 II (I7e) I07e-8a, in Cic. de It-g. 11 lU7(-8a ] 2) KiidoJpli (F. J. H. K. t^eb. 18()5j 1491a (33(eubliugc, Prichanl) .|| Sagiüfjc (UMgeii ]". tef.) II ö4e, 364m, 419m ; IV U8am ; V (5a, 70a *Wahleriberg (Georg, 1780-1851): flora Caipatoiimi, de veget. Helv. lV4i)8m; Xm\>cx. bcv Oucüeu lV233e, 4m, e-5a, 9e, 495m :| Wahl/tau (bei Sicgnil,^ 11442m (2)^ciu3olcnid;Iad;t); SBa^ii 1 G8e (bev tc vaufc^eiibe), 11122m (bliiiber), 11155a njQljl- [1)] (c[t in compos.) [f. 5:i:vd)iiief[cr, Cvt, 3cit] 1166m, 345e; II1125n,4-13ni, 7m; bag 33}al)vc 137m J 2) baö SiJaOvjjeuemmen c IM 24a: Imlb 1 138m, ia^ fiiuilid; 2B. 1 64e :{ 3) SBah-lHifti.ofcit II 126e H 4) Sal()ii)eit [j. aftvouemifd;, iiialOeiiintiid;, 9^-itiiv] II 67e, 68e, 72e, 346a, 464m, 486e; pl. -eil (*) 111 444a: ^2liiiiar;en.Uß [t fid; iui(;eiuj 11 139e, eine 1434a, eifpalien II512e, jivef^e II354e*, I)iftovifd;c IV 220m; 3B. nnb Swtlnnn II139e, 290e; u>-f\)\)\iid)c II297e^ nrfvviinfilidi in47m (im 2)?en- fd)en) :|| 5) ivafivnebmbav III 8e, 14a: finnlid; 11111a, 12m T ba§ SBaln-- ne[;mbQve I58m, 80e; 11267a, 11124a, IV 8a :|| 6) SBabvne&nuiug II 139a, IV 160m, V4a; pl. -cn (*): 3)iannioifcilt. I165e-6a, ä)Jittei f. finn- iic^e, cbjectiw I165e-6a, Vln;li]d;c 11238a* | [innlid;c I 65a*, 70m,e*; II 377e, 111189e*, IV 160m, V6m: nenc 9)?ittel II 138r, 144e :] nnmittel- l>ave I66m ||— 7) ival;v] d^einlic^ [f. geirif^] III 567e, 594m; IV 94m, 99e, 135a, 144e, 213t', 7m, 226e, 332e, 3e, 369a, 460e, 489m, 576e, 626a; V 69a, 80e: i]emad>t IV 17m, me(u- aU lV506e; gegen mcglic() I 400m; III 96e, 408e; nid)t \x\ [= \m\\\] IV 290a, 370m; ober nntr. IV 38e; gegen \m\)x II 345e J baö 2Bar)vf^cinlid)e I 17e :|| 8) SCBo^rfc^ein- Iid^feit [f. ©etüifibeit] ... 11413m; III 283m, 322a, 500m; IV 221m, 315a: (S^vab 111283a, bobev ®. 111598m; gegen ä)uS]Iid;feit 111280a, g. g^otl^lDenbigfeit 111549a, ^^-9?ed;nung f. fcgl., velatil^e 11225m J 3[ßal)r* fc^einIid;feiK^-9?ed;nnng 1 105a, 119a, 150e; III 191a,e, 292a, 3o7m,8m, 560a, 590a: 2:rcftungcn 111630m *Waihu = Cfterinfcl | Waifselrode (n. ä. i^cvnien): @e|c^Ied;t II 496e-7a; Barbara 11497a; Lucas W. von Allen Il344a,496e J Wal- beck: mplattnng bev (Svbc (nad; ©vabmcff.) 1421a, IV 151m; S5evgl. üielev ©vabnuffiingcn lY 151m -^ de forma ielluris 1421a, IV 151m :[ Walekenaer (Charles Athanafr, baron W.: 1771-1853?) 11475a (^avte "ccn la Cofn) SBnIb [^^l.] (= Söalbnng: ta^ hiev mit ibm i^eveinigt ift; :|: ivalbig) [f. Amerika, Südamerika, -^hxwxc, 2)icfic^r, (Sinfiebtev, tiefer, 2)?en[c^, OrinocOy »Sti-om, 2:vinne, jt(;ieve, 2;vcpen (für pl.)l (tH^m. gemalt, -niaffen) 11280, 29a, 42a, 64a, 67e, 68a, 121a; plur. «Bälbev (bnrd^ * tejeic^net) 1330a, 374a; II 44a , 125m J ^ SBnfbnng (= äBalb) [buvcö o bej.] 111498m, 1214 malt) — ÜßaÜ, f '-^«Üfifd; bw ^. ^ IV234a; pl. -en (O-*) 11127a, 432m J S. »valbig (+) [4: iualbkltHirfjjeu iifiü.j II22e, 113a H:3ufä^c (in compos. äßalb-, Jvalb-); iii Aßen II o32e, Sliu^bimftiina lV0497e* j mit äö. Oebedt 1304m, IV 239a; n^Uebcctt 11243m; -bebetfnng 1146m :| lu-befvänjt [4: -betvad^fen] Ulla, 101m; öcv fd;iebeu beleud;tet 111 55im; an^ S3cvgen II483e* IV 239a; -bcid^veilniuö 11114a, tv-beivad^feu [:|: -kfvänjt, ivalbig, njalbvei(!^] 1321a, iv-ktvoli» ueub 1139a, -hohen 1188a, -üraiib 1 V 412m { bid^te(v) 1296m, 326e; 1119a, 027e; lV0497e*; bic^tefte IV O460e* ;1 bi(fe lV0424e; eiiifdiji, Siiliing* [f. ^eiid}tigf.] 1343e, 4me\ -eiiifamfeit 11 10a, (Srbbebeii im äö-e IV 216m, -e[e( 1148m, fel;(eu* [= äRaiigel, iD-Ioö; ij; iintevgegaiigcn uftü.] 1150a I feiid^te Il<^226m*; äB.* evregeu gend;tigfeit ii. 9k.qen [bgl. Öiiifl., Bevftcv.] I1322e, 4.i?5e :| -geüivge 1119öm, -gebic^te II lOGa || -gegenb [=-vegion; :j:-Iaub, -vaiuu] I393e: 1177m, 124a; IV 75m; (^eßeiib ll+30e J-gcgcubeii 1317<', 1186m; 111 97e, 498m || [gemalt] II 78a, 6^2me (88a) ; -geviid; 1137m, -gveitje IV569e, immer gvüue 11 32a*, im äß-e [a. 3iif.] 1182m, iuac bie 3B. an Äofjle geben lVO4ö0e*, ^üfteinu. 1161m*, -laiib [^ -ßcgeub n\\\\] II 87e | getreu im äß-e 11146m; -(eben 1128e, 117a:|iD-Iüg [=iDea«gel, fcMeii iifiü.] II309e, [iD^augel] (it.) V 031m, -maffeii II 83m, -iiatiiv I142am, Oiielleu im SS-e IV 497a, vaiil^ev II19a, -räum [4: -lanb n\\\\] 1371a, 9icgen f. geiici()tigf. ; -vegicn [= -gcgeub iifm.] I295e, 330m; 11! 621e; tv-reic^ [= bebedt; 4: -bc luac^ieu n\\v., verbreitet] 1153e, 412e; IV412a; @aum 1196e, -fceiie 11 117m, Waldfeemüller = Hylacomilus, ®titrm im S-e 11112e j -tljal 1114a; -tbälev U 62a, :^(;aiev 11+626 |Ufer+ 1194e, lV623e; -ufer 1355a; II 13m, 96m :| imfre 1377a*, mitergegaiigeiie [:j: B'^^f'-^^'«] f- ^or* seit, \>erbreitet f. iveit, v>erftenierter lV597e, -ijögcl 11314m, in ber SJcr» jeit (untergegangene) lV524me*, ein 2Ö. über bem Salbe 18a, iveit toev breitete IV 324me*, Sirtimg f. (Sinftiiß, uninberbarer 1114a; nj-jerftövenb I209e, ^crftornng [tgl. untergegangen] 11^3226* (iinb t^^^Igen) *Waldemar ^m\i üen ^renjjen (1817-49) II 432e (53egleiter onf f. W\\t in 3nbien); Sßälbcr, iralbig, Salbung f. bei Salb; Wales 11461a [33en)ot)nerJ , IV 74m [magnet. S3eob.] | Wallerdin (Henri, geb. 1795): puits de Grenelle, 2;emver. ber 2:iefc lV55e, 164e-5a || 1) Walker (Charles V.): electr. $;etegra^>b, ^ortpf(an3ung$-®ejd)trinbigfeit ber (Slec* tvicität m[94e-96; 'ä, 130a,m] 95e, 96a J 2) Sa^ Walkei- (im arctifc^en ^imerifa) I439e Sali (in compos,) f. @i§, Ärater, $Ranb, ®d;ntt, @tein, Strümmev; Wall II 383m (3bentität ber 9?eibnng?-(glectr. u. be§ SSIitje«) |: n^-artig IV 280a, 425a, 596ra; -ebene [. SDJcnb, -fifc^ f. naci^I^er bef., -^öbe IV 615m, -voffell271e:||— tSallfif^ S(. (Sbier) [incomp.j, pl. -fif4>e (OO) (:|; Sctaceen) I1271e: nj-artig 111 19m; -fang IV 52a, -fänger II 460e-lu :|| «. (@tevnbilb; Kit. cetus) I118le,518a: ^aU [= Mira] maU: t-fifd; ^. § — 8; iüaUent) — 'Bax\\ 1215 11367c; 111231m, 4a, 256e; Juno im m. eutbecft Ilöl8ani | Mira ceti (= (gtevH nni ^alfe; = o 111243a, 4e; = (gtevii mit ?id;n\>ed;fel) 111 [244e-6m]: 2'« @vi3§e 111 2c;6a, 7a; gvo^e UiUerfd/iete bev ^elligteit [= üci-nubevlid;, Sid;üved;fel] 111 257me, 8m II, 9a, 244e, 256e; $!i(^nved;fel [= üeräiib. ir'n?.] f. ^etevii, 9iamc I11244e; ^eviobe III238a,e, 240m, 261am: eifori'd;te 111 25im; ^eviobcii 111259a, 240m II, la, 2ö0e-:/a; lV81e-82a; votl; 111 172e, 235a; toeväiibeilid; [= 2i(^ttucd;[cl; ^\. §^lliö!., gerieben] n367e-8a, 513e; 111 172e, 233e-4a, öe, 6a, 7m; IV8U-82a :] etevli mit l«id;tivcd;fel [= Mira] n367e-8a, III 231me" | [eiiijclue «gtevuej: 3 ceti 111139a; .- 111237m, 246a; S 111237m, o = Mira; ^o. iJQ (3)cVV#eni) 1 152e (Umfaiif^jeit ^on Stauieiibcn üon 3a()vcti) *n)attcuD (SSaüung f. bef.) IV 144a; Waller (Bcc 11 43-im ob. WulUr- (See lV556e (iu Äafd;mir), SaUfiid; u. a. f. bei Saß | Wal lieh (Na- thanae], 1786-1854): plantae Asiat. 143a, ^[(viu^eii beö Himalaya \ 42e-43a (veic^ev (Satalogu«), ilora Ind. ib., (eine ^])alineu-9lvt öou Nepaul) I43a:| Satümg (maüenb f. bef.) 1201a [im 2ic^t], pl. -m 111378me; wälßh II4Glm (@;iugev), Wälfche 11460m I| Jvnltcn [f. ©efel^e, ^vafte] I11626'a, IV 10a; Saiten [f. ©efc^e, .^reifte, 9«äd;te; 9fiatnvgeje^e, -fväfte] 111294e (ba§ mäd^tige) J ii^^iteub f. ©efe^je :|| Walter (*Fried. Gottlieb Ludw., geb. 1800): 2aoa bei Strabo 1445m, iBevIefd;eu bc^ ^emnifc^en (5enei\s 1456m; „5(buabme bev toiilt. Stbätigfeit'' 1445m, 456m JWaither 1) ton bev .^ogeltreibe (t iiad; 1230) II 35e [ÜiatnvgefiiM], 36e [Reifen]; 2) Bernhard (Stftr. c. 1618) III 74me (2lvbciten) *Sanb [in comp.] (SBanbung f. bef.) [f. (für sg. u. pl.) gelx% @e» mätbe, Krater, 2J?aIeret, ®d;a(^t, «Seite, 2:vad;i)t, 3et(e]: -ffäc^en 1178m, -«evjierungen ll78me J plur. SBänbe 2(. (eig.) 11123m; 33. Coon ©efteiu; geUH^r^nf. 53eb.)1219e,240.^276m, 282m, 372m; lV617e, 620e; S. (nneig.) 111398m: beß53ergee I 239m, ©eitemv. IV43e [sn *®cite], [teile IV274e :|| aBanbel f. @tenie | ix> anbei bar 11206a, 351m; äö-!cit ill 357m ]" ivaii' bc(nb 51. (= means) f. (Steine, Solfe; 35. (= toerlr.) IV 9a (elrig) :|| 1) wanbcrn [f. 2«Vt(;en, ^flanjen, $:i;iere] IV145e, 3B. V3öm; Sanbev- II 246e (-l)crben) J 2) Sanbevev [f. S3erg] I310e, 449a; IV,502e J 3) wciw bernb [l. 2«elja, ©anger, 55i51fer]: ®en.üV(fe 111170a, ®ctt 11180a, aJ^inneiangev 1133m, ^ßebelflcde Ill584e, SeltKn^ev 111163a J 4) Sa n* bevnng (= üJiigration) [f. bovifd;, ^flanjen, Xljievc, 35ölfev] 1378a; II 93e, 173e, 7am, 327a; IV 315a; pl. -en (*): ferne [= iveite] I33a, 374e*; öftlid^e II 174c , ber Seetbieve I 322a , -vgn^ege l! 213a , iveite* [= feine] IU75m-4a(3m,e), nad; Seften II (176a) |( Sanbnng (Sanb f. bef.) [f. Betten] I107e, pl. -en IV577e ^Wangarah (2anb) 11253e, Sanfen f. (Srba^fe, Wan/tead {U\ ?cnbcn) 111127a (aflvon. 5öeeb.) | Sa^^^en: [ber ^ouqniftaberen] II 479mt;, IV M.'ia: Elcano's I1308e-9a, 479m :| Waraliamihira (inb. $0?atbcin.) Il221e, 1216 3Barg — Joanne (^in 438ani; Wargentin (Pet. Willi., 1717-83) IV 125e (uiagiieti]d;e ®tö* i-ungeu it. S'iüvblic^t) tt)avm [f. Suft, Oueücii, 2:eiii^^evatnv, SBiiibe] 21. (geli\) l\233am [be- griff], 536m (lt. falt); 53. (= eifrig) ni255a ] Warmbrunn (in ©c^Icfieii): («Berg babei] V95a; ©raiütit IV632m, V78a; ivaviiie Oiieüeii lV499o SBärmc (^ ober = 2;eiiH)eratuv; kibe Sirtifel fiiib ftet§ ii. in aÜcn Ö^lieberii gu toergleid;eir, i^ tl;erniifd; , 2:f;ernic-) [[. 2tqitator, 5(tmc[|>l;äre, Kometen, (Srbe, geitcv, ©eftirue, Äälte, Krater, ii!id;t, ?iift, 50?agiieti^^ nuiö, 3)ieiild;, 3}tonb, Planeten, Oiieücu, @omie, ©oiuieufleden, ©teriie, Sbiere, t^ierif(^, 3SiiItaue, SBettraiiin] Uö2me, [181 -4J, 244m, 269a, [a40-358m, 2t. 480-4] 347 , 352m, 365m, 408e, 425m-7m, 439e, 480e.; II369e, 372a,m, 6e-8, 483am , 5l5e-6m', III 29am, 34me, 44m-45a, 55e-58a, 387m-9a', [V13e, 234e-7a, [238e-244, 2t. 499m-500]; V 12m-13a, 22me\ plur. -lüariiieii (+) [. 3at)ve^iü. || Varallclcii in ben ©liebem u. 3wf^^fii« 1) 5lbnat;ine, abiiel;mciib , -toerdift; aJJiiiiminn ; 2) a) einfhiß, @imuir!img , 3Bir!iing; g-actoien; b) ßinfdi^ ob. (Sin* ivivt'iing anf bie©. , troöon abbängig; Uijad;; 3) (grvegnng [4: S'io. 4], *erregenb; entlDidelt; 4) (Srjengnng [i;: die. 3], crjeiigt, ^erjeitgenb; Urfac^; Oneüe, -qneüe(ii), -qnell; 5) -menge, Onantität; -gel^all; 6) 9iatnr, Sßefen; iöe3iel)iingen , 5^erl)ältiiiffe , 3^if^"inicii^^ng ; 7) 3"=^ nal)inc, Serinel;riing , Sr^cl^nng; jiiner^inenbe; -®ipfel, SD'^ajimnm || 3ii- [äljc (in compos, SBärnie-, iuarine-): moVHMi aBI;ängig [t>gl. (Sinfl., ^^ar. 2] ... 11387e, \y243e-4a: ücn @onneiif(e(fen IH [577, tnng I3.)3e,4m; llrfad;en f. §öt;e, in ben SÖeltför^^ern I *25am, ab- it. 5nnel)nienbe IV*245m (@efc^) | abforbiren I11547e; 2t b* foription I341n; 11146a, 56m :| 2tblreient)eit 11474a, aiigenel)me Ill3Üm, 5B. ift 2trbeit \12e; [2trten] (t- ©egenft., ©fem.) Y12m: bvei \\235e-7a; 2tii^belmniig bitrd; SB. 1460a, H377e, III(596e) ||. anefhal;Icn IV 55a j 2tnöftral;hing [= -ftra^rnng] IV 213a, 4a, 367m; -21. U\ 48e-49a {mx-- fiing) :|| ansftvömenb I27m, ni547e, IV148e; 2tu§ftrömnng [= -@trc" mnng] I27m, 179m || belebenbe II90e, IIl6m; beftimmt 111539m (bm* ba« ©efüM) || 33eli^egung ber So. I 179e, 181- 11392a; SB. ifl Urfad) bev S5eii\ [ijgl. Uvfad;] III 44e; \12me, 22e j -33en). IV256e-7a || S3e- Sietmiigen [i. %^ax. 6] IV 63a; ^Breite f. SSeranb., 35eri^eir.; -Sapa citnt 1 180a, 228c^ 9(-, 11129m; IV 239a, 261a; (5eiitraüi\ [= innere] (f. ©rbe SB) V63am, -dorrecticn 111274m, bnnf(e IV 243a, bnrc^geleitet [l>gl. Seitnng] I165e | (ginftnß, (ginn^irfimg [= abbängig, :j: SBirfnng; *^ar. 2] (f. 2tbuabme, 23en.\, .^ebe, -ftra^Inng, -25evtbeir.) : ber SB. III388am; 3öärme ©in — 6e 1217 IV 67m, 192m; auf bic ffi. (awd) pl. eiiiflüffe \\\\i\) i\[238e-9] :\ (Slectr. f. 3iif^"^i"^"l'- f 3 (Elemente ber 2B. cbev bic 2ß. in 3 ölenieiUeii [i;: SIvtcu] lV[255€-7] II (Siitbi IIb uuö [t- fvei ivevbcu iifm.J IV217e; -ß. 1364a, lV2l3e (uuäebeuvc) J (anvb) entbunben 11148a || eutiuicfcU [ügl. fvei irevben iifiv.] 1349e, -evl)of)iing [f. ^av. 7] IV 39m || S. crregenb [%\ 3J III 626m, V12m; tv^ew. [^i 'eväcugeiib] 1341t>; III 378m, 593m J -@r* rcgiiug [*'ipav. 3] IV 82m :|| 3S>. evjciigeub f. ftra^lenbe; u^*er3cugeiib [4^ 'evregeub, ^4). 4] il58e, 162m; 111497a; IV7m, 648a :| wobiird^ evjeugt [ifiUvia^, ^^. 4j Vi2m I (Srseuguug [*^:pav. 4j III 200me, 565a; -6. 11148m }| gactüven [%\ 2] f. -33ert^eil.; fei:d;te II 74e, 194m; ber g-Iamme IV531m, ^liittjcn [4: ©trorn \i\\v.] \\2Ue-2a, govt^f anjung [-^ ä«itt(;eil.] 1341m; fvei irevben [= Sutbiiibung ujti).] 1179a, 446m; früt)ev anbevö f. -3>evtl;eil. , ®efül;( f. beflimmt; ©egenfä^e, ©egeiiftaiibe [4: 5lrteu ufa\] f. -^evttjeil. ; [® e [ d; i d; t e] (a. ftra^kube , -[tvabliiug , -^evtl;eil.) II 369e, 376e-8, 539m; ®eie^j(e) f. nbuel;meube, iöevt^eiL; -©i^fel [^. 7] IV 168a, Linien gleicher S. [= ^•3fot^evmcu] lV59e || -gvab 1 271e; -gvabe JV234a, 346m J ©vabiiatiou IV 486a :H (Siiiflii^ bev §ot)e, S. in bev ^. [= fen!ied;t \\\xqA (f. Ü>evtr;eil.) I V 240e-i , 5m-4a ; auf §i)f)en (*) |: Wi- «al;nie, 2i>. mit ber §. abnel;meub [ögf. 2Ihial;niej \352e-3a, III 200e-im; IV25ern 1272a; Üinftlic^e II130e, Im; Sänge f. abncF)menbe; latente I 179a, 446m; V12e; -lel;re [% 2l;eonc] (ügl. -ftraljlung, f. Bifcliof) U ■264e ||. iiMeitenbe Äraft 1 229e, lV46m | -leitung [ögl. bur%ereitet] (f. *@ebirgöarten) 1182a, Ill30e; Leitung O III29m,57e: '^«fäl;ig!eit<^ IV 169a, = ^^i^ermögcuo lV239a; berfd^iebne lV369m, IB-beit IV55a jj Linien f. gteid;e; 9Jiagneti«uiu§ f. 5lrt. u. 3"|ammen^., iD^agnetnabel [tgl. *3«agnetiemu^] IV 67m; SDZangel f. Stbn^ef.; ä^ajimum [f. ^ar. 7J 11 474a, IV38me | -menge [*^;>ar. 5] III 256e, 455w, 4S6me, e-7a; Vl2e ü}?enge I82e ||- ttj-meffeiib II376e-7a (Snftrumente) | -meffer [= 2;l)ermo« meter] lU44m, lV82e: (Svfiubnug II 376e-7a,e J -mcffnng U 25Sa || ajiiuimum [^. 1] III 56e, -ajjitt^eilnng [i- gort^fl.] Vl2e; mittleve [a. Sabrets-, ©cmmer-, SSinter-] 1228u, IV(59e); nad^tlic^e f. -ftva^- Inng | DUtur, SBefeu [*^ar. 6] NlOe, 12me', natürlid;e 11131m :| nac^ üben f. -ftrablung, [$er[.J V22me | ^olar-S. 1162m; ^olarifation III 539m, ))clarifute 1 165e; -^olavität III 29am :| pvimitiüe 1 181e, IV 212am\ ^^rccefie 11124m; Quantität [= -menge, ^. 5J I25am; III 387e, 8n, 564e Ij. -quca III401e, OueHe ber 2ö. f). ')^CiX. 4] IIi378a (399a) I -queüe III547e; -qucüeu [f. audci *OncUen] llI565am (Ieud)tenbe, jbunüe), N {12m) || bur(^ S^eibung V12m; in fenfrec^tcr üiic^tung [= 91. ». ^umboUt. JlülmoS. V. 77 1218 Söärme 6e — 3uf toerticaf, in bev §öl;cj f. 2lhtaf)nie, aBit^'fjmenbe | (gommcvn). [= -2^cm^e* vatiiij 1349a,m; 111388am: mittlere I347e, 353m :| @cnne f. -ftrrtping, ©cimcnftaub [. ÜSevänb.; [^ecififd^e N lOe, 12e; -ftoff 11154m ] |. -ftrat)len I141e, 111599a I ftra^Ieube SB. [ügl. außftra^len] 1162a, 5e, 412e; II 342m; I1139e, 44e, 378a, 564e, 5a; IV 63a: evseiigenb 111323m, [®efd;.] ll57ad;c) || Xagcelänge 1 183m, tcüiivifc^e [= *(£vbc] 1162m | 2;i;covic [% -le^re] 1146e; -21;. \12m-13a, 22iiu^m bev ^iefe [= iintevivb.; [. 0015. *(Sibe $B] (a. -ftval/liing) IV {35t): junel;inenb mit ber 2:. [. 3^'"^^"^^ nntevivb. :| trccfue II 194m, nngleid; f. -33ertl;cil. , unten f. -ftva^Iung | untevivbifd^e [= °2icfc, *jtemteratur] I i65a, 170m; IV 241a, 255a: gunef^mcnb mit ber 2;icfe [f. :\))f. *(Svbe: SBiirme in ber 2:iefe, innere 2ß.] \179me :| -Unterfc^icbe III 378e,399a | Ur]ac^(en) [4: aH;ängig, f. ^. 4] lV241e-2a: SBeftJegung [togl. o35eiD.] V i2m-i5a ||. beränberte II378e :|| 35eränbevung [^i n)ec^- felube] (a. *Srbe S) II(377me), IV (498a): um 1" «Breite I [555-5mJ 3m (5a), geringe IV23Se, nad; bem @cnncuftanb Ill(399e) J pl. -en III 29m j -35eranberung 111257m, 678a; -en 1 350e || bie 2B. berbinbet f. ^Btlt, -iBerbältnifie [^. 6J III459e, «erfet^r [. oSdt; -tjerinft [f. ipar. 1] 1182a, 312m; III49ai|, 5Gm; 33ermel;rung [% 7] 1407m | -SBer* tt;eihing 1 555me, [340-3o8m, %. 480-4], 555am,361m; 111388a; IV -40a, 211e, 499e; ^eitt;. (*) [f. ^aMn?.] I25a, 375m; 11303a, 312ra, . 324e, 421m, 463e-4a', \\16a, 34a, 59e\\, 234m, 5e-6m: frü{)er anbev^, unatbängig tocn ber 53reite II1257??ie; ©cgeufä^e I486e, in bevfd^iebnen ©egenftanben lV242e, [®ef(^.] II 522e, ©efe^e l\ 240m'', in ber ^ö^e -[=öevtic,] IV245e-4a*, unglei^e I361e; üerticale [= ^cDe] lV255e-6a, ' 8e-9 (öieießinflüffe, tttirfenbc ^actoren; 9m) :| öerticale [= fenfrcd;te, §cf)e] f. -33ertl;eit. , n3ed;[elnbe [4: 3Seränb.] II1399e | bie S. öerbinbet un§ mit ber 2öelt, 33evfel)r bur^ bie 2B. 1162, III 39e-40a; in 2BeIt!i3r^ern f. obuel)m. , bie SS. öevbinbet unö mit bem 2Be(traum . . . 111593m :| Slßefen; f. 9iatur I Sintern). [= 2em).>er.] 1349a, 376a: mittlere 1348m :| SBir*. !ung(en) [= Sinfl., f. ^ar. 2] (a. ftral/fenbe, -^u^ftra^Iung) 11194m;; III (29a), 44 e-45a (451a), 547e; V12m; Zeus 11107m || Bunal^me [*^ar. 7] 1427a, II90e, 111388m; IV36a,e [37-5<§a]: mit ber Siefe f, *(Srbe 2B; -3. 1 416e, 426a,e; lV37am, 44m, 237e-8a J june^menbe [a. abnetjmenbe] f. 2:ie[e || 3ufammen(;ang [f. 6] (mit 2J?agnetigmu8 n.. 2Bärme 3uf . — 2Ba))er 2(uf 1219 erectvicitat) ni[399m-400a] ||— Ji^äniicnb 1 Ulr (adv.): ^vaft 1337e; III56e, 401ni; ^viiicip IV 81a *Savteu f. maönetii'd;, Warlmaim (Elie) I394e (3al)I fcev ®tevn- fc^nii^^en, mem. sur les etoües filanUs) || Si'afd;- [f. ®olb] IV406a (-Simi); m'd\6}c: pl. -cii [f. (^clb] l\ 405e , 6m :\\— Wafhington 51. 1) Statt: Slufeutbalt IV593in, $?age IV192a, $?änße 11195a | maöitetifc^ 1: 2l6a^eic^mig lV117e, 189m: oftIid;e IV116e, 189m; ftünbl. ^eiänb. IV 191a, 2a\\ :\ Seob. IV75m, i92a :| uietecrol. 53ecb. IV 75m; [>perf. ba] 111569a; IV3G7a, 623a; 3 !(. ^:]31aneteu cntbecft Vlllm, 4a, 5a, 6'e; ©terniravte III261e :|| 2) Wafhingtm terrilory (©cbict i^cii W. IV 442a): 35ul!an(e) ba I V 430a, [44i6-2a] 2a J a 3) Sap. Wariiinglon 1474a (perf., 33vief ßcii Symonds) — 1| Abdullah WaHaf {pcx]. 2)id;tev) IlllSe, WaflVlrode = Waifselrode SSaffcr sing, (öfter = 9?^ecr: baö ba^ev tI;eiÜDei§ gu i)ergleid;eu ift; = ba^^ ^üiffige, ba§ fliiffige (g(einent) (compos, :\l SBafi'ev : äBafferbebecfuug, -maffe, -[d;id;teii, -ftveme, -tl)eild;eu) [i. (für sg. ii, pi.) 5Beig, gliiffe, @e^ birge, ©riibeii, 2iift, 3Kaare, SDZetecrlü., äJioiiat, 2)ZonD, 9fJebeI, ^flaiiseit, ^o* kr-, Ouel[ln.\, ©alj, (gd;all, jc^iinmnicub, (gtolleii, 2:l)ernial-, Sliieve, U^r, Urii\, 33ul!ane] 13u5a,317a; II228mll,380e,5mll,e; 11121m, 130a, 259a; V63m; plur. bie 2ß affer [biird; * be.^eidjiiet] (= ®eh)äffer; jum Sbeil = Oueüeii) I229mil,2riibelu, auffprubelub, fpringenbe, aiiggefto^en; -?Iiieküc^e, -(Srgüffe, -ftral;!; 3) -Bei) alt er, 53ccfeii, -bedeu [ügl. 9U\ 1]; f. fpec. 53rinmen, i^Iafdje, -glafer; 4)^ef}aiibtl)eile, ißeiinifd;iing, -gel;alt, lu-^altig; jerfe^te^, aufgelöft; Stiial^fe; 5) ^en)egung [ij: fliegen, -flutb, auö6red;en], fid; beiuegeii, bemegt(ce), beireglid^; flntbenbe; 6) fließen, laufen; fließenbe», ftiiffigev, ftrümenbee; -ftri^ine, -ftrömmigen, -(Srgüffe; -ftraße; 7) -f liit^, *?^lutr;, -iceKen; fliitl^eiibe [i^gl. 91c. 5]; 8) m\ §chen, 53ergen, ^ergljc^e"/ *^ergli^affer ; l^cl;ere, cbere; 9) ^ö Mint gen, ^ü^len; -üiifte, -riß, -fnrd^e; 10) faltee, eiefalteS, erfaltct; Äälte, (Srfältnng, tD'eifältenb; niebrige Sem^eratiir; 11) -maffe, -menge, -fülle; -bidc; iD-reid;, mit S. gefüllt, fid; füllen; mit 2B. bebedt, -bebecfimg; 12)£)ber^ fläche, -flädie, -f^negel; 13) unter irbifd;e, im Smicru ber (Sibe, au§ ber @rbe; in ber Siefe, tiefe, untere; in ^cbhingen, fehlen, Äliifte, ^chx» locker, *®rubemraffer; 33ec!en unter ber @ibe |i alpl)ab. Hcibc ber 3iifälje (in cnmpos. ©affer-, n^affer-): Hnaivfe [f. %^. 4] IV 502m* -^2ln* bäufung [% 1] f. unterirb.; -Stnfammhmg [*^ar. 1] (a. uuterirb.) IV 506m, 519a; nj-arm [=-leer, iDhngel] II108e, Strten III378e, atme* f^bärifd^e [= Snft, *mitmtD.] IV327e-8a*, aufgelcft [ögl. jerfe^t, ^. 4] in 2ß. 1333m, anff^rubelnb [^. 2J IV244e-5a, Sluffteigeu [= eteigeu] 1220 Söaffer 2lii» — ^a IV36a*; auöbre^eu [*^43nr. 2] lV249e*, -5tueh-üc^c [j. (Sl•bl^eOcl^ Sul- tane] 11109a; liiert aii^gegcffcii 11501m, aiusgeftcßcn [^\ 2] f. ^Site, -baren (ficiufte 2l;ieve) 1488m || -£^ecfen [f. ^av. 1, 3, 13] (a. uutevivb.) 1) (a%) IV3G0m,378e; 2) (= SDZeere u. @cai) IV 455a; beftimmteö lV462e: fleine IV 443m "[ 5Bcdeu lV37e (unter ber (grbt) [= laitevirb.] :Pebecfeii f. °(grbe; mit 2B. bebccft [^:ß. 11] (a. o(Srbe) lll603e; IV 36 la,. 414a J -Bebe du 11 0 [^. 11, t- Ui"I;i''öi'"}3 i'fi^^.] n208m; l\235e, 449e; V25a; pl. -eu (°°) 1266e: eine aügcmeine [= ®Jie -maffe] 1 26e, alte lV355m ||-bel;aitev [*^\ir. 3] 1242e-3a (imterirbiic^e), ^cimiicf;. f. S3eftanbtl;., klebt 1372a | Serge [%\ 8, == *i8erölD.] (a. ^^ÖOeii, ^^L^l;^ limgen): üon 8-cii I;erabfcmmcub 1157m, in S8-en [. .^c(;Iungeu :| 5öcrii^* muß [4: Siitritt] IV 490a ; [53 e ] c^ a.f f e ii T; e i t , eii]eufd;aftciij l V 33Gm, 8m* ; V42m 11 [53eftaubtl;eile, Söeimifc^.] [*^^av. 4j lllllOa; lV249e*, 259a, öOlm, 5i2me; V35e, 42me, 55m*; [al§ SeftQUCtl;eilj V36e :|| fid; üe* njegeii [^, 5] lV57e*, bciüeglid; 1224m; bitvegt [^. 5j (f. -f^Megel) I 176m (lt. ru^)ig), bettsegte 1282u* J S3etr egiiiig [*^ar. 5] (a. uuterirb.) I524c-5(4e*); 11325ail*, 485a*, 501m || -bilbimg [= ^onnaticn, = iiep- tuniic^e] \59am, S3iIbKngen [= ©ebilbe] [. @ii§nj. | bohren [evbül;rt] IV 263a, aiiö Sel;rlcc^ern [^3. 13] (a. einbringen) 1179m*, «Bor;rter)i'4e IV 37e-38a :\ [in 33ninnen] IV 167a, 33runnenn). IV 501m J) -bauipf [f. iiJultane] 1 246a, 253e-4a, 335e, 359a, 360m, 373m, 446e; 1 V255e, 266e, 602e; V47a; pl.-bäm^fe (*) [f. 35iilfane] I201e, 234e,241e,278a,3Glm; 11381a, 11189a; lV256m,519a, 603e; V46e: Slbforption 11381a*, [de 58e|tanbt(;eil] lV460m; au§ ber ©rbe* I225e, 6e; r;eiße(r) 1243e-4a, IV 257a* J bnmpfenbe lV338a* :|| njenig bi(^t IVlöOm :|| 2)ic^te [= S)id;tigf.] (a. -ttjeilc^en) 1396m [alö einl;eit] J Sichtig! ei t [= S)id^tc] (ögl. *erbe) 190a; IH446e, 553a; lV242a; pl. -en (0°) IV236e*: [de einl;eit] III 445e, 6a,495a, 525ii,7a; lV32e; ä)?ayimum I322am; [im ^ergleid;] I 177a, 325m || -bide [^ar. 11] lV33a (bee SO^eere), 2)riicf IV(37m*); -bunft [ögl. ^erbunftimg] 1360e, 11170a, IV510e; 2)nrc^briid; [:|: ein- bringen] 1299m, Sigenid;. f. SSeidiaff.; einbringen [:j: 2)nrd;briic^] f. oigrbe, @. [a. (gvbe] I 426e (in i8ol;rlöd;cr); (Sinfliiö [= SBirfung] f. o@e* birgearten, °2nft; eifig f. ^alte, eiefalt [. fatt; alö Clement [a. tro^^fbar] 1317a, 407a; 11143m, 106e; crbcr;vt(e)* [4: bclnen] lV36a, 37me || (5rbe IV160m (ii. 2öa[fev): 3B. auf ber (Srbe [a. SBerbaltn., ^erminb.] 11119m Jane ber @. I;evtoerfommenb [f. ^ar. 13] (a. -bämVl'e) 1225, 9m c, 231 e*; it. auegefto^eu 1232a: beißet I220e,5e J2B. bebedt bie (S., (g. mit 3B. bebecft [ügl. *2anber 2B] II375e: bie (g. iui 5(uiang uiit ai\ bebedt V 88e-89a :| einbringen in bie (S. I1391e*; 2Ö. iui 3unern ber (S. [= unter* ivb., f. ^:j5ar. 13] 1 231a, 2a, 418a, 451; lV37e,491am; V 51me || -@r* gü[fe [i. ^ar. 2 u. 6] V2.3e'l-24a | n.>^erfä(teub I329e, erfaltet |. -tbeil* d;cn, Srfdtung [% 10] 1 322e :| erftarvteS 1 308ra [j -foll [ij: etnvs] SBaffer %a — ©d^i 1221 III482e, IV 332a; \26m, 49e-50a', -faüc I48Gm, IV338a J gaficn [= 33evmiub.] f. ©teißcn || in gelfeit lAeviranbelt I168m, -pd;eii [f, 12] 111 503m (im Tlcnh), in einer gtafd;c TlöOlm || flieficn [*^av. 6] f. laufen I f(ic§enbe* [^. 6] V33ell: immevfl. II27e i| flüffige^ [^^J. 6j V43a | -fhit^ [*^^ax. 7] II 110a (allgemeine), \50am; flutbenbe [^. 7 u. 5] I30i)m* :| govmatieii f. [-^ vied;eub] lV600e, @e- fdjuiacf IV 503a; ©eftein f. i?ev(n-eiten, n^-getriinft [^i -öevfd;Incfenb] 1321m, ®cand)t [= (^djirere] 11452a, -gläfev I444e (in S3ettiegung), @feic^gen)id)t 1476m*; ii^I^altig [f. fax: 4] I11382e, lV234a; ^eif^e (pl.) [= Xf)tX' mal\i\, i fiebenbe?] (a. ^dxte) 1 14m, 220e*, 6e,9m|i, 265e (447e); lV246e, V39m j berab: -fonimeu(b) f. °i8crge, °§cben, SBerg^e^en, 2uft; -finfenb, §-fin!cn f. -tbeilc^cn :[ I;evtocvfommcnb [^. 2] f. °@vbe |( §Df;e [-- ®tanb, -ftanb] f. -\p\fQd \ ijeu ben §er;en [*^^ar. 8] 1228a* ((jerabfcmmen): bon 33evgbör)en 1229a* (r;evaHümmenb) j fiebere [^. 8] IV 237m* || in ^cbleu [%^, 9 n. 13] V33e, in §i5I; hingen [*^av. 9, ögt. 13] (f. 35u1!ane) \31 (bev 23erge) | -I^cie [= Srombe; SSetterfäute, 2}?oevfäu(e] U59e-^60a, 123a', 4ofen 1356a, !!I(379a llrf ad;) :| -biiüe [= Umhütlung ufn\] lll 378e, immerflief^enb [. flie^enb || falte (pl.)[*^ar. 10] I323a,7m,8m,e*,9e; 111338a: eii^!alte(§) in201a* IV245a J f ältere(?) lV38a*, 237m*; V 59u*,80m,81a :1| t alte [% 10] (a. -tl;eild;en) 1329am*: eifige lV242am II Rar 1157m*, -fliifte p:p. 9 u. 13] lV37e, laufen [% 6] lV237a*; tv-leer [=-arm, 9}?angel] 111544m, lV550a; -leitnng 11498am | ?nft [f. and) Slrt., ögl. Oatmcf^^Kir.] (a. -gel^alt): Einfluß bcr 1?. V53a, S. ber ?. cnt5iel)u I359e, SB. imb 1?. an einanber grenjenb 1331m :| Tla(\ncU nabel f. SBirfnng, 95?angel [= n.Meer, -arm] 11317a || -mann (©tern* bilb; lat. aquarius) [: beränberlid()er (gtern [= R] 111236m, 8a, 242a | [®tcrne]: « aquarii 111140a, ß 111139e; R: l?eränberl. @tern [f. and; bf.] 111245m, 250a :| Jbier!reiö' I11161e :|| -maffe [*^>ar. 11] I346e; lV247e,497m; V37e, 59a: eö giebt nur Sine [= allg. -bebecfung] IV 430e, Sbcil lV450e-iaT pl. -maffen 1299m .|| -menge [= -maffe nfn.\] 1231m, 302m, 409e; Il54m, 483e; -nabel 11402a, obere [V- 8] 1329m* [Oberfläche [= -fläd;)e, -fpiegel] n76m(329mll), lV19m: über bie O. IV242e :| -^rebeu 1370m | -quellen 1228a, m, 234e.; 1115a; lV227e, 249e; -queü IV531m :| iv-reid) [f. 11] 1297a, 305a; V31m; riedjcnb [■^ ®erud;] IV497m, -vi^ [^. 9] IV560a | ruben auf bcni SB. 1333m, bie SB. r. auf 1329a*; rubenbc* 1 328e, ll(221a) :| falstge.^ [= *ealjn\] I 322a, IV 242a | -faule IV21^e, 248m; -faulen 1456a :| n^-fd)eifenb IV 377e, 611a II -fd;id;teu I255e, 321m!l, 6m, 330e; ||298m, IV242am: 1222 Sßaffer (Scf;i — ^e untere I322e J -ft^i^t 1315m, Sdiic^t 11484m || icf;kmm!gc6 IV336m, V25e )|— Sßnfferfd)Iange (©teinbilb) [f. Alphard] 2t. bie Qxo^t (tat. hydra): D^ebelscne 111327a; i)evänbevlirf)ev (gteni f. «, ^io. 30 | [ein3ehic (Sterne] |: a hydrae: ijercinberlic^ 11368a, 513e; ni235e, 6a, 243e,250m] 2*« ®i\ Iin39a,236a :| ^ II485e, y lllUlm, J 111141a; 9^o. 30: \)eränberlid; 111238a, 240m, e, 3m, 7e-5a :|| 33. bie fleine (lat. hydrus Ill345e) |: [@terne]: a hydri HI 141m, 345e; /? III 140m , 345e, 361a; ;; 111345e —II SB. fc^ivars! V21a, ®d^n)ere [= ®eund;tj [. -tkil^en |I fiebenbe(t^) [^IieiBe«, eiebbi^e] 1231e*, 246m; IV 600m, V39e | (giebe^ pun!t [f. auc^ 2Irt.] 147a, 111460a, lV630a: über bem 111547m :| @icb* ^i^e [:j: [iebenbe?] IV 245m :|| -f|}tege( [= -fläche, OberfIärf)e; = ^f^ibeau, manchmal = SD^eereöfHegtl] 1314m, 474a: BetT?cgter 1128m; eines ^(uffce IV497e, V83m; ^cbe I476e; über bem SB. 1303a, V83m; S5ermin- berung I316e || f))ringcnbe [^. 2] 1142m*, f^nibelt [it.] V31me, -fpiiren \\170a (ber Etrufker) \ @tanb [= ^ebe] 1324m, 476e (I;ot;er); -ftanb 1474m (mittlerer) :| ftaiien IV 457a*; Steigen [4: blufft.] ([. OueÜcn, SSulfane) 1314e (ii. ^aüen), fteigenbe lV35e* ||- %. 20nffcrftoff [^^wif in comp.] (= ^^brcgen IV 602m) V [46-47]: [aU 53eftanbt()eil] (= -©e= balt) 11192m; IV 8m, 259m, 261a; (5b(crn)-@anre IfI615a; lV218e, 485a; freier IV 602m, -ga§ f. nnd^I;er bef.; -©ef^att [= 33eftanbtb.] 111 110a, 603a; gelD^lter [= ^oblen-SB.j 1133a, 4a; IV260e, 6e, 485m ; ge^ |^\t^efeüer [= @d)lrefeI-SB.] lV218e, 266e; tor;Ien-SB. [= ge!o^lter] IV256a, 51 le; reiner IV260e, (gc^ivefer-S. [. nadjFier bef. J 33. Saf ferftoffgaS (brennbare $?nft 11388m) II 3SSam; 11149a, 5i2all : aueftri3menb I233e, [S3efd)aff.] IV5i2a; [al§ Seftanbtbeil] I349e; III 259a, m, 2ö0me, 4a; bren* nenbcg I246e, IV218e, V45('; er;rorga§ nub SB. IV12a, ©ntbinbung IV 532m, ent3ünbet fic^ nid)t lV512a; getcbltc« 1225e-6a; IV257e, 263m, 512e,579a; gefd^n^efelte^^ [= ©dfilvefel-SB.] 1254m; IV338m,460m,51]e; V79a; jum ©alsfieben 1417a; (2c^tvefe(-SB. [= gefc^ivefelte«] 1226a, 256e; IV265am,7a,501e,511e; bei ob. ausSSultauen I247e (S[^angel); lV218e, 532m J S^. ©c^tüefef-SBafferftcff [an^ in comp.] (= gefd;n>ef elter) [f. Ciuenen, 35ulfane] lV497m,502m, 602m [603-4 m] ; V [46-4 7m] , 97m : -S)ämj>fe IV 592m, -gag f. SBafferftoffgaS @, ©eriic^ IV 604m; -@anre 1334m, lV246e :|| (Stoffe im SBaffer f. unterirb. — 1| ©tcfj* 1309m, IV 331a I -ftraM [^. 2] IV501mll ; -ftrar;ren IV247a,e :| -ftra^e [^. 6] \\204m-5a (t)om rotten gnm mittetlänb. 9)Jccr) | -ft r ö m e [^. 6] I242e, 257a; ftrömenbe.^ [it.] 1169e, 172a; -ftrbmnngen [it.] IV 641m :| ©tnrj [4: -faü] lV342m || [ü^eg (sg.) [= ©üBtr.] II 59e, 123a, 450e, 484m; V42m; fuße (pl.) 1265a, 282a, 322a, 370m J ^SüBlx^ [= fuße« 2B.j (bef. in comp.) I266e, 11390a: -33irbungen [= -©ebilbe] V40m, -gormaticn 1288a, -@ebi(be [= -S3i(b.] IV 282a, -See IV 456m || -fi}ftem [%. 1] IVeUm II STem^eratnr [% SBärme] (a. unterirb.) I 322Am*, 416e; Sßaffer ^e — W. Weber ® 1223 IV 244e* 9e* (498a) : ncbvigc [f. %\ 10] 1 329a m* :] | ^^ e i I f. -maffe, -tBeilc IV24m I -tf)eil(^eu (pL): 2)icl;te 1326a, 477a; evfaltete 1329m, 345e; ^erabfuiteii 1329a, Hi"feubc I322e; ÄHlte ib.; (Sd)U>cve 1326a, 476e-7a :|| tiefe [f. ^. 13] 1329m* | 2:iefe [it.] (f. osföävme): an^ ter X. V 31me, in bei- 2. \\241me \\ triiiftave^ V42m; -treffen [= *2:v.] 1486m, ba« tvcpfbave (Sleiiiciit IV 236a; tviitcg V44a, atg Umbiiüung [= -I;iille, -kbecfiiuö] IV236a, untere [^. 13] (a. -fd;ic^ten) IV237m* || untevir^ bifcöe* (pl.) [*^ar. 13; = im 3nnevn bev (Sibe nfft)., = 23evg\raffev] (a. -bebälter) I232all ; IV(55m,e, 36a, 37m),37m'\-38a, 237am {241me), 5a, 499e-500a; \31me: -?tnl)äufiing y31e, -5In[ammlnng IV 506m; «Beeten, SSetDegung lV57e; [mit Stoff gemi[d;t] IV 38a | 3:em|>eratur eb. 3Bärme (IV37e . . .) 1232a; lY[36-38a, 21. 165] 3Ge, 57m, (41e, 238a): wai- ©nf(. barauf bat l\37m-38a, Biniabme l\37e-38a\\ Urf^^rung [f. S3ulfane] 1 228ali*, bev Urtvetl* [= ^ovn^elt, *Uvn\iffer] I290e-la (SOle) , 5ßeranbb. [= 35evtt>anbr.] 1229a, 2Ö. ijerbreitet (©eftein ufiu ) IV 269a, ^erbiinftnng [üg(. -biinftj I11575e, 95er^altni§ bc§ 2ö-§ auf ber @vbe [f. l^org. *$!anb, *mm] 1305m; Sevminberung [= fallen] (f. -f^negel) l 25m (auf ber (Srbe), -^, I316-7a{la); öevfc^iebene IV256e*, n3-terfd;htc!cub [^ -getvänft] I 316a i a^ertbeüer 1319a; 3>ertl^eilung I98e, 195e :[ tenranbelt [= ^^er»» änb.] f. ogelfeu, [^Jerli^anblung in JC\] I1391e; ber ^ortrelt* [= Urlv. uftx\] l(296a,9m) || n^arme (pl.) [= 2:bermaüi>., ij: r;eiBe ufiv.] I323a,e,7m,8e*; III201e, lV601ail ; bie ivävmften 1323a* J 3S är nie [i^ Sem^er.] (a. unter* irb.) 1179m*, 425e; IV37e: mit ber ^iefe junel^imenb 1225* || -n^ellen [^. 7] IV219e-220aj [ilßir!ung(en)] (= ©infl.) IV 160a, 512a, 569a; V40a: auf bic lO?aguetnabe( 1186e.:| [SScrt] IV 594m, jerfe^teg [ögt. auf* gelüft, $. 4J I 254m | su $3. IV51m: n. ju $?aube II 304e, 470e :| -3n' fammeubang [X\ 1] IV 456m, 3utritt [i^ 33erü^rung] IV218m ||— iuäff- rig I338e, 344m; III511e *Warsiljew (W. P.) IV45öe-7m (35ul!an Bo-fchan in ber 2)^antfc^uvei; 7m), \va\\x\Q f. am (Snbe öon Saffev, Watek f. Harun | Wathen (W. H.): .(Srbftöjse in 5tfieu I(219e-220a) 445a, on tlie Usbek State of Kokan I 445a "[ Watfon (Hewett Cottrell) : distrib. of british plants 1480m, SemVer. in ®ngl. I (348e-9a) 480m :| Watt (Gregory): «eränbb, ber <§ebivg§arteu buvd; gener I(271a) 459e; Lucas Watzelrodt = Waifsel- rode I Obevft Waugh: ^öd;fte S3erge beö Himalaya IV549me; Kin- tfchindjinga ni544e; IV30am, 549me :| Wawani cbev Äteti (^-Berg auf -Slmbeina) IV 409a *weald-clay 1467a, Wearmouth f. Monk W. \\ Webb: Dhawalagiri I41e I Himalaiia: SO^effungen öou S3evgeu I44e, ^euutni^ 1483m; (Sc^^uee* gveuje I44m(e), 483m :| ^Reifen in Indien 1483m :|| Weber 1) Carl Fried, .(geb. 1794) IllOSe (ed. Luraii) 2) M. J. 1380a (©eftalt be^ S3edene m 3)fJenid;en) :i| 3) Willi, (geb. 1804): 2)iamagnetii^muö IVi74mll; 1224 W. Weber (g — Wega ^ „electi-o-b^nam. ^aa^U%", @vb-2[^agneti8mne IV 174m \ magwetifc^: 33eüf6. 1455a (mit Gaufs), „9Je)iiltate be« magn. S^ereiuS" (mit Gaufs) 1428a SBec^fet (oft in compos.; Imd ttjed^feli«-) [f. Stuftest, (gvfc^cinungcit, f^ijfteni^immel, ©eftalten, geftivnter §immet, ^toff, 33eiftänbuiB , SBelt] sing. I284e', U48e, lOOe, 170ell,383e; \\\626a: plur. (*): aümäHic^cr IV 20a, -bejietjimg V19m, -crfc^eiuimg 1288m; eivigev [= etvigirie* bevfe^v., \red^[elnb] 15a, 195m (331m); 11149m, III (233a), lV46^me; -tampf IV241e [ ;>eriobifc^e(v) I22am,437a; IV 8a*: in gecgncft. (Svfc^einimgen I320me:\ [c^einBarev III (233a), [c^ncücr 1361a, e^iel I 331m, -ftunben f. SSevanb. ber magnet. 2lbn)eic^iing, 2B. ift nid;t ^er* nid^tung III (233a), nj-gmeife 111457m | tuieberf ebrcnber I ®. XVIa: cnjig n?. [= etüigcr] I4m, II30a J -tDivfiing I37e; Ulla, 47e, 71m; III290a;lV78m,397a,507e, 536m, 602m; V47am; pl. -eu IV 66e :||— njec^felnb [f. formen, ©eftalt, ©eftaltimg; Biiftanb] II306e, 384a; lU 5e, 158m,e; IV96e: elDig [= SSct^fel] III 220a , 409m ; ftet« 111544m *Weddell (James) IV 67a (9?ei[e in baö [übt. ^olQvmecr; magitct.), 548e (Sultan tocn Arequipa)-, Söebel (an ^fTanjcn) 1294a, Weden/klV 168m (SBo^rlfd;) 3ßeg (aiic^ in compos.) [f. e;cmet, ^anbel, ?anb, ?id;t, naß, ®cl;iff, See, tvocten] 2t. (natiivr.) II 164m!l , 296e; plur. Sege (*) U 164a, 185e, 332a T SB. (bilbl.; = 3>erfa^vcn, 2öci[e u. ä.) [a\iff.] Ioi97e, 11332a || gebül)nter [:|: baljnen] nio64e (neu); gecffnct(e)* [= evifff.] II 185e, 0222a, 0249a (neu) ; -forte IV 442a, 597m, 8a ; fiil^ner II 0352a, füvserer [i;: 33erfür3.] f. ©etinirstanbev || (nngerO 1174a, 11211a :|| üänge I1296e, 371a | -länge lV57e, -längen 11225a :|| mannigfaltige* [b] [= öieMe, terf^.j 11 149e, 213a, 222a; 2)Meit I 021e* || -meffer II 225m, 470(a,e); neue(r)0 [f. eröffnen, gebal^nt, geöffnet] II315e, lll 629m*; ber nörbl. f. ^Ämer.; -rid^tung lV57e,564e; fc^ätjen 112966, fd^euBlid;e 1125a*; fic^ererO 11200a; 111 10m, 292m; fübn^ef^l f. ^Amer.^ SSevfiirjung [:j: Üirj.] i. ©eiinirjlänber ; auf terfd;iebenen S-en°* [= tiel* fac^e, mannigf.] 1 277a, II282e; i?ieIfac^(e)o* [= mannigfalt. ufa>.] Il222n, 279m; berseic^nenO [4: kjcic^nen] 11315e, 345a*; in616a; tcn San*- bernngen 11143a; ber juriicfgelegte 11296e, 470e ||— iüegfam 111215m (gemacht) *Wega (ber 2eier; ®tern) III 259am, IV207e: 2)urcl^meffer 11168a,. 77a, 168a; (Sntfernnng 1415a, in273m; 1*" ©rc^e lll 102e-3a, 259mil, 273m; 2id^tftär!e 1111326, {254e, 9m); 9hmen 111259m, ^araüaie- Wega $ ^ meife alTg. 1225 111 276a; üinftigev ^ülavftevn 1 155a, IH 262am; ijeränberad^! III259atn; wei^ in 103a, 172a, 259m; jittcrt 11186m jj— S e g e ; Sßegfarte , -meffev, n)egfam it. ä. f. bei Sßcg; iDcgtuerfenb 114:61m *3Be[) (-miitt; f. k[.) 113376 (üer[d;n)iftert mit ®lüc!); tüeftcn [f. Siifte, Siiib] l[58e (tüie «liitbciibnft), bae 2B. f. 2ii[te | SeljUiutl; 181m (mit 23. gemi[c(;t), H 12e (Seigcmiic^t); wcl^miitbig 1331m ((Scl;nfu(^t), lllle (@efür;Ic) J Weh- (2)üvf in 9Jiebcvir;ein) 1 226me (5tH#ii>mimöcn ber Äcl;(enfäiive), [V277m (ißecfcii): Äcffeltbal I 226me, lV277m *2öei6 IIU82ell [ein beftimmte^] | SBeibcr V34e: gcft 11131a; -3n|cln II 271a, 45Sme || Weibern (@ifel) lV518e || iueid; [f. SRaffc]: Seid;- ©ciDiirme II230e, treic^e 2:^cile 11192a (ber Stbieve) J Scic^beit II 26m, lV219a:|| SBeibeu 2t. (pasturae) f. ^fevbe, 53. (53a um e) I43m (5Ivtcn im Himalaya) \ vocibm ]. Sliige, §eevbe :|| Seibe 111117m (evbalten) | SKeili-: -rai:d; f. bef., -iimffev IV2Gla |i Seiber IV 519a (am Greifer SB.) II SBeibraiici^ (aiic^ in compos.) 11416a, 443m-4a: ber ameri* fanifc^e II 444a | 'äxai\ 11242e, 4a; axa-b. II 443e ij -5lrten ib., 53aiim 11445m, -2)iftvict 11250m, ber gemeine l[444a; ber inbi[d;e II443m,e| -laiib 11244m, 111344a; -läuber II 396m :| g^Jaineu 11445e, tk Phönicier 11167m (bden i\)\\), ber Sabäer 11108m || SBcibtvaffer f. bei 23eit;e | Weil 1) (^eid;x^ftabt im 9?ecfav-Ärei[e äßiivtcmb.'v) II505e (Kepler's Xante ba toerbraiiut), 6a (Kepler nid^t ba geboren); 2) Weil (Guft., geb. 1808) II 120m (über bie fiübefte arab. !Bitt., „l-^oet. $?itt. bor Slvaber i)cr moh.") :| Weimar II 123m (8ä(e ijon Schiller unb Göthe im @(^(cffe), 491a (Äartc ijon Amerika Don 1527); 111622a [Ort babci] ; Seimut^öfic^te 1296m Söein (öcig. in compos.) [[. (Semcten] 1481a, 11189a; pl. Seine (*)||3nf.: -hau [= -cuUuv] 1365m (^rcbiicte), II 47a (Der freblic^e, gefc^ilbert) ; -berge I 484e (in Hlaffa), S3c[d;aff. f. Dualität; Weinböhla (vSad)[en): Stuflagerung be§ ®vanit^> 1 263a, V 68a | -cultur [= -bm] 1350m (iBer[d;ieb. nac^ bem Älima), [481-2m] lali : fabelte ber euro^^öiid)cn I4-fijrmig [:j: -artig , n?eßig] (f. ©rb* beben) 11173m; lV431m,5a; V36m; gemeffen f. §ö^e || F)0^e [:j: t^ürmeu] (a. -fd;Iag) IV229m: febr t;. IV509aJ$i5^e I324e, IV229m: gemeffeu lV509o Hiebe I330e*, fvöufelt fic^ 1208a*, -freife lVS4a (fic^ burc^^ f^ueibeub), lurje 1159m; klänge 111565a, -länge HI 129a j Ieud;ten II 59m, leuc^tenbe I200e; [toll $?euc^ttbiere] 1208a, 330e:\ i'ic^tfaum I 330e, ii^tfc^äumeub 1205a*; -linie IVS4we, meffen f. §ö^e, ^olar-S. IV199me*, ^ücfcu IV 309a j -fc^Iag [ögl. Bufammenfc^I.] 1330m, H 471e(bcber); hJ-fc^tage üb 1321a, 396a; H10e,48e:| e^teniI379me*, Piirmifc^e II 105m j -f Aftern e [f. Srbbebeu] 1211m, III55e-5öa; -fpftem HI85e,128:| Sf^eorie lV199me, t^ürmen fic^ IV 229m, Bufamrnen- fd; lagen I153a||— iü eilig (4: iveüenartig, -förmig) V83m: bag (Sauft* treüige IV43e SöeHin — mU: -aH 3 1227 "^ Wellingtons cliannel (arct. 5tnicr.) IV 65e j| Wellfted (J. R.): travels in Arabia 11444m, lV381a [ Arabien: 3 ©ebivg^fctteii \l243am (444m), bulf. lYSSOe-la || ä«el§ ber (5t}crc|?cn 1245a, 450m \ Marcus Welfer (Marx, 1558-1614): GaJilei's S3nefe an i^n III419am: ber 1*^(1612), ül>ev(Smbe(!imgbereounenfIcc!eu HSeOa; ber 2*^(1612) 11361a aScIt (= tc^mog, Umoevfuni; ögl. a\§ ibm eft = bie compos.: SBcItbau, -gcbäiibe, -fuge(; -garten, -f^ftem [53eb. ST.]; ba^ Söeltganse) [f. tqiiinocttal-, 5itl)er, S3aiim, ^riftnd)c, (gröberer, §anbel, beüenifc^e, intetlectueüe, 3abr, ?iift, Dhtnr, Diebel, Objecte, ^bi^fif, ^I;t)[i|d)e, römi[cf;e, fi(urifd)e, @onne, (g^inbel, Untertrelt, Urtrelt, SSorn^eltj 2(. (eig. , = Äo^mcS Hin).) [togl. S3egriff] I16m, b2m , 61me , Slm-, l\15-16a; JII [11-25, 51. 27-34] 12m, 20a, 79e, 451e-2a] W lÖOme; 33. (= (Erbe) [aiic^ in niebreren Scm^^of. : 3. 53. SBeltumfegler, -nng; -fugel, -t^eii; ii. 3n[.: 5. 33. !leiu, ^tm] lila, 306a; 11223a, IViöOm; (5. (= g]?eu|c^en n. ä.) 11198e Jplur. Selten (biird; * be^eic^net) 21. (cig.) 11486m, IV609a; SB. (= (Sterne) III ITell || parallelen in ben Si'fäljen ober ©liebevn: 1) 5ltter, 2)aiier; alte, frühere, r.ntergegangene; -alter, -e^^cc^en; *3}cr' n)elt, *Urn}e(t; — neue, neuere; je^jige, Seljtmclt; 2) -anficht [:[: tenntni^, f. ba njeiter], -anfd;a!iimg, ©infic^t, 33etra(^tiing , Sluffaffung; -[^ftem (S3eb. 33.); 3) -ban, -gebäiibe, Scnftructicn; ©eftattung; 4) -befc^rei* Bung, ©(^ilbernng, -bilb, -gemälbe; -(SrÜäriing, barfteüen; 5) (ginfjeit, -äufammeu^ang; (tat^) Se(tgan3e(^), -f^ftem (33eb. 2t.); 6) (gntfteJjung, -bilbung; ©eftaltimg; Selten feimen; — (gr|(f)affnng, -fc^ö^fiing; 7)-gc' genb, Ü^egion, ©ebiete; -enbe; 2:beil(e), -tl;eil(e), ^unft; Greife, -infei; — bie fiibtunarif^e Seit, bie Seit über bem SD^cnbe (bie bcbere); 8) ©rij^e, S^imenfionen, 2tui^bet;nung ; unermeßlid^ ; 9)ÄenntniB [4= -anfid;t], -timbe, Siu[id;t; (Srfenntni^, grfennen, ßvgrünbiing; erfaffen, (Svf äffen, nmf.iffen, Sluffaffnng; eröffnen; befannte, n^eltbefannt; — nnbe!annte, unerfcrf^te; 10) -orbnnng, 2tncrbniing, -I)arnionie; -^lan, -gebanfe, -regiernng, -fvftem; Seltorbner, meltorbnenb ; 11) [Untergang], (Snbe, -jerftcrung; -branb; untergegangene; 12) -ijercinbernng, Sed;fcl, Seltn^ed^fel; n^elt* nmgeftaltenb ; 13) [3af)I], unjä^Iige, 9JZi?riaben; Seltengrn^^e, Seltinfel, Seltenmeer, -f#eme; — \jiele, mehrere; gtrci, anbere, bo^^^elte 1 1 a l j) I) a- l)Ctifd)C Ucil)c ber 3iifntjc (in compos. Seit-, tüclt-; bi^n?. [burd^ * bej.] Se(ten-) [f -anfc^anung, -befd^reibnng, -!ör^er nnb -räum bilben befonbre (gtücfe nac^ bem aög. 2llpl)abet] |(: Seit all (= Seit, Unii^erfum) [f. Gräfte] I62a, 63a, 77a, 78a(m); II 45m, IH 42m: [35egriff] \62a, 63a, 77a, 78a; ©imenficnen f^: ©rö^e] 1161a, IViSOm; al3@inl)eit II45ra, enger f. Verengt; @rfc^einungm [= '|>l)äncm., 5Raturerfd;.] I 69m, V6m; ©ebiete f. ^Regionen, ©r'ö^e [i^ 3^inlen|., uiu ermeBI.; ößl. öerengt] 1130a; ^^eerb [= ber Seit] II 77m, III 437a; im S. II 23m; III i2e, 269e, 322tn, 463e, 626a; IV 4e, 6m, 12m, 16e, 1228 Seit: -all 3 — SBege 18am;V19e; Gräfte I39e, 87a (treiknbc) [bei *^r. uad^siitvagcii]; WAk ni(421e), 9htiiverfc^emimgen im SS. [= (Svfc^.J 1386m, Ovbnimi] IV(5e), ^^t)änomene [= (5d(^ein. itm\] [40e, ^^m\U I172in, l)eilige dil\th\d II 75m/ 9?egicnen ob. ©cbiete [:\l XheiU] i77m; (gtoff l\l 626am, (Stoffe I57m; [feine 2 Xbeilc] (:|: 9?eöicnon) II 45m (ol^ (Sinbeit), Xhkx I76m, bag imerme^Iidje [:\: @vc^e iifw.] IV16e, SBeiäiibb. 137m, beiengt IV 150m :\\— bie alte Sßelt [= alter (kontinent; f. fax. 1] I [305m-7m] 5a, 7e; II (9m) 26me, 225am: 2(uebe^nnng 1308a; if)re iBIütbcn t?envelfen, i^r (äinfhiB öerbaüt II 9e; ®ecgr. 11225a, ©eftalt l[305m-7m] 311e, ©vc^e f. Siucbebn. , gegen bie neue II 26m, XWxc 1286a; Untergang II 9e, 52a; ^olf («Bölfer) II 177e, ^^tlfanc IV286e-7m .j| bie Sllten f. -an* fic^t, -bau II 21 Her ber Seit (*^^av. 1, bgt. 3)auer) [tcrfc^b. »cn (Svbe] 1 89m, 115a, 424a: [bobet^] 1416m: eine 2}?vviabi ton Sa[;rbunbevtcn (liefen ber S^crjeit) III (593e-4a); 100000 Safne (in Bufnnft) III456e; unabfel;bare ^ei^e öon 3i'f^ä"ben, iveld/c bie 9}?aterie burc^lanfcn baben mnfj, als fie fi^ ^u bauen begann III 45iw J SBeltalter [^. 1] 11424a (t)ier) — II eine anbere [[. ^'ar. 13] I386e (b. i bie geiftige), II 29a, iV 609a; anbere* (pl.) 11223a, IV 609a :| 5tnorbnnng [). ^^^i. 10] f, -gebaute, t -anfcfjauung ift ein bef. fteme [a. eilten] II 502a, 5a; Sbeife I91m, (Sntbednng be§ n^abrcn II351a:|[ fi^ eine 2B. bauen 1331a — :|| -begebenbeiten I119me; II 31m, 138e (9a), 184a, 264e-5a, 337e-8a; III 43iam; sg. -beit (*) III(452a), mit ^ec^e — @e^ 1229 517e-8m (8?i): gvc^c 11 88a*, barf bcv ÜJJcuf^ nic^t rid^teii II 337e-8a, JBcvfettimö I119mc, ÜBcd;fcl II 149m, wid^tic^c U 151e || ©cgiiff (= toömoS) [a. -aü] lölme, 111201a, \ 7a] in beibcii 3B. [f. i. 13] I492e*; k* faniite SB. [^. 9] 1306a, ii>-bcfaunt 11347a; -bevg IV 325m, 3S0a; SBevüI)viiiig mit bev S. [-j: -öcv!c{;r] 11241a, f -befd^veifciiiii] ift ein kf. (Stiic! I;icvuac^, ^efil} i3ou einem gvL^cu 2^f;eile ba- 2B. 11 i59-i4i (2RitteI, biivd; \vc{ii)c bcv ä)ieii)c^ bnjii gefommeii ift) | 53etvac^tuug [\, ^ax. 2] ']. -hau, -gaiisc^?; -betr. Jl 73m (ueueve), löOe (Vl)l}[i[cl;e) :| «ßetregev III 13e; beti>d;ute 11223a, 439a; IV609a; -kluii^tfeiii 11154aj -bilb [[. ^. 4] 11286m,e; -tnlbuiig [^^. 6] 11112a :[ -bvaitb [% 11] 1119a, IV 586a; (Soiiftnicticn [= -bau, ^. 3] f. -gebäube, bavftetten [^. 4] f. -gaiise^, 3)anev ber SB. [[. ^. Ij 1114566 (100000 3al;ve [in Bitfuiift]), Simeiifioneu [^. 8] [. -aü, bcvpdte [f. ^43. 13] I16m || -biinft [= *2D?atevie iifiv.] (f. *Äenie) ISöme(e), 94a, i46m, 8a ; U364e-5a (513a): aiK'gefiltlt mit I94a, mel;v conbenfiit [= öevbic^tct] 1146m, (gutftel;mig aiiö 2ß. f. SBcItfin^eu, beftimmte govmcii I86m, gebaut aii§ II 5ö^e-5o, ÜJcflejioii 1 148a | i)evbic{;tet [= conbenf.] III (219ra); toevbic^tct fic^ [[. *Äevue] lS6e, III 48a II (giul;eit P^^^Jav. 5] f. -att, -ein^eit II183e; Sinfic^t [^^J. 2 11. 9] [. -U\i\ (Snbe bev SB. [% 11] III 621e, -eiibe [^:p. 7] IV 508m (ba6 öftHd;e); (Sutftel;iing [*^;>av. 6] lU451e-2a, 482a [aümäl;lic^e]; -evod^eii [^. 1] (i)g(. iD-biftov.) II 67a; bic SB. erfaffeu [^. 9] (a. -gaiiäe«) I81m, e. 1. -ganjc^; -erljaUev 11128a; ©vfcuneu [f. ^av. 9] Y 19m, (grfenntiii^ [it.] f. -gaiijeg j -Srflävung [^.4] (ügl. -jvftem): S5ev]ii(!^c 111 [11-25, 51.27-34]; gegen SBeItbefd;vc,biing IlUOe'; \9am, 19e :\ eri3ffueu [^.9] 11222m; (gv[d;affiing [^^j. 9] II 112mll, 501e; 111597e, IV (160m) II- [üev[d;icbne (Sv)d;eininig] 1 16m :\\ (gv]d;eiuungcn [). 5Ivt. ; = Sfiatmevfd;., ^l;auomene] [. -aü | -evl'd;. I4üa: alß ein ©anjeö III 9e, bev[tet;n I 68a || evU^eiteit, (Sviveitevung [. -an[id;t; eine ferne SB. [a. -in« fehl] n97e (Sunber), frül)ere [f. 1] II29a || baS SBertganje, ein SBelt* ganjeö [= SBcIt, = 1)^. 5«Qtnrgau3c^; f. ^ar. 5] ni35e, 233e: %\u fd^ammg II 343e, «Betrachtung IV4m | [fd^iüer barjuftellen] 111 25e-25; frübeve ^er|ud;e cc barjaft. 111 (9me), [11-25, 2t. 27-34], (17m) J evfaffen [= mnf.] 11257m, IVlle; (grf. 11397a, 111627a J ©rtemitnifj be^^ SB-en U 135e-6a, 145e-6a, 205m, 237m, 395a,e, 400e; 111 8m, 25m: etvcben banac^ llI23e-25 :| iimfaffen [= erf.] 11117m || -garten I87a \ -gebaute [=-baii, SBelt; f. % 3] I6Ie, 111442a: Hnerbnimg 1 90e, 111312a; 2tniid;tcu tcm U350am, Sonftructicu 11209m; ©eftaltung, Äenntuife 111 152e :| ©ebietc [%\ 7] f. -aü, bev -gcbanfe [i>. 10] III 9in || -gcgcub [*^ar. 7] I441n; I1249e,468a; I1131e, GOlm; IV79m, 122e, 137c-8a; eine befiimmte IV 158m J pl. -gegenben IV 466m: alic IV 285a; ent- fernte I290e, IV267e; -tcfte [= fernfte] 1268e; ferne II87e, fevnfte [= entfernt.] 1192a; üerfc^iebnc 11319m, IV346e jj @e(;cimuif[e [= di'älWl] 1230 Söelt ©e^ — -orbnung ^ f. -haUr geiftige Hl8e, bie gelelute 35?. IIUOTni |j -gemäfbc [[. ^ar. 4] I83e-84a, V5a, tüomit e« beginnt I85m, (Sntluuvf I94m, [Snl'alt] I83e-84a, ira« c8 nmfa{3t I 50c :|| -gefc^id; tc 1 23am, 52a7n; II 402ell, 413e; [©efri;.] (^O) \\\i51e-2a: Anfänge II402f, 11139a; ^ebnnbhing I32m, [2)arfteßung] \23am, uu}tl;i[(^er 2:l;eil I91e, neue I37e; ^I)V[ifaliid;e 11125a, VMifd;e 163a; löft 9fatf)|et I 23:im J ir-gef^ic^tli^ [= -r;iftovii(^] 11253a, 277m: äBic^ttgfeit 11164m :|| -gei'e^je: (Srgvünbnng I @. Xlla, [15m-40, % 48]49a; Äemitniß I]9e :|| ©eftaltnng [% 3 n. 6] [.-Bau, -gebänbc; -geft. II 159e (nene) J -geftaltungen [f. *®eft.] 1 4m (etuig hjiebevfekenbev SBec^fei) || @rcße [*^|)av. 8] f. -aU; -gni^pc* [= -infel, f. ^av. 13] 120m (unfie), ©vn^pen [ 20me-, -bänbel II 244e, Harmonie [^. 10] II 512e | -l^eevb [a. -aü], ^eerb ber 2B. (°) I(77m): [i^ beilegen um II 350e, [S3e». nm] I062m; um beu 2ß. freifen III422u, ^veiölanf um II139eJ r^errf^aft [4^ -veid;] (f. -Rom, römifc^): d;incfi|d;e II 214m; bev SLlion* goleu ib., 292m; pev[iid;e 11172a (185e) :| n)-Ijifton|(^ [= -ge)d)id^tlid;] II 235e ((S^:cd;e); bie l)'öi)m [% 7] I76m; ibeale II 405m, 6a, 486c; III 7me', in f. -aü || innere äö. II5e-4a; III7me, 8e: beö 2)ienid;cn 116m f SB. im 3nnern 1331a :|| -infel [= -gruppe*, f. ^. 7 n. 13] (-infel* 11365m): eine beftimmte III 189am: gvc^e* 11365m; nnfre l92-95(e); lll 187e, 322e T -infehi [= -f#eme] I62m; III 178e, 322e: anf ferne S. |el}u llI188e II 3al;v f. 2trt.; 3a^re, 3af)rf;nnberte f. 2(lter J jctjige [f. ^. 1] 1296m, 7m; 3el^üvelt I294e, 8e J -forte {60a; I1210am, 293m, 5e (447m), 475a, 490e-la ; 111344m, 544m; IV (609a); pl. -farteu (*} I 61m, 11493a, lV587a: Srftannen über fie 111 375me*, ifcgcnifd;e IV 71a; magnetifc^e II 376e, l\ 179e-180a :| feimen [f. 6] I 161e*, Äenntni^ [*^^ar. 9] f. -hau, bie 2Ö. ffein [4: öerengt] f. Columbus; t-fi>rper bilben ein bef. @tiicf biernac^ || -fraft [= D'Jaturfraft] : atigemeine 1 52e, 111 13m; einige I70e J Gräfte f. 'äxt n. -all || Greife [^\ 7J 111 15e, -fugel [= Srb!.] 11479m; -fimbe [f. 9] 11165a,430e; -leben 1 162a (^otenjen); -lenkte 11347e, (499e, 500m); in ber materiellen 2Ö. I 64a, II 267e; Selten meer* [i)on ©tevnen, 'Iß. 13] (aber Weltmeer f. *3«eer S) I91a, mel)rere* [f. 13] IV 609a || iKitte f. -all, -ban :1| 9}Zittelpnnft ber Sß. II 500e: (Srbe 11 139e-140a (im Wl.) , 503e J -m, II 348a |i bie 2Ö. über bem 3)Jonbe [ögl. fnblun.] 176m, ä«i?riaben Sßelten [^. 13] 1 161e*, gramen [bgl. Sßcrt] I 77e-78, 92aturerfd;einungeu [= (Srfc^. nfft).] f. -aü, neigt fic^ Ill451e-2a (anf bie (Seite) || bie 9Une SB. = Amerika: [anberc Sänber] II 49ie, [33üd;er unter bem Xitel] II 493a II J eine nene S. [f. 1] II 52a, 299m,302e,310e; bie neuere II 26m || cbjectiüe [= ber *Oblecte] I 70am II tD-orbnenb III 12a, m; -orbner III (13e) 28a J -orbnung [*^ar. 10] II26e,247a; IIU5me,41e; V14am; Orbnung (0°) f. -au: aufgefunben 11339a, 53u^ baüon II 14e, Ijö^ere 11179m; = -^oö^iog, Sßelt: -prbuung £ — JBi 1231 Äoömcö I 62m, 76a,m, 80a; Ul4e; (gtcvuiig I 18m :[ ürgaiiifdje I 386e, ''^I^aucmcne [= (gr|d;eiii.] [, -all, -p\a\\ [^^.10] 111 lOa (üevftclm) ; ^cle fcer 2B. 11503m, ^45oI b. ^. IV 171a; ^^^voce^ f. -bau, ^^laift [^, ,7] f. -aü, [;ei(ige OJätbfel [= @el;eimn.] f. -aü; f-vaiim, -räume bilbeu ein fcef. (Stüc! l)ieniad;; reale [= iüir!!.] 11405e; -rcgicrinig [^]3. 10] U\13me, 25m C^3(aii); 9tegiciieii [^^.7] ) . -all | -r e i c^ [4: -berrfrf>aft] II 200m, le, 215m, 9m; -reiche 11 (214am) 268m :| -reife lV575m, -]d;ict)ale 11301m, <£d;ilbening [% 4] I n5-it>a (bei Ariftoteks); -fd;i3vnini9 [V- ^] I 61e, 11 29m; [(Schriften iifeer bie SB. ob. mit bem X\td] (f. mundus; togl. iReiicS., -IVftem) llliße, 17m, 19e, 20am,e, 21-22m, 32a; IV 169m; -feele 111477c (Xfieihiug), 8a; [ber ©imic] \16m, fimilid;c Hl 16a; -ftabt 11 196a; -ftelhiug [^ -ber^ältn.] II 150e, 170m, 200e, 214m, 241a 1| ®toff, (Stoffe f. -aü I Selten ft off* [= 90?ateric]: ber alte, ber fid^ uid;t all 2ßelttc4>ern gebaut ober 311 einem ^ing toeibid)tet I)at; mit ilnn mifc^en \id} bie 5(ußbünflungen ber Sometenfcf)iveife: Hl 567e || iu-ftürmenb 1144m, -ftürmer [= *ilBeItevoberer] 11261a; bie fubhinavi[c^e 2ß. [^;>. 7, togl. OHJJonb] 176m || -ft^ftem (in 3n)icfad;er iBeb.; f. pl.) [f. ^ar. 2, 5 II. 10] [f. Copernicus, coVernicanif(^J 11350a; 111 76e, 358a (422e), 470a, 484m: aftee* HI [4ö5e-6a] 6m, ßinnjirtimg baranf 111453m; @r!lärung 11394a, Hl 27a; je^igeö 11346am, [(Schrift] IV31m; ba§ \va\)xt 11505m, 11161m Jpl. -ft^fteme 21. (gem.) II [a49m-355a, 21. 502-5m] 503m ; ^. (= -infeln, ^. 13) 177a (üieie) J ®Vfteme f. -hau \\ Safel IV 609a {{ -tl;eil [f. ''^ar. 7] 1160m, 150a, 405a; lV608ell; ein kftimmtev I308e; pl. -t^eile (*) T 2:T)eiI (O) [f. «efil^], 2:t;eile (O-*) [f. -bau] H71e |: beibe* I282m,342e; gea^ubet \\609a*; ein groBer^ [f. 33efitj] H 139a, 215m; neuer 11277m, ber neue = ^menVca; jtrei* (= beibe) [°* f. -aü] I1171e, HI 46 lu II X\)kx f. -üU, -tone [= Wimmelet.] lll 437 e-8a, tü-treibenb 111 25e, bie übrige S. II 241a, -nt)r 1 lö5m (eluige), unifaffen [^. 9] f. -ganjeö, W-umgeftaltenb ['^. 12] 1115a, -umfd^iffung [= -feglung] 11328e ||. -umfegler IV 406m, 586e | -um feghing [= @rbum|., SS-umfd;iffung] (f. Cook, Magellan n. 21.) 161m, 11304e, 111609m: [einjelner i^erfonen] 1186a,308e; pl. -en (*) IV6ie, 64e, 101a: [über ben 2(u«brucf] löim; bie erfte II 297m, 308e (337m); fiif)ren nic^t inö innere [ögl. *9?eiien im 3nn.] U87me*, fcgenannte 111591a*, fpauifd^e IV28e-29a, [Säbel ber pd;tigen 9ieife] HI 59ia* || eine unbetanute 2Ö. [^. 9] II 180e, unerfor)d;te [it.] 11310e, unermeßlich [X\ 8] f. -aü, untergegangene [^. 1 n. 11] I 289m, nnjätilige* [^^. 13] HI 17m; -üeränbernng [*%>ci\: 12] II244e, pl. 35-en f. -aü; i^erengt [i^ tiein] f. -aü, -t?erl;altniffe [:|: -fteüung] II l83a (Umgcftaltuug) | -ber fei; r [t 33eriil}rnng] II 149m, 202m,e, 3m, 242m, 291a, 7a, 309m, 334a; tT?-üertcl)reub II 192a, 279e :| mele [f, 19] f. -ft^fteme; 2Bed;fel [= -üeranb.] f. -geftaltuugen, -ived;fel 111233a; -iveifcr [- ^^ilojovl;] HI 14e,551e; bie ivirflid;c [= reale] III 7ii, bie ia\ bc& 1232 3[Belt2öi — 3; t -anfd^auung^, f -kfd^reibung aUg. SBiillidKU V 19m ; [übev bag.SBort] (Dgl. mamcn) 1 75m ; Smibcv [. 5lvt., ofevuc; -jcvftövimgen [^. 11] 11424a, äiigängüd; II 71e; -juiammcnFjatig [% 5] II 304a, imab|el;6are Steige Don ^i'pubeu bev 2)iatevie f., Sllter, jwei* [f. ^av. 13] I48Gm ||— hjeltlid^ f. ^ad)t t aßcltanft^aiiung (4: -an[irf;t, f. ^ar. 2 lu 9) [f. ''^3ioIegcnteria] 2(. (aßg.) I55w,49m,e-50m; 11162a; IV 3e, 305a; 5ln[d;auimg bei: &\ O ^a. -gauje^] II 66a \\ iß. :|)f)^fifd;e ißeUanf (iauiing (biivc|- ° käeid;iiet) I1394e :|j e. ®cfdjit^tc ber 4)^t)fif(^cn SBeltanf c^aiiung (faft bev gauje m. II) [biiv(^ * bes.] II [135-400, 51.401-520] [135-150, 21.401-4 (Einleitung] 135m, e-6a, 8m-9a, 140e, 4e (6a), 156a, 236m, 395m-6a (5e); I115m, 13a (16e), 159m; IV49e J 2). @ef^id;te bev Seltanfc^aunng (+) (= @e|d;. bev SSeÜaiifid^t) I @. Xlm, Xllla, 50m, 82a; II 23a, 103am, 163a, 177a, 204a,. 212e, 234a, 9a, 257a, 261m, 279a, 293m, 369e, 397e; V61e-62a |i: 3ii[rt^c: aügemcine I38m; II287e, 9a; [Stuffoffiing] (^i 53e^ l;anbl.) I38m, 11139e; i8e^)aubliing* [4: Stiiffaff., 2)avfteü.] [. Sßefeii, jnv 2S.- kitvagen II252am, [S3e[c^aff.] \l^281m-2a (n)ie [ie [ein niii^); 2)av' ftcüumj [4:53e^anbl. ufm.j I(3ivb tiic^t begeidjnet] 1) (aßg.) [f. Plinius bev Htt.] I 23m, 50e-51, 52m, 63m', III lOe, 25am, 488am, 630m; 2) Hum- boldt's SBev! (= te6mc§; I ftem III [371-624] 571am,5(S7e,ö2«a: Snbalt III [625am]: 2)i«^o.[. be« 3h' ))am III420e-la; @aug ob. ©egenftäube beS 3iil)alt§ 111441m, 465e-4m, 514a, lm,573am — 1| 5tiiffaffiiiig [= 33e^aiibl. iiftv.] I23m, auögei'c^lefieii [= fveiub iifn).] f. uraiiol. Zh., luae auBerl^alb liegt [= fremb uftt».] III6'30wi I 33 e g r e 11 3 u 11 g 1 @. Xllam, '^'367m : ißegr. u. tviffeiifcbaftU ißebaiibluiig [f. aii^ bei.] I [49-72, 2(. 73-78] 50a, in55e :| [SSegriff, 5)enmtiou] (a. aüg.) I51m-52a, 39m-40a, 50a,e; II *J55e | iße^anbluiig [= 2)av. fteü., gorm ii|1d.; :|: Stiiffaff.j (a. sBegren^., ), iioc^ %oxn\) I *52am, ^^567 : 2Irt ber 33. III 4cil , Srgebniffe 91. t. .^umbolbt, .5ii'8me« V. 78 1234 2öelt: t-6ef(|reibung Bp — Q, f-förper aüg. bi^^ ^ar. 4 ft)ccicüer ^cobadjtiiug [f. Ü0V5. *^oemüg A.'s v. Humb.] V5awi (ftalt ^b. 111: ^b. lU-V gelDovben) ; ©tubiiim |. ßuQängl. | ber teil urifc^e St heil (aiid): beö Äcönicg 111 495a, ölle; aiid; irbifc^e: bev irb. jI^. be§ Äcemce A -ia; auc^ gen. ber teil. X\). bev £el)ve »cm Äc^mo« 1 58e) [togl. *9htuvgenialbe] 1 50e, [51-56m, 21. 73-74a] 51a, 52e, 58ell, 59e, 60a; 111 (36a, 488m); lY4e,6e-7m, 13am: ©ufeitimg l\[13-15]', ^\\\)aU 111495a, 5iie; IV [13e-14a] J 2;l;eil f. 1) uvoiioL cb, aftroii., aftrcgncft. ob. [ibevifd;er ; 2) telluri]ci()ci- 3) f^ecieHer || ber uvanolcgif(!^e S^eil {aiiö): beö ÄoSmo« I56m, 60a; 11121m; auä) uranol. «anb V3e: b. F>. 33b. III; aiic^ Urano* Icgie ... 111371e, 628a) [= aftvon. S^eil: ber f>ievmit 511 terbinbeu ift; togl. *9^atiirgemaibe] I59me,60; 111 [35-630], (587e), 625-6a; IV4e, [5m-6J; V3e: 2 5l6t^eiluugen [)". fie beim aftvoii. Xh.] \\{36am,371am; üerfd;ieben toou ben Se^rBüd^ern ber 5lftroneinie Hl 625m-6a, iva^ au^' geid;(offen tleilt [= 53e](|ränf.] \ll627am, 53c[d)rän!. f. 3nl)alt, (Sinieiiinig 111625m, ha^ (ärftvebte f. ÜJücfblicf | ^n\)a\t |. tc^mc^ 53b. 111, ^ier: aftron. XI). 11. beffeii ij:heile; Söefc^räiihmg beö Snbalt{< [= au^gefdil.] 111 ö25m-6aimdU\d lll[625-630]: auf ba^ (Svftrebte \\\ 625am '\\ ^ ex' l) a 1 1 ni 6 ^ ju anbeni ©ebieteu (ber Üiatiirunffeufd^aften) 1 50e-51 , 52me ; 311 ben cinselnen 9^aturtt»i[f. Il*i55e ;| ^orlefnngen [f. t>erj. A. v. Hum- boldt] I (S. Xa, Xlm-XIIa., \ 89m; ifiSeife ). gorni, bie SBettbefc^r. fonnte lüc^t 3iig(ei4> 2Be(t-(Svflärung fein* \[9]am, Sßeltbefc^r. n. Sßeltgefcf)id;te l*52a; fie l;ebt nic^t aüe äßiberfprüc^e I23m, [über ba§ SSort] 161, ^w ganglic^feit iln-e« ©tubiumg 1 [28-35], ^md lU*488am t 2BcU!Ör^cr (^21.) [ganj allgemeiner Slusbrnd: @terne ob. gi?:fterne, ©efiirne, Planeten, Someten n. a. in fic^ tereinigenb; eine nmftänblic^e S3e* l^anblnng berfelben ©cgenftänbe giebt ber Ivt. ©lerne, al« b^. = Selt«= forperj (^p. = §immelefijr^'»er : bie aber bier ivieber ongefc^Ioffen finb; »gl. @onnenfpftem S) [f. ^(erolitben, Scmeten, j^iyfterne, •':partial-@t?fteme, ^lanetarifc^, ^loneten, ©lerne] plur. 161e, 76m, 84e, 86a, 94ell, 157a, 175m ; II 353m; 111255m, 293a, 8a, 304a, 443a, 479m, 618me: lY [7m-8] \ sing, (burc^ * bq.) n211me', III 99e-100a, I81a, 303e, 555e; ein beftimmler l\211me, lV214a||Sß. ^immelefor^er (biefer Slrlifel, mit SSell!i3r^er ganj gleidjbeb., tüirb in feinen ^ufäljen l^ier aneberl)cU : feine ©teilen, anfier ben allg., eingefloc^ten nnter einem i^orgefe^ten °) pl., sg. (°-*) J(£. ^imm' Itfd^e Körper (n^erben ebenfalls bier, nnter einem nad^gef. °, n^ieber^olt) II J)oraU(Un in ben Biifaljen: l)S3efc^affen^eil, 9fJatur, 2ßefen; Buf^^n^ (Sonftitntion (bie öeif^iebnen 3nftänbe f. 9^o. 3 n. 7); 2) S3ett?egnng, Sanf, Umlauf, Umbre^nng; fic^ ben^egen, freifen; ben^egte, beti^eglic^e, frei= fenbe, rotirenb; n?anbernbe; 3) a) (Sntftebnng, S3ilbnng, ©eftaltnng, gort* bilbnng; Urf:|)rung, ©ein, @en}orben-@ein; enlftebn; entftanbene, neue; b) ipecieü: fid^ ballen, geballte; bunftf lärmiger , fliiffiger B"f^^"^/ ^erbid^«- tnng; evftarrt, ftarr; 4) frember, »rembartige, (noc^) uubefauHte, ton fSSeltfciTev aflg. $av, 4 ~ ^ilbinuj £) 1235 aufeen fommeub, rät^[ell)aftc ; 5) ©laiij, ilic^t; grdiijeii; j^länjeubc, leii^^ teilte, jeIBftteii(f)tenbe ; 6) (Svö^e, 2)imenficneir, Wa^e, 33cliim; gvc|e, größere; !(euie, Üeiiiere; 7) 2Ratcrie; §imniel«buiift, SBcltbinift, bimft* förmiger 3"f^ö"^5 ^L'^niifd^er 9MeI; 8) Ort, Örtlid^fcit, Sage, (gtanb, ^ofition; 3Sert^eihnig; 9) a)fic^tbar, @id;tbarfcit, gefe^ii; b) iiiifid;tbare, iiiigefel^ii , iiid^t gefet)eiie; 35erfcl;iiMiibeii; 10) 33eräiiberiiiig, fid; terän- bern, t^eröiiberli^; 3$eränb. ber @eftalt, f^crniciiivec^fel ; — ^^beilimg; i>cr' biiibeii fiä), i^erbimben ; iBerfc^iriiibeii ; — (Sterimgeii, 9?etoclitticii [ügl. ^iX' ftlh-img u|ii\ 'üflo. 12]; <)3rcce^, ^rcceffe; 11) 3?erl)ältiüffe, -iiiü, 33e* 3ier;uiigeu, gegen eiiianber; ©bfteiii, @viiV^>e, »Sc^id^teii; 12) 3ei'fi»^^"»"9f !j;i;eiliiiiö , 33erfc^liMiiben; 9?ei?cIiitiiMr, 13) 3i'!^iii'"f "treffeiv, -ftc^, etefe; v^aiii^f || 3iifa^f: ^I^ftäiibe, (Sntfeniimgeii I11276e, [572wi-5a, 5t. 406]; IV 150m; 5(bftiifi;iig [-.j: ?(vteii] Ul 464am: a\mM)c f. berf. 2(rt, [5i^ulidi!eit] (vgl. ®lcid;K) f. Stoffe; bei beii 51 f teil \U {422a) 618me, altcvubev 1106m*; bie aiibveii (aiifeev ber @vbe) \\7m-8a, ^tiigaSen f. niiiiier. | 5IiijieI)nug [= Stttracticii , •*'®rat)itaticiK'-5Ittr.] III 19e, 593wje; ]\9e-10: ^efrär'te 111630a, -^^piiiift Il96e ] 5rvt(cii) [= glaffe; :|: 5lt- ftiifimg, veri'c^iebiic] (i?gl. fecuiibare) III 2537ai, 269m, 304n,5iirne(320e),4m (371m), 6a, 42lm, 464am, 559m: berfelbeii Stvt III (594m), 3iri[d;eii Pla- neten lt. doinetcn \\\557e-8m :\ Slttractien [= ^Tnsieb.] (a.®ratit.) IPllSe, ivicber anfftral;len f. bnnfle, 2lii§bnicf [= S^ame] 1 61e, öcn aii^eii fommenb [^. 4] III 650a-^ i Sabn 11211m, o345e; -en 111371m, 6a (626e) :j Bal- len fic^ [t gebaut, ^. 8] ni0567e, iy213e; bcgrcnjtl in322e; SSe* banbinng, 35etrac^tiing [tgl. ^efd;r.] }\7ni-8a (nur aU SDIaterie, nic^t (gtcffe), 7e-8a (©nfad^lieit) | ^efd^af fenbeit [*^av. 1] Ul618me, IV [7m-8]: innere 1176a; ^^vfifcbe II210e, 111380a :J 53efc^reibnng [:f: Söe* trad;t. nfu\] I 56m, 111420a; «Betracfn. f. 33e6anbl. ||— ben^egen fid^ (nm) [f. ^Nar. 2] III424e-5a, beh^eglid;e III0155m, beivegte iy7a :|| iBeu^e* gnng[*^ar. 2] (f. iibr. *«eli^egimg) [t?gl. ®eid;lrinb.] [a] III (372a, 551e, 619a, 625e, 8a); [b] I 62a, U351m-2a, IV24am* f p]. -en (* ijcrgef.) I oiOlm; III4e,35e,(i5Swie,625e); \3e (; aii^ercrbentlid)c III*54mO; eigne III232e,0264e-5a; Sinfl. anf bie 53elr. 1175m, ]c\)x ferner I0315a, ge- meffen III(62oe) | @eie^e II 21 lam, 0343a; ©efe^mäBigfcit lA' 5e :| bar* mcnifcfieo I62a, 11500a | f^einbare I085a, 0327m: n. irii-ffi^e III*35e :| fid) ftörenbe in-'4e, tägli^e (0-2Ö) \U^158m, nnbehnnte IIP551e* nngeregdte III619aO; llrfad) II348e, III 18e (5976-5a), IViOa; S5eränb. 11316e0, ton €ft nad) Seft f. tägl, n.Mrf(. f. fc^einbare -|| ben?obnt f. ^?enid)en, jl(>iere; 5ßejiel)nngcn [f. ^ar. 11] 111373m (jn einem), 470e (jn ben St'^etaüen) || 53ilbung [= Gntftcbnng: ba§ l)ier angefd^Ioffen i[t; f. ^>ar. 3 ; tgl. ^crtbilbnng, nid^t ton je ^er] (f. (Sterne, Planeten) Ill<^375m ; 2) (Sntftebnng (*torgef.) [tgl. entftelm, entftanbene] I (gl. Äi3v^ev, ©tenie] (a. ©töviing) 1141m; IW 38e, dl ü, 263a, [267 -270, iL 284m-5m\ 269e-270m, (282e), 291e, (300a, 311e), 372a(m), 424e-5a, {44üe), [595m-6m\ 6m, 619m, 627 e, Sa: fenuen iviebev aufftrafjlen 111233a, mit 3Sov[i(^t ju be^anbelii IV33m :| buiiftfövniigev Biiftanb (friit)ev) [^|\ 3 u. 7] (a. S3itbiing) IV213e, gegen einanbcr [f. ^. 11] IV 17m, (Siufac^- ^eit f. S3e^aub(.; @1 erneute [= mimev. Sliig.j n\379e-380a,407a', dnU becfimg III 75a (5S7), Sntfeimmgeii [:^ feviiej f. StOftäube | entftaiibeiic f. neu; entftef;eu [f. 'f. 3] m569e (nod) täglid^), (Sntftebiiug [*^:pav. 3] f. bei 53ilbiiug :| 6vbe f. faüen, (Svfc^einungen 111166a, cvftavvt [= ftorr, l ^av. 3] f. f^cvtbilbung; (Sjiftenj f. ©ein, (SntfteJ;.; gall [f. übr. *t)imui- lifd^e ^öv^evj III5P7me, faüen U\596am (auf bie (Svbe; m) | ferne [4: emfevu.] lV7e: fel;r f. I0315a; fevnftc [a. (Sd;id)teu] I167e, FII21a :| Pffig f. i^ovtbilb., ^orm [= @efta(t ufn?.] III 626o (-^emvcc^fel) [[. ^^av. 10] I ^ortbilbnng [f. % 3] III(318e): am flilffigem Biiftanbe evftant f; "^kneten :| fvembev [*^av. 4] \\l{630am* in bie ''^laneteu fommeub); gebaüt(e) [:|: ballen, f. ^^. 3] I 86a; 11139a, 587m; gegcnfeitig f. einanbcr, 35erl;ältn.; genährt II1618e (burc^ ^2(n^biinftunc^cn), ®efc^n)inbigfeit IV 150m; gcfc^ene [f. '^. 9] 111611e: nic^t f. nngef. |j ®efiaU [= -nng, gorm] I 176a; SBeränb. III (626a) J ©eftaitnng [1) = ©eftalt nfU). 2) = «ilbnng, ^^av, 3] I94e, 11397m, III (587a, 626e): -^g-^lirece^ [f. '•:par. 3] III45me :|| ©lauj [*^ar. 5] f. ?ic^t | glänsen [f. % 5] 111311m, -enbe [it.] III 067m II ©letc^kit [i ibnlic^f.] f. (Stoffe | ©raüitatien [= @c^n)iingh-.] IV 17m: ^8-2Ittractiou ). °5lnaie^., *®rai)it. || ®rö|3e [*^:^ar. 6] I82e; II 210e,%00a; III276e: [gegen tleineö] I(157a) J große f. SSolnm; grö§ere(r) 1125m, III 587m* .|| ©ni^^e [^ . 13] Iil4e; tenntniB II0343a, IV7a || Üeiue [^|5. 6] 1131, 11361m; 11148m, 0325e-6a: fet^r U. IIl464am | fleinere 111587m :|| freifen [f. ^ar. 2] I84e; III 372a (587m), 628a; f reif enbe [it.] L^. 2] 1 145me, -e I86a; rnnb llöOOell, @(^ic^teu [:|: ©nippe, ^. 11] III 552e (ankeifte u. fevuf^c), @c^n?evpunft [f. ütr. *@rf)ii3erp. beS gijfteru^imniefö] III2cn je I;er jugleic^ I II 440e- Ja, O440e 7 ©ic^t* tavfeit III (462a woüon abhängig) «Ij [jur (Sonne ge^i3rige] 1105a, beS @onnenf#eni8 1125m; Staub [% 8] 1180m, [tone [= erftavvt, % 3] 11148m II Stoffe (Stcff-) [^ ^atmc] 1165m: betrachten trir nic^t IV 7m-Sa; biefelben n57a, 111594m, IV83m; g(eirf;e, @Ieid^{)eit 111594m; -35er[d;iebenf)eit IV 76-5a :|| fic^ ftörcnb f. 53eiuegungeu | Störungen [. 8] 111374a, Spiel- zeit [t Mj^ m'-] ini57m(e); 35 dum [:|: äRaffe, % 6] III 100a*, 557e-8a (unge^eurc^); [Sukani^muö] (= 9?eaction) \Y213e-4a (n^aBrfcI'. nficu eigen), iranbernbc [f. 2] IIUGSa; S5?e(^fcl [= SBeränb.] f. ^orm, 1238 fmittöx'pev 2Bel — 3, fSBeltraum M0 33ef d^a i\ä}t; SBeltbiinft [^. 7] f. SSilbimg | SBefen 1) sg. [. 9?atuv; 2) pl. f. 2)?en* [d^en, 2:i^icve :| Sßirtungeu [ügl. ^imineleliift, ^Inic u. a. Bii].] II (353m), III438e; ßa^l [^i SSiel^eit; ög(. kgrenst] 11397m; Iin45me, 425a; 3eit f. öntfte^.; 3crftöriing [*^ov. 12, tgl. St^eihmg] (f. planet) I lUe-5a; 3iif ammeiitref fen, -fiofe [*^ar. 13, bgl. @to|j] (t^gl. de mcten) I24m-25a, lll630am | 3iiftaub [^. 1, 3 u. 7] (a. bunftfövmig, pffig; bgl. evftarrt, ftavr) lV[7m-SJ: friU;erer lV213e; 3iiftänbe [^^. 1, 3 lt. 7] V8e-9a t S^eltraum [H.] (4: §imniel§vaiim : bev aber ^ier tuieber ange[d;to[icu ift) [f. auSftraI)Icn, 2liiöftral)Iiing , Scmeten, -[d;tt)eife, 2;öne] I32e, 61e, 92a', III 55m, 3Sm, [39-52, 5t. 63-59] 59(a), 46e, 574a, 557m, 627m; plur. Sciträume (hnxö) * 6e5eid;iiet) || 33. §immcl^rn«m (biirc^ borgcf. ° 11. nac^gef. * bej.) u. ber (iicd; f)äiifigerc) plnr. ^immel^rnumc (biivd^ üürgef. ° bej.) fmb tjicr in i^ven 3>if^^t^f'i Jineber^olt: njeit [ie mit SSeltraum iifti). iialie u. öftev ganj gleic^bebeitteiib [iiib; $Haiim bc^ §ininie(ö (° nad;gef.) II PoraUcUn in beii 3"fä^^" '^^- ©Hebern: 1) [2(nebeF)nnngj, S)iinen* [ionen, 2;iefen, SBeiten; gve^ev, nnge^eiiev, TOeite(r); luievme^lic^, Uner* nief3lid;feit, iingemcffene; i:nbegien3t; — ©renje, tegrenjt; 2) 33 e tue* 3nng(en) im SB., Ort^tevänbening; im 25. fveifen, freifenb; 3) bnvd^ ben S., ^eiüegung bnvd;, I;inbiivd;, hird; ben S35. l;inburd;geF;en, ilni biird;* bringen; 2)ur^[ic^tigfeit; 4) a) ira« ben 2B. ober bie ^. erfüllt; ben 2ß. ob. bie §. erfüllen, fußen, füüenb; ber 2B. ob. bie §. erfüllt, gefüllt; Snl;a(t, n?aS im 2B. ift, xiw^ bem 2ö. angehört; ber SB. ni^t leer; b) fpec. im 3Ö. ob. in ben §.: ©cgenftanb, Äcr^er, ©tcffe; äJJaterie, baß n>iber* fte^enbe SRittel ob. ^(iiibitm, ^lüffigfett; tt^er, S?i^t; ©eftirne, ^ij:ftevne, (Sonnen; 5lfterciben, fl. ^laiietarifc^e ä)?affen: 2lerolitf)en, 2>Zetecrfteine, ©teine, @ternfd;nii:ppen ; Gräfte, ^rcceffe, 33etregiing; 5) in ben S. ge* langen, fcmmcn; fic^ ergießen, fid; verbreiten, einbringen; 6) leer, ober; Seer^eit, Öbe, SBüften; 7) 2:i;eil(e), 9Jegicnen, (Strecfe; näherer; ^oI;e, ^öl;ere, obere || 3iifa^c (NB. ber nad^gef. * bejeid^net bei 2ß. ben plur., bei §. ben sing. [ba6 (seltnere]: SBeltränme, ^immelöranm): 51erolitben f. anö, anbere 1 135e*, n^a§ bem SB. angel)övt [f. ^ar. 4] [ 148a, 2lnfi^t 11327a (ernjeitert), Sltmcfp^äre [= $?iift!reiö, 3)nnftfr.] f. an§ || an« bem ffi. : fommenb, jn nn§ gelangenb° • I 402m , III 593e-4a(am) | gelangt etn^aS jn nn^ III (595e-4a Sic^t) , (4am in ben 21eroIitf)en) ; in imfre Sltmc* f^l^dre I 126a (leiic^tenbe Äör^er), 142a (materielle Steile, äJieteorftein), 398a ((Stein) ; III 598m ((Stern[d;nii^^en) ; in iinfren 2)iinftfrei« 1 149a (^j^eroiben) :| ber Siift!vei§ empfängt etn^a^^ an6 b. S. III 52me ((Sternfd;n. 11. SO^eteorfteine), a\\§ bem S. mif^t fic^ etu^a§ nnfrem ü?iiftfrci|e bei 11152m II Slii^briicf I 61e I Gegebenheit in ben SB. III 215am*', -en I 160me {m SB-§), lll024e (in ben §.) :\ begrenjt! [^i ©renje, f. % 1] III322e: bie§. belebenb 1110304m, n?a§ ben©. belebt 111627a; ^Sefc^affenbeit t^öeltraum Sef($a — to 1239 .. . in(55a),05e9a*^0583a*; l\8e; 53efd^v. [4: SDavfl.] I56m, SBefi^* nal;me III°341m || iöemegiiug [*^ar. 2], pl. -en (* oorgef.) : bnvc^ bcii m. III 266m*, 464a | im 2ß., in bcn ^. I löOe, 154m, 162m, 425e; Ilo*261m*, 352e; 111297m, o*5ö4am; IV*7e, 150m; fovtfd^veiteube I U9e :| [gegen 33-§Ier)V€] IHöSm .|| in beu Sß. blicfeii 1159m; 11158m, 352m; 2)arfteüimg [i^ 33efc^v.J U\587e (im te^^mcö), o625m; 3)imen[ioncii [^]3. 1] 1082m, 3)imft!veit^ [= $!uftfr., 2Itmo[^^.] [. aiiö |1 burd^ [*^ar. 3] f. Ijin* biird;, 53en). ; ben 2B. buvrfjbniigeub 111353m (gevnvül;v) | 2)itr(i^ficf)tig* feit 1158e,415e; III 5Sam, 627m: befc^vänfte 11 1 49m-50/n (50a) || ein §. [2:t;eil] III03i4m*, einbringen f. liefen, ©nfcrmigfeit IV8e, ©nöbe [=Öbe, ^4^. 6] IV8e (tant(ofe), etn>aö empfangen f. au§, (Sntfie^nng im SB. III 573e-4a \\ \m§ ben 3Ö. ober bie SB. ob. §. erfüllt [^ Sn^alt nftr., *^15av. 4] (f. bie j^^ec. 2tuf3äl;Inng in %^ax. 4); ben S. evfüHen (III o311m*), füllen (III oi45m*), erfüüenb ob. fiitlenb (III567e); ber 23. erfüllt (ni42a* [nid;t leer], V^öa), gefüllt (III322e): I o85m, 141a, 151m; II öle* (266m*); III 23a, 5eitert [f. 2lnfid;t, .^enntnifi] II 53e (bnvc^ bie (Sntbecfnng 51merifa'S), ivirb nid)t fel;(cn I 22m || ferner III(213eO), IV5m; ferne (pl.) Ioi8m, 11144a., III76mTfcrnfter, bie fernften [a. ^lieilc] I^Söe; II0136m, 8e* O370m; 111039a, 0394a: in ben f. So. Miefen 111352m |( gi^-fterne IIl49me; ^lui. bnm, ^(üffigfcit f. erfüüt; ber freie II0353m*; ben SB. füllen, -enb f. erfüllt; ber ganje I32e, gefüllt f. erfüllt, gegen ben SB. [f. *an^ftra[)len, *5I-ung] III049a*, @egenf!anb im SB. I24a, geboren f. angeb., gelangen f. an§, gemeffen III 40me (tlieihreife), ©eftirne ber §. [a. trennen] III021e, ©rense! [:]: begrenst] III322e, ber gro^e [f. 1] 111297m; mQ bnrd^ ben SB. l)inbur(^gel)t [f. ^ar. 3J (lüid;t, 2id;tftral;l) ... III 49e, 90m, oi28e, 143m, 218m; bie l^ol^en [:|: oberen] III0159m, ber ^öftere III 43e || im, in bem 2B. (dat.) [a. 33eti>., (Sntftel)., ©egenftanb, ^n\)a\t, Äöv^er, Gräfte, freifenb, SRaterie, ^roceffe; f. tveiter bie 33er5eid;nnng in ^ar. 4] I77a, 90e, 139m, 248m; 11136m, 45a, 0269e* 296e, 31 le, 573m (582m); in ben SB-en (pl.) III 270m, 329m; in ben §. f. 5rrt.: ivaö im SB. ift [= Sn^alt, f. ^. 4] I 105a*, i25a (!1. vlanetarifd;e SD^affen) J in bcn SB. (acc.) [*^ar. 5] f. bliden, einbringen, fid; ergießen, fid; Derbreiten «H 3 nl; alt [= ti^a§ erfüllt nfn.>., f. 4>ar. i]l86a*, oi66a; II0343m, 367m*; 11160m* 152m, (0318e); [tälte] (f. übr. 2:em^>er.) III 46e, 4Se-4Pa, 57a, »7i-5.5a | tenntnifi I oi66a, III75e*: envcitert(e) [b] 11209a, 237e, 333m, 369m; [a] 11366a; genauere II0542e-5 :| fommcn f. an^, ^ln-^>er im 2i\ [a. an^^] 111573m, Gräfte (im SB. ivaltenb) HI [44m-46a] 45c-46a; im SB. f reifen, -enb [f. 1240 fäöeltraum ^re — 2Ö; ^enbe! — 5öenbep ^av. 2] n21a, 146a; lllöSSa; uid^t leer [*% 6] 11142a (fcubevu evfütlt), ?eevkit [f. ^. 6] II0828m*; tciK^tenbe [^ ?ic^t] f. *§immel«väiime | s|id)t f. ib., au«, Hnbiivd^gcFin: -fhabl f. binbiivrfigebu :| Üiifttvei^ [=■ mmo\p}^,, 3)unft!r.] f. am, planet. SD^affen f, iin (tva^ ift), SRatevie f. 2trt. u. evfüttt, meffen f. gemeffen, SDicteovft. [- «Steine, HeroHtkn] f. an?, nn§ näbcrev [% 7] 111515a, obere [= bof^c n[n?., ^. 7] ]^SdU, cbev [^. Gi ll|0348m* C'vbnnng Ioi3m | Ort [= @teüe] IlI270e; Ort^ijeränbernng im S. [^. 2] 1151a, 2a :| planet. SRaffen [%^. 4] [. im (ivag ift), im S. »orgebenbe ^roceffe IM [4im-46a] 45e-46o, ^ptbagoreer I58e-59a, Üie" 3tünen [^. 7] 111 47e, 9?i^tmigen III231ell, fc^irarj in%83a, ©cnnen r^. 4] 110147a, Steine f. an« | @telte [= Ort] 111126m, 0569a* 0583a*; (gteüen lll(231e) :| @ternfd;mippen [^.4] f. anS, @toffe [^^.4] III 4m, ©trede [^. 7] f. ungef)ener || Semperatnr [4: SSärme, i^gl. tarte] 1 162m, 425e ; III [46-49a, ?I. 56m-58a] 46m, e-47m,e, 48e, 049a* 56e-57m,e, 565a, 6'27rn : iiripriinglicfie, 35erminbernng lV367me J pl. -cn 1184m, 11146m :|| Xl^eil [*Wr. 7] (f. näherer) I10341m; pl. 2r)ci(e (* torgei.) 1425e, 11140m: brei I*(77m), bie fernften III *3e, jeber III O409m*7 2:ViIung I77am (2)reit^.) :|| liefen [[. ^ar. Ij I80m, O401m*; In35m,o204a, 0593e: in bie X. einbringen 11343a || bie S. trennen bie ©eftirne 11142a* || bag Unbegvcnjte [f. ^ar. 1] 1 20e-21a | ber nnenb* n(f)e [it.] I77a, !II49m; Unenblid;feit 11140m (352e-3) [ber nnermeB* lic^e [= nngemeff.] III 157a; U-feit III 40m, lY (5me) :| nngebener [it.] (f. SBeiten) 11190m (etrerfe), bie nngemeffenen (= nnermejil.) l°80e || ißer* binbnng [= 3$erfel)r] lU39e-40m (nnfre 35. mit bem SS.), fid; in ben 2B. iHTbreiten [f. ^>. 5] III 567m-«5a (bie Slnöbiinftnngen ber (5ometcn[d)tveifc), il^ergIeid|nng I92o; nnier SBerfebv mit ben 2B. (pl) [sing. f. ^©ärme] (=33erbinb.) Ill38e, 144a; III 595me | ©arme [= St empor.] I162v>; lll[46-49a,2t.56m-58a] 47m,48m,49a,57a,e: [SBirfnngenl U\44m-45a 7n^eite(r) [%\ 1] II 063m*, 0238m ; SBeiten f^: liefen, ^. 1] Ill(40we nnge^enre) :| SBort f. Slu^brnd, SBiiften im 2S. [^. 6] I 23e 2Benbe!rei§ 2(. sing.: jen[eit>^ be? 1142a; 2Ö. be§ Ärebfee [= ber ncrbl.] I353e-4a; II 186m, 249e, 323m; III 452e; ber nörblid;e [=r t>. ^rebfe^] 1357m (@d)neegren5e) , beS (gtcinbodö I11192e; über bev 3Ö. II 166e, nnter bem 23?. 11 223e J 33. pl. Sßenbef reife (= ^p. S^t-pen): anMalb ber SB. 1298m; ben 2B-en nabe II 32a (SBälber, S5ölfer); 111 87e (Snftf^id)ten) , 87e-88a (^nnfetn ber (Sterne); nnter ben SB-en [- ä\iMfd;en] (bie B^if^fe^ S'^ ^ß" ^c^lQh. Stellen n. benen öcn „jn^ifc^en" finb bem 3{vt. *2:vcpen eim^erlcibt) 1305a, 321e, 342e, 370m; II96e, 111167m, IV 119m; jiiMfd^en ben ^-m [= nnter; f. näber bei *2:rDpenj I 185a, 213m, 326e, 331m, 427a, 447m ; 11 32a, 40e-41a, 86m, 325a,e, 9e, 380a : III 87e, 151a, 344a, 420e, 498a; IV166e 237e, 245m, 496e ||— Wenden f. Klein -W. II Scnbepnnft [f. magnetifd;e: 3(biveid>ung , 3«tenfität, 2öenbep — ^sertl; m 1241 9?eigmig] 111 74e; IV 394a, 5m, 550a | SOßciibeftiiiibeii [f. magnetifdSc 3?evaitbeviiug]: [bc^ ^avcmetevftnnbe^ unter ben Streben] 1337a, 479a Werchqjan/ker ©dnxi^t (im afiat. 9Jn§(.) 1189a, Werchoturie (im ncvbi. Uval) IY69m (Humbold t's magnetifd^e ©eobarfjtiingeii iiftr.) 3B erben [|. baS ©ehjorbene; ©ein, bog (geienbe] I63me, 64a] V [19e-20ml20e-21a: 5lvt f. gcbeimniOöcü; im SB. Gegriffen 163e, 11398m; gelt)i>vt nid>t in tiefe Sßetvad^tung I 367m, bnufel [ij: gef;eimn.] f. ©ebiet, (Sinfid;t in bag [ijgl. Siffcn] 111312e, bag bunfle ©ebiet III 45ia, Um» fd;(agen in ba^ ®egentr)ci( \[19e-20m]; gebeimnißbcüe [4: banfel] ^rcbleme 1367m, bie g-ijoüfte STit 1378a; S. nnb ©eftalten I64a ((]rammntiic^er gcvmen), ©nmb 11144m, SS. ift SRifc^nng \21a, ^robl. f. gel^eimn., ^rcceffe 1 11 596e; ift eine 3", Habere ®tufe 11 249m ; SB. ii. Untevge^n [= ^evgcl)en] I 63e | 2B. r.nb 33evgc[)en [= Untevg.] V20m, e-21a: ift ni*t ^evnid;tiing III 25Ä^ \20e-21a:\ ^Beränbb. V20e, iBermutbiingen über bae 2B. 111455m, 233. i.nb S5evnid^ti:ng [t>gl. «Bevge^en] \y8e-9a, nnfer eingcfc^väuftcÄ äßiffen [i^ (Sinfic^t, bnnfel] I 284e |i— ba^ Serbenbc [f, ©eienbe] 1115m, 25a 2Öer! (and; in comp.) [f. littevarifd;] II 67m, 89m, 148a, 372a; IV 160m, V 22a; pl. 2Ber!e (*) [i. @ott, littevarifd) , Sitteratnr] II 45e, i48e, 265e, 288e: gcnieinfame^ I171e, gefc^riebene II93n*; gvo^e(g) 1154m, 74m* 224m, 282e, 324m-*; Vl7m, 91a; -meifter A^61a | -ftatt [= -ftätte] IV 12m (beö Sobet^), 476m; -ftätte ['. D^atnr] \61am:\ tcvtrepcöcS H 291m, 480m; III 543e, IV553e, V91a; trid^tige^ III 296a; IV422a, 538m, 578e, 617m :|| Söerfjeng (= 3nftvnment) [f. anal^tifd;] II 341e, 379a, 397e; IV52a; pl. -jenge (*) [f. c^tifc^] 11 383e, 397m, 400m; IV 6m: geiftigeg II 394e, 625e; golbene 111624a*, robe II 175e*; S3enn>Ü* fcmnnuing*11342e, 111265a *Werlauflr (Erich Chrn. , geb. 1781) 11411a (ber ncrbifc^e S3crnftein- I;anbet, Ravliandels historie) || Werner 1) Abr. Gottlob (1750-1817) l\210a: glafiger gelbfpat^ IV 467m; ^crmaticn \73am, -cn V72e; ^?änge 1464m, \\492am: „S^eorie ber ®." lV492am, über W.'s @ang== ttjeciie 1464m; „©ebivggarten" Y93a; ©eegnofie ii. ©eolcgie 1487a, V 73m] ©eftein [. ^olar., iO^agneteifen IV 210a, är?itfd;d!alt IV 632m; [Verf.] 1487a, IV 210a, \73a; «Polarität beg Oefteing lV2i0a, Überträge lV210a, iSnlfane lV604e (ßaM) J 2) Joh. (c. 1513-47) 11334e (2)2cnb- 2)iftan3en) || Wernsdorf (Joh. Chrn., 1723-93) II 106a (Himerius), 9a (®ebi*t Aetna), e (poetae lat. min.); Werra {%\.) I 270a [Drt am W^'-Ufcr] I SSGierft IV 392a (= Äilemetcr), 582a [53cftimmnng]; pl. -e IV 582a II SBcrtI} {andj in comp.) 31. (gen.\) [O] | 33. (avitbm.; geivijbni. 33cb.) [1, 3al)r, ^^ibäUniB, B^"^^)^] HI 51a, 59a; lV31a, 131a, 140m, 179ra; pl. SK?ovtbe(*) 11456a; 111 92a, 136e, 500e: abfclnte IV 172m*, [%oxmd] IV 201a, greOerer IV 458a, betcrogener IV133p; bcd;flcr IV89;i; mitt(ere(r) 1242 Söert^ Tl — 3ö^ea I82m*; IV21m, 151in,611e; uumevif^er I 4S3a, IlI293e, IV647m; unid;äl56arcr Ilfoeia, tt)ad;fenbcr IIU56e || Wefel 11355m [bal;er gebt.] II— SScfen [|. ibeaf, m\)Ü}i^6), 9^atitr] % (abftv.; = S3e[cf)aff., 9fJatur; t 2Befen{)eit) [f. in fielen 5ivt.] III 12e :|| 33. (= tebeiibe SBefeii) plur. [f. benf enb] II 15 (307a) : Slltev 1 333e, belebte [= lebenbe, -ige] I (367a (Srbe ot;ne), (Sutftet)img III 45ie, Äette [:|: @tufenl.] III (28e), tlüftc jUnftf^eu ben SB. I 33a I lebenbe [=-bige, belebte] III451e; lebenbige [= lebenbe iifn?.] III 29e, V90a :| ebne f. belebte | cvgaupe I333e, II 92m; IV612m,e: ÜOer^ gang III 55Sa :I (Stnfenleiter [i^ Äette] 11114m, Übergang f. ovgau. :|| SBefeu^eit III lle, 12e, 437a; IV 9a; pl. -en (OO) IV537a: f^^ecifi[d;e IV 9e T irefentlic^ III 559m — 1| Wefer II 410e (ü)?ünbiing: Mafßlier) Söcft (in compos.) (ögl. tveftlid;) [f. ©türme, @iib; Weßphakn f. bef.] lV178a [felbftfl.] |53. Seften (felbftft. gorm) [[. ©terne] II299m,430e II 3iifa^c (toorj. compos.): im äu^erflen II 171a; gegen 2Ö. [= nad;] II 165a, 174a, 185m, 300m, Im, 444e; -^orn H 166e, in f. 0£)ften | Weft- indien [= hp. Antillen]: Columbus 11475a, Sigentfjnm 1430m (olme (Streit, nac^ bem (Som^a^ öermeffen), ßntbecfung II (496m), gecgr. Sßörter* bn^ IV 564a, 9?eife IV27m, 5BiiIfane [. ^neftrid;fter IV116e (Stanb) *Weßon (Sonnecticnt) 1122m (^erolitb), 396m (generfngel) I| Weft- phal (Job. Heinr.): „Kopernikus" II 496e, 7a,e;* üeränberl. ©teru III 241eT Weßphalen II4n2m [Ort ta], 518m (@ebirge), 9m (natnrbift.) :|| tretten III 292a | SBett-: w-eifcrnb II 268e, -gefang f. Siegel; -famVf I36e, 111534m, IV25e :|| SBetter [and^ in comp.] (= SBitternng) [f. ©rnbenj: angebentet f. °(5cnne; befe? 11468m; guteß ib., 111412m; beitercS 1413m; III69e, 72e; -lend^ten \207e, 11190a; -prc^^Iieseiiing [= öcrber^ berfiiub.] IV296m; -faule [= SBafferHe] 11123a, -fänten 1556a; an(i^' bcirtct bnrd; bie ®onne III 472me, -ftraf;! IA^536e, -oeränberungen IIl412e, locrberljerüinbigen [= -l-n-o^^bej.] 1455a || Settgefang, -fam^^f f. bei u^etten; SBe^^- [f. ©c^iefer] II 189m (-ftabO *Wbeatftone (Charles): 2)reb-5rp^^arat III 94a, 2)rebnngß-5(. III ISOa; Sßf^ea — 2öiebevertc 1243 'i)rebfc^eikii III 96a J ?i*t III 63e, 94a,e, 129e-130a,m :\\ Whewell (Will., geb. 1794): Roger Bacon II 464e, 515m; Copernicus u. Cufa 11503a; Gilbert 11515m, 8m | Subiicticn II (324e) 484a; philosophy of the inductive sciences I 73e; U464e, 484a, 503a, 5a, 515m, 9e :| ^aläoii* telcgic II519e, SBeltbaii 11505a, (Sfaffificaticu bc« meiif^I. 2öi[fenö I(52a) 73e:|| Whipple 1) l^ieiit. (A. W.): gjpebitiou IV 45<§-9a (8a), 597e-, explor. exped. l\470e-lm, 595m; [^erfonenj IV470e-la, 597e J 2) (Äünftler ju S3cflcn) 111505m (Sid^tbilb be^ ü^cnbee) || Whifton 1) Will. (1667-1752) 11391a (geogn. «Softem) 2) Will, (©clm) ii. George II 425e (Mofes Cliorenensis) ; White island = Puhia-i-ioakati^ White moun- tains (im nörbl. Wlti.) \\ 595e *Wice](ius) [. Vicelius, Wichmann (M.) III 643e (S)c^>^elf^eni) || — n?i(^tig [f. 5Ivbeit, 53eotMc^tinig, ^etrac6tiing, Svfc^eiiuing, ^lage, ©egen* ftaiib, ^fiäncmen, 9tcIIe, S^rift, 2;r;atfa(^e, Uuterfii^uiig , Söevf] . . . . III 130m, 281e, 317a, 400a, 593a; IV 8m, 31m, 43me, 61m,e, 64a, 67a, 92a, 102m, UOa, 149m, 161e, 3e, 223m, 4e, 235a, 245m , 253e , 295m, 303e, 311e, 2e, 8m, 9e, 324m, 6a, 330e, 347m, 370e, 382a, 393e, 429e, 436e,8a,461e,8m,483m,495m, 508a, 518e, 521e, 7m, 541m, 550a, 573e, 582m, 3a,m,4e,593e,603e, 4m, 613a, 631m, 641a; V7e, lOe, lim, 12a,m, 16e, 36a, 45e!l, 53e, 62e, 65a, 71a, 72m; superl. f. nad^ber ] 2) 2Bic^tig!cit [f. geogueftifc^] ... III 173e, 312a, 561m, 572e ; IV 18a, 34a, 49e, 54e, 92e, 99a, 119e-120a, 4m, 6m, 134e, 9a, 206m, 241a, 252e, 429m, 450e, 468e, 498a, 514m, 554a, 5a, 561m, 2a,e, 4m,e, 609a, 637a; V9e,28e,75a; erböten IV131a; gvc^te 111493a, IV310m; bcd)fte IV 557e, iitd^t obue 111532m; unermeßliche 11141e, SOlmJ 3) baS SBic^ttgfte IV130m— II WicMow (m Svlaub) V69m [gecgn.] Sßibber 2t. (Xbiev) I 290e (2)hi[4)er - 33erftein.) :|| 33. ((gternbilb; tat. aries): ®ned;en III 160m, nebetavm 111327m j neuer «Stern III 220m, Sm-ia, 231m J [einjelne Sterne]; a arietis 111139a, ß III140e :| 2:bier^ Irei^ III 161m, e *iiMber-, Söiber- (*): -fegen \33m, -i>enflig Vl6e ||. -f^red^enb IV lim, 66e, lila, 181a :||-f^>rncb* I 69am, IV294e; [c^einbarer 1277m, II 195a J pl. -fpriid^e* I 23m, 268e; IV181e, V96a :|| -ftanb* I 113m, 173e, 236a, 310e, 326e; III 51a; IV271a, 304a, 488e, 490e j: reijlen I255e; leifienb f. ?uft, 3Katerie J -ftebenbe^^ iD^ittel f. 2}?ateine || -ftreben I 30e; -ftrebenb f. SJ^aterie, ©tcff — 1| n.nbrig I 393m (^Tu^brncf), II 24m (5lnbli(!) trie (bef. ©ebranc^, = glei(ifam) II 216e *Sieber-, tt>icber- (le^tereö burd^ * bej.) [f. sec. (gintreten, trennen]: -aufleben I488e; -5Iu[finben, -nng f. Amerika; -bclebnng f. ^ulfau, -(Sntbecfer 111584m | -crfc^einen 111219m, 501a; -(Srf^einiingen III569e J -(5riM(^en [f. Statur] 1318a, n^. ertra*enb* IV453a; -@rn.\^cfung I488e;| 1244 Sötebererg — Wilken ^cvjcugenb* IV 16me I -geben* II 89a: bai^ ©in^faiigcnc 11 74m; [iu bev 9U#iIbitng] II 77m, 85a, 87e, 93a ||. -I)clbavfeit III 12e | [ic^ -hcleii* [f. eifc^eiming, Oeftaft] HI 461a, l\222a (attc^ -\)cU TO; -l^olinig [f. govm] lU461m, pl. -cn 11141a :|| -feF)r [f. ©i^id^teii]: ©efetj ber S. I 148e, [ber[eI6en Sbeeii Bei i)eifd;iebneu S5ölfevn] 11264a; peviobifd^e 1291m; III 457m, 601a; V 74m J -feieren b* [f. S3eir>egmig , örfc^cinimgeii, ©clnlbc; Phänomen, SC^^enj 1175a; III 10a, 464m', V72a: immer \\>. III 15a; ^cviobifd^ III605e, IV201m; vegelmüBig I337e, III(89c); in fic^ w. 11' 364e, IV133m(4a)|| -fc^ein 111 497e: eine^ -fd^ein^ llI497e-8a(e); pl. rfcl)eine Y45me *2öiegc f. 2Renfc{;enge[c^Ied^t || n^iegen (b'/Ij. = njögen): [l^immlifc^C' SO^affen] (SD^eteorfteinc) 1142a, lll594am; Planeten getrogen 1 164m :|| Wien, adj. Siener (*) |: Slfabemie ber Söiff.: „2)enfic^riften" III648e, IV 182a*; „(Sit5nng§beri(^teMV540e :| [53ud^ erfc^iencn] 111565m , „SB.* Sa^rbiit^er ber 2itt." II 119e, [Ort babei] 111416m; [^erf. ba] 11493m; 11180m, 389e; S^ Fe/en';y IV598e; Kirauea IV523a,589e J inagiiet.: ^qimtov IVlOle, 184e; 53co6. IV72m :| Mawia Loa lV526aii, 590m; iBulfnue bev Sandwich-^n\dn IV 292a, 327me, 416m, 8e, 9a; Sultan Taal IV522m — 1| Willebrord [. Snellius, SBiüeii (acc.) II 400m (in bie gerne tragen), WiUielmus (b. fi. Rubruquis) H 466a, Willis (Thomas, 1622-75) II386me (3u[aminen[e^iing ber Suft) || Sillüi^r [[. 2«einung] 11206a; IV 83m , 587a; njiüüihnd^ [[. 3innat)me] IV 395m, 415a :|f Wilfon 1) Alex.: ©onnenfterfen 11361a; III 554am,e, 5m, 6a, 410m\\e\ 2) Horaee Hayman (c. 1789-1860): Slmcifeugclb II 422am. (im Maha- bharata), 2(r3neimitteÜet)re II 445a (5lrakv öcn ben 3nbevn); äyur-veda, SBemie ber 3nbev II450e; theatre of the Hindus II117ell, Mahabharata f. 5linei[., raeghaduta II 117ell (5lu«g. u. Ükrf.), Meru IV 159m; @nnefrit-3Bövtevbu^ [Scvtev barin] III 54a, IV 159m; Susruta (^erfon) n449m, Vikramorvafi II 117e || Wiluifk (im a[iat. 1»iißr.) IV 139e mimmeln II 47a; njimmelnb f. [ic^ beilegen , ^Seiuegiing :| Sim^^el (be«^ ^c(;ip) 11167a (pl.), lV205e (sg.); Sim^ern III 166m . SßinilC [f. ©rbbeben, etefifc^, 2)Wv5, «Bulfane; 9^orb, Oft, @üb, SBeft] (bem. 3öinbe«r;aucfi) 1326a, [338-9, 51. 479m-480a] 338a, 356e; II 155e-6a, 379m^380m, 516m-7m', 11132m, 620e; sing, «ffiinb (fpätct burc^ * %) I359am, 453m, 4e; lll620me, \Y[536-7a] 6a \\ ^avatlelen in ben 3iifät5en: 1) eingefd^Io)fene(r), ^nfammenge^jre^t ; in ^Ö^Ien; mi 3>nicvn berSrbe, in ber (Srbe, nnterirbi[d^e(v) ; 2) l^evrfd^enbe, Dov^* l^errfc^enbe ; regelmäßige, ^tegelmäßigfeit; 3)Äraft [:{: SSirfnng], ©tärfe, ©etvalt; l;eftigev; 4) ol;ne2öinb, trinbfc^; SBinbf^iöe, njinbflitt; 5) [anftcr, milbe, tDarme; 6) iue^en, tue^enb, Sßinbe^l^and) ; betvegt fic^; 7) 3Biv^ fang, @iuflu§, tuoton abl;ängig || 3iifttl}C (in compos. SBinb-, bietü. [bejeid^netj Sinbe«-)* ^om S-c abr;angig [f. ^ar. 7] (f. iButfane) I324e*, bev 2Ö. abl;. f. 9?i(^tung; im nörb(. Aßen f. @eett)., Slnöbrüc^e [ögl. frei] IV 536m, beti^egen fid) [%\ 6] ib. || 2)rer;ung I479e*, -br. 11517m ( 2)vel)ungsgefelj [q; ©efe^] 1555a (9m), (.?59am*); II 322e, 378e, 9m- 380m (380m), 483m, 516m-7m (7ni) || @igenfd)aft IV 536m (fi(^ jn bc megen), (Sinflii§ f. SSirhnig | einge)^(offcn(ev,e) [*^ar. 1] 1455a; IV275m,556mll* (7a): in bev Srbe [= pf^len] IV(225am) 305m*; im 3nnern ber (Srbe IV556m*, V55e-59a :| in ber Srbe, im Smicrii bev @. [= itnterirb., ^^. 1] f. eingefc()(offen ; ergeben ©tcffe [i: tveggefüt;rt] I554e-5a; golgc I335e, II378e; frei getvorbcn IV536e*, frifd^er [:|: fii[;lerj 1443a*, ©efe^ [:{: 2)ref;ung^gei. , f. -ric^tung] \339m) ®egenb [— lüänber] f. I;öl^ere, o(me; ©etvaft [^]3. 3] 1453m*, g{eid;er IV533e*, ®ott l(455a*); -^eg^aud) ['^. 6j I435-, If 20a; IV50e'!, 170am: §äufigfcit 1352m, 1246 Mnhe ^e — Binfel U F)eftiger [^43. 3j Uöllni*; berrfc^enbe [= i^crlj., *^^av. 2] (a. -vic^tmig) 1 75a, 324a, 6a, 337e, 356e; II421e; in ricl)crei- Suftgcgeiib III 601m; in •§M;Ieii ci!ige|c^Ioffeiie(v) [f. ^ar. 1] 1455»n*, IV 275m; fcnimeu f. iroI>ev II Ävaft [*^ov. 3] 1115m, lV536m: He größte Äv. auf ber (grbe IV 556a J Gräfte II333e* || füf)Ie [^i fvifc^e] 1431a || $!anbh?inbe 1339a, 345e,'351e; -iviub 1443a* J [in S?änbeni] (= ©cgb.) 11483m || U3-Io8 [^:p. 4] III88e, milbc [f, 5] II 59m, [®egenb c^ne S.] (*Y^ar. 4) 11317a, volliefen II38am; regelmäßige [f. % 2] 1480a, 9?-feit II(295e) || 9?id^r tiiug [= tv%r] I335e, 356e; I1421e, 485a, 517a: uneben alb^ängig II 379m :|| -vid^tuug [= -^eöv.] I 358e, II 48a ; pl. -cii O I75a, 338a; 111389a: ©efetj 11203e, I;eiT[(^enbe IV170m, tcvhevt?erfünbigeu IV(530m) T -^egvic^timg 1305m, 316e, 339a, 455a,am, 479m; I1380e; pl. -eu I339e, ll295e:|| Wind river lV5.96e | W. r. mountains (iiövbi. bei Utal) 11. im fiiböftr. Ovegcii) IV 456m, 596e-7a: 9l6bilbiing IV597a:|| -rofe \359am: tavemctvifd;e 1479m J -vci'eii: barem. 1 555a 1 1 fanfter [*^ar. 5] II75e*, )äufdt II 92m*; [für bie ©djifffabrt]* 11333e,423m; ee^iitj gegen I343e || (Seetvinbe 1559a, 345e: im nörbl. Aßen ]\42e'] -miiib i 443a* || (Stciife [f. 3] 1326a || -ftille [^. 4], pl. -eu (*>: als SBorbcle bev (Srbteben 1213a, 445a; bcr ^}ad)t II 10a, 9?egionen I323e, Urfac^ 111391m* J iv-ftiü [% 4] IV 229a (9lärf;te) || ©toffe f. ergeben, -ftöße IV 160a, nugleicfiuamige 1340m; nnterirbifdBe(r) [= in b. (ärbe, f. ^. 1] IV (160a), V59a*; -beväuberung [4: lüed^felub] IV296me; toor- r;erv[c^enbe [= fjerrfrf;. , ^:)5. 2] 1124m, 150m; i>orI;erber!iinbigen IV 530m, lüarme [^. 5] I 344m, lüed^fehibe [4: -toeränb.] IV 159a, ujeggefii^rt burc^ [^ erl^eSeu] IV 255m; iueF)enb 111601m, \vd)t [fax. 6] II75e*; ^uibrige II441e; Sirfung(eu), (Siufhiß [*^ar. 7] 1455m*, 5m; II 326e, 483m; III 620me, IV 556m-7a*; n^cljer ber SS. fommt [:j: 9^irf;tung] I559e*, Seifen ll(241e* jerftreut ber S.), jufammeuge^n-egt [:|: eiugefrf)Ioffen, % 1] }y537a^ "^Windhya f. Vindhya, Windfor II 514e (daucuicue), (See Winipeg (Cn-it. 9?orbamer.) IV87e ||— SBinfel (aucfi in comp.) [f. 33re(^ung, ein* faü, (Srbe, ©efid^t, 3ncIination, 9leigung, ^^araüactifc^, 9?ic^tung, @tral)Iung, ^ifionj sing. 11225m, 514a; III 285e, 418a, 458e; pl. (*) I 436e, III 132ra: aHefen IV147e; teftimmcn f. fleine, -55eftimmungen 111272a; tilben f. machen; einf^vingenbe* 1309m, III 386e; gemeffen [t>gl. -meffung] IV 56a, [Srrtrnim] IV 525a | ffeine* 111395m, 521m: üeftimmcu 111272m; Meinljeit 111396a* J -maa§ (©ternlnlb; lat. norma) llll86e: y normae ib. T2Ö. mad)en IV133e*; einen 2B. machen (Silben) 111450a; lV327a, 344a ||. meßbarer 1 387a j m-meffenbe Suftrumente 11260m, 336e; -meffer 11210m J-meffung[i?gl, gemeffen] 11168m; pl. -en 111286a, IV 285m |j rcd^ter IV 327a, 331m, 344a; fd;iefer IV 327a, 331m; f^n^e lV490e* j unter einem S. 1341m (fd^neiben); III68m,e, 278a, 394m, 526all, 531a, mntd U — 3öirff 1247 552m; imtev äß-eln* 111 166e, 395a,m :| »cv|Vvingeube 1309m*— :1| Win l and [Vinland 11270m, 458m,e] (= hp, fcanbill. Amerika; = Maffa- chufetts 11272m) ll[270m-la, 21. 458aml 272mll, 3a, 457e, 9e: 53efd;aft. 11276a, envä^nt 11458m; ba« gute 11270m, 6e; 9teife(ii) imd; W. 11 270e, 2m; [Schrift] lU58e, geringer 35er!e^r 11276a || Winnecke (A.): fehl innerer Somet; Elemente Y 118m,e] Winnerl 11181a (Sbreuümeter) Sinter [auä) in comp.] (tgl. iDtnterlid;) [f. Mars, 9^arf;t, 9icgen, Saturn, @cnne, Station, Stem^eratnr, SBävme] sing. 111 124e, 201e; IV 122a; pl. (*) 1347m \\ 3ufn$e: 2lnfentf)alt [= jukingen] f. n.nnterlid>; SBefc^retbung II 8m, 104e; -dnltnr 11134a, ju (£nbe ge^enb II 54am; (Snt6eF)rnng f. °9^aturgemiB , tr>interlic^; eanger IV 565m, ©egeufa^ [»gl. 0(Scmmer] III 5SSa; ber nörbt. §aIBfugenV122a, ber fübl. ^. IV 123a; -I?immel I344e, beu $55. t)inbnrdj 11130m; im 2Ö. 1182a, 336a, 344a; 11 131a, 150m | -falte 1 342a, 6e, 376m ; tt)-falt 1 350e :| [in Sanbern] 1345a*, 11130e|| 9}?ilbe 1348a*; -milbe 1350a, III 388a J milber 1 365m; milber geii^crben 1182e* :|| iKcnate 1482a; -monate [a. *®ommer] lV98ain, I18a || (Sutbel^rung be^ Dlaturgennffeö im Sterben II 31e-32m, 9let^ 118m (iiberftanben) ; [an, ijon Örtern] 1349a*, 11473e; 9iau^eit 1346e I S. nnb cb. gegen beu (Sommer 1365m; 111 45 7e, 8a; IV191am: Unterfd^ieb II1450e:| ftrenge(r) 1365m, 111388a*; -togeIV44e, Über^ gang II64e-65alI , ben S. anbringen [= 2lnfentt)a(t] 1440m ||— «8. trin* terlic^ 11176a; IV 191m, 9e, 568e: SlnfentW 1313m; Sntk^rung [tgl. Sinter] 1131e,38a *Winthrop (John) lll 577e-8al\ (®d>n>eif ber Scmeten), Sipfel (pl.) 1152e II Sir bei (auc^ in comp.) sg. , pl. (*) IV 256m: in ber SBeu^egung 1369a*, -2;f)eorien III 12am, [ber Saffer] II 326a J Sirbeltljiere (= SBertebroten) : bie älteften I289e, gro^e foffile 1286e, Untergang I302e, berfteinert I [287-8a, %. 466me] J tvirbeUofe Siliere I 287a (Sagernng), 290-la (ijerfteinert) :|| nnrbelnb 111419a loirfcn [21. l)] [f. fortn\, iBnIfane, U^or)a^;itig] 11141e, 188e; lV96m |: auf [f. (Sinbilbnngs!raft] : mächtig n\ auf II 42m, 65m; 111151a, 379m; IV 465a:| mäd^tig n?. [a. auf] II 156m, II116e :|| 2) Sirfen (= Sii> tnug) [f. iJväfte, 9fJaturfr.] 1 63m (gleichseitige^) , 315e (einfeitige«) | 3) wix' feub [f. Urfac^] 11396m; IV13ell, 126a: üon au^en III 17e, ewig IV 241e, mäd^tig IV 126a, regelmäßig III (457a) :|| 33. 4) UMrüid? 11378a, III 157a: gegen ibeat 111464m ] ha^ Sirflic^e II 138a, V 19m | ein od. «tnja« SirHid^eö 1128a: fc bie 2)inge barguft eilen \U430e-la', gegen ayjögti^e«, u. nmgefeln-t I90e :|| 5) Sirflid;feit 1208m; 1197m, 98a: öm;igtid)e 1116m, 2tu«bruc! ber S. I120e, S3ilb II 4ia, Sinjelbeiten ber S. I32a, entfc^UMubet I91e, Gebiet ber S. I83m, I;iftorifc^e 1 160e, objectiije IV 114a, j^örenb II 337m :|| d. 6) iüirffam Illlla, ?;2m: banernb II 285a, immer I 367a J 7) Sivfiamteit I 386a, V IIa (ct;fm.) :|| 1248 2öirhni9 — Söiffen u. SSiffenfc^aften allg. $ar. 3 :| 1 2). 8) 3Ö i V f u 11 3 (4: ©laüufmig, ©nflitß) [f. bi^naniifc^, ©eianinit- äßec^fcl ; (Srbbe6en, @rb-a}?agnetiemue, magnetifc^; SSuIfaiie: unb fc^v öiek Slvtifcl] II Ulme; pl. SSivfungen (*) I345am, 367e; [I3e, 258am, 264o, 339a; 11117a, 33a: (comp. Sivhing«-) -art [= -trcifcj II283e, befc^vänfte 11173e, entgegeugefeljte 1 272a* , gegenfeitigc III 457m , @Ietrf)jeitigfcit iV 214a*, (;evt)ovvufen I52e*; -freiö III 442« (eine« fiamkw), -!rei[e Il382e; mäd;tige 11183a, 9f?ebeiin). IV 218a, -treife [= -avt] II 97a; jujnmmeu* gefegte I 23m, [\ 199m\\e . *Wifchnu III468e, IV 325m (©!<}); Wifchnu-Aluknunda (Oftiiib.) l 484a|| Wislizenus (F. *A0: Albuquerque IXödöa, S.Fe IV594a;Ji (^Breite iifm.)/ meteorol. table IV 595a | ^e^eu im iiövbi. Mexico IV 455me, 504am; tour to northern Mexico IV 595a, 4am :| Sierra de los Mimbres IV595e, Rocky Mountains IV437ra (llnteifuc^lilig) :|| 2Bi^' iniit^ (SBigmiitHIUOOa): Slbfto^uiig IV 174m, «Benibiung I V 66e-67a ; biamagueti[(^ 111400a, IV 174a || SBi|begiev 11434a ||— Sebaftian W 1 f f c : in bell Andes IV302m (5 3at)rc); [ptx].] IV230m, 286a, 302m, 318c/ 464a; V47e \ Rucu-Pichincha ob. Pich.: (mehrere 9'inc^te) im Ävatcv IV^ 286am, 318e; \47e-48a,56e :| in Quito IV286a | SBnlfnn Sangay IV 230am [302m-3m]: [^evic^t] \\613e-4a, nit^t ganj eifticgen i\614a, (Si'^Iofiünen IV 495a, ©eväiifc!^ IV554a, ©ranit f. $;vac^^t; Xvac^vt IV 464am (au« ©ranit): -ftüde (an«gen)ovfen) \V614a; imter|U(^t IV 571a, 613e miffen (f. ncc^ SBifebegicr): gegen a^nben 11372m, aüeö IV 170a, fvül'er geiunfet II 149m, ju n>. gtonben l\473me baö Siffcn [21.; mirb ni^t bejeic^net] (§))., beiimbe = 2öiffen[c^aft: bie I;ier mit i^m toerbunben wirb) [f. aftvonomifcf) , electrifc^, enc^c(c)>äbifc^, fügmifc^, mat^ematifcf) , notuv^ifiorifd) , ort^ctognoftifd,! , ^^^pfifalifc^ , ^^^[i[cl\ ißültev, joolcgif^] (bcm. ba« nienfd;Iid)e , unfer, 3i'l^anb) I^. A'Vme,4e, 36a, 37m; II 21e, 162m, 217a, 253m, 316a, 336m, 346m ; III 74m ; i>cn ettvo^ II 257m || 53. Söiffcnfc^aflcn [aiiä) biirc^ t)orgefe^ten * bejeic^net] [f. «Bilbmig, pMiM\\ä^, PM^\^] H 512a, 8m; sing. SSSiffenfc^af t [bitr^ i)Ov- 11. nac^gefeläten @tern: *-* bej.] (beinahe = ^p. Siffen) I69e, 82e-83m', in07me, 320e, 376m, 399e, 448e,450e; III 75a, 296e, 650me ; IV618a; eine beftimmte 11211a, III625e, V19e || d. ©iffcnft^aftlit^ (= fcientifiic^) [f. Slvbeit, 53egvünbung, SScobac^ter, -img, S3efc^äftigung, 53ilbiing, duttiir, örgrünbung, (Sr!enntm§, (Sj^-^ebittou, gebilbet, genau, ©cnauigfeit, Snftitut, ^Jicmcnclatuv, SReifenbe, 9?efultat, ÜJetoIution, ©^rac^e, Untcrfuc^img(en}] 1) ad j. (aii(^ biir^ i)oige). ^ bej.) 1 12e; II 3m, 5a, l89e, 197m, 205a, 7e, 277e; III lim, 40m, 64e, 423a; V61m; 2) adv. (+ oorgef.) 11312m, I11278e; IV7a, 61m, 212e, 473a, 634a || pflraUtUn in ben 3u|äßeu ober ©liebem: l)atteö, uralt, fifi^eö, früheres; beö 5lltert^um«, ber SJcrgeit; 2) be[c^ raufte«, umgreift, ©renjeu; einfeitigeS, mangelf;affe8 , unooü' tommeneö, geringe^, ärm(id;cr 2^eif; erniebvigen; 3) a) 53e[tt}; angeeignet, 2Bif)en u. Söiffenfc^aften allg. ^ax. 3 — @efd^ 1249 ba§ evnmgenc; \)evertt; h)(^ä)(\\^, ©tamni; 2a[t, ©eroic^t; 4)ba«ernfte, ßrünbli^e, tiefer eö, ticlfeitige^; 5) (grtüeiterinig [ij: ^^oitfc^vitte] , S3e^ reid^evimg, 3""^^"ifj 5öeri)ütt!cmmming , erl^öltec; Slii^bilbung; 6)gcvt* f^vitt(e) [::|: eittjeitenmg] , fovtf^vciteube^ ; (gnüi^iclhing, ®e[(^i(^te; 7) ©e* 6iet(e) [ij: Btueige], ^Jeßiciien, ©V'ljüve; tvei§, ^orijont; 8) ©egenftanb, Objecte, 3}iaterial(ieu); 9) baö jetzige, v]egenh)äitige, beutige, bevmalige; neue^, neuere; 10) Ur[))rung, Oiieüe, Äeini, Slnfang; öcrbanfen; 11) SSerBreitiing, Verbreitet fid;; »ererbt; 12) ^t\t [f, f))ec. alteg, je^ige^]: ju einer beftimmten 3^^^^ Specke, Sabr^iinberte ; f^ec. 3iifii"ft^ ba§ füiiftige; 13) 3uftanb, ©tnnb, (2taubpi;n!t, ©tufe; 14)3n.uig(e) [4:@ebiete], p(^er, 2;beil(e); (Slaffificattcn || 3ufa|jc (511 ben brei, t)iev öerbimbenen SScrteni): n?obon ab^iängig [= Siuft.j f. gort[d^vttt; S. u. 2l^nben U 137e-8a (ju trennen), 227e (berbunben) | alte(«) [*^ar. 1] II 214e-5a (231e), (*404a*), 449a; bet^ 2lUertt)iinif^ III 480e ;| Einfang [[. ^ax, 10] 11248e-9a, ber S. angeeignet [^. 3J IV*19a*, ärmlicher Sfieil [>^. 2] f. unfer; Slugbilbiing [^.5] l*25«Sam, IIO250e, m^SOm; ^iife* britde [= *D^omcnctatur] II°48a, bearbeiten II +324ain, 53ebürfnif[e I *33e-34a*, begabt IV+252a | SSebanblnng^ I31m, 375m: -^etveije II (*399me) :| S3ereic^ernng [^. 5] 11313m, lV7m | ba^ befd^ränfte [*^ar. 2] I83m, 111375m: unfcr b-eö S. Ul586am, IV473me :| befc^reibenbe IV *6C6a* befc^rieben IV+264m; S3efi^ [*^ar. 3j II *265a* (aüeiniger); 53ef^rebiingen° II 318e, 595a; S3etrad;tiing Ioi20m, iva« bie 25. belr^egt ^at Ill*97a*, Slaffificatiün [^. 14] I52a, ©arftellung 11015a, S)en!' mäter 111 171e, bermaligcS ['^, 9] f, Bnftanb, (S^rgei^ Voi6a, gifer IV 0191m, (Sinflii^ auf bie SB. [= abhängig] Y*61e] in bie 2B. einführen** 1313a, V73m; einfeitigef^ [^. 2] II 187m; em^tri)d^e(^) I65a,67e, *68m* 71a; II205e, 6a; 1119m; ber SB., ben SB. entriffen* 11183a* 148m, 364a*; lV26le (378m); Gntn^idtung [^. 6] (a. menjd)!.) V*61e, ©)}ct^e ["13. 12] 111571m, (Srfa[;rHngcn 103Sm, erljöl^t [% 5] f. @tnfe, crtannt Il+138a; crflären II +359e, (SrHärung III0477a; erniebrigen [^. 2] V*92e, bae ernfte [*^ar. 4] I14e, baS errungene [f, 'S] V5m ||- ertveitern f. Äreie, -ert [. 3abrl)unbevte | Smuiterung [^ar. 5] (f. (Sntbcrfung ^Amerilcas, 3eit ber gr. *Sntbedungen) 1152m; II 55m, 2 lim, 230a, 316a, 371m; IV*319e: je^t allgcuieiu 11235, [aud; in 3ufunft fortid)reitcnb] \l400me, Ätage bariibcr Y {4e-5a) \\ gäd;cr ["^5. 14] II 192e-3a; g-orm [c] 1340m; III 3e, 97a, 281m ||. foitic^reitcnbe.^ [a. (Sr- n>eit.] IV467a| gortfc^ritt [*^ar. 6] II *119m*, 383e, 8m; IV47m, H73me: tvoi^cn abbängig Y*92e J pl. gortfc^ritte** III 147m, IV602am II früM [% IJ 11213a, friir;eret^ 111171c; ©cbiet [*'^^ax. 7] ll*138:i* -c 11281m (i^erfd^iebnc); ©egcnftanb [*fc:x. 8] II 076m; gcgcmvärtigcS ['}>. 9] i. etanb, 3nftanb; ycn ber S. geleitet II*60:i*, gcrinj]ev^ [";>. 2] 11515m, ba« gefammtc [ij: iBcrfnü^^mg] 11190m; ©efc^idite [bj [% 6] 51. V. J^umbolbl, Äcimo«. V. 79 1250 SBiffen u. 3Bi)]enid;arteu @efd; — SSi (a. menic^l) il'?3e; II 280a (303m), 509m; ©ettjanb i^nSe, ©eiüidjt [= Saft, ^. 3] II 65m, ©ett)inn IV*372m*, ®Iau,^ U 0216e | SB. u. @(aube (ob. iimgeM;it) 11391a: Äana^f II 2i5a, Ääm^>fe l\281e :\ ©rensen [^. 2] II*399e, gvüuDlic^ce' [% 4] I34a, I^eimatBIid; f. Ui-f^rung, heutige« [^. 9] f. etanb; r;iftovi[d^e^^ II142e, 6e; ^orijont beö S-8 [^. 7J II146e; in ber SB.** 1 434e, IV 61m, V57e; Snteveffc IV^ieTra, fünftiger 3al}v^unbei-te [^. 12] W 47ome (fe^v eitveitert gegen jetjt); 'oa§ jetzige [*^^av. 9] (|. uec^Buftaut, 3ar;if;imb.) 1290a, II (233a) 398a , III480e; Äamvl f. o®Iaube, Äeini [% 10] 1339a |I Äeniitnit [c] II 209a, 275a, 333m I pl. -niffe [cj II213e: (gvtueit. 11266a, me^r bevbreitet 1118m || Sreie [% 7] Ioi2e-13a, 11162a (erweitern); fünftiger [= ^ufunft] f, unfer, SSerörllf., 3a^rl)unb.; [in Sänbern] I*36m* Saft [= ©enjid^t, ^. 8] I67e; Siete* 11202a (für bie 3Ö.), 247a (ju ben S.); gegen (itterarifc^ V0l8m, mangell^aftee [% 2] j. ßiiftanb; 2«ateria( [^. 8] I 71a, -alicn 110196a; äßeinungenO II398e, III 9a ||. für bie ä)^cnfd;(ieit I36a | baß menfc^li^e SB. [= SBiffen] I B.XVme,io; 11283m, 383e; IllUSm: (SnttDidlung III353e, ©efc^ic^te 11137m, fünftige SBeri^ctttcmmnnng I ©. XVe, afie ^tueige I 52a || cl^ne 9ianien I *374e* | neues [^. 9] II 227e,449a; bie neuere I*119a* :| beu 2B. nützen II*229e, O&jecte [^. 8] II336e, ^o^jularee I34am, ^ofitite II*518m, Oueüe [^. 10] II 142e, Jßatl; IVO204m; vationefie** I 31e, V6m; 9Jegioueu [= ©ebiete , *^. 7] I81m (unbe!annte), rein tviff. Il^iöa | iftid^tung Ilo200a, V*61e; -cn 110239a :| @c^a^ [^.3] 11174me, [g^rift] lV0593a, ed;tt)anfungen II 227me, fid^aee I248e, @it^ 11160a | ©^f;äre [f. ^ar. 7] II147m,316a; IV 134m; -en 11239m :| uralter Stamm [^. 3] I 4e | @tanb [^. 13] 11233a (t}eutiger), IV 32a (gegennjörtiger) ; ©tanb^untt [it.] III612e-3a :i etubium* I32e, II (280m); (Stufe [^. 13] V9m (evr;cr;te), teUurif^eß 1166a; S^mtigfeit [cJ II 2.^8e, 303m; IV99a i ZMl [^. 14] f. unfer; Xlmk I ®. XVe, U399e :| tiefere« [^. 4] IV6ro j Präger be§ 2Ö-S IV^467a; -erinu II 12e, 142a :J bie SS. foü nic^t in Siröume überi'c^njcifen in*630me*, umgrenzt ,^. 2] I*50m* | unfer SB. [a. befd^ränfteö, 3u* ftanb] I4e; 11160a, 233a; III 9m, 571m, 612e-3a; IV 4m, 32a, 47m, 134m, 7a: ärmlicher St^eiubeö tünftigen l\ 473me, Urf^^rung II 213a :| nnterrid;tet V+32a, unöcßfommeneö [^. 2] f. 3iifianb, unzugänglich mad^en I*29a, [uraltes] (^. 1; f. @tamm) I4e, Urf^rnng [*^ai\ 10] (a. nnfcr) 1165a (beimatWei)! Verbreitung [*^ar. 11] 11261m, 286m; Der* breitet fid^ II 355a [ ijerbanfen (bat^ SB,) [^. 10] II 66a; bie SB. ber* banft** I438e-9a, lV60e-61a:| um eine S. toerbient III*87e*, toererbt [^:i5. 3 u. 11] II149e, »erfolgen I4e (burc^ bie S3oräeit^, [SSerirrung**] f. Sräume; Verfe^r ll*19a (mit benS.), IV(Ol55e); ißerfnü^fung [^ ge* fammteg] 11398a, SSennifd^ung II(2S4m), t>eröbet I*82e*, fünftige S5er^ tütltommnung [$. 5] f. menf^l., öielfeitiges [^. 4] 11206m; [»erfc^iebener SBiffen u. 2Bif]eufd)afteTi ^o — ^od;entage ^lan. 1251 iöcÜer] (j. Araber, Griechen, iiibil'cyeS, Römer) II i42am, 184m, 255e; «Borseit [^:p. 1] f. tevfclaeii; Seif III 08m, -e V^lSm; iric^tig IV+483m, 3eit [*^;par. 12]: jii einer ü-eftimmtcn 3- f- B"i^"i^^*) 3^^^i^"ft [= füi^ftiö] f, ©meitenmg, 3ii"*^^J"^ [^- 5] 1171a H B^ifi^i^'^ (imfreeO Siffeii^, ber SSiffenfc^. [*^av. 13, = ed;] liI475a || 3nf.: benannt f. Dramen, Planeten jj 9f~Umcn [i. üovj. fcgL ']3ianetenj U\471m-2a (bei ben Hebräern, nic^t nad; ^(aneten), 9?ame 111474^* :|| nac^ Planeten benannt ob. 9'Zamen na^ Paneten lll 468e-9a,m, [470 -6j, 471-2a, [2m-5a] 2me, 3a,ell, 4a, m-5a, 7m: äJZeinitngen üt^er bicfe Steigung ber Silage ii. SJei^iing ber ^fa» neten (3^cibiing ber '^!an. babei 111477m) III472e-5 ] (Svflärimg: 1) bnrd^ niufif 3nterbatlc II i 473a] 2) bnr^ aflrologifc^e ^Benennung, nod^ ben 1252 2Bo(|)entage g^lan. — SBoffen aEg. ^ar. 5 ^(anetenftimben III 475me; 3) bm(^ bie 36 äg»^^t. S)ecane beö 2:^ievfrei[c5 lU473e-4m: Srläiiteriingcn über bie 9ieil;uug bei bcn S)ecanen bcö Z^kxtx. lU474m-5a || QJegent IlU73e* ♦Wodan: ber ncvbifd^e, fcanbiuatii[c^e [111476m ü] (ben ocn CAiapa f. Wotan) [Wuotan lU 469mc, 475m, 6m\\ (= Odin)] III [475-6m] j: be|. fein ßufammen^ang ob. Silmlicl^feit mit Budha, Buddha lll 469me, 475am: jttjeifel^afte Sbeutität 111476m :j W.'es dag 111469m, 475o |j äöogen 1) pl. (= SBeaen) [). 2Jieevj I159e 2) ba^ 2B. II67e (bev ^almen- gi^fel) *2öol;(-, tt)o^t- (*) [f. sec. begrünbet, unterrichtet]: -fat)rt f. SSijIfcr, -georbnet* II 23m | -genieß (:^ -riec^cnb*) [f. 9?a^)^t^a] IV 531a, 610e; pi. -geriic^e O 11189m: bei oiil!. Slu^brüc^en l\[273e-4m, ^. 517m] :| -rebenl^eit I37m, -rict^enb* (:|: -geriic]^) lV514a |I -flanb [[. SScIfev] I37a; 11162a, 178e: inbiiftrieÜer I15e, materieller 168e :lj -t^at 11162a: ber Saft 1332me J -tBätig* [f. gm flu ß] II 199m, 206m, 250a, 369e ; III 48e, IV232e, V60m: (Sinvid^tiing 11307a, eintuirfcn [= Mrfcn] 11345a, folgen 111388m; njirfen [= eiun).] II (I42m) 235a, 264m, 288e; ^ir* tungcu 11218a :|1 -wollen III 9am, IV69e-70a; -wottenb* 1386m, ll 405a; IV 398a, 482a — :|| Wöhler (Fried., geb. 1809): „%\maUn ber (St)cmie" IV603e (Bunfen barin); SPZagneticmuß beö ^oba(t§, ^er[. 1429m; ©ag in benSSuIfanen brennt I(247e)450e |j tDobltljätig, 2BüI;Ih)etlen u.a. f, bei toobi II SBcbn-: -ort II 195a | -[iß [[. (Srbe, ^Kenfc^, 35öltev] IV 24aro, pl. -[i^je (*) : alte 11288a* bfeibenber 11289a, iibifd^er I1135e:|I Sßo^nung [|. menfc^lic^] I 225ci (unfie), pl. -en II 101m (fvieblid;e) *fi6) n)I)Iben 1376m \\— SCBoIf 21. (Xljier): pl. SSelfe II28e | 33. (etein- bilb; lat« lupus) 111186e: [@terne] lll 139e (« lupi), 140e (^), la {y) :\\ e. (^er[.) 1) Fried. Aug. Wolf (1759-1824) : Wolfs u. Buttmann's „SD^ufeum ber Stltert^umö-SBiff." [l aud; ßuttmann]: Ideler barin 115ü3a, 111466m J 2) Rudolph Wolf: 10jä(;rige ^criobe ber 33eränb. ber magnet. abwcid^ung lV75a, 173e, 199e-200a\\', [perf.] IV 75a; ©cnneuflccfen IV i73c, 200a :j| Wolfenbüttel 11130m (^ergog). Wolfers (J. Ph.) 111515a (aftron. 3ar;rbud;) -:|| Wolga (gl.) {= Rha 11226a, Erdil II 466a) II 171m: Alanen ha 11466a; SlucM 1 188e, IV 456m; ca[p. SHeer II 226a, Mongolen 11292m || Soltc^en f. am (Sube bcn SBoIfcn Söolfen (4: ©en?ÖIf: baö übcratt ju öcrgl eichen ift) [f. (auc^ für sing.): Slerolit^cn, gcucrhigel, ©ewilter, ©lutt;, Jupiter, 2)?agellaiii)d)e, Merkur, SD^eteor, -fleine, Saturn, ©cnue, eievn] Y143e,S36a,362e~3a; 11355a; 111329m, 623a; lV159e,244a; V49m; sing. SBoIte (burc^ * hq.) III 106e ll parallelen in ben 3"M^f"- 1) S Übung, -bifbung, (5ntftcr;nng; ttjolfcnbilbenb, gcbilbd; 2) -betfe [t -IMc], -bebecfung; 3) ©eftalt, ©e* jlaltung, -form, -bilbung; geftaltct; 4) [große], ungebeure; longgebe^ute; Umfang, ©idc, biegte; tt>olten[4>njer , ^ißoltengebirge ; 5) ^aufent©oI(e, molkn attg. $ar. 5 — U 1253 -^äufd;en, Sln^äufung; -gni^^en, ©vu^^^vung; -maffcu, -[d^id^t, -gug, -S"3s; -SetMvge; n)o(fcnrcic^, -fd^ircv; 6) -^üHc [4: -becfc], in S. ge* ^ültt, bind; 2B. i>ei[^Ieieit; 7) 2id)t unb cümpos., Seuc^ten; üd^tt, leiK^* tenbe; geiiev, feuvigc, *@Iut^iD.; 8) SSoIfeujiig, bovüt^cvjte^enbe ; ivanbelnbc, getrieben || iufä^c (in compos. SBolfen-): 5ln^äiifiing [f. ^ar. 5] 111524e; tt)-avtig 111382m, 7a, 489a; IV 592m; aufgeHten lVl59e, aue ben SB. lV536e, -bebecfung [=-be(fe, '^. 2] 111547e, SBegviff [. 2)efin., auf einem ^Berge 111342e, [SSef^aff.] U42e ||. ir-lnlbenb 1437a, Silbnng [*^:par. IJ I338e 1 -bilbung [evf.] 1131a, IV 442e; ^olavflevn II183:( j ÜJctfe [[. ©ibivien (Si^meev]: [2:bei(J IV 167m :| ®d;ä[c^en f. Siovblic^t, Schergin it. fein ®d;ad;t IV 167m j „9Jeife nad^ (in) ©ibivien" [f. and; 9Jeife, ©ömeev] 1405a, 469m; IV66e: Stette f. 9^üvbtic^t :| Sitka IV 189m, ©tevnfd^mimu f. Sficrblic^t; 2vcibr;ol3 I 295e, 469m 1) Edw. Wright (1560-1618 ob. 20) l 429am (53ovvebe 311 Gilbert de magnete, Gilb, fein Sel^vev; bie ijcflin. Sinien fallen mit ben ^^3avüllelfv£i]en E. Wright — lüur^elii 1255 jufamincn!), IV 58a (Sänge biivd; bie 3ucItnation) | 2) Thomas Wright \n213m: Wiidjiixa^c Ul 181 e , 213m; universe 111213m, ^uorbnung bc^ 2öe(tgelniubcö 1 90e |j Wromolimni (@iie4>cni.) I 454iii ([c^mefetfaurc Siic^ö II 91m (iipVMger), WuUer-^ct = Waller-a}:i) IV363e-4a *^Yellow Stone rivcr (9?ebenfl. be§ ob. äl^iffouvi) IV596e-7a, Yelves {= Elias in ^^Novtiigal) II 268m (geogr. aftvon. (Songve^ babei 1525) | Yemen (= gliicfl. Slvabien) II 242e-3m (3m); 111343m, 4a: (gvjeiiöiiiffc 11243e-4a, ^oü ba 11245.1, Seibvaiid^ 11250m :| Yepes (Joaquin Lopez) i)ep — 3a^ren ^ 1257 1469e (palma soyate, vocabu.ario Othomi); 2)ggbvafil (bev Söeltbaiim) III Im, 26m ; Yntales = Yanlales ♦Yongtfching (djin. Saifev) lV380m,m€ (SBüvterbi^) |j 1) Thomas Young (1773-1829): feine 2lvl5eiteu [a. o^t.] U383e, (glectv. ib.; (gib* beben IV215e, 487e; Snterfercnj III 124a, VlOa | 3evfti3rnng ber i!i(^t* ftroljlen I19e, 11371a; 2)?ef[mig ber ^ic^m^cüen 1 19e :| iKagnetiömue II 383e j o^ni|d)e 5lvbeiten II383e, III 64e, \' lOam-, opt. entbediingen V lOam :j ^enbel I423e ((iinfl. bev ©ebivg^aiteu), II 451m (öon Ebn-Junis jiir 3citbeftimmun.q aiigeirantt); [^evf.] I19e; iectures on natural philo- b-ophy 11451m, IV487e :|| 2) Will. Young (in ^^ilab.) II1261e (gv. ^enivü^r) | Younghusband (Sap.)- tnagnetifc^e ©tcvuiigeu IV 129m, 130m, 198ara, 9e *Joaquin Yfal'i IV 538a (Äarte öon (ruatemala) , Yfeux (bei Slbbebitte) I 298am (im Sorfmeor große Sieben); Yucatan (ipalbinfel; @'D^ei\) IV 542a [Ort &a], 599m ((Sap ba), 626am (^ieife); ^a\ ijon Yucay (iBoIiöia) lV321m,453e; 2)iicca I293e (i)* artig); Yueti {Yuelen II437e; ofl-afiat. fSoM) 11 220e, 240m, 420-, 437e', Yul-fung (@tabt in Xibd = Hlaf/a) I 484e; Ywn-nan (c^inef. ^^robiug) IV 263a, 584a; Yurak-cocha («See am (Sotopaji) IV576e, Yurifapundaro (bei ^^a^cuaie) l\ 638e (5Iineii'enliaiifcn), ö)urten (3elte) IJ24Ge *Zacatecas ((Stabt im nörbl. 2}?ej.) l\ 433e (33reite, §ö^e), Zacate- peques = Äac. , ^rot). Zacatula (t>er mej. SBeftfüfte) II 309a (Sypeb. aus einem C>afen) || Zach (Franz ^v^r. von, 1754-1832) [[. Gaufs] j: cor- resp. astron. IlölOe, 111116m; „monatl. (5orrefpcnbeu3" iifn.\ 111116a, 369m\\, (517e), 549eli, 565e, 591a :j „geogr. Sp^emer." HI 285m, Siipiter«- trobanteu 11510m, ©cnnenflecEeu Il360e, ®terncatalcg HI 154m :|| ßacJeu lV573e: g-artig lV425a Jsacfig [f. 2aöa] III389e; IV273ci, 355a, 575e II Zaddach (Ernft *Gaftav) l\ 209m-210a C-^orarität ber ©efteine u. ©np. ber Suft auf fie), Zadrakarta (beim cafp. Tl.) 11226m (Alexander b. ®r.), Zagros-mk (in Surifian) II 155m I| jä^e I258e; IV 272m, 333e; id'i)^i\\i\c\ IV 269m J baS ßäbe I244e ] Bäbigfeit (= 35i[corität) : [ücn ©ebivgßavtenj IV425e-6a; [@rabj IV 370a, ®rabe IV457e 3öi^Icn (jum jtbeil = Bfl^'S^irf^fi^ B'ff^i'"? i" compos. ^ahkn- = niime» rifc^) l^2m, lI[198e-9; 263-4, 5(.454e- 7m]; IinSme, 13m, 102m, 133a, 6m, 260m, 353m il, 9m, 375m, 380a, 484a m ; IV 5am, 68a, 90am, 152am, 172m II, 289e-290a, 453m \ sing. 3abl (biird; * bej.) [f. {anö) für plur.) inbifc^, äJ^ittel, ^flaujcn, ^l^tbagcreev, SJing, ©terne, XaU% Spiere, ^erbäitniß, SBuIfane] (bem. -uerbältniff e , -geic^eu^^) 21. (gen>.) III 437a, 58. (= SInjabO [°J || ^ufn^c (in compos. 3a bleu-, öfter [buvc^ * bea.j 3abl-): abfolute IV 146m*: in 3. auggcbrücft Iin59m, in 3. 1258 S^W^ ^ — 3^^^^^' ^^' aü^\pxeä)tii 111353m; [33e9viff] l\ll2me; beftimmte III353iii, IV 233m; -bejci^nimg 11456a, -S^ombinaticnen III 12e, bovifc^-ital. ®(^ii(e [. italifc^e, -glemente [= nmnerifc^e] \U375am (Sic^tigfeit), an 3» Mf^In 111453a; genoiic IV322a, [©enaiiigfeit] III55Pw; gelinge [= flehie] I<^384m, -gc* fetje \[l479e-480a\ in ber griec^ifc^eu ^l)i(üfü^>f)ie f. *^^t^a3oreer, °itali[c^c ©drille II gro^e 11140m, 41: Unta§Bav!eit 11141 J ®iö^e 11141a*, -gvcBen* 1 156e-7a || unfre einzigen I>ievcglv^^if4)eu Bt\6)ix\ \82m, irrige [= unric^t.] 111477a; in ber borif^-italif^en ©c^iile [f. aiic^ ^'^^itljaQoxttx] (ügl. -öert;ältn.) \82m, 11 139m', fleine [= geringe] no279m; -telne [= Slrit^^ luetif, ^ -tt;eorie] II 162m, III 437e; j-Ioö* III 143m, 177m, 506m, 626a; IV 375a, 496m, 516a; V43m; maä}t ber 3. I1141am, mittlere [= *2J?ittet3., f. -n)ertl)e] 111593a*; ^|)ü[itiou [= @tcüung, ©teßentuert^] II 150a, [198e-9; 263-4, 5t. 454e-7m], 263e-4a, 455a,m; rebucirt auf [ij: jurii(f[ü^ren, 3-img] f. -beil)ä(tn. , -reiBe 111102m, relative f. -tuert^e, -refiiltat IV 605a, viinbe III 146e*, -fpiel III 441e ||. gteüeu 11455m: ©tellentüertl) [= ^ofition] II198e, 9a, [263m-4a, 2(. 454e-7m] 264a,e, 455m, 6a,ell, 7a J ©tettung [= ^oruion] II 198e || -]i)[lem II 198e, 9all, 264m; leicht t^eitbarc 111443a, -tt;eorte [4: -le^ve] 111437m, Unfa§bar!eit f. große, unrichtige [= irrige] II478am, üeränberlic^ 111359m (uac^ ber 3eit)|-\3erpltniffe III 12e, 230a, 439a, 593a; IV5me; -öerf;.* III 437m; sg. -niß (+): nacb -en 136a, rebucirt au^ [= juvücff.] 111401m, SSorliek für 11139m (iu ber borifc^-ital. ©d^ule), in ttjelc^em I375m+; auf 3. jurücffiitjren [= rebuciren] 111278m, 3-uug auf 3. 111574« :| -öer^ toec^felungen, -tjerimrrungen 11492m; bei i)crf(^iebeuen SBi5lfern [f. üorj. -jeid^en] II456a,me, e-7m; 35orIiebe f. -t>erl;ältn. , bie n)ar;ren III484am | -mert^c IS2am (mitt(ere), 377a (relatitje); SBert^ II 198e :| SSefen III 12me, 2öid)tigf. f. -©eni. | -jeid^en* [= ^\f\txn, awä) oft = 3«^M- pl. II150a'(198e), [263-4, 21. 454e-7m] 456ell; sg. III203e :| auf 3. juriidfü^ven, 3~f"^^'i^"0 [= rebuciven] f. -t)erl;ältniffe ||— 3^Mer (Sn* iprument) III 92e, 3ä^Iung f. iSuttane *3af;n: H^^rtnig lV345e | 3ä^ne [f. ©c^necfen] II390mll, VSOm: [eiueö Snftvumeutö] lII92ell, Ärone 11390m :|| Zaifwn (iu S^ina) [aud^ Zaiton IV584e, Zayto 11475m] [f. Columbus] II29ie, 462e, 475m, 7am: ^aufleute IV584e || Zaleucus I76e (über feine (Syiftens); Zamba l Galeroy zamites (^|3fl.) 1468a; Äüfte Zanguebar II447e (3nfel ba), = Zanzibar 11293a (@d^ifffal)rt); Zapatera (3u[el im @ee S^icaragua) lY 540m, m (toter auf i^v) || 3a^^feu (auc^ iu comp.) 1270a, 475m; IV86a, 172a, 239m, 242e: 3-artig 111489e, lV242a | -bäume I294e,377a; -bäum I 296m II 3ar IV203e, Zaragoza (in ^ntioquia, (Sübamer.) IV 556a, Za- rathuftra= Zoi'oafter | jart [f. 2lnmutb, StuSbrucf, S8lütF)e, ©efü^Ic] II 91m, 126a; III 6e; 3artictt f. (Sm^finbung, ©efii^l 3a üb er [1)] (oft iu compos.) [f. 9iatur, ^^antafie, @inneutt)clt] (nur sing.) 1208a; lUla, 46a, 67m, 97a, 103e, 179e, 394m; ni8a, 13m; IV 8e: -bilb 1193a; cje^eimer II74e, gebeimiii^ljüttev I38m; -infet II 61m, 114m; -fvei§ 11400m | -!unfi [= Baubevei] 11130m, 252m; -Üiiifte III 482e :| öeifc^tounfceu II 37m ||— 2) 3aif&^vei (= 3^i'^^^"fi^"f^ SJJacjie): bei- 3.: II30e-31a (berbad^tigt) , (285m befd^mlbigt), 505e (anflef(agt) J 3) 3«"^ßvev (3aiibevinn [. §eje) II124e (©viiten be^ 3~^) T 4) jaiiBev* Ht I162e; 5) äaiiber{]4) II 89e, 96", I84a Zayto = Zaitun *Zebu (p{)ili^}p. 3nfel) I1308e (Magellan crmorbet), 9am (tenig: Cor- tes) Ij 3e^e [f. ©olb] 1418m (^n-^aiig) | 3ec^j^ein I266e,291e,467m: Slltei- IV 632e, [in ©egb.] 1287m, simi br.nten ^onb[tein 1467m; ©auvier bovin Ii:87m, 290a; unteie ^xm 1 291e, 467m :|| 3e^n f. taufeub; Seiner 11455m, 7a ;lj— ^eid^en (aird^ in comp.) [f. afirolcgifc^, 53ilb, ^immlifc^, £aut, bie einj. '^^laneten, «Sonne, 2^I;ierfveiß, ^a\)i, 3cbiaca(-j sg. IV 274a; pl. (*) II-181e-2a, 11195m: -bcutung IV 570m, Beitfanic II122e*, wövt* lid^e* 1. Senne, -[c^vift II 161a, [üblid^e* f. ®cnne :|| gei^nen n87e-88a, V53m; Bei^ncv IV470e | 3ei^niing 111544a; IVölSa, 617e-8a; pl. -en i,*) II 132a, 111337m, IV 283a ; V82a, 83a : ^anbg.* II 131e, IV 556m : i'ül^e III365e — jj ^dQex [tüie an Ut;ren] 11381a, Zeifing (^rebigev bei Seimav) 111622-1 (©ternf^nu^^renfaU) ^tit [f. d;i-iftlic^, (äpcd^e, ä)?inute, ^ericbe, 5)Jaum, @ecunbe, '^Scnne, Uv3., 55cv3.; Berlintr^ Greenwicher, Pari/er] SU. (aüg.) I4ni; III 88e, 125a, 435e, 4ö6e; 33. (eine Beftinimte) (= (g|)cd/e) II208e J plur. 3eiten [bmc^ * I)e3eid)net] {Um. bie compos. n. il^evBiub.: -alter, -^Jirnft, -ranm, -ved^* nuug; iini'eve 30 II parallelen in ben 3in'%" unb ©liebem: 1) -abfc^nitt, -alter, *-epc4ie, *-^eiiübe, -ranm, -^un!t; -t^eile, -eintl^eihmg, eiut^eilen; Slbjäl^e, B^^if^^^^'^ii^^ßj 2) alte; frii^e, -ere, -ej!e; vergangene; 3) S^a* ralter [:]: 9iic^tung], Sigentl)iinilic^!eit, ®eift; 3iif^flnb; 4) -baner, -feige; im Saufe, im @d^oo^e; 5) lange; ungeheuer großer 3eitraiim; imenblid^e, Uneublid^feit, nnergrünblid^e, unmeßtave; elrige; Siefe; 6) neue, -ere, -efte, moberne; bie uuv när^ere; je^ige, gegenn^ärtige ; — [^äte, -ere, -efte; nac^folgenbe, Vergangene, fünftige; 7) Siid^tung [:|: S^arafter], ^^enbenj, befd^aftigt fic^ mit; 8) terfc^i ebene, 55er[c^ieben^eit , -nnterfc^ieb , -ab* jiänbe; 9) xoa% fie »irft, SBerf ber ^dV, Srrungenfc^aft || 3iiftt^e (in compos. 3 ei t-): Slbfätje [% 1] III481e | -abfc^nitt [*^ar. IJ II248e, 336m; pl. -e Il55m :[ -abftänbe [%s. 8j II396ra (lauge), III170e | atrc 3,* n372m; aüer 3,* 11285m, 111444m ||— alte 3. [■•^^:i3ar. 2] II (333a): a. nnb neue II 54m; feit ben (ber) altefteu 3, (pl.) 11143m, 168e, 450e=^-; IV262e :|I -alter [f. ^^ar. 1] sg. II43m, 125e; m586am: ein beftimmtei^ II Um, 55m, 187a, 209a, 210e, la, 237e, 266e, 279a, 303e-4a, 324a,342e,3e, 367e, 393-4a,464n,581e; V19m; unfer 3. (nnrb unter ^ mit bem aüg. öerbnnben) [vgl. ba^ 19" ^abrbunbert, = unfre 3fit] 1 18e, 1260 ^^it: -alter — 31a^ 33e-54a, 257m, 380e; 11 5i0e- Ja, 376ra; IV 282a J pl. (*) j: 6efc^äfttgt fic^ mit 11 o388e; [(Sl;avaftevj ^1 18e, 53e-54a ; Sntbeduuaen II<^438a, (Sr* vunöenfc^aft 111375m, gele{;vt HO310ra; glänjenbeS 11341e,380m; gvc^eS II393e; jebeö \l 1dm, 398e-9a', bae jetiiöe in586m, [öon äJJännein] 111 Ö77a, ba§ na^fülgeube 111586m; in D^atuvfimbe iifm. 11105i0e-ia, 9^atur* procefje V°5e; iieiieo 11256e, feiiieS 3-ö 11464a, fonbeiBareö 11287m, fpäteves 111586a, £enben3 i^33e-34a, un|ev 3- ift mitev ° mit tem aüg. toerbuuben, ijeijc^iebenc II 137m* ücraiicilen 11280m — jj Stnfang [a. neuere, -vec^nimg]; '^ö^miifte III481e; S3ebiivfni0 f. gegenn?., Lefc^äftigt fid^ mit [>^. 1] f. -alter, kffere I180e j|. j-beftimmcnb 1 173e | beftimmte 3. (pl.) I11573e: feftOeft. Ill585a,m :1| -Seftimmnng 1429a, 11195m, lV24e; pl. -eu O 111482a: 3JJitteI 1185c JJÖefl. ber 3. 11296a: gur @ee II 554am 11 betücgte 121ü, Stjarafter [*^nr. 3] f. -alter, jetzige; (^riftlic^e f. *(£l^ri[t, -rec^n.; bamniige lV157e; -baiiev [*^'ar. 4] I1488e, 111 2ö4a; bcnfn)iirb. j. -punit, buntle 11140a*, ©gentbiimlid^feit [^^3. 3] 1151a* | eintl)eilen II47m*; -eintl;eiliiug [%\ 1] 11259m, 461m; 111476m :( (Sntbecfimgen, ©rrungeufc^aft [% 9] f. -alter; auf etvige 3.* l^. 5] II 31 8a, feftbeft. f. beftimmte, bie 3. finben 11334a; -folge [% 4, = seitliche %.] 1146m; 111 5e, 279m, 425mll jj in früher 3. [%\ 2] 11162e,5e; in frül;c* ren 3.* 11156^1 in ber (bcn) frül;cften 3. I3u2a*; I1156e, 348a*; 111502a; feit fvü^efter IV 30a; feit beu (ber) früljeften 3. II 171e; *11167a, 490e(539m); Joon ben fr. 3. (an) 11505a* jj an bie 3. gebunben 1382m; bie gegentDortige 3- [= *®egennjart, jetzige; ^. 6] (a. SJergl.) I155we [3ufianb],me (S3ebiirfui^); @eift [^. 3] f, unfre, gelehrte f. -alter | -ge» noffen [f. Columbus u. 21.] 1175m, 112a, 300a, 318e, 383e; 11116e; unfre II 101a :| in gef^ic^tiid^er 3- [= t)iftcr.] V95m, glaujenbe [f. -alter] III521e; in gieid^en 3.* 111303e, 628e; -grenje 11487m, -en Hl 170m I (bie) groBe [f. -alter, -^unft; ungetreuer] 1147ym; ill 75a, 151a; lV20e: [fe!)r gr.] 111 264o J in ^ifiü viferer (-en) 3. [= geic^ic^tl.J (f. -red^nung; f. öorj. *35utfane: ^ituöbrüt^e, t{)atig) I 253a*, 6m ; IV535m*; feit ben b. 3. I181e* :| ibrer f. feiner | in [= ju] f. frü^e uflx>., ^iftcr., neue ufm., fpätere, unfre :| jebe f. -alter | bie je^jige 3. [= gegeniv., f. $ar. 6] (f. -alter) I 294a, 1160a: il;r St;arafter aüg. ^crfd^reitcn in aüem Siffen II 25S, jur j-eu3. 111625e :| tleine f. -tl)ei(e, bie 3- ^i^b fcmmen III586all, -funbc IIU59am [Stufänge]; fünftige [^. 8] 111551e*, (5äteve II72e, 218m* 419e*: in f^äteret (-en) 3. 11180m*, 378m f bie f^ätepen III lle* |1 ^enbenj [% 7] f. -alter, -tf)eilc [^. 1] 1155a (uneubli^ Üeine), X\c\e [f, 5] IV 6e (unergrüublii^e) ; traurige II26a, trübe 11234m; mcrtraguug II488e, -IL IV564e||uu* cnblid;e [^. 5] 11139m; U-feit 111(352«), IV(6e) J uncrgrüubl. [% 5] f. 2:iefe; unger;euer gro^e [^. 5], unme^barc [it.] f. -räum :I| unf(c)re 3» [bgl. (^po6)t] = -alter, neuefte] (f. -rcd^nuug) 172a, 292e; 11103a, 170t-la, 369m; 11121m, 39e, 400e-la; IV 399a, V8m; pl. (^O) II 238e-9a, IV 79e; ©eift I72a; in unfrcr 3. 1 194m, III373e; in l^aturfunbc \\310e-la, gn nuferer 3- V7me || -untei-fc^ieb [^. 8] 111437m, oergangeue [^. 6] f. 35ergl. , SBergleit^uug 1164a (ber gegcmrärtigcn u. bergaugencn) | ber=^ fc^iebene [*-^ax. 8] (f. -alter) 111105a*: ju b-cn 3. IV38a*; SJ-Utt 1262 3^\i ^eri — Sev)e^nn [f. -alter] 116a :j oou (an) f. fvüf)Cfte; öov f. imfrer -rec^nung, üoraneiUu |, -alter, aßg. SScvfd^reiten f. je^ige; bie iüat^ve I189e, 111125a II; bae Ser! Der 3- [^-9] I4m, to\6)t\Qc |. -^unft, bie 3- »iegen 11452a; tuag bie 3- wirft [*^ar. 9] l(4m), 1131m; äßiffen f. je^iße; ju, jiir [= in] f. je^ige, unfre, tevj^ieb. ; sitfamnienbränöen f. -räum, 3iif^öi^^ [^« 3] !♦ Ö^Ö^i^^örtige, 3n:i[d^enräume [^. 1] III587u |j— geitlic^ III312e (golge), 3eitung IV 630a *Zelee (©c^iff) IV64e || 3enen (aiid^ in comp.) [f. ^flanjen] 165e, 377e-8a] sg. 3eüe (*): j-artig [= jelligj 111340a (©etvebe), -hau 1368m, belebte IV 12a*, -biIbunge:|)roce^ 1377e, [im ©ejiein] IV359e, organifc^e IV 9m; Bänbe ib., -Sßanbung 111379a; garte lUOOe J jeHig (= jeficn- artig) [f. 2a\ia, äJJanbelftein , Srac^vt]-* [@ebirg«orten] 1461a; IV372e, 484e-5a; ®e»ebe 184m; fleinj. IV359e, lui-js. V36e; Saub^flanjen 1 293a, 2Bül;nimgeu 1235m :|I 3elt II190a,452meil, 3a | pl. 3eltc [[. KirgUfm, DZorbüd^t]: %\\ii, 1492a || Zemarclms (©efantter) 1462a 1| Zend(€^rad^e; j, aiic^ -lanb, -tolf) 111171e,207a; -Avefta 1199m | -lanb: baö alte 1 15a; 11146m, 402am; baö norblic^e 1141a :j Silam^ f. Sort, -namen 11 440a; in neuefter 3eit 11225e|-toIf 11456a, lV380a; ©eegr. IV 582a :| [SScrter, ^amej II 43m, 111208m; 3al;Ien 11456a || Zeiidel (Valentiu, JRüf|rmei[ter gu Sre^Iau 1571) II 498am | Zeui (©ebrüber, fratelli; Die gamilie Z. 11462a [1) Antonio Zeno, f 1405 ob. 6; 2) Niccolö Zeno, c. 1334- c. 1395]) 11131m: Frislanda 11462a; ÜJeifen I1462a!l,a (^erau^ gegeben) J ^tv.\t^ (auc^ in comp.) []. ©onne] 111118m, lV144a; JB, 3enit^al- (*): ouffteigenb [, nad^, bis f. 311m; -Siftanj I llOe, -cn* 111275m; 2)ur{^gang bur^ ben 3« [[• ©onnej II223am, ben 3- evreid^en lV206ni, gegen ben lV145e; im 3, 11171m, 72e; iiod^ beni 3. [= jum] 1207a (auffteigenb), na^e am 111216e, [eine^ £)rtö] 111486a, -©ectoren III 80e, -©terne* 11171m, -25orri(^tungen* II1272e; biö gum 3. [= nac^] 1200m, 411m :1 Zeno 1) ber Sfaurier (Äaifer 468-491, f 491) II247e 2) (2 ölei» fenbe) f. plur. Zeni; Zenobetti (Job. Bapt.) IllOöe (grül;lingggebi^t beS Meleager), Zenodoxus (gried^. ©ecmeter) 11215a *jcr-, ^tX- (letjtere^ burc^ * begeic^nct): -bröcfelnb IV349e, Zerdufcht = Zoroafter, -fallen f, ©efteiu J -g Hebern Il93a.,430a; V38e; 2) -ernb [f. 2)enten] 1285m; 1141a, 410a; 3) -erer* 11229m, 390a; 4) -gtieterung* [f. bctanif^ ^:|3fran5en, Sbiere] 1120a; 1192e, 216a; III 25e, 130e :| -flüftet 1280a, -fliiftung* [f. ©efteiu] 1316a | -legenb [f. Sbemie] 11450m, -legt toerben 111616m; -legung* [f. ^emifc^, Slemeutc] 1334a, 11429m :| -malmt IV601e | -reiblic^ 111613m, IV 282m, V 34m; -feit* IV 281a; -reibung* IV268ai (feinfte) :) -riffen IV 439m, -rüttet II80e [ein Sanb] || -fetten 1142a, 111594am (d;emi)c^); firf) g. f. 2uft J 2) -fe^^enb 11257m, 111379m; IV Ue, 257a, 459a: c^emif^ 1195a J 3) -fetjt [f. Saffer]: (^emif^ 1 135e, [©eftein] IV 484m J 4) -fe^uug* [f. SSulfauej I 334a, 3erfe^un(5 — Qimme 1263 IV602m, V47m; pl.-en(0)lH44e; c^emifc^e lV257mO||-fpaIten f. «oben, -Ipaltunö* I52a; -ptterung=-- 1 81a | -f^jvengbüv Illöllin; -f^rengt I 261e, -fprengt^eit* lVö60m ||. -ftöven Illöm; -ftörenb [f. Gräfte, äJiäc^tc, 5Jiatur!iafte] lllöllm; lV252c', 397a; \57a', -\t'6xt IllölOe [©eftein] T-ftöi-ung* [f. (Srbbekn, flauet, S3ulfaue, Seit, Seltforper] 1224a, II 196m; pl. -en I281e (bev (£rbe) :|| -ftieueiib 11267a; -ftreut f. i8eoi:>' ac^timg, ^njeln, 24t J -ftvemmg* [f. %axU, Sßclfcnj: -vgglae 11356a || -ftiicfehing* 11217m, IV 426a ||. -tvümmern I276fc | -trümmert 1124m, 168m, 259m, 282m, 309a; I1153e; IV360a,519a: gänber IV 494e ] -tvümmevung* [f. -Krater, iBuIfaiie] 11143a, 153e; IV 360a, 452e, 5i9a *3eHge (pl. öcn Beug) II 416a (bamnttjctleue) 1|— B^^öcn (pl-, testcs) %, (gett?.) 111580a; ^. (i)cn leHofem) I236e; IV271e, 5e, 293e, 367e, 543e: giaubmürbige I11641e, lebenbe lV226m :| jeugenb (generans) I 488m (ÄiafO || zeuglodon (SIj.) Il390ni,619m | Beugiiiß [f. ^iMf^f makxk] 11484m; III lle, 148a, 170e; IV159a,e; pl. -niffe (') 1364a; II145e,6m, 273a, 413m,e,öl5e; III 543me, 585a; IV52m, 312e, 322ell, 348all; V45e-46a, 70m: alte V58m*; ba8 ältefte 1391m, 111353m :| bae er[te IV 56m, friil;e IV42m*, glaubii^ürbigeg IIHle, negative u. ^o* fttiöe 1205h* lammeln IV216m*; [oon Schriften]* II287m,480e; fic^ereS lV56m, fiimlic^ee 111353m J Beugung (^i erg.) I575(m): feimlofe I 489a, V66m; nmiterlofe 1373m, 459am; 11365a ((gr^.), Y66m]Zei\8 (bei- tonibe IV 509a) 111288a, 470a: mii^ lV508e-9a, 53rubev be§ Z. V60a, Typhon lV508e-9a, umerivbifd^er V60m, Särme 11107m Zhe-hol (in (£^ina) II 101a (faiferlid^ev ©arten) *monte Zibio (in 2)lobeua): = 3'-'^'^<^ß^f4^c^") l^^«/ 95a, [142e-8m, Sl. 409-41 4a (§auptbc!}anbrung)], 148e, 388e, 409e-410 (410a,m,eil), lm,e; III 57ia, 4e, 6e, 575am, [587-591 (t^eilmeifc 53el)anb* lung); 587a,m, 8me] 588a,m,me (ba§ meifte im 1*'" S5b., tvenig jujufetjen), e, 62aff. ; ßnt^ bcdung [i- ©efd^.] (f. Childrey) I.., \\366e-7a', 111587m, 8e; (Snt* fic^uug f. 9iing, ju evforfc^cn f. 2id^t, [©rflarung] (f. iibr. Urfac^) 1411e; ©rfc^ciuuugen beim 3- [)• ßuc^ ^^^ 9iatur] ... Illö90me, S. für 3« 9^* galten (irrig) 1410; [febleub (in ©egb.)] (tgt. 3nicrmitt.) 111590m, glam* men f. £ic()t; gortf^r. f. <3qä)., Äenutui^, 2:voV^en; in ®egb. f. Üäubcr; ©egcufc^eiu 1144a, 1115S9e ( ©efd;i(^te [i?gl. ©utbcdf.] \[144-5m, a. 413am], llI5Sei-bic^t.] IIl567e; freifenbev [= vetirenb] 111323m, fveift um bie ®onnc lU148e; Sage III59ime, Iend;tenb f. S^eklr., Sid;t* ring 1148a; D^ieklving I89a (votivenbev), 148e ((end;tenber); ber 9i. ift eine vlanetavifdje ^ovm III5SI)äve? I89a, jnr @. ge* I)ürig [f. fcgi. -^uMt.] 1 148e, freift nm bie ®. f. ^ing J at§ 2;l)eil be^^ @ e n n t n* fVftem«, -gelnet§ I95a{148e); III57ia,öe,573um,625m || ©tävfe [. Sidit, e[. @übamcv.\^; in bev Strc^engegenb 111590») [= tquincct. 3one] I412e; III5gl. ^^atnr] ]146, 7-8m, 333e; 111587m: biinfet III587e || l>cränbcrrid) [= ired;[elnb; Dgl. eins. B^'M f- Sirf;tftävfe; 55-!cit III5(S9e-590a,la (Uriad;en) J i^eränbert f. ©eftaltmig; Seranbernngen III590e, la || 35erbid}tiing ]. 9fing, wed)^ felnb [= oeräuberlidi] [. @lan3; Ä^eltbiinft [[. 9ting] \146m (3itiannncnl)ang mit bem SB.), 3ii(!en f. Sid;t; 3 u[a mm enKt^mg, 3"ff^i"^ K 9ii"9 9i. ». Jjumlu'Ibt, ifo^iiicö. V. 80 1266 Qoe — Son *Zocga (Georg, 1755-1809) 111478m (äj^^t. §l;mncii), Bögling II I91a ; zoliron (a\ai>.) II294me, 468a; IV52e; Zhkotora = Socotora || ^oll 2(. (maa^) [f. Siibif] I485a,m: ^sarifev I359e; III80a,m, llTe j 33. (= vec- tigal) 11263a (-kbieiitc, -änitev) ^OllC [f. Siqiiatüvial-, Stqiiiucctial- avctifc^, Argelander, Souieten, @vbe, glecft^n, §inime{, ^Ö^e, Jupiter, flimatifc^, magnetif^, 2)?ilrf)ftva^c, äRcub, 'ifidd, 9^ebelfle(fe, ^^almeii, ^flaiijen, fleine ^aneten, ©d;uce, (gcnne, ©tevne, fubtio^ifc^ , £vo^>en, tvo))ifd;, SJegetaticii, ijulfanifd;, 3'^^i^'^'^öH 21. auf bev(Srt»e (= ©rbgürtet, (grbftvid;) [C)au^>tinr;alt bc^ 5(vti!el^], auci^ auf anbern SBehfor^ern [II3Gla] {aud) biön?. am ^imniel; II 335a, 8e) [f. Ü6r. *evbe, *§immelj 1 193e, 323c, 355e, 377m, 403e, 431a; II 68a, 483m; 11158a, 421a, 517m; IV224m, 233m,ell, 316m, 330a, 394e, 434e, 455m; eine beftiminte I292e ... IV557m, V31e; plur. 3^^1X011 {tnxö} * h^cic^net) 1 169e, 193m, 5e, 323me; II 9i; III 154e, 5a, 451e, 8e-9a; IV80e J53. an anbcvcm [f. bie S^itate ii, nief)vere ©lieber] (= ©üvtel, ©tieifcn) 1156m, 274a; IlUlOe; pl. 1441m; III 176e, 559o || 3iifa§c: mitev allen 3. (pl.) 1321m, 111613a, lV86a, V71a; beibc 11517m*, SBveiteuä. 1477a*, S^avaftev [a. (leiße] II103e|I entfernte [= ferne] II 71m, -efte [= fernfte] IV282e J ferne [= entfernte] II69a, 73m, 93a; fernfte [= entfernt.] 1261a, IV(465a) :(| bic gemäßigte 3. [= tem^e* rirtc] 1 182a, 295e,339e, 356a, 374m; III86e,451a; lV235e; pl. I345e, II393e: friir)er ^eiß 11392m j in ber g-cn 3. [= unter] 1213m, 225m, 9a, 337a, 343a,m, 363a, 441m; 11483a; in nnf(e)rev g. 3. I144a...394e :j^flan3en I297am, 9Jegen 111499a, nnfrc f. in, unter ber I321e-2a :|| bie ^iilt 3. Mi ßemäß.] IlOe, 322a; II86m, 250a: Stiaratter II85a; in ber Hu 3- [= unter] 1208a, 229a, 336e; 11380a; IV 166a, 293m; regelmäßige jtem^er. 156öm; unter ber 11517a, 11131a || be^ ^immelö 11330a [beim Hrt. nac^jutragen], tu f. unter ] jebc [= jeglid^e] 1372a; injeber II103e; in jeglid^er [= jeber] 117le, unter j. 111511a J bie falte 3. I (336a) 356a, 362m: in ber f-cn 3. [= unter] 1441m; II91a,483a; bie fübli^e II124e; früf;er trc^if^? 111457a, trc^ifc^e ^robitcte I27m-28a', unter ber I321e-2a, bi« jnr II75a :| Hängens, (pl.) 1203m, 244e, 477a II bie nörbH^e3- [a. gemäß., tcm^>er.] 1374m: in ber n-en 3- 1343m, II88e; in unf(e)rer u. 3. I23a ((gntbet;rung), 144u, 359a; IVll8aTi>ic ncrbifc^e I9a || ^araMeII251e-2a*, rcgelmäß. f. Stem^^er., 9?egen f. gemäß., fc^eibenbe f. Keine *^(aneten, jübfic^c f. falte (!• Sem^eratur IV80e: regelmäßige f. ^eiße T bie t e m V e r i r t e 3. [= gemäß.] 1 297a : in ber IV 330m, in b. nörb* liefen II88e || terreftrifd^e [= (Srbj.] V9a; unf re f. gemäß., nörbl.; unter [=in] f. gemäß., I^eiße, falte; öerfc^iebne, -benfte, jcgi. || Jjerf^iebene(pl.) U91, IV634ra, V(88m): in to-en 3. [= unter] II233e, IV88m, V93a; unter t-en 3. 1359a, II 76a; IV 172m, 561m ; V92e J nuter bcn teifd;ie* benften 3. IV 3e J nad^ 5>erfc^ieben[}eit ber 3.* I446c-7a j| njarmc I(336a) 3oD - 3iit; 1267 300- (gried;. = Silier-): zoognosia I487ra || 3^1^ legi c [^.] (= S^liiev fimbe) [f. Ariftoteles] 1450m, U 191-2: kfd;ieiknbc I 39e, 5öe; U92e; gcrti'd^vitte geBemmt 11400a, [^;sev)oiien] U315e]^. Bceloge 11 390a, 463eje. jcclcgifd; 1487a; II 31 4e, 428m: S^avaftere 1286m, ^ov= fc^iiiiOcn IV538m, Äciniseid;eu 1284a, 2)ktevial 11192m, mmm II .519e, Seife II428e, m\]cn II 191a .|| 3oo^^^Vt \69m,90e; pl. -en 1 168c :| 3i^ctomi.e II216e (ijevß(eid;eiibe) ■*paramo tooii Zm-aca {'?flm-®xa\\.) IV556e | Zoroafter (Znraliiuftra V2üm; Zerdufeht II 99a, 132m): Sl}J}ve[fe U132me, [eine (gvfd;eiming II 99a, Üteligien II132e, ©ein it. 9fJid;t[ein \{20m), ^\m\d)c V(20m) :| Aleffaiidro Zorzi II 493a (mondo novo di Alb. Vespuzio 1507), jcttig IV304e, Zouzenius 11120a ((gd;olieu 311111 Antara) | Zoyapanco, Zoya- tülan (bei dbia^^a) I469e; zoyatl (niej.*. ^a(nie) l 469me . Zfcheila {U\ 9[)?ei^cii) V68m (®ranit) *3itd;tmittel 11418a | 3iic!eii f. ?id;t; jiKfeiib I 200e (^(anniien), 3a (@tvaMen); 3i^cfuiigeii 1 185e || 3iicfer [51.] (aiid; in comp.) \lWlm-2a, 425me: SIrteu II425me; aiK^ ^kmtMit^ II 189m, 401 m,e, 425m; ©ä^nmg 11450m; -fanb II401m,e; DZainen ü fäUig [[. Sntbecf imgen , (Srftnbiing, iictliirenbig] II 265m, 344e, 441a; III 7 le, IV 521m: ivaf^ bem ^Imidjtn 3. erfd;eint [= [d;einenb] I98e, [3}tiB* h-aiid; be^? SScrt?] III45ie; iiid;t 3. III24e, 431e; 3. fd;eineiib [= erfc^eiiit] II5a, 288a J3iifaüige§, ba§3-e [f. 9lct^lreiibigee] 11163m J 3) Sufäriig* feit I32a; pl. -eii 111468a; IV288e,369e || 3iifliiffe IV 35m [im 3ii* nerii ber (Srbe]; 3ufiir;rimgtS-(Jaiiäre (= 3uleitimg) 1277a, 459e; IV246e II 3iig I417mll [krgmäim.]: -ftein II517e; riad) unten 11501m; III 18e, 27m, 597e J plur. 3üge [f. 55erg, gelb, ©etnrge, §eer, S^rümmer n. a.] 31- (= gatirten, ©änge n. ä.) [O] II173e, IV357a; 33. (traits) II391e-2a: in atigemeinen II 212e, 380m, 396a; einselne II 93a, ber gifd;e II 063m, grc^artige 11346m; ^aupti. II144e, 392e; in 3-en IV0358a, mit !iir3en 1378m, fd;mafe IV^253e; mit ti^enigen Il47m, 157e-8a :|| 3ugcinglid^ [l ^ccba^timg, ©vbrinbe, Seit] 1 192m; IV 7a, I49a, 390e; mit bem dat. ber ead)C II377e; III 22e, 324m, 626me: 53erg IV 539a, macl)en 11292m, fd;lrcrs. IV555e; nnö 3. 111401a, IV80m; 3. n?erben 11204a, 11124m Jbac empirifd; 3''g^"g^i<^^^ 1 60a J 3iigänglid^f eit 11336m: [e, ?anbee] 1471m, iingleid;e IV217a jj 3iige f. ^\io^; 3ngeiranbt: [einer @ad;cl n6öe,79m, 127m, 153c; III 23e; 3ul)örer III 555e (sg.) 1268 3^1^ — 3^1^* [3n?nnft [[. S^evganöciikit] 11 {586am): mU IV 83a, toerfüntigcu III 468a, bev 3- öorbebaltcn III 44m, [ber gertfcfjvittc im Sßiffcii] U 400me ] Zuleitung (= Biifiil;niiic5) IV396.'., 416m, 513e: -^c-Älüfte IV492e, ^v-®pnltcn lV502e Zumbalica (§iigel [luni Z. [\ 365a] 4 2)2ci(eu @ i)om Cotopaxi IV 5ö4?ne, 6m, 477m; 6ei Lactacunga ... IV 577m) [53im^[tem, S3imcfteiu- «Brüc^e f. be|. als 33. imb S.J 21. (^iigel ii. ©egeub): (Svkbimge-Ävater? l\366m', gebaut 1". SSimeftehi $? ; aiibve ©ebirgeavteii IVSööa,m; ©limnicr f. ©im^>ft., §äiifev f. Simeft.; ^odjebene babei, §rl)e IV 365a; $?age IV 364m, 5a; (gteinbvii^c [= ^Bniic'ftein-^viid^e] IV 366a, 577m ] 33. 53 im ^* [tciu (pl. -ftciiie*): ^Sefc^affenbcit IV5ö5me, 577me; 53eftanbt(;ei(e IV365e (639m), 33lccfe IV 365m, -53nic^e f. bef. aU(£., eut[ter;img (n)c{)cr biefe iö. foiiimcu?) IV366me*, bauen gebaut f. ^Lactac, eiuft gefd;mcljcn IV 364e, ©liiuuier l. -Sagev, §äuler bat>cn [. ^Lactac; bte @tabt Lac/a- cunga tocn beul 35. gebaut IV36ie-5a (§au]ev), 577m; -Sagcv [= -33vüd;c] lV477am,a (©limmev in ibncu); uugebenre SDiaffe IV364eJS. Simf>* ft e i n - 33 V ü d; e (uutevivbiic^e IV 365m , 639m) [= @teinbvüd;e , 33-2ager] IV[364m-6, ^. 577J 365e, 6m: mbeitev IV 365m, bem Cotopaxi fvemD IV366/n; ?age IV 364me, 5a,m, 6»i; @d;ilbevung IV3ö4m-5a, etdleu IV365m; Siefe IV364e, 5a; ungelieure lV364e *Zumpt 1) Aug. Wilh. (geb. 1815) 11 iOÖme (Namatianus) 2) Carl Gottlob (1792-1849) II422e (3eit ber ©liiubuug üon Carthago u. Gades)', 3una:^Mue [[. maguetifd;, 2:euipevatui- , Siiime u^ i^iele 5lvt.] IV 315a, pl. -en III602e; 3iiueiguug 1374m, 3uu[t3U)aug I 37e || Bunge 33. (= (Sprache) 11180e; 31. (eig.) pl. -en Il57m (tauienb), V87am (-ftcine) Täüugelnb IV531a :|| Zuni' (9ieu-a)?ej-.) [pueblo de Z. IV597e:i; f. bf.] IV[597e]: ba« aiU f. pueblo; ©ebivge [= sierra de Z.] IV438e (beim pueblo), 597e,e (Abfall); ba§ je^ige f. pueblo, paso de Z. IV597e| pueblo de Z. IV438e: ba§ alte IV597e, ©ebivge babei f. ©eb., ba^J je^ige W 597e\\ :\ Sierra de Z. [= ®ebivge] lV^438m, üulf. ©cbiet IV 597e, babei ber berfteiuerte 3Salb IV597e, n^eftlic^ öcn Z. IV 471a || Juana de Ziiniga (©emaMinn be§ Cortes) II 309e, Zupia = Supia \ Zürich: 53veite IV39e, 2uft I360e; adj. 3ii vidier IV 406m [^]3er[.] J Sarb. Zurla (Pla- cldo, 1759-?): @üb|>i^e Afrikas I11347e-8a; ^Bcvgeb. ber guten ^off«- nung (9^ame), Äarte bcv? Fra Mauro 11468a; viaggiatori Veneziani, Dieifen bev ©ebriiber Zeni II 131m jurücf-, Burücf- (*): -bleiben* III 85e | -fiir;ven auf, gn ettt^ag (= rebucireu) III lOe, 16m, 22m; -fiilnen* V12e, -fiihung* (= ^ebucticu) V13m (auf) :| -gemorfen (= reflectirt) f. 2id;t, !i!id;tftrabl; -lebrenb II 342m (in fic^), -nebmen f. Hnfidit, -ftiablen f. ?id;t, -treten* f. 9[Reer | -\x> e i d; en II o37a(;iuuner niebr); -n:eid;en* f. Stquinoctial-^unfte, 9Zad;tg(ei(^en, ©clftitial-^unfte :| -njerfen* -n^erfung*(=9Uf ei-ieu) f. ^id)t; -tt)ivfcuII310a 3iif — 311^1-^ 12G9 3ufantmcn-, jufammcil- ((e^teveö bm-c^ * kj.) [f. sec. gn:VVMvt]: -53e- ftel;eube(bag) 163m, -faffeii II205e, -flicken f. llmvifK, -jieküt* I U9a, -gebrannt* IV4a | -geriinieu* 1403a; -geromieu* 1 124e, III 164e :| -ge* [efiimg 1296a, -gefintert* IV519a, -gefegt* I356e, -(lalteu* III ine || — 3u[ammeiil;ang [f. 53ege^cul)eiteii, (Sveigiiiffe, Srfd^eiiiimocii, foomiftf;, Gräfte, 9^aturev'd;eiiiini(]en, Crgnuifd;et^, '•pruiiUMiieiie, väimilid;, 9?efi!ltate, 5öulfaue, 3ßelt; ii. a.] 124a, 140ell, lö2m, 412m; III381e, 403m!l, 555m; lV20e, 34a, 38a, 75a, 114a, 125m, 174m, 225a, 456m, 465e: genetifc^ev I 443a; lV214a, 254o, 392m; gefrf;id;t(id;ev [= [jiftüv.] I381e; I;iftevi[d)ev [= gef4)id;tL] II387e, V66a; ibeeüer 1656 ||. innerer I67a, l70e; 11114a I miiiger 11102e, 111347m, iy85a(116a); iimüjfter 1332m, 353e, 8e; II 90eli5-roö III 14e, 9?:(^t-3. IV2l7e; iiottwenbigcr I37m, 353e; mmie»» rifc^er IV68a, rationaler I65a; nrfüd;lid;er I23a; 1114a,e, lUa, 278e; IV 4a, 212e; jär^er 1269a :|| -Bangen* IV 116a (innig) | -Bangenb* 11305a, IV596m: nnjnf. IV 203a, 358a, 429e, 571m; V31a, 42m — 1| -Kinfen 1 377e, -lanfen 11363a (öon ^clf); -lekn [f. ^flanjen] II36e: ber 3?i:lfcr I384a ((angeö); -fd^arenb* f. ©Volten; -fe^nng [f. d;emifd), ®el>irgx^arten, ©eftein, ia^a, :i!nft, niiiieralifd;, niineralogifd;); n. me(c 5(rt.] 1282a (meda^ liil^c), II1613e [d;emiid;e] l-ftelhing III6a, IV 306a; pl. -en O IV 234e: ccntraftircnbe II 4m, 95a, 98m; inalerifd;c 1196a :| -ftcfi f. ^^dU lör^er I -treffen [f. üV^atriMpov] 11338m: ücn llmftänbcn III 71e (534e), i^ou 33er[)ä[tniffen II 190m J -irirf cn [f. Gräfte] \ 162a (^en C'^itnnid n. (Svbe), 304m; II206e; IV 16m, 305a; -n.Mrfcnb* 11232m, IV16e:| -3iel;nng (= dentvaction) f. (grbe, ®elnrg(?arten, ©efiifje 3n[tanb [f. ^^Ig.qregat, S)inge, fricblid;, irbifd;, Äör^er, iWenfd), Siffen; au^erbcm fcBr inele ?{rt.] II 147e, 373m; III 332me, 450e-la; pl. 3n^ ftänbe(*) II25e(143m); IV17a, 29m || 3iif.: bermaUgcr [= jetziger, gegemr.] I85a; IIi 39e, 234m, 534m, 565a; lVl48a | bnrd^lanfen* [f. SDZaterie] 199m, 232e-3a; -lanfeno 11145ime* (ivir fennen [ie nid)t) :| ent<» gegengefet?te(r)* 1199a*; 11129a, 201 e, 452a; ej-treme* IH452a, IV 17e; frühere [= i.>orr;evgeri., 4^ ^nimit.] Iö5e*, gegenlrartiger [= jetziger, bermal] 111588a, glän3enbcr III 534m, gleid^artigc III 29a*; jel^iger [= gegcntu., bevnial.] II 398e, III 545e, IV242a; mangelBafter [:|: nnüctl* fommcner] 111588a | iDlitte(snft.* IVll7e-8a, 370am; nütttere(v) 3. 1 18a, 341a; III 43m*, 62ö.; IV 236m* :| neuer I87m, nid;t nctljU^enbig 111300m*; primitiver [:{: frilf;.] 1341a; 111144m, 510e; nnglei^^avtigc 11129a*; nni)pII!ommener [:|: mangcIKJ II 93a; III 24a, 102e, 397m; 23erfniiVfnng I11312e*, t»evfd;iebenc III312e*, bcr r»crf)crgel'enbe [= friidere] 111569m, ivcd;felube 111488m* *3Hfticm IV 555a; 3iiftvcnning 1322m, pl. -cn IV330m :| juüerlaffig f. 53ecKtdtev I 3uücrfic^t I32a; 11316m, 350a: III 14r!, V4m; Jnl^er-- ft(^tlic^ 111573m :| 3mvadv? 11202a 1270 3^M — 3tüi *3mang 11 lOOe: einigt II234e, 3. liebenb II 24a, mtlitärif^ev II 217m 113 wecfn235e; IV6Ja, 78a; pl. 3\uc(fe (*): -begriff III 15e, U' ftimmtev IllööGm, (Sneic^inig (Sine? I 385e; erbal^enev I37m, 1183m; n-nfter 111104a, (SiTetd)i!ng f. dhm, bor erfte I37ra, großer 111104a | F)i3f;eve II183e*; r;ei^fte(v) I 55m, 68a; V7m*:| innerer I37m; ber le^te I82a, IV65a; ber näd^fte IV63a, nü^üc^e ni27m*, aMcI;tige IV319e* 1| gmetartig V70m ||3weife( [1)] sg. IU64m; III 125a, m, 335a; IV89a, 288e,532m, 545e-6a, 591e; plur. (OO) 1426a, 435a, 447m; 11187a; III 50ra, 83a, 234e, 263a, 288m, 493e, 519m; IV 182a, 481e, 8a, 538a, 611e; fein IV449a, neuer 111220a; -fiid;t n40a, 611a 72) jliu'ifelOaft ... 111518a; IV 161m, 529e-530a, 601a, 3e, 624e; V45m ] 3) jWeifeln I 17e, IV114a; 4) jn^eifelnb 11387a -H 3tDeig [f. Ämift, ehalte 11. a.] II 129a (afcgefonberter), pl. -e f. S3anm; ^'mcxQ [. 53irfe | 3^^i^^c^' -Sffer IV210e (2ln6bi'.nftnng), -I^äiite nil65a, 5?evniinbermig beö SRagnctif^muS bnrrf; bie 3n?. {V210e, mit 3-n (pl.) reit^en IV210e :] 3tt)ie|>alt [f. Sie«» mente] 11217a ||.- 3n)iüinj] % (eig.) f. «Berg, 35iil!an || 33. 3iüi Hinge (@tern6ilb; (at. gemini 111205m) [f. Caftor]: güfee 111158a, füblic^e III 158a I (Stern III 205m, 581m: -grit^pe III 529e, 33ebc(fung eine« (£t-3 burcl; Jupiter 1391m | [einjetne (Sterne] |: a geminorum: 2)e)}^el[tern III 291m, 5m; VlPJe (@(em.) :| y III 139e, S III 141a, 5 III 141ra; f : gell) 111235a; i^eranberlic^ III 235a, 8a, 249e, 250e; ^ 111141m, l III250e, u 111141m; V, V III250e; 9^. 38 I 152e 3lvi[rf;en- [f. secimdum: @^^oc^e, ^anbel, Älüfte, Leitung, SDZcnat, Störung]: -glieb I307e,452m; -gficbev I294e; I11571me, 5a; IV 255m, 415e :| -Innb II 198a, -länber IV 269a; Hnmfte IV 151e | -räume [i. 53erg, 'Sultan] III 23a, 282a; IV317a, 531m; sg. -räum O IV 430a: lange 111587a, IVl74a :| -fd;ic^tcn I274e; -ftaticnen II 269e-270a, 8a; -tbeile 111549m; -3cit IV109all, -Seiten IV624m (lange) 3tvift (4: Streit) [f. ^Bürger, (SIemmte, Mamille] 1218a: ber nralte l 373m, 11 75a 3nl)ttlt9-!(clifrriri)t gortfeUung ber rpecicUeii CS:cgebiüf[c ^er Öcobad)tuni} in bem @eBiete icllxitifd^cv @ t f c^ e 1 11 iiiiö ctt* &inieitnn^ @. 3—18 unb 2liim. 1—12 ©. 19—22: Üt^er bcn 5ten S3aub iinb fein SSer^ältni^ jiim 4ten imb biefer Beiben 5Bänbe 511111 Sten, irie üBev ben 3nBalt biefer bvei SSäiibe (@. 3-4); Urfac^ ber ^Serjcgening biefer bvei 53änbe imb ber ^liiSbcBnimg be^ f^ecieücn jtBeilg jii brci 53äuben (@. 4-5) ; rüdBIicEer.be ^etrac^tiino üBer ben ^(an meines Söerfö unb bie mir in i^m geftecftcn ©renken {^. 5-6) [^Tnm. 1 (g. 19: 5lviftütele§ aU entfc^iebner SSevtreter ber (Srfa&rung, ein benfenber (Sm^irifer], 2)ie Sliif^aMiing meiner S3eftreBriiiC5en gieBt iBvem SBefen nad; imi-^ermeiblid^ ÜBcranlaffiing, an bie SBejieBitngeu in mahnen, in n^eM)en ba6 bcn mir SSerfiic^te ju ben SSagniffen einer metavBbfifcficn S'fatnrlriffenfc^aft: jn bem fielet, \va§ tiefe S^enfer 9'Jatnv^.^^itcf4^Bie im ©egenfa^ ber '!|?Bitcfc^^Bie be6 ©eiftcS nennen (@. 6). 3c^ BaBe frfien fvüBer freimütBig erflärt, ba{3, trctj meiner großen Steigung gn 5?erat[gemcinevnngen, mir bie Slnffteünng einer rationellen HBiffenf^aft ber D^atiir (eine D^atnv^BilefovBie, iretrfje ein t^ev" nuuftmaßiges 93eg\eifcn bev (Srfcficinnngen beS 22}e(tatl« fei) ein BivBer nn*: erreid;Bave§ UnterneBmen fd;eine; näBeve^ üBer bie UnBeftimmtBeit nnb (gd)vrierigfeit bev 2(ufgaBe einer tBcevetifd;en 9'^atnvVBilc'f'^V^ie @. 6-7 nnb * 9lii^i]Covbeitct tom $!vüf. Dr. ©t. JPiifrf)iiiaiin (ober, in tcm eigcntlidjcn iH'eile, \;e;u ^lutii tcS Jvi.'6mc6 ia tcn 3)»imt gelegt). I -[272 3nt;aIt^^-Ü6evfic^t. 2Inm. 2-5 @. 19-21 (tüaS fid^ noc^ aüen ©efe^eii cntsic^t @, 6, \X\\U' faimteg @. 6-7; n)orauf bie gorfc^img 511 vid;ten i[t, €toff-33er[d;iebeiiI;eit uub (Stoffii^ec^fel bei ben ©rieben ®. 7) [5tum. 3 @. 19-20; ^eraflits 2ln[id;t, ba^ baö äöevbeu in einem kftänbigen Uni[d;(agen in ba^^ ®egen« tl;ei( befleiße, i)on einem beftänbigen Umn^anbliingg-^voce^ im SBcitaü, Übergang bom ©ein gmn 9iid)tfeiu unb jum SBerben @. 19-20; ä(;nlid;c 2Infid;t bei 5lriftoteIee nnb Berbuf^t e. 20; — Shim. 5 e. 20-21: be« Slnapgoraö Slnfic^t i)ün Dielen ijevfc^icbcncn Uifteffen, i)cn ber erfd;iebeuen 3^r?eigen bec 9iatnr= lüiffene in biefer (c^ten 3eit ©. 9-13 unb 5Ium. 9-11 @. 22): in ber O^tif unb ber $!cbre i^em Sid^t (@. 10), in ber 'ißI;Vfi! unb tbeoretifden (Sl;emie (®. 10-11 u. 5lnm. 9 cn bem SZid^t-Öelingen einer genereßen 3«^"ii(^fiilH'ung ber pb^fi^atifcben (grfenntniß auf ^rinci|.nen ber tbeoretifd^en 9iatur:|)l;i(cfc^^r;ie gerebet Ija^c ; fc barf bieg baö i^orfc^en na^ ©efe^en unb bag ©treben naä) (Eaufalität uid)t minbern (@. 13); ^eifpiele baiuni, iv»vii? in biefer SBeife geglüdt ift, Srmutbigung babnrc^ (®. 13-14). — dhiw 5(nfid;t über bie urfprünglic^e iBebeutung nnb ben Urf^rung be^« gried)ifd;en SBcrteg -Aoönog: nad; 2eo 'SRet}iv (©. 14-15 unb 2tnm. 12 @. 22), nac^ SBcdb (@. iö-lS). 5lbrer)nnng ber 5Hac^ftd)t, t>ie(mel^r 53itte um ncd) größere ©tieuge gegen mein iißerf; Srrigeg, ba§ fid; eingefc^Iid;en baben fann; irag 3rrige8 gu nennen ift (@. 16). 33eiftanb, ix>eld^en mir ^rcfeffor 33nfc^mann bei ber Sirbeit be6 cv sn'-alt^Ukvfiri^t. 1273 ilocmog vjefeiftet ^at; eben fo meinem ^nifcev: feine gortfetJung tocn teffcn 5(vbeiten nnb feine eigenen Sivt^eiten über amerifaniid;e ®Vvad;en {bvu(ff> (6. 17-18). ®ftlu§ bcö 3ü)citcn ^bfc^nittcö teüiirifdjer ©rid;einu]igen, tüie fie fid; offenbaren in t)er ^eactiou bc^ 3nncren ber ©rbc gecjen i{)re Oberflcicbe nüttelft ber 3:l;ätigfeit bcr 2Jul falte 6. 23—48 nnt) ^Inm. 1—47 ©. 49—56: S)ie ünlfanifd;e 2;iHitigfeit n^irft nid)t b(e^ nnm\inbelnb nnb gevftevenb, fonbevn and; bilbenb babiac^, ba^ fie fefteg ©eftein bertcrbvingt; bieje ^iltungi").n-cceffe nnir ©ebivg^arten, bnid; (Srftavvung pffiger ©rben evjengt, finb im 4tcn 33anbe bcfd)vieben: nnb fie finb, nad) il;rer ^ufammenfe^nng in iO^ineval - ©ru^^^^en üertl)eilt, bcrt gefc^ilbert n)ovben (®. 23). — 2)iefe tonlfanifc^en 33ilbnngen be§ ^cften finb bic-lveilen buvd; SBaffev-Svgüffe nntcrtn-cd;cn, lreld;e t^eillveife rein nietecvclcgifd)en ^t;änemcnen, bem üulfaniid;en ©ennttev, beijngäblen finb {cn ®uabelcu):c <£. 25-26); auf bem geftlanbe be§ DZenen (£cntinentÄ, ücn DJcrben nad; eüDen, @. 26-38 nnb 2tnm. 8-26 ©. 50-54: auö ben S3nlfanen i^on 3)Zej;ico (®. 26 n. 2inm. 8) nnb Sentral-5(merifa (@. 26-27 lu 5Inm. 9, 10) )laä)x\d)t i?on bem 9J?o\^a - Stuf^brud; i)cn ^^elilco mib bem großen (Srb* beben i?oii 9iiobamba 1797, meine Ühc^ric^ten über ba§ babei i?ernüin* niene Oetofe]); Söaffev- nnb @<^Iamm - 5lu§brüd;e a\i§> bem S5nl!an ton Slntnco in SOili @. 37-38 nnb Slnm. 25 @. 54 (55imöftein @. 38 ii. 2Inm. 26 @. 54); — im alten Scntinent: in din-cpa @. 38-40 nnb 2(nm. 27-31 @. 54-55 (am 35e[uü nnb ttna ®. 38-40 n. Hnm. 27, 28 @. 54, in ber (Sifcl @. 40 n. 5Inm. 29-31 äf)venb ber Sln^brüc^e bcn ^nlfanen geblieben; (Srövternng biefec^ ©egenftanbe«, ßntiincünng i:cn freiem Söafferftcff ®. 45-48 nnb 5Inm. 41-47 @. 56: allgemeinem @. 45, meine frül'ere (Svtlärnng eibnn;]en von ne^^tunifc^em nnb önlfanifc^cm ©eftein, exogener nnb enbi gener, üulfanifc^er nnb plnto* nifd;er ©ebilbe (e. 59 nnb 2Inm. 6-8 ®. 86). Über ben g^iamen nnb ©Ott ^Inton (@. 59-60 nnb SInm. 9 @. 86); über ben ©ctt tee gei:er?, §epl)ä[tn« ober Ü3nlcanni=, nnb ben Übergang feinet 9?nmenö ar.f ben fenerfpeicnben 53erg («S. 60-61); ber ®ett ^Intcß {<^. 61 nnb 5Inm. 10 @. 86-87). @v^ ift eine glüdlid: gclge be\5 früben lviffen[c^aftlid;en gcr* fd^nng^geifteS in Stauen getrefen, ba^ bort bie frübeften geoIcgifd;en 53c* trac^tungcn ber Sagcvnng^folge örn @cbiment[d)id;ten jugen^enbet tüurben, unb im allgemeinen bamals gu üiefultatcn filierten, bie mit bcnen nnfercr jetzigen @ec(cgie mer!tt)iirbig iibereinjlimmcn: Seonarbo ba SBinci, gracaftoro unb Silber (@. 61-62 nnb 5Inm. 11-13 ®. 87), Steno (@. 62-63 unb 2lnm. 14, 15 @. 87). Unterfnc^nng ber I)i[tcri}d;en grage: ju ix^eld^er 3e!t in bem Satein bcö 9)?ittelalterö cter in ben ri:mani'"c^en (Sprachen taS SBort S^ulfan guerft für feiieripeienbc iöerge gebraucht \rovben ift? (@. 63-66 unb 5lnm. 16 @. 87). — ©eclogifd^e 2liiftd;ten, n^elde ba6 Sluffinben fcffiler crganifd;er iD^cerprcbncte in ben @eftein)c^ic{iten friil) bertoor* rief, unb ibr (Sinflu^ auf bie 9lomenclatur (@. 66-67 nnb 2Inm. 17-20 @. 87-89) [9inm. 18 ®. 87-88: $?inne'g ^erraffen -^F;anta|ie, nac^ n?el(^er bie §oc^ebene i)cn 2Ifien burcf) generatio primaria a\\6) bie erjlen lebcnbigen Organismen ergengt leiten feü ®. 87-88; ber (Sinflu^ ber §cdiebene auf ^flansencultnr unb i?ä!te bc^ ^lima'ö n?ar ben Otiten befannt @. 88; — 2Ium. 20 ®. 88-89 über ^teno'ei Sei! de solido]. — Über nr anfängliche ©cbirgvarten: meine 3ii^"i^tfuaf;me biefeö 5(u^= brnd§, bie ^au.figfeit be^ eruptiPcii (5^araFtev§ unb jüngevcn 35ov!ommcnS fDld;er ©ebirg^arten (®. 66-68 i:nb 5lnm. 21-24 e. 89). S)ie ^Ibivefenbeit foffiler ovganifd;er (Siu[d;niffc in eruptii) enbcgeuen ©cHrgv^arten bere^tigt nid;t ju bem (^c^Iuffe, bafj ibre Hu'Jbrüde ber 3*-'it ^c'^" (Sutftel;ung ber £l)iere nnb '^flanjen augebcvcn muffen (®. 68 unb 'Jtnm. 25 'B. 89-9")); über bie Unterlage ber @ebimentär-^ormaticnen uut ältcften eruptii^eu "^lU bungen (@. 68-69 nnb ^Inm. 26 , 27 ®. 90) [%im. 26 : Secpclb^ Pen 53nc^ 1822 mir, bei ©ctegenbeit ber (Sanjacoli bei •prcba350, au^sgcfprcd;ene 3Infidt tion ben ältcften ©cbirg?- Formationen i^or alter orgauifden Schöpfung]; fcffilfreie @d;id;tcn fiub ni(^t nctl;iiHmbig projcifcf> (@. 69 nnb 5lnm. 28-30 @. 90-91). S^iaumann über ba^, ivag man primitiPe Formation nennen fann (@. 69-70); bie Pormal^ uranfanglid) genannten ©ebirg^oiten ben?al)ren meift ibren ivefcntlid; plntonifcyen (Svuptiü-Sbarafter, J276 3u^aU^-Üterfid)t. jvi fie luevbcu hl einigen Örtüdjfcitcn alä iintgcivaubcltc i2ebinicntfd)icbtcii erfaiint (s^veiartigeß ?Xiiftvcteii bcr ^Iutcntfd)cj; gcvmatieii) @. 70 imb Slmiu 31, 32 @. 91; (Sifläniug biefer 2)^etamor^^rlcfc 2. 70-71 unb 2{nm. 33, 34 ®. 91 (fi'mftlid;e ^evi^ürbriiiguno Den äJJineralien «S. 71 [5Ium. 35 @. 91-92: ©aubvee luib @enavmciit ükr bie fiiufilid^e ^eit^or- tringmig ber SD^iiieralicii im 35ergleic^ gii bcr biivd^ bie 9^atuv]). — 3üi* [id;teu bev toergleic^enben ©colcgic in t>erfd;icbciieii ^kilcn ber (Srb-- fläd;e cn ben ?agerimg^'i)erl;ältniffen bcr jnfaiiimcngeiel^ten ©cbirg^arten ; Sbentitat ber Slffcciation nnb bagegen Sben* tität ber Dieibnng, bagu Sbcntitnt eingefd) (offener organifc^er ©ebilbe: beibe letzte beftimmen bie gormationg-^v^en (@. 72-73 nnb 2tnm. 37 @. 92-93); irie in ben ©ebivg^arten einjclne ü)iinera{-®:^>ecieg in ifjrer ßufammenfetJnng, fc bleiben fid; aiic^ ganje @ebirg^fd;id;ten ober fe^r jnfammengefet^te ^^or* mationen in Übergangen nnb ^agernng iu l>erfd;iebenen ©egcnben ber ßrbe gleid; (®. 73-74 unb 5lmn. 38, 39 @. 93) [$Inm. 38: (gtcüe berfelben ®d;rift über ben aümäligcn Übergang bcr Formationen nnb ©e- birg^arten in einanber burc^ innere (Sntancfhing , befoiibere über bie Um«= tvanbinng bg§ \2d;iefer§]. 3itf^"^niengefe^^te Formationen: ^etrogra^I)ii4)er 2Bcd;fel, ^^eriobifi^e Sßieberfefir , nnb aümäliger Übergang ober ^Mlnbircn einer großen S3eränbernng {erfiri)t. 1277 @. 96), ta§ @raiiitit-@efteiu um bcii ^cIi}n.^an-See (^. 78 iiiib 2tiim. 48 @. 96) ; geid;id;teter ^©vaiiit i>cn (Savncaö ((S. 78) [©teile an« meinem 2^agcbiic^ Ü6ev tiefen ©vanit unb tcrjüglid) i\Ux bie f;ci§c @vnnit-dietle bev aguas calientes de las Trincheras bei 'iJJortccaküo (?. 78-80 unb 2lnm. 49 @. 96 (t>evg(id)en mit ben aguas calientes de Comangillas tu dJlciicD ®. 80 n. $(nm. 50 (g. 96); ^ouffingaitlt über biefe Oiieüe nnb ibre f;ebeve Seml^evatur ©. 80-81 unb 5(um. 51 @. 96-97 (bcffen SJlittbeilungen an mid; über bie aguas calientes de las Trincheras)]. — ©ranit-33cbectuug mit ber ©cftattuiig eiueö (Svu^tiü - (Il;arafterei , ©vauit* mauern im öftlic^ien 2;r;eil beö 2IItai (bom Äolt^ir'an'fcficn (gee bis jur d;inefiic^eu Xsungarci) (g. 81-84 (ber ©ranit-Äcrjelberg 53iritau (£. 82, ber ©ranit in borijontate S3äu!e abgetbcilt nnb über jtbcufdjicfer gelaaert @. 82-84 unb 5Inm. 52-54 @. 97, ©ranitnuiuern @. 84 [unb 5lnm. 55 @. 97-98: über bie Oranitmauern an ber ©rcnje ber d^iuefifcben Xjun« garei: nadb bem Sagebud; l^on ®. 9?cfe (g. 97-98, nad) meiner Asie centrale ®. 98]); über bie beDonifd^e 9^atur bcö 3;:bonfd;icfere im eftlic^en 5litai (@. 84): bie ßinnnv!ung bc§ (Jcutactg f;at hier bnrd; gefärbte ©trei" fnng jur (2teiufd){ciferei ^Infa^ gegeben (@. 84-85) — — — — ßb. ^u[c()maiin @. 99 — 105: bie tetjte 5rrbcit beg ?Iutor^ an feinem SScrte (®. 99); Angabe ber Slbfd^nittc unb ©cgeuftänbc, Jrclc^c er ncc^ auöarbeitcr. n^oüte (®. 99-103); ^efdjln^, baß biefc^S ^^ebfenbe nid;t ergänjt lüerben fcüe (@. 103-104); über bie Bi^f'i^^ ^^^ biefem S3anbe unb ba3 Üiegiftcr (@. 104-105). ^2(ftronomifd)e 3»fn^^ ^'^^^^ ^^'^l ^^^^ ^xu^n§> @. 106 bt§ 119: fein Vorwort ju ben ffeineu Planeten ®. 106-107, 2:afel ber (Stemente ber 62 fleiuen ^(aneten janfc^cn 'SRaxQ unb öu^nter @. 108-115, alvbabctifd;e 5Berjeid;nungen baju i.^on 53u]d;mann @. 116-117; eine neue Sabeüe ber Elemente ber inneren (Scmeten (ftatt ber im S3b. IH. in ®. 571) @. 118, 2;afel ber «abu-SIemeute ber Xop^elfterne (ftatt ber im S3b. III. e. 305 n. 643 gegebenen) ©. 119. ^ie ^Hiriatioiioii ber mttgnetifrfjcn ^eigniij]: 2-|- Seit be^ 4ten ^aube« reci Äoöuieö in beö ©eu. Sabine t^eränberter g.^ffr.ng. an^ feiner engtifd;en Übcrfe^uug bcö Äoömc^ übertragen innn 1>rof. 58uf(^uuinn, S. 120-123. J278 3Tif)aIti?-Ü6evfid;t. gfegifler über ben ^o^mo^, int Sluftrage unb mä) hen 2lnmeijuiujen Sllermtber^ t»ün .gunibolbt .aufgearbeitet öom ^rofeffor Dr. Göuarb S5nfdjmttnn: (Einleitung: He ?age iinb SScrI;attniffe hei S)Jcgiflerö, bic 53e- jlinimimgen iiiib 35evorbnungeu 5l(e}.-anber§ tcn ^umbolbt über baffelbe ; bie ©nnibfä^je', nac^ beiieu e§ gearbeitet ifl, unb bie 6inri(!^tungcn in il;m erörteriib; @. 125(127)-160; ba^ atcöiftcr 6. 161 — 1270. 3n^alt^-Übcrfidjt bee Yten ^anbe^ ©. 1271—1278. ^eric^tiguttocu unb Sßerbcffcrnngen jum Vten 33anbe ©. 1279—1283; 23cri(!)tigunoen unb S^crbcffenmöcn gu ben toter erften ^änbcn ©. 1284—1297: 5iini erfteii 33nnbc e. I28i-1288, 3um streiten ^nube ®. 1288-1290, juni bvitteit 53antc ®. 1290-1293, äum t'iertcii 33flnbe @. 1293-1297. 3um fünften ^anbe. 3n bcr Ginleitung jum 9iegiftcr: @. 136 9]o. 28: bic jirei legten 3^'^^^ l;ot>cn tei bev SIiu'avBeitung il)re (Srtebigitng gefimbcu, unb V^ffeu iiid;t mel;v @, 141 3- 12 i>. u. ifl s^rifc^eu or unb y ^iujujufügen ; p (i)ovn unb in ber SJJitte po) = rh @. 142 3- 3 adde: 3)ie buvc^ 5IMeitniig unb 3iifö"^'"S"f^t5"ng sufam" mengeprißen SBövtev unb ^^ormen \)cv6er unb nad;I)er SIncmalien, Um- fteßungen unb 5tbu:eid;ungcn ten bev a!^>ba6etifd^en ^eific, ®. 143 3. 10 ftntt: „nMvb buvd; [nj [b]" lieg: „n^irb burc^ bic 3eid^en * uub ° fettnev unb im ganzen biird) [a] [b]" €. 145 2J?itte i>or ben Sorten: „3)ie 33crirei[ung gefd^iebt" ift boö neue SJJittel %\\ eiivä{)nen, iveld^e? id; im Ütegifter ijcn bem SIrtüet * @d^nee an in ben grcf^en 2(rti!eln angeiranbt l;al>e: inbem i^ nac^ ben atigemeinen ©teilen bie ^^ar all eleu (Sörtev unb Slu^bvücfe gleicher cbev älmlic^er S3ebentung) in ben ©liebern unb 3iifät5en , unter einer laufenben ^hmimer gru^^nrt, in al^l;aBeti)d;er golge aufftelle; nnb biernac^ in ben ©liebern fell'^ft, ftatt ber langen SBieberbcInng ber anberen gleid;bebeutenben Sßorter Ijei ben einzelnen, nur furj biefe 9himmer \\\ citiren bäte: ,,[[. ^^ar. 3]" cber r/[*^ar. 4]'' (ivenn bac SBcrt ba^^ C^H^tivoi^t ber Stummer felbft ift), cber (fur^): „^^. 5]"; biefe Station muß aber \\\x S3enutjung ber bort jnfanmTeugefteEten (g^nout^uui, für bie ©etinnunng be§ ©aujen be« 33e* griffet^ auf f orbern. erf.] = ^crfonen ober ^erfon'' @. 160 3- 19- ba§ treujc^en X bient and) im allgemeinen ju Untere fc^ieibungeu in 5lrti!eln unb ©liebern 1^280 35cvlv[[cviiiigcu ju 53aiib V. 3m üietjifter: (Sd() erlaube mir l^icv atle bie deinen 35erte[feriingen tocvsiilegeii , irelc^c fic^ im Saufe ber 5lvbeit ergeben ^aben inib bem 9hi^en beg 9iegifter§ tine jii feiner ^erüoüftänbigung bienen tonnen; e^? finb faft ancfcfilie^Iid; fleine (Srgünsungen bnrc^ ißerfe^ung ton einer @tet(e an eine anbere, t'crsiiglid; i-ion einer f^\itereu an eine früf)ere. — 2)er Snri)ftabe a. bebentet adde, b. I;. füge binsn.) @. 169 B. 5 ü. n. ift „Sro^en-" ans bem fpäteren Strtifel (e. 1125) ^ierber gu öerfeljen ®. 174 3« 10 i>. n. a.; Pedo Albinovanus f. Pedo ®. 184 Wüte: mä) „^>ertngief." a. „; ^crtngiefen IV 640a" „ 3- 12 l\ n. nad; „^Infcmmlinge)'' a. : narf; 51. fintbenb IIo4e-55a @. 185 3. 7 ^Tnfaug (nac^ „XrcpenlHnbev") a. 1432in „ 3« 8: jtroi-^entänber, -tvelt finb (i:cn ®. 1125) {)ierber jn berfe^en @. 190 3. 5 nad; „^biere" a. 11304a; and) finb 2 (stellen „XvcVen* Jone" i?cn S^ro^en (@. 1125) l)ierl)er jn nel^men @. 199 3- 12 ü, n. fmb „(-meere)" unb „(-lanb)" nmjnftellen, unb eS ift l)injn3ufügen: „; [einjelne Sänber] lY 99e-100a [^to^cgr.]" @. 212 3. 17 bei „fd;arffinnige'' a. I445e @. 214 3. 11 ftatt „100m, 5" lie6 „100m, 5am" en" au^ bem m-ti!el (@. 1125 3- 11-10 ij. n.) bierl^er ju nelmuni @. 225 3. 5 i.\ n. ftatt „Slftronomie" 1. „53. 51ftrcnomie'^ @. 226 3. 18 ftatt: m. ^Bearbeitung I. mat^. S3earbeitnng @. 242 3. 2 3U „^albmeffer" a. 1154a; n 3- 8 ^n „^avalleli^mn^" a. 1 126ni ; e. 253 3. 14 SInfang: ft. 11292m* l III 292m-5- „ 3. 12 t). n. tocr „nid;t felbft" a. : g!eid;^eitig I399e @. 255 3. 17 i). n. ift gn lefen: 0tefnltate [= (Srgcbniffe] I44Cm, II3m ®. 261 3. 21 i\ n. ju „(iMelb.)'' a. II 17e te I^ier ftebn ®. 291 3. 13 i.\ n. ft. ?lltertBum^iviff. l 5r(ter:bnm§-2iMff. @. 292 ayjitte „Cadmus'': ber i^cUftäubige 5Irt. Kadmiis ift bcn ©. 630 3. 8-7 i>. n. ^ierber 5U i''evfet3en @. 293 3. 14 „Calypfo'' ift bnrd? ben ^xt. Kalypfo bcn @. 632 fo 35evbeffeningeu ju 53anb V. 1281 311 evjianäeii: 1| Calypfo 2t. (^mn^)^e) 11105a (©rotte) | 53. (53*« tl flauet) @. 308 3. 4 ft. c^emifc^ 1. „S. d^cniifd;" @. 325 3. 5 tov aguas a. (öon S, Joß (S. 625): „»S. Joß de Co- mangillas 1444a" „ 3« ö ^- !'• "^^^^ 376m a. 560m 6. 327 3. 12 D. IL bei „@ef"tivn(c)" a. I389e; @. 329 3. 14 bei „ve^tlöiifig" a. 1 113e* . u. na^ „-Sl^älcr" lies: IV250a, 517e; @. 425 SD^itte (2lrt. *@vfd^ctnnngen 3. 3) ifl „pj^j^fifolifd;" ju [Ireidben @. 426 3. 13 t). u. nad^ „13a, 34m" a. V78m @. 433 3. 10 ij. n. „p^pfifalifd^e" ftnb anc^ üon bem 2lrt. (®. 872 3Kitte) ^ier^cr ju i}crfc^en, tuonacb bas ©tat in 3- 13 *>• "♦ wegbliebe @. 436 3. 1 a. ©trabten ©. 437 3. 17 (toor Fai/aQ a. Favorinus f. Phav. „ 3- 11 ^- "• "ö^ „«Sibirien)" a. : , 385e (Ararat) @. 450 3. 3 a. aöärme ber %l IV 53 Im @. 454 3« 1 ^' Übergang @. 459 3. 16 b. u. a. -flaaten II 433a (inbifd;e) @. 461 3« 12 a. Laurent. Fries ober Friefe [. Phrifius ,, 3. 13 rio Frio 1) ftatt: (mej. 2:bntranb) I.: (bei las Vigas) 2) a. (ton ^. 942 3. 5): IV350e, 91. 19. ^itmbolt t, J\o??nc?. V. 81 42g2 SJevbeffcrungen ju 33anb V. ®. 479 3. 20 ü. u. waä) „glu^" a. ^inimel (g. 486 in ber Übevfd^rift ift ftatt „f ©eognofie" 311 fetjeu : f geognoftifc^ @. 489 3. 9 itac^ ,,1805):'' a. Sllcfanbevlieb 11114a; @. 492 3. 12 t. II. „nienfc^li^e" ; biefe ©teile fieE)t [d^cn im 2(rt. *2«enfc^ (@. 755 3. 19 13. 11.) , tüo bie übrigen ftelin; in 3. 15 t>. lu a. nad() „Sultiiv)'': [f. STienfc^, nicnf(^Ii(i)] e. 493 3, 15 SU „Sr^ättgfeit" a. 11144m, berbanfe fie mit geringen 2luS* nahmen aüe meiner ^Beobachtung unb meinen S3emürumgen bei ber biel* fachen unb tief eingebcuben 33efc^äftigung , ju trelc^er i^ im Saufe ber 3eit berufen gen^efen bin: Don ber Slbfc^rift ouS beS SSerfaffert- öanbfd^rift an (f. 5Bb. V. @. 16—17) big ju ber üerbefferten 5luegabc beg toömoö, ivet^e icb mit Genehmigung 2(Iejanber§ öon ^umbolbt bom 2lugi:fl 1858 an bi« (Snbe ^uli'^ 1860 in ber beutf^en 53cI!§bibriot^eI ber 3. @. (lotta'fc^en SBu^banblung geliefert I)abc, unb bi« ju meiner 5Iuöarbeitung beS 9?egi|ler^ über bag 2Berf. @, 33ufc^mann.] ^erti^tigungen unb ^erbefferungen 3um er flen S3fl übe: [3cb bejeicfme (mit Übergebung öieleg Oeringfiigigen) mit einem @tern * bie 2)rucffeBIer, meiere in einem jnjcitcn, fonfl fe^r correctcn 3)ru(f biefeS SBanbeg i?orfommen; bie SSerlaggbanbhmg i>eranfraltete biefen 9^eu* brud balb nac^ betu (Srfc^einen beg SSanbeg, we'ü bie 5tuflage fd}netl Der* griffen toar: oBne baß uns in ißerlin, n?egen ber dxk, eine jDurdbfic^t geftattet tüerben fonnte. 2)ie ^Berichtigungen o^ue (Stern ftnb bie beg erften, OriginaI*S)ru(feg; fie gelten faft immer jugteic^ für beibe S)ruc!e: in bem feltenen i^aße, baß ber ^JJeubrudf einen S^rudfebler jeneg ijerbeffert ^at, i[t bag 3fi(fif» ° oorgefefct.j 53evic^tigungeu jii 53aiib I. 1285 @eitc unt> Stilt ftatt: lie«: 41 3. 11 b. u. 3550 X. [Clümborazo] 3350 Z. 11 73 3- 12 Geometrie Geometrie 74 3. 4 Peclet Peclet „ 3« 6 poar Tannee pour l'an 75 3. 5 to. u. Sünebüvgev Süuetnirger 76 3. 4 i.\ u. (5Icm. (£lcom. *®. 1003. 7 A 17 (ber 6** «Satunietrataut kträgt -^ teö §aii^^tv(aueten) @. 112 3- << *>• 11- (^f^' gvö^teu (Sjcentr. (bie größte (Sjcentr. S3urfarbt'jd;e 33iir(!I;arbt'f^e 91eirf)at^en(9}?a[fac^u[ett§) 9ien>».^ai:eu (Scunccticut) @. 117 3. 6 i\ 11. @. 125 le^te 3. @. 129 3. 9 i). u. @. 130 3. 11 @. 132 3. 5 @. 136 3. 2 (S. 137 3. 13 @. 156 3. 3 ö. u. ®. 191 crfte 3eire 240,000 güicct @c^irarm*ervegenbe mit bloßem Sluge 48° 40' 240000 Süicctt äJ^uffc^ciiBvoef f^tüarm - ervcgciibe noftoc*ä^nli(f)en Obi mit bleuen Stiigeii 8O°54'ob.80°40'cb.8108' (Slfejanber boii §umbo(bt ^atte beii ^^\^\tx toon 48° 40' fiiibcr in 80° 54' corrigirt, imb [0 ^abe id^ in meiner neuen 2lu&gabe gefeilt; am 16 ®e^t. 1858 gab er mir aber einen 3^^*^^^ ^^^ ic^ ncd? betra^rc nnb auf bem er gefd^rieben ^t: „3cb fanb bic iReignng 0 auf bem magnetifd^en 2(quator jnjifc^en W\z\\u ^>am^a nnb Sapmarca nad^ S3b. I. @. 432 5Inm. 29 lat. 7° 1 fübli(^, lg. 80° 40' SBej!; genouer SBb. IV. e. 88 lat. 7° 2' lg. 81° 8' Beft") ®. 200 3. 3 t. n. Sonjenörn 2cn>encrn e. 205 3. 3 nnb 14 ©iefefe ©iefecfe @. 206 3. 7 (2rnm.) * CInm.) *« 9 (53r. 57^ 3') noc^ 6°, 9 * f, f, 3. 15 13° 8 13°, 8 @. 348 3. 11 1). 11. ^arl^er prcer * @. 351 3. 9 gefte: We; * ®. 352 3. 13 9ianbtbärer 8innbtf;ä(er * tfvei[cS tüo^I: Snftfreifcg * ®. 415 2Inm. 79 P. II, P. II. „ „ 5liun.813.2 9^tc^oIl mm (S. 417 3. 11 ö. 11. @c^mibt ©ci^mib „ „ 3- 6 i>- «• Xi}xcUx S^ürolifd^e @. 420 3. 18 i). u. ©ofi'eliii ©offettiu * „ ,; 3. 7 ö. 11. ]M e m 0 i r e s Memoires * ®. 423 3. 18 J). 11. 45° 27, 45° 27' 0 (^. 424 3. 9 ^p\>\attm\Q 2It^Iattung „ „ 2111111.63.3 ^ertf^ire ^ert^fbire * @. 425 9}?itte Theorie Theorie (S. 426 3. 3 D. 11. 128| 128| e"B * ®. 427 3. 9 ö. 11. ÜRaffen 9}?affen. * @. 428 3. 3 ö. II. 3ndin.53eränb.bon33°,05 „ „ 23^05 @. 429 3. 6 ij. lt. Treatise ofMagne- TreatiseonMagne- tism tism ®. 432 3. 10 i). u. 80'' 40' 80° 54' ober 81° 8' (f. au gfüBvUd^ oben Bei . lt. Appian, Appian. *®. 4523. 11 l^aert ^aevt. 1288 SSerid^tigunoen 31t 53anb I, IL (Seite unb 3«ile ftatt: lieg: @. 453 3. 14 ö. u. im ^cntiie^ in ^cntiis * ®. 455 3. 5 i). II. Vides. quae Vides, quae * @. 465 3. 15 ö. u. Electricite Electricite * @. 469 yjatte SBrangel @. 2BraugeI(b.^. fiel;e) * a 471 3, 15 litterum littorum @. 473 3. 7 in Norge i Norge @. 474 3. 3 u. 10 @^mcnb ®^mcnb« . II. @c^iffabrt , 45 n. f. to. bi« ©. 141) em^^fangen §aubeIcourt entgegenfteüt f)at 1 (®. 36), gibt Sunsenii 8 ®(^aar S3ortrcffIirf;e fd^ilbert -2 al§ a^Zenfd; unb als ©(^riftfteüer @c^Iei^b?in^ ec^ifffa^rt em^*fangen §anbebouvt entgegengeftcllt I;at (®. 36.) giebt Zouzenii @d^aar, t>cvtrefflid;e fd^ilbevt al§ 9D?enic^en iinb aI8 ec^viftfteaevö (gd^lei^fieim 33cri(^tigungen 3u 33aub II. 1289 8eit« unb 3ei'e ftatt: üti: @. 133 3. 16 (pradesa ober paradesa (pradela ober parad^a @. 162 3. 8 inbüj^rießev inbiijlrietler ©. 176 3. 7 ü. u. toon Äiicn'Iün ijom „ @. 189 3, 13 li. u. 2öut5Jia^I SBetjfta^l @. 197 3. 11 maa^ maB @. 202 3. 13-14 Sltc'janbria Sttej^anbria e. 209 3. 13 D. cBcu ^imod^avcs 2:iinoc^arie unb 3- 2 ij, u. @. 220 ^Kitte ©c^enfi . 11. SSöIter S5ölc!er ©. 419 3. 5 ©trab. @trabo ©. 422 9J?itte §^alitl) §^atit @. 423 3. 5 Nicephor. Nicephori ©. 424 9)litte ^^^erboräer ^t}^erbcveer @. 437 3. 4 l\ 11. ^itangbo ^oawQho ©. 443 3. 12 ü, lu ber thus baö thiis e. 447 mnc ^abc. \)aU.) ©. 449 erfte 3. vestro vestro .** 1290 S3eric^tigungen 311 S3anb II, III. (^eitc mib ädU fiatt: Ilc«; e, 449 3. 7 t3. n. Susruta Susruta ©. 453 3. 12 t?. ü. Tarikhi Tärtkhi ©. 458 3. 5 SBeftfüfte Oftfüfle „ „ 3. 12 ». 11. Upernatoicf Upernaöif @. 467 3. 13 erfc^ieu erid^ienen ©. 469 3. 7 ^euerljad^ ^eurbad^ „ n 3.12 ©ebillot. . . 1841 ijl fcaS memoire ©. 480 3. 8 ü. II. 89 (@. 314.) 89 (®. 315.) @. 481 3. 14 D. 11. 350,000 350000 ©. 482 3. 7 lila „lila @. 486 3. 15 b. 11. pole pole „ „ 3. 4 D.U. Fame Tarne @. 487 Hunt. 14 3. 1 (@. 335.) (@. 336.) (S. 496 3. 16 addentur addantur . . 3. 18 quem quam @. 497 3. 11 Ävst^jauotügfi Ärjtjäanoivsü ®. 504 3. 2 (Pergaei) quoq ue (Pergaei) eadem quoque @. 506 3. 15— 14b. u. ^a^raüeliemuS ^ar^aüelismu« ©. 510 3. 3 ö. u. (®. 357.) (@. 358.) öeipiav @. 213 2Inm. 92 3. 4 No. 32 Vol. '32. @. 245 3. 3 I;etler ^eüer. @. 254 3. 5 tfl ba§ Äcmnia am Snbe ber 3^^^^ lueg^ulaffen ®. 264 3. 11 Sft^rBunbevte ber ber Sa^r^itnberte ©. 274 3. 13 ö. u. 0, "3744 0", 3744 @. 283 3. 14 ßö fl (SS ift (S. 285 3. 9 !o^motogifd)en co^mologi[d)eu . „ 3.12 2(ftrononiie. ®. 416. Slftronomie . "• ÄoSmüIcgi[(^e co§inoIcgi[(^e @. 309 3. 17 ö. 11, , vertes et bleues vertes ou bleues „ . 3. 13 i?. n. exces de rayons exces des rayons S. 335 3. 5 tj. n. beS rechten ©d^enfels {a ' Orionis): flatt a idmixt ein anberer S3nd;flabe 311 fe^en jn fein, benn « ifl bie rechte @(f;iilter (f. rt aiif6eh)a^rt „ „ 3.14 Monarquia M 0 n a r c li i a ©. 497 yjiitte aWcfotti 3«üffcttt ®. 537 3. 5 ö. u. 8 5«oi). 9 9^oi). @. 538 3. 11 tI;eorifc^c tr;eoretifd;e » f/ 3- 13 Optics Opticks @. 543 3. 10 to. u. ber jiijeite ber erfte @. 547 3. 8 b. u. eineö bvcnnenben ^ör^ev „ „ ti>r^^erg ®. 552 3. 2 8 h 2 5 „ „ Sliim. 793. 1 (@. 525). (@. 525.) „ „ 5tnm.813. 1 (e. 526). ((5. 526.) @. 553 3. 8 ö. u. 91 (@. 530.) 91 (@. 532.) @. 554 3. 14 i). u. bie Sorte: o^iie ettrac« [inb tvegjulaffeu (h)eil 4 511 öercffeiitlid^cn 3eiten borber fd^oti baffelbe ge[agt ift) Snfeläu®. 571:er fie 3. p^eu Iinf§ 3cile 9 ijpu miteii 3eite 8 „ „ @. 576 3. 2 or bits Orbits e. 583 5tnni. 29 3. 2 in den Comptes in bell Comptes e. 586 i>orlct3te 3, alliud aliud ®. 591 3. 4 auf fd^iieüeu IWoifeu bie fd;ueüeu W\\i\\ ©. 599 3. 5 (iOZaffac^iifette) ((Scnuecticiit) Setic^tigniigcn 311 ^anb 111, IV. 129^3 @eitc unb ^eile fiatt: lie^: @. 608 3. 11 9iJa(^t üon 13 9ioi5. n ^On^ ff ff @. 618 3. 3 ö. u. feäit bält @. 629 3. 3 neunsc^n 3a^rc ob: neun 3a^ve? (bog 3te Äe))Ier'[e^e ®e[et5 ^pöter ol« bic jtoei erfreu) @. 633 3. 5 D. u. 2tnm. 406-419. Hnm. @. 406—419. @. 635 öorictjte 3. @ 97 @. 97 @. 636 3. 5 @. 115 @. 145 ff ff 3« s @. 136 ®. 156 @. 637 3. 17 ferne ferne „ „ 3. 9 to. u. (^nni. 88) - (Hnm. 88). — @. 638 3. 15 t. u. 9) .... @. 455 460 . „ „ ©.455—459. „ „ „ naö) biefer 3eirc ifl ^in3ii3ufügeu : 10) Sid^tftärfe ber ©onnc auf ben Planeten @. 459—460. @. 639 3. 5 ö. u. 3}Zetore Meteore ®. 641 3. 12 @. 73 3. 12. ff 3. 11. @.645(S)vnd[e^Ier)3-4 @. 27 3. 22 ff 3. 20 ff ff ff ü' 7 @. 91 3. 9 ff 3. 10 „ „ „ 3. 10 @. 179 3. 29 ,f 3. 30 S3ert(^tigungen unb ^erbefferungen 3um öicrten 53anbe ■ • @. 23 3. 7 i). u. bejc ber @. 373.12 2)JitteI, ba8 mim, n?eld^c @. 38 öorle^te 3. gourrier gourier @. 47erjle3. Oleminf! Olefminff ©. 52 3. 11 i). u. 3aque8 SöcqueS @. 57 erjle 3. iRormann 9^orman @. 60 3. 13 15. u. §iörter Vierter ®. 64 3.3 p. 1—22 p. 1 22. „ „ 3. 14 ö. u. of Magnetism on „ @. 65 3.3 2e 35oifiant SSaiüant „ „ i3ovte<5te3. 55etling^au[en 53etlingö^aufen @. 69 2JJitte p. 68 (p. 68 @. 733.8 disturbances disturbance ©. 87 3. 11 feci foci @. 91 3. 12 „Senn Senn ©. 102 3. 13 tuefl'afvifanifd^en ofl^afrifanif^en u ff 3. 14 Oavbafui ©narbafni 1294 Serid^tigungcn ju SBanb IV. @. 103 @. 106 ©. 107 ©. 109 ©.118 tt II ©, 126 ©. 137 ©.150 ©.152 ©. 158 ©. 164 11 ff ©.172 ©.177 ff ff ©. 178 ©. 180 ©. 182 ©. 183 @. 185 ©.188 ©. 189 ©. 192 ©. 193 ©.199 ©.202 ©.203 ©,206 ©.208 ©. 231 ©. 244 ©.248 ©,251 ©.256 ©.268 ©. 286 ©.292 ©.295 ©. 296 ©.297 3.12 3.7 mm 3.12 3.7 3- 4 i?. u. 3. 12 t). u, 3.6 3. 12 b. lt. 3. 9 i). u. 3.2 3. 6 ö. u. 3. 4 to. u. 3.5 3. 16 iJ. u. 3. 9 J). n. 2Inm. 95 3, 3.5 2lnm. 17 2}littc 3. 17 i?. u. STnm. 46 3. 12 ö. u. 3. 11 i>. u. 2(nm. 62 3. erfte 3. 3. 16 3. 18 3. 3 '0, \u torletjte 3« 3.9 3. 6 iJ. u. 3. 10 b. u, SKitte 3- 3 ». u. 3.4 3. 3 ». u. 3. 7 ti. u. 3.6 arjitte ijcrte^te 3. ftatt: S5eränbernng 3u > iBai^Ie^ 9^äd^te bie faiib ^attaraS ed. ber ^avalleleu beg ^rojectilen und C?lnm. 13.) beetwen in den (©. 92) (©. 96.) SD'Jibbenbürf horizontale (©. 112.) XL p 397. Elbruz Otoerircgf) cc^oftfiic^en (Phenomene S3if(^off bieB el'ßnf) beu aue Brechen geöffnetem Oalungung ©aleano ®rut S)om^ffäuIe ©onjatej ^^emanbo He«: 3Seränbening 3- 9Zäc^te, bie , fanb »orjujie^en ^atterag ed. ber parallele rcü^I: bev ^rojectitc ^cmieffi? imb (5tnm. 13). between in ben (©. 92.) (©. 97.) 2«ibbenbcrff horizontale; (©. 113.) XI SRegri^uber p. 397. Elbrouz Otertreg od^otffifc^en , Phenomene Sifc^cf bieg el*(5nf), ben Sujeuil aug4red^en (gocän* geöffnetem ©alunggung ©atiano ®rutf) 3)am^ffän(e, ©cnjalo ^ernanbe3 ^Sevic^tigungcu ju ^aiib IV. 1295 ©eitc unb 3«nc @. 300 3. 12 tJ. II. ®. 303 W\tU ®. 304 3, 8 ®. 313 3. 11 ü. II. e. 319 2D^itte ff ff ff ®. 321 elfte 3. @. 324 3. 9 i). u. e. 331 2)^itte ®. 340 Srjitte @. 349 3. 7 ö. u. @. 350 3. 4 @. 353 3. 8 t. II. ©. 357 aWitte e. 362 „ @. 371 toüvle^te 3, beffev aber: 8.375 is*artige iinb > ©iiaüabamBa ©. 273) «Bb. IV. 5(nm. 86 ju ©. 273) Äeubal SBilfe'S 2>ufvencv Helenen 3ef)iou Äraf(f»euifoff (Scinet arJelbiße ©aromcii«*3nfeIu " ©. 61 ©. 50 ©ebementfc^ic^ten 2)^ont«'2)ore ©orata juillet 1833 p. 148.) ^urace, ^aflo, 2^uquera8 Thianchan Bouddiques T. IV. in ber Ouart-5Iu§g. : lies 2(cainitla ©eimiicüarc Spomeuö Soliictt (20970 g.)f ® u a I a t i e r » Stnbabuva miccänen ipeulett Olitiu'S Setli^olo jafpiS'artige inib ©uaittaBamba ©. 274) 33b. IV. ©. 516-517 2(iim. 86) Neubau miM !^ufrenoi^ ^eüeiien ÜJicii ^afc^eninuifof Äittli^ (Solnett arjeltiü ©alcmcn§*3n[eln S^onga-Slrd^i^et, ©. 548 ©. 306 nnb 537 ©ebimentfc^ic^ten 2)fJcnt«'S)ore0 ©otara 1833T. III. p. 106-107.) ^urace, ^'aflo, SuqnerreS Thian-chan Bouddhiquee T. V. T. II. p..l3— 16. 1296 Söerid^tigungcn ju 53aiib IV. ®ciic unb 3«ilc fiatt: Ue8: @. 494 3. 10 ^. u. gugefaüen. gugefaüen." @. 496 3. 4 i). 11. Regions Regions @. 498 5Inm. 33 3. 6 Carpatliica Carpatorum f/ f/ f/ f/ lÖ* 7 S3b. XLI, SBb. XLI. e. 500 3. 14 Nam „Nam e. 501 3. 15 i). 11. £romm«borf $;rcmm8borff „ „ B- 6 ö- u- iiidentique identique ©. 502 3. 3 äRovec^ini !D^orid^int @ 508 2Jmte Scliaefferi Schaeferi e, 512 2ßitte SSouffingahit SSüiiffingouIt „ „ 3. 4ö. 11. Agua Acqua @. 517 3. 15 ö. u. Äo^ebue« Ä 0 ^ e b u e ' « @. 518 2lnm. 92 3. 2 Don ^J^cinlanb unb in 9?^einlanb-2öefl' Söcft^^nlen p^alen @. 520 Slnm. 100 le^te 3. dhys. phys. ©. 532 3. 2 1853 1852 ©. 533 2lnm. 56 3. 2 SBaitc^ 33ail^ „ „ 2tnm.58 3. 3 de la Meridienne du Meridien dans de l'Hemisph^re l'H^misphere @. 536 3. 5 @. 253 Srnm. 61) ©. 508) ©. 541 SOJitte (£l;menbaga (S^inanbcga @. 545 %xm, 68 3. 3 S. de Buch L. de Buch @. 546 S(nm. 70 3. 1 ber Säugen* unb ^oBeu' Seftimmung bev 2ängen'33ejlimmung @. 549 3. 9 SangaHo Sangarto , „ „ awttte @. 276 Slnm. 47. ©.292unb529 2lnm.47. @. 555 3. 13 i). u. Ruizu üb Ruiz unb @. 558 Slnm, 84 unb 5Inm. 6. unb 521—522 2tnm. 6. @. 559 S(nm. 92 3. 1 (S.9,2lnm.30au@.232 @. 9 unb 495-496 3Inm. 30 ®. 562 ^nm. 1 3. : l 53b. II: SBb. IL: (S. 566 3. 6 (@. 340) (@. 340.) n tr 3« ° ^^oulet Roulett @. 567 mm, 14 3. 2 unb 5(nm. 25 bogu. unb 523-524 Slnni, 25. e. 568 3. 6 ö. u. foirie fü tt>ie (S. 573 3. 8 i). 11. Gusmani Guzmani ©. 578 3. 3 ü. 11. SOLI ^vements soul^vements ®. 582 Slnm. 57 „ „ 2(um. 58 1 ( ! (@. 382.) (®. 384.) „ „ ^iini. 59 (@. 383.) (@. 385.) @, 585 3tnm. 72 %\\m. 86 ju ®. 326. @. 559 %x\m. 86. 5Öend)tiiiiingeu 511 i^iiir IV. 1297 Seite unt ^eik e. 589 m\m. 85 ®. 591 5)111111. 6 @. 597 ß. 7 i\ 11. ^. 599 B- 5 ^. 6U2 3. 12 ®. 603 3. 9 l\ lt. ®. 608 3. 10 B. 610 3. 12 u. u. ftatt: e.292uiib5liim.35ba5n. e.311-313inib 2111111. 70. Zuui (a. a. C. p. 296-298). 3)aiitvee iveld^e ^. 296 iiiib 'ärnrn 51 @, 613 2(11111. 60 ,3. 2 (g. 281. j ®. 615 3- 14 l\ lt. aii^gebiod)en tft. e. 621 3. 7 8000 gii^ l;ür;e ,, „ 3. 12 (S. 273 „ „ 2(iini. 76 @. 622 2111111. 79 3. 3 @. 626 3. 5 @. 6293. 11 @. 631 lefete 3. @. 635 3. 6 @. 637 3. 7 i>. lt. @. 639 3. 8 . . B. 13-14 . . 2(11111.96 3.1 @. 641 2(11111. 12 3. 2 „ „ 2(11111. 17 e. 643 3. 5 @. 644 3. 17 . n B.20 e. 648 üevletjte 3. 3-650(3)ritcffeI)(er)3.5 ^. 427 2(iini. 7, a. 41 2(um. 42; s'elevant super posee. ®. 32 eiiiev , . . aiialljfivteii, . . rätbfelbafteii, neuen § 0 f m a 11 11 gebi'patl) ®. 304 2(11111. 61 B. c6eii 2(iini. 82 sepel 1 i ta (S.417imb567 2(nni.47. @. 1-15 (2(nni. @. 381) Äava*fii>to @. 560 öeviirfac^e @. 136 3. 6 lie^: @. 292 iiiib 526 2(11111.35. e. 311-313 itiib 546 2(iini. 70. Zuni (a. a. O. T. II. 1827 p. 296-298). 2)aii()vee '.proceffe ivelc(;ev :?. 296-297 iiiib 530-531 2(iim. 51 e. 281). v"iu^öiebvüd;eu ift." „ l'cfien 8. 517 -3; . 428-429 iiiib 591-592 2(inii. 7. @. 527 2(nm. 41) s'elevant superposee. " @. 518 eine . . . anaUn'ivte, . . . vätbielftafte, neue .^»cffniann gelbfpat^) 3.304 534-535 2(nin. 61 @. eben ®. 631 2(nni. 82 seppelli ta @. 417 niib 5892(11111.87. ^. 3-15 3.8®. 2303. 10 (2(uin. @. 581) „ 2(nni. 61 e. 582-583 üevuvfarf)en ift nnvid;tig, bie @te((e liiert ju finben item •21. t ^iimbolbt, J?o«mi'3 V. 82 ■iPWjQfwQf X flW «mmP pmftf'SvmnJUUm^^jTjD * — -*-■• •*►.»- •!• > "^^ >• • - r- » f. * - > i. » - r. ;. k - •. '• •• *• . i' !• *- » J. . I. L !. :;;i%:V:%V-,-^ • > « • - - 1 p^^ ji .», ■ • « ^ *• -^ * •* ^ * b »- ; «^t, f. '-'*'• -».»-. - >-4 f r ■♦ ' • .* * ~ k> ».« 1. ,«. d. k » V *■ f " *• < » . ■« ^ *. I, ' - - 4 » » ; - - , r f* •■ *» !• « ■• •• * >-)•>-■- »■ r • ^>i».'- f *■ ■•* t>^ ^'. r *.*^> > -p ^ t - •• » <•■* ••* *•- * .'.^^•-^^^v.'• • ^ <• ^ ." " » > > r ». > * - . - . .'»-.-.r^T^'v*» Vm%%-. • .■ - > * > ). ,. ■ (.; * !. > ♦ ^ .,■. • » • > -*.", * <• - ^ ^ ». ■>■ * ^ I- •■ • .;^:J;g::ft::5:?'-7 '%>,>,., '-V^',.^.'-.->^.'.'% 4* <•* « > « '---.•»••.- * » f. A » > - « i. k , ■ « ■* ' « •* ■> ■-*-*i%'***> -Vfc'V - -%i*'^- ^ <.' ^>> > * *• ^ • •* .• t* - — # -