\ E Ä 5 Bn $ en CMEMOIRE bn  SUR LES CHROMIDES MARINS ov POMACENTROÏDE zi 4 DE KINDE ARCHIPELAGIOUE: We Er Ee hi on 0 PAR Je en NED GE Lites äj I= k En id % Ere: > pe ï 3 k E 4 ' Et, ï ht 5 \’ \ . i4 f (Natuurkundige Verhandelingen der Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, ie tE: sde Verz. Deel II, No. 6). 4 * # wi ' | 7 - REN k ú jie 5 | Ea RS , EE od nd. 5e £ bin . ee HARLEM, (Ren Ni LES HERITIERS LOOSJES. 1877. p y . . en \ ‚ His 8 Ld Cf MR Ten nen _i À \ . / \ / MEMOIRE SUR LES CHROMIDES MARINS ov POMACENTROÏDES DE LINDE ARCHIPÉLAGIQUE ; P. BLEEKER. Les Chromides sont des poissons osseux acanthoptérygiens à corps non allongé couvert d'écailles normales, à tête comprimée, à yeux libres, à une seule ouver- ture nasale de chaque côté, à branchies sans appendice labyrinthiforme, à ligne latérale interrompue, à os pharyngiens inférieurs réunis par une suture ou inti- mement soudés ensemble. Ils ont tous des mâchoires à dents petites, le palais lisse, cinq ou six rayons branchiaux, les os sousorbitaires non articulés ou soudés avec le préopercule, les nageoires toutes bien développées, une seule dorsale occu- pant entièrement ou presqu’entièrement le profil dorsal, des pectorales indivisées, des ventrales thoraciques à une seule épine et à cinq ravons dont les antérieurs sont les plus longs, une anale indivisée armée d’au-moins deux épines et une caudale à 13 jusqu'à 16 rayons divisés. | La diagnose de cet ordre de poissons peut se formuler tout simplement en ces termes: „„poissons osseux acanthoptérygiens à narines simples’, la présence d'une seule ouverture nasale de chaque côté suffisant à distinguer tous les membres des ‚ autres acanthoptérygiens. Les Chromides se composent de plus de trois cents espèces bien établies et qui appartiennent, en nombre presque égal, à deux familles, les Cichloïdes, et les Pomacentroïdes. Les Cichloïdes, qu'on pourrait nommer Chromides fluviatiles, puisque tous ses membres sont des poissons d'eau douce, sont beaucoup plus diversifiés 4 que les Pomacentroïdes et n’habitent que l'ancien monde continental, Madagascar, et PAmérique méridionale et centrale. — Les Pomacentroïdes ou Chromides marins, au contraire, peuplent les mers intertropicales et ne s'étendent qu'en petit nombre dans les régions tempéréés. Familia CICHLOIDEL. Chromid. eorpore orbiculari, oblongo vel subelongato, squamis ctenoideis vel (rarius) eycloideis vestito; branchiis 4; pseudobranchiis nullis ; ossibus pharyngea- libus inferioribus coadunatis sed non coalitis,; pinna anali spinis 3 ad 13. Familia POMACENTROIDEL. Chromid. corpore suborbiculari vel oblongo squamis ectenoideis vertito; capite obtuso; rictu parvo; branchiüs 3!/,; pseudobranchiis; ossibus pharyngealibus inferioribus plane coalitis; pinnis, dorsali parte spinosa parte radiosa non breviore vulgo multo longiore, anali spinis 2. On pourrait dire simplement, pour bien distinguer les deux familles, que les Pomacentroïdes sont des Chromides à deur épines anales, et les Cichloides des Chromides à plus de deuw Epines anales. Les Cichloïdes étant exclus de l’Inde archipélagique, il ne peut s'agir dans ce mémoire que des Pomacentroïdes. Les Chromides marius sont fort nombreux dans ['Insulinde, et bien qu’ou en ait beaucoup trop multiplié les espèces, il en reste, après la suppression de presqu’une trentaine de nominales, plus de quatre-vint de bien établies. On peut diviser les Pomacentroïides en deux groupes, celui des Prochilini, caractérisé par les petites écailles au nombre de 50 jusqu'à 70 sur une rangée lon- gitudinale et par une dorsale à 9 jusqu'à 11 épines et à parties Épineuse et molle de longueur égale ou presqu'égale; — et celui des Glyphidodontimi , qui ont tous les écailles moins nombreuses, de moins de trente jusqu'à tout au plus 40 (rarement) sur une rangée longitudinale, et une dorsale à partie épineuse toujours et ordinai- rement de deux jusqu'à plus de trois fois plus longue que la partie molle et armée de 12 jusqu'à 17 épines. ' Le groupe des Prochilini ne comprend que les genres Prochilus (Amphiprion) et Premnas, mais celui des Glyphidodontini est beaucoup plus nombreux en espèces et en types génériques. Les types génériques des Glyphidodontini généralement reconnus sont les genres Glyphidodon, Pomacentrus, Dascyllus (Fetradrachmum) et Heliases (Chromis) des auteurs modernes, auxquels on peut ajouter encore les types à espèces uniques ou très- rares établis sous les noms de Lepidozygus, Pristotis, Parma et Onychognathus. — Si cependant on étudie les formes nombreuses laissées jusqu'ici dans les genres Pomacentrus et Glyphidodon, on les trouve plus essentiellement différenciées que par la seule présence ou absence de dentelure préoperculaire. — Aussi avait-on déjà senti la pluralité générique de ces types; et bien qu'on ne réussît pas trop à les caractériser, les genres Chrysiptera Swns. et Dischistodus Gill reposent sur des espèces qui en effet représentent des types génériques distincts. — D'un autre côté les genres Stegastes, Buschistodus et Hypsypops furent établis sur des espèces qui, bien que rentrant dans le genre Glyphidodon, tel qu'il est limité ci-dessous ; en représentent autant de types de valeur sous-générique. Lespèce enfin (Glyphisodon chrysurus CV), pour laquelle M. Günther proposa le nom sous-générique de Micro- spathodon , semble devoir être érigée en genre distinct, à cause de sa dentition tout-à-fait exceptionnelle dans les Pomacentroïdes. Je reconnais, parmi les espèces de Glyphidodon, d'autres types encore, dont ceux décrits sous les noms d’Hemiglyphidodon et d'Amblyglyphidodon ne sont à considérer que comme des sous-genres, mais dont celui indiqué sous le nom de Paraglyphidodon présente un système dentaire différent, qui paraît justifier une séparation générique. Les espèces de Pomacentrus de la grande Histoire naturelle des Poissons et du Catalogue of Fishes ne sont pas non plus toutes congénères. Outre celles qui sont des Dischistodus, tel que je comprends ce genre, et dont le type est le Pomacentrus fasciatus CV. il y en a plusieurs autres qu'on ne peut laisser à côté du Pomacentrus pavo, le type du genre Lacepédien. J'ai décrit les types qwelles représentent sous les noms de Parapomacentrus, Kupomacentrus et Ambly- pomacenttus. — Je vois encore dans les espèces congénères avec le Pomacentrus pavo deux sous-genres, dont celui représenté par le Pomacentrus littoralis est décrit sous le nom de Pseudopomacentrus. Le genre Pupomacentrus aussi comprend deux sous-types, dont l'un pourrait être nommé Brachypomacentrus. Les espèces de Tetradrachmum ou de Dascyllus des auteurs ne sont pas non plus d'un même type générique. J'en sépare le Dascyllus eyanurus Rüpp, qui est platôt un Chromis; et c'est à juste titre que M. Gill a vu dans le Dascyllus polyacanthus le genre qu'il nomme Acanthochromis. Pour les espèces de Chromis, les Heliases ou Heliastes des auteurs, vaut la même remarque; mais il me semble que le genre Furcaria est identique et que l'Ayresia ne peut être admis que tout-au-plus au rang ‚de sous-genre. Le Heliastes lividus sr} Steind. seul semble génériquement distinct par les dents unisériales et obtuses, par le museau et les préorbitaires sans écailles, et par une dorsale à 1S et une anale à 15 ou 16 rayons. On pourrait indiquer ce type sous le nom d’Acanthochromis. Lorsque je commengai mes recherches ichthyologiques, il y a déjà plus de trente ans, on ne connaissait de l’Inde archipélagique que 37 espèces, ou réduction faite des espèces nominales, que 29 espèces de toute la famille. Depuis, ce nombre s'est plus que triplé, mais les recherches des derniers temps et la révision que je viens de faire des individus, au nombre de plus de 2100, de Pomacentroïdes insulindiens de ma collection, prouvent que bon nombre d’espèces ne sont que des doubles emplois. Les espèces archipélagiques bien établies, d'après ma dernière recension, ne sont qu’au nombre de 82 ou 83. La liste suivante Énumère toutes ces espèces. Aux noms qui leur conviennent, d'après l'état actuel de la science, sont ajoutés les principaux synonymes, sous les- quels elles se trouvent enregistrées dans la science. Bspèces connues de Pomacentroïdes de "Inde Archipélagigue. Premnas biaculeatus Blkr == Premn. unicolor, semicinctus, trifasciatus CV. Il 2. Prochilus polylepis Blkr. 3 IJ ephippium Blkr = Amphiprion ephippium Bl Scho. = Amphipr. tricolor Günth. = Amph. frenatus Day (nec Brev‚) 4. / macrostoma Blkr. 5. / melanopus Blkr. 6. „__polymnus Blkr — Amphiprion polymnus Bl. Schn. = Amphipr. xanthurus, chrysopterus, Clarkii CV. = Prochilus Clarkùi, chry- surus Blkr = Amph. boholensis Cart. (ls / Sebae Blkr = Amphiprion Sebae Blkr. 8. / bifasciatus Blkr = Amphipr. bifasciatus Bl. Schn. = Amphipr. lati- clavius, trifasciatus CV. == Amph. intermedius Schl. Müll. = Prochilus trifasciatus Blkr. DE / percula Blkr == Amph. percula, tunicatus, ocellatus, melanurus CV. 10. IJ akallopisus Blkr = Amphiprion akallopisos Blkr. lik ú perideraion Blkr = Amphiprion perideraion Blkr. 12. / Rosenbergi Blkr == Amphiprion Rosenbergü Blkr. 13. Pomacentrus (Pomacentrus) pavo Lac. — Pomacentrus pavoninus Blkr. 14. / ( / ) cyânomos Blkr. ú 15. Pomacentrus (Pomacentrus) violascens Blkr = Pristotis violascens Blkr = Dascyllus xanthurus Blkr. 16. / ( # ) taeniurus Blkr. 7 7 ( „ ) melanochir Blkr. 18. 7 ( / ) azysron Blkr. 19. / ( 1) anabatoides Blkr == Glypkhisodon anabatoides Blkr. 20. / (Pseudopomacentrus) littoralis Blkr —= Pomac. littoralis K. V. H.—= Pomac. hogoleuensis Hombr. Jacq. 21. ’ ( „ ) melanopterus Bìkr = P. brachialis CV. ex parte. 22. „ ( 7 ) moluccensis Blkr. 23. / ( / ) amboinensis Blkr. 24. „ C 7 ) rhodonotus Blkr. 25. " ( 7) trilineatus Blkr == Pomac. trilineatus Ehr. = Pomac. tripunctatus, emarginatus, vanicolensis, chrysu- rus CV. —= Pomac. biocellatus Rüpp. — Pristotis fuscus Blkr — Pomac. katunko , bankanensis , taeniometopon , simsiang Blkr — Pomac. punc- tato-lineatus Cart. 26. / ( 7 ) dimidiatus Blkr. 27. Parapomacentrus polynema Blkr — Pomacentrus polynema Blkr. 28. 7 Bankieri Blkr = Glyphisodon Bankiern Rich. —= Glyphi- sodon nemurus Blkr. 29. Amblypomacentrus breviceps Blkr = Glyphisodon breviceps Schl. Müll. = Pris- totis trifasciatus Blkr = Pomacentrus nematopterus Blkr. 30. n ovoides Blkr — Pomacentrus ovoides Cart. 31. Lepidozygus tapeinosoma Günth. — Pomacentrus tapeinosoma Blkr. 32. Eupomacentrus (Eupomacentrus) lividus Blkr — Pomacentrus scolopseus, punctatus QG. = Pomac. pristiger, taeniops CV. = Pomac. prosopotaenioïdes , cyanospilus Blkr. 33. IJ (Brachypomacentrus) albifasciatus Blkr == Pomac. albifasciatus Schl.Müll. = Pomac. leucopleura Blkr. 34, Dischistodus trimaculatus Blkr = Pomac. trimaculatus, perspicillatus CV. 35. „ prosopotaenia Blkr — Pomacentrus prosopotaenia Blkr — Pom. interorbitalis Güntb. 56. U notophthalmus Blkr — Pomac. notophthalmus, melanotus Blkr. 37. 1 chrysopoëcilus Blkr = Pomacentrus chrysopoëcilus K. V. H. == Pom. notostigmus Rich. 38. / fasciatus Gill = Pomacentrus fasciatus CV. 8 39. Dischistodus bifasciatus Blkr == Pomacentrus bifasciatus Blkr. 40. 1 annulatus Blkr — Pomacentrus annulatus Pet. = Glyphidodon Westermani Blkr. Al. Glyphidodon (Glyphidodon) sordidus Rüpp. A2. 7 ( „ ) septemfasciatus CV. A43 04 Mij ( / ) bengalensis CV. —= Glyph. affinis Günth. 44. 7 ( 7 ) coelestinus CV. == Glyph. waigiensis QG. = Glyph. rahti CV. == Glyph. quadrifasciatus Blkr. 45. " (Hemiglyphidodon) plagiometopon Blkr = Glyph. plagiometo- pon Blkr. 46. / (Amblyglyphidodon) trifasciatus Blkr = Glyphid. curassao CV. = Glyph. smaragdinus Brev. AT. / ( ú ) ternatensis Blkr == Glyphid. Schlegeli Blkr. 48. ú ( 4 ) leucogaster Blkr — Glyph. leucogaster Blkr. 49. ’ ( " ) aureus Blkr = Glyph. aureus KV. H. 50. / (Stegastes) lacrymatus Blkr=— Glyph. lacrymatus QG. == Glyph. ; nivosus Hombr. Jacq. 51, ” (__v___) leucozona Blkr = Glyphid. leucozona Blkr — Glyph. florulentus Günth. = Glyph. cingulum Klunz. 52. / (__#___) batjanensis Blkr — Glyphidodon batjanensis Blkr. 53. „ (__n __) Dieku Blkr = Glyphidodon Dicku Lién. = Glyph. unifasclatus Kner Steind. 54. Paraglyphidodon bonang Blkr = Glyphidodon bonang Blkr. 55. ú melanopus Blkr = Glyphidodon melanopus Blkr. 56. ú Behni Blkr —= Glyphidodon Behnu Blkr. 57. / xanthurus Blkr = Glyphidodon xanthurus Blkr. 58. „ melas Blkr == Glyphidodon melas K. V. H. = Glyph. ater Ehr. 59. „ oxycephalus Blkr. 60. n xanthonotus Blkr = Glyphidodon xanthonotus Blkr. 61. „ oxyodon Blkr —= Glyphidodon oxyodon Blkr. 62. Glyphidodontops cyaneus Blkr = Glyphisodon cyaneus QG. — Glyphis. azureus CV. — Chrysiptera azurea Swns. 63. / modestus Blkr —= Glyphisodon modestus Schl. Müll. = Gly- phis. phaiosoma Blkr. 64. " uniocellatus Blkr —= Glyphisodon uniocellatus QG. —= Chry- siptera Gaimardi Swns. — Glyphidodon assimilis Günth. 65. " antjerius Blkr = Glyphisodon antjerius K‚ V. H. = Glyphis. biocellatus , Browriggi CV. \ 66. Glyphidodontops albofasciatus Blkr = Glyphisodon albofasciatus Hombr. Jacq. = Glyphis. xanthozona Blkr — Glyphis. taenioruptus Cart. 67. " zonatus Blkr= Glyphisodon zonatus CV. = Glyphis. Rossii Blkr = Glyph. cingulatus, albocinctus Kner. 68. „ unimaculatus Blkr — Glyphisodon unimaculatus CV. = Glyphis. balinensis Blkr —.Glyphid. dispar Günth. 69. / ? mutabilis Bikr = Glyphidodon mutabilis Cart.? (an spec. distincta ?) 70. Tetradrachmum trimaculatum Blkr = Dascyllus trimaculatus CV. = Das- cyllus niger Blkr. (at ” reticulatum Blkr = Heliases reticulatus Rich. — Dascyllus xanthosoma Blkr == Tetradrachmum xanthosoma Blkr = Dasc. reticulatus Cart. 12. „ arcuatum Cant. = Dascyllus aruanus CV. == Tetradrachmum aruanum Blkr. 13. / melanurus Blkr — Dascyllus melanurus Blkr. 74. Aecanthochromis polyacanthus Gill = Dascyllus et Tetradrachmum polyacan- thus Blkr. 15. Chromis insulindicus Blkr. 16. Pi cinerascens Blkr = Heliases cinerascens CV. == Glyphisodon an- gulatus Blkr. UN / analis Blkr — Heliases analis CV. = Heliases macrochir Blkr. 8: / xanthochir Blkr = Heliases xanthochirus Blkr = Heliastes xan- thochir Günth. 19. " xanthurus Blkr — Heliases xanthurus Blkr. 80. / ternatensis Blkr = Heliases ternatensis Blkr. 81. / amboinensis Blkr = Heliases amboinensis Blkr. 82. / lepidolepis Blkr. 83. 1 lepisurus Blkr = Heliases lepisurus CV. — Hel. frenatus, coeru- leus Blkr. (an et CV.?) == Glyphisodon bandanensis Blkr. J'ai eu avantage, non-seulement d'avoir pu idiquer, comme habitant aussi l'In- sulinde, beaucoup d'espèces déjà connues d'autres parages et d'élargir notablement la connaissance par rapport à leur distribution géographique , mais aussi de découvrir bon nombre de formes qui jusqu'à mes recherches Étaient restées inconnues. Ces dernières espèces , au nombre de 42 sont les suivantes: Prochilus polylepis, Prochilus macrostoma , Prochilus melanopus, Prochilus akal- lopisus, Prochilus perideraion, Prochilus Rosenberg, Pomacentrus cyanomos, ) Ed 10 Pomacentrus violascens , Pomacentrus taeniurus, Pomacentrus anabatoïdes, Poma- centrus melanochir, Pomacentrus azysron, Pomacentrus (Pseudopomacentrus) melano- pterus, Pomacentrus (Pseudopomacentrus) amboinensis, Pomacentrus (Pseudopoma- centrus) moluccensis, Pomacentrus (Pseudopomacentrus) amboinensis, Pomacentrus (Pseudopomacentrus) rhodonotus, Pomacentrus (Pseudopomacentrus) dimidiatus, Parapomacentrus polynema, Lepidozygus tapeinosoma, Dischistodus prosopotaenia, Dischistodus notophthalmus , Dischistodus bifasciatus, Glyphidodon (Hemiglyphi- dodon) plagiometopon , Glyphidodon (Amblyglyphidodon) ternatensis , Glypkidodon (Amblyglyphidodon) leucogaster, Glyphidodon (Stegastes) leucozona, Glyphidodon (Stegastes) batjanensis, Paraglyphidodon bonang, Paraglyphidodon Behnii, Paragly- phidodon xanthurus, Paraglyphidodon oxycephalus, Paraglyphidodon xanthonotus, Paraglyphidodon oxyodon, Tetradrachmum melanurus, Acanthochromis polyacanthus, Chromis insulindieus, Chromis xanthochir, Chromis xanthurus, Chromis ternatensis , Chromis amboinensis , Chromis lepidolepis. La connaissance de la distribution géographique des espèces de Pomacentroïdes, bien qu’encore extrêmement incomplète, a fait de notables progrès, comparée à ce qu'on en savait il y a un quart de siècle. La plupart des espèces insulindiennes habitent aussi les mers extra-archi pélagiques , et bon nombre d'entre elles s'étendent, à l'ouest jusqu’aux côtes orientales de Afrique, et à l'est jusque fort en avant dans le bassin Pacifique. Les espèces, cependant, qui jusqu'ici n'ont pas été trouvées hors les limites de PInsulinde sont encore en assez grand nombre, mais il est probable que des recher- ches ultérieures en feront connaître aussi des localités extra-archipélagiques. L'exposé suivant résume l'état actuel de la science par rapport à la distribution des espèces dans les mers de la Sonde, des Moluques et des Philippines. Distribution géographigue des espèces de Pomacen- troides dans U Inde Archipélagigue. Sumatra, 28 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus polymnus, P. Sebae, P. percula, p. akallopisus, PBupomacentrus lividus, Eup. albifasciatus, Dischistodus trimaculatus, Pomacentrus littoralis, P. moluccensis, P. trilineatus, P. rhodonotus, P. pavo, P. violascens, JJ Parapomacentrus polynema, Amblypomacentrus breviceps, Glyphidodon lacrymatus, G. sordidus, G. septemfasciatus, G. coelestinus, Paraglyphidodon bonang, Glyphi- dodontops modestus, G. unimaculatus, G. antjerius, G. albofasciatus, Tetradrach- mum trimaculatum, T. arcuatum, T. melanurus. Batou, 10. espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus ephippium, P. percula, Eupomacentrus albifas- ciatus, Dischistodus trimaculatus, Pomacentrus trilineatus, Glyphidodon coelestinus, G. trifasciatus, Glyphidodontops antjerius, Tetradrachmum arcuatum. Nias, 19 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus ephippium, P. polymnus, P. Sebae, P. bifasciatus, P. percula, Bupomacentrus albifasciatus , Dischistodus trimaculatus, DE prosopotaenia, Pomacentrus trilineatus, P. pavo, P. violascens, Glyphidodon septemfasciatus, G. eoelestinus, G. trifasciatus, Paraglyphidodon melas, Glyphidodontops modestus , Tetradrachmum reticulatum, T. arcuatum. Pinang, Y espèces. Glyphidodon coelestinus, Tetradrachmum arcuatum. ry Singapore, 1] espèces. Prochilus polymnus, P. bifasciatus, P. melanopus, P. percula, Eupomacentrus lividus, Dischistodus fasciatus, D. trimaculatus, D. prosopotaenia, D. notophthal- mus, D. chrysopoëcilus, Pomacentrus moluccensis, P. trilineatus, Glyphidodon plagiometopon, G. bengalensis, G. coelestinus, Paraglyphidodon melas, Chromis xanthurus. : Bintang , 1 espèce. Glyphidodon bengalensis. Bangka, Î espèces. Prochilus ephippium, P. polymnus, P. bifasciatus, P. percula, Pomacentrus trilineatus , Glyphidodon, bengalensis, G. coelestinus. Lepar, 1 èspece. Prochilus percula. Biliton , 2 espèces. Pomacentrus trilineatus, P. taeniurus. Mille-iles (Duizend-eilanden), 6 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus polymnus, Dischistodus trimaculatus, Glyphidodon coelestinus , G. leucogaster, Chromis cinerascens. . Java, 39 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus ephippium, P. polymnus, P. Sebae, P, percua, Eupomacentrus lividus, Dischistodus fasciatus, D. trimaculatus, D. prosopotaenia, D. chrysopoëcilus, D. annulatus, Pomacentrus littoralis, P. melanopterus, P. mo- luccensis, P. trilineatus, P. pavo, P. ecyanomos, P. anabatoides, Glyphidodou laerymatus, G. leucozona, G. plagiometopon, G. sordidus, G. septemfasciatus , G. bengalensis, G. coelestinus, G. trifasciatus, G. leucogaster, G. aureus, Para- glyphidodon Behnit, P. melanopus, P. melas, P. bonang, Glypkidodontops modestus, G. unimaculatus, G. zonatus, G. antjerius, Tetradrachmum trimaculatum , Chromis cinerascens, C. lepisurus. Bawtan, 18 espèces. Premnas biaculeatus, Dischistodus fasciatus, D. prosopotaenia, D. chrysopoëcilus, D. bifasciatus, Pomacentrus melanopterus, P. moluccensis, P. trilineatus, P. pavo, P. anabatoides, Amblypomacentrus breviceps, Glyphidodon coelestinus, Paragly- phidodon xanthonotus, P, oxyodon, Glyphidodontops unimaculatus, Tetradrachmum arcuatum, T. melanurus, Chromis lepisurus. Cocos, Î espèces. Eupomacentrus lividus, Glyphidodon sordidus, Glyphidodontops unimaculatus, G. zonatus, G. antjerius, Tetradrachmum arcuatum, Chromis lepisurus. Bornéo, Î espèces. Premnas biaculeatus, Glyphidodontops modestus, G. unimaculatus, G. zonatus, G. albofasciatus, G. uniocellatus, Tetradrachmum reticulatum. Celèbes , 33 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus polymnus, P. bifasciatus, P. percula, Bupoma- eentrus lividus, E. albifasciatus , Dischistodus fasciatus, D. trimaculatus, D. pro- sopotaenia, D. notophthalmus, D. chrysopoëcilus, Pomacentrus littoralis, P. moluc- ‘censis, P. trilineatus, P. pavo, Amblypomacentrus breviceps, Glyphidodon septem- 18 fasciatus, G. bengalensis, G. coelestinus, G. ternatensis, G. trifasciatus, G. aureus, Paraglyphidodon melas, P. oxyodon, Glyphidodontops unimaculatus, G. zonatus, G. antjerius, G. albofasciatus, Tetradrachmum trimaculatum, T. arcuatum, T. me- lanurus, Chromis cinerascens, C. lepisurus. Sangi, 13 espèces. Eupomacentrus lividus, Dischistodus notophthalmus, Pomacentrus littoralis, P. pavo, Glyphidodon laerymatus, G. septemfasciatus, G. bengalensis, G. coelesti- nus, Paraglyphidodon xanthurus, Glyphidodontops unimaculatus, G. antjerius, Acanthochromis polyacanthus, Tetradrachmum arcuatum. Bali, 9 espèces. Prochilus bifasciatus, Pomacentrus littoralis, P. melanopterus, P. trilineatus, P. melanochir, Glyphidodon coelestinus, Glyphidodontops modestus, G. unimaculatus, Tetradrachmum trimaculatum. Sumbawa, 6 espèces. Dischistodus fasciatus, Amblypomacentrus breviceps, Glyphidodon bengalensis Tetradrachmum arcuatum, TL. melanurus, Chromis lepisurus. > Flores, 14 espèces. Prochilus polymnus, Pomacentrus littoralis, P. melanopterus, P. trilineatus, P. violascens, P. melanochir, Glyphidodon coelestinus, G. trifasciatus, Paraglyphi- dodon xanthurus, Tetradrachmum arcuatum, T. melanurus, Chromis ternatensis, C. lepisurus, C. xanthochir. Solor, 13 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus ephippium, P. melanopus, P. polymnus, Dischis- todus bifasciatus, Pomacentrus littoralis, P. moluccensis, P. trilineatus, P. pavo, Glyphidodon leucozona, Paraglyphidodon melas, Glyphidodontops antjerius, Tetra- drachmum arcuatum. Timor, 33 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus percula, Eupomacentrus albifasciatus , Dischistodus fasciatus, D. prosopotaenia, D. bifasciatus, Pomacentrus littoralis, P. moluccensis, P. trilineatus, P. dimidiatus, P. melanochir, P. pavo, Parapomacentrus Bankieri, Amblypomacentrus breviceps, Glyphidodon laerymatus, G. Dickti, G. septemfasciatus, 14 G. coelestinus, G. leucogaster, Paraglyphidodon oxycephalus, P. melanopus, Gly- phidodontops cyaneus, G. unimaculatus, G. zonatus, G. antjerius, G. uniocellatus, Tetradrachmum arcuatum, T. melanurus, Chromis lepidolepis, QC, cinerascens, C. ternatensis, C. lepisurus, C. xanthochir. Letti, 3 espèces. Glyphidodon coelestinus, Glyphidodontops uniocellatus, Chromis xanthochir. Halmahéra, 1 espèces. Premnas biaculeatus, Dischistodus fasciatus, D. prosopotaenia, Pomacentrus tri- lineatus, Amblypomacentrus breviceps, Gliphidodon coelestinus, Glyphidodontops unimaculatus. Ternate, 19 espèces. Prochilus melanopus, P. polymnus, Dischistodus notophthalmus, D. bifasciatus, Pomacentrus moluccensis, P. trilineatus, P. pavo, Amblypomacentrus breviceps, Lepidozygus tapeingsoma, Glyphidodon lacrymatus, G. coelestinus, G. trifasciatus, G. ternatensis, Glyphidodontops unimaculatus, Petradrachmum arcuatum, T. mela- nurus, Chromis ternatensis, C. lepisurus, C. xanthochir. Batjan, 9 espèces. Premnas, biaculeatus, Prochilus percula, Fupomacentrus albifasciatus, Dischis- todus prosopotaenia, Glyphidodon batjanensis, G. coelestinus, Glyphidodontops uniocellatus, Acanthochromis polyacanthus , Tetradrachmum trimaculatum. Bouro, 39 espèces. Prochilus polymnus, P. bifasciatus, P. percula, P. akallopisus, Eupomacentrus lividus, E. albifasciatus, Dischistodus fasciatus, D. trimaculatus, D. prosopotaenia;, D. notophthalmus, D. chrysopoëcilus, D. bifasciatus, Pomacentrus littoralis, P. me- lanopterus, P. moluccensis, P. trilineatus, P. pavo, P. melanochir, P. taeniurus, P. violascens, Parapomacentrus Bankieri , Amblypomacentrus breviceps, Glyphidodon septemfasciatus, G. coelestinus, G. leucogaster, G. batjanensis, Paraglyphidodon oxycephalus, Glyphidodontops modestus, G. unimaculatus, G. antjerius, G. albi- fasciatus, Tetradrachmum trimaculatum, T. reticulatum , T. arcuatum , T‚ melanurus , Chromis analis, C. lepisurus, C. xanthochir, C. ternatensis. Obi-major, 8 espèces. Prochilus percula, P. perideraion, Pomacentrus pavo, Glyphidodon sordidus, Paraglyphidodon xanthurus, Tetradrachmum arcuatum, T. melanurus, Chromis ternatensis. Ceram , 38 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus melanopus, P. bifasciatus, P. polymnus, P. per- cula, P. akallopisus, P. perideraion , Eupomacentrusdividus, Dischistodus fasciatus, D. trimaculatus, D. prosopotaenia, D. chrysopoëcilus, Pomacentrus trilineatus, P. eyanomos, P. melanopterus, P. moluccensis, P. violascens, “P. pavo, Parapo- macentrus Bankieri, Amblypomacentrus breviceps, Glyphidodon lacrymatus, G. Dickii, G. coelestinus, G. leucogaster, G. trifasciatus, Paraglyphidodon xanthurus, P. melas , Glyphidodontops unimaculatus, G. zonatus, G. antjerius, G. albofasciatus, Tetra- drachmum trimaculatum, T. reticulatum, T. arcuatum, TT. melanurus , Chromis cinerascens , C. lepisurus, C. xanthochir. Noussa-laut, 2 espèces. Prochilus percula, Pomacentrus pavo. Saparoua, 2 espèces. Prochilus bifasciatus, Eupomacentrus albifasciatus. Haroukou, 9 espèces. Prochilus polymnus, P. percula, P. perideraion, Pomacentrus trilineatus, P. pavo, Glyphidodontops uniocellatus, G. unimaculatus, Tetradrachmum arcuatum , |. tri- maculatum. Amboine, 58 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus polylepis, P. ephippium, P. macrostoma, P. me- lanopus, P. polymnus, P. bifasciatus, P. percula, P. akallopisus, P. perideraion , Eupomacentrus lividus, Dischistodus fasciatus, D. trimaculatus, D. prosopotaenia , D. ehrysopoëcilus, Pomacentrus littoralis, P. melanopterus, P. moluccensis, P. am- boinensis, P. trilineatus, P. dimidiatus, P. rhodonotus , P. pavo, P. melanochir, P. azysron, P. taeniurus, P, violascens, Parapomacentrus Bankieri, Amblypoma- centrus breviceps , Lepidozygus tapeinosoma, Glyphidodon Dickii, G. plagiometopon, G. sordidus, G. septemfasciatus, G. bengalensis, G. coelestinus, G. trifasciatus , G. leucogaster, G. aureus, Paraglyphidodon xanthurus, P. melas, Glyphidodontops 16 modestus, G. unimaculatus, G. zonatus, G. antjerius, G. albofasciatus, G. uniocel- latus, Acanthochromis polyacanthus, Tetradrachmum trimaculatum, T. reticulatum:, T. arcuatum, FT. melanurus, Chromis insulindicus, C. ternatensis, C. amboinensis, C. analis, C. lepisurus, C. xanthochir. Banda , 11 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus polymnus, P. perideraion , Pomacentrus pavo, Glyphidodon leucogaster, Tetradrachmuw trimaculatum, T. arcuatum, T. melanurus, Chromis xanthurus, C. xanthochir, C. lepisurus. Goram , 21 espèces. Premnas biaculeatus , Prochilus polymnus, P. bifasciatus, P. percula, P. peride- raion , Fupomaecentrus lividus, Dischistodus notophthalmus, D. chrysopoëcilus, Pomacentrus moluccensis, P. trilineatus , P. pavo, Glyphidodon coelestinus, G. ter- patensis, Glyphidodontops unimaculatus, G. antjerius, G. uniocellatus, Tetradrach- mum trimaculatum , T. reticulatum, T. arcuatum, T. melanurus , Chromis ternatensis. Guébé, A espèces. Dischistodus chrysopoëcilus , Pomacentrus trilineatus , Tetradrachmum arcuatum, T. melanurus. Arou , 6 espèces. Pomacentrus trilineatus, Glyphidodon coelestinus, Glypbidodontops antjerius , Tetradrachmum arcuatum , Chromis ternatensis, C. lepisurus. Waigiou, 6 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus percula, Pomacentrus trilineatus, Glyphidodon coelestinus , Glyphidodontops antjerius, Fetradrachmum arcuatum. Nouvelle-Guinée, 18 espèces. Premnas biaculeatus, Prochilus polylepis, P. melauopus, P. bifasciatus, P. po- lymnus, P. percula, P. Rosenbergii , Eupomacentrus albifasciatus , Pomacentrus melanopterus , P. moluccensis, P. trilineatus, P. pavo, Glyphidodon bengalensis, G. coelestinus, Glyphidodontops zonatus, G. antjerius „ Chromis-lepisurus , Tetra- drachmum melanurus. di Philippines , 15 espèces. » Premnas biaculeatus , Prochilus polymnus, Dischistodus fasciatus , Pomacentrus trilineatus, P. pavo, P. taeniurus, Amblypomacentrus ovoides, Glyphidodon sep- temfasciatus, G. coelestinus, Glyphidodontops zonatus, G. antjerius, G. albofasciatus, G. uniocellatus, G.? mutabilis, Tetradrachmum reticulatum. Phalanx ProcmiLinr. Pomacentroidei corpore squamis parvis 50 ad 70 iu serie longitudinali, pinna dorsali spinis 9 ad 11, parte spinosa et parte radiosa subaequilongis. PreEMNAS Cuv. Dentes, maxillis uniseriati conici obtusi, pharyngeales ex parte obtusi ex parte acutì. Corpus ovale. Caput genis, interoperculo et operculo antice tantum squamatum. Os praeorbitale spina valida longa postrorsum spectante. Maxilla superior non protractilis. Praeoperculum et suboperculum dentata. Operculum rugosum et inter- operculum edentula. Squamae trunco 70 circ. in serie longitudinali. Inguines squama elongata nulla. Pinnae; dorsalis spinis 10 (rarius 9) et radiis 16 ad 19, pectorales, ventrales et caudalis rotundatae, caudalis radiis fissis 14. PrruNás BracuLKATUS Blkr, Derde bijdr. ichth. Banda, Nat. 'T. Ned. Ind. VI p. 105; Günth., Cat. Fish. IV p. 10; De Crespigny, Friendskip between Premn. and Actinia crassicornis, Proc. Zool. Soc. 1869 p. 248; Day, Sea-Fishes Ind. Burm. p. 260; Fish. Ind. I p. 380 tab. 80 fig. 5. — Atl. Ichth. Tab. 402, Pomac. ‘tab. 3 fig. 7, 9. Premn. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 3 fere in ejus longitudine, latitudine 24 ad 2% in ejus altitudine; capite 44 ad 44 in longitudine corporis, aeque alto ac longo; linea rostro-frontali convexa; capite praeoperculo , interoperculo et operculo antice tantum squamato; oculis diametro 4 ad 44 in longitudine capitis ; ossibus suborbitalibus spinis 2 validis (posteriore anteriore multo longiore praeoperculi marginem posteriorem superante), spinulis dentibusque insuper interdum brevibus 5) 18 armatis ; maxillis aequalibus vel subaequalibus, superiore sub oculi dimidio anteriore desinente; dentibus maxillis aequalibus; dentibus pharyngealibus, superioribus ex parte conicis acutis ex parte conicis obtusis, inferioribus osse margine posteriore concavo insertis valde obtusis serie posteriore tantum acutis gracilibus; praeoperculo junioribus vix vel non aetate provectioribus conspicue serrato; suboperculo conspicue dentato, dentibus interdum spinaeformibus; operculo radiatim rugoso antice tantum leviter squamato squamis parum conspicuis; squamis capite et trunco antice non ciliatis, ceteris ctenoideis, angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis_ supra lineam lateralem in series 70 eirc., infra lineam lateralem in series 67 circ. transversas dispositis; squamis serie fransversa 40 ad 44 spinam ventralem inter et spinam dorsi anteriorem, 15 circ. initium lineae lateralis inter et spinam dorsi I=, ö circ. apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis squamosam ; linea laterali sub dorsalis radiosae medio vel dimidio posteriore interrupta , cauda inconspicua; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam valde emarginata, parte spinosa parte radiosa paulo longiore sed humiliore spinis 3* 42 et 5® spinis posterioribus multo longioribus, spina penultima spinis ceteris breviore; pectoralibus obtuse rotundatis capite paulo ad non longioribus; ventralibus obtuse vel acutiuscule rotundatis pectoralibus paulo ad non brevioribus; anali radiosa longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali obtuse rotundata, capite non ad paulo breviore; colore corpore pinnisque fuscescente-rubro vel purpureo vel profunde roseo-aurantiaco ; iride viridi-purpurea vel fusca margine pupillari aurea; nucha fascia vel macula oblonga transversa margaritacea utrinque nigricante marginata; trunco et cauda fascia vel vitta transversa margaritacea corpus et caudam cingente vel abbreviata vel nulla; pinnis fuscis vel purpureis, vel rubris nigricante violaceo marginatis vel dimidio libero profundioribus. B. 6. D. 10/16 ad 10/19, rarius 9/18 vel 9/19. P. 1/15 vel 1/16 vel 2/16. V.1/5. A. 2/14 ad 2/16. C. 1/14/1 et lat. brev. Var. 4rifasciata. Vittis 3 completis totum corpus cingentibus superue quam s inferne „latioribus. n__semicincta. Vittis vel maculis oblongis 3 non infra media latera descendentibus. „__waicolor. Fascia vel macula oblonga nuchali tantum , vittis trunco vel cauda nullis. Syn. Tontelton Ren., Poiss. Mol. 1 tab. 22 fig. 122. Turk, Ikan Batoe jang merah Valent., Amb. fig. 503, 5: Chaetodon fusco-rubescens aculeis utringue 2 infra oculos Seb., Thes. IL p. 69 tab. 26 fig. 19 (var. uxicolor). Percis fasciis 3 albieantibus, osse malae utringue in 2 spinas unam longam, alteram brevem, producto Koelr., Pisc.. rar. Mus. Petr. deser., Nov. Comm. Petrop. X 1766 p. 346 tab. 8 fig. 5 (var. 4rifasciata). 19 Chaetodon biaculeatus Bl, Ausl. Fisch. IV p. 11 tab. 219 fig. 2 (var. trifasciata). Lutjanus trifasciatus Bl. Schn., Syst. p. 568. Scorpaena aculeata Lac., Poiss. III p. 258, 268 (var. uxicolor). Holocentrus Sonnerat Lac., Poiss. IV p. 344, 391 (var. trifasciata). Holacanthus biaculeatus Luac., Poiss. IV p. 528, 537. Premnas levcodesmus KV. H., Ie. ined. ap. CV., Poiss. V p. 307 (var. nn, Premnas unicolor CV., Poiss. V p. 308 (var. uxicolor). Premnas semicinctus Cv. Poiss. V p. 307 tab. 133; Swns., Nat. Hist. Fish. IT p. 217; Guér., eon. Règn. an. Poiss. tab. 19 fig. 5; Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 7 (var. semieincta). Premnas trifasciatus CV, Poiss. V p. 304; Règn. an. ed. ill. Poiss. tab. 32 fig. 2; Schl. Müll., Verh. Ned. Overz. Bez. Overz. Premn. p. 20 tab. 6 fig. 6; Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 9; Fhioll., Faun. Woodlark p. 199 (var. frifasciata). Sargus ensifer Gron., Cat. ed. Gray p. 66 (var. uzico/or). Hab. Sumatra (Siboga) ; Batu; Nias; Duizend ins. ; Java (Batavia) ; Bawean ; Borneo (Labuan); Celebes (Macassar, Manado); Solor (Lawajong) ; Timor (Atapupu) ; Halmahera (Galela); Batjan (Labuha); Amboina; Ceram (Wahai) ; Goram; Banda (Neira); Waigiu, Nova-Guinea (or. sept.); Philipp. ; in mari. Longitudo 21 speciminum 32” ad 145”. Rem. Les trois variétés sont représentées, dans mon cabinet, chacune par plusieurs individus. Outre les couleurs, je n'y puis découvrir aucun caractère constant qui pourrait justifier leur séparation spécifique. Je continue donc à n'y voir qu'une seule espèce. Hors [Insulinde lespèce doit être rare. On sait cependant qu'elle habite les côtes de FInde continentale, de Ï'îie de la Réunion et de Woodlark. M. De Crespigny a publié une note fort intéressante sur les relations amicales entre le Premnas biaculeatus et Actinia crassicornis. M. Day relate un fait analogue, mais qui se rapporte au Prochilus percula. Les deux espèces paraissent vivre sans gêne dans la cavité alimentaire des Actinies, fait curieux qui rappelle Y'habitude de quelques espèces de Fierasfer de choisir pour domicile le corps d’Holothuries et de Culcites. Procuiuvs Klein (nec Cuv.) = Amphiprion Bl. Schn. Dentes; maxillis uniseriati conici vel compressiusculi; pharyngeales ex parte obtusi ex parte acuti (!). Corpus ovale vel oblongum. Caput gemis ossibusque oper- cularibus squamatum. Maxilla superior non protractilis. Ossa suborbitalia dentata. Operculum, suboperculum et interoperculum spinoso-serrata. Squamae trunco 50 ad 65 in serie longitudinali. Inguines squama elongata. Pinnae; dorsalis spinis 9 ad Ll et radiis 18 ad 21; pectorales et ventrales rotundatae; caudalis integra vel emarginata, Rem. Les espèces bien établies de Prochilus, au nombre de quatorze ou de quinze, habitent toutes le bassin Indo-pacifique, et onze au moins de ces espèces se trouvent dans [Inde archipélagique. Elles se font d’ordinaire aisément reconnaître par les détails de la livrée; mais elles sont plus essentiellement distinctes par la for- mule des écailles et des nageoires, par l'écaillure du dessus de la tête, par le profil rostro-nuchal, par la longueur relative de la mächoire supérieure et par la forme de la dorsale et de la caudale. Les espèces insulindiennes présentent les caractères différentiels suivants. IL. Dorsale non échancrée, à épines médianes pas ou presque pas plus longues que les suivantes. Région occipitale squammeuse. Caudale tronquée ou Échanerée. 1. Front squammeux jusqu'entre les yeux. Caudale tronquée ou très-faiblement échancrée à angles obtus. Trone brunâtre ou noirâtre. Dorsale, pectorales et, caudale oranges ou jaunâtres. A. Environ 63 rangées transversales d'écailles au-dessus de la ligne latérale. Profil convexe. Bande nucho-interoperculaire nacrée pas plus large que l'ceil. Tronc sans bande. Partie libre de la queue brune ou noire. Ventrales et anale oranges, les ventrales bordées antérieurement de brun ou de noir. D. 10/17 ou i0/18. 1. Prochilus polylepes Blkr. B. Environ 55 rangées transversales d'’écailles au-dessus de la ligne latérale. Tronc sans bande. Moitié antérieure du tronc et partie libre de la queue oranges ou brun-orange; partie postérieure du tronc entièrement ou en grande partie brune ou noirâtre. Ventrales et anale oranges à bordure noiràtre.” Bandelette nucho-operculaire naerée nulle ou plus grêle que l'ceil. 2. _Prochilus ephippium Blkr. (*) La dentition pharyngienne, fort différenciée dans les espèces de plusieurs genres des Glyphi- dodontini, est uniforme dans celles du genre actuel. La diagnose suivante va à toutes les espèces insulindiennes et est probablement de valeur générique: Dentes pharyngeales pluriseriati, superiores conici acuti et obtusi, inferiores osse triangulari margine posteriore concavo inserti obtusì vel acuti serie posteriore ceteris graciliores. 21 C. Environ 50 rangées transversales d'écailles au-dessus de la ligne latérale. Trone brun ou noirâtre. Tête ect partie libre de la queue oranges. Une bande nucho-interoperculaire nacrée plus large que leeil. Ventrales et anale brunes ou noires. aa. 2] ou 28 écailles sur ùne rangée transversale entre Lépine ventrale et la première épine dor- sale. Profil rostro-frontal oblique et droit. Mâchoire supérieure 2'/, fois dans la longueur de la tête. Trone sans bande. 3. _Prochilus macrostoma Blkr. bb. 22 éeailles sur une rangée transversale entre l'épine ventrale et la première épine dorsale Profil rostro-frontal convexe. Machoire supérieure 3 fois dans la longueur de la tête. Tronc sans bande dans l'âge avancé, mais à bandelette macrée transversale chez les jeunes. 4. _Prochilus melanopus Blkr. 2. Région frontale inférieure sans écailles. Caudale notablement échancrée à angles pointus. Profil convexe. Corps brunätre à bandes nucho-interoperculaire et dorso-anale naerées, la dernière n'atteignant. pas le bord supérieur de la dorsale. A. Environ 50 rangées transversales d'écailles au-dessus de la ligne de Queue à bande nacrte bordée antérieurement seulement de noirâtre. Caudale jaune. 5. _Prochilus polymnus Blkr. II. Dorsale échanerée à épines médianes ou prémédianes notablement, plus longues que les épines posiérieures. Caudale tronquée ou arrondie. 1. Vertex squammeux. Front et museau sans écailles. Corps brun ou noirâtre à bandes nacrées nucho- interoperculaire et dorso-anale, la dernière recourbée sur la dorsale molle et en occupant la partie antérieure et supérieure. Dorsale, ventrales et anale brunes ou noires. Caudale tronquée, a. 55 rangées transversales d'écailles au-dessus, 50 au-dessous de la ligne latérale. Caudale entière- ment jaune. Peectorales brunâtres. 6. Prochilus Sebae Blkr. D. 50 rangées transversales d'écailles au-dessus, 45 au-dessous de la ligne latérale. Caudale brune ou noire à large bordure jaune. Pectorales oranges. 1. _Prochilus bifasciatus. Blkr. 2. Vertex, front et museau sans écailles. Caudale arrondie. 4. 50 rangées transversales d’écailles au-dessus de la ligne latérale. Corps et nageoires roses à trois bandes transversales naerées. Nageoires molles à bordure intramarginale noire. S. Prochilus percula Blkr. vo to 3. Vertex, front et dessus du muscau squammeux. Corps et nageoires jaunâtres. 55 rangées transversales d'écailles au-dessus de la ligne latrale. a. Bande naerée nucho-opereulaire nulle. Profil rostro-frontal droit (dans les adultes). Dorsale à 9 épines et à 19 jusqu'à 21 rayons. Profil dorsal à bandelette naerée. 9. _Prochilus afallopisus Blkr. b. Bande naerée nucho-operculaire plus grêle que le diamètre de Y'eril. Profil rostro-frontal convexe. Dorsale à 10 épines et à 16 ou 17 rayons. Profil dorsal à bandelette nacrée. 10. Prochilus perideraion Blkr. c. Bande nacrée nucho-operculaire plus large que le diamètre de l'oeil. Profil rostro-frontal convexe. Dorsale à 10 épines et 15 ou 16 rayons. Profil dorsal sans bandelette naerée. (Eeaillure du dessus de la tête ?) LL. Prochilus Rosenbergii Blkr. ProcuiLvs poryueris Blkr, Deser: esp. inéd. Prochil., Versl. Kon. Ak. Wet, 2e Rks XI p. 135. — Atl. Ichth.' Tab. 401, Pomac. tab. 2 fig. 6. Proch. corpore oblongo compresso, altitudine 2% ad 22% in ejus longitudine, latitudine 24 ad 22 in ejus altitudine; capite 4 ad 44 in longitudine corporis, conspicue altiore quam longo; linea rostro-frontali convexiuscula; oculis diametro 3} ad 4 in longitudine capitis, plus diametro 1 distantibus; vertice et fronte usque inter oculos squamatis; rostro alepidoto; maxilla superiore sub ocul1 margine anteriore desinente 3 ad 3 et paulo in longitudine capitis; dentibus maxillis conicis obtusis vel obtusiusculis; praeoperculo conspicue denticulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra lineam lateralem in series 63 circ., infra limeam lateralem in series 55 circ. transversas dispositis; squamis serie transversa 28 ad 30 spinam ventralem inter et spinam dorsi anteriorem, 10 vel 11 initium Jineae lateralis inter et spinam dorsi 1m, 5 vel 44 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis squamosam; pinva dorsali partem spinosam inter et radiosam non vel vix emarginata, partg spinosa parte radiosa vix longiore, spinis mediis sequentibus vix longioribus; pectoralibus obtuse rotundatis capite non ad vix brevioribus; ventralibus obtuse rotundatis capite paulo brevioribus ; anali radiosa dorsali radiosa vix breviore et vix humiliore; caudali capite breviore postice medio vix emarginata, angulis obtusis; colore capite et trunco antice fus- cescente-vel roseo-aurantiaco, trunco medio et postice caudaque fusco vel nigricante; iride fusca margine pupillari aurea; fascia nucho-interoperculari margaritacea antice et postice fusco vel nigro marginata oculi diametro non latiore sed vulgo graciliore nucha cum fascia lateris oppositi unita , inferne interoperculo desinente; pinnis dorsali, pectoralibus et caudali aurantiacis vel roseo-aurantiacis basi profundioribus; ven- tralibus et anali fuscis, ventralibus dimidio posteriore interdum aurantiacis vel roseo-aurantiacis. B.6. D. 10/17 vel 10/18. P. 2/16 vel 2/17. V. 1/5. A. 2/14 vel 2/15. C. 1/14/1 vel 1/15/1 et lat. brev. Hab. Amboina; Nova-Guinea (or. septentr.); in mari. Longitudo 3 speciminum 115” ad 1307. Rem. Le Prochilus polylepis est nettement distinct par ses petites écailles, les rangées transversales y étant notablement plus nombreuses que dans aucune des autres espèces connues. Il est du groupe des Prochilus ephippium, melanopus et macrostoma, espèces à tronc brunâtre sans bandes et à écailles frantales descendant jusqu'entre les yeux, mais il se fait reconnaître, outre Vécaillure, par le peu de largeur de la bande nucho-interoperculaire, par la couleur brune occupant la partie libre de la queue et s’étendant jusque fort en avant sur la partie antérieure du tronc, par son profil convexe, etc. ProcurLus ePuiepium Blkr Enum. esp. Poiss. Amboine, Ned. T. Dierk. II p. 274. — Atl. Tehth. Tab. 401, Pomac. tab. 2 fig: 1,-9. Proch. corpore oblongo-compresso, altitudine 24 ad 2% in ejus longitudine, latitudine 24 ad 2# in ejus altitudine; capite 4 ad 4. et paulo in longitudine corporis, conspicue altiore quam longo; linea rostro-frontali convexiuscula vel convexa; oculis diametro 3 ad 4 in longitudine capitis, diametro 1 fere ad 14 distantibus; vertice et fronte usque inter oculos squamatis; rostro alepidoto; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente 3 circ. in longitudine capitis; dentibus maxillis conicis obtusis vel obtustusculis; praeoperculo irregulariter denticulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra limeam lateralem in series 55 circ., infra lineam lateralem in series 50 circ. transversas dispositis ; squamis serie transversa 29 circ. spinam ventralem inter et spinam dorsi anteriorem, 9 vel 10 initium lineae lateralis inter et spinam dorsi 1», 5 vel 44 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis squamosam; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam non emarginata , parte spinosa parte râdiosa paulo longiore spinis mediis spinis sequentibus non vel vix longioribus; pectoralibus obtuse rotun- datis et ventralibus obtusiuscule rotundatis capite non ad paulo brevioribus; anali 24 radiosa dorsali radiosa vix humiliore et non ad vix breviore; caudali capite paulo breviore, medio postice non vel vix emarginata angulis obtuse rotundata; colore capite, trunco antice et caudae parte libera aurantiaco. vel umbrino-aurantiaco , trunco medio et postice vel postice medio et superne tantum fusco vel nigricante; iride fusca vel fnscescente-rubra margine pupillari aurea; pinnis omnibus pulchre aurantiacis vel roseo-aurantiacis, dorsali spinosa et anali leviter fusco marginatis, ventralibus antice sat late fusco marginatis; squamis trunco interdum margaritaceo punctulatis; vitta nucho-operculari margaritacea, quum adest, oculi diametro graciliore. B. 6. D. 10/16 ad 10/18, rarissime 11/17. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 2/14 vel 2/15. C. 1/14/1 et lat. brev. Varietates sequentes occurrunt. a. ephippium. Vitta nucho-operculari margaritacea nulla. b. 4ricolor. Vitta nucho-operculari margaritacea gracili praeoperculum vel interoper- culum attingente. Syn. Prochilus me \ ovatae figurae macula fusca magna ete. Klein, Miss. Pisc. V p. 60 tab. 12 fig. 1. Chaetodon albescens ad dorsum nigricans laminis operculorum serratis Seba, Thes. TIJ p. 70 tab. 26 fig. 25. Lutjanus ephippium Bl, Ausl. Fisch. IV p. 121 tab, 201 fig. 2; Lac. , Poiss. IV p. 229, 230. n Amphiprion epkippium Bl. Schn., Syst. p. 200; CV., Poiss. V. p. 290; Schl. Müll., Overz. Amphipr. p. 18 in Verh. nat. gesch. Ned. overz. Bezitt. ; Blkr, Bijdr. ichth. Batoe, Nat. T. Ned. Ind. VIII p. 321; Günth. , Cat. Fish. IV p. 10; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. Ip. 259; Fish. Ind. Ip. 378 tab. 80 fig. 1. ‘Coracinus insignitus Gron. , Cat. ed. Gray p. 57. Amphiprion tricolor Günth., Cat. Fish. IV p. 8. Amphiprion Ruppelii Casteln., Contrib. ichthyol. Austral., Proc. Zool. Soc. Vietor LE p: 91P Amphiprion frenatus Day, Fish. India 1 p. 378 tab. 50 fig. 2 (nec Brev.) Bandera Mal. Bat. Hab. Batu; Nias; Bangka (Toboali); Java (Batavia); Solor (Lawajong) ; Amboina; in mari. Longitudo 14 speciminum 4S” ad 1207, tem. Parmi les 14 individus de mon cabinet il s'en trouve cinq qui appartiennent à la variété décrite par M. Günther sous le nom d’Amphiprion tricolor, forme où je ne vois aucun caractère qui pourrait justifier une séparation d'avec lephippium. Dans le plus petit de mes individus la bandelette est fort grêle et ne descend pas au-dessous du niveau des yeux. Dans les autres individus à bandelette celle-ci descend plus bas et s’étend jusque sur linteropercule. Ils mesurent en longueur depuis 68” jusqu’à S6”, mesures que ne surpassent pas plusieurs individus sans bandelettes, qui seraient de vrais ephippium. La plage dorsale brune ou noirâtre varie en largeur dans les différents individus des deux variétés, et ne s’arrête que rarement bien au-dessus de l'anale. R Lespèce se distingue de ses voisines par la formule des écailles, par le peu de longueur de la mâchoire supérieure, par son profil convexe et par la couleur orange ou rose-orange de toutes les nageoires. Elle habite, hors l’Insulinde, les côtes de Madagascar, de l'île de la Réunion, de Tranquebar, des fles Andaman et Nicobares et de la Nouvelle-Hollande septen- trionale et méridionale. Procnruus MACROSTOMA Blkr, Descr. esp. inéd. Prochilus, Versl. Kon. Ak. Wet. 2e Rks XI p. 136. — Atl. Ichth. Tab. 401 Pomac. tab. 2 fig. 5. Prochil. corpore oblongo compresso, altitudine 22% circ. in ejus longitudine, latitudine 22 cire. in ejus altitudine; capite 4 circ. in longitudine corporis, conspicue altiore quam longo; linea rostro-occipitali valde obliqua recta; oculis diametro 4 fere in longitudine capitis, plus diametro L distantibus; vertice et fronte usque inter oculos squamatis; rostro alepidoto; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente, 24 circ. in longitudine capitis; dentibus maxillis conicis obtusis; praeoper- eulo conspicue denticulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra et infra lineam lateralem in’ series 50 circ. transversas dispositis; squamis serie transversa 27 vel 28 spinam ventralem inter et spinam dorsi anteriorem, 9 circ. initium lineae lateralis inter et spinam dorsi 1m, 4 vel 34 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis squamosam; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam vix emarginata, parte spinosa parte radiosa paulo longiore spinis mediis sequentibus vix vel non longioribus; pectoralibus obtuse rotundatis capite non vel vix brevioribus; ventralibus obtuse rotundatis capite absque rostro non brevioribus; anali radiosa dorsali radiosa non breviore et paulo tantum humiliore; caudalt capite paulo breviore, medio postice vix emarginata, angulis obtuse rotundata; colore capite et trunco antice caudaque postice umbrino-vel roseo-aurantiaco, trunco medio et postice caudaque anticee profunde: fusco; iride fusca margine pupillari aurea; fascia nucho-interoperculari margaritacea utrinque fusco vel nigricante marginata oculo diametro latiore nucha cum fascia lateris oppositi unita vel subunita, inferne interoperculi marginem inferiorem attingente; pinnis 4 dorsali, pectoralibus et caudali roseo-vel Pavescpntanran tach, ventralibus et anali fuscis vel nigricantibus. B. 6. D. 10/17 vel 10/18. P. 2/16. V. 1/5. A. 2/14 vel 2/15. C. 1/18/1 et lat. brev. Hab. Amboina; in mari. Longitudo speciminis unici 124”, Rem. Le .Prochilus actuel est bien ‘spécifiquement distinct par la combinaison des caractères de l'écaillure, du profil fort oblique et droit, de la longueur de la mâchoire supérieure, de la largeur de la bande naerée nucho-interoperculaire et de la couleur brune ou noire des ventrales et de l'anale. L' Amphiprion frenatus Brev. des îles Loo-choo, mérite d'être comparé au macrostoma. A en juger d'après la figure, qui cependant est manifestement fort- incorrecte, le frenatus parait distinct, ayant le corps notablement moins trapu, la bouche plus petite, la bande nucho-interoperculaire moins large, les ventrales et anale roses, etc. — M. Gill, qui paraît avoir examiné les individus types du frenatus, n’y trouva que neuf épines dorsales. ProcurLus MELANOPUS Blkr , Onz. not. En Ternate, Ned. T. Dierk. I p. 231. — Atl. Ichth. Tab. 401, Pomac. tab. 2 fig. 7. Proch. ecorpore oblongo „compresso , altitudine 24 ad 23 in ejus longitudine, latitudme 24 ad 22 in ejus altitudine; capite 4 circ. in longitudine corporis, conspicue altiore quam longo; linea rostro-frontali convexa; oculis diametro 3 fere ad 4 in longitudine capitis, diametro 1 fere ad plus diametro | distantibus; vertice et fronte usque inter oculos squamatis; rostro alepidoto; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente, 3 circ. in longitudine capitis; dentibus maxillis conicis acutis vel obtusiusculis; praeoperculo irregulariter denticulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra lineam lateralem in series 50 eirc., infra lineam lateralem in series 45 circ. transversas dispositis; squamis serie transversa 22 circ. spinam ventralem inter et spinam dorsi anteriorem , 6 vel 7 initium lineae lateralis inter et spinam dorsiì 1m, 4 vel 34 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsi squamosam; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam non emarginata, parte spinosa parte radiosa paulo longiore spinis mediis sequentibus paulo ad non longioribus; pectoralibus obtuse rotundatis capite non vel vix brevioribus; ventralibus obtuse rotundatis capite absque rostro non brevioribus; anali radiosa dorsali radiosa paulo humiliore et non vel vix breviore; audali capite non ad paulo breviore, medio postice vix emarginata angulis obtuse rotundata; colore capite, trunco antice et cauda parte libera majore parte umbrino-fel d roseo-aurantìaco, trunco medio et postice fusco vel nigricante; iride fusca margine pupillari aurea; fascia nucho-interoperculari margaritacea utrinque nigricante limbata oculo latiore, superne cum fascia lateris oppositi unita vel eae approximata, inferne interoperculo desinente; juvenilibus (spec. long. 42”) vitta transversa diffusa albida spinas dorsi posteriores inter et anum; pinnis dorsali, pectoralibus et caudali au- rantiacis vel roseo-aurantiacis, ventralibus et anali fuscis vel nigris. B. 6. D. 10/16 ad 10/18, P. 2/16 ‘vel 2/17. V. 1/5. A. 14 vel 2/15. C. 1/13/1 rarius 1/14/1l et lat. brev. Syn. Amphiprion melanopus Blkr, N. bijdr. ichth. Amboina, Nat. T. Ned. Ind. II p. 561; Günth., Cat. Fish. IV p. 8. AmpMiprion monofasciatus Thioll., Faune Woodlark p. 198. Hab. Singapura; Ternata; Ceram (Wahai); Amboina; Solor (Lawajong); Nova- Guinea (or. sept.); in mari. - Longitudo 5 speciminum 42” ad 1067. Rem. Cette espèce est nettement caractérisée par la formule de l'écaillure, par le profil convexe, par la longueuf relative de la mâchoire supérieure, par la largeur de la bande nucho-interoperculaire et par la couleur brun-foncé ou noire des nageolres ventrale et anale. Hors l'Insulinde lespèce n'a été trouvée jusquici qu'à [île Woodlark (Moiou). Procuiuus PpouymNus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 400, Pomac. tab. 1 fig. 7, 8. Proch. corpore oblongo ecompresso, altitudine 24 ad 24 in ejus longitudine o > 3 o E] : latitudine 24 ad 2# in ejus altitudine; capite 44 ad 42 in longitudine corporis, conspicue altiore quam longo; linea rostro-frontali convexa vel convexiuscula; oculis diametro 24 ad 34 in longitudine capitis, diametro 1 fere ad 1 et paulo distantibus; vertice et fronte superne tantum squamatis; regione interoculari rostroque alepidotis ; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente 3 circ. in longitudine capitis; dentibus maxillis concicis acutis vel acutiusculis; praeoperculo leviter denticulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra lineam lateralem in series 50 circ., infra lineam lateralem in series 45 circ. transversas dispositis; squamis serie transversa 24 circ. spinam ventralem inter et spimam dorsi anteriorem, S circ, initium lineae lateralis inter et spinam dorsi lm, A vel At apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis squamosam ; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam non vel vix emarginata, parte spinosa parte radiosa paulo longiore spinis 42 52 et 6* sequentibus paulo longioribus; pectoralibus obtuse rotundatis capite non vel vix brevioribus; ventralibus obtuse vel obtusiuscule rotundatis capite paulo ad non longioribus; anali radiosa dorsali radiosa paulo humiliore sed non breviore; caudali capite paulo ad sat multo longiore, juvenilibus parum aetate provectis sat profunde emarginata, angulis obtusiuscule rotundatis vel acutiusculis vel acutis, radüs submarginalibus plus minusve productis; colore corpore antice aurantiaco, medio et postice fusco vel nigricante-fusco; iride fuscescente-rubra margine pupillari aurea; corpore fasciis à transversis margaritaceis , anterioribus utrinque posteriore antice tantum nigricante,marginatis; fascia anteriore nucho-operculari oculi diametro latiore nucha cum fascia lateris oppositi unita inferne interoperculo desinente; fascia media dorso-anali superne rotundata nec reflexa marginem pinnae dorsalis superiorem non attingente, inferne cum fascia lateris oppositi unitas; fascia 3% caudali caudae partem liberam magua vel majore parte cingente; pinnis dorsali, ventralibus analique fuscis vel nigricantibus vel tavis vel aurantiacis, pectoralibus et caudali flavis vel aurantiacis. B. 6. D. 10/15 ad 10/17. P. 216 ad 2/18. V.1/5. A. 2/13 ad 215. C. 1/14/1 et lat. brev. Varietates sequentes occurrunt. a. polymnus. Pinnis ventralibus et anali flavis, b. eArysargurus. Pinnis ventralibus et anali fuscis vel nigris, pectoralibus dimidio basali fuscis. ce. Clarkii. Pinnis ventralibus flavis, anali fusca vel nigra. d. boholensis. Pinnis omnibus flavescentibus. Syn. Poepoesche visch Ruysch, Coll. nov. pisc. Amb. p. 37 tab. 19 fig. 4. Jourdin Ren., Poiss. Mol. 1 tab. 7 fig. 49. Perea polymna L., Syst. Nat. ed. 10% 1 p. 291; L.Gm., Ibid. ed. 13° p. 1315 (nec Bonn.) Chaetodon lineis utringue ecandidis laminis operculorum serratis cauda alba bifurca Seb., Thes. IL p. 69 tab. 26 fig. 22 (var. cArysargurus). Anthias polymnus Bl, Ausl. Fisch. VI p. 103 tab. 316 fig. 1 (nec var. ibid p. 106 tab. 316 fig. 3). (var. polymnus). Amphiprion polymnus Bl. Schn., Syst. p. 203 (mec var.); OV., Poiss. V p. 297; Steind., Ichth. Mitth. VIT Verh. zool. bot. Ges. Wien XI 1861 p. 79 (var. polymaus). Lutjanus polymnus Lac., Poiss. IV p. 224. Sparus Mylius Bory, Dict. class. Hist. nat. tab. 113 (var. cArysargurus). Amphiprion eanthurus CV., Poiss. V p. 302; Schleg. Müll., Overz. Amphipr. in Verh. Nat. Gesch. Ned. overz. bez. p. 19; Blkr, N. bijdr. ichth. Amb., Nat. T. Ned. Ind. III p. 560; Diagn. n. vischs. Batav. Ibid. IV p. 478; Günth., Cat. Fish. IV p. 5. (var. chrysargurus). 29 Amphiprion ehrysopterus CV., Poiss. V p. 301; Günth , Cat. Fish. IV p. 8 (var. polymnus). Anthias Clarkù J. Whitch. Benn., Fish. Ceylon p. 29 tab. 29 (var. Clarhii). Amphiprion Clarekùù CV., Poiss. IX p. 372; Günth., Cat. Fish. IV p. 5; Kner, Zool. Novara, Fisch. p. 240. Amphiprion japonicus Schl., Faun. Jap. Poiss. p. 66; Rich., Rep. ichth. Chin. in Rep. 15% meet Brit. Assoc. p. 254. Amphiprion ehrysargurus Rich., Rep. ichth. Chin. in Rep. 15% meet. Brit. Assoc. p. 254 (var. ehrysargurus). Prochilus Clarkù Blkr, Onz. not. ichth. Ternate, Ned. T. Dierk. Lp. 231. Prochilus chrysurus Blkr et Amphiprion ehrysurus CV., Blkr, Enum. poiss. Amboin., Ned. T. Dierk. 1 p. 274 (err. impress.). Amphiprion Mili Thioll,, Faune Woodlark p. 198. Amphiprion bicmnctus Playf., Fish. Zanzib. p. 80 (ex parte?); Klunz., Fisch. R. M., Verh. zool. bot. Ges. Wien XXI p. 518 nee Rüpp. (var. polymaus). Amphiprion Clarküù Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 259; Fish. India Il p. 378. Amphiprion boholensis Cartier, Beschr. neue Pharyngognath., Verh. phys. med. Ges. Würzburg, Neue Folge V p. 96 (var. boholensis). Bandera, Polleny Mal. Batav. Hab. Sumatra (Priaman, Siboga); Nias; Singapura; Bangka (Toboali) ; Duizend-ins.; Java (Batavia); Celebes (Manado); Flores (Larantuca); Solor (Lawajong); Ternata; Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Wahai); Haruko; Banda (Neira); Goram; Nova-Guinea; Philippin. (Bohol); in mari. Longitudo 38 speciminum 35” ad 1367. Rem. Les figures citées des ouvrages de Seba et de Bloch, bien qu’inexactes sous plusieurs rapports, sont manifestement des représentations de espèce actuelle. M. Klunzinger dit avoir eu sous les yeux des individus de la Mer rouge, de la collection de Rüppell, et déclare identiques lespèce actuelle et Amphiprion biciuctus Rüpp. Il me paraît cependant plus probable que Rüppell ait trouvé les deux espèces et qu'il a confondu le polymnus avec son bicinctus, espèce à onze épines dorsales et qui, à en juger par la figure, manque de bande caudale, a la bande dorso-anale plus grêle n'entamant pas la nageoire dorsale et s'arrêtant bien en dessus des Épines anales, la queue brune, les rangées longitudinales au-dessus de la ligne latérale plus nombreuses, ete. Un examen nouveau de individu type (sil existe encore) de | Amphiprion bicinctus Rüpp. pourra seul faire décider de la justesse des caractères figurés, et je suppose que M. Klunzinger n'ait pas vuce type, mais seulement des individus rassemblés depuis et conservés sous le nom de bicinctus. 30 L’Amphiprion boholensis me semble n’être établi que sur un individu de polymnus du jeune âge à nageoires décolorées ou peu foncées , et à caudale pas encore Échancrée. Le Prochilus polymnus est assez commun dans \'Insulinde et est connu habiter, hors Inde archipélagique, la Mer rouge, les côtes de Zanzibar et de Mossambique, de 1île Maurice, de I'Inde continentale, de Ceylon, des îles Andaman, de Chine (Hongkong), du Japon (Kiousiou) et de Pile Woodlark (Moiou). Procurvus Sregae Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 400, Pomac. tab. 1 fig. 9. Proch. corpore oblongo compresso, altitudine 2} ad 2? in ejus longitudine, lati- tudine 24 ad 24 in ejus altitudine; capite 4 ad 44 in longitudine corporis, altiore quam longo; linea rostro-frontali convexa; oculis diametro 3 fere ad 3 et paulo in longitudine capitis, diametro 1 circ. distantibus; vertice squamato; fronte et rostro alepidotis; maxilla superiore sub oculi dimidio anteriore desinente, 3 circ. in lon- gitudine capitis; p raeoperculo irregulariter denticulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra lineam lateralem in series 55 eirc., infra lineam lateralem in series 50 circ. transversas dispositis; squamis serie transversa 24 ad 26 spinam ventralem inter et spinam dorsi anteriorem, S vel 9 initium lineae lateralis inter et spinam dorsi 1m, 4 vel 5 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsi squamosam; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam sat profunde emarginata, parte spinosa parte radiosa sat multo longiore spinis mediis sequentibus conspicue longioribus; peetoralibus acutiuscule vel obtuse rotundatis capite vix brevioribus; ventralibus obtuse rotundatis capite non ad vix brevioribus; anali radiosa dorsali radiosa non ad vix breviore et paulo humiliore; caudali capite paulo ad non breviore, convexa angulis rotundata; colore corpore fusco vel nigro, capite antice et inferne dilutiore; iride fusca margine pupillari aurea; cauda parte libera postice tantum aurantiaca vel aurantiaco-fusca ; fasciis utroque latere 2 latis margaritaceis; fascia anteriore nucho-interoperculari oculi diametro latiore totam nucham fere amplectente ibique cum fascia lateris oppositi unita, inferne quam medio et superne graciliote interoperculo desinente; fascia posteriore dorso-anali fascia anteriore latiore pinna dorsali reflexa ejusque partem anteriorem et superiorem amplectente, inferne regionem praeanalem attingente ibique frequenter cum fascia lateris oppositi unita; pinnis dorsali majore parte ventralibus analique fuscis vel nigris ; pectoralibus fuscescentibus dimidio basali profun- dioribus; caudali tota flava vel aurantiaca; anali inferne interdum albescente marginata. B. 6. D. 10/14 ad 10/16 vel 11/14 ad 11/16. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/14/1 et lat. brev. sl Syn. Chaetodou lineis utringue duabus candidis, laminis operculorum serratis et cauda alba aeguali Seba, Thes. III p. 70 tab. 26 fig. 24. Perca polymna Bonn., Ichth. p. 129 tab. 55 fig. 212 (descript. et figur. cop. ex Seba) nec L. Amphiprion Sebae Blkr, Diagn. vischs. Batav., Nat. T. Ned. Ind. IV p. 478; Günth., Cat. Fish. IV p. 4; Day, Fish. Ind. I p. 378 tab. 80 fig. 3. “Bandera, Polleng Mal. Batav. Hab. Nias; Sumatra (Lampong, Siboga); Java (Batavia); in mari. Longitudo 20 speciminum 55” ad 1107. Rem. Le Prochilus Sebae est extr@mement voisin du Prochilus bifasciatus, mais on le reconnaît aisément à sa caudale janne ou orange, à ses pectorales brunâtres et à la formule des écailles, combinaison de caractères qui semblent justifier sa séparation du Prockilus bifasciatus. Mes individus proviennent tous des mers de la Sonde. Hors Insulinde lespèce n'est connue habiter que les îles Andaman. = ProcurLus BIFASCIATUS Blkr, Deux-not. ichth. Saparoua, Versl. Kon. Ak. Wet. XVI.p. 359. — Atl. Ichth. Tab. 400, Pomac. tab. 1 fig. 4, 5, 6. Proch. corpare oblongo compresso, altitudine 2% ad 3 in ejus longitudine, lati- tudine 2 ad 2L in ejus altitudine; capite 4 ad 43 in longitudine corporis, paulo altiore quam longo; linea rostro-frontali convexa; oculis diametro 3 ad 4. in lon- gitudine capitis, diametro 1 circ. distantibus; vertice squamato; fronte et rostro alepidotis; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente 2} ad 3 in longitudine capitis; dentibus maxillis conicis acutis vel acutiusculis; praeoperculo leviter al non denticulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra lineam lateralem in series 50 circ., infra lineam lateralem in series 45 cire. transversas dispositis; squamis serie transversa 23 vel 24 spinam ventralem inter spinam dorsi anteriorem, S circ. initium lineae lateralis inter et spinam dorsi 1*, 4 vel 44 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis squa- mosam; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam sat profunde emarginata, parte spinosa parte radiosa sat multo longiore spinis mediis spinis sequentibus eonspicue longioribus; pectoralibus et ventralibus obtuse rotundatis capite non ad paulo brevioribus; anali radiosa dorsali radiosa humiliore sed non vel vix breviore; caudali capite non ad paulo breviore„ medio postice convexa angulis rotundata; colore corpore pinnisque, pectoralibus exceptis, fusco vel fusco-nigricante, capite antice aurantiaco vel fuscescente-aurantiaco; iride fuscescente margine pupillari aurea ; fasciis corpore 2 vel 3 latis transversis margaritaceis; fascia anteriore nucho-inter- operculari oculi diametro paulo ad duplo latiore superne quam medio et inferne latiore et cum fascia lateris oppositi unita; fascia 22 dorso-anali vel dorso-laterali, fascia anteriore latiore, dorsali radiosa postrorsum reflexa ejusque partem anteriorem et superiorem amplectente, inferne usque ad media latera vel usque ad anum des- cendente; fascia 3* caudali, frequenter deficiente, caudae partem liberam totam vel majore parte cingente; pinnis pectoralibus aurantiacis dimidio basali frequenter fuscescentibus; anali inferne flavescente marginata; caudali margiribus superiore et inferiore late flavis flavo postice quam antice latiore frequenter pinnae marginem posteriorem amplectente. B. 6. D. 11/14 vel 11/15 rarius 10/14 vel 10/15. P. 2/16 vel 2/17. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/14/1 vel 1/12/1 vel (rarius) 1/16/1 et lat. brev. Varietates sequentes occurrunt. a. bifasciata. Fasciis 2 transversis, posteriore anum attingente vel amplectente. b. laticlavia. Fasciis 2 transversis, posteriore lateribus desinente ibique obtuse rotundata. c. intermedia. Fasciis 3 transversis, posteriore caudalis pinna caudali ubique flavo marginata. d. trifasciata. Fascis 3 transversis, posteriore caudali; pinna caudali tota fusca vel nigra. Syn. Zcan Brunello Ruysch, Coll. nov. pise. Amb. p. 40 tab. 20 fig. 10. Zhan Sotera poeteh-hidjoe Valent. , Amb. fig. 174. Sciaena lineis obliguis lacteis in utrogue latere Gron., Mus. IL. p. 38; II p. 32. Coracinus fasciis latis obliguis transversalibus aegualibus albidis utringue, cauda subrotunda Gron., Zooph. p. 66 n°. 227. Pereis pinnae dorsualis radiüs 11 spynosis, 14 mollibus, fasciis 2 latis albican- tibus Koelr., Deser. piscinm, Nov. Comm. Petrop. X p. 345 tab. 8 fig. 4 Anthias bifasciatus Bl, Ausl. Fisch. VI p. LOS tab. 316 fig. 2. (var. befasciata). Amphiprion bifasciatus Bl. Schn., Syst. p. 204; CV., Poiss. V p. 294; Schleg. Müll., Verh. ned. ov. bezitt., Overz. Amphipr. p. 18; Blkr, Bijdr. ichth. Mol., Nat. T. Ned. Ind. III p. 282; Günth., Cat. Fish. IV ps mDay:, Sea-Fish.: India Burm. p. 260; Fish. India [ p. 379 (var. bifasciata). Holocentrus bifasciatus Bl. Schn., Syst. p. 567 (var. bifasciata). Lutjanus jourdin Lac., Poiss. IV p. 191, 235 (var. bifasciata). Amphiprion laticlavius CV., Poiss. V p. 296 (var. laticlavia). Amphiprion trifasciatus CN. , Poiss. V p. 297; Günth., Cat. Fish. IV p. 4 (var. Rn, ciata); Blkr, Derde bijdr. ichth. Oeleb. ‚Nat. T, Ned. Ind. III p. 767 (var. vrtermedia). 33 Amphiprion intermedius Schl. Müll., Verh. overz. bez. Overz. Amphipr. p. 18; Günth., Cat. Fish. IV p. 4; Day , Sea-Fish. Ind. Burm. p. 259 (var. intermedia). Coracinus vittatus Gron., Cat. ed. Gray p. 57. Prochilus trifasciatus Blkr, Poiss. Madagaäsc. p. S5 (var. frifasciata). Bandera Mal. Hab. Nias; Singapura; Bangka (Muntok, Karanghadji, Toboali); Bali (Boleling) ; Celebes (Macassar, Badjoa, Amurang, Manado); Buro (Kajeli); Ceram (Wahai, Or. merid.); Amboina; Saparua; Goram; Nova-Guinea; in mari. Longitudo 42 speciminum 45” ad 125”. Rem. Les individus de mon cabinet représentent largement les trois premières variétés citées, 20 appartenant à la variété bifasciata, 9 à la Zaticlavia et 16 à Vintermedia. Les différences se bornent exclusivement aux couleurs, ce qui justifie de n'y voir que de simples variétés. Les petites variations dans les formules des nageoires s’observent indifféremment dans les trois formes. L’Amphiprion trifasciatus CV. n'est probablement qu'une quatrième variété à caudale entièrement noire, mais, n'en possédant pas d'exemplaires, je ne saurais me prononcer définitivement sur la valeur de cette forme. La „ligne blanche horizontale” sur la base de la dorsale , déerite chez le trifasciatus, pourrait bien ne pas exister à l'état frais. J'en trouve des vestiges aussi sur qúelques individus de mon cabinet, mais je n'y vois que [effet d'une conservation prolongée. Hors Insulinde, le Prochilus bifasciatus est connu habiter les côtes de lile de la Réunion, de Inde continentale et des îles Andaman. Procuiuus percuua Blkr, Deux. not. ichth. Obi, Ned. T. Dierk. 1 p. 240, — Atl. Tchth. Tab. 400, Pomac. tab. 1 fig. 2. Proch. corpore oblongo compresso, altitudine 3 fere ad 3 et paulo in ejus lon- gitudine, latitudme 2 ad 2 et paulo in ejus altitudine; capite 4 circ. in longitudine corporis, vix altiore quam longo; linea rostro-frontali convexa; oculis diametro 3 ad 4. in longitudine capitis; vertice, fronte rostroque plane alepidotis; maxilla superiore sub medio oculo circ. desinente, 3 circ in longitudine capitis; dentibus maxillis couico-compressis apice subincisivis rotundatis vel truncatiusculis ; praeoperculo conspicue vel vix denticulato vel plane edentulo; squamis angulum aperturae bran- chtalis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra lineam lateralem in series 50 eire., infra lineam lateralem in series 45 circ. transversas dispositis; squamis serie transversa 28 circ. spinam ventralem inter et spinam dorsi anteriorem, 8 circ. 5 dd. ipitium lineae lateralis inter et spinam dorsi 1*, 44 vel 5 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis squamosam; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam valde emarginata, parte spinosa parte radivsa conspicue longiore, spinis 2e 3e et 4e ceteris longioribus; pectoralibus obtuse rotundatis capite non ad vix brevioribus; ventralibus obtuse rotundatis capite absque rostro brevioribus; anali radiosa dorsali radiosa paulo breviore et paulo humiliore; caudali rotundata capite paulo ad non longiore; colore corpore pallide roseo vel aurantiaco-roseo vel fuscescente-rubro; iride viridi vel fuscescente-viridt margine pupillari aurea; fascüs utroque latere 3 transversis margaritaceis vel albis antice et postice fusco vel nigricante marginatis; fascia anteriore occipito-interoperculari curvata oculo latiore vertice cum fascia lateris oppositi unita inferne interoperculo desinente; fascia media dorso-ventrali spinas dorsi posteriores et ventris partem analem cingente medio quam superne et inferne multo latiore antrorsum angulatim plus minusve producta; ‘fascia posteriore caudae partem liberam cingente medio frequenter antrorsum plus minusve producta; pinnis roseis vel flavescente-roseis; dorsali spinosa superne et ventrâlibus inferne fusco marginatis; dorsali et anali radiosis, pectoralibus et caudali vittula intramar- ginali fusca vel nigra; — variat. fascia dorso-ventrati antrorsum usque ad regionem postscapularem producta; — et mediis lateribus fascias margaritaceas inter fuscis vel nigris. | B. 6. D. 11/15 vel 11/16, rarius 10/15 vel 10/16, rarissime 9/16. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/11 vel 2/12. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Tetragonoptrus 5, cinereus laevis ad caudam zona cinericea etc. Klein, Miss. IV p. 38 tab. 11 fig. 8. Chaetodon lineis utringue tribus albis etc. Seba, Thes. IL p. 69 tab. 26 fig. 20. Perca pinmis dorsalibus subunitis , cauda rotundata etc. Tyson, Philos. Trans. LXI p. 247 tab. 7 fig. 8. Anthias polymnus var. Bl, Ausl. Fisch. VL p. 106 tab. 396 fig od: Lutjanus polymna var., Lac., Poiss. IV p. 224. Lutjanus percula Lac., Poiss. IV p. 239, 240. 4 Amphiprion percula CV., Poiss. V p. 298; Schl. Müll., Verh. overz. bez. Overz. Amphipr. p. 19; Blkr, Bijdr. ichth. Mol., Nat. Ned. Ind. III p. 287; Steind., Ichth. Mitth..Verh. z. bot. Ges. Wien XI p. 78; Günth., Cat. Fish. IV p. 6; Kner, Zool. Novara, Fisch. p. 240; Day, Fish. Andam., Proc. Zool. Soc. 1870 p. 695; Sea-Fish. Ind. Burma p. 259; Fish. Indra Ì p. 179 tab. 80 fig. 4. Amphiprion tunicatus CV., Poiss. V p. 299 tab. 132 fig. 2; Less. , Zool. Voy. Coq. Poiss. p. 192 tab. 25 fig. 3. Amphiprion ocellaris et melanurus CV., Poiss. V p. 300. 35 Amphiprion bicolor Casteln. , Contr. ichth. Austral. Proc, Zool. Soc. Victor. HI p. 92. Tjene Papuens. Hab. Sumatra (Benculen, Trussan, Padang, Ulacan, Priaman, Siboga) ; Batu; Nias; Singapura; Bangka (Karanghadji, Toboali) ; Lepar ; Java (Batavia, Anjer) ; Celebes (Manado) ; Timor (Atapupu) ; Batjan (Labuha); Buro (Kajeli); Obi-major; Amboina; Haruko, Nussalaut; Ceram (Wahai) ; Goram ; Waigiu ; Nova-Guinea (Doreh) ; in mari. Longitudo 67 speciminum 20” ad 80”. Rem. Le Prochilus percula est mettement distinct de tous ses congénères par Pabsence d'écailles occipitales et frontales, par la forme et la disposition des bandes nacrées ef par la bordure noirâtre des nageoires. Ce qu’on a indiqué comme des variétés de l'espèce sont plutôt de simples variations individuelles ou de climat. Parmi mes nombreux individus il ne s'en trouve qu’uu seul qui corresponde à la variation indiquée sous le nom d’Amphiprion tunicatus, où le milieu du tronc entre les bandes nacrées est presque entièrement noir ou brun-foncé. Les variations par rapport à la largeur de la bordure noirâtre des bandes nacrées, à la couleur pius ou moins foneée du fond du corps et des nageoires, et au prolongement plus ou moins en avant de la bande nacrée médiane, présentent de nombreuses transitions presque insensibles. Le nombre normal des épines dorsales est de onze, mais plusieurs individus n'en présentent que dix, et dans un seul je n'en trouve que neuf. Lespèce est assez commune dans Insulinde. Je n'en ai jamais vu d’individus plus grands que le plus grand de mon cabinet. Hors [Inde archipélagique elle sétend, à louest jusqu’aux îles Andaman et Nicobares et l’Inde continentale, au nord jusqu’aux côtes de Chine, au sud jusqu'à Port Darwin et à l'est jusqu'à la Nouvelle-Bretagne, la Nouvelle-Irlande et les îles Vanicolo et Borabora. M. Day observe, par rapport à cette espèce, qu'on la trouve généralement vivante et bien portante dans l'intérieur de grands individus d’Actinia, Pareil fait remarquable, mais relatif au Premnas biaculeatus, a été observé aussi par M.-C.C. de Crespigny (voy. p. 19). L'Amphiprion bicolor Cast. de Port Darwin n'est probablement qu’une variation individuelle du percula, à dorsale soutenue par 13 épines et 13 rayons. Proemrus AKALLOPISvS Blkr, Sept. not. ichth. Céram , Ned. T. Dierk. Ip. 257. — Atl. Ichth. Tab. 400, Pomac. tab. 1 fig. 3. Proch. corpore oblongo compresso, altitudine 3 fere ad 3 et paulo in ejus lon- gitudine, latitudine 2 et paulo in ejus altitudine; capite 4 ad 44 in longitudine corporis, vix altiore quam longo; linea rostro-frontali junioribus convexa aetate . 5e 86 provectis rectiuscula; oculis diametro 3 ad 4 in longitudine capitis, diametro 1 ad 14 distantibus; vertice, fronte et rostro superne squamatis; maxilla superiore sub oeuli dimidio anteriore desinente, 3 circ. in longitudine capitis; dentibus maxillis conico-compressis apice subincisivis rotundatis vel truncatiusculis; praeoperculo irregu- lariter parum conspicue ad non denticulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra lineam lateralem in series 55 circ, infra lineam lateralem in series 50 circ. transversas dispositis; squamis serie transversa 25 cire. spinam veptralem inter et spinam dorst anteriorem, 8 vel 9 initium lineae lateralis inter et spinam dorsi 1m, 4 vel 44 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis sqquamosam ; pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam mediocriter ad sat prafunde emarginata, parte spinosa parte radiosa non ad vix longiore spinis mediis sequentibus conspicue longioribus; pectoralibus obtuse rotundatis capite non ad vix brevioribus; ventralibus obtuse vel obtusiuscule rotundatis capite conspicue brevioribus; anali radiosa dorsali radiosa humiliore et sat conspicue breviore; caudali capite non ad paulo breviore, convexa vel medio postice vix emarginata angulis plus minusve rotundata; colore corpore pinnisque pulchre roseo-aurantiaco vel roseo- flavescente; iride fuscescente margine pupillari aurea ; vitta margaritacea linea mediana impari rostro-caudali basin pinnae dorsalis amplectente junioribus usque ad rostri apieem et usque ad caudalis marginem superiorem extensa; fascia nucho-interoper- culari nulla; squamis ecorpore plurimis margaritaceo punctatis. B. 6. D. 9/19 ad 9/21. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/14/1 et lat. brev. Syn. Amphiprion akallopisos Blkr, Diagn. n. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. IV p. 281; Günth., Cat. Fish. LV p. 10; Day,Sea-Fish. Ind. Burm. p. 260; Fish. Ind. 1 p. 380. Hab. Sumatra (Ulacan, Priaman); Buro (Kajeli); Ceram (Amahai, Wahai); Am- boina; in mari. Longitudo 8 speciminum 40” ad 95”. Rem. Cette espèce et celle dont la description va suivre, se distinguent des précédentes par la couleur jaunätre du corps et des nageoires, mais surtout par extension des écailles du dessus de la tête jusque sur la région interoculaire et sur le museau. Toutes les deux sont remarquables aussi par une bandelette nacrée sur la ligne médiane, s’étendant depuis la nuque jusque sur le dos de la queue et embrassant la base de la nageoire dorsale. Le Prochilus akallopisus est encore net- tement caractérisé par l'absence de bande nucho-operculaire nacrée, par son profil oblique, et par les neuf épines et les 19 jusqu'à 21 rayons de la dorsale. L'espèce est assez rare dans l’Insulinde. M. Day l'a rapportée aussi des îles Andaman. — 37 PROCHILUS PERIDERAION Blkr, Deux. not. ichth. Obi, Ned. T. Dierk. Ip. 241. — Atl. Ichth. Tab. 400, Pomac. tab. 1 fig. 1. Proch. corpore oblongo compresso, altitudine 2} ad 3 fere in ejus longitudine, latitudine 24 ad 24 in ejus altitudine; capite 4 et paulo ad 45 in longitudine corporis, paulo altiore quam longo; linea rostro-dorsali rostro et fronte convexa vertice concaviuscula; oculis diametro 3 ad 34 in longitudine capitis, diametro 1 ad 14 distantibus; vertice, fronte et rostro superne squamatis; maxilla superiore sub oculi margine anteriore desinente 3 vel 3 fere in longitudine capitis; dentibus maxillis conico-compressis apice subincisivis rotundatis; praeoperculo irregulariter parum conspicue ad. non denticulato; squamis angulum aperturae branchialis supe- riorem inter et basin pinnae caudalis supra lmeam lateralem in series 55 circ. , infra lineam lateralem in series 50 circ. transversas dispositis; squamis serie transversa 25 circ. spinam ventralem inter et spinam dorsi anteriorem, S vel 9 initium lineae lateralis inter et spivam dorsiì lm, 5 vel 44 apicem curvaturae lineae lateralis inter et vaginam pinnae dorsalis squamosam;, pinna dorsali partem spinosam inter et radiosam mediocriter ad sat profunde emarginata, parte spinosa parte radiosa paulo longiore spinis mediis sequentibus conspicue longioribus; pectoralibus obtuse rotun- datis capite non ad vix brevioribus; ventralibus obtuse vel obtustuscule rotundatis capite brevioribus; anali radiosa dorsali radiosa paulo breviore et paulo humiliore; caudali capite non ad vix breviore, postice medio non vel vix emarginata, angulis rotundata; colore corpore pinnisque aurantiaco vel roseo-aurantiaco vel flavo; ride fusca margine pupillari aurea; vitta nucho-suboperculari margaritacea oculi diametro duplo vel plus duplo graciliore utrinque fusco marginata; vitta linea media 1mpari margaritacea rostro-dorsali basin pinnae dorsalis amplectente et dorso caudae desinente:; squamis corpore plurimis margaritaceo punctatis. B. 6. D. 10/16 vel 10/17. P. 2/13 ad 2/15. V. 1/5. A. 2/18 vel 2:14. C. 1/14/1 et lat. brev. Syn. Amphiprion perideraion Blkr, Bijdr. ichth. Obi, Nat. T. Ned. Ind. IX p. 437; Günth., Cat. Fish. IV p. 9. Hab. Obi major; Amboina; Haruko; Ceram (Amahai); Banda (Neira); Goram ; in mari. Longitudo 9 speciminum 45” ad 75”. Rem. Fort voisin de lakallopisus, le Prochilus perideraion en est cependant nettement distinct, par son profil convexe, par la bandelette nucho-sousoperculaire nacrée et par les dix épines et les seize ou dix-sept rayons de la dorsale. — On ne l'a pas trouvé jusqu’ici hors l Archipel des Molugues. 38 Proenmvs RoseNBerern Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 402, Pomac. tab. 3 fig. 2. Prochil. corpore oblongo compresso, altitudine 3 circ. in ejus longitudine , latitudine 24 cire. in ejus altitudine; capite 4 et paulo in longitudine corporis, vix altiore quam longo; linea rostro-frontali eonvexa; oculis diametro 3 circ. in longitudine capitis; ossibus suborbitalibus edentulis; maxilla superiore sub oculi margine anteriore desinente, 3 circ. in longitudine capitis; dentibus maxillis conico-compressiusculis apice acutis; praecoperculo edentulo margine posteriore leviter crenulato; squamis angulum aperturae branchialis superiorem inter et basin pinnae caudalis supra lineam lateralem-in series 55 circ., infra lineam lateralem in series 50 circ. trans- versas dispositis; pina dorsali partem spinosam inter et, radiosam sat profunde. emarginata, parte spinosa parte radiosa vix longiore spinis meds sequentibus conspicue longioribus; pectoralibus obtuse rotundatis capite non ad vix brevioribus; ventralibus acutiuscule rotundatis capite sat multo brevioribus; anali radiosa dorsali radiosa humiliore sed non breviore; caudali capite non vel vix breviore, convexa; colore corpore -pinnisque roseo-aurantiaco vel flavescente-aurantiaco; iride rubra. margine pupillar: aurea; fascia nucho-interoperculari margaritacea oculo latiore nucha quum medio et inferne latiore cum fascia lateris oppositi unita. B. 6. D. 10/15 vel 10/16. P. 2/13. V. 1/5. A. 2/12 vel 2/13. C. 1/12/1 et lat brev. Syn. Amphiprion Rosenbergi Blkr, Act. Soc. Sc. Ind. Neerl. VL Bijdr. vischf. Nieuw-Guinea p. 16; Günth., Cat. Fish. IV p. 9. Hab. Nova-Guinea (Doreh); in mari. Longitudo speciminis descripti 26”. Rem. Je re suis pas bien convaincu de la validité de cette espèce. Elle paraît se distinguer du Prochilus perideraion par la bande nucho-interoperculaire nacrée, qui est beaucoup plus large, et je n'y vois pas la bandelette nacrée sur la ligne médiane du dos, ni d'écailles rostro-occipitales, ni d’armure sousorbitaire, mais mon unique individu ne mesurant en longueur que 26”, il pourrait bien ne représenter que le fort-jeune âge de lespèce précédente. 59 Phalanx GrLYPHIDODONTINT. id Pomacentroidei corpore squamis magnis vel mediocribus, 25-ad 40 in serie longitudinali; pinna dorsali spinis 12 ad 17, parte spinosa parte radiosa sat conspicue ad plus triplo longiore. Le groupe des Glyphidodontini se compose des genres Pomacentrus, Parapoma- centrus, Amblypomacentrus, Lepidozygus, Eupomacentrus, Dischistodus, Glyphi- dodon, Parma, Paraglyphidodon , Glyphidodontops, Tetradrachmum , Onychognathus, Acanthochromis, Chromis et Actinochromis. Il se divise en deux sousgroupes , caractérisés par la forme des dents intermaxillaires et mandibulaires. Subphalanx PomaceNret. Glyphidodontini dentibus maxillis compressis incisivis vel subincisivis uni- vel biseriatis. A ce sousgroupe appartiennent les dix premiers genres du groupe, Énumérés ei-dessus. A lexception du Parma seulement, tous ont leurs représentants dans PInsulinde. PoMmaAceNrrus Lac. Dentes, maxillis biseriati compressi integri vel emarginati, pharyngeales pluri- seriati inferiores osse triangulari gracili margine posteriore concavo inserti. Corpus oblongum. Caput obtusum aeque altum ac longum ad paulo altius quam longum. Rostrum squamatum. Praeoperculum conspicue ad non serratum. Suboperculum edentulum. Operculum angulo spinula unica. Maxilla superior vix vel parum protrac- tilis. Squamae trunco 2S ad 31 in serie longitudinali. Pinnae; dorsalis spinis 13 et radijs 10 ad 16, membrana inter singulas spinis incisa lobata, parte spinosa parte radiosa duplo fere ad plus duplo longiore; analis radiis 10 ad 16; caudalis biloba. Subgen. Pomacentrus Lac. Dentes maxillis serie externa truncati. 7 Pseudopomacentrus Blkr. Dentes maxillis serie externa truncatiusculo- rotundati. 40 Rem. L’Insulinde nourrit au-moins quatorze espèces congénériques avec l'espèce type de Pomacentrus Lac. (Pomacentrus pavo); de ces quatorze espèces, sept appar- tiennent au type sousgénériqgue Pomacentrus, et les autres au sousgenre Pseudo- pomacentrus. Les vrais Pomacentrus ont tous les dents intermaxillaires et mandibulaires de la rangée externe tronquées en forme de coin et quelquefois échancrées, tandis que, dans les Pseudopomacentrus, elles ont le sommet plus ou moins arrondi. Les membres du sousgenre Pomacentrus ont généralement la dorsale molle et anale pointues et la caudale profondément échancrée et à lobes pointus souvênt prolongés. Les Pseudopomacentrus, au contraire, présentent une caudale peu fourchue et à lobes courts souvent arrondis, et une chaîne sousorbitaire où le préorbitaire, après le jeune âge, est plus ou moins séparé des sousorbitaires suivants par une Échancrure plus ou moins profonde. 1. Máchoires à dents de la rangée externe tronquées, contiguês. (Sousg. Pomacentrus). A. Préopercule à dentelure fort sensible. a. Partie postérieure de la mâchoire inférieure squammeuse. aa. Peailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur longitudinalement bisériales. f_Sousorbitaires et linibe préoperculaire postérieur sans écailles. D. 13/13 à 13/15. A. 2/13 à 2:16. Corps plus ou moins jaunâtre, à stries ou bandelettes transversales bleues plus ou moins confluentes. 1. Pomacentrus (Pomacentrus) pavo Lac. t/ Sousorbitaires postérieurs et limbe préopereulaire postérieur squammeux. D. 15/11 ou 13/12. A. 2/11 ou 2/12. Corps brunâtre. Base postérieure de la dorsale molle à large ocelle jaunâtre. | 5 Caudale jaunâtre à large bordure supérieure et inférieure brun-violet. 2. Pomacentrus (Pomacentrus) cyanomos Blkr. bb. Ecailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur longitudinalement trisériales. D. 13/10 a ls 12. A. 2/10 à 2/12. Sousorbitaires squammeux. Caudale jaune. f_Limbe préoperculaire postérieur squammeux. Caudale sans bordure supérieure et inférieure brun-violet. Partie libre de la queue orange. 3. _Pomacentrus (Pomacentrus) violascens Blkr. f/ Limbe préoperculaire postérieur sans écailles. Caudale à bordure supérieure et inférieure foncée. Queue de la couleur du tronc. A. _Pomacentrus (Pomacentrus) taeniurus Blkr. b. 4l Mâchoire inférieure sans écailles. Beailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur longitudina- lement trisériales: D. 18/12 à 13/14. A. 2/13 ou 2/14. Sousorbitaires et limbe préoperculaire postérieur sans écailles. Caudale brunátre. Base de la pectorale à large tache brune. 5. _Pomacentrus (Pomacentrus) melanochir Blkr. B. Préopercule à dentelure extrêmement fine, peu sensible. Mâchoire inférieure squammeuse. Sousorbitaires et limbe operculaire postérieur squammeux. a. Beailles au-dessus du limbe préoperculaire inférieur longitudinalement trisériales. Dents larges et échancrées. D. 13/12 ou 13/13. Corps et nageoires ventrales et anale brun-violet, la caudale sans bordures brunâtres. 5. _Pomacentrus (Pomacentrus) azysron Blkr. Beailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur longitudinalement bisériales. Nageoires rose- violâtre ou verdâtre ou jaunâtres, la caudale à bandelette supérieure et inférieure intramarginale brunâtre. Pomucentrus (Pomacentrus) anabatoides Blkr. N II. Mâchoires à dents de la rangée externe à sommet plus ou moins arrondi. (Sousg. Pseudopomacentrus). A. Sousorbitaires postérieurs sans écailles. Partie postérieure de la mâchoire inférieure squammeuse. Caudale à lobes courts et obtus. Hauteur du corps plus de 2 fois dans sa longueur. D. 13/12à 13/16. A. 2/12 à 2/16. a. „ Os préorbitaire sans écailles. Os préorbitaire squammeux. Limbe préoperculaire postérieur sans écailles, l'inférieur squammeux. Corps brunâtre. 8. Pomacentrus (Pseudopomacentrus) littoralis Blkr. aa. Préopercule à limbe postérieur squammeux et à écailles au-dessus du limbe inférieur longitu- dinalement bisériales. Base de la pectorale à large tache noirâtre. 9. _Pomacentrus (Pseudopomacentrus) melanopterus Blkr. bb. Limbe postérieur du préopercule sans écailles. Base de la pectorale sans large tache noire. + Dorsale épineuse pas plus de deûx fois plus longue que la partie molle. Jamais de lignes- rostro-nuchales ni de tache caudale. Dorsale à gaîne squammeuse fort épaisse. Museau beaucoup plus court que l'eeil. Corps fort trapu unicolore. D. 13/12à 13/14. A. 2/12à2/14. Trait oculo-maxillaire très-fin. Jeune âge à strie nacrée sur les écailles du tronc. 10. Pomacentrus (Pseudopomacentrus) moluccensis Blkr, E 6 42 d’ Dorsale à gaîne squammeuse médiocre. Museau peu convexe. D. 13/14 à 13/16. A. 2/15 ou 2/16. Corps unicolore. Pièces operculaires à taches irrégulières nacrées plus grandes que les interstices. Beailles de la partie postérieure du tronc à points nacrés. 1. Pomacentrus (Pseudopomacentrus) amboinensis Blkr. „ _e - . . d Dorsale épineuse moins de deux fois plus longue que la partie molle. Dessus de la tête, nuque et partie antérieure du dos rouge-orange, le reste du corps noirâtre. Dorsale à large oeelle noir sur les rayons antérieurs. 12. Pomacentrus (Pseudopomacentrus) rhodonotus Blkr. #/ Dorsale épineuse plus de deux fois plus longue que la partie molle. d _Préopereule à écailles au-dessus du limbe inférieur longitudinalement trisériales. Corps unieolore. Taches sur les pièces operculaires nulles ou fort-petites. Jeunes souvent à bandelettes rostro-nuchales, à ocelle noir sur la dorsale molle et à points nacrés sur les écailles du tronc. 13. Pomacentrus (Pseudopomacentrus) tritineatus Blkr. d’ Préopereule à écailles au-dessus du limbe inférieur longitudinalement bisériales. Dessus de la tête et du trone brun, le reste jaune. Dorsale épineuse brune; les autres nageoires jaunes. Jeune âge à bandelettes rostro-nuchales et à ocelle dorsal noir entre la 12e épine et le 3e ou 4e rayon. 14. Pomacentrus (Pseudopomacentrus) dimidiatus Blkr. PoMACENTRUS (PoMACENTRUS) Pavo Lac., Poiss. IV p. 508; Rüpp., Atl. Reise N. A, Fisch. p. 37?; CV., Poiss. V p. 310; Règn. an. ed. ill. Pois. tab. 32 fig. 3; Schl. Müll., Verh. nat. g. ned. ov. bez., Overz. Amphipr. p. 20; Blkr, Bijdr. ichth. Banda, Nat. T. Ned. Ind. II p. 47; Günth:, Cat. Fish. IV p. 23; Klunz., Syn. Fisch. R. M., Verh. z. b. Ges. Wien XXI p. 523. — Atl. Ichth. Tab. 408, Pomac. tab. 9 fig. 9. Pomac. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 2% in ejus longitudine absque Ì te} 53 Ki te) , 3 ad 4 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 54 in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexiuscula vel convexa; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine 2 le) 43 capitis; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis valde juvenilibus edentulis aetate provectis plus minusve serratis; osse praeorbitali oculi diametro plus triplo ad duplo circ. humiliore, aetate provectioribus vulgo incisura ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, postice spinaeformi , inferne antice non vel parum emarginato; dentibus maxillis biseriatis integris apice com- pressis truncatis subcontiguis, serie interna serie externa brevioribus gracillimis deciduis; dentibus pharyngealibus, superioribus serie externa obtusiusculis aliquot exceptis conicis acutis curvatìis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusiusculis eruribus lateralibus biseriatis rectiusculis serie posteriore ceteris lon- gioribus subsubulatis; maxilla inferiore antice alepidota postice squamata ; praeoperculo leviter ad conspicue serrato, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter biseriatis; operculo angulo in spinulam planam vix conspicuam desinente; squamis trunco 28 circ. in serie lon- gitudinali, 12 circ. in serie transversa quarum 3 (24) supra lineam lateralem (*); linea laterali sub radius dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis 3 ad 5 anterioribus postrorsum lon- gitudine accrescentibus, ceteris subaequilongis; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acutiuscule rotundata ad valde acuta, radiis postmedianis ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis capite non-ad paulo brevioribus; ventralibus acutis capite paulo ad non longioribus; anali radiosa forma dorsali radiosae subaequali sed ea paulo longiore et vulgo paulo humiliore; caudali capite paulo ad sat multo longiore, semilunariter mediocriter ad profunde emarginata lobis aetate provectioribus vulgo plus minusve productis superiore acuto inferiore vulgo longiore, inferiore acuto vel (juvenilibus) obtusiusculo; colore corpore superne fusces- cente-aureo vel profunde aurantiaco, inferne dilutiore; iride purpurea vel profunde aurantiaca frequenter maculis coerulescente-margaritaceis ornata; vittulis, dilute coeruleis, supraorbito-rostrali curvata rostro antice cum vittula lateris oppositi unita, oculo-maxillari brevi et suboculari; squamis capite‚, nucha, regione gulo-anali basique pinnarum guttula vel macula parva dilute coerulea, guttulis interdum in rivulas vel vittulas confluentibus; squamis trunco ceteris singulis stria vel vittula transversa ejusdem coloris, vittulis verticaliter plus minusve confluentibus; operculo superne gutta profunde coerulea non semper conspicua; pinnis paribus auran- tiacis vel flavis, imparibus fuscis vel violascentibus vel aurantiacis, dorsali mem- (#) Les nombres sont pris dans cette espèce et dans toutes les suivantes, ceux d'une rangée longitudinale entre langle supérieur de lorifice branchial et la base de la caudale, ceux d'une rangée transverse entre l'épine ventrale et la première épine dorsale: et ceux au-dessus de la ligne latérale entre lorigine de cette ligne et la première épine dorsale. 4d. brana vulgo rivulis coeruleis, lobulis nigris; pectoralibus basi superne interdum macula parva fusca. Var. Colore capite et corpore, vittulis et maculis confluentibus praevalente pulchre coeruleo. „_ Colore trunco postice et cauda vittulis et maculis coeruleis deficientibus pulchre aurantiaco. „_ Pinnis dorsali et anali totis fuscis vel profunde violaceis. „_Pinna anali dimidio inferiore vittulis 2 longitudinalibus coeruleis. „_ Pinna caudali pulchre flava vel aurantiaca superne postice et inferne fusco marginata. B.6. D. 13/13 ad 13/15. P. 2/14 ad 2/16. V. 1/5. A. 2/13 ad 2/16. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Chaetodon pavo Bl, Ausl. Fisch. III p. 60 tab. 198 fig. L; L. Gm., Syst. nat. ed. 13° p. 1257; Bl. Schn., Syst. p. 228. Holoeentrus diacanthus Lac. , Poiss. IV p. 338, 373. Pomacentrus pavoninus Blkr, Bijdr. ichth. Solor, Nat. T. Ned. Ind. V p. 85. Pomaeentrus? furcatus Thioll., Faun. Woodlark p. 201? Hab. Sumatra (Siboga); Nias; Java (Batavia, Malang); Bawean; Celebes (Manado, Tanawanco); Sangi; Solor (Lawajong); Timor (Atapupu) ; Ternata; Buro (Kajeli); Ceram; Amboina;: Haruko; Nussalaut; Obi-major; Banda (Neira); Goram; Philippin. (Cebu); Nova-Guinea (Sinus Geelvink); in mar. Longitudo 131 speciminum 29" ad 1127. Rem. Le Pomacentrus pavo est caractérisé; outre les couleurs, par la combinaison d'écailles préoperculaires bisériales, de sousorbitaires et d'un limbe préoperculaire postérieur sans écailles, d'une mâchoire inférieure squammeuse, de dents pharyn- giennes supérieures pointues et d'une dorsale et anale à 13 jusqu'à 16 rayons. — Mes nombreux individus présentent des variations notables et nombreuses par rapport aux détails de la coloration et à la forme plus ou moins trapue du corps, mais les transitions sont souvent sì peu sensibles qu'on ne saurait y voir plus d'une seule espèce. Les dents intermaxillaires et mandibulaires de la rangée mterne ne sont ordinairement que peu développées et beaucoup plus courtes que celles de la rangée externe. Hors l’Insulinde on ne connaît le pavo jusqu'ici positivement que de la partie occidentale du bassin Indien, c'est-à-dire de la Mer rouge, de Zanzibar, de Mos- sambique et de Madagascar, mais il semble que le Pomacentrus? fuscatus Thioll. de la côte de l'île Woodlark soit de la même espèce. 45 PoMmacENTRUS (PoMACENTRUS) craNomos Blkr, Versl. vischs. Malang, Nat T. Ned. Ind. XI p. 89; Günth., Cat. Fish. IV p. 21. — Atl. Ichth. Tab. 408, Pomac. tab. 9 fig. 3. Pomac. corpore oblongo compresso, altitudine 22 circ. in ejus longitudine absque, 32 cire. in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 circ. in longitudine corporis usque ad basin, 6 circ. in longitudine corporis usque ad apicem pinnae caudalis; linea rostro-frontali convexiuscula; oculis diametro 3 circ. in longitudine capitis; squamis capite superne usque ad nares extensis; ossibus suborbitalibus edentulis squamatis; osse praeorbitali oculi diametro triplo cire. humiliore, incisura profunda nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto; dentibus maxillis biseriatis integris serie externa apice compressis truncatiuschlis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus superioribus obtusis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusiusculis cruribus lateralibus biseriatis gracilibus acutis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; pracoperculo leviter denticulato , limbo posteriore et inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitu- dinaliter biseriatis; operculo angulo in spinulam planam desinente; squamis trunco 30 vel 31 in serie longitudinali; linea ‘lateral sub radiis dorsalibus posterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa multo plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsalì radiosa dorsali spinosa multo altiore valde acuta, radiis mediis vel submedianis ceteris longioribus; pec- toralibus obtusiuscule rotundatis capite non brevioribus; ventralibus acutis radio 1° plus minusve producto capite longiore'; anali radiosa forma , longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite duplo circ. longiore, profunde emarginata lobis valde acutis plus minusve productis superiore inferiore longiore; colore corpore violascente-fusco margine squamarum profundiore; iride griseo-purpurescente margine pupillari aurea; squamis singulis capite guttula aureo-viridi, ventre guttula mar- garitacea, dorso lateribusque stria transversa viridescehte-margaritacea; regione suprascapulari guttula majore violaceo-coerulea; pinna dorsali violascente dimidio superiore vittula longitudinali coerulescente, lobulis interspinalibus coeruleis, parte radiosa postice inferne ocello luteo squamas dorsales intrante; pectoralibus violas- eente-roseo-hyalinis basi superne macula triangulari violascente-nigra; ventralibus viridescente-roseis apice fusco marginatis radio 1° pulchre coeruleo; anali violascente ; caudali flavescente-rosea superne et inferne late violaceo marginata. B. 6. D. 13/11 vel 13/12. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/11 vel 2/12. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Simsiang Mal. Batav. Hab. Java (Batavia); Ceram (Wahai); in mari. m Longitudo speciminis unici 106”. 46 Rem. Le préopercule à limbe postérieur squammeux, les écailles sousorbitaires , les dents pharyngiennes supérieures obtuses, la formule des rayons de la dorsale et de lanale, font aisément distinguer cette espèce de la précédente. Elle se fait remarquer au premier aspect par locelle jaune-clair sur la base de la dorsale molle. L'individu décrit est le seul que j'en ai vu. PomACENTRUS (PoMACENTRUS) vioLasceNs Blkr, Bijdr. ichth. Flores, Nat. T. Ned. Ind. VI p. 308; Bijdr. ichth. Nias Ibid. XII p. 222; Günth. , Cat. Fish. IV p. 20. — Atl. Ichth. Tab. 408, Pomac. tab. 9 fig. 6. Pomac. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 2 in ejus longitudine absque, 34 ad 4 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 44 ad 5 fere in longitudine corporis; linea rostro-frontali junioribus convexiuscula aetate provectis rectiuscula ; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter nares extensis; rostro oculo multo breviore apice ante oculi marginem inferiorem sito; ossibus suborbitalibus squamatis edentulis vel leviter denticulatis; osse pracor- bitali oeuli diametro plus triplo ad duplo humiliore, incisura superficiali ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne postice obtusangulo non spinaeformi antice emarginato; maxilla superiore parum protractili sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis biseriatis integris,.serie externa apice compressis truncatis, serie interna serie externa conspicue brevioribus valde gracilibus; dentibus pharyngealibus, superioribus seriebus internis obtusis aliquot exceptis conicis acutis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusiusculis cruribus lateralibus acutis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; maxilla inferiore antice alepidota postice squamata; praeoperculo leviter denticulato, limbo posteriore et Inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter triseriatis serie superiore ceteris minoribus; operculo angulo in spinulam planam bene conspicuam desinente; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 12 vel 13 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem; linea laterali sub radijs dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore spinis gracilibus postrorsum longitudine sensim accres- centibus; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acutangula radiis 4° et 5° fre- quenter ceteris longioribus, interdum in filum breve productis ; pectoralibus obtusiuscule vel acutiuscule rotundatis capite paulo ad non brevioribus; ventralibus acutis radio 1° plus minusve producto capite vulgo longiore; anali radiosa dorsali radiosa paulo longiore sed non humiliore acuta radiis 5° 6° et 7° ceteris longioribus frequenter in filum breve productis; caudali capite multo longiore, profunde emarginata lobis 47 valde acutis productis vel filosis superiore inferiore longiore; colore corpore superne lateribusque violascente-vel nigricante-fusco, capite et regione gulo-thoracica dilutiore vel aurantiaco vel aureo-argenteo; iride purpurea vel fusca margine pupillari aurea; cauda parte libera aurantiaca; squamis corpore singulis frequenter vittula vel macula oblonga transversa nitente-margaritacea; regionibus supra-operculari et axillari guttula nitide viridi-coerulea; pinnis dorsali et anali violaceo-fuscis, dorsali radiosa dimidio posteriore majore parte aurantiaca; pectoralibus violascente-hyalinis basi vulgo macula vel vitta transversa nigra vel fusca; ventralibus aurantiacis vel fuscis; caudali aurantiaca apicibus frequenter leviter fuscescente. BeosDruar0Oradel3/A2 Ps 2/15 wel, L65 Vel/5 Ar r2/LOrvad. 2/12.4 Cl /13/1 et lat. brev. Syn. Pristotis violascens Blkr, Contr. ichth: Sumbawa, Journ. Ind. Arch. 1 1848 p. 637. Daseyllus vanthurus Blkr, Derde bijdr. ichth. Amb. , Nat. T. Ned. Ind. IV p. 117. Tetradrachmum vanthurus Blkr , Deux. not. ichth. Flores, Ned. T. Dierk. 1 p. 250. Hab. Nias; Sumbawa (Bima); Flores (Larantuca); Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Wahai); in mari. Longitudo 11 speciminum 49” ad 927. Rem. Le Pomacentrus violascens se distingue des espèces précédentes par son préopercule à écailles trijsériales au-dessus du limbe inférieur et par les couleurs. Il est plus voisin des Pomacentrus taenturus et melanochir, mais il se fait aisément reconnaître par les écailles du limbe préoperculaire postérieur et de la mâchoire inférieure, ainsi que par la queue orange et par la caudale sans bordure noirâtre. On ne connaît l'espèce que des Mers de la Sonde et des Moluques. PoMACENTRUS (PoMACENTRUS) TAENIURUS Blkr, Act. Soc. Sc. Ind. Neerl. TI, Beschr. vischs. Amboina p. 5l; Günth., Cat. Fish. IV p. 22; Cart, Beschr. n. Pharyngogn., Verh. phys. med. Ges. Würzb., N. Folge V p. 100 (var.). — Atl. Ichth. Tab. 408, Pomac. tab. 9 fig. 2. Pomac. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 24 im ejus longitudine absque , 32 ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 44 ad 5 et paulo in lon- gitudine corporis; linea rostro-frontali rectiuscula valde declivi; oculis diametro 24 ad 3 et paulo in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus squamatis edentulis; osse praeorbitali oculi diametro triplo fere ad plus triplo humiliore, incisura superficiali ab ossibus suborbitalibus 48 ceteris distincto inferne obtusangulo antice emarginato; dentibus maxillis biseriatis integris, serie externa apice compressis truncatis, serie interna serie externa multo brevioribus valde gracilibus frequenter rudimentariis; dentibus pharyngealibus, supe- rioribus seriebus internis obtusis aliquot exceptis conicis acutis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusis cruribus lateralibus biseriatis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; maxilla inferiore antice alepidota postice squamata; praeoperculo leviter vel vix denticulato, limbo posteriore alepidoto, limbo imferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudi- naliter triseriatis serie superiore ceteris minoribus; operculo in spinulam planam vix conspicuam desinente; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 12 circ. in serie transversa quarum 24 vel 3 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus vel mediis interrupta ; pinna dorsalt parte spinosa parte radiosa sat multo plus duplo longiore, spinis mediocribus postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acutangula, radio 5° vel 5° et 6° ceteris longioribus plus minusve in filum productis; pectoralibus obtusiuscule rotundatis capite paulo ad non brevioribus; ventralibus acutis radio 1° plus minusve producto capite non breviore; anali spina 2* capite absque rostro sat multo breviore, parte radiosa dorsali radiosa paulo longiore et paulo humiliore, acutangula, radio 6° vel radiis 5° 6e et 7° eeteris longioribus plus minusve in filam productis; caudali * capite sat multo ad valde multo longiore profunde emarginata, lobis valde acutis superiore inferiore paulo ad multo longiore interdum filiforme producto ; colore corpore olivascente-violaceo vel fusco-violaceo, capite antice et ventre dilutiore; ride fusca vel purpurea; squamis capite corporeque singulis macula oblonga transversa vel guttula margaritacea; regione supraoperculari guttula nigricante-violacea; pinnis dorsali et anali_profunde fusco-violaceis, dorsali dimidio partis radiosae posteriore aurantiaca; pectoralibus aurantiacis basi superne macula triangulari coerulescente- violacea; ventralibus violascentibus apicem versus profundioribus; caudali aurantiaca superne et inferne late nigricante-violaceo marginata ; anali postice interdum aurantiaca. B. 6. .D: 13/10 ad 13/12. P. 2/14. V. 1/5. A. 2/10 ad 2/12. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon amboinensis Blkr, Act. Soc. Scient. Ind. Neerl. IH, Achtste bijdr. vischf Amb. p. 72. Glyphidodon amboinensis Günth., Cat. Fish. IV p. 56. Hab. Biliton (Tjirutjup); Buro (Kajeli); Amboina; Philipp. (Ubay, Bohol); in mari. Longitudo 5 speciminum 49” ad 96”. Rem. Cette espèce est fort voisine du Pomacentrus violascens, mais elle a le limbe postérieur du préopercule sans écailles, la queue de la couleur foncée du tronc et la caudale à large bordure supérieure et inférieure noirâtre, caractères qu'on ne 49 retrouve pas dans la violascens. Elle est distincte aussi par la dorsale épineuse relativement plus longue et par son anale à moitié postérieure orange. Comme des deux espèces précédentes, on n'en connaît pas d’habitat extra- archipélagique. FoMACENTRUS (PoMACENTRUS) MELANOCHIR Blkr, Descr. esp. inéd. Pomacentr., Atl. Ichth. Tab. 408, Pomac. tab. 9 fig. 4. Pomac. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 24 in ejus longitudine absque, 34 ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 44 ad 4} in longitudine corporis; linea rostro-frontali eonvexiuscula; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter nares extensis; rostro oculo plus duplo breviore; ossibus suborbitalibus alepidotis edentulis; osse praeorbitali oculi diametro triplo vel plus triplo humiliore, incisura medioeri ab ossibus suborbitalibus ceteris distineto, póstice non spinaeformi; dentibus maxillis biseriatis serie externa apice compressis truncatis non emarginatis, serie interna serie externa paulo brevioribus; dentibus pharyngealibus, superioribus seriebus internis obtustusculis aliquot exceptis conicis acutis curvatis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusiusculis eruribus lateralibus biseriatis rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus sub- subalatis; maxilla inferiore alepidota; praeoperculo juvenilibus non ad vix aetate provectioribus leviter denticulâto, limbo posteriore alepidoto , limbo inferiore squamato , squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter triseriatis serie superiore ceteris majoribus; operculo angulo spinula plana; squamis trunco 28 circ. in serie lon- gitudinali, 12 vel 13 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsalt parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acutangula radiüs post- medianis ceteris longioribus, radiis productis nullis; pectoralibus obtusiuscule rotun- datis capite non vel vix brevioribus; ventralibus acutis radio 1* producto capite fongiore; anali radiosa forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali, radio producto nullo; ecaudali capite conspicue longiore profunde emarginata lobis valde acutis superiore inferiore longiore; colore corpore violascente-fusco inferne dilutiore, capite violascente-aurantiaco; iride purpurescente margine pupillari aurea; squamis capite et tranco plurimis macula oblonga transversa nitente margaritacea ; pinnis pecto- ralibus aurantiacis basi macula magna fusca; pinnis ceteris fuscis vel aurantiaco-fuscis. B. 6. D’13/12 ad 13/14. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/13 vel 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Hab. Bali (Boleling); Flores (Larantuca) ; Timor; Buro (Kajeli); Amboina; in mari. Longitudo 11 speciminum 45” ad 74”. _} 50 Rem. Le Pomacentrus melanochir se distingue des quatres espèces précédentes par labsence d’écailles mandibulaires. Il présente le système de coloration et les écailles préoperculaires trisériales des Pomacentrus violascens et taeniurus, mais se fait aisément reconnaître par l'absence d'écailles aux sousorbitaires et au limbe postérieur du préopercule et par la couleur brune de la caudale. Les rayons de la dorsale aussi y sont généralement un peu plus nombreux et lanale y est soutenue par au-moins un ou deux rayons de plus. La largeur de la tache pectorale peut faciliter encore la diagnose. POMACENTRUS (POMACENTRUS) AZYsRON Blkr, Atl. Ichth. Tab. 410, Pomac. tabel fig. dl. Pomac. corpore oblongo compresso, altitudine 24 cire. in ejus longitudine absque, BL circ. in ejus longitudine eum pinna caudali; capite 4 in longitudine corporis; linea rostro-frontali rectiuscula; oculis diametro 3 circ. in longitudine capitis; squamis capite usque inter nares extensis; wostro oculo plus duplo breviore; ossibus subor- bitalibus edentulis, posterioribus squamatis; osse praeorbitalt oculi diametro triplo eire. humiliore, postice squamato, incisura superficiali ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto postice non spinaeformi; dentibus maxillis biseriatis serie externa confertis compressis apice latis conspicue emarginatis, serie interna serie externa multo brevioribus; dentibus pharyngealibus, superioribus serie interna obtusiusculis aliquot exceptis acutis curvatis, inferioribus corpore ossis crureque anteriore conicis obtusiusculis ecruribus lateralibus biseriatis rectiusculis serie posteriore ceteris lon- gioribus subsubulatis; maxilla inferiore postice squamata; praeoperculo angulo tantum denticulis minimis scabriusculo, limbo posteriore et inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter triseriatis serie superiore quam serie media non majoribus; operculo angulo spinula plana; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 cire. in serie fransversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; iinea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis 9 vel 10 posterioribus subaequilongis ; dorsali radiosa dorsali spinosa conspicue altiore acutangula radiis 5° et 6° ceteris longioribus non productis; pectoralibus obtusiuscule rotundatis capite vix brevioribus; ventralibus acutis radio 1°® producto capite breviore; anali radiosa longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali acutangula radiis” post- medianis ceteris longioribus; caudali capite non longiore profunde emarginata lobis acutis superiore inferiore longiore; colore corpore violascente-fusce inferne dilutiore; iride violaceo-fusca; vittulis oculo-maxillaribus 2 brevissimis coeruieis ; squamis singulis 51 trunco macula oblonga transversa, cauda gutiula margaritacea vel coerulescente; pinnis; dorsali fuscescente, ventralibus antice fuscis postice flavescentibus, anali fuscescente , pectoralibus violascente-hyalinis basi superne macula triangulari nigricante, caudali aurantiaca vel flava basi violascente. B:6. D. 18/12 vel 13/13. B. 2/17. V. 1/5. A. 2/11 vel 2/12. C, 1/13/1 et lat. brev. Hab. Amboina; in mari. Longitudo speciminis umici 81”, Rem. Cette espèce présente les formes et les couleurs du Pomacentrus melanochir, mais elle est bien distincte par sa tête plus grande, par la forme échancrée des dents intermaxillaires et mandibulaires, par l'écaillure des sousorbitaires et de la mâchoire inférieure, par deux rayons de moins à l'anale, par le bord entièrement lisse du préopercule, etc. Le dernier caractère prouve le peu d’importance de la nature du bord préoperculaire comme caractère générique, s’il n'est pas accompagné de modifications d'organisation plus essentielles. Je dois à M. Day un individu de 58” de long, que l'auteur des Fishes of India m'écrit être un représentant de son Gkyphidodon sindensis. Lespèce de cet individu est extrêmement voisine du Pomacentrus azysron par la physionomie, par les nageoires et par les couleurs, mais se distingue par le profil rostro-nuchal oblique et peu soutenu, par les dents aux mâchoires plus distantes et plus grêles et dont les antérieures seulement sont un. peu Échancrées, et par deux rayons de moins à la dorsale et un rayon de moins à l'anale. Tout comme dans lazysron, les denticulations du bord préoperculaire y sont extr@mement fines et presque im- perceptibles. Comparant cet individu à la deseription du Glyphidodon sindensis et à la figure que M. Day vient d'en publier (Fish. India tab. 82 fig. 2), il me semble un peu douteux qu'il soit de la même espèce, mais ce qui me paraît bien certain, c'est que le ‘Glyphidodon sindensis doit prendre-rang parmi les Poma- centrus (à dentelure préoperculaire très-fine) du groupe des melanochir, azysron et anabatoides. PoMAcENrrus (PoMACENTRUS) ANABATOIDES Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 408 Pomac. tab. 9 fig. 7. > Pomac. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 22 in ejus longitudine absque, 35 ad ‘4 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 5 fere ad 52 in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa; oculis diametro 22 ad 34 in longitudine capitis; squamis capite superne usque ante nares extensis; rostro oculo breviore; nik / 52 ossibus suborbitalibus squamatis edentulis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo humiliore, incisura profunda nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne obtusangulo antice plus minusve emarginato; dentibus maxillis biseriatis serie externa apice compressis truncatis subintegris vel leviter emarginatis contiguis , serie interna symphiysialibus tantum (rudimentartis parum conspicuis) serie externa valde multo gracilioribus et brevioribus; dentibus pharyngealibus , superioribus serie interna obtusiusculis aliquot exceptis acytis curvatis vel subuncinatis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis acutiusculis cruribus lateralibus uni- et biseriatie acutis rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; maxilla inferiore anticee alepidota postice squamata; praeoperculo denticulis minutissimis oculo nudo non vel vix conspicuis scabro vel scabriusculo, limbo posteriore magna parte limbo inferiore toto squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudi- naliter biseriatis; operculo angulo spinula plana; squamis trunco 29 circ. in serie longitudinali, 12 vel 13 in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem; linea laterali sub radijs dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa multo plus duplo longiore, spinis gracilibus postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore, acuta, radiis 49 59 et 6° ceteris longioribus; pectoralibus acutiusculis vel acutiuscule rotundatis capite non ad vix brevioribus; ventralibus acutis radio 1° plus minusve producto capite paulo breviore ad paulo longiore; anali radiosa dorsalt radiosa paulo longiore et paulo bumiliore, acutangula, radiis postmedianis ceteris longioribus; caudali capite multo longiore profunde emarginata (radius intramarginalibus rarisstme in flum productis) lobis gracilibus valde acutis superiore inferiore vulgo paulo longiore; colore corpore superne olivascente vel violascente-olivaceo inferne dilutiore, rarius viridesecente-fusco inferne aurantiaco; iride fusca, rosea vel purpurea margine pupillari aurea; regione suprascapulari gutta fusca vel profande coerulea; squamis capite superne lateribusque , trunco et basi pinnarum imparium singulis macula vel puncto margaritaceis; pinnis dilute viridescente-roseis vel flavescentibus vel viridescente-aurantiacis; dorsali superne, anali vulgo inferne fusco marginatis; pectoralibus basi superne macula fusca; caudali superne et inferne vitta intramarginali fusca vel profunde violacea; dorsali rarius tota fusca ubique margaritaceo guttulata. B. 6. D. 13/10 ad 13/12. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/11 vel 2/12. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon anabatoïides Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 28. Glyphidodon anabatoides Günth., Cat. Fish. IV p. 54 (nec Day). Betoh-lawut Mal. Batav. Hab. Java (Batavia); Bawean; in mari. Longitudo 16 specimimum 70” ad 1127. 53 Rem. La dentelure préoperculaire, dans cette espèce, étant presque imperceptible , elle fut placée dans le genre Glyphisodon , mais ses affimités la rapprochent des vrais Pomacentrus, Elle est même assez voisine du Pomacentrus cyanomos, mais bien distincte, non seulement par la dentelure préoperculaire, mais aussi par les couleurs, et surtout par la dentition fort différente. L'espèce n'est connue jusqu'ici que de la mer de Java. PoMACENTRUS (PseuDpoPoMAcENTRUS) LITtTORALIS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 5 fig. 8. Pomac. (Pseudopomac.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 circ. in ejus lon- gitudine absque, 24 ad 2} in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 et paulo ad 44 in longitudine capitis; linea rostro-frontali rectiuscula vel convexiuscula; oculis diametro 3 ad 34 in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter vel ante nares extensis; rostro oculo multo minus duplo breviore; ossibus suborbitalibus irregulariter serratis, posterioribus alepidotis; osse praeorbitali squamato, oculi diametro duplo ad plus duplo humiliore, incisura profunda ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto postice in spinam simplicem vel serratam desinente; dentibus maxillis biseriatis integris, serie externa apice compressis rotundato-truncattusculis non con- tiguis, serie interna serie externa brevioribus; dentibus pharyngealibus conicis acutis parum eurvatis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore acutiusculis eruribus lateralibus pluriseriatis serie posteriore ceteris gracilioribus et longioribus rectius- culis; maxilla inferiore antice alepidota, dimidio posteriore squamata; praeoperculo conspicue denticulato, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, supra, limbum inferiorem squamis longitudinaliter triserlatis; ‘operculo angulo spinula plana; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie trans- versa quarum 4 (34) supra lineam lateralem; linea lateralt sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule vel obtusiuscule rotundata, radis mediis vel postmedianis ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule vel obtustuscule rotundatis capite non ad paulo brevioribus; ventralibus acutis radio 1° plus minusve producto capite paulo longiore; anali radiosa forma, et longitudine dorsali radiosae subaequali sed ea vulgo paulo humiliore et magis obtusa; caudali capite paulo ad non longiore, mediocriter emarginata lobis obtusiuscule vel acutiuscule rotundatis superiore inferiore vulgo paulo longiore; colore corpore superne fusco, fusco-violaceo vel aurantiaco-fusco, inferne dilutiore; iride purpurea vel fuscescente margine pupillari aurea; regione Dd supra-operculari vulgo guttula coeruleo-viridi (speciminibus diu conservatis vulgo inconspicua) ; squamis trunco frequenter punctulis margaritaceis; pinnis fuscescentibus vel fuscescente-aurantiacis vel aurantiacis; dorsali lobulis interspinalibus nigricantibus vel profunde fuscis, infra lobulos interdum vittula margaritacea; pectoralibus basi macula majore nigra nulla sed frequenter vittula transversa diffusa fusca vel nigricante. B. 6. D. 13/18 Ad 13/15 (specimine unico 14/13 vel 14/14; specimine nullo spinis 12). P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/14 ad 2/16. C. 1/18/1 et lat. brev. Syn. Oyprinus n° 5 brevis totus fuscus minutus etc. Klein, Miss. pisc. V p. 60 tab. 11 fig. 3. Pomacentrus littoralis K. V. H., CV., Poiss. V p.'318; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. Ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 20 tab. 4 fig. 3; Blkr, Diagn. n. vischs. Batav., Nat. T. Ned. Ind. IV p. 483; Günth., Cat. Fish. TV p. 32 (ex parte tantum). Pomacentrus hogoleuensis Hombr. Jacq., Voy. Pôle Sud, Poiss. p. 47 tab. 5 fig. 3. Djeber Mal. Batav. Hab. Sumatra (Trussan); Java (Batavia, Anjer) ; Bali (Boleling) ; Celebes (Macassar); Sangi; Flores (Larantuca); Solor (Lawajong); Timor (Kupang); Buro (Kajeli); Amboina; in mari. Longitudo 16 speciminum 75” ad 1147. Rem. Le littoralis est, la seule espèce du sousgenre Pseudopomacentrus où il se trouve un groupe d'écailles sur le préorbitaire. Le dessin original du littoralis étant en ma possession, j'ai pu m’assurer de la justesse du rapprochement de mes individus. — Le Pomacentrus hogoleùensis Hombr. Jacq. n'est probablement pas différent. La figure citée montre même Y'écaillure préorbitaire. — M. Günther cite une dizaine d'individus du British Museum qu’il rapporte au littoralis, mais il me semble que ces individus, parmi lesquels il y en, aà 12 et à 13 épines dorsales, aient besoin d'être examinés de nouveau. Je suppose qu'ils appartiennent à plus d'une seule espèce. — Le Pomacentrus pristiger CV. de File Maurice, rapporté par M. Günther au littoralis est une espèce à 12 épines dorsales et peut-être pas distincte de Eupomacentrus lividus. M. Schlegel et S. Müller citent le Pomacentrus nigricans CV. comme habitant la mer de Célèbes. Je n'ai pas retrouvé l'espèce à Leide, mais je la suppose iden- .tique avec le littoralis. On connaît du reste encore fort peu le vrai Pomacentrus nigricans, qui est dit avoir le corps beaucoup plus trapu (hauteur deux fois dans la longueur). Le littoralis est connu habiter, hors l’Insulinde, les côtes des îles Maurice et de la Réunion, de Inde continentale et de la Nouvelle-Hollande et la mer de Hogoleu. OU POMACENTRUS (PSEUDOPOMACENTRUS) MELANOPTERUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 402, Pomac. tab. 3 fig. 5. , Pomac. (Pseudopontac.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 cire. in ejus longitudine absque, 25 ad 2} in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 42 ad 5 in longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa vel rostro convexa fronte rectiuscula vel concaviuscula; oculis diametro 24 circ. in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter vel ante nares extensis; rostro valde obtuso oculo duplo vel plus duplo breviore; ossibus suborbitalibus alepidotis non vel vix denticulatis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo ad plus triplo humiliore, incisura plus minusve profunda ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, postice rotundato vel in spinulam desinente; dentibus maxillis biseriatis integris, serie externa apice compressis rotundato-truncatiusculis non contiguis, serie interna serie externa con- spieue brevioribus; dentibus pharyngealibus , superioribus serie interna obtusis aliquot exceptis acutis curvatis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusis, cruribus lateralibus uni- et biseriatis rectiusculis gracilibus subsubulatis; maxilla inferiore antice alepidota dimidio posteriore squämata; praeoperculo conspicue den- ticulato, limbo posteriore et inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula plana vix conspicua; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule vel obtusiuscule rotundata, radiis mediis ceteris longioribus; pec- toralibus acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis et ventralibus acutis capite paulo ad non longioribus, ventralibus radio 1° plus minusve producto; anali radiosa forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali radiis mediis vel postmedianis ceteris longioribus; caudali leviter vel mediocriter emarginata, capite non ad paulo lougiore, lobo superiore acutiusculo lobo inferiore obtusiusculo longiore ; colore corpore violascente-fusco vel aurantiaco-fusco vel fusco, inferne dilutiore; iride fusca vel purpurescente margine pupillari aurea; pinnis imparibus et ventralibus fuscis vel aurantiacis; pectoralibns macula magna simplice vel gemina nigra totam basin pinnae tegente; dorsali lobulis interspinalibus nigricantibus. B6De 13/13 velmlS/l4. B. 2/14 vel 2/1:55 MV. 1/5. Ar 2/18 ad: 2/15: C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Pomacentrus brachialis CN., Poiss. V p. 315 ex parte (specim. javanic. tant. nee p. 314; nee Schl. Müll.) 56 Pomacentrus melanopterus Blkr, Nieuwe bijdr. ichth. Amboina, Nat. T. Ned. Ind. II p. 562; Günth., Cat. Fish. IV p. 24. Hab. Java; Bawean; Bali (Boleling); Flôres (Larantuca); Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Piru); Nova-Guinea (Sinus Geelvink); in mari. Longitudo 7 speciminum do ronad "WOAR fl Rem. Cette espècc, fort voisine du Pomacentrus littoralis, se fait reconnaître à tout âge par lécaillure du préopercule, par labsence d'écaillure préorbitaire, par les sousorbitaires non dentelés, par la dentition différente des os pharyngiens, et par la large tache noire à la base de la pectorale. Le Pomacentrus brachialis CV. est probablement une espèce composée. Lie nom de brachiahs revient à celle à 12 épines dorsales représentée par individu provenant de lexpédition de d’Entrecasteaux (Hist. poiss. V p. 314). L'individu de Java, envoyé par Kull et Van Hasselt, manifestement de la même espèce que les ipdividus déerits ei-dessus, devrait donc recevoir un nom spécifique distinct, qui pourrait être celui placé à la tête de cet article. POMACENTRUS (PsEUDOPOMACENTRUS) MOLUCCENSIS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 402, Pomac. tab. 3 fig. 3. Pomac. (Pseudopomac.) corpore oblongo suborbiculari compresso, altitudine 14 ad 2 in ejus longitudine absque, 2} ad 23 in ejus longitudine cum pinna caudali; apite 33 ad 44 in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa vel convexiuscula; oculis diametro 2 et paulo ad 3 in longitudine capitis; squamis capite superne usque ad rostri apicem extensis; rostro valde obtuso oculo multo ad plus duplo breviore; ossibus suborbitalibus alepidotis, juvenilibus edentulis aetate provectioribus conspicue serratis; osse praeorbitali oculi. diametro plus triplo ad duplo humiliore, incisura sat profunda ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, postice spinula simplice vel duplice; dentibus maxillis biseriatis integris, sefie externa apice compressis rotundato-truncatiusculis non contiguis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus, superioribus serie interna obtusis aliquot ex- ceptis, acutis curvatis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore acutiusculis vel ex parte obtusiusculis cruribus lateralibus biseriatis rectiusculis gracilibus subsubulatis; maxilla inferiore antice alepidota dimidio posteriore squamata; praeoperculo con- spicue serrato, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, supra limbum squamis in series 2 vel 24 longitudinales dispositis; operculo angulo spinula plana parum conspicua; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 vel 14 51 in serie transversa quarum 4 (34) supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa non plus daplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata radiis mediis ceteris longioribus; pec- toralibus acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis capite non ad vix brevioribus; ventralibus acutis radio 1° paulo producto capite paulo ad non longióre; anali forma , longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali radiis medius vel postmedianis ceteris longioribus; caudali capite paulo ad non longiore, sat profunde emarginata, lobis acutiuscule rotundatis superiore inferiore paulo longiore; colore corpore pinnisque flavo vel fuscescente-aurantiaco; iride purpureo-viridi vel aurantiaca vel flava, margine pupillari aurea; vittula oculo-maxillari margaritacea non semper conspicua; regione supra-operculari vulgo guttula fusca; axilla superne vulgo macula parva fuscescente; squamis lateribus singulis interdum stria transversa margaritacea; dorsali lobulis interspinalibus vulgo fuscescente. B.6. D. 13/12 ad 13/14. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Pomacentrus moluccensis Blkr, Derde bijdr. ichth. Amboina, Nat. T. Ned. Ind. IV p. 118; Günth., Cat. Fish. IV p. 30. Hab. Batu; Singapura; Java (Malang); Bawean; Celebes (Manado); Solor (Lawajong) ; Timor; Ternata; Amboina; Ceram (Wahai); Buro (Kajeli); Goram; Nova-Guinea (Sinus Geelvink); in mari. Longitudo 25 speciminum 32” ad 787, Rem. Le Pomacentrus actuel et les quatre espèces suivantes ont en commun Pabsence d'écailles sur le limbe préoperculaire postérieur et l'absence de large tache noire sur la base de la pectorale, mais il est distinct par son corps plus trapu, plus orbiculaire, et par la couche épaisse d’écailles sur la base de la pectorale. Les épines dorsales y sopt aussi plus courtes. Jamais on n°y voit d’ocelles sur les pièces operculaires, ni de bandelettes rostro-nuchales, ni d'ocelle noir sur la dorsale, ni de tache noire sur le haut de la queue; et si les écailles du tronc y sont marquées de nacré ou de bleuätre, c'esc par une simple strie verticale et non par de petits ocelles ou de simples points. Sa diagnose est facilitée encore par un nombre ordinairement inférieur des rayons de la dorsale et de l'anale et parce que, même dans les adultes, le museau reste beaucoup plus court que leceil. 5 58 PoMACENTRUS (PsEUDOPOMACENTRUS) AMBOINENSIS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 406, Pomac. tab. 7 fig. 9. Pomac. (Pseudopomac.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 ad 2 et paulo in ejus longitudine absque, 23 ad 23 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 2 ad 44 in longitudine corporis; linea rostro-frontali rectiuscula vel convexiuscula; oculis diametro 24} ad 3 et paulo in longitudine capitis; squamis capite superne usque ad rostri apicem extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis conspicue serratis; osse praeorbitali oculi diametro triplo ad duplo huwiliore, incisura profunda ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, postice spinula simplice vel duplice; den- tibus maxillis biseriatis integris, serie externa apice compressis rotundato-trun- catiusculis non contiguis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus superioribus conicis acutis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore acutiusculis cruribus lateralibus biseriatis gracillimis rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; maxilla inferiore antice alepidota postice squamata; praeoperculo conspicue serrato, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato , supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula parum conspicua; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 12 vel 13 in serie transversa quarum 4 (34) supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa non plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accres- centibus; dorsali radiosa dorsalt spinosa altiore acutangula radijs mediis ceteris longioribus; pectoralibus obtuse rotundatis capite non longioribus; venfralibus acutis radio 1° producto capite paulo longiore; anali radiosa acutangula dorsali radiosa paulo longiore et paulo humiliore radiis postmedianis ceteris longioribus; caudali capite paulo longiore, mediocriter emarginata, lobis rotundatis superiore inferiore longiore et minus obtuso; colore corpore umbrino-flavescente, inferne dilutiore, fronte et vertice fuscescente; iride viridi-aurantiaca margine pupillari aurea; vitta oculo- maxillari sat lata margaritacea; praeoperculo operculoque guttis maculisque irregu- laribus margaritaceis interstitiis majoribus; regione supra-operculari guttula fusco- violacea; dorso postice, cauda et basi pinnae dorsalis radiosae singulis squamis valgo punctis margaritaceis; pinnis roseo-flavescentibus vel flavis; pectoralibus basi superhe macula parva fusca; pinnis imparibus aetate provectioribus fusco marginatis; anali radiosa dimidio inferiore vittis 2 longitudinalibus margaritaceis; — valde juvenilibus media dorsali radiosa ocello nigro albo vel luteo annulato. B. 6. D. 13/14 ad 13/16. P. 2/14 vel 2/15. V. 1/5. A. 2/15 vel 2/16. C. 1/13/1 et lat. brev. 59 Syn. Pomacentrus amboinensis Blkr, Descr. esp. inéd. poiss. Amboine, Versl. Kon. Ak. Wet 2e Rks II p. 334. Hab. Amboina; in mari. Longitudo 4 speciminum 45” ad 1087. Rem. Cefte espèce a en commun avec le moluccensis une dorsale à partie Épineuse pas plus de deux fois plus longue que la partie molle, mais elle en est bien distincte par la forme moins trapue du corps, par le museau peu convexe, par la gaîne squammeuse peu épaisse de la dorsale et par le nombre supérieur des rayons de la dorsale et de l'anale. On la reconnait du premier coup-d’ceil aux taches nacrées des pièces operculaires qui sont irrégulières et plus larges que leurs interstices. Le plus petit de mes individus porté un petit ocelle noir cerclé de blanchâtre sur le milieu de la dorsale molle, ocelle qui ne parait pas persister au-delà du fort jeune âge. PoMACENTRUS (PsEUDOPOMACENTRUS) RHODONOTUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 405, Pomac. tab. 6 fig. 6. Pomac. (Pseudopomac.) corpore oblongo compresso, altitudine 2% circ. in ejus longitudine; capite 4 circ. in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa; oculis diametro 24 circ. mn longitudine-capitis; squamis capite superne usque ante oculum extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis edentulis; osse praeorbitali oculi diametro plus triplo humiliore, incisura parum profunda ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto; dentibus maxillis biseriatis integris, serie externa apice compressis truncatiusculis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; praeoperculo leviter denticulato; operculo angulo spinula plana; suboperculo edentulo; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali; linea laterali sub radiis dorsalibus ante- rioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa sat multo minus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtuse rotundata; pectoralibus obtuse rotundatis et ventralibus acutis capite paulo brevioribus; anali forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite non breviore, emarginata, lobis rotundatis; colore capite superne, nucha et dorso antice fuscescente-rubro, capite inferne et trunco lateribus, inferne et postice nigricante-violaceo; dorsali spinosa aurantiaco-rubra; dorsali radiosa vielacea ocello magno nigro margaritaceo annulato spinam posticam inter et radium 6m; anali violaceo-nigra; caudali violascente-aurantiaca; pectoralibus et ventralibus violascentibus. B. 6. D. 13/15 vel 13/16. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/15 vel 2/16. C. 1/13/1 et lat. brev. S* 60 Syn. Pomacentrus rhodonotus Blkr, Diagn. n. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. IV p. 282; Günth., Cat. Fish. IV p. 28. Hab. Sumatra (Cauer); Amboina; in mari. Longitudo speciminis unici 27”. Rem. L'unique individu que je possède de cette espèce n'est pas trop bien conservé et ne permet plus de déterminer les détails de l'écaillure de la région rostro-inter- oculaire et des pièces operculaires. Il représente manifestement le très-jeune âge. — Le système de coloration , fort exceptionnel pour un Pomacentre, et la brièveté relative de la dorsale Épineuse, qui n'a pas en longueur le double de celle de la dorsale molle, semblent assez indiquer que c'est une espèce bien valide. Sa connaissance cependant reste très-incomplète tant. qu'on n'en connaît pas l'âge plus avancé. POMACENTRUS (PSEUDOPOMACENTRUS) TRILINEATUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 406, Pomac. tab. 7 fig. l, 2,3, 4, 5, 6. Pomac. (Pseudopom.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 fere ad 24 in ejus longitudine absque, 24 ad 31 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 fere ad 43 in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexiuscula vel convexa; oculis diametro 24 ad 4 in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter vel ante nares extensis; rostro convexo vel convexiusculo, oculo duplo ad non breviore ; ossibus suborbitalidus alepidotis valde juvenilibus edentulis aetate provectis con- spicue serratis; osse praeorbitali oculi diametro plus friplo ad paulo humiliore, aetate provectioribus incisura plus minusve profunda ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, postice spinula simplice vel bi-ad tripartita; dentibus maxillis biseriatis integris serie externa apice compressis rotundato-truncatiuseulis non con- tiguis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus, superioribus acutis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore acutiusculis cruribus lateralibus rectiusculis gracilibus serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; maxilla inferiore antice alepidota postice squamata; praeoperculo conspicue serrato, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamulato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter triseriatis serie superiore ceteris majoribus; operculo angulo spinula planam parum econspicua; squamis trunco 2S circ. in serie longitudinali , 13 vel 14 in serie transversa quarum > vel 34 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtustuscule vel acutiuscule 61 rotundata radiis mediis ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis capite paulo brevioribus ad paulo longioribus; ventralibus acutis capite non ad paulo longioribus; anali radiosa forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali vel ea paulo humiliore et obtusiore radiis mediis vel postmedianis ceteris longioribus; caudali capite non ad paulo breviore sat profunde emarginata lobis acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis superiore inferiore vulgo longiore; coloribus — adultis, corpore fusco vel olivascente-fusco vel olivascente-aurantiaco , inferne vulgo dilutiore, vittulis vel guttulis vel punctis margaritaceis nullis, cauda superne tantum interdum macula fusca vel nigra; pinnis fuscescentibus vel olivas- cente-aurantiacis, vel roseo- vel fiavescente-aurantiacis, ocellis vel vittulis nullis; iride fusca vel purpurescente vel viridi-aurantiaca margine pupillari aurea; — adoleseentibus et yuvenilibus, coloribus valde variantibus; corpore fusco vel fusco-violaceo vel olivascente-aurantiaco vel aurantiaco; vittulis margaritaceis vel coerulescentibus rostro-núchalibus 2 rostro convergentibus vel 3 mediana impari vel nullis; vittulis ejusdem coloris oculo-maxillari et suborbitali et oculo-dorsali et guttulis parvis praeopercularibus et opercularibus frequenter ex parte deficientibus vel nullis; punctis ejusdem coloris squamis trunci 3 vel 2 vel 1 vel nullis; pinnis fuscis vel flavescentibus; caudali et caudae parte posteriore pulchre flavis, vel fuscis vel violascentibus; regione supra-operculari guttula cyanea vel fuscescente vel nulla; dorsali radiosa postice vel medio et postice ocello nigro margaritaceo annulato vel nullo; pectoralibus basi superne puncto fusco vel nullo; anali inferne vittulis 2 vel 1 margaritaceis longi- tudinalibus obliquis vel nullis; dorso caudae interdum macula fusca vel nigra antice macula minore lutea limbata. B. 6. D. 13/18 ad 13/15 (rarissime 14/14). P. 2l4 ad 2/16. V. 1/5. A. 2/13 ad 2/16. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Chaetodon totus canescens macrolepidotus cauda bifurca Seba, Thes. II p. 71 tab. 26 fig. 27. Pomaecentrus trilineatus Bhr., CV, Poiss. V p. 321; Günth., Cat. Fish. IV p. 25; Pet., Fisch. Ostind. Arch., Monatsb. k. pr. Ak. W. 1868 p. 271; Klunz., Syn, Fisch. R.M., Verh. z. b. Ges. Wien XXI p. 522; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 261; Fish. Ind. 1 p. 382. Pomaeentrus tripunctatus CV., Poiss. V p. 315. Pomacentrus emarginatus CV, Poiss. V p. 316; Less. , Zool. Voy. Coq. Poiss. 189 tab. 18 fig. 1. Pomacentrus vanicolensis CV., Poiss. V p. 316; Günth., Cat. Fish. IV p. 33; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 261. Pomacentrus chrysurus CV., Poiss. V p. 317; Günth., Cat. Fish. IV p. 29. Chaetodon chrysurus Brouss. ap. CV., Poiss. V p. 317. Hab. 62 Pomacentrus biocellatus Rüpp., N. Wirb. Fisch. p. 127 tab. 31 fig. 3. Pomacentrus marginatus Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. overz. bez., Overz. Amphipr. p. 20. Pristotis fuscus Blkr, Verh. Bat. Gen. XXII Bijdr. ichth. Bali p. 9. Pomacentrus taeniops Less., Zool. Voy. Coq..II tab. 28 fig. 2 (nec p. 190)? Blkr, N. bijdr. ichth. Banka, Nat. T. Ned. Ind. III p. 729 (nec CV). Pomacentrus katunko Blkr, Bijdr. ichth. Timor, Nat. T. Ned. Ind. III p. 169. Pomacentrus bankanensis Blkr, N. tient. beschr. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. V p. 513; Günth., Cat. Fish. IV p. 26; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 261; Fish. India 1 p. 383. Pomacentrus taeniometopon Blkr, Bijdr. ichth. Mol., Nat. T. Ned. Ind. HI p. 283; Günth., Cat. Fish. IV p. 25; Kner, IV Folge n. Fisch. Mus. Godeffr., Sitz. ber. k. Akad. Wiss. LVIII p. 348. Pomacentrus simstang Blkr, Versl. vischs. Malang, Nat. T. Ned. Ind. XI p. 90; Günth., Cat. Fish. IV p. 22. Pomacentrus bilineatus Casteln. , Contr. ichth. Austral , Proc. Zool. Soc. Victoria IL p. S9? Pomaecentrus punctato-lineatus Cartier, Beschr. n. Pharyngogn., Verh. phys. med. Ges. Würzburg, N. Folge V p. 98. Pomacentrus hiltoralus Day, Fish. India 1 p. 383? (mec syn.) Simsiang Mal. Batav.; Katwako Timor. Sumatra (Benculen, Cauer, Ulacan, Priaman, Siboga); Batu; Nias; Singa- pura (Pulu Brani); Bangka (Muntok, Gussong-assam, Marawang, Koba); Biliton (Tjirutjup); Java (Batavia, Prigi); Bawean; Bali (Boleling); Celebes (Badjoa, Manado, Kema, Gorontalo); Flores (Larantuca); Solor (Lawajong); Timor (Kupang, Atapupu); Ternata; Halmahera (Sahu); Buro (Kajeli); Ceram (Wahai); Amboina; Haruko; Goram; Guebe; Aru; Waigiu; Nova- Guinea (Sinus Geelvink); Philipp. (Bohol); in mari. Longitudo 157 speciminnm 31” ad 131”. Rem. Je crois reconnaître dans les individus, au nombre de plus de cent-cinquante, que j'ai devant moi, les espèces Énumérées dans l’Histoire des Poissons sous les noms de Pomacentrus trilineatus, tripunctatus, vanicolensis, chrysurus et emarginatus. Ils comprennent encore les formes que j'ai décrites sous les noms de Pomacentrus katunko, bankanensis (taeniops), simsiang et taeniometopon. L'examen réiteré que je viens de faire de tous mes individus, ainsi que de beaucoup d'autres encore, conservés à Leide, n'a pas pu conduire à reconnaître dans toutes ces formes différentes plus d'une seule espèce. Les variations, les trans- 63 itions et les croisements des détails de la coloration sont si nombreux, qu'on ne saurait même voir, dans les espèces susdites, des variétés un peu constantes, mais seulement des variations individuelles, de climat et d'âge; — et je ne puis découvrir aucun caractère, ni dans l'écaillure, ni dans la dentition, ni aussi dans la forme et la formule des nageoires, qui pourrait justifier une séparation spécifique. Les dessins nuancés des couleurs finissent en outre par disparaître presque complétement dans les adultes, qui ont le corps et les nageoires unicolores, sans bandelettes, ni taches, ni ocelles, ni points, et ce n'est que la tache noirâtre au haut de la queue qui persiste quelquefois dans les adultes. L'espèce, telle que j'ai cru devoir la reconstruire, ne se distingue essentiellement de ses voisines que par la combinaison des caractères d'un préorbitaire et d'un limbe préoperculaire postérieur sans écailles, d'une dorsale à partie épineuse plus du double plus longue que la partie molle, et d’écailles préoperculaires trisériales. La figure du Pomacentrus taeniops, publiée par Lesson, a l'air d'avoir été prise sur un individu de lespèce actuelle, mais la description qu'il donne du taeniops se rapporte manifestement au Pomacentrus lividus. Le trilineatus, fort commun dans l’Insulinde, s’étend sur toute la longueur du bassin Indien et jusque fort à l'est dans le bassin Pacifique. Si les rapprochements que je viens de faire sont justes, lespèce habite, hors lArchipel Indien, la Mer rouge, les côtes d'Aden, de Zanzibar, de Mossambique, de Johanna, de Maurice, des Seychelles, des Nicobares, des îles Andaman, de Chine, de Vanicolo et de Candavu (îles Viti). Si le Pomacentrus bilineatus Casteln. est en effet de la même espèce, il habite aussi les côtes méridionales de la Nouvelle-Hollande, où il fut trouvé à Port Darwin par M. de Castelnau. PoMACENTRUS (PsEUDOPOMACENTRUS) DIMIDIATUS Blkr, Descr. esp. inéd. Pomac., Versl. K. Ak. Wet. 2e Rks X p. 385. — Atl. Ichth. Tab. 406, Pomac. tab. 7 fig. 7. Pomac. (Pseudopomac.) corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 24 in ejus longitudine absque, 24 ad 3 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 4 et paulo in longitudine corporis; linea rostro-frontali valde obliqua rectiuscula vel convexiuscula; oculis diametro 3 ad 34 in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter vel ante nares extensis; rostro declivi vix convexo, aetate provectioribus oculo non breviore; ossibus suborbitalibus alepidotis conspicue serratis; osse praeor- bitali oculi diametro juvenilibus plus duplo aetate provectioribus minus duplo humiliore, incisura profunda ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne 64 antice plus wminusve emarginato, postice serrato vel spina armato; dentibus maxillis biseriatis integris, serie externa apice compressis rotundato-truncatiusculis non contiguis, serie interna serie-externa conspicue brevioribus; dentibus pharyn- gealibus, superioribus serie interna obtusiusculis aliquot exceptis acutis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusiusculis cruribus lateralibus gracilibus biseriatis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; maxilla inferiore antice alepidota postice squamata; praeoperculo conspicue serrato, limbo posteriore alepi- doto, limbo inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter biseriatis serie superiore ceteris majoribus; operculo angulo spinula plana; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule rotundata radiis meds ceteris longioribus; pectoralibus obtusius- cule rotundatis capite paulo brevioribus; ventralibus acutis radio 1° leviter producto capite paulo longiore; anali radiosa forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali radiis postmedianis ceteris longioribus; caudali cäpite non vel vix longiore, sat _profunde emarginata lobis rotundatis superiore inferiore longiore; colore capite superne et dorso nigricante vel fusco, capite inferne, lateribus medio et inferne caudaque aurantiaco; iride rosea vel purpurescente margine pupillari aurea; vittis 2 rostro-nuchalibus coeruleis vel margaritaceis; regione supra-operculari guttula fuscescente; pinna dorsali spinosa fusca; pinnis ceteris aurantiacis vel flavis, pec- toralibus macula nulla; — juvezilibus (specim. longit. 50” ad 58”) genis et operculis margaritaceo guttulatis; dorsali ocello nigro coerulescente vel margaritaceo annulato spinam penultimam inter et radium 3e vel 4m; iride vittula coerulescente percursa; squamis trunco interdum stria transversa margaritacea. B. 6. D. 13/13 ad 13/15. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/18 ad 2/15. C. I/13/1 et lat. brev. Hab. Pimor; Amboina; in mari. Longitudo 4 speciminum 50” ad 907. Rem. Le système de coloration de cette espèce rappelle celui du Dischistodus notophthalmus, mais elle est d'un type différent et même fort voisine du Pomacentrus trilineatus, dont cependant elle est distincte, non seulement par les détails de la coloration, mais aussi par son profil rostro-frontal oblique et par les écailles bisériales au-dessus du limbe préoperculaire inférieur. 65 PARAPOMACENTRUS Blkr. Dentes maxillis uniseriati truncati; pharyngeales pluriseriati, inferiores osse trian- gulari gracili margine posteriore concavo inserti. Corpus oblongum. Caput aeque altum cire. ac longum. Linea nucho-ventralis obtusangula. Rostrum squamatum. Praeoperculum serratum vel scabriusculum. Operculum angulo spinula unica. Maxillae, superior parum protractilis, inferior squamata. Squamae trunco 28 circ. in serie longitudinali, Pinnae; impares radiis ex parte filigeris; dorsalis spinis 13 et radijs 10 ad 13, membrana inter singulas spinas incisa lobata; analis radiis 10 ad 13; caudalis lobis acutis. | Rem. Le type actuel est fort voisin du genre Pomacentrus, tel que je viens de limiter ce genre, mais je l'en sépare à cause des dents unisériales aux deux mâchoires. L’Inde archipélagique en nourrit deux espèces, le Glyphisodon Bankierì Rich. et le Pomacentrus polynema Blkr, mais je crois devoir y rapporter encore le Glyphidodon cochinensis Day. Le Glyphisodon fallax Pet., si cette espèce est en effet distincte du Pomacentrus pavo Lac. , pourrait bien elle aussi être du même type. Les deux espèces insulindiennes sont faciles à distinguer par les caractères suivants: L Préopercule et sousopercule dentelés. Profil nucho-ventral à angle obtus. Hauteur du corps 24 fois dans sa longueur sans la caudale. D. 13/12 ou 13/13. A. 2/13. 1. Parapomacentrus polynema Blkr == Pomacentrus polynema Blkr. « IL. Préopercule à dentelure presque imperceptible. Sousopercule lisse. Profil nucho- ventral parabolique. Hauteur du corps 23 à 2# fois dans sa-longueur sans la caudale. D. 13/10 ou 13/11. A. 2/10 ou 2/11. 2. Parapomacentrus Bankieri Blkr — Glyphisodon Bankieri Rich. PARAPOMACENTRUS POLYNEMA Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 408, Pomac. tab. 9 fig. 1. Parapomac. corpore oblongo compresso, altitudine 24 circ. in ejus longitudine absque, 3} circ. in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 54 circ. in longitudine corporis; linea nucho-ventrali ore clauso obtusangula; rostro convexiusculo oculo 9 8 66 multo breviore apice ante oculi partem inferiorem sito; oculis diametro 3} circ. in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis conspicue serratis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo humiliore, incisura ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, postice acuto, antice inferne vix emarginato; dentibus maxillis uniseriatis apice compressis truncatis contiguis vel subeontiguis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus conicis acutis curvatis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusiusculis eruribus lateralibus uni- et biseriatis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus ; maxilla inferiore antice alepidota postice squamata; praeoperculo conspicue serrato, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula plana parum conspicua; suboperculo dentibus conspicuis serrato; squamis trunco 28 circ. in serie longi- tudinali, 11 vel 12 in serie transversa quarum 3 (24) supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accres- eentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acuta radiüs mediis apice subfilosis; pectoralibus acutiuscule rotundatis et ventralibus acutis capite vix lon- gioribus; anali radiosa dorsali radiosa longiore et non vel vix humiliore acuta radiis postmedianis apice subfilosis; caudali profunde semilunariter emarginata lobis valde acutis capite multo longioribus intramarginalibus apice subfilosis; colore corpore violascente-aurantiaco inferne dilutiore; iride rufa vel fuscescente margine pupillari aurea; vittis 2 oculo-maxillaribus obliquis margaritaceis; operculo superne guttula coerulea; squamis capite, dorso antice, regione gulo-ventrali et basi pinnarum singulis guttula vel puncto, cetero trunco stria transversa margaritaceo-coeruleis; pinnis dorsali violascente veh fusca parte spinosa superne striis 2 margaritaceis; pinnis ceteris aurantiacis vel flavescentibus. B. 6. D. 13/12 vel 13/18. P. 2/14. V. 1/5. A. 2/13. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Pomacentrus polynema Blkr, Diagn. n. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. IV p. 283; Günth., Cat. Fish. IV p. 21. Hab. Sumatra (Priaman) ; in mar. mm Longitudo speciminis unici 101”. Rem. Cette espèce est remarquable par la dentelure assez forte du bord sous- operculaire. Je n'en ai vu que le seul individu décrit. 67 PARAPOMACENTRUS Bankrert Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 408, Pomac. tab. 9 fig. 8. Parapomac. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 2% in ejus longitudine absque, 34 ad 3% in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 5 ad 54 in lon- gitudine corporis; linea nucho-ventrali, ore clauso, subparabolica; rostro convexo oculo multo breviore apice ante pupillam sito; ossibus suborbitalibus squamatis ; osse praeorbitali oculi diametro plus triplo humiliore, incisura profunda nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris-distincto, inferne obtusangulo, postice non spinaeformi , antice emarginato; maxilla superiore sub oculi margine, anteriore desinente; maxilla inferiore antice alepidota postice inferne squamata; dentibus maxillis uniseriatis apice truncatis integris contiguis; dentibus pharyngealibus, superioribus serie interna obtu- siusculis aliquot exceptis acutis subuncinatis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore eonicis obtusis cruribus lateralibus acutis rectiusculis uni- et biseriatis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo denticulis minimis vix conspicuis scabro vel scabriusculo, limbo posteriore ex parte limbo inferiore toto squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; suboperculo edentulo; operculo angulo spinula vix conspicua; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 12 vel 13 in serie transversa quarum 3 (24) supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus vel mediis interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, spinis gracilibus postrorsum longitudine sensim accres- centibus; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acuta radiis 4° et 5° ceteris longioribus interdum filiforme productis; pectoralibus acutis vel acutiuscule rotundatis capite non ad paulo brevioribus; ventralibus acutis radio 1° plus minusve producto capite longiore; anali spina 2* capitis parte postoculari- paulo ad non longiore, parte radiosa dorsali radiosa paulo longiore et non vel vix humiliore, acuta, radiis 5° 6° et 7° ceteris longioribus interdum filiforme productis; caudali capite conspicue longiore, profunde emarginata lobis acutis radiis intramarginalibus plus minusve filiforme productis, lobo superiore inferiore vulgo paulo longiore; colore corpore superne violascente-olivaceo vel violaceo, inferne violascente-aurantiaco; iride rosea vel pur- purescente margine pupillari aurea; regione suprascapulari guttula nitente coerulea; cauda et pinna caudali totis flavis vel aurantiacis; squamis singulis, capite et cauda guttula, trunco macula oblonga transversa margaritaceis; pinna dorsali fusco-violacea parte radiosa dimidio posteriore aurantiaca vel flava; pectoralibus aurantiacis basi superne macula triangulari fusca; ventralibus aurantiacis radio 1° fuscis; anali aurantiaca vel fuscescente-aurantiaca. B. 6. D. 13/10 vel 13/11. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/10 vel 2/11. CG, 1/13/1 et lat. -brev. Syn. Glyphisodon Bankieri Rich., Rep. ichth. Chin. in Rep. 15% meet. Brit. Assoc. p. 253. 68 Glyphisodon nemurus Blkr, Tweede bijdr. ichth. Boero, Nat. '. Ned. Ind. XIII p. 72. Glyphisodon Bankieri Günth., Cat. Fish. IV p. 54. Hab. Buro (Kajeli); Ceram (Wahai); Amboina; Timor; in mari. Longitudo 5 speciminum 66” ad 867. Rem. Cette espèce a figuré jusqu'ici parmi les Glyphidodon, sais ses véritables affinités sont celles des Pomacentres. Voisine du Parapomacentrus polynema, elle est cependant encore fort distincte par son corps plus allongé, par son profil parabolique , par la dentelure presque imperceptible du préopercule, par le bord lisse du sous- opercule et par un nombre moindre de rayons à la dorsale et à l'anale. M. Günther, ayant pu comparer un de mes individus du Glyphisodon nemurus avec le type du Bankieri de Chine (Hongkong), a constaté leur identité spécifique. AMBLYPOMACENTRUS Blkr. Dentes, maxillis uniseriati truncati, pharyngeales pluriseriati, inferiores osse triangulari gracili margine posteriore concavo inserti. Corpus oblongum. Caput valde obtusum aeque altum circ. ac longum. Linea nucho-ventralis parabolica. Rostrum alepidotum. Ossa suborbitalia, praeoperculum et suboperculum aetate provectioribus dentibus minutis scabra. Operculum angulo spinula unica. Maxillae, superior vix protractilis, inferior alepidota. Squamae trunco 28 ad 30 in serie longitudinali, Pinnae; impâres radiis ex parte in filum productis; dorsalis spinis 13 et radiis 10 ad 12, parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, membrana inter singulas spinas nec incisa nec lobata; analis radiüs 12 vel 13, caudalis emarginata: Rem. Je ne connais sur nature de ce genre que l'espèce décrite par M. Schlegel et S. Müller sous le nom de Glyphisodon breviceps et reproduite depuis sous les noms de Pristotis trifasciatus et de Pomacentrus nemâtopterus. La dentelure préoper- culaire, peu développée, ayant échappé aux auteurs de l'espèce, us n'y virent qu'un Glyphisodon. Le Pomacentrus ovoides Osc. Cartier est probablement du même type générique, mais paraît distinct du breviceps par l'absence de dentelure préor- bitaire et par les couleurs. 69 __ AMBLYPOMACENTRUS BREVICEPS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 5 fig. 7. Amblypomac. corpore oblongo com presso, altitudine 22 ad 2% in ejus longitudine absque, 3 ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali sed absque filis caudalibus; ‚Capite 4 ad 5 in longitudine corporis absque filis caudalibus ; lineer nucho-rostro-gulari ore clauso parabolica; oculis diametro 24 ad 3 et paulo in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter oculi marginem anteriorem extensis; rostro valde convexo oculo multo breviore; ossibus suborbitalibus alepidotis valde juvenilibus edentuiis aetate provectioribus minutissime denticulatis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo humiliore, meisura nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne antice plus minusve emarginato; dentibus maxillis uniseriatis integris apice compressis truncatis contiguis vel subeontiguis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus serie interna conicis obtusiusculis aliquot exceptis acutis, inferioribus corpore ossis crureque ejus anteriore obtusiusculis cruribus lateralibus bi- ad triseriatis acutis rectiusculis serie pósteriore ceteris longioribus; pracoperculo leviter denti- culato, limbo posteriore et inferiore alepidoto, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter biseriatis; operculo* angulo spinula plana; suboperculo denticulis vix conspicuis numerosis scabro; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinaii, 12 vel 13 in serie transversa quarum 3 (24) supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna. dorsali parte spinosa parte radiosa plas duplo longiore, spinis juvenilibus mediis sequentibus paulo longioribus aetate provectis posterioribus 9 subaequilongis vel postrorsum longitudine vix acerescentibus; membrana inter singulas spinas dorsales nec incisa nec lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore juvenilibus obtuse rotundata aetate provectis acuta radiis mediis ceteris longioribus plus minusve productis apice filiformibus; pectoralibus obtusiuscule rotundatis capite paulo ad non brevioribus; ventralibus acutis capite paulo ad sat multo longioribus radio 1° plus minusve in filum producto; anali radiosa dorsali radiosa longiore et vulgo huwiliore, juvenilibus obtusiuscula aetate provectis acuta, radiis postmedianis ceteris longioribus apice plus minusve in filum productis ; caudali absque filis capite longiore, semilunariter emarginata, augulis acuta radiis intramar- ginalibus superiore et inferiore in filam liberum productis; colore corpore superne olivascente-vel viridescente-flavo vel margaritaceo-viridi, inferne dilutiore ; capite antice flavo vel aurantiaco; iride rufa vel purpurea margine pupillari aurea; regione oper- culari aureo-argentea; squamis medio trunco basin versus margaritaceis; fasciis corpore 3 transversis fuscis vel violascente-fuscis adultis plus minusve diffusis superne quam inferne latioribus; fascia anteriore, interdum deficiente, occipito-oculc-post- maxillari; fascia media dorso-axillari spinas dorsales anteriores amplectente; fascia posteriore dorso-supra-anali spinas dorsi posteriores amplectente et meds lateribus 10 vel ad basin pinnae analis desinente; dorso caudae juvenilibus- vulgo fusco; pinnis flavescentibus vel aurantiacis, imparibus radiosis membrana margaritaceo vel violas- cente-hyalino guttulata; dorsali spinosa fusco marginata. B. 6. D. 13/10 ad 13/12. P. 2/15. V. 1/5. A: 2/12 vel 2/13. C. 1/13/1-et lat: he Syn. Glyphisodon breviceps Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. overz. bez. Overz, Amphipr. p. 23. Pristotis trifasciatus Blkr, Contr. ichth. Sumbawa, Journ. Ind. Archip. II p. 637. Pomacentrus nematopterus Blkr, Bijdr. ichth. Mol., Nat. T. Ned. Ind. III p. 285; Günth., Cat. Fish. IV p. 18. Glyphidodon breviceps Günth., Cat. Fish. IV p. 42. Saing-saing Amboin. Hab. Sumatra (or. austr. occid.) Bawean; Celebes (Badjoa); Sumbawa (Bima); Timor (Atapupu); Halmahera (Sindangole); Ternata; Buro (Kajeli); Ceram (Wahai); Amboina; in mari. Longitudo 41 speciminum 36” ad 95 ”_absque filis caudalibus. Rem. On reconnaît aisément cette espèce au profil parabolique prochiloïde de la tête, aux filets des nageoires impaires, aux bandes foncées du. tronc et aux nageoires impaires jaunes ornées de petits ocelles nacrés ou hyalins. AMBLYPOMACENTRUS? ovorpes Blkr. (Deseriptio Cartieriana sequens). „Die Körperhohe ist etwas weniger als 24 mal in der Länge (ohne C.) enthalten, die Länge des Kopfes etwas weniger als 4 mal. Der Durchmesser des Auges ist grösser als die Länge der Schnauze. Die Schwanzflosse ist gegabelt, die Lappen sind spitz und fadenförmig verlängert. Die Flossen sind braun, z. Th. schwärzlich; D. und A. an der Basis beller, namentlich gegen das hintere Ende, mit Andeutung “von weisslichen punktförmigen Flecken. Das Präorbitale ist nicht gezähnt. Körper- farbe bräunlich,, am Bauche heller, die Schuppen mit hellerem Rande. Stirne blau; hellblaue Fleeken auf den Operkeln. Im oberen Ansatzwinkel der Brustflosse ein schwarzer rundlicher Fleck. Der zierliche Umriss-des Körpers hat eine regelmässige, ellipsoide Form, indem das Kopfprofil den Körper oval harmonisch abschliesst. D. 13/12. A. 2/13. L.lat. 30. L. tr. 4—5/9”. Syn. Pomacentrus ovoides Osc. Cart., Beschr. n. Pharyngogn., Verh. phys. med. Ges. Würzburg, N. Folge V p. 98. „„Hab. Bohol (Cavite)”. Longitudo 2 speciminum „90” et 1007.” in Lreipozvaus Günth. Dentes maxillis uniseriati, anteriores compressi truncati subincisivi, laterales sub- conici subuncinati. Os pharyngeale inferius triangulare margine posteriore concavo: Corpus oblongum. Caput aeque altum circ. ac longum. Rostrum squamatum. Maxillae, superior valde protractilis, inferior squamata. Ossa suborbitalia edentula. Praeoperculum serratum. Operculum angulo spinula unica. Squamae trunco 36 in serie longitudinali. Pinnae; dorsalis spinis 12 gracilibus et radiis 14 vel 15, parte spinosa parte radiosa multo minus duplo longiore, membrana inter singulas spinas nee incisa nec lobata; analis radis 15 ad 17; caudalis lobis acutis. Rem. On ne connaît jusqu'ici positivement du genre Lepidozygus que lespèce type que j'ai décrite, il y a une vingtaine d'années, sous le nom de Pomacentrus tapeinosoma. Si la figure publiée dans les Fishes of Zanzibar (Tab. 10 fig. 4) sous le nom de Pomacentrus obtusirostris pouvait être supposée exacte, je serais en- clin à y voir une seconde espèce du genre, mais cette figure ne va pas à la descrip- tion, où il n'est parlé que d'une trentaine d’écailles sur une rangée longitudinale. ‚ Le Pomacentrus Jerdoni Day est une espèce qui tient le milieu entre les genres Amblypomacentrus et Lepidozygus, et qui est remarquable par les 34 écailles sur une rangée longitudinale et par la dentelure de lopercule et du sousopercule. Lespèce est dite avoir les sousorbitaires dénués d’écailles, et, à en juger d'après la figure (Fish. Ind. tab. SO fig: 7), il n'y a pas d’écailles non plus au museau et à la mâchoire inférieure. Je ne doute pas qu'on n'y reconnaisse plus tard un type générique distinct, qu'on pourrait nommer Daya d'après F'éminent ichthyologiste de PInde brittannique. LreipozYGus TAPEINOSOMA Günth., Cat. Fish. IV p. 15. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 5 fig. 1. Lepidoz. corpore oblongo compresso, altitudine 22 ad 3 in ejus longitudine absque, j ad 4 et paulo in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 42 ad 5 in lon- gitudine corporis; linea rostro-frontali convexa; oculis diametro 3 ad 3% in longitudine capitis, diametro 1 ad 14 distantibus; squamis capite superne usque ante nares extensis; rostro convexo oculo breviore, apice ante pupillam sito; ossibus subor- bitalibus edentulis, posterioribus squamatis; osse praeorbitali alepidoto oculi diametro plus duplo ad triplo circ. humiliore; rictu valde obliquo ; dentibus maxillis, anterioribus truncatis subincisivis, lateralibus subeonicis anterioribus oblique truhecato subuncinatis posterioribus conicis subuncinatis; dentibus pharyngealibus, superioribus serie interna obtusiusculis aliquot exceptis acutis, inferioribus corpore ossis et crure anteriore conicis obtusiusculis cruribus lateralibus biseriatis gracilibus rectiusculis serie posteriore “ceteris longioribus subsubulatis; maxilla inferiore postice tantum squamata; praco- perculo leviter denticulato ubique squamato, squamis longitudinaliter 5- ad 6- seriatis; operculo angulo spinula parum conspicua; squamis trunco 36 circ. in serie longitudinali, 14 circ. in serie transversa, quarum 4 (34) supra lineam lateralem ; squamis trunco postice caudaque squamis trunco antie ef medio conspicue minoribus; linea laterali sub radiis dorsalibus meds interrupta; pinna dorsali basi tantum squamata, spinis valde gracilibus, posterioribus 8 subaequilongis anterioribus lon- gioribus; dorsali radiosa dorsali spinosa paulo altiore obtuse rotundata radiüs post- medianis ceteris longioribus; pectoralibus obtusiuscule vel acutiuscule rotundatis et ventralibus acutis radio 1° paulo producto capite non vel vix brevioribus; anali spina 24 oeulo paulo longiore, parte radiosa forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite paulo longiore, profunde incisa lobis acutis subaequilongis vel superiore inferiore longiore; colore corpore superne olivascente- violaceo, inferne antice aurantiaco postice margaritaceo-roseo; iride purpurescente vel fuscescente margine pupillari aurea; regione rostro-maxillo-thoracica guttulis, margaritaceis vulgo in series 3 longitudinales dispositis; squamis corpore superne et medio singulis guttula margaritacea; axilla superne vulgo macula parva fusca; pinna dorsali fusco-violacea postice tantum aurantiaca; pectoralibus et ventralibus flavescentibus vel aurantiacis; anali et caudali violascentibus vel aurantiacis. B.6. D. 12/14 vel 12/15. P. 2/19 vel 2/20. V. 1/5. A. 2/15 ad 2/17. C.°1/13/1 et lat. brev. Syn. Pomacentrus tapeinosoma Blkr,: Zevende bijdr. ichth. Ternate, Nat. T. Ned. Ind. X p. 376. Hab. Ternata; Amboina; in mari. Longitudo 26 speciminum 47” ad 89”, Rem. J'ai trouvé 25 des 26 individus en lan 1855, lors de mon passage à Ternate, sur les récifs qui côtoient cette ville. Depuis je n'en ai regu qu'un seul individu des mers d’Amboine. Eet, 13 EvrouaceNrrus Blkr. Dentes maxillis uniseriati truncati. Corpus’ oblongum. Caput valde obtusum altius quam longum. Linea nucho-ventralis obtusangula. Rostrum squamatum. Ossa sub- orbitalia et praeoperculum serrata. Suboperculum edentulum. Operculum angulo spinula unica. Maxillae, superior vix protractilis, inferior alepidota. Squamae trunco 28 circ. in serie longitudinali. Pinnae, impares radis productis nullis, dorsalis spinis 12 et radis 14 ad 17 parte spinosa parte radiosa minus duplo longiore, analis radiis 12 ad 14, caudalis lobis rotundatis. Subgen. Mupomacentrus Blkr. Dentes pharyngeales pluriseriati, inferiores osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo inserti. Membrana inter singulas spinas dorsales nee incisa nec lobata. Subgen. Brachypomacentrus. Dentes pharyngeales multiseriati, inferiores osse trian- gulari valido ‘margine posteriore convexo insert. Membrana inter singulas spinas dorsales profunde incisa. ‚ Rem. Je ne connais positivement de ce type générique que les deux espèces insulindiennes, connues sous les noms de Pomacentrus punctatus et de Pomacentrus albifasciatus, le premier représentant le sousgenre Fupomacentrus, et le second le type sousgénérique Brachypomacentrus. IL me semble cependant que le Pomacentrus fuscus CV. (> Pomacentrus et Pomacanthus variabilis Castel.) doit être du même genre et appartenir au type sous- géuérique Eupomacentrus. A en juger sur la figure, publiée par M. de Castelnau, le Pomacentrus variabilis présente les mêmes formes que FPEupomacentrus lividus, et ses formules non plus ne diffèrent presque pas. L'espèce de l'Atlantique ne paraît se distinguer de celle du bassin Indo-pacifique que par un corps moins trapu, par la présence d’écailles sur le limbe inférieur du préopercule et par les couleurs. Le Pomacentrus ou Pomacanthus pictus, que M. De Castelnau suppose pouvoir bien n’être qu'une variété de son Pomacentrus variabilis, me paraît plutôt une espèce de Glyphisodon, du sousgenre Stegastes. EuPomaceENrrus (EuromaceNrrus) mvipus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 403, Pomac. tab. 3 fig. 3. Eupomac. (Bupomac.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 ad 24 in ejus longitudine absque, 24 ad 3 fere in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 35 ad 4. in longitudine capitis; linea rostro-frontali rectiuscula vel concaviuscula; oculis 10 74 diametro 24 ad 4 in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus valde juvenilibus edentulis aetate provectioribus conspicue serratis, posterioribus squamatis; osse praeorbitali incisura nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, oculi diametro plus duplo humiliore ad paulo altiore, alepidoto, inferne non emarginato; dentibus maxillis compressis truncatis vel truncato-subemarginatis apice contiguis vel subcontiguis; dentibus pbaryngealibus, superioribus ex parte conico-compressis uncinatis vel subuncinatis ex parte obtusis, inferioribus biseriatis crure anteriore conicis obtusiusculis cruribus lateralibus rec- tiusculis acutis serie posteriore curvatis ceteris multo longioribus; praeoperculo conspicue serrato, limbo posteriore et inferiore alepidoto, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter triseriatis serie superiore ceteris minoribus; operculo angulo spinula plana parum conspicua; suboperculo edentulo; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 11 vel 12 in serie transversa quarum 3 (24) supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa minus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana interspinali nec incisa nec lobata, parte radiosa parte spinosa multo altiore acutiuscule vel obtusiuscule rotundata radis mediis ceteris longioribus; pectoralibus obtustuscule vel acutiuscule rotundatis capite paulo brevio- ribus; ventralibus acutis capite paulo ad non longioribus; anal radiosa forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali tota fere dense squamata sat profunde emarginata capite vulgo paulo breviore, lobis acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis subaequilongis; colore corpore fuscescente- vel umbrino-viridi vel olivascente ; iride fuscescente vel purpurescente, margine pupillari aurea; squamis capite maculis irregularibus, trunco singulis medio ocello parvo vel puncto margaritaceis vel dilute coeruleis; dorso postice frequenter ocello majore irregulari fusco vel nigricante margaritaceo vulgo annulato vel semi-annulato dorsalis radiosae basin posteriorem plus minusve intrante; pinnis aurantiacis vel roseo-auranttacis, dorsali et anal frequenter fuscescentibus; — junioribus frequenter vittula suboculari margaritacea et pectoralibus basi superne vel axillis superne macula fuscescente. _B-6. D. 12/15 vel 12/16 vel 12/17, P. 2/16, vel 2/17. Ve 1/orAt2/13 vel 2/08 C. 1/18/1 et lat. brev. : Syn. Chaetodon macrolepidotus lamina operculorum media tantum serrata Seb., Thes. II p. 7l-tab. 26 fig. 28. Chaetodon lwvidus Forst. ap. Bl. Schn. , Syst. p. 255; et Deser. an. ed. Licht. p. 227. Pomacentrus scolopseus Q.G., Zool. Voy. Uranie p. 398. Pomacentrus punctatus Q.G., Zool. Voy. Uranie p. 395 tab. 64 fig. 1; Rüpp., Atl. Reise, Fisch. p. 37; CV., Poiss. V p. 322; Blkr, Enum. Pisc. p. S7; Günth., Cat. Fish. IV p. 29; Kner, Zool. Novar. Fisch. p. 243; Day, Sea-Fish. Ind. 75 Burma p. 261; Fish. Ind. p. 384 tab. 80 fig. S; Klunz., Syn. Fisch. RM, Verh. z. b. Ges. Wien. XXI p. 522. Pomacentrus taeniops CV., Poiss. V p. 317; Less., Zool. Voy. Coq. p. 190 (nec figur.); Blkr, N. tient. beschr. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. V p. 512 (nec ib, III p. 729). Pomacentrus pristiger CV., Poiss. IX p. 374? (adult?) Pomacentrus prosopotaenioides et cyanospilos Blkr, Bijdr. ichth. Mol., Nat. T. Ned. Ind. III p. 286. ier > Pomacentrus obscurus Thioll. et Pomacentrus kumkum Montrouz., Faun. Wood- lark p. 200? Pomacentrus scolopsis Günth., Cat. Fish. IV p. 28. Hab. Sumatra (Padang); Cocos (Nova-selma); Singapura; Java (Malang); Celebes (Gorontalo); Sangi; Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Wahai); Goram; in marl. Longitudo 29 speciminum 29” ad 1357. Rem. Les points naerés ou bleuâtres des écailles se perdent quelquefois dans les adultes ou par laction prolongée de la lumière ou de la liqueur conservatrice, et les écailles du tronc présentent alors l'aspect d'avoir sur leur milieu une tache oblongue moins foncée ou blanchâtre. Locelle dorsal, la bandelette sousoculaire et la petite tache pectorale ne sont pas constants. La figure publiée, dans la Zoologie du Voyage de la Coquille, sous le nom de Pomacentrus taeniops, bien que ne montrant que 12 épines dorsales, présente un profil fort différent de celui de l'espèce actuelle et a plutôt Pair d'avoir été prise sur une espèce de Pomacentrus voisine du littoralis ou du trilincatus. L’Eupomacentrus lividus est très-répandu dans le bassin Indo-pacifique. Il est connu habiter, à Youest de l’Insulinde, la Mer rouge, les côtes de Zanzibar, de Vîle Maurice et des îles Nicobares et Andaman, et s'étendre à Lest jusqu’aux îles Viti, Woodlark, Guam, Bolabola et Taiti. EuPomaceNTRUS (BRACHYPOMACENTRUS) ALBIFAscIATUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 403, Pomac. tab. 4 fig. 6. Pomac. corpore oblongo compresso, altitudine 2 fere ad 2 et paulo’ in ejus lon- gitudine absque, 24 ad 3 in ejus longitudine cum pinna caudalt; capite 5% ad 44 in longitudine corporis; linea-rostrali juuioribus rectiuscula aetate provectis convexius- cula vel convexa; oculis diametro 24 ad 3 et paulo in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus juvenilibus edentulis 10% 76 aetate provectis serratis, posterioribus squamatis; osse praeorbitali oculo plus triplo ad duplo humiliore, incisura nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, alepi- doto, inferne non emarginato; dentibus maxillis compressis truncatis vel truncato- emarginatis apice contiguis vel subcontiguis; dentibus pharyngealibus multiseriatis gracilibus apice quam basi non gracilioribus oblique compressis vix curvatis, inferioribus osse triangulari valido margine posteriore convexo insertis serie posteriore tantum apice conicis acutis non compressis; praeoperculo juvenilibus leviter aetate provectis conspicue serrato, limbo posteriore et inferiore alepidoto, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter triseriatis serie inferiore ceteris subaequimagnis minoribus; operculo angulo spinula plana parum conspicua; suboperculo edentulo; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 11 vel 12 in serie transversa quarum 3 (24) supra lineam lateralem; linea laterali sub media dorsali radiosa circ. interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa minus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule vel obtuse rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis capite non ad paulo brevioribus; ventralibus acutis capite paulo longioribus; anali radiosa forma, longitúdie et altitudine dorsali radiosae subaequali sed radijs mediis ceteris longioribus; caudalì profunde emarginata lobis acutis vel obtustuscule rotundatis superiore inferiore vulgo longiore capite paulo ad non longiore; colore corpore violascente vel fusco capite vulgo dilutiore; iride fusca vel purpurea margine pupillari aurea; fascia lata transversa dorso-anali flava vel aurantiaca totum corpus cingente sub spinis dorsi 3 ad 6 posterioribus; squamis , capite et basi pinnarum guttula, trunco stria transversa margaritaceis non semper conspicuis; axilla vulgo macula profunde fusca; pinnis pectoralibus aurantiacis basi superne frequenter macula parva fusca; pinnis ceteris aurantiacis vel violascentibus vel dimidio basali violascentibus dimidio libero aurantiacis; dorsali spinosa fusco margindta; dorsali radiosa basi postice vulgo macula profunde fusca vel nigra. B. 6. D. 12/14 ad 12/17. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13/1 et lat brev. Syn. Pomacentrus albifasciatus Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. overz. bezitt. , Amphipr. Premn. p. 21; Günth., Cat. Fish: IV p. 19; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 262; Fish. Ind. deser. p. 384 ex parte (nec tab. 80 fig. 8). Pomacentrus leucopleura Blkr, Overz. ichth. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. VII p. 85. Hab. Sumatra (Ulacan); Batu; Nias; Celebes (Manado , Fombariri) ; Timor (Atapupu); Batjan (Labuha); Buro (Kajeli); Saparua; Nova-Guinea; in mari. Longitudo 9 speciminum 32” ad 95”. Rem. Voisine du Pomacentrus lividus par les douze épines dorsales et par les Lijf dents unisériales et tronquées, l'espèce actuelle est nettement distincte par Fécaillure préoperculaire, par léchancrure de la membrane entre les Épines dorsales et par la coloration. J’y vois un type sousgénérique distinct, surtout à cause du système fort différent de la dentition pharyngienne. Wespèce n'est connue jusqu'ici que des localités citées et des îles Andaman. Driseursropus Gill. Dentes maxillis compresst biseriati. Os pharyngeale inferius triangulare margine posteriore concavo. Corpus oblongum. Caput aeque altum circ. ac longum. Rostrum, ossa suborbitalia et mandibula alepidotae. Maxilla superior vix protractilis. Praeoper- culum conspicue vel minutissime denticulatum. Operculum angulo spinula unica. Squamae trunco 28 circ. in serie longitudinali. Pinnae; impares radiis productis nullis; dorsalis spinis 13 et radius 12 ad 15, parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, membrana inter singulas spinas nec incisa uec lobata ; analis radiis 12 ad 15; caudalis lobis brevibus. Rem. J'établis ce genre sur des caractères tout différents de celui sur lequel M. Gill a eru devoir proposer son genre Dischistodus, nom qui repose sur une interprétation erronée de la dentition du Pomacentrus fasciatus CV. et que je ne maintiens que pour ne pas multiplier les synonymes. L'Inde archipélagique nourrit au-moins sept espèces qui appartiennent à ce type. Une espèce des Philippines, déerite par M. Oscar Cartier, si elle n'est pas identique avec le Dischistodus prosopotaenia, en serait une huitième. Le Pomacentrus robustus Günth., dont on ne sait pas habitat, est probablement aussi du même genre, comme aussi l'espèce des îles Andaman et Nicobares, que M. Day vient tout récem- ment de publier sous le nom de Pomacentrus labiatus. Les espèces insulindiennes sont nettement diversifiées par les caractères suivants. 1. Limbe préoperculaire inférieur squammeux. Région interoculaire squammeuse. Préopercule à dentelure forte. A. Dents mandibulaires de la rangée externe plus ou moins tronquées. a. Beailles de la région interoculaire n'atteignant pas les narines. 2e épine anale pas ou presque pas plus longue que la partie postoculaire de la tête. j aa. Branches latérales de l'os pharyngien inférieur à dents bisériales. D. 13/13 ou 13/14. Dos à trois taches rondes foncées, l'antérieure nuchale, la médiane sous les épines dorsales prépos- térieures, la troisième sous les rayons dorsaux postérieurs. Région interoculaire à deux ban- delettes transverses bleuâtres. l. Dischistodus trimaculatus Blkr = Pomac. trimaculatus CV. 18 bb. Branches latérales de l'os pharyngien inférieur à dents uuisériales. D. 13/14 à 13/15. Dos sans taches rondes noires. Une seule bandelette interoeulaire nacrée ou bleuátre. 2. Dischistodus prosopotaenia Blkr = Pomac. prosopotaenia Blkr. 5. Beailles de la région interoculaire atteignant les narines. D. 13/12 à 13/15. 2e épine anale plus longue que la partie postpupillaire de la tête. Dessus de la tête et de la moitié antérieure du tronc DN brunâtre, le reste jaune. Les jeunes à ocelle noir entre la 8e et la lle épines dorsales. 3. Dischistodus notophthalmus Blkr = Pomac. notophthalmus Blkr. B. Dents mandibulaires de la rangée externe à sommet arrondi non tronqué, a. Beailles de la régiou interoculaire ne dépassant pas le bord antórieur des orbites. D. 13/14 ou 13/15. Corps brunâtre. Région interoculaire à deux bandelettes transverses nacrées, Dos à tache jaunâtre sous les épines dorsales médianes. 4. Dischistodus chrysopoëcilus Blkr = Pomac. chrysopoëcilus K. V. H. [. Limbe préopereulaire inférieur sans écailles. Dents mandibulaires de la rangée externe à sommet arrondi non tronqué. Caudale très-peu échamerée. Corps à bandes transverses foncées. A. Région interoculaire sans écailles. Corps à 4 larges bandes transverses brunâtres. Région postscapu- laire à gouttelettes noirâtres. 5. Dischistodus fasciatus Gall == Pomac. fasciatus CV. B. Région interoculaire squammeuse. Sousorbitaires lisses. a. Préopereule à dentelure bien développée. Os pharyngien inférieur grêle à branches prolongées. Epines dorsales médianes pas plus longues que les suivantes. Corps à deux bandes transverses „ brunâtres, lune nucho-postoperculaire, l'autre sous les rayons antérieurs de la dorsale. 6. Dischistodus bifasciatus Blkr —= Pomac. bifasciatus Blkr. b. Préopercule à dentelure presque imperceptible. Os pharyngien inférieur massif, à branches courtes. Epines dorsales médianes plus longues que les postérieures. Corps à cinq bandes transverses brunes, la 2e et la 3e convergeant en dessous. 7. Dischistodus annulatus Blkr = Pomac. annulatus Peters. 19 Disemsropus TRIMACULATUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 5 fig. 5. Dischist. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 24 in ejus longitudine absque, 3 fere ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 et paulo ad 5 in longitudine corporis; linea rostro-frontali rectiuscula vel convexiuscula ; oculis diametro 3 ad 4 in longitudine capitis; squamis capite superne usque paulo ante orbitas descendentibus; ossibus suborbitalibus alepidotis juvenilibus vix aetate provectis conspicue serratis; osse praeorbitali oculo plus duplo ad non humiliore incisura profunda nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto ; rostro non convexo oculo breviore ad paulo longiore apice ante ad sat longe infra oculi marginem inferiorem sito; dentibus maxillis compressiusculis, serie externa intermaxillaribus non truncatis apice non contiguis mandibularibus truncatiusculis apice contiguis vel subcontiguis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pha- ryngealibus pluriseriatis acutis, superioribus ex parte conicis ex Gar uncinatis , inferioribus osse gracili insertis rectiusculis corpore ossis et crure anteriore conicis acutiuseulis cruribus lateralibus biseriatis ceteris longioribus subsubulatis; praeoper- culo conspicue serrato , limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter triseriatis serie superiore ceteris majoribus; operculo angulo spinula plana; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 14 cire. in serie transversa quarum 3} supra lineam lateralem; linea laterali sub dorsalis radiosae parte anteriore interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus ; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore obtuse vel acutiuscule rotundata radiis postmedianis ceteris longioribus; pectoralibus rotundatis capite paulo brevioribus; ventralibus acutis capite paulo ad non brevioribus; anali spina 2 capitis parte postoculari paulo ad non longiore, parte radiosa forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite paulo ad non breviore, sat profunde emarginata, lobis plus minusve rotundatis superiore inferiore vulgo longiore; colore corpore roseo-umbrino vel roseo-viridi vel roseo-violascente, capite superne profun- diore ; iride rosea vel flavescente superne frequenter macula fusca; vittulis margaritaceis transversis interocularibus binis et nuchalibus binis, suboculari longitudinali ; squamis genis operculisque guttula vel macula parva irregulari margaritacea; squamis trunco singulis-stria vel vittula transversa margaritacea; dorso maculis 3 rotundis fusco- violaceis vel nigris, anteriore nuchali, media sub spinis 8* 9e et 10%, posteriore sub radiis dorsalibus posterioribus, maculis media et postica dorsalem intrantibus ; macula profunde coerulea vel violacea anum cingente; pinnis ventralibus viridescente- flavis, ceteris flavescente-roseis basi margaritaceo guttulato-punctatis; dorsali vulgo 80 dimidio superiore vittulis 2, amali dimidio inferiore vittula unica longitudinali margaritaceis. B. 6. D. 18/13 vel 13/14. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/18 ad 2/15. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Pomacentrus trimaculatus OV., Poiss. V p. 320; Schl. Mull., Verh. nat. gesch. ned. overz. bezitt. Overz. Amphipr. Premn. p. 20 tab. 4 fig. 2; Blkr, Diagn. n. vischs.Batav., Nat. T. Ned. Ind. IV p. 481; Günth., Cat. Fish. IV p. 19; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 262; Fish. Ind. p. 382 tab. SO fig. 10. Pomacentrus perspicillatus CV., Poiss. V p. 313. Pomacentrus marginatus K‚V. H. sec. icon. Mss., cop. ap. Schl. Müll Lec. Hab. Sumatra (Siboga); Batu; Nias; Singapura; Duizend-ins.; Java (Batavia); Celebes (Macassar); Buro (Kajeli) ; Amboina; Ceram (Wahai); in mari. m Longitudo 17 speciminum 65” ad 1757. Rem. Cette espèce se fait aisément reconnaitre tant par les trois taches dorsales rondes et noirâtres nettement dessinées et ne s'effacant pas avec l'âge des individus, que par les bandelettes jumelles bleuâtres de la région interoculaire. Cuvier-Valenciennes, indiquant espèce sous le nom de Pomacentrus perspicillatus, ne ‘reconnurent pas son identité avec leur Pomacentrus trimaculatus, et la placèrent à tort à la fin de leur article sur le Pomacentrus pavo, avec la remarque qu'elle pourrait bien n'en être qu'une variété. Le fait est qu'elle n'est pas seulement spécifiquement différente du Pomacentrus pavo, mais qu'elle appartient même à un type fort distinct. Les seules localités extra-insulindiennes connues du trimaculatus sont les côtes de Chine et des îles Andaman. DiscuistTopus PROSOPOTABNIA Blkr. — Atl. Fchth. Tab. 407, Pomac. tab. S fig. 8. Dischist. corpore oblongo compresso, altitudine 2 et paulo ad 24 in ejus lon- gitudine absque, 2% ad 3 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite A4 ad 5 in longitudine corporis; linea rostro-frontali rectiuscula vel convexiuscula; oculis diametro 3 fere ad 4 in longitudine capitis;’ squamis capite superne usque paulo ante orbitas extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis, juvenilibus vix ad non aetate provectis conspicue denticulatis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad vix humiliore, incisura profunda nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne non vel leviter emarginato; rostro non convexo oculo multo breviore ad paulo longiore apice ante ad sat longe infra oeuli marginem inferiorem sito; dentibus maxillis integris serie externa compressiusculis, intermaxillaribus non truncatis apice non contiguis mandibularibus truncatiusculis apice subcontiguis, serie interna serie 81 externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superio- ribus ex parte conicis ex parte curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse gracili insertis rectiusculis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis acutiusculis cruribus lateralibus uniseriatis ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo conspicue den- ticulato, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter triseriatis serie superiore ceteris majoribus; oper- culo angulo spinula plana parum conspicua; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 14 in serie transversa quarum 4 (34) supra lineam lateralem; linea laterali sub radis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis aetate provectioribus postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutangula vel acutiuscule vel obtusiuscule rotundata radiis postmedianis ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis capite paulo ad non brevioribus; ventralibus acutis capite paulo ad non longioribus; anali spina 2* capitis parte postoculari paulo ad non longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite paulo longiore, profunde emarginata lobis acutiuscule vel obtustuscule rotundatis superiore inferiore vulgo paulo longiore; colore corpore fuscescente-vel umbrino- vel aurantiaco-viridi; dorso antice et postice frequenter plaga subfasciaeformi profundiore; iride rosea vel purpurescente, margine pupillari aurea; vittutis capite antice 3 gracillimis coerulescentibus vel margaritaceis , anteriore interoculari transversa semilunari, media oculo-intermaxillari, posteriore suboculo-mandibulari, media et posteriore frequenter e guttulis contiguis composita; squamis capite, nucha basique pinnarum plurimis guttula- squamis trunco ceteris omnibus fere stria vel vittula transversa margaritaceis; axilla macula magna fusca vel nigricante; pinnis violascente- vel roseo-aurantiacis, dorsali et anali vittula lon- gitudinali margaritacea; regione anali frequenter violascente. B. 6. D. 13/14 vel 13/15. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/14 vel 2/15. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Pomacentrus prosopotaenia Blkr, Bijdr. ichth. Singap., Nat. T. Ned. Ind. III p. 67; Günth., Cat. Fish. IV p. 23. Pomacentrus interorbitalis Günth., Cat. Fish. IV p. 30. Pomacentrus perspicillatus Kner, Zool. Reis. Novara, Fisch. p. 241 (nec CV). Pomacentrus n. spec.? Cartier, Beschr. neuer Pharyngognath., Verh. phys. _ med. Ges. Würzb. N. Folge V p. 100??? Pomaeentrus albofasciatus Day, Fish. Ind. p. 384 tab. 80 fig. 9 (nec Schl. Müll.) Hab. Nias; Singapura; Pulu Brani; Java (Batavia); Bawean; Celebes (Macassar) ; Timor (Atapupu); Halmahera (Sahu); Batjan (Labuha); Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Wahai); Philipp. (Cebu) ?; in mari. Longitudo 16 speciminum 70” ad 175”. 11 82 ' Rem. Je ne trouve d'autres différences essentielles entre l'espèce actuelle et le Pomacentrus trimaculatus qu'un rayon de plus à la dorsale, une légère modification dans la dentition pharyngienne et dans les détails de la coloration , les principaux des- quels sont constants dans les deux espèces. Le Pomacentrus interorbitalis Günth. n'est établi que sur un individu du jeune âge du prosopotaenia, présenté au British Museum par méprise sous le nom de Pomacentrus taeniops. Le Pomacentrus perspicillatus Kner est à rapporter au prosopotaenia et non au perspicillatus CV. Le Pomacentrus albofasciatus Day, des îles Nicobares et Andaman, est aussi de la même espèce. Je pense que Vespèce des Philippines, décrite par M. Oscar Cartier comme une espèce nouvelle douteuse, pourrait bien devoir être réunie au prosopotaenia; mais les formules étant un peu différentes et la description laissant à désirer par rapport à plusieurs points essentiels, l'espèce pourra être provisoirement maintenue et porter le nom de son auteur. Je transeris icì la description publiée par M. Cartier. Discursropus Cartrrerr Blkr. (Descriptio Cartieriani sequens). „Die Körperlänge beträgt ungefähr dreimal so viel als die Höhe. Das Infraorbitale ist fein gezähnt. Die Rücken- und Afterflosse sind etwas verlängert zugespitzt. Die Schwanzflosse ist gegabelt, die Lappen zugespitzt. Die Körperfarbe ist lichtbräunlich. Ein breites schwarzes Band beginnt auf den 6 hinteren Stachelstrahlen der Rückenflosse und zieht sich mit verwaschenen Rändern bis gegen die Mitte jeder Körperseite, wo es verschwommen aufhört. Unterhalb des Auges sieht man eine weisse Linie und eben solche Punkte. Ausserdem ist die Umgebung des Afters schwarz und liegt ein schwarzer Fleck auf dem obersten Theil der Iris. D. 13/12. A. 2/12. L.lat. 26-27. Syn. Pomacentrus n. spec.? Cart., Beschr. n. Pharyng. Verh. phys. med. Ges. Würzb. N. Folge V p. 100. Hab. „Cebu”. Longitudo „63”.” Discuisropus NotoPnrHALMvs Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 401, Pomac. tab. 2 fig. 4; Tab. 402, Pomac. tab. 3 fig. 4. Dischist. corpore oblongo compresso, altitudine 2 ad 24 in ejus longitudine absque , 22 ad 3 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4} ad 5 fere in longitudine corporis linea rostro-frontali rectiuscula vel convexiuscula; oculis diametro 24 ad 3 83 Ld eire. in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis, juvenilibus edentulis aetate provectis conspicue denticulatis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad plus triplo humiliore, incisura profunda nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne leviter ad sat profunde emarginato; rostro non vel. parum convexo apice ante vel infra oculi marginem inferiorem sito; dentibus maxillis integris, serie externa compressiusculis apice non contiguis intermaxillaribus non truncatis mandibularibus truncatiusculis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse gracili insertis rectius- culis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cruribus lateralibus bi- ad triseriatis ceteris gracilioribus et paulo tantum longioribus; praeoperculo conspicue serrato, limbo posteriore. alepidoto, limbo inferiore squamato, supra limbum inferiorem. squamis in series 3 vel 2 longitudinaliter tri- vel biseriatis serie superiore ceteris majoribus; operculo angulo spinula plana; squamis trunco 28 circ. in serie lon- gitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem; linea laterali sub radius dorsalibus anterioribus interrupta ; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, spinis aetate provectioribus postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtuse vel obtusiuscule rotundata radiis mediüs ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule rotundatis capite non ad paulo brevioribus; ventralibus acutis capite paulo longioribus; anali spina 2e capitis parte postpupillari longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsalt radiosae subaequali; caudali capite paulo longiore, sat profunde emarginata lobis acutis vel rotundatis superiore inferiore vulgo graciliore et longiore; ‘colore capite superne dorsoque antice Fusco vel violaceo-fusco, capite inferne, dorso postice, lateribus ventreque flavo; iride violascente-viridi vel fuscescente vel purpurescente margine pupillari aurea; guttis et guttulis, margaritaceis genis, opertulis et regione suprascapulari, geriis in series 2 vel 3 longitudinales dispositis; operculo acetate provectis vulgo ocello nigro vel fusco; regione anali aetate provectis late fusco-violacea; pinnis juvenilibus aurantiacis vel flavis; aetate provectis — dorsali spinosa usque ad spinam 10e circ. fusco-violacea vittula intramarginali aurea, post spinam 10m aurantiaca fusco marginata; dorsali radiosa et anali flavescente-aurantiacis; anali antice late fuscescente marginata; pectoralibus roseo-hyalinis basi aurantiacis; ven- tralibus et caudali roseo-flavescentibus; juxioribus — (specim. long. 37” ad 707) ocello fusco vel nigro flavo annulato spinam dorsi Sm inter et 11m; valde juvenilibus (specim. long. 37” ad 60”) — fascijs 2 transversis margaritaceis vel luteis anteriore dorso-ventrali posteriore dorso-anali, vel fascia unica tantum dorso-ventrali. B.6. D. 13/12 ad 18/15. P. 2/14 vel 2/15. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13;1 et lat brev. Syn. Pomacentrus notophthalmus Blkr., Bijdr. ichth. Ternate, Nat. T. Ned. Ind. Je 84 IV p. 1387; Act. Soc, Sc. Ind. Neerl. IT Vischs. Manad. p. 51; Günth., Cat. Fish. IV p. 24. Pomacentrus melanotus Blkr, Act. Soc. Sc. Ind. Neerl. [IT 10e Bijdr. vischf. Celebes p. 13; Günth., Cat. Fish. IV p. 24. Pomacentrus Montrouzierù Thioll. et Pomacentrus humhum Montrouz., Faune Woodlark p. 200. Hab. Singapura; Celebes (Manado) ; Sangi; Ternata; Buro (Kajeli) ; Goram; in mari. Longitudo 11 speciminum 37” ad 114”. Rem. Lopinion autrefois émise que le Pomacentrus melanotus pourrait bien ne représenter que l'âge avancé du Pomacentrus notophthalmus, vient d'être justifiée par une belle série de onze individus d’'âges différents. Les individus du jeune âge et de ladolescence sont ornés d'un ocelle noir ou brun sur la moitié postérieure de la dorsale épineuse, et les jeunes présentent en outre une ou deux bandes trans- versales nacrées ou jaunâtres, l'une sous la moitié antérieure de la dorsale épineuse, autre sous la dorsale molle. Dans les mdividus de plus de 80” de long on ne voit plus ni ocelle ni bandes, mais la dorsale Épineuse, la nuque et le dos y deviennent beaucoup plus foncés que le reste du corps et des nageoires. Les bandes et locelle dorsal manquent quelquefois déjà dans les individus de 50” à 55” de long. La présence de la bande dorso-anale n'est pas constant’ daus les individus plus petits, mais la bande dorso-ventrale y est toujours présente et occupe de deux jusqu'à sept rangées d'écailles. Je vois, par une note manuscrite, laissée par Van Hasselt, que lespèce lui fut connue et quìil avait nommée Pomacentrus iris. La description du Pomacentrus Montrougzieri ne laisse aucun doute par rapport à identité de cette espèce avec le notophthalmus, qui est donc prouvé habiter aussi les côtes de île Woodlark. Lespèce est fort voisine des Dischistodus trimaculatus et prosopotaenia, mais elle se distingue essentiellement par lécaillure de la région interoculaire, par la force de la seconde épine anale et par la dorsale molle, où les rayons médians sont les plus longs. Elle se fait aisément reconnaître par son système de coloration. Drsemisropus curysoroderus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 406, Pomac. tab. 7 fig. 9. Dischist. corpore oblongo compresso, altitudine 2 ad 24 in ejus longitudine absque , 23 ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 42 in longitudine corporis; limea rostro-frontali concaviuscula vel convexiuscula; oculis diametro 3 fere b' 85 ad 34 in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter orbitae marginem anteriorem extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis conspicue serratis; osse praeor- bitali oculi diametro duplo ad paulo humiliore, incisura profunda nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne non emarginato; rostro non vel vix convexo oculo multo ad vix breviore, apice- ante ad valde conspicue infra oculi mar- ginem inferiorem sito; dentibus maxillis integris, serie externa apice compressis non truncatis non contiguis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus subuncinatis, inferioribus osse gracili insertis corpore ossis erureque ejus anteriore conicis subuncinatis cruribus „lateralibus uni- ad triseriatis rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo conspicue serrato, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter triseriatis serie superiore ceteris majoribus; operculo angulo spinula plana; squamis trunco 28 circ. in serie lou- gitudinali, 14 circ. in serie transversa quarum 34 supra lineam lateralem; linea lateraliì sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensìim accrescen- tibus; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore, obtuse vel acutiuscule rotundata radiis mediüs vel postmedianis ceteris longioribus; pectoralibus rotundatis capite non ad paulo brevioribus; ventralibus acutis capite non ad paulo longioribus; anali spina 2° capitis parte postoculari non longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali;, caudali sat profunde emarginata, capite non ad paulo breviore lobis acute vel obtusiuscule rotundatis, superiore inferiore vulgo longiore; colore corpore violascente-fusco vel profunde umbrino; iride purpurescente margine pupillari aurea; operculo superne macula parva nigricante; dorso lineam lateralem inter et spinas 7m Sm et 9m macula rotundiuscula margaritacea vel lutea; vittulis capite margaritaceis vel coerulescentibus interocularibus 2 et suboculari; squamis capite et trunco singulis stria verticali margaritacea, vittulis et striis aetate provectis non semper conspicuis; pinnis fuscescentibus vel fuscescente-aurantiacis, dorsali leviter fusco marginata. B. 6. D. 13/14 vel 13/15. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/13 vel 2/14. C, 1/13/1 vel 1/15/1 et lat. brev. Syn. Chaetodon canescens macrolepidotus laminis opereulorum serratis etc. Seb., Thes. III p. 70 tab. 26 fig. 26. Pomacentrus chrysopoëcilus K. V. H. ap. Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. overz. bez. Overz. Amphipr. p. 21 tab. 5 fig. 3; Blkr, Bijdr. ichth. Mol., Nat. T. Ned. Ind. III p. 284; Günth., Cat. Fish. IV p. 20; Steind., Fisch. Singap., Sitzb. k. Ak. Wiss. LX p. 566. Pomacentrus notostigmus Rich., Zool. Voy. Sulph., Fish. p. S9 tab. 44 fig. 1, 2. 86 en Hab. Singapura; Pulu Brani; Java (Batavia); Bawean; Celebes (Macassar, Mango); Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Wahai); Goram; Guebe; in mari. Longitudo 16 speciminum 64” ad 1307. Rem. La figure citée de ouvrage de Seba représente sans doute le chrysopoëcilus. On n’y voit pas la tache dorsale, mais la description parle nettement d'une ‚„macula albescens utrinque in medio dorso ad basin pinnae dorsalis”, tache qui, dans ‘les individus longtemps conservés, n'est pas toujours bien marquée, ou, comme l'exprime Artedi, „„parum tantum conspicua”’. Richardson, déerivant un individu probablement originaire de l'Océan Pacifique austral, ne reconnut pas la nature de la dentition, croyant les dents unisériales et bicuspides. Le fait est que cet aspect bicuspide n'est causé que par les dents plus courtes de la rangée interne, qui montrent leur pointe derrière les interstices des dents externes. | Le chrysopoëcilus se fait aisément reconnaître par la tache dorsale nacrée ou jaunâtre, mais il est plus essentiellement distinct des espèces précédentes par la forme arrondie du sommet des dents mandibulaires externes et par l'extension de Pécaillure interoculaire, et des espèces suivantes par lécaillure du bord préoper- culaire inférieur. Driscuisropvs rasciarus Gill., Proc. Âc. nat. scienc. Philad. 1863 p. 214. — Atl. Ichth. Tab. 401, Pomac. tab. 2 fig. 8. . Dischist. corpore oblongo compresso, altitudine 2 ad 24 im ejus longitudine absque, 23 ad 3 m ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 44 in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa vel convexiuscula; oculis diametro 2 et paulo ad 34 in longitudine capitis; squamis capite superne non usque inter orbitas des- cendentibus; ossibus suborbitalibus alepidotis juvenilibus edentulis aetate provectis conspicue serratis; Osse praeorbitäli oeuli diametro multo humiliore, imeisura nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne leviter emarginato; rostro non vel parum convexo, oculo breviore, apice ante vel infra oculi marginem inferiorem sito; dentibus maxillis integris serie externa compressiusculis apice rotundatis non contiguis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyn- gealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse gracili insertis rectiusculis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cruribus laterali- bus bi- ad triseriatis serie posteriore ceteris longioribus subulatis; praeoperculo conspicue serrato limbo posteriore et inferiore alepidoto, supra limbum inferiorem squamis in 87 series 3 vel 24 longitudinales dispositis; operculo angulo spinula plana sat corspicua; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus B interrupta;, pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtuse vel acutiuscule rotundata, radiis mediis ceteris longioribus ; peetoralibus acutiuscule vel-obtusiuscule rotundatis capite paulo brevioribus; ventralibus acutis capite non ad paulo longioribus; anali spina 2* capitis parte postoculari non vel vix longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsäli radiosae subaequali, radiis postmedianis ceteris longioribus; caudali parum emarginata capite paulo ad non longiore angulo superiore acutiusculo angulo inferiore obtustuscule rotundato longiore; colore corpore aurantiaco-umbrino vel flavescente; rostro et fronte fusces- ‘centibus; iride rosea vel purpurea margine pupillari aurea; regione suborbitali vittulis 2 brevibus, genis operculisque guttulis parvis margaritaceis; operculo superne guttula nigricante vel profunde coerulea; fasciis corpore 4 transversis interstitiis latioribus fuscis vel fusco-violaceis usque infra mediam trunei altitudinem descendentibus, fascia anteriore nucho-postoperculari, fasciis 2? et 3% dorsalem intrantibus 2 sub spinis dorsi 4e ad 109, 32 sub dorsali radiosa, 4“ dorso caudae medio; squamis corpore plurimis stria vel vittula transversa margaritacea; regione postscapulari vulgo guttis vel maculis nigris vel violaceo-fuscis longitudinaliter uni- vel biseriatis; axillis et regione anali macula profunda nulla; pinna dorsalh violacea vel fusca, parte spinosa vitta intramarginali rosea vel flavescente-aurantiaca, parte radiosa superne et postice flavescente-aurantiaca;- pinnis pectoralibus et ventralibus flavis vel auran- tiacis; anali et caudali flavis, aurantiacis vel violaceo-fuscis, anali dimidio basalt margaritaceo punctulata. B. 6. D.13/13 vel 13/14. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/13 vel 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Prochilus N°. 2 corpore angustiore in medio fascia lata etc. Klein, Miss. pisc. V p. 60 tab. 12 fig. "2. Pomacentrus fasciatus CV., Poiss. V p. 320 tab. 134; Guér., Icon. Règn. an. Poiss. tab. 19 fig. 7 (caput); Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. overz. bez. Overz. Amphipr. p. 20 tab. 4 fig. 1; Blkr, Diagn. n. vischs. Batav. Nat. T Ned. Ind. IV p. 483; Günth., Cat. Fish. IV p. 19; Steind., Fisch. Singap., Sitzb. k. Ak. Wiss. LX p. 565. Pomaecentrus quadrifasciatus K.V.H. Teon mss. cop. ap. Schl. Müll. l.c. Hab. Singapura; Pulu Brani; Java (Batavia); Bawean; Celebes (Macassar, Gorontalo); Sumbawa (Bima); Timor (Kupang); Halmahera (Sindangole); Buro (Kajeli) ; Amboina; Ceram; Philippin.; in mari. Longitudo 25 speciminum 30” ad 1107. 88 Rem. Parmi les especes de Dischistodus de Inde archipélagique, le fasciatus seul présente le caractère d'une région interoculaire dénuée d’écailles. Ce caractère suflit done à lu seul pour faire reconnaître l'espèce , mais la diagnose est facilitée encore par la dentition, par le limbe préoperculaire inférieur dépourvu d'écailles, par les bandes du corps et par les gouttelettes noirätres sur la région postscapulaire. — Les deux dents, Pune bilobée et l'autre trilobée, figurées sur la planche du Pomacentrus fasciatus de Histoire naturelle des Poissons, n’existent pas dans la nature. Aussi la description de Cuvier ne parle pas de ces dents. Le fait est, que les dents aux deux mâchoires sont indivisées et ont le sommet arrondi et qu'elles n'ont l'air d'être bilobées ou trilobées, que lorsqu’'on les examine in situ très superficiellement. Ce sont les dents de la rangée interne, collées contre et entre les dents de la rangée externe , qui donnent à ces dernières l'aspect un peu bicuspide ou tricuspide. — Le genre Dischistodus Gill, dont le Pomacentrus actuel est proposé comme type, n’étant établi que sur le caractère doublement erroné de dents unisériales tricuspides, ne peut done pas être maintenu dans le sens Gillien; mais le fasciatus appartenant en effet à un genre distinet de celui représenté par l'espèce type de Pomacentrus Lac., j'ai cru, tout en rejetant le genre Gillien, devoir en conserver le nom. Driscursropvs Birascrarus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 401, Pomac. tab. 2 fig. 3. Dischist. corpore oblongo compresso, altitudine 2 et paulo ad 24 in ejus longi- tudine absque, 2% ad 3 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 44 in longitudine corporis; linea rostro-frontali rostro concava fronte convexa; oculis diametro 24 ad 3 fere in longitudine capitis; squamis capite superne usque inter oculorum marginem anteriorem extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis et edentulis; osse praeorbitali oculo diametro triplo ad duplo circ. humiliore, incisura profunda nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris distincto, inferne aetate provectioribus tantum emarginato; rostro non convexo oeulo breviore, apice ante oculi partem inferioren: sito; dentibus maxillis integris, serie externa apice compressiusculis obtusiusculis non truncatis non contiguis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus subuncinatis, inferioribus osse gracili insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cruribus lateralibus biseriatis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo leviter ad conspicue denticulato , limbo posteriore et inferiore alepidoto, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter triseriatis; opercule angulo spinula plana sat conspicua; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 11 vel 12 in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; 89 pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, valde juvenilibus spinis 9 vel 10 posterioribus subaequilongis, aetate provectioribus spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata radiis medüs ceteris longioribus; pectoralibus obtusiuscule rotundatis capite paulo brevioribus; ventralibus acutis capite paulo longioribus radio 1° paulo producto; analì spina 2% capitis parte postoculari non vel vix longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali radius postmedianis ceteris lon- gioribus; caudali capite paulo ad non breviore, sat emarginata lobis acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis superiore inferiore longiore; colore capite antice et superne fuscescente-aurantiaco lateribus et inferne flavo, trunco dorso lateribusque flavo, ventre margaritaceo, cauda aurantiaco; iride flavescente-rosea superne macula fus- cescente; fascia interoculari lata flavescente; vitta infraoculari curvata margaritacea ; fasciis trunco 2 transversis fusco-violaceis inferne gracilescentibus, anteriore nucho- postoperculari, posteriore dorso-supra-anali dorsalem radiosam anteriorem intrante et vix infra media latera desinente; pinnis flavis vel aurantiacis. B. 6. D. 13/18 ad 13/15. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Pomacentrus bifasciatus Blkr, Bijdr. ichth. Flores, Nat. T. Ned. Ind. VI p. 330; Günth., Cat. Fish. IV p. 18; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 262; Fish. India p. 383. Hab. Bawean; Solor (Lawajong); Timor (Atapupu); Ternata; Buro (Kajeli); in mari. Longitudo 4 speciminum 26” ad 627. Rem. La diagnose du Dischistodus actuel se trouve dans la combinaison des caractèêres d'un limbe préoperculaire inférieur sans-écailles, d'une région interoculaire squammeuse et d'épines dorsales médianes pas plus longues que les épines dorsales postérieures. [espèce se fait reconnaître du premier coup-d'ceil par son corps jaunätre à deux bandes transversales brunes, une descendant de la nugue et l'autre de la dorsale molle. Elle n'est connue jusqu'ici que des localités nommées et des Îles Andaman. Discurisropus ANNvraArTus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 401, Pomac. tab. 2 fig. 2. o g. Dischist. corpore oblongo-compresso, altitudine 2 circ. in ejus longitudine absque, ad 2} in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 et paulo in longitudine corporis; oculis diametro 22 ad 2# in longitudine capitis; linea rostro-frontali declivi + rectiuscula; squamis capite superne usque inter orbitarum marginem anteriorem extensis ; ossibus suborbitalibus alepidotis edentulis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad plus duplo humiliore, incisura nulla ab ossibus suborbitalibus ceteris 12 90 distincto, inferne antice emarginato; rostro non convexo, oculo breviore, apice ante vel infra oculi marginem inferiorem sito; dentibus maxillis integris, serie externa apice rotundato-compressiusculis non contiguis, serie interna serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus conicis curvatis, inferioribus osse valido postice semilunariter emarginato cruribus brevibus insertis rectiusculis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cru- ribus lateralibus bi- ad triseriatis serie posteriore ceteris non multo longioribus subsubulatis; praeoperculo denticulis minimis vix conspicuis, limbo posteriore et inferiore alepidoto, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spiuula plana parum conspicua; squamis trunco 27 vel 28 in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis mediis ceteris longioribus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata radiis mediis ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule rotundatis et ventralibus acutis capite non ad vix longioribus; anali spina 2* capitis parte postoculari longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali radiis praemedianis ceteris longioribus; caudali capite non longiore, leviter emarginata angulis obtuse rotundata; colore corpore flavescente vel albido, rostro medio fusco; iride margaritacea vel flavescente margine pupillari aurea, medio ex parte fusca; regione suboculari punctis aliquot margaritaceis longitudinaliter uniseriatis; fasciis utroque latere 5 transversis fuscis; fascia anteriore occipito-oculo-pracoperculari superne et regione gulari cum fascia lateris oppositi unita; fascia 2% nucho-axillo-ventrali superne quam inferne multo latiore oblique postrorsum descendente et basin pinnae ventralis attingente; fascia 3e dorso-ventrali spinam dorsi 5m vel 6m inter et spinam 10m vel 11® incipiente, verticaliter usque ante anum descendente, superne quam inferne latiore, marginem pinnas dorsalis superiorem attingente, inferne fasciae Zee contigua vel cum ea confluentes; fascia 42 dorso-anali a dorsalis spinis posticis ejusque parte radiosa descendente, inferne mediam pinnam analem amplectente; fascia 5® caudali fasciis ceteris graciliore, caudam postice cingente; pinnis ventralibus fuscis vel nigris, ceteris flavescentibus; dorsali spinam 1m inter et 2m migricante; pectoralibus basi fuscescentibus. B. 6. D. 13/11 ad 13/13. P. 2/14 vel 2/15. V. 1/5. A. 2/12 vel 2/13. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Pomacentrus annulatus Peters, Uebers. Mossamb. beob. Fische, Arch. Naturg. XXI, I p. 265; Günth., Cat. Fish. IV p. 18; Klunz., Syn. F. R. M., Verh. z. b. Ges. Wien XXI p. 520. Glyphidodon Westermani Blkr, Versl. Kon. Ak. Wet. le Rks XV p. 30. Hab. Java; in mari. Longitudo 2 speciminum 60” et 667. 91 Rem. C'est par inadvertance que je n'ai pas reconnu le Pomacentrus annulatus Pet. dans l'espèce que j'ai décrite sous le nom de Glyphidodon Westermani. Labsence d’armure sousorbitaire et la dentelure presque imperceptible du préopercule m’avaient conduit à y voir un Glyphidodon et fait négliger de la chercher parmi les espèces de Pomacentrus. C'est cette extrême finesse de la dentelure préoperculaire qui a aussi fait voir des Glyphidodon dans le Parapomacentrus Bankiert et dans le Pomacentrus anabatoides. Le Dischistodus annulatus ne se distingue pas seulement des espèces précédentes par le bord préoperculaire peu rude, mais aussi par la forme de la dorsale épineuse, (dont les Épines médianes sont plus longues que les suivantes), et par l'os pharyngien inférieur à bords peu échancrés et à branches très-courtes. Les cinq bandes du corps, dont la 2e et la 3° convergent en bas, font reconnaître l'espèce du premier eoup-d’ceil. Elle est connue habiter, outre la mer de la Sonde, la Mer rouge et les côtes de Mossambique. GrYPuimpopon (Lac.) Günth. = Abudefduf Forsk. = Stegastes Jen. = Euschistodus, Hypsypops, Pomataprion Gill. Dentes maxillis uniseriati fixi ineisivi truncati. Os pharyngeale triangulare vel (rarius) quadrangulare. Corpus ovale vel orbiculare. Ossa suborbitalia et praeoperculum eden- tula. Squamae trunco 2S ad 30 in serie longitudinali. Pinnae; dorsalis spinis 12 vel 13 et radis 12 ad 1S praemedianis ceteris longioribus; analis radiis 12 ad 17; eaudalis radiis filosis vel productis nullis Subg. Glyphidodon Lac. = Abudefduf Forsk. = Euschistodus Gill. Corpus oblongo-ovale. Os pharyngeale inferius triangulare. Squamae praeoperculo supra limbum inferiorem longitudinaliter tri- ad quinque-seriati. Series squamarum 3 vel 4 lineam lateralem inter et vaginam dorsalis squamosam sub spina posteriore. Linea lateralis trunco tubulis simplicibus vel arborescentibus notata. Pinnae; dorsalis parte spinosa parte radiosa duplo vel plus duplo longiore spinis 13; dorsalis et analis radiosae aequilongae; caudalis profunde emarginata. — Spec. typ. Glyphisodon sazatilis CV. Subg. Hemiglyphidodon Blkr. Corpus oblongum. Os pharyngeale inferius quadrangulare. Squamae praeoperculo supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatae. Series squamarum lj} vel 2 lineam lateralem inter et vaginam dorsalis squamosam sub spina posteriore. Linea 12 92 lateralis trunco tubulis simplicibus notata. Pinnae; dorsalis parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore spinis 13; dorsalis et analis radiosae aequilongae; caudalis vix emarginata. — Spec. typ. Glyphisodon plagiometopon Blkr. Subgen. Amblyglyphidodon Blkr. Corpus orbiculare. Os pharyngeale inferius triangulare. Rostrum superne vel totum squamatum. Squamae praeoperculo supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatae. Series squamarum 1 vel 14 lineam lateralem inter et vaginam dorsalis squamosam sub spina posteriore. Linea lateralis trunco tubulis simplicibus notata. Pinnae; dorsalis parte spinosa parte radiosa duplo ad plus duplo longiore spinis 13; analis radiosa dorsali radiosa longior ; caudalis profunde incisa lobis acutis. Spec. typ. Glyphisodon aureus K‚V.H. Subgen. Stegastes Jen. = Pomataprion Gill. Corpus oblongum. Os pharyngeale inferius triangulare. Rostrum superne vel totum squamatum. Squamae praeoperculo supra limbum inferiorem longitudinaliter tri- vel quadriseriatae. Series squamarum trunco longitudinales 13 vel 14 quarum 2 vel 24 lineam lateralem inter et vaginam dorsalis squamosam sub spina posteriore. Linea lateralis tranco tubulis simplicibus notata. Pinnae; dorsalis parte spinosa parte radiosa minus duplo longiore spinis 12; analis radiosa dorsali radiosa non longior; caudalis param vel mediocriter emarginata. Spec. typ. Stegastes imbrieatus Jen. Subgen. Hypsypops Gill. Corpus oblongum. Rostrum, limbus praeoperculi et maxilla inferior squamis nullis. Squamae praeoperculo longitudinaliter quinqueseriatae. Series squamarum trunco longitudinales 20 cire. quarum 4 circ. lineam lateralem inter et vaginam dorsalis spinosam sub spina posteriore. Pinnae; dorsalis parte spinosa parte radiosa duplo fere longiore spinis 12; dorsalis et analis cartilagineae aequilongae; caudalis lobis rotundatis. — Spec. typ. Glyphisodon rubicundus Gir. Rem. Les sousgenres peuvent être brièvement caractérisés, le G/yphidodon par les 13 épines dorsales et les 3 jusqu'à 5 rangées d'écailles entre la ligne latérale et le profil dorsal sous l'épine postérieure; — le Memiglyphidodon par la forme quadran- gulaire de los pharyngien inférieur ; — | Amblyglyphidodon par l'existence de seulement Ll ou 14 rangées d'écailles entre la ligne latérale et le profil dorsal postérieur; — le Stegastes par les 12 épines dorsales et le museau squammeux; — et 1 Mypsypops par les 12 épines dorsales et le museau sans écailles; — mais, à ces caractères diffé- rentiels, s'en joignent plusieurs autres qui justifient la séparation sousgénérique. A Pexception de IHypsypops, tous les sousgenres sont représentés dans l’Insulinde. Parmi les 13 espèces que je connais de ces parages, il y en a quatre de Glyphidodon, d’Amblyglyphidodon et de Stegastes, et une seulement d’Hemiglyphidodon. 93 Toutes ces espèces sont parfaitement différenciées, comme l'expose l'apercu suivant. TI. Sousgenre Glyphidodon. 1. Museau sans écailles, celles de la région interoculaire ne dépassant pas ou que de très peu le bord antérieur des orbites. Ecailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur trisériales. Limbe préoper- culaire inférieur et mâchoire inférieure sans écailles. WEpines dorsales médianes plus longues que les postérieures. Corps à bandes transverses foncées. A. Sousorbitaires sans écailles. Corps à 18 ou 19 rangées longitudinales d'écailles, dont 3% ou 4 entre la ligne latérale et le profil dorsal sous la dernière épine. Os pharyngien inférieur à bord postérieur concave. D. 13/15 ou 13/16. A. 2/14 à 2/16. Ll. Glyphidodon (Glyphidodon) sordidus Rüpp. B. Sousorbitaires postérieurs squammeux. Corps à 15 ou 16 rangées longitudinales d’écailles, dont 2% ou 3 entre la ligne latérale et le profil dorsal sous la dernière épine. Os pharyngien postérieur à bord postérieur plus ou moins droit. D. 13/15 ou 13/14. A. 2/12 à 2/14. 2. _Glyphidodon (Glyphidodon) septemfasciatus CV. 2. Museau squammeux, les écailles descendant jusque entre ou au devant des narines. Os pharyngien inférieur à bord postérieur fort concave. Sousorbitaires squammeux. 3% ou 4 rangées d’écailles entre la ligne latérale et le profil dorsal sous la dernière épine. A. Mâchoire inférieure et limbe inférieur du preopercule sans écailles. Hcailles préopereulaires au-dessus du limbe inférieur quadrisériales. Caudale à lobes arrondis. Cinq bandes transversales sous la nageoire dorsale. 3. Glyphidodon (Glyphidodon) bengalensis CV. B. Mâchoire inférieure et limbe inférieur du préopercule squammeux. Peailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur trisériales. Caudale à lobes pointus. Quatre bandes transversales sous la nageoire dorsale. 4. _Glyphidodon (Glyphidodon) coelestinus CV. II. Sousgenre Hemiglyphidodon. l. Beailles du dessus de la tête descendant jusque entre les narines. Dents pharyngiennes fort nombreuses et grêles, à sommet comprimé. Sousorbitaires sans écailles. Mâchoire inférieure squammeuse. Epines dorsales postérieures plus longues que les médianes. Corps sans bandes. 5. Glyphidodon (Hemiglyphidodon) plagiometopon Blkr. 94 IL. Sousgenre Amblyglyphidodon. 1. Dorsale à épines médianes plus longues que les suivantes. Sousorbitaires squammeux. Anale obtuse et arrondie: A. 2e épine anale pas plus longue que la tête sans le museau. Corps à bandes transverses foncées souvent peu ou non prononcées. g. Hauteur du corps 13 à 13 fois dans sa longueur sans la caudale. Anale molle notablement plus longue que la dorsale molle. Dents pharyngiennes supérieures en partie obtuses. D. 13/11 à 13/13. A. 2/13 ou 2/14. P. 2/15 ou 2/16. 6. _Glyphidodon (Amblyglyphidodon) trifasciatus Blkr. 4. Hauteur du corps 2 fois ou presque 2 fois dans sa longueur sans la caudale. Anale molle un peu seulement plus longue que la dorsale molle. Dents pharyngiennes supérieures toutes pointues et courbées. D. 13/10 à 13/12. A. 2/12 ou 2/18. P. 2/13 ou 2/14. 7. _Glyplidodon (Amblyglyplidodon) ternatensis Blkr. B. 2e épine anale plus longue que la tête sans le museau. Anale molle notablement plus longue que la dorsale molle. Corps sans bandes, à ventre jaune. Caudale à bord supérieur et inférieur brun. 8. _Glyphidodon (Amblyglyphidodon) leucogaster Blkr. 2. Dorsale à épines postérieures plus longues que les médianes. Sousorbitaires postérieurs sans écailles. Anale molle notablement plus longue que la dorsale molle, pointue, à 2e épine plus longue que la tête sans le museau. Corps et nageoires jaunes, sans bandes. 9. _Glyphidodon (Amblyglyphidodon) aureus Blkr. IV. Sousgenre Stegastes. ]. Corps à 13 ou 14 rangées longitudinales d'écailles. Sousorbitaire et limbe préopercule inférieur squammeux . A. Epines dorsales médianes et postérieures de longueur égale ou presque égale. a. Dorsale à 15 jusqu'à 17, anale à 12 jusqu'à 14 rayons. Mâchoire inférieure sans écailles. Corps brunâtre. aa. Dorsale presque entièrement enveloppée dans une épaiìsse eouche d'écailles. Dents pharyn- giennes en partie obtuses. Corps semé de gouttelettes Éparses, nacrées ou bleuâtres. 10. Glyphidodon (Stegastes) lacrymatus Blkr. Vb. Dorsale à gaîne squammeuse médiocre. Dents pharyngiennes à dents toutes acérées. Dor- sale à ocelle noir entre la 10e épine et le 4e ou 5e rayon, s'effagant souvent à l'âge avancé. Jeunes à bande dorso-ventrale jaunâtre. 1. Glyphidodon (Stegastes) leucozona Blkr. 95 b. Dorsale à 13 ou 14, amale à 15 ou 16 rayons. Dessus de la tête, nuque, moitié antérieure du dos et dorsale épineuse brun-violet, reste du corps et des nageoires jaunâtre. 12. Glyphidodon (Stegastes) batjanensis Blkr. B. Epines dorsales croissant en longueur en arrière. Partie postérieure de la mâchoire inférieure squammeuse. a Dorsale à 17 ou 18, anale à 13 ou 14 rayons. Dents pharyngiennes toutes acérées. 2e épine anale presque pas plus courte que la tête sans le museau. Corps jaunâtre, à bande transversale noirâtre entre la dorsale et l'anale molles. 18. Glyphidodon (Stegastes) Dick Blkr. GrxenipopoN (GLYPHIDODON) SORDIDUS Rüpp., Atl. Reis. Afr. Fisch. p. 34 tab. 8 fig. 1; CV., Poiss. V p. 349; Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. eten. p. 16; Günth., Cat. Fish. IV p. 41; Kner, Zool. Novar. Fisch. p. 245; Klunz., Syn. Fisch. R.M. Verh. z. b. Ges. Wien XXI p. 525; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 262; Fish. Ind. p. 385 tab. 83 fig. 1. — Atl. Tchth. Tab. 410, Pomac. tab. 11 fig. 5. Glyph. corpore suborbiculari-oblougo compresso, altitudine 1} ad 1} in ejus lon- gitudine absque, 24 ad 24 in ejus longitudine eum pinna caudali; capite 4 ad 44 in longitudine corporis; oculis diametro 2 et paulo ad 34 in longitudine capitis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; squamis capite superne vix ante oculum et non usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro minus duplo ad plus ftriplo humiliore, inferne obtuse rotundato inferne non emarginato; rostro alepidoto- non convexo oculo vix ad plus duplo breviore, apice infra vel ante oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore vix protractili, sub oculi margine anteriore vel paulo ante oculum desinente; maxilla inferiore alepidota; dentibus maxillis truncatis aetate minus provectis incisura profunda bilobis adultis subintegris; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus serie interna obtusiusculis aliquot exceptis conicis subuncinatis, inferioribus osse triangulari valido margine posteriore concavo insertis corpore ossis ejusque crure anteriore obtusiusculis eruribus lateralibus triseriatis conicis acutis parum curvatis serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo limbo posteriore et inferiore alepidoto, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter 3-seriatis; operculo angulo spinula vix conspicua; squamis trunco 30 circ. in serie longitudinali, 18 vel 19 in serie transversa quarum 44 vel 5 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore, 34 vel 4 sub spina dorsi 96 posteriore ; linea laterali sub radiis dorsalibus posterioribus interrupta, trunco tubulis simplicibus notata; pinna dorsali basi vagina squamosa sat densa, parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore spinis validis praemedianis ceteris longioribus, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata; pectoralibus acutis vel acute rotundatis capite paulo ad non longioribus; ventralibus acutis radio 1° plus minusve producto capite paulo ad conspicue longiore; anali spina 2% capitis parte postoculari non ad vix longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite longiore, sat profunde emarginata, lobis juvenilibus acutis aetate provectioribus vulgo acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis superiore inferiore paulo longiore; colore corpore olivascente vel griseo-viridi; capite antice et superne fuscescente; iride flavescente-rosea vel flava, rarius profunde rubra; fasciis trunco 6 latis trans- versis diffusis griseo-fuscis interstitiis plus duplo vel plus triplo latioribus; fasciis, le mucho-suprascapulari, 2% dorso-axillari, 3% dorso-ventrali, 42 et 52 dorso-ana- libas, 6* eaudali; macula nigra vel fusca viridescente vel flavescente annulata dorsum vaudae antice amplectente; pinnis imparibus et ventralibus griseo-roseis vel sordide aurantiacis vel fuscescentibus; dorsali spinosa fusco marginata juvenilibus dimidio anteriore tota fusca vel nigra; pectoralibus flavis vel aurantiacis basi superne macula parva fusca vel coerulescente; regione nucho-occipitali adultis interdum guttulis aliquot sparsis fuscis vel nigricantibus. B.6. D. 13/15 vel 13/16. P. 2/16 vel 2/17. V.1/5. A. 2/14ad 2/16. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Chaetodon sordidus Forsk., Deser. anim. p. 62; Bonnat., Ichth. p. 90; L. Gm, Syst. nat. ed. 13* p. 1067; Bl. Schn., Syst. p. 230. Pomacentrus sordidus Lac., Poiss. IV p. 517, 519. Calamoja-pota Russ., Fish. Corom. L p. 67 fig. 85. Glyphisodon gigas Lién., Dix. rapp. Soc. Hist. nat. Maur. p. 35. Glyphidodon notatus Day, Proc. Zool. Soc. 1869 p. 521; Fish. India p. 386 tab. 83 fig. 5 (Juv.). Hab. Sumatra (Padang); Java (Karangbollong, Pagotang); Cocos (Nova-selma); Obi-major; Amboina; in mari. Longitudo 20 speciminum 42” ad 1777. Rem. Le Glyphisodon sordidus et le Glyphisodon septemfasciatus sont les seules espèces insulindiennes du genre à museau dénué d'écailles, celles de la région interoculaire n'y dépassant pas ou que de très-peu le bord antérieur des orbites, mais elles sont encore fort distinctes, le sordidus ayant le corps plus trapu et les rangées longitudinales d’écailles du tronc et les rayons de la dorsale et de l'anale en plus grand nombre. Il diffère encore par ses sousorbitaires sans écailles et par 9 la dentition pharyngienne. Les individus de l'âge avancé se font reconnaître du premier coup-d'ceil par la largeur des bandes du tronc et par la tache foncée sur le haut de la queue. Lespèce n'est pas rare dans les mers de la Sonde et des Moluques. Hors l'In- sulinde elle habite la Mer rouge, les côtes d'Aden, de Zanzibar, des îles Maurice et de la Réunion, des Seychelles, de Sind, de Coromandel, des îles Nicobares et Andaman et de Chine. Je ne la vois citée d’aucune localité du Pacifique. M. Day rapporte encore au sordidus le Glyphidodon adenensis Günth. GrYPHIDODON (GLYPHIDODON) SEPTEMFASCIATUS CV., Poiss. V p. 346; Blkr, Diagn. n. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. III p. 582; Günth., Cat. Fish. IV p. 40; Playf., Fish. Seych. Proc. Zool. Soc. 1867 p. 864; Day, Fish. India p. 386 tab. 81 fig. 7. — Atl. Ichth. Tab. 409, Pomac. tab. 10 fig. 5. Glyph. corpore oblongo compresso, altitudine 1# ad 2 fere in ejus longitudine absque, 24 ad 2} in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 4} in longitudine corporis; oculis diametro 2 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali rectiuscula vel convexiuscula; squamis capite superne non usque ante orbitas extensis; ossibus suborbitalibus posterioribus squamatis; osse praeorbitali alepidoto oculi diametro multo ad plus triplo humiliore antice inferne non emarginato; rostro alepidoto non convexo oculo paulo ad duplo breviore, apice ante vel infra oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore vix protractili sub oculi margine anteriore vel vix ante oculum desinente; maxilla inferiore alepidota; dentibus maxillis truncatis junioribus incisura plus minusve profunda bilobis, adultis emarginatis vel integris; dentibus pharyn- gealibus superioribus conicis marginalibus ex parte acutiusculis ceteris obtusis, inferioribus osse triangulari valido margine posteriore non vel vix concavo cruribus non productis insertis conicis obtusis apice obliquis serie posteriore tantum acutis; praeoperculo limbo posteriore et Inferiore alepidoto, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter 3-seriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 28 ad 30 in serie longitudinali, 15 vel 16 in serie transversa quarum 4 vel 34 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore, 3 vel 24 sub spina dorsi posteriore; linea laterali sub dimidio dorsalis radiosae posteriore interrupta, trunco tubulis simplicibus notata; pinna dorsali basi vagina squamosa mediocri, parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore spinis mediocribus mediis ceteris longioribus, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa conspicue altiore obtusiuscule vel acutiuscule rotundata; pectoralibus acutis vel acute rotundatis capite paulo ad 13 98 non longioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo ad conspicue longiore ; anali spina 2* capite absque rostro multo breviore, parte radiosa longitudine dorsali radiosae subaequali sed ea humiliore, obtuse rotundata; caudali capite longiore profunde emarginata lobis acutis vel acutiuscule rotundatis superiore inferiore vulgo paulo longiore; colore corpore superne olivaceo vel aureo-viridi, inferne dilutiore vel margaritaceo ; iride flavescente margine orbitali frequenter fuscescente; fasciis corpore 1 _transversis fuscis interstitiis vulgo latioribus rarissime (adolescentibus tantum) gracilioribus, valde juvenilibus interdum plus minusve coalescentibus, aetate provectis vulgo lateribus inferne desinentibus; fasciis, anteriore nucho-postoculari frequenter inconspicua, 2% dorso-axillari, 32 et 42 dorso-ventralibus, 5% et 62 dorso-analibus, 7 caudali; pinnis imparibus viridescente-flavis vel olivascente-roseis, dorsali spinosa superne fusca, dorsali radiosa et anali dimidio libero frequenter fuscescentibus ; peetoralibus et ventralibus flavis vel flavescente-roseis, pectoralibus basi superne macula fusca; — guvendlibus, dorsali spinosa antice frequenter macula magna nigra et fascia caudali frequenter superne nigra; corpore interdum fasciis plus minusve coalitis toto fere fusco vittulis 2 vel pluribus transversis flavescentibus. B. 6. D. 18/18 vel 13/14. P. 2/16. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Cyprino brevi congener etc. Klein, Miss. Pisc. V p. 60 tab. 11 fig. 5. Buschistodus deelivifrons Gill, Fish. Low. Calif. Pr. Ac. nat. sc. Philad. 1862 p. 146? Hab. Sumatra (Benculen, Trussan, Padang, Ulacan, Priaman, Siboga); Nias; Java (Karangbollong, Pagotang, Prigi); Celebes (Manado, Gorontalo); Sangi; Timor (Kupang); Buro (Kajeli); Amboina; Philippin.; in mari. Longitudo 67 speciminum 40” ad 1757. Rem. La physionomie de cette espèce est assez différente de celle du Glyphidodon sordidus. Outre les caractères diagnostiques indiqués à l'article précédent, elle a encore les couleurs plus vives et les bandes du corps plus foncées et plus net- tement marquées. Le septemfasciatus habite, hors l'Inde archipélagique, la Mer rouge et les côtes de Ile Maurice, des Seychelles, de Bombay, de Ceylan, des Nicobares et de Chine. S1 [Euschistodus declivifrons Gill n'est pas spécifiquement distinct, espèce s'étend même jusqu’aux confins orientaux du bassin Pacifique, où elle a été trouvée sur les côtes de la Californie inférieure, de l'île de Cordova et de Nicaragua. 99 GLYPHIDODON (GLYPHIDODON) BENGALENSIS CV., Poiss. V p. 342; Schl. Müll., Verh. nat. g. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 22; Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 11; Günth., Cat. Fish. IV p. 41; Kner, Zool. Reis. Novara, Fisch. p. 245; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 2683; Fish. India p. 387 tab. 83 fig. 3. — Atl. Ichth. Tab. 407, Pomac. tab. 8 fig. 4. Glyph. corpore orbiculari-oblongo compresso, altitudine 1} ad 12 in ejus longitudine absque, 24 ad 34 in ejus longitudine eum pinna caudali; capite 4 ad 5 in longitudine corporis, paulo altiore quam longo; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus posterioribus squamatis; osse praeorbitali alepidoto oeuli diametro duplo ad plus triplo humiliore inferne oblique rotundato antice non emarginato; rostro non convexo oculo multo breviore, apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore vix protractili, sub oculi parte anteriore vel vix ante oculum desinente; maxilla inferiore alepidota; dentibus masxillis truncatis aetate minus provectis incisura subbilobis aetate provectis saepe leviter emarginatis vel integris; dentibus pharyngealibus, superioribus serie interna obtusiusculis aliquot exceptis conicis acutis parum curvatis, inferioribus osse triangulari margine posteriore valde concavo cruribus sat gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis vel obtusiusculis cruribus lateralibus triseriatis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore et inferiore alepidoto, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter 4-seriatis squamis serie superiore ceteris minoribus; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 30 circ. in serie longitudinali, 16 vel 17 in serie transversa quarum 5 (44) supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore, 4 vel 34 sub spina dorsi posteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus mediis vel posterioribus interrupta, trunco tubulis notata; pinna dorsali basi vagina squamosa sat densa; dorsali spinosa dorsali radiosa paulo plus duplo longiore, spinis validis S vel 9 posterioribus subaequilongis vel (rarissime) postrorsum longitudine sensim accrescentibus vel 42 et 52 sequentibus paulo lon- gioribus, postica penultima vulgo paulo longiore, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acutangula; pectoralibus acutis et ventralibus acutis radio 1° producto capite longioribus; anali spina 2* capite absque rostro multo breviore, parte radiosa forma et longitudine dorsali radiosae subaequalt sed ea humiliore; caudali capite paulo ad non longiore, profunde emar- ginata lobis acutiuscule vel obtuse rotundatis superiore inferiore longiore; colore corpore superne olivascente vel fuscescente-viridi; lateribus dilutiore, inferne flaves- cente-viridi vel viridescente-margaritaceo; iride flavescente vel rosea antice frequenter IS 100 purpurescente vel fuscescente; fasciis corpore transversis fuscis vel nigricante-fuscis 6 interstitiis multo gracilioribus; fascia-anteriore dorso-axillari a spinis dorsi 2 anterioribus descendente; fasciis 2a et 3% dorso-ventralibus, da et 5% dorso-analibus, 6e caudali basi pinnae caudalis approximata; regione nucho-operculari insuper interdum fascia transversa diffuse fuscescente; pinnis aurantiacis vel sordide roseis, imparibus adultis praesertim frequenter violascentibus vel fuscis; pectoralibus basi superne macula fusca; ventralibus dimidio anteriore frequenter fuscis. B. 6. D. 13/12 ad 13/15 (rarissime 14/14 vel 14/15). P. 2/15 ad 2/17. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/15. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Chaetodon bengalensis Bl, Ausl. Fisch. [IL p. 110; Bonnat., Ichth. p. 90; L. Gm., Syst. nat. ed. 132 p.-126l; Lac., Poiss. IV p. 452, 463; Bl. Schn., Syst. p. 234. Labrus macrogaster Lac., Poiss. III p. 430, 477 tab. 19 fig. 3. Glyphidodon affinis Günth., Cat. Fish. IV p, 4l. Betok-lawut , Bonang-bonang , Tepah-tepah Mal. Hab. Singapura; Bintang (Rio); Bangka (Muntok, Fandjong-biat , Gussong-assam) ; Java (Batavia, Bantam, Karangbollong); Sumbawa (Bima); Celebes (Macassar, Gorontalo); Sangi; Amboina; Nova-Guinea (Sinus Geelvink); in mari. Longitudo 22 speciminum 53” ad 1607, Rem. Dans l'espèce actuelle et dans toutes les suivantes, les écailles de la région interoculaire descendent sur le museau jusque entre ou en avant des narines Parmi ces espèces, le bengalensis et le coelestinus se distinguent par les trois ou quatre rangées d’écailles entre la ligne laterale et la gaîïne squammeuse de la dorsale sous l'épine dorsale postérieure, et le bengalensis est diversifié en outre du eoelestinus par une bande de plus, descendant de la dorsale, et par les lobes plus courts et plus obtus de la caudale. La diagnose du bengalensis est facilitée aussì par la forme plus trapue du corps et par absence d'écailles au limbe préoper- culaire inférieur et à la mâchoire inférieure. — Les nombres des rayons de la dorsale et de lanale varient entre 12 et 15, et la dernière bande transversale du tronc entame quelquefois plus ou moins la partie hbre de la queue. Le type du Glyphidodon affinis Günth. n'est probablement qu'un individu du bengalensis, à 14 et 15 rayons à la dorsale et à l'anale, et à bande dorsale postérieure s’étendant un peu sur la partie libre de la queue. Le bengalensis habite, hors l'Insulinde, les côtes du Bengale, des îles Andaman et de Chine (Hongkong). 101 GLYPHIDODON (GLYPHIDODON) COELESTINUS (Sol.) CV, Poiss. V p. 347; Guér., Icon. Régn. an. Poiss. tab. 19 fig. 8; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 22; Rich., Rep. Ichth. Chin. Rep. 15% meet. Brit. Assoc. p. 253; Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 21; Günth., Cat. Wish. IV p. 38; Kmer, Zool. Reis. Novara Fisch. p. 244; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 262; Fish. India p. 386 tab. 83 fig. 2. — Atl. Ichth. Tab. 408, Pomac. tab. 9 fig. 5. Glyph. corpore oblongo-ovali, compresso altitudine 1# ad 2 fere in ejus longitudine absque, 24 ad 3 in ejus longitudine eum pinna caudali; capite 3% ad 5 in longitudine corporis, paulo altiore quam longo; oculis diametro 24} ad 34 in longitndine capitis; linea rostro-frontali rostro concaviuscula vel rectiuscula ante oculos reetiuscula vel convexiuscula; squamts capite superne usque ante nares extensis ; ossibus suborbitalibus squamatis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad plus triplo humiliore inferne convexo antice non vel vix emarginato; rostro non convexo oeulo multo breviore apice ante pupillam sito; maxilla superiore mediocriter protractili sub oculi margine anteriore vel paulo ante oculum desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis truncatis aetate minus provectis incisura vulgo bilobis, adultis integris vel subintegris; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus serie interna obtusius- culis aliquot exceptis acutis curvatis subuncinatis, inferioribus osse triangulari margine posteriore valde concavo cruribus sat gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis cruribus lateralibus triseriatis acutis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore et inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter triseriatis squamis serie superiore ceteris minoribus; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 30 circ. in serie longitudinali, 15 vel 16 in serie transversa quarum 4 vel 44 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore, 4 vel 34 sub spina dorsi posteriore ; linea laterali sub dimidio dorsalis radiosae posteriore interrupta, trunco tubulis postice arborescentibus notata; pinna dorsali basi vagina squamosa sat densa; dorsali spinosa dorsali radiosa plus duplo longiore, spinis validis posterioribus 8 vel 9 subaequilongis postica autem penultima paulo longiore, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acuta vel acutiuscule rotundata ; pectoralibus acutis et ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo ad non lon- gioribus; anali spina 22 capite absque rostro multo breviore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite conspicue longiore profunde incisa lobis acutis superiore inferiore paulo longiore; colore corpore superne viridi vel viridi-flavescente vel violascente- vel fuscescente-viridi, inferne flavescente- 102 vel viridescente-margaritaceo; iride flava, rosea vel purpurescente, margine pupillari aurea; fasciis 5 transversis fuscis vel violaceo- vel nigricante-fuscis interstitiis vulgo gracilioribus; fascia anteriore nucho-axillari; fascia 2% dorso-ventrali sub spinis dorsi Aa he et 6°; fasciis 3 et 4e dorso-analibus, 3% sub spinis dorsi 3 vel 4 subposticis, Aa sub dorsali radiosa; fascia 5* caudae partem liberam medio cingente; pinnis pallide violascente-roseis vel dilute violaceis vel aurantiaco-violascentibus; pectoralibus et ventralibus interdum aurantiacis, pectoralibus basi superne macula violacea vel fusca; dorsali spinosa fuscescente vel nigro marginata, interdum flavescente. Var. a. dorso pulchre flavo. — Var. 6. caudali superne et inferne vitta intramarginali profunde violacea frequenter diffusa. — Var. c. pinnis imparibus profunde fuscis, dorsali et anali postice aurantiacis. B. 6. D. 13/13 vel 13/14. P. 2/16 ad 2/18. V. 1/5. A. 2/11 ad 2/13. C. 1/18/1 et lat. brev. Syn. Ambonesche Blei, Jonker van Hila Ruysch, Coll. nov. pisc. Amb. p. 19 tab. 10 fig. 15; p. 35 tab. 18 fig. 6. Sian mamel, Sian femel, Petite Perche de Rivière Ren., Poiss. Mol. II tab. 12 fig. 58, tab. 22 fig. 22, 23. Maha-eloe, Siam, Toetombo-jangbisei, Groene Lootsman Valent. , Amb. fig. 69, 15, 228, 492, 493. Sparus fasciis guingue transrersis subfuscis Gron., Mus. 1 p. 37 n° 89. Sparus latissimus cauda lunulata fascùs 5 transversis subfuscis Gron. , Zooph. p. 64 n° 222. Chaetodon (Abudefduf) savatilis Forsk., Deser. anim. p. 62. Chaetodon saxatilis Bl., Ausl. Fisch. III p. 96; Bl Schn., Syst. p. 232. Labrus sevfasciatus Lac., Poiss. II p. 477 tab. 19 fig. 2. Rahti-pota Russ., Fish. Corom. 1 p. 67 fig. 86. Chaetodon Tyrwhitti T. Whitch. Benn., Fish. Ceyl. p. 25 tab. 25; Rich, Rep. Ichth. Chin. in Rep. 15% meet. Brit. Assoc. p. 253 (fg. cit. tant). Glyphisodon savatilis Rüpp., Atl. Reise Fisch. p. 35; N. Wirb. Fisch. p. 126. Glyphisodon waigiensis QG., Zool. Voy. Freyc. p. 391; CV., Poiss. V p. 341; Blkr, Verb. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 13. Glyphisodon rahti CV., Poiss. V p. 341, IX p. 375; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. overz. bez. Overz. Amphipr. p. 22; Rich. , Rep. Ichth. Chin. L c. p. 253; Blkr, Bijdr. ichth. Mol. Nat. T. Ned. Ind. II p. 287. Glyphisodon guadrifasciatus Bkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 17. Sparus fasciatus Gron., Cat. ed. Gray p. 60. Glyphisodon biniar Montrouz., Faun. Woodlark p. 199. Apogon gquinguevittatus Blyth, Journ. As. Soc. Beng. 1859 p. 272, 1861 p. 11l (sec. Playf.). 103 Bonang-bonang Mal. Bat. Hab. Sumatra (Benculen, Cauer, Siboga); Batu; Nias; Pinang; Singapura; Bangka (Muntok, Blinju) ; Duizend-ins. ; Java (Batavia, Karangbollong, Prigi) ; Bawean ; Bali (Boleling); Celebes (Macassar, Manado, Tanawanco, Tombariri); Sangi; Flores (Larantuca); Timor (Kupang, Atapupu); Letti; Halmahera (Sahu, Sindangole); Ternata; Batjan (Labuha); Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Piru, Wahai); Goram; Waigiu; Nova-Guinea; Philipp. (Luzon) ; in mari. In Longitudo 88 speciminum 35” ad 1857, Rem. Cette espèce est fort bien reconnaissable par le nombre et la disposition des bandes du tronc, par l'écaillure du limbe préoperculaire inférieur et de la mâchoire inférieure, et par la caudale à échancrure très-profonde et à lobes fort pointus. La figure du Chaetodon saxatilis L. dans le Mus. Ad. Frider. (tab. 27 fig. 3) a plutôt Pair d'être prise sur un individu de lespèce actuelle que sur espèce qui est devenue le Glyphisodon saxatilis des auteurs modernes. Je suppose encore le Chaetodon rotundus L. de la même espèce. Si ces suppositions étaient reconnaes fondées, le nom de saxatilis reviendrait de droit à l'espèce actuelle, et le saxatilis des auteurs devrait prendre le nom de marginatus, proposé par Bloch. Le coelestinus est une des espèces les plus communes du genre, non seulement dans lInde archipélagique, mais dans tout le bassin Indo-pacifique équatorial. Elle est connue habiter, hors lIpsulinde, la Mer rouge, les côtes d'Aden, de Zanzibar, de Mossambique, de Madagascar, des îles Maurice et de la Réunion, des Seychelles, de Malabar et de Coromandel, de Ceylan, des îles Andaman? et de Chine, et s'étendre, dans le bassin Pacifique, jusqu’aux îles Woodlark (Moiou), de la Société (Uliétéa) et Sandwich. GELYPHIDODON (HeEMIGLYPHIDODON) PLAGIOMETOPON Blkr. — Atl. Ichth. Tab, 410, . Pomac. tab. 11 fig. 4. Glyph. (Hemigl.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 circ. in ejus longitudine absque, 2 circ. in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 circ. in longitudine corporis, aeque alto circ. ac longo; oculis diametro 3 ad 4 m longitudine capitis; linea rostro-frontali valde obliqua, ante oenlos convexiuscula; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis, adultis superficie rugosis et margine libero scabriusculis; osse praeorbitali oculi diametro minus duplo ad non humiliore inferne rotundato antice vix ad valde emarginato; rostro convexo oculo vix breviore ad longiore, apice ante oculi marginem inferiorem sito; maxilla 104. superiore parum protractili sub oculi parte anteriore vel ante oculum desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis truncatis vel truncato-subemarginatis; dentibus pharyngealibus numerosissimis confertissimis gracilibus basi quam parte apicali non latioribus apice oblique compressiusculis; osse pharyngeali inferiore oblongo-quadratiusculo margine posteriore convexiusculo cruribus lateralibus brevis- simis; praeoperculo limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato , supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 28 cire. in serie longitudinali, 14 vel 15 in serie transversa quarum 4 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore, 2 vel 14 sub vagina dorsali squamosa sub spina posteriore; linea laterali sub spina dorsi posteriore interrupta trunco tubulis sim plicibus notata; pinna dorsali basi sat dense squamata; dorsali spinosa dorsali radiosa paulo plus duplo longiore, spinis validis postrorsum longitudine accres- centibus, membrana inter singulas spinas profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata; pectoralibus acutiuscule rotundatis capite vix brevioribus; ventralibus acutis capite non brevioribus; anali spina 2? capite absque rostro non ad vix breviore, parte radiosa forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite paulo longiore vix emarginata angulis obtuse rotundata; colore corpore fusco vel olivascente-fusco inferne dilutiore; iride purpu- rescente margine pupillari aurea; squamis capite et basi pinnae dorsalis et analis plerisque guttula vel puncto, trunco singulis stria verticali coerulescente-margaritaceis ; pinnis pectoralibus aurantiacis ceteris fuscescentibus vel violascente-fuscis; — junioribus, vittula rostro-oculari obliqua et regione suboculari guttulis longitudinaliter biseriatis coerulescente-margaritaceis. B. 6. D. 13/14 vel 13/15. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/14 ad 2/16. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon plagiometopon Blkr, Bijdr. ichth. Singap., Nat. T. Ned. Ind. III p. 67. Glyphidodon plagiometopon Günth., Cat. Fish. IV p. 51. Hab. Singapura; Java (Batavia); Amboina; in mari. U Longitudo 3 speciminum 74” ad 1757. o Rem. Lespèce est fort remarquable par la dentition pharyngienne et par la forme exceptionnelle de l'os pharyngien inférieur, que je ne retrouve nì dans les autres espèces du genre, ni dans aucun membre des autres genres de la famille. Au reste, elle présente les caractères ordinaires des Glyphidodon, si ce n'est le préorbitaire, qui dans les adultes a la surface rugueuse et le bord libre scabre, et la caudale, dont Féchancrure est presque nulle. Elle n'est connue jusqu'ici que des mers de la Sonde et des Moluques. GLYPHIDODON (AMBLYGLYPHIDODON) TRIFASCIATUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 410, Pomac. tab. 11 fig. 3. Glyph. corpore orbiculari-oblongo compresso, altitudine 1# ad 13 in ejus longi- tudine absque, 24 ad 24 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 44 ad 5 in longitudine corporis; oculis diametro 2} ad 3 in longitudine capitis; linea rostro- frontali convexa; squamis capite superne usque ad apicem rostri extensis; ossibus suborbitalibus squamatis; osse praeorbitali oculi diametro triplo ad plus triplo huwmiliore, inferne obtuse rotundato antice profunde emarginato; rostro valde obtuso convexo oeulo duplo vel plus duplo breviore, apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore mediocriter protractih sub oculi parte anteriore desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis truncatis integris; dentibus pharyn- gealibus pluriseriatis, superioribus seriebus internis obtusiusculis aliquot exceptis conicis acutis curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse gracili triangulari margine posteriore valde concavo cruribus sat gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis cruribus lateralibus gracillimis rectiusculis bi- ad uniseriatis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore ex parte alepidoto limbo inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula vix conspicua; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 14 vel 15 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore, 1 vel 14 sub spina dorst posteriore; linea laterali sub spina dorsali posteriore vel radijs dorsalis anterioribus interrupta, trunco tubulis simplicibus notata; pinna dorsali basi vagina squamosa mediocri, parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, spinis validis mediis ceteris longioribus, membrana inter singulas spinas profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acute vel acutiuscule rotundata; pectoralibus acntis vel acute rotundatis capite longioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite multo longiore; anali spina 22 capite absque rostro non ad vix breviore, parte radiosa dorsalt radiosa conspicue longiore et humiliore obtuse rotundata radiis meds ceteris longioribus; caudali capite longiore, profunde emarginata lobo superiore acuto lobo inferiore acuto vel acutiusculo longiore; colore corpore superne olivascente, inferne flavescente; iride rosea, purpurescente vel flavescente margine pupillari aurea margine orbitali frequenter fusca; squamis capite et corpore superne lateribusque singulis macula profundiore majorem squamae partem liberam tegente maculis interdum profunde violaceis fuscis vel nigricantibus frequenter fascias 3 ad 5 sed vulgo 3 tantum transversas simi- lantibus, fascia anteriore nucho-scapulari, 2% dorso-ventrali, 3% et 4e dorso-analibus, 5e caudali; pinnis flavescentibus, dilute viridescente-roseis vel aurantiacis; dorsali 14. 106 spinosa frequenter roseo-violascente; dorsali radiosa antice et caudali superne et inferne frequenter dilute violascentibus. B. 6. D. 13/11 ad 13/13. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/13 vel 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn Chaetodon curagao Bl, Ausl. Fisch. III p. 106 tab. 212 fig. 1; Bl Schn., Syst. p. 234; Lac., Poiss. IV p. 463. Glyphisodon curassao CV., Poiss. V p. 352. Glyphisodon trifasciatus Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 19. Glyphidodon trifascralus Günth., Cat. Fish. IV p. 42. Glyphisodon smaragdinus Brev., Exped. Japan, Fish. p. 264 tab. 6 fig. 3. Betok-lawut, Gemutu Mal. Batav. Hab. Batu; Nias; Java (Batavia); Celebes (Macassar, Manado); Flores (Larantuca); Ternata; Ceram (Piru, Wahai); Amboina; in mari. Longitudo 66 speciminum 60” ad 1237. Rem. Le trifasciatus se fait ordinairement aisément reconnaître par les bandes transversales du corps, mais ces bandes n'étant souvent que diffuses ou confluentes, ce caractère ne suffit pas pour la diagnose. L'espèce est plus essentiellement distincte par la formule des rayons, par la hauteur relative du tronc, par la longueur de anale, etc. C'est sans doute cette espèce que Bloch, la croyant originaire des Indes Occi- dentales, nomma Chaetodon curacao, et la figure qu'il en publia est même assez correcte et montre nettement les trois bandes sous la dorsale. Je crois reconnaître aussl l'espèce dans la figure du Glyphisodon smaragdinus Brev. des îles Loo-choo ou Lew-chew. GLYPHIDODON (AMBLYGLYPHIDODON) TERNATENSIS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 3 fig. 1. Glyph. corpore orbiculari-oblongo compresso, altitudine 12 ad 2 fere in ejus longitudine absque, 22 ad 24 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 44 in longitudine corporis; oculis diametro 24 ad 2% in longitudine capitis; linea rostro-frontali ante oculos convexa vel convexiuscula; squamis capite superne usque ad rostri apicem extensis; ossibus suborbitalibus squamatis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad plus duplo humiliore, obtusangulo, inferne emarginato; rostro convexo vel convexiusculo oculo breviore, apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore mediocriter protractili, sub oculi margine anteriore vel vix ante oculum desinente; maxilla inferiore squamata ; dentibus maxillis truncatis integris 107 vel leviter emarginatis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus omnibus conicis acutis curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis acutiusculis cruribus lateralibus uniseriatis gracilibus rectiusculis subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore et inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 vel 31 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore, 1 vel 14 sub spina dorsi posteriore; linea laterali sub spina dorsi postica interrupta, trunco tubulis simplicibus notata; pinna dorsali basi vagina squamosa mediocri, parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, spinis mediocribus mediis ceteris longioribus, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule rotundata; pectoralibus acutis capite paulo longioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite longiore; anali spina 2e capite absque rostro non ad paulo breviore , parte radiosa dorsali radiosa paulo longiore eaque humiliore obtuse rotundata radiis 40 5e et 6° ceteris longioribus; caudali capite longiore, profunde emarginata lobis acutis subaequilongis; colore corpore viridi-aureo vel superne olivascente inferne flavescente; iride flava vel ex rcseo flava; fascus corpore olivascente-fuscis transversis diffusis approximatis 5 vel 6 (interdum non conspicuis), anteriore nucho-operculari, 2e dorso-axillari, 32 dorso-ventrali, 42 et 52 dorso-analibus, 62 caudalt; pinnis viridi- flavescentibus vel aurantiacis, dorsali spinosa dimidio superiore violascente vel aurantiaca. B. 6. D. 13/10 ad 13/12. P. 2/18 vel 2/14. V. 1{5. A. 2/12 vel 2/13. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon ternatensis et Schlegel Blkr, Bijdr. ichth. Ternate, Nat. T. Ned. Ind. IV p. 137, 138. Glyphidodon ternatensis et Schlegeli Günth., Cat. Fish. p. 40, 47. Hab. Celebes (Manado); Ternata; Goram; in mari. Longitudo 4 speciminum 59” ad 897. Rem. Les Glyphisodon ternatensis et Schlegelii ne forment qu'une seule espèce, le nombre des dents au deux mächoires n’étant pas constant et ne présentant pas le caractère diagnostique qu’autrefois j'avais cru y trouver. Lespèce est fort voisine du trifasciatus, et montre même quelquefois des bandes diffuses disposées presque de la même manière, mais elle est bien distincte par son corps moins trapu, par les dents pharyngiennes supérieures toutes pointues et courbées, par une anale qui n'est qu'un peu plus longue que la dorsale molle, et par un nombre généralement moindre des rayons de la pectorale, de la dorsale et de l'anale. Je ne connais le ternatensis que des trois localités citées. 14* 108 GLYPHIDODON (AMBLYGLYPHIDODON) LEUCOGASTER Blkr. — Atl. Tchth. Tab. 407, Pomac. tab. 8 fig. 5. _ Glyph. corpore orbiculari-oblongo compresso, altitudine 1? ad 1% in ejus longitudine absque, 24 ad 24 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4} ad 5 in longitudine corporis; oculis diametro 2 et paulo ad 24 in longitudine capitis; linea rostro-frontali ante oculos convexa; squamis capite superne usque ad apicem rostri extensis; ossibus suborbitalibus squamatis; osse praeorbitali aculi diametro plus duplo humiliore inferne antice leviter emarginato; rostro convexo oculo duplo ad plus duplo breviore, apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore mediocriter protractili, sub oculi parte anteriore desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis truncatis integris vel subintegris; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus serie interna obtusiusculis aliquot exceptis conicis acutis curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis cruribus lateralibus bi- vel uniseriatis gracilibus acutis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore ex parte alepidoto limbo inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 15 circ. in serie transversa quarum 4 vel 34 sub spina dorsi anteriore, 14 sub spina dorsi posteriore; linea laterali sub spina dorsi posteriore rarius ante spinam dorsì posticam interrupta, trunco tubulis sim- plicibus notata; pinna dorsali basi vagina squamosa sat densa, parte spinosa parte radiosa multo plus duplo longiore, spinis validis mediis ceteris longioribus penultima ultima breviore, membrana inter singulas spinas profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acutiuscule vel obtusiuscule rotundata; pectoralibus acute rotundatis et ventralibus acutis radio 1° producto subaequilongis capite lon- gioribus; anali spina 2e capite absque rostro paulo longiore, parte radiosá dorsali radiosa longiore sed humiliore obtuse rotundata radtis mediis ceteris longioribus; caudal1 capite conspicue longiore, profunde incisa lobis acutis superiore inferiore vulgo longiore; colore corpore superne lateribusque olivascente-fusco, ventre pulchre flavo; iride fusca vel aurantiaco-fusca margine pupillari aurea; squamis corpore basi macula margaritacea vel coerulescente; pinna dorsali spinosa aurantiaco-fusca superne fusca; dorsali radiosa aurantiaca vel aurantiaco-rosea margine anteriore late fusca; pecto- ralibus flavis vel aurantiacis basi superne macula triangulari fusca vel nigra; ven- tralibus pulchre flavis; anali dimidio majore anteriore fusca dimidio posteriore aurantiaca vel roseo-aurantiaca; caudali aurantiaca vel fuscescente-aurantiaca basi, superne et inferve late fusco marginata. 109 B. 6. D. 13/11 ad 13/13 (rarissime 12/12). P. 2/14 ad 2/16. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/15. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon leucogaster Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 20. Glyphidodon leucogaster Günth., Cat. Fish. IV p. 46; Klunz., Syn. Fisch. R. M., Verh. z. b. Ges. Wien XXI p. 523; Day, Fish. India p. 388 tab. SI fig. 3. Betok-lawut Mal. Batav. Hab. Java (Batavia) ; Duizend-ins. ; Timor (Atapupu) ; Buro (Kajeli) ; Ceram (Wahai); Amboina; Banda (Neira); in mari. =_I Longitudo 11 speciminum 105” ad 1357. Rem. Cette belle espèce se fait aisément reconnaître par son système de coloration. Ses affinités du reste la placent entre le Glyphidodon trifasciatus et le Glyphidodon aureus, mais elle se distingue, outre les couleurs, du premier par la seconde épine anale, qui est plus longue que la partie postrostrale de la tête, et du dernier par les épines dorsales, dont les médianes sont plus longues que les suivantes, et par la forme de l'anale molle, qui est beaucoup moins élevée et plus obtuse. Depuis que je Vai fait connaître, il y a déjà une trentaine d'années, elle a été reconnue aussi dans des individus provenant de la Mer rouge, de la côte de Zanzibare et des îles Nicobares. GLYPHIDODON (AMBLYGLYPHIDODON) AurBus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 405, Pomac. tab. 6 fig. 4. Glyph. corpore orbiculari-oblongo compresso, altitudine 13 ad L$ in ejus longitudine absque, 24 ad 24 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 5 fere ad 5 et paulo in longitudine corporis; oculis diametro 3 fere ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali rectiuscula vel ante oeulos convexiuscula; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus posterioribus alepidotis porosis; osse praeorbitali squamato, oculi diametro duplo ad plus duplo humiliore inferne obtusangulo antice conspicue emarginato; rostro oculo multo breviore ante oculos convexo apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore mediocriter protractili ante oculum vel sub oculi margine anteriore desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis trancatis integris; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus conicis seriebus internis obtusis ceteris acutis curvatis, inferioribus osse triangulari margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis cruribus lateralibus bi- vel uniseriatis gracillimis rectiusculis acicularibus; praeoperculo limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore 110 squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudiualiter biseriatis; operculo angulo spina vera nulla; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 14 vel 15 in serie transversa quarum 4 vel 34 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore l vel Ll} sub spina dorst posteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta, trunco tubulis simplicibus notata; pinna dorsali basi vagina squamosa sat densa, parte spinosa parte radiosa duplo ad paulo plus duplo longiore spinis validis postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana inter singulas spinas profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acutangula; pectoralibus acutis capite longioribus; ventralibus acutis radio 1° producto pectoralibus longiore; anali spina 2% capite absque rostro longiore, parte radiosa dorsali radiosa longiore sed humiliore obtustuscule vel acutiuscule rotundata radiis 5° 6° et 7° ceteris lon- gioribus; caudali capite longiore, profunde incisa lobis acutis subaequilongis; colore corpore flavo vel aureo, capite superne lateribusque et dorso antice roseo-flavo, ventre „aureo-flavo; iride flava margine pupillari dilutiore; aetate minus provectis et interdum etiam adultis squamis capite et basi pinnarum imparium guttula, trunco vittula vel stria transversa margaritaceis; pinnis flavis vel aurantiacis, dorsali spinosa dilute viridescente-flava vel flava, dorsali radiosa et anali radiosa postice et caudali medio dilute violascente- vel albido-hyalimnis. B. 6. D. 13/12 ad 13/14. P.2/14 vel2/15. V. 1/5. A. 2/14 ad 2/16. C. 1/18/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon aureus K.V.H., CV., Poiss. V p. 353; Règn. an. ed. ill. Poissons tab. 33 fig. 1; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 22 tab. 5 fig. 1; Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 21. Glyphidodon aureus Günth., Cat. Fish. IV p. 45. Betok-lawut kuning Mal. Batav. Hab Java (Batavia); Celebes (Macassar, Manado); Amboina; in mari. Longitudo 11 speciminum 125” ad 1607. Rem. Cette espèce est des mieux caractérisées par ses belles teintes jaunes et dorées, par la force et la longueur de la seconde épine anale et des épines dorsales, dont les postérieures, croissant successivement en longueur, sont plus longues que les médianes, par la hauteur de la dorsale et de l'anale molles, dont la dernière a une forme plus ou moins pointue, et par l'absence d’écailles sur les sousorbi- taires postérieurs. Elle semble être propre aux mers de la Sonde et des Molugques. 111 GLYPHIDODON (STEGASTES) LACRYMATUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 5 fig. 6. Glyphid. (Stegast.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 circ. in ejus longitudine absque, 24 ad 2} in ejus longitudine cum pinpa caudali; capite 3% ad 42 in longitudine corporis; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro- frontali conveximuscula; squamis capite usque inter nares extensis; ossibus suborbi- talibus posterioribus squamatis; osse praeorbitali oculi diametro minus duplo ad plus triplo humnliore postice tantum squamato, inferne obtuse rotundato antice non emarginato; rostro oculo minus ad plus duplo breviore, leviter vel non convexo apice junioribus ante aetate provectis infra oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore vix protractili sub oculi margine anteriore desinente; maxilla inferiore alepidota; dentibus maxillis truncatis vel subemarginatis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus serie interna obtusis aliquot exceptis acutis curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse gracili margine posteriore valde emarginato cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis vel obtusiusculis cruribus lateralibus uniseriatis rectiusculis subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore et inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter triseriatis rarius subquadriseriatis, squamis serie superiore ceteris majoribus; operculo angulo spinula nulla vel rudimentaria; squamis trunco 28 vel 29 in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 4 vel 34 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore 2 vel 24 sub spina dorsi posteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus mediis vel posterioribus interrupta, trunco tubulis simplicibus notata; pinnis dorsali et anali strato denso squamoso usque ad marginem liberum fere obtectis; dorsali parte spinosa parte radiosa minus duplo longiore, spinis medioeribus, S vel 9 posterioribus subaequilongis vel postrorsum longitudine vix acerescentibus , membrana inter singulas spinas vix emarginata; dorsgli radiosa dorsali spinosa conspicue altiore obtuse rotundata; pectoralibus acutis vel acutiuscule rotundatis et ventralibus radio 1° producto capite paulo ad non longioribus; anali spina 2 capite absque rostro multo breviore, parte radiosa dorsali radiosa paulo breviore sed non vel vix humiliore obtuse rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; caudali capite paulo lon- giore profunde emarginata lobis acutis superiore inferiore vix longiore; colore corpore fusco, violascente-fusco vel aurantiaco-fusco, inferne dilutiore; iride rosea vel pur- purescente margine pupillari aurea; ocellis margaritaceis parvis inaequimagnis capite, trunco et basi pinnae dorsalis et analis sparsis sat parcis longe a se invicem dis- tantibus juvenilibus quam aetate provectioribus majoribus et violaceo vel nigricante annulatis, adultis diffusis vel deficientibus; pinnis dorsali et anali fuscis vel auran- 112 tiaco-fuscis; pectoralibus aurantiacis basi superne macula diffusa fusca; ventralibus et caudali fuscis vel aurantiacis; — guvemilibus (specim. long. 27” ad 38”) dorsali spinas 3 ad 5 posteriores inter macula nigra. B. 6. D. 12/15 ad 12/17. P. 2/16 ad 2/18. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Bot, Plie de Visle Maurice, Klipvisch, Renissje Ren., Poiss. Mol. 1 tab. 1 fig. 2, tab. 31 fig. 167?, II tab. 6 fig. 27?, tab. 27 fig. 134? Gesterde Bot, Kokillo, Kleen Rivier-Botje , Blauwe Doffer Valent. , Amb. fig. 40, 83, 182, 521P Glyphisodon lacrymatus QG., Zool. Voy. Uranie 1, 2 p. 388 tab. 62 fig. 7; CV., Poiss. V p. 358; Blkr, Vijfde bijdr. ichth. Ternate, Nat. T. Ned. Ind. VII p. 303. Glyphisodon Vidal QG., Zool. Voy. Uranie 1, 2 p. 358 tab. 62 fig. 7. Glyphisodon nivosus Hombr.Jacq., Voy. Pole Sud, Zoolog. III Poiss. p. 50 tab. 5 fig. 5. Glyphidodon laerymatus et nivosus Günth., Cat. Fish. IV p. 49, 47. Hab. Sumatra (Benculen); Java (Karangbollong): Timor (Kupang, Atapupu); Sangi; Ternata; Ceram (Wahai); in mari. Longitudo 13 speciminum 27” ad 927. Rem. On reconnait aisément cette espèce à la gaîne squammeuse épaisse qui enveloppe presque toute la nageoire dorsale, et aux gouttelettes nacrées Éparses et peu nombreuses du corps et des nageoires dorsale et anale. — Le Stegastes im- bricatus Jen. (= Glyphisodon luridus CV?) et le Pomacentrus pictus Cast. me semblent voisins du laerymatus, surtout le premier. Ce qui est dit de cette espèce, quelle aurait des dents voméro-palatines, se rapporte probablement à une légère scabrosité des os du palais, que j'observe aussi dans le lacrymatus, mais qui, à Pétat frais, se cache parfaitement sous la muqueuse palatine. La seule localité extra-insulindienne connue du laerymatus est lîle de Guam. GLYPHISODON (STEGASTES) LEUCOZONA Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 407, Pomac. tab. 8 fig. 2. Glyph. (Stegast.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 fere ad 2 et paulo in ejus longitudine absque, 24 ad 2% in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 44 in lomgitudine corporis; oculis diametro 2} ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali convexiuscula vel ante medium oculum convexa rostro et fronte concaviuscula; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus a Ba 118 posterioribus squamatis; osse praeorbitali toto vel majore parte alepidoto, oculi diametro duplo ad plus duplo humiliore inferne obtuse rotundato antice non emar- ginato; rostro convexo vel convexiusculo oculo multo breviore apice infra oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore vix protractili, sub oculi parte Inferiore desinente; maxilla inferiore alepidota; dentibus maxillis truncatis integris; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus omnibus conicis acutis curvatis vel subun- cinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus sat gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis acutiusculis cruribus lateralibus uniseriatis rectiusculis subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore ex parte limbo inferiore toto squamato , squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter tri- vel subquadriseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 28 circ. in serie longitudivali, 13 circ. in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore 2 vel 24 sub spina dorsi posteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus mediis vel posterioribus interrupta, trunco tubulis simplicibus notata; pinnis dorsali et anali sat dense squamatis; dorsali parte spinosa parte radiosa minus duplo longiore, spinis mediocribus juvenilibus medüs sequentibus paulo longioribus aetate provectioribus posterioribus S subaequilongis, membrana inter singulas spinas parum emarginata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata; pectoralibus acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis capite non ad paulo brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo ad non longiore; anali spina 2% capite absque rostro breviore, parte radiosa longitudine dorsali radiosae subaequali sed ea paulo humiliore, obtuse rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; caudali capite paulo ad non longiore profunde emarginata lobis acutis superiore inferiore longiore; colore corpore fusco vel olivascente-fusco, pinnis im- paribus et ventralibus violascente- vel aurantiaco-fusco; iride purpurescente-violacea margine pupillari aurea; ocello dorsali nigro luteo vel margaritaceo annulato spinam 10m inter et radium 4m vel 5m inferne usque ad lineam lateralem extenso, aetate provectis diffuso parum conspicuo; dorso caudae mox post basin pinnae dorsalis vulgo macula fusca vel nigricante; pinnis pectoralibus aurantiacis basi superne macula fusca; — adolescentibus et juvenilibus squamis capite ventre et basi pinnarum guttula vel puncto, cetero trunco macula oblonga transversa coerulescente-margari- taceis; — juvemilibus (specim. long. 55”) fascia gracili transversa lutea vel margaritacea dorso-anali sub media dorsali spinosa et aetate provectis interdum persistente sed diffusiore. , B.6. D. 12/15ad 12/17. P. 2/17 vel2/18. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon leucozona Blkr, Vischs. zuidk. Java, Nat. T. Ned. Ind. XIX p. 339. Glyphidodon leucozona Günth., Cat. Fish. IV p. 49; Kner, IV Folg. n. Fisch. Mus. Godefr., Sitzungsber. k. Ak. Wiss. LVIIL p. 350. 15 114 Glyphidodon florulentus Günth., Cat. Fish. IV p. 49. Glyphidodon cingulum Klunz., Syn. Fisch. R. N., Verh. z. b. Ges. Wien XXI p. 526. Hab. Java (Karangbollong); Solor (Lawajong); in mari. Longitudo 9 speciminum 55” ad 77” Rem. Le leucozona se fait aisément distinguer par sa dorsale à gaîne squammeuse n’enveloppant pas la presque totalité de la nageoire, par son système de coloration , par son profil rostro-nuchal convexe, par les dents pharyngiennes toutes acérées et par son anale molle pas plus courte que la dorsale molle. L'espèce est peu commune. Hlle a été trouvée aussi à l'île Savay, et, si le rapprochement que je viens de faire des Glyphidodon florulentus et cingulum est juste, elle habite également lOcéan indien et la Mer rouge. GLYPHISODON (STEGASTES) BATJANENSIS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 402, Pomac. tab. 3 fig. 8. Glyph. (Stegast.) corpore oblongo compresso, altitudine 22 circ. in ejus longitudine; capite 32 circ. in longitudine corporis; oculis diametro 2} eirc. in longitudine capitis; linea rostro-nuchali capite valde obliqua recta; linea rostro-ventrali parum convexa; rostro oculo breviore; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo humiliore; maxilla superiore sub oculi margine anteriore desinente; dehtibus utraque maxilla utroque latere 20 eire.; squamis trunco 26 circ. in serie longitudinali; linea laterali sub spinis dorsi posticis interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa minus duplo longiore, spinis 6 posterioribus subaequilongis spinis anterioribus longioribus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule rotundata; pectoralibus apice rotundatis capite brevioribus; ventralibus acutis capite paulo longioribus; anali spina 22? capite absque rostro breviore, parte radiosa dorsali radiosa paulo humiliore obtuse rotundata; eaudali capite paulo longiore lobis obtusis rotundatis; colore capite superne et trunco antice superne violaceo, trunco postice superne, lateribus caudaque flavo; vittulis rostro-ocularibus 2 coeruleis; genis regionibusque postoculari et suprascapulari gut- tulis coeruleis; pinna dorsali spinosa profunde violacea; pectoralibus violascentibus, basi flavescentibus superne vittula transversa fuscescente; pinnis dorsali radiosa, ventralibus, anali caudalique aurantiacis. B. 6. D. 12/13 vel 12/14. P. 2/14. V. 1/5. A. 2/15 vel 2/16. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyplisodon batjanensis Blkr, Bijdr. ichth. Batjan., Nat. T. Ned. Ind. VII p. 373. Glyphidodon batjanensis Günth., Cat. Fish. IV p. 47; Day, Fish. Andam., Proc. Zool. Soc. 1870 p. 696; Sea-Fish. Ind. Burm. p. 263. 115 Hab. Batjan (Labuha); Buro (Kajeli); in mari. Longitudo speciminis unici 36”. Rem. Le type du Glyphisodon batjanensis n’étant plus en ma possession, je n'ai pu compléter suftisamment la description publiée déjà en l'an 1854. L’espèce est fort voisine du leucozona, mais elle est bien signalée par son système de coloration, par un nombre inférieur de rayons à la dorsale et par un nombre supérieur de rayons à l'anale. M. Day cite espèce comme habitant aussi les îles Andaman. GryParooporN (Srrcasres) Drickir Blkr. — Atl. Tchth. Tab. 409, Pomac. tab. 10 fig. 7. Glyph. (Stegast.) corpore oblongo compresso, altitudine 2 circ. in ejus longitudine absque, 23 circ. in ejus longitudine eum pinna caudali; capite 4 circ. in longitudine corporis; oculis diametro 3 fere ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali obliqua rectiuscula; squamis capite superne usque ante nares extensis; ossibus suborbitalibus squamatis; osse praeorbitaliì oculi diametro duplo ad plus duplo humiliore inferne antice non vel vix emarginato; rostro non convexo oculo minus duplo breviore apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore parum protractili sub oculi margine anteriore vel vix ante oculum desinente ; maxilla inferiore postice tantum squamata; dentibus maxillis truncatis integris; dentibus pharyngealibus pluriseriatis gracilibus acutis, superioribus curvatis , inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cruribus lateralibus uniseriatis rectiusculis subacicularibus; praeoperculo limbo posteriore et inferiore squamato , squamis supra limbum inferiorem longitudinahter triseriatis; operculo angulo spinula nulla vel rudimentaria; squamis trunco 28 vel 29 in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore 2 vel 24 sub spina dorsi posteriore; linea laterali sub dimidio dorsalis radiosae posteriore interrupta, trunco tubulis simplicibus notata; pinnis dorsali et anali dense squamatis; dorsali parte spinosa parte radiosa multo minus duplo longiore, spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana inter singulas spinas non incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule vel obtustuscule rotundata; pectoralibus obtusius- cule rotundatis capite brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite non vel vix breviore; anali spina 22 capite absque rostro vix breviore, parte radiosa dorsali radiosa breviore sed non humiliore angulata vel acutiuscule rotundata radiis je 116 praemedianis ceteris longioribus; caudali capite vixlongiore, sat profunde emarginata lobis acutiusculis superiore inferiore longiore; colore corpore umbrino-aurantiaco vel flavo, cauda dilutiore; iride flava vel aurea margine orbitali fuscescente ; squamis capite singulis guttula margaritacea; squamis dorso lateribusque (nec cauda) marginem liberum versus stria transversa fuscescente; fascia trunco postice lata transversa nigricante series squamarum transversas 3 ad 5 amplectente basin dorsalis radiosae inter et basin analis posteriorem; pinnis pectoralibus caudalique aurantiacis; dorsali spinosa fuscescente-aurantiaca; dorsali radiosa et ventralibus aurantiacis vel fuscis basi angulis tantum aurantiacis; anali postice majore parte fusca antice inferne aurantiaca. B. 6. D. 12/17 vel 12/18. P. 2/16. V. 1/5. A. 2/13 vel 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon Dickúù Läén., Dix rapp. Soc. hist. nat. Maurice p. 35; Blkr, Sept. mém. ichth. Timor, Ned. TP. Dierk. L p. 274. Glyphidodon wnifasciatus Kner Steind., N. Fisch. Maus. Godeffr., Sitzungsb. k. Akad. Wiss. LIV p. 375 tab. 2 fig. 3. Hab. Timor (Atapupu); Ceram (Wahai, Amahai); Amboina; in mari. Longitudo 2 speciminum 49” et 63”. Rem. Cette espèce, découverte par Liénard à lîle Maurice, fut retrouvée à Timor, à Céram, à Amboine et aux îles Samoa ou des Navigateurs (Upolou). Kner et M. Steindachner en publièrent une belle figure sous le nom de Glyphisodon unifas- ciatus. Lespèce est parfaitement caractérisée par la bande noirâtre entre la dorsale et anale molles, par la formule des rayons de ces nageoires, par la forme de la dorsale épineuse et par la longueur de la seconde épine anale. ParaacLyPurpopoN Blkr. Dentes maxillis biseriati integri compressi, apice rotundati vel truncatiusculi. Os pharyngeale inferius triangulare. Corpus ovale. Ossa suborbitalia et praeoperculum edentula. Rostrum squamatum. Maxilla superior non vel vis protractilis. Squamae trunco 28 circ. in serie longitudinali. Series squamarum 14 vel 2 lineam lateralem inter et lineam dorsalem sub spina posteriore. Linea lateralis trunco tubulis sim- plicibus cauda foveolis notata. Pinnae; dorsalis spinis 18 et radius 12 ad 16 medus vel praemedianis ceteris longioribus; analis radiis 12 ad 15; caudalis parum vel mediocriter emarginata lobis non productis. Rem. Le genre est séparé des Glyphidodon à cause des dents bisériales aux deux mâchoires. Tous ses membres ont le corps ovale, la mächoire supérieure non ou 117 presque pas protractile, les dents jamais échancrées ou lobulées et la caudale à lobes courts ou presque nuls. — J'en connais huit espèces, toutes insulindiennes, mais il est probable que d'autres espèces, placées jusqu’ici parmi les Glyphidodon , devront y être rapportées. Les espèces à ma disposition sont parfaitement différenciées, comme le résume exposé suivant. L. Profil rostro-nuchal fort convexe. Os pharyngien inférieur massif à bord postétieur presque droit. Dorsale à 15 ou 16 rayons. Heailles préopereulaires au-dessus du limbe inférieur 3- ou 4-sériales. Corps brunâtre. Oeelle noir entre les dernières épines dorsales. 1. Paraglyphidodon bonang Blkr. II. Profil rostro-nuchal oblique peu ou pas convexe. Os pharyngien inférieur grêle à bord postérieur fort concave. Epines dorsales croissant en longueur en arrière. 1. Sousorbitaires postérieurs, limbe préoperculaire inférieur et mâchoire inférieure squammeux. Dorsale à 13 jusqu'à 16 rayons. A. Préopercule à écailles au-dessus du limbe inférieur bisériales. Caudale à échancrure médiocre. a. Seconde épine anale beaucoup plus longue que la partie postoculaire de la tête. aa. Mâchoires à dents externes fort grêles et pointues, non tronquées. Dents pharyngiennes toutes acérées. Corps jaunâtre. Ventrale et anale à large bordure antérieure noire. 2. Paraglypmdodon melanopus Blkr. tb. Mâchoires à dents externes plus ou moins tronquées. Dents pharyngiennes en partie obtuses. Corps et nageoires brunâtres. 8. _Paraglyphidodon Behniùúù Blkr. b. Seconde épine anale presque pas plus longue que la partie postoculaire de la tête. aa. Mâchoires à dents externes plus ou moins tronquées. Dents pharyngiennes en partie obtuses. Corps et nageoires jaunätres, ou corps brunâtre en avant et orange en arrière. A. _Paraglyphidodon xanthurus Blkr. B. Préopercule à écailles au-dessus du limbe inférieur trisériales. Dents pharyngiennes toutes pointues. Caudale peu échanerée. Corps et nageoires bruns ou noirâtres. 5. Paraglyphidodon melas Blkr. 2. Sousorbitaires postérieurs sans écailles. Dents pharyngiennes toutes pointues. A. Mâchoire inférieure et limbe inférieur du préopercule squammeux. Ecailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur bisériales. a. Dents externes des mâchoires à sommet tronqué. Dorsale à 12 rayons. Corps et nageoires jaunâtres. 6. _Paraglyphidodon oeycephalus Blkr. 118 4. Dents externes des mâchoires à sommet arrondi. Dorsale à 14 ou 15 rayons. Corps et nageoires violâtres. Nuque et dos jaunes. 7. _Paraglyphidodon rvanthonotus Blkr. B. Máâchoire inférieure et limbe inférieur du préopercule sans écailles. Peailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur trisériales. a. Mâchoires à dents externes grêles et pointues, non tronquées. Corps et nageoires bruns. Corps à trois bandelettes blanchátres en écharpe montant obliguement en arrière, 8. _Paraglyphidodon oxyodon Blkr. PARAGLYPHIDODON BONANG Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 403, Pomac. tab. 4 fig. 1. Paraglyph. corpore oblongo compresso, altitudine 18 ad 1& in ejus longitudine absque, 24 ad 24 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 44 in lon- gitudine corporis; oculis diametro 2} ad 34 in longitudine capitis; linea rostro-nuchali valde convexa; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus subor- bitalibus posterioribus squamatis; osse praeorbitali toto vel majore parte alepidoto, oculi diametro triplo ad minus duplo humiliore, inferne obtuse rotundato antice non emarginato; rostro valde obtuso convexo vel convexiusculo oculo sat multo ad duplo breviore, apice ante oculum sito; maxilla superiore vix protractili, sub oculi parte anteriore desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis serie externa apice compressis acutis (adultis tantum truncatiusculis) non contiguis, serie interna quam serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus multiseriatis acutis , superioribus curvatis et subuncinatis, inferioribus osse triangulari valido margine posteriore rectiusculo cruribus latioribus insertis conicis vix curvatis seriebus pos- terioribus ceteris gracilioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, supra limbum inferiorem squamis longitudinaliter tri- ad quadriseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 15 vel 16 in serie transversa quarum 4 vel 44 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub media dorsali radiosa circ. interrupta; pinna dorsali basi dense squamata, parte spinosa parte radiosa minus duplo longiore spinis mediocribus, juvenilibus mediis sequentibus paulo longioribus, aetate provec- tioribus mediis et posterioribus subaequilongis, adultis postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana inter singulas spinas mediocriter incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa conspicue altiore obtuse vel obtusiuscule rotundata, radiis mediis 119 ceteris longioribus; pectoralibus acute rotundatis capite non ad vix brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo ad conspicue longiore; anali spina 2e capite absque rostro multo breviore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite non breviore parum emarginata angulis acutis vel obtusiusculis superiore inferiore vulgo longiore; colore corpore fusco vel fuscescente-aurantiaco, pinnis fuscescente vel aurantiaco; iride fusca vel purpures- cente margine pupillari aurea; — adolescentibus et juvenilibus, vittulis punctis et guttulis coeruleis; vittula interoculari semilunari; regione oculo-temporali guttulis in vittulam obliquam seriatis; squamis trunco plurimis puncto margaritaceo vel coeru- lescente; ocello dorsali magno nigro luteo vel margaritaceo annulato inter spinas 5 vel 6 posteriores dorso usque prope lineam lateralem extenso; — adulfis, vittulis et guttulis non vel vix conspicuis; ocello dorsali diffuso. B. 6. D. 13/15 vel 13/16. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 2/18 vel 2/14. C. 1/138/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon bonang Blkr, Diagn. n. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. III p. 582. Glyphidodon bonang Günth., Cat. Fish. IV p. 45. Bonang Mal. Hab. Sumatra (Padang, Siboga); Java (Karangbollong); in mari. Longitudo 6 speciminum 58” ad 1507. Rem. Le Paraglyphidodon bonang est, parmi les espèces connues du genre, la seule à profil rostro-nuchal régulièrement et fortement convexe, et seule aussi elle a l'os pha- ryngien inférieur massif et à bord postérieur presque droit. Elle se fait au reste aisément reconnaìtre par le grand ocelle noir entre les épines dorsales postérieures, ocelle três-nettement marqué dans les jeunes et les adolescents et ne s'effacant pas entiè- rement dans les adultes. — C'est par inadvertance qu'il n'est pas fait mention de cet ocelle dans la description citée du Catalogue of Wishes, où al n'est parlé que d'un „dark ocellus... on the base of the posterior portion of the sof/f dorsal fin”. Le bonang n'est connu jusqu'ici que des mers de la Sonde. PARAGLYPHIDODON MELANOPUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 407, Pomac. tab. S fig. 7. Paraglyph. corpore oblongo coupresso altitudine, 2 fere in ejus longitudine absque, 22 ad 22 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 34 ad 4 in longitudine corporis; oculis diametro 24 circ. in longitudine capitis; linea rostro-nuchali valde obliqua convexiuscula; squamis capite superne usque ante nares extensis; ossibus suborbitalibus squamatis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo humi- liore; rostro convexiusculo oculo duplo circ. breviore apice ante oculi partem 120 inferiorem sito; maxilla superiore vix protractili sub oculi parte anteriore desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis valde gracilibus serie externa apice compressiusculis acutis non contiguis, serie interna quam serie externa vix brevio- ribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus conicis curvatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cruribus lateralibus bi- vel uniseriatis rectiusculis acicularibus serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo limbo posteriore ex parte limbo inferiore toto squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 14 circ, in serie transversa quarum 4 supra lineam lateralem sub spina dorst anteriore; linea laterali sub radius dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi sat dense squamata, parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore, spinis sat validis posterioribus 9 vel 10 subaequilongis postrorsum longitudine vix accrescentibus; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acute rotundata radius mediis vel praemedianis ceteris longioribus; pectoralibus acute rotun- datis capite vix longioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite conspicue longiore; anali spina 2* capitis parte postoculari multo longiore, parte radiosa lon- gitudine et forma dorsali radiosae subaequali sed ea huwmiliore, obtusiuscule rotundata ; caudali capite longiore, sat profunde emarginata lobis acutis superiore inferiore longiore; colore corpore dilute violascente-aurantiaco vel aurantiaco-flavo; iride flavescente vel aurea antice fuscescente; squamis corpore plurimis singulis puncto coerulescente; pivnis imparibus et pectoralibus aurantiaco-flavis; dorsali et anali dimidio basali interdum dilute violaseentibus; anali antice sat late nigra; ventralibus dimidio anteriore nigris dimidio posteriore luteis vel albis. B.6. D. 13/13 vel 13/14. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/13 vel 2/14. C. 1/18/Letlat. brev. Syn. Glyphisodon melanopus Blkr, Versl. vischs. Malang, Nat. T. Ned. Ind. XI p. 82. Glyphidodon melanopus Günth., Cat. Fish. IV p. 48. Hab. Java (Malang austral.); Timor; in mari. BI Longitudo 2 speciminum 40” et 567, Rem. Le caractère le plus saillant de cette espèce se trouve dans la large bordure noire des ventrales et de l'anale, mais ses caractères plus essentiels sont les dents grêles et pointues des mâchoires, les écailles bisériales du préopercule et l'écaillure des os sousorbitaires et de la mâchoire inférieure. Sa seule localité extra-archipélagique connue est la côte Zanzibare. ParacLyPaipopoN Breuru Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 405, Pomac. tab. 6 fig. 7. Paraglyph. corpore oblongo compresso, altitudine 2 circ. in ejus altitudine absque, 23 cire. in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 43 ad 4} in longitudine corporis; oculis diametro 23 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-nuchali valde obliqua inferne rectiuscula; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus posterioribus squamatis; osse praeorbitali oculi diametro duplo circ. humiliore, majore parte alepidoto, inferne obtuse rotundato antice emarginato; rostro oculo breviore non vel vix convexo apice ante oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore non protractili vix ante oculum vel sub oculi margine anteriore desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis, serie externa apice compressis truncatiusculo-rotundatis non contiguis, serie interna quam serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus acutis curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo eruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusiusculis eruribus lateralibus bi- ad uniseriatis gracillimis rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore ex parte limbo inferiore toto squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter bisertatis; operculo angulo spinula nulla vel rudimentaria; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 14 vel 15 in serie transversa quarum 4 vel 44 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi sat dense squamata, parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore, spinis sat validis postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana inter singulas spinas mediocriter incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore obtusiuscule vel acutiuscule rotundata, radiis 5° 6e et 7° ceteris longioribus; pec- toralibus acntiuscule rotundatis et ventralibus acutis radio 1° producto capite lon- gioribus; anali spina 2% capitis parte postoculari multo longiore, parte radiosa longitudine dorsali radiosae subaequali sed ea humiliore, obtuse rotundata, radüs mediis ceteris longioribus; caudali capite longiore, sat profunde emarginata lobis acutis superiore Inferiore longiore; colore corpore pinnisque fusco, pinnis pectoralibus aurantiaco-fusco; iride purpurea margine pupillari aurea; operculo antice tota altitudine fusco profundiore tincto; pectoralibus basi superne macula parva nigricante-fusca. B. 6. D. 13/14 vel 13/15. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/13 vel 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphmsodon Behnùù Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 25. Glyphidodon Behnù Günth., Cat. Fish. IV p. 48. Hab. Java (Batavia); in mari. Longitudo 2 speciminum 106” et 1137. 16 Rem. Le Paraglyphidodon actuel présente les couleurs uniformes brunâtres (bien que moins foncées) du Paraglyphidodon melas, mais il a le profil plus oblique et plus droit, la caudale plus échancrée et à angles plus pointus, et se distingue en outre, par les écailles bisériales au-dessus du limbe préoperculaire inférieur, par les dents pharyngiennes en partie obtuses et par la tache noirâtre sur le haut de la base de la pectorale. f Sa seule localité connue est la baie de Batavia, où encore il est fort rare. PARAGLYPHIDO DON XANTHURUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 405, Pomac. tab. 6 fig. 3. Paraglyph. corpore oblongo compresso, altitudine 1} ad 2 fere in ejus longitudine absque, 24 ad 2% in ejus longitudine eum pinna caudali; capite 44 ad 4} in longitudine corporis; oculis diametro 3 circ. in longitudine capitis; linea rostro- nuchali valde obliqua inferne rectiuscula; squamis capite superne usque ante narcs extensis; ossibus suborbitalibus squamatis; osse praeorbitali magna parte squamato, oculi diametro duplo ad plus duplo humiliore inferne obtuse rotundato antice emar- ginato; rostro non convexo oculo breviore apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore non protractili, vix ante oculum vel sub oculi margine anteriore desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis serie externa apice compressis truncatiusculo-rotundatis non contiguis, serie interna serie externa conspicue brevio- ribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus acutis curvatis subuncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusiusculis cruribus lateralibus biseriatis gracillimis rectiusculis subsubulatis serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo limbo posteriore ex parte limbo inferiore toto squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula nulla vel rudimentaria; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 14 vel 15 in serie transversa quarum 4 vel 44 supra lineam lateralem sub spina dorsali anteriore; linea laterali sub spina dorsi posteriore vel sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali dense squamata, parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore, spinis sat validis postrorsum longitudine sensim acerescentibus, membrana inter singulas spinas iucisa leviter lobata; dorsali radiosa dorsalt spinosa multo altiore acutangula radijs 4° 5° 69 et 7° ceteris longioribus interdum plus minusve filiforme productis; pectoralibus acutiusculis et ventralibus acutis radio 1® producto capite conspicue longioribus; anali spina 2° capitis parte postoculari vix longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite longiore, profunde emarginata lobis acutiusculis superiore inferiore longiore; colore corpore aureo-auran- 123 tiaco vel antice violascente vel fuscescente postice aurantiaco; iride fusca vel auran- tiaco-fusca raargine pupillari aurea; operculo antice tota altitudine profunde fusco; pinnis imparibus aurantiacis, dorsali spinosa superne nigro limbata interdum et medio et inferne violascente, anali antice fusca vel violacea; pectoralibus aurantiacis vel violascente-hyalinis basi superne macula fusca; ventralibus fuscis vel nigris; squamis singulis interdum trunco stria vel vittula basi pinnarum imparium guttula coerulescente vel margaritacea. B.6. D. 13/14ad 13/16. P. 2/14 vel 2/15. V. 1/5. A. 2/13ad 2/15. C. 1/18/1 et lat. brev. Syn. Glyplisodon vanthurus Blkr, Vierde bijdr. ichth. Amb. Nat. TL. Ned. Ind. V p. 345; Bijdr. ichth. Batjan, Ibid. VIT p. 373. Glyphidodon wvanthurus Günth., Cat. Fish. IV p. 41. Hab. Flores (Larantuca); Sangi; Obi-major; Ceram; Amboina; in mari. Longitudo 6 speciminum 95” ad 1167 Rem. Cette espèce est extrêmement voisine du Paraglyphidodon Behni, mais on la reconnaît aisément à la couleur jaune du corps et des nageoires impaires. Elle est différenciée encore du Behnii par la forme du corps qui est plus trapue, par la seconde épine anale, qui est notablement plus courte, et par ['écaillure préoculaire, qui s’étend jusqu’en avant des narines. C'est, comme le Behni, une forme propre à \’Inde archipélagique, mais qui paraît n'y habiter que les mers de Célèbes et des Moluques. ParAcuyPuiDopoN Meras Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 5 fig. 4. Paraglyph. corpore oblongo compresso, altitudine 2 circ. in ejus longitudine absque, 2 | ad 24 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 44 ad 43 in longitudine Oy corporis; oculis diametro 8 ad 4 in longitudine capitis; linea rostro-fronto-nuchali valde obliqua inferne rectiuscula, aetate provectis ante oculos convexiuscula; squamis capite superne usque ante nares extensis; ossibus suborbitalibus squamatis; osse praeorbitali oculi diametro multo ad duplo humiliore, inferne leviter emarginato ; rostro non convexo oculo paulo ad non breviore apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore non protractili, ante oculum desinente; maxilla inferiore squamata; dentibus maxillis serie externa apice compressis truncatiusculo-rotundatis non contiguis, serie interna quam serie externa brevioribus; dentbus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis, inferioribus osse triangulari margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cruribus lateralibus bi- ad uniseriatis gracillimis rectiusculis subacicularibus serie posteriore ceteris lopgioribus; praeoperculo limbo posteriore alepidoto limbo OS 124 inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter triseriatis; operculo angulo spinula nulla vel rudimentaria; squamis trunco 2$ circ. in serie longitudinali, 14 vel 15 in serie transversa quarum 4 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea lateral sub radius dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi dense squamata, parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore spinis validis postrorsum longitudine sensim accrescentibus , membrana inter singulas spinas sat profunde incisa leviter lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule vel obtusiuscule rotundata radiis 4° 5° et 6° ceteris longioribus; pec- toralibus obtusiuscule rotundatis capite paulo ad non brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo ad non longiore; analt spina 2% capite absque rostro breviore, parte radiosa longitudine dorsali radiosae subaequali sed ea vulgo paulo humiliore, obtuse rotundata radiis 5° 6° et 7° ceteris longioribus; caudali capite non ad paulo breviore leviter tantum emarginata lobis obtuse vel obtustuscule rotun- datis superiore inferiore vulgo paulo longiore; colore corpore pinnisque profunde violascente- vel nigricante-fusco; iride fusca vel purpurea margine pupillari vulgo aurea. B. 6. D. 13/14 vel 13/15. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/15. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyplisodon melas K.V.H. ap. CV., Poiss. V p. 353; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 23 tab. 5 fig. 2; Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 23. Glyphisodon ater Ehr. ap. CV., Poiss. V p. 354. Glyphidodon melas Günth., Cat. Fish. IV p. 45; Klunz., Syn. Fisch. R. M., Verh. z. b. Ges. Wien XXI p. 526. Glyplisodon violaceus Brev., Exp. Jap., Fish. p. 264? Betok-lawut-hitam Mal. Bat. Hab. Nias; Singapura; Java (Batavia) ; Celebes (Macassar, Manado); Solor (Lawajong); Ceram ; Amboina; in mari. Longitudo 15 speciminum 108” ad 1727. Rem. Les couleurs, les écailles trisériales au-dessus du limbe préoperculaire inférieur , la caudale peu éÉchancrée et à angles obtus et les dents pharyngiennes toutes poignantes font aisément distinguer le melas des espèces voisines. — Le Glyphidodon adenensis Günth. (Fish. Zanzib. p. 83 tab. 11 fig. 1) me paraît avoir sa place naturelle dans le voisinage du melas, mais c'est une espèce à corps plus haut, à profil rostro-nuchal plus élevé et plus droit, et à 5e 6e et 7e Épines dorsales plus longues que les suivantes. Le Paraglyphidodon melas est beaucoup plus commun que les autres espèces de Paraglyphidodon ; il ne s'étend pas seulement sur toute la longueur de [Inde archi- pélagique, mais habite aussi la Mer rouge, les côtes d'Aden, de Zanzibar et des Nouvelles-Hébrides, et probablement aussi les îles Lieew-Chew. 125 PARAGLYPHIDODON OXYCEPHALUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 409, Pomac. tab. 10 fig. 4. Paraglyph. corpore oblongo compresso, altitudine 2 ad 2 et paulo in ejus lon- gitudine absque, 23 circ. in ejus lengitudine cum pinna caudali; capite 4 circ. in longitudine corporis; oculis diametro 24 circ. in longitudine capitis; linea rostro- nuchali valde obliqua inferne recta; squamis capite superne usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus posterioribus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro plas duplo humiliore, antice tantum squamato, inferne obtusangulo antice emarginato; rostro non convexo oculo duplo circ. breviore, apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore vix protractili sub oculi margine anteriore desinente; maxilla inferiore squamata ; dentibus maxillis serie externa apice truncatis subeontiguis, serie interna quam serie externa multo gracilioribus sed non ad paulo brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracihbus insertis rectiusculis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cruribus lateralibus bi- vel uniseriatis acicularibus serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo limbo pos- teriore alepidoto, limbo inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 circ. in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub spina dorsali posteriore interrupta; pinna dorsali basi sat dense squamata, parte spinosa parte radiosa duplo cire. longiore, spinis mediocribus postrorsum longitudine sensim accrescen- tibus, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; pecto- ralibus acutiusculis capite non vel vix brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo longiore; anali spina 2% capite absque rostro sat multo breviore, parte radiosa longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali obtuse rotundata radiis mediis ceteris longioribus; caudali capite non vel vix longiore, sat profunde emar- ginata lobis acutiusculis superiore inferiore vix longiore; colore corpore pinnisque flavescente; iride aurea. B. 6. D. 13/12. P. 2/14 vel 2/15. V. 1/5. A. 2/12 vel 2/13. C. 1/13/1 et lat. brev. Hab. Buro (Kajeli); Timor; in mari. Longitudo 4 speciminum 28” ad 607. Rem. Le Paraglyphidodon oxycephalus est nettement caractérisé par les écailles des sousorbitaires postérieurs, par les dents intermaxillaires et _mandibulaires externes larges et tronquées et par les 12 rayons à la dorsale. Il se fait remarquer 126 aussi par le profil rostro-nuchal fort oblique et par les couleurs uniformes et jaunâtres du corps et des nageoires. L'espèce n'est connue que des deux îles nommées. PARAGLYPHIDODON XANTHONOTUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 5 fig. 3. Paraglypb. corpore oblongo compresso, altitudine 2 circ. in ejus longitudine absque, 22 cire. in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4% circ. in longitudine cor- poris; oculis diametro 3 fere in longitudine capitis; linea rostro-nuchali obliqua inferne convexiuscula; squamis capite superne usque ante? nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis rugosis; osse praecorbitali oculi diametro duplo circ. humiliore inferne antice non emarginato; rostro convexiusculo oculo duplo circ. breviore, apice ante oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore non protractili, sub oculi margine anteriore desinente; dentibus maxillis serie externa apice compressis truncatiusculo-rotundatis non contiguis, serie interna quam serie externa brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis cor- pore ossis ejusque erure anteriore conicis vix curvatis cruribus lateralibus uniseriatis acicularibus; pracoperculo limbo inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter ,bi-? seriatis ; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 14 circ. in serie transversa quarum 3 vel 4 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus ante- rioribus interrupta; pinna dorsali basi sat dense squamata, parte spinosa parte radiosa. duplo circ. longiore, spinis validis postrorsum longitudine sensim accres- centibus; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata radiis prae- medianis ceteris longioribus; pectoralibus obtusiuscule rotundatis, ventralibus acutis et caudali leviter emarginata lobis acutiusculis capite paulo longioribus; anali spina 22 capite absque rostro non vel vix breviore, parte radiosa longitudine dorsali radiosae subaequali eaque humiliore, obtusiuscule rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; caudali capite paulo longiore parum emarginata angulis acutius- culis; colore corpore roseo-violaceo, nucha dorsoque antice sub tota pinna dorsali pulehre flavo; iride coeruleo et violascente tincta; pinna dorsali parte spinosa tota et parte radiosa antice pulchre flava, parte radiosa postice dilute violacea; pec- toralibus dilute violaceis; ventralibus nigricantibus postice albidis; anali nigricante- violacea postice dilutiore; caudali roseo-violacea superne et inferne Havo late marginata. B. 6. D. 13/14 vel 13/15. P. 2/16. V. 1/5. A. 2/18 vel 2/14. C. 1/18/1 et lat. brev. 127 Syn. Glyphisodon «anthonotus Blkr, Bijdr. vischf. Bawean, Nat. T. Ned. Ind. XVII p. 357. Glyphidodon rvanthonotus Günth., Cat. Fish. IV p. 48. Hab. Bawean (Sancapura); in mari. m Longitudo speciminis unici S0”. Rem. L'état détérioré de [unique individu que je possède de cette espèce ne permet pas de compléter sur tous les points la description publiée en 1859. Lespèce se fait aisément reconnaître par la couleur jaune de la nuque et du dos, nettement séparée de la couleur violätre du reste du corps. Elle a le profil rostro-nuchal plus courbé que les espèces voisines, et est diversifiée aussi par le sommet arrondi des dents intermaxillaires et mandibulaires externes, par les 14 ou 16 rayons à la dorsale, etc. — Elle n'est connue que de la seule localité citée. „ PaRrAGLYPHIDODON oxvopon Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 404, Pomac. tab. 5 fig. 2. Paraglyph. corpore oblongo compresso, altitudine 2 et paulo in ejus longitudine absque, 23 ad 3 fere in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 4. et paulo in longitudine corporis; oculis diametro 24} ad 2% in longitudine capitis; linea rostro-nuchali obliqua inferne convexiuscula; squamis capite superne usque ante nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro plas duplo humiliore, inferne antice non emarginato; rostro convexo oculo multo breviore apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore vix protractili, sub oeuli margine anteriore desinente; maxilla inferiore alepidota; dentibus maxillis anterioribus uniseriatis lateralibus biseriatis, serie externa gracilibus eurvatis apice compressiusculis acutis non truncatis non contiguis, serie interna quam serie externa multo brevioribus; dentibus pharyugealibus pluriseriatis acutis, superioribus gracilibus uncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cru- ribus valde gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis vix curvatis cruribus lateralibus biseriatis rectiusculis acicularibus serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo limbo posteriore et inferiore alepidoto, squamis supra limbum inferiorem ongitudinaliter triseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radiüs dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi sat dense squamata, parte spinosa parte radiosa duplo longiore, spinis mediocribus postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana inter singulas spinas nee incisa nec lobata; dorsali radiosa dorsali 128 spinosa altiore obtuse rotundata radiis meds ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule rotundatis capite paulo brevioribus; ventralibus acutis capite non vel vix longioribus; anali spina 2% capite absque rostro conspicue breviore, forma, longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite vix vel non breviore vix emarginata angulis obtuse rotundata; colore corpore pinnisque nigri- cante-violaceo; iride coerulescente margine orbitali fusca margine pupillari aurea; vittis corpore 3 latis longitudinalibus albis oblique postrorsum adscendentibus; vitta anteriore rostro-supra-oculo-dorsali spinas dorsi 4m et 5m attingente; vitta 2a_postmaxillo-dorsali vel pleuro-dorsali regione postmaxillari incipiente et dorsalem radiosam antice intrante, regione postoperculari interdum interrupta vel lateribus superne sub spimas dorsi postmedianas incipiente; vitta 3% lateribus postice incipiente et dorso caudae cum vitta lateris oppositi unita; — juvenilibus lateribus antice plaga diffuse albida et dorsali basi spinae Se ocello albido. B. 6. D. 13/12 vel 13/18. P. 2/14 vel 2/15. V. 1/5. A. 2/12ad 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon oayodon Blkr, Act. Soc. Sc. Ind. Neerl. III Tiende bijdr. vischf. Celeb. p. 14. Glyphidodon oxyodon Günth., Cat. Fish. IV p. 44. Hab. Bawean; Celebes (Manado); in mari. Longitudo 2 speciminum 46” et 777. Rem. Le Paraglyphidodon oxyodou est fort remarquable par la dentition et par les bandelettes nacrées en écharpe montant obliguement en arrière. La rangée ipterne des dents intermaxillaires et mandibulaires n'est pas complète, de sorte que les dents antérieures ne sont qu'unisériales. Toutes les dents de la rangée externe sont fort grêles et peu comprimées, et ont le sommet pointu et simple. Ce qui est dit dans le Catalogue of Fishes, que „some (teeth) of the lower (jaw) are lobate”’ doit être entendu en ce sens que les pointes des dents de la rangée interne sont visibles entre les dents externes et donnent à ces dernières, quand on ne les examine que superficiellement, un aspect tant soit peu lobulé. C'est encore une espèce rare, connue seulement des mers de Java et de Célèbes. Guyruimmoportors Blkr = Chrysiptera Swns. Dentes maxillis biseriati integri serie externa apice compressi truncato-rotundiusculì. Os pharyngeale inferius triangulare margine posteriore concavo. Corpus ovato-oblon- gum. Squawae trunco 26 ad 28 in serie longitudinali. Series squamarum 2 vel 14 lineam lateralem inter et vaginam dorsalis squamosam sub spina posteriore. Maxilla 129 superior vix protractilis. Linea lateralis trunco tubulis simplicibus cauda porulis vel foveolis notata. Ossa suborbitalia et praeoperculum edentula. Rostrum, limbus praeoperculi inferior et mandibula alepidotae. Pinnae; dorsalis spiuis 13 et radiis 11 ad 15 medianis vel postmedianis ceteris longioribus, analis radiüs 1l ad 15; caudalis non vel parum emarginata. Rem. Ce genre, bien que synonyme du Chrysiptera Swns., est tout autrement caractérisé icì que par Swainson, qui ne l'établit que sur les figures des Glyphidodon azureus et uniocellatus des auteurs, espèces qui en effet sont du type actuel. Je D'aì pu waintenie le nom Swainsonien, parce que les noms de Chrysoptera et de Chrysopteryx avaient été déjà publiés, Fun, en 1825, par Latreille pour un genre de Lépidoptères, l'autre, en 1831, par Swainson pour un genre d'Oiseaux. Le genre est bien distinct des genres Glyphidodon et Paraglyphidodon: du premier, par les dents bisériales aux mâchoires, et, du dernier, par absence d’écail- lure inter- et prénasale et par la forme plus allongée du tronc. Toutes les espèces ont le profil rostro-nuchal convexe et bien soutenu, le limbe inférieur du préopercule et la mâchoire inférieure sans écailles, la caudale peu ou à peine échancrée et une dorsale à 13 épines et à rayons médians ou postmédians plus longs que les autres. Je connais positivement sept espèces de Glyphidodontops de I’Inde archipélagique, et le Glyphidodon mutabilis Osc. Cart. en fait peut-être une huitième. Je rapporte encore au même type le Glyphidodon leucopomus CV. (d’Oualan), le Glyphisodon punctulatus CV. (de Guam) et le Glypbidodon hemimelas Kner (des îles Viti). Le tableau suivant expose les principaux caractères des espèces insulindiennes qui sopt à ma disposition. I. Dents pharyngiennes en partie obtuses. Corps sans bandes. 1. Sousorbitaires postérieurs squammeux. Dorsale à épines croissant en longueur en arrière et a rayons médians plus longs que les autres. Corps et nageoires jaunâtres. Ecailles du tronc à points nacrés. L. G/yphidodontops cyaneus Blkr. 2. Sousorbitaires postérieurs sans écailles. Dorsale à membrane entre les épines échancrée. A. Epines dorsales croissant en longueur en arrière. Os pharyngien inférieur massif à bord postérieur peu concave. 26 écailles sur une rangée longitudinale. Dorsale sans tache. Corps jaunâtre ou brunâtre. 2. _Glypmdodontops modestus Blkr. B. Epines dorsales médianes et postérieures de longueur égale. Os pharyngien inférieur grêle à bord postérieur fort concave. 28 écailles sur une rangée longitudinale. Base postérieure de la dorsale à petit ocelle noir. Corps bleuâtre. 3. Glyphidodontops uniocellatus Blkr. Id 130 IL. Dents pharyngiennes toutes pointues. Sousorbitaires postérieurs sans écailles. Dorsale à rayons médians plus longs que les autres. 1. Epines dorsales médianes et postérieures de longueur égale ou presque égale. A. Membrane entre les épines dorsales échanerée et lobulée. Dorsale et anale à 11 jusqu'à 13 rayons. Corps jaunâtre sans bandes transversales. Bandelette rostro-dorsale bleue. 4. Glyphidodontops antjerius Blkr. B. Membrane entre les épines dorsales ni échanerée ni lobulée. Dorsale et anale à 11 jusqu'à 13 rayons. Corps brun â 3 ou 4 bandes transversales jaunes ou blanchâtres. Db. Glyphidodontops albofasciatus Blkr. C. Membrane entre les épines dorsales peu échancrée et lobulée. Dorsale et anale à 13 jusqu'à 15 rayons. Corps brunâtre à une seule bande transversale jaune ou blanchâtre. 6. _Glyphidodontops zonatus Blkr. 2. Epines dorsales croissant en longueur en arrière. Dorsale et anale à 12 ou 13 rayons. Corps brunâtre sans bandes. Base postérieure de la dorsale à ocelle noir. 7. _Glyphidodontops unimaculatus Blkr. GryParpopoNtors cYaNmus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 409, Pomac. tab. 10 fig. 2. Glyphid. corpore oblongo compresso , altitudine 2} circ. in ejus longitudine absque, 31 circ. in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 5 fere in longitudine corporis; oeulis diametro 3 circ. in longitudine capitis; linea rostro-frontali valde convexa; squamis capite superne non usque inter nares extensis;. ossibus suborbitalibus posterioribus squamatis; osse praeorbitali postice tantum squamato, oculi diametro plus duplo humiliore inferne obtuse rotundato antice leviter emarginato; rostro convexo=truncato oculo multo breviore apice ante oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore sub oculi margine anteriore desinente ; dentibus maxillis serie interna quam serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus rectiusculis conicis acutis, infijerioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus valde gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusiusculis cruribus lateralibus bi- vel uniseriatis acicularibus 131 serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo limbo posteriore alepidoto limbo inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis ; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 28 cire. in serie longitudinali, 13 circ. in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem sub spina dorst anteriore; linea laterali sub radijs dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsalt basi leviter squamata, parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore, spinis medioeribus postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana inter sin- gulas spinas vix emarginata brevilobata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore acutangula radiis mediis ceteris longioribus; peetoralibus acutiuscule rotundatis capite vix brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite longiore; anali spina 2% capite absque rostro multo breviore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali radiis mediis ceteris longioribus; caudali capite longiore mediocriter emarginata lobis acute rotundatis superiore inferiore longiore; colore corpore umbrino-flavo, pinnis flavo, rostro et fronte fuscescente; squamis capite corporeque singulis punctis 1 ad 3 margaritaceo-coeruleis. B. 6. D. 13/12 vel 13/13. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/18 vel 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon eyaneus QG., Zool. Voy. Uranie p. 392, Atl. tab. 64 fig. 3; Blkr, Sept. mém. ichth. Timor, Ned. T. Dierk. 1 p. 273. Glyphisodon azureus CV., Poiss. V p. 359. Chrysiptera azurea Swns., Nat. Hist. Fish. IL p. 216. Glyphidodon azureus Günth., Cat. Fish. IV p. 53. Hab. Timor (Atapupu); in mari. Longitudo speciminis unici 647. Rem. Lespèce actuelle est la seule du genre où je trouve des sousorbitaires postérieurs squammeux, caractère qui suffirait à lui seul pour sa diagnose. C'est la seule espèce aussi où les écailles du tronc sont ornées de points bleus ou nacrés. — Je n'en possède que l'individu décrit, qui provient de la même île où l'espèce fut découverte. Elle est connue habiter aussi les îles des Amis. Grxeuimoportors moprsTus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 403, Pomac. tab. 4 fig. 4. Glyph. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 2} circ. in ejus longitudine absque, 3 fere ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 44 ad 5 in lon- gitudine corporis; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa; squamis capite superne non usque ante oculos extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad triplo humiliore laevi inferne Wies 132 obtuse rotundato antice non emarginato; rostro convexo oculo breviore apice ante vel infra oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie interna quam serie externa vix brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus acutis curvatis vel subuncinatis, inferioribus osse triangulari sat valido margine posteriore leviter concavo cruribus sat validis insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis acutiusculis et obtusiusculis cruribus lateralibus triseriatis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus sub- subulatis; praeoperculo limbo posteriore et inferiore alepidoto, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter 3- vel 24-seriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 26 circ. in serie longitudinali, 12 vel 13 in serie transversa quarum 3 vel 31 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi leviter squamata, parte spinosa parte radiosa vix plus duplo longiore, spinis sat gracilibus postrorsum longitudine sensim acerescentibus, membrana inter singulas spinas incisa lobata ; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtuse vel obtusangulatim rotundata radiis mediis vel postmedianis ceteris longioribus; .pectoralibus obtuse vel obtustuscule rotundatis capite paulo ad non brevioribus; ventralibus acutis radio 1° leviter vel non producto capite paulo ad non longiore; anali spina 2% capitis parte postoculari non longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali radiis postmedianis ceteris longioribus; caudali capite paulo ad non longiore leviter tantum emarginata lobis obtuse rotundatis; colore oorpore viridescente-, flavescente- vel fuscescente-umbrino, inferne dilutiore; rostro frequenter violascente; pinnis viridescente-roseis vel umbrinis , imparibus aetate provectioribus praesertim vulgo violascente marginatis. B.6. D. 13/12 vel 13/13. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/12 vel 2/18. C. 1/18/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon modestus Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 23 tab. 6 fig. 2; Blkr, Diagn. n. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. IV p. 255. Glyphisodon phaiosoma Blkr, Verh. Bat. Gen. XXII Ichth. Bali p. 9. Glyphidodon modestus Günth., Cat. Fish. IV p. 55; Kner, Zool. Novar. Fisch. p. 246; Day, Fish. Ind. p. 388 tab. 81 fig. 6. Hab. Sumatra (Benculen, Trussan, Ulacan, Priaman); Nias; Java (Anjer, Karang- bollong, Prigi); Bali (Boleling); Borneo (Or. merid.); Buro (Kajeli); Am- boina; in mari. Longitudo 27 speciminum 53” ad 977. Rem. La livrée uniforme, sans points nacrés et sans bandes, ni ocelles, fait aisément reconnaître le modestus, mais l'espèce est signalée plus essentiellement par sa dentition pharyngienne, ces dents étant en partie obtuses et les inférieures portées 133 par un os massif à bord postérieur beaucoup moins concave que dans les autres espèces du genre. L'espèce habite, hors Insulinde, les côtes de Chine et des îles Andaman et Nicobares. GLYPHIDODONTOPS UNIOCELLATUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 410, Pomac. tab. 11 fig. 6. Glyphid. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 2% in ejus longitudine absque, 2} ad 3 et paulo in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 42 in longitudine corporis; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa vel convexiuscula; squamis capite superne non usque ante oculos extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo ad plus triplo humiliore, inferne obtuse rotundato antice non vel leviter emarginato; rostro convexo oculo multo breviore apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie interna quam serie externa conspicue brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus acutis curvatis subuncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo eruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis vel obtusiusculis cruribus lateralibus biseriatis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore et inferiore alepidoto, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 12 vel 18 in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi vagina squamosa mediocri, parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis mediocribus posterioribus S vel 9 subaequilongis, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore junioribus obtusa vel obtusiuscule rotundata aetate provectioribus acutan- gula, radijs medis vel postmedianis ceteris longioribus; pectoralibus acutis vel acutiuscule rotundatis et ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo ad non longioribus; anali spina 2° capitis parte postoculari vix vel non longiore, parte radiosa dorsali radiosa paulo longiore et paulo humiliore, juvenilibus obtuse vel obtusiuscule rotundata aetate provectis angulata, radiis mediis vel postmedianis ceteris longioribus; caudali capite vix ad non longiore, non vel vix emarginata angulis obtuse vel obtusiuscule rotundatis; colore corpore praevalente pulehre coeruleo sed capite inferne et ventre frequenter aurantiaco; iride rosea vel aurea superne et inferne vittula coerulea percursa; vittis aureis vel aurantiacis, 134 rostro-nuchali linea mediana impari frequenter diffusa vel interrupta, rostro-oculo- supraoperculari et maxillo-suboculari; squamis corpore plurimis macula transversa oblonga triangulari aurantiaca vel flava; pinnis aurantiacis vel pulchre flavis parte squamata dilute coeruleis, dorsali et anali parte alepidota frequenter fuscescentibus, dorsali vulgo fusco marginata; gutta fusca vel nigricante basi dorsalis radium Dm vel 6m inter et radium 9m vel 10m; caudali postice interdum leviter fusco marginata. B. 6. D. 18/11 ad 13/13. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon wniocellatus QG , Zool. Voy. Uranie p. 393 tab. 64 fig A4; CV., Poiss. V p. 360; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Ampkipr. p. 23; Blkr., Derde bijdr. ichtb. Amb., Nat. T. Ned. Ind. IV pra tg: Chrysiptera Gaimardi Swns., Nat. Hist. Fish. II p. 216. Glyphidodon wmiocellatus et assimilis Günth., Cat. Fish. IV p. 52. Hab. Borneo; Letti; Timor; Batjan (Labuha); Amboina; Haruco; Goram; Philipp. (Luzon); in mari. Longitudo 24 speciminum 34” ad 63”. Rem. Les couleurs, dans cette espèce, sont assez brillantes. Un beau bleu azur domine sur la tête et sur le dos et les flancs, mais la partie inférieure du corps est d'un bel orange. La région rostro-nuchale est ordinairement ornée de bandelettes oranges, mais souvent aussi entièrement occupée par la couleur bleue. — La petite tache dorsale noire et ronde ne manque dans aucur de mes individus et se trouve constamment un peu en avant des rayons postérieurs. Je n'y vois pas de raison pour les séparer spécifiquement du Glyphisodon uniocellatus QG., dont la figure, manifestement fort incorrecte, montre la tache sur les rayons postérieurs de la dorsale, tache, cependant, dont Cuvier et Valenciennes disent expressément qu'elle se trouve à peu-près au même endroit que la tache noire du Glyphisodon unimaculatus. Hors [Insulinde, Funioecellatus habite l’Océan indien (localité non indiquée?) et les îles Viti et Vanicolo. On l'a même trouvé à Sydney. GrYPurpoponNrors ANTJERIUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 410, Pomac. tab. 11 fig. 2. Glyphid. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 2? in ejus longitudine absque, 3 ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 fere ad 5 fere in longitudine corporis; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro- frontali convexa; squamis capite superne non usque inter nares extensis; ossibus 135 suborbitalibus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo ad plus triplo humiliore, inferne obtuse rotundato antiee non vel vix emarginato; rostro valde convexo apice ante vel infra oculi marginem anteriorem sito; maxilla superiore sub pupilla desinente; dentibus maxillis serie interna quam serie externa paulo ad non brevi- oribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus curvatis et subuncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis curvatis cruribus lateralibus tri- ad biseriatis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore et inferiore alepidoto, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter triseriatis vel subtriseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 27 vel 28 in serie longitudinali, 11 vel 12 in serie transversa quarum 2 vel 24 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi vagina squamosa mediocri, parte spinosa parte radiosa plus duplo longiore, spinis mediocribus posterioribus 8 subaequi- longis, membrana inter singulas spinas parum incisa lobulata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtuse rotundata radiis mediis ceteris longioribus; pec- toralibus acutiuscule vel obtusiuscule rotundatis et ventralibus acutis capite paulo ad non brevioribus; anali spina 2* capite absque rostro multo breviore, parte radiosa longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali, radiis mediis vel post- medianis ceteris longioribus; caudali capite paulo ad non longiore parum emarginata angulis plus minusve rotundatis; colore corpore pinnisque pulchre flavo vel auran- tiaco, capite superne fuscescente, corpore frequenter violascente-fusco; iride flava vel flavescente-rosea superne antice frequenter fusca stria coerulea percursa; vitta rostro-supra-oculo-dorsali gracili vel mediocri vel lata pulchre coerulea rostro incipiente ibique curvatura semilunari cum vitta lateris opposit1 unita, basin dorsalis versus adscen- dente et dorso postice vel dorso caudae ad basin caudalis desinente ; squamis capite et trunco plurimis guttula vel puncto vulgo unico (rarius 2 vel 3) coerulescente; vittulis ejusdem coloris oculo-maxillari et suboculari ex guttulis composita; pinna dorsali dimidio basali frequenter violacea vel fusca, frequenter ocello vel ocellis nigris coeruleo annulatis, superne frequenter vittula longitudinaii coerulea; anali vulgo vittula longitudinali obliqua coerulescente; — war. ; ocellis dorsali nullis sed dorsali basi postice diffuse nigricante; — ocello nigro unico inter spinas dorsales posteriores frequenter usque ad lineam lateralem descendente; — ocellis nigris 2, anteriore inter spinas posteriores, posteriore frequenter geminato inter radios pos- teriores; — ocello nigro inter radios dorsales posteriores, simplice vel gemi- nato; — caudali dimidio basali superne macula fusca vel nigra et dorsali ocellis 2 vel 1. | B. 6. D. 13/11 ad 13/13. P. 2/16. V. 1/5. A. 2/11 ad 2/18. C. 1/13/1 et lat. brev. 136 Syn. Glyphisodon antjerius K.V.H. ap. CV., Poiss. V p. 360; Blkr, Vierde bijdr. ichth. Kokos-eil., Nat. T. Ned. Ind. VIII p. 454 (syn. et adnot. ex parte tantum). Glyphisodon biocellatus CV., Poiss. V p. 361; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 24 tab. 6 fig. 4; Blkr, Diagn. n. vischs. Sumatr. Nat. T. Ned. Ind. IV p. 286. Chaetodon Brownriggi Benn., Fish. Ceylon p. S tab. S. Glyphisodon Brownriggi CV., Poiss. V p. 362; Kner, Zool. Novar. Fisch. p. 245. Glyphisodon andjerinus Schl. Müll., Le. p. 24 tab. 6 fig. 3. Glyphidodon antjerius Günth., Cat. Fish. IV p. 50 (deser. et syn. ex parte tant); Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 263; Fish. Ind. p. 387 descr. part. tab. S1 fig. 4, nec fig. 5. (nec Kner). Hab. Sumatra (Cauer, Trussan, Priaman); Batu; Cocos (Nova-selma) ; Java (Anjer, Batavia, Karangbollong, Prigi); Celebes (Manado); Sangi; Solor (Larantuca); Timor (Kupang); Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Wahai); Goram; Aru; Waigiu; Nova-Guinea (or. sept.); Philipp., Samar (Lauang); in mari. Longitudo 55 speciminum 25” ad 637. Rem. Une nouvelle Étude des nombreux individus que je possède des espèces décrites sous les noms de Glyphisodon antjerius, biocellatus, zonatus et Rossi m'a fait revenir de l'opinion que ces espèces n'en fassent qu'une seule. Le Glyphidodon Rossii Blkr est à la vérité identique avec le Glyphisodon zonatus CV., mais celui-ci me paraît maintenant bien distinct de l'espece décrite sous les noms d’antjerius et de biocellatus. Il me semble encore que le Glyphisodon punctulatus CV. doit être tenu provisoirement séparé de l'espèce actuelle. — Le caractère le plus saillant de lantjerius se trouve dans la bandelette rostro-dorsale bleue, les ocelles de la dorsale n'étant pas constants. L'antjerius est une des espèces les plus répandues du genre. A l'ouest de l' Insulinde elle habite les côtes des îles Andaman et Nicobares, de Inde continentale, de Ceylan, de l'île Maurice et de l'Afrique orientale, et à l'est elle pénètre, dans le bassin Pacifique, jusqu’aux îles Guam et Oualan. GLYPHIDODONTOPS ALBOFASCIATUS Blkr. — Atl. Ichth. tab. 405, Pomac. tab. 6 fig. 6. Glyphid. eorpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 22 in ejus longitudine absque, 8 ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 44 ad 5 fere in longitudine corporis; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro- frontali convexa; squamis capite superne non usque inter nares extensis; ossibus 137 suborbitalibus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo ad plus triplo humiliore inferne obtusangulo antice non vel vix emarginato; rostro convexo oculo multo ad plus duplo breviore apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie interna serie externa paulo brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis subuncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo eruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis parum curvatis eruribus lateralibus biseriatis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore et anteriore alepidoto , squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter bi- vel subtriseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 27 circ. in serie longitudinali, 11 vel 12 in serie transversa, quarum 3 vel 24 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radijs dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi vagina squamosa mediocri, parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo lon- giore, spinis mediocribus posterioribus S subaequilongis (posticis interdum ceteris paulo longioribus), membrana inter singulas spinas nee incisa nec lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtuse rotundata radiis medianis vel postmediauis ceteris longioribus; pectoralibus obtusiuscule vel acutiuscule rotundatis et ventralibus acutis capite paulo ad non brevioribus; anali spina 22 capite absque rostro multo breviore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite paulo ad non breviore, vix emarginata, angulis plus minusve rotun- datis; colore corpore aurantiaco-fusco, fusco, violascente-fusco vel nigricante-violaceo ; iride fuscescente-aurantiaca vel purpurea margine pupillari aurea; fasciis 3 vel 4 transversis leviter obliquis albis vel luteis; fascia anteriore nucho-opercular: interdum regionem axillo-ventralem intrante frequenter operculo tantum conspicua; fascia ge dorso-ventrali a spinis dorsalibus 5e et 62 vel 52 Ó® et 72 versus anum descendente; fascia 32 dorso-anali spinas dorsì posteriores inter et radios amales postmedianos (frequenter deficiente vel abbreviata); fascia 4* caudae partem liberam cingente; squamis trunco singulis interdum puncto margaritaceo ; pinnis roseis, aurantiacis vel flavis; dorsali spinosa frequenter tota fusca; dorsali radiosa interdum majore parte (anteriore) fusca vel dimidio basali medio vel postice macula oblonga fusca; ventralibus frequenter totis vel margine anteriore fuscis; anal interdum vittula longitudinali obliqua coerulescente ; caudali dimidio basali fusca vel nigricante-violacea, postice interdum fusco marginata B: 6. D. 13/11 ad13/13. P. 2/l5ad 2/17. V.1/5. A. 2/11 ad 2/18. C. 1/18/1 et lat. brev… Syn. Chaetodon macrolepidotus obscure canus lineis 3 albis etc. Seb., Thes. IL p. 71 tab. 26 fig. 29. Glyphisodon albofasciatus Hombr. Jacq., Zool. Voy. Pole Sud, Poiss. p. 49 tab. 5 fig. 4. 18 138 Glyphisodon wvanthozona Blkr, Diagn. on. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. IV p. 283. Glyphidodon albofasciatus et ranthozona Günth., Cat. Fish. IV p. 43. Glyphidodon taenioruptus Ose. Cart. , Beschr. n. Pbaryngogn., Verh. phys. med. Ges. Würzb. N. Folge V p. 101. j Hab. Sumatra (Cauer, Trussan); Borneo (Pulu-laut); Celebes (Manado); Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Wahai); Philipp. (Bohol); in mari. Longitudo 42 speciminum 43” ad 687. Rem. Cette espèce se fait reconnaìtre du premier coup d'’ceil par les bandes transversales jaunâtres ou blanchätres et obliques, et elle est signalée aussi par la membrane interspinale de la dorsale non échanerée. Elle était déjà eonnue du temps de Seba. La gure et la description citées de son ouvrage ne laissent aucun doute par rapport à lidentité de cette espèce avec l'actuelle. — La formule de la dor- sale = 13/18, donnée par Hombron et Jacquinot, doit être manifestement lue = 13/13. — Ces auteurs décrivent les dents comme unisériales et échanerées, mais elles sont bien positivement simples. C'est la même faute, de n’avoir pas remarqué les dents de la rangée postérieure dont le sommet se montre derrière les interstices des dents externes, qui a fait déerire comme échancrées ou lobulées les dents simples de plusieurs espèces de Pomacentrus, de Dischistodus et de Paraglyphidodon. L'albofasciatus n'est connu jusqu'iei que des îles nommées. GrxPuivopoNtoPs zONATUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 407, Pomac. tab. S fig. 3. Glyphid. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 24 in ejus longitudine absque, 3 ad 3 et paulo in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 45 in longitudine corporis; oculis diametro 24 ad 3 et paulo in longitudine capitis ; linea rostro-frontali convexa; squamis capite superne non usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad plus triplo humiliore, inferne obtusangulatim rotundato antice non vel vix emarginato; rostro nan econvexo oculo multo breviore, apice ante vel infra oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore sub oculi dimidio anteriore desinente; dentibus maxillis serie interna quam serie externa paulo brevioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis et uncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure ante- riore conicis curvatis cruribus lateralibus triseriatis gracilibus rectiusculis serie posteriore ceteris longioribus subsubulatis; praeoperculo limbo posteriore ef Inferiore alepidoto, 139 squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter triseriatis vel subtriseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 12 circ. in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali basi vagina squamosa mediocri, parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore, spinis medioeribus posterioribus S postrorsum longitudine vix accrescentibus, membrana inter singulas spinas parum emarginata lobulata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtuse rotundata radijs medius ceteris longioribus; pectoralibus obtusius- cule vel acutiuscule rotundatis capite paulo ad non brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo ad non longiore; anali spina 2% capitis parte postoculari non ad vix longiore, parte radiosa longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali, obtuse vel obtusangulatim rotundata radiis postmedianis ceteris longioribus; eaudali capite paulo ad non longiore mediocriter emarginata lobis rotundatis superiore inferiore vix ad non longiore; colore corpore olivascente- fusco, fusco-violaceo vel fusco, inferne dilutiore; iride fuscescente vel purpurescente, margine pupillari aurea; juvenilibus et aetate provectis fascia vel macula elongata transversa lutea vel albida spinas dorsi 5m ad 7e inter et regionem postaxillarem (adultis rarissime deficiente); pinnis ventralibus et anali fuscis; pectoralibus et caudali aurantiacis vel flavis; dorsali fusca vel violascente parte radiosa postice aurantiaca vel flava vel tota violascente-aurantiaca superne fusco marginata; — gjuvemilibus et adolescentibus squamis plurimis capite guttula trunco vittula vel macula oblonga transversa margaritacea; — guvenilibus guttulis nigris 2 vel 1, anteriore basi spinae dorst posticae (frequenter deficiente), posteriore basi radiorum dorsalis posteriorum. B. 6. D. 13/13 ad 13/15. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/13ad 2/15. C. 1/18/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon zonatus CV., Poiss. V p. 361; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 24. Glyphisodon Rossa Blkr, Bijdr. ichth. Kokos-eil. Nat. T. Ned. Ind. VII p. 48. Glyphidodon antjerius Kmer, Zool. Novar. Fisch. p. 245 ex parte (nec K. V. H.) Glyphidodon eingulatus Kner, N. Fisch. Mus. Godeffr., Sitzb. k. Ak. Wiss. LVI p. 725 tab. 4 fig. 7 (sec. descript. sed lege fig. 2); Osc. Cart., Beschr. n. Pharyngogn., Verh. phys. med. Ges. Würzburg N. Folge V p. 101. Glyphidodon albocinctus Kner, N. Fisch. Mus. Godeffr. 1. c. tab. 4 fig. 2; Neue Folge Fisch. Mus. Godeffr. Lc. LVIII p. 351. Hab. Cocos (Nova-selma); Java (Karangbollong); Borneo; Celebes (Manado); Ceram (Wahai); Amboina; Nova-Guinea (or. septentr.); Philipp. , Ubay (Bohol); in mari. 4 Longitudo 43 speciminum 36” ad 967. 18* 140 Rem. Lespèce me paraît maintenant bien distincte de lantjerius. Sur aucun de mes individus, pas même sur les plus petits, je ne vois les bandelettes rostro-nuchales bleues qui sont si caractéristiques pour l'antjerius, et tous ont le profil rostro-nuchat moins convexe et un ou deux rayons de plus tant à la dorsale qu'à l'anale. La bande transversale jaunâtre du corps, par contre, constante dans le zonatus, même dans les individus presque adultes, fait constamment défaut dans lantjertus. Le zonatus habite, hors l'Inde archipélagique, les côtes de Mossambique, de Chine et des îles Sambelong, Samoa, Viti et Vanicolo. Le Heliastes cinctus Playf. des Seychelles (Proc. Zool. Soc. 1867 p. 864) présente le même système d’écaillure, les mêmes formules et le même système de coloration que le Glyphidodontops zonatus, et la description, parlant de „teeth in the jaws in a single series, with an outer series of larger ones in the front of the lower jaw”, fait penser que c'est plutôt une espèce de Glyphidodontops que du genre Chromis (Heliases). Il reste à démontrer positivement que [espèce des Seychelles soit en effet distincte du zonatus, mais, à en juger d'après la description, elle a le corps plus trapu, le préorbitaire plus haut, et il y est parlé aussi d'une bande moins foncée et transversale sur la base de la caudale et d'une petite tache axillo-pectorale. GEYPBIDODONTOPS UNIMACULATUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 407, Pomac. tab. S fig. 6. Glyphidod. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 2% in ejus longitudine absque, 3 circ. in ejus longitudine cum pinna caudali; capite 4 ad 5 in longitudine corporis; oculis diametro 24 ad 3 mn longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa vel convexiuscula; squamis capite superne non usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus alepidotis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad plus duplo humiliore, inferne obtuse rotundato antice non vel vix emarginato; rostro convexo vel convexiuseulo oculo breviore, apice ante vel infra oculi marginem inferiorem sito; maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie interna quam serie externa paulo brevioribus; dentibus pharyugealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis et subuncinatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque erure anteriore conicis parum curvatis cruribus lateralibus tri- ad biseriatis rec- tiusculis subsubulatis serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo limbo pos- teriore et inferiore aiepidoto, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter bi- vel subtriseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 28 circ. in serie longitudinali, 12 circ. in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem sub spina dorsi anteriore; linea laterali sub radijs dorsalibus anterioribus inter- l4l rupta; pinna dorsali basi vagina squamosa mediocri, parte spinosa parte radiosa duplo ad paulo plus duplo longiore, spinis mediocribus postrorsum longitudine sensim accrescentibus , membrana inter singulas spinas parum incisa lobulata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusangula vel obtuse rotundata radiis meds ceteris longioribus; pectoralibus acutiuscule vel obtustuscule rotundatis capite non ad vix brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo ad non longiore; anali spina 2 capite absque rostro multo breviore, parte radiosa longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali, radis postmedianis ceteris longioribus; caudali capite paulo ad non longiore, mediocriter emarginata angulis plus minusve rotundatis ; colore corpore superne viridescente- vel violascente-fusco, vel violascente vel profunde fusco, inferne dilutiore vel flavescente vel aurantiaco; 1ride viridi vel violascente margine pupillari aurea; squamis frequenter capite et basi pinnarum guttula vel puncto, trunco stria transversa obliqua margaritaceis; vittis vulgo 2 margaritaceis suboculo-supramaxillaribus; cauda parte libera interdum tota aurantiaca; pinuis imparibus aurantiacis (dorsali et caudali fusco marginatis) vel fuscis; dorsali radiosa basi postice macula oblonga subverticali nigra flavescente annulata; pectoralibus aurantiacis vel flavis; ventralibus fuscis vel antice fuscis postice aurantiacis ; caudal1 interdum dimidio superiore aurantiaca dimidio inferiore fusca; — juvenilibus rarissime stria rostro-supra-oculo-dorsali coerulescente rostro cum stria lateris oppositi unita. B.6. D. 13/12 vel1l3/13. P. 2/15ad2/17. V.1/5. A. 2/12 vel 2/13. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Glyphisodon unimaculatus CV., Poiss. V p. 358; Schl. Mäüll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 23 tab. 6 fig. 1; Blkr, Diagn. n. vischs. Sumatra, Nat. T. Ned. Ind. IV p. 284. Glyphisodon balinensis Blkr, Verh. Bat. Gen. XXII Ichth. Bali p. 9. Glyphidodon unimaculatus Günth., Cat. Fish. IV p. 51; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 268 (var.). Glyphidodon dispar Günth., Cat. Fish. IV p. 54. Glyphidodon antjerius Day, Fish. India p. 387 part., tab. Sl fig. 5. Hab. Sumatra (Cauer, Benculen, Trussan, Padang, Ulacan, Ticu, Priaman); Cocos (Nova-selma); Java (or. septentr., Prigi); Bawean; Bali (Boleling) ; Borneo (or. austr ); Celebes (Manado, Tanawanco); Sangi; Timor; Ternata; Halmahera ; Buro (Kajeli); Amboina; Harucu; Ceram (Wahai); Goram; Philipp. (Cebu?); in mari. Longitudo 96 speciminum 45” ad 92”. Rem. Cette espèce est caractérisée par les dents pharyngiennes qui sont toutes pointues, par les épines dorsales croissant en longueur en arrière et par locelle noir sur la partie basale des rayons postérieurs de la dorsale. Les bandelettes, 142 gouttelettes et stries nacrées ne sont pas constantes et s’effacent ordinairement avec l'âge. Lespèce est fort commune dans |’Insulinde et habite aussi les îles Andaman. Le Glyphidodon mutabilis Osc. Cart, me paraìt plus voisin de l'espèce actuelle que du Paraglyphidodon bonang et peut-être il n'est pas même distinct de l'uni- maculatus, bien que les individus observés par M. Cartier ayent le corps plus trapu. Le mutabilis reste à être comparé avec l'unimaculatas et peut être maintenu provisoirement comme espèce distincte. GuyPuipoponNrors? MUTABILIS Blkr. (Deseriptio Cartieriana sequens). „Die Höhe ist in der Körperlänge (ohne Schwangflosse) 12 mal enthalten; ganz junge Individuen sind verhältnissmässig etwas länger, doch sinkt die Verhältnisszahl nicht unter 12. — Der schwarze, weiss eingefasste Fleck an der Basis der letzten Gliederstrahlen ist auch bei den grössten Exemplare sehr deutlich. Ausserdem finden sich zu beiden Seiten des Kopfes zahlreiche, bläulich-weisse Striche und Flecken; von unteren setzen sich zwei auf die Iris fort und umfassen die Pupille zangenartig. Bei jungen Individuen ist von allen Flossen nur der vordere Theil der D. schwärzlich gefärbt. Der schwarze Fleck an der Brustflosse ist noch nicht sichtbar, dagegen finden sich am Körper zerstreute weisse Fleckchen, namentlich gegen den Rücken hin. D: 13/13. Af 2/13: Ll 25 Inter 3 (52): Syn. Glyphidodon mutabilis Ose. Cart. Le. p. 100. Hab. „Cebu”. ‚„Longitudo 4 speciminum 45” ad 757.” Subphalanx CHromimi. Glypbidodontini dentibus maxillis conicis uni- ad pluriseriatis. Je rapporte à ce groupe les genres Tetradrachmum, Acanthochromis, Chromis, Actinochromis et Onychognathus. L’Inde archipélagique ne paraît nourrir que des représentants des trois premiers genres, l'Actinochromis étant australasien et Onychognathus habitant les régions atlantiques de l'Afrique. 143 TerRADRACHMUM Cant. = Dascyllus CV. Dentes; maxillis pluriseriati serie externa fortiores conici verticales; pharyngeales ex parte obtusi ex parte acuti. Os pharyngeale inferius triangulare margine posteriore concavo. Corpus orbiculare, linea nucho-rostro-ventrali subparabolica. Caput altius quam longum. Rostrum squamatum. Maxilla superior protractilis. Praeoperculum serratum. Squamae trunco 27 ad 30 in serie longitudinali. Pinnae; dorsalis spinis 12 et radijs 12 ad 16 parte spinosa parte radiosa duplo vel plus duplo longiore, analis radiis 12 ad 15, caudalis non vel leviter emarginata. Rem. Le genre, tel qu'il vient d'être limité, ne comprend que les espèces des auteurs à corps orbiculaire, à profil rostro-nuchal fort convexe et fort soutenu et à 12 épines dorsales. J'en sépare par conséquent le Dascyllus cyanurus Rüpp., qui est plutôt un Chromis (Heliases), et le Dascyllus polyacanthus, qui est devenu le type du genre Acanthochromis Gill. — Je connais du genre quatre espèces insulindiennes, mais jy rapporte aussi le Dascyllus albisella Gill, espèce qui a servi de modèle pour la figure du Pomacentrus unifasciatus Kner et qui peut-être n'est pas distincte de l'albisella, et le Dascyllus marginatus CV. Les espèces insulindiennes sont nettement différenciées par les caractères suivants: I. Membrane entre les épines dorsales non éechancrée. Ligne latérale interrompue sous le milieu de la dorsale molle. A. Les 2e 3e 4e et 5e épines dorsales plus longues que les autres. D. 12/13 à 12/16. A. 2/13 à 2/15. a. Caudale à éechanerure presque nulle. Corps et nageoires noirâtres ou brunâtres, sans bandes. Jeunes et adolescents à tache dorsale blanchâtre; les jeunes à tache blanchâtre impaire nuchale. Jamais de bandes transversales. 1. Petradrachmum trimaculatum Blkr. b. Caudale à échanerure profonde. Corps grisàtre ou jaunätre à bordure des écailles foncée. Jeunes et adolescents à une seule ou à deux banmdes transversales brunes. Jamais d'ocelle nuchal ou dorsal. 2. Tetradrachmum retieulatum Blkr. B. Les épines dorsales médianes plus longues que les autres, la 2e notablement plus courte que la 3e. Corps blanchâtre ou jaunâtre à 3 bandes transversales noirâtres. 144 a. Caudale à échancrure profonde, à lobe supérieur pointu et à partie postérieure jaunâtre. Lies 2 bandes antérieures obliques. D. 12/12 à 12/14. A. 2/12 à 2/14. 3. Tetradrachmum areuatum Cant. bh. Caudale peu échanerée, à angles obtus et arrondis et à partie postérieure noire. Les deux bandes antérieures verticales. D. 12/11 à 12/13. A. 2/12 ou 2/13. 4. Tetradrachmum melanurus Blkr. TETRADRACHMUM TRIMACULATUM Blkr, Enum. poiss. Céram, Ned. T. Dierk, Il p. 186. — Atl. Ichth. Tab. 409, Pomac. tab. 10 fig. 8. Tetradr. corpore orbiculari, altitudine 2 ad 2 et paulo in ejus longitudine; capite 32 ad 5 im longitudine corporis; oculis diametro 2 ad 3 in longitudine capitis; ossibus suborbitalibus valde juvenilibus edentulis aetate provectioribus leviter den- ticulatis; osse praeorbitali ocult diametro plus triplo ad duplo humiliore, aetate provectis imferne acuttuscule rotundato; dentibus maxillis acutis, serie externa ceteris conspicue longioribus conicis curvatis; praeoperculo juvenilibus vix acetate provectioribus leviter denticulato, limbo posteriore alepidoto; squamis sub oculo in series 5 vel 6 longitudinales dispositis; operculo angulo spinula parva; suboperculo juvenilibus edentulo aetate provectis denticulis scabro; squamis trunco 28 ad 30 in serie longitudinali, 15 vel 16 in serie transversa quarum 4 supra lineam lateralem; linea laterali truneo tubulis simplicibus, cauda porulis vel poris et tubulis notata; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore, spinis validis com- pressis anteriore 22 duplo breviore, 22 32 4e et 5e ceteris longioribus , ceteris postrorsum lengitudine sensim decrescentibus, membrana inter singulas spinas nec incisa nec lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtuse rotundata radiis medianis vel praemedianis ceteris longioribus; pectoralibus acutis vel acute rotundatis capite paulo ad non longioribus; ventralibus acute vel obtusiuscule rotundatis pectoralibus lon- gioribus; anali spina 2? valida capitis parte postpupillari longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite non ad paulo longiore vix emarginata angulis rotundata angulo superiore inferiore vulgo paulo longiore et minus obtuso; colore corpore fusco vel nigricante-violaceo margine squamarum profundiore; trunco aetate minus provectis basi squamarum frequenter 145 multo dilutiore interdum coerulescente; iride grisea vel viridescente vel violascente vel purpurescente, margine pupillari alba vel aurea margine orbitali nigra; nucha antiee juvenilibus semper et adolescentibus vulgo mìacula impari alba, margaritacea vel lutea; dorso mox post mediam dorsalem spinosam macula alba vel lutea lineam lateralem attingente, adultis frequenter deficiente; axilla vulgo maculà nigra; pinnis fuscis, violaceis vel nigris vel purpurescentibus, pectoralibus et dorsali radiosa frequenter aurantiacis; pectoralibus basi superne vulgo macula fusca vel nigra. B 6. DE 12/3 ade 12/16 Prn2/ldi vel. 2/48, Vorl/5: A. 2/18 ad 2/15.°G5 1/18/1 (rarissim. 1/15/1 vel 1/14/1) et lat. brev. Syn. Pomacentrus trimaculatus Rüpp., Reis. N. Afr. Fisch. R. M. p. 39 tab. 8 fig. 3. Pomacentrus nuchalis Benn., in Lif. Raffl. Coll. zool. spec. Sumatra p. 688. Dascyllus trimaculatus CV., Poiss. V p. 330; Schl Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 22; Günth., Cat. Fish. IV p. 13; Klunz., Syn. Fisch. R. M., Verh. z. b. Ges. Wien XXI p. 519. Daseyllus unicolor Benn., Fish. Maurit., Proc. Comm. Zool. Soc. T p. 127. Dascyllus niger Blkr, Verh. Bat. Gen. XXII Labr. cten. p. 10. Sparus wigricans Gron., Cat. ed. Gray p. Ól ex parte, sec. Gray. Hab. Sumatra (Benculen); Java (Batavia); Bali (Boleling); Celebes (Manado); Batjan (Labuha); Buro (Kajeli); Amboina; Haruco; Ceram (Wahai); Banda (Neira); Goram; in mari. Lorgitudo 39 speciminum 25” ad 1407. Rem. La tache blanchâtre de la nuque disparaît souvent avec l'âge des individus, et la tache dorsale, bien que plus persistante, s'entace aussi quelquefois, mais rarement, dans les adultes. A tout âge, cependant, l'espèce se fait aisément reconnaître par la couleur foneée du corps et des nageoires, par absence de bandes et par l'échan- erure peu prononcée de la caudale. Elle est connue habiter, hors l' Inde archipélagique, ia Mer rouge, les côtes d'Aden, de Zanzibar, de Mossambique, de l'île Maurice, des Nouvelles-Hébrides (Aneiteum) et des Louistades. TerraprACHMUM RETicuLAUM Blkr.— Atl. Ichth. Tab. 409, Pomac. tab. 10 fig. 3. Tetradr. corpore orbiculari, altitudine 2 fere ad 2 et paulo in ejus longitudine; capite 3 ad 44 in longitudine corporis; oculis diametro 2 ad 24 in longitudine capitis; ossibus suborbitalibus edentulis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad plus triplo humiliore, aetate provectis inferne obtusangulatim rotundato; dentibus Hg) 146 maxillis acutis, serie externa anterioribus praesertim ceteris conspicue longioribus conicis curvatis; pracoperculo valde juvenilibus vix aetate provectioribus leviter den- ticulato, limbo posteriore et inferiore squamato; squamis subocularibus in series 4 vel 5 longitudinales dispositis; operculo angulo spinula parva; suboperculo margine juvenilibus laevi aetate provectis scabriusculo; squamis trunco 27 vel 28 in serie longitudinali, 15 vel 16 in serie transversa quarum 4. supra lineam lateralem; linea laterali trunco tubulis simplicibus cauda porulis notata; pinna dorsalt parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore spinis validis compressis anteriore 2* duplo vel plus duplo breviore, 2% 3? et 4e sequentibus longioribus, ceteris postrorsum longi- tudine sensim decrescentibus, membrana inter singulas spinas nec incisa nec lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa uon vel vix altiore obtuse vel obtustuscule rotundata radiis 3° et 4° ceteris longioribus; pectoralibus et ventralibus acutis vel acute rotundatis, pectoralibus capite non ventralibus capite paulo longioribus; anali spina 2* capitis parte postoculari paulo longiore; parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequalt, radiis praemedianis ceteris longioribus; caudali sat emarginata capite paulo longiore lobis acutiuscule rotundatis superiore inferiore paulo longiore; colore corpore flavescente vel luteo-margaritaceo vel griseo-margari- taceo; iride flavescente-rosea vel purpurea margine pupillari aurea; squamis capite et trunco superne et lateribus et cauda fusco marginatis, fusco trunco vittulas transversas obliquas parallelas efficiente; pinnis dorsali spinosa et ventralibus violaceo- fuscis vel nigris; pectoralibus flavescente-hyalinis basi superne frequenter macula parva fusca; pinnis ceteris flavescentibus, violascentibus vel fuscescentibus; — juvezilibus dorsali spinosa flavescente valde late fusco vel violaceo marginata; fasciis 2 vel 1 transversis fuscis, anteriore dorso-axillari vel dorso-axillo-ventrali a spinis dorsi anterioribus descendente, posteriore anteriore latiore et magis diffusa dorsalem radiosam inter et analem. B. 6. D. 12/14ad 12/16. P. 2/17 vel2/18. V.1/5. A.2/12ad2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Prochilus n° 6 parvus ew albo et fusco vartus Klein, Miss. Pisc. V p. 61 tab. 11 fig. 6. Pomaecentre gros-yeur Lién., Dix. rapp. soc. hist. nat. Maurice p. 34? - Hetiases reticulatus Rich., Rep. ichth. Chin. in Rep. 15% meet. Brit. Assoc. p. 25 Dascyllus vanthosoma Blkr, Bijdr. ichth. Banda, Nat. T. Ned. Ind. II p. 247 Günth., Cat. Fish. IV p. 14. Dascyllus marginatus Steind., Ichth. Mitth. VI Verh. zool. bot. Ges. Wien XT p. 17 (nec Ehr. CV.). Tetradrachmum eanthosoma Blkr, Enum. poiss. Amb., Ned. T. Dierk. II p. 274. Dascyllus reticulatus Osc. Cart., Beschr. n. Pharyngogn., Verh. phys. med. Ges. Würzb. N. Folge V p. 97. Tetradrachmum marginatum Day, Fish. India p. 381 tab. 79 fig. 7. 147 Hab. Nias; Borneo; Buro (Kajeli); Amboina; Ceram (Wahai); Banda (Neira); Goram; Philipp. (Ubay, Bohol); in mari. Longitudo 61 speciminum 24” ad 97”. Rem. M. Steindachner ne voit dans le Dascyllus xanthosoma que l'âge adulte du Dascyllus marginatus Ehr. CV. (= Pomacentrus marginatus Rüpp.) et pense que la bande dorso-ventrale foncée ne se développe que dans l'âge avancé. La belle série que je possède de l'espèce actuelle montre cependant le contraire. Ce sont les plus jeunes individus qui ont la bande transversale le plus marquée, et ils en ont ordinairement encore une deuxième, plus large et moins nettement limitée, entre la dorsale molle et l'anale. Les bandes s’effacent déjà plus ou moins chez les adolescents et on n'en voit plus rien ou presque rien dans les individus de plus de 60” de long. — Il me semble que lespèce de la Mer rouge est distincte. Les détails de coloration y sont assez différents, mais la valeur des deux formes ne pourra être jugée positivement que par la comparaison exacte de séries suffisantes. L'espèce ne paraît avoir été trouvée, hors l'Insulinde, que dans les mers de île Maurice, des îles Andaman et de Chine. Le Pomacentrus unifasciatus Kner, de Candavu (Sitzber. k. Ak. Wiss. LVIII p. 348 tab. S fig. 24) me paraît voisin du reticulatum. La description parle bien de 13 épines dorsales et de 3 épines anales, mais la figure (qu'on doit au talent de M. Konpopicki) ne montre que 12 épines dorsales et 2 épines anales et présente tout-à-fait la physionomie du corps et de la dorsale des Tetradrachmum recticulatum et trimaculatum. Je suppose que Kner, dans sa description, a coufondu deux espèces, dont celle à 13 épines dorsales et 3 épines anales pourrait bien n'être qu'un Tephraeops. La figure, au contraire, correspond assez bien à la description du Tetradrachmum albisella (Dascyllus albisella Gill) des îles Sandwich. TeTRADRACHMUM ARCUATUM Cant., Cat. Mal. Fish. p. 241. — Atl. Ichth. Tab. 409, Pomac. tab. 10 fig. 6. Tetradr. corpore orbiculari, altitudine 2 ad 24 in ejus longitudine; capite 3% ad 44 in longitudine corporis; oculis diametro 2 ad 3 in longitudine capitis; ossibus suborbitalibus juvenilibus et aetate provectis denticulatis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad triplo humiliore inferne obtusangulo; dentibus maxillis serie externa acutiusculis ceteris conspicue longioribus; praeoperculo leviter den- ticulato limbo posteriore et inferiore squamato; squamis subocularibus in series A vel 5 longitudinales dispositis; operculo angulo spina parva; suboperculo den- 105 148 ticulato; squamis trunco 27 vel 28 in serie longitudinali, 14 circ. in serie transversa quarum 4 supra lineam lateralem; linea laterali trunco tubulis sim- plicibus cauda porulis vel porulis et tubulis notata; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa duplo ad paulo plus duplo longiore, spinis mediocribus 4* 5e 6e et 72 ceteris longioribus, 1® quam 2°, 2* quam 3% conspicue brevioribus, membrana inter singulas spinas nec incisa nec lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa non ad paulo altiore obtusiuscule rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; pecto- ralibus et ventralibus acutis vel acute rotundatis, pectoralibus capite paulo ad non, ventralibus capite paulo longioribus; anali spina 22 capitis parte postoculari paulo longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite paulo ad non longiore, sat profunde incisa lobo superiore acuto lobo inferiore obtusiuscule vel acutiuscule rotundato vulgo paulo longiore; colore corpore grisco-albo vel griseo-flavescente; iride flavescente, rosea vel purpurea, margine pupillari aurea; fasciis corpore 3 transversis profunde fuscis vel nigris, anterioribus 2 obliquis antrorsum descendentibus; fascia 1° nucho-oculo-mandibulari a spinis dorsi le vel 3 anterioribus descendente, juvenilibus et adolescentibus totam regionem nucho-frontalem amplectente adultis superne non cum fascia lateris oppositi unita; fascia 2e dorso-axillo-ventrali a spinis dorsalibus mediis descendente et ante anum cum fascia lateris oppositi unita; fascia 8% dorso-anali verticali dorsalem radiosam et analem majore parte tegente; pinna dorsali maxima parte fusca vel nigra inferne fascias inter et postice tantum flavescente vel albescente; pectoralibus flavescente- vel violascente-hyalinis basi nigris vel fuscis; ventralibus nigris vel fuscis; anali nigra vel fusca antice et interdum et postice flavescente; caudali flavescente dimidio basalt frequenter violascente vel fuscescente. B. 6. D. 12/12ad 12/14. P.2/14 ad 2/16. V. 1/5. A. 2/12 ad 2/14. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Bourgonjese Ren., Poiss. Mol. I tab. 30 fig. 165. Tetragonoptrus n° 6 demta cauda fere ovalis etc. Klein, Miss. Pisc. IV p. 38 tab. 11 fig. 9. Chaetodon arcuatus L., Mus. Ad. Frid. 1 p. 63 tab. 33 fig. S; Shaw, Gen. Zool. IV p. 341. Chaetodon aruanus L., Syst. nat. ed. 102 1 p. 275; Bl, Ausl. Fisch. III p. 62 tab. 198 fig. 2. Chaetodon albescens macrolepidotus cauda bifurca etc. Seb., Thes. UI p. 70 tab. 26 fig. 23. Chaetodon abudafur Forsk., Deser. anim. p. 65 n° 93 (nec 93b.e). Chaetodon arcuanus L, Gm., Syst. nat. ed. 182 p. 1250. Lutjanus aruanus Lac., Poiss. IV p. 720. Pomacentrus aruanus Rüpp., Atl. Reis. Fisch. R. M. p. 39. 149 Dascyllus arvanus CV., Poiss. V p. 325; Rüpp., N. Wirb. Fisch. p. 129; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 21 (nec var.); Blkr, Bijdr. ichth. Banda Nat. T. Ned. Ind. IL p. 24 (nec var.); Derde bijdr. ichtb. Banda, Ibid. MV Lp. „108; Thioll., Faun. Woodl. p. 199; Günth., Cat. Fish. IV p. 12; Kner, Zool. Novara, Fisch. p. 241; Klunz., Syn. Fisch. R. M. Verh. zool. bot. Ges. Wien XX p. 519; Day, Sea-Fish. Ind. Burm. p. 260. Chaetodon araneus J. W. Benn., Fish. Ceyl. p. 17 tab. 17. Tetradrachmum arvanum Blkr, Onz. not. ichth. Ternate, Ned. T. Dierk. [ p. 230; Day, Fish. India p. 381 tab. 80 fig. 6. Pimeléptère simunad Montrouz., Faun. Woodl. p. 199. Hab. Sumatra (Benculen, Ulacan, Priaman); Batu; Nias; Piang; Cocos (Nova-selma); Bawean; Celebes (Manado); Sangi; Sumbawa (Bima); Flores (Larantuca) ; Solor (Lawajong); Timor; Fernata; Buro (Kajeli); Amboina; Harucu; Ceram (Wahai); Obi-major; Banda (Neira); Goram; Aru; Guebe; Waigiu; in mari. Longitudo 95 speciminum 27” ad 827. Rem. La bande oculaire subit des changements dans les adultes, où elle s’'étend jusqu'aux trois ou quatre épines dorsales antérieures, mais n'occupe plus par contre Ja ligne médiane de la nuque, du vertex et du front. Dans les individus de moins de 60” de long cette bande s’unit constamment, depuis le front jusqu'à la nageoire dorsale, avec celle du côté opposé. Lespèce est la plas commune et la plus anciennement connue du genre; elle habite, hors Elnsulinde, les côtes de Berbera, de Zanzibar, de Madras, du Bengale, de Ceylan, de Burmah, des îles Nicobares et Andaman, de Chine et des îles Wood- lark, Viti, Tonga et Tongatabou, et s'étend même jusqu’aux côtes de la Nouvelle- Zélande. TETRADRACHMUM MELANURUS Blkr, Onz. not. ichth. Ternate, Ned. T. Dierk. I p. 231. — Atl. Ichth. Tab. 409, Pomac. tab. 10 fig. L. Tetradr. corpore orbiculari, altitudine 2 et paulo in ejus longitudine; capite 3% ad 4 in longitudine corporis; oculis diametro 2 ad 2 et paulo in longitudine capitis; ossibus suborbitalibus juvenilibus et aetate provectis denticulatis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad plus triplo humiliore, aetate provectis inferne obtusangulo; dentibus maxillis serie externa ceteris conspicue longioribus acutiusculis; praeoperculo leviter denticulato, limbo posteriore et inferiore squamato; squamis subocularibus 150 in series 4 vel 5 longitudinales dispositis; operculo angulo spinula parva; suboperculo vulgo leviter denticulato dentibus parcis; squamis trunco 27 vel 28 in serie lon- gitudinali, 14 circ. in serie transversa quarum 4 supra lineam lateralem; linea laterali trunco tubulis simplicibus cauda porulis notata; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa duplo circ. longiore, spinis mediocribus mediis ceteris longioribus, la quam 22, 2e quam 32 conspicue breviore, membrana inter singulas spinas nec incisa nee lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa non vel vix altiore, obtusiuscule rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; pectoralibus et ventralibus acutis vel acute rotundatis, pectoralibus capite non ad panlo, ventralibus capite non brevioribus; anali spina 2e capitis parte postoculari paulo ad non longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali radiosae subaequali; caudali capite non longiore parum emarginata lobis obtusis rotundatis; colore corpore griseo- flavescente vel griseo-albo; iride fusca vel purpurea margine pupillari aurea; fasciis corpore 3 latis verticalibus nigris vel fuscis; fascia anteriore nucha sat longe ante pinnam dorsalem incipiente supra oculum et regione mandibulo-gulari cum fascia lateris oppositi unita; fascia 2e dorso-axillo-ventrali a margine pinnae dorsalis superiore spinas 6 anteriores inter descendente et basin ventralis attingente; fascia 32 dorso- anali totam dorsalem radiosam et analem radiosam fere amplectente; pinnis dorsali medio et margine posteriore, anali margine anteriore et posteriore flavescentibus; pectoralibus violascente-hyalinis vel flavescentibus basi fuscis vel nigris; ventralibus fuscis vel nigris; caudali basi et marginibus superiore et inferiore flavescente , postice macula magna nigra antice convexa totam pinnae altitudinem tegente. B. 6. D. 12/11lad12/13. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/12 vel 2/13. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Rhombotides n° 13 parvus fasciis 3 divarveatis Klein, Miss. Pisc. LV p.38 tab. 11 fig. 3? Daseyllus arvanus var. pinna ecaudalì postice nigra Schl. Müll., Verh. nat. ges. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 21; Blkr, Bijdr. ichth. Banda, Nat. 'T'. Ned. Ind. II p. 246. Dascyllus melanurus Blkr, Derde bijdr. ichth. Banda, Nat. T. Ned. Ind. VI p. 109; Günth., Cat.. Fish. IV p. 12. Hab. Sumatra (Priaman, Ulacan) ; Bawean; Celebes (Manado, Gorontalo); Sumbawa (Bima); Flores (Larantuca); Timor; Ternata; Obi-major; Buro (Kayjeli); Amboina; Ceram (Wahai); Goram ; Banda (Neira) ; Guebe; Nova-Guinea; in mari. Longitudo 27 speciminum 27” ad 727. Rem. Cette espèce fut longtemps confondue avec l'arcuatum, mais elle est bien distincte par sa caudale, qui n'est presque pas échancrée. On la reconnaît du premier coup d'’ceil par la position verticale des bandes antérieures et par la large bordure noire de la caudale. — Je n'en vois pas cité de localités extra-insulindiennes. 151 AcANTHOCHROMIS Gill. Dentes maxillis conici biseriati serie externa fortiores non prominentes. Os pharyn- geale inferius triangulare. Corpus oblongo-ovale. Caput altius quam longum. Rostrum alepidotum. Maxilla superior non protractilis. Praeoperculum serratum. Squamae trunco 32 vel 33 in serie longitudinali. Linea lateralis trunco tubulis dichotomis notata. Pinnae; dorsalis spinis 17 et radiis 14 vel 15 parte spinosa squamata parte radiosa multo plus duplo longiore; analis radiis 16 vel 17; caudalis profunde incisa lobis acutis. Rem. Je ne connais jusqu’ici de ce genre que la seule espèce découverte en lan 1855 et décrite sous le nom de Dascyllus polyacanthus. C'est à juste titre que M. Gill y a vu un genre distinct, mais les caractères génériques restaient à mieux définir. ACANTHOCHROMIS POLYACANTHUS Gill, Syn. Pomac. west. Amer., Proc. Ac. nat. se. Philad. 1863 p. 214. — Atl. Ichth. Tab. 410, Pomac. tab. 11 fig. 7. Acanthochrom. corpore oblongo compresso, altitudine 2 fere in ejus longitudine absque, 23 ad 23 in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis 3 circ. in ejus altitudine; capite obtuso 5 et paulo ad 54 in longitudine corporis; linea rostro-frontali rectiuscula ante oculos convexiuscula; oculis diametro 24 ad 2} in longitudine capitis, diametro 1 circ. distantibus; squamis capite superne usque ante orbitas sed non usque inter nares extensis; ossibus suborbitalibus leviter denticulatis, posterioribus squamatis; osse praeorbitali alepidoto, ocul1 diametro duplo circ. humiliore, inferne antice emarginato ; maxilla superiore ante oculum desinente ; dentibus maxillis acutiusculis serie externa quam serie interna conspicue longioribus; dentibus pharyn- gealibus pluriseriatis, superioribus omnibus acutis subuncinatis, inferioribus osse triangulari margine posteriore concavo eruribus gracilibus insertis ; praeoperculo leviter denticulato, limbo posteriore et inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter quadriseriatis; operculo squamis in series & transversas dispositis squamis serie anteriore ceteris multo minoribus, angulo spina nulla; squamis trunco 32 vel 33 in serie longitudinali, 17 circ. in serie transversa quarum 44 vel 5 supra lineam lateralem; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa parte radiosa multo plus duplo sed sat multo minus triplo longiore , spinis postrorsum longitudine sensim accrescentibus, membrana inter singulas spinas nec incisa nec lobata; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acutangula 152 radiis 3° 4e et 5° ceteris longioribus; pectoralibus acutis et ventralibus acutis radio 1° producto capite conspicue longioribus; anali spina 22 valida capitis parte post- pupillari vix longiore, parte radiosa dorsali radiosa longiore sed non vel paulo humiliore acutangula radijs medianis vel praemedianis ceteris longioribus; caudali capite conspicue longiore, profunde incisa lobis valde acutis superiore inferiore longiore; colore corpore aurantiaco-fusco, pinnis dorsali, ventralibus et anali fusco ; iride purpurescente vel aurantiaco-fusca, margine pupillari aurea; capite corporeque interdum guttulis sat numerosis sparsis nigricante-fuscis; pectoralibus aurantiacis et ventralibus dimidio basali superne interdum guttulis aliquot nigricantibus ; caudali dimidio basali marginibusque superiore et inferiore nigricante-fusca, ceterum fus- cescente-aurantiaca vel aurantiaca. B. 6. D. 17/14 vel 17/15. P. 2/15. V. 1/5. A. 2/16 vel 2/17. C. 1/18/1 et lat. brev. Syn. Dascyllus polyacanthus Blkr, Derde bijdr. ichth. Batjan, Nat. T. Ned. Ind, IX p. 503: Act. Soc. Se. Ind. Neerl. Achtste bijdr. vischf. Amb. p. 71 ; Günth., Cat. Fish. IV p. 15. Tetradrachmum polyacanthus Blkr, En. poiss. Amb., Ned. T. Dierk. II p. 274. Hab. Sangi; Batjan (Labuha); Amboina; in mari. Longitudo 2 speciminum 119” et 1317, Curouis Cuv. = Heliases CV. = Furcaria Poey = Heliastes Günth. = Ayresia Coop. Dentes maxillis pluriseriati serie externa conici ceteris longiores. Os pharyngeale inferius triangulare gracile margine posteriore concavo. Corpus oblongum vel ovale. Ossa suborbitalia et maxilla inferior squamatae. Praeoperculum margine posteriore edentulo vel scabriusculo. Maxilla superior protractilis. Squamae trunco 27 ad 30 in serie longitudinali. Linea lateralis trunco tubulis simplicibus notata. Pinnae; dorsalis spinis 12 ad 14 et radiis 9 ad 14, parte spinosa parte radiosa plus duplo ad triplo circ. longiore; analis radüs 10 ad 13; caudalis lobis acutis. Rem. Les espèces assez nombreuses du genre présentent des caractères excellents dans le nombre des épines dorsales, dans la présence ou [absence d'écailles rostrales et sur la dorsale épineuse, dans la forme de cette nageoire et sa longueur relative, dans la hauteur relative du trone, dans le profil antérieur du corps, dans la forme et Pécaillure de la caudale, dans la formule des nageoires dorsale et anale, dans les couleurs, etc. Je possède de ce genre neuf espèces insulindiennes, qui sont nettement distinctes comme l'indique l'exposé suivant. 153 L. Dorsale à 14 épines, les médianes plus longues que les autres et à 9 ou 10 rayons, à partie épineuse plus de 3 fois plus longue que la partie molle. 2e épine anale beaucoup plus courte que la tête sans le museau. Nageoires jaunàtres. Ll. Chromis onsulindieus Blkr. II. Dorsale à 13 épines, les médianes ou prémédianes plus longues que les autres. Membrane entre les épines dorsales échanerée. A. 2e épine anale beaucoup plus longue que la partie postoculaire de la tête. Dorsale à partie épineuse moins de 3 fois plus longue que la partie molle. a. Hauteur du corps 2} à à fois dans la longueur totale. Anale à rayons médians plus longs que les autres. Beailles du milieu des flanes à partie libre un peu seulement plus haute que longue. Corps olivâtre sans bandes ni taches. 2. Chromis cinerascens Blkr. b. Hauteur du corps 24 à 2% fois dans la longueur totale. Anale à rayons prémédians plus longs que les autres. Veailles du milieu des flanes à partie libre beaucoup plus haute que longue. Corps jaune à dos et base de la dorsale brun-violet. B. Chromis analis Blkr. B. 2e épine anale presque pas plus longue que la partie postoculaire de la tête. Dorsale à partie épineuse 8 fois plus longue que la partie molle. Hauteur du corps environ 3 fois dans la longueur totale. a. Dorsale molle arrondie ou peu pointue. Yeux 2% à 3 fois dans la longueur de la tête. Queue brunâtre. Caudale à bords supérieur et inférieur brunâtres. 4. Ohromis vanthochir Blkr. b. Dorsale molle fort pointue. Yeux 3% fois dans la longueur de la tête. Queue et nageoire caudale jaunes, sans bordure brunâtre. 5. Chromis eanthurus Blkr. MI. Dorsale à 12 épines et à partie épineuse moins de trois fois plus longue que la partie molle. Museau squammeux. Beailles préoperculaires au-dessus du limbe inférieur bisériales. A. Dorsale épineuse squammeuse à épines médianes plus longues que les antérieures. Profil rostro-nuchal fort obtus. Hauteur du corps pas plus de trois fois dans la longueur totale. a. Préopercule à bord postérieur lisse. Peailles du trone non squammuleuses. Dorsale à partie épineuse un peu plus de 2 fois plus longue que la partie molle. 2e épine anale pas ou presque pas plus longue que la partie postoculaire de la tête. aa. Profil nucho-rostro-ventral à angle obtus. Ligne latérale interrompue sous la dorsale molle. Dorsale et anale à 10 ou 11 rayons. 6. Chromis ternatensis Blkr. 20 154 bb. Profil nucho-rostro-ventral parabolique. Ligne latérale interrompue sous la dorsale épineuse. Dorsale et anale à 12 rayons. 1. Chromis amboinensis Blkr. b. Préopercule à bord postérieur finement dentelé. Eeailles du tronc squammuleuses. 2e épine anale beaucoup plus longue que la partie postoculaire de la tête. 8. Chromis lepidolepis Blkr. B. Dorsale épineuse sans écailles et à épines prémédianes plus longues que les médianes. Caudale presqu’entièrement et densément squammeuse. 2e Épine anale plus courte que la partie postoculaire de la tête. 9. Chromis lepisurus Blkr. E Curomis iNsuLiNDicus Blkr, Deser. de quelques espèces inédites de Pomacen- troïdes de l’Inde archipélagique. Versl. Kon. Ak. Wet. 2e Rks X p. 390. — Atl. Ichth. Tab. 4083, Pomac. tab. 4 fig. 3. Chrom. corpore oblongo-ovali, altitudine 24 in ejus longitudme absque, 3 circ. in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis 24 circ. in ejus altitudine; capite 44 circ. in longitudine corporis, aeque alto circ. ae longo; oculis diametro 3 eire. im longitudine capitis; linea rostro-frontali convexiuscula; squamis capite superne usque inter nares extensis; osse praeorbitali oculi diametro triplo circ. humiliore; rostro convexo oculo multo breviore, apice ante pupillae partem inferiorem sito; maxilla superiore mediocriter protractili sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie externa ceteris conspicue longioribus acutis; dentibus pharyn- gealibus pluriseriatis acutis, superioribus curvatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque erure anteriore conicis acutiusculis cruribus lateralibus uniseriatis rectiusculis sub- acicularibus; praeoperculo margine posteriore rectiusculo laevi, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter bi- vel subtriseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco basi non squamulatis 27 vel 28 in serie longitudinali, 12 circ. in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem; squamis mediis lateribus parte libera paulo altioribus quam longis; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta ; pinna dorsali tota basi squamata, parte spinosa parte radiosa plus triplo longiore, spinis mediocribus mediis anterioribus et posterioribus conspicue longioribus, mem- brana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa paulo é 155 altiore obtusiuscule rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; pectoralibus et ventralibus acutis radio 1° producto subaequilongis capite paulo longioribur: anali spina 2 capite absque rost.o multo breviore, parte radiosa dorsali radiosa conspicue longiore et non vel vix humiliore, obtusangula, radiis postmedianis ceteris longioribus; caudali capite longiore, profunde incisa lobis valde acutis superiore inferiore longiore; colore corpore superne olivascente, inferne dilutiore vel marga- ritaceo; iride flavescente; pinnis Havescentibus. B. 6. D. 14/9 vel 14/10. P. 2/16. V. 1/5. A. 2/10 vel 2/11. C. 1/13/1 et lat. brev. Hab. Amboina; in mari. Longitudo speciminis unici 93”. Rem. Le Chromis insulindicus est la seule espèce insulindienne connue à 14 Épines dorsales. Par ce nombre, ainsi que par celui des rayons de la dorsale et de l'anale, elle est voisine de l'espèce type, le Chromis chromis Cuv., mais celui-ci est distinct par son corps plus trapu, par la dorsale épineuse et l'anale noires et par la caudale à bordure supérieure et inférieure noire. CHroMis CINERASCENS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 407, Pomac. tab. S fig. 1. Chrom. corpore oblongo-ovali compresso, altitudine 2 ad 2 et paulo in ejus longitudine absque, 2î ad 3 et paulo in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis 24 ad 2$ in ejus altitudine; capite 5 circ. in longitudine corporis, paulo altiore quam longo; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa; squamis capite superne usque ante nares extensis; osse praeorbitali oculi diametro duplo ad triplo humiliore; rostro convexo, oculo duplo circ. breviore, apice ante pupillae partem inferiorem sito; maxilla superiore valde protractili, sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie externa ceteris eonspicue longioribus, intermaxillaribus mandibularibus longioribus acutis vel acutius- eulis, mandibularibus obtusiusculis vel obtusis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus seriebus internis obtusis aliquot exceptis acutis curvatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis et obtusiusculis cruribus lateralibus biseriatis gracilibus rectiusculis subacicularibus serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo margine posteriore leviter concavo scabriusculo, squamis supra limbum inferiorem longitudinahiter bi- vel subtriseriatis; operculo angulo spinula parva; squamis trunco 29 vel 30 in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem; squamis mediis lateribus parte libera paulo altioribus quam 20% 156 longis; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali tota basi squamata, parte spinosa parte radiosa miuus triplo longiore, spinis validis mediis ceteris longioribus postica penultima breviore, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata, radiis 4° et 5° ceteris longioribus; pectoralibus acutis vel acute rotundatis et ven- tralibus acutis radio 1° producto subaequilongis capite paulo ad sat conspicue lon- gioribus; anali spina 2% capitis parte postoculari multo longiore, parte radiosa dorsali radiosa vix ad non longiore et vulgo humiliore obtuse rotundata radiis mediis ceteris longioribus; caudali capite conspicue longiore, profunde incisa lobis vaide acutis superiore inferiore longiore interdum in filum producto; colore corpore superne olivascente, inferne dilutiore; iride flavescente superne frequenter fuscescente; pinnis griseo-roseis, pallide viridescente-roseis vel roseo-flavescentibus, dorsali basi interdum violascente; pectoralibus basi superne interdum macula parva fuscescente. B. 6. D. 13/10 ad 13/12 (rarissime 12/10 vel 12/11). P. 2/16 vel 2/17. V. 1/5. A. 2/10 ad 2/12. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Heliases cinerascens CV., Poiss. V p. 371; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Amphipr. p. 24 tab. 6 fig. 5; Blkr, Verh. Bat. Gen. XXI Labr. cten. p. 31. Glyphisodon angulatus Blkr, Topogr. Batav., Nat. Gen. Arch. N. Ind. II p. 523. Heliastes cinerascens Günth., Cat. Fish. IV p. 61. Glyphisodon jaramieus V. Hass., leon 1nedit. Betok-lawut, Gemutu Mal. Batav. Hab. Java (Batavia); Duizend-ins.; Celebes (Macassar); Timor (Atapupu); Ceram (Piru); in mari. Longitudo 27 speciminum 96” ad 121”. Rem. Le Chromis actuel se fait aisément reconnaître, parmi les espèces du genre à 13 épines dorsales, par sa livrée modeste et umiforme, et est caractérisé en outre par la forme relativement peu trapue du corps, par la forme de l'anale molle, par la longueur de la seconde épine anale, etc. — On ne le connaît jusqu'ici que des mers de la Sonde et des Moluques. Caromis ANaus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 405, Pomac. tab. 6 fig. 1. Chrom. corpore ovato-oblongo compresso, altitudine 13 ad 2 fere in ejus longi- tudine absque, 24 ad 24 in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis B circ. in ejus altitudine; capite 42 ad 5 iu longitudine corporis, paulo altiore 157 Dt quam longo; oculis diametro 2} ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa, supra oculos tantum concaviuscula; squawis capite superne usque ante nares extensis; osse praeorbitalt oculi diametro plus duplo ad triplo humiliore; rostro oculo duplo ad plus duplo breviore, convexo, apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore valde protractili, sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie externa ceteris conspicue majoribus, junioribus acutis vel acutiusculis, aetate valde provectis vulgo obtusis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus seriebus internis obtusis aliquot exceptis acutis curvatis, inferioribus osse triangulari margine posteriore valde econcavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque erure anteriore conicis obtusis vel obtustusculis cruribus lateralibus biseriatis rectius- culis gracillimis acicularibus serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo margine posteriore leviter concavo, laevi vel scabriusculo, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter bi- vel subtriseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 29 vel 30 im serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 vel 34 supra lineam lateralem ; squamis meds lateribus parte libera multo sed multo minus duplo altioribus quam longis; linea lateralt sub spinis dorsalibus posterioribus inter- rupta; pinna dorsali tota basi squamata, parte spinosa parte radiosa minus triplo longiore, spinis validis mediis ceteris lougioribus, membrana inter singulas spinas sat profunde incisa; dorsahi radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule vel acutiuscule rotundata radijs 3° et 4° ceteris longioribus; pectoralibus acutis capite conspicue longioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite longiore sed pectoralibus breviore; anali spina 2% capitis parte postoculari multo longiore frequenter capite absque rostro non breviore vel paulo longiore, parte radiosa spina 24 non altiore dorsali radiosa paulo longiore et vulgo humiliore, valde obtusa, radiis praemedianis ceteris longioribus; caudali capite paulo ad conspicue longiore, profunde incisa. lobis valde acutis superiore inferiore longiore; colore corpore, capite antice et superne, nucha, dorso et lateribus superne violascente-fusco vel dilute fusco, cetero corpore aurantiaco vel flavo; vitta interoculari margaritacea; pinnis flavis vel aurantiacis, dorsali dimidio majore basali, anali dimidio minore basalt violaceo-fuscis; pectoralibus basi superne macula fusca. B.6. D.13/1lad138/13. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/11 ad 2/13. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Meliases analis CV., Poiss. V p. 372. Hehiasis macrochir Blkr, Vierde bijdr. ichth. Amb., Nat. T. Ned. Ind. V p. 347. Heliastes analis Günth., Cat. Fish. IV p. 62. Hab. Buro (Kajeli); Amboina; in mari. Longitudo 13 speciminum 85” ad 145”. Rem. Cette espèce est remarquable par la force et la longueur de la seconde 158 épine anale et par la couleur brunâtre du dos et de la moitié basale de la dorsale, contrastant fortement avec la couleur jaune du reste du corps et des nageoires. La diagnose est facilitée encore par les 13 épines dorsales, par la forme trapue du corps, par anale dont les rayons antérieurs, bien que les plus longs, ne dépassent pas la seconde épine, par la tache sur le haut de la base de la pectorale, etc. — Elle n'a pas été trouvée jusqu’ici hors l’Inde archipélagique. Curomis xANrHOCHIR Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 402, Pomac. tab. 3 fig. 5. Chrom. corpore ovali-oblongo compresso, altitudine 2 ad 24 in ejus longitudine absque, 3 fere ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis 24 ad 22 in ejus altitudine; capite 5 fere ad 54 in longitudine corporis, aeque alto ac longo ad paulo altiore quam longo; oculis diametro 22 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali rectiuscula vel rostro convexa fronte concaviuscula; squamis capite superne usque ante nares extensis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo ad plus triplo humiliore; rostro oculo duplo circ. breviore, apice ante oculi partem inferiorem sito, junioribus non vel vix aetate provectis conspicue convexo; maxilla superiore valde protractili, sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie externa ceteris longioribus juvenilibus acutiusculis aetate provectioribus obtusis vel obtusiusculis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, supe- rioribus serie interna obtusiusculis aliquot exceptis acutis curvatis, inferioribus osse triangulari sat valido margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusiusculis vel obtusis cruribus latera- libus biseriatis gracilibus rectiusculis subsubulatis serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo margine posteriore leviter concavo laevi vel scabriusculo, supra iimbum inferiorem squamis longitudinaliter bi- vel subtriseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 29 vel 30 in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem; squamis mediis lateribus parte libera junioribus paulo altioribus quam longis aetate provectis multo sed multo minus duplo altioribus quam longis; linea laterali sub radiüs dorsalibus anterioribus vel mediis interrupta; pinna dorsali tota basi squamata, parte spinosa parte radiosa triplo circ. longiore, spinis mediocribus praemedianis vel medianis ceteris longioribus (postica aetate provectis frequenter penultima longiore), membrana inter singulas spinas sat profunde incisa ; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore junioribus obtuse rotundata aetate provectis acutiuscule rotundata vel acutangula radius subanterioribus ceteris longioribus; pectoralibus acutis capite longioribus; ventralibus acutis radio 1° producto pectoralibus breviore capite non vel vix longiore; anali spina 2e capitis parte postoculari paulo 159 longiore, parte radiosa dorsali radiosa paulo longiore et vulgo humiliore obtuse vel (rarius) acute rotundata radiüs praemedianis (rarius medianis) ceteris longioribus; caudali capite sat ad valde multo longiore, profunde incisa, lobis valde acutis, superiore inferiore longiore interdum in filum breve producto; colore corpore superne olivascente- vel violascente-fusco vel coerulescente-violaceo, inferne dilutiore vel aurantiaco; iride flava, rosea vel fuscescente-rubra, margine pupillari aurea margine orbitali frequenter profunde fusca; regione operculi anteriore vitta verticali fusca; pinnis dorsali et anali fuscis vel fusco-violaceis postice tantum plus minusve late aurantiacis; pectoralibus dimidio basali pulchre flavis dimidio libero violascente-hyalinis, basi interdum vittula transversa fuscescente; ventralibus fuscis vel antice fuscis postice aurantiacis; caudali basi, superne et inferne profunde violacea vel fusca medio et postice aurantiaca vel postice late aurantiaco marginata. B.6. D. 13/10ad 13/12. P. 2/16 vel 2/17. V. 1/5. A. 2/10 ad 2/12. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Melvases vanthochirus Blkr, Bijdr. ichth. Banda, Nat. T. Ned. Ind. II p. 248. Heliastes vanthochir Günth., Cat. Fish. IV p. 62. Hab. Flores (Larantuca); Timor; Letti; Ternata; Buro (Kajeli); Ceram (Wahai) ; Amboina; Banda (Neira); in mari. Longitudo 31 speciminum 72” ad 162”. Rem. Cette espèce et la suivante, qui appartiennent toutes les deux encore au groupe à 13 épines dorsales, se distinguent par une seconde épine anale moins forte et ne surpassant pas ou presque pas en longueur la partie postoculaire de la tête, ainsi que par une dorsale à partie Épineuse trois fois plus longue que la partie molle. On reconnaît aisément le xanthochir au beau jaune de la moitié basale de la pectorale et à la large bande brunätre longeant le bord supérieur et inférieur de la caudale. C'est encore une espèce qui paraît propre à Insulinde. Cnromis xANTHURUS Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 405, Pomac. tab. 6 fig. 5. Chrom. corpore oblongo-ovali compresso, altitudine 24 circ. in ejus longitudine absque, 3 et paulo in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis 24 cire. in ejus altitudine; capite 5 circ. in longitudine corporis, paulo altiore quam longo; oculis diametro 34 circ. in longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa; squamis capite superne usque ante nares extensis; osse praeorbitali oculi diametro triplo circ. humiliore; rostro eonvexo oculo duplo circ. breviore, apice ante pupillae partem inferiorem sito; maxilla superiore valde protractili, sub oculi parte anteriore desinente; deptibus maxillis serie externa obtusiusculis dentibus seriebus internis . 160 conspicue majoribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus seriebus internis conicis obtusis ceteris acutis curvatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis acutiusculis et obtusis cruribus lateralibus biseriatis rectius- culis gracilibus subsubulatis serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo margine posteriore concaviusculo scabriusculijo , squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis vel subtriseriatis; operculo angulo spina parva; squamis trunco 29 vel 30 in serie longitudinali, 13 vel 14 in serie transversa quarum 3 supra lineam lateralem; squamis mediis lateribus parte libera paulo tantum altioribus quam longis ; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali tota basi squamata, parte spinosa parte radiosa triplo circ. longiore, spinis mediocribus, praemedianis sequen- tibus paulo longioribus, postica penultima paulo longiore, membrana inter singulas spinas mediocriter emarginata; dorsali radiosa dorsali spinosa multo altiore acuta radiis 3° et 4° ceteris longioribus; pectoralibus acutis capite conspicue et ventralibus acutis radio 1° producto paulo longioribus; anali spina 2% capitis parte postoculari vix longiore, parte radiosa dorsali radiosa paulo longiore sed humiliore, obtusiuscule rotundata, radijs praemedianis ceteris longioribus; caudali capite conspicue longiore, profunde incisa lobis valde acutis superiore inferiore longiore; colore capite, dorso lateribusque violascente-fusco, ventre dilutiore, aurantiaco vel flavescente, cauda tota fere aurantiaco; iride flavescente superne dilute violascente; squamis capite corporeque singulis basi guttula margaritaceo-coerulea; pinnis dorsali et anali nigricante-fuscis, parte radiosa postice late aurantiaco marginatis; pectoralibus aurantiacis membrana violascente-hyalinis; ventralibus fuscis; caudali aurantiaca, medio basin versus macula irregulari nigricante-fusca. B. 6. D. 13/10 vel 13/11. P. 2/16. V. 1/5. A. 2/11 vel 2/12. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Meliases vanthurus Blkr, Derde bijdr. ichth. Banda, Nat. T. Ned. Ind. VI p. 107. Heliastes vanthurus Günth., Cat. Fish. IV p. 62. Hab. Singapura; Banda (Neira); in mari. Longitudo speciminis unici 141”. Rem. Le Chromis xanthurus se distingue du xanthochir, dont il est fort voisin, par la forme très pointue de la dorsale molle, par la couleur jaune de la partie libre de la queue, par l'absence de bandes brunes à la caudale et par des yeux plus petits. Le Chromis opercularis (Heliastes opercularis Günth.) de Zanzibar doit aussi en être voisin, mais a le corps plus oblong, la tête plus petite, les yeux plus grands et les couleurs différentes. — Je ne connais le xanthurus que des localités nommées. 161 Curomis TERNATENsIs Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 403, Pomac. tab. 4 fig. 4. Chrom. corpore oblongo-ovali compresso, altitudine 1} ad 2 in ejus longitudine absque, 2% ad 3 fere in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis 3 circ. in ejus altitudine; capite 43 ad 5 in longitudine corporis, paulo altiore quam longo; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis; linea rostro-frontali con- vexiuscula; linea nucho-rostro-ventrali obtusangula; squamis capite usque ante nares extensis; osse praeorbitali oculi diametro minus ad plus duplo humiliore; rostro convexiusculo oculo minus duplo breviore, apice ante oculi partem inferiorem sito; maxilla superiore medioeriter protractili sub oculi margine anteriore vel paulo ante oeulum desinente; dentibus maxillis serie externa ceteris conspicue longioribus, intermaxillaribus anterioribus curvatis, mandibularibus anterioribus rectiusculis plus minusve antrorsum directis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus seriebus internis obtusis ceteris acutis curvatis, inferioribus osse triangulari valido margine posteriore concavo cruribus sat gracilibus insertis corpore ossis medio valde obtusis periphericis et crure anteriore conicis acutiusculis cruribus lateralibus rec- tiusculis gracillimis subsubulatis; praeoperculo margine posteriore concaviusculo laevi, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 27 vel 28 in serie longitudinali, 13 circ. in serie trans- versa quarum 3 supra lineam lateralem ; squamis mediis lateribus parte libera non multo altioribus quam longis; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali tota basi squamata, parte spinosa parte radiosa minus triplo longiore, spinis gracilibus 3 vel 4 anterioribus sequentibus brevioribus medianis posterio- ribus non vel vix longioribus, membrana inter singulas spinas vix emarginata; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule vel acutiuscule rotundata radiis mediis ceteris longioribus; pectoralibus acutis capite paulo longioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo breviore ad paulo longiore; anali spina 2 capitis parte postoculari vulgo breviore nunquam longiore, parte radiosa dorsali radiosa paulo longiore et humiliore obtusiuscule rotundata radiis postmedianis ceteris lon- gioribus; caudali capite conspicue longiore, profunde incisa lobis valde acutis superiore inferiore longiore; colore corpore superne violascente-fusco vel violascente-olivaceo, inferne flavescente vel argenteo; iride flavescente medio violascente vel purpu- rescente tincta; squamis capite et nucha plurimis guttula vel puneto dilute coeruleo, punetis sub oculo in vittulam longitudinalem subunitis; squamis corpore superne margine libero vulgo profundioribus; pinna dorsali violascente parte radiosa frequenter dilutiore vel flavescente; pectoralibus violascente-hyalinis basi 21 162 flavis; ventralibus flavescentibus; anali violascente vel flavescente; caudali auran- tiaca superne et inferne late nigricante-violaceo marginata. B.6. D. 12/10 vel 12/11. P. 2/15 vel 2/16. V. 1/5. A. 2/10 vel 2/11. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Meliases ternatensis Blkr, Zev. bijdr. ichth. Ternate, Nat. T. Ned. Ind. X p. 377. Heliastes ternatensis Günth., Cat. Fish. IV p. 63. Hab. Flores (Larauntuca); Timor; Ternata; Buro (Kajeli); Obi-major; Amboina; Goram; Aru; Nova-Guinea; in mari. Longitudo S speciminum 76% ad 1057. Rem. Les espèces de Chromis de l'Insulinde à 12 épines dorsales sont au pombre de trois, dont deux ont le corps raccourci, le profil fort convexe et soutenu et la base de la dorsale Épineuse couverte d'écailles. Ces deux espèces, le ternatensis et amboinensis, sont bien différenciées, le ternatensis ayant le profil nucho-rostro-ventral moins arrondi, les lobes de la caudale moins prolongés, la ligne latérale tubuleuse s’arrêtant plus en avant et un nombre inférieur de rayons tant à la dorsale qu'à l'anale. — On ne connaît de l'espèce aucune localité extra- archipélagique. CHkOMIs AMBOINENsIs Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 403, Pomac. tab. 4 fig. S. Chrom. corpore ovali-oblongo compresso, altitudine 2 fere in ejus longitudine absque, 3 fere in ejus longitudine cam pinna caudali; latitudine corporis 3 circ. in ejus altitudine; capite valde obtuso, 5 circ. in longitudine corporis, multo altiore quam longo; oculis diametro 2 et paulo in longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa; linea nucho-rostro-ventrali subparabolica; squamnis capite superne usque ante pares extensis; osse praeorbitali oculi diametro plus triplo humiliore; rostro convexo, oculo plus duplo breviore, apice ante ocult partem inferiorem sito; maxilla superiore medioeriter protractili, sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie externa ceteris longioribus acutis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus serie interna obtusis aliquot exceptis acutis curvatis, inferioribus osse triangulart gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis obtusis cruribus lateralibus biseriatis gracillimis rectiusculis acicularibus serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo wargine posteriore non concavo laevi, squamis supra limbum inferiorem longitudinaliter biseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria vel subnulla; squamis trunco 28 vel 29 in serie lon- gitudinali, 13 circ. m serie transversa quarum 3 circ. supra lineam lateralem ; squamis mediis lateribus parte libera paulo altioribus quam longis; linea lateralt sub dorsali 165 spinosa interrupta; pinna dorsali basi tota squamata, parte spinosa parte radiosa paulo plus duplo longiore, spinis mediocribus anterioribus 8 ceteris brevioribus posterioribus 8 vel 9 subaequilongis, membrana inter singulas spinas mediocriter incisa; dorsalt radiosa dorsali spinosa altiore acutiuscule rotundata radiis praemedianis ceteris longioribus; pectoralibus acutiusculis capite conspicue longioribus; ventralibus acutis radio 1°® producto capite non ad vix longiore; anali spina 22 capitis parte postoculari non vel vix longiore, parte radiosa dorsali radiosa paulo longiore et non humiliore obtusangula radiis postmedianis ceteris_ longioribus; caudali capite multo longiore, valde profunde incisa lobis gracilibus valde acutis superiore inferiore longiore; colore corpore superne fuscescente-aurantiaco, inferne aurantiaco; iride aureo-fusca margine pupillari aurea; pinnis dorsali et anali fuscescentibus postice tantum aurantiacis; pinnis ceteris aurantiacis, caudali superne et inferne late fusco marginata. BMOD Be 2/4 VN /SEALT 22E Cr 1/13/1 vet latsbrev. Syn. Metiases amboinensis Blkr, Descr. esp. inéd. Helias. , Ned. T. Dierk. IV p. 111. Hab. Amboina; in mar. Longitudo speciminis unici 61”. Rem. Voisin du ternatensis, le Chromis amboinensis en est encore bien distinct par le profil parabolique, par les lobes fort grêles de la caudale, par les douze rayons tant à la dorsale qu'à anale, etc. — Il n'en est connu jusqu'ici que le seul individu décrit. Curouis rrPiporePis Blkr, Descr. espèc. inéd. Pomacentr. Versl. Kon. Ak. Wet. 2e Rks X p. 389. — Atl. Ichth. Tab. 403, Pomac. tab. 4 fig. 2. Chrom. corpore oblongo-ovali compresso, altitudine 2 et paulo in ejus longitudine absque, 23 circ. in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis 24 circ. in ejus altitudine; capite 43 circ. in longitudine corporis, paulo altiore quam longo; oculis diametro 24 circ. mm longitudine capitis; linea rostro-frontali convexa; squamis capite superne usque ante nares extensis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo humiliore; rostro convexo, oculo plus duplo breviore apice ante oculi partem infe- riorem sito; maxilla superiore mediocriter protractih, sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillis serie externa ceteris conspicue longioribus conicis cur- vatis non antrorsum directis; dentibus pharyngealibus pluriseriatis acutis vel acutius- culis, superioribus curvatis, inferioribus osse gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque crure anteriore conicis cruribus latera- bus uniseriatis rectiusculis acicularibus; praeoperculo margine posteriore vix concavo le 164 denticulis minimis scabriusculo, limbo posteriore alepidoto, limbo inferiore squamato, squamis supra limbum inferiorem basi squamulatis longitudinaliter biseriàtis ; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco basi squamulatis, 28 circ. in serie longitudinali, 13 in serie transversa quarum 8 supra lineam lateralem ; squamis mediis lateribus parte libera paulo altioribus quam longis; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali tota basi squamata, parte spinosa parte radiosa minus triplo longiore, spinis mediocribus sat validis anterioribus 4 ceteris brevioribus, sequentibus subaequilongis, membrana inter singulas spinas parum vel mediocriter incisa; dorsali radiosa dorsali spinosa altiore obtusiuscule rotundata radiis mediis ceteris longioribus; pectoralibus obtusiuscule rotundatis capite paulo brevioribus; ventralibus acutis radio 1° producto capite paulo longiore; anali spina 2* valida capitis parte postoculari multo longiore, parte radiosa forma longitudine et altitudine dorsali ràdiosae subaequali; caudali capite longiore, sat profunde emarginata lobis acutis superiore inferiore longiore; colore corpore superne fuscescente, inferne dilutiore; iride purpurescente; pinnis dorsali et anal fuscis parte radiosa postice aurantiacis; pinnis pectoralibus, ventralibus et caudali aurantiacis, ventralibus antice caudalt superne et inferne basique fuscis. B. 6.-D. 12/11 vel 12/12. P. 2/16. V. 1/5. A. 2/10 vel 2/11. C. 1/13/1 et lat. brev. Hab. Timor; in mari. Longitudo speciminis descripti 67”. Rem. La physionomie de cette espèce est plutôt celle d'un Dischistodus ou d'un Glyphidodontops, mais la dentition indique sa place entre les Chromis, où elie est des plus faciles à reconnaître par les 12 épines dorsales et par les écailles à base squammuleuse. Le Dascyllus cyanurus Rüpp. me paraît assez voisin de l'espèce actuelle. Curouts rEPisuRus Blkr. — Atl. Ichth. Tab. 403, Pomac. tab. 4 fig. 7. Chrom. corpore oblongo-ovali compresso, altitudine 2 fere ad 2? in ejus longitudine absque, 23 ad 34 in ejus longitudine cum pinna caudali; latitudine corporis 24 ad 3 in ejus altitudine; capite 4 ad 54 in longitudine corporis, vix altiore quam longo; oculis diametro 24 ad 3 et paulo in longitudine capitis; linea rostro-frontali rectiuscula vel rostro convexiuscula fronte concaviuscula; squamis capite superne usque inter nares extensis; osse praeorbitali oculi diametro plus duplo ad plus triplo humiliore; rostro oculo multo breviore, non vel vix convexo, apice ante pupillam sito; maxilla superiore valde protractili, sub oculi parte anteriore desinente; dentibus 165 maxillis serie externa ceteris conspicue longioribus, intermaxillaribus acutis curvatis, mandibularibus anterioribus obtusiusculis oblique antrorsum spectantibus lateralibus acutis multo fortioribus; dentibus pharyngealibus pluriseriatis, superioribus serie interna obtusis aliquot exceptis acutis curvatis, inferioribus osse triangulari gracili margine posteriore valde concavo cruribus gracilibus insertis corpore ossis ejusque erure anteriore conicis obtusis et obtustusculis cruribus lateralibus biseriatis rectiusculis subacicularibus serie posteriore ceteris longioribus; praeoperculo margine posteriore leviter concavo laevi vel scabriusculo, squamis supra limbum inferiorem longitudi- naliter biseriatis; operculo angulo spinula rudimentaria; squamis trunco 26 vel 27 in serie longitudinali, 12 vel 13 in serie transversa quarum 3 vel 2 supra lineam lateralem; squamis mediis lateribus parte libera sat multo sed multo minus duplo altio- ribus quam longis; linea laterali sub radiis dorsalibus anterioribus interrupta; pinna dorsali parte spinosa alepidota parte radiosa minus triplo longiore, spinis gracilibus 2e Za et 4a ceteris longioribus sequentibus postrorsum longitudine sensim decres- centibus, membrana inter singulas spinas vix incisa; dorsali râdiosa dorsali spinosa altiore obtustuscule rotundata radiis mediis ceteris longioribus; pectoralibus acutis et ventralibus acutis radio 1°® producto capite paulo ad non longioribus; anali spina 2 capitis parte postoculari breviore, parte radiosa dorsali radiosa non longiore et non vel vix hunuliore, radiis mediis ceteris longioribus; caudali tota fere dense squamata, capite paulo ad conspicue longiore, profunde incisa lobis acutis superiore inferiore longiore; colore corpore superne coerulescente-violaceo, inferne dilutiore vel flavescente vel argenteo; tride roseo-violascente margine pupillari aurea; vittula oculo-rostrali obtiqua dilute coerulea; squamis capite, nucha, dorso lateribusque superne punctis vel guttulis irregularibus vel striis margaritaceis vel nitente-viridibus; pinna dorsali parte spinosa violascente vel fusca parte radiosa flavescente-rosea; pectoralibus aurantiacis vel flavis, bast vittula transversa fuscescente; ventralibus luteis vel albidis; anali aurantiaca vel violascente; caudali basi, superne et inferne griseo-violascente et postice flavescente vel tota flavescente. B.6. D. 12/9 ad 12/11. P. 2/16 vel 2/17. V. 1/5. A. 2/9 ad 2/11. C. 1/13/1 et lat. brev. Syn. Meliases lepisurus CV., Poiss. V p. 373; Schl. Müll., Verh. nat. gesch. ned. ov. bez. Overz. Den p. 25. Glyphisodon bandanensis Blkr, Bijdr. ichth. Banda, Nat. T. Ned. Ind. 11 p. 248. Hetiases frenatus Blkr, N. bijdr. ichth. Ceram, Nat. T. Ned. Ind. III p. 710; an et CV., Poiss. V p. 373 et Guér., Icon. Règn. an. Poiss. tab. 19 fig. 3? Heliases coeruleus Blkr, Vierde bijdr. ichth. he Nat. T. Ned. Ind. VIII p. 455; an et CV., Poiss. V p. 378 et Schl. Müll. l.c. p. 25? Heliastes lepidurus Günth., Cat. Fish. IV p. 63; he Fish. India p. 389 tab. 82 fig. 1. 166 Hetiastes coeruleus et frenatus Güntb., Cat. Fish. IV p. 62? - ” Glyphidodon anabatoides Day, Proc. Zool. Soc. 1870 p. 696 (nec Blkr.) Gemutu Mal. Hab. Cocos (Nova-selma); Java (Batavia); Bawean; Celebes (Manado); Sumbawa (Bima); Flores (Larantuca); Timor (Kupang); Ternata; Buro (Kajeli); Ceram (Wahai, Piru, Amahai); Amboina; Banda (Neira); Aru; Nova-Guinea (or. sept. occid. et orient.); in mari. Longitudo 57 speciminum 30” ad 110%, Rem. Le Chromis lepisurus est remarquable par l’absence d'écaillure à la dorsale épineuse, caractère que je ne trouve sur aucun autre Pomacentroide. Il est bien caractérisé aussi par la caudale presqu’entierement et densément squammeuse et par les épines dorsales prémédianes plus longues que les suivantes. Tous mes individus ont 12 épines dorsales, ce qui fait douter que les Heliases frenatus et coeruleus; dont il est dit qu’ils en auraient 13, soient de la même espèce. La figure du frenatus, publiée dans lIconographie du Règne animal, bien que fort incorrecte, a lair d'être prise sur un individu du lepisurus. — Il reste à examiner sur les individus types du coeruleus et du frenatus si le nombre des épines dorsales est en effet, normalement, de treize. Le Chromis lepisurus habite, hors lInde archipélagique, la côte Zanzibare, les îles Andaman et les ìles Guam et Ulea. La Hare, Oet.—Dée. 1876. CORRIGENDA et ADDENDA. Pag. 4 Lin. 21 loco: quatre-vint lege: quatre-vingt. „6 # 83 # __ Acanthochromis lege: Actinochromis. „_ì6 wv infer. adde species neoguinaicas sequentes: Prochilus perideraion, Tetradrachmum reticulatum, T. trimaculatum, Glyphidodon lacrymatus, Paraglyphi- dodon xanthurus, Glyphidodontops modestus, Glyphid. unimaculatus , Chromis ternatensis. n 37 # 29 adde: Nova-Guinea. „ 104 Loco lincae inferioris lege: Je viens tout réeemment de trouver cette espèce parmi des poissons recueillis en Chine. „ 112 Lin. 17 adde: Nova-Guinca. Pag. 14l Lin. 33 adde: Nova-Guineca. „123 # 12 « __Nova-Guinea. v 145 # 20 „ __Nova-Guinea. n 132 # 33 # __Nova-Guinea. „ 147 # 2 u __Nova-Guinea. PROCHILINI . Premnas Cuv. Premnas biaculeatus Blkr . Prochilus Klein (nec Cuv.) == Am- phiprion Bl, Schn. Prochilus polylepis Blkr 5 ephippium Blkr . * macrostoma Blkr h melanopus Blkr . De polymnus Blkr … Sebae Blkr ol bifasciatus Blkr . 5 percula Blkr . de akallopisus Blkr. 5 perideraion Blkr. 4 Rosenbergü Blkr GLYPHIDODONTINI . Pomacentri. Pomacentrus Lac. Subg. Pomacentrus, Pseudopomacen- trus Blkr . INDEX SPECIERUM DESCRIPTARUM. 20. zr ho Ho No DO IN SS OI Pomacentrus (Pomac.) pavo Lac. ” (__„ _) eyanomos Blkr 5 (_„ __) violascens Blkr a (_ „ )taeniurusBlkr DS (__„ _) melanochir Blkr . en ( ) azysron Blkr . Ee (__„ __) anabatoides Blkr . „_ (Pseudopom.) littoralis Blkr. a »____) melanopterusBlkr (€ Da ) moluccensis Blkr nn { 5 ) amboinensis Blkr me HN ) rhodonotus Blkr . nf 5 \ trilineatus Blkr … nn ( eN ) dimidiatus Blkr . Parapomacentrus Blkr Parapomacentrus polynema Blkr. r Bankieri Blkr . Amblypomacentrus Blkr. Amblypomacentrus breviceps Blkr pn ovoides Blkr. Lepidozygus Günth. Lepidozygus tapeinosoma Günth. don, Stegastes Jen. , Hypsypops 5 ly phidodon (Glyph) sordidus Rüpp. » (_„ ) septemfasciatus CV. 5 (__„ _) bengalensis CV. » (__„ )eoelestinus(Sol.)CV. „_ (Amblyglyph.) trifasciatus Blkr ne Ee ) ternatensis Blkr aks 5 ) leucogaster Blkr 5 ( ” ) aureus Blkr = „ (Stegastes) lacrymatus Blkr A Meuvozonan Bkr mt (be IR Latjanensw®, Bkr ee Or DiekaABller Hemiglyphidodon plagiometopon Blkr . Paraglyphidodon Blkr Ge lemiglyphidodon Blkr (ol. subg.) 95. OI 9E 101. 105. 106. 108. „ 108. eid _ Tetradrachmum trimaculatum Blkr . 6 PR. 5 Ke ak ee INDEX. — SPECIERUM DESCRIPTARUM. Pag. upomacentrus Blkr 138 kn bonang Bkr. Subg. Eupomacentrus, Brachypoma- il melanopus Blkr … centrus Blkr 13. Behni Blkr .  xanthurus Blkr. Pupomacentrus (Eupom.) lividus Blkr 73. » melas Blkr . „__(Brachypom.)albifasciatus Blkr 75. a oxycephalus Blkr . Dj xanthonotus Blkr . Dischistodus Gill LG r oxyodon Blkr . )ischistodus trimaculatus Blkr ge) Glyphidodontops Blkr 5 prosoptaenia Blkr 80. Ni Cartieri Blkr, an spec. dist.? BD Glyphidodontops cyaneus Blkr rd notophthalmus Blkr 82. in modestus Blkr . ze chrysopoëcilus Blkr 84. 5) uniocellatus Blkr . 5 fasciatus Gill. 86. T antjerius Blkr . he bifasciatus Blkr 88. Er albifasciatus Blkr . alen annulatus Blkr 89. 1 ‘zonatus Blkr he unimaculatus Blkr. Slyphidodon Lac. AN EN ? mutabilis Blkr, an spec. Subg. Glyphidodon, BE betdos distinct. ? . 12, Tetradrachmum Cant. = Dascyllus CV. 5 recticulatum Blkr EÀ arcuatum Cant. . kr melanurus Bkr . Acanthoehromis Gill . Aecanthochromis polyacanthus Gill . Chromis Cuv. = Heliases CV. Chromis insulindieus Blkr . „___ cinerascens Blkr . „ ___amalis Blkr. „___xanthochir Blkr . „ ___xanthurus Blkr 5 ternatensis Blkr . „amboinensis Blkr . „_ lepidolepis Blkr „_ lepisurus Blkr. rl; Turek SIITHSONIAN INST TTUTION LIBR