M. Nt, y Tem 274 e T had u— La died $1 17 £ 4. end e EN xw d s wc E E ao AN wr PS RET E DJ SW. SA - E M : : IER e e RE Sn: ; : A 2: MIS MLHUTERES : MC vet LE Dc . "s AR ee an IRIS I enano (es aita ht T. M6 Y IN om mae A, Ad RN d CAE E TEN a] Cabrer S ger D TR AA SIL REA reU HN rede ee e serat S D LS M La. dm Nea tom ood scm MA ie Meal pm PI LE, une Pies MP o, 2E Ies pats aA sire Pi S M cn QE on es ao E onere mr rue Br a n NS nea e s Ein M RE LT sadi dI A e em mus eek e IN cie he M. M : - dis -- -— IIT eM UIT Ace demde A Ts Rai Ée i Nd MU dos | ji ES e 27 MA TUECHEEET TED LCTTTCHUDTTM SHLTBIEHITHTHEEETTLELI » ACADEMIAE |. CAESAREO - LEOPOLDINAE CAROLINAE | NATVRAE CVRIOSORVM EPHEMERIDES. | : SIFE OBSERVATIONVM - | -. MEDICO-PHYSICARVM CELEBERRÍMIS VIRIS | . Tum Medicis, tum aliis Eruditis in Germania & | extra eam communicatarum CENIVRIA III & IV. APPENDICE Privilegio Sacr, "Cf 4M aje[latis, NORIBERGAE, . Sumptibus WOLFGANGI MICHAHELLES, Liseris JOAN. ERNESTI ADELBVLNERI ANNO M DCC XY. | m z aire di PIISSIMO AC FORTISSIMO | RECTORI ORBIS | FELICITATIS AC LAETITIAE: | FFNDAITORI DOMINO SVO CAROLOVI OPTIMO GLORIOSISSIMOQVE - ... ROMANORVM . IMPERATORI PROVIDENTISSIMO, PRINCIPI. VBIQVE VENERAND SEMPER A VG, LIBER VHTIS TFBLICAE ! ADSERTORI | PATRI PATRIAE REGI GERMANIAE, HISPANIAE , INDIARVM, HVNGARIABE, BOHEMIAE, CASTILIAE, LEGIONI$, A4RAGO NIAE, SICILIAE FTRIFSQPFE, | HIEROSOLYMORVM, NAVARRAE, DALMATIAE , CROATIAE, SCLAVONIAE, BVLGARIAE, BOSNIAE, $ERFIAE, ET | RASCIAE,. ARCHIDVCI AVSIRIAE | BVRGVNDIAE, BRABANTIAE, ! MEDIOLANI, STIRIAE, CARINTHIAE, : CARNIOLIAE AC LVCEMBVRGI VVIRTEMBERGAE ET VIRIVSQVE SILESIAE, | PRINCIPI $FEFIAE, MARCHIONI BFERGOFIAE, | MORAFIAE ET. LFSATIAE, |! COMITI PRINCIPALI HABSPVRGL TIROLIS, PFIRETARVM, | KYBVRGI ET GORITIAE, | LANDGRAVIO ALSATIAE, COMITI FLANDRIAB, - DOMINO MARCHLIAE FENEDICAE —.. PORTENAVIAE ET SALINARFM HERO $VO INDV LGENTISSIMO PARITER ATQVE CLEMENTISSIMO, BONO REIPVBLICAE NATO, NOVAS EPHEMERIDVM CENTVRIAS, RELIGIOSISSIMAE SVBIECTIONIS SVAE, ADSIDVAEQVE SEDVLITATIS QLALECFNQEE MONFMENTEM — FVENERABENDA SFBMITTIT; SEQPE ADEO IPS4M AERFMNOSIS. BELLORF AM. CALAZMITATIBPS DIP PERCFLSAAM AC PENE COLLAPSAA, NVNC FELICI TEMPORVM REPARATIONE. ; ERECTAM SVAQVE OMNIA DEFOTISSLMO ANLMORFAM CULTE OFFERT | / SVBIECTISSIMA AETER NIS OBSEQVIS | E ACADEMIA ; NATVRAE CVRIOSORVM. $ 5 c P» wb D CAROLE, Cae[arum Invittifme, e j hanc denmilfpmae ob[érvantiaecul- We) tusque nofiri , mediocris. etam n munere nobis impoftto diligentiae ft- hh. gnificationem fabjicimm , ut publice notum faciamus, nunquam [pei jam factae de rebua noflris in. melius veflituendis mos. fore immemores -autingratos fed [ummae V E.S1 RAE erga omnes homines benignitatis, erga eos , qui ingenio magts, quam ceteri rebus praeftare fludent , liberalitatts , | «c reliquarum ingentium «virtutum ,quas dudum eff , quod unrver[ns orbis fhupet , praecones femper et ubique futuros. — Has enim merito [ane omnes, qui ioumt , laudibus concelebrant , devotione ve» nerantur , pietatique [tagulari affetiu amplexan- iur, cum vident pacem fibi conce[]am , bonorum EA omnium |à$ )e( Se. eade omnium largitricemyurbes ckoibus,cultum agris;uim | leyibis , judiciis auctoritatem redditam , ordinibus. que fam dignitatem, regnis, provincia , pounicipiis tranquillitatem et rerum omnium affieentiam re- | f'itutam. Quae beneficia, etft videntur ,et veve-.- ra [unt maxima, aliorum tamen, eorumque plane in[enium erga omnes meritorum magnitudine lon- go utique intervallo exfuperantur, — Rerum ftqui- dem bello ac pace geft arum [Dlendaribus, famapru- dentiae, aequitatis atque fortitudinis,maxime au- iem. [mcera erga DEF M OP'T. MAX. pierate,. Domui Auflviacae propria, palam efl ad illud glo- riae fafigium F'EXI RAM MAIESI MIEAM effc evetlam, ad quod nullm Principem, a multis retro [aeculis, neque vidimus , neque fando accepi- uus pervenife. — (INamque cum primusinter Im- perantes locus, uma cum oblatione Romani Teuto-— nicique Imperii abs Ordiniónsfutflet feabilitus, flre- nuitate animi facium, ut banc bonorts tanti prae- vocativam non magts [auguini, quam fpectatiffimis cacleflinm "virtutum decoribus deberi omnes A(H0- fcant , omnes profiteantur. — [INarrant verum Ro- manarum (criptores, dAusuflum, P rincipem droini- 1477] Lf PES ac )o T T ^ fus ad maxima deflinatum, clau(ó fani tem- |o, dmeredibili bumanitate et. clementia po- pulis imperantem , moderation. lenitatisque fa- ma Parthos, acerrimos Romanorum boffes, ita ce. pifr. at fina militarta, quae M. Craffo et M. 4n- tonio eripuerant , [onte quaft fua , pofcenti redde- rent, — INon efl nobis dubium fore, ut converfts ali- quando ad rellaet qufla animis, bofles Conflantia et Fortitudine MAIENIATIS FEVI RAE. per- culft, eorum , quae detinent, iniqui po[felfores,tra- ditione favorem FENI RI M , atque amicitiam ftbi faisque judicaturi fnt redimendam. | Tot vero palmis et corona cum [peciofa cumprimis et prae- fulgens laureola intertexatur,figulari erga bomi- nes literatos e£ artium feientiarimque cultores bu- manitas ac indulsentta,eam omnino in fiduciam laeti acfaturorum pleni erigimur, non [emper in boc - faquallore, quem temporum injuria adfricuit, obbae- furam Academiam, neque nos, quiili, promodu- loingeniorum, ormandae operam laboresque noftros addiximius , diu opem , quae reficiat, [alutarem de- fideraturos. ' Flujus igitur voti, hujus flagitationi noftrae interpretem libellum fatmiffa veneratione C 2 (jam 4$ )( 98 —— | jam iterum offerimus, Cae[areisque prae[tdis atque au[piciis inchoatum ac digeflum ad [acrum puluinar veligiofisfmo ob[equio deponimus, ut ZÁuguflilrmo in terris Nomini bonorique in[criptus atque confecra- tus duraturum pietatis nofirae cultusque [ubjectiffr- miextet apud po[fteros monumentum. : DEF M immortalem rogamus, CAROLE Principum Optime , ut quam diutiftme MAIE- SIATEM FESI RAM faloam atque incola- mem prae[let, utque omnia confilia fortunet acpra- fperet , et ad praefixum fibi , gloriofum Caefarets. riéulis, Imperio commodum atque [alutarem fmem dirigat, [ipplices , quanta. po[[umzus , maxima ani- | morum. devoti[[mmorum. [anctimonia oramus, obfecramas, obte- flamur. «5 )o( st CA. 46 2o( se | ie NN 0E H C AT ALOGVS NOBILISSIMORVM DOMINORVM, QlORFM OBSERF TIONES P HYSICO. JHEDICAE IN HIS DE ABFS CEN- IVRII$ LEGFNTIZR, D. D. Chriflianus Michael Adolpbi , Archiater Ducalis Saxo- den is. ec Medicus Lipüienfis, Academicus Curio- D.D. Michal Alberti, Profeff. public. extraordin. Halenfis, & Reipdbh Noribergenfis Phyfíicus ordinarius, Acad. D.D. Pn Ber tboldus Behrens, S: R. M, Britannic, &c. Ar- . . chiater, Academ, Cur. - D.D. Adamus Brendelius, Prof. Public. qt & Botanic, in. Academ, Witteberg. ordin, D.D, Rudolphus Jacobus Camerarius, Medic.in Vniverfit,Tubin- genfi Prof, publ, hortique academici Infpector, Academ, Cur. D.D, Elias Camerarius ; Confil. & Archiatr, Ducal. Wurten- berg. in Vniverfit. Tubing, Prof publ. Academ. Cur, D.D. Juflus Fridericus Dillenius, Prot. public. Med. in Vniverf. : Giffenfi, Facultar. Med. Senior. Acad. Cur. D. Lic. Jobannes Jac. Dillenius | PoliaterGiflenfis, Academ, Cur, XX 3 | D, D. NE. dos "7 | D.D.Chbriftianus Henricus Erndl , S, R, M. Poloni Medicus aulicus, D.D. Michael Erneftus Ettmiüllerus, Med. Prof, publ, in Vniv. Lipfienfi, Acad. Cur. D.D. Gu[lavus Cafimirus Gabrliep. van der Müllen, S. R.M, Boruffig Arch. Acad. Cur. D.D. Zobannes Adamus Genf[elius, regiz liberze Civitatis Sopro- nienfis & Comitatus Caftroferrei Medicus, Academ. Cur, D.D. jamuel Gra[fius, Ben: Phy (ics Vratislavieníis, Acad. Nat, Cur, Adjunc&tus, D.D. Tobannes Cafbarus Grimmius, Avchiater Ducalis Saxo. lfc- nacenfis, & Poliater Lipfienfis, Acad, Cur. D.D. Laurentius. Heiflerus, Anat. & Chir, Prof. publ. in Vni- verf, Altorff. Acad, Cur, D.D. Godofredus Heldius, Confiliar, & Archiater Byrutinus; Acad. Cur. D, D. Chriflianus de Helovicb, Seren, Princ, Elifabeth. Confi- liarius & Archiater, Poliarer Vratisi, Acad. Cur, D. D. Tobannes Henricus Hertius ,^ Confiliarius & Archiater Darmítad, Hasfiacus. D.D. Jobannes Mauritius.Hoffimannus, Confiliarius & Archiat, Onoldino - Brandenburg, &Solisbacenfis, Acad. Nat, Cur. Adjunctus. D.D. Jobannes Georgius Hoyerus, Poliater Molhufinus, Acad. . Cur. D.D.Godofredus Klaunig, Sacr. Caf. Maj. & Princ. Palat. Medi- cus, Poliater Vratislavienfis, Acad, Cur, D.D, Immanuel Kónig , Med, Profeflor publ, Bafileenfis, Acad. Cur, D, D. fofepbus Lanzonus, Protomedicus & Profetlor Ferrarien- fis, Acad, Cur. D. D. Hieronymus Laubius, Nofocomii regii Hafnienfis Medi- cus, 2. - D. L. Rofinus Leztilias, Confilianus & Archiater Bucalis Wurtenbergicus & Proto - Medicus Stutrgardienfis Acad. Cur. | e D.D, Michael Frideric. Locbner, Archiater et Com, Palat, Caef. Nobil. Ephem, Nat, Curio( Director, Medicus No- ribergenfis Senior, | D. D. Philippus AMafierus, Medicus Patavinus, —— . | gos ore David Maucbartus,Phyficus Marbacenfis, Aca« em. Cur. : D. D. Godofredus David AMMayerus, Poliawr Vratislavienfis, Acad. Cur. D. D. Tob. Muraltus, Poliater & Profeffor Tigurinus, Acad, Cur, D. D, Maximilianus Preuffius , Protomedicus Vratislavienfis, Acad. Cur, | | D.D.Vitus Riedlinus, Keipubl, Vlmenfis Phyficus primarius & — Gymnafii Scholarcha, Acad. Nat. Cur. Adjun&tus, D.D. oae Chbriflopborus Scberbius, Phyficus Epifcopo-Zel- : Cn1ls, . i D.D. MANI dcbmiederus,Poliater Pirna. Saxonicus, A cad, ür. As D, D. Lucas Scbróckius, Arch. & Com. Palatin, Cafàr, Nobilis Acad. Nar, Curiof, Prafes, Reipubl. Auguft. Phyficus pri- marius, D.D. Tobannes fermes, Medicus Amftelodamenfis. D.D. Fdalricus Sraudigelins, Ord, S. Bened. Protonot. Apoft, & Praepofitus Senior in Pàáringen, Acad, Cur. D.D. Ludovicus Teflus, Medicus Venetus, D.D. Adamus Chrifiianus Thebefius , Practicus Hirfchbergenfis - Silef; Acad. Cur. D, D. Godofredus Tbomafius , Collegii Medici Noribergenfis , h.t. Decanus, A, N. C, Adjunctus. : D, D. Michael Bernbardus Valentin, Med. Prof, publ. in Vni- verf Giflanfi, Acad, N, C. Adjunctus. D.D. |. 88 )o( S& JD. D. Antonius Vallsnerius , $ primarius Medicinz theoricz ia Pacavina Vniverf. Profe(for, Acad. Cur, D. D, David Chriflianus 'althber,llu(tr, Comitum Schónburg. Confil, & Archiater, PraCticus Dresdenfis, Acad. Cur, 2. D, Jobannes Melchior Ferdries, Phüof, natur. in Vaiverfit, Giflenfi Prof. publ. Acad. Cur. D, D.Gerardus Arnoldus de 'incquedes, Rev. Prafülis & Prin- cipis Arduennatum Archiater, Acad, Cur. D. D, Jobannes Georgius Volckamerus, Medicus Noribergenfis Senior, Acad. Cur, D. CR CEDAR Folckamerns , Botanophilus Nori- ergenfis D. p. Immanuel IT eismannus, Phyficus Ducalis Vraco-Würten- bergicus, Acad. Cur, e | . OBSER- "OBSERVATIONVM PHYSICO- MEDICARVM" n ds e TAPA v E 2) pm 52 TO CARI NAIVRAE T TA CENTVRI/ZIIL OBSERF ATIO E Dx, D. MICHAELIS BERNARDI VALENTINI,. De |. Duplici inte[lini ilei invaginatione. Es V TERT Qirca finem anni MDCCXI, Filiolus Di, ij e 2E : V Kortholti, Orat, & Poef, P.P, in Acad, Giffena, C /4 torminibusabdominis acerbisüimis & vomiti- x3 buscrebris obnoxius, irritis omnibus medica- «3 mentis, horrendisconvulfionibus candem de- b v4 4à nafcitur, ^ Cadaverculum fe&dioni comamil- LAU ed lum infignem primum in ventriculis cerebri ; r1 - ymphe quantütatem fuppeditabat, quam E pro ye 3i pro morboso convulfionum epilepücarum — Dlfero, Acad, N, Fn POR ROPA CHE v pro- E prs: dS i or d^ ^ Ec Obfervatio 11... Quam primum vero ad infimum ventrem deveniebatur, binis Jin locis intromiffio feu introreceprio inteftini ile (quam inva« ginationemalii vocant;) occurrebat , ut dabium nullum fuerit; enuinam mox pafílionem iliacam acceílifle, fi puerulus diutius in vivis permanfiflec, ut ut vornitus ftercoreus nondum obKr- vatus fuerit, UE ud Renes in. margine crenati eranc, quod etatulz huic eft fa- miliare. ; SCHOLIVM. Nteftina aliquot hac ratione invaginata in liquore balfamico Ps Anatomicus Celcberrimus Dn. Fredericus Ruyfchius, Vid. Ejus Zufeum natomicum. | Sicque ad oculum apparet, intcítina in paffione iliaca non tam per nodum quendam convol- vi, fcd tumorem illic perintroreceptionem formari. — OBSERF ATIO II. Dy, D, MICH, BERNARDI VALENTINI. De PHTHISI, diarrbea alizsque [ymptomatibus, ab. Atbero- mate Renali, indeque oborta [Lomacbi inver[fone,. fcatuvientibus, Aro Illuftris, Dx. de L,Sereniflimi Ducis Mecklenburgenfis Mini(ler Primarius, Sverini adhuc degens, diarrhoea aliquam- diu corripitur, cui;in patriam delato egro, arthritis vagaaccede- bat, contra quam: Medici quidam acidularum Selterenfium.s ufum, per 4, hebdomadas continuatum, variaque edulcorantia. & appropriata remedia ,, cumprimis autem fuccum lumbrico- rum terreftrium, Thée appropriatum prefcribebant, His do- lores quidem fiftebantur, aft remanente quadam corporis con- fumptione viriumque imminutione ; tempore coronationis Cafarez; Celeberrimus Dw, D. Brunnerus Francofürti per Medi- cum Ordinarium Ds, Lic, Fabritium confülebatur, qui ut ali- quot ante menfzs curam lactis afinini per decurfüm 6. fepri- inailae- SSSNSSNSN NSS NN SSNN SSSSSSS AM Xentriculus extra. LfEtum. naturalem 54 tumere ferte eo proputfus «BAtherema, capitts vrfantLles magnitude Ten funt fero incumbens C Inteftinum zolen Jetíta guracittus D "Ren. fenzfeer-. Du 2 * E Pylorus extnt itum. naturalem ftc vn. ftatu p.n. orzftata aTtero "fen, NE ERE SNR SS b ERARLERIEELLU CUL SS N N SS NN SESS SISSE SSSSSNRNSIRS Jügi : UN l N ] RA vU " NS TTRT N SUSAN ANS v S NITE UN MT ZW Dun. SNS NN ES 0d Obsery. XXXIV. LOT. À s y Ad p ( -A- Figura ast quo? ex nate :Deactra. Jfait- eatractum. JB. Kecus, ubz a fuso intesLinum rectum. ftt perforatum : " (Locus udi Tosum Tusculum Sph incterem. penetravit . - "E x X Cre Sjuendam perípicuum, & e plurimis quafi filamentis contexcum, r1 : 2 ^ . De Pbthift, diarrbea aliisque fymptomatibuseyc; — 3 manarum cum levamine, fed non cocali reconvalefcentia prz- Ícripfsrat, nunc ob colliquatos & per falivam, füdorem & uri- nam copiose effluentes fuccos nutritios (unde corporis virium que confumptio provenire putabatur) ufum laQtis vaccini, cum pulv, exantihed,, Pot, ocul. 5 & Margar, or. E, antiphthi- fica &c, fuadebat, interpofitis antifcorbuticis convenientibus, Licet autem appetitus fuo femper in. vigore permaneret, nulla tamen in corpore ejusque partibus nutritio obíervari poterat, quin potius tempore vefpertino pedes inturnefcebant & paulo rriox febris quadam lentafe trudebat; contra quam laudatu:an- - tca Bronnerus Deco&um aliquod ex antifebrilibus & anuafcorbu- ticis, deftillarum antiheQticum , balneum ex decocto hordei &c. commendabat, |. His £cbris nonnihil frenabatur, itatamen, uc in- dies a meridie per aliquot horas lecto fe addicere cogeretur, Accedebat cardialgia, qua confortantibus in -.& externe adhibi- tiscedebar. Reliqua antdiphthificis & analepticis xz. so. deco- »&tis & juículis. conforcancibus, gelatinis CC, amygdalatis, V. An- glica , &, vol, decantato, balfamo Cellenfi abfolvebantur, Tan- dem omnibus irricis faccharum lactis füadebatur, fed in vanum pàárier. Wix enim quarta ejus dofi adhibita vitam cum morte commuütabat, Aperto cadavere, modo proríus extraordinario emaciato & confümpto, prafente Profe(lore Anat, Ord, Gi(len- e & Medico Ord, Dn. Lic. Fabricio, obfervabatur fitum ftomachi prorfus inveríüm efle, ita ut orificium dextrum feu pylorus, in dextro latere alias reperibile, hic pariter in finiftro latere conípi- ceretur , ficque cum orificio fini(ítro, fuperiori vulgo dicto, in li- nea perpendiculari locatum hic veréinferius(fecus acin ftatu f; n, fieri folet) dicipotuerit. Inteftinum Colon; omnium alias ma- ximum heic infigniter corrugatum erat, Reliqua vifcera, hepat- cumprimis & pulmones, etiam non fine omni labe confpicua erant fiquidem finiíter horum lobus materia quadam indurata; dexter autem cum hepate hinc pure quodam fiuido commacu« lati erant. Véeficula, foto major, bileque referta globulunrs COn* Tab. I. Fig.i. 4 Obfervatio 11, De Pbtbifi eres continebat, Quod veroomnium rariffimum, Excrefcentia quas. dam carnea füperiori Renis finiltri parti capitis infantilis magni- tudine infitebat, cum pelvi renis iliius conimunicarionem ha- bens, dura proríus & fcirrhofa, incus autem materia cerebro flui- do haud diífimili, repleta atheroma hine rede dicenda, — Tu- mor hic ad ventriculum extendcbatur, & ad fitam hujus p. n. & inveríum haud parum force contribuerat, prouc e TL AB. I. Fig. 1. omnia ad oculum apparenr. | Reliqua inteftina cum rene fini- ftro falva erant, nifi quod ureter ex hocdefcendens infigniter.am- pliatus, & quafi inflatuseffet, quod an Lithiai (a qua per curam quandam Sympatheticam per [53 in terram. defotlam liberatus eflc dicitur) tribuendum fic; dubius adhuc hareo, EPICRISIS, Dx, D.JACOBI FABRITII Archiatri Haffo- Darmflatini 69. Pbyfici Butisba- cenis Ordinarii. Uamvis e fymptomatibus hactenus recenfitis vivente adhuc «gro colligi potuiffet, affe&um ejus a prava ftomachi dige- ftione, lymphzque vitisoriri; ptpote qua acrimonia fua, fuccum nutritium itavitiare valet; ut ob colliquauonem per falivam; fa- dorem & [z qua data porta rueret, ficque partes carnofz necef- fario emarcefcerent, fiquidem & Dnn. Medicorum Confilia & remedia eo quoquedirecta funt: Nemotamen vel per lomnium cogitare pocuiflec omnia hac ab infolito ejusmodi ventriculi fi- tu & tumore renum adtmirando propullulafle; fi quidem B. Dn, Baro nunquam antea de dolore barum partiüm, fed tantum de. ftupore & tenfione cruris finiftri (ob mufculum píoasa rumore compreflum ) conqueítus fuerat. Nunc vero poft inftitatam f:&ionem anatomicam a pofteriori facile concludere licet, ob p. n. cjusmodi fitum ventriculi cibos vix deglutitos, antequam in chylum laudabilem mutarentur, per pylorum clapfos fuile, unde - nutri d Obfervatio Iii De Henüplexia ev. $ nutrimentum legitimum generari non potuit; & cum reliqui humores circulantes a tumore fupradicto pariter infecti fuerint, nonpotueruncnon reliqua edam vi(cera, hepar fcil. & pulmones inficere, quorum vitia hic non tam. pro causa, quam producto morbofo habenda. An autem atheroma fuüpradictum renale a calculo (cni olim obnoxius dicebatur eger) an ab alia violencia Ortum fuerit? doctiorum merito judicio relinquo. (Gifsd Auguflam Vind, d. 6. April. A. 1712.miffe.) | OBSERE ATIO Iii. Dx, D. JOHANNIS GEORGII HOYERI, De Hemiplexia cum Aphonia 69. totali omnium rerum oblivione, a cholera triduana; feliciter. ; , CHrata, : Uer decem annos natus, diei cujusdam tempore matutino ves hementer fitiens & largius porulenra abiorbens, brevi poft horripilatione previá, vomitionibus &alvi dejectionibus crebrio: ribus per triduum fzrme durantibus, cruentaque materia tertio die notata, quin & lumbrico pregrandi per vomitum fimul elimi- nato, mire quideca defatigatus; hoc tamen rerum ftatu licet fa- Gs periculofo, tam debito regimine quam neceflàriis remediis ni- hilominusinfüper habitis, iple a grotus ab a&re. frigidiufculo hy- pocauíti tempore brumali non fatis calefaQti , fzpius e lecto für- gens, nonnihil refrigeratus; tertia nocte, hora duodecima non- dum audica, prxter morem minus articulate loquens, nec am- . plius fürgere pocens, mox fenfu & motu. & voce penitus deftitu- * tus, velut in agone mortis decumbere videbatur, mNequeenim; in confilium vocatus, prima frontecgrotum hunc ab agoaizanrg - difcernere poteram, ob phznomenorum defperatorum (yndro« men , quid potiflimum, quid prius faciendum, pene anceps, . Mox vero conatus inanes vomendi & involuntarias alvi deject o nesadhuc molcílas, obfsrvans, mixturam ex Tindt Bez.efs, cheria- | | A 3 cal, [6] | Obfervatio. LA us $ - cal, caftor, & anodyn.compofitam propinabam, aquis cinamom. cydoniatá, flor. anth. lavend. lil, convall. melifs, apopled, loco. vehiculifüperadditis. Pracordiis infuper & ftomachali regione lini mento ex oleis caryoph, falv. rut. fuccin. chamomill..carv.& fpir'fal.ammoniac,b, n.inunQis. Ab his fopita eliciter irrica- tione cholerica, egrotum denique meum lateris alterutrius faltim, dextri puta, fenfu & «motu prorfus eflc defticatum; animadver- tebam. Quare prater dicta, pulveres ex nervinis, fpec. diambr. pulv. epil. March. cinnabarinis, magifter, perlar, corallior, &c, cum infu(is ex rad, & herb. nervinis & aromarticis in ufüm voca- bam ; Spina dorfi & articulis omnibus laterisparalytici linimen- tis fpirituofis & nervinis (zpius inunctis, non neglectis pedum fridionibus &c. Lingue preprimis unam atque alteram olei caryophyll.guttulam illinendo, | Quibus aliquandiu continuads indies meliushabere videbatur, adeo ut pofítdierum quorundam decuríuüm ad(tantibus primum particula affirmativa: ja/ refpon- - dere po(let, Poft plures dies vocales, dein confonantes pronun- ciabat, & elapfis quatuordecim ab invafionis momento diebus, denuo loqui difcebat, fenfimque membra paralytica inferiora. movebat, Proquo quidem membrorum paralyticorum motu recuperando, balfami mercarialis (a fylvz Semana accolis, € conis junioribus exceltiflimarum abietum parati) ufum, prz re- liquis famme proficuum nocabam. — Po(t tertiam feprimanara vocem articulatam motumque perfe&tiorem recuperabar, bra- chium fenfim, f2d ditficulter & cum doloris fenfu, faríum moven- do: Dolores enim quafi arthritici vagi in omnibus lateris para- lytici membris valde molefti, imo pene intolerabiles in. manu: & brachio fe exíerebant. Tandem vero poltcontinuatum me- dicamentorum inrernorum & externorum u(üm ex voto conva. lef cebat, Qui adhuchodie pancraticevalet, & arti piftoriz dedi- tus, duros & improbos labores exequitur, | . Plura notatu digna ex hoc caíu didici: & (1) quidem he- miplexiam hanc feu paraly(in lateralem cum aphonia dubio pro- Cul ab ex(iccatione tum humorum vicalium, tum fpirituum ani- raaliura De Hemiplexiacum Apbonia e? totali omniumrerum erc. malium feu fübtiliffimi fucci nervofi originem traxifle, Quam- vis nonnulli dubitent;an exficcacio interparalyíeos caufàs referri poílit?. Vid, Cranen Obfervationes ad praxin Regii p. 62, Tri- duanam quippe choleram fuccorum dictorum maximam par- tem exhaufifleprobabile, Hincetiam (2) oblivionemtoralem &aphoniam a poriscerebri, ob defc&tum fucci nervofi (cu fpiri- tuum animalium collapfis, fübortam: fuifle. ^ Reftitutis autem (3)& audis fenfim per medicamentafpirituofa & nervina füccis vi« talibus & animalibus, zgrotum hunc rion folum vocem; fed. me« moriam quoque recuperafle, expanfis denuo a novo novorunr füccoruim vigore poris & cubulis cerebri & nervorum; priftinisque rerum veítigiis poflliminio quafi i integrum: reftitutis. (4) ex- panfionem talem: nervorum fieri vix pofle fine doloris fenfu qui - cafibus ejusmodi in bonis habendus, (5) Notabilem naturepro- greílüm a facilioribusad difficiliora. Hinc egrum huncprimo - vocales, deinconíonantes pronunciafle, porro vocabula comipo- füiffe, tandem orationem dominicam rurfus didicifle, legifle, fcripfiffe, omnia fücceffive. (6) Similibus in cafibus & quavis -cholera,inter morbos acutos & brevilethales relata, non tam ad fiomachica & ftypticafola, quam nervina interna & externa, velut ad anchoram facram, intempore confugiendum effe, 1d quod fi negligant , quid mirum; quod fpe fepius fruftrentur Pradtici nonnulli, cholera affli&ti celerius opinioneextinguantur, adeout cholera defüncli fepe quafi a venenis extincti falfo: credantur, De quo pluribus legi poteft Obfervatio CLXXX, Dec, III, anne VIL& VIII, DeAnatomecholer& defuncti, JE OBSERE ATIO IF. Dwx,D,JOHANNIS GEORGII HOYERIT, De Letbalitate vulneraria fubitanea [me letbali n | qguinere, — ' E a fedecim annos natus fanguinei temperamenti fà- Z Anus & robuftus, die Solis idu fclopeci non: nimis periculof& : feu Obfervatio 1P..— feu lethaliter ex Medici & Chirurgi fententia, qui fpem falutis fe- rerant haud dubiam, vulneratus; (dum verba facere, edere, bibe- ce & deambulare adhuc poflet pro lubitu) cum fequenti die lu- na celerius opinione animam efHlareb juflu fnperiorum; cultello anatomico fübjiciebatur, Exterius itaque ( 1) brachium dex- trum i&u citato, quapartem internam fuperiorem leviter faltim taQtum, particulis quibusdam plumbeis fub cute reli&us, pluri- bus aliisglobulis fub axilla dextrainter tertiam & quartam coftam in thoracis cavitatem trajeQis, quibus non folum (2) integu- inenta communia contufà & dilacerata adeo, utvulnus magnicu- dine floreni confpicuum, fed ipía etiam quarta cofta penitus di- firacta, (3) Vicini muículi intercoftales una cum venis interco- ftalibus &ipfà pleura dilaceraca, (4) Dextri pulmonislobus füpe- .riorunius digiti cransverfi, inferior pollicistransverfi latitudinem :& culmi ftraminei ttansveríi profunditatem lgfus. (5) In cavita- &e thoracis fanguinis extravafati coloris ferofo fanguinei mediocris ,qeantitas, cum quibusdam coftz diffraQe. feftucis & | particulis 1 E) / i « : * * D ; .piumoeis charcaque probombardz explofione neccflaria, vifenda, (6) Globulus quidam plumbeus ip ipàm vertcbram dorfi pene- ráfle notatus, & quantum ex fitu & profunditate lafionis videre rat; ipíaforrafle fpinalis medulla leviter tacta. Norabile profecto. eft harum lzfionum;feu valnerumfeor- fim confideratorum, nullum per [e lechale jadicari pofle, «Quod enim 1. & 2. ad la(ioncs illas externas attinet, ille fane nullius funt mogenti: Neque etiam unius: coftz. fractura lethalitatis metum poteftafferre 5. cum fepiusuniuscoftz & haudità pridem duarum quoque coftarum & ipfius offis femoris fra&turas cafü ab alto factas in cive & piftore hujus urbis feliciter curatas viderim. (3) Vulnera thoracis cum lxfione vaforum intercoftalium feliciter fuilé perfanata, quotidiana experientia confirmat. — Et ficut (4) ipfa pulmonum leviora vulnera, vafis majoribus illafis, vix con- fideranda, fed pro curabilibus eftimanda; cum per obfervationes eonítec,lobos pulmonum; tam. enfibus pertufos; quam ictu falo- petorum períforatos feliciter fuiffe curatos; ka (5) nec fanguis 4 i | extra. TM TEN cona - [: " CO Ma aM EAE cox C. do od - Js De Lethalitate vulnevatia fubitanea fine letbali uulnere. 9 nme — i Ó ————— extravafacus (vel alia materia purulenta) in thorace per volnus in- . fli&um, aut fi nimis anguítum fuerit, fcalpello dilataandum, vel: per íe&ionem feu paracente(in, in loco commodiori in(titutam, bono cum íüucce(lu & curatione vulnerat forfan evacuandus, ut - taceam, quantum excellentiffima remedia interna a modernisin- venta his cafibus pretenc lethifer vix ac ne vix quidem pronun ciari poteft. : E | Hujusmodi enim vulnus thoracis & pulmonum cum fan- guine extravafíato copiofo per exícreationem rejecto, in pratore pagano, pagi Molhufini Felchcefelicicer fanatum notavi, Quo quidem cafu, preter interna remedia, empl. diafulphuris Rulandi, exícreationem . purulentam promovendo & dolores lenienda,- egregium levamenafferebat, Necdenique(6) vulnus medulle fpinalis in vertebra thoracis, nifi per cransverfüm inflidtum & maximum, prolethali habendum, Maxima quippe vertebrarum thoracis vel dorfi vulnera, fiquidem lethalia finc, non tam cito interimerefolene, Quemadmodum Jenz ftudiofüm, & hic Mol- - hufz civem quendam, vertebris dorfalibus cafüab alco plane di£ fractis & dislocatis, per plures feptimanas vitam protraxiffc no- tavi. | | es : edis — - Qualis igitur caufa fübitanez hujus mortis fine lechali vul- nere? Ipfas equidem lafiones citaras conjunctim confideratas & vi quafi unita mortem accelerafle, valde probabile. Ipío enim thorace; a cujus motu impedito pulmonum motus etiam impe- ditur, in alterutro latere enormiter lzfo, ipfaque materia ferofa ex vafis incercoftalibus effufa, & partim in cavitate pe&toris colle- &s, ibidemque fübfiftente ; oeconomia vitalis mire turbari potuit. Hinc-fpiritibus animalibus fenfim depauperatis, altero die lipo- thymienotate, Quibus cum metus convul(ivi; dubio procul a dilaceratione nervorum intercoflalium ac lafione fpinalis me- - dullz orti ; acceflerint, vomitu fimul notato, neglectis apprime medicamentis cordialibus, confortantibus,nervinis; fefting mote tis eventus non fuit imposfibilis. - | | - Obférv, Acad, N, C, Cent. 111, 5 | Obfers Io Obfervatio P... RENDUM LL 0 n ESSRESENLOREEEERREEERHRRERRRRN ; OBSERF ATIO F, Dx. D, JOHANNIS GEORGII HOYERI, — : | De NALE | Sri Enterocele magnetice feu per fympatbiam curata, "Uras fympatheticas-ad lydium rete rationis lapidem exami- C nant, triplicis generis occurrunt, Suntenim (1) pure natu- rales feu racionales, cuivis Medico Chriftiano & rationali cori» ce(lae &cufitate. (2) Super(titiofe, a Medicis racionalibus negli- genda, quando verba vel precesfimul proferuntur. (3) Magica animo nocendi, feu proximo damnum inferendi inftituce.. Nul- lusenim dubito, quin plurima veneficia per fympathias &antipa- thias explicari poffint, Scilicet cacodzemon cum fupra natura vires agere non po(fit, abftru(ioribus his mediis utitur. ! DDeiftis Ob(íervatione CXVIII, Centuriz I, & IL Ephemeris - dum Nat, Cur, carrente hoc anno editarum, fufius dictum, De hisinferius nonnihil dicemus. Illarum vero exermaplum fequens hzc obfervatio nobis fübminiftrat. Puer quatuor annorum, te- nerioris conítirutionis, alterutro peritonzi proceílu, per cafum ab alto disrupto herniofus factus. Iraque parentibusejusdem non fine (ümmo animi dolore animadvertentibus, fcrotum a prola- bentibus perropturam inteftinis fzpiuscule mirum quantum in. tumefcere, magnasque fibi moleftias, & majores filiolo dolores afferre: quin etiam repofita inteftina poft leviffimum motum denuo relabi, variis remediis, cataplasmatibus, emplaftris, ligatu-- ris&c, fruftra adhibitis; Deliberantibus, an tenerrimum cor- pus crudeli fedione periclitari velint, venator quidam herniofüm maenetice curare fpondet. — Quare filiolus in proximam fylvam apportatur, ibidemque fifa, mediantecuneo ligneo, quercu te- neriori, eousque donec dictus puellus per fiffuram trahi poffet, ternis vicibusper didam filüram trahitur atqueretrahitur, füper- additis quibusdam verbis,nefcio qualibus. Poftmodum quercus fifla .. Obf. FT, DeFicerecancyofo pev fympatbiamfatcto. — 1v. fiflà ligamentis f&dulo deligatur, ftercus vaccinum vulneri corticis lai illinitur, cuncüsque füb quercu cerrz immittitur, füperaddito prognoftico : Quamprimum quercus fiffura fueric confolidata, & cuneus íüb quercu defoffus putrefadtus, herniofüum certo certius fanatum iri, Id quod fcliciffimus eventus plane confirmabar, herniofo poftfemeftre fpacium perfecte , faperftitiofe camen cura- ' to, & ab hernia adhuclibero exiftente, Regerataliquis: Bona verba fuifle, quz venator muflitavit, & forfan invocationem no- minisdivini, Sed Numen divinum in omnibus corporis neceffi- tatibusinvocari poffe acdebere, dubito. Cujus quidem dubii decifi- onem Ihcofophis relinquo;qui cum rationalibusMedicis loquor. OBSERF ATIO FI, DN,D, JOHANNIS GEORGII HOYERT, . pe : | F'lcere cancrofo per [ympatbiam fatto. Oemina paupercula in vico, tria propemodum milliaria Mol- .. hufadiftante degens, infantem laQans a veterinario quodam precibus pretio permota, tantum lactis fuppedicat; quantum pro ulcere antiquo verminofo equi eluendo fufficieba. Quo qui- dem lacte veterinarius equum ab ulcere perfecte liberat , fed pef- fimo, prohdolor! omine, — Ulcere fcilicet equi períanato, fimili ferme ulcere mammilla dextra foeminz citate ceterum fanz, cor- ripiebatur, adeo incurabili prorfus, ut non folum mammilla a cancrofo ulcere penicus confümeretur, fed ipía etiam fcemina mi- ferabili fato tandem extingueretur. Ex his colligere licet (1) cauto opus efle in curis Sympatheticis, fcilicet ex nobilioriviven- te in ignobilius vel vegetabile quoddam, tradu&ione facienda, (2) Talismodi curam, fiquidem veterinarius animo nocendi for- fàna citata foemina lac impetraverit, curationibus fympatheti- cis tertii generis féu magicis accenfendam, B 2 - | QB- —— -— n Obferoatio IL... OBSERFATIO FII. Dx D,JOHANNIS GEORGII HOYERI. De | Vifus acie in Septuagenario ufu. Nicotiane confer- "ata... s "o Enex annos feptuaginta quatuor natus, hactenus tanta oculo- . rum acie praeditus , ut fübtiliffimas etiam literas cum typis ex- cufas, cum fcriptas, ex voto iegere poffet? cum in morbi apople- éici metum incidifler, & fGafü Medici a fümo Nicotianz, cujus quotidiano ufüi per triginta vel plures annos deditus fuerat; aliquandiu abftinuiflet , preter opinionem tanta vifus debi- litate coepit affligi-, ut omnimodam eaecxatem nunc. inftare putaret: Hincalio Medico, ufum Nicotianz ultro. permitcen- te & faadente , íenex decrepitus amiflàm | oculorum aciem.ss. non fine admiratione, brevi recuperavic Idem íenex fingu- lorum dierum tempore matutino vifus debilitate aliquali vexaba- tur, adco ut majusculas etiam literas dignofcere vix poflet: Quamprimum vero vel unicam fiftülam Nicotiang fumaverat, — ^. fuübriles literas non folum dignofcere; fed accurate legere poterat. ' Uc hinc ordinarie Nicotianam prius fumare neceflüm haberet, quam ficdictam benedictionem matutinam í&u preces matutinas. legere poflet. | A fumo Nicotianz, faperflua humiditace;fpiritu-- um animaliumin nervum opticuminfluxum cohibente, forfitars ex£reata ; aut fpiritibus animalibus a particulis volatilioribus, - Nicotiang quafi roboratis & unitis. Noviquippe plurimos, qui negotia fua exactius longe majorique robore & alacritate pertra- €tant, dum Nicotianz fumo ucuntur. (Molbufa Auguflasm Vind, A. 1712. &, 7. Maj mi[fa.) OB- OBSERF ATIO- FH, | Dx, D, JACOBI CHRISTOPHORI SCHERBIE. Hifloria de. F'amitu y. Miu. lapidofo. Ec// zu ilti deP'omitueo Mictu lapidofo. iE: 'Obannes Henricus: Stoker ,e pago inferioris Turgoviz Rithi " . 1e. ann, at. per 6. meníes pallidior, quam folebac & fegnior, d,. 12, April, .A-.1689. a ventriculo muitum excruciari , mocibüs fi-- mul per intervalla fpafticis elevari coepit, faccedente tandem ma-: gno cum fragore. vomitu lapillorum.ex arenato concretorum,.- nucis juglandis magnitudinem equantium & füperantium. Uri-- na tüm quoque omnimode.ferme fuppreflà erat : qnare-fuafü vi... cinorum, quantumadhuclicuit, fuper cineres calidos minxit; va-- porem inde excipiens; auctisautem doloribus & urina: retendio-- ne a. Chirurgo Oinopediano V petrofel,. accepit, qua epota ad: Ib. (Gic referente ejus Parente) lapillorum muralium, nucisavels lang. magnitudine, & minorum.,. una. vico acute. cam do.- lore,.cum urina enixus eft, Remanente. nihilominus urinans. - diimpollübilitare, nifi deco&o petrofclini juvaretur, urgere.etiara:- pergentibus oppreffione przcordiorum, fingulcu & fzpius moti - bus convulfivis, confilium. parens.a. me.petiit &. medicamenta z:- urina, quam. attulit, albida erat cum difperfis filamentis mucofis.: Pío vomita- & (3. redditione facilitandis,. fuaft. pinguia ,. dedi: leniter diuretica cum | emoll. anodynis, intern, Gexcern;.— Un-- .. dépoftca facilius & multo minori.cum dolorelapillos.illos excre-- |» vio noa quocdio fed 8.dierura circiter intervallis, tumve;plures. una:.per [Jas redditi, ultra. 1000. funr. numero,. pondere. pee per vomitum numero: $o. ix. pondere; plures autem s | ab initio a parentibus hujus pueri. fuere project. Mefcic- |. runt hi, qua. ratione inconfüera haec in corpuículum filio- li pervenerint, donec, monito meo, vi pro veritate detegen.. da adactus, confeffus fuerit, feante fem eftre; fcholam frequentan- B cem ; E 14 Obftriatió P HRS AMO C. »* Mg: Vag-rup antt iW VRARGNSOMUNE NESVET PCIE T wc ae Eni P. n c C C"! ned cem a puero fodali fruftum pànis promittente, perfüafüm & coa- &um fuiffe, arenatum € mortario (attgemmadyet Sauer MMflaffer) ut comedceret , etiam dum ante quasdam feptimanas equitaflet, jam dolorem punctorium in loco velice fenfiflz: innocuit tan- dem quoque, (cum impollibile fuiflet, eum rantam.arenati quan- titatem una vicedevoratle & cotfeparatis paroxysmis,; praefertim per vomicum redderepotuifíe;,) curdum hunc malum fibi parare. errexillo, e müro proxime lédulum fuum fruftula digitis cffoffa deglatiendo,qua appetitus depravati fpecies buic & minori tati fa- tis frequens ; ea tum caufa füblata, etiam effe&tus ablatus, puérque s, aut. 6. feptimanarüm fpatio fànitati priftine refticutus, Valde curiofam fuiffet corpufcalum hoc;arenáto faginatum;cultello ana- tomico dece&um perluftrare, id quod etiam, ficjusille incongru- us vitam eiextoríiílec, a parentibus jam fuit promiffum ; cum aus cem vitz noftre Sofpitatori in vivisipfum porro confervare placu- eric, ad. me deducicuravi, feduloque, qua ante & in paroxysmis : fenfetic; inquifivi, quinec a dorfo, necinguinibus doloresfe per- cepitle, fed lancinationes hicillic in abdomine; przcipuos autem cruciatus in vefica & membro virili paffum efle, refpondit, Ro. tide fateor, dubium mihi hucusque haerere , quibus viis vefi- cam veríus lápilli hi inceflerint ? per hactenus cognitas co per- veniíle, rationeaflequi nequeo, fymptomata recenfita etiam con- tradicunt: dearenatoliquido adhuc primo comefto, eque qui- dem concipere potuiflem, ac mulierem illam, in Ephemerid. Nat, Cur. Decur. IL Ann. VH. append. p, 13 1, Obfervar. III, D,D, Paulli- ni, pediculos ovinos, contra Archritidem vagam vivos in lacte fümtos, per urinam reddidi(le: at de lapillis, nucis avellanz ma- gnicudin: excretis, (quos non in renibus aut vefica, prout 300, calculi; uaico impetu cum [3a redditi, apud Tulpium Obf; Med, L.ILc.47. ira concreviffe, externa forma, item calx, cujus me- dio fabulum cohzret, ad oculum monftrant) res conceptu difficilior, Sivixexinteftinis, aut ventriculo ad veficam minus ambagioíx, hucusque ignoter, paterent, cogitaflem, perfabulum primo aflumtum viasad veficám ducentes feníim fuitle dilatatas, Ut E — Obf.1X. Lapide Figüratosex Cuboes'oclacdro compoffto. x y ut tandem etiám lapillis majoribus, motibus fpafticis eo-adadtis, Osaperuerint, In Diabeticis, Hydrópicis &c, quem quidam per poros inteftinorum, vefice/ &c. humoribus ir: vapores re- folutis monftrant cranfitum, locum hic habere non poílét. Qauid ergo; quaío, hoc in cafu fentiendum ?: Diu canaliculi ehyli lactei etiam lynceos fedulorum naturz fcrutatorum fübter-- fugerunt oculos, diutius qui claram decunt lympham : for. fan aliquando in anatomia ftrenui cujusdam bibuli , qui continua irrigatione vias urinarias fatis reddidit patulas, auc alia occafio- ne, qua haQenus operta, quoqueaperientur, - (San Gallo Auguflam Vind, A. 1712. 2d. 24, Maji miffa.) a Nob, D. D, -Anborvio. ssec iiis aec d LIRE D opta ie gel .Ds.D. RUDOLPHI JACOBI CAMERARII. De : Lapide Figurato , ex Cubo €5 otaédro compofito. ME tres figuras unius lapidis, diverfo fitu confpe&i, & deli- /À. neati , quem forte inter alios.ab Amico communicatos offendi, cum occafione lapidum; mira varietate oculos non tarn corporis quam mentis dclectantium;quafivifl&m perPatriam;quid ipía ferat, Singularem pre fe ferre ille meus notam videtur & mereri , quidefcribatur. Dumita prodit in confpectum Curio- forum; provocabit fpero fimiles aliosve rariores ex ipforum muíeis. - it lo Iesv .nsmitt. nri Dicam paucis, quis, qualis, quantus. « Lapillus eft ; ex Cu- bo & octaédro mixtus, Sex quadrata & octo triangula oftendit per fuperficiem fuam, fuo fibi ordine eleganter & accurate interpo. fita... Latera ipforum fünt z. minut. palm. roman. talium quin- que habet diameter, five linea ab apice anguli per. medium lapidis ad oppofitum concepta. — Satis accurata funt ifta omnia; trian- gula &quiangula; obtünet &qualitas ram inter lineas T i EE gu- X6. | ! Obfervatio IY, ES ONMET P Ye jr figuras, Pondus eft drachmarum duarum cum dimidia. Accepi autem confimiles majores & graviores, vel fexidrachmarum pon- dere, etiamangulofos; uno£orte & altero quadrato actriangulo infignes, fed quorum potior maffa per faperficiem eftinaqualis; .confufa, cuberofa.: Ainicus ille mihi füppetit, complete.& perfe- &e exprimens dida omnia, utut non ita exquifite politus, ac ab - artifice poflet formari, Cum reliquis autem temere parfis ad agro« trum marginesinventus fuifle dicitur & collectus. Ita figuratum non invenio incer illos bene-multos .&.puf- chros, quorum figuras magno numero exhibuic Joh. Bauhinus ime defcr, Font. Bollens, Paginis. quidem 38. 46, 5 2. fifTit pyritas teflellatos, tam fimpliciter, quam angulofos; imo pag. $0, teflel. lam pyramidalem, Mixtura tamen duarum figurarum, five cor- porum, vel non, vel non.pro dignitate ibi reprafentatur, Boétius de Boodt c. 290. etiam nimis generaliter hec habet ; Pyritum tam. Varia genera inveniuntcer, ut mirum fi. Aliqui quadratis teffcris fimiles. aliquiangulisocto vel duodecim excrefcunt, M. Lifterus de font, med. Angl. non aliter pyritum memorat figuras, quam quod cubis quidam ipforum conftent; alioque modo fint angulofi, Nec hac fpectant Anglorum Briftolftones; utut quafi cubi, vel felenirarum rhombi, | Cubos item exhibuit J. J. Wa- gnerus E. N. C,2.8, fivetefleras parvas, ubi mineras ferrifub diver- fis figuris lapidum , leguminum, teftaceorum marinorum , fru- &uum exoticorum, atque confectionum, propofuit-omnino fpe- Gabiles5 quo tamen amplo in. cenfü. nullum comparet octa- e&drum, eii udo e Tandem.tamen, velolim potius, C, Gefnerus in libello de figer, lap. p, 25. meum illum utique videturexpreffiffe. Figu- 1a enim pyritis octaédri, quam Bafíalte fubjeCtum exhibet, prater triangula, quadratum ctiam comprehendit, Suum Gefnerus - fcribit fuifle colorisfereruffi, opacum; avellange prope magnitudi- ne, duriffimum, Talis videtur etiam meus; externe fimilis utcun- que hamacti colore fuo obfcurefufco rubro, Quanta vero fic ipfi duritics,explorare & periclicari lapillum nondum duxi confültum, | Alte. - - . . De Lapide figuratoy ex Cubo e's* octacdro compoffto. — 17 Alterum potius fclegi, ipfi homogeneum, utcu5queangulofüm; & memor verborum .de Boodt, (illi lapides pyritis nomen vere - merentur, e quibus ignis excutitur; multi tamen funt lapides: pyriti fimiles.quiignem non dant concuffi:) ad chalybem alliden- - doexaminavi. Hic vero perpaucis excuflis fcintillis in duo quafi E! hemifphzria diffiluit, & oftendit fübftantiam internam bere ali- ter comparentem, non tübram, fed fplendore quodam metallice przditam. Pro cujusdeclaranda natura, fruftula quzdam ipfius olcotartari & fpirituiammoniaciinjeci,fed nec motum nec muta- tionem indeobfervavi. Aliter autem fe habere iftius lapidisfraftula deprehendi ad fpiritum virrioli tipfienim per moráin frigido con- ciliarunt Tin&turam flavo-citrinam, pulcram, claram; limpidam; fine pravia efferveícentia extradiam :. Cujus gurrula infufo galla- rum inítillata mox dedit atramentum ; ferriargumentum, | Ud quidem Liítero pyrites inter mineras ferri receníetur precipuus; varietamen alienis metallis mixtus, Aur p Jy ss Suum porro Gesnerus accepit a pharmacoposo Antvet. pienfi, Hacoccafionerecordor arcani contra lithiafin, vel po- tius arcano modo preparandi Ludi, quem Helmontiusad ripam Scaldis prope Antverpiam invenit , & defcribit, tanquam lapidem pallefcenrem, fubinde crufta perfpicua per commiffuras obdu- &tum, femper cali , reflerz aut cubi forma erui folitum :. Addit; frequentem agro, ex cujus profundo venit ludus, eflepyriterm, qui fülphure dives & vitriolo, etfi füb terra predurusfit, mox camen. fub aura fit friabilis, fatifcente fcil. fenfim vitriolo ? (ed ludum ma- xima fui parte in furno figulino efle volatilem, | Cnocffelius in E. N. C. 4. p. 119. ludo fübftituit filicem nigrum, quo ad excuc- endum urimurignem: In app. ann. 6, p. 127. fiftit proludo la- pidem pallidi coloris, magnitudine pollicis, & formz tabulate. Lifterus etiam pyrites aureoscubicos & angulofos a quibusdam Helmontii ludum exiftimari notat 1. c. ^ "Gesnerus denique pyritem dodecaedron non minus citat; quam ocGaédron, (lu & Boodt angulorum eque duodecim ac o6&o facit mentionem, Ego nec.cubum folum, nec dodecaé: - Obferv, Acad. N.C-. Cent, 111. C droa TI Obfervatio IY, — dron folum deprehendo inrer transmiffos mihi lapides, fed com- onuntur & mifcenturs. utdictum; illorum figurz tri-etquadran- ule: quinquangulum autem nullum adhuc vidi, nec pentago- nis conítans dodecaédron.. Quale quidem fi fappetit : ubi ma- net tecra- & icofaédron? Sic icerum. fingulari. Natura. modo geo- metrizac 5, obfervat duas. figurarum. pracipuas,, triangulum & quadratum ; reprafentat duo quinque: corporum regularium, primum .ex.tribus primariis, cabum, & primum ex duobus fecun- dariis, octaédron : non. (eparatim, fed. mixtim.. Geometrarum ego hic peculationi relinquam, quicquid f gurarum interpofitio- nem, fic figurati; corporis. com pofitionem, & cetera forte mul- ca concernit, Interim hzc funt ex numero illorum corporum Platonicorum, quibus füuum. mundi. fyftema harmonicum ac- commodavit Keplerus, | Hic in fpecie cubus, cujus duplicatura exercuit Geometras,. provocavit mefolabia, cujus. genefin adhi- buic Wallifius, profandum.Trinitatis.myfterium. utcunque adum-. braturus.- fionera inutilis, five perattractionem utilis a d'cen hus, nr cor- poris. Nonrotundam, fedangularem ita fierifiguram concipit, cum materiz coagulandaz. partes non fünt. prorfus uniusmodi, nec aque cito, nec equali vitenduntad centrum. — Saline funt ille, quas.eateri terreftri fubrili: mixtas concipit partes, pro con- crecioneangulofa, Scilicet decerminata: falium cry ftallifatio ipfius obverfabatur animo; & cryffallilapidis.cumnnitri cryftallis conve- nientia, Obrinet hicízxangula figura, aptautique;in quam con- trahatur circulus, explens. bene locum 5, uti fex. globulorum fe- pümum agobientiumr exemplo. monítranc de nive eriam íexan- gulaíolici- | Ex corporibus autem zquiangula & zquilaterailla ideo dicuntur regularia, quinque, non plura, quia fpharaz infcribi j : & cit- Conftat itaque de materia-& forma externa, non eque de: caufa ipfius & fine, Boodt fpiritum: architectonicum requirit, - fiveformatricem facultatem, qua. ignoto modo, ingenua confef- fione, uri plantas, ita figuratos lapides fabricctur :. five per expref- De Lapide Figurato ex Cubo e otfatdrocompofito, — 1 .& circumfcribi concipiuntur, ita ut eam hicomnibus planorun centris, ibi fuis angulis contingant, Et ifta quidem pro cryítallo hexagona: An ergo pro cubis quadratum falis, & pro triangulis oCtaédron aluminis & cartari vitriolad licebit advocare, & analogiam quandam inrer falium . & lapidum figurationem, imo pro iíto lapide mixturam filium aut metallorum, pretendere? Ita forfan Belemnitisradii fpecta- bunt ad ammoniaci ftellam velpectinem, — Ad i(tiusmodi ratio- nes figuram talium lapidüm exigere fi cui placuerit; has quoque obíervec difficultates; quarum quidem prior cryftallifatoni fa- lium eft communis. Primo; quod mihi fitille folus inter mul- tos ejusdem materie, qui eandem quoque figuram quafi affe. &arunt, fed plenenon obtinuerunt, Secundo, quod cum figu- tato ita lapide multi alii, proríus aliter figurati; mihi fuerint crans- miíli, tanquam incodem campo colle&i ; aítroites , conchites, ammonis cornua &c. Quos vel diluvii reliquias, vel a femine marino, aliove, oriundos, evincant, quipoterunc. — Effectus ma- gna quondam facte mutationis applicare qui norit, determina- bit quoque : Utrum per modum fufionis concipiendus fit. in- duiíle füam lapis ille figuram, cum fepararetur lux a tenebris; an vero concreverit ex fluido, cum aqua mifíceretur arido, & per di(lolutionem confunderentur univerfa terre, — Aut, fiquidem novum ortum monf(lrare velit, quomodo adhuc preff:one am- -bijentium quafi typo coérceatur maíla in eam figuram? vela centro extroríüm ica radiet vis tendentiz qualiscunque? Hec talia curiofitati & dexteritati aliorum miti » . . relinquere fas efto. — ipe ctio oet WE C 2 | OBSER- Ds,D. RUDOLPHI JACOBI CAMERARIK. — | Deve bg Diabete Stranguriofo Periodico. Articulam exhibeo hiftorim,; & anatomen Senis quondam - Stranguriofi : quarum iilam olim ipft collegi; hanc autem accepi a Dn.D.Schaffero, Phyfico Nürtingenfi; Scilicet Quaftor Principis ad Rhenum füperum, habitu corporis praeditus medio- cri, ad fenecturem usque fanus, nec morbis nec medicationibus obnoxius, nifi quod interdum fpafmi pedum flatulenti, & olim doloris cox leve quid fenferit prae fociis camen frequentius per noctes mittere urinas; quod recordatur, folitus; viduus modo; ab: autumnoanni 1705, dedücit principium mali longi, doloris & difficultatis in raingendo,; quam equitationis & rhedz motibus. vellet adícriGere, exacerbationem utique hinc expertus. Hicannorum circiter 63 lectica huc delatus; inter nosvixita Julio 1706.ad Februarium 1707: & diabetis ftranguriofi periodi- ci phenomena exhibuit fequentia : Erant dolorum intervalla & paroxysmi. Hivixíolebant recurrereante o&to; vix emanereul- traquindecim, dies. | Dürabant per diem in noctem, remicten- tcs die altero; cum reliquiis fenfüs adhucteneri per tertium, quo vel quarto licebat feni prodirein publicum, quafi nil paffo, fatis. commode, adhuc vegeto. Erant primo cum urinz multz mií- fione; dein pauce urgentià vehementer dolorofa, non finc nixi- bus,ardore, puncturis, ftri&uris per ventrem deorfüm, quin to- tius contentione corporis ad vcficams: varii tamen paroxysmi, modo breviores & leviores, alia vice graviores & longiores, forte adanomaliasaéris & dizta. Saepius manc incipientes, quam alio tempore ; e. g. mancurinamulta;fenfim dolor, meridie intenfior, in íummo ad no&tem; ab hujus medio remifífior, Sic miferetrans. . ' actz noctes; jacendo forte per quadrantem hora & fübdormien- | : do; OBSERFATIOQ AX 4 1. — vr - de Diabete Jtranguriofo Periodico ——— — rz " do, moxadtorturam currendo per. cubiculum, Urinz quantitas: ab hor.5; matut. ad meridiem circiter menfura dimidia, & ultra; a meridie in-noGem libra plusminusuna. Sicper 24, horas pa- roxysmiad í&squimenfuram, Abhincíub intermillione quant tasmulro minor, Qualiras primo füb&avefcens, clara, citrina, ftraminea, tandem quafi aquca; nunquam rubra, X Matulam. ebducenscruftaalba, Nunquam cum fàbulo afpero, vel lapillis; - nihil horum nec. tunc. nec olim excretum. | Sedimentum talis: per paroxyímos collecte urinz album, nec durum aut arenofur, nectenax mucofüm, fed. pultaceum, vel quafi cretaceum; acris edoris::raro cum guttacruorisin imo, Hzc cum alvi quodam. tenesmo, & familiari ficcitate : tardabaripía plerunque in diem: tertium 5 ab humida, lubrica, levamen aliquod, | Nihil. unqnara: exipíacruenti; nihil tumidi per marginem, 3b P Extra paroxysmosa.deíceníu fcalarum, inclinatione corpo: ris antrorfum ;. converfione fübita.in.leQto; fenfus levis quidera irruptionis taraen cujusdam in vceficam, | Nullus unquam ibi feníus ponderis, nec volutationis ;; nec dolor a. complicatione: crurum; Nihilcunc molcíti per bypogaflrium vel perineum s; minusinlümbis, perquedoríum reliquum, Capur peus, ven- ter, attus in. fàlvo,, | Nechorrores, nec calores, Non vomitus, nontormina. Nondum magna fitis ; quam valde auctam audivi. fequenti tempore. Appetitus in mediis doloribus conftans, Cor- - pus fenfim rugofias: quidem, fenile, non camen confümptum. Quin fub ipfis dolorüra. tormentis deliberatio de. altero conju- . gio5 quodtamen intermiflum. | Sanguis autumno miflus e bra-- chio finiftro fuperficiei quidem pulcra, fpumofz, jufto tenacior s. caíeolus natans.in fuo fero. | | Ab affzctu- hoc.dolorofo periodico,cum fpenon femel bo. . na; füb lengiulculisintervallis , &: paroxysmis lenioribus, füften- satus; delinitus, fublevatus quidem,.non tamen plene liberatus: ^ Nofter, per tam externa linimenta, epithemata, fomenta. & ene- mata paregorica , quami interna gummofa , gelatinoíà, blanda: - balfamicas olcofa; emulfiva, abforbentia cum nitrofis, & repetita: ? E m £3 - -laxane PT 4* Obf. X, De Diabete stranguriofo Periodico, laxantia. Difcetlit poft dimidium annum, lectica iterum delacus veríus Rhenum medium.: .unde.aliquoties.non aliud de ipío in- audii, quam vexari ipfüm.doloribus:jugiter, cum fedimento uring modo cruente ,modo.non, .conftanter.albo,.craffo ; & negari paflim, utiapud.nos, fübeffe veficz.calculum; pre anguítia viarum catheterem non admitti amplius,.qui quidem apud nosnunquáam fueracapplicitus. ! : ! Vario candem fato aCtus rediit ad Nicrum,.& die 21. Febr, anno 1711, .Nurtinge mortuus, laudato Medico corpus con- cefficadinfpiciendum. :Cui:quidem primo admirationi fuic fu- perftes pinguedo abdominis fpiffajy& copiofa fatis, poft corannos dolorum ,in hacztate;quippeó8 mum füpergreffi: Secundo ve- fica urinaria monfítrofo a(pectu, fimilis maflz carneze, duorum pugnorum magnitudine ,fübítantiz fibrofo-glandulofo-fcirrho- fe, circumcirca ad usque.cervicem «duorum pollicum craffitie ; qua cum.membro-& smo.mulcalorum abdominisomninojam gangranam conceperat: "Dum reliquum corpusin partibus prin- cipalibus videbatur effe adhucficfatisbene conftitutum. — Cavitas ipfa veficg adeo incraffate vix major nucejuglande, habuit ne gut- tam urinz, nec granulumarenz, parum tamen fpi(fiufculi & fpu- mofi albi muci : tantumaábeft, uc facrir obíeffacalculo. — Adfuit etiam hernia utriusquelateris; de qua filentium adhuc apud nos, An nixibus demumcontrada? .Hacfünc non plura, quae füppetunt, de hoc cafu, forte non indigna, quz jungantur hiftoriis fenum diu .molefte ftrangurie- forum, | Accedat tamen examen qualecunque fedimenti urinz, dequo fupra: Maffulaipfius exficcata cum prune imponeretur, - non dedi: fulgura, non ítridores; nec crepitus, non ebulliit, no. luit accendi, fumavit foctide; abiit in carbonem atrum, digicisfa- - cilime conterendum. — Alcerainjiciebatur oleo tartari per deliqui- um, fed absque eo, utibi vel moveretur vel mutaretür. - Tertia acetum avide quafi arripuit, fine motu tamen vel lucta; Cum vero matulz adhzrens ficca crufíta elueretur aceto; manifeftus inde erupit fumus: Liquor decantatus poft calorem in "igne ni Obferv. X1. De Conformatione co" Conflitutione gg. 23 nil reliquit figurati... Quarta tandem fedimenti. particula. per aquam: fortem primo:etiam: non videbatur atfici, fed brevi poft: exhibuitmultam defuper fpumam ;:rubuit parum hec & aquam: levirubedinetinxit 5 pariter aucem cryftallifari noluit,. (1ubinga: Aueu[Lauz Vindi d. 13; Ta. | 4.1712, pH[ ] Rs OBSERFATIO XY. Dx, D, MAXIMIEIANI PE EUSSIT,. B De. - i Conformatione €» Con[litutione Corporis: fufautilis: » . «itiofa quoad. Lienem maximum inprimis, ac mon[lrojum,. A C.1695,d. Januar: 2: lluftri Dao Bar. Z. de Z. nafcebatur- "Xe Filiolus 6; digitosimanus dextra ;.& totidem pedis finiftri habens, ira uc fextus: uterque: e: radice minimi ; tàm in manu. quam pede, non: ere&to-reliquisque- digitis: parallelo fitu ,. fed: cransverfim- enafceretur apicemquea corpore prorfus averteret, quorum uterque: camen: adhuc: molliufculus , poftero mox: die; a. Chirurgo olim: Celeberrimo;. Parmanno:noítro;. forcipeacuciffi- ma feliciter ablatus; ^ Puerulus de coetero- femper valetudinarius: & Rachiticus erat; pedibusincurvis, ventremagno' capiteque ma- ximo &c. OdZtiduo tandem: ante. obitum: corripiebatur febre. |. , acuta cum. hemorrhagia narium quotidiana, remediis nullo mo-- do vincibilisaccedebat denique Anaíarca univerficorporis; infla- tio totiusabdominis, & motusconvulfivi univerfales, decimoque Maji hora tertia pemeridiana; beata Analyfis,. /«. Corpore dein per -- Chirurgum pralaudatum exenterato , uti partium: externarum, fic & vifcerum abdominis internorum p; n. inzquale prorfüsaug- "mentum deprehendebatur. | In fpecie vero Lien in totum fcir- -rhofusa (iniftco. hypochondrio per univerfum illud latususquead ^-pubem, mole ac magnitudine fua. excendebatur; hepar pariter | | | maxie« M c me nh. D Vu 24 ODferotio DEI ege maximum, pallidum & enormiter induratum, ftomáchus autem & inteftinaflacibus extreme diftenta, ut & ileon hincinde maculos fum, nigrefcens ac fphacelatum , tenes vero natutalisfere magni- tudinis & conftiturionis , uti & cor in thorace, palmones camen emacidi prorfuserant, "Ex quibus ultro patet, tam conforma- tionem, quam nutritionem totius fere corporis non folum valde - vitiofam, fed & circulum ac mor&m.fanguinis ad inferiora in pri- mis, prorfus tandem impeditum füiffe, unde, accedente ultimo - exaftuatione totius maflz fanguine febrili; resurgitationem. re« dundationem & cffüfionem ejus majorem ad füperioraac per na- res incoércibilem , ferique ejus in habitum univerfi corporis fe- ceffam,una cum reliquisanomáliis ac fymptomatibus »mort&que ipfa, preflo pede, 4níecuta fuiffe, nullo modo.admirandum eft. Ui fane de Lienibus inprimis magnis, eorumque noxa, pluribus videti poteft Hippocratis editio Cornar, Lib, de Affe&tionibus p.m, 299.8. 19. 20, item de Intern, Affz&. p.323. 8, 29, p. 326,327. 5. 35.37. 38, ac de Morbis Popularibusp.488. — im X OBSERFATIO XI... 0o "D D.MAXIMILIANI PREUSSIL — — 1)8. i nte imi tebeta | Liene in Corporeintegro quoad partem aliquam abrupto Eo € fecedente. DE 1 phssetre cafui breviter acfümmatim faltem annectere placet £& cxemplum aliud, non vulgare, Lienis incorpore integro, quoad partem aliquam abrupt & fecedentis apud [lluftriflimum clim Comitem O. de Bn. quod Lorchwizii in Polonia; una cum Excellentiffimo "Dn; D. Beckero t. c, & Nitfchio, Phyfic, Medicis- que Glogovienf. & TLefnenfibus celeberrimis, füb initium |. Ja- nii An. r682. confpexi atque notavi, 'Heros ille erat quadra- genarius, temperamenti cholerici , habitus corporis tenerioris - & macilend , dixteque inordinatiori, in primis potui. Viai generofi, aquarum ardentium, "ut vocant, efpiritu Vini pa- ratarum DedLienein Corpore esc. 2$ *ratarur ; nec non affectibus biliofi is.ac paffioni ns animi ? variis, dcc motui: corporis. frequentioti enormiorique per.venationes -&c. valde deditus. 1s poftquam aliquo jam cempore. salecudi- darius; cibis hactenus quadragefimalibus, inprimis aucem ovariis, pifcium aflatorum oleoque.frixorum aliquandiu ufus. fuiflet, cor- ripitur appetitu penitus proftrato, vomitibus pariter ac feceffibus per alvum materixz maximam partera biliofo-z&ruginofz & füb- nigra, qua. fübfiftente interdum, accedit inflatio ventriculi , dif- ficilis refpiratio ,'.dolor hypochondrii finiftri, rumor ventris conílans ac perfeverans, color corporis i&teritio- flavus, ha- füorrhoides interdüm.dolentes accumentes,.íbomnus quandoque bonus,quandoque nallus;. urina. flammea, pauca , qua faciletut- batur,acpulfus varius, fine: tamen. notabili febrisindicio. — Variis contra affzdum hunc valde. FORAS. , iQleritio -1 ympaniti- co-afciticum maxime, a füpra adi&tis nobis Medicis fgcundum in- dicationes rationales Sdbibies ; (quanquam & ab Empiricisqui- busdam non pauca incongrua füerine interpofica;)nihil tamen cf- fecimus, nec impedivimus; quin füb principium Junii. proxime fequencis facis: zandentesderes. E üb excispicio poftmodum. ob. fervavirhtus ip mones emarcidos aa üs, cor exile, (ed: pinguedi- ra frufta adipo(a, inftar cono- n ibd dé herebant ventriculum flaccidum tais inteítina cenuia naturaliter quidem conftituta, craffa vero.nigra &t- [phacelofa, omentum.in pubem ac fcrotum dextri lateris Stolepfamih erniamque ibidemi conítituens; tefti- calum :dextrum.emar cidum valde-& parvum, finiftrumque ad. huciminorem illo. renes optima. .conftitutionis, hepar.autem maximum, fed g pallidum, exangue .& exíuccum proríus , lienem vero atri inprimis coloris ex .gangrenofo. fphacelofum, parte- queinferiore cruncatum, ita ut pats ejus.aliqua abrupta.diflocia- taqueab.ifo in cavitatem & fündum abdominis: delapíà cerne. retur, totumque. abdomen lympha cruenta aliqualiter.inftar 1o tura carnis. plenum, ex fanguine. procul dubio lienis, violento fpc corporis mocu ad rupturam prius difpofici; maceratione diu». "ab pre. 44cad, N. C, Cent. L11, D turnd, 16 .... Obfrvatio XII. turna, a fero hydropico acerrimo: ex parte difloluti- & diffra&i quaft, lymphamqueafciticamaliquo modotingente, — ^ ^^ Cecterum deductionemTheoreticam & Cafualem Cafus hu- jus rariflimi, cujuslibetazbitrio;cum Magao Hippocrate in Ende- miisícuPopularibus,meritorelinquo, ^^ — 53) OBSERÉ TIO XIII. DN,D.MAXIMILIANI PREUSSII. Ventriculi perforati, Hepatirque per: bocce foramen il- lius cavitatem ex. parte fubintrantis illudque claudentis, cum eoque connextone cartilagineo: viembranacea firmiter. concreti ac connatí qua[r, aliorumque in Corpore muliebri, Confftutione. fumme prater- JF Iteraseruditiffimas, hujas Cafüs-eratia a Nobiliffimo Dx. Joh. CafparoSommero, Medicine Do&ore & Practico Landeshutti in Silefía doGtiffimo:, celeberrimoque; d. 26. Marc. Annicutren* tis 1712. ad me perfcripcas, de verbo ad verbum hic .communi- care, Ephemeridibus noftrisinferendas, digniffimas fanc judica- vi, fequentemin modumÍonantesz ^ ^ . EKrübefcerem fane coricatenatostuos pro miferorum egro- tantium falute labores, doCtasque meditationes hacce Epiftola - interturbare; ni nota quibusvis ac tibi quafi propria; mihiqué ipfi plus fimplici vice luculenter perípecta humanitas, pudorem quodammodo adimeret, impelleretque ad fcribendum Cafum; ut reor, norr usque adeo vulgarem, quem nuper corpus Germane mez pie defuncti fectione inveftigatum: exhibuit. -- Illa nempe Regina Catharina nomine; annoztatiscirciter quarto decimoaut paulo ante, priusquam prirma men(ítrua crumperent, dolore quo- dam anxiofo circafiniftrum hypochondrium fcrobiculumq; -— De Fentriculiperforati; Hepatisque per bocce foramen ec. 27 cibili cruciatu totam ma-- dis quafi oriente, brevi vero cum indicio xime thoracis, quin & abdominis regionem occupante, neque prius feread cempusintermittente, quam humi procumbens ob- dormiíceret, (ex quo fomno tamen femper quafi cerrita evigilabat) quotidie aliquoties affecta erat; qui tamen poílea receflerat ; remi - - ferat certe, ut decimo feptimo xtatis anno mavrimonium cum Domino Jerémia Scholzio, Verbi divini miniftro, idque foecun- duminiret, Primo infante ablactato rediere priftini cruciatus, necpriusceflarunt, quam altera vicegravida eflet, |. A quo tem- pore initas inducias per plurimos annos, (quibus nempe adhuc feptem infantes fanos & vegetos peperit & lactavit, ) fandte ferva- runt, Aliquo vero poft ablactationem ultimi infantis tempore invadereruríüs mifellam & quanquam ceflarent ad tempus; quot- annis tamen ac ftaro quafi tempore (circa finem nempe Augu- ftiaut principium Septembris menfis) redire, & poftquam hy. bernis menfibus fatis eam excruciallent, circa veris inicium aut paulo poft intermittere rurfum. / Quotannis cum invaderent primum ;, de doloribus circa lumbos, fubluxationem comitari confuetis, Cal toam fic ibv feel) getbati Dátte) ac moleftifimum quendam circa ventriculi regionem fenfum (als teat tart fid) bert 9)00ageu ecrberbet) cum inanibus vomendi conatibus quere- batur, Quzmoleítiz quotidie aliquoties redeuntes, indiesau- gebantur, cantasque inquiecudines & anxietates cum palpitatio- nibus cordis vehementillimis caufabantur, ut qua eos ratione to- leraret, fepe eflecnefcia, donec tandem humicubadone, ut ante innui, aliquo modo levaretur, ac per aliquot horas plerumque no&tu ab iis effet libera, fequenti die eodem modo reditoris, do- nec verno, (ut füperius monui) tempore emancerenc menftruis interim, quamvis non ordinatiflime, copiofius tamen quam par- cius femper (fiultimi decubitus cempusexceperis, quo ceffarunty profluentibus; alvo continuo adítricia, appetitu femper vigente, quamvis fzpius inordinata, — Quotannis camen lucidum , ut ita dicam , aut pacatum intervallam minuebatur, donec ultimis tribus quatuorve annis quotidie affligeretur, atque tandem ulti- D 2 màs * 28 cocum abdomen, imo &artus totumque corpus, exhaurientibus, Ab eo tempore viresindies magismagisque profterni, abdomen vero, necnon artusintumefcere incipiebant, donec fumme & ad. rupture ferme: metum tenfo abdomine, poftremis diebus, multis. fecibus nigricantibus excretis, quartus Martii dies-atatis anno- - 44t0; diu exoptatam Analyfinafferret. «Qua facta abáomen de: tumuit valde, plurima fceculenta nigricanteque materiectiam poft mortem per alvum reddira; Quotquantisqueper tamlongum tempus ufà fuerit mifera, ex plurimorum Dodiflimorum.Medi- eorum confilio, medicamentis, iisque. omnibus fruftraneis, lon- gum forec enumerare, Paucis potius, qua poftcorporis.aper- tonem fücrintreperta, adjungam ::- [64:200 3 In cavitate abdominis, infignis & ad aliquot menfüaras ofti« mabilis quantitas feri citrini; —— ^ — FOTIS 8232 3 o] (2.) .. .Lobus Hepatis ventriculum ordínarie contegens, ipfi ven- &iculo (in quem, dubium qua ratione, forte tamen eccafio nem dantibus. inteftinorum vermibus, quibus aliquotiesac praefertim | » ante hos 5. aut 6, annos infeftata fuic perforatum , longitudine trium, latitudine & profunditate unius pollicis immerfüm erat) connexione carrilaginea plus certe quam membranacea. con- KiCXus, M ow "S a | (3) Pon MD RNE Ventriculus ipfo multofàánguine congrumatorepletus. — (4)Fun- - s De Fentriculiperforati ; Eltpatitque per bocce foramen ec. 29 od UE YU T EE. Fundus ventriculi per SE longitudinem ad pyloruma: usque, fcirrhofo.glandulofa excrefcentia inzquali, & hincinde: plusquam transver(i digici latitudine protüberante; obfeflus, ipfos que. ventriculus in duos quafi faccos diremptus, dn e col t PUES 2 ce (v wot et 5 i x z : "Vafa brevià turgida nigricante fanguine. — - ; STU | Inteftina tenuia eque ac craílà, (que intus tamen non fue: re:perluítrata). quancum quidem oculis. patebat, non minus ae Melíenterium, naturalia, : | | (7) — —..- Hepar,.lien , renes. uterus naturalia. & integra, nifi quod: hepar cum liene parum magnitudinem confiítentiamque na- turalem fuperarent,. | | ..... Cor integrum; pulmones hinc-inde parum colore livide: fuperficietenus infecti, fparfis hincinde minimis tuberculis. Habes, Vir Excellentiffime, brevem & rudem longiffimi: & exquifitiflimi-mali, & fontis forte ipfius, unde omnes reliqui: | calamitatum torrentes promanarunt, delineationem. . Quam ut ferena afpicias fronte, c(t. quod. | Opto; ZA OBSERF ATIO XIF Dx, D. MAXIMILIANI. PREUSSII. Cepbalalgiis pertinacibus ac periodicis ,ex Hydrope : Cerebri natis. | rf Alium exempla non pauca fub Praxi Clinica obfervavi , quo- 1 rum tamen íequenua faltem inftar omnium brevibus enar- rabo, ! 1. 'N. H. Chirothecarum farcinator, fanguineo -cholericus; gtatiscriginca , & quod excurrit, annorum, baculo fynciput ante plures olim annos percuflus, ur pronus in terram collaberetur; nullos camen fere dolores poftmodum enfit. — Medio aucem Ja- nii preterproprer Anni 1704, fenfum rupturz quafi cujusdam in cerebro , & ex nifüalvum deponeudi, dolorem mox non con- temnendum (yncipitis finiftri contraxit, fucceffive magisauctum, dies no&esque (pius repetentem, & exacerbatum in primis poft aliquot fempera potu aflumto horas, per paroxysmos breves ac frequentes , quarto camen quovisdiefolennius ac infolentius ut- plurimum redeuntes, idquefummo cum impetu ac clamore fu- riofo & convulfivo quafi, byte) (tardes/ audy mibet feinen Bib Tei offt ecolgete8 Cdytegenunb Gillen/ ucvocanc ; appetitu de ceetero ftomachi optimo, .& arina naturali fimillima, ^ Varia a Medico ipfius ordinario Dx. Doctore Nimtíchio, Collega noftro eítumatillimo, centata auxilia non incongrua, & candem quoque a meipío in confilium fimul vocato, evacuantia per diaphore- fin, diurefin ac alvum, interna & externa , clysmata & V, S, revulfor. alterantiaque, abforbentia, antifebrilia, anticachectica- que, coníura capillorum, veficatoria fyncipitis ; applicata &c, omnia tamen fruítranca , usque dum d. 9. OQobris anni pradi- | &i, * De Cepbalaleiis pertinacibus ac periodicis, ex Elydrope evt. 3x €i ; mors ultima linea rerum & dolorem hunc intolerabilem amplius, & vicam animamque fimul folveret. | Aperta proinde. mortui, per artem; calvaria, deprehendimus : Vaíà cerebri fan- guifera valde turgida, cerebrumque ipfam fümme intumefactuar ab. hydrope ventriculorum cerebri, inprimis fini(tri, majorilon. ge copialympha flaviuícule pra dextro referti, cerebellumrauteer femiputridum quafi cum fanguine pauco extravafaco circa illud harente, Ex quibus fane manifefto apparet, Vaía cerebri lym- phatica percuffione & lapi olim. in caput ad diftenfionear ma- jorem jam difpofita, accedente conatu. alvum: exonerandi vio- lentiore, rupta candem effe; hincque hydropem: cerebri íuccefTi ve enatum; cum dolore reliquisque fymptomatibus fpasmodicis hinc ortis, & magis fübinde exacerbatis in primis, poftquam ho- ris aliquot a potu copioftore haufto, lympha affluxus, extrava-. fatio & congeflio intra cerebri ventriculos & meninges fenübi- liflimas, major ac impetuofior facta, usque dum tandem cedere amplius diftenfioni nequirent, ficque ex compre(flioneomnimo- . da principii nervorum fübtus ac deorfüm verfus, Apoplexia vitans denique finiret.. 2. -— "e Sel Ku "t D : ; ud 2: H. -D, M, Cerdo Alutarius fanguineo- phlegmaticus , 3annog £5. fere natus, ultra annum jam laboraverat obauditione infi- gni, & Cephalalgia dextri laterisenormi, una cum epilecticis füb- inde infülcibus, &c his f Ta c | lei tibus paraly (t, & contra Cura ara tuum, fphindlerisque tandem etiam vefice & ani, cum invo- luntario hinc lotii & &ecum alvinarum cffluxu, uc & vifus deni- que (énfüumque internorum fueceffiva hebetatione, infigni ca- men, ut in priore exemplo, appetitu ciborum ac potulentorum femper füperftite, ob lympha procul dubio nutritig & hic ni- miam extravafadnionem & .eon fümtionem, hincqu e. defi darisstiy per alimentaeam refarciendi. |. Rernediis cunctis fruftraneis d. 1 2, Aprilis Anni 1706.in Nofocomio noftroad OmniumSanttorum vocato, placida morte tandem extinctus, poftmodusmque luítra- E. tioni - uo 4x - ow i 3 US 4 (45 o m di 42 pha turgentiffimum, & lymphacica fübtus: latentia vafa, ab aqua inter valvulas eorum harente, nodo(a quafi; nec non.glandulas hinc inde fcirrhofas, ac tantum non. gangreno(as, a fanguine fe- roqueturgente, indürato, corruptoque in.iis, maxime circa me- dullam oblongatam. ^| Producta inde (ymptomara. fücceí(live cu- mulatiora ex modo :generationis edfum formali ,.in. priore hi- ftoria notato, facilequoque deduci poflunt , ad nauícam: hic lo- ci proindenon-repetendo, nifi.quod caufam occafionalem in no- ftro fübje&toviolentus fepe labor füb extenfione:& praparatione coriorum in aquafrigida forfan fuppediraverit; ut taceam erofi- onem quoque aliqualem | ab humoribus, contagio: forte;vene: rco aliquo modo infectis, cum & membrum virile, veficamque urinariam maculofam valde; & ex nigro fpacelofam quafi; hinc - inde deprehenderimus. - 1n Nofocomio pralaudato ad omnium Sanctorum di- Go, A. 1706. d, 12, Febr, mane fübito obiit J, G, M, puer mcelan- cholico. cholericüs, 13, annorum, medios incer: éjulacusincole- rabiles, obdolorem fyncipitis (iniftrienormem; qui per integrum Ícsquiannum haGtenusuna cum paroxyfmofebrili quartanario ute plurimum , eumque precedente-femper fame ac ingurgicatione ciborum infigni, conftanter per: periodos rediit :ac-exacerbatus fuit, cum :(S)illett / five-vociferationibus hinc delirabundis quaft interdum, ..Calvaria poftobitum ablata, deprehendimus. paricer. finitrum cerebri ventriculum aqua lirapidiífima repletum, quae incifo ilload fbj, preter propter effluxit; cum fcaturigine:Gcundá: viva quafi illius lympha fürfam prorumpente& profiliente; in* primis lacerato a nobis operculo cunicaceo tenui infundibuli füb-. uis intra cercbri ventriculos fiti, ex lyephaticis.procul dubioa. glandula pincali vicinisquead infundibuli lacera :excenfis ve] —- 1/003 $ TII à 7 i ape] SITE. Db. XF. Fenena baufta feliciter CHrdbd. — .,33 Tisfüccelfive: de quibus vid, Nuckii, Adenogr. p, j. 149, 150. -Bartholin, Anatom, u 1 8, & Willis. Anar. Cerebr. p. 10. 11. 15, .20,58... -. ''Dolor autem capitis tiic: patexsifsális prétét addu&ai in Ca- -fibüs füperioribus, ab exundantia inprimis G& propreffione quafi majore lympha acrioris in rupta velerofà ventriculi cerebri vafa fub paroxysmo fcbrili, derivandus magis nobis videcur. Plures de coetero Ca(üs, parallelos aliquo modo, vide fis apud Bonettum "Prodrom, Anator, Pra&t: de Dolore Capitis, qui fi velaliinon in- -ferviantufüi , docebunt fàne ad minimum ; in doloribus cepitis ' pertinaciffimis nulli remediorum generi cedentibus; virium ut- - plurimum haud diffimile pralaudatis; hincque incurabile pror- — fubtus latere & abícondicum efie. OBSER/'ATIO XP. Du, D. MAXIMILIANI PREUSSII, Veuena ibaufla feliciter curata. us A. $786. Januar, d. 3o. Ifeftoris cujusdam, N. H, &lioluss, an. * nosnatus, fruftur Arfenici, inter füpelledilia patrisdemor- tui cafuimprovido repertum, ignoranstale quid efle, contundic "in pulverem lufu puerili medicinam indefaQurus ac diftributu- 'rus; cujus deinde, quantum cultelli capit cufpis, fratri etatis 6. án- norum propinat, & ipfe quoque talem ejus doíin in vehiculo 'aquz communis accipiens, Vix deglutito hocce veneno, infignem -mox fiucium, pedo. risque conflrictionem incurrunt, cum fiti, rofionibus, ardoribus, .& torminibus citca ftomachi. ventrisque regionem , Íedibusque brevi poft pariter ac vomitibusenormiílimis. | Matrehoc anim- advertente , inquirit in caufam hujus mali, & ecce indicant materiam , de qua. guftarunt agnoíciturque mox efle arfeni- : Qbferv, Acad, N, C. Cent. 111, E cum, 34 ; "Obfervatio XP. — il A cum. Anxii hinc circa vefperam. auxilium a me requirunt. Propino tunc mox ad temperandum ,. eluendumque iterum venenum, lac bubulum cum oleo. amygdal, dulc. bihotio dein- de elapfo, Efl. ftomach, &. alexipharm,. ac pro-no&e deinde; lap.gs. bezoard. oriental. cryftall,. montani. Matr;. Perl. & 9, 9c. ' caryoph. inaqua. menthz , potiunculas itidem. ftomachico-cor- diales ac cydoniatas, Externa itidem: fomenta; ftomachica & aromatca, nec non clysmata laciea & diafcordiatà &c. appli- cata fünt;. fed fruftra fereomnia, quin vomitus, fedes,reliquaque fymptomata przdictauna cum: febre:ardenre ac: biliof continua. rent autrepeterent fzpius per aliquotadhucdies;, Tandem tamen remittebant citius quidem: apud'natu: minorem; cum apud majo- remnatulongius adhuc perfeverarent, inprimis quoad fitim, ardo- rem, aftumque febrilem: continuum. fere; apad quem quinimo d. 5. Febr, etiam. acceffic infignis rubor & intamefcentia faucium totiusque vultus; anginofo- eryfipelaceus quaft, quibus obviam itum eft per gargarifmata: diluentia:, difcutientia; eftumque con- temperantia , ac per frequentem ufum potiuncularum ex aquis Card. Bened, Scorzoner.Scord, Rubi Idzi, cinnamom. bugloff, Syrup.e.toto Citro & Diafcord. Fracaftor; pulverumque e lapid. S5, Ciyftall, mineral, Bezoard, Orient, ac: Nitro, usque.dum per. fudorem. & per diapnoén tumorillc & fymptomata reliqua füc- .ceffive evanefcerene, utdie 9. Febr. melius longe fe habere, le. .&umque deízreret, poftmodumque uíu abftergendum, ftoma-, chicorum-& travmaticorum exintegro fuccefhive perDEIgratiam. — | .convalefceret. . | ^ ERIT Parili fere ratione G. K, Inftitoris conjux fuaviffima 171r, d, 26. O&obr. füccum aranez, dum jufculum pararetur, cochlea- riimprovide cxpreffuüm , jufculoque fic commixtum , mediante. hoc per incuriam hauferat, ruderibusque infeQi hujus in fündo — | vafis animadverfis, naufeam mox & anxietatem precordiorum infignem contraxerat, virus fe hinc accepi(le certo fibi perítia- dens: quodanimalculum alii tamen cum Liftero de Aran, cap. 1. & 6. per moríum five puncturam, vulnusque hinc inflidtum fàl- cem. Penena ban[la feliciter curata, T tem nocere, non aucem per os in ftomachum receptum, potius afferunt. | Fa&o hoc, in confilinm ftatim vocatus, mox ipfi in vehiculo confuüeto propino giri emet. gr. iij; cümque crihorio inde elapfo nulla adhuc evacuatio nec Zvo nec xr» fequerecur, co- piofam porro V butyratam probe falitam, tepidamque defuper biberec, füadeo: unde brevi vomitus quinque cum euphoria füb- fecuti fünc. /— Ne tamen vel imaginatiofola, pejor fzpius veneno, noceret, curavi infuper, aflumeret vefperi dimidiam partem poti- unculez fequentis ex y Scorzoner. &Scord, aa 3ij, y Cinnamom, bugloff. 5(6Syrup. e toto Citro 5j, Theriac, Androm. 5ij, ac Boli armen. 3j, Mifc. Fro node vero pulv, bezoardico- alexipharma- " cum; & matutino d. 39. Octobr, temporealteram partem potiun- culz predic coníumeret juíTi; quo fa&to fudor egregius cum euphoria fucceífit, Sequenti tamen die propino Eff. Alexiph.- (Dtam, &, ob corfiones obítructionesque ventris una cum capi- ds dolore adhuc urgentes, clysma domefticum circavefperam applicavit; ficque per gratiam divinam convaluit, integra que fà- icati refticuta fuit. Huic fübjungere forte non nocebit fequens recentiffimum exemplum. Cum fíüb excrudione crypta cujusdam fübterra- nezin 1emplo noftro Marie Magdalenzo, ad arcas ferales cum corporibus demortuorum ibi condendas , filius Murarii ibidem primarii, C. R. etatis 12, annorum , audacia & curiofitate indu-- &usd, 15, April, annicurrentis 1712. manum capulo cuidam fz- miputrefaQo ibidem reperto immitteret, foetore, horrore, & ictu quafi mox perculíus inde fuit; hincque furfum in aérem liberio- rem. deductus, fopore ac infenfibilitate, palloreque ac f'igore emortuali fere corripitur. «Domum deinde deportatüm variis. foventibus & confortantibus excicanc candem; pulveremque mox domefíticum alexipharmacum quendam ipíi propinanc, quem tamen vomitu mox rejicit iterum ac reddit. — Interea temporis cgoinauxilium vocatus; ordino ipfi Mifturam itidem füperiusad- ductz analogam exAqu,Scorzoner, 319, Aqu. Cinnamom.bug]otl. 2 (s. Diafcord. Fracaft, 5ij. Syrup. € toto Citro 5j. M. cujus medie- usi | Uu | tatem "- Ofudi XFE carem circa meridiem cum accepiffet, vomitus quidem aliquos adhuc habuit, poftea verocgregie cumque euphoria infigni fü- d.vi. PronoGecalteram partem illius potiuncuke haufit, bene- ae hincdormivit acfüdavit icerum, — Poftero'hincdie cum ad- hucnaufaret, propinavi Tartari emetici gr.iijj. cum: pauxillo: facchari, unde brevi poft fexiesevomuit vifcida multa; bilioía;: 8c £xrida valde: quibus autern ecorpore eliminatis plane pleneque reftitutum fe fenzit, hincquereliquisdiebus ipfi porrigo adhucali. quoties Effentiam Alexipharmaco-Sromachico-Nitracam , caque curara omnem, per Dei Gratiam, feliciter abíolvo. OBSERFATIO XVI, Dx, D, MAXIMILIANI PREUSSII, Clysinata. blanda. im Excretionibus cutaneis variis, cum Febre acuta e motibus comvulfivis aut. delirüis eoe, alvi ob[iructione anprimts juncia velurgente, | ? | prov[us innocaa, | H Dc propria experientia multiplici feliciffimaque apud pluri- É mos, infantes potiffimum , obfervavi, fi Variolarum vetfti- giisfive maculis parvis, rubris & afperis fe jam exhibentibus, aut- pure etiam fatis turgentbus, alvus obftructa, vel fpaími aut mo- cus quoque convulfivi &c, jungerentur, non modo ion nocuif- fc, fed ni! magis contra hzc fymptomata profuiffe , quam Clys-- rnata blanda, e; g. cx lacte vel aqua hordei, cum radice. Poconie decocta, bucyroque & faccharo Them, fatarata, unde non folum - obftruCiiones & convulftones ex voto ceffarunc, fed variole etiam majus incrementum cepere, & benignior totius morbi decuríus hinc fecutus e(t. Quale quid & olim focer meus nunc beatus, Vir fenex tunc temporis incomparabilis in medendo dexteritacis, fuccetlus, & experiendz, D. Godofredus Thilifch, Patritius,&Pro- to- Phyficus Vradslavienfis (amme meritus. in üfü fepiffime ha- -d buit; Clysmata blanda in Excretionibus esc, i7 buit, unaque mecum obfervavit; nec non experientiífimus & in-- genuus Practicusac fcripter, Anson, Sidobre. Tr. de Variol, &c Morbill, cap. 14. p. 206.208. unacum Bergero Excellentiffimo: Diílert.de ofa VenzSeGionis & Clyfteram in Cüratione Variola-- rum $. 27.f, inprimis,fimilia fuadet, maximeque proficua: ex. pertus eft. PAM jm 4 ^ . Metuuntquidem aliqui, inter quos & ego meticulofüs olim;- quia nondum u(à proprio tunc peritus fct expertus, Naturam ejusque motum fecretorium & excretorium ad cutem, five peri. pheriam corporis, fic impediri & aliorfum diverti, diftrahi, auc avocari Sed vano fane metu: mentisque conceptu , cum noftra: & aliorum experientia multiplex contrarium certe teftetur, & 4 blandis ejusmodi demulcentibus feu foventibus & eluentibus in. .teftina, hoc non foleat ficti, licet per draftica & (timulantia valde; rotamque maflam fanguineam & ceeconomiam corporis facile turbantia; idaccidere pofle & actu fepius evenire, nullo modo ne. gaverim 5 quin quod & aliquoties ac nuper inprimisapud adul- tum ecianríummi cujusdam- Mercatoris miniftrum N, M, cui mediofuüb curfu Febris maligna morbillofo- petechialis, ex o5. ftru&tione fimul alvi pertinaciflima motus convul(vi cum de; liriis atrocibus accedebant, Clysmablandum juxta cum internis bezoardicis & antifpaímodicis temperatis , prafentaneum leva -'gnen ac reftitutionem fànitaris attulifle, fine macularurg — : pradictarum hinc evanefcentia, fancteatteftari. | potlum, E cT T T 38 Obfero, XVII, — OBSERFATIO XVI, - Dx, D. MAXIMILIANI PREUSSII, Materie Calcis Artbritice ad Mamas cancrofas, AMetaflafts. , Enerofiffimi Excellentiffimique Domini a F, Praefecti Gene- ralis Diverforiorum CzfareanoruminHungaria, Conjux fàn-- guineo-cbolerici aliquo.modo :temperarmenti, füb juventute vi- tz caftrenfi,.dizte laute ac /fpirituofz;:venerisque exercitio valde dedita, media circiter.ztatetransatta,variis fepe corripitur malis, inprimis palhonibus Afthmatico - .Hyftericis » poftmodumque doloribus nephriticis.& archriticis vagis, denique etiam nodofis, cum pedibus.oedematofo. fero(is , ulcereque tandem tibiarum - fcorbutico,:difepulotico & valde.diuturno, .Huic autem junge- - bacur quoque. rumor mamma :(iniftrz.durus, fpongiofüs, can- crofus, fucceílive exulceratus, inque latum & profündum valde ferpens, cum.excrerisexillo pracernaturalibus variis, partim glan- dulofo-filamentofis ipartim purulentis, partim ctiam fanguinis mere coagulati. interdum, imo .calciformibus etiam; cum fub fe- nium nodi digitorum arthritici, eorumque concrementum du- riusculum ac lapidofüm quafi , difparerent 5 manifeíto fane in- dicio, vel. mnateriam calcis refolutam , ex artubus in. maflàna fàn- guincam reforptam, & .ad mammam cancrofam translatam, vel naturam , cum potens amplius non eflet ; recrementa ejusmodi ad extremitatesartuum deponere, ad loca hzc cordi propinqui- Cra patentioraque mammm exulcerate amanda(le , inprimis cum morte A. 1706. Febr. 8. appropinquante, mamma non folum cancrofa cum mufculo ibidem pectorali, (cd & interftitia cofta- rum mufculofo.membranofa adeo effent confümpta ,ut co- num cordis nudum, pulfantemque oculis manifefto conípicere liceret. E ^ Obr XVIe XIX; 00 3 .—— OBSERFATIO' XFIIL | « Dx.D, MAXIMILIANI PKEUSSII, . Fetus purilfimus ex: 7Matre Lue F'euerea confpurca- P | dif[ma natus. : Nno J£. C, 1695. die 2; Augufti Nofoco mio noftro; ad omm;. ..'£ X Sand. vocato, ob:fümmam: pauperiem inferebatur. fütoris: cujusdam H. G.S. uxor; oQtàvo menfe gravida; (ed ex Venere; im-- . pura Luecognomine; cum: ulceribus: profundis. & pautridis in: . Mthmo faucium, ac cruftis ulcerofis puftulisque foedis & magnis. in capite , corporisque. habituuniverfo externo diu fümmeque infeda, Cara: hinc; cum-falivationem requireret ,. differenda neceffario erat; usque: dum partu a foetu liberata effec; id quod fa-- €um meníemoxinfequente Septembri. Foetu foeminei fexus con-- Ípedo mirati fümus, quod nulla foeditate aut impuritate Vene-- Tea affectus effet; cum camen nec genitalia! matris:a fpurcitic. hac: gllicalibera omnino; deprehenderentur.. ide OBSERE ATIO' XLX; D N,D. MAXIMILIANEI PREUSSIT, Sumor: Aneurismaticus genu: fimi[lri ». incifione tandem: [Ms cauta feliciter: perfanatus..... : T Nter Sancti Moniales: Collegii Urfülini: Vratislavienfis. Laica 8 quzdam..ira ditta; nomine. M, B, eo quod genubus frequen- tiífime duriori in folio: innixa prolapàque; tumorem: in; genu fiai(tro concaxicmolliufculum aliquo modo, denía.tamen perfi. . ftente delüpsr cute, fücceílive magis magisque auctum tandem. m | que: * 4o "vr Obfeppado RAO 7o oo quegeru illud univerfüm omnimode o mali Punici majoris, bafis tàmen latciufcule; damque in genua procumberet, uti & füb motu, hincvalde impedito, dolentem in- primis atque fpaíticos hinc. totus fubinde excitantem; de cetero ex rubro lividum tandem, ulcufculis quafi cruftofis in fuperficie hincinderefertum, minustamen pul(antem,; nec foveam » ad im- prellionem digici cangentis relinquentem, multo minus dum ma- nu premeretur, retrocedentem , illo fcilicet tempore, cum poft. aliquot annorum. intervalla, ex quo natus ergt, Anno 1694. íci- - licec menfe Februario nobis demum oftendzretur , focero nempe meo fpius jam laudato, nunc autem Beato , tanquam ordinario t, t facri hujus Conventus Medico, mihique fimul, ac Balneato- rum Chirargorumque hic Seniori, Johanni Georgio Lindnero, nunc pariter coelitibus annametato, |J E IEHAOTIE | Pramitlis proinde przmitrendis , univerfalibus'& Venzfe- &ione revulforia inprimis brachii finiftri &c. quoniam fruftra hactenus copica -varia.difcutientia .& mitigativa fuerant applica- tà; propofnimus deniqueincifionera cautam exiguamque, medi- — ante lanceola Chirurgorum per foraminulum , qualein fectione venarum formari folet, inflidum, ut appareret; qualenam con- tentum proprie fübtus lateret, omnemque in eventumi emergens hinchemorrhagia nimia perturundam ftypricaque mox immifla, necnon oprimami deligationem, ftatim iterum cohiberi poflet, us- que dum (ucceflive languis aliave contenta.tutius emitti, vulnus. ue dilatari magis poflér. Manum ergo hac ratione operi huic admovimus maae d, 19. Februar. Anni pradiài, levique pun&u- t4 mediante Lancetraaperto fic tümore, fanguis mox fluidiffimus ad 15i. precer propter effluxit, (ine magno tamen impetu profili- - endi, nifi (üb principium & finem, qui colle&tus in vafe figulino 'exigaam filrem grümum poftmodum in fando exhibuit, reliquo - omnifiuido floridoque prorfus manente; fine tamen feri alicujus fece(lu, aliter. faneac in Venofofieriaffoler, Tómoreautém; do- loreque mox abhinc notabiliter flaccefcentce ac diminuto, turun- dam , ftypticaque aliqua vulaufculo immiifimus, ecoplaftroque perientem, maguituditic I at Timor Anevrismaticut genu finiftri, incifionee'otc. — 4x conglutinante defüper impofito; membrum apre optimeque de- ligavimus, propinata infimul interne, perintervalla fxpius repe- tenda, potiuncula ex aquis cordialibus frigidis ac cemperacis, precipicantibusque fic dictis ac nitratis;, ad motum & influxum fanguinisimpetuofum fic inhibendum. — Poftridieaperto iterum perChirurgum pralaudatum vulnere,;parcior longe quantitas £in- guinis effluxit, injectoque liquore ftyprico balífamicoque, de die in diem cruentusnunc faltem Ichorioco fanguinis prodiens, tumot- que pradictus valde diminutus, usque dum menfium fluxu or« - dinario fe exhibente, paulo magis iterum increverit tumor, du- .xiorque fadus & inflammatisaliquomodo, dolorem eriam haud parum auxerit atque exacerbaverit, . Quibus autem turbis ite- rum fedatis, nulloqueamplius fanguine ichoreque prodeun tibus, turunda ex fpongia comprefla vulnus fucceíTive magis dilatatur, ficque d. 26. Februarii deinde ingens copia materiz foecidifima ex albo rubefcentis, granulofz quafi acveficuloíx, per vulnus par-- tim excretra, partim exprefla extractaque fuit, ovario pifcium fi. millimz aut globulis guttulisve fanguinis arteriofi minimis, füc- ceíliveerumpentibus gutratimque cohzrentibus, (ive concrets ac invicem conglutinaris, fontemque anguftioris forfàn ruptura aut .Anaftomofis utriusque tunice arteriofx obturantibus & conf(oli- dantibustandem;ob compreffionem forreantea frequentem,dum in genua fepius procubueratMonacha.Altero deinde die labia vul- neriscumorisque hujus cruciatira prorfus diflécuimus; cruftamque albicantem ac mucofam, patellamrfcre univeríam obducentem.in fundo hujus tumoris deprehendimus, qua per abftergentia, mun- dificantiaque e Balfamicis Peruv. camphoratis, Mercurio jracie pitato, melleque rofato &c. fücce(live confüumta, in:erneque eorpore ac anguine per Efl; Myrrh. Cat, Decocla lignorum cathartica ac Venafett, optime depurato, vulnus ulcu:que hoc mucoíum,mediante Mafia Pamphilius nuncupata, candem exfic- cavimus, reliquisque topicis congruis, Deo benedicente, íüb finem Aprilis ad confolidarionem, fanationemque plenam, mul- tisque nunc Annis perfcverantem, ex voto perduximus, Oferv, Acad. N.C- Cent, 111. F QBJER- 42 Obf. XX. In fantum. fécens natorum m Timores erc. "8G OBSERPATIO. xx. D, D. MAXIMILIANI PREUSSII,. - dofantum recens natorum Tumores in capite lati 6 ! elati, M varico[i, € icborofrinter- Ant. 4 tus non " paucos apud ínfantes quosdam recens natos obfervavi, difficili inprimis partu in lucem editos vel protra- &os, quando potiffimum capite in carceribusoffis pubis diu hzfee runt, ita ur hinc cutis violentia quadam partus, vel obftetricis eam trahentis,a cranio fecedere coacla fuerit, perque venas fic compref- fàs fanguis a partibus refluus cranfire non valens, valvulas earam accumulatione faa majori in majus latiusve fpatium fücceffive dis- cenderit , imo ad ropturam & effufionem fui intra cutis interíti- tía disrpta adegerit, ficque molliores facculos ejusmodi varico- fos fánguine plenos, & corruptione interdum cruoris aliqualiicho- rofos, in & peruniverfum fynciputalterutrum utplurimum ex* teníos, tandem formaverit , transparente per cutem hinc valde at- tenuaram fanguine fluido.atro-cocruleo feu venofo; juxta modum parallelum tumorum fanguineo-varicoforum & ulceroforum, in medio offisfacri recens natorum infantum a meannotatum;& fü- — 1 fiusdelineatumin Hiftor, Morb.Vratislav, Anno 1701, p, m, 28 y. ERML. noftr. Dec.1L. A. VII. Obf 141. p. 278. de fac- - 3 culis lymphaticis, itemque a Severin. de Abfceífibus reconditis p.m. i70- 172. principio, de füpervomitu Venarum &c. aca Dolxo Encyclop. Chirurg. p. m. 1248.-1251- aliquomodo ad- umbratum, Curandi ratio infticuta partim perfotus & facculos difcutientes Cephalico-Nervinosin vino codtos, quibustamen ra- ro effectum exoptatum obtinuimus, partim per incifionem tan- dem mediante lanceola a Chirurgis , qua majoris cautelz gratia, pariter ac in cafu proxime pracedente , primitus exiguum faltem ^ vul- j E Obf. XX1. DeF'iribus aguavita. (C AG vulnufculum fecimus, quale in fc&tione venarum fieri folet, tic- que copiofus fatis ex facculis illisemanavit fanguis;isque nigricans, fluidus, & interdum ichorofüs, quoemiflo fucceffive, abfcefluque hoc fanguifluo externis convenientibus flyptico - vulnerariis & abítergentibus, mundificantibusque fanato, aliqui evaferantqui- dem, plurimi tamen ; poftquam per aliquot dies aut feptimanas inde adhuc vixerant, convul(ionibus tamen frequentibus prz- -greílis, viram poftmodum cum morte commutarunt, & qui- dem tam illi; quibus Lancecta incifus hic tumor ; quam quibus non apertus, fed per diícuciencia, fruftra faleem utplurimum; cra- Cacus fuit. (ratislavia Auguflam Vind.d. 19. Tus, 7550 udi iiy OBSERF ATIO XXI. Dx, D, JOSEPHI. LANZONI, ba enis s. Firibus aque vita. Quz ardentis ufüm etiam antiquis temporibus in Medicina € locum habuifle, ceftatur Jo. Mich. Savanarolain libro de ea conícripco. — Ejusdem ufum ego quoque pluries feliciter exper- tus fum, | Ad ulcera optimam efle obfervavi; etenim fine tan- to unguentorum apparatu, fola impofitione fpiritus vini & mun- dificario & incarnatio fücceffit. — Ita fimplices contufioneseadem curatas non femel vidi. Vulnus ea curatum in milite notavi in Mifc, Nat. Cur, Dec. 2, Ann, 10. Obf. 154, Hamorrhagiam contu- macem ab evulío dente molari in quodam ruftico fola ea cohi- bui. Scabiem curatam fola, fed frequenti, lotione cum aqua vi- tz A. 1711. inquadam adolefcentula, ab emnibus unguentisab- horrente deprehendi. Vomitum in muliere gravida immanem ufu fpiritus viniextra & intra per pluresdiesadhibiticompeícui —Fa- mulus quidam ery(ipelate phlegmonode in dextra manu labo- | ES To Fa (277 variis l 44 | Obfervatio XXII. rans meo confilio eum parti affedtz appofuit, unde dolor ac iri- flammatio ceffavit, A. 1710. tumores quidam genarum cum dolore dentium populariter graflati func, quos faliciter curavi in- ternas oris partes fpe cum eo eluendo, unde fálivatio füborta morbumfugavit. Honefta quedam foeminaannorum 4o. hinc inde in coxis, brachiis, utroque cubito & dorío maculas habebat elevatas, rubras, afperas & férpentes: atque de novo fübinde erum- pentes, quam prius purgato corpore, fol4 frequenti lotione aqua vitz fanavi, Impetiginem in facie & collo, fola hac, in qua tar- carus fuerat folutus, appofitabis fanatam vidi. Vir quinquagena- rius molefte hzmorrhoidum dolore conflidiatus cum modica in- flammatione, adhibito caraplafmate,ex cepacoctaG&caqua virepa« — ^| rato; intra biduum fanus evafit. OBSERFATIO XXI, — Dx, D, GUSTAVI CASIMIRI GARLIEP $41 bet MULLEN, pese -— Bulotocele periculofa.. D Zppins honeftorum Parentum filia proba, nata Palatina; tener conftitutionis; fexto forte statisanno, Parentibus ob Gallorum, Palatinatum invadentium, tyrannidem extorribus ex- tra patriam denatis, orba, a cogriata quadam coníülis uxorcin familiam fuüfcepta, & fat rigide éducata, fervilibus & pro ztareac viribus nimis gravibus laboribus exercita, decimo quinto ztatis anno abonere nimio; cuitollendo impar, dolorem cumaliqua- li tumore in inguine finifítro fenfit; qui poftea in bubonem ex- creícens, dein inflammatus in apoftematranfiit, obftruGionibus, febri, torminibus, aliisque fymptomatis, fuperveniente quoque interdum Ileo, horrendisftipatum ; candem poft unius alterius- ve diei moram, perforato bubonis cacumine, tribus fücceílive inde erumpenabus. lumbricis, fpithamam & ultra longis, exul- eratum, DU - De Bubonocele periculofa. ——— .— 4$ ceratum, quod diu faniem purulentam cum quibusdam excer- nendorum indiciis fcetidis eractavic Hera neglectus licec illud tra- &tante, remediis quibusdam domefticis, interque ea decocti herba: rum quarundam dubio procul vulnerariarum,u(íu, Dei potiffimum: gtaua & ztatis juvenilis, fiquidilla contribuere valuit; beneficios ulcus illud diutarpum ac periculofüm tandem coalui& — Ipíà fà-- nitati quidem aliquatenus reftitutas variis tamen. inürmitatibus /.' &c accidenubus fubindeinfeftantibusobnoxia, Tandem ab He- railla. fevera dimiffa, Berolinum venit, novoque minifterio paulo: tolerabiliori mancipata, triennium fere firmiori valetudine gaviía;. "A trimeftriautem malumillud tamdiu fopitum recrudefcere coe- pit, occafione nimirum ruríus oneris nimii elevati .a quo in do- lores colicos: autlliacos, quantum recordatur, denuo incidit in- tolerabiles, quibus fub hypochondrio finiftro ad inguen usque: . Vvergentibus, & immeníum dics.noctesque torquentibus ,. gravif- fime afflidias obftru&ionibus quoque alvi pertinacibus in per- niciem fimul confpirantibus, codem, quo anteinguinisloco, pro- - pecicatricem ab ulcere priorirelictam;tumor ruríus bubonem, auc bubonocelen potius,mentitus,emerfit.Adhibentur, uti folet;in tali- bus abaítantibus egenis; graves in Medicos ;Pharmacopolas, & " Chirürgoes,erogandas impenías vitantibus; rurfus domeftica & . euporifta tam interne, quam externe, fed fruftra: tumorenim: ille, neutiquarniis cedens, iridies potiusaugetur & altius adtollicur, ac graviaillafymptomata magis ingtavefcunt, gemente interim & . . miíerandum ejulante egerrima & milerrima patiente : demum & vomitus fcetidi füperveniunt, Ileiinftrantis prodromi haud obfcuri,. Solicitortandem, eousque cum deventum; ut opem «gre feram, Symptomati itaque urgentiori, ut aliquomodo faltem occurre- rem , fübventurus, primum Enema fàtis validum emolliens ac ftimulans, in Pharmacopolio Regio pararnidum; & protinus appli- candum Órdino, fed irricó effectu, « Paratur poftea, meinfcio , a Chirurgo pauperum, ex meraurina, fale & oleo aliud, fed codem fucceffu 5. accurrituz denuo ad. rne, prafcribo cataplafma, valide admodum emolliens, tamori aliquoties calide adhibendum, cujus | 0 e yp ope Ld ES 46 obf. XXII, De Bubonocele periculofa, opecacumen tumorisfüb epidermidealiquatenus arcenuatur, quo audito, enema aliud validius prefcribo, paulo poft iteratam cata- pla(matis applicationem admini(trandum; pro alvo pertinaciter adeo aftricta magis lubricanda & ad viam ordinariam folicicanda. Quo vixdum peracto, Bubo ingenti cum fragore, difplofz inftar bombardz, prafeate & affidente Chirurgo, crepat, atque copia infignis ftercoris liquidi, cum pureadmodum foctido, candem & injecti enematis liquore füccedente, effluit. Linde moxinfigne - levamen cruciatuum, quibus miferrima ha&enus torta, obortum, — Deterfo tandem folicite fSualore, ulcere mundato, ac rite penía- to vulnere, ut & propinatis interdam vehiculo commodo guttis aliquo: Eflentiztraumatice D, Wedelii, alvus demum ad officium debitum rediit, confueta via recrementa fecernens & eliminans, Vulnereitaque medii fere digi longitudinem ac transverfi lati- tudinem azquante, ficque transverfimab inguine ad pubem de- Ícendente, Chirurgorum duorum dexteritati ac folicitudini com- miflo, fub fperecuperanda propediem fanationis , ac integra ran- dem valetudinis ulteriori me ejus cure fubducens; pene reílitue tam deftitui. (Berolino AuzufftamVind.d, 22. unii 4. 1712, ifa.) Poftea inaudivi, illam aliquandiu fatisincolumem vixiffe ; yerum bauditapridem recidivum efl: pallam, ac malum illud re- cruduifle, quoeventu, cum in aoxilium non fuerim voca- tus, ignoro. (idemd,e6. 7Maji | ud, ro x5. bá eps es es Le 74 x PASS P ^ *Qu £25 EYoLd cns «G^ eO C eS Qv c3 "n : L1s 4 * E1974 es * RS J bAXeL4 LlsL4 » c5 ; 23 ' D" . E d EET Mr E etin S t Ca —ÁÀ dong. e idum * ira d. QA. ! Obfrvatio YYHL, ——— 47 OBSERFATIO XXIIL .. Dx,D. ANTONII VALLISNERII, 3 tfe Vonitu mulieris Q y, amorum, merace bilis, & vifco- [fime pituite, non eodem tempore, fed eadem die, Onialis o5. annorum, febre Tertíana duplici fpuria laborans, V.À. vomebat fzpius meracam bilem, aut vifcofiffhmam pitui- tam, non eodem tempore, fed codem die. .—— Quzmritur primo, quomodo bilis exuberaret in tam vetufta etate? fecundo,quomodo humores diverfa indolis impermixti co» dem die rejicerentur, - ; | Fas eftopinari, nonattingere id evi, nifi hominesoptimam corporis coníticutiortem a natura fortitos, qui praterea riodera- te, acplacide vivant. — Imores; ea corpufculi firmitas, inerat Mo- nialipropofitz. Lata quedam oris gravitas, & rubor candore fractus vix annos fatebantur, | Elucebat ini dictis, factisque pru- dentia mirifica, & fanctitas, terioranimi pacatiffimus, que omnia temperiem fanguinis preclaram arguunt, ltaque fonsifte fpiri- tuum, & alimoniz, adinitar vini generofi antiquioris, retinens non minimam pareri fui roboris, ex acceffü chyli, tanquam mu- fti, quotidie renovatus eum fervorem concipicbat , qui füfficeret regimini oeconomiz animalis, ideft, exalrandis feparandisque pro more biliofis moleculis, cxterisque functionibus, licec langui- dius, adimplendis, quemadmodum videmus flammam usque ad extremos igniculos leparationem fuliginum facere, — Sci- mus vetuíta olea coire in balfamum : ita fanguis, nonnihil | denfatus annorum curfü, acriores particulas intimius fibi alligat, neque finit ita facile ut juvenibus, eas evanefcere: quantum enim . biliofz (übtilitatis ex laxiore fanguinis corapage in aurasclabitur? —«onítitutio fenilis paucas quidem , ut ita loquar, divitias habet in fangui- " u 2? Obfevato XEXXIHL 7 0 0. fanguine, fed parca magis manu illas profundit. & ne immaniter evolent, lenitate raotionum efficit, Sed vetula noftra, pro- prer occurfum aéris frigidioris, paffa pororum cutis occlufionem, & exeafebrem, uberiori bilis emerfioni anfam dedit , quatenus expirare vetitzz au&tiores , & cenuiores fluidorum partes exagita- rnat vehementius folito.maffam fanguineam, & tanquam indico fermento rclaxarunt. Hinc citatíor uterque motus, inteftinus nempe, ac circularis, abundantiorque per glandulas hepatis fe- cretio, tumquia ubi major velocitas fecretionis, ibi etiam plus liquoris fegregati, tam quia promtius, copiofiusque occurrebant biliofz moleculz cribraatibus ofculis exaltatze, & ut ita dicam evocatz, atque ad difceffum a vinculis agglomeratz media fcbrili fermentatione, Uc Apesfeditionem pafl turmatim evolant ex alucolis fuis, ita particule bilisex abditillimis fpecubus.maíke fan- guinez, facto agmine, moliuntur difceflam, | Obfervare eftim plerisque febribus biliofas excretiones, quz febris potius effectus: funt, quam caufà, febreque interdum per. chinam chinam, autalio ingenio-dublata, illico definit flava ejusdem colluvies. Quam- obrem ex duplici fonte manavitin noftro cafu proventus bilis, primo ex naturali fanguinis probitate excicandis biliofis particulis adhuc idenea: fecundo ex febre (anguinem acuente, & follici-- tante ad copiofiorem, quam par erat, ejus humoris feparatio- Dem, Quod autem impermixtus exicrit,.ex ejus levicate, S phleg- matis vifcofioris denfitate, ac pondere, ratio facilis.deduci poteft; liquoresenim in eodem tubulo, fpecificam gravitatem diveríam habentes, haud folent permifceri, : Arduum ef; determinare, quomodo coníftarecvisnature in. — | elaboranda bile, ventriculus autem inerti, glutinofoque phleg- — tnategravaretur; bilis enim robur quoddam videtur addere co- &tioni &excenuando chylo adiumentum. | Credibile eft, acreillud, quod ftomacho indidit natura pro . fubigendis alimentis, annofolabore defatigatum, cruditatem effe. «ile, ad quam emendandam bilis afflatus fatis non eflet, & po- | tenaus dd s - ——— tentius remedio vitium eflzt. Bilis quoque ipfa, inter febrem ge- nita , vitio aliquo textura, autmotus non carebat: ut autem iim Republica cives mediocritatem egreffi pocius funt legibus impedi- mentum, quam tutela, ita bilis exce(fü aliquo peccans,quam H:p- pocrates meracam vocat, turbanda co&tioni aptior eft, quam fo- venda, Preterea bilis.etiam , cum bene habet, vi gaudet fapo- De Vomitu mulieris 9 f. amorum qc. | c Q4 naria, & chylum diluente; non folvente, nec naturaliter ingre«. ditur ventriculumin hominibus, utipíum abítergat, fed eam ope- ram folis fert inteftinis, auc fuccis venas lacteas trajeGtatis, — Forte ctiam in noftro caíü a fucco pancreatico frangebatur, ut potius bilis colorem fervaret, quam energiam, aut vis menftrui coctrix, quz ftomacho in hominibus infidec, conftat quidem fàle volatili, fed benigno, nonturbativo, & fibras vellicante, qualis ineft bili, Nunquam minor codo, quam febris cempore, cum regnat hic humor, Et tandem dicipoteff, genitum effein egra noftra chy- lum glutinofuta eciam tempore fanitatis, nimirum propter fene- fcentem attritionem, aut coCtionem, ex illo tamen delibari a ve- nis lacteis, excribrari; & veluti deligi potuifle portionem tenuio- rem, qu£ officio hepatis fecretorio uberem fatis materiam fubmi- niítraflec, cum prafertim venienti extra ventriculum chylo bilis occuríus opisaliquidattuliffe. Difficileitaque non videtur, poflc ftomachum crudis füccis fcatere, non cohi- bitointerea, imo adauCto bilis pro- Ventus ! E E Ade " Obferv. Acad, N. C, Cent. LIH, rU —— OB$E R- NT 1 rri br vs ;csOMeasIE JENEUS 7. 3 OBSERFATIO XXI —— Dx, D. ANTONII VALLISNERIIL, | Hydrops afcites varo cum fiti ,65 paucis antesnortem — — diebus perenne roris limpidi depluvium a. cruribus, 1 JIrgo veftalis annorum 5o, mortua ex hydrope aftite, Fo morbo laborans raro fitiebat, Poft mf&rtem, antequam. humaretur, exauctus venter in molemíolitoampliorem. | Pau- cisante mortem dicbus crura inflata emirtebant e minimis porulis rorem limpidum, a quoin vatiis Iccis veficule elevabantur; qua abrupte oftendebant in cute furgentes guttulas perenni quodam depluvio pavimentum ipfum madefacientes. Per hoceffluvium tumor crurum imminutus eft: fupremo dienihil effluxit, /- — SCHOLION AUCTORIS, Ur parum fiticbat Virgo afcitica ? Cum effet melancholica, V4 multum comederect, & jamdiu menftrua defecillenr , fu- Ípicari fas eft, crafficie fanguinis, atquelentore Chyli laboraviffe: hinc paulatim glanduloforum vifcerum , imo ventris infarctus, qui probabiliter intra tumorem afciticum delituerant, nec enim medicum confüluit, nifi admodum fero, cum omne abdomen fumme eflctdiflentum. | Itaquelentefcens texturafanguinis,nee — minusin motuexpedita, cum iofüper a rumentibus hac illac in ventre glandülis vaícula fanguinea comprimerentur, tubulis quo- que chyhferis non parum impeditis, credibile eft, ex tumcefcen- tibus vafis feri fanguinei , atque chylofi partem aliquam fzccffifle.- inabdominis cavum, paulatimque celle&tam ex co fluxuilluviem feroíam, quz demum in id raolisexcrevifíe. || Cum vcro com- prefla quidem fuerint vafcula fluidorum, fed non difrupta, pars" aliqua . | 3 Hydrops afcitesraro cum fft eoe, —— o$t €— - - x INDE CIORT NES Wo AM ERE DLE ctc E Ed aliqua tenuior fero(i laticis minus aberrans ab ea curfus natura lis directione, ad quam ab. infequentibus undulis impellebaturs füppeditabat fontibus (alivalibys, quoc fátis effetad fitim retardan- dam; cum przfertim pars ejus gravior, & magisfàlíà hzfiflec im tranfitu abdominis glandulofo tartareis mucis referto, non difpari fortaffis eventu, ac aqua maris, qua in anguftioribus terra; per quam tranfit, meatulis, ut nonnulli autumant, falfedinem exuit, Poítremis tandem diebus corrofis forte vafis chyliferis, & fe de- plentibus in lacum afciticum;contabefcere partes fuperiores, & du- Qus falivales aridos fieri, neceffefuit. - Sed cur crura fero redundabant, dum füpere partes erant ficciflimz! | Id fertaffe pendetex vaforum fitutcum enim venzinferio- res, & vaía lymphatica furfum revehant latices fuos, iftique fint, tum propter ftatum cruditatis,& cra(fitiei fegnioresin afcenfü,ctum propter comprimentes vaforum tunicas, tum propter tumoris - aícitici impedimentum, facilis accidit humorum in cruribus re- tardatio, & candem ftagnatio fzrofi laticis, cum hic precipue & languidum habeatimpulfüm ad motum in va(islymphacticis, vel falcem languidiorem, quam fánguis, hinc facilime perarteriarum oícula,aut lateralia,ut nonnullis placet, aut in earundem extremis . fürculis hiantia exudetin interftitia partium, ubi earam compages laxioreft,ibique lacunet, Arefcunt autem in fuperioribus par- tes, quia latex ille caret particulis oleofis nutritioni aptis, abundat- que vitiofis, eas potius abradentibus, quam reparantribus. Abeft: . quoque illincimpedimentum comprimens vaí3. Num verocx - - fonte ipfo afcitico arteriarum defcendentium rivuli elutriarent . . . portionem quandam in. cruribus relinquendam , judicent alii, . Videturtamen id evincere hiftoria nonnullorum bydropicorum, qui apertis cruribus, & large. aquam fündentibus convaluc- runt, ^ gat | Cur magisintumuit poft'mortem? Fortaflisomne ferum.s, | quod in venis continebatur, in proximas glandulas, raufculos, & - Kavitates cffufuüm eft, concrefcente fanguine, ac fpiritibus orbato. G a lia $2 Obfervatio XXY, -— ca o mc cc end ———— ; : —— ita Louveri experimento conftat, trunco veng cava, aut venisju- gularibus ligatis, proximas parces fero turgere, Concretio au- rem, aut frigus fanguinis morientisparum diftat a vinculo, An - potius antca rumidas magis dilatavit | OBSERF ATIO XXF.. | Dw,D. ANTONI VALLISNERI. —— | ciBe &ig Alfce[[u in capite, ac inde saorte pof? profliigatam Cbina- | china tertianam. bother ad va nobilis craffi corporis habitus febrem tertianam diuturnio- Y rem» fumpta Chinachina; repreflit, Paulo poft dolor capi- tis nullis cedens remediis, | Peft quatnor menfes adhac dolore — laboravit, nunc mitius, nunc fzvius infeftantez tandem per au- - res pus cra(lum, & album apparuit, fed cito evanuit; períeverante in ipfisauribustinnitu» qui a doloris initio easoccuparat, non fi- ne aliquaetiam oculorum, & vifüs heberudine, ^ Occlufis auri». — . busexcerni coepit per os materia phlegmatica;nunccraffior, nunc - tenuior, aliquando nonnihil infe&ta fanguine, aliquando pura; aut cum ichore purulento, quijam a d&obus hebdomadis períe- veratexire in mediocri quantitate, — Poft puralentoseffiuxus do. lor mitior vifüs eft; fed a duobus diebusrecruduit, adhuc eodcm Ípute fiuente, & Medicis non parum metuentibus novam in ce- rebro ex abfceffus materia erofionem fieri, Dum vero expectamus eventum pro ulteriorinarratione: Obiit patiens, fuperveni- ente fingultu, & diazrrhocacum Marafíno, — — OBJER. . -—- - p /—— — Oifrvatio XXVleme XXVI — 0-083 - cuisiton sr DX oom cre Eo MOON Dx D. ANTONII VALLISNERII,. | : E | De | | — Friuapotus diver[a ab urina Sanpuinis, binc oils - i ; adiver[n.. Veo Veftalis dolore Kenum, arenulis, & paucitate urinzelabos- V- rans.fümpta juxta ufitatam methodum: aqua Blandulz (ur . Bacii vocabulo utar) facile, & cito illam cotam nulloinfectamco- — lore, auc fedimento reddidit. TransaQa una; auc alterahora ab: -excretioneaquae, redibat pauca quidem; fed pro morecolorata, &. fcculenta urina, quafi aqua Blandulz,five Brandulz;(utieam nos — vocamus) per aliam viara canfiflét magis nitidam, urina vero pet — fordesiter feciflet, quod etiara conjici poteftex. quantitate urinz,. . quz poftcffluxum aqua minetalis non minus, quam antea immi - nute, acparciffimefluit, Videtur itaque patulum cíle itez aquae mincralis, non autem urinzfanguinis,, , OBSERF ATIO XXFII. Dv. D, ANTONII VALLISNERIf. Avo flyptica, urine quantitas dhwinuta, obediente co piofa, contra Apborismum : 5o o s Eippoeratiss | adt | quee in viro fáno, & prudenti experimentum; poft - . alviexcretionem,;copioífam urinam fündere, tum prima vice, tum pluribus aliis, brevitemporis intervalle, Nec dicas exone- rato inte/tino amplius nonimpediri comprellione veficam urina- - riam, quia hzc füfpicio tantura valet de prima effnfioné urinz, "pon fequenti; quz poftea Ge(cendir irveficam.—. Comprimi cer- COBRE u $4 . Olfervatio X XPIIL | | te videntur viz füppedizantes vefice copiam urine, ron ipfam veficam tantum, cum fzpius poftea repleacur;-& fe exoneret, Ica- que dicbus, quibus alvus penfum faum foluit, large fluit urina, - cum fübítyptica eft; modice, contra Hippocraüs Aphotifmumg juxta quem ptum mingentes, pauca dejicinnt, — Em. OBSERFATIO XXPVUL 1. 9$ DxD, ANTONI VALLISNERIL — ^ tula Deo: - 1 F1 diuretica Decolli Saffaphras iu de[perata — Hydrope, 8 Onialisannorum 6o, palpitationi cordis obnoxia, laborabat iV R hydropetum ventris, cum artuum cum fumma utring pc- nuria, & rubedine lixiviali; Diuchalybeaus, terebentina, aliis- quediureticis nequicquam ufa, cum in vitz defperationemn de- - veniflec, & mors in proximo putaretur ; affumpfit ex prafcri- pto noftro Deco&um Saffaphras bis in die, cujus beneficio coepit paulatim fluere urina, &in dies copiofior facta adeo tumorem omnem exhaufit, ut egomet vix oculis meis fidem habe- tem, cernens egram penitus ab hydrope j : | liberatam. Oe XYIE ee XXX. 8j OBSERF ATIO XXIX. Dx, D, ANTONII VALLISNERII. De | Chinechine vi mirain febre tertianamal — eu . moris, Uvenisannorum 27, Tertianalaborans, dum zftas aderat , inci-- ] dicin decuríü quarte acceílionis in copiofum füdorem frigi- | dum, cum una aut alcera dejectione alvi liquidiffima : pulfüsomni- . no imperceptibilis, facies Hippocratica, vox languida, etus in- - gens interius. Aderant plures Medici, convenimus ad Chinam- chinam confugiendum, qua ftatim affümta, & pluries repetita, . quinta acceíTio non rediit, & ger bene habuit & habechactenus, M. Augufti convaluit fine recidiva. uu SCHOLION AUCTORIS, Esipfà evincit, a fucco quodam acriori, os ventriculi vellicante vac diffolvente, fpirituum deliquia, frigus & tenuem fudorena ortum habuiffe: hinc a fübflantia Chinzchine fubftyptica, fuba- | mara, & penetrante ac fübintrantefuccos illos falinos datam iis denfiorera ar&tioremque texturam, ut facile poftea a natura fübi- "gerentur; atque fenfim expurgarentur, | ' |. OBSERFATIO XXX, . Dx D. ANTONII. VALLISNERII, iy De ALtene cant exemto, i uU LI. Dn. D. Vallisnerius d, 7, Februar. Án. 1767. canem, cui lie. L nem antc quinque annos exciderat, interfici curavit, uc quid D 1s | | inde . $6 (— 'Obferv, YXX. B indeipfi acciderit, obfervaret; precipue cum celeberr. D. Joh. Ba- ptifta Morgagnus , amicus ejus optimus, comraode Patavium - tumadveniflet, Pilosille habebat ruffos, eratque mediocris ma- gnitudinis, & ex illa canicularum venaticarum fpecie , quam Hi- fpanicam vocare folent. Semperadmodum agilis; vclox, & in cur- rendo indefatigábilis, hilaris, & magis pinguis quàm macra, vorax, animofà, ediumque ac Damini fui fidelis cuftosfucrats extraedes — | inprimis immorigerum .fe prebebacs multum latrabat , & fere. — omnes, quos non cognofcebat, 'pociflimum vero ruíticos ac paus- peresmoríü petebat; foecundiflima fuit, fzpiusque peperit; cujus foetus prepingues, & omnes integre liene predici eranc, ' Id uni- cum D. Vallisnerius obí(ervaverat, quod interdum fe contorque- bat, & improvifo vociferabatur , quafi doloribus vagisin ventre torqueretur.; .quamvis D, Vallisnerius femper judicaverit, quod ab hernia ventoía aut periconeo rupto in eoloco, ubi pro liene eximendo fcio fuit peracta; id provenirec; quia ibidem tumor aiiquis nuce major cernebatur, qui-obortus.cft; poftquam in vul- nerc confuendo canicula valide fc contorquendo, impedierat, quo minus periconeum fimul uniri potueriG. .Cum poft mortem. aperiretur, cotus ille sumor candida pinguedine proríüs repletus adparebat, & periconei ruptura clariflimefe oftendebat. In lo-- CO, ubi lien (itus fuerat; in parceinferioriinventa eft ejusdem mi- — - nima particula, parvulo vene ramo adhaerens, que fcrupulum — - nnum cum dimidio pendebat 5 atque a D. Vallisnerio ac D, Morgagno attente obfervata , particulam lienis inejus evulfione — | fortuito reli&tam efleevidenteradparuit. Jnevulfione, inquam, — - ' poftquam D. Vallisnetius in aliis ejusmodi experimentis femper —— deprehendit, quod tali modo magis evadunt, quam fecando & ligando, forcafle quia non fiunt violentiz & parcium attractiones,. quales in ligaturis accidunt.; imo neque -hac ratione notabilis hzmorrhagia fequitur ex vafis, quain ícipfa fic refiliunt, & cum inembranis fuis conniventibusoftium (ànguini exituro ficpreclu- .—- . Gunt; operatio ctiam ficcelerius, & minori cum.moleftia perfici- £ur, .Eligit cancsnec nimis juvenes, necfenes, fed potius quiata- — | DM De Láenecaniexemto. — : ^ dt . tisadhucfünt tenerz, &etiamnum crefcurit, | Se&ionem muícu. -Jorum non inftituit per cransveríum füpra lienem, quía vulnus nimium fanguinis effunderet , fed magis verías , auc etiam inipía- lincaalba, d ue Arteria fplenica & vena optime cicatricem induxerant, ne- : quecaro aliqua; auc aliud quid notabile füperaccretum fuerat, ! In vena porte, pancreate, hepate, aut aliis partibus ventris inferioris nulla mutatio aderat; omniaque perfectiffime fana cora- parebant. Omenium totum pingue, &ubique plus pinguedi- . nis, quam alias in fimilibus canibus, aderat. du Ad biliscontemplationem ubi deventum; multum ab alia bile quoad colorem differebar, fiveid per accidens, (ive ob defe- &um fermenti lienofi contigerit :: abaci auc Caffz obícurioris - coloris erat, nonnihilad rubedinem tendeunris; fcd gufítata; inftar "alterius, amara, fimilisque confiftentiz fuerat. — ^ | . Ex quo elicitur, verealiquem ufüm habere in imponendo, ut ficdicam, bili ultimam manum, tin&uram & perfeQtionem, Nontamen adeo neceflarium efle, ut vires bilis deterfivas efficaces - abíentia ejus corrumpat, cum bilis fine illius fermenti auxilio effe - queat, quod forfan meliorandz ei; non producend infervit, | Metusmultorum egregiorum Virorum, quod talia anima- lia fplene orbata raro fupervivant, propemodum eft vanus; poft- quam hzc canicula quinque annorum «tatem habuit, atque vifceribus & robore füo monftraverat, diutius multo vivere;atque, ut fic dicam, ad caninam fenectutem pervenire potuiffc. Corruitinfüper opinio illorum; qui arbitrantur, tales ma- crefcere; &caliorum; qui infecundas fieri credunc; quod nig:ura - hocvifcusad magnum feminis opus aliquid contribuat; &tan-— demsqui fepius tales urinam emitterenotant; cum hzc noftramos re aliorum canum in urinando fe gefferir, — LA. an .^.. Relinquitur campusingeniis perípicacioribus, defüper füas meditationes inftituendi, cum exiguam illam particulam & quafi umbram falcem vifceris forcuico relictam, potuifle, ob (uam extre- mam parvitacem, ufus vifcerisexercere, non fircredibile. — Qéferv, Acad, N, C, Cent. 1HI,— H ^" OBEN. w^ E ' 4 ^" " ! ' s : i^ T. Obfervatio yep Rae ; Ho e OBSERF ATIO XXXI, Dx.D, ANTONH VALLISNERH, - Qro cune | Foramine aculei im Scorpione Africano, — -— uibusdam affirmativam tenentibus, aliis conftanter negan- tibus. Hosinter Galenus], 6. de loc, aff; c. s, dixit, non habere ullam aperturam , & Ludov. Locatellus intheatr. arcan. chim. cum eo concludicz Scorpius nullo fufo veneno, fed tantum acu- — leo caude aut interitum, aut grave negotium perculforum vite faceffeve. — Incerillos Plinius, Yertullianus, S. Hieronymus, S, Ba- filius, ZElianus, Graecus NicandriScholiaftes,Gorreus, Aldrovan- dus &alii, quos inter D. Franc, Redus in fuis experim, de Infe&t, & & P, Phil. Bonarnus S. J, in Microgr. cur. cap. 6. perforarum effe adíerunt, Dn. Redus equidem illud adftruit conjectura ali- qua permotus, dum cafu videbat aliquando comparete in apice Scorpionis Tunetani minutiffimam & fere invifibilem guttulam aqua candida, ex quo conclufit. illum perforatum efle debere: fcd quantam etiam diligentiam cum microfcopiis exquifitiffimis adhibuiflet, nunquam foramen videre potuit, .Doctiffimus P. Bonannus fidem in hifze dedit D, Redo, & prout fcribit, bujus veridici auctoris obfervationem amplector, firmiter credens cum alis, aculeum fcorpionis usque adeo infenfibiliter bevforatum effe, ut omnem oculi acienz foraminis. illius flructura. effugiat. Scd certe res aliteríe habec, quia D. Vallisnerius illud optime vi- : dit, Caufa erac, quod cum exquifidiflimisfuis microfcopiis ve- .— rum fitum foraminis illius non obfervarent , dum in extrema |. ' fummitate aculei iliude(le credebant, quod tamen in lateraliejus parteoccurrit idquz provido natureconfilio; cum; in extremi- tate fiforet, tria exinde iacommoda pro fine fuo obtinendo fe- querentur: (1)quia non tam acutus aculeus redderetur, neque | in A N apex aculei Scorpioriis fit perforatus, intricata eft queftio, - Aq — qu - - | De Foramine aculei in Scorpione Africano. $9 in cam fubtili(fimam fübcilitatem in circumferentia vel diametro foraminis, qua requiritur, terminarcetur, (2.)fragilisadmodum foret, utpote in cavitateilla debiliratus, (3) in intrufioneincar- nem nimis facileab omni occurrence minima materia occludere- tur. Unde fàpiens natura propter fublimes fuos, nobis incogni- cos fines, foramina in. lateralibus partibus in «riangulari forma elaboravit, neullum praedictorum incommodorum fubfequi pof- fet , quando, ut Tertullianus in Scorpiaco loquitur, arcuato 29- petu. infargens Bener enlm in fammo , tormenti ve[livin- gens, vivensaliquod vulnerat... Idem jam ante duodecim annos, &cum eo Rev, P. Cafatus, Monachus Caflinenfis, vir omni fide & zítimatione digniílimus ; viderat, TAN .. Neque folum in fcorpionibus Tunetanis, & /Egyptiis, fed in ltalicis eciam, quamvis pro corporum proportione multum minora foramina hzc obfervavit, que etiam venenum quofi in- nocensemittunt: Eadem non minus À, 1707, Bononix Dn.Fer- dinandus Antonius Ghedinus vidit, in literisad D. Joh. Bapt. Mor- gagnum ícribens: D. F'allisnerius fcorpsonem Tunetanum mifit D. Stancaro, qui eum in Academia mon[lIravit , dixitque , de- prebendiffe D.Pallisnerium in aculeo tria lateralia foramina, per que, non in extremitate ejusdem, venenum exeat : vefcire deft- deravi,num idem in ([corpionibus vulgaribus ita fe baberet, in quibus ob parvitatem eorum difficilius idem deprehendi poteft. - Et licet tam per analogiam,quam per multa inflitutaexperimen- taidem certum e[fe tenerem, nibilominus die Mercurii c2 bo- die rem tam claram vidà, ut fíne mora id tibiind:care voluevim, quo D. F'allisnevio, fi tibivideatur , notum facias, qui fi forta[- Je e ipfe illud, ficuti facile effe potefl, obfervaverit, meus fat- tem animus ipfiprobetur. — Modus, quoexperimentum feci, ta« lisfuit: Ultimumnodum cauda una cum aculeo parvula volfel- la arreptumin manu [mniflra, dextra vero bonum microfcopium tenut, e7' ita con[lyingendo, ut venenum profilire cogeretur, ma- nifeflo vidi, prímo ex inviftbili foramine illud prodire, quod 4pici aculei quam proximum erat, dira etíam ab alio remotio- : | 2 Tte; m -— ij. Oeo Qum... d 7e; ev fum certiffimus ; duo ad minimum effe foramina, pev — qua venenum exeat; an vtro tria vel plura fint, nefcio eoe. E Refert D. Vallisnerius, quando Joh.Swammerdamius infua ^. — hiftoria Infe&. gener, de quodam fcorpione hirfuto & terribili, — defcripzo & delineato in ejusd. libri pag. 147. adipfum ex Indía Orientali delato, rem aliquam diverfam a fuis Tunetanis, cum al- cer illetres nodos in cauda, hiautem; ut. & noftri fex habeant, Dicit, fibi eflz alium aliquem ex America; cujus cauda in quin- quearticulos dividitur; unde 1n hifce naturz luíus e(lo videtur, — | f:d non in aculeo; quem omnes poflident, necin foraminibus, de quibusSwammerdamius in hocloco aliisve, quantum fcit; nul- lamfacitmenronem. | Multi usque ad decem articulos habent; & creditur a Plinio aliisque antiquis, quod illi fcorpiones, quibus. - plures articuli aut nodi in cauda funt, magisvenenofi exfiftant; — quod D. Vallisnerius deridet, alii duos interdum adeffe articulos — referunt, id quod lufüm quoque efle nature credit. uti duas cau das inLacertis, & plures quam duos dentes vulnerantes in Vi- — - pene os | - OBSERF ATIO XXXII, Dx. D. ANTONII. VALLISNERII, AHirus veficularum partus. ji á Emina atatisannorum 43. temperamenti melancholici; do- 4 | lori pungenti in dextro hypochondrio femper, adparentibus | menítruis, expofita, cum flatibus, & interdum vomitu a levi oc-— | - eafione facile excitato; novem annorum fpatio quatuor filiolas, & unum mafcnium , mercatori feptuagenario nupta; peperit, 3 Dum ultimum hune, textura venuíta & debilis; cum multo ma-.. | joribus incommodis, quam vires ferrent, laQtabat, praer fals- 7 ' acrern ad fauces defluxionem ,. & multos ventris dolores, elapfo | 7 Februario omnimodam menfium füppreffionem pafíà eft, qui. e sias D 7Mirusveficularum partus, —^— — 6x. "EM . —— — n á———GÀ — —— Bá — ———— À—— ———v"!—"Üc!À—À — M À—MÀ— Ü— ——— —ÀÀÀ'' aliasin eadem zgta; fimilibus in cafibus non modice comparce- - re folebant , in meníeautemr Martio; Lunacrefcente, denuo no- tabiliter fluxerant, & fimul antiquus dolorin hypochondriis,mae . joricum moleftia rediit; cum flatibus, cordis oppreflionibus, in- appetentia cibi; vomitu, febricula aliqua noctu increfcente, & uri. na faturate rubro colore tincta, D. 16. dicti menfis Medicus N, N, in auxilium vocatus, cum notabiles fanguinis grumos quo- tidie exire obfervaret, gravidam eam non efle probabiliter cre- didit; eamque primo lenibus purgantibus, & poftea humcCQan- tibus, validisque aperientibus, nec non venaíctionein pede ca- ravit, D.22.Aprilis alius infuper Medicus confültus fuit, qui ad. hibita reraedia; fymptomatum pervicaciam, & fpeciatim conti- "nuum iítum fanguinis exitum confiderans,eandem gravidam non - efle confenfit; omniaque a füccis valde acetofis, cum vitiaus vi- - ' fceram fermentis, & difpofitione aliquaad cachexiam; provenire, - verifimile effe credidic; unde fe&ionem faphznz iteravit; ordi- navitque quidquid hodierna fagacitas ad abforbendos aut fran- gendos hoftilium iftorum fuccorum aculeos hucusque inveftiza. vic, d, 9, Maji denuo quatuor incirca fanguinis uncias ex roanu detrahere curavit, & altero mane largior longe fluxus uterinus, cum virium refolutione (ucceífTit; fuperveniente femper memo- » satorum Íymptomatum majori. perunacia & ferocia, .D, 22. . poft folitam moleftif imum: vomitum; magna fanguinis copia exiit; & per quatuor circiter horas Dominam zgrotam in dubio falutis ftatu reliquit... Dehinc viribus aliquantum rcftauratis, ma- - Jum decrefcere & per quinque continuos dies minus eandem tor- - quere videbatur, non ceflante ramen quotidiano, quamvis remifa fiore, luxu utcrino: Sed no&u dici 26. vehementioribus quam unquam antea redeuntibus fymptomatibus; magno nifü corpus ovatum, cunicis füisinvolutum,; magnitudine circiter anferini ovi ex-utero expulit, quod imrediate mirabilis veficularum COpla fübíecuta eft. . Illo aperto, & remotis ex«ernis tenere ec mollis textura involucris, compa:vir corpusin: perícQurm & fufcum, in *. quo omnia illa mirabilia aiftrumenta deficiebe iii qux ad verfz. Nu sw démgi:NE NE am s ^ -— - ; A CX * Ei / é2 Obfervatio X XXII, —. LENS &ava. rnachinz illius architeturam requiruntur; neque caput, neque brachia, pedesve conípici poterant, fed meras rrancus ru-. diter compa&us, qui aliqua delineatione potius,quam vera vi. fcerum forma certo modo vixifleízmonftrabar: inter omnia eor equidem meliusformatum erat, magnum tamen reípectu parvi & mactri fui corporis, cam duobus facculismembranofis, flaccidis & rugofis, qui pro pulmonibus habit fuerunt, cum aorta & ca- va,atque ramulis quibusdam huc & illuc per thoracém proten- fis. In abdomine heparob(ícure fanguineum, absque lobis & fi- gura coníueta aderat; pancreas & lientantum rotundi grumuli glandularum fortuito connexi, :non eleganti artificio efformaati videbantur 5 ventriculus .& inteítina aliquantum rubebant , .& juxta cum tota ifta informi mafla, cam delicata & cenera erant, ut levi faleem concaQu ditlolverenturs id quod impedimento fuit, quo minusreliquum tam curiofi & imperfecti naturz operis ad- — curate obfervaretut, "Verum non fine [tnporenullus putredino- — fus odorin eoa«me adftantibusquefentiri poterat, | Oculisad ovafiveseficulasfupra memoratasconverfis,tam prodigiofüm earumnumerum, atque adeo confüfe intricatas de- —— | prehendi, uteas cam adcurate, ceu in raris cafibus fieri deberec, di. numerareimpoffibile mihifuerit; parte tamen.earum aliquanu- | merata, eademque cum tantz molis reliquis partibus; que fimul .— magnam illam maílàm «ompofuerunt, multiplicata, collegi; quod fex mille incirca efle potueriat, Truncounicocommuni carebant; a quo variirami,atque ab his minores aliialiique deri- varentur, Solum rete quafi ex variis filis inordinate & confus —.— f: contextis adparebat, e quibus elegantiffimi ramufculi diverfe —— longitudinis& craflitiei huc illuc derivabantur. Rete hocin u-. — tero meliorem & elegantiorem formam habuifle, in laboriofo autem partu, aut ab obftetricis manibus corruptum fuifle, fufpi- catrilice. Multz unico foli ramo adhzrebant, aliz racemaum jungebantur, ali in longa ferie per unicum faltem latus decurre- bant omnes tamen exiguo pediculo erant praditz, quo median- — te ramis adpendebantur. Diverl magnitudinis crant, p ; initar — i] ^ c0 0 7 0. ZMiirusveficularumpartus. — - 6g inftar milii, majores inítar globulorum fclopetariorum ordina« riorum 5$ quadam aliis rotundiores ; nifi illud evenerit, fi invo- lucrum ex materia tenera & flexili conftans , ubi rumpebatur, rotunditatera perderet, Aqua; quam continebant . guítui adpa- rebat infipidiffima; & foli expofita non erat fineincorrupta limpi- ditace5 nec minus plane lubrica erac; fed. paululum lubricitaris quid, minorem tamen quam ovi albumen, & majorem, quam naturalis aque communis vifcofiras habebat; cum alcali non e£ fervefcebat, neccum acidis coagulabatur. Coctz multum mo- - le, contrahentes fe in fe ipfas. atque inter fe invicem conftrin- gentes, decrefcebant, ^ Hac ratione tunica earum minor reddita, craffior, & liquor magis albicans, fed non viícofior evafit : unde perforata procul ejiciebant liquorem, quafi expre(luma tu- nica per calorem contracta ; a quo etiani transparentiam priorem - amirtebant, & albicantesadparcbant. In iis per microícopium luftratis parum amplius, quam cum nudis oculis vidi, ob carum qualemcunquealbedinem &lucisdefedium, | Rami & fibra, qua adfigebantur, revera non erantaliud, quam fimplices & continua. ti canaliculi, qui humorem ad bullulas vel veficulas , inftar tubo- rum afonübus, vehebant. Vafa fanguifera nulla potui deprc- hendere; nifi aliquam (übtilifmam lineam, que primo canali- culum fànguiferum referens, poftea adcuratius obfervata non nifi pardcula rubicunda fanguinis in. quodam fübtilifhimo fulco aut plicula tunica relicta fuerat. Hzzc camen pulchre contexta cer- nebatur, ex long;tudinalibus aliisque fibris, uti in vefica oculo nudoadparet. Super tabulam per aliquot dies reliciz colorem fufcum induerunt, nec computruerunt, fcd effiuente prius omni aqua; in feipfas contracta, fuerunt exficcatz, & tanc odorem gravem; admodum naufeofümfpirarunt, Confervo ctiamnum easdem; ut curioficati, fi quis videre cas velit, fausfaciam. Poftquara hiecita evenerunt, fahguinis excretio cum leva- mine Domina egrote continuavit, & poft quinque dies notabi- le fruftum placent, triduoque abhinc reliqua ejusaem pars abs- quc fingulari aliquo fectore excreta fuit. Lochia etiam bene & E. * n nota- . Á » TN , * Ll 64 Obfervatio XXXIL 7. ' p^ EXISSE Ap jcit ut ^ Ghana i MAR RIRs SURE dim ist Kcd ars ^ S I RMME AI ERE nouabiliter fluxerunt, ficque prior exoptata fanitas fuit refti- tuta, Us DAE roa fbl Wr amens SCHOLIVM. | Bfervationem hancNob. D, Vallisnerius celeberrimo D,Mat- — cello Malpighio (in cujus Operibus pofthumis pag. 1 16, edit. A mfiel. & pag. 87.edit. Venet. eadem contraQior;unacumaliaab — eodem Malpighio nocacalegitur;) infcripferat; fnasque doctas Me-. ditationes defuper formavcrat; quarum potiores incompendio — rccenfere Lectorinon ingratum effepofíeconfidimus, —. Quzrit autem I. An veficule ifla fuerint ovarium vel ova. — muliebria? Quo de multum dubicao quia confüfam potiusrama- ^ rum aliquorum texcuram quamabítrufum illudartificium; qua- — - letam praeclarum naturz inftrumentum habere folet, oftenderit;—— nequc credibile fit, integrum ovarium finedolore, autullo nota- — — bili omnium iftarum delicatiffimarum partium damno ad ute- rum ferri, atque fortuito eidem adhzrere & creícere potuifle; — praterea liquorem contentum ab igne non fuifle coagulatum,' — fccus ac ovulorum humori, fuo & Regn. Graafii cap. 1 t, demul. org. experimento, evenit; injuriam infüper magnam provide natur fieri; cot millefüperflua ova ftatuendo; ubi pauca funtne-. cefíaria neque obftare primariam quandarn feminam unico — partu crecentos fexaginta quatuorfiliolos, & aliam mille ac quin- gentos, quatuordecim edidifle, cum, praterquam a recenfito. — numero quodhi multum adhucdiftent, de vericace relationisdu- — - bitare liceat, Auctoribus nempe in numero variantibus ; & ve« rum fi eflec, fupernaturale quid, non lex aliqua nature fuiffec&c, Pratereaetiam extra uterum, in ipfisque maribus fimiles veficu- .— las generari, uti in Th, Bartholini cent. 4. ep. ted, 86, Solenan- . drifect. r. confült, med. rs. atque Cordzi comm, 5, ad lib. prior. Hipp. de morb. mul, exemplaoccurrunt, & quendam Antonium. Mazacenum, febricula lenta contumaci laborantem poft lon- | ^. gams - An Ves a VZCT, Ba NER UR. QA URS !EOU T3 T 4XCURI VO. ACT. UD RE IAE. . maguum earum numsrum excrevifle, ZMirus veficularum partus. 6j gam & pertinaciTimam alvi obítru&ionern, per menfem circiter; ! 1I. ! An faerinc. Hydatides, aut lympha in propriis canalibus ftagnans, quz inter unam alteramque valvulam cohibita fuerit? Ubi negativam amplectitur, cuna corpufcula exomni parte elata, aut rotundi facculi, & nullain eis valvula viíà fuerit, variis modis - a ramo fuo dependerint, non vero in uno aliquo ramo compas rucrint, necfine vehementi aliquo motu, & ita novorum fy mpto- matum concurfu, neque cum notabili adco egrotz levamine fe- parari potuiffant; pratcerea minutiffimam hanc vaíorum fliruem - fimulinternis uteri partibus adhaerere non potuiflc. IT. | An aliquarum glandularum noviterinventarum , que ve- ficulares dicuntur, inque extraordinariam illam magaitudinem excreverint, fint congeries, aut ipfius uteri laciniz, qui non mi- . nusaclien, & pulmones, ex veficuliseffe contextus cuidam ftacu- atur? Deutroquetamen dubitat; cum vera eis defic glandula- rüm idea, atque vafis excretoriis ac fanguiferis deftituantur; ne« que particula uteri tam notabilis fanguine carere & lympha fal. tem repleta efle; nec &gra a morbo obftinato inde liberari potu- idet, | | IV. An fit fpuma, vel productum aliquodfanguinis menftrui . & feminis ? Ubi non multum diífimilem veficularum partum ^. Olferv, Acad. N,C.Cent, L1. ex Zodiaci med. gall. ann. 1, obf. r. his verbis adducit: Zerifimi- | Je, utrumque equaliter concurriffe, boc efl; [anguinem men[tra- um in uterum citius a conceptione irrumpentem , commixtum, eg confufum feminibus.antequam germinum naturam adepta ef- fents aut, ut loquitur. Hippocrates geniture : unde exorta eff ermentatio , ex contrarietate partium borum liquorum, qua : |. €X6Í« 66 Sa Obfervatio XXXI. kr à m. 1 n ET EMCIENMSNCWINT' IESU mte DES RETE UE. SNO RUD EERET cccnp ici pita - uem EDIT ie MON excitare. valuit effervefcentiam [at infignem; ut ideo efficla fü fpecics be ampullarum, aut veficularum, qua erumpunt in aqua- ebulliente, vel in quam alie incidunt imbrts modo, que poflquam — formam nacta [unt, augmentum adipifci potuerunt, non fecus, ac mola, «c alia fal/a.- germina, boc e[L.. fervata prifHina forma, Verum difplicent bac, cum (1.) antiquzilli & erronez opinioni de foetus cx mixtura feminum orta nitantur 5 (2) fermentatio- ex ccntrarictate partium borum liquorumnonficpotfibili, quia — | inter fcrum &. fanguinem menítrüum , qui idem eft cum reli- — - qua tota maílà finguinea, talis inimicitia non datur, & uterque — | dulcis ac amiciffimus, neque unusacidus, alteralcalicuseít, un- de pugna induci pollet (3.) neque in füppofira ab ebulliione —.. bullarum producionc canaliculi tam elegantes cum pediculis — | fuis, fed confufa potius conglomeratio aliqua bullarum orta füif- | fet, nequeliquorem continuiflent; bullis utpote in aquaaliisque liquoribus, dum infpumarm abeunt, vacuis remanentibus; infu- per nulla vaícula fanguifera, vcl minuciffima etiam fanguinis pro earum nutritionenecetlarii guttbla obfervari potuerit; (4) inaliis — | etiam partibus, inque vario fexutales oriantur, ubi caufa illalos cumnonhabet, | T Bst 4 iK Tandem Clar, AuGor, poftquam ex celeberrími Marc, Mal. pighii diff; de polypo cord, in fuperiori fanguinis concreti parte praeter rubicundas particulas, cruftam ex fubalbis pellicülis cone textam , meatibusque & fere veficuli$perviam, qua diaphario & minus gravi fücco replentur, obfervari notaflec, hanc folam ían- guinis partem continere particulas fic figuratas adftruit, qua ce- lam quandam formare poflunt, aliis minutis, non ita facile invi- cem implicariaptis, frenum imponentem, — Ft hafce illas eflefü- fpicatur, quz nutrire aut renovare (olent corporis membranas, fo- lamqueefle materiam, ex qua natura; per quandam quaáfipetue — | lantiam; vel ex necefftate veficulasiftas efformaverat; & cumin | | eadem fluant ejusmodi falia; quz formas aut ideasrernm contis -— | nent, his mediantibus omnesiítas minutiasaut ramos,exquibus | membrana componi folent, debito loco difpofiras fuifle ; atque. - / ; , | CA AA )-. bi 4E. . e. A facale j "4" / eui. Nx 2o cos o C:gerrus veficularum partus... 67 . facileficpercipi, quomodo in brevi tempore talis fabrica fuerit ef- formata lacredibileD, An&ori videtnr, ex confufo ramultu & ebul- litione partium, fine idea ant naturz confenfu tam beneforma- tum opificium, fuis canalibus, pediculis, aliisque ad fii productia- — nem requifidis inftru&um, progigui poffe, unde reconditum ali- quod agnofcit, quod non fiae arte, aut fine illis inftrumentis vel principiis fieri poteft , qua in motum pofita non nifi res decermi- natas acproprias operari foleant. $Salia iraque bec, abaliquibus rerum eflzntialia dicta; veram veficulagam iítarum ba(in & ideam eff: hzc autem incorpore, & eriam extra illud, modo certa ra-. tione agitentur ac moveantur, femper figere, aut ramufculos & . filamembranarum difponere conari; hac illaeflz, qua ingenio- fam illam fanguinis cruftam etiam extra venas efficiunt, & quz veficulas in inteftinis, abdomine; utero efformant: five jam ab aliquibus abrafis perfccdtarum membranarum particulis prove- niant, five natara fimpliciter eadem in fanguine pro novis inde fa- bricandis coníérvet, quarum magnain corpore noflro eftabun- dantia. In cujusrei dilucidationem adducir doctiffimi cujusdam amicifüi obfervationem, qui aliquando, cum cibnsaliquis ex folo uva fucco,cum aliqua fatinz portione cocto & confufe mixto, re« frigeraretur, infüperficie ejus elegantiflimum truncum fe extolle- re vidit; ex bafi fuaramos, paulatim minores, inflar rudioris pyra- ^midis emirtentem, in extremitate autem cujusque rami veficula rotunda, protuberante, quz eleganter cum eo fe inofcnlan. do, integram racemifiguram repreíentabat, | Ex quo adpa- rere ftatuit, quodlicet corrupta, ac in minutiasredacla fint cor- - pora atque ex propriis quafi nidis egreflà, femper tamen cum ipfisremaneat permixtum aliquod principium temperatura qua- fi eterne & incorrupübilis, aptum natum ad eadem denuo pro- ducenda, cui Salis nomenimponit. MMinimetamen coipfo inge- nium aliquod eidem tribuere intendit, quo folo fingulain debito loco difponar, & cum aliquibus partibus flexibilioribus paftz cir- cumdet, aut trahendo ab unoad alterum, & tcxendo, acfüperpo- . nendo ftamina,; incognita arte mirabilem membranarum fitum . efficiat; fed tantum, quod omnia faciat virtute folius molis & | | I 2 figue à: s - 68 — Obfervatio XXXIL..— figure, in motum ab impetuofo aliquo ac fubrili prius pofitarum; id quod omnes poros magna hujus molis penetrat, & finc inter- miífione omnia agitat & conquaflat. — Alia infuper Domini Áu« &toris mentem fubit cogitatio, omnem nempe illam fabricam non effe aliud, quam planta aliquam fpeciem per fe, ex proprio femine natam , actali modo productam, aut poftquam magnum corpus membranofüm fuis ubique canaliculis perfufum, fuic ge- neratum (uti uxori Com, Montfortii apud Fel. Platerum; in obs, propr, contigit, quz membranofum corpus craffum , amplum, Éiftulofüm, multis appendicibus obnatum, per uterum ejecit) in hos fefe infinuaílc ferum, falibus & particulis membranarum pro- ductionideftinatis praegnans, qua usque ad eorum limbum ab aére interno , aut ab aliis corporibuspropulfz fuerint, vel faltem viain aliqua commiflura aperta, a tergo autem occluía aut leviter conglutinata, illas liberius fpatium invenientes, ubique equaliter fc dilatafle, & blande intumefcentes in lateribus; aut fine carum; defcripras veficulas cfformafle, fortafle non diffimili modo; ac pue- ri tubulum aliquem infüfflando, in pauculo liquido, pro lubitu fimile quid in hujus fummitate comparere faciunt, — In prefenti caíu non tantum imperfectus, fed eciam extremam ad maciem per. ductus foetus cum. non reciperet aut abíüumeret tantam feri copi- am,quzibiflu&tuabat, illud regurgitafle, rmultumque ftagnatle, & ficab eo maflam iftam dein augmentum accepifle ; quale quid in hydatidibus glandulisque, alias in corpore noftroinvi(ibilibus, accidere folet, fafpicatur Dn, Auctory nec nonab aliquo corpore placentz analogo, quod fànguini permixtum cum ejiceretur, non obíervatum fuit; dependifle, cum ipía etiam placenta ex meris hy- daridibus compofita quandoque deprehenfa faerit, vel ab uteri tu- nica, aut vafis umbilicalibus, aut foetus involucris, quia in omnibus hifce locisgenerari & dicta ratione crefcere poffünt, eoque magis cum iri his cafibus curgidiores Iiquidorum canales ubique. come pareant, | ; n Tandem indagaturas, quomodo veficulz ifte cam atro- cium malorum & perüinaciffimarum febrium caufa fuerint, füfpi-- . Catur, — -— -— ^ | d Mirus veficularum partit. — ^. 6g eatur, quod ferum inter veficulasfluitans, propter valvularum de- fectum , quas neque in earum ofcillis, neque canaliculis deprchen- dere valuit, in fanguinem regurgitafle, & ideo propterillum con- tinuum fluxum & refluxum, ab ejusdem partibus, ceu peregrinis, atque a anguine jam feparatis, motus hujus placidus & amicus confundi , minima ejus particula impelli; varie & confufe crans- poni, & ita ob debitam füccorum eribrationem impeditam vel confuíam, totàm ejus maífam alterari & turbari, ac inde longg il- la fyoptomatum in hiftoria memorata feries enafci potuerit, us- que dum natura, debitum nutrimentum tam molefto corpori. fubtrahendo aut inítar alicujus crifcos illud magna vi feparan- do, vel ctiam ipfomet ob proprium pondus delabente, liberata fuerit. OBSERE ATIO XXXIII Du, D, LUDOVICI TESTI, Saccharum Laüis. Áteret adhuc maximum illud Dn. D. Ludovici Tefti, Regién- -& fis, Medici Veneti, dum in vivis erat, anripodagricum.Arca. num, nifi Ill, D. Antonius Vallisnerius, ne , ut inquit, in bonum publicum peccaret, id nobiscum comrnunicaflet, X Patienter isde verbo ad verbum totum caput libri manufcripti Auctoris, in quo poftquam deLadte, cjusque partibus; ac proprietatibus egerat; modüm tándem praparandi Saccharüm pandit, in fine etiam ad- dens Balfama extertia aritipodagrica, s ! Adterminüm devenimus (fcribic Clar. Tefti) in quo omnes linez á praceffis Laclis confiderationibus emanatas; in puncto ef: fentiali colliguntur : Hacc optáta dies eft; quaad majorem füpremi Numitriis gloriam; proximique utilitatem fecretum Sacchari Lactis palam exponitur, Iíto accurate cónfiderato fecréro, cerce confi- &eütuf Onines, micum coclicus Pium fuifle intellectum , at ET x 37 |. -. fobi- y Obfervat — Des | RSS DESERT i nobile hoc conficere potuerim. »rémedium, ito Wrhicides nom folum, verum etiam multz alie afftctiones, ab acidi caufà origi- AE nem trahentes, füperari. poflunt. Domabilenihilominus pre- fupponit acidum , quippe quod aliquando adeo acutum eft, vel podus caufticam dixerim , nt violenter omnia £rodat remedia, 5 quo caíu Sacchari ufus irritus eft, | Inventio hzc illa eft; qua — tantam exci- 2 tavit admirationem; ut pro certo fere omnes hàbuetint, quod impof(libile eflet; Lacin Saccharum convertere, nullo extraneo concurrente corpore, Ab aliquibus, anirhi gratia (fed incaffum) mmethodus conficiendi Saccharum inquifira tuit, ^ Quidam alii (ítimulaate avaritia) ur lucrum facerent; fruftra circahoc fecre- tum coníümíere operam. Sal proinde feri proSaccharo lactis ven- : dere fategerunc B Cum veroin impreffa relationemodum fibrefacicndi fit P charum edocucrim, verum hermeticis terminisad Lapidem fpe- €andübus philefophicum, meum füiffe inventum fecretonequa- — - quam congruens, omnes etiam credidere. Neceflarium igitur - erit explicare, quod vifam eft obfcurums; nt manifefta eluceat 7 "veritassfecretum Sacchari Lactis, necSalferi;, nec quandam efle Ea- — - &is condenfationem, verum. Philofophicum exiftere opus, quo confedo, non alio forfan nomine, quam Sacchari, ut precipuo condécorare potuerira, autdebucerim, | Cum hzcormniaad hoc . fecretum atünentia dilucidata fuerint, tunc. certe conftabit, nec chimericum, necinanc fuifle nomen Sacchari, quo callide deci^ pere proximum data opera curaverim , ne perfpicaciffima in- geniaab impollibilitate nominis deserrita, illud fabrefacere tenta» rent. 1n confpecdta omnium non obícure erit, quod puram ve. . ritatem exaraverim, qua etfi cognofceretur, non tam facile fe omnibus perhibebat, impollibile tamen, ut detegeretur, haud .. erat, Prius autem féquens explicanda eft propofitio, quam jam» : dudürm ob. omnium oculos expofui; utpote; que SaccharilaQis — fecretum exprimebat: AMen[truum. extrabendnm eft a. Chaos, — quod depnrandum eft a Julpiure M Cg terra TUS M it | | duecbarume Latis. 7E "LX "TY: rite NIXUS peractis, caterisque di ifhofá qL$ s potefi fieri fac- chari laclis ininfinitum multiplicatto, — . Hac a multis pro xnigmatica ftatuta fuit : quód autem calis : PN fit, fed veritatem contineat; oftendam. Aít fequentem Her. metis propofitione em percurrere pus eft: 4n dole. c Sale: omnia pofita funt. - . Omnestum antiqui tum neoterici Ph lo(ophi, qui eiies entiam confuluerunc, hanc Hermetis propofinonem inconcuf. - fam cíle, pro certo fc fcriptisfirmarunt, Solis activitatem omnibus -&b eo féparabit, - Refpondetur:- Animadvertendur «t in mundo exi(ítentibus genitis neceffariam efle, nemo contradi- cit,: Dc Sale autem non. pauci dubitare facile audebunt, illique precipue, qui ola quatuor cenfiderant elementa, hzcque rerum omnium potiíItma eflc principia; ceteris omnibüs neglectis, dem terminant. | Circa falergo breviter aliqua dicam. Certum atque indubitatum eff, quod fi rerra | fecundanti ptis | vetur fale; fterilefcit; adeo ut nullo modo germinent femina huic commiflà, Ipfe Mundi Redemptor i in fumma Spatiiegene ha- bendum efle! , pronunciavit &c. Pro nunc fàt mihi erit, quod perípicuum. ^ it; me, pro La. Gisconverfione in Saccharnm, a Philofophica propofitionc lu- men defuümpfifle ; meum proinde menítruum; quo ufus füm, (al fuifle, quo liquorem fuidum;, Lacnempe,fixavi, Verum non... omne fal, commune puta; aut a terra, plantis, herbis feparatum, &c | depuratum, ut hoc perficeret opus, erat opportunum. Eflen- tiale Latis: expurgatiffimum. ifta gaudet praerogativa ; ut per-- optime Lacconvertere in Saccharum poffit. | Ataliquis objicere poflec, quomodo menftrui nomen Sali. | competit? Menítruum enim ab omnibus incelligicur illud. effe, quod diveríam. eftin illo corpore, cui conjungitur, erenim inti- moe cjusdem partes penetrare debet, & tincturam , aut refinam extrahere, .. Cum autem Sal Lactis hujus nature non fic. qigam hunc exprimendi modum. nemini injuriam intulifle, ncc tuac rei efc fentiam diveifificafle, ut nunc contingeret; cjusdem fi obfcuris, aut -— 42 Obfervstio YXXIIL, — - aut confimilibus utererterminis, Ho rit: te non adeo recedit, quinabfoluteimproprium fit. ^ Ecenim ma- nife(tum eít, quod agentis nomen Sali competit, fuccum quippe fixac liquidum; adco ut cumMenftruis, prout agens eft;conveniat, ita quippe agere cenentur, firefinas vel tin&turas a corporibus excrahere volunt. Sal nobiliorem Ladlis partem fixat, incom- parabilemque reddit. Omnia alia fàlia Lac non in Saccharum , verumin Cafcum falfum commutaflent. 5 Ha Quomodo vero verificatur : ( dicac aliquis) ZMenfiruum extrabendum eft a Chaos ; Refp. Quod fi conüderabit, quid hoc nomen importet,impropriam locutionem non fuifle, deter- minabit. Hoc enim nomen Chaos multorurg diverfz nacaras confufionem fignificat. Ira Lac, Hinc Ladi nomen Chaos in- ditum. t s. ps Hinc cognoftitur, quam manifcfte hallucinati fuerint illi, qui opinati func Lactis concretionem in Saccharum triviale opus. efle, Manifeftum eft, nihil effe hoc permutationis opus, quam - 1 quadam alcalicarum partium fixatio,ex quaSaloriturdulce, Hing — ^ vocavi Saccharum. « . Verum cum hoc Sal a La&tepurum fejangi nequeat, mul- —— ts quippe excrementis involutum feparatur, addidi: Depuran- » dum a Sulpbureimpuro, e'terradamnata, Quod autem neceflaria fic. diligentia, uc Sal ab omnibus — fordibus expurgetur , confideres velim, Sal puriffimum effentiale — Lais faciliuscancrummodo haberi poffe, nifi feparando coagulo — vaccino partem butyrofam, & cafeofam a ferofa, que impuri» tatum eítpregaans, Hocmanifeftatur, quando humiditascjus- — dem feri Latis vi ignisin auram refolvitur: in fundo enim vafis — materia remanet fixa,quz proprie capitis mortuinomine vocatur, .— dum ad nigredinem vergit, utin deftillatione feriapparet. Haze - atra materia cum fal fitacidum, in quo fülphur & terradamnata. confuía func, fal ctiam dulce iftis impuritatibus immixtum eft, a —— — z Dea TIE-qr rwn cer UE OO GE DO 3 ? c nomen Menftrui a veritas 1 j CM * - E x DUM CU LT ^ * "You Z - : - i4 » " |! ^ es T es is - B É 4* Y? * TN ^ A ^ Um es A uL cU iem Tp EC ES rU A EL D T La L Pra DTE PRI SION RUE ENDS, TES RD NR DUNS DATES. Co PE SE Eo DN RO e DE Cr ! J | | daccbarum Lactis. | 73 Abenarratis fejungendum eftdulce, qua operatione peracta, veri. ficasur: ZMenfiruum depurandum a fulphbure impuro, c terra Ln damnata, Cum ergo afordibus diligenter expurgabisfíal, dulci mum. & perfimile Indico faccharo erit. llc aurem perfe&am exequa; tis depurationem, fequentem obfíerva ordinem: Coagulo vaccino feparata parte cafeofa a ferofaiftius humi- dum in auram refolves; Aquam poftmodum puriffimam capiti mortuoin vafis fundo manenti, faperaffundes, quam debito per- acto temporedecantabis, Sal remanebit efíentiale, veram colore flavo tinctum, quicolor cum fitimpuritatis fignum, denuo huic aquam puram füperimpones, mifcebis, debicoque tempore ean-- demfíeparabis, Reiteratis ablutionibus, fal perfectam obtinebit expurgationem, albillimumque evadet. Supra lagenas excen- datur, folaribus radiis, ut ex(iccetur, exponatur, ufüique fervetur, ut infra innoteícet, Menftruumquippe eftpreparatum. — — — — Ad methodum tranfeo, qua Lac difponendum eft, ut facili negotio in Saccharum converti poffit5 ecenim infüper dixi: ceterisque di[pofitis potefl fieri [accbari Lactis in infinitum mul- tiplicatioo, .— 5 lA OH iÉ "^ . Lac igitur difponendum etit, ab eodem primo partem fe- jungendo butyrofame qua operatione peracta, a cafeofa poftmo- dum fecernere debes ferofam , utpote qua impuriflimam conti- ner pinguedinem. llc hzc omnia ordine proprio & accurato exequaris, primum habebis paratum cacabum, cujus altitude quatuor fit digitorum, latitudo autem duorum palmorum cup dimidio. In ifto libras 24. Lactis recentis collocabis, &fubter ignem-accendes, Animadverte, quod fola ignis flamma cacabt fundumlambarc. NeLaccombauratur, necefle eft, at Lac indefi- nenterin fundo commoveas cacabi lignea fpatula quatuor digi- torum laca, ficqueacombuftione Lac praefervabis. Obfervabis, quod dum in principio Lac projiciesin cacabum , huicadjunges butyri recentis uncias duas; Cumautem Lactisimminet ebulli- tio, cum eodem unciarn farinz triticitia pauco la&tedifloluti mi- ^. Obferv. Acad, N. C.Cent.Il, — K fcbis, — ind 74 Obfrvatio XYXHL — ^ 0. poftmodum ab igne cacabo, poft quattam vel quintam horam Butyrum in faperficie exaltatum feparabis, Tertia vice hancre- pete operationem , ut Lac omnino butyro fpolietur, etfi ars ifto. omnimodecorbare nequaquam poflit, E I(tis cum La&c peractis operadonibus, ferum remanet, quod a parte cafeofafejangendum eft. Cum hzc pars verum fit fanguinis alcalizans, feri neglecta feparatione, Saccharum non adeo perfectum dulcificandi producet effe&tum, | Ut autem fa- cile fequatur feri feparatio, per aliquod temporis fpatium Lac ae- ris expofium injuriis remaneat, non utacefcar, fed'ut componen. tià hoc liquidum aliquam inter fe fermentationem promoveant, iftam cognofces, fi v, g, eftlate matutino tempore omnes füpra enarratas feceris operationes, vefpertinis autem horis obfervabis aliquam tenuem butyri portionem in füperficie La&tis afcendifle, Dempta iftabutyroía portione, Lactis deinde paucam quantita- 1emin fcutella terrea aut eris fupra ignem expones, Cum Lac: ebullire inceperit , tunc pars cafeofa & feroía obfcura dabunt figna, difpofita eflé, quodab invicem fejungi velint, | bi Lacita dilpofitum erit, cacabum collocabis fupratripodem quatuor di- gitorum altitudinis, & in copia acceníos fubíternes carbones, ut . Lac, brevi temporis fpatio bulliat, | Indcfinen:cer fpatula lignea movebisLacin fundo cacabi,ne comburatur, ficqueferuma cafeo-—— fapartefejungetur. Iftisduobusab invicem exacte leparatis, cune. pars cafcofa. difpofita eft, uc facile in Saccharum convertatur, .Opta-- ri a N 3 r i 3 ^ b. "o m. Ld 3 v SN E B a TE . M cis E EE a grs ees poe -— - ^— fuccharum Latis. | 75 : Optatam poftea efficies converfionem Lactis in Saccharum, hzc- . que omnibus perfcQa erit numeris , fi interreo catino cafeofa parte pofita, huic adjunges fal effentiale Latis, quod fupra pero- prime depurafti, fpatulaque lignea haec duo miícebis ; ut perfe- Qe uniantür, Salis autem quantitas ranta erit, quanta füfficiens fuerit, utemergat compofitum, convenientem confi(tentiam ha- bens. Cumiítaduo in compofitum reducta fuerint; füpra lan- Ces extendantur, radiisque folaribus exficcentur, Poft aliquot horas Saccharum vifitabis, quod fi moderate in füperficie exfic- catum fuerit, fpatulalignea humidam fubverre partem lagenam tangentem, ut. hzc ipía exficcari poffe, Cum femiexficcatum. fuerit Saccharum, manibus in minimas contere partes , ut citius . faciliusque exficcetur, : | Semiexficcatum palato dulcem imprimit faporem Saccha- ro fimilem. i | Sideifto fale dulci in acceníos projicies carbones, more fà- lis communis profiliet ftridendo, | Quinimo ferri rubiginem exaltat, adco ut ifto aperitivum remedium dulcificans effici pof- fit; quod a me excogitatum, non fabrefadlum, Lacte ita elaborato, tertia a me vocatur differentia, prima quamvis operatio fic, in codem Lade facia; hzcque muliplica- tionis fündamentum, quia multam falis copiam habet, multum etiam a LaGe, prout Lac eft, diftat ; quocirca nec alcalizandi ver effectum in omnibusarthriticis producere poteft. — Etenim in ifta differentia acuties acidorum falium, etfi benigna, nequaquam exacte retuía fuit, ut perfe&tedulcificare fanguinem poteftate gau- deat. Peroptimum tamen effe in. corporibus pinguibus certe omnibus, innotefcit, Differentia autem Sacchari, quz Lact pro- ximior cft, nomine primz a me digna judicata fuit. — Secunda vero differentia erit, qua de prima & tertie natura participat, Aperte conftat, qualis fit methodus convertendi Lacin Saccha- rum: quomodoautem in infinitum fieri poífic mültiplicatio, in- fra explicabo. | | K 2l Ac. "6 . Ob[ervatio XXX. Accuratus igitur in prima perficienda operatione efto; ct- enim fine nova falis effentialis Lactis praeparatione, fequenti or-- dine Saccharum multiplicabisin infinitum. | Partem igitur cafcofam Babebis, Butyro & fero fpoliatana, - cui adjunges quantitatem Sacchari, quod primum praeparatum. certiaa me vocatur differentia, — Quanticas iftius Sacchari fuffici- enserio qua exinde compofitum bonz confiftentie efficere va- leat. Hoc poftmodum füpra lances extendes, ut radiis exficce-- turfolaribus, non omiffis diligentiis in prima converflonis ope- ratione commemoratis, Cum hioc novum Saccharum ab hu- mido exficcatum fuerit, in pulverem reduces, denuoque parti cafeofie pulveremunies. — Sacchari multiplicata unione parti ca- fco(ie afordibus expurgate in infinitum ctiam cum facilitate mul. tiplicabis Saccharum, d Quodaurem verum fit; cafcofam partem ordine ifto permu- gari in Saccharum, fequentes oblervaüones demonítrant. Sac. charum igiturex reiteratis unionibus (ine ulla falis expurgati ad- ditione, pluribus menfibus, quinimo annis factisin ignem proji- ce; femper ftridendo profilie. — Corruptioni pariter diu refifter, dummodo expofitum aéri teneatur, " Rubiginem a ferro exua- . het; qux omnia manifefta funr figna, Lac converfum fuiffe in "falduice. Nor folum aéris refiftit injuriis, fed perficitur, ita ut diu huic expofitum, infipidum contrahat fiporem , ux validius dulcificari poffit. : Quatuor effe Sacchari differentias, im mea relatione di- xi, Dci diximus 5 quomodo autem aliz cres fieri poffint, doceamus, - | Tu. Prima igitur conficitur , quando tribus quatuotve vicibu transmutationem feceris partis cafcofzin Saccharum, huicadjun- . ges Butyrum. — Cum ergo ultimam efficis unionem, hacque humida exiftit, acdes Butyrum recens, quantam vis, defümpta nempe indicationc quantitatis ab zgroti indigentia, Ac adver- (e, quod Butyrüm aqua ablutione fit a faleacri diligenter cxput- gatum, quod pofteaigne diflolves, Saccharumquce fpatula lignea - T A MM : dilhi- vi Jaceborum Latis. | pU Maroon | "uM . . 5. | diligenter mifendo, unies. Supralagenas ifto-extenfo pingui: -Saccharo, omnesfervabis diligencias, uczzqualiter exficcerur: ete- . nim difficilius, quam aliz duz differentia; humido privatur. Hoc: . Saccharum ita fabre&icium prima a me vocatur differentia, utpote: |J que omnes Lactis partes centincat efIondales primum. proinde ^ eccuparelocum indicavi, Secunda differentia; que de prima & tertia participat, ità ut neque Butyri, neque Salis eflencialis copiam: poffideat, illa: —. proindecrit, cajus pars cafeofain Saccharum: replicatis unionibus eonvería fuerit fine falis eflentialis, auc Butyri additione. Cum. Lac, ut dictum eft, toto Butyro proríus erbari nequear, fal eflen- tíale multis obrüatür alcalicis; merito hec differentia inter primae & cerca differentigexirema continetur, bacque aliis duabus ma. - gis familiaris eft, Cüm Cache&icopoffit fapervenire Arthritis , ut. in fcotbu- fo frequentet obférvacur, aut Árthritico adjun gi Cachexia, deob- ftruens diureticum Saccharem excogitavi. Lumbricos igitur" terreítres in aqua communi cum fale fixo tartari. concoque. Co- - Iato decocto Saccharum bumecta, & exficca. Hanc compofi- tionem iu. Archritide vaga, fcorbuto, peropportanam efle send e(t, LHxcame vocatur | Quarta differentia, ad cujus un Vmilitudines multas alias La eere potes, ubicum [Decificis dulcificandi fic exi Ben : Dices: Hipprocrates. prifcripfie Lac, & ferum. coctum Arthriticis; Ur verum fatear, negare nequeo, mc feliciser mul-- &os curafic Arthriticos La&e ad ex nffentaun cocto, & Sale dulci: -inSacclrarum. commutato. " Verum diligenter a Lade Butyrum ^ - feparavi. — Pro tnus f iesu ex muliebri Ladle TAE AUS pet- optimum vaccino effet, Sed íi una effe Luc Cetica inquinatay va homini illi; cui prxbereturT . $i vaccam hordeo, avena, fuifüre, herbisque (cle&tioribus. : putres Lacoptimum tibiprzbsbit. - . Deoomnis honor, &glonà —— | : K 3 Bal. r — 78 Obfervatio XXXI, |... | Balfama externa antipodagrica Exc, Tefti, ua Primumanodynum: Lac ad confiítentiam coctum in oleo — communi lento igne recoxi, "Ne autem Lac in vafis fundum - defcenderec, & combureretur, in facculo inclufi, in oleoque (ü- fpenfum detinui. AOperatione abfoluta, compofitum dulce de- guítavi, arthriticumque perunxi: vix quarta completa bora, con- valuit, | Oleum haud cafüfelegi commune, quod propriis acidis a Laüis craffiori parte benigniora fzjungat alcalia, intadta relicta craíTiori parte, | (75 In cafibus acerbiffimis non illico,fed poftduodecimam ho- —— ram applicandume(t Balfamum, - Manifcfta apparet a parteíadoris eruptio, Non ultraquartam horam tyrannidem dolof exercet, Si qiia mitisperfeverat ;moleftia , fecundaBal(ami inunctio- neevanefíci. Ubi Febris vehemens eft, irritus poteítefle Balíà: mi üíus. Calor enim excedens ejus virtutem infringit, Paululum calefaciendum eft remedium, deinde cooperien- . dapars, | á T : Citra dubiumeft, quodifto Oleo Lactealcalizato pulmene« ——— ta condiri poflunc ita incer auxilia apca ad dulcificandum com- merndandum, e ve | Melius camen efl, pro hocPálíamouti-Oleo amygdalorum dulcium fine igne expreflo. 1c concilietur etiam odor, in libris duabus parvulum im- merge facculum ex tela, in quo incluíz fint Benzoini Styracisque, Optim.ana 5j9. Vafedenuoighiexpofito,lente per horam bul- lia. Sijucuüdum Balfamo conciliare optas colorem, adde Lac- ce Pictorum opt, 5j. eodem olco fupralapidem comminutas quz &ipíajuvabit. Sic mirabile habebis Balfamum in articulo- rum doloribus. | : | Vifcofum vero recrementum, quod in articulis poftea fub» fidet, & in tophos tractu cemporis cranfic, duobus his extermina- — *tur Balfamis, | ! Pri- | daccbarum Lactis- 76 ^ — Primum iftorum ex foliis ficcis , acutisque Nicotiang coi- ficitur, quibus minutim incifisaqua füperaffundenda eft tarrariía- ta. Per diem naturalern vas calido in loco detineatur, ut herbe vifciditas; falacre volatile ligans fermentatcioneatcenaetur, humi- dumque fuperfluum aqua irt auram refolvatur. — I(tis completis operationibus , adde Belzoini Styracisqueliquidz beneolentis ad j. deinde Olei communis libras duas füperaffunde ; omniaque ulliant, quoad Nicotianz odor nares & fapor linguam feriat, Forti faCta expreffione, expre(lüm in vafe relinque vitreo, quous- que in fundo craffum fübfedericexcrementum. —— : . Bal(amum hoc validiffime vifcCofüm atten uat humorem, po- rofitatescutis referat, & naturam adjuvat, ut attenuatum refol- vatur, —. | | Quod autem ita fe habeat, hac patet obfervatione. Toto illinito capite tinea foedato, etriamíi pus cranio adhzreat tanto impetu fuüperficieai afcendert, ut fana etiam cutis puftulis pure ple- nisrepleatur. Continuataillitione, puftul disrümpentur, pus- que indefinenter defluec; donec patiensliberetur. ! | Secundum Balfamum, quod & ipfum fümmumi refoIvens, nervofiramque partium praítantif6mum corroborans cft, fz- queati paratur ordiue? Repetitis vicibus Verbena recensin Oleo .«ommuni coquenda eft, donec Oleum perviridem acquirat colo- rem, Cumillouti volueris, vel etiam arite, cuilibecunciz adde olei aniforum 3$. & amplius; prout tibiopportunum videbitur, Deficiente aniforum oleo, magnam copiam aniforun: acrium decoque in oleo communi, hocque Verbenz oleo mifce, & uti- sor. "d i (Ex communicatione Ilf. D. Mntom, Vadisizerii-) | EU c 5e — | OBJER- * Obfrosio XXYIPE, —— 00 OBSERFATIO XXXIF. — Dx. D. ANTONII. VALLISNERII, 4:336. . ; ii Flere Lenticule paluftris. E Ti, D. Vallisnerius poft Obfervationes in AppendiceFphe- meridum noftr. Cent, L recenfitas, novas circaflorem Lenti- cule paluftris inftituerit, que intract, — Prirna Kaccolta d' oflerv, Vall. pag. 127, leguntur, easdem hic guoque conimunicare vo« luimus. ; Flores nempe illosante primos menfisJulii dies obfervavit, — - qui usquead medium fere menfem, non tamen omnesuna vice, . — prodire, & tres quatuorve dies in aqua perennare, extra aguam Vero vix ad quartam unius hore partem perdurare foleno — Ex lateribus foliorum emergunt , ubi paulo poft femina confpicere datur; duo faltem foliola nonniliil craffiufcala, & lactei coloris habent, piftillum quafireprafentantes,brevi pediculo; vel cauli- -€ulo dimidii floris longitudinem zquant inhxrent, "Horizon- &aliterexeunt, moxtamen pofterupttonem féíeerigentes. Dum exficcantur, fpongioficvadunt, in füramirate nonnihil filamen- tofi aut fimbriati; & candem prorfus quafi evanefcunt aut. deci- dunt, Non in omnibus Lenticulis florem femenque invenit, uti quidem in Epiftola ad Ill, Eq. D, Martinellum ftripferat, fed certis tantum in locis, &cin Lenticulis miinoribus, acfolio pulpo- fo praeditis; quo folio nonnihil ampliore Gcfübtiliore gaudent, fte... riles deprehendit, unde füfpicio, quam in praefata Epiftola tetigit, ipfi aucta fuit; easdem inftar-Cannabis fimiliumque fe habere. In fofià quadam paludofa, qua radiis folaribus erat expo- fita, tribus vel quatuor horis matutinis, in alia verfus occafüm "firaxribus vel quatuor horis poft prandium femper foecundas eas invenit hocfolo difcrimine; quod ubi radii folares eas feriunt, fc-— 4nen citius matureícat; quam in illis, ubi tantum mane ad ipfas. pertingunt. * Obfervatio YYXP. — 8. - Inquibusdam foffis apricis, ubi a fole pertotum diem illu- -firantur, aut in illis; ubi id nunquam prorfus contingit, utpluri- mum fteriles Lenticulas reperit, luxuriantes potiu$ in. multipli. candis foliis lateralibus, fortaffe quod pro feminis formatione, auc pro foliis, ut ita dicam; íeminiferis efficiendis, cergus & determi- Ratus caloris gradus requiratur. | Tab.l. Figurafloris s». 1, € t1. 2. floris exficcati. OBSERFATIO XXXF. Dx. D, ANTONII VALLISNERIT : De Rara quadam Locufía. Eminit hujus Ulyffes Aldrovandus fub nomine ZLocuf1e £n- LWA folentis fieure, Jonftono & Moufcto ZMantes, Hifpanis Balta - monte dicitar, Florentini CavaZa- verde, D, Ceftonus Gryllo - centaurum, & D. Vallisnerius 4raneo-locuf|am nomi- nant, Diverfum hoc ab aliisnomen ei impofüic, cum adcurate mores ejus obfervaflet, nempe Locuíte & Aranet, fiquidem eft carnivora, mufcas aliaque iníe&ta devorans, & nidum imo ventre ex(ítruens,in quo fua oya miraarte collocat, non f:cus, imo mae jori induftria, quam araneus facit ; convenit etiam cum Locuf(tis, quasItali Cavaletti aut. Cavalucci vocant, quia figura multum €is accedic :inter herbas vivit; liceciisdem haud nutriatur, Dn.Phil, Breinius, Dantifcanus;.AcademicusLondinenfis,A, . . 1704, M, Martio Patavium veniens, quafirarum quid. ex monti- bus aridis Hifpaniz fecum allatum, D. Vallisnerio oftendit , qui . nonadeo raram eí(lc in Lombardia, ei regeffit, multasque (pe in collibus Scandianis & Regienfibus, campis Liburnicis, Mirca - dasonians Macerata, collibus Coneglianis &c. inveniri re- tulit. Obfev,dcad, N,C,Cent. M, ———— L^ lie ^ id» /— lObfirvatio XXXP. Aliz funt virides, alia fübcrocez, quafi citrinz, alie cinerem —— & obífcurz, in alis ftriis defcendentibus diftinQte ftru&tura porro, - magnitudine; & moribus omnes fibi fimillima, Mafculus eft fine alis, fed femina alashabet, quz etiam eft. craílior, tardior & ftupidior, quam mafculus, atque inftar anatis — progreditur. as i Aldrovandus, Jonítonus, & alii infe&orum fcriptores, dum duo hzc infecta defcribunt , diverfàs exinde fpecies conftituunt, neícii, unum effe mafculum, alterum femellam, & Aldrovandus : hanc in aliam claflem, quam mafculum collocat, in prime nempe Tabulz principio. Ls : In patria D, Vallisnerii difficulter mafculus reperitur, quia enim cinereus, aut aridi ligni colore praeditus eít, facile oculum e£f- fugit. . Curiofum eftvidere eos, quando cibum fümunc, & veloci- terpredamcapiunt. Incredibili cum celeritate jaculantur & un- cinata brachia protendunt, atque mufcas, papiliones prehen- dunt, neque ipfíis Locuítis parcentes ; poftea in pedes eleva- t& & erecta fuaviter easdem devorant, ^ Animalin fua fpecie fe-- rox eft, &quafi aliorum tyrannus, fcatula etiam inclufüm eadem licet non videat; occidit, & devorat omnia animalcula fimul in- «lufa, | | Nec folum comedunt, fed etiam bibunt, unde necefle eft, ad vivascas confervandas, potum quoque ipfis porrigere, | Diu vivunt & credit D, Vallisnerius, quod decem annos fü. perare valeant, cum unam per quatuor annos habuerit, quz quàr- — cam folite magnitudinis partem nondum attigerat, - Fr, Gregorius, Capucinus, primus fuit, qui Aldrovando unam miferat 5 qui eam in tabula quarta de Locuttis, loco fecun- do & terio locavit atque mirabundus fic defcribit : Capitecer- vum vel equum criflatum refert , item cauda, que multifida efl, fed. (urrecla, |. fub. articulis pofleriorum pedum tubercula — babet [pharica. Corpore toto fufco, luteo &2*; albo variat. .Ra-.— viffimum eft infeclum , Q9 mibi alias nunquam vifum, vel ob- veras - S. 7 fp. t " mica 227b se. mL Puget De Rara quadam Locu[ta. ds 8; ver[atum :. ande non fine ratione exclamavit, quod fuerit jnfe- lentis adimodumfovme. —— : "uer ont Scribit D. Vallisnerius, quod fuus charusamicus, D. Cefto- - nus, non fineratione eam nominet Grillo. centaurum, cum, ubi erectus in quatuor pedes, pectus & caput eleva, quodammodo Centaurum prafentet, udi ex Figura addica acparet, Eemella in unica nocte nidum variz magnitudinis pro eta- - tisfuz ratione, artificiofcadmodum faltem cum extremitace imi . ventris conítruit, figure ovalis, illadque ftride alicui (arculo inrer - fepes, aucvirgulto affigit, | Color ejus eftcabaciexpanfi, velfolii marcidi, atque ex matería denía, folida, cartilaginota, fed levicon- - 'texta; quo aperto, inejus cellulis admirabili artificio conftcudtis - ovulainter fediltin&a inveniuntut..— Ova funtexigua, & pineis mundatis figura fimilia, Antequam nidos faciunt & focundantur, duorum annorum cum dimidio etatem babere debent, Nidus pri- mi annivix nucis magnicudinem attingio fecundo anno candem adazquat aut inrerdum füperac, &in tertio quartoque anno fxpe - ad duarum nucum molem pervenit, Primo anno hinidi cencum, fzcundo ducenta, & reliquisannis usque ad trecenta continent, Nidos faosin menfe Sepcembri conítruere incipiunr, & per totum Octobrem incirca fic pergunt, partu poftea in menfe Ma- jo vel. Junio fübfequente, — Albi, venufti & figuram parentum habentes nafcuntur; atque deinde, aliorum Infz&orum more, ali- quoties, dum crefcunt, exuvias deponunt, Hte D, Vallisnerius & D, Ceftonus obíervarunt, oco horarum fpatio , fine mafculi auxilio, nidum con(truere;quo in opere ca- pite deozíum, alvo furfüm fpectant , reliquo corpore immobili perüíftente; i. e, folam partem pofteriorem movent, & cum ea am elegans opus perficiunr, Ecce autem nidifiguram. n, z, T ab.I, Turce credunt, Infectum hoc, quod ctiam in Africa habent, efle religiofum; quod inventum mox brachiis fuis locum mon- Ítrer; ubi. Mecca eorum inveniatur, fignum faciendo, quando - illad canguat, verfus meridiem, indigicando fic ejus fitum, unde ocsidifle illud, magnum fcelus reputant, C uite: lo » Bo 4. | Tale id - M — Obfervatió XXXPI, Tale quid narrat Rondeletius in Libr, de Pifcib. his verbis 4 tam divina cenfetur be[Hola, ut puero interroganti de via, altero... pede extento rectam mon[iret , atquevaro, vel nunquam fallat, Quod omneD, Vallisnerius merito deridet, accidentales hos mo- tus & geftus naturalesetfe repucans, juxtairradiationem fpiritu- — | um,a timore aut alia phantafie perturbatione)non ucMeccam Ma- humedanis fuperftitiofis, aut viam credulis ac fimplicibus pueris indicet. Et eccefiguram 725, Ln. r. hujus infe&ti mafculi, in actu quo captam locuftam devorare parat. )OBSERF ATIO XXXFL Dx. D, PHiLIPPI MASIERI. : De Uf | Fufi intra anum intrufione, €» tandem inde "20Vte, Umana natura adeo inordinatisab animi paffionibus agita- . tur, ut laxatis quafi frenis ea quandoque vitia incurrat, qua €o magis deteftanda funt, quo vehementiores funt ftimuli illius affeQus, qui eam adfligit; Cuinam vero truculentiori paffioni, quam concupifcentiz, miferi homines fübjecti efle potlunt 2^ quie primum inter omnes locum tenet, &cum homini zque ac aliis animalibus connata exiftat, a rationis difciplina quafi exemta ef- fc pretendit. | | Undefit, ut major hominum pars in hujusinfamis venatri- - cis retibus involvatur; a falfe hujus Sirene; qualis eft amor, fuavi cantuin foporem conjecta. In feminisigitur, ceu debilio- ribus ad refiftendum paflionibus; adeo increfcit hic affectus; ut in turpem interdum libidinem degenerec, qua ubi ad votum; ob verecundiam, extingui nequit, atque effrenis appecitustanto magisin cis invalefcit; ipfemetiníüetis modisimpuras fuas volu- - ptates explere prefumunt: quo de Propertius], 3, eleg, deincon- - &in, mulier. cecinit Qb- ^w - open Seo ICE s fud re XS A € E ct Nec Eu - E P : EIQUE A c M did cauce RC WA e le ERR pu. Mec RSS T4 A Er. cepa € DeFuff intra anumintrufione, co tandem inde morte, 85 Qbjicitur toties ate mibino[lva libido, i rede mibi, vobis imperat ifla magis, | | & paulo poft: | Et placidum Sirtes portum e» bona littoranautis | prebeat befhitio feva 7Malea fuo. | Quam poffet veftros quisquam deprendere cur [us , € rapida flimulos frangere nequitia, Multe.| idcirco fuerunt; quz petulantie füz poenas dede- runt, quoniam poft acerbiffimos perpeílos dolores, omnium fpectaculo fe exponere, extractionemqueacuum offearum vel au- richalcearum ex vefica, ab ipfisin actione aliqua libidinofa preter - voluntatem illuc ingreflarum; permittere coacta fuerunt, Verum praf(ens Cafus; utrarior, ob circumítantias in eo de- - prehenfs, innotefcere meretur , quem pro mea folita ingenuitate defcribam, cum talibus reflexionibus, quas ad veritatem eventus - penetrandam conferre quid poffe, mihi videbitur, | À. 1704. d.t. Septembr. Nofocomium magnum ad S.Fran- cifcum Patavii femina quedam acceffit , Maria dicta, filia Domi- nici Tabini; ex villa Carrara, feptem milliaribus Patavio diftante, &tatis 37. annorum; referens, fe circa finem preteriti menfis . Maji,feipfámin muliebre pudendum fuüfum, qualiin filis cannabi- . nisducendisrufticz uti folent; immififle, manu vero clapfum cam profunde introceffiffe, uc retrahere illum non valuerit; fed poft - triduum, poftquam interea temporís nullum incommodumin- |. de perpeffa fuifler, in nate finiftra, trium digitorum diftantia ab ano, tuberculum ipfi enatum fuifle, eoqueinter eundum difrupto, . Spicem fufife confpiciendum exhibuifle, unde ipfaámet mox ex. . trahere illum ftuduit; quod cum impoffibileipfieflet,recum ma- , tre deliberata, hee magna cum violentia; & multo fubfequente fanguine fufüm extraxit, | NEM i . Quo fa&to, Chirurgum acceffit; qui eandem fpatio viginü dierum fanavit, Bae Beaux | | Buc h 3 tO y : Poft: Q6 — ^ — Obfervatio XYXPI. —.— AM Poftquam a primo hoc malo circad, 24.Juniiconvaluit, SC — — pro morc fuo cannabi filande operam navavit; alium fufum priori — — fimilem anoimmifit,medietate tamen extra corpusrelida; quoin ftatu aliquandiu fcamno ligneo infedenti fufietiam reliqua pars.—— corpus intravit; ita ut excrahere cam amplius non valuerit. P Interea octo diespraterierunt, in quorum fine cum femi» — na nullum hucusque fenfiffect nocumentum, tuberculum priori — — fimile in nate dextra, quatuor digitorum ab ano diftantia com- paruit. Quodipíüm quoqueinter eundum fuit ruprum, protu- berante fimiliter faf apice, idque fruftra extrahere cum tentaflet, tandem dic lapramemorato Nofocomium ingref(la eft. b E Quo temporis fpatio, altero nempefufo in corpore hzren« —— te, menítrua debito tempore ipfifluxerunt, alvi tamen confue» — tum beneficium defuit, quod prius quotidianum fuit; nunc fe» — cundo vel tertio demum die evenit; caeterum nullum unquam b dolorera, nifi inter eundum fenfit : Echoc eft, quod egrota re« ^ ceníuit, Ll Relationem hanc non effe finceram, credo; quod fanojus dicio quivis przditusjudicare poterit, & ftatuere; illam de primo fufo fadam,quod femina pudendo muliebriinferuifle narravit, ob — rationes, quas proferam, cfle impoffibilem. ar uie P - . Primus,qui ia Nofocomio de hoc facto ferebatur, fermo — — fuit, mulierem hancduos fufosin anum octo dierumldiftantia in- troduxiffes ob quam rem acriter fuit reprehenfa, quod poft pri- mum commifílum errorem, in fecundum edam devenerit; unde — poítea enarrationem facli mutavit. : LIS Sed, quzfo; confideremus impoflibilitatem primz in ute- — . rum immiílionis, Quam opinionem examinando, cognoftide- betlocus, per quem fufüs juxta recenfitum modum intraverit: — | ubitrialocainvenio, meatum nempe urinarium, vaginz partem. — | lateralem , & uterum, — Per meatum urinarium non potuiffein- troduci dico, quia ejusdem anguftia tant craífitiei fufüm capere —— haud potuit; & (i quis objiciat, quod pereundem calculus, licet — fimili magnitudine praeditus, educi foleat, refpondeo;in taliope« $e fauos T —.. De Fufi intra anum intrufione, g'o* tandem inde morte, 85 - rationcfeminam ligari; & preter voluntatem etiam fic detineri - nec credoob delectationem aliquam tantos dolores eandem füp- portare voluifle. : ban —.-. Sedponamus; primum illum fufüm per meatum urinarium fuiffe introdutum; quaro; qua ratione totus fine fündi vefica perforationeintrare potuerit? & quomodoabsque füpervenien- tedoloreininguine & pube, fine involuntaria femper urina ex- eretione , ac fineevidentiffimo vitz periculo, (uti Hippocrates in Apharismis, fet. 6, aph, r8.teftatur: | Vefica difcifla, auc cerebro, autcorde, autíepco tráansverío, aut aliquo ex tenuioribus intefti- nis, aut ventriculo, aut jecore, letale eít) id accidere potueric ? » €um tamen egrota, ceu in examine patuit, nullum prorfus in» - commodum perpeflà fuerit, : | HUE RM | Infüper fcire vellem; quomodo tantum nature miraculum fieri potuerit, ut fufüstam profunde intraverit, & tamen inob-- liquum fe vertere, ficque per natem finiftram exire, & quod ma- gis hyperbolicum eftjomnia hzctrium dierum termino fieri potu» . €rint, Br diat: | | | Quod fufus in vaginz partem aliquam lateralem a femina introductus fuerit, resnon minus efítimpoffibilis cum etiam ab alio aliquo pars ifta; adillum in ventrem introducendum, «gré perforari poffees & fiid faceret, doloracinflammatio tanta fuc- cederent, ut patiens vitam amitterer; Perpendatur itaque; an fc- Amina ipfa ultro tale quid facere potuerit, | A Tandem &illud, quod femina fufüm in uterum immiferit, easdem, quas circa veficam, patitur oppofitiones, quia longitudo füfinon tanta eft; que ad fundum uteri pertingere, ficque eum perforare, aut fi cocusin uterum pertranfii(lét, non pecobliquum ibife vertere, atque ita ad natem dextram perforandam progredi - potis fuiflet, | : Egit | Sed audiamus, quid Ambroftus Pareus in tract, de Renun. eiation. & cadaverum embammat. dicat: tero vulnerato, fan- guis per genitalia effluit, ceteraque fymptomata apparent, quae Yefica vulnerata &egrota autem hacnullum dictorum fympto- i : imnatun 1 2 4 ^e ; $8 Obfervatio XXL DeFufiintraeote. — 00 matum pala fuit, & tertio jam die tumor obortus fuir, fufique —— apex apparuit, n Cs see daiotioh dole ort E Jam fufficienter me falfitatem relationis probaffe exiftimo, — gec quenquam fore, qui fine ulteriori confideratione tali menda- . : ciofidem praeftare velit, — T ie | Nolo recedere a prima confeffione, quam femina. D. Jo. Andrez Toppe , Chirurgo iftius Nofocomii fecerat; qui nempe eam de facto hoeinterrogaverat, cui mox refpondit, ob magnum pruritum,qui cam in orificio ani ftimulaverat, fufum ad levan- dam iftam moleftiar, fe arripuiffe, rorumqueintromififle, & ali- quot poftdiesfecundum etiam adhibuifle, . - Duo iraque fufi inteftino inclufi, cum in medio multum craffi e(Ienc, in caufa fuerunt, ut cufpides eorum ab invicem di- ftarent;s unde haud difficulter credi poteft; quod unus verfus natem finiftram , & alter veríiis dextraní progreflus fuerit; &fic — a pondere, quamvisexiguo fecum, qua femper ad inferiora ten- - — dunt, uc & a pre(lione, que ordinario in excrementorum expul- fione fic; & in cali[cafü valida efle /debuic, fufüs uterque ad cu- — — tem natium, primo inteítinum, poftcaque rufculos perforando, devenerit, — I | d Prima operatio, qua in-hoc cafu inítituta fuic, erat fora- minis, quod fufus fecerat, dilatatio, digitilongicudine per trans» | verfum facta, immittendo ci longam turundam, utexitus fufi fae cilior redderetur, quiomni mane fine magna violentia tentaba- tur; quod tamen nunquam füccedere voluit; usquead d. $, Sept, ubifiraul non. paucafecum quantitas cura apice ufi prodit, évi- —.— deniiffimofigno, quod exinteflino exierit, — UEESZ Peracta hacoperatione, mox feces prodire ceperuntex vul-- neris foramine, quod putredinem cum magna dilatatione; febri — & frequenti horripilatione concipiebat, unde de vitz periculo |. multum timebatur, & certe cum omni poffibili diligentia putrefa- 4 &io impediri non poterat ita ut noQtu d. 10, OGtobr. egrotaanie | mam Dco reddiderit, cec *i Sequenz | Obfevao XXXPlL -. — 85 £—* Sequenti die corpore inverfo , diligenter vagina , uterus, «efíca & inceftinum reQum füerunt feparata, exacte confiderata omniaque fana reperta, excepto inteílino , in quo cicatrix, ubi primus fufus erupit , apparuit , qua in parte carnofa mufculi fÍphin&teris , in parte dextraexi(tebac, ob. quam caufam etiam fa- pato &liciter fucceflerats. aft fecundi fufiforamenin inte(lini par- £e cenuiori fupra dictum mufculum comparuir, & cum hzc pars non admittat unionem, femper fecum exitus per vulnusa fufo in.- dudum fuir obfervarus, es gulis ! Hoyt (Ex eommunicatione pralaudati DV alisuerii. ' OBSERF ATIO XXXVII. Dx, D, JOH, GEORGII VOLKAMERI,. ». De TESCO TTE Tigridis fpecie, felis magnitudinem mon. ad- | De geneti ob fimilitudinem cum: Fele. Animali dormeftico accenferi Tigres, nemo eft qui negabics fed cigrides fclibus mi- nores cfle, fidem füperare videtur, cum defpecie hac altum apud Zoographos exiftat filentium.Tales tamen repertu dariD.Dionyfi- us ait Det Scerre; Belgiciin Infula Curagào quondam R egiminis, dum viveret; Medicus, cujus obitus omnibus, qui rerum natura- lium indagationiinhiant, luctuofiffimus, per literas me docuic,- Sicenimille: z4nte aliquot bebdomadas tigridem alui elezanti[- imam e felino genere, feletamen minorem , undique «des per- currentem ,- nemini infenfam, .. V'e[cebatur. carnibus crudis, evis coctis ac pifcibus. — Fernandez in Hiftor. quadrap. Nov, Hifpan. T.I, cap. 10. p. m. 4. Tlolocalod five parvi Tigridis (Varronem hoc pala fequitur, qui mafculino genere hoc voca- bulo utitur) meminit, quoniam tigridi fimilis videtur formaatque fpecie, quamvis corporis cedat magnitudine ; maculz fufcz atque . s Qbferv, Acad. N.C. Cent, LI. M E jo... Obfervatio "XXXPHL nigra; non pallide atque candenes, quales in Tígribuseffefolent — | Sed dubito; an adeo ptffillafit; cum Indos innata crudelitate ag- grediatur, Hifpanis tamen parcat, eosque fugiat, fi vera Bul 3 Da. Dellon dans la Relation d'un Voyagedes Indes Orientales | | Tom. I. chap. 2 5. p. m. 171. Edit. Parif. propiusad Tigríidem no-.— ftram collineare videtur. Tresenim tigridum Malabarenfium fpe- cies, magnitudine tamen diftinQtas, recenfet, primamque felem adaquare afferit ; cum altera fpeciesvervecem vel vitulum , tertia denique equum mole fuperer, hincque a Lufitanis Tigris regia . vocetür. ^ Tigris támen illa Delloniana conívetam ferocitatem, — ingentesqueiras, huic animalium generi aZoographisaffignatas, | minime depofuic, quippe quasipfe DeHonius, eam ex edibus ad | fylvas profugam períequens, fuo damno expertus eft, cum e con- erario Curatlavienfisilla ad manfuetudinem redacta, edes innocue — | percurrérido, nerrini noxam intulerit haud abfimilisili, cujus — | olim Martialis meminiG ^*^ — s inprobague tigris. — | sys indulgens patientiam flagello. sot OBSERZATIO XXXFIL. 1... Dis D. JOH, GEORGII VOLKAMERI, «De Peponeodore Ambra, 65 rariori Caflanee Braft- i Lieb ceu c dens qhecieys ov Varro? man Mens proftant Plante fructus odorem fpirantesamoenilfimtüm V . gratilimumque, quas fi olfacies, Deos rogabis, coram ut te, Fabulle, nafüm faciant; ut Carulli, joco utar, quarum tamen Cata- logum hic recenfere nolo, curs oppido apud Botanicosreperian-. tur... Peponis vel potius cucurbitz ramen fpecies eft Curaffavica, | eujus modo laudatus Dion. att Det Scerre ex Indiis femina mifit, indicta haGenus, In varias hzc duci poteft formas, fübitaque. &apit incrementa; illud tamen maxime | admirationem me- vli UR KeCcur XA onctmrccrieeiape iae aia —— E, 74 x y HL getur, quod. Ambrz referatodorem; hincqueob fragrantiam cu» biculisinferatur,imponaturqueciflis |. 55 ^ 0 00 - Mifit quoque Vir longiori vica digniffimus, Caftanez Bra- filien(is fpeciem; so.vcl 6o. penenucleos in preduro cortice, qui frangi non poteít, fed igne domari, includentem ; amygdalis quoad fàporem suítusque fvavitatem fimiles, copiofum füppedi- &antes oleum, | "— | OBSERFATIO XXXIX, . Dx. D, JUSTI FRIDERICI DILLENII, E " JQLiXBDeu ie. Parefi ex Colica, balfamo vite potisfimum curata. Ile 25, Septemb, Ánni 1689, noCte concubia vocorad genee rofuüm ac ftrenuum Dn, Capitaneum, Joh. Wilhelenum a Pleymann, heic Giflz parefi ex Colica, quam ex iracundia contra- xerat, fine motuac fenfu inftar apoplecticidecumbentem, Cum- ue pulfus admodum debilis, ipfaque refpiratio valde morbofa ac difficilis effet , omnesque adítantes grum jamjam exfpira- turum crederent; ego non nifi Mixturam aliquam antiapopleclis co-cordialem cum liquore C.C. füccinato, fpiritu apoplectico Schróderi & balfamo vite propinandam; tum pulvillos pro pulfi- busufitatos cum aquis odoriferisanalepticis externe applicandos, & balfamum cordiale Mynf. prafcribo $ ficque xgrumtanquam moribundum Deo & Sacerdoti commendans valedico. Quem ta- men fequenti mane adhuc vivere percipiens;illico accelero,& falu- te dicta atque recepta, hilarier exclamantem audio : £5 $e . DoGor! (eift/. (5.Dtt lob/ ii 100. Sucaten beffee/. ol8 e$ bauntgu S tadyt tear/ abet et fee bod)/ tras vor cin (cbéner ivit fail. botten ffebet. ^ Quam ego intuens & propiusaccedens, cu- | ratius conremplans, ex virore nigricantem, craflam , turbidam- | que; qualis ictericorum plerumque folet efle , deprchendo; atque ^ . adeo bilem p.n. mufículis & nervofis partibus impactam, un med | "NOU MN oos Q * ade 4 MEG $2 er " — Obfervatio XE. jen s eu ob fpirituum animalium incerceptionem, ad motur acfenfüm ineptas reddentem, omnem per viasurinarias, beneficio liquoris C. C. füccinati & inprimis balfami vitz, quod maxime diureticum. eft, excretam fuifle, ficque fanitatem egro attuliffz apparuit; qua etiam poft fadoriferum appropriatum, hincqueinfufum chola- ogum poftero die ufurpatum eidem plenarie affulfi, Exin balfamum illum vitz; qualem Schroderus defcribit, in colica paf. fione, catarrho fuffocativo, afthmate, apoplexia aliisque gravio- ribus affcQübus, interne fepius exhibui; femperque utiliffimum ae efficaciffimum deprehendi, OBSERZATIO XL. Dw. D. JVSTI FRIDERICI DILLENIL — - AInfolita pori choledochi siia, aliaque obfervatu digna, in cadavere pueri 13, annorum Ytperta, A. Nte paucas feptimanas in. gratiam Studioforum Medicine aperui cadaver pueri cujusdam 13. annorum; hydrope, uti credebant, extn&di. Abdomentamen haudadeo tumere depre-. -- hendi, fed potius collapfüm; nec quicquam notatu dignum in — exteric. ^ fuperficie occurrebat, prater oedematofüm pedum tu-. — morem , qui ad tactum digiti veftigium fui fatis profundum in. — ilis relinquebat, | bi vero cultriaciem ad infimi ventris cavita- — — tem direxi , mox aperto abdomine vifcera omnia naturalem — füum ficum obtinere deprehendi, & vixultra 5j, autibjé. aqua in. — abdominis cavitatereperi, Per omenti tamen fübítantiam va- — varios variz magnitudinis globulos;fivetubercula piforum inftar, — ^ diíperfos obfervavi, quorum finguli venam & arteriam (curgida | '- enim hacerant vaía) copiofo & íeroío fanguine repleta recipere .— — vidgbantur, 3l : E -— —.. .— Jnfolita poricboledochi viae, 93 : - Hinc füfpicari protinus coepi, an glandule forent omenti; | quarum primus oculatiflimus Malpighius mentionem fecit, an viícida potius & forfan in hocce cadavere purulenta materia re plecatabercula, Et hanc meam fententiam confirmabat glan- . dulofàillorum fubftantia, quam in pluribus antehac diffectis de- prehendi, &albicans, qua ex illis exprimebatur, materia de pure füfpicionemaugebat, —— | : ^ Sic & in hepate atqueliene parvula ejusmodi notavi tuber« cula;qua pus concretum & induratum exactereferebant qualiqué materia toca pulmonum fübfítantia diftenta erat, & ita rigida, ut vix comprimi pofle. Omnium autem maxime confideratio- nem noítram ad fe trahebat porus bilarius:: Viam enim, qua bilis adincefítioum duodenum fertur, & eru&latur, difcipulis monftra. turus, Ventriculum infra pylorum ligandum curavi, tum duode- . hi partem aperio & fordes fpongia detergo, hinc folliculum fel. . liscomprimi jubeo, ibivero nulla bilis, fed (puma tantum bilis . prodibar, & vixlocum iníértionis in duodeno fatis notare pot- eram, ma EUN b uui Rei érgo novitate füfpenfus in caufas inquirere coepi: Du« &um bilis, quem porum bilarium vocant Anatomici, fatis no« tabilem deprebendi & viam apertam: fed mox duorum circiter di- gitorum latitudine poft füum ex veficula fellis ortum in duos di- videbatur ramos, quorum minor ad inteftinum duodenum ten- dens, eidem 4. circicer digitorum transverforum infra pylorum fpatio inferebatur tam exilis, ut nullum quoque ftylum, qui ad manus forte erant, neminimum quidem admitteret, Alter pori bilarii ramulus multo capacior & amplior pancre- atis fübítantiz inferebatur, quin velut immifcebatur; vix enim digitum transverfum latum progreflus per totam pancreatis fub. ftantiam, in plurimos mihutiffimos ramulos definens fefe diffun- debat, & prefla veficula plurimum bilis ex pancreatis fübítantia in medio diffecta cflucbat. — En infolitam bilis viam & lufüm natura mirabilem, quem, quod fciam, nulli ante me obfervare licuicunquam, — Nollem tamen negare, bilem per pneu 4 94 —-. Obfirvatio XL« e. — —ÀMÀMMÀÀ MÀ ductum in inteftinum duodenum non eru&ari iterum, quan 5 quam ego(utíngenuefarear) omnilicerdiligentia adhibita, viam — — nullam invenerim 5 nec, quem ufum in arte hzcqualiscunque ——— obfervatio habere poílit, pluribus exponam, fed hoc 1uo, Vir - Dodiífime, judicio, quo plures antecellis, dijudicandum re» linquo, T 3 3045. 2 diss dons DodiffimiSylvii & Celeberrimi Grafii, de mutua bilis & fücz ci pancreatici pugna; opinio labem hinc contrahere videtur maxi-- mam. Interimdoleo de xgri vita; motbo & mortis genere nis. hil certi mecorperire potuifle, In pectoriscavitate quanquam plurímap, n.erant, illis tamen fingulis recenfendis non immo: rabor, cum abaliiseadem jam annotatafciam, | Pulmones coftis &íterno undiqueadnatieranr, — Subítantiaillorumindurata val- de & craffiima, & p.n. omnino pulmonesinveltiebat membra- na, Pericardium ultra [bj, aquz continebat. E dextro cordis — ^ ventriculo & ejusdem lateris auricula ipfius cava orificiofangui- ' - nem grumo(íum polypum zmulantem extraxi. In finiflri tha- lami fundo albicantem quandam confpicere licuit fübftantiam — — . figurzrotunde, magnitudinis fabz minoris, apure, quod pluri- - — . mumin pulmonibus continebatur, concretam, f Ex literis 4 Dn. D. Bottichero, 2 7, CoZe- gh uti amicifmo ita bonoratt[][jmos uunc autem 1n IHlufirifulia Medicine Profzffore primario €&& Archbiatro — Guelfico Celeberrimo A, 1699. die — 20, Maji, Ciff« ad me datis. LO us à 2 / " £5. 7 : 2 ius | ew s ANS € FR ODER - Obfervatio XLI, ud NES X OBSERF ATIO XLI. Dx, D. JVSTI FRIDERICI DILLENII, | | || 5:0 A. Dua cy[Hico retroorado &5 plurimis lapillis minu- zn | fesreferto. — À 1700, menfe Junio quidam medicinz Studiofuüs ex Audito- -& 3e ribus meis, Dn. Philippus Ludovicus Kuppius, Giffenfis, - nunc Medicing Doctor & Pradticus famigeratiffimus, cuniculum Éxminam (quam gravidam nefcius poftea reperit, catulistamen quinque numeroin utero mortuis inventis) diflecuit, cujus du- Cus feu meatus cyfticusex veficula fellea usque ad inteftinum duo- denum pertingebat quidem , ipfüm verointeftinum non ingre- dicebatur, fed retrogrado modo ipfum hepar prope veficulam bi- lariam rurfum ingrediebatur,; orificio inftar veficula alicujus ad- modum diftento & lapillisviridiffimis, quibus & ipfe du&tus op- pletaserat, inftar feminis milii, & vel minoribus etiam refertiffi- . mo; qualibus &omnes hepatis veng atque arteriz, majoribus ta- men, entium imo piforum ad inftar nonnullis plenz reperta fue- re;initio quidem molliufculis, utpotelimo quafi quodam viridi involutis, poftea vero, ubi abluti & reficcati erant, inflar lapidum. verorumiaduratis, Ipía quidem cuniculus foemina dum vive- -.' &et; alvi durioris macilenta & fubtriftis utplurimum £5 erat; fterilisque omnino futura videbatur , quod Mit eie "^ samen íectio poflea aliter ali^. ( edocuit, OD$ER- - —— M M —— ^ OBSERFATIO XLII, Dx, D.JVSTI FRIDERICI DILLENII, T JUD MTTUTE SENS ; Lingua duplici, Á 1703, menfe Martio St. Goari vifus eft puer fexennisorphas ; e nus, militis prxf(idiariiin fortalitio Rheintclfenfi quondam — fliolus, lingua duplici, altera alteri incumbente praeditus, refe- — renteid mihi viro fide digniffimo. (XT a m A NB, Contra Ob/ervat. Dec, I. Ann. IILEpbemer. Nat. Cur; pag. £78. Vid. Obferv. 1 57. Dec. 1, Ann. IX. go X, p.311. OBSERF ATIO. XLIII. Dx. D, JVSTI FRIDERICI DILLENII. Infante puella atreta. P. 1705. dier, Maji oblata mihieft heic Giffz puellula fef? - "A* quennis, Paftoris cujusdam feu verbi divini Preconis pa-.— ganifiliola, cujus pudendum membrana fàtis valida inftar hyme- nis obvelatum erat; ut vix urinam excernere eiliceret, | Hinc pa- rentes veriti; eam pofthec fanguini menftruo emittendo & matris. — monio ineundo inhabilern facturam, rogarunt, utrum arte Chi- rurgica illimature , antequam adolefceret, fübvenire confultum forec atque poffibile2 Quod cum Joh. Georgius Reulingius, Chi- rurgus induítrius jam ante meadvocatusaffirmafleo idquefe effa- &um redditurum promififzo illico me prefente operi feaccinxit, membranam cultello acüto per longitudinem incidit, ab(terfoque fanguine turundam unguento digeítivo imburam vulneri impo-. fuit, utque id aliquamdiu conrinuarent, nclabia vulnerisirerum — goalefcerent, parenabus audor fuit, — Vid. ZZieron, Fabricius ab — WS | cupide. Aqua Par Obfervatio YLIP, | | 97 - "Aquapend, in Operationib. Chirurgic. Fiflor. de bymene imper: | foratopag, 2793. edit. Patav. Hildan. C. Ill, obferv. 6o, €? er. Obferv, 3. Dec. Hl. Ann. H4, Epbemer. German, Nat. Curiof. de putendo muliebrinatura claufo ,| arte adaperto, pag. f. nec non Qbferuat.1 y 1, Dec.Il. Ann. HI. pag. 226. OBSERF.ATIO XLI Dw, D, JVSTI FRIDERICI DILLENIIL, Ei ine 3pielolnc ooo. 4 o pide araneorum. Odem anno 1705. aítate inclinante araneum majorem va- riegatum atque crucigerum; a domelticis meis oblatum; fca- tulz foramine unico füperne perviz inclufi, periculum fa&turus, num fortelapillum fücceflu temporis in eo vel penes eum inve- nirelicuerit, quo de lis ha&tenus incer auctores verfatur ; an fcili- cetin rerum natura detur, & unquam viíus fit. talis, necne. Ara- neusipíe ultratrimeftre fpadium fine ullo, exceptoaérisalimen- to, Ícatule incluíus vixit, ac telam | more folito circa fefe te. xuit. Tandem vero; mortuum. & emaciatum filio meo na. tu primo, Medicinz Studiofo , jam nunc Licentiato , cum fcatula tradidi; ut fcilicet. exenterarec. illum & lapillum quz- rere... Quiquidem in ipfo aranceo di(Iecto nihil adinvenio, in te- la vero circumtexta lapillum exiguum, grano tamen milii non - decorticati qualem, rotundum & albicantem , cum apophyft five appendice fufca haerentem reperit, minus quidem durum, Íed leguminis inftar friabilem. Confer $m. Paulli Quadri- part, Botanic, Claff. II. ubi de 'aleriana, p. 163. hec pro fabula & nugis habentem; D. Job, vero Francum, Medicum Ulmen- fem, fide partim propria, partim duorum civium Limenfium id ajentem, ac tres lapillos fabze magnitudine variique coloris defcri- bentem. Vid, Prodrom., 4racbnologie Ejusd. in Epbemcria, AN. C, Dec. 2, A. HL. p- 97. €0: A.V p. 4 62. C7". s (Giffa Augu Tam Vind. A, 17 v 2. dure. Sepz. mif] a.) Ls Obferv, Acad, IN. C, Cent. 11H, N ^ OB- 98 Obferéatio X Ly. UMP OBSERF'ATIO- XLPLS ^Dw, D. VITT RIEDLINI. D Pelloris. prdidus e fétione « Cn. C finmarus pues udin € Confol fcx annis fcxagenario major, cum . Ánno praterito ab Ery(ipelare, unguentis retropulfo primum, hincque in ulcus pedis definente, taliter qualiter convaluiffet,ab illo tempore de tuífi & difficili refpiratione, noQurno praefertim - tempore magis moleftis, queftus eft, & remedia quidem varia ad- - .hibuit, at quamprimum vel minimum .notavit levamentum,. 1 hacdenuo fepofüit 5. fipiufcule t etiam plendidiffimis: fuis mune- . ribus praefuit, hincque eo mihus agrotis annumirati voluits - bis terve etiam calculi dolores eo acerbiores perferifii t,quodiutiüs . calculi in penis glande fübítitere, nec nifi medianteextra&tione remoyeri ex hac potuere: inftans vero tempore pracipueno- - €&urno. afthma,. adco ut Tepius de lecto urgere habneric Opus,Ca- — cbexiz metum mihi injecit, uride & marce hanc expügnare ren- tavi; Vinum etiam medicatum bibit, quod levametitum attblif. Íe videbatur: utut vero poftmodum martiara fic fat fedülo con- | tinuarit , laxantia his incerpofuerir, Decotta Pectoralia biberit, Spiritum Sal. Armoniac. cum Aq. convenientibusfepius fümfe-. rit, perma Ceti quoque; & forfan alia quadam; meinfcoinufüm duxerib; impedire camen minus potuit, quin. refpirandi difficultas. tancum incrementum fümferiG;ut in lecto fübfiftere ülterius'non. potuericfed omnetempus fedendo protrahere opus habuerit, nul- — lo UAR (tertore preente, tuífi' quotidie magis remittente, & convu ifiviquid fubeffe nec minimo Sue Hus fe prodente, ) de hydrope Pcétoris cogitare copi; & ; quo plures dé hóc Audto- — res evolvi,imprimisque cüm memoriam Wepferianan; quemind. fignem Medicum hic hydrops vivorum numero fubtraxit, legif- km n Li EHydvops Pectoris pradiclus co* fe&lione confirmatus. — 99 P ——— Á——— dÁ—— P Pe — ———————————— A! fem, co magisin fententia mea confirmatus fui; cum autem pul- |- fus ingqualicer intermittens; Polypi Cerdis fufpicionem merito - injicerec, & etas provectior minus conveniens videretur, aper- tionem Thoracis füadere non fui aufus, illum tanquam caa- fam , que removeri vix poffit, accufando , hanc vero vires fuf- ficientes non függc(turam; metuendo, licet aliquoties illius fecc- rim mentionem; fimul autém non ignarus, quam parum me- | dicamentisin hoc malo proficiatur; teftibus omnibus & fingulis fere, qui deillo aliquid commentati fuere; quin ipfis medicameia- | tis hatenus fruftra adhibitis, ab his infüper multum abhorrentiea. obtrudere piaculo duxi; aurestamen przbui cuidam, fuccura Na- Aturr. aquat, commendanti, cum füb tam diuturno malo humo- resnon potuerint non labem quandam fcorbuticam contrahere, | &in pedore contentis exturbandis a quibusdam commendetur ; | utut vero bisterve urinam cam copiofam moverit, ut Ípem quan- | dam convalefcenti conceperimus 5. diutius tamen continuatus tandem non folum urinam ulterius non movit, fed & appetitum | proftravit;hincque fepofitus fuit. Quemadmodum autem, qua hy- | dropem PeGoris, in fententia mea me quoque confírmaverat cu- | mor pedum,abdomine ab hoc planeimmuni cxiftente: itafi ferum | per pedesforfan fübtrahi poffet, & in pectore imminutum iri, fpe- ravi, hincque fomenta commendavi: hec tamen utin ufüm du- Xiflet; obtinere non potui; licet haud fruftra de hoc fubfidio me cogitafle , füb finem vitz detumieícentes pedes, & afthma hinc mirum quantum auctum , imo mortem inferens, indicio quo- dam fuerint : cum ergo malum femper fereidem perfifteret, nec ego alia remedia, quam. interdum urinam blande moventia commendarem , & nonnulli veteranum quendam | Medicum | fummis extollerent laudibus, cum hoc ut confilium inirem, ro- gatus quidem fui ; at ego hujus Viri genium a meo proríus alie- num nofcens, hincque mihi ipfi non fidens, ne amice cum eo con- ferrem, deprecatus füi,. Ec hicquidem, cum accefLiflec, Pe&toris hydropeipfum minime laborare, quin non daritalem hydcopem; & afthma hypochondriacum fcorbutumque cfle, quo decumbat ic nm m 2 Age &gro- Y joo Obfroatio XLF. 707007 — / egrotus, tam acriter afKeruit; ut &; ft prelo fubjiceretur, fe aliter fentire non pofle, dejeratit; liceenechuic, necillireveradicatare- — - mediaordinarit: femper vero fpe vaniílima convalefcentie cum. — Perilluftrem Dominum zgrotum, tum adítantes lactavic, utut apud alios nec minimam illius füpereffe edixerit : nil autem. pluribus medicamentis exhibitis obtinuit, quam ut appetitus. plane fuerit proftratus :afthma antiquum obtinuit , quin auctum. fuit; cum precipue ipfi perfaafitler, ut bisterve decubuerit : unico ante beatum obitum die pedes detumuere (& a fero ex hisrefiuo | omnem in I horacis cavitate inventam aquam hic Medicusabfur-- diffime derivavio) led au&tum fuitafthma,donec tandem XXXVII. poft hunc vocatum die arumnofàm vicam cum meliore com» — mutarit, Ante plufculos vero annos beatus hic Confül in mandatis dederat, ut poft mortem artis periti in cortorem füum; (ficenim. Ld Calculum vocabat,) caltroanatomico fedulo inquirerent; & hoc: ipfüm mandatum paulo ante mortem eo magis nuncurfic quia & de hoc morbo fuo ultimo duos Medicos diflentientes habe- bat; utadeo ipfemet hac decaufà amice merogarit, uchuicaper- tioni inftituendz preeflem: unde & ftatim huic petito fuit fatis- . fa&um,; cam, uti Medicus ulmo vocatusretulic; fuffocatus vitam finüflée: In aperto vero. cadavere pro tam diuturno decubitu inulta adhue pinguedo oculisfe ftitic, qua Mefenterium totum ferc obdu&tum fuerat, adeo ut veteranus Chirurgus prefens vefta- .— tus faerit, tam pingue Mefenterium fe in vitafüuanunquam vidi fe: Hepar & Lien magis noncerant lzfa, quamin plerisque mor- bis Chronicis efle fotenr, inceftina inlata, nec ab excrementis plane vacua : liquore vero feculerico nigricante & cra(liufculo re- pletus erat. Ventriculus, qui quartam menfüre partem nifi fü« perabat, equabat5 quem quidem nonnemo,; quiaultimo biduo. vel triduo parum admodum ingeflerat beatus, ab ingeftis deriva- rí non polle ftatuebat ; fereque confentienrem me habuiflet; ut adeo & de viis occultis, per quas ferum ex pectore eo penetrare. potuiflécogitarim, Quo minusautem basinvenirepotuieoma-. — Dis, Tue las. S —— Eiydrops Pecloris predictus eo fecfione confirmatus, 1ox gisin prima mea fententia confirmatus fui, non nifi a corruptis, - vel ante triduum ingeítis, derivandum ele hunc liquorem, vea- . triculo tenui & debili; quin & a diaphragmate pretlo, iis expel- lendis non füfficience. In veficala fellea calculus magnitudine nucem mofchatam füperans, nigricans partim, ficat rotundus & levis, cuni quibusdam aliis minoribus delituerat, quorum & qui. dàm in externa hepatis fuperficieobfervabantur, Ren finifter cal. culos quosdam parvos continebat, quibus majores vel cetera fà- nus excreverat, quibus & hic ureter repletus quafi erat, usque eo, quo in veficam penetravit: Ren dexter duplo fcre alterum & confuetam magnitudinem excedens, calculum occultabat, prater alios aliquot mediocris magnitudinis, fic fat magnum ; caput fi- ftule rabaci, qualiaex lapide, quam fpümam Maris vocant, con- ficiunt, cum quadam fiftula parte fic fat exaQté reprafentantem, & pondere 3ij(ó &quantem 5 uti minorum unus pileolum prafentabat 5 hincque acerbiflimos Renum dolores , de quibus beatus Dominus Confu? fepius queri opus habuerat, nc- .g3no ulterius mirabatur: confpectum vero primo ftatim etiam fuerat inteftinis íüpernatiransferum quoddam flaviufculum. Pg. &usapertum Cor monftrabat, confueto longe miajus; in dextro Ventriculo polypofaàm concretionem, ex fanguine grumofo & membranulis conftantem, continens, pulfüsintermittendüs quem una mecum alii artis periti jam peraliquot annos in ipfo oblerva. verant rmedicus aucem ultimo vocatus pertinaciter negaverat, fine dubio caufàá; nec minus hydropis, jam íe detegentis: dum - fcilicec motum cordisimpetuofiorem Polypus fzpius concitavit - hincque vafa lymphatica quedam fine dubio rupta facere : palmo- nes itidem confüetam magnitudinem aliquantum excedebant pallidiufculi & duriufculi exiftebauit , & arctius tum pleure, tum preíerim Diaphragmati adherebant: hec ambo vero vifcera contegebant quafiaquam in Pedtoris cavitate contentam, teriu- em, cruentam, cujus libras tres fpongiis mediantibus haud ita dif- ficulter evacuavimus; totidem vero in PeQtore re(ticiffe, & quas, - quia fanguini confüfx erant, temporique parcebamus; non cx- -. N ; T RC epatis l I [ — [01 Cv Obfervatio XLVL n traxeramus, nemo adítanrium dubitabat, nemo etiam hinc de Pe-- &oris Hydrope » ni(iforte incredulus ille medicus, quitamen nec verbum hacde re proferebat;cetera quoque hic prater confuetudi- nem vix loquax: licet autem & pituita quzdam iin aípera arteria | fueric confpecta ,.quin tamen .non tam hzc, quam copiofa aqua, aíthma tam pertinax produxerir, quis in dubium vocabit? Quem- admodum vero hacobfervatio quedam hydropis Pectoris, non | adeo noti, indicia függerit itaquam parum fibi confülatMedicus, . alterius fententiam, pracipue minus abíurdam,planerejiciende itidem docet. &h , t,^o» * OBSERZF ATIO XLFI. Dx. D. VITI. RIEDLINI. Jfahuria Catheteri fepius applicato inprimis "i cedens, | ! | Uris Confultusille, cujus Centutriz IIdz harum Obfervationum. . commate XLV. hiftoriam dedi;.ab illo quidem tempore uri- nam utut difficilius,in juftatamen quantitate reddidit, nechabuic, - — quod hac de caufa querereturs cum veroante femeftre, & quod. excurrit, Paralyfi lateris dextri corriperetur, jam magis quam un- quar prius de hoc malo fibi metuit, necabsque ratione, cum & - viícera in hoc morbo affici, quotidiana teftetur experientia; per,— | integrum vero femeítre tam immunis ab hoc.malo vixit, üt. | jam fere tancum non omnem metum de ejus reditione depofuc- . rit, cam przcipue & decumbens urinam non adeo difficulter red- . deret: at dum Paralyfis jam quodammodo cederecoepit, jam- quede nulla re minus cogicavit, aliquando fubito iterum urina. fic fübfticit, uc ejus nec guttam quidem excernere potueric: brevi. ergo doloribusacerbis accedentibus noctu me per ancillam inter-. rogavit, quid factu fit opus? & ego denuo Catheterem adhibere: juili, quod camen nunc infcelicius &illo crafTiore Cathetere ceflit ; Em. LL Mfihnria Catbeteri faepius apblicatoinprimis cedens, / og - ut adeo Chirurgus de caruncula, & nefcio qua excrefcentia, inte- finum redum comprimentecogitarit: quam tamen fententiany tentata denuo & feliciter füccedens Catheteris applicatio refuta- vit: jam ergo non folum tum laudatum Cataplafma fedulo de- - nuoapplicarejuíli, verum &alia convenientia remedia praícripfi, metuens; ob Paralyfin praíentem malum nunc diflicilius cura. tum iri: fcpius vero ac olimi redeuntibus doloribus, nec his ulli remedio cedentibus, quamdiu urira non fuit fubtracta , uc fzpius fübtraheretur, füafi, urfi cum prafertim Chirurgum feniorem ha-- " berém contrarium; interferentem, fi fepius fic fubtrahatur urina, metum fuübeffe, ne tandem eani retinere non. poflit xerorus: - Quod tamen minus ego malum exiftimavi, quam fr crebrioribus doloribus inflammatio Vefice fuceederet; quemadmodum er- ..g0 totus in hoc fui occupatus, ut junior Chirurgus rite Cathiere- ' rem applicare difcereo ita quamprimum: hoc obdnui; non defti- 'ti; donec hic Catheterem; quoties dolores urfere, vefice immifit, utut aliquoties intempceftiva nocte operae huic vacareopus habue- rit; fedulo tamen hoc praf(titit, tum «&gróto urgente; qui prius in doloribus nullum levamentum notavit, quecunqueetiam ad. hibuerit medicamenta; curi effe&u exoptauffimo fübfequernte , quod fponte is derruo urinaui reddere cocpi; primo: quidem in párciore, hinc verofemper in largiore, candemque in füfficience quantitare; quo-fepius fcilicec urgentibus doloribus Catheter fuic applicatus, eo magis fponte uriaa fuccelTit: Sic enim hifce nunquam diutiusinftantibus, mufculus detrufor citius robur fu- um antiquum recuperavit, nor planenil conferente Cataplasma- te roborante5 quod hinc hodienum continuac & jam per plures "hebdomadas eger bic, Dei gratia, urinam absque ulla difficultate reddit, Docet hac obfervatio Ifchuriam & in Paralyticis fübin- de curari pofle: inprimis autem non habere nos. quod nobis yel "afrequentiore docta Catheteris applicatione metuamus, quz fem- per impedietfimul ne via; quam tranfin ledatur :. quin hic plu- rimum frequentiorem applicationem contulifle, ut citius urina tite denuo poruerit excerni, nullum eft dubium. | m. ups OBSER- LI Obfervatio XLV, - s OBSERFATIO XLFIL Dx, D, VITI RIEDLINI. Sternutatio creberrima &» vehemens , lenifimio —— | remedio cedens, | — Rafecti cujusdam militaris e primis filiola duodecim anno- rum, elegantis formz, & cenerrima coníftitutionis,cumante biennium per lapfüm defcamno gravius caput meníz juxta pofi- * ta allififlét, exinde quidem haud ita diu male fe habuit, atex illo — ternpore aliquoties crebrius fternuravit, quoniam tamen malum . diucius nunquam in(titit, nec alia poftíe craxit, minusetiam cura- — tum fuit, Contigit vero preterito Vere Anni M DCC XII, — ut fternutare denuo coeperit, & quidem nunctam (epe, ut, ne. — periculum inde immineat; Parentes metuerint, hincque mepro- pi:erea confuluerint,. Licet vero ego blando purgante humores forfan peccantes fübducere; variisque tum antifcorbuticis, tum — pracipitantibus , anodynis & nitratis corrigere hostentarim, va» | ria etiam externa fuerint adhibita (ubi inter alia per errorem — applicara fronti Aqua Mercuriata ex minerali parata, loco Mercu- — rialisex herba deftillarz, & frigus induxit, & fternutationem au- xib) nil quicquam tamen hiíce proficiebacurs femper pluries; & aliquoües nno fpiritu plus quam vigefies fternutabat: quoni« — am vero per cam crebras fternutationes non nifi pauciffimz feri. - gutctulz expellebantur, fi hoc copiofius eliceretur, prodefle pof * fe credens; füccum Bete rubr. Aq. Majoranz temperatum nari- — bus attrahendum commendavi; & hic fane, licet parum admo- dum feri licuerit, per aliquoc camen horas fternutationem inhi- buit, fic ut jam fere trium phum cecinerimus, fed ante viCctoriams illis cnim elapfis, non folum fternutatio majori fere cum vche- mentia rediit, verum & hocipfo remedio nuncfuit aucta; jam er- Bo & veficas in cervice excitare juíli, at & hz nec minimum qui- LÀ N^ dem cs dternutatio creberrima e vebemen: ec. 105 —— A ÓA—————^(———ÉÓ M | quzvis mandatis meis paruerint, in hoc camen nefcio qua de cau- | fà ea non audientes me permoverunt, ut füaferim uclutum for- | nacumaceto mixtum plantis pedum applicent; & ecce! cum hoc | vix fuiíIec factum, fternutatio fic remifit, utabsque hac integram nodem quietam duxerit cumque fequenti die lutum exficca- | tum removcrent, rediic quidem fternutatio , aft & iterato huic ipfi cataplasmati ftatim denuo ceffit, nec alia medicina opus ha- , buit, nifi quod & Mucil. íem.cydonior, nonabsquefru&tu naribus | fe accraxi(le credidit: intra quinque vero dies fere ad minimum ter millies ipfam fternutafle, adítantes unanimiteraileruere, Suc. €eílit autem dolor acerbus illius partis capitis; quam ante bien. | nium meníz allifzrat, hincque metum mihi injiciebar, ne forfan | pus fübcus lateat, cafus in Ephemeridibus noftr. Dec. I, Anno III. | teílatur, | Obf, 138. deícripti memor; . at fücce(fit huic ophthalmia, & hac | difcufla; fic DEIgratia; cum fanitate in gratiam rediit,ut jam perin- tegrum femeftre non habeat , de quo queratur, Confeníum ca. pitis cum pedibus quemadmodum hzc egregie confirmant, ita vel vilia remedia incerdum .male contemni, hzc ipla obíervatio - (An rzi2. d. 11. Septemb. Vima Angullam | Vind. miffa.) -- Obfero, Acad, N. C Cent Hb, OU ue 106 — Obfervatio XLFIHI. OBSERFATIO XLFIIL Dx.D. JOH, ADAMI GENSELII. LM De | , Febri maliona futmme periculofa, 65 jam quaft defpe- rata, a[ feliciter curata; in qua «0 eor emicuit — .. Üippocraticum. It $4.annorum, Sopronienfis, temperamenti fànguineo-cho- lerici, corripitur febri maligna cum cardialgia & conudnua cephalalgiaac fopore,peflimo cum augurio, juxta Hippocrat, Pra. not, t, Coac, aph.48.ex precordiorum dolore febres oborta, mali- gne [unt, in bis profundus ac altus fomnus pesffmus. Ordinavibe- — zoardica, diaphoretica, interpolatis analepticis ; fecunda die curavi venam mane fecari in brachio,circa vefperumin pede: fanguis erat incoctus, & absque gutta feri : tertia nimium quantum cu(livit cum calore auQtoa fermento illo turbativo reddito fortiori, quod iti- dem malum, juxta Hipp. aph 43. fe£t.4, ac ejecit. materiam pu-— rulencam copiofam ; abfcellum quippe habuit in pulmonibus: — quarta incepit, quod alias bonum, furdefcere; quintacontinuato —— fputo acceflerunt. deliria & morbus regius, quod malum. juxta Hipp. Coac. prenor, fc&t, 1, aph, 17 z. it. Dejudicationibus fe£t,g.& aphorif, 62. fect. 4, imprimis cum duritie hypochondriornmab ob(tructionc fcirrhofa rartarea, juxta Hipp.aph.42. f&&, VI. Sicutà — in hoc fubjeCto fuit. Sexta tyranno quafi exiftente fpucum ceflavit, — licec tuífis plusquam ferina ipfum excruciaverit; quod aliasletha- le, juxta Hipp.aph. 17. c. VIL ulcere enim non amplius abfterfo —— per avaxe.Sageiv, porisque callofis redditis & obítruQis, natura — füccumbit, Septima die, excretione fyniptomatica, prorum- — — pentibus exanthématibus purpureis floccoslegit cim torvisocu- lis, deliriisque ferocibusobeccentricum morum fpirituumae ob-.— ! verfantium inde idearum , ronchis fonoris ac pulfu vermiculeri &intermittente, exteriora frigebant, interiora urebantur, defici- — ente LL DBefebri maligna f[umme periculofa, eo. 107 ente tamen fiti cum oppreffivis frizidis (üdoribus, extremum no: tantibus conatum , & difficillima refpiratione, qua juxta omnes Practicos lethalía funt figna, fymptomatibus ultra aquatoreta quafi & fpharam naturz cransgre(Tis, imprimis fecundum Hipp. aph. 50, íeQt. 4. ubi in febre non intermíttente, difficultas [biran- di, &2* delirium fit. letbale e$t: facultate vitali & animali (imul gravius lafis, indicio circuladonis ceflatura, & aph. 72. íe&t, 7. it, aph. 46. (cQ, 4.frigusquippe emorientis facultatis & caloriscon- fe&tarium mortem portendit, calore ad fumma &cultra fphzram nature progreflo ; poft fe morticinum relinquitfrigus, aph. 48. fe&t 4. & aph, 37.íeQ, 4. Frigidi füdores cum acuta febri, mor- tem (igaificant : circa feptimam vefpertnam acceffic fingulcus cum convulfionibus, quod peffimum, juxta Hipp. Lib, 1. pra did, (cQ, 3, & voce cremula, quod itidem lethale, juxca Hipp. Coac, pranor, fc&t. I. aph, 13 r. & feq. delirium in fpiritu & (üdore ac fingultu lethale eft ; & aph, 66. íeCt. 4, aph. r3. fet. VIL. Coac, pranot. fec&t. 5. abíümpta enim plus jufto lympha & fàn- guini inco&a, fpiricibus & nervofo generi motus irregulares in- feruntur, Divus nofterfenexquidem dicit fet, 2. aph. 15, Qui- buscunque crifis fic, his nox gravis ante acceffionem ; profecto hic graviffima erat: nam eger extremos habuit labores, oculos concavos,nafüum acutum, tempora collapfa, aures frigidas ac con- tractas , unguesnigros, cutem duram; palpebraslividas, colorem morticinum ac cadaverofum, neminem ex agnatisnovit, in ago- ne jamjam quafi conftitutus, & profemimortuoreputarus, Si enim ralia evenerint, mors proxima eft , juxta Hipp. aph, 49, fect, 4. & fe&t, VIII aph, 12. 14, 16. & licec juxta Hipp, aph. 19. feQt.2. àcutorum morborum non dentur certe predictiones nec ratio- ne falutis, nec ratione mortis ;tamen in hoc fübjecto pofitisomni- bus fignis diagnofticis lethalibus, etiam ab ipfo Hippocrate juxta füperius allegata prognofis fatalis pronunciata fuiflet: verum «9 Ocior» illi ceu ethnico jam notum (vide prznot. Hipp, SeQ. 1.) hic fole meridiano clarius emicuit, Deus quippe, ut ubique, ita & in Medicina, füpernaturali, incomprehenfibili admirandoque | O 3 Ope- 10$ Obfervatio XLLX. operatur modo ; datis enim bezoardicis, ac analepticistempe- — ratis, calidiianati vigorem roborantibus acconfervantibus,rare- —. factionem & refolutionem peregrinam domantibus, intermix- | tis thoracicis, eadem die füdor provenit calidus percotum cor- — - pus, qui optimus, juxta Hipp, prznot.Coac. Sed, 4. &febremíols —— vit. Sicque feptima, crifi fa&ta perfecta, & finita ultima nawurzelu. | &a cum morbo, incidit in fomnum profundum, qui delirium fedavit, quod bonum, juxta Hipp, aph. 2.8edt. 2. & prenor. Coac. Sect, I. /Eftaantibus itaque undis Maflz fanguinez, morbique procellis fuaviter placatis, & a lympha reparata, fpiritibus placi- de irretitis: octava die malacia quafi coti indu&ta corpori: nona: remitente calore, fequentibus diebus halcyoniis melius valere coppit, & laus fit Deo, faluti indefeffe ftudens Patri adhuc vi- — vit. Atquefic in praíenti Cafü ceu Medicus miniftrum tantum — non magiítrum egi nacura, cam adjuvando, motusque illius cri- ticos promovendo , licet íciolz ac vefanz quadam muliercale, vecule medica(trz, laudem, more hicloci folito dete(tando, hujus Curz fibi temerario arrogaverint aufu, quod nimirum aegrum hunc tinétura quadam lunz vel Solisex faucibus mortis absque mea ope eripucrint. ! OBSERF ATIO XLIX, .Dx. D, JOH. ADAMI GENSELII. De Conceptione in Sommo. Uella 20, annorum mercatoris cujusdam ancilla, ipfa infcia & . inanimadvertente , nihilque penitus penitusque fentientey - concepit & impragnata füit, coram judicio conftituta & examie — ta faflà eft; quod fcienter cum nullo concubuerit viro, fed quo d * fodalis predicti mercatoris poculum vinifemelipíi porrexerit, quo exhaufto, fomno profundo, non fine füfpicione narcotici cujusdam propina (aqua tamen juramento fodalisfe liberavit) ob- | de Conceptionein $omno. IO9 obruta; credidicque, fe in illo, quamvis (iae fenfibilitate impra- gnaram fui(le. Magiítratus fuper hoc judicium meum expctiit ucrum foemina in fomno ipía inanimadvercente concipere pof- fit, cui affirmative refpondi, cum alia quoque fimilia pro- ftentexempla. * —Darisenim omnibus requifitis ad conceptio- nem neceílariis, non poteft non eadem fübíequi, lieet preter vo- luntatem , vel citra appetitum naturalem coitus contingac. Illud in plurimis puellis toco quafi obfervatur die, quz contra volun- tatem fuam & intentionem, ipfis quafi invitis impregnantur :- hoc vero in certis mulierculistemperamenti phlegmarici , quales ipfémet novi, cernitur, que absque minima delectadione, volupta- disque ac titillationis fenfu ; atque fic fine appetitu concumbentes; tamen concipiunt, quod etiam confirmant Rodericus a Caftro Lib, 2, de nat, mul, Cap, 1. & Platerus Lib. rz. obferv. p, 261. Non video itaque, cur non etiam in fomno foemina concipere poffint, facta efficaci & füfficiente ovulorum per fpiritusfeu con- tagium vel fermentum feminalefoscundatione; qua enim Hie- ron,Fabr, ab Aquapend, Lib. 1, de chir, oper. p. 93, refert : poffi- bilc effz,foeminam absque coitu, propter vim uteri attraCtricem.fe- mine maris ante genitale arvum tantum emiflo ; concipere, me- rito pro fabulisanilibus & impofturis habentur, Nam licet femen ad foetus generationem non xaJ" óyxov, fed «XT etg esjav concure rat, quod experimentis Charletoni, Regn, de Graaf;, imprimis vero Gvil. Harvei innotuit, qui diilectionibus cervarum & dama- rum tumante fnitum earum coéundi terminum, tum etiam poftea iníticutis, ia uteri cavitate, aut ejus cornibus, tubis foe- minarum analogis, nunquam feminis aut fanguinis veftieium repererunt propter nimiam diítantam 5 nihilominus camen ovulorum requiritur irradiatio, velfi quis cum veteribus mixtio- nem Íeminis foeming (quo tamen. coníeníu plurimorum carent) - cum tnaris ftatuar, fcia foeminas quoque polludonibus infeftari no&urnis, & fic etiam juxta hanc. hypothefin, conceptionem in Íomno, facta folummodo carnali copula, fieri pofle; poffibilita. ba ; me lyrrcas mui] O obuia tem «« *FideZeil Ro[étt.p. 345. Montan, Lib. 2, C. 2, 110 .— Obfervatio XLIX. | | tem porro hujus conceptionis exempla quorupdam maleferiato- — rum comprobancquiligna;candelas;aliaque abfürda, meretricum - vino fomnoque fepultarum pudendis fine minima fenfationein- crüferunt, quare non etiam. mentulam potuiflent, quando pro-- fundius imprimis immerfi delitefcunt ac fopiuntur fpiritus: ve- — ritati denique hujus Cafus füffragatur hiftoria Lothi, vino fomno- - que (epulti, nec fcientis, necfenciencis atum concubitus filiarum fuarum, prouti vulgata Genef. 19. verf, 33. & 35. notanter reddi- dit, id quod verbum ^1? innuic adhiberialiasfolitum de illis, — qui bene nofcunt; fciunt, ac fentiunt, ficuti linguam Hebraicam ——— callentibus conftat, Verum Loth ceu agens & operans, nec fcivie, — — necnovitc, nec fenficadtum illum : quare igitur non etiam in pati« ente & recipiente fimile concingere poflec, ut taceam, vino pur- — — puratos, illoquedementatos, homicidia infcienter commitrentes, — | & fuftibus beneoneratos, vel graviter vulneratos, nihil plane per aliquot horas, propter fpiritus Baccho fomnoqueoppreflos, fcien- — tes & fentientes, Cum vero Medicus quidam tanquam proarís —— & focis pugnans, poffibilitatem hujus impregnationis negaflat, expetii Germanie noftre Hippocratis, Wedehi fcilicet, defüperju- — | dicium , cuituncratione uxoricidii, Sopronii inhumane patra« — — ti Ícripferam, qui mihi fequentem in modum refpondit: j 1 Fir Nobilisfime , Amplisfime atque Excellentis[nne, 3 | Domine Fautor £7* Amice bonoratisftme., | T Simul literas Tuas gratiffimas accepi, exhibui inclufas Faculcati i noftre Medicz ; cujus reíponíum hifce meis junxi, cum gratia- (d rum actione & falutatione humaniflima ejusdem nomine nun- — ciata &c, Quod alterum poftulatum attinet, an. Virgo alto — fomno fepulta deflorari & impragnari poffit infenfibiliter, iti- — dem affirmandum eft merito; fi fcilicec Íomnus fit profundior, —— vel fécundum naturam, ut primus eflefolec, &inaliismagis pro- — fundus, vel non naturalis, a laboribus; fatigatione, potu largiori imprimis, pragreffis vigiliis: feuimmiffionem perfedtam & com- pletam, feu irradiationem folum feminalem, ut recentiores jJ | am B € Obfervario L.- na dam volunt,ítatuamus. —Videride hoc poteft Zittmannusit Me- | dicinaforenfi Cenc. V, Caíu. 2 1. p, 1 156. & Cent, VI. Caf, 77. pag, 1642, ibique laudati, Servet Te DEUS: Dabam raptim ]enx . M DCC XII, Die 2 s. Auguft, Nobilif; T. Nominis paratisffmus. cultor G. W. Wedelius. OBSERF ATIO KL. | DN. D. JOH, ADAMI GENSELII, | .. De Hyáropholia. | à Dolefcens r s. annorüm; cemperamenti fanguineo-cholerici, [ famelicus fumma cum aviditate; appetituque quafi praeterna» ; turali paftillos devoravit farinaceos nimis calidos; ac quafi ferven- | tes, (üperbibita aqua glaciali: Corripitur tertia die hydrophobia.fiti | vexatus maxima potum petiit; aft poculuas in manibus cantum | tenens, jam abhorruit, nec liquidum afpicere; multo minus de- | glutire poterat, horrendo & plusquam Tantalio fato, ad lucis & . linteaminumalborum confpedüum quoque contremuit , mente tamen ilieía, fed pulfu concitato; multisque fudoribus. Mater | quidem ejus vi aliquocies liquida ori infudit, fed fruftra mifercu- lus captabataquasin aquis: nam per nares ruríus celeri cum regur- | giratione, metuque fuffocarionis refilierunt, Adhibebantur Vena | fe&io; veficatoria , bezoardica, aliaque remedia appropriata,im- primis aütem decantatum illud remedium ex cineribus cancro- | rumfluviatilium, thure ac geritiana confectum, cnjus ufa nemi- | nem mortvum urrquam aflerit Schenckius in obferv, Medic, pag. | 8$6, quodtamen fidem excedit; parentes quoque ejus, vota ad |, D, Hubertum quiin Arduenna;& Divum Bellinam,;quiin Rhodi- 1 ginis paludibus [de quo videri poteft Cocl. Rhodiginus Lib, 17. 1 Cap, a8, L. A.] ceupatroni bydrophoborum d Bot " Rh Obfervatio di aft omniaincaffüm fücrunc feptima quippe die interclufoad pul-.——— mones aéris tranfitu; ftrangulatus exfpiravit, Rariffima enim co- rum füppetuntexempla, inquibus hic morbus, ubi ad aque me-- tum deveucum fuit, remediorum ope fic füperarus..| Salvo alio- rum judicio hydrophobia hac non vitio primarum, vel occulta- rumqualitatum oraculi ignorantiz, nec mentis lax aut deliran- tis, nec falivee, juxta Martinum Lifterum, nec vitio imaginationis fplenisstanquam anima fenficive organi;uxtaHelmontium inOr- tu Medicing p. 277. ex quo fumus atra bilis in caput, thecam poteftatis phantanítice, efferatur, nec vitio miasmatis per mor- fum canis rabidi maffz fanguinex communicati, fed a convul- fione diaphragmatis, mufculorumque, faucium ac nervorum, propter viricationem & fubfequentem quafi fixationem fpirituum animalium contigit, non quod metus & antipathiainter fpiritus igneos, & aquam frigidam, ceu duo contraria, fecundum Sebaft. Wirdigin Medicina fpirituum p. 222, eflec, fed propter fübitane- amillam mutationem calidi in. frigidum ..repellens ac concen. trans, aquo fpiritus animales influenres in nervos , diaphragma ac. mu(culos faucium deglucitioni infervientes fixati quafierant, cum. interna febrilis calorisaccenfione,przdictarumque partium,ab he terogencitate illa maflx fanguince quoque inductainflammatio- no, unde. nulla dilatatio , nec conftridio amplius mufculorum | fieri potuit, rigidis quafi manentibus illis, nec gula fatis deprimit poterat, quantum ad potandum fuffeciíTet, nec crachea fatis in de- gluditione coníftringi propter metum ftrangulationis, obimpedi- tum aérisin partium pnevmonicarum cavitatem ingreflum, proutiin Synanche & Cynanche fieri folet: facta exenteratione | mufculi tum externi cum interni pharyngisrubebant una cum glandulis, non item laryngis. Vencriculus totaliter quafi exficca- —— tus & yacuus erac, reliqua vifcera benefe habebanr, necin corde —— aut pulmonibus quicquam conípici potuit, excepto cerebro, in. cujus tertio ventriculo circa glandulam pinealem, materiam quan- dam compadam, folidam ac duriuícalam ingqualium laterum, |. magnitudinis pifi minoris adinveni , quam intercimelia mea reíervo, s : OB. ... Obfervetio LI, er Lil... ii | OBSERF ATIO "mes Dx. D. JOH, ADAMI GENSELII, 3e. ! Hemorrhagia. peris, Iles gregarius, ex legione Rabutiniana , hemorrhoidara | V. A alias paflus fluxum cum tolerantia inaturz,; illo vero.cef- | fànte» novumque fingnine afeante alveum , micum. pa- - fitur. cruentam vel. potius hemorthagiam: pénis 5. citatis | &ionem quippe fincerus, purus, exadoque rubore üinctus | fanguis involuntarie, eriamin fomno, fine ardore minimo. | que.dolore profluxic copiofus« de tenfione camen: abdominis | fubinde , & poft. meníem de proftratione. virium; ob. fpiri- . tus vitales. depauperatos. conqueítus fuit, Adhibitis remediis | acrimoniam temperantibus , abforbentibus, inprimis aucem . emul(ionibus.cum nicrofis & alcalinis, acidas illas particulas, pon- | ficas, aufteras, rofivas edulcorantibus, tonumque renum robo- | rantibus »- fluxus. dig geflaxita. puficunus: more fais fa- | uti, | | nr | (Sopr onio loricrgan d. 2 odi. : dai miffal) | kf OBSERFATIO LII, Ds. D. EMANVELIS KONIGII. Ferae Pho ptiet Auri diphoretici Poteridni | praparatio, X (f Odernus ille RUN Gedeon Harveus in. T8. de Did I: morbos curandi. expectatione fcx potiffimum enumerat t Obferv, Acad. N.C.Cent, 111. P Me » 114 — . vw Obfervatio LL c. Medicinz hodiernz fectas, pro varioremediorum ufürpatorum ufuü; nimirum cum Zerream, quz medicamentis martialibus, tum Zfinariam, qua lacte afinino, tum 7efuiticam, quz cortice Chine Chinz feu Peruviano, cum Zgquariam, quaaquisminera- — | libus, tum ZLaniariam, que Venazíectione, & tandem Btercora- - riam, qua remediispurgantibus promifcue morbos curare (à- tagit, vd LotNUH : à His vero nos merito füperaddimus 44uream & Zrgen- team, copiofisauri & argenti acervis przferendam, fümmum in his terrenis aoxilium, /medicamentum tantum non divinum, —— (quin & ipfius divinitatis hàud exiguum exemplar) quatenus ex — | auro & argento.legitimereclafis;nucleuseruitur,ac mirainfanans — — dis morbis mifzris mortalibus comimoda exhibentur, 3 | Sic namque. 7o5. Bapt, Bartolus Romanus apud am, — Nicium: Evytbraum imm. Pinacotbec. alt, X. XIl, p.m,7 f. auro ejusmodi philotophico more praparatoin morbis rebellibus ftu-.— | penda edidic fcientia Medice fpecimina, adeo ut ob arthritidem — | rebellemin Viro quodam nobiliffimo fümmum in ürbe magi- — ftratum gerente fánatam, ob fadum hocita novum, quod füpra natura vires vifüm fuit; reus necromantiz apud Quafitores fidei; — catus fitcaufam: dicere. — Et aliusin Ialia Profeflor Bononien: | fis, Petrus Poterius, Andegaven[is Gallus, codem remedio aureo. Paralyfia, Tabem, Archritidem, Iterum contumacem aliaquere-—— bellia mala feliciffime fanavit, eandemque medicandi felicitatem filio reliquit , qua illum ad invidiam usque Roma inclaruifle, * oculati teftes viderunt, referente horum quoque fecretorum gaa-—— rillimo OJao Borricbio,Profeffore Medico Hafnienff, in do&tiffi- — — mo contra Conringium vractavu de Flermetis eg* zEeyptiorum — Japient, pag.m. 30f. Sic & Experient. Sam. Ledelius Medi- cus Gorlcenfis ea Acad, Curiof. in. Mifcellan. Phy[. Medic, Curtof. Decur. I. Ann. HH. Ob/erv, X LÍI p, m. £4. de noftra Wd ^. hac aurea medicina fe vidifle refert, illam in forma pilulari exhi. bitam ad grana duo vel tria. pro. dofi, radicitus tollere omnes. —— morbos chronicos & defperatos; Obfervafle fe Epilepfiamzabortu, — CORR Veya ev Philofopbica Aur: diapboretici Cc. 11$ T — — MÀ € ópe füidóris cc copiofiffimi inde extirpatam : Venenum per annos aliquot latensin corpore expulifle 1n fcemina : Pefti'illam epini- cium canere & cecinille Anno 1680. & feq. Lui Venerez & omnibus impuricatibus corporis nidum deftruere paucos intra dies: Cancrum faciei per annura durantem in foemina cam fae- tore abominabili fuifle fublarum , Ba/famo exterius illito, füperimpofito Emplafiro, & data interius hacce panacga, adco 'uc in cali remedio unice virtus fit renoyariva quaerenda. — Sic & anteacitatus Poterius in OPf, € Cur. Cent, I. c. LX XII p. m, 276.fcdàm quoddam & horrendum morbi genus, hominemin "monítrum tantum non infacie defigurans, fe cali auro pra parato, "quod Diapboreéticum (aum vocat, fanaffe rcfert, Qauum vero Poterius, ut libere fatetur, Auri ejusmodi: preparatonis modum pracipue acceptum referat Theophra[to "Paracelfo , Philofophbo co* Pby(fco Bafflienfz, ut s nominát, quia "hic publice docuit, Medico Helvetio Finfidla nato, utpote cx cu- jus fcriptis fe modum ejusmodi didiciflé ingenue atteftacur, inde- 'corum Medicis noftris Helvetiis femper judicavi , exteros Icalos, Gallosaliosque dearcanis ej jusmodi ex Helvetia petitis gloriari fta- pendaque ia. morbis praftare; nos tamen horum remediorum, vela Paracelfiobitu, hucusqueremanere i ignaros. Hinc quz ipfe Paracel(us ejusque difcipuli de hifce nobis in fcriptis reliquerunt, indagare confültum duximus, inítigati occafione cofiamiinum - 'ejusmodi cum Zro Excel], Dn. N:col. Eglingero Arcbiatrop.m. olim inftitutorum pro uro diapboretico Poteriano in ufüm 'Amiplifimi cujusdam Corifülis parando, qux tamen poftea mc 'edocuerunt , fruftra Aurum folvi 44944 Regia, & cum duplicipor- . tione florum [ulpburis ad omnimodam & plenariam reclufionem, fed alja via, eaque vere philofopbica, in hiíce procedendum. | Quare ad hanc calcandam ante omnia opus erit, ut fg- ; " Mükorei & interiorem conftitutionem tradamus, quo p1- teat; quali opus fit clave ad illud referandum & eliciendam vim ejus medicam, ceu qua unice contenti fumus, fuafu recentiffimi | Beriproris 7heogor/ 4Mnndani,Philofo phi adepti, Viri, ut illum lau- Pa dat KM omn om "v IIÓó Obfervatio. E1I,..- | dat Borricbiss Confpect. Scriptor. Cbymic. S. LXXII, p. m. 44, maturi judicio, pietate gravis & abineptiis feculi alienillimi, Sic — | enim illead Edmund, Dickinfon /Med. Reg. Anpl. p.s, 206. Id- circo Té premonitum vellem, ut quandocunque Deus Hevmetice —— fapientiz2te Dominum factet , zllam civca AMedicinam eg* Philo- fopbiam, nonautem alia exerceres , no[lra quinteffentia (quate- —— nusmagnum efl medicamentum, ficum prudentia tracfetur) [uf- —— ficientes tibi comparabit: opes cum fecuritate eo gloria, Q9 im — quentum eximie Pbilofopbie fubf[eruit ,, ingemofe mentis tue — curiofitati plene [atufaciet , cujus facultates mire clariores eg*.— alufl riores ufa ejus. fagaci fient » nec non corporis perfecía fante —.— tas Utgorgue conjervabitur , per qua felicitatem tantam partie —— cipabis, quante in bac vita capax e[l mortalis. D . Ad (srutanda autem: interiora Auri, ex in(ticutis experi« — gaentis dicendum; iftud conítare ex mercurio íumme excoécto-& Í inde rubeo, gravi & igne per (e indomabili, ac prztereaex ferra — aliqua velat creracea irreducibili, ac candem fae, predictis füfio- — nem tribuentc zqua tria adeo arcte mutuo fibi. infixa & implexa —.— funt, ut ignis perfe aurum comburere tíequeac. 1) . Et per confequens ad. Auri reclufionem. opus efle tali additione, qua fit itidem effentie mercurialis,necvamenadeo co- piofa terra fcateat, ur aurum, fedapta natapenitusque difpofi- ta, Aurum fulguris inftar pervadere, aut potus magnetisad inftag —— fc auri mercurio ejusque terra amicabiliter & fuaviter aflociare, ut — Auro concilietur requifita volatilitas (quam in nummisargenteis — "fingulari artificio inaurandis facilefe nobis detexit) folventi vero: — noftro mercuriali combinato decens fixitas, intendendo pracie —— puein hoe nofiram indu(ítriam, ut zwóuarQ- 470 vd. ed uar (e procuretur d7roozracuóc lecundum monitum Zo f/mi z&) dpiriig xg) mv:S'ersuc. udis» € AMantufcripto Bibliothece Regia Parift-— enfz , obícrvante rerum barum Curiofitimo Borriclo in EXcrm,. €T Epypt«Sap.pem.49. "rissirsuno Hcecnid ER Jam vero menítruunr ejusmodi fpirituofüm mercue — ziale, quod particulis auriintime fe aflociare poífit, e ilicereque, r : illu m ^ Feraer Philofopbica Auridiapboreticiese. — 117 allud ex íüis veluc anncllis exeat; innuit nobis Pavace/fus in /Ma- nual. Lap. Phil, p, m.132.€9" r40. dum pro fülphure metallo- rum 1 heophrafti obtinendo im ufüra trahendam faadet guam falis feu oleunzipffus, quale radicitus extrahat omnibus corpori- bus metallicis !iquorem ipforum Raturalem (i, e, humidum ra- dicale metallicum)feu fü)phur & Crocum praítantiffimum, quod teíolvae & frangaeunumquodlibet metallum, & ex natura ipfius snecdilicaid deducatinaliam pro varia intentione & induftria la- borantis, - eO) OTI2H 5 | Verum ne nomine 24g5/s /zls quis decipiatur, nega- fbus nos; per eam aquam intelligi fpiritum (alis communis vel cu» linarum vel zceimei, quia ifto aurum non radicaliter, fed fuperfi- - eialiter falcem folvitur, adeo ut ignis opefacile rurfas metallica fiacuram priítiriam adipifci poffit. ( ^ Hine ifto nomine: indigitare velle Paracelfumr aquai PLilofophorum ponticam, dguam vite illorum; maris noflri(pros | ut dicunt in foe eo Sale effe omnia) patet ex ejas Celo Pbilof- five Pexat, Libr. pm. r22,ubi Saturnum (ne vero credas vul- | garem y fed. Pbilofopborumex eorum magnefia eductum) ita gra- viter loquentem introducit? Jex fratres met [Dirifuales ex:fhunt, inde fit , ut corpus meum; quoties iznitus fum, penerrent ac uná | quecum igne pereant, auro tamen g9* argento: éxceftis, qua med | mundantur e fuperbiunt agua, — Spiritus meus eft aqua emol-.. | liens fratrum meorum rigida e9* congelata cotpora: Corpusta- men meum ad terrame[t proclioez quiéquid' i merecipitur, et- jam conforme fit ejus, &9* per mos 1m corpus unum convertitur. AMundo minime fovet utile, fi cognoJeeret, aut faltem crederet; | quidnam in me lateat efficerequeposfm : utilius foret, fr mecum | dd quod poffum facere callevet :. Alebysmiiflarum artés omnes de- | ferens; boc folo, quod tn me ef? £o* per mefieri potefl uteretur. Fri- | gorisdapiseft inme, bac eft agua, per quam [Diritus congelar: fa- | €ie melallorum fex ineffecorporeum féptimi; — 5 i Hae vero deüillime'& candidifme ditta conferen- | da funt cum locis parallelis ;' quibus arcanum hoc Letori infi- MLIISES : P 3 Aat, NL vis 118 lem praeprimis locum ex .A4rcbidox. L.FI. p.m. 28^ ubi agit de Ápecifico Corrof?ve, ceu. cujus ufu. Aurum: caliter coníumaturs ucnulla materia reperiatur amplius, qua valeat ulla reduci via ra- tioneque ad metallicam naturam; non magis quam cineres ad ligna, EthocCorrofivum praterea propteríummaz pénetran- di potentiam /gnem vocari pofle afferic; (Gebenne nimirum , ut in fequentibus nominat) cum -ferreas catenas. coníümat & feras promptius, quam credibile fic & fcribi poteft, |. - TEL | Ec hzc quidem fàpient fatis: eflent; fed uc. infuper mi. ra fagacitas Paracelf£noftri paceat ; producemus adhucejus Calcá« pationem auri per Mercurii faliginemyqua noftraeft,& quam ex — — millefimis vixunusunquam potuit.divinari: ea. vero extatin in- geniofiffimo ejus Tractatu de ZMorte Rer, INatir. p.m. 92. Mer- curius, ait, ponatur in. vafe terreo faperius angufto, inferius ams — plo; &pofteainignem mediocrem carbonum; qui parum fuffle- tur, donec mercurius incipiat fumare & alba nebula ex ore vafis cgrediatur, tum laminatum metallum: ori vafis imponatur; ita mercurius communis penetrat metallum: & fragile reddit ficut lapidem calcarium. Ec in Libro de RefisCitat.Rer. p.m. 96. edit. Bit?fc, hancce Calcem & tandundem Mercurii (fcil, Philofophici) poncrejubctin füblimatorio, ut ftent aliquamdiu, donec amboin amalgama. coagulantur, . Poftea elevandus hic mercurius per fublimationem a. calce, elevatusque- iterum terendus cum calce metallica& füblimandusutantea, Hocque toties faciendum; do- nec calx merallica tandem: ut. cera vel. glacies liquefcat; & fic probe factum etit... Hac metallum, ait porro, ponatur in dige. ftioneadíuum tempus & mutabitur tocum in mercurium vivura, - ideftin primam .füam materiam, qua quidem mercurius metal. * fte quafiverunt, fedpauciünvenerunt, ^, ^^ lorum Mercurius Philofophorum:dicitur, quem pluresAlchimi» —— , - » " 4. . 9 bs I ha 901 23K 37k CU 2! 0 ! (d. hl ». Num n LA c or J E : LL Lerá eg Pilofopbica duri diapboretici ec, — 119 — Num vero ex pradictis mentem & artificium Paracel. fi aflequuti fuerimus, & non nuda faltem fpeculatione noftram opinionem circa hanc auri reclufionem Paracelficam aflerueri- mus, lübuit theoriam noftram praxi ipfà confirmare; affümpfi- musque- hanc in rem certum auri depurati pondus; illudque cum debita portione Aquz faling philofophice mercurialis pr- dicte (Poterius vocat corpus ficcum diffolubile, quod male nilali- ud fibi videriquam mercurium füblimatum, vel Vitriolum martis cum fpiritu volatili paratim, quod aurum propter fülphur egregi- um in calcem rubicundam igne vehementiflimo vertat, rema. nente fimul terra fülphurea martiali, judicat Vir aliasin Chymicis exercitatiffimus Dn. Prideric. Hoffmannus Prof. Medicus Hal. enfrs in Notis ad Poterium p.m. 6$ 2.) commifcuimus, vidimus- que Áurumintali aqua minimo temporis fpatio refolvi ad inftar glacieiinaquacalida, adeo homogeneum homogeneo admifce- batur, utmaflà mea mineralis digeftionisope, continuata indu- ftria; mihi reliqüérit Aurum meum (sentio rezrvstoptior ix 7rv- péc Apocalypf. C, IH. verf. 17,13?) a natura metallica malleabi- li; id quod unice intendit Paracelfüs, protinus devians & deftru. GQum;adeo ut premifla ifta trituratione philofophica ffficiente, dein in pulverem in mortario terere facile potuerim, ficque ad oculum videre & manibus palpare fepius inculcatam Paraccelfi Concordantiam , ut vocat; quam quoque antiquiflimis cempo- tibusIfis, Orifidis Regis uxor; ab Hermeteconfiliario füo edocta, fecundum Diodor Siculum L.. 1, C, 2.' in fcripto non incon. fülto innuit: à yet etric vi quce Tireray Xo» QUcic ri» Qai yxa. »Daj-sibe im ple n rcd ines ^s 077. Nec vero fic fübftici, fed. monitum Theophrafti fequens, aliquoties CocHonem- ( cojus omnino quoque gnarus fuit - "Mofes, dum, vertente Ce/eb: Clerico im Comment. in Exod. C. XXXI. p.m. 162. Vitulum aureum igne coxit: neque cnim poffint aliter legi verba Mofis, quin intelligamus primum, Au. rum fingulari quadam arte, ut cjus habet paraphrafis, igne calci- "natum; utloquuntur Aruüfices, cein commolitum & in pulve- "munt: | rem x2p | .Obfervatio LIL, tem redactum, ac tandem aqua admixcum)(cu folutionem & coa» gulationem repetii & cornperi, veriffimum efie, quod dicit Par- cel/us,talem praeparationem, juxta fententiam omnium Philofos phorum, fieriin sAnico vafe,in unica fornaceyin unico2gne , nom ceffante vaporofo igne, ac illud; quodante preparationem vene- ^num fuit, jam poftillam habere in fe bene proportionatam, bene — | preparatam & praftantem E(lentiam,. qua nullo veneno compas rari poteft, tancumque ditare a precipitatis Mercurialibus vulga- ribusin virtute & efficacia, quancum caclum a terra. | : Quare vocatur &.eít medicina. benedicta a. Deo, qua - non omnibus eft revelata, cujusoperatioin eo confiftit, quod to« cam ma(lam fanguineam immutet & renovet, eradicando ejus fere menta peregrina, falía, acria, acida, corrofiva; quorum ftimulis edomitis absque fanguinis & virium vitequediminudone,morbes — rum ampla feges przcidi & funditusexürpari poteft,corpusque hus - manumadeguam & concinnam temperiem redigi; quia enima — medicina hecaurea conftac puriffimo optimequeekcoCto mercuü- — rio,non faltem illz(a cranfitdige(tionern, fed & ventriculialiaarum- — | que partium coctiones & fecretiones juvat, reftituic.& mirecone —— firmat,imo fecundum Zielmontium Tr. in Herb. Verb.gg: Lapid. p.m. £77. 0b calefactionem illuminationem & irradiaionem ar-— chai (in cujusunitatera pluralitas morborum velurin pugnanm- —— tem pugnum contrahitur) huic noftro fulphuritota morborum : 1 cohors aufcultat, ut videritinde Amentzias, Apoplexias, Caducos, Paralyíes, Vertigines, Afthmata, Hydropes, Atrophias immanes- i que defedus annihilari, ftapente fcilicet ipfa natura, quatenus — Ícil, dicente Polemanno de Mfy[ler Sulpb, Philof. C.FIHl.p.m.&66.. fpiritus tenebrarum, morbos fcil. quinilaliud füntquam proprie- | tates cubilis mortis vel pracurfores cenebrofz mortis, in bonos fpiritusluminofos transmutar; quales anteaerant; cum homofía- — nus effec: Jumen enim hoc fpirituum quam maxime confortabi- — tur alumine copiofo inauro exiftente, & per operationem antea. — «4ommunicatam ex eo cvoluto, ficut particula auri habiles evá. dant, fc cum particulis fpirituofis corporis noftri ejusque ma(fz | : | humos. Feraeo Philofopbica Auri diapboretic? 'vc. 121 humoralis, & fibrarum partium ejus commifcere, ficuc lux con- | fortataaluce cenebras morbofas fuger,& lucem hinc inde deperdi- tam & vacillantem reftauret & corroboret, ficque tanto commo- dius heterogenea morbofà fecedant,& e corpore ejiciantur. Sed - audiamus ipfam Paracelíam, qui Libr. de incl. Pbyfic. p. m. 1 19. €am üt univeríalem depradicac medicinam, ücpore quz soorbos. | Omnes inílar ignis invifibilisquomodocunque illi denominen- | tur,confumat, Dofis ejuseítexigua valde, fed operatio potenrif- |» fima: Peream , inquit; ame curata fanataque funt Lepra, Lu- | i65 F'enerea, Hydrops, Caducus, Colica, Gutta ffmilesque morbi ;. Lupus item; Cancer, Noli me tangere, fiflule, nec nom omne ge- "us morborum internorum, & ceraus quidem quam credibile (it: . €ujusetiam ceítimonism exhibebunt Germania, Italia, Polonia, | Bohemia &c. fatisampluma. Ecin 7f. de Z'irib. /Vfembror, C. | FI pom. 5f2.poftquam docuit proceflum, noftro peromnia (i- *oilem, (ut fcil. a coagulationerefolvatur, & iterum coaguletur in formam transmutatam) medicinam hanc magnam hepatis con« fervandi & conforcandi, adeoque ab hydrope & ejus generibus prafervandi vim habere liberefatecur, nominando illam Quin. tam Ejfentiam omnium membrorum, iem Arcanum Tinciure, . quia an&ura vitz fingulariter & pre Czterisomnibus in hocre- gium fübjectum anaturacollocata eft, prouc & Z7e/piontio audit 4d vitam longam folus apex, & culmen fpei,& mirabilium naturas sulmen, Sed plura dc hisin Regn, Miner, (Bafilea Auguflam Vind.d.1. Nov, 44, 1712. iffa.) | 7 l——————————— Obfero. Acad, N. C. CetIL [1 — JE. : hY * iii "NI : Oron Bit ut esa Cocos 1 o2 OBSERF ATIO LH ioc Dw,D. ELL£ CAMERARIL 05 Epitome Foffilium Conchyliorum inno Lapidis — Ui primo Novarum Ephemeridum anno, acin differtationis | busnuper Taurinenfibusoperam nonnullam figuratisim- — - pendi foflilibus, animum vix unquam induxiflemredeundi adar. .— gumentum & difficile, & melioribusfervandumingeniisnifiobe vius fortuito Lapis reluctantem etiam ipfà füa raritate coégiflet, - | ftructuram ejus fümma varietate & figuram mirabilem vel sers T re obiter iis qui facra bec & divinum in iftis foffilium figurisartifi- — | cium attentius folidiusque contemplantur, admiranturque. Mox enimagnovi, meverz Lapidis deícriptioniimparem eíle, homi- . nem quippererum iftarumignarum , cum eum resiíta virum po-- ftulaflce, qui omnes iftos nature receffus prolixaindagine dudum . fuiflécemeníüs, perfpectosque ac. cognitos omnes iftos concha- rum e&ypos plenius habuiflec.. Plerague enim Lapidis illius mira- — | bilia füb ipfa cffraQtione perierunt, plerisque fab illa violentia : ^ figuris, confpicuis quidem ad momentum.fed in fruítula mox par- . tesque fatifzcentibus. Animus primum erat,integrum relinquere | | lapidem, quem fingularem efle tot protuberantes paffim figure ihnuebant, cum tamen tante varietatis nequidetn füfpicioiatan- | tilla mihi oboriri poflet maffa, diffringendum eum cenfui, priva. tz ut facis fieret curiofitati; quam tamen accuratiori rei intricate — examini obfüiffe, in ipíà ftatim diffraGtione agnovi, Non poteram |. ignorare;dari lapidum matlàs,quibusintertexte fintconche, cum — | plutes forían in maílis lapidum intervallis: docebantid ora& de-.— Ícriptio montisquem vocant concharü. & Echterdingenfia noftra. ex lapidum recellibus & cavitate ortum füum habentia, & denique qu fiufta lapidum conchulisinterftructa,quz dudum mihitransmife. —— [S TERES APER D Nun eI mue m E N CC : E i: 7 : 433 ^79 VA heu. (eua PADO t s ^ $ uy *»9 Xo Vu. wi $"4 A4Y* T » 2 x , : E HR bI UR T Epitome Fos[rlium Conchbiliorum esc. 123 ——— PORNRREUUNNNUNNUUNUNUNMUNE ME c aci cA Esci zat. Amiciff, Vir,Dn.D.Kifnerus, llluftris Poliacer Francof. Sed alia - hicratio erat,ob fammum figurarum coalicarum fele&tum,.Obftu- - pub cum:hanc varietatem confpicarer concharum;dixiflesinnume- ras figuratorum felcctas fpecies artificio quodam ac multa cum in- duílria circumfufa. gypfi (ni lapidis genus obftiriffer) mafia in unum coaluiffe ; quanquam nec id ditfitendum, difficile forfan, 'imoimpol(libile futurum fuifle arrifici, tam ar&te combinare , in- &erque íe committere intricatas has conchas, ftupendis fibi invi- .€em. modis iníertas , conjunctasque. . Jacuerat lapis in fum- ma muri antiqui incohzrentis ferie vel ftrato; a centuma & plu-- &ibus forfan annis omnibus athmosphzre expofitus injuriis, irre- gulare referens parallelipipedum; librarum forfan. quadraginta, Dixeram in CollegioPhyfiologico deformatione figuratorum lapt- - 9e, y b B : dum,eorumgq; fpecies Dan.Auditorum oculis exhibueram,eorum. aliquis hunc in campo lapidem confpicatus, quandam ejus pro- tuüberantiam decullit attulitque, rogaturus, num & hic figurat quid fübeíIec. Agaovi moxconcham, juffique afferrelapidem ea rariorem ; quod in ipía urbis vicinia figurata foffilia haud fuerint animadvería. Erat ex familiafilicum nigricantium;vel fi mavis.py- ritarum, acodorem fpirabat, dum comminuebatur, forciílimum, fulphureum ingratum:non ramen omnesaque ejus portiones ni- gricabant fedaliaz dilutiori ceruleo;gryfeo fübluteoq; colore erant conípicuaz, duritiei quoque inzqualis: ipía enim atas, visque aeris. actempefítatum huncnobistheíaurum aperuit; vix alias ullo robo- xedecegendum: erant enim lapidis portiones alie adeo dura, ut. ne malleo quidem cederent, aliorum ramen lateres hedera fifluras /fübipío edaci rerum tempore admiferant,in quas fubriliffima her- barum radicule quaquaverfum irrepferant, luxaverantque durilTi- Amilapidiscompagem, eo nunc facilius ferroictibusque cedentem. ANon deerantaliquaz lapidis portiones conchis deftitutas fed pau- .ciores, & ovi magnitudinem Aix adaquantes,; cetera omnia con- chis fcatebant ac figuris, nec ictus fieri poterat novaque eftradio fruftuli, quin nova vel confpicerecur, vcl diffringeretur conchula. -Maxima pars diffracta eít; füperfunt camen füfficientes rei fane Q : in«- N nà 0: Obftrvatio LUE infignis & admirandi compendii teftes. — Alique ex caviratibus fuis modulisque e medio faxointegre eleganterque eximi potes rant excütive, alie vero figura ita in anam cum lapide maílam — — fuíz eranc, ut in früfta citius. difblirent, quam exhiberi feorfim — poffenc; aliis ex modulo cavoque fuo exclufis hzrebat adhuc tene-.— rior lamella, nitida,colorata,pulchella, polita; conchularumillarü ^ . referens ceneritudinem, quas ex marinis curioft plantiscolligunt — -acicula facile elevanda,; amovendaq; quarum & reliquiasfervamus — - lamellarum; uc & reliqua pleraque conchitarum iftarum, concha- rumve frufta,quamvis innumerz perierintfrangentilapidem cum — — admiratione cortfpecle, interque digitos ob teneritudinem colla-. ^ bafcentes ac filz füb impetu ictuum, quo finetamen necconípi- — ci eruive poterant, — Plerisque nomina fua imponere non au- deo, maxime iis, quarum figuraipfa effractione periit quarumque numerus infignis eft. Quarundam ramen (utut noi fatis ifta rum gnarus) adducam nomina; nec dubito curiofos ultro agnitü- fos, rara mifcela ac combinatione ram diverfa in unum lapidis | fruftum coivifle, Qui vero in hoc lapidis frufto frequentiffimus | fuite bivalvium genere conchites, primo vel ideo memorandus €ftloco, quod istam mirabili intricatoque fitu, füb diverfa magni- tudine, colore, fübítancia, cavitate, integritate , abique fuerit ob- — vius, reliquis vero illi interfertis incermixtisque ; Eft fcilicet is. NaurlitesMuraltianus;pertinens adConchitarum rugoforum ing- qualibus valvispraditorum claffem, quem Excel, Bajerusin Eleg, | Oryétogr. Nor, cum Liftero dicit. conchitem anomium rugo- füm, cujus valvarum altera prominulo &infigniter adunco, | roftello eft inftructa : & noftri quidem diverfz magnitudinis . & varietatis exhibentis fpecimina, propius referre videntur Gry- .— phitem Luydn; vife funt multe aliz ad hanc claffem fpectan- | tes, quarum ignorare me fateor nomina, ad anomias tamen verti ce roftrato conchas,tum Fab.Colum.tum aliorum videbantur per- ^ tinere; ne exceptis quidem terebratulis,ob donatum foramine fü- | perem inentis teft apicem ita dictis, — Erant alie bivalyium fpe- | 3ies [1r iis transverülibus, equeac ex uno puncto prodeuntibus & | Nom | (oo 0207 9 Tun k | Efitome Foffilium Conchiliorumemc. —— 125 | politulis coloratisque füperficiebus ac lamellis partim infignes, partim mere lapidei, eonchires varii; maximum illum Lifteri fi- | gurarcfrentes, utat non magnitudine; horumque multa fpeci- | mina. Mytiliccs quoque major, fno ex modulo excidens; nom |. defuit; nec minores immerfi lapidi mytilite numerofi. Adde; | fi quid ex figura valemus judicare, Tellinitas varios; aliasque | exiguas tefítas ad pholaditas forfan fpeClantes, Rugofi quoque | €onchitz (velítriati magis & intricati) & oftracitz vifi func. Mul. ti porro adfuere eleganti(limi pe&tinites; amphyotes quoque, & | apophyf(ibus fais infignes, eavi convexique, pulcherrime ftriati, gibboft ac planiores, magnitudinis diverfiflhima, cum & pra- grandia fruftula vif fint, excantque adhuc elegantia pectinum fpes | €imina; prater confradias, deletasque plurimas, juncti quoque | deprehenfifuntin ifta conchitarum confüfione Peétunculitz, non fua integerque excidit pedunculita Anomiustribolus Eifteri, vel . conch. Anom. ftriat.rp/Aó8 G- Fab; Column, &c. Sed meum non . eftiítis darenomina rebus ; concharum cum fim nimis ignarus, Nectamen omnino tacere licet univalves; cornua certeAmmonis plura per lapidis maflàm fparfaà, conchisque interpofita vidi; in- segra haud exwahenda, veftigiis tamen füperflitibus. — Ac erant fine, quiad Ammonis cornua, necad Gryphitem omnino fpecta- re videbantur, fed ob variam turbinis rationem ad Cochlitas; Buccinitas aut Neritas quoquevel Trochitás pertinere; dumin- | tegri effent lapidique immerfi cenfebantur, quanquam ex fruítis .. id accurate dijudicare vix liceat. | Vifüs quoque mihi füm anim- . advertifle ex Echinetarum, ombriaramque cenfü aliquid, obfcuri- us tamerí Belemnitis quoque adfunt veftigia. Sed fatis eft ad perfuüa- dendum curiofis; fingularem fuiffe in anico neglectoque lapidis fruíto congeriem corporum pulcerrimorum;qua fane aliis ea in fe | €xercitatis varietas major looge apparuiflec, atqee adhuc vel ex "fruftisappareret. | Rarum faiie phoenomenon in loco, iri quo ha- &enus figurati lapides reperti nop funt, repertum in antiquo mu- |. 50 tam affabre confiructum lapideca: quacunque demum cx fo- P | s RE dina "unius fpeciei, ac variarum ftriarum; acin fpecie lubens ex cavitate. 126 y Obfervatio LIF, dina antiquiffimis ille temporibus fuerit eratus, / Echterdinga,.— | foíTilibus iftis íuperbiens, duobus & quod excedit milliaribus di- ftac a Tubinga noftra, Nuper vero audiveram,non integro abhine milliari, ultra Coenobium Bebenhufanum, reperiri figuratos lapi des. Variosibiju(li conquirere atque ad me deferre: frequenciffi- mus ubique eft Gryphitesille variarum magnicudinum,colorum; politurz, nitoris, fubftantiz, aliequeanomiz 5 Pedunculitz ele- — | gantifIimi, variz majores bivalyes, Oftracite, Tellinira &c. policis —.| quoque nitidisque & coloribus praeditis: fuperficiebus, Brontia fícu Echinice valde compre(ii, & figuris exuti Belemnites &c,- Hoc enim primum obtulerat. fcrucinium ; ac precipue frufta przgrandia ac mediocria. quoque, cornuum ammonis, quorum vel una Helix in peripheria pedem integrum habeat, levium &é alperorum, ftriis ac eminentiis nuncrarioribus, nuncanguflis; in dorío varie extantefülcatoque, nuncintercifis, nunc propius con- currentibus, reCtioribus, curvis auc undofis &c. Forfaniftius mon- tis foboles fuitante fecula Lapisifte ac mirabile compendium pul- cerrimorum foffilium a fapienciffimo Architecto ram egregie ef- formatum; noftrisque nunc demum oculis haud cafu fane mero — | exhibitum. PEU | DOCET EU OBSERFATIO LIF. - D ,D, ELU&. CAMERARII, - Larga Alabaffri ComeffHio. | ceminaannorum XL, nonum nunc füb peQore foetum gerens, - acapraerito inde Novembris menfe ejus perfentifcens in ute- ro modones, offendens in vicini montis acclivivia candidi, quod — | ibi effoditur, alabaftrifruftula, vehemenciin ea appetitu fefe ferri — | fenciens,eidem tantifper indulfit ifthoc gravidiratisfuzcemporeac' | fubinde largiori lapidea ferenda dofi ingeífit, dehortatus primum H «am e(t maritus, ccque periculo, quod lübeffe poffet, admonuit, | | | ob- | Lerga Alsbafiri Comi, nr abipío diffra&us. Fovit mirabilem adpetitum paupertasacfames malefaada, cum fzpillimevel per biduum integrum paneómnino deftitaerecu paupercula , largiflime eo tempore hoc lapideo nu- trimento ines cui tameri necum quidem potuit valedicere, cam pane iterum potiretur, quin potius perpetuam ejus aliis cibis inter- (nit mafticationem , tanquam: condimenti palato fuo grarií- - fimi. Nalli primum ventriculi dolores vel moleftiz ; nulla: chyli. - ficationis lzíz indicia, nulla alvi conftipatio obíervatafünt. — Di. arrhoca fübindeoborcra, | Dehinc tamen coepit conqueri de qua- dam; quod ajebat, ventriculi vacuitate; aut gravitate qualicun- que ; nullis tamen hactenus torminibusobnoxia, .. Quin porius - ex vota ipft procedere videbantur omnia, rectediu valente matre - & fotu... Senfim vero acfenfim largioriufu e(aque ponderofi hu- jus maíz, tuflis eam moletta invafit, cum. dyfpnoea increfcente, ac culi tatidem ferocifimainde oborta ac fere incolerabili, que | tamem medio Februarii coepit remittere, aliis iisque. gravioribus. locum conce lens qoleftiis: cum enim tufl;is eam abíterrere haud potuiflt a. fercolo confüeto, decimo nono tamen Februarii. die o illam ;.neceiT tas íum ma adegerat, ut Medicumadireceique ha. - . &tenusgefta. non iae pudore recenferet; conquerebatur primum . caufam reticendo (pudebat enim fozminam facti tam fingularis) ENT Umi AERIS Sti ide itin i3 Lf à d * 151^ vele TN DON E. 32$ DberoGHS EI 7 de dolore dextrilateris intolerabili, conftri&torio, fub coftis pro» tenfo; qui integumenta fumma quafi vi retrahat fub coftas coar- €tetque; nunc veco metuendum fibi effe de periculo foetus, cujus - partui proximo fe bimeftri debeat accingere, qui nunc cerribili. iüquiecudine iaücipiat concur ac moveri , metuendumque, nein lucem ea violentia immaturusenitatur, ejiciaturve; Medicitane - demquzflionibus diuturnis co redacta eft, uc culpam fateretur,af- — fereretque, juxta cum recenfione eorum, qu modo funt exhibita, fed omnemjamillam, quantum geftare dorfum mariti füftinuee tit molem inde ab hujus anniexordio (quz ftupenda eft voraci- - tas) comediffe atque abfam(üfle , nec adhuc cibo tam fuavi efls fatiandam, cujus & fruítulum obtulit, monftravitque, ^ Cognito tam violento defiderio, Medico per indirectum cum ea fuit agen - dum. Oftenfüm ci blandioribus verbis, novum non effe foemi- - mas utero gerentes ferri in varia edulia inconfueca;necán alio ipfam gravius impegifle, quam exce(fa enormi, quantitatem fifpedtet, tam duri acincoercibilis nutrimenti, poffe forfán rem adhuc mue cari,ac periculum a foetu averti ; fed deefle exempla inordinatorum ejusmodiappetituum, qui & innoxii matribus foetaique & fenfim . fenfimque aboliti correctique, ac deleti penitus faerint ;. fübeff& peccat gravioris reatum , nec permittere conícientiam , üt talia - porroaffatimingerantur, Faflatandem eft mulier, f£non pofle non iíta approbare, daruramque operam, ut defiftat are pericu- lofa, promittens fe adhibituram una diligenter infufà largiora | Thecformia ipfi prafcripta, palveremque vifceralem ac conum roberantem, rediruracique, nifi moleftia ceffaverit. Non pauca | funt , qua aotari circacafüm hunc poflen,, Quotidianum elt, | mulieres gravidas picalaborare, ac abfürdo in res viles appetitu | ferri quin necrarum id in parvulis ctiam puellis, quas chartas, fi« | iaquelinea, aliaque vehementer àppetiifle jacubicunquecarum | rerum ficbat copia, largi(Bime atripuiffe, deglatiifie, obfervavi- | mus, fed ea quantitate paucas intra feptimanas ingeftum fuiffe | lapidem iftiusmodi gypfeum, naturz non congruum, idquecam- | diu fine noxa manifcíta, quotidianum nom effe arbitramur, Erat| enim B Lar2a Alabaftvi Comet io, 129 — enim ex eo generelapis, quo ufto gypíi loco uti folent com: !o- —- didime Architecti : quam vero male gypfüm apud prifcos etiam Medicos audiverit , inter venenarelatura, neminem latere arbi- |». trors ac licet Alabaftriti, gypfoque externo uíü adhibids. quas- 7 dam adícribi vires legamus 5 internetamea aflümtum mala fa- maeít, Quanquam & alialapidum genera in gypbíüm exuti fo» leant, exemplo lapidis fpecularis, aliisque gypfi hucnon refcren- disnuncfípeciebus. | Mercecurque visgypliac indolescjus examen - accuratius , collatioque iftius ante & poft uftionem, quz criam uítio phyficis magno numero fuggerit experimenza, cam in flui- dicatis indole deterrainanda , dum co&lione verum emulatur li- ^ "quidum;tum íubitanes cum fluido concretione, firmitatis corpo- ^rüm naturam natura reddit evideniorem, Externe quidem de Ala- baftrite legas, cumprimisufto,eum difcutere duricics, 5 refina exci- piatur, fi cera, ventriculi dolores mitigare, finchis gingivas icpzi- . mere, cum fale foffili gravitates oris & dentium extenuare.De gy- pfo pariter fcribunt, illud exficcare,& illinendi vim habere, idcirco fanguinis fluxum fiftere cum Albumine ovi illitum , uftum au- -.tem quia tenuius fit; magis exficcare, fed illinendi vim obtinere minorem: at porum, quod alliget vifcera, & obftruat vias, in- terimere ; analogo certe, ni fallor, effectu & indole cum vinisLi- thargyrio infectis, Ejusdem igitur malitiz efle referunt incole A fri- €«, viniafperitatem, Plinio fcribente, gypío mitigantess conve- mienter his judicavit Agricola de aquis multo gypío imburtis, eas- dem fcilicec potas perimere, fi multum infit gypfi, Quicquid ve- rohorum fit, infignem gravide miramur idiofyncrafian, que tam diu adeo gravi duroque nutrimento, totque myriadibus obftru. entium molecularum acenormiter proin periculofarum, fine ab- Ortus viceque periculo, refiftere tanta cum efficacia potuit, nec du- bito, vim imaginationis acperfüafionem decibi deliciis, fpiritibus - blandientem, noxa; alias citius vehementiusque metuendz, haud levem pofuiffe obicem. — T0 eciorfi ullibi, in gravidis certe eviden- - tiffimeclucefcit, atque irrefragabili certicudine creberrime oculis fcfc animisqueingerit, imo ftüpido hoc minusque ad DEI mirabi- —— C Obferv, Acad, N. C, Cent.L1T, UNUS d v lia 120 Obftrvatio LP. noms LA SEES PENES cu ——— HÁ— —y à M lia attento. Seculo obtrudit; vere enim divinam fenfille opem | foeminam hanc pauperculam , quam & paupertas multum haud | raro lapidis devorare coégit, dubium penes menullum eft; hanc- que imminentem alias perniciem clementer avertifle, | OBSERFATIO LP. |. Dx.D. ELUE. CAMERARII. Exilis in Cantbo oculi vulneris fingularia fympto» mata. P On interni tantum occultique morbi paradoxa phenomena, , captumque non raro excellentium etiam Medicorum tran- — | fcendentia exhibent, fed & externa atque in oculos incurrentes maching hamanz lafiones, exque fatisinterdum | exiles, necno- ftra adeo. intentione digna primo obtutu vifz, ea poft fé trahere. fyroptomata videas,qu nec expectare hinc, nec metuere circum- fpcétiores etiam Practici fuftinuiflent, | Exemplum nuper Juve- nis effaii hujus manifeftum dedit, quod cum, exilitatem vulne- | ris fi fpe&tes, vix attendendum memorandumque videatur, ipíà tamen fympromatum fingulari perplexitate aliquem hic mereri — | locum fuo quidem jure cenfendum fit, | /Erasillieftann, 24. Vi» — |- tegenus venatorium, Parentequippe venatore nato. Hicinter | jurgia litesque cum militibus natasinitio Martii hujus 1712. an. in cantho finiftrioculi interno punctim lzditur. Ipíain fe lxftio — - confpicua fatis ac dolorifica, at (imul obfcura omnino incertaque — |. fuit: exiguum confpiciebatur vulnufculum, inconfinio palpebra | |. fuperioris ita inflictum, ut fere videri queatin offe, palpebra vixle- — | fa, ftatim terminatum vel filtim haud adeo profunde pene- | trans, quod vel refidua cicatriculeexilitas confirmat, quin & ipfe gladii cufpisincurvatus, fi quidem certi effemus, eum in ipfo de- mum icu eflcincurvatum: at reclamar fere ipfa fymptomatum | fübfecucorum gravitas atque fingularitas, velfaltim gravibus eos — |. implicat difficultatibus, qui fpecialiores malorum inde obortorum |... inve- |. P Exilisin Cantbo oculi vulneris fymptomata. 131 inveftigare caufasallaborant, Ingensinprincipiodolor, tuümor- - que haud levis fecutus, qui cum fenfim cederet remediis, haud adco terrebat graviter, acquidem focium Symptoma & gravius & ingularius, paraly(is fcilicecoppofici dextrive laceris (nihil enim tale (iniftro acciderat) non brachium modo lai, fed & latus pro- intotum amiferat vim movendi, quz tamen ita fenfim fenfimque, ..& quosdam quafi per gradus reítituta eft, ut circa finem Aprilis (cum Medicam demum poftularet opem) valuerit rurfüs, roodo tamen operoío, movzre laterisillius artus, at fine vivaci feníü, aut - vigore ullo, quin pociusomnia illius lateris emortua videbantur, - torpida, ftupidaque; ita quidem ut ne fronts proprie integumen- ta vim (entiendi vel (e percipiendi retinerent; oculo tamen dextro primum quoque affiicto, mox tamen redtiffime valente, nifi quod priftinum exactillimi vifus (quali pollere venatores folenc) acu- men fibi baud füperefle, nec fe priftina fcopum 2xe842 vel per- Ípicere vel fclopo explofo ferire; conquereretur. Siniftrum latus, cui inflidum | erat vulnufculum, optime valet, excepto oculo lzxío, qui moxomnem videndi, luminisve percipiendifaculcatem penitus amifit, necullum hadenus veftigium ejus, quibuscunque etiam adhibitis remediis, potuit recuperare, cum tamen ferenita- »te Ííua ac nitore faniffimo etiam oculo nil quicquam concedar, nifi quod pupilla rantillo amplior quam alias erat; conífpiciatur, Cum dolor, tumorque & inflammatio ceílàflent, comperit füpe- rioris palpebra abolitum efle motum; neque eam amplius elevare; oculumque denudare poterat : dehinc vero fenfim multo crebro- que conatu adhibito, füb alterius menfis finem attollere eam ad dimidium ferc fpatium didicic, vix altius adducendam, Sub finem Junii Thermas adit Ferinas.faluberrimum fyftemati nervorum at- que admirabilem fontem, jam quidem ica reftitutus, vt qui pri- mum plane non poterat incedere, nunc ruríüs pedibuseo iter, lentum tamen, ingreflüs fit: ficenim cum latere dextro eft compa- ratum , ut moveatur quidem; íed cum moleftia infigni, omnis- - que motus & promotio actuum fiat cum multo conatu aclabore Net RA 2 quo- - 132 | - Obfervatio LF. quodam. Evenit inde, ut promte fatis in plano exacte Horizon- zaliincedat, ad omnes vero vie eminentiasallidens, perpetuo ce- — fpitet, dexter tamen oculus pleniffime acumini fuo refticutuseft, — | non modo adhibitis hactenus remediis, fed incrementa vifus manifeíta fe obtinuiffe gloriatur eger, uno nuncoculo acutius cer- nente,quam binis prius conceflum erat,eoque ipfo fcopum felicius ipíoferiente,. Perftat tamen & finiftri atque inutilis nunc oculi . nitorac pulcerrima ferenitas, Memoriaautem hominis admo- | dum imminuta deprehenditur, adeo ut eoram, quz velaliquoties — | ipfi inculcata fuerint, mox iterum oblivifcatur. Nolim gravis |. eífe curiofis multo de phenomenisratiocinio, vel conjecturis po-. | | tius: malim ab iis doceri, qui tam exile vulnufculum tam gravem & in oppofito quidem latere, effe&um poft fe craxerit, lzfo late- -.1- re prater id, quod oculo accidit palpebreque, immunj, Cur ni- 1 tor vigorque oculi perftet, quem nulli amplius radii afficiunteffi- | caciter,&qui vulnufculum incerte profünditatisin cantho interno. |. prope naresinflidum hancgutta ferenz fpeciem, palpebraque re- | folutionem efficere valuerit; cur denique, dexter oculus primum debilior, majores dchinc vires auctioremque videndi aciem acquis | fiverit, cum alias uno oculo lzfo facile in confenfüm trahatue. |. aker debiliorquereddatur, Quanquam haud diffitendum, utti-. |. usque paífim exempla obíervari haud adeo infrequenter, — — ratione phenomeni adeo variantis haud eque patente. | iege. 0 M 0 eT - con. cds M «iDesdpe S RD &' E i - Wd bi ij e "i | Obferoatio LPL . — 03- |o OBSERFATIO LFI | Dx,D, ELL£ CAMERARII. AMeinoria Gravi occipitis percul[ione fimoulariter | : — defa. ..À Dmirabilis maxime vis Mentis eft Memoria, mirumque: | omnino, quod tante varietatisres queant difcerni; quod at- ferriiterum adlubitum anima hicque tot imaginum fic capax, Cur animales fpiritus hujus quoque , uti aliorum fenfauminter- noruminftrumenta,imo auctores fino ejus quoque in illorum fons te, cercbrique penetralibus fedes erit, Factum hino; ut aliqui, cum inantica cerebri parte feu duobus anterioribus ventriculis fenfuem |! communem, in medio phantafiam habitare crederent, in occi- ^ pite memoriam locaverincaliisquidem cos ex zequabili fpirituum |' per cerebri ambitum radiaüone confutanübus, Libet exem- |, plum afferre, de quo videant ii, qui occipiti tribuunt memoriam, | an ipforum hypothefin firmet. roemoranda memorie amiflio, ^. Non deiis loquar, quibus cum Oratore Romano Corvino, vcl | . proprii nominis memoria evanuit; nec eos allegabo, quibus vel | -€hronicis diuturnisque morbis exhaufti fpiritus, vel pcftis acu. tum virusiis diflipacis oblivionem intulit, |. Aliam vero ejus oc- - cafionem facis fübitancam fequens exhibetlapíus gravioris hifto- zia, breviufcule quantumque ad hune facit fcopum recenfenda, |. Juvenis ann. 20, temperam, fang. equo vectus; pracipiti ejuslapfü |. excutitur, alliío emineadin ponielapideo angulofo lapidi capite, |- -€a violentia in dextro occipite de bregmate renitentis lapidis - i&um fuftinuit, ut remoti etiam lonirum diftin&tum capitis alli- dentis perciperent, finiftra vero faciei gena partique vicinz fur- gentis equi ungula fortius impreíla eft, Jacuit afphyxia obrutus |. mmifcr, poftea ramen variis accurrentium opemque ferentium |" tentaminibus excitatus, revocatis collectisque fpiritibus , poft. |^ quam diu fedendo quicvifleo pedibus iterum infifterc ; utbermque | E j EE A 3 in- jj à 134 Obfervatío LP. —————————————Ó— ingredi,cotus camen pallore extremo füffufus valuit.Gena equidem alicubi ferri eminentia Ixfà, exulcerataque paílim livefcens, atro mox füffufo fanguine intumuit atque foedata eít, Occiput vero graviffime affectum intumuit, aílurgente ad dextrum cum- primis bregma tumore, id quod abrafis mox a chirurgo capillis evidentius patuit, Adfacculos Cephalicos Emplaftrumque de Be- tonica ftatim recurrit Chirurgus, omniajam in falvo fore períua- fas, donec deficientis memoriz clarioraque ipfi evidentioraque . veítigia novum nonimmeritoterrorem incuterent, lgnorabat enim penitus, que fecum a&a e(lent, egrotus, quippe qui nihil de pracipiti fuo lapfü, de ingrefluin urbem, redituque in mufeum - fcire aut recordari voluit, potuitve. Quafivit hinc ex Chirurgo (quem tamen , aliosque adítantesipfe quoque extra lectum con- ftitutusagnofcebat) quinam factum, quod obligatum fafciis ge- rat caput , deque infelici admonitus lapíu, neque hujus, ftupente- Chirurgo, neque totiusequitationis fuz, ac nepropofiti quidem cauírque, cujus gratia iter aggreílus eft , recordari valuit. Ve- hementius dein metuere coepic Chirurgus, cum easdem affidue quazítiones eger repeteret, cencies.etiam refponforum, toties mox oblitus, & non horum foiumimmemor, fcd & corundem; que paulo ante geíta erant, ipfique debebant effe notiffima; neque etiam recordabatur;obiiflein iisdem dibus 15,abhinc diebus pa- trem familias, aliarumque circumftantiarum adhucrecentiorum eque camen nunc ignotarum profundzeratoblivionis; cum c&- tera delirii illius aberrantisque phantafiz indicia non adeffeat, Perduravit ifta memoria labaícentis lzfio, incrementaque íüa habuit per quiaque & quod excurrit horas, Chirurgus interea , novo infolitoque fymptomate territus meam imploravit opem, | |. minante graviora fingulari hac memoriz lafione mala. Sacculo- rum & Emplaft. ufum approbavi, fuafi interea ex Liq. C. cervi fucc, & nitrofis Bezoardicis nervinisque remedia; acjuffi cumpri- mis fine mora ulteriori venam fecare. Qua tardius quidem; gro — |. haud parum füb confufà ifta memorie jactura reluctante, inBra- — |. chio dexcro feliciter admuniftrata; eductisque aliquocatri, primo . : alpes - "- ————ÓQ M Ó— GÀ EQ! ] J— ————— AXDO cw cO quise AMemoria Gravi occipitis percusffone lafa.. 135 — —— — — afpe&tu ( nimium tamen poftea; quin & altero adhuc die purpurei ac rutilantis) fanguinis uncias, remediisque modo dictis largius exhibitis, difcufl brevi cantifper func offufz illa memoriz nebulae fpiliflima cocpitque eger recordari corum, quz antea egerat, id- que plenius fen(im pleniusque, ita amer; uc altera adhuc die non. dum omnia inintegrum cflent, qua memoria illius integritatem - reftituta, quippe qui Venafe&ionis adminiftrate recordabatur | UN ] 1 [ i! ) | | i * i ; HH [[ ruin run fume quidem,fed non plene, non vivide, verum tanquam rei admodum - remorz,longinque ut fic dicam,& quz elapfis dudum temporibus contigerit, neque aliter memoriz obverfabantur idez eorum omnium, quz cum ipío ante V,S, gefta fueranc qua: omnia ran. quam remotiffima menti € longinquo quafi obverfabantur; adeo uc cum ex amicis aliqui eum pracedente die bis vifiraflonr, prima quidem qua fuerat ante feciam venam, eorundem prafenrie vix ulla in mente veftigia fupereflent : — alterius vero, qua poft V. S, acciderat, rectius, fed non fine obícuritate aliqua. meminerit. Demerebantur omnino obfervari attendique gradus illi ferenita- - tisfenfim fenfimque exorientis in memoriz adeo fubito ac fingu- larier peflundatz exercitio. Diceres vafa a fanguine tardius moto ! violentique lapfus impetu ad cerebrum, ut fic loquar;conzefto, di- " ftenta ita preffifls inículpta mollicule cerebri medulla veftigia, memoriz promptuaria accellulas, ut repetere fuas vias non va- |. luerint attoniti tanto iQ fpiritus, donec revocato poft venafe- Gionem ventilagionemque liberiori duxu vitalis laticis priftinum -iis ingredi fenfim licuerit tramitem, iterque confüetum 5. nifi ob- ftaret integra tot aliarum rerum memoria, recentioribus falcem -. menti haud füccurrentibus, ac vel centies denuo evanefcencbus; cüi acceífit & virium, poft füblaram primum Lipothymian, ro- but (erat enim O9oc44'oc) & omnis delirii ac confufionis in idea- rum aliarum combinatione abfentia omnimoda, ipfa illorum veftigiorum, fi loqui ita fas eft, incertitudo atque obícuritas; in- - gentesque circa eas, earumque fedem difficultates. Horum ve- ro quicquid tandem fuerit; ii fáltem ponderent hzc attentius phenomena, qui in occipite habitare memoriam volunt, cum in- EN tumu- té Olférustio LII. 3 Er ? L2 2 " j * à : cumuerit, mox cum ifta memoriz graviflimaac fingulari lefio- — | ne occiput, vim quippe ictus omnem prius expercum,itatamen — utad dextri bregmatis partem fefe extenderit malum. (Tubinga Augu[lam Vind, d. I7. Nov. 44. 1712, milf.) OBSERFATIO LFIL Dx. D. SAMVELIS GRASSII, Ser. De SeBone Cefarea, | | es Heroicas operationes facile primum locum tenet Sectio Cafarea, Hzc, ficuti in vivo corpore inítituta, periculi ple- niffimaeft, & ob crudelitatem operationis ab humanitate aliena, . ita mortua matre, Chriftianz charitatis eft, vivo adhuc foetui cita fcCtione füccenturiari, eundemque ex mortis clauftris eripere. Omnium Au&orum coníeníü, cira & momentanea quafi opera- tio expetitur, ne deficiente circulo fanguinis marerni cum foetu. . luce vicali idem privetur, | Ac enim vero quemadmodum foe- tui integro fuus conftat Circulus vitalis fic etiam adaliquot ctem- pus vivere poteft, denegato quanquam materno fanguine vita» | li, quod ex fequenti patet hiftoria. — Illuftris quedam foemina in | | noftra Silcfia fumme gravida & partui proxima, vitam cum mor- . | tecummutar,vivente adhuc foetu, incerim fotibus fpirituofis,balfa- ' | mo embryonum, vinoque generofo aromarico cum culcitrisca« | | lidis contiauo fovetur abdomen, usquedum poft quatuor horas. | ex Civitate Oppolienfi advocetur barbitoníor; hic fe&to utero, | | viventem extraxit elegantiffimum puellum ; qui ablutus fácro ba- . | prismate, ad tertium usque diem virales hauriebat auras. | Vivit. | enim ut plurimum foetus, quanquam non femper aperte move- | | atur, Sicnovi foeminam Vratislavienfem, qua apparentibus par- £us doloribus, brachium primum excludebat, hoc cum intrudi re- d UM. ^ Obferudtio LE, —— 137 .. renueret, illudque lividum & frigidam, hinc mortuum foetum & — dii EE mE obíalvandam matrem,illud amputandum adfítanresjudicarencre- nuente vero & opitulante obftetrice, certia die, vivum enixa eft pu- ellum, Ex hisce patet, multos vitali aurz concredi pofle faecus, Gino cita Medici- Chirurgi manu ex uteri. clauftris eripiam. Uf, (Fratislavia Aucultam Vind, d.2r, Nov. 44. 1712, miffa.) |... OBSERFATIO LFl, - |. Ds, D RVDOLPHI JACOBI CAMERARII. De | Febre Catarrbali Epidemia. ( XUi nuper inftar nubeculz cito tranfiit morbus fingularis, de- We. dit occafionem cogitandi de recuríü cercorum affcctuum, quorum forte mentionem in monumentis majorum factam, nobisque relictam, deprehendimus. Scilicet cum hocanno ad nos quoque pertingerer Febrisquadam catarrhalis, quam info- lito modo longe lateque diffufam fama tulit, confiderandum omnino videbatur non modo quid ipfa monftri alat; fed & recro- fpiciendum ad confimilem, qua vel antefefquifeculum Europam - pervagata, nec Tubinge peperciffe legicur, — Quas proin ut de: - elarem , collationem inftituam potiorum utrinque phenome- norum; juxta manuductionem fere 7. C, Rbumelis quide Ence- - phalonofo fuo ex profeflo agens, prioris epidemiz fecit mentio- mem; non plane obiter, nec afflid tunc quoque urbis noftra oblitus, Juvabit per modum parallelifmi tencarecemporum & lo- corum convenientiam vcl differentiam : & fpeseft, ex confluxu. Obíervationum ad commune centrum Academiz Natura Curio- forum plenam formatum iri Hiftoriam. : ltaergo Rbumelius: Anno 1580. gravedo capitis, vel ca- tarrhofa cephalza; aut cephalalgia contagiofa, municipatim Eu- - Obferv, Acad. N.C. Cent, 111. S f0- ist ... Obfervatio. LP. ro pam pervagatairnoin omnes fere regiones debacchata eft. Hanc in fuis annalibus non: pretermifit Nofter quondam Crz/frus, ad illum quippe annum multis locis homines dolore capitis & de- ftillationibus- decubuifle; fcriptum reliquit, ^ Catarrhum Febri- lem vocavit Antéceflor Dan. /Magling, pra pefte univerfalem: fi tam füneftus &. malignus, quam in: apprehendendo efficax, fuiff:t,non mundus majorem cladem unquam fenfiflet; utpore a. quo quiimmunis fuerit, homo vix inveniri poterat: quandoqui. demtotregionumomnis & tatis & fexus & conditionis homines aggreílus fuerit, Hac autem: pleraque omnia quadrabant ite- rum in febrem catarrhalem hujus anni r712. Fuit hzc univer- falis, popularis, maxime gravis capiti, fub concurfu forte trium» febris; catarrhi, vomitus, magis sfflidto s five contagiofe velepi« | demie predicatum. meruiffe dicendafit.. — ue. i Gravedo: ifta quondam. Germanis bie Cedlaf Stand beit/ dicta fuic, nunc agrypnia nunc veterno moleftior.. Hac viceno- men illud nonaudii, — Nec dormivifle multum memini; pra- terquam paucos, opiatis quidem: non ufos. Noctes. uti- que graves, turbare phantafiis, frequensetiam per diem quere-- | la de afflictis oculis utuc non inflammatis, egre tamen aperiens | dis, neclucem ferentibus. m: Eadem Gallis olim: audiit Coguelucbe.. Hoc nomen janv. | legitur ad annum 1557. in; Obf. morb, infreq. 4nonymi apud. - Biverium n,IX, qua tota huc fpectat; non minus ac decima, de: | annno 1 580. fimiliter morbofo perhibensteftimonium :: Tribui- turadhucab e/vetio :uífi violente per dies noctesque impor-. | unemolefíte. | Quintana cuffis cum febre coepifle dicitur Ba/fo-- | Zi0ad annum 1578, quz quidem convulfiva ZZZ/lifrz.. 2 ! Fit mentio apud. R£umelium plurium: annorunr; quibus: |: talis epidemia cephalalgia viguetit:: in fpecie annoifto: 1557, ine. |: fantibus folum; qui expe&torare non poterant, mortifera, Nus |. pera fuit apud nos aduitorum porius quam infantum; neccamen. |. per Dci gratiam verum de hac, quod ibi depriftina: Tübingg |. plurimos abfumfit, ^ Quantam mihi conftat; per urbem nemo |. : | defi- |. Midi 2c t i — —— —Ó ——P là É—— — -— ——— n Y —— e MQrRF Ursocdgage orcum slang aen tnm Febre Catarrbali Epiclemia. 19» -Jdefideratur ab haclue. .Crufus in Stipendio Illuftri fepcem menfas Studioforum decubuiffeannortavit ; -Hi nuper etiam in- 'ter primos, fatis graviter correpti, fed.& omnes ico expediti. - Sic paflim plusterrorisquam periculi, Interimdealiis per urbem morbissere filentium, Faxit Deus,neufllibipoítfetrahat graviora. Ab Auftro principium fumfifie prior illa legitur, Koc fcilicece(t contagium illud catarrhale Italorum Coccoluccioyquoá Pechlinusl. 2. obf, 17. ub feculi decimi fex finem exAfrica in:Me- . Aiten; Siciliam, Italiam, magnamque Germanie partem, ad.ma- re usque Balthicum mutata fingulis menfibus ftatione, fecundo vento prorepfifle, magna vero .clade obvios affecille fcripfit: Memorabili, ut addit, exemplo contagii, conftanti progreflu in plurimas mundi plagas fe diffundentis , aura vehiculo innexi, ce- naciinvolucro adhzrentis, ucnallis vel contrariisventis aut aeris qualitate diverfa obrui potuerit, fed ipfum illud temperamentum .afperitate fua vicerit, —.Ecihoc eft illud.phznomenon, quod .ha- Genus fama non íàtis determinavit; cum tamen opera fic preti- um , inquirere rurfum, in qua mundi plaga nuper coeperit, un- .de venerit; quo. ordine Germania provincias peragraverit,ubipri- .or vel pofterior ,leviorfueritaut gravior? An pro ratione diftan. tig a primo füiortu? "Icaquecum porro Rbumelius pritinam luem fcripferit ve. .nifle fub Sirii ortum, tempeftate aquilonia, maximcautem circa &quinoctiiaucumnalis interlunium graffatam; pro Tübingg ve- .ro Julii menfis fpecialem faciat mentionem , cui exprefle Crajzus -quoqueipfam adícripfic: Quarecempushujus 1712,anni,quour- -bem noftram attigit & per quod ipfam tenuit, fpecialius etiam erit »exprimeadum. —.Fuicautem ab Augufíto perSeptembrem inOCto- brisprincipium rhevma illud non hyoernura 5, aph. 15. fed afti- vo-autumnale: a Feíto Bartholomzaiad illud Michaelis. . Fuiter- go nobis illud anni tempus, quo febris per nuperos annos urbi gravis tertiana folebat exaltariin continentem; prius quam de- primebatur fero autumno in quartanam: quin illud, quo alias dyfenteriain fummo , imo alibi peftisipfa. Decetero, utrum ab auítro vel aquilone, i. c. a conftitutione a&ris laxa, vel (tricta; ye MIM YO dA I, d vH S. nw, NAE e 4 * 140 Obftrvatio LIT, Ue vel ea de caufa manet dubium, quoniam anomalia aéris talis & raata per Auguftum nobis non fuit, fed bona potius & uvis co- quendis favens cemperies, Joe Sequuntur Phenomena , que recenfuit Rbumelius, primo catarrhalia. Tuffis arida, exlcreatione deftituta, raucitate, fau« cium afpredine, difficultate anhelitus vexans, | In mulus licet convaleftentibus tuílis & raucedo permanebant. Quidam in phrhifin , petipnevmoniam, hecticam przcipitabantur, Hoc | d. gr. noftris noa fictum: Hlud omnino pariter accidic.Scilicec ca-.— |. carrhus vel narium vel faucium 5 Coryza paucioribus finefaucium | dolore, plerisque harum exafperatio fine fluxu narium, pluribus importuna ruttis. La Ob afpredinem illam faucium , ba Bale :S93cb/ huc refe- renda videretur Severini & Bartboliniex Zreteo Angina fingu- laris Epidemia, Padanchone, quia hancipfàm antecefílifle quoque legitur Boum annua lues: nam calis paffim iterum graffatur fu- fpe&iffima, nifi ulcera confillarum peftilentialia ifti adícriberen- cur, de qualibus altum inter nos filentium, - : Catarrho comes Febris, quibusdam levis; paucis fine ca- tarrho, eaque magna, — Calori tamen plerunque intercurrens borripilatio , ad levem in lecto denudationem confpe&tu edam &utis anferine demonfítrata, Deduxiflec tale quid C, Pzfo ex collavie ferofa : Applicabunt vim ftimuli cum fermento unde- cuaque füfcepti, qui fpiritales partes ita laceffitas ferum expre(fif- (c feuferunt. Quam przceps vero illa invafio, & dejectio vehe- | mens, adeo ut renitentes quidam eredi deliquium incurrerint, | cum vexatione & afflidione quorundam non adeo magna, alio- | rum vero tanta, ücgravillimas moverit'querelas, tam cita prater | fpem venit liberatio, etiam febris tertio, quarto die talisremiffio, | utnoa tam decrevifle, quam filum quafi abrupiffe füum dicen. | da fuerit. | - | Quia vomituum quoque meminit laudatus AuGtor, exem. | plum iuvenis valde turbati, brevillime liberati; paucis tangarm. | Illc fortis & validus dicto tempore mane quodam fine caufa e&- | b stir ts vci Im OM ri 7.0 ————— MÁÓÉ NNNM t Li E EE ta RETREAT SEE Sg o ae a .. pallefcenscum frigore & cephalalgia a confternaus domefticis in —. lectum deportatus, vixin eo fe per vomitumlargum & vchemen- 7. tem exoncerarat, cum quieto decubitu incalefceret, vires refume- - ret, ut eodem adhuc vefperenon modo fürgerc, fed & exire do- - mo valusrit, non a paroxyfmo filrem quodam liber, (ed & ab -— emni alio malo, nihil etiam cararrhale perpeftus, Reliqua KPumelii ad nupéram affectionem minus quadra- bant: fcilicec tumores fauciurn, parotides, hzmorrhagiz, lenti- -€ulx. Equidem afperfe noftrorum fauces videbantur intertrigi- nem pocius quandam paffz, quam intumefcenriam. — Rubor, ar- dor, dolor gene non nifi in anius & altcrius foeminz fuit quere: Is. Sanguise naribus fluxit paucis, raro. Macularum dut ve- — ficularum internos non fuic facta mnentio; utfcbris illa noftris di- |. €&inon potuerit exarithematica. (07 — Supereít; uc& curationem rangam * Quz Gallo in ob Riv, | neceflaría quondam vifa füicfanguinis miffio & alvi laxatie, malé tamen audiit R5umelio, apud nos hac vice omiffz fnerunttn to- — tum. Locum habuit, quod Crauffus notavit, cvafifle a vinoab- "flinentes;s vinum autem proxima vindemia colledtum vile fue- | Fat & aufterum. || Scilicetin dizta parca & teni, quieto decubitu: lc&ique calore, multum momenti. ' Nectamen decuríüs morbi "fnita multis relictus naturz, poftquam tanta in vulgusenoiuitre- | mediorum fàrrago ; quz transeat, Laudem meruerunt Infüfa Fheiformia, veronicz cum falvia, fcordii, etiaro cum (ambuco; y prunclla, &c, Accellerunt pulveres fixi abforbentes, diaphore- id, pectorales, in abfentia catarrhii, nitrofi, cum vchiculo aqua- | fum & fyroporum convenientium; & effenziz alexipharmacze E EA e E fcordii, cüm' pilulis ad noctem | bezoardicis. antium 1 ; E Fibre Catarrbali Épidbnis. giidinios. DE j : (Tubinea óruti pini. 4 $. Decembr, nad 17142. mia») $ 3 OBSER. 441 |» (Obfervatio LLY. e» LX, EPTCSRSSÀ OBSERFATIO LIX... Ds, D, JOSEPHI LANZONI, | Frinaverminofa, | Vvenis cum per concubitum venereum gonorrheam virulen- tam contraxiflet, non fine fümmo ardore urinz; poftrrigin- ta dies fanguinem purum mingebat, inde purulentam urinam excernebat, quz diligenter obíervata multos vivos.vermiculos; qualesin aceto notantur, exhibebat perlotium natantes ; quod. | ad plures dies continuabat, donec per multum tempus aflumto - fal(parilie decoQto perfecte convaluit. Similes cafus urine ver» | minofz Cl. D; Ro(Lentilius, MedicusStutcgardienfisDoGiffimus, . | in Parall.ad Dec. ], Ann. 8, obf; 1 1, Eph- Cur, receníec: Vid. edam Zodiac, Med, Gall, A, 1 menf, April, obf. 2. | OBSERFATIO LX. Dx, D. JOSEPHI. LANZONI, Arteriotomia. JA oom non tam periculofam effe,qualem olim ob me |- à tumaneurysmatis crediderunt, neotcerici contendunt; imo |- Cl, Paulus Barbette, poftquam docuit modum, quo hzc opera- |- tio riteinftituitur, addict; hanc.optimam effe prafidium in cepha- | - 1z2, mania, epilepfia, & oculorum affectibus; idemque com- | probat in fuis ACt. med. praftantiffimus Thom. Bartholinus A. |: 4671.num,4. Ec ego teftor, pluries hanc operationem felici« |. ter ceílifle, Sicin mulierequadragenaria fevo oculorum dolore |. - affecta, fecta temporali arteria a Chirurgo experientiffimo Domi- | nic, Ferreto in Xenodochio $. Mari novella Ferrar, mea cura | - | | eom. 4 ow — m S C c am BÉ nn "-— TM Obfervatio LXI. r 143 commiflo, meliusfc'habereincepit. Paritet A, 1705, dum Lau. fetum petcbam, in Romandiola rufticum' maniacum ope arte. riotomiz fanitati refticutum vidi: Adolefcentem epilepticum, pi- - ftoris cujusdam Tridentini filium annor. 15. poft arteriotomiam - in utroque cempore inítitutam»fanatumi fuiffe obíervavitParochus fide dignus. Honefta foemina «tatis annorum 539. per multos dics afHigebatur graviflimo capitis dolore circa frontem & füper- - cilia; qui fingulispropemodum horis recurrebar, tamacutus, ut fibi caput cultello aperiri femidelirans optaret; & fi quiscubiculum ingrediebatur, clavum fibi cerebroinfigi videretur; fola vero ar- teriotomia in utroquetempore celebrata; fana'evafit, Denique in pertinaci ophthalmia ter irrpraxi mea feliciter füm ufüs tali Chi- rurgico prafidio: in utroque fexu; & prafertim A. 1717. menfe Majiin puello: poft variolos ophthalmia pertinacilaborante, | OBSERFATIO LXI. Dx, D; JOSEPHI. LANZONI, ZHaliona: febris: dentium: cafu finita. XI Emerodromus quidam Anno 1710; annorum aetatis fuz 26, A À Febri acuta: & maligna correptus fuit, cum peffimis Íym- ptomatibus, que; licet feptima viderentur fopita,; undecima die ruríus- invalefcebants aderat phrenitis, convulfio, vomitus, alvi fluxus, cum fingultu acífyncope 5. tandem parotides apparuere, - quibus fuppuratis mitiora facta: funt fymptomata, & febris die - vigelima ceffavit; dentes vero'ünus poftalium fponte, capilli etiam intra triduum: a cute capitis feparati, j fponte pariter ceciderunt, QBER- 144 j Qeon LX IL "OBSERFA T10. LXHL Dv. D, JOSEPHI LANZONL Quedam varaim Amatome reperta. 1. cranio cujusdam militis Anno 1709. menfe Januarii pleusiti AÀ& deextincti, obíervavidefuiffe füturam rectam 5 idemque An. | 1689,in cranio mulierisfebri maligna defuncta, me apetito 4 recordor. In fürdo a nativitate,forti apoplexia occifo; tympani mem- | branam craffiorem ac denfiorem notavi Ann, 1690.d. 3o. Ja- | nuarii. | In tribus afflimare denatis fequentia obfervavi: in primo, adolefcente annorum 19. toram pulmonum fübftandam fero plenam; in fecundo, quadragenario, lapillosin dextro pulmo- | nislobo; in tertio autem, qui fuerat faber ferrarius , reperta eft | vomicain finiftra pulmonis perte, : In corpore canis venatici, ut ductum Pecquetianum meis oftenderem difcipulis vivi apertiunicam tantum renem offendi. In Phthifico An, 1697, extin&to totum fuccum felleum fà xeum rcperi, feta enim cyftide, calculus pyriformis viridis cola | ris extractus eft, quem confervavi asquein meníem Novembrem, | qui, Euro fpirante, in viridem liquorem fponte eft diflolutus. i Lienem rotunde figure, füb(tantie alioquin fang, obferva- : | viin cadavere fervi cujusdam pleuritide extincti An, 1709. menfe | Januarit, Similequid legiturin Th, Bartholinicent. 1. a Anno 1710,in lepore videre mihi licuit tres renes, : duos ni- r mirum in dextra parte, minores tamen, unum autemin finiftra | juftz molis; omnesbonz conftitutionis; re:ulitque mihi Chis |. rurgusquidar, fe vidifle pariterin vacca duos lienes realiter inter | fe diftin&tos & feparatos, fane tamen fubítantig. - (Ferraria Auguflam Vind.d, 2. p» oS pam ifj) mL OBSER- | OBSERFATIO. LXIIL.— Dx, D. JOHANNIS CASPARI GRIMMII, Infignis efficacia. Corticis Peruviani in Rbewnatirmis, ' soos Cepbalalgia inveterata q9* artbritide, Lr |» EK. liamfi ufüs Corticis Peruviani feu corticis .Chinz de China X in fcbribus iucermitctentibus, aliisque morbis apud quam- plurimos fit valde füfpectus & nocivus, fcilicet quod induratio- . nem glandularum mefenterii & inde dependentem tumorem pedum oedematofum caufetur, fed citra omnem culpam egre- Bi hujus medicamenti, Nam. pcr aliquot viginti annos non modo in. Febribus intermittentibus & continuis, corpore. prius -&vacuato, fed prafertim, in Rhevmatifmis, Cephalalgia invetera- ta& arthritide, deprehendi eff&tum laudabilem, fcuicet ter de | dieexhibui pulveremCorcc,Peruv. 3j. Cinnab,nariv. Hung. 3(.& E p viperar, gr. iij, in vehiculo appropriato & hocper liquor , Gies. Adeoque a mulüsabhinc annis variis experimentis, Cor- |. icem hunc vi ftomachica ;incidendi, refolvendi, aperiendi & ali- . guo modo laxandi pollere, obfervavi. | m. A ben ub leet d, 10, T4. mee OBSERFATIO LXIV, 0 -. Dx, D, CONRADI BERTHOLDI BEHRENS, MR lderus corporis dimidii. [, Ee corporis humani affe&us dari novum non eff, ac j fere quotidianum a dimidictate fpinalis medulla affecta, He- -| Sniplexiam alterutrius lateris fequi, quamvis interdum medietas 3 —— Obferv, dcad, N. C, Cent. ILI, illa * 1 L5 3 x bid: Obfervatio L.XIF; | illa corporis contrario quoque cerebri hemifphario refpondeats |. ut llluftriffimus Zancifrus l. de Mort, fabit.p.23r. notat, Sca- |. bici; paroxyfinorum Epilepticorum, ut & variolarum unius late« |. ris mentionem faciunt Excellentiffimus: Pecblinus.obf.pae. 342«. |. ac Ettmüllerus in. Colleg. pract, Oper. Tom. 2. p. 403. quo cafu |.- fimul altéra corporis tnedietas mosbillis obfefla fai: Idteruem. | unius lateris hactenus apud nullum autorum reperi, obfervatus: |- tamena me ante biennium in Generofi(fimo de Sc.Septuagenario: |. majore; qui; cum ab ira; cui graviori per naturam obnoxius a E apoplexia corriperetur; quam hetniplexia dextri laterisexcepit, fi- |- mul ictero parus cjusdeni laborábat; córpusadeo accurate quaft di |. vidente; ut etiam nafl dextrum latusicteritium eflet, finiftrum ve-. |. ro colorem: naturalem. retineret, haut fecus. ac inm fene quo-- |- dam podagrico: altera. quoque ' nafr medietas affecta ab Ett |- millero l.c. p. $44. obfervata eft, ^ Quamvis autem: Dn; /Eget: | propter etatem. ab: omnibus pro deplorato: haberetur, cüm & | urina füpprimeretur; Venafe&ione tamen & convenienti Ceplia- |. licorum cum Bezoatdicis; que inter TinQura Michaelis valde pro--| ficua deprehendebatur, conjunctorum ufü incra duas fcptimanas refticiebatur, ira ur idterus: quoque difpareret; Iüicolümis abr eór tempore incegráquevalétudinc exítitie; usque adfinem OGbobris. anni füperioris, quo iterum abira frequentiori cafüque nocturtió: continua: febre: correptus, cum. propter octiduanam abíentiam:. meam, qua Augufto: Electori Brunfuicenfi;, Domino: meo Cle--| mentiffimo vacabam, alteri cuidam Medico fefe committere co- |- actus füiffct, fcu proptet: mürationems banc; féuquoque «tatis rae |- tionemortitandemin predamceffi. —— 1 ^f (Hildesbeimio Mugu[lam Find.d, 11: Febr... 78 0t 00. 4 1713, IHLjas), neant 2i | $4 f / VEN : ,J X4 : XE E z [Yay ^ zn ^ 2. acc 55 4 | e à | »- £u cde :09 5,Qx- " | e S cao EXeZd "] UNI. ^ Woo EA e. 4 i 4d PS : : 2D —— DE EE Loir "E gritos go038ib coe; Tf T H E] mri BEEONAMR UNMQ URS ur ' L.Olevad LXPS 137 Mo «ovt D BSERJIAMTIO DX, Dx. D. GODOFREL[ KLAVNIG, em : Alcere cancrofo 3a interno ueri collo variis fymptoma- Libus notabili, n H Ragicam cancrofi in intern j Matriciscollo ulcerishiftoriara À ut contigaem, phoenomenz, quz mihi morbi curam diri- : genti obfervare licuit, non uübiv'; obvia, poftulare videntur. Foe- minam fifto 29. annorum,temperamenti fánguinei, gentePolo- nam, forma acanimi dotibus; & etiam corporis zrumnis mul. tas poftferelinquentem. — Hzcinfelici matrimonio Viro nullius frugis juncta, primis ftatim annis filium enixa eft, reliquo veto rempore Mariti, utinam &aliorum? conifaetudinem abhorrens .a prole permanfitlibera. Belli & Peftis calamicatibus permota . domicilium Varfíavia Dantifcum transtulit; ibique commorata - fubinde per anni fpatium circa internum uteri orificium fenfum - vix dolorificum, ac fl aciculis leniter pungeretur, fe advertifle di-- . €ebat, perfolvensinterim debicelunare tributum. Cum poftmo- . dum nuptiis incereflet, inter choreas, quas ducebat, hzmorrha- giam uteri enormem pafla fuit; ex quo morbum non magni timatum attentius indagari decrevit. ^— In auxilium vocati — füerurit & Chirurgus & ob(tetrix, huicque concedebatur facultas . explorandi manus beneficio locum affectum; ambo vero, qua | | | | ipfis auditu ac tactu obvenicbant , flocci pendentes, haud diflva- ebant, quo minus iter Vratislaviam premeditatum fufciperet, Quapropter nil mali metuens, velociflimo curíü per equos ve- redarios nos accefTit, vix autem menfe Julii Anno 1709. urbem in- i Li E experta fuit hemorrhagie ex utero recidivam : qua fedata udit per vaginam faniem lividam, ichorofam variegati coloris & ' cadaverofi foctoris, indies augmenta fumentem. — lrineriscomes; - Chirurgus Gallus, per aliquot. feptimanas lignorum decocto & T emul- -— Omron LAE 00000 emulfione ex feminibus frizidis füccurrere tentavi; usquedum — | meum confilium implorat miferrima.. Sepofitis itaque Chi-— | rurgi Medicamentis;explora"i virtutem Potionum exherbisacra- — |. dicibus uteriais & vulnerariiscalide l(orbendarum; ut & balfami || | Cobaiva,non negle&tainje&iene per fyphonem ex ballamicis,abe - | ftergentibus & mundificantibuspreparara. Cum huic methodo. aliquot diebus inhefiffem, rediit proh dolor? hamorrhagia fan- guinis grumis, vel fi mavis; frufis pnugnum manusadzquantibus ftipata; quarum excretio agre: :zpius ex. dolore& virium pro- ftrationeanimi deliquium, ac fi gbortum pateretur, provocavit, Continuaruncdicta fymptomatra ana cum hzmorrhagia ad. ter- tium usque diem, fénfimque auctis fuic dolor circa regionem of: fis facri & pubis, quem. tantum effe exclamabat, ut cum Platone eredidiffes, uteri vices füpplere-an:mal aliquod voraciffimum, vi- | cinas fibi partesinde(inenter arredens. — Poft men(is fpatium ex. |. recurrente heemorrhagie uteri, congrumato fanguine permixta, | era in vite difcrimine herebat, qua cefiante; cum nec interne |. omnis geaerís vulneraria & balíamica, nec externeinjetiones, | fotus, linimenta &c, levamen afferreno, ad morbi ftatum melius. — |. inveftigandum, matricale fpeculum adhibebatur, quod nobisex- | hibebat orificium. uteri internum ulcufculis hincindecallofis,foe- — |. tidis, lividisque copiofiffimam faniem plorantibus defosdatum.. |. Spe melioris fucceílus orbatus, mihi adjungirogabam Celeberri. |. mum noftrum Collegam D. D. de Helwich, initoque confilio: | commendabantur D, Beccheri. Pilule balfamicz, quibus effeci- |. mus, ut fanguis raro ac fine grumis proflueret, Externe ope | —. -fpeculi uterini bis in dieexulcerato orificio applicabatur balfamus. |. yulnerarius, & callofitatis exftirpatio lapide infernali intendeba- |. tur, ex quo callorum: color antea albicans.degenerabat in ma. | gis naturalero; rubicundum fcilicet, poft aliquot autem dies pris |: orem. indusbat. faciem, procul dubio a faniofa colluvie contis |. nuo ibidem nidulante & folidas partes deftruente.. Dolorinces |^ rim. permanebar intenfifTimus, & prater dorfum; in hypogafttii. " regione fpatium. magnitudine vulgaris orbis. tanta. ferocia occus | T pabat | - |. Deulcerecancrofo in interno utevicollo VAYEs( C. — Ya . pabat, ut quafi furibunda nocturno inprimis tempore percur- reret cubiculum. Aderat fcbris, vigiliz, quandoque Ifchuria, fa- Riesque effluens de diein diemaugebatur, Cum itaque nonex J. voto füccederet negotium; alius Medicus noftra Curze íeintrude- bac, jactitans Panaceam Mercurialem, qua radicitus malum fí& ex . flirpaturum promifit. — Lubenti(lime ipfi lampada tradidimus, brevi vero experti fuimus quod mutando quotidie. medicamen: ta /Egram polt fex feprimanas dereliquerit pejoribus quam an-- tea Íymptomatibus vexatam. "Tandem Audor fui fuaforque; ut aliorum adhuc Medicorum mentem in debellando pertinaci. - & vere deplorato morbo. exploraret, quem.in finem octo ex fa« mofi(limis convocabantur, qni fere omnes, informati de /Egr: vita olim liberiori & ad Venerem proclivi, de doloribus circa no-- Gem. ingravefcenribus & de morbiatrocia nullis hactenusreme-- diis cedente, meum ampleGebantur Confilium , proponensfáli- vatoriam curam, tanquani pertinaciflime decumbentium ulti. mum Afíylum, Ertecce! mira, fed vera loquoi, codem mo- mento; quo fàliva fluxus per Mercurium. dulcem. provocatus apparuit, difparuit omnis dolor; febris reliquaque fymnptomara, h Interim uteri Carcinoma, cum adinungendabalfama, mediante fpeculo denudabatur, parum ichoris, multum vero übrofe atque: putrida rpateriz inftar filamentorum fecernens , & mihi & Chi- . Furgo quotidie videbatur magis mundari. Traníacta per quas t0 feprimanas ptyalismi cura, /Egra adeo benefe habebar, ut fal- . tando ,. jocando tempus tereret, meque infcio oftreas edere au- derer. Verum hoc gaudium nimis breve fuir, fequenti enim. fe. -ptimana Ifchuria quam nec interna; uc demulcentia, antifpaf- modica; anodyna &c, nec externa, unguenta intellige, fotus, clyf- mata, nec ip(e Catheter auferre poterat, cam adeo aftligebat ut in balnei nfüum condefcendere fuerim. coactus, | Hoc ingre(fa reddebat urinam, infimul vero tria frufta fibrofa cadaverofo foe-- toreinfcéra, & randem fanguinem nullis frenis compefcendum,. eujus profluvium doloribus/iberam, aft viribusexhauftam 12,ho.. nis poft. balnei ingreflum placida analyfi circa finem anni 1705.. E Is Cobb emc- 130 Obfervatio LXVÍ, wl es €medio fuftulit. — Cadaver apertum nullam vifcernm labem ob oculos ponebat, fi excipias fzpius nominatum collum uteti ia- ternum, ab orificio uteriinterno ad ejusdem cavitatem fe excen- dens, in adultis pollicis longitudinem attingens; illud ipfum nil nifi externam runicam flve membranam oftendebat, rcliqua fubftantia penitus confümta, Tpfam nteri cavitatem jam intra-- verat fphacelus;cujus veftigia nigredo cadaverofa, parietes & latera cavitatis ulcera medium dingens, demonf(trare poterat, ; Nec reticere debeo caufam hujus lernz malorum, quam ipía /Egra nen fineratione füfpicabatur. Scilicet fafla fuit, fcrem habuifle cum viro nimis haftato, qui oe(tro venerco inftigatus, Orificium uteri yiolento & fepius reiterato ictu contudit , quos mafcule excipiendo inflammacuioni; fübfequuto ulceri cancro- ke & hinc exefis vafis fanguiferis Jechali hemorrhagis anfam dedit, ! | Ds. D, GODOFREDI KLAVNIG. Des Auevrismate: Carotidis feliciter. curato, I Celeberrimi Joh, fac, Harderi effatum inA piarii fui obferv, 86; p.324. felicem anevrifmatis exitum pauci viderunt , adeo |. egre feruntarteriz habenas fibi injici; Necreliqui medicae Pra» |. xeos Coryphai calculum adjicere denegant, uno orehujusmorbi indolem peífimi ominis & infauftz prognofeosítatuentes. Suf- |. ficat inffar omnium allega(le fama & meritis Anapliffimum | Thom. Bartholinum , qui in Epift, Medicin, $54. Cenr, j .inge- | nue fatetur, fe DEVM precari folitum, ut hujusmodi cafus vel | avertat, vel cure fuz fübtrahat, & in feq, Epiftola raro contin- |. genübus curatum Anevriíma in Carotide filii fcptennis annume- Tat, nec arti , fcd cenerrima partium conftitutioni coalitum pro. | movent, velquod arteria laa os fubjedum habuerit, ucar&iffi- |: me De Anevri[mate Carotidis feliciter curato»... 1j —. mepotuerit comprimi ad confolidationem, adícribit, fclicesque: praedicat; quibus ita favet natura. His commotus ejusmodi al- —— beGallinz filiumin fzenam producere, eaque , que circa anevtif- ma caroridis feliciter caratum mihi obfervare licuit, communicae ; re haud vereor. Erat is Juvenis generofa ftirpe fatus, attis 2 5, annorum; cui d, r4. Odobr. pracerlap(íi anni poft auris finiftrae . helicem ramus pofterior extermz Carotidis gladio tranfcindeba- cur, ünde aliter fierinon potuit quam ut enormis fequeretur hae« . morrhagia. Huic ut obex poneretur, quzcunqueoccurrebant fly» - ptica. in: auxiliuma: vocabantur, nom tamen impedicbant; quo: minus fpatio octo dieruny recurreret ftupendz hzmorrhagizim- pecus; | Victo candem hoc hofte; anevrifma a loco transfcitleate - teri: ad lobum aurisusquefe extendens; craffitiem duorum pol- - licum: adzquans;» & cam: vehementi pulíu praeditum, ut aurem hinc inde commoverec, in confpectum veniebat, quod procul dubio a preclu(a fanguinis via, transfciflo fcilicet arceriofo ramos. & ad compefcendam hazmorrhagiam fortiter: compreflo , deri- vandum erit, Sequutus mechodum. his in terris ufu receptamy . plamaceolis, qua linimentis adítringentibus imbuebantur, & la- minis plumbeis-anevrifa paulatim comprimere, fanguinisque |. affluxui frzaumr injicere corabar, nulla vero exinde redundabac | iriilitas, nifi quod (tagaans fanguis ad Apoftema difponeretur, & | hemorrhagizad tempusiníerviret pro remora. Dum hzcages rentur, /Egerconquerebatur de dolore prope aurem pul(atorio; se(iu'intenío; noctibus inquietis & reliquis febris vulnerariz fym- promatibus, quibus interna medicamenta opponere non fuit ne« - gle&tum;:.. Die 2. Novemb: ex efchara, qug anevrifmati inhere- bat; ichor & purulenta materia fe manifeftabat, qua & in ipfa au« | is concha; quorfüm arteriz extenfio procc(lerat, quaerebat exi | um; ;;Qüapropter nc mundificantia & gangrenz fphaccloque: | meítentia applicarentur» infra tumorem arteria carotis compri- / Jmeretur; &ad cohibendum verfus füperiora impetum fànguinis;. * nítitueretur in pede V, S. auctor eram atque füafor,. Nihilo- " aminus tamen: dic 34 Novembr. infra facculum per duo oftia. fan. Au, om e ij | Obfroato LXPL 7079. 07 guis arteriofus uno impetu & tanta vi prorumpebat, ut duorum. Chirurgorum manus, hac oftia comprimentes, vix fufficerent ad inhibendum effluxum, nosquefpes penitus decollaret, Cogita- tum quidem de fe&ione in Galliis fxpius felici facceflu inftituta, nec deerant mihi homines faris audaces, qui Confilium pracipira- verant de abícindenda tota aure ad melius detegendam roptu- ram, detransverfim fcindenda arteria infra anevrifena, cui curae per cauterium actuale colophonem imponere decreverant: nullus autem inveniebatur, qui vel fando operationis huc [pe&antis ha- buiffecnotitiam. Ne itaque famam meam ludibrio exponcrem, negotium ambigue alee committendo Chirurgorum audaciz, confultius ducebam tritaincedere via. — Explorabatur digito anev- rifmatis fundus, in quo nobis obveniebat durities cartilaginofa, quz fpem faciebat, fore, ut anevrifma non adco profunde (e ex- tenderet, Hianü arteriz injecta fuere aliquot frufíta aluminis — |. crudi, & adhibitis ftypricis pluribusque plumaceolis omnia opti-. |- me firmabantur, quibus fanguis intra fines fuos ad aliquochoras — | conünebatur, Cumfequent die hemorrhagiarecurreret, arte- riz iterum aluminis frafta, &lintea carptaliquoreftypticoimopra. gnaca profunde intrudebantur, acexterne paíta ex pulveribus ad- ftringentibus fpiritu vini re&tificato madidis ftupa mixtis impo- nebatur. Ica quidem confültum erat hemorrhagia, fed ecce! totum faciei latus finiftram in cumorem elevabatur, qui quoad |. febrem (ymptomaticam & reliqua eryfipelatiappropinquabat ins | primis fauces cjusdem lateris fanguine adeo curgeícebant, ut prie |. ma die falivam cruentam exípueret, Ex analogia externe pulvis |. contra ecyfip, Minf. faucibus gargarifama ex dilcutienribus, cone |. tra febrem leniter diaphoretica cum cuphoria fuere ordinata: his | enim adminiculis poft duos dies febris extincta & tumor penitus - fublatus. Pari gaudio nos exhilarabat locus anevrifmate anrea. | notatus, qui, facco per apoftema confümto omniainítatu nate |: rali, principium fcilicet rami pofterioris carotidisocclufum. vel | | quafi delecüm exhibebat, Hinc mihi nafcebatur concludendi d occafio , quod, ramo pofteriori excernz caretidis per abfceflum |. peni |- ObfervatioLXPH, 153 . penitus deleto, & porta ad huncramum per conítringentia &c. - fanguini occlufà, omnis fanguis per carotidem externam affluens -. coa&us fuerit ingredi ramum anteriorem, mediante quo fuccus L — hic: vitalis ad faciei partes perducitur; ut adeo non mirum fit; ..— quod faciei finiftrum latus,cum fanguinera in multo majori quan-- - «titate continere debebat, intumuerit, antequam huic proporti- - eni aflveta, & circulus fanguinis in ordinem iterum fuerit re« | -.. dactus, ] | OBSERFATIO LXFI. Dx, D. GODOFREDI KLAVNIG, j De —— Arfenico Agrorum fertilitatem promovente. UN ff ülti ha&enus defüdarunt in augenda frumentorum fertili- 4 VR tate, cujusarcanam vim fereomnes, inter quos nomina- | re liceat fedulum natura fcrutatorem Abbatem Vallemont, in fà. |. libus inprimis nitrofislaterearbitrantur. Hezclegentiinmemo- |! fiam revocarunt, qua de aríenico, in Barbariaad melius colen- dum agrum ufitato, amicus rerum metallicarum | fciéntiffimus | mecum communicavit, Com ille fodinis auripigmentoabun-. |. dantibus prefeQus, quotannis Arfenicum maxima quantitate | ad Batavos transmittat, e re credidic inquirere accuratius, quem in ! ufum tot centenarii hujus mineralis cedant. —Ulitas, quam in. | arte tinctoria preftat, neminem fügit; majoris vero curiofitatis - videtur, quod fide digni Mercatores prelaudato fodinarum Infpe* |. €tori affirmaverint, arfenicum a Batavis in Barbariam miffum in- - &olisiafervire ad agriculeure emolumentum, dum illud agrisin-- | E & ditiorem meílem exinde reportant, ^Cau(íam qui- | |. dem ferrilioris fegetis judiciofe querunt in vi venenofà, qua glires | magno numero frugibus ibidem infenfos enecant, non tamen . dubitarem, falinis etiam ac fnlphureis particulis aliqualem attri- |. buereefficaciam, cum unius rei plures poffint effe caufz, & pra- | "Obferv, Acad, N. C, Ceni-1 LH, u ai 20 X Y d - PT. UN pror EUR PRECES CE o * J s 3 e nur AC SEU c -— 22 v 2 i^m : , wa 0 Olfereatio LXFIIL. WES ter alios affentienrem habeam Dn, de. Childrey, in Hift, natural. — | Angl p.18. Ad magis corroborandam hujus experimenti ve» — | ritatem mihi relatum fuit, in. prato cafz, quà arfenicum prapa- .. rare folent, vicino, gramina, ad quz pertingit arfenicalisfumus, | adeo late progerminare, ut altitudine reliqua ia eodem, fed a. | memorata cafaremotiori loco creícentia, longe füperent, brutis- que impune pro pabulo concedantur. Hzcin noftra Silcfia E ' eirca gramina obfervata nos eo facilius inducere poteruncadea 7 credenda, que pramifi de Arfenico agrorum in Barbaria ferüli- — tàtem promovente, TU 3 (Fratislavia Augu[tam Find, d. e. Mart, 44. 1713, miffa.) dia OBSERFATIO LXFIlI. Dx, D. JOSEPHI LANZONI, De Morbis Lanionum. m Wu (y laudem meretur egregium opus Clariffimi Domini. | Ramazzini, Profcfloris P, Patavini, de morbis Artiflcums. erudite enim ibi morbo(as eorum affeCliones defcriptas habet cu- l riofuüs Ledor, Verum quia de Lanionum morbis verba vix fa- eit, ideo inprafentiarum mihi liceat aliquida me notatum expo- . nere, Lanius igitur, fivc lanio, & macellarius, illeturpis eft ar-. |- tifcx, qui carnes ir carnario vendit, ficque dicitur, quod animd- | lia concidat & laniet, ut ait Ca/vinus in Lexic. jurid. Lanift. vero a laniandis corporibus fic dicuntur, & a Laniis differunt, E quoniam ifti modo apud Au&tores carnifices fünt, modo Prafedi. | . Judi gladiatorii, qui gladiatoribus didtata dabant modumque pu- |. gnandi edocebant 5 ur teftantur ZZi/debrand, in antiq, Romain, | Beroaldus in.$ueton. cq* Laurentiusin Polymatb. lib. r, Cor-. |n porum autem lanionuma me pluries faQta obíervatione, notavi, |- pravis | m S . , 5 - | —— €olore tinguntur laniones, cum obftrudionibus, & aliquando "v praternatucali falivatione, ac (corbuto, Sic duos a cachexia in B "hydropem incidifle obíervavi: multos icteritia pertinaci afteQos: fpe, utiipfi mihi falfi funt, vertiginecorripiuntur, atque pedum | dntumeícentia, quacenus fcilicet foetidi halitus capitis internas | partes ldunt, animalesque fpiritus fugano &in gyrum veluti agi- ||. rant; necnonaf(lidue manendo in fordidisliquoribus pedes ma- | leafficiuntur,; atqueob ingretlum illarum peffimarum particula. rum inflantur ac tument. Vomitu etiam ac naufca frpetentan- tur, & praefertim cum artis. prima rudimenta füfcipiunts foecdi- dum etiam odorem femper exhalant: particule enim a fordibus - & carnibus ma&tatorum animalium elevate, in veítium porofita- .£es, ac eciam cutis ipfius corporisintroductz, femper a füo fül- | phure naufeofos emittunt halitus, | Preterea quoniam pondera |^. magna, & frequenter deportant, in altum extollunt, atque huc & illuc trahunt, ut func boum, vaccarum, vitulorum &c,. cada- |. vera, hinceíft, quod etiam fepe morbis obnoxii fiant, qui bajulos |. afficere folent, ut fant ruptura vaforum in pectore , hernia, gib- — —bofitas, & varix; primus, dum fpiritum continere eis eft necef- ! fe; unde vaía fanguinea nimis diftenta facile rumpuntur 5 fecun- | dus, quia fpiritum cohibendo facile periconzum relaxatur; ter- |... tius, quoniam temporis progreflu, vertebris ad anteriora inflexis, |! — habitum contrahuntin tali figura & fitus quartus demum acci- | — dit; dum contingit dilacatio venarum in valvulis, ex motu fàn- - guinisad füperiora retardato; ob mufculos crurum nimis diften- | tos, utait laudatus Ramazzinus J, c.cap. 37, Idem etiam dicen- |- -dum de Codliopolis, vulgo Trippari, nempe illis, qui inteftina | . animalium purgant ac vendunt, iisdem enim morbistentantur, | -. atque majora patiuntur fymptomata ac laniones, & prafertim in | vito crurum ac pedum; & hoc ob affiduam atque copiofam j ih Uu a aqua- E NI 156. .. Obfervatio. LXPIH, E aquarum putridarum illuviem, in. qua femper verfantur, - Ad- d dendum etiam, quod ifti utplurimum fébaceas candelas confici- — | unt, ex qua operatione dolores capitis, vertigines, oculorum ru« - Bor, & difficilis refpiratio oriuntur, prout legere licet ex Olao Borricbio in obfero. 8. Folum; f. AG, med. Hafn imo autore eodem Ramazzino, iidem perpetua inappeceatcia, & naufeaía. tentantur; & feminz penes.corum officinas habitantes uterinis: paífionibus afficiuntur, vid. cap, 16. de morb. arti£. Curiofam: P referc hiftoriam BierLngius in. ZMifcell, eurios. dec. 1. amm, 2... obf. 207; de lanione mucronem cultri abhorrente, ita ut fi füera. 1 jugulare veller, cultto acie predito lintcolum involveret, claufis- .— que oculis ifti animali jugulum incideret; hic tamen cafus po». — tius ad.antipathiam , quam add morbum eft referendus. Hucus- | que de morbiscorporis, nuncpauca deraoribusaddereliceat, de» | fümtaab autoritate ZVartialts in epigr. 67. lib. x1... - : | Et delater es, t calumuiators. pM e fraudator ese negotiator, € fellator ese lani[Ia ; miror; guare non babes, Facerra,nummos. E Quibusvitiis Laniones abundarefolent; utinterpretaturDominic, — |. Macrusin fuo Hierolexico : prolanifta enim laniumiintelligir, qui: |. lanienam, artem fcilicet turpem in macello exercet. Laniones - ergo utplurimum talis moribus induti funt, unde ebrii; blas- - phemi ;. luxuriofi; ac de facili homicide cvadunt; fine pietate,. - perulantes, ac. fordidi fures: raro enim in pondere juftam em-:. |: proribus menfuram porrigunt; unde (epe hic Ferrarie a Tribus. |. nalibus vexantur, & incarceribus detenti poenas luunt. "a (Ferraria AugullamVind, d. a6, Marti. 44,1713. iniffÀ«). OBSERFATIO LXILX, . Dx. D. IMMANVELIS WEISMANNI, 4Hulier litbotoca pro Fafcinata € Fenefica babita; iam | A Ulier annos 49,nata.inopisoperarii uxor, & duris laborie .V.R busaffucta, aliquotabhinc diebus 30. calculos diveríe ma- | gnitudinis, diftincti coloris & variz fübftantie ac craffitiei, fine | manu -Chirurgica: cum multa colluvie. corrupte materi. per muliebria, (an per collum veficz ; vel per vaginam ; dubium, ) | P excrevit, Quidam calculorum aliis duriores &albicantes, ex afz !— flictu chalybis fcintillas eliciunt, non item illi; qui rubelli , fufci,. | & exflavo nigricantesfüntac molliores, . Maximus gallinaceum: - evum aquat pondere ,.non figura, fiquidem inzqualis eft &ali- quibus in locisacuminatus. | Aliquamdiu valetudinaria ipfa af. | fecum fuum neícivit, jam aliquot annos in abdomine magnos: ' &olores paffa. Nuper conquefta fuit de rofionibus & doloribus: | lancinantibus vagis primum in fémore finiflro, ut pedem move. | gencquiverir, dolore Eryfipelati adícripto t. poftea collo exterius: |. doluit, acfi catarrho affligeretur, fixa quafi cervice, | Porro dex- tro brachio, randem univerío corpore, inftararthritice, magista- men urgente hoc fymptomate, fiquidem mingere non poterat; eaque doloris: nece(litate cogebatur, moleftiam füam parefa-- &ere, Datum inde confilium; adeundi medicaítros; qui cxhibi-- | gaaquafàxifragz, Pimpinellz;oleisque illinendis, fine fecuta dolo-- - "mislenitione effàri funt; egreopem dari potle, corporis füperfici- | em internam Ero obductam efle inftar dolii; multosque intus calculos Jatere; id indicante urina. — Vifum in hac per longum: | gempus omni die fsdimentum multum arenofüm rubrum, ra. |- men non habito metu de prafentria Calculorum, — Inopinato: | €alculos majores, minores, multos; nucleiformes, cum nigro: eorrupto multo fanguine peralvu s itidem muliebribus mictio-- - aod l 3 ne a» ! 158 .. Obfervatio L.XIX. | ; ne difficillima interram egeffit, cam jevamine per meníem. Ex- | citaus e frigore torminibus putatitiis hyfterico-colicis, indigali- gnorum, laterem latum bene calefactum ac duplici linteamini | |. involutum torminofo abdomini impofuit, fubito perfentito ibi- |. dem fragore & conatu egerendiad pubem extenfo, Priuseliquo- ties mucilaginofaflaga; velut ulcerofum pus, vomuit cum alterno. Y frigore & calore, Utplurimum alvusclaufa: fedes nonnunquam. cruente, maxime, fi calculi exitum praftolantur, quiexituri tan» |. tis contorfionibus infimum ventrem cruciant, acfivifcera & in- |. te(tina forcipibusuncisque difcinderentur. rina fepius perali- |- quot dies fuppreffa, cum impetu & copia, dolorofe &interdeli. | quiacffluxit, Calculos adhuc gerens multum fitiit, & bibens |» aquam ipfa & adítantes in ventriculo fibilum audiverunt inftar | ferventis calcis aqua affufa, Calculosexoneratura prafcire dici- |- tur ingruentem paroxyímum & exeundorum calculorum figu. | ram in onines dimenfiones; acventer murmuribus & borboryg- | mis frequentioribus ita crepitat & tumultuacur, ut in. longin- | quum fonus quafi conitruans percipiatur, Dormituriens pa- | vefcit & leviter delira. Maximus calculoram cum inter crucia-. | tus parturientium fimiles egrederetur, decidicin pavimentum pon- | dere & lapfu magni lapidis, ipie eit Sunb«teit ac. Ipfafnfpi- - catur mali fui labem bareditariam ; acceptam a Patre, qui obno- xius dyfuriz, Ifchuria tandem obiitrupta vefica, Male infüper | | fama foemina apud multos cum eruditos tum plebejos pro ^. - Faícinata & Venefica judicatur: an falfo; an jure, — ^. | : videat quivis, qui : judicat. ETT" 6b LC. u^ 2 ; ; / ", : 3 : BU M I^ ! e oa OBSERFATIO LXX. Dx,D, IMMANVELIS WEISMANNI, —.. ZMagnefie lepida F'iroinis Impraguatio. im- putata. | — q^ lliaunica, o&todecennis, licentiofa; baftisdandis & excipien- | M dis liberalis amplexuumque cupida, quoties capite, ventrre |— velartubus doluit, quod fxpius contigit, Parentesin lachrymas — & clamores coégit: Protinus inde non una vice medicus voca» |. batur, qui morbum magis animi & amoris, quam corporis ju- |. dicabat, Cito namque convaluit, fi ille ipfe amafius apparuit; - qui (imulate esritudinis caufa exftitit. — Paulatim decrevit cor- |^ pore& viribus, palluitque, proftrato omni fere appetitu. | Anxii | — Parentes fuper notabilem & fufpeciam Atrophiam quefiverant - filiam & medicum. Illa, optime confcia; pleniffimam fibi fidera - haberi, imprimis apud credulam & tenerrimi erga filiam amoris ' matrem, caufam finxir, fe menfibus nimium fluentibus cum de- . trimento vacuari & adeo delaflari, ut Hecticam metuat, Hic primitus fallaciz nefcius, plethoram- fübefle ratus, Venzíc&lio- . nem, poftea deacrimonia & falfedinefanguinisuterinà vafaad co- | —piofioremcitiorem & diuturniorem excretionem menítruorum - ftimulante cogitans, folam Magnefiam albam fuafit, indicate - eorrcctionis, edulcorationisque caufa bis de die in coníuera dofí - "fumenüdam. Prius largius manantes dolorifici menfes fübftire- " runt & anxii parentes rationem folicitarunt, anrion tam celeris |- & omnisfluoris emanfio majorem noxam inferre poffit ? medi- * —eustaliter qualiter refpondit fübolfaciens fraudem non impruden- | tispuella, Florida facies, integerappetitus & venter fimulnotabi- - | - dliiter increfcens füfpicionem movere coeperunt de filie pudicitia, » —Hecvero,ut fraudem fraudi opponeret; queri incepit deCatdialgia, -.— Vomituritionibus, torminibus & murmuribus ventris, alvi duri- i Ue, i E paa i P eni ———— —— —— m —— ip aut E " n hr —.] L4 ! 160 : Obfervatio LXX. E. tie, flatibus & abdominisdalorofà tenfione,ita, ut Parentes de vita filie metuentes, fidtorumquedolorum tum adhuc inftii, a medico petierint, ut preveniendo Hydropi-Tympaniddi ordinaret, qua debeancur, fi ralis fuifle; Per multas feptimanas hanc fcenam lufit, & parentibus, non zque medico, illufit, ex conícienca & ventris ipfo augmento fciens, quz acta fuerint, adfcripta medici Íchede , ex fedulitate Parentum & lachrymis corum pecita; quz. |. vita íalvare poffent filiam tam charam; patris & matris tam pro» — | tervamdeceptricem, | fürpata, quz Cachexiz & Tympanitidi | congruunt, folo 'coníolandi fine parentes, qui de filie malitia | períuaderefibinolebant. :/Genz femper magis floruerunt, ven- | ter altius intumuit, & parentes in dies pertinacius occoecati fibi plus de morte, quam de certo cercius futuro partu timuerunt. Tandem cum rumpi vellecvivus Hydrops, & corminoft dolores abdomen terebrarent, accer(icus Paftor, uttanquam letho proxi- maíolatium darec. — Hic nihil. mortiferum intuens, nec blandi- mentis riec hortationibus, nec minis putatitiam agonizantem ad |. *confefTionem (üi fceleris adigere valuit, fed nec confolari illam — |- voluit; indignabundus domum abituriens. Eo momento al- |: &um inclamat nova matercula , & auditurinfimul ejulatus infan-.— |- tuli, quem modo füb tegmine lei peperit Virgo, puellum ele- | gantem, fed valde debilem , toto poene corpore compreflum, & | aliquibusin locisftigmatibus ex rubro füfcis nigrisfignatum, cer-. |. tifimo figno arctiusaliquamdiu preffi abdominis & ipfius pueli |. füb egreflum ex utero compreffionis. Interrogata, cur impre- |^ gnationem negaverit? cachinnahs regellit, fe nefciviffe , quod. |. | gravida facta fuerit? Cura. pulverem quendam | album , Ma-. |. gnefiam, a Docfore confcriptum uf urpajfet , illico menfes emati- | füffe, €2* yentrem flatim crevi[fe in zflam molem, quam modo in |i cunas depofuerit. Contumelioíe ad iram irritatus Parens vere |- beribus obtinuit ut confiteretur meretricula, quisnam effet, qui |. ufurpate Magnefiz cam felicem efficaciam dederit? qui fuit ro- |. - buítus juvenis , egregie illam hzmorrhoufàm proprio & dome- | - ftico medicaminejuvans, & ab onerofa virginitate fanguinisque | - ple. |- A^ (CELO MR p TAN - T —.. 7Magnefie lepida Firginis Impregnatioegc. — 16s E t S 5. plenitudineliberans. "Cujus delicti veniam facile apud patronos lius Magnuefiz facta hzc novella mater. inveniet, fiquidem prater alias plurimas Cocleftes & nullisencomiis digne extollen- "as proprietates, facultates & virtutes, particularem hanc & infi- - gnem potentiam illa aliquandiu fümpta poffideac exeratque v uxores fleries ,(per maritos ni aliquid obftec, ) fecundanti - toes pulchras proles formandi: quod me ipíam multis laudibus ^ degifle, teftot, & eapropter infeliciratem Virginis doleo, quod | infaufta hac raedicina gravida fada, premature honorem fuum - enm amore Parentum perdiderit, Peperit nuper foemina filium; |. éui per integrum ennum inordinate & copiofe catamenia ad de- |^ diquia fluebant; ut prius pinguis, juncea & pallidior morte fatta. | fuerit, Sua( magncfiam, & ftatim concepit, tota geftatione |^ rofed, alacris, faniflima. — Alia mulier Scorbutica per aliquot fe- | ptimanas hactenus diarrhoeam ferofo. biliofam paífa cum excre- |. tione pellicularum flavarum, & toto corpore pruriente fcabie fic- '—— £a obducta quovis meníe, (tatis quidem periodis, fcd adco lar- | "giter fanguine füo purgata fuit, ut cohibere fluxum necefle | E sec Ordinavi magnefiam & «tinQuram Antiphthyfi- | -' eam officin, | Nunc meníes moderatius fluunt, fed bis. | 7. - intra menfem, fine omni virium detrimen- b M to, lantum praítat &plura valet Det 1 — ;' Magnefia, ! ^" i S ji I Y à; iw : od | ^ à B " "id di | «oo le Oberv, euad NUGEeRA MA oo osuX OB. 162 | Obfervatio. LYXI, 1 OBSERFATIO LXXI. Dx. D. IMMANVELIS. WEISMANNI, Sinoulare Phbanomenon Convul[rvum in Hyflerica. Oemina quinquagenaria, plethorica, gracilis, g. liberorum | | . mater, & in quolibet puerperio multum doloris & incom- | modi pafl, citiusjufto menftruari deftit. — Ceflantiom vero mene - fium loco fübfticuir natura hzmorrhoidas, qua incertis periodis. | & nonnifiinter egerendum, mediocri quantitate adhuc. fluunt. Biennio abhinc primum convellebatur capite, manibus & pe- -. dibus, durante paroxyfmo vix aliquot momenta. Saepius inde | citra medici confeafum fecari venam pafla valde debilitaca fuit, | frequencdus pofthac irruentibus infulübus hyfterico-convul(iviss circa quosa crimeftri hoc nocari meretur, Nullo previo figno .|o vel feníu deliquii, vertiginis, anxietatis precordialis &c. incipit tre-; | mere folum manu dextra, tum dextro pede;poítea utrisqs manu & pede, deniquetoto corpore, cum feníü maximifrigoris denciume ; | que fonora crepiratione, uz fponda fuccutiatur, falvis toto paro- - xyímo fenfibus, qui fpatium Dominice facre durans fübito ter-. minatur & demitritur in Afthma pracordiale Suffocativum; ita, | ut aliquoties fpiritum tanquam ex imis terre; & quafi omnisipfi | aér przecluderetur, ducere cogatur, poít iterum vegeta , hilaris. & pro Hyílerica non xítimanda, |. A Cafforcatis multum dele- 7 &arur,ac, prout videtur, folum juvatur, & erüumpente tremore. | ... fpafmodico. convulfivo nodulum Caftoreo pragnantem ^. petit, vel ipfa naribusadmovert. aw ey5 )o( cte | E ! ; E OBSER- | or C wx " L4 Y RA Ledi bd ^ x5! Uc QOBSERFATIO LXXIL |. Dx. D; IMMANVELIS WEISMANNL 0 wWrtbritis Convulfroa cum Tetano. — | QWtor 32. annor, temperament biliofi, vino autero largius bi- '— hos 6. annos de dolore cervicis pieflivo mox, mox punctorio - |. quidem calceatores curvi five inclinata cervice & inflexa fpina - dorfi laborarefolent, fepius inde eibbofrtatem, vel magis prout | D.D, Ramazzinus vocacvin Diatrib.de morb. avtif. c, 33. p. m. ET. | ft vertebra equaliter extuberant, earumque ligamenta in parte |^ At in naturalem fitum vedive vel cogi negueant. Tum etiam per E femeltre febribus primum quotidiana;tum tertiana;denique quar |. tana fatigatus, Cachexiam contraxit icteritiam cum metu infecu- —türe tabis. Obegeftatem foli nature relictus fenfim in cancum ' convaluit, ut fanus aliis fuisque vifus fueric rediens ad fua munia, fine molefta la(fitudine; vel ullototius dolore. | Aliquotabhinc [ Un » - menfibus fenfit deliquia levia ftomachico-fyncoptica, & nocabi-- .. lem füb his pulfationem circa ftomachum, ics, ut. ventriculus &ttolli, vel anguis füb carne & panniculo repere putaretur, fur- . fum tendens ad duQum & longitudinem ocfophagi usque adgu- . lam & fauces, ubi motus ille reprilis fübftitit hasque in globum | €ontráxit, ficuc Hyftericisevenio utipfe per jocum dixeric fe ma: | trice affligi, uterum ip(iad os afcendere & globum iftum necde- -- glutir? necdeorfum premi poffe. Coepit inde in fingulismem- | "bris maxime artubus pungi; dolore nunc vágo, nunc fixo, diver- » fo durationis intervallo, Retradi fünc digiti manuum, preprimis | dextra, ac adeo incurvati, uc extra & in redum. reduci non LaL CEN US acne fRENNede iiis, giat esqis cu mimis apte t e |. &J bendo deditus, prater voluntatem femper iracundus, ante. '|. eonqueftus eft, quod in opificio fno multum illóm impedivit, fi-.— | 1237. Óimitatem fibi ad(cifcentes, quatenus fucce[futemporis dor- | | extrorfum vergente diftrabuntur e? callofitatem contrahunt, Tom X 2 | '" pefünt N 164 Obfervatio LXXIIK — — poilint, Toto corporclaíIus& emaciazus, noa faüfcente ramerm appetitu, excon(ilioamicorum Cephalicam pedum íccari Sc lar» .| iter fluere voluit, mitigaco quidem ad 2. hebdomadas malo, . fcd poítcaillo irrumpente in Veras Convülfionesparoxysmantes, | fiquidem previa oculorum obnubiladone, füfürro aurium, pul- 1 factione temparum; tremore brachiorum eorumque mufículo- rum tremula fübfültanone & precordiorum anxietate ftrangula- | toria, fi non omni; cértius alcera hebdomade convellirtar, toto: — tum tempore frigidus & rigidus fir, ac claufis oculis & aperto. rica, absqueomnifenfüum, motus aut refpirationisindiciojlapi- dis aut crunci inftar per dimidiam horam jacet; prima vice pro: | Mortuoextra hypocauftum portatus, — Finito paroxyímo femi- — - ftupidus, paffionis tamen füz nonomninoimmemor,leQdum pe-.— üt; & per aliquot horas placide dormit. cse d 0 GM OBSERFATIO LXXIL- | Dx, D.IMMANVELIS WEISMANNL — | Alterius gene permanens vubor , vieufes indicans... | fignum. 2. '"Xor nobilis, duorum liberorum mater; temperamento füg. humida & frigida, ni vena. nature fecetur ,. pene quolibet ve« re, infülcibus hypochondriaco- melancholico-hyfterico-arthriti- | cis obnoxia, quamvis torofa, & qualis videtur, fanguine plena, |. parce camen fine fanitatis vitio, fluere menfes patitur; qui fiine- | ftant; & jam manare incipiunt, tota facie rubet; flammeo vultus.» reliquo corpore vix calet, 5i aliquot horis ftillarunt catameni , dextragena florida rubea maner, dentientis infancis inftar ; quan doque-cum dentium iftiusJaterisdolore,& finiftra palletemorc quafiusque ad fluxionis nem, | Narravit hzc quoque mihi; nterdum per feptimanas, omni mane, hora quarta dormientem torminibus excitari , qua afthma.precordiale anxiofüm & levi- " - Olftttalo LXX D - X6$ E ier deliquiofüm cum rnàdore: tocius frigido inféquatür; redeunte - poit puronyimurü placido aliquot horaram Íomno, .. Quod mu- ^ liebre.Athma, five fimatur in. Abftradto five concreto proPaíli- —— one Hyfterica, etiam in hacfceminaPorisma Medicumra confirmati. - menfes ordinario fluentes non. ampedire, quin mulier posfít effe ra hyflerica.... Afthenatis autem caufalisratio eadem mihi fubefle vi- E detur, quamin Moniali faggelli fiere f. i D. popu Ld N,C. E 2.À, 7,0. 133. | OBSERFATIO LXXIF. L..— Dx D, IMMANVELIS WEISMANNI, |. E xL 1 Coon P € Ex abdominis "ox incremento , mox decremento dubia, L P fed partu filio verificata g£ravi- d IS ap 8 Ses itas, TOeminà 14, annortim ante annum & dicitur viro lippo & jurgiofo nupta, cum quotidie i inter rixas & verbera cum J fnarito viveret, ipfo menftruationis primo die iterum füftibus fa- Bicis fübito fupprimi menfes obfervavio qui per 32. liebdoma- Li - das fübfticerunt, fenfim crefcentce. ventre. inftar e gravidz, qualis Liefedebacura fc ipfa aliisques tamem nulla fostus viventis vel pre- | fentis figna, coná putatis tot jam dubiofze geftationis menfibus. D. - Mifit arinamad: Medicaftram, urofcopie & impregnationis exil- - hh divinand:z encomio vulgi peritam , quz refpondit : Ce fom : "Re fepit ober nicbt/ baf fie fcoivangee fee. Sed contrario utero- " gerentium morc ultra medium tempus jam progreffa pejusindi- | es fe habuit, Corripiebatur afthmate interdiu colerabili, noctu . fere füffocante, torminibus, cum tam dolorifica abdominis ex-- . panfione ut ipfa doloris caufà id attingere nollet; procenfo dolo-- -| repre(livo & lapidis inftar gtavativo veríus pubem, ut fzpius min.- | "gerecogererur. Aliquoties tumido ventre letum ingrefla, alte. p - (po mane, evanido omni fere ventre quafi exenterata. fürrexit, | COSME A Legat e d ipfa ' * j "^ à , |. 166 .7Obfervatio LXX... — E. ipfa dubitare incipiens de vero foetu. Maritus fperate prima ; prolis cupidus undique opem periit, fed inani effecta fere ad ho-- rampartus. Deditquidam Medicus pulveris Cinericii coloris do- ícs 32, mane & vefperiin s7, meliffz (amendas, quibus per qua- triduum fümptis multam collüviem ferofo.fanguineam nigri- | cantem male olentem utero expurgavit, una embryonem mo-. | veri percepi, abdomine noviter increvit, & poft 6, hebdomadas . puellum robuítum prarer multorum. expeQationem | pepe- Kit, ! l OBSERFATIO LXXF, .Dx, D, IMMANVELIS NVEISMANNI, - Scabies bracbüparticularis retropre[[aynutata in Laiver- — |. falem ev Cru[tofam. 3 ut v | E. llia feptenarium fecundum modo egreíla in brachio finiftro:— | pruritum fenfir, & africtione cum indufio & unguibuscontis | nere fe non potuit. Orc hinc papule rubelle, infignis cutisars | dor; dolor puftalarumque fuppuratio. — Mater inunxit. Duty- vum Xalpburatum, & repulfum inde ad interioraferumacre ime. | purumallico pallorem; difficileca fpirationem, tuflim ficcams ap-.—— petitus imminudonem, fitim & totius corporis ciram intume- | Ícentiam induxit, Sumptis aliquibus dofibus deeflentiis fumarat & lignorumad levem íuüdorem, ornis rotius corporis cutis pa« . pulis miliaribus afpera facla ,- effloreftenre univerfali fcabie | | primum ficca & pruriente, tum | humida & cruftofía | foetente s. ftatim dernmuit facie, ventre & pedibus, melius iterum appetiit, ceflavit ficis, & exhibito purgante Jalappino xriali, integracorpoe | - * ris fanicas & munditics rediit. (Uraco Augu[lam Vind.d 4. April. ! Lada d 4. 1213. miffa) os | qut m is Tod dj CUIPRLTC R B a 1 ^ * 3 à vx Á pt i D [ 4 " ^ ^ , X z - 1 , ; f E i ; | Mo ; — Obfervatio LXXFI. DUM 1 OBSERFATIO LXXFL — ... Dx. Lic, SIGISMVNDI SCHMIEDERI, coo 00 Hippocratis Purgatione AMorzli,. T Boer non tantum egregiumacque incomparabileng — & € fuiffe Medicum; verum etiam Philofophum & naturalem : .& moralem praclarum , abunde ex ejus conftat fcriptis, virique. |. eruditi, tüm veteres tam recendiores teflancur.— feneca ad. Lu- | €i, &in Epift. 2 y, vocat ipfum Medicorum maximum hujusve | Éientiz conditorem. | Nzcomedes L, £ Epigr. de ifto ita ca- | mic dentes mtm, 1 Ime : clio fe dean. Sd gacétpni b gue (oe 7 ÉmaroxoamuG Qd E» ww utpózron v stu) audeo Aaa (00 c E9ven s itp vexbon iir amdlyig 6r aide | Galenus. L. de Fin, Med. Prooenz, ita de ifto fcribit | £]jp- »- otrates in. libello de arte eam finivit, ille nimirum, qui [em- sper bonorum uctor ac Princeps fuit : cujus apud. Grecos oranes memoria in eternum durabit y. quandoquidem publice: — de omnibus e[t bene meritus. Ex recentioribus, celeberrimus - Baglivius,im L,de Prax. AMed, ad prifc. obfervand. rat. revo- anda; L.. 1, C. 1, 8. HI p.m. z.. de Hippocrate ita loquiturz Aa. - turdnon bominis voce loquitur Fippocrates, Medicorum Romu. |" dus; cuinec etasprifca vidit parem an ve ZVledica, nec videbit | futura, nifi demumvefipi'cant Medici, eo velut ab alto fomno Jexcitatá , videant , quantum differat. Fh[Iorica eo* AMafcula Grecorum Medicina, a fpeculatroa qo penfilà novorum bomi- | "um. Naturalis fcientig peritiam Hippocrates , vel folus liber * - de Are, Locis & AQgis, veftari poteft; ^ Mathefeosquoquernion |. fuiffe rudem, epiftolaip(ius docet ad filium 5effalum confcripta, e irat nili ccu —— a À 2. «bi ipfi fuadec, uc Geometria atque Arichmetice notitiam fibi l| JLEE Pp EA ' come. n "u T Ex " T A * i100, EMILE OTARSOR ET PEN m LUE — 4 vA s: Lou coe d IP RR i m b GWseuisENEEL 75 Y VETE * — — —9 i comparet, cum in Chirurgia aliisque difciplinis, magni fit ufus. hzc Mathefcos univerfalisfcientia. ^ EruditionéminPhilofophia | Morali Hippocratis, multisex locis, praíertim ex Libr, de Dec. | Habttu, de Medic. aliisque probare poffümus. | Epsfhoce, quas. conízripfib; multa moralia in fe continent precepta, imo; locutio £jus de Medico Philofopho,-quando ait :. Fyrgós qiAózoQo &val iró3«o:, de nulla alia , quam Philofophia loquitur morali, per quam homo. beatus & Deo qua fimilis efle poteft; quod alibi — videbimusac explicabimus, Teítantur mecum Hippocratis eru- didonem moralem, Petrus Canonberius d... Tbeol. ey AMed.: D. nec non celeberrimus atque ampliffimus 75omafrus, ifle , ia fuo commentatio. ZVfedico Politico- Etbico Theologico : bic, in fua Hiftoria dfapientie co* Aruititie, Tom, 1; menf: April; ubà- x Democritum arque Hippocratem, ex epiftolis Philofophos fiflig. — morales, DeHippocrate in praefatione dici libri; ira fcribicac E diflerit; Sumri us Medicorum Hippocrates in Epiftolis fuis; fum- | mam Philofophiz Democricez, pulcre profecto.quancum ad mo- rum Philofophiam; &; quantum ab Echnico Philofopho expe&a- ripoterat, cum rnultorum & antiquorum & modernorum do» | &rina certantis , abinteritu liberavit. . Nosvindicabimus ab ob- | lvione, . Fcenim deeoconftare arbitror, Theologos, Juris.Con- fultos, Philofophos & Politicos, parum Hippocratis curare ope- : ra, Medici noítri, an preter Aphorifmos Hipp. & forte paucif- fimos ejusdem tractatus alios raedicos, ejus opera cognita habe- | ant, & an ex centum Medicis unus aut alter fit, qui fübito roga- | tus de epiftolis Hippocratis, ex vero refpondere valeat, an epie ftolas (cripferit Hippocrates; & quid ez contineant? abipfis edo- ceri mallem , quam animi fentenciam mei ipfis fincere expone-- re Cererum hinc inde Hippocrates de. füo admifcuit monita. nonnulla & fenrentias morales aureas omnino, & (ut ftultitie fe- | culi me accommodem , Confuti Sinenfis doctrinam , utpote: novam & ademulationem in disriiseruditorum excerptam , ut |. rem rariffimam fufpicienti) plus quam Confütianas, Quamvis. non dittirendum fit; Hippocratem in epiftolis magis opere & ex- | Sog A emplo, |- ES De Hiphocratis Purgatione Morali, 169 Ur GMETE : LP IC NECERIUS S6s 169p vb MISC PIU uc | emp:o, quam doctrina monftrare Philofophum moralem. - Hxc - dle hactenus. Plura ur adducamus teítimonia non opus eft,. - afpiciamus faltem unicum locum; qui occurrit in libro de Zecenr. "Habitus , ubi Medicinam nofter cum fàpientia comparat, eam —— Medico fuadet, & inter alia, Puraationum in vita. utilium ..4fque nece[Jariarum mentionem injiit, quarum in gratiam» 7 €um-nonnulli iftas per purgationes proprie fic dictas, alii per ex- ^ piationes, alii per exculationes, explicent, ad fenfum genuinum vumfunt omnia pecunie contemtus , pudor, verecundia, reveren- "tia, mode[lia ín veflitu, bona exiflimatio , judicium , lenitas, promtitudo, mundities, fententiofa eloqguend: concinnitas, cogni- tio in vita utilium 4c nece[Jariarum purgationum, [J'wcis "may qeàc iov vens v gà diva warnt ] earumque liberatio, Müperflitioft Deorum metus aver[atio. preflantia divuima, Quot E verba heic, tot regulas habemus morales, quas incer eftcogni- | HO rz v z:9«ocíov live Purificationum, per quas, quid intelligat. nofter Auctor, mox videbimus, modo prius fi aliorum adduxe- —mimus opiniones, Sunt itaque, qui hanc vocem de expiatio- ''mibus exponunt, dicentes, Hippocratem medicis haíce fuadere vo- IJ luiffe, easdemque ipífummetin ufum olim vocaífe. Verum; hec E fententia non^ vera videtur: conítat enim, expiationes absque fuperftitione haud fieri potuiffe, Hippocratemque multis in locis fuperítitionem rejecifls atque damna(fz, — De purgaiuonibus proprie fic dictis quoque non exponi poteft; quod ex contextu darum eft, licet 7ó «a9oeiev h.l. pro purgatione proprie fic di» »&ta accipiat D. D. Alberti, im. Diff. de offic. Medic. circa Adia- V Obferv. Acad, N. C, Cent.111, Y pho- | cl lore - ANS FERT IT PTT GIU TN U T^i 78 Yi 170 Obfervatio LXXPL. dia E. pbora, p. m. 6, quando ait: xaSaociov, eVacuationum, Purga- tionum, five(bonte fientium , ffve per medicamenta edendaes Yum, [d | 3 Audiamus fuper hunclocum Hippocratis verba Dan.Clerica, quz profert ZZ;f?Zoire de la Medecme Part, 1. Livr. 3. chap. 16.8 — Latine itafluunt : Melsmpum; aliosque, purgationibus five expia- tionibus ccminum & morborum fui(le ufos, fupra recenfüimus, Et Hippocrares ipfe quidern ab iis non abhorruifle videtur; alias - enim incer fcientias medico dignasrefere, | Cornarius certe, eum fenfum verbis hifce tribuit, nec fanealia ratione eadem explican- ^ da videntur. Enim vero, h,l.de purgationibusin proprio feníü ac- ceptis Hippocratem non loqui, ex contextu patet hincillicom. — mentatores, qui eum fic explicant atque interpretantur, falluntur, Verum enim vero, Manuícripta difcrepant, & pro za Socio nons - nulla x25«geii; legunt, qua voce admifla, longe alius emergit fenfus: fic Hippocrates animo longe fortaffis ab his diverfo, di«. cendus erit, | Prafertim, cum hz & proxime voces fümima ob-.- Ícurirate laborent. Superítitionis defe&us , quem eodem loco-- in medico defiderat, vix hanc de expiationibus fententiam admitz ^ tere videcur , qua quidem absque füperftitione fieri non pore rant. MNegari interim non poteít, Fabium Caluum , primunt / Hippocratisinterpretem fic vertiflo, quafi Je;rid'v«iovío, At vero nimia füperftitio nunquam Philofophisimputata fuit, qos inter, | tamen & Medicos h.l, comparationem inftituit Hippocrates, Ceterum ad hanc fenzenciam convellendam , una libri decsors? bo facro infpcsQio füfficic, ubi vanos hominum íüi temporis. mores deridet, quippe qui varias expiationum ceremonias ad. f hunc morbum depellendum, adhibebant. | M Heic faltem notamus, ilium omnes qui hoc curationum | genere utebantur, cum magis & praítigiatoribus uno modio | metiri, tandemque in hzc verba Chri(tiano homine quam Pa- | gano digniora, definere, €, 4, «d yoUr ptyica. rv deor da ] «di avogitoraye TO. Sreióv igi» TO xXeorlpoy gg a'yviCovp. q2) t Qua yet | vépaoy iiv, Non ignoro, librum; ex quo hac attuli, ab haud. | : : pau-|- | 1 d —. De Hippocratis Purgatione Morali,. LL 0f 3 et - paucis alii adícribi auctori, Verum, quicquid hujusfit, maximum || argumentum sc dece uova Hippocratis eft, quod in omai — ejus Praxi, nullum reperiatur remedium, quod füperftitionem re. t. doleat. Evolvi poteft & aliuslocus, de Virginum morbis; C. 2, ubi | mulieres five. Virgiaes. Dianz, a Vatibus fic jubentibus, veftes |. preciofas confecran:es ipfl i£azrdfez nuevos, h, e. decepre, vocan- | tur, Vir quidam doctus, qui Hippocratem in Gallicamlinguam ransferre agereífus eft, smentís purgationes hoc loco Medicis |. Hippocratem commendatle, fibi perfvadet ac credit, que ma- |. xime Philofophosdecerent. Verum curiofius quam veriushzc |. dida adparent. Heacille, Memini quoque , quendam aliquan- do dixifle, per pzrgationes bafce, probabilicer intelligi pofie ex- cu/ationes, v. g. fi quis Medicum cujusdam erroris infimulare vellet, necefle elec atque utile, ut fe excufarer, purgaret, ne fama ejus periclitarecur 5; €t müfte fic) putaiten/ eerantiporten/ Daé.- ftiit feifie Renommécfeitien dyaben Ieibe. — Provocabatc edam . ad fuam opinionem ftabiliendam, ad JCtos & Latinos, quorum | priores quoque hoc uterentur vocabulo, cum jzramentum, quo ! quis a fe culpam declinaret ,, Purgatorism adpellarent : /pofte- - riores itidem adhiberenr in fermone, fic enim v. g. Terentius, | — Heavt, diceret: NefCio quid peccati portet bec purgatio. Curt, (11.72. C.1. Blanda oratione maledicla purgare. — Plautus, Au- | lul. 4. .Oui bomo culpam admifit in fe, nullus efl tam parvipre- tii; quin purget fefe, Cic. pro Sexc. Rofc. c. 14. Deluxuriapur-. |— gavit Erucius, cum dixit, buncne in convivio quidem ullo fere intevfuiffe. Verum, nihil probabilitatis plane in (& habec hzc . opinio, afpiciamus faltem antecedentia & coníequcniia, & aps | parebic, longe alium fenfüm in hocloco adhuclatere, | De pur- gatione proprie fic dicta, five fiat ifta per füperiora, five per. in- feriora; five per diaphorefin, minime nec de füperftitioía expia- - tione, ut jam vidimus; cujus olim, teftante EZoard. Herb, de - Cherbur, in Relig. Gentil.p. m, 272. triplex inter Gentiles Ge- nus extitit, nempe zere, qua & Igne, verba Hippocratis exponi . poflunt, quicquid etiam. contra dicant & ogganniant alii, Ad Oa pucr ar me Ln ur ——— —— 172 .— Obfervatio LXXF1. ue | me quodattinet, credo, quecunquecram vox, five 4 weSuprín in Geniüvo , pro a; Jonice (45; qua dialecto femper fcre udtur — | Couss live iad9ocic, qus etiam interdum purificationem de- norat, ) inveniatur, quod ligcloco per «ó w«9dooior , vel qnraae. Spain Vel vi xaSagem Hippocrates nofter expiationem Philo-. 2 fophicam indigitet, ipfique ha purgationes in vitautiles & nece(-. fariz nihil aliud fin5 quam Pythagorzorum & Platonicorum urgationes morales, quz docente Porphyrio P, Il. Sentent. c. 34, 08 nihil aliud funt, quam divortium animia corpore & irracionali. um paflionum motu. Ex qua Porphyrii defcriptione patet; Pycha- — goram, Placonem & Hippocratem; quieotempore, cum hzcdo-. étnina floreret, vivebat, per dictas purgadoncs nihilaliud quam | appetitus pravi; omniumque inordinatorum afféctuum abne. — gadonem arque depofidionem innuere» iftamque Medicis fva- dere & inculcare voluifle, | Lucem affundit quoque huicfenten- tiz, locutio fopra prolata, de Medico Philofopho, quod talis DEO. fic equalis qualem jcoS«érara. Vel ouoimom r8 S8 Pythagorzi, ^ horumque fectatores, Platonici, affsctabant, eandemque per me». dia fequentia: (1) Cognitionem fui ipfius. (2) zz92pem cum... — isriepotiteic savrür conjunctam, & denique (3) 4vod'wvfiveafcen- füm; vel arctiorem quandam cum DEO conjunctionem ,- eid, Dn. D. Budd. Flifl. Phil. $. 42. p.m. 37, Philofophum Gbicom- | pararé pofle. fibi perfvadsbanr. |. Hinc eciam Plato plus firaplici | vice in Phedone, anima a corpore receflüm, ad ouolesm 2 S2 pernecefiriam, commendat, &purgationem defcribit, quodin. — hoc nimirum confiftac; ut, quam maxime poffimus, a corpore fejungamusanimam, | C edebat enim Plato ejusque fe&atores, — corpus noftrum animx efle carcerem, cui ipla efler incluía. Ad quam itaque divinifpiritus particulam, corporiimmerfàm,;iterum liberandam, Deoque unieadam, perneceflàriam ejusmodi efle a. co: pore aniame fcjunctionem, vel uc alii vocanc, mortem Philofo-. | phicam, ifti docebant, : Cumitaque, utjam aliquoties diximus, '. H.ppocrates cum Platonicis hacin re convenire videatur, Artem | que iplars futarem ,lovo citato cum Philofophia comparet | "dee -mora-. | "3 m | De Hippocratis Purgatione 7Morali. —..— xz. - morali, nullumque aliud fere proferat verbum, quod non re- ^ gulam moralem & virtutem elegancem in fe contineat, infüper. ^ que variis in locis ad virtutes Dcorumque cultum Philiatros fedu- - lo adhortetur, acab inordinacisaffeQibus ac cupiditatibus, men- ? tem obfufcantibus, dchortetur : non video, quomodo aliter at- - que convenientius, quam de virtutibus purgatoriis Gt - ha purgationes in vita utiles acneceflariz, exponi atqueintelli- gi queant, OBSERFATIO LXXFII Dx. Lic, SIGISMVNDI SCHMIEDERI, | e m | De | | Sapientie. ZMorbo Plinii, L, F/11. H, N. cap. L. ! q^yEr varios cafus, per tot diferimina rerum, rebus liuraanis exi- | & mihomines quotidiana fatis atque abunde teftatur experi | entia, hujusve diverfi vice humanz exitus, exemplorum copi. ; am haud exiguam iri fcenam producit, atque ob unius cujusque | oculos fiftic ZMafander in fuo 7beatro Tragico, ^— Mors ille !habetfacies; Unum habemus in hunc. mundum ingreflüm, |! imon unum vero egreflum, quen non ineleganter Quvengus L | 3. Epigr:112. hifce defcripfit verbis; ; ih N r1 (o c ZMllemodismorimur, mortales nafcimur uno, |" Zna via e[t vite, inoriendi mille figura, s | TEE E sd sided Hunc á - Veewyuy Vor untreerecmmem a DURO o uas I rt o amm neris Lu | (€) Platorici quatuor virtutum genera cop[lituere folebant: Po- — - [iticas sempe, Purgatorias, Intellectuales 4744e Exempla- . res, v:d Budd. Pbilof 'nfiv.p.en. $3. Deirtutibus Pur- j gatorits. Macrob in omn. $c£zp. L, C. 4 lil. fec [evabits Vire (0) PUtes. quas Purgatortas vocant. bominis [ant, qui divinicas |o gax elt ,folumque autmum ejus expediunt, qui decrevit fe a corports contagtone purgare, € quadam bumanorupe fa- € .g folis fe injerere daviuis, 174 Obferuatio LXXVIL..—— e Huncenim coniumicigais; illam füffocat aqua; iftum dilacerat Yi fera; alium fübito profternit fulmen; alium nullius pretii mu- — — fca exanimats alium mifereferocitas crucidat Martiss alios varia morborum enecant & ftrangulant genera,quos morbos unus in- E tere(t, qui fapientia Plinio dicicur Z4forbtus, quando l.c. itaait: - - Atque etiam morbus eff aliquis, per fapientiam mori. Qualis — igitur iíle fit morbus, quo per fapientiam moti dicuntur homi- — | nes, neque Sa[ma[mus, neque Heinfrus apud Beuerovicium doce- —.— re potuerunt, ceníente JonfLonio in Syntagm, ded. niv. p.m. — 469. Valdeeraditorum ingenia hic fapienti exercuit morbus, .. | variasque in opiniones literarum fàpientizque amatores traxit. Nec immerito, Quisenim de fapientia cale fibi concipiat; quod amafios fuos in. Libitine ceníüm tranfire jubeat? &tramen hoc - verum eít. | Prater omnem enim opinionem, quando ni- mis ab ipfis colitur, minime iis parcit, fed vires eorum debi- litat, diffipat, frangit, vitzque terminum ipfis-adfert etque : acclamatz ZMoriendum efl vobis, mors ultima lineaverum ! Sed.— redeamusiterum in viam. Clariffimus Auctor Elyf. Camp.ju- cund. Cua[i. €. roo.varias variorum recenfetfentenuas, quarum autem nulla rem acu tetigit. Afferemus nonnullas. Sic ZVMers — CAL AS, lapiencie hunc morbum, de (enilis etatis morte conimo-.— de explicari poffe, (bi perfvadet, forte loco ob. XII. r2. indu- us, beg bere Gieog 2G üttett ift oie SeiBbeit/ unb ber 3erz— ftano beg benenlf(teg. Num vero expoftioficgenuina valdo- ^ pere dubito? Sapientiam enim, ut caufam occaftonalem morbi |. - atque mortis indicat Plinius, — 7ob, Pineda de Febri quartana | | hunc morbum vult intelle&tum, ideo, quod fapientia & intelli- — 5 gentia quafi inftru&ta, certis ftatisve horis ac; diebus homines ^ aggrediatur, Verum, hzc opinio nullius eft predi, cum idem de Tertiana, menfium fluxu, Epilepfia periodica, aliisque perio dicis affectibus, quorum caufaserudite atque acute in difl. de Af | fectibus periodicis, Hal. 1702.expofüit celeberrimus ftablius, di- | «endum & afferendum foret. Miror, quod non aliquam fàapi- | *4uuam quoque quafiverit Pjneda in Quartang pertinacia, qua. |- d tanta BOIETT TTL Me " IM Dir ep" Ww . Dedapientie Morbo Plinii, LP Il. H, N.cap,L..— 126 /—. ganta eft, ut omnia fere remedia, ftudio quafi eludere videatur. ||. Sxpiflimeenim Catharticarum vim repudiat, venzfectionem de- /— fidet, diaphoreticorum ufüm fpernit, fpecificorum licet felectiffi. morum virtutem refpuic interdum vero, ludicris atque phanta- - - flicis planeque (uperftitiofis remediis paret ac cedit. . Olim apud Romanos Fcbri huic Tabule füfpendebantur votive, ipíi in Deorum numero coliocabatur , (*) Fanumque ipfi, referente | Hadriano Junioin Animadver[ion, L. HT-.p, im. 159. in palatio |— ad edem Larium ipfi erectum atque confecratum confpicieba- - tur, Magna hinc fuit vocata, uci luculenter hoc ex antiqua in- — fcriptione, infaxo quodam reperta, patet, quam una cum aliis - nobis communicavit 7a4n. Gruter, in. percleg. Opere JInfcript, - Rom, p. 27. N. 1. & ita íc habet; FEBRI DIVJ&, FEBRI SANCTE, FEBRI MAGNA, - CAMILLA AMATA .PRO FILIO MALE ADFECTO P .POSVIT. Vo. | (9) Caufam.curiu Dearum numero fuerit collocata febris , ve: j fert £doard. Herb. de Cherbur, zz Relig. Gentil, p. m. 2. 4i 4a ait: Ipfa Febris, Paucer, Pallorque Dii Deagne inter Gez- — £iles vocantur. quia tfl ad, quicquid paulo [upra (ortem Lu- - nauam,-velcaytumwulei coufhitutumerat, Deus protinus ab illis balebatur. Quod prudentiores Gentiles autem, Pa- voremy, Febrim €c. vere pro Liis Deisque babuerit, nos credibile, | Fiuxeruut novos Deos. plebigue poflea eorum exiflentiam ad faam utilitatem, prerfaafirunt, quod. pa- vef etiam ex alio loto Fdoard, de Cherb. p m. zr... ubi décit: fed Cbald Di ex Sacerdotum. opera confingeban- Iur, : | : 17Ó COPOBfePOAHO TOY PPP SS E Vocatz edam fünt Quartanz a quodam, Saturnifiliz;quod £Zadr. — | Jun. 1, fupra c. his enarrat verbis : Quartane vocanturSaturni filiz, ab Ocfavio Horatiano, ob morbi videlicet cum tarditatem — | tum malítiam infignem, & equidem exiftimo: inquarumcurati- — one Democritus cenfüiz pollutione effe opus, ut fant cedes,cul- 3E pz, menftrua, fanguinis potus, facrarum avium, vel vetitorum dr | animalium carnes, cibo date, Sed hec sc i» zagód'e. redea-. — mus iterum e diverticulo in viam. — Alii dicunt; hoc. in loco Pliniano ex incuria fcribarum vitium irrepfitie, afleruntque, pro verbo, per fapientiam , ipisper defrbsentiam, fuiffe (cribendum, — E quam opinionem haber ZVfercurialis de Phrenitide. Verum, — &. hec fententia nihil probabilicatis in f habet, Cur enim Pli- nius «à (ori per defrpientiam , tanquam rem fingalarem & mor- bum notatu dignum, admiratione veluti impulfus, literis man- daffet, cam perrotum tamen dubio fine ipfi fuerit, defrpzentiam perís: morbi mereri nomen, — Alii de vaticinandi facultate hunc fapientie morbum exponunt;quod interdum experientiateftenon | pauciin agoneconftitud, hac divinandi vatioque predicendi fa- culrate, prediti reperiantur, cui opinioni addi&us eft D. de /4 Cerda. | Verum nec hac (ententiaaffenfüm meretur, Suam des — nique explicationem profertlaudatus Cafj. a Rees l. c, dicitque, — de Paraphrenitidea diaphragmatis vulneratione oborta, fapientia — hunc morbum accipiendum effe, cum veteres hac. in parte fa*. pientiam refiaere, fibi períualiflent; getrac enim Graci quoque I» diaphragma vocaflent a qoi» mens; partim quod ifto adfe&to ac- | que lzfo, mentem turbari. Ixdique obfervaffent , partim quod, |. ui jam monicum tuit; mentem atque fapientiam ibidem federe || itur autem illa mentis perturba-. |. tio per confenfum, quem pernervos, ut ex Anatomia notum |- cít, cum capite habet diaphragma, — Celeberrimus ZZedel. Dec, |- AX Exerc, |- (oo Desapientie Morbo Plinii, L.F11, H, N, cap. L.. i77 (| A Exerc. Poilol. X, Sapientiz hunc morbum quoque de Thora-- - eisvulnere, fpeciatim autem diaphragmatis , fed paulo aliter ex- |. plicat, quando dicic : ideo dc hujus partis lefione fapientiz mor- .. bum exponi pofle, quod przcordia confoffa, mortem cum rifü - |. afferant, vulneratique ipfam mortem, omnibus creaturis alias ter- | rFibiliffimam, fapientum more, quosvisfortunz iníultus patien- | ter fortiterque perferendium ; deridere videantur, | Verum, |. liceat mihi modefte ab ipfo hac in re diflentire, Qualis quafo - |. hac eft fapientia, quando mens perturbata eft & vacillat?. ridere : | . videntur agrori, &tamen nonrident. — Rifus hic cít falfus, fpu- | ius, Sardonius. Oritur enim ex hac lzfionec fzpiffime motus | mufculorum & faciei & labiorum convulfivus , rifui haud abfi- | milis, & inde etiam eft, quod cum riífü ejusmodi vulnerati di- — | «antur mori. Meminit ejusmodi rifüs Sardonii, ZZippocrates |— L.F, Epid. p. mi 161. exemplumque adducit, quod itaíe habet: | TÓgov & qj 7re2uocxin cO Aiderov ». ém Afyap Udr xoTa7reATS ic TO | sog. Ka] pev üAVyor, yc iv rep) vrO» Sogu2od we, — (9) |. Optima omnium fententia, quotquotearum etiam exiftunt, ce- | Teberrimi eft Rammazini, quam ineleg. 7r, de Morbis Arifi- | €um p.m.3ry. hifce proponit verbis: Tor clariffimorum viro- | rum f(üftragüs meum; qualiscunque fit, calculum addere liceat ; |. Plinium fcilicet tot cafibus, tot morbis, quibus vita no(traconti- : nuo petitur, adnumerare quoque voluifle caufam occafiona- | lem; ob quam mors fxpe contingat, ftudium nempe Sapientiz, ,, 8dverterint, fcilicet, per Japrzentiam mori, — Hac ille haQenus.- - Paucis : Sapiencie morbus nihil aliud eft, quam valetudo cor- | poris, quam ex nimia ftudiorum amore fibi erudid ad(cifcunt, . Diurnis enim acque no&urnis laboribus; accedente inordinata | :| | . dieta, fe conficiunt: viresénim corporis & animidebilitant, fran- | —— Obferv. 4cad.N. C.Cent.1ll...— 2 gunt) . (€) Deejusmodirifi Sardonio vide plura apudceleberr. quondam |: i armannum, 27 Miracul. MortuoWut LA dil. fii. .19, - 20. p HH, $44 7 5, Edit. Ven ] | | | | i ! R - S , " ! du : D | / 3 P NT oos - : - j Ya " x . 4 DUAAGT. t e JANI RUNS SY ULT NHKSBP INSERTIS AERIS ONE IR TORTE NOT IA EIE T E CANT EIE CRQIEC TTC NO — wx iu pe c Bbferuuio DEEST oce E cunt, diffipant, mortemque fibi hacftudiorum intemperie acce- | Jerant, ita, ut pereant fzpiflime, antequam parctumíüum edant, — In exemplorum & caufarum Phyficarum productione, ut prolixi — -| fimus, non eft opus; B. L. ad binas diflertationes non inelegan- .'. tes, de Eruditis ftadiorum intemperie mortem (ibi accelerantibus,. quarum prior Hiftorica, alteraPhyfiva Lipfiz 1704,& 1705, aDn. | Me Tfchantero habitas, ablegamus; ubi exemploraüm; quorüm — | plura & notatu digniora adhucadduci potuiílent; copiam caufas- - | que Phyücas, non inerudite explicatas, inveniet. sido OBSERFATIO LXXPFHL ——— Dx, Lic, SIGISMVNDI. SCHMIEDERI, - « Deiiu». eme Dido Hippocrat prog Iwrpoc Qi roo iróS «Gr. l I5 quonam hzc divinitas confiftat; variz variorum funt fene — | centiz, | Primo intuieu hoceffatum ; quia Hippocrates intet. — mortales, de mortalibus id profero ambitiofum atque faftuofum.—— adparet, dum divinitatem aliquam Medicis adícribi::. Verum des. fendi poteft Hippocrates, cum diflindc ftam addat, quomodo, vel qua ratione; quibusfactis, Medicus jzé3«(9- fieriqueat, | EZec. | icórzc , ait Dn. D. Alberti, in prooem. ditt deoffic. Zed, circa. Adiapbora,non ad univer[alem bominis [latum froe abfoiatam effentiam fe extendit, fed. primo tantum aliquam tranfitoriam, €^ gramitam [rnilitudinem iud:cat ,, deinde acctdentalia de... |- - AMedico praedicat, quod fama co» gloria intra mortales limites. icóS«Ge exiflere queat egc. — Alii obpolymarthism Hippocratem. medicum vocare igo2:o credunt; uu hoc videre licecexD. Tob, Majoris defcriptione vive Sacbfiane c. 71. que Epbem. IN. C. | iníerta eft. vid, Dec. 1. A, IP, eg F. | Sit unicuique fua philofos.— |- phandi libertas, credo ego, quod non fimpliciter de fama peren-.— |- ni, necde polymachia ize izórag explicaii queat, cum parimodo. | - ac jure, alii celebriores viri atque artifices, quorum fama a " mul. | " CMM Nc LJ : € DedidoHippotratis t6. — —— 3176 "multa fecula jam floruit, & adhuc floret; atque florebit, /oíd«c dici queant. Exiftimem ego; quod, fi hec fententia cuidam arri- deat, hec izórsc adhuc melius de fingulari quadam felicitate, ob. "quametiam Bagliz, in faa Prax. L1. €. 7.8. 10. p.t.42. Me-. .. dicis nonnullis divinum quid ineffe afferit, explicari poffit , eo, quod Medicus Philofophus, 29/2o7ó9o multo citius feliciusque, non tantum morbos eorumque cauías cognofcereiisque mederi; | verum quoque fütura quavis de morbi, corporisque humani eventu atque conftitutione, prudenter prenunciare ficque divi- mare valeat. Divinare autem &futura praedicere, olim pro mu- nere Deorum habebatur, Dn». D Scbelbammergusin Dil. de hoc di&oHippocratico, 77e, LX XLI. expofitione longa ejus prolata at- que prolixa, ita candem (cribit : £ibus itaque per[Declis omnibus, curtalem Medicum, [cilicet Philofopbum , icí9«ov pronunciave- - vit divinus Cous,inpropatuloefl, Names 1n expugnandis mor- bis, ev: in pro[piciendis futuris, co* in ipfo vivendi genere, eum maxima, que quidem in bominem cadere potefl, felicitate uti neceffe e[t, effeque fupra ceteros beatum, | Melior autem hac eft adhuc celeberrimi $rbalii fententia, qua hanc divinitatem de - animo tranquillo exponit, & in Progr. quodam Inaugurali de. Philofopb. Hipp. ficfluic: Credoillum; ut virum prudentem ma- | gis fenfifle cum reliquis etiam paganz religionis Philofophis, qui acroafibus fuis nibil mags in Deo agnofcebant, ad quod homo - | adfpirare poteft, (nam de zpfinita fententia, fcientia, [apzentia, | —xen[Lantia, non erat fermo) quam re&teagendi voluntatem, 2770 amorem ; &redefadorum confcientiam, £2'circa utrasque has . tes, tranquillum gaudium, €2* f/t venia verbo, acquiefcentiam,. quam Graci vocant zvysdoxear. | Hanc ipfam etiám putamus . effe Hippocratis noflri ;zoSeórgfu«. — Àd me quod attinet, credo, quod in dio Hippocratico hocce, lateat óuóierie 12 9:8 Pytha- | - gorzorum & Platonicorum: adducuntenim me, ut hoc credam, inter alia Purgationes in vitautiles & neceflariz, de quibus jam |. egimus , &accedit, quod Hippocrates eodem feculo vixerit, qo , Plato vixit, licet hic Hippocrate fir junior. Lic enim A. I, E L2 Olymg. 480 | Obfervatio ÉEEXEAL $2 i Olymp. LXXXVIILille A.IV. Olymp, LXXXVIIE.curg fuaPhilofo- — | phia,moralem h.l.pata.quam cum Pythagorafequebatur, floruit, — | cujus doctrine heceracfumma: Ultimum nempe finem hominis — — efle ouoiuci» v8. 938, ad quem autem finem perveniendum media — | quzdám erant neceffaria, qua fequentia erant: (1) Cognitio füi — ipfius, (2) &&9agc; five Purgatio, conjuncta cum ézrigoqQi dciav- «à», & denique(3) dycóG- fiveafcenfüs , velar&tior quedam cum — | DEO conjunctio, Zd. celeberrimi Budd. Fhfh, Phil, S42. | P. PH. 37. | 7 i E | OBSERFATIO LXXIX. Du, Lic, SIGISMVNDI SCHMIEDERI, | De : Seminis regreffu ad AMa]]amn fanguimeam. f Ili nonnunquarn variis de rebus naturalibus, corpore hu- — AVE mano ejusve firu&ura mirabili; motu atque humoribus. &c, medirarioncs inftituenti, inter alia quoque confiderandus .| paulo intimius mihi fee obtulitliquor genitalis fperma. Hujus — naturam , conflitutionem, partes conftiturivas, vafa, receptacula atque fecretionem, cum paulo penitius aliquando mecum pon- | derarem, menteque ultro citroque. volverem,; de ejuszzot, non — autem ejacu/atorio,in amplexu venereo, vel alia nefanda ritilla- —.|- tione excitato; nec zntefZino, de quo, cum fpirituofis fulphureis« — ^ que partibus copiofis polleat; non dubitandum cft; fed de pro- — | gre[fivo quodam e füis receptraculis itcrum ad maflam fanguine-. - am, nonnullain mentem mihi venerunt, mequeur tamdiu cre» | derem atque aflererem iftam, adduxerunt; donec contrarium — clite, rnanifefte atque apodictice mihi fueric. demonftratum. — |.— Evolvi autera haricin rem multorum tam veterum quam re-. |. centiorumi libros, fpe autem femper fere excidi, & parum velni-. | hil apud plurimos, prater. £ippocratem de INat. Pueror, S. HL S OX ITEORICCUIRTU Yedteee T P HE Tas F7 S vm yix TUN AX wi i De Seminis vegreffu ad Maffam fanguineam, —— xen Dopem. 240. Guerz.. Rolfinccium s & | Dan. Taury reperire potui, |... Hippocrati iftum, vel faltem aliquid de ifto, ex obíervato quo. | dam feminis effz&uin pabef:entibus, cognitum fuiffe, (squenria |. Dobis fuaderc videntur : 24a ao ait, rd yóve yuroptres $i capi doa. i - gulveras «33 $oricepptic s 4g TO. QA&CIa. coudyra] WADWOY y di Cy TÓ Wejy /— 225», & paulo poft. hac, óxoso: d éuv&yos vretidie éóvre yiVoyT 2s |" did aio dre uoi s& tyeraGai» Astoire yiroro 0Ào1s Urt 1 Gdos | Tl yov) i36 G7r y EVO JE $36 E pen O. TW eridsouid a eri v ÉÜuzraysi dég« (oai. — AmoXeAta Ta) yao nüd'oc «iic ovii Gert uoi eciprrap y. GA s -méórepow, Quibus ex verbis non obfcure patere arbitror, Hippo. |.. €ratem de regreflu feminis ad fanguinem & corpus fuifle locu. | tum, cum; ab hoc, fcilicec fpermate, carnem & extrema curis ' rarefieri, quo barba pilive in pube egredi queant, aflerat nofter -Au&tor, quod jam via geniturz fit facta; qua autém ante. puber.. '- fatisannos atque in Evnuchis, ipfificintercepta. Rolfinccius L, '— de Ordin. & Method. Part, Genital. fabric. cognofcendi, p^ m. $4, |. hujus f&minis circulationis, at paucis, meminit, earmique negat, di. | «ens: Jemen non circularineque in teftibus neque extra teftes. dni. | mofitas, pergit, quam teftes addunt corpori , non adfcribenda efe mé bye, dia vj Gurdue, moli, fed virtud. nficias ire nolumus, eum fanguis a nutritione te[Hium vefiduus in venas readfumituy, atomos quasdam [emimales ili pevimifceri, Hucille, | Verum, | hac verba feminis regreflum ad fanguinem non negare poffünc: | tanra enim vinon gaudent, nec atomi quadam, ad corpori | .animofiratem conciliandam , vigorem roburve ipfi addendum, ! fufficiunc, haud exigua profecto earum requiritur copia, Pro- ! babilius hinc eft, ut mox & infra audiemus, omnem feminis !| mnateriam iterum ad íanguinem abire, Dm. 7aury in mov, !. Amatom. ratiocin,duftr. go c. C. XI p.m. 192.123, defperma. /| tis ufü, re(pectu individui differens, eumque confiderans, ob ejus '- effe&um in corpusobfervabilem & preclarum, in hanc quoque .. incidit, dc feminiscirculo, fentencam, | Integrum locum exito, .' dignus enim eft, qui adducatur, affcrernus, qui ita fc haber; Ne- |. imo eft hominum; qui» fernint uerum nos debere originem, il. E vpsapadad w Ait lud- 3182 1 — Obfervatio LXXIX,. | e ludque nos immortales quafi reddere, dum redivivos nos in. |- aliis Entibus nobis fimilibus fiítio in dubium vocet : Ac vero. |. ufus, quos fübjecto, in quo producitur, praítat, explicare & co-. gnofcere,id vero paulo eftdifficilius. Attamen illud quendam | nobis perfectionis, vigoris & roboris gradum largiri cernimus, quoniam Evnuchi, femine, acilli, qui percontinuosattus venere- |- os nimium enervantur, fereinftar infantum ac puerorum imbel- |- les, & imperfe&ti exiftant, |. Ob eandem quoque rationem bar- bam producit, & vocem magisgravem efficit, Quandoquidem. |- enim inter Evnuchum & alium hominem nulla alia intercedit. - differentia, nifi quantum ad liquoris hujus generationemattinet, credere fas e£ ipfum hunc liquorem in matfam fanguinis rever» .- tentem egregios hofce nobis fructusafferre, . Hxc ille hactenus, — Addemus hisargumentis, ab Auctore laudato prolatis, & noftras. .- rationes, feminis regreffum ad fanguineam maflam nobis per- Ífvadentia, Primam harum & potiífimam fere, & veficularum Íícminalium Parvitas, &'7* continuus ac quotidianus ad has fper- matis affluxus, conftiraunt, Quod parvz fint, exoculariinípe- &ione pater, longitudine enim vix tres digitos cransverfos exce- ..— dunt, latitudine autem & craífitie transveríum feredigitum ad-. - equant, quanquam in uno latere, quam in altero pauio depré- hendantur majores, Perpendat nunc quisque fecum continu. |. um ad vafcula hec quotidianum feminis acceflum, quem nemo; - nifi fimul etiam abíurde & contra omngm rationem atque expe-. ^ rientiam fanguinis circuitum ; omnium in toto corpore humoe |- rumtam laudabilium quam illaudabilium fécretionis autorem, - negare velic,inficias irepoteft, Perpendat;inquam, continuum hunc fpermatis affluxum, fecretionem, vafculorumquefeminas lium exiguitatem; quz ad tantam feminis tantummodo quantitas . |. tem, quzintra fex vel feptem hebdomadum fpatium fecernitur, |- (de multis annisjam non loquar) & recipiendam & retinendam. | nequaquam fufficit, tantum abeft, ut ab hac, tanta quantitas, |. quanta a primis pubertatis annis, usque ad legitimum congre- |^ diendi cum muliere tempus, fecernitur, recipi & retineri queat; |. t ^. Pror | L ad 7 - ». De feminisvegre[fu ad Maffam fanguineam, 183 - Prorfus hoca rationealienum cft, nec concipi poteft, quomodo - fieri poflit, —. Hzc itaquecum inter fe cohzrere nequeant, utique - fémen iterum abire; & quidem ad fanguinem .corpusve, neceffa. efl, ob rationes a Domino 74vry fupra adductas, & adhuc a no- "bisadducendas. . . . j Pd vu : |... Corporis temperies mutata, quz poft caftrationem anim- ! "advertitur, hunc feminis motum regre(livum aperte fatisindi- | cat Obfíervamus enim, quod animantia poft teftium exíetio«. | ^ mem pinguiora, languidiora minusque animofíà fiant. In Ey. . nuchis prater alia & hoc attendendum , quod biliin barba pu. - - dendisque ante caftrationem ipfis non decidant; & nondum in barba aliisve partibusegreffi, nunquam nafci obíerventur, fecus ,. ac aliisin non caítratis fierifolet. — De cervis ad congreflum aptis |! fertur, quod, ft depofiris cornibus, quz (ingulis annis, ut perno- tum eft, dejiciunc, mox íua priventur virilitate; nunquam poftea nova accipiant, eítantur ulterius hunc feminis motum regref- - fivum ad corpus & fanguinem, odor atque fapor gravcolens& , aufterus in nonnullis animantibus brutis eorumque carne, nec | hon certacoéundi itorum periodus, quam fervare obfervantur, mt experientiadocet, — bi vero latet feminis copia; quando non ' coeunt cum fuis femellis mafculi? vellet quis dicere, femen hoc | intervallo temporis non fecerni, refpondeo: quod contra ra. ! tionem atque experientiam, talc afczens loquatur, Adíünt enim ". organa fécreuioni deftinata, quz nuuquam fuisin muniis rite ob. | eundis juxta naturz leges, fegniora deprehenduntur, | Adeft ec. / jam materia, fanguis nempe arceriofus, ex quo fperma fecernitur, '' Docet quoque expericatia omni cempore feminis prefentiam : ^ diflecetur enim modo animal, quocunque tempore id lubear, || femper veficula: (éminales fpermate, coque recenti turgideappa- - rebupnt, Porro credo, quod, finon feminisin corpore humano --effzt circulus, a fcortarionibus planeabftinerenon poflent homi-- 4 nes inuxorati, ob accrefcentem cjus copiam , indeque continu- / um ad lafciviam exorientem ftimulum , ut taceam, quod varia | €aque graviflima morborum genera, ex Íeminis abundantia ni- E mia, Í | D E Tree ere uaa p aa — Eiasd M d iC IE uae aridi Tip sli cin aL RM Adi. D Lio : £ EU RE LEA 2: : j * s N ^ ^ 184 NUN... du idiastei aoc caa DEM mminuidéeberer,egréflura, — mia, fi dicto modo illicito, ifta non i corpusque , quod tamen omni modo jus Naturz tucrijubet, ma» — | ximam in perniciem praceps eflent datura. Verum enimvero, | fcortationem abominatur Numen íànidtum & purum,eamque in. | facro codice fevere prohibuit, quod nonfeciflet, fibominiquo- ' que media, quibus fcelera ejusmodi evitare poffet, non conceflif-— fet & dedifler. Nonne fi fecus ftatueremus, caufa peccatiin Deum reciderec? quod vero abíonum & blafphemum. — Quid dicen- dum de Patriarcharum aliorumque virorum fanctorum caftitate?— annon in hoc feminis circulus deprehenditur ? credibile eft omni- no, Adfuit in iftorum corporibus, utin noftris, continuus fan- - guinis circulus atque condinua feminis fecretio, eadem habuerunt. — fecretionis organa atque partes, nec inordinatos tamen exinde perceperunt affeQtus, vixeruncenim vitam fobriam, dizteticam & fanctam, ut ipfc deiisfacer ceftatur codex. Poteft fic codem modo homo,fi facere velit,ut debet;legesque fanQe ipfum jubent;cafte vi- vere, Semen enim juxta nature leges fibi preícriptas, ipfum ad talia peccata committenda, qualia funt fcortationes varii generis, — concitarenon valet, quancum enim ejus e fanguine ad vafa femi- nalia accedit, tantum iterum etiam fecedic, atque ad fanguinem &bit," Poteít vero omninoleges has homoturbare & corrumpe- re, quando in diata excedit, luxüriz deditus efl variisque velfper- matus copiam nimis augentibus , vel acriorem reddentibus, vel .— vafaobftruentibus, feminisque ftagnationem ejusque corruptio- nem excitantibus, utitur & vefcitur, uc adeo poflea non mirum, |. fzpitfimeinordinatosmotus, concupifcentias pravas variaquein- — |. deexoriri morborumgenera, Nonimprobabile ctiam eft,intet— £uroris literini, Priapifmi, Satyriafeos cgnfas morbificas, fene nisftagnationem , abobftru&ione obortám, indeque contractam acrimoniam, interdum quoque efle refsrendam, Patet hoc im-- |. primis inde, quodfi aperientia in ufüm vocentur, Genitaliaque — |- muliebria cum mofctho fricentur, infignis fpermatisexiisprofiliat |. copia, magno cum zgrotz levamine. tlplorimum legimus |- Ícminis motus, legitimaque ejusquantitas aluxu hodierno core. |- | | rums | e BE De Seminis vegveffa ad Maffam fanguineam. —— 185 - rumpitur; hzcque corruptio a parentibus ad liberos transfer- - tur. Utinam, ut quilibet ita corporis füi rationem haberet, ne | Lfüvireo tton fati ja feities €eibes tol featten ub pficaen/ - bod) alfo/ utjubec Apoftolus bafi et nicht geil toevbe. — Ex hacte- - nusjam addudlis, abunde nunc fatis, fpermatise vafis fuis regref- 1. fum ad fanguinem ac corpus, & ex hoc iterom adíüa vafa, pate-— ? re arbitror, fed ubi eft via; per quam ad (anguinem defertur? nom . atis cognita adhuc nobis eft ifta, num vcro ob infüfficientem. |, €uscognitionem neganda? minime. Alicujus enim rei veri- |^. tatem, noftra ignorantia , diffidenria, tollere non poceft. Dic |" fodes, per quasnam .viasnoh raro materia purulenta ex Empy- »emate Thoracis, ex .Abíceflu in abdomine latente ; - ex in- |^ flammatione Pleurz &c. ad vias urinarias inteftina, fauces, de- — | feratur? Videmus enimin Pleuritide, materiam purulentam in- - xtesdüm per os rejici, interdum una cum fecibus alvinis vel uri- naexcludi; Imo, quod magis adhuc mirandum eft, varia cor- - puf&ula folidiora, qua deglurita fuere, v. g. acus &c, per vafa |- urinaria una, cum lotio fuiffe excreta, experientia, variaque - Medicorum | celebriorum diligentes teítancur. obfervationes. | "Extant varia hujus rei exempla in Mifc, N. C. A. I. D, 1. Obf III. p.m 4. nec non in Act, Erudic, Menf, Auguft, M DCC XII, p.m. 347. quibus fides non omnimode & temere eft denegan- 4- da. Per quas vias venere ifta peregrina corpuícula ad vaía uri- | maria? per arterias ac venas vafaque capillaria fecum ifta rapu- - dflt fanguinem, conceptu admodum eft difficile, Perpendat at- ? — queconfideret (ltem Anatomiz peritus, chyliex ventriculo mo- "tum curiofüm, & anfractuofum ad fanguinem progreflum, Con- | . —fideret porro fanguinis circuitum per varios anfractus vafaque ' —"eapillaria; atque corpufcula peregrina-cum hoc conferat, judi- - €etque, num iíta eque tam facile ad organaurinz fecretoria ferri, m — T Pn P t m e -— — — E Er e t DER ae am Ra n - :eademque facilitate ac urina, a fanguine feparari queant? Perti. - ! nere videtur hzc via ad defiderata Anatomica, , Interim autem |? deea non eft defperandum: nemo enim hactenus cxtitit , qui in I Jhanc rem inquifivit ^ Supra laudatus Dominus Zazry, per Eo. obferv. Acad, N.C. Cent. 11l, Àa ^... poros 4 -— H LINGE A1 uu d ) dq MA. ' - 1 i ; & ] A Ma dr N 3 ' MUN t H& ^ coc ONEVIdE LXX nl 7 poros venarum femen ad maflàm fanguineam iterum regredi opinatur, huncque regreffum fic fieri fibi concipit. Semen va-.. fis inclufüm, ait , fermentatur, & jibimorans, quandam acquirit. - conítitutionem ,.qua antea non gaudebat, plusnempe morus& — fübtiliratis acquirit; Quando igitur in maffam fanguineam re- vertitur; mutationes inilla producit; quas producere non potui. fet, nifiin vafisfimalexakatum fuiflet, Quando hec vafafemel 7 repleta funt, & alius liquor ad illa accedit, cuni antea inibi con- ' tentus, in poros venarum fenfim abirecogitur, atque cum fan-.. guinc circulans.fpiritus quaft invifcat,retinet & dif; pationem illo — rum impedi. Indeque eft, quod, poftquam infignis hujus olei copia in adu. venereo pluribusque repetitis actibus eft. profuía, fpiritus aufugiunt, Et ex hoc principio debilitas illorum ; qui — hocliquoredeftituuntur, | Hacille hactenus. |. Ad mequod at- - tinet, credo, quod per vaía lymphatica, queex teftibus una cam vafis deferencibus furfum in abdomen afcendunt, fuamque Iym- ^ pham ibi in vafa chylifera deponunt, fperma attenuatum feratur ficquemaflz fanguinez communicetur. Annon veficulze femi- nariz fiis gaudeant vafis. lymphaticis, adhuc inquirendum eff Optrandum ut hanc de feminis motu progreffivo & círculatori materiam. ulterius excutiant Ànatomici & Phyfiologici exercita. tiffimi acudiffimique. | Sed hzc de hac re in prefenci. dicta füffi-- ciant, quz L, B, equi boniqueucconfülat, & fi qua habec his me-: liora, noftris addat eaqueemendet, Cur enim (ut cum Dz. D "Doylingii verbis in Praefat, Obfervat. [acrar. P. T. &iniam) dot orum judicia refügerem, cum ipfe erudicoram Virorum fente tias libere examinarim , & judicium de iis culerim? Certeavi in hoc ítudiorum genere exercitatis admoneri, & difsere pro cuum mihi & gloriofama ducam, — Sed rude imperitorum j - dicium, quod folum fre noftra «tate auditur, fecure- fpernar - Idem enim apud nos ufu venire vidco, quod apud Gracosoli ANACHARSIS mirabatur, ut artificescertent, &judi- cenc illi, qui non funt artifices, jai. 4 x * (NA^ Na " Y , jb vos 05 EXACT | / $4 MERO j "M ME i Olewwzi LXXX, .—— ^ aW OBSERFATIO LXXX. Dx. Lic, SIGISMVNDI SCHMIEDERI, L. De [-- E suphure cum Pluvia vernali 6$ effivo interdum tenpo- - Ve t d'ecidente, patatitio, e - I. ncs Phyficis varia fiepiffime fpectanda atque aio no- |. ÀÀ bis fefe fiftunc Phznomenaatque meteora,quaz ab haud pau- | eis; prafercim imperita plebe, mulierculis credulisaliisve füperíti» | tiofis homuncionibus, ftatim pro miraculis fi ignisque, hominibus —& urbibus & regionibus, ubi contingunt, varia mala eaque gra- - | via ac triftia pronunciantibus, absque ullo judicio habentur, - I - Primo fub horum conípeQu perterriti, murmurare varia incipi- - |. unn anxie huc & illuc currunt, vifa aliis fepe cumlargo lacruma- rum effluxu enarrant. Quin edam infüper enarrata, varia ad. COMM nova cffingunt, fibi imaginantur, ac priori relationi fuper- | "addunt, famamque fic de hac novitate femel exortam celerri-. |: me longe lateque diffeminant , terroremque haud levem homi-- | nes inter excitant, quem non raro, in facra Cathedra ftantes, in | [ Phyücis autem interdum minus exercitati, adeo: exaugent, utini- 1 g -hilfüpra, quofitnon raro, ut auditores, inprimis fcquioris fexus, | ad frequentes querelas, lamentationes- largosque fictus & -ejularus adigantur, ^ Exemplorum loco nobis cíle poflunt, bafma infolitum, ante quatuor, & quod excurrit annos, lon- - ge laceque vifam, necnon 7fabes ignez vifa , &2* dracones, iti- ^ dem ánte aliquot annos, per omnes fere Earope regiones, ut 3 - iftotempore ex relationibus publicis abunde conftabar, currentes | €9 volitantes. Quantos terrores & füperftitiones tunc tempo- ris inter mortales fuerint obfervati, diligentibus atque curiofís ob- fervatoribus nondum adhuc memoria excidit, Phznomenis Lm adhucaliud, haud raro plebi aliisque terrorem incutiens, non ! aucem adco infolitum; nec tamen ubivis terrarum obvium, ad- | MEA i uid Pop | dimus, - - : am " wl x * d - : y : : s 4«- 18$ .— - Obfervatio LXXX, ^. 7 E dimus, Plunviam nempe fulpbuream, Phznomenon , nomine. | quidem horrendum, reipía autem vanum, nihilo camen fecius.— ' vero curiofum, in quod ejusque caufas Phyficas in prafenti in-- quiremus; terrorisve larvam ipfi detrahemus. Haud raro,ex-- perientia tefte contingit, quo poft pluviaslargiores, turbines, im- bres, fulgura atque tonitrua; copiofa maceria lutea, floribus ful- — | huris nonabftmilis, per terram difperfa, aqua innatans, atque — | ad littora & margines lacuum & lacunarum copiofe ab aqua & — — vento appulfà confpiciatur, Hancvulgus imperitum non tan- ' tum; verum etiam & alii fapientiores, pro genuino & vero ful». ' phure minerali habent, variaque exinde fibi, de graviflima im- minente ira divina, incenfionem & everfionem urbium ®io- —. num. minitante de variis morbis, peíte aliisque malis exinde | exorientibus, opinionem concipiunt,'ut ex fequenti patebigs - obíervatione, quam Jon Pauít in fuo Commentario deabu-. fü Tabac. & Herb. I hee, Quadrip. Boc. annexo, Edit. nov. p. m... 7 f3,ex 9tobai epiítola ad fe fcripta, prolixis enarrat verbis, quae — | itafluunt : Quid quod? velvernis menfibus ejusmodiexhalatio- nes aut fülphurez atomi quandoque codo pracipitentur: cujus reiinfigne exemplum S. R. M, Noftrc fummus belli Dux prefi-—.— diariorum militum Norwagicorum , Perilluftris Heros Dx,NI-.—.— COLAVS ab ALEFPELD, interprete ac parario JOHANNE MARTINO STOB/EO, Medico practico & infigni Chymico, proe. 2 nuperad me perfcribendum juffit. Namcum FridericopoliNoze — wagi Anno 166 j.d, 19. Maji,inter quintam & fextam vefperti- —— pam. infolens tempeftas oborta eflec, conitru horrendo & denfis.. | nimbis intermiftis » coclo cecidit folphuri fimillima materia, quae .— poftmodum aquis. innatafle, nec. non terram confperfiffe, imo. . eam quafiobduxifle vifacft, Quam cum decenter cracta(lec Do-. - P " mhihusScobzus, exficcaílet, cribraffec, cribratam intigillumcone — |- jecifler , is. obfervavit, eandem, fimul ac leniter folum incaluif- . fet, fpirare foetentem fumum, colore iítifimilem, quem inter dis ' | ftillandum nitri fpiricus induit; quz tamen fülphurea tnateriane — |. quidem fortiffimo ab igne co adigi potuit, ut fluxa evaderet & — |. - flueret, Quaantequara eum fuftinui(let graveolens, viliffimum — |- UM te& . i8 A D. í M t ; ; b / * Deulpburecum Pluvia vernali ga'c..— 385 ^ repracfentans pulverifatam fulphur, poftmodum ínodora, fulva ' arenz fimillima evafit :- Que an. fàle quodam fixo adhuc prz- --gríans fi; id porro indagabitur. Refert idem audor in fuis ad . me datis litteris, quod fi ab igne forti(limoin tigillo candenti huic 2 —: |! materiz tantillum recentis, quantum mucro cultri capit, fuerit; - adjectum , eam (íponte íua incenfam aliquo modo deto- | nuifle, ac crepuifle exbalantem fuübrubicundum foetencem fu- | mum.. Hanccrudz fülphurez materie aut terre portionermn, po- |" ftero dic Dn. Stobzus per íe aut fine ullo additamento fublimare | "periclitacus eft, quocerto fibi conftaret , an flores fulphurisexea |. parari poflent, f:d irritoconamine. ^ Nam licet decenter feu per | ignis gradus incanduerit ea nihil florum, fed folum & primo .. halicus, qui in alembico fubrutilus adparuit, in aquam fufco & "ferrugineo colore abiit; poft dein auctiori igni, fpiritus compa- | tuere albidi, qui in ei fimilem colore aquam commutat funt; | quam fübacri fapore ; & fatis graviodore inter deftillandum ad- | vertere potuerunt, unde (ale voladili füi generis, five hos fpiritus, ! five albicantem aquam praegnantes eíle, concludendum mericif- | fimo Eruditiffimus Stobzus fcifci. Quid quod pluviam, qua de- ' pluittonans ther, idem auctorin fuisad me datis ceftetur literis, - | fulphur redoluifíe; (*) inde perdocte ftatuit ex hacobfervatione, !. fecundum mentem Chymicorum; doCtrinam de gencratione ful- / minis ejusque caufis confirmari pofle. Idem, materiam hancaut | terram fülphuream infudit fpiritu T erebinthini, cum nonquod- | libet agat in quodlibet, & fuülphurea folphureis &c. digeffitque. - ** eam quz blandiflimo igne 1. em fubluteo colore liquorem MA dec IE ( : à 3 : ^on. ——— —à — pn»—— m RR . i My (7 4€) Odor fulpbureusagua pluvialis.quemin dubium quidem nom Eoi qocabo, minime argumeutum fuit , veri €& minerali ful- "Doo ppari extfientie im bac materia, nam diver[ilmus a 4Xre ! j B effectus ) quéminicne edidit bac materia, boc argumentum po. evertit, Deindeetiam ex Cbymia conflat , accenft fulpburds (0 fumum imaqua mom in flores, [ed liquoremmutari. quem ffi- D os ritum [utpburzi vocant Cbhymici; ut con[lat ex prep. fpirit, t 0o QS. per campanam, | | i TI adi JObirodirt LXXX. infecit, odore bal(àmo fülphuris perfimilem, dcquilos omnibus - " ampliterhic non difleram ? Cerrus qui fü, miracula non ediam- . : plius hac mundi feneta 5 a(t Deum caufas fecundas vel in poenam. 7 vel folatium noftri pro immen(à fua ia nos bonitate difponere, Unde accidit, ut naturaliter circa verautauturonum, aut utraque — &quinodia vel edam folítitia omnisgeneris morbi, & pr&cipue- vcl endemii v. g. fcorbutus; velepidemii v, g. morbilli, variole, peftisipía nos infeftent &c, — Hac ha&tenus Jizgon Payli. .. Mi- randum certe eft, hofce viros a (émel preconcepta, de fulphuris mineralis in hac materia exiftentia , opinione abítinere noluiffe, - fed. vi quadam , ex hoc, iftud, mulrove labore inani; plaque patientiaelicere & extorquere voluiffe iftiusque laboris, fuccef- fu nunquam non exoptato carentis, demum haud fuifle pertaosi E nec de veri fulphuris mineralis prefentia dubitare demum coe- pifle, Nonne ex conamine femper irrito; differentiam e incer & hanc dug oa cognofcere debuifflent? Nonne ex veri — fülphuris mineralis & hujus materie phazromenis a fe invicem | i: plane diverfis, diverfam quoque fübítanciam a fulphure vero pla- — ne difcrepantem, judicare & odorari debuiflent: Verum, quan-- ^ doque etiam bonus dormirat Homerus, — Llc videtur, fülphur hoc vegetabile, infraindicandum; his, at quantis viris & Botanicis? non uit cognitim, cum & in defcriptione plantarum & arborum, : tale ferenrium, ne verbulo quidem ejus mentionem injecerit Si- .mon Pauli, Multo adhucacriorijudicio hanc flavefcentem mas teriam rraQavit & perfcrucatus eft Tob, Doleus, qui in Zippen- dice ad Encyclopad, Chirurg, p. m. 122. Obf. 21. quoque ejus - meminio ficquefcribitz /Eftivo hoctempore, Anno 1690. men-- fc Junii hic Caffellis; nobisimber fuit, cum tempeftate maxim EO qurdelapfus poft fe rcliquit materiam flavam, plateis & canalib üs. innaantem, Vuigsis pro penu Mulphire CA cum vaporie i | * —a - BUND Beer * t cmn is Tig e (OO Nez Ful; us tantum , fed €? alii eruditi, ut vidimus, Sunt adbus bodie, qui ere vero (ulpbare favam banc bem, " A E] De Sulpbure cim Pluvia vernali ec, 16 LUPA ALOXlcUmuczo2emuceol0 is tao qoet PATER RM Ma Zu daqrencaqdticqoe M u- GU GANG tue quc uc Rqescideey lC M - bus a fole attracto habet, neque defunt, qui ncfcio quod ma- - dum inde ominentur. Juílu ergo Sereniflimi mei Principiscol. E lectam matcriz illius portionem examini fübjecit. Pofteaquam C'ergo colando dépuraílem, &in charta exficcaffem, particulam ! eultro impofitam candele admovi » advertendo, fümum quidem 1 inde afcenderc, flammam autem neutiquam, fülphuris etiam fce- "torem minimeprafe ferre: Deinde rantillum hujus materiz ca» | amo fcriptorio exceptum, per candele flammam exfüfflavi, cer. taturus hac quoque via ejus inflammabilitatem, atque comperi, '* accendi ipfam non aliter quam folet pulvis flavus muíci terreftris E o d cla- | x Babent,ut mibiuotum eff, cumtameu non credibile C proba- |i bile. /utphur ex [ais mineristam profandeimterra (ateutibus | —— ua fole poffeextrahbis licet ex odore aliisque indiciis abunde |. — cenfet, genuinum infalgure C falmieadeffefulphbur mine- — .- rale. Generatur bocex vegetabilium exbaiatiouibus reffino- ff» oleoffs, mediante quodam [ale univer[ali acido, analoga" vitrisi acido. Quomodo banc fententiam firmet; € qua experimenta adducat ad ejus veritatem demon[irandam ce- Jeberrimaus Dn. D, Hoffmann, id prolixe viderz ef legiporeff dm perelegaut. ejus diff. de Temporibusapni infalubribus, $, (0 XV. Ex hac autem curio[a de [utpburis outgaris cenera- ... ione €» produciione 4m aere, intelligi nunc quogue poteft, |o eur (apius in loca montofís C fylvefis obferventur fuloura . « tonilrumy eaque dimturmiora quam aliis im locis pla- —. sib C fylum carentibus *. Loca [ylvofa artoribus abum- ( dant re[faofis, ex quibus copiofa egredizuatur effuvia pin- quia, reftnofa, fulphurea (t acida, aue Alimentum prabenug —fulguri €? faiminiy cujus borrenda vis plerumque etiam ex- v . €elfas quercus, abietes , pinos. magts ouam alias arbores —. gangit C? diffindit, Reffmofa effiguia baruin arborum in dubi- .. aum ueimo vocare poteft : incurrant enim im [enfus; acid avum - exiflentiam analyfes Chbymica. docet. qu«mon tantum ex li- | qno quercino €? ejusdem foliis , fpiritummitriolicum uade etiam nigrocolare aquam (jgnum quercinum tingi.teoque l?- | c gnotindioree ntuttus)eltcini ded ettam ex vefrnis e Heo ! i; ie : - zibus — mmc y UN ana " e UN : - K V P Es x . " 24 r " ge ge s Ld vai n E PR &3 E iAskDIXe vies Aor 5 d M f, i^ ; i 1 T j ; " M 15? — ..Obferoatio LXXX. p (ch clavati, cum etiam celeberrimus Elsholzius obfervavit;mufcum —— bunc maturum a folaribus radiis in altum ferri cum vapori-' | bus, & cum pluviis relabi, ^ Sed difficile eft de his judicare, | Hzc illehacenus, Ex hisverbis prolatis adparet; judicium qui- — | dem de pulvere hoc flavo Dolaum reddere voluiffc, idcértum | tamen apud fe fuiffe, num rem acu tetigerit, necne? hinc fcr. ^c: «| difficile e(l de hisjudicare, praferrim autem, ut auguror, deatzra- — | icons | | &ione | ri * y, zi pd [d pibus [piritum acidum producit. Teflamtur etiam fpiritum acidum in reffnis latentem Formica majores, qua [Diritum, | AC a reliquis auimalium [piritibus , tota matura diftree — pautem largtuntur , nulla Alta ex caufa. quam quod refimis | alautur. Hinc quoque nonnulli boc acidum noutamad Re« | guum Animale quam potius ad Vegetabilereferunt, nec mae — Je.quod vel ex fecunda formicarum de[Hiffatione poff abflra- — &ionem [Diritus acidi, probarum dari potefl, | Ouod fi enim. 2nfecia ifla vebemenutiori tracieutur 19me, aut, quod [f pofo primam abfleattionem putrefaéfioni exponantur, obtineri). ex ip[rs fpiritus nrinofus aquefeliciter poteft, ac f? forfan ali- d Am infeilorum [Deciem examini fubjeceris, Vid. Lang. Col — leg, Chym. p. m. 620.621. Iptellig? quoque ulterius poteft | ex obfervatisne Hoffmanniana locutto vulgaris von oem YOalo Suge. | Obfervatur euim, non rarotempeffates fuls gurautes oie Qexoittet/ etezra €f regione píana. verfus l2. €amonto[a € f)l'vofa moveri, quem morum vuleus vocat - oen YOaloz Sua / oet YOalo stebe oíe YOetter an fic it. f£ssicbealles von bereniO evoittetit niacb oem YOaloe stt, | (0 Min ndbucs qua nonomittenda efl , bujus [yvarum. attra-. eitonis [ecies inter plebem occurrit, Quam eodem nomine oett Ü YXDalo/3tqg / cemdecorat. Scilicet, tncola tempeffate calida | €5 /7;c2, voennt eo oltre YDettet/ dicunt : omnesattrabere v jam pluviam ylvas, oie YOGloet miften-erft ooll voerbeni L— bi expletir , tn ficceamregionem tandem quoque plseviam ef. feventuram, | Sedyratione C experientia bac locutio caret, .- QC antum a majeribus ad pofl eros [enfim fenfrmque cum aliis | piuribus. ejusmodi | erroribus: atque. commeuits transfer | £A, ut i Pas om - |. 0 De Sulpburecum Pluoiavernali cec, I5$5 .. &lione fülphuris lycopodii per radiosfolares, qua ctiam conceptu - admodum eft ditficilis, quanquam Ao/fincius celeberrimus it& - "Method. cognofc. &o* curand. affect. capitis Diff. 7. p. m. gre iftad adeo fpiritale & volatile depradicet, ut vel fponte fua, nifi is - vefica aílervetur, avolet & evanefcat totum, nullum fui relime . quens veítigium, (^) Quomodocunque autem res nunc fefe -. habeat, füfficic, Doleum cognovi(le, hanc materiam flavam | mon fuiffe fülphur minerale, fed vegetabilem quendam pulve- — rem, Licet vero dubia ipfi fuerit hzc íententia, tamen non lon» » geaveriratis via deflexic, — Si circumftantiastemporis, loci ficum; | arboresve circa illum provenientes paulo intimius fecum confi- |. deraflet, non dubito, quin pulveris hujus flavefcentis cum pluvia |" delabentis, natalestandem fuiflecinventurus, | Liceat hincab ejus | fententia paululum difcedere; atque oftendere, non fulphur Ly- '. copodii, pulverem iftum, fed alium adhuc fuifÍe, eandem pariter, | ut mox audiemus, fülphuris Lycopodii faciem prz fe ferencem, | "Caufàcur a Dolzo diflentiam, eft, quod fulphur Lycopodii men» fe Junii nondum a planta fua fitprodudum. — Conftat enim in- | teromnes Botanicos, & omnibus Herbariis ac Rhizotomis nocum . eft, Mufcumterreftrem clavatum, Julio demum & Augufto fuos - julos & fülphurin iis contentum, proferre. Cum itaque ex ob« | fervatione temporis certum fic; nec Majo, nec Junio florere Ly- copodium , aliunde hic pulvis eft deducendus. | Quapropter t A i A Obferv. cad, iN. C. Cent.A1, 1 Bb que 1 (K) Experientia boc affertum refragatur ; inffgnem enim ejus |o €opiamper longum tempori fpatium in vitro nonadeofirmi- —o5 9 ger obturato eradas . absque notabili ejus imuminut/one af^ Mo cofervavi.- Cognovit hoe etíam Celeberr.W'edel qui de boe eo cvaffertoin Diff. de Mufc.terreflr p m.23 itaatt:bocvidetur (s | diclum ef intelligendum. de collectione ef affervatione, ab 7 agre enim libero defendendus bic eff putvis, fed in vitro e Alias retinetur [atis longo tempore tlibatus 194 ^ v Obfevatio LXXX, e "queanimo pulveris hujus flavi originem luftrarem atque confi- derarem, certusqueeflem , non mineralem, féd vegetabilem eíl& eundem, cogitationes measad aliasarbores& plantas dirigebams — praefertim cum ex Botanica, in qua mire deledor, & experientia. — mihi notum effet, Zbietes, bie Gxanten z Pinos, Die. Sidp — tet Pineftros vie Stieetu ^ Tuniperostie Sfoad)olber/G tau — beit/ nos eie Celen/ Corylos tie Safeb:tráudyer/ Betulas bie. — eSirden/ Eouifetum tag. Soautiem Sotaut/ Gramen Cyparelle — bas Copper (Stas/ Toypbas bie 9toofiStolben ober Ciefd Stob. — | beu Gramen Thypbinum a8 ie(d)S9ta8/ Lupulum oet foopfr — | fe c7c. fimilem luteum pulverem ftatis & certistemoporis — | bus largiri & emittere, ^ Dantur etiam flores quidam; fubs | tile ejusmodi fülphur, non autem adeo copiofüm emittentes, | ut fL. Sambuci bie folfutiber/29lüten/ Cent. min.bas$ Sanfenbe — | qtitbety S eauit/ FDyperic, Sob. Santi Feltotrop. velucalü hano — | plantam vocant, 7óra, Jo/u Sic Conner s[Iumte/ gber SBenbe/ — | ds quibus fortaffis alio tempore agendum erit, Hinc ea quà | decet obíervantia atque modeftia, omnes eruditos & curiofos | Botanicos rogatos volo, ut plures ejusmodi plantas, & indige- | nas &exoticas, forte notdum notds, una cum brevi earam de» fcriptione, Patria; folo natali & tempore: florendi, benigniífime. : mihicommunicare non dedignentcur, ^ Favoris hujus fingularis | . & Benevolentie non folum mea tenuitas, fed & orbis litteratus, — | eric memor. ; Sed redeamus iterüm in viam. Arbor Nuc.. Jügl. quoque tale fülphur, aft viridefcentis coloris profert, Ex |. his. plantisjam enumeratis, nonnblle, quod notandum, copio- fe, nonnulla, parce fülphur faum proferunt, .. Quadam harum — - in copiacreícunt, quadam non adeo copiof? proveniunt. De iis que minus copiofecrelcunt , nec notabilem fulphuris füi emit» — |. tunt quantitatem , non prolixe difleremus, cum fülphuris co- '- piatanta non fir, ut in pluvia animadverti queat, hinc deiistane — tum copiofe faum fülphur emittentibus, agemus, exquorum ge- |. nere & numero funt, Zdbietes , Pina[tri, Pini, Alni, Coryti, Bee " Aule & Tuniperi , qu& faepius ita copiofiffime fülphur in fuis ju-. | M | |! e a E De Sulpbure cum Pluvia vernali ec, 19j$ | [is& capíulis fovent, iftudque quando maturum ; expellunt, eji- | €iuntque, ut non raro ambulantibus per ejusmodiloca vefítes cal- |. «eique luteo inficiantur colore, terraque longe lateque eodem |. colore obducta videatur. Hac obíervatio, primaria fuit caufa | prafentis hujus inquifitionis in Pluviam didam ulphuream. In- |. ftitui hinc ad Phznomeni hujus caufam genuinam eruendam, - |,' omnium primo diligentes obfervationes circa hujus fulphuris |. vegetabilis productionis, atque pluviz delabentis cempus, & ex vo« |J to tandem inveni, quodquzfivi, Obfervavienim conítanter & mecum pluresalii, quod ; quando fülphur ejusmodiluteum cum |». pluviali aqua in terram prazcipitabatur, femper etiam ex dictis |». plantis& arboribus, quadam füum fülphur emitrerent, delapfo ' unacum pluvia fimillimum. | Quapropter, quando Martio vel | Aprili pluvia animadvertitur fülphurea, fulphur hoc, 24/ni & | Cory; quando menfe Maji & Junii obíervatur, 44bieti, Pino, | Pina[ftro, Tunipero:.Betula ; quando Julio & Augufto vel euam |». Septembr, cadit, iftud Zycopodro , Zbypbe & Gramini ToypLi- 5»0, (*) fuasdebet natales. Excutitenim ventus tumulcuans . &tempefítas procellofa pulverem hurcfübtilem & fumme vola: | tilem, fecum rapit in auras, & per longum fípatium ad duo | vel tria milliaria fepe fecum ducit; pluvizque admifcet, cum qua | tandem ad terram de&rtur, fülphureamque mentitur. pluviam, " "Quod vero per tam longumfpatium fecum abripiat ventus hoc |. fübtile vegetabile fülphur, nemini mirum videri debet, admo- dum enim leve eft & volatile, Namque fiexuftum (tramen, 90, E Ba DB Ros Ípi« L—Q9 Fidi nonraro Augufli tempore, circa lacu [lLagua, loca pala- c. doefa,.pifcinas, copiofam in terram con[per[am, aquave tzua- coo dantem luteam ejusmodi materiam ,ve autem paulo curatins woo dmve[ligata, ob[eruavi, ex Tbypbus C& diclo gramine, equi- eoo feto paluffri, boc proveniffe [ulphbur. .. JO) cante aliquot. 4mnos, cum prope Lipfram pagus Vifockat PA ER t ^ Mi a e aie e e n N *. (5e — Menf. Sept. bor. I, pomeridian. incendio borreud: conflia £r A- ^ cr(6ad Grimmam usque urbem , triumtilll. Germ, 28tervai- | | | log | W | 196 lc Obferpatio. LEN os fpicas & culmos in favillam converfos, ad tria milliaria ventus - nonadco vehemens fecum per acra ducere poteft; cur non hanc —— quoquefarinam, eque fere ac iíta favilla, fubtilem. Ad majo- rem aílerti mei probationem ulterius adhuctentavi, num etiam — 1 hic pulvis curn pluvia delapfis, repurgatione ejus fada atque in cannulaminjectione, flammam conciperet atque fulguraret in — modum ficci ex arboribus collecti? & en! voti nunquam non | compos fadus fum, modo, quod interdum nonnihil debilior. | flamma adpareret; dubio procul, ob fordesadhuc & falinas, nitro- | fasque particulas, fülphuri huicin aéreadmixtas; cum nitro enim | & íàle mixcum hoc fülphur parum vel nihil fulgarat, Quoau- | tem purius, eo etiam vehementius & fortius, more Lycopodii — | fülphuris, fulgorem edit elegantem, quem fal digeftivum Sylvii — | admixtum, non ut nitrum impedit, fed adhuc augere videtur, jucundum fpectaculum adípicientibus prabet fulguratio fülphu* — | ris Lycopodii, ob quem effectum mechanicum, celeberrimus | | JVedeliusin diff. de Mufco terreftri clav.p.m. 19. Lycopodio SEM | LAGINIS nomen (cujus herbz Plin. H. N. L. XXIV.c.r, meminit, | & profpecie Sabinz habet) attribui commode pofle putat, cum — | nomen cum cffeu quoad fülgurationem conveniat, - Verba | cjus quz curiofa & lectu digna funt, ita fluunt: Selago, ait, no- | ftra fententia, imo íeníu & experientia tefte, in femine Lycopodi eft vera herba corufcans;, lucens & fulgurans, dicta quafi oíaag dyco, aqua etAa d'idii]a, fülgores velfulguraemicant, Germa- — ^. nice 2litj S&tatit, £6Aac enim eft s ^apiacóruc au zrupüc; fplendor ignis, & feor(im zzz» fulgur denotat, tefte Etymologicomas gno; &verbis Philofophi c£Aaz d£ igi 7ruoóc dXoóe EE uet dépis | Jo 4 Lipfrá diflantei, [Irames exuflum in faroillam comver-.—.. fum, per a£ra feeum portavit ventus non adeo vehement, |. Cujus fIramints exul ve[fligia c reliquins altero abintene dio die , cum urbem baucinitinere Lipfienfi peterem. it fub. urbi C campis una cum aliis copiofeinveni. Ti eflabantur .. 4 etiam in.ole fe ex adreiincendio adbue durante. fhicus bas ea-.— | | nlarinterramdetiderevidife, : De Sulphbure cum Plwviaoernali eye, ^ — 157 fulgur eftignis fübiraneiacenfioinaére. Idvero adoculum pa- tet in é£44e, antherz mufci terrcftris clavati, Ex Grece ergo ' linguz fontibus vel rci ipfius patet, norum jam olim experimene - sum fuifle apud genus hoc vatum Medicorumque, qui erant natu- - ppariterae facrorum Myfíta, Hucusque Wedelius, Revertamue nunciterum ad noftra argumenta, | Porro dictum pulverem ex pluviali aqua collectum ,. purgatum & exficcatum, igni admovi, variaque experimenta cum ifto inftitui, quo facto, affümfi ctiam - fulphur ex antberisarborum; ftudio excuflum, atque eidem ignis. examini fubjeci, ífernper vero unum cundemque effectum, ea- |. dem Phznomena, quoad odorem, fumum, colorem, fuleuratio- |^ mem, & incinerationem in utroque pulvere obfervavi, manifefto |. indicio, fülphur ex pluvia collectum, & fülphur dictarum arbo-- rum, unum eíle idemque. — Ad aflertum hoc ulterius compzro- bandum , adhuc fequentia faciunt argumenta. — Primo, | (1,) quod non ubique terrarum ejusmodi obferverur pluvia fülphu. ! rea, ubi enim nulle occurrunt fylve, ezqueab una velaltera re. | gione, urbe longiffime abfunt, nec planta & arbores di&tz na. /. cuntur; vel paucz fàlcem $. nullum etiam fulphur cale vel parum | ejus cum pluvia decidere animadvertitur, Deinde (2) quod | femper ex fylva in eum terre & regionis tra&um & plagam; ^ verfus quam ventus tendit, maxima fulphuris hujuscopia delata; ín parteautem poftica fylva, ubi ventus in eam penetrat, & in la- - seralibus partibus nihil vel parum ejus fülphurisin terram difper. -— füm obfervetur atque confpiciatur, Tertio (3) quod, quando -. €x (uis receptaculis avolavit, non amplius quoque talein pluvia -| adpareat, € quarto (4) quod, fi a fulgure & tonitra ortum de. -. duceret, (equeretur, iftud tantum & femper poft fülgura; fulmina, -. eaque gravia atque horrenda obfervari debere, quod vero experi. "1 enda refragatur atque falfum cft, Primo enim ftatim vere; "quando adhuc rariu$ occurrunt tempeftares fulgurantes, non ra- xo cum pluvia tale decidit, & econtrario, fzpius poft gravi(fima ^ tonitrua nihil ejus confpicitur, - Alio temporeaftivo etiam, quan. -.. do non tonat, copiofs cum pluvia decidit, Tempore vernali, ur E id . 53b 3 : ^. ad (ad "eem cmo o mA aes ^ [kc E YO RIDERS ; H j 198 Obferoatio LXXX, i. adiítud paucisiterum regrediar, pluviz fülphurez non adeo copi- — | ofx func quam Majo & Junio, cujus rei caufa eft; quod ob frigidi- | tatem &. humiditatem adhuc in. aére dominantem , A/norum & Corylorumjuli dehifcere ; faumve fulphur emittete nequeant, hinc etiam fzepiífime in his putrefcere obfervatur. Quandoau- tem dies vernales amoeni, fudi & calidi fant, juli fe aperiunt ful- phurque füum expellunt. Et inde quoque eft, curtam vernali | quam zftivo tempore ; precipue poft turbines, imbres , ingen- . | tia fulgura atque tonitrua, adeo copiofum interdum fülphurcum . | pluvia delapfum, confpiciatur. —ZE(tus nempe folarisvehemeas | & furens, horrendarum tempeftatum genitor , julos, in quibus | pulvis hic fübtilislatet, recladit, bie jite treibet fie ooneitianbet/.- €quibus poítea co facilius ventorum impetus iftum excutit, fe- — | cum per aérem rapit, imbriadmifcet, fimulque cum eo tandem | interram praecipitat, "Tandem quoque (5) copiofus & parcus hujus fülphuris vegetabilis proventus; aflerrum meum roborat, - Enimvero ; nonin copia equali quotannis falphur hoc in pluvia animadvertütsr, cur? quia uno anno copiofe, altero vero parce iftud arbores '& plante memorate proferunt, Sic, quando ma- gna in quantitate ab arboribus ditis emittitur; magna quoque «ejus quantitas.cum pluvia decidere obfervatur ; quando autem. in parva quantitate iftud àb iis éjicitur, parva quoque ejus cum | | pluvia delabitur quantitas. Tempore Juli & Augufti; quod quo- : que annotandum, ordinatim parcior in pluvia fulphuris hujus Obíérvatar quantiras, quando vero ifta norabilis eft, videndum - omnium primo, num Lycopodii 7bypbarum; 2raminis Tbypbi-. Ami, Equifeti Paluflris,largus hoc anno fit proventus? Deinde. etiam probe tempeftatis variatio advertenda venit, plerumque - enim Majus & Junius frigidioresfuerunt, quando copiainfignis |. ram fero, hujus fülphuris obfervatur, Frigus enim hoc, Pin&, |. Pinaflri, Abietis fülphurisemiffionem, quod julos claufostenuity | retardavit, quam autem accedensnunc folisfervor, julos reclu«. |. xlens, accelerat, fülphurque ha&tenus retentum; demum expel« |. Ait, quale Anno 1705; & 1709, obfervavimus, | De fulphuris Ly- |. | : —— copo? M - / Et De Sulphurecum Pluvia vernali ec... ED copodiiablatione in auras, quod diíTimularenon poflüm, dubius |." dhereo, licec eam non plane negarim, — Caufz dubitandi funt, |. quod planta hzc valde humilis fit, tantum in terra repac; & in muf(co ac denfis fylvis plerumque lateat, in quas ventorum ir. petus non facile penetrare valer, Hinc etiam. ZZ"edelaus cele. « berrimus in Diff. cz. p. 1. 4o. inter Emblemata, ex hac plan- ' taeruta,unum habet, cum lemmate: contemtu tuta, Quod ita . exponit: Quandoa turbinibus, Znggit, a conitru, afülmineex- ^ |. timefcunt fylva , colliduntur arborum juga. diffringuntur cacu. ^ mina; inhorrcícuanc rami; ipa humi recumbat, nec patitur illas injurias necafficitur. Hacautemeceóroapódo. —— 2 os cEx hisha&enus, de fülphurez pluviz ortu adduüiis, facile nunc quilibet intelligere valec, unde pluvia fulphurea ex .fzo£ze; epiftola füperius recenfita; nec non a Do/«o obíervata, originem | fuam traxerit; & ex quibusnam arborum julis fuerit excufíüum hoc |. fülphur. | Copiofe enim; ut. accepi, iftis in locis, Pini, Pinaftri, Loproveniunt. ZZo/ffgang AMenverus. in fua ZVfeteorologia p. uz, 280.C7' 228. rmeminit, Chemnicii aliquando copiofe. luteam . terram unacum pluviade ccelo deciditle, qua dubio proculni- | hil aliud fuit; quam hoc fulphur,cum admodum copiofe ibidem " arbores dicte crefcant, Explicavic iftud Phenomenon de bello ". Saxonico, aft inepte, licetiftud etiam nonlonge poftíecutum fü. | iffe dicat, Supereft adhuc ; uc nonnihil de dictarum arborum & '- plantarum fulphuris ufu Medico; de quo parum vel nihil fere in | Medicorum. invenitur libris, proferamus, . Progrediatur itaque ! primum in medium Sulphur Lycopodii, de quo autem; quiaalii "| deejus uíujam nonnulla monuerunt (& hocfere unicum eft, de ' eujusufu nonnulla nota fünt) non multa dicemus. Ego prater ^: alias ejus virtutes, vim ejus antifpasmodicam & acrimoniam cor- - rigendi in infantum morbis deprdico, inprimis fi alvus fponte | floats alias affzdtus afthmatici, imo: vomitus, fubfequuntur. .In- . fantibus quoque jejuno ventriculo majori cum. effectu exhibe- 'gur. Vocaturetiam fuülphur Lycopodiia virtute fua antifpaímo- | Sica & antepileptica nonnullis in locis, & noftris in tetris, a poi E. : ier- ! 269 CONSER UTI OX d lierculis, 9a8 StieffeLober SteffclAnloer. Gaudec& adhuc et- iam virtute antifcorbutica, lithontriptica & Aphrodifiaca. Ex- ternc in ulceribus exficcandis, vel folum vel Empl. admixtum, egregii eft ufus, utadeo mirandum, cura 7m. Pauli & D. Fickio, | qui Quadr. B. Pau/j paucis abhincannisiterum edidic, plane fi--. | lentiohecherbafueritinvoluta, — Plureslaudes praterrecenfitas, — | vid.in Jed. diff. allee. Mercatores, vulgo Materialiftefülphur | Lycopodii non raro, uc novi, curo fülphure Pini, roifcent, atque — pro genuino feminelycopodii vendunt, De fulpure Pini Pinaftri, — | Abietis ufu, excepto Crzgnero ít feinem Gbgmiden Scantteno — | f5antti/ parum apud fcriptores Medicos occurrit; cum tamet | utique fuas elegantes babeat virtutes, & antilcorbuticas& diapho« | reticas, & antepilepticas & aphrodifiacas, utipfe fum expertus, | teftisque eft hanc in rem, 77'ed.in diff, laudata de Mufc, terreftr. clavato, p. m, 27. De Juniperifülphure vid. Becherus 9t Dettt.— | &Bad)sfüct. Deflorum Hyperici fulphure vid,Z7'ed.inpeculiar, | quodam Tracatu. Heliotropii fulphur; 6er Contten Genbe/ |; € une in parru difficili, ut antifpaímodicum remedium, egre- üeftufus, Ex Corylianthera Efl. paratur, quz cum majoranz, 7 fl, Lil, alb. caftorei, fuccinique Eflentiis nupta, non inelegans | eft nervinum medicamentum,pro re nata blando fal. volat. acuen- | dum, Sulphur fl.Sambuci, in febribus continuis acutis remite tente zítu, cum abforbentibus, cinnabarinis, egregio cum effeQtus. | ferofis exhibetur fübjectis: Nuc, Jugl. Sulphur viridefcentis co* loris, vomitum excitat, hinc neminiíüadendum & porrigendum, | Lupuli antheram, quantum fcio, pauciffimi in ufüm vocarunt | tiec commendarunt, cum camen egregiam vim anodynam &exs |. terne & interne applicata & exhibica, habeat, nec non ad lienig | & hepatis obítruCtiones referandas mireconducat. Exfl. Lupu- |. li paratur Eflentia elegans, qua in diff. quadam inaugurali fub |. Dn, D. Vefli, Anno 1692. Erffordie, de Phrenitide habita, im hoc morbo valde landawur, — Berule farinam , effe andícorbuti- | cam & diaphoreticam, non dubitandum ; cüm & folia & fuccus |. easdem habeant virtutes, — Ex hac, cum fpiritu proprio fummita- à . . tum» D nl EI K 5 | 05 — DeSulpbure cum Pluvia vernali coc, ^ 201 tum, Eflcntiam egregiam antifcorbuticam, ut relatum accepi ab amico, preparat Dn. D. David Gottlieb Peisker, militum prafi- . diariorum Dresdenfium Medicus celebris, Thypharum, Grami- nis Thyphini & Equifeti paluítris & arvenfis fülphur, pro fcope adítringendi, repellendi, fanguinem fiftendi, vulnera coníoli- dandi, excerne vel folum vel Emplaftris admixtum adhiberi pof- .— fe, nullus dubito. , Oculis, quod notandum, graviter, ut crepi- - tuslupi,hocfulphur nocet, hinc probe cavendum in cjus excuffio- — nene oculisillabatur. Cauíainde etiam reddi poteíb cur pueri, 'qui I hyphis ludunt iftisquefe invicem petunt, non raro ex oculis laborent. Sedde hac materiain prafencia dica, jam (ufficiant, Plura qui habet ; plura his addat, nobisque benevole comtuu- Ricet, i | I OBSEREFATIO LXXXI, | ——— Dx.Lic, SIGISMVNDI SCHMIEDERI, M ..De E osoassc c oMphonta Persodica, " - Ü LE | | | | |: | TUvencula ruftica 16, annorum temperamenti fanguinel, cos. | gcn aliquando inopinato aphonia, absque ulteriori fanita- L tis aliarumquepartium corporis lefione, | Mirantur Parentesin- ! folitum hoc phenomenon , cum tale antea nunquam obfervaf- - !; fent, nulla tamen remedia adhibent, —Effluxis binis hebdoma- ' dibus, fponte füa malum ceflac, & loquela redit. — Praterlapfo i2. hebdom. intervallo, aphonia iterum | redit, & rurfusper 2, hebdom. fpatium durat, hoc clapfo; iterum evancício, & fic per " quatuor vices rediit hocmalum,& iterum etiam abiit absqueullo remediorum ufu, prater quod, cum ultima viceabiiflet malum, ? venafícctionem adornarit binis vicibus, Appropinquante poft hang pu temporc hujus mali, nihil fenuebat, preter gravitatem & aliquam mafculorum colli, & lingue ftuporem, utebatur non. 7? nullis remediis convenientibus, quibus-ctiám hic ftupor cedebat, Poftea nupfit virc, cnm quo per binos annos incolumis & fana ans in cii 2 »b | j j , Obferv, "Acad. NA. C. Cent, 411. C e Vi- - xn we | Obfervatio LYXXXI. — E vixi. Jam per annum in viduitate vivit, fed absqueullafanie — | catis lafione, C EIE No UTD SCHOLIVM. . * 1 Vjus Aphoniz Phxnomenon rarum, non melius quam ex. | H à Anatomiafolvi & exponi poteft, | Conftat enim ex obfer- vationibus Anatomicis & antiquis & recenuoribus, quod nervi recurrentes a pari vago ortum füum trahentes, afpera arterice & pharyngi profpicientes, ad vocis efformationem plurimum con- uibuant, Sic Galenus Libr. de Pracoen. Po[lbum.cap. &, dicit; (e coram omnibus Philofophis & Medicis Romz, in haedis& pors | | cis demonftratle, quod uno nervo recurrente abíciflo, animal fe. — | mivocale; utroqueautem refecto, plane mutum redditum fuerit, - qualeipfe etiam tentavi atque cum veritate congruere obfervavi, Memini, mealiquando legifIe, Chirorgum imperitum occafione apoftematis colli, nervos recurrentes pro corpuftulis habuifle pe-.— regrinis; hincque corpufcula hzc ipfiinutilia vifa, tollere voluifle, quod etiam feciflet, nifi inopinato Medicus adveniflt, errorem- que hunc gravifümum cognoviflet. — Effecit tamen hic Idiot, —-— füa rafüra tantum, ut perpetuam indeacceperit zgerraucicatem, | Annonin noftraJuavenculaNervi recurrentes refoluti,vel compref. | fi vcl obftrudli, quo minus fpiritusanimales in partes rite effluere ^ |. potuerint, fuerint, judicent Practici celeberrimi, ego firmiter Cr€- | - do, & quidem arbitror, nervos non refolutos, fed obítru&os & compreffos fuifle, tama fanguinis impuritate quam ab cdi ss undanta, Simedicamenta affumfiflet; accuratius caufàs inveflis - gare potuiflemus. Interim exhac obfervationein praxin, quans dam redundaturam efle ualitatem , nullus plane dubito, prefer. | tim in pertinacem raucedinem, quz necab aére, nec a-gule afe. H 4 rS SER : 3I à; 4 CE x. I Y T , ritate originem ducit, nulli remedio cedit, medicosquenon '. |. parum fpe exercet & fatigat, paulo intimius in TE | | . Qquiripoterit, donna ii Tow bd £- - ES - s Obroin ESMEPIL- 203 E ^—— ^ OBSERFATIO LXXXIL -- Dx. Lic, SIGISMVNDI SCHMIEDERI, De | | Tusft ex acrimonia Ceruminis aurium oborta 6$ DS | curata, |. ff Vlier, per notabiletemporis fpatium Tuffi gravi ficca labo- | X VA. rans, multis remediis, qua in cali affe&tu mulieres adhi- | bere folent incaffüm adhibitis, me convenit petens, ut ad abi. |. gendum hoc malum moleftum fibi convenientia przfcriberem, |. Inftituto & peracto examine juxta fex rerum naturalium feriem, | prefcripfi; quee re efie judicabam; aft omnia fruftra, imo, ita per- .. tinax malum deprehendebam, ut mirarer, cum mihi prebe con- |. flaret, necexaérisinclementia, necfrigido potu, phthifi &c. iftam |». Otiritaílim. — Meditansin Muf&oigituraliquando ambulans hanc | Obcauíam, nefcio quo cafü, pennam auribus immitto, mibique |. ob fenfibilem vellicationem tuffim vehemeutem excito, & en! |. ftatimin mentem venit; annon cerumine infpiffaco & acriori, au- - | resegra hujus eflent onuítz, precipue quia mihi jam retulerat, -. non raro difficili auditu fe laborare, Hinc cum meiterum con- | veniret, non tantum ipfi refolventia remedia aliaque conveni- | entia porrigebam, fed quoque decoctum ex lacle, floribus Cha- | momille, Sambuci, fem.ani(. & carvi, ut fibi pararecjubebam;, cu- - jus vaporem, modo convenienti , auribus exciperet; &en? voti » mei compos fadus füm, Una enim & altera vice, reme- 1 z hifce adhibitis, infignis ceruminis copia acris ex auribus cfilu- « Xit; cum quotidiana tuílis levatione; ejusque candem plenaria - &bolitione. —Cau(à tuffis fuit confenfus laryngis cum. auribus, » ^. quem habet per ramum nervi acuftici, ut ex Anatomicis EB — . -. . Rotum eft. n Cc 2 OBSER- Li 264 a Obfervatio. LXXXIIL OBSERFATIO LXXXIII. Dx. Lic, Si GISM VNDI SCHM IEDERI, : j ' De | Tufli mole(ta diaturna valde. conqueritur, - Examine cum ipfo juxta fexres nonnaturales, ad tulis caufam expifcandam , in- flituto, convenientia ipft remedia prafcrip(i, qua etiam egregium egroattuleruntlevamen, - En autem, lzciria inde concepca ite- | rum evaneícit, novaque animi perturbatioeum capit, aleeroeenim | | a medicamentorum ufü. die, mane e leo fürgens, te(tesinfigni: | tümorecorreptos. animadvertit, quo obfervato ftatim nuncium | cum literisad me mittebat, remque enarrabat, Datis nonnul | lis remediis internis, nuncium remittebam | juvenemque bono. animo eílejubebam, fimulque ab eo petebam, ut me certiorem faceret, num tuffis plane remiferit nec ne, quod etiam: factuna fuifle, comperi, . Tumor paucis diebus interjedlis»fpontefuaite, | rumcyanuit, | 005 65 e MMEAQURPRIT dte we ng Mt pes fanguinei temperamenti, aliquando meconvenit, &de — - ? $ÓHOLION, ^ (7 [DErmultaveterum Medicorum przceptraadhüc hodie conffae , teríua-fe tueri veritate, manifefto indicio, artem noftram fa- lucarem, demonítrantehocetiám celeberrimo Bagliv,L,L.Prax, $, | H, non incertam, fcd cértam. firmisque regulis nitiatque faddas | mentis, multe Medicoram übertim te(tantür obíervadones, ad. (9 quasnoftra harc quoque pertinet, cüjusjam olim etiam mentios | nem fecit Hipp, LII Epid, Sect. Edit, Focf; p.m, 999, indeque oc. | cultum eonfenfüm Thoracem inter atque Geniraliacoticludens, |. quando fic ait t zo d'f n9 TOY void ojo 700 d epe ea of | «1100] agoriqvoivorra|s ud'à ydp syorríoy 0t (ii x«s oc póvia| » io. oil "n we | 5 Od fe |. A 10 Obfervatio LXXXIF, : moj : - eid ieovs (G réivovroj. dye 0d Yao diorà Onion Ur óummua momenvine, |— €u9tav» uai vy yorüc, Qurac Quam utileitaque fit, vererum Me- : - dicorum librosut evolvamus; facile patet, qui varias nobisreli- | querunt obíervationes & praecepta, qua nos inftruunt, neerre-- | mus. Non ftatim igitur omnia, lice5, quod non negandum; multa babent, qua aflenfüzn non merentur, rejicienda , conte- | mnenda & repudianda, ut muki hodie inepte &arroganter fa- | €iunt, aliique, quinon funt Medici non aliter autem accoeci de | :eoloribus judicantes, quos inter eft etiam auctor larvatus Philan- — der $9ti Citteitoalb/ (genuinum nomen eft Joh. Mich, Mofche- »zofch) in feinen GGefcbidten/ P.L p.m, 199.200. Non temere | emnia funt rejicienda, zrdvre 29 0 Tirgóe QuAó00Q Go d'oxusd Cap | sd xaAaxeiEye 700 | | ; | "^ OBSERFATIO LXXXIF. Du'Lic, SIGISMVNDI SCHMIEDER!, e: | | e dr MM | Spafmo infolito frequenti, [uccesfroe im motus comvul- frvos eo vebementes. infaltus epilepticos, de-.— (— gentrante, tandemque mortem agretantà. | "Aaferente, | |^ A Vlier honoratioris conditionis 62. annorum cum dimidio, X. VÀ temperamenti fanguinco-cholerici, & animialias hilaris, ex ; animi pathematibus crebrioribus a certis quibusdam rebus ob- ' ortis, incidebat in laffitudinem corporis & artuum ; lecto tameix "! mon affigebatur, Vexabaturinterim manc & poti pa(tum vomi- / tu frequentiori, Oborto aliquando horrendo incendio, quod ! proprie domui ruinam quoque minabatur, graviffimo terrore ! de novo percutiebatur, | Incidebat brevi poftin affectum foporo- ! füm cur atrophia, & aliquando binis corripiebaturinfülbus epi- ? lepricis levioribus, . Poftea, die uno interje&to, fomno corripie- -- batur per binos dies nociesque, || Expergcfacta;ingemiftere con-- I : A C63 ünuo 206 Obfervatio LXXXIF. 250 tinuo cum fonitu (vulgo 9/Gitfeln) incipiebat oculisfemper aper- tis. Quando quzrebatur, cur id faceret; aut. nihil refpondebat, aut, quo fzlevaret, ^ Maculz incerdum adparebant in brachiis | & manibas, magnitudine nunc nummum, mox groflum, imo |. etiam imperialem adequantes, necdiu camen durantes. Tandem | quieta reddebatur «gra, floccosque colligere incipiebat. — Loti- | um íempercenueerat atque clarum, odoremvecadaverofüm ad-. | ftantes fentiebant, mors inítare videbatur, que etiam miris fpaf- | mis & convulfionibus ftipara mox adveniebat, Altero enim | die, poftquam jam enarrata fuerantobfervata, hora matutinafíex- | t2, oculos (quos cum ejülare defiaerec claudebat,) aperiebat, eis-. |. que fixis, adítantes per quinque circiter minutorum prim. inter- | vallum adfpiciebac, fic faebie &eute (tiet ober flatt at, — Elapfo hoc cemporis fpatio, iterum ad (e. redibat eosque claudebar, aft parvum hoc erat interítitium, mox enim fpasmus hic redibat, & it, nunc remittendo nunc rediendo, ad horam ique nonam E continuabat, Ab hacusque ad tertiam pomeridianam, libera & | quieta jacebat egra, & ad interrogata, licet egre, femper claram | atque diftin&dam refponfionem dabat, Nunc fpafmus de novo | noítram inífeftabat; aít paulo aliter quam horis antemeridianis; ocuiosenim nunc apertos leniter movebat, & ad finiítrum latus cum capite trahebat, quo fa&to, iterum evanefcebat, | Intcervallo parvo interjedto redibat, & fic conítanter redibat & remittebat | pertotam noGem. Crefcebat autem fenfim fenfimque, & una cum oculis, caput verfus finiftrum latus fortius trahebat, poftea genas, maxillas , muículos colliin confenfüm rapiebat mireque - afficiebat , fequein motus convulfivos hora quarta matutina mu tabat, qui taüdem brachio & quidem primum finiftro, poft dex- tro, ultimo pedibus & toti corpori communicabantur, inque ve-- hementes infültus epilepticos mutabantur, qui quoque per e & non (tatim cum totius corporis concuíTione;fed more fpafími- & convulfionum jam coníveto, i. e. pededentim redibant,. Omnium enim primo aperiebantur oculi, fzcundo iidem verfus lacus finiftramuna cum capite movebantur, tertio gena, quartó E De [pafmo, ininfultus Epilepiscos degenerante. . 207 - maxilla, quinto mufculi colli; & fic porro, omnes fücceffive affi. | «iebantur mireque movebantur partes, usque dum infülcus epi- - [? lepticus eflec perfectus, | Hora denique fexta matutina ultimo: .paroxyímo correpta, repente, cum paroxyfímus in zx» eflet - |. conftitutus, exfpirabat. — Facies & artus poft mortem gratepalle; - |! bantad tumbam usque, exceptis folum fipiftro brachio eodem: — |- que letere & pede, ubi altero poít mortem die venarum ramifi- | €ationes& traQtus, eleganter delineati & colore purpureo füffufi , confpiciebantur, €8 [abe au$/ al8 foeni biefe Parces Todcen mar- , moritet unb genablet getoe(en. (Offitio Augt'flam Vind, d. 15, ^. 44.1713. miffa ) OBSERFATIO LXXXF. Dx, D. ANTONII VALLISNERII, Examen Experten Lovveriani. : O&tiffimus Lower i injecit libram femis lactis recentis modice | R7 calidi in venam crurelem Moloffi, detracta prius pari fan- T E copia, quo lacti recipiendo locus effet. Poft femihoram. | pracordiorurn anxietas, opprefTo, palpitatio, & tandem inter eju- tus mors. [Indiíle&to venacava, ventriculi cordis, vafa pulmo. | 1 dlitnipacius cum lace fanguis, ut digitis non facile fepararetur, - - Fia. Ejus tract. de Corde cap,z. | | | Deere | .SCHOLION. E in T3 EX7 Ixin animum ita ic dusiffris, a lsde, quod adeo fánguini V. aealogum eft, liquorem hunc coaguleri potuifle, cum pre- 3. fertim hoc blande caleret; recens eflet, nec motus deeflet, intra ve- | pmriocepus Adde ipia vicalem illi permiítum ; adde im- | ! Pu Ut p» ee | fita, aorra lade cum fanguine penitus concreto impleta, &adeo -— — Li D . $08 | Obfervatio LYXXF. ...—. — | pulfüm cordis, & mufculorum,; per quem , canquam baculo. frangebatur, ^Agitatum enim làc, & fanguis, tum fale volatili | afípería minus prona fünt ad concreícendum, — Notati quoque. | debet, affuetum effe ladi cum fanguine commercium , ante- | Qquamenim in mammis fepararetur, cum fanguine circulabat, | Nunc in hoccafufanguisladi, lacfanguini venenum fuit: qid. enim triftius contigifleca moríü vipere, quam liquorum circu- lantium coagulatio ! | Honopiea d | Vt infünderet auctor fex unicas lactis , detraxit prius fex un- cias fanguinis, facturus videliceclactilocum. Mirum eft, Medicos | adeoin praxi follicitos effe ad minuendam plethoram fanguinis, | feu plenitudinem: ubi enim vafa; quod facis eft, acceperunt, & | pro modulo füo impleta funt, omnem fuperfluum fanguinem rejciunr, ut vix verum videatur, infarciri illa, & violari a nimia | fanguinis quantitate. | : $ . Sed non adeo improvida eft natura , ut plus generet fan- guinis, quam vafà poflint comprehendere. | Non negaverim ta- men, aliquando diffendi vafa propter aliquod in circuitu impedi- - mentum: impulíus enim a corde novus fanguis, antecedentis. moram non patitur ; & necefle c(Luc locum aliquem fibi faciat, fed tunc peccat. ftru&tura fanguinis, aut vafis. Tenent Phyfiologi, fanguinem, & lac per affufam fal volatile a coagulatione defendi, &inipíamincidereper affüfüm fal acidum. — Cui aflerto contra-- rium videtur prafens experimentum, cum in fanguine fano, &im- tra vafa fua bulliente, foleant predominari fpiritus volatiles de. natura falis armoniacalis, acidum autem in fanguine fano auc non | predominatur, aut non reperitur, cum fit venis hoftile, | Puca«- rim hic fpiritum fanguineum a cafeofis, & butyrofis moleculis | impeditum, atque involutum non füffecifle illis exagitandis, cum. |- prafertim exiguaejus portio a contigao hinc inde fanguine in |, lacevolaret. Nimirum vis, quz proporcionata erat füofanguine | a&uando, &in colliquationefervando fatisroborisnon habuit, ut. | agerecin novum hofpitem, feipfafuüccubuit, Hac data occafio- |. : ne - | Examen Experimenti Lowveriani, £09 . me queritur in Epiftola: m / fanguis copia peccet 9. Moric- L dàe. 'nos s. Hippocrates Aph. 3. (E 1. probum fanguinem - adeo interdum augeri , t:t propter redundantiam mortem mme- tur. Videtur autem noxius effe quatenus vaíà diftendens fibi - ipfi impedimento fit ad liberam circulationem, & in quacunque. |. cun£tatione circuitus, auc denfetur, atque concrefcat, autvas con- | tinens violenter disrumpat. |» Eadem pericula incurrere videtur, |. ubi propter exercitium, aut iram, aut fimiles caufas efferbuerit: | vafa enim, que placidam plenitudinem | belle ferebant, im. | placidam & majoris fpatii indigam capere, ac pati non poffunt. ; Quare tunc iif am extravafari , aut iramobilis ved periclica- dut E Hzc tamen doütrina, ut ut Messa menti, & naturz. dpfi conforfa fic; nonnullam tamen dubitationem curiofis ani- | mis ingerit cam arduum vidcatur intelligere, quomodo chy.. E. lus, & (ang guis in corpore optime conftituto ad debitam volarilita- | tem exaltatus, nimis accumulctur ob facillimam precipue per po- D fos cutis particularum ejusdem emanationem, quz ex StaticaSan- | pues folet efle copiofilfima, Hoc autem efHluvio pofito, quod cenfetur aífiduum effe, vix concentus tubulis fanguineis li- or in. immodicam copiam aflurget, cum prazfertim arteria iod exiguam f fucci partem in corporis nutricatu, & glandulo- - forum vifcerum cribratione deponant, venzque multa fui pat« D p depauperatam ; & diminutam reducant pup. mo- LJ y | pu^ sitdnequtd. iim lerz nutritionis homines exetcitationi-. | buscrebris utebantur; qua naturalem tranfpiratum i ingeminant,. | & omnes promovent fecretiones, nequecrediderim inremperan-. | tes fuifle in victu; cum intemperantia cruditatibus, ifti autem fca- 1 Nu on Müeverint optimo fanguine, - | | pfiiede, dignum eft, in fanis, fed. gracilioribus orte ad deffe vaforami inanitionem, ideft non GO ^ Dd " con- 210 NE S s mee concidere, non fübiidere valàs (d toam haberecapacitarem re pletam- probo fanguine, quantamque . illi decedit. tranfpiratu, tantumaccedere chylofi laticis, uc hiatus vacantium fpatiolorum,. fi quisadeft, repleatur celerrime, aut fi novz a chylo gutculz dif- pendium illud noa illico. reparene,. rarefcere nonnihil malam . fanguineam , & expanfione facilluma totam implere vaículi dia». meuum. iiec autem ufitaca, & publica (anis hominibus va-. forum plenitudo. nihil mali videtur portendere, imo neceflariá, efle vitali oeconomia, cum vaforum fubfidentia imbecillitatis no». ta fic; & videamus equos effumatione, atque fudoreia via deple- tosítcenuitarem curfus amittere. — wmtamas. zuorb Cum itaque plenos utilium füccorum cubulos circumge- — | ftare fanis fere omnibus conveniat, cur achleticis noxium id fue- ri? vel enim fupponimus probum efle fanguinem, vel non. Si probus eft, congzvam habet rarefadiionem, motum localem; | fermentationem, quibus recte fe. habentibus nihil mali: fas eft à ominari. Sinon e(t probus; jam fümusextraqua(tionemz non enim peccat copia, fed qualitates. or YI ^. Neque rationi confentaneum videtur, vafa corporum ath- Ieticorum plus fanguinis ingeftum habcre, quam ferre poffint; quemadmodum enim tubulo vitreo; autcoriaceo plus aque nom injeceris, quam finatejus capacitas, itatubulis venarum, vel arte- | riarum fuus ineft menfure modulus, quo repleto ; vel guttame |] fuperadditam repudiabunt. ' OY IUE .. Wnicafüpereft ratio aggravandi vafafanguinea magis,quame | par eft, filiquoresin iis contenti compre(fionem admittant, tunc. | enim afüccedentibüs particulis fanguine inculcato, atque com-- preflo, copia vitio vafà labor abunt, Sed comp 'eillo- hac, ut cas ! teris liquoribus difficillime accidit, ita & fanguiniz/quo enim in- | genio infüfum usquead fum mam füperficiem fiphanculofangüis |. nem comprimes, ut novo fànguini locum faciat? Experiare mae |. nuum vim; aur pondera fuüperincumbentia; nequaquam com- " prefferis. — Frigore autem, utin aqua utimur;ad ipfum condene | |: ! " fandum. uti non decet, cum viventium vifcera, (ana pracfercim ,,Exanien Experimenti L )UUeriami. —— Ia "frizus omne eiguorent, - Adde quod "wis: vis indita fanguini, qua fe "ideni? illum reddit expanfioniproniorem, quam denfàtío- ^fi,utex eo motu inte(lino, atque expanfivo non leveilli mo- [. ""gefium affürgac re(iftentiz ad preffionem, quam (ubíequences | «à tergo particule inferunt, minuendam, .. Sermo eft de. fangui- | "'sefpróbo; qui vividus eft, & (pirirvoum dives, fuavique principio- "fum füorum concordia gaudec, nec motibus fertur immodera- | "is & prementem'a tergo fangainem pari gradu velocitatis ante- "9€dit; ut facilenon fit opinari;quomodoin illo fibrz, & globuli . 'fglobulis imping anttir, ddeout debiram fibiloci partem urgea- | *'tibus novis molecalis concedens in minorem abeat molem, id eft patiatur. compreffionem. - Tanta fanguinis copia: (inquitLowe- rüs) ab auriculis immittitur, ut tota cordis. capacitas penitus ex-. * pleacur, dubium ue in fc qualibet diaffole excipit ventriculus, ""proxima fyftole expellit totum :- Ita ille de Corde cáp, 2. Itaque. / t'ordinatia eftlex natürz tantum liquoris indere vaículis, atque ca- 3l "'wernulis; ; quantum capiunt, ut nifi venz, auricule, auc ventri- | "culi ampliores fint, plus non acci iant ar emitranr in. libitu, "athlerico qt jam in non aciletbdtkon ind 89pvibim 36 — *99p1 Hac fünt; qua luce indi gens, atque confilio, Anteret- si- 1 fti; tem "hanc dü aperto efle," Siabfoluitur copia fnguinis, tandem nobis erit Vet caufa illum effundcadi? ity Mao "ie. i cae MEE ASCHEBD- «EU Y. beiden /RESPONSIO, - sis od cumin tsoibádh bu 69 minm e püdet addubitare d: do&iina BAD ut non- lis placuit, nec fallifcicbac, necfallere ?. Quid magisob- itioni, aut experientie, quam nimiam in corporibus co- - D apom nsi velint periculum, vel minari? Crebra funt - . oinlit fis triftium evenruura siniltbcimy & nos quoque vidimus ali- - . fquàandc we) eju smodi funera, -.. Nonne apud, Galenum, & l iro interierunt. dci plures? Mirum magis eít,. enicu habitus diu vivere , quam cito extingui, . vifinc canaliculi aM Ma im. Dd : pedi- x dS — 15. udin pediti, flexuofi, c num licet cernere diftentas venulas ?. Quid fluxus.narium peri- — FJ IE SUA . Poffeautem nimio fanguine faturari, & magis adhucre le | culoaftrida, —.Nequehic fophismatibusindulgendum compref- — | fionem negantibus, cum oculis pateat, vafa fanguinem. quando- | que usque ad livorem intume(cere. . Videant, qui otio.abun- | dant, & ingenio, qua ratione vas femel.plenum, novum liquo« | - rem accipiat , atque contineat ; mihi fatis ef, venasviventium corporum extenfiles elfe , atque patiexrenuationem tunicarums atque fibrarum, eo majorem, quo plus fanguinisin ipfas influ. M ri. Quam plenzapparenr in effüfo rifü venz colli, faciei; & — frontis? Vt eo fedato quam cito ad mediocritatem fuam red- |. 'eunt? Cogita venas mulierisgravide; & necefle éft,fatearis; plus — |. fanguinis continere nono menfe gravidationis, quám-primo, . |. Reverberatur quoque in fe ipfum fanguis, & quodammodo du- plicatur in proximis venulis, quiad crus, aut manum abfciffam |. "folitus erat defluere, ^^ Virum novi; qui per. aliquot dies.aque —- Brandulze triginta libras quotidie hauriebat, |. Vbi: pu ta vim aquz latuiffe per nonnullas horas? nulla fere vafa fci fanguinea, in queis demigrans a ventriculo, & intéftinis moram | - aliquamtraherer, Poflünt itaqueloca vaforum ampliora fietis Ue 2 T ess atque CAE. ] i13, AJ j — s Bs fotforem Sa eemedst in vitam. ehe: m nonne etio, 8 t ipsiono. utens. guefens. uberiore. fanguine? quid fi novus ifte - nguisnoyo pdisgnit i id urgeatur, nonne tandem vas uni lins , effluvia - er. vicam. nimiam .inhibent. i. , ,Rem... ii hover ',. VirO: athletic . plenitudinis fübità morte . pra ;reptos ratiunculam. ift iftam fatis redarguerc, . Ipfa copia fan- guinis vix locum cedit. corpufculis: difcefIuris, ut facillima fiant án infarétu fanguineo FnSRHH ram occlufiones, . lllud quo- m. volaulej & curbarivumi. quod "infeivit micendo fanguini, », qu« &rmenrandove, vix evolui qhcat, viniquetantam fanguinis agita- r6: hinc paulatim. diminutio: motus inreílini, atque. particula. Tum ) avolare nitentium a cra(fioribus implicatio. Pori mem- "branz ut cffluvi transmittant, la itate quadám indigent;co- i iens nimis facic merobranas, porulosque angu- arteria: . di fliciliorem. haber efyftolen, contrani- tente fanguinis copia, qua s gradum aliquem velocitatis fàn- - guini adimit, tunc unda undam minus premit, & inducta mo- | tmi loei nia nan ).eft extenuandis, aut emittendis t tetea, cranfpiratio aufert praci- ien xum purpureum, quod atn- .poteft imminui, Ne te pluribus de- oftendit fanatio, fed multiathleticam con- ntes si node i apple :demito fe- ev ir. ad vitam :; copia Agitur OG «do &lindcorzasancu. a (i Boris E ,mospertinet Lowerianum experimet. parte: thoracis, & imprefloin aor- - item digito, immanes illi €julatus & con- Hu oid ODUS ON 034904047 auctor: eum [anguine plurimo setratio, repeterem in aliis, adeo ut partes [4pra eliquc 5. Y MN paret, fatiscapa-. «e (214 i Obfirvatio EXXYWPI Ls €es fuerint nullo fere mole[lie fieno digiti appnl/um patiebatur. | lItainopafculo ia füperiori Epiftola citato. | Videshic, quam noxara afferat (àánguinis redundantia, vi- | | des praterea, quo poflit ea noxa remedió anteverri;aimiraas rg. | nazícQione, : 151 as , AdEEMEQE 3 -. Sed nonindigec Magius Hippocrates recentiorum patroci- nio. Satis illiroborisex feipfo. WVüpnam divinam ejus metritém | ftudiis noftris aflequeremur : minus certe füfpicionunm hábéfe- | "mus, & plusin medendo felicitas, - ^^^ 7o ^w *- al reli "UMIGUZUIUORGgSN Osuna UIROS E 9 B $E R e ATI o | LXXXFI - o Dx. .D, ANTONII: VAELISNERIL- d ) (£31 . b DDMEIILS JH d sr uf d An ablata:Pletbora per. duas «gv enafciliones:posfit coo meadem: febre tertio, vel. quatto fanguis edaci? 7 cuoc. 07 o Defendirr fententia; qua idafs ^^ oco of MViobcentu ablatejam plenitudinis verecur' it febribus ter. | NE. tiam, quartamve, abi e ópus füétit, Ghlebotomiami vide. | .;tBr ,anguftis;nimium limitibus $^ cómimioda egrórüdii d .. Attis gloriammconcludete," Nonusque adeo beari fümüs,;ut nó- | .Xama.fontéfanguineo manantem ftatim intelligere; autevellete | . Haleamüs.. ciae caltafic, quibus.nodis implicita) quó €órfilio .SVerrnücanda,, ipaatarid di(cimus;'// Ve réraédida in apartó fir, remedii altem quanciras obícura eft, atque incertáj meque eae Ampetu: decerrienda; ^ Hotarias veluvartifex Medicüs &onfiderar, |. quid dies oriens'admioneat; quid ferus vefper , & modicis potiüs, | .£rebrisque.ictibus centat; venas, quara mriaénis, uc/viribus par. cens fanguineum vitium tudius elidat.. . Mos éft/Chirutgorüi, . tumentem (aniem nori toram aggredi; fediintertiilfie brevibus. Que rigulis diminuere. ^ Ipfa quoque natura fion feel; aut bis, |. fed. pluries. iteratis evacüationibus motus ctiticos perficit, Cr - " . à ». bes, 908 1i "exe d eV 469 rS * Ps] 13 (11,1 Bíé ; Ml nd d £5 kis p ablata — posft Zteducie — 2x5. mosealege. fümus obftridli, ut peccantem fanguinem tertio, vcl | quarto emittere nefas. putemus ? Ne a natura ipfa difcedamus, quzftimulata, €2* impulfa, ut ait Hippocrates de Art. n.22.) artis peritis, quid faciendum fit demon[lrat, quam magnas inter- | dum hzc excitat dyíenterias, qua nil aliud efle videntur, quam.a |! frequenter exercita fanguinis mifio ? Si vero fluxusifte fubítite- | rit; antequam portio precipua improbi fanguinis fita corpore | deturbata, quam mira anxietas, quam pefliera «gros afficit? , Convalefcunt itaque multi, quibus per crebros efluxus caufam . morbificam in fanguine hofpitantem emittere licuit, quibus vero D incepta. evacuatio im mature xónquieviti certiores obitus i immi- j nent, - TEHGRES AED B Eadéiriédéto- i hn P thcafltul Vbi hic -bodifien exiverint, | bene fe babent mulieres , ubi parciter fluxerint, improfpere de- gunt. Quid prodeft femel, atque iterum fánguinem detraxif- - - fe; fi cjusdem vitiofz rexturz plurimum remanet, fi nondum - paturà excutere jugum poteft, — Subtrahenda: adhuc nova por- ; tio farcinula: donec coagulationis mortiferz periculum evada- - mus. Tentandum faltem eft; an mors; que craífüm fàngui- |. pem , & breviftagnaturum in febre circumvolat, craffitudine illa | adhuc tantifper- diminuta; poffit nova vena fe&tionc (üfpendi, at- "que intercipt.' "Nature morborum íüos habent apices, füos li- - mites quos ultra citraquenequeunt confiftere, Gemina venge | pt (i non eft morbum demolita, demolietur tertia; vel quar- Lta. . Continget quandoque i in fexta tantum phlebotomia pun- d | ? curationis attingere, ut in quadam Moniali contigit : Do-- - lor capitis in illa ». qui nullo remedio fedabatur, poftfecundam »venafectionem refciffo inter dormiendum vafe nuper fecto, & immeníà vi fanguinis exeunte feliciter deletus eft, exprobrante * cafu. infcitiam noftram; & ad generofius, ubi fert occafio ; confi- linm-timidosanimos erigenre. 5 *Monebat Hippocrates, & Plato , fitareni in (jmphonia | quadam iumorum fitam effe. Cogitemus improbas particu« 75, & nimium clafticas inexiftere fanguini, Tunc peribunt i éd Eus ip e (em X UT aWI TR P» 5 1 f 36IC kc illum: | 2x iei 4 1 ^r 44 4- m j D Llc "itic ficum lyra perveneric. ^ Indignum eftnos citharoedis effe igna« | uslaticis vivaciores, & volatiliores dei ip | ! s impeditas; ütreceur : 'e non " $ . 4nablata Pletboratertio e2'c. fanguis posffteduci? — 217 . ^. Vbivitium altas egit radices, emitcendus pluries eft fanguis, utadaffzáos canaliculos vis remedii perveniat: transmovebitur - enim exíüa candem fede, atque textura vitiofus fomes, & five is- volutus fanguiniper vulnus exibit, five a laxioribus jam meatu- Jistranfpiratu evanefcet, five in demutato jam fonte fanguinis re- frigerium , & mitigationem nactus aculeos amitter, Narrabo in hanc rem mirabilem obíervationem : | | |: Monialis annorum triginta, gracilis habitus, & fanguineo- | melancholica; incidit in febrem, quotidie recurrentem, fcd non magnam, XObpnoxia fuerat alias dolori capitis, quem clavum | vocitabat, Redibatillein hacfebre adeo pertinax, & immitis, ut | &egra ei ferendo impar eflet, — Affuetra igicur. copiofz fanguinis | miflioni flagitabat, uc fzpius educeretur, Medico non reluctan- ! te cum ceterae medela fru&ducarerent, | Quid plura? Nunquam | deftitit dolor, nifi cum ad decimam tertiam venazícctionem per- | ventum eft5 cunc enim exonerari vifà eft patiens, & emergere de |. lu&u fao 5 nec tantum dolor, fed etiam febris evanuit non fine medici admiratione, qui fuam ipíe facilitatem horruerat. ; Exfüperat hiftoria hzc etiam Boralli licentiam, fed preces, | & fiduciazgre benc ferentis iteratas veneíc&tiones paulatim vel- uti per gradus quosdam temerarium fecerant Medicum, cujus ^. animo etiam obverfabantur & immanesjaQturz fanguinis , quas | àmpune ferunt interdum mulieres, & generofi mores Hippocra- 2 tis, atque Galeni, quiusque ad mutationem coloris, aut defectum | animi, ubi morbus urgeret, finebant fanguinem fundi, Spatio duorum menfíium decem circiter libre in memorata moniali -| fuerunt edudz , neque usque ad ultimam venaícQionem aut B febris auc dolorelanguit:; |... 52 000 -| ——- . Quid prius hic mirer; confiliine audaciam, aut eventus | felicitatem , aut nature ipfius eo usque nos vocantis, atqueinvi- -| £antis nutum quendam, & quafi monitum ?. Cum natura raoli- — tur crifim fanguinceam, ad plurcs libras, ut plurimum, folet infti- 2» tuere. Hamorrhagia inope nihil funcílius. | Cur. igitur nos ? adco pavidi? Et univerfalis plechora demenda eft, & etiam inter- 4 Obferv. Acad, N.C. Cent. 1Il, Ec dum E |. 218 Obfervatio L.YXXPT aABth- 0 dum privata, & peculiaris laborantis partis: ad illam aliquando fufficiat fortafle femel, aut iterum fanguinem mittere: ad alceram perveairi non poteftnifi per plures venefcctiones; paupertas enim quadam in venas majores inducenda eft, ut quicquid hzret in minoribus canaliculis, tandem excuti poflit; & a loco füo dimo- veri, vens enim euacuate (verba funt Erafiftrati apud Gal. adv. Erafitr, Cap. 7-) fanguinem; qui inarterias infilievit, facilius. fufcipient, nimirum ad venas inanitas rapidius fluente arteriarum fanguine, quicquid inter viam efb abripitur, & reí(tituitur in cir- culum füum. | an. Viro in Eniadis, ut alias vidimus; eo usque fanguis adem- ptuseít, donec fieret exanguis, Cum centum aliz medelg irri-- cz fuiflent, id unum profuit: fanguis enim falfagine imbutus, & tabem faciens, cum paucus in vafisremanfifIet, potuit a chylo gccenter affufoin molliorem fuccum tranfponi;& idoneam alimo- niz textaram confequi, | ai pua - :Dignumeft animadverfione, quod in viro ifto, qui rabefce- bac; & confumebatur, nulle füberat Plethorz fufpicio, ^ Curigi- tur Hippocrates fanguinem mifit; & adeo effuüfe ? Quemadmo- dum; fi venas vitriolo turgentes. abfterferis, que füperveniuntt | aque dulces, paulatim acorem priftinum obícurant, & delent, | fontemque füppeditant vetufto jucundiorem ; atque purioremz ia tubuli fanguiflui, portantes laticem fylveftri fale refertum, ubi magna ex parte ipium depofuerint, quicquid ejus reliquum — | habenc acceftü chyli dulcioris demitigant , & in leniorem for» | mam refermentant , frangente fenfim novo fucco acrimoniam. | Tüperítitem, & veteris culpa veftigia obliterante, 209 27 10 0 00M Sanavit itaque copiofà fanguinis miílio Virurnin Eniadis, - | quem parca, commotis magis, & cxaltatis particulis acribus, for- - tale lafiflet: adeo intereft non folius plenitudinis rationem ha- | "bere: fed intimius fcrutari natüaram morbi, & ftatum, moresque - fanguinis, 4 cujus perverfionibus, ut cum Hippocrate loquar, - 4otius corporis perverffones, —— Er | T iR T RU NV : 4 - Olferoatio LX YXFH, ^ 219. - ARudia hzc, atque incondita mihi venerunt in mentem, - Veftrum erit interim rem tanti ponderis diligentius confiderare, " cum occurrant quocidie acerbe occafiones morborum, in qui- - bus necefle efl, aut magnam fanguinis partem relinquere aut. - . vitam, | $* OBSERFATIO LXXXFIL DN,D.GVSTAVI CASIMIRI GAHRLIEP eanber 9yeülfen. - Sarcoceles. exculcerate , cujus Ephbemeridum Nature Curiofarum Centur.1. obf, 126, tragedia ex parte enarrata , faufla. catafivo- | phe, |. À banno 1710. variasilla, tam quoad externam faciem, quasa . £4& quoad internam materiz, five content, (ive fingulis deligae - ' tionibus excrete, tum quaconfiftentiam, tum qua colorem, crum ' queque qua excernendi modum & varictatem, paífía meramor- | phofes. Diuturnitas mali indeque fücceffive nafcentia quedana . incommoda, przfertim cum burfà illa cuprea corio tenui veftita, - €ujusin dictaobfervatione mentio facta, continuo ufu & attritu, | tandem qua tegumentum coriaceum lacera, proinde malignitas . | metallica cupri denudati ; adjacentes utrinque partes perpecim .. calentes cangendo afficeret; ac exanthemata copiofa cum pruri- |» tu vix tolerabili eliceret ; coztaneus ille mihi amiciflimus de mu- - tanda illa buría metallica cogitare coactus, alias multo commo- - diores, e linceo crudo duplicato coníüutas, ac habena perinde li- ' Rcaa cervice utrinque pendulas, ligulisfirmiter illi alligatas ex- -. Cogitavit; incommodis a cuprea excitatis egregie medentes, fic- | que infigne levamen; tam qua deligandi laborem longe com- - modiorem, quam geftandi meleftiam multo, quam ante mino. - r6m, eatenus praterea oppido aptiores, qnod fübinde mutari, la- E : Ec 2 Vari lio; omiffo fapone parato, benigno fátis ac epidermidem confer-. | 220 Obfervatio LXXXFII, j —Ó variacclote munde reapplicari facili negotio potuerint: Hace. | nusitaque plurimum füblevatus, quod moleftiam , quam diutina . uotidie bis repetenda dceligatio afferebat, multo tolerabilio- | rem experiretur , innumeras illas in abíceffu ipfo varietates, non. | fine admiratione contemplabatur ac obfervabat tandem uno | - glterove fonticulorum fponte cocunte, prater primam & , utita dicam, originalem aperturam, unum modo adhuc rcítitabat fo- raminulum, & materia indefinenter mire variegata foetorem ali- qualem; putredinis alicujus intus latitantisindicium fpirante, in- Bammationis aut. gangrene fequclam metuens; Balfamo Peru- viano melli rofaceo mixto, fiphunculi adminiculo in aperturam — | illam ampliorem injedto , fcd per alterum reftans minus forami« | | nulum identidem mox regurgitando, putredini obviam iturus, | foetori ifti mederi tentavit, nec id quidem male; pateria enim poft excreia laudabilior ac fcetore rurfus exuta fpem aliquam roeliorationis alicujus faciebat, uttit varie illam, tamquaquan- ritatem; quam qua qualitares reliquas, aliquamdiu adhucluderet3 | donec conrinuato priftino cum turundulis balfámo Arcei imbu- —.| tis, acfuperimpofico emplaftro, hic miraculofo dido, (licec can- :Jl dem; quod fmegimaus V ene ratione, poft diutinum iliius ufüm | | | epidermice extenuata; haud parumincommodaret) mco confi: | vante, deligandi modo, injectionibus balfami praedicti nonnun- uam prorenata interpolato, Anno 1712. vere appropinquante. |. refiduum etiam illud foramin ulum coalefcere incipiens, ulterioris '| fanationis fiduciam quadantenus ftabiliret; ac materia indies ma- | is magisqueim minuta ac laudabiliori; riajor quoqueille ac orí-" | ina!is abíceffus circa finem menfis Junii fenfim. coar&tari, & füb | initium julii demum , quadriennium integrum pene hactenus | apertus, penitus coalefcere ccepit, :acamico meo ab ulteriori de» | ligationis moleftia libero gaudere, DEO pro hoc infigni benefi- | cio debitas & condignas gratias agere, & de reftituta fanitauis in*. |. tegritate, fibimet-ea pra fzrtim ztate, qua octogenario jam a tri- | ennio pene major, gratulari conceffit, Vivirnunc a folicitudine | "— CUNT | prios | / IM " MA | "| i D -e Obfervatio LYXXFIIS | 22I - priori per Clementiffimam Divinam gratiam liber, ac ulteriorem - paternam Providentiam patienter praítolando, fic fatis incolu- (Berolin "ngu[lam Vind.d. 6. Maji | 441713. mif) 1 | OBSERFATIO LXXXVIII. . "Dx D. JOH. MELCHIORIS VERDRIES. | | Hyflerolithus. T Nter innumeras mincralis regni delicias, ubi in fcopulis quo- -. € queipfis & lapidibus reperit Natura, in quo delectarec tot figu- - fati lapides, & petrefacta inprimis,oculos & animum fedulorum u Naturz inquifitorum in fe convertunt acretinenr, Ert ficutino- ^ flris przfertim temporibus viri perfpicaces atque induftrii eo ni- tuntur,ut curatiusorania excutiant: ita fpesaffuülget.fore,utinftitu- -. tis indies & collatis accuratioribus obíervationibus tandem certi, — quid hac in re pernofcere & affirmare poílimus. Sunt profe- - &oplurimi lapides figuris,quaspre fe ferunt,elegantibus ac curio- fis íni pretium facientes, atque in admirationem nos rapientes, -* quorum maxime dubiiadhucfunt natales & occurrunt circatoc -€onchas petrefactas, cochlicas, echinitas, pectinites bucardites, - hyfterolithos, difficultates non contemnenda, quas ZZecfor I/T, nofter doctillime nuper Clariff, Z7'oodvvardo oppofuüit. Ego, ud controverfiam illam hic non facio meam, quirationes utrin- - que pragnantes video, ita fpecimina quzdam rariora Zyflerolj- thi ad oppidum & Caftrum Braubach in Comitatu Catimelibo- ' eenfi inferiori, dicionis Haffo Darm ftadinz, reperiundi exhibeo, | inquibus invenias, qux utrique fententiz favere, candemque pro- | babiliratis (pecie commendarepoflent, Conftansenim, perpetua | atque accuratiffime in omnibus expreflà figura. & proportio, l &um diftin&a horum lapidum, atque feparata quafi a majori; cui ms Ec 3 | innexi 122 Olfervatio LXXX Il. oec ÀÀÀ ÉRIC M innexiatque impliciti herent, faxi portione (tructura & difpofitio, quamvis quoad ipfam materiam ejusque naturalem mixconem exigua obfervari poffit differentia, 774. Fig. L Strie item ac. pediniris veftigia cum in anteriori hujusfrufti lapidei , tum poíte- riori Fig, /1, ex parte exhibita facie, nec non £g, PII. conípicua, quae cum a conchis videantur imprefla, conchas limo huic lapi- defcenti quondam permixtas fuifle ceftari poflent, non vana fane indicia prebenc efle hoslapides nihilaliud, quam limum lapide- fcentem in conchis fui generis huic limo olim fluido in magna copia permixtis, tanquam totidera modiolis determinata hac fi- gura expreflum, tefta randem fatií(cente auc quafi corroía & ab- fumta, Qua ftantefententia, fruftra profe&o & xque ridicule vi- res uterinz lapidi huic adícriberentur, ac fi cuivis limo arenoío figura genitalium artificiofe expreflo,atque inlapidem cocto,fimi- — | les vires tribuere velimus. , Ex adverío vero, imperfecta & lapidi folido continuo, du- : tiflimo, impre(la hujus lapidis figura aut figura potius initium - vid.Fig.P111,ut in viaincrementi figurata expre(Tio videri poffit, eorum fententiam confirmare videtur, qui feminii quid & hic agnofcunt, & analogiam quandam inter. vegetabilia lapidefcen- | | tia marina ac terreftria concreta, nec non lapidum in terra vege- —..] tationem acincrementa proportionata & determinata fecundum - Naturz variis figuris quafi ludentis ordinem, dari contendunt, Quo pofito;probabiliori conje&tura vires uterine in hoclapide pof — fent praíurai, ac fi Divinus Creator, dum fecundum Naturz ordi- nem genitalium figura lapideam hanc materiamfignatam voluit, : digitum quafi ad vires intenderit ; quamvis lubrico alias funda- — mento nitatur illa virtutum medicarumex fignaturà rerum pe». tendiratio. loterea quantum ad argumentum pro pofteriori . hac £ntentia .ex dicta figura defümendum attinet, non defünr, quz regerere poffint adverfz parri addicti, fcilicec conchae mino- | ris modiolum expreffionem hanc in matería lapidea olim molli lutoía produxifle; ficuti id quoque difficillime capio, quomodo ig ]uto ifto ccaaci viícido pollicdarivegetatio, autad hanc pecef | | faria — Z [nef P T x | OTHER Elyflevolitbus. j 1235 - füria partium expanfio, praíertim cum riecradices,nec quod radi- — eum vice fungi poflit; detegere liceat, | Quicquid fit, litem non facio meam,quamvis, quod diffiteri nolim,ad priorem fententiam — adhuc propendeat animus. Crebriores obíervationcs rem ali- —— quandoin aperto collocabunt, — Fig. I, Portionem exhibet faxi durioris, cuí prater ftrias & vefüi. i gia pedinitis impreffa, quatuor perfecti & abíoluti hyfte. rolithi implicit hezrent, una cum fru(tis plurium firili- | um, minus tarnen confpicuisaut rotabilibus, -*F. lH. Parcem ejusdeni frufti faxei ex avería facie fiftit,cui maxi- | 23 me notabiles peüinitis ftriz infculptz apparent, quarunz | praterea veftigia pez totam averíz partis füuperficiem fre- E quentia fatis occurrunt. — £, III. &IV, Hyfterolithos binos perfectos extra matricern oftens | dunt, | | RKV.VL&VILE Hyfterolithosaliquo modo irregalaresa caufà am- E biente quafi compreflos, & quoad figure ambitum ex- - teriorem mutatos exhibent, In VII, N*. I. cumprimis | x juxta hyfterolithi figuram fatis confpicug cavitates ftriata IE ccnuntur. 5. | : | EJ VIL N?. z. Áverfám ejusdem lapidis faciem exhibet, : N tur, 5o Hec jam exaraveram, cum vir Clari(limus rerumque Natu- - falium iaquifikor perinduftrius Dx, D, K/fnerus; Medicinz Pra- . &icus apud Francofurtenfesexperientiffimus eque acfeliciffimus, . quem henoris ergo invifz£bam elia duo hujus lapidis fpecimina ! fatiscuriola acrara, quorum illud, quod ig. X. fiítit; prope Cor. — fluentiam Trevirorum hand procul a tra&u Braubacenfi füpra — eiélo repertum fuit, commonílraret , mihique his hon minus E C quam 214 ... Obfervatio LXXXIX. | NN quam aliis clegantiffimis cochlitarum fpeciminibus priorem fen. — | tentiam probabiliorem redderet. —Permifitetiam, proea quaeft — humanitate, haud gravatim laudatus vir, ututrumque & delinea- ri & hicexhibericurarem. — — | F. IX. Ab utraque facie híc N*. r, & z. delineata prater hyftero--— | lithos pe&tunculorum veftigia manifefte fiftic.. m F. X, Elegantibusftriis utrinqueinfignis ab una parte N^, 1, hy-.— | fterolithum, ab altera N?. 2. mytilitem exhibet, ita ut cura- | tius infpicienti non improbabilevideatur, binas hic di- — | verfi generis conchas luto tenacilapidefcend forteimpli. — — €itas coaluifle, — : | | OBSERPATIO LXXXIX, Dx, D, JOH, MELCHIORIS VERDRIES. Figura in medio Fagi reperta. LU ( y rue CLVIII, Mifcellaneorum Decur, III, Annio.& 16, ad animum mihi revocavit aliam figuram; in medio Fagi —— arboris trunco depictam , quam adhuc cum ipíà trunci, in qua. delineata cernitur, parte fervo, cujusque rationem, fiexteriorcore tex fuifletavulíus, quod facile fieri potui(Iet, nemo fane, nifi ad. - Naturam ludentem confugiendo, reddere quiviffet, cam nulla | | planenec feparate arbufcule, necincifionis veftigiaullibiinligao — | repeririaut detegi poffint , quin illud potiuscircumcirca folidiffi- — | mum, firmum, continuum, fineullo corruptionisindicio confpi- | citur, Cortex nempe exterior, qui eandem figuram, fed valde |- explicatam & obliteratam, fere exhibet, folus veramfigurzinteri- |- oris originem & canam oftendit. Scilicet, quod resipfadocet, | | figura hzc tenell adhuc arbufcula fatis profunde erat incifa; une | — dc factum, ut incifionis du&us in meditullio lzfarum partium | - &orruptionem prodaxerint; hzque nigredine inde infecta lafio-- Í | ; ni$ I S xc. | | 22j nis vis veftigia retinuerint, nova poftea, cum arbor increfceret, ma. . teria novisque fibrarum fafciculisinterexteriores& interiores ovdi tes interpofitis, EL Exhibet figuram in meditullio depictam, F. II. Exteriorem in cortice delineatam. OBSERFATIO XC Dx, D, JOH, MELCHIORIS VERDRIES, AManiaa Fini abu[u, LE. olim, ut eft apud ;Elianum, optimo pro confervanda 4 tepublicainftituto, mortis ei fupplicium adjudicabant, qui "grotrans vinum merum bibi(fec, Medico nonjabente, etiamfi ad priftinam valetudinem rediiflec; quoniam non juílus biberat, Noftra fane tempora dine mores leges quoque feveriores cxpo- Ícerent, quibus zgri (alutaribus ingenuorum Medicorum moni- - tis magisaudientes reddi potflenc, — Multi fic fervarentur, qui fi non morte luunt perverfiarem illam, fanitate tamen mifere ex- - cidunt, & abeain optimo fepe vitz apparatu deftituuntur, Eo. | que magis optandum eflec, át Magiftratus Medicaftrorum illam; quz hanc perverfitatis labem producic & alit, (illis enim magis obedientes funt quam Medicis) publice mentiendi, nocendi aque - occidendi licentiam compefceret.. De vinoimprimis mihi ífem-- -per hic dimicandum e(t cum imperitis & mulicrculis, qui, in "omnibus indifcriminatim morbis & infirmitatibus, vinum egris - ad viresinftaurandas exhibendum, crepanb ad exempla multum diffimilia, ubi vino refedti fuerint egri, provocantes, Medicisque "hicnon obtemperandum clamantes: praíertim fi Medicaftrum aliquem confentiencem habeant, — Exitusinterea acta probat, ubi id faltem deplorandum, quodnon tam ipfius doli fabricatores aut nafütulz, quz circa funt mülierculz, quam innocens (pi(ti- me «ger, dementis confiliipoenasdenr. — Trifte haud ita pridem | Ocferv, Acad. N.C. Cent, 14. Ff ejus- PINE 226 : Dbférvatio Xo ejusmodi exemplum. vidi in puerpera, Fecemina erac viginticit E citer abnorum , temperameüti fanguinei, habitus plenioris flo- - ridi primipara, quz cum partu filii feliciter eflet defuncta, & (a- tis ex voro valeret, ex vefano muliercularum confilio, qua vires fimul fic redituras contendebant, fitim puerperis familiarem fo-.— | lo fere vino depellere conabatur, concra exprefíum Medicimanda- — | rum, qui, pro illo inprimis corporis fratu & habitu fufius, additis rationibus, nocumenra vini expofuerat, |Quoeffedtum eft; ucca- lor & fiiis increfcerenc, lochia fenfim deficerent, febris ad deliri- | umusque ingruerer. lum igitur fpreta Medici confilia denuo — | expofcunt, qui ordinata dita exhibitisque temperantibus alisque ^ convenibus remediis, Deo benedicente, omnis in melius reftituit, | : | D«ferittandem lecturo puerpera atq; fatis bene habet, rfi quod de. opp! 'cfionibus pedoris atque anxietaubus pracordialibus byfteri- j cis fübindeconquereretur; quibus cum Medicus, cui caufa mali; d quz nihil aliud erat, quam orgafmus fanguinis elaftici , perfpecia — eratincifa vena.temperantibus decoctis diluentibusterreisnitratis, djiatis, itemque antifpasmodicis cinnabarinis, caftoreatis, obviam | iret muliercule ruríüsin contraria ibant; atque vino malum ex- j i pugnandum cenfebant, fübefle quid melancholici, adeoque vino UB exbilarandam egram ac triftes cogitationes depellendas; affidue — 7 inculcances ; quid enim in aqucis potionibus, in terreis pulve- —— - gibus poffit refidere virium fortioribus, fpirituofis hic opus ef- .' fe, Tandem, nefcio quis agyrta vel vetula accedit, que tantum. vini, quantum agra bibere poflet, ad vomitum usque vefperi ex- 1 hibendum fuadet, ita futurum, uc obdormifcacatque mane ome. niain melius mutatafint, Di&tum fadum, zgra, quantumvis re. T niteretur ad vinum ingurgitandum cogitur, donec vomitu omne | rejiceret & fomnus tandem obreperet, quo mane peracto loco. fperatz valexudinis peffimus fequebatur effeQus: anxietas enim | praccordialis egram inquietam plane reddebao illaque torvum vie. debat, oculi fülgebant, facies rubicundiflima tantum non del m j bat, fang mentis ufus jam perierat, ita ut poflridie maniaca red- : dere- |. UR | | ZMania a Fini abufa. | 117 ocn tec Motqikor tici ilb: Nu tu A deretur, Isfcilicet erat egregius vini effeus, ^ Medicus denuo in confilium vocatus perverfitatem confilii mulierculis exprobrat, ' venasaperiricurat, calidafugienda, quin potius diluentia aquea exhibenda inculcac, (Data & fànguinis fervorem reftinguentia . preícribit, quibus vis mali atque vehementia fra&ta quidem fuit, Melancholia camen per aliquot menfes adhuc duravit, qua nec helleboro, nec fanguine afinino, nec füperftitiofis pluribus clam . Medico ex-& adhibitis remediis, potuit extirpari, donec acidula 'Schwalbacenfes in ipío loco ad fontem per aliquod temporis - fpatium hauftz, DEO benedicente; priftinam fànitatem mentis- . que vigorem zgrz, refticuereno quz ab illo tempore fana vivit & incolumis, atque fecundo etiam puerperio feliciter defuncla eft, | : quo, jam cautior facta, diztam ex prafcripto Medici exacte ob- ervavit, -. (Giffa Auguflam Vind, d. 6. Maji (o4 aig mffa) OBSEREATIO XC. - Ds, D.JOHANNIS CHRISTOPHORI HERTII, De Calculis vefice bilarie, '& 7Ir 45. annorum, temperamenti melancholici & de reliquo .—V cache&icum corporis habitum pra fe ferens, ab aliquo tem- . pore de laffitudine corporis fpontanea, appetitus imminutione, dolore dextri lateris cenfivo atque gravativo conqueri cocpit, - quibus gravis quoque atque pertinax cardialgicus dolor fzpe fu- pervenit, adeo quidem patientem vexans, ut vel caufam mor- -biin ventriculo hzrere multi fuerint perfüafi; — Cum vero ad tollendum hoc malum multa incaffüm fuerint centata, idque - ipfüm potius altiores femper egerit radices, augefcente inter alia - indies malo illo corporis habitu;tandem in ipfam hydropem aíci- tem incidit eger, codemque eciam hs poft mortuuscít. Aper. b d rf to ) 228. Obfervatio XCII. s | k to vero corpore tres calculi in veficula fellea, quales delineatos.- hac occafione transmitto, (vid.Fig.) reperti funt, (Giffa Auguflam Vind. d.$, Maji. 4, 1713. per OT Nob, D. D. Dilicuium iffa.) | | QBSERFATIO XCII. | Dx.D,LVC/E SCHRÓCKII. r jl à — Calculorum | fingularis. excretia. L ^^w Vam hic exhibeo: obíervationem , Amicorum relationi, & | L7 favori inprimis College mei, Excell. Dx, D, Joh. Matthaei | Schüfleri debeo. Mercatoris nempe , in atate octogintaanno- rum confítituti; qui (ànus czceroquin, nec diaz erroribus dedi- | tus, cum Anno I7 10. extra urbem rheda exípatiatum iviffet, vi- — — numque Tirolenfe, alias ipfi inconfoetüm bibiflet, aliquoties — cum urina parvos calculos, absque dolore camen & incommodo . alio, quam exiguo folummodo urinz ardore, excreverat; optima: dein valetudine aliquandiu gaviíus, nift quod unica vice aliqua» g Jera in urinz emiflione difficultatem fenferic, ut eandem feden-. do excernere cogeretur. | Poft dimidii veroanni decurfüm, urina: | clara faneque fimili, pulíu autem debili , equali ramen , exfiften--..— tibus; atrocibus- correptus fuit in abdomine doloribus, cum ras ^ tius. corporis laffitudine, ut ipf mortem fibi inftare crederet, a | potu tamen. vini Neccarini Hifpanico permixti denuo refocilla- tus; tandem poft vini Hungarici Sempronienfis moderatum; | uncias fex feptemve non excedentem, vefperiterrepetirum hau. fium, & tranquille peractam noclezo , maneurinam emiflürus, | feptaaginta calculos;piforum magnitudine;duorum triumvegra- | | e EM CHN À norum pondere, glabros, rotundiufculos , varie tamen ex mus | tuo atcactu vel attritu in: lateribus depreffos, duros, externa cru- | fia. flavefcentes; interna vero fübítantia obfcuriere colore predi- . :055; altero die, continuato vini Hungarici potu fexaginta fe 1 - .:-.PuMMI e ;- DENN od Calculorum ffnzulavisexcretio. — 219 —-———————————————— Pr A pluresque alios fequentibus dicbus, pauco faltem ardore comite; &xcrevit; ut fpàtio quinque dierum; ultra trecentos corum, pra- ter complures arenulas, cjeecrit; & licet poftea non tantum de ardore urinz, fed corporis eciam debilitate conqueftus fuerit, ab: Opobalíàmi tamen ufu in integrum fuit re(titutus, nec de alio ali- quo calculofo infültuamplius conque(tus, * .Calculos hofce in peculiari folliculo blopealtéruerius urete- ris, in veficam ingreffum , quacunque demum ex caufa efforma- to, inquem feníim ex renibus defcenderino fuiffe collectos, eo- querupto, tandem exclufos, fufpicor; cum in ipfà cavitate vefica delituiíIe ipfos, nullum fignum adfuerits necin inftanti eosdem coaluiffe verifimile videatur, Et plures fane calculos cavitati ali- cui in vefica inclufos roemorant Nicol. Tulpius lib. r,obf£med,c.5 (conf, etiam lib. 2, cap. 47.) . Joh. Georg. Schenckius lib. 5, obi: med. Thom. Willis dif. dc urin, cap. 5. Acta Erud. Lipf Anno 1685.pag. 126, & Nova liter. Hamburg. A. 1708, pag, 470, Caterum noi abíimiles calculos rotundos, forma & magnitudine pilorum. numero ducentos; a Matrona fàxagenaria, cum urinae fappreflione , doloribusque acuti(fimis nephriticis, totidemque poft (cmieítre ab eadem Gc eodem conatu rejedtos, referunt. Ephe- meridesnoftra: Dec. z. Ann, 4, obf. r 4, aliosque plusquam cen- tum, ciceres magnitudine, colore & figura referentes, fed lateri- bus quodammodo depreffos, in una hebdomade, nec non poft meníem iterum totidem a viro excretos habet Ifaac Cattierius in E med. Petro: Borello commun, r, quadringentos infuper bi- metri fpatio, diverfz taraen magnitudinis, a muliere emiílos Dominic, Panarolus pent. 2. Obf, med. 44 .recenfent. ^ «M )o( s». E Ef OBJER- 2) Obfwoa XCHL 2 0000008 ^DOBSERFATIO XC «5 ^ Dw.D, DAVIDIS CHRISTIANI VALTHERL, | | | De " M E Sabinatrium Sabinarum AMorte, ] : o UR | M /f Edicamenta pellentia in tempore adhibita inftar Panacez; | LVÀ minus opportuae vero inftar gladii in manu furiofi efle, — Medicis notum eft, Anno 1711, in pago quodam vicino feli- | cem degebat vitam obftetrix, uti credebatur, expertisfima. Si- | quidem in partu difficili multum fciebat, multaque adhibebat me- | dicamenta, Sednon intellecti nulla eft curado morbi. Cum | enim obftetrix noftra in omni cafu, &in omnibus fubjectis loco. fummi fpecifici uteretur Sabina herba, medicamento emmensg- - gogo, & ad foetum ejiciendum lippis & tonforibus noto; fadum eft, ut cafa tres mulierculae, unum idemque nomen luftricum Sa-.— bing gerentes, partu difficillimo in eodem anno, fed non in co-- dem menfelaborarent. Quidfit? Lucina noftratalem fercopem. Statim parabat decoctum ex füpradida herba Sabina, & ad biben-: dum, fcu potius porandum, utita dícam, propinabat, quia dofir. | confüetam minime obfervabat , aft proh dolor ! infelici cum fucceflu. Foetus enim cum animabus trium mifellarumn partue | rientium ejiciebantur, Itaque necceflee(t; uccautiusimpofterum | roercari difcat infaniens obítetrix. Siquidem unum tragicum | exemplum, licet maxime deteftandum, loco experimenu per | mortem fatis fuifle. — Sed quisante infortunium prudens? Ne- | mo Terentium, ira docentem, audire. cupir: I(thuc eft faperes | non quod ante pedes modo eft videre, fed & illa, que fütura. | funt, profpicere. Medicamentaenim domeftica, fcribit B. D,D, Hagendorn, non raro egrum cum vitae domo pellunt, E Obfervatio-XOIP. ^ — .—— ài (UIPURT T MERO EL. OBSEREATIO XCGF. px D. DAVIDIS CHRISTIANI VALTHERI. E. Dites oe di De n | d Epilepfia Salrvatione curata. | 5 Visque füx fortunz faber , udi fequens teftatur hifforig, - E -. Centurio, nobili generenatus, magis Veneris, quam Mar. - tis caítra vifirans, incidebat in morbum gallicum , unde Chirur- | gus more coníveto falivationem füadebat & procreabat. Com /' autem ager reftitutus 1712, thermis Carolinis uteretur, redierunt ' atrociores hoftes cum convulfionibus, ex quibus poftea morbus | ifte Herculeus: epilepfia, fummo cum terrore adftantium enatus "eft. Medicicaufam hujus mali partim thermis, partim malo hy- ! pochondriaco; partim nimio Veneris ufui adícribebant, Sedul- | timi rem fàltem, ut ego judico, acu tetigerunt. Itaque meum | efflagitabatur confilium & auxilium, — Facile defero petitis & | adhibeo, premiffis univerfalibus , medicamenta antivenerea, | entepilepüca &c. aft omnia incallum, Ftíi enim paroxyfmus | os gradus ex capite in corporis artus, more folito, nom ddeo deícenderet , fadum tamen: eft , ut poft decem circiter /dies uno impetu totum corpus mifere convelleretur, — Poftea "quidam amicorum, Midz auriculis j ; sum falivationem & quidem bono cum íuceceflü, Evenit enim; , uteger poftero cempore convalefceret integre fumma cum ingra- " titudine erga Medicos, ratione nempe denegatifoftri. Ex qua hi- a Ph dins (E TAS] via patet; fervum fugitivum, Mercurium, heroóm maximum | interdum (agarepofie. — Conf. Obf. C. I.D.D. Tob. Zcoltitbi, OL f, €LXF1. Dec. 1H. ann. 1X. Eph, noftv. ddcad. Nat.Cur. (Dresda Auguffam Vind, d.1 34 Maji (Xia. mifja) MSS OBfER- udicans, commendabat ite- 7 CRamER m .. Obfevatio XCF. jn OBSERÉATIO XC. Dx, D, JOANNIS SERMES,- Olfervata circa genefin. Dentium. A fenes dabito , an aliquid novi in oeconomie animali |- V rationea priori detegatur, an potius forte fortuito lux tene- |. brico(a affulgeat prius, que poftea ratione & fedula inquifitione in. |- claram prorumpit diem, | Pofteriuscum mihi femper plus atris |- ferit, vide hujus rei argumentum, — Ànte aliquod tempus domi |- mez inter alios amicos Medicos atque Chirurgos, qui tum ade« rant, Andreas Verduyn, Peri Filius; hanc movebat quaftionem, ubinam remanerent dentium lactearceorum radices ? Quotquot. enim extraxerat hujusmodi dentes in pueris 7. $. novemque anno: |- rum, carebant radicibus; fcd addebat: propius infpecto dente |- videtur radix diffraGa vel abraía, Hoc pronunciatum duo tres- ve Chirurgi ánnuebant. Ego hoc pofítulato obrutus ; nihil 2 hacde reintacta penes omnes, (quot noverim) au&tores medie. tatus, negabam cum Fallopio, Vefalio aliisque anatomicis cele: ' berrimis, dentes illos cadentes gaudere radicibus, atque ftatimr demonf(trabam dentes tales radicibus apertis: fed quod nocan- | dum, apertura hac erat ubique equalis, & radix multo longiots quam radix cadentis femper eft. — In hanc opinionem rranfie- re quidam, atqueego mihi ipfe hac refponfione nec demonftra: |. tione fausfeci, nececiam chirurgis hominibus quippe verfatisfi- | mis, Ergo me applicui ad ulteriorem examinátionem & veri | indagationem, ^ Auctores vero; quotquot pervolvi, nil attulere. ; lucis contra preparata mea vercecuat meam cunctemporis Opi- nionem funditus. Priusquam vero hunc folvam nodum, breve |. judico tradendum íchema genefeos dentium, Ut igitur rem |. aggrediar, en meas ha&enuscirca dentesobfervationes, Quem- |- admodum omnium oflium rudimenta in femine, fic omnium |. | | den-| c. : 4 P MTM e Mt. o» - 1 bos s. Oblfervatacirca genefn Dentium, prr — dentium primitic in alveolis exiftunt, & quotquot unquam pro- -. deunt dentes, tot fühteorum femina, | Sedalio pláne modo res 1. fehabetindentibus, quam inreliquisoífibus, Osenimtotum in -.— fuis primitiis adeft, quod randem impulía nutrimenti & incre- menti indure(cic, & ad perfectionem pervenit. Densvero, con- ftans cortice & medulla, alium (ibi vindicat genefcos ordinem, — nempefemen dentis proprie eft ejus fubftantia corticalis, quz juxta - fibrarum curíüm (de quo accurate Clopton Havers) comple- mentum füum acquirit, Medullaris autem fübftantia rudis cft . indigeftaque moles, nec aliquis fibrarum ordo in hac, perfecto .. jam dente, uti in aliis quidem offibusapperet. |. Hinc rejicienda - quorundam opinio, qui putant; corticem oriri ab aére, dentem . ambienteillumque condeníante, cum a&ris condeníàrio fitum fi- brarum hiclociaccuratum & femper fibizqualem non producat, «praterea cum pars corticalis (ut recte annotavit Doctor Gagli- ardus) cum medullari conftituatnon continuum, fed contiguum | quid. Sed vide, quomodo formetur tandem pars medullaris . dentis, Satis füperque notum eft, ad quamlibet dentis radicem "tendere venam , arteriam & nervum, tria hzc intrant buríulam - continentem in recens nato infante formatum corticem, | Hzc —— burfula mihi videtur a. gingivis mutuata, fi enim a mandibulis -'avello gingivas, fimul extraho burfülam illam cum dente,Interim .. €ortex totus cavus eft, in quem arteria evomit materiam ad for- mandam dentis medullam aptam& convenientem,quz materies, implens corticis (imul &totius alveoli cavitatem;affert figuram ra« - dicibusdentium pro moduloalveoli. Ha radicesantequam attin- - gunt füundumalveoli, omnino cava funt; (quod me prius fcfellit . Mtiex precedentibus potuifti videre) fed cum in anguftum termi- — nentur alveoli, etiam radicesin apicem definunt, atquetum clau- — duntur, & incrinfecus accrefcunt; relictofpatio vibus di&tis vafis, "qua fé in corona dentis aliquancum explicanz per membranam; dentis cavitatem intrinfecus füuccingentem, hzc autem cavitas in. oronareperitur maxime notabilis. Hinc vides facile, me judicare, - proprie non efle terminum in ipfa radice, (qu& eft continuatio - medullaris fubítantiz) ad quem perdurerejusincreraentum, uti. -— Obferv. Acad, N, C, Gent.11, Gg in | ep 2334 corMefuata ev cuc ^. 1] in cortice. & reliquisoffibus omnino-datur, Sed incrementum. | terminatur , quoniam dentes: utriusque: maxilla conveniunt , &.— | ab liac continua:collifione incrementum radicum dentium utri- | usqne: maxilla prepeditur ulterius; Hoc exinde:magispatet, fi. | dens aliquisin adulto pereat; in altera: maxilla dens. huicjam ca« — | vitattoppofitus, reliquisfüi ordinis. dentibus (licet incrementum: : in adulus. tanto: vigore: nom procedat ). multo: plus- excrefcit;. | Tandem: habes: hujus. rei exemplar in offium: fra&torum callo, | Accrefcente: interim: radice perforatcortexfüam burfülam; & gin-. |. givis: paulatinverainzt, relicta inalveolo burfula pro radicisperio- P ftio, Sic comparatum: eft: cunr dentium proventu, quantum: | potui expifcari & ad: oculum demonftrare,. ; ^. Xt jamaccingar. ad; poftulati: folutionem ,. fcitu opus eff; — quod: Magnus Euftachius jam:diu.literato orbi: comehunicavit,, dentes fcilicet. fecundarios velcorumprimitias in: alveolis diftin-- &tis: a prioribus efle locatos, & lacteariis.fübje&tos, vel paululura: adlatus; veldire£te füb.iis, faltem:eo modo fübjacent; uc fecun- dariinon poffintegredi;.quintangantpriores, (loquor fcilicec de: ftatu.ordinario.; Cum hi prorumpunt; quoda. 7,ad. 10mum fere: annum: fierifolet,cadunc laCtearii. Quzriturjaumrratio; qua ca« |. dant, Vulgaris.recentiorumvopinio: lixo. eft; confideranr dentes. |. apprime implere faos alveolos; (quod & nes innuimus,) cum: |- autem: dentes fint folide compacti; maxilla vero in: hac etatera-- | ra adhuc, & porro fànguisincremenrum. Gc nutrimentum pre |.— bens, quali fere vi: verfus omnes feratur partes, neceffario mae |. xilla multo: cicusaugcerur dentibus; hinc alveoli. non canv accu-. |. rore à mple&tuntur dentes amplius, qui propterea vacillantes tan | Ili dem;cadunt. Hanc potant: primam; fi non unicam caufam; cu£- | - cadant hi dentes. — Adduac, dentes: fecundarios adjuvare hung. |. dentium cafüm ,. fed. modum; quo juvanr, filenc: |. Alii; ipntep |-— quos Euftachius, ab his protrudi: lactearios dicunt, fed fi prouu-. |. - duntur, corno fimul eorumradixextruditur (5. 0| — Videamus, an hec opinio cum experientia, vero illo hus | - manarum rerum lydio lapide; congruat. Revera caufa hacc prie. | - ENRDUME a Lad i H E m /— T2. ) : 4 » : / [| Obfervata circa geneffn Dentium,.—— 2135. Ln rl c - ma fronte delectat, & filaQteariiaunguam non caderent, vix eflec —. indubium vocanda,Sed vide quid obfleo ccurhanc rationem;mi- nus admittere poílim, faltem nonprimoloco. js Non raro videmus vulgarem naturz operandi methodus — falli in dentium renovatione, cum:nempefecundarii dentes pro- — deunt; manentibus prioribus, quoin caín, niirregularitatem veli- —— mus adeflIe, extrahendi funt lactearii minime vacillantes. Quis hic negabit amplificationem .maxille & :alveolorum majorem - jacremento .dentium? attamenfixi inhzrent fuis alveolis, imo - pon raro, (fi permittantur) ad ultimum vitz .terminum, tefte - - experientia, Preterea fi. cem«exquificiori;fübjicimus «examinis obfervabimus ;alveolos quibus iriherent;laQcarii proprie non . ampliari, fed augeri:.maxille 'füb(tantiam.circumcirca alvcolos. - 'Hociterum.edocebitexperientia: in puero.enim. 4. vel 5..anno- - rum ,omnes jam habente.dentes;laCtearios, videmus.dentes illos - fe invicem tangere, «crefcente«maxilla linquizur fpatium inter- - medium; dentibus.adhuc:dum:fixis. 'Sedobjicies for(an ,.dentes fecundarii non :poflent. .contineriin:anguttis illis.álveolis, hinc - oportetillosaucta maxillaitidem.ampliari. ;Partim .caditillaob- - je&tio propterallatam fuperius experientiam : fed (ciendum porro, - primo,alveolosdentium fecundariorum:;privatos.efTe capaciores, . in quibus :«eorum.cortex:ad perfectam fere duritiem pervenit; .—. fecundo, aálveoloslocatos.cflein:parre'fpongiofamaxille, Hinc | jncrefcente radice fümmus-dens fenfim pertundit laminam di- |. ftinguentem alveolorum.ordines, :& protruditur in. alveolum | la&earii, qui alveolusfenfim:fenfimque.adaptatur huic denti.ca- DA endo equeac:gutta lapidem. cavat , non vi, fed fepe cadendo. |. Concludo itaque, fi fccundarius dens ladearium non tangat, la- TRI Me |. &earium permanere. - | | | - - Atquefic opinorla&tearium cadere, quia fecundarius. eum '- extrudit, idque hoc modo, cum jam eo usque productus cft fc. | «undarius, ut tangat cadentis radicem, continuailla &nunquam . ceffante protrufione terit radicem la&tearii, imo eam planc.con« - &erit; ut nil nifi corona dentis maneat hinc radice ergo & ftabi- |. A pu Gg 2 limene ^ 236 —-— Obfervatio XCP.— | r limento orbatus dens cadit facile. Hujus rei veritate potes ipfe — | convinci, (i infpicias déntem fponte füa cadentem, vel morfu, vel | | aliquando linguz allifione, imo & tuíli non raro vehiementiori — | expulfüm, tum apparebit inferior pars dentis kefa ftatim füb co- . ! rona: manifeftum indicium (ipfo enim momento expulfionis non diffracta radix eft, cum gradatim vacillatio pergat ) radicem fenfim confümi, - | | Iec2x3 abe ao — — Hanc fententiam porro roboravit praxis fatis celebris ejus- dem illius fapra laudati Verduyn. Hic fcilicet vocatus; ut vifitaret puerum $, vel g, annis, itivenic lactearium adhucomnino fixum, i & fecundarium, qui huic deberet. füccedere, jam eminentem. |. Ille, cum parentes nitori prolis: ftudebant; eruit ladearium. Vifo- í denteobítupait propter rem infolitam ; gaudebat quipperadicefa- |. tis longa, ut folent inciforii, ( erat enim hujus fpeciei) abluto |. dente praterea videbat, a parte pofteriori & laterali magnam con- fumptionem radicis, adeo uc dimidia pars radicis etlet abrafa, ; Hzc confümptio erat nec carie, nec alia quadam cauíà interna |. Orta: os enim carie correptum nigrefcit; & quodammodorare« |. fit, fed color & fübftantia huic dentí remanferunt: hinc conclu-. |. do, fecundarium dentem pro parte hunc atrivifle, Et propter. |. rci iniconfvetudinem bunc dentem inter rariora meaconfervo. «|. | Vbiautem minuti(limaillaramenta abeant, an inalveo re» |. mariearit , an vero per infenfibilem tranfpirationem foras elimi. |. nentur, eruditi(limis tuis meditationibus relinquo : mihi; camil:..|.— lorum ramentorum poftea nihil invenio, pofterior placeret cons |.— $e&tura.. 3s : ' 1 | a : M . En folutum poftülatum, & mea circadenrium genefin obs. |. fervata,qua fi lumine digna cenfes, potes eain lucem proferre: & |. prout grati funt leveshi mei conatus, (timulum addent, quo iae. |. joris ponderis res aggrediar, — Amfítelodarni ipfis Calendis Apri- |. Qvittemberga Anguflam Y'ind. d.i Maji uad 4.1713,4 Nob, DD Abr Vateromi) — ——- ; i Dx, D. CHRISTIANI MICHAELIS ADOLPHI. 70 7 Obfervato XCPLér XC. ———— as |. OBSERFATIO XC. De capite galline lapideo. hes «A Euiquandam gallinam, cujus calvaria tota excrefcenciis calcu. lofis ; przduris cinereum colorem referentibus, inzquali- ; bus, afperis obíefla erat , qua fi digiti faltem ungueaut cultello - - tangebantur, clangor quidam, quem lapides ex fimili allia edere - folent, auribus deprehendi potuit. Indies excrefcentiz illz lapidofe ad duplam usque ca- 4 | pitis magnitudinem creverunt, caput gravius reddebatur, adeo uc - fandem non amplius erectum gerere potuerit ; fed in cerra fem- I m—PORErÉ—n b. | 1 | iw per deniflum ac jacens tenere oportuerit, | Idco grana nonnifi . magna difficultate affumere potuis, nam ftatim caput iterum pra gravitate in terram ruebat, — Sicque fenfisn emaciata deci- mafíeptimana moriebatur. —— Cobre : quM (0. 5 2 OBSERFATIO XCFII. 1 -.-Dx. D, CHRISTIANI MICHAELIS ADOLPHI, - De E. . €onoulfione reciproca, IN juvene 16. ahnorur Studiofo; fariguineo- cholerico cholera atroci correpro, inter alia circa morbi incrementum dolor, mox «s T €onvulfio horrenda in füris; füperciliis & oculisreciproca, norata eft, illain füris femper pracedebat, remiffa in his füpercilia ocu losque torquebat, & hisiteram reli&is, ad illas defcendebat, liberis interim prioribus &ficviceverfà. Quz vicilfitudo minüsjucun- - da ad alterum usque diem fepius recurrens durabat, - Gg j OBSEE- |. Obfervatio XCIIL er Ln; NN OBSERFATIO XOVIH, —— Dx.D, CHRISTIANI MICHAELIS ADOLPHI, ifi | fingulas. E | IT egro quoque cctifisfingularis obfervata eft. Corti- | X. piebatur enim, quod folenne eft; fimulfebre continua permor- |. bitemporaad fextum usque diem affligente, quz die hocultimo |. fexto fcil. infrigidatione per:torum.corpus,; ab artubus incipiente: |. fubita, magna,.corpusque conquaflante füborta ;& per 6. horas |- durante folvebatut, nihil. boni primum .zgro, adítantibus me |. medicoque ipío'hariolantibus, .Aft finira .hac infrigidatione |. omnis malorum feries fimul ceffabat, : ue mL /— OBSERFATIO XX. Ü Dx,D. CHRISTIANI MICHAELIS ADOLPHI. - |. F'ermes referri po[Junt ad morbos epidemios. b E longa:obfervatione :trihi conftat, are, ventis, tempeftate |- occidentalibus, maxime vero auftrinis, humido - tepidis, ca- |. lidis exiftentibus vermes.utplurimutm corpora infeftare, Idem | conítat mihialiisque non modo de hominibus, fzd & de equis, ca- | nibus, lignis feminibus &c. quz citius cuncabiisrodunturatque |. exeduntur, . Palam enim e(t Vermes, ejusmodiaéris conftitutios |- nc humido-calida fcilicet ad putredinem difponente, qua generane |. &ur,foventurque,maximegaudere, ——— n a "d - (Lipfía Auguflam Vind, d, 17, Maji (o4auppmja) OBSERF ATIO C | Dx,D; MICHAELIS ' ALBER TI. - De "E j Morte eritice. dilata. 7 Ltimum hominis fatunr morten efle; res nude diving revez —* lationis eft z cur vero: homines moriancur, & cur non in perpecuum: vivant; dun quinquaginta » imo o&ogint 2 nnos -— granfigant, res nullius phyficzz demonft;ationis eft 7 tanto minus: - yero humane rationi confonum; nedum fide & indubitate ex- - perientiz congruum efGexquifitum mortis terminum przdicere,. - juterea refervatos Gc accuratos nature ordines & terminos in. di- - mittenda: machina corporis, üt res facti oblervare & defcribere, diegotium non modo confideratu dignum, fed & dijudicatuutile: - - eft, Non placet przfagia animade futüra &inítante morte de- - fcribere; cujus rei varie hiftoriz occurrunc fed critica mortis diIa- — tionis leQtu: digna practicaebfervatione mentionem facere, — Vo. | eacus für Bitterfeldany ad. egrotantenr virum: honeftum quadra- ' ginta annorum Cholerico- Melancholici temperamenti, admo- | dum active indolis, iracundiz: multum expofitum; confpicuunmr - Plethoricum;anteliac & Rheumatifmis & Ery fipelaceis pathemati. . bus frequencius obnoxium » in dizta lauta & plena conftitu- | cun $ cormniovebatur hic aliquando poft prandium, qu 0 pin- ue affatum comederar, & recentem cerevifiam Regia Lutrerz: dam; quam $Xudfiei appellant; füperbiberat, graviffimae - | iracundia oeftro, quo vero nonexfatiato, candem circa vefperam '' deinfvetis capitis vertiginofis perturbationibus conquerebatur, fu- | perveniente Cardialgia & gravi virium & appetitus dejectione; - Ad infolita hzcPathematamitigandaantedecubitum in lectum, | füb perfvafione nimium: oppletr venitriculi & turbati appetitus, ' firgam dofin EHlixirit Proprietatis cum hauftulo vini boni exce- . pio, (cd (equentem no&dem: maxime inquietus füb horroribus & | am : ar- EE ERNNE Iii o oi Mec ESHERAM ardoribusinternis, e(tu vero externo tranfegit : aderat perfetta febris Cholerica, anxietas precordialis enormis, fitis incenfa, fic- citas faucium multa & molefta, alvus erat firmiter adítrica, Commendabanturante meum acceífum Bezoardica, & fpirituofa, nec non Eflentificata , urgebatur füdor, perremedia & regimina calida, qui tamen füb horroribus intercurremtibus parutm fuccef- ferat; nihil inde meliorabatur rotus ftatus, fed indies augefcebat, donec quarto die anxius & parcus vomitus acerrima materia cveaiebar, qui, cum vix notatu dignus fuerit, parum levabatpa- | tientem; ordinabantur adhuc ante adventum meum cadem be- | zoardica terreis, uftis, aliisque abforbentibus ica dictis pracipi- |. tantibus, Quinto die emicuit Eryfipelas capitis, quod tamen |- fexto iterum difparuit ; cum fexto hoc die acceíTiflem, rem peri- |. culofiffimam & deprehendi & predixi , ita.ut neum quidemad | commendanda auxilia perfuaderi potuerim, a quibus tanto ma- |- gis abítinui, cum jam dcliria imminentia advertiffzm; acceffit |- feptimus funeftus dies, ubi omnia fymptomata fub deliriorum |- fexco jam die enatorum gravi & furibunda perfeveratione, ad. |- mortem properabant, que vero & conjugi, &grotantis mariti, |^ & infantibusinopinara imo incredibilis fuerat 5. incidit pomeridi- |. ana tertia in agonem, cum facie ita dida Hippocratica : hane | tragoediam advertens anxia conjux; cum jam emori vellet.má- |- fitus, adaures & latus ejus, una cum pluribus infantibus horri- dos clamores, ejulatus & ftupendas lamentationss inftituit effu- |. ditque, unde morituriens maritusoculos antea femi-claufos: qua- T. fi cíomno expergefadtus attollere & adverío quodam vultu cone |- jagem intueri coepits aderat jam aphonia, exípectabat interea ane |- xia familia mortem domini ; qui vero ab hachora; hocque die, | — per feptem füccedentes dies fine loquela, füb auditus privatio- |- nc (inecibo & potu, cum confratiis oculis, facieque Hippocratis |.- ca, (üb levi & debili refpiratione, pulfü inzquali, modo caprizan- |.— te, modo ita dicto myuro, fine alvi depofitione & urina excre- | — £ionc itafemimortuus decubuit, donec circumadtis hisce Ex à een 0 AMO. 24I . diebus appropinquante hora pomeridiana tertia, in qua antchac 7? Jer enormes clamores adítantium quafi .revocatus fuit; placide É .OBSERÉATIO Cl. s Dy D, MICHAELIS ALBERTI. "x p De | |» Fluxu ZHMen[firuo per. [udorem fanguinis e pe- EN o dou LE WIDE ts dE Vamvis non. inauditum fit; menfes per infolitas etiam vias * e. (ucceffifle, nunquam tamen fepe quid dicitur , quod non . fémei dicitur, fecandum Senece effatum , ut propterea quam ma- "ime hz obfervationes penitiorem attentionem mereantur, tanto agis, quoad edologicam earundem explicationem & illuftra- . tiónem;cum non facisfaciar,hos eventus gravitatiaut ponderofiati — fanguinis, aut acriori crafi ejusdem adícribere 5-cui tamen uni- .* verfaliori deductioni repugnare videncur haec phenomena, qui -. fiat hanc füppofitam qualitatem decimo tertio aut decimo quar- .to «tatis anno oriri, efficacem efle; quinquagefimo vero ceflare, » '& inetficacem efle ? qui animi pathematas precipue vero Ter- * For has phyficas qualitates alterare poflet? qui hzc qualitas fin- . gulis menítruis periodis activa deprehendarur? qui extra corpus — '& nonintra corpusoperof(a occurrat, ut fanguis non in cavitatem . "Thoracis, mzandtos cerebri ,- & capacitatem abdominis effluat | "&c. Quam vero rem ut ztiologicam miffam facio, & notabi- LER lem infüper cafum practicum; hoc negotium concernentem, fida | maanu recenfco. ^ Obtigic mihi ancilla hic. loci, in füburbio, quod Glaucham appellant, quz iníerviebat officiis fpirituum ar- "dentium deftillarionibus dicatis; haec cum aliquando feces fervi« . das;ab aliqua cali deftillatione refiduas;negligentius tractaret; utros- | que faos pedes, runc nudos; cumillis fervidis fecibus graviffime | aduflit,ex qua vehementi ambu(tione;circa illud tempus, quo pro- | — * "Obférv. Acad, N. C. Cent. IF, Hh xime | 341 -Obfervatio CI. xime menftruus fluxus recurrere debuerat; commiffà, non mo» doin gravilimum terrorem, fed intenfiffimum dolorem prolapfa eft, imo cum juítus metus, proximz Sphacelofx corrupuonisad- venerit, ex eo mifera hzc ancilla maximopere moraliter anxia red- ditaeft. Fuicvero hec famula & a£tivz antea indolis & notorie — | Pl«chorica, Subfiftebant ab hacambuftione meníes per feptem cir- citer feptimanas: cum vero interea curata feliciter ceffiflet, uc non modo corruptela talis praoccupata; fed & pedes optime reítitu- ti fuerint, ita pofthec menfium füppreffio, anguftia pracordialis & refpirandi difficultas hanc fervam anxiam iterum detinebant, Accidit vero brevi poft, ut eo tempore, quo hic fluxus recurrere debebat, dolores quosdam teníorios , oppletorios & leviter fpa- - Í fticos in pedibus experiretur, donec tandem circa malleolum & füb (üris exutroque pede per recenter natam & tenerrimam cus ticulam floridus fanguis in notabili quantitate, guttatim cransftil- laret; iterumque. poft aliquam moram cflluere fponte. ceflàret, Mitigabatur anguítia illa przcordialis & dyfpnosa molefta, |. Ab hinc poft tres; cum dimidia; feptimanas eadem fcena in. ancilla ludebatur quem fluxum cum infolitum menfítruum difcerne-. . rem, cum convenientibus remediis & confilüs, affiften- | - te divina benignitate, in juítas vias juftumque |... ordinem efficaciter trans- ny tuli, »- A rd |. Olfervatio CI. n 243 MAOBSERFATIO Ci, [0 0t DS D, MICHAELIS ALBERTI, E et saalbligru i De .. Experimento Letali in fe ipfotemerari Empirici A ^ Balneatorts, dp Rmi uae ep pre e MN — A Nimum humanum perquam facile extra choream faltare - ZX & fpheram fuam transgredi, res quotidianz obfervationis . eft. Occurrunt hujus rei aperta teftimonia in multis Chirur- gis & Balneatoribus, qui non fuo officio contenti per me- .- ras temeritates Medicorum officia affectant, & pharmaceuticam . opem; d interna occupatam, non modo audacter promit- tunt, fed & impune urgent ; qualibus vero cum eventibus & fücceffibus, lu&uofz obfervationes affatim conteftantur, Trans- fcripfit ad me Medicinz Do&or & Prac&ticus Hexapolitanus lite- - ras, quibus judicium meum circa prafentem cafum efflagitavit. . Puerpera fenfibilioris animi & corporis incidit impeditiorem . fücceffum Lochiorum; e quo non modo varias inquietudines in . 8bdomineexperiebatur , fed febrilibus motibus affligebatur: al- |. vus interea folito magis ficca,imo claufa füerat: admittebat hec | perfuationem alicujus balneatoris forte confanguinci, qui prom- | ta manu pulverem adveríüm maxime, & mediocriter per initia | arrodentem Salinum obtulit, fub tentamine referandi alvum, quo obtento faciliorem reliquorum pathematum mitigationem - imperite praedixit : Puerpera füb fpe infallibilis futura fanitatis, | quam ex Rhetorica fua balneator promiferat, promte hunc pul- villum ominofuüm affumfic, unde in graviffimam Diarrhoeam prolapía eft, que per biduum fine mora durans, candem cum , morte zgrorantis defit. — Familia hujus demortuz balneatorem |. inculpabar, hic vero pertinaciter ad aliud fymptoma adventitium | (pro morefolito)provocabat.&, ut credebaoaüream füam medici- | namíemper defendebat; qua familia vero per hunc Doctorem | | | "UMB 2 infor- B LNDENL 7; i Ps I9" VoM informatorium petiit, cui facisfaciendi promtus, aperte indicavi, hunc fuifle pulvillum Colocynthiaco Mercurialem , cum Sale quodam vegetabili ita dicto eflentiali remixtum, | Balneatorexe | audico hoc judicio, quod iniquum reputaverat, finceriratem & certitudinem fuam , füo cum exemplo confirmare voluit , fed tam debili judicio inftru&us, ut concluderet, fi ipfe hunc pulve-- rem (ine noxa tolerare poflet, mortem puerpere ex hoc pulvere procuratam efle, minime judicari poffe: Fiducia plenus excepit fuum pulverem mortiferum , (d brevi poft füb maximis anguítiis, | alvi luxu peffimo, & ut poítea ultro percepi, cum convulfioni-' | 344 Obfervatio CIL, bus mifere periit; & (ie fibi ipfi juftiffimusjudex fuit, (Ligffa Augullam Vind.d. 17. Maji 44,1713. miff4) : OBSERFAT IO CHL - * Eus 1 Dx. D, ANTONII VALLISNERII. De on ME Loco Galeni 10. Z1. 7. cap. 10. "Juvenis vero, cui ab». | - unde [it carnis aflatis tempore atque in febris fummo vigores — |. modo nulla vifcerum phlegmone fubfit » fi in frigi- | jq dam fe FH ft La * | abit. | dx Ieconewam hoc cur pofteri non fiat amplexati, cür nullus. -/ medicorumin fummo febris vigore prosicicegrosin aquam. frigidam ? Jam licet 1d facere auctoritate Galeni, cur timidi fü-.- |. mus, curceflamus a tam jucundo fudorisincitamento? Sufpicor. |, experimentum improfpere cecidifle, Ratio quoque vix favet; |- quomodo enim coarclatio pororum, & fixatio -liqua fanguinis |. non fic metuenda ? quomodo natura ferre poteft innoxie adeo. |.— repentinam ambientis mutationem? Scimus euram gelidam poft. iufceptum calorem exitiofam eflz, cur non & afflatus aqua frigi- da? De loco Galen, 1o.:2M. AM. cap. 1o, 24$ J de? Scimus ex cutis obítru&ione febres oriri, non füdorcs, quo- - modo igitur demerías in aquam frigidam exfüdabit? Du&tus ex - eretorii glandularum miliarium. facillime clauduntur afrigore, atque in modum anfering cutis inhorreícunt, füdorique eo pa. .. &o viam intercipimus; non paramus, . Sed he ranunculz vani. tatem olentes. movere poterant medicum. exiguge mentis, non plenum fapientia Galenum, | .Affufa frigida fanat Hippocrates convulfionem, id eft, expellit a.nervis caufam morbificam , irain - noftro caíu de:urbare poteft in fanguinem hzrentes cuti noxias . particulas, inde fortior lacta, & conatus defbumationis in vafis, . inde füdoris provocatio facilior,. quam antea, tum quia motus -. fluidorum validior, tum quia minus in cute impedimentum, ac - fefiftentia,, Quemadmodum enim chordas aque gelide infufag- - faciliusin priftinum tonum refticues, quam piceo humore per- - fufas; icafibrarum cutis aftridtio, per aquam illam inducta, paratio. . tem habet medelam, quam qua 2 prefenda craíli humoris orie. - batur» aflurgendibus nimirum effluviis a finguine, tanquam a balneo vaporofo, cutis horridula mollefcit, fibreque laxantur, ac "tandem copia vaporum poros replente. guttz aquea fudoris no- sine coalefiunt:quo. enim liquor aliquis magis movetur, ac . €bullit; eo.- videtur majores. halitus afe. dimittere. | Docebae , Hippocrates, frigus fe. habere, veluti manum fpongiam madi. | damcomprimentem , cumque cutis Ícateat glandulis, cur ex áp(is non queat peraffufionem aque frigida deturbari contentus | füccus. exemplo fcilicec exanthematum, aut puftularum Ícabiei, | gua facillime ad. interiora reverberantur ? Remedium tamen e. perirum a bainco frigido, raro in ufum venit, quod zgri | plerunque. non. habent firmam illam. corporis habitudinem, | quam G«lenusdefiderat. mos Pos juvat hio. quzrere, an fimiliter. vento frigido poffer &ger | nudus.exponi, Profe&do liquoribus nim um fermentantibus res ! Inc remedio elt. .Carnes quoque per aerem frigidum 2a putre- dine vindicantur, & cadaveribus ipfisinterdum ventus frigidus fuir pro balíamo,. —Animalia frigidas regiones incolentia (une E - | Wn 4 | ro. 246 c5 02 Obfihvanio CHE o varius ignis gradus tam varias facit concreti alterationes; ita levis |^ acr , velexceflü aliquo immoderatus imprimit fanguini; & fpiris |. tibus diverfam conftictationem. ^ Neque ars Medicorum aliudim | febre meditatur, quam crafim przfentem fanguinis immutare hanc autera mutarionem potet aér frigidus excitare, aut hocfas |. cillime peraérem frigidum etiam aflequi poteft. | Sed dices:fors |.- taíle in deterius cransferetur. | Non diffiteor, fed communis hige. |.- eft dubitatio purgantibus pharmacis, phlebotomie, aqua frigidag |- acbalneo fuperius memorato; a quibus tamen neque nos abftine- | - mus, neque Galenus abftinuit, — Quis novit, an tutius fic; febrem | - füb culcitrain. molli lectofovere, an aéri frigido exponere; cum videamus plures molliter decumbentes mori, alios alpeftri cala bdo m " D IE yentis pervia jacentes convalefcere ? quam mult marmoreo | pavimento impofiti falutem in illo invenerunt; quamlectulusde- | - negabat? Adeo fallax eft Medicorum cura, utque interdum nos |. — xia putet, levamen afferant, que profutura fperaverat,exitio fint, |. .- Hye | Deloco Galen, 10, 24. M, cap, 10, fuveniscote, — 247 | t T NUN NICE NOR Uum tee T Hyemem aftatefalubriorem nemo nonnovit, Eftigitur calido aéu frigidus pretferendus,. . Mirari fubit gros noftros, in pluma vel lana decumbentes, claufum cubiculum fzxpius habere: adeo . extimefcunt vel minimi aéris ingreflum, ut vel rimulas feneftra. rum diligenter obrurent: Itaque imbutus calidis, & morbificis halitibus aér ab illis infpiratione rurfus hauritur. Quomodo autem in hujusmodi aére fculento poffünt recreari, quoaiodo poteft vitiofus fanguinis contextus, per pulmones tranfiens, con- — gruas magis, & fÍanitati concinnas particulas delibare ? Crebra itaque Medicorum vifitatione , ac fcriptis, ambitiofisque medi. £ - — A Non idcirco, inquies, exceffü frigidiaéris peccandum eft, " Refpondeo, paria effc debere momenta frigoris, ac func illa calo- ris cumque multo aftu egrotus jadtetur, cur non fümmo fii» gore utamur ? Ardentibus vifceribus divitum glacialia. pocula lidulgemus, Curnon &glacilem refjiraionem, & figidiae- ris circumfüfüm du corpori percuffionem * Nonne per poros utis, ut ut corrugatos, vis frigida irrumpet, inerrantem cuta- neis vafculis fanguinem ab incendio vindicatura? Zzdebamus, jnquit Seneca; fenes confulares in oftentatiozem rigentes, Vdi- lius riguiffent pro febre curanda, licet medela frigidi aéris non ., €onveniat fenibus, fed validis corporibus, & arateflo- — | renübus, juxta Galeni de Balncoftigido — : permilhonem. .— Ls e v RA C d*n^ à CORPS j^ ." OBSER- A RUM scu ee NVOH RON Onion moloncuisis TIE m ind "OBSERATIO CI. CDS, D ANTONII ABELISNERI, i ordi » ' , dibiomiqueREs d aep sudiaisd Aus cali Jimeutéiene wlan eim A dioe, | Trao de TL rat, in morb, acut. "e E 2. n. 2, 25:3 AM s c um cn xiditi; iik 3£ e9QiiGi.z os DID'ugoti; 534 Vox innocent igi colidiisi'étiamillpd- ex: equi fimplici, dummodo a&u calefvat, ^ Fruftra igitur inco- |. quuntur herba facultatem habentes calidám dum optimum fo». | mentum eft aquac calida. Cum. dolor: oriatur ex acti fucco, il mordeat fibras, aut ex copiofo, qui : mole: premat, ác diftendar, acorem quidem? aquez particula: debilitant, cum diflolvendo, tut 1 attemperando, copiofum autem: adap i rtis i meatülis adtranfpirat- Ó dumfollicitant, auc reddunt magis fluxilem, utc pars. ejus évapo- | rec; pars redeat in vafa , & circulum füum abfolvat. - Quo aquá fimplicior eft , ac purior, co eft penetrantior 5 anguftum. enin foramen: facilius pertranfit fimplex molecula, quam conjuné cum aliis: corpufculis, Adde particula concretorüm aqua ir- coctascuti, canquam fordes haerere, id eft; aque ipfi, & tranifpira- cui tranficudi prerpedire, ac quo magis fibras cutáneas laxant, eo licentius, & intimius illas obftruere poflunt. Itaque merito |- dixit Hippocrates: Nows mum fomentorum effe aquam CA jn lidam. ditio e apte | Quomodo autem áqua Vaf s inclufa queat cornmunicare. LM parti laíz, ut opratos € cctus edat; rion eftdictu facillimum, Exi | guumenim illudeft, quod pet poros veficz, aut vaforum exit,fita« | men exit: diuenim in vafis illisfigillatis poflet fervari vix mutato | pondere, Probabile efb,;igniculos,ex aqua concluía expirantes, juva- mentum afferre, quatenus diuimpingunt, & evibranturin par- tem lzíamti vim enim habent agicandi rorbofos contextus , ac . dH Pd -— / — De Agua calida fomentorum calidorum praftantisffma 249 Co DUBE KosCHSSCHPNEES QR MM PST EC PRE Y . . * iÉ LI diffolvendi, auxiliante nonnihil illos, ac temperante fübjecto .. aqueo, ex quo difcedunt. . . Scimus ex Hippocrate, aliquid effe in aquatenniflimum; & inigne humidiflimum. — Hzc invicem co&untia hic rem pera- -.gunr.. /Eneum vas, & teítaceurn certe excrinfecus ficca funt, — Jicet intus fint aque plena; neque vefica, aut pellis utris multum - . evaporant, licet aliquid emittere omnia corpora negandum non fic, | Sed paucumillad nihil proficeret: Igitur majusbeneficium pendere videtur ex diuturna caloris coníervatione: cur igitut -. aquam calidam laudat Hippocrates, cum quodcunque corpus; in — quo calor per(ifterez, eundem ufüm aque bene praftarec?. Reg | pultacez , acoleo(z diutiflime confervant calorem, cur ex his va — fà znea non implet? adco mifellus fum; ut me ab hac parvula -. difficultate nequeam expedire, Videant id doctiores. — Interim; —wbi humiditate opus e(t ad fovendam partem , uterer fpongia, "yel petiis in aqua calida madefadis, Sed nondum legeram fe: p» D — quentem textum Hippocratis ita loquentis. ed fomentum lin- —— £eo ve[Liendum, ut vis illius plufculo fufficiat tempore , perma-- — meatques atque fimul ne balitus ad laborantis fpiritum fera- 0. - 4uHr. Ergo adco copiofüs erumpit halitus, ut poffit i vel ipfi refpirationi moleftus —— 5 . efle. : " XC B E: E LN ue HE EE 5-1 . À | Obfiro, Acad. N.C.Cent, IF. n 90 L 3jo | Obfervatio CF. e CFL, - Vus OBSERFATIO CF, Dx. D, ANTONII VALLISNERIH. Dies De | do" Loco Galeni de Vict, ratione in morbis acutislibr.2, — |. Com.ie, Meus eft, virtutem non exfolvere, quam fanguinem vacuare redundan- t€m, D hic Hippocrates, in pleuritide demendum fangui- |. nem usque ad mutationem coloris; verum Galenus mo- — |. deratur id preceptum , ubi periculum eft defectus virium, Sed. |. veniam det Galenus? non ita ftultus erac Hippocrates, ut cum — |. vires non ferunt, largam adco faceret phleboromiam, neque Me-- dici etiam indodii adeo defipiunt, neque fanguis hio mittitur ad mutationem coloris, quia redundat, fed quia peccat qualitate, aug quiete, Praterea qui evacuat famguinem redundantem ;, non |. exolvit virtutem; fed corroborat: nimia enim illius quantiasob- — |. - ruit vires, moderata recreat, levatur fiquidem natura farina, qua premebatur, ut alibi monet ipíe Galenus, S , OBSERFATIO CF1. Dx, D, ANTONII. VALLISNERII, Hippocrates curans virum in Eniadis copiofi fanguinis .. emisfione, prebuit fe Medicum empiricum, non. — — Philofophum. E poen clarorum virorum facta moresque, novum non eft, |. Nunquam tuta fuit. virtus immodica : vulgaresetenimani- | mx, ut notat Ficinus, divinitatis radiosferrenon poffunr, Nihil | ! j Y " LIU wo T .26^* | Hippocrates curans virumin Eniadisgyc, — — a5 . illuftrius ia arte no(tra, nihil Hippocrate magnificentius Contur-- - bat tamen nos admiratio excellentis curationis viriin eniadis, & |. peccaíle videtur Hippocrates in beneficio, quia quo pacto ejus obtrinendi viam fubolfecerit, non indicavit, — Si íanancem Hip- pocracem calumniis impertimus, & a fapientia faftigio dejetum volumus, profcdo nihil erit in hac difciplina jam fan&tum;atque fincerum , & prudentia, ratio, confilium extra Hippocratem pul« fa; locum ubi confiftant, reperire vix poterunt, Sed quandoquidem huicquaftioni indulgere juvat, detut- babo parumper divinum fenem a poflefTione fapientiz:, fufpicatus, . non rationali methodo, fed empirico ritu curationem viri irt - smniadis fuifle tentatam. — Tres aucem precipue fügcconjecturz, . que mein hanc fufpicionem poffunt impellere, Prima, quod . nullaibi apparebat indicatio mittendi fanguinem, ^ Secunda, . quod Hippocrates nullam attulit fadi rationem, — Tettia, quod nullam afferre poterat, etiamfi voluiflet, | - .. . Mon repetam hic notam doctrinam de indicatione mit- » tendi fanguinem. Sufficiat , prafidium iftud precipue conve. —— nire, ubifanguis copia peccat velcra(litie, exaltatione, impetu - ... cum nonnulla copiaconjunctis. Sed virin 7Eniadistabelcebat, - /— & confíümebatur, & alimentum ipfi a cibo non accedebat, qui |. acris &, ut loquitur Hippocrates, combuftus, aut rodcbat ftoma- /" chum aut per alvum exibar. - | | —. . Sdmus, quantum particularum fanguinearum abíümat - |' tranfpiratio, quam multa fecedant effluvia fcri fanguinei per re- | nes, & czteraemungloria, Circulatio fanguinis femper aliquid | Jnter viam relinquit, minorem fluvium cordi rcftiruens, quara | Qcceperat, Difcedunt ex fübftantiis ipfis (olidisemanationes mi- — pimarum nubecularum, quanto facilius cx fluidis? | Oleofà fübftantia, quz veluti vinculum quoddam eft par- . tium fánguinis aufügere nitentium, pauca erat, & exigua inca». . fu noítro, in quo marcortabidusinvaluerat, Plures itaque pre | datrices caufa aderant; Chylus jaturam non reparabat, dcficicbat '" butyrofa & balfamica poftio, quz fuos habet ab optima chylifz- AI NE nn li 2 CaLi- A w-- us » 241 5 - Obfervatio CPI, — catione ramufculos, —Conditio ifta fanguinis, atque difpendia nullam fane venafectionem depofcere videbantur. Non exalca- tio, non orgafmus, non quies,autimpeditusalicubi motusfangui. |. nis ab Hippocrate memoratur. Crallities quoque a multitudi- || ne fejun&ta parum habet momenti ad phicboromiam indican- dam, cum fpirituofis, & attenuantibus remediis potius debe: emendari, | | Aut viditHippocrates mittendi fanguinis indicationem in viro illoiaut non vidinSi vidit; cur tamdiu ipfám neglexincurperomnis ||. generis pharmaca, furfum & deorfum purgantia, miferumzgrum - inutiliter corfic? Neigicür inhumanitatis, aut negligentie accu- | femus Hippocratem, honeftius eft. fufpicari, nullam illi obviam. | fuifle mittendi fanguinisindicationem, à | d . Sed rranfeo ad fecundam füfpicionis mex partem, in qua. | idcirco videtur Hippocrates procefliffe ritu empirico, quia nullam — |- atculit fati rationem, - Vir facandus, & Medicorüm omnium Magifter, raram atque admirabilem curationem feculis omni- |. busdocumento füturam tradens, curnec verbam quidem addit |- de rationibus, quz ipfum ad id remedii impulerunt? cur cau | | fam agens humani generis incomptum adeo, & nudum cxem- plum affert, nulla cogitatione; nullo perilluftrarum ingeni lu-.— |- mine?! | | | AL Mos erat Empiricorum , operibus potius, quam verborum |. | ambitu fibi gloriam comparare, cumque obfcira tam vera, quam fla effe posfint, ut monet ZMenodotus apud Galenum de fubfi- guratione Empitrica cop. 13, füperfedebant fponte a caufarum .- latentiuminveftigatione, Narrat Celfusir Praefatione, Hippocra- |. tem inter przcipuos fuiffe Empiricos, Primus quidem (verba. |.— funt Celfi) ex omnibus memoria dignus ab füudso fapientia difei- |. plinam banc feparavit. Exuit igitur Philofophum Hippocra- |.- tes, utageret Medicum, & praffertim in tra&tatione viri in /Enias | - dis, factoque potius, quam Oratione magaificus efle voluit) |. Vünam & nos atiologie minus indulgeremus, plus habentes |. remediorum, quam verborum, . 8ed contra eíl." Luxuriamus |- | de Tm t - dee E - Bigpocratel curans virumin Eniatiserc, — ag po—————————————— (—————À—Pá P -—fpeciofis theoriis , oítentat Oratio noftra: peregrina voca- . bula, : | | Dare pondus idonea fummo. : . Sed exiguam , aut. nullam medelam gro affcrimus , fimiles (0 etel tn puggiaus qua titulis aureis lucent, fed vacua -. funt intus. : Sufpicabart tertio, non potuiffe Hippocratem meddele inii tute in viro illo rationem reddere, edamíi voluiflet, Ignota . erat Hippocrati fanguinis circulatio» ignota: velocitates, tardita- .te5, coomenta. refiftentiar um, ex quibus Bellinus pracipuam phie- 'boromiz occafíonem, atque uulitatem conatur elicere, ^Vafa gnroqucpm phatica modo abducentia, modo reportantia in. fàn- - guinem lympham fuam, non minimam lucem afferunt occono. .miz fluidorum,. Vixpoteracinter haíce tenebrasrationem ex- ,pifcari aut mutilam, aut falfam. t 5 Pretereaex doctrina. ipfa Hippocratis ineft fanguini ama- | fum; acidum, falíam; dulce, & alia fexcenta, quz ubi mixtione ! 'occulrantur, placide degunt, ubi ex vinculis füis emerferint, ho. |. minem lzdunt, Qualis vero ibi contigeritin ceca fanguinis volu- | tatione particularüm emerfio; nec fcire poterat Hippocrates, ne- | «que fi fciviflet, poterat fanare. milione fanguinis, quz potius | particulas feditiofas ad majorem libertatem urgebat: hinc per ea- | fundem concentrationem, BN Mneponenopoceuen m ! 6s erat juítius peragenda, | ^ — Sdimus, corpus noftrum effe machinam fiftulofam perpe- tuo fluidorar pulfü agitaram, — Si percuffio fluidorum; fi quan- "titas exceífu aliquo laboret; vel defectu, illico elanguefcimus, /. Sed adco famus tenebricofi, ut vel reperire vitii originem neque- l amus, vel repercem corrigere. - Narrat Willifius, fuiffe detractas rt l quinquc fanguinis uncias mulieri, qua apoplexia cum febrelabo- - f DX srabar: fanguis exiluit cum magno impetu, licet poft mortem vix | quatuor uncie fanguinis. in venis repertae finc. ^ Quis unquam j neices in tam pauco fanguine tantam delitefcere motus vehe- | ME li 3 : mens 214 | Obfervatio CP. A. Rd mentam: Hic profecto mittendi (anguinisracio ab ftu febris, vel |. a percurbatione apopledica peti pofle videbatur, quam ipíe po«. |. ftea impetus exeunus rivuli comprobaret, | Deceptus eft Willi- |- fius, decipimur omnes quozidie, dum ad frangendam vim (àn- |. guinci elateris, & liquidos illos cuneos reconcinnandos fanguis |. nem mittimus. Alphoníüs Borcellus idunum putatcfacere phle- |- botomiam; ut variet motum fanguinis, velin melius, vel in dete- | rius. Quid hoc aliud eft, quam deferere caufam phlebotomis, |: temeritatique fortunz committere? — "977 M Vnica utilitas, & lux ortaeft ex obfervationibus praGicis. |. Scrutemur quantumlibet naturam fanguinis , motum intefti |- num , atque localem, vaía, meatulos, latebras indagemus, nil |: preter tenues füfpiciones nacti adhuc cefpitabimus in genuina | mittendi fanguinisindicatione. — Aucfi vera ratio adduci poteft, |- cur prifco evo. Chryfippus, & Erafiftratus, cur noftris cempori- |- bus Leonardus a Capua, Portius, Tozzi contrariam fententiam |- przclare fuftinenc? Magnus Medicorum de hac re diflenfus fatis |- evincit, nos nil certi hactenus aflecutos, opinionum. fluctu hac |- illac impelli, ingeniumque, & facundiam aliquando vincere, fed. | nonideo morbos reQius curari, E Stultum cft, inquit Galenus, velle aliud naturz rei, aliud. |- A doGrinz invenire principium, - Inexplorata itaquevera fangui- |^ nis indole, quam habebat vir in zniadis, haud poterat Hippocra- |- sesfuícepti confilii rationem idoneam reddere; Vir eniro can- |. dore, & modef(tiainfignis fateri maluit per filentium verecundis |. am füam, quam per fucatam fapientiam menturi, Exiftimabat | - nimirum cum Celfo, has latentium rerum conjecturas ad rem | - non pertinere, quia non intereít, quid morbum faciat; fed quid |. rollt, .. | | ! de Quamvis igitur Hippocrates non contentus febres , eo ul- |. cera agitare , alius naturam fcrutatus fit; tamen accerfitus ad | lectulum zgrotantis de fübtilium. contemplationum faftigio de- | fcendebat, remedia cogitans per experientiam inventa, & De- | - tnocrito fuo rclinguens otiofam caufarum abditarum indagatio- | ; néems | P h- die : " j Ü i & i A XN E : Obfervatio CFI, 255 [| emet asd ra ; LI CETT DEC "s ES - nem, cum aliudfic philofophari, aliud mederi. — Vifüs eft mihi Hippocrates in curatione ifta non tantum complecti morem Em- -piricorum; fed etiam pictorum, | Vc enim Empirici morborum -xcaufas & indicationes,quia fzpe dubix fant & incomprehenfibiles, filentio involvunt, ita pidores obícurant inóu&is umbris partem imaginis, quam non potucrant cxprimcre, aut nolue- rànt, PA OBSERFPATIO CF. ^-^ .— Dx D, VDALRICI STAVDIGELII. i d De 4Hetuendo Bufonum weneno. "A TOn levem mihi peperit admirationem lectio obfervationis, | LN. quam Excell. D. D, Mattheus Blau Curioforum Epheme.. ridibus inferi curavit. Dec. III. A. VII. pag. 97. vel encomii po- ; tius; quod lotio bufonum tribuit: nempe; quod oculo receptum: dextro, non tantum vifui nullum attulerit detrimentum; fed, ' velut egregium collyrium, eundem notabiliter acuerit. | Abfira '!me procul, uttanti viri fidem trahere velim in dubium, Diffimu- - - laretamen non poflum;quod admodum egre adduci potucrim | ad afleníüm 5 experientia retardante, Nam & mihi bis conti. ! gitexperiri veneni bufonum atrocitatem ; femel in oculo, & fe- ; melin toto corpore ; femper cum non modico periculo, Lc- | vabatur prope Monafterii noftri portam incile ligneum (anni fünt: "abhinc novem circiter) putridum jam, eum in finem, ut no- »vum füpponeretur. Amotum a loco; undecim detexit bufo-- nes; quatuor egregie 5 reliquos mediz magnitudinis. |Juffi quan- socius, uttrucidarentur, Conantibus id cum lapidibus Operis, bufones cubile füüm relinquere; faltare; quaquaverfüm fugere, "abdita querere, Certatur egregie cumlapidibus. Sed fufficien- - (t5on efantad manus, utomnes poflent occupari. Hincarre- - - pto; quod fors obtulerat, bacillo; duos & ipfc perfecutus füm e : : g'ag- EMT ono $56 Obferoatio CPH, grandioribus. Verüm dum occupo faltas, dum ferio, dum | lentus pro exigentia, unus liquorem ejaculatus eft in oculum | racum finiftrum; quantitate, uniüs, ut arbitrabar, gute majoris; | & fenfu frigidum. Extergo quantocius.partim avería manu,partim | ftrophiolo diligenter, Quid fit? vix (mel recitari poterat Pfalmus | De profundis,cum oculum urgere prarigo, paulo poft ardor, rube- | do, inflammatio, intumefcentia, caliginis quzdam fimilitudo , & | dolor non modice lancinans, Territo vehementer remediumin- |: cidit, le£&tum antehacin Agricole chirurgia. ^Curro proinin hor- |: £um, aliquot folia fedi majoris, aliquot & plantaginis cum latis. |. foliis decerpo; conquaflo fimul, fuccum exprimo; oculo inftillo, & palpebrarum interiores extremitates imbuo. — Remifere poft. .- primam füccorum inftillaionem prurige & atdor : poft alte- |. ram &tertiam inflammatio; tumiditas & lancinatio doloris. Rue |. bedo tamen, & gravitas quzdam, quaft plumbea; per aliquoag |. adhuc duraverunt dies; diutius vermiculatio fübinde momenta- |- nea, cum quadam caligatione, Que tamen ipfz, repctitis in« | ftillationibus fuccorum ( fupremo Sofpitatori infinite fiac laudes & gratie dicte) ceflaverünt. — Ex enarratisautem conjectura pere facilis eft, in quam grave periculum fuiffem precipitandus; five- ncehofitati non ocius fuiflec obviam itum; &c ne profundius ii |: maíiam fanguinis reciperetur, preoccuparum. Sequitur — ^. LR Affligebar annis abhinc quatuor; quadam renumobfiris Gione, & urinz difficultate, cum ardore quoque, . Tencatis alie |. quot ,(cd fruftra, remediis domcefticis, jubeo mihi praeparari bal- |. neum, cum incodis herbis & radicibus, hos affe&tus precipuere- | - fpiciendibus. .Et hem?! vix dum infederam in aquam, ftatim; |. Íolo vapore, caput rotari vertigine, aperiri largius oculi , vacillare |. tamen, & ventriculus quodam horrore percelli, Poft parvam | - in balnco moram, omnia devergebant in.deterius, Capuc vele|- uti plumbum infufüm fuiflet, grave, Oculos mixtura quedam | - obver(abatur ex globulis conftans, pifa minora ferme &quantibus, T | | & mis | De metuendo bufonum veneno. T E. - — aestus imer crat L| &mire, quoad colores, variegatis, | Ventriculusipfe jam vehe- -— mentius indignatus, , ad vomitionem identidem (timulabatur. - Relido proinde balneo ; ante quadrantem horz in eodem con« - fumtum in lectum me recepi, Perítabant adhuc ad vomen- - dum ftimuli, urgebancque vehementer : accedente paulatim et- - 4am in viribusalteratione. - | : Miratus ; unde tanta potuiffet in oeconomia corporis, — tamque fübito fübnafci turbatio (etenim prater pauxillum . de Rob Juniperi , nihil penitus affumpferam ante ingreffumin — balneum; villicam advocatam interrogo, ubinam aquam füm- |. pfiflet, ad parandum balneum. — Tum illa piícinam accufabat, | monafterio proxime adjacentem. Fons enim ordinarius tur- | batus cum füerata vehementi pluviarum inundatione, | Hzc ge- —nuina confeffio omnem mihi ftatim ademit admirationem. . Nam in pifcina, de qua fümpta fuerat aquaad balneum; plurima . femper bufonum copia ftabulatur, Vnde non poterat non effe |; Vehementer venenata; propter lotium, quod. venenofiffimum. | fb; in eadem emiffüm, ^ Hinc converíusadalexipharmaca, fta-.— | tim fümpfíi portionem de orvietano, cum aqua ftillata ex fucco — &arduibenedi&ti , compofitus ad fudorem : dein fpariis interpo- . atis, fxpius particulam decheriaca Veneta. |Quibusintra qua- - &riduum, DEO benedicente, ruríüs mihi reftitutus füi: maneate "«tantum parva ;"per aliquot adhuc dies, fed non continua cordis - palpitatiuncula, Ec hzeí(unt, qua prout fupra dixi, diu meum | fufpenderunt affeníüm; prebendum encomio, quod Excell. D.D. . Blaw tribuitbufonum lotio. — . Hio AME QC P n Hocalias inter diriora numerandum venena, nemo erit | «erum naturalium non ignarus, qui dubitare velit. Non finet - | erte dubitare, nifi penitusinduratum, communicata modo ob- —Mérvatio, Nam fi tantam potuit; tamque vehementem , utique periculofam; in corporis oeconomiam inducere alterationem, :Aque tantummodo vapor; attraQdus cum halitu : quid pucan- dum, füturum tum, filotium ipfum intra corpus aflumerecur? . Formidabiles fane (ant hiftoriz, que de bufonum vel lotio, vel —— — Obferv, Acad. N. C. Cent. IP, RE 9. ade. " o ES "i 258 Obfervatio CPI, — EN madore, vel effluvio corpufculari, páffira circumferuntur, —Mà- | le non accipient curiofiratum amatores, unicam tantummodofi | teferam , Venetiis mihi narratam, Erant ibi quondam, noftra | tamen adhuc memoria, duo Empirici, fama celebres propter an- - |. tidota, quz poflidebant, | Summis uterque laudibus extollebat füuums unice folertes, ut deprimerent, contemptrumque redde- . - rentalcerius ; pa(fim, & in publicis, in quibus mercatum facie- bant, pegmatis. Hinc zmulatio, invidia, odium , inimicitia, &ab mulo fé liberandidefideriura & ftudium ingens. - Jactatis hinc iade diu probris adverfus invicem, tandem ad experientig | periculum provocatum eft, impetrata prius, a quibus oportuit, |. licentia, Periculum factum eftin publico pegmate; fpedtanteho- |. minum ingenti multitudine: & ab uno quidem cum certo li-. | quore, quem credebar venenofifhimum $3. ab altero; cum lotio | bufonis, llle igitur huic liquorem fuum propinat; &hauri- |. tur ab hocintrepide: füperingefto tamen ftatim, quo gloriaba- |- tur, antidoto. — Hic autem alteri vice verfa quid ? Admotumad | os late patulumbufonem tamdiu vellicac, donecin fauces füum |. | mingeretlotium. — Aufüs eft ifte exciperecum rifü paucas, qui- |. bus infperfus erat, faralestamen guttulas. Sumpfit equidem & |. ipfe, fed quafi per contemptum ; fuum a fetam extreme laudas. | tum antidocum, fed eventu luQuofo; intra hore fpatium ex-, |. ftinctus; ubi prior econtra feliciter evaferat. Hac narrata milii. | fuerunt Venetiis; & occafione quidem ejusmodi Empirici, vocis |- ferabtiscum, ad modum duorum jam enarratorum; & audico-. |. ribus fuis perfüadere conantis, non cantum efficacia majus& ceres. |. ius nullum fuo, fed ne'par quidem ullum in mundo reperietne | - dum effe antidotum. Quidquid fit, tragicafane fünt; que ven-. |.— dunturde bufonum venenofitate..— Quedam, delibaca quafi re«. | erire licet, in aureo libello, chirurgia nempe Agricole ; plura. 1- paífhim alibi: apta fatis omnia, quibus admoneamur cautela |^ fumendz ab omnibus, qui cum hoc animali negotium füftipere | - cupiunt. | 2 DN 9 T9 ' De metuendo bufonum veneno, 259 (7o Caterum obíervationi Dn. D.. Blaw, füpra memorat f- » | [ | |: . dem & nunclibentius adhibeo, quod recorder, legifle me quon- - dam;quod inInfüla nominata; id eft, Augia divite uc plurimurm ves nenocareant animalia, alias fumme venenata, — Quod & ipfe: met fatetur Excell. Auctor prafatz obfervationisaflerens ingenue, carentíam hanc venenofitatisin animalibus, referendam in acce- ptis efle precibus Pirmini , viri quondam vite fanctitate valde - - dlari, & primi ejusdem infule habitatoris, | Gaudet igitur hzc in- fula Augiz divitis eodem, quo torum Hyberniz regnum privile- gio, in quo, venenis przdita non funt animalia: illata, ftatim, -moriuntur, « Sicin Epifcopatu Tridentino fcorpionum ictus narranturinnoxii. Quo fuppofito concipi facile poteft, quo modo. receprum in oculo bufonis lotium , vifum, ut perhibe- tur,acuerit. Cum enim acre valde fit, adeoque particulis conftet - aculeatis, & haratis : a vero non multum aberrat, veltunicam pet. lotium a. f(ordibus fuiffe purgatam vel ipfam nonnihil leviga- | tam; vel liquores intra tunicam contentos, in motum propor- tionatum concitatos; quo; veluti fermenratione quadam, parti. culz craí(liores; a reliquis purioribus receflerint, & quafi prcipi- tatz , commercium luminis, tum recipiendi, cum rurfus, chara- | &erizati tamen;emittendi, expeditius reliquerint, . : | r Vnica füpereft,. digna tamen feveriori fcrutinio, quaftio ; num liquorem quocum hominibus nocere contendunt bufo- .nes, ex poítico tantum emittant; quo modo lotii nomen ha. bet: vel etiam ex oculisejaculentur; . Non nefcio plerosque per- |. fuafos efTe; ejusmodi liquoris emiílionem ficri t»ntum ex pofterio- ribus, Videtur tamen tum ipfius corporis bufonis fitum huic | perfuafioni refragari, tum experientiam quoque. Cum. enim | organum, ex quo lotiiliquoremittitur a bufone, depreffiusfit, & ! ferram veríüs vergat, lotium evibratum terram quoque petet 5 & ^ non partes hominis altiores , uti funt facies, & in facie oculi, | Quanquam obícrvacum a mc (zpe fucrit, emiffionem loi fine no. ! tabili fieri evibratione." "Erit igitur competentius appellanda di- j miílio lotii, quam emiffio, cum quadam. evibratione, | Conftat 2) Kk a au- | $60 Obfervatio CFI. autem experientia; liquorisevibratione faciem hominis petiabu- | fonibus; uti mihi contigit, modice tantum inclinato, P. Diftabat a mebufo, plus ferme, paffu geometrico, mea ve- ro faciesaterratantundem ad minus. Vero proindefimile non. |. eft, pofteriora füa tam alte bufonem erigere potuiffe, utliquor — / evibratus ad oculos meos pertingere potuerit, & quidem cum |. fenfibili allifione. |. Fuit igitur ejaculatus ex oculis. Quod eo majori poflum aflerere cum confidentia, quo reflexius recordor, bufonem a me verbcribus exagitatum,; caput fuum erga rie cone vertifle, & non poíteriora fua. i | Diu non admodum eft, quod hacdere, liquoris nimirum ex oculis ejaculatione, fermo mihi multus fuerit cum viro quodam; tam nataliuma nobilitate; quam rerum naturalium notitia — |. infigniter confpicuo 5 cenfente penitus, dubitandum non efle, | quodbufones, feu lapidibus, feu quomodolibet hoftiliter impe- tiri; vindicem liquorem in impetitoresejaculenturexoculis, Id. que fe fzpius a patre fuo percepifíe, multus affirmabat, Erat |. eiusdem pater natus in Italia; ubi nempe majorem ad molem perveniunt bufones, quam in partibus noftrisfrigidioribus. Cum cafü quodam in pregrandem offendiffec fecus viam, petiiffetque — lapidibus aliquoties; perfpicue fe vidiffe perhibebat, (ftabat enim. | l in fole, & verfus arbufti cujusdam umbram) quod bufogutctulas |. aliquot liquoris erga fe fuerit ejaculatus ex oculis, & addiítantiam — |. quinque ferme pedum. — Vnde monitos enixefempervolebatfi- lios fuos, ut; quomodolibet exagitaturi bufones, frontemeorum . |- declinarent, ejaculationem nocentiffimi liquoris, eo certius evi- | taturi, ; "5. | ( Par:mgain Bavaria Auguflam Find,d.z.um, | 44.1713, miffa.) I DI Okeer X CI dr AI £7 Fu AU ] I Obferx. CLXI. Ó TiLaguitueo natal T SN | T Ia Pudor TubteX. EN MUN 777 ; AMymphee, / AW V É | SION l| c, Oreutum uten zernum. A Wm y ld. Uteras, j e, Tumor utero incumbens , | fff jfpatites Obfervatio CP ; 261 OBSERFATIO CFIll. Dx. D, JOH, MAVRITII HOFFMANNI, - 5 De hn Procidentie uteri caufa fimgulari. Teri funduminverti inftar chirochece& foris extra pudendum ' prominere, five a tumoris fcirrhofi pondere eo adigatur, fi. ye ab imperica obítetricis manu, funiculum foetus umbilicalem - €um placentzarc&ius incuneatis acinis nimia cum violentia detra- -hente, evellatur, Cl, Friderici Ruyfchii Obfervat, Anatomico- - chirurgic, Obf, VII. & X. Isbrand. Diemerbróck Anatom, lib. I. cap. — XXV.Hildani Centur,IV, Obf, LX, & LXII. Ephemerid, noftrarum ? Decur.H. Ann.I Obf. CXLI. Decur. Il. Anni VI. Ob(CXCI, Ejus- dem Dec. Anni IX.Obf.CXLIX, Decur, ILL Anni I, Obf, CXIV. Petri deMarchettisObíervat, Medic. Syllog,Obf.LXLmanifefte declarant. Thnicam vero etiam internam vagina rugo/am, aucab ob- . ftetrice incauta, aut a foetu graviore & gemello, aut diutius ibi | Ob viarum anguftiam harente, aut a parturiendi, itemque alvum - egerendi, aut pondus gravius elevandi nifü validiori, plus equo | exteníam, aut ab humoribus ferofis illuc copiofius confluentibus ! felaxatam, aut a pregreílo diuturno fluore albo erofam; extra pu- | dendum propendere, & globoíà figura verum mentiri uterum; ' obférvatio noftrain Ephemerid, Decur, if. AnniL, num. CLXXI, | legenda; tum fimilesin Decur, IIT, Anni V. & VI, Ob CCXXVI. | Meckreen Obférvat. Medico-chirurg. cap. LIV. David van der | Beeckein peculiaridi(lertatione de uteri procidentia confign ace | teflantur. Sed adhac cervicem & ofculum uteri internum in | finum pudoris decidere, Felix Platerus Obfervar. lib. III. p. 742. | & feq.atque Jacobus Primerofius lib. II. de morbis mulierum cap; | *XV, notaverunt, & fcriptores communiter docent, ziorbidum » ejusmodi feceffum violentam fundi uterini, uc & cervicis, necnon | ligamentorum tam latorum uterum offibus ilium alligantium, - ? | Kk 3 quam 3i GE A m T RENE Ne oT Get ICE E Tue (P IUS TERI v C TNERS Cac AES NIC ETT REPE OLOR. z "1 í s e un M E VEI ucattotu IRAE MA j 1 L : j LA i 1 RI j ^ ara ed : uu —- ode 263 . .. Obfervatio CFI. NET quam terecium eundem partibus anterioribus devincientium,; in- verfionem, avulfionem & abruptionem infequi; peculiaremau- | tem haud przvifam caüfam £a/em feceffum inculifle, fequens hi« — | ftoria manifeftabit, VixitSolisbaciin urbeprincipe honeítacivis | uxor, qua poftrema procidentiz uterinz fpecie affliCtata, auxilium confiliumque undique conquirere anxie: coepit; idque eo magis, quoniam ofículum uteri internum & ab urinz alluvie & attritu fub ingreflu facto excoriatione orta lefüm graviter dolebat, & de- oríuüm ruentis uteri pondus indies accrefcebat, | Adhibuir adeo- que, peífimo rauliercularum medicaftrarum confilio, balnea & |. inféflus ex emollientibus & aromaticis, ex medicorum fapientios rum przícripto circulos & globulos ligneosalias ufitatos cera — - obductos infübfidiam affumfic, peculiari infüper fübligaculofir- | mavit, fed irrito prorfus evencu vanaque medela fpe, cervici utes. | ri cum ofculo interno turgidiori & prominentiori fado illos re- primente5 intüumuic demum (íüffufa venter ab unda, atque hy-- drope afcira in ftopendam molem eum expandente, poftlon- | gam plurium menfium patientiam miferafatooccubuit. Fgoin || aula SerenifTimi Ducis Palatini, Principis ac Domini meiclemen- |. , tiffimi; cunc prafens, impetrata licentia cadaverisfedtionem admi- — — niftrandam praecepi, | Aperto itaque primumabdomine,; ea feri - türbidi fecalenti copia cum impetu profiliit, que amiphorasad- - ftantes binas adimplere. potviflec, omentum putrilagine ferme - 7 confümtum, epar pallidum confpiciebatur, folliculusbilisamurs" |^ €z fimilis parum continebat. Cum autem uteri potiffimum — |- indagandi gratia fcrutinium hocce permiffüm G& inítitutum.— füerit;, mox füpra illius fundum depreflum £zmor tunicatus am- plus in confpe&um fefe dedit, fero limpido, fed ad contadium glue» . .— tinofo ferme ad crepaturam usque adimpletus, vafculis fangui- feris tenerioribus per fuperficiem,hincindeexcurrentibus, tumo- — |- rietiam didoinhaerebanr quatuor hydatides lympha turgida, qui-. [ bas vifisin apricum proferebatur caufa morbofz procidentizre- |- cenfitz,is iple nemperumor cum fociis hydatidibus,qui uteri fune dum & cervicem cum ofculo interno incumbente fuo ew : cae TM m TACTA om DET TER VEM UIS E GNE UR UA, URB | XR EV DA. S GECIERA vxtznumeeng aimer va odii ia S ru IC ps Pd p uu L^ Tre [IIIIIIITT TAA SAU AER ——— €. RÜ ———— Ni dex Ü:L. Hh Cx. 7; Obse De procidentia uteri caufa fingulari. . 4é3 "fede naturali cedere & prominere coegerat; nulloadminiculo re. e primendum, bn Han | ^ GEgra, cum in vivis adhuc effet interrogata, num conítia -effet alicujus violentiae externe perpeflz, nullam indicari potuit, |. ut ideo, quantum humanz mentis conjcétura aflequilicet, pro. cul dubio tumor ille cam hydatidibus utero imminens, a fcroly ri. "pliatico acriori & vifcido per fiorillas uteri erofas aut diftendendo ' abruptas effuío & membrana ambitu mox cinco originem fi- "am fümferit; auc fi vafa uteri lymphatica; hucusque quidem in - utero humano abfcondita, exifterent, ficuti haud fine omni pro. . babilitate illa prafüppotuic fagaciflimus Anatomicus, Philippus -- Verheyen, Anatom, corpor. humani lib. I. Tract, Il. cap. XXIX, | p.m. 134. ex hifce ipfis folutionem continui perpeffis lympha- ' que effuíà tumor ifte natales fuos habere potuerit; dum cete- "roquin de hydropisaícitis genefi, a.lympha fimili vitiofa ex mul- - tiplicibus in abdomine confpiéuis vafis lymphaticis lafis exun. -' dante, hicderivanda nullus, uti fpero; ambiget, ideo | er. | Be coc OBSEREATIO. CX —. Dx. D, JOH. MAVRITII. HOFFMANNL. - | Elaphopila atque concreto viembranaceo- CArtilaoineo ju L3 Damecervi ventriculo, | M s Lm Er fL Tacna dide in Sor or ^ h [A E JEgragopilis in rupicaprarum ventriculis binas diflertatio. nes orbi erudito reliquit zrvAuu«9 $e ]o; Georg, Hieron, - - Velíchius ; pzlarum autem. cervinarum: mentionem fecic illu. | ftris Wedelius Ephemerid, noftrar, Decur. I. Anni IX & X, Obf | CLXIX, atque geminam figuram una cum defcriptione Decur, | II Ann. I. Obf, CLIX, concetfit : juvabit autem illis nunc fuper- laddere aliam claphopilam, quam haud ira pridem per-Illuftrig | Dn.Wolfgang Sigismund, L, B. de Hcfberg; Sereniffimi Marchi. mue onis ía64 —— - . — Obfervatio CLX, onis Onoldo.Brandenburgici, Principis & Domini meiclementd- | fimi, Confiliarius intimus; & füpremus rei veaatorie prefectus, confpiciendamgratiofi(lime mihi obtulit, magnitudinefua inad- |: jecta figura expreffam , adeoque füperantem pilam cervinam |. laudatiffimi Wedclii, in cervi annofi ventriculo primo repertam, | nil quicquam pilofam, fed ex meris filamentis compactam (qua-. | les abrupta ejus portio ere quoque expreíIa ob oculos ponit) ad. | contactum inftar panni molliuículam, nullo cin&tam cortice; fü- | perficie camen aliquantisper inzquali, colore ex flavo cinereo. | circumfcriptam, pondere exiguo manus gravantem,; odoris proríus expertem , qualem quidem ex filamentis fibrillisque ra- dicumac herbarum & mufcorum minimis deglutitis, in ventri- culo füb ejus contra&ione folita conglobatis, atque a lymphaeía- |. livalis & gaítrica falino coagulo, tum & chylofo interfluo un-. |. guine combinatis, natales fuos accepifle, vero confentaneum |. videtur. d is " Alius autem formz erat ex Damacervi platycerotis vel |- pulmaii ventriculo exíe&tum concretum membranaceo - cartilas | gineum, durum & lave, füpina parte albicans, prona ex flavo vi- |- reícens, in medio nonnihil excavatum , lambenti lingua fapore |- bilis &mulo amaricante adverfum, in adjecta figura etiam deline- |. atum, quodipfum an forte ex pellicula membranacea per degluti- |. tionem fuícepta originem primam, dehinc per materiz falino- |.- terreg fadam circumappoficionem incrementum fümferit, vix |- certo dcterminare aufim. | ACON E Kid, F 1gurA- Obfervatio CX. — £6j | OBSERFATIO CX, Dx, D, JOH. MAVRITII HOFFMANNI. | thin Db o^ Calculis filiceis cum imuco-vifcido per uretbram ! excretis, Lluftriffimusquidam vir temperamenti fanguineo-cholerico- X melancholici, morbidam hypochondriacam diathefin pater- nahzreditate quafi adeptus; hincque muliflatuofi Arabibus di- —— Gi progenie foecunda, eru&ctationibus & borborygmis crebrius di- - vexatus, aliquor abhinc annis ardore urina affligi coepit, eo au- tem prafente non folum füb miclionis fine pituira vitro fü- fo, five lencorem (ive pelluciditatem fpedtes, per omnia fimilis . excernebatur, fcd & (abinde calculi exigui fplendidi pellucidi du- riflimi, filicei merito fuodicendi, ejiciebantur, ^ Ego in confit- - lium yocatus, metuendum calculi vefice majoris futuri pericu- lum predixi, cui przcavendo ut. mature profpicerem, Aquam heleocatharcticam practici olim primicerii Henr, Scretz a. Za- - vorziz (cujusutinam noctes hybernas lucernam redolentesAgna- ti orbi erudito haud diutius inviderent,) modo fcorfim, moda potui Coffee permixtam propinavi; dein fequentes pilulas hebdo- , maum femelad numerum X, vel XIII, deglutiendascxhibui: Rec, Terebinth, cyprim cum fücco citri aliquoties lo- tz 3iij. NM Spec. lithontriptic. Xhiob, 3i(&, Diagryd. rofati 5j, Millepedum przpar. 5j. F.cx 5j. pil. numero XL, Dentur ad fcatul, pulv, lycopodii probe refperfz, Obferv. Acad, N. C. Cent. IF, Ll In- r i6 Obfervatio :;CXI. e d Ínfufüm fübinde maneforbillandum defignaviexradic,chinzfar- — | fieparill. alch, bardan; fcob, L. fatfaphr, I, fanct. lentifc, Herb. agri — | mon, virg, aurea, millefol. fl. bellid. minor, fem. badian,foe- | niculi, dauci paflulis majoribus exacinatis, pagillatimaque fervi- |. da infündendis , atque eidem fàl volacile oleofüm aromaticum e(lenria.carminativ, Exc. Wedelii permixtum ad guttur triginta in- ftillandum praecepi. Adhac balnei aqua dulcis cum: malvaceis — |: refolventibus & parogoricis decoquende ufum: per intervalla | zoenítrua füafi, vino: mufteo. ac novello & cibis fale conditis fu-.— moque induraris. llluftriffimo Dn, Patienti interdictis, fic ille, | |. Curationi favente hucusque Divini Numinis gratia, pancratice |. Yalet,. | | aM OBSERFATIO CXL ——— Dx, D. JOH, MAVRITII HOFFMANNI. De Hemorrbagia: uterz veficulart, E & KEndofüm hydatidum: partum im Ephemerid, noflraraums — — [VÉ Decur. lI Ann; V. Obf. CLXIV.defcripeumantehac dedii |. mus, in prafentiarum fiftere lubec£emorrbaeiam uteri veficus — |. larem ; nempeenim cum mulier quaedam marita quadragenas | | ria major poft abortum geminum flüore albo diu multumque | | laboraffec, fub enormi füpcrveniente uteri hemorrhagia can. dem rejecta fant pellicula & veficule membranaceg baccis uvas 1. rum ob exactam figure (imilitudinem haud inepte comparans dae, fanguineo cruore obductz, & nunceodem nunc lympbz | chylofo. vifcido coagulo intus replete, ex quibus eti non- |- nulli prafentem uieri. exulcerationem. denuntiarint, ego, ob ^|. dolo:is, foecoris, puris & aliorum fymptomatum abfentiam, ib | las ex portionibus feri chylofo lymphatici, per abruptas füb fluo- re pracópue albo diuturno membranaceo ^ nerveas fibrilias uteri. |. & interiperfas glnndulas folutionem unitatis perpcflas , cfTufis, ag-.—.|- | que Li bfrvatio CXM. — v — M que fub mora aliqua temporis in pellicularum formam concre- - tis potius .oriundas füfpicatus füm, dum .eedem trum demum fe« - eeflérunt, quando a fanguine per dilatata .& procul dubio ali- - quantum erofà vaforum fanguineorum utcrinorum ofcula con- - fercim erumpente protrufz, hocque ex parte ctiam onu(tz füuc- runt. | | (Norimberga Augullam Vind. d. z. v did 44,1713. Thiff&) E OBSEREATIO CXII. DN, D, CONRADI BERTHOLDI BEHRENS, «Singularis Fpiclottidis comvulfto, deglutitionem tam ! jfolidorum quam liguidorum ampe- , " | diens, pese oun, lefa, folidorumintegra manente, non unam caufam agnofcit;atque etiam ad Epiglottidem fpafmo ' correpram, adeoque rigidiorem,redte ab Excelentisfimo Helvvi- | €bio in ZMMifcell, Societat. Cent, 2, Obf. 47. referwur. — Interdum | nefolida quidem aflümi poffunt, ex cadem ratione, quod in Mi- - niftro quodam Ducali :Cellenfiante aliquot.annos vidit Z////?ris |; Dn. Ebelius, Archiatrorum Auguíti ac Potentiffimi Electoris Brun(uigo Luneburgii, Dominimei Clementiffimi, Senior, In | illo enim, catarrho füffocarivo ifübito :exftin&to, ac poftmorcem ' aperto, Epiglottis ;:per fpaífmum ejusmodi catarrhalem, verfüs ccfophagi orificium:adeo retra&taapparuit, ucafperz. arteriz ori- - ! ficium maximeapertum.exifteret, acneque liquida nequefolida. | propter metum füffocationisingeri potuerint, &getque et- | ... 4am non affümptofacro viatico morrem. 'oppetere | coaQus fuerit, Y Enn 1l z OBSJER. JURE REPETIT RI Ee "Obfervatio CXII, OBSERFATIO CXII E Dx.D, CONRADI BERTHOLDI BEHRENS, - | Veue[ctlio ja raucedime mon [emper : 0X4. q£^X quoin ZMifcell, Societatis Dec. I. Ann. 2, co 10. Obf, qz... B) Celeberrimi quondam apud. Dantifcanos Medici » Jznzdi$ ^ |. monitade Venafectione in raucedine vitanda antehaclegi, ab ea- — | dern quoqueipfe hoc cafüin praxi abítinui, Superiori vero-an- |. no füb initium Februarii Religiofa quoque apudnos virgo rau- — |. cedine corripiebatur cum. tuíli capitisque & pectoris dolores; ufürpata per aliquot dies varie in raucedine alias experta ; nihil prodcrant, agra adítantesque Venefectionem urgebanr; quam. tandem in taloadmifi, | Licet autem prafarer, raucedinem, cu- — jus pracipue remedium expetebatur, exin vix ceffuram ; accidig — | tamen contrarium , & altero mane voce ita. clara loquebatug — virgo, ac fí nunquam quicquam raucedinis habuiflét. Lyme | pham hic circalaryngem & afpera arterie interiora ftagnantemy. per modum revulfionis cum fanguine in motum. iterum reda2. |. élam, dubium nullum eft. Reítabat adhuc febrisegrara noctu affligens, cui deco&tum exfpeciebus pectoralibusAuguítan: cum €ortice peruviano paratum per aliquot dies oppofüt, eaque ra-. |- tione fimul tusfim curavi, Non mereretur quidem hie cafüs in^ | Centuriis his locum; nifi. Excellentis[gmt Helvvicbió Obfz. E £2. Cent. 1, occurrens, eidem. recenfendo anfàm fuppeditaf? | fet, | COE (Hildesbeimio yam Vind, d.2, Septs j' 44. 1717, thi ft: MN UN... eroe OBSERF ATIO: CXIF. | Dx, D. ADAMI CHRISTIANI THEBESIT. : sica Polypis Cordis, MY inter quos noftro tempore clariffimi nonnulli Bata vi, negant; dari Polypos cordis, nifi in articulo mortig Orientes. Oporterenempe; ajunt, corpore tam alieno primariis: - vifceribus& vafis impacto machinam hydraulico- pnevmaticam: | | | | 1 !J " ls corporis noftri ftatim corrumpi, & liquoris vitalis motus fifti,. Fateor, mihi vel hanc folam rationem, uc alias taceam, fuffecifle,. "gtcum iis fentire equum duxerim, | Sed mutavi mentem, poft. . quam aliquotiesobfervavi non tantum polypos cordis ampliffi- me per vaía proteníos; totos ex. fibrofa & quafi carnea: materia confi(tentes, fed quod: ii. omnia vafa & inter hzc robuftiffimam: quoque aortam cum ramificationibus füis tam ample excende- rint, ut diameter vel criplo major effet, & nihilominus tunica: folito robuftiores & denfiores füerinc; id quodomre adarticu-. . jum mortis redigi vix. poteft." "Accedi, quod" clariffima figna: | apud valetudinarios diu ante mortem polypos cordis indigitént;. | ámo vero quod ipfe apudillos, qui morbo chronico extincti funr. plerumque polypos (eosque pro ratione vel morbi vel diuturni. , tatis morbi majores & minores) viderim, nunquam. vero. apud | €0s, qui fübito exfpirarünt; & ante mlortem perfecte fani. vixe- | runt. Ut adeo glutinofa parsfanguinisin iis ,.quorum circulus ' fanguinis non liber eff, & in: quibus difpofitio ad polypi genefirs | adeít, magis magisque fuccelu temporis concrefcat, &; ubicom- . modus locus datur ,. radices: agas tandemque in tantam polypo» füm molerh accrefcat. "Hoc enim afférere audeo , quod ii, qui diuturnis pulmo- (num affedibus laborant fere femper poft mortem rolypos in: | dde verfus pulmones & venam cavarn T YHP rcinquane,. dE? |. "Übfervatio. .CXF. E Atque tum "haud dubie polypi generantur, quando fanguinis — |. motus per pulmones pituita.crafla vel purerepletos, vel afpafmo — | vela quacunque alia cauíà impedituseft, cotique fic fanguinis cire — | culo hicillic obex ponitur,ubi poftmodum parcesdenfiores inva- — | fis cenuioribus prius.concrefcunt., tandem .connc&untur, & in maffam talem multis radicibus laxuriancem degenerant, . ; Neutiquam tamen id affirmem, pulmones vitiatos femper. polyporum caufam effe 5 dantur enim i& alibi remorz motus liberi fanguinis, quales in vena porte nonnunquam fe nobis ex- hibuerunt, ubi hepar. & lienem.tumidum deprehendi, atque non tantum in corde, fed & inipfa vena porte polypofa fübítanciafe | manifeflavit. :Oriuntur autem ;Polypi cordis, uti dixi, in vafis ipfis minimis, iis;!nempe wenularum coronariarum orificiis, qua in foveolas & fulces cordisin utroque thalamo abunde fe aperis — unt, qua de ze füfiusegi in Diflertationede Circulo fanguinis in corde, ;Quamvisnonnegem, circumvolvi & implectietiam — multas fanguinis hujus polypofi fibras circa valvularum:tendines | &trabes in-ventriculis cordis apparentes, .plerumque tamen, imo fere(emperin hifce venulis:radices primas agunt, & hifce |. quafi tot .pedibus polypi infiftunt, cujus reí rationem alibi et iam dedi,inquodutinquiranr curiofifcrutatores, eft, quod obni« Xe rogo, | peso. OBSERPEATIO CXF. | DN.D,ADAMI.CHRISTIANI THEBESIL | - Diffctio Aflimate diuturnoextintli. | | Ercator celebris Hirfchbergenfis Zach. Sch. «tatis confi» : ftentis, texture mediz a multis annis anhelitus difficulta- telaboraverar,ingraveícente femper affcctu.circatempus vernale & autumnale, Accellictumor pedum mox major, mox minor, fepe aliis frmptomatibus comitatus, fzpe cum cuphoria 2grt, ecva- *? mu 2 Lk UI. Ars os RD LR ». 7 : xu D RU pr uan AMUMOOE Mis i ; - TS ] 4 ! . a v " Diffectio Aflbmatediuturno extincli. — — a7r evanefcens; inprimis poftquam magnefíam albam nitricum tan* tillo radicis Gialappa miftam illi exhibueram, ubi fecaper melius: »fe& habuit. Tandem poft aliquod. tempus: hydrops pectoris & "fcroti atque poft patum plerumque cephalalgia & dolor grava- tivus ftomachi fecuta, deficientibus paulatim viribus, mortem placidam obiit. In diflectione; prefentibus fimul Dn.Dn. D; D; Süflenbach & Wendler , Collegis meis honorati(limis, obfervavi- mus in abdomine glandulas mefenterii tumentes & infartas, in- primis pancreas totum fcirrhofua, ductumque ejus regium (qu£ ininteftinum duodenum ducit) compre(lum & obítructum : un- deforfían ab una partedolor gravativus ftomachi cum cephalalgia deducendus, &ab altera parte lobus heparis finifter hic (olitoma- jor.ftomacho gravis extiit. — Inteftinum colom valde tenue & arduum; ubi vero in redum de(init, folito amplius deprehen- fum eft; hinceger, dum viveret; clysma nunquam retinere poz fuir. In thoracedextrum latus una cum pericardio valdeexpan-- - foaqua plenumi erat, adeo ut mediaftiaum tante feri copiz ce- ! dere, & finiftram thoracis cavitatem valde anguftam reddere de- | bueric Dexter pulmonum lobus velíepties minor füit, quam quidem efle debebat, a diuturnis fpafmodicis affeCtibus forfan |! tantum contractus, Pulmo incifus (hicillicinfartus) parum pu- ' ris fpiffioris & cineritii colorisftillavit. Externacordis membra- nahydatidibus f&abra erat. In dextro cordis ventriculo polypus ! grandisin ipfis fovcis radicatusper venam cavam & arteriam pul- monariam longe lateque extendebatur. — In finiftro cordisthala. ' mo polypus parum minoriterum, uci ille, in foveis, fulcisque cor- ' dis infixus herens, & texturafibrofa alba & quaficarne luxuriante i ! |^ eonftàns per vafa majora procendebatur. Caterum cor iE magnum erar & rumidum,; ejusqueauricaladex- —— )D s o co. &. mulmum expanfa, : | 1 ] 2 $9 Bf Rs E - ! 272 iiem D )bfervatio CXLO OBSERFATIO CXF xil Dx D. ADAMLCHRISTIANI THEBESIL —— | Diffeio Pbtbifi &5 ulcere Inteflini. Coli | extincli, £ '"OtulobHancke, civis Hiríchbergenfisfilins ab anno xtatis duo- — | X 3 decimo interdum hzmoptylilaboravic, qua tandem refpie.— | rationem difficilem, cuffim & la(ltudinem perpetuam reliquit, Klapfistribus annis febre he&tica decumbit períemeftre fpatium & dolorem profundum in dextro latere circa inteftinum coecum | fentit, qui congruis médicamentis internis & excernis fzpe quis dem fopituseít, mox tamen recruduic, Fefellit me fpes, ftafim— | illam fanguinis inflammatoriam vel plane difcucere, vel denique. - ad exteriores partes protrahere & fuppurationeminducere, — Vie | ribus confümtis eger diarrhzam per tres feprimanas füftinuit, |. primo excrementa valde diluta, tandem pus & ichorem flavum |. dejecit; conquerens de graviffimis cruciatibus abdominis: ulcus dextri lateristuptum & in cavitatem abdominis puscffafumeffe; | nullum amplius erat dubium, cum interea pulraones pure re« pleti& pituita fpiflà infarti fuffocationem pariter minitarentur, | Sequebatur tandem Anno 1710. d. 29. Nov, dudum expe&ata. | mors; & quoniam agyrta vivo adole(ícenti aliquando perfuaferat, | lapidem magnum ipfi in corporehzrere, quo vitam ficfinicarus, | eger quoslibec flatus & cruciatus volutationi hujus lapidis adfctis bebat; hinc mortuum eo facilius ob fperaram aparentibusdetes | &tionem lapidis diffecandum obtinui. Fiebat id prefente fimul | iDn, D, Lange, Collega amanti(limo & Cbirurgo Koehler, atque. |: in apertione abdominis mox aqua cum pure copiofe effluxit, |. Fuit vero fedes ulcerisin ipfo intetino colo prope coecum , ubi pus feptem foraminibus, nucis avellanz. magnitudinem zquanti-. | bus & fibi valde propinquis, canalemiateflini perforaverat, To* | : ! tum l j Bp Obfervatio CX711, 273 tum cateroquin colon collapfum, flatibus vacuum & in rugas contractum erat, Gl:ndule mefaraicz cum pancreate füerunt infatz; lumidum hepar & lien : pulmones pleure & thora- ci adnati, pure & fpiflà cineritia gelatina repleti. — Cor in ichore - flavo natabat, duobus albis, fibrofis, craffis carnofisque polypis fcatens. "Vnus ex vencriculi dextri fiffüris & foveis radicibus millenisoriundus, per venam cavam & arteriam pulmonariam lare extendebatur, — Alterin finiftro ventriculo e quibusdam - foveolis oriens maxime tendinibus valvalarum implexus venam pulmonariam & arteriam magnam five aortam perrep(ic, & in cjus ramificationibus firmatus hafit. |. — OBSERFATIO CXPII- Dx D, ADAMI CHRISTIANI THEDESII, | Diffeüio Femine Hydropice. 7 Xor fculptoris ftatuarii Hirfchbergenfis vegeta & fana, 55. | ^€ circiter annos nata, poft parrum difficilem vaginz uterine . prolapíüm paífaeft. Exinde variis morbis afflida tandem afci- | tica facta, Curata eft tamen hydrops aliquoties per adhibitum . lixivium de ftipitibus fabarum aliaque medicamenta ivzópiga, '' Sed poft aliquot annosdenuo hydropica reddita, omni medica | opera fruftra impenía, candem mortem obiit. Diflscare illam | feci per Hieron. Hoffmann Schulzium, Chirurgum, atque abdo- . men aquis cantopere expanfum vidi, ur vix umbilici veftigia | Ccomparerent, & fecando tanta feri copia effluxit, ut quadraginta ' meníürasfuperare. Hydatides innumerz, inprimis circa ute- | rum ,ovaria & mefenterium comparuerunc, vafa lymphatica : multa una cum glandulis difrupta , inteftina & vifcera putredi- »mnecorrepta, Ín utroque ventriculo cordis Polypi carnofi lon- - gifTimi in foveolis fulcisque radicati & vafà primaria arteriofa ac "*enofà ampliffime dilatantes, atque per totum ferme vaforum fy- nc xQbferv. Acad. IN, Cv Cent. IP, Mm íle- !| 2124 Obfervatio CXF1H. | Core rac ams EE) ETE RERO an cir n e RE im TM ——— M— ÓÓ—À— — —— Íftema repentes, aliaque multa hucíacienua non finc admiratione eculos noftros fabierunt. OBSERFATIO CXF'II Ds, D, ADAMI CHRISTIANI THEBESII , Diffedio puelle phzbifi €9 Spacelo oris. ior- £u. "E Extor Hir(chbergenfis Joachim Günther, tutor puelle 12, | & annorum ame pctii; ut ipfam inviferem & morti proxi». | ma auxilium ferrem. Haz moptyfi correpta fuerat, cum ante ali- - quot menfes petulanter cum fororein arenam defcendens venam ia pulmonibusrupifler, atque exinde a fanguine congrumato in cellulis pulmonum relicto & potre£iQo ulcusconcepiller, — Vidi illam phthifi confüummatam & fphacclo oris correptam glandu- lasque pulmonum paritet fpacelatas judicavi, Halirtum Ípirabat focidiffimum,; acrem & maxime penetrantem, | Levamen do« . lorum, non curatiofieri potuit... Mortuam tandem per Chiruiz gum Kochlerum diflecare feci , ubi reliquis vifceribus parum lafis, n pulmones pleure &thoraciadnati, pure repleti, omnesque glane | | dulz nigrae & fphacclazenobisoccurrerunt, Toturo mentum, | fimul cum mufculis buccinatoribus, confpe&tu horribili, putris cq f dum & nigrum fuit, Polypus carnofüs in utroque ventriculo — | cordisin foveas pedes fuos alteinferens, &in remotiffima vafa, | VD » abiens, a nobisinventus eft. Hymen five fignum virginitatis — exacte vidi, multisque circumflantibus demonftravi, Neutiquam — | tàmen, ut multi dicunt, membranam tympaniformem, .. fed circulum faltem membranofüm digiti minimi | latitudinemaquantem, demonftrare am potu, f i , e" n 2 Obfervatio CXLY, co CXX, | 37; OBSERFATIO CXIX. DN, D, ADAMI CHRISTIANI TEIEBESII, - Diffetlio pueri atropbia €9 fuffocatione pulmonum | | IOYLUL. | Vrifabri Hirf(chbergenfis N, Kraufii filiolus, nondum duos an- nosnatus;atrophia diu laboravit;candem correptus febre ca- . tatrhali epidemica, palmones maxime afficience, fuffocatus in- terüt. in diffzctione obíervavi üna cum | Dn, D, Kochlero a Mohrenfeld , Collega noftro honoratiffimo, & Chirurgo Krü- .gel, omnes glandulas mefentericas una cum pancreare infartas, -hepar. maxime tumidum, bilem fpiflisimam & abdomen fcro flavefcend plenum. ^ 1n Thorace pulmones lividos, punclis ru- |. -bicundisin faperficie exteriori copiofe infperfis, & picuirara fpu- . Amcícentem ex incifis afperz arceciz ramis 'ftillantem vídimus. .. Cordis thalami polypofa fübftantia; in morbis hujusmodi folita; |: repletifuerunt, Adagia sco OBSERFATIO CXX. '..—- Du, D, ADAMI CHRISTIANI THEBESII, LN Di/[tlio Fein ulcere ventriculi ex[Hin&e. - | V3orpo mini Dipoltii, (quiilluftriffimi Comitis de Zirotin Di. |. V. ftrictus Chemnicenfis Praefectus eft) a multis annis cache- h &ica, dolorem jam majorem ,jam minorem prope fcrobiculum - Cordis in finiftro latere fenfit, cui acceflerunt varia fymptomata | & maxime vomitus pertinaciffimus poft patum. | Cefficcandem. |; fatis poftquam nonnifi per quatuor dies decubuerat Anno 17153. .meníc Februario; & quoniam ipfa vivens volucrac ut poft mor- 1 NND Mm 2 tem D *w- 276 Olfervatio C.XX. Mtis qe ia on E e MM —— M € tem fecarecur;faltem ut incenfiffimorum dolorum caufa patefieret; mihi, in abíencia Medici ordinarii Dn.D: Süflenbachiifetionis cu-- racommiífafuit, Invenimus abdomen pure & aqua repletum cum infigni foecore, — Pus erat fpillum , glutinofüm, ex albo & luteo hinc inde virefcens, partim inteftinorum canali arcte adhge« rens, partim cum intermixta materia alba, ceracea vel fcbacea aquzinnarans, Heterogenea haccce corpora igni admota lique- fcebant inftar cerz, & üt opiaabar, maftichis grana erant e&grae à Medico pro medicina ordinata, quz in ventriculo foluta poft- modum coagulum tale iterum fubierunt. Fons puris & mates rix hvjus heterogenez in ipfo orificio fuperiori ventriculi depre- henfus eft, ubi foramen nucis myriftice magnitudinem excedens, in cavitatem | ventriculi & ocfophagi hiabat, quorum uterque pure plenus fuit. |. Huic foramini aliud ex oppofito in eodem eefopnagi fine vifum fuir, pariter puri exitum praebens. "Vtrum- que horum foraminum circa limbum valde tumidum, nigre- ícens & fphacelatum (e exhibuit. |^ Vlcus autem; antequam per- foravitviícus, fat amplum fuifle; collegimus ; quia tum ocfopha- gus valde dilatatus, tüm ventriculus cum ftormmacho tantum de-— | preffus erac,.uc pylorus locum illo füperiorem renerer. . Vafa — | fanguifera circa nervos ftomachales, circa plexus mefentericos, — | circa plexus minores in pelvi,inprieisinfiniftrolatererurgebant, — |. membranz livida erant & tumidze: propterea haud dubie pes — finifter & totum latus finiftrum, quafi paralycica facta ; ab sgre vix moveri potuerunt, Teítes fiveovaria inflammata& cx par- — | te cum utcro paulifper ulcerata fuerunt; ita; ut per cubas fallo-— | pianas utero compreflo pus exiret, atque viaex tubisinuterum, & — ex uteroin tubas valde patula eflet, Renes folito mW "ih erant, Pancreas tenuiílimum, glandule mefaraice parviffimz, | . Vefica urinaria ne guttam: quidem urina continebat, quamvis. l. egramultis ante mortem diebusnihil urinz reddiderit; Forfam |. quia poft perforationem ftomachi plurimus potus in cavitatem. |. abdominis cffluxit, & reliquus. per corpus prorfus emaciatum. — | facile tranfpirayit, Renes bene conftituti : bilisfolitofpiflior: Li- || | quor. uL Diffitio Femine ukere ventriculiexftincia. 27 - quor Pericardii copiofiffimus & (ánguinolentus. Neutiquam tamen colorem illum rubicundum perincautam manum in diffe. &ione adeptus eft ; idquod ftudiofillime fuit prohibitum, Ne. - queillum e glandulis Malpighianis contraxit, utpote quz pariter 'ac omnes glandule tenui(lima & inprimis hz'in hoc cadavere proríus invifibiles, — Verum auricula cordis dextra tantum dila. tata erat, ut dextrum cordis ventriculum non modo «quare, fed. magnitudine füuperaret. Per bujus membranam, accedente le- niffima digiti compreflione, transfüdabat fanguineus ille pericar dii liquor, id quod fine dubio cadem ratione in vivente corpore per impulfüm fanguinis factum eft, inprimis cum inarticulo mor. 'tis ceffante jam motu auriculz finiftra & ventriculi finiftri, ni; 'hilominus ventriculus dexter; &, ceflante eciam hujus. motu, ul- timo adhuc auricula dextra fyftolen & diaftolen ordinario pa. tatur, Hunc novum liquoris pericardii fontemdeclaraviin Differ. tatione de Circulo Sanguinis in corde & alibi, . In. ipfis cordis ventriculis parum fübfítantiz polypofx carmeg depreheníüns eft, | | |: OBSERFATIO CXXI, Dx. D. ADAMI CHRISTIANI THEBESII, | Florenus folidus inmoxie deglutitus, |! YOhannes Fridericus Steulman, textor in pago Straupiz prope 4.9 Hiríchbergam, vim robuftus & fanus anno 24. atatis, ante aliquot menfes interdiu cum. infante in lecto decumbit, atque 'aperto ore obdormifci, — Quo vifo filiolus florenum in Gallia '&ufüm, quem forte in manibus tenui& patri in os profundeim- mifi. ' Ille vero ex improvifo expergefaQus, neíciens, quid fibiingula hxreat; illad deglutiré tentat. Cum vero fero nimis ;bolum incongruum deprehenderet , omnes nervos intendit, uc -illum: premoveat in, ventriculum ; tandemquenon finc multo IE S Mm 5 labe- | L3 " -— 278 | Obfervatio CXXI, — ^ labore & dolore in ftomachum depretlic, | Senfit poftmodum —. gravativam dolorem ; qui tamen, adhibitis cataplasmatibus convenientibus, fenfim remifit, acque poftacidorum multorum efüm, ex conf(ilio noftro adhibicorum, nihil amplius conqueftus | eí;, nunquam tamen florenum vel fuperius vel inferius red- gidir, | SCHOLION, Infelicior fuit puer 6, annorum itidem hic Hirfchbergz , Qquiante duos annos, & quod excurrit, globulum nuce ju- glande paulo minorem in ore decencum force. deglutit, An- tequam autem globulus ocfophagum perlabitur, errorem agno- Ícens tufliendo redderetentat, atque fic illum in afperam arte- riam derivat. Quo caíü infelici phchi(in fibi accerfivit, & omni oleo & opera fruftra impeníis, candem interiit, — Poft mortem di(icctus, pulmones pure repletos fimul cum eodem globulo in afpera arteria retento & aicte conclufo habuit, Quale infor- tunium & ille puer paífus eft, cujus hiftoriam aliquando ex ore Cl. Bohnii Prof, prim, Lipf, Patroni atque Preceptoris noftri eternum venerandi, bau(i, qui nummulum zneum forte de- £lutierat, atque vomitu perpetuo afflictus candem perierat, Cum vero poft mortem a Cl. Bohnio cultro Anatomico fübjiceretur, nummulumin pyloro hzfiffe, illumque operculi inftar — ardc occlufifle deprchenfum : eft, ; | T dés cio. oo et 2» | OBSER- Obftrvatio CXXII e?: CYXIIL 279 OBSERFATIO CXXIL Ds.D, ADAMI CHRISTIANI THEBESII. Diffedio Hamoptici € Aflbmatici.. fro artis Chirurgice apud Hieron, Hoffmann Schulzium; Chirurgzum Hiríchbergeníem degens, florida & vegeta ata- tis hzmoptyfi & ditziculta:e. anhelitus camen diu afflictus eft, sfcebre tandem mortuus, in difledione pulmones totos pi tuta craílà cineritia; pure intermifto repletos, eosque, quod |» plerumque in hifce fübjectis obfervavi, qua utrumque lobum .pleurz & thoraci adnatos nobis exhibuit. Polypi cordis non - deerant, iterum in fifluris foveisquethalamorum radicati. OBSERFATIO CXXIII. Dx. D, ADAMI CHRISTIANI THEBESII, — Diffelio AMelancholici, letbargo tandem mortul, mi-- | vam genitalium conformationem ba- bentis. |. V Ir quadragintacirciter annos natus N. G. in füburbio Hirfch- | X. bergenfi habitans, robuftus & fanus, nifiquod a multisan- nishomo fuicapitis & melancholicus fuerit; Cum deinde me- | 5 lancholia indies augeretur, tumorem circa hypochondria fen- — fit ; & accedente febrein lecthargum incidit. Tandem. uxor & |. sonfinguinci medicinama nobis perierunt, fed cum morti pro- . Ximus effet, atque ftatim exfpiraret; feQtio cadaveris factaeft, In- — weniuna cum Chirurgo Kochlero in abdomine inter alia he- - par& lienem una cum glandulis mefentericis & pancreate valde - Wwmentia & hinc inde fcirrhofa, Inprimis vero membrum ge- | SCR vu ria- 280 |. Obfmvatio CXXIT, nitále fingulare quid habuit. Nullaenim hicglans aderat, fed preputium pugni inftar tumefactum & lividum, rcliquusque penis aridus & minutus usque ad fcrotum fuit, In fcroto tefti- «ulusunns mollis, conquaffatus, magnus & lividus; alter cefticu- — | lusvalde parvus & vix nucisavellanz magnitudinem equans,fü- — pra penem intracutem & pinguedinem abdominis non tantam retractus erac, fed planeconcretus; & non nifi violenta manu & .| Ácdtione fcrotoreftitui potuit... Conjugium fterile lemper fuic, & coniteflara eft.uxor , quod maritus nunquam coitum raoliri aut voluerit aut potuerit. Orta.cít hec prava membri genitalis con- formatio, cum puer equo infeliciter veheretur, & partes hafce ve- recundas fibi prorfus conquaflaret, necullum. medicum auxilinga.— | admittere vellet. OQB8SERPATIO CXXIF, Dx. D, ADAMI CHRIST, THEBESI, —— Curatio pueri Cacbedici €» Tabe confumti. "T 3 Ancratius Emmerich, Civis honeftus Hiríchbergenfis, cura- À conem filii vix duos annos nati, ame me cfflagitavit,ntpote |. :qui, ábdominetpmente; glandulis mefentericis obítru&tis & füb |. nucum forma in abdomine manui explorantis fe manifeftantibusg | &c, febre hectica diuturna adeo confümtus erat, utanimam age-. rc videretur, Refítitutuseftilleper DEI gratiam priftine fànicae |. t; & exillotempore perduosannos perfectefanusvixit, Maxime |. aurem apud huncpuerum , multosque alios hujusmodiegrospro |. Ícopo aperiendi & humores corrigendi conducere.mihi-vifa eft magnefia albanitri &.pulvis anticachecticus Ludovici, cum la- | pidibus cancrorum.& cryftallo przparatis miftus, atquedum hae | non fuüffecerunt, ad. Mercurium diaphoreticum rite preparatums | — quafiad facram anchoram, confu gi, | Hirfehberea Slef- Angu[lam Vind, d, 20. Sept, Aunma) — : 21 OBSER- | Í i | ! - Obfervatio CXXP 284i » )OBSER/E' ATIO CXXF. Dw, Lic. JOH, TACOBI DILLENII. : | n De | Plantis NoviOrbis , Feteris fpontaneis 65 inquilinis [n dE C Boe Lyfimachia lutea Virginiana Ger, Em. lutea filiquo- A ía Virginiana Park, — Americana Co/. lutea corniculata C, Bauh, a quo Pinac, Append. exacte defcripta eft. Qua de certa . fidaque Amici botanophilirelatione mihi conftat, in fylva Fran- . cofurtana, & ad ripam Sale in Thuringia, procul omnibus hortis |. €eopiofe eau: provenire, Huicjungimus plantam nondum fàtis - bene defcriptam, nec in Pinaceadhuc recenfitam, a 7zncerman- no Cat. Horti Alt. ciculo Conyze chyríoidis Roribus minutis ramo- fx propofitam, qua Canadenfis paffim exifítimatur, de qua pluri- - businfpecimine Hiftorie Plancarum Hafliz egimus, | Conyzel- - Jamibi vocavimus,& peculiare genus ei conceflimus,quoniam nec — ad Conyzam, ne£ad Erygerum vel Senecionem, cum Moriíone & - hujus aflécla P, Ammano ulla ratione referri poteít, Conyze | -— ecerulez acri C, B, faum deftinaverat caput Rajus in Hiít, Plant, p. — 270. & hanc eidem fequentibusnominibus acceníuerat: Cony- —— za Canadeníis annua, acris, alba, Linariz foliis Doccon. Con. al- — ba, acris, annua ZMorís, An Eupatorium cannabinum Ame- | ficanum anguftifolium Par£ / dubitans tamea nec peculiare |. genus conítituens ; in Meth. Em. omittens. — Ecfane cum Cony- —— zacoerulea acri C. B. ob flores ftellatim nonradiatos, & barbulas |. marginales furrecias, ei magis convenit, quam cum quacunque — glia Difcoidea herba, diverfacamen omnino flofculoram ftru&ura eft, qui inquatuor faltem lacinias exiles divifi funt, quo non ab hactantum, fed & omnibus in genere Discoideis & Corymbiferis — differ, Provenic Conyzella hzc in arenofis Lani fluvii minor, - folo vero pinguiore in ejusdem ripa major & clarior fponte - Obferv, Acad. N.C. Cent, IP. Nn omni- 282 Obfervatio CXXF. omnino apud nos, & circa Francofurtum quoque atque Darm- ftadium inter fegetes, in vinetis atque filvis etiam copiofe, Quin feminio utraque ortum debeat, nemo dubitabit, & de po- fteriore quidem , cum pappofà femina fiant & minuta praterea fiat probabile eft ventorum beneficio facile ex hortis, quibus illata primum fuerant, facile cea quaquaveríum deferri potuiffz; fed de priore cum femina ejus craffiora, nec contra Europxarum Lyfimachiarum normam lanuginofà fint, res minus plana vide- tur, nifi concedas hortorum repurgamentis & quisquiliis proje- étam foras radices egiflc, aut femina germinavi(le, ja&toque fe- mel fundamento latius evagatam fuifle, & in locis candem fibi appropriatis tanquam in natalifolo conftitifle, Quod ei omni- no fuit in proclivi, cum regionesille, undeprimur allata func femina, noftris non fint calidiores, immo Canada quam Germa- nia poloar&tico multo propius accedat; & itinerariorum fide, im- mani frigore peruratur, Potuere igitur mitius folum nacta ve- getabilia facile comprehendere & ex feminibus repullulare, ma. ximefi cerra a. natalis foli proprietate non multum differat. Hecenim cau(à fueric; quod non & aliz Septentrionalis | No- vi Orbis plante, quorum numerus noftro tempere longe maxi- mus factus eft, locis filveftribus apud nos xque comprchenderint -& inquilinz facte fuerint, cum iis non minus, ut opinor, quam prafeatibus duabus fefe propagere licuerit. Verumobfervabun-.. |. rur forían olim plures ab aliis, nos cum id anemine hactenus. |. factum fueris dignam exiítimavimus rem, qua notaretür, licet. | ufus modicus aut prope nullus inde refultet, Saltem id nemini |. concedatur , plantas has Europaas fuiffe antequam Americano-.— | - ta fuerit, | L (GifA 4ugsflam Viud,.d, 2o. Septembr, 44.1713. iffa.) in NIETO EDICION LANA RI PR BRENT NI C de rod BH EN RSS RA d S ^ " X " ! 3 | Obfervatio: CY XE, Jn : A OBSERFATIO CXXFI, Ds.D, MICHAELIS ERNESTI ETTMüLLERT. De : . Arfenico [ine inflammatione necante. Ohanna Clara Keéiling die 20, Novembris Anni 17 1 2, Lipfiz fi- liola fuz, duorum circiter annorum furtiva venere conce- pta, catarrho füffocativo quandoque expofitz, alias fànz, vefpe- ti hora VIII. pulverem quendam & hauftum cerevifiz propinavit, poftquam hzcaliquot horas ante placenta, paífulis minoribus & . amygdalis referta, fruita fuerat, ut eam vel interimeret; vela ca---.. tarrho fuffocativo liberaret, Hora 1, noctu rejicit puella multa liquaminavifcida. ^ Mane fürgens mater mortuam eam invenit .. in lecto, & 2 5. ejusdem terre mandari curavit, Praetor deinfan- . ticidio monitus die 29. cadaver feCtioni & infpe&tioni tradit Phy- |. fico, qui dubius, num putredo, quam offznfuürum fe credebat, hu- | mida anni tempeftati & humo, an veneno propinato in acce- |. ptum fit referenda, ex. officio cadaver aperit fedhoc incorru- |^ ptum, necullo tumore vel alialabe externe infectum reperit, nift | «quod in dextro latere dorfi ad femora, inguina, & pudenda us- ..— quelividus & coceruleus tractus fueric notatus. In abdomine in- teftina fine putredine &focetore eranc; ventriculus continebat li- . quamina multa una cum paflulis minoribus; amygdalarum fru- - ftulis & pulvere albo, groífo modo pulverifàto, qui prunis arden- tibus injectus fümum edidicarfenicumfpirantem. | Et cum fimi- lispulvisin matris edibus przftocfler, de eo, quantum duo cul- tri cufpides capiunt, cani fex feptimanarum cum aqua füeruntex- hibiti; poft quam dofin fümtam plurimi vomitus & tertia hora poft mors fuit fecuta. — Feli autem pulveris portio cum pingue- - dine fübacta & cum aqua propinata poft unam horam cum di- . midia mortem induxit, Aperto canis cadavere ftomachus circa pylorum externe maculam fufcam monítraba:, interne lac .con- 1 | Nn 2 gru- 194 Obfervatio. CXXFI. . grumatum, prope duodenum corrofio enormis, & ad magnam: ventriculi & duodeni partem inflammatio confpiciebatur. In fcle ventriculus, quoad fundum ad grofli magnitudinem inflam- rnaá:us erar; & partem pulveris adhuc continebat, J SCHOLION, Arfenicum fuiffe, quod puclla exhibitum eft; circumftan- de allatz abunde docent quod autem mirandum in hoc cafü, eít, quod: nulla inflammatio nec ventriculi nec duodeni fueric fcécuta. sque adeo enim vis hujus veneni corrofiva & feptica aperta eft, ut vix citra inflammationem. partem , quat attin- git,relinquats quod muli cafus faneí& corum, quiex incu- | Tia atfenicam deglutierunt, probant, Quinimo excerne appli- — | catum illud fimilem patrare phlegmonem, exempla teftantur a. |. Francifco Alphanio de pefte, Maflaria Lib;Il, de pefte, Deufin- |. gio de pefte P. 1V. ícét. ITI, cap, 3. Verzafcha obfervat, 66. Diemer- — | broeckio de pefte hift. 44. & 99: & Hodger de peíte Londinenfi pag. 239. allegata eorum, quibus amuleta aríenicalia contaétu iuo puítulas nigras dolorificas in pectore, quafi cauterio poten- gialiinuftas, imo mortem ipfam. concitarunt, Sic Crato Epift, |. 168. ad Monavium ita fcribit :. vera ubi narro, ex geftationear- | ' fenicalis facculi adeo debilitatum & in pectore exulceratum fuifig: |. N, N,utcum magna.indignadone facculum abiecerir, EffeQus- vero fi confideremus, quos arfenicum pracer intlammauonem- patrare folet, obfervamus, eos non folum in folidarum partium mortificatione confi(tere, fed fpiritus animales inde difpari &in motus inconcinnos abripi,humoresquz turbari; five devoracum. |. venenum hoo, five externe apphcatu/n , (ive vaporetenus füerit. |. admillum. Sic Sennertus Lib, VI, Prax.Part. V. cap. 2, pag. |- 231. pucllam refert, qua arfenicum in balneum icura alum fit; poftea multum vomuit, & poft multorum alexipharmacorum. ufüm ad annum equidem 2 1, vixit, poftea vero fosda (cabie & | - tanta cachexia correpta fuit, ut fruftra omnibus adhibitis.auxi- |.- liis diem fuura obierit: Amatus Luficanus Cenc H. curat. 65, no«. |. tat |: De Ar [énico fine inflammatione necante, 28$ otis LT scri LL ponEo dieci ld | £at famiulum , ab efü carnis gallina arfenico encctz cabe corre-. prum fuiffe, & intra annum obiiffe, Similiter decoctum aríe- mici in aqga fimplici ad unciam unam cani infufum, mor- tem miferandam cum gravibus fymptomatibus, ronchis, copio- fis alvi & ve(ice dejedtionibus, volutationibus violentis, oculo- fum contorfionibus intulifle; ceftatur B. Pater meus Difpp. de "Chirarg.Infüfor.c, 1,8.4, Pucllam quandam, incaute devorato: arfenico, toto die vomuifle, per triennium morbofàm fupervi- xifle, ac tabidam ex fcbre, cujus indolem nemo cognofcere pote-- gat; tandem obiifIe referc Wepfferus deCicutz Aquatic Hiftoria & noxis cap. 21. hift. 5. Sudoresfrigzidos, canquam fymptoma hau- "fü veneniarfenicalis, allegat Michaelis in operibus fuis pag. 58g. jmmobilitatem vero circa omnes juncturas Petrus Aponenfis, De Arfenici externe admod vifequenca habec Gulielmus Fabri- -£ius Hildanus Lib: de Gangrzna & fphacelo cap. $. Memini, di- €it, eum vix granum arfenici, quantumvis aliorum miftione *€orredum; applicatum efler, ulceri tibiz, fübinde accidifle deli- quia, fyncopen, febrim, delirium, & inquierem, - - Sic, pergit, mihi retulit Dominus Janus Antonius Saracenus, Medicus Regius, Geneva intra paucos dies füblatum robuftiffimum Helvetium, . €ui;'cüm tumore cancrofo laboraret ad carpum, Chirargus pul. »verem;quirecipiebat arfenici tantillum, adhibuerat. Et Ama- tus-Lufitanus loc, alleg. refert, juvenem fcabie laborantem un- 'guerito, cui arfenicum jun&tum fuit, fuiffe ufum, exindeque in iníaniam devenifle, adeo ur catenis fuerit ligandus, — Alium fi- . fnili unguento ufüm mane mortuum fnifle repertum. 'Aliiin ul- cere cruris pro fpongiofa & focetida carne ablumenda arfenicum fuit admotum, ex quo paucas ille poft horas tantis conivulíioni- . bus, ftupiditare manuum pedurnque, füdorefrigido, palpitaiio- — t6; deliquio cordis & vomitionibus fuit correptus, ác, nifr in cone - é&inenti Bezoardicis aciem intus forisquecontra inftruxiflent, pro- cul dubio periiffet, referente AngeloSala Ternar. Bezoard, cap. 27; Spiritus arfenici & vapores naribus hauftos fumme noxios & fepe exiciales efle, Oporinus fuo probatexemplo, dum a Paracclfo sdiram commorto juflus, ut nares alembico propius admoveret, Nn 3 odo- ^N 286 | Obfcrvatio CYXPT. odoremque medicamenti exploraret, fülphure arfenicali exhalan- tefpiritum vitalem fibi füppreffum perhibet; vid.Baltheár Timz- — us in Caf. Med. lib, VIL pag. 327, Nec meliora fata Tackenius expertus eft, qui; cum arfenicum aliquoties fublimafleco, & tan- dem vas aperuiffet, cam fuavem; dulcem; ac gratam in os attra- xit auram, quam cum admiratione nunquam antea expertus. fuerat, fed poft femihorulam ftomachum dolentem, & contra- Cum fenfit; cam omnium membrorum convul(ione & refpi- racione difficili; fanguinemque minxit, cum | ardore inteníos poftea fübito colico dolore correptus, totusque paralyticus evafit - | per fesquihoraz fpatium, vid. Hippocr, chym, cap. 24. Sennertus loc. cit, p, 237. dicit, pitorem quendam aperta capíula, in qua diuaffervaverat Realgar, adducto infeliciter per naresejas halitu, . correptum fui(le vertigine , & deliquiis animi cum tumore to- tius faciei. Timaus loc, cit. Pharmacopoeum quendam recen- fcca vaporibus & fümis venenatis aríenici incidi(le in lipothymi- am, exhibitis autem aquis cordialibus ad fe rediifle quidem, fed &e infigni precordiorum anguítia, fpirandi difficultate, fiiin- — |- extinguibili, linguz, faucium & gula ariditare fuifle conque(tum, — |: Corpus ac inprimis pedes hinc inde jactitaffe; pedumque dolore |- vehementer, vigiliisque perpetuis tentatum fuifle, multaque alia fymptomata paflum, quin & lipothymiam frequenter infe- Átafic. Sed ut ad Cafum noftrum redeamus , mortua eít puella sbsque ulla inflammatione & gangrana, — Caufam hujus phoe- nomeni ut reddamus, repetendum crit, eam temperamenti. fuille phlegmatici, multaque liquamina vifcidain ventriculo cols |: legifle, qualia etiam noctu evomuit, unde crebrioribus catarrhis |. fuffocativis fuit expofira, | Deinde eam placentam, cum paffulis | & amygdalis dulcibus refertam, .ante hauftum venenum co- imedife, Jam conftat ex obíervationibus Wepfferi loc, alleg.- " Hift. 1, & Heinrici ab Heer obferv. 16. arfenicum pleno ventricu- lo fümtum tantam ftragem non edidifle, quam fia jejunisaffüma- | tur, Notum.etiam eft, calismodi generis placentasucplurimum | len- m d r —.-— — De ar[enico ffne in[lammatione necante. 287 "lentorem. quendam contrahere, fic iperben (dilivffig/ idque a v patlulis, imprimis fi calida & recentes diflecentur, atqué amyg- -dalas dulces oleofitatem fecum gerere, unde fpicula arfenici mu- €oillo & oleaginofitate obvolüca ventriculi fibras erodere & cor- rumpere non potuerunt, ficut ex obfervauionibus Weptleri loc, eit, Hift, 2. 3. 4. lac; & Hifl, 10. & 12, 0leum amygdalarum dui- eium arfenici fpicula ita obtudit, ut gravius nocere nequieric ; quemadmodum eriam infantes, qui lac fugunt, & lacteis puimen- tis fruuntur, majorem auri fuiminangtis dofin impune fümunt, |J quam nonaque bene ferre poffunt ablactati, & qui oieoíó cjus. | modi nutrimento non aluntur. Vellicare vero violentius & | irritare ventriculum puellz noftrz, eumque ad vomitum invita- | r6; humores corrumpere & fpiritus ad ftaífes & motus fpasmo- |. dicos concitare potuit arfenicum 5 ficut. quotidiana experientia docec, emeticum intempzeftive datum lethales quandoque fequi motus convulfivos; ita ut infans hicfuffocadone, vel fyncope :. vel epilepíia mortuus efle videatur, — De coetero communis eft ' fententia, mures aflümtoarfenico aquam anxie quzrere, a morte L feft liberaturos, eamque poft Mercurialem de Venenis Lib, II. cap, ?o€. Sennertus loc.alleg. pag. 272. fedtepidam, hominibus com. PF mendat, Experimentum fecic in cane Sperlingius, uti hoc teíta- & tur in Difputat. füa de Arfenico 5 huicenim 2ij. arfenici cum pa- |! neexhibuit, & poít horam demum aquam dedit, qui licet ere-- -. &us ftarenon potuerit, poft trés tamen horas penitus reftitucba- |*tut, Quemadmodum B. Pater meus in Difpur. de parvis ma. ; gnorum morborum initiis $, 47. cujusdam meminit, quiex er- | rore aquam fortem bibens, haufta mox defuper copiofa aqua, li- - ber abomnibus fymptomatibus manfir. An igitur hauftus eere- " vifig, quam mater filiolz poft pulverem praebuit; veneni vim : €oércere aliquatenus valucrit, alis dirimendum relinquo, k "M (Lipfía Augnflam Viud, d. s, Odcteb : 4.1713. mfja ) OBER- 288 |. "Obfervatio CXX/H, OBSERVE ATIO CXXFII. Dx, D, IMMANVELIS WEISMANNI. Tortura Oris [pasmodico ApopleGica , ob [eniuim valde periculofa, in. integrum. fub- ' Jata. 8 , Oemina nobilis, pene oGogenaria; fterilis, primis matti- moniiannis multoties in chermis ultra definitas horas bal- neans, fervidiorem fanguinem & calidam humorum diathefin;ac | 5 contumacem alvi conítipationem fibi adícivit: menfibus ordi- ne purgata fuit ad 50, annos; defuncto antetria luftra marito, in folitudine vixit, cerrenis quidem oranibus opibus, fed infimul ventris fupra rnodum tumidi ampliorisque ac in gravida mole. fibi ipfi oauífta, quz increfcere diu videbatur, una alvus fere omnino exficcarivoluit, tamen fine corminibus; vel aliis cache xizaut hydropifcosfymptomatibus. Suafíu medicorum confer- vam Spagyricam Difp. Aug. nobilem hydropicis, tympanictcis, hypochondriacis & apoplecticis medicinam, infigni quantitate & pretio devoravit, pruna item laxativa, pillulas F F. aliasque aloe- |. ticas , absque crebriori aut majori ventrisftimulo: Edamclyfma- |- tum myriadibus param effe&um, imo fiítula inteftino vix in- | trudipotuit. Tum inuri pafla utrique brachio fonticulum; qui | fanguinem ferum .& pus largiter fudit. Biennio abhinc füpra malieolum externum dextri pedisexorta lichenofà cutis afperitas, |. colorafà & ferum falfüm fübftillans, qua frictionibus ob pruri- | tum irticata in herpetem degeneravit, cinguli inítar4. digitos la- |. tipedem quafi hemicyclo cingentem , exterius faltem & in fuper- ficieurentem cutemqueerodentem, qua fqamofa decidente vel |. 3nanu detracta, cenuis humor exíüdavit. Inopinato.claudeban- |. tur fonticuli, & pedis ichorofus fluor intra biduum quoque exa- |. capi-- - Er e. d td mtcm ecl — (Tortura Oris Jbasmodico- Apoplecticaezc. — 285 ruit, irruente una majori abdominis flatuofo.corminofó tenfiva àAntumefcentia, peQtoris anguí(tia veluti praecordia contorquente, capitis gtavedine & turbulentia vertiginofa ; oculorum obnu- bilatione atque violenta claufura, füpercilioruma tremore, fini- firi lateris ítupefadtiva latlhtudine & infenfibilitate, maxime autem labiorum fpaímodica tractione contor(ioneque horrida, quamvis indolente, Hem inde quantum clamoris, miferie & anxictatis? una quantum amoris & defiderii in medicum, qui &gre moriture fpaífmum ocyflime tollat; ac fortiorem apople- . iam declinet ? Data diaphoretico- nervina, acrem ulceris lym- pham jam in glanduias iterum reforptam nervisque ex aliqua. parte affrictam , novo fluore extrapellendi ac temperandi una- - que tenfiones fpafmodicas relaxandi; data analeptica , antifpaf-: - modica & antapoplc&ica fpecifica ac pretiofa : immifla fonticu-. lisfüpprefíum ichorem alias revocare potentia varia, ulceri ficca- to füperimpofita Emplaftra renovativa , rübefacientia, vefican- - tía &c. a(perfum etiam alumen &c. illita cervici, ver:iici, nu- chz, temporibus ac pulfibus baifama & linimenta balfàmica, ac eaput & contorta facies cucuphis munita. — Dubicabatur inter - amicos, an convalitura fic , ob etatis gradum & fymptoma- - t3 periculofa 4 tamen continuatis convenientibus remediis in- -.* eradecendium quamoptime D, G, reflituta, nec minimum -' . gam horridz contorfionis facieique inde mife- E re dcformatz veítigium relictum idm FAR fuit, pe P Y ——— Obferv, Acad, N. C.Cent. 17, ^^ 0o OB- 290 | Obfervatio CXXPII lh OBSERFATIO CXXFTIIL Dx, D. IMMANVELIS W EISMANNI, Septimus dunus , primus Climatlericus, ariolofe funeftus, | K "Hianobilis, elegantis fed tererioris a riacivitate texcurz, cor- — pore quidem bere crevit : achores capitis quinto demum atte no eruperunt, mox reficcati func, non fine metu relictiex eorung eitiori fübfidentia levioris aíthimatis & radicati rnali circa pectus, Facie femper inde rubuit, frigida magis appetiit , fitiit euflivite - que. Venter mollis, depreffus, nectenífusaut dolens, — Intrafe- metre icerum, diarrliocam ferofam , & dyfíenteriam t, t. epide- |. miam pafTà eft, & aliquoties poftea febricitavit, incertotypo, for- | fàn non incerto figno latentis & in aQtu eruptionis ftantis febris lentz tabifice , qua poft aliquot inde feptimanas primum, tum intra annum & dimidium ter correpta, Dci camen benedicliones evafit, refervata aliifatali morbo; F'ariolis, quas dudum anxis pa- rentes intenfe optarunt, fore fperantes, ut transmigrata illa |. Scylla Charybdin evitaturae(fet. — Diftulitautem Natura variolas |. in feptimum atatis annum, ominofa & f(uncefta rerardatíone, quas ob epidemium t.t, ftatum co certius erupturas, difficilis. frequens & copiofà liquaminis pituitofo bi'iofi dejectio prodidit; aítus quoque infequens inzqualis & horrores multi inter- - mixti , apparente licet necullo alio confücto Variolarum figno. |- Cum graílantes in aliis multis variola mali moris eflent, dubia |-— prognofis data, & tamen ex arte prafcripta blande diaphoreti- |. ca, analeptica, & fervorem M.$, priusjam miafímate hectico fe brili infe moderate reftinguentia. Quarto & quinto diebus copiofe in facie, manibus & corporeanteriori macula, fenfim in papulas ichore fuo repletas decenti altitudine elevate ; equalis | T €Of- | — Jeptimusannus , primus ClimatLericus, Vaviolofee funeftus. 29t hj corporis calor, pulíus naturalis vifus, libera fpiratio , lingua &c faucium integritas, variolarum legitima maturatio, & quz talia in variolofis non füfpecta figna habentur, felicem morbi cum ftatum, tum eventum przdicere videbantur. Sed, qux optime fe habere, & jam evafüra putabatur, fübito aphonia, afthmare, & primum folius dexterz, zum fini(lrz etiam manus convulfio- ne, denique univerfalibus convulíionibus impetira, circa finem dici decimi & quarti incer meliora fperantium parentum lachry- mas expiravit, primo boc [uo Climacterice ad lethum judicato rcliquis vitzfanitatisque periculis maturius erepta, Quam morci- . feram Variolarmm cataftrophen facilius in filia Illuftri itidem f&- tenni eventuram credidiflem ; qua aliquot a computata inva- - fione diebus, cum excludi debuiflent variolz, apparente ne unica vel macula, incenfiflimezftuavit, continuodeliravit veluti phre« netica, manibusque& capite fzviter.convulía, & ob inflammato- . riam faucium conftrictionem linguzque rigiditatem fari ampli- . us non potensfuit, a Generofis Parentibus fatorelida, | Prafcri- | pta felectiora alexipharmaca, expulfiva , cephalica, & in decenti dofi bezoardica & cinnabarina,di(tinctis vicibus exhibendo fudo- . ^ remque blandum continuum cliciendo : Brachiis veficatoria, faucibus & linguz lin&us & gargarifímus: No&uemulfio cardia- &p - antifpaímodica cum tantillo laud. opiat, &c, quibus variola- rum expulfio in tantum & ita celeriter ce(fit, ut altero die circa meridiem maculisplena priorem faciem multum immutaverit, il. - lico remitente, acutiori prius , febre , ceflancibus deliriisaccom-- vul(ionibus, & infécuta preter opinionem , abfolute morbi decurfu , latiffima valetu- dine, $2 o0 ES Qo & OBJER- NN M PEU, AL re ze CENE e nonss MP 4 o. *i jj meto | Obfervatio CXXIX. ^. 0000 15 OBSERFATIO CXXLIX.. Dx, D, IMMANVELIS WEISMANNI. ffcburia conjuratione primum feliciter curata, pofl de-.. | «endiumlethalis, —— | | : : ^M A Vlier nonagenaria plurimis viduitatis füz' annis tormini» |. R/S 3 c M : 1 ; —0fA*1!15 co [Qe 'e - LV. bus hyftericis urinzque cum ardoretum ftillicidio afflicta : | & pro calculofa. habita. fuit. Nuper urina femel & fimul plene. | fuüppreffa, cum dolorofiffima ventris inflatione ejusque actotius: |. hypogaftriiatrociter lancinantibus doloribus; utabdornen & ve-. ficam disrumpi debere,.condauo exclamaveric. Vocatus illico |. Chirurgus, cathetere nec calculum tangereaüt removere, necuri- |. na guam clicere potuit, Friam Clinicz variis remediolis, ca» | taplafmatibus, operculis ,unguentis&c, ciere urinam & delinire: |. renfiones ventris tenvarunt, fed fine effectu, & ob doloris feroci am proxima convulfionibus muliere. Interim ad proximarmn domum mendicans Vetula, auditis cum egra cum aditantium: clamoribus, an aliquis ibidem adeo periculofe auc tam dolorifi- «e xgrotet I. quar(ivit,. atque obtenta refponfione, qued Senex: foemina ex aliquoc dierum repre(fione urinz intenfilimos dolo- fes padiatur. & a nemine auxilium ipfi praftari poffit; fübridens |» regeilit, de expertiffimo fuo remedio intra pauca momenta uri- — nx fluxum certo certius revocaturam effe. Quz anus ceuangelus lucis, Vere autem obfequiofa Diaboli ferva.& faga pharmacevs |t £ria, procinus ad lectum admiffa, ciram fanitatem non tam iterum. |^ iterumquve promifir, fed etiam fequenti Proceflüreparavit, quem |^ Ale fri Cuvioforum: Ordini avchentiza; communicare opera |^ pretium duxi, Quippe Candelami integran. febaceam accendit, |. de qua oblique. invería aliquot guttulas [avi im tres angulos |. quadrate men[a deflillauit, egram ter nzmise fuo compellavit, | €z Flaius Feficay quos banc obturare £7: con[lringere p: n AN dh b^ rnHnt! ata noon / ks a Jfchuria conjuratione primum feliciter enrata, ec. . 293 alta voce €o: quafriracunda conjurauit , ut Patientis Care, medullam, Jauguinesa. eo offa quantocyus deferant, nec amo | plius crucient ,4n Nomine 553. Trinitatis &2'c. pottea fevum tri- àus menfe extremitatibus agglutinatum abradere , in maffulamm tongerere, Cg" vagina. utery intrudere jusfit etc quo fado im | pun&o hazcexclamavit, £5! toit babt ibr mit fo balo aebotffen ? 4oiciff mie toieber fo toobE ?. Denique ut recenta urina fluat, fua- - fit catapla[ma ex favo» vino albo veteri, Oleo lini, Spiritu Pim . €g* butyro recenti, coélioue eo mixtione conflatum , ac tripli- «ato linzeo inferiori ventri e2* pudendo, repetitis vicibus, cale- faciendum «c | [uperimponendum :..Et | cyebriorem. ufum tum asyrupi de Altbaa, tum julepi ex Aq. mentb. Vj. Syrup, rubr, Ad, fragar.eg: Fiolar.anao, q.]. Croci 3(9.Gui per cochlearia fedu- | Jo [umatur -. Exumpente hincinfuete mulcitudinisurina, rufa .surbida, olente, liberata quidem viía fuit, fed. recidivante pot. X, dies ifchuria, irritis oranibus, mifere fato fuo defuncta eft, melius | quippenon merita. —. Quis autem fana mentis anilibus ejusmo-- di fermonibus eg actibus affentiatur , qui nulla ratione con[f- -flunt, fed aperte vanitatis o damnate [uper[Htionis a Chrifli - anis viris exfibilantur, |. Ili enim, qui [educunt per precationes — £o macbinamenta | inimici, fuis. precationibus mi[cent. nomen | €brifl , vel facras fieuras appangunt ,. ut lateat ipfa. feduétio, ^ WFit vero boc occulto DEI judicio ,. ut cupida malarum rerum - bomines tradantur illudendi c9* decipiendi, pro meritis votum | gatum fuarum; iludentibus eos &9* decipientibus prewavicatori- — Jbusangehs 5 quibus illufionibus evenit, ut multum ob[ervanti- | DÀ fecundum ob[ervationes fuas eueniant ,. quibus implicat |. 6uriofrores fiant , £9 fee magis magisque inferant multiplici- | bus laqueis pernitiofisfumi erroris, — Omnes igitur artes bujus- | modi vel nugatorie vel noxte fuper[flitionis, ex quadam pe[tife- |a focietate bominum e? Demonum quaft. pacta, infidelis ga» .— dolofe amicitie conftitute, Chrifliano penitus funt repudiandee «t fugienda... D. Au guftin. d, DoGrin, Chrift. l. 2, 6.25. : buo | Oo 3 OBJER- - - *-— 24 Oliroaio CERT. | OBSERFATIO CXXX, Dx. D. IMMANVELIS WEISMANNIE AMelancholia Satanica a Conculitu diabolico. (^ | Vinquagenaria mulier, olim & adhuc plethorica& f2lax, des | A LA, cimo fexto jam anno fano & quadrato fponfo conjugaca, 'per quinquenaium nullam prolem füfcepi. — Paulo poft vidua- ta aliquandiu menfibus fluere defit, aliquot inde annis fluore &lbo, porius gonorrhoea, afflicta, .& molefto totius, inprimis ge» netalium tanto pruritu., ut ad fanguinem usque fcalpere illa de- buerit. Ob ftimulos liquoris genitalis, juventutem , fanguinis €opiofi fpiricuafcentiam & toties exoptatam prolem.nondum ge- | fitam , partim ipfa propriis libidinafz carnis centationibus, par- tim aliorum íuiloci cum virorum tum juvenum lenociniis irre« tita, .quafivic:& admifit.omnes, quos lafcivie fuzeignemin fina impudentiífimi:pudoris-extinguere pofle , arbitrabatur. Nune | «uam tamen concepit vitiofiffima meretrix, in brutali Veneris |. fuz incendio, nec delaflata, nec. exíatiara, Coníüevit, multis |. annis, pro pane lucrando; varias reculas peregre portare, & ple- |: . rumque fola cum fola per umbrofàs valles & fylvas ambulare, | fociata .& eblectara lafcivis cogitationibus, quas ipfo adu rurfus 'Corapleri non tam optavit , quam obtinuit, fiquidem, prout fa- tébatur, ex fruticeto ipfi obveniens vir facie; barba, forma & | habitu obfcurus, przmiflis blanditiis ofculisque, poftea vi & vio- | - lenta proje&tione coitum cum iipfà agitavit, licet fine omnivolg- |. ptate; que major illi & voluptuofior efle debuiffet, viduz juvene cule, ac thori voluptates indulgentius appetenti, Abiens hinc snulier,quaquaverfum venit;omnibus;quiillius mentis actionum que proterviam noverant, fübtriftis & fumme melancholica vifá fuit, Domum reverfa menfes, quibusiterum aliquandiurepur- | - gabatur, expectavit; quiemanfzrunt; jam fe gravidam cflefufpi- | cans — — - 4Melancbolia Satanica a Concubitu diabolico, — 29$ . ans & perpetrati füi fceleris confciamente & corpore nullibi quie" Vit fed currerido & recurrendo, gemiendo; lachrimando &c, vehe? grienter conífcientia fua angi conrceftata fuir, Anxiofa hinc & velud prz anguftia pectoris füffocari (i vellet, fine confüeto pul&tionis fr* gtto, nec przmiflàfalutatione in mufeum meumirrupit,Scqueru- la (ic meallocuta fuit: 9id) Der» Do&or negnt ibr teebl/ es (ey tiir nod su belffen 2 Gilaubetibe/ bafrich Eónne feelig tvetben ? - fan id foo5l bas PRacbtmablioütbig empfangen ? 9[d) fagt mirs Ped)! oc X. Ob torvitatem feeminz, & oblatas defperabun- das que(tiones primum vox faucibus mihi hizfit cutisque exhor- ' ruit; faafiautem,ut Theologos noftrates vcl pagi fuí parochum accederet, eisque confiteretur , fi quid mali feciflet, quod com- fcientiam torqueat : fieorum precationes & confilia in füi (anita . fem non cedant, medicinam quoque corporis fübftitui debere, Verum, antequam urbem noftram egicflà fuit; laqueo fe füfpen- dere tentavit, hincque armatis viris comitata in natalem locum ibi cuftodienda dedocla fuit, Binis abhinc diebusin cuftodiaille ipfe, ejusdem faciei & reliqui habitus homo comparuit, cui ante- hac congreflum maritalem volens nolens concefferat, Afípectu illius cerrita expalluit & coto corporetremuit. lllevero fi pro- - fari coepit: Petulca Pallaca ! jam me times eo* borres, quee Deum nuper non tàmuifl: Flaélenus multoties omni tuo fen[u monfiraffi , nibil potius tibi effe» quam ut lafcivia tua corn- presfione adulterali compleatur, — Hoc tibi nuper a me ipfo fa- éEum eft, eoloco, quemno[li; e7*, quia optationes tua melius quid non meruerunt, fcias nunc, me effe Diabolum , qui in for- tia bominis tecum €oivit, cujus externam deformitatem abbore vere debuiffes, fi bomo Chriflianus fuiffés, 7Modo mee potentia Feliélaess [ubfcribe ergo tuum nomen tuo fanguine, in fidem no« | firi connubii , quod [i non feceris , in mille frufta dilaceraberis | |€v'v, Regelfio fe fcribere necvelle: nec po[fe, nec obligari, fu- | Hmnomen, atramento ; minus fanguine fuo, cum ita [lolida effe | Biolit, ut dolente fciffura carnem [uam vulneret : fubinde, fe nec baptisma, nec 3. Trinitatem, necparentes [uos dejura[fe, adeo- [ que r » ^ : * 296 Ulohow feno QUE s ooiM C. ! "gue omni ejus voluntatinon [ubjectam effe : Confeffa fait; ex Ji- | &idine rea fcortationem fe admiftffe, fed nefciam y ut diabole — | fuccubuerit: fe nondum mancipatam effe Satanae, velle fe precari Deum pro remisffone tanti peccati, allegando dictum iliud Bibli- cum , diabolum potentiffime refugum, ba9 25lut SG (n C brifti foecbe fie nod) toobl iri Gnaben vein madyen/ eon allen ibren fd teeren Giünbenoc, exquo adulrer Satanas illico evanuit, reli- £to execrabili foetore, & animo lethaliter linquenteadultera; que — | usque huc tanquam melancholico- maniaca non folum vinculis & compedibus captiva detinetur, fed varía inconcinna de feipfa. | eloquitur, fefagam e[fejam per totidem annos, fe generaffe diabo- — | Jum cum diabolo, fe effe infanticidam; fe pevancantationes mul. - | t4 pecora eeg* multos bomines cum fafcinalfe, tumoccidffe ,$a-.— | Lanam faepius in carcere obvenire jam juvenem jam bufarums.— | jam canem nigrum, moloffum, €2* coitum dyver[imode concele«- brare :. Perinde ftbieffe, an capite pleclatur , advogum damne- £r, vel per carnificem virgis cedatur :. libere feomnia confite- Jio pati velle, que merita fit , fupplicia diuina ev: bumana, Commiflà hinc cura Paftoris fui; qua quante virtutis futura fic? expedandum. An CoitusSatanicus revera, &ipío aut vero, non. imaginario actu, peragaturinter Satanam & foeminam hominem? & an exinde omnis füccuba diaboli faga & veneficafit? ego nom. | judico, fed provoco ad E. N. C, D. 2. 4, 9.0. 7, Excell, DD.Le-- delii,, An quoque vafra hzc vel ejusmodi alia mulier.pro faga. |- .egn melius pro ZZypocbondriaca vel £Jyflericas vel. ZMelancho-...| Jica habenda fit? cujuslibet propriz decidendiaccredendi volun. | tad relinquitur, Chriftiani medici e[?, Dubiafemper- — | | 4n meliorem partem interpre- | £4 E zo. 7 Difroato CXXXL — 297 OBSERFATIO CXXXI. Ds, D, IMMANVELIS WEISMANNI, &epbalea Hypocbondriaca, Chronica, mipregnatione [ub- lata, C9 lac ex utraquemammaper 22. graviditatis — — fiptimanas largiter ef- fluens, 4 Riginta annorum uxor, fanguinea & rofza, indulgentia Pa- | rentum, antequam Viro jungebatur, libertau vivendi affueta, non pauca nec levia diztze peccata commifit, Hecticg tandem proxima. Patri cum febre continua maligna decum- benti, continue affidebat, eadem paulo poft correpta & fceleti in formam emaciata, ut eo deformior effet junco pene gracilior, . quo longior & magis procera corpore. Viro fociara tribus an-.— . nis Don prolifica fuit, femper valecudinaria, & quoad faciem ta- - men nunquam non florida, ita ut fzpius dixerio, fe pomo Sodo- . mitico fimilem efle, quod extuseleganti(fime rubeat, intus vero pulverem & cinerem contineat, occulte putredinis corruptionis- . que fomitem, — Acidulis & thermis crebrius uíà, fine fanitatis . ullo commodo. ' Quarto conjugiianno vegete & longe, ut vi- . detur , fànitatis puellum peperit, quem ultra 10. feprimanas non lactavit ; ob atrocem cephalzam & majorem corporis maciem, - verita, ne phthifica mori debeat, velfanitatem mentis quoque de-- perdat, ex intenfiífimo jam totius jam medii faltem capitis, cum - inoccipite cumin fronte ferocientis dolore, quem alioríum con- fülti medici folzs Cepbalicis eg anodynis tam externis, quam in- . ternis, delinire & tollere quafiverunt, fed fruffraneo tot num- morum pretio, Etfic incerdolores eosdem quadriennium trans- - actum, & tota fere officina confolandi capitis caufa confumpta, Coníültus ego, examinatis veris iftius cephalalgia tum caufis, cum modo; magis cephalzam Bbypocbondriaco-by/lericam confenfua- Qb[erv, Acad, N. C. Cent. IF, Pp lem /198 Obfervatio CXXXI. | hliniatet e utiiun up SP RUPE MEUSE NL UT lem quam £Effentialem, adeoque non tam fola cepbalica, quz- cunque fint, & quam pretiofa, fed magis deobfiruentia, aperzen- iia uterina, martialia, cgrea, ec. cephalicis decenti modulo remixta, aliquot. menfibus cum regimine optima dieta ufur- pandaeflejudicavi, quod fcliciflime factum fuit, quippe fenfim dolor capitis remifiz, meníés prius non adeo parce fluentes lar-- gius cum euphoria manarunt, internuszftus tam continuus quam phlogiítos fupra fpem mitigatus fuit, & praeteropinionem, cum | id maritus & parentes minimum i crederent, gravida fuit filiolo | fatis vivido, quem nudius tertius peperit, ex omni parte dolori- bus curisque fuis fublevata. Ab eo autem. momento, quofoc- tum vivere & moveri in utero fenfi mamme füpra coníüeram tantum productz impragnationis magnitudinem intumuerunt, duriuícule & lacte turgidz factz , quod non folum preffispapil- lis, fcd etiam fponte ad levifiimam pectoralis conftri&ionem ita largum & quamoptime praeparatum emanavit; ut gemellis füf- feciflet pro nutritione : qua ladis füperabundantia ad partum usque femper increvit, & poíteundem ita aucta fuit, ut quafive- rintex medico mater puerpere & obftetrix, annon omnis fanguis in lac convertatur,eg illa ex tanta lactis ubertate omni fangui- ne deflituatur co* contabefCcat 9. ac infans quoque ex crebriori,- quam lactis copia urgeret, & copioftori lactatione ad cachexiam — aut pramaturam mortem difbonatur 9. Quibus refponfüm fuir, | quantum illos confolari potuit; prateralia, partim ex £Zippocrate — | f; 5.a. 52, partim ex Franc, Mattrieul, 1.c. 14, partim etiam efti monii gratia Excell. D. D. Scbarffii ejasdem Commactis Hiftoria enarrata ex E.N.C, D,2.A. 2, O. 99, 2«$ )o( 909 OBSER- |. F.A AME t MUN EE ISIN EE z L Obftrvatio CX XXII. 299 OBSERÉATIO CXXXII. .. Dx.D, IMMANVELIS WEISMANNI | Epilepfie inveterate €. Eryfipelatis Chronici Spasmodi- ci, fola Fenafecttone cevtas-anni diebus q'2* corporis partibus inflituta, Cura- tio. | Vr quidem; quamvis ignominiofe contra medicorum di- / gnitatem, Paracelíüs fcripfit de Occulr, philof. ZMedicus non omnia, que poffe co" fcire debet,in academiis difcere ev cognofce; ve pote[!, fed opus efl, ut interdum vetule adeantur, que fepe plus cognitionis babeant , quam academie, «7c. Quam multa .quippe exempla teftantur, anum medicaítram in curatione hujus vel illius magni morbi, quandoque, non femper, feliciorem, non autem conceflero, doctiorem aut. magis expertam efle. aut habitam fuifle, quam fümmos Regum Principumque Archiatros, Epilep[ia judicatur fccundum Hippocratem f. 5. a, 7. poft puber- tatem radicara, permanens, incurabilis. | Et que huic morbo, . uu fatis familiari; ita etiam horrido, non. opponuntur remedia do- .méeítica, exotica, heroica, pretiofillima , medicorumque fcientia expertiílima? fruftra tamen. | Sic& Eryfmpelas , quofrequencius multos corripit, & ad maximam corporis mifcríam nonnun- quam difponit, eo levior morbus & vix medicina dignus habc- . tur:plerumque autem eo comimoriuntur, fi radicatum fic, & fine fruQu-medicorum confilia fat multa non raroadhibentur. Sed Vetula quedam utrique huic peffimo morbo citam, levem & - felicem opem przftitit, cui aliquot medici & pharmacopolia non fuffecere, . Nempe, filia 36. annorum àdhuc coclebs, partim te- .nera prima atate fzpe & multum .convul(à fuic, ut parentes nul- Jam vitz fpem habuerint, partim ctiam ultra decem jam annos, .extotali menfium fuüpprefíione, qualibet lung mutatione, maxi- Pp 2 me 300 Obfervatio CXXXI, — — maxime vero ante vel fub Novi-aut Plenilunium, fübito Epile- pfia proftrata, & per quadrantem horz toto fuo corpore miíere contorta fuit, inducta paulatim totidem paroxyímis oblivione; mentis ac parcum fere fingularum ftupiditate & aliquali atro- phia. Incaffüm a medicis, pharmacoporis, raforibus ; carnifici- bus, medicaítris aliis &c, omnia ufürpata, Et Pr con[ularis quadragenarius, quotiesin Sole vel ex Vino aut praecipiti irain- | caluit, etiam citra has occafiones, primum afthmate & preffione pedoris, cum cephalalgia cum aftu frontis folius, levi poftea hor- rore, tandem etiam aftu tanto acfudore correptus fuit, ut acu- ti(fimam febrem judicaffer, morbi coníüeti & habitualisnon prz- fzius, curn deliriis, cendinum fübfultationibus, manuumque ac brachiorum, fizpius pedum quoque, fpafmis. Quicquid con- fültum fuit e vulgaribus & fpecificis, malum plusin-quam de- crevit, Inrerrogata anus, famofa medicaftra, utrique curam fpopondit, & $olam Venafectionem faafi tum. temporis ratis diebus commode & ternpettive inftituendam, — Scilicet Z/// Epi- - | leptica, ipfo Pafchatis Feíto; eodem hore miomentulo, quo ia Ec- clefia facer ille hymnus, C brit iff evffanbet/ 3c, cantari coepit; in. vicinis ad templum edibus, a duobus Chirurgis fimul quzlibet: utriusque Brachii Mediana ad 5vj. fecta fuit magnum deliquiurn paffa virgine. Huic vero primo menfis Maji die paulo ante So- lis exortum, € faphena dexiri pedis, & mediana finiftri Vnciz octo emiffz fünc, quod altero quoque anno & codem die repe- i tere, & cujuslibet fanguinem protinus poft íectionem correnti injicere juffit, | Nec Epilepfia inde, nec Eryfipelas, hadenus per femeftre, recurrit, magnaaegrorum confolatione, qui latabun- di caritarum füarum sgritudinum tam levem & minime fümptu- - Ji ofám Curationem mihi narrarurit, fcire fimul expetentes, 47 fe- " éio Fenarum per fe, vel certis. diebus borisque, aut lavgzoré | |. quantitate facta tanta virtu effe posit ? vel, am eorum mot- |. pi vclud transplantati,; ac cum. fiumine aliorfum translati? aut. |. "per magiam atque conjurationem ad tempus [altem vepulfffue-.— rint? Quod; fofpesfo cenui meo | judicio; aliis prudentioribus d Ell : | offer- . Cepbalaa Hypocbondríiaco- Cbronicagoe, — —.301 . offerre,non indignum forecredidi.Optimum fic medicamentum, . nullo medicamento uti,vel,quod opportune datur auc applicatur, & omnis, vel graviflimorum morborum; curationis cardo verti- turininventione medicine ejusque cempeftiva adminiftratione, quod precipuum medentium judicium & vera medendi metho- dus eft,qua non ex libris addifcitur;fed per experientiam & pru- . dentiam practicam acquiritur, Veriflime hinc Excell. D, D, Stah- lius. [Nemo nifi praceps eo incon[ideratus, a venafectionibus temere expectare án animum admiferit , ut non folum fola per | fe; fed. etiam immediate eo velut. à wuxxavis miracula fa. ciant » €9* patientes toto atque unicerfo fuo malo fmul e» fe- mel ereptos veluti in [amtatem precipites agant, fed /ufficere £erte debet, &g*. expetitur profecto omnibus votis a practico fcientia ev* confcientie compote quolibet , ut faltem, quantum ab ipfis fcienter ac prudenter expectari pote[l, €: alia remedia Qufto erdine ufurpata, ea Fenafectiones fuo loco. tempore ac or- aine debite adminiflrate, vere. €2* [ine vanarum pollicítatio- -um fuücoatque mendacio praeftent, cz'c, Diflertat, de V. S, in. . ped. aliisque corporis regionibus. | Lc —— 3 l (Vraco - Auguffam Fidel. 4.3.0dhr, ^. 007 oo eig miffa) d voa | Ex ho cs $e ae 5 ro —D h OB SER VA TIO CXXXIIL alio Du, D, RVDOLPHI JACOBI CAMERARII «Fons Soteríus. f Vi longe boda lateque inclarefcit Fons foterius, novus NH 4. Z. nontam füi ortu quam ufü medico, prope Zaifenhaufen | infinibus Würtembergiz ad Palatinatum,in Kraichgow, magno | ab atate in. autumnum anni 1713, hominum :confluxu fre- | quentatus, & miro fam fiore:celebratus, cum apud nos quo- que deícriberetur a famofis fuis qualitatibus, maxime quod ma- le oleret, excitavit Vicinos noftros, fui hactenus chefauri fere | ignaros, & occafionem dedit cogitandi, quin fperandi meliora, | de fcaruzigine quadam in campo diu nota quidem; fed negledta, imo foctore fuo infami, ScilicecReutlingz, que vicina Tabin- | ge claret Imperialis Civitas, in prato ipfius, bono quafi omine, | Phyf ici ordinarii, Dn, D, Elwert, fcaturiens fons modo novum | in medicinanomen ufü non filtem externo, fed, &internoacqui- | rit; nec minora priore yidetur promittere. Primum fcribant ex- | perti: alterum ego per phenomera quedam mihi noturn pus |- blico proponam; quz cum fuis, quorum intereft, fiquidem ità B videbitur, conferre poterunt, Potioraigitur paucis modo [unt i Íeguentia: m Subetle folo,cum fodererur fons; deprehenfus eft malto "u pis fi(lilis, qui ferro ignito infperfüs, praterquam, quod falien- |- tesquasdam particulas oftendit, fumum prebuit odoris diffafi, |. noningratum, Inventa fuit etiam a venz inquifitoribus in dif: d fractis faxis pauca pinguedo mineralis, cera vel balfami confi- |- ftentia, fuaveolens. ij Hincaqua fcaturiens ex larga vena fübtepida, que per plu-|- resibihyemesnon füericobfervata congelari, cx levi albedine li. | veícens, in vitreo vafe cransmiffa, cinceracei quid pulvifculi (d ; : pon - Fons forerius- | oic 2p reruma de cetero pura, nec per ( ultra turbari, minus ; facile pu- trefcere, folita, | Hujusaqua odor five foctor gravis eft ; qualis forte accenfi. —— pulveris; autrafi lyncurii; fed foga ipám i in vate patulo ftan- tem fenfim deftituens. . - Sapor ipfi nullus, prater odorem illum, qui ex infirmo forte bibenus ftomacho edam eructabundus fentitur: Acidulam Rampe guts ipfam non deprehendit. - Argentum immiflum cito variis coloribus tingitur : : Niti- da fobs: terri fingulari modo cito denigratur ; Injeta Gallz fiu- ftula non ita, —. Sulphur ibi fbonte füblimatum Api concretum non - colligitur: Salini adhucinde nihil excoquitur. . Fama fert, profuifft aquz balneum in affectibus externis variis, ut cutis focditatibus, ulceribus, artuum impotentiis, ocu- lorum nubibus, unguibusve, &c. — Pluresfücoc(lus, & inprimis . quam potum aqua fceda: bene, quod mireris, ad imitationem prioris, largum ferre poterunt diverft agri, dies docebit. (Tubinga Augufham Vind.d. 9, Nov, (Oan) c Ü Flores cüfie iyems fcilicet filpbaris Etenim pulvis, alin- ! gno, quod lambuntaquz, fontisad oftium abrafüs, naturam fuam | fulphuream flamma;cum pu 2 cur »concepta clare de- | monftravic. &c, tg ( em in literis d. J^ 4p. * Aie) 8 | j/ «5 )o( st id in; : | OBS$ER. - 304 . PUE | Obfervatio CXXXIP. ; OBSERPATIO CXXXIF. Dx, D,JOHANNIS MVRALTL, ^ Hifloria Nevi materni. d Eninia Ritzin, Huldrici Rítzen ex pago Buchwylprope Wein- | felden uxor moeítiffimaante duosabhinc menfes in Nofocos mium noftrum infantem fcemellam nazvo materno ftupendo H fignatam attulit; Oris hiatus utrinque ad aures usque fiflus | & apertus, cruento colore proftabat, & Leonis ritum prope- modum menticbatur; accidit id inde, quod raaritus uxoris ante.» fesquiannum in obfidione Wylenfi, dura contra hoftem pugna-- ret, gladio perierat: Alius quidam enfe maxilla inferiore truncas v tus& fanguine confpurcatusjuxta fylvam jacuerat, quem rumo- re allato; gravida duorum menfium perterrita, pro marito; fed falfo oculisintenfis.confpexerat. Pueila hzcab initiolatere fini-. ftro Operanti Chirurgo Dn. Freytagio commiíla fies infans fe». Ctionem inftar labii leporini füftinuit non absque dolore, traje- &is acubus, cruentatisque marginibus fac fcliciter curata fuit; at — quia magna fanguinis vis operatione hacdeperditafuerat, infans |- debilitatus alterius lateris incifionem zgre fuftinuic, neque acus. |- carni infixi manebant, conglutinado non fieri poterat: Exfpe- - &andz nunc vires, antequam ulterius quid tentaripoffit. Qua ra« tione autem nz vus hic productus fuerit, merito quzritut. Vnitatis hocce monítrum ab imaginatione matris fortiore |. labiis induCtum eít5 terrorenamque gravida mulier percufli viri, | fubtiliorefpirituum turbineab ordine plaftico avocato;teneroEme |^ bryoniscorpuftulo, mentequaflàtam Ideam inuffit; &nzvum |- huncadfricavit, Terroris enim ceterarumqueanimi paffionum |: Idea in informibus, &incoloratis,ad cerebri cabulam delineantur, |. (TZguro Auguflam Vind. d. 20, Nov, | 441713 mtf.) d o EM OBSER- |. X wt P4 A : Y E EL. P a! -— —— x N NW TMEND Y É TNMAIÜE NUN NUM SG s VM a RS MD M ANS '"" MIS c — TABYVLEz302 — i ; Mat me; Por TRLERP CL Og E RIOPUN FCR aM, TR ot of c IMÁr t oe m 4 ; -' ' Obfrustio CXXXUA —— 7 305 OBSERFATIO CXXXF, ' DwD,DAVIDIS CHRISTIANI VALTHERI, CUTICPOP AT TEILT OBL S E "o Hermapbrodito notatu digno. T atereddimur prudentiores. Veritatem hujus proverbii ex- £34.) pertaeft Annaillae Prafedura Wunfiedel, quz anno 2 1, . tatis uz errorem parentum, propter fexum naturanunc indi. . catum, magna cum admiratione intelligebat. | Obftetrix enim abinitio illam pro Puella agnovit, Paucis vero abhinc dicbus videbant Parentes; infantem fic fe non habere, ac aliz puella fo-- - lent; fcilicet; quoad partes genicales. .. Credebant camen Annam noftram laborare hernia quadam, quam nemini patefacere aude- - bant. Cum autem Anna falfitatem (exus perfentifceret, muta- - batyeftes, mores atque labores. Quo facto Sereniffimus Prin- &Geps ac Dominus, Dominus Chriftianus Erneftus, Marchio Biru- . tho- Brandenburgicus &c. p. m. Archiatro í0, Venerando meo Dn. Parenti , D.Davidi Valthero; Practico hodierno temporeapud: Ziwickavienfes famigeratillimo, demandavirinfpedtionem; quam -eum Nobil. Dn, Beato D. Auguftino Heinrico Fafchio Facult. - Med, Profeff. Publ. Jenenfi celeberrimo; Archiatroque Ducali Sa- 'Xonico t. t. mericillimoob(squenterinfefufcepit, Inilla fequen- - tes, uti propria verba Atteftaci Medici lonant, annotarunr circum» ftancias : P | | E —. Syemnad) bee Syutdolauditiafte Sárft 1b Der / cto €briftian Ctuft; S9uargaraf gu 2Sranbenbutrg 20.206206. — Muere -guábig(ter gürftunb Doro uns anábtgft aubefobleu / eitten Her- maphrodi:eti/ 90ti S'coitgid)en Seitb.aus bem inte SOunficeet -gebrictig/ it 2pugenfebeingunebmen. — Gopatberfelbe fi nei — | p altea 23attev bey ung Deutebato cinaefünben unb anf biclo fáltige S5efragnüffe nad folgenbes gemelbet : | Obferv, Acad. N, C, Cent. IP, Og ft 406 Olfervatio CXXXP,. reis &ya8 et allbereit bet 2r. C$abt/ befage ibres Sird)ens — e5udes/ aft (e/. itt feitiee eil. auff jtoar bor ein dableít — $on bet famavsramangegeben/ uub mit ibveranfpzBatbits — Shabmen/ 2fnta benennet tporber,— 2oentg age bernad) bat,.— ten bie Clteri bey ibme termetdtet/ Dag er einen Smaben dbi licher actootbens jebatttod) abet ntemanbenetioas biereon ge— melbet/ foubern e$. eor eii Gicyáblein (ober ttd) acbaltenz— | utib alfo ergebett Loffen/ Dig fid) bie Statue bep ibmenunjemebe — | 1115 mebe gecignet/ eae fic) oenm ge[átiet fermer 9Belbs/Sleis — | bec gutragen 5. bannenberp am eergattaenen Spactiui mánnlíe — | Qoi Dabit angeleget. — (CGonftift oiefee 9oeufd) nid)t alflju Fleie— tiet Statur, fanguineo Cholericus; ad iracuhdiam pronus, Durtíg.- - unb gefidt/ batanalice mánnlidien 9febeit Sreubeunb gvft.-— 905 Ciugeno aunfacbabt; unb aud) nod)/tolecebenn feineg 9Datz - tere Sod) ofa nídit allein teattet; fonbéeen jiateid) nit dabo — ren uubo3idera alleotebeit barmiteerriditers Syaaleid)en (va8.— acmegDet/ ua alle &tned)t 2tebett aetban/ un. (olde uod oíeb. licbet je£o tDie/ Pa ev je rueDr u. miebe su Detgleichen/ and; aite mánnlicca 9Gereigtumaen fid) aefdid ter nnb Durtiaee befimo— bct 5 Ce belaufft feince ZSatter$ orf urb Giráng Délber/ fue — gct ait init 0o mb Gxtiefen uittjugeben/batgroffc €nfEgum.-— Soferben nnb reiten aud) ín ben $eriea ju gebeti Courage gena, uao fdjeuet feinen 2ooanm nidot/ geftalt er benu. einen rats bec, fo mit ira febergen mollen/ iu feinem Saeiber Srittel tapffee abaeftmievetbabe. Cs verariffe ficb/ toicec nb fein 9Gattet t nielbet/ uicbt leid)t einer ati ibm / todre iu bet. &ende guam. 95ier mit. getoefer / unb bafelbft offt al. ein. Ser] mit bene - So ágbet getanct/ ec aber niemals al cine 900a fid) gum an — fc (übren Laffen. D O9fnfangent beffen £eib/ ift folet toobl aeftaft jt feber/ ex». ceptis geniralibus: Facies fatisleta s lanugo pilofa inlabiistenel- | | la & mollis adhuc ; . vox fonora, fatis virilis, incer claram &rau- | «am ambigens, Statura corporis mediocris, & quoad catera fana, -. | Mor , . Mame» |- M» - fS Q9 e D - " -—Ó T —— D Ee—— -— —— NEU TATUR ! : e - 9] ET, : - 1 De Hermaphrodito notatu digno. - E . Mammza, (0 00t 5. D0Ct 4. Sabten su fpadofen atgcfangen/ jetio abet nicht geoffez tourben/ rotuada mediocres, turgentes, in vi- . cem fe fororiantes, papillisexiguis oraatz, — Nulliin pedore pi- li... Notabilisautem & vere in duplo crifpulis luxurians cincinnu- lisin pube vifitur ad umbilicum excurrens pilofa progenies ( fg ootobngefábe 6. nbet 7. Syabebetbor gu £onitmici ev atigeimerz -«Eet) lüb qua ex inguinali cegione tefticuli duo (utriusque unus) turgidi& fat grandes prodiere, ovi gallinacei magnitudinem fere &quantes, quorum uterque peculiari fcroto cutaceo, parum qui- .dem corrugato, pilistamen hinc inde ornato, amictus protube- . rabaG exquo quisque iterum leviopera in inguina crudi permic- tebat,- Vafaípermatica proceflu peritonzi inguinali incluía accu- ratetangebantur; non alia, quam in viris naturaliter obfervan- tur, Medium inter hos ad pubis osoccupavit penis prominens, cra(fitie digiti minoris, exiguus tamen & curtus; pollicis prio- . rem articulum referens, cujus preputium aliquantifper procen- fum glandem, non perforatam,fere obtegit. omnem. — Curta quidem hujuseft füpelle&tilis prominentia ,quam clitoridem aut tenciginem diceremus, nifi vafa fpermatica & cefticuli, utin ma- ribusíefe haberent, Tenditautem hujus penisfübftantia nervo- 'fà ad digiti minoris craflitiem, usque ad oílis pubisradices, ucin-- tegri longitudoad digiti longitudinem | accedere obfervata fic. . Hic pruritu venereo, qualem fepe fentite conítanter affirmat, . tentatus, erigitur, virilitatem mentiens, longe major, Subglan- defrenulum prefens in duas dividebaturalas, feu nymphas; füb finem vero frenuli feptem hiatus, duo fatis patentes, ftylique . apicem excipientes, non autem ttanficum permittentes, & quin- -"queexigui, fimiliter exiguum oftendentes hiatum , non fine ad- miratione obíervavimus 5 ex quibusalbicantem illam materiam, - qualem interdum, precipue poítlibidinis ocftrum animadvertit, - Ápermaticam forte penetrafle conjecimus, -'Reclinato ad latus - tefticulo utroque, labiaia confpeQum venere vulvz, initium a - preputii lateribus fümentis & definentis, fub tefticulis in fcro- torum coalitum , ut illa a ceíticulis dictis abfcondita deprehea- I. Qq 2 íà 40$ o — Obfervatio. CXXXF. fafuerint, Monticuli venerisin hifce labiis TETUUTT nol | liin his pilis alz exiles & productionum myrtiformium exigua a portiones. Foramen rotundum fub corpore penis, non procul | aradice hujus, confpicibile, ex quo meatus, brevis quidem duce- - : bat urinarius; unde creto corpore ftans fatis prompte, mafculi adinftar,protrudere utinam conatur. Os uteri externum con- — | ftri£tum; netveum, fatis tamen molles hujus vicinz partess idta- | men propter exquifitum fenfüm digito nec penetrare potuimus; : nec voluimus. Stylum autem argenteum admifit ad digiti fere. longitudinem prafentis vagina uteri certum indium 5 €x qua 1 tamen nunquam ftillafle' menfes ferio teftatur. 1 Ofus biefen evgeblten teabren iimfránben erbellet Mato £[at/ ba& bicfee 9enfd) citi Hermaphrodice fe. — Qu foeldem 1 (S efchlecbte abet (cine Statue mebe inclinite / feleee- focrben a wadjfelgetbe 9rmerctngen $elgett. 1 dag Gxfldte urb bie Cpradye bifimal vidt wtendigt jJ fitioen fid) benribd) fvcibfidies bees iion] gfenui c ^q SyictoobU (oemirten bebe o Sie unter benen Tefticulis getborgene toeibli idc Gjcbit | mit ibremn labus, nymphis, produ&ionibus myrüformibus, Ori« |. ficio uteri externo, n : | (62 | Penis ille curtus,imperforatus; non pro pene virili haben- dus, fed centigo, mulieribuslibidinem faciens, virgám folum vi- Bg rilem mentiens, * 9tuf csánnTid)er Cite abet finben fid gleidyfalfg nadjbend 2 lidyesigna, uw Pili capitis, fg siemalverfdnittem aud) ie iet b. ben/ als ficjett (imb/ etíeas Bann , ae sdttut r GinigeInicignag gm battl. EL (3) Pe- | De Hermapbrodito notatu digno, 309 — Penis,quamvis curtus & imperforatus in glande; non pro tentigine fimpliciter habendus videtur ; fiquidem füb frenuli finem obíérvata hiantia corpufcula loco perforationis effz pof- funt, ad feminisemiffionem, qualem poft libidinem factam ipfe Kn. A YAT Oo EC k à | ; 6) 7 | | Tefliculorum duorum facgrandiam; horumque vaforum . fpermaticorum prafentia, "Pruritus in Venerem & in fequiorem fexum amor & defi- derium. j ! | : b (6. 3 | : » . . Menfium defetus totus, licet habeat genitalia muliebria externa. Dcinternis hacvice judicare non valemus, i | 7. " 'UIncinatio naturalis ad omnesaciones viriles, propenfio & alacritas animi ad pugnam, bellum; equos. : ^ .. 9mill mannun obbetübrte Signa genattetioeaen/ feheittet — giat/ mebebiefce 9oenfdben 9tatitt ad potiorem (exum $t incli- niteit/ ad matrimonium ber iim $t Lafen / vidt vatbfam/ bait nidt 9InlaB acgcben merben modte/ su anbeti libidini- bus Sfidyte beflotoeniaet ift gu mutbmafien / DaB ct. einen - $Beibs;SBilbe mánsiid) bepteobnen todcbe/ nbaber batauf eitie— "impragnation erfolgen mufie/ fati in re abítrufa, fo blof bítt 7 mid)t negitet / aud) nicht allerbinas affirmiret foerben, — Mbre "fuublid) mit eigener San? aefebticoen/ wb bon. 1ln8 9Dffid)t; máfiia ausgejeriiget7 fo gefd)eben/ SDaprentbam 1. Februarii | 3j iD, 1686, ; ry * Auguflinus Henricus Fafchius D, EA" SyaeibgDaltbe/ D, — — E s " Sür(i, SOronbenbnrgifdoer gelb | -. MedicusQafelbft. Qq93 , Ma Maneat itaque merito verum noftrum fupra allegatum . | proverbium : JErate reddimur prudentiores, - Anna enim | -jam audic Andreas, & Andreas, ratione fcilicet officii, faltu- arius. : | 510 (... Olfervatio CXXX. a OBSERPATIO CXXXFI, - DN,D, DAVIDIS CHRISTIANI VALTHERI, | : De" TTE coo s Calculo fingulari per anum exclufo. Corporis bumani ventres Epidaurius beros Tres fecit, totidemregna Galenus babet, dingula fed lapides generant: Semenquemalorgm- At caput, C9 thorax, venter cg imus babet, U s f AntacCl, Dn. Ludov. Chriftianus Crellius, Poéta ingeniofis- fimusin Marmorea memoria fuaSeligmanniana, & quidem fummo cumjure. Experientia enim tanquam omnium retrum | Optima magiítra veritatem hujus .di&i fatis edocet, Ephemerides- que noftre Academiz Cafíarez Nat. Cur, innumeris illuftrant. AExemplis. Hiíce fequentem adjungam obfíervationem: Cum | - olim Chemnitii Praxin exercerem , Pellio quidam; cognomine 1 Hoffmannus minor, Vir laboriofüs, dolorem gravativum cir- 1. ..«€a hypochondria fentiebat ; nec non ventriculi languorem, fla«. |. - tus, ructus, falivam falfam &acidam cum alvo adítridta.&c. Ore. |- dinabam medicamenta aperientia, abíorbentia ; carminativa | &c. fed omniaabsque.ullo cffetu. | Cum autem adhiberem ab- |- ftergentia; egerque die 24, Octobr. À, 1707. alvum :dejicere vele |. let; dolore lancinante coa&tus, uxorisdigitos in auxilium vocavit |.» iisdemque :explorando & fruftum materiz durz; fpeciem lapi- |: dis, feu pos tartari, germanice Q'8eittfteitt/. prebentem , fran- n gendo hoftem moleftiffimum invenit, victor evafit felicifli- |.) mus, | d EUM Ü 21 t E Tus LJ 290.1] li | j -—. DeCalculo fingulari per anum exclufo. 31 3 Hicce Cafus per fe quidem non eft rarus, fiquidem D; D, Audecius Ann.IX, & X, Obf. 122. p. m. 294. feqq. D. D. Valen- tini Dec, II. Ann, H.Obf£ 167 p. m. 379. D. D. Simon Schulzius Ann. Hl, Obf. 125. p. 127, D. D, Hertodr Ann. IV. & V, Obf 99. p, 102. D. D. Lucas Schróckius Sen. D. D, Wolffitrigelius Dec, IL Ann. II, Obf, 89. p, 163, Fafchius, Bartholinus, Mercuria- - lis, Fernelius, Rufus, Bratlavolas, Gefnerus, Rolfincius, Heurnius - &c. fimiles annotarunt.— Aft propter formam fingularem exter- - nam hanc no(tram hiftoriam merito judico memoratu dignam, Rotundos enim hinc& inde invenimus calculos humanos per anum cjectos, tabulatos autem rariflfime,imo nunquam. . (Dresda AuguflamViud. d. 1$. Decembr, 4A, 1713. miffa.) OBSERFATIO CXXX/IL Dx, D, JOHANNIS ADAMI GENSELII, Y ERN ilerum defluvio totius Corporis. 71r 52. annorum temperamenti olim calidi & humidi, ori V dilflimo Corporis habitu, capillisque praditus albicantibus in pago Comitatus Caftriferrei Gor dicto, ob ferum vero blan. dum, rofcidum, paulatim füucceffiva alteratione deficiens, calidi. - tate, & ficcitate in dies propter continuum piperatorum fpiritus- que Vini ufüm auca, particulis fulphureis intenfis, fpiritibus Vita- tálibus nimiam Volaulitatem adeptis, fanguinique & fero 4 "pia inducla, ira, vigiliis, nimia venere, fudoribus demum op- prefforiis obfletricantibus temperamentum fibi cholericum, id eft calidum & ficcum, mira metamorphofi adfivis, corpusque "reportavit emaciatum & capillos nigricantes, a copiofís fuligini- busexuftis ; tandem nullo alio precedente morbo; totius Cor- porisamifit pilos, Cum Excellentíflimus D. D, pais | ) i6- " P d 312 "^ Obfervatio CXXXPI, --—— E E—RSQ ME fterus P. P. Altorf, in Ephemeridibus Anni 1712, p. 45 T. fimilis — hominis Londiniin Bricannia afe vifi pilis omnibusdeftituti men-, donem feciflet; canfamque hujus phoenomeni curiofis rerum | naturalium indagatoribus inquirendam [. c, reliquifler, opinio- nem meam ipfi circa illud fcripfi; nimirum : defluvium hoc Capillorum attribuo calori preternaturali aucto & ob exceffivum Ípiricus vini ufüm efferato,lympham in glandulis pororum fub- cutaneis miliaribus & vafis lymphaticis nimiura rarefacienti ac fundenti, quz rarcfacla & expanfaá, cum majus, ob vim elafticam affectet fpatium; rübulos feu poroscutis tam fpharicos;quam trian- gulares & cubicos, quibus radices pilofeinfixe fünt(cuivis enim | glandule & poro curis fuus. adítat pilus quafi ejuscutor) tam in- — | ternos, quam externos adeo dilata; & papillas glandofas in. cu- ticulam füos du&tus evibrantes & effluviain infentibili transfpira- tione extendit, ut pili prolabi cogantur, quod enim pori cutis | precer naturam nimium dilatentur,calorequeamplientur, teftan- — | tur arenulz per eosdem quandoque excretce (de quibus Bartho« linus in hift, rar. anat, videatur: ) imo Lindanus illosadeo patulos & ampliatos olim obfervavit in trama, ut granum hordei impo- ni, hinc eftivo quoque cempore ob calorem auctum cutisrarior, | ejusque pori laxiores, quam hyberno; quo fit, ucanimalium pel- | les adftace difficilius pilos quam hyeme contineant; in febribus | acutis deluvium Capillorum, ob eandem rationem & obabfüm- $ prum alibile fomentum ordinarium, folenne eft, fero nimirum tanquam nutrimento pilorum materiali, fanguini ceuformaliin- | coGto, & halituofo reddito, videtur id. mechanice demonftrari! 7i pofle in. glabratione f, v, porcorum aliorumque animalium; | ubi aqua. fervida poros cutis laxando ac dilatando fetas & pilos! cum bulbulis radicitus excidere facit & exurit. — NEA .. Aitera Caufa hujus defluvii porum eft defectus particula? |. rum fanguinis oleofarum , & abíümptio pinguedinisac humidi - rádicalis, five macies & ficcitas corporis, ficuti enim pilorum im |. diverfis corporis humani aliorumque animalium internisquoqué. partibus & membranis (v.g. corde, utero &c. tefteHi pps " : eno, y De Pilorum defluvio totiuscorporis. — 31$ leno; Schenckio &c.) crefcentium caufà eft abundantialymphz, - ,* materiz viícoío- adipofz, feu: pinguiorismucofz, & un&Cuofz (de quo vide Acta Erudit. Lip(í, A, 1683, p. 215.) ita viceverfa de- fluvii pilorum in partibus externis caufa eft defectus lymphe & fubftantiz oleofz, ceu materie alimentariz ob glandulas ex(icca- tas; fuligino(i quippe, craffi, erre & glutinofi vapores, ex faper. flua humiditate inprimis in glandulis contenta oriundi, funt pilo- . rum cauía materialis exqua five proxima, qua ceflante , necefla- -rio quoque ceflac effeQus. Sicin terra nimisarida ob defectum ha- midi nihil cernimus generati, aut fi generatur, non diu durar, hinc etiam animalia cruítata pilis carent, & fyaciput fxpe in viris ; &alvefcic,.cute ibidem ob obfentiam pinguedinis & bumiditatis, rficcitatemque concomitantem quafi teftacea reddita. An au- .tem pili omnes quadrati & fecundum longitudinem cavi fint? & -.an, cum in demortuis quandoque creícere vifi, diverfa vica, pe- .culiarique anima vegetante;.cum reliquo corpore nihil commu- -nionis habente; juxta. nonnullos: przdiri finc? adhuc fub judi- -.- &e lis eft, excraordinaria ecenim reriffimeque contingentia hzc - funt (imo fxpius & uc plurimum fabulofa,) quz non faciunt re- gulam, Bec videtur probabile, fülphure alibili ex vitalitatis fphaera | deturbato; pilos füccrefcere. pofle, nec experientia refpondet in . Gorporibus balíamatis & aliis. | ^». Ad hzc predictus D, D. Heifterus re(pondit feq. Ampliffi- | me & Excellentiffime Domine, Fautor Colende: PONES |^. Rationes quas in gratiffimisT uis ad me datis literis reddis'de ! ;pilorum defluvio, cujus in Ephemeridibus A. 1712, mentionem | efeci; ut verum fatear, egregie mihi placuerunt, vixque alias effe | amagis verifimiles exiftimo, atque hacde re gratias Tibi ago ma- |.ximas &c.&c, Quod de Caruncula fcripfifti , optarem ut in fe- ! quentibus Ephemeridibus paulo accuratius defcriberes,obfer vatio- ' inesque tuas cum publico communicares, |n QSopronio 4ugtu[fam Vind.d. 3o, Decemb. à ue 44. 1713. iffa.) MY |! Olfirv, Acad. N.C.Cent, IF. — — Re OB- 314 Bites Obferuatio CXXXI OBSERFATIO CXXXPII, — 0 Dx, D. GODOFREDI DAVIDIS MAYERL - Pleuritis rariore. AMetaflaft im Parotides. termi- " nata, | Cer f ^Aufz, quz ad plethoram & cacochymiam generandam fa- ciunt; fi unquam ad pleuritidem excitandam efficaces vifie | | funt, füperiore profecto anno , folítiiorura cumprimis tem- | ore , ferocientes eas obíervavimus, ita quidem ,. ut citra. | Se & ZExatis refpectum , aliorum epidemicorum Morborum more, malum hoocin plurimosimpetum feciíle, in quibusdam er- iam, ob connexam malignitads violentiam , lethalem ftra- gem exciraffe in confeflo fit Morbum hunc Artis beneficio, | multoties füblatum , quinimo, criticis quandoque/& venti- | latoriis Nature medicatricis evacuationibus & metaftafibus, feli- | citer interdum diflolutum benerecordor? Etenim exprimi quafi humores morbificos in venas jugulares & carotidas, que ad caput procedunt & fürculos faucibus, quibus glandula adjacet, largiun- |. tur, celeberrimo Jonítono in notisad Coac. Hippocratis p, 347. | forte non denegabimus: Rarisfimam | tamen Metaftsfin talem | Sennertus Med. Pra&t. lib. 2. parc. 2, cap. 16. appellat, quz pro tez- | minanda Pleuritide ad articulos & glandulas yel Parotidesexten- |— datur, eapropter non immerito adnotanda, | llam Menfe Mar- |. tio expericbatur M, R. Xylopola, qui cum hemorrhoidum |. fluxum ter füflinuifkt íolennem , nunc autem- eundem " obfervaffec interceptum, variis ob ejusdem defectum conftti- |. &ionibus pc&oris & cardialgicis afficiebatur. non infrequen- |. ter, — Tandem febre acuta continua; refpirationis difficultate |. & dolore lateris & omoplatte, ad jugulum & mammam |. excurrente, puncltorio difcruciatus, nocti ante diem decimam |. quartam ingenti faciei rubore» capitis grayitate & fürditate cum |. ftupo- |. E Pleuritis variore Metaftafi in Parotides terminata. — 315. T ftupore extremorum fe correptum fentiebat: Infequebatur au-. rium pruritus & ob appulfàm ad easdem peccantem materiam, - fub iisdem glandularum diftenfio, tumor, dolor & rubor, , Inter- nc ufus alexipharmacorum temperatorum, cum appropriatis, in- termixto iaterdüm tantillo (Dri &iati & Cinnabari, condinuatus: Externe applicata remedia, qua calore fuo reftirantes humores " ad motum incitare apta vifa, ex quibus cumprimislaude fua non defraudandum Celeberrimi Wedelii ad Parocides Emplaftrum, quod ex Emplaftro Magnet, A. S. Diachyl. 2; nuc. Mofchat. & camphora praeparatur, & eximium profecto effectum sam in re- folvendo quam fuppurando multoties prefliic, andem matu- ritatis colluviei in tumore certiores, eundem fcalpello externe apericbamus, unde promanans fanies dolorem lateris acutum , febrem omnea,refpirationis difficultatem, tuffisque vehementi - am £liciflime mitigabat ac egrotancem exoptata. falute denuo: grefocilabat, ^ ^. | Pari affectu delaffatam vidi Suecici cujusdam Locumtenentis IDomini M, G. Conjugem, cuiin quintum menfem gravidz, mox án principio prafati morbi, ob plenitudinem corporisinfignem, & vehementem ad partem affcQam affluxum, viresque adhuc in- t£egtas, in oppofito latere venam aperire curavit poftea cxantla- €is nihilominus omnibus , quz pleuritidi communiter adnediun- tur) fymptomatibus , quz ipfi ultima fere minabantur, fui medica- -t£tix natuca adeo favit, ut Parotides intumefcere & poft earundem ánternam marurationem per utrasque aures faniem per aliquot ...dies propullularcfecerit feliciffime. ^ Alias ex glandulis fubalari- - bus Pleuritidem obfervavit D. Olaus Borrichius, ut Thoma Bar-- tholini Acta Hafnienfia Medica & Philofophica Volum, II. Ann, .. 1673. obferv, LXXXV. p.e. 205, teftantur: 1mo fanguinem & pusad alvum & veficam perveniíle, atque hac rationc Pleuritidis -folutionem adornaffe quandoque naturam, variis ob(ervationi-. | bus hinc & indedemonflratur: Qua veroratione e thorace ma- , teria tam prompte ad Parotides pervenire, & hinc evacuari tam |. Kliciter potuerit; amplam fpeculandi materiam füppeditaret, quo | md Du Bri €odem 316 — QObfrvatio CXXXI... eodem epiphonemate,; de oriunda ex alandulis fntslaibus Pleuz : ritide. obfervationi Excellentiffimus Borrichius loco citato im- - pofuit finem. OBSERFATIO CXXXILX. Dv. D, GODOFREDI DAVIDIS MAYERI - Calculi Jymptematum ZMetamorpbofis. infrequens. k dic : PAAR P3 P JEgra temperamenti cholerico- melancholici, etatis — | XLVIILE certior tandem reddita;doloris gravativiin regione ve-.- fice fenfum , urinam partim aqua fontanz fimilem, partim fà- bulofam, confufam; graveolentem ; craflam purulentam, acer- — | bum & gravem inter emittendum ardorem , mictionem cre-. | bram & guttatim factam , conatum & compreflionem multam, eertiffimum prafentis Calculivel calcalofz concretionis fignum. efle & vere nephritidis phoenomena (quo malo antea ex mul., tiplici morbi Metafchematiímo illam divexari non equidem judi-. cabant omnes:) prater adcitata & alia malo huic communia | | phoenomena , hxc infuper expceriebatur complicata fympto-, | mata, meexícquicur ac prater confüecudinem nunc parum, nunc mul. tum; nunc ferocius &incondica tam diu cloquitur , usque dum, adminiculante vel natura vel arte, peccantem imateriam.ex reni», |. bus per uretherésad veficam transmiffam efle; ipfareferat eoipfo. — |. confeítim mentis.compos redditur, cujus ope omnia quz agit. autloquitur, rationi tum coníentanea (le, caque omnia decore - & coníücto modo. perfici adítantibus patet, Interdum pollex. - A 0 4 DL Morbo zgraminfeftante interdum ex confiftente materia. 5 calculofa, ejusdemque fortafle afperitate, duritie & copia, pros. — pter ingentem fine dubio dolorem, a.compreíTis, arrofis, exten, — fis & contractis membranofis , nervofisque partibus, fibi non. . | femper conítat animo patiens: Voluntarias actiones non legiti-- | opes | Calculi fymptomatum Metamorpbofis infrequens. 317 pedis finiftri, ad quod latus in inguine progreflus calculofz mate- riz frequentius obfervatur, cremore quafi convellitur folus, citra omnem cruris ftaporem acreliquorum pedis digitorum confen- fum, voce tum temporistremula & interrüpta, ^ Adhac imma- nes borborygmi,; vifcera ventriculumque quafi ferientes, inter- dum compreffistimum pe&as obfervatur, ut plerumque füffo- cationis metu fe mox interituram putet, Sudor in paroxyímo- perpetuus, non pertotum corpus, fed manuum volas, quantita- té adeo notabili fe manifeftans; ut per atcadtum objecta quavisim- penfius madefieri fe fentiant, qui tamen remittente paroxyf- mo non aliter, aca fole redeunte tenebra; fenfim difpellitur. Paro- Xyfmus inftar febris tertianz duplicis, ficque periodice impetum molitur. Quamdiu viresintegre, motusomni decubitu przftat Refüpina cubans; quiefcit commodior, | Aliquories circa pleni- - lunii tempus urinam cruentam obíervavimus, quam periodum, pro Catameniorum repurgationc, antea Naturam fibi (olennem - elegille, aegra recordatur, quorum defectum, cum «tatis ratio il- lum fibi depofcat, circa vernale & autumnale equinoctium; im- minente cumprimis plenilunio, in pede celebrata Venafcctio, non Obftantealio contraindicante, fupplebit. ^ Inter remedia lithontriptica in hoc & aliis quibusdam fübicctiseffetum omni laude majorem mihi praftitifle Radicem Parcirabrava, cumprimisin fübítanua exhibitam, fan&e teítor: quod eximium medicamentum indefeflz cure, multiplici expe- fientie & commodatis confiliis Dn. D, Mich, Frider. Lochneri; Kphemeridum Dire&toris, nos debere fatemur, ut elegantifimo - ex ipfius fchediasmate de Pareirabrava,NovoA mericanoCale ww culi remedio, videre licer, bc ra d 5i 1 Du RB E: WE if : $APUSVALOE 4 ? " à , 1 Te 6 y^ Tii -ds M P a t Tot zd. $ y " EL f 3 Peu? , : : 3) M 72 t gpocuorfUoroog NÉE JAQV FORES . « vei onaii. ven. aotac BEER. qu comm Obferoatio CXL. ie att | — OBSERFATIO CXL. — — Dx, D, GODOFREDI DAVIDIS MAYERI, Bulimia periodica ex F'erime. | , A Vlieri etatis XLI. Temperamenti itidem Cholerico-Melan- — | cholici, vilis cujusdam Operarii Uxori, ex meliorisnutri- | mentü indigentia ; multitudine comeftorum acetariorum. la. — | crantem ventriculum lenire patriz confuetudinis erac. . Fafli- — | dio demum ferculi tacta, ad alia ingenti cupidine & appetrentia ferebatur, quam , non concinuo cibos appetendo, quafi vix fà» — turari potuerit, & primo nondum fatis coto, novum fübinde | appetierit, fic fcribente Sennerco Med, Pra& Lib. 3. part. 1. fe. — | 2.Cap. 4, fed periodice, tertio omni die, hora quavis matutina . | fexca, fufpiciendam exhibebat. infeliciffima, ut quamvis proqua- — - dratorum hominum indole, quadruplo magis & amplius, fa- nam illam cibum aflümfifle pra debilioribusobfervaverim fxpi« | us, cum bajula fic, & laboribus quotidie dedita: defiderio tamen alimenta appetendi quondarn naturali plane diffimilem & mor- boíum, atque morbis gravioribus defunctorum appetitui audio. majorem affectum ftara hora & dieinillaanimadverterim. Tor- | tor hic crudeli(limusanimali hanc efficiebat confimilem; a cu» | jus nomiue affeQus etymon derivare volunt plurimi, corporis quidem mole & ventriculi capacitate non parem, immoderatatas | men alimentorum quorumcunque quantitate implacabili fto- — - - macho inge(íta notabilem pauperculam. ! ns JEgra paroxyfmi tempore ingentilaborabat efürie, quaim- - moderate ad. alimenta cumprimis folidiora urgebatur & nune |. quam fadabacur. Aflümpta' non revomuit, indigefte camen. quandoque per alvum rejecit, Pro temperamenti indole ira- |: cundia movebatur ac moerore animi actriftitia animum (zpiffi- |. meconturbabat. Virium proftratione Agadir oq E E U LI : - Bulimia periodica exPerme, — $19 lore facies fuffündebatur: tremor quidam occupaverat artus, og amaricans& ficcum, labia tremula, fpiritus anhelofüs & gravis, ventriculusinflatus, vertigo previus fübfecuturi animi deliquii nuncius, qtiod interdum motus fpaftici labiorum, oris & oculo- zum , interdum vehemens fingultus & inanis vomendi conatus eomitabatur, quibus accedebat partium externarum frigus, ob- fcuri pulíus, crebriores vigili: &c. — Sic fames, effato Divi Senis libro de Veter. Med, c. 15. t. 10, magnam potentiam in natura hominis habet & fanandi, & debilitandi, & occidendi. Curam duplici ratione inftitui, ita quidem , ut partim in. paroxyímo ipfo, partim extra illum; egra confulerem. | In ipo paroxyfmo auctor faaforquefui , ut laboranti eodem odorc analepticorum; - .omnium- maxime vini generofioris , . adílantes .. fübveniant, -eujus aliqualem portionem interdum | animo deficienti in. fundere juífi; a qua paulo poft refocillatam vidimus; unde bo. num idefle fignum; fuafü Sennerti Med, Pr. L. 3. parc. 1. fet. 2, €, 4, p.m. 10 5, & viresnon adco proftratas efle judicavi, | Quin- -imo: pinguefieri quibusdam: credita, obefz- die mitiori ob ple. 'thoras prafentiam Venafectionis neceílitatem propinqui injunxe- -re, quamin hoc fübjecto omni ope evitare ftudui; cavendo, ne -Cache&ticum infelici eventu traQtarem pro plethorico,, fic mo- - nente Celeberrimo Wedelio Diíputatione de Bulimo cap, 7-pag. 21 Potius cruditatum primarum viarum & quantitate & qualita- /!te peccantium certior ; fálinis quibusdam alcalinis , pracipitanti- | bus;abforbentibus, anticachecticis &c, hoftem aggreflus füm, | irrito tamen omni conatu; quem adhibebam. Purgantia Me- ' dicamenta Clariffimus Sylvius Prax. Med. lib. x.c. 2.8. 26, p. m. |'' 160, prarfcribere non confültum duxit & in fame aucta propter- €a non convenire ibidem edocuit ; quoniam, ut ipfius verbis '- utar, nulla noverit purgantia, qua humoresacidos educant blan- | de: irritari opinatur iisdem, non irem, nifi cum fümmis tormi- ' nibus & noxa majore quam fructu evacuari acidosin corpore hu- | mores &e, Securior camen premiílorum preparantium & | edulcantium, quorum Excellentifl. Wedelius loco citato pag. 2 z. | cie NN | pro 8 $20 —saÉenpiNEAELVA-- — —— MM ;pro explicandain adducto loco Do&uti mi Sylvii opinione, met. . tioneminjicit;zgrotan ti MPill.Cephal,hyftcr:c. C efTenc. gr, acua- tam, die mitiori porrigo: unde quidem exquificus ventriculi do- lor, fünmma tormina, candem dejectionesacres, excoriantes, ulti- | mato aliquot vomitus fübfecuti, füb quibus cum materia acida, | biliofa, foetente, notabilis magnitudinis. Lumbricus ejectus, qui | longus & rotundus in extremitatibusacuminatus, durusacíubal- | | x; dus & nonnihil hirfütus erat, imaginem longioris lumbridi | terreftrisreferens. Forasitaque depulfo hofte, quem procul dubio | Extradum Colocynth, & $ dulc. prout Maflam pilular; Cephal, | hyft, ingrediuntur, in fugam egere. Expectatus hactenus infelici huic Tragoediz finis datuseft hic, quod aegra convaluerit & im- . moderatum cibos infarciendi defiderium naturali magisappeti- | .£ài ; eoque coníüeto cransmutatum viderit indies, citra certa cu- jusdam periodi obíervationem:; -».Lumbticus hican fola & unica | Bulimiextiteric caufa, anne fimul rejecta per vornitüm acidum & - bilis: pro concurrente annotari mereatur, non eque difputave- rim. Etcenim Vermem quidem alimentum in Ventriculo prs | paratum abfíuümfifle & pungendo mor(icandoque , appetenciam . hanc preternaturalem exalcafle, vero fimile videtur : acidum au-«- .tem non minus ac bilem'operam fuam conferre; fibrasque ven- triculi nerveas vellicando rodendoque; pro ea; qua pollentacre- ..dinis potentia, exagitare pofle, cum Excellentiflimo Ettmüllero. -ib. m. non negaverim, qui Collegii Prat lib, 1. fe&. 1.0, 2, quod. vermes foli appetentiam praternaturalem inducere poflint, va- - fia ratione dubitavit. ! it T r T ios UA Ug. milffa-) : d : ; M da ; RT. , RVIDOG nfi ux». e * NIE eM yo C ct» B uoig ». oliunsae nemi 10! HW z | i jii ^ E i QBJER- i Obfervatio xL à | | 32t 757 7 QBSERFATIO CXLI, 7 Du. D, CHRISTIANI HEINRICI ERNDL, Scirrbo Pulmonis 65 Pericardià Hydrope extindli 4inatome. VIe 30. Januar. A. C. 1714. offerebatur mihi egrotans, trigin- & 7 ta quafi annorum juvenis ex Equifonibus Regiis, qui pra- terita die 27, Januarii Bloniz , quinque milliaria a Warfavia, . €um in convehendo feeno occupatus eflet, derepente infignem horrorem cum vomitu, maximoquc dolore regionis Epigaftri- cz, quiillum incurvabat fere penitus, fequente aftu, tuffi ficca, fummaque inquietudine, paffüs fuerat. Erat igitur dies jam quarta, cum delato ad hofpitium, quod Ujazdovii prope War- - faviam habebat, relatione a Chirurgo noflro fa&a, ipfi conca puncturas lateris & tutlim ficcam , qua de tunc maxime querc- batur, pulveresrefolventes ex Sperm, Ceti cumlap. 85 fanguine Hirc. $ Diaph. Cinnab, Croce, & Sal.volat. C. CL ordinarem, — — Diesr. Januariiipfo maneillum invifi, & cum maxime ane -xXium, una cum Refpiratione difficili, dolore pectoris; in (pecie dextri lateris, tuíli concinua ficca penitus; pulfüque frequenti » invenirem, ftatim ipfi venam brachii finiftri fecare jubeo, ordina- za fimul Eflentia Fuliginis D. Meibomii, cum pulveribus refol- yentibus; alternatis vicibuspropinanda, —— Die rz, Februarii rediens & de ftatu prae fenti pacientisfcifci- tans, de continuante adhuc & jam ad quintum diem durante | agrypaia & inquietudine fümma querebatur , dolor ex latere | dextro feceflerat. ad epigaftricam regionem, quam totam ferc - eccupabat fecundum ipíam diaphragmaris tradtum;, tuflis con- «inuo molefta crat, difficulter jam & non ni(i ere&to corpore re- fpirabat, genae rubebant, pulíus frequens ac debilior, fitis urge- bat: quapropter potionem Pedor. off, cum praparatis & G,- e Obferv,dcad, N. C. Cent. 1F- ——— 95 Am- TP — Obfervatio CXL1, Pipes Np tiouoERa cum dae o PAIRECILUNNTU ANSA, M. AmmoniacoDiacod.Mont,ordinavi una cum fpiritu C Ammon, anif. cumEflent. Pe, Meib.mixto ? circa vefperam autem, propter afthmaticam paflionem fümme moleftam, & quia ad tertiam — |. diem jam alvusobftructa fuerat, clyíma emolliens carminat,cum — | fapone Ven, acuatum, ipfi injiciebatur, fequentbus tribus fere fedibus naturalis confiftentiz, bionda : Die 2, Februarii mane adhuc tufliebat continuo, & parunma flavcfcentis vel virideícents potius fpuci cjiciebac, per totam no- &em nihilquieverat, non nifi erectusfpirare poterat, pedes & ma- nus nudas oftendebar tegumenta omnia ipfi eranc moleíta, do-- lor eundem locum ac heri, gravativus maximeoccupabat, genae rubebant cum facie de cxrero Hippocratica, pulfüserat celer ac debilis: repetita fuit potio. Pectoral, cum Oxymell. Squill & | Cinnab. jam mixta ; infüí(um fl; Papav. Err, Beilidis cum Hor» | deo & Liquiritia propotu; externe autem Unguent, d. Alth. Fern, c.Ol.ftill, Aneth; Chamom:.coer, & Cumini,offerebatur. Poftmes | ridiem invaficipfum leve delirium conuünuans usquead vefperam t. — 7 hora autem nona Vefpertina expiravit fuffocatus die feptimo — t decubitus, - 3)823 4 | | W | Hc morbi brevis hiftoria: Interim, quantum ab ipío pa- tiente & fodalibus ejus cognofcere potui, non folum antehac fx- — pius ab equiscalcitratus & male habitus fuit, fed etiarn jam afeme* — | ftrifere (emper tuílicula cum inappetentia; languora; laboravit; | ita; ut ad fervitia confüeta nonnunquam incapax fere penie tus fucrit, ] oh. loeis s Die 3, Februarii, opitulante Chirurgo noftro, cadaver ape- |. rui, & hocquidem, fingulari illa curiofitate ductus, quam in ri«. - mandis pectoris affzctibus, qui Medicis imponere non raro fo- — lent, femperhabui. Antequam cultrum applicavimus, patefie- — |-— bat.contufio in larere dextro füb veris coftis, ubi diaphragmatis |. expanfio: erat autem livida macula, imperialis magnitudine, cum . |. cicatrice , vulneris antehac inflidi figno, que tamen in cutefal- — rém terminabatur, necad interiora pe&toris penetraverat, manife- | fto indicio; ab equi ungula ferrata hocolim fuiflefa&um, Didus |. Vili 5 2 "1 b: d $1529 Uf E D &o | JW d ds 4 dw o- pv - ES LIMES" d z E . -dftirrbo Pulmonis t7 Pericardii Hydrope extintlieoc. 323 &o fterno , neque Pulmones neque Pericardium cum Corde, uti fieri alias folet, apparebant, fed omnia hec. den(à membrana erant obducta, ita, ut pulmones cum Pericardio unum quafi vi-. fcus reprzfentarent : praterea in utroque latere pulmones ad vertebras usque valida membranula pleurz adnati erant; in fi- . niftro latere quidem levius,ita, ut facile abícederer lobus pul-- monum a pleura, adhibitis in fubfidium fàltem digitis, in dextro latere fortius , ubi & cum pleura & cum pericardio tam ar&teco- hzrebat lobus, utfine cultro & difciffione feparari ab invicem ne- . quaquam potuerint, Producta fe&ione, & incifa dicta illa. fub fterno membrana, vel potius Pericardii capfula, exilicbat cum impetu aqua viridiufcula ichorofa , qua tota pericardii cavitas adco erat repleca & excenía, ut plus quam duas vel treslibras me- . dicinalesin fe conuneret, in fundo autem diaphragmati firmiffi- me adnata erat, ita ut predicto jam modo , Pulmones, Peri- xardium, Diaphragma in unum quafi vifcus coaluiffe viderentur, Cor ipfum cum auriculis flaccidum penitus & ccloris naturalis ac confued expers, muria quafi arrofüm & exefüm crar incifis autem ventriculis , parum cruoris ferofi fundebat, — Qaod ad | ipíàm Pulmonis fübftantiam , in finiftro quidem latere fic (à- tis illa naturalis erat. coloris & confiftentiz, in dextro autem non zque, utpote in quo, prater firmiffimam cohafionem cum pericardio ac diaphragmate totus lobus fcirrhofus erac, nec fia- tum per ramos arteriz afperz admittebat, intus autem vomicu- lis ichore refertis fcatebat. — Diaphragma praterea, quod cum pulmonibus & pericardio cohzreret ar&tius,nihil fereintoliti,r.ti« one coloris & con(iftentiz monítrabar. | Habes hic totam & fidelem morbi, & feé&tionis cadaveris . hujus hiftoriam: Ex qua facile colligendum, laborafle defun- . &um fcirrho Pulmenis & Hydrope Pericardii : qui poftremus ; affeQus quo rarior, eo dignior ut perícrutetur , qua ratione in |. hoc fuübjedo gigai , & fcbrim acutam inflammatoriam produ. . €&ere potuerit. $ E $s2 | . Acu- 324 Obfervatio CXLI. - We ^. Acutioribusautem liberum hacdererelinquendojudicium, — ita fentio: : 2 c n Ab equis fepius & quidem precipue in dicto latere dextro ultima vice calcitratus &lzífus, primo quidem fanguinis grumos, ex his autem , quia negleQum fuit malum, fücceffive induratio- nem fcirrhofam Pulmonis contraxit: ex fcirrhofitate hac; lyrn- pha feparatio impedita fuit, & qua in hoclobo fieri debuit, co- gnitis natura, aít erroneis viis, ad pericardium delata, ibi Hyda- tides formavit, que tandem, fortaíTis per motum corporis ine- | ptum ac violentum inter labores coníuetos, rupte, fimul & fe- mel ferum fuum ichorofüm acre in cavitatem capíule cordis effüderunt, quo effufo, per confenfüm, ftatim vomitus cum in- genti regionis epigaftrice dolore, horrore fcbrili; tvffi ficca &c, fecuta : Febris autem lenta; qua diu jam; propter Pulmonis fcirrhofitatem & aliqualem exulcerationem laborafla exiftimo miferum;, peringentem illam alterationem, ruptura Hydatidom, — | inoeconomia vitali factam, ita exacerbata füit, ut in Acutam, Pe-- | ripnevmoniam fimulantem, abiverit, que viribus jam exhauftis, & vifceribus corruptis, medicum auxilium omne cludens , vitz finem feptimo; uti in Acutisfolenne cft, fecit. RR (VarJavia ad Exc. D. D. Godofz, Klausigium quilfa d, 10, MArTR 1714. e T'AB Xr: : Qbser, CX LIE , WN : NN M , BS » D. .. Obftrvatio CXLII. | | FE OBSERFATIO CXLII. Dx, D, CHRISTIANI de HELWICH, De | Polypis cordis, multorum [ymptomatum 44d aliud morbi genus relatorum caufis, ) Xtifpicio abditz & in puteo Democriti quafi demerfe mor- borum caufz cultri anatomici miniflerio ac ope fpe poft ' mortem demum eruuntur. Tantaenimtum inaliisrebus, tum . |! in morbis internis internofcendis & difcernendis, potiffimum ! vero in polyporum (ut jam de occultis ancvrismatibus & varici- ! bus nihil dicamus) diagnofi circumfündimur, proh dolor, ca- | ligine & fortaífis fzpius quam nobis blandimur, Exre & vero | doctiffima de polypo Patini epiftola auctor in prafatione ad le- ! &orem aflerit : plures de po/ypo interno fcripfüffe . fed ne- | minem fortaffe antequam anatome verum medicine lumen Y abditisfimam ejusdem exiflentiam reclufevit , in fubjectis egvis P demon[traffée. — Profecto viri ab evo/utis jatricis. monumentis | jam [énio confecli ac intra &grorum eg Cadaverum myriades. D asfdue devoluti, in aorta Pani polypum latere ignorabant; imo | Patinus ipfe, quod mireris, potius morb? ob[curitate quam rigore B angebatur, €7 tadebat 7Medicum in. Medico emporio ignoto T ere, qo [ibi mortem ccemeret, e vivis difcedere, ut iterum no- f fter auctor loquitur,. Bt qua quzío artein muliere ex Cepbalea mus, dum viverent, infc $326 .. Obfervatio CXLIIL us difcrimina enecavic; utile camen illud eft Medicis acaliis quoque «| füb morborum tyrannide gementbus, illis quidem ferefemper, — | his verocum.demum, ubiacri mentis inveftigatione & ratiocinio a fimili detectum malum füblevari poteft. — Eft tamen; ubi & de- fundis per anatomicam viícerum infpeCtionem fuo modo confuli- — | &ur; dum interdum labes £amz vivorum afpería cuspid: cultelli — | anatomici eradi poteft. — Uxorem illam Mercatoris, cujus affe--— um muliebrem mixtum ob[ervat, 148.incentur, 2. Epbemes rid, def:rip(i, rumor per orbem, incertum, quo audlore diffu- fus in claffam tripudiofarum aclibidinantium mulierum retule-.—— rat; a quinque etiam M«dicis fympromata a me in pralaudata - obíervatione commemoraraa furore uterino feuoefítro venereo uno ore in coníültatione fuifle derivata memini, Enim vero | aperto poft mortem cadavere patuit; polypum in utroque cordis — | thalamo, potiífimum vero pregrandem illum in dextro ventricue — | lo hofpitantem praecipuum terrificorum fymptomatum fuifle au- — | &orem, Tametfi vero neceffàrium non fit fuüfiori calamo hofte. | polypos defcribere, cum Clariffimorum virorum, Tulpii, Barrho-.— | lini, Malpighii, Pechlini &c, diligentia nobis hic otia fecerit, jus — | vat tamen tribus addere verbis, quod polypi inhac muliere | membranaceum ac durum arcte compreflum corpus expreffe- —. | tint, cujus cortex exterior Patiniani polypi tegumento (ConfeY. | Decur, 3. Epbemerid, noflrarum Annum primum in appendice... p.117.) limilis , craffitie ac duritie cum corio certare potuiffet.— .'! Hi certo polypi mihi omne ' dubium exemerunt, quod Clariff,— |! Kerckringius in obfergat, 63. p. 14. f. dubitans, an verauspolyput ab ullo vifus, aliquid hurmanifit patfus.. Polypis hifce in noftra. | vifis & examinatis, manibus palpare nobis videbamur caufam ime | ! "tercepte ac laboriofz refpirationis, (propemodum enim certi fü* mus, duros hofce polypos paulo majores refpirationem reddere - difficilem, nifi cor.amplioribus doratum fit ventriculis, quaa | imitationem merico addit celeberrimus nofter prafes Decur, 2. | Znno X. p.341,) fpafmorum iftorum horribilium, quorum [2 i in citata obfcrvadone mentio, precipue vero etiam repchtiri | Lone UT i d £Ot« |. a kmietul lx z " ! LM L- -— Pd foe .. Polypis cordis multorum [ymptomatum eoc.caufis — 327 rnortis, qua Anno 1713. die 4. Januar, opprefla eft; nam inopi- nato fuffocata concidit, ficuti polypus omnis fübitaneo mortis - periculo nunquam vacat, | Nec Kirftenium, quitefte Segero in epi[Lol, $ &. Cent, 2. Epift, Bartbolini, opuículum de Polypis me- ditabatur, fallere autumo, dum aílcrit, quod omncs illi , 7 gui- bus polypos obfervavit , catarrbo [uffocativo extincti (int. — Et dum hac fcribo, prater Ípem in vivorum numero efle defiit ca- - tarrho fuffocativo extinctus Illuftriff; Comes Oppersdorffius, in cujus corde poft fatalem horam infignis polypus eft deprehen- fus, Confer, ZMalpigb. de polypo Cord. in operib, p.m. 31 f. Ceífante enim ac prohibita in cordis ventriculis circulatione fan- guinis, dem in mttroco[mo, quod in macroco[mo (znterpofita in- "ter. lunam e9* folem terra) accidit &2* velut. eclipfts quadam exi[hit,quamneceffario mors ferius ocius infequitur, ut cum do- éiffimo viro $zmone Pauli in quadripartito Botan, ex p. 8r. loquamur. Priusvero, quam repentina füccumbant morte; di- «inon poteft, quantopere poftinufitatosanimi corporisque mo« tus, quibus latex vitalis majori impetu ad cordis chalamos pro-- pellitur, principium corporis noftri vitale ad lipothymiam us- que luctetur, ut remorantem in cordis cavitatibus fanguinem ,extrudat, ac irum & reditum ejus confervet ac cueatur, Profecto hafitans ex errore convulfivos etiam motus ad&ifcicin auxilium, ficutiin hac noflra contigit: laudatus vero Cornes nec de dilata- -sione aut conftrictione thoracis exquifita, nec deulloin pracor- diis pondere cenqueftus cilc fcrtur. | Caeterum memores obfer- ,vationis notatu digni(lime Marci Aurclii Severini, quodiis, qui , Venerea labe inquinati funt; fxpe adolcícere foleant polypi (adeo -&nim foecunda malorum ma:er eft Syphilis!) folicite inquificum «fuit , an aliqua hujus labis in trunco exanimi nota deprehende- etur? Ar vero fatendum eíl, nos in nullum penitus ejus snali . Neftigium incidifle: multo minus fqual/ida tabes (|. 4rtus - miferos obduxit c7 alte s —. Crandia turgebant. adis abfcesfibus offa P: n Ww 518 : Obfervatio CXLIL ^ — xa Dao vero fünt, quantum mihi quidem ejus genus vite perfpe- €&um;, qua generationi polypi anfam prebere potuerunt. Et -| initio quidem moeror panicus, quo aliquot ante mortem annis — | concufla fuit , cum ejus confalinus quispiam charum ei, nefcio quibus de caufis, capuc poftquam hilari animo & vegeto corpore €le&to fuürrexiffec , apoplexia eorripererur & actutum exfpira« fet; provide vero & folerter notavit Malpighius l; c. p. 316. 9404 infignes polypos in pracordiis illorum, quos improvifus concusfit timor , bis obfervarit. Graviffime omnium in vitam peccavit fe- cundoin hoc, quod, cum tuenda fanitatis & proroganda vite caufa thermas Hirfchberganfzs adiiflzt, aliquando ex iis egreffa &(tuans pre nimio calore corpus nimis tem?faric frigide aqua totum immerícrit, Ab illo fane tempore nunquam amplius cum fanitatein gratiam redire potuit, $i Malpighianum genera- tionis polypi, modum approbes ; (quamvis & alium meminile- giffe in hiftoria Regiz fcientiarum Academiz) facile patet, quo pacto turbatis utroque in eaíu fanguinis fluor, & in ultimo etiam: compages cjus non levirer diffoluta, precipitatis fibrofis ac albis partibus ftrui potuerit ejusmodi corpus, quod polypum voca- |. mus, ex pelliculis feu filamentisfanguine turgidis, mutuo fibi incumbentibus ac ar&o & tenaci nexu coaleícentibus ; que i& fafciculos collatz membranas efformare, hz vero fenfim aus | Qmacfibi invicem agglutinatz in fübítantiam fatis grandema — |. . accrefcere apt. nate func, — Hoc co facilius fieri potuit in hae |. foemina, quo magis fanzuisejus, utin cruore ex venaeducto ali- |- quoties vidimus, fibris craffis, fluidoque minus obfequentibus |- abundabat, Nihilominus cum inficiari non liceat, defunctam. |.- deincendio muliebrium, dum viveret, conqueftam fuiffe acdefis | - derium coéundi qua verbis qua geftibus aliisque indiciis intet«. | - dum prodidifle, urerum luftrandum effe duximus. Etifte qui-. |. dem a ftatu naturali penitüs non recedebar, fi quatuor excrefcet-. |- tias ejusdem cum utero, texturz renum minutorum formam eX- |.— acte referentes, excipias, duas diffecuimus & cavitatem, qua camen. |- in uterum non hiabat, iniisdem admiratifumus, | Hafce pro | | NL e. - - LI -... DePolypis cordismultorum [ymbtomatum c7c.caufis,. 320 berantías in dextero uteri latere circa fondi fuperficiem vertebris obveríam, cui filamenris in fafciculum colle&tis tanquam pedicu- . lis annedebantur; invenimus. In eodem latere veficulae inclu- fe membranz, quas ovariam vocamus, veríüs füperiora in fac- culum protendebantur, qui, cam incideretur, materiz nigrican- tis gelatinofz unciam circiter dimidiam cum impetu ejaculaba- .tur Annon vero hzc materia ovula vicinasque partes compref- fic& (enfüm gravitatisac ponderisproduxic? Non multoicaque melior noftreíors erat, quam virginis illius fzrore uterino c9* — mania tanta correpta; 4£ Catenis vinciri debuerit apud Blan- cardum in Anatomia practica obfer. 92, quz & ipfa cum füb- ito obiiflet, aperto cadavere fpectandum obtulit Ovarium pugna - (nagnitudinem equans idque [acci plenum. Dolemus vero, quod - renesattentioribus oculis non perrepraverimus ; forte enim no- vo exemplo confirmari potuiflet fententia Bartholini, quod fala- - cioribus renes fint majores, quam Celeberrimus Lentilius nuper |. 4n Centur. 2, Epbemerid, Academia nofire pag.345. & feqq. - operofe adítruxic, du i "" E (7 OBSERPFATIO CXLIIT, . Ds, D, CHRISTIANI de HELWICH, * : DES. / dg "Gonorrbea inveterata, fuppresfionis urinae &5 aliorum M, fymptomatgm caufa, i "A 7Irgenerofus quadraginta circicer annos natus,a primis puber- —— V atis annis non cantumin Martis;fed & Veneris caítris ftre- muemilitaverat. Unde quidem aliter fieri non potuit, quam ut -amultoties gonorrhoea virulenta etiam ea, quam a contorfione - penis inobliquum , chordatam vocant, corriperetur, — Ec ab ifta quidem fepiuícule variis remediis variisque medendi methodis 8 diverfis Medicis pariter ac Chirurgis utcunque liberatus fuerat, "Ael Obferv. cad, N, C, Cent, IH. ? 1 t Enim *» NR s ER e . - "1 TK 2^ (A SCAISIOE CI PET Vu -— x: s E d $, : AUDIRE : 219 "Orca UYlNL o0 00H Enim vero, quoniam vagos & impuros concubitus amatorios non vitavit, neque unquara ad accuratiores diete legesconftan- — ter fe adftringi paflus efl, aliquoties priftina labe fuic contaminae yu cusac variis involutus eft malis, Nam & in urinz füppreffio- nem multoties incidit, qua primis annis catheteris ope aliquo» tics fuic füblata. Cum in caufam detentionis urinz inquirere- | tur, & in urethra non folum poft glandem verfus veficam tan- | gentibus occurreret obítaculum durum & callofuüm, verum et-. | iam in eodem urine canale ad radicem penis, deprebendi videre-. | tur corpus paulo durius; llluftriffimus Dominus /Eger ac Medici || credideranc caruniculam feu excrefcenciam poft diuturnasac fepe | recurrentes gonorrheas caufam efle ifchuriz, exiftimantes ob- vium efe, quomodo urinz fluxus tali oppofito aggere ob(trui ac cohiberi poífli | In eadem excrefcentia, quam indubirato prafuüpponebang etiam caufam latere rati funt, quod renuc ad- modum urinz filum inrer mejendum [fxpe appareat, item, quod tenuis ille urinz Huor minime rectus fit, fed obliquusacin duos . | quafi radios divifus, Converfa hinc ad carunculam exftirpan- | dam Medentium ftudia, & multa ad eam auferendam remedia | fünt adhibira. Nobis, quibus traditio Chirurgorum & fchola- | rum doctrina de carcuacülis earumque effectu per multos an- B nos faic fu(pe&ta, illa hzretopinio , quod coarctatio & ftridura f urethre & zgros ipíós ac Medicos frequenter fallat ac. fpecie |. carünculz illis illadat, ac proinde zgrum ab ufü. remediorum |. catharcticorum & irritantium, quz vulgo commendantur, abíti- |. nere voluiraus, cum noftrz fe crederet cure, | Porro cum per |. lori»um temporis fpatium liquamen colore modo flavo, modo | viridi, indufia maculans antea exfítillaffet5 ante biennium puru- |. . ]enta & faniofà materia; nares acri odore feriens, in maxima co- |- » pia (nam dimidium matulx fepe implebar:) effluere coepit, |. Ego, quitum temporis folus ei medicinam facicbam, iftam mae | teriam ex veficulis f2minalibus & glandulis pro(tatis exulceratis | fcarurire arbitratus ; praefcripta idonea victus ratione non tan- |.- tum ad contagium virulenrum & ad dyfcrafiam mafIx fanguinez |— | ; ab Gonorrbea inveterata [uppresfionis urina c2* aliorum cote, 33 1 . ab ifto inductam in cura refpexi, fed vlceris in proftatis maxi- imam habui rationem, non neglecto dolore, quiíüb finem mi- &ionis crudelius, quam dum urina proflueret, excruciábat, 8. contra hzc mala evacuantibus, idoneis temperantibus, mundifi- cantibus, balíamicis & coníolidantibus cum fürama attentione ^ certavi. Inter copica placuit abftergens decoctum,quod per fypho- nem in penem injici curavi, & ex(iccansungventum, quod cerea- lo illitum circa noQem in penem fuit intruíum, Cum hac pe£ duos menfes ftudiofe ac diligenter eflenc in nfüm deducta, non adeo multum puris proflatrz profundebant & lata ex integro - fanandiulcerisfpesaftulgebat, | Enim vero ad exercitum revoca- tus omiífis remediis in antiquum vivendi modum rclapius de- . nuo gonorrhzam contraxit, quz a variis traCtata, a nemine ve- road hunc usque diem perfanata fuit, | Ruríus füb finem mictio- ' nisaliquem, licet non magnum, percipit dolorem ,quianteajam evanuerat, acurina tenuitlimo quafifilo exit ac dimanat , quini- mo aliquando fepprimitur, cui, ubi liber exitusei patet,quod an- - teafaQum, cum ad Catheteris opem confugit, magna putris ma- . ferie & filamentorum copia miíta eft, | Ardore urina maximo . excruciatur poft coitum, quem a ferventis & putris feminalis li- - quaminis tranfitu derivat, Fundo matulz adhzret fumma te- - nacitate mucago albumini ovi non diflimilis, quz in filamenta, - dum effunditur, diícerpi videcur. . Exquibus facile intelligitur; - inquam periculofo ftatu eger verfecur. | Neque improbabile eft, . ulcera tam antiqua in veficulis & proftatis ab abuíu adítringen- ..tium, qua ab imperitis Medicis fepe vi quafi extorfir, in callum — concrevifle ac obdurafle, imo fufpicari licet; quod collum vefi- - €& infcirrhofam duritiem occalluerit;: nifi forte malis carcino- - desulcusfüpponere. Certe ab abufücalidorum internorumre- — mediorum vini ac aromaticorum .& Catheteris. irritamento - ferio eum revocareconatus füm; quia hac ratione evenire facile. -. poflet, ut maligni moris ulcus excandefcat & vefica inflamme- | tur. Accedit; quod nec Catheteris minifterium ei amplius utile fi. Namcum initio hujus anni die 23. Januar, poft vini genero- B : | Tta ioris, — Obfervatío CXLIF. iavvnein E 33? | sie fioris in gurgitationem exitus uring omnis precluderecur; fruftra. — | ad Cathereris opem properavit. Tantacerte erat urethra coars — | Glario, üt" Catheter intrudi nullatenus poffet. — Eximiam vero ei "P utilice praftabant enemata ut & Cataplafma ex Radice Alth, | Peritofel. ononid. Herb, Parietar. Malv, veron.flor,verbafc, faca4 — | . buc chamomill,(em lia. frenugrzc, Bacc, juniiper.&c, in laflecó4 fum & calide applicatum. — Inter remedia interna utilitate pla- | ne eximià fefe commendabat for axxij terebinthin. cum deco- | &o emoll ent. contra calculum Forefti & aquis appropriatis ag — | fyrup. Alth. miftus ac fepius per intervalla exhibitus, 250i i» o8 SQBSERFATIO. CXLIE s | L pwD. CHRISTIANI de HELWICH, ^. | FUM | ne ome HOC BUT Febris Catartbalis folutione. paulo apud mos. pu á qmd VATIOYA, ti0r sEODIRODIG oie "XVm paffim febres catarrhales: majoribus alias; alie roinori- RU b bus íymptomatibus ftipatz pratcerlapía hyeme apud nos | graffarentur; & plebem precipue opprimerent; matrona nobili? 28 ficha propemodum quadrageriaria; aule delitiis affluens, die 16; |. Menf(is Februarii eadem graviffime laborare coepit, —Horrore . y» ier dimidiam hotám concuflà in vehementem circano&tem in-' n cidit zftum graviffirnumque capitis dolorem atque coryzam, | Maxima vero tempeftas: ei incubuit die 20. ejusdem menfis,fi« ^|. nidem intolerabili Hemicrania finiftri lateris excarnificata, delis — |. uiis fere continuis ac maxima pectoris oppre(Tione & anxietati- ; bus territa ultima fibiimminere credidi, Diez. acceffic infi — |. ais in eodem latere faciei tumor & totum corpus fuirconfper- I íüm raculis, quas E(fere valgo. vocamus, Hifceapparentibus Ha £&tocia dolorum & pectoris anguftig quodammodo mitefceré. | videbantur, Vigefimus fecundus dies ei illuxit; multo.feliciors — | quando ex nare finiftra primo viridis, deinde fübrubraactandem '— |- Do dud | d- | 2) ; UM [Du I De Febris Catarrbalis folutione paulo apud nos variori. 333 cineritii coloris materia incredibili copia cum optatiffimo Ívym- ptomatum levamire prorupit. ^Vt videas, quam verum fit Hippocratis illud oraculum : Capite dolenti &2* vebementer ja. boranti pus vel aqua vel fanguis per nares aut aures ejf uens, mor- bum [olvit. lib &. Apborism, X. Vnde vero tam infignis quanti. .tas ? An forte ex glandulis & tunicis marium? nequaquam, Clariffimus Willifius in defcriptzone nervorum e ufus cap. 2 r. p.m 74.in Op. reíponder, Jgmdo conffare , quod feroft bumores - Cecos nervorum c9' fibrarum meatus perreptent ez* per ipfos edo. Coin locum migrent, C)uinimo, inquic opznari licet, nontantum. — in bumectandas naves laticem fufscientem bac via tranfndarz, - qerum etiam [i quando ferofa colluvies zn cerebri ventriculis congeritur , non raro fuperfluitates ejus, [fve bumorem excre- mentitum. fibrarum. ductu os cibrofum trajicere. eo foras amandari, Celeberrimus Bohniusin dociflimo opere de officzo - ZMedici part. 1. cap. XVI, recte fentib quod natura via; per os cribrofum patulam magis reddat ad minimum, ubi morbificam -excernere fatagit. materiam, quod ejusmodi biftorue innuanr, quibus ferum, cruorem extravafatum, pus [rimilemve colluviem, qua cepbalicorum [ymptomatum caufa conjuncta baclenus ex. titerant, per nares emuncta legimus, — Dixi hanc folutionem fg. bris catarrhalis apud nos rariorem $ nam muco debitis reme. düsex radice ZJelenii, Imperator. pimpinell, a. Carbn, ec, ac myrrb. go Cibus preparato ea* pilulis ex Gummatibus eva. - €uiato fere per fadores egria fcbre hac liberantur, etiamfi nullo "modo ad fudores cogantur, : d : : | Qeratisiavia Auguflam Vzud, d. 16. pri, "por c ue 1214. fA.) | BE — — 4 ———— OR ii | Olferuatio CXLE. OBSERFATIO CXLE, . Dx, D, GODOFREDI KLAVNIG. Hepatitide fubito extinti Anatome, Orbos, qui Hepar aggrediuntur, fi frmptomata & eorum eventum attendas, inter f utplurimum toto coclo differ- — | re, & diveríam penitus induere faciem, fi in hujus vifceris parte convexa, aliam fi in concava, velinipfa fübftantia fedem crucia- tuum figant, ulteriori probatione non indiget, Notari tamen | merebitur Hepatitis per quatuor dies latitans, uno vero impetu án tantam, ut italoquar, flammam erumpens, quz vix per IO4 horas (eviens egro vite finem fübito attulit, inprimis cum Me- dicing forenfis fcriptores Hepatis lefiones fimpliciter lethales pronuntiare ambigant, Degcbat apud nos ante tres annos Vir fanguineo.cholericus, etatis 4 5.circiterannorum , natione Bata« vus, Potentiíl, RegisPolon, Augufíti negotiis vacans, qui Baccha- naliorumtempore in pago dimidium milliare hinc diftante, aéri fe exponens inclementiori, Bacchoílrenuelicaverat. Vratislavi- E am redux conquercbatur detotius corporis languore, ftu circa. - nocdemingraveícente, levifübinde horrore, fici, fomno inquie- | to, tuífi; quam infequebaturfpi(lioris phlegmatisexfpuitio; & de reliquis fymptomatibus, quz me de Febre Catarrhali certiorem — reddere poterant, d j dec Pura V Quapropter in auxilium vocavi medicamenta tali Febri | convenientia , fcilicet diluentia , leniter diaphoretica cum |. diureticis & expectorationi infervientibus, aquibus etiam intra ! | 12. dies convaluit; &Íe exvotofanum deprzdicavit. — Finitahac |. cura predio Domino pro confíervarione fanitatis, qua cum. |- fruebatur integra ; proprio motu arridebat Confilium famofe |. Dominz Fouquet, qua Duce ad confortandum pectus fpiritum | |- rorismarini, qui vulgo aqua regina Hungari audit ; in ge i 6 is | ofi | LLL Ptititidefubitoextintli Anatome; — 335 . dofifzpius haufit, Huic methodo ultra fex feptimanas infiftens nocturno tempore 19, Martii infperato Refpirationem cxper- tus fuit quodammodo difficiliorem, quam cruditatibus in primis viislatentibus adícribens, lazante emendari poffe erat per- fa2fus, —Juffit itaque fibi afferri potionem cx aqua laxativa Vi- .ennenfi cum fpeciebus dia- Tartari Minf! acuatam, cujus effe- - Qum mitiorem pofimodum & mihi, & aliis laudavit; fequenti die pariter meinfcio ad corroborandum ftomachum, quem ad- hucaccufabat; guttulas quasdam a ncebulone Medicaftro, quo- rum apud nos ferülis feges eft, extra moenia jus vite & necis im- | pne exercente; acceptas, difluadente licet uxore, numero. 40. aflumfit, earumque ufüm aliquoties repetiit, Ab eo tempore: peffime fc habere coepit ; adeo quidem; ut 25. Martii tota nox ip maxime fuerit turbulenta, irruente. calore intenfiffimo, circa carpos manuum frigore & fenfu dolorifico, quem comita- - batur maxima in refpirando difficultas, quandoque exfpuitio pituitofz materiz fanguine intermixtz, dolor urens circa ícrobi. culum cordis verfus hypochondrium dextrum, &Precordiorum anxieras, . His in anguftiis conftitutus meum imploravit au- - 6 - xilium, ad quod przftandum horis matutinis eum accesfi, & pla. cide dormientem inveni, quapropter fomnum turbare incon. 'fultum ducens, poft duodecimam me rediturum promifi. Cum ftato temporeillum inviferem; vix verbis mihiexprimere valebac - miferias preterita nocte toleratas, & fe modo quafi de morte rc- - füfcitatum proclamabat , ceffantibus nimirum allegatis fympto- matibus & pulíü etiam magis naturaliter fe exhibente, utigitur ad confervandam perbronchia exctetionem unice medicamen. .. tum ex expectorantibus a me peteret, Sed ecce! quam lubri. - camortalium fpes ! Ejusdem enim diei hora tertia revertebatur fa- - talis paroxyfímus ftipatus omnibus fupra memoratis (ymptomari- T. bus, que compefcere Venafectione vel medicamentis non erac Medici; cum vomitu ftatim rejicerentur omnia, quz ipfi exhi. — bebantur. Appropinquabat itaque. vite finis qui Dominum i &€grum. Ld -— - i6 Obfervatio CXLP.— -—— — e grum,;audta füffocatione; hora prima noCtarna 26, Martire me- - dio füftulit. Subitaneus hic cafus agnatos, inprimis maftisfi-- mamViduam novem liberorum matrem,de genuina mortiscaufa follicitam reddebat, ad quam indagandam facultas mihi conce | debatur aperiendi cadaver. Hoc aperto obfervavi in Thorace "pulmonis lobos nigricantibus pun&is, procul dubio abinterce- pto fanguinis moru, undiquaque notatos; in abdomine vero pylorus feu dexcrum ftomachi orificium cam interne quam ex- terne confpiciendam dabat maculam fufcam feu nigricantem, quz Imperialis magnitudinem excedebat, qualis etiam colore fimilis, fed magnitudine tribus vicibus major, & duritie notabi- lis in ea Hepatis parte; qug. pylorum refpicit &cattngic appare- bat. Reliquz parces fanis erant fimillimz.. Que inflammati- — | onis hujus fueric caufà , inquerere nolo, fufficit, quod ab inflam- mato Hepate & pyloro nervorum ftridura & dolor intenfifli- — | sus a dolore fpafmodico vicinarum partium , inprimis dia- ' phragmatis & pulmonum contractio & conftridio ; ab hac in pulmonum vafis fanguinis ftafis, & in eorum cellulis pra clufüs aéri ingreflus, hinc tandem füffocatio & — Mors; falvo aliorum judicio; ^ — optimo jure deduci - | posfit, oh 0 CBMMUNHICEDMN. — 0o vip |. OBSERPATIO CXLPL —— Dx, D. GODOFREDI KLAVNIG, Es |». pe Cardialgie Recidrvis, Medicamentorum F'ariationet. isi exigeniibus, | E. Tiamfi Cardialgia, quam meliori jure Paffionem ventriculi colicam nominarem , quotidie ferme obvia fit, attamen ejus follicira & exquifitior cura noftris in Ephemeridibus locum -. tuebitur, cum fepius Medicos adeo fatigec ut & hic ipfis, uti im. P 8 pis uu Proverbio loquimur, aquam fzpius haerere fateantur, — Exper- . tus hactenus fui affectus hujus atrocitatem in viro etatis 38. tem- peramenti anguineo. cholerici, qui fpatio triumannorum plu- tes recidivas, quarum nonnullz per aliquot menfes quotidie fxvierunt, paflus, mox in hoc, mox in alio medicamento falutis anchoram invenit, quorum varietatem & reliqua circa. hunc . morbum obfíervata hic candide communicare opere pretium duce, Multfaria Experientia jamdidicerar, fc huic hofti opor- tere victas dare manus; pofIquam cibos aflumfíerat nimis avide, imprimis eos, qui vifcidioris texcure flatibusanfam dant, pingues — & la&ticinia, aut delectatus fuerat potu vini dulcioris, quorum ia - dlaflem pertinent Canarieníe, Languedocicum Mufcat de Fronti- gnan didum &c, Quapropter Tragoediam, quam fimiles ex- . €eílus in ejusftomacho ludebant, non immerito, ut credo, adícri- - bere folitus fuit cono relaxato tunica fibrofz ventriculi, qua fcili- -. cet aflatibus nimium excenfa robur füumamittit, quo ad promo- ..vendam perfectam alimentorum digeftionem indiget, Hac - poftmodum labcífactata, quid mirum , fi (emidigefta moles, cru. - dum & pituitofum chaos; ftomachum dolorifice flatibus turge- — "fcentem fiftat, adeo, ut & vicina partes fenfu dolorifico afficiam- - tur, inprimis finiftrum ejus orificium, quod per nervos proprios aíexto pare originem ducentes mali propaginem longe lateque - Obfirv. Acad, IN. C. Cent. IP, du dif* 33 2L Obferonio CXLPL, | diffundit & diaphragma; refpirationis organa, ac ipfum cor in. confortium trahit? Non equidem excludo dy(crafiam liquorisqui c ftomachi glandulis füb fermenti nomine fecernitur, ut & bilisac inprimis fücci pancreatici, perfuafuüs cum Illuftriff. noftro Hero- 4 philo in ejus confilio Mifcellaneorum Excellenciff, Lencilii Parti ll. p.428. inferto, quod horum vitioforum tumorum ad con- co&tionem facientium fermentatio & hicfymbolum fuum addat, crederem faltem, meo in agro hanc dyfcrafiam ab atonia fibra- tum ftomachi originem habuiffce. |. Succi pancreatici & bilis vi- tium nonobfcure apparuifle videtur; cum &ger paroxyfmi miti- — | gationem noníolum a rüctibus, fed magisa fitu corporis, quo- — | ties jacendo, etiam extra lectum , dextro lateri incumberet, expe». riretur, manifefto indicio, quod comprimendo dextrum hypo- -chondrium tali fitu promoverit dictorum humorum cffluxum, — & fermentationi obicem pofüerit, Superfluumiudicoin Cardi- | algiz hiftoriam &fymptomata excurrere, poftquam ejus pathe- — | mata, dolore fcrobiculum cordis & totam ejus peripheriam, imo ipfum fcapularum interftitium occupante gravativo ac diftenfivo acutiffimo, ad animi deliquium usque fe manifeffantia,lippis, | ut dicimus, atque tonforibus nota fünts annorare potius du-. bec varia remedia, qua qualibet recidiva fibi quafi propria | P vindicavit, Cum hic morbus prima vice irrueret , ordinaria methodo vomitorium & Carminativa oppofui, fed nihilexopta- — | ti effeci, usque dum ad D, Becheri pilulasex extra&tis balfamicis, 7 aperitivis &- tonum corroborantibus compofitis confugerem, |. que repetit aliquot vicibus hoftem ejecerunr. Finitishis indu- |. ciis poft aliquot menfes Cardialgiam recurrentem felici tandem ; |. fucceflu abegi faleacidularum Egrenfium; cujus 5vj.in $üij, aque — |. font, ferventis foluta cer in ufüm vocate virtute falium innata cor- — |. roborando fibras, corrigendo phlegma vifcidum,; fuccum pan- | |.— ereaticum , bilem ; laxando, atque dirigendo motum periftalti- — |.- cum verfus inferiora, atibus viam monftrando utramque ab-. | folverunt paginam, | Verum fübfcquensrecidiva etiam hzcfalia. |- laude füa privabat, ut; alio. deftitutus auxilio; premiflo laxante | : C | / 35 dcbet MER Be Cardialgia Recidivis Medicamentorum eo .839E - fabarbarino corücem Peruvianum extra paroxyfmum duabus horis poft paítum quotidie revertentem, adhibere coactus fuerim, qui etiam, robur reítituendo fibris, egrum fanum &fermeper femeftre fpatium falvum ac incolumem praítitir, Nova hujus lrageedim fcena aufcultabat cortici caccerilla pra chine chinz Cottice, tanto cum applaufü , ut ille hac vice victoriam reporta- re. Cum iterüm recurrerct, nec cortices frenum injicere vale« bant, fed variis fruítra centatis in Infufo herbz millefolii inveni, quod quafivi, cui majores adhuc debeo grates, quod aliquoties redeuntisin orbem morbi defiderata fucrit panacxa,— Ne vero millcfolium nimis extollam, ultima admonet recidiva, qua eger | meus autumnali tempore preteriti anni fatis atrociter labora- bat, Diu, fateor, infiftebam veftigiis preteritis, & Millefolium variafüb forma exhibui, nullotamen cum fucceffu, ut candem -dolore vi&us duro nodo durum cuneum; morbo ingrato ingra« . tum Medicamentum opponere mecum conftituerem, Deco: - €um intellige Centaurii minoris; quod ab illo tempore apud ' €grum meum jure meritoque tam curative, quam prafcrvative . primas tenuit. Hujus Deco&iquotidie e lecto fürgens quatuor - vafcula, quz Taffes vocantur, hodie adhuc haurit, nec de alio me- -. dicamento cogitat a Cardialgia, DEO fint laudes ! ad. hodier- - num usquediemliber. Maneatitaque Medicis, qui femper una . chorda oberrare amant, & uni evporifto hypochondriaca qua(i - contumacia pertinaciter infiftunt, alta menterepoftum quod in - Medicina practica Medicamentorum variatio fxpius , nifi pns mum, certe non ultimum occupet locum. (Pratislavta Aucuftam Ving. d. 16, April. 44, 171 qmi iffa) I P» Mu 2 .— OBJER- go — 0 Obfervatio CXLPH, —— OBSERFATIO CXLZIL. Dw, D, GERARDI ARNOLDI de VINCQVEDES, | De Fonte minerali Tungrenfi. — K Vm primo füpra millefimum feptingentefimurn a nativita- | te Chrifti anno, Magiftratus oppidi Tungrenfis Principatus Leodienfis fontem quendam mineralem dido oppido vicini ibi- demque falientem (cujus meminit Plinius]. 5 1. hift,nac. cap.z.his 1 verbis: Tungri civitas Gallia fontem babet inffggnem, plurimis bullis falientem., ferruginei [aporis, quod ipfum nonnifi in fine potus intelligitur : purgat bic corpora, tertianas. febres difcu- zit, calculorumque vitia, Eadem aqua igne admoto turbida - l fit» ad po[lremum rubefcit:) abhominum memoria varios eos- — |: que pro incurabilibus habitos morbos vidiffet curatos ex potatio- ne dicta aqux mineralis ; rogatusqueeo intuitu aplebe cam no- bili quam ignobili circumjacentium locorum, ut metallurgis me- . dicinz. peritis iisque experientifiimis committeret explorandas pradi&dz aque mineralis qualitates medicinales ; publicarum infirmitatum fublevandarum ergo; qua derehabitamaturade- |. liberatione; conclufüm fuit, defiderio huic fatisfacere, cui fini 'onvocad & invitati fuere omnes, quotquot eranr medicina peritiffimi eidem oppido vicini, vicinarumque urbium utpote Leodienfis, Mofxtrajedenfis, Namurcenfis, Hujenfis, imo ipfa B Facultas Univerfitatis Lovanien(is medica, magno cum populi longelateque concurfu, idque füb finem menfis Maji annifüpra memoratis quotemporc cum Reverendiffimum meum nega-.' tiorum ergo Regem Galliarum adeuutem comitarer, ut ejusdera. |- fanitati vacillanti inyigilarem, me pracfentem cum praedictis Col- IH legis, ad explorandas dicti fontis mineralis qualitates fiftere nequi- veram, tandem vero e Gallia redux Tungros veni, vidi quid me | |. abíente conclufüro fuerit, nempe unanimi confenfu, aquam iftam, |. | De Fonteminerali Tungrenfi. 34E ringentibus quidem oforibus, aperitivam, diureticam & laxati- . vàm promulgatam, idque muliplici experientia comprobatum fuiffe, & nonnunquam per vomitum faburram in ventriculo ftabulantem expulifle, | | Ego vero curiofitate motus, ejus aqua non exiguam quanti- tatem analyfi chymicz fübjeci, & inter alia confecutus fui ícdi- » mentum quoddam terreftre pauxilla quantitate minere Martis; - atque fale alcalino locupletatum ; eoque nomine acidum obcr- rans & occonomiz humane nocivum contemperans, imbibens & infringens, in hunc modum:. xj, fedimenti minerz 5ij.divid. in dofcs num, iij. mane; a meridie; & vefperi cum hauftu fat libe- rali didte aque; die autem fequenti exhibendo dofim de maffà . pilularum, cujus defcriptio hac eft: s; turbith gummofi $i, me- chiocan, Zij. fol, fennz orient, 3ii(s. fem, anis, 5iij, infund, vini . aduft, [bvi, ponantur in digeftione arena per iij. 4». hinc calide exprimendo, colatura evaporetur ignelento in confiftentiam pi- lul. addendo füb finem fedimenti noftri mineralis part, 1, ad ex- - tra&ti part, ji. cujus. dofis cft aij; ad Jiij. addendo cuique dofi - Mercur, dulc. gr. vj. vel viij. unde formentur pilule num. y. vel - vj.obvolvendz pulvere rad, ireos flor. Conferunt plurimum in afthmate ab humore craflo organa refpirationis obfidente, tuffi, tabe, phthifi, empiemate ; ubi evacuatione opus,uti multipli experientia compertum habeo. Aliam Pilularum compofitio- nemfíübjungam; g. fedimenti miner. fupradicti 5iij, gum.gurt, vj. mercur. dulc. 2iiij. cum f. q. mell, f. matla, de qua a 5(), ad 5j. imo 3iiij; in robuitiffimis exhibendo, fcliciffimo cum eventu - hydropicorum aqua, oranisque fuperflua ferofitas, acidum in-. " fringendo, tumores oedemacofos refolvendo, vermesque enecan- - do, edücun:ur, Tin&uram infüper in ufu habeo fequentem: — &, Sedimenti miner, ij. vitrioli Mart. cum fp, nitr. prep. 5j. qui- - businvicem mixtis füperfund, fp. vin. tartaris, 3X. ponantur vafe - elaufo in calore leni, poffque fufficientem in arena digeftionem zeponantur ufüis dofis a 5(j. ad 3j. bis terve in die, cum aqua mi- nerali aut alio vehiculo Rproprias liberat maflàm fanguine- ^ iMd | u 3 i am 34. — Obfervatio CYLPHIL am abaciditate-viícofa , praecipitat; perqueurinam educit mate. — | riam fabulofam renes & ureteres obfidentem,'colice nephritice ^ | füccurrit, eoagulatam materiam refolvit. /—— ^ 0 Conf. Andr, Baccius de Thermis libr, &, cap. 3. p.3 y f. OBSERFATIO CXLFIH | A DN.D, GERARDI ARNOLDI de VIWCQVEDES. De "fi , Idero curato. PY E " | cujusdam generofi filiola decennis, eaque T&terica, - poft varia a variis Medicis preefcripta & exhibita remedia con- valefcere neícia, a generofo Domino Patre mea cure fuit com-- miffà , cuiitaque fequensadhibui remedium: lucium nempepi- fícem vivum per medium difle&um exenteratumque fcrobiculo cordis applicare & alligare jubeo; ibidemquerelinquendo perdi- | em naturalem, poítcujusdecuríum; cum piícis removeretur,cu- - ' biculum foctore intolerabili replebatur, cum egre alleviatione & coloris in facie, oculis, imo unguibus diminutione; fübíequis | vero diebus ter in die Tin&turam hanc fumíerat: p, Stercor. an-- tefido arenz calidae per 24. horas; hinc filtra & ufüi conferva ; de qua fümfit pro dofi5j, cum aqua chelidon.aut alio aliquo appro- - priato vehiculo, quo mediante in integrurm reftituta fuit; id quod -. noh vice fimplici in aliis fübjedis ad votum fücceffit, pra- milis premittendis ; adultorum autem dofis . — . facile ad 5ij, & ultra afcendit, Á " «$)oC(90 -— wi ; 1 - sur, | Obferoatio CXLIX. | o mv OBSERFATIO CXL1X. Dx. D, GERARDI ARNOLDI e HINCQNRDES De | d Pic molta im prole, — EF. (^^ antecedens & remotahujus oppido rari cafüs, ni fallor; quarenda in matre geftatiónis tempore pica laborante , cu- . juscaufa matctialis & cffieiens in depravato ventriculi fermento T quod lateat. noto notius eft , undea matre in prolem cum lacte fub fpetie fanguinis vitium tradu&tum fuit. — Dicta proles cum annunrirciter attigifIcc, avide unguibus abradere coepit parietem - .«alce obdu&tum, eamque devorando fümmo cum appetitu , in .tantum utcum a ploratu fiíti nequiret; parietemque monftraret mater, protinus exhilararetur, particulas ejusdem detrahendo & .devorando, non fine fànitatis detrimento 5. cui obviam eundo m curationem aufpicatus füm fermentum ventriculi acidum luxu-- rians tollendo, corrigendo & corroborando, nec non exhibendo " matri fequentia, fcil.tart, emet, gr.vij, fal, volat. urin. gr,v. cohferv, abfinth. 5j, F. Bol, a quo laudabiliter evacuavit, füb finem mater uberibus prolem admovit, ficque pariter infans fuit purgatus; die- —.. bus autem fequentibus fümfit mater mane & vefperidofin mix- tura fequentis: & Effent, menth. melifl. aa 5ij. tint fuccin, vol, 5j fr, cort. citr. 5i. aq. rofinar. 3i M. fümfit cochleatim; qua- que viceadmovendo uberibus prol em, qua ficinfolito Apperius | » valedixit, Wo NT iffa ex S. P flam Vid. — e^ Om S 4n MM 4 dé. : Ni L ! ó "uD.. " OBSERFATIO CL. — Dx. D, JOHANNIS JACOEI DILLENII, | PUT De E ix Cabe Arabico & Germano Fuytgpao. (n equidem, quod nuper quidam legumiaofam, aliivol- S vulaceum efle, alii, aS, Dale fine duróz e nominatione per« " fuafi, pregrandem Tiliz inftar arborém, flores pentapetalos fru- — &us baccis Lauri fimiles habentem cenfent, vulgatam a Pr, Alpine — ortam fencentiam fequentes, pto arbuícula habemus cantifper, donec de ejus genefi ouriofi & verfati cujusdam Botanici inquifi- — done certius nobis conftiteri. Equidem porro licet Bunche- 4hvicenne & Bunca. Rbafís, quifeculo poft natum Salvatorem. noftrum nono vixit,ex Alpini & Veslingii, Arabicum idioma | priore intimius callentis, fententia, cum Cahve fatis conveniat, | immo idem fit, aufcülrandum tamen potius fummo in hifce in- terpreti, G. A, Velíchio, qui Tract, de Vena Med. Cap. XII, Ebnfi- X nam diveríam quid, quod idem fit cum Nafcaphtho Diofcori- - dis, defignaffe, ex Ebn Beitharo & Ebn Maarufi, auctoribus Ara- Ü bibus, probatum dedit; & licec demum calida (fimplicioris ca« men)potum Antiquis familiarem & idcirco cauponas publicas | extitifle doGi viri plures (nempe Lipfius contra Hadr. Turne-* bum, & Freinshemius ad J. Kueferum, itemque Ant. Perfius, qui adverfarium habuit Petrum Paulum Fufconem Tr. Ital, de Pot | .. Cal. & Fr.) docuerint, & jus füum nigrum | etiam Spartani (an vero fatis fpeciofe huc a nonnemine relatum ? cum , ut Pollux | L.Vi, docebid aiuaría, feu igne coQus fanguis füerit, &ideo a Ci- | cerone in Tufcul, Quat. pulmentum | Laconum vocetur; qua. quidem nomine cum acidis juículis noftris fanguine atratis (3*1 tis convenit, (i non idem fuerit) habucrint, res tamen omni$ 1 prorfus indubia nodum eft, nec rationes & monumenta que b visundsvis conquifita frudus hujus notitiam, non dico apud An- | vectigalibus & tributis calibus tabernis impofitis, aeraria publica — locupletantibus. Tentavimus varia & experimenta mula feci- mus, an non ad fimilitudinem (inopinione camen verius, quam feníus veritate & judicio) Thee Germanizancshic Europzex in- - quilino toftum parari poflet, ei; quod ex Arabicis Cahvearbo- - ris feminibus fis fi non idem, fimile cantum, Pifà cum huic ufüi - penitus inepta comperimus; phafeoli ponderofüm & egregii (i LI - mul coloris pulverem dabant, fed penitus adverfum & naufea-. - bundi (aporis non minus, quam odoris: interfrumentacea hor- - deum adver(iquidípirabat: avenàm ob maciem & palcoficatem - mox abjecimus ? tritictim minusbene torreri fé patiebatur, nec - fapor ejus nobis placebat: fecale vero expectationi noftre plene — planeque refpondebat. Gonfecimusinde, intermixta ad oleofi- - *- tatem conciliandaro füfficiente amygdalarum quantitate, (qui ex —olis iis parare vellet; non pulverem, fed per tu(ionem pulpam ." mollem oleofám acquireret) & animadverfis, quz inomni Cah- ^ ve coftione requiruntur, circumítantiis, jufteque(quo fal jam fc- —mialcalirnum cum oleofis particulis re&e jungatur) toftionis pundo, Cahve Europzum ;, quod tenuiter pulverifatum & rite | perco&tum (eget vero aliquantumlongiore prz vulgari coctione, | & ad. minimum quinquies vel feies in ípumam attolli debet) | potum przbuit ezorico plane fimilem, immo eundem prorfus | "tum fàpore, tum odore , tum extra omnem dubitationem viri- bus etiam, ioc noftrum Cahve íxpius hujus rei gnaris juxta && - ignaris appofui , nec ii differentiam aliquam animadvertere po» T. Qiferv, Aad.N.C.Crnt,IF.———— X& c fürs "tuerunt, - Tandem, tum quod pre aliis leguminofis dulces ef-. " fent, & ideo a veraibas crebro perforentur, tum occafione ob-- d t hh 246 co Obfa watt ues 0t os fervationis 9o. Dec. IIE. A. V, & VI. Eph. Germ. (noflra enim ex-. perimenta certo ante feceramus, quam in hunc locum incidere- | mus) fabas. quoque. experti fumus, fed ne' quid diffimolemus, potus earum, licet faporis odorisque judicio: exoticum Cahve ex«. | adiffime fimularet, ob afhaem phafeolis naturam ventriculum. gravabat & ei negotium aliquantisper faciebat, cui alias & ce- | phalalgie inde orte tum Arabicum; cum noftrum frumenta- | ceum Cahve fübvenit 5 id tamem fabaceo: pulveri tribui de- bet, quod pra frumentaceo magis ponderofüs & denfus (adeo- que minoris molis) & jucundieris coloris im fubftantia fir; ves rum licec frumentaceunz eo refpectu tum fabaceo, ctum Atabi-- — co: inferius fic. decoctum tamen: ejus vero: feu Arabico fimilius. | i. e; falubrius eft; nec aliqualis Ievitas pulveris decocti praffantiae | officere poteft. Mayz, quod: nom ineptum putamus, quan- tum huic fini conducsc nondum: experiendo:didicimus. Quod. eorum caufà,. qui inquilinorum amoré ducuntur & rei fae miliari ftudent , labens communicare. volui, — De viribus | . modoque operandi: multa dici poflent, quae, quoniam obs fervationis neceffitatem. nom habent » coníülto omittune | Xur, | " à fo (Gif[a 4ugu[lam Vind, d. 25. Apr. dius e à xb 44. 17144 milja-) i o : EUR -Obervaio CLL —— 347 DL. ——QOBSERFATIO. CL. L0 Dx D, JOSEPHI I'ANZONI. E 3 De Variis obfervatis $n Boum contagio. m 17 13, & 1714. in noftro Ferrarienfi Ducatu Lues conta- | giofa Boum adeo exarfit; ut ultimum iftorum animaliuca- excidium minaretur; maximum erac damnum, maximus erat - timor, ne ab hacanimalium fpeciein alias animalium & homi- num fpecies tranfirec ; memores illius Tiri Livii in lib, 41, nem- - pe Confulibus eo difficilior erat , quod peftilentia, que priore X anno in Bovesingruerat , eo verterat in bominum morbos ec. do Correpti enim boves cibum refpuebant, aures fubito collapíe procidebant, pilierigebantur, tremor peneauniverfalisaderat,ocu-. li lachrimabant, per nares. multa !ymphz copia exibat, alvus folvebatur, & in aliquibus puftule fub cute prodibanp ita accre- derent aliqui, variolis beves ipfos afHici, tandemque brevi | - feptem dierum fpatio, magno cum cruciatu, ut ex mugitu appa- - rebat, moriebantur,. Hanc .eíle febrem .malignam contagiofam, - femper fum arbitratus, quia uno affc&to, ftatim ceteri afficie- bantur, & uno mortuo, fere omnes peribant. Ec non tantum - efle malignam, fed ardentem, manifeftum efle ait Clariff, D, Ni- -grifolus nofter, quia patiuntur Boves affecti incenfum.calorem, - exhalando a naribus & ore halitumftmilemigni; ut.fatenturmu- r lo- medici, qui manum immiflam füftinere haud potuere: pra- -sterquam, quod Boves afiecti femper porarenco, nunauam ad fatiecatem ; caufa igiruriftius (ebris immediata eft motusfermtn- - tativus praternaturalis humorum, ortusa particulis falino.acri« * bus arfenicalibus ,.quzin maflàm fanguinis derivatz ipfiuscom- " pagem alterant primo, inde folvunts unde oritur Febris mali: . "gna, contagiofà, a diflolutione, & per conf&quens mortaliffima, -"velcuratu difficillioa. in —À cadaverum fíectione , vifcera : Sm X 2 IG ^ ^ MENÉ ! Obfervatio CLE. | —— — reperta fanc fana, praterquam , quod ia aliquibus Omafum vidi — pene (bhacelarüm. ^ Nonnulli Ruítii Boum mortuorum ex. — hac contagione carnes comederunt absque nocumento; Ali- qui ex medias credidere, pardiculas illas falino acres arfenicales .. | eum aére permixtas ingredi corpus horam Animalium 5. Alii |.:| ex pravo alimento derivatas putarunt 5. Multi ex humida, ac plu- viofà tempeftate ortas efle dixere; nonnullis placuit corporum |? exleftium iaftaxum dehac peftilentia accufare. | Ego autem pu- 1 to, ex inundadonibus, & intemperiebus clapfis; cerram male. fuille difpofiram, acucita dicam egrotantem, unde ex ea vapores maligni arfenicales elevati, in bovesque introducti febrem hane pellimam exceitarunt, quod füis temporibus etiam evenifle fcri- - bit Ammian, Marcellinus his verbis; affirmant alii terrarum — | balitu denfiore craffatum ara emittendis corporum [biramini- — bus vefifientem , necare nonnullos, qua caufa animalia pratev Eomines cetera, jugiterprona Homero auclore, ea experimen- — tis deinceps mulzis cum tales inceff[unt labes, antenovimus inter- ..d dre. (hiftor, lib, 19,8. 3.) Multa fuere experta remedia, omnia — vero ipcaflum, | Antimonium crudum cum nitro ac fülphure : exhibebant aliquis T heriacam, ol,.contra Peflem noftrum, con- gcaiervam; abfynthium, & cerram figillatam, multi Farinam hor-' . dei,Camphoram, fpiritum vini, Scordium; C, C.& fimilia pluries — | repetita, VenzfcQlio etiam & fctacea, fruftranea fuere. Egofem- — per judicavi inutilia fore multa , & exotica experiri remedia, | unde Seneca ait, nitd;cinam. paucarum berbarum fcientiam. eflc: fnadebamigitur afum graminis, fonchi, Cichor. Card. San. &i, & Scorzonerz in decoctis exhibendis. —Quari poflet, cur |. ifte particula fal: & acres arfenicales folum fint Bovinz fpeciei, infeníz, & cur hac peftis folum per contaQtum talia inficiat anis — | malia? cu refponderet Hippocrates: differre corpus a corpore, — naturam á natura, nutrimentum a nutrimento, Vnde Lucreuus — | eecinic: | ^ m CUDMMMEDORN as Propter disffmilem naturam , disfimilesque . Pextuvas inter fefe, primasque fiauras. Vtinam interirti tale flagellum fé fiftat, ac nocendi finem npo .- Rat, nc perveniat ; EU - - . - dd miferos damno graviore Colonos Pe[His, e innoflra dominetur menibus urbis. E .- OBSERFATIO CIL . Dx D, JOSEPHI. LANZONI, ie rs cC | . Strabismo ex ferrore, reden annorum gtatis 14. cum menfe Auguffo Am; - £X 1715, rurieflet, & fola penes arborem decumberct , vidis . per herbas adrepentem anguem fibi vicinum; unde tanto terro- - I€ cík correpta, uc fenferit : £o | M AMetu viguiffe capillos, — — | — Etgelidum fubito feigorepetfus erar, - nt Verbis utar Poéte, Subitó fic cerrore perfufa, fürgere volebat, . nontamen, utinec clamare poterat, ficque obftupuit, fteterunr. - que corba vox faucibus hafit..— Ex hocautem valido terrore ftra. - bifano fuit affecta in utroque oculo, convulfione nempe mufcu- - lerum oculos moventium, quz adbuc perdurat, Confer. exem pla Amentia & Epilepfia: ex terrore in Eph. noftr, Dee, 3, | que Ann.9, obf, 57.& 67. | | dj "e dy 6a UE - E n j ie t5 NOZ — DE M Ns i E nri £N * ; à 2e bond O7 - «Óz á : - E172 :Q CS ir is /Q» XS 26; Eo : P 43 m0 TER. A. EDUC S. 3$9 -.— QObfrvatio CLIL ——— OBSERFATIO CLIII. ] Dx.D, JOSEPHHILANZONL .. | De | Vf aque Fillenfis cum cibo. As Villenfis ufüm cum cibo nuper in erudica Lectione de- — £L ícripfit ac publicijuris fecic Clarif-D. Matth. Regali, Qua — mihicirca.hoc.obfervare contigit, candide proferam. — Calculo — & fus quidam .Hetrufcus a pluribus annis doloribus mnephriticis | | vexabatur , qui fepe usque ad.orci fauces illum .urgebant; ran*. - dem a vino prorfusabfítinuit, atque pro potu per menfem aquam Villenfem .cum cibis .potavit, .& hoc remedio per duos annos immunis a nephritideevafit, AtqueSacerdotem edam vidi qua- dragenarium, qui .ufü aqua hujus cum cibo fe liberavit a tre- - «quenti urinz füppreffione ,.quod remedii genus a quodam mo- - nacho Ciftercienfi, olim :Medicinz Doctore fe didicifíe mihi re* — | tulit. Eo SCHOLIVM. r T: villa.quadam amosniífima, a civicateLuca in Hetruria fede«. ÀÁ cim milliaribus diftante, nobilem .hanc aquam medicaram produci, atque in multas longinquas partes ( Romam ; Neapolim, |. Lugdunum ).deferri, Andr, Baccius in opere de thermis, lib. 6, cap, 3. Ícribit, interque aquas ferratas eam collocat, cui tamen alu*: |- minofi quid admixtura fit; aquam ipfam.claram, modice ca- | Mr : r: . Olfervatio CLIF, e CLF; ups "OC DOHSERFA TO CEp mm Dx, D; JOSEPHI LANZONI, : d | DUPUTHD SO STU. - . olore capitis periodico iu narium bemorrbaotaur Et . derimnante. | Li X 71duam Ferrarienfem; 73. annor; mariti mortent lachrymis acriter profequentem, & quam pre dolore menfítrua defe- eerant,noyi; qua inplenilunio quovis menfe dolorecapitis (2e yo afficitur, qui tamen füpervenientenarium hzmorrhagiaad - plures uncias; iterum ceflat, — Similiter A, 1709, Jüvenem Cen- tenfem obfervavi, qui quovis menfecephalaa cum vomitu lm. 'phaticz materiz tentabatur; fruftra multis propterea 'adhibitisme: ^ dicamentis; qui tamem dolor füperveniente fanguinis fluxu per « enaresevanefcebat ;.& aliquando tam largiter effüíuseft cruor , uc fere ad' mortem redactus fueric juvenis, fluxu tandem ope pilu- . larum: Helveui ex alumine & fanguine draconis conflatarans — füppreflo, - 2B quee ^ (Ferraria Auguffam Vind.d.4.-4ugo. izupeme) - | OBSERFATIO CIF, - — DN D. SIGISMVNDI SCHMIEDERI, (o 7 Pyra florentia, € Rofe duplices triplicesque; 5 TN medo Toni 4n, AM DCC XIII. in predio quodam Cyz.- —& gnen[z, quod vulgo Ziroíidenfe dicitor; a8 2itolbifd)e 939r; — fictg/ Fyrus fylveftris, canca fructuum copiaabundans, ut ad ifto. — tum maturitatem, ramorum ruptura metueretur; omnes füos ad | ingentem traduxit adn irationem fpectatores, idco, quod omnes | egjusac finguli, etiatn; quod preíerum: notatu dignuin, marcidi . "XU TM. 4 ^ ZZ T M do* vet 0M UM MRETO LA RES TTE m PPP ) - X : 2i Sed 34 4 » ib» Exe Lope dA ITO HERE RES LAS HD -- 2 D^ " z Nd Sad ND ^ DRM, T E e addi. 32 —— —Obfervstio CLE. —— atque ab infectis exefi fructus, pereleganter perfcQteque in fume au mirate icerum florere inciperent; adco ut pano niveo obducta | quafi vidererurarhor. In Eph. N, C. Obf. 239. p.347. DeC. ALI, €? F 1l. fimilis recenfetur obíervatio, qua autem, noftrapauload- — hug notabilior videtur, quod etiam pyra flaccida ad defluvium ^ prona, nec non ab inícQus. corrofa, fores emifíerinc perfectos. — Adjungam his pyris florentibus adhuc aliam obfervationemr pa- — | rilem,quamiin fuaeleganti atque erudita ZMaslograpbia, 1711... Brege edita, Dominus Leonbardus David Hermannus. p. em... 243.adducir, a fc habenrem, — Dtater fiib bie blübenben 95its - | not bie Tab. I. Fig, 2. gegeicbnct iin/ unb id) felbfren blüben ^ - feben/ unb jiear au G d)bttai/ ir Svebingitdoen/ auf oetten fell Pen SelosbitnSaunten iat Selbe/ bicfe battenfdyon lángftbere— blábet/ ub balbzteiffe Seicbte/ auf ber Sruditaber/ oben am — Giribifc (auf bee Cicbuuppo auf ben 2Dienen ftunbeu bicrtociffe eSLáttel/ tvicfie fonfteu gu blüben pflege. — cem in ber Shále — ju Stantcott/ bat tiat 1708. Sbienengefunben/ oeld)eoben/— fnicbie Cuitten/ acofie ausgetoadhfene getine 26látter gebabt, - Y His pyris, folia & flores emitcentibus, adhucaddere licea; oblons gum & monftrofum pyrum, in HortoPrincipis fzutgardie r644. obfervatum, quod faciem humanam; oculis & nafo praeditum, re- .— ' tulit; cujusin fummitate (&(dnupfer) oto folia coronzad inftar. — poftca, confpeda fuerunt, e quorum medio duz iterum frontes. . mna cum floribus egrefle fuerunt, vid. Epb. N. C, Dec. II. 4. FILObf.rzy.p.264. Sednosinpraíend, circahac pyra curio-. fanon erimusfolliciti; hinc ad noftraiterum veniemus,quantum-.— que poffibile videbimus, quenam caufa noftris in pyris rurfum 1? produxeric flores. Multi multas hujus obfervationis caufasad- ducere voluerunt, & quidem nonnulli naturales, nonnulli preters naurales. Hisautem rejedtis & miffis;non immerito iis fafras |. gacmur, qui ex caufà naturali , inprimis ex hujus anni nimia hu. | miditate, lores hosnovos deducere voluerunt: Notandumenim / |.- eft, quod (1) ver didi anni, admodum frigidum. & inclemens, - " &ílasvero, &cx parte autumnus, valde fuerint pluviefi, D H i ! | haud |. op e RO as ADR dsl —. Pyra florentia, &o* Rofe duplices tripliceique, — 35$ haud leve inde quoque frumenta paíla fucrintdamnum. | Tem- pore enim ifto, quo arbores florere incipiunt grave & infolitum frigus, incrementum & produ&tionem florum, non tantum re- tardavit, fed quoque permultas arborum gemmas cortupit, quem defectum humiditas copiofa, & huic noftre & aliis arbori- bus, atque fructibus copiofus accedens fuccus nutricius, foluza pingue, & interdum atus folaris per aliquot. dies concurrens, qui iftum fortiter per arborum tubulos propulit, reftaurarunt, no- vosque hos flores ruríum produxerunc & quidem probabiliter in his pyris ; quod ifta adhuc in juventute fua quafi conftituta, multum fucci nutritii adhucopus habuerint, ficqueaptioresquam arboris frondes, qua flores copiofos vere jam emiferanc, & duri- "tiem ad novos flores emittendos ineptam; jam na&te erant, ad " horum novam productionem extiterint, Confirmant me hac in fententia mulce adhuc aliz arbores & frutices ; imprimis ro- fx & pruni fylveftres (oie Gdblecu Sorten) qua ultime adeo co- pioleé meníe Julii floruerunt , ur veftem füam nonnihil ex atro lete & grate. virentem , copiofillime quafi argento di(tindam exhiberent, elegansque fic omnibus edereat fpeàsculum. — Imo, | permuliin Botanicis non adeo verfa, virentes atque fimu! ele- ganter florentes frutices hofte fibi oblatos, pro ignotis & peculia- | ribus habuerunt , quod inde autem eveniebar, quoniam pruni | fylveftres (ccundum confuetas naturz leges, flores (uos primum, | poftmodum autem iftis dejetis, folia proferanc, quas autem ne- | mo fimulita florere & virere viderat, necquisquam hujusrei re- | cordari poterat, In prunis fylveftribus autem hocnozabile erat, | quod iftz tantum, que vernali temporenondum floruerant; jam | demum flores protrudsrent, ille vero, quz floresvere produxe- | rant, nullosjam exhiberent, Ex quibus non obfcure patet, no- | flram fententiam non adeoeffe improbabilem. | Num vero ifta ; opinio, quaquis, fecundum ANebemi« Grevv c9* AMalpigLdi y-- ; pethe(in, qua futuri foetus ideam , feu rudimenta & delineatio- ' nem in femine & plantisjam delitefCere ftacuitur, arcdic: ab abua- : DEA |. Obfero, Acad, N. C. Cent. IP". Yy dan- UICE EUNT H1 354 . QOlfervatio C. Lx dantia füccinutritii noftrz arboris, fructuum novam Horis ideam: b excitatam, & ad arboris foetum una cum eonuncfuiffedelatams — | fuo heicgaudeat fundamento, alii hac inre perfpicaciores judi- | cent, Quod ad fignificationem, quam gorda fuperftidofi vel. — calamitofa m velbonam inde exfculpere voluerunt, attinet, nom. eít ac verba deiíta faciamus , cum nullo fundamento nitatur, ex- perientiaque poftmodum & alio temporc docuerit, nec lechife- ram, nec ullam aliam calamitofam tempeftatem, pyra hzcfloren- —— tia fuifle infecucam, Roías duplices & triplices quod concer- nir, binaiftarum exemplaria, eodem Anno menfe Augufti, Cy». — gnez, in horto quodam obfervata fuerunt, (Conferantur ete | jam obí. 55, & 94. Fph. N.C. Dec. . A, IV.) Eadem fere ratio. de harum proventu dart potcft; hinc quoque non diutius huic immorabimur materix, Petimus interim peramanter; uc, fi. — quis folidiores & probabiliores de his hactenus dictis habeat ra». tiones, cas in medium ut proferat , fic enim & ego& alii ipf.— majorem in modum erimus devindi, habebimusque, de qué — nobisimpofterum impenfe gratulari poterimus, i OBSERFATIO CLFf. DwN.D. SIGISMVNDI SCHMIEDRERL De Srupenda &5 deteflanda Puelle edam d Sala- citatt, a Mn pss nondum trium annorum QE emenfía, in terrama & pavimentum fazpius fe pronam non tantum conjiciens, - fed & (tans, fedens, fellis, earumque partibusimprimis acutis ine. nitens, totum corpus movet & agitat, ad modum viri cüm uxore, confüeícentis. Parentes hoc videntes, non ftatim, quid fibi he | filio! sgitationes velint, intelliguat, habent autem pro gefticus. ladonibus infantis fuforiis, mox tamen non fine gravi animi . commocionc, fli ola cupiditatem pravam percipiunt, Quo igi-- tro D De. Stupenda ez deteflanda Puella cujusdam Salacitate. 35$ ' turhuic malo. in tempore remedium inveniant; fedulooperam . dant, ut pravam hanc dcleant confuetudinem. | Hinccum mul- tis modis, blandis nunc verbis, cam nunc dehortando, nunc in- -.erepando , nunccaítigando & in pudorem eam conjiciendo, cor- rigere» affcctumque peflimum: eradicare laborant, verum irrito femperfucceílu. .AAdolefcenteenim filia, malum. quoque ado- leícebat, & quidem adco, ut, quam fepiífime, meníz accumbens, in aliorum coníortio vivens, in templo fedens gratumque obje- ' étum videns; non finc parentum mceerore & pudore, ex imopro- vifo, gefticulationes hafce obfcoenas & laícivas, cum notabili ex . genitalibus cunc temporis iquoris ftillantis copia » inciperet, alia- . que adultior fadia, ad vefanam libidinem exercendam explen- | damque mediaatqueinftrumentaquzreret. |. Ad parentum ami- . corumque qua:fica, quidnam tempore hoc paroxyfmi rei cogi- taret&c, vel nihil reíipondet, vel dum cfíari quzdam incipit, me- diain voce refiftit & vox faucibus haeret, quafi jam mura fit fa- — €la, Aliisinrerdum fponte fua refert, incredibili fe perfundi vo- -luptate illotempore, adeo, ut fere & vifus & auditus ipfi quafi cf- - fugere viderentur, Ob coniinuas equidem parentum increpa- tiones & comminationes, aliquo modo ab hocmalo in iftorum prafentia ; prafertim cum amboin eam intenti eflent, non tamen - finefaciei& nativi coloris mutatione,defiflere vifa eft; ceterum au- tem folirudinem anxie quafivit;ibique cupiditatibus hifce pravis & ánfatiabilibus ica indul(it, ut fzpiífime maxime defatigata íomno- . que correpta fuerit inventa. Cum itaque nullo modo infanz libidinisftimulus extingui & eradicari potuerit, in auxilium Me- . dicus fuit vocatus, fed irrito quoque femper fücceflu, Tandem | Operam navarunt parentes & cognati ; ut filia decimum fextum nunc ingrefía annum, cuidam elocaretur, num forte conjugi- | um hanclibidinem ficextindurum. | Contrahitur cum quodam | Korté fimplici) matrimonium, virum patitur, concipit & gravi- - | dafit, rermoanente nihilominusantiquo veífanz libidinis affectu, & perpetuo absque ulla fatietate cum viro congrediendi (maxima | lieet cum utrorumque virium proftrationc) defiderio, ut dc iíta | | | : Ey 1 ; com. $56 Obferuatio CLVI, commode idem dici queat, quod Z7zvenal. Satyr,6. de Meffali- — | na (cribit: Ne Et laffata (viris) viro, nondum [atiata vecesfit, Tandem primipara, partu difficili extincta fuit, inque ejus pus. | dendis Clitoris; K^ed'ogic, Ffefycbio ounces cqpedicidv zrüguaiés — | $yxavurzic dita, infigni magnitudine pradita fuit inventa, & tanta quidem, ut fere virum füeric mentita Prodieiofa F'enus. | Nota- bile eft, quod tempore vernali ad feftum usque Joh. Baptifte, — | maxima hac fuerit falacitas, & quod hoctempore omnium cum * | naufea Hircum olucrit, urinamque ferum lactis imo faciem — la&is exhibentem, emiferit, Cafüm hunc bona mihi fide non. tandum mulier honeftze conditionisjam vidua, & demortuz hu- jus noverca detexit, fed & alii fimul mihi retulerunt: Parentes | ejus adeo fuifle falaces, utirruente in eos Paroxyfmo venereo; in — | horto, horreo, hypocauíto, verbo: iisdem in locis, ubi tunc tem- poris fteterint vel federint, ftatim congreffum celebraverint, — | Vnde fatisclare patet; falacitatem hanc ftupendam fuifle heredi- — | tariam. SilTheologice jam hunc confiderare vellemus cafum, "X ampliffimum heic exfpatiandi haberemus campum, quem laborem yero, cum jam tempus nobis haud füp- petat, Theologis rclin- quemus. : A » " | e Peg 4.45 € puo m PUN : i l | en [A 7. $- s » $1 Obfervatio CLFIL. - e OBSEREATIO CLFII, Du, D, SIGISMVNDI SCHMIEDERI, Mi. | De | Filementis ineteoricis , tempore -vernali 6&9 autumnal | volitantibus , vuleo dioe Firginis, Germ. | Sunaferz at /. Conv 21 ineo ^w Vid per Filamenta hzc Bear. Virginis, quz rectius meteori- | ca vocantur, intelligatur, absque ullo inutili verborumcir- '€uitu, nunc videbimus. Ad nomen igitur quodattinet; meteo- ron hoc, filorum ideo gerit nomen, quod per aéra nunc copio- - fius, nunc parcius volans, iftorum faciem referat, Beate Virginis vero cognomine cur condecorata fuerint, unicuique non ftatim conítat, Sed liber Germanicus in celeberrima Bid/iot beca | e- - &ien[), pervetuítus, titulo carens, ac a blattis & tineis valde perfo- ratus, cafu me id aliquando edocuit, ubi inter aliainveni, ideo Be- ate Virginis cognomen huic meteoro fuitle impofitum, foeil e$ Reliquiet eotibern &udjebet Syungfer 9 avid toáren fo fic in ib: tet GOrabe umgebabt bátte, — Seni nadbet fle bon benizobr fen aufecftanben/ unb aen Simmel acfabren / bátte fie (oldes/ voie Clio feinen 9mantel/ inter £ufft fallen laffen/ ivelcbes toc gen ber arofien. obe; bie9Binbe eegtiffem nino in mmáblig Ele megáben secvifiea bátten/ tefle nun Deut ji Sage in perpetuam | €jus atque fan&tam memoriam; 0€9 Sabteg jioenmal in bep SBeft berum flógen/ wtib fich feben Tiefe, Sed valeat hactraditio, Nos | rectius fila hac meteorica vocamus, cum ex vaporibus & exhala- | tionibus, e cerra finu egredientibusin füblimi generentur, atque | ex ifto in terram iterum defcendant. — Germani vocant ifta, bett € ommet/ dubio procul, quod, vere;2s; ij32c éeivó 96g» & au- tumno, quando iterum « «pui tAzyUc yírero, , confpiciantur, ' hinc vulgusait : &yet Gone fómtmt ioiebet / mum foirb eg Ls | Noll. ioi $$ Obfervatio CLFIL P — ivicber tmaem foerben/ i. Ser Commnter giebet tocg/ tan foitbes — ] falt erben. Appellanuir etiam Ctungfer s (Oattt/ aut a craditione: fuperius adducta, aut, quod vero fimilius mibi videtur, a tenerita- te, nitore, feegen Der Qáctlid)feit unb. Sueintidifeit-- Omne — | cnim id, quod incorruptum, purum, fübule & adhuciatadum — » eft, irginis nomineinfignimr, Sic CIC. inQratore,c.r 9 Clar- ta Virginea, Terra Virginea, $atte8 uuo unbefledtee / vetues SDapicr/ gatte unb nod) utigebratidte Erbe / Diettod) met um B ecataben/ bacein nod) nicbt8 gefáct morem if.— Sic Pintus Firga faliva, nüdtetuez Cpeichel, « Gruf. in oper. Infeript.— p.1139.2,12. lnícriptionem affert; ubi codem fenfuadhibiram — 7 legimus Zirgini; vocem , qug ita fe habec: 4. Aurel. Domi- Hanus vivus emit &5 comparavit locum FIRGINEAM. c i,e.locum ab alionondum poflcffüm. | Greci eodem modolo- — | quuntur, fic Poiloni Byzantino yi erap9ir ge, elt terra inadias — | nondum foffà, cujus divitis adhuc fünrinradz, Sedhec hae | occafione. dc íy zapódw,. Ad quod meteororum genus no. ftra percineanc filamenta, in praíenti non multum morabor, | lippis enim atque tonforibus notum eft, ifta non ad emphatica, | Ííed hypoftatica pertinere; cum nontantum videri, fed et« | lam manibus tractari & palpari queant, Sic quoque non lon-. | gusincocro, quod anxie multi difquirunt, num fint meteoron | | aéreum, aut terreum, aut aqueum 5 fiad eorum, ex qua genes. | rantur, materiam attendere. velimus ; primario ad terreorum — | referri videtur claffem, ut ex infra dicendis plenius conítabit, . Quog ad tempus attinet; quo confpectui noftro fefe exhibent, iftud; ut omnes inter conftat, fünc ver & autumnus, nectamen. | quzvis iftorum dies, nobis ifta fiftunt , fed nebulofi, mox aus i tem fereni, & amoeni ac quieti, minime vero turbulenti & vene | |. cof. Vnde vero i(torum proveniat materia, paucis jam monis. |. tum fuit, nempe ex terra. Hincneutiquam iis affenfum prebe- |. re poffümus, qui ab aftris cam deducunt, eorumque excremene |. tum vocant, quod íübtile venenum aftrale (iti MAC ! Lid - —— BeFilamentis meteoricis tempore wvernali eve, 359 . Giifft/ fecum gerat, cum experientia doceat; pecudes in copio- |" fahorum filorum volitatione, abiis una cum gramine deglutitis, interire, Licet nunc. ultimum hoc aílercum non negaverim, | primumtamen ut credam, adduci non pofluüm, cum nondum .. ficevidum, fyderum effluvia globi noftri cerraquei athmofphz- . ram ingredi, Partzm, obimmenfíum Ípatium ea inter atque no. / ftram terram | interjectum , quod & Cicero L, rr. de divinat, | pum.z 228.edit. Xcbrevel, cognovio quando dixit: £)ue poteft | contagio ex infinito pene intervallo pertinere vel ad lunam , vel | potius ad terram? partim etiam , ob canonis Phyfici perpetuam . veritatem $ omnia gravia tendere & relabi verfus füum centrum, Cum autem omnia effluvia cujuscunque fint generis, five fint €ocleftia five terreftria, & quam fübctiliifima etiam concipiantur, ? gravitate quadam polleant, (non datur enim leve corpus, nifi re- | Ípectualterius) corpora faa habeant procentris, & ad ifta iterum - rendant, neceíle cft, alias excra centrum caderenc, quod vero non 2 fic nec fieripoteít, uii unumquemque Phyficge & | Matheíeos do- 7 étring peritum, latere non poteft, | Pofient eque benead fidera ? noftre telluris effluvia ferri, fiiftorum exhalationesad terram no-- 7 ftram. deportarentur, fed cum prius fieri non queat, pofterius ? quoque fieri nequit, rationem reddit. Cafp. Scbottus in Técbnica curiofa L. 1F.C. Il, pm. 22 f. 226. dicens: $5 forte viclenter P efcenderint cfflsvia, relabentur tamen deorfum (1.) quia cen- T trum omnium (ublunarium (ad qua etiam pertinent ex balatio- 7 mes terve[lves) eft centrum terra, ceutriuimn autem exbalationum 2 Lunarium lunas c* reliquorum planetarum ip/erum corpora, (2) quia etber a Lune concavo furfum efl levisffmus, nec aptus D at exbalationes terreftres [uflentet ; ideoque boc vel non afcen- 2 dant eo usque , vel fi violenter iuc fuere detrufe , pondere qo* T daclinatione naturali velabuntur ac deorfum verfus terram, tan- | quam faum centrum y sterum tendunt, vid, plur, in dil; meade T aftrol. Tudiciaria p. 6o. fegg, | Alii, quos inter etiam eft Da, btc Garmannus in. Epb. N.C. Dec. 1. d. 1 1. Obferv. 12 0. p.n. —. 274, horum filamentorum ortum ab arancisdeducunt , fedad- Mn | | Inox 360 Obferoatio. CEFIIo 7s V6. 08 modum infirmis argumentis, obfervatur enim fepius tanta filo- rum copia, ut, fi etiara integrum fenfibilis cujusdam Horizontis fpatium araneis hifce textoribus repletum eflet, tamen ad canta corum copiam texendam haud fufficerenc. Ec licet nobis obji- — | ciatur, fepius in hifcefilamentis inveniri araneas,indetamen pro«.— barinon poteít, quod ideo quoque eorum fint textores, cum. quilibet perfacile videat, multis modis araneas ; mufcas, aliaque iníccta, uc fzpius videmus, hifce implicari pofle filamentis. Pra- | terea adhuc alig fuübfünt rationes; opinionem hancinfringences, Majori enim (1,) in copia füperius quam inferius inveniuntur, (2) non a terra afcendunt, fedex a&re defcendunc (5). Aranea- rum filamentis hzc longe tenuioraac purioraobfervantur, (4) - non nifi coelo fado & nebulis, precipue denfis difcuffis, obori- — | untur, cum bombyces & aranez non minus diebus turbidis ce-.— | xant. (5) Horis matutinis non facile, fed circa meridiem & ho- ris pomeridianis copiofe confpeQui noftro (efeexhibent, (6)non - perduranc usquealteram in diem, quod aranearum , erucarum: & bombycum fila contra faciunt, (7) À vento vehemencioti: flantearanearum tele de fuo non facile moventur loco, hzc ve-. ro hincinde voliranc, nullo etiam vento fpirante.. (8) Tandem inlongitudinem triplo plusfe extendunt filamentra noftra quam: | qd aranearum. - Has nunc ob rationes necefle e(t, aliundeutcon-- |] quiramus eorum ortum, quem dubio fine, ut füpra jam moni- | tum fuic, ex terra & quidem minerali, foecunda omnium fere mes. 1. teororum matre, habent, Conítac enim, noítra fila magisex ma- teria minerali, quam terreftri; proxime ad florum Znci faciem | accedente, efle compofita. Quando enim hoc metallum, cum | | debita ANVztri quanritate crucibulo injicitur & accenditur , brevi. | poít in laboratorio non pauca ejusmodi filorum & floccorum. | apparet quantitas, Quanquam vero nobis objici queat, mae gnam iguis ad produGionem florum Zinci vim requiri, cumtae« men in terracalis non unquam obfervetur, facile camen refpon- |. demus, quod particulz hz non ex cam folido concreto, quale. Bi mutb am cit, egccdiaacur, fed in cerra atque mineris difperfe E «De Filamentis meteoricis tempore vernali goc. 361 - Jateant, ad quarum expul(ionem moderatus tantum calor füffi- €i, Accedic porro ut credam; filamenta ex hac conftare mate- ria, quod feroper in locis montofis, & ubi metalli fodinz reperi- untur, copifius quam 1n locis planioribus, inveniantur, & volira- re obferventur, . 1mo nocumentum, quod jnde pecudes ab iis una cum gramine devoratis fentiunc, argumenti loco nobis etiam. elle poteft, cum flores Ze nonnihil Arfenici fibi habeant admixtum, —. Interim non afferam, quod tantum ' €x hac compofiza fint. materia, fed credo, quod & una cum aliis particulis vifcidis in are a fole exiccatis (int maritaaa, Modum "&locum generationis quod concernit, credibile eft ex circum- - ftanuis hattenus addu&tis, & rationi fànz confentaneum , parti- - culas has ex terra unacum humoribus non a vi igais cujusdam fuübterranci, ut quidam fomniant, fed partim ab aére & calore fo- lari; quiin rerram feinfinuarunt, partim a motu fermentativo, - quem varii generis parcicule in cerre (ina concurrentes excitant, expelli & in auram evehi, ubi vaporibus humidis afole diffipatis, reliqua materiaa leniori auraagitata, in ejusmodi concrefcit fi- lamenta, & poftmodum ex alto defcendens, in oculos noftrosin- - ' curtit. Quod vero nec zcftivo cempore, nec hiemali, ut fupra di- &um fuit, confpiciantur, inde eft, quod a nimio radiorum fola- riun zítu, in fuo eterraegretfluuna cum vaporibue humidis hec materia ftatim diflipetur, reíolvatur, & exurawir, hieme vero, ifti vel parcus, vel nullus concedatur egre(lus, &, (i etiam ipfi - concedatur, ob caloris tamen debiti defectum , materia hec füffi- | &ienter ira exficcari & praeparari nequeat, — Vc cempeftatem ut - plurimum tunctemporisturbidam ; ad ejusmodi filorum genc- | pationem ineptam,taceam, — Prisusautem fádis clare, quando ge- merationis eorum rempus appropinquat, inde videmus, quod, re« mittente jam calore folari; notabilicer autem eo adhuc terram | E , primum fab tenui(fimarum aranearum texcurarum | forma, in agris & pratisfüb conípe&um veniant, & tamdiu in | eadem compareant, donec commodo & apto generationis cem-- | pore nunc advento, füb paulo folidiori confiftentia & filamenco- (^ Obferv, Acad, NLC.Gmr. IV, —— L2 roma - b. "E" Bow. s ke" » (us cc One Apecc s E rüm forma, per aérem volitare incipiant. — Pofferius, perfelis — | quet; hinc non diutius iftiinharebimus, fed difcurfüi noftronane — | &incm im ponemus, " 7501 ^v iEn AQ rp NE "imi aos frais OBSERFATIO CLFI1II. Dx. D, GERARDI ARNOLDI de VINCQVEDES, Cura gravium in faucibus ulcerum. Ropter transfpirationem capitis impeditam catarrhos oriri, — | P confcquenter. tonfilias utplurimurm & uvulas inflammari, | eum tumore; rubore & deglucendi difficultate, a fanguinis & | lympha circulatione prepedita ; in confeflo eft; unde tandem | fermentatione focia accefluque aéris peregrini ibidem locoram | | pus generatur, aptum natum pro ui acrimonia disrumperenon — | folum vafa lymphartica, verum etiam fanguinea iisdem vicina, ne- que adeo facile confolidationem admittenria ratione aéris infpi- |! randi, przcerquam quodlympha fanguisqueillas partes preterlu- | 9 endo abíorbeat continuo aliquanculum illius materie acrisulceroe | fx, ficqueincegram occonomiam animalem pervertap fitgs in caus - à fà, quo minus partes affecta refici queant, hinc mente volvendo — | & revolvendo fzpe fzpius deveaiin notitiam cujusdam compofi- — | t; quo malum hoc corrigatur, praveniatur, nec non in inte- L6 grum coníolidetur, methodoque fübfcquenti laudabiliter, idque — iteratis vicibuspendente praxi effectum confecurusfui, Pra cx- | teris circa juvenem fedecim annorum circiter, cuires erat angue fta domi, & per catarrhum neglectum uvula in totum ud & |. | sonsillz maximam partem erant abfümptz, eousque ut loquela - | ferme privaretur, alimentumque non nifi liquidum, idque facis. i paucum deglatiendi eflet libertas, caetera per os &naresejicere | €oaQtus, ita & fatis cefliflcc brevi, nifi opicluatum fuiffet. ei , ic quod methodo fequenti aggreflus fui; Rec mechiccana grof «- ; ; ; . * -— ciam tertiz partis in ofla nova vitreata igneleni,dcinde colando fer- . vetur.pro. ufu dicto, Remanentiz vero affünde denuo parilem aqua quantitatem , coque ut füpra; quo fecundo decocto ufus . fuit pró potuordinario, Vcrümque vero ubi opuserat reiteran- . dum. Singuloautem octiduo eundem purgavi potione pradi- &a, iisque medicamentis ufüs fuit per fex fepuimanas, ficque inte- gre convaluit, Eodem etiam tempore exulare feci omne fym- pofium cerevifiarium atque vinofum ,. fala. & falfomuriatica, . acida & acria quzvis, pariterque ufüm panis. fecalini ob acidam qua gaudet qualitatem 5 econtrajufcula juniorum animantium, |maxime vero eorundem extremitates ejus paftui annumerare non inconíültum duxi; quz ne quidem ad fàtietatem conceffi ; quibus rite obíérvatis, opratus curationis fcopus impetratus fuit. Pannifex quidam quintum füpra quadragefímum annum na- . €us, codem quo füpra affs&u ta&tus, pof varia incaffum per Medicos & medicaítros adminiftrata remedia, tandem opem aoílram imploravit, cui preter decoctum in. füperiori cafü me- moratum, majorique quantitate fümendum, porrexi. fingulo - o&tiduo piluJas (padanas num, VII, pondere 3jiiij, Poftquam ve- ro morbum füperafle videbatur, contigit ipfum incidere in coma -fomaolentum; undeperenemata appropriara injeCta, medica- mina varia cum aperitiva cum füdorifica, eaque volaulia hic he- ftis oppugnatus & expugnatus fuic, remanente nihilominus ali. -quantulo ulceris confillarum; cujus in totum fübjugandi ergo de €oGtum reiterarijuffi, cumbbinis indies pulveribus, mane & ve" íperi cura codcm deceéto fümendis, nempe w, creux iij. lapid- NV. uz canctr, 5 "Vw, Wa — ^ ObloaesCELbOoon su 7 0 0- cancr. 30, coral. rub: prp, ij, antim. diaphor, corn. cervi phil. — prep. aa 3i. M, £. pulvis in dos. num, XVI dividendus. Poít - quorum ufum arrique viteinfidiatori valedixit, obíervato ramen. legitimo vitz regimine, | Us sur. n ($t. Hubert. duguff, Find.d. 21. Odor. : 41224. miffa) | OBSERFATIO CLIX, | 3 .D&D,CONRADIBARTHOLDI BEHRENS, | — Bor: | "m E: me * Geinellis. - " 9 Gi specs duorum gemellorom apud nosin vicinia degen-. J dum,fimilitudine corporis & vultus adeo exacta, ut non nifi agnariffimis difcerni queant , ac fanitate utriusque jam ad vi- ge(imum; quem modo habent, annum integra, nifi quodaltero — 1. interdum male fe habente, alter quoque conqueratur, de mate- ria hac paulo prolixius agere infticui- — —— — voci motel . A«dit vero generatio gemellorum, fi vel in cella una. — ovum foecundatum geminatum hareat, Ícu duplex inovo con- cretus a natura orbiculus reperiatur, ud. 7/4]. Dn. Prafes | dcbrockius Scbol. ad Helvoigii obf. p.39, ftatuit; haudfecusac — in gallinarum ovis duplex vi:ellus exiítit, - Vel quoque duo plu- raqueovula uno coogreflu foecondentur, quod ZZe/dfebmidins - Oper. Tom. 2. p. 22 f. vult; uti bruta marem vel íemcladenitten-. tia frequentiflime gemelos pariunt, | Hinc quoque trigeminogs. — rum fcuum partus fuccedit juxta. E/sbolziumim AMifcellan. Nloftr, Dec. r, Ann. 6. Obf. 128.ac Drelíncourtium iv. de cons | cept.periecba 19... imo quatuor uno partu edicorum; magnis | tudine camen folito minori, nec diu vivacium; ex obfervaauone - FHelovitii num, 144. Hagedorni, centur, 3, Diflor. 2. Schróe ckii femoris Mifc, Dec. z, Ann, z,obf. 2... Franckenavia Mefes ice: ix | | Dec, | | : t ! | | MO DaGwEeDe —0L- ——— 36; - Dec. 2, Ann, 3. Obf. 201, Lowvis Mifc, Dec. 3. Ann, y, OLf, 17. Et quinqueinfantum experientia Cauderi, e Dec. 2, Ann. 4, obf, r f1- Lanzoni: 7Mife, Dec.2. Ann, 9, obf. yo. ey Dec, 3, ann. 4.obf. 76. & Scbovalleri Mifcell. Dec. 3. Ann. 2, ebf.i7f. Pura partum numeroforum exempla corigefferunc -"Tenftonus "Thaumatogr. pag. 39. — Sabenckius l4. obf, p, rar, "Frankenavius Addit, ad Zacchiam 1l, X. p. 77. & obfervatio- nes Hiflorice Hamburgenfes anni 170 f. p. 104, qu& tameri or» dinariis nature legibus contrariari videntur, atque Vcl ad iria gi- nationem: matris gravida: velad caufas fupernaturales referen- da, Hujus generis famofus ille partus; Comitiflz Hollandice | eít, cujus veritatem in. ZMifcell, Dec, 3. Ann, 7. obf. 316. af- ferui, : | Dixi duopluraveovula uno corigreffu foecundata gemellos reddere, quod fi tamen plures eademque nocte reiteraios con- greílüs, aut otio congrellu femerr bis ejaculatum cum Zacchia con[il. &6. hicadvocemus, uti efficaciam liujus hiftoria gemello- rum a vacca editoruar apud Med ei Tbefaur. pract. p. 2o 6. probacdebium non eíl,ovula diverfis vicibusfoecundatagemellos producere: — ^ | E uat iei] o dieti Load svo omn a patte cdatrisorgdnicinr partium ejusdem uterína- rum coaformationem interdum concurrere, inde patet, quod mulieribus quibusdam: gemellos pluries parere confüetum fit, | quod exemplis apud ZJagedornium cent, 3» obf. 7, & Franckena- ium add. ad Zaccb. Lr. p. 77. probatunteft, die Pes | "CQennaftenda gemelloruai acolliftone eorundem ín utero | pon eft uc /JJ. Prefes noflev Scbol. ad FIelovig, p. 4o. docec, cum Sami vehemens & violenta collifio absque prefenu vite difpendio | poffibilis nor (ic fed potius examiniis gemelloram: di(ruptis, aut |a principio forte aon bene diftinctis, uti Dimerbrockius Anat, Pe 19$, obfervac, la&teo icilicet humore effufo, adeoqae fceribus ' blande (ibi mutuo approximantibus, & propter vifciditatenm; qua | otdinario pcllenc, in continuitatem ejusmodi concrefcenribus, ' quam AExcellentisimus Eitmüllerus junier i Novis Liter. IP | £x34 ... Hamb, M6 — ObfrsegicCLIx. ucquispiam gemellos utero claudi juraret. .Ecinhisipfismotus | interdum longe tardius, quam unquam anrea percipitur, & non - raro ultimis menfibus adeo exilis obfervarus eft, quia gemellisar — | &ius iater íe connexis, locus pro motu deficit, ucprofimplicifoena — | vix füfficiens videatur, BartPolin. tract. de Infol.part.üsp.2og, | Riedlinus Lin. Ann. 3.p. 66 f. &9* nn. &. p.373. Pachequus obf, 4.4»... Nec gemellos indicat linca externa medium abdomen: die | videns... Barthbolinus cent. IP..Ep, 31. nec tibie pedesque uleie. | mis menfibusinflatiidque cum motu foetus exili;cum tibiarumime | flatio in uniusetiam foetus geffatione exiftat. Nec forcefluorale | bus gravidas infeftans Ertmiller. Tom, I, Op. p, 103 y, Nec for- | tc ctiam varices utrumque pedem .oceupantes cum. tumore. utriusque non exiguo, Azedlinus Lin. nn. 3. p. 666. ut proin. | accurato. in his diftinguendis .& coaptandis judicio opus fue | etit, Gr L| Singuli gemelli füum chorion amniumque habent, & in hac a diftintum humoremlacteum, | An verofinguliquoque placem. |. tam íuam uterinam habean Gnoneadem apud Auto res opinio eft, & tamen omaes auropfia nituntur. Affirmativam odi || t E o o DRE T eeeioeietinz DOR Graaffius de mulier,Organ. p.221, Kirn. 7Mifcell, Noffr, Dec, 1, Ann, 1, 0bf.39.. Harderus Mifcell, Dec, 2, Ann, a. obf: 15 f, Pechlinus.ob[. p. 72. Lowvvius Mifc. Dec. 3. Ann. s. obf. 1 j7. quibus & exemplum haud ita pridem apud nos ià gemellorum partu füffragabatur, Contrarium vero obfervarunt .Aieg/inus Lin. Agn. 1.p.442. €9 Ann. 3. p. &66. Beslerus biflor. part, tri- gemin. p. 23. Bartbolinus cent. 3. Ep. &a. dcbrockius Senior Mifc. Noftr. Dec. . Ann. 2. obf. 162.€9* Dec.2, Ann, 2, obf. 9. /Moriceus de morb, grav. p, 262. & Zaccbias confült. &&. quinon folum in gemellis, fed etiam in tribus quatuorve foetibus uno partd ediusunam placentam deprehenderunt, — Nifi igitur, quod Rommel/us in AVifc, Dec. 3. Ann. 7.obf. 4g. fuppeditat; naturz hic quendam lufüm agnofcamus, neccíle eft cuilibet gc- mello, five fint unius five diverfi fexus; modo non diverfo con- grefla concepti fuerint, propria placenta affignetur, qua fi gemel- lisnafcentibus nihilominus una appareat, non per genuinam par- tium continuationem fed per quandam contiguitatem & mu. tuam adnafcentiam talis eft. — /Z'artbonus adenograpb. p. 258, Nam linez feu note confpicuz, quarum mentionem oitatorum autorum obfervariones pro placentz unitate faciunt, utramque partem placentz diíterminantes, ita eas dividunt, utunius medie. tas uni funiculo umbilicali, & alterius alteri interdum evidenter fit appropriata. Facile autem in initio concrefcere potuerunt, Perindeigiturerit, five gemellis duas placentas, five unam hoc modo divifam aífignes, quamvis iis exovo uno; duplicitamen vi« tllo conífante orüs anaplacentaredetribuarur, — ^ Exgemellisautem altcrnon femper moritur, fedinterdum "wrterque quamvis difparis fexus, fecus ac Jdrifloteles i. 4. Gener. inim. C. 6, arbicratur, ad longum tempus incolumis vivit,& modo aléruter modo uterque foccundus eft, | ZaccPias confait, 76, Bierlingius Thef. pracf. p. 907. — Plane mirabilis eft animorum in iisdem & corporis fimilitudo. dum non folum vix difcerni in- vicem queant, quod füb initium de noftris quoque gemcllis in« Bu) iisdemque morbis fubjiciantur Aded/ns in ann, 6p, x o 7.4. e us "^ 362 Obfervatia € CLX. fed & in duabus fororibr conjugialis harmonia , ejusc nodi ex. ftiterit, ut. altera fororis. fponío externis licitisque amatoriis ce. remoniis pari famper modo obviam iverit. — Cazalerns Mifc. Noftr. Dec. a. Ann. 7. obf. 17 f» «del. Lip.ann, 699. 5-328, Ried! inus Lin.ann,6. p.074... Gemelloscapillivoroscum ma- | Ximà animorum & faciei (imilitudine ifti Iurffo CEU deu | quohdam Nofter, Adifcell, Dec, ;. ddnn, g. obf. 307. Quodve- | ro Borellus cent. 2, obf, p. 182. ceufingulare quippiam de dua- | bus gemellis adducit; que unocoderaque die, virisque eandem artem profcflis conjugio jundtz Haeripo 'ingulare non cft, & ex ag-. cidenci contingere potuit. | (Hildesbeimio "gulam Vind, d. 22. Oc P. — 4d. 1714. ifa. v OBSERFATIO CLX, Dx, D, JOHANNIS GEORGII 3 VOLKAMERI, £s De - Caryopbylio fpicam fesmenti referente. Qo Suis Hortenfis apud Boranaphilos aj; dy2g- ve Catur 2 i] Jove natus fos,ez proles, Jove digna parente. ! | Quamvis valde dubitem; an Grecis Romanisve fuerit cognitus, | Chorum tamen certe inter coronarios ducit flores. In officinis | noftris Pharmacevticis flores Tunicz dicuntur, cujus ins 1 füppeditavit Coulejus Anglorum Gloria Poérarum, Caryophyl lum loquentem introducens, ejusque extollens colorum vatieta- | tes odorisque fragrantiam : m | .-2. Indutum femper eadem Pauperis 4i HIFGBOIE vete, Kana. Americana. Áurinamzsis de veria " "TWio (2 memina. i Pifcem. mattart fol£ta. : L "Okserz,. CLXXI A o A, NND SNNSN UM uA I, // / A P SN NNSNN NN NV SSNN NUN ges relralertur 2 m Y. erts pectori s 27 () | x Cayum., 2 ANE jJ E d T mr d 5$? iras anto E NSSS y .* MR y - Ranae «Amerteamaefurtnamen sis em pifcem mutari felitze miner dpeztes — re LA UA Y mmi P— o PV Au / x QE SXAGLU MANTO e ; ^ T E | Pk 3 2n " ER : ; . : * wl d se & -— 4 T : à - DeCaryoplyllo $picam frumenti referente, TT Ipfa wmibi vernis Tunicis vel forte quaternis A Nec Rofa drves babebitur unquam. Dicenda efl opulenta Anemone, opulentag ue Tulipa eft | E: fefe utraqueveftit bonefle ded mea vel tales.opulentia vincit utrasque, "n . . AtCrafíus vocor ipfe colorum. E Nec mibi dulcis odor, tanquam bona fama, recufat Tantorum comes effe bonorum. — " Cognominum, quibus Caryophyllorum varietas in(ignitur, cata- -logum facile quis apud illos obtinebit, qui culturz florum horum "incumbunt, eum jam ad Hortulanos-noftros arvales devenerint | 1 Caryophyllorum deliciz.. Hxctamen, quam hicexhibeo fpecies; -Mlorum adhuc (e (ubduxit manibus impuris, rariflimis certe ac- eeenfenda, ^ Obtinuit hanc Germania noftra e Chri(tianiflimi Re- | gis Horto, pretio equidem ftupendoluduofoque. Cum enim 3Gallicimtlids violentia .extortas e Ducatu Würtenbergenfi belli- »Eas exactiones regiis Galliarum Monarche gazis inferre cogerets Vir generis fplendore, munerum dignitate & meritorum magni- etudine perilluftris, a SerenifIimo Principe illuc ad deductionem hujus coactionis argentariz(ut a Svetonio olim vocabatur) mif- Müs, rariorem hanc Caryophyllorum fpeciem munificentia Re- «gia, Germanie noftrz intulit, hocque Horerariflimo me, apud "quem memorem ftar gratia facti, benevole beavit, xta $^ JDiffertautem quoad foliaceam fubftantiam parum ab aliie "Caryophyllis, calycis tamen cylindracei oblongi lzvis quinque- ffidiloco fpicz apparent frumenti analogz,e quarum fümmita- "tibus, non tamen omnibus, calix demum erumpit caryophylii - flore gravidus, triplict colorum vernans varietate, fragrantiffimi ánlüper odoris, ut hinc Poétg illud in fpicatum iftum Caryo- phyllum optime quadrets. ' Li | E. OQbferv. Acad. N.C, Cent. IF, |os AA C. ANunc j^ s s Jd | | | | : 370 . Obfervatio CLXI..— n————— —— Ó— Á—— À— — n t—Á001 1 S ouRCeSIA ER REIS : emper - nunc. nomen: aromatis: calentis. d Flos quondam Jovis, obtinens. €* omnis: Dives copia foaveolentis: nni; Cunclarumque potensamanitatum,. (Noriberga Augt[lam Vind: d, 19.0cfobr.. 44.1714, PIA. Y; QBESERFATIO CLXI. Dx. D. S:GISMVNDI. SCHMIEDERL. Calculus: ingens a iuliere exclufus..— "KR. A Vlier ruflica; in: Pago:Borniz prope Offitiunr 36; ni fallot- AN À annorum; fanguine: & laxioris habitus; vefitze Calculo ves - xabatur; adeo: magno: utnon tantum: graviffima inde patere- — tur fymptomata; fedeciam: mors inftare viderecur:. En autem E cum: oranes: quoad: eventum: mali; ancipites eflent; egraque: nuncin Charontis cymba ftarc; ejusque folutionenrexpectare ade. | parerecmomentaneam , prateromnem' fpem atqueopinioriet A magna cum vi, Calculus.infignis (cujus figuram delineatam; uia: cum magnitudine. naturali & pondere: adjecto; heic fiftere Ef " | volui) protrudebatur, ttidjt anbere/: a8 foetu er acfcnellet qol c -$e/ cujus poftexclufionem , ezgra: viresiterum: colligere: incipies bat, tandemque priftinz fanitati; cum Deo, remediiscon gruis: l- Bibitis;.iterum. re(tituebatur;. Ex'hac obfervatione liquet, facie |. . ius fexumn féquiorem; ob. viarum brevitatem excernere- | pofl calculos; quam potio- —. ^ ^ —* | FCm.. : «$$ )o( 9t» J "Obfrvato CLXHL -———————— ap L o^ ^ OBSERFATIO CLxIf, Dx, D, HIERONYMI LAVBII, Paracente]is abdominis [epe reiterata. : À 1711, fub finem «menfis Aprilis imploravit opem meam £ &* muliercula, umorem abdominis pregrandem monf(trans - hydropicum , acparacenrefin defiderans ,.quam Lubece 8 Alto- - navie quinquiescriennii fpado'fibi cum:aliquali.levamine admi- | niílratam retulit, fimulque-vivum.adhuc.& vegetum puerulum -quinqueanem monfítravic, quem :praíente jam iíto tumore fe -eoncepifíe ac peperifleatleruit, | Reliquum .illius:corpus erat e&maciatum , vires camen , pro :ratione .mali.non;adeo fracta. | Dolor abdominisacdoríi; a pondereaquarum usque &.usque ad erepaturam :usque :abdominis.acereícentium:.auctus,maturatio- .Rem petite paracentefeos fuaferunt, qua prima vice hic lociin- Mtituta ultra.42. libre. aquz.cflluxerunt.cum ilevamine, ;uc. in | publicum rurfus prodire valuerit,;non longe:paít. autem, denuo | augmentum capiente tumore , paracenteíl1 rurfus opus habuit, | qua 10. merífium fpatio, 16, diftinctis vicibus inftituta, ultra 720. libras vel 360, meníürasnoftrates Aquz.purulentz ac fub finem | morbi foetidzeeduxiraus , ;fpatio. temporis .a paracentefi una ad | alteram ab initio 4, vel 5, poftea-vix 2; hébdomadum inteijecto, |; fingulis vicibus plerunque. 4o. nonnunquam 50. libris feri: cfHlu- entibus. Notabilealiquandofuit, punttura (quam in .dextro la- - tere inftituere folii eramus).in latere finiftro faa, ultra 3. libras - puris albi foetidi absqueaqua;prófluxifle ; codemque temporc la- ere dextro pertufo aqua circiter 58, libras, fecutas fuifle. Ob | pauperiem dizta illius erat mala;cibas confuetus panis cum fale, ,potusaquacruda, ! | Vltimis 5. feptimanis lectum femper tenere coacta ob vires | proftraras, donec miíeram vicam, menfe Martio A, 1714. cum ENS 7 — Aaa 2 more 872. | | Obfervatio: CLXIÉ- ino 2: gnorte diu defi derata. commutare, oBduo s ante mortem. n adhuc. 36, librisaquz fufez graveolentis: paracenceli edes, ^. "d .. Sequentidie a morte cadaver examinaturus, remotis inte- gumentis abdominis valde extenuatis & diítentis, reperi e regione ventriculi, hepatis & renis.dextri 6. diftin&tos tumores vel abs. fceflus, quorum maximus circa ventricalum palm! nragnitudi-- nem zquabac reliquis paulo minoribus: aqua foeditifTimie adhuc: plusquam zo.librz effluebant, Mirabar initio unacum adftàn dbus,. car neque inieftina neq; rcliqua veatris vifcerain:confpectum ve- nirent; reautem accuratiusexaminata apparuit; non in ipfam abe dominis cavitatem cultrura noftrum adhuc penetraffe fed eel dl fceffüs memoratos & aquam in duplicatura peritonei valde inz | craflaàd faltem harere; ifto'enim a' mufzulis abdominis & infrg «i jacentibus viíteribus levi opera feparato; quafita omnia in con-- Ípectum: prodibant; fed: valde tenuia, parv, comprefla, inprimis? renes, qui vix juglandis magüitudinem habebant. —Vterus adeo! erat contractus, ut tota füa mole Nucem moífchatam majorem vix^. | excederet, &in' cavum faum vix pifüm recipere potuiffet: vagis: ria vero fatisampla erac, uc 5. digitos facile: adtnitteret, ^ Ova-' | ria & tubas Fellopiarias prev parvitate vix: videre licuit: ' Saccáéi | vero ifte periconei conncxionem fuam firmiflimam lhiabüit circat. | fundum uteri & inteftinum rectum, ubi. forfice refecari dobuity | alibi ve! folis digitis feparab:lis, Jd E Majorestamores in vita adhuc fém per poft flam aqua | f£nüri potüerune:. incifi &illiac examinati poft. mortem nil nifi sayitates pure craífo ipifloque refertas- monftrabant. | 9iy sditro QHejpe Aaguffam Vitid,.d. 20, Qétolr, Io! yiansi las s 44.1714. ms) H bi ud ys UC dui ! Aw i : ! E " 4 - . * 3 " d "M & o d - ^ 4 Ra i" lw * * ' - : » 3 " j LN j OBSERF ATIO- CLXIH. ..Dw. D, ADAMI. BRENDELIE Bufone inter doriniendum a molitore deglutito, &y per | unie X alvum reddito nr 3 h/f Clitor quidam annos XXXVII. natus; poft larganr cereviz- [WR fim ingurgitationem fub-corylo in horto recubans; fomno- indulper, & inter.dormiendum: magnam ingeíterum: copiam: eruciat; ita tamen ut fomnum per horas aliquot, diduGo ore; protrahat.. Accidit eutem, ut bufo, (an a materia, vomitione: rejecta, alle&us;) adrepat & femetin osdiduGum clam infinuct ac per ocfophagum;. deglutitione- a: molicore início-adiutus, &. protcufus, in-ventricalum defcendat. .. Experre&tuse fomno, do«- leremin ventriculo , rofioni fimilem; percipit; cujus rei caufam: crapulz tribuit, & ad. illum leniendum ovis frixis, iisque acidis;- welcitur. Coníopitur quodammodo dolor ,. fed-poft.non ita: fuulto recradefció & gravillime laborantem 4: vacuefacto prafer- | tim a:cibis ventriculo, affligit; ut jejunusfepe in periculum: defe-- €&ionis animi. incurrat, « Hoc rerum ftatu. conftitutds » opem; -auxiliumque a me pofcit; & tentacis fruftra.váriis, aciis ferme in-- numerabilibus remediorum generibus, candem potionem- cx: mercurio vivo; bene a fordibus repurgato; füummir, abfinth: cenc.- min; tanaceri-& pulpa colocynthid, omnibus leniter inaqua cos &isconfcci, de qua máffie, & vefperi, jüfim do(in cum magnis: ventriculi doloribus, &leipothymia, per duos dics haufit, tertio: -fymptomata: conquiefcunt , .Cirea-vefperam vero profufiffima: 'alvi deje&tio, qua. bufo mortuus, & obefus, evacuatur, cum acri: & foeentecolluvie, ut nares feritec paritet, atque lederet,. con-- " fequitur.Sedacam dejeQttonem excretioalvicrventa cum maximis [ Vencris torminibus excipit, qua per adhibita remedia coércita, LR MO | : Aaa x | S g6Os- bm 374 . Obferoaio CLXILM ——— A pc ON Anficitur, quem tamdiu, quamdiu vixic, retinuit ita ramen recre- aus eft, uc.íuas quodammodo operationes obire-inceperit. Pro- trahit. vitam per.unum ,.& dimidium annum,;quo tempore feces femper chyloíàs excrevit,.ut illum icterolaborare credidifles. Tan- .demin maciem incidir, qua fenfim.coníamtus, & enectus, obit, .cum antea robuítus, :firmisque lateribus a. natura, .& bona va- letudine, przditus.erat,.. :.Poft:mortem , facta corporis incifione, eandem colluviem , in primisviis:fluctuantem, qualem excreve-. rat, in fando vero ventriculi callofam:cicatricem , ultra imperia- lis magnitudinem; pylorum hiantem, & cruftam tenuium intefti- norum villoíam partimabrafam; & calloíam , partim mucofam, circa coli valvulam.exulcerationem,:&in finiftro cordis finu po lypofam concretionem; eamque nigricantem; deprehendi. Ex «his füummatim .commemoraiis,:& bene:fuübducla ratione perpen- fis, quilibet, exiftimo , perfpiciet .caufas.fymptomatum ;, quibus: «&onflidatus eft egrorans, -eaquecum.ab ipfo bufone, tum ab. - intus accumulatis.excrementis,.& aliis fordibus, pro- —. feQa cfle, facile, fiinftitutiiratio poftularet; copig-- | . fius exponi, & declarari .;pofler, Wbepde a «d ai -— /. "Olai CLXW. —— yup OBSERFATIO CLXIK. ——— Dx. D; ADAMI. BRENDELII. pe Geinellis in mola compreben[is. | [ Vlier quzdam polt partuar alterum de: tenfivo abdomi AV nis dolore, murmure & infültibus hyftericis, appetitu de- $e&o, & laffitudine artuum per tempus aliquod conqueritur, fa-- cies: pallido & lividoinfecta colore ,. (qualet; catamenia inordi«- . matemanant fübinde penitus exarefcunt, ut tandem irr füfpicio-- nem graviditatis propter abdominis increfcentis molem, veniat, . Demum poft duos, & quod excurrit; menfes ex infperato terro-- re perculía, exquifitiffimos dolores:hyftericos; & profüfiffimam: "menfium: fluxionear,. cumrgrümis fanguineis: experitur ; inter ' quos caro deformis, oflibus deftiruta; & vafis dives; cumlarga hz- . morrhazia prodic, in" cujus medio duo: gemelliconclufi latebant;. "fi figuram: mole fpectes; ad" fimilitudinem: parvi: cyprini accede-- - "Bao de qua mulierculz: multa'non fine: rifü: confabulabantur.. . Hàno, & plures alías; tam erabryonibus vacuas, quam iisdem in-- - ftractas, cum fceribus abortivis: variorum menftum in balfamicis: liquoribusaflervo; &: nuper admodum mola mihi oblata eft, in: - qna ovulum pellucidum conclufünr eft jucundiflimo fane fpez- L^ &aculo; propter tenerrimunr embryonem a graci»- |o 5775 Jimofüniculo umbilicali depen- arm dentem;. kQ^ 2077 —ORSGSOM VC A^ . eDv cOo à; zt ces c E E vLd 1 ig * (5 OBJER- Y : Nes B en AU Et ianua Dx AL E Mode : T TU i r tam & sObfervati;CLET. —— . OBSERFATIO CLXP.. Dx, D, ADAMI BRENDELII, : De j Trigeminis communi chorio, fed diffindis amuiis in- Rex —— sinis. Ivis cujusdam mulier in Zahna, oppido duobus lapidibus a 4. Witemberga diítante, ex partu per tres dies laborat, ztandem. adhibitis foribus, linimentis,& aliis remediorum generibus, duas filias füperítites edit,, retento filio; cum quo extincla eft, Poit Ícctionem ligamenta uterigraciliarupta, & inflammata, depre-- henfá fant, (nam per totum graviditatistempus propendensab- domen in cingulo portavit;) foetus. autem mortuus obliqu um fi. 4um, fecundinis implicitus, in. pelvi tenebat: ipfz vero fecundi- Ae immanem molem habebant; in quarum medio via. diftincta amnia, in quibus foetus comprehen latuerunt,confpicuaerants — nterus, ex inflammatione ni gricans, circa cervicero ad putredi- Aem tendebat, & graveolentem halitum exípirabat, " OBSERFATIO CLXFL | ^ Dx.D, ADAMI BRENDELH. ^ ^ * | ride D£isons iiqoncotitiiy: Foramine ovali in cadavere. . X. XII. annorum | patenie, | B piu cond hyeme duas fcctiones publicas cadaverum fe-. E | mineorum haberem, in priore,fano, & robuíto,fedangu- E ftiflimo-pe&tore predito; feramen ovale patens; quale in fosibus. E - effe folet; deprehendi , canalis autem arteriofus paululum hiabat,. per quem, & foramen ovale , aqua injecta expedite fluebat, ut. | credibile fit, fanguinem tam per utrumque canalem ; quam per. | ur — pul |- VER NE ^ Obfervatio CL XFII : 377 | pulmones, converífüm in orbem curfüm fuum | confecifle t: an. propter fümmain pecoris anguíliam? nam pulmones in utro- - que latere cum pleura membrana arcte coaluerant, & bnc illuc parve: concredones polypofe in vafis pnevmonicis here- bant, | : | 4 "OBSERFATIO CLXEIL Dx, D. ADAMI BRENDELII, r. d dag : De i a:bortu , ab inferto im uterum acuto [lylo, eoque embryo- Eben nem trajecto, producto. A Ncilla quedam ex compreffu gravida facta, ne poena, & £4 ignominia meretricibus ex fanctione publica conftituta , af- - ficiatur, nefando auíu ftylum acutum per vaginam, & cervicem - uteri aliquoties immittit, eoque cum fecundinas, cum in iftis con- . elufum embryonem trajicit; Poít non ita mulo profufiífima hemorrhagia, qua foetus ejicitur, ut & vehementiffima inflam- .matio cum febri inteníà, oritur, qua tamdiu; quamdiu poreft, reticet, atque cuncta celat, quousque demum viribus privata, decumbere cogitur, | Hoc rerum ftatu cum fpe evadendi ex - morbo praíenti exciderect, & mortem appropinquare perfenti- -fceret, quid geftum fit edicit, & brevi poft, quia vis morbiex mo- "ra invaluerac; atque remediis propinatis pravalebat, deliriis cor- . Fepta; & diítentione nervorum mifíereagitata, extinguitur, | Inci- fo cadavere, & inípeGis partibus genitalibus, cervix uteri late hiabat, cruorque ex laceratis undique & fphacelatis vafculis . €um multo cabo manabat, ac collum uteri & vicing partes Omnes, pariter. inflammatz, in fqualorem & putredinem, jam | conver(i erant, ut. hoc modo mors nullis remediisaverti potu. | | erit cc à u. (Vitteberga Norimbergam €7 debine Augu[lam | 22. Otfobr. 1714. miffa. ) : | ^^ Obferv. Acad, N. C. Cent. 1, — Bbb — ^ OB- e Ir ue 378 | Obfrvatio CLX. III. Pm | OBSERFATIO CLXFUL ———— | -. Ds, JOH, CHRISTOPH, VOLKAMERI,. | Gelfemino Arabico, fuum Cafe ferente "Arbore. Yantas hadenus Arabica Provinciz; Jemen dictz, fructus Cahouen, ab Europzis Café nominatus, rixas dederit, cum . alu ad legaminofüm & fabaceum genus, (forte voce Buncho - Ebn-Sinz, vel Bunce Rhafis, hincque detortz voculeBon dece- pri) aliiad amygdaliferum retulerint,omnibus; qui nami cantum "labris Botanices delicias deguftarunc, notum. Nemotamen hactenus tot inter Viros pou TEC aub. que multum terrisjactatos & undis exf(titic, qui noras illas.Cha- racteriíticas Arboris, tot ac cantasopes Provinciz, in quacrefcit, | füppedicantis deícripferic, & cui Claíl accenfenda foret prie cerminaveric. | Nullisequidem hacinre -famptibuspepercicIITaftriff operis Danubialis Auctor, Cornes de Marfigli, qui perquam exactas arbo- ris fructusque imagines depictas, ex : Arabie Provincia Jemen per. Conftanunopolin delatasVI, Tabulis eri incidi curavit; publiceque. expofüicluci, quz Figure cum certo tamen deftituantur Characte- riímo, vota curioforum expe&tationemque deludunt, Nec alio« rum defuerein eruenda veritate Arboris hujus licet proh! dolor | irrita conamina suc merito exclamaverit Excell: Rajas :- ZMram : tantum 1. befaurum unius gentis peculium effe, tamque lucrofee flivpis Plantaria, intra unius. Provincie anguflias co&rceri, dirum vicinas Nationes, exflimulante invidia aut AUATVITIAS, eajam pridem, non vel vi depopulatas effe, velfemina aut vivi. Yadices dolo furripuiffe. AMirum quem vigilem Draconem Co* exetis fuis tuendis preficiant indigena, oui omnes infr. diantium tecbnas cg conatus fu[tretur C7 eludat, EN Pe Gelfemino 4 4trabico, frutum Cafe ft trente OR 372 Sed dclufi candem. vigilantiffimi Draconis Aràbicitechnz, arborque nontantum in alias Aflaticas cransplantata nunc regio- ' nes, fed & in Europam noílram transvecta, lzte nunc in Belgio, & feptentrionalibus Germaniz noftre oris, accedentibus inde- - feílis- culturz curis vircícic. Mifit Cafe fru&us cera obductos , conjun&liffimo Frátd Da. D, Joh, Georg. Volkameto, ex Amfterodamenfi Horto Excell, Comelinus, Flore illad delitium, ^ Arboris autem Cafe ferentis - cum baccis ramum, quem hic delineavimus; fümma liberalitas GenerofiT. & Excellentiffimi Dn. L, B.a Munnickhaufen; Magna - puncBriranniz Monarchz Potentiflimi & Ele&oris Brunfwicenfis — Hannoverani(quem Deus T. O. M. fervec & cueatur) Thefau- — farius & Confiliarius intimus, ex horto fuo Swebbertiano prope - Hamcelenfe Fortalitium exftruQo, cum Regiis certe JA siue . tnihi, quod grata mente recolo, exhibuit, Folia equidem Caftancis perquam fimilia funt; flos vero pet- fectus, elegantiffimus & odoratiflimus monopetalus ex oblongo tubo quinquefariam divifüs; nuclei bini fibi impofiri pericarpio -. faüccofo inclufi, bacciferis arboribus & Jafminorum five Gelíemi- norum Claffi fru&um Cafe accenfent, & Gelfeminum Arabicum, - foliis Caflanee; flore albo ingent? odoratisfimo pronuntiant, omniaque hactenus circa hunc fructum ejusque Arborem exorta 'Sirimunt diffidia. |: (Norimlerga Augu[tamVind.das, 0er, 4 1714. Vei Bbb z .. OBJER. 3459... Olftrvario CLXIX. p OBSERFAITIO CX cu] Dx.D. GOTHOFREDIHELDIL 1 | Calculi in Cy[Hide fellea reperti, Apoplexie Auflo- S Fes. 7 Hriftianus Erneftus, Sereniffimus Marchio Brandenburgicus Culmbacenfis, gloriofz Memoriz, Princeps meus, dum: in viviserat, longe Clementiflimus, Anno 1712. die 20, Maji, fummo cum luctu & plan&u fidelium foorum domefticorum, | omniumque fuübjectorum, Apoplexia cum Lethargo exanima- tus, poft beatam. Mortem, Anatomiz ad fübíequenrem Pollin- . &uram five Balfamationem , traditus, primariam mortis caufara nobis quidem in capiteofferebat : in hoc enim inter duram & piam feu tenuema Meningem, ut. & in anterioribus Cerebri ven- . triculis infignis feri excravafati quantitas inveniebatur. nec non ex proceffü dura matris falcato, inprimis ejus finu os tenerum digitilongitudine usque ad criftam Galli, ubi proceffus falcacus annedclitur extenfum, protrahebatur ; alia vero caufa, non minus attendenda,; ad Apoplexiam inducendam apta, ininfimo Ventre occurrebat, fcilicec in Cyftide fellea contpiciebantur quinquagin- - tra Calculibiliofi; tot nimirum; quot Sereniflimus ac optimus PRINCEPS Annos regnaverat, coloris flavo - nigricantis ,* tam glabri ac fplendentes, ac fiarte eflendpoliti, varie magnitudinis, majores & minores, quorum illi undecim, duodecim ad trede- cim, hi quinque grana, omnes vero feptem drachmas pondere zquabant, quod pondus tamen facceflive imminutum, dum - Calculi ficciores & leviores redditis lingue admortibiliofüm ía- E porem imprimebant, & digitos colore flaveícente cinge- f bant. gd : p ; 1 Quilibet horum lapidum bilioforum majorum imprimis, | quorum quadraginta fuerunt; eftfigurz: pyramidalis, cujus bafis || dt d - Do vc. I ^ p ^ : x La A » d i Calculiimn Cy[lide felleaveperti, Apoplexie Auctores. 381 - eft quadrangularis , non tamen quadratum, fed trapezium reprz- fentans: ex hac bafi aflurguat. fuperficies quatuor in faftigiua quafi abicure, fcd apex hic, quemadmodum etiam quatuor re- - Jiqui anguli ad bafin de:rici func, adeo ut pyramis quadrangula- ris truncata dici queat figura hujus lapidis, referens tefleram he- xacdram fed irregularem, ob fex fuperficies, quarum tamen füpe- rior bafi oppofita minima eít 5 Minores vero decem lapides for- matriquetra prediü, | PRINCEPS nofter ter beatus, alias in adul- . ta etate quandoque Podagra obnoxius, adíenilem vergens, ea non ni(i rariffime corripiebatur, unde cum arthritica illa acris - biliofa& vifcidior acida materia Critico naturz motu non ampli- us adartus infimos propelleretur, ea cum bile in veficula fellea - fedcm fixit; & bile hinc fimul inerti reddita & exficcata, calculi numerati fücceffive concreverunt , qui per allifionem & exactam ". quoad latera conjunctionem tam leves redditi, quafi artificiofe - ficefformati; cum igitur Motus nature, Podagra ordinarienon - redeunte, plane inverteretur, ac Chylus, fanguis & ferum bilio- - "fo Balfamo non fufficienter imbuerentur, ferum ftagnatione acrius redditum, vafa lymphatica perrodendo, & extrava(àtum quantitate majori Cerebrum implevit, exinde nimia aque copia - Arterias carotides & vertebrales, ac finus ubi cum jugularibus co- aleícunt, premendo, & fanguinis affluxum & refluxum prohi- " bendo, necnon propter Meatus Cerebri medullares hinc obítra- tos & oppreflos, atque cohibitam fpirituum animalium energi- ^am elaíticam ,' lethargicum foporem cum Apoplexia induxit, Hoc noítrum aflertum ulterius alio adhuc parallelo. exemplo | confirmabo, quod mihi Excell. & Celeb, Dn. D. Daniel Nebe- Jius, Medic. Prof, P. & primariusin antiquiffima Germania Aca. demia Heidelbergenfi, fingularis meus Amicus, in literis efpon- ' foriisad meas, occafione praecedentis obfervatrionis eidem perfcri- | pras; die XIII, Decembris 1712.datis communicavit: Nimirum : llluftriffimus Generalis Campi Marefchallus, Comes de Thüngen, Spire Apoplexia forti. beate defunctus, alias fumme podag'icus, poft zortem Auatomico Culto fuübjectus, cruorem in duobus |; ONN | Bbb 3 Ce- " 2 | - obe érgatio o CLXI- Cerebri amicis Ventticulis veeicsr aug & in ilias ienbial 1 fubflavasin valvulis cordis utriusque ventriculi, infolliculo autem felleo calculuma. glabrum | nigrefcentem duriufculum & alium molliorem cum nonnullis minoribus conjuactim : drachmas tres E pendentibus, obtulit. | Fx quibus duabus obfervationibus vir lulebaldtéis D.D. E Nebcelius concluditin Podagra intemperiem humorum tartaream | etiam bili communicari, hancque ad coagulum fic redactam, | Apoplexiam caufari, His duabus obfervationibus adjungo ad- - huc obíervationem Borelli , qui Cent, IIl. Obferv, Med. 22, pag, - 217, teferc; in Cy(tide fellca" Nobilis Apoplexia mortui ; decem calculos nitentes, coloris flavifübobícuri, & aliquo modo triangu- - laris figure, fab magnitudine, repertosefle; & Baglivii de fibra - motrice pag. 214. qui in obefi Apoplexia correpti veficula fellis Calculos duos, duros, nigros, & veluti fcintillantes, quorum unus. maguitudinem Ovi Columbini habebat, alter vero paulo minor | erat, invenit, Sic & Philippus Hoechítetterus Obferv. med. De- : cad. X, Cafu VI, pag. 41 5. feq. fcribicde Quaftore Comitis cujus- dam Fuggeri, fymptomatibus apopleGticis demortuo ; quod in« - ter aliain ejus cyítide fellea lapilli duo maximam partem triane | gulares, quorum major atti coloris, alter coloris fübcineritii, fü» erincinventi. ' Plura egregia huc facientia afferuntur in Differt, f inaugur. Dn. Salzeri, fub Prz(idio Celeberrimi, nunquam fatis laudandi. D. D. Nebelii, Heidelbergz, currente hoc 1714. 1 ' Anno; de Coagulo bilis in veficula fellea, ! M rice «35 )o( ete 0120. 07 Olsibat» GbX X | 383 Do tes BSERFATIO- CLXX. Dx, D, GOTHOFREDI HELDII. Cortex Peruvianus, vulgo China Chine ditus, nag | flum Remedium, in [pecie antipodagricum for frne pari. 3^ X Peruano Indie Occidentalis five Americe Regno Cortex nofler, Peruanus inde, China Chine. vero a Comite de Chinchon, Pro-Rege & Gubernatore Regni Peruani, denomi- - natus; ad nos pervenit, quem Corticem Cardinalisde Lugo ante - fexagintaquinqueannos, Anno nempe falutis 1649. primus fe« - €um Romam attulit; unde. rox per totam Italiam, Hifpaniam; Angliam, Belgium; & fic ubique per Europaminclaruit. Arbor, "ex qua Cortex hic depromitur, indigenis Gannaperide, vel juxta alios Gannanaperide; quibusdam Gentiana Indica fruticefcens ap- - pellatur, magnitudine Cerafum zquans; foliis piunorum rube- "orum; & floribus albis & caruleis ornata, in Perua; praefertim in - Prafectura; five ut Hifpanis vulgo audit, Audientia Quiti, prope | Urbem Logam feu Loxam, Zarca Antonio de Herrera in Indiae "Occidentalis defcriptione cap. 17. pag. 22. didam, reperiunda, ' Ex hac Arbore Cortex nofter abícillus , ex flavo & nigro fufcus, | faporisamaricantis, varia fata expertus eft, laudatus ab his; culpa. | tusab illis; primo vero omniam utfpecificum antipyrcticums ! gd febres intermittentes: dilaudatus, nox China fbris ; &anti- quartium Peruvianum , Hifpanis autem Cafcarilla delia. Oja & | Palo de Calenturas, ideft, Lignum febrium appellabatur, quam- wis Lignum & flores facultatem febrifugam non habeant, fed (o. -lus Cortex, |. Cum vero febris per hunc Corticem non fcmperex | oto tolleretur , fcd vcl recidivaret, vel in alios; & quidem chroe ! nicos morbos,nempeCachexiam, icterum, T uraores pedum oede- | maiolos , imo ipfüm Hydropem &c. degeneraret, plane ut in- ! : utilis - NP Vn PO US UNUMQUNLTE HEUS TUE UN IS PROS n D m y - al^ : LE 1 : 384 — Obfevatio CLXX, ^ — s H aleeguemenic siii PASADA ME. utilis damnatus & rejeQtus eft ; Cordatiores tamen Medici poft- hac circumípéCtius Corticem Peruvianum Clinicis fuis ex- hibentes, gloriam ejus & ufüra revocarunt, & eundem adverfus. — omnes febres efficacem deprehenderunr tam vere intermitten-.— tes, quotidianas, tertianas & quartanas, quam etiam continuas, — quodammodo interdum remittentes, & ab aftu deflectentes,ire- — | rumque fuas exacerbationes habentes, qua ufü hujus Corticis . | non raro ad apyrexiam perducta, in febres intermittentes falu-.— .| tariter funtconveríe, Ec revera nofter, nunquam fàris laudan- — 1 dus Cortex, certillimum antifebrileexiftit Remedium, ac fpecifi- | cum, quoniam, non ut vulgo &falío creditur, adítringendi & — | materiam febrilem concentrandi figendique vi praditus, fed po- — | tius roborandi, incidendi , aperiendi, refolvendi, abítergendi, | precipitandique fermentum febrile & abforbendi, imo juxta Mor- tonum alexipharmaca virtute, ob blandam füam amaritiam, & falacriufculum terreis particul is permixtum, infigni gaudet; mo- doante ejus ufüm ratio habeatur primarum viarum & ipfius maí- f» fanguinez, & fi Ventriculus vel inteftina crudiratibus pituito- | fo . acido.biliofis obfideanrur, premittatur emeticum, vel pur- gansappropriatum;, quale ego ex radice Gialappe cumChina Chi« nz mixta ordinare foleo , ut fic fanguis (imul corrigatur, ii *.— Praeter decantatam antifebrifugam Corticis Peruviani virtu» | tem , in multis aliis morbis, afibrarumiin vifceribus & aliis parti- ff busrelaxatione, & humorum colliquatione, corroborando con. "| ducit, e, gr.in Hectica, partim ad fübdolam febrem mitigandam, f partim ad füdores nimios compefcendos fürame proficuus; icem) | ad Affedum hypochondriacum , & huic affinem hyftericum egregie prodeft: hi enim utpote morbi nervofi generis & fpaf- 1 modici ,, omnium optime Cortice Peruviano mitigantur, cum t is corroborando fibras nerveas, abforbendo & eliminando hus $ mores flypticos, efficaciteragat. Porro pro mulieribusad ni- Y mium Menfium fluxum & fluorem album, item ad Hzmo- 1 pryfin, Vomitum cruentum , &in generead omnes hemorrba- 1 epu |o vo gam 5A Cortex Peruvianus, vuígo China China diclus, etc, — $81 - gia$; Corticem noftrum inítar Arcani , experientia edoQus com. -mendo. Sic Excellentiffimi Vratislavienfium Doctores. Media. 4e, Ífeduli nec unquam otiofi Naturz Curiofi, in Hiftoria fua Morbor, Vratislav, pag. 58. Pulverem Corticis Peruviani interexi- mia anthelmintica merico numerarunts quod idem experimen- to confirmat Nobil, Francifcus Redi in obfervation, Animal. vi- . ventium pag. 98, feq. | Taceo, nonnulloseundem ad Hydropem ipíuma febribus . maletra&tadis ortum, ut & phrhifin commendare, aliosvero illum - ut Medicamentum panchreítum extollere, . Hoc. unicum ad- huc ut veriffimum adjungo, Corticem Peruanum pro experto & probate virtutis fpecihco ad Podagram mcrito efle lau- dandum, ad cujus ufum me perduxit Celeb, D. Thomas Sy- denham , fàamigeratiffimus quondam Londinenfium Pra- /Gicus, & Cautelarum pradicarum obícrvator fedulus , qui "ipfe Podagricus, in Tradatu de Podagra pag. m, 570. Corü- 'cem Peruvianum primas in dolorofo hocaffe&u obtinere aflcruir, «um fanguinem corroboret; vegetumque reddat, fi ejus grana ali- "quot mane & fero affümantur, — Ego vero ha&tenus in praxi mea "hunc Corticem non granis; fed plerumquead 3j. vel5(). ordina. "vi, &illum quidem prafervativefemel velbis ia hebdomade, cu- ^rative vero, malo jam appropinquante, mane & circa noctem af- '"fümere juífi, & fine Topicis cumor & doloresbrevi remiferunt, "febris in. Paroxyfmo cum calore praíens mitigata, & Apperitus 1 Giborum, alias imminutus vel plane abolitus, refüfcicatus & inte- "geríervatus, imo Paroxyfmus omnis brevi fublatus. — Cortex "enim nofter, obblandum faporem amarum, fermentum gaítri- ' cum vitiofüm, idque vel acrebiliofum aut viícidius acidum, im- |"mutat; fimulque, quod magnum in Podagra bencficium, | alvum apertam fervat, fanguini quoque vigorem conciliat; !'ejusque acrimoniam corrigit , ac fibras rendinofas ner- | veas roborat & folatur , ficque fpaímodicas furarum & alia. | fum partim contractiones & antevertit & abigit: anodyna | etiam virtute pollens, & blandum fomnum inducit, & dolores Obferv, Acad. N. C. Cent, IP, Ccc dc 586 Obfervatio CLXXI. | a ———— MÀ MÓN SP IND) eb demulcet; nec minus cardiacum cft. & collapfas vires teftaurac. ^ Uno verbo: Cortex Peruvianus in Podagra divinum eft Reme- 7 dium, quod mukijuga experientia edo&tus, certo & firmiffime aíffeverare non nequeo, ; Chriflian Erlanga Noribergam €? debiuc Aug; — Vind, d. 26,0dtobr.igtqmifhe) ———— OBSERPFATIO | CLXXI, Dx. Lic, ROSINI LENTILII, Ranarum in pifces curio[a metamorphofis. R, /TE, cum fferenisfimo Prznctpe& meo Taurimorum Augue. ER fle degentes cumaliquando füb zítu cocli vehementiffimo: nimbus delaberetur, e domeíticis nonnemo ; hem, ait; quantus; nunc e terra pulvere fürgecranarum exercitus! quid, inquam, hoc monftri? Immo vero , refpondet ille, noftine fole calentes J| quotquot guttz pluviales pulverem füper decidunr majores, toti- | dem co ftatim momento ranas produci ? Me ridente; magis / ipfe meam, ceu Pbyfici, ridebat ignorantiam, nec minus ad exe) perientiam provocabat, quam & pbilofophica ratiocinatione pa- 2 zadoxum gencerandimodum fulcire audebar, nerope; ad novum - animal procreandum omnia tum elementa confpirare; de a&rí presentia non exiftere dubium . 2gnenz radiis folaribus, aquam pluvie guttis» ferram pulvere ficco defcribi : Nec aliud fibi per- füaderi patiebatur, quamvis rationi fanz nil magis adverfum di-. | cerem, quam ferio credere, uno temporis momehro e materia. | tam inepta prodire poffe animalin fua fpecie perfetum , tot vifce- ribus, vafis ac membris doratum, adeo nocet animum fabuli occupari ! Nunc. ab eo tempore tres anni preteriere, nec ans | plius de ifta tam peregrina barracbogonia cogitabam, | Prodiit. | autem (ub anni 1714» aufpiciis translatum ex Anglicana lingua. ! - II'ABX T3226. TL 011, is pitspofee TLCXLUHE durtnamen s mutart. JfolztceTunon dpeetes Rare sdrne gem amy i T 5 E 8 2 T A N SSNS SN 19s 5 SONSSSSSSNS S SS É-—— SNR EOS Eg 7) Nu Y (iv j ks » ji -t a CES es -l CRaxarumi in Tom iria metamorpbofr 75, 3 857 1 dn Temm pofthumum celeberrimi &4j7 opuftulum, cui citu- - lus: : L'exiflence ev la Sageffe de Dieu, manifefteé daneles Oen- - vres de la Creation, Hoc opufculum, uti eft eruditione varia [ odium, atheorum ftultitie explodende cumprimis 3 deftinatum » ita generatio Jponzanca, iia. 35 t feq, exiníftituto. profligatur, genitarum vel in nube cum pluvia deciduarum, vel 5 € pluvig guttis cum terra pulvere ficco mixtis productarum rana-. — fum, ampla quoque. fit mentio, fagaci Auctore inter aliabene 7 dicente: Celui, qui peutevoire, qu P pleut des grenouilles, peut ,. «rote égatement, quil peut pleuvoir des veaux. — Miramut au- tem cum Rajo, non ftupidum alioqui virum, Libert. Pros | nondum , proiocobpacum fortafle a fabulofis Arifiotelis C. Plinii commentis, credere potuiffe, certum terre pulverem cum: — aqua pluviali mixtum, & COBfermenratim, ranas etíam adultas: — emniumquc fundienum animalium períeüe peritas, dicto citius: . &teare pofit,cum naturalis earum generatio tantum vaforum. d pparatum ; tantum coéundi negotium, tantas fetificationis, ormationis, exclufionis circumftantias, tantam perfectionis pe- rlodum, tor mutationum fcenas requirat, per fortuitum huncce cauffarum concurfüm opereranto quafi in momento abfolven- do, füperatafic per cafum natura, « Oftendic autem pluribus ibi Rajus y. quam peffime fe falli paffus fuerit Fromondus, citan- lo experientiam velobfervationem propriam, in amicorum pra- entia Toraaci factam, acinfüper adducit obfervationem Fromon- i 3 p | parallela , a /Vilb. Derbamo Re&ore Supmonafterienfe. - communicatam,; qui füfcepto in provinciam Bert; itinere, exor- ^ta largiflima poft ficcitatem diuturnam pluvia, reperit ranarum E gbulotam viam perreprantium innumeras cohortes, | Curiofüs — erenim hic vir veftigia ranarum fecutus lacui denique appropin- . -. quavit, in quo rede conclufit ranas illas modo nature confüeto P ipis natas, lacumque |. & ejus; juncos incoluifle, alle&tas autem s p plara. . tecreandi fg fine, magno agminc prorepfifle..— Si Ns Tut o0 € FRO- 388 Obfervatio CLXXI... Bus FROZ4O NDO pari fcdulitate rem veftigare placuiffet, quin fuerit. natales ranarum fuarum veras «que reperturus, nullum plane eft dubium, — Plura addere noftri non eftinftituti, nifi hoc unicum , quod AZ 7PF.$ credule huic genti folvendum objicit; — | quei nempc veniat, frin nubibus generentur rana cum pluviis | deciduz, nullas inveniri adhuc imperfeGtas? Refponderi fortafle pofíet ex /ZELIANO «var. Hift. Lib. XPII.cap. 33. (prouc al- legatur a 2444 70 LO Dier. canic, Tom.1. Collog. XXIIL p. m, 426.) pluviam aliquando contigifle ranarum quoqueinchoata- | rum, que ZNTHERIATES Indos in alium locum migrare. | compulerit,. quodidem fatum de 4BDERITIS 7Z[ltin. L. XF. C. 2.memoriz prodidit. ^ Accedatautem noftrorum temporum | vel curiofiflimus obfervator, qui afleverareaudeat, fe in pulvere. | confpicatum fuifle vel unam femiformatam ranam, five ftatuan-.— - tur ille cum. pluvia delabi, five ex pulvere pluvia macerato ge- nerari ? Immo, fi tales de coelo cadunt; cur in. fola terra fuper-. | ficie, cur non fuper tecta edium plaaa, cur non.in illorum col-. | liciis. vel canalibus aut perfettz, auc imperfeQte, aut integra, aut. | per vim lapfus, in eacorporum mollitie contritz usquam viden- tur? Verifimile eftfictitios hujusmodi ranarumaimbresab ethnicis. | quibusdam Scriptoribus, occafione p/age ranarum. E gyptiact, | qua de nonnihil ex cradicione perceperanc afluto fabularumcen- | tone pofterisobtrufos fuifle. (Cie babem baeeon [àuten botette | Nam alibi 444 7OLP S, ejusdcm fcilicec Zomi Collog. LX, p.m... | 193. XP ARRONE & PLINIO memorat in GAL LIAE qua- | dam civitate incolas ranarum multitudine fugatas, Et 7om. P. | Collog. 1, p.m, zz. HERÁACLITEAM Lemnium apad. ATHE- | N /EPA narare féribier In Peoria & Dardania tantam vica | ranaruta coelitus delapíam , ut publicas vias privatasque do- | mosimplerent; primisautem dicbus incolas paífim eas occidif- | fe, edibus occlufis aliquantifper patienter eam moleftiam pertu- ' lifle; fed, cum nihil - proficerent; domefticaque füpellex iis cota ' abtegeretur, ac. cum cibariis elixas affatasque ranas ofienderents aquarum erepta commoditate, & quia coacervatisillis non erat, | pef Ranavum in pifces curiofa metamorbbofis. — — 389 | pedem ubi promoverent, mortuarum odorcad extremura vc- xatos,patriam deferuille, Quid. melius hocce figmento cum "Eng yptíaca ranarum plaga quadrat? Videantur quoque, que de - eademranarum pluvia ex EZ/J7A47H4O dc Cher/onefo, & DIO- — . DORO afiert LZ DOV, COELIFS RHODIG. antiq, lecl. L. (0 XXIF. c. 3. (confer. nn.F H. & PHiobf. XXIX. Epbemer. cu- — fiof-)Nec novum eítícriptores gentilium fübire vicem Mimorum — biblicorum , quum eadem hinc inde de. Diluvio confinxerint, Plus quam lyncei quoque fuerint, necefle eft; qui cum 7E LZA- - NO. Il cap, fo. oculisfe fpe&tafle putanc ranas, quarum pars, — . quz ad caput pertinet, repebat quidem, fed binis tantum pedi- - bus ada, dum altera nondum confirmata , concretionilimoft -— dumoris fimilis traheretur, Eodem fcilicet modo EZEL /MON- — TiF$murese veítibus detritis & lignis navium putridis produ- — . &os; hosque ultimos dimidia fui parteadhuc ligneos, vidit, | In- . - terim Crocodilos fuitíe, non razas, quos miraculo divino fuper —— zZBgyptum adícivit MOSES nonnulli Raboinorum íomniant, .— explofi fuo merito a viro celeberrimo 70 £7, CLERICO Corm. - ment.in Pentatevcb. Tom, 11. p. 40. argumentis BOCELARTÉ — AHierozoic, Part. 1H. Lib. P. c. z, Vellem erudiri, quo pa&o Cro- — eodili, cumprimis antbropophagi, bellug grandes, intactis ho- —— minibus, in erceos & paftas ZEeyprorum irrepferint? Syagor — Jat mat fie actei& foraen Laffett,/— Talia qui credunt, nihilo - - raris gyrinis prudentiores habendi, quale eft proverbium PAZ Á- - TONÍS. Gyrini enim funt inchoamenta ranarum, ex haram: — fpermate primo genita; cujus generationistocum proceffum ele- : — ganter delineat OL IGER 3 ACOBZEL S cum in quodam olg: — müne dé. Med. Hafn. cum. peculiari, fed eleganti. tractatu de —— Ran.ee Lacert. Kanas denique femeftri vita in. limum: refolvi — & rurías vernis aquis renafci, nemini facile PZLINJPS Fb. LX, c, —. y$. perfüadear, uti nec. mihi quidam Amicus meus, qui ranas — ex- hirundinibus formari, antiqua fibi rcfereniium. fide crede- y. 1 b Á n. 1 (cg. Mif- MON 39m. Obfervatio CLXXI. HA ur Mi(hs his accedimus adilla; quorum gratiain hasambages: deviavimus, ad miram nempe, & ha&enus, quod quidem fcia- - mus, inauditam ranarum in pifces metamorpbo[rn, - Menfibus JMajo& Tanio 1714. mihi Amfleledami detento ab amico re- larum, DN, SEBAM, loci Pbarmacopeum, inter alia curiofiffima /bectandas: prabere vanas án. pifces mutatas, quas. in liquore — | coníervaret, Res ea mihi primitus fabulofà vifa; adeo, ut ocu- . | lorum arbitrio rem explorandi magno defiderio tenerer , me preter pifcatricem ranam nil aliud vifüurum propemodum per- fuaíus. .. igitar pedenon rardo curiofiffimum & humaniffimum virüm accefíi, acprimum omnium , ut hoc mihi portenti mon- ftraret, rogavi, ^ Tantüm autem abeft, ut cum. rana pifcatrice (cujus iconem ac defcriptionem exhibet füpra. laudatus RAJVS. m Hiferia pifcium; WILLHVGBEJANA) quidquam haberet | commune fpedaculum were curiófum , ut potius, accuratiflime. veftigatis omnibus, non füpereflec, unde de rei: veritate dubii: veitantillum enafci poffec, - . Monftrabat igirur laudatus Dn, SE- BA fecundum diftindos mutationumi gradus diftin&a fex vitra, inquorum frimoliquoriimmeríà natabatomnibus numeris abío-- luta rana. |.A píctore non admodum vel felici, vel accurato de- lineari curavimus omnia in fex.vitris contenta animalia, quarum Figurarüm prima, feu No, I. exhibet, uc di&tum , ranam perfe«: dam, quamvis jamjam caudz quzdam veítigia poffidentem, quae tamena pi&tore omiffa fünc. — In vitro No. II. exhibetur cau- da magis porrecta, caput ad pifculentam figuram propius acce-. dens, No, III, produ&tiorerurfüm cauda pedes anterioresintra Corpus retrabi coeperunt, —"!No. IV, anterioribus pedibus plane | retractis, relicto folo foraminum quorundam veítigio, nunc & - pofteriores pedes valde abbreviantur, No. V. Pedum pofterio- rum parciílima adhuc prominentia, «No, VI. Jam pifcem pra- bet perfe&um, in quo adeo nil amplius ranini , ut derifüi fe- met expofiturus cílet, qui aliud, quam pifcem, illud animal a£ firmatlet. Pifciscructam colore, licet maculis rubris non inter« Ítincto, capitis figura muftelam fluviatilem mentitur, fpitha- mam Ranarum in pifces curiofametamorbbofis. 39* . .mam & ultra longitudine exzquans. | Quod autem füpra jam - dictum, pictoris eft minusaccurata delineatio, | Primus füit 4471. (o fieladami , quicuriofam hancce meramorphofin offendere pof- |. f& inclytus ille; omnique laude dignus SFBA, ||. .Cam aliquoc -- *poftea dicbus curiofüum Dx. VINCENTII Zufeum -Harlemi — " Juftrarem, apud hunc quoqueinveniranam in pifcem abeuntem, - fed binis tantummodo mutationum gradibus, Dx. RVYSCHI. — .VS;in illa cram provecta «rate. fenex adhuc inexhaufti labo- - eris, qui infe&orum exoticorum. numerum. vix numerabi- —. Jem in liquore fervatum oftendit, hac tamen: adhucdum: rana — *€arete cogitur, immo mihi falus cft, fc nusquam adhuc talem, ni(i apud DN.SEBAM vidille, Ad folum natale harumce rana- — .rum quod attinet, illud eft Surzname in Zmeríca, & in ea Co- -. lonia Hollandorum, nominata R7o Comevvina; ubi in lacu.quo- - dam capiunturhi pifces, olim ranz, ac pro delicatiflimo cibo lau- . stioribus tantum menfis inferendozítimantur; Nomen corum, — quo patria, fcilicet Jurinamica; lingua in(igniuntur, nondum — .refcifcere potuig. Dafavi fua lingua. vocant: Ki&vorfe, de in — -Fis veranderen. Quot vero.diesad plenariam transmutationem - erequirantur; nondum innotuit; nec forfan a quoquam adhuc, - sea; qua decet, induftria exploratum ^eít. - Cum; quod obiter ? 1monceo, mihique a facrificulo quodam; qui jam per 22. annos 7 dnCuraffavia, juriname provincia habitavit, relatum eft, Medi- — eilocorumibi degant naturz non admodum curiofi, No, VIT, — in liquore exhibetur minor quaedam ranz fpecies, in minorem T idem pifcem transire folita-ineadem regione 5 ut & No, VIII, - - fpecies ranz paluftris illius terre fpeciofe azrita, qua camen ad - mortem usque rana. manet, nec unquam in piícem transmue tatur, j iii Quisquis infe&orumr reptium | im voladilia transmutatio- ^ nenr attentius confiderat, qualis cít v. gr. bombycum, eruca. " zum &c. in papiliones forrafle non adeo impenfe mirabirur no- 7. flram ranarum in pifces metamorphofin ; cum utraque anima- — liafins aquatilia; id. eft, natura nonin folidum diverfa; quam vis ^ aree v Y *v Li 4A "el | IDEST) in- 391 CaDbféroanoÀ C IY XLo vives c 0n Pu p nmm mM c m c ccocc C CC CC c MCCC C —————— co^ inter amphibia rana numeretur. | Interim utraque mctamor- phofis debita fibi admiratione non caret, quum erucas in papi- liones abire quidem videamus; quomodo autem abeant, e cauf. fis naturalibus, ita quidem, ut animus cognoícendi avidus ad- quiefcere valeat, eruere, me quidem judice fruftra fuit ha&enus tentatum. Siverum eíl, partes animalis inovo contentas adu, fola füi explicatione & au&ione indigere, mirum videri poffit, ubi tamdiu lateant in erucis v, gr, pedes & ala; & an unquam ho-. | rum lineamenta;per microfcopium, dum adhuc füuntvermes,ob- | fervata fuerint; quodego quidem ignoro. Majus tamen in ra- na transmutata nature miraculum, quum & hzc fpecies ifta ver- minofà grandior exiítat , & non folum accedat ranz, quod ante | defecerat , fed, quod ante fuit, etiam aboleatur, | Pedesretrahi adoculum patet,. Anigitur & quomodo intra corpus recepti | annihilantur? [35 Eruce. de fuo parum perit; in papilionem mutatz plura | accedunt, | Gyrini in ranarum perfectionem provecti caudam amittunt, fenfim pedes adícifcunt. — Medicorum regionis erat, inloco, ubi horum animalium datur copia, modo in pifces mu- | tatos, anatomico cultro fubjicere ; atque quoríüm retracli pedes | abierint, explorare. Intimius talia noffemus, fi ibi locorum | AVMPFII, CLEYERI horumque fimiles morarentur, Ah!! quantum adhuc in rerum naturalium cognitione peni- | tiore; cumprimis quoadabftrufum genera- . ionis negotium ; coecuti« | mus, adi se sni ap pae ^» " - T MAE -" ^" Mnagom uox 7 - "v Yt d 4 ce : : t7 bfirvatio CL XXII T. s 3 93 OBSERFATIO CLXXI. e - DN: Lie, ROSINI EENTILII, - ES S oontesssDAIUPN dOPÍD DATIUBS. — fJRanfimus 3b animali horridiufcuload horridius aliud, aem X 4 pebufonem, quorum utrorumque inter (e cancum aquibus- 7 dam receníecur commercium ;, quod etiam ad mutuam coitio- ^ memexrendatur. - Pari autera. fide, qua ranarem e limo gene- — Tatio; coturnicum etate provectaróm in bufones metamorpho- —— fis, quam nonnulli fe obfervalle produnt; niti videtur. ' Sed. & — *bufones alicubi a decidentibus aque guttis momentanea genes A Tatiené prodire volunc. ^ Guil: PISO £Zfd. nat. Ind. utr, Lib. TF, c, 1 p-ita3 Contingit fubinde tempore imbrido, comitante fuf- E focativo tEboré veris, corruptionemaccelerante, ex umaquague — gutta aque craffe in momento quafi generari: BVFONES, plus - minus avellane magnitudinis, tot myríades fimul, ut folum uni- — verfum lateat fabits, / Ind:gene (BRASILLE) CVCVRVY ap-- P^ E. Nec differunt. ullo modo a caeteris ranis eo bufoni- - "bus ex coitu utriusque fexus natis. Preterea, que preecedenci ob- —— "féervatione Contra ejusmodi commenta protulimus, nimirum im- — poffibilecffe, ut animal tot partibus organicisinftrudum, in mo- LM nafcatur, cum ad ordinariam ejus generationem tantum - "temporis requiratur, ipfe quoque PISO fubminiftrat argumen- - *ümin contrarium, itn eadem precedeati ob(ervatione quodam- - ^modo tactum, fübdens:" Cum nunquam. bujus [abite geneva-. - "tionis modum à quoquam [upra tecla edium vel loca litboftra- — ta vifum. autumem, bic quogue eas, non nift, ubieft magna co- pia pulveris terre. glebo[e ab. imbribus impregnati generari — con[lat. .Addimus nos; conftare potius, hanc generationem - "eífe chimaricam, pulveremque hunc terra glebofz gratisfüppo- - - mi, quippe eque ineptam produdiioni bufonum, quam eft li- -— "mus, ad eam, qua deranis predicatur. Magisgenerationiszqui- -—wOc&e promachis opitulari videtur, quod in medio truncorum " |— "QObferv, cad, N, C. Cent. IP, p S 394 Obfervatio CLXXIL — arborum, quinimo in ipfis lapidum medullis reperti füerint vivi | bufones. id fibi confirmatum fuiflea viris tanta fidei, teftibus | oculatis, ut .de facto dubitare fibi religioni ducat in tractatu | precedenti obfervatione allegato; fcribere non veretur RAJVS | p.354. Vnde rei mirzquoque rationes invenire laborat, nem- | pe animalcula ifta adhuc parva per rimas cujusdam lapidis irre- | pere potuifle, quod ipfisfacere per naturam folenne fit, ut nem- | pe fe tempore hyberno adverfum aéris injurias tüeantur, crefce- | rc vero. ac adolere in ipfisrimis, ut exitus anguílior, quam pro | adulticorporis modulo reddatur, potuifle ibi per pluresannosin- | cluíà vivere contenta pauxillo aére, quem rima füppeditafler, quo | multo non opus habuerint, ob connatum temperamenti frigus, | ac (tuporem s lapidis ipfius humorem; quippe a defectu motus | non diífipabilem potuifle nutrimenti vicem fübire &c. ^ Quis. autem credat fapientiffimum RAJVM ita ferio | philofophari? | Credo potiusin amicorum talia fibi confirmantium gratiam ita | fcripfifle, Quomodo enim. pufilli bufones adolefcant in ca- | vitate tantilla ob lapidis duritiem magis expandi nefcia? quod ipíe | fibi paullo poftobjicit, folutionein commodius forte tempus dila- | ta. Quant quanti cetera mihi eflencamici , incorum profedo. | favorem hujus farina hiftoriolis, ni viderim ipíe, fidem neuti- 1 quam adhibuero, | | | Bufonem inde vocari, quod in appropirnquantes impetu | maximo: fpiritum afflet, unde probare poflit SIBBALDVS 4m Stot, IMluflrat. Part. 1I. Lib. III, cap. 6. ipfe viderit. | Pauca can-- tum de Bufonum ante. veneno loquamur; quam.paradoxum |. ejus pariendi maodum receníeamus. — Prodierunt ante nonnullos | annos Zenetis aliquot 7omiin Folio, füb titulo GaZerza di Zi- | nerva, confiftentes in variis variorum eruditorum in quaque fa- | «u!tate ac difciplina colle&tancis curiofis. /n 7om. FT. p. 30 f. ex- H hibetur fjlloge. obfervationum Medico - Phyficarum Illuftriff: * VALISNIERI, Profefforis /Medici Patavini, Patroni noftri, ac | inter alias quoque fequens,quam eolubenciusadduco, quod iftum AMneiua porticum Germanis noftris non eque multis patere no- | | Verlme | F E Bufoex dovfopariens. —— 195 vérim, — Anno 1692. MilesGermanusin caftello ARCETI hi. |» bernabat. Gregarii quidam cum primo vere vidiflent Ruricolas ». delectari ranarum in certa quadam foffa caprarum efü, hos imi- taturi ex eadem foffa bufones, quosa ranis difcernere nequibant, - magna copia protractos, rufticorumque a fe vio more prepara- —— tos acelixos, non fine aviditate devorarunr, Hilares epularum ^. fpe&atores ruítici; hofpitum horum non admodum amantes, 7 -convivancrium fabicaneos defectus ubi diu fatis expectaflent, ini-^ ^ —— qua fpe penicus exciderunt, — Prater enim levem labiorum, pala- ti; lingue fauciumque excoriationem , frequentemque urinzred- 1. ditionem mali nil amplius patiebantur, | Conjicitinde non in- — eptelaudatiffimus VALISNIERIVS, bufonum carnem nullatenus — effe venenatam, abundare tamen multo fále volatili diuretico, cu- 0 jusin certis cafibus eximius ufüs eflepoffie. Hinc & anates alia- — queimmunda animalia bufones absque noxa deglutire dicit, — quamvis hocargumentum ad probandum, quod caro bufonum — "seneno careat, non'admodum fit validum, — Allegatur quoque — £e VALISNIERIO .Zournal de $cavans, ubifcribawur, fuiffe —— quosdam; qui carnem bufonum impune comederint, quamvis n liujus animalis venenum foris applicatum (it exitiabile, 5i car- .. mnes viperarum innoxia fanc; cur non idem bufonum ? non fe- —! quitur , animalium faccum vel falivam venenactam habentium — €arnes quoque venenatas efle deberes quamvis nemini fim au -. ,or, ut ejusmodi cupediis famem folari fuftincat, Idem. VA- .. LISNIERIVS falíüm comperit, experimento rei facto, quod an- — tiqui fcripferunc, e carne nimirum anatum purrefacta. ejusque —— fimo prognafci bufones. Plura ad Bufones fpectantia qui nofle dc- —— fiderac, B. PAVLLINI noftri ZZ/floriam Bufonis cvolvat, Nos ad - obfervarionem. : —' Non zqueraro videtur zn MMuf?is Batavicis confervatain li- n . quere per dorfüm pariens bufo, quam defcripta a nobis ranarum -— lla in pifces metamorphofis, Nimirum vidimus Lugduni bata- — «vorum in Aufeo Indico, Horto ZVfedico coniguo , Am[lela- — «ami in AMufeo Horti Medici , in WAcfisno debeano & aliis, - E ^ : Ddd z Har. » Ax 45 - rs SIL MODUS VB wi uu seus Da d L- E » E VOSRERM I E U LU d i d PT VM EET ATA M QR S cs | 396 OLfervatto CLXXI Hlrlemi in F'incentiano. bufones, eorumque.nonnullos. pra- randes, Americanos, quorum totum dorfum a fine capitis usque. ad anum pluribus preditum eftuteris, Numeravimus in aliqua tales uteros circiter quadraginta, Ex his pariuntur. bufonura pulli — Protuberabanc ifti uteri adhuc dum gravidi pilorum ad inftar e fontanellis hemifphario fui dimidio prominentium, Ute- ri, quijam partum füura exclufcrant, cavitate quadam hiabanr, fimili fonticulorum foveis exemto pifo vel globulo, E quibus- dam uteris profpicicbant pulli feminati, & in vitrorum fundo (bufones enim omnes in liquore coníervatorio natabant) non- nulli jam nati bufunculi, vel, (i mavis, bufonum catuli, quanti- tate circiter fabarum, quiefcebant. Butonem hujuíce fpeciei ma- fculum curiofis exhibet fpeQandum aliquoties jam laudatus SEBA, femellam itidem adhuc virginem ; aliamque; cui fola a dorío ovula protuberant, Cur de rei veritate dubitare debeam. non video; quamvis omnino fit optandum , ut.cjusmodi bufo- nem anatomico cultro fübjiendideturoccafio. Forfaabufo non habet, nifi unicum uterum, e. quo ductus aliqui, ceu tuba, ver- füs extimam cutis füperficiem excurrunt, eoque fecundata pet. coitum ovula deducunt in. foveas cornuum , qualia funtin mul-- tiparis, vicem obeuntes 5 quamvis hanc noftram fufpicionem. nemini credendam obtrudamus. ... Ita; ut olim JAfrica, hodie. "America femper aliquid apportatnovi. De Infolitis partus bu- — |. mani viis BARTHOLINVM .diflerentem habemus peculiar | tractatu. De partubusex dorfo, tantoque in uno animali utero-: rum, fi modo fünt uteri, numero, me nunquam quidquam le-, gifle recordor ; quamvis. non. omnia legere poílim, nec, f) poflcm,. velim. (*) cus Ms OBSER- | (*) Bufonem bunc D. Fr, Ru fe bius in fuoTbhe[auro animAlittttts Ao, 35. defcripfit, Tab. 4. Fig. 2. C 3. delineavis, : 1 | — Obfervatio CLXXI, - —.897 m CENE TECHNGRERIA, Peu Uum... as amp, Dabei c e er c minm . "^ OBSERFATIO CLXXIIL 1 Dw,Lic, ROSINI LENTILII i ks De | - Sale Anolicano purgante , vulgo Ep[omenfr. Edica praxis bellum, urbsobfeflà corpus humanum, hoftis morbus, contra quem pugnat inftruQus armis, puta me- dicamentis, Medicus, —Facetus ille Zubingenf/um Proteflor NI. COD, FRISCHL!NVS, inter alia eruditione ac fapientia multi- plici refertiffima dramata nobis etiam | exhibet 7ulium redivi- . *9um. . Qui belligerandi peritia longe poft fe reliquit omnes il- - lius temporis milites Zmperator ex orco in orbem revocatur a » FRISCHLINO: Mutatam /ta/ie, Gallie, Germanie faciem cum . univerfam, tum vero novam ac incognitam fibi militandi ratio- . nem, impeníe miratur. | Quarit fuosarietes, vineas, fundas, fra- . meas, macharas, clypeos, & horum loco invenit bellica cormen- ta, quorum boaru concutitur, fclopeta varii generis, caftra lon- £e alio more munita & alia millena, nonaliter cum bellandi mo- do fui temporis congruentia, quam folo, qui remaníerat, fine; . mactatione fcilicec hominum & vaftatione regionum. | Quod fi — Medicorum ille vetus Imperator HIPPOCRATES eodem fato .. pofletex orco. in orbem revocari, quo, putas, animo novam fà» €iendz medicinz rationemintueretur ? Nusquam inveniret fuos . pulveres vegetabiles, fua decocta, fuasinfufiones, opiatas; helle-. borismos; horum autem loco miraretur tot. eflentias, clixiria; tinéturas, falia, magifteria, arcana duplicata, triplicata & centu- plicata; & nefcio, qua. non alia; omnia vero fine morbos tol- -"lendi excogirata, |. $i vero horum omnium fucceílus accurata - loguenüs & clamantis quoridiane experientiz ftateralibremus, —. eodem, modo ruríum,íe res habet cum praxi medica & bello. — Arma. nova, bellandi modus novus evertuntur nihilominus ca- ficlla; prelia committuntur ultro citroque variante fortuna, tru- E. | ^ Dpdd ; ds cidan- E -— — n - Obfervatio CLXXI, —————- cidantur homines, rapinz & excidia fiunt. Nova quotidie fa. bricantur arma medica , nove methodi medendi introducun- tur, nihilo tamen fünt mitiores morbi, nihilo minores moriene tium ftrages eduntur, homines fünteque; utolim, brevisimmo brevioris, evi, eque, ut olim, afflicta, immo affi/'Giore valetu- dine, Prafari libuit hecad oftendendum, pertot novas reme- diorum excogitationes adeo non medendi dexteritatem , adeo non tritum illud cito, cuto & jucande promoveri, utomnia miht fenfim potius in deterius abire vidcantur, Ab annisjam aliquot füb nomine Ja/is purgantis anplica- ni, vcl epfomenfis laxandifine celebrari coepit fal quidam amari- cans,tener, cryfítallis gaudens oblongisac cylindricis, -. Uncia circiter una in. jurecalido foluta, non fiae faítidio, forbetur, al- vo hinc, protemperamenti modulo fluidorumque corporis dif- pofitione ter, quater, quinquies & ultra fübducla, Primum eum vidi ante fexennium, inclyto Duy, OTTMANNO, Pharma« copole Bfrittgard:en[r (agaciffimo ex 44ng/ia miflum. — Poftea, quum ante ferme quadriennium Zsguflam Taurinorum venitz íem, qui nobiscum eodem tunc utebatur hofpitio, Reginz ma- gnz Britannizad Sereni(f, Sabaudiz Ducem Legatus, DN, CHED- WIN de hoc fale multum praedicavit, fic; ut ex Anglia petitus: etiam ibi locorum in ufum trahi; reliquisque purgantibus ante- ferri coeperic, qua forte gaudent noviter in fcenam producta, precipue natalibus britannicis caput extollentia medicamenta, Tum vero & ego, neparum rei medicz curiofüs judicarer, phar-.— | maci novi periculum faQurus, jufculum uncia hujusuna falitum —— potavi, quater hinc ad fellam Patrocli vocatus. Interea termpo- ris ejus fama in tantum adolevit, ut in omnes Europe provin- cias, non modio neque trimodio, fed pleno horreo exportetur, | nec dclicador ferme quisquam aliter, in his etiam oris, quam hoc ipío fale, mundari geítiat aceverri, |^ Credebatur autem hic fal ex aquis mieralibus epfomenfibus, a vico Epfom haud Londino. procul fito fic dictis, encheirefi certa confieri, adeoque prz cun- 1 &us aliis vircate quadam univeríali paniatrica dotatuseffe, Non. diu d : De Sale Anglicano purgante, vulgo Epfomenf,, 399 diu gaudebat ifta cam pingui forte pharmacon, cetera minime fpernendum. — Etenim cum füb incunabulis füis pretio fatcaro ven:ret, mox vili emeretur & etiamnum viliffimo vendatur, non obítante infigni ifta; qua nunc diftrahi folet, quantitate; fcrupu. lusinde quibusdam ortus: a4 ex aquis illis mineralibusrevera | prodiret bic fal? Nam; fi vel omnis aqua epfomenfrs nil nifi fal eílt, illatamen ícaturigo vix tanta prodigalitati füffectura vide- batur. Pharmacopoeus quidam U/trajeéfinus , non tam hac fufpicione, quam ut fumtus compendifaceret ; ingenii nervos eo intendit , ut imitaroenrum quoddam hujusce. fális excogitaret, atque» cum re varietentata finem non aflequeretur, in confilium . adícivit Dx. DIPPELIVM , íüub DEMOCRITI CHRISTIANI ve- Jo non ignobile nomen, in vico /Vferfen haut procul U/traje- £o etiamnum habitantem , (quem , cum in zdibus füis invife- remus, experti fumus comem & bencficum.) — Hic. uti pollet - acri judicio, in Ja/e mirabili Glaubera, lc quod quisque a .fa/e Kp[omenfifperare poffet, invenifle putavit, effectuque purgato- rio codem experto,íe minime falíum effe comprobavit, Abeo tempore in Zo//andia paílim Jal mirabile Glauberi paratur, ac: pro epfomen(i publice, re neutiquam difflimulata, venditatur & e€mtitatur, Amicus quidam meus mihi Jézttgardia mifit falzs epfo- . menfis de(criptionem fequentem: ge. marin, 3xvj- ol (DA GUI, Sxx. dal contu[um in vafe ferreo torreatur, cui poftea in vas füglinum immiffo fenfzm in[Lilletur ol. (Mà femper 2gitando ja. E. tul 4 lignea , donec magma colorem eo confriflentiam axungie - rotarumáinduat. | Affundatur aque fontane menfura wena cum dimidia (id eft 16 (9. vij, pond. med.) coguendo, evaporando go 4n --lo aperto calcinando, usque dum fluere ceperit , tunc denuo folve ac inaqua coque, usque dum [upernatet materza fPermza- tis ceti frmilis. | aft lapideo commiffa materia reponatur an by- pogeum, cryflalltque aquam decantando colligantur. que de- — nuo iz[piffata. vur[nm cry[iallos. largitur. Meam ut. mentem aperirem numquid ea mihi dcícriptio genuina judicaretur; A ci- cus I [^ p MESE ese ND ML MU EE d T HN 400 Obfervatio CLXXIIL. | cus ifte meus rogavit. Expenfam igitur penitius eam a dido dale miirabili Glauberi parue vel nihil in fundamento difcrepa- redeprehendebam. Quantillum enim eft, quod ab eo differt ? ni- fi quod GLAVBERVS, loco marznt, Jat commune recipiat, olci vitriolifit zquale pondus & -£c€3 ex horum commixtione pel deítillationem evocetur, cxterafunteadem, — Adibam heic £Za- g&- Comitum Dx. SCHROEDERVM, Pharmacopeeum Teuto-. nicum, virum elegantem, | Querebam exeo, an lraberec .5a/ épfomenfe? quid ni? inquit, Fac, dico, uc videam, — Promic vitrum capax, ac in eo guftandum pr&bet , atque contre&an- dum illum Salem; quitotas humebar, alias tamen faporem Ja- lis epfomen[is exaQiefàtis mentiens. — Interim tamen a5 eo file, quem & Btuttgardie & Mueufla Tauvinorum videram , me qui- dem recordantce, differebat in hoc maxime, quod hujus ceyftalli. fuiffent longe teneriores & oblongi, Schbrederiant Salis cratfi & quadrati; quales effe folent falis communis. Nuraquid' eumex Zngliaadvocaret, quero? Non, ait, fed ipfe paro, nec enim cft quidquam aliud, quam $27 mirabile Giauberi , nec preter hoc dacar ullum aliud epfomenfe. — Uc mihiderei veritate promtits perfuaderet, fé cum cive quodam epfomenfe locutum adjiciebat, - qui, nunquam ex aquis mineralibus epfomen[ibus vel unicam hujus Salis drachmam prodifle, fancte affirmaffet, ^ Ob diverfi- tatem tamen cryftallorum a me depreheníam, fidem plenariam adhibere nolens, litteras Londinum exaravi ad Ds, HANKE-. |. WIZIVM, Chymicum famigeratum, inter- alia Phosphori chi- | mici moonopolium exercentem; cujaselaborationem fe folum te- — | nere pütát. Olim hicvir Illuftriffimo Dx. BOYLEO a carboni- | bus fuerat; Chimicus, ob litterature defectum, potius pradticus atque, ut Galli loqui amant, par laroutine, quam theoreticus. || Rogavi hunc, ut me certiorem reddere ne gravaretur, numquid. |. dal epfomen[is, aquz ifti, a qua nomen mutuatur, füos natales .|. deberer, an eflec facticius, mirabilis Glauberi aut fimilis aut for-.— |. fanidem? Refpondic mihi, quzfequuntur : Multum diftat $44. |. epfomenfe abillo Glauberiano, quippe quod fit concretum ees i rale | — JD s - V - - » 1 | : | N-«- . De fale nglicano purgdnte, uuloo Ebfomenf. — 4ox. - rale ex aquis iftis mineralibus evaporatione collc&um , in quo valde excenfía funt fàlina fpicula per terram, cuifociantur; homo. geneam, hinc ob porofitatem fuam in minima aquae quantitate tacile folubile ; facium ad hujusimitationem e £3. Com. & oll, "ob terre paucitatem continet acid&m longe magis concentra- '&um, proinde poris denfioribus conítat, hinc, ur folvatur;, aqua - lenge majori, triplici nempe, vel quadruplici copia opus habet. - Sed & fàapore notabiliter differunt, — Amaritudo in. Epfomenfz T. uin o ee gra; leniter linguam feriens, & ipfum calore quodam faucibus amicum; in perfonato fale metallica aufieritas amarori juncla, | qu& frigoris quendam feafüm imprimat palato... Prztereanus. - quamerrárum; nifiin 4472/24, fal iftud reperitur. 4459/7 nempe ' folum aluminofum; cujusacidum debita fális communis propor- — tione in aquis epfomenfibus folutum; hoc nobile concretum gi- - nit » figura longe fübüliore acteneriore, quam illud Glasberz — - anum, .. Denique Saléep/omenfi foluco fiiattillatur alcali volati- — le, terra quedam alba infigni quantitate precipicabitur, quorum — nihilfieri comperiturin G/aptberzano vel(imili, Utcraquetamen —— fália alvurn follicitare negari non poteft; ea reftitante fola diffe- -— rentia, quod Jal epfomenfe contineat acidum fulphureo - alumi- - no(íum mitius, mollius & nature noílrz amicius; vivalisautem . ipfius acidum fülphureo vitriolicum metallice & rudioris natu- — rz, Hacdenus HANKEWIZIVS. | Quis jam de ingenuitate hu- — fusviri dubiraffec? Non ego fane; confirmatus in mea fententia ' per. iategerrimum toties jam laudatum DN.SEBAM, cx - eo, quod affirmaret, falem mirabilem longe majore pretio con- ^ - flare, quam epfomenfem , argumento haut obícuro, itum pro hoe non nifiab infülfío mercatore vendi pofle, At vero nuper meconvenit Chimicusegregius, vir cheoria "m. praxiinftrudtus, Dy. NEVMANNVS, qui nunc atempore jam J diuturno , Lond:ni fuitar. & hofpitio & convidu celeberrimi . Medico- Chirurgi Ds, CYPRIANL, ac infuper familiariter ipío- | |] : | -—met HANKEWIZIO utitur, | Hic de ale epfomen[ia me rogatus -inmodum (íequentem di(lerebat : Sal hic non ex aquis epfomen- Obferv, Acad, N. C. Cent. 17. Ecce —— fibus 402 | Obfervatio CLX XII, - | B. fibus paratur, que Salium adeo divites non func; nc horum vim | tantam largiri queant, quamvis calismodi falem füppeditare pof- fint, ac forían abinitio; antequam medicamentum hoctam avi- | de expeteretur, ex illis paratus fuerit. Necetiam eft $4/ mirabi- | lis Glauberi, quippe ab eo per qualitates, quas in epiftola fua de- fcripfit HANKEWIZIVS, notabiliter diftans. Fir autem e Jixivjo | falis communis, cui filtrato admifcetur colcotbar la a gu llatio- ane -^-us refiduum , e qua mixtura cocliones evaporatione eg* cryflallifatione generatur. — Eixiviutn iftud: vocant, ait; ssatrenz. | Salis, ie GaltiófRuttet/ quemadmodum lixivium nitrariorum; equo conficitur alba magnefia, appellatur mater nitri, oie Gals. | petevstutter. Sal enim cibarius; addit, partim ex. /ndzis, par | üm e Lufitanis & im 4dngliam & Follandiam vehitur, fecue lentus adhuc multisque fcateris impuritatibus, quem elutriatios | fie cum aqua communi facta, prius purificant; quam culinis ad- | moveatur, Lixiviumindepronarum cum C» Glicon(tituit; mo- | do dido; Salem epfomen[em, qui vili pretio propterea venire pot- eft, cume revili & abjectitia paretur, nam iftud lixivium hadle- | nus tanquam inutile rejectüm füit; 7005 05 0s | Hinceftquoque:quod tantá'ejus copia haberi poffit. -: Sed; | nec iftud reticebac& NEVMANNVS :' non interrogandut a me: | fuifle HANKEWIZIVM, quippe, qui fibi quzftum ex eo. fle páta- : tet vix credibilem. — Interefle igitur illius, ne quis non credat; | aquas epfomenfes hoc medicamentam: largiri , aliter enim fors. | illa tam: fructuofa fuerit peritura. Poftremo, fe ipfámmet pre- | ;arationere nor: femel vidiffe, adftitemque paranti HANKEWI- | "LO fuiffe affirmabat, Dw; SEBA fealiquando bis mille libras. | hujus falis, Zondino omnesacceptas, una vice poffedifle mihi fide. ] germana afleruir, Ceterum & hujus medicamen famajamjam | decrefcere coepit. fic uc lucro. füturo' deéfituro cum preterito. | Dx, HANKEWIZIVS contentus effc debeat; nam: indies magis. |! ila fma minuetur, immo, me (tipulacore, plane exfpirabic. [5 Bal certe polycbreflum. Scretianum , cujus in meis ZMifcellaneis: |. dedi defcripionem, viribus, fi non majoribus, iisdem tamen re- / | ^ Vera | - M RyHMN ' T ^ J - T A |. vera pollet, uíu nunc tot annorum probatd(limum. — Et, quid? 7. fomnia falia medica cadem dofi fumta purgarent? Ego his cali- bus didici carere, immo careo libenter. |. Nos Germani, uti fera- per fumus exterorum imitatores & admiratorcs, ita vel colchi- «um nobis futura fit panacea, dummodo nomen obtineat pana- . €«e vcl Britannice vel GaZice gv. O fi nobifcum aliquando 7 habitaredifceremus! Pluris apud nos pleramque peregrina hu- |J jus commatis pharmaca aítimantur, quam in ipfo füo natali fo. » lo. Quadratinnos diQerium: Záate Jepus es, go pulpamentum -— quaris. : ze S deris DAR : P. -- del/icorum wmifillem , navi tra&toria, qui eft mos rcgionis, Zag- - —— danum Batavorum ve&tus, inter alios Dw. Profeflores etiam ce- — leberrimum Le MORT vifitavi, Varios inter fermones Chimi- |. -&0s etiam de fa/e epfomen[? orti fermones, — Dicebat vir exper- - - tiffimus, fru(tra Chimicorum aliquos de raagnitudine, quadra- | ura rudi & difficili folutione $a/5 mirabilis Glauteri conqueri, » dumeum riteparareneftiant, Obfervara enim legitimaenchei- - fefi, cry(tallos eum aque teneros adquirere, ac in eque rantilla aquz portione folubilem efle, ac ipfe, qui pro genuino circum- — fertur, $4] epfomen[rs, Hunc autem ultimum fe parare e Jae N marino cum oleo Zvioli (qug fant ingredientia dalis Glaube- - *iani) addita tantilla portione Ztrzoli 9? (cujus tamen pondus - mihinon declarabat.) Atque fic fieri J4/eg venerrimum, a a- t. Me Epfomenfr nulla vellevicula nota diftinguibilem , quineodem t plane effectu predictum, adeoque verum Salem epfomenfem. (*) ir dri "S z SER T e. s [o ded m DURTAGMNDSREILT. * : | Eee 2 o DN ENT " b De Salecatbarético Anglico Ebsbamenfipeculiarem Tra- " catum fcripfit D. Nebemias Grevo impreff, Londin, B ^ —.nno 163 y. | : De Anglicano purgante vulgo Epfomenf. — 4o3. Pofteaquam ifthanc obfervationem jam Zuguflam Pn-- í 404 Obfervatio CLXXIF, Jam igitar habemus 5. Qs ep/omenfrs traditiones, — 1.Salem ex aquis epfomen[ibus, 2. Airabilem Glauberi communi more, 3.& eundem additionePtrzoli martis raodo Je ZMortiano: 4.loco: — Malis Marini cam ale communi.e?: 5. denique e lixvio Q comm. cum Capite 7ortuo Fitrioli paratum. — Quis circum[pectus Practicus ejusmodi pharmacis tuto fidat ? OBSERFATIO CLXXIF, Dx,Lic, ROSINI LENTILII, | De | Guttis Anglicis, medicamento polycbre[fo. Ominum NEVMANNVM Chimicum, de quo in antece- dente obfervatione, nuper ex Zng/ia advenam; qui jam diu Londini moratus eft, coque ruríum redibit, incer alia rogavi : 445 gutta Zinglice (les goutesd'Angleterre) adpucan iftis Infulismul- toin. ufu effent? Ypíenequidem nomen fibi notum-efle refpon- dic, argumento novo, ab exteris haut raro pluris eftimari me- dicamenta nomen regionis pra feferentia, quam ab ipfismer il. - lius regionis indigenis, Poítea vero quam ipfi rem prolixius. declararem, e nupero diícurfu cum ipío habito intelligens, quod EHifloriam Academiae regie [cientiarum legilet, nempe in ejus quodam Tomo guttas. illas defcribi; Jam earum , inquit, recor- - dor, deftillantur nempe eferico crudo, & nonnunquam curn o/eo cinnamomi reCtificantur, ac in deliquiis hyftericis, confimilibus- | que infültibus odorameni loco inferviunt, quas frequenter ipfe paravi, quippe TOVRNEFORTIO familiaris: At vero; pergit, | nullus de hisamplius Londini fermo; itaut velipífum nomen ne | quidem audiatur. Interim mirum efle dicebat, fericum crudum | fpirituum tantam copiam largiri, quantam necipíum corng cer- qi praebeat, UA | E Nihilominus cum & in 7talia & Germania noltta paffim | adhuc iftz gut: concelebrentur, non incuriofum fore duxi, fi] &de | ON De guttis anglicis, medicamento polychreflo. — 405 & de his mihi quadam compertanotarem. Sic autem ex Z/4e- 90r. de l' Acad, royal. des fciences Ann. 1700, p. 25, in latinuna traducta fonant : Jpiritus fevici volatilis cum oleo cinnamon, aut cum alio quodam oleo effentiali rectificatus, illud fuppedi- tat quod appellatur les veritables Goutes. d' Angleterre, — X1- STERVS regze focietatis membrum, Londinenfum AMedicorum baut equidem po[lremus, mibi communicavit illud fecretum, quodin Anglia adbuc caute occultatur. — Experientie debetur, —— guttas dllas, id eft al volat. ferici veclificatum co faaeolens faclum cum oleo quodam effentiali in affeclibus fopovofis mul- tum valerenec nonin variis deliquiüs, u[u tam in-quam externo edoratorio. Nec tamen eas praparatis e Cornu cervi, Sale Ammo- niaco, [Divitibus velJalibus volatilibus oleofís ufualibus brefeven. das judicem, nift forte quoad odorem , qui tam gravis ac tetri- €us non efl, adeo, ut magis be guttae delicatioribus egris conve- mire queant. Hucusque acfa regie Zdcademis. | Sed verolon- ge aliadeícriptio nobis exhibeturin epiftola a Dx, BIET, Phar- gmacopao vegio Parifienfi primario,ad Ds, LEBRATIVM PZzar- macop.Lugd.Alloby. d.29. Apr, 171 3. exarata cujusrurfüm verba - inlatium traducta funr pene fequentiat. P/gres circumferuntur compofitiones fub guttarum anglicarum titulo, quibus ille falfo tribuitur, interdum etiam non [me decumbentium noxapropi- xat, Preferenda autem. omnino efl noftra illis omnibus, que vel ex ferico, vel araneis, uel aliunde defumuntur. Inventor primus GOTIWALDVS Z4edicus Londinenfis | qui CARO- 13 LVAA 11, KEGEM ab omni ope bumana derelictum bujus me- gicamenti virtute mortis. faucibus eripuit. — Compofitionem REX dicfus a4 GOTIWALDO, licet egerrimes, obtinum, pretio 2goo0.. Imprialium, fide tamen filentii prius [lipniata. .De- Lo feriptio talis eff ; s. vas. cran. bomin.. [nfpenft de laqueo, vet auort e violenta extinélulbv.viperar. exjtcc, vas, Corn. cero. e c 'ebor, aa. Ibi. — Fiant omnium tres partes equales, ex totidem re- sortis igne veverberii de[lillanda, cautelis illis adbibitis, quas in deflilatione CC, vel uiper, adbibere par efi» idque ad feccitatevo, nin | | hee 3 Í "ojo ZUM D 6&1 bie EP 5 od o [T NEC QI" "7 TOS EAS LIN ] NU AS / B - s d "i - ir : iH / 406 Obfervatio CLXXIF. Poftquam retortarefrixerint, affufa fpiritus GVllati portione Sa volatili parietibus colli vetorte affixus, folusturs binc vitro capaci, quod evocatum e[2, infufum per chartam emporeticam filtretur, ut oleum inutile fepavetur. — Liquor fütratus per Ke-. tortam gitream ex & Gg lletur, cui adaptanda e[l alia. Ketorta vitrea, qua pro excipulo inferviat , comm:ffaris probe lutatis. Fiant cobobia tria femper admixto ale retortis, adberente, quantum ejus pote[l feparari. — Pofl deflillationem. tertio fa- fam, liquor, quitran[üt, omnis infunditur in cucurbitam pro- ceram, cui impon'tur alembicus, cum excipulo parvo, juncturis omnibus ve[ica madida probe munita, imponatur CCta A s le- ni, fablimabitur tunc adbavens capitello Sal volatilis ; augea- £u A C9 transfcendet [ivitus illam [alem diffoluturus, quo fo- luto CCtam [latim ab (& remove, ne plas liquoris transfcendat, qua encbeirefrs eft proraeg* puppis totius deflillationu, atque [ic parate funt gutta. — Dofisefl a gutt. vii ad L. in affectibus fo- porofts , febribus malignis, variolis, morbillis go. — Reperiue hec epiftola in /VMfemotr.de Trevoux 1713. Aoufl p. 1409, Eo vero libentius utrasque defcriptiones heic adduxi ; quod utri- que libri nonin omnium manibus, in Patria precipue noftra; veríenrur. 5 Vtra defcriptio fit verior, quis certo determinare aufit? Tu- tius profedo femper a medicamentis abítinetur, quorum prepa- | ratio non ficexa&te cogaita, quidquid etiam de illis vel depradi. cent lucripetz buccinacores, vel de genuiniseorum defcriptioni- bus jurato quoque afleverent aliqui partim innocenter creduli, partim impoítores malitiofl. Sapio, quantum ad me; piícator toties ictus ; ictibus viperinis medicamentorum mercurialium, quz mihi a viris quoqueceleberrimis adeo fixaca laudabantur, ut falivam nullo modo, diuturno lieet uía, fint motura, moverunt tamen , cum zgrotorum alibi degentium periculo, qui, a me, nihil tale metuente, non moniti, regimine falivationi debito fibi: non fatis cavebant, Alias ultimahac BIETI Guttarum angli- | car 4i defcriptio, cum dpirítu bezoardico BVSSI magnam Ps 4 : | affi. a n o : 2 Li ius IN M Éervefcere, quod fieri foler, deficrir, quo fatto. confiftentiz pulta- a » ^ - . / ! Obfervatio CLXXF. | 407 — » : á - s affinitatem, necmedicarnentum: auc inutile prorfüs; aut periculo- fum judicandum exiftimem. | Id mododico, certitudine ne qui- ' dem morali nos tutos effepoffe, an quod deícripfimus , iden fic illud, quod füb guttarum: anglicarum nomine celebra- 2 EUt, OBSERFATIO CLXXF. DwN,Lic, ROSINI LENTILITI, " De E Terra Sicula Panormitana. () Mnes velex intimis Terrz vifceribus erucz quisquiliz; dum- «^ modo non fint antea vif, fed. novitatis ticulo commen- dabiles, in thecas officinarum cooptantur, quafi vel omne fabu. lum auc lutum ad. ufüs medicinales creatum efle oporteat, Táu- vini & in pluribus /ta/;e locis arena quadam in cilia prope Panormum (*) cffofla pharmaci polychrefti vicem obire coepit, Primus de illa mihi locutus eft Frater Capucinus a. mona[terio montis trans Padum prope Taurinum. | Ea f& contrainfultus hy- pochondriacos fummo cum emolumento uti praedicabat, | Per- hibetur efficacie fümmx abforbens, adeoque /Pecificum quafihy- . pochondriacum, | Nonnihil ejus arenz ex Officina montis Captt- cinorum accepi, Gryfea fuit; odoris ac faporis, faltem: notabilis, expers, ponderoífa, Aliam ex officina Fratrum JMinimorum; aliis inftractiore, peti, longe priori candidiorem &(ubtiliorem, fedaque gravem. ' Hujusarenz 5j, imo & 5ij. in aquam fonta- nam infürüduntur, cochleari tamdiu agitando, donec materia e£ ceCos (1096) Debacterra Sicula Panormitanaagit in Mufeo phyffeo ef ex- perimentali Boccomus obf, 7. € 12. fab nomine Putveris Cla- ramontani vel Terre Bair&; vid. etiam easdem. Boscong Cariofe Ser euge. dd. 1607, edita, vin, 1 - " , 408 Obfervatio CLXXP. LS idoundcddesdattdun dla OH SUN Sr CSDISTHIQ NIU ORO UO cex materia aflümitur, idque bis in die ad 3; feptimanas finecu-- randi, Accepi hujus arenz in. pollinem contufe 37. inftillavi in vitro -^« Vitrioli bonum ; abforpfit a 6o, ad 70. guttas vehe- merutereffervefcendo, | Curiofiffimum erat videre, non ram bul- lulas, quam ipfius Spiritus qua(i quedam fila ingentifimo nu- mero, mira altitudine, inter effervefcendum íupra vitri margines proicctafuifles inftar fonticulorum falientium; quos Gelli vocant Jettaux , fic ut arcus quoque formarent aquea ifta fila rurfum in vitrum declabentia, pie oie. Coving /Oeunnen mit. allerieg 9fuffáfen. Diu vero durabatifta ebullitio, pulvere quidem non foluto, fed fpiritu omnem acrimoniam amitrepte. — Accepi s4- £ncfta albe xantundem , exploraturus , qua abíorbendi virtute hac duo alcaliaab invicem di(tarenc; fed impenfe mirabar; ultra 30o.Spiritus Vitrioli gatzas non fuiffz deftrudias, cum cebuliitio per affufionem hujus Spiritus fuper zagnefíam OYTMANNIA- NAM,nonante ceflarit quam 130. guttz inftillazz fuiflent, ran- tum intereft, uczzagnefía probe paretur, quod obiter noto. Ne. que enim poft abíolutam effervefcentiam Spiritus Vicrioli aco« rem omnem depofüerat, bullulis quidem etiam numerofe pro- fiientibus , fpe&taculo tamen tamdin non durante, nec Spiritu filaducente. Zerram igitur hanc Siculam, quam vocant;.ab affu- fione aque fontanz effervefcentem , quod fupra dictum, denuo confiderans, in eam | deveni füfpicionem, an forteguedam effet calcis vive fpecies, velquafr ? Incidebatin Scz/ja per ignes fub- terraneos,qui ibi, refte /Ztnaignivomo crebrisque l'errz motibus, fupponendi plurss, lapides quosdam calcarios in V? exuri, indeque exiftere Se emulam ifthanc cum aqua foncana ebullitionem, quamvis Panormi ab z/E£tna fic longa fads diftantia. Totam enim propemodum Siciliam abundare pyrophylaciis iftis verifi- mile credebam. Cum autem domi etiam examen infílituiffem, affundendo illi arenz aquam fontanam, percepi quidem ebulliti- onem, fed vix ultra momentum darabilem, quantam ctiam, imo fcrme fortiorem aqua fontana magnefrz albe affufa excitare | valt, Nondum itaque certo affirmareaufir, terram Siculam | par- | participare de natura calcis vive, praefertim. cum credibile fic, P. — De Tévra Sicula Panormitana. 409 Li alias quoque terras alcalicas affufione aque effervefcentiam mo- mentaneam excitatüras, quod experiendum, — Quid fi centare- tur expetimencum cum ifta Zerra ibi ftatim loci, ubi cffoditur? Calx enim viva libero ari diutius expofira cum aqua non ebul. ire comperitur. Certe inofficina Fratrum AMinimorum e vi- tro probe claufo exemta terra ab affüfione aquz longe potentius, quam domi mez, efferbuit. | Hf ! Quiefcere quoque fivi fcutelias utrasque, teagnejf/e nempe, terregue Panormitane, quibusaquam affuderam , hec in füper- ficie cuticulam feu cremorem depofuerat , qualem & aqua cal- cis viva feparate folet? quam cochleari füblatam & exficcatam reperi candidiflimam, guítu non nifi levifiime, quin vix leviter, falidulam, — Nil calecum magnef/a fatum. | Lixivium quoques ut fic abufive loquar, magnefre laporis omnis plane expers erat, illud vero terre ficule (apore quodam levi linguam feriebat, fed tali, cujus naturam defcribere non poífum, Scripferam de hac rer- . f4, potius arena, ad Excell, D. ELIAM CAMERARIVM no-- ftrum, qui mihi inter alia 745:nga relcripfits Zargam effe bujss - £érre do[in , [ve fit bolus, five lactis lune emula, [fve foboles «combu[lionis fubterranee, quod de SICILIA baut. improbabil - conjectura fufpicarus fuerim. De dofi ieinceps. — Interim liec - arena non eít £o/us , quia arena , non cohzrens, nil pingue ha-. bens, neclinguzfemet adglucinans: non eft /ac /454, quia multo gravior, necaquce tenuis & porofa, —Celeberrimus MANGE- — TVS in litterisad ae Geneva datis, judicium , Ícribic, tuum de satura TERRJE. PANORMITANJE quam maxime arridet, e^ experimenta, que in bac fumfifli mat ería, fatis [uperque probant, illam ad calcis uvoe vulgaris indolem omnino accedere, cujus a- — kivium non parum itidem bypocbondriacis ac aliis cacochymis, ámo etiam ipfis bydvopicis confert, | | Etiam hzc 7érra forte non meliore fruetur, quam alia - plura medicamenta noviter introducta, &hyperbolice, pro mo- re; laudata, qualia non facilein ufüm tralaent Practici circumípe- — — QObferv. Acad, N.C, Cent. IP, FÉÉ ài 410 Obfervatio CLXXF. &i, longo ufu exercitati, & a largo promiíloribus hiatu nonnun- quam falfi. | Ad morbos chronicos commendata ejusmodi me- | dicamenca, qua fimplicia, qua compofita, faa non. raro enco- | mia per longum temporis fpatium fartacuentur, quippe magna | cum fiducia ab iftis íemizgroris, przcipue hypochondriacis, af: | fumta, qui, ubi fymptomatum, fecuturas etiam fine medicamen- | to, fentiuntinducias, magna fpeinflaci triumphum canunt ante | vidoriam, alique alios ramdiu feducunt, donec redeunte haut | raro majore cum f(íerocia morbi impetu, in aliud excremam, | pleaarium fcilicet, medicamenti contemtum dilabuntur, Ele- | ganterin hanc rem Dy, PESCALOITI Zed. Lugd. Allobr. in | tractatus Gallici 1706; 8?, fub riculo, Zraité. de L'eau de mille- | fleurs, remede à la mode, editi prafatone fcribit: Quel peu de bon | fens? Onvoit reu[fir un vemede fu quelaqu un il. est bom, dit-on, | pour tous. Qn leuoit manquer fur quelgu autre, fon proces eft fait, ilne vaut plusvién. | F'oilale fentiment du public, 'ld eft: | quanta e[L bac judicanda dise ia ? 50 quando medicamentum buic utile fuit. extollitar a2 fugandos omnes morbos: [ín idem in| alio optatum effectum non ediderit, lata eft fententia, idque ceu] nulliusvaloris proclamatur. — JAlza funt vule? (immo & fibi &| aliis mage fapere viforum) j4dicia. Fatum hoc fübierant cor-| tex peruvianus, faccharum lactis, magnefra alba, quadam alia, qu:ztaceo, ne crabronesirrientur, | Huc perünet illud ECCLE-| SIASTICI XL. 39. 40. Omn$a. opera Domini fant. bona, e| quodlibet eorum SVO TEMPORE prode[?, ut vanum fit diceres, non omnia. [ant bona... INam unumquodque SVO TEMPORE eít udliffimaum. | Revertor ad 7Zérram Panormitanam., Calcem hanc, ut alias forfan non inutilem, tanto pondere, | per tempus adeo longum quotidie devoratam efle corpori uti. lem, nemo mihi facile períaaferit, Amicus quidam meus nu-| per e Patria fcripfit, agneftam albam atro carbone notari cos-| ptam; propterea, quod in civis EfsS//ngenfrs , qui ea copiofe uti] coníveverat, demortui & aperti ventriculo non fpernenda illius, quantitas fuerit reperra, Quamvisautem ob hoc pheaomenon) r ; .. Defrra&cula Panormitana, E b li * 411 magnefiam, quod fit noxia, calumniari, fit injuriam innocend medicamento inferre5 hoc tamen inde patet; ejusmodi £errag calcarias & alcalia fixamagna copia diu all&mta,in fundo ven- —- tticuli, precipue pituita vifcida repleti, vi fuz graviratis herere pofle, non hzrerefolum, fed eum pondere füo aggravare, digefti- onem impedire, ad ftacum corporis cachecticum alias proclives in füpplementum perfe&z cachexiz pracipitare, uno verbo, no- cere, Non enim dubito, quinalia id generis a/calía fixa, Cor- nuceroiu[flum, Oculicancri, creta alba: terre fieuaste, bol; con- cba praparate, i quis modum zqueih utendo excedat, moras ejusmodi inftomacho tractura finc in ejus fundo poft mortem, fiquidem eorum corporaluftrareliceat, reperiunda. | Quod ma- gis cum aliis, quam ipfa magnef/4, contingere poteft, quum hac alvum fuübducendi facultate polleat, qua deftituuntur calces a5- forbentes reliqua. — Id enim praecipuum fibi pre omnibus aliis . abforbentibus fervat magnefía, ut non tantüm imbibat, fed. et- iam evacuetacidum, — Hincillam qui fümunt, plerumque de ardoribus ani íümramis in actu depofitionis alvi queruntur; figno - meliori, quam fifecus evenerit: nam ejusmodi fedes urentces in cachexia pituitofà quis fruftra expectaverie. ^ Uíurpanda igitur magne[ia, uíürpanda qualibet'hujus commatis medicamenta do- fi moderata, diebus non multis, ac praíente debita indicatione, quando nempe per indicia certa conftac, inefle primis viis aci- dum. Szpe enim, ubi maxime creditur ineíIe, ibi minime in- veniri in corpore acidum, fum valde perfuaíus 5; perfuafus etiam hanc Oxymaniam plurimorum jam funerum cauflam fuifle. Non alia compul(i ratione vina Jixevio cinertuin clavellatorum — dalcificata, contra quorundam Medicorum placita, veranda ju- * P dicavimus pridem J4rcbiatri JZP'urtenbergici, | Laudabantur il- Ja, ut falubria; quippe alcalifata; acido contraria; quafi nusquam - mon fitin corporeacidum. . Hoc itaque certum: In corporibus cachecticis , pituita fatua abundantibus, tono ventriculi exifteate - flaccido, liquore gafítrico inerte, non cantum, ctiam in reftricta Fff2 do- 412 Obfervatio CLYXF.. dofi, cjusmodi medicamenta non. profünt; fed nocent quoque ftomachirugis impacta morasque ibitrahentia, X Alterancia func. "Hoftem fuum; acidum imaginarium, ubi non reperiunt , natu- ram , cui füppetias ferre debebant, curbanrc. ac fücceffive deftru- unt, Hujus cementà. Panormitant ( Soóttel) intra. tres fepti- manas ibvij. medicinales deglutiendas dare, terribilis eff, nec digna elegante Medico medicatio, ac inde quid boni cffe&us fibi polliceri velle; vanum eft, Confendentcem habemus nobis fu- pra laudatum Dx. CAMERARIVM, qui in epiftola memorata fic ad me: 7anta. dofis obruit flomiacbum, ec ejus fermentum. Hac. offa, fin bypechondriacorum ob[iructiones expedire valet, e4& tamen apta ma[citur augere, Nec tàmen inde me de- terreri patiar ab uíü congruo familiaris raihi 4/be magnefre s, ilius prafertim , de cujus genuina praparatione mihi certo: - «onítat, Nam & hac fuos. habet imitatores , ac intempeíti- — vos compendiariosque corredores; qui fumtuum laborum- que pari, horum íemper epitomes querunt. Nulla deni- | que calce facilius; quam illa. Panormitana; nihilo pau- periores Officine noítra poflunt : sarere.. OBSER. | Obferoatio. CLXXPET, "MURAT: BSERZÁATIO CLXXFI, Dv. Lice, ROSINI LENTILII, Aquarum quarumdam [implicium examen chi s ue "micum. Y Lii &llendi cauffa; quid afeinvicem diftarenraqua pluvia & X. alique fontanz 7azrinenfes, utraque utri fit praeferenda, perreagentia fic dicla examinare decreveram. SERENISSIMVS enim PRINCEVS, cujus valetudinem etiamnum curo; potui vin ' tum nondum adíueverat, fed agua fontana cum CC, uflo fimi- 7 niburque anifi &o feniculi deccéla, fitim indeabinfantia adhuc dum ícdabat, — Mearum igitur erat partium, ut aquam mihi pras - &eliquis faluberrimam vifamr pro ifto decocto fcligerem, quibus: aquis p/jvialem fola ductus curiofitate, jungebam, — Tresautera cumprimis fontanas explorandas mihi fufcipiebam, primam nem- pe e puteo ad ripam Pad; , prope pontem ; quo flumen tranfi- tur, Hec enim Zagrinenfium primum locum occupabat , nec puteus adicula claufus ulli hominum patebat, nifi fasilie Du. €ali,nofttoque PRINCIPIex peculiari fi vore SABAVDI DVCIS; quam propterea decoctioni pro ordinario potu hactenus adhibne. ramus, Secunda aqua erat putei in diverforio ad infignerefee rubra, cui fecundz quoque poft illum padangm tribuebantur, Tertia erat putei in aveadomus nofire, que non nifi proluendis -utenfilibus, aliisque ufibus, quiintra corpus non fpeétabant, ad- movebatur, Inítitutüm examen d, zz. Dec. z711, Excepta fuit agua pluvia non e tc&tis edium five per tegulas, five colli- eia. defluens, fcd immediate per aéra in fappoficam terream pel- vim delapía. Primum igitur collecta hoc modo 492 pIuvza--.. .Jis a nullo Jiquore probatorio, qui tunc mihiad manus erant, vel leviffimam cít paílà mutationem; eadem femper manens, nec - «turbida, nectinda , nec ullum fedimentum deponens, Quoad -— - FKffs3 reli i - A14 Obfervatio CL Y XPI. E reliquas tres aquas, illa putei Padani abinfüllata folut 2 parum — | turbacas & vix notabiliter colore coeruleo fubpallido (5/ez sons — | rAnt) dnQa fuit; idemobfervatuo in aqua rofe rubre & no- | ftra dome[Lica. —. A folut. eg? omnestresaquz vix paulifper flavu- — | erunt, fine turbatione. — A fo/utione Viirioli 9$. omnes. tres turbat & ceerulez fa&e (unt, ad modum perfecti DJeu-mourant.' A folut. Vicrioli o7. fadana valde curbata fuit cum tin&ura flavi- | dula; idem domeffice noftra contigic rofe vero rubrae minus re- liquis turbabatur. — Ab Oleo Tartari. per del. omnes tres aque ienuirer opaluerunt.— A fol, $e-ti. A ápiritu Sal, -«dmmoniaca & fol..541, Comm. Gallarum €2* refine nala mutatio, .A folpt, daccb. y Padana c9 vof rubra mediocriter , faturacius dome[Li- €4; a olat. Argenti vcro fortiter omnes laduerunt, — A fol nt. Solis dilutiflime Padana, vix ad fenfum ea rofe rubrae, opalue- runt demefHica intaGa relidta. QGFUPPSNMÁ HB Ex hifce phenomenis clariffimura evadit, aquam pluvi- am inflar elementalis vel quafi, longe puriffimam, maxime bo- mogeneam adeoque ev Jaluberrimam effe. "Neque nos ita foli ftatuimus, Habemus adítipulantes viros celeberrimos, cum de aqua píuvia tale quid xav ouróv predicantes, tum per philofo- phemara íua coníequentie neceffitatem fübminiftrantes, Hos ultimos inter przfulgec HOFFMANNVS celeberrimus Differt. || delect. Part- IJ. p.33. C 173. Dum eas laudat aquas, que ad nullius Salini liquoris affuffonem pelluciditatem [uam amittunt nec turbantur. | Atquitales perexperimenta noftra funt de coelo decidug. Ergo &c. Illos inter efto magnus ifte HIPPOCRA- TES, qui Libr. de aer. aq.e9 loc.pluvialem tenuif[imam , limpi- disfmam, levisfimam ac dulcisffmam pronunciavit, MVSGRA- VE de artbrit. anom. Cap. LX, p. r gr. aqua pluvialis, inquit, optima; fed ea, que nunquam vel in nivem vel glaciem concre- vit, nec tectorum calcibus, Salibus aut. particule lapidets ingui- vatur, Addimus & illam, que non diu in cifternis adícrvata tuit, quippe, quz putredinem .& amaritiem nefcio quam ingra- tam contrahit; quod toto dic ia ZZo//andja &-cumprimis 24ps- ftela- quarum quarundam examen Chimicum. —.— ag ——— — M 'H&. fleladami,contüngit, ubi aqua cifternarum quandoque taato vi- tio contaminatur, ut cjus, nifi coCtione & percolatione depuratz, plane nullus intra corpus ufus efle debeat, — Eadem eít (ententia BROEKHVSII in rat, PbHof, med. ubipluvialis aque bonitas ex. eo quoque cumprimt probatur, quod carnes inila quam ocy([rne cogRantur, Vid. Tom. P Il, 168 7. nouvell. de la Republ. de Lettr, p-377. f: it. Lemer. tr, desalimens. Idem decita leguminum cocione valet, Quod autem aqua. Pipvialis quibuslibet: aliig propterea fir praferenda, quia falem quendam ethereum fingula- rea, vel nitrofum quoque aut quemvis alium corttineat, per ex- perimenta mea facile refellitur. Quisquis enim fuiflet ille Sal piaviz Zaurinenfzs , per aliquem certe liquorum fupra nomina. corum fe prodere debuitleo Sal nempe athereus, naeurz fine du. bioalcalicz, per liquores & Spiritusacidos; nitrofüs per lactefcen. tiam a folutioneSacch, tji infüllara videndam, | Negare tamen propterea nolim, aquam pluviam «qualiter puram omni tem- pore non eíle, vernam forfan & aftivam, autumnah ac hiberna: puriorem, labentem itidem fine, quam cum tonitru & fulguribus, immediatedecalo, quam peradium quacunque tecta, recenter exceptam , quam ubiubi diu fervatam. — An autem Terra, e qua 'vapor in pluviam poftea denfandus elevatur, ad hujus aque qua- litatem momenti nonnihil afferat, deco propterea quis merico dubitaflit; quod füblatas e terra cum aqueis vaporibus moleculas peregrinas, cam alte excolli, ut cum denfatisin pluviam vapori- bus delabi poffint& credibile nonfit, — Certe nil rale noftri liquo- res manifeftarunc etiamfi Zazrinenfe folum fit paludofum & expe- rimenta tempore hybernofuerincinítituta. — Vid, Excel, BEH. RENS .fe/ecf. Diatet.. ect, II, c. 11. p. 316. Vanusautem eft omnino Pbarmacopola Taurinenfs, qui 3. /Maji 1712, mihi ' narravit; fe I5). aqua pluvialis cum pauxillo vini & Sacchari je- junum frigide bibifle, indequefibi aliquotiesal vum fuifle lazatam, quo eventu pluvix vim inefle catharticam evincatur, Erat illa dies per fe pluviofa & horridiufcula; quid mirum; alvum tempo- - rc matutino ftomachoque vacuo a potu tam frigido ens * uif- A t "d 416 Olfervatio CLXXPI, : fuiffe? Videantur, quz de aquarum examinechimico, acin fpe- | cie depluviis zftate cadentibus curiofa fcribit in eleganti.de Ctfs | Romani qualitatibus nativis e9" adfcititiis tracfatulluftritlionus | aule Romane dArcbiater Dus, LANCISIVS, Patronus meus, pre- | cipue Part. H.cap. FII. S$.7. p. vt. 149... kem illa; qug Part. L| €ap. XII. p, & 1. egregie raonet, quo nempe pacto agua pluvie | impurz reddiqueant; quin etiam allegata denioue cjus ex Luc. | Anton, PORTII zracfatu de militum in ca[lris [anitate tuenda, | siempe , de percolatione aque pluvie per arenam apud. Fenetos | dfitata, Virum inter decidendum guttis pluvialibus, cum ter- | ra propiores fiunt, heterogenci quid admifceri poflit, necadfcrüe- | rim, nec prafradte negavcerim, fübtilitatis mire effluviorum, | eorumque fphera activiratis probe gnarus. Hoc tamen exifti- - inem, quod fi quid ad miíceatur, id fane perpaucum & vix mo- «lo percepübilecfle debere adeo, ut ramen talisaqua prz putea- | libus iftis minus heterogeneis cemerata fic e(timanda, | Certum | quendam odorem, cum pluic etate, nareis ferire. verum eft, | quae plavie ob eam caufiam nominari folent frugiferz, fettdbta | PbatesegeH. — Sed emanadones iíftz terrz. potius ipfi, quam | aqua pluviali, plane debentur, .e qua per pluviam madefacla illas | &dícendunt 5 immo terreum quid olere naío jodice conítar. | Qui denique materiam univerfalem ia agua pluviali querunt, | «eam ad calendas gracas certo funt certiusinvencuri. Siomnes | fontes, quod multis placet, aque pinvie debentur, eam filtra- tione quadam in Terra poris non depurari, peregrini quid potiusifta percolatione, pro foli conditione adícifcere, fulta per | experientiam ratio credere jubet, : Wd Ad putealium vero examen, quod attinet, paruma fe in- | vicem diítant hauftz ex puteo pagano rofeque rubre aque, | Continent autem omnes tres paucum a/cali volatile, quod mu- | tationes a fo/utionibus maartialibus c9" venerett produce pro- | bant, Opalefcentia ab Oleo Tartari notat prafentiam rerré | calcaria, Solutio vero ) & Jaccb. 5 la&efcendo Sal commune, hocque.copiofius in ag44 domefHica, quam reliquis, Joluriode- | miqudq | Aquarum giarundam examen cbinicum, Ay t — MÀ MÀ À— ——— nique 4/47:nis in padana& rofe rubre praíentiam quoque al^ cali cam fixi tum volatilis utrorumque; hujus precipue, paucos rum. | .. Recordor etiam ab aqua noftra domefHica &irubum viola. VUm viriduiffe, ceftimonio nature alcalice, quam, excepta forte pluviali, aqux foacang ad unam omnes plus minus obtinere vi- dentur, Ut rem fümmatim comple&dlar : Zquis bis mixta eff ferracalcaria, alcalica fixa majore, €? Sal commune minim — Copia; quod ineft alcali volatilis, atcendinon meretur. .Idquo- . que norari velim, vitra mea probatoria ad cactum unctuofa eva- fife, omnesque aquas probatas in cacabo confufas viridiufculas, Praterea funcin univerfa Jtalzacelebres aque INuceriane, quip- pe figillatislagenis quaquaverfüm portati folite, potuque decum- bentiuma Medicis dedicate. Has quoque ipfas in examen vo- Ccatas, quantum recordor, valde homrogeneas inveni, Sed qua ame tuncin fpecie notata fuere, inter fchedas meas domi reliqui, alio cempore communicanda, | Minerales inrerim non funt, fzd fimplices fontanz, Caterum ad .depurandas quaslibet aquas valde funt in ufü apud Z7o//andos, excavatiquidam ahenorum in faciem, craffi po- rofique lapides. His infunditur aqua depuranda, qua per eos vel palmum crafíos filtrata fuppofita terrea pelvi excipitur, atque fic ab heterogeneis portionibus, cra(lioribus ad rninimum, quan- tum fenfibus externis patet, liberatur; quantumvis enim turbida pellucidior cryftallo defluit, ^ Aliqui funt adeo íüperflue curio- — fi, ut tres hujusmodi fitulaslapideas unam alteri fupponanc quo . purior ea ttiplici filrationeaqua deftille. | Duum funcgenerum hec vaía, aliqua coloris e nigro gryíei, qualem poflidet lapis fciflilis, & hac, quippe ex Canada, zAmerice (*) provincia petita, Obferv. Acad, N. C.Cent. IP, Ggg pres ^ (X) De filtro lapide Mexicano Diff. [ivipfit M. B. Valentini vo GHf rzoz.Eandem esiamin[eruit praxi Medic, infall. p. 7:2. - Clericus in phy[tca, effodidm agro Leodicenfé, plurimi im Hot- damdia ufus, [eribiz, | 418 Obfervatio CLXXFIL pretio cariore veneunt, aliqua coloris cophacei, natale folura dtaliam agnofcentia, llla his preferuntur, — Am alio merito, | quam, quod fint Zfmerícana, pro certo determinare nonaufim. Hoc ramen obfervavi, lapide adhuc recenti exiftente, primis a fil- | trationis minifterio diebus, aquam percolatam, quantumvis | pellucidam, faporis nefcio quid terrei adfcifcere, qui fenfim ufa fikrationis continuato perit. Inollis novisper primas decoctio- | nes idem obfervatur, | Paradoxa dici meretur opinio celebris MARIOTTI, qui | aquam in [latu, ut itàloquar, naturalifimo; glaciatam effe cre-. | dit,id eft, nifi ab elia quapiam caufla fluida reddatur, in conti- | nuaquiete; hoc eft , glaciali firmitate manfuram. — Quo de vi- | de recenfionem tractatus ab illo. editi gu mouvement des eaux | eg: des autres Cors liquides 1686.1 2*,in nowvell. dela Republde | Lettr. Tom.P1, 16$6.p. 914. i | | OBSERFATIO CLXXI, Dx, Lic, ROSINI LENTILII, à: De Lemis cryflaliformibus. F'irginis cujusdam nobilis. | eet tice alicubi me legiffe recordor, five id füec | ricin ACTIS MEDICIS HAFNIENSIBVS, five in ZODIA- CO MEZDICO-GALLICO. Libros eniri hicadmodum paucos | habeo, Notabilia Jacbrymarum compendio tradidit WARLI- | Z1VS tractatu fingulari. ' Nos heic, fi liberet, fiftere poflemus eryftalliformes. . Lemas appellare maluimus, lta vero fe ha- | bet locum. inter curiofas. omnino promerita obfervatio : HA- GJE. COMITVM 4.23, Aprilis 171 4. memet invifere dignatus | cít Medicus juvenis eruditifimus, Dx. SCHAPERVS, celeberri. | mi Profefloris medici ROSTOCHIENSIS ; Synonymi, ex Fratre | ri 207117 pee | —. Delemis cryflalliformibus Pirginis cujusdam "nobilis, 419 — M À MÀ — — nepos, Obtulit mihi benefice, quas adhuc poflidebat pauciffi- mas; d'4as concretiones cryftalliformes, pellucidas, angulofas, ir- regulari figura przeditas, leves, quantitate ferme feminis canna. bini, Patruum; dicebac, füum,laudatiffimum Dr. Profefforem, |- ante hos annos, lippitudine rara diu afflidéam, conamine hauc infelici, refticuille Zirgigen nobilem AMegapolitanam, qua per tempus fat longum in utriusque oculi conjun&iva concretio- num fupra diclarum magnum numerum generarit, quotidie colligendarum, de quibus dffertationem epiflolican (ub titulo LIPPITVDINIS CRYSTALLIFERJE ipfe Dw, Pacraus dedicarit honori illuftriff, Dx. de KRVG, Zfrcbiatri regzj BEROLINEN- SIS. Oblatas mihi concretiones, ut mercbanir, mirabar, epi- ftola ditz videndi valde cupidus, ut inde rei mirz circumftantie mihi penitius innotefcerent , quamigitur ab excellentiffimo Da. Auctore per litteras flagitare ftatim decreveram, — Vtcut autem toties dictatum concretionum non nifi duaspoflediflem, eas exa- minandi defiderio vi&us, me continerenon valui, quin alteram €earumin vitrum clarum aqua fontana pura plenum immerge- rem, dMinusautem unius horz fpatio, quod füfpicabar, evenit; nimirum cryf24/lus mea in raucilaginem albam foluta vitri fun- dumanguftum occupaverat; aqua defuper manente limpidiffima, inquam & quictam & concuílam, nafoquidem & lingua mea judicibus ; peregrini vel odorisvel faporis nil quidquam depofu- ifle, deprehendebatur. | Color foluti hujus concrementi erat opa- "lis, concuffo liquore aqua parum opalefcebat, concremento in- . dtarlane carprz difperío fandum fuum cito repetente, & aqua élaritati füz reftituta. — Dixiffes, te videre folutzonem gummi ara- "bici, vel tragacantbe impurioris, Tecto caliculo per aliquot 'dies materiam quiefcere fivi, quz nullum inde fetorem contra- "Xit, nec alia quapiam vel cantilla mutatione confpecta, | Quin '& aqua decantata folutionem folam; proluto prius ore; guftavi, fed linguz;, prater quid raucaginofi, nil offerebatur. Exficca- . "ta denique folutioin pollinem impalpabilem fatifcebat, quem lia- «gua impofitum gummi arabicum, vel gelatinam cornu cervi Ggg 2 P. 41O: Obfervatio CLXX TL. ffccam fapere judicafles,. Plura centamina, quod fíàtis materiz non füppeteret, inftituere nec potui , nec volui, reliquam adliuc unam cryfLalluminter mea rariora fervaturus,, quam nihilomi- nus per varia microfcopia luftrando nil fingulare exhibere vidi, Fruftillum campbore, vel vitrioli alb , vcl gummi arabici can- didiorit, quis infcius fe vidifle putaffet, | Ex iftis cantillis experi- mentis cryftalliformes: hafce concretiones nihil aliud. efie con- cludebam quam Jemarum feu gramrarum peculiare coagulum, Sunt autem Jema vel gramue concretiones ifte mucofe , tena- ces, interdum etiam quafi puris cocti faciem exhibentes, quae, ma- xime: poft fomnum; in complexionibus humidioribus canthis. oculorum , przcipue domeftici majoris, affiguntur, interdum ftis egre abíterfibiles & gaummofàm duritiem induentes. Cura vero has lemas adglutinari conjunctivz, indeque colligi, mihi re- latum effet, aliter judicare. vix. potui ; quam eas: vel efle foboe lem transfüdantis perarteriolas, magno numero-per conjundi- vam fparfas, ac in lippitudine haut. raro valde turgentes, afan- guine fegregati feri vifcidiuículi, velipfius humoris vitrei per cor- nex & conjunctivz ab ophthalmia diuturna magis expaníos poros promanantis. Concreícere vero. putavi-in hujuscemodi grana pellucida: ob humoris pauciílirna. mixtara- heterogenea terre(tri inquinati puritatem, quum alioqui, que e(t feri natura, facileim: lemascoagulabiles exiftant illibumorces, & ipfe bumor oculi cry- flallinus exficcatus eryftallis noftris fic parum diíTimilis,. E Vtcamen:omnium lux mihi majoraffulgeret, ad excellen- diffimum-Epiftole Auctorem fcribere, hujusque vcl. exemplar, fi unum adhuc, quo carere poffet, füpereflet; modeíte petere, vel faltem uberiorem hiftoric cum epicrift- explicationem defiderare, non füm verecundatus , eximia fretus illius tam. elegantis Viri hucanitete, qui non poterat non; quippe cryfAallorum copia in-.— | tru&tus, experimenta capere mcorum uti plura, ita longe certio- ra. Non erat arduum; viri ad rem. racdicam. ornandam . aíTi-- dui benevoietsiam exorare. — Quippe petitis annuit prorre, da- tà non tantum. &. 24» Maji 1714« humanillima refponfione, n ve. l N Be lemis cryftaliformibus Virginis cujasdammobilis, xv d o —Á— ——À . yerum & ipfa epzffolica differtatione, unico & ultimo, quod pcf- fidebat , exemplari , transmiffa, cujus beneficii non poflum non grato lemperanimo recordari, — Qüinimo, cum Vir celeberri- . mus infüper f/52non ingratum fore declavauerit, ff cafus Dic, ve- |. era rarisfimus , OBSERVATIONIBVS ACADEMUE noir CVRIOSIS znfereretur, id animo jam hoc alacriore praíto,. — quod, venia ctiam non impetrata , fueram nihilominus mea: hj fponte praíticurus, . Itaque differtationis epiflolice 1704, d. 26. Pebr. edite füm* mabzceít: Z;rgo quedam mobs diu cauflaria y7o3. circa: deptembris inicium previis capitis doloribus & palpebrarum oc- clufione in oculi dextri cantho domceftico tuberculum | accepit, acisulz nodulum prima qrantitate non. excedens, auctum vero: fucceílive in pifi molem; finedolore. Emolkentibus variis in- cafum adhibitis, ruptum poft menfem ploravit ferum fizvidu- lum; acre fine dubio. quia tum capitisin eolateredoloraugeba- tur; tum &novusinillocantho fentiri coepit, Equidem eo fta- - tim, quo die coeperac iterum feri flaxus ceffavir, rom itidem do- - lor, qui latius protenfüs cum inflimnmatorio tumore dimidium Capitisoccupabat, ^ Excoriationem veluti. paffum cuberculum -. inftarípongie tumefiebar, &, quamvis hautraro per paucos dies doloris atrocia mitigaretur, ex improvifo tamen infigni cum fe: . fociafübinde recrudefcebat, cum.oculi rubore & ecchymoft palpsbrarumque. obferaione. | Quatuordecim poft diebus malum idem oculum quoque finiftrum infeftare coepit cum in- -- flammatione & occlufione, alia nulla diffzrentia, quam, quod. -o £4. * i os 3-4 - "Pa E v5 i -* - ^dolor hujus oculi quodammodo tolerabilior eflet; ejusque pal- pebrz, quamvis non fine labore; mane parum diduci poflent, ut illius oculi non plane nulla vifio reffaret. — Octavo circ. OGobrás id peculiare primo notari coeptum; nempe, cum antea palpebris - nonnihil humoris vifcidi & puris velut exficcat, previa mollitio- . "me abftergendi affigeretur, nanc in utroque oculo e eorundem ditrisque palpebris CRYSTALLI quedam SALIS befftere cons fbicerentur , qua certo. partim inftramento auferenda, parcim Gag j col- 422 Obfervatío CLX XPIL collyrio madefa cie removendz fuerunt, — Elapío poft remotio- nem vix horz dimidio c noviter affluente fero limpido nove | eryflalli renate, — Bis illa quotidie repetenda fuit abfterfio, qua. facta mitius habere folebat egra, profecta a cry[lallorum obtef* — fone oculorum rigidicate rantifper diminuta, — Remedia inte- fim omnia hadenus in vanum adhibita füueranc oculi manebant cleufi; nifi quod remotis a finiftro cryf/alits, palpebrisque ; ut di- Gum, «gre diductis, a£flidia parum cernere quiret, "Tubercu- lum fpongiofum fucceffive períanatum ac indolens factum; pu. pille utriusque oculi illafz , nec nifi parum rubefcentes. | Cryflallorum ab 8, circ. Octobris usque ad cundem Novembris,id eft, intra menfiscircuitum 5v]. collecte funt, pretercas, qua col- lyrio medianteabfterfe, Seníim inde decrevit earundem copia, ut zo, Decembr. quo excellentiffimus Auctor zgram primum in- vifit, palpebrz jam gut nullis auc pauciflimiscryflallis obfideren- tur, qua» prater inzqualitatem angulofam adeo dure comper- t£, ut impetum piftilli fac diu füftinerentcjn nitidiffimum denique pollinem comminutz. | Microfcopio perluflrate inzquali füper- ficie cum intermifta albedine hinc inde nonnihil obfcura feu fu- Íca preditz, fufpicionem Dn, Au&tori dederunt credendi, vifcidas particulasintercurrentes variegati coloris cauífas fuifle, Solutis | in agua, recedente in fundum limo, cryf2a[Iis,ad vitri poft latera — | &enuo fe affixerunt aliz cryfralla, que vifcofitate magna ex parte — | Orbatze.& nudis & armatis oculis majorem pelluciditatem obji- | ciebant.Porro ezdera linguae admote, papillas ejus nervofas ita. | corrugabant,urearum quadam fibrzincincinnos penerefilirent, | quemadmedum acido.aufterorum hic moseft, | Moleftusin ore faporper intervallum haut leve durans opinandi cauflàm dabat, €?y[lallos ab alumine vel nihil, vel fane parum differre, Earum in alcohol reda&arum 2f, inf ufi tbée dimidium cochleare atro- vircícente colore tinxit, faporeillius in. acido-aufterum verfo, | pulvere in fundum atramentofo ejusdem aluminofi guítus de- |. turbato, — Idem alcohol firubum violarum ; quamvis calore. |. ignisin fubfidium vocato, reddidic obfcure viréntem. "Pollinis | &rana tria cochleari uno t/ncDura lgninephbritici cam aqua fim- | | | o5 pl | | — Delemis evy[!alliformibus Firgjnis cujusdamnobilis, | 423 : — COITUPSEBIEPEES CARGO. Gactiaictc dcc cnin dditcildeihio ipie is d plici factz immería flavefcentem inducebant & quafi cervifiazi- um colorem. Cryflallorgm 3j. in aque cochleari uno medi. ante calore fappeditabat fcdimentum limofüm , quod exficcatuas ponderabat gr, ij. Aquarefidua Ja/e eryflallorum impregnata tinétureque ligni nepbritici inftillata; curbidam hanc reddebat, flocculis quibusdam cotoris e fufco aurantii fecedentibus, Per ear fofutionem f/rubiis quoque violarum vum fponte, tum ci- tius adhibito calore; in viridem marinum colorem degeneravir, Cum -£*- Sal. ci & /;xivioSal, Tartari vel ciner,clavellat.in coa. gulum ladteum vifcido-oleofum, cum facili Spiritus urinoft fap- preífione tranfiit, cujus veftigia, vitri lateribus adherentia pig- guedinem attaclu prodebant. Idem experimentorum füccef- fus ab a/umine pulverifato, veletiava fo£uto, nifi quod infufupa tbéeabillis non adeo nigrum, nec tinc£ura ligni nepbritici adeo turbida, nec fedimentum album ab aftufione lixiviorum praci- pitatum adeo vifcido-oleofum evaderent. Cauffàm diícrepam- tig exccll. Auctor adfcribit defectui gelatinofz in e/gimine fab. ftantig, XViícidum, ait, irregularibus fuis ramis, interzcurrenti- bus zbée quibusdam particulis, profunda acetabula & excavatos. fcrobiculos facile format in quos radii Solis incidentes majori copia füffocantur & tam ingentema relinquuntumbram, — Fidenas vifaofitati major tinCipra [igni nepbritici wurbatio adfcribenda ; oleum enim, natura fua valde mutata, in vifeedinem totum re- cidit, Utraque tamen in eo conveniunt, quod lixiviofa cam in hafce cryflallos ,, quam in a/umen agant fine (trepitu, cryf2a/li quidem ob admixtam vifcofitatem; a/zmmen ob multas portiones terre(lres, düdlesencs eii ; Viam feriacido aufleri vifcidi excell. AuCtor ftatuit e1a5d;z- - dam innomtaatam dictar , per ramificationcs arteriz carotidis ex- terioris interius palpebras perreptances,indequeoriundos canalicu: los;inglandulofos minimosacinos contortos, potiffimum füperi- orem palpebram ambientes; formatam, ordinarie quidem feri non majorem copiam, quam quz a poris lachrymalibus reforbe. ti poflit, fuppeditantem, £c in gra ob irritatosfpiritusjam co- eu | | pio- hk 1 AMO Obfervatio CLXXI turgidius,ac particulis acido aufteris vifcidisque magis diíperfis, eiapíüm vero, humiditate magisabfümta & fpiritu exhalante in €oagulum abiffe, quod fieri & pofle & (olere aliorum humo- rum exemplo probat, cumprimis lympha tenuis & clare ex ero- fà cuticula profluentis & breviin craffiuículam cruftam abeuntis, Porro cryfialisfationem hanc facilem effe dicit; quum aér ambi- ens & fpiritnum diífipationem & partium aquofarum confum- tionem adjuvet, unde Sal acidum vifcido intimius mixtum prom- tecoéat, qua acidorum eíle foleat confaetudo,; ut, dum € poris aquofum pellitur, cam co,a quo alioquidiverfa funt & quodar- | ripiuno fcf? cosgulent & concrefícant. — Fontem denique /érvé | ery[Lalliferi accufat fanguinem , perarterias venasquevorticero- | tancem labe jam aliqua per fesquiannum vitiatum, ac fortaffe | féorbutico quodam endemio miasmate in .acido aufteram vifci- | dam pravitatem corruptum, | fegnitiem alvi durante hoc mor- | bo infolitam de fanguinis hac indole teftimonium ferre, effe. &um aurem in iis locís, ubi ob debilitatem minor eratrefiften- | tia , potiffimum (emet exíeruiffe, —Ex iisdem -cauffis, reliqua | «graftymptomata, v. gr. menfium paucitatem, dolorem e ob- | fiructiones vaforum oculi » palpebrarum conniuentiam, ocu- | dorum c7 capitis nflammationem c: intumefcentias, cc, rice | evolvit. | ibra 1 Additur denique medendi metbodus cum adhibitis artis | prafidiis, acremediorum in. & externorum medico-Chirurgico- | rum antc Íc uíürpatorum apparatbus. Excellendiff. vero. Au- | &or füadebat interne, prius jam. propinatorum, ab/orbentium ufim, adjunctis cbalybeatis crudis cum diureticis ejuniperoege | pis alcalitis ; fübinde etiam ofei amygd. dulc.vec. expr, coches. lcar unum velalterum. | Maximam vero curationis fpem collo. | cavit in «4240/2, apta nempe nata ad omnes falium fpecies diflol- |. vendas, ad vifcoitates itidem fübeundas ac difcontinuandas. | dincaecochum radicis china e2* far[eparile cum aqua fimplici | ; $464 | | B dgio LE : 1 De lemis cryflalliformibus Firginis cujusdam nobilis. 435 |o paratum largo faxdebat potu, exterius vero vapores ague calidee -. oculis perinfundibulum excipi volebat cui addebatur pz/vis faba. ^ vum coffe toftarum cum pulvere femin. faic. go bacc. junip. fac- . €ulie cepbalicis, obbtba/micis €9" neroinis parati, jamque olim forma ficca impofiti, nunc eadem aqua made calide imzo- nebantur, exclufo penitus per emotaflrum leniens ac (fmul aperi- ens externo acre vulneribus hofti, Porro, ne depluens humor in oculis moram traheret, facta per errbigum lene, ex aq. majo- vana €7* l'itriolo albo paratum, per narcis derivatio, lopge fe. - liciflimo fingula eventa, — Circa finem namque ,Zanzarii no- biliffimajuxtim & atilidifiima egra, per DEI gratiam, perfe&te — convaluit, Poítremo excel. Auctor ad amoliendam , in tanta — humorum pravitate, facilis. recidiva metu , continuationem - diutipam medicamentorum, inprimis internorum prudenter jJ fuafit, | P Hiceftfüccus, & b«c effentia veluti quinta. Differtationis - spiflolice SCHAPERIAN/E,; inquantum quidem ejus mentem. - Xaflecutum vero meífpero ) aflequi valui. Philofophie cum: - primis C'artefzane femet efie fcientiffimum per fua ratiocinia - Vir egregius comprobavit, qui concretionum iftarum fálfedi - - nem co me facilius deprehendere potuit, quod earum ipfi copia 1? ad facienda experimenta fuüfficiens eflet, | Quid enim eryftallas - und, quartam vix grani parcem ponderans, fappedicet? Curama ' autem valde adaquatam Practici exercitati facile agnofcenc ejus- t quein rite medicando dexteritatem & prudentiam, laudabu i7, - academia noflra huic Z';ro debet, aquo plura nofirum Ordinem . ornarntia fibi valeat polliceri, - $ | Tes : - (Haga Com, dug. Vind. d. 2$.Ocfobr. 4,17 14.mif]as) AM ONG / Ste -Olfiro, 4cdd.N.C.Cent 17, — Whh ——— OB. | m 426 Obfervatio CLXXPI. OBSERFATIO CLXXFIII. Dx, D, GERHARDI ARNOLDI de VINCQVEDES, Arcanum antiplevriticum. | Tercus equi non caflrati parti. affecta calide applicatum, & Acum hydromelite mixtum in forma cataplaímaus pleuritico- rum fíolatium efle, penesomnes, qui medicinz limites falutarunt, inconfeífo eft. Suntquiidem ftercus fübigant cum aceto vini, quibus minime affentior, ex eo , quod judicem omne acidum ele huic morborum generi non parum inimicum, fi cui vero: urinam flercori admiícerelubeat; id non improbarem, | Cum itaque laudabilern effectum füppediter externa adplicatio, ad in« | terna etiam me perduxit cogitatio : ge Stercus equinum cum . | hydromelite mixtum, hinc. expreflum & cpotum liquorem ad Ziij. plus minus pro ratione egri, pluribus folatio fuiffe, multi- plici experientia comprobatum habeo. | Ne veroa laudabili hoc: rriedicamento avertantur delicatuli, longeque reddatur nobilius faciliusque fümpra, hac ratione elaborare ratus füm :. Colliga-. | tur quantitas füfficiensftercoris & urinz equi non caftrati ficque". | invicem mixta immittantur cucutbitz vitrez , capacitatis & aki- .. tudinis füfficientis, qua probe obturata fepeliaturcempore hie- | maliin fimocquino per meníem, aftivali vero exponatur radiis ' | folaribus per dies totidem, quo tempore praterlapío ad deftillatios | | nem procedatur, impofito cacurbite alembico roftrato, applica- toque recipiente juncturis apprime claufis, ea tamen cum cau- tela, ut cucurbiranon nifi ad tertiam fic repleta, imponatur are-. | nz, ignisque primum fübftruatur lentus, augendo eundem per . | gradus, & pergendo quousque liquor exftillatus nullum ampli- | us prz fc feracfaporem falinum 5 hincdeftillatum feponatur, & | . caput mortuum abjiciatur , Matcerix vero fuperioris nova pars | codem modo deftillationi fübjiciatur ; repetendo id usque dum | | fut- Obfervatio CLXXIX..———— 427 -. füfficiens quantitas liquoris prolecla fuerit, qui omnis in Spiritum volatilem rectificetur, & fi ulterius corrigere eum & exalcareani- mus fit, addita rafura ligni faflattas re&tficatio repetatur, ficque - una cum (Ípiritu afcendec Sal volaule, cujus dofis e(ta 5(4. ad 5j. cum (ücco caraxaci recencer expreflo, aut cum tinctura flor, pa- pav. rhoead. aut quocunque alio liquore appropriato; bis cerve per diem exhibicum in quibuscunque pleuriticis affe&ionibus fummum adferc levamen coeteris paribus ; a quorum u(ü fane innumeri evafere immunes, qui morti proximi videbantur, pra- terquam , quod edam plurimos morbos ab acido vicio(o oriun- dos multoties pepuliffe compertum habeam. OBSERF ATIO CLXXIX. Dx, D. GERHARDI ARNOLDIde VINCQVEDES, De Spiritu volatili e carne bufonum. Piritus hic ex carne bufonum ficcata paratur, per retortam l.a, eundern deftillando; oleoque per tritorium fequeftrato, . per cucurbitam rectificandos qui prater vires antipeftilenciales, - geneno refi(tit a 5Q, ad 5j. cum aqua prophylactica Sylvii, aut ali- ' qua alia appropriata, convenit pariter externo ufüi in depellen- do mammarum cancro occulto, accipiendo Spiritum hunc non - re&tificatum,illique cepido intingendo linteum duplicatum, aut triplicatum ficque applicando tumori cancrofo, bis cerve de die reiterando : fic pluresa fimili m.lo liberatos fuiffe, ceftis oculatus fum; idque non ira pridem in uxore cujusdam molitorisqu& ope- rationi chirurgicz fe fübmittere confticuerat;aft ab ufu hujus liquos .. risjam fàna & hilaris degit. (S. Huberto Augu[lam Vind, d, 7. Nov, A, 1714. miffa.) ; Hiha ^ ^ ONE (eol » 428 | Obroatio CLYXY- LN OBSERFATIO CLYXX.. Dx. D, GODOFREDI HELD I. Gutta ferena, imo ipfisfima Cecitas ab ener. Ha- i morrbagia teri. Aor Advocati cujusdam , 43. annorum, jam in 19. hebdom: V cravida, Menfe Noyembris Ann, 1666. ex purgante fortiori aflumpro Menfium fluxum redireanimadvertebar, quiindies ma- gis magisque auctus in tertiam hebdomadam, fanguine copiofo Zorido excreto, durans, candem Aborturm .caufabatur; hoc fa- £to & embryone in lucem protracto mortuo, Obftetrix pro Se- €undinis reftitantibus expellendis Puerpere dederat Vinuta cali. dum Crocatum,a quo iliz quidem ad exixum promore, auctum tamen exinde fimul, laCtenus exceffive durans, fanguinistloridà proflavium, quod poffea nullo modo inhiberi poterat, fed per 10,Ífcptimanas cum impetu urgebat, inde zgra nimiumquane - tum debilitata, & ereberrimis Lipothymis infirmata, demum vis fusaciem imminui & decrefcere fentiebat, ur in. lucidiffima Me- xidie primum quaere inciperet. an nox jam appropinquaret, moxíe Maritum quoad dimidiam faltem corporis partem con-- fpicere, & brevi plane non videre, gemebunda aflerebat; ficque. Guttam ferenami & . perfectam caecitatem infelixincurrebat, nul- lo in Oculis vitio, vel accurate infpicienti apparente, malo hinc. immedicabili perfiftente : Spiritus enim. animales a nimia fan- guinis difperditione ita erant debilitati, uc non amplius in ner-.- vum opticum influerent, & hinc tubulo illo lucido, fpiritus vifi- vos alias ferente, fübfidente & obítruclo, nulla amplius Vifio in. - jpfà cunica retina, tanquam ncryo oprico expanío » fieri potuit, — | & fic gutta ferena & Cacciras fecuta. id E Ex hoctriffi exemplo difcanr Mcdici Pra£lici, in Maritatis —.| non temere movendos eflc M&nfzs licet mulieres non raro ad. | | 3 | | Sal. | Obferoatio GEXEIE oo. qas "Sanguinem ex Morbo, ut credunt, 1o füppreffans purgantia &em. menagoga incautx cfilagitent, cur purgans precedenti Clini- "eg tam maleceílerit. — AliasStudiofuma purgance fortiori fübi- to obczecatum fuifle, Sennertus obíervavic prax. med. Lib. I, Part, Hl Scct, I. c. 37. pag. m. 85 1. osee0 BSERFATIO CLXXXI, : ^ EY; GODOF REDI. HELDII, Mercurius Fit Firgini durante menffruo fluxu ho: | ius, Adercurius Vite eterne pU ut evafit. 7 Ercurius Vitz, vel potius Magifterium dil emeticum cum LV nonmercurialis, fed antimonialis fir profapizc (utpote ex butyro &ii redtificato peraquam calidam precipitatum, &in An- timonium reducibile, ) alias pulvis Ang]icus, Algaroth vcl Al. .goteth, ab Algarotho medico Iralo, Álchimiftis Columba al- ba & aquila alba; di&us; eft Vomitorium nimis violentum & | doucixór, nifi per aquam fontanam calidam , ut diximus, bene a alibs fuis acidis fic liberatum, & probe edulcoratum , vel auro "cicuratum, antin miaori dofi exhibeatur alias refte Willifio im | Pharmac. rational, Sect, U, c, 1, pag. m. 40. fepius mortis qnam vitz Auctor efle folet s. hinc per noftrum effatum Mercurius Vice grernz, vel juxta alios hocíenfü pulvis Angelicus dici meretur; | qued cele tragico exemplo confirmamus: Virgo nobilis de dolere Ventriculi gravativo & Anorexia five ciborum faftidio co nguefta, à Nicdicó Emetcum folicirat, | qui infcius menftzuum fluxum adefle, ei gii vit gr. iiij. porrigit, undc Virgo hxc exceffive vocitibus exagitata ad Li potbysiias usque» poft. creberrimam pituitofo biuoforum humorum yo | factam evacuationem, Vomitu cruento corripitur, cum aucta & : enormi ireddita Hagmorrhagia liter, deinde nonnifi fanguinem Hhh i. flo- 430 Obfervatio CLX XXII. Boridum copiofiffime plorantis; & cum fanguini cam füperne per fauces & nares, quam inferne ex Utero & vafis hemorrhoi- » dalibus; d Zoé «d Giao , proruenti obex poni non poflet, poft : aliquocdierum intervallum zgra crifti fpectaculo animam cfla- | bat, Uti enim per fanguinem rite conítitutum , poft DEVM | vivimus, movemur & (amus, ita hoc ipfo, velut ipfius Animz ve- | &ore, deperdito, hominem mori neceflum e(t: quemadmodum | Nero, Sextus Imperator Romanorum , Senecam Praceptorem, | cumeum venenointerimere non poflec, detradto per Sedioncs. |: venarum fanguine, ad necem compulit, (Chrffian - Erlango-Noribergam eb debine «4ng. Vind, d, 9. Nov, A, 1714. miffa.) OBSERFATIO CLXXXII, Dx. D, MICHAELIS ALBERTI, Salia media via bumida parandi ratio. Vamquam forte (üperfluum videripoffit;de materia five proe | cuo vulgari pluribus differere, & velutrecoquere, que fe- | pius appofita & expofita funt, femper camen plurimum aliquid | füuppetit & füccurric, quod illuftrandz, magisque inculcandz ta- | li materiz infervire poteft, | Valet hoc de fpecimine quodam | atque produdo Chymiz Pharmaceuticz abunde cognito, quod | vero Dogmatico-Experimentali Chymiz multum lucis affundit, | fi rccte obícrvatur, conne&itur & ad alia affinia experimenta | Chymica perite & prudenter epplicatur, Loquor de Jalibus me- | dis, que propterea hanc fiznificationem nada fünt, quia €x | duobus diverfis falibus generantur, & tertium five medium quod- dam conftitount, quz aliasctiam a Medicis ex effectu Fhyfico | Medico digeftiva appellari füeveruut, Quamvis vero horum | Salium, quoad diverías denominationes, multa occurrant, funt | id tas | | daliamediatvia bumida parandi vatio, 43I - tamen illa quoad fundamentum & eflendialem fuam conftitu- tionem conformia, nimirum Acida cum Terra alcalina diverfz - tenuitatis, & ex variis aliis nexibus & mixtionibus defumpta, fufti- €ienter faturata, & impragnata. — Tale acidum vero eft illud, quod potentia füa reliqua omnia in Chymia Pharmaceatica, co- - gnita & ufirata acida, fuperat, & Vitriolicum eft, aut quod non alterius nifi Vitriolice indolis exiftit, ex quo nimirum certa en- chirefi Vitriolum vcl Martiale, vel Veneieum arte parari poteít; fiquidem contra, ex acido Vitrioli cum terra Cretacea , aut ii- mofà, Alumen, & cum principio inflammabili verum fülphur àrteparari poteft, | Ejusmodi acida fi, fufficiencer cum Terra al- calina, five rali, que fimplex &excra Combinodonem cum aliis - Salibus e(t, ut Cineribus Clavellacs, vel Sale Tartari , five alia; cum acidis alterius indolis connexa, & in. Nitri & Saliscommu- nis Corpore comprchenfa, faturantur, fübrniniftrant Sal quod- dam medium , quod aiias enixum, &. quoad virtutem fuam di- - geftivum nuncupatur, qualein vulgari Zartaro Pitriolato occur- ri, de cujus Genealogia non multa difierere placet; ne poít Ho- - merum Iliada canere, aut fcribere videar, libettamen aliquas en- chirefes circa ejusdem praparationem occurrentes & obferva- - tione dignas in medium producere aut allegare. Que enim a . multis temporibus more recepto Tarrarum Vitriolatum confi- ciendi methodus tui, illa quantifper pretioía, & ad ufum medi- €um tantifper poftponenda; quia talis Tartarus Vitriolatus ut pretiofüs propterea ctiam parcius prafcribi potuit dcbuitque, ne cgrotantibus propter impenfías majores odiofum reddatur re- medium ; unde alia mechodus prater Chymicum ufüm, practi- cura etiam illum & civilem habet, ut talis Tartarus Vitriolatus viliori pretio paratus, & copiofius & fepius, ubique tamen cum: - magno fructu ufürpari queat: Innotuit & placuit hinc metho-- - dus Tacheniana conficiendi hoc Sal medium cum Vitriolo, ut auctor quidem vult, Martiali in fimplici aqua foluto, & folutio- ne Cinerum Clavellatorum; quz methodus quidem przaliis mo- deratior videtur, fedadhuc vilioris pretii cft illa; que loco Vi- trio» UA Wee i LAS NUMEN AL RH LONE ZI ABI A UTE ERE NN PAS TIBI VS Y CROIRE CREER [I y 1 z N 4i ... Qbfirvatio CLXXI ; toli Mards Vitriolum Germanicum Goslarienfe , Venereum, adhibe; ubiin genere falfa eft illa fufpicio, atque perfüafio, quafi tali modo paratus "Tarcarus Vitriolatus efficacia fua inertior & Jebilior exiftat; ac fi cum (pirita Vitrioli Gt o'eo Tartari per deliquium paratus effet, i qua opinione noanifi illi verfantur, quireram Chymicaram iníufficienter , & vixin fuperficie gnari, nedum quidem periti (unt: fruftraneus vero eft ille fpecialis Ta- chenii metus, qua(i Vitriolum Venereum ad praeparationem hujasSalis non admodum tuti ufus fic, dum fecundum perfua- fionem moleculz cuprez, quz Tartaro Viiriolato adhzreícere credantur, dicuntur, fed fancetiam aliquo modo finguntur, pro- ductam infidum reddere fupponuntur, ut propterea. Virriolum raartiale cum majori fecuritate in nfüm trahi queat; eft vero hic metus omnino umbratilis, modo folatio . Vitrioli Veneris fafficienrer cum alcalino Sale faturetur ,, & mox nominanda enchirefis. dextre" applicetur : alias fi ezdem enchircfes in foludone Vitrioli Martis negliguntur , remanent in Tartaro. Virriolaro molecule martiales ; qua illam adulterane, — Eft interim larcarus Vittiglatus Sal Vitriolico -.alcalinum, hine extemporaneo experimento confici & vifui & gultui fubjici pot- eit, fi in oleum Vitrioli facceflive oleum Tartari per deliquium inftillatur, ira contingit, ut quando acidum Vitrioli, in olco Vi- trioli concentratum, cum Sale alcalino, in oleo Tartari compre- . heníum; moximpregnatum eft, ad fundum vafis copiofüm fe- dimentum obícurioris celoris (alinum fecedac quod nihil aliud . eft; quam Tartarus Vitriolatüs,(apore amaricans, effcQtu abífter-. | gens. & digerens, licec quantispet' obfcurus (ob feceffionem una factam, & inrer Hactuadonem corpufcalorum rmaetallicorura — martialium, qua veroin mixtionem fàlini illius fedimenti nonab- eunt, fed cum aquaaffafa füb moderata agitatione & tractatione feparari poflünt, quod fedimentum abítrada hac aqua magis | albicans evadit, & falinam fuam confiftentiam externo afpectui | abunde conreftacur.) Quando fpiritus Vicrioli vcl in Balneo | Marie, velin arena dephlegmatus, & quanjisper concentratus.— | 1565 55 ctilie (ubi dala media via bumida parandi vatio. 413 (ubi fpiflior, confiftenrdior, & ponderofior evadit, & re ipfa nihil aliud quam oleum Virrioli reprzfentat, quod vero. non tanta ubertate inharefcentum fübülium terre(trium fübftantiarum, auc molecularum martialium gaudet, unde neque ita obfcurus, nedum nigricans eft talis concentratus fpiritus Vitrioli) cum oleo Tartari per deliquium auc faturato acri lixivio puro ímpregna- tur, conc notabilis etiam quantitas hujusmodi fàlini fedimenti - ad fundum decidit. Si vero fpiritus Vitrioli communis vena- - lis ita cracatur, vix multa copia hujus falis ex tempore genera- tur, quia hocacidum in talifpiricu obvium, cum multa aquofi- tate dilutum eft, quz impedir promptam, copiofara & extempo: raneam hujus falini fedimecaci genefin.— Hxc methodus generan- di & producendi Tarrarum Vitriolatum. Chymica magis cft, ec docimaftica, quam ad Praxia medicam applicanda & confe. renda, quia nimis pretiofà eft; mechodus vero Tacheniana, quoad fandamentum five c(lentialia requifita, non alia exiftit, licec ma- .jorem temporis moram requirac; Sienim Vitriolum Veneris fol- vitüur, & mifcetur cuim folutione cinerum clavellatorum , ad füfficieniem | faturationem , ut. nihil amplius precipitetur ubi eiiam nihil nocet, autimpedir, eciamfi folucio cinerum clavella- . torum füperflue affundatur, quoniam 'upcifluum fal alcalinon . eryftallifatur, fed in liquore refiduo fübfifüt, ut propterea conful. tius fic, magis i, e, füffizienter, quam minusi. e, defective, facurare acidum illud vitriclicum; tunc fa&ta priraa filtranione liquor non "flatim evaporationi exponendus cft, (ed ftecille per unum aur al- terum diem, ita communiter eveniet, ut teneriores quadam for. des terreftres, que moleculas fübtiles venereas conftiruunt, ad fundum vafis interea fecedanr, & cali racione fufpecteille cuprez - parcdiculz, quz anceafiltrum penetrarunt, tandem ex liquore fe- |» parari queant, (id quod tanto facilius contingit, fi liquor primo . leviter incaluit, ierumquerefriguit) quin füb hac moraillud ad- - huc contingit, uc acidum hoc Vitriolicum cum fuperflue affufo - alcali magis feíc (acurec,& poftea inCryftallis magis amarefcat, má- -gisabftergac & digerat, imo Cryftallos candidiores & pondero- "- "Obferv, dcad, N. C. Cent. 4F. lii fiores 434 - Obfervatio CLXX XII. fiores prabeat, In illo vero magmate pukacceo, obfcure viride- fcente (quod fub facüuratione acidi Vitriolici cum fàle alcali de- ceílit per modum pracipitationis, & nihilaliud eft, quam pul. pamentum cupreum , five pafta fcobis cuprez, & quod magma in filtro remanfitG;/ ) mulca adhuc quantitas bujus Tarcari Vitrio- Jlatiineft, ut propterea hoc grama poft primam filtraionem cum difpendio quodam rejiciatur (ubi hic non agere placet, an verum & rationi &experientie confencaneum fit, quod in hacícobe cu- prea, veítigiaaurireperiantur) f1 vero huic magmati vel fervida aqua affünditur, vel fi illud cum affufa denuo aqua caoderate decoquitur, extrahitur ita prompte quantitasilla non cxizua Tar- cari vitriolatiquz antea adhucinhafit, unde poíthac liquor hic et- iam filtrandus, ad quiecem per unum aut alterum diem feponen- dus, denuoque filtrandus, aut circumfpecte cohobandus, & tan- dem cum priore aílervara folatione cryftallifandus erit; ita eve- niet, ut fi libramunam Vitrioli ad hunc proceffum fumpferis, ad minimum duas uncias hujus falis plus acquiras, quam fi hoc magma ftatim projeceris.. Non minus efficaciter hic Tartarus vitriolatus parari poteft eadem methodo cum Aluminis & Salis alcalifolutione: fed quia hzc mechodus pra modo di&a iterum preciofior eft, dum vitriolum veneris vilioris predi exiftit; quam alumen, ita cedit etiam priori: interim f1 experimenti loco alu. minis folutio ad talem procetlum ad&ibetur, tunc contingit; ut. | acidum aluminis fefe cum addita Terra alcalina remifceat, & fa-.— |. turet, atque ita a pregreflo connubio difcedar, & priftinam (aam |. faxeam cretaceam (ubftantiam, cui adhzfic, dimittat, ubi pro-. |. ficit pro commodiori filtratione, quo hic liquor cum fufficienti || aquz quantitate diluatur, alias non modo hoc recrementum fà- xeum cretaceum difficulter ex reliquo liquore difcedit, & non nifi poft aliquot dies ad fundum vafis fecedir, fed & filtri poros ita opplet, ut liquor tarde & impedite transfivat , quod impe- dimentum vero cum fufficienti diluitione liquoris five folutionis & levi incalefcentia eidem indu£la corrigitur, ^ Mutata quan- |. üfper eft methodus preparandi Tartarum Vitriolaium, quam | | EA : Zvol£ alia media via bumida parandi vario. By Zwoltterus commendat, quz vero fimiliter preaofa exiftit: nimi- rum jubetauctor, ut ex fpiritu Vitrioli aut fulphuris & fale Tarcari conficiatur , quo loco imprimis Tartari fal commendat, cerca per- fuallone fiveopinione innixus, nimirum aflerit; quod, quia ole- um Tartari liquidum eít, ficum hoc Tartarus Vitriolatus prz- paretur, hoc fal propterea facile iterum deliquefzat, id quod ve- ro juxta opinionem Zvwolfteri non facile metuendum e(G modo mifícela illa fpiritus vitrioli cum oleo Tartari deinde cum füffici- enti quantitate aquz diluatur, alias idem contingeret, aut me- tuendum e(let cum Sale Tartari, quod eque ac alia Salia alcali- na, facile deliquefcit:: unde prout Tarcarus Vitriolatus, cum Sale - Tartari paratus, non facile deliquefcit, ita cum oleo Tartari rite paratus, in nullum deliquium abit: nam obfervacone & atten- " nione utiquedignz funt ille circumítanciz, quod utraque hzcSa- lia; tam Vicriolicum , quàm alterum alcalinum,; quando ftatum ' combinatonis ,. five onionis fübiere, priftinas fuas qualitates peaitué amittunt, Gt dum tertium. quoddam concrementum - Salinum compofitam canflituunt , tertias etiam qualitates exfíe- runt, dum enim (1,) Vitriolicum acidum faporem acidum, & .Sal alcali lixiviofüm ,. acrem, faponarium, frementem habet, quamdiu extra. mutüam connexionem: & (ui juris five fimplicia funt, ixà | poftea quam primum cohzrent, amaricantem fapo- remexíctrunt, (2) DumacidumVitriolicum per fc caufticum exiftic & alcaliitidero acredinem continet, & in cauílicitatem in- clinat, (teftimonio illius lixivii concentratioris,-quo fàponarii ptuntur, quod ex cineribus durioris ligni & calce viva confítat, vulgo bie CaiffetGebetigauge/ & cum quo fonticuli parar: poílunt;) tunc utraquequando convenere, huac effectum pe« nitus amittunt, & abíteríorium digerentem incidentem &c, cum. - multo fru&tu medico offerunt, .(3.) Dum antea acicum Vi- triolicum omni ficcitate caret, fed vaporofz, halituofz , nebulo- f& conftitutionis eft, (teftimonio vulgaris fpiritus Vitrioli fixi, * qui ut nebula five halitus albicans füb deftillatione tranícendit, & — iod we demum colligi debet,nedum quidemaliquid di : : lii 2 cam, 436 Obfervatio CL X XXII, cam defpiritu Vitrioli, vere volatili, qui ferme invifibiliter tran-. fcendit, dum deftillasur,) alcali etiam cota fua indole in liqui. dam confiftentiam propendet , ita nunc'quando utraque com- mixta funt, fluiditatem maximopere refpuunc & ficcitatem foli- dam atque durabilem induunt. (4) Dumanteatam Vitriolicum acidum, quam fàl alcali, fifimplicia func, facile aqua fe infinu- ant, ita poftea fi corinexa fünt, diu folutionem refpuunt, ut qua- drupla aut fexdupla aqua quantitasrequiratur ad Tartari Vitrio- Jatifolationem. (5.) Dum antea acidum Vitriolicum valde ad volatilitatem inclinavit, ita nunc fi cum alcali faturatum eft fi- xum admodum exiítit, (6.) Dumantea tam acidum Vitrio- licum ; quam Sal alcali motu igneo facile fundi potuerant, ita auncquando utraque convenere, diu fine alteracione in potent etiam & ad intenfam incandefcentiam illius Salis medii aucto. | igne perdurant, atque difficillime fluunt, ut propterea artificio | non ineleganri, aut füperficiario, licet fimplici opus fit; quomo- do bina hzcSalia mediante igne feparari queant. (7) Durman- tea acidum Vitriolicam ob inharefcentes terreftres. fübftantias, pre aliis quidem ponderofius eft: Alcali veroSalin fua fimplicicate & libertate, ratione ponderofitatis & gravitatis, nullam praroza- tivam prz aliis falibus habet, ita füb mutua complicatione con- ftituunt productum, quod ponderofitate füa alia Salia ficca, falina confiftentia przdita, multum füperat; & qua plures adhuc difte- rentiz, fi fcopus ferret, allegari poffent. | ! Fruítraneus propterea metus eft , quafi Tartarus Vitrio- latus, cum oleo Tartari paratus facile deliquefcat; modo acidum | Vitriolicum fede & füfficienter cum oleo Tartari faturetur: | praterea in Z4nimadver[ronibus fais Zvvolferus , alium fcrupu- lum; facile tamen folubilem , injicit; nimirum quafi Tarrarus Vicriolatus ex fpiritu Vitrioli &Sale Tartari paratus, vomitus ex- €itet; & multam naufeam moveat, id quod impuritati Salis Tar- ari adfcribere vult; cum tamen culpa non haereat in. Tartaro; | fed in infüfficienti impragnatione & fatüratione acidi Vitriolici eum Sale Tartari; unde fi Tarcrus Vitriolatus cx fpiritu Vitrie P 1 SN : M o jus Salis quantitas, acido illi inferatur, & communicetur, ita nun- quam Tartarus Vitriolatus fiecemeticus aut naufcabundus; con- tra vero fi hocacidum Virriolicum cum oleo Tartari, aut alio Sa- le alcali infufficienter impraegnatur ; fimiles naufeabundos & vomibundos; cffactus, Tartaro alcali ne per fomnium quidem ads fcribendos exferct Tartarus ille Vitriolatus, | Gratis etiam atque fruftra Tunkenius in füa Cóymia Experimentali de Tartaro Vi- triolato ita fimplicirer & indifcreum atlerit quod füfpectas cales coníecutiones; videlicet cardialgicas & naufeabundas, poft fe tra- hat, quod de rite parato tali Sale nunquam. metuendum .eft, Illud adhuc annotare lubuit, quod hic Tartarus Vitriolatustam - fixum Salconítituat, quod fub fortiori etiam evaporatione, & adcryfítallifandum praeparatione, non ita facile difcedat, fi vero in vafíbus figulinis non fpiflus Lithargirioobduélis, folutio illa, £uiSal hoc medium ineft evaporatur, tunc multum hujus Salis fefe ollz, aut figulino vafiinfinuat , (unde nihil nocet, fi folu- tio talis in vafe ferreo ad eryflalliandum aptarur) quod fi vas il- lud comminuitur, cam aqua calida, iterum extrahi poteft; quod vero paululum fàpore fuo penetrante amaricante aliquid amifit, neque facile deinde in egregias Cryftallos converti poteft; hoc S$al etiam vafi figulino immerfüumr, cum mora temporis ex co- dem. vaíe efflorefcic, (riarum aut bullularum fálinarum inftar, Tandem illud etiam adjiciendum eft, quod quo magis folutio hnjus Salis medii cum aqua diluta fuit, & quo tardius & remiffi- | 9s evaporatur., eo majores prabeat Cryftallos, ita ut fi folutio talis per aftatem calore Solis fuccelfhive , vel hyeme füper forna- - €em lente evaporatur, Cryftalli admirandz. magnitudinis obtie neantur, Alias Cryftalli Tartari Vitriolati octaédram figuram, ex- — tremitate íua fuperiori & inferiori apices pyramidales fimul . fiftentem, formant. Que. fingula funt vera fundamenta | ,& podores enchircfes Sal cale medium humida via parandi & | | me. | "producendi ; quod ipfam etiam ficca via multis: modis, & füb va. | fiaenchurefi parari poteft, de quo ultimo modo forte alio tem- | de His pore * au 458 — Olfervatio CLXXXII. pore volente DEO agere licebit, quamvis de prefenti obfer- vadone adhuc varie utiles Chymice obíervationes & confi- derationes commendandz eflint, quas vero nunc differre ce- ncor. BERE Hala- Noribergim €» debinc Augufa Viud, 4,29. Nov. onm | 4.1714; ma) : | | QBSERFATIO CLXXXII. "^Ds, D. JOHANNIS DAVIDiS MAVCHARTI.- — Fuluinis admirandus agendi &y mmcedendt snodus, sso abi fimul incidenter de Lacbrymis: nud a» sand! COUEHPCUSTT do ?n Igniffimus fane memoratu efteffectus fulminis, in Obf 185. & 7 Ephemeridum noftrarum, adeo accurate & docte defcripcus, ut anceps heream, annon memoratu dignior fit AzoíZaa dilizen- ti(limi obíervatoris. Fateor meantelectam obfervationem iftam, & habitum proprium, mox recenfendum, exémplum;cumExcell. D.Scheuchzero femper quidem dubitaflc;de lapide fulmineo, ucut plures pro. ejusmodi venditatos viderim, unumque etiam in. | - Mufcofervem, in loco, ubi fulmen vim fuam exercuerat, reper- | tum, & cum aliisexacte fcalpellum lapideum, €ítet 9eifiel re- ferentem, | Verum id femper credideram : nonaliter quam re- &a dcoríam;: raro, & non nifi fortiflimis obítantibus impedi- menus, ad latus; nunquam fürfüm poffe fulmen tendere; hinc | putabam motum ejus eíle, ur appofite inquit D, Scheuchzerus fpiralem vordcofüm &c. Sed aliud evincit ctum modo laudata obfervatio, tum propria mea'experientia, Abhinctriennioenim à meridie, cum toto die, ut plerümque folet, nobis in£eftus fuif. fet Africus, fübito nubesqoclo coepere obduci,, & fulgura int erni- Cere, » ui uno admi VANS eet cp dendi modu Coena tere, Paulo poít, füb. moderato aliquoties tonittu, repente fummus fagor emerfit, & talis quidem, quem non domui ío- lum mez, fed cervici quoque imminere jaraíflem. | Mox volat fama fulmine tactam, vix centum paflibus a mea diftantem, pifto- eris domum, fed fineincendio, quod omnes gratum DEO mif. - ricordiíIimo referebant, ^. Dum inter alios accurro, narrant vicini, fe vidiffe glome. rem planeigneum a domus piftoris apice pofleriori (ubi femipe- - dalislongitudinis fovea in trabe quadam confpiciebatur impref- f4;) qua vergit ad feprentrionem , defcendentem, in aream ifti & vicing. chirurgi roei domui intermediam ; lapidibus, quadratis - fesquipedalis prope latitudinis, & quadripollicaris vix craffitiei ftratam , quibus minime lafis, unus fulminis ramus penetravit per fpira:ulum in cellam Chirurgi mei, Dutd) ein ufft-0( itt bem Secllez/ crate. ferrea decuflata munitam, qua integra re- lida per cellam tranfiit, prope, imo fi credere fas efl, füb vi- etoris;ibi forte fortunalaborantis, pedibus, & omnibusillafis per aliud fpiraculum ab altero cella latere, . nefcio quoríüm evafir, Alter vero fulminis ramus per (fit nomini venia hic inevitabili) -loacam ex afleribus confectam , per pedes minimum 14, afcen- dic, aíferes divifit, fine majoretamen lzfione, operculum fub. movit; hinc tigno, quibus ad anguios acutos invicem inclinatis formari folent tecta, fe applicuit, & recta viain eo proceffit, füb - afferculis feu cranftillis, Denemn Catten/ quibus tegulz folent ap- pendi, clavis ferreis hicannexis, quos nec fubmovit, nec evulfit, . ita ut ad altitudinem pedum duodecim, in tigno foveam im- » prefferit fulmen, acfi terebra aut fcalpello concavo, eittet oL - Sfoeiffe[/ perfan&toric fuiflet excavata, nulla tamen relicta nigre. ' dine, tegalarum vero impofitarum ordines duos non dejecit, fed "omnes fere medias per transverfüm diffregic.Hincintra domum fe | proripiens, veríus feptentrionem allapfüm eft trabi transverfz, ia ^exitimo domus muro firmate, & fimilemibi foveam fco canalem -excavans, per transverfum domus, in alio rurfus tigno dcícen- dit, per pedes tres foveolam itidem formans, — Hinc Reps ct 5i erit, | : m wA. à Fà L3 p " A ' a d — ' - bc 440 Obftervatto CLX X X111, ; ferit, nemo conjicere valebat mirabantur autem. omnes, odo. | rem íumme íulphureum , ignemque a vicinis manifeftam vifum, | nullam piane aduftionis notam reliquifle, etiamfi in conclavi, | ubi vim füaro ex(erere defiit, acera, & diredeíub tigno, in quo | hafic ultimo, aliquid (traminisfuiflec reconditum. — Vacillat er | go mea fpes explicandi, aut potius adumbrandi fulminis dire&io- | iem per experimentum meur circa lachrymas vitreas, licec has | iTtubo quovis, eorum corpori conveniente , globulum etiam | fairgravem, ad aliquam diftantiam projicianc tubo, ututexchar- tatenuiori contorto, manente integro, & nuliam fic ad laus, | veram omnern, aut certe poriffimam verfus fandurm corporis | füi, vim exíerere fiac mihi vife, — Clariusid explicabit Obferv, r x. lice: Periliuftri Domino Prafidi eandem repetenti non fuccefle. | rit. Quamvis etiam & eruditiffima Lipfien(ium Eruditorum 'AGa idera mihiobjiciano nequeo tamea aliud opponere; quara experientiam interea plus centies repetitam, & quidem; ancean-| num Tubinge in Mufeo Excellendiffimi D. D, Rud. Jac.| Camerarii, quemideo, utifüummum Patronum veneratus fum usque, in hoc etiam negocio teftem habeo oculatum, & omni exceptione majorem; quod ex ipfiusquoquepermiffione, imo inftin&tu. hicfcribo. — Ec hinc cur Perilluftri D, Prefidi, aut aliis, 'experimenrum non fucceficrit, conjicere non valeo, nifi forte vi- tra recipientia non repleverint aqua, aut ca fnerint nieis robufta, jachrymave vitre infirma aut paucarum fuerint virium, — V. ergo debita fub cautione repetanc aliquoties experimentum, ob. E z füxe rogo, f. ^"SCHOLION, Succedere quandoque vitri aqua pleni, a lachryma vitre: án eadem difrupta, fra&uram,; non prorfus a me negatum fuii dum faltes non (emper , quamvis n teneriori ideoque fragilies, Aitro caute infticucum «(uerit experimentum, quod eadem eve niat ; referre libuit 5 reperitisque edam experimentis vitri ni [WA Obfervatio CLXXX IF. 441 admodum cra(fi & aqua repleti rapturam utplurimum haudac. - eidifle, interdum autem non fundum, (ed füperiora vicri lateradis. filiide, (periculo etiam hujusrei facto in prafencia Pharmacopoei Marbacenfis, Dx, Georgii Frid. Wolilgemuth , negotiorum cau(a perunum alterumque diem hic nuper commorantis) conflirit ; quale quid etiam Nob, D. Autori contigifle, necfemper fundum vitri fraduram fübiifle, vix dubitare potflüm. | Và vero ex hoc pate non omnem ejus vim dcoríüm tendere, ita particulas diffi- lientes non tantum deorfum, fcd aliquas etiam ad latera ferri, exinde cvincitur. | | Li Schr Ock, d -— OBSERFATIO CLXXXIF. Dx, D. JOHANNIS DAVIDIS MAVCHARTI, : Pinouefadione boum per. infufflationem. | experimenta x E it VOUA. ..— A ; (^X Enerofiffimus ille Baro, cujus in fcholio ad Obfervat, 12, fic (XJ. mentio, non mihi folum; fed & Perilluftri. D; Prefidi fcru- OW BOER ias: S nni | | | os Olftr v, Acad. N.C.Cent, IP. — Kkk $CHO. E55 ui | Obfervatio CLXXXF. SCHOLION. Experimentum hoc utique ukeriustentamen, adcuratum- | que examen depofcit, cum non exiguus fcrupulus füperfit, qua | ratione violenta iliaaérisintrufio pinguedinis augmentum pro- | movere valeat; precipue quia poft operationem illam boves per | triduum fübtriftes exítitifle, obíervatio innuit 3 imprimis vero | confiderari meretur, annon fübíequens poft iníufflationem fex | bebdomadarum fpatio fieinatio in bobus, & quidem (fortafle | ob perpeffum ex triduano dolore pabuli faftidium) voraeiífi- | ris, pinguedinis proventum conciliaverit, | " - . "LEM OA CS L. Schróckjj] OBSERFATIO C€LXXXF, |. Dx. D. JOHANNIS DAVID!S MAVCHARTI, Apborismi 44. Sell. 6. Hippocratis tentata See, explicatio. .. : "f^ Vm hifce diebusftranguriam viri, cum gonorrhoea aliquali | NJ complicatam fat pertinacem tractandam haberem, incidi |. forte fortuna, in Difpur. inaug, D. Joh. Eberhardi Weerkamp£ |: " Altorffi 1699. habitam. ^ Quam perlegens inveniin Thefi XV; | tractatam quoque quzftionem , de Stranguria Ileofa Hippocrae |. tis, ex füpra memorato Aphorifímo. | Vti autem doleo; me in- | tercot libros nec Liadani in hunc Aphorifmum, ibi laudatum | commeniarium,necExcell. Schraderi Thefes;ibidem allegatas pof. | ;. fidere, ita nemo finiftre; fpero, interprerabitur, quod, licet Exe | ""ecll.Schraderus quoque non. miretur, Galenum tantam hujus |. Aphorifmi difficultatem putafle, ut; quid fibi velit Hippocrates, l fateatur nefcire Íe, ego applicatione Obfervationis mea 14. pue |. OELJ S | V. . ECm, | Obferuatio CLXX XP : 44$ VOISWNESSIWRERE ONGERPIDSRENRDDC ORO MEMGU Ed —— ———— M PMID BRIDE HUP YRREIEDETEARRER SED ADDE cott tem , aliquam poe lucem illi accendi, cum revera hac fucrit Stranguria Ilcoía aut :x spary"ysofue &As06 ezryrióuev(O» üt fonant verba Hippocratea, — Quod vero meus feptimum diem non at- tigeric, nec cri(in Hippocratis expedlaritegrotus, fed brevi poft acceflionem obierit, tum cau(e morbifice violentiz , tum viti- bus ipfius ex longa. valetudine attritis adfcribi poteft, | Secus fi fuiflet, quis novit, annon pus illud per veficam, ut alias quoque fieri adítraunt Au&tores, critice potuiflet feptimo evacuari dies . id quod tamen procul dubio fine febri nom eveniffet, atque fic aphorifmus ifte, fine dubio cafus fimilis occafione natus, claro elucidatus fuillec exemplo, OBSERFATIO CLXXXFI. Dx, D. JOHANNIS DAVIDIS. MAVCHARTI, Clavi mei periodici moderna con[litutio, : Bfervatio 15, pag. 65. innuit : quomodo ex vehementio- -. risacce(fü clavi, ad opii vires periclirandas fuerim tractus, Eodem clavo interea temporis fepius affzctus , id candem fedula obíervatione didici; fabjectum ejus caufalein ventriculo harere, & genuinam ipfius caufam effe flatus, ex cibis flaculentis & dy(- peptis , aut aceti acrioris vel copiofioris ufu, ortos. Nam non folum a leguminibus rapisque, verum & a farinaceis, imo omni- - »bus copicfius inge(tis cibis maxime recens cocto panc, come- ftis id mihi malum induci fum expertus. Primum femper re- medium inveni in Extracto bezoardico b. Camerarii, cujus vi- gefima propemodum pars eít opium, — Hujus abinitio gr. v. -opem tulerunt plerumque, fed poftea fenfim ad gr. viiij. usque -afcendere fum coaQus. | Modum folutionis, fub principio non "obfervabam , usque dum, abhinc annis feptem forte catarrho .. vexatus apozema fátlàfratum theiforme m:himet ipfi pararem. Simul enim coincidebat clavus ifte ; fed vix epotis apozematis Kkk 2 | (:u- X 4a. ObMferoatio CLYXXVI,. fcutellis duabus, obfervavi multos ructus elidi, & fimul clavum fen(im fenfimque magis, abquefolito Extr, bez. ufu ceflare. Qua-— propter & alio tempore, extra Catarrhi prefcotiam , effectum — apozematis faffafrati periclitatus fum, eodem femper cum effe-.— (tu; ut nempe, quo magis ru&tus eliderentur, eo minor evade... ret doloris exclavo area, usque dum penitus evanefcerer, Ten- tavi rem & aliis carminarivis, fem. anifi carvi, foenic. fior, cha- mom. & abomnibus auxilium, fed plerumque tardius, & a ra-; phanis minimum, licet ructus & hi excitarenr; expertus. fum 5. oa: nium vero difficillime, fi poft aceti ufum evenitler mihi cla-. vus, ld unum mirari fatis nequeo ; nullum me in ventriculo. fentireincommodum ; deinde mali five ortum five prodromum percipi in colli dextro latere, prope cartilaginem trachea fcutifor- tnem, ubi aliquid me premit, ac fi digito id fieret; iilocoifthoc primo fentio fortiorem arteriz carotidis pulfationem; quarp in alio, & praecipue finiftro latere, eaque etiam arteria fub ipfa do- loris vchementia digito comprefla, ceffàt tantifper dolor, fed cum obnubilatione omnium feníuum , & ita fenfim afcendit dolor ifte juxta muículum muftoidcum, adejusdem nominis proccí- fum in cranio, ubi primum dolor non cft major, quam fi acicu- la punctus eflem, fed moxfc dilatar inaream rotundam rhaleri; interdum & palme magnitudine, pulfans quidem, fed fimul mo- do contufivus, ac fi lapideictus eflem, aut tenfivus, ac fi mani- pulo capillorum arreptofürfumtraherer, | Viivero fenfim in la* tum fe exporrexit, ita, fub convenientis medicsmenti ufu, etiam decrefcit iterum, ut. minimum, quo cceperat, centrum denuo nactus cvancícat, nunquam tamen, nifi excretis ructibus, qui fa. cilius procedunt in finiftre quam dextro latere cubanti, — In-. |: terim, cu m non femel incommodus mibi eflet; praefertim extra meos Lares, u'us apozematis fáflatraü, de fuccedaneis cogicavi, & - inter alia eflenr, corr. l. faflafr. per fpir, vin, confe&am fxpius | codem cum effectu, ad gr. c, in vino fumens, levamen percipio, |. Exi. laotem opii aqua factum jam aliquoties ad gr. j., iterfüb | clavi acceflu aeccflario faciurus, tam pedes quam eques; ciiffimo |. | cum 4 M TN mon J * / [] - l E y * : * "5 " y v S | Obfervatio. CLXXXF'IT, | 445 cum effcétu, & quidem ctiam per rüctüum expulfionem, fum- pfi nunquam ulterius appetitu hinc aucto, & , quod mireris, . adeo non fomnolentiam inducente, ut alactior inde potiusad res. meas, etiam in Mufco folusfedens, & fomni impedimentum ex- ternum non habens, gerendas foleam fieri. Quz collata cum erudirifTima Difputatione de Clavo; D. D. Jac, Camerarii, phzng* mena circa hoc fymptoma non parum complent, — (Marbaco Auguffam Find. d. 4 Decembr, à 4, 1714. iffa.) OBSERFATIO CLXXXFII, - Dy, DL CONRADI BERTHOLDI BEHRENS, | diii. Les | : Affeüione Hypochondriaca, pienenere elapfo & hoc anno in fequiori praefertim fexur .. exítiterunt hypochondriace affectiones, anfamque fuppedi- tant, quadam circa easdem obfervata, hac occafione communie candi, forte non ingrata, junioribus certe practicis non parum profutura. : ! (ic — — Ac primo deprehendi, de caufa proxima affectionum hu- jusmodi omnium optime 7ZZlliffum Itb, de Mor. si A Ü X1. fenfifle, & fymptomata a fpirituum animalium zze£íz fpas- modica & fübfidentia, ob dylcrafiam fanguinis acriorem & fer- mentativam dependeres Vt adeo inveterati hypocbondriaci ge- nuina automata Cartefiana referant, — Falli proin arbitror, qui .&aufam proximam in cruditatem acidam primarum viarum flatu- - Jentias aut ob(tru&tum lienem referunt, atque in mulieribus ute- J. i vitiaaccufant, cum omnia hac potius producta & effectus fing difpofirionis ejusmodi, quam.caufz. — . ris : — * . Secundo nullam egre fic affcctarem mihi occurriffe , qua Ron ex harediraria origine talis extiterit, quapavisin parenubus & d Kkk j " mnàs | -— - 446 Obferoatio CLYXXPIL malum ejusmodi non ita inclaruerit, (eu quod in prima juventu« teiidem obierinc, feu quod morofitati adícriptum malum fue» rit, fca quoque alii cuipiam evidentiori fymptomati aut morbo radix hujusmodi involuta exftiterit; calculo fcilicec vel podagre, — quod inter alia feminz: cujusdam hypochondriace, patre arthri- | tico genitz exemplum epud RidZinum Lin. Zinn. 2. p. 633. con- firmat. ex : "ER | Atque uti paroxyfini hypochondriaci non nifi ab occafioni- bus externis concitantur, ita casdemapud noftrates maxime mo« verunctcerror & ira, hzcprafertim, cum hactenus per totam pra- xin meam nullum utriusque fexus hypochondriacum noverim, quem non aut iracundia, aut irafüppreffaagitaverit, Quadam ex noftratibus mente alias fibi bene conftans, quoties ira vehe- mentiori corripitur, abfürda (imul loquitur, Eciam abimpro- vifo conípe&tu alterius hypochoadriace abfurde fe gerentisdifpo- ficas ad hunc affa&um | paroxyfmis haut abfimilibus, ex pavore fcilicec Ípiritaum corripi , exemplum quarundam noftratium confirmavit, qu& proin alterius in eadem fimulplatea habitan- | tis occurfüm conípzctumque probe & anxie cavet, Similivero | tatione id accidit, qua ad epilepfiam pronz epilepticum quemc- | piam afflidum ex improvifo- confpicientes ; & ip epilepfia | corripiuntur, quod fingulari exemplo mihi quoque comper- vünijo onore tn | | Inter fymptomata primo doloresin fcrobiculo cordis affli- | gebant, cumanguftiis precordiorum & refpiratione difficiliori, | €o graviores, quo vehementior ira aut terror preceflerat.— Qu- | dam dolore ejusmodi urgente in fedendo fimul fynciput deor- | fum quafi crahi percipiebat,; ica ut caput erigendo a fyacope (6 | prafervare necefle haberet. Nullum autem dubium eft, dolorem | hunc a nervis ventriculi irritatis exiftere, atque fi tenfivus fimul | eft, lympham in eodem contentam ac pituitam fimul fermente- | fcere idque cum ru&tuum füppreffione. /— Nervos certe ventri- | cult affici vel iride patet, quod hic noa raro in hypochondria- | eis plane in convulfionem (ubitaneam absque nauíea agatur, cu. | jus | * j LH I x ul » r- d | De Affeclione Hypocbondriaca, ml jus exempla in Zztmann: Medic. Forenf. cent. 3.caf. 64. Cg ceu- 1i, 4. Caf. 9 8: occurrunt. -— Deinde dolor dorfi interfcapulius, qui etiam poft eructa- tiones non remittebat; & cum maxima cordis palpitatione affli- gebat; flacibus vero per inferiora excredisleviorerat, Quamvis "aurem -dolores ejusmodi. interícapulei interdum a ventriculo maleaffe&o dependeant quod exempla apud Foreflum lib. 1$, 0bf.27.. & Ledelium in. AMiftell, Societ, Noftr. Dec. 2. Ann. 8. vbf..30. probant, in hypochondriacis tamen, cum in iisdem et- iam pofteru&tationes non remittéreno alia caufa fübeft, diaphrag- matis nempe ea patte; qua cum vertebris doríalibus connectitur, quedam quafi protrufto, ab inteftino colo per transverfum dor- - fi fito, ac Blaculenciis diftento, quod diaphragma quoque fcro- biculum cordisad interiora trahit; quale quid in quadam obfer- vavi. ; | i A Porto vigiliz circa mediam noCtem, qua febrile quippiam .- innuere videntur, fivere ipfa paroxyfmus quispiam no&u dor- --.kfientes corripiao five cantum fermentatio quzpiam aut angu- /ftia cordisque palpitatio easdem media nocte turbet, & vigiles reddat, Hacque ipfà eo gravius affligit, quo magis ab iraaliis- que aff&&ibus commotz erant. — Nec in fcquiorifolum fexu fym- ptoma hoc occurrit, fed & virili quoque, meminitque Ettmaulle- - us Op. Tom, 2. p.10 y 5, ltudiofi, quifingulis noctibus ftato tem- pore circa medium evigilabat cum plurimis in abdomine flatu- - ]entiis, anxietate. & palpitatione cordis talique refpirandi diffi. - eultate & ftrangulacione; hyfterice fuffocationi ita fimili; utovum ovo fimilius efle non potuiflet. | Paroxyfmus vero hic poft ho- . fas circiter duas füdore modico prorumpente cvaneftebat. | —. -Animivero impotentia ac phanta(íia; quodque rationes non | admittantita affecti, uti malum hoc valde exaltatum defignar, ita quoque non absque deliriis noftre fuerunt hypochondriacz, cum . "quzdam de aterna falute poft mortem plane defperaret, & circa 1àd unum anxia eflet, alia nil nifi orbitatem liberorum die noctue | - que deploraret, alia a pulfatione campanarum nefcioquid fibi Í . 448 Obfervalio CLXXXFII. ! maginaretur, alia quamvis ztate provectior molam in utero me- tueret, alia claves fuas domefticas & fupelleGilera neceflariam 2ngulis quibusdam domus fü remotioribus reponeret, omnes 8ucem femper de preteritis angerentur. — Obiter ác ac i zragód'a fi deliria ejusmodi tam hypochondriacorum quam fébricitaa- tium penitius confidero , omnino cum Acutiflimo Petermanno Caf. Med. Legal. Dec. 1.p 7. ceu quoque plenius probavi inje/e- | £lis meis Pbyfiologicis, anima notre rationalis effantiam mate- | rialem mihi concipio,. que fcilicet fpirituum animalium partem | fübtiliffimam confticuat, fimulque in a&tiones corporis voluntas | rias influat, Acque hec quidem uti a DEO primo homini füb | creatione infpirata eft, ceu quoque ex parte Seneca Epift, 6€, cognovit, ita eandem dein femper cum femine parentum con. | tinuo propagariarbitror, Animas enim. a DEOnon infundi vel | illud probat, quod alias finmum hoc Numen femper ad con- | grellusillicitos concurrere & indefinenter crearet,cum tamen to- | tum creationisopus fex dierum fpatio finitum facra pagina didlitet. | Nec etiam materialitati huic anime immortalitas ejusdem con- | trariatüur, cum peromnipotentiam divinam talis demum exiítat; | hautíecusac eadem totum hoc univerfum ex nihilo creavit; | & adhuc dum per fübordinationem caufarum fecundarum con- | fervat. par Det , nb sara ] Quod vero mulieres prz viris hypochondriace | ejusmodi | affe&tioniobnoxis finc debilior fpirituum iniisdem crafis in cau- | fà et, quodque affsQibus magis abripiantur; neclaboribus ita ac | 'viri exerceantur, ^ Ex qua poftremaratione mulieres imprimis | nobiles, quzqae alias in ftatu privato otiofe ac molliter vivunt, | prz aliisad affcdtiones has inclinant. — Vulgus eapropter femper |. hic uteram accufat, acbie SRuttetMage vocat. ^ Omnino au- | 'tem duoshofce affe&us a (e invicem diítinguendos arbitror, af- | fcctionem (cilicec hygochondriacam & (trà agulationem hyfteri- |: cam, necomnia circatumores & morus in infimo ventre, pulíana | cordis, refpirationem ac deglutitionem vitiatam fymptomata in | mulieribus ftacim hy(terica cum vulgo appellanda; Nec quoque| ji fuf- |. : De Affe&tione Elypochondriaca. D 449 ^ (COSS TESESCNBUTUSERUABENON MTRREQSRNUN EU PESE TDLAREHG SIEIQHHLSRUSBIJAGPUSISIN C vOUSUM SRHUUEMNIUTUENENME n——————À fuffocatio illa in mulieribus in fpecie fic dicta ab alia caufa quam af- ' fecto utero deducenda; ceu latiusante hos trigintaannosin Dif- putatzone mea Inaugurali de Suffocatione Hyfterica, Helmftadii | .füb prafidio Illuftris Meibomii habita, oftendi, In curatione notavi, alvo paulo ftrictiori exiftente, flaculen- tlisque ac palpitatione cordis urgentibus, clyfteresctiam domefti- cosex la&te cum fl. chamomillz; oleo; ac faleomnem abfolvifle paginam , quilicet fingulis diebus reiterati, quam parum viribus decrahang probat obíervatio Z7a2ni; in ZMafcell. Cur, Dec. 1. Ann. 3.num.221. Occurrens. | 1mo hypochondrtiacos folis clyfteri- bus plane curari experientia edoGus dudum ZZercules Saxonia afleruit pract, l. 7, c. z6, cum nulla ratione fcybala in cellis Inte- ftini coli concreta melius eluantur. Hac ipfa in quadam no- ftrarum tam dura erant, ut. nigros lapides referre viderentur ; & hzc, fcybalis ipfis jam concreris, nihilominus liquida per alvum deponebat, Circa clyfteres porro in una obfervare licvit, cum iidem aliquoties reiterati fuiflent, poft folutionem alvi iníecu- tam fuifle dejeCtionem mareriz albz viícofie ac fpumantis, cum infigniremanente debilitate, ut dein hzc ipfaaclyíterc abhorrue- - rit. Quam materiam ex fuperioribus ac tenuioribus Inte(tinis deductam nullus dubito, cujus utpote chylofz adhuc magis fe- ceílus propterea non potuerit non debilitatem quandam relin. — quere. Subfítitui proin in aliaSal anglicum ad aliquot drachmas beret, maximo cum levamine altero fepe cum aqua foeniculi & veronice dilutum, quod alvum egregie movebat, In quadam tamen adminiculis ejusmodi opus non €rat; ceu qua ipíà, quoties affeGibus paulo velhiementioribus agi- taretur, noctu femper aliquot fedes fluidas fpumofasque ha- die adhuc conti- nuantecs. | Venzfectionem non nifi hypochondriacis aftuantibus at- que ad maniam inclinantibus convenire deprehendi, eaque ma- gisin calo revulfionis caufà velin fronte ad derivationem. — Ali- as enim Venazfe&io fpiritus adhuc magis fubtrahit, ceu recte Dun. Lipffenfes apud Zitmannum Medic, forenf. cent. 24 ca[.3 3. - Obferv. Acad IN C, Cent. IP, L1 mo. 4 -— » * 450 Obfervatio CLYXXFIL | monent, & quod exemplum mulieris apud. Rid]inum Lin. Ann. €, p. £7 f. docet, malum exafperat. jb Circa noctem magno cum fruQu anodyna propinavi,lauda- num fcilicet liquidum cum Tin&ura croci, Quamvis autem propter éca£íay fpirituum; Opiatorum ufus proficuus videatur, adeo ut etiam purgantibus eadem addat llluftris Bobnius de Offic. Medic. p. 284. ob debiliorem tamen fpirituum crafin, quodque viícofitatem fànguini ac lymphz inducant, non nifi maxima urgente neceílitate utendum iisdem arbitror, In quadam vero eufarca, fudore matutino confueto non erumpente, füdorifera ex pulvere BczoarticoSennerti, fale cardui benedi&i alioque fixo acuato bene contulerunt ; cum alias hoc neglecto non nifiimpatientiam toto die pra fe ferret, In maxima anxietate & palpitatione cordis pulveres abíor- bentes; cordiales, bezoartricos cum aquis melifIz, borraginis fi- milibusquein mixturas cochleares reda&tos egregieinterdum re- fpondifíle deprehendi, qui nec ipft alias fatis decantato Lapidi Be- zoartico inferiores exftiterunt; quem tamen in quadam fübinde ad fex grana propinavi, Cumquejam multipliciexperientia cognoverim, quales vi- res cortex peruvianus in fanguine fpiritibusque confortandis, nec non inordinate commotis compeícendis obtineat, preeunte AMuralto Atfcell. Curiof. Dec, a. Ann. 8. Obf, 11, quibus. dam nofíltrarum eundem quoque propinavi, — Vbi tamen in forma pulveris aridior ipfis exftitit , & calores in. przcordiis excitafle vifus eft, ut defiftere cogerer. Cuidam tamen ad he- éticam proclivi, queque paroxyfímos nocturnos fimul patieba- tur, ad exemplum Audlimi Lin. Ann. a. p. 477. €. enn, 6. p. 226. nec non Hamiltonii Regul. prax. p. 3 , corticem- hunc coníerva borraginisin Electuarium redactum cum lacte caprino propinavi, qua cum non ferret, eundem in forma decocti cum ,- radice cichorii & floribus cordialibus ex aqua fontana parati füma- fit per aliquot dies maximo cum levamine,itautflatulentignora- — |. biliter fccederenc, fermentauio ceflaret, dolores dorfi precordio- — |. | fume | De Affeélione Fypocbondriaca. 451 rumque remitterent, & melius dormiret. — Quarto tamen die » majores femper ex decocto ejusmodi anxietates, ita ut vcl coch- leari ejusdem affümpto fermentatio fenfibiliter increfceret & fla- tulentiz utrumque hypochondrium ad axillas usque diftende- rent, ac fere tympanirici quid referret, — Flacibus autem clyfteris beneficio eductis, mixtura cochlearis alia fübftituta, cujus bafis fe- re mixtura fimplex erat, carminativis volatilibusque maritata, qua ctiam bene fecit. Adhuctamen fubinde modo palpiratio- - necordis, modo paroxyímo febrili; modo calore hectico vexata; cum pulíü camen non celeri, cum infuperex me perciperet, ante folftinum hyemale malum ex coto non ceflaturum, fuafü amico rum alteri cuidam Medico fe commifit; qui camen majoranec ipfe praftiit, nec egraante dictum folftitium plenarie reftituta eft, uc . adeo exemplo quoque fuo jam antehac a mc in. delecfis Ae- dicis ecl. 1. n. 16. aflertam morborum chronicorum circa aquinoctia & folftitia mutationem confirmet, De acidulis Marualibusque nihil fingulare notavi; Cum vero quzdam hoc anno aquis acidis relictis thermales hauferit, fücceflu quoque optato, confirmatus in ca opinione fum , quam jam ab aliquot annisfovi, thermarum potum hoc in affeQtu aci- dulis fepiffime praferendum, idque ob rationes ab Illuftri Eoff- . manno Differt, Select. part, 2. p. 2 (6, congetas, quibus addi pof- fet, quod ventriculum nonitarefrigérent aqux thermales ac aci- dule. Quin quod & febre lenta firaul affligente aque ejusmo- di chermales Aquisgranenfes egregie fecerint, ex obfervatione - Blondelli tract. German, de "Tberm, -Aquisgran. pae, 230. €7' 2 fr. ; Es - ' - Thezinfufum, utiaftectui huic ex non unaratione condu- eerejam ab ///uflh Prafide in Mifcell. Cur. Dec. 2. Ann. y. Obf. —— 113,notatum eft, ita quzdam noftratium fenfibiliter eodem al. Jeviatur, fi quando anxietate ac morofitate ingruente. ftarim - duo vel tria vafcula forbillec. : ( Hilteshbeimio Augu[lam Viud.d. 22.Dec. 4,1714 mia) an | ] Lll 2 ODSER- n Obfervatio CLXXXPIIL.- OBSERFATIO CLXXXFIII. Dx, D. LAVRENTII HEISTERL - Charta maflicata fclopeto sajori ( flinte vulgo) explofa, cranii perforati co mortis [ubitanee caufa. Lures jam Auctores noxas annotarunt , quz ex charta, in- primis mafticata, íclopetis explofa, produdz funt, quz et- iamfilevi intuitu inefficax appareat materia, tamen non raro gra- vium malorum & vulnerum , fed fzpeipfius morus caufla exfti- tic; unde conftat non femper globis ex plumbo alioque metallo opus effe ad homines interficiendos, fed fbJam chartam füfficere poffe, & quidem non tantum ad partes molles perforandas, ve- rum , quod mirandum, etiam ad robuf(ta cranii ofla perfrin- genda. ' idt Notabile hujus rei exemplum praebuit vir quidam in con- fpectu multorum hominum Anno 1715, d, 15, Januar, in vicina Prafectura Brandenburgico-Onoldina , Burgthan dicta fequenti modo interfcQtus. : Novum inaugurabatur templum, & ficuti talibus in occa- | fionibus fieri folet, figna letitiz a turma rufticorum in hunc finem tunc conílitutorum ex fclopetis edi debebant. Ruíticis his quidam preficiebatur, ad cujus nutum conci. one peracta arma Ííüa ignivoma exoncrare jubebantur, — Sed accidit, ut dum hic prafectus, in loco elato & ruflicis valde vici- | no ftans, fignum ad explofionem daret, eodem momento, quo | fimul omnes fclopetos fuos laxabant ,. malo fuo fato ad terram | |. mortuus procidebat, cum ingenti lateris dexrri vulnere capitis; — |: omnisque co ipfo latitia in luctum convertebatur, Ruftici mox omnes in carcerem eonjiciebantur , ob füfpi- cionem ac figlobos plumbeos contra datum mandatum exone- raí- | & |- LA un " er So. e €harta maflicata ec. mortis fubitanea CAUffA, — 453 - raflenr, a quibus mortuus ille fuiflet interfectus, fed uno Ort ni- - hilnifi pulverem pyrium cum charta fe explofifle afferebant, ac nonnulli ob fragorem majorem excicandum chartam prius man- ducafle confitebantur. | . Accerfebar mox ad vulnus defuncti infpiciendum, exami- - handumque, an non globi plumbei in capite hereant: verum ánveni in magna Studioforum aliorumque adítantium corona, cutem cranii lateris dextri fupra aurem nigerrimam, aduftam & | mifere contufam ac laceratam, cerebrique conquaflàti particulas "adharentes ; apparebat fimul foramen in cranii offis parietalis ejusdem lateris fatis profundum, pugillum fere admittens, fru- ftaque oífisfracti, ad duos minimum digitos transverfos in cere- brum propulfà; Ceteroquin externe nihil. praternaturale oc- currebat , nifi unicum illud vulnus coccum, ubi quidem introi- tus in cranii cavum, fed nullus aderat exitus. Defiderabanc mecum adítantes anxie videre, quidnam hu. jus lafionis ac vulneris horrendi fuerit cauffa, quidque in cra- - nii cavitare fe copípiciendum exhibiturum fit, Separavi pro- .pterea cutim cranii, & obfervavimus totum crenium mirifice filüm multis ingentibusfifluris, quza foraminis circumferentia in(tar radiorum ftelle undique per cotum cranium diffundeban- tur, & qusdam ad frontem, quxdam ad occiput excurrebant, alize - defcend-bant, alieafcendebant, &ad oppofiram usque aurem — fe extendebant, quzdam breves, quzdam longa. Aperuimusdein cranium ferra, ut moris eft, & cerebrilatug dextrum usque ad medium five corpus callofum mifere con- , quaffàcum aclaceracum invenimus, finiftro cerebri latere integro. Diflecavi lente & per cenues lamellas fenfim fenfimque ad fundum usque cerebrum, ea fpe foreut globus quidam velalia dura materia reperiretur, qua cauffà vulnerisac mortis efle potu- iler, (ed inca(füm : nihil enim, nifi frufta nigricantia adufta cranii - diffraQti & intropulfi off&ndebamus, ideoque vulnus hoec achar- ta máaíticata & frigore forte indurata (erat enim die illo infigne frigus) infliQdumfuiflt pronunciavimus; idque non fine rario- Lose "HIS : nibus; - 454. Obfervatio CLXYXYIf. — | nibus: nam fi globus fui(fec, intraffet cranium & in cerebro | inveniri debuiflet ; aut cranium utrinqueperforaflet, verum cale. | quid non obfervabatur: charta vero manducat, firmiter in fdlo« | peto compreíIà , & fimul a frigore valde indurata, magnam pe- necrandi vim habet, atque hoc eo magis, quia talibus incafibus | fortioris foniexcitandi caufla, magna pulveris pyrii copia fclope- | tos repleat oncrantque, unde vehementem illam contufionem ; & mortem productam fuiffe exiffimo. Hoc exemplum partim docere poteft, quod etiam fine globis ; folaque charta fclopetis | explofà cranium perforari & frangi queat; partim, quod cautius | mercari difcantilli, qui lufus gratia charta arma ignivomaonufta exonerare gaudent, neletitiz loco lactus, vriftitiam fauciamque confcienriam reportent, Nocabile praterea in hoc cranio erat, quod nullum íuturz frontalis five coro' alis veftigium ad- : fuerit, | 2 OBSERPATIO CLXXXIX. Dx, D, LAVRENTII. HEISTERI, Tumor Cy[Hcus, wreliceris ditus, avellane magnitudinis | ex palpebra fuperiori feliciter extir-. ! | p^tus. | o sacra Chirurgie, quzin vcl circa oculosfiunt, fi ull, | profecto hz difficiles & ob nobiliffimum vifus organum | alez pleni(fimz funt, five vifus le(ionem five deformitatem inde | racetuendam refpicias, — - NM Puella quedam tertium agensannum hic Altorphiitumo- | reindolente in palpebra füperiori oculi finiftri corripiebacur; ab || initio valde exiguo, fenfim vero adavcllanz magnitudinemex- | crefcente , unde non folum deformitasoculi oriebatur, fed & pal- pebra rite elevari amplius non poterat; Hinccum parentes de. | raajori deformitate ac periculo effent folliciti; meam opem inm | : plera- | N : " * - » k^ : * Ls e * - z " BU C. PC E! LL Timor Cyflicus,melceris ditus, CO'Cextirbatur 441 plorarunt, Invenitunc tumorem fere in medio palpebrz, paulo. | verfus canthum externum inclinantem;ac mobilem, hinc fau- - ftum de fclici extirpatione augurium capiebam, quam & pra. - miílà corporis praeparatione Menfe Decembri 121 1. fequenti . modo in pra(entia multorum Medicine ftudioforum perficie. bam, Miniftro in fella fedenti füpragenua puellam firmandam . ac cenendam tradidi ; Alius a tergo prioris ftans, caput puella - firmiter prehendebat, — Poftea pollice & indice manus finiftra: , tumorem cum palpebra, ne vacillarer, fuftinui, & dextra Ope - - fcalpelli acuti cutem palpebrarum usque ad tumorem, fecun» . dum ductum fibrarum mufculi orbicularis palpebrz femiluna. - riquafi fcctione caute diflecui, & fic tumor cyfticusin füo follicu- .lofe dabat confpectui, | Sed quia firmius, quam antea putabam, ^€um interiori palpebrz membrana teDéra, per quam dudlus Meibomiani excurrunt, cohzrebat five cOrcretus erat, metu ne -in feparatione integri folliculi tenuem illam membranam, cum modo laudatis du&tibus diflecarem, & malum priori facile defor. mius inducerem, fi nimirum iquidum horum du&duum per -dncongruas vias cfllueret, propofitum mutavi, & cx arena, uc ajunt, novum confilium sept, atque tumoris hujus parteg, fa. períorem refecavi, materiam contentam melli infpiflàto fimilem exprc(li , & reliquum dein uf. unguenti digeflivi cum pauco JE2yptiaci mixti coníumi curavi , quo £3&to, vulnus balfámo vul. nerario tam pulchra cicatrice confolidatum eft, ur vix veftizium, multo minus alia deformitas, vifüi fe: offerar, Jamque a trien. nio, quo operatio peracta eft, nullum vel minimum indicium fecrudefcentig autrecidivz fe oftendit, quod alias in talibus tu. moribus facile accidit; fi follicalus five Cyftis DOn integre extir« patur, quod ramen in loco adeo delicato vix tuto oh metum la. - fionis du&tuum Meibomianorum fieri poteff: unde pater o - folliculum hunc funditus efle exuürpa- ——— nb: tum, : Bebo s 4* OBRER 456 Obfervatio CXC, OBSERFATIO CXC. DN, D. LAVRENTII HEISTERI,. Tonfillarum nova &5 accuratior delineatio ac de-. | fcriptio. Vamvis tonfillarum morbi frequentes ac valde dolorificis | .imo & periculofi fint, medicamque opem fepe expof* | cant, atque ideo eorum cognitio Medicis valde neceflaria fits. | neício tamen qua de cauílà , apud Anatomicos vel nuliz pror« | fus , vel faltem minus accuracz delineationes inveniantur ; inpri-' | mis vero miror Valíilvam, qui, licec novam earum delineatio- | nem in Tract, deaure humana ediderit, Tab, V. Fig. I, talem ta- | men nunquam extitiffe jurarem, aut unquaminveniri , nifi cal. | cographi incurie culpam adfcribendam velit, Praterea & hoc | obíetvavi, quod in anatomicis demon(trationibus plerumque | a Profefforibus Anatomicis vel omittantur, vel nonnifi per cran. Íennam (ob mole(tiorem forte earum praeparationem) oftendan- | tur,fíic ut multos exiftere Doctores Mediciaz certo perfuafus | fim, qui eas nunquam viderint, — Accedit & hoc, quod juveais eorum inflammatione fepe laboraverim , vel hinc eas rite co. gnoícendi defiderio femper flagraverim. — Quapropter jam ab aliquo tempore de meliori defcriptione & delineatione cogita- - vi; ut illi, quibus occafio cadavera fecandi deeft, ex diftinctiori higura meliorem earum ideam fibi formare queant, eamque ob. cauífam multis in cadaveribus humanis, in earum accuratio | rem anatomen inquifivi, & varias tonfillas collegi, easque. | partim in fpiritu balfamico coníervavi ; partim tantum | delineavi Gt varietates annuotavi, Accidit autem a trien- | nio, ut Dx. D, Widmannus, cunc Auditor nofter folertiffimus; nunc Phyficus ordinarius Norimbergenfis, nobis Amiciflimus, | hanc de confillis materiam in Academia Altorfina pro themate inaugurali tam phy(iologice & pathologice quam praese ela- » - boran- —— d t v S65. Jufehner. 22 : * e NDA T v. Jof PEU nova ey ace accuratior delineatio g'sc. 457 ——— P NÓÓQ! borandam fibi eligeret, « earumque in cadavere virili, quod tunc . publice diffecabam, accuratiorem praeparationem pro apta deli- neationea me expeteret; quod etiam lubens preítiti, & hinc illa delineatio, qua Tab. I. confpicitur, nata eft, quz an reliquis 1 praftantior, & cum natura conveniat, harüm rerum peritis diju- | dicandum. relinquo, " gorii quia in lectionibus noftris Bieb Ris novum quod- E & utile iaftrumentum Chirurgicum pro füppuratis con fillis PE obíervavic, hujus quoque delineationem ; quia antea * Quia adhuc, quanrum ego novi, proftabat, fna Diflerratio- ni ad re confultum puravit, Quia vero Differtationes Acade- ice ad. Exteros vix perveniunt, hinc publico haud ingratum effe Tas is füm, ucramque hanc. tabulam. Ephemeridibus hifce, E i gunium E ficri a Rt üPentipne inferere, | Y [^s 3 ni did pe diae ih rin canquam totidem Mis €ex- cretoriis pertufe,. figurz plerumque ovatz, unciam circiter unam long, dimidiàm lat craflzque, colorisex albido ruben- tis, fcererioni liquidi mucofi ex fanguine arteriofo deftinacz, quod. exforaminulis earum pro pharyngis & laryngis | humedlatione ao griobficatione, degla uritionis praefertim , ut & vocis & loquelz ! faci- | litanda: gratiaexcernitur, — | [t vero carum naturalis fitus & locus fcitu fatis necefarii- ofcancar Tab. XI. Fig. L, (imul cum defcriptione erit con- a: Nimirum Capite aliquantulum reclinato , Bcux in fau- cium infpectione fieri neceffum eft, atque ore, quantum poffibi- - le, ope maxilleinferioris (BB) diducto,linguaque s de- pretia, in poftica oris parte, ubi palati fornix (AA) definit, in medio perpendiculariter dependet uvula (D) ad hujusla- 'tera membrana apparet rubicunda, totum oris cavum (dentibus exceptis) obtegens, füb qua membrana (F) dextra delitefcic .fon(illa, fic ramen ut orificium ejus nunc unum, ficur in hac Jie dcad, IN, C. Cent. IF. Mmm figa. UU EL wd CXC.. ui as T figura, ura, nunc plura; ood ampliora modo agp Od accura io | examinacori fe offerant (G) feparataautem &reclinataiítatu- — | nica, ut in finiftro latere ad (H) exhibetur , integra toníi lla M finiftra (I) cum palato fuperius cohzrens (K) in conípe- 34 &um venit; inferius vero ad radicem lingua, pharyngem & laryngem fe extendens, Alias vero ubi membrana oris- (F) E adhuc tecta eft, cum uvula quoque fuperius conne&itur, Deni- | que (E) ue uvulz plerygoftaphilinum externum di- | &um indicat, éd a Chalcographo minus diftinde hic exprefe fus ett. ! — Figura Il. ejusdem tabula notat duas tonfi llasNe.- y&'g ul ex alio cadavere depromptas in naturali magnitudine, diverfg - admodum figure, N'. 1, fatis exacte figuram amygdale fru- — &us reprzfentat , unde a multis amygdale etiam vernaculis lin- W guis appellantur. Verum N?. 2. quamvisex eodem fübje&o, tà- — men nihil minus quam amygdalam refert, fedirregularemfigu- | ram obtinet, "Vbi fimul notamus, quód, etiamfi confilla alias. fepe magnum finum fcu cavitatem contineant; in quem omnia vel faltem multa orificia definunt, tamen hz magno finu pror- fus deftitutz erant; fed quodlibet illorum orificiorumin füperfi- — | cie confpicuorum parvulum finum porn habebat, epu ! inter femire variabant. ' - i ——. Fig. lli, N*; r, & 2. duas éodifilas: ex alio fübicdtu exhibet, 44 ubi a notatfinum magnum, preter quem tamen plures mino- | res varie figurae & magnitudinis adíünt, b fiflüram indicat, | tonfillam aliquo modo i in duas partes dividentem; quod fa pius. À videre contingit, c Sinum magnum five communem in ake- — | ra confilla N^. 2. & d alium magnum finumtresminorescon- — | tinentems plura praterea alia hic obfervantur orificia minora, * E prater modorecenfitas cavitates majores, — ' B in Fig, IV. N?. 1, indicantur parstonfi ilie foperior globof or s transverfim a reliqua graciliori N*. 2, refecla. "g - Sinnum vefti- - sia, f apex: h fiffura confillam quafi bifidens, d finus mi nores figure ia a urin ang. Eros dE ! ku. TZUEOLL QUXC QUEUE. dade n Hs , MERDA EA. | SML - Obferoatio CXCL. a ciu dui Pa -.. Fig.V. Binasalias ton(illas humanasoftendit, finübus com-. "munibus ii, ll, gaudentes, in quem omnes alii minores finuli coeunt k, | "hug . Ex quibus omnibus figuris tonfillarum; accurate ad vivum delineatis, cognofcitur, Valfalve delincationes tonfillarum omnia carum orificia unius ejusdemque fere magnitudinis ac - figure, e&qualique ordine difpofita, reprafentantes, in Tract, de aure humana Tab, V. Fig. 1, cum natura haud convenire. Qui plura curiofa fcituque digna de tonfillis nofle cupit, ipfam lau- dati D. Widmanni doGiffimam Diflertationem- adeat, — Nos . enim hic nihil, nifi figuras, earumque breves explicationes tra- dere voluimus. | ; p" SOBSERFATIO CXCI, — ^'^ pDx,D, LAVRENTII HEISTERI, ( dnfirumenti novi pro'toufillarum ab[cesfibus aperi- E. T ' endis defcriptio, —— X 7 Arias dari methodos abfceflus confillarum aperiendi haud . 9 ignoro, & in genere in quavis operatione chirurgica cum - praftanaffimis Chirurgis illam methodum, quz fimplici inftru- Tnentorum apparatu zque bene perfici poteft, femper praferen- -dam efle judico illis, quz inftrumentis difficilius parabilibus ma- ?gisve compofitris indigent cum eorum multa magis ad pom- pam, quam ob neceffitatem excogitata profterit. — Actamen pro- pterea non omnia infítrumenta compofita, vel apparatus majo- . fes, ubi res autc necelfitas exigit; damnariaut rejici debent, ficut dd trepani, lithotomiz aliisque mulis exemplis probare pofle- mus; nifi alie rationes prolixitatem jam vetarent; & quamvis - fatis fciam, confillas füppuratas lanceola vel fcalpello bene acuto aperiri pofle, tamen pueris & delicatulis ferri afpectum abhorren- tibus, & precipuc etiam fexus fequioris mollitici fepe aliquid dan- m | Mmm 2 dum — n 460 Ot fervatio CXCI. | : En m mS : : E dum eft;qui non raro adeo pertinaciter inftrumentispungenribus — velfecantibus repugnant, utex inani ferri metu cemere mori 86. | füffocari,quam ferrum admittere maliat.Quibusincafibuse pru- | entia & officio;imo ex conícientia, Medici efI? puto, Stratagema- . tibus uti adagri vitam fervandam, eumqueadoloramcruciadi- | bus cito liberandum: Medicum enim omnia agere decet, qua . |) adzgrum fervandum facere poffunt, Hunc igitur infinem pro. | aperiendis tonfillis umentibus & fuppuratis inventum eft in(tru- mentum a Chirargo Gallo in Belgio mecum communicatum; cuius Autorem nefcio, quo egregie talibus agris pia fraude impo- ni poteft, Poftquam enim Chirurgus inftrumentum hocce, lan-— | ceolam occultans, & fpatulam reprafentans, bona cum venia && | pace zgri ad liaguam deprimendam, faucesque infpiciendas — : (quod tales egrotantes permittunt) in osilliusingcflerit, lancet- — | tam occultatam pollicis preffione procrudere & abíceílum aperire poteft, patiente id vixatquene vix quidem animadvertente.Idcir- £o quoniam hoc inftrumentum, quodlancetta cannulata vel oc- eultara, aut Graco vocabulo zrags&uorón(9» commode vocari. | poteft, in paucorum adhuc maaibus verfarur, utileque efle poteft, — ejus delineationem ac defcriptionem hic addere opera pretium — | euximus. i: | | : " Reprafentatur hocin Tab. XII, ubi Fig. i.exprimit integram — | machinam forma fpatulz, intra cujus cavum reconditaeftlanceo- la; quam hic exertam confpicere liceo quousque extrudi poteft, | ac debet, cujus vero apex alias non eminet, nifi preflione digiti | protrudatur, AA Notat operculum thecz, füb quo lanceola.— | occultatur, B annulum operculi , per quem &rmioris reten« ' | tionis gratia in applicatione digitus mediustransmittitut. CC | thecam ipfàm ex argento auc cupro flavo, cui reliqua firmiter — | junQa func, D. Lancettz aciem exporrectam; quousque inopes satione protrudi poceft, |. KE Laminam, quae rimam obtegitin | ! quaglobulus F una cum predicta lamina movetur, qui in. | operatione polliceprorruditur, & cam hoc fimul lanceola apex; j] remitente autem | pollicis prefTione, & globulus hic & lanceola | | QURL CQeurcM mw Suecwe ys TELE ux (0o c dufirumenti novi protonfillarum abfcesfibus eat. — 462 | fimul refiliunt, aclanceola denuo in thecam feu cannulam fuam - | feabícondit. Vt autem hujus machina interna fabrica Lecto.- |. ribus quoque innotefcat, feparavimus ejus partes ; ut compo- |. fitio eo melius pateat, Hincin figura If. fi(titur theca aperta, uc !' Jancettz (itus & cum elatere fili ferrei nexus, mediante clavo fa US, .diflin&te confpici queat. Litteris AA — indicatur thece Bafis, | BB Rijus parietes elevati, C Lamina tenuis transverfim pofi- | ta, precavens ne lancetta fub ipfius protrufione ad hoc illudve |. lacuschecz impingat, fedrecta proceda DD — Lancetta ipía, | GG Elaterfeu filum chalybejum in gyros convolutum; protru- | fàm lancettam , fponte intra capfülam retrahens. H | — Clavus |. Jancettam cum clacere conjungens , cui clavo per trochleam e 2 latereoppofito [| continuus eft globulus ille F Fig, 1, quo 2 mediante lancetta e checa protruditur, Notandum tamen in P hacfiguraliteram |] cum clavo, quem indicat, a Chalcographo —- ! alius poni debuiffe, Fig. III. indicat feorfim thece operculum | ex tenui quoque lamina faclum cum annulo five manubrio ^ bero lancettz motu atque itu redituque globuli factam, obre- | ees ne eger meticulofus ferrum occultum facile percipere pof- j Ifc... Vig. V. denique nocac globulum illum fejunctim trochlez 2 clavo applicandum , ope cujus lancetta (ficut fupra dictum) li- Jibere extrudipoceft, — TOME XL: Applicario & ufüs hujus parifthmiotoemi taliseft: Machina Fig. 1. ita invertatur, ut annulus. terram refpiciat, pars ampla »$grum tenuior Chirurgum. — Poftea medio digito per annu-- lum B transmiflo y fupcrius veropollice & indice admotis ita ;teneacur, ut pollex poft , index ante globulum | EF. ponatur. ""Akera manu prehendatur machina firmioris retentionis gratia "Tin tcnuiori extremo, ne vacillet in applicatione; Deinde pars amplior fub fpecie alicujus fpatula ad linguam | fupprimendam - & fauces infpiciendas per os ad tonfillas ita dirigarur, ut median. ? e pollice prorrofus globulus FP — extrudere cufpidem lancetta, - atque ha abiceilur confille congruo loco , ubi fcilicet pus quam X a | Mmms3s - ma- Ta T£ 2OK. Fig.lV, cxhibetlaminam minorem, rimam in theca pro li-— iOS zi i m E 46. 777 7 Obferostio CXII maxime confpicitur , pertrudere queat. - Hoc poftquam dicto 1 cicius peractum eft, inftrumentum ftatim ex ore retrahitur; zger- | que materiam purulentam in ore fentiens, fponte exfpuer, at- | que vel cafü abíceffum ruptum effe putabit, vel fe ita falutari fraude : deceptum efle gaudebit: nam dolor ab lancertz cufpide vel nul. | luseft vel valdeexiguus. Atque fic hoc folo & unico inítru- ] mento perficimus; quod alias nonnifi duobus, fpatula fcilicet ad | linguam füpprimendam,; & lanceola ad pertundendum, & qui: | dem haud fine majori moleftia fieri potuiffzt, pev OBSERFATIO CXCI. — ^ — Ds,D.LAVRENTII HEISTERL — Obfervationes finoulares intnonflrofo bicipitt ^^ jaPrcudie vitulo, | "HUC VAN HUGE $ N ultimis Ephemeridibus, Anno 1712. editis, dixi mein ana- |. tome vituli monftrofi bicipitis verfari , & quoniam eodem |. temporc Ephemeridum impreílio ad finem properabat, ejusque 1 anatomen nondum abfolveram, fingularia ineo obfervata, qua tunc ob temporis penuriam delineare & defcribere nón poteram, |- hucusque diffzrre cogebar, ^ Ea autem hec erant : Ex unius |^ colli extremo duo prodibant capita perfecta & omnibus fuis par- ^ tibus integra zqualis magnitudinis; quorum alterum dextror- | fam, alteram finiftrorfum fpe&tabat, circa occiput vero coalita | erant; JAperiebam utrumque caput, ut^viderem, qua ratione |- cerebra fe haberent , & ubi finem adipifcerentur, quoniam fo- lam unum collum &pertorum corpusuna fpina dorfi feu ver- P tebrarum columna: aderat, & propterea etiam, ut. füfpicabars |— una Ífpinalis medulla, ^ Craniis apertis in utroque horumrepe- |. riebam cerebrum ac cerebellum perfectum ; ejusdem magnitu |. dinis & ftruCturz, uc. in aliis vitulis recens natis, neque in exter- b nis nequé in internis ulla apparebat differentia: donec tandem | ad| Bi jervarine: f fi uMantin monftrofo bicipiti vitulo. 463. esos oblongatam ventur erat, ubi refectis cerebris AA: - & .cerebellis aaaa. Fig. 1, Tab. XII, videre licebat, quo-: - modo binz medullz oblongatz b b ad c in unam fpinalem - medullam. d coibant. .Caterum . glandulz pineales ce, nates pv teftes gggg & reliqua..fc habebant, ficut hic delincata [o ac prater ca. nihil extra ordinem aderat, ds | [0 o--dnsore veros quia utramque etiam in unum Metininie col- Ein. definebat, lingue AA Fig. 2. Tab, XIII. ad BB coa. 1 lira eranes. & communes fauces habebant ; que in unum ocfo- 3 phagum. 3€; & üanumdaryngem; cujus epiglottis D -&car- Bn secum aryiznoides:: EE : cum apertura laryngis hic confpi- — eiuntur, terminabantur, 'Í[n reliquis partibus nihil peculiare | Occurrit fed. ucin alio vitulo conftiture erant. Beads es "OBSERFA TIO- 'CXCIIL. p nbnonsqs ec | naeh idv jDv. D, LAVREN TH HEISTERI. : E. idis 3Dg. | TJ infante. « "E o dif mato, y vum. » deje intefini | M: vvcarlts nello ni sol " | Vamvis non defint. Aulirén, fihi etn ia rom en ano e n claufo natorum (vulgo atretorbm) annotaverint, & Am- dami jam duos ipfe viderim; ob. fingulares. tamen circum- 3das , obíervationem , qua hic in vicino pago Palarinatus fu- : erioris Ehlsbach dicto An, 1714. d,/24. Febr, fefe obtulit, hic: (cribere utile pariter ac curiofüm arbitratus füm. ^ Accerfitus jiad infantem rmaículini fexus die quarto a nativitate, deqvo- )bfte etix àllius ioci i me transmifla eost infaricemi dope Boedo» appo virium s jubitidgone ldüiratés & pro-. pterea pai ences auxilium a medefiderare. «| Quade caufa me mox: Bn pagis. Medicinz Studiofis. in viam contuli, & oficndi infans Los Sis Fert LO Mesa P, tatsndic e undc MY EGG NEN d NS ENERO C ORTA NE UE TIS UDIN MO NIS ER NE EUER. TIL INNER , ; ó o ; E E ? * i ^ xs z^ Rd 2" EM AI Nou qd: am. PUES M 464. —. Obfervatio CXCIIL, — z ru eie am rei rea edi e i ade tem debilem vomiturientem , cutis colorem ex viridi & flavo | atrum, anum claufum, & loco ani vefligium quoddam firmam | cicatricem reprafentans, introtradtum; ta&tui non vel param | cedens. Ex quibus cifcam(tantiis parum fpei infantem in vi- | ca confervandi (üpereffe, Parentibus & adítantibus indicavi, quia | ex duritie veftigii füfpicabar inteftinum rectum deficere, ficut | cum Celeberr. Ruyfíchio jam olim Amftclodami obfervaveram, | &. propterea eciamfi apertura five fc&io inítitueretur, camen ad | locum fzcum me pervenire non po(le ;; Nam in cafibus fanabi- | libus, ubi inteftinum rectum tantum cute vel membrana clau- | fum e(t, veftigium molle & protuberans oftendi folet; attamen: ne quid in caíu taliancipiti & defperato, ubi morscerta: immine- | bat, a meomittaretur, unde auxilium adhuc quoddam exfpecta- | ri velfperari poffit, me aperturam moliri velle propofui, quam & parentibus annuentibus centavi, . Nimirüm. cruribus infaaris | divaricatis lancettam majorem , quali pro abíce(libus aperiendis | chirurgi utuntur, in cicatrice five veítigio illo ani fenfim acblan- 1 de fecundum fitum inte(lini re&ti intrufi ad quatuor transvet- | forum digitorum longitudiaem ; fzd fine cavitacis fenfü ac fine fzcum eflluxu (qua alias cavitate reperta per vulnus eflluunt) | verum perpe:uo culcellus in denía: maffa carnea haerebat, nihil-| que nifi guttz quadam fanguinis cffiuebant, Sed nequid omit. | terem , quod prodefle pofle exiftimarem , mox loco lancettat| longiorem acum triangularem (quam Galli crocar appellant) | immifi profundius; fed fruftra quoque & fine effectu. Immiflis] candem digitis accurate exploravi, an inteftinum aut cavitas ejus! explorari queat, verum nihil reperiri licebat, Cum itaque nihil) auxilii faperefle videbam ; fato füo infantem relinquendum elle annunciavi, & infante mortuo ejusdiflzQtionem a Párentibus exp petii: Moricbatur node (equenti poft multos vomendi conatus? & convulfiones horribiles, proximoque dicdifledionem & ex-L- plorationem füfcepis ubi obíervavi , inteftinorum craflórum ca-c- viratem tantum usque ad recti principium five ad fupremam eft. $i facri partem (e excendifls, reliquum ad anum usque ue un ens. — E .. Obfrvatdo COYCHA ^ 7.7. a8 ? denfa quadam «carnea fubftantia repleeum erat, Ex qua obfez-- - vatione difcere licet, quod non omnes atreti unius ejusdemque. - fint nature, & quod iili, quibus anus tenuiori tantum fübftan- LOIN - tia claufus eft, curationem facilem, ralesautem; ficuti hic nofter T cafus , nullam adm ittant. B^. — OBSERFATIO CXCF. Dx, D. LAVRENTiI HEISTERI. -— Frachbus in| eodem infante usque 4d. umbilicum |o * (— varo exemplo apertius eo* pervius ve- BD pertus, kin : mine pervius quoque, ficut in beftiis, vel an claufüs fir. Ple- - rique eum omnino claufum effe ftatuunt, & inter hos Clariffi- - mus Verheyen in anat, Corp. Hum. edit, priori cap. defecundi- - nisita fcribit: /n bomine quidem datur aliquod vinculum mem- ' branaceum nomine uracbi vulgo notum, quo mediante ve[fice V. fundus ab umbilico fufpenditur; fed illud unquam pervium ef-.— fe repertum legi vel audivi nunquam. |. In pofterioris editio- — nisfüpplemento Trad. V.Cap. XII, afferit: fenunquam adver- — ote epotuiffe in fatu bumano, licet [ape faclo periculo, uracbum | errevium ; imo fecon[aluiffe Clar. D, Ruyfcbium. quivefpondiffet - yeexaminaffe ultra quinquaginta veficas urinavias bumanorum fotuum, [ed nunquam reperiffe ullamin fundo perforatam,; ul- lumve ducium, qui inde ad umbilicum fatus protrudevetur. Bed cum ia foetu hoc atreto,jam quinto a nativitace die inquifi- viflem, demonfítravi multis przfentibus Medicina Studiofis non - folum manifeftum foramen e vefica in urachum fpe&tans, & fpes 'eillum craffum obtufüm admittens ; verum: dum fpecillum ob- " tufum calami ftraminei craffitiei immitterem, usque ad umbili- "eum facili negotio tranfiit, ubi tamen fübftitit, nec ultra umbili- Olb[erv. cad, N. C. Cent. IF, Nnn cum A Ls Ty (ner ET ui EM C LO DTE OE RENT HTIREACNTE ENT PE TENER T DA. NER NEUE ES Ee RI ERE EEP WW NUNT EAE ATI PYTDSUF RN ; ; UT T ST E URS 466 Obfervatio CXCP.—— J cum pervius erat, Vnde patet, quamvis raro; tamen quando |- que urachum in foetu humano apercum efle?, nunquam ta- |. men ulra umbilicum in homine pervius hactenus inventus. | eft. | OBSERFATIO CXCP, DN, D, LAVRENTII HEISTERI, De Sinaularibus vermibus in equo repertir. xp in diverfis plantis diverfa vermium & erucarum genera. | obísrvantur, ita & in ipfis animalibus diverfis varii vermes |. reperiuntur, & in propatulo eftaliosin homine, alios in carni- bus, alios in aliis reperiri beftiis, ficuti dilsgentes animalium fcru- tatores fxpe offendunt, fcriptisque confignarunt, i Sed cum nuper fectionem equi viventis in gratiamStudioforung perficerem, ob ductus thoraciciac vaforumlacteoruminfignem magnitudinem ac perípicuitatem demonítrandam , ac poftea reliqua quoque vifcera perluftrarem, inveni primum im intefti- no duodeno, dein eGam in ventriculo precipue prope pylorum, | - magnam peculiarium quorundam vermium copiam fcu potius. | | acervum, chryfalidum inítar bombycum transmutatorum ficut |. in Tab. XIII Fig. 3. lit. aaaaa aliquot cum frufto ventriculi. bbbb, naturali magnitudine delineari curavi; colorem vero ha- bebant rubentem íeu carneum, & uno extremoeerant liberi; al. tero vero ad linez mathematicae profunditatem firmiterinhzre- bant tunicis ventriculi; e quibus poftquam vi aliquot. extraxi, foraminula coeca, ideftnon prorfus pervia relinquebant, quo- rum veíligia literis ccce indicavi. Et inde forte evenit, kms equus hic ad fümmam maciem ac debilitatem fuerit. reductus; quo nulliamplius uíui exifterer idoneus. 2 OBSER- Obfervatio CXC7 1. 46y OBSERF ATIO CXCFT. Dx. D. LAVRENTII HEISTERT, F'ermesin columbis fingulares, 3 EP modo de vermibus inequo locutus füm; in memoriam redit notabilis hiftoria de raris vermibus in columbis hic . obíervaris. Accidit nempe fuperiori zftate Anni nimirum 1714. hicci- . Vicuidam Ch rurgo,; qui multas alit columbas, ut plures intra paucum tempus numeraret mortuas, fine ulla caufla manifeíta, — &plerzque reliqua triftes fedebanrac languebant, verbo zgrota- bant, &in vitz periculo verfabantur, — Movit eum tandemíci- endi cupido columbas rales mortnas diíIecare, ut in cau(làm hu- jusluis morciferz columbarum inquirere poffic; quod dum fe- cit; invenit ventriculos earum vermibus tenuibus albicantibus fere digitum minimum longis, craífitie fili craffioris (vulgo 95inb» abet) repletifümos, columbasque valde emaciatas, - Hoc fpedtaculum cum mihi reprafenraret, & de remedio quo- / dam, ne relique egrote perirent, fermonem mecum mifíceret, con(iliumque agitare coepiflec, annon Mercurii ufus, vermibus ali- . asinimiciílimus, & hicproficuus eflc poflit. Approbavi confilium, audtorque fui, ut aquam, in qua argentum vivum probe fuic exa- -gitatum, ipfis pro potu continuo offerret : & poftquam hoc fecit, »plerequereliquz; paucis folum exceptis, que primis diebus adhuc moriebantur , & forte ob languorem earum nihil vel parum po- - £arant, func confervatz Ex quaobfervatione, quamvis vilis videa- tur,haud exiguum forte commodum rei publice aliquando acce- -.— dere poterit, fiin morbis epidemicis pecorum non folum feGtio- .— nes eorum infticuantur, fed & repertis vermibus, mercurialibus eorum fànatiotentctur , nam fortafle morbi tales epidemici peco- rum ut & atrophia in cquis aliisve animalibus fepius a vermi- Ele Nnn 2 bus 468 OPfervatio CXCF. IMP SPINE. bus oritur, quam hactenus füit cognitum. Cum autem boni. | Civis fic ea non celare, qua rei pabhce & tote generi humano | utilia ac proficua cfle poflunt, bas quoque obíervationes de ver- | sibus nonindignas ceníbi, quolocum in hifce Ephemeridibus | obuaeant, | | | | OBSERFATIO CXCFIL Dx. D, LAVRENTII HEISTERI, uina k exo E | Cane, cui lienem extirpavt, ^w Via de ufü lienis Auctores nondum conveniunt, fed alter. | X. 7 hano, alter aliam foveat fententiam; imo quotidie adhue | . novas opiniones proferant, inprimis etiam quia celebris Vete | heyenin corpor. Human, Anatomiz poftrema editione fentit. | ^aut fakem füfpicatur, lienem forte aliquem ufüm in generatio- nisnegotio praíftare, cerrumque ceteroquin fic lienem canibus | falva vita exícindi pofle ; imo fine notabili quodam fanitatis de» | iimento ; nullum tamen adhuc certum exemplum proftet, | (quantum ego faltemício, aut apud Scriptores reperire potui) | canis liene orbati, qui ultra biennium vitam protraxiflet, hine | ipfe quoque experimenta capere inftitui, & tentare; quid ob- | fervare poflem. | Quapropter fuperiori Anno 1714. Menfe Se- | prembri cani femella ex moloflorum genere tertio atatismene | fe lienem amputavi, ^ Vulnus brevi ruríus fine omni fere in- | commodo canis coaluit , & ipfe femper gefticulabundus ac lg» | tabundus ab ipfo exféctionis diead hoc usque tempus circumyvae | gatur, curricac faltat, fineomni perceptibili noxa. Econtrario a | primo amputationis die incepicavidiffime vorare, & adhuc ho- | die fere infatiabilis eft, quecunque reperit, confümens, | Ad cur | fum, fi quisquam alius eft velociflimus, viribusque integris, ro» | buílis,ag primis diebus fingulis momentis urinam excrevit, : Obfervatio CXCIUI, | 469 EE 15 as ous nabupUu a PaL dut Quidquid in pofterum in ipfo obfervabo, & inprimis etiam an in utero concipiet;alio tempore cumeruditis communicate non - gravabor, | 4 OBSERFATIO CXCFlH. — D*x.D, LAVRENTII HEISTERT, | De Cutarata quadam laiea vara ac fimgulari in di[Jetto idt M eculo obfervata.. : | 1 potant in tractatu rieo de Cataracta & gIaucomate; haud ita - 4 pridem divulgato, mulca exempla & obfervationes defcri- - pferim qua cataractam in humoris cryftallini opacitate; & non in — pellicula quadam in . humore aqueo concreta exifiere, proba- - runt 5 nullum tamen adhuc exemplum oculi diffccti calia ob- lervanda dedit phznomena, qualia nuperrime hic in edibus — geis obfervavi. Scripfiin Ephemeridibus Academic Cxfarem — Nat, Curiof. Ann, 1712, editis, canem hic efle Alcorfii vera Ca- - "sara&a in utroque oculo laborantem easque non in pellicula, ^ fed in leatis cryftalinz opacirate confiftere , fitus, color, con- vexitas &c, períuadebant, ^—Monui vero fimul, animal illud — £am carum. íuo efla Domino, ut cum diflecare non permit- 2.31332 08 2 EXON ; : | ——e sc Tandem tamen die 6, Februar. 171$ mortuus ad me de- — ferebatur; ut oculos cjusáperirem, atque in cataractas has inqui- — rerem. Et licet nunc aquinquennio coecus fuerit; tamen ocue- —]i & cararaQx ejus hactenus femper eadem fpecie , ficuti ante —— &riennium , fe reprafencabant, fine ulla notabili diffzrentia , nifi — quod pridie fortem percullionem five ictum in oculo finiftroac- .— &eperit, a quo oculus finifter prorfus erat concufüs & deítructus, | mt nihil amplius difüncie magno mco dolore in eo cogaofci | potuerit, dexcro camen integro atque illafo, Nnn 3 Ape» | 470 Obfervatio CXCF LL. ——— — Aperui primura prafíentibus mulüs Studiofis oculum contufum;, fed ita contritus erac, ur in globo five bulbo oculi nihil nifi maffàm fanguinis coagulati reperire liceret, Verum dexter oculus priftinam füam faciem fervabac, & poft pupillam corpus apparebat opacum, albicans, convexum; prout cataractae fc oftendere folent. Quod poftquam omnes adítantesprobe perluftratfent, ocu» lum hunc ex orbita caute (eparavi, & bulbum ejus abomnibus mufculis & pinguedine liberavi, Hunc poftea in menfàm ita pofui, ut tunice cornez incumberer, nervusque opticus furfum fpectaret, — Refecavi tunc forfice acuto. nervum opticum cum pofteriori bulbi parte, quantum pro facili infpe&tionein oculum | fufliciebat: & omnes obfervavimus per humorem vitreum pel- lucidum, corpus lentiforme opacum, candicans in loco learis eryftalling. Atque uteo diítindtius confpicerentur omnia, nec ulli dubicandi anífa relinqueretur, bulbi partem pofteriorem can- dem ultra dimidium forfice amputavi , ut ficundiqueexacte pa- teat corpus illud opacum efle. lentem cryítallinam, — Quibus peractis corpus hocacu nova Briffei a cohzfione cum ligamen- to ciliari. (quocum naturaliter cohzret) feparavi, uc & anterior ejus parsrite perluftrari poflit : quo facto nulla merabrana, nul- lumvealiud corpus prateraaturale aderat, quam fxpe dicta lens. | cryftallina reliqua oculi parces rede fe habebant. — Attamen. | in hac (eparatione, quoties lencem hanc opacam acu preme- | bam, rarum & infolitum fpectaculum fe oftendcbat, nimirum obfervavi femper foveam ab acu plana huic corpori cryítallino imprimi, acuqueremota foveam illam mox rurfus difparere, eo- dem prorfus modo, ac (i veficam liquido plenam digito premi- mus, qua digito remoro , mox priorem figuram fovea deleta; denuo induit, | Satis autem hocce phenomeno confiderato ,. acu tandem membranam hujus lentis perforavi, & di&to citius | humor candicans lacteus membranam hanc modo replens at- - que diftendens effluebat , ac parietes mernbranacei, qui ante per- De Cataracfa quadam lacfea vara esc. 471 perforationem figuram lentis cryftallinz naturalem perfecte ex- hibuerunt, nuncomnino coucidebant, unde apparebat tocam corporis cryftallini fubítantiani in humorem lacteum ditfolu- tam aut transmutatam fuiffe. Atque fic haec cataracta fe habe» - bat inftar veficula liquore laGieo plena. Ex qua obfervatione mulca utilia ad cataractarum natu- ram illuftrandam colligi acdifci poterant : nimirum (1) quid - fint cataracte lacleg ab Auctoribus fzpiusquidem obfzrvatz, at non re&e intelledz. | Perhibebant plerumque tales cataratas non fuifle rice maturas, nec fàtisinduratas,.la&dteumque colorem ex membranula diffluenteoriri ; verum eos errafíe, & naturam ea. rum non ritecognovifIe in propatulo e(t: nam haccararactajam ) ante triennium opaciílima erar, ideoque etiamfi tunc nondum - fuiffet matura & membrana dura, id intra hocce tempus fieri ' debuiflac : verum quoniam. hec alia cataracte. fpecies eft, & re- - busita conftitutis, ficut modo defcripfi, profecto nunquam per- ' fedtam duritiem induxiflet. (2) Exiisdem melius explicari ^» poffe exiftimo, quid (int Cataractz purulentz & cafeofz veteribus — Obfervatz; quas ob materiam variam contentam aut collectam 4n membrana cryftallinidifferreputo, Dum modo in lacteum; -. modo in purulentum liquidum lens cryftallina mutatur. (3) —— Diftimus lentem cryítallinam prorfus in oculo diffolvi & con- verti pofleinliquidum, (4) Quare cataractz lactez non (int - ex peífimis; fed fzpius licec liquidis oculi turbatis, curari, «gris. que viíum reftitui, ficut in Fra&tatus noftri $, LXXXVIII, & - alibi monuimus 5 Lacteum enim hoc liquidum gravius humo. re aqueo , fundum petit , & fic. perluciditas reliquorum hu- "sorum oculiredit, (5) Denique monere volo, poffe aliquan- .— do in oculo, quicataracta laboravit, inveniri niembranulam five - pellicolam, nam poft cffluxum liquidi laCtei parietes five mem. branulz lentis cryí(tallinz ita concidebant, ut talem membranu- "lam exhiberenc, qualem alías cataractz cauffam perhibuerunc E. : Verum" 472 ... Obftrvatio CXCPLI, | Verum tuncdeficiet lens cryftallina, & non erit nova membra- —— na ex humore aqueo vappefcenre generata, Íed membrana len- tis cryftallinz, | | Tandem non dubito fore, qui hanc obfervationem | parvi: momenti efle. proclamabunt , quia ex cane eft. petia: verum. hanc objectionem infirmo ítare. calo; exinde manifeftum eft, quia 1. oculus humanus & caninus nulla in re differunc, ex qua concludi recte poteft, quod id; quod in canino oculo aut humos te cryftallino contingit, non eciam in humano contingere que- at — 2. Quia reipla cataraQz lactea, id e(t, ubi in operatio-. ne humor lacteus effluxic fxpe obfervata finc á in hominibus. . Obfervatio CXCIX, ——— 7 agg OBSERFATIO CXCIX. Dx. D. GODEFRIDI THOMASII, - Thea Rofea, — . D3Onum factum. Confuetudinem in conviviorum folemnibus frequentatam fervabimus, deguftatis jam varii faporis & con- dimenrti ferculis, (itique non unius generis liquoribus , uti putae - mus, expleta caldam more veteri, perluxum hodie magis, quam — falutare confilium, reducto minifltratari, — Theam propinabi- - mus,non illamSineafem aut Japonicam;, fed indigenam, quae - paria tamen ifti faciat, viribusque haud quaquam inferioribus " precellat, faporisautem atque odoris füavitate fi non plancvin- - cat, palmam tamen fic redditura ambiguam, | INon abílerrebic -.a propofito inconíulra & nimia, quz paffim inolevit, ac detri- — ment fane plurimum plerisque affert, calentium ac thez fo- — liis medicatarum aquarumingurgitatio, Eadudum füfpecta coe- - pit effe multis, publicis etiam | objurgationibus abs nonnullis - multata. Ex his fuave eft cumprimis ZMartinum audire -Laflerum in Hodoeporico Parifino perverfi moris tenaces plus -. vice (implici mirifica, qua pollebat ingenii acrimonia increpan- — tem, dum parum illos ait abeffc ab illorum infania, qui reli- -..&tis frugibus glandesrepetant, cum in aprico fit , nullamaliam ^ ob rationem thez choaveque forbitiones apud Indos primum - ac Perías invaluifle, nifi quod aquz falubris ac frumenti cere- — vifiis coquendis oportuni defe&u premantur; vinoque ferecare- ant aut feveriffimo religionis interdicto coganturabílinere, In |.€o igitur ineptiarum genere ; quod miferiam aliorum in lu« - xum nobis non uno nomine exidalem | convertimus, arca. - nam DEI bonorum pariter ac malorum difpenfatoris providen- (. — Obferv, Acad, N.C. Cent. IP. Ooo tiam 474 Obfervatio CXCIX. tiam agnofcirac veneratur, eo vefaniz mortales prolabi finen- tis , ut vice per reatusac fceleratraductz filaprecidantipfi, ac fua fibi temeritate damnumarceflant, exquifitiflimis ab arte falutari prafidis vix averruncandum, — Ego vero nolim eílc ram feve- rus cenfor illorum , quilicentius , ac par eft (liceat Plautino verbo uti) thermopotanr gutturem , neque propter multi- plicem, cui res etiam merito fuo commendauffimz fubjacent, abuíuüm abrogandas exiftimem]leges diete caldarim, ^Eapotius animi eft mei fententia :. utut credam | fáatius fuifle, fi Bonte-- «Accius cam fequacibus proletariz , pro temporum captu, me- | dicinae inftauratoribus intra fuam fefe conítrinam continuiflfet, | neque incondito propudiofoque clamore cemeraflec hac facra, | quorum vix e longinquo limina oculis lippientibus adfpexerats | in eo tamen felicem hominis cemeritatem jurearbitror, & recta fentientibuscommodam , quod vulgi ingeniis tralacicia opiato- | rum, fális volatici, Nicotianze, theeque, depraedicatione demen- | ratis; eo rem duxerit, ut minus hodic, ac olim, infüforum apo« zematumque ufüm perhorrefcant; quorum nomina duntaxat irre | jecifls tum pronota | medici Galenici, hoc eft; ac ifti putabant; | prorfus inficeti & lauticias chemicas ignorantis habebatur,| Enimvero aquarum ufum; uti in omni vita, ita maxime in ea incolumiatque a morbisimmunifcrvanda, effe perquam eximi- | um,resipíà loquitur & diffüfa fommorumiin arte magiftrorum| experientia. — Quorum (Íententias ac obfervata. elegantiflimo| fíchediafmate complexus, univerfalis medicamenti elogiua| aquz aíleruit haud ira pridem Fridericus Hofmannus, Me-| dicus vere. Regius, regni certe iatrici fapientiflimus modera-! tor. Quod ficalor accedat & ad interiora fibrarum blanda vi propeilat falutares latices, ecquid miruni, fi morborum etiam | pervicaciffimos nonnunquam ifthoc unico prafidio feliciffime videamus (üperari ?. Ne de calculi podagrzque tormentis quid- | quam adducamus; febres biliofas & ex humorum in purtrilagi- : nem faüfcenrium corrupcela propullulantes nzhil cerdus fugat, - | Tbea Rofta. | 475 & in ipfaquafi herba füffocat, preterquam aqua calentes copio- fe liberaliterque miniftratz. Icteri diuturni & ad infauftum nigro- rem jam proclivis pertinacia , cum ftomachus potum omnem alium & alimenta conítanter refpueret, nuper miteícere vifa fuit - paucos intra dies, cum áquz a codionc fervenris, leviffime dun- taxat faccharate , largiores fubinde forbitiones imperaflemus, ' Liquet igitur, non fine ratione nihil fere apud veteres obfervari frequentius infufis atque decoctis , absque quibus fi fit, pa- rum omnino in morbis precipue pecoris curandis przíta- bimus, | - Sed naufeam creant & ítomachi tonum mifere labefa- &ant; praíertim ad culullos epota, — Vitabuntur facile hec in- commoda, fi reje&tis grandioribus fcyphis, minutos duntaxat - &linicis exforbeados apponas urceolos miniílratorios, fugias- que fesquipedales illas apozematum formulas, quorum feges Occurrit in: fuperiorum temporum fcriptoribus longe ampli(fi- ma, Onmittenda eftinconcinna fine dileQu farrago , ubi fim- plicibus eft locus, quorum fàne ufum fàgaciores ampullofis iftis -compofiiionibus merito przferunt. — Quid fimpliciffimo flo- — rum chamaemeli infuío in colicisac hyftericis doloribus praftari queat, norunt mulierculz, —Serpillum aqux leviter incoctum ac per vices forbillaeum magno eít, plus quam credi poflet, - arrhriticis folatio. Rosmarinus catarrhis a capite depluentibus opitulatur, fexuique elegantiori leucorrhocas períanat aliaque fanguinis impurioris viia. Angli ejus pitiffauene cumprimis delectantur, quorum in thermopoliis , fi theami porrigijubeas, nifi de illa Sinen(1 expreffa fuerit cautio , caldam rore marino medicatam fzpenumero es recepturus. Salviz folia Indi ex- petunt firmandis in officio viíceribus gratiffima, iisque tinctam aquulam fuaviter forbent, Belgisque plenos theae calathos pro horum manipulis remittunt. Taceo agrimoniam, fragariam, - bellidem utramque, chamzdryn , aliasque de hoc ceníu her- bulas, aon omainoiníuaves & ufu maxime polychreftas, | Vc- | Ooo 2 roni- 476 Obfervatio CXCLY. | | ronicz has inter eminentiam adítruxit jam olim 7o. Francus praeclari nominis Vimanorum Medicus & cum ipía thea com- paratam peculiari dedit opufculo. Multis bacce juniperi vicem thee fupplent, magno viíce- rum, urinz cumprimis fecretioni dicatorum emolumento 5 aliis ez in potum cedunt ac menfis adhibentur, ex Comitis, ne- fcio cujus, Zclcartz inftitato, ^ Suaviorem reor & praítantem roagis illam juniperatam (geneurette) quam ex hiíce bacciscum hordeo fermentatis paravic fibi Pr. Zoannes Baptz[la,, apud An- degaveníes Eremicola vitz morumque fanctimonia celebris, quem anno fuperioris feculi XCl, exeunte diem obiifle con- ftat ex vitz fumma Lutetiz octennio poft exprefla, | ntonium eum fuifle Borbonium Comitem ZMoretanum., naturalem £Zen- rici M. ex facobina Buliana filium, rumor fuit conítans, ne- que dubius iis, qui prefixam viri imaginem, Parentis Augufti formam omni ex parte referentem contuentur, Herniariam; neglectam fere hactenus & ramicibus duntaxat fanandis adhibi- tam plantulam, quisoculorum aficctibus tam commodam fàlu- tiferamque fuiflet fufpicatus, nifi id paucis abhinc annis inno- tuiffet iterata periti cujusdam in Saxonia Medici, cujus excidit nomen , experientia declaratum? quod & nobis innotuit mul- totes ophthalmicas herniarie in aqua calda fumpte vires ex- peris. — Neque vero in fimplicibus folum fcfe continuit me- dentium follertia 5 mifcellas varias ex omni indigenarum, her- barum genere parare docuit honos Daniz, Olaus Borrichius, thez vicem Íuftinentes, & morbis quibuscunque debellandis: oportunas. : | Alii alias, pre ceteris concinnas hujusmodi femidecocto- rum formulas exhibent in fcriptis aureolis Roffmus Lentilius, ac Theodorus Zuingerus, iluftres doctrina & meritis viri omnis- - que praxeos longe peritiffimi, ^ Helvetiorum panacea habe- tur ex herbis maxime vulnerariis paratum decoctum, quod ver- naculu fermone Za/trank appellitant, neque in lzfionibus dun- caxab Thea Roféa. 472 . faxat partium ex cafü vel graviori contufione factis, fed in diffi- - cillimis pariter corporisaffeQibus propinant, adjsQtis pro re nara -- aliis, optato femper, utiferunt, fucceflu, — Ex pyrola iftud, fani- cula, virga aurea, clematide, daphnoide, gnaphalio montano; - faabiofà; fimilibusque parari iftud docuit fo. Benjaminus d Ap- — - ple Laufannenfis medicus, mirasque cjus virtutes in coelum cf- fert peculiari codicillo, quem nova R. P, literariz Gallico idio- mate exprefla anni M DCC IX. meníe Julio exhibent, Her. bacea ifthec farrago, minutim conciía & quaqua verfum expor. - fataa noftris quoque fübinde in ufüm ducitur, & poftquam in -- aqua efferbuir, füpremis labris forbillarur, Non licuit equidem - hactenus obfervare invidendos adeo ac dignos tam praclaris - encomiis effectus; idunum duntaxat. notavi, ftomachos, qua- - les fünt noftratium | infirmos ac debiles, qui abs herbarum in. - quilinarum uíu mox folvuntur, Alpinas iítas fine incommodo - - ferre, magno praítantiz plantarum; qua in montofis nafcun- - tur, prz illis, quas declivia miniftrant, documento. In hifce autem, fimilibusque ,. quoties clinicis commendantur , nihil - magis videas defiderari, praterquam faporem , quem nimis -. herbaceum ac delicatioribus palatis parum amcenum clamitant, — tametfi portionum aliz aliis minus fint infüaves, Huic incom- — modo nonnihil emendando, ut fcenz ferviamus, pro condimen- — to fcheenanthum fübjicimus, fanralique cirrini rafüuram, velcin- - namomi tantillum aliaque fragranticra concedimus labellis cu- — pediariis, ^ Sacchari etiam loco fyroporum fuavcolentiifimos - jubsmus immiíceri cum gemmato ifto julapio. Attamen nc "fic quidem | id poteít obtineri, ut thea Sinis relicta, fuis frui — difcant bonis iniqui delicatulique nimis, quam par efl, rerum -" etimatores, guítationem fibi propinari quiritantes, quz fi ad -dítud Sinicum, quod putant, nediar comparetur, mera fit nau- —tea. lgitur diu in eam cogitationem defixus fuit animus, an- non aliquid ex indigenarum apparatu plantarum obtineri - queat ,- quod thez fi non prorfus eflet aersulum, faltim non | | Qoo 3 US« 4:9 . Obfervatio CXCLX. usque quaque iftam, quam ibi requirunt, gratiam exuifle vi- deatur. ' Chamzleagnum certe Dodona? , vcl myrtum | Brabanti- cam agreítem plane ac nudam herbam, neque ullis fere faluti- feri effectus viribus infignitam , quis ab JZzone Paullino. recipc- ret, thez illam fürrogante, nullo cum cenforum populique füffragio ? Tolerabilius erat Beconice folia, uíü multiplici dudum commendatiílima , idco quod externa ípecie theam nonni- hil referat, propofuiffe thermopofiz cupidis , quod in ifto de abuíü tabaci & herbz chez commentario fecit vir alias in hyles jatricz fundo, explorandisque fimplicium virtutibus fuo cempo- re verfaillnmus. ^ Diu ergo in ancipiti opinionum divortio obhaefimus, nihil indepti, quod palato naribusque gratam illam cum levi amarore fragrantiam imprimeret, — landem cafu magis, quam certo deftinatoque confilio in rofz frutices | incidimus, quorum folia ficcata & ferventi aquz immifla, non modo amoeniflimum ei virorem conciliant, fed fubad(tringen- tis pariter faporis gratia nihil quidquam Sinico cramati conce- dunt, odoris autem füavitate mirifica, quz in thea viola- - ceum quid fpirare videtur, etiam praecellunc; rofez fragcanti | nonnihil, quod ramen hyftericis nequaquam adverfum ob- fervarur , íecum trahentia, | Quod fi Petrum audiamus Hoornium Legatione ad Sinas defundum , rofz fpeciem cfle theam is quidem affeverat, aeque in. hoc falfus, ac facobus Bontius , qui confolidz fimilem facit, ipfeque adeo optimus. maximus rei omnis herbariz promus condus Cafp. Baubinus, qui in Pinace inter umbelliferas foeniculi efle fpeciem | pro nunciat, Rofarum autem fruticeta inveftigantibus omne quidena | eorum genusfolia miniftrat caldariis ufibus oportuna filva- | tica tamen , quam caninam vocant, & cum cynosbato ean- | dem efle pertendunt; huic rei pra ceteris apram convenientio- | rena. | 7Lea Rofta, | 479 remque efle compertum €ít , adeoque nihil quidquam , fi hac minifteria fpectes, | cedit puniceis bumilis [aliumca rofetis, Haíce ergo fumantes rofeo liquore pateras propinare confüfro non dubitamüsomnibusiisquos Sinicx hactenus delicie addi&tio., res cenuerunt, deque viribuseffc jubemus fecuros,cum quod pala- to arriferit ; idem mox multis modis perhibeatur falutare, at. que proficuum, Excutiat quis modo omnia thez, profuíà ni. mis liberalitate, tributa preconias nihil in iis reperiet, quod a rofatis hujusmodi porioriibus nor equum fit pariter expedaari, ipfcque adeo rei ufus pluraindies, quam calamus fcribendo fcilüs nunc velit períequi; pitifIationes amanti. : bus eftfuppeditacurus, OBJER. / - , Ya f 4 Lus sp o. — OH. OBSERFATIO CC. | Ds, D. MICHAELIS FRIDERICI LOCHNERI. Nicotiande Planta albicans leti praefaga | futuri. ! Emper profanum illud genus odi et arceo; quod ex incertis naturacindiciis, de arcanis rerum faris, quae in Providen- tiae facrario fümmum nomen fcpofuit; audaQter pronuntiares impudenterque pariter ac. imprudenter dubios et. incertos re- rur cafüs edicere folet, quafi in Trophoniis antrisauram colie- gi(lec, aut in Delphicis fpiraculis fatidica carmina legiflec, aut divinasin Dodonafrondes confüluiflet. Non tamen diffiteor pro» digio faepe facalesrerum cafus praemoneri, ec futura ex fatidicis - fignis naturae impref(fis re&ta praefsnfione profpici pofle. Inter alia Plantas fatidica prodigia praemon(tratle, e veteri liquet. Hi- ftoria. Vlmi reflorefcentis fruticatio aufpicata Romanis; Lau- reti triumphalis defe&tio Julianae familiae perniciem interitum que portendi, — Simili prodigio in Quirini delubro Myrti duae» quarum una Patritiis, altera plebejis facra erat hominibus; utri- usque familiae fortunam adumbrarunt. —Sic fcopaein Palatio | fub Valentinianoec Valente florentes, crefcentem vilium homi- | num dignitatem fignificarunt. — Hinc - Botanomanca fluxit, | (cujus diverfiffimae fpecies ) quae evariis fignis, captiofis falla- ciis futuros rerum eventus ariolabatur, | Meconomantiam , in* jeda quoque Daphnomanrtiae et Pyximantiae mentione, produ xiin Meconopaegaio fivc Papavere cx omni ántiquitate eruto» pag. I 17. z Nunc | M Nicotianae Planta albicdns leti praefaga futuri. 48r Nunc divinationis e Tabaco fpecimen promo. An Plan- ta haec veteribus cognita? et Qzosma 4eginerae? | difcutlic CI. ANeander in Tabacolog. p. 5. et p. 277, qui de fumo folidum condidit Autor opus. - Certum eft, imo cerüiffimum , alterius codi et foli plantam nunc quoque patriae terrae noftrae inguiem efle , variis ca- men hominum expofitam judiciis. | Aliisenim Planta beata! | decus terrarum, munus Qympr. -- ce Fix fanior berba P Extitit, 5 meritos jam munc /gratantur bono- | fer : | Affrica gens, Aflaeque ingens, Europaque noflra. .. Reperies iterum «lios, qui - * Orcodevoveant , 10x [ubventanea orci "Daemonis ova vocent , placando e£ idonea Ditt, o Perfephoues mul[um , Furiarum tus. €5 odorem, ro Bde Cerberea germen letale faliva. - VtCI, Fhorii elegantiffimis verfibus Libr.l, de Paeto me expe- -diam : ' Laete haec planta virefcens, cum colorem confüetum ^ mutat, virorique foliorum albedo fuccedit , trifte exinde augu. ; rium captant agricolae, maliqueinftantis perturbantur mtn, ct - poficfforibus fundi; in quo crefcit, letum Braeipioot vel fami h liac lu&um ominantur, Obftrv. Acad. N. C. Cent. IF. Ppp Rifi 482 Obfervatio CC, — cy J A:h—— À—————— n — M Ó o Rififacpius vanam et fütilem hanc preafagitionem ; oppo- fnere tamen plurimis teflimoniis, feralibusque cafibus communi: | tam Experientiam, mihi quoque,ut mox patebit, luctuofiffimam., | In nonnullis praedii mei Humwel(teinenfis ; horae quadrantem ab | Vibe noftra di(liti, agris, copiofe fcrirur laeteque propullulaz | Nicotiana, in illis praecipue; de - «. Fhi terra levis, non marga ltgon —— Obvia, non argilla tenax, non ob[itta mufco Tesqua, nec impre[[o flentes [ub vomere olebae, Adolevit inter has felicius multo ac citius virefcendbus candi-|- cans quaedam Tabaci Planta, metum incolis predit mei , illi. praefcrcm, cui curas ejus commifi, incutiens, qui ancipiti fpe fe torquebant,neDomuiferale quid mcae immineret. Cum tandem. clapío feliciter anno(necenim ultraannuum fpacium durat füper- | ftiziofà haec pracfagitio) Calendis Januatiisprofpera quaeque mo-|- re confueco apprecantur, laeti. referunc, nunc fe metu folutos,|- quoc exorbirantis coloris Planta, nil infaufti, nil finiftri mihi me-- isque portenderit, | Eorum expofüi tunc oculis vanum hominum ex his incer«|. tis fignis conceptum, temereque illa fortuitoque fieri demons |- ftravi, neícius, cui. calamitati perferendae Divinum me deftina-| verit Numen. — Vix enim novi anni prima elapfa hebdomade. literae huc Witteberga delatae nuntiant, agonizante adhuc an-| no variolis correptum filium meum unicum, Medicinae Can-|- didatum, quem tanquam oculos, et fi quid carius iftis, amayi, - ex oculis ec mundo immundo ereprum effe. Quam cafusifte - certe triftiflimus me afflixerit, facile aeftimabit, cui notum; - quantum pracfidii poft devorata per triginta annorum in Praxi 2 clinica faftidia, continuosque laboresingravefcentibus jam annis vw - in Nlicotianae Planta albicans letipraefaga futuri. — 48; D onssneuunSEECCEMCEMRCEM ECCE CS S "A dg eo pofucrim, quantamque requiem (perarim, quasejus nunc immatura mors fpes ab(cidicomnes, Certe quicquid moleftiaeob. "tingebat,unus facile detergebar hicce meusad optima natas, (prae- fifcini dixerim, & haud indulgendo paterno aficQtui) filius, prifti- nae pro! dolor deliciae meae, Sed DEG fic vifum; qui unusno- ^ wit, quid illi; quid mihi, quid . familiae meae maxime expedie- ri. Non enim illum ami(t fed praemifi ta ntum, mox fecucu-- 2rus ipfe , cum fummus Imperator vocaverit. Hoc eft, quod. dolorem leait, qui nunc me coquit et verfa. füb pectore fixus. Dabicutconfido, füpremum Numen,ut conquiefcam in fancti(fi- ma ejus voluntate , inque ea, quae me exercer mali mole, meis- Que cervicibusámpofira Cruce. Sic enim ANoiufge, quat Sanctae Crucis herba vocatur , ocei- Tel /i lis Subventt, et pecus Chriftianum voluntate divina tanquam faüprema lege firmat. Obtrinuit autem Tabaci Planta hoc .fanélae Craci - cognomen, fecundum Caftorem Durantem, | Ouod [andae €rucius Profper cum. Nuntius P ME - effet —— fedis Apoflolicae Lufitanas wi[fus in oras, Hanc apportarit Romanae 4d commoda gen- His, | .. Hoc infüper audarii locoaddendum, non mihi folum hocan- - no fedet fratribus binis germanis meis fororique dilecti (fimae, — flebiles praefagiifiz luQus infeliciffimas has in eorum agris pro- EB . Ppp 2 gna- 484 Obfervatio CC. Nicotianae ev. gnatas quoque candicantesque plantas, conjugis, mariti; filio- ' jaeque obitus quafi prenuntias, hoc camen difcrimine, quod | adultarum adulta planta, filiolae autem obitum parvula defi- gnari. Tantum tamen abeíl, ut hac recenfione - patrocinium divinationis a plands defümptae fufcipere velim , ut potius non obftante funeftiffimo mihi omine, credam, his vaticiniis agricolas faepius fallere pe et falli, EPHEMERIDYM - ACADEMIAE CAESAREO Eoo or BE NAT, SONT UEYM d GERMANIA |... CENTVRIAS IIL & IV, NORIBERGAE, | Tyr. Jo. ERNEsT1 ADELBVLNERTI. | ANNO cl» I»cc f : "n . Lcd, piis it CON'TEN TA APPENDICIS, o3. Epiftola Hair, Dn. o. Mar. Lancifü Arcbiatr.fumn. | Pontif. de Morbo, Intevitu e Fu d Fi Da, Horati Albani. p. r. -2. Conftiutiones Epudemice varia. p,22, [ 3. icd "g G. G. Leibnitii de "Etiologia Barometri coc. E Da. D. "Radolpbi ac. Camerarii Stationes Barometri fu- reme eo infima. p. £2. 25 PE Z4, F. Lochneri Archbiatr. Caf. Munzos 4dnimal- culum cg Radix defcripta. p, g7. [E 6. Dn. D. Alard. Maur. Eggerdes Archiatr, fer, Duc. Supr, AMag. in Pruff. m Ord. Teut, 4Magn, Mag. AAphbo- -gifmi de Pe[ie, p. à "Ps Dn. D. Gotb. Dus -dMayeri Epiflola Cenfaram Act, Erud. Lipf. Difcutiens. p. 102. [4 $, Dn. D. 1o. Sigism. Henningeri ArcBiatr. Argent, de Fafrs Lectek cgo ZModus nouus inveniendi ducum Thoraci- cum 1n corpore bitmano.p, 126, : B Dn. D. Fiide Blifcber Med. Caf. Obferv. Phyfica de Ge- - mnellis cum utroque larere usque ad. umbilicum concre- ts. P» 127, | 10, Dn, To. Gabr. Doppelmateri AMatbem. P. P, Norib. dnim- Adverfrones monnulle eirca — Eclipfium | objervatio- zs AE, f* 1j2j- D 1.Dn, 8$ )o( $8 12, Dn. D, Gottlob. S$cboberi Sacr, Czaar. Majeft. Archiatr, Y Diffirt, de Fomitu letbali ab Hepate. Scarrbofo. ec P147 | ; | B 15. Di, D. M. F. Lochbneri Mantiffa ad Scbediasma de. Par- 7 reira brava. p.16r. 14, Dn. D. Godofredi Benjam. Preuffiü Memoria Janifía- X n4. b. 169. | 15. Dn. D. Samuelis Grasfi Memoria fcbultziana. p. 201. 16, Du. D. 7o. Bapt.AMorgagni MemoriaGulielminiana.p.a 2. f, l 1 i . : - - e^ : LN o. GXARAAAGAA CEYTYYYITY GRON ROSA NOGONIORORRIRENGUN NOR R GS Vella leiora TRAD eoo ENT P A SS NA Tq Do D ud e uf v - | - Epillol Phyli poser. - AMllufir. Dni 30.1 ARUE LANCISIHab Intimo Cubjeile em drchiatvi E 9^ D" N* TONES IS XL pa i Ij. acRev.D, PHILIPP'2 AMdeTE RRE Fpifeopume ididtistiéPn | É4orbo; Interitu, Sebuteto Amplillimi Viri, E. ah HORATII ALBANI, ejusdem Pontifidis — — oÉPSEpARI Fratris, Eli. JMüufivifhmo ac Reverendi(fimo Prafuli, | PHILIP P Ode TVRRE Epifcopo Adrienfi meritifiimo, | jo MARIA LANCISIVS, Archiater PontificiusS, PD nos fvaviffima commercia erant acerbifTimi luCtus,& ingentis : jadture nuncio füneftanda, Certe. nihil criftius unquam bo- : nis virisaccidit, neque publico dolore, &lacrymisjuftius unquam parentatum eft, quam inter atros hosce dies moerentibus nobis ex. : aQtos in. füummo animi angore, quem nulla temporis diuturnitas - dppend, Cent. LIT. eg P. EY peni. | ps Illuftriffime Moruets d: literas, fi epiftolarum i inter 2 | 3$ Je( $& pe penitus abftergec, ^ Amifimus enim rarum humanitatis, modas- ftiz, ac probiratisexemplum; D, Horatium Albanum; Sancti. | mi D. N. CLEMENTIS XI. Fratrem, non folum fanguinis, fed | virtutumetiam coguüatiode Germanum. — Quanquam verore- | centi vulneri gre admodum medicina paretur, tamen, &it apud | Virum Religiofiffimum , pariterque Amicum jucundiffimum | dolorislevamentum qualecunque perciperem; de noftra; & com. | muni ominium zrümna ad Te (cribere conftirui, praefertim, - quod fenfümriftitize ifthuc etiam pervafiflo, Tibique pra ceteris | moleftum, ingratumque effe,non ambigam, quippe quern pietas, | & amor nofter potiflmunr tarigic,.— Quoniam autem Philoío- | phos nature ftadium , & Chriftianos religionis cultus, ac premit | caeleftis expectatio a lu&Ctuofis rerum humanarum cafibusavocare | folet, fortunzque adverfitatibus lenimentum infpergeres accipe | virtutum fummam, & narratiunculam ejus morbi, quo nobis Vir | eximius acerbo fato ereptus eft; fi modo mihi, canca calamirate | perturbato, atque perculfo, imordigem narrationis intendere | animum licet, & in phyficas; ac morales animadverfiones verba | &ontexere, TEM | Habitu corporis carnofo donatus erat D. Horatius, procera |. flatura, colore fübrubro, fuapte natura adiram pronus, quam | tamen educatione, & fapientia ita campefcere didicerat, ut omni- |. um mitiffimus evaferit, Abineunte atate usquead. (enium fpe- | ciequadam malacizafíeQtus, ad prava potius, acida, (alina, & craf- |. fà, quam ad euchyma alimenta ferebatur, eaque tiimium ingefta |. interdum: vomitu rejiciebat; cum diurarniorem inediam: facilli- || me pateretur. Vinumfemper fübauflterum, ac nivegelidum vel |. inter hyemis algores, flagitante bilis aftu, in delitiis habuit, puta- |. batque, fe frigido potu febres anrevertifles cum: potius liquido. |. rum hicillic moras, ac facilem preczteris contentorum lotiiin re- |: nibus divortium; tartarique przcipitationem, mirum quantum; |- promoverit, Puer identidem faucium phlogofis & ulceribus crue | rum, quzalioquim tumidula plerumque illi fuerurit pertinaciter. |. vexatus fuit, Maturefcentibus annis frequenter lentis fcbribus, |. ímel | (48 Jo( 5& 3 mt i t ur e a UR amr t UA |. ' femel diuturna ffchiade, mox auditus gravitate; & pertinaci, eaque ||... reverfiva icteridia ; fübinde recurrente fzpius nephritide confli- étatuseft, Anno M DCC III, Vrbini feedo corporis colore, fe. |. brique circa vefperas iacrudefcente diu laborantem ipf: ego, qui clementia San&liffimi Pontificis eo diverteram , pillulis ex pul- vere ftomachico Quercecanb rhabarbaro, & china china feliciter incolumitati reftitui, Cum dein Romam rediiflet, casdem paulo poft morborum fücceffiones paflus fuit; modo enim nephritide cum calculorum excretione, modo.dolentibus teítiutn, aut podi- sis varicibus, modo icteriria , nuncfebribus, nunc fpafmodicis íca- pula; aut oefophagi; frequentius vero ftomachi, inceftínorumque — doloribus tortus abolco femper amygdalino, aqua Te&ucciana, terebintho, crebris clyfteribus, ac non ráro a phlebotomia leva- men accepit. | N Sed quanquam tot mala, tam fepe reperentia Nobili(fimura Virum de mutanda vi&tusrationenon obícure admonuiflent; ni- hilotamen minusconíuetudo valuit,& fucata quzdam,ut fzpe ac- cidit, ucilicatis fpecies, dolofis nonnunquam, aut fortuitis experi- mentis confirmata, Nec ignoras ,flluftriflime Praíul, fapien- tium hominum, quam fimpliciorum curationes efle difficiliores. - Quamobrem jure optimo fcripfit (a) Plinius, morbum eflc ali- quem per [apientiammorí, — — : ^ A His verozgritudinibus íüb Anno M DCC VIII acceffit re num gravitas, quinimo mictio urinz a paulo violentiori corporis motu fübobfcure , quz tamen precipitato poftmodum fàngui- - neo fedimento clareícebat. — Interim .calculorum querelae per - fesquiannum fere filuerunt. ^ Verum ipío autumno anni M DCCIX. cam digniffimus Vir, mncaris fedibus , folitudinis | amans humiliorem partem, quz frigore, atque humiditate minus tuta eft, ad habitandum elegiflet, non multos poft meníes dolore - finiftri renisrepentecorripitur, & unocxpulfo grandiori calculo, - - fibi vifus eft alterin vefica relictus, qui propter füi molem diffici- C a3 : lius i5) N. H. lib. 7. €ap. 5o. ! 4 3$ 2e( S& | lius excluderetur; cum tamen inducta duntaxat fpincterisirri- tatio fpeciem fuperfticis calculi adumbraret, ;. ltaque Litho- tomum: fecreto: accerfivic, qui fpe du&us componendi calcu- lum (ut alias experim ento didicerat)in novum fitum,;egreflui ma- gis proprium; ceream candelulam intra urethram usquead vefi- ez collum, folito forfican majori cumimpetu, immific:nam fta- tim multumque laceífitus eft locas; quapropter non modica, la- ceracisibidem venis, cruoris quanticas per unum, alterumve diem effüuxi. Ab codeintempore nofter «ger tam in quiete, quam in motu, nulla cotnitante dyfuria, non amplius fanguinem, fed turbidum lotiura usque ad mortem reddidit, quod, criamfi fedi- mentum era(lum; acnihil male olens, aut ematulelaceribusadhae- | refcens , deponerer, attamen. vix unquam omaino perípicuum- | evafit. | AIT | At eniravero non hic fuit malorum finis, . Nam menfe potiffimum Majoelapfianni M DCC XI. nonlevibus animi pa- thematibus., propter gravem. , diutarnamque Sancliflimi. Pon- tificis egritudinem mirum in modum affectus, multas nocles vi» gilavit, remiflaque fenfim ea mentis tranquillitate, qua Virzquae | nimus donabatur, idibus Junii dexterz gena, ac palpebrarum ery- fipelatecorripicar, Deinceps, uc aftura in capite fibi relictum temperaret, inconfukis Medicis, cotius decuríu (tatis Nucerias nam aquara, modico feraper admixto: vino, largiter prandium - inter, & coonam portavit, cauteriumque, quod fupra dexterum. genuinuitos anos utiliter ge(taverat, fponte, incauteque claudi fivit & cum in. dies perauzumnum novas curas füftinere coactus eflet; omni interim negleQto ciborum dele&u, ac perfitence gelis | di potusabufu, ad Kal. Decembris pervenit, quo tempore noctur«- nisiterum vigiliis confectus difficilem fcalarum aíceníum , nog | tam propter anhelitum; quam ob capitis, viriumque imbecillita- | tem cum focdo quodara, atque ad idiericum vergente corporis | habitu, experiebatur;. quanquam fzces, prater morem copia mie. | nores, crocea bile effent referaflime. | De fumma rurfus inap- | perentia, deque gravativo fimul; actenfivo capitis-dolore, absque | UCM ulla | . Xe ec Rc ; "tlla camen fiti; conquerebatur; linguam albo müuco incruítatam exhibebat; pulfus érat paulo humilior, fed quietus; nulla per nodem urgebat fpirandi difficultas? immo capite nimium forte .deprefio decumbebat. Itaque, curii excelfus Vir, quiannum jam fexagefimum at- -- &igetat, orinium valorum, glandularumque cacochyraia ad ca- ehexiam tendente, vel nudo oculorüm teftimonio laborare, (i- mulque lithiafi tàm renum; tur cyftidis fellee multo antea ob« noxius efle judicio noftro videretür, congrua inftitara victus nor- ma,renovato fonticulo; exhibitisque per epicrafin pillulis antica- checticis, & quotidie juribus pull gallinacez cx decoQtione ligni faflafras, radicum, atqüe herbarum refermentantium, & cephali. carum incra düas hebdomadas diflipatus fuit capitisdolor, atque JEger cibos melius appetere, viribus validius conftare, cute nitidio. 1€ apparere incepit 5 ita üt pridie pervigilium Sancliffimi Natalis porneridianis horis ad Vaticanas JEdes curru vehi, fcalas aícendere, atque ingenua provolutus grat animi caufa Sanctisfi- mi D.N.pedes facillime ofculari potuerit 5 curii rnatütinis ejusdem dici horis fümrmusPonctifex Excellentiflimum D. Annibalem Alba- hum Filium éjus (ex Germania, ubiSedis Apoftoliee Nuntius ex- -"tfaórdinern plus duobus annis manferat, pleium meritis, & glo- riareducem) inter S, R, E. Cardinales cooptaflet, cujus fane curic melius fc habentis fratris afpectu idem Pontifex füpra conceptam fpem fuit recreatus, | Verum Praclariffimüs Vir pofteró die, putans fe jam con« - valuifle, novis periculis ftomachum objecit; fcilicet religiorie mó- "tus pifces , aliosque hujus generis cibos aflumpfit, rhox ventriculi doloribus, & voraiitu non ingeftorum tantüm, fed etiam prayo- - fum füccorum faporis acido amari confliclatus eft, eui nocturna "func primur ádjungitur febris; lenta quidem, fcd continua, qua illum asquead interitum comitataeft. — Marftidia infüper, ac mo- for, viriumque debilitas adaucta func; — Ec quariquam, prater Doáilffimos Viros Ds, D, Michs£lem Angelum de Paolis, & Gaf; parem Realem, fedulos Pontificiae Familie Medicos, quos in hac yd a j CUrde ES &$ )e(-5& | t — e — —À—ÀÀ m ae——sr— nct napa curatione focios hsbui, aliissquoque Roma celeberrimis Profeflo. | ribus, Dx. D.nempe Jacobo Sinibaldo, Jo, Baptifta Follombroco, | &OttavianoSallio in confilium adhibitis, nulli rei defüerimus; ac proinde /Fgrotus iterum melius agere occoeperit, illum tamem | hypochondriorum querelz, tenfiones nimirum » botborygmi, | &c vomitus acido- amari poftleves potiffimum in victu errores | follicitabant: & praercim ab aflumpto cibo breves interdum ri- | gorcsdexceri pocllimum femoris, & cruris in Ícenam prodibant, | quzquidem fymptomata, ut nos de aliquo cuberculo juxta ventri- culum, vel in cava hepatis parte admonuerc, fic perpetuo metu | follicitosreddideruncone candem melancholicus decubirusad ceze- | brum, diuturnis ceteroquin vigiliis, animique moleftiisjam debi- litatum, ut Hippocrates pluribus locis admonuit, ZEgrum eflec perditurus, Etenim nunquam ipfe abadverfa valetudine plane | rcíurgere, quin potius aliquid femper de prioribus cum corporis; | tum animi viribusamittere videbatur 5 ira utfigna paterna latitig infra raionem fummi amoris dederit, cum Excellent. Anniba- lem Filium compiecteretur X, Januarii, die fane Romanislzuiffi- mo, atqueaufpicatiflimo; quo idem Cardinalis cunc primum Vr- bem triumphali peoperitu invectus, plaudentium ex omni ordine civium quafi humeris in Vaticanum reportatus fuit. Quare mini- mis etiamin victu, potuque erroribus; quos propterinvincibilera naufcam identidem committere cogebatur , malum fibi perpecuo adaugebar. Et quanquam pillulis tomachico-diureticis]ympham, | qua repente oedematofüm in manu dextera tumorem pereos dies. | induxerat;ad urinz vias cum levamine derivare ftudui(lemus ; na- turam nihilominus morbo femper füccumbere magis obfervavi- mus, Nam, adaucia fenfim auditus gravitate, fomnoque conten- tione agitato, fequentem diem plurimum moerens, ac demiflüs exegit, proindeque omnes deinceps dicendi, differendique occa- Don e$, preter eas, qua de Divinis offerebantur, plane fugi- Dat, ; i d Tta- S ot 9 7 Itaque cum inter cantas morbi vices precipuapiiffimo Viro : - Religionis cura fuiflet, Sacramentali Confeffione Animam fzpiffi. me cxpiavit,acdie XX, ejusdem Menfis, quo fanerecurrebar fefti- vitas 5, S. Fabiani & Sebaftiani, in quorüm fàcra /Ede fepolchrum . fibielegerat, Euchariftiz cibo refectus fuit; quinimo pofftero die; aucto morbo, ad durum /Eternitatis iter conficiendum Viaticó Corporis Chrifti fumma cum pietatis exemplo fe comimunivit.. PrincepsaütemSancli(limüs precibus ád Denm fündendis, ízcrisqs faciendis nunquam fraterriz charitaci & Paftérali follicitedini de. fuit : cumque refcivillec , eo jamievafi(Ie mali gravitatem, ur, corporali (alute prorfus coticlamata ; nullam ab humanis fubfidiis |. Opem fperare liceret; quo illum pra(tarec alacriorem ad viam . üniverle carnis ineundaro, fraterrias edes, quas nunquam prias iriviférat, adire dignatuse(t, Verebanzürautem;, ne, fenfibus jani conifopitis; /Egrotus irivifernitis Pontificis prefentiam nom pet(eg. tifceret, & Princeps ultima officia Fratri dulciffimo fruftra imper. tiretur; cumiille; excuflo languore; colledisque viribus, confüe- to obfequio,quanquam moriburidus,erexit ariimün, & admirati. onem teftacusiniquit: nde boc mibi, BeattffgmeDater,.ut £am iyiu- fitaté Clementie argumentum fummus Pontifex erga bumilem, nec merentem Ecclefra filium exbibeat ? Gratias deiride (quod áudienti mihi lacrymas cxpreffit) verbis, ac fenfibus fingulari re- verentia demiíTis, plurimasegit, Er quanquam morbi acerbitas €orporis viresattriviflec, virtutem tamen animi; ac riodeftiam iri |» primisnec minuit, nec recardavit 2 qualem enimíe CLEMENTI |. XI. toto vitz: temporc; ac Pontificatus prafertim prabuerat, ca. leni etiara fub ipfum vite exitum. prebuit. Tum Pontifex fan- .. guinis afzctione major fratern? amoris pracepto divifitus tra- - dito Cbriflianos quidem omnes obffricfos effe,[ed maxime omni. um Chrifliani Gregu Paffofem, refpondit. | Mox languentem : éomplexus-Apoftoiicis fentenitiis folatus eft, & facris ftimulis ad- : fpem vitz perennisexcitavit, atquead fopremum agonem viriliter — ebeunduminítruxit; & inflammavit, "Tuncautemi velatiad ex- - &emum illud. quodulciusexpctere non potuifleo folatium a DEO 2m refer- JERXNENDONEONE. 1, 9. dec No ze(ervatuseffecs vix ab Zdibus recefIerat Ponafex, cum fenfim in deterius declinavit, a iqueinfoporem relapfus, levi oris tortura, &loquele impedimento, quoties compellabatur; correptus fuit, Poftremo trium dierum inedia vitz curfum apopiedica fyncope pie, fanQteque inter agmina Gcerdotum explevit hora fexta poft diem Sabbathi XXIII. Januarii M DCC XII, — Xbiprimum infclix rumor Vrbem pervafit; dolore oppref fi omnium animiinfueta triftitie (igna ediderunt: nec quisquam fuio quifüblatum Virum humaaiffimum non defleret. | Quan- quam vero rigente Corlo noctuque ad B. Marie Tranfliberinz: ca- daver efferrecac, non cenofa vie, ac longiflimi itineris moleftia effecere, auin Familia fummi Poncificis, Primores, atque incre- dibilis omnium ordinum frequentia funus profequeretur. — At licec Pontifex, modeftiz ftudiofisfimrnus, nihil preter ceterorum . gon(üetudinem in Fraternis exequiis admittere voluiflet 5 quide quid camen infüetus. Civium amor praftare certaret, vetare nog potuit uteo maxime in ftudiis (ingulorum eminerec quod non aflentatione excortum , nec forcunz Principis delatum; fed De- functi virtucibus perfolutum, & publice calamitati impenfum vi- derecur, — Luculenta fünt enimvero occulta etiam argumenta pietatis, & candoris, quibus non gratiam expeótes a Principe fuper. | ftite, fed folummodo erga memoriam extin&i gratum animum. gontefteris. 3 ; : | | Translatum ad Ecclefiam cadaver, transacta quarta, & vige- fima abinteritu hora; diflecuimus. Porro eximius Aule Chirurs | gus D. Petrus Ciafconus fectionem perfecit, cui ipfeetiam inter- fuiuna cum przfatis Clarisfimis Viris DN, D.de Paolis, & Reali, | Itaque principio animadvertimus artus omnes, naturali fymmes | tria, & omninoflexiles, nec non exrerpum corporis habitum fa- | tis adhuccarnofum , coloristamen fübalbidi, & parum ad flavum ' | vergentis 5 thoracem vero aliquantulum elatum, ac foris circa | | mendofas coftasoedemate obfitum, Deindeabimo venue, veluti in cafu noftro a fonte, & capite morborum omnium, opusincho- | avimus. Adeps fub cute & multus, & candidusappatuirt, Omen-. : £i Á I1 v. BENE. ti moles ,.ac fübftantia; ut ipfa. quoque inteflina, "nihil prater naturam oftenderunt. Nemo interim ad(tantium máleolens il. . lud miasma, quod incifo mortuorum nodo illico afflari fo- ES. perfenfic, i 5. Ventriculus amplus rini pro caterorum pabecliéó cti magnitudine, cextura camen füarum membranarum adco tenuis, laxus, atque enervis inventus eft, ut minime refponderet validz, Compactzque totius corporis, & aliorum vifcerum fübftantige .. Deftituebacur infüper rugis illis, quibus iaterior cunicainítruitur. . Venx quadam turgi idulz, ac Varicola per excernam ejusdem fa- -Ciem ferpebant. Fluitabat praterea in ejusdem cavitate liquiduai, sl ex juribus, ante triduum exhibiris, & portione bilis confla- - tum, putavimus, Pancreas mole, & colore naturam fervabat, con(itentia ta- men paulo folidiuscontre&tatum fuit, Hepar magnum, & parte convexa tum colore,tum! (übftantia . fanum, cava vero alicubi fabviridefcens, praefertim utrinquead du- &uscholodochi excurfüm, Cyftis fellea figura non piriformi,fed fe- . t€ cylindrica, & colorenon flavo;ut paflim folet, fed albo prorfüs occurrit, DiffeGa feptem lapides inzqualis magnitudinis, & quafi .— cubic figure continebat, quorum, qui du&tui proximiores erant, |. cellulatim intra quasdam membránas , a tartaro mucilagineo de eft. fat . compaclas, locabantur, "Sed interna cyftidis membrana, cate- — toquin admodum craflà, certis locis fcatebat albo, & purulento- - fluido; neque ulia ufpiam bilis tinctura inficiebatur. — Incerim . cholodochus plane expeditus; acliberpatebacinduodenum. — — Lien tumidalus, ac. gooliig fedus friabilior , detectus : Rienes mole qudm non sdéesdats grandes, fed contentis E epotibus morbofi occurrerunt, Nam finifter multis ubique pu-. - fillis calculis etiam in füperficie; fcd uno potiffimum lapide obficus erac in pelvi, pondere fexquiunciz; qui falcatz figura cum eflet, - eufpides fuas. adigebac in glandularem pelvis membranam, que Benreprcda. manavit eratio, ac fcre "— liquido; quo e a e LO RU HA T PNE 1o . MÀS Dec uw IN abeo tempore, unde:turbida mingi coepit; inficiebatur. —Dexte- ri vero. renisalioquin: laxa fubftantia. multis varicibus affecta erat, | ceterum incolumis, : | ost É Veficaurinariacitraullam: noxamin apertum fe.dedit; inte- | rius albaad inftar eboris.. Ia Vrethra: pariter nihilvitiofüm depre-. | hiendimus.. | Tr pt Expedito totiusabdominis examine; ad peramplum thora- | cem gradum fecimus, cujus cartilagines, ftcernum cum coftiscol- | ligantes, pznead oflcam confiftentiampervenerant.. Vnciacru- | enti Ícri,. proles. intercepci longo: agone in palmonibus fanguinis, - | dexceram:cavitatemroccupaverat,. - (s : Pulmones fübni gris maculis, extremorum: vafculorum va- ricibus; in füperficie affectiapparuerunt: Sinifterlobus, quo fane in latere. /Eger diutius decubuerar; aliquantulum. verfus dorfum pigricabat. — (eode Dedi e Mies de ^.. €ormagnum, fed externa füperficie flaccidum; in amplo peticardio, multo foris adipe; inrusvero aliquot unciis-fanguinei | feri gravato; continebatur. Càvitates Cordistam cruore, quam | polypis penitus vacuas, validistamer: óc lacertofis parietibus effor- | matas comperimus,. seii (4 .. Tandem ad: caput afcendimus; quod apprime rotundum, | cranio durillimo; craffaque meninge;vitrez laminz undiqueade | plicata, atqueadhzrente; nobis obje&tum eft... Tenuis vero me- | ninx preter modum plenior, propterlympharm: undiqueincere- | bri cortice inftar: glutinis concretam; una cur liquidiori partes . quze medullie cavicatesoccupabat; in coenfpectum: fe dedit. . Sub* | ftantia cerebri valida; & ftruGturze mirabilisfe prodidit; tam in cor- pore callofo;. confpicuis medüllarium: nervorum fafciculis effoss- 1nato; quam in fepto lucido, & prominentiis omnibus. Vnum - quod fingularein diumelancholicis, & quierem animi a: fomno | poftulantibus, ameobfervatumeeft,. videlicet glandulam pineas lem vifcidulo fero ira infar&tam; ucquafi fepulta; ac vaginata.vides | Icturincifa tamen naturalem confitlentiam;ícd coloram aliquan (v | £9 P. ^ T | A ; * 1. 0. AS "a .mervorum principium, — ^ Singula hzc,Prafülu m Clariffime, quafecantibus nobis f&- ffe obtulerunt ,morbitumideam, tüm.cau (ana; quam antea cort- ceperamus ,apprime confirmaverunt, Nam pravorum .cibo« DX rum appecenciayquam nalaciam diximus, & falubrium averfatio ab ineunteetate connutrita;orcum füum habuicex languida ven- triculitexcara; uade extitritillelanguor etiam fermenti, quod co- — no, & validitatefibrarum , glandulas comprehendentium, expri- mitur : quo ficuti ZEger diuternam inediam .non incommode - ferébat, ita cogebatur ab acrioribus., :& «exoticis.cibis, potuque . frigidiori, «& vini avíteritate morbidum fibrarum irricamentum - arceffere ,.quod illis natura:negaverat: eo tamen faQum eft; ut .. diuturnacontradiionum violentia vens evaferintvaricofz, «Con- — fultius itaque feciflec,fi Vir Sapientiffimus- mihi;aliisquefzpe come - monentibus obaudiífet, ac cibos potius aflampfiffet.concoctu fa- ciles, qui, '& modica mole, & folutionis :promptitudine, fibris, - fermentisqueetíi languidulisultrocederent,&lentelicecurgenti- J. busobfequerentur..- i |. 6) Lib, de Fuatibus No, 4. ll ^N 4 LE 4 - Intelligis proinde, Vir'Do&tilfime , ex quo fonte manaverint cum ifchiadice, atque ictericz , affeQtiones, cum renum cyftidis- que cálculi, & reliqua urinarum incommoda, tum fürditas, virium | imbecilliras, & gravativus capitis dolor ceteraque fymptomata, . que Nobiliffimum ZEgrum ad exitium adduxerunt, | Quan- quam enim füccis pancreatico, fplenico, atque hepatico, optima - erafivaleatibus eflet; nihilominus pravitates cibis ingenitas, nc- |^ quein ftomacho fuübigere, neque in ceteris chyli officinis penitus . emendare poterat, quamobrem fanguis, ejusmodi chylorenutri- — | tus, quocunque appelleret, infiram | femper tenacitatem, atque - - acredinem fecum deferebat, | Quare pro'atratum, locorumque, — five partium diverficate, diveríos morbos, juxta Hippocratis (b) Ll. monitum, 'efficiebat, — Etenim cum cjusdem corpus vigentibus b2 | . annis, / annis, proptet innatum fübriliffhimum fulphur, xítuaret, vegeto- | que fibrarum tono valeret; per id temporis falino- vifcidula pris mz digeftionis recrementa, utcunque foluta; adeas, que camex- — | rérnoaére commercium habent fuperficies valide protrudeban- | tur, Vndecrurum ulcera, & ex crifpatisreferentibus vaíts, tumis — | dicas, nec non faucium phlogofcs interdum divexabant. Poft. | quam vero. peratatem nativus cum in folidis, tum in liquidis vi- — | gor, calorque fenfim languefcere coeperunt; tunc quidem morbi | velinfanguine, quemadmodum febres diuturne velin partibus | prope ventres, ac vifcera potillimum orti funt; qualesfueruntiíchis | adicz affcCüones, teftium, vel podicis varicesatque auditus gravi2 | tas, Au&Qo deinde fuüccorum lentore; & lympha ad. naturam. | mucilaginei tarcari redacta, tartareas pariter concretionesin locu- | lis vifcerum; in quibus minimus eft impetus, produxit: quame | obrem iCeritiz ab hepatis obftruQionibus, & calculitam in: cyfti fellea,quamn renibus; a ferruminaris tartari particulis füccreves runt; quorum fàne expulíio tamdiu per urinzg vias obtenta; & confervata fuic, donec motricium ; ac circumpelleniium-in re-. | nibus fibrarum energia eorundem refiftentiam valuit füperare, | Sed inducta in iisdem propter fenium hebetudine, nil mirum fi. | (quod paffim contingit) rubulis, ac pelvi praefertim inhaferunty — | grandioresque paulatim factiadoleverunt in lapidem, qui fuis po» fteacufpidibusglandulcíàm pelvis tunicam femper irritando, pu». | riformis liquidi, quo turbidum lotium reddebatur, perpetuam fes, | ereionem promovehat. | cw] In ea vero tum varicum, tum flaccidi dexterirenisobíervae | tione gratiflimum nobis fuit; fi fummo in moerore quidquam. | gratum efle potuit, quod rem animadverterimus, quam fibiine | obíervatam fatetur lumen illad. Anatomie, Bartholomaeus Ete. | ftachius, (c) fcilicecin fanguinis mictu non folam renum füb-s | ftantiam, fcd ipía quoque vafà .dilatari, & laxari, quod multo: | clarius füperioribus menfibus in Marchione Riario Vrbis fenato». — | ; IC, .| (c) I9 Trac? de Renibui cap. PIT SSPTN n "d j(( $& ee MH . requi diuturno usq; ad mortem cruento lotio cum veficz lithiafi laboravit, deprehenderamus ; ut propterea idem Anatomico-- rum doctiflimus jure exclamaverit: nibil ad 7Medicorum erudi- tionem conducibilius effe; quam morborum caufas in ipfrs mor. tuorum veferatis cadaveribus explorare. 0 ! —. * Inde autem fidtam conjecimus, uc Lithotomi incuriavefi. ——— -.€ collo radius per candelam contrectato,; nunquam deinceps - renalis hzmorrhagia, fed lotium duntaxat turbidum apparuerit, - quod fcilicet irrirato uno extremo fibrarum fafciculo, qui quafi per nodum cum fphindere colligatur, illico alterum prin- cipium, quod in finiftram pelvim diftenditur, & coit in re-- nem, contradium, & corrugatum fuerit, eaque propter grandior calculus ibidem jam contentus, penitius membrane glandulofie adactus fuerit; ac perpetuo ftimulo puriformem füccum (turbidze nrinz caufam) perinde ut ipfà curunda ab ulceribus, elicuetit. Contraveroin dextero rene;,ubi nullus calculus, eadem contractio varicum ofcula conftipavit, ac proinde fanguineara mictionem | prohibuit, fola füperftite, que emendari non potuit, viíCeris laxi- |tate, LS ux ebd unu A | . Reliquum eft, ut poftreme lethalis zgritudinis originem / ex diffe&ione etiam (üpremiventriseruamus, Quanquamenim- ' errores in vi&tu, dein cxigug etiam fuppurationes in cyíti fellea ali- | quid femperin fànguinem infunderent, quo tum fosdus corporis | Babitus, tum febris aleretur; praecipuum. tamen malum in de- 'cubitu melancholico intra cranium fitum.erat; ubi partim ex lan- ;guore fibrarum cerebri, & membranarum ejus, ob animi pathe- ' mata; quoad remitcendum fanguinem; &lym pham minus erant ;idonez , partim ex quafi connato eorundem liquidorum lentore, '' unde ipíà ad excurrendum fereinepta reddebantur, neceffe fuic, uc ! facci füb(i(tentes in gluten fenfim, atque ubique cogerentur, do- E omni obítru&o etiam ad pracordia fpiritibus aditu , ani- . -rnalis, vitalisque motus omnis cum apoplectica fyncope inte- mien, — Ha giu. HY U EU Us | RO rro 2 un b 3 Quod e Lo NE EL s ^4 "o e^ 1 N QUT SS. IS 7T LO TR Tg Dar" poi oM E odaiect Danica : : 1 1 Ly d » 14 E »& S5 I1 | Quod autem.cordis cavitates omnino vacuas; ftomachum vero contra multo fluido, ante criduum .haufto.etiam tüncrefer-— V tum invenerimuss. etfi utrunque raramfit phenomenon, nobis | | :tamen nullum faceflirnegotium, recolentibus-przcordia D, Ho- ratü validiffimis fibris, ventriculum e contrario imbecilhbus a. | natura fuiffz.contexta, — Quamobrem facile .contigi.:ur.moles | fanguinis,.quz ob largam cralílioris.lotii copiam, & alimoniz pe« | nuriam.decurfü morbi valdeim minuta fuerat, per venas recircu- lans,a cavis cordis :mufculis alioquin .robuíus nullo laborepro- | pelli potuerit vel per id temporis, quo animalibus viribus fen- | fim «deficientibussrefpiratio quoque paulatim defecit; :ande.flui. | diffimus tantummodo .cruor,.qui per.cavam exigua duntaxat quantitate reducebatur, non fuic impedrmento, quominus ulti- mis vitz momentis a fuüperftitecordis vigore fuosextra finus ut. geretur, — Alitervero feres habuicin ítoraacho , qui fuapte na- tura languidus, :& multo «magis prope agonem iners; & piger, exhibitum , quafi per affidentium vim,tridgo ante mortem ju-. | ículum; impotentia circumpellendi,retinuit: confuecum quippe | eft poftrema alimenta , etiam apud illos qui ventriculo valent, | modoapoplexia corripiantur , poft feptimum quoquediem pro- | tinus cruda, vel evomi, velinillorum extifpiciis intra ftomachum deprehendi. Adeoeverum eít, primam coctionem obinfluxum praecipue animdliumpirituum inchoari fimul & perfici. e Poftquam fatis, Clariffime Preful, noftris.obfervationi- Dus , & (tudiisfactam fuit, unguentis dclibutum, atque.conditum |. cadaver, füblimi in lecto, fümmo mane humefcentibus confla-. |. entium oculis expofirtum eft, .Ampliffima /Edes lugubri apparas |. tu, pompaque mortuali, füffixis pro tempore imaginibus, veliss |. que admirabili varietate, atque eleganti opere dependentibus, or- |. nabatur; cerei prope innumerabiles confertiflimi collucebant, | Aktria continenti facrificiorum celebritate frequentabantur, & |. Clericorum precibus, pfalmisque laquearia perfonabant. —So- | lemniSacro per Athenarum Archi. Epifcopum Corradinum fa- | &o, ingens Prafulum , ac Patriciorum numerus interfui, Fu- | nebris | bs E c "$ )eC e 1j . nebris Oratio obmodéftiam Principis nulla cft hábita, fed que . cum lacrymis extabat in*ore omnium triftitia, dum alter. alteri - virtutes, & merita defuncti commemorabat, quavis facultate Ora- torisfacundiorad laudem erat. | — ^" Simul omnes Eminentiffimi CardinalesaSancliffimoPatre- ad Purpuraur evedit, condixerantc füneri interefle, Pontifex ta- —füien-moderationis cenaciílimus ,ne memoriam quidem extincti | Fratris fingulari illo lionorificentiz teftimonio: permifit ornari; Quamobrem, ut Pontifici pariter morem gererent, & grati ani- mi-fignificaionem: non: pretermitcerent, unusquisqe füis in Ti- .. cularibus Ecclefiis folemni ritu parencalia celebravic; quo fervatus |! honoris modus; & multiplicata defun&dtofüffragia, —Adco virtu- ti eciam in terris profpere omnia füccedunt ;. & gloriz neglectus in amplioremgloriam evadit. | | Inter univerfa Vrbis Templa; & Regularium ordines lia8te-- nusfuneralibus officiis certatur, & piis mortui manibus pax implo- | faturmorce majorum.. Nosvero, quotquot ab intimo Pontifi- | cis cabiculofumus, Viroincomparabili, quem veluti Patrem ob- ! fervabamus; colebamusque; magnifica molis apparatione; facrif- | que celebrioribus.in proximum diem XXIIL currentis Februarii; | ab illius-inceritu trigefimum, jufta folvenda. paramus:; Ita Reli- ?: giofiflimi Viri, ClarifBmiPazricii; Parentis Optimi , & Sapientiffi- ;, mi Hominis partibus functus eft Horatius Albanus, qui nominis | celebritate totam procul dubio:adzquabit pofteritatem ,. utinam ; inufitata: virtutum ejus exempla imitaturam * neque enim ipfe, 'quem'imitaretur; in: omnibus forte Pontificum Familiis inuenit. "Nunquam certe: hactenus: vel audivimus, vel: legimus, viventis. ! Pontificis Getmanum Fratrem nihil fibi ex fraterna poteftate füm- | pfifló; immoa publicis; aitenisque negotiis non:folum abftinuif- 'fe; veram: etiam: modeftiori habitu; comitatu; confüerudine; ate "queomnibus officiis (e continuiffe; peftquam Clemens XI, in am. ;pliffima fcdis- Apoftolice Majeftate.confedit; quam antea in pri- !yata Albanz Gentis fortuna füiflet,, Omnibus aflurgere;. huma« "miter fingulos confalütare nullo difcrimine conditionis: cunctos . P | i ame 16 . 46 )o( S& d ample&i, iis cenftanter obluctari, qui honorificentius jure meri- — to illumaccipere niterentur, . Nemo exterorum demiflius coram Principe agebat, nemo religiofius cavit, ne rogando,importunus | Sanctiflimo Patri; ac moleftus eflet... Quem autem putas Magi- | ftratum, quod munus, quos honores, illo fublato, conferendos | efle relitos? Haud facile. credent pof(teri, curn in. Regina Orbis. | Roma vix probus Civis decedat, quin peticorum ad. munera - vacantia follicitam | excitet contentionem : Horatium Princi- pi Conjuncliffimum fimul , & Chari(fimum ; morte obita, | non magifiraaum, non munera, non honores aliis deferen- | dos, fed folam moderationis eximiz famam; ab omnibus com- - mendatam,reliquiffe, . Tantarum autem virtutum a DEO Opr. Max, etiam in. hoc vitz curriculo praemium tulit 5. nibil enim. | ipi dcfuitad plenam fàpientis animi laetitiam, [Nam illi datum: | e(t. propitio Numine,ut Fratrem fuum longzviimperii pado glo- | riofiffimeregnantem, & profpera valetudine utentem videret, fi« | - hique morienti affidentem, ac benedicentem 5 ut maximum natu. Filium Annibalem per ftudiorum,& negotiorum ftadia diuexer-. | citum , & probatum, toto Orbe plaudente, ad Pürpuram evocas | tum, ejusque decumbentis fupremam benedictionem flexo genu. | cum Fratribus implorantem compleGeretur ; ut. honeítiffimos, | A univerfisacceptifimos Filios Carolum, & Alexandrum, probi- | adis potiffimum, & humanitatis hzredes haberet; uc nullum. | denique non experirezur amore , ac benevolentia devincliífi-. | mutm, Baier A8 : sse) rg 5 o pr . Senis itaque, Praful philofophicis non minus quam facris. ftudiis Celeberrime, quantumuno in homine amiferit Roma, &C- quanto jure fibiereprum Aula defleat; ego vero, quiillius gracias | & patrocinio prz ceteris perfruebar, dolori meo folamen invenies. | rehon poffim, . Quanquam firma Pontificis incolumitas, Cardi, | nalis Re & Fratrum virtus reparandam jacturam polliceam- | lur Vie — à; T CLE Li - Datum Rome, Idibus Februarii MMDOC XI, —— | LJ x - e E | 4 "X — . » |-- JOANNI MARLE LÁNCISIO, — c c ntimo. Culiculario 69. Arcbiatro | Pontificio, | E iB : 2 v. d - 1 4 Y. y Ed S Im 3 E - ium n3 - EE * Dai 07 NE z e e c P ^ TOW ET o - : 7^. t ? i ?* — — M — Á— — |— —— PHILIPPVSa TVRRE, | : ore e CEPWeoptie Adrie, ig iuge principum mors tum precipue acerbior & luGuo- * — fior efle folet, cum illi fummo in loco pofiti quam mini- - rum de fortuna fua fümunc, & modum vitz fux non amplitudi- -- ne dignitatis, fed moderationeanimi, & man(uetudine definiunt. .. Nam qui eosintuentur ica de felicitate fua fentire, ut fe quodam- || modo non fentianc, tunc maxime dignos eos arbitrantur, qui it | ejusmodi bonis quam diutiflime confiftant; quibus eos bonis & - felicitati prepropero faro atque immaturo ereptos eum vident, |—— lamentationibus &lucu complent omnia 5 tanquam judicio fe - frníftratos fuo; & votis dejectoseffe intelligerent, Hxc facies, hic - fenfus Romanz urbis fuit, cum HORATIVM ALBANVM vita - exceffiflecognovit, Ille enimSandiíTimi Pontificis CLEMEN- — TIS XI, Frater, qua cognatione in rebus humanis nulla excel- — fior eft, nullum ad ineundam cum ampliffima fortuna focietatem A commodius vinculum ; ita tamen cum hac fublimi vitz füe con- . Gitione egit, ut (anguinis jura omniaamore, pietate & benevolen- "- daerga FRATREM Sanái(limum tueri vellet; de ejus majeftate, -. potentia, ac imperio nibil fibi vellec adícifcere, ca majorFratre- - Pondficis vifus, dum FRATRIS auctoritate, quz íümmaolim — - &prevalida erat, uti noluit: & dum fimilis privato fuit, (tudiis |. populi, & favore hominum fupra omnem principatus fortem. — evyedtuseft, Quz vero ejus modeftia, qua facilitas animi, & ci- -— vilis modus, quantain omnes hurnanitas, atque inclinatio vo-- -. luntatis, adeundique acageadi licentia, & propemodum demiffio un dignitatis y quz tamen dignitas nacurz neceflitace excellentiffi- ' maerat; & cum rerum omnium principe conjundiflima ?. Qui- — s 4ppend. Cent, LII eg IP, d . bus y. "4 4 I EN E "Np nM bin RYE RM Mele PY T RIA cya " D E NOS * * u 2 JM PE » 3 - ; * d ; y i » r it - ; T i * , " ; h N * EE E " ; 9 » X p! : /f wd / f X^ : er V ^ I " " M 1 E ! : j " E T ] H d . L' 4 s. ^ s w " E J E d 18 3 dioc dq, M "e P ' LUN Eu S DAE TR i a |] bus ille virtütibus, aliisque maximis & innumeris, quas egodum . | prafens Rome eram, & ceteri omnes in uniusanimo'/confertili- l mas füfpexere, cumulatus ornatusque, ita Vrbem, qua raro diu- | curni in viros principesamotis eít, ad ferapuit, & perpetuainbe- | nevolentia continuit ;; üt. nemo unus eflet; qui HORA- TIVM. ALBANVM.: non optaret diu vivere, in cujus vira Frater. nam amplitudinem omnes effe fcirent, nemo agnofteret. At | ubi funeftiffimo cjus mortiscafü fpes fuas acvota intercidifle Ro- — | ma vidit, in. omnem moxroris fignificationemreffufa, templa, | vias, fora continentiluQtu & queftabusimplevirz non optiraates; non populus, non plebszrariaa lacrimis temperare; omnis or- do, omnis atas. Principem pientiffimum; parentem füum; & virum , pene dixerim , dignatione parem lamentari , appel- late. bed n | | e Hanc civitatis moeftiffime fpeciem pervagatus rumor ad^. | mostunc detulit; meque animo revolventem acerbiffimam for- — | tem in communionem doloris advocavit, |^ Cum tu, Illuftriffi- me Vir, fpeQtaculum illud moleftiffimum ipfis etiam oculis füb- - jecifti, Vidi enim in epiftola tua elegantiffima; eloquentiz co- loribus, quamquam pallido mortis afflatu corruptis, vidi expref-- fam íqualencis urbis imaginem , elatum funus, parentalia inftru- — | &a; pias czrimonias, omnemque triftiffimi apparatus ordinem, | &feralem pompam, | Inter qua publici ludus argumentacum | mead lacrimas commoveri perfentirem, alia in partead raoeroris — | levamentum contemplabar Pontificem fümmuns atque Opti- | mium, in poftremos fraterni orisanhelicus incumbentem ;piisque — | precibus, omnem mortalitatislabem ex piaturis coelo inferentem | fclicem animam :. & tres preterea Filiosintuebar paternisadhor- | tationibus intentos conftantizque & pietatis in fümmo rerum -. | articulo exemplis confirmatos. — Quo adfpe&tu ideo recreabar, | | quod illiterras deferentinullum aliud accidere potuiffemajusfo- | | latium reputabam, quam ut FRATREM Maximumatque San-... Giffimum, liberosque fpedatiffima indolis poft feincolumes, flo- — x rentesque relinqueret, — His vero ctiam virtutesampliffimas, per» — | | | | psua BULL TO rss wis is " ESLUARORATA CO x i E * » ) 3 ir T : 3 - " * y "m - u E : EIS ge TM N. a [ 4 - vh. l - i ] : -— ^ TV t UL 1 D 4 ^ [2 oM Ora T ri J 1 À : £z ) H E... SS Jo( S& zr 39 T Lu tum Ue cC eniti AD agen iS dani jui Mes | .ut Patrem non vultu, non cognatione, fed fimilitudine morum - referrent, | Quos inter ANNIBALEM admirámur, qui poft emeníum ftudiorum curriculum, florentibus adhuc annis gra- viflimz Legationi impofitus, cum magna Germaniz parte pera- -. grata Pontificiam Majeftatem circumtuliflect, & fplendore laudis 1s. provincias urbesque quamplurimas imbuiffet, utpote per lon. - gum tirocinium amplioribus ftipendiis jam maturus, inter pur- | — fanguinis acceffionem, fed virtucis audtoramentum & meriti. |. Porro feliciffimus hujus Purpurz natalis eo ferme tempore con- |. tigit, quo Princeps optimus in extremo vitz diíctimiae verfaba- - tur, Quodequidem divino confilio fadtum putaverim: nimi- ? o rum ucParenüus imminentem jacturam bonor Filio addicus veluti |^ compenfàret ; atque hinc intelligerec Cardinalis ALBANVS, |. rum documenris füftinenda, que reante omnes fibicariffima, at- |! —queipfis paternis virtutibus fuericzftirnata. — ^ des 29 Vcvero me conferam ad cam epiftolz tua partem, in qua ; feriem & ordiaem malorum; quibus egregius Princeps longa cor- ' ne períequeris ; illudfane, pacetua dixerim, ex artistug praícri- | agis Nifienimdoctrinztuz luminibus, & facundiz lenociniis * ." abduc&tosalio nosraperes, & velud adolorisfeafu removeres, quor. '. feralis morbi articulos, quot vices defcribis, tot acerbiffimarecor- !.— dationinoftrz vulnera inferres, | Quareinter has mocroris indu- '..— eias licuit mihilocum hunc epiftola cuz percurrere, in qua mo- '. menta finguladiutini morbi, & recurrentia idemtidem pravi ha- |; bitus phznomena enarras, & ad criterium medicum expendendo / prompds ex therapevtice fontibus fabfidiis foves. Ecfi vita illa -- immortalitate dignifliraa ab ingruentium malorum impetu dex- ES - UU UN MCN UE TS | tns cera Y ; | LC NR CN " * "T ^. Eom, ) / 2 |^ -petua imitatione cumulandas, canquam hereditatis jure cradebacg I. puratos Principescooptatus eft, Scilicece CLEMENS XI, qui in. » füprema rerum poteftate fanctiora femper exempla feclatur, ipfe - aliqnando exemplum futurus, fummam Digaitatem noluit effe |. quanta fic ea Dignicas, & quam magais gravillimisque recte fadto«- -. poris zgricudine affliCtatus eft ; accurata & eruditiflima narratio- - püone füfceptum argumeatum maximo cum noftro periculo. ,»— vom» n P b QUANT Lf Sb $ WA WM. TU RC UOUCSQEET A aL MNALEEUELOS z ae. Rd AN E- DID Y : "E h - at x f » "e e ; Y M : 2 : T S . "We " TX s A 1 v E X ex V , , RS 1 r o | o( St» ; Ax - - DDR MU mau c ntUpIUNUS c UL : tera ulla defendi poruiffet , cerreifthac tua. defenfa fuiffe. Tu | enim, qui apud Principem Comitiva Arcbiatrorum bonore de- — Y corarit, or&claram hanc dignitatem ica ízientia, doctrina; & re» — | rum ufü amplificas, ut inter falutis magi[iros folus babearts exí- - mius; ut verbis Caffiodorilib, 6. Epift, fcu forca. 19, & officium — | - tuum & meritum comple&tar. Porro hoc unum optamus, & a. | DEO petimus, utartem hanctuam, divino inftinctu & duQu, fe». | liciffime; ut facis, diu impendas in tutanda ca vita, que calitus nobis demiffa rerum omnium inter mortales proxima eft Cocos & in cujus incolumitate orbis univerfi felicitas. continetur, Ira, quoniam HORATIVS ALBANVS, omnitua ope & indu- ftria nequicquam enitente, e Roma finu & amplexibus avulfus cít, fervet nobis idem; DEVS O. M. Sanctiffüumum FRATREM, arque annos, quos illi mors immatura abítulit; CLEMENTI XI, ultra ftatutomn nature terminum jucundiffimos addat, In. eo cum amilT; Principisvultum contemplamur; omnia fere dolo- ris. argumenta videmur coníumfiile : illum unum tance cladi — opponimus 5. coque fofpite alianon quarimus acerbiflimi cafus — folatia:: Hunc denique nobis Pontificem in tanta temporum ca- lamitate poftulamus, qui magna poffit prudentiz, conítantiz, &&- fortitudinis exempla adveríis rebusobjicere;s & demum, cedente | fortuna virtuti, longiflimam fibi & reipublice moliri tranquilli» ... Ad hzc fpes noftras & vota dum excitamus, gratias tibi, . | Clariffime Lancifi, & ago & habeo maximas, quod me potiffi- . | mum delegeris,ad quem tuasillas abfolutiffimas literas mitteress | | judicioque tuo. exornaveris & auxetis, Tuos profc&o ingeni - ] foetus füfpexi femper & colui, quantum mihi derebusab inftituto-— meo prorfus alienisjudicarefas e(t; fed hunc maxime etiam cum admiratione perféquutus füm.in quo ram multos,cam preclaros — Ícienciz. medicz locos compleCleris; ut quz in unius hominis / tractanda cura precepta falüberrima, & accuratiffimas obfervae tioncs accumulas, ea fint in: pofterum plurimorum incolumitatk profutura, Per ge Igitur artem hanctuam nobiliffimam,; &. cxlo.- | olm t ——MMM —— —————— —————MM—MMM——MMÓRMMMÓMMÓMMÓÀ —— —» i [ L t Dm - - iz x *^- b E oou n JUS ooi dd Ei ALAS dcs iini | elim dicatam; excolere & promovere; fcriptisque tuisceleber- |. rimis, & medendiratione & ufa fac nobis Medicos tui fimiles, vel - fihocfperare vix liceat, doctrina & experientia tibi quam pro-- " ximos. Nam quotidie turba Medicorum erumpit, qui imperi- — tiaíua & audacia animas noflras negotiantes, utajebat Pliniuslib, -.24. Cap. r.facultatem eximiam undique fosdant, & in convitium —. vertunt; novamque Philofophiam., que noftro hoc feculo 'omnem prope Naturam adhuc delitefcentem in diasluminis oras. - eduxit, fe profeílos jactantes, mire eam preftituunt infamantque, -— Quienimex Indice quopiam vel Lexico fonare didicit (ales fixos | & volatiles, alkalim cum acido acuminato pugnantem; fülphur - |. ramis infenfum , vcl fermenta, & balfamicam virtutem , folido- -- rumque & liquidorem equilibria; elafticam vim & fibram motri.- | «em, mechanicifmum, & potentiarum momenta, preflioónem- |^- queaérisin noflra corporaagencem ;. & qui Galenum; uti loqua- — ciifieum ; & nulliusfrogis, magisaudatter damnare novit, & in- * — folentius Ariftoteli infultare,quos neclegicunquam; nec. alimine |. falutavit, is auctoritatem fcientiz fe habere, & gravifüpercilioin |. vitas noftras impune graffari jus fasque fibi efle putat. Sed hzc . extrameas oleas ;; fortafle non exiraveritatem. — Hoc demum | abs re peto, ut quantum tu esapud me in honore ac nomine, ;. tantum mihi de tua benevolentia tribuas, Vale, & alios fae: |owalere. ———0— : E E T^ Rbodigio Nonis Martis M DCC XH, ———— |o dbededA EE e E : D & x [^ 1 M ital TA ; [9 7 Ee AAT : acs ege : 4 S P ? - : $ dA A. T ES Mob s s r s : à LI MORS. 3 A , : " s Ip c y Con. e] E ^. P A P - ». T M AU Vago TE : - S d k ! YA e AN o M. : j 3 A: i u. | E-Y S ou Ee "Ten e zz as o( 3€ | M s 22 E. z Meca gem De C mte a n t rr e i i - -— m : bou Rh 307-5 "Detox : - s ^T ; | fg 2] SCONYITIPTIB. oitsquss EPIDEMICA AVGVSTANA, |. 4nni 1711, e fequentium, —.— DD, LVCE SCHROÓCKIL. A ftatus, quo Annus pregref(fus fuit finitus,in principio,quo- | que Anni 17 11, perítitic, humidus nempeac multo frigore | moleítus , variorumque ventorum agirationi expofirus, usque | dum d. 7. Eurus ferenitatem ; & poftoctiduum Zephyrus pluvias, tandemque nives frequentiores adduceret ; circa finem autem menfis hujus primi Eurus denuo przvalens, cum ferenitate frigus diuturnum & inrenfüm excitaret, ut mei Thermometri liquorad . gradum 8. (quod etiamd, 5, & 13. Februarii contigit) defcende- | | ret, przcipue poftquam Zephyrus d. 4. Febr, & Caurus poft qua- triduüm, necnon Eurus quintiduo abhinc nivem admodum co- | piofam fparferanr; quz fub Africo, comite pluvia & frigoris te- | miflone; d. 18. Febr. liquari coepit; & quamvis nova fübiade nix, occidentali vento (fpe ad meridionalem , quandoque etiam fe. | . prentrionalem plagam inclinante, rarius vero abaliisventisinter- | polato,) fpirante, usque ad d. ro. Martii caderet, eadem tamen | pluviis fapervenientibus brevi denuo refolvebatur, Inrereapra | ter Febres quotidie velalcernis diebus recurrenres, licet rariores in — vereramen crebriores, &in principio fepe continuarum fpeciem prac ferentes, primum teneriori etati; in progre(fü autem adults magis infeftas, ut -& cararrhofarum zxgritudinum multitudinem, | | Variolz benigna inprimis, usquein Aprilem frequentes, aft circa . | Solisin fignum Cancriingreflüm, una cum Febribusevanefcentes, | continuarunt, nec non Pleuritis'notcha; atque Coxendicum dolor | (diaphoreticis, TinQura praefertim Bezoardica, juxtacum ecco-.. | proticis , utrique. malo opem ferentibus, ) multos lecto adfi-.— | Xerunt, ] : | | ^ EN zx d p : «i | 1 * 5 AQ wo m — -—- eWercum ventorum varietate, Zephyro tamen prevalente, —— aura-nebulofà , humida & teroperara ( catarrhofis idco morbis, - praefertim Odontalgiis, Apoplexiis etiam letalibus opportuna) pri- -. mo erat predictum" que circa Aprilis medium in ferenitatem --gaurabatur, Majus frigidiufculus potiffimum Euro fpirante - comparuit, in mediotamen caloris fatactis perdecendium parti- - ' €eps, paucosque dies ferenas pertotum reliquum füum decurfüm |." numerans,crebrioribus autem tempeftaribus grandinofis, e lon- - ginquo tamen nobistantum feoftendentibus , viciniz autem ad- modum damnofüs, Cum unio Eurus, interdum ab aliis diver-.- -. fis ventis interceptus. fcrenitatem caloresque magnos proferebar, | usquedum poft foiftitium a(tivanm Zephyrusdominium obtine- — bar, & miutabilem aéris ftatum, fzpius vero pluviofum produce- — bat; qu& humida aéris intemperics poftea etiam continuabat; - diesque caniculares magis temperatos quam fervidos efficiebat. *— Et licet poftmodum cumSol inLibra verfaretur, Eurus ferenitatem * quandoque redderet, antequam: ramen figno hoc excedebat,. - Zephyrus , aliquoties valdeim petuofüs, pluviisfrigidis denuo mo- | leftusexítitit; quin & pluviofa illa intemperies usque ad finem - - Anni perítirit, nifi quod in Decembri crebrz nebulae, & ferenitates - quandoque, Euro precipue, Auftro & Africo intet venientibus, ' eompareret, Ceterum prater Catarrhos nihil epidemicorum ma- - lorum prioribus iftis temporibus obfervabatur; poft Canis ta- - men occafüm Variola denuo multos infantes invaferunt, conflu- - entium jam fpecie gravius aliquos adfligentes & negligentius "Rhabitz ron paucisletifere ; paulo poft tamen; usque ad Anni exi. ^ tum; & in Januarium usque Anni fequentis, ulteriusque, fed ra- - riores difcrevz mitioresque comparentes. — Diarrhoez circafinem "Novembris, & per Decembrem in multis; praevio utplori- "mum vomitu , torminibusque ftipate; prompte tamen ftoma- -€hum roborantibuscedentes, notat fuerunt, — : P D " : - Circa finem afffatis, & perautumnum Luesilla, qua bubulo: - generi per Germaniam ltaliamque tam infefta fuit; poftquam ex Hungaria verfus Danubium fenfim progrefla, ubique luctuofa OCNGOSOR : fi ., au . : : iU M AC NN TOROR TE "Lo MC v YEN La Na. Or B Nu s» SOMIT, AMAA NOU Le d Mu Bb S ea PO AINDS UTI EUR 4 s -— 308 Ag E^ a JD - PES UM Mp EE P" io 6 aos di ol », ces j idt, Y PA b: Veris "s - s J Vo aS "1 D E | p x ; 3 : ih Aer? HD - Sue - ; » MK loe I F ] j j d z : LO ; Res Aue " LE : T RCT . Mi. : j i , itor y [o Km ee. : ; I "3 2. e CN OW 2 - P PN a Hir. * MEL ———————— fai veftigia reliquio noftra qnoque confinia attigit acinfignem 1 ftragem, integra etiam numerofa bovilia evacuantem, apud nos,- | ac plurimisvicinisinlocis edidit; quam non aéris ex vitio, fed — | contagio per bovesex regno illo addu&tos exortam fuifle, velin- | dc faris nobis potuic; quod illa primum loca, nbi paícuisfruiilis | advenis contigit, invalerit, armentis vero omnino pepercerit, ad. | qua illi, vel alii ab his infcQi haud pervenerunt, arque ubi confor- — | tium illorum, ad quos contagium jam penerraverat, evitatum - | füerat. | Miafma vero hoc per falivam animalium infe&orums . | quo graminainter pafcendum confpurcarunt, fe primo; poftea et- iam per exhalantes vitiolas a corruptis humoribus vifceribusque | particulas ulterius, hisin terris, propagatle atque caufticaacredine | infeíturn, fauces, ventriculos acinteftina hoftiliterinva(ifle, ingue | fpasmodicos motus non rantum nervofas partesirrirafle,figque ob — | €onfítridosexin vaforum fanguiferorum tubulosinflammadonem | Excirafle, fcd ipfam etiam eorum fübítandam ad putrilaginem di- | fpofüile, credibile videtur : Id quod lingua in quibusdam in- | fiammata, & veficulis rubris referta , ventriculi, pra(ertim oma- | füs, & inteftina non minus inflammata, & non tantum fangui- | nez, fcd foctidae etiam & purulentz excretiones, ut Dyfenteria | maligna fpeciem utplurimum pra fe culerint, pec non inteftina.— | | hepau contigua bile fuffufa teítabantur, Vnde eiiam, quz in | prima invafione notata fuerunt fymptornata potiora, adpetitus | nempe dejectus, difficilis refpiratio, calorque preternaturalis or». | tüm habuifle videntur. Ceterum caro lue hac demortuorum | boum quamvis pluribus, egenis precipue in cibum primo venerit. nec finiftri quid ipfis inde accidiffe re(citum fuerit, zutius ramen. | efie iisdera abftinece, rum ratio fuader, qua ex vifcerum obfervat 2| labe promte etíam eandem carnibus communicari, quia & nau». | fcam , facile exin oriundam, multum nocere poffecvincitur, cum. | exempla confirmant, quibus noxium quandoque exítirifle care. | nium contagiofa labe infcctorum animalium efuüm conftat: Vid. — prater alios Nob. D, Rofini Lentilii Mifcell. med. pra£t, part. s. | ps5 11g: Liceat euam meniorare exemplum : ab Exc. Dx,D. Jo 98 Jo( S5 Qo XE mem Mayero, Arch. Ele&. Palat. & Phylico Neoburgenfi ; &nno 3712, d. 16, Julii ad meperícriptum, duobus nemperufticis, cue bovem zgrotantem mactaffent, &; quia licnem pulmonesque | male conítitutos invenerunt, (épeliülenz, carbuaculosin brachiis - fuiffe exortos, cum febre acuta, vomitu & diarrhoea, duosautems . cànes, qui carnes iftas deguflaveranc, eodem die mortuos fuif- fe; ExHungaria quidem Venetias advectorum boum dyfente- - ia laborantium carnes innoxias quondam Medici aliqui Patavini infignes pronunciarunt, aft curius efIz talibus abftinere, celeber- - timi olimJenenfes Medici;/Guern,Rolfinciusin Ord,& meth. fpec, comm. lib. 2.íect. 3. cap. 6o, & Joh. i heodor, Schenckius hift, ener, humor. cap.2.judicarunt — Prout etiam Collegium Me- - dicum Auguítanum circa Cafüm hunc ab Illuftr, Senatu requifi- - tum; hujusmodi carnium ulceriorem venditioneri ad noxas imn» ! de emergendas pracavendas, difluadere witius duxit, arque per Se« Bàtus Decrerum i impetravit, Circa principium Anni 1712, Zephyrus interdum ad unum - akerumve latus declinans, cum frigore nivem, fed rariorem fpar- - ferat; & licecfzpiusaér (érenius poítea redderetur, femper camen - Rebulofüs una fuerat? frigus quidem in progreffü remiffius , aft - brevi poft; flante Euro vel Auftro ; denuo intenfius faQum eft: - usque dum d, 5. Febr, Zephyro redeunte, pluviis, qua per decen- - dium durarunr, obortis ceffarunt. Varius abhinc aéris ftatus, - |. quoad temperiem colerabile frigus, crebriores antem nives attu- | lit, usquedum circa ZEquinoClium vernum. Eurus temperatio- rem aérem redderet, mox vero diverfis íüb ventis humida & | pluviofa conftitutio usque ad. Solis in fignum Tauri ingreflum - valde molefta exítitit; quam Euro predominante , calida & ficca | excepit, fiepiustamen poftea variando: Solevero Leonis fignum. | eccupante, occidentales venti plnvias multiplicarunt , & d. 6. Au- .gufti cum fereniraze calores magni obord fuerunt; qui eriam, li- | €etcirca finem menfis hujus, delapfis pluviis, remiferint; mox ta- I men denuo comparuerunt. | Cateram hucusque prater con- E füctos hyemales catarrhofos infültus, in menfibus yernalibus Tuf- pndppend., Cent. Ul em IP. d. . fes 26 BENE, uU o PRUMES 1 fes ferina puerilem etatem admodum adflixerunts eccoproti«- cis repetitis, abforbentibusque, netvinis , ac demulcentibus «gre : profligatzs Febresetiam quotidiana non valde contumaces, pur» | gantibusque praemifhs, per antimoniatas calces, arcanum dupli catum , & corticem Peruvianum &c, devicta, per etatem plures: occurrerunt; in Auguíto autem non pauce Diarrhoez, in non- | nullis quoque .Dyfentériz, ut & Cholerz, fed benigna, omnes facile, poft rhabarbari nonnihiltofti ufum, inprimis pulveribus di- &is prxccipitantibus, coraliis, unicornu fofhili, quandoque edam - tormentilla, fucco catechu &c, curate, —Hafce egricudines in. progreffü menfis Febris catarrhalis exceperat, fine fexusztatisve difcrimine, magis tamen adultos quam pueros, cum febriliinhor- | refcentia, fübfequente calore, cum cephalalgia, & hinc produ&is. pervigiliis, quas interdum deliria noGturna comitabantur, oculo- rüm item, doríi & artuum dolore, ac tuíli: ut plurimum inva- dens; & inftar ephemerz, altero, vel tertio, quartove die ; fpon- | te , aut impetus ubi vehementiorerat, poft moderatum fuüdorem, : modo per volatilia; modo fixa medicamenta, pro fubjectorum. diver(itate, excitatum, recedens; nifi quod tuífis quandoque per-. | tinaciusinfifteret, Qui morbus uti multis, remotis etiam in lo« eis, ità noflra quoque in Vrbe plurimos invaíerat; ut vix domus | eflet, ubi eolaborantes non deprchendebantur; atque nobis ex: | pregre(là humida aérisintemperie, fimilesin corpore noftro pars | ticulasaugente, ac magnisdein ejusdem caloribus,lympham in. eorpore fundeniübus &^ agitantibus, fubito tamen: tempeftaris. frigide aliquoties obortz interventu, quetranfpirationem ob po-- ros inde occlufos füfflaminabat, condenfàtam generata mihi viz | debatur. Necaliam caufam Pleuritides hancin meníe O&obri ex-. | éipientes, non admodum refractariz habebant, atque ideo füdori-. | feris moderatis precipue, ac fatisprorte cedebant, Aliorum mors | borum minime ferax erat Autumnus, qui fatistemperatus & fe- | renusin principio, in progreffu autem, praíertim Zephyro utplus. | rmum; & quidem nonnunquam multa cum vehementiafpiranz |. te; hurnidus ac pariter temperatus fe habuit; ficquecontinuavit | ez B RNABRDPRORMU UA E p e » C*OSTUPEM DURER m - 3 EN 3e: a —— dem temperies : : ante fol(titium camen quatriduanum frigus, & i 1 tale eciam infine Anni, Euro flante, experti fuimus, Non praztereunda hiceft Lues admodum gravis & funefta, - quz in Vereequos potiffimum extra Vrbem & in Vicinia, rarif-- -. fimos in Vrbeinvafit, multosque trucidavit ; poftea etiam.bobus, - feris,quin & porcis, anferibus atque gallopavonibus, quibusdam in locis, non pepercit, & adultum usque in Julium tragoediam fu- am ludere perrexit. Oricbantur fere femper i in peCtore, aut et- iam in inguine, aliisquelocistumorcs duri; qui paulo poftin am- | plius fpatium f& diffundebanr, & intra breve temporis fpatium. incerimebanr, | Hos ab ictucrabronum;qui copia & magnitudi- . neinfolita predia obfervabantur, ortum habuifle mihi credibile - videbatur. Vti vero cadavera boum elapfo anno demortuorum, | necubique alte fatis in terram defoflorum & putrefcencium Iníe- D ais hifce pabulum gratum exhibui(Ie, (in cavernis enim & fub - terra nidos ab eisfieri;carnibusque vefci, Ariftoteleslib.5, hift, ani- mal. cap.253.. Plinius lib, 11. hiít, nat. cap. 2 t. aliique teftantur;) . ficque multiplicationi & augmento eorum, humorisque venena- ti, quem glandula in imo abdominis, cui aculeus nigricans & ca- -oyus, juxta nobil, D. Joh:nnis Muralti relationem in Eph, noftr, " ^» Dec. 2, Anh. 1.0bf. $6. implantatus eft; majori acredini velificaf- (tassi cít: itavenenate etiam ha atomi in humo- - ;gibusanimalium ab eis i&torum fefe multiplicare;atque dein alia . *quoque animalia ficinficere potuerunt: quale exemplum in pra- radio vicino llluftr, cujusdam Baronis equum hac lue defunctum; - 4 & in fovea non alte fatis effofIa, cerra obrutum exhibuifIe fcio, cu- h E acido pes unus extra terram prominens a fetvo cum fecuri am- : * ; putaretur, profiliens exin humor in ejus oculum, mox tumorem: ——& inflammationem excitaverat, alterum etiam oculum, & fuc- — €effive cotum caput occupantem, atque cum ope medica deítitue- — retur, mortem breviacceleranrem. — Salisexaceto potum adver- — fus crabronum virus prafatus Pliniuslib. 32, cap. o, & Cafp. - Schwenckfeldius Theriotr. Silef; pag. $ 26. remedio efle tradunt, eque veftigio fuxitlc vehementius, fuctuque infixos aculeos, vel db | poti- V KE ^ " Kr P- t x E] / "4 E "e "7 Bu z , - ag END o 0 —05 Yl potius humorem virulentum revulfifle : Inter alia fane remedia; theriacam, allium; bolum vülgarem, nitrum &c, cum aceto pro- | pinata, quibusdam (uti etiamin fuperius memorata boum lue) | | profu:(le, abaliisnon infelicker cumoresícarificatos, autetiapa €x. | inciía cure fuiffe extractos, relatum fuit, t4 We Anni 1713. principium, fub variis ventis. podiílimum oce cidentalibus, frigore, quod cumprimis in medio Menfis Januarii. | incenfüm valde tueraco, & ferenitate, usquedum Sol Pifciumfigno | | adproximaret, gaudebat -- Vbi poft plurimas pluvias colum ne« | bulofum, verfus finera autem Februarii ferenum, ceterum valde | temperatum reddebatur; quz temperies, füb sourabili califacie | etiam usque ad /Equino£tiuro vernum & ulterius concinuabat.R e- liquus vernalis & zftivas decurfus quandoque temperatus, utplu- timumautem pluviofus,.& fzpe unafrigidiufculusexftii. Mene | fem veroSeprembrem;irquo Eurus fpirabar, ferenitas cornmene | | dabat; inreliquis aucem tribus menfibus crebrae nebulae pluvig- | que (quibusin Octobri nives fpe interraifcebantur;) aderant. Hu- imida hxc prepoilens aris conftitutio, Zephyro majoriex parte comite, mulcorum- fuperveniendorum morborum timorem | nonnullis pariebat;,. nihil tamen fingulare apud: nos inde eve-. | pit, .Áttaraen prarer varias catarrhofas moleftias, Variolz dis- eret; ravius confluentes, nec mali moris, pertotrumAnnum; fre-. | quendoresramen poft folftitium zftivum; & per reliquum Anni: | praterea etiam. Febres.tertiane ac quotidianz, ut & quandoque: Aleri , facile omnes fanationem adrnitrentes , fparfim.,. in Majo: pluresintantes Morbillis benignis laborarunt 5. in Decembri non. pauci Febre petechiali, cujusin pagis vicinis. multum. graflantis- contagiumin Vrbera delatum tuerar, interierunt, brevitae men iterum per DEI gratiam malum céeflare. | contigit, E x 2.5988 Jet 9€ | 29 E CONSTITFTIO í —— Annis712. apud Labacenfes in Carniolia eda DD. MARCO GERBEZIO, -— aopud eoszem P hyfico, 65 Medico ord. medice confidera-. ta, C2 Augu[Lam l'indelicorum d. 28, Decembris 1712, RN communicata. | pen alias. Hippocrates non videtur imputare fingularems | imnfalubritatem, dum 34, Aph. 17. ab eo corpora firma, agi. — Bia, c7 bene colorata reddiaflerit : quam id tamen infalubre effe - foleat, falcem dum modum excedit, docuit nos preterquam hy- | ems Anni 1709. fi qua alia nivofa, & frigida, quoque currentis - Anni 1712. hyems ob non. multo demilliores nives & frequens tes aquilonares ventos fimiliter nltra modum frigida. Subejus - fiquidem decuríu plurimi a Febribus cararrhalibus, tuflibus, rau- - eedinibus, pleuritidibus, phraifibus, cephalalgiis, gravedinibus, - -» hemiplegiis, cachexiis, bydropibus, & aliis a variis modis pec- cante lympha. dependentibus indifpofitionibus fuere apprchenfi, ' Quamvis tamen forte per fenon ram frigus fuerit caufa rantarum - jndifpofitionum . quam pregrefla.elapüi Anni 1711, auftrina, && — | pluviofaautumni eonftitutio qua a prafentisanni perrigida hye- - - meexceptra humiditates, elapfo autumno in corporibusaggrega- - a5; Occlufis cutis poris, & per id impedita infenfibili trantpiratioe - ne; in corporibusretinuit, coagulavit, ftagnare; & extvavafari fe- -.€it; praefertim dum fubinde ramen: etiam intercurrerins auftrini "flatus qui easruríaüs foluerunt, & exundarc fecerunt, — 52 vicif- fitudine quadam, dicic Valleriola lib, 3. cap. 4, locor, com. agui- - Monius flatus au[lrinum [equatur , fluxionum tum morbi fiunt. Quemadmodum. & nos in Chronologie noftre Med. Mn, z- $ XX, eg XXI EMEN S. U cce er " Sic Ego ipfe mox fub anniingrelfu cum pluribus aliisa fe- " bri catarrhali apprehenfüs eram; fed brevi liberatus introfumptio- ne mannz granata injurediffoluce quantitate unc, crium, & fu- datione ad cales pulveres fpecificos mane cum decocto herbethez - alfümptos : i, Spec. diamarg. ftig, diatrag. frig. $ij, diaphor, | | | ana, 34. füccin, alb. prep. flor, 4 ana, gr. iij. M.£, pulv. in tri-— plo. Aliis preterea fübinde venz(ectione fanguineca imminue- bam, & alia pe&oralia propinabam, puta decoctum pedtorale cum fyr. de alth. Fern,de farfora, aut fimilibus fpecificis dulcifica- tum. ltem Irochifc, bechicos, ol. amygd, dulc, cum boe can-. do,velJulapio violato &c, Certus puellusquinquennis non Hide pro capitis, &c fé. liqui corporis fcabie abigenda, nefcio quo, perun&tus, & praterea. | ab extra perfrigeratus in eam dyfípnoeam inciderao ut füffocan- : dus viderecur. In fubfidium vocatus fuaferam. ut eum fyr, Mannati unc, j, &jalap. pulv, 3j, expurgarenc. Hincin jure diflolutam fpermat, Ceti 5j, propinarent. — Nec non ad füdorem cogerent his pulvifculis : s. fpec. diamarg, frig. $ diaphor. ana. 3f. pulv. | March. faccin, alb. prep, ana. gr. iij, lor. 2 gr. j, facch. perl. gr. | iij, M. F, pulv, in triplo, | Ec fepius cochleatím propinarent de | tali mixtura appropriata : &. Extract, helen, fumar. ana 5j; cro« | ci gr, V. fübiganturin: Aq. afthmat. chzrefol, ana 3ifl. fyr. dehyf | fopo. 36. M.fÉ potio, Atque, nifi malum remitteret; utrique | brachio veficatoriaapplicarent, Dictum, n: & isis pas ter parencum expectationem. convaluit. . -Hyemem quidem cum majore amoenitate exci ere elle | y j debatur Vet, utpote füb cujus ingreffu ex amoenis Solis radiis ad. huc refiduz nives fücceflive: optatiffime difloluebantur, Poft. 1 quam autem in Aprilis progre(fu fipius intercurrere incepif- 1 fent pluviz auftrinz, a 20. Aprilis usque ad 2 *. autem ex Euto | priftina hyemalis aurzafperitas , adeo defolati evadere incepera- | - mus , ut adhuc vel tunc nobis non meliora de corporum valetue | dine, quam de futura fatorum ubertate ominari triftes occzpifs | Jemus. Quando enim in ofitis oris nives, & hyemale frigus | EN 33$ )(( $& — : 31 7? eo usque, & ultra zquinoctium vernum protrahuntur, experien- -,tia annua edocti nunquam meílem opimam , fructus arborum | eopiofos, & vindemias letras nobis adpromittere audemus, [: Emorifiquidem accidit vel in ipía radice hyemalia fata; flores ar- 7 borum tructiferarum emarcefcere, & primos vitium pampinos . a pruinis, & nocturnis aure afpericatibus exitialiter aduri quem- . admodum id etiam; ut poftea dicetur, hocipfo anno evenit, Nec Lminorem ftragem valetudo humana perpeflà eft, | Corpora fi- - quidem hyemaliafperitate ener vaca, & per tot intercurrentes aus - |. rz viciffitudines alterata; nec non per tot vernas pluvias nova hu- - morum illuvie repleta,non poterant non folum ab adhuc hyema- L. libus indi(politionibus opprimi, verum & vernis fübjacere, potif- * fimumeis quaa peccantelympha, quales fantomnis generis vul- -. go dcfluxionibus imputari foliti affectus, produci folent, Non " minus autem Majuserat inconítans, &inamoenus, quam Aprilis, - utpote-fere quotidie verfus vefperum pluviofus, quin imo fübin- |- de & tempeítuofus, quemadmodum fecunda Maji, qua excuf- * famex nubibus fülaen arcis horologio adjacentis turris tectum P magni parte difiecerat, | Junius erat quidem nonnihil ordina- - tior, & veríüs exitum urcunque zítivus, aliquoties tamen eque -—tempeftuolus:. quin imoad feftum S, Medardi ex aquilone plane | frigidus, "Vt adeo neque ipíe plane inculpate transire potu- boo Certusarchi-hypochondriacus jam tribusannis confequen- "ter femper circadimidium Aprilis deterius affeQus , & praeferim - * de capitis gravitate & obfufcatione quadam lamentatus 135. Apri- * Jis inexpectate. factus epilepticus intra bihborium obiit... Obiiffe ^ quoque obfervati funt aliirepente eodem tempore facti epileptici, ^ Memorabile eft a jam dicto hypochondriaco notatum difcrimen "inter auram civicam ,. feu Vrbis arci fubjacentis, & inter auram " füblimem arcis ipfius Labacenfis. Afferebat is enim, quod quoties - ^ adiiífec (folebat autem diebus amoenis facere frequendífime) ar- ^ eem, confediffetque aliquamdiu fub tilia, füpremiratem montis ^ amoenecoronanto, vel obambula(ler; e femper notabiliter melins | AN | CI. » 52 46. )o( $& 2 fenfiflz, caputque habuitla Ízrebius$ quamprimur veco redux deterius fenfifle. Vc adeo plane dubitare non liceat de veritate corum, quz nosin vindiciis noflris Medicis de aura Labacen- fí 8$. 37. de difcrimine inter falubritatem uzbiuen, & locorum libe- ra aurz expofitorum, campceftriumve docuimus, x Ad repentinam Junii circa fcítum S, Medardi perfrigerae tionem pleuriticus fa&us Jacobus Vbez expertus Chirurgus corpo- re ultra modum obcfüs, & plechoricus eluGs quibuscunque adhi- | bitis rernediis quoque intra criduum obiio caterum homo appa- renter faniflimus, — Obefr vidclicec faciiius moriuntur, quans graciles ex Hippocrate, cxi ; /E(tas habuit quidem fua intervalia utcunque connaturalias quod toties tamen intercurriflenc cempe(tuof pluvie cum toni- truis, fulgurationibus, & fulminationibus, fubinde eiiam cum grandine , cum communiter fübfecura notabili aurz perfeigerae | tione, quemadmodum 21. Auguíti, qua mane hora mediaícpti- — | £a fülmen in füburbio Tyrnau dicto octo nautarum cafes, non | obítante derififfima pluvia, in cineresredegerat; pro vix Vmpe- | rata, & vernam temperiem aflecuta haberi poterai, Ob quam cavíam fata tardius maturata mcflem tiítiflimam colonis prxbu- eiat, aii da j p Adhuc parum fiquidem illud; quodhyemalem rigiditatem, & ultra zquinodium protractas nivesfubterfugerat, perque ver- nas pluviasin lolium converfum aon erat, per totics iteratas cor- rufcationesadeo exuftum fuic, ut arift vel (teriles plane evaferint, vel grana macra cffocave, & potiore farina orbata progenera- | kint, Neque humana valetudo interea minimum paffa. "Vidi- | mus fiquidem, quod, qua per Junii, fuliique decurfum ob immi- | nutas fucceflive per hyemem , & Verin corporibus aggregatas | humidirates uccunque fübfidere inceperat, mox füb Augufto la. . | bafcere viía fica febribus tercianis intermittentibus, fübinde &- quarcanis, & tercianis nothis, continuis , diarrhocis dyfenteriis, - YO- 0 oo MEN à; Bl een ros p2/ » - - L x E ; z : ;' 2-4 - E. . 89$ )« $S& "ET. vomitionibus &c. impertita. Quz febres velineo fuere fingula- -. tes, quod non folum raro confüetum typum in paroxyímis ob- - fervaverint; verum etiam, quod communiter poft aliquot paro- - xyfmos in continuas mutari folitz fuerint, fimiliter adeo inordi- natas, ut etfi cypum tertianarum duplicium praícferre viderentur, - tamen fübinde 24, & plures hore intercurrerint; quibusin pulfu . nulla ferealteratio animadvertebatur, urinis fere craífis, & lateritio fedimento refercis exiftentibus, defüper vero tamen rurfíüs infi- -— ftente. continua alteratione, perízpc cum maculis petechialibus. -— fcarlatinis (altem per brachia difper(is, (epe etiam cum diarrhoeis J & vomitionibus, vcl copiofiflimis íudoribus: vix tamenaliquan-. — do cum zgrorum interitu, etfi femper cum tardií(Iima integra va- - lecudinis recuperatione, Quod Medici communiter febrilicer - cum íucco pancreatico jufto acidiore effervefcenti bili, fed mulca . pituite admitte impucabant ; & vel propterea non tam ardentes, - acutasve febres producenti, quam porius nothas, minus acutas, & diuturnas, — Quando [tas fit fimilis veri, f[udores in febribus -amultos expectare oportet. Hipp... Apb. e. | - -—. Curabanturautem fcbresiliz, (1 quandoque perftitere inter- - mittentes, pulvere Cornach, diebusa febri liberis jufta dofi a(lum- - pto, & fale febrili Mynf. una alterave hora ante paroxyímos in . aqua card. ben. vel cent. minoris propinato, Siqua vero easin . continuas degenerare accideret, praterea venafc&tio celebrabatur in petechialium macularum abfentia, alias vero fcarificatio dorfi | «um fübjunGis cucurbitulis,. Quamvis viderim apud unum al- -terumve opificem, cui etiam actu proítantibus petechiis, fed . pro pulicum morfibus habitis, eratfanguis venzfectione emiflus, -& qui tamen zque conualuit, ac alii , quibus fanguis emiflus- -non erat. Vndeconjicere licebar easfolita fibi malignitate non "fuiffe praditas, . Per reliquum morbi decurfüm autem infifteba- tur ufüi pulverum pan, rub. degem, frig. CC. phil. prep, $ diaph. .'arcan, dupl.bezoardico min. additis, fi diarrhosa fymptomatica ur- | gebat, croch. de terr, figill. unicorn. fof, &c. — E append, Cent, l.i c : ^ "Certa Certa filiola, quz fimili febre.continua cum maculis pete- chialibus, & dyfenteria detinebatur, convaluit ad fübinde pro neceffitateinjectos clyfteres primum abftergentes; poftea adítrin- gentes, & ad quotidianam intro. fumptionem: pulv. pan, rub. - croch. de terr. fig. C C, phil. prep, unicorn.fofl; & fmaragd. prep. — 'cum fàcch. rofatodulcificatorum, | Quodque pracerea linguam. haberet aridam, cam hümeGtabat mucilagine fem. cydon, aqua | prunell. exc. addito Rob diamor, & lap. prunell, eluebatque | frequenter os aqua & aceto invicem commiftis, abfterfa lingua dentifcalpio, non interri(lis externis adftringentibus. | Certus nobilis denique plane adhucpluribus habebat opus, Laborabat is vero hemitritzo; febre ex aftu fcbrili continuo, & febre intermiccente cum. rigore & duplicato «ftu alternis diebus incercurzente conítante, & quod deterius erat; ftmper cum qua- dam veluti Cholera feu excretionibus nümerofiílimis per füper- pa; &inferna materiz variz velutieruginofe. | Hicerat primum purgatus decoQo f:n. c.rbab, Mynf. Hincipfivena fecabatur, & | pro attemperatione aftus fcbrilis prater mixturam cordialem ad | intro porrigebantur pulv, de gem. frig. CC, phil prap. sium dia- | phor.arcan, dupl. Aítintercurrerat tertius paroxyímus cum ea violentia, vomitibus, & alvi dejeQtionibus, ut «ger, fi faepius ralis | ter invaderetur, malo füccubiturus metueretur. | Hinc poftridie | ilius paroxyfmi locoarcani duplicati memorato pulveri Cort. | peruviani & troch, de cerr. figill.ana 36. erat additus, ^ Vefperi | autem ante fomnum pridie quarti paroxyími febris intermitten-.. | tis calisbolus z « iy, Confery, menth: rofar. Ele&, diofcord. frac« ana 364. cort. peruv. fübtil,. pulv, 3ij. troch. de terr. fig. gr. vijs | M. cnim facch. F. bolus,.. Et non folum quicverat ea nocte uts. |: cunque eger, verum & a vomitionibus illis, aluique dejectioni« |. bus fere liber erat, praterquam totus debilis, & a condnuanté |! zítu febris continuz totnsanxiofüs. Qui propterea pro poflibili |. cordialibus & caponis jure cum gelatina permifto reficiebatu |. Quodque expectaretur acceflus quárti paroxyími mox a meridies. Mi quatuor horis ante eum fuit agro talis mixtura fpecifica propi- - | | Baia | LEM. $4.4. IU 15 -pinata $à E, Aq. cord, fàxon, fecundz, card. ben. ana 3(&. fyr, . coral.5ij. cort, petuv, fübril, pulv, 5(, C abfynth, gr. V. M. £ pot, - Et defíderatiffime emaníerat, quem adeo non minus nos, quam eger ipfe metuerat paroxyfmus. « Vt adeo nobis nihil faperfue- ritexpugnandum,; quam adhuc febris illa continua, viriumque - proftratio : quibus proinde diligenti continuatione pulv. de gem. - ftig. CC phil. prep. dij diaphor, & (p perlat, nec non mixturis cordialibusopem fetre eo usque conabamur, usque durn füccef- five & ifta feliciter fopitafuere, /— Certe fiin quo alio, in hoc ma- .. Rifefte periculofo cafu fe Herculem exhibuit cortex peruvianus,rite - . ob conjunQam Choleram ftomachicis aflociatus, |. | Autumnus denique usque ad excremum Octobris erat fcis / commodus, ut adco Vindemix quidem in optata aéris temperie potuerinr peragi, íed vel ex eo triftes, quod magna botrorum pars, JN SC S lm uti in coníticunone verna dictum, aur in primis adhuc pampinis - vere emarcuiflec, aut z(tate a tantis corrufcationibus; & rubigi- . f'ofis pluviis, ipfis etiam arborum foliis, & arboreis fructibus pro- pterea copiofillimis maculis noratis, & ad putredinem proniffi- - mis nocanter infenfis, aduíla penitus arida e vitibus decidiflents ' pofteaautem, & toto Novembri, Decembrique Menfibus usque ad 15. Decembris adeo pluviofus, ut fere non interceflerit dies ; ^. quanon pluiffeaut falcem nubilum,&ad pluvias proclive non fu- ifle, & ex Auítro jugiter (excepta 20.& 2 1,Novembris,qua primas nivesex Euro ceciderant & 8, Decembr. qua per quinque continu- - esdies Aphricus vehemenvffime fürebar) flante veluti tepidum. — Hinc non mirandum; quod interruptis dictis tum continuis, tum intermittentibus febribus econtra turmatim irruiflent febres Ca- . tarrhales, hemicraniz, vertigines, hemiplegiz, arthritides, & poft 20. Novembris repente perfrigeratam raucedinces; gravedines, tuf- fec, pleuritides, obauditiones &c. $ | [7 A 13, Decembrisex Aphricum excipienteleni Aquilonede- .—seum fàáltema prandiisferenum cum (ücceffiva aéris perfrigeratio- neusque fere ad anni exitum ; nifiquod poftremis diebus con« ftanter obnubilatum coclum nos Solis radiis privaverir, Acque rt / i ea adeo 47 —— S. "0 3 | | adco apparec totum hunc annum, excepta hyeme, qua falrem — frigoris acerbitate. exceflerat, fuiffe valde infalabrem, & ob tot - pluvias, corufcationes , & potiffimum pravalentes ventos Me-— - ridionales, non minus terra fructibus, quam hominibus magno- pereinfenfüm. Num vero & animalibus, qua etiamnum cre pareconunuant? fübjudiceliseft, Interea certum eft, cot eru- inofas pluvias corum paícua non reddiditfe falubria, quin potius infalubriaa Quamvis probabilius videatur, iftam interitus ani- malium continuationem potius contagii femel eisimpre(Ti propa- gaiioni efle imputandam, quam pafcuorum vitio: eo, quod & alibi cerrarum grafletur tale malum ; ubi forte tamen tot corro- fiva pluviz non cecidere, quotapud nos, ; cA Tu | Duo hemiple&ici fere plane «qualiter affecti, id eft uterque cum immobilitate brachii dextri, & loquendi impotentia; fuere fcre equaliter percurati, ita uteciamnum fere pro lubitu moveant brachia, &loquanturlibere. Purgabantur videlicet hac potione: x, Maff. pil, cochiar, 5j. diffolvatur in tantillo aq, apopl. adde fyr. deftocchad. 3ij, fpir, lil, convall, gutt. VIL M.£ potio. Hinc - unieorum, qui plethoricuserat, emiccebaatur ex dorfo median-- tc Ícarificatione circiter quatuor unciefanguinis, "Vtriquevero - eracinjunctum, ut pro corroboratione fpirituum bis de die aflu- merenc caftanez quantitate, de hac opiata: | &, confervz flor, becon. falviz anthos, majoran. ana. 3, fpec, contra apoplex. zi(g. fpecific, cephal, Michaél. 3j. fpir. ceraf. nigr. lilii conval, ana, | parum M. cum fyr. flor, tunice F. opiata, Cui fuperbibatur | unum vel alterum Cochlearaqua apopledticz, - I Item, utfpinam doríi cum nucha ungerent unguento ner- | vino, & ol, lumbr. terr, atque os frequenter. eluerent fpirica. lib | | convall, cui theriaca eflet admifta, pau ! E Quinta morbi dic fuit repetita potio purgans, atque fubfe-.— | quentibus feptem diebus füdor procuratus decocto lignorum | "eum lignororismar. &vifcoquerc, — Et; utidixi, fücceflivecon- — | valuituterque, — | ud 4 Non. "a E. E 86 )o( $& Dm * ————————Ó—————— -- -- —Nonmulto abíimilius tractatus. fuit etiam certus mercator .- paflus. tu a PUEUdR nempe his pilulis : n. Extr. cephal. 3(4. ca-- 1 . ex hemiplegia (altem oristorturam , & palpebra dextri oculi, ita, ut eam citra manus fuübfidium occludere non poffet, refolutionem ^. ftor. gr. j. Re(in.jalap, pin, fub.gr. VII, fpir, mac.gutt.j. M. cum fpi- - ." vino & ol, fuccini ; pro corroboratione utebatur cadem Opiatd, ritu ceraf, nigr, £. pil, NP, IX. Nucham calide unxeratung. ner- qua duoilli hemiple&tici , & poft triduum repetitis pillulis füda- batad potum decodi fudoriferi per octiduum, pratereaque par- tem affcctam fovebat facculis fpeciebus nervinis refercis, & in vino - -albodecottis, Et eatenus refticutus fuic fücceífive, ut vixanimad- vertacur, quod aliquando fuiflet Iafus, - Armamentarii Cefarei przfeCtus tamen, poftquam jam an. - tehac ter fuiflet a fimillima hemiplexia fimillimis remediis felici- ser refticutus, circa dimidium Novembris brachio finiftro, quod - alias prioribus vicibus eratintadtum , reíblutus cum omnimoda v loquendi impotentia, fruftra adhibitis quibuscunque, ad initium Decembris interiit, ; Ex quartanariis certus fexagenarius ad íolas has pillulas: 2 X Og. pil, Schroed. 5(4. extr. gentian, cenz, min, ana, gr. IV, Refin, jalap. pin, fübt, gr, V. M. cum tinc, tg, f£ pil, N*. IX, Ec ad felio. - nem falvatelle manus finiftrz, atque ad gr, iij t? emet, Nec - non adcontinuatum u(íüm hujus cincturz convaluit: g, Effent, abfynth. Elix, propr, parac. tinc. 5 fpir, C 3ciana 5j, M. Dofis —— gut, XXX ex aqua abfynthii. Alii tres quartanarii vero prius- - quam fuere liberati, preterea ufi funt füis temporibus his pulve- E ribus fpecificis : E. cort. peruv, fübrililfime pulv, 3ij. 3 Xci, 4 diaphor. ana gr. Vii, M. f, pulv. Aliorum affectuum cüradi- ones , utpote magis obvias , ftudio praetermitto , exce- |. pro folo adhuc Materialifta illo; qui 20. currentis Decembris - inzdibus Carpentarii ad ecclefiam S, Floriani ex diuturnis Coliin. | teftini doloribus. & offis pubis, iliique apoftemate obiit. — Ineo more aliquot digitis infra os pubisob commodiorem puris eva- e » Mn c * — CUa- [ fiquidem illud erac fingulare, quod ex aperto apoftemate infe- n Af f L^ j v : t es NT " » Lud Pat bona AMEN : - D - ! j^ 3 : S "vd Te " h TQ 4o 0. MOM NE cuationem cum pure genuinz aluifeces proflaere animadverfz fuerint, Propterea demortuo poft oGiduum circiteregro, jam pridem penitus exhauíto, erat. inquifitum in dictarum fecum — | tranfitam; & deprehenfum » quod coloninteftinum, ea, quaco- | xam ípectat , partefuerit ad imperialis numi amplitudinemex- . | efüm, perforacumque, & indefacto fucceffive cuniculo per pure — | excavatos mufculos, partes illas contegentes, penetrafle exlafoins | teftino feces illas alvinas usque ad incifum locum, | /ndutaeff — | fcilicet caro bominis putredine, c7 fordibus.. Job. cap. 7. GIpuEIDME DEUS EMEND. : | CONSTITEFTIO Mrs nni 1713. zu Lr E 4 ! | 4 dug cos Dw, D, MARCO GERBEZIO, AMedito Labacenfi , communicata d. 1 5. januarii. | 5 | d wyrq m sua d Yr. AI variuserat apud nos Labacenfes,quoad aurztemperiem — | £ X hujusanni 1713. decuríus , ut fere vix przteriericociduum, — | quoob jugem omnis generisintercurrentium ventorum vicificu« — | dinem alia non fuiffetintroducta aérisconftitutio. SolusJanus | arius fibi hyeme aliqualiter conítabat, «(tate Auguftus, & autu- mno pofterior Novembris, & anterior Decembris pars coelo ex. | folito maturius partis nivibus, easque fecuto flatu aquilonio fere» — | Dato, Ceterum vero cotoreliquo cempore varietas, potiffimum | cum pluviis, & aurzafperitate conjuncta: proindequeficutterre. — | frugibus maxime incommoda (qui propterea exceptis montanis. | locis, ubi folum natura fuaaridius cft, non folum crevere pers. | pauci, verum & impuri, & viciis, zizaniisque pleniffimi, arboreis — | fructibus quidem itidem faltem in montanis exiftentibus utcun- ud "n | 1 E que uh 4 - - d ^ / E. 2 Beo E jeC .S& : | 49 . que copiofis, verum & ipfis ob nimias pluvias veluti eviratis, & -.. folita fapiditate deflituris, confequenter minus fanis, plurimisque « bominum eis indifcrete vefcentium febrium diarrhoearum, dyfen- teriarnm , vomitionum, & ventris corrofionum cauíà) ita fani- tati humanz maximeimportuna. ZMfutationes fiquidem tem. - porum; vefte Hipp. 3. apb, 1. pariunt morbos. Quodea tamen mon tulerit fingulares aliquas; preter copiofàs defluxiones, epi- demias, qualium alias feraces efle folent fimiles annorum confti- - zutiones 5 exiftimo in fingulare noftrum commodum, fecifle, " quod di&z ille varietates nunquam repente irruerint, fed (üc- cellive , & veluti inadvertibilicer , neque diu tales petfevera- X rint, neque magnz fuerint: quod tamen requiritur ad in- | ducendos in corpora ex aére morbos populares, - * ZMagnas fiquidem , dicit Hipp. citato loco, mutationes facere. mor- | bos. 3.aph. 7, autem dicit : ff amus magnaex partetalis fuerit, Quodipíum fentit & Galenus Comment. in lib.r ,Flipp.de mor- - buvulgaribus, Quandoquidem igitur hic annus; uxta dicta, ma- xima ex parte fuerit varius, & frequentiffime pluviofüs : tales - conftituriones vero fndencefle defluxionum, feu morborum a pec. — eantelympha dependentium feraces; mirum non eft, qnod porif- - fimorempore prz quibuscunque aliis affectibus viguerint deflu- A xiogum morbi. hd dospob p na /— 5^ "€urartiones eorum non adduco, fed relego benevolum |. Ledorem ad C5ronologiam meam | AMfed. clapio Vere. Fren- |. eofürti-una' cum Inuicato. Extricato ^ mco: Medico. recufam, || Nevacuz tamen omnino fint hz paginz', aliorum morbo^ '" rum hoc terapore obfervatorum,; & folum breviter memini: | fe hic lubet certg nobilis Marronz , elapfa quadragefima |" ame ab hydrope aícrte | feclicicer | percuratz 5 elapfo autumno | " yero ex eodem malo tamen; fed per errorem defünéte, — Hacto: |, ta elapía aftate citra querelam | vixerat: quod ea' vero horariis | "fr&&ibus nimium indulfiflec, & alias licenriofius pro ordinario | qmmuliercolarum more victitaflcr, fub iniüum eutumni de novo - !. eruribusintumelcere occeperaz, luccebye & abdomine; fedquod | COGOR NND | di cu. ; cum zx Ed Pa e LX .odfe ira "4 ^». p! — 4 x bad — ow -Án " r p. - X . x vn 4 Z5 ! M c E Aa i | -4$ )o( $& CA DCUM | cum nefcio quo in ventre motu : fe concepiffe füfpicari inceperat, & propterea omnia remedia, ne inde forte abortus periculo ícíe — exponeret, negligere, usque dum exacto, fua opinione; geftatio- | nis cempore, dum paricuram fcfe exiftimaret, viram cum morte - commutari. Apertum propterea Cadaver, ut foetus eximere- tur: aftejusloco aliud non repertum, qüam ingens inabdomi. ne aquarum colluvies, — Vc adeo manifeíte conjicere licuerit — motum illum, quem foetui | illa imputabat, aliunde non fuifle, l quam a flatibus, aut colluviei illiusaquofz in abdomine conten. tz , & fub corporis motu, aut ventris concreclatione perceprae fluQuatione, | Si infelix mulier alias cempeftive ad rem feciflec (quamvis gravidas a fimilibus generofis remediis indigenudbus — | malis citra abortum liberare, ficex noftra in Intricato Excricato noftro medico tradita doCtrina, perarduum) forte non minus ju* vari potuifIcc, quam adjuta a me fuitSutorifla illa, cujus ut ta» lis curatio propofita fuit zm Chronologie mex | Med, Anno r. S, CXXL Iníimili fiquidem peccantium humorum aggregatio- ne remedia etiam valentiora, qualium hydrops prz aliis affedti- busindiget, non tam foetum; utpote rem domeflicam, & natu» rz congenerem , quam humorem peccantem; utpote quid a na. tura alienum, citra abortus confecutionem, aggrediuntur. Pro- uti id pluribus deductum a me fuit in jam allegata Chrono£. mea . | Med. Anno I1,$. CX XP], & alibi. Vctaceam, quodin talica- — | ín praftare videatur (2lrem matrem etiam cum aliquo abortus pe- ' | riculo falvare, quam Matrem & foetum evidenti periculo expofi- | tum, relinquere. Deimaginariis conceptibusalias fiquis plura | legere cupit, infpicere poteft Sachfium zn Scho/io ad obferv, 1, 4n» | 7i 1, Decurie 1, Epbem, Nar. Curiof, — i E Meminifle item lubet duorum febriciranüum , quorum | uterque in fexxum usque meníem intermittenter | febricicabats | |. non obfítantibus variis a fuis Medicis fibi ordinatis remediis, quos. | Ego tamen folis fequentibus mox ad anni principium celerrime — | liberaveram, y... Pl. Qrear. Scbred, 3(. extr. gentian, cent. | mnm, ana. gr-i, Refin. jalap. pin. fub. gr. vii, ol. mac, cont. ij. AM. | c Hum oc E | BEE | | LOO ^ ^ - €um tinciura tartari P. pil. No, LY. Sumantur die a paroxyf- 7? molibera, Hinc pro ventriculi corroboratione, & cruditatum L^ eorrectione fümantur quotidie mane ex jufculo de fequenti tin- ? Qurain diuturnis febribus fpecifica gutte XXX, R, Effent abfrnth. - agrimon, Elix. propriet. parac. f. acido. tincl, fgar. Xd - ana, 3j. MM. Atque ab extra lienis regioni applicetur Empla- 5 ftrum dé Cicutacum ammon. P 1 Sique videretur, memorate pilulz adhuc femel iterentur. X SKt exacte obfervata interea victus regula uterque conftanter con- — valuit, - — — Ad certum quinquagenarium hypochondriacum fepe fz- »J pius ventris corrofionibus, & nocturnis vigiliistortum pro dando —. confilio vocatus, dum vidiílem, quod ci a Medico fuo Ord, fre- L- quentiffime ad vefperum pilule de cynoglofla aliquot granis .. laud. op. acutetz concederentur; earundem tam frequentem .. ufum abfolute difluaferam veritus, neca forte fücceffive caput ad apoplexiam difponerent, Quod in eo vero mihi non obíeque- retur patiens, urpoteab earum ufu femper, uri ipfe aflerebar, alle- - viari folitus; ei ultimatim cum fuo interitu obtigerat ; quod Ego /— ipfipridem predixeram. Sepe fiquidem etiam ea; qua prodef- -fe videntür, obíunt, : Profperiore forte fibiecontra procuratum fuifle per fcx heb- - ^ domadas fruftra defideratum in arthritide vaga fomnum, mihi codem tempore fide digni(lirnus narraverat certus Soc, JESV pa- ter; charta, in qua multo tempore involutus inofficina aroma- - taria aflervabatur crocus, capiti obvoluta, Vt adeo non vane — füaferit Wedelius apud Friccium in fingulari fuo tractatu de vir- — tute F'enenorum dedica cap. XXIII, de croco , crocum facculo - inclufüm, & infantum, fiqua dormire non poffünt, capitibus - fuppofitum, cum admonitionetamen, ut, ne iscisforte nimium ^ foporem inducat, poftquam obdormivere, is iterum fübtra- (. hatur. 4 | "Append. Cent. H1, e2* IP, É Adji- 42 NI e M Adjicio rarioris illius affectus, quem ob involuntariam, & ju(to copiofiorem cruda, & facto hauítui analoge nring profüfio- nem, Diabetem vocant Medici, fuccinctam, fed | feliciflime per- actam curationem, — Certus in bonorifica dignitate conítiru- cus 52.annorum Sacerdos, temperamento atrabilarius, & ob plu- rima negotia, vitamque fedentariam faQus,uti dicitur, hypochon- driacus, inter reliqua hypochondriacis familiaria accidentia fuc- ceffive demum ctiam de uringardore, & multo in urina fabulo lamendricoeperat, | Hincprater referandisobftructionibus dica. taplurima remedia etiam abítergentibus, leniter diureticis, & uri- nz acrimoniam obtündencibus ufus eft, quale pra aliis erat deco- Qum Fore(ti, & (yr. de alchzea Fernel, Taceo ftomachica, & alia; quz fübindeab urgentibus circumftantiis exigi videbantur, -In- de (ublatus quidem fuit molefüifiimus ille urinz ardor, füblaruma etiam cum urina excerni folitum fabulums verum ejus locoin- ducta memoratailla involuntaria, & nimia cruda, & potui co- lore plane analoge urinz profufio cum ea maraímodica cor- poris contabeícentia, ut venerabilis eger omni prorlus appe- tentia,& fomno defticutus finefine finibundus proxime interiturus videretur, ^ . Hinc itum in confilium ;, & conclufum ; ut pofthac cura | totaeo dirigeretur, quo urinz nimiz illi profufioni corporis fübftandara eatenus depaícenti idoneis remediis occurrere- tur. | | bili abftineret, vitaret vinum, & ejus loco pro fiti; quamvis pul- füm vixalteratum haberet, biberet jus carnis bubule perfrigera- | tum, & ab omni pinguedine per praeviam per paunumlineum | eolaturam liberatum , fubinde autem emulfionem amygdala- | rum dulciuza, exhilarato quandoque fitiente ore cochleari vini eydoniorum, velgranatorum acidorum, quandoque etiam | granis ipfis pomorum granatorum. — Pro cibo vefceretur ju- | ribus eaponis, in quibus concuflus fir vicellus ovi rec. contufis, | | amygang Statutum propterea, ut eger ab omni difficulter digefti- i 3S Jo( S& ET amygdalatis, avenatis, hordeatis, & pultibus ex ovis, & pulpa pa- -. nis triricei paratis, malis cotoneis &c, fique poflet, carne vitulina, caponum , pullorum, avicularumque montanarum. | Manect- iam & vefperiaflumeret bonz caftanez magnitudinem de hoc . Ípecifico ; 5. Confer, vof. rub. Sij. rad. fymphil. maj, Sij. [pec. diatrog. frg. 36. ; coral. rub. prep. zerra [reil. ana 5). M. cum (yr. cydon. P. electuarium. Regionem renum ungeret ungu. rofato refriger. Gal, & Comi. tiflz, Spinamdor/i autem & pectus ungu. refümptivo, | Qui- - bus conítanter continvatis rediit füccetfive tantus appetitus, ut - fibi a cibis vix temperarevaluerit, Item fomnus, vires, & carnium confumptrarum recuperato ad admi- rationem, | * 44 EU S . CONSTITF TIO Anni 1714. : : 4 i Ds, D, MARCO GERBEZIO, |. | Medico Labacenfi, Labaci im^ Caruiolia obfer-. ata. : unquam aliquis annus fuit irregulariter conftitutus, fuit apud nos Labaceníes annus 1714, cujus conftitutionem quoad aé- ristemperiem in przfenticommunicamus: excepta fiquidem fola hyeme, quz fuit cum paucis nivibus aquilonia, & pertotumto- leranter frigida, & ficca, totum reliquum ejusrefiduum, Ver vi- delicet, aeftas & autumnus, excepto Novembri menfe & dimidio Decembris, quorum dies in accepta acris amoenitate decurrerant, | erat meris varietatibus, & veluti quotidianis pluviis fübje&tum, Vndetort, tantequeaquarum exundationes,ut necfata maturefce. — | re, necgramina defalcari, ficcarique, nec fémina opportunis tem- poribusterre mandari potuerint quaque terre mandata fuere, aut prorfus non adoleverant,in femine fuffocata, aut adultaa me- ris viciis, zizaniis, &loliis adeo confpurcabantur, ut ufui efle vix: potuerint, aut ab uredine aduíta grana | effera, & farina fere — | deftituta tulerint, Vnde iníueta annone penuria, & propter« | ea prafertim Croatiam verfus, fere communis inter plebejosfa. | mes. | ! : : Tn | Qua ftante aeris conflitutione qualiter humana — vale- tudo fübfliterit? nemini credo difficile fore conjicere , qui ex t H. ppocratis Jzb. tertio apbor. & alias novit, qualium tales anno- rum conftitutiones foleant efle feraces corporum indifpofitio- ' | nums prafertim , fiis praterea perpenderit, qualem victusratio- — | nem in fimili rerum penuria, & caritate fucrit obfervare neceffe, & quali, quamve infalubri qualitate debuere fuifle praediti non — | ne VY » Es - Md LI EB Lo (0o | 45 an t -. folum terra, verum &arborum, vitiumque fructus, utpote dicta — ürcdine adeo excefi, aduftique, ut vix fuerit reperire pyrum, po- - mumue, veletiam botrum, qui integer, immaculatus, & conna. turali fuo fapore praeditus fuitlet: quamvis & talium parcitfimus - fuerit quaftus. — Subftitit videlicet, fi unquam aliquis, lamenta. biliter. Eo, quodfimiles temporum conftitutiones, foleant e(Te |. ek Hipp. citatoloco, & noftrazn Chronologia AMedica wadita do- &rina, morborum feraciffimaz, De hyeme quidem nobis non erat; quod adeo quereremur, - utpote quz utcunque tolerabili fuo frigore ficcitateque corpora . potius reddebat firma, agilia, ev* bene colorata, adeoque bene . valentia, quosque tulerat morbos, eorum faltem folum acci- — dentalis extitit caufa ; quatenus videlicet humiditates a pre- » gretlo pluviofo anno in corporibus noftris aggregatas altius '. ampreflerac, coagularat, & a. diícullione perinfenfibilem perfpi- |. rationem impediverat, | . Quod ipfüm pura & de Novembri menfe, Decembrisque * - anteriore dimidio , utpote fiailiter leni aquilone perflatis, & po- | tiffimum amoena ferenitate illuftratis. — A(t tanto majores que- '— rela nobis fuere contra Veris, aftatis, & reliqui autumni (utpo- te adco pluvioforum , ut vix intercurrerit duorum triumve die- ' rum ferenitas, Solisve illuftratio; qux a pluviis, auc faltem nu-- | bilo coelo cum plane infüeta aéris afperitate non fuiffet inter. |- rupta) decurfum :. Qui propterea tantis cum c&grotis negotiis | nosoneraverat, ut iis expediendis vix fuffecerimus, | Quinimo, ' poftquam affinem nobis Styrtam ad Judenburgum pefte infe- | Gam perceperamus, nobis plane de adhuc deterioribus metuere | inceperamus, À quibüstamen prafíervavit nos hactenus gratio- | fum Numen. ; fon | — . Morbi autem, a quibus adeo impetebamur; erant prater | emnis generis defluxiones fimilibus temporum conftituiioni- : | | Í 3 bus S * ; P s M. — — 3 o | bus femper familiares, arthritides, colici dolores, pleurirides, | hydropes, febres tam intermittentes, quam continuz, & ex eis multe plane maligna diarrhoez, dyfenteriz, vomitiones, lum- brici, variole, morbilli; & rubcole ; nulli tamen funefliores, quam febres petechiales, & preíerrima Decembri Meníe vari- olz. Quibus propterea etiam multi prefertim Auguíto menfe, & Sentembri plane fuccubuere. | Quamvis, qui victus rationem obíervarant, riteque curabantur, potiffimum reconvalefce- rent, : ; | Singulare quid duobus ftatribusacciderat: Vtrrumque pra-- vio totius corporis rigore febrilis incalefcentia apprehenderar, Hinc planeincolerabileslumborum Puncure, Deíüper unum ; petechiz fcarlatinz feu purpurez alterum petechie nigra, &va- riole puriflimo fanguine foliti puris locofüffuíx. — Ec ille tertia morbi die, hicfeptima inopinate fuccubuit, Certa etiam 10, annorum herrula cortice peruviano vix afebre quartana liberata in variolas confluentes denfiffimas inciderat, qua fücceffive eriam eo. perductz fuere, ut contractis cruftis inftantancee abfceflurz crederentur, herrulamque priftinz valetudini mo:e folito reftituturz, | Aftecce quàm inexpectatum | facum ! preterquam enim , quod cruftz etiam fepius oleo | ámygd. dulcium perundz nullatenus recefliflent ( perfiftente interea femper febre acuta continua, & tufficula) ultimatim. ez eo deductae füere, ut (í quam cafa ramen abícedere accideret, ea poft íe ardentiflimum ulcus absque omni pure relinqueret, usque dum miferabili herrulz ultimatim ; 2 1. fcilicet morbi die; e vita excedere füerit necefle, — Vsque adeo de variolis, nifi cum eis & febris, & reliqua accidentia recedant, nunquam venit crium- phandum. b : | P Certus Mercator Goritia Labacum cum intenfiffima & ea. continua febri in raaximo frigore delatus; deintenfiffimis & fau«- ciam, & artaam doloribus lamentabatur : a quibus demum et« iam idoneis remediis liberatus erat, — Sed defuper (perfiftente i ad- B — e 5X Ww. c ci ! adhuc febre) toto corpore minutis, & denfiffimis hydatidibus, feu veficulisaquarefertis, adeo fuit períperfaüs, ut quis eum undi. - que fervidifiima aqua fuifle perfafum, peruftumve citra dubita- - tionem jurafiet, — Ec non obítantibus quibuscunque remediis " quoque ipfe 1$. morbidicobiic. : 2: |. . Certus Lib. Baro econtrausquead defperationem afciticus, » dum proxime exfpiraturus crederetur, füperveniente tumidiffi. - mo fcroto,inflammatione, &abfceflu, fponteque evacuaris inde ? aquis prater omnem expectationem convaluit. Vtque adeo defperandum nunquam :. fed dum fpiramus, fperemus, . Carbooum fuffocatorum illorum, quibus fabri ferrari uti ^ coníuevere, vapores efle nocentiflimos, nemo facile eft, qui ne. .feiat: noxios vero xque cíle ordinarios illos ab aperto igne - combaftis lignis relictos, non facilecredo fuiffe obfervatum. Ac. - eidittamen, quod elapfo Decembti ex incenío frigore domum re. * veríus faber ferrarius fcpruagenarius, eo quod fcfe ad talium car. - bonum ignem excalcfecifiec in eum foporem, cum maximo fter. ' tore inciderit, ut is abadítantibusomnibus pro fortiffime apople- ' &lico, adeoque ex fententia Hipp. 2, ap5, 42, pro omnino defpe. ! rato haberetur, fücce(live quidem clyftereacri , frictionibus, fter. | nutacoriis, veficantibus, & volatilioribus antiapopleclicis rurfus | excitatus, ultimatim vero, decima tertia videlicet morbi die ta. /— men e vivis fublacus, | : — - Simillimum fitum accidiffe recordor ante annos Izgenfi / ruítico in noviter calefadto; & non pridem exítructo fornicato cu- - bili; qui vero libero aéri expofitusfefé tamen rurfus recollegerat. - Sed feptuagenario illo longe junior erat. | NET ERG AOT X c coe Tc Xe /- . Singularis moliscalculumin vefica geftare absque eo, quod. -ab eo faltem fübindeurinz excretio intercipiatur, mco judicio pro aaro habendum eít, | Fadtumid camen fuifle detexerat nobis nie jsperrime diflcctum corpus noftri Labacenfis Ecclefie Decani, | 1n ejus fiquidem vefica ad digiti cratliuem corru gata deprehen. ED o : fus 48 | L: JR ONE ME . fus fuit trium unciarum calculus, quitamen urinam nunquam in-. | tercepiffe fuic obíervatus, quin potiusis, poftremo prafertim an- no; conrinui urinz crudi(fimz profluvii extitit caufa, — Sed fcien- dum venit; calculum hunc ab egro femper fuif: pro hernia habi-- tum, quem propterea a pluribus annis femper furfum cingulo herniofis confíueto réligatum geftaba;impediebarque hoc medio, . | neisunquam ad vefice orificium devolvi, & urinam omnino pra- cludere potuerit: quin potius, quatenus totum contracte vefi- cx ífpacium fua mole occupabat, caufa erac; ne a renibusjugiter affluensurina ibidem fubfiftere potuerit, fed potius veluti gutta: tim jugiter excerni debuerit. Juvaret propterea quoque forte alias (nifi lichotomiz remedio periculofo & fxpe impolffibili fcfe fubjicere mallent) tali medio uti, ut taliter faltem ab - eisaliasconfuetra urinz przclufione li- beri viverent, «M | Pu: D E E37. t » E: )« S& COBRE... b lloflis Ds, G, G, LEIB NITII, TD a | Jtiologia Barometri, occafione n. 3. 65 4, appendicis 4d. Centur. 1.g9* 2. Ephemeridum novarum Societatis Cefaree (Naturae Curio- ; forum. [) Arometrum , quod vocant, Hydrargyro aéris pondus indi- 1 cans, primus invenit Torricellius, primus Gerikius fub no- ^ mine virunculi meteorologi aliquandiu occultatum ad pradi- &iones mutationum aéris publice adhibuit. Sed cum obferva- retur acrem, imminente pluvia, leviorem fieri foleres ficcum ve- | ro & íerenum, ponderofiorem oftendi; cum conttatempore ad |» pluviam vergente, vaporibus aqueis magis oneratus videri poflet; | problema perplexum varie agitatum cft, & inprimis egregii Me- - dici &Nature coníulti, mihique amici, Ramazzinus & Schelhame- rus de ea re inter fe contulerunt, | Mihi in mentem jam olim venerat, pluvia imminente levari aéris columnam, quod ca guttu- las jam jam cadentes, & pluvie mox materiam prabituras, non amplius füftineres 5. contra fereno cempore, aquam in minu- tillimos vapores dilatatam , mifceri aéri, nec defcendendiaérem- ve penetrandi vim haberes acproindeuna cum columna afub- jecto Mercurio füftentari, Propofíui & experimentum quo ad oculum appareret, gravia folida defcendentia in gravi fluido non gravitare in fundum fluido fübjectum. ^— Nempe tubus aqua plenus in una partelibre bilancis fufpenditur, & gravi ali- quo aqua innatante, aut aliter inca füfpenfo, & cubum vel lancem . gravante, totum per pondus in oppofita lance ad equilibrium | redigitur: mox eodem gravi in aqua defcendenre (five refc&to — filo fiveaqua in cavitatem gravis adriíla) levior fit lanxcubi, & pondus oppofitum preponderat, donec grave cadens fundum at- 3 4ippena. Cent, Ll. eg AP. g tingat, -— jo ERA. NN. n EI Ls AGREES ECAESURUNNUNENN..-- BUE Quod... NPDRRNE EAT NUI dde E tingat. lraque occafione data fententiam meam Celeberrimo — Ramazzino pet literas fignificavi, Virum acutum, & rationi | cedere facilem tetigit meditatio mea, comque etiam experimen- tum, adiuvante Cl. Gratiano, fumfiflet, laudabili candore publi- ce profeflus eft, veritati afe manus dari, Sed Antagoniftz haud minus celebri nondum fatisfadum video. ! Objicit primo, vapores aquoíos natantes in aere eum pre- mere ;at corpus fülpenfum ex filo inexperimento D, Ramazzi- ni non premercaquam. Sed refponfio cít facilis, difcrimen inde nullum oriri ad rem faciens: fufficit enim, quod utrobique cor- pus grave in fluido deícendens cum eo non gravitet; quod ta- men antea gravitabacin lancem oppofitumque pondus; five a filofive abaqua fuüftentarecur, | Objicit/eczado , haccaufa fuppo- fira Mercurium ergo non defcenfurum, nifi cum actu pluit: fed refpondetur, etfi aquez particulz ab aére feparari & cadere inci- piant, non tamen ftatim ad nospervenire aut pluviam formare; fed interdum a vento, in fuperiore regione aérem agitante, vel alia caufadiffipari aut retardari. | Objicitzer:7, Mercurium (ape deícendcre & varie mutari; nulla pluviacadente, | Solutioexpra- | cedenu patet ? nam fieri poteft & folet, ut particule defcendere in- cipientes rurfus fole vel vento, vel alia caufa difhpentur , imo plane alio ferantur, novo aére fübftituto; quod etiam jam nora- vit Cl, Ramazzinus, Objicit quarto, alias magnas mu- tationes in Barometro notari ex aliis caufis, verbi gratia, a va- lidis procellis: Hoc concedo, neque enim omnes mutationes ponderis columnz aérez ex hac fola, quam adduxi, caufa oriri || putos fufficit eam fpe valere & principali phenomeno (ut jam | Dx. Ramazzinusait) fadsfacere; cum fcilicet Mercurii defcenfus - | pluviam aut nivem, afceníus fereniratem nuntiat, Saneventus | vehemens edam aeris pondus füfpendere poteft, unde jam Ge- | rkius notavit; in magnis cempeftatibus Mercurium Barometri | | deícendere. Sed &aliter mutare vent pondus columnzaéreg | | poflunt, ex. gr. duo venti fibi occurrentes a&rem interceprum — | | come | | L4 4 DUE wor (o. NM | $T compriment , & reddent denfiorem adeoque graviorem; con- train diverfa cendentes, difítrahenc eundem & reddent rariorem - leviorem; aérautemrarior guttas aqueas minus füftencabit, 8c ita ex duplici capite levior eri. Harum aliarumque caufarum interventio facic, ut regule predictionum ex Barometro multas exceptiones patiantur. —Objicit candem quinto, Experimentum Ramazzinianum nonnihil differre a mco. Nam ego corpus ' cavum propofueram, quod nataret in aqua Tubi, moxaqua reple- tumin ea mergeretur ; Ramazzinus fuum gravecx filo füfpen- dit, & mox filo refecto cadere permifit, — Sed refpondeo. primo — nullam efle rationem differentiz, ut oftenfüum eft ad objectionem primam fecundo fi Cl, obje&tor fümere experimentum digne- - tur, cavo natante debite fübftituto in locum gravis fufpen(i ex filo; eosdem eventus reperturum, cum eadem ratio fübfic, — Obi- ter addo in Epiftola mec fecundalinea (p, 95.) vocem smmebercle efle delendam , ex alia credo non bene fcripta lectaque natam , que qualis fuerit nunc non divino. - 22 Dv, D ÁÉ- . 8e eC MES Dx.D.RVDOLPHI JACOBI CAMERARID Srationes. Barometri. fupreme 69 im- i fime. | : Gute o EA SUEE)) — ANNI || iz:5. | 1715. | avi p FEBRVARIVS. | r6 Ug doa c6 | adoro vo ime MARTIVS. |14 0] 1j 3. |] 49... 8 10 n APRILIS. «o xa ataca tone 2 MAJVS, ro co poop Iyos3 | 1é JVNIVS. Wird o do RI ree eset JVLivs. |: é|.aiihg |: ji AVGVSTVS. aia. e| ui ^5 [a2 7 2M SEPTEMBER. | 16 6] 1$ 4] 34 20029 1E n OCTOBER. |16 3] 1. ol34 414. 4 NOVEMBER. |14 al/ee 22 ]a:$. o] 29 9 DECEMBER, | |1i6. £€]25. .m]| 17 4| Eo 19 : * bi jS E : — d jo( S& s $3 Q Veplendom erar, quod decft Tabul: Moruum Mercori- k lium in app. Ephem, ult. p, 77. fub finem, & continuandum ulterius per decurífum annorum fequentium; ut pleno conftet Íchemate de his etiam noftrorum temporum motibus : Etc ne veniret folum ; una & altera reflexione fuper id; quod exhibet, vi- debatur comitandum, Scil. Reverfusad fcala füze fümmum Per- ambulanus ille Mercurius phenomenon prabet curiofis non in- - dignum, quoda:rendang hinc obfervando & meditando ad fü. am reducantcaufam. Prafuppono; confílare fatis ex priore fche- diasmate Perpetui Mobilis alternos aícenfüs & defcenfus mihide- - cem minutis palmiromani, vel fübdividendo viginti fcale gradi- bus, comprehendi, nec ab ipfo tamen ornne hoc fpatium omni- busannis peragrando abfolvi, fed eum paucioribus quafi conten- tum efle unoanno prz altero, adeoque differentiam motus annui - abimoad fummum, non fimpliciter annorum; fed hujus vel illi- us anni, non raro decem iftis minutis effe minorem, Ita qui- - dem in meo tubo per aliquot annos fupremam ftationem non obíervaveram , nec dubito; ab obfervatoribus curiofis alibi ob- fervatum fuiffa idem: Poftquam igitur poflliminio quafi rediit mercurius ad fcale fummum; ne hoc quidem animadverfione videbatur indignum; quandoquidem de hujus in fpecie phz- nomeni ratione; quantum fcio, necdum fàtis conftat, Res ipía exinfpe&tione tabulz ad Januarium & Decembrem 1711. patet; |- rei ratio ut. quzratur, fcrutabor. Quatuor potiffimum funt caufz, quein altum cubi promo- vent grave mercurii fluidum. Sub libero aére de jugis monti: um in depreflas convalles fi deferatur barometrum ; altiusipfum altiorem aéris cylindrum arguit: Quod fi vero includatur reci- pienti, tam ab aérc per accefium efriuviorum e fermentancbus : & effervelcentibus quafi far&tos quam a. denfiore per detrufum 'embolum compreílo 5 nec minus ab expanío per vim caloris & - "amplius quoque fpatium precendente, attollitur, Singula enim - hzc diverfa quidem, in hoc tamen tertio conveniunt, fcilicet in urgendo mercurium, utin tubo afcendar, plus, minus, proutilla | Pr | g 3 VIS $4 8$ )J)o( 958 — IU ADAE vis fuerit major vel minor. ]Jucundum eft lc&u, quo ftudio, qua veri(imilicadine, phznomeno ftationum ícalz altiorum ap- — | plicentur quatuor ifte caufz: Ipíàs autem hic non eque profc- quar, quaficurus modo ,fi liceat. Quid ftipet acrem fupra Pro- vinciam, vel füper quamcunque terre partem; cui fubfünt baro- metra in motibus (quo usque?) correfpondentia ; Vti Recipiens Vicreum fuum concludit aérem, | Sed quod intendo, paucis huc redit: Quz fit caufarum iftarum caufa ? id quidem doceri opta- rem. Scilicet cur fic hoc non altero anno fuprema altitudo? Cur redeat poít annos , ubi olim fuerat, quo per plures annos non pervenerat, Mercurius? Cur fiant ifte caufx raro, & quan- do ftunt, qua decaufa veniant? E(t aliquid, pofle przdicere, füb quali aére poffit confpici altus Mercurius : Nempe, poftquam per obíervationes conftat, fab hyberno, rigido frigido, ficco, ferenante euro, euroborea, | id fieri maximo, fi jam aliquamdiu altus, & detentus per dies, füperveniente vi nova quacunque fiat altior, — Quisquis vero novit, ati obfervacores non poffunt non memini(le , quam Ízpe vis venti ftringat forticer, & gelu fzviat acriter, nec tamen aque alta; non fuprema; cunc notetur (tatio, illenon poteric non íoli- citus efle de quaerenda caufa ulteriore. Dicant, qui poterunt, cur e, g.hyemsilla fine pari Mercurium utique elevarit, nec ta- men deduxerit ad fcala fümmum ? Quod tamen praftitit. dies Decembris 171 1, poft coronationem Caroli VI. Imperatoris Au- guíti, (feliciter )) quem probe meminerint multi, non fuifle com- parandum infrigore cum Januario1709. Plures regererem in- ftantias, fi explicari fatis & intelligi poffent, absque cout eatur in rem prafentem, velobíérvationes veftiancur quafi fuis circum- ftantiis, quod fine prolixiore meteororum cum barometro per dies, meníes & annos non poteritfieri collatione, Angelunon tam tubum quam mercurium ftringendo & deníáando alritudini | faveat majori; vcl minori potius, modo feponam: Interim uter« | que per tocannos fat. bene fuum facit officium. | Sed ad a&rem ruríus favet ipfe gelidusaltiori gradui, fic eft, non pari tamen | v | $9 )6( S& DOE... - paffu ambulatcum ipfa; modos & gradus habet, adhuc determi- . nandos, quando & quomodo visilla plage feptentrionem inter & ortum mcediz tollat plus, minus; teneat aliquandiu, vel brevi remittat, nondum laxato aére, nedum quieto vento ; inprimis qua fic efficacem caufam hocanno procuret, vel cieat, alio ne- gets clateremaéris per annosin tantum enervet, poít annos re- flicuat & intendat? hujusmodi phznomenorum & cauíarum ut ratio eruatur, adhucallaborandum eft, Vanus fuero; fi hoc pretendam ab illis, qui poftquam pha nomenon ad caufam; altitudinem ad preífionem majorem, de. duxerunt, quod reliquum , ultra & fupra eít, caíüi tribuent, - feque ita expeditos credent, Quid vero aliis füppetit, quod con- ftans, nec incerco nimis cafui fübeft, uc prafici poffit Atmofpha. rz ad ordinandos mercurii in titula mctus, Án concedendum - Illis, qui lübjiciunt infera fuperis? Qui prolixa dederunt Attis fpecimina, ulterius a mereoris ad barometcrum extendere & ap- plicaredignabuntur rogati fuos planetarum afpeQtus, vel quam- - eunque coeltfaciem, | De agendi modo, ubires prius ipfà fuerit . expedira, foliciti dein erunt fyftematis mundani Harmoftz, Vo. —. lebantaliqui nuper notare iftos ter (pace Copernici) oppofitos ad belli finem; ita DEVS velic! quos füb initium conjunctos, cum - acceílü tertii ftupuit terra. Qui autem refragantur aftrologis, quid ipfifint excogitaturi pro commovendo globo noftro ad mutan- dum aérem ita, ut ad legesquasdam & regulas poflit reduci, poft- hac erit expectandum. | | | Effe: adhuc unum & alterum phenomenon collaterale, - imo fübipío in(trumentorum ufu multum eft fübinde; quod dit quiri meretur; Verum ifta de (ümmo hic füfficiant, quia paucis — de imo (cale videtur etiam aliquid addendum, — Exhibecaurem Kftationem infimam menfis inter. alios OGober 1711. famoíus "excapitenon uno: Notabilis fuit cum in terra fubtus concuffio, non quidem quantum mihi conftat per patriam meam, apud Sar- matas tamen & Gallos, defüper loridus ftatus, hoctantum fenfü, | quod fucrit florum vernalium in campo abunde, circa & poft | | vin- $6 4$ J)o( S8 — | vindemiam , nobis multo fed vili mufto ex uvarum minus matu« rarum putredine infelicem 5 quin memorabilem autumnum; mutatione in publico a mutata, — Iftotemporeadlapfum Mercu- riinaécre mica & infolita vis ab occafu ventorum cum largis fuic pluviis,itatamen , ut& noctu Luna& Sol diealtero alterna- rent cum nubibus fugacibus; imo utíera fulgura & tonitrua poft paucos diesaudirentur noctu ,. fed cum barometro jam non hc- mili, verum circafextum gradum confpicuo: memorabili exem- plo; meteororum turbulentorum eorundem vel fimilium cum gradu tamen fcale non eodem, fed per cafüs bene vario. Deni- que menfis ille forfàn notabilis etiam in ccelo, ubi fecunda vice Marti jungebatur Venus; hinc ftationaria, retrogreflura, cura femifexris: Keplerianis non inefficacibus conjunctorum Íolis & Mercurii. Tunc humile adeo ac raro alias barometrums tunc etiam invaluit, quea prima coepitin Ícorpio, dira vaccarum lues'3 quam cum ftupore legentpofteri. Ac; quamtriítis per eosdem annos humano quoque generi Peftis ! Occafione cujus incidit, quod ad prius quidem de altiore ftatione fpe&taret, pratenífüm alicubi phznomenon 5 Quafi folito altius fuerit obíervatum peítilenti tempore & loco barometrum, | Egoinfolitam ab zíta- tein autumnum per iítosannos peíle alibi graves altitudinem in tabulis non video ; propriam loco cuicunque laboranti mihi du- biam pluribusobíervationibus determinandam relinquo, : Eram pro claufula his additurus. quzdam de Hyeme prz- coce Novembris, &fíera Martii, ac Aprilis, nifiaurem vellicarec Stoicus, talium in ep.» 5. 67, parum curiofus, ut; quibus eadem for- te menseft, moleítus ultra effe definam: Interim benevole Obfervatoris & Contemplatoris cujuscunque Epi- crifi lubensiíta fübmit- | tens, «35 )o( ct» MVN- |j3 b E - . EPHEMERIDVM DIRECTORE, REIPVBL E: RADIX MICH. FRID. LOCHNERO, S.CAES. MAIEST, ARCHIATRO EIVS. ». QVE PERSONAE IMPERIALIS MEDICO, S, R,T. - NOBILI, AVLAE CAESAREAE PALATIIQVE LATERA- — NENS. ET CONSISTORIE IMPERIALIS COMITE , ACA. * DEMIAE LEOPOEDINO - CAROLINAE NAT. CVRIOS, » NORI. BERG. MEDICO SENIORE. E NORIBERG AE, -" Sumptibus WOLFGANGI M ICHAHELLES, : Ilypis Jo. E&NEsTI AÁDELBVLKWERL Awno M DCC XV. dU HM UN AS GA o dle 22 wJE« 6&2) to quidem gradu ad vindictam proce- "GA w^ dens ira Divinae Majeftatis, (quippe, Se- j neca tefle; j | dolet Ira certis Numinum | offendi notti ;) -. Purpura quaedam maligna , in Vrbe hac noftra patria haQenus .. graflari coepit , ad eum tandem provecta malignitans gradum, . uta Lue illa, quam zvpgópoy 6«ó» vocavit Sophocles in Oedipo, .. fymptomatum diritate et truculentia vix differat, : n Hoc malum non adeo feníere, nec adhucfentiunc fervitia et fine no mine vulgus ; fed. porius quibus largae fuppetunt facultates, et propitiore fortuna opes pro voto afluunt; non ca- daverofi fenes aut decrepitae aniculae, fed potiffimum e fcquio- ri exu puerperae, in florenriffima aetate conítitutae, virginesque - - pérard'oa,, ut cas Athenaeus Dipnof, Libr, IV. nominat, norainis- -. que ranonem exponit ejusdem eruditifimus commentator ; |. Chicafa dat nomen bona, quae cafa continet omnes oos ss Cm Phoebo AMu[as, totumque Flelicona, E o! j hs —— Ani- — ' Animadverf, in Ath. p. 194. fcilicet; quaefünt annisplenae ma- curitatis, ecad patiendum geftientes, ut facete nequitiarum difer- tusArbiter Petroniusin Satyrajocatur, | Cum ex parre contraria fexus virilisinfrequentius hoc ma- ]o infcftetur, aut füccumbát. — Succubuere tamen, quos inter Collega defiderariffimus Wurfbeinius Junior, qui pro falute aegrorum purpurae amoliendae vitam ipfam mancipavit, ecance - Parentem, nunccaelitibus pariter adfcriptum, defloruit, ac morte fua illud Ovidianum Mert,1. 7. fab. 26. confirmavit, in - -.-- ipfos faeva medentes ; | Erumpit clades, obfuntque aucoribus artes. Eft tamen ntplurimum malum z«wupfdónor, quod prae fe (ae- - pius levamentum ferc, fed interius malignitatem occultat, ut Palladius Sophiít. norac, in 6. Epidem, comm. 15. hocque ipfo lui non diffimilis Atticae;cujus Thucydides meminit;et quam eru- ditiffimo commentario illuftravit Cl. Fab,Paulinus : xpéiozos Aóys . v0 eid Gw vic vous vi. ANNe xaAezroTIQGr fiera. iy ed Qr eáay qUci ; genus morbi majus, quam ratione comprebends , c7* in aliis ias acerbius, quam bumana naturafu[lineri posfit. — —— Apparet enimin principio quieta Jues, tacitoque progreffu incrementa paffim accipit, raro fymptomatibus validis ftatim af- fiigit, ut aegrotos faepius, medentes, adítanresque decipiat, In infidiis quippe occulta latet, ec e Medici fi non incuria, . mora | tamen levidenfi, novis adiutum auta viribus, vires acquirit, ut immania atquc vitae noftrae infenfillima fymptomata pfo- deant 5 | j | Qualia uon Capaneus ,non audax Ampbiaraus — Sperneret , in verfonec /Moenas torva corymbo: quae curandi peritiae obicem ponunt, eamque intervertunt, imo aegrum pro! dolor peflündant; inque cenfumLibitinaereferunt, - Abftineo ab ulteriori mali hujus delineatione, in aliam | diffcrenda occafionem : nec difquiro anxie, an prifis plane | dad E ss ; 1 4S )o( S& in — 6t . ignotum fuerit, vel Patrum noftrorum memoria demum cogni- tum? cum Hippocratis noftri, e Cel(i elogio, omnis Medicinae. Parentis,ronyiruaro; afpretudines miliaceae; ac t£avra ro. oia, qd ( qÓV xwyi7ry d'éryusras ec rubrailla ézav9íeuara, ab illo defcri- pta fatis evincant, vetuftioribus Medicis artisque noftrae Principi- bus innotuifle; fed et quod in aliis morbis fieri affolet, aliquando | defüíle feque fubduxifle, longa vero annorum peratia ferie rurfus produ&tum fuifle, ut quod de Siphilide immortalis glo- riae Fracaftorius canit, hnic quoque Purpurae applicare : liceat: Non [emelza terris siam, fed [aepe fuiffe Dicendum e[l , quamvis nobis uec nomine nota Hatlenus illafuit. Quouiamlongaeva vetu[las CunBa [itu imvolvens , etres et nomina delet, Nec monumenta Patrumferi videre nepotes, . SicEbn-Sinae tempore malum hoc recruduiffe videtur, füb no- . mine Bortbor exprelum; nec7abardillo Hifpanorum, cujus Val. lefius meminit; a purpura hac noftra multum differre credo, Hoc certiffimeaffirmare aufim,circa praxeos meaeinitia an- Jte triginta paene annos, dilectifimae noítrae patriae hancPur- purae fpeciem plane fuifle incognicam, utpote quae petechialibus Hungaricis , olim malignitate quoque infenfilIimis , faccefferit, - Lipfienfibus nomine Purpurae Puerperarum;bef Sticfelg/nocitfi- ma, ab illisque peculiaribus differeationibus defcripta. Quamprimum hic morbus noftris innotuit, aedes vix ullas ^ praeteriit, fine omni malignitatis nota, ut fimulata lenitate ex- »- pers gravioris mali videretur; fequentibus ananisrarior quidem, - malignior tamen apparuit, ut quos nuncarripit, plerosque, non tamen omnes, | ] Auferat atra dies etfunere mergat acerbo, — 62 6 0o( SE. | fiac: vana utpiurimüm et irrita medicorum jn hoc cona- : mina, ucincfficacia deprehendamus remedia, quae effe&tus alias - fuos (uc Soldurii milicesapud Caefar, Libr, 5. Comment, de bell. Gall. )nobis probarunt, adeoque à jum mulJet tacito /Mediciua dolore, Vifam nonnullis, hanc purpurarum tragicam malignitatem et. leralitatem a vifceris, vel partisetiz«m folidae, inflammatione du- cere ortum, id quod Anatome practica confirmat ; neque abfo- lute id negandum : cum tamen fola fanguinis omnimoda cor- ruptio, et feri acriraonia quodammodo corrofiva ; ad homines e medio tollendos per purpuram hanc fufficiat, nil opus eft; ad partium vifcerumque inflammationes confugere, nifi laculentif- fimi teftes hoc nos edoceant, Interim Purpurae hujus truculentia adeo hominum civi- | umque mentes invafit, ut crederent, morbum hunc omnis clu- dere remedii cíficaciam fylvamque caeduam alexiteriorum omni- | ' um non fufficere huic debellando hofti; id quodj jam aciiltlo(ia phus Po&alibr, VI, de Rer.Natur, expreffit: E e Aerumnabile erat , quod ubi fe quisque videbat ^— | huplicitum morbo, morte damnatus ut e[[et,. Defictens animo mae[Lo cum corde jacebat ! Funera repetians , animam et mittebat ibidem, ldque vel inprimis cumulabat funere funus. | Át poftquam nonnullae hac lue correptae; inque orcifaucibus | conítitutae aegrae re(ticutae effent, graciofiffimac arci debitus redi- | re incipit honos;et cognofcuntdivinitus quidem tanquam autora. | menta peccatorum noftrorum, immitti hanc purpuram ; fed | coelefti auxilio quoque curari pofle. | L laprimistanquam «2v y&oa; in hoc morbo experti (umm nonnulla noviter in officinas noftras introducta exotica, quae in« | * COSSEBPERNN, E. 2C $e — WP EN. cer ferpentavia Fivginiana, Palverema Bezoardicum Anglicum. - Comiriffae de Kentingrediens; — Pedra Cordial ive Lapis Be- - zoar de Goa, et pretiofa licec, efficacilima tamen , Radix Avipzzm five Gen[éeng, iíarum nempe montanum Coracenfe, radicenon - tuberofa,ut alia alexiteria praeteream;quibus omnibus in averrun- ' canda hac malignioris Purpurae fpecie illud infcribendum, quod — M.Varro Libr. X, Rer,div. qui erat de diis fclectis, ajebat: HOMINIS EST HOC OPINARL DEI SCIRE, | - J [nterim dum Medicorum efl, ut acrius omnes dJncumbant generis lapft farcire ruinas, quaefita undique remedia ad expugnationem hoftis vaferrimi, -follicitataque commercio literario aliena experientia ; de qua - fama retulit, in. Belgio ex Indiis allatam repertu dari radicem, quae primo morbi maligni acccífu, et priusquam vires acquirat eundo, exhibita, eum aliquando penitus auferat; crebrius tamen jn intermittentem febrem minus periculofam convertatet terris | net. Expofui hunc rumorem, aegrisnoftris adeo falutarem, fo. ! lertiffimo Pharmacopoeorum noítrorum Dn, Dieterico; qui de | aegrisoptime merendi (tudiofiffimus, send contraque 1ainantia fata — "ÜPervigil, | | : ' nullis in conquirendis iis, quae aegris folatio poflunt effe, parcit fümtibus ; ambo tamen in expifcando hoc alexicaco remedio | extitimus aeque infelices, cum nemini tale equidem innotue- rit; in votis potiuset rumore, quam rcipfa reperiundum, | . Non tamen planeinuctile fuit fcrucinium noftrum et remedii tam generofi conquifitio; cum Dx. D, Falckius Tilfita Boruffus, hanctranfiens urbem, Dietericianamque invifens Pharmacopoe- | am, radicis ex Indiis per Chirurgum allatae meminerit, qua ir | debellandis malignis uteretur feliciffime: Audito hoc ftatim ad | amicos Amítclodamenfes literis Dieterieus inquirit in hanc radi- EM | | | pe | cem, | l| | | | u | | NEA T1279 s | N 64 E Du. d TM c. m, neque deítirit priusquam laudatum adeo obtinuiffer alexi- terium ; voti ecremedii compos, alacritate confueca mihi Pharma- copolium vifitanti eftendit, et fi quid de radice hac, ZMfongus di- &a , mihi conftaret , uc fecum communicarem,; inítanü(fime petiit. | 8 | Amici juftiffimis obtemperaturus precibus, quicquid de hac radice collegeram , eruo; cumquealtum apud omnes, qui de ma- teria medica fcripferunt, de novo hoc exocico filentiumi depre- hendiffem, in gloriam optimi Creatoris, et Proximi emolumen- tum, ut publici jurisfacerem; a viroamicifTimo me exorare pafTus füm, fpe firma fretus,fore alios, in amoeniffimo naturali ftudio longe perípicaciores, impofterum altiore concepta confilio hac de radice manumiffuros , defectumque hunc meum fupple- £ürOS, | | Antequam vero operi meaccingam, radicem 77241705 diítin- guimusab Avicennae AerfceivePlempii 44sj comment.in Ca- non.Medic. Abuali Ibn-Tfina Lib,IH, T raét.IEp.zoo.(vel üti abAra- bicae linguae periti(limis Z4ex vel /Iax cffercur,) quod Z4Mungo | quoque abOrienalibus vocari,teftaturGarciasabOrto,fortafle lin- 1 gua fua Lufitanica; uti credit Cl, Plempius Lib. 2. c.2 1. licec ec hoc | averruncandis febribus deftinastum :£ Sic enim modo laudatus | Au£tor : Ef) MVNGO femen viride,quod per maturitatem fit ni- | grum Coriandri [icc magnitudine , pabulum «fF equorum , in- | terdum etiam ab bominibus editur, Guzuratae eg: Decan incolae án fcbribus boc modo utuntur. Febricitans cibo abflinet. per de- cem, nonnunquam per quindecim dies z poff quos bujus fructus | decocfum illi propinatur ,in quo nonnilil pulpae remanf[erit : de- inde cortice delibratum AMaungo, e2* inflar oryzae coctum fe- | bricitanti exbibent, panem vero. tviticeum., nonnifi poft multos dies. Nafcietiam ferunt boc /Mungo in Palae[lina, j Poft Garciam optime, uti foler, hujus feminis, (apud ori-| entales frequenter elixi et butyro conditi, cibiloco in delitiis hae | bici) ec Plantae füb ncmine Z14ungo; five Pbafeoli ortbocaulis, | | de- | -^ N - 4$ )o( $& 6; defcripüonem exhibuit, oculisque. expofuic Fabius Columaa Lynceus, fpectata generis nobilitate & doctrina maxime couüfpi- cuus, quie Jo, Fabri elogio, eo ingenii fui acumine proceffit, ut genuinae 1 heophrafti ac Diofcoridis infitens menti, inaume- ras ab aliis perperam nominatas plantas, fpeciei, loco, acnitori - fuo reftitaerit, in Not, ec Addic. ad Hiítor. rer. medicar. Nov. Hi. ípan, Nard, Anton. Recchi p. m, 887. Cl. Plempiusl. c, Pift fpeci- em effe contendit, | MaximusSalmafius in Homonym. Hyl, Ja- tric. c. 78. pl'urimade Bunco, Bungoec AMiumngo babet, operofeque probare nititur, ZMezfcelive ZVex Avicennae differre a Mungos "Garciae ab Orto, Fructum quoque ZMango[tlam hodoeporicorum .— fcriptoresnonnullicorrupte /Monezos nominant, de cujus frudus — deliciis Cl. Bontius Hift, nat, et Medic, Ind, orient, Lib. Vl. c. 28. P Can; - * Cedant Hejperii longe binc mala aurea frutus, "mbrofta pafcit /Hango[lam et Netare Divos. Nihil tamen vel Phafcolo orthocauli vel fru&tui Mangoítan cüm radice noftra /14ungos commune, quae nomen ab Animalculo ejusdem nominis obtinuit, Nec enim operàm omnino lufero, nec me labor ifte gravabir, (1 ab intimiori Animalculi hujus de- Ícripcione , de cujus nomine radicis nomen fluxit, quaedam prae- mittam. | Vocatur autem a Lufitanis /lfungo, Batavis ZVfuncos 5 in. Catal, Exoticor, in Ambulacro Horti Acad. Lugdun. Batav. con- fpiciendorum. ZMungat bia Zeylon. aliis Mongutia, hinc radix quoque ZVfzngos ec /Vfongus audit, | Garciae ab Orto in Arom. ' ecSimplic. Medicam. Hiftor. Lib, IV. cap. 44. Quil vel Quirpele vocatur, Fxhibet fciurifiguram, eo tamen paulo major, et ge- ftibus cardior, pilis ornatur glaucis in cauda longioribus, ex atro ad decorem interpundtis, Muf. Leyd, Catal. modo citatus n, 18, Fiverram Indicam gryftam, mox n. 19. e gryfeo ruffefcentem declarat, ut hoc ipfo illam Zongutiam a Cuirpele diftinguere Append, Cent. Ille IP. d vi- 65 86 )o( SE e videatur Excell, Rajus in Synopf, Method, Animal. quadruped, p. 197. feq, notatusideo a Celeb. Kaempfero, | Quem non lucri malefana cupido Compulit y aut fulva pretiofam littus avena, ]re per Auvorae thalamos Jolisque cubile ; Humani. fed: amor genevis,[ludiumque juvandi, in elegantilimis ec omni eruditione Ícatentibus Amoenit, Jixotic. in peregrinactionibus. per univerfam Orientem collectis, Fafcic, lll. Obfervat, X. p. 574. | | Domi alita haec ZMongutía facile manfuefcic s hinc Cl, Kaempferusipfe Mongutiam nutrivit, quaecum illo dormivit, et eg caniculae inftar domefticae per urbem et campos ipfum fecuta . eft, Sicucecgenusfylveftris muftclae Quaubtenzo praclonga cau. da, fufci pili molliffimique , mitillimum animal, ad cognitos et domefticos accedit, ilosque comitatur, cujus meminit Fernan- dez Hiftor. Quadruped. nov. Hifpan. T. I. cap. XXVIL p. 9. et Nieremberg. Hiftor, Natur. Libr. IX, c.35 1. p. 171. | Ex hactenus allatis concluderem , animalculum hoc idem velcerte fimile elle Jczuro Getulo Caji, Anglice de Barbary [gir- yel dicto, quippe Mungos inftar Sciuri cauda urabram facit: un- de ex Graecoc umbra, & Spa cauda, nomen trahit, Vel muftelae | | ili Libycae, quam ya Ani AuGvuory nominat Clufius, et Exot, Lib, V.cap. XVH. p. 112, delineandam fculpendamque curavit, et £nodo ciratus Nierembergius. Hiftor. Natur, Eibr, IX. cap.32. ex Clufio intulit. Nullumque mirum íciuroaflimilari, cum Sciuri | olim muftclarura acceníerentur generi, et hodie adhuc fciuri noftrates, Germanice (PgdbDeemielin/ five mauftele .quercuum — nominentur, quos pofieacorrupte (?9e)pórnleiti dixere. Nam | aliquae Germanae provinciae, teftcJo.Fabro Bambergenfi; Acade- micolynceo,muftelam domefticam HermeLin vocantlcalice Don- 2ol4; Creraonenfibus Benola, quod ex. Arabico Belula detortum vulcSylvaticus,tefteCl.Eaur.EegatoinMufeo Cofpian, Eibr.Lcap, || 6, p, 23, Hinc Zrmelini muftelaeillae omni nive candidiores, ex- cepta caudae extremitate, quae nigra femper reperitur, Vid, Fabri | Expofic. in Animal, Novae Eifpaniae Nard. Ant, Recchi p. 885. Vi- | Boon db 1. x ——. Widetur pariter Mongutia perfimilis Cacamitzi; Fernandez Hift. quadr. T, L cap, XL, p. 12. vel fciuro Indico Jurzkatjes di- - *&o, a Neuhofioin de Zeeen Land. Reize door versheide Gewe- - ften van Oft-Indien p, 204. defcripro, "Nec dubium ullum, Ani- - malculum /Vfungs five AMings et Minx, aD. Lawfon in Carolinac .. defcriptione, dictum, a vocabulo Mungos detortum et contra- —. €tum effe, cum reliqua, quae de hoc Animalculo viverraeaemule referuntur, aptiflime in Monguthiam quadrents nec fciurus ii- le Indicus in ferpentis caudifonae rictum (€ praccipicans, cujus p. 244. meminit, aliud quid; quam pugnam Monguthiae cum ferpente innuere videtur. | | . .— —Nec abludit multum Animalculum Sineníe domefticum - um - Xu, ad felem minorem accedens, nigri ec (abinde crocei -. «oloris pilos habens, quod Sineníes cicuranc , collumque aureo circumdant cingulo , eoque dclectancur maxime, cum murium ficavidiffumus venator, tcíte Rev. Patr, Achanaf; Kircher. Chis, Illuftr, P. IV, cap. VII. p. 194. . - . Sic Quirpelen fivc AMMongutbiam in1ndia quoque alere fo- - lentad glires muresque exítirpandos, quos acerrime profequun- - tur, e Garciae teftimonio loc, cic, indicio certe evidenti e mufte- —— larum genere effe,quae capitales muria hofles,de quarum inna- |. toodio Plinius jam olim retulit, modico cerebri muftelini coa- .- gulo immixto, mures a caícis arceri, et muftelae cinere fparío eosdemfugari, Vtadeo majorem muftela udlitatem rufticis ia ' framentorum horreis, quam cati, praeítet; cum mures, glires |. "imo ettalpas voret, quod nitidiff;imus Hortorum fcriptor Ferra- riusin Flora fua retulit. Hinc Carolus Figulus ob id muftelae — nomen fecit ex Mie i.e, Mus, et ccu furripio , quafi ;muf?ela (o furücmurium: quamvis Votfius vocem te/a , voculae muris pro- |. dudionem credat. Vid, Excell. Charlton Exercit, de Different, | et Nominib, Animal. p, 20. Si cuivis in re obfcura conjeQura |. licet uti, Goropiano more a Germanica Lingua totam vocabuli | eflentiam «ec genuinam fignificacionem derivari pofle, credit ! modo laudatus Jo, Faber ], c. Mus enim Latinis, idem Germanis lE à 2 ani« FK 6s mS eC Sm ^ animal eadem voce San aliquibusfignar, fteDlen furarifigni- fica, Vtramque fi vocemin unam mzflelae contrahas , habe. - bis murium furem, quae huic cílentialis proprietas, Haec Faber, . ; Quod hactenus de muribus, gliribus, talpis, hoc de cuni- culis monet Illuftr, Willugbe'us, quos e meatibus fubterraneis ec foraminibus expeilun: muf!'elae fylveitres, Anglis tbes Ferrets, Belgis Zretz diQiae: his enim. ZMongutias five S)uirpeles acqui- parat d Eoumnobis qui dat Linfcotius orem. Libr, IV. Ítiner, cap. 31, cum Nor. Cl, Paludani, et Reverendus D s.Phil. Baldaeus, Verb,div.Minift.in Regn. Jafnapatnam Infulae Ceylon in accuratiori littoris Malabarici; Coromandcel et Zeylon deícriptione p. . . , -., Vtienim muftelae fylveftresin cunicu- lorum venatione ad illorum foramina dimiílae, dura cuniculos unguibus fcalpunt, eos exire cogunt, fic ec Mongutiae, naturae qua(i inftin&tu et fponte ; ferpentes, ubicunque locorum invenc- rint, venantur cum illisque congrediuntur, Hincin Catalog. Ley: denf, vocatur animal omnium ferpentum generibus inumicisfr- mum. use Nutriunc igitur Quirpeles domi ut cum ferpentibus inibi obviis praelientur, quod a felibus quoque fieri Cl. Bontius tefta. tur; imprimis cumillo ferpentum genere, quod coronatum feu diademate infignitum creditur,et hinc Regulorumnormen obrünu-.— | it. Vocanturet viperae pileatae, Gallis, efte Tavernerio, ferpents. — au Chaperons, Lufitanis Cobras de los Capellos, quos nonnulli quafi pilis capillisque inftructos interpretantur, quod tamen ab- íurdum, cum id nominis obüinuerint, quod in fuperiori capitis parte veluti tegmen quoddam habeant, instar plani pilei, quod et, prout concitatur, fürgit verfatile, ex relatione R. P. Kircheri Chin, | illuftr, qui infüper annotaviz, in inferiori maxilla SS. literam natura cfle infculptam ; licetincognitum,; cui ufui, In AQ. An- | glic. Phulof. Menf, Jan. 1668. corrupte vocantur caprae capellae. A Cey-«- x2PPANÜOL. QVBENENRUETUUK I ; A Ceylanenfibus hoc ferpentum genus Noya vocatur, tefte Kob. Knox dans la Relation ou Voyage de Ceylon P,1 chap. VII. p. 74. Laceffirum hoc ferpentum genus peculiare habet, quod . utroque cervicis latere cucem inflare, ut in orbem planum five - compreffum , inftar alae vel vittae, excenderefoleat, —Vitca illa in dorfo cxactillimam imaginem exhibet conípicilli albido co. lore delineau; cujus orbiculi, in expanía utrinque vitta, ec quae hos connectit arcus, in ipfo capiceexpre(fi fuat, Cl, Bontius Not, in Garc,ab Orto fcribit, (imiles efle bullisillis, quales Indicae ra- na paluflres coaxantes in cemporibus attollunt, quae bullae coro - nae fpeciem Auctoribss fecere, | E Suppedirat haec vipera celebresillos lapides, Pedrag de Co- bras dios, quos. tamen Generos. T hevenotius et Tavernier, ter- ris multum jactati ec undis, artificiales effa credunt, a Brachmani- - bus illos plerunque vendentibus compofitos, non deíümtos e ferpentum capitibus. Confule poft alios plurimos de his lapidi- - bus excell. Rajum Synopf. Animal. quadruped. et ferpent, Gener. p. 318. Kircher, Chin. illuftr, Blancard. Colle&, Med. Phyf. Cent, - |.n. 16.p, 26, ec Cenc. HI. obf.95. p. 288. Imprimis autem Ex- ' cell. Menzelium, dig nillimi qui Patris veftigia calcat, Dec, II, Anm, | IX. obferv, 76. qui rigorofum horum lapidum inftituit examen, Hos ferpentes pileatos (ive Regulos, Noya Rodgerab Ceylani. ce dictos, fecundum Knoxium circumferre folent religiofi quidam | genrilium, feu potius circumforanei,ftipem horum ferpentum ge- fticulationibus emendicantes: hinc Z'zperae Indicae eefticulariae ' nomen huic ferpentiinditum in Catal. Muf,Leyd. | . Religiofos hos ophiuchos ogves, Goegts, Giogbi et Sjo- | ges in India nominant , nec difcrepant ab iilis, qui apud Arabes | Fakir audiunt, conftimuntque Braminenfium fectar viliorem, | Quatuor quippe Neuhofius recenfet, vocanturque primi generis ' €enravvagbi,ccundi Samarotb,rertii Bifnotb, quarti Jogves vel "eges, quos Kircherus Eremicolas Idololatras interpretatur, |! Omncs religioforutn horum ordines fanctitarem affectant, pre- "carium exercentes quaeftum , dumque cineribus fe afpergunc: | | i3 | | Vàgs- | I | | M el We Lure Mu c vaccinoque ftercore corpus jam fordidiffimum uberius inqui- nant, cam pefítilentis putoris efiiuvia exhalant, ut prae illiscloa- cae omncs latrinaeque balfamum fípirare videantur. - Stupenda hac forditie apud ftultiffimam plebeculam vene- zationem fanctimoniae ec venantur, et revera accipiunt, — Mu | liercaolae imprimis fordidos hos myfias omni dignantur honore, usque adeo, ut eorum membra, mephitim certe exhalantia , et quae pudor nominare prohibeo et ofculentur & alia committrant turpillima dictu, apud modo laudatum Neuhofium fufius recen- fia. Videantur quoque de his Sjogis Dn, Bernier Voyag. con- tenant la deífcription des Ecats du grand Mogul . , . er Ander- fen ecSiverfen Itiner, a Cl, Olcario edita. Libr. IV, p, 2o5.feq.- aliique; quos pagina vix capit, : Ex hac ultima Fanaticorum fe&a nonnulli omnes percur- fünt regiones, et circulatoruma more has confpicillo infignitas viperas fecum geftant, quas demulcere, orique colloque aptare | íolent. Revocant hocipío nobis in memoriam, matronas iftas Romanas, quibus Dracones fuere in deliciis, equarum meminit | Aarcialis Libr. VIIL Epigr, 862 Si aelidasa collo nei Glacilla «Draconem. Hinc (tatuae paffim obviae matronarum, ferpentes foventiums | quas collegit margaritum illud Auguítae Vindelicorum et Gers. | maniae noítrae, folertiffimus Welfchius (quo elogio illuftrem | Welferum Pignorius maQtare folebat) in 1ra&, de Vena Me- | dinenf, p, 447. Has dum innoxie fic tra&ant Indici ophiuchi viperas, ple- | beculae perfuadere conantur; easít incanczafle, ne nocerequeant;. | radiculaeque portiuncula velamento femorisilligata cicures red» | didifle; quamvis neget Knoxius pileatas has viperasfive Noyasef: | fe noxias; contrarium ramen experientia ecioctus probat Cl. Bon« tius Not, in Garc, ab Orto cap. 45. Spectatoribus , quiad gefticu. lationcs et cripudia barum viperarum ab Jogys illis inffituta cone. | Cut» | t | i e$ )e( $8 — — uc M . currunt, radiculas praedictas venales obtrudunt, nec quenquarm - facilefalientem viperam accedere patiuntur, nifiemta particula - -. munitum, quam tamen noniategram exhibent;(ed in particulas; - ne nofcatur,uncialis longitudinis divifas,quas faporeet externa fa- - €ie Sarfaparillae fimiles, paulo taraen craíliores judicat Excell, Kaempferus. | : Poftquam hanc radiculam dextra fua inclufit religiofus cir- - eulator, Viperam e vaíe in terram excutit, et bacillo vel obverfo quem muniyverar, pugno; leviterirritat, Haec repente ad offen- dentem convería, imae innitens caudae, corpus procerum eri» git, vittas iracundiae indices in. orbem expandio et rutilantibus Oculis, fibilante fono vibrat fubinde linguam, apertis faucibus —caninorum dentium letiferam aciem monf(trat, tremula tamen timidaquein magiftri pugnuim intenta, Tum iile cantilenam, et fecundum Jo. Hug. Linfchotanum et Neuhofium,mufica quo- que inftramenta modular? incipiens, pugnum nudum varie ec ad menfüram quodammodo a dextra ad finiftram et viceverfas ^ nonnunquam furfiim deoríumque movet. — Anguisin magiftri | pugnum oculis defixus, motum illum, quocunque vergit, Capite | tocoque corpore lepideimitatur, ita ut caput ad duarum fpitha- marum diftantiam (immota cauda) hucatque illuc, a dextra ad! ' finiftram vertat, et hocipfo fpeciem quandam tripudii exhibeat, horae octavam partem durantis Tanto enim temporis fpa- |! cio vipera exerceri poteft, antequam fatigetur, et erecti fitus mo- | tusque pertacfaeffugiat, —Ljus igicur latitudinem fugamque ut ;antevertat circulator ; mature cantum abrumpit ; quoipío fi- |! mul viperahumum demittit corpus et faltare definic ftipem five "mercedem a circumftantibuspetente, etin ollam viperas recon- | deatefacrificulo mendicante. — Haec poft Linfchoranum, Lang- ' hanfiumNeuhofiumque multo fufius accuratiusque Excell. Kaem-- | pferus, qui ecaflüefactionis et exercitationis viperarum; veneni- e Y AT uw Qr Haee i T -- pariter mentioapud Excell. Valentium de Numm. Graecis p. 40, Edit. in Fol. ! Tripudiantes Indicas viperas ex. Acoftae ceítimonio cum Mongutiis, de quibus ha&enusfermo,; committere folents quo- uescunque autem animalcula haec ex internecino ec innato quafi odio cum ferpentibus congrediuntur, radicem poftea, ab il- | . hs Aongus ec. A/ungos di&am, praemorderi referunt, — Prae: moríà radice pedibus anterioribus filiva coníperfis, caput pri- ' mum, deiade corpus rcliquum fibi demulcere, poftea ferpentem aggredi,nec illum, donec occiderit, dimittere. Haec Garcias ab Orto. | Addunt alii , fi contingac morderi Moogutias fzrpen- tisaftutia roboreve victum, relicto hoftepro alexiphiarmaco hanc quaerere radicem, cjusq; efü illico refticutam cerramen redincegra- re, id quod zvzóz «a; Marcellus de Bofthower, (qui ob fortiain India patrata facta, Principis de Migonne titulum obtinuit) Dx. Baldaeo retulit, | | Sed hactenus relacà in dubium vocare videtur Cl, Kaem- p'erus, fidem reiindigenis relinquens; cum hoctancum de Mon- gutia exploratuza habuerit, a vipera moríam, vellucta fatigatam, dimiflo vidoree palaeftrain campur excurrere,ec obvias depaíce- | rc herbarum radiculas, mox paftu, ucopinatur, refectam, rur« fus comparere ad certamen, qum | hofte, fi adhuc adfic, red- | integrandum, — Aluntenim Monguria five Muncosrura calends Afiac omnis; usque ad Gangem ctiam in iisregianibus, in quibus. haecradix, de qua nobisfermo, nunquam germinat. d | Id | $6 )o( S& E —^ : Id quod animo lubentifmo accipimus: firmant enim viri | hujus in hoc ftudiorum genere expertiffimi opinionem, Jo. Hu. go Linícotanus, Garcias ab Orto, Baldaceus ec Herbertus de Jaeger, Cl. Kaempferi elogio attentiff/mus in Oriente Borani- cus, vir inter philotophos et gymnofophi(tas eximiae auctorita- : tis; quide radiceligni Colubriniillud memorant, quodde radice . Mungos vulgo narratur. — Eft autem illa ligni Colubrini otfici- narum amara radix, cujus raodo cita Auctores meminere, non ' ex arbore Caniram, quae in Hort. Malab. T. i. p. 67. defcribitur, et nucem illam vomicam otficinatum profert ; fed ex alia-at- boris hujus, minus tamen cognita fpecie, nempe, Arboris ca- jusdam Tymoren(is, Nuces vomicas quidem ferenus, wiplo ca-- | men rainores vulgaribus, et tructu integro Nucis mofchatae ma- | gnitudinem vix excedentibus. 1n Prodr, Paradif Batav. Cl. Dis, làul. Hermanni vocatur haec atbor. IVgx vomica minor dMMoluc- cana , lignum Coluorinum officinarum [uppedutans, Figaram ejus elegandflime aeri incifam invenies in erudiuflima Dx. D. Scuteri Differc.de Nuce vomica Lugd. Batav, habita, Fortehu- | jus quoque fructusfemina func quorum ufss per biennium con- | tinuatus efficit fumto fcilicec unico fingulis diebus, ne morfüm inferant et ictus viperae pilearae, five Cobras de Capelos, íupraa . nobisdefcripcae; quamvis vim hancalexiteriam vomicae Nucis of- ficinarum feminibus cribuant Hluftris Horti Malabar. Auctor loc. cit, ec Neuhofius, — Interim haec, quae hactenus de Mongutia in conquiren- - ' def(ibi contra ferpentis moríüs alexipharmaco retulimus, revo- | cantin memoriam alia animalia, quae plurimis plantis pro ufu medico exogradilimo indagandis anfam dedere, c füuumque illis nomen tribuere, bominesque F'jumnaturae nutudocuere, docentque, | Sic de muflelis Peripacus libr, o. Hift, Anim. c.6, teftatur, illas | &cuto praeditas ingenio, inde colligendum eflc, quoniam cum | —. Append. Cent. LII cg IZ, k Ícx- ferpenribus praeliaturae, ruta prius fe rauniant, deinde audacer - pugnam aggredientes palmam reportent. | Addit Jacob, Vitriac,: | in Hiftor. Orientis, oranes quidem ferpentes, et Bafilifctum quo- que a Maficla interimi, cum hoc tamen difcrimine, uc Bafilifco — interemto ipíaedam pereat. — Vid, plurima huc facientia apud Guilzlm. van den Bollche Hiftor, medic, de Animal. Natur. L. Ibo su : Quae fi vera forent , nemo certe miretur, Indicam hane muftelam, Mongutiam radice pariter Mongus devorata, vulne- || ri perferpentesillatum abigere venenum, virusque depellere, ad. | ductum ecmencem Poé:ae: ! n. Parva loquor, quin bruta. etiam vapit apetus. ar- ! £15 | | Pboebeae ad fefe ratione careutza, folo. Naturaezmotu 6&5 folo utilitatis amore. 0007 Fisdroina adeo id decus atque ea gloria m arte Spelatur , qua brutaetiam ad fe pellicit ultrog Ft duce natura tantum cogno[cere vires Plantarum valeant, bominemque fubizde docere, Afiatici igitur, ut ad Virtutem radicis Mongus pariter deflectat calamus; etinprimis, tefte Excellent, Kaempfero, quiSumatram Javamque incolunt, five ufum a muftela edodi fint ,. five cafü quodam invenerint , radicem pro exploraco habent antidoto, five venenum excuiníecus illauum ». five intrinfecus aflumrum | fuerit, | 1 Vocatur Planta radicis Malaice. FZugpaddu- Tanab a Ch | Kaempíero; ab Herberto de laeger vsro.Zpi(tol. ad Georg, Eber-- hard. Rumphium Mufeo Muf. Excellent, Valemtin, annexis, et. | quidem Epiftol, VI. ZZampaddoe Tanab, pauco difzrimine. S4 | Malaicam banc vocem laine. interpretari animus, Fe] terrae fi | | guifie TOS &S$ Jo( $S& 7$ gnificat;a (aporcamariflimo omniu fere partium,praefertim ra- . dicis, quaeimmeníam bilisamaritiem exhibet, Sic Draconiuca quoque Audor Gloffarii Veteris Fe/ Terrae vocavit, reprcheníus ide» a Cl. Rhodio, Danorum eruditillimo, Not, in. Scrib, Larg. -. compof, 227, ! Eit autem amaritizs radicis noftrae non adeo taediofa ae. - ila, quae in Pudravvali deprehenditur. | — .Defignatur hoc nomine Pudravali Planta fcandens humi- que repens , tantaeque amaritudinis, uc Javae Incolae extremis vix tangere digicis audeant, cum faepius iterata manuum lotione . vix feparari queat : hinc nuliius in Medicina ufus, ceu hoc re- fert Cl, Ramphiusad Herbert. de Jaeger Epift, 7. p.45, Memorat modo laudatus Collega nofter, in Moluccis, Am- boina ec Tymor, arbufculam marini ec quidem petrofi faxcique litco:is accoiam repertu dari; tantae pariter araaricatis ( Vitruviana haec vocula.) ut in fcriptis Botanicis, afe congeftis, hanc ob cau- fam Regem .4maroris nominaverit..— Vocatur Malaice Bon- bati, a Yernatenfibus foulamu, quafi Amaroris Ducem dixe- | ris, Fructibus eft viridibus planisque fimilibus corculis, foliisob- | longis ingenübus, flore ad G'oe/cgtsjmertjoe accedente, — Fru- | &umradicisque fru(tam mifit Herberco de Jaeger; annexo hocjo- | €0; ut certamine cum Rege hoc Amaroris noftro ZJampaddue- ( "Tanab (ive AMaungos , et Pudravvali inftituto , ufu exploretur; quis trifti amarite vincat, - Quod fi Rex amaroris occubuerit, nil referre regerit, cum miles quidem exiftat Amboinenfis, Dacis | tamen infignitus titulo, maximi apud Moluccarum Infülarum |! Incolas nominis, quo in debellandis fumme rebellibus mor- bis, imprimis ad averruncandaanimalium venena utuntur. | Virtute hac alexicaca optime convenit cum ZZampadda- |— Tanab; de qua nobis fermo, licec in plurimis aliis differat, et |. eirca Radicis Mungos veram matrem maxime inter fe diflenti- ant Cl, Ramphiuset Cl. Kaempferus, | Priorenim eam CZema- | titem Indicam folis Per[icae fruétu Periclymeni Baubini credit, | etcum Herberto de Jaeger in — difpefcit fpecies, colore Eo- Im 2: d rum 76 | 3S 2o( Sf rum diftinctas, rubro nempeet albo, quae ultima fpecies optima ceníetur, cum gentiles in Coromandelenfi tractu viventes, flo- rum albedini (emper primaturm tribuant, | Jam füpra innuimus, hosin Hüftoria naturali Indica duum- viros Mongutiae, opem medicam contra ferpentisictus quaeren- tis, falutem in radice arboris, lignum Colubrinum proterentis; pofüifle: cum, igitur Clematites hacc fru&u periclymeni flore rubro allegetur, et conítetinfuüper, primam fpeciem ligni hujus a Garcia ab Orto produQam , eíle Plantam fruticofam, quam in Horto Fageliano in Vico Leidenhorftiano, milliare cireicer Lugd, Batav. diftante, vigentem füb nomine Periclymeni Zeylanici berbacei foliis varzegatis diver[icoloribus maculis ornatis depre-. hendit Cl.Seuterus in laudata jam de Nuce Vomica Diflert, ean- demque efle credit ac Cl, Breynii Prodr, 2. Periclymenon Sinen- fe variegatuma, flore fanguineo amplo, et T hjudamaram Horti Malabarici; nullum dubium füpereft; radicis Mungos natales, in hac quaefivife forte planta. : Maxime taroen ab his diffentit Cl. Kaempferus, et aliam lu- culentam nobisradicis hujus promit defcriptionem. Dolent au- cem mecum emnes, qui phyfica ftudia amant, Cl, Rumphii in Hiftoria naturali expertiflimi, Academiae noítrae quondam Pliniilndich. monumenta literaria inzercidiffe; pauca enim huc- usque, Muléo excepto, viderunt lucem, caetera; quae inter Hor- . t&us Amboinicus, a Cl, Kaempfero laudatus, injuria Reipublicae Jiterariae, füpprefíà jacent, quod fi exftaretopus Plantarum Rum- phianum abíoluciffmum certe, ad conciliationem fententiarum infervientia nonnulla füppeterent. * M | Interim hoc deftituti Thefauro, radicis Mungos defcri- — tionem mutuemur ex Cl, Kaempferi Amoenitatibus exoticis, - firma fpe lactan, viri hujus laboriofiffimi Hiftoriam Afiaticam non modo affectam, fed jam paene confectam, DEO volente: propediem prodituram , qua plurimain Democriti puteo dclite- ícencdia, in dias luminis auras producet vir incomparabilis , (cculi | aoítri Decus, Peregrinatorum gloria. Micenim ^ -— — | | djo« | 4€ JC Se ol 77 CER PemUra n arp Doüor adefl, aperitque libens, quod imnaximur olim ANefciit Htppocrates 5. mon ipfe Epidaurius Heros Pbhoebigenaeque duo, ecu - Crefzit autem ex ejus relatione Planta radicis, cniabama- «t | ritie Indi, a viverra Lufitani, nomen dedere, in Java Ceylana ete - Sumatra Infula, fortaffis, uti opinatur, 1naliis regionibus, —Al-« titudine fürgit pedali & longiori, faciem eminus confpecla exhi «« bens Centauri! minoris, Radix illiuna eft & fimplex, fpitha. « . mam longa, digiti cralfirie, crebro vagoque flexuintorta 5 Cor. «e tice firrniter adnara; fungofa , rufa, rugofa : fubftantia lignofà, «e dura, fibrarum exorte & fragi'i, coloris albidi, faporisamariífi- « mi, inftar Gentianae, fed fübtilioris, & haud aeque in grati, Cau. «e | le aflurgit reto, tenui, aequali, ramulis raris, alterne adverfis, « | quosfolia ornant pari ordine difpofita, rariora, anguíta, longi. «« | tudinis uncialis, figurae lanceatae, ftylis fingulis ex fürculorum « - axillis in duarum veltrium digitorum transverforum longitudi. « | nem exfürgentibus, tenuibus, deciduis infiftant Flofculi circi- «* ter quinquaginta, plures, pauciores praeparvi, in plures fafcicu- « - los digeíti, etin umbellam tantillam, quam ungue obumbres, «« conglobati, pulchre rubentes: qui per microfcopium cogno. «e "fcuntur nudi, cubulati, extremitate in quinas ct fenas lacinias « |divifà. Arefcentefloículo ex umbilico ejus femen minutiffimo «€ - pediculo protruditur, in aliis geminurm.i, e. e duobus feminibus «« | adbafes concrerum, faftigiis divaricatis, in aliis fimplex ecunum *« - inaequalis rotunditatis, et ex quadantenus compr«cflo uccun. «s |. que turbinatum. offcum feminis coriandri raagnitudine, cute « | vetitum carnofà adnata, per ficcitatem rugofà, coloris promi: *« ! fcue vel nigricantis, vel ex viridi pallens, » Hucusque Excell. Kaempferus, cui canto lubentius fab(cri- - bimus, cum artis faluberrimae (i: peridiflimus, ac avtopíia haec et 3 alia 78 a5 ye E alia exacte adco didicerir, uc juíte ac merito plazimis pracforen- 4 dus Auctoribusaliis, qui --- Sapiuut alienoex orepetuntque —— Resex auditis potius quam Jenft bus ipfis, Ét certe quae de radice memorat, apte his, quas apud fedulitate praecellentem Pharmacopoceum Dietericum manibus tractare - | licuit, conveniunt; funt enim digiti lacpius. minoris a crebro vagoque Bexu intortae, üt --- Sinuofo volumine qute Serpentes referaut, Exprimit fic externa radicis Mongus &gura, id quód de li igno! Co- lubrino meminit Acofta, dum aic: Tantam habet lignum hoc cum Colubro fimilitudinem , atqui non norit; auc de ie vide- rit, fed ad lunae (plendorem no&u confpiciat, vivum colubrum effe exiftimer, Vid, quoque Cl, Paludanus Nor.in Linfhor. Libr. IV, cap. 3 t. | Cortex firmiter alias adnatus , fungofus, rufus, rugofüs, a noftris propemodum abrafüs ablatusque , Quoad internam fub- ftantiam lignofà radix,dura, fibrarum exorset fragilis,coloris albi- | di, faporisinteníe amaricantis inftar Gentianae , fed fübtilioriset haud adeo ingrati, ec. hinc quoque majoris et penetrantioris. efficaciae ; ideoque quoad faporem et alexipharmacam virtü- - tem radices arboris P4/ifoc aemulacur apud Nieremberg. Hift, Natur, 1. IX. p. 538. Retulimus jam, Indis ere. hanc explorati satidot looi | efle, five venenurn extrinfecus illatum, five intrinfecus affüm-: | ptum fuerita Serpentibus, Einc radicem hanc Mungos dicene dam jure eire V ore: reor, P Ser- CTUM M MT" 2$ )o( 28 o MIITUDMUFOTEETUNS IPC HERE aratra CRDI e tor AD npe. -1 | i'd aad ! Serpentinam boc nomine vero. c. 22 Qhod radix morfibus anguis . atque venenofis alis ferat idibus almas |. Suppetias, - - lllud enim praeftat, quod de Radice ex Anglia; notha ipfifüb no- - mine vernaculo $za4roel transmi(Is, praedicat Cl. Cornutus de Plantis Canadenfibus pag, 11 5, et Viroiniae ille. Encomia(tes * y ibi natus et hanc pariter inhabitans provinciam; Libr, I, cap. IV, p.196. dans I Hiftoire dela Virginie; ubi radicem contra verie- - num ferpentis caudifonae ad coelum usqueextollit,a ferpentaria - tamen Virginiana diftinguit 5 vocanda igicur erit noftra ad dif ferenciam Americanarum /erpentina Afzatica 7AMungos, | Cons fer huc; quae de Didamno Virginiano habent AQ. Philof; Anglic, Menf. Maji 1668. Ó pide - ^ — Maximam tamen radix haec nominis famam fibi acquifivis a vi illa alexipharmaca ec ftupenda plane, quam in deftruendo exiciali illo viru Macaflarico, ullo vix alio remedio fuüperabili cx» hibet, | o wefert praefentem numinis inflar opere; |. Celebes Infüla cft Indiae Orientalis, quae ex Aquilone in Afri. ! eum perpetuo tractu leucas prope ducentas excurrit , atque , ut | aliae ferme vicinae, plurain regna dividitur, tefte Rever:ndifimo | Patr, Maffcjo e Societ. Jef. Hiftor. Indic. L. X. p. m. zoz. Inte | haec Celebes Infulae regna Macaflarenfe, a metropoli fic dictum, ' eminet, cuius Rex male abAvClore Part, [X, Itiner. Orienc. Ine | diae a Fratribusde Bry editis, Rexin Aadegafear pro AMacaffat | dicitur ] fum Ícriprores ob venenata arma Íípiculaque peífime audiunt; » guibus fauci fins ulla paorafaco perfunguntur, partibus Jaefis . Hi Macaflarente: populi apud plerosque hodoeporico- an ——— / o 8S J)o( S& mex VocWmeme ceram m meme riego mmm mentem nigmsteevidaio qr dip qiias di pdsaqpaccdins ini il. in putredinem refolutis. id quod de Brafilianis quoque teíta- tur Pifo. Hifl. Nat, ec Med, Libr. lH, p. 14. Audiamus de MacaíTàrenfibus Excell. Bontium , Medicum quondam Bataviae in Java majori primarium , Hiftor. natur. €t Medic. Ind, Orient. L. V, cap. 28. p. m,85. 3 » Si aliquis vel leviter laefus ad fimplicem fanguinis mif. s fionem, vel in extrema calce, nutabundus ftatim , ranquam »€£brius,in. cerram morcausconcidit; íed ec caraesinua dimi- ; diae horae fpatium a feptico hoc veneno , ira computrefcent, » üt tanquam mucus a fubjectis offibus manu avelli queapc, et » quod mirere magis, fir. e. gr. aliquisin femore vel aíitius laefus pfuüperüicialiter a celoalio, veneno non incindo, ec fanguis eci- e amnum calidus in fübjeQtos pedes deflueas caagatur fimpliciter »» hifce venenatis celis, ocyor Euro aura. pefüilens vulnus veríug », alcender, eademque celerirate et modo hominem e vivis ra- »piet. Haecnon füncnugae , fed oculata hoc confirmavit ex« » perientia, — Haec Bondus. | Sunt autem fpicula ifta, e relacione ícriptoris Parc. VIII. Itiner. Orient. Ind, Frau, de Bry, e pifciura fpinis confeQas (quippe Maffejo fipra laudato cefte Hift, Indic, Libr, VIIL p. 166. ad fabrdes ufus Aacafferenfes. fpinis pijci- um proferramentis utuntur.) Neuhofius tamen tela illa delete. tia accuratius examinans refero pedalis ot plurimum longitudi- nis , ex arundine fciffi, apice e dentibus pifcium fübriliffima, roxi- co illo lechali imbuta impraegnataque efle. | sd Árbor venenum illud fuppeditans indigenisTpu, Tavanis Malaisque Vpa dicitur, ec a Neuhofio arbori, caryophyllos fe- - renti, quoad proceritatem acfolia affimilatur. | Crefcirfecundum Excell. Kaempferuma in abditis fylvaram Infulae Celebes locis, | praefertim in provincia Turafia; Neubofius in. IV, rninoribus | Anfulis, Macaffareifibus vicinis, et a populo Bougtis Belgis Bok- | je$ dicto inhabitatis , veneniferas has arbores pariter repertu | dari narrat. — Tavernerius Voyag , d'Ind. Livr. III. pag. 19. p.m. 480. ex Infula Borneo afferri hoc Venenum credi, Tri- | -— er ttrs duum fi Tripiex dicitur arboris varietas vel fpecies, folius fucci mali- gnitate majori vel minori differens, — Sic Tangaracarum five Plantarum deteftabilium , quod facultate fingulari deleteria pol. leant,; tres quoque fpecies recenfet Clar. Pifo Hift. nat. ec Med, L.V.c. 17, p. 3e i. feqq, Colligendi modum accurate, more folito, recenfüit Celeb, Kaempferus, quo Ben. LeGt. remittimus, Dum eftluit e vulnerato arboris cortice virus, ladei pinguisque fucci aemulum, non (ine evidenuffimo vitac periculo colligi- tur; hinc plerumque morti ob patrata facinora adjudicatis, ejus collectio committitur, qui adverío vento arboris corticem vul- nerant, manantem exinde fuccum longis arundinibus excipiunt, acextra vulneris arborei virofam exhalationem in vado confti- tuti vai vitreo, fed caute pariter infündunc. ac obturant, et hoc vitae fuae Aóroo Regi offerunt. — Confr quoque de. . veneno per odorem Iethifero in Orientali India, quae habenc Act. Phil, Anglic, Menf. Mart. 1666, Hunc folum veri fecreti confcium credidit. Tavernerius, | . k . ; . tfagico hoc exemplo Angli, a Rege Macaflarenfi ope lethalis " hujus teli interfe&ti, confirmans, licet non omnia in Taverne- . rii volumiae contenta avthentica effe, ab ejus Amico Generofo |. DN. de Brueil. per epiftolam | Alepo Syriae exaratam, Excell. | quondam Faber Heilbronnenfium Podalirius monitus fuerit, uti | patet ex Ann,IX, Dec.IIl. Append. p.413. id quod ab Auctore .. Libri Gallici, l'Efpric de Mr. Arnaud, (Rev. urii foetum cre- | dunt) pariter fictum, qui fubleftae fidei Tavernerii narrata non- nulla pronuntiat, additque, Gallum C apuzeanu di&um; cala. . mum concinnando Itinerario commodafle, cum Tavernerius; |! poftea Baro d'Aubonne vocatus. ance iter in Indias füfceptum, | Nobili cuidam vel Germano vel Vngaro,a camerae íerviciis ex» | titerit, : |. . Vegetabili hoc veneno poftea lanceas (uas, pupiones , im- | primisautem tela, quorum jam aliquoties mentio facta, imbu- "Append, Cent, 11, c7 IF. ] unt D n unt Macaflarenfes, et hoc non ex arcu, fed per tenues arundi- cendi gallice exprimit, avec tme Jaróatane, Th, Herbertus Anglus in Itinerar. verfionis Belgicae E. V, Lamberti vanBoích Jesmpitane. vocat. Contra lethalia veneno hoc inflidta vulnera, omnis olim in bomerda ,' ftatim ec in. copia affümpta, falutis fpes pofita erat, Vid. AG. Phil. Anglic. Menf. Mart, A. 1666. ut vomitu ex- — | inde per naufcam enormi excitato virus corpori illatum deftrue-- retur et illuderetur, licec non femper optatílimus fordidiffimo et abominando huic remedio ecífc&us fuccefltrit, — Tandem revclatis alterius pharmaci a;Macaflàrenfibus olim arte nulla, | quam cruciatu extorquenda' erat , quae radicis noftrae Mongus five Mungos ufüm patefecit. Indorum quippe Medici, Idiotae | | licer, et nullis literis tincti ; eximii ramen funt Botanici,facilique ne. gotio omnis generis medicamina exundiquaqueiníylvis conqui- — fitis conficiunt. Quae ftapenda fagacitate interne et externe ilios adhibere videas, praecpuein morbis a veneno natis, Teftatur quoque Cl. Pifo; tanquam oculatus teftis, in caftris membra mi-— litum; jamjam ab Europaeis Chirurgis amputanda, Barbaros re- centibus , Gummi, füccis et balíamisa ferro ec igne liberafle et. feliciter reftituifle; imo moribundos ex venenatorum füngorum eía, aliorumque £toxicorum noxa , folo potu Infüfi radicis Jabo- randi in inftanti a letho vindicatos, Pifone aliisque Galeni nepos tibus haud parum pudore füffüfis, poft coc. Alexipharma- corum et Theriacalium Antidotorum irritos conatus, . Haec ingenue confiterur. Cl. Pifo Hiftor. Natur. ec Medic, Brafil | ], 2. p. 24- ! VT e - oc c miS." Or ER 81 Aflümitur autem radixMungos cum ad praefervationem,tum . ad curationem ab inferendo vel jam jlato veneno, drachmae . unius veldimidiae pondere, cum hauftu aquae dulcis vel cujus. E vis liquoris, five rudi frictione fuper lapidem, five cultiori modo in pulverem redacta: nec inconfultum ajunt, ipfi loco affecto pultem e pulvere radicis noftrae cum fputo vel aqua factam impo- nere, i | EA Latius fufiusque haec. a citatis hactenus Au&toribus de Ve. neno Macaflàren(t ejusque ancidoto fpecifica Mongus five Mun- gos cractata, in compendiolum a nobisredadla funt, evolvenda ab iis, qui plura hac de materia fcire defiderant. Forte non- nulla quoque rarioris commartis haurienda, e Tractatu Gallicein- | fcripto, Relation du Royaume de Macaílars riec enim libellus: jam nobisad manus. d Propter ha&tenus recenfitas alexiterias radicis hujus contra ferpentum , ac Macaflarenfe furiale venenum, multis fuccelfi- bus infallibilem virtutem expertus e(t adveríus canis rabidi mor« (um in brutis aeque ac hominibus Cl. Kaempferus, imprimis fi: miíceatur cum celeberrimo illo pulvere contra moríum rabi- . dorum, quem in Tr. dc Venenis L, 5. c. 19. fuppedicavic Pon- certus, 2 ! Purpurei columen Coetus , facrique Senatus : - Gloria, 65 He[perii lucida geuma Soli, |. Ec quod caputrei eft, radice hac, (cuius e Java copiam fecum . afporravit vir hic 4«pitcar(9-) in febribus putridis. morbisque | malignisredux in patriam felicillime utitur, | Hanc virorum in Indiis Celeberrimorum de viribus radi- - eis Mungos praemonitus experientia ,, quam nunc Excellent, Kaempferusin Germania pariter feliciffimo fucceflu toties coafir- mavit, Amíterodamique fama quotidie adhuc comprobat, confi- lium cepi ; ut duce analogifmo, in purpura illa valdc. maligna, nV" | 424 cu. i | o ( be es | eujus in diflercatiunculae hujus fronte mentio injecta, radicem | | pariter hanc exhiberem, ad malum illud pertinacifmum aver» — | runcandum. p Nec fpes me fefellit, cum pluribus ad ultima falutis detrufis radix utilis admodum extiterit ac falutaris, virtute faa balfamica fülphureo fàlina alcalina, aptiflima ad maílam fanguineam libe- randam a miaímacte illo virulento, interitum corpori noftro mi- nitantc. ! 5 | Exhibui autem velíolam vel altis medicamentis alexiphar- mcis, ad. morbi malignitates per poros eliminandas im- mixtam, Factum tamen in nonnullis, ad vomendum proni- oribus, et gravato nimium ac peccante materie ventriculo,ut cum - euphoria et optimo fucceflu vomirus produxerit, natura modu- lum agentis exterioris eludente, uti notum eft alia Bezoardica quoque, quae inter ferpentaria Virginiana, imo Acofta tefte con- | trajerva ipfay nonnunquam vomitum provocafle, Criticus | hic vomitus et falutaris confirmat, Excell, Schelhammeri effa- tum ejusdem veritatis cíle, ac 7427; Charta Galent, ac. Cos celebris [cripta verenda fenis. Sic enim Mafhaon ille Cim- briae: Vomitoria faepius diritatimalignorum/hn principio exhi- | bita obicem ponunt, pracíertim fi cardialgia, oris amaror, incar» — | eerati in ventriculo flatus, ruCtuum cauíae; aliaque nonfüadere | rantum , fed poftulare videntur, Quod commode Ipecacoancba — | fieri poterit, remedio quodammodo alexipharmaco , tefte Pifo- — | nec Hiftror, Natural et Medic, Brafil. Libr. V. c, VI, p. 233. et | 303. Edit, fec, quo partes illas. venenatas ftomacho inflam- | mationem miniranteseliminarecamque anteverterelicet, Ra- | rius tamen vomitus radicis hujus effectus , wc ézi và vro^U | fudor. , | | A Repetitis autem vicibus, non femel aut bis exhibenda, fed — | generofo hoc remedio aílidue, nec minus fortiter pugnandum, 2| ac milites in anguftias redactis copiis, adverfus truculentiffimi — | hoftis aciem confücverunr, Accenfenda enim haecradixMuns — | [A FOE pg wes IJOCIPER du gos non illis levioribus ac mitioribus diaphoreticis, quae neque obítinatilhmum a miafmate in malignioribus morbis productum coagulum refulvere, nec particulas involutas promovere pof- funt, fed illis potius, quae potentius incidunt; acin arctius contra- - &tas mali cohortes irruunt. : Solam in pulvere exhibui ad drachmam femis vel fcrupulos duosin aqua appropriata vel Thee regio de £os dicto, Herb. Ícord. Rad. Scorz. montan. etcontrajerv. mixto, .. Sedputo vix paucis triflem arriderefaporem, . Ebeu, quam paucos Juppiter aequus amat! Effectus tamen falutaris et dulcis, a radicis amarore proveniens, huic obviam ibit naufcae, Minime omnium fapor hic aliquan- tulum ingratus Medicum deterreat, quo minus aegris hoc re- medium commendet et imperet : medicorum quippe, Galeno noftro fic fenciente;adulatorum eft, cubancis delitiis ftatim fubfcri-- bentium, ejusque voluptatem non fánitatem pro meta gerenda- rum habentium Libr. 12. Meth, med, cap, i. Optimum fenfi radicis hujus effectum, dum ftlici mihi effe . licuit; ut ingtuente morbo illam ftatim exhiberem. — Datur | quippe aegrotorum cohors, cui Jzada nulla, quamvis maxima | -olim AtchenienfiumDea, arbitratu Themiftoclis apudHerodotum - Libr. 8. confuadere poteít, ut Medicum tempori accerfíat, id | quod fere communiflimum Patriae noftrae vitium ucrariffime "primo morbiacceflu; plerumque ubi numerofis prius conquifitis remediis ex empiricis phaleratis, Extefticulatoribus vaniloquis |" vetulislotio - phyficis, et quibusnon ! fero etjam prove&to mor- | bo medicum accedat, quafi vitae mortisque arbitrum , qui. fata . jam morituri pro arbitrio difpenfare valeat, uc verbis erudiciffi- mi Mediei juítiflimasquerelas exponamus noftras; cum in hoc cafü pro? dolor nimis verum goin: , quod Corn, Ta- IE s puer Me citus 2 86 — 34898 Jo( $8 poffe. xd Quod fi miafma malignum , quoad maximam partem — Radicis hujus in principio ftatim exhibitaeufü everíum, perque — | corporis fpiracula, cutis nempe poros, remotum, füccedaac huic radici leniora diaphoretica, ne nimium fíudoribus folliciten- tur aegti , corpusque madorc nimio exfolutum farigetur, ad- eoque cum lympha fimul vitam eduxiffe. Medicus videatur,ac de | illo jure dici poffit, quod de "indica Marii ec Syllae Pharfalicorum eruditifflimus Vates Lucanus Lib, 2, quere- | batur: llle quod exiguum veflabat fanguinis urbi, Haufit , dumque nimis jam. putida membra re[cidit | Excesfit medicina nodum, nimiumque fecu- t4efh, Qua morbi duxere mauus, Nec etiam opus, folam femperper fe exhibere radicem Mongus, 1 quippe cum alexipharmacorum varium habeamus delectum, | fuo quisque arbitrio, ut res poftulaverit, quae volet accipere et huic radici adjungere poteft. Suppeditavit nobis India jam áb aliquot annis 2/ Piedr4 — cordial, tive lapidem Bezoar, a loco, in quo haQenus a Pl. Re» — verend. Patr, Soc. Jef. Cafpar, Antonio componitur, de Goa di* Gum. Figurae eft vel ovatae, vel rotundae, coloris intus cing- rci, cxtus nigricantis fplendens, maculisque aureis diftinctus, Hunc pariter R,. P. Nicolaus Momitius praeparat, literis N. M, in fupcrficie impreífis dignofcendum. — Defcriptiones hujus la- | | | pidis cirus L, V, Annal. ajebat: Brevibus momentis [umma verti. EB T «€ 2 7 pidis variac exftant, quarum optima in Pharmac. Fulleriana ec dans le Traité dcs maladiesles plus frequentes, et des remedes fpe- «ifique pour les queriretc, par Mr. Heivetius p. 139. Virese Lu- fianicalinzua in Belgicam triastulic, ec Mafeo Amboinenfi, elegantillimo operi inferuit Nobilifl, Rumphius Libr, I1L Artic. $6. pag. 338. | — — Ad hujusimitationem globulos; illorum de Goa aemulos, apud diligentifimum Dx. Dietericum formandos curavi, quibus snalignae purpurae 2... duros avertere cafus, - Parcarumque colos tardare &5 lubrica penfa, faepius licuit quorum deícriptionem; ne proximi emolumentis - ullo modo dee(le vidzar, heic publici juris facio; praefertim cum. nunc compofitionem radix. haec noftra Mungos quoque in- - grediatur, : E x. Rad. Mongus "Angel, Afric. derpent. Firgin,. Contrajerv, ana 5j. Pulv. etypb. Cerv, Z'vvoelf. 3v. Chel, 69. maxin..— Corn. capr. Bezoard.. lc. phil.praep.ana 5(. E. dpzn.viper, 3j. 4M. P. Pulvis fabtibff. fuper | Porphyrit. laevigaridus ct probe miícendus, cui poftea adde Ge- | Tat. Viper, et Vnicorn, ver. q. fr utinde formari poflint globuli, fo- liis auri obducendi et caute ficcandi; poftea ferro laevigandi. ij Differunt quidem quoad ingredientia ab illis globulis, quos | nobis Goa mittit : conftant enim hi e lapidibus pretiolis, marga- ' ritis, corallis, Bezoar Orientai. eliisque. onorumloco noftros ale- | xipharmaca potiusin grediuntuz; debellandae purpurae malignae: | dm | : ali- 98 co we 360€ Sg ! : [sd aliisque fcbribus peíhimi moris deftinatos. Ambram Motchumque in Indicis exítantem , omifimus, ne fequiori fexui incommoda — haud contemnenda pariat ; etloco Aquae rofarum pro maí-.— íahumectanda, 8, Tunicae, vel melifIae fubítituenda, In Infufo quoque radix Mongus felici exhibetur conami- ne. Piíonis hicobfezrvatio, quam Hiftor, Brafil, Natur, ec Medic, L.Il. p. 2 5.de Infufo habet, meretur certeattentionem, Lu(itanos. nempe et Brafilianos, medicamenti nativi Infufum raro igni, fed aériet rori nocturno verfus Orientem exponere. Vndefrigidi- uícula aura fübrilillimusque ros vicem corre&oris attenuatione fua probet, dum medicamenti acrioris et calidioris vires mode- ratur. Sed climatum certe hocin caíu habenda ratio. Vlteriore laude radicem noítram Mongus extollerem ; fed vereor, ne quis auribus meis illud infofürret, quod Catonis tem- | porede Braílica nimium laudata a Satyrico dictum legitur: Braf- fica dia Catonis. Plura et certiora cum DEO et die de remedii hujus efficacia viribusque edoctus, impo- fterum libenter fuppedita- turus, stTioe ate aci. mee DN, N 86 )e( Ss Dx, D. ALARDI MAVRITII EGGERDES,.- Serenifftmi Ducis Supremi Magiflerii in Pruíffia Admi- niítratoris, Ord. Teuton. magni Magiftri Confiliarii && Ar- chiatri, nec non in Silefia Procophyfici, Academici — Naturae Curiofi, APHORISMI, . Peflis ef[entiam, ejusque caufam, nec non znfaliibilem €a intam avertendi, quam extinguendi metbe- : . &um continentes, PhARAPFAIIO. ? Icut non omnes, qui de rebus fcripferunt, fcribendi finem; qui eft uciliras in. veritate fundata, atrigerunt; ita pauci, vel verius loquendo adhuc nulli, quantum quidem conftat , talia - depe(te fcripferunt, qu& firmo veritatis fundamento undequa- | que innituntur. Neminem enim adhuc legi Auctorem, qui luem hancre&e perfcéteque definiverit, minus, qui eandem cu- rare potuerit, Quod certe alia ex caufa provenire non potuit, |quam quod ejusdem natura, eflentia, veraque caufa ignorata fuerint. Cum itaque per continuos feptem annorum labores, ' quibus Silefia noftra ab hac lue quotannis ex Polonia, & hoc id ultimo etiam ex Bohemia; plurimos, gravillimoosque infulcus, quos tamen plerosque feliciter repre(himus, perpeffa fit, ralem notitiam acquifiviíle mihi videar, qua non folum immanem hanc | luem perfeéte noícere, & definire, fed etiam eandem infallibiliter ' depellere & fuffocare didicerim. Non folum ex ratione officii mei; quod me publica falutis commodo adítringic, fed ex ipfa | etiam conícientia mea mead hoc tencri judico, uc hanc de peíte acquifitam notitiam, eamque depellendi, extinguendique metho- —. 4dppend. Cent, I1. eg 47. m dona Dre .,£]8. 2oeC SE A 3 dum non prolixo orationis filo, fed füccin&to, .& Aphoriftico verborum ftylo luci publice, & zquiffimo. Candidiffimorum A:ad. Leopold. Nat, Curioforum judicio exponerem. ^ Faxit | Medicus altiffimus, ut hoc ad publicz falutis, quae jam ubi- | que immaniter perniciofa hac luce difcerpitur , reparationem - vergat. Dub | 1 | Apborifmus primus, Peftis eft intoxicatio hominis faQia a veneno contagiofo,; - plurimis, quos apprehendit, cxitiali. | | II. d . Venenum hoc contagiofurn apriori eft incognitum; a po. fleriori tamen & ab effcüibus evidenter cognofcitur, [ | 111. is | ACtio hujus veneni in corpore humano femper eft univo- - Ca, maturato nempe materiz morbofz, ejusque in actum de- - ducdio; unde morbus, qui poít tempora prius in homine eventurus erat; polt fufceptum venenum peftilentiale fübito pro- ducitur. - | | IV. Illos morbos producit ad quos aliquis apparatus morbofüs, ' five parvus five magnus illefit, in corpore humano pracxi- - ftit, OMM TIME "v. | | empore peftis omnes iftos morbos fieri necefle eft, ad quos homines; qui veneno peftilentiali inficiuntur, habent dif- pofitionem. um r VI. | 2 A&io hujus venéni femper modificatur a difpofitione füb. jeQdi, Producit enim in illo Apoplexiam , quod inclinat ad | Apoplexiam, quod ad Epilepfiam, Epilepfiams quod ad pleuri- tidem, pleuritidem, & fic dg omnibusalis poorbis loquendo, A M VII, Homines perfecte fani , nullumque apparatum morbofuüma. in fe habentes, non facile ab hoc veneno inficiuntur, fed illud in« - aoxiein veftibus & cute circumferunt, Si autem fübitaneo tet« roreconcutiantur, aut gravi moerore afficiantur, ftatim in ipfos - venenum, quod fecum portant, agit : ud tamen hi morbura plerumque fuperare, | VIII, Vnde tres hominum claffzs in pefte neceffario conftituenz dzíünt, Prima eorum, qui veneno peftilentiali correpti fuce" cumbunt, Secunda eorum, qui eodem correpti, illud fü« perant. Tertia eorum, qui licer cum infcQtis agant , dormi- ant,& converfantar , Veneno tamen peftifero non lzdui« . tur, | IX, | Hi licet pro fe (int felices, aliis tamen tempore. peftis val . de fünt perniciofi;, cum veneno, quod infciiin vefübus circugs — | runt, alios inadvercenter inficiant, x JPer hujus phenomeni i ignorantiam multa abfürda in. mez . dicinam irrepferun:, nempe quod homines per folum tetro» ^ rem, per folam imaginationem , aliisque ridiculis modis - inficiantur; quod tamen Bngpam fit, neque ficri poteft, XI. proprio nature robori , quam rmedicinarum virtuti habent at- - tribuendum, ficut, quiab eo intacli manent, non hoc remediis v prafervativis, fed perfe fua fanicati, fin SUPR TOM DM praro« «ms in acceptis referre debent. XII. . Homines veneno infcdi, fi parvum habent apparatum | In 2 mola LE. . 49$ )e( S& uic Qui veneno peftilentiali correpti illud foperant, hoc potius 22 C At. EM US morbofüm, & ad leviores morbos difpofici fünt, facilefüperant peftem. | Si ad graves morbos, ut Apoplexiam,. Epilepfiam, Anginam, pleuritidem febres petechiales ; ardentes, dyfenterias &c, raro evadunt, is Mose s f | XIII. | jn Hinc in pefte multo facilior, & certior cft predidio Sa- Intis & mortis, quam in quibusvis aliis morbis grayiori E Dus, A » ; | TEN (84A Medici antiquiores, videntes tam diveríos morbos com-. - plicaricum pefte, putabant tempore peítis, oranes alios mor-- bos ucnfire in peftem, nefcientes veram veneni peftilentialis acti- onem; cujus opinionis ipíe etiam fuit Gajenus, | XV, ; Diítin&tio veneni peftilentialis in Arfenicale, Mercuriale, - Antimoniale » vel Aconitale c(t ensrationis absque ratione excogitatum, hoc enim venenum in. quocunque fit. corpore, - & qualiacunque illud fcquantur fymptomata, íemper idem eft. | ^ à XVI, | Venenum hoc peflilentiale non confiftit in Q3 volatiliacer- rimo, prout vult Sylvius, aliasin peftefernpertalia fequi deberent. fympromata, qualia. ejusmodi Cjis actionem femper & neceffa- — | rio confeqountur : fed hoc eft contra manifeftam. experienti- | am; ergoSylvius & omnes cum illo fcntientes, íant in gravi er- — ' Fore - 2g | : XVII, ..... Prirnaria hujus veneni actionon eft humorum (prout ego cum multis alisdiufenfi) per coagulationem & diffolutionem — corruptio, & fpiriruum turbato, fcu peflündatio; fedeftillae quae — | Aphorismo tertio dicta eft, | AM EJ XVIL . dE C S08 —- 93 | XVIII | | d - Omnes pefítis caufz naturales, quecunque a Medicis, pra- ter venenum peftilentiale, excogirace funt, five e celo & fyderi-. . bus, five ecerra ejusque exhalationibus, rerumque corruptioni- busez petantur, falfz (unt, | | XIX. Solum venenum peftilenciale, quod ex partibus orientali- bus Afiz & Africain fomite quocunque provinciis Germaniz iri- fertur, naturaliter peftem producit absque ulla alia concurrente caufa five procatarxi: unde Germania tamdiua pefte manet li. bera, quamdiu hic fomes illi non iü£rtur, XX, Exhoc folo veneno omnes, qua ante nos fuerunt pefles;. -ortz funt, & orientur omnes, qua adhuc future funt. rn XXL . . Peftium differentie non ex venenorum, fed temporum, - 'Jocorum, & fübjectorum diverfitate petenda fant. t XXIL Quocunquetempore;five hiemali (ive eftivoshoc venenum. 4n corpus humanum difpofitum & apparatum morbofüm ba- /bens defertur, tocies potens eft producere peftem : minustamen | hyeme quam aílate furit, frigore ejus aCtivitatem coercente, & ex- panfionem impediente, no Si graffante aliqua Epidemia v. g, Dyfenterica, febrili, ca- tharrhali, velalia, interveniat venenum peftilentiale, diu fub talis Epidemiz larva latere. potcft peflis ; antequam dignofca- AUI, $4 un AED XXIV. : | Signa peítis diagnoftica & pathognomica duo tantum "n | m3 | dunt V a , -— 94. | 4$ )o( 58. unt, fed fimul fumpta, translatio aempe morbi p er contagium, & frequentior morientium, quam convalefcentium numerus. Quoties hzc duo figna adíünt, coties de praíentia peftis cerci efle poflumus, | Nulla habet fignaantecedentia propria, ex quibus il- lafuturacognofci poft, — - T S iom XXV, : coii Venenum peftilendiale per folum contagium de homincin hominem, velper conta&dtum, vel per Aporrhzas, & de cot. Pore mumiato in corpus mumiatum íolo contaQu cradu- citur, 3 Soli homini infeftum eft hos venenum: unde creden- dum, quod Dominus Deus: in folius. hominis poenam illud | produxerit, vel toties producat, quotieseum hoc punire vulc. XXVII. Extra corpus humanum hujus veneni nulla eft prava aCtio; adhaeret omnirei quz eft imbuta mumia humana; in qua ficut . Ícmen in agro fefe excendic & multiplicat. IU 20 20 Multiplicationis hujus cau(à e(t fpiritus vitalis refidens in: mumia humana, quifi cvanuerit, ipfum etiam venenum evang- fcit & deftruitur. : t Ws 1d E Y 3 XX c 0E AE | T. Quicunque hominem pefíte laborantem, fcu rem veneno peftilentiali coinquinatam contreQar, & quieunquefpharam ex« jo ———— Jü' — M M —— € - halationis pefte infe&orum ingreditur; & quicunque cubiculag^ in quibus pefte infecti decumbunt, intrat, nifi vel naturali vel (uz. — : . « : MESS : | pernaturali gaudeat íecuritatis praerogativa, prafentiflimo fefe. - exponit vite periculo. — — | SPAM E C Ecuue Au UL cdigipe jede d Piet sH rade: | Hoc periculum nullis medicinis prafervativis, fed fola dili- TY XXXI, | | ^ Vnicum, optimum & infallibile avertendz peftis remedi- um eft, ejus propagationem per debitas difpofitiones & pracau- tiones inhibere: harum primaria & univerfalis eft, provinciam "fariam itain confiniis cuftodibus munire,ut ex regionibus infectis, neque per homines, neque per res infectas venenum peftilentiale "illi inferri potfit. dene | a XXXII. : Secundarie & partiales funt: Primo, ur, finon obftantibus . difpofitionibus generalibus, nihilominus in loca aliqua, & do. mus venenum peftilentiale irrep(iffer, ira illa cuftodiantur, ne €ontagium ex illis ulterius ferpere poflit. Secundo ut hominibus, | qui in iisdem locis & domibus conclufi fünt, necetlaria vitz ali- | menta fübminiftrentur. Terciourde medicinis tam fpiritnalibus. | quam corporalibus ipfis rite provideatur, | : pem iis XXXIII. i | | Sihzec omnia fecundum noftre cuftodiz regulas debiteor- | dinentur acdifponantur, tam certo peftis, ubicunque illa fit, ex- | tingui poteít, quam certo oris flatu candela extinguitur. [. o0 Ur ca di m LIV. | Valde credibile, imo probabile eft, non alia fuifle Hippocra- | tiscontra peftem remedia, quam illas ipfas difpofitiones, quilsus ? inSilefia peftem fugamus. int AS | SPeflis per cuftodia depellende &5 extinguende metbo. | 288875 imfallibilis, pro 1najori utilitate ex diffufiori bu- | jus luis bifloriain paucas bafce regulas contratla, B . Stabunt attoniti, quicunque antiquorum errorum peplo «| obvelaü hunc tituium , infallibilem exftirpanda peftis methodum E pro- ! : aai NEM $2. woes EN Ted eire de a martes adis s i GL Ar GSAAFABI ABUPNI Kruse e urbe oce astare does uui i tsesstlstoc uus D promitrentem , legerint. Nec parum mirabuntur, quod ego. folus inter cot Medicos, qui per plures jam annos in diverfis pro-- vinciis, extinguendo morüfere luis veneno indefeflam navaat operam , novam & inauditam hujus luis do&rinam proferre audeam, | Obftupeícanc illi, & mirentur, maneantque in íuo- rüm errorum Abyílo, dum ego veritati litans, huic potius ob- ediendo , faluri publice confulere , quam erroribus confentien- do hominem zítimadion nmaucupari,; fatago, Difhcile eft alte radicata zizania exftirpare; difficilius annofas, & diuinveteratas, - falfas licet; opiniones ex mente humanaexcutere.. Quoddepe- — Íte usque huc, nil ni(i errores; tam in ejus praxi, quam theoria tradirifino clariffime cognoícenr omnes ii, quipofthabitisomni- busex antiquorum Medicorum erroribus, confarcinatis confiliis, pro arcenda pelte haíce cuítodie regulas adhibuerint. Harum | efficaciam tota deprzdicat Silefia, que jam integro feptennio di ris peftilendiz fàgittis undique fepius impetita easdem hoc folo clypeo feliciter repreffi, Agant itaque omnes ii, quibus hocfe-: rale venenum imminet, ut affumpris hifce regulis contra illud. non tantum fe muniant, fed etiam , fi limites jam transgreflum — | fucrit; hocirerum exterminent.- Prima & Generalis Regula. . Quscunque provincia fe in ftatu fanitatis perpetuo. con- - fervare vulc, intento femper oculo ad vicinos fibi populos re- fpiciat, attendatque, quales inter ipfos graflentur morbi. Si de lue peftilencialiapud eos glifcente hauriatur notitia, ftatim omnis | cum eis communicatio abícindatur; prohibeaturque utriusque regionis tam fang quam infectz populis, ut ab omni deinceps. commercio , & mutua converíadione füb poena vitz abítineant. Exactam hujus legis obíervantiam procurabunt pofiti per con- finia bene armati cuftodes, & erecta circa viasregias patibula, ut horum terrore arceantur, qui ex provinciis infectis ingreflum tentare volucrinr, Oportet ctiam in cos, qui hanc lcgem trans" greflü DORRSEN &S )o( S& 07 greffi fuerint, vite poenam exercere, hujuseaim legis accurarif- fima obíervantia omnem fanam provinciam certillime a. peflc ^ pratervat, | ; | | 2 da, A & 3 META NM . » E 4 Si antemnon obftanteordinatione hacgenerali continge- . ret, ut venenum aut dolo, aut cafu in locum aliquem deporta- retur, hominesque inficeret cum locus ille absque ulla mora ne- ceffariis circumdetur cuftodibus, qui füb poena viteobftcidti ne- . mini ultro auc ingreffum autegre(fuüm indeconcedant. ! ayveesitia, " |^ — Quxcunque etiam domus in loco ifto infecta fuerit, fimili modo per armatos homines cuftodiatur, nec ulli deinceps inde exire permittatur, Si autem aut vi; aut claminde aliquis eva- dere vellet , tum praftat talem hominem occidere, quam ad ía- norum communitatem permittere, | e Ata, Quamprimum infecta domus excubiis decentgr circumíe- pta eft, tum ii, ad quos pertinet , concluíos cum débita praecau- tione examinent, unde & quomodo contagiofa lues ad eos de- . venerit, ut hoc cognito, omnietiam alibi emergenti periculo ob- . viam iri poffit, — el M | | M |... .Si conclufi obftinaces. deprehenderentut,. nec mandatis , acquiefcere vellent; tum omni rigore & vi coercendi fo- Tent. oo ; | | 3 6ta, | : Ordinent intereaii , ad quos loci dominium pertinet, vel | commiflàrios, vel exfuis officialibus Curatores, qui folliciti fint, | utconclufis neceffaria vice alimenta fübminiftrentur. . [2o [. : ag [3 : mo das ^. . Defignetur locus, in quo annona & alimenta congerantur, -—— d ppená. Cent, 1l. c2 IP, n at- &s )o(( 958 — js E atque inde a conclufis debita circumfpedione füftolli & ad (e cransferri poffint. : MT : va, | iem Provideantur etiam, qui in domo infcQa funt, medicinis . tum corporalibus ; cum fpiritualibus, Haz ab animarum Cura- - toribus, ifte a medicis exípectanda, UM 9na, Medicinam fpiritualem quodattinet; poffunt ii, quiin do- mo infc&a funt, ftatim abinitio contagionis Sacerdoti cum debis — ca precautione vel ad oftium, vel per fenefítram confiteri , Sa- cerdos excepta confeffione abíolvat poenitentem, eumqueadípi« — ritualem communionem hortetur; qua hocin cafufufficit. — Sa- cerdos enim porrigens facram hoftiam infecto homini, fe prafen- tiffimo vita & fàcras particulas; fi plures apud fe habeat, pefti- lenti contagio exponit. Vnde multe confequerenturincongru- | entiz,quarum medela foret difficillima, | | ; | T1Ofma, i. Sacerdos, qui femel apud infe&os munere füo functus eft, ad aliorum communitatem redire non poteft, fed fegregatus ab. | omni humano coníortio folus habitare debet, ad altare etiam | Sacrificii caufa accedere ipfi ultro non licet; cum facra apparas menta facile inficere poflet, Oportet illi in fua habitatione de omnibus neceflariis rice & füfficienter provideri. Vaía fua ipfe 2 mundare & füpelleQilem lavaredebet, Qui cibum potumque ipfi deferunt, diligenter caveant; ut ita hec in expofita füa vaía transfandant, ne ca füis contrectent. i Macte NC ET Y1mma, Ey Medicus multo faciliusrem foam expedire poteft, Cogni- | p to infe&torum ftatu ea, quz neceffaria videntur, ordinat : ac | debita circumfpectione infirmis fubmittit, ^ Sepeexpedit, nuls | lam medicinam darc, cum frequenter absque his pluresconva- | | leícant. * i LIA m I iimá, | STATUS - s t ignem protrahant, XENON, (RILNMK. SONNO NONI. | i 12ma. Quamprimum in domo infeQta pefte quis deceffit, isin foíTa profunda prope domumab iis, qui adhuc fani; facta (cpeliendus eft, & (i fufficiens fpadium fit , plures ad numerum incolarum facienda funt, in quibus, qui mortui fuerint, confequenter fepe- liri poffint, | 3t12, Si contingeret omnesin talidomo usque ad unum mori, tum pro hoc, extra locum infectum, five pagus five oppidum effet; cafa feu cuguriolum eflet extruendum, ad quod debita cum . eautela dedu&tus, omnibus pariter neceflariis provifüs, non mi- . nus quam anteain domo foret cuftodiendus, I4ta, . Etficontingeret etiam hunc decedere, tum adhibitis necef- (ariis caucelisab ordinario Vefpillone ad jam ante pra paratam fof- fam longisligonibus, uncisque pertrahendus, ac fepceliendus ef- fet, Vbifemper ventus beneobfervandus, ucille nempefemper a (ano adinfedum vergat, quodin omni occafione, ubicum in- - fe&tisagendum, bene obfervari debet, — Cafáinterim feu tugurio- . - jum cum omnibuscontentis eft comburendum, ! 15ta2, Domus etiam infe&a, qua jam omnibus incolis orbata eft, f absque aliorum damno fieri poteft, cum omnibus, quz in. - ea fant, igni confécranda eft: fiiautem hoc fieri non poflit, omnis in ea repcribilis fupellex illico excrahenda & comburenda cft, - Vbi bene attendant ii ; quibus hoc negotium committitur; ne quidquam de rali fupelleàile manibus fuis contrectent fed uncis 4 - aliisque inftrumentis, habito femper refpectu ad ventum, eam ad deneirri 16ta, ' Domus infecta, que excractis& combuflis mobilibus, igné | : n 2 | con- xS E An NAE 100 -. $6 jo( S& | n confumi non poteft, camdiu occludenda eft; usque dum poft - abíolutam quaranranam debito modo mundata & repurgata | ad ulteriorem inhabitationem iterum readaptata fucrit, - 17ma, | Si vero domusin civitate aliqua inficeretur; prope quam non e(fsc locus pro inhumandis defunüis, tum in loco con- veniendi ab ordinariis Ve(pillonibus eflent.preparandz foífe, | adquas, qui in domo infecta moriuntur, abiis, quiineadem ad- | huc fani fant; deporrandi & humandi; feretrum, fupra quod de- functus poficas &adfoflam deportatus fuerat, ad domum infe-. &am pro ulteriori ufu referri , nec afanisamplius in ufuümad- hiberi, fed ceffante contagione comburidebet. — Expedit tales fe- pulturas fieri de noGte, ubi per cuftodes cavendum, ne faniad in- fcQtosfe nimium approximent, uw ALONE. , Peíte füblatos absque Sarcophago fepelire expedit, ut citiu non tam ipíà cadavera, quam integumenta, quibus involvuntur, putreícant, - | AA miris rona, : 'Si ià domo infedla; apud quam humandi mortuosnon eft. Jocus, omnes usque ad duos deceflerinz; tum pro his duobus, fic- .— ucantea pro uno, extra locam infectum praparanda eft caía, ad. .- quam cum cautela dedudii ; omnibus neceflàriis providendi, & | cuftodiendi funt, kar Cue | dus 20ma. À Co EE Si etiam hi duo decedanc, cumin foffis ad hoc ante prepa- ratis modo füpra dicto inhumandf, fiautem amorbo vel inta- 4 - €i maneant, vel eum fuperent, tum usque ad abfolutam Con- tumaciamin cafa füa detinendi, ut deinceps bene loti, mundati, novisque veftibus induti ad fanorum coníortia redire poffint. Debent interea depofita veftimenta cum caía & omnibus, quein. eaíunt, flammis tradi; - | 5 | à 21102. | & A. HERE. MED riui ; ie 21ma, | Quod fi in domo infecta parvuli fimul fuperforent; etiam hi ad erectas foris cafas una cum aliis deducendi , debent etiam - fufficientia vafa, lecti; linceamina, & quz alias neceflaria funr, fi- mul ab infzQis exportari, Dum hzc ita fiunt, diligenter ad- vertendum, ne illi, qui ad hecattendunt, ab infz&lis venenum hauriant, fed femper ad füfficientem | diftantiam ab iis remoti maneant, ; | 22da. Vbicunque hac ratione pefti obviatur, ibi nullis opus eft - Lazarethis, dum enim hzc zdificantur, fignum eft, peftem cjus- quenaturam ignorari, Quse ola ignorantiacaufa e(t, quod in Germania peftis populariter graffetur. — Ignofcite honorariffimi, dile&tiffimi Collegz, quod terminis hifce utar, veritatem meorum . Aphorifmorum & infallibiliratem cuftodig futurorum tempo- rum experientia faperabunde docebit. | ou Cum in AGis Erudit, Lipf. Anni 1712, Menf, Augufti, qua- - rundam Obfervationum in Ephemeridum Nar, Cur. Centnrial, & 1I. recenfitarum, mentionem facere nonnemini placuerit, has | interautem acerbioriquam decebar, cenfura Nob. noftri College, |. Dn, D. Godofr. Davidis Mayerihiítoria n. 12 8. de Sonoin pariere . dubio invifibilis automati; his verbis: Enzmovero dudumbBDenjami- nus Allen in Transact. AAnglicanis n. 24$. p.376, eo ZTAlhel- |- mus Derbam ibid. n. 271, p.931. € n.221.p. 1 586. iftud imfe- IL Corum genus exacti[me defcripferunt; quod. [onum illum edit, | cumque pediculo fere frmiledeprebendatur, a Derbamo pediculi | pulfatori nominc inftgnitur gmc.— uod fi quis cmcumfpectas | «rorum doélisfimorum obfervationes cum Aayeriana contu- - | Jerit.is facile deprebendet , fupev[Hitionem multas AMiayero cir- | eum[lanvias faggesfi]fe , que cumrea veritatenonconfiftunt. es | ME j | »04 HH) 3 Can- 102 - 4$ )o( S& REN. candori fupra commendato adver[antur, Majorem vero fidem merentur c'c. impetatur, idem Vir Cl. Epiftola quadam Vratisla- viz codem anno typis cxícripta famam íüam graviter lem vindicare voluit, eaque uc huic noftro libro infereretur,; petiit: cui jufto defiderio quo minus facisfaceremus haud intermittere de-— | buimus, : GOTHOFRKEDI DAVIDIS MAYERI, Vratislavienfis, Medicinz Doctoris & Patrix Practici, Imperialis Leopoldino-Carolinz Nature Curioforum — — ast Academiz College, Epifloa, Cenfuram im Ais Eruditorum Lipfienfibus nni decurrentis MM DCC. XII, 7Menfis Augufti, De Obfer- «atione Joni cujusdam in Pariete dubii inviftbilis avtomati, QURE ; : a |] . Per- Illuftre & Celeberrimum Imperiale Leopoldino- Carolinüm Nature Curioforum Academia | ; | Collegium. Per-Illuftris, Magnifici, Excellentiffimique.— | Viri, | is At | Domine Prxfes, Patroni, Fautores& — | : Collegz, E fabmiffe co* decenter bonorandi, i D pracipuas occupationes, quarum follicicudine diftringor, | cas merito repofüi hactenus, quas neglexiffe lege noftra caus | tum eft, quamprimum benevola receptione & fuffragio veftra Fobis me adíociatum vidi; Res fcilicet Natsmrales phy(ico-medi. ca inquifitione & contemplatione perfequendas: Quibus proex- fpe — TE 86 )( 5$ /— Luc. (03 Ípe&tatione Veftra fübeundis, quanquam me imparem effe non - diffitear, tamen adduci me paílüs füm, ne meum erga 77s ftu. . dium ullo cempore intermitterem, ut adhibitz aliorum praeclarae curz & diligentia tenuem meam & incultam operam adjunxe- - rim : Quam rarioribus circumftantiis & ad utilitatem compofi- tis obfervationibus , fusque deque habito pratextato verborum & füuci apparatu, unicuique noftrorum conferre hactenus inte- grumfui, Receptum morem fecutus, quid mihiinterdum ob. venerit, cumprimis quid de fono quodam in pariete dubio invi- fibilis Automati, poft alios, quos iftius ante me mentionem - —feciffe, /MifCellanea curiofa paifim teftantur, in me ipfo obferva- verim,hiftorica fide;nihilominus tamen bona &intemerata,expo- nereconatus fum. | | Verum in bumano gutture pertentatum laborem compe. rior, & ob adductam hanc obíervationem füperftitionis & füble- ftc fidei culpamin me unum transferri animadverto citra meri- . tum. Intentrata. hac fama & fidei damna provocarunt inno. - centiam meam , & quod alios non improbafle gaudeo vehemen- | terque lator, nec Jos improbaturos confido, quorum aufpiciis - conícripta obíervatio, quorum autoritate lucem pati pofle di- | gna vifa : eapropter veftra, qualiscunque demum effet ca; . veftra, j "xh Hu | Omnium maxime conatus mei 7é optaverim Arbitrum; | eui(uo grata Praf/di refert Academia invidium Decoris füi fir- ^ mamentum , fervatasinter tot difcrimina, inter tor furentis Au- | ftri procellas, füb quibus ad clavum Palinurus federe juflus, Ha- ^benas Qui nihil unquam ftudio meo abnuifti, Per- I//nffris | Domine, non dubitabis, etiam aridam & vilem paginam aqui | bonique confulere, licec de eadem opera & oleo hancad 7e exa- raverim Diceologiam, —Vidifli ipfe & legifti quid fcripferim, & '. yoces notafti ea , qua polles judicii gravitate : Nequeenim quid- | quam priusanriquiusque, fic monente 74/0 Cefare Scaligero ad — Arnoldum átticum ; ad buncusque diem vifum eft mihi, quam |. pacis atque amicitia artes colere: neque a me commiflum un» I5. | | quam ! RU 104 X5 )o( Sf - SuSE e me quam fuit, ut in diverfa rapiatur innocentiíTima de fonoinvifibi- lis Automati hiftoria, Nunc autem, qui propius & attentius | . me intuetur,non minimis de caufisin eam me mentem impul- fum intelliget, ut adveríarii afperitate me impune vexari non ío- lum turpe, fed eciam nefarium jadicem quanquaminvitus. Si — quicquam tentaverim, quod adverfetur natura , ac marinos nau- ta fcopulos : fi füperfticionis aut fallacie reprehenfionem com- meritus fuiffem; finullias emolumentilabor me vifus fuiffer, in eternum non credam, curam fuper ilium 7é fufcepiffe, nec in College damnum aut. dedecus hac. obíervationis publicatione - opus fappleturum. | Sed Orpbei mentem nunquam indui, qur. — ea fingebat, qua folus intelligebao teffe 4driflot. L.2, Metaph, cujus juftz itidem in eundem pareat ibidem reprehenfiones: | Eapropter infrunitas judico animadverfiones novi cujusdam Sa- pientiz Dictatoris, quas veftra Autoritate munitus me defpicere : potuifle facile nemo non agnoverit, nifi fama noftre non fatis Ícmper caveri, eum Pafendorjo exiftimem,; tacito injuriarum contemtu, quzaliqua probabilitatis fpecieadornatz, veftigia fere relinquant, nifi curiofs abftergantur, — Ejusdem fpeciofo decori ne re aliqua deefle videar, cujus tuendz necefliratem optimum quemque cordi habere merito decet; cumultum füfciranti mihi | tanto fecurius obfifto , quod accipere praftec , quam facere injue riam, eandemque licentiam nec mihi denegatumiri confidam; quam fibi intemperantiusin me fumfifle Cenforem effrzni corre- &ione teítabitur, Sed fremat adveríarius; rideat malevolus, vin- cet tamen veritas, quz €o creícet uberius, quo conculcatur info- - lentius? Ad quam a contemptu & difcrimine eo folidius vindi- | candam, in füpplementum exhibite Centuris Epbemeridum | | de Automato invifibil Obfervatzontt, quzdam repetiiffe de illa non inutile arbitror, antequam ad effütiram in me cenfüram pedem moveam, quo Automati bujus Occefro, AModus ez Cir» cumflantie ali clarius innotefcant. defideranti: Sicut de illa | primo, de his poftremo, & de Modo medio loco füccin&te ra^. | men agatur. Eee | | | Qctaá« Á 2b 0. 5 98 09€ UN. 0 188 EC "Ocraffonem quodattinet, ope cujus fonum illum accura- OP didici; eam fuitle recordor: Gyrmanafticisquondam 1 ftudiis operam navanti mihi in Patria, folenne crat lucubratio- - nibus indulgere; fub quibus ad latus dextrum muralis parietis, . -. cui affidebam. no&e: curaprimis quieta , percipiebam motum, à alicujus autornati plus vice fimplici adeo frequentem , adeo. cele-- " rem & diftindum, utundiquaque parietem & conclavis angulos. ? omnes, aninillis aliquid latest, quod Fabricam quandam €Xa- / &arum horarum & reimporis indicem imitarctur, perquirere ju-- p. - dicaverim necefle : Scopís repurgatus paries , nulla labe inqui-. |. patus, fed novellus ea; qua obfervatus fonus. parte, abrafus ex- ^. ternus cortex : foraminulis renovatione precautum : auditum . tamen automaton hoc , labori & improbe ejusdem prrquifiri- oni mire f&mper illadens, Poft accuratam, quantum potlibile erat triotationis hujus examen G&obfervationem, alios ad dijudi-- - candum honc in pariete fonum advocabam, .qui eundem una. | mecum ea ratione, coque plane modo, quo ego illum. animad- | 4 pem diftin&te fepius percipiebant. | n. - Is, quo pra(cntiam fuam teftatum ibat. Modus, qualis erat ! S talis femper & ubique permanfit ; Movebatur aliquid. inftar - epéris mechanici ad definiendas horas. fübriliter fabrefacti, /s .quod'füa fponte, nulla apparente caufa circumagitur, quedque ' fácculo femorali pro dignofcendis horis e Fern nohiscam | LO Bod | | | boop Hgjus- motum exadte imicabatur "UE in. pariete (e mo- ovens Automatíonus:-ira quidem; ut nonraro, poft temporis - — aliquod intervallum quictiindulferic , quemadmodum machi- : nce horariz, quarum roculz, ex defeQu manus excernze, illas in- Pu dicis circuma&tione ad motum compellentis, morantur: inter» - 11 dum ad imitationem ejusdem manus humanz, qu poft decur- — füm rotularum; indicis circumactione curíüm horarii de nova - Jd définit, €o notabilius prfentiz füz ceftimonium exhi bebat. Secu- «|. fus ego de ft: abilicunc & fixa illius fede» ad repeticum motum ma- 9 * nus appulíü quandoque percunctabar hofpicem, quem brevi poft xm- ds Cent. 111. and. TO | ab l ML 126 OM AL C m Nera Ne abuno parietis latere adalterum, cum eadem manu locum, quor- - fum appulifle fonum obfervabam, tetigiflem, defültorio fed in- . fenfibili curía eum deveniffe cum alits deprehendi; usque dum - ita tandem multiplicarumanimadvertimus, ut uno temporis mo- . mento, uno eodemque ordine & modo, in diverfis mufei angu. lis & locis; difpartito in aliquot parietis loca fono, fimul uberri- me auribus obfíervatum fuerit. polydadalum hocce. Automa. ton. : dE | D MENT Quod alias circa fonum hunc Gircm[lantias concernits compertum habeo, ad plurium hinc & inde aures quidem fo- num talem defcendifle, omnium autem ea methodoattigifle non puto motum forfan aures, qua meos & eorum, qui movens mea domus Automaton audivere, pertocannos divexatos fuifle omni- umoptime novi, XEcenim non in Patria folum, fcd & extraeat, quemcunque locum fedem confítitueram, ad latera parietis; pe- nes quem fomnum capiebar, pulfu adeo notabili fe manifeftavit,. ut noninfrequenter, alta quamvis quiete confopirus, expergefic- rime coégerit penetrabilis cjusdem appulfus : quandoque cum. fomnus ar&tior me complexuserat; & in utramque aurem dor- micbàm, maxime, quod avidaantea ad rem atrtentio; ob quoti dianam fere prefentiam tum jam in me rclanguefcere incoeperit;: | propter fortes & repetitos ictus; contubernales, rei penesme au dite tunc adhuc ignaros; ceu aculeis excitavit, ut quid ad latus: meum novitatisaut prafagii, ut dicebant, füboriatur, anxie & fol-. | licite a me requirerent./— Mutato loco cubilisin. Mufeo, quod - activitatis fuz fpharam conftituit, mutatum fimul Antomati di« veríorium & mira fane metaftafi illuc translocatum, qua par- &€ parictis quieti indulgere folebam: concurrente fzpius multi- pliciillatot ad latera & angulos parietis confonantium Automa- torum harmonia, ut conclave machinarum horariarum plenum | & refertum crederes, qui earundem pulíüs auditu mecum cape- res, Nec faxeam molem, nulla vermium violentia corrofam, - aut Cavitatibus, aut incifüris arrofione quadam excefam, ut in Alis Philofopbicis Societatis Regia Anglicane 22.Qifobr.1 666. 230. | i | n,18 t | ÉÍ c — mov WA 107 8.18. delapidibus.a quodam vermium genere corrofis, & E. Gr. - Happelii Relationum €uriofarum Continuatione pag. 44. legen- --dum; nec eam folidam , validamque rcliquit inca&tam : atque L ad eamin figura marmorez columnz przpararam confuetos pul« — fus per aliquot intervalla exhibebat Automaton; rem accurate * mecum obíervante Docü(fimo Viro, fingulariadhuc dum viven L te Vratislaviz Amico, . Conticuifle quandoque Automati fo. - num, quin imo incerdum poftbrevia quzdam halcyonia fen- L fibiliorem denuo exauditum fuiflc & diftin&tiorem; certo. certius - eft; przgrellis cumprimis Confanguineorum funeribus omnium - 7. luculeniffime, antequam amantiífimam Matrem in Patria, cum 5. extraeam ego pofitus, natura debitum exfolviffe cognoveram : » & poft ea tempora & aliquot annos dulciffimus nuper demum 2 natus extremum vite fpiritum edidiílec : Quod in exhibita Cen- - turiis obíervatione & jam de novo iterum hac epiftola confir- - mo, Reverfus quidem fepius in viam íonus , inprafentiae. ? rum. autem veterem denuo deceftatur motum , neque hac ra- » üoneulterius obfervatur, proutante nuperum Filioli meideccí- - fum eundem percipere cuilibet cupienri licuit, UCM - Hae (unt initia, hic Automati progreflus, propterea fidei 7. mez pedicas flruxit /upus in fabula. . Mlis qua via & rationefal- - lere tentaverit meam, remotaomni inaniobfervationis in mor- - ralium nemine unquam animadveríz ambitione confcriptam *. dc hoc fono dubio hiftoriam, ex «quiore illius examine eviden- — tius comprobatum dabo. In hocea progrediat methodo, 7 quam ipfiusde me evulgati judicii linee & verba (uppedirabunt, - prout in ACtis Eruditorum typis impreíla inveni : ita tamen, ut - ab initio ftatim & ante finiftre Narratoris opinionis difcuflio- -. nem impenfe mirari incipiam , Cenforem notabilem in fe ipfo b 'neícivifle reprehenfionis mareriam, quam in aliis f& reperiiffe ! abs re credidit: dum in evulgata Epbemeridum | recenfionc - ágnorantiz difcriminis Decuriarum & Centuriarum fe ipfum re. - um teftatur. | Id ex eo evinco, quod Collegii noftri ftudiorum ^. &conatuum mentionem faciens, cribus prioribus Obfervatio- - EB i Mc T um eM MEES. GB d Muse u num Phyfic ico- Medicarum Decuriis nunc denuo. Pak. De- 4 curias, uc opinatur, Z4/i45; quibusenar randis occupatur, füperad- ditas efle; quas tamen primo tituli afpectu denominatas vidit Centurias, ipfeque in titulo füi laboris ica infigniri fecit, heic lo. ci tamen pag. 345. Decurias appellavit haud levi errore; cam - ob certas rationes, ut in prafatione Eph meridum videre licet, hoc nomine evülgatas effe, abdicato priore Decuriarum ordine & nomine, Hiftoriz literariz leviter imbutus facile recordabi- d tur, laquefertilior feges e(t, alienis femper i inarvis nec ut im - proverbio eft, videmus Manticz quod in tergo eft, Verum & hoc errore vacet ; qui in alium dicere promptus eft ne eum ofci- randalapfum,illa ipfa vanitatisarguat. ^ ^. .. Poft nomen metim, cum obfervationis med tirddmp a Cenforeallegatum vidi, mirari me & ftupece confiteor , curatfü- tailli fueriac verba Mortem prafagiente, que nec typis impref- fin Centuriis Obfervationis hujastitulo addita invenit, nec ego diii addita fi fuiflent; pro meis agnovitlcm, de quibus in me alcuni & Harpocratico majus filentium, Scilicecremoto omni prajudicio, equus obfervationis meze Lector ex adducta nuda iila de fono Hiftoria non difficulrer intel. | liget, a mente mealongealienum fuiffe, afcendens aliquod Con- flellatun, uc Paracelfus ftatuit, quod multa revelet querentibus Magpnalia Nature; aut ex Automato hoc Claves Propheticas e£ | fingere temere : neca pofteriori ex eventu rerum de fignifica- | tione earundem definite aliquid ftatuere: ficque nec de caufa | hujus foni nec de fono ipfo ccu effecta pofirivum quid exhibe- re, prater idin quantum ícinvicem hiftorice confiderara habue. | rint, & quid audiverim, non quid de illis fcntiam auc judicem, | Eapropter quod fonum edit generali nomine & conceptu Auto- | maton : & illüd quod auribus occurrit, fimplici notione fonum | appellavi : addito morabili ad (onum ubivis epitheto, quod da- bius mihi fit, fi eflóntiam fpe&temus, racione füi & ipfius caufa, | quam nec manifeftam, necoccultam penirüs, fed dubiam confti- | tui, Adhec, initio flacim hiftoriz rerum cognitionem non fa- | B m LP D» ww — — Iw -- cile a(lequi aliquem absque certa Principiorum: cognitione autu-- —— mavi; quamexiguam in rebus maxime naturalibus, aut vilem - dixiflem, imo cum Zrancifco Sancbezio, ferme nullam, forfan | non aberraflem:: Er in fine, quid hzc res fibi velit; me fugere, - latere, praeterire; ductuque Clariffimorum, Virorumin redubia - t. aliquid certi derermiriare nec audete me, nec po(Ie affirmavi lu. : L benter: Ex quibus omnibus meridiano jubare clarius apparet, - fonum hunc rationibus undecunque conquifiris, a prioti dedu-- -- xifle mihi non fuifle mentem: (cd quid a poflteriori obíervave-- - rim, hiítorice : Ephemeridibus communicare, quibus judicium ^» meum nec adjeci, nec interpoíui :. Nec de fcientifica quadam —- demonf(tratione gloriatus füm ;qui íümma ; nifallorjyubivis mo- 7. derationeufus , ómnibus affectibus veritati contrariis jamdudum. -. nuncium remifi : quod nec illi negaverint, quibus candide & * liberaliter fuper obfervatione fadi & experientia conveni, a mc hac B. inre cerüoresrzedditi Medixinon paucis: 50505 evo oo r 3 ! im hxc verba titulo |. applicavit; quem exindeimpugnandum (ine dubio füícepit, ope« ^. rofius foret oítendere, nifi fübdola Fraudss Lycaonie molimina ? unoftatm:obtutü oculis cujusvisincurrant. ; Ecenim quod an-- —-.te fatalem meorum exitum major femper: & fenfibilior Automas - - ti,motatio t & poft eorundem deceflüm eo certius filentium - fübíecuturn fit; nuda & innocenti hiftoria pro certo expofui, ci- ? traomnem adconnexionem aliquam tanquam Caufa & Effe- '—.—. &us;aut antecedeniis & confzquentis inter Automaton & fübfecu- |. tas mortes, aut copulz unius cum akero habitum refpectum, 3 Neque "me quisquam judicio adeo lapfüm efle dixerit ,Ut' Hi- E ftoricum agerecupiens, deciforium obfervátioni titulum con fcri | L^ berem,inquo invenirent; quod arripianc qui fua interefle. pu- I. tano exagitárealios. Hoca fimplicem veritatem. profeflo nul. I^ Ius exfpectaverit; cujus mentem mcam me ipfo nemo accuratius '. "noverit, nifi Ichacus velit & magno mercentur Atridg, Dan- L "tur dubitationes Varie & nodi complures; quos philofophica ra« |. "tio expedire nefcic: Ne itaque cum illa me haliucinatum quis 'trum bonafide in me egerit Autor, dum ' lens, (uisque copiisfreca, fuis pracfidiis firma,aut nihil; auc non ad- ..pirnonaliter, quam aquz ex magna fcaturigine violento impetu | ritas infiftere & procedere confüevit, Sed modo fano easdem | €oncurrere debere necefle eft, ne diflidentes invicem errori ve. | Hac, ut eum, quem ipfe confecit, profequar in refpondendo ordinem,in co confiítit, ut conquirat adverlus Experientia a me comprobatam Hiítoriam, quid. Automaton a priori fit, Ratio. — ——— $9 4 VOLO Ae increpet, Zxperientie primas detuli, quam vanamin ene &fal- — | (am venditat opinionis de me fü decempeda delufus Cenfor, . qui recenfionis librorum fpecie aggreditur Sonum huncce dubi- — um immoderata cenfüra. ut fiunquam, certe prefeati füa ad. — obíervationem hanciniqueexplofía fententia, Modeftiam comi- — tem non habuifle fatis füperque omnis animadvertat, — — . Nullusvitio vertet, id quod res eft; fcribenti mihi : Meum quod non e(t, cur meum vocari füftineam? Preterea, quodab obíérvatione mea adhuc dum abludit, eccur exinde vocatus in jus, opprobrium reticuerim ? Et quid molitur adverfus hiftoriam, in - qua, excepto nudo facto, nihil invenit, quod. reprehendac? Il. lud autem abíterío omni pudore fronteque perfridialudibrio ri« füique exponere, illius tancum eft, qui manifefta veritati refraga- tiaudcat; cui camen perfe magna visinefíL, ita ut fuisopibus pol- modum externa auxilia requirere videatur : unde fc ipfum ex- | ponitex veteri confuecudine viciffim derideadum. |... | A. Merumenim vero, nein folis verbis Obfervationis mez fir. mitudinem pofitam exiftimetis, ipfi velim conjectis mecum ocu- | lis ve(trisin Cenforis adverfus eandem publicatam fententiam anie | madrvertatis, quo pateat; quibus !gugpaortóa : — Fnguibus affixit presfis vefligia lapus, nem: Ad quam nimis fervida celeritate inquirendam prorum- | | ebullientes, | Quodfi alias hzcduo ceu Mater & Eiliafociantur,. | magna omnino ad veritatem porta .nobisrecluditur : Hzccrura | func, quibusomnesingenug artes, quin ipfa omnium rerum ve- L — h t M — 48 y "E III ————— P [ - lificentur: cui procul dubio multum a. Cenforc hec rationeli. J. tatum fuiffe exindeedocebo, düm egregiam, fi ita eft, foni hujus — conftituit Caufam;advocaro infüper in fübfidia Exterorum labo- re, verriiculum illum hominibus amiciffimum ; quem cicante ex - 2 S AIR UNE: B 1g T DONE Y i : - Varrone L, III. de R. R. c. 9, El. Majore Schediafmate de Pede, - . "diminutiva forma, fortaffe blandiendi caufa, Pediculum appella-- - . — -Hoc pulfatorium animal, prout Derbamus & Allenius, E Obfervatores laude fua non defraudandi, illud nominarunt, / |." Caufam ftatuit foni, ceu Effectus, quod iisdem tum temporis. -- adfuilfe & glocicando feu pul(ando fe rmanifeftum reddidiffe, haud -. recuíaverim : fed folam & unicam cujusvis calis omnium mini- — mea me obfervati foni Caufam efle, negaverim itidem: cum -. unius rei plureseífs pofle caufas in propatulo fit, neceedém fcm« ?— per &ubivis, ut forex; aut hic in- Anglia deprehenfus pediculus. VF m. LE 7- pulfatorius;propriofeprodantindicio, . ^. ^. ^. - : (0o Nen effe pediculum foni mei caufam, haud difficulter ex- — inde probabo, quod multoties mihi licuerit nunc unum; nunc — aliquos, imo plures fimulad parietem deprehendere fic dictos pe-. -.. diculos murales, penes quos longa quamvis: & indefefla obferva- - sione adhibita; nullum tamen fonum animadverti, - Precerea -. aliquando alius in pariete vermiculus mihi vifüs, progeniei pe-- ^ diculari non abfimilis, nec molc corporis illo fub Figur, 4, in 1 - AGis Eruditorum Sculptoris manu expreflo Pediculo major,qui. | 4 probofcidem parieti infigens, pofticam corporispartem elevabat: — -non fecus ac mufce faccharo infidentes : hujusque circulorum . frequentem. contra&tionem & relaxationem celerrime recipro-. p cans, colliforium quendam motum edebat tam diflincte, uc qui- -- libechujusa me communicatifoni, quem tum in hoc pariete; in - --. quo commorabatur vermis, audiebam, Auctorem & Caufam cí- — fe, facili negotio credidiffect. Inclufus ergo vermis vitro capacio- . — re,in eotamen repetitis licet crebrioribus ab animalculo poftice —. pazris morationibus, nullus unquam fonus deprehenfüs eft, Di. ..— €eres forra(le, non aptam in vitro locum habuifle animal, & in ^g - YGAWEUE. QS NUNNENENN, MU. E Rau. illo undulationes foni fuiffe inpeditas, - Enim vero Bchiclacus! mutatus atqueanimal parieti hinc & inde applicatum & publice luci, quam ad cxpeditiorem auditum conferre Bartbolinus L. 5, de luc. animal. c. 11, notavic?: Nectamea fonum edidifle illud, - nec tale aliud animal, cujus generis nullum, ob accurátam: co-' rundem perve(ftigationem , oculis fe (ubduxillec ;: quamvis nom pediculus, fcd pediccllus fuerit, confpexi, Verum antiquum fo-- num in illo ipfo pariete , quem infederat antea vermis, (ive hic aderatin illo, fiveaberat, aére cumprimis rariore —— Aniematon repetiifle.obíervavi./ ^ c ID - Ecquidtandeém tam impatiens &- ántra&abile, cicur dide anirel reddidiffec, ut acrar&ericarium illius in Obfervatione mea. adcitati /Viecenatis ingretlus fuiflet , in quo fonus ejusdem audi-: tus fui quamdiu loco non movebatur attamentarium : ad ca- jus externum atta&tum- & remotionem , quafi alarum remigio: aufugilec & rediiffec inftar.solucris , obmutefcebat;: poft repofi- tionem denuo fonüm repetébar, Ad cujus fati veritatera con- tra negancem defendendam omnaesfine dubio vires conferret ipfe,: cuitum temporis adítabam quandoque, fi fata non invidiflent :- fcd íammum hunc Reipublice noftre Virumanteannum & quod. excurrit; pluribusadditum adhuc lacrymatur, eo nornineinfelie: - cior Vratisiavia, quod prafenti ad finenrdecutrenti anno; ficque. brevi intervallo: duos alios digaiflimos huic datos Succeflores: €odem menfe, quo bunc denafci vidit; ex his denuo tnum fane- bn folennirate efferre. quicreino, ahterum natura: debitum exfol- s attonita viderit. :./ 372 Solus a GG ffc ». Quis.eciam credat; qui imihciplicitoow unotemporis momene cain diverfis parietis lateribus fono mecum. quandoque adítitit, tot vermicclos, ut a Cenforeallegantur, tam multis hominibus & non folum rudibus, fed etiam eruditis, diver(is locis & tempo- ribus, ica dexcre potui RONDE NE nullisaut CMAUGR pediculus j talis (15oluiffzc. ;.. Qui porro&Qam, . ut ad appulíürh manus mei ad locam, ubi fonus percipicbatur, illico,i is aufugerec & alibi fe manifeftaret, caa Z , e a im «t nr 2 ce M EU E EET. pf e S P'fORuT ex *-— RECIOG GE RCNEI T d Meo inr DEO NR KE ERR RACK ae . | 98 Je( $& 2 KH E "" " PETS - tandem repulfus prioriloco rediret : qua proprietas animalis eft» levibus alis properare per auras confaed, non defidiofi talis & longas moras nedtentis : quod potius pugno tactum, quo parie- tem fonantem fzpillime impetebam , non aliter ac hujus generis aliud vertice inventum conferto pollicis ungue , diu jam attri- . tum fuiflec, Denique miram illam, qua mihi cum animalculo cali ha- &enus intercefferit fympathiam. & communionem folidius de- monítratam optaverim, quando, quocunque etiam per cempus aliquod pedem fixi, illud indivulfum a latere meo comitem ex- pertus fuerim, qua in illum fortafle meliore jure caderet, quife- cundum Pzccium, oratione án pediculum funebri, cum de be. - ftiolz hujus virtutibus & elegantia fcribens dicit; omnem, qui -ejus virtutem intelligat, pediculofum efle velle 5. hac racione, amore in hunc comitem aut pediculofus ceflé cuperet, aut iftius- modi hofpitibus referto capite & fuperciliis obambulaverit 2 quam familiaritatem & fimul Puccii cum pediculis converfatio- nem , qui eos in finum repofuir, ne algerent, tandem in pyxide affabre faQia compolüic & follicice eduxit, deteftatus füm a tene- ris &adhucdeteítor, Imo alia procul dubio ratione Automaton mihi familiare fono fuo quandoque a fomno me excitafle credo, quam ea, qua laudem 7/ys//s Aldrovandi commetitos vidi cimi- ces & mures, quod ab iisdem fingulari beneficio interdum uti- liter excitemur, uc in rebus locandis curam adhibeamus. | Lon- ge alicer comparatus fuit bujus vere invifibilis Automati fonus, quam ut vermi applicetur, aut pro pediculi cujusdam effectu ven- ditetur, nifi animalfuerit providum , fagax, multiplex, acurum, memor &c. quale fortaflz non inveniendum: auc fi decur, ali- «. quando coémerem ipíe & alii; ad digno(cendam accuratius dif- ferentam , quamprimum artificem inventum fuifle experi- emur, qui inftar Pucci pediculi; talem pulfatorium cacenula collo circumdata muniat, quo evidentius per conclave vagari poflit; prout defültorios pulices divenditos fuiffe multi recorda- buntur. Cenfori placeat hzc foni caufa, non aque mihi; qui "Append, Cent, IH, 7 IF. | p potius 114 3BS8 )o( S& neum, £ef?e$ oppono omni exceptione majores: Jasgelibate con- fGientie integritatem, inficto a Cenforisfzvitie vulneri prafen- tiffimum remedium: Et omnes 2//os, quos ferio & multotiesau- rem parieti & hinc & inde divagato fono applicaíle, bene fcio: exquibusconfido, quemvis eacomperturum, prout a me tradi- ta funt? hoceít, remotis omnibus abblandimentis, vera & ipfis rebus confentranea, qu unicuique ad fenfum demonftrare non gravabor , ficuti de rei veritate follicitos audiam & ipfum hunc fonum reiterato, ut fpero, percipiam, — Cuinara etiam res hac innotuit magis ?. Tibine, Cenfor, qui omni hoc evo tuo nul- lum forfitan audivifticale Automaton, aut fi obíervafti, illud fim- plex & unico loco atfixum, uno nomine, pediculum pulfatori- um? Anillis, quibus quotidie fonus hic in ore, in auribus &c. Quibustam crebro deindole & circumfítantiis pericula facta in Patria & extra eam, ut a moderatioribus ingeniis negari non pollint, Hzc rei geítz expofitio & notatio irritamentum fuit mi niacularum Cenforis cerularum; quibus in famam meam impe: tum fecit, fideique mee obefle inconíulce laboravit: cum tamen, Taciti monitu, fapienti viro non decorum fuerit, unde amico in- famiam parat , inde gloriam fibi recipere. HUE E Itaque cordatus judicet & equus arbiter, an accurata hac & candida foni hujus commemoratione; focdiflimz fuperftitionis nomen commeritus füerim, quam in conftripta hi(toria pautas mibi circum[lantias fugee[[ffe, Cenfürz Autor citra rationem ar- bitratur; cumtamen cum illa nihil mihi negorii fit, nec aliquid acceptum ipfiuslarvz me retulifle ceftari poffim, qui in vite mo- rumque integritate cedo nulli, Si /&per[Litio eft, cum id, quod a Deo exfpectandum habeo patienter & per debita media impe- trandum, a creaturis illicite & indebite requiro per media füper- fiticfa verbis & faQtis inordinatis, ficeam definiente ZMartino de Arles IPRURTLAIU ROTE epe «79S CUPS TESCO E POE SP re 4$ )o( $8 - c cM. - "Arles Tractatu de fuper[Htionibus : Prateromnem rem in pra- fenti autorem nomen hoc mihi applicaffe reor, qui preter nu- dam hiftoriam, quid factum fuerit, & quz fit foni exiftentia, non quam pof(lideat eflentiam , immifcui nihil; quod fuperftitionis ti- tulo notari mereatur, a qua deteftanda criminis confictione mo- res meiin totum abhorrent: quos plurimi norunt, qui mecum vixerunt familiarius, ac proinde me noverunt intimius, Super. ftitionem ethnicis auguriis, magicis divinationibus, aut Campa- telle occine, Ceníor, qui de fen/u rerum e7* magia 1. 5. c. 10, Vocem exaudire fibi vifus eft, quam cum non intellexerit, fi an- gclusnon e(let aut Demon, ficuti Socrati adftitifle, ipíe Campa- nella & Bodinus in Demonomania veftantur, necefle cfle dixit, ac. rem fic vociferari ; curbatum fua paflione futura aut affectum a praeparante fibi malum aut ex (fimili fimilem alteram imaginan- te. Ad populum phaleras, non ad me: cui fepofitis omnibus hifce deliriis, cum mortem meorum, ut fepius dictum eft, Auto- mati fonus femper & realiter precefleric, eaque fübíecuta denuo ad cempusevanueric, vidctur quidem non in cotum fieri per ac. cidens & vanz obfíervationis, quod percot annos proxime ante & poft feralem eorundem cafüm obfervavi, Sedde&nitam hu- jus effectus cauíam effinxi(le , pudori mihiforet, qui citante Cy- príano Difputatione de Pre[agrts mortis ex. Augu[lino de cura promort. c, r6. nonnulla aldora ceníeo; quam utatringia nobis poflint, abftrufiora, quam ut valeamus perícrutari. — P/us fu- perítitionis cenfori in homines, »7nus lüfpicionis alicujus crimi- nisin mea ingenuitate latere, teftaturille, qui aperte negat , quod - fen(ibus manifeítum eft & aliorum autoritati innititur, cujusin- ani (tadio amice veritatis gratiaex pulpitis genuine docentes Cru cem figunt. ^ Idcircoimprobum nefas dixerim , (i obíerves, quae fiunt argui, quafi delirameatis operam navafles: que a mente. mea & obfervatione tantum procul dubio abíunt, | : Quantus ad etbereum Celi fufpetius Olympum, | | pa Tan. DEESGCNVEUTIEERR S TNT VPN "OS LOS RENS. eu Tandem quafi fimultatibus. non fàus foret liratum, Cer- cum[tantias quasdam reales. & veras cum spfa vei veritate non convenire objicit quas honcfti viri fibi invicem affingere profe- &oerubefícunt, Vbi experientia, autoritas quoque ubinam fe- dem fixit, qua fronte me vanitatis & falfi macula deturpare poí- fit; non aflequor, nifi in ea verfetur opinione , alias ftudiorum. partes mutilas & mancas, imo füperflitionis & fallacie accufan- das, ob exhibitam obíervationem; quà cum Anglorum cona- minibus non eque conveniat, aut ex aífle non quadret ad eam. | opinionem, quam ipfe animo prius conceptam medicatamque teneat, — Ergonc autem in aflerendis aliorum inventis, quibus tamen nihil derogatum volo , alterius conculcanda fünt obíer- vata, quia in omnibus non confentiunt ?- Ergone falficatis infi- mulandum , quod tam verum eít, quam quod veriffimum? Hac omnia, licec non: parum mihi fuerint dividiz, camen con- ftanti animi firmitudine períerenda conftitui ; quod parvi referre viderem , quanto quis conatus Auto marti aggrefíus fuerit contem- tu, qui polydzdalos cjusdem effectus propriis auribus fortafle non percepit. - Ergo hic folus cerebrum habuit? huic foh fue- runtoculi? aliiita cocci, ita ftupidi, ut pediculi alicujus pulfatorii- fonus in experimentis & obfervatione eos evincat deceptos? Peffi 116 mefibiconíulic& famze, monente 75. Bartbolino in defenftone Faf.laci. co lympb.quiexingenio fuo fingit; quod nusquam nec pinxit natura nec finxit: Sed fincere & fideliter fcribenti fidem denegare, craífe Minervae fententiam dixerim; praefertim ubi nonin obfcuro, fed luce & diverfislocis multoties comprobatum dederim, quod per tot annos audivi, innocentizque mea teftes idoneos & Ííufficientes excitare queam. |. Si cam P/atone Glau- cum in pifcem mutatum » inio arictem ambulantem, capite jam refecto; Columbo canem latrantem exíe&o corde & fimilia, citante Poetio Difpat. felect.part. 2. credibili majora produxif- fem, obíervationem meam nihil aut parum | a fabulis. differre concederem : fed talesadduxi fonicircumftantias, quarum fidem in tanto prudentum Virorum confenfu fcriptis publicis períequi, Cufpi- CHSNENENS,. 19.00 5.. QUINTI 2) eufpide duriufcula fcriptum efle , quilibet fatebitur, ^ Obferva- tores Anglos virtutum laudandarumque artium preclariífima lümina habeo : attamen auGtoricate fua necilli, nec cenfürz au-- &or, nec alius quisquam, fiveeum venerari videam, ut ab /Ezy- priisinvenrum Ofiridem, fiveia tanto apud omnes pretio fie, üt. quafi Aclantis humeris coelum, ita cjus autoritate Eruditionis dignitas füftineri putetur, ut que ipfe aurium feníü percepi , non ex opinione, urancea teftatus fui, fed veritate; animo & cogitatio. ne, tanquam non audita diffimulem, | Mendaciis cum Paffera- tig cncomia non formo, nec cum Majore cropbza, cui 4 |» ..e Dic murus abeneur e[lo, foc Jilconfcire fibi, nulla pallefcere culpa: Quin porius divexatam veritatem laurea & adoreis adorno, vin- diciisque hisce; debilibus quidem, haud fucatis tamen, quas ini. ricus calamus exfufcitavit; Firmamentum conítituo atque prae. - fidium. - | : De ceetero cum id folum homini turpe fit; quod meruit Lp patiex prafenti candoris mei,quam fuggillafle fibi vifus eft Parrhe- — fiaftes & ipfa bonitate caufz mez, citra vanitatem fperare mihi LJ licet , fidei mez nihil fic derogatum | iri; quanquam vehemen- | sius, quam par erat, in me actum viderim, Sicubi me huma- E a quid paflum fuiffe deprehendiflet, modeíto monitoriafperum - L. efle cohibuiflet na ratio : fed ad immeritum extra fines di- |: greífi, quafi ocítro percitus fuifle judicium tacuiíls penitus, nul. Husanatura ad honeftatem confirmati animi, nedum hominis I eft, raquerecenfionis fuz rationem impofterum meliore inda: |. ginefcrocecur, ne ex illa fübnafcatur cenfara, contra tot annis fta. bilitam fola recenfione librorum intentionem illorum, qui tale |^ munus in confpectu orbis eruditi obeundum hactenus füfcepe- — runt, & adhuc dum Aforum collectionem non (ine laude mo. J derantur: Cumque tor annis labores. eorum inclaruerint non | parum ut fartus te&tusque conferverur honor, nec affc&lata ali- p3 ! qua EN ORAS Rt RE EE UE - NE — 39 )e( S& ^ SERI qua & ufürpata in aliorum conatus atrrofione, quz rei literariss - incremento obeít magis quam prodeft, vel exploratz alicujus fa- mz intencato ftigmate, ficque alieni commatis opprobrio detur- petur , aut, ut in proverbio eft; Quem Iupo committant, ipfimaet | omnem curam conferant. Ne iftius quidem laudis ita fum cupidus; ut aliis eam pra- reptam velim : fed ex alto fe. defpicere folum , famam íuarm qualemcunque abjicere & extenuare cenfendo citra meritum, quis eft, qui impune patitur? Infünt prafagiorum morris hifto- riz Centuriis noftris, quas Aclorum Eruditorum pag.346. & feqq. recenfitasinvenies. Eas vero quictas efle paílus eft, paffio- nec animi adverfus me cantum exardefcens Cenfor, necin illas, ut in meam innocentiam tam fevere animadvertit: an privato mci odio, an aliusaperte mihi infenfiinimici, quorum nulli nocui, amore, cui fortaffe unguis, ut ajunt, in ulcere fui, iu medio re- linquo, Ad minimum oppugnata famz mee ulterius decile nolui : Quod fi nedum acquicícat adverfarius, protelandis jur- giis tempus inutiliter non conteram, qua ad evincendas rerum omnium eflentias non minus valent; quam Naeniz prafice ad excitandos mortuos, | Ad ardua magis follicitor & aliorum ne« gotiorum percurationem, quz ad zmpetuofa etiam modefítum mihi fZentzumfüaferanc. —| Hoc [upercal mihi fit, coetera frivo- li(firnam rem & nauci pretii fignum ceníco, quamvis nec deeffe confidam fimiles labris lactucas, nec latere mihi media, quibus adminiculantibus magnum videri volentem non modo ad ve- ram 7/en[aram redigere, fed infra etiam contrahere non. mul. tum operis & laboris foret, | Amicitiam redamo, non offenías, quibus porro, qui contendere geftiet, ipfam increpet naturam & me miílum faciat. - | : Plura perfequi neque eft hujus loci, neque temporis, Epi. ftoleque ftatuendus eft modus. — Nulli ego füccenfeo, judicet de foni caufa, qui volet & quz velit: de circumftantiis ne dubitet ob. teftor, qui omnia hzc in filentio & fpe potius committere prima omnium caufz Deo ; quam fübtilibus commentis inquirendo teme- DIDeGISCROGEC E .. temeritatem prodere conítitui mecum; ac eterne Creatoris . omnium rerum Sapientiz, Bonitati, Porentiz nihil derogatum — cupio, quin potius hoc ipfo confirmo. Nec minus miraculum erat naturam olim crea(le, verba 75. Brovvnes fant, quam ejus- dem jam create ordinem aut mutare aut tranfcendere , que omnia ab extraordinaria divine dextra potentia proficifci poft fünc: illa res omnes | pari facilitate cranfigio illa non difficilius - rorum mundum, quam unam aliquam «creaturam creaveric, - Anguítis nimis finibus coarctat, quisquis füz tantum mentis quadrante metitur diving pocentie altitudinem, quz certe non - femper ad sormam noftre rationisaccommodatam, potius fiel- f Jam errantem dixerimus, eamque non minusac luminaria ma- » gna fuam fxpiffime pati Eclipfín, Amare quidem Benignita- * tem Numinis fca quod merentur homines, feu quod tangitur ? eorum affz&ione, his quoque rationibus prodere, que impen. - dent 4mmianus Marcellinus c, 2 1. citante P'oetio loco citato, ju- — dicavit: cum quo propterea nulla mihilisefto, ^ Verum cum eodem Clarillimo Auctore /oeto in omnibus nature operibus & miraculis reverentiam magis & admirationem Numinis con- | fidero, quod eapropter mentem labi & obftupefcere nusquam precipit, nec omnium fignorum naturalium epicurzum fiafti- dium & cyclopicum contemtum, | Hicnaturz Auctor, Ens en« tium independens, prima mihi intelligentia eft; ad cujus fapien- tiffimum nutum & directionem inevitabilem horam; qua quafi faxum Tantalo unicuique impendet; fuo tempore libenter & . &quo animo fuftinere geftiam, five przceflero Cenforem five fe. cutus fuero, ! Non addam aliud, nifi uta Pobir, ad quos meam confcri-- ' bereaufüsfüm epiftolam , Per-Masflris , Magnifici, Excellenti/- fimique Fri , fammaope contendam, ut quo meos antea favo- re dignari. coepiftis conatus, eorum defenfionis tzdium ne 7s - obrepere patiamini, ad quam meinvirum & nolentem impuliffe - Cenfüram ipfi cognoviítis : fique forte nonea, qua fieri opor- teat & a me exfpectaftis, attentione fadisfeci //o£js, non ex mea la- IJ EABE EN. uu s : lacinia; fed pretio fuo & proprio cultu invictam judicetis verita- tem. Animadverto, dum fcribo hocipfum, animadverto , in- quam, Favoris vef]rá auram, qua füb quibuscunque fluctibus navigantem fálvum meinoffeníümquefentiam. | Valete ut mc- rii! Zratislau, die 24.Sept, A, O. R, MDCCXII, | stet eod ect e test tioni quo Dx, JOH,SIGISMVNDI HENNINGERI, M.D, & Prof. Publ. Ordin, Argentor, necnon Capitul. ]homan. Canon, Dec . Vafis Lacteis & AModus tiovtus inveniendi du&um tboracicum in cor- pore bumano. Vm füperiori Anno Dominus Menhardus Carolas. (Fuler/ Landavienfis Med. C. füb meo du&àu & prafidio de Meíen- | terio difputationem confcripturus & defenfurus, Mefenterii ftru-. | Curam in cadaveribus pluribus humanis; in I heatro noftro Ana- . | tomico perquireret, utquz ibicraditurus eflec circa Mefenterii de-. | fcriptionem , non aliena fideexlibris tranícriberen fed oculatus | teftis reiterata infpectione certiorredditus proponeret : Ea qua | tum temporis circa vafa lactea nobis occurrebant digna vifa funt, | que cransmittantur, utrum forte digna judicentur, ut Epheme- | ridibus inférantur. ^ Nam etfi, quod ad vafa lactea attinet, ad- | curatiffime ea tradita jam fint ab Anatomicis, cum tamen fte- | quentius corum defcriptio defumpta fit ex corporibus bruto- | rum , quam hominum; breviter hic de iis dicemus, utin homi- | ne vere feíe habent, — Ec quidem d, 24. Julii 1714. in virgine | ex gangrana femoris emortua , in qua omnes humores in motu | expaH- | t2i l--— bant, pertunicas inteftinorum transparentes. Dum progredie- bantur hi ramuli inteftinis adhuc adhzrentes, fingulas venas du- plici ramo comitabantur, & amplexabantur. Vbi ad Meíen- terium pergebant, magis variis & difparibus, quam vena & arte- rie ramificationibus (per modum fere nerveorurmn plexuum ex- - porrecti) in plures ramos majufculos in füperiori & inferiori me- fenterii lamella propecabant ad centrum Mefenterii. Si vero ad- curatius eorum progretlus attendatur, refpeQus glandularum maxime in con(iderationem venit, quas in media fere planitie ingrediuntur, ucexinde eciam, mediante flatu & injectione, mani- fcítius ipf glandulz impleantur, eoque ipío fubítantiam fuam prodant: praterea etiam multa vafcula pretergrediuntur has glandulas pergendo ad vafainfigniora. Clari! Thom. Wharton Adenograph. c, 8. p. m. 3 3. egregie, quomodo vafa la&tea in glan- dulas inferantur, dcícrip(it, cujus verba digna func, ut hic appo- nantur, inquit : Venz lactez in ipio introicu in glandulas, vel paulo ante ramificantur denuo, id eft in plures minores venalas dividuntür, ac fübdividuntur, dee umquein ip(a glandulz fub- ftantia obliteranvar, — Hac iterata ramificatio) quanquam dili- genter infpicienri valde eft confpicua, Afcllius tamen, Walzus, Conringius, Barcholinus & Pecquetus ejusdem, quod (ciam, nuf- piam meminerunt, Vence lacteg capillares, poftquam ita. in glandulatum meditullio evanuerunt, mox exipfo eorum parea- chymate nova capillares prodeunt qua fübinde coéuntes, trun- cum denuo, ut antea conftituunt, qui verfus Mefenterii princi- pium delatus, in tranfitu fuo alias venas cjusdem geris ei obvi- - — "dppend. Cent, I1, c2" IF. (uq am NF | "88 Je( 258 am factas fibi affociat, adeoque plurimum augetur. Omnes hitrunci e variis glandulis prodeuntes, tandem in commune chyli receptaculum exonerantur, Hxc ud Whartonus defcri- pfit, ita exadie fe habere confpeximus. Vidimus hac vafa lacteanon tancum hacoccafione; fed alia etiam luculenaora,; nomerofiora, pleniora, chyloque turgida; in - aliis tribus fubjectis, qua nobis viam conftantem aperuerunt de- - monítrandi vafa lactea, utivocano fccundigeneris, que etiam Encheirefin facilem ,, non impediram (ubminittrac doctum tho- racicum praparandi, inflandi, i injiciendi ac demonítrandi.. Nam alia denuo occafionein centro Mefenrerii notavimus, quod qua- tuor prz omnibus aliis, rami vaíorum lacteorum fecundi gene- ris in confpectum veniant, quorum alii quidem penitius latent, alii manifeíte magis adfunt, finguli vero remotis removendis longitudinem iuam exhibent duorum aut trium articulorum, hinc ampliora fiunt, ut. apta evadanc quo mediantetubulo me- diocri inflari uno actu fufficienter poffint, | Id quod praítitimus in hydropico virili fubjecto, hocjucundo fpectaculo, ut flatusnon folum integrum recepraculum lumbare cum ductu. thoracico, urgens faceret. fifteretque » fed. etiam fimul multos alios ra- mos lymphaticos ab inferioribus partibus dictum receptaculim incurrentes manifeítaret, | Parendius vero oculis vas lacieum ex quatuor modo nomi- nadsoffenditur, prope & (üb primum ramum venez Mefentericz, — per quod.non folum flatum, fed etiam liquorem ad cifternam lumbarem & plus ultra immoifimus. | Vbi notatu dignum ae- cidebat, quoc flatus regurgitarctex receptaculo in proxima ma- jora vafa lactea & lymphatica, non. obítanübus valvulis, |De-.- Ícriptum patendusvas ladieum venam füpra fe'& arteriaminfra f: habet, hac (ituatione, ut poftmodum cuftoditum ramulis ner- veis, fadiis quibusdam divaricationibus ac circulis, ad receptacu- lum properet. Reliqua tria vafa laQea infigniora (quorum unum cetera amplitudine excellit; fed inferius jacet) circa eandem corg«riem nervofam reperiuntur, qua plexus nervei arteriam mcíen- Ek BERCIME 0 o 7H JEBDURTIc— mefentericam ac. coeliacam comprehendunt ac ambiunt, Hoc quoque hic advertendum, dum hecquatuor vafa majora, cum quatuor aut quinque 2i/1i5 exilioribus lacteis fingulatim fefe 10 al- veum communem exonerant , defcendendo füam inferconem perpetrent, hac ratione, ut fupra aortam, infra arteriam emulgen- tem pergentia demum in locum cifternz fuper fecundam & ter- tiam lumborum vertebram immediate inferantur, —. "Subítantia valoram chyliferorum primo afpe&o videtur fimplicillima, cum fit admodum tenuis & inftar cryftalii peiluci- da, fiinflancur auchumore quodam implentur. | Quando vero adcuratiu$ examen inítituitur, omnia hzc vafa chylitsra , uci & reliqualymphatica, conftant ex duplici cunica, utraque tenui; ita ^utad imitationem venarum in vafis minoribus tenuiores, in ma- joribus cra(liores reperiantur, —Etfic fubftantia receptaculilum- barisatque ductus thoracici ita proportionata eft, ut pra canibus multisque aliis brutis, in hominibus fufficienter crafla ac robuíta evadat, ' Quod valvulas lacteorum concernit, illa numerofiífimaz & parva diítancia a fe ipfis diffit occurrunt, & quz tam eximmif- fo flatu, quam injedto liquore extrinfece adverti poffunc. —Vbi vero animuseít ipfarum ftruQturam ac figuram adcuratius per- fpicere, nulla aptiore Encheirefi reprafentari per experimentum certifumus, quam fi vel vafa la&ea majora; vel cifterna lumbaris cum du&u thoracico folitarie aut conjunctim inflentur, & exfic- centur, per modum aliorum canalium valvulis przditorum, e gr. venarum, inteftinorum. De quibus Freder, Ruyích. in epift. probl, & Thefaur. Anatom, —.'Vafà lymphatica propría a chyliferis diftin&ta mefenterium habet nulla, Namquaz exhepate, partim in receptaculum, pat- tim in ipfam du&um chyliferum decurrunt, non. proprie Me- fenterii terminis includuntur, fed prope pancreas a latere Mefen- terii centri. progrediuntur, moxque loco magis füperiori infi- nuantur, dto Va- L3 PE l1 3S )o( $& Vaforum lacteorum ufus eft, chylum ex inteftinis recipe- re, qui in inteftina in vafa chylifera cranfit; per modum tranfzoja- tionisfeu filtrationis, relictis in inteftinis partibus Feculentis craf- fioribus, Et ficin his vafisdemum füb formachyii, per tunicas vaforum pellucens confpicitur; hiant vero inter membranasin- teftinorum fefe infinuantia vaía lactea, ut ofculis fais chylum in fc recipere poffinc femel vero receptus regredi amplius nequeat, adquam receptionem motus periítalticus multum fimul confert, ut ad transcolationem compre(lio fimul accedat, ut eo faclus chylus ofculafübire queat. — Inde expeditiflima via valvulis re- curfum prohibentibus & novo fubinde appellente chylo promo- vetur in proximas mefenterii glandulas , dum in via pluribus fübinde ramulis ejusdem generis occurrenabus, in majufculum trünculüum coéunt priusquam in glandulam fe infinuant,; Ab hifce glandulis vafà la&tea fecundi generis oronem chylum reci piunt, & inreceptaculum chyli invehunt. «. Ia omnischylos, qui per vaíà lactea devehitur, ad receptaculüm chyli, non ad alias ; partes defertur. Vti nonnulli putarunt chylum in has glandulas delatum, inde mixto aliquantulo fanguine ad venarum ramulos deponi, per portam hepati adducendum. Hisenim nulla avtopfíia favet, | Eadem vafa lactea lympham quoque ab inteftinis refluam; cadem via in receptaculum chyli amandant, ( Cum itaque in invcítigarione Mefenrerii ejusque vaforum in cadaveribus humanis occupati cflemus, ac Nobil. & Przcell, Ds Daniel Kisling, in enatomicis verfatiflimus & exercitati(limus, opem fuam füppedicans; vafalactea per Mefenterium verfus rece- ptaculum tendentia adcuratius examinaret; hac occafione dum vafà lactea confpectiora fe fifterent, Nova Encheirifts íübminiítra- ta per dica vaíà lactea fecundi generis, dudtum thoracicum | prae- parandi. inflandi ac demonftrandi. — Hicitaquefubjicimusindi- || &orum fidem; dudum thoracicum integrum, cumannexisva- | fis laCteis, qua in receptaculum tendunt, a primo fuo ortu, pro- | id TIMM T. rie LÀ - | : : & : : ' : yoeEU , . * - m . Qe 1 ; * - $ - 2. » à). l s : | 4 ex Li TUE * E x - ; | RE £3 : * l xe ' * : ' * r La *? 4 E! xd i : 4 SM * 5 T———( ^ s 7 a d ^ : : ec. i : z U Y Uu LI * [ x - - i E Y^ - /S Ue CN * xc ah 2 E * i ^ ». n i i x* x I ; ? t€ 1 l 1 : à Y P - : J : dx t : Í S - 3 m e v ! J b k 3-0 * '" t - " Y exe S : n : : ] 2 N 4 Li E » : x - 1 s s T L 1 » - í ] J; [ cv : E NX n : m D 4 ; ; j | ; 1 i / URS - 4 Ex uud " zc (m M 2€: : D - ^n : * i -- V- ": 92 AX LCWI VE VD EC Iz QeUD DX X UON TOP ERO GEYIS ERR GRRa rers DOR | | " d , - iN i .: cAppenfipagsias. B SS )o( $8 VENUE | greflü & infertione in venas, Ec quidem omnia in naturali füa — magnitudine hic repraefentantur adcurate delineata & dimenfa, IL. prout ex cadavere excradia fuere, cum fitu (uo naturali, qui da. 1. €us adhuc integer oculis exhiberi po:eft, INDEX FIGE RE. | 4. JVasladeum, perquodinjectum. ..8,3.2.2.a. Vafà lactea majufcula cum minori. B. Receptaculum lumbare, fecunda vertebr incumbens, fub remota aorta, l | b.b.b.b. Vafa lymphatica, a partibus adjacentibus & inferioribus, € lumborum » quaarteriz emulgentes exeunt, incurrentia, |. €.c,oc, Vaíà lympharica, a lateribus incurrentia, "^ € Da&usthoracicus a fecunda lumborum vertebra füb tenz E dine diaphragmatis incipiens, moxque in thorace d inter aortam deícendentem & azygon decurren- j tem füperdor(i omnesfere vertebras, donec a quar. E tain füblime furfum feratur in locum infertionis ve. noflum, : D. Canales flexaofi, ac in varios gyros contorti majores ac " minores, circa primam lumborum ac ültimam & penultimam dorfi vertebram obvii, E, Similes canaliculitortuofi, vertebra óta ac 5tz ad 4tam usque dorfi incumbentes. | F. Bifurcatio admodum longa, aut quafi gemina, a 2da dorfi vertebra fub ocfophago ad infcrtionem usque protenfa, ' | G. Infértio ductus choracici hic fimplex, cum alias duplex, | & quidem non pracife in fubclaviam, fed in trivio aut quadrivio, nempe(d) fubclavig (e) jugularis (f£) axillaris ac (g) cervicalis, tribus prioribus expanfis &exua fitum locatis, ut infcrto ac valvula ductus ^X Ww 26 — 89 Jo( | 5d choracici in confpedum majorem veniat, excepta. cervicaliadhucclaufa. — . 4 H, Valvula, infertioni du&us thoracici appofita, acverfüs. venam axillarem refpiciens, E 1 I Vertebre colli, nempe 3.4. 5. 6. 7. ] K. Vertebr2 dorfi duodecim, nempe 1,2, 3.4. $6. 7.8.9» | IO.11.I12. ! 4 L, Vertebrzlumborum 4tuor priores, nempe 1.2.3.4. M, Truncus aortz defcendensin chorace ficus, utrinque db- fciflus, N, Ejusdem continuatio in abdomine (hb) cum Codliacai 1 (i) mefàraica füperiori, (K) duabus emulgentibus (1) & mefàraica inferiori, am | 1 O. Vena Ui 1 Hac funt. que de. Metbodo duflum tboracicum T proferenda duximus, bacque vatione con[lanter invenit potefl, ficut id po[fimodum quoque in. aliis (adagium compertum fuit. | | 1 d $$ Jo( S&. 127 P ^ Dw D VITI de BLISCHER, - Med. Cxfar, Comit, Palat, Phyfic. ordin. Auftr, fuper, & Senior. OBSERVATIO PHYSICA T Lors De Gemellis cumutroque latere usque ad umbilicum concretis. | | & Nno 1714. Menf, 24. Maji peperit Eva Maria Hagerin, Vxor |£ Lanionisin füburbio Lincenfi Gemcllos, unum; cujuscaput ' ab Obftetrice, corpore adhuc in utero exiítente, facro Baptifmate | locum, qui paulo poft vivere defit, alterum vero ex finiftra parte, ' in utero füffocatum vifum, notato tamen aliquali motu, füb con« ! ditione baptizatum fuit. —Vifa hic; poftquam exclufus de ven- ! tre matris partus jacuit, duo capita, naturali perfcétione formata, | utrumque proprio collo, in uno corpore eminere, fiquidem ex: "anteriori afpe&tu corporis füperioris, bine folum mamma & ! unus umbilicus comparebant; cum nihilominus uterque Gemi- ^nusduo brachia, duos pedes, & quando fupini obvertebantur, duas dori fpinas, duo infuper membra virilia; cum tefticulis "fuis, & duobus anis, in confucta corporisorganico phyfici forma "demonílrarenr. Partus hic ( quem, quia nihil contra naturam, ! nec ab homine alienum inillo inveni, non monflrofum, fed pra- "ternaturalem dico) fuit, antequam res innoteíceret, 25ta ejus. | dem fcpultus, quapropter die proxime fequente licentiam ad ex- "humandumi perii; quam cum reverendilimus Dominus Deca- /nus & Vrbisnoftre Parochus in fua poteftate fitam non efle rc- fponderer, accelerato libello füpplici, a Celfilimo principe Epi- "fcopo Paífavienfi obtinui ; ad remorandam autem intermedio tempore putre&ctionem, Muriam ex fale marino, aceto deftilla- 139 & herbis aromaticis confediam affundendo, concreta corput- cula, nh 1. 0 IRL M M t m cula, in pelle & carne integra, usque ad diet exenterationis, quae trigefima Majierat, confervavi, Wow EP Autopfia ob. nimium celorem fuit feftinando peracta, in E Prefentia EKxcellentiffimi D, D,S, R, I. Comitis de 1hyrheimb, — Confiliarii Íncimni Cxíàrei, Auftr, Super, Capitanei Supremi, Prout & Inclytorum D, D, Sratuum Deputati Collegii p. t. Pra fidis Illuftrifhmi Domini Baronis de Clam, in Supremo hujus Provincie Tribunali Confiliarii Cz(arei; nec non diverforum Il- luftriffimorum ac Gratiofiffimorum Dominorum, Dominorum, ut & Collegii Medici & Chirurgici, Operationem Chirurgicam Primipilarem egic Prenobilis ac. Expertilimus Dominus Geor- giusSigismundus Lechel, Auftr.Sup. Chirargusordinariusin arte famofus, Erant Gemelli hi extraordinariz longitudinis & lat- tudinis, fac carnofi; & oculo Autopficote(te, omnesfere mufculi tam abdominis, quam pecoris adipe ce&ti. Placenta erat una, fàtis magna cum fuo ligamento nodofo, ubi poft Examen ura biiici vafa ordinaria, tam Arteriz, vena, &alia ligamenta dextrot-- Íum, fini(tcorfam ad veficam utramque, & furfum ad hepar per- currebant, Eievatis muículis abdominisapparebat Pericongum;s | & abumbilicotendebatur membrana infolicatenuis, inceftina ab inteítinis fcparans, nec. non gibbe parti hepatis usque ad dia- | phragma fireniter adhaerens. Hepar fàt magnurn, ex unicolo« | boin medio fitum erat, ira ut pars una ad. Petrum, altera ad^ |» Paulum fpectare videretur, in utraque parte concava, tam a dextra. |. quam a finiítra habebat hiclobus fuam venam Portz, veficulam | fellis, &lienem ex utraque parte, uc & ventriculos duos, Renes: biniin utroque cadavere, una cum venis, arteriis, ureteribus, vafis. |^ fpermaticis, Proftaribus, para(taribus, xe(ticulis; fcroto & pene fat | 13gno Inteftinatam tenuia cum duodeno; Ileo;iejuno,colon,cz- l co & redo, &c, erant ab illa membrana, de qua fupra mentionem |- feci, leparata: Diaphragma unicum fine membranula,& mamma | unain utroque; ficuti ex delineatione videre licet. — Elevato ofle fterno, vifebatur cor unicum, fed prater. naturam larum non |- longum, in medio ficum; ita ut quafi media parscordisin pgctore |. : Petr» | "t aS )o( S& : 03 Ape Petri, altera in Pauli jacere videretur, ex alterutra parte, parvum . & unicum lobum pulmonis habens, fine Mediaftino: Inveni - -— tamen tandem quatuor capfulas, vel ventriculos cordis; duos ex utraque parte, taliter, ut quemadmodum Petrus habebat ex fua " parteduos ventriculos, una cum fua arteria magna & vena ca- "va,fic & Paulus ex altera; ita uc fanguis illorum vix commi- fceri potuiflec in fyftole & diaftole. | Oefophagus defcendebat exutraque partead ventriculum, & arteria afperaad pulmonem, - In capite, una cum fuis partibus fubjacentibus, collo , cervice; (capulis, fpina doríi & brachiis ; nibil extra ordinem natura foli- tum, notatu dignum inventum éft: fed omnia hzc eranc natu- raliter. conflituta, pr&ter compreíTionem capitis , quz difficul- cati partus adícribenda. Ejusque dolores exeo judicandi, quod . de (capula Petri dextra ,. ad fcapulam Pauli fini(tram meníura, quatuordecim latos pollices adzquans, incerceflerit , adeoque per neceffarium coníequens» commiferando dignofcendum, quam violenta vulva & uteri dilatatione concretos hos Gemel- — Tos plena anguftiis Puerpera, eniti debuerit, quz tamen usque mo- do per DEI gratiam, fine procidentia uteri, & urinz ftillicidio, vivit incolumis. De reliquo; quod Partus hic preternaturalis duas habuerit animas rationales; licet unum cor, & unum hepar tantum habueric, nullus dubito, . Quftio camen moveri poffet E p S Àn fanguis Petri, cum fyftolc & diaftole potuiffec Paulo com. municari 3 | : | | II. Anm motus cordis in utroque fuiffet equalis, in celeritate; vel parvicate? : NU Poor EE : . Àn fanguisPetricorruptus, potuiffct communicari Paulo per — 4 ppend. Cent, LL, eg» IF, r | ra- » PR. — ase o | ramos vena Porc majores & minores; qui totam fübftantiam hepatis hincinde percurrebant? —— ice | | nali. ! ! .An Chylus& Chymus ab hepate Petri attra&tus, potui(fet per anafítomoícs venarum & arteriarum Paulo communicari ? V. gaílet? iunio bal Vb i; Si Paulus fuiffet infirmactus, annon & Petrus, propter ve- nas &arterias per cotum pectus, abdomen & doríüm hinc inde fparías ? maa | : | vir pides qi Si Petrus fuiffet mortuus, an eapropter etiam Paulus de- buiffsz mori, ob cordis motum ex una parte abolitum , & hepa- tis mortui cum vivo unionem, vel an corpore Petri putreícente nihilominusPaulus pocuiflet vivere? 3l E — n | Hyg Quare in Epigaftrio fuerit inventa membrana feparans inte- ftina, & non in pectore feparans pulmones ; P UNE Quid de refpiratione fentiendum ? àn equalis in utroque, propterunicum diaphragma , &cavitatem pedtorisindivifam; an inaqualis potuiflét fuifle: | : X. Auníedes animz ficin capite velincorde? — — q Ios Xl. n Pofito,. quod partus hio ob cor unitum, unicam cantum UNS ; ha- An. Catharticum a. Petro fümptum ctiam Paulum pur- PS Mn dl N.N S habuiffet animam , an duas contrarias actiones potuiflet exercere, e,g. velle fumere Medicinam Uno Orc, auc Edpite & altero nolle? XII. An eadem anima propter duplex caput ; aliosque fenfus duplicatos, per quos fpecies objectorum immittuntur ad intel. ledum, potuiffet eodem inflanti duas cogitationes concipere, aut per memoriam quorundam recordari, & eorum obli- viíci?- L. XH. | Pofito autem , quod in hoc Partu fuiffent Me animz di- ftin&,an utraque anima fuiflet tora in roto & toca in qualibet parte: e cordis ; per confequens, an cadem pars cordis potuitléc na- turaliter animari a duplici anima? XIV, An vehemens; imaginatio, aut interna affliio vel commo: tio Petri potuiflet Paulum infirmare; aut ad iracundiam com- movere , idque propter cordis coniunctionem & continuatio nem? XV. An Petrus fomnium Pauli ex cordis fui certa difpofitione ortum, etiam ipíe dunt ? : x (XVI, , An omnem fenfüm & tactum cordis Petri etiam Paulus fenfillee, cum juxta Phyficos detur unicus tancum enfus s. per cotum corpuscontinuum diffufus? XVII. . An Paulus potuiffet ex latitia profundere dulces, & Petrus Lex (n amaras lacrymas: cum hi affeQtus diverfi, diverío motu cordis, ejusdem dilatatione Ícilicet aut compunctione caufentur? I» d XVII. 132 | 8S )o( 9 1 XVIII. | Vter amborum, Petrus an Paulus, fibi illud cor inrefürre. — | &ione mortuorum vendicaffec ? adeoque fi Petrus falvandus, Paulus damnandus fuiflet, utrum cor fuo premio donandumin coclo, an vero cum Pauloin inferno poenas luiffct? | XIX. it An Petrus & Paulus habentes unum cor, juxta jura valuif- fent pro duobus teftibus: ; »e d | An contraQus, quem Paulus feciffet cum Andrea, diffen-- tiente Petro, fuiffet validus? | Eo US | Si Perruscommitteret homicidium, invito Paulo, quomo-- do punienduse XXII. An Petrus fe ipfüm füffocans vel interficiens fuiflet reus - duplicis homicidii? Hac & plura alia, quz hic moveti poflent, indaganda relinquo per-Illuftribus ac Magnificis D. D, Phyficis, Nature Curioforum Collegis digni(limis. Dabam ex Muíco meo Lincii 2. Junii Anno 17 14. 45 )c( st ári- -58 4S )o( S& cri MBA Animadverfiones monulle circa Eclipfium Obfer- | vationes D, JO. GABR, DOPPELMAIERI, | Mathem, PP, Noribergenfis: Nter Obfervationes aftronomicas , fi eas ex utilitate aflimemus, quam przbentin fcientiis mathematicis, Eclipfium obferva- tiones merito principatum tenent, ha enim non tantum in . Aftronomia pro motibus cele(tibus perdifcendis; (hinc acuriffi- s) mus Keplerus Eclipfes concinne perquam Aftronomorum pada- gogos appellavit, ) verum etiam in Chronologia maxime func . utiles qua, fi illa facem ipfi praeferant, hiftoriz lampas & verita- tis antiítes eft, imprimis autem in Geographia, hzc enim iisdem fuos debet natales, quod Meridianorum differentie & locorum longitudines ex iis collecte fátis füaperque comprobano quapro- ter, cum hujusmodi obfervationes canti fint momenti res, e re quoque erit, uc in iis habendis de zxpi£sz» quam fectari omnes Altronomiz cultores femper decet; magis magisque hactenus fol. Jicitus, quedam notatu digna hic tradam. | I" Circa Eclipfes Solis obfervandas projectio corporis folaris per opticum tubum in camere cujusdam obícure planum ufu femper fuit recepta : jam vero fi candem fecundum Dioptrices leges no. biscum expendamus, non erroris immunem plane hunc obfer. vandi modum deprehendemus ; imo experientia id ipfum facili - negotio monftrat, cum figurzin planum aliquod per lentes vi- trcas emifle ad latera videntur diftorqueri, quod tamen non fir, fi planum nonnihil infle&atur, hinc ratio omnino fuadet, ut tale in figuram potius fphericam quam planam commutetur , prout retina,tanquam excipiens, in oculo naturali, qui camera obfcu- ra cít omnium artificiofillima;, id nobisquoque exhibet, Verum | a cum a nU 2:0 mE ms VULNUS TUE TN E EESIE AMD — j -— LU ii » bear: ty V 4 TM HE 3$ )o( $8& MORENO UE. cum fuperficies concava plus in defignandis phafibus faceffant negotii quam planz, he quidem fervari poflent , fed cunc fex circuli concentrici non in eadem inter fe diftantia, prout apud Aftronomos hactenus obtinuit mos, fed inzquali & verfus lare- ra majori forent ducendi, cum radii luminis per tubi optici vi- crum oculare in concavam fuperficiem emifly fecundum Pra- ;:cpra Dioptrica &qualem circulorum concentricorum admitraant diftantiam, at vero longius, ad planum fcilicec, BC Figurz r. provecti, inzqualitatem aliquam a D verfus B & C majorem facile ad oculum demon(trent, de cujus divifione inequali clas. : rifhimus quoque Kirchius, Mathematici cujusdam infignis moni- ' tu, in Mifcellaneis Berolinenfibus mentionem facit, quia vero mo- dum; quomodo Solis difcus in. 12, partes ina quales pro ratio- ne vitri ocularis fic dividendus, non docet, fequentibus hunc oftendemus, Projiciatur imago Solis per tubum opticum in came- rz obícure planum, itatamen uctermini difci folaris nitide appa- reant;capiatur circino quodam Solis diameter,(qui fitin dicta figu- ra; linea B C) nec non diftantia intraoculare vitrum & planum; linea A D adplanum B C perpendicularis, ducanturid char« ta hifceaperturislinee BC & A D & quidem tali modo, utlinea A D adlineamB C perpendicularis eandemin D exacte fecet bifariam, ducantur porro linee A B, B C & arcus PDQ, qui in 12. partes zquales divifus pun&ta dabit; per quz linea A E, AG, A I &c. du&te, inzqualesdiftantiasin plano BC defignabunc & — ; fic mediante diftanta D N vel DO, DL vel DM, DL vel DK — &c. circuli concentrici inzqualis diftantie pro ratione foci; nam quo brevior, tanto inzqualiores partes erunt, in excipiente charta deícribi poterunt, | m Cum vero Eclipfium obfervationes etiam noftris tempori- bus per novam methodum,a celeberrimo Ca(lino pro Meridiano- — | rum differentiis inveniendis excogitacam, in Geographie emo-. lumentum commode adhibeantur, novam pro his Machinam, qua in quovis loco patenti, & aprico ftatui poflet, cum fituslo- corum fzpiflime anfam obfervandi cultoribus Aftronomis prz- - ripi- : 35 Jo( S98 — 135 ripiant, in figura 2. depictam, & hic defcribendam trademus. Paretur autem hzc € laminis ftanno obduais, quz coni currati |. refrat figuram, cujus longitudo ad&quet magnitudine 5, 6. pe .. des, latitudo vero in. bafi circuli unum pedem, hac bafis circu- . laris loco laminarum muniatur vitro fpeculari, non nihil afpero, qualis effa foler antequam politurz committitur, foetttt eg tod) niatt gefdbliffen ift / uc artifices loqui amano per hojas medium ducaturlinea A C, qua per filum externum A B pro verticali in- obíervando fitu perpetuo obtinendo, poffit tegi, cum Specta- torisoculus pone dictam lineam ponitur, ex hujus medio ducan- | tur circini atramento vel ceruffa inftrudti ope, circuli concentrici, ut fupra dictum, inter quos maximus neutiquam excedat ma. gnitudineillum;,quemin plano perquam lucidum auxilio tubi Op- tii DE obfervamus, qui difcus folaris eric. : E o 1 II. Circa Eclipfium lunarium obíervationes ufü quoque hatte. niusfuit comprobatum, per tubos opticos cujuslibet magnitudinis illas rimari, verum fiexperientiam; qua edoctus (atis fn perqueco- gnovi differeniiam in Tuborum magnitudine adhibitam, diffe. rentiam quoque in. obfervando praebere, in fübfidium vocem, hzc nobisinjunget, ejusdem masnirudinis tubos ubivis loco- rum efle fumendos : aliquot enim abhinc annis deprehendi, cum in Obfervatorio noftre urbis, com Amicis quibusdam A (lro- nomiz apprime deditis, Lunari invigilarem Eclipfi, unum, qui ' minimum pof(lidebat, umbram rerreítrem maculz cuidam cele. briori jamjam imminentem vidiflz, quod vero nondum alteri, multo minus mihi, quiaalio majori inftru&tus eram , cernere fuit datum , hinc facile colligere potui, quod quo majores & per. |- fcdiores adhibcantur tubi, co quoque dilutiores minusque ob. - |» fcurzappareantin corpore lunaritermini umbrz terreftris exteri- - "Ores, per minores vero & imperfecliores exdem. partes, mino- res X in arctius fpatium coacta confpiciantur, quod differenr;. . am utique in obíervando involvit, hinc merito equalem tu- B-" j borum 136 : ENSEM ww : SE borum magaitudin dico, uer III. LAIT Quod ad Ecipíes Circumjovialium attinet ; circa has euoque nocandum venit , quod Satellites ; prout celeberrimus Caflinusin Hypothefibus & Tabulis Satellitum Jovialium fecun- - do editis ceftis c(t oculatus, per breves imperfedtiores Tubos, cum iliiumbre Jovis immergantur, multocitiusfíe noftro furripiant.— vifüi, quam per magnos & melioris notz, & quod in emerfioni-- bus luminis recuperationem per parvos tardius, quam per illos majoris extenfionis in Satellitibus percipiant Obfervatores, ratio hujusfacilein promptu eft, quod nempe illi majores fpatium exi- guum lumine przditum, ob multiplicationem: & amplificatio- nem anguli viforii, magis vifibile quam minores reddant, hincres omnino etiam füadet; ut Tubi equalis meníurz in hifce obferva- tionibus adhibeantur, | Optandum igitur foret, rebus fic comparatis , ut omnes, qui Aftronomiz operam navànt, de certa Tuborum in quovis genere Eclipfium quantitate, etiam in Eclipfibus Solis unanimi confenfu inter fe convenirent , & pro folaribus v, g. eclipfibus Tubos 4. vel 5, pedum, pro Lunaribus 9. pedum; pro Circumjo- em in his obfervationibus cligendam ju- vialium Eclipfibus 18. pedum; que trinz magnitudinesinfuoge- — nere praftantiffimz forent, unacum focis tam lentium objeQtiva- rum quam ocularium füb certa meníura coní(tituerent, fic enim tanto magis in obícrvando obtinebimus ZxeíQ««y pro ma« joriAftronomiz & Geographia incre- | mento. S LUE apos e CUT EPISTOILIX:- Nob* D« D, SAMVELIS LÓBERI, Sereniflimz Duciila 5axo-Weiflenfelfenfis Vidux Con- filiarii & Archiatri, Coníülis & Practici, ad Excellentiff Dx, D, AHCHAELEA ERNESTE M ETTAAFLLERF M, Med. Frofelforem publi- cum Laipfienfem.— |. B enilinc atque Experientiflime Do- E. mine, Afhzis honorati(lime, ^Ym ante aliquot feptimanas Lipfie te vifitarem, exhibuifti mihi magni Malpighii brevem locu(tarum uteri defcriptio- nem, quam quidem admirabar, calculum tamen meum ad ejus fententiam | confirmandam. addere non potui, cum locuftarum harum corpora anatomice, quantum pollibile fuic, Anno 1693. . €volverim charteque earum ftru&uram demandaverim, quam imprafentiarum communicabo. | Non vero defidero literis hifce, tuas füblimes, erudito di- catasorbi pergrarasque Philiatris, erudiri per momeata cupienti- bus, meditaciones interpellare, neque directa tua in clinicorum "commodum (tudia, — Sed oro faltem, füccifiv s ut momentis |. blandientibus perlegas oculis, quas ad animi recre:tionem ma- &ationes füfceperim, incruentas vero, dum & ipfz ha bcítiole .. gero &arent cruore, Locuítz nimirum fuere, quarum fibilationes alarum , ftri- . dentiumque ipfarum pedum crepationes noftra implebant pra- ta, rura montesque, hybernaque inter dumetorum & fepimen- torum umbram, remanfis iplarum antefignanis criftatis , quas Lii Cent. 1H. qq IF. $ |. vul. xe 0 M eC Be vulgus fingebar, per infortunium forfan non procul a nobis ca--— ptis, (quarum facies ini fcripto aliquo peblico eleganter ficta ari. que iacifa cernitur) petiere in proprium füorum detrimentum; cempeftacisenim injuria ipfis fac molcfta erat, dum omnes; quod. earum ftrata per montes ruraque corpora teftabantur, inter- —— fecit. vif, quarum: tot fpecies ferme effingebantur, quot numeraban. cur, a füperficiali colorum diverfiate, modo pedes, modo ali- amipfarum partem occupantium, petite, — Illz fuere, de. qui- bus dicebant, quod a cicadis noftris, noftra per prata & Íegetes falientibus, fpecie ac qualitate differant :. Etfi quoad prius ex par-. te concedi poffit differentia quedam fpecifica, certe parva erit, cum zque in noftris inveniatur crufta illa, g:lez fpeciem refe. rens nimirum , labium fuperius duos illarum dentes molares, caruleos, nigros, «agnos, in utroque latere fitos; obtegens, ne | cibus interífllos terendusac mafticandus denuo in terram proci- dat; nec noftrisdeeftinvolucrumillud, quod collaris monacha- lis gerere. formam putatur, & tam noftris tum advenis pro fülcro eft, netergum & caput, eo abíente, collabatur, 3 Ille fuere, que omni nervo, ofle, carne, (habent enim tan- tum carnem, quz inter eartilaginem & nervum fit media) &c, carere, a quibusdam credebantur, omnia füperficialiter modo confiderantibus, unde candem coecus illorum foetus, premature inlucem editus, non immerito, illis anatomiz penetralia penitius | infpicientibus, ludibrio erat. - Mlz fuere, quz ftridorem dentibusfuis nigrícantibus, quos - molares merito dicas, profibilare dicebantur, cum tamen illum | extremorum longorumque pedum femoribus facerent, quibus- | cum corporis latera fricabanc ; quod non femel obfervavi, imo; quotiescunque ad iram illas provocabam,;totiesquatiebantlatera | vcl femore utroque vel uno folo; | Ill: füere, quarum capita hirfüta pronunciabanturob bina | illa cornua geniculata, dura, in facic fub oeulis apparentia , illis d Am - que Locuítz faere , füperiori fecu/o noftris in oris forfan non | que etiam invitis, foeminarum crinibus, fimilias Qus vero fos. mina fuos movere crines poffec furíum, deorí(üm, antcoríütn, & proipfias lubitu retrorífum , nifi. manum admoveat, non vidi, | 48$ )o( $& : 139 Ille funt, de quibus referebatur, quod earum lingua fie valida ac dura; cum tamen hzc (it membranulatenuis, concava, .verfus gulam auguíia, anrerius vero acuminata. Imo inteíti. num habere non unum, fed flexuoíum ac replicatum dicebaa- tür* quod certe contra autopfiam aílerebatur omnem, — Ruit quidem ingluvies horumanimalculorum per pe&tus, per alvum, attamen nec infledtirur, nec replicatur, fed recta linea a principio, ore nimirum, usque ad anum extenditur, ubique una crafficris & amplitudine gaudens, nullus in ea confpicuus eft ventriculus; vellocus, ubicibis remoradatur; nullumquereceptaculum; quo conco&io Chylique elaboratio, utin aliis animalibus, fecundum naturg precepta fieri poffit , excepto folo corde, quod ipfi ad. nexum cernitur, '" Mufculus enim hic , cor nimirum, qui ad fanguinis feu li- quoris nutriti diftributionem natus, ipfi adnexus cernitur, dum ocíophagus, pectus per collium ingreflus, admodum craflefcit, adeo ut(i obiter confideretur, forfan ventriculi nomine infigniri poffir: Aft longum abeft! fiquidem nodum hunc conftituunt fex lobuli, eleganti ferie iarefütnis circumdantes, non nifi per vafa ex fingulis prodeuntia inter fe cohzrentes, firmiterque non. ab omni parte , fed faltem füperiori illi inteftino fcilicec adnexis exiftunt, ita quidem ut adhuc inferior, longior fuperiori promi- nentia, imo craftiorappareac. Similis vero eft horum lobulorum - femini cumini forma attamen illo multo longiores & craífiores "funt,color interim eftcinericeus, ——— Met - Dixi, quod fuüperiustantum adhzreanthuic inteftino, füpe- rior vero &inferior horum mufculorum pars libera fit; quod per . 'avtopfiam facile demonftrari poce(t ; dum nimirum cultelli ma- " nubrio vel alio obtuío eleventur inftrumento. Imo elegantius fc hiofferunt, fi ex füo alveo ingluvieshac in chartam protraha- : S2 tur, L4 * Lj , : ^ , . 3 140 | SSo)o0(9S0 £. tur, didtoque modo tractetur, quando ad medium horum quis pervenerit, tunc fine. ejusdem lobuli dilaceratione ab inteftino femovere non poterit , laceratione vero facla, cffluit. vel exía- - dat guttula certe parvula lucidi cruoris, quifine dubio per partes corporis omnes, mediantibus vafculis illis minimis filum tripiica- tur bombycinum zquantibus, diítribuitur 5 fiquidem unus-- quisque dictorum faperius lobulorum, duos imo plures ex fu- perficie fua dimittit ductus, ex eorumque medio prodeuntes, qui declinato curfü ad latus feflectunt, & dum unus alterum ofcu-. lando excepit, fimul modo huic, modo iili füum neCtar membro largiuntur, laterim pulfüm vel motum contractorium vel pret- forium obfervare inillis non potui, | Inteftinum € pectore egreflum nullo repando curíü aut exuofo, fed re£toad exitum properat; per cujus ambitum hinc. » inde filamenra adcorum vaículorum fimilitudinem, ex lobulis cordis prodeuntium, difleminantur, qua fuccum ex illo nutrici- um quafi fugunt, & modo & motu mibi incognito illum aliis cox Di dan e li rec coe ini i6 - s ——— (A € € RI - £4. rue uu -tx Mo partibuscommunicant, Ne vero lacuna detur inter contentas | €ontinentesque partes, provida natura (cavitatem enimabdo- | minis infignem, flercorarius hic canalis non explet) equeac foe. .mellarum, marium, generationi dicaca organa, hac in carina feu infimo quieícere ventre voluit, : ... Cavitatis hujus five alveoli externa facies navi comparatur | optime: ficuri illaex alveo tectoquecompofitacíts ita & harum | beítiola rum venter ex duobus infignioribus componitur frag- | ments, uno füpcriori tecum, inferiori vero carinam, prefentan- — | tibus; Quorum fuperius inferiori iacumbit , inferius vero, ne collabatur , prater füi generiscutem, qualem & vefpz habent fes | micirculos óffcos per fingulorum articulorum fquammatorum | mcdium c Urrentes, teauiifimisque ligamentis,integumentisad- | nexos, xe Cloque ablaro ultro conípicuoshabent5 extenta nimi- | rum paululum carina , rupüs vinculis, a fuo defiznato per na- | ruram loco recedunt, fuüosque apices cochlearium formam ver» | fus «ergum babentses, offerunt, 3 NI -W ^ ^ qul MS ML E cuius MT Interim hz dug lamclle, tectum '& carinam confílituen- tes, loriceinítar fquammataz funt, a pectoread anum usque, quz prora, cui penis tanquam in vaginainclufus eft, in maribus for- mam habent, duabusque fpiculis (aperius ofnate ; in foeminis vero ex quatuor antibus fiv: fpiculisofleis conftant, quarum fem- perille duz, füperior & inferior, nimirum fpicula,in uno latere fite ; poftquatn paululum aivum ingreflz, co&unt & unicum os conftituunt ;.. quae pubisoflà interne validis inftruCta fant mufcu- lis, quibuscum . antes hos modo extendere tum. ad fecum depófitionem faciliorem, tum ad congreffum facilitandum, mo. do contrahere fatagunt. . — Hinc inanibus, ut ex jam dictisapparet, tanquam in invoe lucro , utriusque fexus genitalium exitus quicícunt, juxta ac in- - teftini canalis, cui incumbuntin maribus tefticuli, pifi magnitu- dine, unica quafi inclufi membrana, in cujus medio fiffara quz- dam deprehenditur, que horum dualitatem indicat; nimirum fi cultelli manubrio paululum dilatando dimoventur, nulla in- ter illosconnexio per vaícula; teftesconítituentia, videri poteft. Suncenim ec horum animalium teftes nil nifi congeries vafculo- rum, multis anfractibus inter fe complicatorum, fuccoque albo . turgidorum, quibus ex, duo dimittuntur filamenta füper intefti- . num currentia, &, poítquam ferme ad ejus exitum pervencre, ficctunt fe perlacus ad proítaras; priusquam vero illas ingrediun- zur, deénuc refiexo curíu efformant veftculas feminales inter fe . eleganter crifpatas.complicatasque, quz vero proffatz corpufcu- lafunt minima ad latera primi penis oflis fita : fiquidem penis eft corpus ex iribus conftansoflibus, primo recioin alveo latente (referto vero alba quadam fubftantia) & cavo; altero falcato & ex alvo prodeunte. in cujus tergo crena cernicur, qua canaliculo - membranaceo fubtilifimo expletur. per cujus & prioris offis cavi« " «totem genitura 13 uterum foemina faiaciflume faccumbentis pro- filiendo fali. Tertium os.eft hemi circulare, quod tergo füo enaccurur interne oflifalcato, ubi vero veríus iaccriora fpectat, | | $ 3 hiat; TM, 342 c MS 0t WE QNUM hiac. Qualem ufum babeat, nifi ad inteítini melioreo cubatio- neminíerviat, me later, GUT vuvprien e rar e Incumbit & inteftino fexus fequioris ovarium, quod ratio- ne ovorum nunc majus nunc minus exifti: plus enim | inter-- dum quam centum, interdum vero vix triginraih illoreperiun- - tur,. Conítituit hoc vero ovarium pellucida admodum mem- : brana, füper inteíftinuüm modo expanía, modo ob dictam ratio- nern contracta; in principio verfus peus fcu medium ventrem rotunda & percotum fui cra£tum cava, ubi vero ad exitum tendit, bicorais fit: per medium enim dividitur, duosque efformat ca- nales rotundos admodum craflos, pellucidos, liquore lympha | fimili refertos, per quorum aperruram inteftinum cranfic 5. fub quo vero denuo cofünr in unnm corpus anguftius , du&uque- Ípeciali ad exitum properans, quo fub da&u iterum corpus | quoddam rotundum, aibum in gyrum convolutum, latet duos auricularis digiti articulos longitudine fperans, extenfüm, & in. cujus finetanquam in centro capitellum confpiciturad feminis milii magaitudinem accedens, cavum quoqueeít, precipue ab. | initio quadantenus craflum, & corpus hoc conticuit & uterum | .& ejus vaginam, qua in ancibus fupra rsemoratis fica, * Anjimalcula bxc quoties ex a&re fe demictunt, toties coi- recupiunr, veneremque exercere amant, (fiquidem ftatim al-- rer alteriinfider, & ita dies noctesque cohzrent, candem fi a na- tura feu fpirituum humorumque turgefcentia impellunturco- gunturque , caudam masfíübfoeminz alvum fledit;penem fuum | falcatum in uteri vaginam incrudit, ibique per horas relinqui | | fi vero manuum admotione fortiori iteram dimoventur, tam — ex uteri vagina refluendo, quam ex pene profluendo prodit fper- | ma lactis ad inftar album 2 interim mas penem in priftinumlo« | cum non retrahere, neque fcemina extentos contrahere antes | | . poteft; usque dum quafi humorum fervor deferbuit, Liquami- | - nis hujus feu geniturz effectus (ine dubio eft, jamdum in ovario. | . naca ova fpiritu vivifico aQtuare &imprzgnare,; quo in lucem edi- Hn tà aliquando nova exin. progenies nafcacur, Hac faltem lisad- | 3s huc. "I EM. e 4 £s Tae - - aci " 2 l 3 4 "P NNCEE SS 3 : — ut M ACRI RE PUR T CIE aye fA EX or MA vgl - E ABE RÉU Do e T Ie e Pe DS RENE E ; xS De ri UE ue ees e OE Ro RUM e iis RU IELEDU Ur riae erus : E mS yt Ridciccu - F | -u CREE E Sdn M 8$ )o( S&-. nu licuit. ! | Figura liorum ovorum eft oblonga, tinearum ad inftar ca- - feos exedentium, colorem habent luteum, nori nigrum; uti no- . ftrates, quod e: Plinius. affrmare dicitur: unde miratus fum, quosdam fibi perfaafiíIe; noftris ir oris ex atro apud nos relido, - prima ftatim aí(tate & autumno, femine, paffim propuliulaffe ju- nioreslocuítass forfan facere horum animalculorum ftercora fcu - excrementa faris crafla & nigras qua certe pedibus deftituunturs quz proipforum foetura venditarida non fünt, lllzinterim ovalatea, non hao, maturitate impetrata, 1, e, cane vertente & autumno accedente, intra aliquot diesexcludunt, . non vero foli exponunc fed natura in(tinQtuin terram defodiunt z & fi ea in arborum frondes foliaque, imo faxa, deponere cogan- tur, ftatim ab aéris ambientis injuria exficcantur deftruunturque; abfumta humidi nimirum radiculis copia, : : "'Nempehz beftiolerariorem querunt terram & arenofams minusquecompactam vel humidam;, neque planam; fed monta- — nam; ba e$ abfebüffía iff/ ibi» uInz interdum quadrantis longitu. dine, foramina condunt, quorum amplitudo digitum recipit aus ricularem. In hac; inquam, defodiuntova fua ordinata & qua. drata fcrie pofita, mucoquealbo fpumofo obdücta; qui tempo- ris tractu a fübjacenribusovis arenaque intermixta, luteum mu-- |. tuatcolorem, quo velamine externisabinjurtisilla defendere pu- tant, Verum enim vero etfi peroptime, ad arcendos hoftes - externosinvolvanc hzc fpumofoliquore & defodiant, nihilomi. - | musinfidiz ipfis fiunt a liquore ifto fpumofo ovaque congluti. | mante, qui cemporis tractu cocdloque pluviofo, tit fu9 0er 265g; ben [ettig iff/ putrefcit &in novam verminofam abit progeniem, . qu& ova hao quibus pro muro inferviredebebat , confamit, hu- moremque intus in iilis concencwm exíugic, hincillo exfücto & - confumto fitifcunt, quicquid etiam in illis, quod non exfüctum - &elinquitur, ob privatum ambiente ab aé&re balífamum , turba- s : | CUI» PDUBEMSENEN AL 0i 9 Age e tumque ejus morum inteftinum putrefcio & candem etiam non excià ovula perdio, ingencique foerore defítruió quo facto horum ovulorum congeries in nihilum quafi redigicur, Attamen vermiculiilii, qui cam maniteíteovulis hifce exi- tiolunt, commode comparantur termitbus, in principio vix con- fpicui, fenífic vero azcrefcentes & quando zratem fuam na&ti, 7 tunc blattarum inítar paniceum induunt integumencum,in quo. tanquam exanimes requiefcunt $ an veroin novam papilionum — | fpeciem degenerent, ovaque ad íüi propagationem ponant, jam- dum mihi incognitum. js Sepofidis ovis & etatribusacquifitis, accedenteque brumali — | tempore, non amplius fegetes & prata acida depafcunt, fed — . montibus, faxis, frondibus arborum & fibi ipfis, gregatim ad mul. ta milliainfidenoexanimes quafi,mares & foemina herenr, quan-— | do igitur. per aliquot feptimanas fame & tabe confumte,frigore | tandem fupervenieace pereunt & vitam cum morte commutant, Ovulanunc earum in terc latebris abipfis defoffa, perto- tius hiemis cempus fepulta jacent, accedente vero vernalis anni quadrantis fine & arftacis principio, e cavernis & fpelunculisa fo-- lis eftu exa&tuatain. novam progeniem , colore nigro & puni- ceo variegatam ; propullulant & in terram profiliunc formica- rumque minorum magnitudinem vix fuperantes in. fegetes pra- taque propiora ferpunc & faltant , nocte turmatim majoribus | caulibus & graminis apicibusinfidenc Solis radiistandem mane | calefactz, hinc inde (e difl&minant locuftz, - bib E Hac funt, quz mihi obfervarelicuic. Communicafti mihi — | & aliorum Obfervationes, quas intactas vero omnes remitto, ne | fi forfàn pagellz hzin.lucem proveniant; locuftas vel magis cras | bronesirritem. Vale interim &fave: 7uo toti Lencopetra d. 20, Apr, À. 1714. uet | | D. $AMFELI LOEBERO, Sereniff..| Dude Saxo-Wezffenfelfenfs Fidua | Confitarie C Archiatro, Cowfuls G* | Pradiico. 2 ; . HGV. / [2 OE m M SOURUE j ! on ; 28 E | Apenas, j XE ROI Men ELI DEMO ud uq e CES Eu EET ET doy x REGRT REC UE gutem Ut SEE: SU UND Ew j Eté eas que amu Ly Trldoget | MI ai E (ROS wn M ON VCNNN NN : NNCNSN Y NA — - 1 zi uc B o a1 ag MA | 4 T 7 E | n : vf N an ju AN Ps S TG - M 3 / (4 M EON: ; VE E ^vi NN fn *v Wi [ttti f | » EAR DU v Y CENTRA d Bulua osevo WC : ":BÉvatua Above f. j -— DEG EUER LEMMMÁ uen oium 56 )o( SE LM $5 145 Figura I. | | Locu[la tuas. &, dens molaris, &, collare. c. vaícula lobos conjungentia, d, prora. Figura 2, Locu[Ia fomela. e, exitus vaginz ovatii, f. anus, — £g. exitus vagina uteri, - | Figura 2 que locufle coitum celebrantes, . 4. mas. / | |. b. focmella. | * | Fienra 4. Gula, Inteflina &9 cor. /.- 444. gula & inteftina. bb. fexlobuli i in fitu fao naturali, Figura $. - Loluli per va[cula coherentes | a44442. Paobuli: bb bbbb, "vaícula intermedia, Figura 6, Spicula cotuntíd. — : ^ append. Cent, Hl, ez IP, RM. figu. 146 —. e 9e6( S9 Fiewra | 7, Geuitaliavirilia, — : bb. veficule feminales, cc. proftata. 1. Os primum penis, 2. Os fecundum penís, j. Ostertüum penis. Figura $9. Genitalia muliebria, —. 4, Ovarium. Bb. cornua ovarii, cc. du&tuscornuum, Figura 9. Corpus rotundum im. oyrum comvoluttm [zb duftu Cof. "uu uteri Figura 1:0, Vagina uteri, Figura 1" | Foramen quadratum, quod locufle in terrapavant, Sus Jo( ERR 4$ )o( S& ur DD. GOTTLOB SCHOBERIL, oacrz Czaarienfis Majeflatis. Archiatri, &c, » DISSERTATIO MEDICA | 4 Me VOMITV LETALI ab HEPATE SCIRRHOSO, PER NAVIGATIONEM INCONSVETAM & EBRIETATEM : In GANGR/ENAM & SPHACELVM MVTATO, HINC VENTRICVLVM & PARTES VICINAS in THO-- : -. RACEM PROPELLENTE, | M corporis noftri mortem cum Republica devaftata & pe- ) nitusde(truCta comparare velit, fane noninepteagit. Quem- , admodum enimin hac nullaamplius potencia & juftitia a fum- mo Principe hujusque Miniftris exercetur , nec ulla. negotia tractaacur, nulleque mercature, fabrice &c, inveniuntur 5 nulla civitas, nullus pagus, nullaque domicilia integra, fed cor- rupta, fracta, hinc & inde difpería, in pulverem cineresque con- verfa, non fine ftupore atque horrore confpiciuntur: lta & in illa jam ante oculos fiftam cadaver quoddam, & dicas, quao, quonam motore vifcera, partesque tamexternz quam interna gaudeant? quasnam AGiones naturales, animales & vitales exer- ceant? Quam miferrime in morbis potiffimum fípasmodicis . & convulfivis acutifIimis vifcera e ficu naturali finc decurbata; - . ratione magnitudinis & figure &c, alterata,, gangrana fpbacelo- que corrupta ? Vr rudera hzc absque foetore,nauíca atqueaverfio«- ne in confpeGum noftrum venite vix queant, Simile hoc in cafa fchema, tanquam materia, di(lertatione medica haud indigna hic fiflitur, ad. cujus meliorem confidera- tionem propofirurus fum (1.) Hiftoriam tam morbi, quam ipfius corporis poft mortem fe&ionis. (2) Morbi effentiam; fyamptomata, caufas, Therapiam, unacum diagnofi & PIogoe d | t 2 alia- -— 142 DM - aliaque notata digna. pro viribus, explicabo. Faxit DEVS fe liciter : Au T SISTENS | CVRSVM MORBI HISTORICVM : | ' Hujusaue : PERLVSTRATIONEM - ANATOMICAM, S. t, | R /Ercatotr quidam Weftphalus GEORGIVS GOTTLIEB 1WÀÉ ERDMANNVS, annorum prater propter 27, arz Chri- fti 1698. Amftelodamo per mare iter inítituens Revaliam appu- lit Ec quoniam longum hoc & tzdiofüm iter ultra menfem | fuftinuiffet, foloque victu nautico, ex parte afellis, carnibusque acre induratis & fumigatis paftus, genio fuo magis indulgebat, hincque potum vinofum , nec non fpirituofüm ardentem, cce- na peracta ad ebrietatem usque ingurgitabar, qua neque pes ne. que manus officio fuo fungi poterant 5» Quam ob cauíam le- é&o impofitus ad diluculum usque dormiebat, fomno peracto naufeabar, mox cardialgia maxime dolorofa una cum tremore ca- pitisafflidius, materiam nigricantem foctidam cum femidigeftig alimentis evomebat, iisque unica vice duas matulas menlüras.: quatuor continentes; & paulo poft patinam profundam terre- am vomitu repetito materiz dicte acerrime , piruitofe, viícidae ad fex cantharos implevit & quidem maximo cum conatu, fin- gultu & lipothymiis, ut füffocari videretur eger, $, 2, riti hocfpectaculo amici & fodales commoti, me- um implorant confilium. — Vifo zgroto, (Fature cenerioris, tem- peramenti hypochondriaco . melaacholici, hunclevcophlegma- ticam, genis collapfis, oculis torvis, colore plumbeo, una cum convuliionibus, pulfü intermittent, & fcre nullo offendo, ad- coque )( $8 — n yp MT eoque mortem pre foribus judico, nullamque hujus morbi cau. fam aliam, quam ebrietatem ab afotia confüeta contractam jam ab aftandbus refcifcere potui. : $. 3, Invite genus ulterius inquirens, intelligo, eum alias lagto & opiparo victui adíactum; multumque intemperantiz, & potui (pirituofo, fcilicet vino Portugalenfi, fpiritui vini & fimili- bus indulfifle: quibus omnibus longa hac navigatione carere - €oaclus fuerit, unde per totum itineris curfüm triftis, languidus; atque cum alvo morofà morbofüs extiterit, ut navigationcm hanc füfceptam non femcl poenitucrit, $.4. Neigitur me fruftra hic acceífiffe videretur, prarfcri. bo, prater clyfterem flimulantem, potionem analepticam, anti- fpaímadico- nervinam cum elect. Disfcordii Fracaft, mixtam. - Externe dorfum & regionem ftomachalem calide inungere jub- beo oleo anethicalido ; Ventriculo ve:o emplaftrum e theriaca cum &. expreíflo nucis mofchata & deftillato menthz applican- dum ordino ; fed irrito femper & fruftraneo fücceflu, ficut cc- iam clyfteres, utut fepiies mutati. & applicati; parum auct nihil €vacuabant, adeoque eger praíenti node una cum crebrioribus vomitibus, vomenidique conatibus, enormiore fingultu. vitam - cum morte mutabat. NOE $, 5. Mortem hanc inopinam itineris focii admirantes, morbi hujus etiologiam cultro anatomico indagandam a me propofitam, facillime concedebant, — Accerfito igitur Chirurgo |. & aperto abdomine, fitum ventriculi naturalem non reperie. bamus, fed loco hujus fc hepar infolire magnitudinis & cra(fi. | tici cum duritie fcirrhofà & ingenti inflammatione, & quidem petuíümum in parce convexa 5 in concava vero veficula biliaris fati$ magia, fimilique materia, quam eger. evomuit , turgida | confpiciebatur : internecandem diflecto in duas partes hoc viíte- ie, gangrana fphaceloque corruptum vidimus. — (^ & 6. Separato deinde fterno, quo ad thoracis &vitatem aditus pateret, prima ftatim vice ventriculus in confpectum ve. nit, magnitudine infignis, ita utnon modo capacitatemilliusim. Dc | tj pie- - - Mo. .— |. Wb NOE 3 T plerec, fed & cor & pulmones ar&£te comprimeret. Turgidus | enim erat non folum flatibus, fed etiam duos ad minimum can- -. | tharos materia fzpius dicte, non ramen adeo foede, contine bat; SphinGer pylori atono naturali relaxatus; apparebat flacci* dus & patulus, — Omentum ventriculo annexum crat lacera- — cum, &in globulos quosdam convolutum, Deodenum & ie-.— junum cum portione ilci pariter in thorace ficum fuum; fed con- fulum , habebant, | ES $ 7. JDiaphragmaihntegrum quidem erat, fed eo in fora- — | mine, perquod orfophagus ad ventriculi orificium füperiusordi. | narie defcendit, maxime dilatatum & atonum, portionem quan. - dam inte(ítiniilei conrinentem, In venis & ipfo corde parum fan- guinis apparebat, | Lien magnitudine naturali minor, globuli | inítar concortus, colore livido, & fere exfuccus, ulteriori difleCti- —— oni &inquifitioni finem impofüir, | (Av; Ib EXPLICANS MORBI /ETIOLOGIAM, Cum ADJVNCTIS SYMPTOMATIBVS, .— ;5 S. I. | Ej Orbus hic denominatur Vomitus fecalis, atra bilisfive més — lancholicus, & eft nihil aliud, quam motus ventriculi | inverfus, ortus ab irritatione & commotione fibrarum prater. — naturali, quo contenta ejus impetuofe per gulam & os ejiciun- — tur. | E | $. 2. Vt vomitus natura eo melius pateat, ex principiis. Anatomico- Phy(iologicis prefüppono cognitionem ftatus na- turalis ventriculi, ubi fcilicet motus ejusdem periftalricus a fibris. mufculofz tunice oblique adícendentibus & EET inc. ME ^ D. E LL E suc Pina 1fI hincquefz mutuo decuffandbus, a finiftro fcu fiperiori orifiag verfus dextrum feu inferius, procedit, ac alimenta ibidem dige- fta per janitorem ad duodenum , ut cum fucco pancreatico & bile commifceantur, demandat, hincque ad reliqua inteftina jeju» na, pro fecretionc.chyli abfolvenda, feces vero ad intefina eraff3 - deferuntur, & fic peranum excra corporis pomoerium deducun. | EE tur& excernuntur, Prout zvro|/a edo&tüs Walleus teftatur in epiftola de motu Chyli p. 763. & Thom, Corn. Confént. Pro. gymn.p. 224, 4 — —$.3, ln (latu preternaturali motus, uti dixi, eft inverfus, & incipit à dextro feu inferiori, & progreditur ad finiftrum per celophagum , quo id, quod in cavitate condinetur, exprimitur, Prout optime docet Helmontius Trad. Pylor, ReCtor, — Er expe- | fimentis in fübjectis vivis inftitatis probac Olaus Rudbeck obf 2o. de vaf. íerof, & Weptferus Tract. de Cicot. aquac. — .&. 4... Caufa hujus morbi proximaeft irritatio & commo. do praternaturalisfeu irregularis fibrarum. flomachi & potiffi« mum carnofarum, Cum enim omnis fenfatio per contadtum fibrarum fenfatarum contingat, facile concipi poteft, levem, füa. vem gratamque fenfationem & titillationem : fortiorem vero triftem moleftamque irritationem efficere, Inde enim duplex . morborum genus narratur; unurn fülicet, quod fpafmus voca- . tur; quando videlicec preternaturaliter fe fibre contrahunt, & aliquandiu in eodem ftatu permanent ; alterum, füb nomire Convul(ivorum feu cpilepticorum venit, &fit, quando irregula- . fis licmotus fibrarum ad. tempus continuatur, eciam invito | .& $, Caufàremota, quz irritationem praternaturalem antecedit, noftro hoc in cafu fuit materia dicta nigra, vifcida, &cerrima ; quami veteres bilem atrám & aduffam vocarunt, & l3 pro fucco habebant melancholico & caufa multorum morbos rum chronicorum cujus fedem locabant inliene, — Fc quoni.- am fine periculofis fymptomatibus ejusdem excretiones vix con- | tihgebant, eam ob caufam funeftas & lethales judicabant, Vii vide- -— AE 0 uocssu NO DEO s videre eft apud Hippocrat, Lib. IV. Aphor, 21.22. 23, & 24, | His noftris temporibus hanc materiam non unice bilem effe, fzd fanguinem craíTum, foeculentum ex ftagnatione diuturna ia. | vena porte & quidem in vafis mefaraicis potiffimum corruptum, — & depofitis particulis fulphureis & oleofis acerrimum fadum, ^ experientia Prudentum Medicorum docet. |. Impoffibile enim e(t, cam enormem bilis quantitatem ex hepatis fubftantia excer- | ni& per ductum choledochum evacuari pofle, prout in hoc no- | ftro caíü obíervatum, & in choleraaliisque morbis a Pradlicis no« tatum eft. . Hac materia ratione quantitatis nimia in ventricue - | lo collectz & qualitatis acrioris, foetidae &c. ventriculi fibras it» | ritate, & ad motum hunc inveríum concitare íufficiens || fuit, . obs I $. 6, Vt igitur materie hujus excrete natura magis pa- |. teat; dico eandem non efle unius generis, fed maxime compo« fitam: Videlicet (1) ex alimentis & preprimis a potu exceífi- | ve ingurgitato, (2) Ex chylo crudo, indigefto & — pituitoío, (3) Ex fermento ventriculi; inceftinorum, aut (ucco pancreatico — | Corrupto. (4) Ex mucefis putridisque humoribus, fanguine .. puta ferove tam cum atra bileex hepatis fubftantia gangrenata — & fÍphacclata per duQum proprium ad duodenum,; & hinc ad. — ventriculum delatis, quam etiam ex ipfis vafis fanguiferis ven- — triculi, inteftinorum lienis, aliarumque paruum vicinarum fan» — guis eft eruptus & cum modo enarratis humoribus pravis exe creatus, — dit iney 4 $. 7. Subjedumigitur morbi eflentiale, feu per fe5- non. | eft ventriculus, féd epar, — Cum enim multum deditus fuerit ebrietari, ingurgicans quosvis fpiritus. ardentes, & vina genero- .— fiora &c, immodice, hoc ipfo lxfa digeftione fanguinem red- didit magiscenuem, fcrofum; acrem vappidumque, Hincfpiritus — | torpidiores & debiliores evaferunt in motu, ut hinc neceffario, — laf caufa efficiente omnes functiones in corporis ceconomia al- terat atque curbace fuerint, Potiffimum vero eger levcophlegs |. | matiam & cacochymiam, füppreflionem alvi; dolores in nya 4. | | Ccnom- qus 1 i & | 49S, JoCSe. 00233 chondriis, obftruCtionem hepatis, ejusdemquetumorem fibi con- traxit, quem non parum auxit potus minus fermentatus, cibus. que durior, quibus per totum irineris carfüm ufus eft. — Iraque tumor hepatis degeneravit in inflammationem , qua fucceflu temporis in fcirrhum, & candem accedente motu navigationis , inconfüeto , ultimaque ebrierate in. gangrenam fphacelumque - mutata ett. $. 8. Ex haCtenus igitur dictis liquet, ebrietatem ultimam faltem hujus morbi cauíam occafionalem extitiflé ; quatenus nempe (1) Exceflus ingurgitati fpirituofi & vinoíi potus inflammationem hepatis auxit; candemquead gaegrenam fpha- celumque deduxit, (2) Quaniitas liquorum aflumcorum ni- mia vaía dicta fanguifera dilatarunt, & ad rupcionem usquercde- gerunt, 13 $. 9. Symptomstum ztiologia , & quidem nauíte & conatus vomendi confi(lit in co: Nempe cum materia cau- ftica, atra putridave ex hepate putrido per ductum choledo- chum pervenirec ad pylorum , quasdam faltim illius & connaexi ventriculi fibras irritavic, & ad irregularem commo- tionem difpofuit, unde nauíea. — Cum vero iníufficiens fueric - hzc irricatio ad omnes aut potiores convellendas fibras ftoma- chales, non vomitum , fed conatam faltem vomendi concita- vit. Continuata nihilominus hacconvulfione per ocíophagum ad os usque, quid obítat, ut iade expreffionem & cffluxum fali- va ex glandulis (àlivalibus una cum tremore labii inferioris de. rivare haud queamus? quemadmodum etiam cardialgiam no- tamus, quando ob retentum in ventriculo hoítem fuperius ven- triculi orificium maxime fenfatum & xoa diGuna , afficitur atque leditur. | - & 1o, Ethzcdicta fymptomataordinaricferein omnibus - svomitibus concurrunt, & non raro moleítiora funcipío vomitu. Sequuntur nunc plura periculofiora & mirabilia, quz in noftro —— :ppcud, Cet. LH eg LP. ü ca- 154 339 )eC SE : caíu notanda veniunt, incipiamus a tremore capitis, cordis, artuum, eorumque convulfionibus 5 vertigine, lipothymia &c, qua tanquam majus & minusinter fe differunt & perífym-.— pathiam nervorum & quidem, ad mentem Willifu, octavi. paris. — commode derivantur ; quatenus nempe orta convulfione in - duodeno, continuatur illa ad. ventriculum, cor, oclophagum; caput, hujusque mufculos, afficiendo non modo nervos, fed et- iam membranas, glandulas, partesque mufculofas. | 4 ( 1 &. r1. Inter márabilia hujus morbi accidentia refero, quod ab atrocioribus hisce convulfionibus, partes & vifcera nonnul- | laa fe feparata; lacerata &inlocum alium delatafint. Ipfe pro- —| fc&o non credidi(lem, nifi mei & aliorum oculi effectum hunc vidiflent , Gc ratio coacta fic concludere, revera hoc conti-- gifle. | : $, 12, Videamus, quid alii hac in refint experti. Legi | apud Sennert. in Praxi pag. m. 428. Se feptem füppofitoria vi- — | diffe in motu periftaltico inverío per vormitum rejecta efles hoc ut impediret, ulimum fuafit fuppofitorium filo fextuplo fàtis firmiter ligare, putans fic motui prarernaturali refiftere pofle, verum inteflina & hoc abripuerunt, & per os una cum filo rcje« cerunt, $. 13. Audiamus nunc aiteram hiftoriam, qua ruptu- px | ] -————————————— xr : j licis amplicudine. SA | 39 )o( S& 155. MEIVEBSEICUELIERSRMASIRQRIDSNUMBI MINIM DO ESETNNM EREUSUBINUD RUM CEPR ter D o UT t mt t ar t t i i E I E MERE s t RONDE PE a a potuit, Accedente igitur febri, feptimo die obiit, In diflé- Co cadavere obfervatus füit ventriculus quatuor digitorum lati- tadine ab inferiori orificio abruptus, interiori tunica tantum pol- L2 . .$. 14. Et quid aliud, quzfo! fuit hernia ventriculi; cu- jus meminit Fr, Hildanus in refp. ad Michaelem Doringium; quam ruptura fitusque hujus vifceris mutatio? quaa potiuncula antimoniata,: atroces vomitus & convulíiones concitante, eft contracta. Similem eriam obíervationem ab antimoniato re- medio vide fis apud Bonett. in Scpulchreto five Anatomia Pra» &icaL.3. (e&t. 8. obf, 27. $. 2, p. 103. Tomi fecundi. Erin Anatome cholericze virginis apud Barthol, Hift, Anatom, Cent. 2. Hift.8gr. $. r5. Ventriculum etiam in cavitatem thoracis depul. füm, Ixío diaphragmate videreeft apud Sennert, Inftic, 2, c. 15 & Obf. Chir, Cent, 2. 05f. 32. & River, Cent. IV. obf/67.— Eciam apud Blancard, fimile proftat exemplum de fabro quodam, cu- jus centrum diaphragmatis nervofum cultro perforabatur , per quod deinde ventriculus cum | inteftinis fürfum ad thoracem alcendic, vide ejusd, A nar, Pract. rationalem Obf. 2. p, 5. $, r6, Prazceteris vero notatu digniflimuseft fequens ca- fus, qui cum meo antehac deícripto in multis concordat; quem primus edidic B. Michaelis in Programmate 8. Calend, April. 1659, hic Lipfiz, & de novo publicatus a Bartholino Cenr. 6. obf $5.ita fonans : Studiofüs ante. decennium obftructiones quasdam feníerat, ex quibus (àmma ventriculi debilitas ob de- . negatam excrementorum cjectionem & varia fymptomata, | graves ingultus & infiniti propemodum vomitus exord, quibus it fuit viribus fractus, ucin letum conjiceretar, Remedia cam externa, quam interna adhibita effe&u caruerunc, quod nihil contineret ventriculus, fed quicquid recepiílec, ftatim rejiceret, E u 2 | No- c1 156 $$ J)o( S$S& | No&tu tandem proximum diem folis antecedente «óv paxapizny vomitus fic afflixerunr, ut ipfum prazclufo penitus exitu, fuüffoca- veri, Abdomine aperto, cum moles pinguedinis cres transveríos digitos et inftratz, impedimento eílet, quo minus ad confüe- tam ventriculi fedem, quz eft fab diaghragmate inter hepar at» que lienem, pervenire liceret, placuit prius aperire thoracem: Vix remotum eratfternum , ubi in finifiro latere corpus quod. dara glandulofüm fe nobis in confpectum daret, quod prirao quidem intuitu pro pulmone depravato habebatur , fcd mox omentum efle, & füb eo latitare ventriculum, canctis obftupefcen- tibus, deprehenfüm eft, — Ad pleniorem hujus ventriculi pra- ternaturalem (itus cognitionem fcjungebantur inreftina a me- fenterio , cum quibus ita comparatum erat , duodenum cum portiuncula fub(trati pancreatise thorace proveniens, per pecu- liare foramen in finiítro itidem latere amplum & nerveo circu- lo ciréumfcriptum diaphragma perreprabac; cumque reliquis in- tcflinis continuatum erat usque ad. colon, quod ex abdomine per predictum foramen in thoracem traníiens; ibidem cum " omento, cui firmiter erat connexum, ventriculi fündum in duas quafi partes dividebat, ac rurfüs miro anfractu deorfum tendens; atque eadem via ex codem diaphragmare rediens foramine, in- teftinum rectum, longum fátis ac gracile,. & confpicuis rectis - transverfisque fibris praeditum conftituebat :: Heparinfoliccraf- fitiei ac magnitudinis , ut fcilicec fpacium deficiente ventriculo expleret, diaphragmati erat annexum :. Ipfe autem ventriculus in thorace, catera liber, inferiori parte ligamentis aliquot mem- branofis diaphragmat & pleurz circa coftas fpurias adharebart, füperiori claviculas fere attingebat, finiftrumque latus plane oc- cupaverat , ita, ut vix minima finifiri pulmonis particule locus fuperefiec: Cor vero de ísde fua in dextrum latus depulerat, & — | dexter pulmo, cordi cédens, füb eodem fpina dorfi adjacebarz ^ Ocíophagus ad diaphragma progrediens, os ventriculi nonnihil deprimebar, ut non longe a pyloro defineret, | Exícéto demum . Vell» : dl m s i vm Xm me ; D wá MM —————————— — ——— uc cc 35 | —— FI veniricülo cum anncxis partibus , lienem , qui principio nullibi apparebat, in propria capfuüla, quam duplicatura dia- phragmaris in finiftrolarere formaverat, invenimus, fánum alias, fed lividum & exilem, ac per vas breve ventriculo connexum, diaphragma totum erat carnofüm 5 Poftremo ctiam liberum. roaterie ex ventriculo patere exitum , eandemque ex intefli- nis, ob hiatum relaxati pylori pleno impetu remeare pofle, animadvertimus , qui cum incideretur , ingens vis Ícatu- rientis materie exinde profluxit, unde ab opere defiftendum.s fuit, | : 5$. 17. Preterea conftat. quoque experientia, interdum ab intumefícentia preternarurali partium vicinarum ventricu- - lum depulfüm cíle ad thoracis cavitatem, quale quid de imma- nirenis finiítri cumore obfervavit CAROLVS PISO de morb. a — fero Sed. 2.part.2.c.7. Et dubium nullum eft; etiam hoc fa- €tum eflc tam in obfervatione precedente, quam edam in no- ftrocafü ab infigni magnitudine hepatis, — Scilicet, cum für íüum tendant motus convulfivi in dictis cafibus, & adhuc accedat . moles nimia cujusdam vifceris comprimens & furfum pellens, non aliter fieri poteft, quam ut conatus nature depravatz augeatur, & fic a duabus ad perniciem conjunctis caufis, fimile - malum oriatur. : $. 18. Interim tamen credendum non efl, ventriculum, ruptis duabus membranis, fuperiori pleure & inferiori perito. nai , quibus oefophagus cum foramine dicto connc&lirur;, per fo- ramen illud, iu tanta mole tranfire po:niffe, fcd potius hoc. fa-- . &tum eft, ventriculo aut vacuo exiftente, aut fibris carneis mu. fculi diaphragmatis inferioris foramen oefophagi cingsntibus; renitentibus, & per relaxatum py'orum ad intcítina exprimen- - tibus quicquid in ventriculo & connexis partibus inceftinorum, hunc concomitantibus ; a vaporious & humoiibus contentum zo U 3 erat QM MÉU $49 J)o( $8 | kp erm cue Busheestenirttonetitireecceneenme vinum GSC HUS imEN — DATNUNSBSEUE li VUES SSRRCNT QUERER ES WERE RASSE EXERCERE ATI erat, Hoc faclo , continuatis hisce motibus convulfivis , ma- teria collecta & conteáca. furfum propulía cft, unde füb ma- gnitudine deícripta ventriculus turgeícere & apparere po. tuit, 8$. ro. | Hzc tandem moles ventriculi. (1) . exhauftis per dictos vomitus enormioribus humoribus cum Ípiritbus vi- «alibus, cor debilitatum omni prorfüs motu orbavit, circula. tionemque fanguinis omni ex partefuppre(lht. — (2) | Lao dia- phragmate, muículi thoracis pe&tusattollere, thoracem ampliare, pulmoque fé expandere & infpirare non potens fuit ; hinc neceffa- rio cum uldma aéris exfpiraione, ipfius animz exhalatio in noítro agro, & (ic vire cum morte commutatio contin- - gebat, $. 2o, Quoad Diagnofia notetur , omnem vomitum . acutam & lacerationem & fitus mutationem minari zgris, cer- tiorem tamen de fa&o reddit Medicum, (1) fi caufz pracefle- rint pelimz conditionis & potentes ad fimilem morbum ceffi- ciendum, v, gr. 'affumpta antimonialia & mercurialia non rite edulcorara & przparata, lr. alia cauítica & venenofa. (2) Si crepitum aut fonitum audiamus partium dilaceratarum, & ipfe ger fimiles dolores, locique mutationes partium fentiat, (3) Cum oculis & manibus palpando non deprehendamus partes in fitu naturali, tunc non. dubitandum | eft de prafenria hujus morbi. | $, 21, Inprognofi formandanon errabit Medicus, filevi- | orem v. g. extenfionem cum aliquali etiam, & minori fepara- — ^| tione pattium adhuc (anabilera. pronunciet 5 enormis vero fi fuerit; omnis curationis fpes evaneícit, & eft eger nihil aliud. - qelide nifi mortis imago, $.22, LA CSS AE COUBBTHRRINRI AUR 838 Jo C: d s: 159 ^ $221. Adeoque cura juxta notiflimuro, quod vulgo dici- tur, efítinfticuenda, & ira fonat: | Lsssnsnensd Principiis obfla, fero AMedicina paratur, Cum sala per longas invaluil]emoras, Quomodo enim eflet poflibile ; ernprum ex abdomine ventricu. jum, & furfum in thoracem, cum aliis connexis partibus, uti pancreate , intcftinis, vafis fanguiferis & nervis &c. propulfum; refticaere in. fitum naturalem ? Eriamfi vira fuperfies maneret ad aliquod terapus in. fubjcdtis robuftioribus ? Quis gangrene fphaceloque in hepate mederi aufit ? Itaque hic morbusnullam requirit curam , fed pro fimpliciter & abfolute lethali eft haben- . dus. Qxod fi vero ftatim ab initio acceffiffer Medicus, ante- - | quam gangrenacum & fphacclatum fuiflet hepar, tunc equidem remediis tumorem difcatiencibus, aperientibus, humores noxi- Osevacuantibus, partes roborantibus &c. medelam inflituere potuillec, praíertim cum eger intemperantiz valedicens opti-- mz dixte iníex rebus fic dictis nonnaturalibus ítuduiflet, - eamque continuaffet ad tecnpus, — Tunc forfitan fanitatis amif- £e recuperandz fpem non levem, benedicente DEO: afful- fiffc, mortisqueinopinate horam nom tam cito illum appropin-« quaífe, dubium nullum eft, | $. 23, Quid praterea levi facia laceratione fit faciendum; paucis dicam. Nimirum — (1) Convulfiones acuciffimz per opiata, antifpafmodica & nervina interge func fiftende. — (2) Ligaturz fortiores fant adhibendz, quippe que impetum: ner- vorum non modo refringunt, fed ctíam locum patulum angu- ftant atque occludunt, hinc penetratio vilcerumiimpeditur, (3) Non negligendaquoque eft cucurbitulz: majoris applicatio ad ventriculi aut urabilici regionem, hac enim eundem fere cfte- lum ac ligature pra fant , nifi quod. operatie illarum fit mitior & magis commodior, | : S, 14. emp p. -u-P | $. 24. Remittenübus candem convulfionibus, cura pa- | ragrapho ícquentidefcribenda, in auxilium eftadhibendas & hac — | edam, fortunante DEO 1. feliciter cedente, ad temperantia ; bal- | fàamica & vulneraria progrediendum eft,quo non folum humo- res ad feliciorem confolidationem diíponantur, fed etiam par- ; Ui $ tium fibra folutz ad unitatem contrrahantur & firmentur, h. $. 25. Solemusaliasin vomitu acuto, przíentibus & abun- $ dantibus humoribus przternaturalibus, copiofum fuadere Thee — — calidz potum, atque fic corpori commodum praebere vehicu- — lum ad melius evacuandum & exturbandum hoftem internum. Hoc faQo, ultimo gratis (tomachicis, temperanribus & anody« . nis &c, tota abíolvitur cura. ] $. 26, Taadem dizta colophonem imponit operi medico, fi nimirum (1) aér eligatur temperatus, purus & fzrenus. (2) Cibus & potus fit facilioris digeftionis, optimum fuccum & parti- culas fpiricuofas ia fe continens, utifünt ovarecentia & carnes . pullorum; gallinarum , perdicum &c, cum gratis fuavibusque aromatibus conditz, & cam potu vini generofioris affumopte, — | (3) Quies magis fuadenda eft cum (4) fomno : Poriflimum | vero (5) animi pathemata ad latitiam & tranquilliarem difpo- ——| nantur. (6) Excreta & recenta naturg regulisrefípondeant. lan- tum, DEO (it pro conceffis viribus Laus, honor & Glo- due RE. qu (? rd : a Hr € 1 M T^ c^ j 3 ; 37 ES 13T* d tec ue 3 )( S& | 161 EERTLumAM CT. Ds. D. MICH, FRID. LOCHNERI ZHantiffaad Schediafma de Parreira brava. JOftquamin ultimo Ephemeridum tomo levidenfe de Parreira E bravaexhibui fchediaíma, tocusin eo fui, ut quicquid ejus ulte- riori dilucidauoni infer viret; colligerem; firmandaeque fencentiae meae, Caapebae foetum efle exponerem, Vana per longum tem- poris fpatium (pe delufus, tandemque certior factus, Cl.Gothofre- dumParreirae bravae examen AcademiaeRegiaeParifinae ju(lu fut cepiíle, vix fcribi poteft, quanto defiderio flagrarim, libruro; in quo. Hiftoria Actaque hujus Academiae continentur, infpiciendi. Nec enim mihi iatermortua Illu(tri(limaeSocietatis hujus memoria, ad | quam ante triginta, et quod excurrit annos, dum Lutetiae dege- rem, cum amiciíTlimo tunc, nunc beatiffimo Eilenfchmidio; Ar- gentoratenfium Archimede, mihi tam felici efle licuit; uc Excell, Fiambérgio parario, quod grata femper mente recolo, facilis pa. sueric acceíTus aditusque 5 licet non tantam tunc gloriam, quan- tam nunc, Regia füffragante gratia munificentiaque, acquifive- rit. Erectaquippejam Anno r666, Regiaequafi Anglicanae An, 1665, fundatae aemula, maximum tamenincrementum ÁÀnno .1699, poft Risvyceníem Pacem ftabilicam cepit, quo Regio juf: fa ab Eminenti(limo Franciae nunc Cancellario, Dn. de Ponchar- train; cui curam hanc Gallorum demandavit Monarcha, aucta le- gibus, (tipendiis ditata, in meliorem ordinem redacta, noviterque quaf(i reftituta, operam praecipuam conferente ac commodin- te Illuftriflimo Academiae Praefide Dx. Bignono, Abbate S, Quintini, Confi(toriano Comite, cujus Avunculus Magnus Fran- ciae Cancellarius, quae fufius recenfica leguntur in libroa Dn, Fontenelle Gallice infcripto: PHiftoire du Renouvellemenc de l'Academie Royale desSciencesen MDCXCIX. Nec hic ííübftititfavor Regius, fed eo devenir, ut conventus Jocum Academiae conceflerit in Regia Luparae, ftupendo illo opere, quod «Append. Cent, I11, c'o* IF. X in- M —— M -. inceptum 4 Proavis imperjedumque relidyin, Pacatis LFDOF ICE S agens placidaotiavebus, Tantum opus abfoloet molemque aequabit Olympo, Academiae equidem bujus Regiae landibus numerandis nomi» nandisque imparem me efle profiteor; neque enim quisquam, fi vel maximeomnes plagas luftraverit, a Gadibus usque Auro- ram er Gangem, juncta. Anglicana Socierate Regia, doGiores confeflus inveniet, aut qui majori cum gloria dignitatem fuam; innumeris variae eruditionis et nazuralis fcientiae deeumeutis editis, tutati fiat; uu non immeritointer Academias recenferi pof. fint. VRUFTS CISEERVA Praecipuas, quas Phoebus babet,quas prae omnibus ultre Spreto Helicone novemque colunt [ua cura Sorores, In venerandae hujus Academiae ACtis. Ann. X, p.78. Fdit, Bel- eicae, ut ad rem i píaàm me convertam, Excell. Gothotredus, cujus -Boranica varia obíervata, hisin. Actis hinc inde recenfita, omne pun&tum feruur, examen quoque Parreitae bravae ex Academiae edicto iaftituiGex quo nonnulla ad fupplendum de hac radice fche- diaífma noftrum , pace Viri hujus doQtit'mi licebit depromere... ^'Inventionis gloriam cum Illuftril, Ds. Amelotiocommu- nem habere afferit Dx. Rouillard, ejus in Legatione Lufitanica fucceflorem, qui primitus Galliae radicem hanc intulerunt, ma- jori digniores laude Nicotio, qni Peto, pariter e Lufitania allato, Galliam ditavit, hancque plantam ab ejus nominenobiliravit. — Quodad cognomen radicis Botos five Botoua acne, vel ut ab aliis efertar Borjam, nominis fono delinitus Ds, Gotho- fredus, eandem quam Bntua vel. Brutua Jacobi Zanoni efle atfe. rit. Cuipollicem premit Dx. Jo. Baptift. Chomel. dans l'Abre. ge de | Hiftoire des Plantes ufüelles in 1zmo Parifiis edit, p. 192, 193. qui Butuam five Brutuam ZanoniinIftor, Boranic, A 167 5..—— Bonon, Iralic, edit, p. 59. et Afmbutua lignum, Tab. XXI. deli-.— neatum , &r Parreiramn bravam matrem agnofcere eandem eredit. | Ya- - 12D) (4 GR "DIR T EQ VEN. (2 EE 1rd SN N| | A NBMSASSANSANN UE AB ! 2 | di P ) mm» T7, , M D ; - € li o»- i : — - - Í 7" S S JA uS 4j 4 a ) h ! J ji) (/ 7 j (Nt A mw lu 24M e I—— (————— — MGR EG, RR i Fateor equidem me, fimulac nominis Botuaevel Botjámno- titia mihi facta, Zanoni probe infpexille opus, camque quoad omnia ab arbore, lignoquc ac radice, illic defcriptis, Parreiram noftram differre cernerem,nullam planein fchediafmate rei hujus injecile mentionem, ' Perle&a autem Cl, Gothofredi Chome-, liique fententia, accuratius licet Zanoni defcriptionem DButiae wel Drütuae Ambutuaeque perpendens, non tamen meh meae imperare potui, uc huic fübfcriberem hypothefi.— Ne vero mihi. foli fapere videar, haud inconfültum duxi, ipfiffimam Zanoni de- lineationem B.L, exhibere, ejusque aequae cognitioni judicioque remom nemrelinquere, Audiamus quid '- bicAfyfles Naturae! arcana Parentis e latebris dias in luminis eruit oras. Producam autera locum Latiali togainducum: Butuafive Bra- tua inregione Mozambique Indiae orientalis nafcitur, planta revera inter varis[rmas recenfcnda, nec, quantum [cio, apud ali- es recenfita s eg mibi quoque nulla ejus notitia fuppetit quam- vis varüs praedita virtutibus , que exponuntur in AManufcri- ptis Rev.P. AMattbaei. | drbor eft, quae in divaricatis radicr- bus facta transver[im feclione, folis exbibet imaginem, id quod figura expreffa exbibet, — Per[uafus [um,nemini boc legenti 1n- credibile fore , avborem bac eaudere qualitate, cum e. in no- flvo cimate, fimila fiauatura, licet non tara accurate expreffa, vepertu detur, aliis innafcens arboribus, vifcus quernus dictus, e quo preter efum medicum inofficinis Pbarmacenticis quotid.e obvium coronae uulgo precariae diClae adornantur,nomine co- ronarum eligno folis faclarum cognita. | In AMufeo meo lignum quoddam nomine Ambstuae affir- eatur , nominis fono. ab bactenus defcripto parum vel nibil, utà judico, difcrepans. Lignum formae rotundae; (ed amperfcétae eft, cortice f[ubtili, coloris caftanei ob[curioris tecum ,quo detracto ignum per longitudinem [Iriatum apparet carnet coloris et argen tes ob lineas quasdam intev[ecantes [ibi conjunétas, facilc tamen [eparabiles , v/fuique gratisfimas. E variis componitar tun.cis, bn: X.4 NETUS 14 Da Doug nn totidem qua[i cannas exbibentibus , quarum una alteri fuper- impo[tta, initium e medulla [umentes, quarn [ecunda ambit, banc. tertia c7 f[uccesfrve aliae, Jecundum leni crasfitiem. — Lignum difectum, inmeditullio varios exbibet fibrarum flexus, frve ele- gantem texturam telis AraneArum, quae in domibus e2* palatüis majoribus reperiunt ur non abfiilibus, ut e figura aeri incifa eln- cet... Et boc forte lignum evit avboris fuperius defcribtae, quip- pecum baec in radice folis figuramvepraefentet, baud difficulter quis colliget, inarborum ramis alteram,non valde diverfam figu. ram veperiri, pracipue cum eodem ferme nomine gaudeat. Hoc. üigno, f fides , qui idud mibi attulit, Rev. nempe P. Tobannes. Antonius Montecuculi e Capucinorum ordino.faepius in hoc opere 4 nobis laudatus, babenda, Indà utuntur ad re[olvenda maturan- daque apo[lema ta interna, e? temperandam fanguinis acrimoni- amin fubftantia pulveris in aquae vebiculo exbibetur, impa[la- tur pariter cum acie et apoflematibus externis applicatur, Ma[licatum faporis eff amar: juncta quadam acrimonia. " A Apud eundem Zanonum nel Pendice fivein Appendice ex Schedis R. Patr. Matthaei füpra allegatis p. 209. haecreferuntur: Reperitur in 7Mofanbick arbor vocata Brutua, cujas radix eft magnae aeft imationis , (Corticem babens [ubnigro colore, intus vero fubalbo) quibusdam circulis feu partibus veluti mufculis. Compaócla, et gravis efl non leuis, cujus virtus mirabiliseft ad apoftemata re[olvenda, [tantillum de eain potu f/ummatur, — Pu- tant, quod baec radix fit illa, quae vocatur RANG AIRE, vul- go 7MMANIKAL magni pretii gg virtuti, 1n. Ab(it, uthis a Zanono relatis fuübícribam; et Parreiram bra. yam ac Buruam,BrutuaamAmbatuamque unam pronumtiem ean- demque, Quicunquerem fagaciter inveftigabit, et preffius com- parationem inítituet, mecum reputabit, coro caelo differre, No- lo eauidem de Patria moverelitem: Butuae enim Zanonus Mo- fambique ele aflerit; Africae fecundum R, P. Mafiejum HiflIndic, Libr.IlLtra&um; olim PrafiumPromontorium nominatum; cum. ad unum omncs, qui Parreiraebravae hadenus meminere, Ame« ricanae originis. pronuncienr, Plurimum pro me militat ma-. dim; — ——— ——— A MiÉb o à lo. s. co LÁ LS cA, HEUS A — 389 )o( S& | 165 xima; quae binas plantas intercedit; difcrepantia ftructuraeque di- verfitas, quae caufa eft, ut Butuam five Brutuam ec Ambutuaeli- gnum Lectorisoculisexponere decreverim, crifin illius expectatu. rus, an cum Parreira brava ullo modo conveniat. — Arbor eft Brutua five Butua; Parreiraeautem nomen ipfüm vitis vel fcan- filis plancae progeniem facit, Nec cannulatae Ambutuae com. pagem in radice Parreirae, nec Butuae radicis folis aemulam ima- ginem, nec aranearum telis fimile textile unquam quis depre- hendit, Certe vocis Butuo vel Butuae; Botjam ct Butuam fono alle&i Viri Clariffimj, ad ZanoniBrutuam converfifünt. An fe- lici ornine, penes LeGorem ficarbirrium, | Ad nominis Dotnam vel Botjam aliam,et Parreirae conveni- entiorem et propiorem origiaem nos conjectura ducit, fiilli locus fapereflét. — Buto vel Bsdoin Sinenfi vel potius Japonica lingua vitem viniferam denotat, jam vcl jamaautem fylveftrem,; ut Bu. dojama, et contracte But jam, it ejusdem plane fignificationis ac Parreira brava, a qua voce corrupte Butnam, Butua nata videtur, Sed haecomnia exinde fluunt, quod non confliterit Parreirae na- tales in. Caapebacíle quaerendas, quod a nobis in fchediafmate fufiusdemonftratum. Sed pertinent haec ad illa, de quibus Hiftoria Academiae Pa- rifinae: Ces fortes des doutes favans [ont plus propres a faire bon- neur a celuy , qui les propofe, qu a infIruireceux, a qui [ont proposé, Aduiilia calamum convertimus, Quaede duplice ra- dicis Parreirae fpecis habet, attentionem merentur, Sic enim A&a: idit Dn. Gotbofredus binas Payreirae bravae fpecies, ff modo colorum d; fferentia fola ad duas fpecies difpefcendas [ufiz- cit. Prima et quidem maximi u[us, externe bruni coloris e[lin- terne autem bruni flavefcentis.Secunda [pecies externe albicatiin- terne ad flavum citreum colorem accedit. Elaec ipfa adbuc vecens carnei coloris e(l, etfucceffu temporis pallet. 4m Pat Junk fabflan- tiae durae, porofae tamen et [pongio[ae. Grnfiu gauaent amaro le. videnfi , immixta aliquali dulcedine liquiritiae aemula, Crasfi- sem faepius pollicis babent,.— nit pen Si quae fentimus, nobislibere pronuntiare licet de du his Xx 3 : pe t66 &$ )o( ET Ípecicbas, Raiz deneffa Senbora ex Parreirabravaconfundun- ..| tur, id quod e viribusin fine annexispariter patet. Nec mirum; cum jam Pifonistempore pro diver(is habitae, licec Caspebam unam macuem agnofcant, nec aliter quam acetate indeque de- pendente magnitudine fibrarumque duritie et colore diícrepent. - Scd milis his,viribus medicisintentus,in (upplementum fche- diaftnatis noftri Cl. Gothofredo conícatiens, Parzeiram noftram plantis utiliffimis accenfendam reor, eamquein colica vulgo dicta nephritica vix fallere, id quod experientia edoctus confirmare poflum, et ex tot clinicis obfzrvacionibus unica hacfulcio, Vir mediae aetatis, (quae alias ta£25f74 dicitur , utpote quae neque juven:ae calore; neque fenectutis frigore imteítatur, fecun- dum Celíam noftrum l. 2. c. 1) corripitur doloribus fupra renes acutillimis, hinc inde vagantibus et per omnem inteftinorum circuitum aberrantibus inque peQinem declinantibus. Renum quartum morbum judicavi, a divino Coo noftro deícriptum. Aflociavitfshuic malo Stranguria, ftillans cum dolore urina, five ut Vegetius Libr. III, Arc Vecerin. cap, XV. exprimit ?: Veficae in- dignatio, qua mingere quis non poteft, crura fle&untur, et ven- ter ad terram demittitur, Accufac aeger Peponesaliquot immo- dice aflüumptas,alimentum ouedsc ze d xod tAv eoud ; o. flatus ofum et inconveniens ventriculo. | Alvus füperveniens adítricta cumulavit malum; itcradis tamen clyfteribus follicitata fcybala educit, cancumque flatuum clarifonorum per inferius guttur í& . | praecipitancium numerum»ut illud Divi Hipponenfium Anti(litis. de Civit, D.in memoriam revocaverit, (cribentis: nonnulli ab imo. finepudove, itanumzrofos fonitus edunt, | ut ex illaetiam parte. cantare videantur. MN Alvo (ic aperta, fucceffit pariter Vrinae fluxus, fuperftitetamen in renibug: Golore extroríum vergente, non amplius vago, fed fixo.Colicam hanc IN ephriti-- cam judicans,Parreiram bravam exhibui, tanquam hujus mali fpecificum,eClar, Helvetii mente, remedium et quidem in Pulvere, Elaeofacchato Cort. (9) mix- to, in Infufo Acmzllae (amebat Effent. Parreir.brav. Uf. Continuate horum me-—— E . fs * Gets B 4 B MUR Gicamiaum utu profluit urina vulgo pultacea, five urinae pallidae craffae cum. contento albo vilcido tenaci matulae adhaerente excretio, Per aluum cum fcys — borborygs - balisgt fl:tibus feceffit mucus gelaunolus , tremulus, bile tinctus, morum finon mater ac materia, certe retinaculum ; quibuspere£tiduum fluen- — tig8, et caula illa morbifica fublata, malum quoque ceffavit, ]u^ l | 8$ )o( S& 167 Jungam huic flatulento affectui e Diario meoClinico flatulentiorem : Quin- quaginta Annorum foemina paroxyfmis hypochondtiaco-Lyftericis faepius ex» ctuciata, tandem incurrente in fenfus tumore abdominis duro, renitente, in- ftarque tympani, cum percutitur, fonum edente affligitur, illoque morbo affici- tur,quia Nicandroin Alexipharm. f2gey soezavéus dicitur. — Comitantur ma- lum pectoris anxietates ex diaphragmate ejus cavitatem coatétante , füccedit tandem tenfio. cordis lypothymiae caufa, Siccaetexíucca hinc linguaa du&ti bus falivalibus vifciditate obitructis, infomnes ob inquietudinem noctes ; ap" petitus proftratus et fere nullus, pulfus jufto celerior, debilis tamen, calor depa(- cens et pene marasmodes ; crura neque tumida, nedum oedematofa, Vri- nàe patcior excretio, et eo ipfo, dum emittitur, ob praeclufam a vifcida materia viam fupprimiturad momentum, mox tamen guttatim redditur. Alvus non nifi foliicitatarefpondet, absque flacibus tamen, ideoque fine levamine, — eordusvu haec j2er« £xg» Hippocratis cftendcbant, curatu difficillimum affectum, Hedti- caeinhacaegraproximum. — Vocatusad hanc male affeClam, triflia auguria ca- nens, dimififfem illam Divi Coi noftri di&tis obediens, qui vetat defperatis adhi- bere medicinam. Exhibui tamen, ut flatus intra abdomen incarceratos, illudque - elatere fuo renitentetympani inftar diftendentes propellerem abigeremque,car- minativa varia, fed temperata, cum Volatilia fulphurea plusquam Aeolia rare- fsciendi virtute, malum adaugeant potius, quam tollant, fuffocationis metum inducendo. — Sed per tres (eptimanas irritus labor, et, ut in proverbio eft, ven- tis loquor ; aegraque fuccubuiffet, ni emollientibus clyfteribus, et tandem e ta- bacifumeper machinas illas fumiductorias, a Cl. Stiffero fuppeditatas, immif- fis, dolores aegrae vixferendos mitigaffem. — Nec mirum, difficilem hoc ma- lum aómittere curam , eum pituitailla, quam vitream quibusdam appel- lare libuit, ob ramofüm particularum contextum & glutinofitatem, difficulter eradicari queat, eo magis productae ex ea veficulae, magis utpote condenfatae ac induratae et quafi membranofam indutae naturam, medicamentorum ope- rationi refiftunt,uti optime monuit Illufiris Academiae noftrae INat. Curiof, Praefes Ephem. Dec. II. Ann.l. obíerv.81. Jam vero cum ad pituitam illam vi- tream albuminique fimilem averruncandam, fpecificam vim poffideat Darreira noftra in Infufo et Pulvecealiquoties exhibita, perrupta toncem vifcidae gluti- nofitatis porta ruit flatum inclufa caterva , et pedit Er. viciesque, ut cumMartizli loquar.Succedit his non (ine manifefto frigoris fenfu congeries ma- teriei muculentae, conglutinatae, vifcidiffimae, tenaciter cohaerentis fpermati ranarum fimilis, mephitim exbalantis, His eliminatis e corpore, redeunt halcy- eniaaegraque reftituta dictum confirmavit: /Egrotae dum anima, fpes elt, Quale in Renum veficaeque morbis lolamen impertiatur. baec radix, eum Cl. Gothofredo aliisque in Schediafmate uberrime demonftravimus, R e- enedium hoceo exoptstius, quo crebrius nunc quam olim, nefcio.quo f:to, cal- culi doloribus homirtes affe afilictique. — Caufam finon. veram, poéticam tamen et elezantem fuggerit vates: | , x Deucalion pofl terga mares,ne Pyrrbapuellas | jactavis, durum nos genus inde fummus, Nec 168 45 )o( S& p—— fn — M Ae V—I e erue Net mirum, (tateant ffvi([cera noflra lapillis, | plurimus e£ lazestventrerigente filex. : In Afthmate, ubi tenerrima pulmonum veticulo(aque (fubftantia, partim quoad fiftulas tracheales, partim quoad veficulas a&re replendas, ab humore tenaci vi- Íícido glutinofo anguftatur, pabulumque hinc nitro acreum excluditur;et utPoé- tà canit: - * Corda occlufis pulmonibus occupat bupmor, — I "eriosgue aditus vis inimica tenet. | Parreira noftra, dum coagulumillud tenax, ve(iculas palmonales fiftulasque tracheales infarciens, refolvit, incidit, expe&torationem promover, hocque ipfo liberiorem acri ad pulmones aditum parat, exoptatiffimi certeant-afthmatidi remedii vices fupplet, tunc enim Fitali eephbyro mulcentur pectoris aeflus, Mitejtitque tuus, torrida Zona, calcr. Singulares has in tfpirandi difficultate virtutes radicis noftrae per literas hu- maniffimas mihi praedicavit IHuftr. Atgentoratenftum Archiater Ds.D.Héennin- ge^ id quod fequenti Cl. Gothofredi pariter firmabimus obfervatione. Senex LXXIL annorum fumme debilis & fuffocationi ob pituitam te- pnaciter pulmonibus inhaerentem proximus, cum duo Infufi. Parreirae bravae plena vaícula poft horae dimidium fucceffive exhaufiffct, tantam hinc muci al- buminofi pituitaeque vifcidiffimae copiam vomiturienti fimilis rejecit, a paro- xyímo aíthmatico fic feliciter liberatus. —— Nec ab afthmate feparabimus,quam VirClariffimus de morbo arquato Celfi Junxit obfervationem.Foemina violentis colicae et acutiffimis füb hepatis regione doloribus excruciata, totius corporis iCteritia obruitur, utet lintea urinae craf- fiori inje&ta croceo dolore tincta fuerint. Clyfterum ope educta psuca et albican- uaexcrementa. — Poít Venaefectiones in. brachio et pede inftitutas, Cl.Gotho- fredus aegrac imperat;at tria infufiParreirae bravae plena vafcula, fücceffive intra dimidiae horulae fpatium fumat. Brevi poft tertium vafculum affumtum dolor remittit, alvusíolvitur et materiem intenfe flavam fundit, —Vrina copiofe minusquetutbidefluit. Continuato perfingu!as quatuor horas Parreirae bra- vae do'eos ufu, luteus corporis habitus penitus evanefcit, & (patio viginti quatu- or horarum in integrumaegrareltituitur. Aliquottes abhinc colicis infultibus afflicta hoc iterum quaerens remedium, priftinum folamen i'erum obtinet. . $i€ morfus quoque venenatorum animaltum huic obediunt radici, inpri- mis ejus ufu - 2e ferpentes poterunt non effe nocentes, d et 0n effe nocens Africa Terra pote[ff, Jungit CI. Gothofredus huic aléxi:eiiae contra venenata animalia virtuti vires haud contemnendas Parreirae bravaein Angina, Dyfenteria aliisque affectibus, quibus Febres junctae, inprimis autem in febribus malignis, Sed cum haee omnia potius ad Radicem vulgo Rayz de noffa Senhora , et ob fpecificam contra Éerpentes vim Cipo de Cobra vocatam, pertineant, de qua plura cum Deo et die fuppeditabimus, mantiífae loco haec de Parreira brava fcripfiffe licebit. MEMO: fca d OU Viri UFON URDU VAI NOR. NL 2. UR. EZ FREE S LAUS SD GNO NUI NC NRUD AEAURAE Enn us UmOK 2o TO TNISR) 4 72 BERT DOLOR VIRI VILI DNI RARI Pn ji | e ACT RTT | | mu DILE HIJA M Mi | ad m Ht [i AULA | TITTTTTTITUTTUITTRTTT Oca vie : Urfwumaxw 2^ e Cttifz celebrem. TLLA tCA4ATv Jract. Lug ge x : " Of be manet, i j NM c/ófnén S'AR T$? LUE CE ! [ETT n mcn A. i i my MP LUHTL «C GCotoT, /o L(AVITLA T E CA 26 1d edaoc e TI LAS ji i g : qoultus Ox«£ agit 7 2| Ast LÉ E—— trem et Def JUS s 2 8r Ei mua miti EXUHI ee Wl | Quam . Mifcellaneis Medico - Literariis fenovatan J ACADEMIAE CAESAREAE — LEOPOLDINO- CAROLINAE NATVRAE CVRIOSORVM - COLLEGIO VRATISLAVIENSI : per- officiofe commendat : GorRornEDvs BENJAMIN P REVSS, Med,Doct, & Pract, V rat, ejusd, Acad, Col. ega, - , didus "ea II. INDEX CONTENTORVM, Secundum Numeros marginibus paginarum additos, Vin. 1, Memoria Natur, Curiofürum € Mullores. 2. Ratio fcripta bujus Memoria. 3. Tamifil Natales, Exempla Medi. eorum in Pagi natorum. | 4. ffaniféi Ivflitutio Gymmaffica. — g. A- cademica in Germania € Belgio, ac Prefeffores. | 6. Scientia ac- quilta. 7. Docforatus $. Exempla Silefforum Medicorum ex- dra Sileffam viventium. 0. Adventus Janifii Vratislav. C Pra. xeos felicitas. — 10. Matrimonium; bujus apud Atedicos nece[f- 14: , exempla eorum in C elibatu. 1. Janifi Conjugium [fue libe- ris ; multi literatorum tale exoptant s Exempla Parentum iufeli- cium € Medicorum eelebrium fiue aberis.. 12. TanifiiOpes. — 13. Polymathia udis. 14. Librorum Leciio. rg. Mathematica e Methbanica Inflrumenta, 16. Armature.. r7, Numinmnata, Exene- pla rariorum. 18. Nummi Medicirecenfiti, Tabulaeuea exbibiti Cratoubi,ek Wedelil. 10. Temiffü Studium Mufices, exempla Me- dicorum Mufizorum. | 20. Ejus Apparatus ex Natura Regnis. — 2r, In[irumenta Anatomica tr Chirurgiea, 22. Icom Mentis C Cor- pork. 25. ldem Loimiater Vrat. 24. Quinam agri 6 quaudo primum Nofocomio ratis, olimillati, 25. Catalogus Peffitentia- riorum Vratislav, | 26. Epitaphium vetu[Ium Medici Vratisiaw, 27. COffitium Janiffi in Ibyficatu, quinam Pbyfici mobis audiant. 28. Macrobiin Pbyficatu. 29. Catalegus Pbyficorum Vratisiav. | 30, Merita Taniftin Academ. Nat. Cur, inter Colleéfores Triumviros, 37, Obfervaiionet ejus Epiflola Buccinatoria ad Adeptos exeufa- $34. 32 Ejtslaborer Alebymiet, occaffo ad bos fufficiendos, Auri CLymici a'orum exempla, Cbymica ejus AMfedicamenta. | 33, Suecefc fos infelices Alcbymict, € damua a Myfiis. | 34. Solatium ejus ab exemplis a $copo bone[lo: a Sosiro Opimo ad normam antiquiorume VFid,.Grachus de Sosfro. 25. Res ejus Altbymica. 26. Honores im Academia Natur. Cur; Torques aureuscum Imagine Divi Leopol- dio i£7. Trium Numerus multis Medicis Honores contiliavit, ubi €f dc EA Lus Cratonis Fratwlam.agitur. 38. "favifit Adjuncfura, Catalogus Collegii Fratnlavienfis Natur. Curiof. 39. Coatanues Erudits Jaentifionoti. 40. Teflumonia Aucforum de Tbfo, eb Ento- mis. 4r. Morbus ejus, Pietas €x iv9ewesia, Navi excujAtis 42. Stripti bujus Excufatio, Epiloeus, C» Lu[nus Sepuleralie. | D | —————————— Y Eh oNCfer c Aena; in J Memoria Guiana recendt là . 22: 15..: GIMSNDINSNRPESS a MEMORIA JABNISIANA. — Lis ub preftantium, in Patriam nec non Sodalitatem in Na- curarerum petrícrutanda Curiofam , meritaabobfícuraobli- vionis umbra vindicare, illosque naturali morte extinclos a civili morte literis liberare; juris quam maxime naturalis exiftimarunt ' laudata Societatis Anuftites. — Hinc eft, quod numerum prope- modum vigefimum attingant Vitz five memoriz Spectatiffimo- rum olim hujus Societatis vel Academiz PRgsiIDvM, ApjvNcTO- RVM & COLLEGARYM, partim ab ipfis Academicis, partim ab aliis Viris medicis ant Philologis, five addito five tecto Biographi no- mine, perícripte. ^ Liceat igitur, breviffimi Prafaminis loco, omiílis Honorum titulis jure cuique debitis, omnem illarum, quotquot fingulis Ephemceridum Annishucusque reperire licuit, receníere fericm, | Nitz five Memoriz : 1, D, D.Bavscn (Joh. Laurent.) Prafidis L. Autoribus Adjandis - Nar, Cur,czum Effig, extat Decl, An.I]L. — 2.- * Sacusii a LEwkNHEIMB (Phil. Jacob.) Adjuncti, ZgucIore | D. Majore Colleg. N, C, cum Effigie : extat D. L A .1V. V.App. | 3.- - ScuErrzn1 (Sebaftian.) Adj. Auc, D, Valentin.Colleg,D. 1L, A, V. cum Effigie. 4.» - VorrcwaDt: (Henrici) Adjuncti, 4ucfor. Marc; Hanckio — Ret. & Pro£, Vraüslav. ctim Effig. extat D.II. A, Vil. App. , | — $.- - Axzuacuznt (Joh. Frider.) Adiunct. Zucf. D, Valentino E Colleg, N. C. ef Ibidera cum ethig. | 6.- » Frzun n (Joh, Michael.) Praef. H. 4s. D. Lochnero. tunc | Colleg. N. C. nunc Direct.cum Effig, D.I, A. VIII. - Sy« - CrAvornR1 (Gabriel.) Adjundt, 447, D. Claudero Coileg. N.C. efl D. II, A. X. cum Etfig, y23 $.D D. b] 172 eS )o( $S& 3. D,D, VoLKAMER1 (Joh. Georg.) Pra-fid. III, 447 D. Kirchmaie- ro Colleg, D. lI, A. 1I, cum Effig. Bes HacrxDponxil (Ebrenfrid,) Colleg. N, C. 446. D. Ledelio efi D. UL A.IL cum Effig. 10,- - WePrza1 (Joh, Jac.) Adjun&t, Zuc£. D.BrunneroColleg. N,C D.IIL Ann.llI. cz Effig. : 1Ln-- Majons (Joh. Dan.) Adjun&t, Zuct. D. Waldfchmidio Prof. Kilon. 1694. ef] D. MI A. V. Vl. cum Fffig. J2:,* 5 LEBENwALDII (Adami) Adjun&, nc, D. Wurtfbainio Dirc&, N, C, Ibid, cum Etfig. 33,» - MrurzrzLn (Chriftian.) Colleg. N.C. Auél. Anonymo eff D. HI A. VIIL absque Effig. 14. - RrisELII (Salomon,) Colleg. Au&l. Anonymo. D. IIIA. : IX.X cum Efhig. dem cum Effig. | "34. - MiRcLINI (Georg, Abrah.) Colleg. 44cf. Anonymo,Ibis — 16.- . WeRrBAINII (Joh, Paul.) Direct, Aucf.E, K. ef] Cent. LIT Append. cum Effigie, 17.» - Faanci de FaaNckEwNAv (Georg.) Adjuncti Aucf. Vindi. ciano, Ibid. cum Effig. | g 18,- - GaüsprLi (Joh. Benedict.) Colleg, N, C, Elogium. 4uc£. ' de Wenck Colleg. ef? Ibidem absque Effigic. Tantum ad nni 17 1 4. Tulum. E. 109.- - Johannis Jauisi, Viri NobiliIimi, Excellentiffimi, Ame pliffimi, Reipubl, Vratislavienfis Proto Phyfici, Academic Impe- rialis Natur, Curiof, Adjun&i, premiflis nunc füccedat ZMemoria, — Hanc praftare lalvam, pro virium tenuitate; fingularis quzdam, inter cau(asalias, rae jubet religio ; eo quod in Proto. Phyficorum Vratislav, officio, Honorandorum Avi mei D, Godofredi TuirLE- sii Succeflor, Patris antem D, Maximiliani PREvss11, cujus maxi. T me inftinQtu laborem fufcepi, Anteceflor, adeoque inter Parentes meosextiterit medius. Sed ab ovo ad mala! Annus poft recu-. peratam humani generis Salutem ágebatur. füpra millefimum fcxcentefimum trigefimum fextus, quo ipfis Calendis Novembris : | pum ti | 8S9 Jo( S& iuc M intra Silefiz Vratislavienfem Terram. Jafchkittelienfera lucem afpexit, luciolim profuturus publice. Dantur plura Medicorum: clarorum, non intra ediras urbium turres , fed humilia pagorum aur oppidulorum fcpta natorum exempla, ex quibus füfficiant Georgius Agricola Glauchz, tunc temporis Mifniz pago; Hiero- nymus Iragus & Johannes Opfopaus, Heidespachii & Brettz pa- o & oppidulo Palatinatus,fibi invicem vicinis, Euricus & Valerius Cordus Pater & Filius, Simefüfe vicalo Haffiz, nec non Theo- phraftus Paracelíus Eremi, vico Helvetiorum Tigurinenfi, ia hanc mundi fcenam produ&i, Patrem veneratus eft No(ier Virum Reverendum & DoGiflimum Johannem Jeniíium , Gymnafio- rum Vrat. Elifabechani & Magdalengi Przceptorem fidilimum, pofteaAuditorum ex XIV.pagis adGrosfchottkavienfium &Yxfch- kittelienfiam Templa confluentium Paftorem ordinarium labo- riofilimum. Matrem habuit Mariam, honeíta Grunvwaldorum familia ortam, varia virtutum congerie ornatam & fzdulis fami- liarisrei occupationibus addictam Matronam. | Stemma hincab infantia agnovit, ut Plutarcho audit, non vzóyaAxon fed zx1924- 20:5 & hac de caufà opulentiz fplendorema íolerüffima educa- tione compen/areParentesftaduerunt, Etenim novellum facro : lavamine initiari, puerum primis literarum & religionis Chrifti- ane elementis, quantum per ztatis imbecillitatem licuit, imbui; in adolefcentie vero folidiorem formam componendum, Gymnmaftice Elifabethanz Juventutis communitati adfcribi,& Ho. dogeris fidifimis tempeftive cradi curarunt ; quibus magna exci« tatx indolis exhibuit documenta, facile per expromti ingenii feli citatem, propofita fibi precepta comprehendens, femel autem cormprehenfà firmiífime memoria retinens. — Annumerandus his inprimis venit Johannes Gebhardus, Con-Rector poftea & Bibliothecarius Elifabethanus , cujusin Cunradi Silefía togat, ho- norifica mentio; in formandis juvenum moribus, & Grace Lin- guz peritia apprime verfatus, qui paterno velut hofpitio ipfum excepit ; & per plures annos aluit, Alriores Gymna(iifcalascon- fcendendo Profefforum d« civitate noftra probe meritorum,Chri- y à ftepho: 174 gd : 3:38 jo Se B — ftophori Coleri in Polidicis, Hiftoricis & Lingue Latinz elegan- tia, Eliz Majoris, Senis poft exa&tos in juvenibus erudiendis jo. annos, publicis applau(ibus condecorati, in Philofophicis; Johan- nis Frimelii & Ananiz Weberi in Theologicis, doctrinas &c com. mentatdones avidifüme hau(it, Sic aecidit, cum humanitatis difciplinz in cjus animo non frigerent, (sd frequenter juvenilibus f;eciminibus Íe proderent, ut facile Docentium animos in f$ conVerteret, & commilitonibus emulationis ftiranlum adderet Gymnafii cancellos, exacto ibi decennio, egreílus patrios fines, & dulcia linauere arva fecum conftituit : alma igitur Phyluree (^ committens, cum non folam Medicam Medico füfficercearcem perfuafitfimus effer, Philofophicis & Mathematicis bellariis, quo- ties pec (tadiorum Medicorum £pyorlicuit, intime delectatus cít Platonem ferant pro tribus rebus gratias Numini egiffe, quod ' maículum non foeminam, quod cempore Socratis.quodAthenis fe naíci voluifIct : Gratias ficDco perfolvit maximas nofter,quod non unum quendam Socratem , fed tot celeberrimos illius xvi Viros, inprimis Medicos, nactus fuiflet ftadiorum directores, ad recon- dira artis faluzatis fibiinftillanda axiomata, | Lipfie nimirum Le- onardum Vifinum in Boranicis oculatifiraum ducem , Georgi- um Welfíchium, in arte diffecandi nitide cadavera faces prxferen- tem, Chriftianum Langium A&tcduum humani Corporis $ani- tati inimicorum caufas & fizaa exponentem , Johannem inpri- mis Michaelem non modo Praxeos Medicz, fed edam fplendida per ignem Philofophiz Praecepta tradencem, fummo (ftudio fre- quentavit, & fiagularem ad hzc facra zelum jam tunc perfenii- ens, Laboratorii Chemici fiepius direQtor felix excitit. |. His Docto- ribus cum per pluresannos optime fé probatlet , cumque in foro- riis Academiis Leucorea Sennerto, Salana Rolfiackio Chymiatro fe commendaflec ; Vrbium Imperii praecipuarum tam monu- menca rariora perluftravit, quam Rerum naturalium & artificia- lium fcrucinio inhzfic, & pallim cozcaneorum; quorum f(ücceffu temporis vei Praxeos Clinice vel Societaris Curiofz Collega red- debatur, amicitiam fibiconciliavit. — Confoederatum poftea Bel- gium» Cb 4 ANN gium, theatrum velut confümmatiffimorum Virorum & rario- rum Naturz Artisque Operum intravit; Amftelodami Gerardum Blafium; Operationum Anatomicarum & Chirurgicarum exa- &um adminiítratorem, Trajecti ad Rhenum Isbrandum Die. merbrockium, Anatomicum fobtiliffireum, Lugduni Batavorum Joh. Anton. Lindenium, Medicinam Practicam profitentem, & Adolphum Vorftium,Horti Medici fingularia facillimo ordine de- monítrantem diligenter invifir, — Inprimis tameri maximum ftudiis incrémentum acceltic; quod Auditor ibi fuerit quotidia- nus Francifci dele Boe Sylvii, in Nofocomio adipfosegrorum Ie. &os Theoriz Medice in felicem Praxin deducende Methodum; adhibito apparatu Pharmaacorum tot morbis Proteiformibus con. venienti, explanantis, ac Johannis Hornii, Scctiones Anatomicas, & Chirurgicas encheirefcs fepius adminifirantis; ejusdem fcilicet Hornii, cujus Opufculis noftra etate lucem novarn affüdit obfer- vationibus fuis fcleCtiflimis Vir in recentiorum & exterorum Scriptis verfatifiraus D, Jo. Guil.Pauli Profef/or Lipfienfis, quem Doctorem quoüdam mecum dexterrimum perpetuo veneror, Totigitur Reipublice Medice Statoribus placuifle, & eorum pla- citis, per s,ahnorum feriem, attentam aurem prabuifle, tot vivae Praxeos vera exem plaria variis ir civitatibus confpexiffe, non ul- timam beato Jenifio laudem conciliat, Secutus e(t hoc modo Hippocratem & Galenum, quorum alter Infula Coi, hic Lemni urbes fingulas Templaque permeabant, ut morborum hiftorias . tabulis ibi defcriptas coliizerent, & experientie augmentum ine diesadderent, | Abitum Lugduno paranti reftabat unice, ut mo- de(te quafitum laborum & ftudiorum hoftimentum obtineret, &obtünuit. Quamprimum enim Tentamen &rigorofum Exa- rmen condigne füperatlet, & Diflertationem inauguralem de Morbo Hungarico, Ca(troram fzvo depopulatore; ipfe Auctor clypeo prafidiario deftitutus mafcule defenditlet; Honoribus & Privilegiis Doctoris lolenniritu Á, r663. d. 10 Tulitiilum conde. corarunt Facultatis Medice Lugduncnfis Antiflites, — His inftru- &us (&pius animo fccum voiveoat exempla Medicorum celebri. | Um hs 176 NS )o( $S& | - um Silefia ortorum: alienum vero folum patrio przponentium- Sié Sennertum Vittebergam , Kirítenium Vpfaliam, Ordlobium & Ammanum Lipfiam, [llmerum Viennam, Crafftum ex Majo- ribus Cratonis Erphordiam, Majorem Kiliam, Reifelium Stutgar. diam; Hagendornium Gorlicium, Grandelium Marpurgum me-- ritis fuis ocna(iz, Vite cantorum Virorum perhibent: ille vero in Patriam cffundendas u(uras depofiri a natura benigniore fibi cra. diti; & ftudiofo labore peregrinisregionibus aucti; conftans medi- tabatur. "Viyfies amoeaitatibus peregrinorum Alcinoi horto- rüm Ithacam, aíperam licet patriam praferebat;. hinc non mi- rum, quod exterorum deliciisSilefiam minime afperam, fed lice- ris & artibus cultiffimam, Medicorum ferciliflimam Terram no- fterpratulerit Emenfisergoicinerum ftadiis, Vratislaviam fuam 1664.revifit: Quantum huic profuetic, teftatur zà reor an ad quod refertum fcientiis Medicis penu attulit; reftantur eidem ad- huc füperftites Cives, quorum curam fecundis avibus fufcepit, te- ftantur Medici; quibus intimius innotuit, & inprimis Honorandus Parens meus.ex quo variaJenifii fingularia me percepifie profiteor, - Nam quoties ad valetudinis vel cuftodiam vel reparationem voca- batur, auípiciis Diviais,morborum conditionerm,caufas;figna ferio facum perpenditnec cardum;nec nimis precipiem fe geffic.Prom- tus femper accedebat comitate, egrorum (olatio, comitatus, hinc aniníoía verborum & períuafionum fuavitate decumbentium fpem& fiduciam haud raro debilitatam confirmabatjimo ipfis do. loribus delinimentum adhibcbat.In Medicamentorum viribus ex- plorandis curiofus , fed (imul cautus & conftans, rem agebat, mu. tztis camen zgritudinum vici(ficudinibus concilium his accom- modare mutatum nullus dubitans. — Experimenta per mortes sbhorrebart, confülationes cum confirmatioribus fanitatis re« ftauratoribusambiguoin caífü placide expetens, eo quod expe- tientig, v0 jcóDeoy conciliand, füffulcas rationes aliorum lubena percipere, Equidem non aufim affirmare, omnes ejus con- filium implorantes, velucabattactu Regie manus, fanatos recef* | Ele 5 femper enim debellare morbos non eftin poteftate Medi- — Clo Bn o 9 MT | Ó "v ci, uti necin Imperatoris hoftes, Attamen ut plurimum finemMé- dici ultimum cum applaufu confecutus; & /Efculapio,ut ajunt; Gal- lum lucratus cft: Sic fadum , ut & egrorum, fivc fuerinc. Ma- gnates & Vtbis Proceres, five medie conditionis Cives, fiduciam, & Medicorum animos in (e derivaveric, lubentiffime confilia — cum ipío conferentium. — Accedo ad matrimonium , quo fubro initiaftatim Praxeos tempeftive fibi profpexit. Notum quippe cít, verecundiam fexui fequiori (metlem alias medentibus opti- mam prabenti) connatam , & familiarem foemellis egrocanti- bus pudorem, vel adítantium anicularum füfürros, bella fzpius Neo-Practico coelibi movere ; nec dictos hoftes facile debcllari, ni(i, foedere matrimonii palam inito, Sexus debilioris fiduciam & induciasaucupariquis tentaveri, Nam paucifTimis Medicis con- tingit, uc exemploCaroli Clufii, Petri Monavii, Henrici Fuir&nil, Adami Leben waldii, in continuo coclibatu deganc, & tamen Pra- xeos fimulfructus uberiorespercipiant, His rationibus permo- tus Janifius maturum coclibatui nuntium mifit, & pervenit ad fe- licitatem inter przcipuas non ultimam, acquirendo A, 1667. d, 23. Novembr, vite Sociam (uc Heiafii verbis ucar,) ante nuptias. in matris gremio paucisnoram, honeítiflime educatam, & rei do- meíticz tuendz probe gnaram , Virginem piifimam & caftilli- mam SvsANNAM, Nobilis & Honorabilis Viri PRiLIPPI VoLrGNA- nir, Civis & Mercatoris Vratislavienfis celebris Filiam. Mula cum vix primis labris conjugii beatitudinem degu(taverino folu- tam mortis injuria vinculorum unitatem nimis mature deplorare coguntur; hic vero per fex luítrorum, & quod excedit, fpatium conjugio ob concordiam, varias virtutes dotesque frugifero X fertilifruebatur, licet fterile hoc liberisviderit, Enimvero non-,I nulli Ereditorum in fecundisrebus ponuncconjugium absque li« beris probantes illud Avtomeaonus apud Col, Rhodigin, An- tiqu, lect, lib. XL, c, 14. Vid. Grachus M, H, S. 1I. 48, | iud vAptov 7r odi ToV jabys Out d evi uir Qe tovs era d'o ui LITT T0 rQfrby Gic a 7r 04C« &c, Pertimefcunt hi modo educationistedium , modo vitz difzrimi- £a, modo aatis (ecuturg infelix augurium, modo obitum liberóe Append. Cent, I, c7 IF, Z rum eg AL rum excipientes dolores 5 cum Scaligerum & Janum Doufam; Filiorum prematura morte quafi fülminetactos, Julianum, tefte Hieronymo, intra 20, dierum decuríüm binis filiis & uxore pri- vatum fuiffe, Ger. Jo. Voflium ex numero 6. filiorum unicum 1íaacum fibifuperftirem viditie, literis confignatum legerint; ut omittam Reges & Principes confimili ico tactos, quorum feri- 178 M em Beutu- Cbr. Gryphius, (cujusinítitudiones intimiores poft fu- nera gratus colo ) Obtervanione fingulan olim exhibuit, Hzc vero tot diforimioa Jznmifium, cordadorum exemplo, deterrere non poruerünc, quia precibus feriisoptarit, ut hocceipfius ma- trimon'um,cuinmagaam alas felicitatis füz parcem acceptam re. ferebat, candem & liberis ac hazredibus foecundum | redderetur, At iruítra! ferendum enim equo animo; quod mutare Numen noiebar. expertus didicerat. | Potuiflec certe in fatorum confor- tium fib: adjungere fupra laudatum füumin Gymnafio Prace- prorem & Hofpitem Gebhardum, & ex Wittenii & Adami Medi- eiscelebribus, Chrift. Langium, quem Dodtorem Lipfiz habuit, nec non Felicem Platerum per integros 56, & Ludovicum Gra- vium Heidelbergenfem per 41,annos, matrimoniorum fterilitaci obnoxios, quibus accedit Conradus Gesnerus & Johannes Navius 32Chemnicenfis, quorum uterque zr; vitam finivit, Fatum . hoc noftri mitigavit aliud quoddam vitz humanz folatium, fa- cultates nimirum opimz & opes liberaliores, quas nontantum perdictum connubium, fed etiam hareditatem quandam Elsnc- rianam, & Patrui Jenifianam, florentibus adhuc etatis annis no« biliffi mum hoc Conjugum.par acquifivit, Paucioribusfcilicet cum zrA«or£íc ejusmodi contingat, pluresautem fatum Cosmae & Damianiantiquitate Medica celcbrinm, fed,perlibenteEufebio, — perpetuo zvapyópev. hacferrea zetate premat, co magis iftam integ. 15(ingularia dona fibi divinitus conceflà reponebat Jenifius. Sig per facultatesintegrum ipfi erat, Praxeos continue tediis & cu» - ris interponere interdum gaudia & Polymathiz delicias, in quam — (a Johanne Wouwerio :& Ludovico Crefollio füfe defenfam;) 8€. — exem plis Eruditorum & proprio Genio Jovialinonnunquam$e- — Boreas Iebatur, — "qM P————— | 84s )o( S8 179 febatur. Huic Polymathiz autem adfcribo, erudicas vel curio» fas meditationes; quibus a praxi & officiis vacuusin mufeo fe addi- xit; five objecta ejus fueriat libri, epiftolz, five inftrumenta Ma« thematica & Mechanica, Armaturz, Picturz, Numismata, Mufi- ca, five fuerint Inftrumenta Anatomica, Chirurgica, apparatus- queex Regnis Natura varius; graviora Loimiatri,Phyfici, Adjun- &i, Officia, & fuüblimioris Philofophi labores pofthac recenfü. rus, Librorum le&ioni fzdulo vacabat, nec tantum recentio. 14. rum Medicorum & Philofophorum, fed & veterum fcripta per- luftrabat, fervans Oraculi monitum Zenoni olim datum: Se non aliver fieri. pole eruditum, nifi concoloraretur antiquis, hoc eft, ((i noftre etati applicemus) nifi recentiorum & veterum plac ta & experienuam combinaret, in Mathematicas & Me-15. chanicas contem plationcs juvenilibus annis jamdum excultas , Vir quoque fümme intentus erat, quod teftantur in Mufco ejus olim confpicienda inftrumenta & arte facta, non exiguis fumti- bus paffim conquifita, fcilicet Aftrolabia varia, inter quz fexangu- laria; Quadrantes aítronomici, Stariva, uc vocant, inftructi, Qua- drantes ad transferendas in majus vel minus fpatium figuras, Corpus 16. Flanorum cum Sciatericis, Menfula Pretoriana; Circi- ni Proportionum variis ufibus ArchiceQurz militaris adaptati, cum Sciaterico, Circinus Proporionum major operofiffimus Johenunis Eggerich Frers Leyden(is, Hydroftatera cum ponderi- bus& Globo, Microícopia, Coni & Tubi Opaci, Globi, Specula Cauítica, Scyphi & Vitraalia ob encoufticen, colores vario:, fubti- litatem, LE ingeniofa, rarifhmas Horologium Muficum infignis magnicudinis & pretii cl.vicymbalo confimiies Chor- das motu aucomatico pulfans, in dulcem Hymnorum melodia unitas, & hujus generis plura. Auromata, Infuper. Armoramr6 ( Armaturz) diverfilimas fortes magno numero poflcdio Gla- dios, Enfes, Sclopet», Borbardas ab artificibus celebribus, inpri- mis Lazarino Cominazzo Italo pra paratas, quibus rite traQandis, explodendis & metas fibi prafixas apre tangendo, Virum f: pra- fticit nofter, quoties hac de caufa intra urbis pomoeria, more apud nosrecepto; in Cigium honoradorum certamina uncis cs » - Z - uias 1$9-——- ce Jot Bm TRU bulas ingeniofe piclas & 2ffabre eri incifas, Autoribus Albert Durero; Luca Cranacho, Kiliano, Sandrarto, copiofe collegit, & 17perte dijudicare novit, Ad Numismata tránfeo, ob nitorem; inultitudinem , iaventionem ingeniofam, plane fingularia, quo- rum omnic m Catalogum hic nediere diffufum nimiscefler, Bi- norumtamen Nummorum maximi moduli meminiffe juvabit, celebris Raymundi Faitzii manu czlatorum, vifu fane dignorum. Priorimaginem Prid. Hl, Electoris Brandenb, averfa vero. parte Rhenum inferiorem liberum Anno 1689. cum Lemmsts : $a- das Provinciarum , fitit, Alter Sophiz Charlotte | Electricis Brandenburg. imafinem ,- avería eandem habitu Majeftaris fz- dentem, & Principem Hareditarium in gremio tenentem, exhi- bet. Lemma additum, Inventorem L. Baronem Spanhemium agnofcit: In una fede morantur. AMaje[ias c7 Amor, quoiftud Claudiani, nonin una fede morantur Majsftas & Amor, ingenio- igíe refucatur. — (Vid. Hamb. Remarqu. Anno 1695.) Inprimisre- cenfione dignos judicavi binos argenteos Nummos, ad Hiftori- am Medicorum literariam Silefiz pertinences, ob raritatem Jae- nifio in delitiis habitos; in Meichiore Adamo autem fedulo memorabilium Cratonis, ex ejus Biographis, Collectore, imo & Manufcriptis quibusdam Silefiorum fruftra a me quafitos, Ir Majori (fub Numero A, Tabulz enez hic additz) imago appa- ret Cratonis, cujus caput z/zp« tegit, barbaque , more 1ítius avi, eft promifla, fübnexisverbis: /Era: (1s) svg XXX. Hane barbe ifta ztare ita geflari coníuetz prolixiratem nonadeo mira-- bitur, qui videricari incifam Lamperti Alardi Philof; Magiftri & Poéte Laureati Anno 1629, /Et, fuz XXVII, non minus proli- xa & denfitlima barba confpicuam effigiem, Commentationibus ejus in Flacci Argonauticon Lipf. 1630,in 8vo.prafixam, Aver- fà nummi facie fiftuntur Cratonis Infignia Gentilitia, forfan ab ejus Majoribus Crafftzi acceptas quibus fingulare eft, Brachium Simíonis maxillam afininam tenens, & Stella octo angulis fivera- diis conftantis dimidia pars, ex qua prodit fimulacrum yel Simfo- nisvel Gigantis nudi os [conis (obfcurius licet Nummo expref-.— | : Wiapce oui PM M 4/ 3S )o( S& DTP ig fum) comprimentis, ad defignandum procul dubio Robur five Krafft, & Symbolum fimul Cratonis, /remodereris eo Ori. Or. bem integrum circumdant. verba : JouauNEs Cnaro, Anr, (ium, vel Philofophie ) Er Mrp, Docr. Cowripe Rxrcrke Acrws AmNo LE, Hic annus neceflario erit. Seculi iftius 1551. quo ipfo Crato XXXII. etatis fug agebat, licet prior Nummi facies loco 32.numerum rotundum XXX, ponat. líto tempore Cratoni adhucjuniori infignia illa familiaria adhuc fuiffe videntur ; cum annis provectioribus Maximilianus II. nobilitate & cognomine a Craffheim, nec non Confiliarii & Archiatri dignitatibus Infi- gnibusque longe au&ioribus ipfum ornaverit, Probant hoc Librorum Bibliothece ejus Ornamenta, probat & ejus Epitaphi. um attificiofillime Alabaftro pretíofo, curante ipfius Filio Medi- .€o, infculptum, in Templo Vratisiav, Elifabethano non procul ab Altari confpiciendum , ubi Infignia Cratonis a Craffiheim in 4. — Regiones difiincta cernuntur, quarum bina binos Leones ere- &tos; tertia Brachium Simfíonis cum maxilla afinina, quarta tres Stellas integras fex radiis confpicuas , addita Galea aperta, quain Craffüianisclaufà,monfítrant. Hic Nummus Cratonem Virum. vegetum exhibuit: fequitur alter füblitera B. eundem Senem ca- neícentem fiftens, additis: Joaw. CnAro. Purz, & Mzp. Dolor, Averíà confpicitur mulier lapidi majori angulari (forre fepulcra- li) infidens, cujus alter uttum angulum demiffa manu dextra prehendit, finiftra vero pectus denudatum fufpirando percutit, | vultu elevato & oculisin coelum directis, ubiin medio radiorum folarium appare: oculus, divinz Juftitie & Omnifcientia Íymbo- ]um, additis Hem iftichio greco (quod Parodiam Homerici Batra- chom, y. 96. fapit;) OI sX&I e£OZ ENAIKON OMMA (Hcu ha: b-c Deus juftum oculum!) & monito: Frbs Dzo Fac Rrcra, Certe contenta hifce breviflime exprimuntur Epitaphii in Adami Vitisreperiundi p. 272. quod Crato Senex fibi ipfi pofuit, & juni- oradhuc, fi priorem Nummum conferamus, mature defignavit ; jaucius invidie mor[n: fedvulntre fanus — Chrifte tuo, jacet bic in requiete Crato, Z3 Con- 19: 45 J)e( $S& | E. Confcia mens ve&fi, Chrifto confidere docfa, | Omnia fert , ferat ut, [cire Deam fatu eft. Crediderim igitur, muliere predicta vel Conjugem Cratonianam (cujus 1585. demortuz obitum tam acerbe doluit, maritus, ut ipfecodem anno moerore confectus deceflerit) vel porius conícien- tiam, aut mentem puram recti & iufti ibi confaam,; Divini Om- nilcienciz teftimonium füfpiriis,quafi per jovem lapidem jurando, implorantem indicari. Ab(ic autem,utOCedipum his conjecturis me credam; meliora & probabiliora ab Hiftorie Medicorum & Au- torum literarie peritioribus cupidiffime expectans, & fimulacro — ifto ipfam potius Phyfin five naturam defignari ftacuentibus mi- nime contradicens. Tranfieruac nunchi nummi ex Tenifiano in Mufeum M, Godofvedi Hankii, Affinis mei eftamauflimi,qui ut zri incifos fifterem, humani(lime permifi.— Tertius quidam nummus Cratoniangus mihi non vifüs, DoctiíTimo Vrarislavien- fium Krantzio innotuit, cujus prior facies, Divi Maximil, II. averfa Cratonis a Crafftheim Imagines exhibet, Neque vero hicin Ada- mi Vitis reperitur, licecelegans Poíthii Epigramma in Effigies Cafaris & Cratonis fibi fimilesibidem extet, Pofletquidem hac — occafionein argumentum de Nummis Mediciscunriofius inquiri, — & ex recentioribus Nummus Rivianus Jubilai Lipfienfis Anno. - 1709. recenferi, fed cum t8 Agente ber Cofauterunb aelebrtat.—— grt Fundio, IH, Depeche 12.zri iacifum iftum dederit; liceat. unicum adhuc fub Lit, C,à C, Wermuth A. £704.in memoriam — perpetuam Celeberrimi Jenenfium Profeffori: Wedelii cutum,füp-: — plemendu loco fübjungere, —Frior facies imaginem & titulum. Wedlii, avera Effigies IV. Medicorum Veteranorum, Hippocras 7. tis, Galeni, Helmonuii, Theoph:afti , Statuis Pyraimnidolibus affi» 2 xas refert cum Epigraphe, Eclecticorum velut Symbolo : Nox — 19VNvs SED QvrcoviD AD VsvM. | Át redeundum ad Jeoifium? — Sane fi ad Polymathiz ftudia pertinet Mufica, in vite condimens tum & farorum finiítrorum folamen mortalibus conceflà, ima morbis gravioribus , tefte Baglivo, Bartholino, Kirchero, faluca- — ris, neque Socrati Seni fidibus canendi exofía? nunquam nofter — | | cum — s 95 )oC SE " 183 cum Themiftocle lyram recufante habitus fuit indoclior, fed per horas füccifivas non modo conventus Amicorum & voce & in- ftcumentis quorum callentiffimus erat, cum applaufu exhilara- vic; fed & Mufeum fuum In(trumentis & Thematibus fele&tioribus inftruxit, hac de caufa Medicis Mufices peyitis, Davidi Herlicio, Adolpho Verftio, Antonio Lindenio, Adamo Lebenwaldio; ut ex Vitis eorum patet, merito abfiumerandus, Quantum quzfo;g apparatum rerum curiofarum, ex vaftis natur Regnis magno. are collectarum, Mufeum Noftri exhibuit! Quot paginz require- rentur ad enumerandas tot metallorum ex Hungaria, Saxonia, Suecia , diffitisque longe regionibus conquifitorum , lapidum fi- guratorum & coloratorum, Fofhlium Silefiacorum, Petrefacto- rum in thermis & alibi repertorum; Terrarum Sigillatarum & Crudarum, Concharum majorum & Conchilium (ex quibus TTellinas, echinatas, denticulatas, fiftalofas, Buccinas, matres Per- Jarum, Concham venerisrariffimam & Cornu Ammonis, itriagi« | mibus ac figuris fübtiliffime obdudum, nominaffe fufficiat) cot -- plantarum radicum, feminum, patrio & extero folo natorum; | fingulorum ia fingulis checis alfervatorum, & magnam partem in hortis propriis olim a Noftro produ&torum diveríilTimas fpeci- es! Ad Anatomicorum & Chirurgicorum Inftrumentorum fi; g pelledtilem ejus deveniendo, nimis difin fum pariter foret, accura- te defcribere omnes Tubos, Tubulos, Siphones, Cultros, Culcef- los, Forcipes, Acus, Vricos; Catheteres flexiles & non flexiles, fiftu- ' fas argenteas, fingula Caureria, Terebella, Specilla. Trepana, Her. niarum Subligacula & alia Inftrumenta, quz lefionibus partium & artuum noftri corporis fübvenire folent Mechanico-C hirurgi- ca. (pius ad Encheirefes a Chirurgis, permiffu ejus. cum füccef* fi adhibita, ut taceam Sceleton; artificiofam otium humanorum compagem exhibens, uibus quoridianis deftinatum , & propriis ip(ius manibus maximam partem olim hicextruCtum. | Hitcc l'o. 42 lymachiz erudita & curiofz teítimoniis perfpscts eo facilius Icon ' Mentis & Corporis Jenifii concipi poterit, Scilicet quoad o:ends animique imaginem temperata quadam Affcduum ng E ü- | Diss ve2g6, E ONEMENEENMENE o 49. evene 0s debar, non fola forte Polymathia fcfe obleQans, fedad quavis re- rum Medicarum & Philofophicarum recondira momenta pro- - fundis meditationibusindaganda capax & patiens; in rebus. Of-. — ficii feriis fcrmonesSefamo aut Papavere non adípergebat, fedíz- — — rius compofita gravitace diflerebac : jufto tamen cempore fàli- bus & facetiis memorie prafentifime minifílerio; amicorum Sympofia quandoque exhilarare licitz omnino recreationis exi. ftimabar, In corporis ejustemperie fanguis fpiritibus vegetisturs — — : d TW CSV. i . gidus przvalebat; ftatura ei jufta, habitus tueaex(G» opSoz ad (G« erant, facie leporibus mixtam, & ferenam graviratem pra fe fe- rebat; veftitu nec fordido, nec ad profufam multorum licenti- am fplendido, fed mode(to & eleganti incedebat, Laboribus ^ quibusvis ferendis par, non facile faugationibus aut. valetu- dini ceflic, qua rarius ipfum tentavit, licet quotidie fere agris in Xenodochio nauícabundum quid fpirandibus adítiterit, ac diar- a3taincerdum liberiori ufus fuerit. — Officia cjus quod attinet, An, 167 3, GratiofoSenatus Confulto Peftilitatis Medicus Nofocomio, quod ab OmnibusSanctis nomen habet,prafectus,nihil antiquius habuit, quam in laborum huc fpedancdum contentionibus per 12, annos frequendffimisverfari, Sive enim egrosmagno nu- 7 mero huc confluentes a Chronicorum acutorum, Epidemico- . - rum, inprimis 1673. 1681, graflancium morborum infülribus, prafcripto conveniencium remediorum appatatu , liberare &. ab interitu per Sofpitatoris gratiam vindicare cum fucceflulabo-- ravit, five Chirargorum Ordinariorum operationibus externis felix confilio Director adítidt, nonnunquam & ipfe manum àd- movit, ferro & cultro nature in hominibus miracula fcrutando, Quid quod & extra Nofocomii muros variis Eacheirefibus Chi- yurgorum, olim Johanais Francifci & Godofredi Scholtzii, ac. Godofredi Purmanni ( cujus fcripta ab ipfis exteris non absque laude citantur) eum interfuitle z0552ovo; ejus ac Ephem. Nat. Cur. D. I, A.T p. 34, A. V, App, N, XVI. p. 3- D. 1: A. IV. p. 2444 24(iusteltentur, In hocofficio cum Janilius; ejusque Anteceflo- res & Succeflores coc myriadibus afflidorum prafidio extiterint, juva- | | S88 Jo( Se UEM. crx juvabit Catalogum Medicorum Vratislaviz Peflilentiariorum, quem ab exordiis hujus officiiad noftram usque etatem ex Actis - quibusdam publicis collectum, honorandus parens mecum com- municavit, Le&Qoribus tradere. Prius tamen ex Actis Nofocom, MStis premittendum erir, quod a tempore defignati An. 1 5235. & «dificari cepti 1526. Xenodochii, feviente inprimis À. 1542, 1555,1568. 1572. 1585, 1599. 1600, &c.. pcftilitate, egri mor- bis potiflimum externis (quorfum & Peítis ob Bubones & Car. bunculos tunc referri confueverat) decumbentes, non excluden- do poftmodum & internis affectibus laborantes, di&tiszedibus illa- ti, ac Chirurgis ordinariis, ber Cotabt z uno ZounbJ(erBten / ab In- fpeQione Phyficorum fuccefju temporis dependentibus; tradidi fuerint. Coeperuntigitur certo dernum Salario urbi noflra obli- gari Peffileniiarii ]. Temporarit recedente contagio interdum dimiffi, Vocationis Ax,16 13, D. Jobannes Dobritius,d. 16, Auguft.& eo-; ; : ; annoirerum dimiflus. ! | (- * 2 1613, Henricus. A:ublpfort. «- 1626, Tobannes Donatus; receptus Aug.2 5.graf- fantetunc Peíte, fed ceffance eadem, j dimiflus, | - « - 1629, D.Gregorius Francb,d,» 3. Jan.urbis fimul | : Phyficus. | « - - IÓ63I. D. fTobann Creutzmannjd.1o. Deciiudem Phyficus fimul. « - » 1633. D.Chriflotborus Eming, d.8. Auguft. co- ie dem Mení& obiit PcíLe. ---. JD,Paulus Jífüntzer, d. 3, Sept. paucis inde : i - diebus Pefte mortuus. . - .« 1633. D.Cafbar Cunradus,d. 3. OQ (imul Phyfi- cus, obiit eodem anno pefulicate infe- s Qus) sss --- I634. D. fobann Donat, d, 8, Mart, idem , qui fü- pra dimiflus, | Append. Cent, 111, e IP. 227 II. Per- 186 Dem a6 )e( $98 IL, Peypetai : RO : - 1646. D. dam $tboizius,d. o.Nov,cuitandem per- petuo valecudinario, &Seni, fponte An. 167 3.ab officio fe abdicantifürrogatus eft . -« - 1673.D. Jobannes Tenifrus,d, 14. Januar. dimiflus | 168 s. & Phyfici munereornatus, s « e I68$5. D.AMaximilianus Preuff, d. 16, Junii; dimif- fus 1706, & Phy(icus conílitucus. - « - 1706. D. Daniel $cbónfeid, Maj. 3. ponte A. 1711. | d. 4,Febr.dimi(lionem quzrens,cam ob- cinuit, Praxinadhucin Patria exercens, - e e I1711.D. Henricus DanielObeimó, coenf, Mart. An. 1713. Febr. 6. aatis XXX, annoobiit,. - - - 1713. D. Godofredus AMalde, Febr. 16.receptus, 26Plures antiquioribus cemporibus ordinarios eruere neutiquam licuit, nifi huc referre nonnemo voluerit Epitaphium, in MSto quodam Hanckiano, Heneliano & Rhoniano repertum,in Tem- pliautem Mar. Magdalena Sacrario nuperrime vifum & fequen- tibus antiquiorisfcrip:ionis literis exprefium z dE ZApnoDomini MCCCCX X XIHUI die X XI. menf.Auguffiindie g, — Bartholomei Apo[loli obiit,egregius && famofus Vir Magifler. jobaunes de Ha[a Atedicime Doczor, Phificus Pauperum pra- fértim sacerdotum, Canonicus Vratulav. €i Legnicenfis. Ec- clefparum Decanus... Orate Deum pro eo. Sicum Hodge(íioin Loimographia Londinens. Peftem vocemus Luem vel Morbum Pauperum, & adeo Medicum Pauperum,Pe- ftilentiarium , poffet ifte Johannes ex Haífia oriundus in hunc 7 cenfum venire. Sed, urbe a Peftiliratecunc temporisprorfíus li- bera, magis arridet fententia. Henclii MS. S. T. Haífiacum Pau- perum Medicum co didum, quod ab egentioribus nullum pla- gz7ne opere pretium exegerit, Indefeffis in. Nofocomio labori- bus cum fatisfe commendaflet Tenifius, ad Phyfici ordinarii of- ficium Gratiofo Senatus confulto , evectus eít. | Sane cum ad mentem Henelii, a Caroli Magni evo, Medicina audierit Phyfi- — — ca, & Medici, apud illius & fequentium feculorum fcriptores, | , Phyfi. EN E o c ea o 9 NF Phyfici femper nuncupati fucrint 5 calenomen pluribus quidem Medicina Practicis competeret, nec D. Joach. Georg. Elsnero fub 1675, & D, Johan. Acolutho fub 1686. ahnum; uec pluribusaliis Vratislavien(ibus, in Ephemeridibus Nar. Cur, hoc titulo notatis, denegandum foret. — Aft. melioris ordinis caufa , fuperioribus jamdum feculis prudentitlime cautum eft, ut apud nos Phy(ici falutentur iftifalrem Duumviri, quos jurejurando & falario fixo urbi noftre obftrictos Illuftris & Magnificus Senatus in. confef- fot fuum ideo vocat,uc in rebus Phyficis & Medico- forenfibus Rempublicam propius tangentibus Confiliariorum & Judicum quafi vices palam fubeant; ab Henelio & aliis, Archiatrorum Reipublice, Poliatrorum ordinariorum urbis, nomine paflim honoratos, Eo magis inter fingularia ]Jznifiana ponen- dum, quod per 22.annos hanc fpartam prudenter orna-?8 verit, quo pauciores vigefimum hujus officii atügerinc 5. folum enim Sprembergerum 323. Cratonem 5 5. (( forfan & abíens mu- neri invigilavin) Woyfclium Seniorem 26, Joh. Agricolam 25. & Gothofredum Thilefium 29.annorum Phyficatum Macrobios geílifle, ex ordine fuccefhionis elucefcit; — Quoties nofter tot an. norum fpatio Officinas Pharmacevticas vifitaverit, Medicamen- ta & Praeparata cenfürz fubjecerit, quot confilia & decifiones fo- renfes, vel folus vel cum aliis in ampliflimi muneris confortium adhibitis, expedierit, facile concipi mente poterit, — Inprimis Protocollum ejus, ut vocatur, plurima gladiis transfoflorum, . fclopetis transfixorum, verberibus violentis occiforum , foetuum enecatorum, vel premature enatorum , rariorum capitis lefto-- num, partium cancrofárum , falivationum incaute adminifirata- rum, Medicamentorum fceufalío feu merito fufpedtorum, ma- trimoniorum ob caufas Medicas folatorum &c. exempla, additis decifionibus forenfibus, perípicue tradit, — Operacores, ut audi- unt; Ophthalmicos, Lichotomos, Herniotomos, fifingulare quid encheirefibus prefliterinn omnino approbavit, & confiliisinftru- xit: aft Circumforancos, Medicaítros, a Fido Eckhardo dudum ingeniofe caftigatos, Aniculasque odio femper habuic, & fxpius | aa 2 pa- 188 $336 )o( S& $8 palam indoluit innumeris credulorum | per ejusmodi irrapcores impune occilorum funeribus, Qualem fe geflcrit in Examini- bus XHI. Chirurgorum Vratislavienfium , quaftiones funda- mentales proponendo , Monita & Confilia circa Encheire- fes. circamfpetta fuppeditando , ipfi maximam partem ad- 29huc viventes grato quarentibus enarrabunt animo, X An- teceflores noftriin hoc officiofcire cupientibus farisfacturus, Indi- cem nominum lubens apponam, cumque J. D. Major in Me- moria Sachflana, des fingularia quzdam , annos receptionis - ex carmine latino Mühlpfort di Phyficacui Tailefii dicato; usque ad 1672. tradiderit ; nunc Supplemenu loco illerum emortuales, officia fimul g gets, pauculaque ibi pretermifIa. alia; ex Pohlio, Cunrado, MStis Hanckii & Henelii S, T. liberali Intimi Hankii manu concel(fis, ad hunc usque annum adjiciam, quia fpecialio- rà hz pagina hac occafione non ferunt. PHYS3iCI Fratislavienfes, prajfixu veceptionis antis : À. C 1533. D. D.Mattbias. Auécíus, Primus Ordinarius Vratilav. Phyficus, ediditipfe primum einen 9DcfoLnters vicht &c. SDreBlau 1542, obiit 154 3. Maji 26. 1540 -- Dominicus IF eifs, priori vivendi acceffit, a quo | tempore bini femper fimul Phy(ici fuerunt obiit 1550, 154$5.--2 KA banne s $premberger, edit: Cinepau-Drenung 15$ 5. obiit 1 $77. 1559,- - Jobannes Crato a Crat&heim, Archiater IIT. Im« — — peratorum, przteralia multa, edidic eine quie " JSorbitung. Anno r553. obiict585. 3 3556. - Baltbafar &cbeider, in Pohlii Hemerolog. Me- mor,BSachs, Laur. Scholtzio fub finem prafat, - | adConfil. & Epift. Cratonis, Cunradi S, T , nter leidas relitas, fed ab Hcnelio MS, S. 1, omif- fus obiit 1574. Febr.z4. 1581.. - Digismmundus FPoyfel Senior, JEdis (imulad S,Bar- baram pcr 3 ,aunos Curator, obiit 1607. &S " - 189 A,C.158 5.D. D. Cafpar Packyfe bius, cujus Syrupum abfterfivum de Myrobalanis, ab auctore officinis Vratislav, traditum; Sennert, Prax, Med,lib, IIl. com- mendat. obiit 1603. 1605.7 * » Daniel Pindfleifb five. Bucretius, Ser. Archid. | CaROLI, EpifcopiVratisl. Archiater, edidit con- jundim cum Collega Ruhmbaumio; fft; | Joypnuta, 1607. 1613. obiit 162 1. 1607.- - George Rubmbaum, lluttrifl Princ, Olsnenf,Ca- ROLI Árchiater, obiit 16315, - 1615.» - digismundus JToy[el, Sigismundi predicti filius, * obiit 1622. : .1622,- - JMichacl P Illuftriff. Princ, Canor1 Ev. . sEa311 Liechteníleinii, Ducis in Silefia Oppavi- enfis, & Sile(iz. Pro. Regis (fic enim Henelio MS,S.T. bie elite beri £anba «Jauptr manníchafft eleganter audit, ) Archiater. Do- lendus merito, quod 1644, morte pravencus Lib. Tertium de Medicina & Medicis, (qui Au- &oris manufcriptus,fed meris abbreviacionibus & Fragmentis non ubique cohzrentibus deli- neatus , in fcriniis Honorat. Parentis mei afler- vatur,) abíolvere non potuerit, edidit 162 . 16 3 1, tíntem eft? Linterricht, 1629.«* HUGE iA rok Peftilentiarius fimul.obiit 16 31, 1631.- - Tob.Kreutzmann Pe(tilentiarius fimul.obiit 165 5. 3633.- - Co[par Cunradi, Poét Laur. Cfar, Peftilentiazius urbis. Obiit codem anno,Scripfir varia opufcula ingeniofa, a Filio Joh. Heinr,n Silel. Tog. enu- merata, 1634.- - Toban. Pilevam , obiit 1656. 3636.- - Toban,Dobritius, obiit 1653, 1643.- * Joban. Agricola.obiit 1668, ScriptorinChirurgi- cis & Chymicis nonigüotus, 8a 3 ; AC. 100 45 »o( $S& A,C. 1653, D. D. Toact Joachim Elsner (Pater Joach Georgii, A,N.C) obiit 1671. 1668.- - Godofredus Thilifcb, PacritiusSiles. GuedeBibr in Proto-Phyficatu Elsneri 167 1,edidit cum Ort- lobio SDefZorbnumg. 1680, obiic 1697. 1671,- - Phil, Jac. Sacbs a Leuvenbeim, Patritius Siles, & Adjun&us Nac. Cur, Scriptor Medicus celeber. rimus, Obiit 1672. 1672.- - Fridericus Ortlob , obiit 1685. 168:5,- - Jobannes JFenifch, A.N. C. Adj un&tus, Succeffor : Ibhilefii1in Proto- Phyficatu 1697 obiit 1707. Prodiit Vratisl.1704, Au&Qoreipío & D.Oehm- bio fchediasma Anonymum ver ber £agcriobct Giolbaten/Coud)e/ qui morbus viciniam cunc vexabat, 1695.- - 7o.Chriftian Tralles, A.N, e anno 1697. Sereni; Polon, Regis AVGVSTI Medicus, Ca(traipfius fecutus, obiitbrevi poft i in Polonia, Scripfig. de Infufficientia exípuitionis faliva pro obti- . nenda gloria Prefervationis univerfalis, natu. ralis Peítis, Olsn, Silef. 1680.in 8 vo. 1697.- « Carolus Oebmb, A.N.C.obiic 1706. Edidit V ratis], | 1705. Lractatum om Stc, Georgen; Srumn bo) tanbec ín grav. - 1706.- « AMaximilianus Preufs, A, N. C. fucceflit in Pro. to-Phyficatu A. 5707. D, Jenifio, przter Dif: fercationem quandam de Parvis magnorum morborum initiis, BeatoEttmüllero truftra a nonnullisattributam, itemque Tabulas practi- cas fub nomiae Iliadosin nuce, acSciagraphig vulnerum, ftudio ia majoriforma, ad diftin. &iones primo ftatim intuitu meliusobfervan- — — dum, ediras; publicavit, Luetunc irtconfiniis — . gralIante, A, 1708, Vratislaviz, conjundis hus Ea | Col- à ; [/ . e$ )o( S& pM ok Collegialibus cum D.D:Fggerde;Proto-Phyfi- coSilef, Provinciali & D. D. Graffio, Phyfico, laboribus, Confilium Anti -Peftilentiale five Det: Untereifung/ quod Án. 1710. Cüftrini Collegium Sanitas, juffa Serenitl, Pru(liz Re- i5, recudi curavit, A,C. 1707. D.D. famuel Gra[s, A.N. C. Adjun&us factus A.1707. Pergendum nunc ad Cafíareo- Leopoldinam Nar. Curioío. rum Academiam, ir cujus Tabulas A. C. 1669. meníe Decembr, nomen Jenifii referre dignabatur Illuftris, quitunc temporis So- cietati a Praefidiis erat; Fehrius, obrentis prius Elzz Schridii, Ad- :Epperam ot oat asc | jun&i & Trajecti Suevorum (vulgo Swinfurti) Phyfici literis in hac caufa com men daritiis. Sic Arcturi cognomine initiatus nofter, pri- . ma velut magnitudinisde Natura Jovis& Martis participans ftel- la, fülgentiflimo Phosphoro & cfficaciflimoSirio Comes jungeba- turexopratus,ut fub ortum ftatim irt partem vcniret fplendoris, quo Argonautis, Argum junctim confcendendo primam expedi- tionem molientibus, tene temporis affulgebat (tellarum Vratis- lavienfis Horizontis Iriumviratus, Nonanigmata profero, fed cordatisnota.. Nondum enim A, ró669, lucem afpexerantA rgo- nautarum Curioforum uniti labores five Ephemerides; fedanno demum 1670. 1671. bienniofere poft adventum Noftri, expoli- tis moliminibus aGenerofoSachfio collecti, & adhibiris in laborum conífortiumNobiliffimis Vollgnadio & Jznifio,Clementiffimz In- viti LEOPOEDI Protcctioni exhibiti typis fiftebantur tomi prio- res, Annusfcilicec Decur.Imz primus & fecundus. Quantos poft füuneftum Phofphori occafum labores & fumtus, quam ernditas curasin colligendis Germanorum & Exterorum obfíervationibus, revidendisliterisPhosphoro adhuc deftinatis, adornandisquelndi. cibus cumNobiliffimoVollgnadio conjunxeritJanifius,ad annum Decu:. I, Ephemerid, tertium, fub Aufpiciis Magni LEO! OLDI, in Prafamine fübmifle imploratis, erudito Orbiexhibendum. mul. torum teftimoniis conftat. Nec curandis reiiquis Decur. Ll. an-- Ris fjmbolam füam piorfus denegavie , licec fucccflu temporis | Do: O' 192 3$ Je( S& : Do&iffimisSchultzio & Burgio Colle&orum vices fponte fua cef- ;iferit, | Quoad Obfervationes ejus Medico .Curiofas, Buglofium Sylveít.e mon(trofüm florens, uncias 25. Geometricas longicudi- ne, 4. laditudine adzquans, molam quinquennem, qua uteri prolapíüm mentiebatur, infantem fine capite, lapides circiter bis centum ex. Apoftemate dextri epigaftrii excrecos D, I, A.1. Obf. 102, 4, 11,79.11I 272. IV. & V. obl, 189. nec non A. TIL obf. 128. additam, de Bafilifci exuviis ex certa Raje fpecie efformatis, ac de CoronaSerpenus factitia, fcholion hicnominaflefufficiar. Nec filentio involvendi fünt ejus jun&i labores Decur, E, A,X. Append, in adjuvanda cum aliis Au&toribus, epiftola Buccinatoria ad Ade- ptos in Chemia Philofophos; cui Polygraphia Hermetica five Steganographia Vniveríalis omnibus arcanis Chemicis fecreto conícribendis accommodata annectebatur. Quo opere omnes Germani & Exteri humaniífimeinvicabantur, ut; quicquid fingu- lare vcl fciencia vel experientia vere Hermerica .indepti fuiflent, €um ColleGoribus Epherneridum Vratislavienüibus communica- rent, utque characteribus & fizillis Myfticis,fufc ibidem adum- bratis, celanda artis Arcana involverent, & figillo SophigSilentii- que obfignarent. /Equoautem animo X: calamo nonabomni- bus excepram fuifle hanc Buccinatoriam vel invitatoriam potius, ad Adep:os directam, nemo rairabitur, cum primo intuitu info- — litum quid eadem portendi multi crediderint, Neque mei eft. inftituti raciones faventes vel contrariantes examini fubjicere, My- fticas nature Giazas igne cangendas & experimenta fublimiora exa- minanda peritis & hac in cau(à exercitatis merito relinquens, Puta- rem tamen certe Experienciz fubtiliorum per ignem Philofo- phorum fidem non plane denegandam; & adductasin di&ta epi- ftola rationes, ad fplendida antiquiorum adeptorum promiflà cu- riofius rimanda, ad Omnipotentis naturz Dominigloriam, de- cumbentiamque vel egentium fàlutem promovendam, & füc- cefluslaboram fecundos vel fini(tros ingenue detegendos, invita- 3 2torias minime incauriuse(le de(truendas. — Facendum igitur, Jae- nifium nectemporia gravioribus negotiis vacuo, nec laboribus inde- —. | &$ )o( S& 195 indefelfis nec fümtibus propriis pepercifle, ut veritatem deregere, &artem nobililtimam,ifto tempore velut revivifcentem, a falía va- nitatis füfpicione liberareliceret, Poflibilitacem nimirum & pro- babilitatem Medicinz cujusdam Hermetice, unicuiquetrium na- ture Regnorum applicabilis, in dubium non vocabar five ex fpi- ricu mundi per athera diffufo, five ex corporibus in terra füperfi- cie prognatis, (ive ex rebus in terre vifceribus harentibus, produ. cendze; convictus partim lectioneafliduaftriptorum Philofophi- corum typis impreflorum vel MStorum, quos magno numcro conquifiverat , partim aliorum experientia & indubiratis Ferdi- nandi III. RudolphilI. Imperatorum Romanorum, Georgii Fri- derici Epifcopi Moguntini,qui ex auroChymico ipfis oblato num- mos cudi curarunt, & Cornelii in Academia Julia contra Alchy- miam diíputantis,fsd plumbum liquatum aftufà a Nobili quodam tinctura penetranti(limain aurum extemplo transmutatum, ob- ftupefcentis, acaliis Lullii; Sendivoglii, Turnheiferi, exemplis pro- cul dubio commotus, (Dec, I. A. 1, p, 65. feq.) De Avtopfiahinc follicitus, fen(it (ea quodam velut aftu ingenii abforberi, acad in- timiora Alchymiz deferri, quare commercio literarum numce- rofitlimo ad /Enigmaticas Adeptorum ftrophas perfcrutandas in- dul(ic; Philofophos, circa 10 e«ezv qt&) d pev metallorum fingu- lariaexpcerimenta oculis füis fübjicientes, ex quibus Kunckeliusin- primis notus, domi fuz fepiusaluit; imo proprias manus nocte dieque ad fürnos operibus myfíticis accommodatos operi admo- vit, ut ad intima fecretiorum Sanctuariaaditum fibi pararet. In Chymicis cerce non inca(lum omnia tentavit, fed fclectum appa- ratum Rémediorum (e. gr.Salium & TinQurarum metallicarum; inprimis auri & antimonii,) fubtilioribus fzpeque reiteratis pro- ceíTibus preparatorum; obtinuit, quibus, tefte Parente meo, mor- boscontumaciffimos haud raro debellavit. | Profundius autem in cransmurationem , exaltationem, perfeQionem, metallorum nobiliorum , precipue auri puriflimi virtutes, & inde fperatam Adeptorum Medicinam penetrans, nec non exteris quibusdam Myftis plaufibiles maxime Proceílus proponentibus, aufcultans, "Append. Cent. IHI.eg* IP. — bb in- ns — —6— SNL XA | ánfignemque pecuniz ex propriis facultatibus fümmam, ad pro- miílà experimenta füblimiora perficienda, hifce períolvens & prenumerans: fero nimis vana fpe & promifílis fpeciofisfz lacta-.— tum períenfir, & ja£turam facultatum irreparandam, iteratis vici- 34buspafluseft. Quam paucostanto dignentur munere Divi, No- fter, proh dolor! inde cognovit, experimenus in detrimenta converfis acerbe indolere, mentemque hoc fato proftratam ex«- emplis multorum llluftrium & Generoforum parili cafu infeli« cibuserigere, quodammodo edoctus. — Praíertim cum opes, pro. conditione vitz, fi non abundantiflim, certe ad dvrdgxeavfem- per ipfi relique fuerint , & cotics licet. infclix, eas tamen poft funera reliquerit faculcates, qua detractis calculis detrahendis, non contemnendas maflz refiduz porciones przbuerunt, Nec hoc miroms; nàm prater aliasopum acceffiones, dives quidam Viatislav, Mercator, Elsnerus füpra Num. 12, nominatus Jznifi- um. floreniibus adhucPraxeos ejus annis, habita non neceíTitudi- nis forte, fed grati erga Medicum animi &amicitiz mutuz ratio- ne, Hxredem cantum non ex afle füum conftituit, & multis Im- perialium enjllibuslocupletavit, Softrum fànerariffimum, & an- tiquioribus Hippocratisab Artaxerxe, Erafiftratia Ptolomzo lau. datiffime donatorum exemplis, nec non neglec£i a Fabricio ab. Aquapendente Zur Licro merito annumerandum, fed vix fer- rca noftragtate imitandum 1 Majoresomnino cumulare potuif-. fet opes Jenifius, nifi predictorum Exterorum promiflis verofi- millimis aurem credulam concedendo, & nimios fumtus intor experimenta pretiofa erogando , aliquid Humani paflüs fuiffet, Sapiens dominabitur aítris, vulgo dicitur! Sed quisquafío mor- talium abfolute dominari affectibus & Paffionem , ut vocant, predominantem penitus exuere valebit, inprimis ad honeftiffi. mum (copum directàm ? Scopus enim Noftri, feipfo affeveran- te, ultimus, jam fupra indigiratus, aderat perveftigatio abdicorum Natura vera & propria, ac ftudium detegendi olim, fi fücceffif- fent, invenca non ubivis obvia, nec perdefeQtum facultatum cui. vis fcrucari concefla, eegris tamen & nature Miniftris procul du. 3 5bio maxime infervitura. Atverocum fcopo vere obtinendi Ar. cani Bm Dam nte COSSSMUCNNPERNSE (2) dic -AMMREIUT TRIN e dd cani & fpe Phiofophi adipiícendi infelix excderit, non miran- dum, quod moeeroreex tot damnis concepto fere confectus, fe. nio, cedio & morte ipfà przoccupatus, nulla plane fucceffuum vel preparatorum füblimiorum publicis fcriptis expreffa (uti certo fibi olim propofüerat) relinquere voluerit veftigia, Licec enim TinQuras quasdam & liquores varios aurci, purpurei, Lazulini coloris ífumme intenfi, odoris & (aporis penetrancis, Characteri- bus 1.2. 3ciz Preparaduonis Philofophice notatos, & magnam Salium fubtiliffimorum philofophice, uc infcriptum, preparato- rum copiam, ac Proceflus rariores Myfticos MStos, Epiftolasque dehac materia complures reliquerit, nondum tamen Pofleílori- bus rerum Jeniftanarum cerri & indubitati quicquam. exinde eruere, aus palam referre licuit, quod non circumfcriptos fcripti hujuslimites, auc incencionis mez (pheram longetranícenderet. Hinc Sortem ancipitem, modo elevantem; modo deprimentem, maículo tulit animo Nofter, Divinis femper coníolationibus & recordatione fumma ipfius tunc temporis terrarum, Monarchze gratie officiorumque dignitate fefe rehiciens, Quippe Vrarisla- 56 viz florentibus & vivis adhuc triumviris Academize Leopoldine Colle&toribus ab Illuftri Prefide in confilium vocatis, Phofphoro; Sirio, & noflro Arcturo, tanta contingebat felicitas, uca Genero- fiffimis & Celeberrimis Viris, ex omnibus oris litere ad ipíos di- trigerentur, ac primz Decuriz Anni, paílim fub nomine Journal de Breslau, de Silefie, d'Allemagne, multis encomiis Principum & liceratorum celebrarentur, Omniaautem ifta longe exfüpe- - rabat ClementiaLeopoldina;qua fiebatu:r perlecta cum graciofiffi- mo applaufu epiftolaCurioforum invitatoria,GazophylaziumCz- fareum non modo perícrutandum offerretur, fed etiam tabula: rariorum quorundam Gazophylazii «nex D. I, A. 1. p, 26o infcr- tz, ciumviris Vracislavienfibus cransmitterentur ; cujus fummi honoris participem tunc temporis factum Janifium ex annorum fsrieliquet. — Aureiscorquibus, ex quibusimago Ca'fàris fplendi- diffima dependec, donari, inter przcipuos pariter & fümmos ho- fiercs merito ponitur: & his Lir dpdun Magni LEOPOLDI 2 mue. 378 Hé o oL 'L-UPSOTUNE . 1 n munificentia triumviros Vrarislavienfes clementi(fime dignaba- tur ; qualem torquem pretiofis natura Gazis merito equiparan- dum Nofter ad uitimum usque vitz terminum religiofe fervavit, (D.I. A, IV, V, D.IL A. VII, mox in principio de Ortu & pro- reflu &c.) Obiervatu dignum eít; trinum numerum raultis Medicis celebribus infignes honores conciliaffe : Sic Cratonem a Crafftheim trium Imperatorum Romanorum, Ferdinandi I. Maximil.Il. Rudolph, iI. Confiliarium &Archiatrum, (cuius /Edes hic Vratislaviz, trans Olavam£uvium fitas,ipfe Divus Maxirmili- anus II. ingrefla fuo À. 1565. hac in urbe forfan habito, donis clemaenti(limis frequenter, teíle Adamo, dignatus eft, noftra zta- te per Divi LEOPOLDI Illuftrem olim Confiliarium & Referen- dariuma Peinium recenti Edificio auctas) cundem Cratonem tri. bus Nommis Medicis fupra commemoratis, honoratum, Simo- nem Pauli vium Danig Regum, Chriftiani IV. Friderici II. Chri. ftiani V. aule & perfonz Medicum ; Hagendornium trium Sa- xonix Electorum, Joh. Georg. Ii. 11], iV, Archiatrums ex Acade- mia vero Czfarea Natura Curioforur, triumviros Vratislavieníes Colle&ores, Sachfium, Vollgnadium, ]znifium, fupra laudatoss &, quibus primus debebatur locus, triumviros Prafules, Fehriura, Volckamerum,Schróckium; aurcistorquibus cum imagine Ma- gni LEOPOLDI condecoratos fuifle, hi(toriatantorum nominum literaria declarat, Actvero fub Clementifhimatrium ex Auguftif- fima Domo AufiriacaImperatorum ProteQione, Cafarez hujus Academiz Prafidium per 2 1.annos ge(fifle, & adhuc, (utinam ad macrobiam etatem! ) gerere graviffimum, id fane nemini, gnifi Illuftri Schrockio contigifle notum e(t. Supereft tandem functionibus Jenifii publicis addere, quod An. 1682.in nume- rum Adjunctorum cooptatus, Godofredo quidem Schuizio, (cu- jus Memoriam D. Samuel Graffius, Phyfici Filius, cognatus nofter amiciffimus, proxime fite) & Adamo Limprechto, ad aliquot annos hanc fpartam voluntario cefferit, eam tamen pluribus an. teobitum fonm annisrepetierit, Noningratum lectoribus eve- niet, cumin Decur, 1, £phemeridum Curiof, Collectione Vracis- lavi - 8$ Jjo( 5& | 1467 Javienfes Collegz quidam primum defhdaverintantequam 1685, ad Graviflimos Noricos & Auguftanos , quorum curis infignibus adhuc orbis Medicus applaudit, devoluta fueric Collectio; fi ab - exordiis hujus Socictcatis ad noftram usque periodum; obfervando receptionis ordiaem, hic additis ad hunc usque annum ad. - dendis exhibeam induftria D.D, Klaunigii collectam; recerifioni "]aborum Collegii Vracisl.& Dni, de Hellwich annexam, Novisque Licerariis Hamburgenfibus (que tamen nonin omnium manibus verfantur,) A. 1706. communicatam : óeriem Collegii F'ratisiavien[ts dcadem.Caf. Natur-Curioforum (dum Fratzlaviavivereut, receptorum) Dequorum obferv ationi- oobus € laboribus Ephemerides N. C. €f Adda Erudit, No- vaque literaria ee. paffim videantur. 21 , D,D, P5:l. Acob Sachs a Le$bez beim, dictus Puospruonys Adiun Mi 658 | 1, Vieuideinie s Collector, obiit 1673. — "dil s - 1669,- - Henricus Volignadius d, Simivs, Adjundt.Il.&Collectorobiit 1682; - . 2 21-- Jobannes enifius,d, AnctrVRVS, Adjunct. II. & Collector. obin T d (2517675 » » 16073. - —« Joach, Georg. Elsnerus, d. Tk14Mouzs, (Toachimi Phvfiei Filins.Y d ' ticus Vrat. obiit 1676. g : y ilius;) " ». 1676,-- Gotbofredus Scultetusfive Schnltzius d. ZEcixErAT, AdjunctusIy* f | -— & ColleGor. obiit 1698. | e 2 l6gyW-- Joannis Burgius, d, MEsvE I. Ephem.Collector; l'oliat, Vrat. obiie " 16920. (xo-01678, «5 - JoeChrif. Tra?efius d, AvaNZOAR; Phyficus Vratisl. [upra nomie | natus obiit Varfovie 1699, » - X6ga 2 Joannes Addam Limprecht, d. FAgt1us, Adjunctus V, Seren, Ducum Olsn. olim Confiliarius, hinc in. Ditiones Brandenburgicas fe , contulit. | 8098 9 Carolus Ocbmb, d.Sravs II, Phyficus Vratisl. obiit 1206, » » 1691, - - lard, Mauritius Eggerdes,, d, Evcrrpgs, Scsenifl, & Reverendift, " ; DucisPalatni FRANCISCI LVDOVICI, SupremiMagiftriTeu- tonici & Epifcopi Vratisl. Confiliarius &Archiater, Proto-Phy, ficus Silef, Provincial. cujus officii caufa Varia de Cuíftodia & Cura Peíte infectorum feparatim edidir. i « 2 Jo. Acoluthus,d.C assivs JarRosorniT, Poliater Vrat.obiit 1 égs. s P. a 1691. «« JDaefid Reicb ab Ebrezberg, d. Hxncvrss Il. Eques Silef. & Canoni- | c cus Martisburgenfis, qui poltea Vradüslavia in Ducatum Olsnen- fem fe contulit. - dé94, -» SamuelGre[fius, d. MEsvETI, Adjunctus VI. Phyficus Vrat, - . s 2* JAMichbat| Pauli, d« AsrEnion, Poliat Vrat, ; à; bb 3 Re. »— t7 aU [. ? Kecept, 169 5.. D. D. Maximilianus Preu/s5 d. Jar1s I. nunc Proto-Phyficus Vratisi. - 2. 1 2 Qhrifianus de Hellgich, d. Eupxpoctes, Eques Silef.Sereniffimae ac Regie Polon. Principis ÉLISABETH/E Neoburgo - Palati- nz Confiliarius & Archiater. e « 17Oge-- arr Klauaig, d, Evavrvs, Sac. C. M, Perfon. Medic, I Po«. iat. Vrat. 5 e- 14209.» Vlricus Sigismundus Nimptftb d. Turzos.Poliat. Vratislav. ^ * * 1707.- - Gottlieb Albrecht, d. DiaAGonas, qui brevi poft OrdiniEquitum $i- lefiz fub titulo hzreditario de Baumann; & S, Cf. Majeft.Con- filiartis adícriptus eft, a c «e 95 QGolbofredus Dabides Mayerus Poliat. Vratisl; d. MENEMACHVS 4 itle ferendus Receptorum fub A. 1707. Catalogo Ephemerid. Cen- turiz 1. & I1. przfixo, cujus cognomen fruftra ibi D.D. Nimpt- Íchio tribuitur, ! | 1708. - - Frideritus Kaltfcómid, d. P&orAaCRVS; S. C. Majeft, Aul & Perfo- - nz Medicus, & Poliat. Vrausl. : : * 17I4. Auctor Memoriz Janifiaoz ; Diplomatea. d. 26. April, receptus. Adcvy»6orec Janifii quod attinet, quibus vel in Academiis & Itineribus, vel patfim in Germania, in Patria; officiisque publi -— cis, fub Amici, College, Colle&toris nomine, partim per literas, partim coram innotuit, nominandi prae reliquis veniunt. viriin | Ephemeridibus publica laude celebrau, Phil, Jac,Sachs a Lewen«— heimamicitia, Henricus Vollgnadius neceffirudine, Joh, Daniel — Major commercio eidem conjun£tillimi; praterea Michael Fch- rius; Joh. Georg. Volckamerus, Elias Schmidius, Elias Rudolphus Camerarius, Bernhardus a Bernitz , Paterfonius Hain, Paulus de. Sorbait, Philippus Talduccia Domo, Andr. Cnocffelius ; Jo. Ferd, i Hertodius, Ehrenfried Hagendornius, Joh. Scultetus, Salomon Reitelius, Simon & Godofred. Scholtzius; Jo. Georg. Elsnerus, Jo. 1 Li L] Burgius, Godofredus Thilefius, Carolus Oehmb, Maximil. Preuffi-. us, Chrift, de Helwig, & Collegz reliqui Vratislavienfes, ut alios Exteros & Profeflores ipfa Memoria commemoratos táceam,filen. — tio tamen minimeinvolvam Illuftrem Schróckium, cujusin rcbus — 4O.mbiguis Confilia debito modoimploravit, WNecprateriboloca — varia Ephemeridum aliorumque Autorum, ubi nominis Jznifia- nimencio vel explicita, vel fab Collectoristitulo involuta, additis haud raro bonoris & laudis citulis, ad confirmandam ex parte fü- pra dictorum fidem injicitur; ex. gr. Ephemer. Nat, Cur,D.L A.I,.— p. 94.4,11,93. AJILp.205,3 96,669.45 0.482. 494,5 23. XC. ^ E e EB 5 — uum — LU» & V. p.23, 5$.77-103.192, 208. Append. p. 64, D. IL A. VII, mox in principio Hiftor. Contin. de Ortu & Progreff. p. 5. A. VIL App. Mem,Vollgn.236.248.2 1,D.IHLA.IT. App 9o. A.X, Mem. Reifel, p. 5, Mem.Sachs.p. 3. 3 4.64, Juncker, Ephem, Erud. p.56, Cornel,a Beughem Syllab. recens explor. de Notitia Mifcell, Curiof. p.4,62, Nazariusin Diario Romano 1677,p.57.l Academia;erettain Bres- lavia; uti & in Hiftoriis morborum Vratisl, ibidem editis, nominis - ejusacobfervationum quarundam Clinicarum veftigia pa(iim ex- tant &c, Nec excludenda Teftimonia & ElogiaOldenburgii,Spoh- nii, Redi; Kircheri, prioribus Ephemer. Tomisreperiunda, quibus generatim Collectioni horum Mifcell. Germ.applaudunr, —Jufta Noftro publice perfolverunt Carmine heroico Natura Curiofi Vratislavienfes , & B. Marcinus Hanckius, Monumento, quod fty- loin acuminibus nervofi(limo; pofuit & hac ratione bafin fcri- bendz huic Memorix firmam, non neglecis aliis neceflariis, quae conquirere mihi licuit, documentis, prebuit, Statua autem ejus €x cera affabre efformata,& Bibliothece publice Mar, Magd. Vrat, a generofo Domino de Vollgnaden donata, cuivisSpectatori Me- moriam Noftri renovabir publicam. — Videamus nunc ultimo loco morbum cjus ultimum. — Equidem Febrem ex maerore tot-41 | que fatis cÓnceptam, & ipfo Senio ad refiftendum invalidiori ac- crefcentem; velutanguem in herbalatitantem; pluribus ante obi- tum menfibus perfenfit; fed cum pondere faltem defatigationis . cujusdam fübinde premeretur, iftam difTimulans, in functionibus quotidianis peragendis omnem movitlapidem, donec febris con- tinua, Vitalia depafcens, & Pathemata fenili ztati familiaria, cor- puslanguore & pervigilio indies magis confcciflent, Hincincaf- füm implorats probatiflimis artis prefidiis medicisque, mortem, ut Medicus prudens, przvidit, nunquam fibi formidatam ; &, tra- | ditis Honorar. Parenti meo neceflatiis ad Officia publica fpe&tanti- | bus Documentis, nuntium migrationis a fummo Conditore, zrumnarum latur, placide expectavit, ^ Pietatem, unicum in nobis Divinitatis fimulacrum ; & infra&ke menris etiam in adverfis conftanuam ejus ivÜayacía ipfa probavit, dum detrimen- to 208 i 86 )o( 98. d to terrenorum fzpius ad coeleftia animatus, a navis íane humanz condi- . &ioni velut connatis nunquam fe liberum autimmupem pronuntiavit, Quippe non meum e(t, Momos & Zioilos imitari, (qui (uorum obliti proríus, unius aut alterius erroris humani caufa omnem hominis memoriam radicitus extirpan- dam putant;) aut encomio ueftinatas paginas atris carbonibus notare; fallimue enim omnes, finullius per vitam erroris opinione nos lactari permittimus. Hoccerte tam verum e£, quam quod veriffimum, Jenifium mentis probe com- potem, cunctorum Vitz lapfuum veniam Chrifliano & poenitenti animo ro- gaífe, & rogatama Divina clementia impetraffe, Sacri. Viatici Sigillo tempefti- | veconfirmatam. Hocmunitusaurum coeno terrarum obductum fpernens, in- . tet pias preces & creberrima fufpiria Vit melioris fpem exofculatus, animam Salutis Datori, viduus Zza«s & fenex 71. annorum, fortitudine Chriftiana red- - 42didit, Vnicum reflat, ut levidenfe fcriptionis mez genus non eloquentiz Pe- riodicz fed Pietatis, non Gloriz fed Debiti, non. inufitata inventionis fed me- dico literariz collectionis vexe/ev» benigniori faventis Le£toris cenfurze (ubmit- tam, & Memoriam Viri ex primis Colledoribus Triumviris noviffimi, Fau- toribus, Collegis, Amicis INominis Jeniíiani, quam commendatiffimam prz- flem. Sicenim eratin fatis, ue Stellas Medico Coelo prima olim magnitudi- nis Phosphorum & Sirium fecutus, tandem & INoíler terris occideret ArGtue rus, in Coclis perpetuo fplendore corufcans, pp Quid Optimum? Quxzris Viator: Vitam ícrutarian Aurum? Tis Hoc licitum , alterum eft. neceffatium, - * Vtrumque laboriofe fcrutabatur olim Vir Celebris & nunquam Otiofus, Curioforum AncrvRvse Aurum Curiofus Philofoplius, i Vitam PiusChriftianus, Hanc Precibus , iffud Sumctibus: Vtrumque diverío tempore. Manent omnia fuo tempore: Aurum terris, Vita Codlis, Quid morte Philofophus perdidit? Aurum. | Quid morte Chriflianus invenit? Vitam. Hanc dedit Ipfius non Sumtibus fed Precibus, : Graus, /Eternam, Beatam, ' DEVS'"VITUER" AWVGOTOR.- Hanc fcrotare auro cariorem Viator! db eius Etinvenies Exemplo s& saxecívs ; Quid ? Optimum, 43A LI. TMTUTETTLIyMT Ua e TNUEGmer Yen rre estem iet ur] INSRNUNRX Op UEER YURUDERAIGER VOS COR NOR Sc FELD RUN! RD EN UAE scs GR URL COR RETE GRO TP WR JO URS QT | | l n | | | E TDITIT JI Jk "u17TLd X SUIV; e e LN E—— T 7 E bal , ff Pre v. cxi ALD , AUun * )gz 22 PEU BUNT i lin I EXCELLENTISSIMI APVD VRATISLAVIENSES POLYHIS I ORIS MEDICI, BOMINI. ACADEMIAE CAESAREO-LEOPOL- - .DINAE NATVRAE CVRIOSORVM ADJVNCII QVAM ILLVSTRI ACADEMIAE STERIS | Dp . SAMVEL Gnass Mzp. D. Er PRACT, VRAT. NS LS e LT * es DENEN. P CNN ^" YOmmunis illa moriendi necefficas, quàmvis nulli horai. ( num evitabilis hactenus extiterib, plurimorum tamen ani- mos ad Longevitatis cujusdam obtinendz ftudium, nor improbando femper ftimuloimpulit; quo fcilicet folerti indu- ftria provide differant fatum , quod declinare prorfus nemini datum, — Et profecto ad arduum huncce laborem ferio profe- quendum, legedivina, quano(tris & proximi commodisícdulo adefle jubemur, non illirantum , qui Medicine facris deftinati, fed omnes fanioribus vivendi reguiis adíüeti , fefe ceneri, fponte agno[cunt, Vix autem illos prz aliis unquam voti magis come potes factos recordor, qui Arcanorum ad viramlongam pertinen- tium, invendonis gloriam fingularem fibi vendicarunt; quin potius calia egregio certe ticulo fuperbientia inventa, cantum non femper experienrie laus deíticuit, & illi ipfi juvenes, vel faltema &tate mediocres mortui, qui longavitatis elementa, via aliisinco- gnita, inveniffe fibi videbantur, illos vero majus commendat ftudium, qui Cognitionem fui ipfius e phyfico, morali & facro fonte adepti, remotis tot vite humane noxis prudenter vivere di- Gicerunt, Quamvisenim, quod ingenue pariter fatendum , nec hicfidus per omnia experimentorum fit fücceffus, & prudentia vivendi, diuturnitatem non femper nancifcatur comitem, nihilo- minus tamen illi foli genuinum eligere tramitem, quo incedens tes non interitaram coníequuntur nominis memoriamlicet cau- fas vitz conce(Tie confiderantes, aliis inferviendo, citius confüman- tur, quam Macrobiorum attingere queant claffem. — Dum au- tem Vita & Fama paripaflu ambulant, cuilibetincereft, vel hanc faperftitem reddere; f1 illam coníervare haut integrum fuerit, Hzc faneftudia quosque bonosdecent, ut tum fuam, tum alio- rum famam tueantur, curpe namque eft pofteris, fi majorum ce- lebrium memoria, ipforum culpa oblivionis velo tegatur! ab Antecefloribus enim optime geíta; cum ipforum laudi; tum Suc- ecílorum emulationi merito inferviunt, | Mitto hic prolixius recenfere diverfos diverfarum gentium mores,quibus Clarorum Virorum Nomina, quos Virtus com- ce s modis : | d 204. 8s )o( S8 modis publicis conf&craverat, pofterorum imirationi poft fata ex- ponere ftuduerunt ; nec Graecorum & Germanorum veterum Carmina Encomiaftica; nec Romanorum Imaginesin Acris, & monumenta in locis publicis pofita prolixius delineacurus; Vix. enim alii fuis ftudiis tam promtelongzvitari Celebrium Virorum profpexere, quam llluftris per Orbem Zcadem:a Imperialis Na« ture Curioforum , cujus ope jam perlongam fàris annorum fe- riem, ftudia phy(ica , mathematica, medica, infigni dotata con- fpiciuntur incremento. — llla enim femper nobiles fcientia aluit Viros, qui lemmate folenni admoniti, NvNovAM Orlosr, rem- publicam litterariam infinitiscommodis adauxere, co ipfo fimul - memoriz fuz ita profpicientes, ut non tantum e rebus coram erudito orbe clare geftis, poft mortem quoque perpetuo co» ruícet, verum & MONVMENTIS per EPHEMERIDES fparfis, ipforum- que Imaginibus quafiin Templo honoris appenfis, omneminter- necionis temporum clodant metum, : ! Er illud cít,. quod ex inftituto folenni Irrvsrais AcADE- MIE,Piiflimi Manes Excellentiffimi Viri Dy. GODOFREDI SCHVELTIZII MrzpiciNz Docromi & Pnacrici Celeberrimi; ACADEMLE CusAREO- LEoPOLDiNA& .NarvR& Curioforum Apjvxcri meridffimi, PoLvuisrons famigeratiffimi , optimo ju- re pofcunr.. Illiusenim cum Pictate & Humanitare infigni fo- ciata folida Erudirio, indefeflüs Proximi & Reipublice Licterariee commodis inferviendi Fervor, noftris inoris omnium adhuc in harent animis, & dudum promeruere, ur Ejus per fe plurimum conípicua Virtus & Eruditio, publico Monumento undique rcvi- vifcat, | ip Mandato itaque mihi officio, vix tamen puto laudibus Ex- CELL. VIAI facisfacturus, ab ipfisIncunabulis Ejusdem, qua cele- berrima Silefiorum Metropolis VRArIsLAvVIA prebuit, rem tocan exordior, Plurimum quippe interefl, quo qvis tempore & loco natus fuerit, prout enim diverfüs Seculorum genius, fic & Regi- onum & Vrbiumindoles hominum animos ad varios mores & Íítudia trahit, | Hinc egregia fxpe ingenia, publica oflentatione | digna | E 205 digna; obfcuritate locorum involvuntur , cum alia mediocri fi non curta füpellecüle dotata, foli nutritii fplendore & felicitate adjuta , longe lateque inclarefcant. SirEs1a & ejusdem Metro- polis VRATISLAVIA » ab aliquot feculis, felix equidem Virorum eruditionis laude Clariffimorum Mater extitic illos partim intra fuos penates alens, partim. extcrorum commodis concedens, adeo ut ScHvLrzio Noftro hoc folo natali; fat multis commodis profpectum fueric;non dubitandum tamen, fi vcl apud Gallos vel Britannos, Italosve natus, quorum Principes ad prodigalita- tem usque Studia fublimiora juvant, quin majorcslaudes aílecu. tus fuiflet. —. Satis interim hoc loco nataii fclix, co tempore etiam in lu- cem editus e(l, quo Germania diuturno bello paulo poft fopito, ad Mufas communi ftudio redibat; fcilicec Anno Orbis redem- pti M DC XLIII, die XX, Aprilis, Patre Viro Clariffimo M. Cun 1- sroFHoRo ScuvLTzio, Gymnefü Marie | ZMagdalenai apud Fratélavienfes 7Matbematum Profe[[ore, c2: Collega Primario, Laude & Induftria muita confpicuo ; Matre vero; Honeftiffima Foemina ELISABETHA WAGNERIA. | | Virtus certe propriis potiffimum corufcat radiis, interim nec parum commendatSplendor a Parentibus optimisin Natos non degeneres redundans;. prout & Parentum Felicitatis haud ultimum momentum e(t, Filios Reipublicz utiles progenui(le: dum nihil magjseorum prazconia; quam filiorum laudes, auget. Haut immerito ergo modo didi M, Chriftophori Scuurrzii Me- raoria etiam in funeretanti Filii viret; & erudita poíteritati come roendatur, quam non tantum Filium huncbonz Indolis gignen- do, & Sapientiam indefe(lo labore fcholaftico propagando, verum etiam Scriptis Mathematicis non inconcinnis juvit. Volvuntur namque multorum manibus Schediasmara Ejus varia, Filii de- roum diligentia publicijuris faQta; Geometria nempe 7heoretica, Gnomonica , Computus 7beoretico - Pracficus ; latent infüper adhucin Manuftripto, typis publicis itidem | Filii diligentia undi- que maturo; Zrzgotiometyia Planorum. Antique-Nova , Geome- ce 3 Iria je6 3$ )o( S& H tria Practica feu Geode[ra, Doctrina Spharica, Aritbmetica vul- garis ca* Log'[lica, quibus facili & fuccincta methodo, in Studiis alioquin diffufioribus paulo; compendia utilia (übminiftrat; quo- rum uíus & ipfo vivente, & eriamnum ex parte, Mathefcos Tyro- nesin Gymnafiis Vratislavienfabus futuris ftudiis aptos reddidit. Nato itaque GoporREDo ScnuvLrzio nihil defuit, quod ex officii Parentum, & Chriftianismi Regulis, liberi a Progenitori- bus expe&are poffant. Sacro enim fonte regeniti Filioli mens cerea , ad optima quaeque fiectebatur, inter infantie & puerilis etatis lufüs, pietatis & eruditionis fundamento fimul pofito. Ipfe Pater benegnarus, non tam generationis, quam recte educatio- nis opus, Sobolem Parentibus ad officia devincire, primam curam in f$ fufcepit, Filium pro augmento «taris fedulo erudiendo, in il- lud intendens, ne Prudentia, qua aliorum Parentum de liberis: conceptam fpem promovebar,in proprio nato deficere, Quo minus autem, quod plerumque condngit, ex patrio affedtu ni- mio , fundamenta erudiendi Filii, imaginario putatitioque fefe exererentincremento, poft infantie annos füperatos lümptis in fubfidium informationis Z7r/s egregia eruditione cg" meritis cla- vis alentino Kleinvuechtero, Tobanne Fechnero,FridericoF'jc- cio, ZPolffsango Stirio, Profefforibus atque Collegis Gymna(ü Marie Adagdalenai, cautum eít, Non deeratergo difcenti fo- lers manuduGio, five principium omnis Sapientiz, Limorem Do- mini, five Linguarum Latiae, Grece & Hebraice culturam, five denique Studia elegantiora Artium Humaniorum fpedtes; quam obíequio & folertia debica femper excipiebat, quafi docentes pa- riter ac difcens, officiis quisque fuisfingulari folertia fungi, inge- nue certa(lenr. ida Prout autem humang mentes in omnibus aliis, quotquot funt in orbe negotiis,aliz huc, alizilluc optione quadam diítra- huntur, ita & (i. ftudia litterarum fpeGtes , in diverías inclinant eruditionis partes, quem quidem fele&um , nifi quis inconfide- ratz libidinis du&u agatur, ab ipía Providentia Divina ortum trahere, quiseít, qui non habeatexpercum ? ScavLxzius Nofter 18 T co A mwextjem UU Sut e. mm y XC tog v " 8S )e( Se | 207. | : in omni Studiorum Gymnafticorum genere cum laude verfatus, inclinato tamen pra caeteris animo,in Acroaíes Phyficas & Ma- thematicas ferebatur , quafi haredicaria quadam difpofitione ad Studia paterna ulterius profequenda aptus. | Huicitaque interno inftin&tui obtemperans;confilioParentis & Praceptorum firmatus, ad ampla Medicinz Srudiafe divino nu- tu vocari exiftimabat, & totus in eo erat, ut hifce ftudiis omri modo fe fifteret maturum, | Poftquamigitur profectus non con- temnendos egiflet, reliio Gymnaíio patrio Anno MDCLXVI, Menfe Majo fub aufpiciisdivinis Lipfiam petiit; rite jactis funda- mentis fublimiora füperftru&turus ; undetamen poftbreve admo- dum tempus, confiliis Parentum & Amicorum motus, Jenam . perrexit, ibidemque Rectore 7Magnifico Dn. Chbriftropboro Richb- tero 7Cto, Albo Academico nomen inferuit, Amplus hic ani- mum diícendi copidum fàtiandi aperiebatur campus; haut enim egregie Studiorum nomine fegne otium velare folitus, ftatirn. - Celeberrimorum tum temporis ibidem Profcflorum favori & in. formationi fcfe commendabat, ubi in Phulofophicis 44. Cafpa- rem Pofnerum & 4M. Georgium Gatzium faventem fibi exper- tus eft; in Mathematicis Erbardi JZPeigeli: univerfo orbi littera- to noti Polymathiam, defiderio füo parem invenit, Cum vero Philofophic operam gnaviter dediflec, pari animjardore & inge- nii alacritate Medicine Studium aggreflus, ab ore Magnorum Do&orum QGernzeri Rolfincii , Joannis Theodori $chbenckü, Joannis Arnoldi Friderici, fedulus pependit, praecipuo tamen inter illos ftadiorum moderatore ScLenc£io ele&to, | Sub cujus etiam umbone, bis publice difputando Profectuum fuorum pe- riculum fecit, prima quidem vice ex Jynopfz Infliuttonum Ve. gdicarum laudati JcPenc&ii, pro Academiarum more, partem de Caufis Morborum dcfendendam fuícipiens, poftmodum autem Differtationem de Succino a (e multoftudio claboratam Philia- trorum Difceprationi, tanquam prudens & judiciofüs Difputator gxponens, | | | Quo ?* 20$ . $$ Jo( 'S& | Quo minus autem veritatem in ullo doctrinz genere au-- €loritatis prajudicio amitteret, fobria mentis ratione ufus; jufta philofophandi libertatem ubique profequebatur, & Precepcorum placitis proprio ftudio examinatis, eximio quo praeditus erat judi- cio , intima nec cuivis zquereclufaScientiarum penetralia rima- batur, haucfinedocentium pariterac commilitonum admitaro- nc, Hinc nec amplus Academiz Salang campus pro Ingenio exercendo füfficiebar, fed potius con(ülcum ipfi vifum; alios per Germaniam Eruditionis laude celebres Viros, & ipfosdenique Exteros adire, quo eorundem converfatione, propriam qua pol. lebat Sapientiam , ad lancem quafi perpenderec , & quotidianis incrementis magis magisqueadaugeret. — Ec profedo, ad tale Iter eruditum füfcipiendum fàa indole fatis aptus erat; (taturam licet mediocrem , & propter lapíus in juventute varios, conformationem la(am Spinz Doríi & Lhora-- cis, infirmioremque corporis habitum na&us, fobria enim vi« vendi ratione eundem fulciebat, una cum morum humanitate, vultus afpe&u probitatem, candorem animi & judicii zxpíeay cuilibec in fui exiftimadonem oftentans; a communi infuper magnarum fepe mentium labe immunis, qua fua mirantur, alie- na fpernunt, vel, quod vicevería pluribus adhucinter Germanos in uíü c(t, excerorum lagenia fuis przítare autumant, His itaque praefidiis inftru&tus ad Italos iter dirigebat, foliil- . lius eximiam praftantiam, qua mundi Paradifus audit; & Clarif- - fimorum ibidem Virorum Notitiam, cum augmento proprie Scientiz, palam acquifiturus, — Ne autem Exteris magis, quam Civibusinnotefcerer, paflim in Itinere Celeberrimorum Medico- rum Muíza frequentabat, Anno enim M DC LXXI. Meníe Majo, relictis Mufis Salanis, Norimbergam Eruditionis, Antiqui« tatum, rerumque curiofarum naturalium ac artificialiuma ple- nam fedem petens, Polckbamero innotuit, & inde Auguítam Vin- delicorum cranfiens ZZafires Jcbrackios, Patrem q9*. Filium, | | pan WS )o( S& 209 pari laude per" orbem notos, Patronos acquifivit, quorum cum eximiam eruditionem, tum fingularem benevolentiam pec omnem Vitam gratus depredicavit, dolens fimul! fe ibidem ab alloquio Ze//cb;i ob ejusdem adveríam | valetudinem fuifle ex- clafum. ^ Hinc porro Monachio vifo, Agro Tridentino & Comitatu Tyrolen(i peragrato, apud Venetos appulit, poft do- Cam ibidem commorationem Patavium pergens, quavis tamen data occafione , animum curiofitaris avidum fàtiaturus, Venetias iterum cranfüt. — — Vix Patavium ingreflus erat, cum in contubernium Cla riffimi Medici Caro/i Offredi, ac Conterraneorum tunc ftudio- rum caufa ibidem commorantium , poftmodum ob eruditionis famam valde celebrium Virorum | Zacobi Barneri, Davidis van der Beck, Zoannis Philippi Hocbfletteri, Chbriflopbori $an- dii receptus, Illu(trium Profelorum ortis, AMolinetti, Frigi- melice, Renaldini, Marchettorum , Cadenedi informatione & converfatione magno fuo cum fru&tufrequenter uteretur. Ad- hzc Patavii plurimum de aditu fibi in Nofocomium publicum conceílo latabatur, quod quotidie frequentacum, rariores obfer- vationes, & multiplicem Experientiam fübminiftrabat, Ne de ftudio indefe(lo, quo in Se&iones Anatomicas, publicas zque ac privatas vehebatur, mentionem inferam, Hac methodo Ingenium ftudiis & converfitione excolendi ufus, digniffimus erat, qui füprernis Philofophie & — Medici- na Honoribus condecoraretur, quietiam applaufo publico, tan- quam premium diligentiz przftice Aono M DC LXXI die XIV. Odobrisfolenniteripfi collaci. — Inter Icalos fic cum laude degens, coeptet haud ita pridem in Patria Vratislavia Ephemeridum Germanicarum Collectiont jam tum abfens quoqueauxiliatrices impofüitmanus, | Ab Ex- €ell. enim Pollgnadio dignus judicabatur , qui Italos Academice - c ppend. Cent, 111, e IF. dd So- 110 38 Jo( S& Societati conciliaret, & ex eorum Thefauris varia*Naturz curio- fà quibus omnis Italia refertiflima, detegeret, Venctiis potiffi- mum in Mafeis Ruffiniano & Scaribiciano interioris admilfio- nis paticepsfadus. Poftquam hinc Venetis & Patavinis fatis fuiflet probatus, itineri ulteriori, Italie interiora vifurus fefe ac- cingebar, fibique jam deliteris, quibus ad celeberrima Italie No- mina aditum pararet, profpexerat, cum autem Viduus Parens fenio morboque gravatus domum vocaret, mutabat animi pro- pofitum Pietas, Quare patrios repetiturus lares per Oeni & Danubii fecun da fumina Viennam vectus, ibidemque abfente Imperatore LzoPorpo paucos dies moratus, Paulum de Jorbait & Georgium debaflianum Tungium , 4rchiatros Cefareos lalutavit, moxque er Moraviam ad Sileftosredux, urbem patriam Anno M DC LXXH. exeunte Majo Menfe, falvus & incolumis ingrefíus eft, fummo Numini pro favore Ejus hactenus comite, pia Soteria dicens. Patrie itaque fue redditus ScuvrTzivs, toto animo intende- bat, commodis publicis omni opere conízcrare,quicquid five pub- lico five privato ftudio; & converfitione affidua cum Viriserudi- tiffimis adeptus erat : Ingenuo certe ftimulo aliis inferviendi du- &us quiillum abomni invidiz & corporis, bonarum fxpe menti- um labe;longealicenum reddiderat.Paucis rem magnam cloquar! ad Medicinz Praxin totum fe convertebat, omnibus Pra&tici pru- dentis requifitis inftruQdius, Vegeta enim Memoria, quicquid ab aliis obfervatum, prorpte recolebat, & alieno quippiam abalio- rum obfervatis occurrente, prout in Praxi quoudie contingit, Ingenio prompto nova auxilia meditabatur, judicio eximio cuncta inquirens, cuncta refolvens, | Adeo ut nec in levioribus ericulis ofcitanter fecuritati lirarct; nec inambiguisnimia me- ticulofitate occafionem juvandi amitteret, nec in defperatis teme- rario auíü, interituiinferviret, fed omnia juxtaSapientiz & Pru- ; den- $6 jo( S& 211 MÀ ——Ó€——— MÀ dentiz regulas cordate perageret, — Non eft, quod rem per omnem, cum confiniis, Vratisiaviam fatis notam, prolixius re. petamus, ceftor porius illos, qui Ejusdem ope adjuci, adhuc illius memoriam gratirecolunt; vel qui morbo valde radicato & medi- ca ope vix cxtirpabili detenti, ejus confilio colerantiam mali, non fineemolumento didicere! Teítor Medicos Collegas, illiusamica converíacione quondam gaviíos! Teftor denique quoscunque cordatos. Viros, quibus notitia Scu vLrzi: vellevior faltem con- digit, quosomaes eruditionis & humanitatis ejusdem ftrenuos af- fertores aquitas reddidit. Prexeos Medicae debitaadminiftrado ; totum equidem ho- minemrequirit; ScHvLTZIvs autem in eadem follicite occupatus, pluribus adhuc ftudiis negotiisque par erat. — Coepta enim haut ita pridem Anno fcilicec M DC LXX, in honorem Academiz Macrurze Curioforum, Vratislavig per Duumviros Celeberri- mos, Jacbfium Pollenadiumque, EPHEMERIDVM GERMANICA- RVM annua colledione, $acbfrogue Anno M DC LXXII. piis fatis defuncto, in Po/f[enadium füperftitem totus labor devolve- batur, qui cum Scuvrrzi1vw noítrumin omni eruditione vería- rum deprehenderer, digniffimum eundem judicabac , qui cum J4nifio, Burgiogue íocias manus colledioni EPHEMERIDYMs Annum tertium usque adfinem Decuriz prima fequencium, ap- plicaret. Hanc fibi commiflàm fpartam omni ftudio, curz cor- dique habens, cam Jo/lenadii gratiam poftea promeruit ut ejus- dem patrocinio, julu Zaenifici Dn. D. Febrii, Academiae Na- /ure Curioforum Pra[idu, ab Excell, ejusdem zdjuncio Dn. D. Joanne S$chmidio, Svvinfurtenfr, iMiuftri Collegio Acade- miz Imperialis Anno M DC LXXVI, Menfe Julio íoleni more infcius adjungeretur, | FoZlziadius autem hoc vinculo Scuvr- TZivM adhucarciius fibi devinctum, Sociumquc fidi mum tum in colligendis MrscELLANEIS NATVR& CvRIOsIs, tum in exco- lendo commercio literario; cum Eruditiffimis per omnem fere dd z Euro- eh o 5 TE o Europam Viris experiebatur , qui abíconditos nature receflus pro ingenii & facultatum excellentia NvNavAM Orrosvs riinari ftu- duit. | | Resomnium oculis publicoque confpeQui expofitas, verbo- fis argumencs probare füperfiuiinudlisque alioquin laboris eft, hinc non opus eíle videtur ScuvrL Tzu follicitas curas, ut EPHE- MERIDES GERMANORVM applauiu publico exciperentur , Vitae . ejus hiftorice recenfioni prolixius inferere, Operibusipfis, Teíti- - bus omni exceptione majoribus, exiftentibus, quorum przítan- tia Divi LEOPOLDI Sacrati(limi Imperatoris gratiam & Orbis eruditi admirationem ipfis conciliavit, — Mitto itaque ulteriores in hoc negotio laudes, quas modeftia Noftri femper egrius tulit, mitto recenfionem fingularem rerum in Collegio Naturz-Cu- riofo impigre ab ipío geítarum, ad Ephemerides ipfas lectorem fciendi avidumablegans, quz excellentiam ingenii, atleonem ungues optime produnt, — Illud camen conticuifle haut decet, constus ejus prater communem orbis applautum, adeo //uflv;- bus Zcademie Prefrdibus placuifle, ut a beato Dn D. Febrio Anno M DC LXXXIIL, /EciNET EX Agnomine mactatus, 4 Magnifico Dn. D. Folcbamero Anno M DC LXXXIX, Ap- jcronvM numero adfcriberetur, poftquam Z'o//enadio faris functo Ephemeridum Colledionem, Vratislavie per Decennium epume inítirutam, Norimbergam transferre Academiz Proce- ribus Anno M DC LXXXII, vifum prius fuiflet, | Onere itaque haut exiguo. de Noftri humeris devoluto, non tamen cure perpctuz pro incremento Academiz ceffa. bant; quin potius illud isdem imperabat, ut CoLrtEGivM VR^TILAViENSE NArvgg CvRios:onvM ab AvavsrissiMo Imw- PrRATORE LEOPOLDO, fingulari Clementia variis praroga- tivis exornaretur ; ipíe autem tranquillus fecum habitan. do, ardua í:mper meditans, fublimibus ftudiis totus occum- bebat. | in 8S6 )o( S& 213 In omni Scientiarum gencre verfàcurus, multiplici Lingua- rum notitiaantea flbi profpexerat; preter Sacras & Latinam Lin. guam Italo, Gallico, Anglico, Belgicoque ore loqui, tum per Itinera, tum privato ftudio edoctus, ut tanquam | Polyglorcus majori perfeclionis gradu prarogativis homini conceflis gau» deret, Soli namque homini animi intentiones per loquclam interpretari prz cxteris animantibus datum: & fecundum quo- rundam mentem. tanto plus perfeCtionis humanz quisque adipif- citur, quanto magis diverfis modis mentem linguz moderami- ne aliis exponere aptus exiflic. Linguarum fic per cultiorem orbem ufitatarum gnarus, quoties in Praxi fübeunda deíudaflet, animum honefta volupta. te reficiebar, hiftoricos veteres & recentiores, una cum itinerum diverforum Scriptoribus, evolvendo, & variarum Gentidfà kphemerides perluítrando; ut tali modo intra Mufeum cogni- tionem orbisuniverfi, cum quoad mutationes civiles, tum quo- : ad Hiftoriam Naturalem & litterariam prz aliis obtinuerit, Non autem legiffe cantum exterorum fcripta ipfi füfficiebat, fed ut aliorum etiam ufibus proftarent ; multoties Interpretem ac-- curatumegit. Cum vero modeftiainfignis, qua ubique vfus, no- men prafigere verfionibus typis divulgandis vetaret, tale (altem in prefenri verfionis Specimen exhibeo, de quo (cum in aliis dubius heream) certo conílat, ejus folertiam illud parafle, Scilicet ,goannis Gravontii, Membri Joctetat is Recie "Angli- cane , Obfervationes Pbyficas co Politicas de Scbedulis Mor. talitatis Londinenfibus $ootenzdettuln. (quarum recenfio 4 Epbemeridibus Gallicis Exuditorum ad diem 2. neufli Ang 44 DC LXFI. quoque babetur,) Germanico Idiomate do. navic, in gratiam corum, qui propter commodum publi. cum paffim per Germaniam fimilem computum defidza. runt. Poftquam autem interpretis munere rite functus fuit íet , Obfervariones tales ad VOTUM Londinenfium Pya- | 3 tisla. 114 , 8$.)o( S& Ü tiülavie (de quibus in "ransadionibus Anglicanis men- E, tio fitr) «/:ro AMaxime Reverendo Dn. Cafpare INeu- | manno in[litutas , fuis quoque conadbus juvit, — In illud — enim femper quam maxime intendebat, uc de exterorum re-— bus íollicitus , Patriam noflet, illius Hiftoriam íedulus medi- tando, & natura füb coelo Silefiaco Gazas follicite fimul inve- | ftigando, Medicorum Filii de Symbolismo miro Microcofmi & Ma- crocofmi femper cogitarunt, nimia curiofitate ad nugas fxpe dcelapfi, Scuvrrzivs autem fobrie Philofophie adíuetus, ut erat Medicusomni modo perfectus, non in eo acquielcebat , ut Microcofmum noflet, Macrocosmi quoque folidam confidera- — tionem fimul meditabatur. — Penetrabat enim inextinguibilis — — ejusdem fciendi fervorin abíconditos terrz meatus, metallorum ^ mineras, variosque circa foflilia Naturz lufüs, igne,ferro, ma- nu, ubique prz(ide judicio exquifito, difcutiendo. Enume- rabat miram Vegetabilium Varietatem & Indolem, Scienciam- que Botanicam íuo tempore Celeberrimrorum Virorum ftu- diis, nova incrementa quotidie capeffentem, faufto omine & ope latus proféquebatur. Necin animali Regno deficiebacíciendi — cupiditas, füperficiaria enim cognitione payfica minus contens | uod intima ubique fcrucabatur, fingula ad íuos convertens v ufus. | Sed quid rerreflribus occupatum praedico? altius penetta- bat animus, oculis fuper Spharas plancecarum , ad ipfam (tella- ram fixarum immeníam fedem tantum. non femper defixifli- mis, Scilicec Mathemaiicum & Aítronomum egregium fiíte- bat, quem Pofleritas inter Principes harum Scientiarum cole- ret, fi natura ipfum pari modo ad ofteptationem , & leviorem faltem jactantiam. tam aptum reddidiflet, quam ad füblimem quamque Sapientiam. Cui certe. vel mediocris tandi Viri co- gniiio obugir, ille confenfu fuo noftris aflerus non deerit 5 oCHVL- ScHVLTZIVM, ut plura paucis comprehendam , Philo- « fophum & Medicum extitiffe Celeberrimum , fingula- « re autem Decus per Mathefin & Aftronomiam Nomini «« ejus partum, potiffimum famz perennis cxiftere momoen- *« tum. «t Progenuit Silefia aluitque Medicos maximi Nominis, ut Seniores quosdam appellem, Jennertum y, Cratonem , LLam- wentium Schboltzium, Kei Bocranice. & Foíliliam notitia Nobi- lem $ebvvenckfeldium., na&a indem ex vicioa Polonia, Hi. ftoria Naturali expofita imprimis notam onflbonum, quoram gloria acquifita Scuvrrzio Noftro ftimuli loco exftitit 5 non autem recordor, quod natale folum unquam Aftronomum ex. - hibuerit; quem pari honore dignum füblimior ifta. Siderum cognitio reddidiflet. —Delatus hic mihi in immeníum glorie ScHVLIZIANA videor Campum, ejus namque indoles ad plu- ra fimul comprehendenda Numine favente aptior erat, quam viriura mearum modulus ad rerum ab ipfo gnaviter geítarum Hiftoriam rite confcribendam. — Doleo hinc viros mulca Erudi- tione pariter notos, Vite ejus Scudiorumque Sacios ac Teftes, qui quondam de memoria illius rnonumento publico confervan- da confiliam fümíeran:z, morte pramatura vel aliis negotiis ab opere hoc retratos, provinciam hanc mihi ab atate ojus remo- to, qui vaftum Eruditionis cjus ambitum tantum e longinquo & recrofpiciendo quafi multa cum admiratione confpexi, re- liquiffe, — | Doleo ScuvrTzivM ipfum longiore atate. utique di- gnum, citius rebus mundanis ereptum, antequam ipfe fcri pris publicis digna Eruditionis fuz Monumenta expofuerit, a quo certe nihil ipfum nifi propria modeftia retinuit; in ea enim erat opinione, Virum Juvenem decere Sapientig Thefaurorum Collectionem, in Seniores operum publicandorum negoro ca. dente; & multos in Phulauua Syrtes fuiflc delaplos, nec ad g«- nui. — . 216 4$ )o( S8 am nuinam Scientiarum veritatem penetraífe , quod nimis cico li- bros fcribendi pruritui fuccubuerint, Multa fane inter Manu- fcripra ejus egregia latitant, qua publici Juris reddita, novo incremento rem litterariam ditarent , nunc autem utc par- tus imperfecti & diítorti, Filii; cui hec in ordinem redigen- da merito (ervantur, ultimam fibi aliquando promittunt dili- gentiam. | : Interim Sciagraphiam brevem arduorum praeter Praxin Medicam laborum defideraatibus, noílie intererit; Coelum Sile- fiacum vix diligentiorem illo habuifle contemplatorem , qui cal- culo fedulo in Eclipfes folares & lunares; Conjundioncs Plane- tarum: Occulrationes Siderum &c, futuras adhuc inquirebat, praíentes autem, una cum ftellarum novarum apparitione, & quicquid in. Coelo notatu dignum occurrebat , accurata obfer- - vatione contemplabatur, cum [Indufítriis aliorum Aftrono- morum, commercio litrerario fibi familiarium, fuas curas con- ferens, ; Cum Ánno MDCLXXX, MDCLXXXI. M DCLXXXIT. coelum Cometis apparentibus omnium in fe converteret ocu. los, & plurimi per orbem Viri doi eorundem obíervarione, & natura inquirenda occuparentur, docte Noftrum eciam exer- cuere cure, — DeCometis enimomnia c fingula exqui[ite pene- trare atque enucleare, ut omnium , faceace ipío Hevelio, 2nter "flronomica fere e[t difficillimum, fic maxima fubtilitate ; la- bore atque induftria opus babet. Hincco tempore maturo ju- dicio & prudenti oculo, ortum & occafum, regionemque appa-— - rentium Cometarum inveftigans, conquirendo variorum eo (z- culo viventium Aítronomorum , e ex ipfa Batavia Indie Orientalis Cleyeri /Vfedici Obfervationes, parcus alioquin in pu» blicandis fcriptis, hic tamen non dubitabat duplici Schedias- mate (4) Germanico etiam fuam mentem aliis commu- | nica- (a) G.S, D. Obfervationcs utib Siunfimágige Vnterfuchung oe | | | : re ! DOM 3. E 21 nicare. Nontamen permittebat infignis Modeftia Domen prz- figere, fed potius illud vel literis initialibus faltem indicare, vel füb preconiis Gloriz Divine occultare juffit, ^ Vttoque fcripto curiofura Coeli Specaculum, fecundum genuinas Obferva. » tiones, quibus multas nodes infomnis transegio docte expofitum, . ab Aítrologorum vana hariolatione liberavit. | | Non procul ab ifto cempore, ut ftudia tum fua; tum alio- .füumobfervatorum Aftronomorum co promptiusjuvarec, mole & nitore egregio confpicuum Odttanrem, qui inter rariora Biblio- thece Templi Marie Magdalenazi aflervatur, incuria msjorum deftrudtum, fümptu publico adjutus Vfibus aftronomicis aptum, Machinaque ftativa, que plane hadenus deerat, inftructum reddidit. ; | ..* Non autem bina hec modo recenfita fcripta folum peri- tig ejus A(tronomicz teftes fant, aliis adhuc exi(tencibus Argu- mentis, —Vcenim Godofredi Kircbii Epbemerides Scuvyrzu obfervationibus auctas pretermittam , exhibent Aca Erudito- rum Lipfienfra Anno Il. p, x70. Occultationem. Hyadum eo Palilicii d. 3o. Dec, Anno 168 2.€9* d. 9. jan. 1683 pag.228.au- tem Conjunctionem magnam jaturni €9* Jovis ex ejusdem Ob- fervatione communicatam. Append. Cent. I1. e IF. ec Nec parte carrpe comu aesrur tetim November 1680. t1 Januario 1681, am Jotmmiel . erfdpienenen bepoen aroffet Gometen/. famt ongcbengtam 95e bencfen /von edofdben eermutftichen SSebeutumng, —Vratis- lav. 1681. ín 4to. Gloria Soli DEO! J2(fironomífche QSefcfywetbung bes aroffcit ám SOtonatb 2(ugufto unb Corptembr, blefe8 168 2ften "abre atit . — imme erichienenen C»traugiCotennes/ nebft bepacfügter 2(62 à bilbumng berer GÓeft(rme/ Durch voelche er feinen £auff. geommete Geri 1682. (it 4. : 218 ; àS$ jo( S$&8 — Nec Ephemerides Germanorum. dotibus ejus Aftronomi-- cis deftituantur, Decuria enim I, Anno VI, & VII, Zialonem dolarem apud Noflrates vifum c: dijudicatum, Decuria ll, An- no VL £clipfes Solares ,. prior. nno 1687.9. Maji, altera Anzo 1689. d. 13. Septembru Fratislauie obiervate , | excipi- unt: Decuriz autem HL Annus IV. Stella mirabili , n Collo Ceti menfe Febr. e9 Martio 1696, Fratislav. depreben[a con- decoracur. Modo recenfitas Obfervationes, Speciminis cancum - loco, adduximus, plures namque in Manufcripto continentur, quz honori Beati Auctoris & deliciis Curioforumin Re Aftrono- mica inferviunts nihil enim evo ScHVvLTZziANOinter Sidera notatu dignum extitit, cujus calculo vel contemplatione non fuiflet occupatus. : Liceat aurem in graciam Curiofiorum vel unicam faltem, nec ubique obviam obíervationem ex manufcripto citato de. promere, eamque ut Specimen fingulare do&tz Curiofitatis hoc loco fufiusrecenfere, |, Ab aliquot annis Nofter, ut ipíe fate-- tur, Acus. AMagnetice Declinationem lratislavie obíervare, ,»0b linez meridianz accurate, &inítrumentorum idoneorum » defedtum fruftra in votis habuerat, usque dum Anno M DC »XCiL (qui ceteroquin ftudiis ejus ob oculorum inflamma- » tionem peitinaciflimam maxime adveríüs fuit) defiderii com- »pos redderetur, Difco enim lapideo (guem Maxime Re- »verendus. Eccleftarum eg: Scholarum A. C. apud lratislavi- » enfes Injoeclor, Dn. Cafpar Neumannus , folers Obfervatio- » Vm cjitsaem Jocius procuraverat,) 12, pedum lato;' probe »levigato bafique lateritim firmiter infixo,. & fic horizonti »quam oprüme Parallelo , juxta Methodum ZZevelzi in Machi- 1 colefis parte. priori traditam, fub finem Menfis Augufti » Linea meridiana quam accuratillime inducebatur. — Interea autem Infirumena. neceffarii. defectum | Geserofus Dn. de »ZFffseurg ( AMatbematicus Ipfe co* AMatbematicorum Pa- »tronas,) gradoíefüpplevio utpote qui hunc in finem Jecfo- | VT€na i rd Eo MUN os LA »rem Circuli, radio 2.. pedum defcripti, arcum vigintz gradu- »üm,quorum finguls zn minuta prima e: fecunda accurate » fubdividebantur complectentem » ex oricbalco affabre elabo- »Yatum , £7' vegula, cui dcus magnetica agillima debite infixa » trat, in[ivucium fabrefieri fecerat. | Sic paratis omnibus die ^ »»XXI. Decembris folftitiali; Triumviri hi Celeberrimi obíer. »Vationem vere curiofam aggtefTi, iterum iterumque reperita »Operatione: Decünationem cus AMagnetice | Fratislavie 3. / Li . »9 ff adeptentrione inOccafam deprehenderunt, — Obferva- ciones cales lapidem trapezium, cujus longicudo 5. pedum erat huncin finem adepti, ducta quam accuradaílime fecundum um- bram chorda teníz linea meridiana fpe repetivere, & varias Acus Magneticas ab Italis , Gallis, Britannis peticas, etiam paffim pet Germaniam & Vratislavie quoque conítru&tas Experimentis ad- hibentes, Fxterorum quorundam obfeérvatorum tum temporis fingularem famam affeCtantium, circa varia Acus Magnetic af- fetionum phoenomena íüípeciam fidem, quz ctiamnum denuo inílitutis obfervationibus ab aliis redarguitur , de- . texere, | n -Sedulus adhecSiderum, fiderearumque viciffirudinum In- dagator; fobria mente Aftrologorum fübinde placita fimul con- fiderabat, tum nugas eorum variis prejudiciis innixas eludens, tum quznam Siderum in füblunaria exifteret energia per expce- rimenta Phyfica, Mathematica, Medicainquirens. — Francifcus Baco de lerulamio multorum Phoenomenorum Phyficorum caufas ideo latere a(feric; quod Ventorum hiftorice obfervatio- nes accurate negligantur; Nofter itaque in intima Scientiz na- turalis penetraturus, juxta contemplationem Siderum, Vento. rum Regiones inquirebat, gravitatem Aéris Barometro, ctempe- ramentum autem Thermometris diverfis dijudicans. — Vidi ego aliquot Erteodromos Manufcriptos, quibus cali modo de die in di- em infítitutas obfervationes inferuerat , & nunquam non infi- gnem ejus mirabor diligentiam ; qua confignanones ifte - ! ec 2 me- £5 S 4$ )( 988 —— "n meteorologice , usque ad anni emortualis M DC XCVIII. diem XXVII, Aprilis continuate, quo ipfo jam fatali morbo, cui paulo poff die XIV. Maji penitus füccubuit, detineba- — cur, — Dolebit autem quilibet mecum cordatus, ipfüm citius — mortalium rcbus ereptum fuifiz, quam Ephemeridesfaas Aftro--——— nomicas, Meteorologicas, Medicas conferre | inter fe, & per diuturna experimenta multa forte ad problematum natura- - lum variorum refolutionem folidara pertinentia eruere potu-- erit, | Verum enim vero dum Glorie ScuHvrTZIAN E Monumen- tum fiítitur ; & illud repetendum, quod juxta Jecietatis Le- ges & propriam poti(limum indolem ;. NvyovAM Ortosvs, nullis infüper invidi ftimulisfueritimpeditus, | Amabat nem- pe Eruditiífimorum Virorum coníortia, & fi forte quempiam pari animo ad eruditionis facra vehi deprehenderet, ejusdem amicitiam multo ambitu fibi conciliabat, Et pofcebant fane - erudica ejus negotia auxiliares fepe manus 5; per experimens - ta enim, res naturales. indaganti, res co promptius füccedic; quando pirritis inter amicos officiis ; oculi manusque plu- res in idem confilium confpirant ^ Amabat quoscunque Viros bonos; do&Ctos, cordatos, tum eodem íub Coco fecum.» viventes, tum paffim per orbem diíperíos, eorandemque A- more reciproco exceptus, non litteratis tantum ; fed litte- rarum quoque Patronis placebat; & ab. iisdem in Confilium vocabatur, | pic boost — . I[ndeerat, quod Anno M DC ILXXXIX. Dantifum excu'reret, cum ZZevelio, ZAfironomorum facile. Principe col- lacurus, qui tum prafentis, cum abfentis multiplicem Eruditio- nem mirabatur. j jn Non opus eft. de Commercio Literario tum fuo, tum Acadeimiz potiffimum Nomine , per omnem Europam, & ul- ua ipfius quoque terminos extenío , prolixius diflerere; dum | publi- &s )o( 58 23: MT publica hujus Argumenta; Ephemerides Germanorum, pro.' ftanc 5. Propenfio autem erga cives fios doctos in fuperftitum mulcorum adhuc viget precordiis. ^ Hiftoriam certe litterari- ^ am conícriberem, vel brevibus mentionem Virorum varia eru- ditione, & familiaritate ejus notornm inferens 5 dolenda potius Medicorum Patrie Silefte fors, quorum Ztas bincindecolli- gere c9 ab obl»vione vindicare ceperat , easdem procul dubio publicaturus, nifi propria ipfi defeciflec Vita. Adeo coníerva- tioni alterius intentus erat, ut non. tantum ex Medici officio, apud Clinicos eandem meditaretur ;. verum etiam Claro. rum Virorum, tum fui; tum preteriti «vi nomina bufto eripe- re conaretur. Sibi ipfi equidem de perenni Nominis Memoria, Erudi- done multiplici jiamdum fatis profpexerat, ratus camen bonos Reipublice civilis & litterarie Cives hanc curam maxime decere, utalios aque bonos pofleritati relinquant, illac fibi quoque afpie randumeíl:duxit, — Qua de caufa iterato matrimonio, Specta- bilium Mercatorum Civiumque Vratislavienfium Filias, For- ma Virtatumque praítantia lectifimas Virgiaes, vitz & labo. rum fibi adícifcebat Socias, — Priorem quidem AwxwAM Mac. DALENAM RvNGiAM, que Anno M, DC. LXXIV. die VIII, Fe- bruarii more facro & folenni in Thorum recepta, fequenti anno die XXVI. Aprilis, poftquam tribus Menfibus ante filiolo ipfum Parentem reddidiffet, prematuro fato iterum eripiebatur, biennio poft, filiolo grato ad beatas fedes matrem. itidem fe- quente, Alteram vero ANNAM MAGDALENAM HorwiAM;, que Ax, M DC LXXXVIH. die XXVil. Aprilis ipfi junctas optimum maritum eousque füperftes Vidua doluit, donec pia morte Eidem iterum jungeretur, — Secundum hocce Matri- monium tribus Filiis fccundum erat; quorum primogenitus poft novem horas codbtibus annumerabatur, alter vero Turo- »HiLvs FRiprRicvs Anno M DC XCI. die Il, Augufti editus, una curo tertio CaR1SIOPHILO GoDorFREDO ÁÀnno MDC XCIV. ee 3 die "Y * Tue i [ 225 | F. J)e( S& . Profpexic hac rationeScuvrTZivs ab omni parte fibi com- miílis officiis, miram quanrca Prudentia & Affiduitate !.— Etfi enim natura Corpus debilius graciliusque concelliflet, maluit ca- men aliis inferviendo confumi, quam fezgni otio contabefcete; & prudend fobriaque vivendi racione, favente Numine, fi non equalem femper, tolerabilem tamen pro vita tran(igenda valetu- dinem adeptus e(t. Quamvis enim Anno M DC LXXXV, ab itinere Dancdfcano redux, febre catarrhali dubia corriperetur, il- laque judica:a, cuffis ferina & materiz viícide purulentz copio: faexícretio, incrementa virium, non finePhthiftos metu adime- rent, evafit nihilominus per DEI gratiam imminens periculum, ita tamen ucquotannis recidivam minante màlo, perpefke cladis memoriam repetere cogeretur, Circa tempus autem folítitiale hybernum Anni M DC XCVII, cacarrhum graviffimum recrudeícentem , cum tuífi mo- - leftiffima choracem concutiente, & infau(ta virium proftratione, ad aequinoctium vernum usque fequentisanniexpertuscít, Li- cet autem veris ingre(iu, a&ris confítituuone mitiori fa&ta, catar- * rhus cum tuffifübito ceffarent, illud camen inter meliora omina reponi minus poterat, — Refpiratio namque difficilis ha&tenus poft motum tantum moleíta, accedente lateris finiftri, cum Praxeos fübeundz gratia, per lubricam platearum obambularet, fuper lapidem allifione forti, fubito tanta incrementa fümfir, ut aucta indies virium proftratione, no&tu fomnum interruprum & laboriofum , cedematofümque pedum tumorem , paulo poft ad regionem umbilicalem usque protenfum , cum recru- defcente iterum | iterumque majori cum moleftia cuíli experi- retur, Ad- de )o( SE 223! Adaucta hzc indies adverfz valetudinis funefta pathemata. - nen alio quam Medicum prudentem & Chriftianum decet, afpc xit oculo; pro indubiis enim beate analyíeos mente erecta agno» vit prodromis, animam , qua tum ex verbo revelato, tum exLi- bro nature DEVM fibi coram cognitum, pia devotione femper coluerac, almo Rerum omnium Creatori commendans, | Phi- lofophiam naturalem, & quidquid. ad candem pertinet, per omnem coluerat vitam, & Philofophum Chriftianum ipfum ex- titiffe, philofophandi ratio dum mortem inítare cerneret, infüper comprobabat, . | Quemadmodum enim füperato fere per montium jugera arduo tramite viator pedem fiftic, & undique circumfpiciens mo- do exantlatas jamdum itineris viciflitudines, modo brevi fperan- damquietem confiderat: ita Nofter peregrinatione fua defatiga- tus quietis zternz Candidatus, miram illam totius univerfi ozco- nomiam naturalem denuo mente repetebat; & a terreftribus corporibus confideratis, ad immenfas fidereas moles, earumque mirandas affcQtiones aflurgens, exinde Majeftatis Divinz praeconia & argumenta infallibilia eliciebat. .— Hifce meditationibus vita transacta, urgentisque morbi molefta txdia fuperata, donec me- morati jam fupra Anni M DC XCVIII. die XIV. Maji vitz termi- num, mens fenfüuumque compos, inter devotas preces ade- ptus, ad confpectum Creacoris DEI Optimi Maximi latus pertin- geret, viginu quinque diebus ultra quinquage(imum quintum . statis annum transactis. | Quandoquidem ergo gloria poft funera füperítes, non di. uturna Annorum feric, fed rebus per vitam optime geftis meti. tur, perennitati SCHvLTZIANI Nominis vitz brevitas nihil plane derogat, licecenim minus diu, füfficit tamen , quod perquam be. ne vixerit, pfe fua forte valde beatus exiftit; ea cognitione gau. dens, ad quam intra morcalitatis fphazram conftituti frufta, adípi. rarnus donec exuviis corporeis fcpofitis, menti ad veram Sapien. sic íedem penetrare datur, — Patriam autem tam charo pigno. re 224 |o] g;S Jet SP re amiílo, dignum tanto Viro exercuit defideríum, dum unius ScuvLrzs obitu Philofophum ; Phyficum , Mathematicum, Aítronomum; Medicum, paucis in omni Eruditione verfatum Civem dolet, — Nec Illuf(trem Academiam Imperialem ; leviori fato affectam quis crediderit, dum variis procellis expofita Ar- gos, multos ad clavi moderamina intentos, precoci faco fibi ere- ptos fenfit. Verum cumScHvLrzivs Notler nullius commodis proingenuo Candore invidusunquam extiterit, ncías foret illius forte contriftari, illud potius cuilibet cordato Sapiencie Sectatori incumbit , ut fimilem gloriam & felicitatem impetraturus, ejus imagine ftimuli loco utatur, ScuvrLrzivs enim. terrenis curis coeleftes jungens, quafitam Sapientiam, & longzvitatem fauftus- invenit, in Coclum recepta mens omnium viciíTirudinum expers, Nomen autem (ia cclebricate, ultra omnem oblivionis ophzram pofitum exiftic; Vircus namque & Eruditio, dignum laude Virum vetant mori ! Dd 1 1 ——— U D ge /ctu. Josephues a Maitale ITHTITITENNSEEIETITRDT LL Z p————B——ML————————À | ls ysc de 3e De Vita Ds.D. DOMINICI GVLIELMINI Commentariolus DN, D. JO. BAPTISTAE MORGAGNI. Ajores Dominia GulicieiiiNo varie orti, Cravineamquod in Valle Antigorii eft oppidum, migraflé perhibentur. Hinc certe Avum centum circiter annis ante tranfiifle Bononi- am, conítac & in ea Vrbe coníedifle, Bononiz Dominicus natus eft V, Kal, Odtobr. A.D, MDC LV, Principio plura genera doctrinarum attigit; cum vero d qua magis fe ferri natura intellexic, ad illa duo totum fe con: culit; Mathematicam fcientiam , & Medicam Artem, ufusin utra- que nobiliffimis Preceptoribus Geminiano Montanario, & Mar- ello Malpighio, ^ . Annum agens XXI. Macheiiicios illuftrare coepit , editis duabus Polantis Flamme Épitropejis, | Quibus porro Ze Comes tarumnatura, c9: ortu Differtationem, ac obfervationem addi- dit .folari Eclipfis, Has duo fünc conífecuta volumina de 4gua- rum Fluentium. Men[ura , totidemque Epiflole Hyd*oflati- c&5 quibus nunc tertía adjungenda eft ex Berolinenfibus Mifcel- laneis; & is demum, quem Italice fcripfit, ; de Natura f'uminum liber, Quam vero iis fcriptis de fua in Matheaiiticis praftancia opinionem excitaverat, opere (quod difficilius eft) confirma- vit, Joanni Dominico Caífino, Aftronomorum hujus «tatis fa- cile Principi, in Bononienfi illa celebratiffima Meridiana Linea in- ftauranda comes fuit, Padumautem flumen (ut de reliquis ejus | eperibus fileamus) a Placentiz moenibus, quibus magis HB UR | . imminebat indies, objectis molibus repulit, — Cent.Leg: IF, If Nec 226 8S8 )o( S& Nec vero tanto Mathematico premia, atque horiores detue- re, Nam Patria XXX. ennos natum procurationi fluminum, & tocius provinciz aquarie prafecit, paucisque interjeclis annis in. — Publicos Mathematum Profeíforesretulit. Ipfum Kalendarium, ut ibi pofitum eft in more, conficere; ipfum Hydrometriam pri- mum omnium docere, in his denique cunéclis, aliisque praterea Muneribus ipfius abíentis rationem haberi, & coníervari perpe- tuo voluit, ex quo fcilicec ab Ampliffimo Venetorum | Senatu Patavium honeftiflimis conditionibus evocatus, in Stephani An- gcli Mathematici Per-Illuítris locum fuffedus eft A. D, M DC XCVIII. : j .. Ttaquejam nullain Italia fere paulo difficilior Mathematica confültatio accidebat, quin ejus fentendia a Magiftratibus, Viris. que Principibus expeteretur. Hinc Mantuam , hinc Cremo- nam,hinc Mutinam, hincalio fepe accerfebatur, Parmenfium au- tem Dux, praíertim poft illud, de quoante& dictum eft; ad Pla. centiam opus feliciter abíolutum, & plurimi fecit, & propria auro gemmisque exornata imagine donavit, Cum vero Fer- dinandus de Abdus, & Francifcus Barberinus Cardinales ab. In. nocentio XII. Pont. Max, legati eflent, ut de illis cognofcerent, quz inter Bononienfes, & Ferrarienífes jamdiu funt. controver- fiiscirca Rheni in Padum derivationem3 Dominicus non mo- do füorum apud illos caufam egit; fed ab utroque vehementer probatus, juffus eft pro fua peritia, & fide de Aquis etiam Ferrari- enfis Agri, & Ravennatis referre, Nec dubium eft, quin ca qua funt ab illo propofita, perplacuerint , quanquam ob gravifífi- mas, quas hic referre non atüinet; caufas ille quidem nondum compofitz füntlites. | Ab fapientiffima autem Venetorum Re- publice aliasin Illyricam miflus eft ad Caftri Novi munitiones in- ftaurandas, aliasin Forojulienfem Provinciam, ut rápidum Am. nem Palme proximum, & quafi impendentem, a muniti(limo oppido arceret, Quam fxpe vero de rebus hujusmodi confule- retur, quamque item charus haberetur, dici facile non poteft, nec Venetis quidem folis, quanquam his plurimum; fed & Reipubli- Mau NU LI s o dtimcite tt. ce Lucenfi, & Hetrufcis Principibus, & opimo Ingeniorum JE(timatori ac Pacrono, Clemeati XI. Pont. Max. ut a quibus |J omnibus, & praterea a (uis Civibus magnis codem tempore pro- pofitis przmiis, & honoribus paulo ante quam e vica diícederct, eítvocatus. — : Neque in eo Mathematice tancum fcientiz, fcd & Medi- ca Doctrina fpeQabatur. | Emiferat namque Italice fcripras Con- fiderationes ex Figuris alium erutas , latine autem de janguinis Batura, e con[iitutione. Exercitationem, pro Tbeoria AVedica adverfus Empiricam Seclam Prelectionem, de Salibus Differta- tioncm & de lIdearum vitüis . correctione, e?* ufu ad[latuendam |^ ee inguirendam AMorborum naturam Exercitationem : quifere | omnes libriruríus Batavorum typis defcriptifünt, Annumerari | his poffent Epiftola fex ad G, Desnodies lea". 5 (criptz fermone, fed Gallico tancum edite. Annumerari | cem omnino debet Sympofium Medicum [five Quaftio Convivalis de Ffu Matbe- matum in Arte Medica; nam eii. Tofepbum Donzelmum An- tonii Filium Coffentinum au&orem prafert; ego tamen certum [ compertumque habeo, cam illam e(Te Gulielmini, quifubfictono- ^ — minc lateretum voluit, quam quod maxime, Hisut fere Con- | templatricem Medicine. Parcem ornavic fic aliis viciffim libris rum utviam quali munirent accefluris ad libros de Febribus, & de Methodo AMedend;, quos quidem affeQtos reliquit, | Perfect | autem plures füperfant Differtationes, apud Filium aliz, alie - apud Alexandrum Bons, Medicum Venetum, optimis cum fcien. | tiis tum moribusornatiffimum, hisque nominibus Gulidlamino | chatiffimum, & in iisde Materie Affectionibus dug. De Prin. | ipioautem Julpbureo novem , &de /Etbcreunica, quas vivens | adhucemitti jufferat ; poft ejus mortem prodiere, eodem Alcxan- dro Bonis curante, & fe; atque carum Scriptore dignam Prafatio- nem addente. | i Annum agens XXII a Preclariffimis Ph lofophorum, M«di- eorumque Bononienfium Collegiis Pad renunciatus, medici. £i | 2 nam AGivam eratornaturus. Hucenim priores illicendebant; nimi- - He " PT )e( Sg nam domi forisque cum laude fecit, eoque etiam nomine in. — comitatu Virorum Principum fuit. : : In Anatomico Scholz Bononienfis Theatro folemnem humani corporis difiectionem adolefcensnon fine honore admi- niftraverar. Poftea in cuftodiendo przclaro Vlyffis Aldrovandi | EC Mufeo Ovidio Montalbano fücccflor eft datus. Librorum quo. que cum philofophicorum, tum medicorum factus eft Cenfor. In Patavino autem Gymnafio primarium Medici Theorici locum ab A. M DCC IL. poft difceflum Pompeji Sacci Parmenf(is Me- dici clariffimi, profua, &illius Gymnafii dignitate; quz eft am- pliffima, tenuit, Porro ejus confilium fepein morbis difficillimis requireba- tur : conftatque, a Magno Hetruriz Principe, amplis, ut fibi Medi- cus effec, fuifle premis, & honoribus invitatum. | Tant autem Mathematici, & Medici famam non Italie mo- do, fed Europ: víniverfa fines peragraíle, exeo prafertim agno- fci poteft, quod non in Patrium tantum, fed & in externos Coetus Doctorum Hominum celeberrimos eft lectus, Cafareum N.C. Germanicum, Regiosqueitem Parifienfem, Londineníem, & Be- rolineníem, ! | Acerrimo fuifle ingenio, & non deteriorejudicio etfi fcripta fatis oftendunt, non alienum tamen e(t addere, qualem in fcri- ptis, talem quoque in omni fermonefeprabuifle, "Negare vo- lebat Montanarius, preclariore, aut promtiore ingenio novifle quenquam. Altervero Przceptor Malpighius quanti ipfius ju- dicium faceret;/cum fxpe alias, tum prafíerum vita excedens often- dit; Pofthumi Operis editioneilli, & Sylveftri Bonfiliolo Viro Cla- riífimo commendata. - : TOBS Ur | Ad hac, atque alia que natura dederat, animi bona fingula- ris induftria, & labor afhiduusacceflcrunt; Nunquam nonillum inveniíles aut legentem aliquid, aut commentantem, autícriben- tem, aut domi, & in publico docentem, idque ea diligentia, & copia, & acumine, &, quod femper eft capuc ordine, ut ex ejus Difcipulis nominare poflem plures nihil a tanto Praceptore de- | | Moe (- gene: I 4S Je( 9 —— 229 generantes, nificum plures nominaffem, plures tamen foperfu- turos effe, intelligerem, — A publico docendi officio non illum. poterat affecta valetudo, non ex recenti itinere languor avertere, Sed nequein graviffimo, quo confe&lés eft, morbo Amicorum monitis precibusve potuit adduci, uc libros feponeret, quos pul- vino fübditos, illis difcedentibus , íümebatin manus. i Caterum in Amicosofficiofus, in Praceptores pius, in bene . defe meritos quosque gratus, modeftus praterea; equus; uno- que verbo moribus optimis, & honeftiffimis fuic, ut hac etiam de caufà fieret, ut qui illo familiariter uterentur; hi longe chariffimum haberent, quo ex numero Patricii Veneti duo non fünt nobis pratermittendi, Sebaftianus Fufcarenus Eques, ac 7Edis D. Marci .— Procurator, dum viveret, Ampliffimus, Meritiffimusque; & Chrie - ftinus Marrinellius Vir DoCtiflimus, & Bonorum omnium Fautor fummus, Statura fuit procera; amplo corpore, atque robufto, fed noviflime, credo ob afliduas lucubrationes, nonnihil incurvo, Nigros habuit vegetosque oculos, nigra, denía, magna, & con- tracta füpercilia; colorem füblividum, vultum vero natura ad. ductum, & tanquam ad feveritatem compofitum, ut primo afpe- &u longe aliter atque erat » afper aufterusque putaretur. — Va- letudine ufus eft profpera; nifi quod adolefcens pulmone fangui« nem rejecit, confequente neque brevi,neque periculo vacua xgro- tadone, Supremis quoque annis lumborum , inprimisque faue cium rheumate frequenrer laboravit. ! | | - Caufámque adeo noviífimaz aegritudinis ex gravedine con. traxit, Qua poftquam tribus interjedtis menfibus remiferat, ite« rum ineunte Majo recrüuduit, Huiccum febrisnon fine quibus- dam mencis alienationibus ; aliisque gravioribus fymptomati- bus acce(l;(lerl vifüs tamen ager rurfus levari, & fortaffe eratcon- valitürüs, Sed vires a fevo Jongoque morbo infirmatas fanguis e naribuseodem die fzmelatque iterum profluens fic dejecit, ut dum ad cxcipiendum Miri is pofccret , & fe in cubi- | | 3 7 tum cum reponere niteretur, extemplo deficeret IV. Idus Jul, A. D, MDCC X. etatis LIV. faper menfes IX, acdies XV. ide .. Aliquot ante illum diebus quecunque ex noftris ritibus, quos femper cafte religiofeque fervaverat;impendente morte fie- ri folent; caomnia (ancte perfecerat, Nec vero füpremum bo- ni prudentisque Patrisfamilias neglexit officium, fcripto herede Jofzpho, quem ex Conítantia Joannetta Cive Bononienfi Vxore obíequencifTima tulerat, filio, eoque cum ipía Vxore, communi- que altera Filiola, & Matre, quam grandzvam admodum reli- quit, Viris graviffimis amiciffimisqve commendatos nam duz, quas ex eadem Conftantia tulerat, majores Filiz inter Sacras Vir- . gines fe receperant. um FEE | Patavii, qua in Vrbe deceffit, in Delubro, & ante Aram Divi Maximi humatus fuit, quadrato impofito lapide; in quoin- Ícriptum eft; d | io 4$ )o( S8 &— HIC JACET DOMINICVS GVGLIELMINI | BONONIENSIS IN PATAVINO GYMNASIO PVBLICVS THEORIC/E MEDICINJÉ PROFESSOR. PRIMARIVS OBHT DIE XIL. JVLII ANNO. M DCC KX. d AETATIS SV/E LIV. | | Felix autem Abbas VIALE Vir do&isfimus, atque integerrimus, & quo erat Patavii cumGulielmino conjunctior nemo, juftum ex albo marmore monumen- tum in celeberrimoloco ftatuit ad Divi Antonii Templum, qua hoc feremeri- diem fpeCtat, Scriptum in eo monumento elogium, & qui praterea Gulielmi- ni libri quo fint tempore, & quot, quibusque typis commiffi, adícribemus. | D. O. M | | ; DOMINICO GVLIELMINO BONONIENSI : IN PATRIO PRIMVM MOX IN PATAVINO GYMNASIO MATHESEOS INDE THEORIC/E MEDICINZE : i PVBLICO PROFESSORI PRIMARIO ! VIRO MORVM PROBITATE SCIENTIARVM PERITIA SCRIPTIS EDITIÍS EDENDISOVE CLARISSIMO À SERENISSIMA VENETORVM REPVBLICA HVC INGENTIBVS STIPENDIIS ACCITO ET IN ARDVIS . . : ADHIBITO | its d QVEM 4$ )o( S& | 231 ! QVEM 0s d EM DVM CERTATIM MAGNI RANGPMS MAGNIS MVNNERIPBVS | A h POST LONGAM DVBIAM VIXQVE MEDICIS EXPLORATAM JEGRITVDINEM | IN IPSO JETATIS edu e M Ves SECVNDISSIM/E PRINCIPVM PRINCEPS DEVS IERRIS ERIPVIT COELOQVE i nr Xd "i : JZETATIS SVZE ANNO LIV. SECVLI VERO XVIIL. ANNO X, FELIX ABBAS VIALE PVBLICVS BOTANICES PROFESSOR. - HORTIQVE MEDICI PATAVINI PRJEFECTVS AMICO ET COLLEGZZ DESIDER ATISSIMO ZTERNYM HOC IMMRIS BE ONE MONYMENTVM Volantis Flammza Per-llluftri, & Excellentiff. D. Geminia- no Montanario Bononienfis Archigymnafii Profeffore Mathe- ." matico optice geometrice examinata Epitropeja, Conclufiones a Dominico Gulielmino propugnandz, Bononie ex Typogra- , phia Manolaffiana 1677, in 4. mai, Volantis Flamme & cet. Epitropeja, five Propofitiones Geographico- Aftronomico.Geometrico- Opticz a D. G, ejusd, D, | Monranariidifcipulo demonftratz, Bononie & cet. De Cometarum natura, & ortu epiftolica Differtatio, occa- fione noviífimi Comet füb finem füperiorisanni, & inter initia currentis obfervati confcripta, Bonon, typ, H,H, Dominici Bar- berii 168 1. in 4. maj. : - Obfervatio SolarisEclipfis anni 1684.Bononiz habita dié1 2.]ul. Bonon.apud H H.AntoniiPifarrii 1684. in 4, maj.& Patavii 17 1 x; typ. Jo. Bapt. Conzatti in 4. | Rifieffioni Filofofiche dedotte dalle Figure de Sali, espreffz in un Difcorío recitato nell, Academia Filofofica Experimentalc di | Monfig, Arcidiacono Marfigli la veradelli z4, Marzo 1688. In - Bologna per gli Eredi del Pifarri 1688, in 4, &in Padova per laVe. dova Frambotti 1706. in 4. | . -' Aquarum fluentium Menfüra nova methodoinquifita; Pars . &.Bonon, ex Typographia F'ifarr. 1690. in 4, Aqua- | 132 ES Je Sm Aquarum fluentium meníüra nova A€E inquifica, Pars altera. Bonon. ex Typogr, Pifarr. 1691, in 4. Extancambze cum duabus fequentibus Epiftolis etiam in Mifcellaneis Italicis Phyfico- Mathemacticis collectis a Gaudentio Roberto. Bonon, ex ead. Ty- pogr.1692.in4. — Epiftolz duz Hydroftaticz, altera Apologetica adverfus Ob- fervationes contra Menfuram Aquar, fluenciuma CI. V, Diony(io Papino factas, & AGtis Erud, Lipf, anni 1691, infertass altera de Velocitate & motu fluidorum in (iphonibus recurvis fuctoriis, Bonon, apud H, H.Anton, Pifarri 1692. in4. | De Sanguinis natura & conftitutione Exercitatio Phyfico* - Medica, Venetisex Typogr, Andrez Poleti 1701,in 8. & Vltra- jedi apud Gulielmum vande Water 1704. in 8, Pro Theorica Medica adveríuüs Empiricam Sectam Prale&tio habita Patavii, dum a Mathematicarum Scientiarum Cathedra ad- primam Theoretice Medicina tranfitum fecit. — Venetiis ex Ty- pogr. Hieronymi Albricii 1702, in 8. & Vltrajedti una cum pre- dicta de Sanguin, natura exercitatione, - De Salibus Diflertatio Epiftolaris Phyfico-Medico. Mecha: nica, Venetiis per Aloyfium Pavinum 170 j. in 8$. & Lugduni Batavorum apud Federicum Haaring 1707.in 8. Lettres de G. Desnoiies, & cat, & de Mr. Gugliel mini & catt, & d' autres Savans für differentes nouvelles decouvertes. A Ro- me 1706, chez Antoine Roffi in g. Jofephi Donzelini Antonii Filii Coflentini (revera Dominici Gulielmini) Sympofium Medicum, five Quaftio Convivalis de Víu Mathematum in Árte Medica. — Veneuis 1707. typ Aloy- fii Paviniin g. De Principio Sülglidieo Differtationes, quibus Mantiffz loco acceffit Diflertatio de /Ethere. Opus Pofthumum, Venetis 1719, apud Andream Poletiin 8. | Epiítola ad G G,Leibnitium deAquarum fluentium menfüra, er quarefpondet Epiftola Dionyfii Papiniad Hugenium, Exratin — | Mifcellaneis Berolinenfibus Berolini (umpt, Jo, Chrift. Pape- | nii 1710, inj, — INDEX. 35 EY Y QI END de SUA dp NA QA PUPQUYVCT Tteye )o( S& $55588554 S 5568555 Pc A eed iiiilj PC IAN Rerum & Obfervationum in Centuria. III. i & IV, contentarum. c, Abdominis Varacenthefis itera- ta. pag.37t tnoxincremens tum,mox de- crementum inGravida. res - Mbortus ncfarie procuratus. 577 Abfcesfibus Toafillarum aperien- dis Ioftrumentum. T 419 Abfceffus i in capite. 42 - capitis € mors ex ufu Chi. neChinz, -— $2 Aeculei foramen inScorpioneA fri- cano. : $8 Alaba[iri larga comeftio inno- cua, [26 D. 4/ban Hor. morbus, interi- tus & anstome. t. App. Alvi Stypticitas cum diminuta urinz quantitate contra Hip- pocratem, $3 "Ambra odore Pepo. $0 Amnio communi, fed diftin&is choriis inclu(i crigemini, 376 4"Anatome Althmate extincti. 2 Atrophia mortui. — 2 » Hemoptoici. 279 Hepatitide fubito extin- ài, | 334 l ZAnuatome Wydropicr. pag.z7$ letharge | defuncii.. 279. Phthi(i extinctiz. 272 Sphacelo oris mortua. 274. Vicere ventriculi extin- Qm, A76 — "Anevri[ma carotidis curatum, 1joO genu curatum. 29 4nelicanum Sal purgans Ebsha- men!e, 397 Anglice guttte medicamentum polychreitum. 404. 44no exclu(us calculus, 310 claufo natus Infans cum de- fectuInteftiai recti, 463 Apbonia periodica. 2O0I & Hemiplegia a cholera triduana. f "Apoplectica oristortura in xeu la curata. 22 "Apoplexia a calculo felleo, ato 44qua calida fomentorum SRHBD rum optimum, 249 Aquarum quarundam fi eed um examen chimicum. — 415 "Aqua illeníis ufus cum cibo.; yo gg. | aue INDEIXU 4dqua vite vires, pa2.43 AraueoLocufta — — $r. -ranessílumtm cura. ^ ^ 30 dAraneoruim lapis. ) 497 virus in quo confiftat fec, 34:31. Lifterum. | Arfenici lamti cura. 23 ufusad agrorum fertilita- tempromovendam. 1/2 "A rfenicum (ine inflammatione necans. 283 "Arteriotomis ufus. 142 Arthritis convulíis ivacumtetano. 163. Artbritice calcis metaftafis ad mammam cancrofam. Arthritidem curat Cortex Chin. Chin. car "Aflbmaticianatome, — 270.279 "Atberoma venale. Sn Atretorumexempla. — 96,463 duri diapboretici Poteriani pra- paratio. L1 3$ Balneatoris experimentum. le- ^ thale. U::242 Balneum frigidum in febri füdo- rem producit. | 244. Balfama externa antipodagtica. | i; y Baifamo vite curata Parzfis e -colica. PA Barometricaobfervatio.so. App. Riliscota faxea.. 144 Bilaris veficee calculi. ^^ 227 Bilarii du&us infolita via, 92.95 SBti& ? fecaut qualis planta.$ 196 Botoa xadix. ^ 162, App. Boum lues, 23- Àpp.347 - 38 : Caput Gallinz lapideum. Boum Tres —r ors (Pao .onem. . Bobodoidle periculofa, .Bufo deglutitus, — ;ON 25 : - exdorfo patiens. —— 393 - Buf onum fpiritus volatilis, 427 ^ pluvia. 393 venenum, 213 haudadeo noxium.39o;5 Bulimia inde ex verme. 318 Cacbectiez anatome. . 280 C«farea lectio, 136 Cabve Arabicum & Germani- - cum. 244.378 Atbor Gelfeminum Arabi- cum, 278 Calculus per anum exclufus, 310 ingensa muliere excretus, 371 fien apoplexiz autor. 380 Calculitelei. 1 227.9. App- in folliculis. TU MERO filicei excreti, 26$ fymptomatum | metamor- phofis infrequens, 316 vefice remedium. 4o Caiculofus affeGtus pro fafcinato habitus. 157 Caiculorum. fingularis excretio. , 228 Calida aqua fomentum commo» uen ; 248 Caztbi oculi vulnus exile cum miris [ymptomatibus, 120 Capitis confenfus cü pedibus. 105 237 Cardisalete remedia, '- 236 Carotidis anevtifina feliciter cu- ratum. 1jo0 C5- 44 4 INDE X. i HÀ MÀ —— Caryopby lus fpicam frumenti re- ferens. |^ pag. 68 Cafflamea Brafilienfis rarior [peci- | es, go |. Cararacialadtea. — 469 Cararrbalis febris epidemia. 1;7 316. Àpp. Cavallauerde lacufla Cavalletti fiveCavadacci quale infzéctum. wd Cephbalalgia periodica in hemor- rhagiam narium termina- E fobils 2$1 bypochonáriacai imprzgna- tione fublata, 297 Cepbalalgia pertinaces ac perio- dicz ex hydrope cerebri. 4o CerumenAurium tusíis Sauces Charta maíticata fclopeto explo- fa cranium pertorat. 4py2 Chinchiza ofas in. tertiana mali moris. $5 in podagra. 283 rheumatifímis &c. 14j hypochondriacis. 4jO . noxius, - tit $2 Cboledochi porivia infolita, — 92 Choleratriduana producit Hemi- nlexiam cumAphonia. Y -Glaviperiodicihi(toria. ^ 4a Ciimadcericus primus variolofz funeftus. 290 €/ysmata blanda in variolis,pete- | chiis &c. prorfusinnocua, 36 | Coccoluteioltalorum. —— . 139 - .Coliulcere &phthifi icxtindiAna. tomee | | 272 Conceptio in fomnio. 108 oncubitus. fatanici Melancho- . lía. 494. ——————————— Concbylierum variorum in uno lapideepitome. | pag.122 ContagztBoumobfíervata. | 547 Coutufrones Ipiritu vini curatz.43 Comuul[ro reciproca. 237 Epiglottidis deglutitionem | impediens. 267. Ee Sella ive Conyza Canaden- 281 Cogueluche morbus Gallorum. 138 Cordis Polypus. 269 Cranii perforatio per. chartam explofam., 4f G7:frs fingularis. 228 Cryffaltiformes Lemg Xin. 418 € Cubo & O&aedro lapis figuta- tus. Ij Cucurbita Brafilienfis rarior fpe-- cies. ! 90. Cucuruy Bufonum fpecies. 353 Cutaneis excretionibus clyfmata . blanda conducunt. 26 Cyffícus ductus retrogradus cal- culofus, 9f Damocervi wentriculi concre- tum. .^ 262 Deflwvium pilorum totius cot- poris, 31I Deglutitio le(a ex epiglottidis convulfione. 267 innoxia floreni. 277 Dentium cafüs a. febre maligna. 143 genefís. 232 Diabetes ftranguriofus periodi- cus, 20 (88 A Diar. INDEX. Diarrbaes alique i:ymptomata ab Atheromate renali, pag.a Dizitimanus & pe dis fex. 23 Diviznsmin morbis Hippocratis, 107.129 Dorf? exclu(i Bufones. 395 Dzacius*horacici nova demon- Ítratio. 120 E, Ebsbamenfe fa! pürgans.7^7.feqq. KEclip[ium cbfervationes.1;3. App. Elapbopita. 261 Empirtti temerarium experimen- tum in fe :piojetale, 243 Empiricus Eiippocrates in cura Virtia Éniadis.. 2;0 Eaterorelemagnetecurata. 10 JEpiglettidis convul(ie deglutiti- onem impediens, 267 Epilepfíainveterata Vfne curata. falivatione curata.251 (299 Eqguina lues, 27.AÀ pp. Fguiui vermes, 466 Equinum itercus antipleuriti- cum. 426 Eryfipelatis chronici fpafinodici cura, 299 Ex«retionibus cutaneis Clyfma-. ta blanda non nocent. 36 F. Fagus figurata, 224 Fauciusulceram cura, 262 Febris catarrhalis folutio rarior. ? 2 333 deetium cafuüfinita. — 145 epidemia. 127.26,À pp. maligna famme periculofa curata, 106 Felis vmsgnitudine Tigris, — 89 Filamenta metegrica, 3/7 Filtrum apis. Ur Ty Flos lenticu!z paluftris. 80 Fetus purisfimus e matre lue 2ea conípurcatisfima. 39 Fomentorum calidorum proba- tisfi!mum Aqua calida. — 248 Fons foterius novus. 302 Torgrenfis. 240 Foramen ovale diu apertum. ;76 Form!c&4 dant fpiritumacidum & urincInm, 192 Fricoris commodum, 244 Frumenti Ípicam rcierens Cary- ophytlus. 268 FuiminisadmirandazCtio. 438 Faft in anum intrufio, $f Galliz& caputlapideum, 2» Gelfeminum Arabicum fructum Cafe ferens. : 378 de Gemelis varia. 364. Gemelliin molaconclufi, — 575 Gez& alterius permanens rubor menfium index. 164 Genitalitim mira conformatio le- thargo defundi, 279 Glazdnía pinealis fero infarcta. 1o. App. Goauorrbea inveterata, 229 — Gravedo Germanis | djlaff S cancbeit. 158 Graviditas dubía, 16j Gry/io- Centaurus. gr Gulielminiana mémoria, — 22g Gutta Anglicz. 404. Gut (erena ab enormi haemor- rhagia uteri, n2 ^ 428 Hemoptoici & Afthmatici anato- me. 279 P. " ! INDEX. Hamorrbagia Vteri veficularis | Ig/jfato Boum ut pinguefiant. | pag.266 terminans Cephalalgiam.3 f1 dentisSpirituV ini curata.4 3 penis. 4 313 Hemiplexiacumaphonia &c. $ Hepatis lobus ventriculum per- foratum ingreffus. 26 Hepatitide lubito' extincti anato- me, 4 Hermapbroditus fingularis. 10g Her nia iuteftinalis per fympathi- | am curata. 10 Hippocratis empiria. 20. | s Gc»vin Febri maligna.106 divinitas Medicorum. :7g. feqq. Purgatio moralis. 167 Aph. 44. Sect, 6; explicatus, | : 442 Hydrophobiaa caufa interna, 112 demortui anztome. 112 Hydrops alcitesfine fiti, — fo cerebri, 39 . L4 'pe&oris, 98 pericardii, 321 decocto faffafras curatus. $4. Hydropita anatome. 273 Hydrope pericardii extincti ana- tome. 32I (445 Hypochondriaci affzQus hiftoria. EHyflerica convulfio fingularis,142 Hyfferotitbus. 221 fauiffaua memoria. 16 $9. À ppe Jéderus corporis dimidii, — z4$ '" curatus, j 242 Ilei duplex invaginatio, i dmpragnatio ufui magnefig inz- y putat. (^ aj9 | 448 Infirumentum pro '"Tonfillarum abíceffibus aperiendis. ^— 4$9 Inteflini iei duplex invaginatio. t reci defeclas cum Ano claufo. , 463 Inveríio (tomachi aliaque fym- ptomata ab Arheromaterena- it. 2 feq, Ifchtrie cura per catheterem.1o2 magiam. 2922 Oruagferm«Garn/quid fit, 3/7 L. -Lachryma petrificatz, 418 Lachrymarum vitrearum roüptue ra, : 440 Lac ex mammis gravida largiter eflluens, | ns 297 Laciis cum fanguine mixtura. 207 faccharum. 69 Lanionum morbi, 1f4 . Lapides ex utero excreti in faíci- nata, | 157 Lapido[uswmictus& Vomitus, 13 Lapisfiguratusex cubo & octaé. dro compofitus, 1 de Goa, 8 "e Araneorurm, 97 Lema cryltalliformes, 418 Lezticule pa'uttris flos. 8o Letbalitas vulnerum fübitanea fi- rie lethali Vulnere, 4 Letbargo defuncti mira genitali. um corformatio. : : 279 Lieu maximus. 23 cani exemtus, $$-468 roturidus. : 144 Liens pars incorporeabrupta. 24 583 Lienusb INDEX.. . Lignum Colesdm. 1 7i. Àpp. | Lingua duplex. ! 95 Lippitudo cryftallifera,. 419. Litbotoca mulier pro fafcinata ha- bita. 15j Locuffa quzdam rara. 8r Locu[flarumanatome, — 137. App. LovveriauiExperimentiExamen,. 207 Ludum Helmontii Arcanum con- tracalculum. . 17 Lue VenereainfeQa mater foetum edic puriffimum. 19 Lupuli florum -Eflenti& ufus in phrenitide, . 200 Lutums fornacum aceto mixtum. conducit in fterautatiotie nimia. 104. Lycopodii fülphur non eft caufa fulphurez pluviz, 193 felago Plinit. 196 Lyfimachia YuteaVirginiana fpon- te apud nos nafcens. 281 Magnefi r impragnatlo imputat. 159 Ottmaniang compofitio, 402. ; 408.410 Mania a vini abufu. 225 A7Mantes Locu(ta. 81 infectum religiofum apud Tur- ELA $3 7Medicus ifotheus. i 178 Medicorum divinitas Wippocra-. tica, 178 — 7Melauchbolia à concubitu fatani- co. 294. Melancholici mira genitalium conformatio, 279 s OHmawtinA Magaefia, Meliceris. e palpebra SER 4$4. Memoria graxi occipitis Ss one fingulariter lea, ,133 Mezfium gnum (ingulare. 164. fluxusex pedibus, 241 Mercurii vitae noxa, 429 Micfas lapidofüs, | 43 AMozfiri bicipitis humani anato: me. 127. App. vitulini anatome. 462 Morbi Lanionum, . 1/4 Morbus Sapientiz Plinii, 173 Mors critice dilata. 239 afuiintra anumintru(ione,3 4. Mungo radix &animalculum. 64 N. | App. Navi materni Hiftoria, 304. Nicotiana confervat in fene Vifüs aciem. 12 Planta albicans leti prelaga futuri, 490 Nux vomica oft, 73. App. Nummi Cratonis. 180. App. Nummus*W edelii, 182. À pp. : | 0, Oblivio, Hemiplexia € Aphoniaa Cholera triduana. $ Octipitis percusfione Memoria ]azfa. u132 ex Ocfaedro. & cubo compofitus lapis figuratus. (o Oculi canthi vulnufculi fympto- — — mata. 130. OrZ fphacelo mortuze Anatome. : 274. - Tortura fpafmodico- Apople- Gica fublata. | Plethora afferta, 211. — - Pleuritis in parotides terminata. TSCONCRN SDN! TCI CINES uper INDE. | Ovale foramen per XXIL Annos .Po/ypi cordis, i 269. 32 f. 'patens. - | Ovarium muliebre an per veficu- larum partum excretum, E Pe Palpebra faperioris meliceris ex- tirpata. 474 Pasormitana Sicula Terra, 407 Paracentefis abdominis fpiusrei- terata, j 371 Pareira bxava hiftoria. 161. App. Pareffsex colica curata. 91 Parotides ex Pleuritide, 214 Partt: co íareus. 126 veficularum mirus. . 6o Peédoris Hydrops przdidtus.. 58 Penis Hamorrhagia. (413 Pepo odoratus, 0 — (tome.zzr Pericardii Hydrope extin&i Ana- Pe[l 5 caufa &prafervatio.89.App. Pbhtbifisab Atheromate renali. 2 Phthificianatome. . 223.274 Picaalabaftri, 126, infantis. 34; Pilorum totius corporis defluvi- a 3:1 um. à; Pinguefactio bour per infufflati- - onem. 441 | Pifcisin ranam transmutatio, 386 Planta novi orbis veteri inquilinze fad... ele adc: (314 Pleuritidi medetur ftercus. equi- .. nufn. 426 piinii morbus fapientia. 175 Píuvia ulphurea, 133 -. Ranarum an detur, 387 | ^* 5' Bufonum. ZI | Pedagramcurat Bal Tefti, — 78- Cort. Chin. Chin. 303 I pag.;76 64. | Sapientia morbus, - Schbulztane memoria, aliorum morborum caufz,i2g Poteriani Auri preparatio. !J2 Potas Frina divetfus a fanguinis Vrina. — $3 (261 Procidentis Vteri caufa fingularis, Puímontis ícirrho extincti anato- me. i 321427 Purgassíal Anglicanum, 297 Pargatio moralis Hippocratis.167 Purpuramaligna. — $9.84. App, Pyra llorentia. ont Quintana Ballonii, 438 K. n Raparum n piíces metamorpho- fis. 386 Pluvixzandentur.297 (2«g Raucedini noníemper noxia V, S. Rennes tres, 144. Rbevmatismurm curat Cort. Chin. Chinz. | I4 Rofeduplicestriplicesque, — 5j Roféa thea. : 472 Rubor geua permanens menfes in- dicat. 164 ud 2310 Sabina noxa. Sacchbarum Latis, 69 Sal Anglicanum purgaas, 297. feq. . Salacitas magna puelle cujusdam. 2; Salia media via humida paraadi ratio, 439 Salibationt curata Epilepfia. 23I Saltamonte Locufta, : $1 G&olg : Su utter quid, 402 ( 173. 3:^pp. Sarcoceles exulceratz cuta, 219 Saffafras Lign. decoctum curat Hydropem defperatum. $4 Scabzts fpiritu vini curata, 43 Scabiei retropreífz noxa. 166 Cxblaj $randibeit Germanis, Gravedo, 135 201,A pp. Sero 66. Àpp. L Sciurus Caji- Scorpions aculeiforamen, pag.5$ Selago Plinii Lycopodium. | —. 196 Seminis regretüusad maffam fanguineam.15 0 Serici crudi fpiritus, : 404 Serpentes Cobras delos capellos — 68. App, eorum lapis. 63. App. Serpentaria Afiatica. 59.AÀpp- Sitis abeft in bydrope, $9 Societatis Kegix Parifinz laus, — zéi. App. In Somno conceptio. - 108 Spasmus infolitus letalis. 20$ $»icem frumenti referens Caryophyilus.368 Stercus equinum fpecificum In euritide.42 6 Sterzutatio creberrima leniffimo remedio cedens, 104. Stomaebi inverfio ab Atheromateletalu — z Strabismus ex terrore, 2149 Siranguria ieoía Hippocratis, 442 Sulphurea pluvia putat tía, 187 Suppre(fronis Yrine caufa Gónorrhxa iave- terata, 319 Surditas a membrana tympani craffiori, 144 Surinamenfis Raaz in Difcem metamorpho- fis, 386 Sutur£ re&x defe&usia Cranio, 144. 5ympatbetice cure triplicis generis. to per Sympatbiam ulcus cancrofum fa&um. 11 dcs 1 Tae confumpti & cachectiei Anatome, 2430 laurintzfftum Aquarum fimplicium examen. , 413 Terr. Sicula Panormitana, 407 Terrov Strabismpum producit. 3 «9 Tsflium Yumoris folutioTufim producit.204 Tetano juncta arthritis convulfiva, 163 T&tra Kofea, ij 473 Tquriais fpeciesfelis magnitudinem nog ad- - zquaas, $9 Tielaca lotl parva Tigris, $9 lor[iZaram de(criptio. 456 abíceffus cura & iufirnmentum, 459 Tortura oriá Ípasinodico - Apoplectica fub- lata, 2$8 Trigemini communi chorio, fed. difGnctis amoiis incluf, 226 Tuscr anevrismoticus cutagionefanatus, 39 Tumoeres capitis in receas-natis inf. Zungrenfium fons A&i INDEX. E : , sos etmmetpesut : - - - " 3 Tw[fis ex acrimonia ceruminis autium, «20$ diuturaa ex ceftium tumore foluta, 204. SN 7d Variolis Clyfmata blandanonaocent, 36 Variolo[2 Climacteticus fuaeftus, 290 Vene[ettionis steratm utilitas, — — 214. ufus in raucedione, 268 Venenum Niacaffaricum, 39.App. Venena haufta curata. $33 Vexiercaluesa «matre in foetum noa 'propaga- es S EAS Veniriculiulceteextincti Anatome. ^ 255 Ventriculus in thoracem propulfug, ^: 347 Vermtes ia cotumbis fiagulates, |... 467 equisfingulares, ^... 466. epidemic, fcc GUNT 2)g.. Bulimiz periodicecaufae - ^ — 318. Veyminofa V vina. dao Veficularum miraspartus, — 5. 60. Ve[icularsis Vteri Hx morrhagia, 166 Vililknfis Aque Vfus cum Cibo, - Vifus acies in (eptaagenario ufiifumiuieotia- am coafervata. 12 Vituli bicipitis obfervationes, A62 V erum cora perí(piritum vini, 43 gravium ia. fsucibus cura. 262 Vícus cancrofum per fympazbiam fa&tur, 1t uateri, 147 veatriculi, 27$ Vomitushiliofos 1a vetula. — 47 lapid^fus, 13 letalis ab hepate fcirrhofo. 147. Vrachus vsque ad umbilicum apertus. 46g Vrina potus diverfa ab urinafanguinis, $3 diminute fluens, alvofiyptica, — $3 serminofa, Vrinzyiaad welicam. I4 Vteriprocidentie caufa ingulatis, 261 hemorrhagia velicularis, 266 Vslneris exilis in caatho oculi fingularia íymptomata. É |. 130 Vulgus capitisletale ex charta mafticata ex- piofa. 4j? Vulnera per accidens letalia, E $Balb : 3ug/ quid proprie denotet, 192 2 Ziuci floribus xmula &lamenta divz Virginis, 369 359 - 142. | " j Ho PAM TA 21 7 v Wm Vs TEN jn | pH » ducc» s- E m —— TI x S à - x (Roe yr 3 vt CES MC SE AER Ere rod Mr itm tete n aer DE IU m I ut ; 1: TECUT s E TA ENTRE. x : Ae ere AU NE Tz m. j eres ARCET s VA : DEURN AS es : poco KU E EA SER In EE B S p ast