/ . D E CUR IjE- ANNORUM TERTIiE MISCELLANEORUM MEDICO-PHYSICORUM Sive EPHEMERIDUM GERMANICARUM ANNUS QUINTUS ET “ SEXTUS, V l l A ^ ^ / yo /, A., . MISCELLANEA CURIOSA EPHEMERIDUM MEDICO - PHYSICARUM GERMANICARUM ACADEMI.C CjESAREO-LEOPOLDIN^ NATURiE CURIOSORUM DECURIA IU. ANNUS QUINTUS ET SEXTUS Anni M DC XCVII.& XCVIII. Continens Celeberrimorum Virorum Tum Meiicomm tum aliorum Eruditorum in Germania ^ extra eam OBSERVATIONES Medico- Phyfico- Anatomico- Bocanico-Mathemadcas Cum A-PPENDICE PriuHegio Sac: Afajeflatk. Edita fumtihus Academie 1700. Francofurti & Lipllx , apud Johannem Michaelem Rudiger, & Engelbertum Streck» Literis Chrifliani Sigismundi Frobergii. SJCRJJISSIMO Atqj invictissimo IMPERATORI LEOPOLDO MAXIMO, GERMANIvE, HUNGARI^, BOHEMIA, DALMATIJ:, CROATL^, SLAVONf^, BULGARI^, BOSNI^, SERVII ET RASGI^ REGI, PRIMARIO DUCI AUSTRIiE, BURGUNDIiE, BR AB ANTI^,.LUCELBURGI, STYRF^, CARINTHIiE, CARNIOL.E, WIRTEMBERG^, TECC^ AC SILESIARUM DUCI PRINCIPI SVEVIT, COMITI BURGOVI^, MORAVI^ ET LUSATI^ LIMITANEO, HABSPURGI, PFIRETARUM , KYBURGI ET QORITIM PRINCIPALI, ET PROVINCIALI ALSATI^, DYNASTA HENET0RUM,P0RTENAVI.E ET S^ALINAROI^ PIO, JUSTO, FEUCI, PATRI PATRIiE, MUSARUM FUGIENTIUM STATORI, ORBE PACATO S-$GULUM NOVUM CONDENTI GRATULATUR, ET EX VETERI FORMULA. ADPLAUDIT DEVOTISSIMA MAJESTATI EJUS AGADEMIA NATUR.A; CURIOSORUM, FELI- FELICISSIME LEO PO lME AVGVSTE T>EUS TE SERVET. • . TEUS . " TE NOBIS TEDit. TEUS TE CONSERVET. FELICEM TE 'JUDICIO OMNIUM.- FELICEM TERRJRUM' ORBEM TUO IMF ER EOF H^C VOTA MULTIS JAM ELABENTIS- S^EGULl A N NM S NUNCUPATA ALACRES HODIE la;tique persolvimus N O V A RURSUS INEUNTIBUS MELIORUM TEMPORUM AUSPICI IS SUSCIPIMUS DEUM SUPPLICI VOCE PRECATI UT TE REMCi: PUBLICAM EA BENIGNITATE PORRO TUEATUR C^UAM SUPER MAXIMAS PLURIMASOVE VIRTUTES PR^CIPUA SANCTITATE C ONSEq^UI MERVISTI. : SE%E^ ! \ CJESAREO-LEOPOLDlNiE ACADEMIA NATURA CURIOSORUM EPHEMERIDUM MEDICO -PHYSICARUM . DECURI.E TERTIA ANNUS QUINTUS & SEXTUS. OBSERVATIO /. Dn.D. ANDREiE CLEYERI. De Plantis Japonenfibus Joofie. fpecies graminis medicati Japonenfium , quod ipfis vernacula lingua dicitur Joofie, Cu- riofis Botanophilis hic propono: copiose ad altitudinem unius pedis hic in Infula Japan & circumjacentibus Infulis crefcit, folia habet arundinacea Sc difficulter tradabiiia, quoniam ex utroque latere acute fcindunt, prirria fpecies fimpliciter dicitur Joofie, Dec.UI.Ann.V.ilJVl’ A altera 3 _ Obferuatfo II. _ ^ _ altera verir^ nonnullis Joofrc Matzuba , quoniam fex foliis in circulo quafi nafcentibuseft dotata, nam Mutzuba Japonenfibus fenarium numerum denotat. Incolae folerrt folia cum aceto trita recentibus vul- nCnOllli llJipv^iVri w, vjucA* fi-v./ I^rocpaifcita. folidant,) Radices verb cum faccharo 8t aqui co¬ quunt ic colaturam contra dolores dorfi Sc calcu¬ lum fummo cum levamine affatim bibunt, Fig- 4 OBSERVATIO It. Dn.D. ANDREifi CLEYERL De Arboribus japonenfibus Gummy & Fiaku Schyqua. GUmmy arbor efl: procera 8c aculeata, foliis g’au-, dens obfcure viridibus, fruQiibus ver6 parvis’ luteis, faporisacidiufculi quidem, fed grati. Incolm' Stinprimis pueri, frudus avidb appetunt, lignum quod maximi durum eft, ad varia utenfilia ad¬ hibetur. Fiaku Schyqua arbor eft itidem procera, folia habet glabra St fplendida , flores pulchrb rubentes adinftar caryophyllorum iylveftrium, copiose Scul' tra centum in uno ramo progerminantes, ideoquc in¬ colis Fiaku Schyqua dicitur, quod idem eft ac fi dico res centum St decem flores ; fi arbor haec digitis fcal- patur, ita tremere folet, ac fi a terrae motu concu ¬ tiatur, hinc pueri hac arbore ludere U tempus te¬ rere folent. revera enina miraculum naturae eft; V _ De fruticibus Japomnfthm Tsingktkoe ^c. $ lignum hujus. arboris quod maxime durum eft, ad trabes 5c aedificandum muUum adhibetur. Fig.II.&IIL OBSERVATIO IlL Dn. D. ANDRE^ CLEYERE Fruticibus Japonenfibus Tsingkikoe & Fanadatzibana. • *^Singkikoe frutex eft humilis Sc parvus, copiosi A in campis, in quibus Japoncnfes oryaam plan¬ tant & colunt, crefcit . quanquam etiam ab incolis in hortis ftudiose colitur, ante aedes, aut circa templa ipforum plantatur, flores habet luteos mul¬ tis feminibus intua dotatos, foliis yerd gaudet lar cLniatis. Fanadatzibana itidem frutex eft humilis, ad altitudinem unius pedis fermcadfurgens, folia habet foliis cerafi fimilia, femen five bace$ quas pulchri rubent, nucleum intus gerunt purpureurfi , folia hyeme decidunt, ineunte vere auteqa rurfus prp- germinant , radix quae fibrofa eft , dphnaum de fe fpirat odorem, nullfus tamen laecbact^ nec radices -jn medicina funt u fus, Fig.lV.ScV. {BeroUno Noribergam mifla Menfc Januar. A.1697. per Exccllentifs. Dh- P-Mentzelium,. 4 Obferijatio IK _ _ OBSER V A TI O IV. Dn. D. GUSTAVI CASIMIRI GAHRLIEP. De Oflemonftrofo e cantho finiftro oculi dextri protuberante. VArios hinc inde aberrantis a redo tramite Naturae abortus haflenus Ephemerides noftras Curiofo- rum oculis expofuerunt, quibus fi &hocmonfl:rum feptenni parturitione natum addatur, non ingratum fore confido. Goncepit olftam hanc, non Minervam formofam, fed informem quidem, miras tamen ftru- flurae compagem, non Jovis alicujus cerebrum, fed foeminas , fervitio ac manuum opera vitam toleran¬ tis, donec ad eas ob dolores capitis continuos & vix tolerabiles inepta, ftipem oftiatim petere cogeretur, triginta trium annorum , egenae , ruri haud procul Jutroboco in pago Wittvvrietzendifio natas, cui Bar¬ barae Schmids nomen, frons, in centro fuiScfubftan- tiae, externam inter Sc internam laminam intermedias, medullofae poris,unde fuccesfive fummis Sc conti¬ nuis cum doloribus incrementum fumfit paulatinum, donec tandem poft annum augmenti quintum, perrupto, quod obftiterat, oflbo repagulo ac fcmoto e loco fuo & opprefTo oculo, ficque per biennium in¬ tercepto ejusufu, fimulque vifu , e cantho oculi illi¬ us dextri majori prope nafum, cum infigni faciei de¬ formitate erumperet, ac ad nativitatem gradu plus- quam teftudineo properaret. Viderat, ut ita loquar, ultra annum jam lucem, unde capat ejus ab aeris am¬ bientis, quae oflium denudatorum natura, injuriis De qffe moiifirofo 'e cantho fmiftro, jr fqualidum Sc caftaneum fere colorem contraxerat, (id quod in Schemate umbra quafi & litera A nota¬ tum) Sc e cantho praediflroimmenfum dilatato pro¬ minens, obftetricantem, quae illud in lucem protrahe¬ ret, non fine maximo geftantis defiderio, manum expeSabat : donec cafu illa in eedes Magnifici atque Generofiffimi Domini Sylveftride Danckelmann Ca¬ merae Eledoralis quondam Pr$fidis venerandi, ele- emofynam petitura intraflet, ibique miferiam fuam domelHcisexpofitura inter illos, qui cum Medicis en- cheirefi adrainiftrandae, ac fanitati optimi illius 8c defideratiffimi Magnatis, nunc inter coelites verfan- tis, procurandae invigilabat, Chirurgum fatishic loci celebrem, Sc artis fuae eximie peritum , Danielem !£)iegC inreniflet. Qui re accuratius examinata & perfpefta, illam domum fuam deducens, praeparato prius corpore, gemina incifione in fronte faGa, dextrb admodum, a fpongiosa illa frontis medulla ac interiori, cui adnatum , tabula feparatum , tandem felici aufu ac nifu hunc partum infelicem, molam dixeris an molem, perinde eft, aut moleculam potius, fed pro loci incongrua valde capacitate, nimis gran¬ dem ac moleftam, extraxit. Cujus Schema quafu- periOrem ejus partem ad ipfum archetypum,quanta, inter concatenatos, qui me urgent, labores, fieri dili¬ gentia & fide potuit, delineatum his adjunxi ; fubftan- tia ei eft olTeadurisfima, ejusdem fi non majoris, quae offi temporum, quod petrofum dicitur & auditus or¬ ganum conftituit, duritiei , albisfimum ubique ferb (nifi ubi extra oculi canthum prominuit, qua parte, utfupradiQumab aeris injuriis ^ flavo quadantenus nigrefeit) & glabrum, praecipue tamen parte fupe- A 3 riori t) Obfervatio IV. _ 'riori 8c exteriori &c quibusdam lo.cis, ubi inferior fcabra compages, qua procul dubio interiori fron¬ tis laminae cohaefit, fuperficie glabra incruftata, uti fiibliteraC. Superior St convexa facies variis anfra- Qibus, foveolis , ac tuberoulis diftin&a ac fmiftro latere, hiatu quafi aliquo, litera B. defignato, di- fierminata, firmiffime tamen in dextro latere cohae¬ rens ac continua, fub hiatu ilkj duas fibi invicem pppofitas occultat cryptas , quarum una pofticam verfus finuata. interni alba atque fcabra, altera ad anticim vergens, minori fcabritie fed eoiori fabccc- ryleo tinfla apparet. Reliqua inferior ejus pars, qua, uti videtur, tabulae inferiori frontis fuit ag¬ glutinatum 'OS hoc adyentkium , pofteriora verfus tota fere fcabra, limbo folum aliquo a fuperiori de- fcendente ^ marginem ambiente, glabro, quo fcabi- tries illa qyafi obvallatur, excepto. Anteriora ver¬ ius a fupradifio hiatu totunt o.s, tam fuperne quani inferne laeve eft, !k pollice praegrandi craffius. Pon¬ dus ipfi duarum eft unciarum civilium cum drach¬ mis tribus. Praecipuum quod confideratione dignum foret ac inquifitione circa hunc hofpitem peregri¬ num & fijmme certb moleftum, eft : (i) Quae illius ac- ceiTus occafio, (2.) Unde prima illius rudimenta? ac deinceps ( 5.) tam ingens incrementum ? quo utrum¬ que frontis parietem findere, dislocare ac e fitu fuo naturali, una cum oculo, omnibusque ejus parti¬ bus, fumma cum vi exturbare potuerit ? (4,) Unde ipfi _ praevalidus ifte accrefccndi vjgor , epi ne mminimi_ quidem offis robur refiftcre valuit, (.puoacl primumdolendusChirurgi.curae potius, quani - caufa: k occaljoni indaganda incumbentis negjcfius. T)e offe rnon^rofo e cantho finijfro , ^c. f (iyoad fecundum, fufpicor praeternaturaiem laticis uti cumHelmontioappelJare libet, GoagulabiliSjquacurt- que tandem de causi fufeitatum affluxun>, feu Catar- rhum prima rudimenta dedilfe. Qua tertium Ss quartum^nuHum dubium continuatum hujus affluxus^ appulfum materiam huic ineicmento fuppeditafle^ & quidem ad cuagulationem aliquatenus praedis- pofitam, id eft, aptam quae in corpus compingi po¬ tuerit; fed, tantae duritiei? tanti roboris? quo offa diffringere potis?, Unde illatam valida, an coagula¬ tio? an congelatio ? Num a calore? Nullus medio in fronte, ab ambiente femper temperato , tantus, qui in eam duritiem coagulando fufficeret, calor# nec quod congelando par effet frigus, incremento hyerhem nori expcctante, fed & medio aeftatis aefiu pomoeria fua promovente. Unde ille tam vehemens non motuSjfed violentus impetus?Nae hic fiftitur meo faltem arbitratu, ac deficit, ut fenfUs, fi c ratio, imo intelleflUs Omnis. Nullus hic cylindrorum aereo¬ rum incumbentium ponderi locus, in centro nimi¬ rum frontis offeo, aeris, alias fibi atque bofpiti huiC peregrino contranitenti fponte cedentis, oneri fufti- nendo & pari & affuefo. Nec ^.theris incompre- henfa mihiha&enus agilitas fub tiiitas, qua pene¬ trandi potius, omnium etiam duriffimorum Sifoli- diffimorum corporum fulmiriis inftar poros virtute, quam propulfando promovendi tanta cum violentia pellere putatur, hic fufficif. Num ab Archaeoau^ Spiritu quodam infitooflifico aut petrifico, ut lo¬ qui quidam folent? Sed illum plane exauQoratum haud ita pridem nova explofit Philofophia, quo jure aut jniuria ipfa viderit, neque enim litena illam — ' ‘ineaife 5 Obfervafio F._. _ _ ineam facio, Num a primo rerum omnium Au- thore aut motore petenda, ceu univerfali quodam agente in corporibus, nuperrime difputatione qua¬ dam inaugurali prasdiSo Archaeo furrogato? Hujus equidem a nutu, ut omnia noftra, fic & vltcc fani- tatis compendia atque ciifpendia pendere firmiffim^ fum perfuafus, fed non immediate. Nimirum in hanc Potentiae ac Bonitatis infinita abyffum cujus- cunque haud iilico obvii phaenomeni occafionede- mergijvix congruum, tutum aut confultum Philofo- pho, nifi ignorantia fu$ doQae qu5:rar, aut fubeat Afylum,quam fateri fatius &c honeftius in hac imper- feSionis humanae notoria confeientia, quam dis- fimulare velle , aut nebula quadam oifufa aut fu¬ co tegere. Fig. VI. OBSERVATIO V. Dn.D. GUSTAVI CASIMIRI GAHRLIEP. De Carcinomate horrendo, dextrum foeminae brachium occupante, &:in immenfammo- leiji adaugente. STatuarii cujusdam Berolinenfis, cui nomen Sfiefetnec / uxor triginta circiter & feptem anno¬ rum, melancholicae conftitutionis, tuberculum ali¬ quod parvum acdolorofum in mamma dextra prope papillam fentiens , ambubajarum confilio aliquantis¬ per ufa , dum augeri magis quam minui 8c tumo¬ rem Sc dolores animadverteret , Chirurgum primo, dein illius fvafu Medicum alias non inexpertum con- _ "De Carcinomate horrendo, dextrum faemina^c. f confuiit Hi quod fuberat veriti, internis partim, partini -externis, per ainicuJos potius, quamaper^ to Marte hoftcm^jlkim aggredi confultius rati, plu¬ rima tam interna ad fuiDtrahendum fomitem ic nu¬ trimentum, quam externa ad demulcendum illius fotorem lenimenta, adminirtrant, ficque per annum integrum in ftatu tolerabili patliaciva ifta curacon- ferrant. Verum longae illius morae impatiens, ne¬ glego falutari illorum confilio, ac dcreliSo tam Me- cico, quam tandem etiam Chirurgo, rurfus circum¬ foraneos quoscunque ac Agyrtas obvios implorans in deteriorem magis magisq; ftatum redigitur, latens hadenus in apricum tandem erumpit & exulceratur cancer, mammaque in immenfam adtollitur molem. Nihilo tamen St tot damnis St periculis cautjor, in manus temerarii cujusdam urofeopi St empirici fub- urbani profellione Pharmacopeei , cui nomen Lentze, femet tradit. Is fubitaneam ipfi opem pro¬ lixis verbis, Thrafonum illorum more pollicitus, enedo St extirpato funditus cancro, fpiritutn ulceri aperto corrofivum f num Antimonii butyrum^ ao Vitrioli oleum aut aliud aliquod Arftnicale fuerit, incertum, extorqueri .enim ab illo etiam in judicium vocato non potuit,) guttatim inftillat, c]uo poft ex¬ citatos immanes dolores St cruciatus intolerabiles, cardialgias, Leipothymias,Syncopas, St id genus in¬ numera horrenda fymptomata, mamma quidem exulcerata turgens brevi concidit ac contrahitur, at brachium dextrum cum ipsa edam manu in tumo¬ rem fextuplo , imo oduplo naturali brachio majo¬ rem, ad ipfam u&que axillam, cum dolore nodes , diesque incefianter excruciante adfoUltur, /Egea, Dee, lll. Am. F, 0FL B vero /0 Obfervatio F- _ , ver6 in“deplorato hoc ftatu a tortore illo potius,- quam Medico dereliaa,dum ubivis opem quaerit, in Italum, Baronem fe venditantem Se Almerigo , ac fympatheticam Medicinam crepantem, iliaque in¬ genti exa£lo & accepto praemio , plurimos ad plures mittentem , ficque haflenus e Scylla in Charybdim, incidit. Ille etenim per integrum trime-- ftre, fuis illam largiflimis promiffis & nugiS de die in diem, noSes diesque ejulantem laftando, aureos pol¬ licitus montes, aureos quidem aliquot, praemii ni¬ mirum paGopromiffi dimidium tulit, verum levami¬ nis ne gry quidem attulit.fed re pelllm^ ac perfidejpla-- ne ada,poftquam k plurimis ex eadem caufa repetun¬ darum aftione conveniretur, ad reftitutionem accepto-' rum turpem, bis, nimirum 4.Mart.ac 2 j. Aprilis 169^. condemnatus , clam tandem fuga fibi confuluit, ac imaniter afBidam hanc noflurna inter diurnaque tormenta , febri infuper Fabulas fuae Sympatheti¬ cae mifera cataftrophe, quafi in gehenna quadam flagrantem deftituic. Adducor ad Iliada haec malorum- a Medico illorum confeio, nont medendi,, conclama^ tum enim |am erat de falute illius: recuperandaV fed’ monflrum illud brachii videndi ergo*, ac intima anf- mi commotione ac commiferatione taftus, in extre¬ ma illa calamitate dubium, quan» nullum remedium: fatius elTe reputans , Magnatcm quend^ inter no- flrates magni nominis ac valde curiofum, quem magno pretio arcana quaedam 6 Belgio redemifle n6rain, adeo, illique foeminae illius miferae calami- tofura ftatum expono, fimulque addo, occafionemi hac ratione ipfi offerri, non modo arcanorum fuorum efferum explorandi, led Sc Chriftianae Charitatis k nO" De Scabie cum^Tremore, ad Tabem inclinante, n iHobis requifits opus infigne pr$ftandh Mifercus itaque miferrimae hujus Baro ille lliuftris, cujus no¬ men filentio venerari co^or, miflis ipfi per me, quas k Chymico quodam infigni Germano, cujus & ipfc nomen filentio tegebat, pilulis .quibusdam exiguis, .Univerfalibusipri diais, quantum autem conjedura h quantitate, colore ac odore colligere datum, opia- ds fulphure quodam minerali ditatis, interni quavis nofte ufurpandis infigne doloris ac febris levamen ; .vino autem Panacaea, uti ipfi audiebat, externa, ab eodem Medico communicata, medicato, imbutis fpleniis lineis,brachium ter de die involvendo ac fo- iVendo aliquale tumoris illius horrendidecrementum aliquamdiu xonciliavit , ut taliter aliquo modo fub- levata 8c tranquillior majori patientia ac animi con- ftantia ad beatam analyfm .animam difponere, atque tot menfium inquietudines, agrypnia, inedia ac in¬ numeris tormentorum myriadibus excruciata & pla¬ ne confumta,exhauftis viribus cutjianafia placida tan- .dem Creatori fuo reddere potuerit. rf ig. VII. ^Berolino - ^oribargam Afenfe Januario /inno l6pj. mijje.) DBSERVATiO VL Dn. D. THEODORI .ZWINGERI, - De Scabie cum Tremore , ad Tabem in¬ clinante. VIR Annor. 36, viflu falfo i&c muriatico diu mul¬ tumque ufus, tandem Ann.i686. fcabiofus eft red¬ ditus ; cumque vinorum generoforum potui fimul in- dulgerct, etiam manuum tremore, imo & tabe affligi B a ccepit. ,2 Ohfervatio Plt _ coepit. Huic ergo pfaeferiptum eft ante omnia pur¬ gans ex yt/ercur. dule. ExtraB. pilul. Angelicar. cum ^ezoard. miner, ^01. defiili Amarae.- Poilmodum Tcnie feftio adminiftrata, fanguisque eduQiUS vifcido lalfo obtedtus fero, tandem juxta. DeeoHum Lignorump etiam fcqucns Ele^arium eft ordinatum ; Conftrv^ fumar. ?'|3. Conferv. Beton. i(3. Qort. citr. cond. liiP.jf ec, diatr. fantal. Antimon. diaph. Pul perfeSeCmb tati reftitutus fuit. observatio Fit Dn.D. THEODORI ZWINGERI. De Pudendorum Muliebrium excoriatione & iiitumefcentia poft difHcilcm Partumr Non rar6 accidit malum, quod non itapridemin primipMa obferravi, cui in partu fuo difficili, , five a nimia vaginae diftenfione, fi ve ab iniperitia ob - ftetricancis fosminm, labia pudendorum ipfaquc fi- mul vagina ita lacerata, excoriata, atque tumida eft reddita, ut non infignem tantum ardorem atque dolorem perfentiret , fed U urin4m , quam retinere po- De y^natoKiplri Aftbmate ^ijydrdpe ^c. t § poterat, Gum labore non niil & diffimTtate exeer- neret i tilias a Febri immunis. Hanc ego euravi in¬ tra triduum vel quatriduum , intus quidem exhiben¬ do EborU pp. &: Antimon. diapb. aliquot dofesy rnane ae vefp. cum Aqu. defliU. fcabiof.ulmar, ^airdi benei. extus autem utendo fequenti partim lini¬ mento^ partim fomento. Herb.Card, bened, Bru- neU. Flor. Chamomiil. Sambuc. ana mfi. Oliban. 5i3. Croc. 3j. ineif. btf contus, coque in f. q* ‘vini albi ^colatur. |vjj adde Ejfcnt. Mjrrh, jij. Spirit, vin. Camphorat. I3. d\ ad njitr. Qpod fubinde calefiat & eum linteis ei im- merfis atque cxprelBs applicetur calide. Butyu recent.Aqu. Rofar.^ Solan.ht. ^ coUi donec nullum, amplius edat ftrepitum, ■$\'yTrajmatur per linteum, adde AlbumDnjor.Mucilag.Gumm.Tragac.Aqu. Rof. fabli ana 3}. Af^F, Linimentum tepide inungendum, Qui^ bus remediis ab omni ma!o liberata fum OBSLRFAtlomh Dn. D. THEODORI ZWINGERl De An^corne Viri Afthniate & Hydrope They-' racis defuiiidli. S Enator quidam civitatis noflrae quinquaginta cir¬ citer aetatis ahriorum , qui antehac Afthmate, ad poftrnodum dtiafh Goriagra laboravit , a qtia ca- cheSicusevafit ; cum Ann, 1683. rUrfus de Afihmate' conquerebatuiv & aliqui T ufll ficea , citra fitim Sc Anorexiam fimviV affligebatur, fequens Remedium a Medico pj&fcriptum lifurpdvit : Aiilleped. pp. gr.XlL Flor. Sulphur . gr.llL Salis /volat, fucein. Bj ■ gr. I ^ _ _ Obfervatio _ gr. li^xtraB. Enni. gr. lILTerebifith. Venet. q.f-F -t/a- f>i/uU n. XII. Inauratae fumantur pro' daG , ;&c,plu- rics quidem ante Coenam cum j4qud Hyffopi. Coch¬ leatim ver6 fequens Mixtura frequenter propinaba¬ tur : ^i.Aqu. Fanicul. iifl. Cqrd. benei- Cerefol. ana |j.' Spiritus Salis armoniac. Urinos. sP. Ejjent- Crfic. 9j. 01, Sci//. Chamomill. gut. tV. Tabell mmm Chri^. fmpt. fP, Alifc.ad Vitr. His nihil operantibus , cum Urinae iimu! parcius profluerent, Julepos /aepius exhibui¬ mus diureticos ; Aqu, Vincetox. Heder. terrejlr. FcEnml.Sjrup.de g. Radie, ana sy] Spir it. Salis Arthon. Urinos 9P. Ocul. '6g. pp. 9j. Diaph- Aiartial. gr. Sacch. Rof.Tabul. 5i|3. Ai. 0. ad Vitr. f)ro dofi. Cum nec his aliquid efficeretur , ac varii .fimul interpa .Clyftercs fruftra infundefgntur; ad caufam mali an¬ tecedentem eradicandam, Abdomine ifimul exif^nts tumido ac tenfo, bis fequens purgans praeferiptum fuit; Aiercur. dulc, gr.XVlH. ExtraB. pilul.co- chiar. 9p. Magijlerjalapp. gr. 111. ,01. ftillai. fucem. q.J M. F. Pilulae n. XV. fumantur prodpfi. * Ab hifcc Pi¬ lulis quinquies fine incommodo .dejecit. Cura autem pulfus interea ferhper maneret par¬ vus, languidus, 8c inaequalis, .Refpiratio difficilis fine ftertore, Tuffis frequens, qua faltem excreabat fpumofa St ierofa, quae punquam , mutabantur, & faltem a motu peGoris in Tracheas ./lillabalht . Do¬ lor tenfivus St angens in Hypochondrio finiftro, in¬ terdum teto Abdomine .vexaret ; Abdomen ipfum valde diftentum, velut in Tympapitide appareret ; totum Afteiiura in nervofo fimul genere exiftere conjecimus, mernbranas nimirum, ipfaque etiam inteftina fpasmodici diftendentem. Quare prae- tie An«tmel^ iri A fthmate^ Hydrope ^c. j f fcripfimus Pulverem StomnKhicum Birckmanni, cutrf Pulvere Aiarchioh. aliquoties fumehdum^ Sed infi- ifnuJ,5 dum’ Afthma* etiam vald^- urgeret ,• Qly jierem' ex Infujtone Hippenteror. ^ Florum Ghamdmilt’. mm MeUe Mercuriat. Atrmed Tptseimbiit 8c aliquoties ia- fundi- curavimus; Pilulas quoque fequentes plu¬ rium dierum fpati® mane^ ac- vefperi' conceflimus; Lapido- prunell. grl JCJFIIIL Cinnaii'. Haiiv. opt.’ gr. XL ExtraQ. Cafior.gr. IK Ot. fiittdt. ChamdmiU.gutt. X- cum Terebinth. F. /. a. Pilula gr. XXX. Dofiin. X. Ab ufu liorum Remediorum vifus fuit Affeftus im¬ minutus: fed' rediere' fymptdraata'; hinc m.' aC v. Spiritud Salis dulcis , tbm EJJenlia [roci & TinSurd Cafiorei ciim Spirit. Cochlear, parat, ad XI J, giit-' tas pro iofi cum Aqu. J^erqnic. ^ Sjrupo de Betoriici dabatur; Clyfteres reiterabantur; fimul & Abdomen fequenti Epitherriate’ calidi- fovebatur; Lapid. prunetl^Vt- Flor. Salis ammoriiac. W. folve in Spiritus' Vini boni' ^ non dephkgmati tBjl ^ d. ad Vitr. Qui¬ bus per aliquof. dies fcdulo ufurpatis, cum niliiio- minus Abdominis dolor angeret , Allhma vexaret, iUriha' parcius proflucreQfequentia fuerunt oMinat» ^ipt.Octil. C^ncr.pr ObferH/ath VIIL lenfivo & pun&orio in Afedomine- Ufnrpata liinc funt vMXdi Mariialia, Jomdia, ■ :^niilpmmodica ^ quae ad rein pertinere videbantur ; otndiain eatfum, Tandem auftis magis quam imminutis Tymptomar tibus conqueftus cftde intolerabili lateris finiftri do¬ lore pungitiyo, cum fanguinis primum, hinc Sc feri fanguinei per Tuffim rejeQrione , quatridui autem fpacio hifce durantibus, ibmno pbfopitus ^ger pk-' cid^expiravit. Cum variorum Morborum atque Symptoma¬ tum Syndrtjme in notata fuilTet, Goncefferunt Haeredes apertionem cadaveris 'ejusque interaneo¬ rum luftrationem. fn fedioae igitur deprehendi¬ mus Panniculum earnofum Sc adipofum duorum transverforum digitorum craffitiem aequantem? Omentum Sc Mefenterium- copiofa pinguedine obfita erant, ita quidem, ut in Mefenterio neque glandulae neque vafa confpieerentur. Lobuli pinguedinis (ex itransverforum digitorum longitudine aderant circa nteftinum coecum, Sc fub Pancreate , quod totum etiatn Pinguedini immerfum erat. Intellina flatibus diftenta fuerunt: Ventriculus in Hypo.chondtk‘Jj' niflra ab Hepate praeter naturam grandi protruhpii jacuit : Ipfum Hepar variegati erat coloris , pun¬ itis ex a^bo rubefcentibus , Sc aliis obfcuris inter fe mixtis : Veficula fellis pinguedine obvoluta, bilem aquofam continuit: Lien naturali magnitudine fi¬ gura Sc crahitie coroparebat. Ex tota Abdominis pinguedine parum feri ftillavit, jta ut tumor ven¬ tris foli pinguedini adfcriberidus effer , diftentisqye a flatibus inteftinis, cum nec in Abdominis cav®, bec :n intcllinorum canali vel guttuk fer? aq,upfi De Aflhmate Ljmphatko cum febri ealarrhali feV. /7 reperiretur. Aperto Thorace, in finiftra ejus c£- vkdte ferum fans^uiiieum ukra 20. uncias reperieba- tur, in dextro latere neguttula quidem. Pulmo in¬ terea totus apparuit fideratus, corruptus, nigris un¬ dique , lividisque maculis confperfus , confidentiae quoque praeter naturam folidioris, nullibi tamen ad- liatus. Pericardium eopiofiffima pinguedine ob-' tedum exiftebat; ipfum quoque Cor largo adipe circa bafin obfitum , molis erat ingentis ; dextra ejus auricula infignis fuit magnitudinis, a fanguine intus ftagnante ic coagulato expanfa; fmiftra ver6 fupra modum parva cernebatur. In dextro ejus¬ dem ventriculo fariiguis coagulatus, in finiftro nul¬ lus propemodum fanguis, isque minus coagulatus exidebat. OBSER.FATIO IX. Dn. D. THEODORI ZWINGERL De AfthmatcLymphatico cumfebri catarrhali felicicer curato. MInifter ‘Verbi Divini, annor.40. hypochondria¬ cus, ante biennium & fiquid excurrit, cum ali- quandiu Afthmate divexaretur, cum aliquali f^bri continua catarrhali, Tufficula leni. Siti pauxilla. Appetitu imminuto , artuum laffitudine, varios in uliim vocavit julepos, fyrupos, mixturas, aquas de- ftillatas, aliaquc euporifta ac domeftica, multo fac- charo cando permifta; verum fine fucceffu omnia. Tandem vocatus infubfidium Medicus ftatim omni¬ bus nimium Saccharatis, Syrupis ac Julepis interdi- DecdlLAnn.F.^FL C xit, / g Obfervatio IX. _ _ xit, Diaetam cafarrhis,- feir^ue in Pulmonibus fta- gnanti adverfam inftituit , prinaaque die Ojsma iti- jici curavk, ex- Decolo Rai-icum yincetoxicJ Helen. Herb.Agrmoh.Sal^.Altb. Mereurml. Afelifi. Flor, Afelilot.yemin. Carnj. Bacc. Juniper. cum admixtione Meliis Olei yiolae.^EleS.Hier.fkr^Logad. unde aliquoties mucofa ae vifcida plura dejecit; fimul autem fequsntem Mixturam Antafthmaticana pereochjearkhaufit : Aqu. Fcenicul.lFh PetrofeL ij. Carminatin) Spirit. Urinos. Sal.armon. O^. §iU. cortk. aurant. Ai ac.- ana gut. II. Saech.ro/at. tab.5}. Mifc.adVitr. Sequenti-mane-<£ger retulit, fe melius nonnihil per no&em dormiide, fed fym- ptomata nihilominus in eodem manfere ftatu ; juS'- fus eft pergere in ufu Mixturae, kfub vefperam atv te coenam permatu Ceii recentij!. drachmam i-n Carni¬ um jufculo probb folutam haurire. Hinc tantil¬ lum vifus eft habere levaminis ; portridie- ma-' ne laxantes afRjmebat pilulas : rp:. Aiafi.pilul.g fuccin. Qratongr.Xlh (^mp.ammQniac.gr. f^LCinnab. Anthn. corr. gr. IV. Afagijl. Jalapp, n.IIl. 01. ftWaK- Aurant. q.f. F. l. a. Pilula n . XV. Inaur.d. adfcatul. Simantur una n)ice. Ab hifce pilulis ofties citra ma¬ gna tormina purgatus eft:Sub vefpefamP ab folvere ju¬ bebatur ufum Mixturae Antafthmaticae adhuc re¬ flantis. Sequentibus hinc pluribus diebus, quibus circa vefperam minorem, quam haftenos^ fympto- matum exacerbationem fentiebat, remedia fequentra cum quocidianSi Morbi imminutione , Sc Appetitus rcftauratione in ufum diligentem traxit, j^. O/». amygd. dulc. rec. expr. lil^.jpermat. cec. rec. 3tp. E/mfac- (bar. Aurant. 13. M. d. ad Od, Singulis tribus vel qua- tuor _ _ De Fijiuld Offis fquamoflj Ahfcejjfum Auris ^c. £uor horis parum inde degluriit. Specier.dfacimitu Ocul. Cane. pr medendi ratio mihi diri¬ genda videbatur , curationis initium fecii Qljstnate' emolliente ^ laxante,- ex decolo Herbarum’ emoli. cephalic. eum Melie rutae. ^EleUuar.leniti^v.puxaxoi Hinc venam- in dextro Brachio curabam incidi & odo praeter propter' fanguinis- uncias- extrahi.- Polt; ali¬ quot etiam dies , purgantes e fuceino Cratonu' pilulas, cum Cinnab. Antimon.Mil!eped'.pr£parat:Magift.jatapp. ^Oleo fttllat. Rorismar. praefcripfi. Deinceps quo¬ tidie Remedia intus abforbentia, incidentia , &difli- pantia obtuli, ex Antimon. Diaphor. Succin: alh. pra- parat. Ebor pr£parat.Corall. pr£parat. 0'cul. Cancr.pr£- parat. Diaph.Jovial. Lumbr. terr. pr^parat. JBgagropil. prdparat. Cinnab. nat. auel Antimon, opt. fale 'volat. IDe Fiftuld Offis fguamo/t, Abfcejfum Auris 2/ /hcdnTkfiperar.uel C. C. 5c fimilib. concinnata, nunc’ informa pulverum, nunc in pilulis cum Exifatto’ Angelic. Beton. Lign. Sajfaphr. ac Oleo deftill. Amarae,- adornatis. C^uibus fubinde o^w^^ad leniendam do¬ lorum acerbitatem perinifeui, cumque parum leva¬ minis ex ufu talium medicaminum deprehenderem,- etiumTinSuram Antimon. Efferti. Beton. Zedoar.Croc.- Spirit. Salii Artnoniac. urinofum cum Oleis ftillatit. Ru~ t£. Amarae. Rorismar. Siiccin- Oleojum redditum ordi¬ navi, omnibus tandsm Infiifum fol.Thee addidi, utque' interea extus prim6 quidem lintea, accenfo Aiafti- chis Succin. Stjrac. calamit. Thiir. Sandarach, foL- rnenth.Solant, Flor.Lil. con va.ll. ac falv. pulvere, fumi¬ gata calide frequenter dextro capitis lateri applican- da,q5oftmodum etiam facculos t Salvia, Aiajoran, Solan. Heder. terr. Afeliffa , Serpillo,- Ocjmo, Flor. Chamomill. AFelilot.Primul. Ver. Bacc.Juniper. Semin. Fcenicul. Qarv. concinnatos modd ficcos', modi etiam laQi incoSos , calidosque diligenter admo¬ vendos curavi: demum &c alia fuafi, quibus Lym¬ pham ubicunque flagnantem refolvi difeutique pos-' i'e credidi. Sed his omnibus' nihil obdantibus, ju- vantlbusve, tandem Abfceffus extra crariiura forrna- tus, atque in interiorerii’ Auris dextrae meatum’ aper-- tus, faniemalbam|minus foetidam’, nuncciraffioremv nunc aqudfiorem’ furidere’ coepit,- non' fine infigni dolorum mitigatione. In ufu hinc facculi in laQe’ decoQi pertexit .,£ger , fimul ac meo fuafu Oleum' Amygdalarum amafar. Afelque rofaceum Auri faepius' immiifit, ejusdemque cavitate'm fibi extergi curavif. Reiteravi tum etiam purgans esimaff.pilul. e Succini €rat, cum Mercur. dulc. pluries fublimato infuper- • C 3 q u e'- 27 Obfer^vatio Jf, _ _ que ijccoitum Lignorum atque Herbarum traumatica^ ytim pc.r loJigiim (at tempus bibendum ordinavi. Nihilominus tamen ukeris curatio protrahebatur, dumque fluxus faniei cefliibat. Hemicrania ftadm in affefto latere augebatur, manante dein iterum pu¬ re dolor minuebatur. Tandem verbciim frnies per aliquot dies Jentfe prodiret , ac interdum prorfus fubfifteret; retro aurem tumor apparer.e coepit, quotidie magis dolens, citra tamen mutatum cutis naturalem colorem ; doler ver6 pulfans fuit , uti in Abfceffibus , locus autem duriusculus. Cogitans hinc de loci ejusdem fu: puratione, atque apertione pro conciliando faciliore puris effluxu , peritum in rem prsefentcm vocari Jubebam Chirurgum, Job. Conradttm Zachmannum , cujus experta manus quotidie ulcus trafl aret. Accedens erg6 Chirurgus, .igrumque .exatniaans, mecum animadvertit, tu¬ midam rerrb & pone aurem cutim; ex auris cavita¬ te tum, ficu t fere continub manabat quaedam aquo- fa &: ichorofa materia, auditum in eadem aure pe¬ nitus intercipiens i fomn.us ,a lon^o tempore vel perturbatus, vel nullus, vires >€gri atterebat. Do¬ lore lateris five Hemicrania nunc remifiiore nuncin- tenfiore exiftente : Affecto lateri minore cum in¬ commoditate quam fano incubuit J Appetitus valde imminutus fuit: fine tamen febri vel fiti .quadam molefia. Adeuratius verb locu,m dolentem exami¬ nantes , inrumefeentiam non ley.ern retro aurem dextram invenimus , quam licet primo attaftu dur ram ac renitentem deprehenderemus, .nihilominus Cmiem fubtus latentem continere fatis animadverti,- ^ius, ichorem.quc ex ^ure jugiter profluenfcm inde _ pe Fiftuld Offis fqiiamoji, Abfcejfum Auris ^c. ii velut cx fonte fuo, fcaturire conje^uravimus. Ini?^ poftmodum confilio, Abfeefllim retr6 aures rumpen¬ dum eflfe eonclufimus, eaquc propter intus ftatim' Laxans ex Infuf.-fol. fen. atque Rhabarb. propinatum,' atque poiisa. decorum traumaticum ex Lignis ^ Herb. Vine, pervinc. Pjroi. AlchimiU. Beton,< Ulmar: Scabiof. Sanicuh Anferin, Semimb. H^p?r. Aquileg. Fee- nicul. erdinafum fuit , de quo ^ger m. ac f. Cya¬ thum plenum hauriret, fi poffibile, calidum. Ex*- terne verdf tumorem retrb Aurem emollire, fuppu'- rarc atque aperire conati fuimus, prima nbSe impe^ nendo' Gummiarmnomacum aceto folutum ^ form^ Em- plaftri craflioris alutae induab A quo poftridie fta* tim vidimus tumorem nonnihil fuifle auQum ; cum* 4^ue fimul appareret mollis, adeoque fic puris in¬ tus latentis indicia: praeberet, lanceola, aChirurgo profunde fatis ada&a, fuit apertus, bonamque codae fufficienter materiae quantitatem exhibuit. Ligatum vulnus I more folko cum carptis linteis ftegnotico" pulvere, ad impediendam' haemorrhagiam , refperfis, fuperimpofito £m/!&y?ro Diapatma atque Jaceido ex Difeutientibus ^Traumaticis adornato,- Tjinoque inco- SPo, ad praecavendam inflammationem. Subfequentd- node .,€ger qukm optimi dormivit;* ac poftridie re¬ tulit , libi dolores infigniter lenitos effe. Tumor' valde minutm apparuit, ac pafum faniei pro tempo¬ re reddidit. ImmiiTo autem in ulcus ftylo , illud fi- nuofum deprehendimus, cumque introdudum ulte¬ rius ftylum ad cranium usque penetrare, ejusque fu- perficiem afperarrt offendere deprehenderemus, pro¬ tinus eo loci cariem quandam contraxiffe credidi-' mus, fnnul ac vulnus ampliandum-magis ftatuimusi? ■fj- _ _ _ Obferuatio X. _ quod cum nova Chirurgus incifione podero mane .ef}c£lui daret, icerataque negotium operatione pro- iequeretur, cranium tandem detexit, fed propter obortam Haemorrhagiam nihil tum confpici poterat: quamobrem noyum hocce vjulnus .ftatim ea, qua prius , ratione tradatum 8c deligatum fuit, vicinis tamen etiam partibusO/fo rojaceo atque Cham^melino calefado inunftis. Sequentidie cum fedata effet Hae¬ morrhagia, cranium immiflb .iterum ftylo, explora¬ vimus , ac prope futuram fquamofam in foramen quoddam incidimus, utramque cranii .tabulam per¬ terebrans, per quod ftylus caute .transmiflus, ali¬ quo usque .intex Meningem duram .8c .cranium abs¬ que .(Egri dolore verfus cerebellum protrudi pote¬ rat, quemadmodum in Figuris appofitis Litter. B. confpicere Ifcet. ,Cum autem primahac vice ftylus paulatim , extraheretur, notabilis jpfum quantitas feri cujusdam flavefcentis fecuta .e.ft,, quotd;tamen hinc _ copiofius adhuc emanabat, ../Egro in ftrophiolum ex¬ hibitum cum nifu fufflante. C^uo quidern fic obfer- yato interrogatus ,cft .$.ger, niim .aliquando ifiumin iftam capitis .regionem qualicunque ratione accepe¬ rit; fed negavit, fe tale quid intra proximb elapfos quinque vel fex annos paffum effe. Quamobrem in hanc tandem conjeQuram devenimus, Hydati- dem forte aliquam in crafsa Meninge enatam , vel Lymphaticum quoddam vas craffiusculo fero non- nihil infartium St expanfum , fternutationis fortio¬ re nifu ruptum efte atque tantillam quantitatem fe¬ ri falfioris inter cranium St Meningem efFudiffe,'quod cum non fuffeceritadApoplexiamquandam, preffione /orcibafeos cerebri ac principii nervofi, excitandam, De FiftuU Offis fquamofi, Abfceffum Auris ^c. Sf fatis tamen erat ad Hemicraniam, atque imbecillita' tem quandam artuum dextri lateris inducendam; f$pe enim de hoc conqueftus eft, quod in dextris artubus longe minus roboris, quam in finiftris obti¬ neat. Sed infimul opinabamur, cxtravafatum illud ferum acrimonia fua teneriorem cranii fubflantiam in loco futurae fquamofae induSa carie perfodiffe, ficq; fado foramine ylterius per exteriores partes mol¬ liores perrumpendo Abfceffum illum pone aurem, linuofumque ulcus progenuifle. Ad hoc rerb ulcus probe detergendum , olTeamque cranii fubftantiam ab ulteriore carie praecavendam . Spiritus Vini de- phlegmatus tepidb fub qualibet deligationc infper- fus,rindeque iterum ab .s.gro aerem infpiratum in ilrophiolum efflante, exeullus fuit. Vulnus autem five ulcus dein filis linteis carptis, Spiritui Vini, Es- fentuque AIyrrbn. D. THEODORI ZWINGERI.^ De IfcbtirM per plures dies durante. <• iA Enfe Majo Ann. 1689. Cefiturfo quidam, flatip' ^ ’ * rae egregiae , habitus obefioris, acidis ufque de ■ leflatus cibis, jamque ab itinere quodam redux ,po!£ vomitUTn Ss dolorem in latere dextro infra Renes inci¬ dit inlfcburiam, adeo ut ne guttu|am quidem per quatriduum excerneret ; quamvis Cljfteribus atque ^*Bie«/«’»emolliendbus| nec non Oleo Amygd. du/Ci eUm Syrup. de Alth. Fdrnel. ^ Sptrtnat. cet. uius fuis- fet fad dilatandas, vias , Renalium4ue Glandularum ©bftrufibiones referandas) ac bina quoque vice fibt Ven^m, in brachio nimirurn St pede incidi curafleti Sumplit dein aliquoties Julepum tx Aqu. petrofeh Ononid, Syrup. inol, cum Spirit. Terebinfh. ^ Bacc, junid; *2 Obfer^atio XIIL Sumpfit pulveres ex Oml. Qancr. Lapid. pru- 'neli'virg(t aiir. /HiUeped. pr£p- ^ Tartaro crud. fed frullra. Tandem poli: hasc omnia Cancrum contu¬ sum probe cum cyatho wini rubri non craffi nec aufteri, fed tenuioris ^ generofi nonrn\i\\ maceratum hc ex- prelTum propinabam, ae no&u Jukpim cum 9j. La¬ pid. prunell. Aqu.]Mah!. Ononid, ac Syrup. citr- prae* fcripfi. A quibus remediis poft mediam , nodem mingere incepit, & quatuor matulas implevit urinae crudae, parum lindae, cum paucis arenulis, cathe¬ ter in principio quarti diei veficae intrufus nil pro¬ fuit, cum vefica adhuc vacua prorfus exifteret. [Bafiled Noribergam Afienfe Januarh y6p7. mijfe.) OBSERVATIO XIIL DN. D. CAROLI LANGII. De Anacome virginis Hydrope 4efun6ta5. \/Irgo fex annorum llluftr. Dn. Laurentii Pfyfferi ^ filia , habitus cachcfiicijfsepjus in facie, pedibus Scimo ventre intumefcebac, quae quidem intumes- centiae remediis appropriaris non difficilius cedebant ac brevi data minima occafione iterum reverteban¬ tur; manifeftum argumentum, quod diureticis folis Hydrops curari nequeat , nifi caufa extravafationis lymphae primaria fimul tollatur, quae eft gravis partium internarum ab humoribus vifeidis cbftru- ftio, S: ab hac proveniens copioHi vaforum lympha¬ ticorum ruptio & apertio. Tandem invadenti tu¬ mori accedebat fcabies occupans potiffimum crura Jc brachia, e quibus ferum aliquod acre diffluebat. Malum , DeAmtomenjirginu Hydrope defun^^. 33 Malum fane iiydropicorum omen eft, fi in cruribus k lympha acriori ulcera exoriantur, etenim non fo¬ liam indicant magnam lymphae quantitatem extra- vafatam, fcd quoque fal in ea contentum ob longio¬ rem ftagnatiaherii ^jamiatn fundi reliquisque princi¬ piis ita-pradomiriari, ut intenfiflimum acorem ipfr fero inducat, quopericuiofius interna vifeera laedi, splura vafa lymphatica corrodi Sc confequenteripfum morbum ad aegri interitum usque augere necefle fit, unde in curatione Hydropis omni iludio edul- corationi humorum invigilandum, fi morbi accretio¬ nem quantum poffibile fit,, impedire cupiamus. Vocatur Medicus NobiliiJimae famiiise Ordinarius, ut virgini iterum hoc gravi malo tentata: fuccurrat, qui praefcribebateilaxans ex Refina Jalappae, Mercur- dulci addito grano diagridii, quo fuaviffimefuk pur¬ gata An hoc in cafu aliisque fimilibus falutare fit ex¬ hibere diagridium, vehementer dubito -tam ob te¬ neram patientismaturam, quam ob intenfam ■humo¬ rum acrimoniam, cunfti enim praGici fcammone- am omniaque ex ea parata mordacis St acerrimae accufatit naturae, quamobrem tantae extant corre- Giones, quae utrum vim omnem obtundant, acutio¬ ribus judicandum relinquo. Sequenti die augeba¬ tur tumor ita, ut totum corpus inficeret , ad quem debellandum reiteratum fuit catharticum St prae- fcTipta juTcula diuretica , in quibus potisfimum de- coGae erant Radices Petrofelini , his promittebat me¬ dicus fe reftiturum aegrotam , fed praeter onrnium exfpeGationem filia, prius tamen, fed pauco tempo¬ ris fpatio dolorifica thoracis contraGiene St vehe¬ menti refpirarrdi difficultate correpta, noGu exfpira- Du.m.Ann.F.b’Fl E vit. Obfervatio XllL _ Tit! inclIaBne^7 quam perniciofum fit Hydrope decumbentibus, lympha crafliore glandulas & va- fa lymphatica obftruentc nondum attenuati, diu¬ retica propinare, nam magnam feri partqm a reli¬ qua fanguinis mafsa praecipitant, quod copiosera- fa lymphatica fubit , 8c cum fuum liberum exitum non inveniat ob continuum affluxum , tandem ea ita diftendit , ut neceflTario fequatur majoc humorum extravafatio, qua confequente aqua inter cutem adaugeri debet. Haec fubitanea mor^ omnes confanguineos ipfosque parentes in fummam trahebat admirationem, praecipue vero cum a me¬ dico ordinario nulla poflet adduci caufa tam citati interitus, ad quam inveftigandam inftituta fuit de¬ cimo die proxime elapfi menfis Julii Anatomica ca¬ daveris difleflio, eo quocjue fine , ut frater defun- fiae eodem morbo vexatus, felicius opportunis re¬ mediis priftinae fanitati reftitui poffet, quem meae curae commiflum integre liberavi , ita ut opdmd nunc fruatur valetudine, ut inferius indigitabo. Huic Anatomiae &£ ego prsefens eram fequentiaque notatu digna &t ad cognitionem hujus morbi apprime in- fcrvientia,obfervavi. Integra corporis fuperficies foeda quadam fca- bic infefia erat, in cruribus autem St brachiis hae¬ rebant frequentes puftulae, fubflavefcentes , h qui¬ bus difruptis ferum acre emanabat, artus omnes inflati, nec minus ipfum abdomen , thorax facies¬ que tumore pallido, taflui cedente adtollcbantor. Confiderata extima corporis conftitutione, aperto infimo ventre ad interiora progrediebamur , ut vi- fcerum in hac cavitate litorum labes , a quibus po- tisc- _ De Anatme wirginu Hydrope iefanSx. sf 'potiflimum hydrops dependet, fcrutaremur. Quoad integumenta communia nil nan naturale vidimus, praeter jam indicatam pforam & confidentiam pin¬ guedinis fluidiorem, ordinarium in fimilibus morbis ,defefl:um, obextravafatum & cum ea undique con- fufum ferum. Primum nobis obviam fuit incredi¬ bilis lymphae quantitas, quae totam abdominis ca- yitatem implebat, faporis erat fubdulcis , confiften- itiae propria vifeidioris, ^diaphana , nullum fpirabat .odorem, igni admota incralTefcebat, fruftula tamen jn Gelatinam converfa nondum apparebant. Omen- ituni nulla prerfus ditatum pinguedine ad putredi- •nem vergebat tuberculis duriufculis fubflavefcen- tibus hinc ande refertum. Quod non parum con- hrmat opinionem Clarisf. Dolaei fatis rationabilem, de parte affeda hydropis, quam exponit in fua Ency- ,clopaed.Mcd. dogmat.lib 3. cap.g. 2. In ventricu¬ lo offendebamus cibos pridie affumptos, a fermenta ftomachali eo usque illxfos, inteftina a flatu natura¬ li non recedebant; Pancreas Afellii majorque glan¬ dularum ,in mefeijterio fitorum pars fcirrhofa, dura & coloris flavi exiflebat, nec aliter fe habebat ve¬ rum Pancreas, etenim lOb flagnantes paflim in fuis dudibus vifeiditates tubulosque fortiter extenfos, in magnum tumorem elevatum, duritiem quafi lapi¬ deam contraxit. Haec funt praecipua Hydropis fun¬ damenta, quae lympham debito curfu privant, ten- fiones vaforum, ruptiones &: feri extravafationes caufaiit naturam fermentis ad exaltationem Chyli fanguinisque neceflariis privant, in quorum defedu praeter fiimmam humorum intemperiem nil exfpe- dandum eft. Renes eoiorem naturali rerhiffiorem E 2 ob- ^6 Obfepvatio XllI. obtinuerant k fere nulla pinguedine obduffi, hepar#< ]ien, uterus una cum vefica nec minimum patieban¬ tur defedum. Thorax tantam lymphas copiam Continebat, ut erta pieiira vi quadam exiliret, quantitate duas men- furas fuperabat, fubviridis erat, Coloris & acoris pene- trantisfimi ita ut inftrumenta in ea madefatla fubito- rubiginem contraherent. Hunc aquarum acervu eau- fam tam eitates mortis efle fufpicor.nam omne thoracis- caritatem ardisfime occupabat, ut nullum ampliuS' fupereflec fpatiu diaphragmati dilatando ad attollen¬ dos pulmones aeremque contentum, qui in veficu- lis longiorem quam pareft',: moram trahens, eas ita extendit ut ob compreflas arterias nuHusimpofterum permitteretur fanguini’aditus'ad pulmones, circula-- tioque neceflario inhiberetur fine qua impoffibile eft vitam diutius protrahere. Haec mea opinio confir¬ matur praedida- dolorifica thoracis contradione^ k-; praecedenti laboriofa refpirandidifiicultate,nam cum' mufculi abdominis fefe contraherent ad elevandum- diaphragma,ob obftacuium motus diaphragmatis in¬ vincibile, deprefierantviolenter collas k corifequen- ter dolorifice thoracem contorfere. Gb vapidam fan-* guinis crafin, quo debite inflare nequeuntfibrq cordis-' erant laxiflimat, praefertim verb illae quae dextrum cordis thalamum conftituunt, quia omnium longis- fimae, in cavitate utriusque finus nec gutta fangui- nis reperta eft, defcdu circularis fanguinis motus aliquo temporis fpatioante mortem : Pulmones, co¬ lorem prae fe ferebant naturalem, aliquibus in locis- apparebant maculae rubrae, ubi fcilicet guttae teli-' dui fanguinis coagulat» h»rebant. Fratrem eodem. mor- De P^ejicatofioruin Efficaciu, morbo correptum , Deo favente , fequentibus Cu¬ ravi : primo d exhibui vinum medieatum ex blan¬ de aperientibus, incidentibos vifeidosque humores evaeuantibus eompofitum, deinde prasfcrip fi deco- flum fudoriferum' edulcbrans' Sc uriiaatrt movens, de’ quo quotidie mane hauftum affuaipfirSc tertio quoli¬ bet die fudavit, inter hujus ufum continuo affumpfit confortantia Viresqueconfervantia, femcHnfeptima- na euin purgavi infufo earundem virium cum vin® medicato , quibus integrb reftitutus eft. MorbuS’ hic frequenter in noftris Regionibus graffatur & po- dfflmum infantes corripit, cujus caufam data ocv ^fione pluribus exponam,- { Liicerha HelveUbrwn , Eafileam , ^ hinc ab' ExCi Dn. D. Theod. Zun}ingero,AienfeJa-' mario i60. Noribergam miffa.)} OBfERFATlO MK 0h.D. ERNESTF SIGISMUNDI GRASSIIv E>e Vefioatoriorum Efficacia. INtef quamplurima, qum in Praxi contigere , ve- ^ficantium profper^ adhibitorum exempla, eminere' videntur ffequentiai Anno 1683. 28. Aug.|Puerp®t ram dignitate primariarn Hujus civitatis , 14. a par¬ tu diebus, Paroxysmus fubjtb invadebabepileptiCus/ ad 17. ustjue rrienfis fequentis diem, feptirha vice re-' eurrens. facies Paroxysmo incipiente rubore no¬ tabili fuffundebatuf, coliurti & brachia,qub- usque nuda confpiciebantur, rubefeebant. Extra ta¬ les infultus fincipitis varias partes dolores infeJi^*- E 3- Obferuatio XiV. i)ant dcerbiffirr»! St continui. Tollendis h fce mailiS imparia erant omni ftudio adhibita remedia timin- terna cjuam externa, interque ea feftio Saphaena- rum, hirudines fronti affixae, ipfa4ue nuchae appli¬ cata veficatoria. Quin imb dulorum vehementia delirium primb mitius, tandem verb plenariam men¬ tis emotionem furibundam pariebat. Idcirtb aliis vel nihil proficientibus vel ainpiius non admiflis in¬ ter medios , furores aegrae nefeienti duo veficatoria majora fupra malleolos pedum interiores per ro. ho¬ ras fuere applicata, e6 quidem cum fuccefru, ut paucis poft admotionem horis adecque ante vefica- rum adhuc .exortum quietior , fequenti yer6.die, prim6 poft tot vigilias obveniente fomnb, a delirio fcnfim libera fieret,fibi reddita omnium praeteritorum immemor, ficque brevi integram fanitatem rccu?" peraret. Vir Illuftris ac Generofilhmus .quinquagenario haud multum major & per annos 20. pofteriores ar¬ thriticus, tandem in cephalaeam incidebat gravifli- mam, quam fi in tali fubjcQo .arthriticam cognomi¬ naveris, forte non errabis , pr^fertim cum 'St du¬ rante capitis dolore arthritici paroxysmi primordia glifeerent. Atrocitas effeGus atque fymptomatum concomitantium Nobiliffimum ^grotum in ftatum redigebant moribundo fimilem. Nimirum 16. 17. 8c 18. Martii 1686. cum pulfu languidiffimo loquela de¬ ficiebat, atque interrogata rariffime St vix amplius intciligebat, urina involuntarie profluebat ficut Se alvina; feces , corpore praeter brachium dextrum p'ane immobili exiftente. St fpirifu qtioque, quem cr" hiante ducebet, tandem fapius intercepto. In- De Veficatoriorum Efficacia^ _ primis vcr6 i8 Mare, omnia ad interitum verge- banc quem adftantium corona tanquam certiflimum’ lacrymis jam urgebat acerbis nec immeritd; fensus enim omnes 8c motus etiam prius adhuc fponte mo- biiis brachii dextri erant aboliti, neque inclamationes in aures fortiffimas audiebat aeger, provoluto in la* tus finiftrum corpore prius’ femper refupino, cx ore profluebat amurca nigrefeens, & dejeflio alvi cly- Here follicitata, haud multum abfimilis erat, aci- difllmi praeterea fcetoris. Mihi tamen’ tantillum fpei repullulabat ex' fudore blando uni rerfali curaT corpo¬ ris totius incalefcentia oborienteV qui poftea usque’ ad 20. Mart conftanter' continuavit. Hinc quamvis jam antequam res ad has anguftias devenirent 4. veficatoria ad nucham & tibias adhibita periculum’ avertere nequivilTentV tamerfad eandem' denub con- fugere anchoram non dubitavi & difla die iS.Mart. poft hor. h' antemerid.' etfi' omnium oculis res pe- nitus conclamata videbatur, ad' 4. pedum malleolos 4. veficatoria latiora una’ vice" applicare juffi, ad quorum' effeSum obtinendumi’ usque ad craftihum’ mane adeoque triplo' majori,- qu’am alias fieri foletV tempore- expeQandum-erat,- 19. Mart". mane' ex veficis’ tum' demum' aperffs icber flavas' largiter emanabar, cujus effeftum' aufpicatum fensus 8c' rhotus ut loquelaBVquamr verfus meridiem bujusdieir^cuperare incipiebat, tam parv6 4. vel 5. borarum' intefvallb reftitutio abunde’ reflabatur. Delirium fuccedebat" per plurcs dies cuitf fiti vald^ intensa, 8c tandem’ menfe fequenti fanitatis redintegratib, licet fat' bre¬ vis. Ea namque diutius gaudere. Recidiva proximo' menfe Majo fu perveniens lethalis haud permittebat,- occa-' Obfernmtio XV. _ . occafionem fubminiftrante cafu ab equo graviffi iib. laudibus tamen vefieantium -haQ:eRus recenfitis te¬ nebras forte non offundet, quod repetitus eorum rariis in locis ufus hac viqe non amplius fuffecerit; .vel enim plane non operabantur , vel asgerrim^ Ss niulco labore excitata veficse mox .iterum ,ex- arefeebant, fuccedente notabili partis excoriatae in- tumclcentia. Ubi inprimi.s relatu dignum , quod in pedis dextri malleolo externo vefica tandem ob¬ tenta inftar ovi fubvencanei inanis 8c . nullo plane humore ftillans fuerit inventa , id quod conclufio- nem px ali.i.s id genus cabbus jam format-m magis ,, confirmabat ; Veficatoria nempe eo diffioilius ef- jjfedum fortiri, quo niagis humores ad , cbagulatiQ- ^,nein tendunt, uirde & atiio earum fruftrata in ,ma- jidignis femper mali ominis habenda. (^Jauera Augujlam. Vind. Menfejanu/ir. Anno i6gy, mi£a,) OBSERVATIO XV. Dn. D. JOHANNES dp MURALT0, 'De .quibusdam lapidibus figuratis Heiy.eciae, "C Xhibeo hic icones .lapidum .praEcipuorum figura- torum in Helvetiae montibus repertorum , & a celeberrimo '.Yagnerp p. m. primum memorato- ju rs. Quod ad Ammonis cornua a, tdner, Athana- fius Kirchsrvs caufana figurae hujus lapidis attribuit vi eftinobe .ica;, i. e. radiorum Jaculatrici, jquse re- periciir in i dinis corporib^JS, quae in eo ■confifta.r, xjuod Spiritus in , falis corporp abditus appedcM quo- De quibusdam lapidibus figuratuHelvetu. 41 s^aETi nafurali ex centro prodiens in circumferentia protrufione fua paulatim in radios quosdam ea di- fpefcat. Armatura, quse nonnunquam cornibus Am- monis adhaeret, & quandoque aurum, plumbum ac ferrum mentitur, nihil aliud eft, quam marca- fita Sc immaturum metallum, id quod manifeftum mihi erat in magno & perpulchro-anguino ovo Pli¬ nii, feuEchinite an monte Glaronenfi nuper reperto; cortex ejus exterior admodum lucens, lapis fpecula- ris erat, & terfiflimo ;Titro argentei coloris politura haud cedebat, fub cujus cortice durior filtx fubcoe-- ruleus latitabat, firmiter crediderim ego in mon¬ tibus his 'Varii ;generis, i. e. diverfis falibus confper- lia luta, & minerales fluores , uti lapides metallares nos docent, reconditos efle, qui modulum agno- fcant vel internum vel externum, line quo materia ^oagulabilis incertis legibus in terrae duflibus fufa nuiiam exafl^m producet figuram, fed erit fumm.a itunc irregularitas ; fed praefente hoc modulo accom¬ modabit le ad datam formam, tejjore languefcentes parces obftante, vel duritie materiam cogente. Mo¬ dulus talis externus eft tum ambieps aer vi elaftica fingula premenSfCum moderato quodam calore, vel fai quoddam minerale fulutum foris glebam tangens. Internus ver6, fpiritus, falis Sc lulfuris feu archaeus vel materia fubtilis eft, maflulae primitivae conclu- fus, qui fermentatur, 8c poft rudimenta fenfim fine fenfu applicatione novae materis augmentum capit, fefe expandit, juxta dimenfiones omnes ad integram usque perfedionem, propaginis ver6 incuriusdeli- teftit hic fpiritus, toto quo irretitur, & repagulis vincitur, tempore; fed obfequente tempore per Dec.Ul.Anu.V.^VL F mol- Obfern)aiio XF. _ _ fnoliitiem matctiae particulae eju& exteufibilesjuxtl fe invicem jufte collocantur per fermentationemj fokitionem Sc coagulationem grada-tim dMinftam s Ubi notandum, alia corpori ratione principii prae- iiominantis, icgitimb oc reSb operantis ad motum figuram certam inclinare, Sc ita fpeciofiora, co¬ loratiora, gratiora, & temperatiora efle, fiequeper- feftiores figuras defcriberc: In quo auierft in fpecie motus talium particularum confiftat, & qua pro¬ portione cuilibet parti infit, dimetiri nondum ralui. Nam cum pardculce fingulae propriam habeant guram, neccfle eft, ut cd^untes obnoxiae reddan¬ tur conditionibus neceffariis corporum figuratorum. Corpora autem ad determinandas ftiperficies figu¬ ram poffident lateribus 8c angulis cot>fpicuam,qm-* re exaQiffime pingi non poffunt nullo intcrjefbo fpa- tio nifi angulis & lateribus figura eorum conveniM,, id qu6d regularibus corporibus tantum datum fity natura reliquatam accurate ccratefcere nequeunt, quia intcrftitia queedam relinquunt, Bc ficutidiverfas' figurasJca di verfos qtioq; poros efficiunt.Ut verb.quid fibi modulus meos externus Sc internus velit, c’arius declarem, haec addere lubet: Aer cum corpora mi- turalia figuranda aequaliter undique premat, ceu externus modulus , neceflarib materiae mollitiem vcl duritiem fequetur, molle magis premetur, du¬ rum refiftet magis, hinc fulci 8c protuberandae variae orientur. Archaeus feu modulus internus, Spiritus Sal. SiSulph. mafllilae primitivae conciurus dum fu- feitatus ad operandum rnftirgit. virtutem fuam ja¬ culatricem ('quae lingulis aSionibus perfeSionis tri¬ bui poteft , Sc quam in cryftaUifationibus chymicis vid©“ De quibmdam iapidibus figuratu H elwiu, 4.S ridemus) exercebit quantum -valet , fecumque ordinatos poros fibi agglutinata Sc adhaerentia corpo¬ ra vehet quaquaverfum usq,’ dum dimenfioncm &per* feflionem debitam naSus fit, non aliter ac punCtum faliens in canum catulis primis ab impraegnatione diebus confpicitur radiis Xanguineis in circumferen¬ tiam aequaliter miliis fefe extendere , vel nucleus autfemen piant® terrae mandatum incrementa fu me- re,poftquamSpiritus vegetabilis intus latens experge- faSus repagula operculorum folvit, radicem figere, caulem fiftcre, folia pandere,ramos fruflumq; pro¬ truderem ita regulus Antimon. fuam Itcllam Jiuic vi jaculatrici acceptam refert. Non minus quam in operatione inftaurantium medicamentorum vis qua¬ dam irradians e centro ventriculi per totam corpo¬ ris humani peripberiam dijffunditur ; prolicit aer ambiens iinnumeris rerum feminibus refertus intus iatentia principia, particula ignea fepulta ad fo- iem properant , aerea atherca fub Lunam fc- dem aifeflant, aquea St terrea quoque fuum cen¬ trum petunt, motum fibi invicem communicando per appulfum regularem, e quo djverfitasfigurarum menfurandaeft. Hac de caufa dida figura funtin- flar hieroglyphicarum notarum cum fuis charaderi- ixus totamiiatura vim exprimentium, qua ^Egyptiis celebrabantur : nam fi pyramides vel obelifeos confi¬ deremus, quos tempus edax rerum Roma hucus¬ que fuperftites reliquit , tales inveniemus ; Sunt enim omnes quadrangulares Se in acumen defmen- tes, & tot ignis flammas aut radios denotant Solis, quem tanquam fumraum numen ^gyptios quoque fub nomine Ofiridis coluHTe conftatj, cui gtiam in- f 2 tclli- 44 ObfervHtio XV. _ ^ te^lligentias, genios & animas Univerfi inhabitantes- confignabant, quatuor eorum anguli tot mundi pla¬ gas rcfpiciebant, Sc quatuor elementa fignificabant:' )i patentium librorum inftar erant, qui myfleria na- turte teSe quidem omnium oculis exponebant, fig. X. Continet Cornu Amonis Montis Randii XII. libras' p ©nderans. XI. Cornu Amonis ex. pago- ^Sgcrfcf&cn. XII- Aliud ex eodem pago. XIII. Cornu Amonis Randii,, in fuperficie un-- dulatum; XIV. Cornu' Amonis Montis Legerii, bifurca-' tis Uriis.. XV. ..... . Randii Montis odoriferum. XVI. Cornu Amonis Verrucofum Randii Mon¬ tis,, ubi articulationes- eleganter con- fpieiuntur: XVII. Cornu Amonis ftriatum minus.- XVIII. Cornua Amonis plana minorai XIX. Cochlites Seffilis-inife retortus inftar buc«* cihaeL XX. Cornua Amonis* minora ftriata pertufa,- XXI. . . . . minora plana & pertufa;- XXII. Nautili lapidei Figura 'concava & convexa:- XXIII. Conchas lapideas montanai plana- uni-- valvis: XXIVi Peclunculites; XXV. PeSunculi montani ftriati contorth- XXVI. Mytuli montani plani bivalves.- XXVII. Cochleabpidea; XXVfll, Conchites ftriatus- bivalvis in^niatricei- SXJX, Pedunculus bival vis- ftriatuss. xxx:- < jnu. F}y.iciy: / ■! • / ■ r ‘ • ' v,'-;, • . Fi.). KLin. XIJI. ri^.xxxmi. rij XLL' xL Fij. XXXI Flr.XXXVL, De Ufu radicis Symphjti in Ifcbiade. ' 4f< fig, XXX.' Concha ftriata biralvis lapidea elegan^ tiffima, XXXI. Conchites montanus' planus bivalvis XXXn. Lapis lyncis cufpidatus; XXXIII. - - - concavus. XXXiV^' lapis' Judaicus fruSum* Oliv^ rei' ferens'; XXXV. Lapides Judaici oblongi. XXXVI. Pediculus lapidis Judaici. XXXVIL Lapidis Belemnitae interna faciesl XXXVIIIl- Lapis^ Ammonitcsl XXXIX. Ombriae pars conveia 8c concavai' XL. Amygdaloidesi XLI. Lapis nucleum pini referens’- XLII. Lapides Caricoeidei. . XLIir. Ovum anguinum Plinii.- ( Ttguro Auguftam Vindel. • jM cnfe Januarii Ann^ 1 6 gj. mijfe. ) 0 B S E R VATIO XFL Dn. U RUDOLPHI JACOBI MERARir. 0e Ufu’ radicis Sympliy ti in Ifchiade. QUbd vene^randus' fenex riupef in' Dolore Ifchiai* dico expertus- laudavit remedium ,■ obfervatioi: num mod6' numerum' augeaci Eli' autem nihif aliud, (juam nota Symphyti five'confolid$ majoris’ radix, in forma catapksniatis parti’ dolenti appli¬ cata, de qua etiam Rajus in hiftoria plantarum s' Atedicamentum hoc ad dolores podagricos ^ nonnun<^' F 3, quarti Obfeffvatio Xf^i. _ quM etiam IJchiadkumienkndutn calere lUratu expt~ /imefitk atteflantlbus ab amico quodam certior faSiis f um. CiKLisiiilamise fingulaces ab aegro noftro recerifit® funt fequentes : i. radicem recantem eum urica pro¬ pria in confiftentiam pultis cofiam , tantum nora fcv^/idam dole+rti Ibmmo femori adiroatam , 2. .deli¬ gatum femur fafciatum, decubitumque fupcr la¬ tus affedum per viginti quatuor horas imperatum, 3 c.uaplasma dein ut putrcfceret terr,a dcfoiTum fuifle. Fa-3:um id eo cum fucceflu, ut veficulas plu- res puftulaeque exiguae fuerint excitatae, .cutisque tanciepi in latum quafi impetigine mordaci labora¬ verit, e6 majore cum moleftia, qu6d friflione ipii fuerit interdiSum. Nec in hoc fubftitk .cutanea fceditas, fed brevi fcabies reliquum corpus occupa¬ vit, aegro jam doloris experte, &c libere fatis ince- deut.e. Duo funt, quae infuper potari poffent, u* pum, quod recens adljuc fuerit malum, nec invete¬ ratum, remediumque ade6 in principio ufurpatum, alterum, qudd aeger flatibus alias valde obnoxius, illos fub ferpcia doloris ex intimo partis dplentip incipere hc prodire putaverit, aut potius fe ita fen- tire ipfc miratus fuerit. Contra pertinacem iftum alfeGum communiter commmendari legimufiexterna varia, quae ex profundo evocare poffinr,inuftiones, fcarificatiqnes yeficatoria & fimiiia, An itaque ip jradiceiftaj quam mitem alias St rhucilaginofam ex¬ perimur, penetrans quaedam acrimonia latet, ex 'quG capite raphanus ruflicus in priore -Eph. Gcrm. tomo juviffe legitur? An ab urina, ab afiuali calo¬ ne, a diuturno decubitu ifta excoriatio St exulceratio ? fndefoiTse radicis putrefactione plufimungihduclse PO- De Adiantho aureo fponte in rudiribm enato. 4^ pofeerat aeger, fed eam exAbilarunTalH; Notabilis autem fcabiei ab exiguo fpatio per reliquum corpu» diifufio, five ob infeSionem a contaftu partis fta. biofcB, five totius depurationem. San^: quae aliai fenibus nou mokda mnd6 fed & lethi frequentes praenuneia elTe folet fcabies. Huic viribus adHuccon- ftami prasfentaneo auxilio fuit. Ita & nuper Melanw ehoHcum fanas rrienti reftitutum fcabie foedatun# farna tulit. ScG. observatio jcvil Dn. D. RUDOLPHI JAGOBI CAa MERARH. De Adiantho adreb fponte in ruderibus enato. IN ruderibus olim Londini pol? famofam deflagra^ donem Rajm magnam- copiam Eryrimi arigulflfo lii fuccrevifle mirabundus narrat Cum nuperis ani nis eandem Vulcani vini experiretur kircheiriium' patriae oppidum , a vicina Tecciorum Ducum ve" tufta arce cekbre, clegantieris edam Herbute inti gnis paffim copia fuccrevit, Adiamhum fcilicetaul reum prae aliis omnia lat^ in abundantia occupavit Dubius haeret Rajta an iftud Eryfimum fponte ati ex feminibus diu in terra latentibus, an a malef^ nato quodam de induftria rparfis ortum fuerit^ Magis probabilis videri poffet Adianthi iftius ortus fponraneus, cum femine dubio, five mmutiflimo & nudis oculis vix confpicuo, praeditis plantis imper feaioribus ab eodem accenfeatwr, U infupermmifl* .4? Obfer^iatio Xp^IlL ^is, aggeribus antiquis, aedium tedbis Sc tegulis finril- libusque complutis locis &c afperginofis limbis ubi¬ que fere oriri notetur. Verum qu6 plura pasfim aquivocae generationis male credita exempla clarius reducuntur .hodie ad univpcam , tb meliorem de reliquis etiam h prceexiftentc femine deducendis fpem concipimus, facilis tamen hoc in cafu elfet recurfus ad infenfibiliter difperla primaeva germina, extraordinario .caloris Sc .humoris fotu .excitata 8c evoluta; Nifi /orte mufeos iftiusmodi uti fungos non tam plantas % fuo femine oriundas quam re¬ crementa potius .8c excrefcentias plantarum quis ^dicere malit. Scc. {Tubingd Auguftam Vind. d. 12. Januarii ' Anno J 6 g 7. rniffin. ) OBSERVATIO XVllL Dn. D. PHILIPPI FR AUNDORFPEIil. Pe vomitu Iiabituali flati Ppmeftici. CAtum domefticum pinguem, magnum &c'egin- tem tribus abhinc annis alui, fed qui ultimo anno fingulis- fere diebus femel vel etiam bis vo¬ muit, at propterea de pinguedine nihil amil5t;hoc quia mihi mirum vifum fuit, eum ftrangulatum fe- .Gioni fubjeci, ecce novam vomitus caufam. Ni¬ hil in hoc Cito a natura alienum reperi, quam quod finider pulmonis lobus cum diaphragmate in ante¬ riori paire firmiter unitus concretus fuerit, unde vomitu.m idum per conferfum ventriculi cum dia¬ phragmate ortum fuiffemanifcdumeft. OB. De rubore ^pufiulu oculorum ^ medieamentorum ^c.4f " observatio XIX. ~ Dn. D. PHILIPPI FRAUNDORFFERI. De rubore & puftulis oculorum & medica¬ mentorum Gamphoratorum ad eas utilitate. PUella elegans 5. annorum purtuliseompluribus ae rubore oculorum non fine caecitatis periculo ye- sata, mihi curanda oblata eft. Huicfprater medica¬ menta purgantia, veficanfia, hirudines, cucuphas exfi c cantes &c. etiam muka alia topica oculis appli¬ canda praefcripfi, fed fine fruGu; tandem unguen¬ dum fcquens quod Butyr. rcc. S. Sal. in aq. Euphrag. aliquoties loti ii(3. Tukas praep. 5il3. Camphorae 3j.m. ordinayi, fe palpebris non tanuim illiniri.fedetiam cum petiolis applicari preecepi, Sc ecce intra paucos dies U rubor puftulae cum omnium admiratione difparuerunt, ^ aegra plus quam per medium an- numdptima fanitate eft ufa. Poftea tamen propter errores, ut opinor, in diaeta commiflTos ideni mor¬ bus denu5 rediit, puftulis non tantum album fed Sc nigrum oculorum copiose obfidentibus, ac toto fere albo intenfo rubore obdu8:o, cum venulis tur¬ gidis Se non fine dolore. Ego vocatus praemiflo per 4. continuos dies laxativo jalappato, idem Ung. re¬ petii, Sc rurfus quidem eum frudu ut fupra Sc aegra Dec.llLAnn.V.^Vl- G bene j-0 Okfermatio XX' _ _ bene habuit quafi per 9. menfes ^Eand&m una iterum puftula in albo oculi eft fuborta cum aliquali rubo¬ re, fed' mox iterum methodo m‘oel6 laotlata fublarai ii jam fere ab integro anno tegra nihil mali eft paf& {Bnmn Jmuar. Xorimberg^mJfa^y OBSERf^ATJO XX, Da D. J O H A N N I S PETRI AL- BRECHTl De Cyani virtute ancihydropicav G Ratus ille Orator, qui rem pauciffimis expedire callet verbis; grati libri, qui recifis iis,] quae minus ad rem pertinent, tribus, ut cum Plauto lo¬ quar, bolis & fummatim leSorcm^ inftruunt. Sio Medici ipfi commendatiores habendi, qui, fimpli- cibus ubi locus eft, comnofitorum farragine aegro¬ tis minus exiftunt morefti. Kcperiri autem ex illi® talia, quae mafctrle , quod non rarb fruflra ab his exfpeGatur, praeilanc,- ipfa loquitur' experientia’ fo- loque cortice peruviano & inventd non ita pridem> remedio antidyfenterico , Ipcca-cuanha dido, fatis probari poteft» Meminifle faltem hac vice placec vulgaris illius Cyani cceruleis floribus aeflivo tem¬ pore inter fegetes copiofisfime crefeentis. In ocu¬ lorum rubedine, inflammatione, lippitudine, mor¬ bo regio &c. egregia hanc plantam fuppeditare me¬ dicamina notum eft iis, qui ejus unquam ufi funC opera. Vim diureticam in ca> fapor amarus ac non¬ nihil acris arguit : unde jam x.mnh ridericusHoffman- nus Medicus quondam celeberrimus Commentar, in Pharm. _ ^ _ De Cyani vhiute mtihydropic4. fl Pharm. Sihrod. /ih.4. SeB- /. p. m, 464. ejus DeeoQum an hydrope incipiente propinatum aquas per diure. li-n eduxilic teftatur. Eundem effedum litonnulii in confirmato jam hydrope Sc quidem anno 1694. Lii- deke ^oUbecg molitor in ^cibbenaf» Sc anno 169^. Thomas COIfltcf rufticus pagi Dujen maxim6 fu6 com- moel6 experti funt, referente fic Henric6 Buteni6 di- Q:i pagi Dujen 'seditud, qui praeterita aeftate fafcicu- lum cyani in manibus tenens & propriae infirmitatis ergo remedia cx me quaerens interrogatus, quid cum Gyano ipfi effet negotii, hoc regerit refponfi % Do¬ mine Dodor, hanc herbam aur6 qu6vis judico ca¬ riorem. Noti enim mihi funt duo viri , qui hydro¬ pe afeite graviter decumbentes ob ingentem pe¬ dum, fero ti &c ipfius abdominis tumorem incedere, vel domefticis negotiis nequaquam amplius vacare poterant, imd quibus fub ingenti ventris aqua tu¬ midi mole vix refpirare licitum erat Hi folo hujus planta Dec-odo ad'plures dies in notabili quantita¬ te calide affumto difficillimi alias morbi indolem refradariam optimo fucceffu edomuiere , colluvie nimirum aquOsa hinc in tanta per vias urinarias fubduda copia, ut uterque jam ex aerumnis fuis fublevatus integerrima fruatur fanitate. Hinc, anne- debat, notabilem hujus herbae quantitatem colli¬ gere foleo, ut, cum de hydrope & ipfe metuam, illam, neceffitate ejus exigente ufum, femper habeam ifipromtu. Hifce quidem aeditui verbis fidem ha¬ bens, nomina tamen pagorum ipforumcjue ruricola¬ rum , quos ope Cyani ab hydrope liberatos fuiffc afleruerar, diligenter annotavi, ac datis occafionibus in rei veritatem fedul6 inquirens ipfum exanimo Sc verd omnia retulifle comperi. G 2 OB- j2 ObfervaMo XXL _ _ OBSERVATIO XXL Dii. D. lOHANNlS PETRI A L- BRECHTI. De Leucorrhcei atrociffima cum Eaemorrha-< gia uteri akernatim affligente, deque Opio in infigni quantitate fine noxa lumto. ■piEcennium ferme elHuxit, cum honefta hujus loel ■^^Matrona, Uxor Dn H.C.D. annorum 46, tempe¬ ramentique fcorbutico-ferofi fluore albo non inter¬ polato; fed continuo mifere premeretur fingulis fe¬ re diebus illuviem, quandam tenuem per loca mulie¬ bria in notabili copia excernens. A multis jam huic malo fubje&a annis parum tamen follieita fuerat de ejus occafione tollenda 5 jam vero, eum res mani- fefto in deterius inclinaret, poft caufam vulneratam remedia ex me aliis .anxie quaerebat medicis. Prima vice cum ipfi inhypocaufto circum ambulanti ades- fem, pavimentum purgamentis albis undique eon- fpurcatum non fine ftupore vidi, quae etiam, mirum fanfediGu! in mea praefentia ad aliquot partitis vici¬ bus profluebant cochlearia. Praemiffis talibus, quas ab impuritatum hacce farcina aegrotam liberare, quaeque aliquoties iterata (neque enim tale Augiae- ftabulum tam facili negotio expurgatur) illam per cloacam corporis amovere poffent, ad corroboran¬ tia. abforbentia, fubadftringentia Stc. tranfitus fafius efi, non negle&is externis fuffumigiis contra uteri Rheumatismum longo alias ufu 9omprobatis. A fi, quot- De Leucorrhcea atrociffima cum h^morrhagia S*c. quotQuot criam conYOGiiti font Medici, contumaci» fcilicet morbi cfficaciffimorum medicaminum vimt gonftanter eiudente, operam & oietrm' in curatione' mecum perdiddre. Gun&is igitur ex voto parurw fuccedentibus paulatim difta uteri purgamenta ma¬ iorem acquirentes acrimoniam dubio procul lacerari- do & rodendo partes genitales atrociffimum exci¬ tarunt dolorem, quem haud diu poft horrenda ex¬ cepit uteri heemorrhagia , qua. durante ille mitios vifuseft, qui ver6 ftatim ac loco fanguinis alba ite^ rum excernerentur, menftrua.fcmper recruduit, mi^ fereque miferam tamdiu afflixit, donec notis qui- busdarn ab humere acerrimo corrofis & referatis va-' fibus fanguis denu6 qua data prorueret porta cer- tiffimas iterum dolorum inducias, easdemque tof dierum, fiftens , qUorfcilicct NeSaris titalis adver-*’ tebatur effluxus. Et fanfe tantam noftra aegra tor.^ turam, tot perfentifeebat cruciatus, ut jure eamtri- busjillis affliSis, de quibus Tulpius Obf. lib.3.cap.i.2.j^ fatetur, qu6d eorum ferox calaniitas & formidabi¬ le tormentum laehrymas vel infenliffimo hofti escU- tere potuiffent , adjungere queam ardentibus hinc il¬ lam fufpiriis faepius expetiiffe recordor, ut, fi in no-» ftra effet poteftate , profluvium fanguinis uterinuru in perenni ftatu confervaremus , fe malle cum hoc- ipfam amittere vitatm , quam vel unicum momen¬ tum ineffabilibus illis ac laevifflmis angi doloribus. Ratio hujus dolorum remiffionis ficn adeo oMeura. poterat efle confidcranti, quod fanguis particulis ramofis, cbylofis acglutinofis abundet, quibus uteri lymphae admixtis hujus acrimonia exedendi vim ad sempus depofuit;» C^ae forfan etiam caufa eft, quare _ . G j dys- Ob-fervalis XXL _ _ _ Hysmata ex cujusvis animalis fanguine in dyfente- ria , Sj balnea ex {ijnguine humano in elephantiafi tam falutaria nonnunquam exftiterint, uti de his Ballonius ap. Bonet. Labjrinih. rned. exiric.% 2g^.p 6io. de illis vero llluftris Wedeliijs ds yMed.Extemp. Comp. Se^.2'Cap.^.p.rd.S3, tQLmmt. Sed ut ad propo- fitum revertar, noftra aegrota, cum, quod in votis habebat, a Medicis prxftari non pofife videret, nuh lumque ex tot rgrnediis perciperet frudum, conftan- ti animo hujus mali' in nonum usque menfem tole¬ rabat tyrannidem, quo tenapore enormi Sc fubita- nea iterum correpta h$morrhagia c vivorum emi¬ gravit contubernK). Dpieo adhuc, mihi & aliis cor¬ pus aperiendi denegftam fuifip libertatem, qua alias impetrata yterum cancrofis gic phagaedenicis ulceri¬ bus defoeciatum pluraque curiofa nos reperturos fuilTe nullus dubito. Caeterum cum in decurfu hu¬ jus morbi ad intenfiffimos dolores mitigandos opia- torum opus eflet ufu , de iis ut anncdam operae pretium duco, quod aegrota initib ex grano uno Laur dani quotidie affumto aliquantulum levaminis fen- ferit, fingulis vero hebdomadibus, fi quicquam emp- liimcnti exinde capere deberet, diQa dofis uno gra¬ no augenda fuerit, ita ut paulo ante obitum adgj, yel grana XXVi. dido Laudano fingulis ferme diebus uteretur, non maiorem nunc inde, quam initio , ex grano uno percipiens utilitatem. C^ua occafione Baronis de f. arthriticis doloribus perpetuh ferme * obnoxii recordor, qai clim in diverforio hujus loci fub figno aurei Angeli ad aliquot commorans dies, ruccum de morbo fuo com.municabat interque alia ireferebat , fe jam viginti duorurp Medjcorum jn di- v-er- De Ahfc^ffuhepatk ex temerario _ ff reffis degentium loeis operam imploraffe exque va- riis ab ipfis propofilis remediis Opio nil ialufarius deprehendiffe ; hoc unicum effe illud , quod fero¬ ciam fui mali edomare poflfetj unde k longo tempo¬ re fe ita ilfi aflue viffe, ut, ni quotidie bis, maneni- minirn & vefperi XXXIII. grana Opii crudi degluti- rct, nil certius quam acerbiffima artuum tormen¬ ta ipfi eafpeOianda cflent. Vix ut dida crederem' adduci potuiflfem, nifr me praefente tribus vieibus- confuetam Opii dofin devoraflet, cx quafbene ha-' bens id faltcm Incommodi fentiebat, quod nun-- quam nifi ope clysmatum deponeret alvum, SeJ cum fimilis farinae Obfervationes in hifce Ephemc-’ i dibus paffim repcrire- liceat, plura de hac materM non addo. OnSiRVATiO XXlt Dat). JOH ANNIS PETRI AL- BRECHtI. 0e Abfceflu hepatis ex temerario Opii ufiiV feliciter tandem curata. iMconfuItam non omnibus seque feliciter cadere' ^temeritatem ex dicendis fiet manifeftum. Annis abhinc, praeter propter feptendecim in officina Phar- macopdlii noftri dccafione remedii opiati a Medico quodam praeferipti, de dofi LaUdani inter miniftros Ks oritur, altero nimirum, id fine faniratis detrimen¬ to in notabili quantitate fumi pofle, altero ejus mi¬ nimam portionem furamb nocivam efle contendente. Ille pertinax fuse fentertticE , ut hunc erroris con¬ vincat, afluihfa ad manus libella VIII. Laudani granir Obfervatio XXIL\ ' psrKiit eaque fine mora circa vefperami abforbet . Contigit id Menfe Januario & quidem .eo temporf quo quotannis fub mea direQ:ione in praefentia ali¬ quot Senatorum Pharmacopolium perluftratur cun- flaque tam fimplia quam compofita ratione bonir tatis & ponderis examinantur ; Infequenti igitur die cum alter miniftrorum ad eongerendas ca? pfulas & aiia, quae fui muneris erant , non appare¬ ret, ad quaeftion^m , ubi eflet? refponfum tuli, eum adhuc alto obrutum fomno in cubili delitefcere. ignarus tum ante aSorura mirabar, hominem alias fatis feduium plumis adhuc (.erat enim jam nona diei hora) immerfum effe, utque illum expergefa¬ cerent monui. Frultraneus autem fuit hic labor, ne,- que tum temporis fufte excud potuifle foporem credo, quo tamen fequenti luce fponte excitus 8c recordatione culpae pon parum commotus ridendi aliis fubminiftrabat occafionem. Ab hoc tempore non aderat amplius naturale capiendorum ciborum defiderium, videbatur tardus, languidus, fegnis or¬ dinarios labores vel cunaanter adminiftrans, vei plane fubterfugiens. Effluxo aliquot hebdomadum ipatio calor faciei in lividum pallefcentem degene¬ rabat, refpiracio difficilis, febris lenta, dolor initi5 obtufus, poftea magis acutus pulfans in dextro hypochondrio cum infigai hujus regionis protube¬ randa infeenam prodibant, ob cujijs tumoris incre¬ mentum ad qucevis negotia ineptus reddiliis, leifto^; conflanter affixus, nil magis qvam placidam mor¬ tem, vel citam illius apertionem exoptabat, fub cu¬ jus iriole vix Spiritum trah.er:e poterat,' Chirurgo comitatus, cum ipfius flatum explorarepi, expr^- fenti- _ De Abfcejjfu hepafu ex tenurarh ^c. 47 :fentibus fignis abfcefliim hepatis fatis maturum ani- Riadverti aegrotoque ve! moriendum, vel ipfius in- cifione haudqua idqueeb magis, curti durante morbb fubinde iniultus quidam podagrici obferyarentur , qui tamen poft unam vel aherarn. horam fubico difparuere , tuffi interim graviffima irt fuo ftatu conftanter perfeyerant.e , .cui febris lenta cum fputo nonnunquam cruento intolerabilibus pecloris doloribus fcfe aflbciavit. Imb , ex quo fumma humorum turbatio yalde arguebatur , non¬ nunquam frigus mmuum ac pedum fineremifljon? ad tres ve! qhatuOr dbfsrvatum ell: dies ratione exitus morbi non adeo faufta protenderis. Remediis igi, tur ulterius fubminiftrandis non.tam ad tyffim. quam ipfam materiam podagricam? fi non, ut Helmontii urar verbis, in fuo femine vel fpermatica radice in- (crimend m , faltem mitigandam , invertendam Sc paniin ad laudabiliorem Crafin revocandam , partirti vero ad humores vitales ab ea per diaphorefin , inter- pofit6 nonnunquam eccoprbticorumufu , liberandos redexi , in quem, finem varia praeferipta funt , ex qVJibui. De tnifmU eis 'p6Yddgrd recurrente illatis., 6t ^ibus , ut Gaetera non attingam fequentes fpecies pio potu quotidiano calido, loeo infufi Herbae Thed exin parando, falutares admodum dcprehenTae funt* iw. Fol. Tuffiiag. Beton.Chamaedr.Gham^pit.aa. M].'4 Flbr. Bellid. papav. Rh. Ros. rubr. aa. MI?. Rad. Chin nonear.farfcepari!4aa.|ij^. Confol. Maj. 5vj.Lign. fart* tal. citr. fiijiSaflTafraslj* ^em. Aftis. Fcenic. aa. jvj. cc* rafp. Jx.Lumbric. terreftr. exficc. |i!3. PafTul maj. exa* cinat. |vj. Praeparata d.ad chart. S.Species |u Me Jbacmg ©ettSftCfe- H6e potus genere per aliquot menfcs eum tali ufuseftemolumentd, ut aliis fimul non ne- gleOiis melior paulatim valetudinis appareret aura* fraSaque magis ipfius tuffis violentia, efFcEtae morbo vires ita tandem revivifcerent , ut ra.tione muneris publici, cui praert, fuas iterumimplere poffstpartcst De cujus quoque (Deo fit lausy adbue vigente fanita'- te ipfi ggque ac mihi gratulor i quam ut in multos ad¬ huc prorogetannos Tuperemus ille Re&or, animitus Sc alFeGu vere fratsrn6 voveo. I ragicam magis morbortim iuorum catafiro- phen ante paucos annos duo hujus loci Senatores^ Domini G.H.0. M.D. experti funt , quorum ille for¬ te 46. annorum ^poft fuperatam tuffim autumnalem thox folitis podagras cruciatibus corripitur, quibus pofialiquot dies paululum fopitis, leQo nimis cit6 fe lubducitecsldque piuviofo exiftente pifeacus enjus* dam in loco extra urbem pofitoi fe fiftit fpedatorem. Corpore igitur, praecipue vero pedibus in folo palu- dofo non parum refrigeratis infirmus admodum ac debilis ad fuos revertitur lares, ab orhnibiiS quidem podagricis doloribus immunis, tuffi autem tam im¬ mani laborans , lu ob continuam pulmonum irrita- donem ^ ? _ Obferuatio XXVI. _ _ _ __ tionerij vix verbumr proferre poffet. Altero die ifi mifcrrimp Si periculpfo ipfum vidi ftatu, dolofamque pociagr® verfudam ftatim agnofccns ,nil quidem , quod ad levandum morbum perdnebat, intermifl ; aft omnia, quotquot etiam tum a me tum ab aliis excogitata fuere praefidia, in cafllim funt adbibita, .morbointra paucos dies in veram pulmonum exul¬ cerationem degenerante yiriumque , in quo alias yel minimum phthifeos indicium fe fe haud unquam manifeftarat, crudeliter Se fubito h medio tollentf. Infeliciter aeque alterius iliiue mod6 memorati ejus¬ dem cum antecedente ferme aetatis cecidit res hac faltem differentia , ,_5daiia neque tam vulga¬ ris caufa ad ejusdem exitium dederit anfam. Nimi¬ rum quifaepius jam fub podagrae ingemuerat tyran¬ nide, adgue hanc quodammodo leniendam loco af- fefto .sqtiam arthriticam jilwere foiehar , nunc de- nuo ex eodem morbo languens, ancillam ^d pharma- copolium mittit, pt pro duobus groffis milnicis di? ftam petat aquam. Hsc peicio cujus errorq , loco il¬ lius , aquam fortem hero fuo infinuat, qui ftatim ac confidenter ejus portionem vola dextrae exceptam pedibus affricat; paulb poft verb tum inhis, tum ipfa manu infignem ardorem excoriationemque ad¬ vertens peflime (e deceptum fentit, reique veritate ab ancilla deteflra, chirurgum in auxilium vocat , qui etiam virulentiam aqiiae fortisc -uflicam partes ipfas fubcutaneas jam depafcentem idoneis facile pacavit remediis, illatamque fanavit Icefionem. Interim vix peraQus erat illitus, cum fubith atrociffimus alias .dolor arthricus periret, quem etiam nunquam po- /ieainhac vitaperpeffus eft, quae tamen, quamdii ea frr , _ JDe Piurper£ mjusiamfiptepfia fmefia ^c. 6$ ea frui licitutn firat, ipfi fatis aeeAa”&'rnifcral^i- tit; Paulatim enim in peffimam incidit cachexiam appetUu profeato , fefpirandi difficultate, mtffi t'e- rina & pluribus aliis ftipatam ff mptomatibus, qui¬ bus , cum multi Medici in iisdem t-ollendis fruftra defudaflTent, exa,fl:o poft cauftki illius remedii ufum triennid, magis magisquecpntabuit iplis tandem idcfis libitinariis. O B, SER ATIO X^FIL IDfl, D. JOHAMNIS PETRI AL- RRECHTI. Pp Pperpersseujusdaiiiepiieplla Eundia «2s lono Campanarum. QPanta fopiin corpora animantium fit efficacia, ibeatus MorfeoJfius {cujus praematunum ex ihac srita dtfcejffijm meritb totus luget a.dhuc orbis eru¬ ditus ) eleganter fatis in D//. de Scypho citreo per, ceAumhurnante uoets fo^wn rupto oftetilit. Ipfa bru- tanoanunquam a fonte rnire affici netura. Tubarum & Tympanorum fono in conclavi excitato infequen- ti die fatis moleftam alias gryllorum turbam exani¬ mem inyentam efib, doGisfimus teftatur Ledelius Pec.i. Ann. j. Obf.46. Ipfc canem jam in asdibus mess aio, qui ad quemliaet cheiys yel alius inftru- mentimufici fonum iamciitabili ejulatu tamdiu hinc inde difcurrk, donec vel fuftibus abigatur, velipfi- us muficae adfit finis. Ridiculum, quod nonnulli ad lyr^ foimm ab urinae redditione fc continere non notuerint , uti id aliquot exemplis Des. i. An. /. Dep.m.Ann.V.§sFL K . Qbf. ^■4 _ Obfervatio XXFlL 0£»/l/J^.Gonfirraiart!r. In fpecie verd; ut cie campa-' n.n'um fono nonnulda' ad, (juencfam quoties eun». dem audiebat, haemorrhagia narium correptum es-' fe, teftacur £xceH. BlancardusCoZ/rS'. Phff.Afed.Cfnt. 6. Niim. f4. Aliosexinde in animi deliquia , alios iri Epilepfiam incidifle paffim: apud fide dignos legitui Autores; Exitialis praeteriti anni Menfe f ebruarici fuithicloci honeftas cuidana puerperae campanarut» fonus, quae ex difficillimis partus laboribus miruni in modum enervata acuta- admodum febri maligniC' tatis prae fe ferente notas detineb'atur, Omiit indii-- Uria neceffaria- morbo oppofui' medieamenta-; neque: fpes de- ipfo feliciter follendo vacillaviu praeferti®: €um in‘ nonum usque diem^ fymptomata-Vei' rnitibfa apparerent, vel' fi quae gravius aegrotam affice^ rent v eorum tamen furor adhibitis adhibendis haud aded- operose infringeretur. Accidit autems eirca quartam- pomeridianiam di&i noni diei;, ac itj; vicino teniplo vix triginra pSfluum irJtervallb k eil-- ‘ Bicuio, in quo illa decumbebat, diflrance ad? FefiUnt; fequentisdiei- populo- intimaindum:, oinnes fuBifd* puifarentur carripanse , quarum- ingenti ftrepitu fono non parum- commota nbftra puerpera acerbis- .1mas totius coi-poris'incurritconvulfiones,fpumaque’- eopiofa ex ore prorumpente tamdirum patitur mor¬ bi comitialis' paroxyfmum , ut viribus exin* ihagis: labefaQaris ab' illo- tempore ejus calamitas- ingra?- vefeere orriniaejue interitum minarividerentur. Ego; roto peflorb cbnfternatus, fedulb falud ejus invi¬ gilans, follicita medicaminum exhibitione epileptic cos quidem inhibui infultus , non tamen impedire potui, quin irifeqtienti die' admpdum Campanis ite- I)e repeniina ex terrore cmHate, ^e- Sf rum coHcrepantib-us delirans & va‘!de an-xia aegro¬ ta, etiamfi aures fibi ofcturari curaffet, ter qtiaterve terribiliter conveUeretur prc^ratoque fe iomni yjri- am robore paul6 poftinter preces $z fufpiria aciftan- tium placidb obdormiret. Caeterdm, uti initib hujus obfervationis memorata exempla ad RonmiMorutti idiofyncrafiam referenda furtt , Ac hoc, quod addi¬ di, terreris potius arguere edfieaciam, quilibet' vi¬ det, deeujus vi fequentia pt anneflrarn j ieSbri for- fan haud erit ingratum, Fig.XJLIV, OBSERFATIO XXmi Oa D. JOH4MM1S PETRI AL- BRECHTl. De Repentina ex terrore coedtate, cum infe- t^nentj epiiepEa, feliciter fanaca. A Nno d. 30. Oflobr. N.B. mulier adhuc juve- '^^nis v-igefimum fecundum vix transgredieris an¬ num, dum menfm aifidens forrtb infantem {uum, quem antea non procul ab ead.em menfa in fella qua¬ dam collocaverat, gravem videt minitari cafum, ci¬ to ad volans eundem manibus exceptum, ex diferimi- ne feliciter quidem eripit, perterrita interim illa ita ut currais artubus eontremifeeret , ftatim de vifus titubaiione,8f obtenebratione oculorum conqueritur, putans igitur id, quicquid fit morbi, vel (pontd re¬ motum iri, leSium petit fomndq.ue oppreffa fatis fe- cura in multam dormit lucem,, Expergifeens tan¬ dem oculorum lumine totaliter fele privatam fentit, unde maritus ,^c patentes meam cit6 implorant K z opem« _ Ohfermio opemi^ Accurro rerurac^e as^eaSarum igmru» ad primum affliSae' eorrfpefium cfetraao pileo' prs- jnilTaque oflficiofa falute meliorem’ fwltaris acTramf d apprecor. Jfon' ^er&' videns tillirm refarttta#o^> nis figntim tel ipfa invita m^accerfitum » vel brevi eam nefcio ex qua c aufa infoientiorem fa^am- effe |ocofis alloquor verbisv Ipfa verdre, «ierat, cxai(J- ftnn tibus cognita, jocum in eonfirniferationem' verto^ inque oculis nil vitii animadvertens, hefternam a- jnaurofin dubio proeul ob hurtiorum per terrorem’ nimis Gomrnotorum nerves^ue opticos vel obftrus- entium, velindccenti preCirra alScientrum in horunf confinio coacervationem jam. tandem in veram abi^ jflTc coscitatem comperio, unde quoque non levemf cerebri arguens turbationem , ni acceleratis amris morbi caufa in herba, quod dicitur, esffinguaiur, facilfe graviora facGedere polfe mala, praedixi. Ne* que verba mea adeb vana fuifle eventus docuit, Fofteaquam enim Chirurgum ad phlebotomi¬ am in alter«ro brachiorum arimflniftrandam eitiflS- me advo€arlju®ram, fimulq; brevi me ipi! iterum adfoturom promiferam , diseeffi ad alios interea temporis me eollaturus aegros. Nondum verb’ pa* rentum ad fores aedium usque mc comitantium corr- fpcSuimcfabduxcram, cum mifer6 ejulatu & tre¬ mente voce revocarer ; Reditum fine mora aceele- rans aegram repentinb eafu in terram dejeS^am ma¬ nuum, pedum, oGulorumque horrenda contorfio- ne, dentium ftridore, fpumae per os eruptione, (ers- fuum omnium' abolitione, un6que verbS vehemen- tiffima excruciari deprehendi epifepfia ; contra quem Herculeum morbum etiaiafi Herculea ver^ 2c prae- DeRaraquMaMinF4gGnfifafigur4. 6j ftaritiflima praeferipta fuerint medicainina ^ ad duos tamert circiter dies mtiir ales omnern eliifit ©peram ex fingulrs hofM quartam ad minimunt ffbi vendP tans partem, qiiS fempef nSiris cofteuffionibus rni«' ferunti affiigebat corpus, ut tixde recuperandat falut# ulla fpes fupereffet. Aff a:nr»tjenfe Picina Numind ex diligenti medieameritoFuni afu iri tantam ptofe-^ €it. Ut laxati paulatim vi ftiorbl, cum diris illis eonvullionibus ceecitas ipfa ctanefeerct ; remanen- t® foltem ali quali vifus obfeuritate, quaefameiiipfa praseipue diaphoreticbrum ufu intra paUebs dies fc- fieiter curata efi ita, at in burte usque diem gratis, fima luminis fruatur ufura fomiteque epileptic6, ne Ti e jus in infidiis relifli inhafiC Scyllam iterum inci¬ dere poflet per varias corporis vias ellminatli a|nbs-' bo comitiali vivat immunis. Q B /£ k VA Tl O XXm 0n. D. JOH ANNIS PETRI AL- BRECHTi. 0e Rara quadam in Fago vifa figura. T^Irandos natur® tufus cirCa vegetabilia obfervaM ■*^*tos inque Annorum praeGedentium Tomis acu- riolis delineafos ae copiosi ita deferJptos effe no» ignuro, ut fcrmc dubitem, an, quem proponendi a- nimus eft, annefiere iis audeam. Interim, ut hoo faciam , jubet Revcrertdiffimus ac Gclfiflimus J0- DOCUS EDMIJNDUS, EpifcopUs U Princeps nofter’ Clcmcntiffimus ; jubet ipfa rei curiK-litaS, quani ublmone nuli6 mod6 fepeliendam judieUi In pa^ R 5 ' ' _ Obfervatio XXIX. _ quodam hujus territorii, @jbbefen difto , rufticus tribus abhine annis fagi truncum hndendum prae manibus habens^ ad primum yixiflum, quem fecu- ri ligno impingit in duas partes inaequales tamen, id diffiljre yidet ; Repetitis igitur i&ibus dum ulterius jdem comminuendi animus eft, infolita quaedam in eoconfpefla hgura eosdem remoratur, cujus myfle- riura agreitis quidem rufticus non intclligens, ftudid tamen ab ulteriori ejus abftinetlaefione, ucramque accurate fi bi refpondentem partem funiculo combi» natam fedulo affervans, quod tamen lignum non diu in eius permanfit poteftate. Rumore enim de hocce naturae lufu magis magisque disfcminato, etiam ad aures Celfiffimi perveniente, hic cit6 id apporta» rt curat, poftque aliquot dies, cum officii ergb fort^ Ipfi adeflem, mihi illud luftrandum examinandums* que exhibet: Remoto igitur fuperipri operculo ^yid, Fig.XLlVJJt. A.) palmae Sc quod excedit eraffi* tudinem tequante, obftupui ferm^ cum in efus fu, perficie interiori figuram nigerrimam literae H. cum impofua cruce tum accurati expreffam viderem, ut vel pifioris vel fGulptoris manu nitidior delineari vix potuiffet. In altero & quidem majori fagifru» ftof eodem fed mulc6 obfeurior & finiftrorfum pa¬ rum mutilata apparebat figura (vid Fig.XLlV.Lit.B.) quae in utroque ratione magnitudinis" 6c litus apt^ ad fe invicem quadrans, longitudinem pedis, latitu¬ dinem palmae U ratione cujuslibet dudus pollicis fuperabat craffitiern. Neque quani ffiligens etiam plurimi meGum inftituerint fcrutinium, ullius impd- ftur® detegi potuit indicium, cum tale quid corije- ^lurami profundus fatis fi tus omnem facile adime- rei , ''i,-’’,..-.;. _ t)e Rafdqtiadam iri Pa^d njifafi^urs. _ 6f tetMpidonetii, eujus figurae defineationem curio- forilm oculis , ut c6 de ea |udkare queantj exponere volui,* qoibus Sc ipfurn pretypUm, quod ex clementiflrma Cerfiffimi Uofiri Principis induli gentia ititer rariori mea in propriis adioUs cufto- dio, mUnftrare poffum. Caeterum an talium ra¬ riorum liaturS operum fignificationes , quas inter¬ dum acuta de iis in medium proferunt ingenia, fir ¬ mo femper nitantur fundamento, mearum partium non cft, ut hic loci prolixori difcurfu inquiram. Si tamen in reobfcura quid conjefiare licet, meo judi¬ cio non peccabit, qui per litefam H Hildefienfe territorium , per fignum vero X crucem Salvatoris nofiri inteliigkjpiam^ue Amici cujusdam fententi- affl, quam fequentibus de hac materiaesrprefijt vir- ficulis, pio ampleditur animo. Haec ea forma fuit fagi, quam ftipite fifib Lignator repetit niftieus atque ftupet. Infolitum, non artis opus fpecul antibus extafj Si videas, certum dixeris omen irtefti Hildefienfe iblurn, ni fallor, literafignat, Qu6d fub vexillo militat hocce crucis. Vinces in figno hoc tellus charisfima vinces, €ruX tibi junfta fide laeta tropbaea dabit, (JHfildefid Augu0am Vind. Alertfe Jam&i Anm OBSB^ 70 Obf er vatio XXX^ OBSERVATIO XX Xp Dn. p. ^.lIpOLPHr J4CPBI 04- ME.RARII. De yermibus Nivalibus. Q^od oiitn in lliigaria obferyavit Ex«el!. D. Caf. RafieruSt&^ViOxV.^ i:«m niye vemaes, idem.eti-^ m Facrii cootigjffe dpbia primum fama tuiic, ff4 jion ita pridem perfonce fide dignae unanimiter .con»* firmarunt? fcilicet fi^b finem anni nonagefimi fexti^ die yigefimo feptimo Decembris ftyL yet. pr.ope Bisr fingam pagum pr^fefluri® Kircfemenfis, €u|o| fata nup^r fingulari pbfersratione indicavi, in campo fu? per nivem recens modb deiapfain /comparuiffe plu?- rimos vermes, five parvas nigricantes erucas, non fi. ne vitali mpti3#e.um bine inde reptaverint, translatas autem i.n calida hypocapfta £ & liic fubita mutatio pe- riculofaj brevi fuiffe emorrrni. Unam atque gltp? ran] ipfarum confpkere & .examinare mihi licuit, fed exficcatas jam &in literis, quibus inclufas aepeperam^ epmpreiTas. Agnovi autem ifiis, quas ia Eph. Dee. 1. Ann. ly. delineari curavit Laud. D. Rajgerm^ ad^b in totum fimiles, five magnitudinem five fex pedes five snnulos aut incifuras, pranemi|ue reliquam figura nj fpeQcs, ut fpe.cie pasdem prPnunciare non dubi- rem, k ulteriore clefcriptip.ne novaque delineatio¬ ne hinc fuperfedeam , curiofum Leflorem ad icon% ipum ck. %h. tom. remittens. In aetiologiae extraordinarii hujus phaenomeni jbrf- yibus me expedire potero, cum rufticorum ratiod» pium yariu; ifiorum JpntentiLs mihi jurp videatur prae? imm- X>e f^ermibus ^iiKilihus. yt ferendum. Illi itaque irecmes non in nive^ quales quidem dtat Ariftoieles, non in terra fub nive, non in nubibus genitos, fed ex nidis infeSorum ab una akeraye arbore decullis omninb verifimiliter de- djuxerunfj quibus ut calculum 'adjiciam, fequenti- bus moveor ratienibus. Amant enim infefia iflius- modi congregationem ,, :h*erent nidi foliis antiquis ramisque arborum magis minusve implexi, expe- Qiantque calorem exckantena, qui utique die ifto nosabatur extraordinarius, (fcpfuum teftimonio qui hyeine fubito remittens frigus teporem judicant ) exceperat enim diuturnum gelu bkndior aura mi- tisque, adc5 ut poft meridiem nix Jiquationi vi¬ deretur proxima ; nec ventorum impetum defuitTs probabile efl: tali die, qui totus nivalis exticit. fmd temperatum Sc vivificandis infectis convenientem oportet fuiffe aerem, qui fovit culices, quos eodem itemppte eodemque loco viator quidam ut examen apum volantes offendit, non aliter ac parvos fcara- baeos mufeasque una cum vermibus obfervavit Rajgerm. Culices a,utem d vermibus f. eruculis vd iisdem vel cerfd non diffimilibus excludi, docent oB- fervationes Dnn. Menzeiii Sc Wagneri Eph. D.a. A.i. St 5. ubi generatio culicum univoca , totusque pro- iceflfus exdufionis ex ovo, &c mu rationis e verme in mufeam clare deferibitur. Favet locus, produttio- ni Sc [diftributioni infefiorum idoneus , quippe hu- midus, non procul enim diftantes aliquot lacus ia mappa geographica video, Ynoti autem funt Rhena-. ni culices) & vicinas effe arbores perhibent, qui ibi fuerunt. Nec aliam loci conditionem fert ipfii hifto- ria, quanonnifiin certo St determinato fpatio ver- Dec.ULAmy.^VL L mes 7 2 Sl>fervdti6 ^ mes repertos fuiffe Confirmatur, fd raodo* dufefeS ridetur, an verines rridum- fuunr in- arbore jam de- feruerint, hinc delapfae Sc a rento* difperfae fuerint,’ an vero in ic cum nidis abreptas, fu pra ni vem* de¬ mum prbrfepfcfint ? Equidem an taktfr nidtirty aur exuvias vermicuiorona in cnliecs transfiguratormn’ obfervaveifet aCcdlae, veJ ut fieri folet , incurii non attenderint, etiam refprcere nbiipotuf; Huc tamen referte jurat giobum a K hrgero in Eph. D- 2‘. A. 2. «bfervatUrn pugni mag^ni- tiidine, eonftantem ex parvulis admodum vermie»^, iis , quorum nonnulli fupra nivem repticarint , alii» fer6 elatir minimis alis avolaverinE, ^i per mi» crofeopium exigua ifta aninfalcula, nudis' oculis put* Tifciilbs tantuninigricarites aemulata, tunc exanima" vit Illuftris' tr^fes, globum illum aMquot eorum raf- riades eontinuiffe judicat. St in uno afteroqUe fe» etiam pedes deprehendiu Eucem noftro cafui foe- nerari poteft' liaec infeftorum multitudo figura^’ utut in diverfuin abeat magnitudo^ qua' ner!*obftatr- te, ikcat noftram quoque pluviam f. nivem portent tofam, uti globum iftum , cum Laudi Dn. D. SdrS^ (kh deducere a vermibus ex ovis jam oiini cxclufis^ & ad hyemaiem’ requiem alicubi cpmpofitls*, rmia- ventorum impetu abreptisj & in repido aere fufeita-- tis. Cui fententiae etiam nuperrime fubfcripfit, qui ex Ephemeridibus'hiftoria« iftas in oecoriomiam muni di mirab. tranftulit.Dn.Zdite. Et ifta quidem hSrc vice' fufficiant , quid enim infera portenderint, expe^- diant alii ScC. (TwMngd Augu^m Vind. d- ^.Febr. A, i6fj.mi£'a.j OBSEK- T>e/erimfmgUinelentefcenfid'. f$ GB SEtr ATIO XXXI .011. P. CONRAPI BERTfl OLDI BEHRENS. 0e feri in languine leatefc^^ Bfervatio Exeetlentiffinn Domini Schelbammer i \.^quQndarB in Academia jdelmftadienfi Prae- ceptaris mei^ anno proximo communicata , d# feri fanguinis kntcfcentia, -fimilem at adducam mo¬ net. ReSifiime autem >vk accurati^imus didinguit inter cruftam gelatinofam) fnper-ficiem fanguinis ab- tegentem, & chylum cum fanguinc permixtum, qui- ifaus 8c tertiam qualS fpeeiem in altero tamen fexu,’ lac fcilicetgeniHnumaddendamefle, elegans obfer- y Atio Domini Chrifij ani Mifikii ^ Anno primo Decu¬ riae primae, occurrens, eyinck , prima ver6 fpecies uti Dominus Scbelh&mmtrus notat, non in febricitan* •tibus tantum Sc pleuriticis, fcd Sc cacochymicis oc¬ currit. idem enim ante annum deprehendi in Re- ^erendiffimo ac Illuftrjffimo Domino Barone de Pt cum ei rena in brachio fecatCtur, ut non folum fu- pcrficies, fed dimidia fangyinis mafla fpiflius kc i-efcrret. Dri rerb ejusmodi abundantia ac lentefcentia feri imprimis k copiofo &: pinguiori nutrimentoexi- dat , chyio fciUcet hmul le copiofam maflam fan- guineam obruente, -& acore fuo exaltatienem ful- phuris vitalis impediente, ceu praeclare clcmonftrat, EsiceUmtiffimus Dn- Theodorus ZwmgeruS f Hofpes .^uopdam meus in Academia Eafikehfi , Anno fe- ht cundat 7^ Qhfervati^ XXX t, _ cunHo Decuriae tertiae; mifccrianeorum , usque' ei magis fi propter vitam; fedentariam.tard;or-mt)tus 8c conquaflatio fanguinis^ contingat , fcgpiorque adeo colorati ifiius Sulphuris' evolutio procedat,, ut ele- gantiflimis v^xh\s llli vis enim ExceOentisJ/mm R&ygtrm Anno,- fexto Decu¬ riae primae, ejusmodi fanguinem in quodam optimi; confticutionis „ St temperamento plane fanguine©? cbfervarit, U mSchotio SacBfiamz.A' annum- primum Decurias primae (ubi de- materia Hac copibfiffime. agitur) quoque exemplum; vlfgihisj occurrat',, bona valetudine fruentis ; impoffibile; tamen eft’, fan¬ guinem ejusmodi, five fero- ejusmodi ientefeente: fcateat, five integer albefcat' (gradu enim- tantum- haec differre arbitror) non exifiere' non morbofumj utpote a caufa fulphur ejusdem rubicundum,;inquo'- efisncia fanguinis confillit , deprimente: ortum , Sc inprimis in feacagenario. Kine quoque, laflltudine af» ficiuntur, coniummatique fcorbucicre exiftunt ,. in- que cachexiam labuntur, quibus fangais-. ejusmodi’ proclivis cft,,. docentibus id obfervationibus Soci^ tatis noftrce, ejusque imprimis mentisfimii Prtefidu:^s Dn. Schrhckii, Anno nono Decurias fecundae, i^Ex- eellmtisfim! Smidii Danti fcMt, (cujus filium in Aca¬ demia Helmfiadienfi quondam Convidiorem.pr opter egregias animi dotes- adhuc fufpicio) Anno tertio Decuriae £)? Recidi%>a febris conitceferuwian&^c. ff Decutiiae 'primas; : ' A d q ilia rtanas- praeterea prociiVes- funt , doeeate hot-Mlufmfiimo; Pecirlinp. in aureis fuis* ©Sfervatiohibus,. Singulare autern qnodque prae- fsritem cafurrimaxirne tangit, eff,qUod\BlG4^>nif/€/4f«- derus Anno fcptimo Decuriae fecundae notat , lent@- gradu coecitatcna ad ejusmodi fangUinis; cdnftitiitio- Hem fubfecutamfuiifei Quamquam verb illuftriffimus-^ger', & laffitu- dine infigni , pedumque tumore , St dyfcrafia fcor-- butica maxime laborety tamen ab anrio circiter, Tifus- ipfiin utroque oculo obfcuiiari coepit, cum dolore' frontis & dextri lateris in capite gravativo , memo- riseque imbecillitate'. Ante dimidium' annutn, eum in Weftpbalia bona heredi taria yifitaret,. catarrho ApopleQico in' diao ratere corripicoepit quo quam- T^isaceleberrimis ejus loci medicis leratus' fit,, pu¬ pilla tamen oculi lateris ab eo^ tempore' albist gjne laborat;. as SERVATIO XXXlt E>mDi CONRADI BERTHOLDi B'EH.PvEKS; IDc Recidiva; febris cortice- Peruviano fugatae; airteprocuratab OGcafione' obfervationis Cedelianae' de' rec^iva' febriU ex ufu laEtis, prosimoarino infertae, nom poffum,qum edaiTi communicem Haut abrimilem,- quam relationi Jlluftris Media , Uomni Rudolp hi WefilsQvn, Archiatri Eleabralis Brunfuigo- Lunebur-- eici, cum nuper apud quendam ^grum unaelTemus,. • ' E *beo> fi Obfermtk XXmit _ _ (debeo. Scilicet obferyayit Mle, febrem ufu corticis Peruviani abaSam , ab efu capitis porcini fumoin- (durati fcmper recidivam habuifle, quod ipfumadeb certum fuS, ut quoties segri ab aliis Medicis curati ipfi fe offerrent, nec de formulis receptorum quie. quamipfis confta.retj is faltem efum capitis porcipi fumo indurati fuafit, experimento nunquam fauen.. te. Caufa autem j quatn laudatiffimus Archiater fuppeditat, ex Epiftela naea ad llluftrijfimum Leibni- zium de recidivis; Anno fecundo Decuriae tertiae in^- ferta, facile colligere eft, fermentum fdlicct doma- ,chi imbecillius, & ab eduiio ejusmodi , non folum corpori humano aiendo minus idoneo, ceu Esccellen- tisfimmRidlinm' anno fecundo Hnearijm,egregie mo¬ net, fedSc infijpei fingulari vifcoficate praedito, ob¬ rutum , unde febris recidiva nccedario infeoui debuit. OBSERVATIO XXXIIL Da. a CONRADI BERTHOLDf ' BEHRENS. ■ " De Galcuiofa confticutione. p Legantiffima observatio ,ed , uti omnes , quas c«. ■*;-^feaionibus defunaorum communicat ExcelUn- tisfimus Hartmmms , .proximo anno occurrens. con- dinitionesque ealciiloforum, Sc eosdem curandi dif- hcuitatera apprime edocens. Cum autem depre¬ henderit, parenchyma renis rmiftri totum in paupif culum quafi carnofum concesfiffe, non poffum quin referfim, quid , hoc iq p^fTw ante annos .npn 1be Mtr^mu pet^ sHum fecedentibai: ff £6s iii feftioh« Afthmatki cuiiisdam ^prehendit Hov nGratiffimus Agnatus meus. Archiater OtteaHs Brtm. frigo Luneburgius in aulaGuelpherbytana. Parerj- tllymata fcilicet fenum a cakulis. quibus per mul¬ tos annos seger laboraverat, adeo exefa, ut nil nifi Cutis adeffef, In qUa adhuc mu Id caleuH latebant,' Deinin vefreula quoque fellis calculus magnitudine nucis juglandis repertus eft, pendens dracnmas qua-' tuor, qiio ipfo confirrnattir elegans affertum i/Af- ^ru Pechiini in ebferi/atwnibm i calculum fciliece nonf unius partis aut ferrnenti vitium efle, verum toti eomplexiohi inhaerefeere idque vitio ventriculi^ ceu ExceUentisfmus ejusdem collega i Dn. Hennemanmsi Anno quinto TDecUrise fecurSae, U.lUuftrisfimus^4i- ffS ScBrbckius inSCholiis adobfervationem illic addu- S^ami refle ad ufum praSicum accommodatiffimi notantv OBSERyATio xxxm Dn. D. GONRADI BERTHOi^l BEHRENSv I)e Membranis per anum ieeedencibus. '^Ariafa^pe esE' dvd^cxcerhuhid^V fsrh praeter hjitu'' ^ ram in corpore exTftehtxas quam de Ipfa partiurn^ corporis fubftantia dccedehtia. Singularisque admd' dum qbfcrvatio eff infignis quondam medici apud* WratislavienTes, CliriftopfioriRumbaUrnLii, quam re- cenfet Schenkius ^ particulam coftae fpurire fraSae, palmae unius longlttidirie feptitod diepef alvuniex- slufain fuiiJe. Non poium autem quin Scoccafibne . . ' ■ dvjb /it Obfervatio .diipllcis obfervatlonis anno proximo]^,erius ■h/iiijp m 71&ow/2^o, alterius vero ab ExceUentisfimoKs:^ fi>i 3 Lentilio Orilafio, parallelifaio inf^rtse,de meo qua- iicunque penu quippiam haut abfimil.e conferam. Annus eft .cum virgo quaedam, celeb,ei;dm.o iftimp- nafterienfi Chiliarchae; Dno. Corvey, /anguine jyn* Sta, per matronam mihi denunciarct, fibi ppft p&r duanam diarrhoeam, quippiana ex ano propen;^iire, quod' aliquoties digitis repofitum , fenappr itepum proruperit, idimidi^ fpithamae longitudine, craffitijs Sc rotunditate digito haut abrimile, ficcitate vero duritie inftar baculi, colore nigrum , donec denique cum reponi non pollet , egcfluriend inopinato in cloacam deciderit, Exin frufta quaedam membrana¬ cea ficca digitum, trans ver/um lata,- longitudinem vero aequantia aliquot dejicit, alter nis ternis que die¬ bus cum dolore dorfi &c abdominis imprimiscirca hypogaftrium & umbilicum , qua in regione fimul contra&ionem “aliquam percipit, ;Poft aliquot dies- de novo mafla ejusmodi fe oftendit, tutnque rneuna expetilt confdium. Ad tunicam internarn InteHino- rum hk membranae referri non poterant, cum ejus¬ modi feceflio vix absque fanguinis, aut praecedente Euris fluxu contingere nequeat , quale quid tamen ic obfervatum non erat, & membranae ipfae du.* riores exiftebant, firmioresque, quam ;Ut interior in- teftinorum tunica prsfumi poflet. Potius aci vefi- culas quasdara aquofas, vafculis lymphaticis ex na¬ turae lufu donatas referendae, quarum praefentem ca- fum non parum ffluftrans exemplum 'notavit dorniHS Hiftoriarum Medico-phyficafum centuria fc- Cunda.Quibusfcilicet ruptis humor fenfim exftillans diar- De FUtfbus ^ Intefllms qUieilamVb^nmmm! di arrhqeam aliquet dierum procurifletTquenTdeia continentes membran® infecutee iint, yidit alias Helmoniim «'■irum, qui a iongo 'ventris cruciatu mem¬ branas multas excerneret , quae .exficcatae & elavis alferi affixae pergamenum mentiebantur. -.<®;gra ve- 1-5 dida abftergennbus traumaticis ufa ben^ coa- yaluic, O B SER VATIO XXXV. Dn. D, CONRADi BERTHOLDl BEHRENS. De Flatibus in Inteftiiiis quxdam Phae¬ nomena. Ofifervatio leSu digniffima eft, quam ex anatome viri, qui veneficiis interemptus creditus eft,for- jTiavit annoque proximo inferuit nus NeheUus. Scilicet ea flatuum in Inteftinis condi¬ tio faipiflime eft, ut animakulum vivum fubefte, tam ex doloris quam motionis fenfu arguatur. Idem obfervavk Excellenti sfimus quondam patriae nofirae Medicus, H er mannus Conerdingim, Senior, in quo¬ dam nobili cui flatus in ventre oberrantes , motus, quali animalis calcitrantis efficiebant , ceu id ipfum. ex confiliis Reineri Solenandri apparet. Simile in fabro quodam lignario deprehendit Hbferus , & in Hyfterica quadam Excellentisfimm Afur altus, de¬ curiae fecundae ano feptimomifcellaneorum ; fonkus clamofi inftar viperae meminit ExceUentisfimus Reife~ litis, anno eodem. In quodam colicae paflioni ob¬ noxio, Honoratisfimus Agnatus meus, Dn. Archiater DtcJllnn.V.^VL M Gud- So Obfer^vatio XXXVL _ _ GuelpherbytanuS j, ipfas^’ coli? ceilulas* taSu. de¬ prehendit. O B'SE RV^ Tl O XXxn Dn. Di CONR ADI BE R.TH OLDE BBHBiENS.. De Experientiae Hippocratics' auto« ricaxc. ■WAgna femper' experientiaB Hippocraticae exftitifc dutoritas , U aphorismorum. ejusdem genuina interpretatio non nifi ex ipfa praxidefumenda fuip. Idem cum- ubique,, tumi praecedente aeftate- in mu¬ liere quademjuvenculaobfervavi,, quse cum bubo¬ ne primum' fub axilia fshiffra? erumpente infigni^ huraetorum dolore; torporem' manuum inducente circa, folftitium; aeftivum! corriperetuc", egoque inter Autores^ quos confulfebam, in Ibeum iftum qui II. Praedift. num. 33, exftat,. inciderem,, miratus fum,, qualis communicatio' efTe poffet inter articulorum' dblores & vomitum materi*' nigrte,. St, quo padot hic ipfe iisdem fupervenire pofTet? Vix autenr duo’ tresve dies elabebantur, cum- tegra haec materiamt nigerrimam, vomere inciperet,. cum anxietate prae¬ cordiorum- maxima, *ftu interiorum^ vigiliis, adeo’- que febri quafi’ maligna!, quae fymptomata quidem- primum paulum mitigata j.dein ita recruduerunt, ut vomitu puris crafli vcluti amurca lingulis duabus tribusve feptimanis, pracedente liniftri hypochon¬ drii doiore & fomnolentia ,, redeunte ac affligente, tandem circa folllitiuni hyemale exlpiraret mulier opti- De Jpasmo,feBioHi hemi£ _ Si «ptima, inaririque :fui . imprimis amantiffima, & rita longiore -digniflima. ‘Pancreas corruptum 8c quafi limofura non immerit6 guis|udicayerit. Hildefi^ N^oribergamd..i6.Febr, Anno 1 6g 7.) O B SER VA Tl 0 KXXVli. Dn.D. EBERHARDI GOCKELII. Pe Spasmo iedtionilierniaEiuperYemejice lietEali. Anno 1696. MenfeNaverribri, ’Joh. BitterlofF Rufti- cus mediae aetatis hcrniofus, ex PagoPful, pro- tpeUlmam ad recuperandamper feftionem priftinam ■fuam valetudinem, Ulmamfe recepit, ibidemque fe manui alicujus exercitati Chirurgi Xubmifit , k quo , etiam in jpraefantia.quorundam Medicorum ;Sc Chi¬ rurgorum tfeliciter fefius & idecenter tradatus eft j Hic patiens ad duodecimam aisque diem ben^ ha¬ buit, quibus praeterJapiis, ex improvifo fpasmo la¬ borare coepit, qui etiam in tantum invaluit, ner¬ vosque ac mufculos gutturis, temporum, ac gena¬ rum ita obfedit, ut os ad comedendum vix aperire, nec deglutire vel refpirare potuerit, Sc capite pro» nus in ledo, ac fi fune.tenfus Sc ligatus eflet, Xcdere coadus fuerit. Cujus iCaufa externa .corporis refrigeratio ab aere externo algido , per ineuntes & exeuntes tem¬ pore hyemali faepius in anguftumhvpocaufturnim- miffo, interna verb humores acri-falini, aufteri & aluminofi , nervos infeftantes & contrahentes, ve M 2 fanici $2 Qbfervatio XXXFlf. _ _ faiT^eslii^yos veliicans,, & furfum -Kerfus futtm prie- cipium contrahens fuit. EgQ ad hunc patientem vocatus, i"pfi fequentias remedia praefcripfu Et quidem interne. Pulv;„ lurnbric. terr. gj. CC. phil. pr$p. Pulv. Epilept. Mar- chion. €ephal. Michaeli Auguft-. aa. 9j. Gaftor. 9:8; oh. maciSigutt. Pulv. fubtil. de quo, quantum cultri cijfpide capi poteft , de die aliquoties in aqua Ceraf. nigror; patienti exhibeatur; Et Aq. Geraf nigr flor tiliae poeon. aa hirund. eum caftor. Epi- ISepc. Lang. aa. Confeti. Aifcerm. 58; Lap. Bezoard». Or’gr.v. M.irgaric. pr$p; Pulv. Marchion. Cephal. Mi- chael.aa. 98;iacchiper)at. gij. M.Oofis Cochleare unumi vel alterum; faepius repetendo.- Ad haec . Clyfter' etiam fequens fuit applicatus-. Herb. emolL flor.chamomill Verbasci fummit. aneth.aa M8 Sem». Jini p. deco&i hordei q. f fiat 1. a. ebullitio, Colatur., ^f.^vj. inqua diflblv. Eleft. lenitrFlorenz. DiacathoL aa. 1} Ungi Clysmat f p Axung; anfer. gallin. anatis aa». gvj. Vitell. ovor. num. 2. M. f. Glyfter. Externe, nutha», collum, genae,.fpinadorfi, & venter tali linimento ca¬ lide fuere inuntla-. Ol. Chamomill. rofar. lurnbric. terr. de caftor. anethi aaigvj. Terebinth pingued ho,- min. Canisaa; 5).. M. d. ad fitlile.. Sed omnia haec remedia fme optato fucceffu fuere adhibita, ac di&us patiens ingravefeente mor¬ bo Se fymptomatibus occubuit, ficque effatum Hip» pocr-atis adimpletum eft , qui fe£i. p aphorismorumi fecundo inquit, eonvuifio (ye! fpasmus) vulneri fu-- !,e!:v.en.iens. lethaiisy. OBSER. De fpamo mcipieniepop feBronemiffc, $g B S BR VA TIO XXXVUl Dn.D. EBERHARDI GOCKELIL De fpasmo incipiente poft fedionem herniag; curato, Anno 1696. Menfe Decembri, Michael HuzeKn* Givis Ulmenfis & alutarius herniofus a Georgio Riedlino, Chirurgo Sc Lithotomo exercitato felicitef feflus fuit, qui etiam per duodecim dies bene ha-* buit, fed poftea tenfiones fpasmodicas circa malas & tempora, ita ut vix os aperire potuerit, nec noti in ventre cum calore aliquo corporis preeternaturali, pulfuque celer! ac duro perfentire coepit , eui ego fta- lim in principio vocatus, fequentia remedia ordinavi* ■^L. Herb, emollient, aa. Mf5. Agpmon. Flor, Cha-» snomill-fummit. aneth. aa. MI?, fem, lini, foenugraec. aa.|l?. M. k coneif. f. cum deco£l hord. q;. f. ebullitio,. Colatur. 9; fviij in qua diffolv. Mei 1, ros. colat, iaceh» Thom. as. .f ii?. Ol.Chamomill. aneth.aa. Ji?- Vicelbovor* num.2. M £ Clyfter. a quomaximo cum levamine ali- quoties dejecit. Duabus poft Clyderem horis vena mediana bra¬ chii finiftri fefta, poft aliquot dies ad metum recidi¬ vae re petita, lingulis vicibus fanguinis|iij. velilip fubdtflce frierunt, Foftea ante fomnum falempul- verem wf.ia vice inaqua Ceraforum nigrorum firmfir,, cujus Uii.im pcftea per brduum mane Se vefperi eon- tinuavit. r?. Fulv. Ccphai D. Mkhael B,. d. aci char¬ tam, Excerne circa collum & nucham Cataplasma* ex herbis radicib & Cmiuib, emoli ciim Ia6tc co- Gura-j, additO’ Ol, rolar. Chamondil. iuaibricor, &c, M f alide; % _ 0bf(rvaiio XXJmit, _ calidi fuit applicatum ; Spina dorfi tali fpiritu iTlita, Spir. lumbricor. terr. Spir. j|tiac. P- , Et venter Oleo rofarum. Chamomillae,, lumbricorum , guento nervino invicem mixtis, inundus. pie II. Pecembr. anguftwm circa pefioris .regio¬ nem, cum tenfione ;ventriculi St imbecillitate .virium fcnfit, cui vinum Cydoneorum auxilium tulit; scirca tvefperam verd venas -haeraorrhoidales fanguinem fuderunt, a cujus.fluxu.difta fyraptomata ceflarunt. Pie I j. pecembr. turfus de tenfione fpasmodica St ai- vi conftitutione conqueftus eft, Sc vix os aperire .po- tuit,.cui .fegucntiatemedia ordinata fuerunt. Hcrb, yorismariri. falv. Agrimon. Origan. hyperic. lavendul. ,aa. MS. flor. Ghambmill. fummit. aneth. aa. Mj3,.R.ad> alth. lilior. alb.aa. gij. fem..lini, faenugr.aa. p Pecoft. 'hord.lSj M. f.obiiUitio, Colatur. y<;. |viij. in qua dis- ,folv..pfig.piyfi|3.at. :|j. Elea. Penitiv. -Florent. Ri^ca- thol, .aa. Ivj. AxHng..an&r-..anatis .aa. Svjj. yitell...ovor. sBum 2. M. f. Ctf fter. Pora una poft cilyfterem vero -mediana :fuit reda. Pro confortando cerebro St ner- ¥ofo geriereJgq. Aqua Cephalica fuit ordinata:^. Aq. Ceraf. nigr. flor, til.-falv .cum vino.deftili paeon, aa.^j. hirund. cumcaftor. Epilept Lang. aa. p. Cinam. ftill. 5ij Spir. Ceph.il. Anhalt. Compl gj. Confed. Alkefm. compl. 9j, Pulv.Cephal Michael.ppileptic.Marchion. aa.Bj. Lapid. BezoarA Occid. gr.y. :fatch. perlat. giij. f. mixtura cochleatim ;fumenda. Et Pulv- Cephal. Michael. 9j. Aq. Ceraf. nigr. Eflent. caftor. cura Spir.-Vin. extr.gt.vij, M. prodofi una. Externe, ^i.llng. dialth. Martiat, Agripp. aa. giij. Ol. de caftor. gij.M.d. idhaile pro Iquadione calida cervicis, genarum temporum. Defpasmo incipiente pojjJeSionem ^e,- ff Die i6, Decembr ad refol vendam matcriarri fpS modicam feq: fudbriferuni’dedi,9Z.Rob“junipel-.Elea!,* Diafcbrd^Fracaft.Theriac; Andromiaa jj. V. Gatd; Be- ncd.|i(?. Spir. Cochlear. M. proDofi. Ad laxandam alvum, Decoft.hord; §x. iri quo dlffolv. Butyr. ree«< OL Olivar. ij] Vitell: OVbr. nurri; z. Mi f; Glyfter dbmellicus; Die ly.Decfembr. Clyffer hic circa ve- fperam fuit reiferatus: Et r;. ElTent: Caftbr. curti Spir. Vin extrafi. 5j. Spir. bfeccabung; naffurt. aa S^.’ M. d. ad vitr. Dofis gutuvij: ad x. in aqua Salyiaei Ac, ad^ huitiores acTri-falinbs & fcorButicos’ eliminandos, al- vuinque apertam conferVandam, Herb. Majoranl- Korismar. Salv. nob. BeccaBung. nafturt. Agrimono Gochlear. Scolopend. aa. MS. Rad! Caryophyllati Ra- phari. marini aa; giji Angelic» sjs bacc« tauri, Junipi aa*. Rhabarb. Monach; |3. fol. feri. Alex;f. ft; ||i Gialapp; Agar.Troch; Turpethi el. Polypodi qui aai- 5i|i Cinarti. eh gj.' Tarti-alb; crud.- Sij.- Chalybi cUm’ Sulphipraspi &’ ih' petik' ligiK Serti, aiiisi foenic. arti 515. Mi & Concif. f. cdrti linteo' albi nodulus cUm^ mertfuriS. aquae mUlfEbdecoquendusi Die 23: Decembr. ad' refolvendas St difcUtiendas nialireliquiasi feq: Elefiuar. diaphoreticum prcefcri- pfi. B>.Robi Juniper. lip. Eled: Diafcord; FraCaft.iHr Theriac. Androm; 5ij Syri Sceletyrb.' p. M; F. Ele- ffuar. de quo' una vice' nucis^ mbfchatae' quantitas capiatur.'; Et denique ad quaevis heterbgenea ac vidofos humores, (de quibus adhuc patiens circa infimum' rentrem St pubem conquerebatur) eliminanda, ma^ ximo cum emolumento talem potiunculam brdirtavii i^i.pulv; rad; Jalapp; giji Diagryd; cbrr. gr. iij. Syr.de Cich. U _ OhferT,atm XXXIX. _ _ Cich. c Rhab. §). Aq. m^fs. puk^. aa. g-vj. M. pro una Dofi ; a cujius fuitiptione aliquoties dejecir, & lic o- mnia fymptomata evanuerunt, ac patiens, obferva- ta bonaditeta, per Dei gratiam priftinge fankati fuit reftitujuSp lllma Noriiergam d.24.Febr. OBSERVATIO XXXIX. Dn. d, eli.^ camerarii, De Naturalis Phosphori Phaenomenis, Quam Sc in Phosphoro Urinae extorto, StinNoQi- luca Spiritus Nitri & Cretae Sobole, lapideque Bo- nonienfiurxi calcinato miramur lucem, non nifi vio¬ lento igne obtinendam , eam Natura nullo vel exili calore adjuta frequenter exhibet. Vividum cicinde¬ larum iumen tempore aeftivo , Sole occidente omni¬ um oculis ob ve rfatur , quod e6 nonnullos adegit, ut lucidum inde deftillationc liquorem praeftolaren- tur, quarum tamen lucem reflexam potius hc pere¬ grinam ftrufiura corpufculi (etiam inilluminato mo¬ dice loco fplendentis) innuere videtur; dum femi- ■ circulares iftae pofticae & inferioris corporis partes microfeopio confpefiae , fubflavo politoque candore, & cryftallinis fplendentibusque pilis atque eminentiis creberrimis fune confpicuae, repetitae radiorum lucis repercuflioni forfan infervientibus. Dt taceam pifeium, putridi ligni, adamantis in te¬ nebris lucentis, quamque nuper obfervavi In caprea lucem, .cu jus, higore intenfo gelati pili fortiter con¬ tra duftum fitujnque naiuxalcxn agitati ingentes fplen- ■■ _ De Naturalis Phosphori Psummeny. plendidasque cum ifrepitu flammas erudaruncTlI^. eidorum juvenis eujusdam induflorum atque lin¬ teorum phaenomena & inii gni luce confpieuas flam¬ mas Ephem. Dec.H. anivS. Obf..i72. inferuit Hefitor, -IL E rater Gharifs. quandoquidem iftiusmodi cafus riiriores haflrenus -videntur.5 parem ifti ^tque pror- ^ fu 3 affinem recenfere ©perae pretium «rit. Vir juve¬ nis a quatuor jam menfibus /neque enim antea aded attenderat emicantes quas fepius 'confpexit fcintil- * ks) iafolituminduflis fpkndorem exili entesque inde fcincillas animadvertit; quae leviter etiam commota linteo ejus ve partibus leniter collifis prorumpunt, longb tamen frequentiores aecedente manus agitatio¬ ne confpiciuntur, neque fcintillae folum fed. ingen¬ tes radii iialatitudinemdinguarum inftar expanfi ocu¬ los feriunt, &, quod non fine admiratione retulit,, ftrepitu tali aures perce lunt qualis fcintillarum ignea¬ rum eflfe folet, <^u6 ver6 breviori tempore indufium corpori admotum fuit, ed copiofior altera mox tertia¬ que die comparet .vividior flamma, qu6 vero id geftatum efl: diutius, e6 rariores flammae non nili fortiore lintei fridioneexcitandae comparent, ^qua¬ liter verd omnes indufii partes lumen de fe emittunt; neque eo lineum pefitorale deftituitur, excuffitque nuper ex chirothecis fcintillas. Nec in aprico folunt aere atque atmofphaera lucidum phaenomenon ob- fervatur, fed fub ipfis quoque ledi ftragulis corpore penitus fepulto, exclufaquelatentis in ambiente aere lucis fufpicione. Eli verb & id memoratu dignum, nullum excitari polle fplendorem fi forte (quod ra¬ rior contingit) mane corpus indufiumque fudore ■macieat. innui rariorem efle fudorem 5c haud fre- Dec.llCAnn.V^y^VL M' quen-^ S8 _ OhferwMh XXXIX. _ q'uinte71ernTb"ifeTr^~^^^ & vitaTedentarla, & mu- feiitri frigore potius quam calore excedens fudorem facilb arceant. Monitus ut capiIiorum_ quoque ail» quam haberet rationem , examine inftituto candide retulit, excusfifle fe, peSendo crines fcintillas, lu¬ cida autem ph^nomena clarius longe atque elegan¬ tius peQinem exhibuiffe per’ crines profundius tra- ftum,qu6 mcxperpendicuiaritermanui impofitoqui. vis peiiinis dentes impreffi' ordine fuo numeroque lucida pofl fepunflula, diftin&a fplendore vefti- giain cute reliquerunf,’ quin Sepefiine' horizontali- ler nonnihil inclinato Sc per ruperficiem manus du- So didinate lineolae lucis & duflus duflui dentium^ peQinis refpondentes fplendidc, absque ftrepitu ta-' men, comparaerunt, eo elegantiores, cum non a- deo fubitb uti exculTaeex linteo flammae expirarent.- Difparu.it vero* tandem iftud pffasnomenon’ capillis diutius profundiusque cum ipfa cute depexis. Cae- tera temperamenti eft fanguineo - melancholici, me¬ ditationibus profundis dedituSy pulfum ordinario ce¬ leriorem iufto fentit ,= uiina' multuni tingitur;' cibo* uritur parco &r renui , raro carnibus vefeens ; fitim' prteterito anno haud facile' delebilem crebro fenliri- nunc vero adeo non fitit, ut per duos jam menfesa- potu quocunque fine-moleftfefenfu abftinuerit. Vi»> num- pvr femeftre ipacium- nunquamt haufity cum’ p.n. calorem ex ejus modicodicet ufu fibi tumob-- ortum recordetur. Alvus- tardior eft nec rn.. confti- pata.. Quis vero /^oAvofxivaiv breviter recenfitorum’ cum Phosphoris convenientiam non videt ? fi maxi¬ me praeteefudoris urinaeque fimilitudihemeafiilgu-' raperpendat, quae impraegnatum Phosphoro Vini al- De Epilepfi^ifmfu atque raiione fal^u. % cohol aqusE noQu Inftiliatumlnagr^emlpar^^ liquidi Phosphori fatuum ignem quihusyis corpori* i)us fricandum attentius cqn tem-piari dignetur. :OB SERVATIO XL, Dn.d. eli^ camerarii. Pe Epilepfia, fsnfu atqae racione falvis. untverfam orrinlum morborum hlftorlana egregie auSam atque iiluftratamexh.bsnc.a rem- ,qije faiuberrimam novis fubinde magno numero ob* fervationibus locupktanElaudatifs.Ephemcrictes, fre¬ quentia non minus quam fingularia aifeSuum CGn* viflfivorum exempla accurate pafii.m recenfenq five exaOram morbi hiftorianaj jfiye remediorum appara¬ tum defideres. Qu^ ms eo majorem affert utilita¬ tem, qi3.6 intricata magis atque abfcondita eft affe- Guum iftorum indoles, non.tiifi obfer.yatjonum fre¬ quentia, cafuumque mire varlanitium attento fcruti- nio in clariori luce ponenda. Referendus huc cafus jn juvene ftudiis operam navante altero abhinc anno abs me fuit obfervatus . Ira is, nefcio .qua injuria motus, vehementer excanduerat, atque altero mos die rigore febrili sftuqueinfequenti correptus, operti meam imploraverat, gcadabantur tum inter nos tru¬ culentius & confertim malignEE febres, videbatur- que infuitus ifte quoddam ejus principium & pulfu Sc urina id confirmantibus, quamvis frequentes info- mno terrores, crebraeque corporis fuccUffiones com» vulfiones altera node infeqvuturas jam praedicerent. Non omnes hic foiiicite fpasmodici affedus circum- ■ ’ N 2 ftan- ^ 0 ObfervatB XJji - _ Itantias reccnfebo., ilUTolum intentus j quae minus- alias obvia, in ifto juvene oculis fe animoque atten¬ to obtulit. Quatiebantur feii. agitati artus,, torquei bantur brachia ipfuraq;_ caput atque» oculi, .totaque.- corporis machina univerfali fpasmodico ‘motu mi- ■ fcr^ convellebatur, t ntosque patiebatur fubfultus > atque, jaSationes , • ut corpore alternatiin in akum - fublato miferfe dirtraatim caput proximo parieti .allideretur. Ifta autem ordinaria fere fymptomata-i cum fint, id paulo memorabiliuscenfeo atque info- litum. magis, quod in ifta paroxysmi vehementia, in confufo ifthoc Spirituum orgasmo &£■ fenfus libi ■ conftacent St ratio , annuebar enim didis & folatio aditantis Ecdefise mihiftri, diftindeque omnia, quod certius poftca . ex’ ipfo cognovimus;, percipiebar. Impugnavimus trucuientum fymptoma caftor-eath; antifpasmodicis fpecificis; atqueialexrpharmaeis re¬ mediis, V. fed.iClyiteribus, V^efitaroriiss Sjrfiquce funt. alia, qusmultisin iftiusmodicafibus encomiis^effei runtur,experientiaqye confirrhamur. Votisquo even-' tus feliciter. refpondit, affcdu‘-violento'paucos intra- ■ dies per Dei gratiam fubiato. Qui autem ih univer¬ fali ifta convulfione, non inferiore fblum corporis - parte;fed arce ipfaatq;,animaef6defpasmos patiente falva ratio fenfusqyfuperefle poterat ? & qua ratione faQdm-eft ut confufi atq;. impetuosfe moti Spiritus in- ' Epilepfia ordinaria animae irhperium iliic6 excuden¬ tes hic fenfuum frbrillarumqjnervcarum motibus te-’ nerrimis, mentisq; impreflioniby mans^atisq* aliquibgr aufcultaverint.Dignum omninb accuratiore difquifi-’ tione problema ! Quamvis haud dubitem rei diffi¬ cultas. DeSeSioritTumrirfmguMinereferti. _ tatls^ plensei aliquam lucem acceflufam fi aSreara atqu& elaflricam Spirituum indoleai admittere lubeat, quae: efficit ut feroces quoque Spiritus fummoque Sc auQo elateris robore confufbqiie riiotu Undulantes a- liquem tamen in fenforiis conceptum tremorerri (ner¬ vis, quod eircumftantiae docent j ,non diftortis )- ad' animag fedem propagare, • fenfumque efficere valeant, ' ea tamen cum molefl:ia> ut anima, trlfti fp^acuio involuntarios corporis motus , quos (edafe nequir^ ■ contemplari 'miferiaeque teftis elTe coaft a fuerir. dBSERFATW XLL- Dn, D: ELM CAMERA^Uf;’ De Se£tione Tumoris pinguedi 'i? refirb'; QUanta h’atid'rarb incertitudine ci xa varias tnx rnorum fpecies verfentur Chirurgi de contentis' dubii, ejus tota die praxis'exempla exhibet, externa enim facie , confiftenriaque- tadu explorata facile jpfis imponi contingit, ut, (rquiclerh fint 'cautiores ‘ non poninc rion h^fitarein'cUra iftiusmodi tumoris fUfcipiehda, ne teitiere’ quidquam' tehtare vid'e'antUr; ' Sequenti id cafu comprobatirm exiilimo: Vif asih. 30. duodecim abhrnc‘’&'quod 'excurrit annis riiber- culum fabani magnitudine a:quansinekteti6fe dex¬ tri genu parte fenfit, lento prirtium gradu increfcens, ita, ut poft plurium aiinOrum decurfum juglandem magnitudine non excederet^ nec dolorem ullum nifi » motu frigidaque' aqua accedente (coriarius autehi erat) excitaret. Menf Januar. 169^. (celerius jam au- Qio tuniore) pugnum quantitate fuperabat; quos- N'3; cunque ^2 Obfervatio XLL ciinqiie yer6 U Medicos & Chirurgos adiit, ii qui- ■dem Emplaftra nmiUaque commendabant praefidia, fe£iiQnem^’er5 tumoris diiTuadebant.imoore omnes. Occupabat jam magnam femoris fupra genu par¬ tem, eraxque eaprotuberantiae durities, qualis glan- .duioforum tumorum effc folet, cum, naftus tandem qui agertionem fufcipercc Chirurgum, Menf. Juri. 169/,’ in eminentiore turr-oris parte incifio inftkue- recur , estillabat fanguis (haud ' parcus , hians verri vulneris orificium pinguedine copiose pretrufa pu¬ ris ej;pe8;au loco explebatur, cujus, cochlearis ope non exigua portio fenilm absque dolore exemta fuit. Jncrevic jtjoj majori edetytate .tumor, latius- que terminos fuos 'extendit exundante liberius in- ciies pinguedine, acceliir ingenti tumori & qua par¬ te patebat horrido, totius tabes, cordis vehemens palpitatio,' laffiru.do/umma .& debilitas &c. quae ta¬ men medicamentis aiiquarridiu'' rspreffa^funt.' Cae- ferum irriti erant in curando tumore tum Chirur¬ gorum, tum (quod fieri foiet) Agyrtarum conatus, aliis emplaftra, alijs ex.nafturc. aq. cataplasmata, a- liis alia fuadentibus,' ' iCpm yerri in' tumore coer¬ cendo fruftra laborarent, itum eft quorundain con- filio adcorrofiva,'admotumque arfenicum, nitro,ut ajunt.^correGum, 'quod tamen iargiffima & contu¬ maci haemorrhagia infequente in tempore remo¬ vendum erat. Brevi alius tanfor ipfum invafit, at¬ que una cum aliis externis internisque remediis ali¬ quam, quod adftantes referunt, admovit aquam, quae nunquam absque ingenti dolore applicabatur, * recurrente una fubinde a motu hesmorrhagia. 111;- h3ecv9r6 brevi dolorificae quadam colli conftriGio- nes, De SeRianeTimorh pinguedine referti . gi nes, linguae impeditus motus, vocesque irfardcura-' tae fequebantor, dehinc tenfivi dorfum dolores oc= cupabant, fenilm vox intercipiebatur, CGncutieba’- tur corpus, urgebant dorfl dolores, maxiilamporrd' fpasmodicr mouis agitabant , ficque convulfus tan¬ dem rigidusque obiit. Aliquot vero ante obitum diebus horrenda ulceris facies, immanis fetor, at¬ que rubedinis iocO cceruleus livor fuccefferat. Incu- fabat Chiruagum qui tumorem audacius aperuit de¬ fundi Uxor, ipfique aSionem intetttabat,- qua lite elfeSum eft, utioci Magiftratu judicium ea de re me¬ um expetente,' feSionc inditura contumax tumpr penitius iiifpicereturi' Ea vero- fe facie feCanti tu¬ mor, haud adeb durus tadui vifus, obtulit: occu¬ paverat non genu folum fed mediam quoque & quod excedit femoris partem, pede infra fupra tumorem eadem ciim univerfp- corpore m'acie & tenuitate confpicuo , non verb aequabili intumefeentia affe- Qam partem vidimus tumidam,fed Stiriinteriore ge¬ mi parce, & iri exteriore curii primis,- prima' mali & tubereuH fede, rnuiturri eminebat ingeris protube¬ rantia reliqua fuperficie longe elatior, cui & in incifio- rie vulnus inflifeim erat, feda; mblhque &■ faniofa pinguedine nunc hians- atque turgidumi Separatis folicitb cute atqrie mufculiSy ftupendam’ iftam par¬ tis affeSs rriolern' no® riifi pingui materia coriRare betiiis patuit, (fi eicipias purulentas faniei, ftagnan- tisque inter corruptos circa medium femur mufeu- los, fanguinis quandam portionem) ordinariam vera pinguedinis confiftentjarri, utpote’ mollior,- non re¬ ferebat. Piurimis quafi alveolis inclufa erat, equi- bus- nullo' negotio' exprimebatur;: illius v, pinguedi- H. ObfenvaHo JCLI. nis pars in medio femoris (circa genu nulla corru^ optione confpicua) una cuM infighibus quorundatn “mufculorum portionibus computruerat, eandemq; .fortem vaforum fanguivehorum minores rami (trun¬ cis adhuc integris) experta erant; tantaque pin¬ guedinis & incredibilis moles non mufculerum’ mo- d6 interftitiis intrufa eos -violente di(lenderat, fedi- busque ordinariis deturBaverat,-fed &c in ipfamos fis femoris cum fibula tibiaque articulationem , fub patellam,, inoffis femoris Jnferibrem.finum, inter- ()ue omnes loci iftius ytendines membrariasque feCe copiofiffiine ihfmuaverat. Haeferat ver-b primum .tuberculum (feffiohe id nunc pftendbnte) ci-ca ex¬ ternam atque inferio rem offis femoris protuberan- tiam, ubi cartilago definit, & quamvis, durior ea in regione tumoris' fu bftant ia fuerit, nuila tamen ibi adera!nt corruptronis veiligia , fed quantum licuit aflequi ihtendinofa mefnbrana heeferaf tuberculurho Offis femoris duae tertias partes flavebant non fo- !um p, n. fed & erof® fcabraeque comparuerunt, excavatis corrofisque in infima.mazime offis parte .. juxta.cartilaginis marginem profuridis fulcis creber- rimisque foraminibus , • tbtaque fuperficie admo- diim afpera reddita ; liulla tamen cariofa nigredine offis fubftantiam foedante. (Quodque obiter addere 'lubet, pulmones dextro lateri firmiter adnati atque ex coeruleo lividi, tenaces valde atque ficci confpi- ciebafitur, veficulis aere turgidis; Cordis funime flaccidi ventriculi fanguine , (ut totum fere tabidum corpus) deftituebantur. Hepar durum lividumque confpeximus Stc. ' Ita fdlicet rupto femel vafcu- lOf iz pinguedinis quadam portione iuis eiaberite ‘utri- 'De Glmdula PorcMoitum JU6fchata _ mtriculis prima fataii tumori anfa data ividetur , (jul tardius primum rdbuftis adhuc fibris fortiter refi- ftentibus increvit, tusque dum cedentibus iis ;ta«- dem, &'feQ:ione -fpatium concedente, liberius in interftitia effunderetur (pari ratione . ac in Hydrope via femcl patente 'Lympha uberior in caritates de- ,p!uit) fubducebatur hac via fanguini corporisque univerfas machinae 'ba!famica, oleofa , blanda, i8c tmelior portio, unde .preflb pede tenta 'febris, tabes, ;& (deficiente Saliam moderamine) acrimoiiia , cor¬ dis palpitatio, laffitudo fumma non ;potuit :non .in- fequi, tandemque, accedente haemorrhagia, acribus remediis, ipfaque fanici infiilcere-acritudinc, nervis imifetfe daceflfitis ‘xonvulfiones Colophonem mifefiae iimpofuerunt. {{TuUin^ .mgttfiam Vind. d. 14. Matft. jAnno (O B S^RKATIO XLU. iDn, D. MIGHABLIS BERNHARDI m* fLENIlIlSJI. De GlandcflaBorceflouum Mofchata. C-Uriofiflimum quid Bc incredibile ferfe haud ita ^pridem in glandula quadam ex oculis porcelli adhuc laOtantis affati ( vu|g6 ^pflnfetcfd ) protra- ^Qum obfervare liciiit, quod prdb^ fc. mafticata non tantum faporem fed 8t odorem Mofchi exafiiflimb ;referret, ita utadftanteshaftum ejus naribus perci¬ pientes ipfum Mofchum dentibus comminutum effe xrederent, quod non una vice fed multoties.rcperire Dec.Ul^ttn.F.i?Flf p licuit 0bfer>vatt6 LXIU. iicuit , ita ut quivis hujus rei periculum facilimfe facere poflit. Latet autem glandula h*c in altero oculorum cantho pinguedine oculi ic mufculis ob- fepta.Sc ni fallor eft glandula Harderianalachrymalis. a Nobilifs. D.D. Nebelm nuper in Alifcellan. Germ. Cur. Anno 3- Dee. j. Obf. pAg.2^1. defcripta & depifia,. quae meritd reliquis corporibus mofchatis ab llluftri Dn. Praefide in Guriofiflirna Mifioria Afofchi colleflas, annumerari mercatur. O B SER VATI O XLlll m, D. MICHAFJS BERNHARDI VA^ LENTINl. De Virgine in Sceleto Funduli confpicus. OCcafibne prioris Obfervatronis aliam fubne^® ab /Spitio pariter fubminiftratam, non minus ta¬ men^ curiofam y in Sceleto fcil. Funduli, Mulieris auf Virginis imaginem^ mammillis fuis aliisque partibus inTjgnifam confpici. C^od verb noftris temporibus ©namenta ilia capitis muliebria, quae a concubirra Gallica vulgb audiunt, illic pariter ap- pareant, ut nonnulli afferunt, fabulofumeff. ■ iOiJla. Augufiam Vindeb. d.%o, Mart^ J6gy. mi§».- oBsm- De Relaxatione ^atetle adtdumtMqtie, ^ f " OBSERVATIO XLIV. Dn. a JOHANNIS FRIDERICI KHERN. De Relaxatione Patellse ad talum usque. PErluftrando Ephem, noft. Decur. fl. Ann. VI. ia. ddi in Obf. 3/, Caroli Patini ubi deftruma dorfali in filiolo Andreae Volpad agit, de quo IVrumofOjmilj i boc addendum occurrit. Dum ab Expertiflimo No» liro Galeno , I. per prognofin pater intellexit, Itru. marum curationem valde difficilem Sc diuturnarn effe, feprognoftico acquieturum dixit, interim hi. Itrionem quendam acceffit, qui etiam curam auda. iler nimium , nefeio quibus emplallris & fomenta, tionibus aggreflus eft, iisque efifeck, ut paulo poft gangraena partis , ardentiffima flipata febri , fuper. venerit, hoc vifo ille medicafter auffugit, & bonum patientem fine remediis reliquit, quo effecit, tit pa¬ tiens ad hofpitale San Francefeo Grande difitum de¬ latus fuerit, ubi a me affiftente. induftria Equitis Ga. fali, ibidem medici ordinarii , quoad plagas & vul. nera feliciter quidem curatus fuit, ftruma quidem fubfidebat, fed paulo poft denub incrementum fum- pfit, ab illo tempore autem a quo ftruma fubfide¬ bat , ligamentum patellae pedis dexteri ita fuit rela- xatum,ut faciU negotio aquocunque ad talum usque absque ullo dolore detrudi potuerit, fed remota ma¬ nu, fua fponte iterum quafi ad fuum locum ordina¬ rium refiliir, nifi quod duobus circiter transverfis digitis infra propriam capacitatem acquieverit, & dum ad locum ordinarium reponi eam aeger volebat, femper dixit, ibidem absque hoc, omnia plena effe, ,quo| Ob^r7mtib'XLJ^, quod penes me quamplurimi diyerfai'um N.it}omjmi iludiofii& manibus &c, oculis compr^enderant,, am talis plenitudo fuerit fa&a a materiai ftrumae, dbrfa-- lisdifcuffSj quam- hujus relaxadonis caufani cenfeo,, vel a nimium relaxato Si taliihumore' impr^gnato li¬ gamento,, quon fe tam arfte contrahereamplius noni potuit, noio dijudicare ;, interimi adhibitis? diverfis! firmataifuitj fed femper elatior remanfit ,: quibus o- mnibusi jjcrpenfis mihi Hoc-maxime; infolitum vidci mrj.tantam fuiffe faftami relaxationem' absque ru^ ptionej vel; multo, dolbre tam- brevis- alias -ligamem- ti; permanente, taraem robore; tali;utcfe; contrahere; potuerit; omm:v:dmo} xhf. ©n;U) ERIEffiiaei; KBEKNL De, Delirio pericMiicQ) Al^pharmacisi euratm. jo- quaedam, ih ferrittisi conftitutai,, tuncttemi- / porjs in-ftatu athletico,, ab iejiis DomiiK) ob peri ditos;aliquots imperites primum. benignbi , poftmq^ diim: cumicomminarione' verberum , ut; verum fa-- teretur,, interrogatai feque.niKil fcifeaflerensj,^ cm biculb Domini dimittitur, fedieece diim vix ■ per fcalas i icendit, proeidit ih terram j^ ut-eraniinisividereurs fu- feitb ad:eamav©,cor, kdnvenioi non; fincvfufpicione', fumpti venaii, facie livere; &; rubere .j^utproprie; collum gaiH indici,, ut; vocant;. irati repraefeniarit,. oculi quafilflammeierant, refpiratione anhelbfa, pui-> &s,, exceptis arteriis: eoUiijinfenfibilis erat,,, ventre; mtdi 'Det^elmo peviodicoKlmiphamacu curato. ^ f ttiulcum. tumebat,, omnes torviffime arpicTebat, nuf- iiim re fpotlfum' dedit, hinc fubitb propin£fum’ fuit’ le ve; Emerieum ,- quod i ternam operatioriem habuit,’ ad iquod' Garrula fieri cospit;- fed ita* diverfiiubdl ut mod6 facetb’, rnodo trirtiflime , mod^ fuaviflime,' rnod6; fuliofiffime, Sc- fic pluribus modis variarit; in-- terira. neminem novit, hinc propinavi; illi potiortem; alexipharmaeam oTdinammv cx' Theriaca,- Elefl:. DiafcordJ Sal. CC. volk; Bezoar ciim A’q>Scbrd; fa- fiam ,, unde* bcnei fudavit Sc tet deicClt', hinc ad fel rediitihfcia praeteritorum^ venter fobfedit,’ pulfus nai' tUraletti! typhum’’ leasfumpfit; facies- Sc oCuli’ excepta' aliquo pallbrep priMnum cbldrem: oBtinuerunt , fic: fpatio feptem’ horatum aS^BbC paroxyfmo libe- rata fuit fed delirium’ fingulis ternis diebus ad in-’ ftar febris tertianae, hora fecnnda^promeridiana or¬ dinarii' rediit,. ut'nei3funem'noverkV delirium*’ verB; pieromque’quovisi paroyfitid'v^jriiy;itj.ut in uno ihi rifus efFunderetur continuos', in alib ih’ meram-fU':-- riam: abieret,. jam fletet; jam caneret;. nunc’ pfalle^ ret, alia viceblaspliernar&^c.’ delirandi mutai dones fempcr quo^’ unam fpeciem per: integrum* paroxysmum' continuarum;’ id^keper ittenfehidu-- ravitr interim nec quidquam aliud'affumfit, rtifi prae-’ fatam potibnem circa initium cUjuslibet paroxysmi;, ffemper^ue bene fui^vit, & delirium nUnqUam qUa-- tuor horas exccffic,, absque: procedenti vel fubfe-- quente* ulle alio fymptomate", donec' tandem poli’" menfem 'totaliter emaneret, . & .fic hoc' deilriiim pe--- ricrdicum aiexipharmaeis curatum, cujus caufom li¬ cet in ftimptum* venenum conjicerem, latet tamem eaufa.hujuS’rccUifuspeiiodici,. & mutationis^perioi O dicce;, foo _ _ Ohfer BEfle curiofifliinus nofter ^^feulapius 1 1. Ephemr ' ' D.ec!ji% Mi. Ann. lE Obi", cx v.' Podagram pro tyfan» ' nide inrigniyit, cum aliqiiando a tali- feroci matejia ’ caufetur , ut etiam. vitra corrodat, cujus luculeFiCuna. - teftiaiorrium’ fuppeditavit ' Clariffimus ’ Dominus i' N. N. J. V. D.' qui dbiores p0dagricos (licetabuflveita » diads ob diverficatem loci) intenfiffirnos inaiiricuk * de.ictera feiifit ut aquam forterh antus h;^rere arbi- * traretuc; pofl aliquot elapfos dies rnateria in tophum » ad partem exteriorem' abiit, qui & a natura fua fpon-‘ • th 3perieb.atur St- efflusit materiaquaedam alba calci- " formis, . Patiens nofter ad-aEternam reimemoriarn,' ? ob enormes dolores perpefibs intingit calamum & ad ‘ feneftfamfcribit, adjuvanteiDco 15: Septembris anrio ■ 1 696,' ex dira pod agra liberatus,&: ecfce altera die dum ^ eum more folitb viiito , invenimus vitruni non fo- > lura Gorrofum "uti alias exfcalpi fdleht, verum tota- ’ liter, quin Ic in ea forma uri literae erant,.. exefura, » quod nunc ob fummam raritatem argentomunitum. ? jrt fuo mufeo cuftodic. ■ Talem ferociam caufae ' Podagricae pariter 'tali. ^ elrbulanii mafiae communirad comprobavit fanguis * ~T>e mtatu quibusdaradignu de Podagra. 'lof "Excefientiflinai cujusciam p. m." Generalis Campi 1^* refchaili., totaliter Podagrici, dum enim ille aliam , ob caufam fibi , venam aperiri curavit , pcft aliquot elapiiis horas fanguinem perluftrandl gratiacumae- cedimusSi rmminads omnibus, ■; vix aliquid extraor¬ dinarii, excepto , ali quali cqpiofiore fubflavo fero, perfpiciebatur, verum curiofior ejus Chirurgos, ut- utpote& fimuiCamerarius, digitum intingit & gu- ftat, aftecce vix linguam fanguis attingit, excitavit illi eum , fumrao dolore St -ardore veficam ad inftar vcficatorii appofiti , ad quam fanandam fpatio dua- . rum hebdomadarum opus habuit, Interim tamen non omnem Podagram tam fe- : roci materia produci demonftrat penes= plures Cla- -riffinius Dom.inus"N.;N 'qiii „jam per aliquot .annos cum hocboite confligit, ut pedes manusqu© ; tophaceos; habeat, articulis utplurimum dislocatis, interim tamen fe nullum alium aolorem nifrtenfivum doloribus fcntire aflerit. -Quamvis multi inveniendo medicamento ve- rb antipodagrico jnfudarint , nulli. tamen, haSenus contigit, quoperfpefio, nunc in retardatione St le- nitione dolorum ejusdem potiflima cura verfatur, quam aliqualiter attingit bibliopegus noftras nomine 'Urbanus Ferber, qui;Podagricus, dum decumbit ur¬ ticam vivam ad partem dolentem applicat, eaque veficas inftar veficatoriorum attraliit , quas -pcft- modum edam fimili modo traOrat & per feprima- nam apertas retinet , : quibus . confolidatis dolo¬ res, e vanefcunt. St ultra. annum fe aPodagra immu- r em comprobat experientii, cujus vivum teftinm- ■nium pmbere polium qui eum ultra quatritnniurn ,P -novi _ _ _ aovj,'&: n«n nifi nunc tertia vice hoc malo detfne-- tur. Mitius longe remedii genus eft quo plures DominiPodagricimihi optime noti utuntur,, qui lin¬ gulis, menfibus. emulfionem laxativam Myns. fumunC Irfeita. non foliim a frequentioribusparoxysmis, ve¬ rum etiam afe verioribus doloribus juxta propria as~ ferta immunes reddunt; QGrtecio! Augufiam: Vind. d. 7; ApriL Anno i6pj.mi£k.) ORSERFATIO LL Dn.D.. SAMUELIS LEDEUE. De infelici fudatione. ILlultris- Perlbna jov. annorum,, nefcio cujus firafui, adornat in vanno,, cumlateribus. ignitis Spiritu Vi¬ ni irrigatis,, fudoris; elicium, adi diflipationem feri: fcorbutico- arthritici in pede,. Diretlor curae,, balnea¬ tor tedo vanno, linteis mundis, excitabat vaporo- fum aeftuarium,. cumque Dominus hic morae impa¬ tiens, juberet copiofius affundere Spiritum Vini cum; Spiritu lumbricorum; & alio,, h talpis elicito,, en- a- ffantes, candelis ardentibus ( erat enim hora noftis decima,) praeftb erant ad inferviendum balneatori: dumque propius accedebant, prohl in: momento- halitus fpirituofi in vanno condenfati,, Hamam- con- eipiebant,, & hujus perfonae nudum: corpus ambie¬ bant &c lambebant :: quo cum pavore, qua eum con- fternationej, Sc quo dolore , conjeftu facillimum,. Derepenti profiliebat e, vanno undique exuftus Do¬ minus, excepta facie, ano membro- virili. Dolo- reserantacerbiffimi io manibus,, pedibus , pe&ore,. . ' ' CeleC' i3e infelici fudatione'. Ceferritne acerfitus^aderamV: deprehend^amqiie ii'..- fum intolerabilibus fecme circumdatum cruciati¬ bus^ Communicato; cum> Chirurgis conlilioy exter¬ na enucleata applicamus,, internis fimul additis'. Vi¬ giliae’ cum; i ntereurr entibus convulfionibus peffima rrihabantur. Propinabam; nervina,- theriacam* cos - Itftem, & triduo’ exa£to ,, opiata , cum: infigpi ae gri placito'. Tres hotae vix nobis fufficiebant ad ulc era* & amburta illinenda 8c deliganda’i^ Sub initium lae- fiortis bis deligabamus in dies pofl:erN. D. JOHAISINIS GEORCiI GRliBELIL De Vitri: -Antimonii Viemetica- opprefev - tlin Anlimonti ‘ emstkam "effc 'inexhauiiani Chi«" mici uno-ore coiiiirmanr omnes,' ne’c]ue de hi}ju'i‘ medkarrtenti: facultate fulfTe- unqiiami , aubitatan?' riemini., ' Inde calix ex ’ rltro' anti-monii i(omkonos ' Rulancibbrntiibijs fatis ftonis,' neque anaulus ex pas- tfculis regu li 'a-ritimonii-, praeparatus ' in cognitus,, ut cfentena 'alia vicn antimonii vim emeticam decla¬ rantia jam/filensii' peplo ' inyolvam= ' ExpeSadonf * tinien me» non 'rcfpondiffe ex ; voto vitrum ahti- nionii in 'Vernitibirs ' excitandis in’ iiie ipfo furn es- pfertusf Die enirn 27/Maji 16^9./ curagraaa iv. vitri' Antimonii cum 'vini geherdfi |ii5/ pf»fci'lberem vir¬ gini cuidam Dfefdenli per'infufionem per noSem/’ die requencepoff filtratibrieni' de&itam fuam quidem ili virgine' excuIe epefatlonera Abrnltusq.ue promo¬ vit Quinqu-e^cuni luipo^tsi. ■ Haiic vero potiunculam '' fihiill modb'"'pf»paratam cgd die 'agi Maji affumensj ' ff u£lumq,ue illius per' tbtius 'diei fpatiurn expeffanly * ne conariim-quidetn yomendi, niulto minus torni' - na u!ia avit "aliquid finniri perlenfij tanturn abeftjiut’’ vbmitus quosdam 'aiit fedem unicani fuerim exper-- ’ tus, ut potilis eodem 'die me optime ' babenterri '?vr ^ ad expedienda ' negotia' promptum fenferim parad tumque. Neque die fequenti aliquid fmiiiri peperlt - hoc remedium, uH fui auguratus,fed iteruni rrie fanum ' reliquit &: neque vornicumheque fedem excitavit/ /in ‘ ergo vis htec eiriefica ab acido ventrfcxili fucri'L fupr' ■ pt ' ffa aliquo 'rnodo fixa reddiraj qua; tamen aliqubb ito Oh fervat io LIV,. ;fine dubio commoyiffet ifedes , :merit6 fanlorlbus di¬ judicandum relinquoi Sufficiat , quod in certiffimis medicamentis incectus ■fitme.dicus, quomodo opera¬ tionem fuam exercere velint medieamenta, neque in hoc posfit Jurare in verba Magiftri. OBSERVATIO LIV. DN.ajOHANNiS GEOaGII GRUBELIL De Opii funefto In febre maligna ufu. um anno matrona nobilis ab Helmsgriin fe- \jbreafijgeretur maligna, cui fc varia jungebant fym- ptomat3,;t]t dolorcapitis ,Sc delirium maximum, huic 'pharmacopqeus quidam pro more fuo illicito, ad de- iiriumfopiendumdedit aliquot granaopn, ex quibus ftatim infoporem .adeo profundum incidit patiens, uc die A ugufti, eiusdem anni, ejus maritus me .ut Me- dicumilbidem pucalera Saxonicum convenire , deque ftatu hocmaximlperlculofo uxoris fuae confulere fu¬ erit coaQ,us. floc nefandum Sc a magiftratu ferib pu¬ niendum facinus pharmacopoeus iiibolfaciens pee- nam hujus deli^ mox declinaiie nitebatur, coramque me 8c patientis marito fatebatur , fe .unicum faltem granum opii dediffe patienti, cui tefponfum dedi.: Credat hoc Judaeus Apella : Vlxenimpoffibile efle.ut ex uno grano in tam profundum incidiflet patiens fomnuoa, plura erg5 illi deliranti phatmacopeeum ad- hibuiflTc grana magis veritati ede confonum dixi. Huie erg6 varia ad difeutiendum fomnum a me fuerunt praeferipta remedia, quae omnia nihil tamen effece¬ runt, Sc patiens fequente die poft, incidit in fomnum perpetuum. C^uis ergd de hujus pharmacopoeimedi- ijina fatis, efficaci dubitabit, utpotequi in momento omnes ■DeCachexiaMcipientis'h%'irop'is prodrome, irm /omnes fopire,pGteft;delores, omnesque paucis leme- diis praecavece-maEbos, O inexcufabile faflum. Eo¬ dem ann6 alius medicader ,ad nobilem quendam virum febre maligna labaranEem frequiritur, cui ©b idolorem capitis acutumiipuiverem ftatim; adhibuit fo- jporiferum. .Ho.QigiturikffurrttQjiftatimimelius fe ha- Ibuit patienSifomnusqueiexcitatur^optatuSjtquem im¬ mediate excepir.delmum, ccuijus pediffequa iierat mor^ horrenda & quies perpetua, ilta breves inftituun- .tur curae 5c cx i'pe:lucEi,magnaequeexiftiniationis cap- ^tandae acquiritur ahlarrilal {(Dresdd Jimuftam Vjnd. d. 24. adpril. A.ii697^mi0) O BSERVATIO TK mM JQHANNIS ^GEQRGIi fOSEPffl SCHWAEIJEM. jDe Cachexia ;inidpiencis hydropis ;pro- idromq, ysErcator Eedemantanus aequinoQio autumnali inter pluvias, crebras^u e aquarum inundatio- mes. SQlodorumquam primum appuHtide inappeten- tia &: ciborum faftidio, fiti, vigiliis nciflurriisxon- .queriicaepit, adeft febrilis geftus, ;ufina ;turbida,(cras- fa, aliquando lympida, clara, facies pallida, multum inflata, fcabies cum faftidiofo pruritu,- noQupraepfi- mis dum incalefcit, totum corpus occupat, 'pedes & ferorum :intumefcunt Scc. id quod a commi ffo in atiftu errore, tempore praeprimis autumnali eveni¬ re, mecum animadvertit , Venecand. fenex nofler Hippocr. in aphorilm. fuis de anieemporib. autumno Dec.lU.Ann.F.^VL , etiam tt2 Obfenyafio EP'!. emtn raulri aeftivi morbi fiunt,. & febres- quartanae; & erraticae:, U aquae inter cutem Stc. C^uampri- aaum accerfttus , ad. dirain.aicKiam ventriGuii febuc- ram Emeticum exhibu''. 1^-. .Emct.gr.ij', 0'li9-o^a:c. deper.B^iOWeflr.anis». gt j. £ pulr. k quo multum materiae viUfdae ejecit non fine lera- miner Mane adpraECordibrum anxietates Sc intume- fcentiam faciei' roHendam fudoriferum propina-vi 5 pro potuordinirioptifarraTn ex figm Saffafr; & paffui. minor; bibit, carnes Sc iuscnla pro appetitus urgentf» fu mpfit;his per^.aurj;. dies continuatis, ceffarunt irigii- liae,2i£ prsedifta una eum: febri difpsruere. Verumtu:- mor dum jamad g^nua: afcenditjrerDtum* pelTucidurra copibfis aquis diftenditur, fitis continuat, facies pal¬ let,, urinae cDpfofura Cedimentum de ponuncin quibus, fequentia conduxere". Sitibundb Tantaio Vinum cfoalyb. cx infuf. cfia» fyb. per noftem in Vin'. alb. tenv eum baee. ):imip er¬ it einam. contuf.additis parum rad-Zedbar.aur Helem praefcripri quod muTta Experientia comp robarum! habemus plurimis valdbpere profuifle , juxta fin- gulis manepuiveremifequentemirrjufculoaffumpfitr,. sontihuendum per a^.Dies^ Diaphori Ludor, rad- Ari praep. croc. ^ aper. Gum Suiph- Sc Nitro* Ia. Elaeofacch. Cin¬ nam. 5ii|, divid. inn.. part. aequal. dr. &c; No- 9;u gutt. XXV. fequenc, TinQi. porrexi, TindE- aper. Zwellf. Tart- compof. aa. 5ij* Spir. S-a-L i^ac. 3j. dr.ad. vitrc Sfccot# De Tumore Scroti Scroto tumenti fotus ex decoft. fl. fatnbuc. addito Ly~ charg. camphor. cret. 8c facchar. Saturni, aliquando etiam cum aa. aq. caku ter in die applicatus profuit ; JunSuras artuum unguento officiual. contr. fcabiem exSulph. ScSaletoft. butyr, recent. in corporato com- poC inunximus; lingulis feptimanis pii. contraHy- drop. Bont. 9^. aut gr. xr. exhibendo ; quibus rite continuatis, & obfervatis DEO Benedicente, breyi convaluit. OBSERVATIO IV L Dii. D. JOH ANNIS GEORGII JOSEPHI SCHWALLERI. De Tnmore Scroci. Adolefcens viginti circiter annorum ab Itinere per Galliam redux, trihoris abhinc equum con¬ ducit a rufticiSa ut e6 commodius SolGdo>rum adveni¬ ret, ferre enim ultra recufarunt pedes ebrium con- fcendit equum, & volans quafi intra bihorium laetus appulit vinofus ihofpes: Verum vixac nevix quidem. patrios lares afpicere datum ell, cum lecto decum- oere Sc de dolore atrocillimo circa genitalia con¬ queri coepit; Vocatus ego, ferotum magnitudine ca¬ put infantis fuperans, lucidum, fub nigrum, durum,^ fummopere tenfum, verbo horrendum in modum a fubfiftentibustantifpcr humoribus inflatum depre¬ hendi, abeft tamen febris, adeft fitis parva, appetitus bonus, difparuk penis, vafa fuperfidem perreptantia tument, nigro cr.uore tu.rgidse, urget dolot, crefcic tumor ^inflammatio. Ad humorum ftagnationem foiyeiidam, ac circulationem magis promoyendam per cochl: fperrn. cet., rec. iC aflumpflt faepius>in,aq;cHseref; & fcord.. Externi crebras f0men tatibijes cutxi herbis fcord. . abfynthi.cardhberredlfll.fambuec melilot: aq; calc;. ihco£lisi addito pariim Sp'. Vim re® h faechar.\Sa-’ turni croc.&xamphor.' adhiBuimxisj «Quibus eum exaftb’ vitae regimine’ & vihiJabftihentiai yiteobfervatiSi ihtrawieBffem^reffitutusefth oms^icviATim Erm Dk. TOHANNIS; GEOKGili pSEEaii SCHWAELERH. DeHy dropexiteriioccuito]. caiisicurato:. "^Irgotenuibris: fortunae,, aetatii; confrftentis:, ante^ ^ quindecim; jami circiter.- annos’< fihe; marito gravi-- da credebatur Evanuittautemifalfbidifperfhs rumor,'. dijmmagis;magisve:quotidibregib’hypogaft’ricate' De eolica Epldemieal i'Pf gcfatteti’/' mitt^hi if)rs6 gcfcftWotUncn Q5au(i)S lint» ftabe (n t&t" ctwag fcbr gW66nt7 je^unb' nber ecri iticim fic/ cg'blafcn^aUe SBinbe in ibc jufammin / unb' faugecrt* fo faft / im fibrigen fcpc ibr nit prtibef ) fe- queiici Die fub vcfperamvcbjiribla. aqua- per genitalia efflusre, aegf^'debi{itairiiiefurif6> le£lo dccunibereco'- gltur, in qUintaWiiS^qiifela^cafu’ diem’ 5< quo' tempo¬ re curiofitatiscaufa illam' InY-ifi, fluxus omnino ces- fare,- evatnefGereitumor’5bec' bcn jie ^unfcbctfjalttnifbnc// rtft'a6feb'b^j$aiib'^te/b'iefe’4;.ob« ^vXflgbowibbWWcnV’ jeftTepe fic bbtligi gcruhb / fct’ ^oudfnaldtlidf ficin/' babe gute’ Cuji jii #peiS’ Uitb- XeantfV' fcbbffe / arbcitc/ na®' ScUebcn // affcin ben^ Ctflhgcn’/ fo^uon beb gtojfcn' ©efdjfbujjl bicf4 bintcc‘ji#96tr jcbenv' fciittc jic rtbcb nitbt frobl bicgerti?»; €'uravimus'igitUr:' ad^reliquiaB' cxftirpandas* purgarii refih;. Jalkpp* tc' dorfum' unguento* dialtHi cutn OK. iiumbr:Terrcftf.'ihungii O O Lmic mm GEORGfll TGSEEHII De’ Colica Epidemica^ •r: /Ihum qUenvreliqUisiiquiBis;. quibus' frui confuei' W vimUs^iUt-qualibate^Onglua poileaimeeeffumefts: Qiji reli-- /; Dic ajlaft 66ft)jl aifggeftfcart lt>kc / gtofe mirum incidit affe&um, videlicet perintegrum oftidu- um magnam copiantaqute limpidae aft valde foetentir urticae marinae tenacitate aemulam per os ejecit, quae- aqua inflar muris falfiffim® falfaerat.' Qua evacua-« ta multo gracilior fafia , - fictae ipfa natura eft bom •^pronjidamn raro morborum Medicus' «ft naturs minifter , non magtfter', adjutor & noh- gubernator. Hsc monftrat viam ,, qy& Medicp Sc- €hen>ico incedendum; QBSBB. SeX^H^visoffeU,’ , OBSBRFA^lOtM m; -K £u©oviel^ NEMANNIi' Bc Gingivis dfleis^ j/*vl3am 'parata- & foliicita^fii- natura' in; cotiferVarf^' t^^dncOi^pFe inflatu fuo jftius generis innumera^ exempla adduci poflent, inter' quffi non poftremuna^ providae naturae fpecimen efti quod inprove£iae ^a^- tis bo-minibus vei jam fc nio confe^iSj Cjuibus; omnes’ OrrtnitiO' dentes exeiderunt r . gingivae offeam da*' ritiem-, qdae tamen-aiias gaudent carrie'molli'&flai s^j-induantifl duros cibds mandere pofBnt; fisque' novimatronarn admodiim proveSae ®tatls, h^c du= riiii mas panis cruftasj utut omnibus dentibus jamdui'’ dum privata fit j mandit ^ conteris , aeque apte-j ac' fl omnium dentium auxilio gauderet; .Quodrevera’ rarum contigens>, Sc-vix inter eenturp hoc benefido' anus gauder. Exce/kntifiy • Ttomas- Bartholinus metis" Mrabiutes hanoratilliraus in fu^ anatopiia fpl 720. * ftribit in fenio mn^ farti imijjis^ dentibus alwi ob- ' iiterantur & drmitus acutiores fiaBi , duriqueuPin fd- nibus && manducmdum- dentium uices fubeanP, Gonf, , itmW. ItujfchU Obf. txxxii; p. 104; lof. rb6; Ita-' gingivaein hominibus vicom dentium proflant Ego ' vidi illam masrpnanti comedentesn', citius cruftas, ac homines dentibds inftruSis mandere ac atterere va- I«nt. Eedntra aiii dentiliiti auxilio deftituti jufcuIM’ molli que carne ^ cibo 'corpus (uum alere & nutrire coguntur. Ego fatis demirari non poffu m , quomodo " Satura hos St fimilss defe ftus tam foliicite refarciat , * S‘3 Ss-re«- 1^2 _ Ohferwaiio LXVl. _ 8c reftauret. Oportet itaque quod natura aliud quid ' fit, quam quidam ex Neotericis fibi perfuadent , qui eam pro nudo vocabulo habent. Mihi autem ejl uis quadam Dei creata per omnia di ffufa, rerum omnium ge~‘ nerationis ^ corruptionis aliarumque ver6 ,volui|hancj,hiitqriam ;Medicam;ad:univerfalita- tem paflirn receptaejprqpofitionis,! quod omnia ulcera a falfis humoribusjproducanturdnfringendam etiam h6c finguiari, non dubitaris , ;quin'&:!falfa& acida imo e tiam .humores nulla acrimoniailinguaemolefti texulcerare partescorporisivaleant OBSERVATIO ZXIX. :Dn. D. CHRISTIANI HELWICHIL ;De .Haemorrhagia ;pofl: Wariolarum icruptio» jnem npn.lethali. IN Variolis, quae paflim hocanno gralTatae funt.me» morabile eft. St in pluribfls k me obfervatum, fatis iCopiofuna.fanguiriis .ftillicidium antequam crum- Iperent , dn ipsa ;quoque.eruptione , quod fi Gla- ‘riflimus Junckenius dn Praxi Medie, p. 973. au- .diendus eft, variolarum quantitatem minuit, im6 Sc poft eruptionem, fine damn6 Mater paupercu¬ la duorum liberorum cum .morbillis confliQ:antium crebris per triduum recurrentibus narium haemor- rhagiis poft eruptionem, perterrita, remeditim pete¬ bat. Audiens omnes circumftantiasexiftimabam cri- ,fin valde perturbatam, initib triftia ominabar, recor- jdatus regulae, quam legeram apud Willifium in Phar- Dec.lll.Ann.V ^VL T maceut- / Obfervaiio' LXX. _ ' maceut^rational. parte 2« feS, c.2. p. mi 262* tmmo-^ deratm fanguink fluxus inwariolismorbiilis^febribmtnit- limis ac inyiftejer/ipermdum portendit. Viftiis- miferat- precibus ex ingeniofiffiini hufus auaoFis' eonfilio hse- morrhagian In diaphorefin blando- fudore ©xeitat®’ murarej felici' fucceffu agg^effus fum , non prorfiiS- defperans bene gnarus'y; quod Mediei^quidan*’ (ut Riysrius &Guido Parinus in- thefrbus) edam poffi eruptionem, fi febris nonminuator, V.S^. irtftituant',. non etiam eram nefeius , i^ulgb mali ominis fignum* ftaberi; fi vel inflantibus ‘vel jam apparentibus exan»- thematibuS' fymptOmatki fiuxus' alvi- fuperveniasity. & nihilominus celebeprimura D. Henrieum Meibo- mium in elegandfiima de variolis & morbillis difpu- tatione §;42‘no veram le flari, foiutum in juniori quon¬ dam feliciter morbum fuiflfe, nec ex eo tempore d@- nub variolis correptum. Benedixit DEus medicamen^ ds ex- aito St aegriirecon valuere;- .OBSEJtVlATlO LXflt. Dn.D; IrffiLWlCBa- ©e'Qcuiis5.'Vkalini§' llmiiiimisi errora- Matrii' itt ¥ irgide quadam. Qtlantiim impreffio utero gerentium ad ftruQuram^ & figuram partiUm immutandam- valeat, infinli «a comprobant exempla. Et ut innumera omittamj. in famigeratiffimi Gonringii difput. denatvSc dolore^ dentium $. p. nuperrim^ hiftoriamlegi his verbis €x« prefTam ; Cum mater ejus (filii Qondonatoris') n utero gerentium deflderio^ nimis' annie minUs^ caute dt-- ovis os ^mfitorum dmtium> Jku&urm rimaretur^. _ De homnibmfid) aqua vi veni^uf '. isf fecit ut infontis embryonis dentes fimilem in modumforma,- rentur ^mUntlexclufo omini dentes poftea prodirent^ tquodprofeao probo puero ^ loquel An clormiverit ? Refp. fe ne- - fcire, quandoque tamen quafi extra fe conftitutum; fe fuifle, tehinc aliquando fomnum cepifle arbitra¬ batur, fibi vero redditum; de DEO, fuaque liberatio¬ ne cogitafle; aliarum verb cogitationum fe immemo- rem effe’. De vita ipfiiis Vir honeftus, & dives Metal¬ licus (cujus filio fequensxafus contigit, totiusquehi- • ftoriae, , l5e'Homuihuyfub'aijuavipehtibu^ _ /jp'* ftbtice^pFaefehs teftis" fuit)ri)iHreBixic. Piftorem hiitic' b^uidem tam piiiin haudfuiflej'Ut'DjEUM pro^iterea' ad 'gratiam hanc ex-hibehdani'' promoriflej - credibile effequeati neque tafneri' culpabilemhadmdduin vi. £am‘duxiffe; atque antetriennium obiiffe?: StsptMfSus Metallicus, cuW-apud ipfumh litia' ciita DnJPfaefetiWDh. Barone ’Nicolao'Gre1fFehheIm, Virbinhebiis ■metallicis xurioriffimo^* coh vivioj’ qiiin ' St hbfpitio noQurno exciperer, filiiinriYuumj viginti qtiatuor circiter ■anribs na£umhcorpulentum,& bene' moratu*!* juvenem , mihi' fidebat , cjul patiter ante' aliqued tempiis^ex cyrnbain aquamddiapfus, ■ ibique' adfundum depofitus,«verfuslitus per mille quihgen-c tps praeterpropter paflTus fuerat pfbgrelTus: Ille a me interrbgatus, an de pfeO 'cogitaverit ? refpbridit, non ' hifi cufn fe moviflet', ■ de aliia vero cbgitationibus fe nefciiim eflTe.' Quomodo viam verfus' litus", adque ' paternas^aedes tam bene invehent ? Rerph clamores ' ' Sororis in litbre ftaritis caufam fuifle, cuna verba o- mriia clare 8tdiftih3:e*audire va!uerif:' Aquae' verb di- Verberationes' &' clarhpres ,- uti ' fupradido PiQOri,-' fibi admodum faftidiofos exftitifle.' Koc ergo iricom- raodtmi perfehtiendo, foforisque vocem exaudiendo, cogitatiorilbusapfumMbhxariiiffe^' ubitegeffi : 'Refp,'' prs hfagha ‘de vita- fiia falvanda fblHcitiidine fe niliil ' aliud cogitafle; nifi cum fe rnoviflet quod aliquoties ' faQum, ciim duas facile Kbras ini itinere hoc emetien¬ do confurhferiti quo tempore magnas fuopam lamen¬ tationes perceperitj & quia verba omnia audiverit, • utique cogitationibus fe non fuiflTe defl-itinum, ^ed feipfum in hoc fibi non cbhftare. An refpiraveric? ' Aiifirmavit quidem, nefeius tamen,' quomodo acci-- T 3 derit ■ fyfp _ _ ObferVtitio LX^JCL jderit, quod aqua corpus non intraverit^cfpiratiooeS >ver6 dutyo procui exiguam fuiffe. Utrum caiocem yei ;3frigus perfenferit?. Calorem repofuit. Xeccid Pifcator aliquis in aquam ibidem delapfus .eft, atque inter emergendum caput glaciei impegit, ,«bi per tres dies dc conftitutus cum naefilTety tandem ^ foc iis luis ope cetis extraflus fuit ,; quamyis autena 4e vita a|us .omnino dubitaverint, fanus tamen &; vef ^tus comparuit. interrogatus, quomodo feJiabcret, jiteratoi prorfus:benb, ptorfus bsne, refpondit, (gen| gan$|)ji)^{ / uomine e|us ind^ in ptove^bium ab» feunte, id quodHolmis tam notum eft, ut necpue» ^Gs e ciarn lateat,) oboxtamque fibi circa .caput Vefi- xan? ingentem. Plura de eo refcire haud potui. Ga;te- #:um quomodo hic ob aerem ipfi in vefieaifta non de- fficientem,, yiyere valuerit, non adeb quidem obfeu- frutn.eft; yerum de PiOrore iiio & filio Metallici fine .aere confoeto vitam protrahenti bus, res difficilior f-idetur; quam aliis explorandam relinquo, -SCHOLIUM, Similem liifloriam cum celeberr.D./oe/ Lmgel&itus quondam i« Epbem. najhr- Dic- l. Ann~ 6. pbf. 20. xommunicayerit, yariaque yiEorum dariffimorum 'de ea judicia, G^jf.yf. y6,b(). iip.iBQ.i.gi.ntii medi, Hafnkn^. Fol.4,:Ol/f. 42. legantur, ..Le^ftorem eb ablegare .placeu ,Confideraripc!tiffi,m,um,meren- lur , quae Nob. b.Job,MicoLPechlims truS, de ajerjs i^alimenti defeSu (^c..r4/.io.,di(Ifiruit, Sanguinis in- iprimis tardiorem ab.aqu«, exteriorem .Corporis am« ibltym ubique inundantis, frigore motum,, atque pro» ilisbkam 'a circu.mflua & pojos aqualiter premente ' ’ ’ '' ■ ' ' . .aqusi t^e Lafide LmdYi. ■ iqtja transfpirationem, aeris titafis in corpore coS'' fenti tliffipationi' obfthMe, mihi credibile videtur ;'! pFsefertifn Cy 'imtaprxhudatt PeeblM ffi ente ni ali- qaas fubinde aeris particulas per aquam diffufas , p©-* ic^ penetraffe, ac languini fe infinuaffe, dicere liceafe* (Dn.D, L Scbrdek.) 6 B SE E 0 IXXlt. i)Nv JOHANNIS KUNCKfiLli ■ De Lapide Luaariv tapide, quem in Sueeiae metallifodinis J_Jdunt , iprique fcen C0?ctilDfn5 ®tdn Lapidem Ii!'»” flarem adpellarH:, mera eft illufio.^ ^mili ceu raro- aliquo me donaverant, qui dimidii digiti longitudi- flem aequat, rotundus, atque ex altera parte Iseviga^' tuseft, ubi quafi femicireularis igura, kinqua-di- dimidiatam Lunam fibi quis imaginari pbceft, eaqub fofci nonnihil’ coloris ,> adpatet; hancque lunarem' maculam cum aftro illo fuperiori crefcere ac decre- feere recenfent. (^©d cum mihi creditu difficile es--; fet, adcurate obferVandam mihi propofueram fed' flec circuli adcuratiffimi ope tale quid deprebeBder®' valui, macula iHa femper in uno eodemque ftattf permanente, (^amvis verO eadem aliquando' rnccJ- |ore fuo intenderetur, aS aere tamen illud provenire' cognovi, ubi is humidus exfilieret: id cjuod etiam> aSre optime fe habente,, folius halitus mei adflattf «fficere potui (JEx pr/edio Prenden AuguEamVind. d^ fp,/^ajP ' Anno 1 6^7. mijd)- ":.A .. SGHOir fOhferwaiip ^’X'X11. . SCHOMllM. ANtiquis jam,: temporibus .Lapis, aliquis ;lunans}in= notuiti SeleniteSy C. Plinius' Sec^ natun hiftjihrssj. ^cap.io. fcribit, ex candido trans lucet melleo fulgor e, ima¬ ginem Lunx continens,redditque.eam in dies fingulqs ^cre- Jcentis minuentis f numero, , na feif^ putatur Jn ufrabia. Ex, ' in Per/ifj, ut habet Splinuspapi>38. mmprabilf^elepitej riperitur> translticet fulgore candido, continens fmfiima- ginem, quem juxta curfum-ajlri ipftus perhibentidiebus fin- gulis uel minui, wel augeri. ■ Sicut i>er6 'Selenites 'hic, di verfo colore, jcandidosnunc, nunc ex ^candido , mel¬ leo, 8tc. ipelincidus, teperiundus, atque cxMofcovia inprimis ad nos adferri folitus , jnoftt;© tempore eft cognitiffimus,ita,Lunae tamen imaginem ipfum non tam.conunere , quam ^potius inftar fpc» , culijfi Luna? no£iu exponatur, .imaginem ejus reprae- fentare, alii reftius obferyant. Nequeipfum Iapidem ,cum Luna crefeere .atque decrefciers,, Jb/mo credi de¬ bet; nifi eundem non de lapide, jfed Lunae imagine illud adlerere,/icque in vocula : mendum effe dixerimus; quamvis /?/<«rJoie«j.,fimile quid finxerit^ canens, cenfuram^ue ide6 Co«r. de figur, promeritus,.; Lunares motus ^menflrua tempora fernunGqp^ di vulgo £5^a:.6 ^i.Acet%^ituopt.W^~: Ag. i plumei. Wxiil. ®eC€Mer®buli.liaudq,uecunStanterfupef fundi ViMol, ^Icinat. 05. fer24* Koras, ih*olla ftent pura , titife munit& Deihs ad'd. grofTo modo pulvsrii Gall: quef. imfnatUr.'^]. |iv;. Gumm, Ara&Ar. die “Atramentum' nuili plane obnOxiutti corrtiptionb? atque formica, graculo, .pice nigfius appofitie Onui^ iius 2. AfetamarplK color dbm eratpnmc eji contrarius albo., ■ €lBSERl Pijce monjirofi ^prtegr.aniu O SERVATIO LXIK f)N.ajOH. iiGIDII EI3TBI1 De Pifce monftroio Sl pra^graadi. Nno'Chrifl:i 1695. d. 14. Novembr. confangiskie® * . /\ rum, meorum non nemo durowrng ex GallMs, Gal¬ lico ad me pcrfcripfi tfermone, quod a Dkppmis pifca~ foribus, coeco in aeguore pifcis infolentiflimus ao ra- iffimusfuerit captus, fexguei?o/;/jof« expericntifs. ^auderns in difTertatione’ de Tin£l>ura Untverfali, t’^aria Strata hujusmetamo!’-'' phofeos in medium prdduxerunt exempla, transmt?-' tationisque metallk® poffibilitatem’ ponderofiffi- mi s rationibu S & authdricatibus’ abunde fuffulferunt ac illudraruntj vef aeque fimul Alchemrae lucem in^ tulerunt clariffiniam. <^ibus eum plurimis aliis vb' tis excellentiffimis & prudenriffimis calculum fuarn- quoque addit nobilifs. Fidus EcCardus in Agyrta lar-' ta privato, ut & in Chymico fuga fibi confalente Stc. nuper gernianice editis. Et cum ante biennium iftius- modi quoque transmutatio in civitate haceelllmenll fuerit peraSay operae pretiam duxi, cUriofum expei rimentum boc rarius occurrens , a Patronis & Ami=* 5is quibusdam ftimufatus, aliis quoque communica-'- te, ut abftruEoris Artis hujus veritas magis magisqi: Slucefcaf, ad expugnandam eorum pervieaeiam,jqui nullis argumentis & vix fuis convinci fenfibus pos^* funt , quorum fanes hominum plurimi reperiuntur,^ cum enim maxima eorum pars rerum naturalium» Viciflitu^nes Sc vires abfeonditas ignoret, aUt ingo- nii fui nofma metiatur, fieri plerumque folet, uf quod novum illis aUt infolitum Videtur, primum iif dubium, vocent, & dum judicii lance aflequi illud'» Uon valent, ut rem inanem' & fidam contemnant, ni¬ hili pendant, Arrisque’ hujus aobiliffiraae cultores^ irrideant. Transmutatio autem ^ vivi cum plumbo com-* . mixti in aurum Opiirnumveriffima Anno 169/. d. iii* Junii Ilie Uimse fequenri modO in horto Dn..WolifF- ganp ifq Obfer^v-atio LXXVll. _ _ _ gabgi Wilhelmi Mejeri, Pharmacopolae fagaciffirru, ■Chymicique in Vulcani palaeftra exercitatiflimi, fuk Inftituta, & quidem inpraefenda aliquot Perfonarum 'illuftriumj rerumc^ue Cnymicarum.expertiflimorum, .quorum -quidam, in abftrufipribus Naturae ;operatio- nibus valde.curjofus indagator fingulari fortunae fa- ,vore obtinuit unicum pulveris granum, rubicundi coloris, ;ln parva fu a quantitate fatis ponderofi, tali¬ bus viribus praediti, ut jo. granaMejrcurii vivi cum plumbo comrnixti, in puriffimum aurum transmu- tare potueric. sSumfimus igitur fecundum Communi- xatorispraefcriptumplumbi communis uncias buas, ,eui incrucibulo jliqtiefaflo addidimus Mercurii vivi .communis in aliocrucibulo prius xalefafii unciam fe- mis, & ilatim pulverem praediGum transmutantem .chartula inclutum Sc pera involutum forma pilulari -fupra plumbum & Mercurium crucibulo immifimus,. ac ^ircumcirca carbonibus admotis ignem probe a- daugendo, poftqam ignis jnaximHnflatus fuit, vix /patio odavae partis horae, eum pmniafimul fluxiflent, crucibulum ex igne affumfimus , eoque refrigefado St frado plumbum reCduum cum pulvifculo rubro iiquefadum St unitum, variis coloribus, imprimis ve- r6 viridi colore bono omine eleganter tindum, fes- .qui uncias cum drachma una pendens accepimus , .eoque apud aurifabrum expertum per probandi for¬ mam decentem ;8c xigorofam rite examinato, auri perfediffimi portiuncula drachmae dimidiae pondere remanfit, affirmante aurifabro, fenunquam pulchri¬ us St perfedius aurum vidide; quod poftea in quin- ,que portiunculas fuil divifum & cuilibet Perfonae prae* Da Transmutatione JfetaSica curio fa ^c. /ff praefenti una dono data, quam portiunculam quin¬ tam veritatis conteftaiidse gratia, inter alia curiofa in Mufeo meo affervo. Si autem quispiam fibi ima¬ ginari velit, transmutationem hanc folummodo fa- Gam efle a Sulphure auri concentrato, 8c per aquam Regis, vel alterius Spiritus acidi diflblventis ope, reliGo corpore albicante, inextraSi vei pulveris ru¬ bri formam redaQo, aud quippe vim lali modo ex- aSiffime unkam Sc compaGam tam validam elte, ut in minima quantitate plures metalli ignobilioris partes infui naturam commodi transmutare queat, ille confideret , quod aurum hac ratione vlakiatec diffolutum Sc quafi concentratum, non majores Se plures obtineat vires, ut metallum aliquod ignobi¬ lius in fuam naturam & effentiam immutare queat, quod plane impoflSbile eft, ad aftiusmodi enim trans- mutadonem neeeflarib requiritur auri praecedens naturalis, philofophica 8t Manda, nequaquam au¬ tem violenta tam cruda 8c nuda per aquam regiam, vel alium Spiritum corrodentem apparens tantum diflblutiG, vel potius corrofio, per quam aurum ma¬ gis deftruitur quam perficitur , magis debilitatur 8c diminuitur, quam plusquamperfeGum k ad tingen¬ dum efficax Sc idoneum redditur ., neque enim in quantkat ; neque in qualitate maffa turea extraGa, vel Sulphur auri per talem violentam Spiritus cor», fivi vel aquae chryfulcae dilTolutlonem , corrofionem & coagulationem adaugeri vel exaltari potefl: , nec ullo modo reliqua metalla ignobiliora in auream naturam hac via transformare, vel minimum fuper*, pondium aureum illis inferere valet, cum priftinam hac ratione formam, naturam, virfutem k pondus Dec.llLAnnV-^Fl, tan- /f2 Obfernmtio lXXVIL tantum retineat, ftatimque iterum metalli formam accipiat; ad perferam vero & genuinam metallo- rum transmutationem requiritur vera , genuina Se philofophiea auri folutiov ita ur aurum podea non f ”-!iu5 in metalli fo’rmam redigi queat, cujus be« ,i. ,ii.io poftmodum refultat Tinaura aurea’ ad pius- t viamperfeciionem per aliquot menfes ■fecundum ar¬ te n exaltata & regenerata, quam Adepti & veriPhi- lofophi fofummodo conficere ge elaborare fciunt, eamque vel lapidis, vel pulveris, vel liquoris pon- derofi forma ftudiosbaflfervare foIenr„ Quod autem granum unum pulveris rubri fupradiffi ve-, re tingentis, in fua projeSione 50. folummodb grana plumbi cum fiydrargyrc? commixti 5c non plura int aurum optimum transmutaverit, cum notum (it, quod unico quandoque TinQurae grano aliquot mil¬ lia grana, vel aliquot unciae mercurii vivi velplum- fci in aurum obryzum fuerint transmutatae)fciendum, tunc temporis pulverem hunc nondum fuifle aug- mentatum, nec ad fummam perfeflionem exaltatum, €um primam faltem rotationem paffus fuerit, nullum autem eft dubium, per repetitam poffmodum aug- inentationem majores & fublimiores tingendi vires illum acquifiviffe» De pulvere hoeulterius ffngulare quippiam no¬ tatu dignum obfervavi, dum ante proje£iionem il¬ lius tantum peros alTumfi , quantum ffiinimi digiti apiculo in minima & vix vifibili quaPttitate retinere potui, adfaporem ejus curiosS perferufandum, mi- /um in modum tota lingua tam penetranti 8c per¬ terebranti f pore acidiufculo , quafi vitriolico , dere¬ pente fuit imbqta,ut totus mihi altetatus vifus fuerim, fei De Atrophia fcorhuiiea lethali ^c. ifs fed fine .omni noxa omnis alteratio eva¬ nuit, totiusque corporis vires .adau£ias laetus per- {enfu Abfonum autem videri cuidam poterit,quod ad transmutationem hanc unico metallo ignobili haud contenti , dup aiTumferimns, plumbum nempe & mercurium vivum, cnm quodlibef ex hjfce fuffi- ciens eiTe potuerit, beneficio pulyeris rubri praedi- Qi 30. grana in aurum ex ipfo transmutandi. Huic refpondemus, communicatorem hujus pulveris ita voluiife & mandaffe, incongruum autem elTe duxi¬ mus, tali Artifici morem njn gerere : legimus quo¬ que in fupra nominata Epifiola Cl.,Morhofi pag.i J9. feq, Butlerum ad transmutationem metallorum igno¬ bilium in aurum, fimiliter plumbum & argentum vi¬ vum fimul igni appofuiile, & pulveris tin ■■entis rubi¬ cundi portionem jam jam iiquefaQo plymbo ac hjr- |irargyro calido immififlTe, O B SE R VATIO iXXVm. Dn. d. alphonsi khonI De Atrophia fcorbutica lethali cum princi¬ palium viicerura finguiari corruptione ,S>C cqnlumyone. ylr quidam fpeciatillimus, quinquagefimum quin¬ tum agens annum, corpore gracili 8c textura te¬ nui, temperamento cholericopraEditus, motu gtex- ejfcitatione corporis varia per totum vitae curricu¬ lum gaudens, ob valde biliofam conftitutienem ira h excandefeentia levem quandoque ob caufam fe- pius exardefcensj per annos 20, integros, tufli ferme tj4. _ Obfer^atloLXXVlll _ _ continua, cum 'frequenti materi® bifiofae & vifcid®' cjeflione correptus, annuo ante obitum fpatio iif Atrophiam incidit fcorburicam, cui vocatus aliquot appropriata exhibui remedia, qubrum ufu meiia» quidem habere coepit, verhm a variis itiviGus ra¬ tione commisfis erroribus, recidivam valde nocivarrj paulo pcfl patitur, cum magn^ pefloris angullia 8e cordis amtietate, tusfi continua permolefta, fitique urgente, curn doloribus nephriticis, quibus tandena convulfiones epileptic® fubfecut®, hifce affeftibus mixtis tam hordeata 8c amygdalata cum feminibus frigidis ad fitim fedandam , caloremque praeter- naturalem St efFervefcentiam nimiam infringendam, quam prscipitantia ex ebore fine igne cakinato, coralliis rubris pr® paratis, ocul. caneri, Cinnab. tiv. & Antimonii cum pulvere March. Epilept. Stc. magno fuere ufui, quibus febind^ antifcorbutica ad- mifcebantur, laOiis quoque caprini ferum cum her¬ bis antifcorbuticis deftillatum, fuit propinatum, 8c talibus divina favente gratia paulatim vires colli¬ gere, St convalefcere coepit, itamt per aliquot fepti- manas in publicum prodire, fuisque negotiis fic fatis pr®efie potuerit, (^oniam autem univerfum cor¬ pus ob multivarios infultus morbofos, tuffimque continuam pertinaciflimam nullis remediis ceden¬ tem, ade6 enervatum, fraflum, debilitatum & con- fumtUir, fuit, ut caro vix offibus h®ferit, pauib poft denu6 magna virium proftratione, infigni peGoris anguilia St cordis anxietate, cum oris St faucium ficcitJte,ac manifefta omnium membrorum con- fumtione, corripiebatur, fimul quoque a vaporibus ex ventriculo seu olla fervefcente rurfum per eefo- pha- t)s ^hoyhia fcorbut-icd Uthdi if/ pbagum afGendentlbus, iingua Sc fauces fordido & albieaate kr.ifore validi obduftae fuerunt , ut pct convenicmia gargarismata diurna no&irnaque ab» ller-fione opi s ^ ne fauces a vifcofa St biliosa mate»' ria ceaicfcertiic, quam qua fi continuo duauinrna» gna quantitate, U difficili ob leniorenv conatu ex» puebat, ob hanc caufam per aliquot dies praeter ju» fcula k liquores confortantes nihil deglutire poterar/ & hos quidem haud absque difficultate, omnium de»' nique rerum faftidium fubfequebatur,.ut etiam fua= viffima averfatus, donee tandem poft aliquot die¬ rum fubfequutam diarrhoeam^ humido tadicali peni¬ tus abforbto,. Spirituque vitali exhauftb luminis in-' ftar extinOiuS, & e vivis fublatfus fuerit. Cadaverd' aperto mefenterium’ totum- fere exiccatum-, vafatl;! illius gypfea quafi niateriS oppilata ©bfcrvafimus,* hinc fucco nutritio tranfitus-praBclufus,! &c Atrophia fubfecuta: Hepatis pars potior putrilaginofa erat,- Scveficula- fellea- enormis magnitudinis, lien ex to¬ to putridus depreheridebatur, & valde parvus, pan«? creas fermefoturn eratconfumtum, Ventriculus ma¬ gnitudinem renis non dxcodebat, cor parvum pland' exiccatum ac exfuccum. St quod mirandum , loco* carnis parenchymaticae, filarrientis St fibris mire in¬ vicem contextis S: circumvolutis feferepraefentab at,- pulmones in utraque parte femiputridi St dbrfi ver¬ tebris tani valide affixi erant , ut vix avelli potuerinr, magna inTuper puris & pituitae vifcidae' copia cir-’ cumdad, hinc non mirum', quod vir hic per tot an»‘ nos pertinacisfirha tusfi divbxatus fuerit',' quamvis' nonnulli chronicae tiisfis hu jus caufam a vaporibus* & humoribus acribus, a liene ad caput per arterias de»‘ X- ^ lati# ObferT/atio LXXIX> , latis. Sc iterum ad pulmones delapfis derivatam vo¬ luerint, & quidem non fine ratione, cum vir hic fpieneticus fuerit, nullumque vel purulentae vel fan- guinc tinfitas materiae yeftigium cum quotidie expc- peflorata in magna fatis quantitate vifcida pituita iefe unquam repraefentaverit ; hinc liquet, pulmo¬ num ulcus locum habere pofiTe, quantumvis aeger pullum ycl pus, yel fanguinem per os excernat. Ul¬ terius in «groto hoc notatu dignum, quod per to¬ tum morbi decurfum pulfus & urina in tam bono Sc paturali ftatu fuerint deprehenfi, prout iji homini¬ bus optima.fanitdtefruentibus obfervantur. OBSER FATIO LXXIX. ALPHONSI KHONI Poeminae cuidam ppft editionem puellae vita- lisj alter fcEcus ^ortuus cum Iccundinis in utero relidbus, uncis feliciter extrarius, fuperftite §c lalva manente matre» 4 > -i s» tf i TExtoris £ujusdam uxorexclufa per partum filiola pulchra & , vitali^ per horas duodecim fuafu & ad¬ hortatione mulierum adftantium,fecundinas expellere jugiter annititur, affumtis infimul ab illis remediis •nonnullis .earurh expulfionem accelerantibus , dum . autem laboribus hifce gnaviter (uti fibi ipfis imagina¬ bantur) incumbunt, vefica quaedam pugni magni¬ tudine extra uterum protrufa in confpeQum venit, qua visa mulierculae attonitae meum confiHum ex- ’ . / petunt. Famini cuidam pofi edition(mpueilqui:in- jtrantes ye! aniicostvel minillros ,ivel aUos.quoscunq^ jpfumconvenire-geftientes .'Terib admonere debererr^ ne rofas tcpntreaaient ,\inultAniinu# jinxnanibus te- inerent. (©eil-au^enfitoiEiiifcopo.^qtiodam^VratiSlaviefifiiie* jCenfet Mart.Cronier «lib.tS.^liftor.iPdlon.iillumbbro- rfararnAdpremtvIverAdeliifle. 4\mat sLufitanusnar- .tratjjrnoiHcbuni •quendatnivifu^&mlfadu rofae.fynco- pep incurrifle. /Aliospropterteundemiodoirem iipo- .tbymiaicorrjeptos, quosdam;adi^fihemeQtes*1tern^” stiones,ftimulatps vlegimus. lOBs^moiTm ^xm. sDsn.©. ,Am>H0N;si MQNn. pePra^m widlierrter rettaiSi;, ^trgaeguejias gendantufpefccntia cumiricipience gan- graerta feliqiterjCurata, EfeftandamaximqperehodiernaeftfCmpiricoFum U agy rtarum temeritas , qui absque, ulloinaturae^j Dic. LiLAnn.V^ibVJ» % "vid- i6o. ObfernjAtiotXXXt- ririum, aetatis , vitae generis, temperamenti , fexuS , aliarumque cireumftantiarum refpefl:u, omnes pro- mifcue morbos Sc affe&us radicitus curare fibi S^ aliis ■ perfuadent , quos Galenus i n lib, de Praenot. reSe la* tronibus comparat, cuiWolffgang. Sattlerde Privile- - ^isMedicinaeDoaorum tKef.'7i.PaulusZachias quaefti Med Legal. lib.6.tit.i. quaeft. 9. & Gonfil. 24. N. 3. ur ScD. Ludbvic. abfiornkk in Politia Medica pag. 141# aliiq;plures cordati viri omninO adftipulantur , taleS- que medicaftros in alienam meflem officium fefei intrudentes , gravi St fevera^poena maxime dignos ju-^ dicant. Hujus farinae homines nihil non audent, qua ' ahaffllGis aegris per fas Sc nefas pecuniam emundant. ■ Sic de foedata eft noftra Medicina j ut nuita fit arfiUm'i » quae adeO confertim erroribus k impofturis fGateat ac illa nobis- coeiitus data.- Et fln^' conffifioni Huic- medicinali minime vilipendendae. St empiricae fum^ anoper^ deteftand», contra ordinem a BEO praeferi- ptumjanfam St Dccafioncm idoneam praebent, Sc amc babus manibus exhibent, ipfifnet aegrotantes "emot^i' mentis quidam , verbum DEI parum ob oculos St i»> corde habentes, pietatemque haud colentes, -qui per» • verfo genio dufli, corpus St fanitatem faam carnifi» ci potius , vel beftiarum excoriatori ; ( oftopendam* fimpHcitatem j Sc ccecamfuperftitionem!) quamMe* dico experto ac crudito , ab ipfomet D E O/altiffimo ' ad officium fuum vocato , concredere non dubitant- - necerubefeunt, non animadvertentes , friftiusmodf homines rudes &:dndbai' aliquando unum vel alte¬ rum aegrotantem , -a Medico ordinario, ob impatien” - tiam-St quandoque in morbi declinatione fe-fufedu» centem, curaverint , qyod illorum curandimodus ma» ■ ximo# _ fDe Pr^eputn molentfrreirdBi, ^irg£qi '^c. iSt ximopcFe, fit fyfpedus. -neq; a Divina gratia & pote- ftate dependens., . id quod etiam ipforum urofeo- pia fatis fuperq; teftatumrfaeit , dum.ex lotii infpe- ftione fuperiftitiofis fuis segrotantjbus multivaria quandoque-mirabilia non folummodo de morbi fla¬ tu, fed & de aliis rebus plane alienis & dive rfiSj taia praeteritis quam futuris, de aegro etiam quoad fexum,, de ejus vit$ conditione, de erroribus in diaeta fpecia- Hbus, de graviditate vel virginitate , St defexcenti* aliis nonnunquam aliquid certi^ praedicere, detej:- minare 8c indicare folent, ac conantur , quae ex artis & Naturae viribus , vel urinae infpe^ione minimi feiri poflunt, fed, alium informatorem, familiarem quippe fpiritum fapiunt. O ccecas hominum men¬ tes! O peftora coeca ! Proh DEUM immortalem! S quot aegrotantium porr6 ab ifliusmodi impoflori- bus non folummodo non curati derelinquuntur, fed etiam inlonge pejorem corporis (im6.& animse ) fla¬ tum, dejiciuntur , mortiq^ faspiffime traduntur, pro¬ ut quotidiana experientia hic 8c ferme ubjqueloco- rum proh dol,or ! abundi teflatur , qui tamen erro» res crairiffimi, & fraudes exeerabiles altiffimo invol¬ vuntur filentio, dum patientes denique ipfimet ma¬ gno fuffundunturpudore^quod taljum medicaftrorum & hominum meriti fufpeliorum opera, contra, divi¬ num mandatumjUfljfuerint.Etfl quandoq; DEO per¬ mittente contingit , ut unus vel alter aBgrotantium.|i Medicis ratione & . experientia clariffimis divinitus ordinatis & vocatis curari non pofljt, quoniam A^on eft in Afedico femper relegetur ui. cOlem aHimmenti' amputat&nis*pericuict>medianteJ Unguento ex aceto lithargjCtBifioIfeG Hni fucco feOt* dii&c.'-confeQ:0 liberat^fausSy^ alfisque convenienti"' bus aegrum ^ medlcamentli traQjavimuS v" aUgiiali fal- tem rc’fiduO'circa glandem dariufGidoSad tempus^re- lifto tumore^ qui Varia refolventiaSl' difcdiientiapri i ifium refpuebat * qu idem r etnedi aV' tandem tanien ' ea-' taplafmatecOmpofito Plateri 'liH.' gi Obf. pi 6'42i- D E It gratia. omtfin^difeuirusVHcgpdpueV iif integrum re-' &utus , qui -paulo pefft liitHotOmiS cPj&daifi ape ve^eecalcufofimilkerfelicifiicceuulibe-' rfelus fuit?- 144. Ohftvn}atioLXKXn. 10BS:ERVA%I0 LXXXII. .Dn. D^ AiiPHONSI KHQNI iDe Puero decenni yariolis finguiari rnaligrii-- ; tate ^ metamQrphofi erurapentilDus labprarite , jam fere agonizante, DEI Oraria fanifati refti» ’ ' .tuto» JN morbis tnbnftra faepiusculb reperid quoddiana hinc inde docet experientia, quod non ita prjdern obfervavi in puero decenni, qui dum ojus fratercu¬ lus e ^varioiarum , periculo fuerat ereptus, malb le .habere coepit; praemifsa-leni purgatione,:felediQra expeilentia & Bezoardicadpfi a me fuire preefcripta, & quidem optato fucceffu, .duobus namque effluxis diebus yaridlae per univerfum cprpufculum, difper- in confpeftuni venere , Sc puftulae iii;E confue- jae ; ihdies magis magisque accrefcentes , aJbicani^ ’ colore & forma ordinaria apparodre, cumque puer praeter fitim urgentem , calorcmque praeternatura- jem, de nullo alio molefto vel periculofo ifjrmptp- .mate conquerebatur, continuato bezoardicorum praecipitantium ufu, aliquot .elapfi fudre dies, .firma fpe pofita, morbum hunc, prout in altero frater¬ culo, brevi folutum iri, verum res longe aliter ce^ -fit, dum enim euriofitatis gratia adftans, quidam pq» ftiilam quahdarh fucci vel puris albicantis (prout videbatur) plenam dncidit, tunc praeter omnemfpem & expeSationem loco albicantispuris, purus. Sccla- rus^emanat fanguis, quod cum alii,credere,vix po- terant, aliarum fimilium putlularum.incifionedehac miranda metamorph&fi certi .reddebantur , .paulo - ■ poft p^lt "aegrotans de fangnrais egingiviseruptione val- conqueftus eft, cui tin^iurae Lacc^ Mfrfiichti ap^ plicatio btevi frenam injecit, fedata hac ftuxione fanguis in aegrotantis corpufculo valdb effervefcens ebulliens per itarem fihiftrarn exituUi quaeretis, e- normem haemorrhagiam' excitavit , fluxu hoc per* tres integras dies Sc noSes, tanto cum impetu ^ du-* rante, ut nhlKs quantUfnvis feleflhffimis ' reinediis* filti potueriti St' quidem ab initio tenuis' U. valde- ferofus, poft^a ver6 'bonus ■ laudabilis in magna • fatis cOpid erupit fanguis, ac ciim ipfo fanguine ca-'« lor & fpiritus vitalts, quod infignis virium proftra" tio , freqUentesque lipothymiae indigitabant, quae- tenerum patientem mOrti vicinum reddebant, dum ’ jam 'jam 'ab omnibus adftantibus pro' agonizante* habebatur , tandem tamen ' Divina affi flente grati«?' pulvis Dygbeanus fympathcticus' ( cui guttulae ali- * quot fanguinis effluentis calidi inilHlatse fuerunt) 8c- pulvis bufonum talcinatus fub axilla ixi faeculb fup-‘* pofituS, cum cordialibus, alterantibus , adftringeni' tlbus 8t ' demulcentibus internis fi mul exhibitis, tan- ' tse' fuerunt efficaciae, ut fangUinisfluxusimmodicus'^ paulo poft fuerit GoetcitUsj aegro vireS paulatim te- ‘ colligente; qui 'DEO favente, hac ratione cuih prtinfr** uim ftupore' ab orci 'faucibus liberatus fuit, ' priftin^ fanitate ‘gau- ' . dens,- !ih64 iObfimatio .■ ■ • imii "'■ ' ^ - ' ■' ■ -A . -J'.' ' ■■■ ~ tOB S ER VATIO ^XX^Ml Dn,P. ALPHQNSI ^ nimia Spi»:itus Mihiiipgurgi^pLciqn^ i^ riependa^ " PElUonis .^cujusdam fervus die quadam jDominfel horis pomeddianis ;&c vefperdnis cerevifiae ni- ttiium indulgens, jhoraiiQna fub noftem ftomachurn confortandi, ejusque crudi tateSvCqncpqu^ndi , gratias, .horali sfpatip ‘fplf itus xV.inj meniutarn insu rgi- tat, :inft§nti ihinp sUp^e iplacidib fe {dpriuitururn , aj» •fubfequenri,die,,con|4^tis iabpabus .exercendis ma¬ gis idqneurn ac :prpmptum,fe futyrum rexiftimans, yerum fpes hfec JnaniS:miferum thunc ;foc|um ma» •xi.nipnscfe/efellit, ieventusque.opinipni minimi re- /ppnqebat, «fompOfCnim .;fuit,qu|dem oppcefTus, fed ,tam a^o, jut -pep ?fej^uenti die> npP dn «pofterym ;un- ,quam .expergefied , amplius dnde jpptuqri^o iSindIjS fermfe .exemplum .recchfet {M.;Ad^mus ipk^tips in jtinere ;fuo drjentaii de ,Mofcp,yiae .qut^^m elegato,, ,qui dum .anno.ciiiil^TI i6p8. .adiCarpiumiX. fSue- iCorum ,;Regern .mittebatur, inter .diverfa potus ,m,e- racipds genera, vini (pki tum generofiprem (de cu¬ jus efficacia, St vixibus antea fiiit admQnttus) in tan¬ ta quantitate .affiumfit, ut fubfequenti die, quo co¬ ram Rege orationem , habete, debuiffet, exanimis fu¬ erit .deprehenfus. (JJlma ^2!‘^amVM%d.^6Tunii Ant^ OBSER- Locbiorum menfium nimio 'flum, ’^c. .167 obser vatio i-xxxW. Dn.Lic. BENJAMIN scharffii. iDe Lochiofum & merifium nimio fluxu, cx- ; terno medicamentocuratiN, QUemadmooum in omnibus rebus vdvjm d^igov, ita & in fluxu loehiorum aeque ac menfi~ um moderato muliercularum fanitas maxima ex par¬ te eonfiftit, dum eorundem '& retentio , diminu- tio, & nimius fluxus feneftram ad plurima fubfecui tura mdla aperire folet, ficut hoc Sc lippismotum eft, Sctonforibus'? Hinc Medici non de reducendo folum hoc fluxu, fi remoretur, fed -& de eodem ma¬ turi compefeendo, fi enormiter contingat, folliciti efle confueverunt. Inprimis verd locbiorum nimi¬ ius fluxus non plurimorum folum malorum autor exiftit, fed & ipfi mifellarum vitae nimium quantum infidiatur easdemi^ue inopinatb ad plures abire xo- git, vid. Ofaferv. loo. Decur,annor. tert. Ephemerid. vGerman. ann,2. p. 1 26, Sicut autem omnis lochiorum 'fluxus a. dilace¬ ratione membranarum 8c vaforum in partu contin- :git, ita nimius eorundem profluxus -vel a nimia (an¬ guinis copia, vet a vitiofa variaque fanguinis quafi- -tatetenuiori,ferofiori,& acriori, vel etiam ab irri¬ tatione per medicamenta emmenagoga ,• fiepiffiiug ■excitatur, dum illa a mulierculis de falutc puerpe¬ rarum follicitis intempeftive , feu ut verius dixerim., temerarii exhibita , maximas turbas excitant ,, ut ex •fequentibiTS patebit. Perfona Illuftrmenerioris con- ilitutionis minusq; :plethorica.4. liberorum mater in Dtc.lU.AmV-^VI. Aa ultim© _ ObfervatiQ LXXXIF. uicimo puerperio fvafu muliercularum adftantium ad facilitandum lochiorum fluxum ( qui tamen na¬ turaliter fe habebat, neque remorabatur, neque di¬ minutus fluebat), infufum ex Croco , Galanga, Rha- barbaro 8cc. paratum, per aliquot dies bibit , c|Uod tanta fubfequitur haemorrhagia, ut vires fubito re- folutis Spiritibus proftratae, frequcntiflimasque li- pothymiae , vitae finem allaturae, minarentur. In confilium vocatus, Medicum quendam paratum in¬ venio, qui V, S. temare volebat ; aft cum renuerem ob deficientes indicationes, viresque refolutae St fre¬ quentes lipothymiae ulteriorem fanguinis profufio- nem prohiberent, fluxumque huncimmodicum non a fangu nis quantitate nimia, nec ab ejusdem vitio- fa qualitate , fed potius a praegrefla irritatione as- fumpti medicamenti excitatum affirmarem , a V. S. abliinuimus, adque compefcendam fanguinis flo; idi enormem profufionem, confuetis ufi fumus medica¬ mentis, in quibus externum hoc officio fuo optime fungebatur, k fanguinis fluxum miraculi inftar bre¬ vi intervallo fiftebaE. Fuliginis fornacum q. v. aceti vini 1. cujuslibet acerrimi q. f. Mifc.F. inftar Cataplasmatis, quod linteo exceptum applicetur infra genua, & exiccatum renovetur, TCntavi idem remedii genus poftea pluries in nimio menfium fluxu, & femper, remotis etiam o- mnibus aliis ilticb in principio exoptatus fucccflus eft fubfecutus, pracprimis vcrb in fanguinis confti- tutione ferofiori, acriori 5c tenuiori, ut &, praemis- sa V, S. in plethoraac fanguinis abundantia, id quod bona fide pofiuni teftari pluriraisque obfervationi- De II fu fxnkuli in hmorrlmpa narium fahitari. i6p bus/fi opus foret, confirmare, dum atomi aceti aci- dae a falinis fuliginis exaltatae non ofcula folum va- forum contraxere, fed Sc ipfum fanguinenaincrafla- runt 6c coagularunt. observatio LXXXV. Dn. Lic. BENJAMIN scharffil De Ufu foenicuii in haemorrhagia narium ialucari. Haemorrhagiam hanc juvenili aetati fepius acci¬ dere jam dudum Hippocrates 27, apbor. Jetf. prodixit, inquiens ; rotoj h %Ti ^ tt^^s T^v fjv w e o Ludit natura’,, Vel : nulla regula tam fir^ ma eft, qu£ non habet exceptionem (excepta hdcunkd^ in U. longa funL} dum maxima quandoque diver- fltate natura gaudeat. Exempli foco fint crines, feu pili, qui ut plurimum in toto corpore eodem gau¬ dent colore, dantur tamen exempla, quae diverlita- tem coloris crinium tam in ipfo capite, quam reli¬ quis corporis partibus , aboiid^ conaprobant. SiC vivebat in Imperiali Northufa, ratna mea exopta- - tiflima. Civis arcis Cerevifiara coqtiendi peritus eltf fBrflucc / cujus caput undique crine nigricante erae teQum ; In fola fronte vero confpicicbantur pili al- biffimi, canos albedine longe fuperantes. Imd* quoties pili in 'barba, ratione coloris , differunt 4 cnne capitis ? Sic & nuper fceminam minus honeftam, ab ad¬ ulteris violenta morte peremtam , & utero geren¬ tem, juflu lllullrtflimf nofiri fecuimus, quae irt toto corpore crines oftendebat nigricantes, fola except4 pube, utpote quae rubicundifEmis fepta erat pilis, qui multis male audiebant, & hos infallibili incli¬ nationis Venereae figno venditabant. Quod fi a. hu- i6o OhfermHoLXX^m _ _ reform.cap. up. tn. joy- CQlorem faciat pilorum ; mt pjtuitofjs albi.uipl. funt capilli, ^ ica copfequenter ; calor varius vari^ eosdem xoloret, ficque calor 'immodicus, det nigros, temperatus.flavos, tempera- !lior ruffos, imbecillus , albos crines fScc.,excufanda potius videtur hsec fpemina, etfi peffimum vitae ge- ;nus contrarium oftenderit. ¥erun>igttur nianetpfo- ^verbiumfupracita-^im ; .OBS.ER>ATI.O LXXXVnj. ;SeHAblFBH. iDe ;L.epof e .HermaphrqdicQ. f OUamltis nofluas Athenas portare, &; Iliada poft Homerum fcrlbere yifus fuerim, qui de lepore mbfervationem phy ficam annotare Intendo, dum de animalculo hoc eruditiflimbjam fatis rnpre luo fcri- pferit Nobiliffirtius Arioni, referam tamen, quod nu* ‘per obfervari in lepore contigit , qui in venatione, quam^/rrjferce dicunt,' captus, egregriemammatus 'cortfpiciebatur, mammaeque cjus&m ad Uncias IV. iaflis prob^ elaborati & albiffimi praebebant. DilTe» ;Sius,omnia rnehihra virilia ad generationem necefl'a- ,£ia exhibebat , .ut frc cum Nobiiifs. Arione optini^ .xqncludere poffim, ^duplices ^ Hermaphr©- ,ditos permultos effe iepd- • ' res. ' vi ^ OBSBR.. Vir in fterili tamen livens, jjf OBSERVATIO LXXXIX. Dn.Lic. BENJAMIN SCHARFFiI, Vir in fterili tamen Conjugi® vivens. * Pueris mihi notgs A tnfcushieV. perfeSos 8f pr®- Abe elaboratos gerebat tefticulos. h quibus tres juftae erant magnitudinis, duo autem rix ac ne rix quidem ovi columbini aemulabantur quantitatem. Hic, ut alias omnes in venerem fumrae erat proclivis, ut etian^uerum vix i4.annorurn an¬ cillas patris fui ftuprafle rumor eflet , Bc ab oeftro libidinis, imd priapismo, mire U quotidie fere ex¬ ercebatur, cum Cpnjuge tamen nullam unquam fu- fcepit prolem, cum tamen eandem ardentiflimo a- more profequeretur, neque ullius impotentiae fibi eflet confeius, Num vero ille , aut potius Conjux ejus, in culpa fuerit, utppte quae alteri nupta, nec* in hodiernum diem peperit, me latet. Pe triorchis Bc manprchis Rhodiginm lib.4. antiqu. kH. cap, 7. ^ lib, 24- sap, 4. Mantum in mnfcg^v. lib. 4. cap.sj. Hollerii Scboliafles ad cap. 62, lib.i. Fernel. i.patb. cap 8. Tri^ogxoy autem feu ut alii fcribuntfrgyjaj;);^* pe-' minem me legiflTe confiteor. OBSERVATIO XC- .Pj!i.Lic. BENJAMiN SCHARFFU. Coffee noftras. Obilis in vicinia ad rem , plusquJim fatis, atten¬ tus, potum Coffeeimltatutus,impenfas tamen re- Dec.m.Ann.V:^VL Bb formi- ij(> Obfervati» XCL formidans, audivit» potum hunc conitare ex femine’ Bon affato , quOd fabis noftris perquam’ fimile fit ^ quapropteir & fabas noftrates tnrit & adurit, earuni- demque pulverem eodem modo cum aqua fervem te traQat, ut alias- potus CofFec conficr folet, fartae- due teftatur, fe omnem Cartdemque operationem a fabis hifcc noftratibus, quas in agro fuo copiosi co^ llr, fcntire , quae femini huic exotieo' adferibuntur Hic, ut vCiUm fatear, jam- ab omnibus iniultibus ca* tarrhalibus, adhibito hoc potu, liber vivit, cum ta¬ men iisdem alias fumm^ effet obnoxius. 'Fanturti ■valet imaginatio & amor nummi J' C^L^^amvis & fo- lus aquae potus particulas fanguinis & feri acrioreW $c falfas, tanquam eaufas defluxionum catarrhaUum' ©ptim^ etiam corrigere potuerit. OBSERVAtlO XCT, Dn. LK.BENJAMIN SGHARFfir. Fluxus menfiurn iii muliere LXiV. an- noruitiv l^lllier 64. annorum fatis fana fibi vtfa praeter- '*^'^quam quod faepius infultibustcntecur podagri¬ cis, hodi^ fexuifequiori' magis, quam tempore Hip" pocratiS familiaribus , tribufum lunare' [ordinarib lingulis menfibus adhuc perfolvit,. eumt^ue fuccl plena, hinc etiam fumme plethorica fit,- nihil mali metuit, quid quod & partum adhuc expeSet & con¬ ceptionem! Aft fanguineam maffam hujus feemina^ maxime ferofis fallis, muriariers & fcorbuticis fali* bus refertam effe, quis non videt ? eum crebioresp Mifuitus arihritici ac podapici id abunde compro¬ bari ObftruSio alvi ab acmU paffularum majmtm^c. 17 j bent. Und?, f<^tafle etiam haud temer^, conclu#, fluxum hunc menCium magis ,eflc fjrmptomaticum 8c praetematuralem , aque nimia maffe fanguineas falfcdine 8c acredine naturam ad egerendam & fc- gregaodam materiam ritio/am ftimulantc oriundum # :qukm naturalcmj etiamfi adhuc eidem maxim^ fi- milis appareat OBSERVATIO XCII. Lic. BENJAMIN SCHARFFIL Obftrudtio 4vi. ab acinis paflularurn maJoruiB imprudenter deglucitis. PUctll j nobilis rX. annorum. paffulasmaioreain de- liciis habens, iisdem faepius, nullo habito refpe* 6:u acinorum, vefeitur, hinc alvi fentit aliquaiem pigritiem , quam Parentes per crehriomra adhuc paffularum, non tamen cxacinatarum, ufum, fugare intendunt. Aft pigrities haec tandem .in totalem alvi degenerat obftru^ionem,b^hc Medici requiritur {Confilium, .cui ufus & efus crebrior paflu!acum, tan" xjuam caufa.mirabilishu|us obfl;ruflio.nis, exponitur^ ^ui interrogans, num etiam filiola acinos comedis- fet, affirmando experitur veram hujus obftruftionis caufam. Hinc ad.emollientia leniter.evacuahtiafe ^convertit, facesque ?tandem per interna &.fixtcrna medicamenta emollit, quae ^greffie aded firmiter coagulatae apparebant, ut m unum fruftum tarta- feum abiifle crederent omnes adflantes. Quibus per aliquot temporis fpatium repetitis , St faecibus fis alvo probe eduSis, feliciter hxc unica Parentum £b a filiola t-jl ObferDatk XCllt, ifiliola convaluit# ^ malo fuo Comprobavit fegwlas Medicorum. l . Omnes acinos nifiringere* IL P offulas laxare quidem^ fed esiacinatoi. llL Omne nimium natuf^e effe inimicum. {SondersMfa Norimbefgant mtffa d. io- Junii Anno 16 p8.) OBSERFATIO JtCilt. Dn. D. MATTHiEi HARDERI. DeAnatoffiefoeminse ex fuppr effione lochio* rum ftupenda abdominis tumore de- fun^se. Ioh. Schirmcri, textoris StGallenfis uxor, 31. cir¬ citer annorum, Maria S^atftCitt vocata, 6. Lbero- fum mater, quorum binos abortu exclufcrat, ac ul¬ tima viee, filiam Sabinam, fub ipfis Calendis Fe¬ bruarii, anni, 167/. pepererat, vergente praeterita aeftate morbo extinaam f hunc partum lochia in principio fat copiosi Sc rit^ fluentia exceperunt,quaB autem ex improvifo foeroinae fufpeaae Pharmacev- iriae attadu e veftigio rurlus fubftitere, nec amplius coraparuere, & quidem ad proximum autumnum lisque, ubi aliqua fed obfcurifJIma tatameniorum veftigra denuo fenferat, abdominis interea tumore «I lochiorum fubflftentia in dies incrementum fu- mente imO is medicaminum vim non tantum elu- fiffe , vefum in majorem inde quoque aflurrexiflTe molem fertur, fort^ ab uterum irritantibus & mo¬ ventibus medicinis nimium lacesfitus. Vixerat olim P miniffife valetudinaria , fed fana Se vegeta, donec in- fecuta De Anatome foemim e>i fupreffione lochiorUtn^c. leeuta a pUerperid Idchiofurri infauftd fupptesfid 't omnium malorum lerriaj faflta^ necem poft tot ae¬ rumnas mifers^ tandem attulerat Et cum ipfa di¬ em fuiim obeiinte, opportuni: St dalli fubfifterem# fato nefciO quo^ pltfribUs ChirUrgis & pharmacO- poeis pfaefentib9 ac feSiOnem defidetantibusi cadaver aperui, vifuruS, rtum fufpeSa mola, vel alius affe- Sus (meam enim de mefenterii abfceflu conjeSu- fam Rev. DnOi Paftori Schlumfio ante' feSionern re- Cenfueram ) abfconditus lateat. Sciendum igitur abdomen hujus foemirtae in tantum intUmUifle ^ Ut fpitartiae duae cum dimidia fpatium ab UmbilSc® penitus dirtentO, ad fpirtam dbrfi UsqUe non emeti-» renfuri drca hypogadrii regionem fumma tumofis rertifentia aC durities notabantur : undefort^ fub molae alicUjus fpecie impofuifle potuit. Veftigia di¬ gitorum impreffl, nullibi manebant, ficutirtafciticiS, pedes parUm reinii tumebant, fuperrte U. ultra dia- phragmafrabidaSc estertUata fuit. Nec ferofam. nefi gelatinae firnilem continebant fubftantiam difleSi integumenta communia , verUm naturali irtter fe cohaerebant nexu, tneifione abdominis deculTacint continuata ^ ac cultello paulatim intfa petitorteeuni ptope regionem lumbatem ad verfUs ada- So, ingerts feri fubfiavi copia ad amforam femifleni usque ei ipfo abdominis cavci profiliir, hoc emiffo deprehendi corpus durum, peritonsd, regio*rtl um¬ bilicali, nec non epigaftriCce St hfpogaftfic^’ fub- firatc, quam flrmiffime anneiUm :' quod abhocftu- diose dum liberarem, cOmptufes diverfae magnitu¬ dinis Sc figurae hydatideS bfferjdi, cOrpori huic ftl- perfidctenuS adhaerentes : IftO verd leviter pir- Bb' I iuf# iSf__ _ ObfeYvatiQ JtCill, _ _ *uf6 vera praeconcepti aWcefFus prsTentia copioso j>uris effluxu ad &x menfuras ufque fefe inaaifcftaviK icujus folliculo craflb & tenaci a peritonaeo fuj^rne. ^parato perrexi bltenus , primordia ejus fcifcitatu- fUs , ubi totum fere abdomenadimplere mox cerne- jbatur; cunQra enim iflteftina quaqua ycrfumloco dc- trufa abfeeflrui cedebant : Hepar, quod fufelividum e,- rat, membrana p. n. ceu aranearum ob velatum, cur® maxima felledaviflimo repleta cyftidc, abfcefilis pon¬ dere furfum protrufum diaphragma membrane inftar extendendo , piusquam thoracis medietatem occu¬ pavit; Ipfi folliculo ipieftiija alicubi firmiter conne- flebantur, alibi tamen facillime fepar abili a ; Omen¬ tum maximam partem putridum erat tc confumtunu Mefenterium kideiTi mera videbatur putredo, glan¬ dulis indurati? tantum fpeOiabiie nec ullam cum hoc ^bfccffusiile habebat connexionem, vel e6 protende¬ batur; verum bina efformabat crura (quorum quod¬ libet s-digitoscralTum) utrinque uteri co.rnub.lt tu¬ bis fefe inferenda i quae duo corpora in magnam glandulam induratam conareta videbantur : figura hinc naturalis eo'rum kcrafla crurum infertlone fe- efe deformabatur, ita ut totius abfceflus adminimura ultra 6. libras civiles pendentis primordiaexindeaUr gurari haud videatur difficile ; Duobus igitur his pediculis ceu fulcris notabilis hic abfceflus innitc- batur, tenaciffimo follicul© cinSus, ac permultis variae magnitudinis corporibus glanduiofis infar- Sus, quibus diverfae formae [hydatides, majores.nvi- nores, fiavefccnte lymfa turgidae undique adhaere¬ bant; pars abfceflus reliqua tum carnofa, tum glaa- dulofa, eapropter in pus .vertenda , hinc inde cer- De Anatoms famini fupptepione iit Sas fovebat' cellulas candicTiflinfias & feri cartilagi¬ neas, fanieque refertas. Toto abfcefTu ubique li¬ berato 8c exemto, alius rtiinor pugni magnitudine eomparuit, inteftino coeco fortiter cohaerens^ ali¬ quibus etiam hydatidibus cotrufcan^ ac eadem cuiW majori cojttpagc contlans , cujus portio' ad proxi¬ mas mefenterii duras glandiilas' pertingebat, hinc’ «X iisdem-ortum habuifle dubium^ non eft. Notai¥- dum omties totius abdominis glandulas maiores ac duriores fuifle pancreatis cefticuloruirf exceptis , quae parum majores ac nfiolliores erane: vcntricatlus & colon ftatibus- diflienta f cceV cum- pariter fat inflatum Inleflinum.' rcQfum fplface’- latum & nigerrimum, glandulis oblongis ceu Papilla^ /annulorum inftar circumdatum:' Tenuia paflSm iri<»' flammata fuerant Extraho Se altero hoc abfceffif uterus cum eornubus tubi Se tefticuiis in apricum* magis veniebat , horum finifter , nigrior Se fubpdtrii- dus ,' uterque tamenmollis ;• Gavitas uteri vix- pifunt capiebat: eraffitie^. digitos fuperabat-, extima ejuW ftjperficies giandulofis portionibus ceu-papillisuh* dique cOnfitacratyficutHnteftinamfeQ:um,nincglan^ dulas uteri hon omnino negaodas cenfeo ;> OrificiUtnf interiasplanecaptiiagineuniac flrmHSrhe' coalitdm ? Collum uteri peranguftum fanie concretu:' reh^ cum’ vefica rite fembebant. Lienis extimanr partem' ih-' gens occupabat hydatis, MedH -ventris fetlionOnil declinavit Dn. Paftor Sdiiumf vanis" tamen* ratio^ - hihus. , , . . ( SangaBo AiiguftamVmd. miffad. ab Etf€,DD>Syii;Sam.Anb6rnio.y iB? dbfervath XCIV. OBSERVATIO XCIV. Dn. D. MARTINI MAXIMILIANI PRUGGMAYR. Pe.Panacaea Auri purgante , ejusque in pluri¬ mis curandis moybis miranda vir- f«t& inedicaurenti comppfitio apu4 Har,tjuannumj,,C,r,pUi.u«7i . Riyerium, Agricolam, panielemMylium, & apud plures alios Authores, qui Aurum yit* illud nuncupare folent, exafl:^ defcripta inyeniatur, piiiiipivinus tamen eandem defcriptio- ,nemdignam cenfui , ut denup in lucem edprctur pR mirandas praefat^ medipinge virtutes , quas ego in ^quam plurimis eradicandis humani porporis malis per longam experientiam haSenus fui expertg. Quare Pmifljs ambagibus genuinam hujus meae Panacaeae praeparationem in primis infinuabo, dein ejus vires, dofim, & modum utendi, n.ec non sC.tiam mea ope ^radidi Medicaminis fada experimenta fubjungam. .Componitur autem meaPanacaea ex triplici Her¬ cule, nempe ex Auro, Antimonio, S: Mercurio fe- quenti rapdo f Aurf per Antimonium purgati , inque tenues laminas reduai , aut limati Mercurii vivi ©ptime purificati |iij, fingula feprfim . & in fepa- ratis vitris, Mercurius quidem in Aqua Ford, Aurum vero , & Vitrum Antimpnii in Aqua Regia ex falc communi fafta , folyantur , ita ut folutiones fint cla¬ rae & transparentes. Has tres folutiones confunde , §c Aquam Regiam per Aiembicum abftrahe ufque ad De Pamcxa Auri purgante, e jusque /f | tetalem ficeitatem, k jgRitionem vitri : Materiara in fund© reliSam «xime,. & tene , iterum in vitr© affunde novam Aquam Regis, & uti prius afeftrahes quem laborem materiam terendo , novana Aquam Regiam affundendo Sc abftrahendo toties reitera, donec praecipitatus in ignita ferreS lamina nullum penitus fumum de fe emittat, quod fiet , fi Aquam Regis fexies,- ve! fepties, aut fecundum Hartman- num, k Riverium duodecies a materia in fundo re- lifla abftrahesi ubi notandum, infinguiis deftillatio- nibus aliquid ad latera vafis fublimari, quod femper abjiciendum eff. His rta rite peraQ:is, maflram vier® fra61o exime, k tere, tritam patenti vafifiSilivi- treato impone fupra carbones, ut Spiritus Aquae Regis evaporent; deincum Aqua calida toties edul- cora, quousque omnem faporem k acrimoniam de* pofuerit , pulveri ex ficcato. Spiritum Vinireflifica- tiffimum abunde, hunc abftrahe , k alium iterum affunde; quem laborem fimiliter fexies, novum Spi¬ ritum affundendo, k abftrahendo repete. Tandem prasdiftam maffam in crucibulo lutato, igne rotae per duas horas adhuc leniter calcina, k fada calci- natione fuper pulverem in patina vitreata Spiritum Vini, quem antea abftraxifti, accende. Et ita habebis veram Panacaeam Auri, feu Au¬ rum Vitas ab aliis fpagfricis nuncupatum , medica¬ mentum praeftantiflimum in Apoplexia, Epilepfi^, Arthritide, Hydropifi, Colica, Morbd Gallicd, 8c quamplurimis aliis morbis, quod ita praeparatum fecure a granis 8. ad 12. 15. usque »o. k3o. additi debita proportione Refinae Scammoneae, k Cremo¬ ris Tartari, vel Tartari Vitriolati, man^ quinque ho- Dec.llLAnnV‘^FI> C c ris 1$^ - Obfervatio XCIK _ _ ris ante paftum , in aliquo jufculo , Syrupo, deftillata, aut alio liquore fumi poterit, Stfccundum exigentiam morbi toties reiterari valebit, quoties neceffitas pollulabit. Quantam opem haec panacaea purgans praeter d £tos morbos etiam in febribus intermittentibus, quod tam de duplicibus , quam limplicibus intelH- gendum eft, praedet, enuntiare fatis nequeo. Rar6 enim praefata medicina bis vel ter five fit quotidiana, tertiana, aut quartana, exhibetur aegrotanti, quin effedus defideratus adamuffim fubfequatur. Atque id ipfum hyberno etiam tempore, quo alias feb es, praefertim quartanae, d fficillime aut nonnunquarri vix funt curabiles, cum ftupore fui expertus, fimi- lesque quartanarios priftinae fanitati fel citer redi¬ tui Neque vulgari quadam Virtute ficuti caetera febrifuga, utpote per quae morbus quandoque ad certum tempus tantum protrahitur & aliquando ma¬ joribus cnm fymptomatibus fit recidivus , hoc me¬ dicamentum gaudet & operatur, fed fundamenta¬ liter ipfam radicem morbi penitus evellit; fiqui- dem humorem melancholicum fpec-fica virtute op¬ pugnat, & iliius fermentationem, quas paroxyfmi caufa eft, inhibet, pravosque ejusdem qualitates extinguit; praetereaque ipfos humores biliofos ex¬ purgat, vifcofos incidit, & attenuat, attenuate sedu¬ cit, Sc graviffimas obftrudiones , quibus febrici¬ tantes, plerumque vero quartanarii funt obncxii, fimul quoque tollit; iis igitur fublatis, & extin- fio fermento febrili, febres quoque cedere neces- fum eft, l - Att^uc , De Fanac£a Auri purgante, ejusque ^c. . 1 8f Atque ut veritatem fatear , haec mea panaci Auri purgans nil aliud eft, quam genuinum illud k celeberrimo Riverio tantoper^ depraedicatum febri- fugum, feu verum, ac fpecificum febris quartana? ^i^o]ofjLov , de quo ipfc in fuis obfervationibus totie* gloriatur, fe quam faepiflime unica dofi praefatae Medicinae tertianam Sc quartanam curafle, rar6 au¬ tem ad fecundam & tertiam ejus exhibitionem con- fugiffe: qua de re.praefatus Author, fiquis ulterio* rem informationem cupiverit, videri poterit. Deinde in hoc medicamento ulterius quoque notatu dignum obfervavi , quod ii, qui pafiione Colica laborant, five ea ab humoribus bilofis , aut pituitofis fuam fumat originem, non exigaum hac accepta panacsea opem -perfentiant ; nam e- jusmodi humores leniffimc fumma cum agrorum con-folatione edutit. Et licet faevientibus doloribus Colicis alia purgantia^ non femper tut6 fint adhi¬ benda, hoc tamen medicamentum adhiberi ppteft quam tutifljmb. Nec folum in Colica vis ejus miranda in lucem prodiit quin etiam in catarrhis, praefertim fuffo- cativis fuam demonftret efficaciam , fi enim haec pa- nacasa cum Magifterio Mechoacannae Sc AntihcQ:ico Poterii permixta, alicui fimili patienti offeratur, in¬ ter breve temporis fpatium non folum alleviatio percipitur, verum etiam totalis morbi curatio, re¬ petito adhuc femel medicamento, plerumque con- Comitaturr quod in pluribus quidem fimilibus pa¬ tientibus, praecipue ver6 in Adm. Rdo. P. Domini¬ co Ordinis S. Dominici Praedicatore Generali fedul6 obfervayj; hic enim cum alias faepius catarrhogra^- Cc 2 viter iS4 _ _ _ Obfervatio XCF'. _ _ ■^ter decubuiflet, Sc praefato morbo ad ftx usque; feptimanas quandoque laborillet cum neseffaria in¬ terruptione funQionis praedicatorias, intra triduum^ hujus Panacaeae opeconvalefcentiam.eft alTecutus. Plurima hk, Amiee kQorb etiam de aliis mor¬ bis afferre quidem polTem exempla St experimentai cum autem ea fpecilice reeenfere nimis longum, foret, unde huic meae obfervationi finem impono,, penesque infinu© ,. quod „ cui pilulae magis quanx pulvis arrident,, in. hunc vel alium, modum ®as fiol (Soncinnare valebit^ ^i. Auri vitae rite praeparatu Extr.. Aloes SGCCotrin. aa. gvji R^yrrh. Ele9. giij^ Croci Auftriaci jiB. Magift^ Corall folub. 3ij;. ©l.Caryophyll. gut.viij. €inam.gunv,. ® f. q- Syr. db Ciehor. G. RHabarB; fiat Mafla Pilula» rum, quae a granis xv.. adaor usque 50. fumi, &c fe¬ cundum neceflitatem cum- aliquot granis diagrydiij. vel trochifc. Alhandalacui poffunt. Pro Coronide leQorem benevolum certrorem iseddere volui,, me. praediQum Auram* vitae etiam fi¬ ne Auro, nempe ex folo Mercurio & vitro* Antimo- nii praeparafle, ejus ope nihilominus egregios ef- fedus praeftitilTe. Qpod ipfum confim at Joan- nes Michaelis de hoc aure vitae, ita differens.; infcius venena bau§t,. aut incantamenta perpeffus efi,vel juniores grana tria ^ infantes d ero terMam partem grani , Janguimm in f' granum unum,, aut Venis, medullaquc De Pamt£d ^uri pnr^ankf ejusque^e, Effiunt, €5* quk^id intra cutim, carnum circa ner-^ n)os inhteferit, mundificaL Et ut quidam mihi rewla- •vit, plus B cr- hominum pifte correptorum hoc ipfo pre quidquam deprehendi; adeoq; ubicunq corpus humanumdducere, Erat in Convidu aut Gynaeceo , uti hic vocant AngUcano, NobiliflimaDomicellaab Heidorff, quae antfe annum graflTantibus febribus malignis petecnia- - tibus , eadem Febri correpta periculofifilkn^ decum¬ bebat De Febre continua matigna ^eminofa. tSg bebat : In ftatu morbi per plures fubfequentes dies excernebat per urinamVermes vivos fe moventes hir- futos^ minoris quidem longitudinis, fedfier duos dies, feorfim aflervdtos viventes. EjeQis his demum erum¬ pebant petechiae, morbo ad qu ituor feptimanas fe extendente, & ^gra fenfira reconvale^cente. Ancilla inferviens plethorica eundem morbum , decumbente adhuc Domicella, experta eft , rejeflis fimilihus in fi¬ gura, longitudine &c. per urinam vermibus vi vis;Ma- teria remediorum, & Meth dus curandi haec erat. Pro Domicella dieij O^iobrisomiflaPhlebotomia^^ Pulv. rubri Pannonie. 5^ detur bis in die mane & vefperi cum aqua card. ben. exfpeSando (udorem. Die 16. Pu'v rub. Pannon gj ConfeQ:. Alkerm. sij. Aq. ce- ras n'gr. |iji5. Tind.Bezoard g xxx. M f potio. Germ» i^i&sund Diei7. ^.Sem. 4. fr gid.minor. aa. 315. fem. Melon 5iii Aq.Ceras.nigr, fl Sambuci, rofar. aa. |i f. 1 a emulfio addendo ocuJ. 69 pp. Bij. Cinnabar, nativ. 9S'. 0tri pp gi. Juleb ro¬ far. giij. M. s. CDliPtur auff 2. mal. Extern^ 1?;. Aq. rofar. lavendul.^I^.roiac. aa. ij. pulv. lign. rhod. Sj Croc. 9.«. camphor. gr. vij M S. Ubctf^lag JUt unb @ttrn. Die 18. 1^ Ocul. 69. pp. gij.Cinnab. T^^niiSj Spir. ^ci. gxxx.ConfL'fl:.Alkerm.5jl5.Aq.Cc- raf. nigrfiij. M. S. .^cr^-.IrSncf 1 dtiff 2. nidi. Aq. CeraCnigr.|iij rofar. |j. cinam fine virt. p. ConfeQ:, A kermes. 3j Spir. j^ci. g.xxx. M fel ' tbdg su nebmen. Die 19. % Ocul 69. pp. gij. ci- nabar, nativ. Bj. Myrrh. rubr. gr. v. M f Pulvis divi- dend, in duas partes mane & vefperi fumerdas in de- coQoCC. Die2o ^.Pul. Alexipharm. inappendice Difpenfatorii noftri 5j. Cainphor. gr, i. puivis d - i$6 Obfervafio XCV* sridendus in duas dofes ut fupra. 9?. Aq. Ceraf.nigrjii. Rofar.|j.Cinam. f. vin. p. eonfefl. Alkeriu. Ocul. 69. pp. aa. u' Cinabar. nadv. gj. M. S. / £6f5 fet j tpejg iu nebtnm. Die 22. Ocul. 69. pp gii?* Cinabar, nativ. gf?. Bezoar or. 9^. M. f. pulvis S. tjcctc 6fftcr^ 3. C^cffccfpi^bolf p mbmen« Die 23. 9^. Therebinthinae ad fpiffitudinem co8:,§3.Myrrh. rubr. pulv.fcm.cinae. aa. 911. M. f-pill. N. xxx. S. ^BuCiU' itnb9(3kceni ^iUu!en/ 7. auf cHimaftf su itcfemcn. 9^. Pulp. Gafliae|j. S. tiflcb Seliebcn p ntbtnen* Die 24. Therebinthin. Coa.gl?. fem. por¬ tulae, cinae.aa. 9f . M. f. PilL N. xxx. S . ^{llukn If. auf tinraabl P Hebinen. Die 25. fupervenknte alv. fluxu Effent. terr. catechu. gil5. d.adVitr. S, XHlCtlJC/ beS 3. mat 20. Sropffen p ticftme«.Die 27. 9^ Balf.Pe- ruviani9i.Puly.Cr0e.gr.vj. Sacch. albiffi. q. s. M. £. PilLN xxx. s, ^illulcn / lo.auff dtittiabl p neftwien. Die zS.^j.Gamph. gr. ij, terant. cSacchar, albiff gl^.Aq. ceraf.nigr.gij. M,S. ®anipffei;f»&jT«*^lc» £offel Peifl p Ite&men. Die 31, praefentibus motibus convulfi vis. 9^. Aq. Ceraf. nigror, fl. peeon. fl. lilior, convali. aa. |i. Aq. Epilept. Lang. gii. Effent. Caftor. gut. xxx. ■0is Succin. volatilis 5^. Speeific. Antihe^. Poter. Confea. Alkermes aa, gi. M. S. «nb fcrlc/ £6fftl5 ciupnebnjcn. 9?. Spir. falisarmoniac, si. Eflent. Caflor. 9il?. M.S. Xrcpffent fPCi^ jU ncftmen/cum aqua praecedenti. Die i- Novem. 1^. Camphor. gr. ij. terant, c Sacch. alb. 30. Aq. ceraf. nigr. gij. M. S-. auf 2. mal. Die 2. Novemb. 9f. Antiheft, Poter. 9ij Myrrh. el. 9§. Caftor. gr. iiij. M.f. pulvis dividendus in duasdofes. S, ^.felptticinauf ItPiiO ttlflkDie $. Novembr. Aq. Ceraf. nigror, pj. Spir. De Febre continua maligna ‘verminofa. fpf Sj3ir. dulc. g. xxxx. ConfeQ:. Alkerm. gi, M.S, COiiptuc auf 2.ma(. Aq. Cmam. c7d0niat.ij. Aq. fl. tiiiae |ij. Syr, de Cinam. 5ij. Ciqnab. $ ii 9j. OcuJ. 69. praep Sj. M-S. .0«^^ • JBeti |U nchtticn. Pie 4. Tirna. Caftor. 5^. Spir. sjcci Sj. M.S. Spiritus 20. Xcopffen junefemen. Die6. Sem. Melon. sii^.Sem.Card, Bgn. gj, papar. alb. 5fl.cum aqui furnariae |iij. f i. a. emulfio, add. oc*al.69 „ prap. 9j. Unicornu fofliiis, Cinabaris $ ii optime re- aificati.aa. Syr, Papay. err. %&. M.S. SeliebiJ! &fli*bon }u geben. Remittentibus fymptoma- ribus utpote vigiliis j deliriis, moribus convulfivis, alvi fluxu, ulterior cura perficiebatur aquis cordia» iibus praecedentibus paulb fubinde mutatis, anale- pticis, gelatina CC. cum ebore, & ultim6 finiebatuc pulvere hoc per plures dies continuato, ip.?. Arcan. duplicat. Mynf. Ocul. 69, praep. aa. gr. xii. Cinnab. ^ ii sr.vi. M. f pulvis pro dofi una. SCHOLIUM. CEleberrimus noftro faeculo Athanafius Kircherus in traflatu depeftefec.2. cognovit, quod homo innumeris, licet infenfibilibus vermiculis feateat, omnesque morbi vermibus obnoxii fint, cujus ex¬ emplum praebet in febre intermittente, ubi langui- nem poft feQam venam vermibus repletiffimuna cum admiratione per microfcopium vidit, hoi. ipCum confirmat feci, prima cap y. omnium nimirum febri¬ citantium fanguis vermiculis repletus eft. Paulli¬ nus monftravit vermes in omni elemento, in omni planta, frudu, cibo, Sc animalibus, in Cynograph. curiof, feS:. ulrim, cap. 3. fem.inia verminofa Pfnni Pcc.lU.4nn,V.^Vl‘ P.d pibo /p2 _ Obferuatio XCV- _ _ cibo afperfa quotidie ingerimus : & in Obfervat. Medico - phyficis pag 127. dicit , milleformia infe • Qorum feminia in lade aliisque alimentis latent, quae nori tantum in ventriculo non reQ^ alterantur, fed vitiofum fubminiftrant alimentum, unde fe¬ rum redditur craflius, quo deind^ diutius ftagnante & per infenfibilem tranfpirationem haud foras emis- fc, neceflkrib corrumpitur, 8c fic occulta ante, &op- prefla penitus principia feminalia in fero latentia , fui juris fafiia, in viva tranfeunt animalia. Unde patet, quod caiufa efficiens primaria vermium, fit ipfa forma feu anima in feminio fuo latens, calor autem aut putredo reflius in generatione illorum inftrumenti vicem gerant, nam cum quaevis forma propriam habeat materiam , in qua & fubfiftit, & commoda occafione oblata corpus aSionibus fuis aptum, ex eadem fibi ipfi exftruit: idcircb e proprio feminio vermes produci verifimilc eft, maxime fi concurrat mala interna corporis difpofitio, aut ab ipfo ortu, aut ab humoribus pravis, aut ab aere am^ biente putredinofo, dependente ab aftrorum influen¬ tia, atomis verminofis, unde etiam omnes illi, qui cibis craffis & vifcidis vefcuntur, apti funt vermi¬ culos mingere , ut Guil Plantius notat , non mirum deinde, cum vermes in ipfo fanguine haereant, fi ver¬ miculi cum urina excernantur, fero ex fanguine ad renes denvato : curatio febrium malignarum , hoc ipfum probat, & felicior perficitur, fi ea, quse vermi¬ bus inimica funt, cum alexipharmacis fudoriferis, mixtis femper cardiacis exhibeantur, fic enim vis il¬ lorum cum fanguine & humoribus nutritiis facile ad cutem penetrat,raagnam merentur laudem piilulae Sere- De Febre continua maligna wrminofa. ' igs Sereniffimi Ducis Mantuae ad morbos malignos o- mnes, 8c vermes, quae funt. Extrafl:. Galegae, An¬ gelicas, extr. baccar. Lauri , geniftas, theriacae , aa. p. Salis CC. volatil. Corall. rubr.praep. aa. 51?. Rhino- cerot.5iii. radie, contraier vae Sv.terr. figillat. |1?. cum fyrupo efuccolimon.F. Pilulae, fi addatur Bezoardi- cum Joviale aut Martiale efficaciores evadunt, ut- pote & fudoriferae, 8c alexipharmacae, & vermibus refiftentes. Diafeordium certJ; non folum alexiphar- macum eft, fed etiam contra vermes certat, ut Se- bizius notat, & ego ipfe in milite febri Caltrenfi pe- riculofiflime decumbente expertus fum, cum enim repetitis vicibus oblata fuiffet potio ex Diafeordio fracaftorii, non folum fudor largiter fecutus, fed 8c per alvum magna copia vermium rejcQra eft , eva¬ dente poftea aegro. Omnibus autem palmam eri¬ pit myrrha, maximi cum, aloe 8c croco mixta, quo¬ rum non tantum in morbis peftiferis, fed etiam ver* fflicularibus quibusvis infignis ufus innotuit, mag¬ nam enim vim obtinent vermes necare , humores vitiofos refolvere, ficcare, Sc a putredine vindicare : quod cum vidiffet Paracelfus , iijox eas in gloriam fuam accepit , 8c additamento liquoris Vitrioli aut Sulphuris Elixir Proprietatis nominavit : hinc mag¬ nae famae eft pulvis rubeus alexipharmacus in Sue- via noftra pafJim maxime ufitatiflimus, qui habet Aloes epaticae Rad. Tormentillae. Croci Auftriaci. Myrrh, rubr. flor, rofar. rubr. aa. fl?. Bol. armen.|il?,ra- dicum didam, albi. Zedoariae, biftortae, morfus dia¬ boli, angelicae, pimpinellae, Herb. millefol- cum floribus aa. 5j. Mifce f. pulvis, de quo fumatur, quan¬ tum acumina tria cultri capere poflunt cum rob cy- Dd 2 doni- “ Obfirnjdtio XClV. _ doniofum bis aut ter in die exfpeftando fudorem ; fi malignitas febris putridae verminofae a ftagnatio- «e fanguinis Sc lymphte dependet aut fovetur, ad¬ dunt Antimonium Diaphoreticum ex regulo, Sal vo¬ latile CC. Camphoram,fi aeftus praecellit, nitrata admifcentur ( Spiritus enim nitri aut liquor illius fixus, omnium vermium generi adverfacur, praeter¬ quam quod calori refiftat,) fi fermentatio urget, c- cu1.69- CC. pp. terra figillata, junguntur, Qua¬ lem effeflum praeftiterit in febribus malignis e- pidemiciseffentiamyrrhae balfamica tam praefer van- do quam Curando refert Schulzius in Ephemeridi¬ bus decur. g. Ann. 2. Obfervat. LXXII. Ipfae etiam ce¬ pae five loftae, five affae , five elixae a Chriftephoro Ayrero & aliis commendantur, undeplebs rufticana horum locorum fummum refugiuM habet in rob laparum aut per fe, aut aqua diluto. (Epihibita Augufta Find. d. i6.Julii Anno i6gj. OBSERVATIO XCVL Dn. D. ]0H. MAURICiI HOFFMANNI. D€ Liquore pro ©lo o^cis parando colledto a frigore non coagulabili. JNtenfiflimi frigoris hyeraalis vim in diverfis liqui¬ dis illiexpofitis vifurus , 'inter alia liquorem , quem «X Spiritus Vitriol.fiij. Aq. fontanae |ij. Limaturae j/itis |ig. affufis, poft folutionem ope filtrationis college-» ram, eidem per aliquot feptimanas conftantiffimo, in vitro amplo fuperius patulo latoque fundo infe- DeLixinjioSalu Afelifffia frigore 4S'cs fpf fius praedito comi fi , obiei^vaturfiS # num in glaciesn ifle liquor fit abiturus, necne ? fed ecce remanfit is jpfeinfua fluiditate, nec ullas unquam exhibuit gFa- ciales molcculas, mUlto minus glaciali crufia obdU" ftus eft, etiamfiin fundo cryftalliv^itrioli glialis cbi- re coeperint. Eapropter in hanc deveni fuipiciohern?, rigidiores Metailko- @inas particulas cum aqueis in¬ terfluis ab aere frigido in tantum comprimi haudpd^ tuiffejUtin glaciem condenfatae fuerint, dum pro- culdubio magnum hic quoque momentUm habuit ^ qu6d menitruum folutis nominatis particulis admo-» dum impr^gnatum live faturatum fuerit, hinc enini contraevenit , ut cum folutionem lamellarum cupre¬ arum dum fpiritu Nitri dilutiori, pro acquirendo $ rk Vitriolo adornatam, eodem tempore aeri fimul comr- miffiflem , poft paucorum dierum intervallum hin€ inde glacialia ramenta vifui fefe obtulerunt, cfyftah lis deuderatispartim incumbentia , pardm interfpef- OBSERVATIO XCVIL Dn. D. jOH. MAtlRIC. HOPFMAt^Nl, De Lixivio Salis MelilTae,a frigore cruftam gla* cialem folia cum contextu fibrofo repf fentantem, adepto, SfCUti falia, puf^ pr^fertim talia, in diverfas abeUflC figuras, quando interluente fluido aqueo abfumto, proprihs coeunt, atque mutuis fibi implicantur fpi- culis, ita eadem a frigore in tales quoque coguntur^ quas tamen pofteriores fortuitas ego maximaiW par- Sim ifle reputo , U illarum etiam numero accenfetf- Dd 3 dans !g6 _ Obfervaiio XQVIU. _ _ dam fufpicor figuram hek aeri incifam, quam Salis Meliflk lixivium frigori fubjeffum mihi obtulit, quan¬ do cruftam glacialem in fuperficie atmofphaerae in- cumb!Bnti proxima contraxit, ubi miratus fum folio¬ rum plurium ab invicem explicitorum feriem, am¬ bitum extremum crenis dirifum, & praecipue fibra¬ rum ordini naturali prorfus fimili exporredarum con¬ textum in glaciali icone confpiciendum. Fig, XIV, OBSERVATIO XQVlll D.JOH MAVRICIIHOFFMANNl De T erra foliata tartari botryoide. TAmetfi nullus negare aufim falibus ab interno prin¬ cipio determinatas competere figuras, itaut He- xaedricum nitrum, cubicum fal commune , rhombi- cum Vitriolum, odaedricum alumen, tetrahedricum Sal urinae StSal armeniacum efle notetur, ficuti G Hor¬ nius in Arca Mofis p. 64. confignavit, & quoad .Salia quatuor foflilia magis cognita, vitriolum, Alumen,Sal petrae. Sal marinum, quintumq; minus cognitum fei- licet Sal calcarium, erudite declaravit, U figuris additis demonftravit Martin. Lifterusde Thermis & fortibus medicatis Angliae Cap. i. fpeciatim in vegetabilium Salibus lixivis Carolus Fracaffati in Exercit. Epiftolica de lingua ad Joh. Alphonfum Borellum perferipta p. m. i 56. annotavit : In Concretis tamen Salitiis, figuram abipforum puritate vel impuritate, ambientis aeris varia conftitutione , Sc circumftantiis quandoq; haud indagandis immutari exempla pallim comprobant, quae De Terrafo/iatu iarfdri botryoide. /p7 quae inter referrelubet terram foliatamTartari botry- oidem; Ifthaec enim cvim inlaboratorio noftro Ghe- micoexSale Tartari aceto Satum, tc poftea beneficio Spiritus Vini foluto ac exaltatd, feepius parata, ultimi faGa hujus abftraGione leni, fub lamellarum folia¬ cearum fpede mihi obvenerit, femel nihil minus cogitanti colleGa eft botrioides five botriformis.ita quYdem, Ut exaGe reprcfefentaverit uvarum racemos in orbem circumaGos, Palingenefin quandam uva¬ rum faGam dixeris, Sc ad primum rediifle genium terram foliatam tartari, quam Zwelfferus Sal eflen- tiale vini ex folo vino lege artis nulla reprorfus pe¬ regrini adjeGa paratum, in Mantisf. Spagyric. Part.l. c 3. pronuntiavit. Oftendit vero infuper duo pe¬ culiaria phaenomena defcripta modo terra foliata botriformis, nempe enim puriori albedinc confpi- cua fuit, & per plures annos in loco humidiori as- fervata, a deliquio immunis permanfit, & licet variis poftea modis lentaverim fimiliter denuo elaborare, fpei tamen 8c conatui netitiquam eventus refpon- dit , ade6 in Chemia faepe cafu & ex praetervisa circumftantia obtingunt, quae nullo ftudio aut inge¬ nio impetrare & recuperare licet. OBSERVATIO XCIX. Dn. D. JOHANNIS MAURICII HOFF- MANNr De Tumore fungiformi fupra genu dextrum feliciter (ublato. T Umor hic genu dextrum Illuftriflimae Comitis- fae NN. obfederat per biennium, 8c medicamen¬ tis Obfervatio XCI^ _ _ tis nonfolum, fed hc praefligiofis remedus atque ira? pantamends cedere renuerat j ita ut fpem medelae jfuturae omnem abjecerit; idem ver5 magnitudine ovum gallinaceum ferme aequaverat , albus,infen- filis, 8t centaQui Ipongiae inftar obfequens: Illo igi¬ tur vifo cum icifeitatus eflem, num ex contufione , gut iapfu, aut contorfione violenta enatus -fuerit, nM autem horum praecefliffe irefcivilTera, culpam at- ‘ tribui genubus propter preces religiofas diudllim,^ dexis , ideo fibrillis genu afflidium jtegentibus /nemfaranaceo nerveo - tehdinofis ruptis ac divulfis indeque fubfecuta lymphae effufione Sc coagulo. Applicandum igitur fuafi Emplaftrum mixtum Cx iWalaQico 'Emplaftro &t Cerato de galbano crocato Mynfichd, fic paularim tumor fu bfidexe c,cepit,tan- idemque evanuit. Emplaftri mald&ici compofuio feq.' inmedum fe habet i Olei communis fijj In his coqhe eeruffae pulverlfatae |iij. DeinadmifceRe- 'finae pini ^iiij. Cerae ad lentum ignerri liquefadlae §j. ■gumfni galbani, ammoniaci in aceto folud, pnytrhae pulverifatae aal M f. 1, a. Empiaftrum. Cetero- quin utriusque norniniti Emplaftri amico foedere 'JunSi ope EmpjiyCema in Olecrano ex aUifione ve- liemendori ad pavimentum lapideum fadia, exortunj btevi curavi, im6 folo etiam malaSico imminentenf ftrurnayum deformitatem in aliquot femi¬ nis anteverti. (o) OBSER’ Df Cemf(s ncida proHfero. _ /pp ” ” O B^ERFA T1 0 cT " Dn.D. TOH ANNIS MAtlRICII HOFF- MANNI. pe Cerafo acido prplifero. PLuvia affidua, quae p.er integram Quintilis men- fcm agrps noftros inundavit , raparum albarum excrefeentias polymorphas induxit, ita ut tuberibus ad latera enatis plurimis veluti truncis vel polypofis pedibus quafi exporredis monftrofae conCpicerentur, humidkate nutricia uberiori tubulos diftendente, rumpente, varie4ue imfledente, ac ulterius fe dif¬ fundente. Idem fermb fatum manfit cerafa acida , quae humido abundante faturae crepare coeperunt, k nova quafi germina protruferunt, ficutiin appo- fita figura unum ex illis confpicitur, quod prolife- rum quafi fe exhibuit, cerafumc^ue protrufit aliud oblongum cupulae glandis non abfimiie. Fig. XLFh 6,.Aug. mtjfe Altdorfflo Morimb» Anno i6^j. OBSERFATIO Cl. Dn.D. joh annis jacobi francisgi VICARII. DeQu^tuor fobuRis Viris a Ipe^ro nxirabi-! liter intererapcisi. OUatuor robuftik athletici Viri Genuenfis Terri-' torii Eleemofynas pro confanguineis apud Bar¬ baros Tripolitanos captivis coWo&ath, Aiarispurgum ad Lacum Acronianum 28. februarii i697.ad veniunt, Decdll.Ann F,^ VI. E e qui 200 Ob/erTjatio CI. qui fere ejusdem (40. praeter propter annorum) ae¬ tatis erant. Hipernodaturi in oppidi Xenodochio divertunt, affignatur illis ordinarius tranfeuntium mendicantium locus, hypocauftum fcilicet fornica¬ tum in ipfa domus planitie ; coenabant temperate, nam emendicatarum pecuniarum ut poftea eluxit , amore captivorum redimendorum tenaces erant,cir- ca decimam nodis circiter cum praetereuntibus foe- minis ('quae in filis trahendis alibi mod6 primum fu- um penfum abfolverant) acclamando jocabantur, 8c adhuc potum efflagitabant, im6 a praetereunte cu- ilodia nodurna hora duodecima adhuc lumen fi¬ ne omni tumultu confpiciebatur & licet fingulis ho¬ ris proximi hunc locum praeteriret, nil tamen au¬ divit tumultuari au ftrepere. Illucefcente aurora a- pcritur quidem janua, & cum duo alte adhuc fter- tere audirentur, reliqui duo verb omnin6 quiete jace¬ re, placidiffim^que dormire viderentur, non accla¬ mabatur: Atverbcum tardius opinione expergifce- rent& jam odava audita dudum fuiflet, metu, ne quid mali illis acciderit,intrant domeftiei in hypo¬ cauftum, qu6d nunquam nimium aeftuabat, accla¬ mant jam ipfis, & admonent ut furgerent, feddum millatenus fefe hocce tumtrhu moverent, agitantur & verfantur corpora pro pofle,obfervatur autem jam binos fatis ceflifle , reliquos binos ver6 jacere fine motu & fenfu, folumque profundiffime ftertere, ad- Tocabantur mo:x eximius hc fagaciffimus Dn D. Jo- annes Wcrnerus Zollerus Celfiffimi S.R.J. Principis Ai arquardiRudo/pbi, Epikopi Conftant en fis. Domini mei Clemcntiflimi, Medicus; & inter Chirurgos prae- primis feledifiimus Dominus Andreas Enrott, qui, con* _ De Quatuor rohuftu Viris kfpeBro ^c. 3ot confiIi6 init6, mox alteri vegetiori adhuc vifo, uc- pote qu6d in hoc rnalo recuperandas valetudinis fpes affulgeret, mox venaEfcflionem in brachio ce- lebrantjSc quidem lancettam profundiflimfe adigendo, vix tamen fanguinis tantillum plorabat vena fcitUB- m^ feflia, im6 hippofito fcutello intra binas horas vix uncia unica profundebatur; infundebantur dein antapopleftica, excitantia volatilia fpirituofa, &qui- dem in magna dofi, fed vel nil defcendit, velfaltem alias incaflum laborabant; infufBabantur per pen¬ nam in nares fternutatoria etiam hclleborata, at fruftra; applicabantur veficatoria, verum absque omni (veiut in moribundorum fpiritibus fideratis accidit) effeftu; acclamabatur iis e profundo peSo- re Sc altiflima voce, at furdi erant; im6 injicieban¬ tur acerrimi clyftercs, fed mox refluebant ; intrude¬ bantur Sc acriora ftimulantia exfpeciebus purganti¬ bus conflata fuppofitoria, quorum ope in altero ro-- buftioi i apparente, alvus parum movebatur, deniq; in plantas pedum infigebantur acus fat profund^^ non tanaen fefe movere ullatenus videbantur. Ele¬ vatis palpebris oculi immoti manebant, pulfus erat tenuis, lentus Sc omninb parvus, poft prandium ver6 nequaquam amplius obfervabatur , verbo «wis&jjTDi, ^ dKivtiToi, fenfus fcilicet Sc motus omnis expertes erant ; fudore autem fyncoptico quafi dif- fiuebant, color tamen faciei non fuit tam lividus,ac eft in fuffocatis, nec etiam tam lucidus, fed facis ad¬ huc vividus , usque dum Sc ipfi ad vefperas primo fcilicet Martii exiguo interjedo intervallo animas efflarunt ambo; in omnibus excepto uno ex ultimis (fortfe qu6d non tam exaQ^ obfervarctur amplius) E e 2 fpuma 202 Obfervatio Ct fpuma fat copiofa circa os haerebat , & cundii qita-* tuor in ea pofitura ( ad quam fe noSu probabihtef praepararunt nam decens & c&nfueta ad dormiens* dum erat) mane omnes inventi fuerant, Sc quident unus in fcamno longo a feneftra verfus fornaeem, Ut locum ipfe ferutatus fui, reliqui in pontibus ligV neis ad hoc paratis jacebant. Secundb Martii exMan* dato alte praefati- Principis duo corpora y nempb unum ex mortuis repertis, Sc alterum ex ve- fpere defunQis, cultro anatomico fubjeOfa fu6re, fe- aione adminittraete lupra jam laudato Chirurgo I>; Enrottf &c dirigente Excellentiflimo antea bene me¬ morato Du D-Zo/^ero Fautore meo eximio,- plurimis^i que adftantibus in hoc aflu obfervabant imprimis’ ambitum corporis externum, an forte fSgma aut ve» ftigium illatae cujUsdam violentiae deprehenderent,- at totus erat fibi aequalis ,* nec punSum aderat, ex • quo quid fimile conjcQurari potuiflet , apertis dein cadaveribus vifcera omnia falva^ fana , ac fine labe etiam minima corruptiva apparebant;in cerebro au¬ tem, aperta calvaria, vala meninges & corticem ce- tebri perreptantia cruore atro videbantnr folito tur¬ gidiora, pulmones ver6 toti quafi uigdcabanty ac ft carbonibus pulverifatis eonfperfi fuiffent, ex thora¬ ce extradii atque fuper afferem difleQi, infardfum quendam fanguinis atramento fimilem praefefere- bant ; parenchyma cordis quoque totum confpicie» batur vivax, ventriculi ver6 ejusdem ambo fangui- ne atro infarSi, fanguis4ue totus gruihofus St con¬ gelatus erat, hoc^ue tam in uno quam in altero cor- refpondebat J Et haec de his 4. lugubri fato Velocifli- me nemine opinante ivita fublatis; De hypocaufio autem De Quatiiof foluftii Ftm^fpeSro ifc.' Sd^ autem ipfo fequefitia ad fcopum facientia haec ha¬ beto. Multis jam abhinc annis de hypocaufto difi® - Nofoeomii memorati fornicato nunc Mendicis deftii nato rumor erat acobfervabatur, daemonium quod^ dam tumultuare atque in tenebris oba;mbalare,ne- mo tamen quantum feitur, laedebatur, donec recen- dillimb accidit, ut Mulier quaedam praeterito anno crimine abortus praegnanti cuidam alteri mulieri eaufati in cuftodia per 2. vel 3. menfes vinculis detii neretur, quo tempore inter reliqua mendicabula etiam male feriatus St fub habitu peregrinantis divi jacobi conchato nequam fupervenk, & invitas iden^ in hypoeanftum, ut pernotaret, amandabatur, hic tum captivae mulieri liberationem eertfe futuram fpondee, uf autern hanc maturaret, addidit, accidi¬ te enim poflfc, ut in hoc eVgaftulo alias adhuc per¬ eundum effet; hic trifurcifer in fua praefentia futu¬ rum eventum- probabiliter quadantenus delineare voluit, dum quadam no£tc maximus exoriebatur tu¬ multus, omnesque alii fe fuffocandos credebant, fo- lusille nii mali ibntiebat, im6 adhuc illis theriacam Sc quidem vili pretio, ut eos ab ineur fu Daemoniaco praemuniret venditabat J tragkus hic tumultus tan¬ ta exhibuit obverfantia fpe|tra,' ut horUm intuitu cunfli tanta cordis ahguftia & fuflfocationis metu prefli fuerint, ut vix ejulare valuerint , aliqui vcr6 vomitu ab interitu fe liberarunt; contigitautcm hoc non femel duntaxaf, fed crebrius pofthac omnibus eodem in hypoeaufto pernotantibus mendicis , qui fubinde iisdem correpti fymptbmatibus ad incitas redati vix januSetfrata fe fafvarunt. quod & nu- pe^rioa^ primum item evenit , ut adebditus nebulo Ee 5 COJ3- 204 Obfervatio Cf~ conchatus, fuis praeftigiis huic, ut apparet, Daemo¬ nio non infimas copias addidiffe videatur, maximi cum difcedens dixerit Xenodochium hoc longe latfe- que adhuc famofum fore, niciin tUCCDe nod) t?id fion ihtnc jUCeDen fiaben- Interea dum Mendici anguftias didas perpeffi illucefcente aurora fempcr difceflu fe falvarint, facile rumor exortus reprimebatur, crede¬ batur etenim mulier duntaxat liberationem his pro¬ movere velle, at chm & ipfa tandem aegritudine corriperetur , per omnem DEI mifericordiam libera¬ tionem urgebat, inquiens, futurum cert6 elTe, ut praeftigiofis hifce technis internecio fibi cerc5 cer¬ tius ^ quemadmodum praedigiator malefanus edixe¬ rat fit eventpra, quo illa quidem e vinculis dimitte¬ batur, (ed tamen damnato prognoftico eventus in •fepe addudis innocentibus 4. captivorum redempto¬ ribus correfppndit. Hpc unicum adhuc addere libet, qu6d Paterfamilias ejusque domeftici Xenodochia- ■|es pro certo alTerant, npn foium in inferiori famofo bypocaufto, fedSc in fuperioribus conclavibus ftre- pitantes quafi catenis fpeciatim canes torvis oculis 'circuirc , fed quihupus^ue nullum intentarim ma¬ lum inferre, Ecce haec eft hiftoria recentiflima, fide- liffim^ delineata, % benb praefato Dn. D. Zollero iommunicata, coilata, atque ab aliis confirmata; quis naodbaffedus, ,&c quae caufa fuerit tarn repentinae mortis, hic difquirere licebit. SCHO- De Qttatuor raBuflu VtrU h ffedro ^e. 20 f H O L I U M. ' AFfeftum hunc fuifle acutiflimum , fat fuperque ex tam praepropera morte patet, fuifle dein mor¬ bum per fe naturalem, Sc quidem Apoplexiam do¬ cent figna huic affeflui eflentialiter inhaerentia, fun- ftiones nempe animales quoad motum Sc fenfum fubit6& totaliter abolitae, durrf nempe caeterum ro- bufti & athletici derepente ^ daUtiroi eflicie- bantur, clamoribus non expergifcebantur, aut pun- fluris non fefc movebant, acrioribus non excitaban¬ tur, altiflim^ ftcrtebant, cly fleres refluebant, apho¬ nia aderat, oculi claudebantur, vultus quoque adhuc vividior (intellige omnia de vivis, nam de aliis non eft dubium) erat, quae omnia luculentiflima apo¬ plexiae praefentis teftimonia praebenttdifFert hic mor¬ bus plurimvim afyncope, cardiaca feu catarrho fuf- focativo, qu6d ordinario in hoc refpiratio fit diffici¬ lis pulfus quafi deficiat, facies pallefcat, externa o- mnin6 frigeant, & nullus ftertor adfit / fubleiJlum hujus mali videtur latuilfe in spiritibus animalibus primarib affeOris, feu fi n^visj in nervis. Apople¬ xia ifta juxta Helrnont. traO:. de lithiafi cap. 9. dici meretur pofitiva, e6 qu6d hujus caufam formalem proximam flatus Spirituum certo veneno quodam narcotico & glaciali ligatorum valide funeftus eon- ftituat, in quo ipfi toti flupidi Sc toti torpidi exiflunt, hinc horum motus tam cerebro quiim cerebello Sc influxus in partes fu bjedas, ut hifloria docet ^ tam repentin6 ceflavit, im6 abolitus eft; Quare etiam non immeritd flatus caufam occafionalem proximam feu materialem eam fuifle, quae Spiritus violentis- fimi 'io6 - Obfervatio Ql. _ liffime obftupefecit.Sc ligavit, fcilicet venenum quod- .dam naccoticum Helmontio ab elfeflu glaciale nun¬ cupatum, qu6d Spiritus nqn folum flupore affecit, fed & Jnftar Gasliquoruraferraentefcentiunjecsdem pmninb faltem fidsravit, extinxit, quales vis in opia- tis, carbonum fumo, utSc fulmine notiffima exiffit: llbi.vetb venenum hoc narcoticum ortum fuerit, unde pullularit, maxipj* cft difficultatis , Mc Rho- dus hic faltus eft, nam in hoc totius dilucidationis yerfatur cardo : Hqc autem ut iacilius prseftetuus apoplexiae pleraeque fi npn omnes caufae pobjs in- Ijimius perftringendae veniunt, & imprimis dum caitfas mturales condMio, reperib mehercle neuh- quamillud in corporibus haec latuiffcj, quippe athle¬ tici erant, Sc vegeti , bene colorati opeirneque ha¬ bentes, atque fera noSe adhuc jocabantur, dein vj- fccrurn nulla labes (praeter recentem fanguinis infar- Quip) apparebat, & quidem taliter, ut integerrima fiac confiitutione ad ultimam uequefeneSam decre¬ pitam pertingere valuiffent* nullateous.ergd creden¬ dum , a tali caufa naturali quempiam obiviffe, ham quare omnes 4. epd^ affedu funt tafiji fanb aliafubefle debet ratio, quam fortb w non naturales cx Disetae vitiata fiftent ; Inter has apoplexiarum caufas externas primb fe offert quod fi repen¬ tinum aut nimium cft, nimium quantumSpiritus fuf- focat, fanguinem coagulat & apoplexiam procreat, uti nohisiuculentb id innuit Hippocrates 2. aphor. ?3. Secundo Pofnr etiam ‘vini generofi nimis, ebrii- tas inordinata pjures etiam .caEteroquin optimi ha¬ bitus ad apoplexiam difpofuit, ut habet Fonfeca lib. confli. j9. item Forefius lib.io, obf 39. 8c infpecie Hen: DeQuaiuorrobuftuVlnsafpeSro^c. 2oj Henrkusab HeerOhi.ic). ubi ridiculam in 4tum diem durantem hiftoriam cujusdam apopleQ:ici jam jam trepanandi memorat , quod ipfe Cous jam advertit aphor. y. fec. y. item de morbis lib, 2. Ubi hoc magis exprimit inquiens : Ebrii apoplexia taUi fi febris fuper- ^enerit, evadunt, fin mima tertio moriuntur; funt Sc tertid fupprejfe [anguinis evacuationes foscundae apo- pleaicorum affefluum genitrices, quemadmodum 8? quartb v4pores rnercuriales , ut habet hujus exem¬ plum Epiftolar.lib.i Epift. 43. 00 & jo.nec- Ror\iipia.KeHus immodica , ut rurfus narrat fupra no¬ minatus Heinr. ab Eieer obferv 18. & Piaterus; Sext6 plurimum hic poflunt animi pathemata graviora, fpe- siatim ira, ut producit Ferf/fe/ lib. 10. obferv. 60. item Faleriota lib. y de fympt. c.§. Dubravius lib.2.hi< ftoriae Bohemicae, Cardanus inConfilio proOrim^- li Aiacono fol jii^HorfiiusWh. 3. Epift. Sec.12. Epift, I. QafirenfisYxh. 3. de Meteoris Microcofmi c.5. Va¬ lerius Maximus lib. 9. Plinms lib. 7. c. 32. Sty/, &c. facit & idem terror de quo confulatur Ei Manus cent. 6. obferv. 12. Huc Sc feptimb trahendus eft N^icotiana Fumus , &c oQavd cerebri contufiones , Sc concuflio- nes. Politis hifce rurfus elucefcit apoplexiam hanc ex nulla praedifiarum caufarum progerminas- fe, qui ppeprimb, gelu, quo plures fseviente hye- me blande obdormiendo apopleftice ex glaciatis fpi- ritibus pereunt, non obriguifle, mani fedant omnes afliones ; Secundo, nec etiam praefumendum de e- brietate, utpbte c|u5d eam Sc occafio ac pecunia¬ rum tenacitas averterit; de tertia caufa nec quid- piamfeitum; quartb ex fumis mercurialibus ne hi¬ lum concurrit; quintb in tam miferando ftatu tor- Dec.lU.Ann.V.^VL Ff pet 2oi _ _ Obfervatio Ct pct Venus, nefcitquc illa in duris quicfcere, nec ar- dec nifi in fomite ; Sext6 ira aberat, im6 animus ad . hilaritatem compofitus erat/ anverd ex terrore ob«^ ▼erfantis fpedri orta fit haec tam fubitanea affedrio, magis dubitari pofTet, contrarium autem ut credam fequentes me perfuadent rationes ; prim6 etenim nullas ejulatus vel clamor ( territis familiaris) au¬ diebatur, cum tamen hypocauftum (it in plano, cu- ilodia lingulis horis praeterierit, fecundb in eo¬ dem fitu ad fomnum naturali inventi fuerint cum tamen ex terrore potius invicem confufi fuilTent, quippe (cum vis unita fortior) territi plerumque congrediendo ad pellendum hortem vires conjun¬ gunt, aut fugam quaerunt, quae revera dicunt, ex terrore malum natum nonfuifle; Nec feptira^ Ni- cotianae fumus obelfe potuit , utpote qudd parcb (nam nullus odor obfervabatur) fumarint, huic as- fucti fuerint, altus etiam fatis fit fornix, nec deni¬ que ofIav6 ullus cafus aut contufio obvenit. Ex quibus omnibus ad ftateram pofitis eruo, nec has caufas externas tam fubitanei occubitus authrices extiiiflc; nec etiam mihi imaginor caufam primam DEUM ade6 hos miferos flagellafie, utpote qu6d viri probi. St pii, ac gratioll captivorum redem- tores crederentur, reftat igitur ut decernamus , a- poplexiae hujus fortiffima originem uniefe acaufa aliqua toto genere contra naturam daemoniaca, ac praeftigmfa, ipfisfcilicet fpefiris cmanafle. Ut modb ed clarior evadat nortra fententia, no¬ bis determinare incumbit, quid proprib fub nomi¬ ne fpeari intclligaturj venitautem ('ut habet P.Ga- fpar Schottus S, J. in phyfica curiofa lib.a-p. i. c.i.) fub T>t Qmtuor rohuftu Viris a fpeBro ^c '. sop fub boc fchcmate quaedam fub variis formis imago, feo noSu , feu interdiu , domi forisvc, in campis, fylvis , montibus fefe nonnunquam confpicicndam offerat, five daemones fint, five Angeli, feu defun- ftorum animae, Graeci vocant quin: in; malefieis’ paaum= cutni praeftigiatore & humani generis infidiatoreEJ^aeinone' tare intercev dere poflit ,, qu6; ille in; pernieiem’ noftcam; lubens annuat ,, promptequeobediat,) frequentesque ftra»' gss; ediaC. ’ d,- vf Augu0 ms^EFATm m fc. m WEENEEB ZOXLEEE Efe’ evulJo) eraanui eun» digero; iierroi. ft. Nho< e6 9j6). Ghicurgus: quidam',. Vir' juvenis; e» ^ Algpia; eum; jumento’ empto ,, domum; petensi^ flludi ex< funieulb cenui,, circat carpum; veli meracar- pum,, & diigitum; indicem; dextrae' manus probe all- Jigatum' ducebat; Praeteriens; villam; quandkm' aC-- clamabat illum Rofticuss ex; qu6; jumentum; in fii:- gami aSumv Chirurgum praedpifavit. ih tertam. Hic omni modo manum de; fumcuib; extricare ftudens,, hanc quidfemsquoadl carpum’ liberavit,,, affi digitum’ famn ocyliime a ligatura evolVete non; potuit,, inde faftumi utrabidb' jumentii conamine, digitos; circa nredium’ articulum;^ manu fuerit evulfus, fe qpod’ plane hopendiim^ ac omnem; <^uafi; fidem; fu* perati, i^,evu^tmamftmdi^toner*if9. .2!f «perae, trun.cus ,mai.or .nervvi cubit^lisjimajoFefn-dhoiv edam :aBguartS , .ultra .dimidiae jUlnae .magriitudinem' idigitp adbaet.en^j ftmube.xtr.^^jjs. iHiric,a?v,ulfam ififcii jtqtam e?fle rnatiurn, ar.el c-uMtiim iptae tercore clami- jtavit. ^d iCe frediqns yjitsq, (non :irtinqrc ^peitcsSUeba- ttur .mqerptje, (guando ,a;pptenfi«n ineryum (digito., ^riculo ;adhu;c alligatum iinyeriit, iindeque funOiIarii- :bus (:hir.u.gkas iiababHemife faiftum yeritus S.ed jscce ! dum gstttatej .matius idigitQr.mn paululum ^explQtate ^rjE^fijduutn U. De y^erirvibus vivis cum urina {Cxcreti^ Cllm nupgr iMilceUaneorum moft rorum Dec. >11, annit. O» r LXXXIf. perlegerem, incidit mihi in ,fliemem,,quod fimilcr^ui praeterita seiftate hic jobfer- ;G g 2 -Tay*-» 21$ OSfernjWio ClP^. ▼averiim in puero decenni,, cui ante annuffi^ & qliod- excurrit, brachia & crura fufeit^b^ inflexa &£ ita con- traOra fuerunt, ut deincepS' artubus- innixus hurnii tantum prorepere, nec eremus flare potuerit. Varia quidem pater adhibuit remedia pafiim aMedicaftria- petita, fed fruflaneo cum fuceeflu omnia,. usqUe' dum puer, fubortis> ih- pube doloribus cum miogeni- di conatu & ardore, multos vivos cum urina excre- ▼erit vermes' erucis fimiles exiguos, albicantes & ini pofterioribus nigra macula notatos , < quales pater ftatim adi me detulit & in hujus mali caufam anxius* inquilivit.- Rcfpondi haud adeb infolens hoc efle ini pueris cibos volatilium inferiorum ovis confpurca- tos frequenter ingerentibus, mixturam ex-, oleo* amygd; dulc. cum fyrupo de althi Fern, cochleatimi affumendam praefgripfi , unde adhuc, plures mortuii prodierunc vermes, quibus excretis puer fenfinj' prirtinam artuum mobilitatem, recuperavit ac fatii* dem- fanus? evafit;. BANI’EIL1S NEfiELlU. ©^'Kervoruifl ac Tendinum fibris ekinatiir;. QlSod ih prtetedbnfe' fiphenieridum anno> obferV;* GILXIII.. de nervorum intercoftalium flruQura- Ih taxo cbmmemoraYi , idehi rtunt tantum rtdn de^ Omnibus tam corpOriS' humani, quam aliorum ani¬ malium, V. gr. cuniculi- leparis,.feljs, Canis, vituli &cc. nervis aotendinibusaflTerere polfum ,. illos fc- ex fi- 3e I^eV’i)otim ^ TendMum0m conchWiif^^^^ iif C'Oiftponr cincinnati Sc ferpent1no‘ duto itSa iin^ fertis, I3t ©rfines’ illaruift gyrii utut fubtilifljrtti, pec' tenuia a’c membranacea nervorum tendinumqfie in».' •Volticfa- tfanspareant & attentis oculis facili difeorni poflint. Videri falis nerVotum ftruaiura' facile po^’ fert in CUniculorifm teneriore carne' cirfca lumbos ^ ubi remotis abdominis •r^ifceribusinerifi per rariorem^ mufculbrum' compagem transparent,- ut & in lin'- gua vitulina,- mufeulis culrrO nonniWl feparafiS',, uf Ut nerVi guftatorii magis pateant. Praeterito anno* lirf fuffocatO' infanticidae foetUj^ & boc ipfo anno’ i# duobus aliiS', ipfaque illbmm matre eultro anato¬ mico' fubjeS-a' non fotom nervos, fed edam tendii- rfes fantbm nom omnes, praecipue diaphragmatis,. *'Ubi ih' hujus mufeuli' medio- concurrunt, ita cincim' natos Sc elegantiflimeincorijos- plureS’ mecum Vide-" fUnt Pbiliatri, qui fubtilillimam hane nervorum tem- dinumque flruauram admirati funtv 'Poties autem*^ ilh nervi- ae tendines' complanatis flexibus expliea- banfur, quoties digitis pitbenfi paululum diduce¬ bantur indicio', illorum' fibras in' illOS cincinnos prOptereacontrahi;,^ utciira dbforificam exterifionenV aut rupturae pericblum inmufculbrui membrorumq^ motu* obfequr St prolongari fufficicnter pOliinf. Com- probat qUOque* hcec fibraru® nerVearum tortu ofa* circumflexio aeream fpiriiuUm materram,qu'ae fubti- fis inftaf aUrae faeilius"& citius per hqs nervorum gy'.- DOS influere ac fehfum' mptumque in' partibus pras^ ftbi?©Vaiety quana fi fuccOnerVeo permixta* eflet,- 22P Obferv0tio €f^. :OBSERFAriO f)]^. D. M|eHAtU5 I^EBEPI. pe y^rraieulis plumbpm idep4iP€0CiNtt?l* Ccidit :hac aertate, *ut ’in ;y:ino‘Xerano, ,9U0^>v^<- nacu[a @er«i|ifijer ites invenerim {exigu^^^^ .vivos, pedune^ loruro j^Qtitatiohious Xeti\et ;prpdentes,.quos perinvl- ctqfcQpiuin 'Mufchenb^kianum yidi 'efle byaleSj, ajb9s,*& ihilar acatpturncafeitranspareptes, acuto pa- ‘pite ac glabro dorfo praeditos, Bpttomgiue ^Teredini» jpus ;ip'!Mifce’d. x\'at. Curipf. jbec. II. Ann. X. .ap.p«^ jdice (db depilis Ximi4ijrn6s, niii^ jguatuc^ utringue pedupcuios Haberent hlfpidos ii prp iea»-^ da toadem pilos albicantes ‘^'pblpHgos,' jfe pjpfte- •rioribusmagisprbminentes/'’''^ransparebant,m fteriore jcprpore bin'^ .maculs JfubfufcaBV igu® Hn© dubip'|^ifcera,repr£efe ^urn 'prbrcpdHant i'- jnimaIculaV.iminjniam*jnpHnul!a gptltul.arny^^^^^ inftar' liguoriSvi pAdcripnbdyenaittcbant, guam 'iiea bvulpm "oblongiMiculum ^ietd denij^^ uVidiguetrabspareHs^‘ .ab ini¬ tio hbrumyemiumnatalesin jf Ip .vino, fed paulb poft inp Vmerps in' j gbna vitrearum, iH quibus jftud yinbrn aflervabatur;' , operculis rjumbejs, ;8c .quiderti pochlearis ii'bi um comroifruris jnvepi , ubi congjdrr^rati' ebh^ferabt daverceotj piilvcn', qui jforfi an ilbrum'eycrsiT|pnta‘ Vefert,' jlb^merfi.: de¬ prehendi pplieabos vermiculos in,onanium,.qu‘as ha- bebam,!a'^enarurr- operculis itt qrubushiciriii fove as a qtni.dbs fuos Sine di bia roileUis.fibl fecerantpn ipfp autem vino nullos detegere putui ^ umle perfu^Cus JDeFermivulis plumSutn depafcenMtU.- 22 1 foi,, ex. operculis ini vlfiumi de^idifle,' quos priniuin- in i!io> ■v^idwaini C^o fcire^iw, an ex: plumbo,- awexJ vifiO-fuaW habea^if aiimoniani',- lagenaruni o- pefcuiaj effiifo^ vinovfiiciffima pofli: aliquot- feptimai- nas dlligentiuS' perluftrav'1,- & t^ierinieulos' plures flk-- irefceniti fiio- pulWriiibmerfos repeti Ibd languidoS' omnesv & dbrfo>rugis' iitfaeqiUalit fubfufcosveUiBa cae'-' feti' in opercniis vino’ nfadiais^ eotpulentiOte¥,. alb'it eantes 8e vmdiote:s* cutfuque vefoeibte^ eiren't, Viitrt(y ihtlUfi;rnotieB'eintur'idosv> i&di glkbfo' ddtlb ae pedibus> aliquot' lalfewr pilia annatis^ ptceditosi ^uod* aufem' ifti: vermiculi' plumbUnY' cowodlailf & abfbi-- manf, manifeflfe: vidii iU' pt-s^diSarUim' &• genarum'' operculis^ en*in Ibeo’,i ubi tefetant* een*-- gibmetati’,, feniim' eorteri:^> ueprefundk-ite illis* ■vciae:feli^^^e fuetintv C4^&¥um' Ann<¥ iS0.- Mi^Cp gp _ Qbfervatio 6F/. _ OBSERVA‘1'10 ;€FA ' ©N. D, j6;i^X.MNIS MEr^^RAOI . . . ^ ‘ ^ .' -j- w pe F®tu frufttdatim uin;bilicuffl exempto^ " Ruptis inteftinis, ^ eprjuin motu pedftakiqo ' ” ‘ Abdomen ^cpnfpicup, |k yfArgaceta Mfslm Uxor lanionis in Sigenhiirg l\{JLfiU0rum mater, circa ncaium geftatianis menfem ^plores pairtym praeeedere fpiitos , ^imadvertens^ /dubia de legitimo pariendi tempore pxaeter obftetri- cem alias laem^inas libi familiares in xcmfiUum yp- Aavit , quae mo^e (olito mmus de foetu ad .exituqa 'fite di (polito, quAm celeri partu folicitas, mulierem Iliam nvox ad labores Arenue 8c eb usque ur(6re, jdonec qmni pona^tu jugiter , fed inxaffum tentato 'ruptis mem-branisfgetuminyoly entibus Sc aqua con,- renta ^usa, yiribus jamiam deficientibus dolores .omninb intermiferint. -^uo fa£lo quaedam in hac arte peritipr frbi yifa cataplasma jex placenta femil nis lini fexpreffi, folik malyse& Ja£te paratumpro- ^ femper calefafiuin toti abdomini (upe.rinppfuit, qup ad tertiam diem .continuato faepiusye renova* to, affliSa tuater jnterea (cetum praeter morem ve- ^-^ementer moym fenfit , itatit eundem ad jugulum ^sque ^cendere, |c accedentibus’ crebris lingultibus npnfar6fe (uffocandam crederet. Abdomineproincle yelut iri afcite in immenfum crefcente, parvisq;co- ■piofis tuberculis hinc inde erumpentibus cataplasma Cemotum^ |c a praedia (ceiuioa Emplaftrum nefcio’ quale De Foetii frufiulatim per umbilicum ‘quale~fu b fti t u tu m ad 19. fers feptimanas lifurpatum eft , donec liyefcente circumcirca cute prope um¬ bilicum ingens abfceflTus apparuit, paul6 poft fua fponte ruptus. Purgato nonnihil ulcere^ amplum hiante fe in confpeGum dedit foetus cum fuis invo¬ lucris & fecundinis putridus, fcetidus, transverfim fitus, aegra mediis deftituta, Chirurgum abhorruit, caeterisque ffcminis audacior ipfa prima manum ad¬ movit, atque difruptis membranis foetum per ab- fceflum fruftulatim eximere coepit , cum ver6 ca¬ put oh renitentiam quandam St virium imbecillita¬ tem tollere npn valeret, alia foemina incauta manij tam valide id extraxit, ut cegra ab offibus Cranii in- teftina praecifa ftatim lamentaretur. Verum mifera fidem non habuit , ni, fi poftquam foetu & fecundi- n.is penitus excerptis inteftina rupta per abfces- fum foris pendula coram viderent omnes praefentes, undedefolata Scafoeminis hucusq; affiftentibus de- relifita opus naturae commifit, a qua .ceu communi medicatrice, Deo dante, ulcus intra paucas fepti- . manas fanatum .& cum intefiinis propendentibus confolidatum eft. Reftituta in tantum me in Mona- fterio vicino occupatum acceflit , totamque rei fe- riem fus^ enarravit. At ego ipfe hujus cafus expe¬ rientiam faSurus modernam inteftinorum conftitu- tionuminfpiciendi ab ea facultatem petii, quam fa¬ cile obtinui , cum a me auxilium vel faltem ftipem aut atteftatione expeftaret.Obfervavi autem magnam jlei portionem ae quafi truncum perumbilicy prode¬ untem induos ramos divifgm> quorum un’ ad partem dextram reclinans, farciminis inftar in, farflus longitu¬ dine io.crallitie.4. digitos transyerlosjfacile funerabat, Pec.llLAnn.y.^Vl. nulla 274 _ Obfervatio CVl. ____ __ nuiiaiamvnexcrementa, emiuens, aTter tenuior qui¬ dem, feci insqualis magnitumnis vermis inftar mod6 contraflus, mod6 ad quartam partem ulnae Bavaricae exporreGus , continu6 liquida & flava alvi foedi ex- fpuebat, ita ut curiofum valde eflet intueri motum inteftinorum periftalticum tam confpicuum Stmani- feftum. Obfervavi praeterea bipartitum hoc inte- ftinum inverfum , ita ut tunica alias interna jam exiflat externa, rubieundiflima quali inftantmata, praefertim fi diutius aeri ambienti cxpofita, e diver- fis locis ac poris fanguinem plorans. Deprehendi tandem majorem ramum ex latere dextro non ex» erementis fed inteftino illapfo repletum. Gaeterum foemina illa, quam paucis abhinc fep« timanis denuo ©bviam habui, quamvis ab eo tem¬ pore, quo inteftina rupta funt, nulla excrementa per alvum fecedant , bene valet , habituque cor¬ poris non mediocri fruitur, nihil magis , quam ob exquifitiflimum fenfum immanes dolores ad taQum It moleftram inr purgandis faecibus , omnium ver6 maxime ob maritum defun£lum,inopiam patiens. Similem exparte cafum haud ita pridem prope Befngries in pago N. contigiffe menjini , ubi foemina $. menfe utero gerens, infignera tumorem in Regione ambilici aquili vit.quemChirurgus ad fuppurationem duflum aperuit & foetum putridum frullulatim ex¬ traxit, ulcere poft feliciter curato. Hanc fceminam pofthactres partus vivos fuccefliv^ peperifle nuper viro fide digno audivi. Confer. DecJII. Bphemeridumnofir.Ann.lV.Obferv., QXX Xl.kDn-DirtUore Ephem. communicatam. OBSER. _ De nuifu Lakrdi amiffo. 22 f OBSERVATIO QFU. Dn. D, JOHANNIS MENRADI VOR- WALTOERl De vifu Laterali amiflb. iD Eligiofus & virtutibus infignis Vi r P. N.pro more inftituto facri ejusdem ordinis ad Eremum cen- cel]ic,jbique jejunio aliisve piisexercitiis vitam dux it tatis aufteram ; aliquando cum tenuiffimo viftu tem¬ pus quadragefimalc celebraret, ccenamque modici patella abfolveret folo pane contentus, fubitb vehe¬ menter capitis dolore obrutus , brevi poftoculorurm acie hebetata, tandem vifu a latere ita amiflb, ut no- ^ men ex pluribus Syllabis combinatum nonnifi capite Sc oculis quamlibet fyllabam feorfim fequentibus le¬ gere potuerit; atque (ut exemplo mihi transferipto utar) nomine e. g. Joannesfcripto, primam tantum fyllabam Jo difeernere licuerit caeteris prorfus exu- lantibus. Pariter inter duos vel plurcs ambulantes jundim fociatoSjUnum folum diredo fibi obviam vidit , quin fpeculum infpiciens dimidium faltem oculi atque pupillae repraefentari femper obfervavit. Laborat eriamnum praeclarus ifte vir hoc malo , Sc Jicet variis remediis magnorumque Virorum con- filiis ufus, priftinam videndi facultatem recuperare non po¬ tuit. Hh 2 OBSER- iiS Obfei^^Vatto OBSERVATIO CVlIt. Dn.D. JOHANNIS MENRADi VOR- WALTNERl De Pupilla e fitu naturali dimota falvd vilu. •jUvefiis ftudiofus a commilitioiie incautius gladiUifi Jtiraflante cafuinoeulo dextro intra pupillam Sc art- gulum exterioreni vulneratus eftj vulnere tamen vix corneam penetrante, parvulis inde ftillantibus gut¬ tulis fanguinis , fed dolore acutiflimo fuperveniente. Accerfltus illic6 Chirurgus inter alia topica pulverem acriorem adhibuit, unde dolor eadem nd'* £le vehementer exafperatus , Sc man^s pupilla e fud fitu centrali vix non in album oculi translata efi, nul¬ la amplius arte reftituenda, falvo interim Sc etiarti- iium vifu tam quoad aciem# quam modum videndi naturalem. OBSERVATIO ClJt. Dn*D. IOHANNIS MENRADI VOR^ WALtNERL De C^uartana triennali poft excretos plurimoi calculos lublata. V Enator N.M. triennali quartana iaborains ac gra- viflimis fubindefymptomatibUs confliaatUi, ad initium veris violento vomitu integra die ac nofte coniinunate, ejefia copiofa bile prorratea Sc aerugi¬ nosa# afficiebatur* ^Voea- t)e vdrm accidentibui eft efU Salmom ^c, jif Vocatus tandem , irtveni aegrum viribus defti» tutum quafi exanimum, cumque vomitum hune fymptomaticum judicarem ad praecavendum majus malum, opiatum praefcripfi, quo fumpto brevi vo¬ mitus ceffavit. Sed quiefcente ventriculo, acutifli- mi dolores in regione lumborum ac circa umbili-* cUm atque etiam in pedibus fubfecuti funt, qui fta- tim rtiihi nephritici videbantur, unde medicamenta appropriata propinavi : quibus hauftis patiens fpa- Cio j. dierum 1 20. majores & miriores calculos excrc* vit.febfe proinde quartanai ex integro liberatus. OBSERVATIO CX t)N.D. JOHANNIS MENRADI VOR,. WALTNERL De Variis accidentibus ex efuSalnlonismu'» ria eotiditi. Piler io.arinorum natione Galius, excitatiffimi irt- genii, poftquam Cum parentibus 8c fratribus fuis de falmohe mtiria condito comedit, elapfis vixtri- bus horis, gravem dolorem capitis praeter anxietates & fummam corporis inquietudinem patitur, mox a- phonia deinde convulfionibus corripitur his remit¬ tentibus in fortiffimum rifum incidit, & tunc mille nugas admiranda garrulitate fabulatur nullo modo ad quietem U filentium difponendus, ad interrogata vero appofitiflime refpendensi Stupendas prae¬ terea & Vix a geiliculatore videndas afiiones Sc faltus mirificavolubilifate Sr corporis agilitate, quafi 4 ta- rantula morfg in lefto exercet, hanc^ cbmoediarh,cun1 nihil de medicamentis admitreretjadj die coniiniiaviti Hh s donee / ■22% Dbferuatio ^Xl. ^donec ob vigilias pertinaciffimas, jugem corporis agitationem iyiribus proftratis quiefcere coaQ:us fuerit ; neque ver5 malum tunc omninb ceflTavit, fcd aliquoties ^quamvis .remiffiores hujusmp.di pa* /Gxyfmos adhuc fuftinuk. , . ,OB SERVATI O VXL Pn.D. JOHANNIS MENRADI VOR-. f^ALTNERI. pe Globo plujnbeo in ,cqrde , & magno li¬ gni frufto in pulmone ceryi re- p ''Xcellenriffimi^iGqmitis de Tilli Venator in Braiten- •*^brunhicum nuper cervumjquem pridie interemit, .Exenterarer, in medio cordis jiHius globum plumbe- ,um, .quo plim .trajeQus fuit, invenit, cicatrice in .Corde Sc partibus, quas penetravit firma ac denfa ,pbduQ;l. •' ' V Filius, ejusdem ■Venatoris in Hqchenfels in pul- mone .cexvae fruftum ligni ex ramo arboris cujus- dam longitudine 8. cralfide 5. ad minimum digito¬ rum transyerforum aliquando fort^ fugienti intru- fum , firmiffirne infixum , ac fere cum pulmonibus coalitum deprehendit, non recens, fed invetera- rum, quod partim ex eoiore Sc laevitate, partim ex cicatrice in cute vix amplius notabili colligendum ^erat. Habet ExcelfiD. Comes hoc lignum inter rario¬ ra alia reconditum. (^Ingoljladh Auguftam Vind. d. 2^.0Sobr. A.l6gj,mij]'£.y OBSER- Ue Rubere /inmldri fermenti liomdchici.’ 22 qB SER VATI 6 Cxil Dn. D: SAJ^UELIS LEDELIL De Rubore’ fingulari fermenti ftomacmct QOam varium’ Bbc fit, inter toY myriades homi¬ num, erit notiffimuin Pradicis.» Nobiliffitfia ah'' U. in puerperio ,’ faftidio\excipiebat’ drnnes’ cibos^ hocce rerum’ ftaiu' a ^edicis' ordinatos’;' vice' verO' verfa difficillirnae coneodionis,- hc vix ruifticis accom--' modatos; artxie appetebat', irno’ ulla' absque noka,& fingulari cum naturae’ blandimento aflrurnebat,* benS’ concoquebat, pinguior inde reddita’, C^ismoW vi-- det hic fingularem ftoniachiacOremVaut li'!ffavis,'ay credinem ? Curae' meae hoc' Anno'' fuberatnberOatbri# uxor tenera, quae ab olfadu carnis v^itulins quovis^ modo apparatae,- naufeabat cum infignffuffocatiohe’ Uteri. Eli egregium in diaeta mOnitum-,’ utSy^facidi* attendas fcribenti cap. ?8. pcfifc fOd0 &eihcm'8Vi6'get funD ift- Nbn femper aegrbris placeY rigida^ MCdiCd*- rUm diaeta, hec etiam fuadehda’. Nam’ quicquid ven=' triculo' obtruditur , ut curn rfaufOa aflumehtis fiat ,» illud nunquamf probuna fuppeditabit Chylum, Dan¬ dum aliquid appetitur & cotlfUctudsnis,», fed cum' ra»’ tione 8t judicio. Offendirnus f^*piflime* ifiaii rnpris’ SEgrofos, qui parum obfervaht diaetanff a' DdSfori- bus praefcriptam, Sc dein' culparn' lentae reftitutiG*- nis medico imponunt, aut ab aliis' finifterior mor^^ bi exitus curanti imputatur' innocenti. Irndquod dolendum,- Medici ipfi hbc hofira tempeftate tali ha¬ bitu incedunt, fua extollunt, alieha damnant, & fo'- li fapere fatagunt,' aliis multi&pctrafang© utputanf ^jo Obfervatio QXllL _ pott tergum reliGis. At heus tu! Deus vindicem ha¬ bet oculum, fcrutaturque corda St renps, a.c unicui¬ que tribuit, jufta, jufte. Quotidie occurrunt tertia- narij, qui objiciuut fe nullo medicamento , fed ufu haiecis, cafei, farciminis, ladis, aqua: fontanae , vi¬ ni adufti , aut alius , mali nominis cibi 8c potus as- fumptione, priftinas recollegiffe vires. Magnatum lateri aflbciatus, quaerentibus num hic vel ille cibus fanitati conducat , refpondi fecundum Medicorum placita atque ftatuta, Stloco epiphonematis addidi: unumquemque fibimet ipfi effe optimum Medicum, fi nempe, ex monito Syracidis , quae naturae grata aut ingrata, nociva aut innoxia fint, accurati obfef- yet Sc expendat, pro cynofura diaetae habeat. OBSERVATIO CXllL Dn.D. SAMUELI5 LEDELIl De Miferabili prjegnantis fato. ^Ertia vice praegnans. Cerdonis uxor, longioris fta- 1 turxjfummfe fcorbutica.fub noni menfis initium, corripitur haemorrhagia vafprum vaginae uteri cq- piofa. (^aerit conniium, medicamenta autem diCta- ta refpuit, fluxum hunc cum aliquali dejeflione vi¬ rium tolerans. Ultima ante partum feptimana, tan¬ to cum impetu circa noSis meridiem, proruit (an¬ guis, intercurrentibus animi deliquiis, ita ut eonyo- catae foeminae de vita defperarent. Accurrunt ide6 ocyflime, meum expetentes auxilium ; praefcribo quae proficua judicabam,cum remiflione mali.Tribus ho¬ ris vix completis, njajore proruebat aeftu (anguis St ordi- ________ pragnAHtufatQ. 3S‘? ©rdinaBam aiiud medicamentuum cardiacum , ad- Aringcntibus turgidum, quod iterum fluxum aliquot horas inhibebat. Aft fluidus fanguis de novo ade- yar, comitatus iipothymia , aeflu circa prscordia cardiogmo. Ad tantas anguftias reda£li,’^|eQio- |iem Medianae inltituebamus, cum intermiffibne o- ninium fymptomatum, & fpe reftitutiosis per bi- 4uum malo fle fopito, de foetu eramus folliciti, §c partu: mptus foetus erat debilis, Sc vix fenfibilis, jorificium uteri claufum, tcfte obftetrice, & ad pa- jiendum nulla difpofitio. Interim ftillicidium fan« guinis de novo emergebat , quod optime compe- ftebatp fpongia aceto calido imbuta, & pudendis admota, data item tinQuracatechu. Hac fumpta, femper fanguis ad aliquot horarum interfti- tium fubfiftebat. Inter facrum h faxum flantes, ti¬ midi eramus ob malum morbi exitum , confpiranti- hus ad interitum lipopfychia, virium defefiu, aeftu praecordiorum fiti clamofa Sc inappetentia. Haec dum ruminamus, & qua ratione aegrotae porrb fub- veniendum, attentius expendimus , en partus legiti¬ mum tempus accurrit, fanguine cum ichore St hu- midicate confueta copiofius alluente, uteri orificio, £K relatione obflricis aperto Confortamus fumme debilem, at quibtts remediis ? nulli enim nifus ade¬ rant, St tamen in tanto fanguinis rivo excitandi. Hic Rhodus , hic faka’ Bezoardica cum aliis cordialibus omnem abfolvebant paginam, infelices tamen era¬ mus in hoc, quod obftetrix nullum adefTe veftigi- um foetus proclamabat Sc affeverabat. Omnibus re¬ mediis requifitis, tandem in viribus cxhaufta partu¬ riente digitis foetum attingit, at mali locatum, po- Dec.lU.Ann.V.^VL Ii tiex SSi _ _ Ok/er-vatU CXIV. dex enim aderat. Sie proferipta omni fpe vivendC inter animi deliquia, anima avolabat, foatu non ex- clufo. Secundo a morte die fc3etu& in pudendis a- nimadvertitur , quem obftetrix extrahit femiputriv dum> cum maximo foetors. Reftabat adhue alius, quia autem foetor intolerabife adftanres in fugam conjecerat, non attingebatur. Senionem petebam,- at furdo tn noftro hoe loco fabulam. Annefio hoc, quod Annus hicce 1697. iif noftris oris, gravidis 8s parturientibus admodum exitiofus exftiterit.plures e- nim obiere ob partus difficultatem, plures aboriuitt luere paffe. No biles Sc Ignobiles. ^ OBSER.VATIO CXlK Dn D. SAxMllELIS- LEDELIL Dc Febie ardente ab efu maiorum Arme¬ niacorum, F Fufius horaeos muitis extitiffie Icthiferos, quoti¬ diana probat experientia. Bella puella fexepnis, - hoe anno 1697. menfe Augufto, aliquot deglutkma- la Armeniaca (.QKontffn) eum fuo malo. Gircave' fperam enim ardente corripitur calore , cum omni¬ um fenfuum abolitione , ad aliquot horas protraSa. Sibi reddita enormes fentit vomiths, omnia propi¬ nata everrentes, calore valdopere urente, cephalal- giainfigt li concurrente, cum dolore ventris acuto. Tribus fie praeterlaplis diebus, quarto vocor, quia maculas fubfiles rubrae hinc inde eruperant cum nominatis fymptqmatibus & eardialgia ftipatae : ap¬ parebant modo hae maculaS, medo difparebant, pro admiffione airis frigidioris, ftatim ad referandam al¬ vum De Febre ardente db e fu matorum Armeniacorum. i vum enema ocdinabam, & poft hujus operationem, chetiacam cceleftem exhibebam. Poft horae quadran¬ tem placatior noftraerat aegrota, vomitu , cephalal. gla & verrtris dolore remittente, cum aUquali quie¬ te St repullulatione macularum, iudore tamen,qucm intendebamus, npn fubfequente. Nihil capiebat ci¬ bi aut potus, nifi coa^a ferme, aliquid de mixturi; bezoardica, rarb tamen. Septimo die pmnia vide¬ bantur defperata Sc turba adftantium mortem adeffe pra;nunciarat. Iterum advocatus, advolo &genero- la medicamenta propino , cum graviorum fjmpto- matum notabili remilhone, 2c eruptione macularum liberrima. Cerevifiam jam appetebat, quodusquf- huc nonfeceratjideb concedebam nodulo maritatam, calor cum delirio interpolato Sc inquieta noSe coa- tinuabat. Nono die de novo omnia apparebant in- vcrfa, ob fummara debilitatem, & mors, adftantium judicio, ante fores. Refociliatafibi reddebamr>me- iiusque fpirare incipiabat; ideb praster al a , tertif vice vocatus, iterum theriacam coe eftem bezoardi- cis mixtam porrigebam, non fine fingulad cfFeffu. Sudor namque blandus erumpebat, nec ca'or tam atrox pbfervabatur, jnacuiis jam penitus diflipatis, Kovus tamen furgebat apparatus morbificus, nam glandulae colli intufnefcebant, tuffisficca mpieftisfi- ma fommim turbabat, oculi lachrymas dabant fe* rum per nares ftillabat, noQes inquietae IeB,i delirio comitatae intercurrebant, pus per aurem utramque effluebat, cum difficulrate auditus, eapropter ,die tria applicabam veficatoria, br chiis St nuchae, cum fomno quietiore, remifflone delirii St aiiquali furgen- |e appetitu. Alvus clyftere folliciiabatur cum calo- li z tis _ _ Obfernjatio CXV> _ _ _ riii enerv^atione , tuflim profligabat pulvis anony*' liius recenter difpenfatus, reliqua taciti remittebant' fymptomata, datis in retti idoneis medicamentis» Morbi iS. die facies cum ventre & pedibus inrume- fcere incipiebat, ideo ±%. die leniter evacuabam, eum euphoria & trium lumbricorum exclufione. Quod reliquum erat exturbabam tinfiura diuretica, Sc fic tandem per immenfam Dei gratiam has necis fyrtes transfretabamus, cum totius honoratiflimae familiae fummogaudioi An rubigo haeC mala exufTerit, aut animal veneno inquinarit, ignotum ; effeOius tameri de caufa teflatur. Sk memini D. fritichii hujuslo- ci filium , mortiferam comedilJe dyfenteriam cum hifce malis. StgM mortem redolentia b^ecce didebantur, t. Semielaufis dormiebat oculis, quod malum efl fi- gnum k lethale Valdfe , juxta Hippocratis A- phor.yi, 1.6, x. Pavores in fomno Aphor,6y. 1-4. Quadam nofie per plures horas ingeminarat, mortem adefle, deberet ipfam confodere, k efle paratam, ac* cederet modo. 3, Calor & rigor alternans, le&o tefia de lummo dicebat calore, lefiodetraao ftatim de rigore conquerebatur, iterum tegenda. Aphor.46.li4. 4. Singultus aliquoties moleftans. j, JeSigationes crebriores, cum fumma inquietudi. ne, h lefiro in lefium. 6. Continuae ejulationes k fufpiriaAphof.54.l6. 7 Omnia quie grata antea fuerant, nunc exofa. t.Dum i^emciHMtt dd tibiatnulceYe,^ii 23 f ^^bum bibebat, jiel c6 fpie in cfn«rt 6olen^o^b7 Uriria erat rubt^a , pellacidaV pbft^ plure’^ hofatf ^rafla& foetidiffima’. (ykijfe N^or imber gdm Gr&neberga SilefiSrutH d.2f^ OSobf.- Anitof OBSERVAflO CXF. Dn. D. JOH LUDOVICI APINt E^e manstnee ad tibiam ulcere, at^ue' adidri^-^ pertb Euporidov Quantum difficultatis Iri curaridri offerarif ti&ii® Ulcera, notiffimum eft Chirurgisi. VocabafdvfzV Mart ad futorem' hujus loci,' /oariries Seti:^ diSum, quadragenario’ majorem,’ cUi jam’ ante fe meftfe crus finiftrurri Eryfipelaeeo' tumore fuituorri» prehenfurri , tanto ardore & inflammatione' cofrii* tc. Ut ad inferrium tibiae partem purtula' fcu vefl- cula quaedam albicaris mox oboriretur,- quam Chi" rUrgi balneatoris commifit mafiibus. Ille eriipla- flra vel centies friutarido nihil profecit, donec aeger' curae tam taediofae impatiens, omnia Emplaflra fe|e'- dt, remque ortinem naturae reliqUit. ^od curri it^ faaum,crufl:a nigricante Ulcuscuhirii obducitur' fe' fubtus verb puiigente dolore atrociorS fibimefUeriS futor, meo tandem utitUr confilio.Semota igitur.qua diximus, crufta, detegebatur UleUfcUiurri adriioduriS prOfuridum,- fabam miriorem capiens, iritUS mUci< da quadam furiica, quae eximi poterat,- ciriffUrif^ Indubiuni mihi erat,-fariatkiriis remoram eflfe ah;|ri« fefto’ acore ferriteritali, Balfamicatri riutrirfieiatl te* 236 Qb fer vatio CXV. doleiia corriimpe^te, ^ ica confoUdationem pfohi- bence, qyare feqq. perfgripta ' 1^. Spir. Matrical. Erf! Balf. Peruv. Myrrfi- e- D.S. Augceinlgenficc ©olfam ctlid;e '^^copffm in Dag ijfs fcn'esu9ieffejt. 9^. Empl tle^ no Mynf p, Matax. c.Gl, hypcric, in¬ ducat. linteamini D.s. petfu|Ten^e09^f alTcc/fo Ais Ii6if)lg Dpm hirce utinjur, Iteribrein in fundo ulceris facj^ eia confpic.ere dabatur’ Ex cute autem vicina, ul- ,cus ambiente, c$teroquin fana, per nainutiffimafs- raminula ma^na incipit fluere feri acris copia, ut coaSus fuerinj d. 28. Mart. fcqq. infpergere piil- r.erem p.-Sacch. b n. Cinab. nativ. praeparat. Cret. albisf, Gerufs.yen a 8i5. f. pulr. ,^3 tamen fluxus ilie penitus reficcari non potuit* foramen ver6 ulcerbfum bono ©mine pus oftende- bat laudabHe- fnterim $^€r aliquot dofes Antinip^ jiii Martialis cacheStici praebentur , largirer inde provocato fudore, fubinde etiam aliquot cochlearia fucci nafturoii .expreffi ebibuntur St d. i.Apfi!. quod pondum fubfiftat aquofi laticis rivus fequens pul¬ vis foraminurentscuti adfpergitur ■ ‘ Cinab, nativ, praeparat.Si^. Vkriol dulc, ijiidia- phoret; Croc. t/isa- Bf f- pulvis fubtiliffifnuspe- tiae ex linteo raro includendus. D.S. XcMticn m ^neben herum bamif «iniuffflppcn. Ulceri fupradidus liquor balfamicus cum filarnentis impomtur , St laudatum iupcy inflerniair Empla- jlrum. Quid fit ? Locus, quem pulvis infperfus con- ^tigit, reficcatw Sf fanefck, alius quoqueintra paucos ’■ ' ' divS De manante ai iibiatuu/cere, ^c. ii7 dies firma occluditur caru e /ed quod maximi miVurr?, infra ulcerofae mod6 cuds Orafti ibi multae turgi- diffimae^ue Veficae oriuntur, e quibus difeiffis ichor acris 8i mordax extitlabat. Infpergo & hic lauda» tum pulverem hoc fucGelfu, ut intra iioSis unius fpatium locus confperfus, fanafetur, & tefieae ad pe¬ dem amplius defeenderent, aliis poft alias ordine rendfcentibus. Profeqtror itaque %l ego infperfio. fiem, & veficulas per extremum urgeo pedem, fis-» que curam feliciter abfolver, ubi fanb oportuit fe»’- menturU acre potifGmum in potis cutaneis hsefiltl# per quos etiam fine dubi© ad cxtimOrU usque pei dem dimariavit. Biennid ab hac cura cxaQo ejus* dem cruris Eryfipelacea inflammatione pr® vio rigo;- re denu6 corripitur, iterumqpe ob nimium fanguini# fervorem & riegleffam curam convenientem , pullu¬ la ulcerofa foco tamen profundiore reliriquitUr. catus, adhibeo eadem medicamenta, eoalefcenfe mox ulcere , fed fima!, Ut ante biennium pluribus erum¬ pentibus infra farraf®’pUfla!® loeum veficuli& In- fpergitur laudatus pulvis reficcatorius , ftort tameti ®que felici fucceffu, nec interna negliguntur. Bolo-' tibus autem fubinde atrociter faevientibus, &icho- reacri femper eveficulis fluente & cutem dilaniantes^ tandem ex methodo Carrkhteri, fpecies Traumaticas fpecifica, ut ille vult,virtute ad pedum aflFwflus pro¬ ditas fuadereccepi cum vino aqua decoquendas, quale deeo&um mane U vefperi hauriebas ;• fpe¬ cies ycro a decofiione refiduas cataplafmatisloco pe-; di ulcerofo applicabat, unde dolor illici mitigabatur. Pr®fcript® autem fpecies erant tales ; Herb. Equi feti,M|S, RadAriftoloch.long®,|]. Rad fcabiofas 10, _ Ob/ervAtio CXFL _ _ Concif. p. ad chart. Pratsrea juxta jejusd.em Xar^ richceri fententiam folia femperyiyi majoris fic- vCata in pollinem redegi , iquo .yefic.ulis rofis H manantibus infperfo , intra diei uni.us fpatiuin Jjlcufcula pmnia funt reficcata, ,qupd ego mirari fa¬ tis non potui k taip negledofimplicitatn fubitopoa- luiffe omnia, Cumque Anno fequente 1697. Wd iple futor pedem in itinere diftorqueret, ac pro firman¬ do articulo empladruin porroborans a balneatore imponeretur , ftatim obortae funt yeficulae admo¬ dum urentes Sc ichorem 3crem fponte fua efFunden- tes, ubi, quaecunque tentaret, fuere fruftanea, do- pec meo ppnfilio iofperfus fuit pulvis femperyiyi piajpris, qui brcyiAuxum compcfcuit & fanavit. OBSERVATIO QXVl ' pN.p. JOH. Luppyia APINI. Pe PeUrip Maniaco- Melancholico Hellchop o y/nis curato. QUae de fenfibus jum externis tum internis etiam ab hujus S.eculi acutiffimis Philofophis edifferun- ;tur,tam mapca funt & imperfefla , ut potiorem par¬ tem nos ignorare , 8c vix ultra allego ricas quasdam locutiones^ euriofius examen haud fuftinentes, fa- perc meritd fit exiftimandum. Utut enim organo¬ rum , quibus fenfus perfici folent, fabricam habea¬ mus velut in numerato, &£ fortaflis etiam in fpiritibus ac medultosa cerebri fubftantia certas motuum de¬ terminationes yariasque idearum exprcfliones conci¬ pere adhuc Ikeat, nihilo tamen clarius intelligimuSj qu» De PtHriQ fManiac&-Aielancb«Uco. _ ^|uae fit facultas illf Centiejis,qupBiodo perceptio, quae pluscerf^ involyic quampjcraiDpaflipoein, in nobis contingerip fojea?, quidye fit commynis ille, ut vo¬ cant, fenfus ? Jantpqiie majoribus implicamur dif¬ ficultatibus, ubi non pbferyamus in brutis etiam animantibus , quibus praeter fenfum;, cognitionem qup.que ajiquid rationi analogum contra Cartefii affeclas at|ribuere pon yerentur re^^ centilfimi rerum naturalium fcriptores, & quibus al- legalTe fufficiat Jojhannem Cipricijfn fhyf. JLib dV.c jp. Xn de difcrim. hom. ^ brutpr. .pum jta fint, ac fine dubio bine incertitudo pmnis oriatur, qupd Spiritus atque corporis notiones f eras atque perfe- flas in hunc usque ,diem nondum babemus in com¬ perto, nec mifii Medico fitip quis vertet, fi inrecen- fipoc delirii Maniaco - M^elancbplici f^ufe jformalis fcrutinium^ m^praetermilTum videat. Sufficiat Me¬ dico medica annotafle , & quid jn pur^i?otabile eve¬ nerit adkripfifle. bJeinpb Virgo quadragenaria, filia Chriftopbori jllfingii, matre nat? Melancbolica,quae jam ante plures annos jugulum fibi praecifura peri- culofum cpilo non .tamep lethale inflixit fujnus, me¬ dio Decembris 4 absque manifefta caufa coe¬ pit ridicula proferre, & parentes aliosque obvios con¬ viciis laGeflere. Pater ipfam verbis primum mox verberibus compefeere tentabat, fed illa ferocior reddita in gularh patris ferebatur, quam compres- fiffet, nifi adftantes interceffifirent & aegram vinculis comprehenkm in leSo detinuiflenf. Le£lo fic affixa vociferari & contumeUosfe in adftantes effutire plu¬ rima non defiit, perpetub vigilans. D. 23. fubno- ftemego vocatus, fallaciter blandiente primum abae- Dec.llLJfinV-^yi. K k gra ££9 _ Obfervatio €XP^. _ gr^ excipior vultu, mox dolo in audaciam verfo in capillos involatura eral/ fi per adftantcs & vincula licuiflet. Flagrabat rubore vultus , fcintiilabant cculi , pulfus non aliter quami n febre eoticitatos,u£ de recepto Medicorum Axiomate, exularc febrem in delirio Maniaco, dubitaflem,ni fcrupulum exemiflet Celeberr.Wedeliidoaiflima interpretatio, quam le¬ gere licet in Patholog. Med. Dogmat. L. III. e. IX. p.6o2. 603. Caufam procatarSicam, quam fedulbin- quifiverim, reperire vel expifeari nullam potui.Men- fium etiam fluxus aecufari non potuit, nunquam enim habuit fuppreffa Catamenia. Praeter fufpicionem hae- reditarii cnaraaeris nihil aderat, quod argueres, nam praeter matrem, frater quoque Maniacus redditus, dormientibus cuftodibus elapfus in peregrinas terras aufugit, ut, quid eum ipfo faSum , nondum refei- verinc miferi Parentes. Interim obfervabam anxie¬ tatibus circa praecordia multum torqueri aegram St perpendens , Maniam non rarb ortam k vermibus, aflumptis vel improvide admiffis venenis, uti Solano Maniaco, philtris & fimilibus, qigae furorem excitas- ie adhuc in primis viis exiflentia, fatis eft notum, fic rationem induxi meam, ab humore Melancholico in femina flmilis temperamenti coacervato Seper mo-’ ram acriore reddito atque exaltato, nervofum ven¬ triculi ac potisfimum orificii ejusdem fmiftri fyftema tam inirjufe fuifle habitum, «ttot ftimulis & calca¬ ribus irritati fpiritus non potuerint non in maximas agi perturbationes; fpemque ade6 concepi, fi expri¬ mis viis fomes ille humoris Melancholici educere¬ tur, fore, ut ad quietem fe componeret haec Spiri¬ tuum turba. Itaque pro vacuandis acidi Melancho¬ lici De Delino Maniaco- Mdancholico ^cl 24 1 lici quisquiliis, fcq. potiunculam ^rafcripfi. ^i.Extr. hellgb. nigr, 5i5. Tart. Emetic. gr. iij. Tart. folub gr. Kxiv. Rhab. eleQ:,9j. Sir.d. ciebor, c. Rhabarb.f^. Aq, ciebor, q f. Hinc, non uti fperaveram, vemuit, aln yerb de)efl:iones binas habuit, &quod mirqm,inde nen alitejr , quim fumto opiato conquievit. PO' ftridiecuminviferem, furor deferbuit omnis .Que* flebatur tamen aegra cixea cordis fcrobieulum anxieta¬ tes, & quod Parentes ipfi licet confilio minus laudan¬ do exprobrarent hefternam ferociam, admodum fo- Ijcitam fe nunc gerebat de hefterno die admiffis, c- julatibusque continuis ad fupplicia fe trabi capitis damnatam querebatur , faQaque nunc adeb fuit e? Maniaci, Melancholica. Ego feli ci fuoceffu medica¬ menti lieftefno die propinati audentior redditus Tar,- tari Emetici gr. iij. cum Extr. Helleb. nigr, gj ex¬ hibui, vomitum tamen nechac ratione concilare, va¬ dens , medicamentum enim non nifi per infmora vim exferuit. D.^j. venam fecari in pede jubeo, qua ratione quietior equidem reddita; fed ut refipil/Ce- ret a vano fopplicii metu nondum obtinebanatis. Quin notabiliter ifle augebatur, cum ego d. 26.Stu- diofum quendam adhanc aegram deducerena, quem cum iila gladio longiore munitum confpexiflet,ah, me miferarn! exclamavit, en carniheem Norimbergen- fem ad malam crucem me trad;urum. Ego vero ve¬ terum animatus experimentis Hclleborum nigrum in fubftantia praebere ‘decrevi ut 8c in infufo, feqq. praeferiptisi ' 9t. fibr. rad. HSlIeb* n. 5iij. lapid. prunell. Std- Tart. croc. oriental. a. 3j. k i 24^ Obfermatio CXVl> ~ Ik. M.F. pulv. D. ad Seat. j^au)^t'.ft&c(fenDed ^pulver/ Xafl^ &(;«o SKcjfecJ Spi^ rum meatibus aptisfimurn eife videtur « fed &c ena¬ tum in ipfls spiritibus dyfcraliam acido- Melancho¬ licam corrigere pofTe eft Credendum. Unde jam a* pud veteres proverbii loco obtinuit : Helleboro o- pus habet. Et profeflo ficut in venenatorum claflfe reperiri jam fupra diximus « quae vix a^umta ratio¬ nem pervertant j ita nihil impedit « Antidota dari contraria facultate praedica » Spiritus nimirum fere- nandi Se rationem in libertatem vindicandi. In Helle¬ boro nigro autem hujusmodi vires merltb praedicare polium t tion haC folum obfervatiqne fed Sc pluri¬ bus edodus experimentis « quamvis fatendum fit) morbum haud ita radicitus evellere, quin per inter¬ valla recrudefeat, Hinc feq. Anno 1696. initib Ofio- 4>ris,haec etiam mod6 dida patiens denu6 delirare incejHt, U cum ab initio medicamenta negligerent parentes pauperculi, adeb faevilt, ut ab omnibus long^ gravius Sc atrocius furere judicaretur, quam anno abhinc Seq. ver6 potio Helleborina omnem fopivit infaniam< De Afihmate pertodicd connmljtvo 24 j 9t. Ext. helleb. nigr. 5i5. Tartari Emeti^, gr. Vj. Vp trioli Tartarifati 9|. Aq, cich. q, f. Sir. d. cinam* gvj, D.S. alfotjdlC JU riebiriert* . . ^ Mine aufpicatd Vdmuit U aliquoties dejecit. Sub-^ jundus deiri ufus pulve'tis Mdleborini jam laudati, potui quoque fuccus fupta didiUi infUfUs^ Quibus pauciflimis fa£tom/ Ut ad bodiefnUm UsqUCi diem ratio fibi conftet optimd MelleborUm album funC qui eodem Encdmid digtiUm repUeant , quds mini« me falli putd , mddd iri doil cir^Umfjsc&iofes, novimus enim defpetatilllmam figebletli, a^eOum, me judice , itidem MelanchdlleUiti j Hellebori albi polline linimentis Antipfdriels addito, eutatldriem ecipere. OBSE^VAttO CXVll Dn,D. JOH. LuDOVIdl APiNt De Afthmatc periodicd cdtiirulfivo fiijgularl ftf atagemate evii^o, QUa paroxyfmdtiim in aliis mdrbis llatd tempd- pore recurrentium caufa eite eteditur , fermen* tum nimirum alicubi in cdrpdre latitans, kpoft- quamad plenitudinem colleflum debituril ac detet* miratum Energiae fuae gradum attigit, fubitb evi* gil ns U in aSum pforumpens ‘ eadem quifl ifl Alth- matis illifpecie quod Periodicum diCUnt, meteatUlf adduci, non eff, quod dubitemus. Ditiis, quae fe* quuntur, fidem faciens.Ddmirius MeZendorfetCon- fu! Solisbacenflum primarius, annos natus novem lupra quinquaginta , abhinc anno tertilna fupetat^ incidit in fcabiem« Mane diu patienter toleratam in* Kk 3 felit, S4'^ _ Obfer^&tio CXPIL _ ^ felixj ;npni praemiffis praemittendis fulphuratox)bdii^ cjc unguine. Vix 4ies unus & alter eduxit, cum ae¬ ger Spiritum difficilius incipit traljere, quae difficul¬ tas celef i gradu tantafumit increme(ita,utd. 7. Ap?U. Anui fcilicet 1696. quo dje liberius in auri humidio- xe verfabatur aeger, liori oooa noSurna, feufu & lo¬ quela lubicb arpiffis, ;|am pro fuflfocato hiberetur^ Aqua apople^ica infusa ad fe rediit ppij hor am,fura» inas yer6 inter anxietates ob aerei pabuli penuriani reliquum nofjis jtrausegit. p. 8. vocor , Sc liberius quidern fpirantei^ offendo, paroxyfmum autei^ no- yum inftante vefpera ftatirn ominor. ^Qyod ita fa- Sym , (^uamyiy poff iatermifcrifp antii'pasmodici$ fuccinatis potiffimum Sc cinabarinis , aliisque faliois Foiatilibus, anodynorum mixtura temp^eracis , eon- vulfiyo huic malo obviam ire, redit enim hora nona paro-xyfnji^ AfthmaticUs & miferb fatigab^ ^grum ip fyfifocatibiiis fumnao yerfanhem periculo. Varia in illo difcrimine tentata, 8c ititer alia Veficatoriuni quoque amplum carpo dextro injeflum, ut acidum A.lcabiosa modo pelle ad interiora redundans hac for- jtey ia eliceretur, aut Spirituum nonnihil diy?rtefe- tur impetus, tribus cum ob morbi rriagnitudioem fidere nojlem, tempeftive, fic fuadenfe, artium M,!- giftca, ncceffitate, incidit per /raudem agere cum truculentiflimo hoc hofte. Dolus enim ap Virtus, quis in hofte requirat ? Jufli nimirafn tibialia a fca- bie modh curata adhuc , fitvenia verbo, fatjigfa «* grum indui quo fa&o, prurire mox crura incipi unt, & refpirationis difficultas ad fenfum rpinuitur. jufli deinceps mane ap yelperi ■furnere 30 guttulas Spir. Sanguinishurtiaiii , qui prceterquarn quod Ipgcijitca ■ ‘ ' i ‘ . ’ . , ' yii;. t)e men^YUO fanguihe dtUtki _ 24f ♦irtute ad Epilepfiam U. hunc quoque pulmonum caducum poliat infuper depurativum fanguipis eft egregiumy & in ipfa Gallica lue mira praellicifle mi¬ hi vifus eft, quo de alia forfan occafione, ^jod lirina quoq; parcius flueret, ut a fcabie &rctropu!s| plus vice fimplici vidi , diuretica interponere noft fum oblitus. Quibus id effeSum , ut cum d. i j. A-* prilis alioruni riegotiortfm CaUsa Solisbaeum vent¬ rem , falvUs cflei & incolumis , ftmul tamen refe rcns aliquot cx ordine noftibus fervata periodo au- guftias illas repetiiffe fed non ita longe dofarites U. fubinde mitiores, fine' dubio A* reliquiis fermenti hinc Jnde fubter pellem detenti. St difta fUperiusrationo fenftrnque eveSi , adque formandos iftiusmodi pa* roxyfmos apti redditi; Continuatis verb remediis non’ folum ab' Afthmate, fed St a ncvS' , quam ar¬ tificio fpft meo in pedibus creavi, moleftia. St dul- _ ■ camara fcalpendr libidine, feliciter, Deo benedicente fuk liberatus. 0>}bibit£ Woriiiihtrg£ d. i. ^(nietnbf^ Anno i6p7.) 6 1 SERVATIO CXViIt Dn D. JOSfiPHI LANZONr. J>e Nsvis menftmo fangulne deletis. n Anguinens menftruum ob fuam virtutem nitrofatt ^curareeryfipelata, gangraenam naevosque mater¬ nos me Icgiffe recordor m Phyfiologiareformat.Clariff',< D- Georgii f^olffgang. H^ede/ii cap.id.pag.fjS. Et cires naevos maternos expertam Vidi elapfis diebus iti puelf 74^ _ _ ObferDatio €X1K- _ ^ puejia trium annorum cui ^ppofitionc menftrui fan* guinis naevi aliqui evanperej Sic enim fuit edoSa mater a quadam vetula ruftica ; Im6 recordor pue- rumquendain Anno 1690- a naevis maternis libera¬ tum me vidiffe fola, fed frequenti lodone urinae, OBSERVATIO CXIX. Dn.D. josephi lanzoni De Noftimbuiatione periodicg. De Noftambulonibus curiofa fcripfere Petr. Sal. £)irerfus,ScIienckius,Sehnertus, Regius, Craanen, Grebnerus in Medici vet, reftir. Sc Reat. Gabriei Ciauderus Acad curibrus eruditiffimus in Mifcell.cu. riof. Decur £. Ann 5. Obf. r89 rararn hidoriam nar¬ rat; 'cui ego etiam hanc de no^ambu, latione perio¬ dica obferyationem addoi Ed Ferrariae Studio- fus quidam Annorum ‘^ta.£i| i8. qui quovis menfe, tempore pienilunii, eam patitur, riiedia enim fub no- Ge elevatis palpebris domus fupremas cbnfcendit partes, imo tales pertingi| fitus, ad quos fanb non perveniiTet fi plane yigilaffet ^ praeterquam' enim quod m ax irnum portendunt periculu iri , ' etiam di ffi - cuiter,' ^ magno conatu , & virium jaSura afeen- duntur. ' ■ ■' '' SCHOLiUM. VV - : . - 't - Liceat hic adducere, quae O.CornelBontekoem Oeconoin. animal. §. 4I. de Somnarobulis diffarit; Podquam enim varios eorum efle ordines, alios Gia perpetrare difleruiflet, neminem ab hoc datu li- ' , berum _ De N obambulatione periodica. _ 2/7 Iberum cffe fubjungit, cum |adationes, fine quibus nemf», mock) de latere in Jatus fe volyendo, modo crura attollendo, vel extendendo dormit, |am fint ex eo genere; licet alii illi qui de lej^o furgunt ic huc illuc difcurrunt, aut ;negotia quaedam adeunt, majores mufculor.um motus patiantur ; caufamque hujus admirandi hatus non aliam effe quam mixtu¬ ram fomni ^ vigiliarum, ab inaequali copia, motu, jSc craffitie iucci nervei , fanguinis, & caeteiorura fuccorum , aliis tubulis apertis , aliis occlufis ,exi- ftentibus. t^uibus coniideratis, facilius imagi¬ nari fibi quis poterit, qua rationcaphantafia fortius impellente .aliqui re vera in fomno ambulare folcant ; ,de quO;ftatu, cumprimis in plenilunio contingente , legi meretur Celeberr. D Geoyg. W^ol£’g.W^edelm,?h]- fioios reform,.capJ4. pa2.S22,, ^ ^ ‘ ^ ^ iJDn.p.^.Scbmck:) ^B^JERrATlO Dn.P. josephi lanzoni* Pe .N,oxa |^en?^£l:ionis & purgationis In pleu- jritidc graflai^te A.i(5;p5. HYems Anni -1696. -modo borealis fuit, medo au- ftralis, ut Menfe januaTio .& Februario vernum* tempus adiVentafle videretur, fubfecutum tamen eft frigus pragtande in Martii principio, quibus diebus plurimae .capitis intemperies, quae vulg6 dicuntur Frfiiore divagabantur, his accelTere febres, quibus commixtus, erat lateris dolor cum aliis fymptomati- bus, quae pleuritides comitari confueverunt , ob- fcrvatum eft, omnes, quibus venalecabatur interiiffe,' pecdllAnn.K^yi, Ll proj Obfervatio €XX, _ _ ^opterea matata methodo medendi cucurbitulis pro- cedebatur,quib9 cutis fpifacula aperiuntur, ut fic cau- fa antecedens amoveretur , ac revelleretur materia ab ambitu corporis ad thoracem fluens ; hac occafione in memoriam revocatum eft,annis etiam anteaftis ex in¬ genti frigore enatis pleuriticis aifeOiibus perperarh adminjftratam fuifle fefiionem venarum , & totum curationis cardinem aliquorum Pradicorum noftro- runa in hac omittenda ftetifle, fed & in tali eonfti- tutione, hujus Anni nempe 1696. letum acceleratum animadvertebant Clinici ab alvi fluxu, five hic fpon- accederet, five arte promoveretur. Tantum enim aberat, ut hac evacuatione morbus alleviareiur, quin potius eadem adhibita ocyus aegri deficerent; cum itaque , 8c quae per venas fedas & quae per alvum laxatam fiunt, evacuationesjure fufpeaiflimae forent, cflet tamen hortis internus deturbandus, via alia excogitata ert, quam exitus ipfe comproba¬ vit, Per urinas per fudores ducere coeptum ; Et tali methodo curatus ert Civis quidam Ferrarienfis norter, aetatis annorum 34. qui uti mortuus de¬ plorabatur huic ope lapidis Bezoar, decoflionis Gar- linae cum hordeo paratae, ac magna quantitate as- fumptae , nec non datis gelatina CC. & eleOiuario ex carlinaSc fimilibus,alvi fluxus mortis prodromus fte- tit, fudor fucceflit , qui diu , largeque prorumpens virum diflum ex Orci faucibus eripuit. Haud di- fpari ratione per clariflimos Artis Apollineae myrtas. Amicos meos, plures alii fani fa&i funt aegri, etfi a fudore copiofo in lipothymias, fyncopesque in¬ currerint, majori potius terrore allidentium , quam languentium detrimento, quicunque ver6 fecus tra- ’ aati De ^9ta Ven^fedionu ^purgationis ^c. 249 fl:aci ab aliis fuere medentibus, Libitinae maSati, cu¬ rantium errores fepulchris intulere Notabilis itaque pieufitidis di£lo tempore vagantis idea, quae apra- fiicis jud icabatur pleurae phlogofis ; quibus fympto- matum feries favere videbatur, dolor nempe lateris punftorius, febris acuta , tullis, pulfus ad duritiem vertens, ac refpiratio difficilis, non tanta tamen, quanta in Peripneumonicis efle confuevit, & dunj inter medicos defede hujus morbi difputaretur, b vivis fublata eft mulier tali affefita morbo, ego cada¬ ver aperui, ex quo lis tanta dirimeretur, Sc ecee pul¬ monis medietas, absque ulla pleurae laefjone, eryfi- peiate apparuit infeda, tumefaflra, ac inter flavum membranarum colorem diverfis etiam maculis con- fperfa , quod fane ego prius in confultatione pro di- &A muliere faGta praedocui , conllituendo morbum, quo vexabatur patiens. Febrem continentem cim de¬ cubitu cauf£ morbific£ in pu/moncf t Hippocrate fretus, atque Felicis Plateri, aliorumque placitis adhaerens , quibus hujusjmorbi naturaerat magis perfpeaa.Synt- pcoma notandum hos morbe s confequens, erat ex- cretio pertuffim multae matei iae bilofae tenuis incon- codae; Urinae aderant turbatae, quee fudore erum¬ pente clarefcebant; itaque ut primum curandi fparta nobis imponebatur , cum cucurbitulis fcarificatis ^ non fcarificatis totum deplebatur, cutisq; pori relera- bantur;mox apozemata ex pefloralib9 dabantur, cum guttulis aliquotSp.Sulph.quod pulmonumBalfamum habetur a medicis fanioribus; Anacatharfi juvandae eclegmata npn praeferibebamus facchararta, quae in bilem faciliter verti folent, fed largi hauftus impe¬ rabantur tlecoaionis Garlinae cum hordeo faftae, Ll a qui- 'Sf& Obfervath CXX. quibus ne dum thorax humcarabatur, fed & totum corpus, ad cujus circumferentiam pellebatur mate¬ ria, quae in venis majoribus fermentefeens, tandem in pulmonis anfraSibus praecipitata morbum fovere, iethum4ue accerfere folebatj Peffus ungebatur oleo noftro cucurbitino pro* pleurkide nuncupato; Frisio* nibus, & dorfi inunftionibus cum JIetii linimento ce¬ lebri in Praxi medica multum me praeftitifle exitus* nos docuit, pulveribus oculbr.cancr.praep. CG-phiL praep. mandibulae Ludb dent, apri, fangu; hircipraepv quibus Bezoar quoque acceflity ufi fumus, hinc ae- tris copiofi^ fudores , Sc magni lotii proventus, &- inc falus; Sicubi res poftularct,alvum fegnemclys- matibus, ac glandibus irritabamus; Quod fi morbo- anfam dedifle conftaret nobis menfes foppreflbs, fa- ph«nam tundere’ non reformidavimus' ; comq; phre¬ nitides multoties aegris fupervenirent, Phoenigmos in fcenam produximusv eosque fuas partes optimb egilTe notavimus ; Si curatio juxta hanc noitram me¬ thodum procede ret^ morbi diesfcptima, noffa;>aatun'- decima aegros judicabant ad falutem ; Paucos autem memini fervatos, quibus in ipfa indicatione animus deficiebat; Offa vino dulci, odoro, diluto4ue imbuta, pretiof.oris cujusvis remedii cardiaci vices opportu¬ ne rupplevit; Quae omnia; huc retuli, ut pofteritas nofeat , quam periculofae aleae- plena fit nonnullo¬ rum temeritaSj qui omni in febre 5t morbo quovis, tanquam ad' facram anchoram ad Phlebotomiam, atq; catharfim confugiunt, cum utraque haec evacuatio exceptiones fuas patiatur; ade6 verum, nullam in Arte noftra Apollinea regulam generalem pofTedari, prg:ter hanc unam nempe, nullam talem in ipfa Praxi medica Regulam affgnaru OBSER- 3e Phrenitide balneo Aqu£ fkgU^ £ff 0 B SE R VA Tl O CXXL ^ Dn. D. JOSEPHI LANZ0NI. De PbrenitMe Balneo’ Acjuae^ frigidae: ciirat^. Rilftictis quidam' in rioitro Fierran^^^ annorum aetatis 40'. per aliquot dies lirenufe' vi¬ tio generofiflimp tifusj panlo'pbfl: gravi delirioV cunf vigiliis perpetuis,- ac’ febri cprifinua alFeflius e'ft Anno’ 1696. Menfe /Unio’;' Vena’ ut aperiretur' fuafi , fed ob' magnam inquietudinem' fieri minime potuit ; Dig: morbi quinta' c cubili fUrrexif ,* ac in vicinUm pUte- um fe projecit, cUi periculo aCcUrtunt domeifici, & celeritate, qUa potuere' , e pUteo extrahunt fenum> qui in' aquis fuit fubmerfUs Phreneticus. Tanta fuit humoris frigidi vis,' Ut cafotemT afque effervelcert-’ fiam cruoris, etiam extembcompefeere Valuerit,- fio ergo ab aquis' egreflus Ruftieus , bene fe h'abuif g. ac amplius non recordabatur ejus, quod Phreneticus^ egerat; O B S E RVATIO QXXll Dn,D: JOSEPHI LANZONi De Corde pili^ teferto. De Corde hirfuto meminit Ciarifs^ fih. 'Q. Da^Vid Grabnermmed^^et. reftif.cap. 16. deQordepag. ui, ic ante ipfum de tali corde alii; nine narrat Faler'. Ma- ximifs Lib. i. cap. 8.- de Adifactih- Ariftomeni KlelfeniO' cor repertum fuilTe hirfutum', de quo «fiam PlMim' EI 3' 2S2 Obfer vathCXXIL lib. II . hiftor. nat. ifj oh. Schenckim Obferrv,. rned. Hb. 2. De corde pilis referto fcribunt curiofas pbfervationes Petrus Crinitus de honeft. Dijciplina ; Bauhin. lib, Anat. Ant.Benivenius de abdit, morb. cauf. 'Theod. Craanen de homine, Plutarchus in ‘TaraL, Cxl, Rhodigin. Antiq. LeUion. lib, 4.. AI. Ant. Muretus lib. 12. cap.jo.var, leBion. tmdcm Lu/ttanus Cent Si narrat plim Ferra» riae nollrae fe obfervaffe cor cujusdam Latronis in» fignis & audaciflimi, pilis circumfeptum , fic pari* ter hic Ferrariae Anno 1.696, fub fine ^enfis Aprilis, quendam plebeium aetatis annorum 47. forti pieuri* tide extinftum, in Hofpitali S. Mariae hovellae, meas curae commifro, cultro anatomico apefui, k cor in* ventum eft undique pilis refertum, in pulmonis au* tem ala dextra abfceflum vidimus mortis ac morbi caufam ; fic monftra nafcuntur indies , k mirabilia depromit natura, femper admirabilis femperque cu- riofa in triplici fijo regno, animali nempe, vegetabili & minerali. ' SGHOLiUM. ADdere his licet hiftoriam, quam Johann.Scultetys de corde undequaque pilofo Nobilis cujusdam Poloni audacilfimi. Anno 1650, M. Fcbr. in Theatro anatomico Patavino publici difledi, invento, traS, 4e Trkbiafi admir, recenfet. (Dn.VA, Scbfkk.) OBSER- t^ermkuiis cum itrina profu^s. OBSERVATIO CXXIU. ^ t)N,D. pSEPHI LANZONI. ; De VermicaJis cum Urina profufii “t rit‘honeftusannofum59.fetnpefamenti fanguinei, V menfe Augufto Arini 1696. poftquam multam vi¬ ni quantitatem ad fitirii extinguettdam ingurgitaflet, incidit in ortidimodatii Urinae fuppreflionemj 8t ni¬ hil conferentibus ufitatis remediis per triduum a fuo medico fubminiftrads, meinconfdium vocat aegroti uxor, qui praedirorum relatione audita, injero fta-^ tim clyftere ex laGe vaccino & faceharo rubro, juflj, utfanguis a dextro pede ad uncias decem extrahere¬ tur, poftveroM.S. fequentem emulfionem exhibui, I^.Sem. Viol, purpuf.§15. Cum malvae q.f. F. emulfio, cui adde pulv. ocuL cancr. fluriatil. pp.gj.M. Tribus autem elapfis horis ab hifce remediis, multam urinae Copiam effudit in qua obfervati fuere plurimi vermi¬ culi rubri coloris, ficque fanus evafit. Exiguos etiam vermiculos in retiibuS genitos cum urina profufos, fe vidiffe teftatur Ftrfieiius lib.6/Tatholog. OBSERVATIO CXXIV Dn.D. JOSEPHI LANZONI De Furore ucerino ex inflammatione uteri, Mihi nuper narravit Medicus quidam Mantuanus, Virginem quandam jam nubilem, vitam otio- fam ducentem, poftquam amorem clandeftinuni cum i££__ _ 0bfiirjf0o _ .cum Nobile quo.dam ^onrraxi^t jpobtra fuprum ypluntatem, ;in;(pmn:sfatig i;tam elTe^ Sc 4ip piamaiTe^ multa incompta atque Jafciya pronun- .ciafle, ita ut infana yMerptur', qu mdo :iS4i(culps yidebapiUicd ineosfuifle ac petii|reyenerp,os ampie- :xus, cfcula, & yigilabat pet;petu6 , nec comedens, nec potum aflumens ; f ebre ac«!de;nte ppntinua , mplta fa9:a fuere .remedia tam Chirurgica, squaip Pharmaceutica, afi: omUia incaffum ; Depima qua,r- |ta enim morbi die periit ; Aperto .caday,ere.pmni3i yifcerafana apparuere, prieter‘utetum,quiin.flamma- ,tus obferyatus eft, qu$ inflammatio etiam .ad .tub#* ^ pyaria pertingebajt, 5, SCpiOLlpiM. OTrum inflammatio [hxc fu rorem uterinutp ii:nd!i* xerit, vel illa prpdufium hujus exftiterit, difqpi- ;ri ppifet ? prout etiam alias uteri ,conftitutiones pf$.- jternaturales hoc pa&oin morbo ifto fefe habere cre¬ dibile eft; quas fanguinis, ;lymph$, atque liquoris partium genitalium .orgasmus _8c .fuccedentes hinc eorum ftagnationes inducere .yalent, Sic in virgine Clauftraiihyfteromariia.dehjn&a, tefticulum.finiftrurn pugni magnitudinem circiter . aequantem , & craflb hu¬ more turgentem, tubam etiam f allopianam juft6 majorem,. duriffimam & callofam fuifle inventam, in Nicolai de Blegfij Zodiac> Gall.med. Ann.x.M.Janmu O/ijf. d. refertur ; Dextrum ver6 tefticulum pugni iti¬ dem magnitudine, in alia comparentem producit D ■Siephams Blancardus CoUed. med- pbyf. part. i. Obf. sS, ^ Anatom.praS,ra[i9n. centur.2,Oi)f.p^. fucci De Hyfterka p^ffioneJaQis ^c. Sff fucei plenum fuifle, in cit, Anat. addit; aqpis auterpi> dubio procul a retentis oyulis, atq; femine virili non faecundatis abundafle, m co/le&. germ. edU i\ib\un- gitur. Utrumque yerb ovariiim five teftes in ' virgine fimili morbo defunfia, praeter clitoridem maximae magnitudinis , ovulaque inhaerentia pi- fum fi non fuperantia, certe adaquantia fuiiie de- prehenfa, inOperum Aiedico- Chirurg,Joh Muhaelis Moribergei A. 1688. editorum praxi clinicajpeciati cafu 22« legitur; quiipfeca(usnofl:rumC«noy«Hi ?eriandnm , Pioh.D.Mkh.Frid.Locbnerum autorem agnofcir,quems, A. 1684. Altdprffii Noric. loco thefium inaugutalium medd. publicae difquifitioni exhibuit. (Da.D- LSchrdck.} OBSERFATIO CXXV. Dn.D. josephi lanzoni. De Hyftcrica paffione, Igdtis afinini ufii fanata» » Nthyfterica volatilia potius adaugere infultus hy^ J\ ftericos aitClarijf. D.Joh. Bapt. Scaramuccius PraBicm Ur? pini ceUberrimm^ac Amicus mms, ^ Coliegafempercolendui intbeo- xm.familiay.is.pag.mihu 270. quoniam, ait ipfe, liber¬ tatem majorem fpiritibus imponunt; unde lac afini- num mafliam humoralem dulcificans laudat; Scfane^ ut verum fatear, ego Anno 1696. Juvenculam, Anno¬ rum ao hyftericam curavi, ufu lafiis afini, per 24.dies mane jejuno ftomacho exhibiti, cum exigua quan¬ titate facchari jini pulverifati ad pondus unciarum fex; Kuncque aliam faeminam hylterica paffioneaf- DecllLAnn.y.^Kl. Mm feSam 2^6 ebfer^atio CXXVL _ feftamfub cura mea teneo, quae fruftra anthyfterica varia remedia experta eftj nunc vero poft commu¬ nem purgationem, lafte afinino utitur; Severe fate¬ ri poffum, neque minimum hyftericum infultum eam perfentire. OBSERVATIO CXXVL Dn,D: JOSEPHI LANZONI. De Hydrope ulcere aperto in feroto fa¬ nato. De hydrope per abfceflum in ftroto faflum integri fanato, curiofara obfervationem narrat Clarisf. Dominus Gerbezius Medicus Labacenfis digniihmus, Academ. curiof. ac Amicus meus femper colendus, in Mifcell. Acad. nat, curiof. decur.2. pag.iSa. Ad cu¬ jus hiftoriae confirmationem fequentern adjungere mihi liceat cafum ; Miles quadragenarius hydrope afeite confirmato laborabat Anno 169^. multisque incaflum tentatis remediis jam jam vitae finem expe- {labat. St loculum; Chirurgus quidam ad defpera- «am vocatus curam, fetaceum aperit in feroto, per cujus vias aqua hydropis aflidue extillabat, magno cum aegroti levamine; ficque tandem fanus evafit,* Pariterque Reverendus Pater Bernardus Zane Ordinis B. Petri de Pifis Sacerdos pius, Sc S. Mariae Rofarum Ferrariae Prior digniflimus mihi nuper narravit, fc Ve¬ neriis vidiffe fu ae Religionis Sacerdotem hydropicum confirmatum, qui ope ulceris arte excitati inferoto a quodam Chirurgo Galloi fenfim, fine fenfu quotidie extillanto lympha in abdominis cavitate ftagnante, tan- JDe Febre maiigm jalmatione Jbluta. ijj tandem convaluit ; Sc ad plures fupcrvixit annos, quin & quod notabile fuit , ulcus fcroti, etiam fa- natum eft. Ferrari^ Anguft. Vini. d. 4. Nouembr. Amo mipi. OBSERVATIO CXXVIL Dn. d. viti RIEDLINI. De Febre maligna jfalivatione Ibluta, SAlivam in morbis malignis fluentem pro certo fa- lutis indicio haberi , hacque fine dubio de caufa Pradicum quondam feliciffimum Dn. D. Cramerum, in omnibus fere febribus malignis mixturas falivae fluxum promoventes praefcripfifle , ex eleganti Frid. Hoffmanni Exercitat, de Cinnabari Antimonii, confiat, cujus rei veritatem , .ut &£ alia quaedam notatu digna ex fequenti pbfervatione legere poteris. Proftraverat ante quosdarn annos in pago urbi proximo hinc inde nonnullos febris maligna Petechialis fat acuta, haec cum i.nteralips & Cerpvifiarium quendam invafiffet, hicque poft ab empirico, qui olim carnificem egerar, exhibitum forte purgans , Bc ter admjnjftratam Ve- naefedionem nohtam nuUum levamen, quam malum audum lenfifTet, ppemmeamanxi^quaefivit, quam cum promifi/Tem, tanto hofti omnibus viribus ftatim obviam ire coepi, .decodum pro potu ex Limat. CC. Radie. Scorzoh.SCjCort. Citr. rec. parandum itaq; prae- feribo, alexipharmacisque medicamentis quotidib ter fudorem prolicio, viribus etiam reficiendis dicata fae- pius interpono, quibus tamen malum vix mitigaba* cur, inprimis autem atrox capitis dolor continuas M m 2 aegroti Sf8 Obfer^atio CXXVII _ aegroti querdas movebat, meque permovebat, ut veficas poft aures excitare curaverim , quod tam fe¬ liciter ceflit, ut fero peccante inde non folum ex ipfis veficulis, fedinprimis ex vafis otis fati valibus in ma¬ gna copia profluente non tantum capitis dolor remi- ierit, verum Sc ipfa febris multum imminuta fuerit, haud ita diu tamen poft hic feri fluxus denu6 ceffa- bat, uftde febris recrudefcebat, & petechiae colore lividsB jam accedentes de novo , metum inji¬ ciebant, alexipharmacis igitur diligentiffime infifte* batur, quas aegrotus tanto cum appetitu fumebat, tit 8c horas, donec de novo medicamentum exhibi¬ tum fuit, aliquoties breviores optarit, nec fine exop¬ tato eventu, die enim a morbi principio fcrme de¬ cimo quarto, falivatione iterum magna & copiofis- fima fuccedente, malum ita cedere coepit, ut brevi omnin^ceflante febre, Deo profanitate recuperata, gratias agere potuerit. OBSERVATIO CXXVIII Dn. d. viti riedlinl De Pica foetui noxia. Licet depravatum iilum gravidarum appetitum , fi vel maximi noxia appetant, & appetitui eti¬ am fatis faciant, minus tum Matri tum foetui nocere quotidiana teftetur experientia, non tamen omnes pari hic pafiTu ambulant, dantur quoque quibus haud parum noxae ejuscemodiinconfueta& noxia alimen¬ ta ingefta inferant, teftibus praeter alios Jo.Schenckio, diligente illo plurium obfetvationum colleaore,qui no* _ De Picafctiui noxia. _ tto^rti in quadam ex nimia piperi s,8c in alia ex gla¬ ciei comeftionefubortam,defcribit , ut Philippo SaImutho,qui miros malaciae effeftus in Virgine qua¬ dam narrat, quibus egofequentem hiftoriam addo» Hofpitis cujusdam Uxor, cum bis hyeme gravida, hycmis copiofiffimos frulius, nivemfcilicet, mirum quantum appetiiflet, appetituique ita indulfiflet, uc ipfa narrante , tantum nivis comederit , ut mirum non fuiflet , fi glacies inde fauces , ventriculum Sc Intcflina obduxiflet, idque repetitis aliquot vicibus, ipfa quidem parum hinc detrimenti pafla fuit, nili quod fanguinis uteri’fluxus intempeftivus concitatus, viribus aliquantum detraxerit, ambo tamen foetus cit6 nimis inde projefti, vitaque privati poenas tam inordinati appetitus fuerunt, caufa fine dubio in, hunc conjicienda, cum antea plures infantes vivos & fanos debitoq,- tempore ediderit. Doceat hasc fuo exemplo gravidas, ne femper appetitui tam depra . vato, quantum quidem libuerit, indulgeanc , po^ tiusque fibi de medicamentis convenientibus pro'^ fpiciant, quibus appetitus hic corrigatur, ne olim ~ de vita tum propria, tum foetus gravis- fimas reddere rationes co¬ gantur* Mm 3 , OBSEB^ 26o Objeruatio CXXIX. _ _ _ OBSERVATIO QXXIX. Dn.D. viti RIEDLINI. De Turcurum dubia Caftitate, Arranfur fiinc inde tam inPhyficorum quam hi- ftoricorum libris hjiud pauca, qu«, quia plures eodem plane modo defcribont,Sc absque vel minima .dubitationis nota yecenfent, a yirisdoQiflimis quor que pro yeris haftenus habita fuere, ubi fi diligen¬ tius in eadem inquirag, dubia, fiQa , Sc nil minus quam cum yeritate copyenientia eadem invenies , Catalogum quarundam talium rerum de focietate noflra fub ejusdem ftatim .exordium meritillimus Sachfius p. m. in Gammarologia lua texit , eoque ipfo ^ alios excitat /jatj fi quae plura rubnedenda elTe, videantur, .communicent , ac in viam errantes reducant, huc cum & fequentia fpeftent, ed fiden¬ tius ea produco. Eft autem tam diecantata Tuiturum Caftitas, quam fcemin® prxfertim ppft conjugis o- bitum leryafe creduntur, ut de ea.qui dubitaflet, ha- .flenus neminem, fat multos ,ver6, qui pro indubitata habent, invenerim, ficuti tantum non ex omnibus , qui de iisdem aliquid commentati fuere , veteribus prasfercim, & qui ad manus meas devenere, patet, unde & aiii doftiffimi Viri eosdem in caftitatis bxem* pium proponere, nulli dubitarunt, at valde dubiam eam reddunt, quae aliquoties jam Vidua quaedam , quae per aliquot annos his avibus fe deleffat, & cir¬ ca easdem contingentia folicite obfervat, narravit ; fum enim haec primum par turturum, quod ipfa com¬ para- T)eTurturum dubia C^jiitat(4 _ ^6t paraverat, tam diu aluiffet, donec pullum mafcultint educarunt, fubito patre mortuo, communi illa feil- tentia imbutam^ continub qUafi gemens vidiia, propagatione Ulteriore ndftram tantum non defpe- rare fecit, tentavit tamen, h pullum relifltum , alias feorCm inclufum, cum matre conjunxit, quae pau- • latim eidem aflueta, eum brevi fiCut antea patrem ad« mifit, Scplufapoft facunda peperif ova, ex quibus praeterita demum seftate tribus vicibus fex pullos cxclufit, irtdeque jam tot turtures polTidet memorata Vidua, ut quosdam venales expofuerir,quam facurti ditatem etiam a quibusdam indubiam vocatam, ipfs femini cannabis, quod alimentis, quae iisdem fuga gerit, immifeet, adferibit: ficutivero vix mihi pet^ fuadere polTum, a reliquarum indolehanc Turturem •folam defeivifle, ita fi & alii in haBcipfa inquifivefifltj ac qua competierunt, communicaverint, imagiflai riam folum efle Turturum Caftitatem, fine dubio ctf* tius conflabit. ^ . (ExhibiU Augufiii Vind.d. 4. T^onjmbfi Anno 16^/.) OBSERVATIO CXXX^ Dn.D. rudolphi wilhelmi CRAIISIL De Serico fingulari NumburgenR A Nno 1665'. MenfeMartic) in Mifnia, circa pagos Grosniz 8c Stadten, inprimis juxta fic di&am viam Numburgicam, usque ad rivum Hafiel.St juxta cum usque ad viam Ballflettenfem & Kenigenfem, atque _ Obfernjatio CXXX. _ _ atque ita ulterius verius praenominatos pagos, ih a^ fris, dumeti?, fepibus , ^ arbpribus filamenta quae^ ,am fericis fimilia, elegantia, tenera, intense cceru? lea, poft tres ver6 quatuorvp horas nonnihil fpifliora inque colore remnfliora reddica, fuerunt inyencajlon- gitudine decem, viginta, trigirna, quadraginta, plur riumve ulnarum, quin & unum centum & quadra» ginta ulnas aequans fuit deprehenfurn ; qu$ in agris, ftipulis hinc inde inftar telarum aranearum altatis tempore obverlantium , adh^ferant, modb etiam inde ad dumeta, fepes k arbores produaa,ibidem- que expanfa, alicubi ver6 denfa St conglomerata com- paruerant. Incol$, muliebris inprimis fexus, in pa* gis, plurimum ferici hujus collegerunt, ^texendo ligulas variaq; alia in rei memoriani inde elaborarunt, ' SCHOLIIIM. CAllm Nobiliffimus Dn. Autor fpecimen horum fila- , mentorum in agris Numburgenfibus inventorum mihi benevolb transmiferit, pauca de iisdem com¬ mentari mihi liceat. Tenuia autem fila ferica exaftis- fime referunt, atque dilutiori nonnihil coeruleo co¬ lore fe commendant ;microfcopiover6expofita, plu¬ ribus ex aliis tenuiffimis St pellucidis ac ifivicem con¬ tortis filis, quorum quinquaginta numerare potui, confl.ata adparent, unde ab artifice manu fic conglo¬ merata atque contorta illa fuifle verifimile redditur. Be ortu varias exftitifle conjeGuras fcio; quas intep tamen magis credibilis mihi videtur, quae ad filamen¬ ta illa Divae Virginis vel beatae Mari^ diQ:a,qu3e ver¬ no tempore St adulta jam aeftate utplurimum non m _ IDefericofingulari l^umburg(ftfi. 26 ^ pratis 'tantfim & a^is , fed ipfo in aere edam volitan¬ tia confpiciuntor, refert, t^amyis enim meteora inter reponi a pluribrus luaec foleant, ^ crafEs & yi- fcofis ex giobo nottrp terragueo prodeuntibus ex. Ealadonibus ^generata , cum tamen metep^ica haec credita filamenta 'telis aranearum prorfus fint li- milia., regius curn Excejlentiffimo noftro Dn. D, CbrijiicinQ Mentzeiio Epbm.noftr curiof.Dsc.s./^nn. f. Obferv.134. animalculorum iftorum produGum efreftatuitur.Ob- ftare tjuidem videtur tum firmior filamentorum no- ftrortim ifibftantiajquarn quae aranearum in telis corn- muniDer depr.efienditur, tum ipfe color thalaffinus , quofiae nunquamdonatae obferyantur; aft num fort^ fingulare aranearum genus (quarum magnameife dif¬ ferendam notum eA) filafiic duxifie, dicere licebit, quod fila Sc firmitate communiora illa Cuperantia atq; colore diyerfo imbuta confecerit , St velmonArofa- :ffuin aranearum cenfum fubierit, quale quid infolituna intot aliis viventium fpeciebus rion infrequens efle ■folet? IdqUe credi eb facilius poflTefj cnm^aitbi, in ®crmu3is nempe, certa aranearum fpecies detur,quse firmam fatis ducere telajn folet, qua etiam avem ma¬ gnitudine turdi irretire queat, vid. AGaphilpfoph. 'Angi Num.40. In aranea verf) cum coerulea lateat dn- fitufa, quem aquse injeSa oeuSis fiftit, ceu iniisdem ‘ AGi^ phiiof, filum. 22. memoratur, exaltata magis in iAa afanearuin fpecie, irt^ue humore Hio vifcido, du¬ cendis filis deAinato , haec concentrata efle potuit; ■prout nec in ferico bombycino unum femper ob- dervari colorem, <& fucciheiim modb, modb etiam al« fiumjifitenfiprem rcmiffioremyb, quin;Sc teneriorem jfpifiioremve, experimur. (jDn.t),L,Scbrbek.) pecMLAmuF.^n n Ofi: %64 Obfermtto CXXXl. OBSERVATIO CXXXl Dn,D: RUDOLPHI JACOBI CA^ MERA R II. De generaitione vifci univoca. Cutn ante aliquot annog occuparer in efuendocliaiv raQere plantarum interno, ultra externum in fni« liificatione conftttuftim a difpofitione plantuleefcmi- fialis defumendo# inter quam plofiffia alia femina vp Ici quoque baccas irjfpexf# Sc elegantem inibi germi¬ nis apparatum confpicatus, egregiam de generatione univoca fententiamhoc etiam in Cafu confirmavi, ab iprius praefentia ad focCUnditafem feminis caeteris paribus argumentatus, uti ex adverfo ob ipfius abfen- tiam femina braflicae capifatse hyeme in cellis inter Eutrida folia generari credita putatitia declaravi. NeC ujus fententiae me poenitetv utut adhuc quidam five fubdubirent five contradicant,- nec ut priorem retra- Sem, ulla ha^enus causS mciveof. Proflat illud as- fertum meum in Tomo primo Decuriae Tertiae Ephe- fneridum, confirmatum teftimonio ampliffimo' Raji, germinafle e perterebrato cortice vifci baccam afle* rentis. (^idergd eivi cuidam Atlantico in menteni venerit, Refcio,urin appendice Ultimi Ephemeridum Tomi videatur indignari, & vel litem mihi imentare, vel plagii me reum agere,quanquam' de utroque du¬ bitaverim. Etenim nullo modo divinare poirum,quiS fit vel ipfe vel demortuus ante feptennium Amicus, k quo arcanum illud potuilTem expifeari, debitoque aMorem defraudare honore, Deleo viri vices,qu6d 20 T) e generatione n.nfci um‘voca. ^6f i 1 :v!r,GrLini luftrum preffcric ruuminyentum,hacenL-\i ipfius irsora faGum , quod inreijtionis gloriam ipfi j i^ripueric Pharmacopoeus Londinenfis. Germeii autem illud tunc mihi a nemine neque monito neque do&o vifum&defcriptum bonafide tribuijSc tribuo; Quid alius alibi egerit interim aut yiderit, tam incu- r.ofus quamignarus, FaceiTant ergo ceremonise,pro« deatin pubiicum, fi quid rari in fcriniis curiofi latet, non opus eft,ut veniam petat : HaQienysenijn in liber¬ ta degimus RepublicaSociecatis Naturae Gurioforum,- quae levem -Gollegarum opellam (qualem meam ag-" nofco) haGenus nunquam dedignata eft. Profcquar ego, cum libuerit, thema illud, interim ampliflimana Viro doGo concedo licentiam, addendi, corrigendi, quantum necefie fuerit, hanc enim veniamex amo¬ re veritatis petimusque damusque yici0.ira:; hac, .tamen conditione, yt fuas p.ri.usquam obferyatio- nes edat, conferat cum Malpighianis, jn quas St. ego diu polf meas transmiflas incidi: perpendat quoque li placet, b,accas yifci,deferri pofie ad ramos tam del,a- pfu raptuque ventorum, quim ab avibus non folutti 'devorata.& reddita per alvum., fed toflrp delata^ nec fph^rica fua figura a.ramulis. rotundis tam facili decidere, quam .nupta fuo glutine adhaerere. Reli¬ quo igitur complemento accretionis ^ propagationis^ deducendoyifcymafeminea,d femen, gloriam illam (non invideo) captabit, quam prjmiinventofis titulo non obtinuit. Denique cum docere praetendit,femi- na, fecus ac in vifco obtineat, femper ex apice pri¬ mum germen protrudere, velim evolvat Caefalpi- nurn,cjui corf. punGum radicis pullulaturae diftinUe hic in lunamo, ibi in fede locat, Jcfephuna ab Aroma- N n a tariis^ mSS Ohfematio CXXXIl. tariiSj qui ita; planta velgignicur, quS parte pedlj culus adhaeret, velprorfus contra, vel alio quodam medo &c. addat Giarefehum e Diar. Liter. Parmens. A.88. n. 2. im6 nec illud Theophrafti, quemcitat,ne- gligat, quod de differentia leguminum, frumentorum &d. reperiet hift. pl.l»8. C.2. obiter quoque mentio¬ nem de germine vifei faOiam me legifTe nuper memini in libello Jtin.Helmontii d.Alph. Nat. Haec funt, quae quidem oecafioneEpiftolae ex Atlantide feriptse, ra- |)timhk vice monenda duxh (Tubing^S Auguft. Vmd. L /p. J^oijembr, ^mo iSf/. miffa.) OBSERVATIO CXXXIL Dn.D, eberhardi gockelie De Ruptione 6c diladeratione venarunri cer*^ vicis uteri, &: colli vefiese, ex cafu. A Nnoifipf.Mcnfe Februario, EvaLindin, Ephip- piarii filia, Giengenfis, in bypocauftd improvidi ©bambulans,toto dexrropede,usque ad inguen, per quadratum foli foramen , per quod textores panos in textrinam fubterraneam demittere folent, decidit,- ubiper fubitaneam aC violentam divaricatiotiem 8£ expanfionem crurum, venas colli uteri disrupit , 8c fimu! collum veficae dilaceravit, quam Isefionem fta- tim uberrima haemorrhagia fecuta eft, quae tibialia fanguine implevit , & folum hypocaufti copiofiffimo fanguine confpurcavit. Hanc haemorrhagiam ingens dolor, cura pudendorum tumore 8c inflammatione t)e l^vpttone ^ diladerati6ne‘ €'^ndfui^ i^Cc iS'f iMeeotus e’ft, quiiingueMo ek fambuco^ floribus ca^ lendulae, & butyro parato oblinicus fuit.Hine patknsf dolorem’ quidem tolerare potuit , fed rjon fine' dolore urinam, eum fedimento craffi) ac eopiofo pure per¬ mixtam , reddidit, Poflea verb urinas mc6ntinehti| kboravit , qUae identidem pr^ter volutifatem ef. :fiuxit. • , . Quod ergb fiic aflfeftas k drfilo cafo perirefiefitV fenfae4ae eerTicisuteriruptae, & collum veficae l‘se- fum ae dilaceratum fuerit , idipfum fufiffima polt eafum infecuta haemofrhagiajdolorilrca itern uri- nae effluxio, ac materia pUruienta urinte permixta' fe excreta,' fatis fuperque teftantur. Et quiaftatimifr principio cura legitima negleda,' partesque laefae^ exulceratae,' rhedreamentis lenientibus, mundificari- tibus, ficcantibus, & confelidantibus trafiatae nOn fti*^ erunt , materia haec purulenta infignem acredinerri nafia eft, tricinasque partes, acmufculura fpffinfte- ?Cm veficse,^ej«sdemque nervum infertum corroden¬ do' in tantum lae fit Seexedit , ut mulculus colli vefict» fe non ampIiuS' contrahere, vefioam claudere , ac liri- nam retinere potuerit, ©x qua' caufa urinae incontinens' tia fecata eft, qute exukeratio-poftea in ulcus fordi* dum ac cacoethes, cum affluxo variorum acrium, im^ pu rorum ac fordidorum humorum, confolidationedS «npedientium degeneravit.- , , Ec licet curatio^ hujus mali dubia k difficilis fit, eS famen per fequentia remedia tali modo tentari po¬ terit, ut IV Gorpus praeparetur, & pravi ae vitiofi hu¬ mores expurgentur. 2-. Partes exulceratae mundifi- eentur, g'. Eaedemque per fomenta', infeflCus, & mef- «icaoaenia adftringentia, ficcantia, epuiocicav ae cl- N n j «aEsi-' 2t^S QbfermaUo CXXXIL carnzantia coofolideniur, bona ac eonyeni.enf ■ Diaeta obferyetur, , ,/« quem finem fequentk Memedia d me w^fcnpia fuerunt. . _ . I. ad yitLoforum humorum .expurga^-t Bionem. Rr. Rafur. lign. ,Gua}ac.iiiij. Saflkff. Syj Rard-- SarfeparilL Chinae|j. Macprencur per np6tem .ca¬ lide in aq. pur . tbv. dein in yafs cLiufo f. a. coquantur add. Rad.po^yppd.qu.lili.Turbith.gummos.gy.Herb- fantcuL pyroL yeronic. Agrimon. aa. Mj, pulp. GoLp-- Cynth. 3 j. liquirit.raf, gvj. M-F- decodio aci remanen-: tiam tbiij .d. Colatura ad yafculum. De quo Decodp' mane jcjunoilomacho, H mecidie.circahoram.fecun* .darn|v. velquartaiium dimidium-bibatur. z.Prpmimdificationefiatinjedia perSiphonem. fr. Aq. alumin, feu Mercurialis |il?. Plantag. fii]. Rofar. §}. MeIl.Rofa|,Cplat.|j,lJng.!^gyptiac. bCM-D,.ad yitrum., 3. Pro ficcatione & carnis generatione, p- plumbi ufti & loti, Puiy. teftar. ollreor. calcinat. Rad. Rid. Florenpn. aa. jj. Ung. diapomphoiyg.de tuda aa.gvl, yel|]. M.p, ad .fiftile. Quod Unguentum turundis illitum partibusiaefis applicetur. Pro fomento , Cortices iigni .quercini & radicCs; .cohfo;iid3e ma|oris|n aquafabrorum, in qua canden-; tia ferramenta extinguuntur, coquantur, ac iile y. pQCi decoGi in yareaptoexcepti, cui patiens infideat, di-’ varicatis, cruribus, pudendis excipiatur , faepiusque repetatur. . ' ‘ . . Hinc pr. F.ol. Betonic.- Agrimon. 'Sal V. Lauri, Ro- rismarin. Myrt. Puleg. Origan, Flor. Stmchad. Arab.- balauft. aa. Mj. Rad. confolid. maj. |ii]. biftort. tor- BiendU. ariltol, long. aa. |iL alunaio. roch. |ij. M-.Sc De Futiefta fUpUfd ipfo parttu tenipoft sSf Cdrtcif. d. ,ad ch irtam. Coquantur in aqua fabrorOrti finod,6 dida pro infeifu^ &pius ae multbties repe» 4. C^uodl Diastam coricerrift, AeffitfemperatusV Cibi euchymi & laudabiles ,■ bonum fuccu^ ac fari- guinem geriefantes, ut jufcula carniumy pdfana.HOf deaceaypronajptilmefifa. ex Ovis parata, malcf elixa &c, iconfra cruda, codufldidiciliai,. acriaj- ulfa»* fumo' its* durata, &C. viterttuf.- fro pofu Ordidarid COnfefp fafe' Oecodum, .$cob,lign Saflafr. Guf faC. aa. |15. Kad. Cbifi. gij. Cpri - folid. maj. 1^. Jferb. agrimoft'. M|. fanicul Alcbymill. aa. pj. Liqulfit. |j. palful min.. |il5. leffi afiis. fdenic.aa'tf MifceantUr&cOquantUr omtiia cum' duabus mem furis aqu« fontanae ad fef tias', , De' cmfero' quies' procuretory ae patiens' jU jedo decumbat alvus fif aperta 5 ac fortiores animi commotiones reffenentur. Quibus didis adhibitis remediis patiens meliviS ‘ t, ac urinam retinere potuit, (MJjkUlmdNonmb.diip.Secetnbt^ OBSEtt^AtlO cxxxtn. Dk. D. JOHANNIS jACOBt HARDERt De Funefta uteri ruptura ipfo. partus tempore./ PKtBterquam quod faeminae gratidae tOfo qUOUte- tero geftant tempore# mekftiffima experiuntur’ fyntptomafa. Ut nihil magis praeter horam partus exoptent# contingit- quandoque Utheec illis ipfa fu- flefia 270 ^ nefid fit, vorumque in laclirymas praeter ipfm mu- tenir. Ruftica jo. & quod excurrit annorum in ^ci- rtia aliquot liberGrum 'mater , quoriim tanien viviim nul'um vidiqprster jfiiiolam nuperoNpvembris meJn- ie hoc ipfum eorhproba v it. gnim ver6 completa .pe¬ riodo ordinaria, turh doibreS partus fngiiteretit,' Tuo equidem ofiicio funSa eft,fed fruftra.qumvifJBusbV- bata piotfnus ad eHirurgfp^ opCjrapacbhfugeret: accedens bic matrem Ikbdre attrit'aiTi cuift extfetrfo- rum frigore deprehendit, fimuique Tcetus- fftdtih^» f loratufUs, himc iri abdomihis parkeriaiquetiteri ca- abitate delitefcefe riotavit, quae lingula nobis VedUx ‘ edar ravit, fiihuiqUe quid faSo opus arbitremurqUK- fivit ; juffimus hinc ut foetunti, ubi mater tantifper ad fe redierit extraheret, quod St faSum ocyus citra matris irifdmmodurri, ' quia verd ex gravi uteri laefio- irie tethartt eiiitum praevidimus , ut horam mortis indicarehtj 'iiriapetere|uflimusj fafluria ell hoc po- ilridJe, circa vcfperam neque fcSionem .defideranth 'bus abnuerunt: indeincifoconvenienterliypogaftrio, remotis quae impedimento efle poterant, jn u teri collo non procul ab orificio interno, qui nondum prorfusfubfederat,’ foramen ma.hifeiturri detexerunt per qtiqd via in abdominis cayum infanti patuit, fpb liniftro pubis olTe, quod prope comifTuram apopliy- iin acuminatam oftendit j infuper dignum notatu ert, quodiinguli quos peperit infantes fi;fluram jlla cranM partequa fub^difia apophyii tranfire necelTe habue- i unt, infelici forte paffi funt,quorum eqUidemeaufani Tuo tempore perveftigabimus. ' '' ' ’ ' (^SajiieS/iuguftamyind.iAi.Decmlir. .. .. *■ -' ■ ■ ■ . De AJtbmate Cardiaes. ifj OBSERVATIO CXXMlVy Dn. D. PHILIPPI FR.AUNDORFBERI, Pc Afthmate CardiscQ; PErilluftris puerulus mcnfiuni clreltcr novem,po^« quam mox a nativitate frequenti quadam, & ex im- provifo tam inter dormiendum quarn inter vigilan¬ dum cum faciei primum rubore, mox livpre, tan¬ dem pallore ; recurrente, fpirandi difficultate , non; quidem diu durafitfV sft qu^yis di? f?cpius rfpetente, Sc de feptimana in feptiraianam incrcfcente, affliflus fuit, nuper paucis ante fuum obitum diebus, meae comrtjisfqs gft curae, ffuic , fiquidcm nec afthniatis hymidi, & a tracheae ejusqqe y ericylofqrurn F§muio-. riim pituitosa in'iindsii°?l? dependentis, nec aifthma-* fis ficf i, i pulmonum calculis, tuberculis Stc. indufli, nec deniq; afthrnatis pncurnatici 8c ^flatibus oriun¬ di, figna pr^berpt, gdntraafthmacprtruljiyutn fnoii tarpen fine grayr fufpicioh? dxcrefcentia^dliOujuspo- jypofe in thorace latenfjs ^ in'curabil|s^ m^dic^men- . fa 'adhibui, fgdincaflfum, Aperto pol^ morteni cor- pufculq, pleraque yifcera ipyenta funt rnultb rnajora, qu^mpar crat,^ quidem auricilla gprdis cjextra aded grandis, ut /inijftram magnitudine bene fepties fu-' perarit, ac tofum gordis jatusdcxtrum, usque adejus^ apicem contexerit, obduxeritque, irn6 infra defccn- derit. Quamvis ergo corpusculi iftius a tammsgnis Contentis infarflus ad hanc fpirandi difficultatem multum contribuere potuerit, auriculae tamen huic prodigiofae plurimum adfcripfl, ic quia illa pars cof- ^ Dec.lU.Anny.^Vl, ^7? Obfer^vath CXXXV^ dis vel faltem appendix cft, ipfam hanc fpiraridi tli^ cultatem Afthtna Cardiacum tlomlnarc non dubitari. Quomodo verd hasc enormis cordis auricula refpira- tiohem impediverit; > Sc tandem a^iualerh fuifocatid- nem induxerit i patet ex communi Anatomicorum^' Sc novidiml Do^^iflimi Petri Dionis Parifienfis Dofllri* nll, «juaeefts Auriculas cordis menfurse yicC erga cor fungi, atque impedire, ne nimia uno tempore fan- guinis copia nimisque praecipitanter in remriculos cordis infundatur, homo4ue abipfofuffocetur.quod haec auricula tam magna prseftate non potuit, quin im6, contrarium prasftitie. OBSUKVAflO CXXXV. D. PHILIPPI FRAUNDORFFERl Pc AfTe^a qtiodam (ingulari Ipasniodico Curato- ANno proiilmib clapfo flobilisDCtmmiisNKf. Anno* fum Circiter ^6-habitu|Carnofi,fingulari quodam affe&u fpasmodico, altetnisfete diebus femelrecur* rente, & plus minus dimldiuni horae quadrantem du* fante, laborare coeperat; corripiebatur enim exim- provifo fpasmistremulis pCr mUfculos & fuperiorum ^.inferiorum artuum Vagabundis, fed ita levibus, ut ifs durantibus nihilominus ftare aut etiam ambulare, efio non fine difficultate, poffet, his patum perdu¬ rantibus acceffit palpitatio cordis , oppreffio pe^d- rls, atque interceptio fefpirationistanta,quae aegrum fort^ jacentem etiam furgere cogeret; tandem fimi- Ics Tpasml etiain cervicemdoi^ caputappr^enderunt, " , ' undi Ptf quodam lingulari fpasfnp/tieo euyatd. if | idnae ejusdem quali in gytuih aftio , at adeb li¬ bere UtantUrempiricii illud potius minOri ejus, qUl affuihere illUdfO!ent,qUantltafi,aflijmentiumque ro-s buflis rtatUris videfUr cile adfcfibendum. DOfis iiqui* demjqUS ille ipfe jam ditius ChirurgUs cUm fubindd praebUiti gfana ix. Arfenici, &t Salis eom. piperisquS longi aa. gf. totideni ripn exceflit. QUamtis idem ipfe faffUs fitj illUd ih qUibusdam fUbjetiiS fuam opera- tienfem pcrfupefna & inferna quandoque tum maxi» tna ferocia peifeciiie. Unde qui eo impofierum uti 27^ Obfervatio CXXXFIIl _ volent, quemadmodum folent, teftc HofFmanrio in Clave Schroederlana j, afthmatici, eaute parc^.que id facere recordabuntur, Ego e?? njea parte alias ipd plan^ nil confiderena, QBSmV4TlQ QXXXVIU, Pn. d, marci QERBEZII, Pe Ovo Galli Gallinaceo feniicircu|ar|s Cllm femiclrcularis figurae galii gallinacei in Paro* chia S.Vici unipo abhinc milfi^ndiffita, elapsa aefta- te pafto ovo, mihi quidem diverfa de ejus origine,na' tura.locd jfigqra, inde progenerando pullo &c. Cu- riofis communicandi occafionem, pronuper praebuit, Exc. Pominys 4pdrea| j^aydafch Mediat M9?ri?iatns , qu6d pptiora verb jam fuerint ab aliis natu¬ rae curioljs tafta, eandem cramben nolo ulterius re¬ coquere. C^uamvis illibenter aliqrum opinionem non perciperem, quonam in lP9P fimil?PTom formatum cenfeant, quaexmS9Pn^*^Ht’i93m curvam hancce figuram adeptum f pum adhuc ip loco lup patali,nunr potius fub ipfa fortb yalde ardua & lenta excretione. Caeterum figurae erat, magnitudinisque hujus ipfius, quam exade delineatam hic coram confpi- eis, vitelloque planb defti- tutum, r/£. xmii OBSBR- De intertriginibus , feti euticuU^- g/g OB SER FATI 0 QXXXIX. ~~ Dn. D. marci GERBEZIl De intcf cr iginibus, (eu cuticulge ex longiore dc- cubicu abrafjone. INtertrigincs , feu cuticulas ex longiore aegrorum decubitu obrafiones adeb quidem rarae non fiint,ne- que communiter fingularis confiderationis ; qudd eae tamen quibusdam Ibidm accidant,non ver6 omni¬ bus diu decumbentibus, neque in omnibus affeQie t)us,dignum mihi vifum fuit faltcm obiter perfpicerc, ifPdenam iftud accidat. Priusquam ver6 opinionem defupermcam proferam , nctihcare debeo, me eas¬ dem communiter deprehendifle potiflimum apud pbtbificos, quidem primb nuper apud duos cum fmiiofss in regione trochanteris feu femorum rotato¬ ris majoris apoftcmatibus. Apud alios k contra, etfi diu etiam decumbentes, non ita. Quemadmodum nunc in cura habeo nobilem axxx. annis podagricum jam ab aliquot menfibus conftanter le£io affixum^, ob fe¬ brim lentam continuam podagras antehac alias faltem aiternis menQbus recurrere foUtae, jam per o£to men- fes continuas cum virium & corporis extrema exte- nu itione vices agentem, qui tamen denuliis adhuc h iftcnusconqueftus fuit cuticulas ex decubitu abra- iionibtis, qnod ipfum puta & de certa vetula afthma- matica prae puro fenio jam ultra annum condanter lefto inimerfa Rtc-Quibus confideratis propterea pro¬ babiliter miihi concludere videor, diflas cuticulae ab- radones propterea non quibusvis diu decumbentibus quibuscunqueve affefltibus detentis accidere, qi bd DecdiLAnn,V.^Vl- Pp tales jl© Obfervath CLX^ tales obradones (nifi a fpectali urinae acrirnonia, ftra» torum duritie, linteafninumtefeabritia dependeant) fint putrcfcentis in corpore fanguinis , corporisque ipfius ad putredinem proximi difpofui, vel infcnft- biliter etiam aSu putrcfcentis fobolesj quae putredo ▼er6 feuputredinofa conftitutio, quia neque in omni¬ bus diuturnis affeQibus,ncq; in quibusvis diu decuns- bcntibusfubjeftis reperitur, neque vifuntur memo¬ ratae cuticulae abrafiones, multd minus apoilemata illa inregione trochanteris hadenus a me femper pra peffimis fignis habita, quae ipfa ratio etiam cfl, qu6aH9 QXLh _ tratutrique dcrjuo^ praecipitandum, ficqueprocedea* dum donec fubtiliffimiina fulphur jantjam remaneat fatisque paucum ; Quia ver6 nec hocce adhuc peni¬ tus Hberufpeft ab impuritatibus, id adhuc bis, tot yel quater fublirnandum eft , donec omninb nigrae fordes abfcedent : Ab hoc fublimatopurifiimo poftea promeiiori & tutiori fixatione abftrahendum eft ace¬ tum deftillatum puriflimum, fervandusque pulris eduicoratus pro ConfcSiofte TinSur® noiirae genui¬ nioris i nimirum fumitur fulphur h^cce purius ad un¬ ciam unam vel alteram, huicque affundurttur Olej a? nifi vel fuceini unci$ fex vel decem , coquunturqu? invicem in alembico coeco in arena, donec omnia fo? luta fint, tum immittuntur retort*^ igni arenaeab- ftrahitur &: deftillatur Oleurp , ut fulphur refolutum maneat in fundo, ad Cujus foludonem opus eft alFu- fione Spiritus vini optimi repetita,nimirurn toties, do¬ nec non amplius tingatur, folutiones atitem invicem mixt^, prout Spiritus vini vel migis vel prinus igne feni abrtrahitur,exhibebnntvcl Tinritur. fulph. anrirh. ficcam,yel liquidam velut heroicum medicamentum pc univerfale fanguinismundificativum. Aljterquog; Tinftura fulphuris antimonii obtinetur ex praediSo fuiphurefummepurificatb, ppftquarn ab eo Spiritus aceti abftraflus fuit, iliudquB eduicoratum eft , fi ni¬ mirum accipiatur nitri cum calce yiy i , liratum fh- per liratum faciendo, faSi terque ealcinati q. v. illudqj fundatur in crueibulb, tum ei addatur fulphur anti¬ monii purum praedi&um, ficque mixta haec faltemip crucibulofuper . carbones acccnfos ncn tamen nimis violentos leniter caicinentur, quo fafto affundendus malTae huic Spiritus vini, quiintraporos fuos fufci- De TtnShra Ahimotiia ‘iifriorfl Sl/ SliTQwntart Eflentiam fulphuris, relinquens nitrum in fundd Maxima ex parte, fic Ut pauciffimum ejus «na folutum fuerit ; quare etiam ut tanto purius fal- tetn fulpbur absque fale nitri obtineatur praeeipitatid cum Spiritu aceti, filtratio & lotio inftitui poterit do nec omnes falfedines & feces feparatae fint in filtr® <^uinta Effentia fuiphuris inftar Gummatis remaneat , quod rei in proprio aceto vel Spiritu vini ^el quovis alio vehiculo folutum, Tinfturam antimonii eiegan« tcm, quae nullo modo amplius praeeipitabicur , lar« gictur* Gumnaatis a. hujus, quod fapore dulce eft, occafiofte, curiofo Leftori ruminandum fiftimuSj an- non more modoque Kerkringiaka tomment. iit Carn Triumph. Antimn. p. m.sio. ex hujus Gummatis an- timortialis dulcis foiutionein Spiritu viia. Oleum an- timonii dulce obtineri pofBt, fi nempe imponatur circulatorio decenti vafi. & imponatur oalneo Mariae tam diu digerendum , donec appareat Tinfiuramlfe furfUm attollere Sc volatilem per alembicum tranfire, tum refrigefeat It imponatur materia cucurbitae vi^ treaejgt deftilletur Spiritus fecundum artem, St trans¬ ibit rubicundiflimus per alembicum, ut fanguis, deiri abftrahacur rurfus Spiritus Vini & dubio procul obti¬ nebitur Oleum pretiolum in morbis infanabilibusjde quo cit loco Kerkringius, qui citra omnem caleina- tionera ex mineri antimonii fubtili fulphu re turgente cum proprio difiblvente^ quod non aliunde quam ab eadem minera anrimonii cum aqua pluviali fermen¬ tata educitur, Tinfturam antimonii hancce nobiliffi- mam confecit. Licet a praefatus TinGuras antimonii parandi modus magnopere fitseftimandus, longb ta¬ men iis anteferenda TmSura mtimonii mm mro , ut vocat CXLf. yoQAt Magnm ‘Potmm Phamaiop. Spagyr. L. ii. C.xiT. p m, 4 36. dicens : His (i ayruni #ecerf«^t debito tnod$ p-irato n, ver^St perfsa2j antimonii pr^paratjo ha- bebitur , niniiruin referente in han? reni Borrichio 4e ly^rmett-Mgypf^i 'iapUni f. Vi- 30$. PePWS Poterius Me¬ dicus feliciflimusj Qalln^ fanguine> Praflicus ^ono? liienfis, aurnm S? afgentnrn reclnfit. nt «id^nnienta e- jys teftantur,ufurpaYitquf in mnrbisyarUs ade^ prQ* ^ere,utnonmodo‘honefti(IinielocupletaritfiniiUarn| led Sceandeni medicandi felicitatem Filio reliqnerit, qua eundem nuper admodurn ad inridiam usqiie ftg. piae inclaruifle reffrt ocijlattl? tcftis Clar. i-anr,Foffius. Jinff uram ainem hapece landatns Poterius Tariis ip- Fgnit nominibus, iilam nunc Theriacam metaSlorum, pt Qbferv- p- f •• nunc pulverem antippda* gricurn. Pf fo,>. 14?, ntme fulphur |T»artiale,Pt Qbjerii.p.ii tfnpnc fulphur bydfPtiewm mObfer^ffp Z4f p.6% p.8%, papiq apertjus aytem fui- pijup metallorum Obferv. Qur- Cent. ilL C- 17 -p- w, 24^. vocitando, ubi depretiofo & nobiliflimotipcce medicamento refert, id vias omnes obftrpffas refera- re non calore fed teftaurando naturam, refpcillatis fa- jTielicis Spiritibus, qua via, qua mctbocio infinitos prope e cymba Charonris eduxerit, quodque illud fa- nis non minus conducat, corpus ab omni materia tar- tarea praeferyet, omne humidum fuperfluum iplen- fibili erablumat; catarrhosfeu quasvis fluxiones fi-- fiat & mira alia prsftat. Praepar mdi modum arcani hujus fenigmatice plu res exhibent, pracfertini autern Theophrajlus Faracelfm Helvttius fiflit fub finern Oper. Tbvt. 17. p. m, 149. his verbis; Grpcus folis pera» quamialis debet extralu, qua natura ipflus metal'<‘^3 De TinSum ^ntimonii ‘veriore, 2^7 feu malleatio frangitur refidentia abluta cum aqua calidS, Crocus per Spiritum vini elicitur, quo rurfus feparatOsCrocus in fundo remanebifsqui per elevatio¬ nem gradu ignis per quinque vices fubiimando muta¬ tur in liquorem feu veriffimam Quintam Effentiam Solis. Cum hoc miracuiofa operaberis. Requiritur autem nonputatitiusfedinduftriusSc peritus atdfex. Haec Paraceifus. Verba haec quia ambigua admodum laudatus Poter im Pharmacop. Spagyr. L.ll. C.XIV. p- ?»• 4f2 & feq dilucidat, docendo, remedii hujus genero- fi decentem prarparationem confidere in auri d.lTofu- tione, fed tali, quae non ficcumcorrcfivis,ut funt eao- mnia quae e ialis fpiritibus conficiuntur,fcdcumiis quae auro funt homogenea, natura fcMicet mineralis & radicis metallicae, ceu apte in hanc rem Inquit A^o/- Um Phyjic. Hernup.m, Natura quia ob aeris crudi¬ tatem rrigorisque virtutem (preflionem fcificet ejus ingentem, qua particulae auri proximius invicem jt)n- guntur & nonnifi pauciffinji iique exiguisfimi po-ri remaneant) pori auri occluduntur, fine arte poros au¬ ri aperire nequit, hinc nutrimentum quo ad feminis ^iritualis generationem ftimuletur, ipfi fubminiftrat ab ipsa natura procreatum. Artificesque naturam na¬ tura jungunt, aurum folvunt St inde multiplicare pofTunt. .Solvens autem illud metallicum, circa auri mineras reperitur, vocaturque ab Edmund.Dnkinfon ■ringl. itiEp. ad Theod. Mtmd.idyCpao^ nondum eft per- feftum, nec tamen omnin6 imperfeftum, fed quod tendit ad perfeftionem: ab Helmontio verb Oper.p m, 574, metallus mafculus, quifa(41e finit fulphur kfc feqHeftrari.Quo ver6 adTinQuraeAntimonii cum auro Poterianae Benevolo Lefiori tanto clarius lumen ac- Dec.lU.AnnV.^yi. Q,q cen- alg Olfer^vatm CXLt cendamus,. Synonyma hujus kgieJmi drffblvcntts S praefato Poterio aUata'paul6 fpeeialius examinare a?* nimus eft. Inquit is ‘Fbamac.Spagyr. p, m. 45 5. Legite Hium diflblvens auri k multis Aqmn}it. xxtRajm.Luhmi Armldm de VtUd d^oi>d praeprimis’ atitem Atttbor anonymus de AquaPhilofoph in aliquot' traftatibus Chymicis Caffellis 1649. imprefiis, inquof docet aurum in ea efTe lavandum & balneandum , & quia hoc mortuum eft ope hujus aquae vitae rege¬ nerandum &£ vivificandum, nim. ut Philaleiha^m Imr. C.VLp.rn. IO. loquitur, purgatur aqua per additamen- tum fulph.veri (Aurura ait PotJ.sit.pM ^^i nuncful- phur fixum, nunefermentum, nuncfperma, tinfiura,, fol vocatur) a forde leprofa 8c ab humore hydropico' fuperfluo ficque habetur Comitis Trewifatti fontrna, cujus aquae funt proprie Dianae Virgini dicatae , in hac Icilieetfontinajuxta parabolam Trevifani balneatuiv mergitur St occiditur rex St poftea.ru rfus per eam re- ffurgit St vivificatur, proque regni fubftantia quod eft In admodum minutis particulis quisque Comitum {planetarum feilicet feu metallorum .dierum) fuan» accipit portionem, fitq; tam dives quam ille, funtque ©mnes pariter opulenti, id eft, dum tinflfcurain auro latens fabtiHatur & aquA hacce vivificante fpirituali penetrativafsQa eft, non faltem meralla imperfedla sninusque fixa inde perficiuntur St figuntur tingun» turq,' fed St fanguini StSpiritibus corporis noftri aflo*- ciari ficqde eorum impuritas tollere valent. Biretlta in Tr^de AUbjm, aqua hac vitae reftificata (id eft mer- curia- _ De TinSura 'Antimonli vertere. ■ sSf cuxuM jUxtSi Ubavium £jntagm. j1khpn.p,m. 176.) in- ' cendit aurum wrna vke, eamque poft digeftiones to¬ tidem mutat decks & poftea aurum inmarmore laevi* gatum perfundit nova, ad exjcelfum duorum t^igito» tum, hancaccenditmutatque combuftam decies, ni. mirum operatio una eademq; eftjfed repetita faepius»- que reiterata absque taedio coiiioae & lotione opus eft. Azot ex pfim a & ultimis trium linguatum alpha¬ beti literis conftans Mercurium notat, eum tamen haud vulgarem currentem fed Philofophorum, qui ut cit. PhUaieth^C.XIX.p.m, ^4.. lGqukur,auri fanguis €ftappropriatus,in quo illud decoquendum fit& cir¬ culandum, in quLcircuUtipne, ut notanter C*. XIX* f.m. 64. monet adfcenditmercuriusin priflina fua na- Cura, doneclongo tempore fulphur feu corpus ali. quid aquse retinere oceperic atque fic non de akere participet, aurique anima blande & fuaviter extra. hatur,qub mediante anima Spiritus cum corpore re¬ concilietur. nomenaflumitmercurius hiccc, refpeSucorporis, ceu quod animat, id eft ejus hxita- teminyofitilitatem convertit, praefertim fi corpus terrenum morti primum detur, quousque glorifica- tum velut refurgat, id quod Cymbalum aureum innuit docens: Cum ^org«anoflrum ad folvendum ponitur in aqua, ftatim (ubi notandum HQfpitis Helvetiani tS2ii\}m.,Philofophos fiia inter f e de temporibus merha in- teiligere) denigratur& etiam ftatun perminima fepa. raturjSi: ftatim cakinatur &: ftatim folvitur & fublima- tur, icfolvendo St fublimando conjungitur cum fpi. ritu ; & fi fuerit aliquid aliud extranei in ccrpere mix¬ tum illud nonfolvetur, fed i emanebit in fundo vafis; hoc autem totum ht in una hora, in finemagiflerii, ^ (quo i?® €XL1. _ _ (qii^omineTin£iuram antimonii eum auro infignit Fot rius l.cH.p,^^^,) anima oritur Sc derelinquit cor- pusfuum, ipfumque totaliter mortuum manet infun¬ do vdfis ; fi ibi mediante Spiritutc voluntate artificis eam corpori non reddas & hanc elavem ignores, te la¬ tet magillerium totum. Corpus ergo in hoc opere fit Spiritus ope folutionis& fpiritus fit corpus coagula¬ tionis, fluxibiiitatem huic ut libi fixitatem concilian¬ do. Etin hoc eftperfcftio artis. Conferatur m S^piitit. UniTjerf. C. IX. Libav. Aichym. transmutat Def. contr. Gmbert. p m- 241. Gafio Duk. de tripi pr^s- parat. Aur. Sc Arg. Ignem genuinum diflblvens auri ^jocaS yMaria Propbetijfa in Turb Tbilof. f.m. 34. cujus tamen flammam eflfe plumbei coloris candide monet Aieier.Sjmb. A{enf.aur.p.m 6 3.nim.utF’frK /« Teuad. Chym. Sii^.ll. doeetjignishic n neft materialis ligno¬ rum aut carbonum feu culinarius, qui licet fit vehd- mentjflimus, nequit tamen auri comp-igem folvere St irreducibile id reddere, fed eft formalis fpiritualis Sc aftraiis feu coeleftis, habens calorem omnia foecun- dantem St lucem vitam q; omnibus tribuentem; Talis ignis adminiftrationem qui norunt, brevi temporis fpatio in oteofam fubflantiam aurum vertunt, aut ul¬ teriori applicatione hujus ignis id in pulverem redu¬ cunt, nunquam in formam metallicam reducibdem: Ignem hunc nominare Harpocrates vetat,- legenda feripra Philofoph rum. H'uic monito infiftentes ele¬ gantem reperiemus Po«^/?«iEpiftolam,in qua ignis hu¬ jus fecreti ope vera TinOrurae auri ant.monialis prae¬ paratio fiftitur, dum inquit : Totafubllantia fubj Qi perficitur in corpus fpirkuale fixum, mediante ?«ne«o- ftro, qu omne in puritatem convertit brevi tempore, «11 compendium fine fumptq aliquo, faUemparvOjSt t)eTinBwa Antimonn^veriore. llT? ignis eft cum mediocri ignkione, quia cum remis- fo igne totum opus perficitur fimiilque omnes debi¬ tas fublimaiiones facit; Error erg@ artis eft, non re- pcrire hunc ignem, qui eft proprium agens Philofo- phorum per profundam cogitationem reperiendus, qrtem non detexerunt, excepto uno, qui Artephibs (cujus tradatiis in Bibliotheca Pbilof. Cbemic Tbm. I[. Parifiis impreflaextat, inquoinfupef ignem huacce vocat acetum antimonialc faturninum mercurhie) vocatur, fed pro fe loquitur; Praflica vet6, ait Pon- tanus, haec eftj Sumatur St diilgenter qu^m fieri poteft, teratur contritione phyfica & ad ignem demit¬ tatur, ignisque proportio fciatur, fciUcetut tantum¬ modo excitet materiam, Scin brevi tempore ignis ille absque aiia manuum impofitione de certo totum o- pus complebit, quia putrefaciet, corrumpet, gene* rabit Sc perficiet, St tres faciet apparere colores prin¬ cipales, n grum, album, St rubeum; 8t mediante ign© noltro muitiplkabiturmed cinafi tJum cruda conjun¬ gatur materia non folum in quantitate,fed&: virtute | Totis ergbv.ribus tuum ignem inquirere fcias & ad fcopum pervenies, quia totum facit opus & eft cla¬ vis omnium Philofophorum, quem nunquam reve¬ larunt Hoc utUlu^retOriheiius in Comr/ient. fuper tanum i a\tx Subje&um hoc , eui ignis iiivifibllis ex vifibiiibiss flammis fe inferere St infinuare debet, me¬ tallica mafTa eft, quae ex duobus Corporibus frigidae qualitatis eonftat, quorum unum eft aqua fpiritsiaiis ficca St currens, alterum verd, corpus terreftre minu- tim limatum aut caicinatum ic utrumque in paftam formaturo aui amalganaatum, de quo Fontanus ait; Sumatur St teratur Scc, vtlut Seniiwgm aut potius Qq i Seto- 29? _ Obferntatio CXLL Setonmin N~ov. L,um, Tr.JC^ loqgitur l-ijna noftra re^ eipit femen 3ur?, regitur poftea igne noftro continui per feptem menfes , interdum decem, donec aqua npftra confumattres &? relinquat unum, vel adhuc clai- riys -tdu^or Triumphi Hermet.p. m. 1^2. Calcinationis o» pe TinauraPhilofophicaobtipeturjfed non ignis vuh garis ope, aft philofophiei, qui pure naturalis eft,hu^ riniditatemque auri radicalem notabiliter augmen* tat, calcinartdoque fublimat & deftillat , ut Spiritus igneus ignis naturalis incorporetur fubftantice fuae homogeneae inftar Salamandrae. Secretas hujus Tin- Surae auri cum antimonip praeparationis confeium fuifTe fgepius laudatum Toterium apertfe innuitP/w- macop. ubi quid de vera & legitimi Auri praeparatione fentiat » fequentibiis verbis , praece- tlentibus Fontani tantum non per omnia fimilibus, fe declarat : Aurum fua natura metallica fpoliandum eft; hoc ver6 fit vera calcinatiope, fcilicetcum qua? druplo corporis ficci diflblubilis (quod p. 4.61. ub| calcinationem argenti philpfophieam docet, aquana ficcam vocat , alii permanentem , cceleftinarn non madefacientem manus, mercurium Philpfoplaorurni vel Lunam aut Lunariam ceu inde in Menfae Ifiac® figuris Leones Lunati pingebantur , item ferpentes cum capite accipitrino, aliaeque figurae ^Graecorum fabulae , quibus Morhofio in Ppift. leTransmui. Meiall, j? 104. monentf, rej fijcae &c volatilis connubium in¬ nuebatur) trituratione diligenti (nimirum ut docet SJamafcenus ir}Tra^.yt.$. quod in Bibliotheca mea afTervatur ^ Donum Dei dicitur, fi trituratip bona non fuerit, ut aqua haec cum terra unujn corpus fi? snt, nihil proficiet , npn ceflet erg6 4 trituratione manus t)e^mBurd AntifHonii veriori. inanus tUd, dohec aqtia fit ficca ; Si aurern humdf Vi- fi acihaeferit, non cures, quoniam illa eft intendo* ut fiat ficut pafta) praemilTa : prunis ardentibus tunc probe calctnatur, calcinatum liquore acido potabili (ut eft Spiritus Salis) diflblviturj a quo poftmoduitl cum Spiritu fulphureo pariter potabili (ut eft Spiri¬ tus vini vuigaris* ita diaus,ad differentiaiil Spiritus vini Philolophici ^Lullio ita diQi,cujus,re£lincado* inonente Weidenfeld de Secrei.Adeptor. p.m. 3 j. quo- cunque etiam fiat niodd, paucioribus vel pluribilS cohobationibus fatis bona eft dummodo fuerit fe- paratus a fecibus vini)Tin9ufa a corpore fegregatur< Sic verum & legitimum aurum potabile habetur eum fua tinfturL Si ulterius pergere (id eft decoSiO- nem vel triturationem reiterare exemplo folis qui multos circuios parallelos efficit adfcendendo k de- fcendendo, antequam circulu fuae lineae eclipticae to¬ tum perambulet) velis, aurum eft apertum* facile tibi eritVitriolum,Eirent.(^int.Magift:erium St alia areafsa parare 5 Quod fi eorpiis auri prima Vice non fit fatiS apertumjCalcitiationem reitera (nimirum graveopu^ eft corpora folvere, dicetlfe Philaletha IntroiU 2rXiVi p.m. 64. ideoque illa imponenda in aquam maris ac jugiter igne debito decoquenda ut adfcen- dant ros ginebulse recidanfque guttae de die aCno- fie citra intermiffionem & juxta Ejpagnetum Areatis Oper. %.LXFIL TinSiura vei lapis non nrfi per fuc- ceflivas digeftiones quafi per gradus , exaltatum 8^ tandem perfeQionem affequitur, unde monitum Co¬ que* Coque, & ne te taedeat) im 6 ter 8f quater t qUO plus, eo melius (melior enim ille lapis omnluUi lapi¬ dum eft« qui magis efi decorus Sc igni proximus, di¬ cente 294 _ Obfer^aiie CLXh _ ■ _ cente M^S, gemma Philof. p, m. 1 89.) jam fic calcinatum maximas virtutes obtinet, ecque tunc frequenter u- timur citra TinQuraeextraftionem aut aliam folutio- nem, in eum finem fcil.aptfc inquit Non opor¬ tet Lapidem ad eum gradum adfcendere, pro medici¬ na fcilicet hominum in quo mercurialia transmutat, fed inferius fubfiftere ; Illuftrant haec quae dc calcina- tione phHofophica Argenti idemPoteriusp.m. 46i.do^ cet, quae nim.itidcm cum quadruplici pondere aqu«e ficcae inrtj tuenda eft U quia argentum non ade5 tenax efi8£Corapaflum,longfe citius quoque ejus penetra¬ lia recludi firmitasque metallica edomari poteft, ade6 Ut bene moneat Libavius fyntagm. p.m 176. quod au¬ rum fi cum mercurio Phil. calcinatur, fi extrahatur Sc deprehendaturiilud nondum calcinationis furnmam acquifiviffe, repetendum fit opus. Horum v.cohfidera- tione notanter ait Damafcen. inM. S. p, m. 112. Album completur tribus rubeum quatuor rotatur rotis, quia cum album fit femicrudum 8c indigeftum non poftukt ignem multum , fed Rubeum, ut completi digeltum totum vertitur in ignem, ut nullum timeat ignem, ac album quammagis fuerit fublimatum, ma¬ gis fiet album Sc hine magis tinget. Atque hic metalla cakinandi TinQuramque antimonii veram parandi modus, fec. cit. Libav. eft Gccultiflimus (hic ver6 a nobis plusquam deceret deteQus)Sc planfi rr'.yfticus nec male myfteriis Pontificum gentilitiorum, ex qui¬ bus traditur fuilfe Hermes, comparatus: de eo enim tam fanftedevoteque feribunt Sc SocjuunTurquam de ipfius rei fanftiflima religione vid.Celada in Efther. C. J. p 44- Tollii Moyf.Chym. iMiffk Ba6lt& Aumftam Find.d,tp.I>ec. OBSEK, _ T)^ Anatomia infantis d matre non Sc. SgH OBSERVATIO CXLIL Dn. a JOHANNIS GEORGII GRn« BELIl De Anatomia infantis a matre non manibus fed pedibus enecati. CUm juvencula qusedatn Neoftadii ad Orilam poft partum deduceretur in carcerem ob infantid- dium commiffum , ad apertionem corporis ego ut Phy/icus ibidem ordinarius a Senatu defideratus, in¬ fantem externe ubique afpexi, nuliamque maculam ut mortis caufam invenire potui. Tanta enim calli¬ ditate fcEturn enecaverat, ut nullibi in corpore mor¬ tis indicium aliquod obfervare quisquam potuiflet , xnodb vafaumbiiicaiia probe deiigaffet. Foetum mor¬ tuum natum fuifle, im6 DEUM efle tedem , fe nul- iam manum ad fostus internecionem applicafle, afle- rebat ; quod etiam veriffimum fuit. Verum quaefita, cur umbilici vafa non debito modo deiigaffet , re- fpondir, fe hoc nefciviiTe, quod talia cffent deligan¬ da, nec obftetrkem effe neceffariam ad illa deliganda. Ex quibus ftatuebam.fufficientem mortis adeffe cau¬ fam, quia non deligata haec vafa pro fimpliciter k. ab- folute lethali habentur vulnere, ab omnibus Medicis. Pro qua lententia confirmanda proferebam, non ver¬ ba folum D.D. Weifchii de lethal. vuln.p. m.68. ubi ita; Sed adhuc vafa quoque umbilicalia in recens na¬ tis infantibus pertinere exiftimo , utpote quorum vel negleQa vel perperam & malitiosi adminiftrata praecifione, frequens fane committitur infanrici- Dec.Ul. Ann.V.^VL Rr dium 3^6 _ Obfervath CXLIL dlurri^ five enim plane negligatur praecifio, (iveprsi. feftus umbilicus decenter minus, aut plane non de¬ ligatur, fubitb fanguinis & fpirkuum diffluvio mori¬ untur mifelliac pereunt. Quod infuper confirmant Facult. Med. Lipf.P.P. apud Amman. MedCrit.Gaf.69. p. m. 392- ubi ita ; 3f!gonDcm/ 6a§ t$ M bobcncn ^intctn praefentiffimam mortem St'Sethalira- tem abfolutam ttcn»cf(jd)et/ ft^ann Oec iHabelnicbt oer* butibcn tPkS/ 'aUDitlDcUlitm mit Dem ®cbl6ibe nDtl5tt3CRDf(5Dk£e‘o£n?':5?s6fftc vcrfcbmiR&ttt/ onDaifo tn<d) &CC So& WeraiiB utife&lbar «tfolgcn mu§ luic fo'd)t6 un‘i cum d.ita ratione Dic t5glid)e i^cfabeung pc ©nfige bth-6fftiget / Dminmbero aud) tn Detglsicbc» bon trentn Medicis Die ^RidtuccbinDwng Dcg um¬ bilici pro fimplieiter Sc abfolute lethalipficgct erftSIs i)€t JU IVttDcn- De quo prolixius Pfizerus traQ. de jud. Vulndethal cap. 26. p. m.22^. & alii videri poflunt. Apertionem corporis erg6 non necellariam eflfe quidam ex Senatoribus putabant, quia haec infanti¬ cidii caufa fufficiens effet futuri fupplicii. Verum quod in futura Lambdoide mollities quaedam inufi- tatafeoftendebat, Sene haec infpeflioillegalis habe¬ retur, illam ut aj:>eriret Chirurgus juffl, fub qua fan* gtiinis extravafati apparebat quantitas quaedam, qui perfpeGlin utraque parte eandem Lambdoidem fu¬ turam incidere Chirurgo didlitavi, fub qua undiq; reperiebatur fanguis extravafatus, Inde ulterius fa- gittakni quoque futuram usq; ad coronalem ut inci¬ deret authorfui , fub qua itidem fanguis extravafa¬ tus reperiebatur usque ad fpatium futurs coronalis ac fagittalis , quod fpatium vulg5 in infantibus vocatur, ubi major quoque fanguinis extra- vafati _ De %embus perfrufta ex^creiis. 2gj yafati apparebat quantitas ob majus Spatium ibi re- liQum. Hoc ergo perfpefi-6,pucrperam cum infante fu6 violenter peregifTe fui atteftatur, qui modus ta- naen melius tortura, quam alia via extorquere poflet. Haec ergd cum d« jure a carnifice torqueretur fub tri¬ plici forma, quam alii bte ©djraubcn- ©t5cfe / tflS •SiffdKbt wnD &ji:@pantfd)cn @ti(ffclnuomifiaflt, fub tertia fpecie ultrb confcflafuit ; 9e in partu com» preiilire foetum cum pedibus ad lefti partem inferio¬ rem, ex qua forti compreflione foetum vehementer ejulaffe. Inde veriffimum erat, fe nullam manum, pc, tles tamen ipfam adhibuiffe ad foetus interneciGnem, qua cognita caufa, collum iili amputatum fult¬ os, JEi? VA TI O CXLlll ■ Dn. D. JOHANNIS GEORGII GRl|. BELU. De Renibus per frufta excretis. PAftor quidam nomine^Vdf S i potius. 3±4 _ Obfer^vatio CXLVIL potius, quam homini videbatur elTe fimiiis. Fndelii. iriis fero ad ilium vocatus, aqu am folummodo exter-? nam cordialem prtefcripfi, dequafuas fenfibiliter re¬ cuperavit vires, atque ita fe bene habuit, utnonfo-^ Ium gradum Magifterii; fed Sc officium paftoris ia - fe receperit', in quo officio adhuc fanus vivit lae¬ tusque. ■ ; f ' . IV. Parentem meum dileSiffimum, jam beatae me¬ moriae, diu auditus difficultate laborantem memini, quae ipfa ex ficcitate tympanifenibusconfueta fuum videbatur habere ortum. Inde parum fpei in hac cu¬ randa cffe reliquum putabam , quia fenium erat in caufa , qucd omnibus medicis atteftantibus eft in- corrigibile Sc a privatione ad habitum non datur re- greffiuS. Ne tamen quicquarn in hoc maneret inten¬ tatum, butyrum majale non falitum quctidi^ vertici temperibusqne inunxit, tantumq; hoc remedio effe¬ cit, ut auditus in oftuagenario majore manferit iilae- fus atque incolumis. (Dresdd Augufim Vini. d. 30. Decembn A OBSERVATIO CXLVII. Dn. D. LUC^ SCHROCKII. - De Ufu Mercurii in cobca convulfiva. QUamvis Mercurii in colica convulfiva utilitas ab aliis, Collega noitro imprimis curiofo, D.D, Theodoro Znjingero in Epher.barum Dec.2. Ann.6. Obf, 231. & Dec.3. Ann 2. Obf.i4f. egreg e jam fueritcom- mendata, exemplum tamen pro ulteriori, in morbo tam De Ufu M ercurii in colica con^lfi^al '30$ tam diro ac fepe defperato, ejusdem hydrargy ri, plus jufto ab aliis damnati, ufusdefenfiGne, quodmihiab- ferraie contigit, circumftantiasquc nonnullas fingu- lares exhibet, producere lieeat. Ili, nempe D. F. M, Equitum Magifter, Vir 50. annorum , firma alio- quin corporis conftitutione praedituSjiracundiae mui« tuin indulgens,atque intra annuum temporis fpatium plusuna vice colica convulfiva, quam biliofam cum, Medicis quos confuluerat, vocabat, correptus,, cum poft finitam Ao. bellicatn, ad Rhenum c«peditio> nem, in vicina llrbolmperiaU cum aliis vino libera¬ lius fe invitaffet', indeque noilram in viciniam , ubi hyberna ei conftituta fuerant,perveniflet, denuo co¬ lici illa laborare, incepit, ubi cum alterius celebris Medici confiliis fruftra ufus fuiffer^ A. i696.d.i2.Jan. brumali frigore admcdum fasviente. adeoque do¬ lorum vehementiam augente, huc delatus, totam vi¬ ciniam ejulatibus compleverat, fed implorata ope mea medica*, enematum , pilularumque Martialium opiatarurn ufu, nec non calido herbae thee potu, paul6 poft convaluerat, atque a me vinorum lithar¬ gyro depravatorum memore, de fimili fortalTe in compotatione imoderata haufto interrogatus , tale quid fe minime metuere regelTerat, me haud difficul¬ ter confentiente,cum vinum Neccarinum generofum, adedque talismodi fuci haud indigam , nec ullus re¬ liquorum eompotatorum de indicio aliquo morbi hu¬ jus conqueftus fuerit. Nofter verd frigido aeri fe ju¬ fto citius denuo exponens, ir^que fine caulaSc modo pro more indulgens, d.iS. fanuar. recidivam incurrit vehementiffimam, cum fumma corporis inquietudi¬ ne, oculorum hebetudine, vomitu biliofo, fiti, umbi- Ss 2 lici Obfirwtio CLXVIL lici retraO^atione, dororibus imrncnfis Ic convuinvis artuum, alviobftru&ione, pulfu debili , urina intensi rubra, odoreque corporis totius cadaverofo, diris hifce cruciatibus continub Sc tantoper^ agitatus> neque |/G- Obf er vatio CL. _ jiequelfaac, neque Avicenna de eo qui equam diic » runt, diiferentias tamen multas profert, Joh. Theod. Schenckius Medicmae Gener, no- vantiquae Synopf.l. 3. part i fea. 3. art.4..inter aeci? dentalia contenta urina: coronam numeratam defi? pit, quod nii nifi liquoris refplendefcentis foboles fit, ]Et art 7. inquit Corona defignat interiorem colorem liquoris, idque propter refradionem, qu* in medio non ita cpnfpicua. Confiderari poteft cum St fim? fedimentis. Tanti illa momenti apud veteres non ex- titit. Plcrique Pradicorurn diagnofin ejusinmor* bis negligunt, Mich. Ettmiiller in Medico Theor. Prad. cap. 4. de fignis morborum, planb ta?et de eorona, tanquanj pullius momenti judicaret cum Schenkio. Laur, Beliinus de urinis part.z. accpratius deferi- bitita; Corpna nihil aliud eA, quam extremus lim¬ bus fu mnaae urinas qui fuperfidem matulae contan? git: circumferentia haec fummae urinae pro diverfi- ^afe urinarum, diverfiiate vjtri Sccraffitiei, es qua^ conflat matula, pofitu luminis, & oculi dum iafpich pr, diverfimode colorata, &£ elegantiflirais colori- pus inflar iridis apparet , unde fibi nomen coronae meruit & mirum eft, quot ea fuper ridicule &inept^ fabulentur, & prodici poffe alTerant viri «aet^ror qum etiam dodiffimi , cum reipfa coronae illae nihil line pili quiddam prorfqs inane a varia luminis fra- dione per vitrum , Sc fummum illud urinae velum proveniens, nihil fignificans, St nihil fqlidi in fe con¬ tinens. i n quibus quidem maximi laudandus eft Beh linus, notandum tamen, quod de coloribus iridis di¬ cit, non facile reperiri in ipfa eorona, lediniuperlicie T)ecaufa coloris dhterfi iu eorma jeu circulo urina, fn leiTviek) ariaasj, quem cum BoyJe exper. de .colojrib^ reftius pavonaceum dixeris, ex yiridi.& cceruleo pro» jnatum> cum Sc Willisdcfcorb.eap^i. pbfa. pellicu¬ lam inilar caudge pavonis variegatam in lupetficie •uriBoS rubicundae noraric? itemque lixivialis & colo» ris variegati: qualem Sc ego inurina 4iu Cervata ob» fervavi aliquando, aec n,on in aqua pet no^em itante, cui aranea erat illapfa. Magnificus El.Rudolptius Camerarius Arcbiatec Wurtenberg.& Profeflbr Tubingenfis b.nunc nnin di- Cput. A.i^Bo. C^alefignum in morbis praebeat ,urin« thef.4., Coronamex mea mente detcribic, ipiisq; meis verbtisdelinett. Filius ipfius non degener, nunc Pro- fclTorMed.Extraord. Eliasxj.Novembr. An. 16,92. re» dux ex itinere ita ad me fcribit. . -Quid vero urinae cir¬ culus, .quaeye ejus fit caufa , confentientibus omni¬ bus quos jullu tuo iiujus rei gratia compellavi, er.u- ditkjdudum aTe in Ephem.N.Q. clariffimededu^iuni Fuit. Q^ui enim fieri potefl; aliter, quam ut (cum ad vitri laterum poroslcca.yitates aqueas prae aereis. con¬ gruant Iparticulae) liquor in pelliculam qyafi monticu- li aemulam attpllatur |i Subtiliffimus Mathematicus & Opticus Stepha- nus Splciffius aunc p. memoriae Re9;or Schaffhufa- nus i^.paobr. 1692. interrogatus rerpondet fic.Gircu- Jus oritur ab incumbentis aeris gravitate, quae li¬ quorem ad latera vafis humi da, ultra reliquam fuper- ^ciem, paulum attollit: quod etiam in aqua limpida, aliisque liquoribus accidere folet. Sed utipfa experi¬ entia in rem praefentem me duceretjCtebra infiitui ex¬ perimenta in urina hominis fani, coloris citrini, vitris purifiimis excepta. Ac, ne ocuU fenfim caligantes, me DecMl, Atin^F.^yi. T% vidg- $J2 _ Ob/ervatio €L, _ ' videre, quod non videam ; aut non videre, quod alii videant, fallere queant : in (ufFragium quoque ad vo¬ cavi oculos perfpicadffimos filii Davidis , M. & PhiL D. ad cujus fundum ifta propius pertinent» Oculos igitur quoeunque fitu, qui excogitari poterat, in cir¬ culum illum extuberantem dirigentes, nihil aliud di- fcernere potuimus, quam quod etiam in aliis liquo¬ ribus coloratis, puta vegetabilibus aut animalibus^ vino, aceto, tinSuris de croco, ligno Brafilianu, Cya¬ no, firupis & oleis variis,bile &c. contingit Sanguinis ferum, ob confertam atomorum carnoforum copiant prius coaguIatur,quaiTi coifiodS traSari queat. Sed Sc hinc excludendi funt omnes liquores meris pigmen¬ tis colorati. In fuperioribus igitur omnibus nulla alia diverfitas obfervaturJ'quam e jusde Coloris aliqui gret-^ dusintenfionis acremiflionifi,' videlicet, quod ejus¬ dem rei €oformodomagis,modo minus fatur, aut di¬ lutus oculis noftris adpareat. Hoc autem diferimen non h majore vel minore raritate aut denfitate oritur i liquor enim circuli seque rarus aut denfUs ell, ac reli¬ qui vafis. Non igitur per diverfam refrafitionem cx- cufari autdemonftrari poteft; licet alH nonnulliaufto* res id opinentur. Qiioniam autem hcEC via nobis praeclufa ell, id¬ circo rationem hujus phaenomeni quaeremus in di¬ ves fitate tenuitatis & craflitiei feu (piflitatis. HaeC autem cum a plerisque confundi foleant, qui ■ra.xviui- de rebus fentiunt ac feribunt ; ideo adcurateeft di- fttnguendunr inter illasduas affeSionum fyzigias, pu¬ ta raritatem & denfitatem (luCf unb bt^t) quaerefra- ftionem minerem vel majorem reddere queunt:item eenuitatem Ic craffiuem (bftnn potius tftn/ «n!» Dicf) T)e caufa coloris diverfi in coronafeu circulo urinae, j/ quae colores transparcntes remittere aut intendere yalent. Sic, ut exemplo ifta illuflrem, nemo negabit, aS- rem elfe textur® rarioris, aquam verodenlioris. Jam aer rarior poteft effe crallior, unde non quidem ejus jrefrafitip augetur, fed pelluciditas minuitur, ut ad coe¬ ruleum yergat. yiciOim aqua deniior poteft elTc te¬ nuior, unde non tamen ejusrefraflio minuitur , fed pelluciditas augetur, ut omnis coloris expers effe ■yideatur. SurnrtjaR.arurn 2C Denfummlnunt vel augent re - frat^iones; Tenue 2ccraffumffimittunt yel intendunt gradus cpiorum pellucidorum , feu transparentam. HaGenu? SpIeifUuf . Cujus circa refractionem di- yerfam qubdamrnodo fententiam acutioribus relin¬ quo confiderandam. Tidetur tamen confentire ipfi ^xcell, Rudolpbius Jacobus Camerarius in literis da¬ tis ip pec,embr. 1692. Caufam circuli urinarii quod concernit, eam fane Exc. T, in Ephemer. mihi ita vi- cietur e.^ppfuiffe , ut quid defiderari poffit, vix norim. •Tortum dependet a , margine ilio fluido ob proportio- ,nem yel difproportion.e m continentis folidi modo de- preffo, modo elevato, ;& fic tanquam tenuiore ali¬ ter transparente k lumen mpdiflcante ac fubjeQus liquor. joh. A!p;h. Borellus de mot. nat. agra vitate pen¬ dentibus cap. » prop. 182. dum vim impellentem 8c retinente margines aqueos elevatos fupra aqux libel¬ lam, non efle propriam ipflus aquae nequea.eris, fed effe gravitatem ejusdem aquae collateralis legibus mechanicis operando , demonftrat ; prisma aqueum triangulare (quod ipfe eft circulus nofter) figura 7. T t 2 tab. Ol>ferViiit& CL. _ , tab.IX. delinear,, eujus feSio fit B. G. K. ibidemqu© retinetur fulpendimrque monsaqueus. Gaufam deiti- da afljgmt,a qua fufpenfos tenetur, Sc quae vis ipfum furfum prius impulit, non vim propriam & mtivaiw ipfius aquae propter rationes ibi adduftas : non aSris vim compreflivam minorem ad latera afperaSc fca- fcra quam in media fuperficie, quod bydrargyri po-» fitu redarguere quaerit : fed fimpliccm aquae ^avitai- tem. ybi, quia mihi videtur obfcurtrs Borellus , cum Sturmio eligo preffioncm aeris , ut deiiiGepsaudie. mus, interim gratiffimus aeGipio.quod Borellus cir¬ culum noftrum ingeniofiffime deCcribit delineat fi¬ guris aliquot Tab.tX. de quibus polleat HjSenus eonfentientes vidimus.Fideamus etiam? diflenrientes aliquos tam ex veteribus quam recenti®- f ibus qui verb vel rejiciendi, vel conciliandi, vel per- foadendi, quibus demonltrationem noftram attende¬ re libuerit» In Epiphaniis Medicorum edente D. tldalrico Ben- der fol. LXlir. inepte llatuitur, quo_d circulus fit fu^ premaregio urinae ex partibus aquolforibus & magi^ fluidis fecundum formam vafis eontinentis,in fuperfi¬ cie naturaliter generatis, in quo principaliter reluceaC- confillentia cerebri, utrum bene vel male nutriatuif autdifponatur : an in prora vel puppi affligatur, fini - ftra dextrave parte. Franc JoeI Compenef. Med. 1.4. negat infa- !ubri‘ uri na coronam unquam confpici, fed in morbis,, praEfertim capitis s (cum tamen in omni urina, omni liquore & oleo inveniatur) Stbabere duas generales flgnificadones afferit, prinaumoftenderc quis bumo- suia t)eeaufa eakru Ji^erjt m corona fett circulo arh/. stf tuftilDltiafla fanguinea redundet , feeundS qu® fif cerebri conftitutiG, quali fanguine fit refertum. A ft D. Antonius Eygel in Apologemate pro u rink humanis Belgice eonfcripto Ao. 1672. Amftelodami edito# in quo contra omnes urinarum contemtores protendit ambitiose, urinas reliquis fignis pr®feren« das, ita ut fine illarum cognitione ars medendi cori- fiftere non poffit, capite 13.. ex Vega , foele , Th Bar¬ tholino, van Halteren, ‘^gidio, Gordonio 8c pluribuf aliis AuHoribusmultaquidem producit ; fedquomp» do promiflis fuis fatisfecerk, videat leaor, inpfimis its circuli prognofticis. Joh. DanielSehrader inDilfert. de urinis Ao.i6^S. tult, quod circulus feu corona nihil aliudfit, quam coitio pkirimarum bullularum, majorum vel nrino- f um in fuperhcie, a quibusdam pro certo figno pbthi- feos habeatur, nonnunquam in malignis quoque vi- fatur. Minus reflc! Pdteft enim circulus efle fin© bullis7 quod utplurimum bt, Stpoffumbullul® ma¬ nere U adeffe fine eirculo, quando fcilicet ille tollitur, telabeftaliorfum. ). Bapt. Helmonf. ^cbol. bfifrrior. paft rieeepf.G,4. de tJromamia veterum detegere cupit Scholarum an- riquGS errores de circulo urin® ? quod nefcitum fie haStenus, qtiarefepius fit circulus alterius coloris, qiiam corpus lotii refiduum, putatum nimirum cir¬ culum, a reliquo urin® corpore feparari, velut pin¬ guius ab squOfo vel tanquarn coloftrum alaQe cui Innatat;’ nec quidquam indagatum, unde circuli k Urin® iftaeflret varietas. Affirmat itaque quod cir¬ culus non fit falsd apparans, falfaque fui fpecie pef nudam reflexionem illudens, quod ratio akerati colo-- iTt j ris, giS Obfervatio Ct, fis, in circulo lotii pendent reyera px ipTomet corpQ,- r? lotii, adcoque circulus folus rotaro confiftentiam, jcolpreni U lotii transparentiaro indicet, quia continet? quod lignuna nephriticum doceat infigni .exemplo ; cnjus infufum rubeurn eft lateraliter inrpe£turn,cir- pulus autem Lazureys, yeluti crupris rybeus dolojr , inyerja, Lazureusjnfpicitiir trans, venam ; Et in cor¬ pore lotii rybeus colpjr, in circulo aptena rcfra.Gus Sr it) transverfp prinae pitrinus. Itaque c:on.clu.£iit, quod circulus .fit colpris yjerus index ipfranspare.ntibps , jni opacis autPm y.eltu.rbijdis non appareat, C^uae quia obfcura funt , U iimi.iia diffimilia, at¬ que fi infufum ligni nephritici pum Rud. J.ac- jGamera- rip, qui Te.ntamina H Con.tinua.tipnem circa colores .infufi hujus A- 16S9. Et 9o,edidit, examinemus, long^ alia ph^nomena fefe produnt ; Cqnradus yerp Hotr iacher J. U. ac Med. D 8c Candid. SS, Theoipgiae 8cc. quia Methodum Urinofcopiae perfacilem ac perfph cuum fcripfit Anno 1.691. in paque pbique imita¬ tur S? defendit Hclmpntiumcehfetque cap. z. quod contemplatio circuli urin^ fiaperius (emper in lotio confpicui magni momenti , quinimd maximae neces- fitatis res fit in dignofeendis genuinis coloribus uri¬ nae, color per totarn refpiendens urinam, fubinde fallere foleat apiem opulofun) : circulus autem fem- per invariatus perfteq&c magis huic fidendum, quam reliquiae urinofi liquoris fujbftanciae, modo non fit turbida, rogam’ideo ut triplex hic deepEtor ex corpo¬ re fuo quolibptpoft le&am hanc Obferyationem no- ftram explipet, quomodo ligni nephritici infufi cir¬ culus lazureys adeocjue clarior, & liquor obfcurior rubeus, qui tamenpro lucis applicatione velcoeruleus t^e fdufa coloris diverft iii coroiiafeu circulo sif vel flavus eft, ctim urinae eircuio d&{£uriofe,& liquo- re trainsparenEiore eduipairairi poffit^ itemqucfquofno- do fangUifiiS cfudr fuberin tenai, trans venam lazu-^ feus infpeSlOs, cofivcniaf infufi nephririei & lotii cir¬ culo' atque liquori ex trans Verfd,’ tandemque an nrm seque In Urina tuf bidaV ppaca, infufo nephritico cras-* fo,aliisqUe liquoribua plan^ nigrft & opacis, circulus fnatef ialker U realifer adfit , St humida later a lambat, eciamfl noii colore diverfo appareat. Quae dubia ex de¬ finitione & demonftratibne mecharirea rtoftra fequeri» fi poterit agnUfcere U ernendare. 0‘pporto autem ju venisMedic! fio riacheri opinioni juvenis Medici Eliae Gamerarii fenfenttam cs literis 27. Novembr, 1692^ ad me datis 2 Cafeterum eVolvi# Ut jubes locufU HeimdnfanUffi ; Editid ini quarto ita habet i Apparet fic’ rubeus color crUofiS trans ve.- Jiam infpetlus ; altera quae in fot proflat, ifa effert i Apparet fic rUbeUs color coloris ,* trans venam, Src, Ego certe de verborum iffbrUm fenfu follicittis nort futri, cUrri tamen Tua Excellenz’ cogitata mCa feird defideref, ea nunc promam. Varia quidem mentem fublere, dum autem haec feribo, hanc Authoris fuilTe mentem jtti fallor, mihi incidit i In antecedentibus fc. dicit irtfufiortem ligni nephritici lateraliter infpeQam totam in corpore fuo effe rubeam, fed habere circu¬ lum !azureum,efiamfi commoVeatut tUrbide.Eofthaec adducit verba citata : Apparet feit. qtiae ad haUc mate- tiem non rjaeffant, fed funt fimile quodpiam ^ ita ut authof dicere velit tveluti rubeus color cruoris (f.fart- guinis) lazureus vel coeruleus apparet trans venam in- fpefitus (ve! quod idem fonare videtur) trans arteriaS feuvafa evafa enim corporis apparent coerulea) cum tamen '^1$ _ Obfer^vaHo CLJt. tamen rubrum contineant fanguinem, Ita ( pergit poftea) coeruleus color Scc. trans vitrum vel venam {j: (diametro vifus, 2°. trans vitrum habet refpearum a(| infufum ligni nephritici, i". ver6 trans venam refertur aif limiie ante addudum de coeruleo apparente per vafa fanguine. At ! ^ontextum totum non capio | ne*' •que enim Oedipus fum , qui intelligat ea quse com temptor ifte veterum j Sc obfcurus aenigmatum feri? ptor docet, quem vix absque taedio evolvere poffumj, cura utilia equidem nonnulla, at plura paflim vana^ qbfcura fere omnia ineo deprehendam. Audebimus erg6 circuli figuram Sc fubftantiain mechanice proponere, gcprimb quidem pofitivfe Se otidariter in majori forma quam naturalis eft , quafi permicrofcopium cum Joh. Alph. Borello, qui lib. df mot. nat. a gravitate fafiis Tab. iX. fig potiffimum, ut & aliis delineat talem in liquidis circulum, arginuni, aqueorum afcenfu ad latera vafis humida afpera fcabra, atque adhaefione feu retentione & infinuatia? Re in poros profluum lanuginem feu vifcofitatem ma? chinularum’ flexibilium U refilientium aquae fluidae. Ad hujus imitationem Sc clariorem demonftrationem, feparabimus coronam vel imaginatione in urina flui? da 8t alio liquore qUovis,fcilicet fero fanguinis per ve- naefe^ioncm emiflb, 8c coagulato, nec non quavis gelatina, 8c oleo vel ipfa re U materialiter in glacie per ferram refe&a, 8t videbimus trigonum armiilare feu prisma trilaterum circulare, r.97.8.10 4 & 2 5-6.3, quod per Diametrum feu medium divifum oflendet fe? Oionem, inquai. 2. §£3.4. bafis cum horizontali u? rinae fuperficie concurrit, convexa 1.9. & 10. 4. in ma-? tula gibbosa, f. re^ia 9,11. St iQ-j 2, in vitro cylindrico- \ De cmfa coloris dhrerfi in corona feu circulo urini, famBTtl^tera, hypothenufa 9. 2, Sc 10. 3. interius ii- jiuata §c concava fpeculum inftar lentis vitreje poli¬ te format hac icone in Figura L. matulae per altitudi- pem,& latitudinem feu ventrem medium reiedae, un^ cum corona glaciata. Dixifpeculum , quemad¬ modum enim totus liquor, ut aoua ipfa fpeculum praefentat, five defupercumHarcifibffive per trans- verfym jnfpioias ; itajc circulus ipfe in lentis feu flui¬ dae feu confiftetitis glaciatae facie objeda quaevis tfansmittit refrada Sc fiftit inoculo. Jm6 quemad¬ modum circularis haec lens urinae concava, velut joncavum fpeculum objefta repraefentat plerumque umbrpfa, itaque hc margo vkfi fupremijs convexus umbrofys quoc^e eft , vel lucidus j quam obferva- tionem primum debeo ingeniofifljmo |ohanni Schic- cardo Prof. Mathefeos , amico integerrimo , quem ideo honoris hc gratitudinis ergo hic laudo. Monttra- |)imus fecuhdb privative. i»lam fi oleum vel liquorem .atrjam npn permifcibilem affundas jn copia,deprimet ille hujus ad latera .adhaefionem, ita ut circulus planib evanefcat, &fuperficies fit fibiaequans: vel fi, ut o- lim monftravLin pbfrrv. citatae Fig.VI. SCjVIJ . injedis paucis ponderibus, eousque ut urina in lateribus fic- 'cis vel ad lineam aequalem fuperficici vel etiam fupra iftam fuperficiem fefe elevet colliculo aliquo. Reliquum eft ut oftendatur, cur circulus hic di- verfus fit colore a liquore fubdito , umbrofus ple¬ rumque hc obfcurior, aliquando & lucidus, aliquan¬ do coloratus appareat: plures enim Medici, circulum, lineam umbra depidam definiere folum. Hic prim6 praefupponimus in circulo hoc fluido &:refledi& re¬ fringi objedatanquam infpeculo aqueo aut vitreo: DecdllAnn.V.^Vl Uu quod po Obfervatto quocTut demonftretur apponere liceat ClariSim^ 5 rum aliquot virorum Refponfa prolixa quidem , fed ; legi digna i, Elegantisf. Joh. Chrift. Stiirmii de ji.DeC * 1691. his verbis Dc corona ver6 urinaria, ejusque co« 3 lore diverfo a liquore fubdico (quod eft praecipuum i tuorum argumentum) meam dum exquiris fcntenti- i am, en cibi eam fequentibus comprchenfam articulis. : 1 . Non elfc hanc coronam aliquid urinae propri- i um, fed eandem obferV^ari in quovis alio liquore pel- f: lucido intra vafculum aliquod vitreum recepto, adeO : Ut nec ab aqua limpidifl^ma abfit, hc in amygd^atum 1 oleo cumprimis lelegans fpeftetur. 2. Reftiflime a Doaiflimo Bellin© aflertum elTe, nih l fosidi in fe con- . i tinere limbum idum urinse fupremum, h. e. k reliqua l urinae fubftantia illum re ipfa nihil diiferrc, irideque l jiihii etiam fignificare polte, fed cBTe inane quoddam i Semer^ emphaticum phaenomenon, k varia luminis : fraftione per vitruim Stfummum ilhid urinae velum i proveniens: Reaiflimcadeo 3. Te quoq; in Obferv. : allegata conclufilTb, nihil aliud illam efle, quam rc- fraSionem in prismate illo circulari horizontali aquae j fuperficiem fupereminente Scc. Sed enim cum illud praecipue defideres, quo- » modo a refraflionc aut reflexione circulusille oriatur, 5 ac praeterea exoptes aBorelHana lanugine, non ex* dufa tamen aeris preilione, circulum iftum demon- ilrari pefle; ide6 4. certiffime tibi perfuadeas, ipfum illud prisma circulare, cujus meminerasliquoribusvi- tro comprehenfis fupereminens ab aeris preffione, 8C aliqua i partium laniiginofa vifcofirate unic^ pende¬ re ; flquidem aeris columna, vitro A.F. e g. in Fig LL incumbeos «quali quidem yi liquorem fubjeQuni pr<* _ De canfa coIoyu dtwerfi in corona feu circulo urin£. 3 2/ premere conatur , fed ramofis ^ implicitis aliqua¬ tenus fui particulis interioribus vitri marginibus, quodammodo afperis A B St F E haerens Sc impedita, ipfo fa£lo tantillo minus premit inter DE B C, quam in medio inter CScD, ubi preflio eft liberior finehaefitatione : Unde fit ut preflus magis in me¬ dio liquor circa margines undique alTurgat. Longa vero res foret, hoc loco refraflionis k reflexionis, indeque provenientis colorationis fundamentum plenius piolixiusque exponere. Sufficiat igitur hoc notafie. Colores nihil aliud effie, quam luminis modificationes quasdcim ac debilitationes, k varieta¬ tem colorum in variis hujus debilitationis gradibus confjflere, neque vel lefraSionem vel reflexionem luminis absque e jus debilitatione unquam futuram., vel pilae e pariete reflexae motum fenfibiliter immi¬ nutum, aut ejusdem cx a^re per aquam vel aranea^ rum telas transmiffiae retardationem valde notabilem abunde docere. Speciatim vero 6. Reflexionem oi^ dinari^ fieri, in politiori buspracfertimfuperficiebus, per aequales incidentiae reflexionisque angulos; ita fc. ut radius C D inf ig.Ln.oblique incidensin fuper- ficiem politam A B fuD angulo C D B (refpedu lineas Horizontalis AB) vel CDF (refpeau perpendiculi F G) verfusDE refledatur, angulus EDA vel EOF, pfloribus ifHs plane aequalibus, faltim fenfibiliter^ refradionem ver6 ejusdem radii C D fuperficiem pel¬ lucidam A B penetrantis,, una parte tertia circiter an¬ guli incidendae CDF aviare^iaCH verfus perpen¬ diculum FG defleaere (fiquidem ex rariore medio in denfius, e. gr. ex aere in aquam penetret , oppofi- to contra in .cafu oppofito contingente) ^ a D ver- un;? fm 'p2 Ohfematio CL *us 1 pergere, non fine fenfibili fui divifione (cjuia fy- perficies AB non eft fumme peilucida, fed exparte faltem ppaca, ideoque portionem radii ex D in E rc- fleftens) indeque confequenti debilitatione: quem¬ admodum nec reflexio ulla- fit fine dsvifione limili, cum nulla fuj:)erficies ita fumme folida Sc polita fic, quin afperitatibus quibusdam fuis, etiamfi minutifli- mis, al quas radii incidentis C D portiunculas alior- fum quoque difpergat, Seporis fuis, licet exiliflimis , aliquid ejws abforbeat, refidua inde portione ordina¬ rie reflexa DE debilius oculuni ex ea regione pofitum afficiente. Quibus ita breviter expolitis, e videns eile 7 RadiosE D inFig.LiIi.7r44g(t»v>}A«? in fuperficiem quoris planam GDillapfos, eodem modo refle£iiau£ refringi omnes; in fuperficiem cavam fi ve curvam BC eodem fitu parallelo illapfum radium Ed (quia perpendicu um hice centro cavitatis Educendum eft) allorfum plan^ fuam vel reflexionem vel refradionem (illam fc.in e, hasc in i )dirigcre : id quod unu fufficit, ad percipiendum , vi fuperiusdifiorurrf, quod alius cx prismate ci culari B C, alius ex planicie intermedia C D, ad ocuiura eodem fixu pofitum, five rcfleQ:endo five refringendo color advenire debeat. Quin edant 8. ( fi ratio haec optica, quam fatis explicatam dare in tanta brevitate vix licet, perceptu paul6 videatur dif¬ ficilior) ftciiiore quodam modo diverfitatem colo¬ rum in diverfis illis cafibusaeftimare topice fic licere, quod (cum experientia obvia doceat, eundem liquo¬ rem, qu6 copiofior aut majori profunditate, intra vas receptus fuerit, ed fufei magis & obfcurioris appa¬ rere coloris, dilutioris contra fi minus profundus 8c paucior in eodem vafe fpeaetur) idem liquor , in De caufa cohrU dtnerfiin coroM feu cirath tivind, §i§ 'frfern^djomajOfefn profufiditatem DG, eire-a itijG gifieili verdiUpriSn atecircuUri BC rnul:6 fninor^nl hab^nSpanoni ibijaliUit! Mg exhibete Golorein debeaf# ti. hunCtJttdmque porf6 muitum vatiare necefflim prout U lumeo iefpe£iu vitri oeuliquo pofitum fuerit^ vel oculus utraniq; liquoris pattem aut intra tafcu- lurtij aut extra Hiud adrpexerio i EruditifllrnOffl Scephatli Spleiffii Med.. !),& Pra- fiici Schaffhufatti ex]itefis8.KGV. datis, quod pfoitiillr Re V. Pater liunc h df toti. Conecto me ad quae» Rienes de corona feu circulo urinae, Parenti meopro-^ pofitas, quarum prior fdt. Cur color urinae incircum L' feu corona urinarii di verfus fst a Colore urinae reih quae fubjeflae ? poflerlor haee eft i Cur circulus Itl urinario referat colorem chartae coloratae urina'» rio fuppofstae; cum tamen liquor ftib|efSus id nod fjciat? OuaefinguI®, quantum affequi peffurriOs, id eo confidunt, i». Quid eirculo urinae naturaliter Infifl 29iQ(iid circa eundem per artem fieri queat i Ad priorem, quam parens meus fatis fuperque|am vem filavit, nihil ed , quod amplius in fpecie diCamuSj nifi Comparationis ergo^ Ante omnia quidem fup^ pono, non mirandum ede, divinum Hippocratem de clrcutourirtae nihil qtildquam dixiflfe, dum aeqU orl judici Condat, illum tafiquam non ens, in progj ofl medica nullius ed'e momenti ; quod ex rationibtis modo fequentibus colligi poterit. Primum itac ue Optiine mortes, Exc. Vir, ftare ex Tuo arbitrio, ciri culum urinae , totum aut dimidium vel fraSum Id f5artes ponere, aut tollere i Secundb eundem dreu»* um format e, vel albun:), vel lucidum vel nigrum . vel iimb rofum , Vel coloratum. Omnes idas varia^ io'fie'S Te jubente, ad examen revocavi, Sc rem Ia rmguijs iiu I ad 3^4 _ Obfe^idtio €L _ _ ad atnuffim ita fe habere , deprehendi. Quanquam verd eunda tetigeris acu, non taedebit, fi rreas inde natas particulares cogitationes, tuae tanquam aetjuis- fitni ju4icis cenfurae fubjiciatn,,- Inuniverfum, diaphanorum corporum naturae eft proprium, admittere lucem, pro di verfa particu¬ larum corporum denfitate, vel copiofiorem, velpau- ciorem-., Hujusmodi res eft urinafani hominis, quae naturaliter fe habens, in urinario detenta, acaerili- bero expofita, excepto fedimentb ac nubecula, ex fe ipfa undique fibi fimilis eft; ratione vero, vel vafis, vel luminis incidentis, vel ipfjus liquoris copiae, va¬ ria redditur, ex. gr, a medio urinarii latere infpedau- rina, apparet unios coloris citrei, fcilicet luminis ra¬ dios redos fufeipiens, oculoque communicans; In extremitate vero urinarii usque ad fuperficiem urinae horixontaliter jacentis, umbrofa videtur. Umbrofam yoco, qua nihil aliud eft, quamumbra, qusexde- fedu luminis, urinarii lateribus oblique tantum iq- - cidentis, vifui naturalem urinte colorem communi¬ care non finit. Corona ver6 urinae feu circulus ipfe per fe feraper lucidior ac dilutior eft, quam urina re¬ liqua, ob liquoris ad latera vafis fupra communern urinae horizontem afeendentis -paucitatem , quem ideo lumen liberi permeare, ac vifui urinam quaiis ex fe eft, ^ quoad nainimum , exhibere poteft. Hic yrinae circulus, quo pado vel totus, vel partim tol¬ latur, in Anni 111. Obf. 288. Eph. Nat. Cur. eleganter 4emonftrafti. Has itaque aliasq; variationes ejusdem urin$, a variofitu ac motu, tam oculi, quam ipfius urinarii inftitutas , variatiorii reflexignurh duntaxat fuos De eaufa coloris di^erji in corona pti circulo iirhiie. pf tjos debere tiatales, cilrH negari non qtieat , fuapte ti adent f Ifaquorundam, & ut merito vocas, ridicula de circulo urin$ prognoftica. Qus cura ita fint, non video , cur Medici , quatenus tales , magis fufpicere teneantur ph^nomena circuli urin^, ratione rerum coloratarum urinario fuppofitarum ; nifi id fiat pro animadverfione ( quae Tibi Vir Escclemiffime lauda¬ bilis fcnpus eft) ne adparentia pro effentialibus arrb piamus Nam praeter id, quod locus infpeflionl uri¬ nae defiinatus ac proprius fit aer liber, ornnique colo¬ re deftitutus, nihil inde quod myfterii nomen merea¬ tur, elici poteft, praeter meram reflesionem. Aeretjj . fetUueem ratione oculi vehiculum efle omnium co«„ lorurh tam hypoftaticorums quam adparentium,iie- mo erit, in opticis quidquam verfatus, qui facile ne¬ gaverit, Ut ita circulus urinae j fpeculi inftar fe ha¬ beat necefTe eft, objeflta colorata refleQentis & ad o- tulum deferentis. Pratter chartam albam, rubram# flavam, coeruleam; viridem , quibus Excell, Tua es- , perimenta fecit, urinario quoque fuppofui chartam verficolorern , quam Turcicam vocant,* quas haud adeo obfcur^ eosdem colores, (pr^dominantem qui¬ dem magis, quam eseteros) in circulum urinae re- fleflebat, ' Cur autem circulus in urinario referat colorent chartae coloratse, urinario fuppofstae, cum tamen li¬ quor fubjefius id non faciat , interrogant! , refport- deo i In omni refiesione requiri certum ac defigna tum aliquem terminum , feu panflum incidentia « liquor aUtem in urinario Copiofus, Colorum fubje- Qorum illuminationem quafi abforbet ,ut ita fubmer- gantur potius radii Indaentes , quam wt ad bciriunt rciie» _ _ _ Ohfrnjgfm CL- _ i-eflej&i queant. COiOnarerd, conftans ex tenuiltt' piaiiqyoris pprtiofie, (qu^, jjc iptectoces fuprasorji? .rnunem urina: horizontem afcendit,)ipfi urinarii jeri immediate junda, ternainiim defignatum inciden¬ tia? CGnftituit, colores fupppfitosfuftintndi^ ^ ,^d g- ' f ulutn refle&endj. Eodemmodo Cum Sol ardentes radios in nubila jecit, fit iris ; requiritur nempe Ipe.us fixus, gd depingens, dum verficoiprem hunc arcum; cUm afias radhlplau- res in diffufiifirnp aeris pejagp fuhmergantur, Pro hujus thematis conci, ufione, nihil eft, quod plterius ad,dam , praeter gratulationem > deindefeff? fua circuli urincsph^.nprnenorum indagine, quae fi .alias nihil? certe hop emplumentuni habebit , «t illi Medicafcri, qui nimium quantum in urinae pheeng- jnenis defudantes, pracuU Pelphiei inftar nfiatularn fiifpicientes, ap in idololatriam ejusdem fere dila- huntur, refipifcant, memores illius Horatii i,i. Serm? Sati. y.io6. E, fi modus in rebus -; funt certi denique fines, Quos ultra citraque nequit confifiere reSum, 3. ipotiifiimum Elix Camerarii in litgris fupra eit|i- Us in quibus pergit, Dumyerb eoiorem circuli diverr fum a liqupre ex reflexione 8c refraftione deducis, i.d ego ita concipio. JJbi lucis radii llquprem fubeuntes eequaliter ubique Sc ratione copim vigoris emer¬ gunt, ibi neceffari d concolor eft liquoris jftius mafla; at cum radii copiofiorcs & magis vividh adhuc mo¬ ti per circulumtenuem ad retinae nerveas fibras pene¬ trent, quam per reliquum liquorem praffiorem atq; ade5 ,8c radios plures abfprbentem» Se transeuntes PecMifa cokrU dinuerft in caram feu circuto uri^. magi$ debiiitanwm ; hinc aliter fieri nequit, qusio? yt diTcoIor kliquore luo fiicirculus. In quibus Relponfis fubfiftere S: acquiefcereqpi* dem poterit quisque curiofus, quamvis dubia qua¬ dam funt inSturmiano, de obXcuriore coLore in pro»' fundo liquore, dilutiore in minus profundo &pau. ei re, cum contra fiat in corona &c liquore urinae; it| S^pleiffiano quod corona femper fit lucidior & dilu¬ tior contra experientiam ; quod reflexionem folanj admittat ; aerem liberum proobjefto , non feneftras aliaque obje^a umbrofa, lucida St colorata in hypo- caufto, ubiplerdmq; urina infpicitur, ponat : urinam fpeculo refiea-enti comparet, quae potius refrafiione agit; quibus ventilandis St dirimendis eflet occafio. Attamen, quia levia funt, placuit potius experimen¬ ta facere, litemque componere io. cilta chartacea alb? cylindrica, feu tympano alto pedem unum St dimi¬ dium, totidemque lato per diametrum, inquomatu-* la cum urina vel fufpenfa vel vitro alio fuftentatain- fpiciebatur per foramen parvum; deinde in linteo aut charta alba oppofita, in diurna aut lucernae luce ^ oppofitis .denique St fuppofitis umbrofis , lucidis ^ coloratis obje&is. Qua fpeQulatione obfervavi vi¬ deri St apparere circuhim hunc velumhrofura,v.el lu¬ cidum, vel coloratum,prout,objefia apponuntur, op¬ ponuntur, vel fupponuntur, ita ut radii illoruni feu fpeeies ad.oculum refieffantur vel refringantur. Cogitabam igitur in circuli majore forma tamob- }cQ:orurn reflexionem quam refraSionem, fimul St in liquore ipfo ad ocuium usque radiantem repraefenta- fc figura aliqua. Sednenimiu lea:o.res in re tam vili Sc .quafi fruflranea detineam, abftinuficumin Scurmiana D£.c.lllAnny.^Vl. Xx deli- '32 S ■ ■ Ob fervat io) CL deiineacione refraSio & reflexio ea evidenter mon- flretur^ut nihi! defit, nifi quodoculusapponi debeat, Fortaffis tamen non taedcDk nec posnitebit henevo- lumLeSo em has nimia effufas' meditadcnes nugis aliorum appoficas perlegere, ui exinde vera urinarii iircuiicflenciaj, colordiverfus U fignificatlo, denique definitio accuratior emsrgat, nempe qiiod fitilnibus' extremus in circumferentia urinae fuprern^e ad latera matulae afperae & humidae adhsereosj fupra fuperfi^ de n liquoris propter prefiimem feviorem aeris, co¬ lorem dl um aHumqueacci.jiens ex poiltu luminis Sc oculi, Craffirie matula;, tenuiore mole hujus triangu¬ laris prismatis (fi reparaveris imagitiarione vel linea eoiorata k liq iOrd lubdito; quam iple liquor eft, quae diverfifas k refr Sione (uminoforum , urnbroforum, vel coleratorura objeftofuffi potius oritur, ve^ur in lente vitrea concava, qUam reflexione ; nihil fignifi- cans aliud fingulare, praeter quod ipfius liquoris color aut confidentia notat r adeoque non eiTentlale quid fed accidentale, quod toili ponique poteft , dimidium vel cotum, ve! per paries in omni tam fana, quam morbofa urina, velut in ali s omnibus liquoribus. Quid denique ftafuendum fit de Circuli folius CO- loribiisSipmguedines cum ab Autoribus notemur pluribus, difficile e^ic judicarer nam de urinatotani- gra, rubrr, alba, laQea, paleari fpicea, glaucea, pra- i1na, Veneta, livida, coerulea, rubra, flammea, lucen¬ te,, crocea, viridi, oleaginofa vifcida, non eft dubitan- duni,qu!a plurima exempla St liiftoriae proflant Nol¬ lem enim tot St tam claris fchptoribus denegare ex¬ perientiam, quamvis ego per quadraginta annorum ^ praxin nunquam offenderim folum circulum aut fu- per- I)e caufa coloris dwerft in corom feu circulo urin£. 3 perficietn pinguem natantem, Tci in ipfa phchifi U morbis eolliquadvis, Ferneiius enim qap. j6. de Urinis, de Corona dicit. Saepe muita vd colore vel fubftantia fubjicit ociHs, , quae nondum in reliquo urina; humore cerni peffunt. Idem ibidem diftinguit tenuem gcaibam, cralTam &c .albam, cicrinam, croceam, rubram & ardentem, viri¬ dem , coeruleam &c lividam cum fu-r fignificatione. Aftuarius d? differ, .urinar, ex variis coloribus conlta- ye circjjlum alleverat, qui videatur ipfe. .Heurnius puniceam ex virore anxietatis mali* gnitatis in febribus fignym, poftipfurn. J. D. Hor¬ nius pronuticiat .Bartholinus Cent. 4,hiftor. 26. tre¬ mulam recenCet, veluti quoque Cnpefeiius E[;h N G. Pec.I. Ann. IV. Obf. urinam tremulam velfaltan- tem co.nrpexit per fex horas, admiraccine dignam ; Jogl albam U tenuem, albam Sc cralTim, croteam te- jiuem , rubram & flammeam, purpuream, lividam, Ven.etam flve plumbeam , St coeruleam, nigr im, viri¬ dem , trepidantem cum prognofticis enarrat, quas Joh.Munnjcks quoque enumerat, additque difcolo- rem in modum iridis, vertiginis Sc quandoque epi- lepfiae notam, itemque arenulas in circulo, vertiginis quoque aut infenioribus paralyses prognoflicum , violaceam denique Sc lividam epilepliae , & alioruni cerebri morborum praenunciam. Auderem tamen mentem meam hic proponere. Si circulus urinarii liquoris colori fimilis fuerit, judicium eritidem, quod de tota urina dici poteft, ,Si fine objeGis varie colo- ratis reflexis , re.fraQrisve appareat, & liquori ci- trino atque pellucido minusque colorato dilTimilis fuerit , referaique alium colorem , confideratu Xx 2 dignus 3 P Obfervatio CL- digiTus^ erit. Sin vero ab objeQis coloretur ^ refringatur, in premtu caufa eff, Ic fadlis pro^- grsofis. Sed raiffis coloribus circuli, fola pinguedo Sg oisum aut in circulo fold, aut in fuperfiGie tota urin® natans attendi meretur, {|uippe cjuae faepius adduci¬ tur, & morborum coliiquativorum, ipiustjue phthl- feosSc hea:!Ccefignurncreditury ita enim intelligi ri¬ dentur Auflores plurimi. Naro totam urinam dari pinguem & ofeofam, te- fies funt fide digniffimi. f ernelitt&Iib.j. de Oriti. nec¬ tat pinguem k oleaceam» flofteam cui pinguedo telis ar meo ruro fimilis innatat ,’fed eam cujus fubftanti^ lenrore U craffitie oleum adipCmve liquefaSum re- p raefentat, & quae commota gravis letttaque utofeunrl apparet. Haec vel phthifi vel heSica febre , vel hj- drope corpus liquefcere demontirat. PJempius InftiS. fol 370 obfer^avitin feptUagenaria poft febrem, pin- guedinetrt aliquot feptimas emifllam , a renibus pro- feSam non a toto, quia non faQamacilentipr. jf. D; Horftio Manud. ad Med. p.i86. bleaginofa Qrina, qucB #d craflTas fpeGat , quandbq", nullum detrimentunS segro affert, faepius prodit cum commodo in morbi £oncoQione,notanteGalenoL,3.epid.fea:,3.cbmro.72,. ic 74. Jaeobus Scbimid Eph. N. G.Dec.II. An. 11. Obf. J23. oleaglnofam per plures annos vidit fme fanitatiS detrimento una cum SchenfcioSc Forefto & Obf. 124. Jetbalem in febribus malignis. Wedelio Theotem.- Med. part. g.fefj. 2. ff. 23. oleaginbfa quoad fubffanti- am rara eft, & coiiiquationem potat malignam i vi- feida, mucilaginofa & fine fiMlo exiens, frequentior. idem Diflert. de uriri.earumque fignificatiombus Cap'.- 3 ore4i||.moiairi tripEeem faeit i. I eoiore gc fablian- 3ecatifa colorii di^srfiincorohdfm cimiio urhu. j j/ tia, 2- tantum a confiftenda unguinofa ^ 3. '& ftridoris 8c fonitus in matulam carentia. Morlacher Urinofcop. C.6. viridem feu oleaginofum eoiorem phthifeos, con- fumtionis & maciei corporis fignum, ex certa expc- tientia laudat, quem ab acido quodamjGolliquativoat: Sutrefa&ivo credit. MunicksDiff. de Urin.e.4. inquit. rina alba quae fpifla Sc oleaginofdeft, atrophiam u- niverfalem indicat. De caufarerb hujusmodi «rin« cum auQiores non corivCniant, miffis aliorum opi¬ nionibus ex mente Malpighii de Omento, pingued. 2s adip.duftibus atque ipfis illius verbis fCribit, talem Urinam excerni, quando pinguedo naturalitef in fan- guine^^exirtens aliqua de caUfa eUm latice ejus ferof® excernitur, CUm pinguedinis infignis ufus occurrat in fanguine, fc. ut fanguineis falibus, aliisquO acribus particulis ligamen & vinculum impertiatur , quod evincitur experimento.Lixivium enim aere, quod fu- fa falia continet, fi oleo mirceatunejus acredo evidert» ter remittitur, & fitmifturainftarlafiis. In tali pingui ic oleaginofa urina, cifculus quoqi pinguis reperietur facili. Aft de folius circuli aui nimmaefuperficieipihgUecline audiendi quoqtie funt fequentes Medici praeclari. Hippocrates Prmnot. e.12. ita praedicit: fed & pingued nes fOperne inflantes airaneorum telis fimiles, damnars oportet# Sunt enirni colliquationis figna, Ad qute Fernelium de Hrin. c. 16. addit Nifi enim renum Golliquatio & fufio quaedam incaufa fit, corpus univerfum vel Febre ardente, vel phthifi, vel heflica febre liqiiefcit Idem Hipp. aph# 3f. fefl:.7. ait. Quibus in' Urina adipalis fuperfides elt conferta, iis nephriticum & acutum morbum figrib hcat. Quem lo.Lieaeus in Annotat, illuftratita •# infi-^ Xx i 4en^ _ Obfirvatio CL. _ _ dens & fupernatans aliqujd pingue Sc telis aranea; unj fimile.Bruno innotis ad Jefleni; defangu. y.S. dimi(rp yerba ; Pingue quiddapa ad implicatioris arapeae telag formam fpper .extenfurri,|d quidem in pbefis, fangui- nis in adipem tranfitum ; in gracilibus yerb, pb Colfi- .quationem, marcorem portendit, fic commentatus pag. 190- pbiter Sc hoc atringendum , talem telarqt pinguem etiam reperiri prinis hcdicorujn ^ febdch Santium fupernatantl.m, yellatera yitrj nebula .albs- gante obfufcanrem, quae .tamen non pft confundens* ta cum tela yel crufta albi.cancentiam in urinis tabido? rum (aepius obferyata. pe utraqup egit folide ,St dl" ftinfte p. JViilis Ex.crc. d,e prinis c.5. illam oriri dicens^, quando urin^ liquor fulphure diflbiuto plus fatura* tur, Sc nimium impraegnatur. De hac ver6 prolixjuf differuit, cap,6. fic. Interdum urinis cum aiiquandiu fleterint, cremor quidam fupernatat , yeluti tartarirs aquee incoquitur ; hujusmodi crufta albicans fn fu- perficie lotii concre(cens yyigo pinguis Sc adipofa ere* ditur, ac pro foUdarum pardum deliquamento habe¬ tur: quare talem urinam excernere foliti ftatim tabi¬ di Sc quafi deplorati pronunciantur. Ferpnfarnenifta concretio tantum falina eft, quae ,fi ignijadmpyeatur, minime liquatur , fed in fubftantiam cruftaceamob- durefeit, (^ae verba Munnickscap.p Differt de Ut in. mutuatur. Qualia quoque Willis in Differt. Epiftoli- ca affert. ,Quod vulgo receptiffimum habetur, fcil. u- rinas quibus cremor innatat, (velut inaquacui tar- tarus incoquitur) phthifin denotare, plerumque in certum eft, quippe fignum hoc hypochondriacis ma¬ gis proprium, Sc familiare eft, quam tabidis : Sc quam- plurimi fine hoc incabefeentes moriuntur. Quibus Bru- a coloris dhierfi in eoroM feu drculoimni, sif firisho addit hsc. C^uorum ornnium veritatem pro¬ pria fenfuum fide , examinatis U dbfervatis fidelitef brinae rnutadonibuSs’ aliquoties corfiperimus»' Sed de' hisforjfan aiid iocd dictoduril. ^ j. IX Hofftilis ManUd. ad Med. Si plnguedd Innatet , colligimus calorem ^ftuanterii adeffe, qui. adipcrii collicjuet Joei quali. §4. Pinguedo inftar te- I* aranearum id fuperficie ufin® IrinataiiSj tehOm Ss pinguedinis circa renes abfumptidrierd doiiiqtiatid’» nem monftrat» Et v ii^lt. Te!;t iMneartlm fuperfl- Ciei urinae obdura, variis k viridis Cdloris c&nofum S£ putrefaSUm f tiguirierti adeoqud mOrbum (Qallicdrri capitisque dolores figniliSat.' Willis di fCorbdto cnf. Obfi pjil- Uriila fuif paiica SI rubitiiftd^, In cUjias fuperficie pellicula inilar CaudSpaVonis fariegataj accrefcebat.Etmox. Urina lixiVlalis &. Coloris Varie^- gad fanguinem dyfcrafia fiilpliureo-falina correptUiil plane indicabats* ciijtismodi lotium eb ritu infigni- tumirirJunbui aliisj iimillniodo' affefliSj annotai»^i- Capivacci(Usi.y.Got1f.7§.inmuHfe'rcqu‘adam ciirn plu- ribil' fyrnptomatibus.uuiii delirium durafjCiidculanl Urina capit defupcr.qu'* inilar glaciei fupernatat.Colo- fequafi iridis. Hirid HCoE Martini iii AfiaL tfriria e.td duplicem pingUidiiiditilatit. i.Qdandd inafat liritiae^ inftartel^ afaneariiiri, de qud Hippocrates, qtiam Se Cardanus fingulis diebus per 46. anrlos fine ulla noxi In fe, riec noti in piuribuS aliis vidit, Veficseque acce¬ ptam fertj qUalem qiidqiie Martini fidit in llypo*. chondriaco, cseteroquiii fano, CumfeHum feanifeftd temperiei i. Quando cencrefcit iri ririhae fuperficie cruitularum inilar, qiiaies VideL In lebetibus confpi- ciuntun cum jus arrigore concieicit, quam docuit Gbfer^fhtth €LI‘ _ _ Galenus, & in magnis hefticorum colli quailonibui faepius invenit, prodire autem ait cum urina vel fep- fim in febre, & tunc totius corporis colliquatipnerti fjgnificare, vel confertim, igc cutn calore, dolore ac rp» num laflitudine St tunc renum yitio contingere^ addu,- citque hanc rationem. Itlam quia renes copiofa pin¬ guedine prsditifunt, k quaexfudans oleofqs humo**, meatus, ne a feri acrimonia laedantur, oblinit, facile, fieri pQteft, ut calore partem ejus peculiari modp at? tenuante & fubtilifante virgulae pingues in urina ob? priantur, quae Kero transfluente divifae , atque fefp iterum, qua datur, unientes, fencftratam ejusmodi fpeciem ac aranearum telis fimilem repraefentent.Se4 fufficiat ficdiuSc ferio lufiffe circaurinae coronamin? ptilem quafi St inanem, atque tempus triviffe, vei per? didilTe potius, nifi me excufaverit oppugnata autcf? tata defenfiQ aliorum, juvet potius minimorum Stvl? liffimorum laboriofiflima perfcruEatip Malpighii, CiraeviijSwammerdammii, Hopkii, Lewenhoekii,alip- rumque cum St ipfe ppl4S in minimis maximun? fefeoftendap ' ' ' . OBSERVATIO CLl. Dn D. SALOMONIS REISELIL Ds Ano imperforato cum veniris tume? fafti faeco, Plurima exempla quidena ani imperforati prp- ftant, etiam in Ephemeridibus noftris. Sed fingM? lare fuit conjunQus cum ingenti facco ab u rin se fe¬ rique collefiione nato.ChriftophoriXtdbcrg uxor In Thermis Ferinis peperij primo paitu 14. Julii 16Q7. fiiio- Ve ^no Imperforato cum ventris fumefaSi facco. 53 f HJioIum non folum cym ano imperforato, fed & mon^ ftrofi aiiquWprae fe ferentem, ut ab obftetrice fpar- gebatur in vulgus, atqueimmaturum, ut credebatur, quia ante 08:0 dies lapfa, feprimanis fex yelfeptem citius p?perit ante nonum menfem. Jtaque propter fufpici»hem, quod ante nuptias foetus conceptus fu¬ erit, non tantum, fed & ari monftrofus eflet, Revei? Dns, Superattendens Zeller infpeSionem .a me tum praefentepottulavit, Vidiergp una cum Exc. Domino Gcrlachio PhyCco Calwenfi ,& Infpeftore Acidularum Deinaceniium, Thermarumque Ferinarum & Cellen- fium, inveni fcetum pcrfedum. quidem, £ed livi?' dum fere ubique, & prsefertini in collo, ubi 8t cuti¬ cula rupta fuit circum circa; nili quod venter valde tymidus fuit a tuberculis feu globis multis intusia^ tentibus, iu quo umbilicalia yafa brevia erant i quod in partu rupf afuerint, cum & fecundinm laceras U fe- miputridas apparuerint. Penis in praeputio conclu- fo yeficulam oftendit; tefticidi valde parvi ; anus ve¬ ro imperforatus, & cuti integrae fimi]is, fine ullo figno aperturae cicatrifatae vel conclufae. Ventre aperto oc¬ currere videbatur primo intuitu vefica magna Sc in¬ hiata, foluta vero illa a diaphragmate Scinteftino re¬ do, ftomachus fpedabatur vacuus & parvus , inte- ftlna faecibus nigris impleta , usque ad ingenten* faecum aliquem, quem pro vefica initio accipieba¬ mus, ad cujus ingrelTum vacua erant Sc penitus con- ciufa feu impervia inteftina. Apertus faccus ferico- piofiladefcentis effudit magnam copiam, intus mul¬ tis rugis & faeculis repletus, unieoq; ampliori, quem, pro vefica adhaerente judicabam,quia exterius adna- tus fuit ura chus. Ex feri ergo & urinas retentione fae- Dec-llLAnnV,^VL Xy, ' 5 ^6 Obfernjatio QLU. _ _ cus ifte potuit oriri Si repleri , praefertim quando mater tempore graviditatis multum fitiit,potavitque. OBSERVATIO CLIl. . Dn. D. SALOMONIS REISELII. De Hydrode curato Euporiftis. jpOdem tempore referebatur k balneatore ibidem,’ ■*^quod pauper puer ab hydrope tumefaSus varia fruftra quidem fumferit, denique cum decoflo cynos- bati fuccum fempervivi affatim biberit feliciflimo la- nitatis reftitutae eventu. Quae fit virtus infempervi* vo ad aquas dicutiendas, non video cum refrigeratio Sc adfiriSio ei attribuatur ; cynosbati verovirtushy* clragoga fit fatis experta , ut aliorum diureticorum, Inprimis lixivii ex cineribus herbarum, cui meritd laudem tribuere debemus, quo pauperes plurimos folatus fim. (V^-nno i6gB. d.6,Jmmr. StuttgardtU Mguflam Vind. tnijpt.) OBSERVATIO CLlll Dn. D. ANDRE^ LOW. De Fonticulo aut potius Paracentefi abdomi¬ nis, a Natura Alcicica infticuta. IPfam faep^ Naturam in remediis pofcere, quae fentit profutura , quibusque in libertatem ac fanitateni prifiinamafferere vult homines defperat^ decumben¬ tes, praeter alios fer^ innumeros , teftis eft Afcitica confirmata, folo potu Cerevjfiae fanata, apud Pechli- num De Fonticulo AUt potius Paraeentejl abdominis, ^c. 3 3j numObf. Med. 63. l,i. p.153. Et fsepius, ubi Medicus jam definit, ibi demum incipit agere natura, quae fibi relida, morborum femina quandoque felicius expe¬ dit, quam medelis coada ; im6 faepilfime juvat hu¬ mana ope jam deftitutos, & prognofticis relisos : Ni- hilquippe ipfi invium, quin praeclusa via fuperiore, decurrat inferiores, excretionique dicatas, iisque im¬ peditis, quaerat infenfibiliores, cransfpiratorias, qui¬ bus fimiliter obftruSis,abditiffimaloca,qu3ene fom- niaremus quidem, ut per illa farcinam fuam copiose deponat, feque a praefentaneo mortalis periculo vin¬ dicet. Veritatem hujus aflerti, atque admirandam naturae energiam, ac conatum efficaciffimum videre licuit inilluftriflima Matrona, Vidua, feptuaginta ali¬ quot arinoru. Haec inMatrimonio plurium liberorum Parens, tandem in puerperio male traOrata, acquifi- vit motus convulfivos, qui traflu temporis in ha¬ bitualem degenerarunt epilepfiam. quotidie fere, in- primis noQu, Sc imminentibus lunae mutationibus recurrentem, fed brevi transeuntem, qua finita, fur- rexit, ambulavit, bene comedit, in publicum prodiit, mente tamen vacillante, alias fana. Anno 1695. inci¬ dit in dolorem colicum , quem adhibitis adhibendis, clyfteriis nempe frequentioribus, potionibus laxati¬ vis mannatis, infecuta eft largiffima diarrhoea, du¬ as feptimanas continuans , cum Illuftriflimae Comi- tiffae levamine; hac ceflTante, rediit dolor cum levi abdominis tumore, atque febricitare coepit. Prae¬ dixi hydropicam difpofitionem , fi non praefentem jam Afciten. Hydragogis, obdiverfos afeSus, vi- fcerum tonum labefaQatum, ob ipfum fenium, cum nihil hic tentandum, cordiaila folum & abforbentia, Yy 2 v.g. 'j-jf _ Oifefwdid CLIt _ _ \ v.g. magift.P-erlaf.Sfnaragd.fpec cord cemp de gemnav frig. pulr. analspt. lap.69. prsep. uniGOFn.mair. ft. nitr. pel v.hepatic.ScG. adhi bui. Continuarunt nihilominuS' calores, dolores acerbiores faai,fjtis intenfiorj vigiliae continuae, acceffit gravitas peaoris.fpirandi difficultas crevit abdomen, indicia aquarum in corpore crefcen- tium, adeoqEC mortis indubiae propediem adventu¬ rae. Rebus ita jam conclamatis fupervenit tandem na-x tura, follicita vitae conferyairix, aperuit poros quos¬ dam in abdomine , fub epigaflrio,, a parte finiftra um¬ bilici , inftar acupunaurae, ex quibus exiliit dies nd* fiesque non aqua pura, fed ferum lentum, turbidum#^ pituitofum,coioris fufcl,Fecrementis variis remixtum- gc in pelvi fubfiftens gelatinam aliqualem in fundo re- linqirens, copiofum. Evacuatis jam hac ratione li¬ quoris hujus aliquot libris natura longe patsntio- rem fibi formavit viam, dilatando non lolum poroSj,, fed U eosdem erodendo, inftar ulcusculi a fonticulo recens fafli, quod foramen indies excavatum fuit, ut interanea nobis videnda dederit, Se maximum digitum admiferit, adeoque Chirurgi deligationem poftula- verit^ Crevit effufio feri turbidi quotidie in quartam Tusque feptimanam, quo tempore demum deerefecre, abdomen fubfidcre, fymtomata fupra recenlita remit- sere coeperunt. Per duos menfes apertum remanfit foramen, anteqUam confolidatum fuity ex quo admi* liimumi manarunt triginta librae materiae ferofae.To- fo ver6 ftuxionisjtempore.vixautrariffime epilepticis fuis convulfionibus quasforfan eradicatas voluit na¬ tura, tentata fuit, metaftafi fine dubio faSa, dedu- Gisque humoribus fuperfluis , acribus, falfis, ad lo¬ cum hunc paracentefl liattirali teferatum, Sc evacua- t)e Fonticulo dUtpatiUi Palracentcfi dbdominis,^c. 33^ tioni deftinatum. Stc Aqualiculus nimium quantum tenfus, cum toto abdomine fubfedit, &lliuftriffima Comitifla ab' omnibii^ morti Jam adjudicafa delinitis omnibus fymptomatibus convaluit, visitque fana Se incolumis, ultra biennium , exceptis fuis eonvul- fioriibus, pofl morbum redeuntibus, Stanafurapro remedio ac figno fanitatis habitis. Anno' demum 1697,. qdiefcentibus iterum ex improvifo corivulfionibus, fenfit gangratnam in femore ad muliebria ferpentem, qu& accedente Sphacelo, placidiffimfe obiit. Paracen- tefin artificiallm in debili hoc, ac fenio jam confeSo^sf nec non tot tantisque miferiis enervato, rhorti jam proximo, fubjeflo, diarrhcfia praegrefsa, adeoque vi- fceribus minus benecorritifutis,q'uis aufus fuiffetap'. plicare, aut quis hic loci, rebus ficftantibus, profps- fum fuccelFum.multO minus ejusmodi eventum planS admirandum fibi polliceri, nedum experiri potuiffety quin maturaffet magis, quam diftuliflet mortem. Aft; natura optima medendi magidra, cum fimul tempo¬ ris fit fervantiflima, Sc fola omnium optime nofeat hararum momenta, varia excogitat inventa, quibus tempeftivb fatis diflblvat morborum nodoS, arti Me¬ dicae plane indiflblubiles. Similes fonticulos autpa- racentefes in abdomine St thorace hydropicorum ob- fervarunt Spindletus, Cent. Obf. Med. 52. p.96. Caefo* Grani. M.A.N.C, Dec i. Ann.z. Obf.ify^p.sSs.ScAn.j, Obf. 18. p.23. Simon Schultz. Ann. 4 Stj. Dee ,4 -obf 97, p. II 8. 540 Obfer^atio CLIV. OBSERVATIO QLIV. Dn, d, andre^ l5w. De Hydrope peijtoris, Efliffima quaedam filipla medium quintum aeta- J_ tis annum nondum egreffa, temperamenti fero- fioris,pituitofi, poftquammenfe Nov. 1697. maculas in toto corpore, inprimis abdomine, rubras, latiflimas ac denfi0imas, in unam fer^ maculam coeuntes, aut univcrfale erylipelaspraefentantes curh pruritu , levi- denfi calore, quas alias RolTalias nominare folent,im- pune& quafi ftando, fine adhibitis medicamentis,in- tra tres velquatuor dies fuftinuiffet, menfe poft, inci¬ dit in inflationem faciei,manuum,pedum,hypochon- drii finiftri, poft fomnum graviorem, tuffim vehe¬ mentem, catarrhum mentientem, ficcam. Praefumen- tes adetTe vermes,dedimus pulverem fem. cynae cum CC. ufto,ad]eQ:is 5. granis diagrydii, externe Topica ex unguento deoppilativp martiato, contra vermes, 01 cappar. tamarifc. Carminat. Mynf. Spir. falis ar- moniaci. Elapsd triduo, praeter omnium opinionem, gravitatem in pecore fcntit fummam , tuffim fre- quentiorem, inanem, fitim immodicam, calores au- uos, fpirandi frequentiam, dyspnoeam, magnam in- ,quietudinem,8c corporis jaflationem ; his acceflerunt cordis palpitatio, crebra apimi, deliquia, vires un6 quafi momento penitus proftratae , adeoque deam¬ bulandi hucusque concefla, impotentia, pulfus per- t 'rbatus, debilis, facies, manus pedesque pallidi, fu- pra modum inflati, femper frigidiffimi Adhibui fu- dorifera, clyfteres frequentiores, expeSorantia, ex Sirup, De Hydrope peBoris, Sirup. peSoraliBus, cordialia, volatilia^ non omiflS' Topicis, fine ullo levamine, im6 poft ufum ciyfterum fymptomata magis exacerbata deprehendi, refpirium diffiGilius, ut vix per momenta in ledo manere coti- cellum fuerit, gravitatem ad fuffocationem usque la- boriofiorem. (^uotiescunque aflumfit Sa! volatile oleofum, cum elix, peftoral. levius quidem fefebabe- refenfit, fpiravitque facilius, fed brevi poft rediere fymptomata, irhinentis fuftbcationis prodromi. Ocu¬ li tandem obfcurari coeperunt, mens tamen ic loque¬ la nunquam defecit, fed fibi prasfentiffima, inopinatd quinta morbi die, fine ullis convulfionibus, placidis- fimo fato, animam Redemptori fuo reddidit* Hy¬ dropem peftoris parvulae noftrae filum vitae infidiosi abrupifle docuilfet avtopfia anatomica , fi concefla fuiUTet. Recordor me ante aliquot annos fecuiffe pue¬ rulum annorum, qui pari faciei, manuum pedum^ que pallore & intumefeenda , tuffi ficca, dyfpnoei fuffocationem minante, pefloris gravitate, pleurefitl flatulentam fimulante, fici immodici , caloribus p. n. Cordis palpitationibus, frigore extremorum , animi deliquiis Scc. laboravit, St huic in omnibus fere fiml- lis quarti morbi de, fine ulla mentis aut vocis offen¬ si, morbo hoc inopino , omnem haflenus opem ac Operam eludente, extinffus eft* Interaneis detefiis, inveni Cavum thoracis illuvie ferosi repletum, atque inillovifcera quafi fubmerfa, pulmones molles, va¬ riegatos , lividos , cor faniffimum , pericardium iti¬ dem aqui oppletum, dufius bronchiales, afperant arteriam fine ulla purulenti materia ; hepar, lienem* ullius labis expertem; adeoque folfim pefius formi¬ datas retinuiffe aquas , non adeo limpidas, turbidas nia^is $4-^ Ob/eruatio €LIK magis, albas , nuiio fanguine mixtas , fuiffeque hy¬ dropem pedoris, aut aifedionem firripliG.em huicque regioni peculiarem ac primariam. Quare eum utrumque fubjedum, pr^ter omni¬ um exfpedationem, quarta jam St quinta morbi die mors e medio viventium fultulerit, non immericb violenta duduum lymphaticorum ruptura hic accu- fanda. Impofllbile enimhumores hos cepiofos in ca¬ vum thoracis, fpecie vaporis, intra tam paucos dies exhalare, ibique in aquam condenfari, mulco minus ferum fub propria forma ex arteriarum ofculis refera? tis ad tantam copiam exundare potuiffe. Potius fia- tuendum in priori fubjedo, cum praecefferint macu- iae ; (quae fine dubio ab exaeftuante fanguine in cutem detrufje, Stprogen-esfunt fermentationis pauib ve» hemenriorisjmateriam ad habitum corporis evomen¬ tis deducendae, fed negledae ) maffam fanguineam tunc temporis non bene fuiffe depuratam, atque in¬ de quisquiliis retentis, ferum craflius fpifliusque hu¬ mores acriores, & in coagulum pronos redditos s hinc vafis inprimis lymphaticis thoracis lateralibus obftrudis, a Lympha minus volatili,in motu fuo lenta & in pleura, aut mediaftino,aut pericardio, aut glan- dula thymi, aut lymphaticis pulmonum accumulcita, ac copiose recreta, dudus lymphaticos ob ingentem , molem difruptos, atque cavum thoracis colluvie e- ejusmodiferosa fiuduante repletura extitiffe. Tuffis ficca atque dyfpnoeci,quae obfervabatur, fuit ab aqua aut mole, aut acrimonia fua, extima pulmonum vel- heante, nihil enim reperiebatur in eorum bronchiis, quod ad validam tuffim ftimuiarepotuifiet. Et illuvies haec ferofa enervationena fordis procul dubio mul¬ tum _ De Hydrope peBoris, _ multuin promovit, ut tandem propulfan do fanguini minus par fuerit; quin potius eo in ventriculis ftag- nante exfolutis jam , aut potius fuffocatis Spiritibus, nec non fufflaminatis mierocofmi aGionibus fifccum- bere debuerit, A fero lento, pituitofo, vifcido, frigus, inflatio ac pallor in extremis ; ferum quippe , nec noti lympha, praecipue in extremis, volatilitate & Spiri- fibusfuis deftitutum,more folito circulare nequit, fed lento paflu remeans aut retardatum tubulos vaide diftendit, vafa mirum in modum expandit, valvula“ rym tonpm ac conftrjGionem non parum laEdit,adeo» que obftruGiones in vafis, inflationes ac frigus poft fe irelinquit. C^uare non mirum, remedia adhibita, fu- dorjfera nempe , expeGorantia, clyfteres, cordialia, fiil hic elfeciflre,cum morbus in abditis delituerit parti¬ bus ; flnem _ver6 vitae tam cit6 impofuifle , cumpr®- cordiis, vifceribusnobiliflimis, occultas ftruxeritln.- fidias. Unde jure deploratus ccnfetur hic affeQus,Sc ex opinione vulgi proincurabili habetur. Quis enim modus reforbendi humores-copiosb eflSuxos ? Ac po- fito, feGionem hic invenire locum, quomodo pro¬ hiberi poteft, ne ex ruptis vafis illuvie ferofa Jam es- haujla, alius latex fuecedat, cavumque peGoris re- pleap! Potiusobfervatum cft feGione fuavem procu¬ ratam fuiflle mortem, vid. Willis Pharmat. Rat. p 2. 6. j|,p. m, i34, Barbette Chirurg. 0,15. p.m76 Spindt. Cent, Obf.Med. 33, cum Schol. Raygeri, p. j/. Pechlin. pbf. Med,6o. l.i. p. 1 46, inprirais Hippocratem, qui ae- curacb I.3 .demorb, § ^9, vol. p p.ml84.Signa 8c even¬ tum hujus morbi defcripfit, Fr. le Boe Sylvium, Prax. Med. 1,3. §.186,07. p.551. Ettmull. Oper.c.6. p.m. 418. Bartholin. Epift.Med. 78, cent 3. p- 3.27. Theod. Craa- Dec.lil, Ann.V.^Fl» 'Iz neti ^44 Obfer’vath CLV. nende homilie~c iS p.m. 244. SicHelmoatms tit.igno- tus hydrops p p.484. Borrichius inAa, Med. Haffn. ¥ol.i. ofaf.89. p' 173- Kolichen. & Brechtfeid, ibid.Voh 2. Obf.16. & 118. p.37.S£ 297. Th. Bartholinus, hift,Anar.» 7. U 66.cent. 2. p.ib^.Sc 263. Tulpius Obf. Med. I2. C.16. p 122. Blancardusin Anat- Prafl:. Ration Obf.98.Ss 48. eent2. p.m.189.82 ib^.Wepferas Obf.Anat. deapo- plex. p.m. ?86. notarunt quandoque pulmones, fi €ompre!fioiiera exeeperis, fine uilo vitro, quandoque fl.rccidos, parvos, femiputridos, fideratos $c peffime affeSoSj aquis foedis innatantes, cavitatem pe&oris il¬ luvie ferosa inundatam' , pericardium ampliatum, di- ftentum, qtjandoque aliqpot libris acris thrbidique iquoris refertum fuifTc. OB SERVATIO CLK Dnv D. ANDREiE LOW. De Podagra eapicis* PRaertobilis hujus lobi Vir , annoruin 39. fertipera» memi ferofioris, biliofi, perpetuo valetudinarius etiartt d quindecirri annis podagricis ac nephritici s doloribus tniferb agitatus, menfe Aprili 1697. non re¬ deuntibus jarn doloribus podagdeis , adas ordinarife circa aEquinoa-ium Vernale S: Autumnale obfervatis^ ■ pilulis anti podagricis faepiffime jam adhibitis^ mate¬ riam podagricam in corpore ab ulceribus ani di utur- 3iis adhuc reliSam infringere tentanSjincidit derepen- Je in acutiffimanJ Gephateam, fotum caput, quando»- que cervicem, quandoque collam occupaniemjUt im¬ mobilis decumbere debuerit, cum vrgiliis,line ulla fe¬ brili alterafloft^-, aut pulfos mutatibhe, fine fiti As- _ De Po^agm capitis. 34 f ceyfitus , praefagiens materiam podagricam ferofam haGenus per confu.etam ad articules viam non egres- faro, jam pedilTe partem corporis nobiiiorem,caput, ordinavi clyfteres domefticos ipfi familiares, fudori- fera cephalica exfi.C. philof. pulv. epilept, aieriter» fpecif. cephal.M. Stc. potum Theae frequejBtioreni; tertia die in fiiiiftrarnand rediit dolor podagncus, le» niffimus, fine ulla Cophai^ee remiffione, quin potius dolorum exacerbatione , quinta die vefperi acceffif fenfuum abolitio, apoplexia, brevi poft yehementis!- fimi motus epileptici tbuusqjje corporis concuffio^ nes, finem vitae eodem die imponentes- jSurpkaban» turquidam, funelfum hunc capitis doiorem pfcefup- ponere abfceflfum intra erani urn delitefeentem ; ait pulfus oaturaH.fimiliimus, fine ulli alteratione, dolo.- res ad cervicem & collum defcendentesjfcum alias ab^ ficeffus nullus finefebriii alterationejfine frequentiori ?.ut celeriori pulfu, im6 in uno Colum loc6 obferve- tur,) dolores podagrici in manum derivati docebant contrarium, ' Anno quippe jam aetatis fuse 2 5. podagricus fa» ,Q:us, eaque tunc per tresmenfes graviter decumbens, ^olorumque impatiens, follicitus fuit .de medicamen¬ tis antipodagricis, quibus inordinate Sc exceffive ad- liibitis, materiam podagricam acerbiorem & copio- fiorem, viCcera ver6, tendines ac articulos debiliores reddidit, ut majori cum impetu ae frequentia dolores ad pedum manuumque articulos redierint, aliquan- .do natura ordine turbatb, aut podagra in extremis remittente, adinteriores partes, inpiimis lumborum regionem' tranfierint,ac faipiffimc Nephri tidei-n fimu- layerintj fero' nempe podagrico ad plexus mefenterii 'Lz z ■ aut _ Obferaflam fanguinis reyo.catam , aliquibus fataiem fiarn? in aliis aciinteftinaablega.tarnsacque loco dolo¬ ris injunQuris , quem yel nullum habent, vel ceite peroxiguum, ventriculi aegritudine,alvi torminibus, iipothymiis , & longo anomalormn fvmptomatum agmine miferos quafi enecalle notavit, optimus po¬ dagra Arbiter, Thomas Sydenham in trafctatu fu(|i de Podagra p. m. 561« ! OBSERVATIO CLVl Dn. D. ANDRErE LO^. P.e Archrit.ide UaiverL^ii 'Saliyatioat - curata» y lOnefta femina, vidua, in Oppido Ruft, annorum Ai 18- Rheumatisniis.lnpriniis in pedibus obfervan- ,dis valde obnoxia, jani a Ibng^o tempore conqu.eda eft de doloribus lancinantibus , dve pundoriis, ali¬ quando cenfivisjnmanibus & pedibus', utpLurimum cum horrore, a datuosa ventoritate,mufculofas cor¬ poris partes occupante, easque frigefaciente orto, fi,- neuilo tumore ccnfpicuo. Ordinavi, pragmiflisuni- veriaiibus, venaefedione fciiicet in brachio Sc purga¬ tione ex aq. laxat, manna folut. erem. tart. aq.cinam. Ijugloff.decoda fudoriteraexlign fand.rafp. rad.chin, refinos aa.?]. Sarfeparill. conc. |ili. Santal. 0mn.aa.5j. antimon. crud. fruft. in petia ligat.iiij.in aq, Cmpl.tBvi. pd remanentiam tSij. coquendis , & deinceps fuperin- jiciendis ligo faffafr.conc. |j. cinam. opt, §0. nec non bene fiicrandis, perata, quotidie bis, Sc pro dofi ad |iy,lumenda atque j. hebdomadas continuanda fuda- Ue Arthritide tInPuerfaJi Salhjatione curata.. fit egrcgrie, htimorumqiie Orgasmo ferfa^rnec rson acrimonia Contemperata, dolores rertiferunt asgraq;. videbatur reftituta. Aft elaps6 trium menfiom fpati6,j dolUres in omnibus fere membris ac articulis long^ a- ceibiores prioribus, a biliosa & feros a colluvie moti redierunt, atque mufculofa occuparunt interfUitia, in quibus ne veftigium affluentis humoris aut tumoris apparuit. Patiens haec, domefticis, nec non empiricis remediis per r^nnum fere integrum in caffum jam ad¬ hibitis, do'orum verb de die in diem ingravefeentiufn impatiens mmm repetiit confiiium. ¥enu!^ fine du-’ bio aeri, aeidb & biliosi ferd impFa:gnat$, ^irus fu« um acerrimum aetenuiifimnm jam in ambitum cor¬ poris evomuerunt, quod adperidftia usque penetri.. vir, ea tefir, imb nuiiam fere corporis partem ex-te- riorem intentatam reliquit, quin&offium medullaS' dolere fecit, tanti cruciatus atq-ue doloris noftu vehe- mentieris , ejulatus quafi perpetui, comabefeentiae' totius corporis autos. Humores igitur vitiofos,qUau« doque defuitorios atque erraticos, quandoque im-i motos, membrisque omnibus pertiriaeiter adheren¬ tes, ac partes fuas acriter fodicantes, fomnura & ap.; petitam remorarttes,~ adeoque jam radicatos expelle^ re, crudasque impuritfftes attenuando emendare ten-* tavrimus, fudojriferkexdecoflo lignoTum cum eupho* ria ante fesquiannura adhibitis. Optime quidem per 2. feptimanas manavit fuclor. fpem tamen dubiam te- convalefcenti^, aut recuperanda fanitatis ©mnimo’- dae reliquit, quin potius interftiria mukuloru‘m,quae in fecunda valetudine, tefte Hippocrate de arte. Spi¬ ritu pleoa funt, nunc ichoribus repleta confirmavit. Dolores quippe continui cum nicerosa laffitudine'^ tario IfQ _ _ ObferTjgfio CLVl, _ ~ x^fioae miferpmodo acmoju excruciarunt Noftram UE jam tota quafi emaciata, aerumnarum fuarum per^ t^fa, annuerit vehementibus hifeejheumatifmis.aut arthritidi univerfali, remedio aeque vehementi obvi¬ am venire. Devenit hinc ad Mercurium, utpote opti¬ mum rebellium morborum pi<^oTc(iovt dedique prae¬ vio laxativo, prima die, Mercurii praecipitati, affu? fipne Spiritus Vini probe ad mentem Sorbait Prax. Med.p.m. af6. corredi, atque afulphure fup arfeni» pali liberati , gr.iij.cum conferv, rofar. adfcendendo: quovis die 4 grano uno ad 9®. Tertia jam die incipit falivatio, decima a Mercurialibus abftinui, Scben^, inprimis 13. 14. die, fuccidentc, im6]!arge profluente falivatione if. dedi laxativum. Quamprimum collum dole re' Sc gingivae intumefeere coeperunt, os decodp calidiusculo fgargarifare, idque quavis media hora per fyringam toto faiivationis teriipore injici curavi. Materia, quae copiosfc effluxit, fuit acerrima, corrofi- Ya, inftar aquae fortis, linteamina erodentis. Pro li- fiendo ulteriori jam fuffieiente falivatione po(t pur¬ gationem vefperi dedi Theriaeam cum fol. auri, aqu| px rad. biftprt. giij. fol. falv, rorismar.myrtin.aa.Mj.fl, balauft, 311?. cort. granator.fi/5, alum.crud.Sij.mafticb. 5|. bull in aqu. plantag- kfol, quercus aa.q-f. colat.ad- dendoTind. lacc.ij. Os fsepius gargarifare, linguam tumidam decodo rad. pimpinell. aqu. fcabios. Spirit theriac. faepiffime de die abluere jufli. Cibus toto hpc tempore fuithumidus, juscula confummata, potus, decodumexlignisfecundarium. Obfervatis hac ra¬ tione obfervandis, intumefeentia linguse, erofio [gin¬ givarum, ceffavit,& dentes omnes fine ulla labe aut ni¬ gredine in alveolis fuis remanferunt. Ne vero quic^ ■ quam De Arthritide lIni‘Verfali Salivatione curata. 3 f / quam Mercurii, aut vifcidi, tenacis, acidi, concreti, impafti humoris in corpore remaneret, autor alias dolorum recidivantium, decodlis lignorum fudorife- ris ordinariis ad 14. dies continuatis eos diflblvimus, & per emunaoria expulimus, jubentes, fudoribus fi¬ nitis, perofliduum balneum aqu® dulci.s. Quibus abfolutis. Patiens noftra acerbiffimis haftenus & pro- fundifilmis addefperationem ferb'omnium>doloribus, afilifl:a non folum convaluit, fed 8c appetitu fomno- que rcdeunte, ab omnibus, etiam minimis doloribus libera pancratice jam vivit, viresque deperditas bre¬ vi refumfit. Heperiuntur multi magni nominis Me¬ dici, disfuadeijtes in Arthritide ufum falivaBtium, in¬ ter ^uos Ter Rhynede Arthritide p.70. profcribensu- fum hydrargyri in arthritide, it. Fernelius Pathol. c. 6, p. m. ^ 74, non folum crudelem, fed Sc inanem, irritam ac infidam pronuncians hanc Curam. Poterius Obf. hc Curat c 84. p 194. Hildanus centur, 4.0bf.Chirurg. 8z. p.m. j4f in epiftola ad Deodatum exarata, mercu- fialia inarthritide & articulorum doloribus impro¬ bans, Cum tamen probe penfitaverim rheumatis¬ mum hunc diuturnum, jam altas egilTe radices, depo- pendo non folum ferum excrementitium, pituitofum, yifddum# ed interfiltia mufculofa, fed 8c vapores a- cres, acidos, flatulentos ad oflaeorumque perioftia transmittendo, adeoquenon amplius folis fudorife- ris, etiamfi inftupha cum Spiritu Vini ad mentem Muys, yid, ejus Podalir. rediv p.m. 89. fudor elicere¬ tur, obtemperaturum, non dubitavi , corpore prius ben^ difpofito,atq;praemiflis promittendis, inprimis fudoriferis, humorum efferorum orgasmo fedato, fa- livatione Mercurio, & quidemfeliciacexoptatofuc- Dec.llL Ann.y.&tKL Aaa ceffu. Obferuatio QLVII. eeflu, inftituta immedicabile hoe malum aggredi, nort immemor loci illius a Wedelio in Amcenit. Ma£. Med^ p. m. 207. notati, Mercurialia Interius Sc exterius elle Arthritica. Sic Rolfincius ord. St Meth. Corrrffient. p. 590. arthritidem indicare falivationem artefaflam fcribit. St DeodatusHildano optime refpondet, Mer¬ curialia, li bene funt praeparata, irr arthritide noni cflTe contemnenda, vid. Hildan. 1. c. nec nonSylvii Prax Med. p.m.737. §. 172. feq. &Hi!n€rworff arthriti¬ dem ptyalismo folutam inferuit Mifc, A. N. C. ann,9, dec. 7. p. 175. OBSE R V^TIO CLVlt Dn. D. ANDRE^ LOW. ^ DeQpadrigeininis uno partu exclufis. l^aEraeiloS nafei, hatid rari hic foci auditur, rariil^ vJTrigefninos, rariffime quatuor fimul foetus uno partu’ edi. Accidit Anno 1697, in Oppido Ruft ad La¬ cum Pifoniurh, vulgi 9iTtuftbfet ©Ci/ quod fecundo abhirre iapide diftar. Trigeminos uno partu prodiilTe. Anno 1694. mulier quaedam robufta ejusdem loci, 20. annorum, primipara , jam fextum, poft ingravida- fionem, menfem emenfa, circa inifiamfeptimi, nul¬ lis praegrelfis erroribus, autcafu, qui partum accele¬ rare potuiflent, difficili partu puellam mortuam, & ' clapfo horae fpatio tres puellos vivos eodem partu e- nixa cft, quae a mulieribus baptizari, brevi poflr obi- erunt.Mcmbraaliasbenc fuerunt conformata &prp-" portionaSa, fingulifesquifpitbamam' longi, fngulisq; _ De Quadrigernms uno partu exclufif, 3 ^3 jacentis ac fecundinis praediti. Anno fequenti enixa eft iterum puellam robuftam, vegetam, quae adhuc in vivis, ^ternae igitur veritatis noneffe, quod Hippo¬ crates lib. de fuperfoetat. fcripfit , gemellos plures ve fcetus uni placentae in utero elTe adnatos, divifis folum funiculis, confi i matnoMer cafus,nec non obfervatio 39.Riyae ab Eisnefo Mifc, Cur. an.i. dec.i, inferta, qui in cadavere puerperae duas fecundinascum fuis funi¬ culis invenit, quorum fingulis annexus fuitpuerulus p.m.ito.SicDn.D,LucasSchrockiusSen.Obf.i62.ib.an. .9. decj.p. 30. gemellos modo unica, mod6 diverfis placentis inclufos vidit. Stalpartius tJfltt ttc SBitl -cent, 1. Obf.7^.p.m.329. feq. geminos, quorum uterque fui Concludebatar membrana, propria donatos placen¬ ta notavit. cpsmusViardeUnSlnmcrcfunQcn boit bee 2GdbIict)cn©eburth<:‘i7-1.2. p,8,2-. gemelios extraxit vivos cum binis placentis. Thomas Bartholinus Ana- tom. l.i. C.36. p. 304. it. Epift. Med. 62. cent. 3, p^ 2 50, feq. gemellos uni ca fecundina, fed ampla, natos vidit, atque concludit, unjcam placentam uterinam pluri¬ bus embryonibus fufficere. jBlancardusColleO:. Med, cent, 3. Obf.^yp.m. 427. gemelios in una fecundina repedit : Idem tamen fatetur Anatpm.Reform.part. %. c.29. p.i78,inpluribus ejusdem , veldiverC.fexus, foetibus,piurcs quoq; occurrere placentas.Fr.Mauric, gemellis unicam tantum placentam cpncedit,vid.tra9:. btc fd)ft'angeru i^taucn p. soo.isbrandus de Dicmerbroek in oper, Anat.& Med. foetus, mpdp unum hepar -uterinum , utriusque umbilicum exci¬ piens, mcdd Ungulos , diverfam & peculiarem pla¬ centam habere fcribit, p .m. 200, c, 30. Sc p.aog, cap, feq. quate, U in quibus cafibus una yel duae dentur^ Aaa ^ Cau- ObftrnjatiQ CLVih __ caufam prolixi tradit. Ideoque natura nunquam cer¬ tae regulae adftrida manet, modo enim gemelli aut plures foetus uni , modo Unguli fmgulis & propriis gaudent placentis, vid. Bohnii Circul. Anat.progym- ndf.2. p. m. 24. Numerofi partus exempla apud Hi- ftoricos Sc Medicos proflant varia. Sic Trigeminorum fuccefli ve editorum, meminit Raygerus M. C. ann. 2, dec.3. obf.27. p.36. Bierlingius in Ad verf, Curiof.46.p. g2. Blancardus Colledi.Med. cent.5.obf i3.p.i9.Tri- geminos & Quadrigeminos refcrtHelwigius obf.Phyf. Med.144 i4f . p m.387. fcq.Quatuor foe us unico par¬ tu natos vidit Neapoli Lucas Tozzi Med. Theoret. p. m. 3 3. Georg Francus Mifc; Cur. dec. 2. ann. j. obf. 2oi.p.4o2. Hagendorn.ibid.Obferv.69. ann, 4. p. 146. Lucas Schrdckius, Senior, ibid. ann-z-obf. 9. p.26, 27. feq. Viardel. 1. c. p, 68. Joh. Nic. Pfiizcf traft. toon fcCtf ^eibcc 97atur unb ®ebce fa, in corneam circa pupillam terminans, fatis lata,^ tunicis, excepta radice, aUt principio St fine, feparata,; ut ftylo apprehendi, & ab oculo elevari potuerit. Irt dextro ocule, inflammatione jath difcuffa, alboqU®’ Oculi reftifuto, Tunica nova reperlebatur,. afd nigre¬ dinem vergens, totumque ocuii nigrum obtegens, 6« adnatae pertinaciter adhaerens, omnemque virronerri impediens , fine dubio produ&a ad corneam, intra quasTunicasmateria aquofaSc ferofa jam colieQa St detentamanibtis comprehenfa, quafi diffluens ani-* wiadverti potuit. Caufam hujus mali rejeci in fun^-! mas oculorum inflammationes, albumque oculi,; nh gro peniitts fubfidente# in eminentiori gradu occu-^ _ Obfervatio CLVIIl. _ - pantes, ibique quafi hiatum relinquentes. Cumverd extra coniroverfiam fit, in f jusmodi inflammationi- bws majorem eflfe fanguinis feryidipris per arterio¬ las affluxum,quam per yenulas refluxum, hon mirum, inde fanguinem flagnare , acriorem fieri, ob abun¬ dantiam Venularum arteriolarum tunicam adna- tam, ex facili diflendi U laedi , nutrimentum hae ra¬ tione, fub form^ laticis ferofi, tenacitatem ob nimiam moram jam adepti , tranfiidans if) membranae indu¬ mentum, fecundum pattes minimas difponi, & tan¬ dem fuccrefcendo. Tunicam Iplam membranearni adeoque pterygium formari , ad corneam usque aut profundius adhuc produci atque radiorum in- greflfum prohibendo, yifum aboleri, Et quis nega¬ bit, intra Tunicas adnatam nempe & corneam, den- fas quippe, 8c copiofis arteriis venisque praeditas.ma- teriam aquofam & ferofam facile colligi, ibique deti¬ neri pofle? Pannus fi ve Panniculus parnofus oculi dextri epdem principio deducendus j nifi qubd fe¬ rum nutriens circa palpebras cppiosfe , exfudans S? ftagnans magis crafiescens cunii a^^tcriolis venisque coaluerit,adeoq; carnofa, in pupillam termi.nans,eva- ferit. Modum generandi pterygii & panniculi .Carnpfi vid. apud prafticos , inprimis Sennertum in Pr.adt. Med.l.i,part.3. feS:.!. p,m 794., Ettmullerum inOper. Med, c.ii. devif.laefion.p/m, 475, Dolium ,m Ency- clop. Ghirurg. Ration. li, c.io. p.m.146. Bonetum in Poly alth. in Jonftoni Syntagma, tom.i. lib. 2. c. 57. p.m. 949.feq.Bartifch 5ll!gcn&icnf!/p.m.2 i7.239.iruperftitem adhuc Inflammationem leviuimam, etfi aquis illis re¬ frigerantibus Sc modice repercutientibus, exficcan- tibus fuperius notatis removere tentaverim, pannicu¬ lum _ _ De Excrefcentm carnofa in uno, ^c. ium talnen carnoifum &: pterygium altiores ac firmio¬ res radices agere videns, ad generofiora, extergentia nempe, deveni remedia,at(|ue ordinavi pingvedinem Viperarum & afc pifcis aegrae in lefiofitu refupino collocatae, aliquoties de die inftillandam. Quoties im- mifla fuit pinguedo, toties brevi poft exiit materia purulenta, fine dubio fermento hujus pinguedinis falino praecipitata. Notavit ex hoc Wedelius , pin¬ guedinem nempe hanc humores acefcentcs Sc acres in oculo pracipitare omnemque amurcarn abftergere & educere, vid.Mifcell. A. N. C. decur. i. ann. 2. obf. p.207. Inde oculi lumen, quod jam penitus amifit, re¬ cepit, utcoloresintenfiorcs dignofcere potuerit. Pan¬ niculum carnofum circa pupillaiTt, quousque nempe fty]6 pervenire potuimus, abfcindi curavi, ubi venu¬ las fanguinem fundentes in ablcidione obfervavi;; pterygium fi medicamentis, nutrimenkim immina- entibus, cedere r^cufaret, Chirurgis, Stexprofeffione Oculaiibus committi , fimulque brachio fontfculum apponi, obfervatispbiervandis, fuaforfui. Aft fur- dis narrabatur fabula; aegra enim 8c meae, & Medi- caftr^, aquahatlenus, & jam alongo tempore, me infcio, varia quotidie adhibuit, nefcio quae Topica ophthalmica, curae pert3efa,$c a quodamGhirurgo per- fvafa, pinguia, inprimis hoc oleum, oculis fumme es- fe nociva , imo malum hoc in finiftro oculo noneffe pterygiurn,fed uve$ dilatationem, meum rejecit con- filium, feque Chirurgo commifit; cujus/fuccefiTum triftiflimus docet eventus. Mifera quippe ab illo no¬ vem feptimanas traGata , feduloque nefcio qui¬ bus illita tantum abeft,' ut vifura receperit, quin potius elapfis defubitb oculorum humoribus etiam velligium luminis, quod j am fub mea curi habuit, pe- Dtc.ULAnny.^VL Bbh «itus ^69 _ Obfern) atio €LVIll. _ _ nitus amiferit.Suppofuit autem,humoresexundafle,Sc tunicam uveam Sc adnatam fuiffe crofam,cum obfer- vaveritvcftigia erofionum feu cicatricularum in uvea & adnata.Sedfcicndum, ftaiim poft inflammationem graviorem, adhibitis folum refrigerantibus & exfic- cantibus medicamentis, me animadvertifle hiatum longum fuper totum oculi nigrum membrana jam obdufium, qualis in Ophthalmia ita di£la aliquando notatur, ubi tamen uvea non efl: dilatata. Et fi tantus hiatus indicaffeterofionem Tunicae uveae nil abfuidet, quin una cum humoribus, cryftallinus humor, utpotc qui ipfi foramini Tunicae uveae in¬ cumbit, procidiflet ; unde impoffibile fuiflet, aegram thm cit6, ufurpata folum pinguedine viperarum, ve- Itigla luminis aequifivifle. Probabilior igitur fenten- tia eft, falvo tamen aliorum judicio , fanguinem co¬ piosi allabentem, & in vafculis didentis ftagnantem, acidujjn abEryfipelate relifium eontinuifTc, extrava- fatum jam tam extra , quam intra tunicam & cor¬ neam, priorem tunicam, cum contexta fit ex cdpiofis- fimorum vaforum textura arteriolarum, & venula¬ rum, laEfifle, forma roris nutritii evaporaffCjin concre¬ mentum abiilTe, atque fenfim ae fenfim tunicam mem¬ branaceam conftituifle, totiusque oculi nigrum ob- duxifiTe. Pinguedinem viperarum rejecit Chirurgus & cum eo Doaores quidam,exiftimantes inde inflam¬ mationem fuifle exafperatam, carnem fuperfluamin finiftro oculo nutritam, dolorem auflum. Aft confi¬ derent hi boni Viri, pinguedinem hanc non fuilTe adhibitam durante inflammatione eryfipelacea , quo tempore folis refrigerantibns & exficcantibus medi¬ camentis oculos defendi fed demum cum aliquale adhuc vedigiumfimplicis inflammationis remanferit, ubi De Excrefcentta carnofa muno,^c. ^ 3S1 ubi nulla exafperatio , qum potius aSIeviatio fecuta^ ut tunc facilius, quam antea oculos aperire, atque lu¬ mina admittere potuerit. Carnem mde nutritam quis cordatiorum credet? fi probfc attenderit» materiam poft hujus ufuiK, inftar butyri aut puris, copiosi fem- peregreflam. Potius praecipitavit humores acres, acefeentes ab inflammatione eryfipelacea relidos, at¬ que amurcam abfterfit St eduxit; nonappofuit, pan¬ numque five excrefeentiam carnofam imminuit. Et licetinapplicatione hujus pinguedinis dolorem quen- dam aut morficationem fenferit patiens , ille tamen «on huic medicamento, fed acribus humoribus tunicae adnatae , quae exquifitiflimi fenfus cft , infi- dentibus, cum St ante hujus ufum, graviorem, 8c cura hujusufum, fimiiem, fi non majorem, perpefla fuerit, adferibendus ? Imo fi nocumento fuiflTet haec pinguedo, unde quaefo venit, quod patiens ab hujus ufu aliquale luminis veftigium, antea penitus dene¬ gatum, ut colores diftinguere potuerit, receperit ? O- lea St pinguia, oculorum bulbos obvifcare,adeoque oculis minus convenire, regula Medicorum eft , quae de calidioribus pinguibus St emplaftrisintelligenda. Etenim unduofa-aquea St unduofa quaedam oleofa oculis amica funt, exemplo pinguedinum viperarum St huic fuccedanearum, viO. Wede!, de Med. comp. p. m. 209.210. St Amoenitates Mat. Med. p.m, 13^. Idem de Med. f aeult. p. m. §4. pinguedinem viperarum po¬ nit inter ophthalmica, non folum Tunicae adnatae, fed St Corneae, fpecies vifibiles non intromittentis, ob- fufcaT3e,uiceratae, vulneratae, morbis dicata, tanquam abftergens acriufculum. Demulcet acrimoniam, re- folvic, abftergit, fanguinem ftagnantem reddit fluxi¬ lem, acidum corrigit, confolidatjUt nilfupra,vetuftior |bb 2 magis 3^^ _ Obfer^atk CLVllL _ _ magis difcutjc, vid. WedeL de Med. Compof. p. 210» DolaeLEncyciop. Chirurg.Ration.p.171» Experientiarp ulteriorem (i defiderias,' evolve Danielis Ludovici Pharmaciam , ubi , tefte Sempronio Gracho Mas- filienli , nil fucati , nil falfi continetur , fed omnia ufu probata, ratione confirmata, & pro- Diiffis refpondentia, qui difiertat. i. de diaphor. ani- rtiai. p.m. 300. feq. maxime commendat pinguedinem viperinam non adulteratam, cti^ citra aliaquorun- dara olim, ut linimentum exiret, acceflbria , in ocu¬ lorum etiam rubentium puftulis profundisque vul¬ neribus, fi bis vel ter guttula in die inft'illetur,eam- que omnibus collyriis, fief ac mixturis ex antimonio ihfufisque ex venere & reliquis ophthalmicis prce- fert, ac pro remedio fingulari habet. Ettmullerus, rariflimae experientiae Prafticus, in Commentario ludpviciarm fuper hunc locum p.m. 104. pinguedi» nem hanc in affeQibus oculorum nobilem pronurr- ciat. Et Thomas Bartholinus in AGis Haffniens.fufFu^ fioni valde utilem dicitaxungiam viperinam, fi ea' o- culi linantur. Mercklinu»mCS51ct)icUltfil)cnXfticr&U£fti p nv 63 8. nec non Schrdderus in Pharmac. Med.Chym.- rit. de ferpente & vipera , afleruit, axungiam vipera¬ rum oculorum rubedini,maeulis 8c exulcerationibus mederi, rifum acuere, fi imponatur oculis quantitas: ienti formis. Joh. Dolaeus inEncyclop. Ghirurg. Rat. p. m, 171. pinguedinem hanc , ubi dilcutiendi fu¬ erit intentio &refol vendi, v. gr. in unguiculis Sr alias conducere aflbrit.imd inter palmaria remedia ponir, & in ipfa fuflPufione balfamum ex pinguedine viperina ©culo illinendum fuadet, vidi ibid. p. 174,. nec non Strairefii palaeftramMed; part. i. gymnaf. 19, pag- tjo. Riar- DeSxcrefcentidCafMofain litto, ^6$ Marcus Aurelius Severinusin ViperaPythia part. j. c* y.proikb Gefmmendat axungiam viperarum in affeSi- bus oculorum ex Galeno, Aetio, Plinio, Vincers-tio Sce. Experientiffimus Wedelius, fe Tunicae adnat-ae cuti¬ culam totam circumcirca pupillam manifefte eleva-* tam fero fluxili turgidam# pupillam verd Sciridem# depreflam in profundo fubfidencem, adeoquefuffu-s fionem Tunicae adnatae, in paftore invenifle# & bafc farno fuoOphthalmico ex pinguedine viperina ex vo¬ to curafle, fcribit Mifcell. Acad, N. G. ann. 6, &c 7. dec. 2. obf.r24. p.t62. Hypopyon, quod ficut vulg6 deferi^ bitur, magis inter Corneae lamellas enafcitur, facili curandum, vel fola pinguedine viperina y idem fta- tuit obf. 183. ann. 2. dcc. 2. p. 395, Et ibid. obf.iaj,. dec. I. ann. 2. p. 206’’ fatetur, pinguedinem viperi- fiam [conftituere fm^Jare Ophthalmicum , imbme^ dicamentum effe divinum & fecretiffimum in ocuw forum afieflibus plerisque, inprimis unguiculis, fuf-- fufione, Ophthalmia, ulceribtis & vulneribas oeu-^ forum,, fi gutta una vel altera in ipfum oeufum derii" vatur. Et pergit, fe pofl’e plurima citare eiperimenw ta, nift crederet, tans apricam veritarem, luce meri-* diana emicare clariorem. Neque ipfe credMiltem> quenquam in hae materia repertum iri contradicens tem , nifi aut praeconceptis opinionibus, aut fafluoi- fo praejudicio ©ccoeCafum, aut fmiftra informatione- praeoccupatum, aUf foli libidine eontradieendi ille'-' fium. Oculos' enim citra ulTam noxam acriora feE* re, cum tamen pinguedo ffli0ftfa,fanquam acriufcuiunf & abflergens medicam eritum,eiiamfi vetuftior fuiffet# in hunc eenfum nondum 'renerit, apud omnes in- confeflb eft, de quibus praeter alios vid. Junskeinf,- Sbb 3, W obffmMth cirin. feculaccornniud p.ni,fS9 Booet.Pxslyalth. tpai, j, p,9^ i, feq. Fel. plaierym, 1.?. obf.p m. 3 jo.feq, gsc trafit.i. de vifus .Isefionep.m. ?65. inpriniis Paulum *Je Sorbait, Prax, Med. p,m, f/. Et refert Francifcus /tnoftus,fe quendam duodecim annos luce oculorum priyum olpi montis Xibinii, five Petrolej agtj Muti* nenfis, frequgntj immiffipt^c feftituijle, vid ejus Ii* bell. de Pl. Mont. Zitinii p. m, 51. 56. Rofinus l enti* Jilius axungiam Eeporinam in oculorum pannis ;5c jLeucomate faepiffim.b profuifleteftatur, vid, Bonec, Med, Septent. Coli. p. j. En c.f 9.p.2'j7» Im6 pinguedi¬ nem coturnicum in oculorum alFcfiibus fumm^pro* ^cuam norunt hic loci ruftici, quo linimento fre- quentiflime optimo cum fucceflu oculos malefiaben* Ses^ illinere foienfj, { Jepro^/o Atguflam Vind. d. /p. famar» ^,f6p8.milfe.) SCHOLIim QUanquam haec Obfervatio fulluceradiet.utta* men E.xc- Dn. Antoris petito fatisfaciam, fateor Sc ipfe, a pinguedinis viperinae ufu quenquam fuiflc iaefum, neminem hafienus qui conqueftus fuiffet,de- prehendere me potuilTe, qui fingulares potius ejus¬ dem efFeSus in mprbis oculorum yidi. Pterjrgium autem inprimis curare valet, non faltem lymjmam vifcidam ftagnantem, dum tunicam palpebrae infer¬ nam Se carunculae oculi diCtendendq adfe&um hunc producit, refolvcndo , fed fibrillas etiam cunicarum tenCis emolliendo, ficquelymphas exitum faciliorem conciliando, vel ejusdem in venulas regrelTui p itro- cinan- IDtt^ctffceHttdcarnof^tUiimi^g, feinando. Notari meretur, viperae adipem contra fui^ fufiofiem t^csLCQmhOiofcoride lib.i. cap, pronurj- ciari. Licet parUm opis ab’ ea ifi vera ftifFuiiorte fpg-s faripofle, nontanturn experimenta faflta me edoCii- erintj fed ratio etiam perfuadeaf, cum ad eOnCretio. flem illam membranofam intra oculi cameram ena¬ tam pinguedo haec, ob tunicafum corneae & aibugl- fieee denfitatem,- penetrare haud taleat; ut adeo fenfu hoc Galenus mentitos Comperifle fe lib. fr. di Cmpl. medicam. faCult. non adeo maiefcripfiife vlde- fi queat, qUi initia fuifufionum ab Ca fanari referunt} quoipfo D/o/coriif»i, in quem paulb pribs animad- terteraf, hic quoque eum reprehendi ffe, ipfamet ver- ba perfuadent i C^amvis, cum fufFufionis nomeri la- tibs quibusdam extendatur , ipfum(^ue etiam pterf-* gium ita denotet, t)iofcoridetn tera feripfifle , ex perius allatis fufficienter fic eluceat. (Dn.D, L.Scbf6ck,) Ob^erVaTW QLIX. Dii. D. THEODORI CHRISTOPHORI KRUO. Dc Serpente in oi dorrnientis fe inger^nt^ par Vomi turri icefum rei IN ?rul!iaOucali iri Oppido Neydenburg prOpe fi¬ nes POloniaC vigefimO feptimo Junii Anno 1696. die Saturni k meridie jut^^enis femina Venatoris ibidem degentis jurcfcCzarnetiskidiffi, artdlia, in horto fub dio fomrtO obruitur , inter fomniandum per OS pa¬ tens rcpiS ifl corpus hujus milellaeariguis, excitata ex levi 3^^ Ohfer‘Vatio €LK. levi ftrepitu ancilla fentit in faucibus aliquid haererfi, fine mora ergo hoc qnicquid e, flet, erat autem anguis cauda eminens,extrahere nicebatur,fcd nequicquara, ferpens enim jam deiapfus interiora corporis occu¬ pare coeperat, ubiinfimulin ftomacbo varios eosque inufitatos motus experta faemella, ita ut pr® magnis anxietatibus nec non Sc doloribus C!ontinu6 verba retta retta Pruffieo idiomate exclamaret: Ius commo¬ ta hera propinavit ipfi hauftum Spiritus Vini cura pl- pcre,qu(5 affumpto, dolores quodammodo ceffarunt, aft brevi poft redierunt, hinc ex confilio praedidae herae fumpfit quantitatem falis culinaris in aqua communi foluti, quoniam per experiendam hujus remedii effe- dum in fimili cafu cognitum habebat , flmul ac au¬ tem foemella fupra dida hunc potum falfum degu- daflet, fe melius habuit Sc tertio die, lunae quas erat, ante prandium, ferpentem femiputrem fine nox.se ve- fligi, o aclftantlbus hero herave reliquisque domeftlcis yomitu rejecit , indicarunt hoc ftatim Magiftra- tui publico loci, femella autem Dei beneficio per a*- quamfalfam fervata.jam bene vivit, iftiu?mpdi,aufeiH f.urdps averfatur, OBSERVATIO Cir. D. THEODORI CHRISTOPHORI KRUQ. Dfi Ii^ro Magnetice curat©# MAtrona Mobilis, juvencula veneri aflueta, mari¬ tata quippe erat Duci militari ftrenuo, poftmo- 4uaj vidua fadia in mterpre transegit vjtam, elapfo / iandem _ T)e ISero Magnetice curato. 3 '?7 tandem annuo fpatio incidit in itterum quem vocant flavum,cum febre continua, aderant fimul truculen- tidimafymptomatafic difia hyfterica, omniamedica- rncnta lubentiffimeaffumebat, ftatim ac vero iterum vomitu laboriofo rejiciebat, hinc tanta apud aegro¬ tam exorta naufea ut ad nomen medicaminis conatus vomendi horrendi adeffent , fic ut Medicus peffimis licet urgentibus fympiomatibus, lltiintensa, anore¬ xia, inquietudine, proifratione virium, vigiliis, deli- riiSjipasmodicave arcuum contraQura tantummod6 trinishujus jiilforiae effec fpeQiiior, nuiloque medica¬ mentorum genere liberari nec levari aegra poflet, Vo¬ catus, authorfum, ut ex urina aegrae hujus hyftericae recens emsfsa Sc farina triticea piaceniulas conficiant, quas blande exficcatas cani efurienti maftul no offe¬ rant, quo faQo vix elapfis aliquot horis fymptomata remittebant, nox infequens erat quieta & altero ma¬ ne aegra fe melius habebat, morbusque dedie in diem recedebat, ita ut illa, quae jam .credebatur mortua, fex- to die menCae ordinariae accumberet non fine admira¬ tione omnium ; hunc in diem athletice jam vi vir, nec fi honeftum ipfi offeratur matrimoniu recufabit. Ra¬ riores funt ejusmodi curae, Imo a plurimis nifi expe¬ rientia quae femper fanfia & indubitata effe debet, re¬ clamaret negarentur, optandum igitur ut k PraGicis creBrius adminiftrarentur, quo fic circumfiantiis vel temporis vel modi vel alius conditionis cognitis pos- fintfine omni dubioin medicina vulgari quod efl mu¬ tilum Se in praxi mancum hac methodo medendi ex¬ traordinaria refarcireSc plurimis taediofis fuperfedere; fortaffis modo alianegbtia aulica non fuerint impedi¬ mento plura de arte hac balfamicaper metaphyficam Decdll.AnnV.^Vl. Ccc magne- "g/fg Otfer^vatio CLXL _ magneticam juxta aSivitatem mumiaemicrocosinica in ratione & experientia natura Sc artis fundata &pro- priis plurimis curiofis experimentis exculta ad ufum mortalium St cognofcenda Dei Magnalia per ulte¬ riores huic operi inferendas obfervationes pubis ca faciam. ^ Berolino ^ugufiam Vind, dLi^.Jmuar^ Anno 1698.) OBSERVATIO CLXL Dn. d. johannis benedicti GRUNDELII. De Odoratu depedito^ eUjus materiae curiofas obfervationes communicafi Clariflimus Dn. Fraficus de f ranckenau Regiae Majeftatis Daniae Archiater in mifcellaneis curiofis dec.g. ann.4. obferv. 3. quibus St meam addere volui. Presbyter quidam Marpurgenfis, D Joannes Georgius Bartelot* vir litteris St pietate infignis, k juventute nullum odorem in ulla re expertus ett, nifi inbraflica muriata. St fimo, dum pro ftercoratione agrorum ve¬ hitur^ in quibusaliquid naribus moleftum fe animad¬ vertere ait ; Curiofitate du£tus, dedi ipfi diverfa obje- Qajtam grati odoris, uti oleum cinamomi,mofchum, ambramStc. quam abominabilis faetoris, uti fal vo¬ latile urinae ad Odorandum, quod naribus planeinrru- fic, nihil tamen exinde olfacere fafifuseft; hor4 elapsi de dolore Itomachi, St ftaufea conqueftus fuk, quod fympioma ego a particulis urinae volatilibus St fum^ penetrantibus originem trahere ftaiui. SCHO- _ T)e Odoratu deperdito. _ 36^ SCHOLillM. FEliciori fucceffu atomi volatiles arinofae Viri cujus- damiliurtris nares intrarunt, cujusGelcb.D/i^o^er» tus Boy leexercitat.de infign.efficac.efftuT). cap.3. men¬ tionem facit, cui nempe penetrante falis ammoniaci Spiritu olfaciendi facultas, quam multis ante annis a- niiferat» reftitura fuit. Simile quid etiam A. 1689* in Illuftriffimo quodam Legato, qui ad Aulam Auguftis- fimi nollri Caefaris tum Auguftee commorantem ac- ceflerat, expertus fum. Is etenim a febre tertiana re- ftirutus, de olfadu jam per fedecim annos abolito, quem fruflra remediis variis reparare haGenus tenta- verat, aoeoque de eo reducendo omninb fe defpera- re conqueltus eft ; cui cum fimpllcis falis ammoniaci Spiritus ufumjCommendaflem, ejusque effluvia per diem fjaepius idem naribus infpiraflet,paul6 poft fen- fum illum gratiffimum fibi rediifle ertpertus eft, medi¬ camentique virtutem miratus, aliquot ejus uncias fecum poftea Ragufam detulit. Qii6d verb urinOfa haec volatilia non femper viresillasexferant,tumin- termiffam fortafle crebrioris ufus adplicationem,tum nativam aut morbofara organi olfaGorii repugnan¬ tem conftitutionem pro caufa allegare licebit, cum viciffim, ubi craffior aliqua lympha, nervos tunicas4; narium internas obfidens,Spiritus animales ab influxu cxcludir.fimulq; auram externam odoriferis particulis foetam non admittit, eadem obicem hunc perrumpe¬ re, impaGam vifeofitatem refplvere,atqueita viarum libertatem reftituere valeant. (Dn.D.L-Schrkk.) Ccc i OBSER- 2J0 Objer^Datio CLXil- ^ _ _ ' OBSER VA Ti 0 CLSTIL Dn. D. JOHANNIS BENEDICTI GRliNDELII. De Hydrope uteri thermis curato. ILLuftriffinna Domina Comitifla deFeglewIch Hun* gara fuppreflls menHruis fenfit tumorem in abdo¬ mine, qui paulatim augebatur, unde fe gravidaro effe exiftimabat : cum autem fucteiTu temporis fartus motus non advertei etur , imo color cachefticus, vi¬ riumque languor fuperveniret, luadente Medico or¬ dinario, Thermas inferiores Styrfe in Neuhaus, bal- neando juxta methodum adhibuit. Si quidem cum tam exoptato effeflu, ut offavo balneationis die, uti mihi ipfaJliuftriffima Domina patiens retulit, meatus fuerint referati, & magna humoris fcEtidi fahurra una cum copiofis flatibus ex utero evacuata, unde omni¬ modam fanitatem adepta, duarum prolium poftmo- dum fecundamaterfafla eft. (^D. ult. J^Kuariii6^8.Marpur^o-Styri£ Norim' bergsm miffe.) OBSERVATIO CLXllL Dn. d. gustavi casimiri GAHR, LIEP. De CarcinomaK latente, deliberato confilio, fed mfaufto fidere, dextera fatis manu,dubio diu fuc- ceflru,funefto tandemexituextirpato. \yfAtrona e refugarum numero Gallica, noninfimae fortis , annorum dreiter quadraginta quinque, mam- De Cardndmate latente deliberato confiliO)^e. sft 'mamiTsofa admodum, cancro praegrandi nondum ex¬ ulcerato , fed exuicerationem brevi erupturam indi¬ ciis fatis manifeftis prodente, in finiftra mamma (ab' illifione capitis pueruli paulo graviori, fuccufiu car-- penti faSa, dum gremio lufceptum teneret, itato) ob¬ orto primum exig^uo tuberculo indolentejfenfim poft- ea accrefcente , ftd absque moledia infigni, adeoque tolerabili feptennium integrum laboraverat; Verum' occafione exilii e Patria fubeundi calamitofi perfi- di$que mariti improbi, oHaSiEgypti Ceelefti Canaarr praeferentis, ac uxore deferta in patria manentis, alia* fumque infinitarum afniffionum , acefccntibus, ob moerorem & melancholiam, auda plus faais acrimq^ nia, humoribus, malum ab aliquotrnenfibusexacdr- feari, ae fex jam & plures feptirnanas immenfumdo- Iere coeperat. Imo fummo tandem & intolerabili do¬ lore dies noSesque excruciabatur. Quare convocato 2i. (ii.) Augufti , anno prasterito 1697. piurium’ Me¬ dicorum ac chirurgorum tam Germanorurn, quam' Gallicorum cor cilio, plurimOiiim titriusque nationis accurato confiiio, cxpenfis probe fuadentibus Utrinq;' k disfuadentibus rationibus, & arguinentis tath pro' extirpatione , quam contra illam rnilitanfibus , illisi praeponderantibus, accedente praeferfim proprio sg- gras inftinfia, utpofe quas doloris illiu's horrendi im¬ patiens, mori, quam taffi mifere viVcre & toj queri' mavolens, dubium ac peiiculonori vacans, praa nullo remedium praeoptabat. Hinc empirici cU]usdam,fum' temporis Berolini agenfis,quS encheire fin nort inepti, ac uno alterore, in parili cafu, jam edito fpecimine, famam aliquam adepti, manufe fufamiftere conftitue- bat, k fediohe infequentis 22. C12.) Auguhi boram' € C e j . ee&j Ijl _ Obfervatio €LVIlt. decimam matutjnam,e6,quodmedicamentisaliquaa ¥ diu jam adhibitis, corpus quadantenus praeparatum ac praedispofitum eflet, decreta, mafculfe illam, utue infra£lo diutinis illis tormentis Sc vigiliis paulifper corporis, nullatenus tamen animi, robore (ubibat, ac fortiter & conftanter tolerabat. Ille fatis promtfe, vix quadrantis horce fpatio, a margine fupcriori mammae praegrandis, &: ob tumorem eancrofum immane tiir- gentiSjduflrautrinque defuper novaculae acie, carci¬ noma illud ingens, plus fpithama longum ac palmum Scukralatum, libras duas demtis femunciis tribus pendens, totum ad iplos usque mufeulos peSorales, nullo relido, faltem apparente, ullius malignitatis yeftantis veftigiq extirpabat ; Verum operationis Chirurgicae, quam deligationis ae fanationis metho¬ dicas magis peritus, haemorrhagiam p m!6 largiorem, jndequeLipothymias ac virium haud parum jam ex- hauh^rum jaGuram nimiam, non absque omni ra¬ tione, horreqs, maturius forte debito iabia vulneris - contrahendo H combinando, 'fanguineujob praeee- denfem moeftitiam 8c animi aegritudinem acorefca- tentern, adcoq-,mali fubfequentis fomitem , nonduna ( fatis exhauilum, nimis fcltinanfer, compefcel ai, &: injedis acu) & filo quinque fibulis, relido quidem cruoriacpuri in inferiori vulneris parte aliquali, fed haud fatis patulo exitu, refrenabat, ficque aegram in- figni levamine ab atroci illo St infupportabili dolore Cx parte beabat. Sanguis in cavitate fuperiori coerci¬ tus, ftagnans &ob acorem latentem grumefeens^non exiguam curae remoram mox ab initio faceflebat,qua~ tamen laxatisinferioribus duabus fibulis, non fine dif¬ ficultate tajTd-m remota, perodiduum & ultra cura / PeCarcmmiite iatente deliberato conftlkj^c* j i^atisexpedite procedebat, ac ipem haud exiguam pro- fperioris fucceffus aliquamdiu alebas, nam Ic labia Vuineris infuperiori parte fibulata coaluerantj &: vulnus facis laudabile a-iqudusque pus fundebat; fed nefcio quo finiftro fato aegra, dum feceffum parat, in animi deliquium lapfa, ac femina Illi miniftrante im-* provide illam, compreffo durius fauciae mammae vul¬ nere, erigendo traaante, maium haOienus non ade6 immorigerum, hoc errore aclaefione infigniter exa¬ cerbatum, inflammatione primum mox St tumori¬ bus quibusddm,tum in cavitate vulneris, tum ad illius labia & latera, hinc inde 'ucceflive obortis, ut St foe- tore gangraenofo,ac finie & ichore cruori mixto, pu¬ ris laudabilis icco affatim profluente, anguem in her¬ ba latentem arguebat. Dolor praeterea gravis ae con¬ tumax huraenfinftj i junfliuras Sc glandulas ffib ala, una cum turnore ditriufculo, tandem & brachium to¬ tum ad carpum usque occupabat, ac praeter infcm- nespIuriinasnoSes, quas aegrae, infignes moleftiaS tam Chirurgo quam Medicis creabat; qui tamen va¬ riis adminiltratis tatri internis quam eiternis remediis, tandem utut aegre cedebat, St fpem hucusquein lubri¬ co pofitam . eatenus redintegrabat. Verum fallaces erant inducioP, nialo clanciilum ad interiora ferpente, namob fanguinem pure Inqijioatum, tandem St fe¬ bris haaenusclandeftina, aperte fe prodebat vulne¬ raria , appetitu penitus proltrato, agrypnia, aliquali delirio, ahisque fymptomads ftipata. Viribus itaque eb inediam febrim ac vigilias magis magisque fati- fcentibus, auftaque iridies malignitate cruoriscorro- 'fivl, ulcus contradis ac praetumidis labris fiinario- hem ult^iorem St medelam omnem f efpuebat , ich >- reitt ^7^ Obfer%‘utio (^LXIV- . rem potius cum fanie foetidi aerem 5c viruleut Ium copiose fpuebat, eoque partes etiam vicinas in- - fe^ds ex parte clepafcebat. Adeb ut recrudefceniibus identidem doloribus horrendis, ad anodyna fueri; tan*' quam ad facram recurrendum anchoram, qua? his a- liquantifper fopitis ac fomno procurato Halcyonia illi fubinde ac poftexanthlatos decem fere hebdomadum graviUimoS cruciatus 29.(190 viribus plane fuccumbentibus evthanafiam ac placidiflimam analj- fin conciliabant. Aperta, aegrae beatae, dum adhuc viveret juflu & rogatu, utraque poft obitum mamma, fiarcinoraa mufculos intercoftales infeciOe , ac non tantum ad interiora penetraffe , fed Sctransverfim fu- per oife fterni ad alteram quoque mammam virus fuumprcpagaffe, deprehenfumeft;. O B SE RVATIO QLXIV^ " Dn, D. gustavi CASIMIRi GAHR- LIER De Oyo Gallopavi , «t raro, fic nion- ftrolo^ GAIJos quandoque efle oviparos, etfi hoc pro por¬ tento habitum , ac BaTuifcos inde nafci vulgo ereditum, noftro cEvo non adeo infolitum, non unui nos vice docuit tam aliorum, quam curioforum Ger-, maniae experientia,- de qua confulere poterit, cui vo-, lupe, praeter alios piures paffim citatos Ephemeridum Naturae Curioforum Dec.i . Ann.3. Obferv.177. p.332. Dec 2, Ann.i.Obf.i4y p. 3^9.8c 'eq.Ttem Aqni^ti Obf. 21 1. p. 435. Sc feq. una cum Scholio Magnifici atque ^xcellentillimi Domini Praefidis a portenti fu^icione &fU', _ De On)o GaUopa^i, ut rare, fie monffrofo, 3 & fuperftitione ova illa vindicantis. De~Ga!lopavis res, quantum conflat, non asque obvia: Specimen ta¬ men mnus praecedens 1697. tulit Ciiftrini, quod Neo- Marchiae propugnaculum eft longe munitisfimum. Ubi g illus Indicus paucos retrbdiesin foro emptus, colore , pennis nimirum nigricantibus, 6gura,magni- tudine , geftibus , voce glocitando , omnibus denique indiciis , Galiapavura fe praeftans, in area domus far¬ toris cujusdam , cui nomen Prentzlow , hoc ipfo aedis Domino aream transeunre, acrurfus apofticopaulb pofb revertente, acintuente, fuperaflerehumi ftrato fedenSjSt concuffis gallinam ineuntium St coeuntium Gallopavoruin ritu,alisgeftiens deprehenfus , quo in loco poftmodum ovum repertum, ejus quam fchema additum exprimit, figurae. Poft ovi partum, Gallopa- vus narratur quietus ac a labore partus quafi lafTus, colorque capitis e rubro ac glauco in pallidum muta¬ tus fuifle. Cum ovi effigies a piSore quodam rudi fatis minerva adumbrata hic Berolini circumferretur, ac in manus quoque meas tandem incideret, di¬ gnam apographo , ac cum curiofis communicatio¬ ne cenfui , de veritate tamen rei adhuc dubius , fcifci- tandi erg6 Virum Nobiiiffimum atque Dofiiflimum Dominum Philippum Sigismundum Stofchium, Me¬ dicinae Dofltorem, Archiatrum EleOioralem atq; Con- fulem Ciiftrinenfem digniffimum, Amicum affinitate mihi junflum literis interpellavi, ut quid rei adum, referret. Qui non mod6 enarratis plerisque circum¬ flandis rem revera geftam confirmavit, fedinfuper re- fcripfit, nullum in eadem area praeter illum folum, vel gallum vel gallina, nec domefticamnec Indicam illo tempori fuifle ; praetereaque uxorem fartoris as- feruifle , fe cum quibusdam aliis tefteni oculatam Dec.lll.AnnV.^Vl- d d fuifle _ Obfer’vatio CLXV. _ fuifle illius partus , ovuraquc non mod6 cum admira¬ tione fuftulifle , fed & accurate contemplatam effe , fuifle illud malacodermon , tefta nimirum molliori, qualis efie folct fubventaneorum , aliquatenus trans¬ lucida reOum , aded , ut ante quoque quam frange- retur, vitelli ab albugine feparati non uno loco trans- parerent veftigia, quae & tefta, poft delineationem frafta , reipfa patuerint , ac jufTu fu6 terra , ne quid inde mali ( Bafilifcus fortfc, juxta vulgi credulitatem) ©riretur, obruta fuerint ; Gallum autem a fe, ab efa illius abhorrente, aliis donatum, qui illum mafiatum ac aflatum absque ulla noxa comederint, Superaddi- difle quoque relationi fuae , aliud Galli Indici ovum haud ita pridem in aedibus cujusdam Dominae Grune- hergae repertum fuifle. Scriptum mihi aliquod fimul typis excufum cujusdam Magiftri Hanfleri Diaconi Cuftrinenfis de ovo illo Gallopavi Ciiftrinenfis judi¬ cium continens , haud usque quaque ineptum com- znunicavit. Fig. LI. .Febr.Berolino Auguft.Vind.miffk.) OBSERVATIO CLXV. Dn. a JOHANNIS MICHAELIS METII. De Singultu ridicule curato. NOtiflimus quidam mihi eft, qui quoties fingultu ex crapula corripiebatur, vittam coriaceam coc¬ cineo panno fubteftam capire depofuit , in terram projecit, calcavit pedibus, & quamprimum eam in- verfam denuo capiti impofuiflet , ecce iliico fingul- tusceflavit, quod multoties ipfemet vidi. Utrum verbcaufa quaerenda fit in mera fuperfti- tiofa imaginatione , fivo in mente ferib direfla ad vi¬ tam humum projedam conftanti, aut in motu ma¬ teriae _ Stngutturidimle euraio 577 teriae infeliaatis per faSo,aut in Spiritu in- fpiratorio retento , quo tunicarum yentriculi fibrius comprimuntur, utacidum enormiter nervofam ejus¬ dem compagem prius contpndens, nunc refraenatuiii ex agenti in patiens fuerit mutatum, vel in alio quo? piam ( nam unius rei poflunt efle caufaepiures,)Por aioribus examinendum relinquo. OBSBRVATIO CLXVL Dn. D. JOHANNIS MICHAELIS METIL DeParciom obfcoenarum exulceratione lofo finu pofl: parcum difficilem, Vietoris aulici in Pretfch, oppido in Saxonia, con- juxz6 annorum. Tr^aroToni^ cum laberiofifEmo partu detineretur, & quicquid medicaminum exper¬ torum exhibitum, nil proficeret, ipfa partueriens ah adjuvantibus nafutulis, partim vero ab adftantibus otiofis mulierculis admonita eft, ut ad dolores partus pleno hiatu vociferaretur, cujus deinceps os facrum natesque ad genua fua firmiter comprimendo mifer^ miferamtorferant, donec tandem ftetus quoad caput confpicuus , vita defungeretur. Ego accerfitus cum faetum jam viginti quatuor horas mortuum & colo., rem ut in fphacelofis fieri afiblet, animadverti,pericu- lum in mora. Vinum fuafi pro duabus vicibus propi? nandum , cui incoqui jufli herbarum pulegii , roris- marini, fabinaeaaMj. cinnamomi Sij. myrrhaeSiij. In hujus vini menfura circiter dimidia Saxoniea folior, Sabinae pulverifat gj.Sc Zingiber, alb. gr.iiij. exhibui, ^cujus ufu intra femihoram enixa eftpuerulum mor¬ tuum. . Aliquot diebus poft, in vagina uteri ulcus eft animadverfum, fioto aqua plantaginis, myrrhae pul- Ddd 2 verem 57? Obfervath CLXVIL _ verem Sc radicis confolidaemaj. ni fallor infpergi jufli. Pariter fiftulofo fmuiin nate finiftro, fine duljio a com- prelfione muliercularum nafutularum &c obftetrice elam confentiente, exorto, profpeflum eft medica¬ mentis & in jeftionibus vulnerariis, ita ut ab hisce bi¬ nis malis, quibus fex fer^ hebdomadas vexata eft pu¬ erpera infelix, feliciflimeD, b. fit curata reftitutaquc priftino vigori- {Jenoi Augufim Vind. d. i6.Febr.A. i6q8. miffe. ) OBSERVATIO CLXVIL Dn. D. JOH- heinrici starckii. De Salutari uftiveficatoni in febribus pecechia- libus & deliria . AKno i683. diea/.Jul. hic Regiomonti ad aegrum quendam, nomine (cujus nominis duo funt fratres, hic autem eft frater natu minor) fa¬ brum aerarium infuburbio Sackheimenfi, ea in regio¬ ne, quae vulg6 auf bcn @teegen/ habitantem, vocatus, cum febri maligna laborare inveni. Nam fine caufa manifefta infignis aderat debilitas virium fecunda morbi hujus die, qua vocatus eram, & quidem major, quam pro febris & febrilis caloris natura , pulfus val¬ de celer, frequens 8c fatis apparenter robuftus , urina fanorum fimilis quoad colorem, quoad fubftaritiam vero folito tenuior. St quidem fine notabili fedimento. Extrema, fcil.manus St pedes ardebant Valde; Lingua erat valde ficca, aliquantulum afpera, paulumque ad nigredinem vergens.Uxor ejus conquerebatur, mari¬ tum ducere nodes inquietas St pervigiles : ad interro¬ gata vix ob fummam virium debilitatem mihi ipfe re- fpondebat Hinc eum judicarem , gradum corruptionis & putredinis fanguinis St fpirituumeffe folito majo- XfmScintenfiGrem, Sc aftatu naturali, ob latentem in cor- De Salutari ufu veficatorii in febribus 3 79 corpore^ravam cacochymiam nimis recedere, ftati/n neglecta venaefedione.ipli fequentem pulverem alexi> pharmacum praefcripfi : Pulv.Bez.Senru alb. radie. Scorzoner.Hilpan.contrayerv.aa^ 9ij. Saxon, pannon. rub. e chelis cancr. A. c. ingutt. aa. gS, Spec. liberant. Lapid, Bezoar. Bez. mineral. Unicom, fbllil. aa.Bl?. Fol. Sol. nro iij. M.F.p. l.a.f: ^raffiige^ Ijec^/ unb .^ubb^Jjuftjeiv baeoti olle f .@Cunl)cn stvet) fOJeffsrfpi^en boll ouf amal)L Aq.Scord. ulmar. Cardui. Bened. Angelic.acetolell.aa.|il?, fucc. cit. rec. expr. |1?. Syr. rub. id.acetof,citr.aa.5vj,Spir, nitr. dulc. M.S. SBoipt jutti ^uicerr Tertia die morbi fcil. zSjul. cum mane aegrum vifita- rem, inveni ipfum valde debilem,inquietumj Sc de in- figni fiti conquerentem, no£iem duxiffe plane infom- nem uxor ejus conquerebatur.Profiti fedanda fequens decoGum,quGd limul ebullitioni & putredini, im6 & malignitati refiftere aliquoties inpraxiobfervavi prae¬ fcripfi : J5{. Radie. Scorzoner.Hilpan. ^(3. Coq. in aq. fimpl. Colat, fviij.' Add. aq.lcord. Card. Bened. rolar. aa. ^j. cinam. C jiij. bor- rag. ^S. lyr. granator fiiij. rub. id. herber. ac. |i5. Confeet.Al- kerm c. 9ij. Clyfs. Antinvon. g vij. M.S. ®tdvcf « «tlb lungg^^tvontE/babonnai^ ^Belieben junebmen.' Interim injunxi, ut adhuc fingulis f. horis ureretur pulvere pridie praeferipto. Hora ejuarta pomeridiana cum aegrum rurfus vifitarem, eum inveni minus apte ad interrogata refpondere,hinc judicavi ex motu fpiri- tuum animalium in cerebro perturbato .delirium in¬ flare , & pro interceptione humorum ad cerebrunot cum impetu afeendentium, primo cly fterem emolli¬ entem ordinavi, cujus formulam hic brevitatis caufa Omitto, poltea jufli, ut Chirurgusin cervice aegri veficatorium ftatim applicaret. Uxor aegri mandatis meis obtemperans Chirurgum, nomine ©oofttit Ddd 3. accer- _ Obfervatio QLXVlh _ accerfit^ qui me abfente hora fexta vefpertina vefica- toriaim cervici applicavit. Die 29. Jul. mane cum ve¬ nirem ad aegrum, inveni eum fatis apt^ ad interroga¬ ta tefpondere, uxor affirmat, maritum noSem habuis- jfe (olito quietipretn, ne, c amplius poft duodecimam nofturnam deliralfe, &cum (emper inquirerem, an- non maculae purpureae in cute erupiflent, poft adhi¬ bitum veficatoriumin pe9:ore,co!lo 8e brachiis ftatim quasdam pulicum morfibus fimiles animadverti, Chi- turgusque praefens dixit: Veficatorium magnam in cervice veficam excitaflTe, 8c humores ubertim adhuc ex eapartim difle^s.partimfua fponte rupta, deftilla- re, actanta quidem copia, ut indufium iisinfeSumSff |hduratum,3eger (^iutius ferre nolit. Juffi igitur.utuxot ^lud recenti probe ad foculum calefado mutaret, quod etiam me 8c Chirurgo abfentibusfaaum Praeter- ea fuafi aegro,ut praefcripto pulvere frequenter adhuc literetur, fed decofli prioris reiterationem hac nofl:e diftuli, quod fitim $gro non admodum moleftem effe fentirera. Die ^o.jul. man^ aegrum aliquantulum fir¬ miorem inveni ; ipfe ajebat fe noflem habuiflfe placi¬ diorem, 8c faciliorem folito fomnum. Confirmant u- xor veficatorium illud marito multum profuilTe : tara virulehtps enim humores per ifiudextraSos efle, ut duo mures, qui ex indufio mariti, & ea quidem parte qua cervicem tetigerat, aliquid abraferant, mortui in¬ de effent : fe enim mane cumindufium fub fornacem abjeOrum tollere vellet, extinflos, in ipfo^; indufio ja¬ centes invenifleOftendebat hinc mihi StChirurgo tam mures mortuos.quorumutriusq; abdomen ita eratdl- ftentum ac tumidum, ut ruptionem metueret aegri u- xor,quam corrofum indufium, multis humoribus fos- De Hydrope ex obftruSione ^ induratione 0'r. Rabere coepit, ut feptimo diepoft priftinae ferm^ reili- tutus fanitati,me 8c Chirurgum dimitteretjnihri enim inde praeter tinSuram Bezoardica aegroto praefcripfi goJul.Ex his ergo videre licet,qmnta fit vis veficato-, ^ riorum in febribus petechialibus , pervigilio & de¬ lirio, dum non foltim humores venenatos ad caput afcendentes intercipiunt,fed ic eos e corpore prorfus educunt, ut maculas maturius in cute die critico appau reant, promovent, Scvenenam Scorde ad periphe- riam trahunt. OBSERVATIO CLxVm. Dn. a ambrosii STEGMANNIr De Hydrope ex obftrudione & indurationi Mefenterii. GEnerofus Dominus Wulff yEfche a V^ulrf, Haeredi tarius Domitius inNauendorffSc Adendorff,Capi- taneus fub vexillis Gaefafeis,in ttungaria militans,' an¬ nosque aetatis fuas 43. agens , ad me fub initio huju» anni venit Islebiam , conqueftus (ob accufatum Sc commiffum in diaeta errorem , infalitorum & ipfo- rum vitrorum devorationem) de crudOrui» re Vomi¬ tione, faeviflimoque abdominis dolore^ Propinabaih illi varia, praemimsuniverfalibus, ftomachica, car- minativa & anodyna, pofteaqueob fufpea-an» Mefen- teriiobftrufiionem & exinde ertafos atrbciflimos do- . lores, leleSiflima aperientia Sc alia quaevis in AfFeOiu hoc proficua, fed .omnia irrito cum fucceflu. Hinc me reIiQ:o,ad aliumfogitMedicum 8t ex illius confilio po^ varia quOque fruftra tentata remedia, acidulas Piermonticas pleno Raufit gutture, fedlocb fanitatis hydropem reportavit Afciten. Qiiasfiyit itaque p6- jticuloib ftrO morhd celebeirmibs MnC mde Medicos, tan- 382 ObferiMtio CLXVlh tandemqiie d.3.Augull. fumme quoad fuperiora ema¬ ciatus, facie Hippocratia jam jam infignicus, prio¬ ribus adhuc fymptomatibus, continua nimirum cru- dorum revomitione, vehementiffimo mefenterii dor- fique dolore Comitatus,redibat ad me Islebiam.ibique tertium poftdierrx vitam commutabat cum morte : A- periebara. ex nutu uxoris, corpus demortuum. I. Ex ejus difleGo abdomine ferum quoddam ci- trinum ultra Lxx.t^, effluebat. II. Omentum omni pinguedine privatum, ruptum 2cob glandulas obftruGasinduratumconfpiciebatur. Ilf. Inteftinum duodenum diverfis in locis tam arGe coalitum erat, ut gyrata ejus anguftia vix cala¬ mum fcriptorium admitteret. I V . Inteftinum jejunum, nigro calore ab extravafato St diftributo inter tunicas cruore totum : caeterorum ver6 inteftinorum glandulae & venae laGe^ faltem ejusmodi nigro colore tinGae erant, utjucundiffimo fpeGaculo exinde cognofci 8c fecerni poffent. V. Mefenterium grandinofum, induratum. St ferme cartilagineum confpiciebatur , ita ut copiofiflimae e- jusdem, tum exiles, tum majores glandulae.verruca- rum ad inftar, nigro colore tinGarum apparerent. VI. Pancreas itidem p.n.durum & veiuti femine milii confperfum videbatur, VII. VentricuP in fundo corrofus, pituita mucofa, va- riisq; medicamentis ante aliquot dies fumtis refertus erat. (pofiti erant. VIII. Renes fani , fatis magni, fuoque quisq; loco IX. Vefica beneconftituta, nullo fero, multis verd recrementis rubris tartareis,in vita faepius per uriham fxcretis , repleta videbatur. X. Epar nulla labe, qua ^olorem, tunicam, ma- gnitu-; De Hydrope oc obl^ruBime ^indurafione ^c. 3?j gnitudinem, & parenchyma vitiatum , nWisque hy- datidibus prasditum erat. ' XI. Cyftis fellea optima & copiofa bile repleta jcrat. XII. Superficies Lienis omni ex parte lasvis ad al¬ bicantem vergebat colorem, ac in utraque parte lufu quodam Naturae Vllf. fiffuris partim inter fe hianti¬ bus , partim coalitis, infignita confpiciebatur. XIII. Cordis pars dextra marcida & plane depref- fa, laeva ver6 ejus pars tota fine vitio annotabatur. XIV. Pulmones oipni ex parte fani gc integri exiftebant. In toto Corpore , ejusque vafis, excepto Capite non |j. fangUinisdeprehendebatur, Dbfervatioiraque haej falfam illorum hypothe- fin , qui Epar unicam 5c primariam Hydropifeos cau- fam femper praefupponunt , rejipit, Sc aliorum an¬ notationes, qui ab Omenti s glandularum Mefente- ricarum obftruflione & induratipne Hydropem quan¬ doque induflampronuEiciantj.ftabilit, ut annotatum in Mifc. jV.C. j4nn- 3. ObJ. 180. Dec. 3. Tulp. 1,2, Obf. ^3, Hoechjieterus Decad, /0. Obf,j, 0^, O B SER VA Tl O CLXIX. Dn. d. ambrosii STEGMANNI. De Morbis Ganum Epidemicis, aliisque ra¬ rioribus Phaenomenis. Nullum Animalium, quod fcio, AIFeflus tum Ani¬ mi, tum Corporis exafiius communicat cumHo- mine , quam Canis. Vidi canem, qui quosvis Heri fui E e e. Affefius _ Obfet^ath CLXl^^ _ Alfeftus Animi adeo exprimebat, ottriftemaffeaata triftitia , hilarem hilaritate, irattim iracundo quodam latratu imitaretur Herum, & qUod mirandum , falfas etiam lacbrymantis mentiretur laehrymas^. Alio& duos etiam mernini canes, ex morte Heri non long^ poff moerore confurntos & mortuos , quofum unus, cum agrotanti Hero aliquando vomitorium propi- narern , ad quamvis rejeSionem itidem vomebat , & anxiis fufpiriis Heri aegritudinem fociabat. Affe- Qus Corporis quod attinet, eosdem fermb GanibUs familiares eife ac Hominibus, MedicorUm hinc inde atteftantur Annotkiones , quas jamnon faciam me¬ as, fedfolUmmodo adducam in-fcenam, quasTpfus annotavi : Canem nimir. haemoptaicum, ab exulee- tatione Pulmonum phthitieum, hydropicum-, poda¬ gricum, pasfiorte iliaca, hernia inguinali , mulfos calculo laborantes , alioSque pefte in - & interfefilos meis vidi. Epidemicam Ganttm Anginam Anno 1690. d. ij. Mart. Aeodae, ad iHuftrem Viduam a Schulenbotirg vocatus, obfervavi, ubi praeterita rfo- fie a delapfo nebulofo aSre canes, tum domefliei, turri catenarii, praeter tres, omnes in toto pago perierant, de quibus ex cutiofitate ultra XX, unum in ioeum apportari curavi, quorum colla es- erne intumefaaa, internae fauces verd, gutturisque mufculi inflamma¬ ti confpiciebantur. Menfe, hujus Annii.1697.Fe- bru itio, hinc inde Canes epidemica quadam iue,8c febre veluti ardenti extinfti vifi funt , in quorum dif- feflis- corporibus, praeter fanguin m grumofum,& bilem copiofam aduftam, nihil reperi nocatu dignum. Q ianta, infuDcr, Canum fit fidelitas celeritas, ex fequenti Amid cu]usdanf relatione videre licet; vi- fitavit. De morbis Canfm Epidemkh f aiik^tie&c. s^f firavit7in<3uit, quidam ex Lanionibus noftris Sanger- hufanis nundinas Zerveftanas, & domum reverfurus canem fuam foeminam interim temporis novem ca¬ tulos ibidem loci enisam derelinquere coabius eft. Quid fadum ? Cum Lanio altero die poft a fomno ex* pergifceretur , in aedibus fuis Sangerhufanis ante cu* bile, canem una cum IX. fuis catulis jacentem & dor¬ mientem vidit.hinc partim terrore,partim admiratio- tK extra fe quali pofitus, me forte fortuna aedes ejus pererrantem , alta voce vocavit , & quod faQum, recenfult. Incredulus ego recenlita falfa habebam (eumSangerhufaa Zervefta ultra XI. milliaria germa*»} nicadiftet) hincq; majorem in modum Lanionem ro- ^ gabam , utper literas a me ipfo fcriptas canis abitum . ex Hofpke Zervcftano recognofcerpt, & rei veritatem exinde demonftraret. Recepta igitur refponfione, 8c fabla computatione , Canis cum novem fuis catulis ^ unum poft alterum vel ad fummum duo in ore depor¬ tando , & Albim , Salamque fluvios pernatando, intra XXVI. praeter propter horas XI. milliaria novies, yel ininimHm quinquies dimenfaeft, OB SE R yj Tl O CLXX. Dn, d. ambrosii stegmanni De Lue Pennatorum EpidemicL E Gdem, hujus Anni, menfe, Gallin® Iridicae Sedo- mefticae , columbae itidem & Anferes diverfis in locis lue quadam Epidemica perierunt, fub quarum nonnullarum axillis puftulas exulceratas, in corpo¬ ribus verb apertis, Eparplanbexficcatum& torridum repeti, ’ E ce* Ol- 3,%(> Obfervatio CLXXl. OB SERVATIO ^LXXh Dn. D. AMBaOSII STEGM ANNI. De Pifcium morbis Epidemicis, Uem Pifcium Epidemicam certfffimum dare Peftis futurae, prognofticon, Annalium atteftantur pagi¬ nae , &c fequens exhibet Hiftoria. Ante ultimam Pe¬ llis invafionem , Anno nimirum 1680. pifces in lacu dulci Mansfeldiaco , (©fifle@ce) pifcinis Langen- bogianis, & aliis (minime ver6 in lacu amaro velfalfo, ) lue quadam epidemica , magna perie¬ runt in copia, maculas habuerunt variorum colorum ex nigro rubentes , flavas & virides per univerfum hinc inde corpus fparfim expanfas, gravem fpirarunt odorem, & naufeabundam fapuerunt putredinem , a quorum efu pauperioris fortis homines infignem praecordiorum anxietatem , fubitaneam virium pro- llrationem, naufeam, vomitum, putridas malignas* que febres funr paflii. Medici Hallcnfes , Islebienfes 5c alii mirum hoc Phaenomenon curiofa mente inda¬ gantes , iUud ad unum omnes malignis, tunc tempo¬ ris aquam inquinantibus nebulis adfcripferunt , ut- pote qui aer nebulofus tantae fuit corrofivitatis & malignitatis, utpifeatorum aquis innatantium facies exulceraverit, aquasque cuticula ex flavo ceerulea obtexerit. Hinc fafium opinor , urmiafma quod- dam aeris nebulofi malignum , feu Sal volatile acre extraneum per odoratum, infpirationem & nutrimen¬ tum maffae Pifcium fanguineae , ac fpirituofioribus ejus particulis communicatum fit , quod fermento fUo acri peregrino ebullitionem &: effervefcentiam in- flgnem _ De Pifcium morbis Epidemicis. sEp ffgnem in illis conciliavit, compagem fanguinis irt ichorem & ptttredinetti refolvit , partim fulphureas ejus particulas igneas, fecit , partirti effluviis craflis exteriorum pororum Oftiola obftruxit, & occlufit, ut efflorefcentia quaeda fiverhaculaepeteehiisnonabfi- iniles k Saie volatili fanguinis ceu flores quidam pro- trufae fint , cum Natura refolutionem fanguinis tota¬ lem averfetur ^ & folummodb particulas falinas vola-, tiles fulphureis impurioribus implicatas ad extimam cutis veftem protrudat & expellat. Si quis dubium moveat, St objiciat! QuPd ad expeUendas PetechiaS fummus calor p. n. requiratur , cum ex praxi medica conflet. Partes rariores calore fotas, magis fubji- ci Petechiis , niinus verP illas, quae abri expolitae funt : Irtpifcibus autem fub aurahumidiore degentibus ac aquis frigidis immorantibus, calorem ejusmodi p.n. minime praifupponendum efle , utpoteqUorUm par¬ ticulae ob aqiiae frigiditatem Sc humiditatem minias mobiles, hincque ad exagitationem calorificam exci¬ tandam neutiquam idoneae exiftunt. Cui objedioni brevibus refpondeo (i) Talem quidem calorem tam naturalem, quam praeternaturalem pifcibusnon in- elTe, qualem in Hominibus, aliisque anirnalibus aeri inexiftentibus deprehendimus, tantum tamen adefle, quantum iliorum vitalitas requirat, ita quidem, ut quemadmodum interiora Hominis ab aere calidiore, fic pifces abhumidiore , 8c frigida aqua incalefcant. Aer enim Elementum Hominis , Aqua pifeium , licet & aerem una cum aqua fimu! pro nutrimento hauri¬ ant pifces; Cu mi teilt Helmontio Difciirf. Taradoxal. p 7. in pifeinis libero aeri expofitis magis crefeant pi¬ fces, quam in illis , qui folem averfum habent. Eee 3 (2) _ Obfer^atia CL^Xr, [ ii') Necipffim aquam prorfus calore eife dcftitutam experientia docet ; Licet enim htimiditas & frigiditas Elemento aquae propria fit, attamen calor propter conjae^ionem partium in illa magis continetur, quara In Inerra* ( 3) Pifces inftaper multoSulphure feu calo¬ re interno , fpiricu St fanguine gaudere, erincunt iim velocisfimae , S: continuae illorum |aftationes ex irnpetuofiffima atque ccierrimS humoruan exag^iratio* ne, harumque particularum fubfaltationibus haud moderatis provenientes , tmn circulationes manire- fiae, quia mediantibus mkrofcopiis in pifcibus fquar misdeftkutis rapidiffimum fanguinis per caudse fi-p bullas morum peridromum circulari videmus, tum cTiymicse refoiutiones , qui deftillati pifces plus olei, quam falins fubftantiae fundunt. Hinc fulphureas pifcium particulas ab extraneo quodam mahgno fer-- mento inflammari polTe, St igneas quafi fieri, quivis facile videt. Qu6d autem Aqua malignis Acris nebulofi miafmatibus , ae impuris aliarum rerum moleculis poffit inquinari , contagiique tanti vehieu» lum fieri, ut pifces exinde pereant, nullus forfitaH negabit, qui curiofas Medicorum obfervationesdili,. genti volvit St revolvit manu. Nam quod (i) Aee miafmatum parens non foliim fua malignitate fupe- riorem regionem , St ex illo viventia Animalia variis morbis epidemicis , fed St ipfam aquam, ejusque in¬ colas eontagiofa quadam lue poffit inficere, teftes fe fiflunt HippocrJ/dCiaere , aqva^loc. BonttkoeiH lih, Di/etetic, Comar. h’fi. admirak. 21. Diemerhroek de peft 1.2 c.i.kf 6 Forefi. Hb.S.Obfg. SvboL (2) Conflat: C^od pifces a fulminibus Sc tonitru aeflatis tempore non rarb interficiantur, Ssmacplis variis exinde infir gnian^ bePiicmmmorbu Epidemicis. 5% piantur , quam iriterfefliiortem vulgus fibi perfuadei neri, quod fonum exaudiant pifces , aut qu6d fulgu¬ re ipforum corpora perilringantur. Sed cum Audi¬ tus pifcibus propter organorum auditui necefJario- rum defeflum nullus ferfe fit^ nec fulgura fub aqua degentibus nocere poffific, credibilius eft a fulmine iioxam fieri , & mortem inferri pifcibus ab effluviis, & atomis fulphureo- nitrofis aquae communicatis , quoS fpirant fulgurata omnia, vid.iewec. /.3*. N'at.c.21, Tiin- L 3f. c. I f. .C^fp. Scbott. Uit. Af irab. Mekdt.c, / 7» quiibidern cofrufeatloneshas fulminum Nitro - ful- phoreasfflorefcentrbus arboribus etiam nocivas dicit, tit exinde flores veneno veluti taQi arefcant , & deci¬ dant. , . (3) Ex maceratione lini aquam , & ex illa Hd- tnines ac pifces infeftas annotarunt, Ai>enzodr. L i. Theii. TraS. c. f. Athamf. Kircher. in Scfut. Mei. EhyfddepefltS. t.c.Syp 22. Rolfinek.MethMed.fpecidl. l.2.Si3iC.7i, Briet.Farallel, Geog.wt mns. Tom. 2. p. 2 l. /. C. 6.p'. 10464 Bof. in Hift. Melitenf. Wlede'/, inMnaleU.Melitetf.T>aridePeft.c.3, (4) Aquam ex Subterraneorum f. mineraliuiii Kialignitate inquinatam, & ex hac pifces interemptos, adducit AgtkolJ. r. deMeiall.p^d. quatenus miner®, vel in aqua lavantur, vel fub fpecie halitus feu vaporis gic tinflurae mediante feil, contaflu corporali ac Spi- ti uali aquam confpureat ac inficit juxtaPoetae verba s td (;) Ob{ervai:iQ CLKXL (5) Aquam ex Tabaco, & exilldPifces in Sc inier- feQos , Ephemerides &: Ncypilae (JaiioruinAnn. < 679. exhibebant fequentibus : Aliquot niniirum naves Tabaco onuftas circa Infulam St.Chrirtophori eyerfas fuiffe, Sca copiofa illius Tabaci fubmerfi ne aquarn iftius loci adeo malignam venenatam exritiffe , ut pifces exinde perierint , & ad littus projedii aerem miafmate quodam maligno inquinaverint. Homines? que febre peftiiendali infecerint. (6) Quid quod Aqua malignitate fua acquifi- ta, non foTum Homines, pifces, aliaque viventia, fed & inaniman S: ipfas plantas inficere apta nata eft, quippe quale contagium Rodmcus piacius Infulanus Hifpalerifis lib. de Morb. Gailic. Wfpanice confcripto annotavit Sc fequentibus verbis latine redditis ita de- fcripfit ; Primis, inquit , quindecim annis tam con- tagipfgs estitit morbusVenereus ut etiSin plantis fue¬ rit obfervatus. Baefae enim in hortis, ubi ftagna, vd vivaria erant, in quibus veftimenta morbo hoc in- fedorum lavari folfbant , aqua ejusmodi irrigatae ftirpes, roaximE capies, puftulis inficiebantur, quae poftea albefcebant , ut admodum fiipiles efleni pu¬ ftulis Venereorum exulceratis. ,Si conjeOrurae reliquus locus , idem forte judicandum de Lepra /udaeoruta contagiofa, quae exhalationibus fuis acribus St fum- me venenatis tum parietes aedium , tum veftcs infe- flrorum non fecus inquinavit , ac yentus humidus vaporofus , St ex illo enati Vernies (SOlOfttn) confu- munt reftes, vid Levit, c.l 3. v. 3. ^ 6. C.J4.. v. 34. feq. Francifc Vallef. Tbilofoph.Sacr.c.i g. Th. Bartholin. "de Morb Biblic.n.^.Sennert.l.f.P.l c.zy.PraS. Adpri- ora inquirenda ut redeam ; Cur nimirum pifces non aeque DeAf tr curio lov Thom. Barthjli- aum. Virum CaadidifiimuiM , cujus Fama & per Orbem De Mercurio njivo 'e i.nnJO hominis corpore ^c. 3^ 3 Orbem voiicat, kheic Hafniae in recentiffimaadhiK efl: mempiia, llleCent,!. Hifl. ictibiti In fe¬ mina cancrojam tnammUlam imponebatur lamina plumbea ^ incuria adft antium nimium Mercurio oblita p quem mam¬ ma ita attraxit , ut tandem rupto ex fe tumore , ex eo¬ dem Mercurius fenfim, ^ fatis magna copia exftillarit , qui vicinas partetfuo fplendore inumbravit , immo ex fcapulis integra cute ex fudarit. Hujus rari exempli re-^ cordabatur Vir Ampliff. Sc Excell. Dn, Henr. aMoini- chen, Gonfil. Juftitiae &c Archiater Regius, Vir op¬ timus & doftiffimus , conjunftiffimus mihi Collega, ceu mihi faflus eft non ita pridem, Joh. Rhenanus m Prtef.ad LeQ/diff' Chymicotechn- p. m-B. 2. b.feq. haec habet ; Ipft vidi apud Parentem meum , qui non in¬ fimae nobilitatis Virum olim priftina fanitati reflituebat , vivum immo vivum argentum ex vulnere leni cauftico , ubi cutis aperiebatur effluere , quo ablato tandem morbus ■ abiit. Levin. Lemni l. 2. de O. N'- M. f. f2. obferva- tum fcribit ex eotum , .qui inunftione mercurialiufi erant , incifa vena aliquot h^ercurii drachmas cfflu- xifTe. E meo addo penu exemplum, quod ante bi¬ ennium Hafniae obfervavi, in morbo Vice Chiliarchae rei tormentarias D, Ludovici Chriftophori Engel, Lu- fati. Il!e Lll. annos natus, cacochymicus, olimAr- tiChemicae & Pyrotechniae operam addixerat , mul¬ tumque circa Mercurium occupabatur. Praeterea ante hos XX. annos Philippsburgi ad Rhenum per iniidias ab homine nequiffimo toxicum propinatun» accepit, quod itidem ex Mercurio fufpicabatur con- feQum, ab eoque paralyticus aegerrime decubuit, confilio Excell. D.D. joh. Dan. Widtii , Confil. & Ar- phiat. Trerir. Sc Camerae Imperialis Spirenfis, Amici, Fff 2 dum _ Obfervatia CLXXfh _ _ tom viveret , fuavifliTrji, reftkutus in tantum fuit , neutiquam in totum. Ab illo tempore homo cetera’ robuftus, rwn bene valuit, ob fanguinis dyfcrafiam. St generis nervofi imbecillitatem ; i» fpirituum ani-» mallum jaflura , cum oblivione & vertigine. Deni-» que arthritide modo vaga , modo fixa. Podagra ni¬ mirum U Chiragra laborabat fubinde. Tandem in¬ cidit in haemorrhagiam narium contumacisfimam , unde faepe ex trachea thrombos fanguinis exfcreavit cum fufFocattonis metu. Superveniente vero febre maligna, beate obiit d. XXVlI. Julii cobc xcvi. Hoc autem maxime notatu dignum erat , quod ex ejus dextrae manus indice digito circa apicem exulcerato , ipfe Mercurius vivus non femel prodierit crudus j Sicuti& eundem ipfemet opfervavi in eodem e cru¬ re finiftro ulcerato effluxifle An. 1696. d. XIV. Junii 'per tres fecjuentes dies, quod curavit impofitis her¬ bas recentis chelidonii majoris foliis. Ceterum' de argenti vivi tranfitu per meatus infenfibiles, legatur Petrus Roftinus tr. de morbo Gall.p. m. 116. in 8. Nec tantum carnis , membranarum , humorumque fub- ftantiam , fed ipfa oflium quoque interiora permeat, mi obfervavit Fallopius , qui ipfe in apertis crurum oflibus corruptis , in gummatis , ut vocant , Galli¬ cis minas argenti vivi puriffimi invenit , ut refert 1. T. Schenck /. »?. .y. 3 J. His addatur Matthias Unzer, c.Xl. p.m 466. ubiferibit:- VisAfemimpe- netrativa infignu confpidtnr quoque in corpore micro^ eofmico , ad cujus (me centrum tanta celeritate penetrat^ ut feu intro adhibitus , feu foris adplkitus, mo7nento qua- fi cutim, membranas y mufciilos, wafa ac njifcera perre¬ ptando, non ita mutto pofl,. wel per oSy wel e Phthiriafiv •t vir Petrus a Caftro, Bayohas, l^eroheif- I fium Aefeulapius, U cui multi Celeberrimi Medici intra & extraOermaniam debent plurimu.ob infignem' eruditionem StPraxin feliciflimamsin aureo libello de Febre rnaligUapunaiculari, (cujus iteratam editio¬ nem debemus candidiflimo peflori. Magno Joh. Ge- org Volcamero, nobis olim, dum vi veret, amiciflimo ic adhuc poft fata colendo,) Sedl lV. de fignis pr ® gnoftieis febris pun8:iculark .J. 3^9. p.m.94, itafcribits Horratdafhtbiriafis,: ante feftimum prxfevtim adparens, majorem partem £grotantittmmifere(tt(lulit: Mc protraBo morbo fempereft jecura, mji coBioats figna apparuerint , In declinatione falubriterfo^ knt germinare confumtk per ea ammAtia impuris fuccorum reliquiis, S qu£ _ Obfervath CLXXllL _ _ qu£sicutm natura detruferat , non facis valens propter putredina- lem vifcid,itatemab eis fc eappedire , alioquin perntciojas effeSurk re- fidivas. Idem ibid. SeB. IX. §. Liy. p. m. 26.feq. percit : J^aedq Pbthirialisnon raro etiam bunc morbum comitatur , malo certe omi¬ ne , ut diBum eflfupra.fi is principiis appareat, nift purgatione de¬ belletur, remedium non babet , ut contigit famulo pbarmatopoU ad D. Zenonem, quiquarta die apparente Fhthiriafi , fexta mifere extin- ftuseft ^c. Commodum ver6 accidit, ubi iibrum hunc elegantisfimum in Antiquisfima totius Germaniae Heidelbcrgenfi Academia, Auditoribus meis propone¬ bam , jubente ita tempore A. M bc Lxxir. quando ha£C maligna febris 8c in Caftris & in urbe faeyiebat ; ut occurreret talis cafus , qui certe inter rariores nu¬ merari meretur. Venerandae Canitiei Vir , Confil. Intimus & Praefes Serenisfimicujnsdam Ptincipis,ad juffum Domini , CaftraCsfarea , tunc temporis prope Spiram Nemetum metata, fecutus, incidit in morbum caftrenfem feu febrem yulgo didam Hungaricam cumfuetis, hoceft, yehementisfimis Symptomati¬ bus. Ingravefcente malo deportatur Heidelbergam ad Generum fuum Dn. G. A. de M. Centurionem ibi in praefidio commorantem. Hic me vocat Sc urbis Phy¬ lleum Ordin. D. D. Andr. Steigerum ; invenimus fenern promifla canaque barba, quamfepius folebat inter¬ plicare Sc nodis conftringere ; cetera proceri & ro- bufti corporis , munditiasque ftudiofisfimum. Ex¬ hibemus ex Artis praeferipto remedia. Sed ecce cir¬ ca undecimum morbi diem fubito St ex impro vifo pe¬ diculi copiofi agminatim per caput , cp Ium, pe- dus reliquumque corpus oberrante? conspiciuntur, cum aegri horrore & atiftantjum Vires violentiffi- me difcedunt, optimusquefenex die mOrbi XIU. circa vefperam placide exfpiravit. Exemplum hoc com¬ muni- _ _ De Phthiriafi. _ 3pf municavi cum CL. Viro Joh. Gottofredo Zeifio cum me Rt^iore Univerfitatis 2>c Pfafide An 1678. d.17. Ju¬ nii Hedelbergae' non fine laude proponeret Difp.In- aug de Phthiriafi , in qua magno iabore, doiia dili¬ gentia, rem cxaGe enucleavit,- qui poteft videri. Hic nofter cafus mihi revocat in memoriam aliud exemplurri quod rion ita pridem legi apudErud. Virum D.D.Franc. Blorideiin Thermarum Aquisgranenfium &Porcetan3rurhElucidatione Sithaumafurgia c. XIV. §.2 p m.i 58 feq. Edit. Aquisgr. A. 1688.104. ubi inquit: tinus reflat exotiem morbus, quem referre debeo. Prima \^prilis decejflt ad tbermales Prsenobilis Hotlando-Fnfius N. N fwgulariter in omnibus aulis Regum ^ Principum Europteis, irmno^Turtdrum no- tijfimiis. Navigans in rriari cutii Judaeis, fu fpieabatiirf e ab illis, foedo iUo Nerodiano morhopediculdri intbxicatum fuijfe. Quidquid fue- rit,ita ejus cutis illk repleta fuit, ut undique ex volaManiss. ex Nari¬ bus, Auribus, Oculis, (JHente, Barba PeBore, Ana, Pene S^c’. Innu¬ merabiles extrahere pojfet , viventes in Charta ambulantes & cur¬ rentes, quod vidimus una cum Chirurgo Ml/enrico. Perfenam ha¬ bebat conduBam, quam fecum ducebat pro hac venatione, qusetota die ferme operam illi impendebat, ^qu4ad millidnes forte maSabdi-^c. Huic cafui medelam adhibuit circitet per duos menjis potu 9^ fotu tber- maliam, cauflHm morbijjcdmfuflulimus, exftinximm 9^c. mutatis ve,- flthus ivit Francofurtum , fanatus rediit, cUramque anteriorem pro majori certitudine aliquantisper repetiit,9S abivit liber 95 incolumis. De morbo hoc qui plura defiderat^ adeat Joh Schenk. Gbf Med. 1 V. f.m.699.Ieq Ephem^ Gerni. Cur. Dec If. Annus. V.Sc VII. tnApp, Fabrhm Buchrjeri ner Cel- larium f. 1798. Cunr.Dietericum in Analyfi Evangel. Dom. pofl CircumcifionemDOminip. m. i4J^.b. Sen- n^rt de Infartt. cur.p. 2. c. V. Floller, ad !, i. de comp. med. Perioch.i. p, m. i|. De pediculis horumque femtnario , ic quod etiam fint in arboribus vid.Joach, Camerar.inutriusque Linguae Comment, f.410. Reuf- ner _ Ob fer vatio CLXXIV. _ ner Obf. XXXI. & plures Audoces in Moroni Direft& rio per Sebaft. Schelfer. p. m. & praecipue apu4 laudaium ZeiCium fupra, OBSERVATIO CLXXIV, m. D, GEORGII FRANCI DE FRANPNAU, De Glyftere Frigido* De tali cly flere mortis caufra,es: incpmparabiliTh. Bartholin. Cent.i. hifl.76. refert Vir praefignis D. D. Franc. Chrift. Paullini, Fautor & Amicus honora-. tiffimus in Append, pbf.83. p. m. 5 3. ad Ephem. Germ, Cur. pec.2. Ann, V. Hinc Godofr.McEbius Difp, de na¬ tura & ufg Clyflcrum Jenae Anno i649.§ 3S-fcnbits Frigiditas in enemate adiva nunquam docetur; frigia enim nervofis memhranofis partibus inimicum. Huic concinit ingeniofiflimus 8c CandidifT. VirD. D. Elias Rudolpb. Camerarius, Tubingenfium quondam lU'? men, & amocmeusDifp.deClyfmatibus §.i2.Tubin-^ gae Anno 168?. inquiens; Clysmiealentes valde funt infeflu ^ec minorem committunt errorem qui in febri-r hus ^ aliis morbk calidis ^adu frigidos adplicant cljflereSp omnia Jiquidem frigida omnibus, membranis nervisque funt inimica, ano, vefi^ajuxta Qruling.de tripl.evac, gen.p.2.p.2^i. nocent, flatusque gignunt- Ex enemate adu frigido Serenisftmtm Infantem brern pod applicatio- nem, convulfum obiijfe, meminit Celeb.Wedetius de Comp. Aled.pg2, jflTe dicam Archeum in febribus ardentibia jamtum exorbitantem ad prafentiam medicamenti cujus • dam adu frigidi magis ad irm concitari. Sanguinis orgas- mm _ _ De Clyjfere frigid(K _ 399 mum bincm^eri ifjc. Oyli^ lamm potentii frigidi, qui ex medkmenlis refrignantibui htmeSantWus funt compofitl, in di&is cafibtis non improbandi. Cum hac dc re Sermones mifcerem cum VirolUuftri Sc Excell. D. D. Henr. a Moinichen &c. Cpllega meo plurimum Venerando, fene optimo, recordabatur rei olim ft#* ik paullo poft plenius eam ad me perfcribfit feqq. Vir Perjilaftris, Ampliflime , Domine & Collega honoratilfinie. ,,Ne perhumanae Tuae pedtioni a fcrlbendo alie- „ piMS, morofius deefle videar, brevem frigidioris E- ,, nematis pbferyatiunculam offero, feripturientis fe- py ctiii genio vel pajato forfan non arridentem, eujus „dum ftudiorum caufa Patavii commorarer,primani „ mentio, nein fecit Celeberrimus Johannes Rhodius^ ,, quam tandem & Romae 1659. inter alios ifti cpelo u- „fitatosClyfteris frigidi fales .corroboravere Antonius ,, Maria de Rubeiciendum, quo vafa clarius pa-? tefcant. BB. Exortus ureterum utrinque ampl9 Si cavernofus. CC. Truncus venae cavae. DD. Truncus Arteriae Aortae, a/j. Arteriae emulgen¬ tes. bb R iir ificationes venarumEmulgentiurn. CC. Ureteres, dd Venae in ramos Ilia, «jos divifio. c. Arteriae divifio in iliacos. Fig. IV L OBSERVATIO QLXXVIL Dn.D.XSEORGII FRANCI de FRANKENA^, De inteftini penuis parte per anum exclufa. Ihil tam abfurdum, quod Corpori non eveniathu- ■*“ ^ mano. In folidorum fluidorumque tejcturis tan¬ ta eft varietas , ut nemo, necaffequi, nec rccenfere omnia poflit, ut loqujtur liluftris, deque Re Medica optime meritus D.Joh. Nicol. Pechlinus ObferUf Fhyf. Med. lib, i/.Oi/.ja. mirabilem ibidem corporis tremo¬ rem in ruftico Holfato eleganter exprimens. Et quis eft,qui nefeit, nova quotidie enata prodigia vel edi¬ tos cafus mirabiles non fuiffe A tot feculorum decurfu, qui curiofo rgrum Naturae ferutatori non praeferrent facem, ad penetrandum facilius in abllrjufos ejus recef- fus , ni plurium injuria vel rnalitia potius illis omni¬ bus ca; ere jam Sc intercidere deberet pofteritas. Idem & ego facile de funedo nuper non minus quam mira¬ bili cafufenrire potuilTem > quando domefticorum no- Hhh i titia 4to _ Obfer^vatio CLXXFIL gt titia vel confcientia potius tempeftive accitus , ubi agebatur illud novum Sc quafi abfurdum, fimul cum praelaudatoD.D. Wagnero non infoliti hujus phaeno¬ meni me conftituiflbm Sc teftem ii fpeQiatorem ; An¬ gulare enim videre erat prodillTe pfodigiofe,per con- fuetam fecum alvinarum portam, modo integram te¬ nuis inteftini partem fpithamae longitudine & ultra cum annexa mefenterii adhuc portione manifefte fatis confpicua, acerbos inter infimi ventris dolores 8c mul¬ tas fedes cruentas , ita ut animo linqueretur atque ex- folveretur aeger penitus , cujus 8£ fupremus vitae ter¬ minus paulo poft ead. die Augufti noSu appropin¬ quavit. 5ufpieari autem non immerito licet ex pli¬ carum feu Valvularum conniventium Anatomicis diflarum , praefentia , quas oblinebat intus materia fubflava, tenax, quafi reftarent ibidem exhibiti pur¬ gantis Gummi Gotti ( de quo mox aSuri) fplendentes particulae, fuifle rejeQam inteftini jejuni partem illam qua terminatur in Ileum. Ordinarie inteftinum qui¬ dem hoc ceteris paullo rubicundius, ob Vaforumfan- guineorum copiam apparere folet , tale tamen nunc non extitit, forte quod aegerin fella multum ante fan- guinis perdiderit jam , vel alio modo intra corpus ex- hauftus fuerit. Contra tunicae inteftini illius nigri¬ cantes St fublivldae magis vifae, non corruptae vel ero- fae , fed unitae adhuc ; Iblitus inteftinorum mucus in¬ terior fivevillofacrufta aberat , alterum faltim prin¬ cipium , ubi abruptum vi interna eenfebamus , val¬ de tenue, divulfum & difcerptum videbatur. Ita ve¬ ro accidilTe triftem hunc in viro juvene , quippe 26. tantum annorum , exitum, dum fponfalia contrahe¬ re meditabatur, certo comperi. taboraratisquatu- 'TDe mtejlini tenui parte per anum exclufa, 411 ordecim propemodum diebus febre continua, non admodum fenfibili, contumaci alvi cbftruflione & doloribus multis colicis ^ fiti, &c. an vitio Diastae, an alio modo contraflum fuerit hoc malum i ignoro : In- gravefcenfe morbo indies , Medicum praetereuntes, anumMedicaftram confulunt; quod genus hominum, uti alias nunquam otiofum efle folet, ita ftatim opero* fam fe exhibuit,catharticum ex Officina petendo, cu¬ jus nort minima bafis fuerat Gummi Gottae , pharma¬ cum potenter hydropicorum aquas evacuans, Sc co¬ licis torminibus maxime adverfum, ifti cumprimis morbi fyndrome, tantum ut ipfe fibi malum cacaret aeger, peffime fanitati fuae confulens. (Quemadmo¬ dum vero tpalum confultori peffimum efle folet, tefte Hefiode Si exeo Gellio, ita Si hic mentiri potuif mini¬ me regula , nam dato uno abfurdo pharmaco, abfur- di plures Si periculofiores fubfequuti funt errores. Alvusbis, ( utajunt) commota fortiter Si dolenter, fimul vomitiones continuas , biliofas enormes accer- fi vit, vitam Sc vires in praefentiffimum adducentes pe¬ riculum. Nunc demum Medica implorabatur manus, ubi vires omnes attritae resque verfatur inangufto, ut ci- tiflime ferret opem , motufque illos inteftinos Si hy- percatharfes cohiberet; fed nimis fero Medicina pa¬ rabatur; aegritudo enim auftior omnem Medici elu¬ debat fpem Si operam, cum vitam poftero die cum morte commutaret , poftquam paucis ante obitum horis, dolore Epigaftrii immani, fedibuscopiofis cru¬ entis, Si cumiisabfcedenteinteftini tenuis fimul par¬ te , affligeretur, unde jam fe mox liberatum iri cla- maretjfed fruftra,nam fuperveniens graviffimum ani- Hhh 3 mi 4!S ObferwthCLJtXFlIl mi dtliquium, optimi fanguinisSit nativi ca.oris per¬ ditio cum motibusconvulfivispaufam vita' impofuit, Jam quaeret fortaffe quifpiam nec fine ratione, quomodo tam notabilem inteftini tenuioris rupturam vel fecellaonem facere potuerit natura ip corpore i quomodo, quod rnagis adhuc fufpicio & admiror , fafiam talem feceffionem folida: partis in alvum de¬ mittere, ut per alteram fuperftitem inteftini in cor¬ pore oram reforberi una cum fanguine & dein per ordinarium locum excludi potuerit ? Quod cum affir¬ mare omnino quidem aufim quatenus in fe verum ed, modum tamen ejus mirabilem invenire, autevi- dentiores circa hunc exponere caufas prohibeor, d’- ftec accuratior accedat internoru perlultratio St cada¬ veris apertura, qufm multis etiam precibus impetra^ reafponfa St agnatis non potuimus ; ad fepulturam igitur ocyus properant, antequana ad Magiftratum vel publicum impiae hae deferantur caedes, felices prae reliquis Veterinariarum fraudes exiftimantes , quod adverfos haruni cafus tellus, oblivio hominum & ta¬ citurnitas teganp OBSERVATIO CLXXVllL Dn. D. GEORGII FRANCI de franrenau. De Bellide majore tergemina monftrofa. MOnftrificum quid non coelum exh-bere tantum , id quod rarius , fed St terram nova monftrarc faepiffime monftra, docent Hiftoriae , St quaelibet ho¬ minum eoofirnut aetas, Etenkw tam feeeundum tri¬ plex De Belli Je tnsjoi’e tergemina tkortftrof a. 4.1^ piex illud Natura; Regnum eit,uc novas quotidie terrae gremium parturiat fpecies, divinorumque Operum miratorem raritate mirabili ad contemplationem h0- rum invitet atq; collaudationem. Tranfeamusquae- fojUt reliqua mittamus quae ad nos non pertinent, ad Vegetabilium elaflem , & confideremus , quot Iulus modo dederint plantarum monftra his in Ephemerida German. litat. Curiof. VolumiH. tantum exprefla , & quoties a cofueto ordine & figura recedere debuerintj ut fingula enumerare temporis anguftia excludamur, ftatuti ratione , eommunique more. Tertius nunc fere agitur annus , ex quo Venerabilis Senex, horti¬ que cultiffimi& Facultatis Medicae, quae AltorfiNo>i ficorum floret, decus & anfiftes gravisfimus, prae- ' ceptor olim laudatisfimus , Dn. D. Mauritim mannus Chryfanthemum arvenfe monftrofum circa Solisbacum irt fuperioriPalatinatu, itemque plures alias in inftrufltiffimo ibidem horto , quas recenfet E~ phettier. German, Itat. CurioJ. Decur. llLAnn. 3. miri.* fice crefeere viderit? Hanc autem fpeciem, de qua Se nosaSuri fumus in praefentiai folus Dn. L. Auguftin. Hiinerirolffius pr^diUi Ephemerid. Dec.IlL Ann. i.Obf^ 112. meeum & Natura digredi & aberrare animad ver „ tit, licet breviter $£ fueeinSe nimis eam defGripferii Opus itaque erit fig. JC, intueri , ante* quam cum noftra comparetur , quam rudiori faltim penicillo adumbratSmus , quoniam aliam omnino fi* guram & pofitum prae memorata HunerwoIfK..na in* dicabit LeSori, monentes fimul eum, ne graviter ferat, quod in delineanda hac licentiam aliquam no¬ bis tribuerimus pifloriam, cum immobile ( ut dece.t) vifionis punfiutn tres illos difi;inS:os difeos florum hun* ^ _ Obferwtio CLXXVIll _ nunquam ita fimul detegat aperte , fed quo magis clarior appareatintuenti , ita exprimere neceffitas po- ftularat. Praeterita aeftate Anni 1697. d. 14. Junii, cumcoe- io favente & exiftente liquido, exercitii partim & rela¬ xationis caufa, comvante me Nobiliff. Sc hpnoratiffi- moViro, D,D, Wagnero, atque multorum Botano- philorum ftudiofa caterva, vicinos luftraremus agros Sc filvas, fa&um eft, ut media inter Jagersburgum , quo excurrebamus , & Hafniam via, nondum uno ab urbe lapide forte fortuna in fterilem , inculturo, minusque herbidum incideremus caefpitem, qui prte- fentem tergeminam monftrofam nobis inter alias hu¬ jusmodi herbulas humi nafcentem offerebat bellidem, „ ad quam omnes quotquot aderant, cupiditatis ocu¬ los adjecerant. Caulem emittecat haec , lingularis planta unicum , non tam altum dodrantalem , ut communiter eflefolet, (ratio forte quia caefpes mi¬ nus viridis Scfoecundus) fed reptantem quafi trium pollicum altum, ut figura oftendet, contortum, tri¬ gonum triplicatumve , non foliis multis, fed circa medium uno tantum alteroveveftitum anguftiori ob¬ longo, utrinque laciniato raris laciniis feu denticu¬ lis extantibus utrinque ; prout talia quoque in bel¬ lide montana minori Ioh. Bauhin. fub titulo Chry- fanthemi folio D. llanf. Sloane notavit olim eximius Sc vere induftrius Botanicus , Dn. Ioh. Rajus Hifloria Piant. Tom. r.Lib. VIII. cap. 2 f.m.351. Vel ut ma¬ gis graphice adhuc defcribam , erant bellidis noftrae folia non ferrata, oblonga , mucronibus obtufis, mo¬ re ordinario, fed potius Chamaemeli vuig. Leucan- themi, quae exafle referebant folia ; adeo ut dubi¬ um De heJlih tnijore tengemina mottflro fa. 4 / f um ab initio fere redd€ie,nc me , an Chamasmelum vu!g. Le.ucantheinii 11 , vel foetidam Cotulam, anbel- litlem majorem iniignirem s placuit autem bellidis no¬ men retinere , licet utraque planta Corymbiferarum clafli cum barbulis diverfi a medio difco coloris infe¬ ratur , eo quod Chamaemeli vel Cotulae foetidae odo¬ rem minime fpirarec ; medium etiam triplicem difcum luteum ampliorem haberet , ex plurimis flofculis Iju- teis in V. tegmenta divifis compofitum, quam chanao,- milla , atque petala marginalia alba difcum cingentes^ triplici ferie flavum longiora paulio cflfent & minus a«uta, tum quod fummus Botanicorum DofiorC^y/r. Baubinusinpitiace theatri Botan. eruditiffimo Lib. VII. feft. 2.p. m. 261. bellidem filveftrem caule foliofo ma¬ jorem folio acutiore, flore nonn.unquam gemino, ( nos tergemino) etiam pleno, fed rariflime reperiri fcriberet. Maxima apud me eftconjefltura, plantam hanc tergeminam ex tribus diftinSis in unam talem mira conformatione coaluiflTe. In fummis caulibus & ramulis ^ ferie five circulo foliorum alborum di¬ fcum luteum ambientium foliaitidem anguftiora, ob¬ longa utrinque laeiniata , ut de aliis modo diximus , prodierant. Appofitum fchema fcrmpnem noftrum fnagis dilucidabit , in quo nota z Fig. LVll aaa. Duplicem fcmperfe miitup tangentem petsio» rum feriem. Triplex difcus luteus. cc. Folia angofta, laeiniata in fummo caule. d, CaulisTrigonus Sc triplicatus. e. Folium hujus bellidis anguftum & laciniarum. (Hafnia iV orimbergm d. j.MarL An. 1608. mij Cordis auricula dextra, c. Cordis auricula finiftra. d, Ancurifma in trunco comuni arteriae aortae taleri magnitudine perforatum- lii 2 e. 41 S _ Obfervam CLXX^. 4 _ _ e. irtterior Arteriae tunica rugofa k cartilaginta, /. Truncus defcendens arteriae aortaei ISIS* Arteriae afcendentes, quarum 1. Arteria axillaris dextra. 2. Arteria carotis dextra 3. Arteria carotis finiftrai 4. Arteria axillaris finiftra. OBSERVATIO QLXXX, DN. D. REINHOLDI WAGNERI £)e Inteftino Ileo innoxie ulceribus perforato» INteftinorum tenuium vulnera efle lethalia : non tantum Hippocratis Se£t. 6. Aph. 24. fed k C Cr/y? Lib. jicap. 26. k Lib.17.cap. 16. Galen. lib. 6. de Mech. Med. 4. aliorumque Veterum eft fententia. Atque cum hae humani corporis partes fint tenuiffi- rhae, minusq; carneae ; praeterea, cum motuperiftal- tico perpetuo exerceantur, vulnerataeque chylum ntcellario effundant, facillime inflammentur, vixq; remediorum topieorum admittant applicationem , mirum non eft, cur hujusmodi laefiones communi- ler fint incurabiles atque lethales. Nihilofecius tamen, non tantum vulnera, fed k ulcera ejusmodi nonnun* quam efle fanabilia, exempla fubinde teftantur. Sic intaftinum Ileum cultri ftriflura laefum per artificio- fam futuram reftitu tum, commemorant Ephem.Gemi. Nat. Curiof. Dec. I. Ann. 3. Obf 176. item Glandorpim Obf. 32. Ileum quoque, iftu tranfverfim difleftum, k extra vulnus prolapfum, intercedente tandem futu¬ ra cum vulnere conglutinatum refert Blegtij Zodica. Med. De inteftino lleb innoxie ulceribm perforatQ. 4l§ Med. Gail. Ann. z. Obf. 4. M. junii. Ita & de intefti- norism tenuium a lumbricis perforatorum curationis conferantur Ephem. Germ. Nat. Curiof. Dec i. Ahn. I* Obf. 145. p-.?2i. &Dec.II. ARoV. Gbf.45'. p. 87. &c. Item Blegnyus Ann. 1.1. c. Nec haec, nec alia intefti- norum gracilium ulcera abfolute lethalia Sc incurabh lia pronuncianda elfe , nifi vel majora fuerint, vel cum vaforum infignium laefione conjunfla, unS at¬ que alterSHiftoria nuper edoSus, calculum adjicio. Nimirum,mulier quaedam quinquagenaria, in oppido Koge in Seelandia, quatuor lapidibus a MetropoliRe- gia Hafnia: doloribus in fmiftra pubis regione, eo- demqueinloco abfceffu inguinali corripiebatur, ex quo decimo die fua fponte ruptd , cum Chirurgus c* jusdem loci Dn. f ifcher lumbricum unum atque al¬ terum prodiiffe audiret, ipfeque una cum ingenti quantitate materiae purulentae & foetidiflimae, ipfifli- ma alirhenta paul6 ante aflumpta , cruda partim 8c femico&a, imprimis anili feminaintegra prodire anim¬ adverteret , confilium meum petiit. Ego ver6 ani¬ mum haud abjiciendum , quin potius remedia b al- famica k aloetica adhibenda fuafi ; atque fadum.ut folius eflentiae Myrrhae, & alterno quandoque Elixi- rii P.P. dulcis externo St interno ulu, cibi magis dige- lli prodirent, ficque ulcere debito modo mundifica- to aegra priftinae fanitati, auxiliante Deo, fuerit re- ftituta. Simili ablcelTu in Regia hac Hafnicnfi, Lani¬ onis uxor fexagenaria , quae ultra oSennium Om- phalocelen, tandemque diuturnam St pertinacem al¬ vi fuftinuerat obftrufitionem, laborabat. Hicabfcef- fus circa regionem umbilicalem finillram fphacela- tus , foramine taleri magnitudine abdomen perfo- lii 3 rabat, ^9 _ Objermtio tXXX, _ rabat,ubi non tantum copiofum 8c foetidiflimum pus, fed %c varia alimenta variaque femina effluxfire ; im¬ primis autem memorabile , quod e. g- carvi femina, raro integra , dimidiatlm ver6 concifa multa in copia h vulnere egrederentur , aegra iptra duorum Menfium fpatium , per folius DEI gratiam fimiliter reftituta. Haec igitur cum dubitare non permittant de erofione & ulceratione inteftinicujusdam, quod utut vifu de¬ prehendi haud potuit j Ileon tamen afFeflum fuifle vero videtur fimillimum. In priori enim Hiftoria Ile^ um, lumbricorum illud domicilium , perforatum oc- cafionem dedifle Apoftemati inguinali, patet ex va¬ riis Nsturig Cur io forum ohfetvAtionihxis. In pofterio- ri yer6 Hiftoria, idem Ileon ulcere laefum confirmant partim efculenta brevi h vulnere rejeCta , partim fi^ tus, partim quoque Anatomica fefiio, quam Regio- monti Boruftbrum Parens Chirurgus anno 1693. me- cuminftituit : In Uxore enim Pelliones cujusdam Do¬ mina fimili omphalocclefphacelat^dcfun- Qa, inteftinum Ileon inipfohoc loco hernia afFe9:o facculum oftendebat, in cujus cavitate pugni magni¬ tudine tria vel quatuor prunorum Damafeenorum reperiebantur putamina integra , quibus diffraSis nuclei erant omninb cariofi atque foetidi. Atque ad- ftantes bona fide affirmabant , defunfiam jam ultra trium Menfium fpatium pruna deglutiifle integra. Quod ver6 talis praeternaturalis quandoque in Ileo ftatus contingat, nuperrimum quoque monftrum bi¬ ceps in agroHafnienll editum, confirmavit, quod pri¬ oris Anni Menfe Aug. ^Confiliario hc ArehiatroRcgio^ Illuftri Domino D. GeorgioFrmko de Frankenau, cul¬ tro anatomico fubjefiuin» confpicuum fatis utricu¬ larem De Patbologia inverfa. _ 4§i iarem infeftitii iTei ^ exhibliif facculum ; hujus ver6 Ariatdmen prdjixlori U eriiditioti fermohe Eruditus Orbis pfdpedierri exfpe&abit'.- ( Hdfhid i6fS. d. j.Aldriit UTorimbirgarii miff*.} O B S E R. FA Tl 6 CtXXXt DN. 0. SAMUELIS GRASSII De Pathoicigia inVerfd# ]>j curatiorie morborum oppidb necetfinam efleeo* rundem cognitionem y fubjefti inveftigationem « caufaequC explanationem, nemo in praxi medici ver- fatus , inficias ibit ; rem irer6 difficillimam efle, ipfum Oraculum confi rmat Medicum i dum SeO:. i. $. t. judi¬ cium difficile efle fatetur.- UtplurimUm mortui ex¬ plicant, quod vi^^i hariolari non potuerunt* Mea-i rum jam non eft, colligere aliorum exempla, patholo- giam plane aliam , poft mortem , oftendentia, acin vivis fufpicatus quis fuiflet ; ii|g. calculo yeficae la¬ borantium, necdeullo, per tatam vitam , dolore, vel difficultate urinae conquerentiu , item calculorum in pulmonibus repertorum, nec tamen unquam dif¬ ficultatem refpirandi vel dolorem caufantium , quale exemplum videfisDec.I. Ann.II. Obf. i8i. p m. 278, Sufficiat unum adduxifle exemplum inverfae patholo- giae, raritate fua fatis fe commendans. Scilicet Mu* fici noftri ordinarii filiusi 3. annorum St quod excurrit, temperamenti fanguineo - Phlegmatici , hic, cum in tenera aetate ex hypocaufto delapfus, tumorem inin- -quine dextro perpeflus efler, experitur incontinenti¬ am urinae, noQurno praefertim tempore. Multa hinc pro iftomalo ufurpata funt , frufiira quanquam. 422 Obfervatio tXXtl recurre pstHubinde malo , pragferciin cum pauld lar¬ giore potu in gefto, profundiore premerecur fompp. Per aliquod tamen annos bene fe habuit, nec de aii- que morbo conqueftus eft, (omnolentus tamen fuit, adque munia exigenda minus alacer. Facies quin im6 fubtuinida, palilda , ftarurjeque exurgentis lan¬ guor integra illum haut frui fanicate teftatum ibant, Anni 1686, menfejunio fubindeconqnerebaturde do- lore occipitis & fincipitis fubitaneo, eoque rkm atro¬ ce & diuturno , uc integras faepe nodes inter ejulatus confumeret, fequebacur vomicus ingeftorum , hinc iterum belle Sc vivens Sc comedens, needeuUo, in quacunque corporis parte, doiore, vel naufea ven- friculiconquerens. Urina erat femiturbida, farina¬ ceam in matula materiam deponens. Redit malum menfe Decembris , dat tamen inducias ad 4. fept jma- flas, mox novo furore infurredurum. Anni nempe 1687. d. f. Jan. fubit^orripiturepilepfia, hacque de¬ centibus remedis {Afa, eaputimmani dolore excru¬ ciari ingemifcil, fubmd^ ingefta revomens. Feci ego quae debui, Sc prognollico ( ob vires labentes) me muniens, aegrum brevi moriturum , praedixi , Sc fi concederetur apertio cadaveris, vel ulcus, feu faltim a- quam in cerebro me efle repertu rum , juxta cum aliis notatu dignis, curatuque impoffibilibus palam edi¬ xi. Mortuo puero, daturlicentia,ubi aperto cranio,in- gentem copiam cerebri boni & falvi , tam quoad fubftantiani , quam membranas inveni, in tertio ta¬ men ventriculo deprehendi 4tam menfurae partem feri flavefeentis. Cumque per vices faltim de dolo¬ ribus excruciantibus conqueftus fuerit aeger, ferum ver6 femper in ventriculo cerebri, ultimis praefertim tempo- _ De Patbologia inverfa. 423 temporibus, ftagnayerit, fubit dubitatio , anhocfo- lum tam atrocium fyncipitis & occipitis dolorum fue¬ rit caufa ? 5’tatup inducias concefhs fuiffe aegro , cum cerebrum fubfederit, acprijnum verd copiofius jam. tum cerebrum, poris elatis, tumere cceperit (quod miflis aliis cau.fis etiam Lunae praeftat dominium ) ob defefium majoris fpatii meninges ante &retrocom- preflit, doloresque tam feroces effecit, eyanefcenti* bus iisdem , .cum orgafmus cerebri remifetit. Sed ad Se61iorS>m. Aperto thorace , pulmones inte¬ gri erant & boni , ade6 firmiter tamen pleurae fterno annexi, utfumrnoperb mirer, defunftum de nulld refpirationis difficultate conqueftum fuilTc. Dexter cordis ( pro aetate fat magni) ventriculus flac¬ cidus .erat, ,8c portiunculam carnis liberae , minimi digiti longitudinem 8c latitudinem aequantis, foyebat, finiftro ventriculo falvp Sc robuflo. ' Per ornnem ta¬ men aetate nulla eum moleftavit palpitatio cordis vel lipothymia. Diaphragma parum circuli jieryei habC'» bat. Hepar vero prsgrande, attamen bonae notae , ventriculum flaccidum, in finiftrum latus, verfus di¬ aphragma coaffum , inverterat , fundo ejus dia¬ phragma rpedante. Nihilominus |:aripres ae^ro contigerunt vomitus, lingultus rallus. Pancreatis loco ( nullum cnirrt aderat ) pinguedo faltim confpiciebatur. !pfum hepar,cum liene bono , firmiter hypochondriis annexum erat, nec aeger de dolore hypochondriaco , etiam poft motum , un¬ quam conqueftus eft. Mefenterium, fcirrhofarum glandularum expers , multa pinguedine obrutum e- rat. Renes ex conglomeratis glandulis conflantes, flaccidi erant , Sc in fubflantia purulenti , atque per Dec.ULAnn.K^Fi> Kkk trans- 4U Obfervatio CLXXXTt tr.insvc fum pofitam pelvim monfliabant, materia» qualis per urinam egerebatur , infarci, ambo vero ureteres cordifor;iji Japide plenar.e obftrufti erant, ut mi andum eflfet, defun^ium urinam excernere po- tuifle, nec doloribus nephriticis exagitatum fuifle, imo incontinentia urinae Jaboraffe. Caeterum veli- ca benb erat conftituta, nec calculis referta. Ulti- m6 notatu dignum erat, vikera abdominis peculiari membrana, quafi duplici peritonaeo, introlata fuiffe, ORSERVATIO cLxi^xn, dh d. samuelis grassu De ablceffu plumolo. ST quis, certe Aurelius Severinus, in aureo fuo, de abfeefluum recondita natura , traGatu , horundem naturam Sc modos evoluit, ut merkb quis dubitet, anconfummato huic operi aliquid addi poffit. Ni¬ hilominus polydaedala St nunquam otiofa natura , fi fpiritus idciferi a reGo devient tramite , nonnun- quam talia eflrormat, quae fpeGatorem in admiratio¬ nem rapiunt. Ex multis, quaeheic adduci poffent, exemplum unicum , non plani obvium , adduxifle fufficiat. Ancillamea, dum circa fertum S. Martirti anferemmaGatum praepinguem exenteraret, circa inteftina, carneum abfceffum pugni medtocris ma¬ gnitudine invenit. Dubia haec, an anfer veru adju¬ dicandus fit, abfceffum ad me defert. Hoc aperto, glutinofa quaedam materia , vitello ovorum non ab- fiiTiilis effluit, ac fecundum feriem 8o. plumae ex pin¬ guedine firmiter, ut vi evelli debuerint, enatae, gffl- pneque diGo compaGae fefe offerunt, quae artfaG®, gluti- _ De rtermtfationu 'dat, f ortui 4 wMre per ^c. 42 f jijhitineque luo iiberata , in delicatiflimas fele expan- ferant plumas , cjuaram partem curiofitafis gratia li- mwl trans m.tc ,Je SCHOLIOM. INter anferes frequentius generari monftra ex Schwenckftldio D.L> Lachmund annotat, monftro- foque cranio teftatur Ephemer. Dec. 1. an. 4. Obf. CLXXxr. p. 226 Sic criltatum anferem , communi¬ cavit idem Dec' l. ann. Vf. & Vll.Obf, 182. p. 238. Sic tria corda in uno aniere pbfervavit D.D. Nlenzelius Dec. i. ann. IX. U X. Obf. CVIH. p. 267. ' Anferculuni quadrupedem vid Dec. II. ann. 4. Obf. LXXXI. Ab- fceflum ver6 plumisrefertumha9;,enus,quodego qui¬ dem fcio, nullus obfcrvavit, (^An.l6g$.d.6. AprU.Vretislan.fia perExcell.Dt^ Dr.Spbul^ium tnijfe A^orimberganic ) OBSERVATIO CLXXXIII DN. D. CASPARIS PEZOLDI, De Scernucationis idea foecui a matre per to** pam graviditatem fterpiutaiite im-* preili. OTi faufffe foetum tardantem , fecundinasquerem©- rantes fternutatioarte prccurata ob validam inde abdominis & uteri fientem concuffionem, ad exitum follicitat, unde inter alios Exc. Paullin. in manipulo ©bfcrvat. fuarum D.If. A. V. Iu junSarum , Obf. LXXV. fternutationem in faluberrimam de- KKk a praedi- _ Oblervsth CLXXXIII. _ Praedicat, ita eadem praeter votum erebr6 contingens foetum non raro ante jufturn tempus tum ex eadem caufa utero excutit , tum quod fluxum menftruum proitare potens eft , hinc id. PaUllin. D. If, A. V. obf. LXIX. menfium fuppreffionem a llernutatione rcfe- ratam , & Hildan. Cent. Obf. LVIII. ex immodica Ic violenta fternutatione menfes copiofiffimas nota¬ vit ; ut proin malo faepius in praegnantibus omine nafus explofivo ejusmodi fonitu perftrepat , nec im- Hieritb in raris habeatur, fi gravida periculofum hoc- ce fymptoma faepius & fortius recurrens, fine foetus labe vel exitio experiatur. Quod nihilominus foemi- nae de qua nunc fermo habendus, non folum prorfus innoxium evenit, fcd ita quoque familiare fuit , ut reliquis graviditatis fymptomatibus ex ordine jam fuccedentibus, jam recedentibus , id unicum per totam graviditatem ab initio ad finem usque ftabile & conflans permanferit. Nimirum futoris hic loci uxor primipara, quae dum virago cilet, praeviis per unum vel alterum diem flernutationibus inflantis tributi lunaris admonebatur, ab ipfo foecundati ute¬ ri momento, ad tempus usq; puerperii, nullum diem intermifit, quo non crebrb, aliquando ultra quinqua- gefimam vicem, (potiffimum a coepta ad mediam usque geftationem ) fternutaret , afredu ifto eatenus foetui indemni, quod ipfum non praematurius utero ejecerit, hac tamen ratione nocivo, quod in eodem figiilatus ab hora partus ad praefens usque tempus (quo vitae ejus primus annus ad finem tendit) illum explofione narium fonora quotidie crebrius turbare nondefinat, matre interim a puerperio molefla ifta fternutatione plene defunfta. Ut caufa fternutatio- De Contufjoni^ray>i aliquot eorpojus ^c. 4ij nis in gravida Jttatre rnelius reddi poflit, nofle ex- pedit, folemnem quafihuic faeminae quotannis efle oris, atque vicinarum ori partium tumorem ulcerationem j infuper quod decima a puerperio hebdbmade eidem pedes & crura denfis rubris pru- rigiriofis puftulis intumuerint. Lucerri quoque huic cafui affundet Obf. D II. A. IX. ubi ancilla a men> fium fuppreifiorie triduanam ftefnufationem incur* rilfe legitur , femper redeuntem qUnties menfes in¬ flabant, quibhs referatis flernufatid defiifi OiSERVjiTlO CLXXXIK Dn. d. casparis pezoldi DcContufion^ gravi aliquot corporis partium univerfali fcabie foluta. Qllam verum fit illud HippOcraticum lib. de alim» C. 4. fxta,, ^vfiTTVotct, jUM j ^v/iiyrctS-id yrct^ct , mirae morborum folutiones per vias oculo anatomi¬ ci imperveftigabiles, nec ratione Philo fophantium a- pertasinftitutae paflfim loquuntur. EqUidem ut prae- fens obfervatio viam haud ade6 coecam quam pro ex¬ terminando c corporis pomoeriis peregrino hofpite mcdicatrix natura tenuit j oftcndit, ita modus quo per morbum alium induflum fanitatem rcftituit , fi non inter rariffimos, certe inter rariores erit haben¬ dus. Scilicet quidam e praefidiariis hic loci glifcen- te per incuriam pede de ponte decidens, graviter fa- xo quadrato collum, hypochondrium dextrum, cum ejus lateris natibus allifit ; curae ejus adhibitis refol- veniibus , travmaticis Sc diaphoreticis intus & extus ,^k i tamdiu 4sS _ Ob-firvafh CIXXXV. _ tamdiu aegro profpexi , donec Texto a Taji^ die peft non leviculam maflae fanguineae commotionem, quam reciprocans hprr.or & caior , fpiritusque currj. tufli asgerimus indicabant , fudor copioiillimus p- r-umperee , a quo «.V diAe^ycv praedida quide.ra fjrmptomata quievere, ]ta‘tamenu.t piiftulae fcabio- (x prurientes prirnum aliquas^ mox omnps totius corporis partes occupantes fuccederent , per unum dein vel alterum diem congruis adhibitis remediis un^ oum contiifione evanefeentes. Caeterumquod in noftro cafu cum cruorp, id alibi cum pure intra cavum pedoris fiuftuante contigit , unde Dee. J. A. If. Obf. eXLVI. empyema fcabie, & Dec. II. A. IFI. Qbf. eXLVi. in Schol. idem cruftis per totum pedus erumpentibus folutuin legitur. OBSERVATIO QLXXXV. Dn.D. casparis pezoldi. De Tumore pedum & crurum ab Urinae re* centionc fado, ejusdemque copiola cmiflione folutp. UXor pannitonforis 4^. annorum, habitus corporis obefo-carnofqcum ante 4. leptimanas, Augufto menfe febri tertiana fub alius medici cura laboraf- fer, ea fublata, adhuc dubie ▼alens, quod e;c appe¬ titu proftrato , facie pallida U fubtumida, tumore pedum, torpore ad motum Sc uripa rubicundiore ap- parebat, me d i3-Scpt. confuluic, qui apta miedica- tione eifeci utd ij.O&ob. Lignizium peregrfe ab- itepotuerit, qu6 cum perreniflet, fapore cerevifias _ De Palpitatione ex Syncope pojf jptc. 42^ ejus Icci ihfiinda , copiofius quidem bibit ^ aft tali cufn erentu , qui ipfi non poterat non cffe ftupen- dus: nimirum feriantem ob aSionem renum, urinam animadvertit fere penitus fupprimi , fupprefljoni huic nullo nec dolore nec alio calculi prsefentis in¬ dicio comite, (uti alias toto vit* fuae tempore ejus¬ modi hofpkis fuit ignara) exinde verd pedes 8c crura tumore fubito d. 14. inflari deprehendit , qui fenfim increfeens a conflanti urinae fuppreffione fo¬ tus tamdiu perftidt , donec d. 19. Vratislaviam rcde« unte St domi ferb nihil potus hauriente ae§ra,poft eoa piofum perduosdies urinae profluvium tumor prae- diQus penitus evanefeeret. Num calculas vel quae alia remorafubfuerit, aliis divinandum relinquo. Cal¬ culi enim in renibus eximiae magnitudinis latere pof- funt, quos nullum fymptoma dolorve, nifi culter poft mortem anatomici detexit ; quorum exempla qui defideraf conferre poteris Dec.i. A.fv. St V. obf. XXlX.Sc XXXil. Decdi. A.lll. Obf.XllX. Dec IJ.A liX. Obf.jSp p.478. St Obf. J99. Dec. 111. A. II. Gbf LUX. HeerObf. 26. ^d.6.j4priLA. i60. Vratulanjtaper Encell. Dn, D. Schulzium mijfe Novimbergam.') OBSERVAtlO OLXXXVL DN. D. CHRISTIANI HELWICHII. De palpitatione ac Syncope poft Gatharfifi immoderatam 6l Venaelet^ioneni curata. VTr quinquagenarius, in officio faero conftiWus; verno proximi elapfi anm tempore, ut paffim nioris 41» OMervatio LXXKFl inoris cft , .citra ordinani Medici prsefcitum, pillulas ex nefcio quibus drafticis conftantes, fub fpcciofo ar¬ cani nomine, ab alio idem vitae gcn9 profeflbjfibi ven¬ ditas accepit. Hae abipfo dcglutitae alvum tres propemodum dies qua.dragies Sc ultra moverunt; ita probb.utipfe arbitrabatur, fuo fuerant munere funde. Non contentus femel peccaffe ^ quarto, a fumpto pharmaco die, peffimo confilio Venaefedionem lar¬ gam celebrat, ae fatis ante evacuanti medicamento de¬ bilitatas vires etiam temeraria fanguinis profufione labefadare aggreditur, ita majorem, ut vocant , ab- foluturus curam enixe 4 Chirurgo fibi commendatam didanti, imperfedam eam ede, nili vena, poft pur¬ gans aperiatur, /d fadum mane. Quod reliquum diei fuit, cum amicis laetb transegit, avidb edens ac bibens. Poftfolis occafum palpitatione cordis cor¬ ripitur tali , quae a circumdantibus exaudiri poflet. Adipfura in vicinia habitans hora XI. vefpcrtinS vo¬ cor- Invenio eum .continuo fed vix perceptibili vo¬ ce iterum iterumque clamantem libernte mihi c^r, pe¬ to mihi breviter referri , quid contigerit, quod dum alii faciunt & ordine raptim recenfent , quae modd retulimus , obiter etiam injiciunt mentionem gravio¬ ris lapfus , qui codas fpurias finidri lateris graviter adlixerat. Verum abrupit hoc colloquium praeceps virium lapfus ac Syncope. Pulfus fumme rarus ac obfcurus erat , pedus gelido fudore madebat. Ego ita datim apud me : aut Chylus minus dilutus fangui- ni mixtus ,, aut maffae fanguineae concretio & grume- fecntia, dum viam fibi in corde obdruit, ejus mo¬ tum fupprimit 8c praefentia mala excitat, (^id enim ? Aiinon Chylus minus praeparatus in vafajadea du- dum- De Palpitatione ex Syncope pofl 4.31 flumque thoracicum lapfus ac cruori in fubclavia multum depleta, rpixtus jn ^:prpore inanito tragoedi* am hanc excitare potuit cibO ante avidb ingeftdpo* tuque ingurgitato ,? Imo (olidiores cibpnjm partes poffe in humpres corporis adve]Ki inducor ut cre¬ dam, relatione optimi Hippocrati, eorum feriptorura Interpretis Profperi i^^rtiani , qua conftat Cichorei furculum pridie comsftum, Chirprgi manibus papil¬ la fuifle prplefijum, qu6 referri poffur^t, quae habet Ariflpt. lib.7.Hiftor. animal, c.i ' Ne addam hiftori- am de acu comatoria, quatuor digitos longa k Virgi¬ ne Venedis deglutit|, quam Schcnkius aliique reci« tant. Fortaflis etiam congrumatus ex lapfu ianguis alicubi reflans in Venas refprbtus efl , ac yiam ve¬ nienti interclufif. Quoniam yer6 longis delibera¬ tionibus locus non erat , porrigo lperm;a ceti in aqua Hy ffopi. intra dimidiam quadrantis hpr« partem ab hujus ufu fibi reddebatur. Jfpn praetereundum , quod, dum diceret , cor fibi effe iibefum , fimul que¬ reretur, caput oppleri;juflus verbefl bono effe ani- m6, id enim inde fieri , qu6d fanguisin motu fu® impeditus, in corde impetuofius ad caput feratur. OBSERVATIO CLXXXVIL DN. a CHRISTIANI HELWICHIL De fomnp poft febrim diummiori, VOeabor autumno jam adulto, ad Virginem Ghri- fto devotam , genere virtutibus ac pietate nobi¬ lem, in flore aetatis conftitutam , quam alius Medi¬ cus febri biliofa laborate dixerat , ac medicamentis, quae veteres Galenicorum Arabumque Scholae ita Dec.ULAnnV.^Vl, LH ' diftae _ Obfervatio CLXXIX. didae febri opponenda cffe docent , aegrum traSa* rat , ego eam tertiani intermittenti correptam efle affirmabam, ac, fisut & eventus probavit, hanc in quartanam mutatum iri praedicebam , id quod ex iis colligebam , quae adducit Johann Jones in trad. de febribus intermittentibus part.z. cap. 2. p. 1 1 3. Initio pulvere Wcdeliano antifebrili , qui ex oc. cancr.Co- lall, praepar.arcano duplicato, i diaphoret, &c 0 ab- fjrnth. conftat, expugnare aggreffi, fumus irrito co¬ natu, mutata eft in quartanam, quam tamen mox jugulavimus medicamento illo Herculeo , more Mor- toniano in pyretolog. Exercit. i. cap. 8. exhibito. C^oniam ver6 vigiliae perquam erant moleftae Epi¬ thema Sylviani, quod traditur lib. i.Prax. Med. C 28 num. 39. aemulum, quod opii gr. V. ingrediuntur, fronti &£ temporibus fuit circumjedum, Sertatimefl: remotum , ubi placidus licet ad paucas folum horas, fomnus confequebatur. Omnia frado febris impe¬ tu videbantur efle falva , die quoque illo recurren¬ ti, quoParoxyfmo ex genio febris fatigari debebat, cibo liberaliter fefe refecerat , quafi de morbo tri¬ umphatura ac laeto animo fead quietem horaodava vefpertina compofuerat.jam fine Epithemate ad fo- mnum proclivis , qui eam ftatim oppreffit usque ad horam tertiam promeridianam fequencis diei , qua eam vifitabam. Inveniebam illam tum ftertentem vel ronchos ducentem. Oculi ben6 erant claufi, nec eorum album apparebat. Vi extorqueo vigilias ma¬ nuum minifterio, adhibito & fpiritu Salis 3^ci urino- fo ac Salis CC. volatili lavendulato Scc. expergifeitur, ad omnia diftinfitfe refpondet ac iterum protinus in fonxnum relabitur. Omnia ea mihi hdem faciebant ad _ _ De fommpeft febrim diutmnmi. 4^$ ad nullum foporis , de quo breviter quidem fed ncr- vofemens Hippocratis, Lindanus inquam lib.j. Mele- temat. Num^centefimo undecimo agit; fpmnmu iftum referri pofle : ac mihi fimul in memoriam revo¬ cabam exemplo eorum j quos per duos tfesve die^ dormiifle legeram, in Philippi Salmuthi decuria 3. Ob- ferrat. Medicar, a CI. Conrihgio editarum p. 143. Pla- tero lib, i.Obferv. ac aliqua exob(ery. O. Luddvici o- ptime de re Medica meriti inEphemerid.npftrisDecur, I. Anno 8. p. 113. in meos ufus vertcbam.^c ben^ fpe- r^ns informatis circumdantibus difceffi , quia fpm- num ita excutere non licebat, ut ad confget^ rediret: munera. Revertebar manfe fcri| feptimS feptimam ante horam,ac iterum fomno a tempore eo , quo prae-» terita die abieram fine interruptione fuifle fepultam edoceor : Obftupui, fateor , Sc cum multb difficilius , quam praecedenti die faftum , excitari poflet, men¬ tionem veficatorii faciebam, ad Cujus nudum nomen Reverendiffima Abbatifla contremifeebat , opinata aegram, quae Neptis ex fratre eft, epilepticis hinc cor¬ reptum iriinfultibus, ac narrat, quod bis j^m ante* hac tres, quatuorve dies dormiendo exegerit, quod if, Medicus confirmabat ! Non dediti tamen, quoad fp- mnum abigerem proprio eam compellare nomihe ac aliqua penetrantiora naribus objicere, aliis jubere, oculos dormientis luci obverterent, ac crines vellica¬ rent; evigilat tandem, ac cum indignatione quadam nos compellat ; vanum efle nodrum metum , fibi btne e£e, ac huic i/lique fig nificajfe, fomnumper tres noSes atque dies fibi ejfe necejfarium ad hoc, ut fanitatem plane recuperet. Jufla ver6 tandem furgit ; quicquid au¬ tem ageret, ei fomnus perpetub obrepebat, dum ite- Lli 2 rutn 434 'Obfer^dtioCLXXXVli. _ _ fum iti ledlum it conferret , ac dormiret ad horam dici dominicae ofiaTjirn matutinam > qua alacris 8c bene fana furrexit, noriexfpeaans Aprilem , quo hirundi- iium & fanariim inftat populus in remotiflimo Ruf¬ rae tra£tu prorepere dicitur, qui menfe Novembri ordinata fe familiari ad hiemalem fomnum fe appli- Carat, quam fabulam dofliflimfe explofit Cl.Pechli- nus lib. de agris & alimenti defcSu & viti fub aquis cap.6. a p.79. usque ad 82. Ex noftra ver6 haC hifto- lia animadverti pofle puto , quod fomnus in declina¬ tione febrium etfi diuturnior,non nimis fit formidan¬ dus. Non mald dodisfim. Forellus Ii b, 7. Obfervat.in Scholio ad Obferv, 22. p. m. 212. fomnus in febribus silius naturalis , alius, praeter naturam. Maximh natu¬ ralis tum eftjn declinationibus tim totius morbi, tum par¬ ticularis accesfionis,pr (Sternatur alis initiis accesfionum. Ejt naajori autem feri copii diuturniorem hunc fomnum deduco. Ex ea fane etiam profundisfimi fomni caufam petii praelaudatus Foreft. lib, 10, Obferv. 33. p, 357. quam Lethargi quoque periodice recurrentis caufam facitCarolusPifo Lde morbis 'a collumie Jerofa ortis fed.2, part. 2.C.6- p.i33.&feqq. Hinc &Celeberr,Willis teftis eft in iis, qui affedibus foporofis occubuerunt , cere¬ bri ventriculos inventos fuijfe fero copiofo repletos. OBSJBR- D^febrij eb^ cordis tremore, dolore j^e, 4i f OB SER V A fl 6 CLXXXVllL Dn. D. CHRISTIANI HELWICHII. De febri curri cordis treiripre j dolore pun-* gente, anirrii deliquio 6cc. curata, MErcafdris florentiffimi filia unica ccfepit fenfim contabefcere^ ac deinceps manifefte febri cor¬ repta cft s' conflifla quoque curri cordis tremore , ani¬ mi defeSione ac aliis mali irioris fyrriptomatibus. Vir inMediciriafaCierida perplures annos curii laude terfatuSjCx lunabrkis aegrae afflifliones deducens, Aa- thelmintica felefliora convenienti methodd exhibue» raf, cum nihil proficeret, fedres in deterius labere- tur, febrim cdrtice, modd in cleauario modo bolo, jam in infufo, jam iri pulvere aegrotanti ad naufeam Usque dato, eam profligere conftituit, fed neque hic magis propitiam expertus eft fortunam. Cum ver6 • eum quaedam impedimenta at curi hSc avoCalfent, ego k moeftiffima matre iri abferitia mariti iri confilium adhibitus fum. Cum ver6 audirem , per fomnum folere dentes ftridere, copiofam ex ore defluere fali- vaffi, ficcam adefle tuffim , crebro puellam Contre» ftare nares 8cc. ac perpenderem pulfum atque febris line ordine ac certa lege recurrentis genium » nec ig¬ norarem etiam cordis palpitationem , folere eflfe lum¬ bricorum comitem ; non potui nc^^ Clariffimi Viri laudare judicium, ac licet mater invita audiret , ex regulis noftrae artis eum applicSfle medicamenta lum¬ bricis ©ppofita ingenue faffus fum. Mixturam erg6 Dolaei acceffione unius fimplicis exaltatam, quae ali- Lll s quoties '436 Obfermtio LXXXVin. _ _ quoties fpem meam impleverat praefcribo , fed cum ea vi& non fuccedcret, aiia tentandum erat, praepri- mis, quia fufpicabar lumbricos in nido magis recon¬ dito latere. Opportuni vero recordabar eorum, quae inLoweri TraQ: de Corde cap.z. p.m.71. legeram, ni¬ mirum faepenumcro weymes intra cafpulam cordy ge¬ nitos, arrofionefua magnas cordi molefiks facere , atqne Cordis tremore, anxietate, pulfufepe intermittente, dolo¬ re pungenti ^fyncope fe prodere, nihil mptuscaluai'? miis immanibus, quas ut in totum medicorum ordi¬ nem ita in doSiflimum Virum impurisfimo ore cvo» mit nomine Gideon reismael novus de arte cur4ndi morbos per expeSationem , jubeo Gataplafma e fatiis €inare VenafeBion^in gyanjtia absque noka bis ^c. 43 f -€*Tn efls utilem pasfim legas. Innumerabiles matroms [anguineas, qu^e abortire Jo!ebant,acwtex ea& focrum fu~ am bocremedio (Venss -kQione] ab abortu /ifefa/aMo €XCW. fimo Lobei. de Jujub. papav, Rhoead. ExtraO:. gljr- ^yrrh. agrim- Sarfae Parili. Elix. ped. D. M. & paucis Balfami fulph. anifati guttulis, trochife. Bechic. Spe* cieb. diatragacanth. cum aliqu6 aegrotantis leva,- pnine. Caeterum ex abfceffu initio laudabile pus per aliquot, ut diximus, dies profluxerat, ita ut brevi curam finiendam effe fponueret Chirurgus , fed ccce iterum in majori copia olidum pus exprimitur, qui puris fcetor magnam nobis folicitudinem injiciebat , atque hinc fine mora ad balfanaicas injedicnes con¬ fugimus, nullo cum eifedu. Hadenhs poft febrim h le.Qo (urgere , ac arduis fuis negotiis vacare potu¬ erat , i«i6 jam facris interfuerat , defiderium quo¬ que alloquendi focerum Virum AmplilT. ConfuitilF. ac de Silefia indies optime merentem Dominum Ner- lick, ex Canonic. in urbem bis yi 1 ter abduxerat, fed modo aedus denu6 circa vefptram, & aliqua difpnoea eum exercebant, & appetkusadhuc magis dejedus erat, quae facile perfuadebant , qu6d pus foetens, quod Graeci iAaimSs; vocant , periculofo morbo (cenam indriieret. Nam tanta fuerat faSa per fudoiem , urinam, faeces ac fputum &c. eva¬ cuatio, ut morborum fuccesfiones verbo Ballonii 2. E- ■pidem. pag. 205- thne^d£ non elTent prudenter ex iiipeiditibus ac remanentibus reliquiis, quod fae|J8 alias fieri docemur ab (lippocr. a- Epid 3 4. Epidem. 18. .6, Epidema 12. & ,2. Aphor ia.necnon ab Are- taeo 2 Curat, acut, 10. Equidem Galeh. Ge mment aie£lct.Aif<,7roi,vi)fxiiiuv novum genus prsetef humores vitidfos , quorum reliquia^ faciunt IdSits-ip morbofam , fed haec obiter, cdm perplexus hae¬ rerem, Excell. acExper. Dd, D. Eggerdes mihi da¬ tus ert exoptatus in cura hac Collega. Is benevole Omnia ^ rhe gefta , prout hic narfaca fUnt, proba¬ vit, ScutDecoQum Peru viani corticis in ufum vo'- caretur , eonfuiuifi , diftltatis ih eo tios inventuro# tam exlmiutiii Stomachicum ^ qu^m etiam firi-i ^ulare medicamentum ad ebuilkloties coinpefcendas,. Repugnavi fateor , fed ut mei moris efi: , modeftes fion qutdern iri dubium vocando decantatam corti¬ cis vim, fed oftendendoex Obfervatione Cl. BaglivI deMediciria ad prifeam obfervandi fationem revo¬ canda iri morbis Cum inflammatione ConJunSisex!- fiofum elTe ejusufum, id quod Experientia Excel- lentisllimi Dn.D. Oe-lirab , Fautoris ac amici meiho- noratisfsmi, magis confirmatum efle noveram , fej cum NobiliftlDn. Archiater , di/Fufam deinriocentia- Corticis in eo cafu allegaret experientiam, facile evi¬ cit, Ut etiam ®ger in ufum confetltireC. ExhaiifiC' autenX circiter libraS quatuor corticis Cum radice he¬ lenii U Glycirr. in vino decoSo , obtiriuit quoque rnenonrefragarice, UtSp. Salc^cianifatus riiane ad¬ hiberetur. Sed tnagria oris ariditas corifecuta efl, fi- tis iriterifior, aeftUsquoqUe tria jdr,cteteroquin ano¬ rexia perfevefabat. Mox quoque ex pr$laudatO i>n. Doti, corifilio, OecoQum pefiforale Aagufl. bibe¬ bat aeger, quod tamen' protinus faflldire coepit. Ita aiSiidis aegri rebus , quae me multum fatigabant, ini¬ to'# Objervatio CXCIV. i:ur Cpnfilium de illo in civitatem ex Canonicatu it? IpQiea deportando, in «des Nobiiifl. Domini So.cet:'!^ ,(ji!i ipfurh tenere amabat , .quod , licet non proba¬ rem', elFefiui tamen datum fuit. Nova eum ab illo ttempore febris fontipua pppresfit, conjunda cuna fijayi delirio, au3a fine dubio tum Violffitipri per fcalas motu, fpm ex cibo praeter confuetum avidi¬ us in^eftp , tuna quoque animi motibus ob Chirur¬ gi mutatipneni. Ei ppppfitus pulyis ex Sal armpn. depuratp & aptihefiiep Poteyii, infufun? Thee ac de- po^um lignorum , cum quifausdalm pe floralibus. Cedere ylfa eft febris, brevi iteruna majori pifii ae- grumpppyeflura,a,c minori cum dif^cultate yifddumi phlegma reje^um eft- Cupa yero utile efle judica¬ retur , ut feffb magis abfeefiTus reclu^efetor , ulte¬ rius illud differre pefas rati fumps f id cunjpaanuC^^^ rurgi pxpcdiretur , ipeftantium pculis iefe pbjpcere partes (anguinis popgrurnat® ,Sr ex plumbo parata turundula a Chirurgo adprpmoyehdpn? purisfluxum ulceri indita , quae ncfcio quo fato in ‘ulcus omni¬ bus infciis adafia. .Quavifa, illicd mirari defiimus, cur, cum optima primo tempore fpes perfanandi ulceris affulgeret , eventus felix nos deftituiffet. .Quarto poft incifionem die circa horam odlavamvc- fpertinam (ubitb quicquid erat reliquum attritarum virium, profternitur, adcft refpiratio multd concifa & fubita , quam fuerat ante , pulfus celer¬ rimus , inaequalis ac parvus , calor toto porpore vehemens, delirium, leviculae fibraruna mufculariu palpitationes , mox Sc fpafmi , ac diarrhoea , & nefcio qu« nonprodigiofa fymptomata , quibus oppofita fuere remedia, imprimis mixtura, cujus par» liquor C.C. _ De laudato Willifii medicamento in tufli. CC. fuccinati D. M. perquam egregie fegeffit. Quae¬ dam malacia triduum ante mortem Medicos & cir¬ cumflantes exhilarabat, delirium remittebat, pulfus naturali proximus, celTabant fpafmi, aeflus deferve- fcebat, verum elapfis 24. horis omniafymptomata re- crudefcebantSc femper augebantur, quibus depellen- discumars nonfufficeret , non fine luQu bonorum vir longiori vita, fi Deus voluiflet, dignisfimus bono publico die 19. Decembr. hora fexta vefpertina eri¬ pitur. OBSERVATIO CXCV. Dn. D. CHRISTIANI HELWICHIL De laudato Willifii medicamento in tufli. INilla remediorum multitudine, qua ut Respublicae' multae legum numer6, laboramus , nunquam ani¬ mus fuit novis inveniendis operam dare, fed quae in¬ venta funt Sc a celebrioribus Medicis long6 tempore adhibita leguntur, data occafione, num exfpefitationi refpondcant, explorare 8c fu6 tempore publicum ad¬ monere conilitui, etiam ante faluberrimam Clariflimi D. Schelhammeri admonitionem in luculento de natura opere part. alter. cap.5.§. 21. p. 281. Cum er- g6m agnum Thomae Willisin acroateriis Medicis no¬ men, fcmperque ejus, ut fperamus, memoria fuper- futura fit, veh^mensinceflit ardor experiendi, num medicamenta non quidem omnia fed vehementer ab eo laudata, quae nulla ratio ad folam Britanniam,in qua celeberr. AuQor Medicinam fecit, reflringat,cum bonofucceffu porrigantur. Idverb deprehendimus, Dec, ULAnn^V &VB P 0 o qu6d. ^ _ Obfervatio CXQVL _ _ ^qllSd, quacunque demum cum circurnfpeftione ha' bito etiam ad temperamenta , vita; genus aeris qua¬ litates &c.refpefl:u praefcribantur, iis, quae Francifc. Sylvius illud Batavorum lumen tanquam experientia fibi cognita extollit, comparari (parcite Wiilifii rna- nes) non mereantur, facile hincfnducor, ut credam, fiipfe eafuis aegris propinavit, Wiiljfium faepe non vulgariter lapfum qu ;d cum aiiis edam nuperusaii- quis fcriptor tradit. Id verb quoin tusfi quacunque, tnodb febris abfit,nuUHm fe praedant ius noffe fatetur, eft Tindura Sulph. fine eorpyreun)ate ad guttas VI. usque ad X in cochleari fyrupi violarum vel fucco hederae terreftris.vefpcri Sc primo mane data, ut cer¬ nere eft parte fecunda admirandi operis, quod phar- maceuticen rationalem infcripfit feft.i. c. 6. p m. 167. Et revera laudes ipfi tributas perquam egregii faepis- lime fuftinuit , id tamen aliquoties obfervavi, qu6d fanguinis fputum in exigua quantitate in utroq;fexu, setate vegeta, in non praedifpofitis ejus ufum fit con- cutum. Anno i6pS. d. S.April, Uratisla^jia mUfe No~ rimbergam. OBSERVATIO €XCVL Dn,D. johannis ludovici han. NEMANNI. Ds Pefte fumo propagata. QUum die XV. April. Elapfiannii/^Kl^hof/mEx- cellD.D. Scbelhammeri collegae Honoratiffimi de /7f/7e evolverem, legi c.ii. § vii. p.u. quod fub forma fumi nonnunquam contagium fuerit confpicuum. Video De Pefte fumo propagata. 4^7 Video autem nonnulla haec negarc,aft in rei veritatem afferere queo, quod cum anno 1666.67. peftis Frifiami orientalem depafceret , crebro homines fide dignos viderint, quomodo fumus coeruleus a domo ad domu transvolaret, Sc in domo illa, in quam hic fumus in- grefllis, vix aliquis in vita remanebat fuperftes, ad minimum omnes corripiebat. Mater mea piae me¬ moriae, cujus domum St familiam Benigniffimus Deus contra peftis contagium defendit, non femei mihi ex Acaderniis domum reverfo narravit, quomodo vide¬ rit fumum coeruleum a:des fuas praetervolantem, 8c in proximorum aedes fefe inferentem, ac in iftis ho¬ mines vel aegros feciffe, vel & prorfus necafle. An au¬ tem ille caeruleus fumus fuerit congeries aut agmen minimorum animalculorum , ut quidam cuai Kir- cbero volunt, non temere afferere aufim , licet in af¬ firmativam inclinet animus meus. OBSERVATIO CXCFll. Dn. D. JOHANNIS LUDOVICI HAN, NEMANNl De menftruis alvo excretis. PUella contumaci menfium laborabat fuppresfione» ne tamen natura fub iftius excernendi fanguinis cruorefuccumberetjuna cum alvinis faecibus aliquam fanguinis quantitatem excernere folita eft, fic St hoc modo naturae fatisfaSum, ut quae femper fqae confcrvatsoni ftudet? * * OB- Oqo $ Obfervatio CXCVHI. ^SERVATIO CXCFill. Dn,DJOHANNIS LUDOViCI HAN- NEMANNl De partu numerofo. QUaedam in oppido Cappelen femina tres liberos mafculosuno partu enixa eft, audito hoc partu, maritus temer^ in haec erupit verba, /a^i/ro annoqua- tuor ! diflio faflo, altero anno quatuor fimul peperit, fieque unius anni fpatio feptem liberorum mater faSa eft. OBSERVATIO CXCIX. Dn.D. JOH annis LUDOVICI HAN- NEMANNI. De phthifi lingularia. QUod interdum phthifin circa extremum morbi terminum mira 8c molefta comitentur fympto- mata, Medici frequenter experiuntur, ficquealiquan- do, cum adhuc praxin Buxtehud£ in Ducatu Bremenfi (olim ante pacincahorjem Ofnabrugenfem.Epifcopa- tu) quandam phthifi laborantem feminam tam atrox pedum dolor invafit, ut ejulatibus ejus vehementi» am Sc cruciatum proderet.-Sicque hoc anno 1698. ac- cerfitus fum ad cujusdam centurionis conjugem phthifi laborantem ; haec duabus feptimanis ante ex hac vita difceflum in Bulmiam incidit, ita utcibis vix fatiari poflet,hominibus ad eam in vifentibus conque¬ rebatur, fibi a marito non fatis concedi cibi, ta ut fame mori oporteret. Quod tamen falfiffimum, nam mari- De OlfaBu deperdito. _ 4S9 maritus erat benigniOimus erga eam, praeterea aver- fabatur omnes homines, Sceos, quibus cum aliquan¬ tum temporis fpatium familiariflime fuerat converfa- ta, &£ eorum confuetudine ufa. Im6 nec praefentiam fui mariti alias fibi chariffimiillique maxime abblan- dientis ferebat, usque ad extremum, cum vox 8c lo¬ quela Sc vifus propter imminentem mortem defice¬ rent, cibum appetiit me ledo aftantc comedit. OBSERVATIO CC. Dn, d. johannis ludovici han. NEM ANNI. De OlfatSlu deperdito. CUm annum IV. Decadis III. evolverem , incidi in Obfernjationem pag. 7. quam Hafnia perilluftris Dn. Ermcm de FranckemUj Archiater Monarchae fe- ptentrionalis ChriftianiV. meritiffimus ad Academiae moftrae proceres transfcripfit de odoratu deperdito. Cui hiftoriaa fcquentem jungo , vivit in hac noftra Holfatia verbi divini minifter, hic omni omnium ol- fadu adeh privatuseft, utnihiltam foetidum, vel fra¬ grans ejus naribus adhiberi poflit, unde vel mini¬ mum odoris judicium percipere valeat. Et queri¬ tur infuper de diminutione guftus.Extremas faporum differentias, ut funt dulcia, & acida, arhara quidem dignofcit guftu, verum intermedios vix diftinguere novit: metuit erg6 fibi ne Sc ejus jaduram & priva¬ tionem aliquando patiatur. Dicit fe naribus fuisad- inovifle caftoreum, fal volatice , & afam foetidam, aft nihil foetoris aut odoris fenfifle. Arbitror defeftus iftius odoratus caufam effe collocandam vel in offis Ooo 3 cri- 460 _ Obfer^dtio CCL _ _ _ _ cribriformis obftruftione vel in proceifuurn tnammil- larium obdu&ione phlegmate, vel Sc quod hi fenfi- bilicate fint privati ; utraque pars, vel alterutra fedes plfadus ftatuitur. Mihi magis verofimile (falvo alio • rum judicio) videtur, quod os cribriformc olfa&us ^t fubjeftum primarium , ejus enim periofteum, quo obdudum, matris piae foboles & portio eft. Hinc illa exquifita odoris perceptio in naribus. Verum quaeri polTet, an hominis cerebrum, vel potius fpiri- tus, qui laborat olfa^us defedu, admota fragran¬ tia nihilominus confortentur? Nobis affirmativa arridet, quoniam fragrantium rerum vapores nihilo¬ minus cerebri arcem petunt penetrant, ita & cere¬ brum & fpiritus corroborare & refocillare queunt ; nifi omnes duflus ad cerebri arcem fint oppilati. Ta¬ lem autem omnium dufituum ad cerebrum in viven¬ te homine non poffe dari, nobis omninb perfuafis- fimum eft. {Adiffie Kilia N'orimbergam d. 18. Aprilis Anno i6pi. OBSERVATIO CCL DN.Lie.BARTHOL, JOHAN. OTTONIS HANNEMANNI. De Cpntradtura crurum in fcorbutico mire averfa. CTudiofus quidam juris, fcorbutico morbo diude- *^tentus & ultra femeftre fpatium, ejusTyrannidem adc6 gravem fenfit, ut vix fefe erigere amplius va¬ lerer, accedentibus atrociflimis convulfionibus, quas acriores diuturnitate morbi redditi humores excita¬ bant. De Sudore unius lateris.aVenere inietnpefliva. 461 bant. Praecipui autem Cfus utrumque magna vi fur- fum ad ventrem convulfum, metum perpetuae con- traflurae cruris utriusque faciebat, quam etiam vix effugiflet, nifi foror ejus virgo nubilis, cruribus ejus infidendo, iliaque per integrum diem fere vehemen¬ tius premendo, convulfionum vehementiam repres- fifTet, unde tandem teget fuperior Sc fine uila contra- Sura falvus evafit. OBSERVATIO CCIi- Dn UcBARTHOL. JOHAN. OTTONIS HANNEMANNI. De Sudore unius laceris a Venere intem- peftiva. Enerem reSe matrem faevam ab Horatio vocari V ob multos affeSus 8c morbos, qui praeter rifus jO- eosque eam comitantur, feq hiftoria ab amico mihi farailiarisfimo ic mihi relata,confirmabit.JU- venis quidam, cui Venus haSenus intentata fuerat, cum aliquando Glycerae cujusdam nitore ureretur.Sc grata ejus compede detentus, praelia acriter mifcereC, hoc retulit brabaeum, ut poft id tempus priftirto vi¬ gore deftitutus, fumma femper virium debilitate la¬ boraverit, una cum hoc lingulari phaenomeno, ut quoties vel leviori exercitio incalefceret, media pars corporis a fronte usque ad talos fudore maderet, alte¬ ro ^aterc omnino ficco manente ; ita ut faepiusjuiroil- lo fudore rei infeliciter incaftris Cupidinis geftae me¬ moriam renovaret. Cui an quid fimile obfervatumfit ab aliis, nefcio> OSSER- 462 Obfervatio CCIIL OBSERFATLO CClll. Dn.Lic. BARTHOL. JOHAN. OTTONIS HANNEMANNL De Paflere pike grandinofo. Plfces prae reliquis animantibus falubriores habi¬ tos fuifle a veteribus, atque ab omnibus morbis immunes judicatos, ex eo patet, quod hominem fa¬ num pifcis inftar valere communi proverbio dicerent. C^od proverbium minus verum eflre,im6pifces quo¬ que nofologiae quam C^^eberrimm Poijlhftorum JFet- fcbius inter defiderata medicinae collocat, fubjlcien- dos effb virorum fummorum obfervationes often- dunt. Quarum granaria fi ex cumeris noftris augere fas fit, unicum producam paflTerem, ex illorum qui¬ dem genere, quos Cimbri noftri@olt>;55utten vocant. Talem enim Anno proxime elapfo d. 17. Julii, cum aeftus vehementior urgeret, a foemina paupercula vivum inter complures alios quos coenae parabat, vi¬ vos repertum, mihi allatum memini. Erat enim mul¬ tis grandinibus albis tum in cute, tum in ipfa carne, . tum ipfis etiam offium interfiitiis obfitus,ab cre ad ex¬ tremitatem caudae usque. Quae ulcufcula prefla vel acu aperta,pus album & craffum. St vermiculari figu¬ ra praeditum, fine ullotamenfoetore emittebant. Goe- terum cum nihil praeterea infolitiprae fe ferret, caro fiebat efca, cujus ftomacho, cum non curaret, quali perfufuseflfet olivo, nulla faftidia commovit. Kilia Morimbergam cum Obfewat. Exc, Dn, Parentis.) OBSER- T)s N’oxs, M ercurii fublmati externe 463 OBSERFATIO CCiK ~ ^ Dn.D. JOHANNIS CHRISTIANI MENT- ZELIE De Noxa Mercurii fublimad externe mani-» bus applicati. Edicina ubique fere periculi plena eft, & exper- •*dffiijii Praflici nihil mali fi bi metuentis, famae fae- pius macula inuritur, leviffima enim vomitoria 8e purganda , tantam hypercatharfin nonnunquam in* ducere folent, ut de vita adum fuerit, nifiappropria- ds medicamentis fuccuratur, imbtudffima&expec- tiilima medicamenta nifi in jurt i dofi & opportuni ad¬ hibeantur, Sc fagaciffimum fallere folent, nihilomi¬ nus tamen a circumforaneis & hujus furfuris homini- bus in aegrorum valetudinem quotidie debachatur, ut videas unum poft alterum e vita difcedere, errorem¬ que medicafirorum terra tegi. Non multa dicam de pulvere Munckiano, per totum fere orbem noto, qui a mukis laudatur a plurimis autem vituperatur, multosque vita privavit ; jam faltem cafum carbone notandum , proponam , ut videant Neo- Pradici Si Chirurgi, quibus aqua mercurialis in fre¬ quenti 8c quotidiano ufu eft, quampericulofiffimum fit, Si in hac, modum Sc limites excedere , licet ex¬ ternis partibus applicetur. Mulier quaedam vigin- ti duorum anorum dum utero gereret, appetitu de¬ pravato fi ve pica laborabat, tam enormi, ut inter varia Si abfurdainufitata etiam fingulis dieb’ aliquot cochlearia falis communis five culinaris devoraret, nihilominus foetum enitebatur vegetum Sc fanum, Dec.llLAnnV.^yi, P P p poft 464 Ob/ervatio QCIV. poftpartum veroomniuin membrorum laflitudinem cu n appetitu proftrjto fentiebat , per totos dies prope fornacem calefaciam, ob nimium frigus om¬ nia membra occupans, tempus terebat, licet aeftases- fet St Sirius arderet, tandem impetigine fera per totum caput 8c manus foedabatur, ut leprofam elTc putares, rurfus aiuem gravida fafta,fympComata om¬ nia reflaittebant , totumque gefiationis tempus fat commode tranfigebat ; poft puerperium vero Impe¬ tigo redintegrabatur, ambasque manus, cum conti¬ nuo pruritu, digitorum tumore & dolore occupabat, Sc quotidie latius ferpebatfeque extendebat, unde cu¬ rae Chirurgi cujusdam hujus loci non ex gregariis,fed fatis experti, fe fubjiciebat, qui varia externa & un¬ guenta 5c emplaftra, fed incalTum explicabat , hinc aquamercuriali ex calce viva k mercurio fublimato, fafla, aliquid tentare fecum meditabatur , illamque linteis in ea madefaflis, fummo mane ambabus ma¬ nibus applicabat, k poft duas horas reiterabat, quo fafio, circa meridiem, enormibus doloribus k cruciatibus aegra torquebatur, ita, ut animo aliquo¬ ties linqueretur , unde Chirurgus errorem luum percipiens, aqua alia temperata dolores lenire ftu- debat , fed laterem lavabat, nam fymptomata fm- gulis momentis ingravefeebant, poft meridiem ego accerfebar, ut pro viribus k confilio k auxilio ae¬ grae fuccurrerem.quae prster continuas lipothymi^s magnum patiebatur faucium k gingivarum tumo¬ rem, anxietatem circa praecordia, acutiflimum ven¬ triculi dolorem, cum naufea k continuo kmoleftis- fimo conatu ad vomitum, lancin mtia k intolerabi¬ lia inteftinorum tormina, tenesmum continuum eum copio- _ De Noxa Mercurii fublimtiH externe ^c, 4.6$ copiofiflima fanguinis dejedione, ita ut omnes deael grae vita aftum putarent; obftupui certe cum ae¬ gram in ftatu hoc deplorato invenirem, nihil enim de mercurii fubiimati externo ufu fubolebam,donecChi- rurgus quicquid aGum erat, mihi fcifcitanti fate- 'batur; fine mora itaque curam aggrefllis fum& va¬ ria cordialia 8c Alexipharmaca ex Theriaca Andro- machi, Theriaca coelefti, terra figillata, cryftallo prae¬ parato, oculis cancrorum , coralliis, ic aliis acidum mercurii fubiimati deftruentibus 8c abforbentibus, praefcripfi, dolorem inteftinorum & tenesmum cly- fteribus ex laGe vaccino dulci & oleo amygdalarum dulcium frequenti injeGione temperavi , faucibus gargarismate emolliente & leniter adftringente fuc- curri, abdomen appropriatis unguentis Sc oleis in¬ unxi, St fic effeci ut fubfequenti die aegra melius refpi- raret, menteque magis conflaret, faliva tamen conti¬ nuo ex ore fluebat, fiquidem lingua tumida undique ulceribus latis obfita erat, gingivaeque fanguinem fummo cum dolore fundebant, continuatd tamen, praefcriptorum medicamentorum ufu, intra breve tempus 8c falivatio St reliqua fymptomata ceffabant St evanefcebant , aegraque h cymba Charontis quafi erepta^ fibi optime reftituebatur. (M iffa BeroHno-I^ormberPdm d. 28. Aprilit Anno 169S. Ppp 2 OBSBR- 4^6 Obferol- wulus Sikmxe.v?X\vin\usportiQintrufa duos, alterius if, tertii unum articulum longitudine emetiebatur : edu¬ ci facile poterat illapfa pars, fedin uno loco prae alte¬ ro facilius ; exterior convolvuli portio erat turgidu¬ la Sc fanguinolentaj tumoris etiam in extrada manea. te veftigio luculento : In quodam tenuium lumbricus DecAllAnnV.^VE C^qq 47^ _ Oh f(‘r vatio CCFIL _ fpithamae longitudine cominbrabatur> quem aqua Calida vivum monflravit. PATEFAGTO THORACE, excmtis inteftinis , Sc diaphragmate pra;ciro, reliqua vifcera junSim de- monftravi: cirea V eficarn , arteriarum Umbilicalium in ligamentum degenerantiu fupererant indicia j quem¬ admodum & ligamentofa adfufpen- forium hepatis animadvertebatur, aliquam partem erat leviter fcirrhofum : Veficula feOis alba bile fluida ; nec tamen ex veficula ad Cholidocbkum communem ftilo dabatur iugreflius, fed nec ab orificio ex duodeno in veficulam , atque diffeflo cholidochi- co communi usque ad confinium hepatis, quod fub- intrac, nullam Cjftici infertionem adverti : Stilus ori¬ ficio intrufus, a cholidochico ad heparducebat. Pan¬ creas jufto durius ; Lien f. n. Renes !. n. nifi quod ma¬ gni, fafcia pingui carentes. Cor aliquid monftri por¬ tendebat magnitudine’, longitudo a bafiad conum dua¬ rum erat palmarum ; latitudo bafis fex , altitudo qua- tuor digitorum transverforum. Pericardium cras- fum, dextroque ventriculo arGiflime adhaerens, ne¬ que afinijlro nifi Kard Sd ^a-iv illud feparare potui. In- cifo dextro ventriculo omnia intus connexa &c con¬ creta deprehendi, exigua cavitate relifta ; quippe fanguis firmiter columellis implicitus , nullo modo ex reticulato opere laterum eximi poterat : Neque tamen in carnem coierat fanguis , fed grumis nigris firmiter cohterebat; quae partes, magn® fane, exca- vaic arteria pulmonali extrahebantur, xn^ax Poljpi coaluerant. Siniftri Vertricuii cavitas ma]ox , fancuis etiam exemptu facilior; ex aorta, qu$ protraheba¬ tur mafla anatinum ovum fuperabat, hepatis fub- ftan- jlnatone Pueri Hydropici ^ Phthifici. 4^3 ftanti$ aemula Val^iuU ampiiffimae, lesqui unciales mitrales, femilunares aliquanto minores ; utrdnimque er ajfa membratis:, albae, minime tranfparentes, rugo- fae infuperilve crifpae & firmae. Tulmonum fmifter Pericardio, pleura, fterno undique annexus erat, dextro aliquantum liberiori : in diffeSis purulentia, fcirrhus grumi fanguinjs, reliquo parenchymate ex¬ angui. Thymus f n. magnus arteriam afperam fuper-^ impolitus occultabat. Ufus ex Anatorae Pueri Hydropici dC Phthifici. I. An ex hac hiftoria de Crifi ^EquinoSii aliquid ftatuendum? ego iftiusmodicafui deputo. , If. Hydrops St Phthifis affinesmorbi, III. Hydropici Gangraenae St fphacelo obnoxii. IV. Ante aliquot annos in Xenodochio majori me praefente xxi\\\ii.pesganirsnofus aGhirurgo ampu¬ tabatur ; fed quum amputati pedis mufculos feparare- mus, in getatinofum unum alterum inciAixxiUs, un¬ de mortem ominabamur, quum malum ultra feGio- nis terminos proferpferat, gangrena itaque hanc|e- Mlmo/iffi inhocnoftro carnem adfcribo, non Hydropi^ quippe miles ille nulla Hydropis fpecie laborabat. V. Convolvulo licet hujus inteftina tribus locis correpta eflent, alvus tamen fuum officium fecit ; nimirum non prorfus omnem viam convolvulus ob- ftruxerat. VI. Convolvulum in noftro non nifi a flatibus arceflendum puto. VII. PericardiumcumCorde coalitum. p,n, Qjqq 2 VIII» 474 Obfervatio CCFllL _ _ Vfll, Polyporum Cordis primordia. IX. Phtbifici polypis Cordis obnoxii, X. Cordis mnpHtudo p n. >ri Dextra Ventriculi ca i:Hss.p n- Xil. P' dvvJ arum air-pdiudo ^ crajjities p.n, OB SERIDI ri O CQVUL DN. D. PHILir PI JaCOBI HART- MANNL Anatome Septuagenariae, quae profluvio San¬ guinis laborans per Muliebria vermem excrcveraL j^nno iSpy. d.i. Alaji Viduam feptuagintd aut plus¬ culorum annorum invifebam ; conquefta illa ali¬ quot menfes de Sanguinis per muliebria proflmiio,cpaod -quidem inducias concedebat, fed ut rediret infeftius. Atque eodem die multum grumofi Sanguinis excreve¬ rat : cum Sanguine autem una prodierant lacer/e tu- »ic£ wl laciniis, quales molae ; prodierat & vermis iumbriciformis ex Sanguineo carneo limofi coloris, ca¬ pite compreffo, quum reliquum corpus teres effet : Exx. Dn. D. VVOSEGINIUS .Academix F acuit atU Adedicrt Senior VeneranduSfinc^ttas haerebat, an ver¬ mis effet ; quo intentius omnia rimatus fum, S; nul¬ lis laciniis adhaefiffe corpus confpexi, faltem fecun¬ dum longitudinem plures fulcorum duSus adverti, partemque extremam alteram ex tereti acuminatam ad¬ itantes domeftici figna motus fe in eodem obfervaflc atteftabantur ; Ipfe ver6 fruftra acicula illudexper- tus fum, 8c calida non erat ad manus ; fpithamam ae¬ quabat longitudo. De- Ufus ex Anatome Septuageuark ^c. 4yf Defunflae autem di i. Corpus anatomte patuit; ABDOMLSIS cutis, pinguedine confumta , qvum obefa fuerat, tota corrugata pubem obtegebat; In- cifuni detexit illico infignem tumorem melonis grandio¬ ris magnitudine; Juperfickf tumoru maculas gangr£-‘ K£ fparfim oftendebat ; Colo connexum tumorem adver¬ tebam, fedcjuod mole fua reliquis inteftinis incum¬ beret, non difeernere potui fedem propriam, donec evolutis inteftinis ipfam walnjuhe regionem, qud Ileum Colo in feritur , occupajfe detexi. Ccecum juxta fitum erat, membrana fua Coh annexum, f. n. pennae olo¬ rinae craffitie, & vacuum. Inteftini Ilei Colo affero proximaportio pariter intumuerat, ad craflitiem pollicis atque feQioni duritie quafi tendinofa renitens. Per externam fuperficiem Tumoris Grandio¬ ris Scorbiculi duo memorabiles occurrebant, qui pin¬ guedinem quafi coacervatam fovebant, propendu¬ lis hinc inde laciniis pinguibus ; In ipfa vero pingue¬ dine culter ^ manus duritiem quandam ofiTendebal cartilagineam. Incifi tumoris fumma crasfities triun» quatuorve digitorum transverforum erat; quae in¬ tus fuberat eauitas colluviem mucofam ex pingui fanguinolentam compleflebatur ; fimilesque hinc in¬ de acervi pinguedinis laciniofae, fub qua feflione du¬ rities Cartilaginea manifeftb deprehenfa. Noluicul- trum in cavitatem Coli aut Ilei adigere, qvum adftan- tium conditio fcetorem non ferret ; attamen de alvo obftipata nunquam, fed de dolore circa umbilicum Ab¬ dominis defunfia, aliquoties conqueBa fuit. Dum ve- r6 Abdomen patefecimus, feri^ faniei in illo confpeximus. thoHnus phaenomenis applicabo. Supponunt hi nu* b^ca conftare aivium glomis rotundis, quafi echi- nacei» _ _ De Figura l^Wu ^Pruina. 4^3 naceis f. pappofis , taiiumque globulorum in uno Orato f. contignatione pofitorum fex non pofle non in totidem punftis contingere feptimum medium, d? quali utique pofnu Keplerm cogitaverat: ad¬ dunt autem caiorem iiquantem capillamenta, Sc ven¬ tum valide prementem , pro figuranda nive adeo ac¬ curata. Jngeniofa utique conjeftura,mod6 cum phae¬ nomenis coveniat. Transeant quae contra fuppolitum illud jam movit, pruinae tamen ifta figu¬ ratio talem proceffum vix ridetur admittere. Non licet hk concipere nivem pruinae praecedaneam, nuI-_ libi comparuerunt globuli nivei, quos fuperveniens calor liquando capillamenta Sc explanando fuperfici- em ita figurarit, fed vel minimae & infenfibiles aque^ moleculcE fub ipsa gelatione inhancfladm coivere fi¬ guram, vel guttula aquea frigore in hanc cryftallum conftdQa fuit- Siquidem erg6 ab eo, quod in tali pruinae genefi circa nos obfervatur, liceat argumen¬ tari, ad modum figurandae nivisin alto, uti oinnin6 quidem videtur, tum procefTus ille non poterit non in dubium vocari, usqve dum concilietur cum noftro hoc phaenomeno, aliisque pluribus alias producenr dis; Ut non Iliada poft Homerum fcriberet, fi quis’ poft laudatam Virorum trigam figuras nivis ac^», curatius examinandas fumeret, maximi , fi ad id eti¬ am attenderet, qvae figurae quo cum vento & ftatu Baro thermometri, quo ordine cadant, Src. ad quam qvidem perficiendam hiftoriam meas allqvot anno¬ rum obferrationes lubens contribuerem. Inierim Cum celebris Germaniae Daedalus in catalogo legio¬ num, qvo meteora, nubes, pluviam, rorem, pruinami exhibiturum promifiqinparenthefi addiderit, tan* Rrr 5. tum 4^4 Ob fervat io CCXL tum non nivem , oBmon imitabilem ut fufpicari fas eft figuram, hanc qvoqve vel tandem exhibitam iri novicer obfervata pruina fexangula fpem . facit. OBSERVATIO CCXL DR a RITDOLPHI JACOBI CA- MERARIL De Spinachia & Urtica Androgynis, Erbis flore ftamineo, a fruGu tota planta direm- pto, quse fexu diftinase habentur, quia ab eodem femine crtce aliae florem absque fruSu , aliae fru¬ dum absque flore producunt, adnumeratT^^js^olus culinis notiffimum, quod Spinachiam vdcant,idque communi quidem Botanicorum confenfu , qui eam duplicem, fterilem & fertilem , marem & foeminam citant, eonformiter quoque experimento, quod in epiflola de fexu plantarum adduxi : Verum enimver6 uti alias natura modd conftanter obfervare folet fuum typum, modd a regula quafi defledif, ita nec difcri- men illud Ipinachiae perpetuum eft aut univerfale, quin aliquid extraordinarii fubinde occurrat. Cum enim aliquoties hortorum areolas fpinachia confitas accuratius contemplarer, ilio tempore quo caulefcit Sc fruQificat*, facile quidem agnovi , pleraque indivi¬ dua fexu difierre, nihilominus d tanto numero non femel unam alteramque plantam exemi, quae reve¬ la utriusque fexus particeps, fimul florem & femen in ramulis permixtum exhibuit. Erat facies omnind , maris, pallidd flavefcebat fpica, tendens jam ad mar¬ corem, cum foemellae iilo tempore totae adhuc viri¬ des granis turgerent j fed pr^ter apices copiofos , De Spinachid ^ Urtica Androgjnu. 4$^ quoruir. inanes a discudione pollinis capfulae fuper- eraar, atque adeo inter eos fparfim quoque ramulis adhasferuntaiiquotgrana feminalia, minora quidem folito compreffiora , flayefcenda, tenuique fakem obducia involucro, uno verbo quafi decorticata, fuo tamen latle &: recenti germine f. feminali plantula inflrufla. DedusifTem hunc five lufum fi ve errorem naturcEacoalitione in ipsa infantia duaru plantula- rum, ftcrilis & fertilis, cum faveret huic fufpicioni caulis iatiusculus : veriimfub repetito talium areo¬ larum examine plurcs ^fimul apicibus & feminibus onuftas fpinachias inveni , in quibus tale coaiitionis indicium agnofeere non potui. Ex uno ergb etiam femine nafeipofle Spinacht- am androgynam concludere debui, ut quod alias rici¬ no, xanthio, Stc. ordinarium, fpinachiae cafuale fit & rarius, modo tamen etiam fingulari, cum flos a frufiu non quidem tota planta femotus fuerit, nec tamen, ut alias in hermaphroditis reliquis obtinet, vel conjun- Gus vel ramis feparatus, fed eidem ramulo mixtim u- terque adhseferit. Jungam hac occafione Spinachiae urticam, quam Laudatihimus Botanicus primum ei¬ dem clafli adfcripferat, poftmodum vero in appendi¬ ce hiftoriae inter eniendanda monuit , dari androgy- nam, cum urticam romanam pilulas feminiferas Sc flores racemofos ferre obfervaflet, quod proin aliis etiam urticae fpeciebus commune putat. Mihi tres haSenus urticae fpecies non eodem fe habere modo vi¬ dentur : Prim6 quidem paffim obvia urtica major, proxime ad fpinachiam accedit, cum plerunque fit vel mas vel foemina, & rarius androgyRa,i.e, pleraque individua haec folos apices illa fola femina ferant,pau- ciora utrumque ; diverfimod^ quidem , apicibus Sc femi- 4^6 Ohfer*[)atio CCXI. feminibus vel in eodem racemo permixtis, vel diftin- €tis in racemos floridos Sc feminiferos , quorum illi plerunque inferiores, hi fuperiores videbantur. Se* cund6, urtica minor ad extremitatem Angulorum ra- cemiilorum unum atque alterum globulum, unde apices cum dehifcit attolluntur, fuftinet, reliqvum ■petioli obfident grana feminalia, Tertib , urtica pi- lulifera fequatuor quos ad nodos emittit racemis, quosdam folum floridos, reliquos folum feminibus praeditos offert : Ut, quantum ex haflrenus obferva- tis concludere licet, duas pofteriores femper flnt an» drogynae, nec modo tamen eodem, prima verb ex- traordinarie & minus frequenter talis videatur. Ur¬ ticas tales foecundas & infcecundas, illas ftylorum iracemis.has floribus amentaceis praeditas defcripAt Sc delineavit Atalpigbim tab. 3 j. Jc. 216^ Ciim ver6 flores illos Ave apices ovis fubventaneis compara¬ vit, melius forte ipforum natura cum Gremio decla¬ rari, nomen illud ovi fubventanei refervari poterit ®affis ffve non foecundatis veAgulis feminalibus. {Tubingi Auguftam VinL d. 30. Aprik Anno i6p8. fniff^,} OBSERVATIO QCXII. Dn. d. eli^ camerarii. De Cauterii Potentialis in auferendis Turno ribus utilitate. NOn omnem promifcue Cauterii Potentialis utili¬ tatem refpicit ifthaec obfervatio , fed eam folum quse in auferendis exedendisque fuperfluis totaye fub^ r De Cautem Potentialh in auferendis ^c. 4t-jf fubrtancia peccantibus fefc exerit. Cumqve ad Saliurn Familiam fpe^ent ea corrofiva (quibus ob compa-es cum ferro candente effeftus, efcharamqvequam in¬ ducunt partibus, cauterii norrienhaud immeritb ob¬ tigit) duplicem eo ipfo claffem fortiuntur, fixis qui¬ busdam atque lixiviofis alcalium cenfui adfcriben- dis, aliis ver6 acidam indolem referentibus, quorum quidemmajor, tantaque & tam prompta efficacia eft, utftupenda illajquafcindunt fibrillas lacerantque ce¬ leritate cauteriorum indolentium nomen fibi compa¬ raverint; atque horum ex cenfu eafunt cauteria, quae praefdnti incafu fucceflu aufpicato fuere adhibi¬ ta : Matronas nobiliffimae in concava palati fuperficie carnofus excreverat tumor,cujus equidem prima fla¬ mina atq; incrementa haud animadverterat, ufq; dum eam in magnitudinem excreviflet, ut caftaneam mo¬ le aequaret; pofteriorem palati, vicinamque uvulae partem occupaverat tumor, ita tamen, ut uvulana non attingeret, fed liber toto in ambitu eflet tumor, fi eam partem excipias, quae maxillae fuperioris gin¬ givis erat propinquior ; Durities tumoris infignis fuit, nullis cedens remediis , fcalpelloque, vulnerata' mafla, ut comparebat carnofa, fanguinis aliquot gut¬ tis effufis, foliditatem fuam teflabatur. Erant Chi¬ rurgus inter, qui ferro, nec deerant qui candentibus ferramentis auferendum tumorem exillimarent; Penfitatis tamen accqratius circumflandis, 'tum loci cui inhaerebar maluna, tum & connexarum vicina¬ rumque partium ratione habita, praeferebantur re¬ media corrofiva , quae etiamfi generofa atque vio¬ lenta fint, fuum tamen impetum moderari patiuntur, magisque eorum operatio ab arbitrio artificis depen- i Dec.HLAnny.^Vl. Sss der. _ Obfervatio CCXll. _ det, quam aftualis cauterii, fiquidemea qua par eft circumfpedione fuerint admota. Eligebatur hinc pa¬ ribus jam in cafibus comprobatum Oleum , five Bu¬ tyrum Antimonii, Mercurii fublimati atque Antimo¬ nii, corrofiva foboles, quoniam id cum lintei carpti exili portione applicari prolubitu cuivis tumoris par- ^i parcius largius ve poterat, quanqua ea cutis extimae durities fuit, ut oleum admotum eam haud fuerit aggreflum, nifj lanceola primum vulnerata obitertu- moris fuperficie, paratoquefpiculis ad interiora adi¬ tu ; tangebatur Oleo matutino vefpertinoque tem¬ pore tumor, abfcedentibus fubihde quibusdam membranarum ftratis; quanquam reticendum non fit, dolores non rar6 ingentes pertuliffe aegram, qui¬ bus tum congruis remediis anodyno cephalicis, tum pauciori nec ade6 frequenti Olei applicatione oc¬ currimus ; unde efferum quidem eft, ut pluribus etiam feptimanis res non abfolveretur; confultius tamen ducebatur , blanda atque circumfpefia me¬ thodo haud feftinanter rem perdere, quamprtepo- ftera acceleratione anfam gravimmis fymptomatibus praebere; Hauriebat quotidie 111. Domina Decofitum Lignorum, cum fanguine turgeret ic vifeido nonnihil, Sc non parum impuro atque ad cachexiam prono, praemiffis tamen tum remedio purgante , tum ve- naefe&ione; Linguae autem, ne corrofivis graviter laederetur, cerato linteo ore aliquandiupoft Olei ad¬ motionem detinendo, cautum eft. Erat verd tumor magis, quam opinari primum poteramus, rebellis, & quanquam inmedio ejus profundius corrofio efeha- ra^ue penetraret, margines tamen pertinaces atque ©bftinat® duritiei oprebat, qui crebrius, ut oleum. De Cauterii Potentialu in auferendis ^c. 4^^ quod fcirrhofa eorum compages difficulter admifit7 inveniret aditum promptiorem, exilibus vulnufeulis incidebantur, quanquam ne fic quidem fcopum asfe- quebatur Chirurgus, nifi infernalem illum lapidem. Lunae Cryftallos vocaflet in fubfidium, qui & prom¬ ptius duros margines contafiu fuo adoriebatur,cau- tiflimc tamen adhibitus ; dici verb non poteft, quan¬ tum iftos inter dolores falivae ex glandulis fuerit ex¬ tortum, fputoque ejefium ; eb autem res procedebat fegnius, qud piures profundioresque egerat radice» tumor, quae tanquam innumerae fibrae nerveae vel tendinofae in bafi tumoris jam eb usque corrofi com- paruerunt, quarum late difperfarum radicularum ablatio, marginisque duri & rebellis quaedam quaft malignitas, aegrae doloris haud parumj & Chirurgo tadium haud leve attulerunt. Id verb tandem cir- cumfpefla patientia cautelaque efferum eft, ut ab¬ lato penitus tumore, palatum egregie coalefceret, ita ut nullum haftenus vel tumoris vel moleftiae vefti- giumfuperfit; yEgraq; 111. a perpetuo grandefcentiiB mali metu liberrima nunc degat. Quae quidem tu¬ mores auferendi ratio, profpero hic lucceflu celebra¬ ta, eos inter referri merito debet, quae dextram arti¬ ficis cautamque, requirant manum , & quas imitari prDmifcue,nec ubi4;, nec artifici cuivis,integrum fit. OBSERVATIO CCXlll DN. D. ELI.® CAMERARII. De Cura Vomitus Cruenti ernormis^ QVae per Vomitum, contrarioqve Sc Spasmodico fibrarum motricium motu contingit Sanguinis Sss z extra- ObferTjatio CCXIll. extraverfati ex ambitu ventriculi excrecio, cum peri¬ culo nunquam careat, haud aequfe tamen periculofa' quovis in cafu ancepsqve effe folet. Neque enim exempla defunt eorum, qui , cum caetera fanguine gauderent haud adeo cacochymico, Vomitum cruen¬ tum, eumque copiofum , haud tamen funeltum ex¬ perti funt ; Quorum ex numero ftudiofus fuit, qui naufeabundus ex difcurfu,quem in prandio commi¬ litones formabant Anatomico, poft aliquem ponde¬ ris compreffionisve in Stomachi regione fenfum, cum deliquio plusquam duas fanguinis fluidi rubentisqve, qualis haud frequenter obfervatur, libras, unoalter- ove conatu evomuit, nec parum laticis iftius concre¬ ti tamen excrevit, reftitutus vero fanitati haud difficulter fuit, (etiamfi infigni tum pallore tum las- fitudine, viriumque dejedfione laboraret a paroxys¬ mo) poftquara adftringentibus, temperantibus, gela- tinofis, roborantibus. Stomachicis, nervinis, anody- nisque remediis interne externeque adhibitis, ufus Curn diligentia fuiffet. Eandem vero fortem exper¬ tus non eft Religiofus , triginta quod excurrit an¬ norum ; qui Diarrhasa vomituque cruento iteratis yicibus, violentiaqueSt copia terribili ingruente, fan- guinis crafi prorfus tandem fatifeente , Cachexiam primum , & Tympanitidem dehinc fatalem contra¬ xit, quanquam perverfae remediorum haud congruo¬ rum applicationi non minus forfan quam Vomitui cruento mors fubfequens erat adferibenda, cum vio¬ lentis , quod fieri amat. Empiricorum purgantibus accelerata ad minimum haud parum fuerit. Quan¬ tum vero prompta in graviffimo hoc affeflu reme¬ diorum concinnaque applicatio ponderis habeat, fe- , quen-. _ 'De Cura momitus cfuenti-enormu 4^r qaenti exemplo comprobari abunde exiftimo; Alius ex eodem Religioforum ordine, jetatis fere ejusdem, cum Vomitu cruento copiofiffimolaboralTet,parem* que diarrhaeam fuilTet expertus, plene tandem, ut o« pinabatur convaluit, anno autem infequente, majo- ri impetu rediit truculentus alfecius, fanguis fcilicec acris admodumic turgefcens, adeb in fluorem age¬ batur, ut frecjuentifllmo vomitu incredibilis ejus copia ejiceretur breviflimo tempore, grumofi pari- ter atque fluidi cruoris,inj:redibiIem dixi ejeOii cruo- ris copiam , quippe uno alteroque die ingentia eo implebantur vafa, ut iteratis vomitibus plures men- furte noftrates dvu >^K.dTu dejeflae fuerint. Cui id in- fuper infortunii acceflerat, ut vena a Chirurgo in pa- roxyfmo vocato feQa.negligentiusque deligata, aper¬ ta denub fuerit, largamque fanguinis copiam effude¬ rit, antequam adftantes id animadverterent; aeger- que duplici haemorrhagia tantum non fuccubuerit. Jungebantur hinc fymptomata graviffima, fingukus, deliquia, fpasmodici extremorum motus, virium de- jeffio fumma, quin St facies hippocratica ; Sequi potuit aliter fieri in corpore vitali latice pene deftituto, mortique proximo. Ea tamen fuit Dei O. M. clemen¬ tia, ut Stpromptiflimo ad profufionem omnimodam fanguini injicerentur compedes, 8c reftauxatis, qui proftrati turbatique omninA videbantur fpiritibus, fymptomata fenfimremitterent,priftinoque aeger ro¬ bori diuturno remediorum ufu reftitueretur,erant ve- r6 ea juxta cum antifpasmodicis & cordialibus fimilia iliis, quorum generalem fupra mentionem feci, & ne fiientio ea omnia praeteream, vel aliquorum memi- nifle libet; Boli fcil.Armen Corall.Lap.hseniatit.Uni- S s s 5 corn. jf.^2 Ob/ervatio CCXIV. _ _ • cotnTfoflil. Ichthyocoll. Cort, Pcruvian.pulv Marcht- On, pulv.epil.mirab. M. Extraft pap.errat tormentill. Cordialis, Sc Bezoardic. noftratis, Gelatinae exEbore &Cornu Cervino, quibus accefferunt jufcula herbis temperantibus atque adftringentibus alterata&c. ut Ligaturas, frifiiones, Empl.d.tacamahaca, aceta nari¬ bus admota, fimiliaque taceam. (Tubinga Auguflam Vind, i. ^ o. April. Anm l6p8. mi£k.') OBSERVATIO CCXIV. Dn. D* JOHANNiS JEGIDII EUTH. DeBalfamodeGilead in apnoea hyftcrica, tri- chiafique chronica, pertentato, BAlfamumhoc a prolixa & benefica natura, DEI fi¬ lia, inOrisubertim Orientis produdum, in Judaei olim ignotum ante Salomonis tempora, quibus eo translatum ex Arabia non Petraea ac aeferta,fedf elici, ex Reginae Sabaeorum mera liberalitate, ficut Jofepbus feriptorantiquiflimus atteftatur. Praeter necefljtatem jnanifeftam , multiplices & tortuofas cum veterum , tum quorundam Recentiorum opiniones, imbalterca- tiones,quae cum eorundem venia ac pace, nil nifi pu¬ ra puta funt Monftra, utilitatis revera nullius, reticeo, Eridisquepomuminmedium haud projicio, fed cor¬ ticem rapacibus relinquens Zoilis, intrepide ad ip- fumdeguftandum me confero nucleum, videlicet ad laudati Balfami de Gilead, tam deledum. quamufum. qui rerum abftrufarura mater, veritatisq; trutina,ergd 'R.em bene provifam non -verba invita fequentur. Anno afalutifero partu i678.Die ij. Sept.Pace Neo- magen- _ De Balfamo de (jilead in apnce,^ ^c. nagenfe cum PobntiflimQ Galliarum Reg^LUDO- VICO XIV. inita, ratificatS, Sc publicata, ad Nobiliffimam 34.annorum Dominam ran Engelen, aVvo(<* uVeg/»? ^ r^xtd(ret x^ovmy laborantem, in con- filium vocatus medicum, per curforem. Adventans Matronae lefto, me blandi excepit mihique retuiit, qu6d multa Sc varia remedia, a MyaoLr^otg , fermone Medicis, ^lau6CC!^er§ten/ atque potius, quam folida eruditione praeditis, absque ullo planiufurpa- verit emolumento ; fpretis tricis, hypothefibusque • enodatis valde taediofis, ad Artem fervandorum ho¬ minum minus fruftuofis, profpicienter laudatae fvali Dominae id quod decet fasq; eft, utpote per appropriatum cccoproticon, antinyftericum , in A~ fiatome me^ umbilici decantatum, dein fedulum' Balfa- mi de Gilead ulum.mani in potu excellentiffimae her¬ bae Thee, a meridie in Vino Ganarienfi generofo, ve- fperi in ovo forbili, vel alio grato vehiculo, a gutt,xx. ad XXX. qvandoqveetiaininpotu ordinario, fequenti modo ai. Balfam. de Gilead opt. |iC Spir.nitr.ittlc. giij. ment. LL. gii?, ' M. D. in Vitr. Non poftpofito tamen ViUus regimine exquifito,intrl{ trium feptimanarum intervallum, ad fanitatem per- duSa fuit profperam. Artis infuper filios Indagato¬ resque commonefacio impigros, ut magna cum folli- citudine propter crebram Venditorum impofturam, inveniant non quod pueri in faba, id eft, feligant Bal- famum de Gilead verum, fragrans, fubalbidum, wfi^nKns, fpont? ftill^ps feu fyd^ns Arboribus, mi- 4g4- Obfewdio CCXV. nuiic lautiaciSjin ferventiHimis diebus canicularibus; Incifione a radice ad frondes usque inftituta,vel fron¬ dium expreflione,vel h aru cofiione.tale Balfamu lon¬ ge cedit viribus, Balfamo priori, quod mirifice fanat, confoHdat, mitigat, confortat, a pernftiosa putredine, malignis virulentisque miasmatibus praefervat, haec extirpat, cum internd, tum externe, convenienter & apte Poeta. Emicat ex ipfi^ divina potentia campis. Et levis e^lcejpes, qui probat eJJeDEUM. Neque me rimantem fugit, Balfami de Gilead appri- , me mentionem fieri Genef.cap.sj.v.if. ^cap 43. v.ii. quin & in Propheta Jeremid cap.8. v.22. Nunquid Refina non eft in Gilead? aut Medicus non eft ibi ? quare igitur non eft obdu9:a cicatrix filiae populi mei. Gilead juxta Prophetam Ofeam cap. 6. v.S. Civi¬ tas fuit operantium idolum, feu patrantium iniquita¬ tem, fupplantata vel oppreffa fanguine. Et Ofe£ cap.i2. verf . //. Si in Gilead vanitas fuit, utique vani faSifunt. Hinc Gileadifae facinorofi 8c fcelefti, homines fanguinarii , excepto Elia Gileadite t.Reg.c.ij.v.i.&fJephtha libr.fudic.c.n.c.i2. Porr6 in Gilead magna erat Balfami ubertas 8c copiaMedicorum belle vulnera curantium. Altius fin perpendo , valdi miror, qu6d hac in regione non in¬ veniantur pii , dicentes, feDEUM colore, precibus- qve malo populi nolle mederi : Oratio Verbumqve DEf, hic Balfamum, merito nuncupatur, Medici ver6 Myftae, Viri piiSc probi,hinc extra ullum eft dubmm, nos Omnes ac fingulos ab Archiatro curari fummo.uc Evangelifta moalQsA Marm cap,6,v.f _ De Ubia peniths fiderat a, 4^^ Ni DEus adfuerit, uhe^que infuderit herbis, ~ Qjiid rogo Diiiamnm ? quid Fanacaa juTjent ? OBSERVATIO CCXV. Dn. d. joh. ^GIDII euth. De Tibia penitus fiderataj at non extirpata, fine corporis tamen noxi. ANno Chrifti 1697. Die ;./««// HagiSVL Uuu men- fo^ Obfervatio CCXVIIL _ menfium, fed interdum obfervavit aliquot dies anti¬ cipantem iterum quoq; poftponentem, modo copio- iius fluxere catamenia modo parcius.Marito. aflbeiatae & impraegnatae , ultimo ante partum menfe,hocce fe lliterat malum. Singulis diebus circa horam 9.vefper- tinam in orificio ani, pruriginofus incipiebat fe exere- re dolor, mitis primum, mox acerbior, protrafl:’ usq; admediamno9:em:Hofpeshic ingratus Sc non invita¬ tus, tam accurati horam obfervabat, ut ne momen¬ to tardius incederet, nec praeter meridiem nodis diu¬ tius fubfift^et. Turba mulierum cum aliis afFedum aut a refrigeratione ortum clamabant, aut a fafeino oriri affirmabant-Tcleravit malum hocce usq; ad par¬ tum, cum fpe remiffionis & fugae. Partu legitimo tq;pi- pore exclufo , & lochiis non ritfe fluentibus, malum continuavit. Sexta poft partum feptimana , me tum Sorae in patria comorantem, Ao. 1692. conveniebat 8c uberrimis lachrymis meam implorabat opem.Re per- penfa ad exterminandam faburram pravorum humo¬ rum ordinabam fpeeies pro vino medicato, hoc epo¬ to, plurimum fenfit levaminis & malum perintegrum inenfem inducias dedit. Hoc praeterlapfo, affedus de novo adfuit, ideb&haecde novo nodulum inftruxit, & fic integrum annum taliter qualiter transegit. Quo¬ niam autem tum patriam nen invifebam.Sc malu m vi¬ res fumpferat , arcaridibus fejam in ano moventibus cum pruritu 8c dolore lancinante, aliorum quaefivit Medieprum 8c AgjTtarum confilia. Tempore namque fluxus menfl:rui,qui nullus erat,hi dolores ingruebant vermibus comitati, obftrufiione item alvi,cardialgia, cephalalgia, fiti,appetiEufufpenfo,laffitudine & viri¬ um proftratione: Integra fic mife re protrada feptima¬ na, tres feptimanas libera vivebat 5c veluti fana, idque jam i De Afcaridibm Ani menfiruatimprornnsf entibus, fof jam per quinquennium. Hoc Anno 1698. meitemtn conveniebat, 5c quae usque huc ada referebat : refe¬ rebat autem qu6d praeter amaricantia 8c mercurialia admiferit, in Sc externe , ulla tamen absque medela. Suadebam pulvejrem laxantem non ingrati faporis, ut indieSjfi obftrudioipfam moleftaret, caperet, quan¬ tum cufpis cultri tencret.Obftrudiones namq; maxi¬ mas ipfi creare moleftias, conquerebatur : praeterea k nimietate medicamentorum le ita naufeabundam fa- dam.utextoto contremifeeret ad mentionem medi¬ camenti ; continuum & quotidianum ufum clyfterum fumm^ fibi efle moleftum,ab iisque penitus abhorre¬ re. Utitur hocce pulvere cum aliquali lenimine morbi, fvafi quoq; infelTumcum certis fpecieb® inftruendum, item fuppofitoria, lamentabili affedui accommodata. Quae autem futura erunt, inpofterum Deo dante di¬ ligenter percontabor 8e curiofis communicabo. OBSERVATIO GCXIX. DN. a SAMUELIS LEDELII. De Vomitu proficua. PAnnificio deditus juvenis XV. annorum , avidioris conftitutionis 8c longioris flaturae, per integrum laboraverat annum febre quotidiana fcorbutica, noti admodum gravi , tali tamen, quae humidum radicale nimium quantum abfumpferat, ut fceleti inftar de¬ cumberet. Confultus poft feflum, dabam tinduram metallorum, cujus ufum proficuum fenferat, rigore intermittente, & appetitus igne glifeente. Moleftaba- tur tamen fluxu alvi cum diflipatione fpirituum, ide6 ordinabam eflentiam flomachicam cum aliis. Hifce u- _ furpatis, vegetiorem fe monftrabat , nec ullum febris fupererat veftigium. Querela ejus nunchaecce erat, Uuu2 quod fo^ - _ Obfer n^c luna filencedcliravitam' piius. SCHOLIOR ■p X hoc patet , quam fit difficile menfes movere in- vita naturaietfi videatur ea id intendere,nifi opitu¬ letur fortiuSjtandemq; perrumpat ciauitra fanguis re- tcntus.Quod in mentem revocat Clariffimi Riedlini li¬ neas medicas Sept. XXVI. ubi oftendit, interdum tar¬ dius erumpere St nonnunquam poft vigefimum de¬ mum anum, tum Aug. XXIX. ubi cognatae, menfibus obftruftis fingulis lunis difficillimam refpiratione ac- cidifle meminit; ut aliquoties prope fufFocaretur. Gui licet omnem moveret lapidem,menfes tamen mover® nullo modo valuerit : interim indifpncea illa ni! magis quam menfes pellentia profuifle notaverit, 11 velma- ximd menfium fluxus promotus inde nihil elTet. Idem enim prorfusin hoc cafu evenifle vidimus, ut difeani medici, nihili reda via recedendum, etiamfi nihil fen- feris levaminis, fi modo naturam ducem fequaris : fe¬ cundum illud Hippocratis. II. 27* Aph. reia-t /u4)toi,Td JKoyov Kidi^d ytvo/nivct Sc rurfum •^'dvja, Ktild hoyoV voiiovji , ^ fttj yifoiutvuv']£v xcSld Pioycp , /«j e^’ sjijiev Quod ptofefto falu- berrimum praeceptum illis pudorem movere merito deberet,quinonperfpeao morbo aut Caufa confide- rata,ad fymptomata folent omnia dirigere.fi de raorb® interroges, pifee vix loqua ciores app«rent,aut ea pro- Xyx a OESEM- 5J6 _ Obfipvatio CCXXIV. OBSERVATIO CCXXIV. Dn D. GLiNTH. CHR. SCHELHAMMERI, DcFebre Epidemica, quae ab autumno ipfoque adeo excunte Septemorlper hyemem nobis fuitfatniliaris. A nno praeterito, menfe Septembri poflquan3 ma¬ gnum per integrum biennium morborum fuerat fiientium,ita ut praeter variolas.quae toto illo tempore familiares admodum fuere, benignae tamen prorfus, &nifi imperitia Medici eas corrumperet, fine omni fere periculo, tandem emicuit nova febris epidemica, quae hoc oppidum & regione circumjacentem fubit6 corripuit, fuitque frequentisfima. Gontagiofa quidem non admodum, fedubi in domum quandam perve- nerat,non unus aegrotabat plerumq;,fed prope omniSi familia, praefertim florentibus qui erant annis, faepeq; una eademque die fratres aut forores geminae corri- piebantur.Hu jus talis erat indoles: Incipiebat per hor¬ rorem, non, ut confveverunt febres, continuae aliae, levem & facile tranfeuntein, fed per horas integras, tres quatuorveimh iis, qui fanguine erant tenuiore acri ve fero, multoque adeo gauderent in¬ nato igne durantem obfervatum eft. Poft hunc calor ingruebatnora intenfus admodum, fed veluti oppref- fus, cum dolore capitis, vigiliis perpetuis, app uitu rerd ita proftrato, ut nihil omnino ciborum fete pof- fent. Pulfus non magnus, nec nifi mediocriter , fre¬ quens initio, magis ad fanorum quam febricitantium ruisnem accedens:nec facies admodum mutatatdolo- res membrorum & extremorum moleftillimi aderant, idq; per totum fere morbi decurfu. In principio diar¬ rhoea , quin eriam finceri fanguinis effufioobfervata. De Febre Epidemica, quie ab autumno ^c. f/7 idq; cum levamine Calor extremorum valcid remiflus vel nullus, cum interim interne uri multa fymptomata fidem facerent. Urina quoque perparum a naturali re¬ cedens, aliquando pallida St cratTa, mox etiam turbata, aliis crafla itidem, fed fatu ratius tinda. Ex fudoriferis bezoardicis, vix quicquam levaminis erat : quae faepe etiam fruflra Tumebantur, ne madore quide cutis fub- , fequente.Tametfi verb nec cetera Medicamenta in fe¬ bribus nobis ufitata, inter initia ifta,manifeltu auxilium afferrent, tamen fiftebaftatim impetum morbi, ejusq; augmentum 8: progreffum inhibebam. Et hic fputum fanguinis aliquibus fupervenit, coagulati Sc nigrican- tiSjpraefertim foeminis,ubimenfesiisfubftitere,querti. , cum fcreatu vel tufli , conatu maximo. St quafi vomi- turientes rejiciebant, febris interim in eodem tenore perflabat, nec ut aliae folent, a principio per augmen¬ tum ad flatum Sc declinationem decurrebat , ingrave- fcentibus fymptomatis, fedpermenfemimb fex heb¬ domades fubfiflebat, nulla mutatione,nifi quodtande fomnus accederet profundior , cum levi delirio, prae- fertim ubi expergefierent aegri ; quo tempore cum horrore excutiebantur, ipfis manibus trementibus 8c lintea St integumenta corripientibus, quafique extra fe effentpofiti, torvis St periculum metuentibus oculis in adflantes intentis. Pulfus quoque tum minor,ceIer St frequens, ac nonnunquam fat debilis, ut extrema imminere viderentur, altero tamen mane aegrum fibi redditum Stin melius mutatum mcrbum praeter fpem plerumq; invenimus : quo tempore urina etkm non¬ nunquam fediment^ pofuit,fed inaequaleSt infidvimj dufn interimbene fperares,moxilIa rurfum cruda ao- p^arebat, St nubeculis St eneecremate terribilior, inter hsec de furditate conquerebatur, nec fatis per- cipie- ;/l _ _ _ Obfervatio CCXXIF. _ _ ciebat adflantium verba , eaque prima : erant figna morbi remittentis : fomnus&furditas, Incerim nihil adhuc aflumebant, ne potulenta quidem, nam fitis nulla in hac febre obfervabatur. Sicque vivebant fine cibo & eum potu perpauco, quod mireris, per men- fes integros, unum ac dimidium vel ultra,nec plani de* iedis viribus,erigebant enim fe& movebant fatis pro ^ratione morbi, expedite , licet febris continua effet, fine ulla vel intermiffione vel certa ac periodica re- miffione, etfi a naeridie gravius laborarent, nonnun- quam ut folet fieri, Sc pulfus &: urina modb conftarent, mod6 peffima apparerent , Medicumque in fufpenfo fic tenerent : ut quem hodie perbelle habere exiftima- retur,craftino habere defperatum. St tamen poftridic robur naturae recuperatum, bene fperare Te jubent denuo. In hoc dubio ftatu, $gri aliquandiu perfiften- tes, tandem convalefcebant fenfim, urinae fedimento manifefte apparente,fine ulla tamen alia crifi- In decli¬ natione fic conftituti, nihil adhuc cibi admittebant, fed dies nodesque dormiebant, pulfu ad naturalem ftatum Sc robur priftinum per fomnum redeunte: Sc tum demum fe ad extremam debilitatem pervenifle fentiebant, ut nec ftare nec federe amplius potuerint, cum morbo durante, faepe nihil moleftiae perciperent. Maculae quidem aut petechiae, in ipio praefertim ©ppido, nullae admodum obfervacae, etfi de iis multus rumor percrebefeeret, at extra eam Sc quod notabile, itiipfo ftatim fuburbio norjnumquam emicuere, ruri ver6 frequentius; fi ve jam ideo idfadum.quia libe¬ riori Sc frigido aeri ventisque ma^s eflent expofiti in¬ colae, fiveex regimine pravoac diaeta pejore,feu quod tardiusutiinedjcamentisinciperent.Horumaliquiex- tindt,paucitamen,Urbanorum verdnemo facUetmea curae qui fe comiferit. Qui* De Febre epidemica j gu^s ab autumno - jig Quibus vomitorium per initia ftatim propinavi, illicitius convalefcebant quidem, non tamen effugie¬ bant makim Sc ad recidivam erant proni. Calidis ex¬ hibitis, ade6 tegri laedebantur, ut ex parvo jufcello cum vino parato, malum jam perdomatum, extemplo redintegratum, bis terve in eodem aegroto percipe¬ rem. Talis erat morbus nofter, qui nuac videtur rariu? apparere & brevi fort^ cefTabit. Ex his itaque apparet,febrem hanc ex illarum clas- fe meritb cenferi, quae Epidemicae vocantur & ab in¬ dole fibi propria hauc parum recedunt. Continuam e- nitTi,& talem tamen qua-ad quartam imb fextam ht b. domadem extrahatur, fine ulla remiflione nemo faci- leobfervaverit: nam Sydenhamii quoque Epidemicae, etfi diuturniores,pertantum tamen temporis fpatium neutiquam excurrunt; reliquae vero, vulgares,nifi in¬ terturbes, intra dies quatuordccim fere,vel ad vitam, vel ad morte, inGermania quidem pierisq; regionjbus folent terminari. Eft autem hujus rei caufa quod lentae fint 8i ad hefticarum natura nohihil aceedant.Quae res impofuit iiSjCjui putarunt calorem non habere aegro, fufficientem.adeoquecaiida propinarunt, quae depre henfafuntnocentiffima: erat enim opprefTus calor, & latebatin receflu, fed in multis quoque aliis a com¬ muni ratione abierunt: ut CjUod dolores in artubus adeflent, nullus tamen fudor exprimi poffet, quod tuffis ex tenaciffima pituita, quod in exiguo calore de¬ lirarent tamen &abfurda proferrent, quod foporofu? St profundus fomnus, cum pulfu maximi debili fol veret morbum funeftus in aliis, prodromus mortis: quod nulla neque pulfus neque urinae conffantia Sc haec craflfa atque turbida per totum fere morbi decur ■ Dec.Ul^nn.y.^Vl- Yyy fuin JJO _ Obfervatio CCXXIV. _ fum appareret. Haec tamen omnia, etfi fingularem Sc minus febri vulgari convenientem indolem oftende- rent , falii tamen eos compertum eft , qui pro mali¬ gnis iilas habuere : vel hoc folo argumcnto,quod tam diuturnae erant, in illis etiam qui moriebantur : nemo enim non attingebat vigefimum imo fuperabat : quod nulla malignarum epidemica poteft, cum ma- - lignitas citius omnino corrumpat fanguinem, tametfi enim decubitus in convalefcentibus poflit effe diutur* nior, tamen interea morbus viftuseft. Deinde alte¬ rum argurnentum quod paucillimi qui rite remedia adhiberentimb vix ulli interirent : Tertium , quod praeter delirium & pulfus varietatem graviora fym- ptomata nulla appererent; & denique quod non ad¬ modum contagiofae effent. Addo multo maximum me¬ um etiam argumentum, quod a Bezoardicisr majori¬ bus nihil levaminis, quod fieri non poterat fi maligni¬ tas regnalTet. Et petechiae quidem ut di£tum, iis qui rite fuerant habiti,nuliae apparebant, quamvis non negaverim ali¬ bi vifas, ruri praefertim, quod ab ulteriore corruptio- nehumoium,exmedicorumdefeau.&c aeris fiig diSc Vdld^ anomali admiflione provenifie.non eft dubitan¬ dum: quin fufpi io eft non vana fortaflis, in iis qui multis calidis funtufi, non vi morbi, fed St regiminis errore tandem erupifle. Vide Sydenhamiunide novo febris ingreflu. Quibus autem remediis ufi fimus in hoc morbo fubjungendum nunc eft. Dixi, nihil fudorifera & Ale- xipharmacajuviflTe : id quod mirum non erat, cum fanguis eflct multa tenaci pituita infeGus St crafl"us,ci- tra tamen malignitatem adeb notabilem. Qui levius aegrotare inceperunt, iis Sp. Sambuci ftatim in primo prin- _ De Febre Epidemica, qu£ ab autumno ^c. ^21 principio porreflus utilis fuit,plerisq; tamen quibus fudorem non morebat inutilis. Vomitoria etiam non fatis refponderunt expe£iationi, quia in tali fanguinis conftitutione , remota a ventriculo praecipua caufa nihil admodum poterant, potuiflent autem , G ferum fuiGet minus craffum & tenax. Purganda, videbantur maxime convenir eprae- fertim G Sydenhamio credas , fed fateor me in conti¬ nuis abris nonnihil abhorrere, itaque in hac re meti- cuJoGor, ea nolui vocare in auxilium: audio tamen aliis id aliquando fucceflifle, ut morbus brevior inde fadus Gt. Ego vero tutiffimum reperi, mitioribus agere, Sc lenius illud alexipharmacum MiGuramGmplicem, rite praeparatam cum pulveribus refolventibus, Be- zoardicis, praecipitantibus exhibere, addito Pannoni¬ ci rubri tantillo, 8c nitro ; ubi ver6 opus effct, & aeger valide debilis, ea confortantibus aromaticis exalta¬ vi. Myrrha quoq; & ejus Tinfiurafum ufus.Potiones cordiales temperatas, non multum refringerantes eti¬ am parari jufli ; refrigerantes enim neque ferebant ae¬ gri, nec convenire deprehendi, Aq.C.C. citrata, eflen- tia Citri Gcca.Aq.cinamomiSt menthae rnultum folatii aegris attulerunt; fed omniatamen haec fenGm St Gne fenfu operabatur, reprimendo potius paulatim morbi vim quam eum manifefto expugnando. Cum inter ini¬ tia remiffio quaedam febris videretur adeffe, adhibui e- tiamTinQuramChacorillae quae tum videbatur juva¬ re: fed non erat fatis valida ad vincendum morbum, mox enim cum rediret repreffus, calor vehemsntiffi- mus fecutus eft, cum calida ipfa effet, ut abGinere de* inceps ab ejus ufu coaftus fuerim. Dolori capitis epithemata ex papaverefSc nucleis Yyy 2 cum S32 Obfer^atiQ CCXXV. cura aquis cephalicis oppofui,pulfum faeculis ex fpe- cieb. liberant. Sc aq. odoratis munivi, convulfionili- milimis tendinum contraftionibus caftoratis obviam ivi, fic omnes qui curae meae fele comiferuntfervavi, fed ieoto gradu ad valetudinem profperam , lentifli- mp ad priftinum robur rediere. Unum reticendum non eft : binos cum ingenti & faepius repetita fanguinis per nares haemorrhagia fub inanibus habui, in altera virgine ij. annorum fengui- ne abundante folvit morbum,fcd quia nullus erat finis nec modus profufionis, tandem liquore ftyptico, qui mihi in arcanis eft, longe enim diverfusS vulgari, & V.S. eam cohibui, indeque fanataeft. Alteri vero ju¬ veni fupervenitpofthaemorrhagias haec febris, cum¬ que quam faeviflimfc habuit, ut nondum etiam poft fesqui menfem ad priftinum robur redierit, gc hic fe epidemicam hi rebellem, nec quicquam ullam evacua¬ tionem curantem oftendit haec febris. observatio ecxxv. Dn. D. GiiNTHERI CHRISTOPHORI SCHELHAMMERI. De Leporis Anacome. On vos latet. Viri amplifl]mi,ja3:ari vu!g6, lepo- i\ rem effe Hermaphroditum, marisque Sefoeminae unumeundemque fubire partes. Qiiod etfi fabulae proximum, cuique qui vel e liminePhilofophiam falu- tavir,faci!e videri poftet : cum tamen qui venationi¬ bus deleftantur, nobilib’ ac Satrapis etiam idem per- fvafurn fit, placuit ejus rei certius experimentum ca¬ pere. Itaque hautmulto poft quam id defiderium me fubierat, a Cl.Dn Collega ad hoc ferculum invitatus, accesfi. Cultrum admovimus Anatomicum & quid fub- _ De Leporis Anafotne, _ pjT: fubfit veri, exploravimus facile. Cum autem in Blafii anatomicis obfervationibus , multa eorum quae hic obvia funt, pro more ipfi confueto omiffa, alia falf® tradita ftnr, placet, quid obfervatum nobis fit brevi & fuperficiariafedione paucis fub jungere. I. Pili ut anferum plumae pofTunt evelli, mollitie St candore cygni plumas aequabat. 2. Cutis longe tenuisfima, tamen cuticula fua gau¬ debat, prorfus membranacea St pellucida erat cutis. ^.Tenuisfimo itidem panniculo carnofofub ea de¬ currente, 4. Super abdomen duae magnae veluti glandulae pancreas aliquod referentes, fex vel feptem pollices longae, fesquipollicem latae , unum pollicem verfus ' abdomen , ad fuperiora duos pollices, quas mammas cfle compertum fuit. 5. In thorace duorum digitorum latitudine binae a- liae ab his plane feparatae repertae funt, quatuor polli¬ ces longae, unum latae, lafle turgentes, harum fingulae in p-apillam fuam definebant, ut quatuor poflet lada- re foetus. 6. Uterus infup loco fatis amplo orificio erat 8t ex corpore ultra pollicis latitudinem propendebar, eratq; vagina fua ad utrumque latus a reliqua cute feparata, vulva nova vagina , feu duplici valvula inclufaerat. Ubi ex corpore egrediebatur, bine quafi nymphe con- fpiciebantur, longis pilis obfeffae , fed vix calami feri- ptorii latitudinem aequantes. y.Ante has nymphas ad latas vaginae introrfum ver¬ fus glandulae apparebant bin.^, magnitudine pbafeoli, albicantes, in medio autem apertae, indeque egredie¬ batur corpus nigrum, quod facile cum extrahere ten- tavimus rumpebatur, confidentia cerae. HaegJan- Yyy I dulae _ Obfeyuatio CCXXV. _ _ duiae fubtus fundum habebant alterius coloris fub- cincreiputa, cui impofita erat materia illa nigricans, velutfardonchye geririam aequabat. Haec inferior glan¬ dula ad extrenium usque uteri orificium progredieba¬ tur, ubi in externa facie vulvae corpufcula albicantia eminebant, exiguae albicantes glandula tres,qiiatuor- ve utrinque ; Sub his glandulis verfus anum erat cavi¬ tas iisdem glandulis major & aperta, in qua materia erat flava durior, grumofa, illi fimiiis quam fub cervi oculis olim obfervavi. S. Totum abdomenacidumSt fracidum fpirabat o- dorem, aW ^rltibrct Dafl eine bertod^tt. Vafamamaria ex ramis iliacis egrediebantur. 9. Nulla pinguedo in abdomine fed mufculi omnes aderant qui in homine, pyramidalibus exceptis. 10. Omentum nullum, H.Inteftina tenuia iongiffima, terminantia in colum, quod colon ulnae longitudinem habet , cellulis ac am¬ plitudine facile diftinguendum, fed in coecum termi¬ nans non in reQum, 7. pollices longum,' nifi cura Blafio totumhoc coecum ampliflimum vobis appella¬ re placeret, Inde ex eo loco ubi tenue colum ingredie¬ batur, rurfus fenfim tenue incipit fieri, 3. ulnarum lon¬ gitudine in anum definens, & hoc aliquando angu- ftifljmum, mox iterum amplius 8c veluti tubero- fam radicem afphodeli liliacei refert. 1 2. Ventriculus fatis amplus^perae figuram habens, valde repletus cum inteftina non eflent ubique plena. 13. Lientamexiguus,ut vixconfpici poflet, non ae¬ quabat enim dimidii digiti longitudinem, latitudinem calam-i vix. 14. Pancreas etiam perexiguum, ut vix mereat no¬ minari. ij.Hc- De Leporis Anatome. f 15. Hepati lobi quinque , quorum unus in parte iH tna longe verfus inferiora propendebat, alter perexi¬ guus verfus ventriculum jacebat, caeterum totum va¬ ri^ feiflum, ac plane laciniatum- 16. Veficulaiu medio lobi dextri fuperioris, hujus duflus oblique ininteftinum duodenum definebat. 17. Uteri vagina palmi longitudine fub vefica de¬ currens in duo cornua dividebatur, in finiftro fcetus duo reperiebantur, quorum unus liber, alter adnatus erat, & h ftatu priori expulfus videbatur ; dextrum inane erat. 18. Tefticuli in fuo loco annexi, magni fatis, pror- fus albidi, in finiftro protuberandae binae; una jam extra tefticulum eminens, altera adhuc fub membra¬ na, utraque facile difleSo tefticulo feparabatur, ma¬ gnitudine erant pifi majoris ; intus cavae manifeild ova difta videbantur. Tefticuli ipfi fubftantia plan^ fingulari,qu3e deferibivix poteft, cerebrum proximi referebant. In altero tefticulo erat nihil. 19. Tuba inflata amplitudine fuperabat lumbricum terreftem maximum, adteftes ex ven^ cava & arteria magna prodibant fpermatica vafa, e regione tefticulo- rum proxime ad eos exeuntia.arteria quide exilis, vena ver6 decies major. Ramos dimittentes plurimos ad¬ modum fpeflrabiles, quorum infimus ad tubas quoq; alios mittebat, reliqui fupra tefticulum pampinifor¬ mia fpeSaculum pulcherrimum exhibebant. 20 Renes pinguedinali tunica carebant, praeterea ni¬ hil habebant peculiare, fuccenturiati aderant candi¬ cantes triangulares. 21. In inferiore parte vulvae mufculus apparebat exiguus ad os pubis terminatus, fub quo aliquid car- tilaginofi, quod vulvae parti inferiori inhaerebat, hoc Obfernfatio CCXXXr. _ corpus clitoridem putavit Blafius, fortaflis aliis pro membro virili impofuit.cuni binis cruribus, utrumq; ofli pubis inhaereat. Hoc in inferiori parte rotundum, !n fuperiori parte crenatum erat;officiummanifefl:o,uc in coitu vulvam erigeret, flaccidam alias nec idoneam quae cum mas impetum facit, refiftereC. Ex his patet, noh modo falfumeffequod vulgb cre¬ ditur, fed Sc Blafium circa clitoridem fuam egregie de¬ ceptum efle , non minus quam venatores, is enim clitoridem.hi penem efle arbitrati funt,quod neutrum ex his, fed plane aliud efle curatius infpieientipatefcit. ( Miff£ Kilid Noribergam, d. 3. Jun. 169S.) OBSERVATIO QCXXVl. DN.D. MAXIMIL! A-NI PREUSSIL De Utero Homicida. p.^EIena Mariana, Patritii & Protophyfici Vratislav. quondam Celeberrimi, Dofl:. Godofredi Thilefii, Filia Prima tori mei Socia, fvaviflimaolimcaftiflima* <^ue, nunc beatiflSma, flaturas humilioris,Texturae dc- Jicatas ac tenerrimae, Habitus de coecero boni Scfuc- Culentioris, ex rofeo laflei coloris, feu complexionis, ut vocant,primum fanguineo Chy!ofae,fub Augmen¬ to tamen annorum, Morborum St Jlrurnnarum,in^e- rofo- biliofam, Salfo]- Scorbuticam p. m. fucceflivib vergentis,uterum primo gerens, Septima antepartum Septimana fub itinere Frauftadium (utPhyfici ibidem oblatum munus obirem) a me fufcepto , cum curru collapfa. Partu de hinc difficillimo ultra biduum la- boriofiffimo 3. Maji 1682 Filium lepidiffimum enixa. Aere ex obftetrjcis imperitia frigidiusculo minus caute in uterum admiffo, Lochiis hinc grumofisSc parce tantum fluentibus,uteroq; & abdomine uni ver- fo, etiam poft partum, plus debito tumente, inflato, arden- D e Utero H omicida. f2j ardente, ac dolente, prster fuifocationes inde Hyfte" ricas. Inflammatione hujus cum Febre continente ar- dentiffima deliraq; durante puerperio corripitur; a qua licet, Deo clementer annuente, legitimo Reme¬ diorum Bezoardico-confortati vo-prajcipitantium, di¬ luentium , reftinguentium, ac revellentium per Ve- nre Se£tionem &:c. Nec non antihyflericorum & dis- cutientium ufu, quantum poffibile,reflitUfa, Ventrem tamen inde reportavit, retinuitque fub umbilico ver- fus regionem uteri, aliquo modo elatiorem, Tumore ejus dolente, duro, taQuiq; remittente, ex percuffione fonitumSt murmura edente, quin imb magnam vo¬ lutationem Sc motum alicujus quafi Foetus fponce in- terdum repraefentante,Pubem infigni pondere fub in- ceflu gravante, paululum fuhinde imminuto, brevi tamen iterum adauQo, fortiusque StprofundiusTan- genti, duriusculi quid, inftar Pyri fatis magni, fub um¬ bilico integumentis Hypogaftrii exhibente. Et quo¬ niam LaSationi materia omnis prer febrem puerperae inflammatoriam fubrepta.menfes poftmodum faepius 2>t dolorose ac inordinate, floridi tamen utplurimum coloris, quanquam & a ba ac Mucaginofa quaedam in¬ terdum, ex utero ipfi fluxere, urina etiam turbida fae- piusmicia, fedimentum copiofum, quafi chylofum Sc purulentum, nebulamque vitri lafteo-pinguem red¬ dente quin umbilico aliquoties inprimis Augtifto il¬ lius anni ichorem purulentum foediffimumque plo¬ rante, tam diu forte usque dum abfceffus quidam fu- perficiei uteri inflammati , fummitate fua umbilico jam tum forte adnati (uti fub extifpicio demum patuit) maximam partem fuerint mundincati, junflis infpper doloribus fubinde, 8c habitu corporis minus ac ante pingui Sc carnofo, prolapfuq; uteri vaginae infimul Dec.ULAnnV.^yi. Zzz mole- pS Objerfert/aiio CCXXXL ~ Repieci ferant aere, 8c (trarniftis culmum erasfitie ae¬ quabant. IpfumTerd ovarium, tenui membrana plu¬ rimis referta vafisfanguiferis, dorio adhaerebat j quae in folia merribranofa, tenuia admodum fibique invi¬ cem i.mpofita.miniiiii digiti latitudine dividebantur, quibusiaciniis ovula exigua, inftar feminum papave¬ ris albi firrraflim^ adhaerebant. Ad inteftinum retium quinque vafcu*a admodum exigua, ex ovario tende¬ bant, quorum infertiones ob nimiam exilitatem per- Veftignc non licuit. Hepar fub corde, nullo interme¬ dio diaphragmate, pericardio arfliflime annexum ap¬ parebat, unico faitemlobo, femi digitum longo coh- lians, figura gloflbpetram aemulans, colore ver6 , ni¬ li quod pallidius effet , ab aliorum animalum hepate non differens, nec ullum coloris viridis, aut biliariae veficulm in eo apparebat veftigium. Pericardium pe¬ nitus cartilagineum eratimagnitudine nueis avellanee, cujus humor aut aqua fpbfalfa erat. Cor unico prae¬ ditum ventriculo, conicae figurae, ad bronchiarum fi¬ nem fitum ; hujus parti finiftraej interveniente duGuj Ut videtur , arteriofo quam breviflimo , jungebatur auricula, magnitudine acordevixdifcernenda, cujus pulfusdiupoft evulfionem e corpore, cernebatur.Ex corde ver6addorfifpinam duae arteriae, fatis exiies totidem comitatae venis decurrunt. Duorum ab ore digitorum, in latitudinem fumtorurn diftantii, dus» 8us occurrit, fenfim ad pennae anferinae trailitleni ampliatus, pollicis articulum longus, quem ventri¬ culum elfecenfebam, apertus enirn, cavitatem exhi¬ bebat cum duftu admodum exiguo, fetam vix admit¬ tente qui ad os pergebat, atque in illud hiabar, fiiQio- ne namque alimentum capiunt, nec ut videtur foli- ^icres cibos aflumere poliunt. Aqua ver6, quam De Febrium intermHkntikfn cUra. f4y aeris loco hauriunt pifces, per foraminula , quorum feprem utrinque cernebantur, ad bronchias admitte* batur, quae pro oculis vulgus habet, unde SQcundUgcit pifces hi audiunt. \AIi£k KiliaA^arimb.p.Exc. Dn.D.SchelhmrheruM die 3. Junii Anno i6pS.) OBSERFAtlO CCXXXIL Dn.Z>. JOSEPHi IGNATII MUSCHBL de MOSCHAU^ De Febrium intermittentium cura, XTEminem lattet , febrium intermittentium cura- X\ tiones innumeras, Sc diverriffimasreperiri;ica,ul ad eas defcribendas, magnum volumen non fufiice- ret. Inter alias inufitatas ell ea , quam quidam in Co* mitatu noftro habitans, in fummo occulto habebat, & aegrotis adminiftrabau Remedium autem erat hoc: . accipiebat modicum panis fecalini recentis & lucidi (qualis communiter quotidie a piftoribus venditur) falis communis, & falf vae hominis faniSc jejuni quatt* tum fatis erat ad formandas pilulas; has febricitanti fumendas porrigebat, Sciis febrem profligabat. Novi hoc remedium felici eventu elfe porredum : quapro¬ pter operas precium eft examinare ; in quo didi medi¬ caminis virtus antifebrilis confiftat? nam fi ingredi- entia confideremus, reperimus^ quod fal Sc paniS^ ali¬ menta potius, quam medicamenta fint: cumquotidi# ad noftri corporis reftaurationem ea aflumamus ; tota igftur vis in faliva hominis fani & je juni flatuenda vi¬ detur. Clarilhmus Sylvius de leBoe difp. deaiimen* torum fermentatione, ftatuit irt faliva primarias fet* meati vires contineri, quibus mediantibus alimenta fib bb ; in Objematio QQXXXII. _ _ inventriculo transmutantur in chylum. Exquo con¬ cludere licet, quod bona chylificatio in ventriculo primarib a faliva dependeat ; Sc confequenter ea 6at na vel mala, quatenus faliva bonae vel rnalae confti- tutionis eft. Secundd concludere licer, quod faliva bonae conftitutionjs (quia ciborum in chylum con¬ vertendorum fermentum eft) in parva quantitate ci¬ bis admifta, chylificationem bonam efficiat. Nam fer¬ menta ejus funt naturae & efficaciae ; ut in parva quantitate rem fermentandam fermentent, & fpirituo- fam efficiant; quod manjfette probatur per maffam panis, quae per modicum fermentum fpirituofa eva¬ dit. Has duas illationes ad dilucidandum antcfebrile propofitum effe convenientiffimas liquet ex fequen- tibus. Primo in omni febre intermittente laefa eft chylificatio; quia inomni febre intermittente produ* citur in ventriculo chylus acidus & viscofus , qui ob acorem febrilis effervescentiae radix eft, quique vari¬ as in vifceribusob craffkiem fuara obitruQiones gig¬ nit, Quod autem acidum vifcofura in febribus inter¬ mittentibus peccet, nemo facile negabit: fiquidem ex juvantibus antifebrilibus medicinis. utpote acidum infringentibus, Sc vifcofum incidentibus, manifefteid colligere liceat. Secundo, cum per bonam chylifica- tionem fanguinis laudabilis Sc fpirituofus generetur, qui ob fuam fpirituofitatem incidit feu vifcofitatem corrigit, nec non aciditatem attemperat ; eo qu6d fpi- fitus volatilis partimfulphureis partim falinis alkali- cis conftet particulis, quibus acidum infringendi 8c vifcofitatem incidendi ineft vis maxima ; fequitur, quod a bona chylificatione dependeat fanguis tali crafi praeditus, qua mediante poffit caufa febris inter¬ mittentis depelli. Quapropter, cum andfebrile pro- _ De Fletu pueri in utero matris. - * f ^9 pofitum confidat primarid in faliva hominis fani, quas mediante tanquam fermento fpirituofo, bona in ven¬ triculo procuratur chylificatio; ab hac autem, ut oftendi, fanguis tali crafi praeditus dependeat, qua mediante febris intermittens depelli poffitt fequitur a diflo aniifebrili febres intermittentes depelli potu- ifle. Haec febrium intermittentium cura videtur ori¬ ginem fuam trahere ex veterinarii. Solent animalia ruminantia fere fimili modo curari, quando afium ruminawonis perdiderunt : tunc enim fumitur aliquid de cibo per afltum ruminationis erufiato ex animali fano, t£ intruditur in os animalis aegrotantis, quo fumpto animal «grotans, afium ruminationis rurfus recipit. Sanatio ifta in nulla alia re, quam in Yefusci- tatione fermenti digeftivi confidit, quo adepto fuSio ruminativa rurfus redit. Hanc curam forte quidam confiderans , & cfreSum bonum cernens, conclufit, eam a brutis ad hominem transferri poffe St quod in brutis per efcam eruQatam & faliva impraegnatam fieri confuevit ; id in hominibus per falivam paniSc fali admidam, perficiendum judicavit. OBSERVA T1 0 CC XX XI II. DN, D. JOSEPHI IGNATII MUSCHEL de MOSCHAU De Fletu pueri in utero matris. Cum fletus hominis, adhuc in urero matris exi- dentis fit rarisfimus, tedeexperientiar perae pre¬ tium judicavi ejusmodi cafum ephemeridibus Nat. Cur. inferendum rlllodriffimi Domini Domini S. R.J, Comitis de Cellari Domini haereditarii in Lublinetz kc. filius fecundb natus, fletu fu o (cum adhuc in ute¬ re lf« _ Obfervatio CCXXXIF. _ ro matris eflet) omnes in admirationem traxit » fle¬ vit enim, antequam nafceretur, clariffima voce, ita ut omnes adftantes audiverint. HuncUluftrisfimum puerulum vidi optime valentem, nienfe Januario Anno r696, apud perilluflremfuum avum; nimirum i)ominum de Gflerberg,qui me tunc temporis de fletu fui nepotis inutero matris exiftentis certiorem reddi¬ dit : erat autem prsfatus puerulus quando ipfum vidi circiter annorum trium. Ejusmodi fletus foient com¬ muniter efle ominoli, trahentes poft fe varias provin¬ ciarum calamitates: quas elementifimusDEus, fecun¬ dum fuam magnam mifericordiam avertere dignetur. (Glacio die 6. Junii Anno 16^8. Norimb. mijfie.) OBSERyATlOCCXXXW. DN. D. CAROLI SCHROETERL De Muliere pagana Hypochondriaco-Melanr cholica, quse adTempIi facraria fe appropinquare non audet. Foemina pagana maritata, ex Hypochondriorum vitio diu inhaefo, tandem in Melancholiam inch ditgravemSt pertinacem, quae tamen diverfis Medi¬ caminibus tam IJniverfalibus quam particularibus 5c fpecificis, praeprimis tamen vino medicato quod ob- ftrudiones lienis StMefenterii referare valerer, eo us¬ que fe expugnari paffa eft utrar6 gcnonnifi longo in¬ tervallo eam. invadat. Duo autem Symptomata praediftae Patienti tena¬ citer adhuc inhaerent , quod in omnibus asionibus, etiam re&a ratione inftitutis , im6 inter fufas preces, femper fecum murmura fremat, & quando aU facras aedes accedere debet, prae anxietate incredibili in via vexata, hinc inde fe movet 5e titubat quafi pedes es- Dg pagmi Hyppghondriaco ^c. ffi fcnt ligati, ut pfficiohi deneg iri velint, dumque facrls Interefle cogitur nuUibi in loco prae animi perturba, done fe continere poteft. fed cit6 citius.evadit,regrtfla domum, omnia bene fe habent 8c fana videntur, qua¬ propter fibi ipfi reliffa nunquam ingreditur templum, fed cane h angue pejus illud averfatur. Similem fere cafum in viroEpileptico animadverti, qui quidem Concioni k aiiis factis interefle poterat^ quando autem Sacerdos finitis jam facris, populun? bened.ftioneconfveta, benedicat nobis Dominus Scc. dimifllirus, prae anxietate cordis, quse fepiflimefudo- rem faciei copiofum ipfi exprimebat, fe amplius iq templo continere non poterat, fed quam citisfime fe abfondebat ; extre autem templi «des.omnia cordolia anxietas evanuerunt. ' OBSERVATIO OQXXXF. D, CAROLl SCHROETERL De Loquelge & A.i|dicus fubpta refticucione, ]N admirationem fere duxit totam civitatem no? ftram fubita illa Loquelae Sc Auditus Reftitutio? quam praetento, Anno 1697. d.io.Novembris ftyli no¬ vi divina potentia circa diluculum in juvene Sutore? Georg'© Frideburgio Zittaviae .clementer exhibuit. Il¬ le in peregrinatione fu a Anno 169J. Lipfiae ex febre maligna delirans nen tantum in ct^avUy, verum etir am in fu rditatem incidit, (fine omni dubio, quia mate¬ ria febrilis per metaftafm ad nervos conjunQos quin¬ tae conjugationis,quorum furculus major ad aurem, minor, ad linguam & laryngem excurrerefolet, dela¬ ta fuit,) inque tali ftatu miferrimo,quo nec ullum ver- ' bum . imb ne fy liabam pronunciare, mulcb minus elo¬ qui potu't fed loco Loquelae , digitis k feriptura uti, Dec.lLl.Ann.V.^Vl. cc cc iis- /f2 Obfer^vatio CCXXXV. i sque anima voluntatem fignificare necefTum habuit, duos integros anos 8c quadrantem anni furdus & mu- tuspermanere coaQiuseft; licet interea remedia in¬ terna & externa revu!foria,bmniaquequae exartis me¬ thodo agi pd> erant, applicata fuerint, irrito tamen fucceffu, utdefanitate integri: recuperanda ipfe de- fperaret patiens interdum etiam eum fufpicio Vene- ficii iripomo perancdla fibi porredo Scdimidiumefo, non leviter anxium tenebat ; Eapropter etiam pomo¬ rum genera averfabatur , quamvis alias corpore fano ubique ambularet & calceamenta conficeret. Sed quid accidit; Sutor nofter Juvenis.cum fuis commilitonibus d. 9. Novembris intrat Tabernam Cerevifiariam, ubi iriter longam compotationem ma¬ gnae cum fuis commilitonibus & rufticis exortae fune rixae, ut a verbis ad verbera procederetur, nofter au¬ tem Sutor magis mutus quum pifcis.neque Dux neque Autor rixarum, absque culpa, ab aliquot Sympofiaftis fufticis.multis traSatur verberibus,in terram proller- nitur, vellicatur, & fortiter aliquoties capite pavi¬ mento illiditur, ut inde non folum in occipite fupra nucha.m & futuram mendofam cutis leviter intume- fceret, fugillareturjfed 8c nonnihil contrita & corrofa videretur, quae tamen intra oQiduum iterum fubfe- dit,* ut nulla laefio externa amplius conrpiceretur, ni¬ hilominus tamen poft paucos dies male fe habere coe¬ pit, St non folum de torminibus ventris, verum etiam de dOmteinfigni frontis quandoque occipitis St vici¬ narum partium conqueftus eft.non fine tinnitu & per¬ petuo fibiio auhum.ita ut infomnes conducerer no- &es, quapropter ex metu deterioris morbi ipli vigi¬ les, ex fuis commilitonibus conftituti funt, cum ali¬ quando in node dormitare inciperet per horre qua- dran- De Epilepfia admiranda. p ■- ^ drantem, fibi foinniavit ac fi clara voce loqui pofiet, fed cum demum adhuc fruftra, fequenti autem node port leve fomnum, dis nempe vigefimo Novembris, ex benigna Dei gratia , circa horam quartam matuti- nam citra omnem fpem Sr expedationem clara qui¬ dem, fed nonnihil tremula vqoce, (quae ipfi adhuc in- terdum adhaeret) comiliconern his verbis abocutus efr: ScuSertct) fcm rcDen.HincexpergefaQi omnes do- mefiici a proprio Sc coifiilitonum diamore, ingenua procumbunt & Deo benignisfimo Dulcia laetifico d ffundunc jubila plaufu eriamque rem mirandam Sacerdotibus Templi com¬ mendant, ut eorum precibus ardentifljmis publice Deo teroptimo ter maximo gratias p;rfolvant. Firmiter ego & mecum alii in hac verfancur opi¬ nione, quod a prxgrefla vellicatione , forti capitis commotione & conrufione, fuperaccedenfe Fervore Sanguinis Materia obftruens neryos, comniota,a ca¬ lore rarefadba & tandem refoiuta fuerit quia ab hoc tempore non tantum reQe loqui, fed bene audire valec ic cum omnium admiratione fanus fuo fungitur of¬ ficio. Hinc verum eft, quod -in proverbio dicitur: Vexatio dat intelleOium , nobis dedit Loquelam gc Auditum., OBSERFATIO CCXXXVI, DN. D. CAROLI SCHROpERI De Epilepfia admiranda. Quid hodierno feculo fit AfFefibus Epilepticus con- vulfioni finitimus, etiam lippis & tonforibus in- notefeit, verum enim vcrb nonnunquam talibus con- junftus conditionibus, ut 8c Medicis ipfis doftisfimis efFeftu dignam admirationem incuflerit, id quod fe quentes Obfervationes teftificantur. Cc cc at Anno _ Observatio CCXXXVL Anno 1694. Alenfe Maji me eonfulit panni fex peregrinus de fratre fuo Epileptico, qui fton tantumt jndie faepisfime uti ipfe vidijEpiieptieisconvulfioni- bus iisque horribilibus divexabatur, led etiarn quod mirum vifui & auditui eratiUticanis,latfabat,omniaq5 quae inftante paroxyfmoore accipere poterat mo¬ re canum primo quatiebat & deinceps dilacerabat. Virum qUdque Epilepticum novi , qui paroxys¬ mum Epilepticum non tantum praevidet, fed etiam cura admiratione omniumut alii Epileptici non con¬ cidit, fed corpore preflTo lento gradu obarobidat, vo¬ lam manus Nuchae apponit , interdum valde ridet,^ nohnunquam uti canis latrat, faepe etiam uti felis to¬ tum hypocauftum clamore fuffundit, ceffante pa¬ roxysmo totus defatigatus accumbit & porum expe¬ tit. Interrogatus, fe a terrore felium in juventute a§- quifivilfe hoc malum reeenfet, Non ignota quoque mihi eft nobilis virgo , quag quoties infuitu Epileptico infeftatur,id quod plerum¬ que fit inftante Menfium Tempore, nihil loquitur, fed apertis oculis &£ immotis torvum videt, in unico momento quafi ftatiia rigida evadit, quid agat plane ignorat, ubi ad fe reverritur, quod fitpoft feminoru- lam, quaerit quid egerit? in fine paro-xysmi urinas mi¬ riones St fudores fargifljmifubfequlintur. * Jdidkamenta in hoc ajfedu conducibilia fuerunt fequeniid. Fifci iorytin. tirid. gil?. Jtsfur.Corn Rbmocerot.^Wi ^oagrop.df tlnguUMciipnep. Stercor Lion exftcc Cimab. Antim. nnvm. (ubUrHi Sttcdn priparat.ad.^f Cajior. ehB gr. xj. Salis Seccin. tfolat, gr, ‘VHp JUifee De Epilepfia admiranda, fff Mifce fiat pultfis D. ad fcatulam Sig. Die fd)meH a^if $4. OL Scorpion. Lumbricof. Caftoreiaa-^Si 01. deftiU. Succini albi 9/, Zedoaru Cortic, aurant Origani aa. bS. Mijce D. ad vitrum^ S, Od^ y^.Ol.dcflill. RtiU Origam Succin.aa, giitt i®s Spir. Salk Armoniaci ^iij. ijUifce D, dd vitrum S. Spiritus t)0r t |C ^af^e JU EJfent. Caftorei ‘5nj. Eiixif.Epikpt» CroUii^iji Spir. Salis Armoniaci Mfce D. ad vitrum S. ©OttDcrli^e {^uri fulminant. 2(itri Mer curiati aa.gt iif Dent. Equi Marini gr.iiij. Mifce fiat pulvis D. in duplo iMJpe Urattslavld per txc. B. D. Schulz. Wdfmh , die 6. Junii Anno Cc cc i onsER^ Ohfervatio CCXXXVII. OBSERVATIO ccy.y.y,Y!i. Da. D. GEORGll HANN^ pe S. V ici Schola Sakacoria. Aro pand.rurha^(.O^cheftra,u^ intromittantur fpeftatores XVadl.-tlraadum hanc Saltum, non rifu,fed lacrynas di^n s- fimum. Tam rarus qu:ppe Morbus cft, ut inrer millenos se- crotos vixfcmel occurrat aliquis , in huncce referendus ceu- lunu ) atqiiehinc apud plurimc s Medkos alfiiTimum de hoc Sairu filentium efi , cum vid^irinrenndem paucifTimi. ^ Refe- ruiit itaque Salrum iff um ad Morbos Magicos, alii ; aiii, ad A»- ftrales; b,i,ad dementaram Phaniafiam; fili, ad ifturn Ta- rantularum ; ifii ad Lttvitatcm Animi , ut audiat Chorea lard** va. Certi, quo prolubatm Paracelfas, non capio^dum Tradi L de Morbis Ameatiurn,Cap, 9. fafiusaflenf, Venas R fui defti- nara«( quai tamen ne q udem indice digito oflendit, ) huic Morbo Caufam& fomitem pr^bere. Verumjeanoviffehaud quaquam pigebr^qu;^ de primo hu| is mali aufpiciD,utur fimu - lato , lingua vernacula, annotavjr, Lib, l. de Orig. Morbor. In- vifibil. p.m. ifO. Troffea, mul er per /erfa 6( infrunita, hunc Morbum, prima omriiurrndolo finxit. Ha?c, ut Maritum fu- um, choreqrum hoftem,e6 for tui exagitaret, finxit fe, que cies irafccbatur, inaudito q uodam Morbi genere affligi, quo cofre- pta, non poterat non ad fammam usque laflitudmemfaltare. Texit hanc pervicaciam fuam afiu vaferrimo inepta mulier, morbum praetendens ; donec, eosdem cianculum edo£la? mo- res,confimi[ern mimum agerent Saltatriculae plures, maritos Importunitatis fiiac maceratu* a? aceto. Tandem in auxilium evocatus cft DEUS Averruncus, ut compefeerentur aliquando pulicofac mulierculae, 8c commodum exoratus eft Gentilium Magor. At, non rr u ' rd poft, tranfier unt ab hoc,ad Di vum Vi- tum,fafces Pr2fidarus,a cujus nomine hodienum hic Affeelus nuncupatur Saltus S. Viti. Lepidula funt hsrc, 8c argutula ! fed ego ad magis feria di¬ vertar, qua^in lurida hujus morbi obfervavi Catafta, Anno DC* XCIV. Foemina Rensburgenfium primaria, quae cum binis Mari¬ tis fterile Conjugium abfolverat, nunc, (praeter apinionem, i- md S,Viti Schola Saltatoria. fS7 jTiO praeter omnem fufpicionem fuam,)in certio fcecunda Tho- ro, parum reGe per aliquot dies habere coepit, fed d. i. Maji, cii ca h*oram fextam vefpertinatrij poft infignem horrorem , in- ufirafo , & ommbus fpeftanribus invifo^cofripiebatur Morbo. Ego praepropere accitus, ut affiftiflimis ruccurreremi. Maritum moEftifTimum inveni, Amkosque lym;ph.'tis ilmillimos > mor¬ tem metuentes fubitancam. Ipfamer ^grota, miCnte fana fa¬ tis, Brachia, Pedes, totumque Corpus , contrahens 6c exten¬ dens, jaftabarimpenfius jfaltantium mores ad fuos referens, leftumque pedibus puifabaC fat violento motu; in 6 fi extra le- £lumfuilTer,faItafl'et,uric}ue donec ccnuiffer. Interdum uterq; Pes,cumFemoribuSs affligebatur, interdu alter ; quiefcentibus infericribp corporis partib9,laborabant rubinde fuperiores, 6c vice verfa ; modo totu Corpus fimiil & femcl vapulabar, donec poft fesqui alteram horam fairuaris ficcondcefctrec tumultus. Interea dum hxeagebantur, dabam xgfcta? Spiritus Vit^ mei guttulas trigintajCeandemicjue Dofin fruftuose repetii f^pius^ diebus fequentibus,) in vino Lifior. convall. atque rogantibus Amicis, qualis effetmonftrificus hic infultus, regeffl, Saltum S. Viti nuncupari a Medencibus; oriri autem odiofumi tripudi¬ um aflerui, quoties Mufculorum mseandros, Nervorum que tu¬ bulos, ad fatiem usque impleviflentm-ercuriales halitus, ftimu- lis acido-acr;bus rigentes^ adque motus inve lunrarios memibra motirata rnordiwus inftigantes* Nec mora! Enen a i evellens quantocyus,Qatapaufa, applicandum curavi^ quod nc£tu al¬ vum excufflt quater ; &l:gaCuramiexrrem'orumv qui;m tulit e- gregie,j imperavi, ^'uafiflem equidem Phiebotomiam , fed terrebat quoeis n-omento^ novat invafionis rnetus^ Ino, 6c hoc non reticendumi erit , quod in pleno invcluntarii fui mo¬ tus curfu/e f :fflaminari nullo modo ferre potuerit • quoties e- iiim conqvafiaiionein mec bsoruin violenfarn deiincrdo inhi¬ bere vefientx\mici: definite! clamabat, ex uno mialo gemi¬ num mihi faftari. Mt x erneis, qua; i> Jhi referve. Medica¬ mentis, hancMixturan Balfamico-Confcrtantern paiabam , quam, per iniegfUD" ofliduuu cc^ hleatiFr* hai fir quoci- die, curn fefit? fuce luu oqu. Vi ,Siomach?hm,Flix, Citr. sn: Jvj j. T M. d. ill V.t t'C »- Fiut m i fsf _ ecy^xviL _ ml, fed rariores 8c breviores. Noftern pene mfoirinem tca? xit, at Vomitibus interdifliiiJtam, Sic tranfiit primus & lylenfis & fylorbi dies, guid autem de feqaentibus fdElum fif, memorabit Diarium Pradticum meum, modo grave id non futurum fit Leftori benevolo, 2 Maji fi 1 e turbis tranfa dius eil,niii a Vomitu concita^ tis, habuirqueNoftem placidi jfriaiam.‘ 3. Maji, horis antemeridjanis bbne fe habuit^ ^remife- rant egregia Vomitus enormes ; fed hoia fecunda pomeridia^ na rediit foporatu^ hofiis, eademque, qut antea , detonans fe • rocia, modo alterum, mocfo utrumque, cum femoribus 6r Ven¬ tre, Pedem, fub jugum mifit vehementilTimepars,- Corporis fupcrior unica tantum, eaque levilljma , exercebatur velitatio¬ ne. Paroxyfmi inftabanr pertinaces , durabant diu, recurre¬ bant frequenter, donec fepfini abbreviati plane fe fubducereat, hora mediata quarta. Hora mediata oftava vefpertina, bis re¬ currebat unus, poftaltepm , Paroxyfmus, fed uterque brevia br. Nox quieta fuit. Maji, hora mediata odiav^ antemeridiana j tres patie? batur infulcus. Qlyfiere admoto, iterum,poft friftionern cum calidvS linteis,' inungebantur Dorfum, Bra;’hia , Femora k Pe? des ( quod 6c antea, 6cpoft*ea faQum fepius, ) Aqua P^egin^ Hungaria?. Toto dije redifrunt aliquot Paroxyfmi, Femori¬ bus, Cruribus,6c Pedibus, foifim molefti. Noxbon^ fecutaefl:* f. Maji, ho.ris ant(^meridianis, accefferunt Paroxyfei qua¬ ter, at iidem leviculi j fed Vomitus Ventriculum everrebat for? titer, Statim pofl meridiem, urgebat iplam infulcus haud aded levis. At, hori quinta veipertina, liirreprit frigus , triffis nun¬ tius, totumque corpus perambulabat' ultra quadrantem horae,) tumultus inconditus, iit quaevis triflia metueremus omnes. Ve¬ rum , poft iifum largiorem mei Spiritus Vitas, meliora dedit De¬ us , & defiit tantus apparatus in fuccuCTum infignem, cum tre¬ mula inferiorum corporis partium agitatione, eademq^e fat vio¬ lenta. Nox bona fecuta eft. Maji, triplici equidem invafu perhorruit, quorum uppis aliquantum grayis. Tiilit tamen puicheirime hxc omnia No- ftra,eoque facilius, quo lastior fentiret, favore Numinis , evane^^ fcere, cum hoc ipfo die. Salturam taedibfam , nec unquam redi^ iffe eandem. Nox modice quieta fuit. 7. Maji S, f^tH SsjhfiU.^dllfitoria. fr? 7. Maji. Tranfierat jaiii llbe.rimis iit, toto die, Grascor^m ApollyoB,cjebris impetuofus Vomiti* bus. Nox,bona erat. '8' Maji. Vomi^usfolito urgebant rriore, niri quatenus iis¬ dem aliquam injiceret remoram jpropinatum CatharticurnoNox votum fuit. ; ,9. Maji. Vomitus firequentes aderapt. Hoxmodica- IO. Maji. Dies & Nox pripri fimilis. ri. Maji. Dies priori, compar fed Nqx faventi or„ Maji. Utut nibilinteutatumjelinquereui, quibus, externe •& interne admoti s ^ pacari ppffet naufeabundus hicce Stomachus; nihilo tamen feci usoMtitiprefradarius, atque E? fcuienta, Poculenta , Medicamenta, eadem , qua intraverant^ ftatim exire jiUTit^ via. Nox turbida fuit. ; 13. Maji. Vomitus fine intermifTione inquietabant. Nof xonfufa. I q.oMa j. Reiniftruntnunc aliquide fua 34olentiaVQmitp,quos commitigare non defii j fed fjlicceflit Ardor Ventriculi graviHt- mus, cum Siti ingenti. Nox irrequieta erat. jf. Maji. Ardpr Ventriculi, una cum yomltu , gravis 3Rp grotx incubuit, ied poft ufum crebriorem hujus Pulveris , pat*^ tite cum cultri cufpide fumpti , pacari coepit uterque hie boffia» Ocul. Cancr. pp. Lap. Pruneil. ana gj» Sacch. aib. gij. NqIx iufta vuquu ftepit/ 16, Maji. Dies, talis, qualis. Noxmoderatior. 17. Maji. Vomitus interdiu.molerfus fuit. Nox, drcf Auroramyplacida. ig.Maj. Incendium Ventricuji,& Sitis, ita €yanefcerecoepe=* mnt, ut mediocriter fe haberet xgrota. fed Nox turbida fuit. 19. Maji. Vpniitus, n:ioreldlito, mplefti erant, fed Sitis & Ardor Ventriculi evanuerunt; imo , Alyus( qupd haffenasnoa contigerat fponte fe referare coepit. Nox placida fecuta efl, 29. Maji. Vomitus modeijus ^eri occoepit. Alvus fpon”" tanea erat. Nox modice quieta. 21. Maji. Voniitus feidatus erat, fed Alvus tacuit. Nox egregia fuit. 22. Maji. Ventriculus , dernum exoratus, ingefta, etiam ^palida, quod jam diu fatis plane obfoleverat , ) retinere coepit. Dddd AI- fjo _ 0hfihatio CCTytXVIL _ Alvus paruit. Nox irrequieta fuit, cum lub^velperam inhorrc- fcens , tota no6le incalefceret segrota. 2 3 . Maji. V orni tus pacatus erat* Nox bona. 24. af. ^6» Maji. Vomitus ceflarunt j 6cNo£i:es optimai fuerunt. E Medicamentis autem in{initis,quaf adhibebantur,niillum erat vomitanti Stomacho magis conducibile,Mixtura fequente, vel milii es afTumptS cochleatim ; 1^. Aqu. Vit. Stomachai. m. E- lix. Citr.m. ana |jv. Syrup. Corall.rubr.Tinft. Sulph. Vitriol. Tin£l- Anodyn. m. Liqv- Stiptic.aha JfB. M. Hic ftatus,rertitui coeptus, continuabat usque ad diem. 3, Junii,qu6 rediit Vomitus. 4, Jun. Vomitus nullum cibum admifit, f, Jun. perdurabat Vomitus. 6. Jun. Vomitus e fua violentia aliquid remifit. 7. 8.9. i o. 1 1 . Jun. redierunt tantummodo fiib velperam V o- »iitus,fed Appetitus prorfus prolTiratus erat. 1 2. Junii. U bi largiter, poft fumptum Emeticum, vomuiflct, non rediit fub velperam confuetus V omitus. 13 Jun. Eadem fuit morbi facies, fed dies nihilominus ali¬ quantulum moleftus erat. t4 Jun. Melius fc habuit, quam priori die, & eadem >qu8t biduo, iub vefperam conditio morbi fuit. 1 f . Jun. Novo Ardori V entriculi opponebatur Pulvis, qui, d. if. Maji prafferiptus, laudabilem ediderat effeftum, at redie¬ runt V omitus enormes, diu noduque moleltillimi. Jun. Antemeridianae horae lat triftes erant. Vomitibus interpolatae crebrioribus, led poli: meridiem levius laevire in¬ cepit Ventriculus.Nox line Vomitu tranfigebatur. 17. Jun. Mediocriter bene valuit, Vomitus modelliam cole¬ bat, 6c pene nullus erat.Appetitus cum Anorexia de Genu(ut verbis Senecae loquar, ) pugnare coepit. Ab hoc die femel quotidie regurgitabat tantum Vomitus ; donec d.;?;7 Jun. plane iret in exilium,redeunte poll:iimini6,Deo Gloria ! grata Sanitate. Demum fub exitum laudati Anni apparu¬ it adreititium tot horrendorum Vomituum fomentu, ( quod ego incredulae aliquoties praedixeramjtum cum bona illa Matrona Filiolam pareret vegetamA hodieuu una cuna Matre, vivente. Puerperum Gymnupum. rsi 9BSBRVATI0 CCXXXV///. Dn. D, OEORGU HANN^I. Ruerperum GymnaHuni. gemmem moveat Titylus htee^modo noverit, Libanum fervum, a Leonida Plautino, Gymnafium flagri olim diftum fuifle. Et certe, non Difcipulam, fed Magiftram hujus Gymna¬ di in Scenam modo adducere animus eft, inid , ipriffimum Gym- nafium Puerperum! cuna unusquisque, qui hxc legerit, fateri necefle habeat, exantlatum hciceire,quicquid malorum tolerari poteft, fub torculari Junonis Lucinae. fgnofpat mihi autem Ledor Benevplus,fi de die in diem annotavero , per omnes & fingulosPrsedicanientiPaflionis loculos pedinatim jnftitutum, & gloriose abfolutum, Examen. JHLeroina Nobiliflima, duodecim antea Liberorum Mater, ( quorpm quinque, care fatis redemerat, ) iterum praegnans , Anno M. I>C. XG VI. die 12. Januarii, poft crepitumSecun- dinat. Partus praenuntias Aquas, primum confertim, inde pc- detentim, ultra quatuordiescontinuos,Egeri^ offerre coept, non fine infignilaflitudine. Trifte hoc omen ingrato adaux¬ it fuperpondio dies XVI. Januar. obftantibfls fc. pariturae, De¬ arum difiiciIIimis,Pertunda atque Poftverta. verum, his aftu exoratis Obftetrieio, prodiit, ho^aquartx matutina, in lucem viva Filiola, Dies 17. tg.i5, 50. Januarii, continuas Cordis Anxieta« tes, 6c Animi fecum vehebant Deliquia,. Dies 21. 22. 2?. 24. Januar^. pacatius abfolvebantur. At dies 2 f, Januar. faciem fuam efferare ccepit. donec fub vefperam Lophia, quxhafienus commode fluxerant, effunde¬ rentur impetuofius. Atque hic triftioris S^cnx Prodromus^ Nodem reddidit moleftiflimam. 26. Januar. nihil, praeter collapi^s vires, in poteftate ha¬ buit. 27. Januar. propter vicinum malum, 6c ipfe malus eraf* accedente Febricula. Dddd^ 28. Jam Obfervath CCXXXVIlL S6z 2^8 Januarii dies atculitj fub vefperam, novam Lochio- rum alluviem & inundationem. Tunc ego primum voeabar, Softu feviif,quae pridie luferat. Febris. Januarii accdTiC Febris ^rarillimi commati^ qu* j in¬ tra vig Hti quatuor horas , FeRum Paroxiifmi celebrabat qua-^ f ei* ; primum Frigore infigni , inde JEftu ferven te, quavis vi-' ce inhorr efcens , tandemque in S^udorem frigidiMmum defi- nens. Ego qui nutanti vel potilis fuccumbend , Natura fup-^ pedas ferre, inde usque ab initio acceflus mei, deftiteram nun¬ quam; quadrifidammoiiftrofaBhujnsFebrisBelluamadobfe- quiam cogcbam indefinenter. 3c tantum, Deo Gloria ! prcfi» ciebam,, ut, deculTis tribus hujus Hydrar Leriiisae Capidbus, poftero die unicum tantummodo aperiret riftum.- 90. Januarii. Unicus folum apparuit Paroxyfmu^ i cum lerii frigore, 6c' calore tol€rabi[i,rediit tamen fubFebris diftefFu> frigidus rfte J"odor ,, ipfij(lima Febre longe inclemcntior. 31- Januarii hora feptimamatutina, faftus eft denuo , e Lochiorum rivo, iinmanis profluens 5^ plurimis comitatus Lw pofhymiis & Cardialgiis. Gumque priorum violentiam lon¬ ge foperaret hic tertiusCataclyfmus , 6'acram Corporis atque Sanguinis Chrifti Aiichoram pio morfu tenere, conducib^-* lius vifuin fuit. Interim Febris ne mutire audebat ; nifi qpa-^ tenus 5 poli i ntem peratiorem aliquantd Calorem, frigide ite¬ rum iEgrorafudaref. M graviter, hoc die, olere cospic effa^ fus eruor, crevitque. per integros dies duodecim, ille foetor a- deo, ut plane cadave tofus' fiereto | 1. Februarii die s , juRd calidior erat, cum magna Gor^ i dis Anxietate nec aberat Sudor iftefrigidiufculus. 2,. Febr. Dies non contemnendus fuit,6c Nox congrua, pe-^ | ne fine orntii vago Calore. 3 . Febr. Dies aequabilis erat 5 Nox commoda fatis , 5c ab Omni moleftia libera. 4. Febr. interdiu ad deteriorem inclinabat partem ; Nox iSfturh reduxit 6c Laffitudinem. y. Febr. Heu importuna De« Stimulae exaSio! qua, le¬ vatis quartum Cataraftis, novum tributum cruentatum , prio- 1 ribus haUd levius , tumultuose pendere ^cogebatur emedulla¬ ta N oftra ; accedente una Af dore febriGulofo> & altera ppft aKeram,Xipoxhymi§% ^ 6* Febr. I Pturperm Gymnafium jsi 6. Febr. nimiam lafla, vomiiit ante meridiem magma ni¬ gricans^ id quod femper aliquid mali obfcaevare foler, 6c Mor¬ tem plerumque oftendif, vel in infidiis, vel in janua. Per quie¬ tem, primum torpere y inde tumefcere, coeperunt 6c Crus , 6c Pes, lateris finiltri. qui Tumor, poftea dextmm occupabat Pedem, ubi diutilTime habitabat his hribus fuis affuetus f alitus, iicet Ikpius de mutando commoneraftus hofpitio. 7. Febr. Cum ultimae fuae horae fecialibus iuftari omnibus a:dfl:antibus videbatur fpirans adhuc ( quamvis aegerrim e,) Sce« leton, toro antemeridiarro tempore. Iiicamarfto quippe,imb' inevitabili, conftituta apparuit exitii coii/inio, ut femi tertiatis tnihiinfufarraret verbis Terentianum illud ; Deline, jam con¬ clamatum eft ! Ego vero non delii huc conferre quicqurd domf erat Auxilii & Confilii , mutuati ab Apolline, quaruinofam hoc Charitum Gratiaruq; domicilium, extremo jam tum expd^- fitum Fatorum iftui, quavis ratione fuffulcirern. Arquein tan« tum, Deo Gloria f profecimus , utpomeridianis horis Induci-^ as cum Parcis videretur morticina pacifci.Nox irrequieta fuit. 8. Febr. Dies turbulentis accenfebatur, ingruente, circa velpertinamfeptimam,Lipothymiafofti>unde Mox irrequie- taerat. . ^ (bulis^ 9. Febr. Dies ferenior erat; fed Nox n Ovis obduftane^ 10. Febr. ante meridiem valuit mediocriter, at poli nie< ridierhoppre/Iit pandicalantem,6c clare fonoreque aliquoties ofcitantem. Horror frigidulus, Calore inligni per totam e:^pia* tusNoftem. 1 1. Febr. incaluit foto die plus fatis, mediam' Moftemin utrumvis dormiebat Oculum; fed media, pervigil. 12. Febr. Deferbuit prioris diei Calor.^ at, poft meridiem , Animo linqui cmpit, unde bona pars Moftis line fomno trans- milTaefl:. I Febr. Dks, inculpatus erat, licet non fine fenfu Caloris, Nox optatilTima. i4.Febr.'Dies nihil monfiri aluit, moddliberaCalore fuif- fer. Noftemverd temerabat accedens Febris, qua , unicam ri¬ guit horam, tres arlitfemifomnis & femiquieta. ff. Febr. Torus dks iri bivio nos reliquit 8c tnVid. iEgra quippe confufa, ac leviter delirans, ftertebaf continue , nec a- pud feerat evigilans. Noftem inquinabat peitiriax Dmth^a, Dddd I 16, Febr" fij ^ '6hfimAtio CCfXXXri». 16. Fcbr. Laffa admodum erat fic defatigata, crebrisque maftata Cordoliis, dormiebat equidem fubinde^ fed fine leva^ mine. Nox innumera reduxit /’hantafmata? 1 7. F ebr. Dies fuit nullius prefii , np vumque prioribus ad«. didit Symptoma^ Dolorem fc acutifliinumin nniftra Hypoga- ftrii parte; unde iEgrota, qu^ha^enus fat fra61a erat viri¬ bus , debilor fiebat, nec reddidit Nox, quod dempferac Dies ; quin potilis comprefiionum Cordis, & febricofi Caipris largi¬ retur affatim. ig. Febr. Evigilabat Cardiaca,fed debitis, pro more , Me¬ dicamentis refocijlata, atquabiiius fe habuit. Nox haud ingra¬ ta mir, nifi quatenus Dolor interpellaret pridianus. 19. Febn Agebatur eadem Fabula, ab eadem Perfona. at mitigati, per interna & externa Doloris lenimen No£l;em fua- viorem effecit. 20. Febr. Vix compefcucram Tumultus inferos,antcqui ingruerent fuperi, 6c Jugulum peteretur npn quidem plumbeo glad:p, " "" ' ^i.Verifimile jam erat, fenfim ad fe redituram, poftfu- peratos tot fcopulos, Morti toties totiesque viciniorem iEgro- tam cutn ecce Collum pro noyi Belli fede eligitur! idquodho- die magis, quam heri, patuit. ^^.2 5.24.2f .26. Os, Faucesque vapulabant egregie, im4 & PituitI mucofa replebantur ita, ut incruftatos jurafles utrin- que parietes. 28. ip. Febr. Diluta muccedmelubricitantc,fucceffit in ejus vicem, primum Inflammatio ignigena, inde cxfuccaAri- ditas, Gulx rie quidem ad Stomachum usque parcens, r.Mart, Adeo adufta erat Lingua, ut prorfus nigricaret* ad motum pene obftinata, 2. Mart. Mitius cum deplorata agi vifum eft,& c tot ©bje- ftis iterum eluftari emptum Labyrinthis. 3. Mart. Nullus adhuc Calamitatum finifs ! Plures eheu! in receffu latitare Vitae ac Valetudinis infidiatores, prodebaiit hinc & inde occurrentes de novo Lipothymisr,Sufurrus Auri¬ um, Subfultus membrorum, imo, quoties niSlare voluit, innu¬ meris adlutum excitabatur temcubs, 4, Mart» futrptrum Gjmna(im^ jSf Marti HeritquidfutufiimefT^Cj odorati fumus, per ex^ ploratores, hoftiuni cuniculola iiidagahtes cuBi^^ Hodie, e-* uute vix in liic^m NofSej obfervavimiiSj renovaturas pr*Iium, Turmas hdftiies ; quat, tot retfocedentium fbciorum repulsii ne tatldlldm territx,rejicere in nos Belluin,& cum Bello , £xi« tiurnperniciabiieomhi conabantur nifui Nec mora 1 irruit in Arcem Jigrotafji hoftili cinSam cbrona^ ferox Lipopfychja 5 ingeriint Catapultas alterajpoft alteram; Syncope j tandemqj Baliftis St Tornientis tuis irrumpere fatagunt Convulfiones Epileptico -Apople£lic*, tres integrat horas, fine intermiflii durantesi GredefCs; St crederet totus Orbis, patere nuncHo-* fti liberrimam viam graflandi perevulfas,unacumpoftibus, Gymnafii Puerperi noftri fores! Vicimus tamen etiam rebel¬ lem hunc GunCum, Laus Deo! fed vicimus ita> ut vinci porrd Scpolfet;Scdebereti fi Marti J^od Viftoribus in Bello cOntingit , id Nofirse quoque Heroinae contigiffe, quis iniretur , etiam Praeliis fe¬ cundis atterebantur heic virium Copiae, imo, tot petitionibus g tot incurfibus, tot verberationibus prope proprius enefta, tu¬ ber fiebati SedecCe! circaMetidiein,Naturaipfa( infinitis ha¬ ctenus animata Confortantibus, ) velut fuam fimul , St Hoftis, toties profligadilibrans Potentiam j bisj per fuperius Guttur, pef inferius, noVies, amoliti tentabat morbofurn fermentum , quali rantS MachinS Pacem reduClura. Verum, dum Hofti folituditlem facere nitebatur, fe quoque depauperatam didicit* Nox extra teli jaftumftabat» ^ 6-Sift Mart. Inducias impetraBaflf, cum diurnas, tum nd* CturnSS. S. Mart. Deo publice grates agebantur , eSuggeftu, oB evitatum feliciter, tot inter SyrtesSeCharybdes, naufragium mortiferum. S\c undecim abfolutifunt dies, fed ab iteratis pfotoptio- nibus hoftilibus haud quaquam immunes minuebat tamen harum terrorem frequens aftuetudo ita, ut, qu* CataphraCdis »on ceflerat, Velites timere dedignaretur. No^u* ^ _ _ oipvatw e^jjrxxvm - Noftu, 79. interce 50. Martii, inopinanti non exfpcftai» tus in Pacfi Leo^ proruente fc. fignis infeftis atrociffima Pas- fione HyfteriGa, enormi comitata Diarrh^a. utriusque tela acudorajUtut fepius oppofifisMcdicarrientoruna eluderentur Icuds, iagiftare tamen ad metam pergebant, integrum tridu¬ um, jam retrocedendo, jam revertendo. Certe, nunc pro 4efpmtione res erat ! verente nimirum ad Aras Nixii toties maftata, ne a metaad carcerem iterum recrafta, vel in longuni Morbonse refervaretur ludibrium, vel occififfimis tandei® (cui tamen feitrel mori fuffeciffet,^ annumeraretur. Adauxit Jsunc metum haud ita multo poft accedens Tu?* mor, doloris pleniilmus, alterum Genu occupans , idemque affligens graviffime, ut nulla pars Corporis fine edito certe- Illine haud in glorio difcederer. Dum vero deliberant Coelites, quid de hac Mumia Euro? fX2L fieret ; magnus e Nubibus affulfit Deus, qu,i , difcuffls tot voraginofaruoj TetQpeftatu.rnyoj[umiAibus,fefe^am Sanitati^ reduxit iperidiem. Tandem LeQurnmorbiferumrelinqueris, (ubi,quafii^ riova aliqua Bracciana Spelunca., tredecimfeptimanas, a Ser- pentib9 exfufta/uerat) aeri fe expofuit liberiori! Feftumq^Pa- fchato^ publice in facriscelebrans aedibus, haud inelegansGlo^ rioforum , poft RefurreQioneni, Corporum Emblema, Deo Gratesjmihi^yoftrum, Gallum ^sculapio, reddidit. His, 5cfimiiibus,cpnyi£lus Documentis, qui? unquam negabit verifiimum efTe illud, vulgo quojd 4ipi folet - In Me? <(^cina fepe fiunt Miracula S (MtffxOthinid Morimbergam die iS, Junii 1 6 OiSEU^ ‘De tena quaiam Freyemaldetifi. OBSERVATIO CCXXXIX. DN.D. GUSTAVI GASIMIRI GAHRLIEE De terra quadam Freycnvvaldenfi. FOntem Salutiferum, quod ipfi nomen a primi ejusdem deteSione vulgo tributum, fex abhincmiliaribus, prope oppidum , adrfpam Viadri fitum diftum exor* tum fuifle. Anno f^g4, ejusque ope, Divina fecundante Gra^ t ia patrata in plurimis miracula, jam pridem Mifcellaneo- rum Naturse curioforum Dec. 2. anno Obf. 14. Academix Imp. Leopoldinae Apollo, Collega Honoratiffimus, Dominus D. Chriftianus Mentzelius retulit. Hujus occafione cum plurimi .Sanitatis recuperanda? fpe quotannis confluerent, Vir - metallicarum rerum peritiiTimus, Moneta? Eleftoralis diu Prar- feftus, Arthritide vaga fcorbutica identidem affliftus, ad« verfa? fua? valetudinis Solamen aliquod qua?rens, illuc quo^ que concedit, 8c dum haufta acidularum e fonte illo fcatu^ rientium dofi conveniente , corpus exercendi gratia Amic® quodam comite 8c congerrone ftipatus, montis fcaturigini proxime adjacentis cacumen confcendere nititur , incidit ia lapidis obvii haud exiguum fruftum, metallici quid pra?fe fe¬ rens, quod , uti egregius docimafta 6c curiofus metalloruni ac minerarum 5’crutator, tollit, 8c pro mineri ferri agnitum faxo majori illidit, inque frufta minora confrafti unum al- terumve reliquis rejeftis, fervat, Vulcani adminiculo, ubi do... mum reverfus fuerit, examinandum. Mox a reditu accedo ordinarius alias ejus Medicus fcifcitaturus quodnam e fon* te Sanitatis hauferit incrementum, ille, dato refponfo, firu- ftum mihi lapidis prxdifti offert, 8c quid de iilo fentiara ro¬ gat. Mineram Martis pronuntio, annuit , 8c quidem plus dimidio optimi ferri ex illo fe eliquas fe a fferit; fed latere adhuc aliquid pra?ftantius. Roganti, quidilIud ? Argentum 6c quidem illius in centenario lemuncia? plurcs quam vi?» ginti , refpondit. Pergo : Cseio illum vix effe delapfum , la¬ tere in illo Monte dubio procul plures illi analogos. Non Dec, IIL Ann, V* ^ VI. E e e e fti Ghferv^Hh CCXL. diffitetur. Rem hanc majoris effe momenti , infto,acaltioris indaginis, quam quae negligatur aut filentiofepeliatur, in¬ quirendum in illum locum diligentius, aut, fi e re vifum, deferendum potius ad Superiores. Tandem ipfb non re¬ nuente Confiliario cuidam Eleftorali Intimo , Supremo Camerae redituum Eleftoralium ac rei monetariae Praefidi a- perio, placet huic prima fronte & quidem perplacet. Hinc 5’ereniffimo tunc Sceptra tenenti Friderico Wilhelmo Gio- riofae memoriae refertur; verum hic , uti in Aulis folet , in diverfas itur fententias, quibusdam arridet negotium, ut pu¬ blico proficuum, alii & quidem plures, liniftre de illo fenti- unt, Stjfieri non pofle , ut Marchia fabulofa fit metallifera objiciunt, plurimi, & quidem invidi , malevole obtreftant. Sereniffimus , ut Princeps ac Heros prudentiffimus, in me¬ dio rem relinquit , ac Denunciatoribus licentiam cum privi¬ legio tribuit, afeicis in Soc:e'atem aliis fumptu privato quid tentandr. Hinc ut de rei Statu ac loci conditione certior fierem, cum prxdifto Docimafta illuc tendo, afeito itineris promite, Chimico quodam experto, prjctereaque virgular di- vinatoriar, ut vocant, ope expedito minerarum ac metallorum exploratore. Examinatur regio ac locus inventionis, omnia aut falcem pleraque, qu^e a metallurgis externa terrae mineris aut metallis faftae cenfentur indicia, adfunt. Montiurnex- ceiforum concatenata juga , vallibus 6c convallibus hinc in¬ de interpolata , folum paflim quadantenus fterile, & dubio procul ob exhalationum frequentiam ac vehementiam , ne graminis quidem quibusdam in locis ferax, arborum varii generis, pinorum praefertim, quercuum, betularum,quae hinc inde proveniunt, ut &arbufl:orum, faginorum, corylino- rum cacumina bifida ( 3tt?icfclt(b- )p2ffimguemarcercentia,fca- turiginum ac acidularum ubertas 6c vicinia , 6c quod cer¬ tius habetur minerarum fignum , obfervatas fep us ab acco¬ lis circa illa loca corrufeariones noflurnx ab halitibus mine¬ rarum fulphureo - mercurialibus oriundae, imo limi qu que in ipfo Ilo montis , in cujus acclivi latere prius illud dives lapidis fruftu repertum, vertice ochrae inftar flavescentes gle¬ bae quaedam, fub dio a pluvia ac fole concretae , rudimenta minerae Martiae lapidi illo primitus invento , haud multum ^bfi- De terra quadam Freyenmldenjt, milis prx fe fere tes. Annuit pr^terea ut illic, fic plurimis Lis in locis ferula indicatoria , ac fundum hinc inde mine¬ ris divitem judicat & teftatur. Affumuur folearum aut glebarum pratdiftarum portio , 6c examini fubjicitur doci^ maftico, non modo ferrum, fed 6c argenti , non ea quidem, quaj in illo divite faxo , fufficiens tamen pro fufcipiendo cum emolumento opere, pars elicitun Hinc communi calculo digna labore metallico regio cen- fetur,me itaque haftenus e Medico, fed ad tempus, ecce ! Mc- tallurgum ; Sed, ut ediverticulo, in quod, ut inventi pa¬ teret occafio, excurrendum tantisper erat , ad propofitum revertar, interea dum iu hoc examine occupamur, acficum atque conditionem diverforum locorum hunc in finem ex¬ plorando triduum forte aut quatriduum impendimus, ean- demque ob caufam cum incolis quoque oppidi adjacentis fermones ea de re infl:ituimus,alia inter refertur , dari iMic loci, e regione Vallis illius, in qua fons acidularum fcatu- rif , cavernam, e quS certum tmx genus quandoque erua¬ tur , quod accenfum ardeat 6c odorem haud infuavem fpi« . ret , hinc fufHmenti loco oppidanis ferviat i fed infeftant effe fpelun,cam illam exhalationibus quibusdam noxiis ac ingre/fis fpiritum praecludentibus, imo enecantibus, nili ma¬ ture liberum rurfus aerem repetant De origine ilHus, litu 6c conditione fcifcitantibus aecrepiti quidam Seneciones re^ ferebant , a parentibus fe audivifle, avorum fuorum arvo ul¬ tra Seculum puteum iilfc fuifle in montis faftigioexravatum, ac cuniculum hunc fimul aftum , ad metalli aliquod genus copiose eruendum, pefte vero fuborta ac aliquantiper graf- fante , omnibus fofforibus ac operariis ftrage illa fublatis, de- fertum haftenus jacuilfc illud opus. Subiit itaque cupido anrrum illud vifendi, accedimus addufti, invenimus aditum collapsa undique terra fentibus ac vepretis horrida fere pe¬ nitus obftrufbum, ablegamus, qui illud fubeat, cum lampa¬ de foflbrem veteranum , fed ad tertium forte aut quartum, paC fum extinfta lampade anxius & anhelus revertitur, ac cuni¬ culum illic efle fatis amplum qui ere£lum caperet hominem, refert. veriim quousque penetret, non potuisfe inquirere ob prxclufum libi fpiritum 3c extin£tum lampadis lumen* In- f/l^ ' Oifei^vatio^CCXXnX, _ invenimus quoque in verdce montis foveam, efFoiH quon¬ dam putei indicem, proceris varii generis arboribus , tam exumo^ ejus fundo, quam, in ambitu acclivis circu circa marginis fjxcref- ceritibus oblitam. Statuimus itaque, virgula infuper metallici magnifici quid pollicente, & cuniculi inferioris aditum ampliare & in illius coilapfi putei vicinia alium cavare , cujus beneficio aer cuniculi transpirare , ficque depurari po/Tit. Quo tandem per- aOo & eifbflo ad quindecim orgyarum profunditatem puteo in cuniculum illum incidimus , ac duplexin fodina terrae genus in¬ venimus, quorum alterum terram qu^e alias piftoribus Coioni- enfis dicitur, omnibus qualitatibus exadtiiTime referens, igni i nj e- ftum fumum equidem , fed inodorum, emittit , ac poft reverbe- rationem & calcinationem exaftam, cineres albentes relinquit,, alterum quod hujus loci, exteriori vifu, qua colorem, nifi quod- buic paulo dilutior ad helvum vergens, fatis exafte conveniens, priori tamen, utpote cuius confiilentiaglebofior ac foiidior, fri-; abilius & ubi ficcatum fere pulverulentum , ignem interea fomi¬ tis inftar, quamprimum ipfi admotum prorntiflime concipiens, ae in aere libero in cineres usq; flavescentes & ex parte rubentes effumando fatiscens. Odor ille hujus terrae, promte adeo ac conflanter ardentis. Gagatis accenli xmulus,utrumque noftrum domum reverfos ad indagandam ejus indolem invitabat. Pri¬ mus itaque Docimaffa Chymias fic fatis peritus , utpote fui ju- ris,cui plufquam mihi, negotiis alias obruto, otii, partem illius fe¬ cum avedac aliquam retortse inditam , aperto igne defiillat , ac foiritum elicit, ut & oleum, deque illis infeipro , paulo pofl affe- ftu fuo arthritico vago divexatus,experimenta capit, fpiritum ni¬ mirum pluma tepidum articulo dolenti, rubenti ac tumenti illi¬ nit, mox 6c linteolis applicat, ac vix mediae horae fpatio ab appli- catione, levamen infigne dolorum experitur, 6c tumoris quoque’ atque inflammationis paulo poft remiffionem. Alia vice ab ap¬ plicato oleo idem adhuc citius ac ia momento fere percipit, ied excitatis, ob flimmam tenuitatem ac igneam fere pene¬ trandi vim , cauftici infiar veficulis , nimiam ejus energiam^ ilifpedam habens,ab ulteriori applicatione, fpiritus ufu conten¬ tus, abflinuit, ac unum alterumve annum dolores accefTuum’ arthruicorum quandoq^ue immanes, illo folofopivit, donec pe ferra quahmPfcyemaUenf^ feptuagenaFio major ob secatem ac frequentes morbos viribus penitus fradis & exhauflis decederet. Ejus exemplo excita¬ tus, eandem terram ignis examini poftea in retorta commifi , ad pfsefer infignerh copiain Gas , uti Helmontio illud vocare libu¬ it , feu fpiritus fyiveftris. quo nomine aliis placet, incoercibilis, quod admoto penetranti illi omne lutum propius cerei lumi¬ ne expertus, inflammabilis ac flamma ex albo coerulea defla- grantis', fulphur tamen nullatenus fed fuccini empyreuma redo¬ lentis, phlegmatis (pirituofi graveolentis , coloris exalbo pu¬ ni cei, prxtereaque olei fubtilis penetranti 'fmi Ripradidi, pe- croleo vix cedentis , aliquotam partem dedit, atque un^ florum flauorum fulphuris fpeciem colore prae fe ferentium, haud exi-^ guam' copiam, quos tamen, utpoteaboleo craffo tandem fuc-- cedente abforptos, hadenus variis obdaculis intercurrenti¬ bus impedito ab illo feparare non datum. Phlegma illud fpi- rltuofum , tam redificatum & ab olei potior! parte feparatum, quam non redificatum ac olei modica quantitate, quod omne tradu temporis rurfus imbibit imbutum , praeeunte exemplo liio amico pie defundo , cum infigni frudu hadenus arthritidis vagae fcorbutio^ doloribus, tumoribus & inflammationibus ap¬ plicui imo quosdam aegros juniores {)r2efertim& temperantes* koc folo externe adminiilrato , paucisfimis interne adhibitis,. Divina opitulante Gratia reilitui , fimulque quafl praefervavi, utplurium annorum morbus daret inducias. Remanens in re¬ torta carbo, aut ut Chimicis audit , caput mortuum , abextra- dione nigrum , etiam absque ulteriori calcinatione fimplicis aqux pluviae extradione falem prxbet falfi, non lixiviofi auf alea-' lini faporis. Ulteriori vero pro calcinatione reverberio com- miffurn , dum rudicula inter calciriaiidum fubruitiir, flammu¬ lam emittit cxruleam (lilphureum aerem fatis odorem fpiran- tem , ac ab ambiente xthere colorem nigrum in ruffum paula- tim mutat. At, quod admiratione non vacat, in patina aper¬ ta aeri libero expolitum, ignem ac dammulam praedidam cum odore fulphureo ab igne omni femotum, interdum usque diem fervat can¬ dentem. Ob- Eeee 3 Obfervatio CCKLl. OBSERVATIO CCXLt. Dn.D.GVSTAVI casimiri gahrliep. De Luxationis oflis Coccygis periculofae faci¬ li, ucuc empirica, fatis tamen rationali curatione chirurgica. QUantos lapfus in os Cocc7gis dolores cieat in juventute non femel expertus» adhuc dum memor, horreo’, vox &ucibus fepe numero hacfit , aut h^ficavit potius rauca , fu- fpiriofa, anhela. Periculo tamen tenera in aetate iile ut plu¬ rimum vacat; rard enim ab ejusmodi infantum lapfu aliquid funefti , tum quod impetus ob pondus corporis exiguum non adeo fit gravis, tum quod cartilagines 8c oflicula -tenera adhuc oneri facilius absque dearticulatione cedant ; at in grandi¬ bus & grandaevis impetus allifionis ob corporis molem multo tehementior , ac cartilagines jam folidiores cedere fponte nc- fcix, e fede fua vi dejeftae necelfario exarthrofin patmntur,eam- que, utifequens docet cafus, periculo haud vacantem. Socer primi mei matrimonii , Septuagenarius circiter- vi¬ duus , dum e Bafilica Mercurio Gedani dicata, qux ab Arturi Regis Daniae, utpote a quo exftruda fertur, nomine 5lctU^ aut vulgo ^uneferbeff dicitur,fcalis lapideis, a nivibus ac hyber- no gelu admodum lubricis , in forum fubjacens negotiorum caula defeen di t, utroque pede antrorfum proruente, retrorfum cadit, ac pofleriora duro impingit graduum faxo, ficque os coccygis non fine immani dolore luxat. Domum proinde maxima cum moleftia tendit, hlise autem, qux ipfi unica erat, tum temporis adhuc virgini, nil ejus quod fadlum , aperit, fic- que dolores tacitus fenfim decoquens , quatriduum tranfigit, alvo interea onus debitum neutiquam deponente , unde ma¬ le habere incipit, ac moleftias, quas obflrufta parere folet, dc die in diem majores patitur, donec vehementia tandem fym- pto* De Luxhkms^Jj^LCocc^gUpeficulof^.^c» 7?? ptomatum cafus ipfi confeffionem extorquet. Filia confilii inops, hinc inde conftipati ventris remedia quserit ; fed vera causa latente, de luxatione enim oiTis coccygis nec Medico nec Cbirurgo, nec cuiquam alii quicquam fubolebat, frullra. Do¬ nec quinto tandem die, quo pe/Time jam habere coeperat, ac ab¬ dominis turgefcentis dolores , fiatus, borborygmi, ruftus,nau- fea, inappetentia,cephalxa,febricula,riniftrum portenderent e- ventum , ex Ambubajarum Collegio Thekoitae cuidam laga- ci fors incidit, dum in pofteriora lapfum audit & recordatur, num etiam os coccygis introrium forfitan luxatum , fecibus ex inteflino re£lo tranfitum prsBflruens, hujus tragoediae cho¬ ragus fit. Suadet itaque, ut vehibus exutus ^eger, folo indu- fio tedus,pronus fcamno ligneo ineubet , ac duae robuftae mu¬ lieres ab utroque latere hantes alternarim coxendices un^ cum Glunibus,utr^ue manu utrinque applicata deeuhatim^lurfum, deorrum,rurfum, prorfam, trudendo agitent. Arripitur con- hlium dubium pro nullo, & di£lum faftum exfecutioninon fi¬ ne effeftu optato datur. Os coccygis , quod interiora ver- fus adaftum erat, una alterave motitatione in nativum redu¬ citur fit Lim, alvus oppeflulata remoto obice,cum impetu fum- mo laxatur , ac omnes inde nata& aegritudines momento quali folvuntur. BerlinoyKorimbergam d.2. Julii OBSERVATIO CCXLIL DN. D. VITI RIEDLINI. Ex Calculo lub Lingua fubfequentia Mala. Dolores flli, qui calculis ortum fuiim debent, merito in¬ ter acerrimos numeratur, fi praefertim in iis nidulentur par¬ tibus, quse prae aliis fiint fenfiles, quorfum uti non abs jure re¬ feruntur renes & Vefica, in quibus partibus plures ac alibi Cal¬ culi plerunquereperiuntur, ita, fi & in aliis exa£to fenfu gauden¬ tibus generentur , vel hac de caufaintenlioreft dolor, quia in prin* ^74 Ohfervatk CCKtlL principio de Calculo nec cogitamus quidem , &hinc eo ml* nus eidem oblam imus » quod vero tantum non ubique in cor^ pore humano fubinde Calculi inveniantur, toties jam probatum mit, ut ulterius hujus rei mentionem facere vix opus habeam , at novos & nondum defcriptos cafus producere , cum non om^ ni careat utilitate , Sc fequentia fine naufea leges : Cuprifaber quidam Vir quadratus &:robuftus,quinquaglntafere annorum, cum ea Cephaiaigix fpede, quam Clavum nominant, gravis - fime decunberec , dolorem huic ferme fimilem ante hos vl- ginti 8c quatuor annos p er pefium fuifie, narravit, cumque uh terius & in illu inqiiifivifiemdequentia addidit, dolor tu tempo¬ ris pr^fertim os atque fauces occupavit , cum tanta harum par¬ tium inflammatione, ut, licet iliis gargarifinorum injeftione poft fingulas fa^e horas proipeftum fuerit , impediri tn. non po^ tuerk, quin brevi femper nigro colore denuo obdu6tx fuerint, prgscipue vero moieftus fuit fub lingua , 6c nulli remedio vel minimum ceflit, li^ec per integras fex hebdomadas tum Medi-» cus tumprxfens, tum Chirurgus, ambo jam dudum defunCti, omnem adhibuerint diligentiam , donec tandem fub lingua, cir¬ ca illam partem , quam frenulum nominant Anatomici , tumor quidam notatus fuit, quem jam jam exulceratum iri , quxdam figna indicarunt, unde meliora fperare coeperunt , at tantum fi^ mul exafperatus fuit dolor, ut Chirurgi adventum expeGare non potuerim, fedab immenfis doloribus mente pene privatus, ip- femet eundem adierim, 6c, ut tumorem aperiat, fumme roga¬ rim, qui & perito meo fatisfecit , cumque in tumore durum quoddam corpus notafTet , iilud forcipe extraxit, mirarique fa¬ tis n5 potuit, cucalculueffe vidiffet,huncipfu vero calculumihi quoque monftravit , qoi magnitudine fabam minorem xquat, ceceraque tam exafte cum illis, qui per veficam excernuntur, convenit , ut nifi indicaffet, ipfemet pro tali habuiffem : ab hoc vero calculo omnia recenfenfita mala orignemfuam traxifTejVel ex eo patet, quod eodem extracto, ilia fiatim ceflavexint, nec niirumvero fuit , quod medicamentis nil quicquam effi¬ ci potuit, cum hxc caufa nec Medico, nec Chirur¬ go vel in mentemquidem venire potueriu OBSER- Cdcuh arBe Izi OBSERVATIO CCXLII. DN. D. VITI RIEDLINI. De Hormmo travmadco. LAtent nos plurium Herbarum virtutes , unde fepe eas pedi¬ bus calcamus 8c plane nihili habemus, quas, fi virtutes, qui¬ bus pollent, nobis cognit'je efient, in longe majori haberemus pretio, ^ ignotae autem nobis funt egregiae quarundam virtutes, aut, quia plane nunquam innotuerunt, aut &,quia, quae innotue¬ runt, tum ob magnam remediorum copiam , tum forfan aliis de caufis, in defiietudinem venerunt , interminus ufualia nume^ rari coeperunt, & hinc vix ac ne vix quidem reproducuntur, ni* ficafu aut forte fortuna contingat , fit hic exempli loco Hormi- mum, quseherba hodie rarilTime in alios ufiis , quam ad vinum corrigendum vel potius adulterandum adhibetur , quam tamea veteres in aliquot aliis morbis , & inprimis in albugine , ac argemate,eo oculi ulcufculo , quod in iridis circulo nafcitur, ia ufum duxiffe ex Diofcoride confiat, ex quo ficut patet , hormi- numolim jam in foluta cutis unitate, cornmendatum fuifTejita nuper demum comperi, hodienum in vulneribus confolidandis a quibusdam haud omnino fruftra in ufum dficijUti quidem ex quenti narratione magis percipies. Cum ahte aliquot menfes cum illufiri quodam Equite in horto cujusdam\micijdeambula- rem,hicque inter ceteras herbas horminum in prirnMiaxuriare vi- dilTet narrare coepit,hanc herbam vulnera quxvis fanandi vi pol¬ lere, a quodam ordinis mei, cui Pifcator detexit, & mihi commu-^ nicatum fuit , & ex ilio tempore pluribus tanto cum fuccelTu in vulneribus recentibus ipfemet commendavi, ut inter vulneraria locum tantum non primarium omnino mereatur j fidem non ad¬ hibere diftis tanti Viri, nefas ducens, quam primum occafio fup- pereret,experientiam hujus rei faeere,mecum confiitui,& ecce l dum pofteaab Horti Patrono Convivio lauto excipimur, Macro- a 'dz dam in pullo Indico dividendo occupata , cultro digito vulnus haud ita parvum infligit , ciii anhanc herbam admovere liceat? hofpesjqui, quae Eques narraverat, audiverat, interro» gat,&ego nonfolum concedo, verum fuadeo quoque, urgeo, titur itaque ex hqrto Horminum, decerpitur toHolumj 6c digit» DtQ.iil Ann. V,^ VL F fff klo ^j6 Ohfervatio CCXXZ/f. tefo applicatur , jamque de vulnere parum, foli cita e fl Matroii- , & quidem fummo jure, nam cum domum rediiflet & herbam re- moviffet, vulnus fic coaiufffe invenit, ut vix- lene ejusdem fuper fuerit indicium; hoc & in aliis fi praeifiterlt horminurn.non abs re inpofterum frequentius denuo in ufum vocabitur. OBSER FATJO CCXL Ilh DN. D. VITI RIEDLINL De Calculo Veficae ar£le agglutinato feliciter exemcoi QUando duo ad id apta corpora fibi invicem agglutinantur, & gluten fic comparatum eUimti quidem, fi boni nomen me¬ reri vultjCfTe debet, haud ita facile a fe invicem denuo feparantur, & quando vel maxime unum ab altero vi avellitur, plerumque fi- mul quxdam ejusdem particula abrumpit, 8c ei, cui prius pere¬ grinum fuerat, adhaeret ; eodem prorfus modo & peregrina que- dam corpora quibusdam corporis humani partibus interdum ag¬ glutinari, experientia jam dudum nos docuit, fique alia exempla deeiTent , vel calculis veficae flifficienter hoc affertum probari poffet quos interdum h uic vifceri tam firmiter adhxfiffe, nota¬ tum fuit, ut ab eodem, non nifi illo laefo, & cum quadam ejusdem particula feparari potuerint , quod licet non nemo vix Continge¬ re pofre,nifi calculus in peculiari contineatur membrana, credat, contrarium tamen me obfervaffe ex jam jam narrandis conflabitt Hofpitiscujusdam in pagO’^eufa^ habitantis filiolus , undecim annorum puer, cum ante hos feptem annos doloribus calculum Veficae prodentibus identidem valde tortus fuijletjjarfi tum qui¬ dem', ut feftione mediante ab hoc tam molefto hofpite liberare¬ tur, parentes defiderarunt, utq ue ad hoc opus manus fuas com- jnodaret,. Lithotomum quendam jure celebrem rogarunt , qui vero ob aetatem tenellam ut tam periculofam operationem dif¬ ferrent , fuafit, facileque perfuafit, cum praefertim poflea dolores paulatim fic remififfent, ut jam,an calculo laboret? interdum dubitarint. At cum ante femeftre & quod excurrit, equo con- fcenfo puer aliquandiu corpus fuper eoderh nimium movifiet,in- dewonfolumdolpresinteafiffimi, verum & reliqua calculi prae- Be Calculo Fe fice arBe ^c, f 7f lentis figna-tanto cu foenore redierunt, ut jam ejusdem Chirurgi opem ardentius ac antea imploraverint , quam quidem hac vice Eidem addixit,& unamecuiii duobus ^Urbis.noiteChirufgis in pagum delatus, operationem aggre^ya fuit , & quidem ea via, quam brevem nominare foient, pueronempe. qua adhuc coha^fic > peculiari ad hunc ipfum ufum fabricato iniliumento afafcin-pig^ n.§* di 6c debuit > facile potuit. Hoc fafto, in locum ablatae E- pulidis applicuerunt quo, exatlo tri¬ duo, in confpeftum venit ipfe Tumoris fundus , ex quo absque ullo dolore novem osfium fquamasl prodierunt. C^a- re vifum eft, ulcufculum Unguento fufco FehWurzii , addito tantillo phlegmatis Vitrioli , mundare , illudque medicamen¬ tum diu adhibere, usque dum efchara excidit, caro pau- latim repullulafcere coepit ; in ufum pofthasc porro vocato Gargarifmate adftringente y necnon exterius, defenfionis quo¬ dammodo loco, appofiro conveniente Epithemate ^ una ctim $alfamo Morum ScUtani. J^ibus adeo feliciter fucccsfit cura¬ tio, ut Nobilisfima femina non folum integre convaluerit, fed 6t hodienum optime habeat , valeat^ue pancratice. Fig. L)C. OBSEMVAtlO CCXtK DN.D. G^ORGII ABRAHAMI MERCKLINI, De Afthmate con vulfivo, eoq; lethali, ex . atara venenata. JPfe anniverfariusmenfis agitur, quo accidit, ut quidam G. Grub. nefcio cujus plebeji hominis inftinfl:u , in fututos , pro metallorum transmutatione, quam clanculum molieba* F fff 3 tur. _ _ _ _ (Obfervatlo CCXL^L _ _ ; ^tur, ufas, ma^erialiaqu^Jam , nempe yUrlolum., Sulphur ^ Mercurium fublimatum figlinae oi^ae indiderit, e ;mque in igni admo\ erir. Huic uxor aliam oiiam Brajjlca capitata re¬ pletam, pro cceria decoquenda, proxime appGn*^.c Quid fi ? dum Uterque vir , itemque mulier , .ipoftahac Brairica m c.,bo yefcuntur , haud mora omnos male habere incipiu’^ t , 6c qui¬ dem convuifivo corripiuntur Afthmate, idquetan4 yehemcn- tia, ut altero ftatim die mulier pr^focatione vitam finiverit; uterque vir autem tandem quidem , adhibitis conyeoieut bus remediis , convalaerit , attamen eodem cum moffeoahquau- diu graviter fuerit confiiftatus. Et fgemina quidem nbiisfe , viri vero evafisfe videntur, vel quod ilia jam tum cachefiti- ca viribusq jeexhau%, tantae virulentia refiilere impar fuerit, ’ vel quod edam in culina , cum fpiricum refpiratione ducen¬ do/ tum olus ipfum ^ tst a coquis fit, aliquoties fortafTiS , inrcr parandum, deguftando^ plus yen^Rofitatis imbiberit- Aft viricurn robuftiores integroque corporis habitu fuerint prae¬ diati, non mirum eft j quod fabjugato tantillo ingefto vene¬ no ^ tandem, licet fumma cum difficultate, fint eluftati. Hoc amplius animadvertere hic juva: (i) quod, etli venena intra corpus noftrum non admittantur , tamen fol^ exhalatione nocere queant : (2) Quod propterea cauros ef- fe oporteat eos , qui venenatas res traftant : (3) quod de*- 1 leteriae res nervis pptisfimum videanturinfeftas;. 0 B S E R VATIO CCXLVL DN. GEORGII ABRAHAMI MERCKLINI, De Epilepfia folius fmiftri laceris , e^ue pe¬ riodica, feliciter curata. COnlpieui apud nos Mercatoris Filius , Juvenis viginti duorum circiter annorum , tenuis texturse , & gracilis cor¬ poris habitus , flatura tamen 4tis procerus , 6c caetera bene valens, ( praeterquam quod fternum cum cartilagine mucro¬ nata fupra modum a nativitate depreffum ac incurvatum ale- 2)e Epileplia folm fwiftri lateris ^ fefc, ; retj jam inde ab aLquot annis raro obnoxius eft mor¬ bo , quo quando corripitur, finiftrum brachium pedem* q^e (Sc plerasque ejus lateris parres continins" iisque ad¬ modum if.folen ibvs mot-onibu^ agirafe tenetur , nec un«. quam quiefeere finic , donec / cxa61:’s' duobus" aut tribus diebus , prat virium proftratione exanimis^ quafi mifellus concidit, frac^oeciia hac f .a qiiafi fpbnce ad finem vergen¬ te, priftina valetudine pauiatim revertente/ Nameti- amfi in Helvetia , ( primum, nefeius ex qua caufa ,'hoc= ce prehenf/s' afFeftu , 6c per integrum fere biennium fin- gulis cireitt r trimeftribus uiio €odemc| je plerumque mo¬ do tenraCus ei\ , ) ^ celebribus illis Medicis 5^ qui confu- lebanruf, nihil fuerit omiffum, quod ad averruncandum Malum, & praev^ertendum paroxyfmum, facere poffe vide¬ batur,^ nihilo' tamen minus magnitudo morbi omnia ifta prxfidia , 6c quaevis remediorum genera elulit. iQuare op«’ timum Filium huc in patriam revocare confulcillimum Parenti v funa y ubi cum ego primo hic loci ingruente Morbi infuiru accerferer . non potui non^ eum preb^ per- peiifis orrmibus circurriffantifs & rerum momentis pro vere epileptico ap nofeete/ Unde potisfimum aiit» epilep¬ ticorum armis hoftem impetere, interque ea imprimiis Li¬ quor. C.C^fuccin,' Tinft. caftor. nec non finguiaribus huc relpici entibus Pilul. aliis que debellare fategi»' Non omis- fis frequentibus fonren-tis , quin etiam parca quidem « fed iterata cel brata Vena:fe£i:ione. ^aibus per tres' qua- tuorve annos follmic^ Cura continuatis, adeo feliciter fu c- cesfif curatio / ut Ju /enis integre convaluerit, jam duin per annuum ab feinc deaurfum^ liber ab- omni morbofa €- jusmodi invafioae. ( Noribergd Auguftam Vindd 22,Sept Ain,jd^S.mt£k,J OSSEX^ Ohfervatio CCXLT^If- ' OBSERVATIO CCXLFll. DR D. JOH. GEORGII SOMMERL De fingukri animalium volatilium digeftione, OMnium animalium volatilium vim d^geftivam venUaculi digefllonem animalium quadrupedum, etiam ipfbrum lu* po.rum,in (uo genere, fuperare , in aprico eft : fiquidem potis- fimx aves durafrumenci grana in fuccum refoivunt ; ciconiae viperas & alia reptilia venenata , quocunque irae oeflro fuit e- necia, fine noxa devorant, iisdemque pullos flios feliciter aiunt, imo aviculae vermes omnis genens, ipfaque infefta venenofa , araneas, bupreltes ^ 'hxV /3^?, ab infiando ^ rim* fendo boves ) impune, imo cum volatilium recreatione in¬ gerere & in fanum fkiguinem vertere valent , quin imo araneae etiam xgris gallinis , anferibus &c. cum butyro datae fanitatern illis reilituunt. Ex eadem caufa minorum avium ventriculus arenarn,ma:? joriim filices, aliosque lapillos, duftu naturae pro fui conferva-? tione, poftulat, nempe ut avium ventriculi fermentum seftu^ ans attemperetur, 8c excedenri appetitui frenum injiciatur, quare in avicularum ventriculis arena confumicur, in majo?? ribus autem avibus lapilli ingefti acuti fiunt obtufi , donec fuc- ceflive penitus confumanturp Alimenta contra acida, quas fermentum aliorum animalium roborant, volatilibus nocent, hinc pullos gallinarum aut atgros aut mortuos reddunt, quos theriaca, piper integrum , allium 8cfimilia confervant. ybi , £v , notandum, quod aves fyivefter€s,qiiam diu vermibus ScinfeGis vivunt, 6c, ut gallinagines dcc, captas necantur, vix tertia 'emporis parte fine corruptione confer- vari poflunt, quam fi baccis juniperi, ut turdi 6cc. aluntur & alimento hoc balfamico iii vira quafi condiuntur, eadcm« que qualitate prse aliis avibus fanitati inferviunt. • Caujarum autem digeftionis hujus fingularis primefi ip- fius ventriculi ad hanc aftionem deftinati c^/or, qui median¬ te fanguine fpirituofo ex carnofa illa ventriculi ftibftantia 6c paiCibus adjacentibus fermento digerenti vigorem adfpirar : fecun- Defwgulmammaliumvoktiliumdigeftioriel fecunda eft amarities in ventriculis volatilium ipfi fenfui pa¬ tens. Tertia eft qualitas alkalim ventriculo 6c inteftinis , pro¬ pter remanfionemurinse in his animalibus naturalem , dome* hica. Quas caufe conjun£tas hisin animalibus pras aliis vim digeftivam rGborant,in ventriculo alimenta quafi aromatifant, fermentando refolvuot, & digeftionem etiam ad lapillorum ingeftorum confumtionem roborant, efFeftu analogo, quo in ftatu p. n. fpiritus falis ammoniaciSc ejusdem flores martiales in digeftione humana effentiis amaris 6c fpecificis junfti fe¬ bribus ex cruditate ortis bellum indicunt ? eaque qualitate multis antifebrilibus palmam prasripiunt;. Quamvis autem haec volatilium vis digeftiva ventriculi a- liis brutorum digeftionibus longe prasvalcat in vita , poft il¬ lam tamen facultas illa exfpirat, quarepulvis tunicas interio¬ ris ventriculi gailinarum &c. affumtus, hominis labafcenti di* geftioni { ceu quidam Autores ftatuuht, ) fuccurrere non va¬ let , quare etiam Galenus i, de fmpL wed./ac. vanam hanc pro- miflionem effe expertus eft , item Helm. de Lithiaftcap,y.f \ ig. hujus tunicas effeftus fpem fallacem effe judicat, quia vis fer- mentalis viCcerum una cum vita exringuitun Ex eadem fpe quidam lupi ventriculum liccatum ventriculo humano contra ejus f^^oc^vm-flccv & ijnponunt , intcftina etiam lupi ficca umbilico coritra colicam applicant, fed utrumque co¬ natu irrito, quia uti jam di£tam , horum vis digerens cum vita defiit. Alia ratio eft,fibufo,ficcatus carbunculo peftilenti im¬ ponitur, qui illum alterat, maturat, rumpit, ceu animal vi¬ rulentum, virus, qualitate fua magnetica extrahit* Analogum effeftum pr^ftat idem bufo ficcatus ulceri ca- coechico vel cuivis ulceri asftuanti impolitus,qui dolorifieum asftumnon folum lenit, fed etiam ejus ferociam ita cicurat , ut tumor ulcerofus fine maturatione infenfibiliter difcuflus in fefe concidat 8c totum malum difpareat, , uti enim venenum a cute forinfecus hauriri poteft, vid, KircherumdepefteSeS^ ita idem per appropriatum reme¬ dium externum iterum per poros difflari aptum eft. Dec. III. Ann.V.^VU Gggg OBSER. Ohfervstio CCXLVUl 'jS4 OB SER F ATIO CCXL VlII. DN. D. joa GEORG SOMMERJ. Gautela circa haemorrhagias cura ndas. ^Ir Nobilii!imus> toga fagoque annorum qoadragin- ^ ta duorum , temperamenti calidi & humidi, animi conci¬ tati, csEteralaudariiimi, aliquoties narium haemorrhagiam patiebatur ad 12. Sc i8» horas duranterri , qux remedns pro- batillimis internis 8c externis difficulter ce iebat. Aliquando peregre aberat , hujusque vitae thefaud iterum quantitatem immodicam perdebat, inter cujus c rationem remediis enor¬ mis perfrigeratioais circa caput & genitalia fcopum ferire an- mfifunt, domum redux, animo & corpore alias alae fis, nunc utroque fraftus obibat, paulo poft, accedente aere autumnali nebulofo patiebatur infultum apopk£iicum poft biduum fu- neftum. Ex quibus haud difficulter pater, quanta difcretio- ne inpacando furiofoarcheoopusfif, neillefibireliduscum fanguine ipfam exturbet animam , neve Medicus immodica perfrigeratione interna aut externa paucos adh k reflantes Ijpiritus vitales extinguat, licque fanguinem congelando vitam cum gelida morte permutet, OBSERVATIO CCXLIX. DN. a JOH. GEORG SOMMERl De Cautelis circa febrium ardentium cura¬ tionem, PAr fafio eft in febribus ardentibus, petechialibu^jVariofiVj moibillis 6cc, uti enim in his per medicamenca prxcalida> v^xEtum 7n>Kv1^o(pQv , & aromaticum, aquas fpitituoi&s, hypo- cauftorum 6c ftraguIoi‘um calorem excedentem ignis igni ad¬ ditur, 6c ita, fanguine his jufto rariore faftojfpiritus 6chumo- yes inflammantur, ut apgri, quo fe pr« asftu interno vertant, siefciant, hinc orta deliria, vigiliar, epilepfia & firnilia fpi- ritus vitales tantis naturx laboribus depafceado, vires frangunt BeCdutelk circa febrium ardentium, S^S 6c naturam fuccumb^re jubent; ita horum contraria «gros i-» ta febricitantes itidem necis periculo exponunt , fi a‘gyrt«fi- ve adfiantes fine coafilio medico folum calorem p. n. per po* tum a£lu6c potentia refrigerantem nimium reftinguere labo¬ rant, imo etiam inter fudorifera adhibita, fola perfrigeratio»» ne excedente naturx vim inferunt, dum fanguinem attenuan¬ dum incraflaiit, 6c malignarum atomorum per habifum poris difpuifionem impediuni* In idem pericuiism fe pr^cipitant , qui in his febribus to^ tum corpus aut partes externe plus atquo refrigerant, ceuin- terdum delirantes sftum, quo flagrant, ut reftinguant , fe fe frigidae immergunt, ficque citam fibi conciliant mortem. Huic afline ^Ktm^Va Qreg,HQrf;.paYt,2.l 4, obf 24* de duobus ado- lefcentibusdefcribit, quorum unus in febre ardente manus » alter brachia frigidae immerfit, ^ poftea ille manus fufeas St penremortuas, hic brachia ex nigro livida 6c mortua extraxit» Analogum efFe£lum mihi conquefta efi: mulier plebeja, quae fana mente in tali aeftu febrili folamen & recreationem «juandam fibi procuratura, fep e- brachia aquae frigidae paulum immerfit i terumque retraxit : hxc quidem benignitate divina fine medicamentis a febre liberata , poft morbum autem con?» tinuis brachiorum doloribus cruciata eft , omnibus internis, ^ externis remediis incaffum adhibitis, SGHOLIUM. ^ Ex duabus his obferyatlonibus patef,contraria quide cdntra^ riis curariquatenuf , illa juxta naturae du£lu moderentur, om- nisque exceffus evitetur, qui etiam, uti fecundum majus fle minus differt, ita etiam majus aut minus damniim efficit , hinc fupra memorati juvenes manus fle brachia diutius perfrigeraU fphacelo emori permiferunt , aegra autem alternis abluitioni- bus frigidis brachia cum venis, arteriis, nervis fle tendinibus ita debilitavit , ut poft morbum m ilii? non nili fenfus & motus dolorificus remanferin Uti igitur omne NIMIUM nafur^inimicum eft, itaMO- DERATA eandem confervant, imo inflatu etiam politico, ce» conomico fle quovis cc nfortio humano DURANT. CJggg ^ OBSER* Obfervatio CCL, ' OBS ERFATIO CCL. dn. d. joh. georgii sommerl De afitia in galiis Indicis. UTi volatilium vis digeftiva aliis animalibus praevalet , i- ta in^^dem gallus Indicus prxcalido fuo temperamento 6c xftuante ventriculi fermento prx multis avibus coryphaei loco agmen ducit , adeoque etiam multum foliiii & humidi a- limen tipoftulat, quare qui tales gallos ad fam em & fitim tole¬ randum vulgo ineptos judicatos , tempore aeftivo ejr pagis in urbes portant, ne qua fiti pereant, aqua faepe reficiunt. Nihi¬ lominus domi meat accidit, ut gallus Indicus tempore Majali innovofuohofpitio poft farmenta forfitana cane fugatus totos ly.dies fine omni alimento latuerit , poftquam autem cum omnium admiratione vivus repertus 6c in lucem effet protraftus, carne 6c viribus adeo erat exutus, ut fine tituba¬ tione flare non valeret, poftea autem alimentis refefbis, pin- guefiebatex voto. Alius gallus Jndicus in Senatoris hujus •urbis horreo ftramine obrutus totas tres feptimanas edam fine viSuincarceratus latuit, poflquediftum tempus vivus qui¬ dem , fed exfuccus fere inventus efl, qui faginatus poftea Ju- Honis pronubx holocauftum faftus eft. Caufam hujus afidx quod fpeftat , notum efl, calorem animalium naturalem femper agere in humidum , humidum autem efl vel molle vel denfum, inter molle numeranda hic veniunt corpora animalium rara, ceu ad fudorem 6c tranfpi- rationem facillimajin quibus 5 longe plus feri,tum alibils,tum morbiferi per infenfibilia cutis fpiracula diffipatur, quam in confli tutione^raflk, nam pro majori vel minori tranfpiratione a corpore humano quovis die naturali ratione xtatis, motus corporis conftitutionis, viftusSc temporum anni librx 2. 3. 4, aut f . perporosdiffluunt,hnc ilia corpora rara , fi levi tentan- tur morbo, autfaltimper aliquot dies genium fuum defrau¬ dant, facile corporis 8c animi viribus franguntur, colore vi¬ vido, ipfaque carne magis privantur, quam corpora mufeu- lofi habitus per morbos , curas anxias aut labores duplum pat la aut minimum pafta. £t hinc corpora 6c vifcera folida ac Z)e oleorum cornu ceryx ^ tartari: ^c. y 87 duram carnem alentia pane bis coSto 8c laboribus athleticis fe¬ licius durant , quam mollia regionum medulla nutrita, quo¬ rum tamen quxdam corpora mollem alunt Carnem, quorum¬ dam cutis vix olTibus h^ret Ex quibus manifeftum eft, calorem animalium natura* lem, minus agere in corpora denfa, eorumque humiditatem concretam, adeo(|ue illa etiam diutius durare & tardius depaf- cii quam corpora rara facile diffluentia: 8c hocipfum caufa eft , quod gallorum noftrorum Indicorum habitu corporis denforum uniis ly.alter 2)i.dies jejunium faciliusfuftinuerit, quam mollis & imbellis columba fine vift u vix per quatuor aut quinque dies fuiFe£turae femme phfeoU t^'c. do , abrumpunt ? Et quamvis ejusmodi caufe in vita humana i. a- gili dentur innumerae , nos praefenti noflro exemplo faltim adda-^ musah autoribus quibusdam obfervatufingularia> ubi homines etiam fumniae dignitatis ilia ipfa caufay nempe inter aeris attradi- onem fimul uno vel altero corpufculo aut animalculo in alperam arteriam infinuato fLiffocati funt. Sic Tarquinius fulfocabatur coftula pifcis intrk epiglottr- demlubrepta: Fabius pilo eum ia^£le haulto : Lucia , Cselaris Aurelii foror acicuia : Poeta Anacreon uvae acino ; Sophocles grano quodam hrangulatus ; Drufus PompejuSjImperatc ris Ti¬ berii filius ludens, pyrum ore captando furfocabatur: Spu i as Saufejus^ovororpto ; Caefar Heinrieus paiiis bolo : Carolus Sex¬ tus, Rex Navarrx filo urente : Papa Adrianus Quartus, mufca in afperam arteriam infpirando hauita fato celferunt^ EtD. D.Cafp.Theoph BitYling Jnm Eph m nidum tL Dec /, Obf. CLI //.refert, quod puer 6. annorum in montibus Rhaeticis cum coaetaneis fuis ludens, inter difcurrendum phafeolum gram diurcuhim. quem incaute ore tenebat, deglutivit, (potius in tra¬ cheam haufit.) Cum. autem puerum vomitoriis in cafium afflige¬ rent, ipfaque miater externe digitis & unguibus phafeolum evel¬ lere tentaret, cum fauciatione faucium , cefiavit quidem fpiran- di difficultas , redeunte autem paroxy fmo catairhali , quo alias affici puer folitus eff,derepente fulfocatus fuit. D. D. Rofinus Lentilm in Paralklifmo adhanc ohferDationem Juno I. Dec //A 129. annotat, quod Heidelbergae contige¬ rit, ut in Schola p^uellari virguncularum aliqua ridenti alteri de¬ cennali fabam in fau :es injiceret , quae in tracheam illapfa, mife- ram ante, quam quis ope u tuliffeRbrevifuffocavit. Mille alii alio fatorum genere raro horrendo vita funt priC vati , imo quot & quoties homines cubitum eunt fani , mane in ledo fine manifefia caula inveniuntur mortui. Et quid multa l Homo habet tem; us moriendi a DEO fiatutum Job. 14. f.fe- eundum genuinum fontis fenfum verba haec fignificant : tlCt. Talia fi pie confideramus , edocemur teiminum vitseno- ftrae in manu & voluntate DEI conftitutum efTe, DElIMque ho- tninum a£tiones probe obfervare ^ & fecundum eas terminum gratia: Ohkrvatio CCLIU, grati3einDiis, ut Hifkia , in impiis terminiim irae , ut z^braloae* Rege Alia &c. conilituere, abbreviare aut prolongare. Prudenti igitur circumfpeftione vigilant, qui quemlibet di¬ em fuum fupremum effe meditantur, & eandem ob caulam./ium fcopus vitae nollrse efl, DEUM in verbo fiio agnofcere, amare, laudare ipriquefervire, quisque vivat, dum vivit, inpietatele- ria & amore ergaDEUM & proximum infucato ingenuus. Quod autem benignilTimus vitxnoftr^ Diredor multos pi ¬ os in flore xtatis ad fe vocat, fit, quia anima eorum DEO placet, iliosqueante infortunium vult remotos; quod vero quosdam homines peflimos DEU S jubet fenercere , facit in fui honorem, & ut impia hominum corda mora , cruce benignitate ad con- verfionem t ompeliere tentet. Didas ob caufas etiam noftra adhuc tempora Nervam, Cx- farem ethicum , deprxdicant, quod figilium fuum , cui verba, memento mori, erant infcnlptaXemper ante oculos geflaverit. Sic etiam Philippo Macedonum Re^i pofleritas Chriftiana egre> gium adjudicat encomium, quod lapienter ordinaverit, ut puer Nobilis ipfl quotidie acclamaret : MEMENTO MORI! (^Mijf£ ArnSiaiio'j4ugujtm Vini, d. Ill.OHobr. A,i6g8.) OBSERVATIO CCLIII. SDn. D. JOHANNIS DOLJEl Z)e Mifcellaneis notatu dignis Chirur¬ gico Medicis, ^Bfervationes hafce nomine ExercitatisfimiDni.VerduinJ, v--' Chirurgi Amscelodamenfis Clariffimi , Amici noftri fua- villimi, Curiofis noftris communicare voluimus , qui inter alia hunc in modum ad me tranfcripfit. Poftremo pergra¬ tum mihi erit, fi cafus tuos Chirurgicos mihi notum face¬ re placuerit; fequentes Tu accipe: Praecedenti anno, ju¬ veni quindecim annos ‘nato | praefentibus 6c adjuvantibus Gen- A, De MifcellAnek notatu iignk Chirurgico Medicis. fgt Genero 6cFiIio>caIcal9 ovo coiumb.no major, apparatu majori, €xfe£lus eft, in cujus medio acicuia , inventa eft, calculi au.eni extremitatibus , inter extrahenvium quadantenus contritis , globulus & culpis antea abfcondica, detexebantur. Jam quae- ftio eli , qua via haec acicuia veficam fit ingrefla ? quidam eam deglutitam , membranas inreftini refti ac veficac per- mcaffe autumant , quod 6c mihi pluribus non verofimile videtur, quippe quod globulus, qu® alterum aciculae extre¬ mum eft munitum, tranfitum impediret: Sed multo proba¬ bilius eft, eam per meatum urinarium intrafle, live illud nc* gligentia cuiusdam mulierculae, quicquamhat acicuia ex pe¬ ne eximere conantis, fa£^:amfit, five .alio quodam cafu: * primis enim cunabulis infans male coepit habere magnis cona¬ tibus purulentam reddendo urinam, im6 ter inter pus,pau- latim auftum, vermes fatis longos excrevit, quorum aubs in meatu haerentes, a Chirurgo extrahi necclTe fuit. Pati¬ ens hic Divina benignitate optime eft fanatus , 8c ab omni¬ bus fymptomatibus liberatus. Alius cafus , praecedenti infrequentia non eft minor. Alio cuidam Juveni novendecim praeterpropter annos n^to, antea bis a dlverfislithotomis^ calculis liberato, novus in feroto accrevit calculus , forfan ex fragmento quodam praecedentis inter extrahendum contrito Scintercutim Sc mufculnsinpe*- ritonxo remanfo , ibique delitefcen te,. Hic calculus fexennii fpatio itaauftus eft, ut hujus figura? formarh ac tuagnitudi- nem(v.Fig.LXl.)5cBelIis pondus adaequaret.: qua mole ac pon¬ dere cutis excenla extenuata, lapidem diut us retinere non valuit, verum ea fupurata ac quadantenus gangrarnata, ultro decidit , aegro ex prioribus operationibus perterrito om- nemque Chirurgiam denegante. Poftquam tamen calculus excidit, ChirurgusChriftianusBrouver, vocatus, partem af- fe£lam traftavit & quantum potuit curavit , fed non ut hic, ad gloriolam libi captandam , gloriatur, fmavit : iEgerenim reliftis quibusdam fiftulis , urina? involuntarium tranfi uni pra?bentibus, miferrime vivit. Addam tertium infolitum atque nuperum caftifn : Ju- yenis quidam triginta annos attate major, quadam mejendi Dcc, IILAnn»f^.^ FL Hhhh laborat _ Ob fer vatio CCLIV, laborat difficultate, unde calculum libi in velica latere ratusjr tereti quodam inftrumento plumbeo, proprii manu id ex¬ plorare ae difficultatem mejendi demere conatur: quo inftru- mento in meatum urinariQ dufto, ac ibi rupto, pars ejus in ve- ficalabitur. Hinc praecedenti mejendi difficultate au£la,aliisq; lymptomatibus accedentibus, a^ger tandem iithotomi explora¬ tionem admittere cogitur, quat, propter meatus urinarii, ex carunculis, anguftiam at gr^ fieri poteft, cathetere tamen in- dufto Calculus feftione indigens fentitur ; quae lithotomo pratdifto , Samuele Benarento , Judaeo , pluribus ut 6c me praefentibus, 6c Genero adjuvante, fexto Iduum hujus men- «s, Harlemi feliciter ellinfticuta, plumbei illam Stili portio¬ nem indicis longitudinis , totamque materia lapidea obfef- fam extrahens, patiens pro re nata bene fefe habet, & pri- ftinae valetudinis recuperandae non exigua affulget fpes. Ex his aliisque exemplis liquido patet, fi in vefica, imo extra veficam , modoquidfit, cui materia lapidofa > alluentedun- taxat urina, fefe affligere poteft, facile calculos oriri ; Imo Dom. Abr. Cyprianus Medicus eft lithotomus eximius mi- liique familiaris, retulit nobis, fefe fubinde portiunculam ftra- xninis, cani per penem iii veficam trufiffc, quo quodam tem¬ pore poli diffeao , calculus in vefica reperiebatur in cujus medio ftraminis portio latebat, i^arein hac operatione cau¬ te eft profpiciendum , ne ullus lapillulus aut fragminis quic- quam in vefica relinquatur unde novus facite poffit oriri calculus. Fig. LXL OBSERVATIO CCKLIV: Dn. D. JOH DOLMl De Hngulari vifus fymptomate. PUeruIus unius anni 8cquatuof fepfimanaruin, quoties de¬ fertur in conclave radiis folar bus aut candelae illuminatum, toties infigniter intumefeunt oculi , colore rubicundo fuffun- dua- _ _ De Scirrhk yentricuU veminofis. duntur, lachrymae fluminis mftarfluant, faiivaqueaquofa te¬ nuis, canis ad inftar rabidi In magna quantiute ex ore deftii»» iat, eo tempore nihil videt, fed niaxirriO ae miferrimo cla¬ more omnes adftantes ad coxniferationem inv tat, quamprirn mum vere iterum defertur in conclaveradiis deftitutum, ocu» lique Tindtura Croci acBenzoini illinentur, illico tunior ac rubedo feccedit 6c pancratice vivit, in erca quoad omnes par¬ tes lanus libenter edit bibit gffumptaque in laudabilem Chylum mutantur. Hujus mali caufam puto confiftere in te¬ nuitate fibrillarum , ideoque jusfi^ ut vitam degeret in ca?* mera quadam obfcura , quae fuccesfive illuminaretur , quo fucceffu temporis aflueviat radiis folaribus. Ex relatione etiam Matris habeo, quod ipfa puerulo illo gravida, cuin aliquando in templum iret^ Ipeculo foii obverfo fuerit mo? leftaca, OBSEnVAflO CCLK Z)n* Z). IOHANNIS OANIELIS DOL-^I. Z>e Scirrhis ventriculi verminofis, cani¬ bus admpdum familiari¬ bus* Mihi obfervafc contigit aliquando, cum olhn (ub DuSu Excellentisfimi Domini Nebelii, Fautoris ac Praecepto*^ ris mei fidelisfimi, anatomicis operam darem , cumque ca¬ nis inteftina perluftraremus Scirrhos quosdam verminofos , invenimus quorum deferiptionem .a fupra laudato Domino Nebelio Parenti meo transmiflam hic communicare libet : AnnoMDC XCV. d. vi, Martii canem diflecuimus, vil¬ laticum & voracem, in cujus ventriculo immane quantum di- ftento, haud procul & pyloro vidimus duas glandulas albi» cantes , fabsE magnitudinem fuperantes bc veluti feirrhofas, fibique Invicem contiguas, quas ubi evacuato apertoque ven^ triculo, penitus luflravimus , tunica veutrkuU yiilofa ob^ da<3as, bc hac abrafa, fub jacente nervea glandulofa invefti- Hhhh z tas f ^4 Oifervatto CCLK tas offendimus , qua incifa iiiico feptem vivi implicatique vermes eruperuntv qui longitudinem unius articuli , crafTi- tiem acus mediocris liabebant,. toti rubicundi 6c transi cidi, albis quafi circulis diftin£li ; in altera glandula itidem duTe- £la tres reperiebantur vermes : omnes poff ea ubi in vas vitre¬ um aqua repletum immilTi fuerunt , in una extremitate acu¬ to rcftello in altera tenuibi?^s 6c aibis filamentis ,, tribas vel quatuor , caudse in modum expaniis, donuti videbantur; E- xemptis vermibus binarum glandularum interiora cancava ru¬ bicundis acinis obfita deprehendimus. Haud procul autem ab iftis glandulis in ventriculi tunica nerveo-glandulofa duo confpeximus foramina valde exigua , > qux ob inharentem mucum primo fetam fuillam: non admiferunt, poftea tamen abfterlb muco eandem facile in glandularum cavitatem uscg duftu obliquo receperunt ; Unde Gonclufimus, vermes iftos ab infe£iorum ovulis„ a cane una cum potu cibove deglu- titis, 6r intra ventriculi villas illius calore exclufis ortum du- xifiTe,. 8c acutis roftellis poftea tunicam nerveo-glandalofam perforafTe, ibidemque ffbi nidum compofuifle , in quo fen- fim ab exdllante glandularum fucco enutriti fuerint : Canem vero noftrum propterea voracem fuiffe credimus, quod ven¬ triculi tunica nervea ab iftis vermibus indefinenter extimu- lata, continuam fere famem excitaverint, qux nom nifico- piofe devoratis alimentis: deliniri potuit, unde ventriculi ca- ' i pacitas fuccesfive in maximam amplitudinem diftenta fuit. Iftiusmodi vermes in hominum ventriculis quoque repenri MifceL Nat. Cur. Germ. Dec.2. n. 6. Obferv. XXXIIL fidem facit ,> defubjun^fum lilqftris Praefidis Schoiion confirmat. Hucusque verba Excellentisfimi Domini Nebelii i ecen- | fiiimus.. Ipfemet autem cum HaiisSaxonum, ftudio medico invigilarem non femel in quorundam canum ventriculis j ejusmodi glandulas verminofas fupradiftis prorfus fimiles milii magnitudine 6c copia difpares invenf , 6c quidem omnes vermes mtus contenti in extremitate vel bifurcati , vel tres eminentias quafi caudas , imo plures continebant , raro au¬ tem absque ejusmodi filamentis reperiebatur vermis, ut hinc non immerito quis fufpicari poflet , an ad certam fpeciem e- jusmodx vermes referri queant , quod mihi admodum pro- babi* Defcstm mortui anatome: f p f babile videbatur. De earundem generatione autem cum fu- pralaudato Doftisfimo Domino Nebelio omnino fentio , ob materiae vicinitatem faltem breviter id addam, quod in multorum murium diffeftione reperi, cum enim aliquando curiolitatis gratia varia animalia etiamque inter illa quosdam mures cultro anatomico fubjeciffem, praeter dia quae jam no¬ ta funt, in quorundam hepate veficulam quandem albicantem 6c quidem max- mam confpexi , quam in principio pro apo- llemate quodam agnofcebam, aperta autem tunica , fubftau- tia quaedam convoluta apparuit,, cumque illam extra^ciflem ad fpithamae longitudinem accedebat,, erat albicans , ftrias habens annulares, ac t^ngitudinales ,= crasfitiem aci culae ma¬ joris, in una extremitate protuberamiam q nandam inftar ca¬ pitis , ut adeo omnino vermem referret, fimiliaque corpo¬ ra nifi minora in ejusmodi animalculis iterum aliquoties ob- lervavi : Tunica in qua funiculi hi ( liceat mihi ob ta¬ lem analogiam ita loqui ) concluduntur membraneo- nervo- faeflefolet, continetque mucum quendam absque tamen, omni foetore de cujus caufa ac generatione forrean in po- llerum , plura in Ann. IV. Dec. IlL ejusmodiExempla recen- fuit lUuftris D ©minus Pracles.* OBSE R rATlO CCL VI JM. D. J OH. Z) ANIELIS DOLMh 2)e Foetus mortui Anatome. HO die mihi foetus foemininus ad lecandum fuit traditus , cu¬ jus cutis partim afpera ac ficca , partim etiam omnino ab- rafa extitit, foetus uti conjefturari licet, ad minimum per o61i- duum ante parcum fuit mortuus ; quoniam partes hinc inde aref- cebant, corruptaequereperiebantur , Sefto itaque abdomine ve¬ has arteriasque umbilicales urachumque, communi membr^ naveftitum egregie cernere potuimus, venaque arteria multo major inque hepar per fiffuram inferebatur atque intra jecur ex vena cava, mediante canaliculo venofo in foe tu aperto deduce¬ batur , Urachumq ue exploravimus, non admodum pervius ta- menfuit repertus , arteriae umbilicales ab arteriae magn^ extrc- Hhhh 3 mitat© _ _ O!>fervatio COLVl. _ _ _ mitate prope divifionem ejus in ramis iliacis internis uti plerum^ que accidit ortum trahebant^ Inteftiiia erant coplorinima nil ni,f| mucum quendam continentia , eoe iim autem materiam aliqua-^ tenus virescentem continpbat , ventric alusque prget^r mucum TOulentum putrilagineumquenihii continebat > lien iaudahilis coloris vefica nullam urinam continebat^ renes molies flaccet centesqecur duriurculum magnurn coloreque paululum fangut nco,V€ficula feliis bSlem flavefeente continebat, cor plane exliic- cum ac flaccidum deprehendi inque vena cava prope cor fbra>* meii ovale , quo tranfitus patet e cava in venam pulmonaleni elegantiiTime confpici poterat ; ita etiam a parte hujus yenm ob- ' tenta membrana tanquam valvula munitum , canaliculus item arteria pulmonali in aortam protenfus, ob tunicar u crafll tiem ar^ terioius didus, optime explorari poterat: de cujus ulli Anatomi¬ ci pallim legi merentur, pulmo erat rubicundior, admpdum que ponderofus, cumque in aquam projeciffem ftatim fundum petiit imo omnes partes disclffe quoque fuere rubmerfac j hoc que fieri debere in omnibus in quibus aer craflior nondum pencf tliavit, vero videtur fimillimum, hocque experimentum effec &t certum , fi a pulmonibus male affetiis fequestraretur cir- cumfiantixque magis confiderarentur; fid haec in tranfitu; glandula thyma relido abdomine, quam maxima apparuit, caput paululum perluftravimus 5 ibidemque ofia bregmatis penitum difFrafta reperimusCerebrique fiibftanpia totaliter vere eCufa at bicans fluidaque extitit , adeo ut praeter recenfita nihil in illo ob-- fervari licuerit curiofum* Uterus erat aetatem fi fpcftas, (at niagnus, fetus enim fer^ novimeftrisfuit , magnitudinepi ju^ -glandis cpmpledens ligamentis fiiis gaudens fet validis, ovaria erant vix conlpicua aceidjt yerg ut non nifi feftinanter in fedioni^ procedere debuerimps, quoniam parens &pbil:eu:ixade- raut nec longam moram concedere volebant. OJI* ffeerapttene fangtmk evaft bmn in ipfum. ^c. OSSERFATIO CCLF/1. DN. A IOH. DANlELiS DOLJEl De eruptione Saguinis e Vaie brevi in ipfuiil vencriculum^mortis ac vomitus eruenti cauia. C'Um nuper Mifcellanea Curiofa evolverem, cafuque o&« fervationem XX% decur. i. ann. IX. 8c X* de vomitu cru« Clito ( quam Excellentiflimus ac Celeberrimus Dn. "^edefius Fautor meus Colendillimus communiGaverat) per legerem^ ubi in matronae 3 8. annorum exenteratioile vas breve cala¬ mum fcriptorium majorem aequans, inque ventriculum de- finens , aliquotq; ibi ramos diifeminaiis uno horum ftylum in ventriculum admittente , reliquis in exteriorem ejus tunicam infertis confpeftum fuit, Irmiierh hxc iii mentem mihi revo¬ cavit quam hic breviter recenfere eft animus. Mihi enim (dumHafaeftudio medico invigiiarem ) lingularem ejusmodi cafum licuit obfervare; & quidem hSc occafione ; Puella quar- dam undecim circiter annorutn fanguinem craflum coagulatfl per fuperiora pariter ac inferiora copiofe rejiciebat, magna denique tormina ac cruciatus inteftinorum fentiebat , dolo¬ remque fictum in linifiro hypochondrio quam maxime accula«* bat, appetitus omnino proflatus, fumma virium deje£i:io,pul- fus raf^. 6cc. corpusculum angebant. Mater tenuioris con«^ ditionis, prafticum ibidem Dum Dofitorem Stange Amicum noftrumfuavillimtlmj confilii caula adiit, hic variis alias lau- datiflimis remediis fruftr^ exhibitis morbum expugnari non valuit, nam febris putrida fimul aderat quae etiam vita; filum puellae tandem abripuit. Ille pariter ac ego & Dn, Hillerus ( prafticus Uanc Sanftogallenfis olim contubernalis meus ex-* optatiilimus) magno ardore feiendi caulam tam multorum exi¬ tialium fymp omatum flagravimus, hinc a matre dcfunftaEi 5e9:ionem ^aciIe impetravimus. Sequentia igitur notatu di¬ gna occurrebant: Ciitis omnino macra ac pallida fub (gea pin¬ guedo fer e nulla repe riebatur, aperto abdomine flarus malio^ doris erupi? ^ inteftina erant corrugata , ac fere plumbei co¬ loris j fien folito major, dimidia ipfitispartefanguinecraflb turgido I ac plunibea, cumque ibi mali fdmitemfurpicare- mur ^38 iObfervatio CCLl^lL ' ^ mur pa lo infimius ipPam co i:emplavimas, ib^lrvavi .)us quod va.5 breve fanguine crafTo pa^rim turgerei divenisqu ti fieri folet) ramis in ventr ciih tunicam dtiioeret ano liiorum majorifing nnem in ventiifun avum ad . itiente, quo3 ma- nifefte ex Icvi falte n fupradicli v-lis brevis compreifi meob- ftr vare licuit, aperro denique ve.i jicuIo,ofcv Iu / hian . qaod fa ile ft Ium ac Harum admirr.ebat , fuir deprehe f m, m ni- fefta n vomitus cruend caufam n( b s exh beas, ipft que ven¬ triculus adhuc quanticatexn extravaiaticrain polypufiquc fan- guiniscontiniiir. Dubium tamen fi quis moveat, d cendo, hoc contramani- feftumfanguinis motam accidjfTe, quod q’iidemnegarenoIu^ mus venulae enim numero ternas vel quaternas in ramum fplenicum e ventriculi fundo tendenies, qv as v aia diGa b^evia audiunc,fanguinem tantummodo revehuni ai’; omacim fundo in lienis vCiiam indeque in portam \ omne autem dubium ceffJbit fubito,fi quis confideret primo venas ventriculi nudis gaudere valvulis fusquedequecam verfus fliperiora, quaai ia^ ferioraex iisdem exprimi pofTe , uri illud autnpfi , pariter confirmat Excel!. Dm Stalpartmin obfervar. part. 2.p. Secundo, Medicorum quis non obfervat I^ia oeconomia animali fanguinem alium plane a quirere fiuxum I uti illud ia quotidianis hasmorrhagiis fat fuperque confiat ; curo emm fe.. rum ac fanguisinhac puella admodum fuerit vifcidum slc ac¬ re , hinc facile mriratat venarum ac nervulorum Src\ fibr.-^ fpas- modice fe conftrinxere 5 fanguinique tranfi um denegsvere, qualis confiriftio accedente fanguine craflb vifcido quam- roaxime fuit aufta, hinc fanguis exitum quaerer s qnadata via crupir,acregurgitavit2 pra^fertim fi maxima pars vifcensq od tranfke debet fit fanguine grumofo repleta, uti in p ella hac lier» apparuit ; Hatc de fanguinis in Ventriculumdefi xio ie fufficiant; Ca^tera tamen qu2 fimul in ejusdem fctlione o. cur¬ rebant paucis tradere eft anim us.Cor igitur cum diffecaremus illud flaccidum, pauco fanguine craflb repletum referimus, uti quoque v enam cavam ac arteriam magnam, qux tamen po- fteriorpaulo majorem fanguinis congrumati con in» it quan- titarem, pulmones nigricantes erant 6c corrugati, hepar fan¬ guine craffo infar£bum, colore livido, inteftiaa parti m ia- flam- De cof^o,re gUndiformi ingenti in abdomine.^c. f 9^ flammata ac corrupta, bilis in velicula fellis lutei erat colo¬ ris, renes ad tafbom duri, hinc illis diiTeftis maximum calcu¬ lum in rene ni fallor finiftro offendimus, qui totam pelvim- figura ac crajptie replebat , alter parvos quosdam in gremio alu¬ it lapillos, cufpitibus inftar |pinarum acutis, armatos , colore autem luteo. Mater autemfanGteafKrmabat,fe nunquam ob- fervaffe filiam dolore nephritico vel ftrangurii urinae laboraf- fe , quod tamen vix crediderim ; accedit fortean quoniam la¬ pillorum cuspides muco quodam fuere obliniti aut fortean ab imbecillitate ac laxitate nervorum qui non facile arfte con- ftringi potuerunt, aut potius, quod mater filiae dolores non multam obfervaverk ; uti inter hornines infimae fortis Gepius accidit; uterus tamen ac ovaria fat njagna sctatem fifpe&es^ drepreliendebantur; pr^ter bxcee nop multum obfervavimus, mater enim ac exterx fxminx finem feftionis accelerabant. OBSERVATIO CCLVllL Z)N. D. JOH. PANIELI5 DOLMl De corpore glandiformi ingenti inabdornme mortis caufa» Mulier quasdam medias ^tatis,hicCaflellis jam diu abdo¬ men fenfim atque fenfim intumefeere fenfit , dirisque e- jus tenfionibus moleftoque pondere coripriebatur ; plures hydropem autumabant ,ipfa autem fe vivos in abdomine alere catellos credidit, hinc nil magis optabat quam abdominis ejus¬ dem poft mortem apertionem, quas etiam tandem, cum vitam exfpiraffet, celebrabatur, quo aperto prout apud Tulpium le¬ gere eft,ftatim moles quasdam adipofa ac glandulofacpnfpicie- , batur, cumque diligentius in illius fubftantiam ac connexio¬ nem inquireretur, repertum fuit , molem hanc ex mefente- rio duxifle originem,variisque locis inteftini tenuibus fuifle affixam , immd inteftina ipfa illius fubftantiam permeabant; quas ipfa fuit albicans, adipofo-glanduiofa^intus veficulas hu¬ more limpido ac flavo, parcim turgidos teterrimique odoris continuit, venulas ac arteria forfan ob exiguitatem in illa non confpiciebantur, pondusque ipfius ad viginti aliquot libras ac- Dec. IIL Ann. V.^VL I i i i ce- 4o» Ohfervatio CCLVltL cedebat; Ceterum aliae adhuc glandulae repefiebantur lapidea duritie, fupra renes, praedi ae. (^Cajjellfs AugujlM Find.d. 13. OS. H. i6^S. mijf£. ) OBSERVATIO CCLIX. Z)N. D. SALOMONIS REISELII. Z)e Limace in Ovo, ^ MAjoifijS.Nobiliflimaquxdam Matrona prope ^cutgar- diutn cum ovum anatinum frangeret, ufuiculinario ad- . bibendum, invenit vitellum inter & albumen limacem parvu, ^i2E fimul dixit feaudiviffe, quod inveniantur quandoqj fca- rab*i majores in galiinarum ovis, fi illis pafiae fuerint, litpote quos valde amant St avidilTime deglutiant. Quomodo ad o- varium integri pervenerint, teftaque deinde concludi po¬ tuerint Icrutinio dignum fuerit. OBSERVATIO CCLX. DN. D. SALOMONIS REISELII. Z)e Calculis vcficae caninae innumeris. CAkulos in hominis & brutorum partibus fere omnibus, ir^ primis in vefica urinaria frequenfiiTime occurrere , fafis notum eft. Aft in tanta copia inventorum hiftoria rara eft. Cum enimaSereniff. noftro Duce quidam Nobilis Sylvarum Prsfeftus , ablegaretur, canes venaticos Cellis emere>redux Aprili 1^98. portavit fecum lapillos quosdam albos , policos, duros , quatuor vel quinque laterum inftar offeorum latrun¬ culorum, prout in vefica plena Gbi invicem adjacentes & com- .preffi talem figuram acquiliverunt, magnitudine plerunque jriforum, quorum aliquot mille in vefica diftenta, inventi funt in cane Danico , quidiu ftiilicidio urinae laborabat# Subftan- tiae funt fere talis, qualis oculi cancri , fed cx laminis Ubii m- pofitis concreti* Contunduntur facile in pulverem corrufean* tem quodammodo , qui fub dentibus contritus , crepat. In aceibovixYeltandemfolvuntur, infpintuiheo nitri facilli¬ me* OBSRB. Obfervatio CCLEl. 6(ix OSSERI^ATIO CCLXl. DN. D. SALOMONIS REISELll Pe noxa Lithargyri! Bismuthi in vino» T>Oitquam in Ephemericium Germanicarum Dee, III. Anna i- IV. legiffem, Medicos quosdam celebres partim in genere de Vini lithargyro & bismuthofeumarcafitamaiigomiatimali- tia , partim de illius abufu & lethalitate in Ducatu Wurtem- bergico perpetrata/ententias luas publicaffe, idque Serenillimo noftro Duci Domino Eberhardo Ludoyico oftendiffem, placuic Ut publice quoque hic producerem , quid circa hoc mangoni¬ um fit fa£tum, & argumenta Epiftolse, quam Juffu Principis Wurtembergenfes Archiatri, Excell. Joh. Cafp. H arlin & Mat- thias Scherpfmecum ad Medicos Ducatus hujus vicinos Prin- cipum & Rerumpubl. Germanice exararunt quidem , fed filen? tio adhuc preffam nondum publicarunt, quia fama lithargyrila- fi V ini Neccarini ceflayit , cum feyerinime prohibitus effet illius abufus feu verius facinus ; & ad Ephemerides quoque latino fer- mone translata traderem. Etenim nominatim Magnificus p, Joh. Cunr. BrunnerusArchiater Eiedloralis Palatinus,obferv.92, cauJamEpidemic£ Colic£ cum aliis fymptoma$ibus gravibui etiam thalibm ftipaU, rejieif cum pradentioribus aliis in vina lithargyro ^ bUmutbo infucata , reique certitudinem experimento in cane didicit, AmplilTimus D. Joh. Jac. Francifcus Vicarius Prof. C04- ftantienfis refert, quod audiverit inSuevia ^ IVurtenhtrgia i muliercula ^cauponibm cerevifiam 9$ vina lithargyro?^ bolo edul^ coratafuijjc fequentibw plurimis accidentibu6:2LdfcnbitquQhxcmci^ la yitriolofeufaccharo Saturni velplumbi, ex quolithargyriumcon^ . Jicitur frigido fcilicet , ob(lruenti?§ acido , pr£fertimubi Vino ex-- altatum fuerit. ErcelL D. Eberhardus Gockelius Archiater Wurtenbergicus & Phyficus Uimenfis obferv. 3 o. refert , quod in DucatuWuvtenbergico vina acida, auftera afpera ultimorum annorum corrigi tentatumfit^d venditoribus?^ aurigis folutione lu thargyrii , cui bismuthiim aliquando additum fuerit. Periculo- famadeoiS venenofamiilivim adfmbit cumVeteribm ?S Modernis^ ipfaque experientia mokftiffima. Qualia repetiit Anno 1^97, in Germanico Curio[et:95^fcbf^j^'W^^9 1694/ liii ^ So2 De noxaLitharqjrii _ unD 96.bucd)t)e^0i(ber9ldtf t)erfuften faurcn 2Cetn^ utib bec ba# Don entftaabncn ncuen unb »onnaI^ uiurh6rttn 5IOetn?^ranctv Cum quo conTentitNobilifT D. Melchior Friebe Medi¬ cus Ulmenrisim?i}?cDiCi«ifd/enb^cid)t ^pnDei’ Colica Scorbutica unD Dacau^ emilebenber Parefi obec ^dbmung/ edita a. 169^. Nec non illum laudat Celeberrimus D. Rud. Jac. Camerarius Prof.Tubingenfis in Difp.de Colica Paretico-Epileptica A. 16^9 g. habita, &aflentitur, dum Colic£vinofo plumbea principium accu* fati dulcedinem Saturni & litbargyrio in exemplis odiop pajfim notis. Subjungemus ergo veram facinoris hujus relationem*; Cum ex vicina Imperiali civitate Ulma , aliisque ad Danubium fitis locis compertum fuerit , plures homines vel a^grotaffe gra¬ viter, vel abiilfemifere ex vino Neccarino per lithargyri! foluti- onem dulcificato 5c corrupto , quam maxime vero, quod qui¬ dam auriga Gdppingenfis advexit 8c vendidit, vinumque adeo illud nobile &ver^Ne£i:areum angue pejus damnatum & vita¬ tum effet, magno Reipubh damno : Serenidimus Dux i o. Mar¬ tii 1696. poft informationem accuratam &fufficientem, docuit vicinos Status Imperii , quod quidam in Ducatu fuo unicus ho¬ mo, nimirum auriga Goppingse Acidulis nobilitatae habitans, cujus nomen, ut Heroftrati illius incendiarii malumus delere jjuam proferre, quemque vindifta divina juftae poenseprseripu- it, tali mangonio ufus fuerit, in vicinia vero alix quoqueun- fturae ab aurigis Scoenopolisufitatae fuerint: ideo fub pcena ca- ■ pitali ejusmodi mangonium vel parare vel ex officinis promifcue cuiqucmateriamillammalignam, ut venena,^lia vendere , nec ' non taeniis fulphuratisanifo , aliisque aromatibus atquemarcafi- taeillapefTimaadrperfiS,uti,prohibuerit: petiitque adeo ut nota¬ retur, fiquis ex Wurtembergicistale facinusperpetraverit,ulcif- cendum& puniendum. , Idque fecit ad exemplum. 6c imitatio¬ nem Recerfuum Imperii Rotenburgi ad Tuberam A. 1487. 8c Friburgi A. 1498. promulgatorum , qui repetiti funt AuguA^ A. lyoo.inbec^J^oliCCp^Orpnun^FrancofiirtiA. if48.& ibidem A- 1 f 77- qtdbus publicandis Imperatores perfuafi fuerunt a Me¬ dicis, quod infuperabiles&lethales morbi prxfertim in mulie¬ ribus Aerilitas & abortus exinde confecuti fuerint. Quos Recet fus A cui libuerit iptegros^ eosqueab erroribus typographids Obfervntio CCLXl 4q3 correftos una cum Conradi Celtis primi inter laureatos Germa¬ nos Poetas gravi inveftiva in vini corruptores adfpicere,legat Ju¬ ris Conlulciflimi Joh. Philippi Datt Confiliarii Wurtembergici folium ^32.usque 6?9- in Voluminis Rerum Germanicarum no¬ vi five de Pace publica lib. III. cap. XIV. Qaod vero Sereniflimus nofter & Impp. ipfi fufHcientes ra- riones habuerint^prohibendi vina lithargyro & bismutho tinfta, patebit ex ingredientium horum origine & qualitatibus. Li- thargyrium, ^ilb^rglett/ Diofcorididc Aedo Ruel- lio & Cornario fpuma argenti vocatur,dividitur in aureum & ar¬ genteum @ilbec unD@Dl&gleftCobcoloremdiverfum qui vel in nurivelargentipurificatione colligitur HofFmanno in ClaveSchro- jdcri^quaquam Schroderus fcribat , quod nonnifi cotiione differant i cum & Agricola 6c SpleilTius fentiat, quod dcoQionelongioripe^ tius, quam auri mixtura color aureus oriatur. Naturale non eft, fed iaditiu , & paratur dum ad purificandu auru vel argentum,addi- tur pulmbi^ , ut inter liquationem varia mineralia^qusecumque illa fint, tarahat & fibi coagulando uniat. Unde fecundum '^dXlopiumfacileiterum in plumbum converti poteft i hinc Schro¬ derus appellat excrementum e purificatione argenti , qu£ perplum^ bum fit, rcfiduum. Et quamvis H ofFmannUs in Clave Schroder. ftatuat, quod immaturametallorumfulphura in Saturno coagulata litbargyriumconftituant, argenteum ex argenti fufi fcoriis, aureum ex auri fcorik mixtum t deinde D. Davidi Spleiflio in Notis ad Joh.BaptiflaeZapatasMirabil. Med. pag. ^oi. conflet ex merofah Saturni alcalino, addita non intimiusfulphur e a pinguedine, vi ignis in majjkm efformatis , attamen ut Tachenius in Hippocr. Chym. c. 26. obfervat , cum plumbum omnis gtnerk acida & acria abferbeat, 5^ metallum ab omni maculapurum relinquat : Quid de illius virtu¬ tibus fit fperandum, vel definiendum, in certum eft, quiala- tetnos, quse mineralia adfuerunt, mercurialiane, anarfenica- lia , corrofiva alia , benigna illa vel maligna. Quodfi plumbum , lithargyri! matrem confideremus, nec nonquae ex plumbo conficiuntur, putacerufiam, minium, fac- charum Saturni & plumbum uftum : illud Schroder o conflat e flilpbure indigtflo , fale aluminofo ac arfenieb , naturam mercuria^ lem dtmulante. D. Michaeli nihil eft aliud quam mercurius terr^-. us,remiflus mineralibus acribus pr^fertim nitro , ^ coagulatus. D. < liii 3 Be- B^chcxo c^ntwet multum mercurii impuri.^prrum fulphurls fcstldiy unde frigida at em illius deducit. D.Emanu^i Kooig iliius fpiritum d‘:alico dulcem exfulphure ^ nitro derivat. Inde h eraelio plum¬ bum male alidit cap. 7. de lue venerea , qui recenfet , quantum malorum expulverifati fesquilibra ortum fit , nimirum dyfenteria,, ventrk , lumborum ventriculi cniciatm j alvm adfiriUa excreta plumbea, iBerus. Tlmxusa CaC Medie. 1. 7. c. 10. • plumbi ufiipoUmm inter incruftandum fiBilia d figulk refpiratione at- • traBum, attuUjJe pr£cordiorum anguftlam, refpirandi difficultatem, tormina, articulorum debilitatem turmrm refert ; quod ipfi faci¬ le ex aliorum figulorum pareticorum exemplis credimus , quam do &D. Cummenius Eph. N, Cur. Dec. 1. Anm IlL Obfi 1 5 t,. ftannarium d vapore plumbi taliafymptQmatapaJJumeffs edoceat^ fundendo plumbum ^ ftannum cum maracfitamifcendo : iimnl nota¬ ri debeat , quod figuli non folo plumbo , fed & aliis mineralibus ad incruftationemfeuvitrificationem fuorum fictilium utantur. Quae vero lymptomata ex fumo plumbi & lithargyrii oriantur metallurgis, affert Stockhufius in finguiari libro. Immo aquam fiiper minera plumbi effluentem non iolum noxiam efie interius fumtam, Taberngemontanus jm c. & Mekh. Sebizius de Alim. Facult. 1. 4. cf i. affirmant: fed & Galenus, Plinius & alii per tubulos plumbeos decurrentem rejiciunt, de quibus Sennertus Prafil. i. part. z.fedTt, 2.C.79 Zac.Lufit.L i.hift. Med. prine. dub.j.Joh.Bauhinushift. font. Bollenf lib. 2.C. r . Langius part. i.Epifi:.44. 6cConr. Bar- - thold ^^Beeren^in Traft. de Confiitutione Rei Medicae lib. 1. lil, 5. §. 8 f legatur. Quid de Ceruffa , minio , facchpp feu Vitriolo Saturni, plumbi progenie, fit fentiendum vel fperandum? confulaturi- dem Sennertus , qui ex Veteribus fua contraxit. Qi^os fi audi¬ amus de lithargyrio differentes, arrigere aures debemus. Di- ofeorides fiquidem 1. 6, c, 17. Aetius tetrab.4. ferm. i.& Avi- cenna lib.4.Fen. ^.traft. i. unanimiter queruntur, quod intra corpmfumtum afferat gravitatem ftomachi , ventriculi ^ inteftmo- Tumcuminagnk doloribus, nonnunquaminteflinavulneret , urinam- quefupprimat, cqrpm inde intumefeat , plumbeamque deformitatem concipiat, in fuper compagines articulorum incendantur ^ ardeant, jnteftina exulcerentur, unde ventrU fluxus fuperveniat, ^aliquandQ egre- _ ^ ^ Oh(ervatio CCLyh ^9f Egrediatur ^ promineat Inteflinum : non nunquam dvmfupprmaturt h fuperioribw injlatio appareat, flaii^quefefe revolventes per medi^ umventrem ^ juxta umbilicum murmurem; , mirisque cruciatilmho^ minem affligant •, f£pe etiam ileos fiiboriatur , lingua gravetur , fe?^ mo impediatur, fquama in ore adfn, ^ conftriBio anhelitus , rejpi-» ratio intercipiatur , foedus ex ore halitus reddatur , lingua infiamrne-^ tur , corpus totum Uvido colore tingatur, facultas motrix artuuni impediatur, tandemque invalefcente malofuffocatiofequatur» Qot Symptomata cum plane eadem fint,. qtiaiia ex relatione D, Go- ckelii Uimenfis & vicini , vel qualia^ Paftor HohenftaufFenfis M. Joh. FerdinandusEnslin, qui vinum lithargyriatum aurigae Gcppingenfis b’'^ernnt , palTi funt , non nifi ex lithargyrii noxa provenilTe concludendum el!. Quod tanto fecurius creden^ dum 5 fi D Matthaeum Scherpfiumolim Archiatrum Marchio-» Badenfemy nunc Wurtembergenfemaurcukemus , quirefert,' quod A. 1679. in Collegio foc. JeC Edingenfl, Frater quidant Vietoris munere fungens, vinum acidum lithargyrio feliciter e« dulcoraverit , ut cum appetitu bibi patuerit * fed infelici even» tu, quia & Pater. Reftor & procurator & plurimi Collegas iisdem accidentibus fint inveltati, quae vel D. Gockelius vel V eteres re¬ tulerunt, ipfe autem Frater cum aliquot aliis mortem obi«# erit, alii diu mifer e vixerint vel paretici manferint. Has ergo ob rationes, haneque ob noxam non immerito' Veteres lithargyri ura inter venena numerarunt , latiori fcilicet fenfu, quemadmodum & calcem, gypfum, vitriokm &. alia, ipfaque edam purgantia nimia dofi propinata : quas vero D. SpIeiiFus in Notis eitatispag, 130. eleganter Stmecteicf diltin- guit, du.mvenenaviper£ dentibus acutioribus^ quap falcatis, pur^* gantiaferpentis torpidioribus minoribus ^ minus acutis comparat» Sed cum hodie Venena accuratius perquirantur & definiantur, ut ut juxta Paulum Ammannum argutum hominem pag. 20S. Irenicifui, venenorum natur a Medicis nondum fit plenarie cognita, quas Fernelio funt miftum non naturale, cordi inimicum, ^ human£ natura corruptivum /(ccundumSenntnum, Wedelium, Benj. ScharfEum, Levinum Fif her in corpore MeJ. Imperial- horni- nis,(qui hic folum conrideratur,cum brutis 5c hominibus non as- que omnia funt noxia ; partes principales, fpiritus ^ fanguinem cum mta periculo ^ maxima vebmMia atque deftruUme Udunt tam mani^ SoS De noxa LithargjYii ^c. maitifejtis 'fcnjibilibm quam occultk qualitatibus. PofFquosTaTP osque multos excuffos Wepferus ille nofler fagadfTimus Hift. cicucat aquat. cap. 8- p. 107. ita concludit. Certe fi rem £quo ani¬ mo £fiimabimtts, non obfcure deprehendemus in illk potiorcs vires ejfe d qualitatibus tangibilibus y qu£ quidem non calefaciendo aut f rigefa¬ ciendo agunt y fed rodendo, vellicando, pungendo , aliterve affligen¬ do, ob connubium particularum falinarum ^SJulphurearumut p. 79. ad¬ dit membranas n :rvofas, ad aquatum tatlus inftrumentum, nec magis occulte virulentiam fuam txferere reputandum efi,quaminftrumentim ferreum acutum , nervum pungendo, convulfionumfubfequentium au- thor, Cuiaffurgit ClarilUmusD. Joh. Dolxus Archiater HalTo- Caffellanus Encyclopsed. Med. lib. 4. c. f . /. 8- quatenus conftfte- re Ccrlhit in glutine quodam volatili & fale acri coagulatorio ^ con- tagiojoyvel inparticulis acutis fcindentibus ^ cumprimis necrpfinpar- tihus inducentibus ^ Reges noftros plane efolio fuo de turbant ibus.Strl- ftiori itaq; fendi proVcneno quoq; accipiemus Lithargyrium.Et quamvis objici poflet, quod tortadis a pluribus abhinc annis non tantum in Ducatu hoc, fed&in vicinia & alibi Lithargyrio vina fuerint fucata , fine notabili periculo aut damno, relponderi po¬ terit, quod tam accurate non fit obfervatum, an ex lithargyrii ufiifintfadi paretici& colici, quorum tamen plurimi fint ob- fcrvati. Multum enim refert an lithargyrium in fubftantia & pulverilatum , an crudum vel extrafti forma cum aceto fadti, an vinis auft^ris , acidis, novis recentibusve miftum , an folum aliisve mineralibus fuccisve combinatum , quadofi & quantita¬ te fumtum epotum que fit. Tantoque damnofioracenfetD.Fri- fte in tractatu fupra laudato vina acida auftera lithargyrio dulcificatay qualia funt^Moravica, Aufiriaca, F rancic a fuopt e in¬ genio infana ^ nervis inimica. Unde inferri poterit an noxijim, innoxiumve fuerit , quandoquidem & venena vehementilTima, ut Antimonium , arfenicum , auripigmentum , mercurius, marcafita,yitriolum album, in minori juftaq; dofi artificiofe prae¬ parata & correda , temperatioribus utiliter aliquando data fint ; ut Em. Kdnig Regn' minor, p. 82. judicio magni JF^epferi caute Arfenicalibus (quod de aliis quoque dicendum^ mercandum , fi non omnino ikvaudicendurn , dumf^pijfmepeffma induxere fflmpt orna¬ ta ^graves tumuit m excitavere. Laudet igitur 6c in coelum ex¬ tollat Romanus Medicus Zapata Aquam fuamAFfculapii in cucur- De noxa Lithargyrii, ^c. _ hita cuprea ^ alemblco plumbeo ex aceto deftillatamxonccdittsLmQri virtutes ipfius fupra & infra movere. Quod fl dicamus aurigam Gdppingenfem vinafua tinfta fine noxa aliqua fingularivendi- diffe; filium vero cum multo damno, id opponendum : pa¬ trem moderatius & extrafto potius , nempe unciis tribus t®tum Wdrtembergenfe dolfum continentem Menfuras 160* tinxiffe , cum filius & vidua pulverem ipfum, fortaflls aliis re¬ bus conjunftum indiderit , cujus reliquias nigras Gockelius &Pafl:orHohenfi:aufFenrisin doliomvenit. His prasfuppofitis & demonflratislithargyrumvel crudum vel extraftum, paucum vel multum, folu vel comiflum aliis malignis rebus ad vinaedu- coranda noxium atque perniciofum vitandum , prohibendum, damnandum eft , ut & abufus tollatur , & vinum Neccarinum purum bibatur : quod, fi hedera opus effet, a Johanne Neu- deckerin Geocomio proclamatur egregie. Sin vero fcire quis defideret, an fit purum vel lithargyrii fuco adulteratum 8c corruptum, OleoVitrioli reftificato infufo experietur, quando enim Ia£lefcit 8c turbatur, 6c praecipitat pul¬ verem , lithargyrium id effe inveniet. J^uandoquidem vero ad depuranda & confervanda vina non tantum txnix ex Sulphure communi , fed & aromatibus 6c ipfo bifmutho feu marcafita teStx 6f ornatz adhibentur , Sulphuris deinde cer¬ ta Dofis in fupra laudato Receffu Imp. prazfcribitur , bismu- thiim autem ferio in Ducali Decreto prohibetur, de utraque quid fentiendum fit , dicamus aliquid : ^'ulphur commune nativum eft refina feupinguedo terr£ chalcantofaaciditate gravida, ex particulis acidis ^ alcalinis faltnis^ pinguibus , ignem concipi-» entibus y vitriolicis conflans, eftque balfamum terreflre , ignis coa* gulatm ^palpabilis , quodputrediniy venenis y ipfiquepefli refiflU, utSchioderus in Pharmacop. Em. KdnigRegn. Min. Kirche- rusin Scrutinio Peftis , Rolfinck. Diff. Chym.de Sulphure , & Faracelfus de longa vita, laudat. Kircherus autem Seft. pag. 360. experimento confirmat, qumdo aquam jam corrupi tam penit usque f£cum commiflione vitiatam fumo fulpburis immijja intra paucas horas ita fermentaty ut omni terreflrium impuritate par¬ tium fundo concredita, aquam mox limpidam ac claram ab omni ter¬ rena illuvie depurgatam relinquatur. Quin imo vel ipfa vafa vinaria fulpburis fujfumigio medicata ^ vinum ab omni corruptione immune Kkkk prx- 6o9 _ Obfervatio CCLXL pr^fervdre notm ejje fcribit , quam ut dici debeat, Paria fentit Joh. Rud* Camerarias Memor. Med. Cent. IIX. /.25. Telarum fulpburatarUni , inquiens , (gmfcl)ia9 5u Den / fcopw eft pr£cipuui duplex : tumadvafa , ttim ad vinum , potijjimum tamen propter vinum d Germanis h£c miftura ex cogit ari fokt , fcilicet ut vi¬ num novas quafivir es acquirat , major emque calorem aut Spiritui a- criores. Quae confervatio aut correftio forte ita fit 6c expli¬ cari poteft , dum ^'ulphuris incenfi pinguedo vino incumbit veluti oleum olivarum aut amygdalinum faecis expresfis fu- perfufum: Aerarcetur, qui ut omnia alia penetrat , turbat, movet, fermentat & putrefacit, fic 6c vinum. Quat vero ratio Imperatorem permoverit in Receffu cer¬ tam dofin fulphuris puri, nimirum diraidiamad dolium cer¬ tum einem fuDrigen / & quidem unica faltim vice concede¬ re, confiderari meretur. A vinis enim nimium fulphuratis caput dolere notisfimum eft 2 unde & Tabern^montanus in Thefaur.aqu. cap. 47. obfervat in Acidulis Sp ah enfibui cerebrum caput Udi ob abominabilem ^ fortiJfimUm odorem fulphuris bh tuminis: ScMalach. Geigerin Mtcrocofm.hypoch. c. 13.$. 12. diffuadet graviter. Sine dubio Imp. Maximilianus I. ab Ar¬ chiatris permotus hanc ftatuit menfuram , quando poftea 6c joh. Crato de Kraffcheim celeberrimus trium Imperatorum , Ferdinandi I. Maximiliani IL ScRudoIphi il. Medicus, plane Sulphuris ufum internum y pr£fertim ad vinum rejicit ^ Arfenko ipfi £quiparanSy quem vero Guern.RoIfinckius in Differt, fingulari de Sulphure cap. 10. eleganter refutat, probatque, quodt^i- m fulphurata non fint noxia, fed dfulphuratis t£niis vires ferventur, noxa removeatur. Ut autem ad prateeptum Caefareum certa menfura Sul¬ phuris in hoc etiam Ducatu teneatur, oportet menfuratio- nem Brisgauenfem (bieSid)) quia Friburgi Brisgauenfe op¬ pido Receffas fuit publicatus, cum Wiirtembergenfe compa- rare. Brisgauenfe dolium, ein Jubcr t)en 8. / continet Menfuras Wiirtenbergenfes, Unciarum 64. 544. ubi Wiirtembergenfe dn t)0n Slimern/ p^o. menfuras compleftitur* Cum itaque Brisgauenfe dolium Sulphuris un¬ ciam dimidiam requirat , Wiirtembergenfe pofeit unciam femis De noxs Lithargyriiy ^c, 6of femis cum tribas Drachmis & cin SptUCf a i6o. menfuris, drachmam unam cum ^ Sulphuris, Pofito jam Sulphuris communis fumum, fi nimium §c vicibus pluribus fit accenfu>, efle noxium , quanco magis marcafita fugienda, cujus fumus venenatus & malignus per Sulphur acceiifum& liquatum evehitur 6t vino immifcctur « quia Sgecies Antimonii ab Em. Konig Regn.Min. Seft. I. c.ir. una eum Plinio aeftimatur, cujus DracLma vino infufa hydropi^ cos for tisfime evacuat in ftar Antimonii fecundum Schrdderum, apud quem 6c refpondet recrementis Saturni , quemadmoduni Bafilius Valent, gcbeimet ^iicheiV Parf. IL cap; io. 4y» fenici albi inter liquandum ex eo furgere affirmat. ) Hinc idem Camerarius loco cit. ita pergit : Telam autem fulphuratams qu^ BUmuthum capit , non laudo, ejus enim ufum potius noxiumpuf, quant falubrem. Minerale etenim hoc (in quo ferunt ejfe caput ChryfopoeUy fi quis in primam materiam pojfet deducere ^ fumis pe flikntialibm fenicaltbusefi plenum, quanquam fine refplutione ignis vim purgan*^ di habeat , ut Regulm Stibii. T eU vero Sulphure periit £ vi fulphu^ rk refolvuntur , fumosque iftos arfeniealcs habent. Fors inventor ejm putavit facere ad def^candum vinum yjicut videmus fieri mufloim ftanneis vafisfervato^ vel etiam ftanno eodem liquato, 55 in dolia con^ jeflo , nefcio enim quam vim defleat oriam habeat ftannum , quamta^ men Hornungus Cift£ Mtd. ep. protendit. Ira 6c Doldius Ciftac; Horrmng.ep.ifi. telas iftasfulpburatasbismutho adfperf^ dam^ nat, qusimvis in Franconia, tefteD.Laur.Baufchioin literis adf D, Sachfium Amplogf, p. 1 64? iis multi frequentijfme utantur ve f abutantur^ Credi adeoque facile ppten, ‘quod Amplisfipiu» D. Joh. Jac. Wepferns Ephem. Nat Cur. Anni IL Obf. jp.ob- fervavit, quod aliqui Monachi Dominkani potu vini Aljatim Colu ca affeSi fupervenientibusconvulfionibmeneBi fuerint : veleb vinum 'nimium Sulphure imbutum , ut putabant , vel ob fidphuratam tmiam^ quam dulcemvocant , ^fem, anifi. Coriandri, cinam. bUmut ho, altk confpergitur , pr£ftitum fufpicahatur \ quoniam ^ Bismutbum TB., Jordanus in Phanom.Pejiis jam oltm damnavit, hujmque morbi pa^ rarium, ni fallitur , in hAoraviaexijiimavit. Addit ihfuper, wo- nafierium vicinum ejfe , ubi Patres vinum album aufterum bibant, vix uUus inter eos ejl , qui hanepeftem effugiat» Ob has igitur dedu- ftas ^pxias §< venenatas quaiiiates hat fulphuratse dulces K,kkk z bis mu ^ Obfervcttio CLXL '' bismutho adfperfae, tanquam ipfumantimonium vitari julfic merito Serenisfimus nofter. Tandem non omittendum, quod Imperator in fupra lau¬ dato Receffu prseter omnem vinorum falfationem vitandam etiam qua^fiverit confervationem 8c meliorationem, ordinaria 6c asfidua impletionemufti, ut perfeSam & plenariam fer- mentationem nancifeantur, DitCDlofieuiit jtetecDrDentlicl)erg^uU 9el)alteH/^t)amitf?et)Dllfommentlicb «nDsdn^lid) i^re ^eridl)iun9 l^aben ttiogcn / cum diverfo modo ferventur , ad Rhenum qui¬ dem dolia tota impleantur , ita ut muftum torculari expref- fum fermentans extra dolium ejiciat fuperfluas faeces : Hic vero ad Neccarum fub dio in apertis cadis (55ul^n) una cum racemis conquasfatis ftat, donec incipiatincalefcere, fermen¬ tande verberari, dein torculari expref- fum in dolio non pleno fermentet in fe ipfo , & faeces depo¬ nat ad fundum. Fermentationem adeoque neceflariam effe, qua purum ab impuro, merum a faecibus feparetur , patet : qu3E aliquando & acceleratur vifeofis quibusdara , ut ich^ thyocoUay albumine ovi, vel pr£cipit antibus ^gravibus rebus , ut tefta ovorum , alabaftro, calcinato filice , vel ajjerculls fagi , betuU, corylive, quibus adhxrent particuU terreftres , f£culent£ ^ tar^ tart£y ut Sachfiusin Ampelographia ratiocinatur, i^uo re¬ ferendus eft modus parandi vinum quafi coBum , gefeu^tfec / quem deferibit Joh.David Portzius in Vini Rhenani in ^ecie Baccharacenfis Anat. Chymica p. 27. vero fermentatio optima fit , aperta vel claufa , in. dolio vel extra dolium , relinqua o^nopolis & Medicis inqui¬ rendum 8c judicandum. SanMaudatusWepferus diftoloco apertam prarfert , quando inquit : Ubi vina alba bibuntur, qu£ut €$nf trventur, imbuenda funt Sulphur e^nec aperto vafe , ut rubeBa, de- feruefeunt , fed in doliis ofculo vix palm£ amplitudine patulo, unde Sulphur vini narcoticum exhalare nequit , ac cum vino permixtum permanet, colicahdc frequentisfimaeft ,fcilicet in Alfatia , ai La- eum Acronium, in Ducatu JVnrtenbergico, ut alialocamagk anohk disfita taceam: frequentiores obfervantur podagrici^ nephritici^ plures quoque utrmque fexrn maxime fequiork tenuioris convulfio^ nibw exagitatos vidi Confirmat hanc Sachfius 1. c. p. i f 7. aper¬ iam j dum feribit : Fit adhuc in aliquibm GaUu traBibm, nec non _ ^^^ox^Litharglrii^^c. tn Germania inferioriiUbipr£ foribus oenopolarum ex tabulis vina-- riis Cellis ddificatis olim folitum erat ad D, Martlnx usque feflum mu- fla Rhenana collocari fub diOiCum in finem, ut ea citiusfubfiderenty moU lefcerent, lunarique de noEe tepore dijfoluta ^ calore folis diurno , ^ ventisperflataquodammodo excoquerentur. Eadem confuetudo in Gallia apud Jurelios ^ Avernos , Bruyerino notante 17. 10. Et videtur RecelTus Imp.hoc velleper prohibitam fuppresfionem quam 8c Porzius loc. c. taxat inquiens. Aliud fuffocatm, vel ut barbare cognominem, mutum (ItumttietSSScin) homines fe eo largiter ingurgitantes mutos ad tepus^ fomn olent os quia reddit, hinc denominatam fit. Fit autem hoc, fi mufium dolio indu* ftim fervatur^ obturatur, ut libere efferv efcer e nonposfiity fub terram nonnulli fepeliunt, neaereliberiori folvantur falia ac ejfiervefcat mufin juxta axioma fupradiEum, quodnon agant f alia mfifolutaacliberafa- Ba, Vinum illud dulcm & magis alcalicum remanet , aft cerebrum multum laceratae divexat, eo quod f alta in ventriculo foluta efferve- fcantyac halitus cerebrum lancinantes emittant^ Cum autem Piinio teftelib. 14. c. 19. 6cio. Veteres etiam vina condiebant Gypfo, calce, argiUa, marmore, fale, refina ; ^ in Mifpania adhuc calce ^ gypfo, Vega referente, quod vero Bruye-*^ 17. II. improbat, quia vehementer exficcant, ventrem turbant yfen- liem excitant : (Quaeritur an tutum fit 8c licitum ? J^ippe fi cx Sennerco morbos 8c fymptomata inde orta, &a Veteribus edofti adfpiciamus , facile concludemus , quid nobis fit faci¬ endum : pr^fertiro, quando 6c in Receflu Imperii calx in fpecic fit prohibita , cui merito obediendum erat^ Addamus 5c hoc pro Corallario , quod in Rotenburgcn- fi Receflu Imp. de Anno 1487* prohibita fit infpeSio feu pro¬ ba Vini per Viarum inforo 8c alibi burd) ©fufcr bc(id)tt9cn n^eDeran &en?0?arcffen/ nocbfonfcen in feinen / qux ta¬ men hodie in cellis ab aurigis familiaris 8r neceflaria ^ftimatur, fine qua puritas & transluciditas , 8c color vini diftingui nqn posfit; circa quam antea laudatus Confiliarius Datt loc. cit. p.63^.hxret his verbis: ratio prohibendi fuhfit , vix capm- Conquefidi fiunt fiupplici apudC£(arem libello civitates aliquot, fied nihil ab ordinatione remifitt C^fiar, Perquirant igitur Curiofi Medici haneVini per vitrum infpiciendi rationem prohibitam,qui non Kkkk 3 nifi CCJLX4 nifi pervitrum urinas judicant , vel an aliud aliquid fuBinceJ- ligatun quando 6c Spiritus Vini yenaiis in vitro purus §c refti-. ficatus agnofcitur ab Emptoribus 8c Infpeftoribus, fi multam fpumam 6c bullulas relinquat poft agitationem^ Demcnfti a- tp igitur, quod Lithargyrium 5c bismuthum noxium fif, 8c iis aulcificata&mangonifata vina periculofa , artificium hoc adeo, & quidem penituf ab Impp. 6c Principe pccaa fub capitali 6c !efFuiione vini aduiterati fit prohibitum fummo cum jure , purum nunc & merum Neccarini vmi Nefl:ar hedera appenfa proponamus , ofFeramus , laudemus 6c bibamus, ebqqe utar mur, fed non abutamur , limul DEUM O. M. Creatorem 6c datorem benignisfimujB gratisfimi laudemus atque inva¬ demus , ut porro largiatur liberalker beet nos ifta dukedi? ne&bonicateo mSEnVAflO CCLXIL jDN. D. SALOMONIS REISELIL Dq Fonte luper libellam fluente. Um promiflis ftandum fit^ego vero in ^iphonisWirtembert ^gici detefti 6ccorre£ti cap. 1 promiferim artificium illud, Suo fontem vivuin in valle exortuin per fex mille pedes in car ;rum fuum yalle altius pofitum quidam Baro evexifTe retulit, publice proclamare, quam primum mihi iiptum fuerit • tan^ dem auterppoftGenerofiflim^i’^ Baronem Patrem pic defun- £lum cum permifllone filii 1^. Eberhardi Friderici de Hoit^ in Alfdorff,a Pratfefto fuo impetraverim modum evefti hu¬ jus fontis, qui Dei: S§cb^rbrumidicitur,noIui amplius filere,led communicareCurioforum judicio, imitationi meliorationi. Ita vero fehabet proceflus & hiftoria. Fons iile fatis copiofus per tubos 595, qui faciunt perti¬ cas 27^. ducitur non in aquali campi planitie , fed colliculis aliquando §c vallibus interpofitis , ex inferiori tamen loco , quod artifex nomini; Benjamin Florian Krti^er per hbellain, qualem Pater FerdinandusVerbieft e Soc. Jefu in Afironpm* Europaea eap. 16. deferibit, necnon P. MiHiet Dechales Qqr- fuMathem.Tom. II. Traft. XV. Prop. XVI. qui bene nptaf , qaoAinbaGfiqua^umli^sli^tme Ima vlfualis non nijiadfrecmos psdes Df Fonte fuperlih eMam fluenti, discum certitudine protendatur , examinavirj ita ut tubi d§- ilendentesduplofincampliores,qtjaadfcendentes; qux varia" tid continuatur,prout locus vd declivis vel altior poftulatyin - termixtis quoque horizontaliter fere pofitis tubis donec poft fuperatam iftam longitudiriem fex pedibus 6c unciis duabus aqua farrexit6c effluxit in arce , cum interea modo duabus j modo pluribus unciisafcenderit in mediis tubis adfcendenti- bus. ^uod ex fonte hoc in caftro effluxerit aqua perennis, ip^ fi vidimus oculis generofifflmo parente adhuc vivo^ Nunc vero ut audio, fons ipfe circa originem defeftum aliquem paf- fus, in caftro non effluit. Afi depreffior fuerit callro , non dimenfus fum , credere aUteni volui ifti alias fatis perito arti¬ fici & pratfefto communicanti. An igitur in tuborum difta difpofitione aqua pofflt eleva¬ ri feu affur gere fupra sgquilibrium feu horizontalem lineam , tam per experimenta , quam rationes inquirendum erit* In t?iphonis reflexi cruribus ampliore uno , anguftiore altero, vel in vafe hortulanorum iffigatorio cum ventre amplo 8c tu¬ bo angulto ex fundo affurgente 8c communicante infunda- turaquavel ad certam alfitudintirn,vei ufque ad fumrnitatem impleatur ; tum poil motum fedatum aqua quiefcensin scqui'^ librioftabit tam in ampliore quam anguftiore; quamvis multi curiofi in fais machinis & inventis propter pondu^ majus fru- ftra credidere, premi poffe Huidum ihahguftiore crure ultra ^quilibriuiti. UndeP. MillietDechales difli Curfus Tom.IL Traft. XV. prop. 1. Theorema fuum “ [/na libra aqu£ mille It- brjh £quiponderat,fi utriusque fuperficies fit in eadem borizontaii linea; demonftrat figura aliqua. Qui deinde quoque propof f . Fontes genio fuoreliBos^boceft fine ullo artificio ^fimplki deduStia* ne nonpojjeafcendere, nifi quantum defcenduntr theorema ponit, eoque prius rheorema confirmat , 6c demoniirat ita : Aqua quia in defcendente tubo A\ S. in aequilibrio cum aqua adfcendentis fuhiB, C. eH, fi orificia utriusque in horizontalilineapofitafunt , igi¬ tur nonpote fi impellere aquam aifcendenth tubi ulterius , eamque ad ndfcenfum cogere y quomodocunque fint difpofiti tubi; hoc eH , five tubus de fcendens fit perpendicularis, five obliquus, five latior fivt ftriQior, parum intere fi , five in conum de finat, five non, Cfarifflme monflrat hoc recentius Joh- Sperlette Phyficae novae _ Ohfervatio CCLXIL _ novappart. i.difp. 3. fed. 5. art.2. p. log. appofita figura & ra¬ tione quadam, qiiod reBefaltem tmmwente$ non omnes in majori crure premant partes anoujtioris c£ter£verb infandum tubi ratione direBe fibifubjeBum fuas tx erunt vires, Qii^ vero mihi non arri¬ det nn e gravitante aere ; Vera ratio . ut mihi videtur, inprom- tu efl. Aeris ambientis cylinder comprimit aequaliter molem aquae majorem 6c minorem, ut in aequilibrio confidat , fiftet quiete. Sed fi vel motione vei additione afFufae vel illapfae a- quae in uno vel altero crure accedat vei minuatur pondus, & ae¬ ris ambientis cylinder major vel minor fiat, eousque nutabit , fluftuabit, adfcendet vel defcendet , donec ad aequilibrium fit redafta moles aquge & cylmder aequalis fit fux atmofpherae. Ad fi in ampliore crure vel deprimatur aqua immeiTo aliquo pon¬ dere , vel impetu aut impulfu aliquo aqua prematur, tum afcen- det Sc effluet in anguftiori tanto altius , quanto, major erit vis impellens, vel moles major novgc aquae gravitantis. Et videtur quidem aqua defuper alte deiapfa per continuatum fluxum, qua- fi per communicantem tubum in orificium majus defcendens premere polle in altitudinem aliquam , aquam cruris anguftio- ris feu afcendentis. Sed fi experientiam confiilamus , non pro¬ cedit. Effluit enim fuper labia orificii frudra, 6c ne unguem quidem latum afcendere facit. Quod fi ergo fons ide Holtzknus tranquille fluat , & laba¬ tur quiete per defcendentes tubos , afcendet quidem usque ad atquilibrium, fed non ultra. Sed fi cum impetu quodam influat in defcendentem tubum ampliorem, adurget quoque altius in afeendente anguftiore. Conjicio igitur impetum aliquem ad fuilTe in fonte dido fortiter exliliente , quia jam ad latera erum¬ pit, forte ob nimis alte e veftum 8c conciufum puteum & fcatu- riginem: quem impetum facere potuit vis illa fontis altius (ur¬ gendi quam vel puteus ed , vel orificium fontis in arce. T en- tdndum tamen aliquid , & fperandus effluxus libella altior , fi accedat in ultimo defeendente tubo rotula aliqua vel alata vel vafculis armata , ut femper per intervalla protrudatur vel eve¬ hatur aqua in afeendente magis vel minus , prout vis impel¬ lens eritfortis. (Stuttgardtia Auguflam Vind. d,J4,OBQbr,Anno j6g$,mijpe.) ®BSER- Dt EpiUpfiaab imnitmf. f£fl‘ OBSERVATIO CCLXUl, Dn/D. SAMUELIS LEDELII, De Epiiepfia ab inanitione. QUam vere dixit Hippocrates nofter, Aphorifmo XXXI)C’ 1.6* Conyulfiofic, aut g repletione, aut ab inanitione* Puer 3. fere annorum, vegetum? 6cfanus ditioris conditionis parentum filius, d,4. Junii Anni 1698, circa meridiem noftis;» ab horrendo tonitru excitatus, terrore fummo corripiebatur, fuccedente folutione alvi largisfima, cum exclufione foetidis-- fimae materiae , & virium fumma proftratione. Parentes cx« ternis 6c vulgaribus rertiediis fluxum hunc compefcere labora» bant , fruftraneo tamen nifu, nilenim de medicamentis in¬ ternis aeger alRimere volebat, & parentes, vi obtrudere, ut- pote cui omnia ad placitum faciebant, recufabant. Duode» cima abinvafione horame confulebant , puerumque appor¬ tabant^ qui frequentiore terroris concusfione qqatiebatur, al¬ vo continuo fluente* Prodicebam convulfiones , quas ter¬ ror praenunciare videbatur. Vix pratfcripferam Medicamen-? ca externa, en! tunc aderat Paroxyfmus Epilepticus. Hoc mihi nunciato , praeter externa , propinabam , ob continu¬ am potationem guttas 6. dehocliquore incerevifia , 6c conr tinuabam aliquoties cum remisfione fluxus alvini 6c cpifep'* fiat. Medicamentum hocce erat: Tinft. Bezoard. D. M. 9(3. catechia. 9j. Effcnt. anoiynJ gtf.vij.m.D- Sublata caufa , tollebatpr effeftuSo Nimia enim diflipatio fpirituum hocipfo inhibebatur, fluxuque alvi fubfiftente, Sc viribus paulatim fe recolligentibus, plenarie ex DEI pratia re- convalefcebat , cui jam omnes adftantium atram adjudicaranf mortem. BecJlLAnny.^n. " LllI 4t6 . OhfervMo CCXLIK _ OBSERVATIO CCLXIK Dn. D. SAMUELIS LEDELIt , De repentina obmucefcentia fanata. HOc Anno ^€98« in Nundinis noftris Majalibus adduceba¬ tur mihi puella Laubanenfis 11^ annorum ^ quse ance j. dies repente obmutuerat. Geftibus 6c nutu (e omnia intel- iigere, dceffefanse mentis, edocebar. Re perpenfa, occurre¬ bat Obrervatio XXV. Anni 6n Decurias Ii . Ephemeridum no- ftrarum: Eapropter eadem Methodo rem traftabam $ dede¬ rat enim antea barbitonfor aliquis? fudonferum absque ulla mutatione. Porrigebam itaque Tartari emetici gr. iil5. cum cremore Tartari 9!^. Foft iemihoram evomebat pituiram vi- feidam , dumque alter vomitus erat iit procinilu > exclama¬ bat : C r®iefcaiKE bin id) l tertia vice poftquam vomuerat , ob lalTitudinem obdormifcebat. Vertim quia alvus urgebat, ex- pergefafta loquebatur quidem , at tamen difficulter. Dato aucem Spiritu volatili cum Pilulis confortantibus , 6c fudo- rem elicientibus plenarii reftituebatur, Caufam mali adfcri- bebam aen frigidiori , cui fe exponere opus habuerat , ob ven¬ ditionem linteorum , cui muneri erat deftinata puella, nec caput bene velarat; Concurrebant errores diarrae , qui funt frequen es apud venditores , huc il^uc commigrantes. Hic per lingularem D EI Gratiam verum deprehendebam diQ:c* fium: quod cito fit, cito periu OBSERVATIO CCLXV. Dn. D. SAMUELIS LEDELII, De Fluxu haemorrhoidum per Aures, Ylac, per quas Natura hominis eliminare allaborat omnia fibi noxia & inordinata , funt imperfcrutabiles, id quod T^miEpheniendiim noftrarumubcrrim confirmant. Quas non vins libi el git ad menfes exterminandos in fequiore fe~ xu? pac viceiiito fluxum haemorrhoidum per Aures. Vir . juve: _ T>e Jrenulk in ore. 4it juvenis9o. annorum, eruditus malo hypochondriaco obno¬ xius , continua laborabat ftipticicate alvi , & nifi quarto fei es deponebat die, aridioris conftitutionis. Fluxu menftmali h2emorrhoidum alleviabarur per aliquot annos. Aliquandoi Diatram negligens, variis infeftabatur fymptomatihus , ob- ftruftione oftiduana alvi , inflatione 8c dolore hypochondri¬ orum, cephalalgia, anorexia, fiti , vigiliis, fluxuque hatmor- rhoidali, fibi confaeto, intermittente. Admittebat varia re^- media, exiguo cum emoiumentonandem vix tolerabiles per»- ferre cogebatur dolores capitis , adpiures feptimanas proci a- fl:qs, usquedumfluxus fanguinis per aures erumpebat nota¬ bilis, cum momentanea remisfione Cephalalgiae 6c lenimine Natura. Mcnftruo fpatio elapfp , redibat hic fluxus , eodem curafrudu. Tandeni tamen , adhibitis idoneis aperienti¬ bus , praeprimis Tinftura Metallorum , priftinum revifebat Iqcum benignior Natura. Affligitur tamen frequenter , hic vir, dolore eapitis,impnmis , fi potu excedit , aut cibo fla- tulenfo difHcilisque lubaftionis, fe infarcit. Tantas excita¬ re valent turbas eommiffl in diaeta errares , praeprimis apud te¬ neros , aut qui funt imbeciiiioris conftitutiqnis, 8c valetudina¬ rii. Hippocrates maniam vidit in Aliippo , ab haemorrhoi^ dibusper metaftafin caput petentibus , ^.. Ep^dem, OBSERVATIO CCLXFL Pn. A SAMUELIS LEDELII, Pf arenulis in ojre, QApor amarus febricitantibus eft quotidianus : feporfalfus »3apud Arthriticos non infrequens. Laborabat Nobilis arthri- ride vaga fcorbutica , ©mnis cibus 6t potus ipfi erat falfus , uC% & plures haberet alterationes cum qomefcicis &adftantibus, qui tamen nilfalfi deprehendebant mdbisinfulfis,8c potu dul¬ ci. Curas meae fecommifmt alius, melancholia hypochon¬ driaca detentus. Hic femper conquerebatur de arenulis in ore haerentibus, Scfaepe.arenulas ex ore promebat nobisque gxponebat. Hoc ipfi maxime moleftum erat , quod in- Llll 2 ter '^1$ ObfervMo CCLtVIL ter^ibandum femper arenulae mafticationi fe ingerebant , quas dentibus comminuebat. Malum durabat per tres fepcimanas, deinevanefcebat. An faliva nimia falfedine impleta, 6c ad coagulandum apta, natales dederit hifcearenullus, penes Te fit judicare , Amice Le£tor^ O B S E R VATIO CCLXVIL Dn.\D. SAMUELIS LEDELII, ~ jDc fiBguku lethali ob inhibitum fluxum alvit PElUonis Uxor 28. annorum, ^.li^iforurh mater, ad g. men* fem praegnans , pallidioris faciei, & ad iram proclivis, ne- skfta diaeta, omni cibi genus ingurgitat, appetitui indulgens, indcqu^ fluxum alvi patitur indolorificum , moleftum tamen, & aliqualiter emaciantem. Me confulunt , dumque nihil pe-^ rlculofi animadverto , hoc confilium do, ut ftrifte diattam ob^ fervet, 8c quia facile ferret, non temere alvum fifteret. Ac« currit pro Confilio Pharmacopola , 8c poft hunc alii , qui flu*» xum alvinum optime Sc ex voto fiftunt , fuccedente fingiiltu {at valido & moleftisfimo , cum calore febrilu Ad incitas re- dafta, anxie meam quaerit opem: invifo , invenio fumme debilem, cum vehemenrisfimo , & totum corpus concucien- te fingultu, qui jam per plures horas fa^vierat. Readamut- fim examinata, lenem ordino Clyfterem , Balfamum ftoma* chicum externum , & thcriacam coelcftem. Enema leniter folvit alvum, everrens pituitam vifcidam , cumaliqualiremif- Ixone mali. Nox transigirur mediocriter , cum fomno inter- f upto 8c fingultu mitius rurerite. Externe jubeo fotum cum certis fpeeiebus in Vino coftis, 8c malum, calefafto ventri- intermittebat. Eramus quoque de fetu folliciti, 8c quia usque huc parum fenferat, externa adhibebamus gene- tofa , cum motu foetus optimo. Inter facrum 6c faxum ftans, acccrfeb^m pulverem decantatum Excellentisfimi Oribaiii,ul- lo tamen absque auxilio. Sternutationem etiam moliebar cum Pulvere ptarmico, 8c malum remittebat, titillante in naribus Pulvere> redibat tamen, nulla fequente fternutatione, NoIe« . t>e ahorfu fex mnfmmdentih] Nolebam tamen acrius ftimulare ob excusfionem foetus. £• mulfiones ab aliis laudatas itidem accerfebam , fruftra liceti Fotu dum continuo, fporigia vino medicato inadidS , alvus fe aliquoties laxat, fuccedunt dolores partus , & excludit pu« ellam vivam & fanam loehiis rite fluentibus. Singultus du¬ rabat interpolatus , vires erant dejeSkx , delirare incipiebat |, trementibus 6c irigentibus artubus , 6c confortata licet opti-i mis medicaminibus , placide efflabat animam , hora , exant¬ lato Partu, 12. dumque definebat fingultus , intelledlus ya- ciliare incipiebat, ob transpofitionem materiat ad organa feri* fuum. Singultum Gorlieii aliquando ftiti^ in febre ttialig* na dato gfi. Bezoardici mineralis firnplicis , hic dabam, puF veri Bezoardico aflbciatum , fine efHcaciai SicnecinhocAft dantur Medicamenta univerf^Ii^. ( JdIJJk ^orimhergam GrmbtYgi SiUfi^ orumd, J4:Oiiob»iSpe,) i^BSnKVATIQ CCLXVUL On.©. RUDOLPH WlLHELMlCRAUSIt Ds Abortus fex menfium dentato^ Qtlod infantes dentibus quibusdam ex maxillis conlpkue prominentibus nafcantur, rarum quidem, miraculi tamen liomirie irldignurh eft. Vidimus tales infantes aliquoties. Mu- fici Gujusdam aulici G.M.B. uxor, aliquot infantum mater, fbxto a conceptione menfe, pofl al tetationeiri mane abortum exclude¬ bat fequioris fexus, vivum qtiideiri , fed confueta immaturita¬ tis fuas figna prx fc ferentem, 6c valde debilem. Inter ploran- dum obfervabantur duo dentes primores, inciforesdidti, in in¬ feriori , maxilla fatis confpicue prominentes. Moriet^tur bxc puella , alias fatis bene formata eodem die vefperii 0 S S E R r A f 1 O CCLXIX. Vn, ARUDOPLH WILHELMl CR AUSII. Dc Dente cartilagineo. Y po-8c eaico-graphi euiusdSC. J. filia, fer^ leptennis, debilis & ■* deMcatioris conftitutionis, ex cujus maxillis nodQ dfs prodi-* - 3 «rat, ObfeYv^th CCLXX, _ jsrat , tandem circa finem feptlmi anni dolores exqiiifitos in infe¬ rioris maxiiix dextro latere, &hinc intra paucos dies ibi duos incifbres prodiiffe fentiebat, quorum ille, qui verius finiftrum latus fitus erat, velocius pr^e alio , St cum quodam dolore pro¬ trudebatur, mukumque prominebat*, vacillare tamen obler- vabatur non fine puellae magno,inprimis inter edendum dolore 6c moleftia , ita ut parentes , an dens, nimium prominens, vacil¬ lans , Scmolefliam ac dolorem creans evellendus foret, me con- fulefent. Veriim cum dentem illum quoad ofieam fuam radi¬ cem plane a gingivis , & mwllx alveolo feparatum , tantum al¬ bae cuidam materiae , cartilaginem referente ex eodem maxillae alveolo fiib dente prominente , firmius adhaerere,nec fine ma¬ gno dolore dentem offeum hinc inde moveri polfe deprehende- rem,evullionem ob metum periculofe haemorrhagiae in tam de¬ bili 6c delicato corpore difvafi. Exciderat autem, haud diu pofl, hic offeus 6c vacillans dens fponte inter edendum , & interius plane cavus deprehendebatur ; alba vero materia, quae fub den¬ te ofleo hadenus latuerat , & prioris fecundam naturam fuccef- for effe debuifiet > dentis inciforis figuram exade referebat i fed quia cartilaginis mollioris confifientiamhabebat,yaId^uefen- filis erat, id ^uod puellae inter edendum & loquendum admodu moIeftuerat,meditabar illuadtadu Spir. Nitri pedetentim ex^ ftirpare. Sed poH: paucos dies fponte flaccidus reddebatur & c- vanebat , nec alius dens huic fuccefllt, licet quae puella tunc ,^ nunc uxorata vigefimum quartum agat annum. eBSMMVATlO PCLXX. Dn.E).RUZ)OZ.PH WILHEXMI CRAUSIf. De Dentibus duobus rtiajciilaribus , fibi & mg- xillae per cojidnuicacem adcretis, aba- gj^rta imprudentiflinie evulfis. A Ffinis m'eus, H. F. C. Med.D.&Pradicus quondam Ham- burg.reliciflimus,vir inlublimiori chimia verfatillirnus longiori vitadigmis,fed ante aliquot annos Amflelodami beati demortuus ; cum Jenae apud me ftudiorum gratia adhuc com- naorar^tur/aeyilTunis faepe dentium molarium fiaiftri lateris infe¬ rioris De Dentibus duobus maxlllunous. ^cl mendans aliquem iithotomum,quem perfeftiflimfi in herniis & calculo fecandis effe depraedicabat. Voluit autem patiens in hifce meo quoque confilio uti, mihique, qu2ehafl:cnus re¬ lata funt, retulit, fed diffvafi caftrationem omni modo , id quod facile obtinebam , quia iithotomus ille hk Jena^ illuftris familiae puelli herniam incifione curaturus, omnia infelicis*^ fime , •&. cum morte tenelli corporis peregerat. Suafi autera externorum remediorum adpiicationem , & inter illa prima¬ rio emplaftrum de cicuta, Vigonis cum mercurio 5 ir. oL tar- tari foetidum, quibus per aliquot menfes dextre adpiicatis, noli omillis internis , 8cbona diaeta , decrevit tumor, & diflipaU materia per madorem ita fuif,ut quotidie emplaftra aliquot vi^ cib9 mundare patiens cogeretur.Sicque auxilio DEI convaluit, OBSERFATIO CCLXXIIl. JPa D.RUDOim WILHEZvMI CitAUSn. . De Semine croci colore rin^o. CUm Patavii ftudiis operam darem, ftudiofus quidam Patar* vinus, juvenis viginti duorum annorum, J. B. valde ia- fcivus 6c venereus , aliquando femen croceo colore tinftum i fe emiffam nobis monftravic , & cum quse comediffet interro- gaflemus, retulit, fe eodem & praeterito die varia edulia cro-» co tiafla affumfiffe ; unde colorem croceum in femine adpa- rere concludere nobis certo licuit, pr^primis cum idem phae¬ nomenon alio etiam tempore, ex croci ufu nimio in eodem fu6je£io compar uerit , quin aliquando femen anifi odorem referens eraiferif,dam ex Germani cujusdam fiiafu anifum in notabili quantitate , quo feadprxlia venerea armaret femen¬ que generaret copiofius, antea adfiimferatp (Jena Au^uftam f^ind.d,i$.OQor» A, -Oec, IlL Ann.F.i^Fl Mmmm OBSER- 624 Ohfervitio CCLXXm aSVMiVVdtfVaMK iJMMMBnaMr mm m ■■—■■■I» I. . I||■I|'^|| OBSERFATIO CCLXXIV. DN. D. RUDOLPHI JACOBI CAMERARII De fungo credito feminifero, Praetenfa fungi calydformis femina quod jam olim vocaverim indubium, patet ex iis, quxad Ann. 7* Dec. 2. communi¬ cavi ; & ex Ann. 10. quid IlL Celfo curiofi placuerit addere. Ut ifta reaffamerem , occafionem dedit Cei. Botanici Joann. Raji Synopfis Methodica ftirpium Britannicarum , quam evol¬ vens inter notas a D. Jac. Pettiver communicatas fungi illius quoque mentionem faftam inveni , cum fubnexa quidem fingu- lari opinione curiofi infeftorum fcrutatoris 6c obfervatoris Joan. Goedartii> qui femina illa Araneae longicrurse genimina effe tra¬ diderit 5 dein&Bonanni, qui eandem obfervationem de pro- duSione illorum feminum in libro quodam nuper edito confir¬ maverit. Idem* ibidem annotaffe legitur Sam. Doody, quod Goedartiusintradatudeinfedisiiujus femina feu grana in terrae rimas delapfa revivifcere , & tridui fpatio aranearum ju- ftam magnitudinem nancifci affirmet. Sufpendit autem uter¬ que fuum judicium , donec periculum faciendo penitius res in- notefcat. Meum non elf , in tsediofam infedlorum disquifitio- nem me immittere , minus lynceos illos curiofos redarguere; novi quantae difficultatis fubtilitads fit negotium illud, trafta- reifta minima: Id vero, quo fc. cum fucceffu periculum ejus reiamefuerit faftum, referre utique licebit. Enimvero cum praeterita aeflate in arculis lignei s talium fungulorum non paucos iterum confpicerem , quantocyusr tum calyces fungis plenos, tum exemptas iplasfungofas lenticulas partim in vitris varie af- fervare , partim terrse infpergere , & ad fperatas mutationes di¬ ligenter attendere coepi , fed profeGo fruflra , cum nec araneo¬ lae nec alterius infefti ullum indicium comparuerit ; plerique au¬ tem funguli orbiculares exficcati fuerint, manferintque diu in¬ corrupti. Solet alias natura prolpicere infeftis de nido & cibo in variis plantarum tumoribus 6c excrefcentiis five gallis, folet etiam quando cp animari , quod nihil minus quam verminofum yidebatur; Utrum igitur per accidens aliquando ihi lunguli ad _ _ _ _ Dg Tmgo cfeditofemimferol Sif aranearum genefin aliquid contribuerint, anrero conflanti na¬ turae lege matricem prsebeant, ubi occultentur & foveantur ova. ordinarie , dubium relinquere cogor , aliis expediendum > aut tentandum ulterius, cum ifta vice res nonfuccefrerit. ^ SCHOLiUM. MUtatio ifta fungofarum lenticularum in araneas longicru^ ras mihi multum dubia videtur, partim cum fimiiium ara¬ nearum ne quidem unicam in loco , ubi funguli m.ei crefcebant, quamvis non procul inde Meliffa, qua infe£lum hoc gaudere €(sdartm feribit, obfervaverim , partim ipfa lenticularum con¬ formatio, qmmlnEphem.harum Vec.ILJnn. X,obf.2o;7, exhi- bui,multum ab aranearum iflarum differat. Ipfimet Goedartiani funguli feminiferi a noftris plurimum funt di verfi , licet enim ia quibusdam conveniant , pelluciditas tamen , quar inflar cry- ftalli effe dicitur, in noflris non comparet, denfa per totum cor¬ pus opacitate femp er praefente , neque etiam intra biduum no- ftrorum fungorum generatio fuccedit, ut primo nempe die e terra flirgant, claufique fefe oculis fiflant, altero autem die a- perticonfpiciantur, quod nempe de fuist/cr^^jrti^j innuit, cunu noflri fenfim ex minimo fungulo , in quo mox fungofa illa cor- pufcula funt conclufa, & qui fiium principium non tam ex terra, quam lignea tabella fumit , per aliquot dies in juflam molem ex¬ tendantur, nec quinque tantum granulorum, fed decem pluri- umve numero inveniantur j ipfa denique fcminula noflra non ro¬ tunda, fed compreffa 6c plana magis ex utraque parte compa¬ rent. Unde fi conjefturae locus datur, granula illa rotunda, pellucida, mterrat rimis reperta, impofuific Curioforum ocu¬ lis videntur; quae cum fuerint ovula ab araneis longipedibus ibi¬ dem ftabulantibus , in locum iftum depolita , pro feminulis fun- gulorum tum forte fortuna ex calice fuo, quod facile accidit, difperfis , haberi potuerunt , praefertim cum CL Martinus Lifle>* min hiftoriaaranear^ in araneis longipedibus , quas deferibit, nec forfan a Goedartianis longe abfunt, ut & qui tit.36» producuntur, ova alba perfeftse rotunditatis deprehenderit, at¬ que ita Infectorum horum generatio non tam ex vegetabili , Mmmm z quam 634 Obfervatio CC^XXV. _ | quam fuo fpecifico animali femine procedere , verifimilc adpa« teat. (.L, Scbrock.) OBSERFJTIO GCLXXK DN. D. RUDOLPHI JACOBi CAMERARII. De Grandine. Ctim mb finem nuperi Augufii frigidi vix'dum aliquot dies dies blandiore aeris temperie recreati, meliora fperare inci¬ peremus vineis noftris , expe&ationi communi tamdiu minime scfpondentibus , dic quidem vigefimo fexto ftyl. vet. pofi NL. Zc trigonum- faturni cum venere , ante conjun£lion§m autem jo- vis6cmartis, (Tiquidem ifta non nihil ad rem. ) fol radiis fuis nu¬ bes raro perumpens, cum calore acris non extraordinario, nihil minus quam gravem tempeftatem videbatut minari. Verum inter horam a meridie fecundam Sc tertiam fiibito eum horrendo venti impetu ruens grando urbem traftumque ipfi proximum graviter percuilit , vicinos noflros intaftos relinquens. Cujus occafion e grandinis duo phsenomena confideratione non indigna annotare operae pretium duxL Primum concernit plagam agran- dine perculfam , five ex qua ventus crepitantem fenellris allifit grandinem. Haec media fuit inter meridiem & occafum, ven¬ tusque adeo aufiro-zephyrus. Solet alias pro congelatione ca¬ dentium guttarum pluvialium in grandinem requiri obvius ven¬ tus frigidus, obfervatum etiam fuit a me in ephem. meteorol. fub grandinofistempeflatibus declinafie ventum ex borea in eu¬ rum, & iflam plagam vifam fuiffe ut plurimum ferenam vel clari- ©rem. Nihil horum ifta vice contigit, nec ventus e plaga frigidi fpiravit, nec verfus feptentrionem folita claritas comparuit, feci potius eo ruens grando fibi obverla laefit gravius; fuitque adeo etiam mercurius inbarometro, non pro more, humilis, nec fiib hac calamitate ut alias aliquantum infurrexit. Alii cum Ari- i^otele non extraneum cum vento adveniens frigus , fed ab aqua ex fuperiore aere fecum delatum, acculant tanquam glaciationis caufam , quatenus a cabre aeris cpmpulftim valenti-. Be Grandine. us in gelando fe demonflret. 'Alterum phaenomenon mihi Tup-* peditavic magnitudo grandinis , non tanta quidem, ac alias alibi ebfervata legitur , major tamen quam per multos annos Tubin- gx vi&m memini , inter nuces avellanas 6c juglandes, figurae va^ riae. Talium jfi:atim aliquot in aquam, quae ad manus tum, fon¬ tanam puram injeci , memor diferiminis , ubicunq; lefti , infef glaciem communem 6c grandinem, qiiod illa in aqua natare, h^c mergi [oleate Verum natarunt immifiae ipfi omnes grandines' ad usque plenam fui folutionem; fubmerfa fuit ne unica. cuntur alias partes aqu^mbrigentes in glaciem denfari cogi m fpatium anguflius , nec tamen mergi oh etnergentes conclu- fas bullas aereas , una cum quibus exfiifgat totum levius, aquse, qua conflat, innatans: Minus autem obfer vari bullulas in gla¬ cie artificiali notant Curiofi. Non memini bullularum iri gran- dineifll, ben^ tamen nuclei albi per corticerri qfi clariorem con^' fpieui. * . (Tubinga Auguflm Vini, d. 2 Odiobr, A, i dpf, dlSERVATlO CCLXXFL m. D. THEODOiil ZUiNGERi . De Exenteratione Cadaveris Puelli, Phthifi 5^ Hydrope ex'tin Hepati atque Peritoneo adnata , fimul 8c hinc inde inflam¬ mata , 8cfcalpelli aciem propemodum eludentia. Omentum acMefenterium pinguedine omni deftituta confpkiebantur. Glandulae vero Mefentericae in molem excretae, durae 6c ferir- rhofae fuerunt. Hepar dein admirandae extitit magnitudinis atque duritiei, ejusque vafafanguine turgebant copiofo,flui- , nigro, Veficula etiam bilaria plus quam naturalem humo- ^ De FraBura €oftarum 1 tum huir oris limpidi, pellucidi 3c flaventis quantitatem continu-' it. Ceteras Abdominis partes utcunque fanas credidimus. Ster¬ no aurem levato dextri latens pulmo fideratus , puiuler-tus, 'magnus, Sterno firmiter adnatus in confpeftum produi ; in«^ ferior quoque illius portio fcirrhofa plane 6c undique Pleurss accreta extititSiniftri lateris Pulmo non folum vomicis iliius atq^ diverfis fcifrhofis extuberantiis defedatus fuit , fed tota veliculofo-tubulofa fubftantla confumta no nifi membranas poli fe reliquit fpiflas, firmas Jigamentofas,ubiqj Pleurae, Me- diaftini , Diaphragmatis atque Pericardii tunicis validilPimc adnatasdpfum Pericardium quoq; craflu erat, atq; durirei can¬ tum non CartilaginesE , repletum valde cruente quoque fero, cui Cor nudum innatavit , quod in dextro fui ventriculo Poly¬ pum habuit tenacem, nec demum poft mortem genitum, nu¬ ce juglande majorem, atque cavitatem fere totam ventriculi implentem pedibus edam extra Cor in vicinas vaforum pro« pagines protenfum. In finiftro ejusdem ventriculo rudimen¬ ta quoque Polypi extiterant, extera fanguis in Corde ac vafis tamarteriofis, quam venofis fluidus , ferofus , nullatenus ad¬ huc coagulatus occurrebat. Aqux in thorace nullx, ima necin pericardio , nifi tantillx , fuerunt^ Reliqua non luftra;i vimus. OBSFRYATIO CCLXXVir, Dii. D. THEODORI ZLIINGEi^I, De Fradlura Collarum, cumfubfequente Vul¬ nere, Sideratione, Hydrope PuImonis,ac- que Morte. AtthiasLang, Civis Bafilienfis , annorum circiter yo. for- •l^-*tunx tenuioris, obefus quidem, fed ad Cachexiam incli¬ nans, ifeX///. ] unit Anno 1 60, Molitoris equum forte per- terrefaftum , ac citato admodum curfu per plateas una cum alligato fibi curru profugientem, arrepta ejus habena cohibi¬ turus humi profternitur , & partim equi pedibus calcatur, partim rotam curTtas onufti fuper dorfum fuum devolutam ex¬ peritur, ita uefemianimis in proximam Chirurgi Tabernam _ ' ^ pkferv^o CC^XKIL deportatus vix fpiritum ducere valeret | paularim tamen ad le rediens j o^tAqiu Regina Hungaru Capiti ac Naribus app|i« c,ata^5 conqucdlus eft de coutulipnifaus in Capite, Peftore atque Dorfo acceptis, gravibus fatis atque dolentibus^ afl: ni»* hil tamen extus in corpore ftatim a Chirurgo videri , neque ad primum attaftum idfamque fVaQ:.T potuerunt deprehendi co- fugiilationes tamen mox cum cutis intumefeentia fefe confpiciendaspr^bebant* ’A Chirurgo hinc confeftim vena liniftri Brachii fuit fe£ta , & fanguis ad o£t o fere uncias extra- tlus; externe verd partes contufe ubique fomentabantur De- coS® Herb, Betonic, Scord JMelijf. Scahmf. Abfynth, CbamomiU, $alv. Agrimon Bacc.Laur. Jmiper , inVinofaao; Emplaftrum ii/ctttienr dorfo appicabatur , una cum fomentis fuperimpor fitis.Linteis quoqueFotui calefa£loimmerfis atque rurfus ex« pre/ns infpergebatur adhuc 3 cruciatur.. observatio CCEXXIX. DN. D. PYRRHI MARIJS GABBRIELLU. De Hydrope cum maxima Abdominis intu- mefceatia , a Lieajs Apoftemace fub- prto, Muliera;. Annorum , febre acuta, ac tumore in Lienis regione, cum dolore tenSvo , ac pulfativo ejusdem par¬ tis, per iO. circiter dies, magna cuni moleftia laboravit. Hinc paulatim ceffavit febris acuties ^ dolor fplenis mitior faftus eft. Poft menfem Abdomen in tumorem ccepit elevari , 6c pauco temporis intervallo aqu^ fuiffe repletum obferuavi ; qui quidem quatuor aut quinque ifienfium fpatio in tantam mo¬ lem excrevit, ut tumor ab imo inferioris ventris parte , ad ju¬ gulum usque, maxima cum elevatione in immenfum exten¬ deretur. Haec autem Patiens , nonnullis adhibitis Medicamentis Nnnn x hydat-r ObfervatiQ CLKXX, hydragogis , magaa cum ildilaatium admiratione, trium die** rumfpacio ejeci: perfeceffum maximam ferofitans copiam 6c Abdomen prorfus detumuit. Ac ea fere celeritate , qua ferofus humor effluxerat, iterum redaudavitin corpore, 6c inimmenfammolemab imo Abde- minis ad juguli fummitatem, mirum in modum totus Venter intumuit ; Unde cum non fuerit rmedio locus, obiit. Poft mori em perforato Abdomine , effluxit aqua ia tan¬ ta copia , ut tercenfum librarum pondus aequaverit : ateg hmcdiffeffca cute cum reliquis integumentis , excepto peri¬ tonaeo, fuit obfervamm aquam non contineri in cavitate dominis, fed inter Perironapum , &MufcuIos; ob id nil mi- nim iiVentris tumor ui-qoe ad Jugulum fe dilataverit. Incifo Peritoneo, Epar, Vemrioulus & Inteftina, cum reliquis, be- n^, ac in Statu naturali fiiere obfervata , excepto Liene, m quo aderantfinus nonnulli ulcerofi , cum Peritonaeo mediis quibusdam membranulis connexi, ac colligati j taliter, ut canaliculam queodam couftimerenc, per quem a Liene fe-* rofitas transmittebatur inter Peritonaeum , & mufcuios Abdo» minis. . . In deferipta Afcite, miranda funt, primo ferofifatis ma^ xima copia; z, ejus cita excretio per hydragoga, J. Canalicu¬ lus fuborrus in Liene cum Peritonaei connexione, protranii" ta feroficatis extra Abdominis cavitatem : Ob id in Arte Medica peritis quomodo acciderint, ut explicare velint', pro nunc linquere non erubefeo. (Senk Hetrur, Augufiam Vind» L lo* Nov, An, idp8,mijjk. ) OBSERVATIO CCLXXX, Da. D. JOSEPHI LANZONL Z)c prjedidiione ex barba. Multos futura ex barba pra^dixilfe narratCIarisfimusGeSf» giusPi£i:orius Vjilinganusinlib. g. fuae Philologia:, pag. mihigf. Et mihi quoque contigit videte Anno 1C94. Menfe Septembris, rufticumquendam, Annorum aetatis 45. qui de¬ repente canitiem propriis in capillis & barba vidit, non fine De pure in brachii tumore colieBo, 6'sf ipiius ac Conj agis admiratione ; poft triduum ab inimico clam eft occifus fcloptto , durri Ecclefiam peteret ; Mihi pariter tun^ temporis /lianc ob caufara, narravit Sacerdos quidam Ami¬ cus meus iide dignisiimos , fe Anno /^73. obfervaiTe lexa«^ genarium alioquin robuftem , cui absque ulla occafione lpon«" te cecidit tota barba ; 6c poft feptem dies ille apoplefticu^ obiit. OnSEn^ATlO CCLXXXh .Dn. D. JOSEPHI LANZONI, pare in brachii tamorc collc(^o , peif aivum expurgato, PUfuIentum burnorem mahmmpofredefliiere, nofavitorf lim ClarilC Ambrofius Paratus, lib. de Vulneribus fdop, cap. 1 1. pag. mihi 3 f r. I^aperque mihi videre contigit mili¬ tem robuftum Annorum 3.9. cujus in brachio dextro magnui’ fponte apparuit Tumor ; Chirurgus alioquin gnarus, fuppu- rarionem tVnravit , fedfruftra,- nam tertia ab applicato fop» p urante remedio d:e , poft ventris dolores , diarrlia^a affeftus cft; per quam etiam purulenta tumoris materia excreta e ft per alvum, magna Chirurgi admirafione. De Fate quoque in coxse tumore collefto, per alvum expurgato, egi in Obfervar,r XLIX. Mifcgllan. Academ.noftr, GiirioC Decor, !L Aan. IX^ pag- 82-^ OBSERVATIO CCLXXX21. DN. A JOSEPHI LANZONl De Puero fine And. ANnd 1^980' menfe OSobris , obfervavi puerum , drtuft! a quadam ruftica bonse temperiei annorum attatis. 29,’ qust mihi faffa eft tres fe jam peperiffe filios, 6c omnes fine ano; im5 circa hoc a me petiit conlilium, 6c remedium, ad hanc arcendam miferiam impofterum; Arte apertas eft anus^ fed fecundo a vulnere die mortuus eft* Nn nn 5 0 0\)/er»(ih'oCCLXXXIII. * OBSERrATlO CCLXXXIIL Da. D. JOSEPHI LANZONl. Obfetvatio de Muliere barbata, De barbata muliere mentionem facit Erudirisjfimus Cafp^ aReies, in camp*elyfo juciuid. qusft, p, mihi yiz, Ego- que Anno 1^97. muHerem Romandiolam Annorum fo. fteri- lem obfervavi , barbam gerentem ; quse intepogata mihi retu¬ lit, fe nunquam menftruas purgationes vidisfe, nec mammas tumeEiftas , peftus enim velor viri erate De hac re vid, quo« que Po Cafpar, Schott. in Pbyf curiof» lib, 3. cap/32^ OBS E MVATIO CCLXXXIK Dn: D. JOSEPHI LANZONI, E)e Febre quartana abortu fo|uca, ESttmeVi aitOrigenesinNumer.cap, iiJnterhm^abar^, tjfsbonm'; Et revera bonus ‘mihi apparuit m Nobili femi- naFerrarienfi aetatis annorum 3 quasfpatio trium Annorum quartana febri laboravit ; a qu^ n^ue ope Kinse KmXo neque aliorum febrifugorumliberaripotuit; 'at gravida fafta', quar¬ tana qusE limplex fuerat fa£la eft duplex / cum capitis Cevo do» lore; quarto gcftaddnis 'rnehfe abortus accidit , multa cum fanguinis cfFulione, poft vero' abortum libera a febre quar¬ tana evafit, nuncque DEI Gratia fana 6c vegeta vivit , acfe Iterum coacepiffe jam putat; ' ( Ferraria Aaguftam Vini, d.f, Dec^ OBSEM- De ufu Opii & Clyfierum t^c 63^ OBSERVATIO CGLXXXV. DN. D. TOHANNIS CASPAi^l WESTPHALI. De Ufu Opii & Clyfterum in Gravidarut^ afFeiSlibus fpasmodicis innoxio. IN Medicina facienda cumprimis ardua effcbc gravia, Cra^ nimirum ^ Infantibus mederi , non foliim fuo tempore EPiPHANIUS FERDINANDIIS, judicio AR« GONAUTiE Noftri, expertillimus Scriptor^ juftiffime con- queftus eft; Ted recinenda edam hunc nobis vetus ifta querela t quod multiplici experimento , univerfo Medicorum Prad co-» tum Ordini, fatisruperque conflare arbitror. Faftum hinc, ut Medicus folicitx Prudentias ac fummorum Meritorum ETT^ MULLERUS Nofier complura, eaque faliAerrima 'pr^ec:piai> circa Gravidarum Curam cuflodiehda j in CoUegih juis , vai ijc eruditionis fruge refertis, hinc inde tradiderit^ e quorum nu¬ mero & illa funt : Gravidh medicamenta bpiata uti toto gejiationk tempore , ita pvxclqae fub primis ^ ultimkgeft dtionhmenfibus ^ ih confiderate exhibita, mirum quantum noxia ejje , lllasqui facile alor* 'tus cati j t\€c clyfterum ufuminilsYiT facile admittit, mfitdfiatrarijime, ^fub minori quantitate , eaque ex blandiffimi emollientibus ^ carminantibus , laSiciniis , fufiulisque avenaceis Vid.OperTom. l.phg/s^^ /403:fii,^Tom, ll.pag» ibsB, iogot Attemperavi me etiam , ut candide fatear , fub primis Praxebs annis, BeatifTimi Viri,&, in quo laxifTime gaudeo , Praecepto¬ ris dexterrimi Ppxcepto quam religiofiflime : fed, uti neceilitas wvloK^^ etiam duriffimas leges aliquando frangere folec , ita 6c ego Volventibus annis legem , quam mihi dixeram , migra¬ re, & circa dogma Prxceptoris illud, bircumftantiis certis ali*.’ as limitatum , ^ecuratiore xflimatione ponderando > aliatU mentem induere coablus fui. Ex pluribus, 'quibus Epheme¬ rides mex Prafticx abundant , "exemplis communicabo hoc uni¬ cum , leftrbiie forte non omnino indignum. Uxor Mufici iimnoftrads, ut vocant, Inflrujuc^atis, cognomine iSiS Obfirvatio CCLXXXV. ^ - - . .—■ :, , ...r,— •;'rjiwiiiiii a . . . ^Wiifar-W diSti^ nunc vidua, corporis alias robuftioris ac (ucculenti , , extra graviditatis flatum fanilTima , quotiescunquc utero conce¬ perat , toties a momento conceptionis usque ad geilationis ter¬ tium 6c medium tempus, variis pathematis , dorfi 6c abdominis, infpedehyflerko-convulfivis, iisque fiipra modum atrocibus, primum vomitu tsediofiflimo , & naufea cerevifix omniumqiie .Ciborum , de hinc animi deliquiis in momenta redeuntibus, nec non morofitate alvi contaiiia , ut pl iirirn um ex conftridtione in- telUnorum ^asmodica pronato, anxietatibus vero circa pr^cor- dia tantis , aiHigebatiir, utxgra adilantium mifericordiam fse- piiiscule non aegre eliceret ac provocaret. Omnia acfingula, quae ad recomponendos hos aacurie motus ac nftendos dolores Ipasmodicos, eum cura ex arte exhibebantur remedia , infaufto vomi cibdi^ftumjfadlum.. rejiciebantur : qiiinimo & ipfi ciyfleres, leiiioresrlii ic benigni , utpotenuncexiola decoSliorie chamo- millat cumlade , &rofirum meile, nunc vero tantillo terebin-» thina^ impr^gnati 5 & minore quantitate injf dli , per potam no-» diem & diei dimidium in inteflino haerentes , malum potius a- daugere quana allevare vifi funt. Ego interim , memor cano¬ nis, & abortus iubreciituri metuentior , ne t ad cly fleris acrio ¬ ris & alvum fordas flimulantis, nec ad laudani opiati ordinari¬ am dofin & auxilium, devenire fuflinebam. Interea durabat trh ftifllmag hujiis valetudinis miferiara^pein reptimanam decimam quintam , aliquando ad decimam odtavam, imo tertia vice ad leptimum menfem usque. Agebatur vero hxc tragoedia rnore male-patientis feculi , ut me nunc relido , nunc iterum advoca¬ to , alios Medicos, & quidem clanculum , ex vicinia (ubinde iq fcenam producerent, qui tamen nec ipfiplaufom ex hoc thea¬ tro reportabant , cum ornni arce idem quod ego , i. e nihil , ef? ficerent: licet inter has turbas pro ejulatibus , per quos mi- ferdmx xgrx dolor tumultuabatur,expiandis opium parca manu acdoriconci{a, 6c ut vocant, refrada. Potionibus ad cochle¬ are Tumendis , nec non exrerne emplaftris flomachali regioni & abdomini applicads, aliquando irnmircerem , omnlna tarnen, propter vomitus pertinaciam, irrita erant, acmcafTum cede¬ bant. Ubi jam cercia vice fobolis fpes inter vifeera afflidai ma¬ tris germinaret, cadB ludebatur &bula,itajUt inter hos labores ac mgrbineceffitstem circiter menfis odavi initium filiolam ejice-' ret DeufuOpHClyflerum tet adeo immaturam, ut eidem ungues in univerfo digitorum ordine , ac labia circa naturam , ut & aurium inferiores moili- culiquc lobuli miferanda facie deficerent , & mifella trifie liicis ac vtoaulpicium non nifi fufca & fubrauca ac exili voce in terti-, am fere feptimanum , qua illud iterum claudebat , teftarl pote¬ rat. Kt uti ne ceffitas ab HELIODORO /. YlLjEtbiop. com¬ mode dicitur, itafaftum, ut cum infelicit fima mater quarta vice uterum ferret, & in omnia priora mala de integro relaberetur , ego ante omnia ad motus uteri ae me- fenterii fpasmodicos, .abortus jam difti Autores, tantorumque l^mptomatum Cgulam formalem, fiftendos , animum & confilia applieando , prudentior gn audacior faSus , miferx laudanum hjftericummox dQCcnbQndum aliguot vicibus circa tempus fom- ni , Sc quidem metu vomitus fine alio medicamento conjun- dum, ad grana v. .& vj. , nunc in forma pilularum inauratarum, 'nunc cum aqua cinnamomi cydoniata gut Zedoaru inliquidioris formam folutum, propinavi, ad alvum vero illuvie eseterisque fordibus fquaiiciam foHicipandam & eluendam clyllere fortiori (ex decocto pbamomtlk M. ij. Jpecierum Caminant, furnmitatm CentauY. min, ana M. j. rad. gentiana addendo fal Tartl dccokturxfyrupumrofatumfolutivmf tauri liquidi^ & 5j ejfentU caftord ac nitri crudi , parato ) ufus fum : quo fado, ©mnium turbarum & fymptomatum inter fe ludantium illico mira infecuta eft malacia , pr^terquam quod vomitus aliquis per tres aut quatuor feptimanas in mifera adhuc fuperelTet; qui tamen cum tin^.vitriolimartuZvvtlfferi, maritata cum dimidi» eJJenti£caftoreiy ^ejjentia opii cum tinB^ iart, extraSa, hujus Jg ad illarum jiij, ter quotidie propinatis, interpofito elcduari® ex conferva florum tunic£, eleUuariodiafcordilFracaflorii, coralie rubro , caropbyllk, nucemofchata^ maftichej atque cumfyrupe cinnamomi cydoniato ad decentem confiftentiam redado , tan¬ dem confopitus ell , repetendo fimul omni triduo aut quatriduo » c^yfteres leniores ac blande abftergentes. Poft illa tempora, ubi duabus vicibus iterum utero concepit , ad illa duo praefentifli- mae opis auxilia , tamquam ad facram anchoram omni fellinatio- ne confugimus , ex quorum ufu etiam intra odiduum pulchre convaluit ; vomitu quidem per menfem & ultra durante, qui ufu repetito eleduarii jam didi , tinUmd vitrioli martk Zvvelfferi^ pecMFAnur.^ rj. Oooo tin- ' OMervatlo CCLXXXVL _ iinSturs coralliorum faffafraU^ &c. applicatis fimul externis, cef- iabat. Ut vero pateat, quomodo 6c eix quibus laudatum fupr^ LAUDANUM HYSTERICUM confiat, bona fide modum •mnem,quo iftud componere foleo,edocebo : ^ Extr, opii cum aqua calc> par, Zedoar. , vel calami arorn,, ana gij . tlor>fulphuris,(intQYdu.m etiam loc© hujus einnabarU antimonli,') €afior. pulveri f,m2L gij. Extr, crocias ad Bi], Mifceaiitur, & redigantur ad confiftentiaiiipilular em, malai xandam cum oleo deft, fuccini, OBSERVAtlO CCLXXXFl DN. D. JOHANNIS CASPAill WESTPHALl. Ex Ulcere pedis Occlufo, Pleuritis ^u, ria. Sputum Gruentura, & tan¬ dem Mors. Civis ac opifex noftras, Petrus Mulier, Vir quinquaginta & aliquot annorum, in finiflro pede circa malleolum per be- nUongum tempus ulcus alebat foedifTimum. Hoc cummife- rum non una moleftia ac folicitudine afScer et, ad multifaria mo« le vulgi, paflionum externarum chronicarum intolerantifllmi, itum eft remdia : Ac llcht ex iis nonnulla^ ulcerationem fubinde mitigare aut quafi tollere viderentur , efFeftus tamen fcmper e- lat infidus, malo ex abdito de novo recrudefcente , &:nova prorumpente fanie, omnem confolidationisfp em in ipfis incu¬ nabulis fiiffocante. Accidit demum menfe primo Anni 1^89. mt, cum ulcuspernefcioquodremediumad pulchram, utip|j^ quidem videbatur , ficcitatem devenilTet , plaga licet adhuc pa- iente, seger menfe dehinc proximo, pleuritidis fpuriae in mo« dum, dolore punfilorio, utrumque thoracis clima affligente, pud ;atne«^laius , cujus e diredto pes ulceratio^ena patiebatur. _ nlcerj pejis ficchfo ^c, _ magis ini eftance^ex improvifo corripererur. Sub hac doforuma per integra ofti duum tumultuantium/eroGiajmateria^ purufeirr tx & cruentae rr agna copia exfpuitione prodibat,quam aeger & fa-? ppre & odore fi milem affirmabat tabo, quod ulcus antea cruda- ire folitum-fuerat. Durabat iilhaec cxcretio iplas tres feptimaW nas. Hifce primis feptem diebus accedebat febris fatis acuta, ac perfimilis illi;, quam vulneribus aliquando foqervemr e vide¬ mus ; quo etiam faftum , ut omnem cerevifise ufum conftanter horreret , & ab ufu fecundarias (altem , quam Coventum vul-t - gv s vocat dolor pleuriticus magis accenderetur , 8c omnia in« gravefeerent. Confultum itaque duxi malo obviam ire per mi-’ fluras, (tylo Sylviano , ex lapillis cancrorum, antimonio dia- phetico, floribus (ulpluris, cum aqua prophyladiea , dixte^ folii & cardui benediai confedas , alTumptis in auxilium focium -Dccodis Traumaticis & exfpuitionem promoventibus,ex hede¬ ra nimirum terreftri , chaerefolio , (cabiofa , &c. In potus ordn narii vicem veniebat deeodio hordei cum liquiritia & uvis pafilSa Inftillato^aliquando cerevifiae fecuridarise (piritu nitri dulcifica'*»' to , aliquando etiam tindura florum papaveris erratici median» tehoc parata seger in momento quafi in ipfo ulceris centro ac fina doloris memorabilis (picula & molefliam quandam perlenticbat ; quod6c aviniudi poitmodum contingebat: quoties enim poit ftbris difcedum cx audaculo muliercularum confilio, ad confor¬ tandum, uti quidem venerabilis ifla tribus effutiebat, naturam, vinoindulgebat, toties ulceris regio novo gehu ac rubore efferef. batur, idque cd magis, quod Vinum iflud vernaculum elfet,' adeoque prsefentiflimo acore probe (aturatum. T erda dehinc feptimana , emanente interea materix purulentae cxcrctione, Columellae verbo, plaga redulcerabatur , novaque (tillantis ta¬ bi (ani es interiora omnia in tuto nunc effe teftabatur , mifcrqu© egregid fibi denuo cum valetudine convenire putabate Poft haec tamen majore cura dc tuta ulceris coiifolidationefolicitus, m.cum de novo requirebat confiiium, ubi, omnibus ex arte per- penfis, eidem duplicem fonticulum, alteru fupragenu pedis male affe£ii,aiteru in brachio oppofito, (vadeo, hisque dehine ad prae¬ ceptum inufl:is,quae porro adu opus forent, me edoduru.promit- tOjhominemque fic dimitto. Ifte vero,five futuri fecurior, fivc periculi remedium periculum ipfum ratus , ad hoc auxilii genus OooQ z vel _ _ Ohfervatio CCLXXXri vel admotis omnibus Peithus artibus nec a fuis nec amicis per- fuaderi poterat. Anno itaque diftq inutili Gun^atione extra- fto, accidit, ut anno mox fequenti 1650. ipfius filius Vratisla- via ex Quartana curata tumorem ab dorninis hydropi¬ cum pedumque oedema domum referret, quod ultimum Meirle Oftobri fex dierum fpatio fcrotum in tantum occupabat, ut ea^^ pitis ingentis magnitudinem fatali mole exaequaret. Accerfi- tus ego cum Balneatore hujus loci iri curam' , omnibus rite per- penlis, fatum jam imminens haud vane praedicere valui , quod etiam dis menfis didi nono cu ruptura alterutrius cruris & fpha> celo feroti infequebatur. Moeflus ex hac jaftura parens > viU inter lachymas immedicabili gangtsena & valetudine filii , pru- dentior 8c cautior faftus fecuritatem & curidationem , duo ifta adverfus res in arte’ nofira proipere gerendas poteritifiimat ac Commumifima impedimenta , continue exuere , ac de excitan¬ dis ex juffu meo' fonticulis jam jam ferio cogitationem fufeipere incipiebat, re omni Balneatori in hoc vocato , cornrriiflTa. Hic vero hujus plane imperitus & vere iners (cujus inertiae & imperitiae aliud egregium documenturii biennio pofi exhibebat, dum feltiaTiOy affetiu foporofo, morbo Caftrenfi fiiperveni- tnte , laboranti , meo jufiu veficas in riticha & brachio excitare non poterat, nifi ipfemet ego 5c viam praeivifrem 6c negocium mea manu expediviffem) milerum inutili verborum lulu circum¬ ducit, &uti, C. Taciti verbis, trepidantium natura ell, immo¬ dicos elTe promifTis , ita ifte' infelix artifex’ , ore quam mann promptior y magno hiatu homini facile credulo ulecris occlufi- onem citra magnam difficultatem pollicetur, fonticulum vero duplicem rem ipfo ulcere molefliorem , cumque extremo fafti- dio Gonjundam effe , vane peiTuadet. Ada haec omnia me in¬ fido, & in ea fi ve opinione live errore haerente, fonticulos ad mandatum dudum efie excitatos'. Menfe Decembri, & qui¬ dem ipfa fecundi Adventus Dorninici feria dum ex templo rac domum confero , atgermihl obviam fadus medicameritum pro J^nguine purificando a me expetit. Balneatorem id juffiffe pro- ^ndens. Ubi egd inter primos fermones hominem fiatim de fonticulis , an rite habeant 6c officio fungantur 1 rogito ; ille ve« rd ad haec reponit : fe nullo indigere fonticulo , Balneatoris que referre acceptum conlilio , quod contumaeiffimum ulcus tam aufpi- iit Ulcere pdis occlufo ^cl '$4§ aufpicato coaluerit, ut vix vola amplius aut veltigium in pede f uperfic / fe tamdiu ad txdium usque fub aliquot Chirurgorum inFaiifta opera fatigatiini fuiffe, folum hunc egregium Virum oc- elufionem ad votum procuraffe, ojjinemque rem fua ope & con- fiiiofeliciirime coitfecifrey fenvinc firmum valentenique, & re¬ vera lateri pedibusque . Bene effe. Ego ad hxc obflupefcens hondefillo Feroculum ulterius fubmonere ;, hxc omnia fine me arbitro rniale elTe afta , curationem ipfarh: Balneatoris rnimicam feiterheffe , larvatam ac umbratileni , monftrum nunc majus intus ali quam in cute , incendiumque male fopitum majore fiamma de facili refurgere polfe ; fique' fibi tuto ae conftantet eonfuitum vellet , fonticuiorum feftiriantiffima admiffione peri¬ culo, ex abdito Scinfidiis aliquando irrupturo, imo forte jam jam imminenti, ut fe opponat 5 candide fuperaddo.' Ille con¬ tra rafuri fecurus y & occlufionis temetarix fucceffu Ixtior ac ferocior, bene monenti ulterius contumaces animos oppofuit, fique forte prxter fpem fecus quid fibi forte evenerit, tunc latis fuperque iemper tempus adhuc fuperelfe excitandi fonticuli. Dic i ^ . menfis Deeenibris ejus uxor me convemeiis magnis quxftu- bus referebat,- maritum per aliquot dies tulli vexatiflima aili- flumfuilTe, nec cibos ipfUm more folitd appetere , nodeque noviffima fe perfenfiffe puiidiones in thorace, ac dolorem in pc* doris cavo mita gravitate prementem ; alvum infuper per tri¬ duum ©fficio fuo , inufitata mora , defuiffe. Ego indignatus hominis obmtentis inobedientiam uxorique queruix temeri¬ tatis admiffae imminens nunc incommodum aerker ingero ; ne tamen anMS petenti deeffe videter ,• marito mifturam fudorife- T^mtxaqtidch^refoUiy prophylaQica SyMi, lapiUk canerorum > & grano unico laudani opiati cximfjrupo de fumarm exhibeo , addi¬ to fimul cdnfiiio, ut prius, quam ad fu dationem fe cdmp@neret,’ clyfierem fibi injici Guraret^ fic enim idem auxilii genus fub fu- periore morbo morofioralvus.etiam exegerat,* illud<|ue rnani- fefto cum levamine a nobis applicatum fuerat. Ip& mulier ad cly fleris mentionem velut ad revelatam Perfei parmam perculla, fe de eo nihil decernere pofTe , feque eum marito xgro prius ea de re aduram in fe recepit. Altero rnane diei fequentis JulTu x- gri ad me refertur , laxatam efTe feliciter doloris pungentis virnf fecilioris4ue fomni quim antea elapfam nodem fuiffc, vires ye- Oooo 3 SQ 644^ _ O^fervatw CCLXXXVl rd fatis marcidas effe 6c caducas , rufiis quoque molefliam ad fenfum magis increfce^e ? aivumque adhuc nondum folutam tenfione ac pondere fibi plurimum negotii ac txdii faceffere. Tum ego ulterius deteflatus hominis fiiiilteritatem, clyRerls ufum denuo injungo , & fi hunc admittere porro obniteretur, mc nihil comrnercii cum eo amplius habitura tantum non adju¬ ro. Giirca to. aatemeridiauam uxor celeritate quanta poterat ad me properans inter clamores & iachrymas refert , fe ex foro & taberna fua , ubi reculis fuis vendendis inhiabat , domum jamjamaccerfitam, maritum inter novos ac vix fatis memoran¬ dos dorfi ac pedoris dolores miferrime jacentem invenifle , cum jfudorc frigido 5 accedere his anxietatem in tota abdominis regi- onetantam, ut extremaomnia jam imminere viderentur. Ego |nj unda fe vere, ac cum nova indignatione , cly fleris injcdlione, alias caetera omnia absque hac irrita fore proiiuocio ; illa interim inftantiflimc exterrui remedii folatium faltem a me rogitans , a meridie , otium a foro nafta , clyfleris applicationem certo pro«^ mittit, rerum in taberna fua gerendarum impedimenta nunc prattendens. Dimitto itaque eam cumjinimento ex unguento du sltb££Q\im9ho Philo foph orum, cumini jlillatitio Sc tantillo campbo* y^e. Circa tertiam a meridie (nam ad hoc tempus ex ufu lini;f menti aegruim meliuscule habuifle narrabant) poft tot monitio- fies , & manifefto discrimine compulfi , tandem clyfterem a me petunt. Vix verb a me digrefla erat mulier , ubj ejus tilia cum yefica decodionis clysmaticse dimidio ad me ciciflime recur- (at, patremque, qui ex ufu linimenti fibi quafi redditus fuerit, yixpoft dimidiam liquoris injc£lionem repente animo folutum fuiffe, viresque jamdum fatis exhauftas admittendo clyfteri non ^mpliiis eife pares , adeo que miferum toto corpore illius ulteri¬ orem ufum perhorrefeere , longa feric enarrat; accito dehinc me relinquens, breyi ppfl de patris aegri flatu ac conditione ma¬ trem me iterum conventuram, ac medicamenta, quae mihi tunc viderentur ncccftaria , petituram, certo promittebat : fed ea vef* pera acjio6le nemo a me vifus. Altero mane , ipfa nimirum fe- ria Natalis Dorninici prima, ujp de eventu certior fierem, de fla¬ tu xgri feifeitatum mitto , ubi uxor ad me referri jubet, mari^ tum pofl horam applicati enematis non tam ex naturae communi lege ^ fuo fato obiiffe , quam potius ex inaufpicato clyfteris ufu extin- I.X ulcere pedk Occlufopkuritis ^c. cxtinftum fuiiTe, huncqiie ipfum poti/Timum mifero mortem maturafTe fibi perfuafum effe. Quo audito, in asdes defundi me confero, ubi percipio, defundfum pofl applicatum enema difficiliori relpiraticneac fler tore vexatu fubiplo conatu expedo« rationis & tuffis frequentiffim^ ferocia, exfpiraffe ; luftrato de¬ hinc pede maie affedo , locum antea exulceratum firmiffimS ©Gclufum, centrum autem ulceris nigerrimum, ifliusveroeir* eumferentiam ex casruleo viridefcentem , cum flupore animad¬ verto. Interea, dum ego curiofiushxc ago. Vidua me adhuc dum praefente , muliebriter mille plandibus in calido & furenti ludtt fe defatigans clyfteris applicationem tamquam mortis celerius accerte caufam, incondito clamore accufare, innoceritiffimum- que remedium finifterrimo fermone traducere, ac diris omni* bus execrari , haud verebatur. Nimirum inter artis faluberri- msemiferias , quas jamdum fuo tempore multiplices Galenus a& ferebat, & illa cenferi debet, quod vulgus conr!lianoftra,con«‘ tra prudentium praecepta , ex eventu judicet , fortuitaque tan¬ tum non femper ad culpam trahat, ubi tamen pulchre memi- niffe conveniebat fententiat graviffimae, quam Valerius Maxu mus, fuo modo in folati um etiam Medicorum , lib, /X cap. X//. confignavit ; Fine namque viU nofir£ variis Ss? oaultk caufk expo^ fito, interdum quadam immerentia jupremi fati titulum occupant^ Um magis in tempus mortis incidant, quam ipfam mortem mer*^ fanto (Delitio Jugujlam Vind^- ^ a. T^eoemhr» Annoi6^8.miff£.) 0 B S E it V A r i Q CCtXXXViL Dn. Dn. Fiim CHitlSTlANI CilEGUtl 2>e coitu fine ulla feminis eje^ionc. Vir xxxiv. circiter annorum , ftatuhe & corpulenti* medio¬ cris, egregie etiam barbatus, nec non profpera ac vege¬ ta valetudine praeditus , cum conftitutionis optiro* F*mina jam undecim Minorum fpatio, ac quod excurrit, inmatrimo- wt _ ohfemtio CCLXXXViL _ ; _ fiio vivit. Etquamvisab eo tempore fxpeiiumero cum uxc»- recongresfum venereum ceiebraverif, ne guttulam tamen ii^ quoris in huac usque diem in aatursefinum effudit. Nihilo lecius falacis fimus eft^ fepisfime toro coit , Teftes crasfiuscu- losfed fereinfenfibiles, naturalique longitudine' ac craffitie pratditum membrum habet, liiudque rigidislimum in pudo^ risfinu^ nonnunquamfatisdiu , etiarn cum uxoris cruciatu , agitat, usque eianguefcat. Durante boc matrimonii tempe** j:e ambo contenti vivunt, maritus, quia uxorem contentam 6c de nulla re conquerencem videt , uxor quia per ignorantiam non aliter aftum perfici debere putat, gtenim ignoti nulla eft cupido, Dum interea in ejusmodi ignpratione Fc^mina ver^ fatur, fterilitatisque veram caufamnondurn tener, Eccel fo^ ror ejus natu minima ante duos annos nuptui cuidam tradi¬ tur, celebrantur nupti^ , quarum arcana reconditifiimaforo- ri protinus revelat, unde uno veluti momento talia difcit, quas tamdiu ignoraffe vehementer dolet, fjinc etiam plane alia rerum obferyabatur facies , quippe quat antea fua forte contenta vivebat, nunc male animo erat, mulrisquefolicitu- dinibus vexabatur, ^uem marfium femper animo me¬ dullitus amaverat, nunc npn tanto amore profequebatur.Poft- quam enim fororis uterum vifcofa quadam materia irrigatum fuiffe audiverat, illicofuam fterilitatem ab ejuscemodi liquo¬ ris genitalis deftftu derivabat. Sine ulla quoque mora ma¬ ritum adit, eique, quicquid forore didicerat , protinus refert, fimuique conqueritur, quod tanti momenti res illam tamdiu neCcire voluerit, Quinimo feriO monet, omni ftudio nunc cogitandum effe, qua ratione ille feminis produdtio- ne, illa vero duIcisjSma dein prole beari poflit. Ha^c quali animi perturbatione ac comotione maritus audiverit , facile quivis dijudicare poterit. Nam reliqua filentio de indufiria prascereo. Ambobus interim nihil magis cordi erat, quam ut eorundem familia, fi adhuc posfibileeffet, heredibus ornare¬ tur, ideo medicum a me obnixe & anxie confilium poftulant. Affeftum itaque diligenter 6c adeurate examinavi , nihiique, praeterquam fummum frigus a juvenilibus annis perpeffum , hujus affeftus auftorem accufare potui. Nam iterum atque iceram alSrmavit, in difciplinae ac tyrocinii annis a frigoris ve- hemea- Dtf ceifUy fine uSa feminis ejeBiom.'^ hemenria fepiflime crudeliterque divexans ac quafi fopitii membris | fc fruftra feminis excretionem tentaffe. Cum ta* men notandum fit, fe antea non femelnodurnas pollutio¬ nes fenf^e, ac manuftapratione nonnunquam femen excre¬ tum vidifle, Uxorem veroftduxiffe, ait, partim quod fti- mulis Venereis ad id compuifus fuerit, parcim quod naturam, fi Venere uteretur , tunc certo mutari fibj firmiter perfuafenc» J^ibus fingulis attento animo perpenfis , ajffeftum incura^ bilem, quia per longas nimis moras invaluerat , llacim pro^ nunciavimus. Nihilominus ut ambobus aliquomodo fatisfie- ret. Remedia, ut dicunt, femen producentia, devias claufas referentia ad tempus marito , fed incaffum propinavimus. Hinc tandem maritus fe nullis amplius medicamentis ad fe« minis produ^lionem ufurum , uxor autem fe rem fecretam cum nemine amplius communicaturam, 8c reliquam vit^par?* ticulam tranquille ac in pace transa^uros ambo conftituerunf.- Ego vero cafum non quotidie occurrentem erudito orbi , fup^ presfis tamen nominibus , communicandum operat pretium effe duxi. Aft antequam manum de tabula trahamus ,breviter& pro¬ pius pratdifU afFed:us caufam invefeigabimus. Idcirco ex phyfiologicis prscfiipponerc liceat; i.MalTam fanguineam duplici motu moveri , uno progresfivo , quatenus ope cordis de arteriorum motus ad fingulas corporis partes tora moles uri getur ; altero inteftino , quatenus finguix molecuixfitum mul¬ tant, 6c ex vicinia unius in viciniam alterius volvuntur, zl Utrosque difios fanguinis motus ad vitx perpetuationem ^ nutritronem , dc partium auctionem , variasque in hos fine» fecretiones inftituendas abfolute neceffarios efle. 3. Sangui¬ nem innumerorum diverforum corpufculorum congeriem efle, diverfasque has particulas ad fecedendumde varia fluida efficienda jam efle difpofitas ac pratparatas. 4. Ejusmodi ve» roinfanguine arteriofo ex ift entes moleculas a M. «5, per fo- lamtranscolationem citra ulteriorem irnmutanonem feparari pofle, tuneque nomen mutare, dr varia fluida , v. g. Lym¬ pham, falivam , bilem, urinam, femen dcc. conftituere, f .Di^ verfarum molecularum transcolationes a diverfa glandularum vel partium ftruftura dependere. Struftur* diverficarem Pppp inhoc '44S Obfervatio CCLXXXVII. iiM • ■■ i m. ^ „ iwi ' " i-i' *■■**"«' i MMMtaMw wmmmmmmmmmh in hoc confiftere , quod foraminula, per fecernenda cor- pufcula urgeri debent, tum ratioi^e amplitudinis ^ tum ra* tione configurationis differant. J^ibus pra^fuppofitis , fe¬ minis elaborationem , neque per facultatem quandam , quae doftrina jam diu corruit, neque pfr fermentum quoddam in teftibus fuppofitum, fiquidem omnia talia fermenta noftra a:tate deferbuerunt, fed per folam tranfcribrationem perfici dicimus* Nimirum quatenus cordis vibratione per arterias diftas fpermaticas fanguis ad albugineam tunicam, fcu cor¬ ticalem glandulofam tefticulorum fubftantiam appellit , 6c jnoleculat feminales aliis fanguineis laxe coh^rentes congrua ac determinata glandularum foraminula fubeunt, 8c a novis ju¬ giter infequentibus ex poris in feminifera vafcula, ac ex iisdem m unum canalem , quem vas deferens voCant , 6c dein per la¬ byrintheos epididymidum flexus in vefkulas feminales protru’* duntur. Di^as vcficulas receptacula vocamus liquorem ge¬ nitalem tamdiu continentes, donec vel in coitu concusfione venerea in utejum projiciatur , vel per vafcula minutisfima Ipongiformia in venculas hiantia M. S. ad dextrum Cordis ventriculum pergenti iterum advehatur. Ubi fimul notandum venit, in veficulis ferofum , in proflatis vero oleaginofum fluidum pro fpirituofse ac penetrantisfimae feminis fubflantiit vehiculo ac feliciori forfan ejaculatione filtrationis etiam mo¬ do ^ fanguine fecerni , prout fufius alibi diximus. Confide- rata itaque ratione, qua femen elaborari tamdiu firmiter cre¬ dimus, donec meliorem fuerimus edofti, haud difficile erit defe£lus feminis caufam reddere. Etenim penitus femen de¬ fecit, ob vitium, quod nunc in fanguine materiam feminis praebente , nunc in organis feeretoriis, feminales moleculas a fanguine feparantibus , haeret. Sanguinem accufamus,quan- doprseternaturaliterfe habet, aut non fatis ejusmodi molecu- jis ad femen confticuendum turgidus exiftit: Organa veroft- eretoria , quando aut plane defaat, aut obfiruQ:a vel alio mo¬ do aflfefta funt. Masfam fanguineam vix ego accufarem,prae- fertim ubi animadverto , virum noftrum varii generis alimen¬ tis uti, bene edere , bene digerere , verbo 'pancratiefe atque athletice, unico hoc incommodo excepto , vivere. Neque uUis organis ad feminis fecretionem , aflervationem aut eja¬ cula- De coitu fine uBa feminis ejcBionel 40 culationem ab ipfanativiUte privatus eft, quod fatis fuperqj patebit, ubi in memoriam revocaverimus, illum in juventu¬ te fua femen fsepius voluntarie & involuntarie profudiffe. Er¬ go organa fecretoriai a frigore in delicatioribus annis perpefc fo, praetematuraliter afFefta, fine mora hujus mali matrem accufabimus, Pra^ferfim cum ab illo tempore £e femine or¬ batum viderit. Et fane maxima intenfi frigoris in corpus noftrum vis eft , quippe fuccos noftrd^ infpiffat, acfa^pius corrumpit, organorum vero fibrillas contorquet , dilaniat, ficque illas vario modo prxternaturaliter dilponit , utpori re^ liftiadfecretiones ut antea inftituendas jnepti relinq[uantur« Tali ratione a frigoris vehementia viri noftri organa glandu-; lofa genitalia fuiue corrupta exiftimamus , quatenus eorum fibrillae talem difpofitionem tunc temporis nafta? fuerunt, ut ad feminis elaborationem penitps nunc inepta fint. Hinc etiam quivis facile perfpicietafFeftum arte humana curari mi¬ nime poffe, Nobis enim vera ac genuina pororum fecreto-i riorum amplitudo 8c configuratio in hunc usque diem adhuc ignota eft, 6cfi perfpeftaeflet, confufas tamen a frigore 5c quidem a longo adeo tempore glandularum fibrillas in verum ordinem nunquam redigeremus, Cauterum quseritur an fine feminis praefentia membrum erigi posfit? RefpondecE. Pla- terusObfcrv.lib. i.pag. 240, naturaliter minime accidere pot fe , ut viris membrum virile attollatur , fine praecedente vene¬ ris ftimulo, qui cuma femine in vafis genitalibus pruriente,’’ eaqueadexcretionem incitante , excitetur , illos quoque fi congrediuntur, femen emittere. Contrarium evincit prx*< fens cafus noftri viri , qui toto matrimonii tempore faepisfime coivit, fine ulla tamen feminis ejeiiione. Refert etiamSchen- ckius Obferv. med. libr. iv. Helideum quendam noviffe , qui propter Teftium duritiem nunquam femen excrevit. Simi- iemque cafum in montibus Sebenenfibus, Gallia? non procul Monfpeflulo obfervatum fuifle in homine, cui tendebatur qui¬ dem membrum, 8ca£tu venereo utebatur, fed non abfolve- bat , q^uia ne tantillum feminis ejaculabatur. Alios ejusmodi cafus nlentii peplo nunc involvo, neque inficias ep , a femi:- nis pruritu ordinario fpiritus animales ad mentulae ereftionem determinari, quamvis aliorfum fpirituum animalium influ- Pppp a xum Oifervatio CCLXXXVlll uni nunc deducendum effe, fupra recenfitus cafus noscre- dereiubeat. Membrum autem intumefcere ac rigidum eva¬ dere exiftimamus, quando Spirituum animalium adnervofa Corpora uberior influxus determinatur, & hinc mufculi pe¬ nis breves , crafli ac robufti in ejus radice exiftentcs conftrin- fiuntur, utlanguineavafa comprimantur, refluxus per ve¬ nas imp*ediatur , ficque fanguis in membro morulam quan- dam peragere cogatur. Uti variis experimentis anatomicis ac Phyficis demonftrari poteft. Cum interim a feminis pru- ritufpirituum animalium in Penem influxum , ob ejus tota¬ lem defeftum, derivare nori liceat, forfannon male agemus, ii dicamus fpiritus animales ab objefto amabili & fortiori ima¬ ginatione in membrum ita urgeri , ut ereftio difto modo rnntinffere debeat. Verum ulterius hujus rari phaenomeni rmhtrgm mijfa. ) QBSERVATIO CCLXXXVIll. Dn.D.UDALRlCI STAUDIGELII. DeSingultuinmomento Sedato. AI^ho , quo me certorum negotiorum causa Romx deti¬ nebam, 1(58 8- menfe Martio, egregiae cum litteratur* tumconverfationis vir V.S.P.fingultu correptus fuit, horis ante mediam noftem circiter duabus. Siquidem autem inter leviores recenferi communiter lolct affeftus ifte, contemptus i Patiente quoque primitus fuit, & habitus nihili. i’ed enim animadvertens , eundem non folum pertinacius inlifter#, verum etiam de hora in horS incrementa fumere, tandem de le- ftione.cui tum incumbebat, fe levare, me, ceu contubernalem convenire quodque patiebatur,incomodum exponere ciepif. «uid ageremus? eramus in Urbe hofpites ambo, in diverfo- rrofoli, paucis adhuc noti: noxinfuperaltiflima, &incurfu fuo jam medium habens iter ; pharmacopoeia longe dilJita ; famulus, qui mitti poflet, ad manum nullus, atque adeo re¬ medium nullum. Author tamen D. Patienti fui, in leftum fe conferret, ftragulisbeuefe cooperiret , halitumque. fub iis¬ dem. Be Singulta th mmextofedifito. di f dem 9 quantum equidem polTec, conprimeret , quo corpo¬ ris caletaftio 6c melius 6c citius promoveretur| data prius, quae fupererat ex itinere^parva MifKridatii Veneti portione. Fafta fuerunt ad nutum omnia j fed absque vel minimo levamine^ Furentibus in quartam omnino jam Horam, & continuo ye« Hementius , motibus hifce convuifivis, dolor acc^t valde fenfibilis, corporis laffatio, cordis anguftiae, & quaedam e* tiam timenda lipbthymiae indicia. J^uamobrem cum animo dejici confpicerem amantifllmum mihi D. Patientem, fiene-i fcio cujus eventuri malifollicitudine vexari vehementer 5 mi- fertus ejusdem, quid, quodfolatio poffetefle, confulerem# anxie conatus, reperi tamen undique nihil. Omninmenim rerum penuria conliliuiii vel non admittebat, veladmiffa fru- ftrabatur. Dum igitur ille doloribus , ego comiferatione Gurisambo diftrahimur, nefcioqub cafu lumen , quod per¬ nox alebamus, excinguitur. Laboratum iraque certatim ab ambobus , nam ita fuadebant lubrici afFeftus circurnftantiae^ ut excitaretur novum. At comodo fucr,iheo^ue plurimo eum gaudio praeventus a D. Patiente fui. J^andoquidem quam pri¬ mum odorem, vel effluvium illud fulpfauris corpusculare per¬ ceperat, bono Genio fic difponente nonnihil hauferat co- piofius, fingultusinmomento fubftitit , ceu difflatus lumi¬ nis inftar, autexterfus velut uno traftu macula. Refiduum noftis deinceps dormitum placida, fuaviter> & ctim plena virium receptione. SCHOLIUM. Libuit fari e pofthac quandoque mecuiii p^rpencfefc,qu5r^ fum referri commode poffec effedus tam fubitaneus: utrum in vim «Fulphuris balfamicam > an vCro vehementer incifivam quam fulphuri tribuit Helihontius^ & excellentem quidem, quando gloriatur ^ viro cuidam vulgari vitam ft confervalTe per annos quamplurimos , folo fulphiiris oleo feu fpiritu , quem certS quadam ipfumenchirefi conficere docuerat; hanc quotidiana nobis exhibet experientia , in thoracis, pe£loris, pulmonumque vitiis: qua^ fatentibus paffim Medicis, len¬ tori cuidam, tenaciquecriiorisvifcidirat i natales fuos debent. Fortaffis non inepte quis utrique retulerit fcin acceptis, Pppp 3 do Obf^rvatio CCLXXX/X, _ do quidem enim D. Patiens aliquot antea diebus efui frufta» um, cafeo^pifcium quoque falforum indulferat juftdpius, 8c eodem ipfo vefpere, quo pofthac jam enarrata paflus eratfym^ pcomata, in aere frigido diutius deambulaverat, proindeque cruorem in motu , fortaffe ftomachum in pfficio fuo turbave-? rat; veri^mile eft, corpuscula fpiculofa , quibus fulphuris fumus conflat , cum atrrafto aere recepra , cruoris vifcidi-» tatem , ut eorundem eft penetrantiffima vis , citiflime diffipafl fe; balfamica vero membranulas oefophagi calore fuo fuaviter fubii/Te , hscrentes in iisdem frigido-acres particulas comple¬ xa, hofpitiofuo dejecifle^ficgue vellicationes iri membranu¬ lis, cumque vellicationibus eriam motus convulfivos detrun- caffe, Conjefluram hanc alia quadam fuccollat experientia, in famulo meo poft aliquot deinceps menfes obfervata. Poft- quam eaim fruftus horaeos & avidius & copiofius deyoraffet, fiigidamque levanda? fitis gratia bibiffctdefuper, ocius quae¬ dam in ventriculo lancinatio , paulo poft fingultus fuit fubfe- cutus: duraveratque , priusquam animadvertebam, per ho¬ rae circiter quadrantem, Tuin ego memor prsefentanca^ in Amico mutationis, cupidusque fcire , num vim contineret cuporifticam accenfi fulpburis fumus in hoc affeftu , famu¬ lum aliquot fui phurata fila accendere , fumumque ore excipe¬ re jufii. Ubi confidenter aflerere poflum , etiam hac vice fin% gultum fubftitifle , tanietfi non tam momentanee , quam an¬ tehac: verum intra fpatium quo recitari commode poterk Pfalmus De profundi^. Quaenam hujus caufa fingultus extite- rit, clare fatis exhibuit copiofa fputatio, paulo poft fedatio- neminfecuta: fputatio, inquam, lymphae valde tenacis, aci- dit, yifcofaeque, dubio procul fpiculofarum fulphuris parti¬ cularum adventui cedentis , hofpitibusque nervofo generi longe gratioribus ftationem fuam commodantis. Utrum autem hujus fulphurei fumi affluvium eundem femper effeftu fit daturum, ulteriores docere debebunt experientiae. ' Siqui¬ dem ha£tenus vel unius obfervandae nulla mihi prorfus ampli- ys occurrit occafio, m o m OBSES- De vemitu chronico fimut ^ periadicS. i OBSERVATIO CCZXXX/X. Dn. P. VLDAIKICI STAUDIGELIl De vomitu chronico fimul periodico. TNter curiofofesj quas vel legere j vel annotare mihi licuif, ^phyficas obfervationes > fequentem arbitror cffe quoque numerandaHi* Erat vidu^ cuidam in pago Tiirggenfeld fili¬ us ) annos aetatis > quando addurebatur ad me , circiter quin¬ decim numerans. Hic quam primum fol Zodiacum emcn- fus, remetiri coeperat eundem, quod fieri quotannis folet 22. vel 23. juniij vomitibus infeftari ccepit ; mitioribus per tres autquatuorfeptimanas ; vehementioribuspofthac, quo nem¬ pe longius receflerat a termini punfto fol. Eratque notatum a Matre,vomitus filio facelTifiremoIeftias multo majores, quam¬ primum vel panes vel alios cibus coquere neceffe erat ex novi* 'ter colleftis terrae frugibus; aut ex iisdem confefla recens fa* rina. Tum enim dies abibat propemodum nulla, qua non, vel mane relido le£lo; velvefperi> cubitum iturus vomitu rejicere debebat, fubinde materiam vifcidam , 8c tantisper aci¬ dam: fdbinde limpidam, attamen a citrina bile modice tin- dam. Durabat autem haec vomendi necellitas ad 21. Decem¬ bris usque , ab xftivali fcilicet ad hyemale folftitium. Inte- rim dejici confueverat appetitus. Cum appetitu vires , emacia- rique toto corpore. Praecerlapfo folftitio, fpontefuaceffa- bat vomitus ; 6t eodem > quodecefferant, ordine redibant ap¬ petitus , vires , habitus corpori priftinus , verbo fanitas» J^antumvis dici non poterat totalis ; eo quod continuo re- manfent quaedam circa pedus 6c yentriculum compreflio, modi¬ ca tamen , Sc absque dolore , aliaque quavis incommoditate. Sed enim , quoniam anno nonagefimo quarto fiipra millefimu fexcentefimum enarrata lymptomata filium urgebant folito cru¬ delius , ut non folum agere vel laborare potuerit nihil > verum etiam ut plurimum adhaerere ledo coadus fuerit , defolata ma¬ ter remedium a me non tam petiit , quam extorfit. Metuens etenim, ne deferiptus afFedus ex illis effet, quos Theophra- fus aftraieS appellat, & ipfiustnet ofiinione difficulter admodum '44^ Oifervatio CCLXXXIX. *-■' . ^ >' ' ■ ■ mwm i:a - ' t tmm ■■jim» ■ ^radicabiles j aliquam dare medicinam diu recufavi i partim quod afFedus fcenam luam jam per integrum luferat fepteniumi partim etiam , quod quam plurima remedia , non folum a yanis tonforibus & agyrcis coempta , fed etiam a duobus prgeftantibus Medicis praeferipta filio praebuerit, fruftra femper & absque ul? la valetudinis emendatione. 4:^id enim expeftandum erat mihi , praeterquam eaedem querelx, quas apud me mater dolen - ter effudit in tot irritorum medicamentorum aurhores ? Credi¬ deram, Tatius effe6c animo jucundius, absque medicinis mu¬ lierem dimittere, quam ejusdem fruftratarum expenfarum que¬ rimoniis confeientiam onerare* V erum armatis demum preci¬ bus cedens , lacriniis videlicet , portionem aqux benedid^ Rulandi dedi , certis quibusdam aromatibus irradiatx, filio, mane jejuno Ventriculo prxbendam s adjeftis quibusdam her¬ bis ftomachicis , vino &aceto incoquendis, ventriculoque curn binis faeculis altcrnatim imponendis. Poft menfem rediit ma¬ ter, filium fecum habens i narravitque , potiunculam operatam fiiifiepropre nihil ' fic judicare , fic plerumque loqui folet plebs fuftica, nifi plauftratim evacuent medicamenta , ipfaque pro- pemoduni’ rapiant fecum inteftina , ) fubflitiffe tamen a fumpd, vomitum: agiquenunc cum filio bene , nifi quod a triduo rur- fiis diminuatur appetitus ; crefeat autem apud fe timor, nc rc? deatur in^ntiquam fy Ivam. Confideratis itaque pueri viribus , ejusdem aquae denuo dedidofin , fed auftam in quantitate : puL Verem item ftomacheium Birkmanni, cum pelliculis ftomacho- r u gallinae fubtiliffimepulyerifatis maritatu, oleum deniq ; ftoma- chale Cratonis inungendum exterius : datis prp fervanda dicta tieceffariis monitis. Jam quid ? ut ut etiam ab hac aquae fecun¬ da dofi puer vomuerit admodum parum, vomitus tamen hafte- nus tam pertinax fuit fublatus, & emanfit conftanter, ficquefer*» ratus Matri fuae filius unicus, i-icqit eun^m duos pofl annos cernere vegetum, vultu fioridum , potoque corporis habitu ro^ f i^dc pinguidulum. (ExhiUu Juguftd i^wd. d. 59. pmmh Anno 16^$.) #4 )o( Jl» QiSiM. _ _ De Phmommh quibusdam clyca ^c. OBSERFATIOCCXC. DN. a JOHANNIS CONRAZ)! BRUNNERI. De Phaenomenis quibusdam circa gravkaeem aeris, rationibus fimul expofitis^Gur mercuri¬ us in Baromecro afcendat cceIo fereno, descendat autem piu7i6. Anno, quem agimus MDCIIC fub initium menfis No» vembrisiter cum Sereniffimo atque PotentiJjImo EleSore Pa¬ latino, Domino meo Clmentijjlmo Viennam i fecundo Danubio fe¬ ci* In itinere , curis vacuus attente confideravi nebulam , di vifim hinc inde in convalle ante folis ortum apparentem , qux eodem oriente non quidem divila, fedfenfim difciiffa fuit ita diffoiuta in aere , ut qux ante caliginem oculis oiFuderat , nunc fpedaatibus nobis invifibilis magis magisque tenues evanuerit in auras. Hujus phaenomeni rationem altius perpendens, ean¬ dem effe exiilimavi , quam in urina, quxfalibus referta frigore turbatur, in calidam autem immerfioneinclareicit iterum. Nif mirum atmosphxram variis eifluviis terrx vaporibus refertam effe perpendens , facile perfpexi , eadem eMiivia aere fereno Ita recipi ppITelpatiis intermediis atque diifoi vi , ut non appareant &rnpiius neque in ventos incurrant , quemadmodum corpuscu¬ la felina in urina calida aequaliter diiloivi & poris laticis ita recipi videmus, vx lucis radios non impediant, quin illibatos trans¬ mittant. Quacumque autem ratione loculis fuis & (patiis inter¬ mediis pelluntur, aut fchefin fui amittunt, five agglomerentur fi- .vc turbentur alias , lucis quoque radios intercipiunt , & ita me¬ dium, feu liquorem feu aerem turbidum reddunt. Haec me» cum penlitanti^ aliud fuccurrit ph^nomenon, cujus ratio in¬ ter viros dodtos & Collegas hadfenus agitata fuit erudite: qui ncmpQjiat , utmercurm Ccelo fereno in Marometro afeendat infiflu^ Uy defcendatqiie turbido j nebulofo} In aere nimirum fereno perfe&am fupponere licet diffolu;» rionem particularum atmosphaeram conftituehtium, &itainvo^ I^ec, flL Anh. F. ^ VL Qj5 q q luta- CCXC. lutarum, ut lucis radios minime impediant, fed illibatos trans¬ mittant : Fafta autem quacumque mutatione aeris, continge- re , ut corpuscula aere fereno optime diffoluta conglomerentur aut praecipitentur , in turbido , 6c (ad modum folutionis mere, in aqua forti, vel auri in aqua regis) fundum petant graviores, non fine conturbatione medii liquoris ; unde aliter fieri non po- teft, quin, dum fundum petunt &fubfident graviores, fiiper- natantem liquorem leviorem quidem fed turbatum relinquant. Idem de urina hominis , ratione falium innatantium, & aliis me»* tailorum folutionibus contingere folet* Exinde difeere licet , cur coelo turbido , nebulo- fo, 3c craffo dcfccndat mercurius m Barometro , quia prxeipitatis corpusculis ex atmosphsra verfus terram gra¬ vioribus primo fundum petentibus, reliqua aeris columna levior faSa minus gravitat , nec tantopere fiiperficiem mere, in vafculo appofito premit , unde elevatur hxc , defeendit autem mercurius infiftula. Contra coelo fereno , receptis iisdem aut aliis, atque, ut antea, dilfoiutis , gravior neceflario evadit Columna aeris , magis proin premit fuperficiem mercurii in vafculo , unde quantum hic deprimittw: , tantum afeendit ne- ceffariojn fiflula; adco«^ Calo fsreno gravior , levior autem tur^^ hido (contra opinionem vulgi) aem incumbentis columna. Gravior autem vulgo videtur crafiior aer & nebulofiis , quate¬ nus non tam congruus efi: rcfpirationi , neque fanguinem ita at¬ tenuat , aiti ferenus , quo omnes vegetiores effe foleimis , prop¬ ter fanguinem optime folutum , attenuatum 8c circulationi ap¬ tum redditum. DilHcultasautemhicmanet, qui contingat, ut coelo adhuc fereno defcendatnonnunquam mercurius, &ita diuturniorem tempefiatem prxfagiat , &viceverfa? Cum autem difficultates rem ipfam non tollant, etfi ratio earum obfcura videatur , dici tamen potefl , mutationem jamdum in aere contingere & prae¬ cipitationem vel defcenfum graviorum particularum , ante¬ quam Coelum conturbetur, id quod hariolari licet ex volatu avi¬ um, prxfertim hirundinum fuper fluminum fuperficiem , cimi¬ cum, culicum &ipuiicum morfibus, tunc prxfertim infefianti- umj qux quidem animalcula & plura alia venturam prxfagiunt tempeitatem, antequam Coelum conturbetur aut nubila appa¬ reant, . Dg experimentis circa 4f ^ reant, de quibus Ze«/i//«fColIeg : CurioC Anno VI. Deead: II. pluribus^ erudite commentatus videri poteft de Calendario fauciatorum perpetuo. 0 B S E R FAT l 0 CCXCl DN. D. JOHANNIS CONRADI BRIINNERI. De experimentis circa Motum proje6lo- rum. De projectorum motu multus mihi jam olim fermo fuit cum viris eruditis; nec parum difficultatis occurrebat, quo- c-umque me vertebam ; tandem vero incidens in Stalir Pbyfiolo^ gtam novam expsrimentakm , veritatem affecutus mihi quidem videbar. Nec enim dubitare finebant experimenta , quae abs^ que haefitatione adducit, non minus accurate peraQa , quam excogitata fapient er , quibus omnem impulfionis vim aeris infe- quentis virtuti elafticsc tribuit, uti fufius Seibion. xvii. de motu in recipiente pag. m. 600. videre efl. Quod au¬ tem verum eft , meum eO: , & falfitates , quae irrepunt in phifofophiam naturalem redarguifle | juvat. Nec. enim affequi poteram rationem , qua proj eStorum motum , juxta am hypothefin continuari perfualum habet vir Clariff; Tandem ad experimenta me converti, ut veritatem difeerem, in quo quidem opere egregie adjutus fui fingulari munificentia (quam publice deprsedicare liceat) Serenijfmi atque PotentiJJimi EleUoris Palatini, Domini mei atque Mufarum Eavitoris benignifflmiy qui dono nobis dedit Antliam pneumaticam , qua accuratiorem perfectiorem noftra forte non vidit xtas. Hinc arcubaliftam affabre faftam comparavi , rite intendi arcum , & una cum fa- gitta ita dilpofui in antlia, ut moto verticillo fagi ttam ejaculari poffem pro arbitrio. Ajsrem exantlavi quoad ejus fieri potuit j mox verticillum verti ad ejaculandam fagittam, qu^ tanto im¬ petu projeda fuit, ut allidens fiiperiori concavitati recipientis refilierit cum impetu. Iteravi experimentum praefentibus ab hinc Curiofis > eodem cum fucceffu , idemque fpeftare fuit phaeuomenoa. Nulli quidem male imprecatu^ unquanj fui ; vel« Qqqq Z l^m Ohfervatio CCXCIL _ _ lern tamen, ut cautius agerent Curiofi, nec inferrent, nec irrepe¬ re finerent in rem literarlam falia pro veris , cum magno fcienti- arum impedunento, contra intentionem Candidiiumorum Vko- rum, Cartefii; Verulamii , &c. OBSERf^AflO CCXCIL /)n.D.JOHANNIS OONRA2)I BRUNNERl Dc Experimento circa motum elafticurn fea ^ettcrveicentiam acidularum in antlia pneumatica. EAdemhaec antlia aliud nobis exhibuit phsenomenon, in praxi forte haud inutile. Varias, juxta limplicem fon- tanam pofuifiibrecipiente vel campana vitrea in antliae difco aquas medicatas, Aquisgranenfem fcilicet 6c Aathonianam, qu2 mihitunc temporis ad manus erant. Illa, Aquisgranen- tis fcilicet, ^que atque fontana poft fongam aeris exrraftio- nem vix notabiles emifit bullulas j ha^c autem, Anthoniana, ex“raQ:p aere in veras derpumavit bullas , inftaraquse buliien» tis , Bon minores atque fpiritus vini in antlia , exrra£lo aere emittere fo-et. Inde nempe didici particulas a£tivas & elafhi-^ cas longe plures continereaquam Anthonianam, quam fon¬ tanam aut quamvis aliam* Cumque fxpius contingar, ut pra majori humorum vifcidorum, in motu fegniuatq; torpidoru diiToiutione 5c activitate elaftiesE 6c in motu celeres requirantur particuis?, opporfunas admodum Anrhonianas,' aut hifce fi- irtiles credidi aqoaSidc reapfe faks expertus haut ita pridem fui mScnnliJlmo quoda,qui dm langvuit, variasq; paiTus fuit aitli- iliones generis nervofi, aut acidi, aut vifcidi,circularione lyrrm retardantia virio ; potatis Antonianis 8r 'quotidie, in iefti calore, copia fatis magna ingeftis, tantum inde percepit fru- iium , ut omnibus liberatus fymptomafibus, ab eo tempore in hunc usque dite faous 5: incolumis vixerit. Etenim cum Anmonianatj particularum lium multum contineant, quas aer sconcentrati copiam in finu continere ex fervida , quam cu ^ddo quovis inire folmt Martialia pugna & effervefcenda De Experimento circa motum _ s^g colligere licet, cum acido fanguuiis 6c reliquorum humoruni comiuix^x infringere hoc, invertere, infimul in libertatem v^^.d^car^ aere^ majorem humorib us motu 5c afui vitatem con¬ ciliare folent ; id quod eo certius 6c facihus prsitant, quatenus aquae imixta: particulas Martiales cum fluido univerfo cor¬ poris intime commifcentur , cum qua totum corpus 6( peni¬ ti iilm os ejus reeefsus perluunt, particulas concretas, iimiil cum his obftruftiones foivunt , glandulas atque lubtinill--' rnos tubulos atq; canaliculos eluunt 5 falia peregrina, ubi obvia ^bTorbent 6c fecu per organa excretoria vehunt n afla ita lan- guinis peregrinis falifaus exuunt, Iiberant,& incolumitate cor- peri atque valetudinem aflerunt. Idem commodum forte ex pr^cipitanribus&alcaficisf, margarkis, Cqrall ;lapill. 6(). exfteftare licet, qua? particulas multas continent elaflicas aereas concentratas , tunc demum confpicuas & evidentes, quandoacido quocunque diffo.Iat^ inliberratemfuam vendi- eant r: Id quod fucei acidi in corpore noftro ^que prxftare queunt, particulas adivas^fermentativas 6c eiafticas liberare, 5c ita majore humoribus motu & liberta e conciliare, non fine\d- riu incrementodd quod fuavius fuccedit 6cfubtilus, infunden¬ do humoribf atehera^fermetatione vitale fuvante!ii& augente, quam volatili bus,plus nimis tumultuantibus, crafin forte fan^ guinis nonnunqua diflbiuenfibus a^q,* mixtionem turbantibus,^ niii in iis,qui fortiori ariete opus habent,Qual€s ii flmt, qui in craffoaere nati,crudiori 6c cralUorividfu utuntur. O B S E R VATIO CCXCIIL Z)n.D. TOHANNIS GONRA^I BRllNNERI. De Experimento circa motum mufculorurai 1Norig,inem6tprQgreffum vaforumlaft eorum inquirens o- lim, canem inter fecundam 6c tertiam eoftarum notharunt aculonga filum craffius ducente trajeci, ut ligarem dufturri thoracicum, Scita chyli progreflum interciperem, fpe fre*us fore, ut turgerent vafa undique iaftea, & fao candore in« currerent in oculos evidentius. Conflrifto itaque vincula fortiterfuprafpinamdofii, canis claudicare, mox pedes po- fteiioies poft fe raptare cespir. Miratus rem inexpe&atam, Qx]qq 3 46.9 Obfirvatio CCXCIlh fubiit cogitatio , aorts defcendentem truncum un^ compte- - henfura atque ligatum fuiffe. Aperto abdomine vafa Ia£lea vix apparuerunt* Ad alia dum properabam ego,philiateir quidam curiofius ex¬ aminando vulnus^obfervavit, infra aortam tranfiifle acum, nec compiehenfam vinculo nec conftriftiim fuiffe aortae truncam mihi retulit.Dubitare hio^ ccepi , annon 6? alit , qui ligato ar¬ teris defcendent is trunco j. partes pofteriores motu privari perhibuerunt , fain ruerint, crederes aliarn forte hujus phs- nornenifubefle rationem. Dubium hop alio conilitit Cane, cujus laute pafti abdomen patefeci, luftraturus vaforum ia- fteoru originem: mox aorts defcendentis truncum accurate ligavi, inteftina repofai , 6c abdominis vulnus aliquot futu¬ ris confui, canemque dimiii languidum ; vix pedibus is con- ftitit j mox anterioribus nixus,poSerior€s vix movere potuit, tandemque poftfe raptavit refolutos. Refolvi iterum abdo¬ minis nexus, 6c filum abhinc, quo aorta condrifla fuit | vul¬ nus abhinc abdominis denuo confui, Caiiemque dimifi, qui ^nfim ad fefe rediens,pedibus anterioribus conftitit primo , mox pofteriores movit , tandemque iisdem conftitit , 6c ut antea ineeifit: unde didici verum eife experimentum, quo di- punt motum pofteriorum pedum, ligata artena aboleri, non autem , quod fanguis arteriofus neceffario ad perficienda mo¬ tum requiratur certus fui. Alio enim tempore eum medico haucignob li in fimiks difpatariones incidens ^ qui negave^ ratfpiritusianervis, omnsmque virtutem in mufculis arte- riofo adfcripferatfanguini, ligavi ramum iliacum parte , qu^ divaricata arteria in pofteriores abit pedes: manfit nihilomi¬ nus motus ejus pedis intemeratas & canis incelTit eodem, uti altero pede. Unde cogitare c(^pi, annon pulfacio arteria¬ rum , nervos undique ac infeparabili confortio comit^ntiam, ici agat, utcum calore tum motu infiaxum fiuidi per nervos promoveat , qua impedita, non mirum & hunc ceffare & per confequens mufculomm motam. Cumque ligata arteria cru¬ rali reliquu? nervoru duftus ad extremum usque pedis non tam longus ftt, quin fpiritus animales, etiam citra arteria pul- fationem eo pertingere pefiint, fieri potuit, ut motus pedis, ligata crurali integer, abolitus autem fuerit ligata penitus a- De Animalium ^ in ferorum variorum ^c, d6j orta defcendente. Saltem id hac vice innuere voiuij muita requiri, antequam veritates iiatiiantur in oeconomia anima¬ li, quibus incertis non mirum eft errare quotquot hifce £uH fuperftiuunt opiniones. OBSERFAtlO CCXCIK Dn. D. JOHANNIS CONRADI BPvUNNERI. •De Animalium & inreurl/ vicinum , omnia alia cogi¬ tans pervenit; ubi procerae flaturae hominem, lugubri habi- tuamiftum, obviumvidet, qui, propius ad ipfum accedens, in h^c erumpit verba: Mangoldt! quid tu hic rerum agitans, annon forte in Pegnefum fluvium te prsBcipitare geftis ? ecce J nil gravius Tibi eveniet, quamlibro; hisdiftis, Hornei Logi¬ cam , quam Juvenis manibus volvebat, vir apprehendit, eam- Dec.llLJnn,F.^ n. Rrrr que '4^4 Ohfervatio CCXGV. que in aquam projicit. Mifer ille, obtemperaturus, paliio-f Ium liguia fua foivcrc aliaborat , c6 facilius uiidis fubmcr* fum iri ^atus. Jam ipfo vero rpomento, quo fe pfaEcipitem darcvolebac, forte fortuna retrofpicit, Holpitamfuarrs, Ty- pographi conjugem contemplatus ; quae manu illum pre- feenfum 5 .^id, amabo, moliris , inquit ? domum meam ?e conferas velim. Morem Juvenis gcric. Limina aedium cura Patrona vix ingreffus , ad fe redit, celeri paflu fcalas afccn* dit, Hofpitat tetam fabulam gemibundus exponit; hatciiiad* mirationem & ftuporem rapta , ne pedem quidem hoc ipf@ die extra limina pofuifle, juratis verbis coateftaf ut, quo re«^ iponfo, miferprar timore perhorruit. Haud multum poft, nofpitium mutat , viftum aliunde petens, una cum alio Condifcipulo ; quid fit? exaftavix fe- ptimana, hofa xi. pomeridiana, ipfi in Mufeo foH libris operam navanti, idem praefatus vir, lugubri habitu indutus, a latere ftat> ingens marfupium, Ducatis aureis & Imperialibus tur^ gidum, in menfam dilpergic , pollicitus, fe hoc nmne , accepta fyngrapha, Difeipuio in donum daturum. Ille, calatimm ar¬ ripiens, ad feriptionem^fe componebat, cui Tenta ter, re tra- £13 manu, cave, inquit, pennam atramento , quin proprio potius fanguini imniergas. Abnuit Tentatus, fimulque prat confternatione dulcisfimum Nomen J E S U 5* ! voee expri¬ mit, ad quod Diabolus magno cum ftrepitu , 6t intolerabili foetore aufugit. Ab hoc tempore , quiete 6c absque ullis ten^ tationibus ducebat vitam, quapropter dc nullo amplius mal« fibi metuens. Sacra uti Synaxi, apud animum coneluferat. Pro¬ ximo auteih ante confesfionem Veneris die, circa vefpcram, folus domum reverfus , ecce ! ad fores mufei , eximia facie e- gregiaque forma virginem , quas feftivo ferinone ; Fallor? anMangoldum, aut Goebelium (fic nomen erat Condifeipu* ii) compello; Cui ille , fumma ex timore modeftiaregerefeats Mangolflus ego vocor ; ad quod Virgo i amabo , inquit, inte¬ rea in mufeum me recipias, donec is, quem cx^efto, adve¬ nerit. Prompte petitioni annuebat Juvenis , referabat janu¬ am ; humanisfime iham introducebat , collocabat fedile. Tcntafrixde aureis Calenis fic annulis fermonesmifccre, illud quodeoUo portabat monUe aureum# maximi pretii deprandi- eare# SeMlmholk tiyfo$boninm» eum hmniis^c. carc, utjiiven4 adeam propius accedendo, artijSciofumla- borem accuratius contempletur , perfuadere. Form« nitore pelleftus Juvenis j catenam manibus attreclat , laborem fu&ti» lem admiratur , ac intra mammas , quas meretricum more fcminudatas oftendebat , pretiofam Gemmam obfery yat. Interrogatus ab ea , quodnam genus Segmento* rum 8c ille maximi faceret refpondit : fe harum rerum ru« dem prorfus ac ignarum efie , h (quod nefeio quo cafu ipff in mentem incidit) cxfuccino confeftum Monile aureis anr teferre, quo audito, torvo illum excipiebat vultu, exfpuen« ido dicens; pudeat loqui haec talia , cum ne odorem quidem fuccini perferre valearn. Haud mora a fediii fe levat, caufans , non adventurum amplius, quem expeftaret , fimuique rogitat, ut eam Juvenis per plateas comitaretur, Mifer, animadver¬ tens, hanc Virginem mpnftfi quid alere, regerebat : excu- fatum me habeas quaefo; noQ:u enim nec unquam pedem ex¬ tra limina ponere confuevi ; precando vehementius inflabat virgo, pollicita , magni pretii Annuium , quem digito remo*? tummonftrabat, ipfi^ fiprecibus fuis locum relinqueret^ in donum d^ttiram* Juvenis, preciofo dono nec dum captus , conftanter abnuebat ; unde ilia appenfum collo Monile dila^ cerans , una cum annulo in donum offerebat , Juvenem fi- mul manu arfte prehendens / qui, pr^metu alta voce excla¬ mabat: Miffum me fac per amorem JESU ! ad quod virga extemplo horrendo cum ejulatu , tetrp^ue fgetqrepolljerell- fl:o, evanuit. 0«£liduutn incirca poft, per dimidiam antemeridianam horam folus , in Mufep Exercitium latinum elaborans , fores fua fponte aperiri , ac fuperbisfime veftifas Foeminas tres,cuiii totidem nobilibus Viris ingresfos , menfae asfidere, fibi vide¬ tur. Singuli marfiipium pecunia turgidum in menfam col¬ locabant , chartisque attente ludebant. F ceminaf a latere Stu* diofi fedentes , fe omne lUcrum ipfi relifturas eflTe fppndebant, fi easdem cum Nobilibus ekecrationes ftrenue effutiverit. Pie^ tate commotus Juvenis , diris hifce imprecationibus, in De¬ calogo fumme prohibitis, irremifibile committere peccatum ajebat; Habiles c contra rifu illum excipientes. Decalogum fabulas continere, omnesque fidem praeceptis divinis facien¬ tes , ftultos haberi , impie affeveraban t. Deteftanda hac fen- Rrrr z ten- _ Obferv^tiQ CCXCK . tentia , mifero obftupefafto , Sacraque Biblia, quae manus anteahabebat, evolvere intento, nullibi locorum, reperire* licuit, id quod animum fuumadeo excruciabat, ut tandem gemebundus. 6 JESU ! quis Sacrum mihi Codicem abftu- iit, vocitaret; quo audito. Nobiles illi tres, ciro citius hor- ribilisfimis malediftis januam petebant. Fesminae interim , snenfac ulterius asfidentes , receptum lucrum numerabant, foedus inter fe ineuntes , pecuniam omnem egeno juveni , 'accepta ab eo Syngrapha fuo fanguine feripta, dono daturas effe* Adquodille.* JESUS quam longisiiirc hoc propofi- tum a me avertat! confeftim, 6c Foeminae diabolico prorfus vultu Juvenem excipientes oculis fe fuis fubtraxere. Cum mifer pofthaec fibi redditus, loco pecuniae, fatis magnam quantitatem , veri ftercoris fuilLi , in tabula cui hofpites illi diabolici antea aslidebant, confpexit; quod fuillum ftercus , ne Condifcipulus mox adventurus, quia interea faftum , fub- odoret, e feneftra projecit. Ex his terriculamentis. Juvenis , 8c hoc Domicilium bi diutius nan conferre hariolatus, tertia vice viftum 8c contu¬ bernium, tribus cum Condifcipulis elegit , ut ex continuo horum confortio , tentationes minus perfentifeeret ; fed 8c haec mutatio, fperatum elafit effeftum: Vix enim per ali¬ quot dies illic commorabatur , cum idem Homuncio , de quo fuperius bis jamja?m fafta eft mentio, ipfi apparuerat, quovis modo miferum alliciens , ut in fententiam fuam , quae erat fubfcriptiopropriifanguinis, defeenderet , qua fini chartae foliolum, cum calamo 6c forficula , miras inter blanditias ae aureas pollicitationes , obtulit, quibus Tentatus tandem ed dementiae pervenit, at finiftrum in manu carpum forficull leviter vulneraret, calamumque proprio fanguini intingeret. Divinum autem Numen,, in media tentatione devota mente invocatus, loco fui nominis, ad quod feribendum Tentator ipfum impulerat, efficacisfimum illud Biblicumdiftum, priori Joh. Sanguis JESU CHRISTI intrepide literis con- fignaverat. His tribus folum perferiptis verbis , atrocifllmo lentabor ejulatu , relido poftfe intolerabili foetore , deceffit. Ultimas, hasque vehementisfimas Cacadaemonis infidias, Huferrimus paucis adhinc diebus fuAulit , boi^ antemeridiani juxt?i / De Mehncbolica SyfQchoniriaca , eum horrendis '40 juxta cum,cribusCondifcipuIis, pr^terfuara exf^eftarionern^fi- nita claffe foro pomario obambulantibus, vixmufeum ingref- fus, ipAiTimus Satanas, form a fu m me horribili, ignemfun- dentibus oculis, canino capite , arietinis comibus , iongaque cauda vaccina incedens, Juveni fe approximabat , fequentia ftentorea voce verba fundens : Ecce { Mangoldt , omnem hadenus operam , omnesque impendi technas ac fraudes, quo Te mihi reddam mancipitem, fed incaffam omnia. Reftat, ut ultimo gravem tibi i£lom inferam. difto oppofitum proxime feabellum prehendens, tantavehementiaillius capi¬ ti illidebat, utviiftus, humi proftratus mifer, ultra dimidi¬ am horam pifce magis mutus , omniiimque fenfuum organo privatus erat, usque dum refocillatis fpiritibus , timoreque paululum excuffo , in pedes ereftus fur gebat. Altero ftatim die , me conveniens , de exquifitisfimis capitis doloribus con¬ queritur, Scconfilium meum Medicum gemebundus avidis- fime expetit. Atque hicc funt, quae faspe nominatus Juvenis, Johan; Heinr. Mangoldt, iisdem fere germanice conceptis verbis, fcifcitanti mihi, cum ftuporc in mufeo jurato retulit. Curationem quot attinet : poft adhibita primum Cephali- eaV. S, duplicatam largiter inftitui jusfi y nimirum Cephalica finiftri brachii, 6c Sapheni dextri pedis, fanguine emiffo exi- ftente craflb & male olente , hinc ad educendos humores ad« ullos, quos e vultu ^gri colligere , haud erat dilHcile, for¬ tius ordinavi affociato Pulvere exaperiti- vis , Martialibus & chal^beatk , cum interpolato ufu Tind:, aperi^ tiv. Moebii ^c, quibus per integrum menfem continue ufur- patis, fanguis grumofas refolutus, fpiritus a peregrinis ideis liberati-, animusque juvenis optimi relaxatus eft; quietiam- num pancratice valet, 6c hilaritate nulli fecundus , commo* disfimum Condifcipulis praebet Sodalem. S C H O L I U M. CAfus huic h?iud multum abfimilis , praeterito demum An¬ no, inpago Mdlingeu ( in quo haereditarius Excellent. ©. /Tmm, Pfc Jenenf ) urbi Vinaria vicino, a Pallore ejusdem hiiiM. Ftii.MiiUer, vulgari idiomate deferiptus legitur , tib^ Rirt 3 pifca- 0.^ Obfermite CCKLiK ifcator cancrommillapfum in nalfas expicraturus , horreb¬ as non piinus quam diftus juvenis i nvafiones diabolicas eft PerpeiTus, qui exinde gravi correptus morbo, poft adhibitum ^edicamentoruoiufum^ tandem reconvaiuir. Cujus farinas <&iseftcarus, qnemnoviiTimh E^celL Eberhard. Gockeim Mei, tllmenf, in TraSatu Folyhifterico-kjHagicQ -Meiico-Curlofop, m.6/, feqq. in Juvene ix. annorum obfervatum recenfet 5 qu’ a dia» bolo fub Venatoris fornia in fylvisperterrefaftus , domum re¬ dux, in grayisfimum morbum incidit ; Kifce fuperaddi po- teft tertius, quem PerdikStis Parens, €torg, Jhrah. Mercklinw, Ducalis^ Reip. Woriberg, Mediem in Phy fico- Medicinali^ umCafuH Incantationi vulgo adfcnbi JolitorumCafAx,p.6S.feqq. no¬ tatum refert, in Puella, qu^, pexpesSs grayislimis veneficio illatis J[y mptomatibus , ab ipfo Satana , yermicelii inftar tata, viSrix tandem precibus calidisfimis evafit. p B S E R VATIO CCXCVL DN.D, IOH, ABF^AHAMi MERCKLINI, pfi Mirabili repertione Styli Chirurgici, (|ui delituit ^gro infcio per ix. annuos irj corpore. ^^E.praecedensObfervatio, vei prolixitate fua deterreat, vel fua fo- litudine Leftorem offendat , aliam magis fuccinclam , Patavii an-^ te bienniup^ una cuni aliis arinotatam priori fubjungere vifuni fie jfe habet : Viro plebeioxL.circker annorum, ante hos novem an^os Patavii , 1« Prato , dddiodeUa VaSe , noftu, um StUletata ( ut vocant ) inter tertiam aut quartam dextri lateris coftam infligebatur. Chirurgus cum argenteo Stylo profunditatem vulneris exploraturus , (lylum ex improvifo mittit c manibus , qui in cavitatem vulneris decidens, oculis ufurpari amplius haud potuit. Hoc cum perfentifeeret vulneratps, Chirurgum folicite urget , ut amjffum flylupi quo.vis modo reftkuat , »c quid mali exinde ipfi fit metuendum. Hic omnibus vefligiis inda¬ gat , fed incaffum 5 unde iEgro promittit , fe ex ^dibus aptiora in¬ dumenta appprtaturum, quibus mediantibus ftylum reperii i liceat. Rev^r- pt MtraUlhepirttone Styli ChirUygicij iij Reverfus, inter alia ftylumcx argentc in vulnus prolapfo fimilimum adfert. j^^gioquefuphium decubitum imperat , diu multumque in vtdncre, cum fauciati maximo ejulatu oberrans. Tandem i mpoftor*’ alterum, quem in interula callide abfcondcratflylum deproitiens^^^f dem e vulnere cxtraxilfe fimulat , quem ^gri oculis offert , & vulnAJS llrevipofl: feliciter fariat. Quid fit ? clapfis abhinc tribus annis, prae»' fatus Vir in dextro hypochondrio ingentem percipit dolorem pungitis vum, quo cum per ducnnium fere vexabatur , quem fsquicur tumot lenfimau^us , cui disfipandoEtnplaftrum emolliens' applicabat , fpc 9 fore , ut inde optata fanitas fua fponte redeat. Inrumefccntia vero in^ dies accrefeente , vehemcntifBmo dolore, cum febre continua &arc« tisfima retentioni alvi correptus , in Xenodochium Patavinum ad di- ¥um Francifeum- defertur , hinc cum per aliquot hebdomadas fuften- tatiiseffet, tumor ad maturitatem pervenit , quem Chirurgus cum kncetta aperuit , ubi effluxa copiofa purulenta materia , cufpidem pro¬ minere animadvertit , quo extrado , flylum hunc effe argenteum , quem incautus Chirurgus ante rx. annos , e manibus dimifit , <^gr«tui^ ffatim CQgnofcens , totam prout dcfcripfi hiftofiam, narravit, praefen-' tibus Illuffr. D.D. Alexandro Borrom^o , Comiti Patavino, Incluti Nat. Germ. Artiftar. Protcflori & Medico Xenodochiaii &c. me diSaS nationis 1. 1. Confiliario , almsfque Univerfit. Pro- Syndico, aliisqae Med, Stud. tamultramontanis, quam uUramamarinis ; cum pofthaet tumor omnis evanuit, vulnus confolidatum y -^grotusque priltiassr®- ftitutuseff fafiitati^ (ExbiMt£ Mrtmberg$yd, 2^jibVf Jn.iSgS.) OBSERVAflO CCXCVlt BN. D. JOHANNIS HENRKsI STARCKIL Hiftoria anatomica ArictiiHermaphrodici. A Nno i^p^.dic i9.Deecmbrisdrca decimam matutinamSub- Ovile, Hermaphroditum, ofto annos natum euk tro Anatomico fubjed , prsefentibus nonnullis Medicinae Do- floribus & Frofefforibu^ , ut & Studiofis quibusdam Anatomiai & rf/a ObfeYvaUo CCXCfll _ " &Pharmaoevtic^e, Hic, cum laqueo fauces conftringerentur, ut flifFocaretur fenfim , nobis videntibus ( i. ) per vaginam ute¬ ri reddebat urinam ; hanc fcquebatur per eandem Viam (2) hu- wff , aibus femini ovili non multum diilimilis. In regione hy- pqigaflrica , non in medio tamen ejus , fed ad latera , ubi ingui¬ na fiint, apparebant duo Scrota, turgida, dura & valde foiida, ' inflar bubonum induratorum, qui alias locum fuum occupare Co¬ lent in utroque femoris dexu. Aft Cerotum, quod circa inguen finiftrumfedem fuam habebat, magnitudine multum fuperabat ferorum in dextro inguine , &ovum maximum Gaiiinx Indicx sequabat : Figuram autem cordis pyramidalem referebat, a lati¬ ori bafi, quss ejus erat pars inferior lata, defineiis in acumen, quod erat pars ejus fuperior angufta ; majus tamen erat ipfo cor¬ de, quod in hoc fubjedo invenimus, nullas habebat rugas, ad- modum tamen diftentum. Scrotum itidem in dextro inguine, licet magnitudine impar , nec tefticulum virilem excedens , fi¬ gura tamen 6c cocteris qualitatibus finiftro conveniebat. Nul¬ las enim habebat rugas 5c diftentum , ea erat duritie , ut manus contrectationi nec cederet, fed reniteretur. In aperiendo abdo¬ mine, Se cute cum lana i panniculo carnofo feparanda occupa¬ tis, inter femora occurrebant duas papillae , quibus differtis lac jfcindebatur. Poftquam a. cutis,cum lana 6c epidermide, ferotum conftituens , a corpore ifto quod in feroto continebatur fepara- ta eflet , tam in finiftro quam dextro inguinibus Tefticnli appa¬ rebant , in Cingulis unicus. Et quamvis , ut Cupra jam de Cero¬ tis obCcrvabirmis , finifter dextro major effet , uter que tamen ordinariis fuis tunicis tam communibus quam propriis eratvefti- tus, duabus fcil. communibus & tribus propriis. Communi¬ um prima, Cerotum, nihil aliud erat , quam continuatio cutis, cuticulae 6c lanae his fuis radicibus implantatae : Secunda Dartos, erat continuatio panniculi carnofi , quae alias in hominibus & ali¬ is brutorum fpeciebus facit, ut ferotum invadas rugas contrahi queat. Propriarum tunicarum prima , alias Rubra vel Erythro- ides , continuatio erat mufculi Cremafteris. Sed in finiftro tc- fiiculomufculus hic crafliffimws erat, rubicundillimi coloris , I ligamento ofli pubis annexo ortus , ubi transverfi abdominis mufculi terminantur , per Peritonaei a. produdionem delatus, teftiumque fubftantiam fupergrediens, fuis membrano fis fini- _ ^IJlorli Anatomica Avieth ^cl _ bus rubicundis hanc tunicam conflituebat. Eadem origo, pro- duftio & finis hujus mufculi erat in dextro tefle. Secunda pro¬ priarum tunica in 'Tefli culis, Elfthroides , 1. Vaginalis difta, ab ufu fcil. quia teftes tanquam Gladios inftar vaginse includit^ continuatio erat Peritonaei, Scquod notandum in duas manife- ftas tunicas divifibilis. T ertia propriarum , quae Albuginea di¬ citur, ob colorem maxime album, erat continuatio tunicx, va- fa fanguinea ieminalia cingentis. Remotis teflium tunicis tam communibus quam propriis,ipra fubflantia teftium alba mollis & .glandulofa apparebat quae nihil aliud erat quam vafa feminalia fanguinea, inflar globi filorum complicata & contexta. Para- flat^, alias Epididymides , albedine fuperabant ipfum teftium parenchyma , nec erant tantum appendices in inferiore teftium parte,ut Blafius in Anatomia animalium eas c. 1 9.p.m.94.defcrip- fit & pag. 406. fig. 7. depingi curavit ; fed duo quafi corpora can* dida , glandulola ; In medio autem teftium origo earum appa¬ rebat , ubi vafa feminalia fanguinea plexus pampiniformes con- llituentia , teftium fubftantiam valde tortuofa ingrediuntur, 5c non folum afcenfu fuo vafa ifta percurrebant , fed totam prxte- rea teftium longitudinem transverfali aliqua linea decur¬ rendo 6( rurfus reafcendendo, Vafa femen deferentia craffa coi>- ftituebant , & dum denudabantur , apparebat non tantum pro¬ pria tunica albuginea a teftium albuginea tunica plane diftinfta, inveftita, fed & ab ipfo teftium Parenchymate fine ulla difficul¬ tate feparabantur , utraque albuginea tunica illaefa. Certus igi¬ tur Paraftatarum erat fere circa vafbrum femen deferentium ori? ginem ; Primo mihi videbatur Parenchyma Paraftatarum nil ali¬ ud effe, quamvaforum fanguineorum feminaliurn Varix com¬ plicationes. Hinc autumo ufum harum glandularum effe fub- tiliffimam feminis partem,per varias diftorum Vaforum compli¬ cationes & circulationes quafi deftillatam , a teftibus excipere, eamqueadvafa deferentia deferre. Ubi igitur finis erat Para¬ ftatarum , ibi vafa femen deferentia incipiebant , quippe qux ^ paraftatis primum anfraftuofa oriebantur, & poftea rediora furfum veficx fundum tranfibanu, ubi hinc inde tres Hy datides occurrebant, qux di fTeftxiiympham profundebant, Aveficx fundi fliperiori parte vero rurfus deorfum verfus pofticam veft- cx partem tendebant , & cum veficulis feminalibus manife- Dcc. III. Ann, F.^ S s s s ftam Obfeyvntio CCXCPIl ftam habebant communicationem 5 tandernque gracilefcentla circa finem cervicis veficae terminabantur. Vefica urinaria in hoc ariete Hermaphrodito parva apiane vacua, 6f cum fuper- ne ejus fundus usque ad cervicis extremitatem a parte anticS fcalpello diffecaretur , apparebant ( O in bne Cervicis vefic^e, ubi ea pofterius re£to intefiino incumbit , duo parva foraminu- la vaforum femen deferentium , per quae femen ad collum vefi- cx deferebatur. Nam ante veficx diiTeilionem fecundum lon¬ gitudinem , cum aqua calida per fiphonem vafis deferentibus in¬ diceretur , ca non tantum ad veficulas feminales 6c ad cavitatem internam cervicis veficx , fed & ad uteri vaginam deferebatur, 6c cum finem extremum vaginx uteri externi digitis comprime¬ rem utaqux calidx injeftx exitus prohiberetur, Vefica ipfa uri¬ naria ab ifta aqua calida diftendebatur. ( 2 ) in fine fundi pofte- rius, ubi vefica urinaria re£tum inteflinum reipicit, duo alia orificia majora vix digiti fpatio, ab invicem diftantia apparebant, fupra Vaforum femen deferentium infertiones , 6c nihil aliud e- rant, quam ureterum ora , per qux urina ad velicam oblique defertur , ftylum mediocrem fatis manifefte admittentia. In pofteriori Cervicis veficx parte, nimirum inter veficam 8cre- ftum inteflinum, tres veficulx leminales fitx erant, quarum dux extremum digiti articulum Iongx,ex plurimis albis glandulis con- glomeratx, in medio tertii rotundam continebant, qux erateor- {)us magis veficulofu quam glandulofum. Hinc fcalpello disfedta ympham quandam profundebat. In colli veficx prolongatip- ne&arftatione meatus urinarius fi ve Urethra, notabatur, ubi interna colli veficx fubflantia alba xqualis in rubram inxqualem a{J}eram 6c rugofam mutabatur , forfan a fafciculo fibrarum car¬ nearum rubrarum , fphincteris munus obeuntium , quod eft dilatare & conftringere collum veficx pro urinx emilTione & re¬ tentione. Ubi autem urethrx finis erat , ibi Vaginx uteri prin¬ cipium occurrebat. Nam a collo veficx unicus continuus du- ftus erat usque ad extremam ejus rimam externam. Hinc ve¬ ficx ab injeftione aqux caiidx per vafa deferentia replebatur, nti antea ditium , vagina externe digitis comprefla. Ad latera veficularum feminalium oblongarum inpinguedine reperieban- tur dux Capfulx valde renitentes, ejusaem magnitudinis, cum dextro hujus Arietis Hermaphroditi tefticulo, Siniflra, manu arde _ _ _ Hiftoria anatomica Atktk ^c, arfte Gomprehenia 5 cum fcalpcili aciem aliquoties eludere^j tandem tamen vi majori disfciffa inftar fiphonis duas vel tres drachmas lymphae lutesernagno cum impetu profundebat: ipfii ex variis tunicis erat conflata , quarum interiorem valde rugo- lam & duraip inftar cartilaginis fanfimus. Ai\ capfula in dextro latere fita, minor erat, taftui non adeo refiftens, fed flaccidior aliquanto : Scalpello diftefta in fe continebant humorem album gelatinofum, inftar albuminis ovi j propria tunica veftitum,cxf« jus tamen vk dimidium didus humor impleverat. Ex diverfis etiam tunicis compofita erat hxc dextra capfula , tunica tame^ ejus interior non tantum rugofa 6c cartilaginofa , fed & ofle» quodammodo erat. Ego Hydatides infignes fuifte puto , ger- manice @d)mel|^^[attei;n didas , quas ExceJlentilTimus Do-^ minus Wepferus Decur. i. Anno» ^ Ephem* Germ. obferr. CLX VIL pag. m. 299. etiam in Ariete Hermaphrodito obftrva» vit, 6c ex relatione lanionis exiftimat efle colliquationis efFedu^* Vagina uteri , per quam Aries hic Hermaphroditus lotium red¬ debat cum collum ejus laqueo conftringeretar , externe fub ofc fe pubis, ubi alias finus pudoris externus eftefolet, fitaerat, ^ dum Stylo ejus dudus explorabatur , reda linea is usque ad re- dum inteftinuni quidem percurrebat , afl: fuperans inteftinum hoc , aliam lineam ad finem cervicis veficse confli tuebat. Hinc cum ftylus ex veficje fundo intruderetur , & cervix veficse fecun¬ dum longitudinem ftyli difsccaretur , is unico conti nuu duSiu per ftnumvaginx externum revertebatur ^ qui fuius dum fecun¬ dum longitudinem Styli etiam diffecabatur, communi cum cer¬ vicis vefic^ ductu gaudebat. Puto enim initium vaginae uteri fuifte, ubi poftinfertionemvaforum deferentium cervicis vefi- cae fubftantia in rubram > rugofam 6c aliquantuluir) glandulofam mutabatur , & ubi alias uteri ofculum , & ejus cervix effe folent. Hic enim pfculum uteri internurn, ut & cervix atque cornua uteri plane deerant. Penis ante rimam vaginae externam duos digitos longus (smci) goO ia npi) tantum prominebat , ut fi ita ei i- gipotuiftet, ipfam vaginam intraftet. Coeterum imperforatus erat , & non craffipr filo , quo textores utuntur in tollendo fla¬ mine (infubulum vocant.) Tcdus erai exterius praeputio valde laxo, St caput, quod glandem vacamus , admodum exiguum habebat; Aries igitur hic Hermaphroditus, fi ad generationem S s s s 2 aptus €t4 Obfervatio CCXCFII. aptus fuifTec, ob fitutn penis vitiofum, averfus cum ove congre¬ di debuiffet > fuas nates natibus ovis applicando. Verum non tantum ob glandemnon perforatam & fitum penis praepoftemm ad generationem plane ineptus fuit ; fed 6c quiaglans penis, fre¬ nulo exiguo ornata , & ipfurn penis corpus i quod externe, an¬ te rimam vaginse (iib afpeftum cadebat , tam arde (patio ifll, quod inter os pubis &rimam vaginse externani occurrebat, in¬ cludebantur , & mediantibus fibrofis nexibus corillrida erant, Ut penis nullo modo ab his impedimentis fua fponte folvi > & li¬ bere erigi potuerit , atque hinc nec Vaginam uteri ovis foemiiix intrare. Unde & Opilio , qui curam hujus Hermaphroditi per udo annos habuit, retulit : Hermaphrodit ()iabc lt)Cb{ bigmeilen p je 0cl}aafe in Det Jgiammetung befpiungen / abet nicbtg tPiccEen fonn^n / DPcb fo m\ babe er btmmM/ bagmenn biefei: Hermaphrodit tn ber Jg^ammelung Die ©cbaafe befprungen / bap SJefecfen wieeinbiitbci: finget unb cine^grobeu borei bb cfe ibitl 3an| contrar b^rbOr gefemitten. Cum autem fcapello a- cuto glandem & ipfurn penis canalem a ligamentis fuis fibrofis & membranaceis liberarem, inveni beneficio eorum penem in lineam fpiralem quafi contortum (non vero in globum infiar an¬ guis, fe contra idils immunem ptxftantis, convolutum, uti fii- pra citatus Excell.D. Wepferus in Anatome Hermaphroditi ob- iervavit. ) Dififeftis igitur ulterius fibrofis ligamentis, cum us¬ que ad racficem penis pervenirem, obfervavi penis maximam partem intus circa os pubis abfeonditani , 8c in modum linea; Ipi- ralis contortam , adhuc latere, eo modo quo fibrae (pirales, mo¬ tum perillalticum inflituentes , in inteftinis pofitae lunt. Hinc cum penem totum a ligamentis ifiis plane feparaffem , ita ut ad mufculos ejus , quos duos habebat latis manifeftos , is prodibat Ipitamam longus j ex unico tamen ( non duobus ) corpore fun- gofo, nervofo, infinitis vero cellulis repleto , & multis arte¬ riolis intertexto conflans : Per totum autem tradum ison erat craffior digito dimidio. Proflatas circa radicem penis, ubi principia funt mufculorum tam penis quam redi inteftini, pofticam verfus vaginae uteri partem, magna diflantiaa veficulis feminalibus pofitae erant, tanquam du^ glandulas rotundas & ru- P^wofylvefln minores, quasdiffeclas, fingulas intus ffifteria dmtomicd JrktU W<^7f habebant fiam propriam congeriem glandulofim albidiorem^ ex multis minimis Cjiiafi glandulis contextam y & plane ab exte» riori earum Tubriantia diitinftarn. Ex hidoria autem partium Arietis hujus Hermaphroditi ^ quam hadenus enarravimus > patet, eum genitalia quidem u- triusque fexus^ led maxime imperfefta habuifre'y & hinc uti¬ que ex mente F ortunii Liceti ad monftrorum clalfem referen¬ dam eiTe. Imperfedla autem fiiide dida genitalia mafculina li¬ quet , quia ( I ; penis ejus fuit imperforatus , atque hinc inep¬ tus ad emiiTionem tam feminis quam urin^ ( 2 ) corpus penis,’ qui canalis alias dicitur , fitiim habuit plane prxter naturalem, ut nunquam vaginam uteri ovisfxminx intrare potuiiret(^ 3 ) pe¬ nis ipfe partim ob brevitatem in lineam quippe fpiralem quafi va» rie contortus , partim ob tenuitatem nimiam dum noii cralllor fuit dimidio digito. Neque ad concipiendum foetum aptum fuiffe apparet, quia prxter fdlam vaginarri uteri reliqua fexus muliebris organa , uterus ipfe y internum uteri ofculum, vix cornua defuerunt. OBSERVATIO CCXCFltl 2)n, D. MATTH BLAU, De Ecchymoll oculorum ex Vornitu^ PRasterito anno Religiofus quidam frater Juvenis , D.’ Placidus Schmidt, Ord.S.Benedidi inlnfulari Monafterio Augix divitis profeflus , temperamenti fanguineo phlegma¬ tici jam longo tempore afficiebatur tumore Colli Brumofojfixo^ immobili, profundo, inter glandulas 5c colli mufculos radica¬ to , qui vulgo ein ©ottbal^/ vocari folet r Sc cum propter ali¬ ud accidens aChirurgo ordinatum fumpfiflet vomitorium, in¬ de vomitus aliquot magna & tanta vehementia fuftinuit > ut ex forti concusfione capitis 6f arteriarum carotidum compref* lione 5 fanguinisque in exteriores oculorum tunicas extra- vafacione in utroque oculo ( ramen absque ullo dolore aut Ophthalmia feu infiammatiotte ) Ecchymolis feu fuggillatio fubfecuta fit , ex qua tota tunica alba adnata, live conjunftiva) qwx alias album oculi nominari cenfuevit, omni pr orfus albe- Ss ss 31 diae €r6 _ _ _ [ObfervatwCCXClX, diive difparente tota rubra 6c fablividia fuit conf^icua. Xon- tra hanc oculorum fuggilladonem fuafi , ut de languine co¬ lumbino calide fepius aliquid in oculos inftilletur , 8c ad fan- guinis ftagnantis difcusnonem, praefcripli potum ex Ghamo- inillai abfinth. verben.in Aqua^vm.rubr. co£tis , quo oculi faepius calide fomententur, & paucorum dierum fpatio livor 6c rubedo oculorum prorfus difparuit , naturalisque albedo fi¬ ne relifita macula rediit , eoritra eundem afFeftum ex contu- fionepra^fcribitOolaEus fequens remedium , quod experien¬ tia comprobatum, nimirum : 8d,Spir. Sal. Armoniac.gfB. matrical JifB. Sal Saturni gr. ii Camph. Croc, gr.xv. aq.fatnic. Euphr. aa. |j. M. de quo aliquid oculis inftilletur. SCHOLION. Ex hac obfervatione occurrit monendum , magna cau^ tela iis , qui tumorp colli autScrophuIis Iaborant,vomitoria ad¬ bibenda efle , ne fcilicet ex vehementi vomitionis impetu, vafa (anguifera circa partem affliftam comprimantur , & fan- guis extravafatus iri ftagnationem abeat, unde graviores mor? pi fuboriuntur, ut in prxfenti cafu accidit. OBSERVATIO CCXCIX, Da. D. LUCJE SCHROEKH, Ex Anacome diuturna alvi obftru6tione de.- . mortui. ^^Irfcxaginta trium annorum, procerae , torofe, robuftae» y que corporis confticutionis, rei falcuariae 5c venato- tiscprarfedus, fedulam concrediti muneris curam agens, va¬ riis inde aeris injuriis ac corporis laboribus expoficus, fanam nihilominus vitam duxerat ; cum vero An» 1 6^8- M. Julio fe¬ li Jovi pluvio & frigido , officii ratione, multum expofuiflet, diaetamque laudabilem minus obfervaflet , raphanis inprimis , pane cervifiaque tenui contentus, iji alvi obftruftionem,quam triduanam fere femper , per aliquot jam menfes , haftenus ex¬ pertus fuerat, contumaciorem incidit, ciim fubfequo dolore colico; quod incommodum fub inclementiore ca?Io nihilo- negligentmscumhabuiffet^ ‘6c piluias catharticas, ve- hemen- Em Anatme diuturna divi ohfttuBione t^/7 hem^ntiores impudentiscujusdam medicaftri feis adfurhfiflet, alvus non tantum ocelufa permaniir, fed dolores etiam im- menfum adaufti fuerunt, atque abdomen in tympaniticam molem intumuito Tandem octavo ab obftriiitione die i^ed. meum im ploravit auxilium ^ quod, clyfte* rem eum repudiaret, leniori evacuante potiuncula ferre , at¬ que feces ira protrudere intenderam , irrito tamen conatu ; quare vefperi emollientis eiiematis injeftionem ut admitteret , ipfi perfuadens , non folum duriorum aliquot fcybalorum globulos ejectos, fed doloris etiam omnimodam ceffationem impetraveram; poliero, terticque die eodem modo proce¬ dens , dolores equidem nullos amplius perfentit > nibil autem fecum excrevit, neque etiam abdomen detumuit. Interea vomitus nullus aut naufea aderat , adpetitus perfiftebat, quem vero cibis, ne alvum magis obrueret ^ fedare nolebat, brodiis & gelatiniscaniium contentus , fitis non magna urgebat, iiec vires admodum debilitabantur , quamvis neftesfere infom- ties transigeret, urinse parce fluebant, intenfo rubore tinfl^, k fumeo equidem aliquoties pulvere antimonii martiali Ludo- viciano, aiiquantifper eundem exuentes, mox tamen iterum induentes. Hoc periculofo rerum liatu , aliorum etiam Medicorum, videlicet pratterExc.DD. FitumRkdlinumy Prxnob. Dnn.Z^flr- norwwi confiiium, die 2 3. Julii eum accederet, enematum tam blandiorum quam acriorum ufum ^ prieter fuppofitoria, & me¬ dicamenta aliqua alia , prout intercurrentes circumflanti* exigebant , continuare , atque laxantium ac emollientium exhibitionem repetere placuit, ptopinatoeuminSnemSifu- po rofatofolutivo aureo, oleo amygdajino duid mulco per¬ mixto dcc. poftea etiam d. fo. Julii Mann* eleft* in pruno¬ rum Damafc. decofto folut* unciis tribus , fruftraneo femper molimine, quin anxietatibus inde pr*cordialibus, majorique abdominis inflatione , licet flatus quandoque inferne erum¬ perent, femperfuecedentibus^ Inde, ne quid ad obftruftionem ade^ refraftariam referandam intentatum relinqueretur, d. 2 f. Julii maneMer- curiivivi depurati unci* quinque, 6c vefperi unci* o£lo pro¬ pinat* fuerunt, atque enema ex folo feminis lini Oleo cx- prelTo ^ 7$ pbf^rvutio CCXCIX preffo aliquoties adhibitum, abdomini vero cataplafmate 6c unguento emolliente profpe&ume Cum autem canalis , quo Ciyfter adplicatur , extremitati purulenta aliqua vifccfitas ifanguine tinfta adha^fiffe obfervaretur , cerea candela expio-' ratio inftituta, obftaculum in refti inteftini principio , ubi colo cohaeret, adeiTe edocuit; ipfe etiam segrotus,pertri- meftre incirca temporis fpatium , illo in loco , remoram ali¬ quam fecibus exituris injeftam fuiffej illasque tandem locum iftum cum penetraffent, tenuiores , nec uti naturaliter fieri folet, crasflore compage proditas prodiiffe, quod obfervave- rit, tum primo recordabatur; qui ipfe tamen tumor poft o? £lo circiter dierum decurfiim prorfus, excredo autem puti- formis non omnimode difparuit. D, 26. praeter repetita ene- mata ex lini oleo , balneo quoque aquae tepidae aeger infedit, 6c acidulas Egranas loco ordinarii potus moderate bibere juflus fuit; illud equidem npn bene tuliffe videbatur , virium debi¬ litatem inde expertus ; has vero non line facceffu potavit, cum urina & copiofior , Sc mirius tiafta emitteretur; quamvis hucusque faecum proditurarum necdum indicium compareret. Delperata itaque cum indies magis magisque res obfer¬ varetur, d, 28? deiiuo Mercurii uncias decem exhaurire aegro libuit, clyfteres etiam modo ex fololini pleo , modo cum raparum oleo permixto , frequenter fuerunt injefti ,* quibus tandem efFeftumeft, ut d. 50. Jul. fcybala nigra, duriora, in partes quali difFrafta, in exigua tamen quantitate primo ejice¬ rentur, ficque poftea per repetitas injefkiones utplurimum con¬ tinuarent, non ea tamen , quae defiderabatur, mole, foetore ta¬ men ftercoraceo abominando naribus admodum molefta. Eodem die 90, tulTicuIa molefta, licca, fomnum 6c decu¬ bitum valde turbans accesfit, quam fruftra variis convenien¬ tibus remediis peftoralibus demulcere tentatum fuit, 6cqua Auguft. fputumcraflum ac quali purulentum copiofe ex¬ cerni cepit , line tam^nlevamine. D. 8. Aug. cum pauculis fcybalisfungulum, capreolinum diQum, quales ante quatuor feptimanas comederat , excre¬ vit; ut alvum tandem fuliicienter exoneratum iri, fpes major adfulgeret, praecipue cum abdomen contreftantibus quando¬ que mollius appareret : liraui tamen urina priftinum ruborem conftan- _ Eic Anatomt diuturnd alvi obftruQione ^c, ^7$ conftanterreinduitj rufTisvero, nificum decumberet, pacatior fafta eft ; vires tamen, qu2 haftcnus parum imminutat,fenfim dejficere obfervatu fuit. Interea clyfteres oleofi parum vel nihil pdrro operabant tur , unde alios d. 1 1, Augufl:i ex butyro, meile , 6c lafte , cui malva 6c chamasmelum inco&a fuerant, immitti curavi, qui multum materias vifcidse, interdum purulent», duriora etiam fcybala paululum liberalius eduxerant. Die la. Aug. alvus fponte plurimas feces limofas, albi« eantes, fostidi/fimas, una cum fungulo capreolino * quales fequentibu^ diebus plpres alii infec^ti, dimiferat. Die if, Auguft. Elixiris proprietatis Clauderiani unam alteramque dofinfumfit, a quo tullis remiflior , fomausque pacatior & decubitus tranquillior fuit redditus. Die Aug. ultima vice mane clyfteris immUiionem fu«> ftinuit, qui tamen uti dc pratcedente die alii , nihil fecum eduxerat; a meridie tamen alvus Iponte ter foluta, feces craffas albicantes copiofe dimifit ; quales altero quoque die mane, cum immixtis durioribus excrementis, aliisque con- co£l:u diiSciiioribus , ante plutes feptimanas comeftis cibis cum fecederent , venter etiam mollis atttaftu compareret, . quin 6c magna ex parte detumefeeret, majorem rediiur* fas* nitatis fiduciam domeftici conceperunt; fed eadem velpera alvus denuo fine externo incitamento novies aperta , fimi- lem fecum crafiarum, cinerearum & graveolentium feburram infigni in copia evacuaverat; vires tamen inde multum im- minutse exiguam fpem felicis eventus mihi reliquerant ; qua etiam debilitate incrementum d. i8> fumente, ventre hoc die iterum occlufo, vcfperi poft horam quartam mors, vix ads» vertentibus domefticis, tragoedi* finem impofuit. Impetrata altero die circa meridiem cadaver fecandi po.* teftate, abdomen mirum in modum intumiffe depreh.enfura fuit , contenta vero in eo inteftina cunQ:a inflata i pon in^- flammata, in putredinem tamen proclivia comparuerunt, ut UeQ.llLAnuy.^ VL T 1 1 C pau- dso _ • _ Ohfervatio CCXCIX. paulo durius contreftata aliquibus in locis rumperentur; in quibus , prxferdm in colo immenfam in molem extenfo , ut & in ileo ingens liquidiorum, immixtis tamen compario¬ ribus fcybalis , 6c inftar amurea^ flavefcentis craffarum fecum quantitas , aliquot menfuras noftrates facile excedens , Mercurius autem vivus in dextro hypochondrio , partim in ileo principio, partim in fine ejus, ubi colon incipit, com* paruit; cujus tenuis inteftini parietibus etiam aliquot millia minutisfimorum granulorum mercurialium , partim fulgore fuo argenteo nitidorum , partim 6c utplurimum nigricante vefte pidorum , facile inde decutiendorum , adhseferunt. Hepar, praccer cicatricem in parte gibba fatis profundam » a nefcio quo cafu fuperftitem , infons erat , nifi quod ob fanguinis , qui paucisfimus in toto corpore reflabat, nullam- que ideo inter fecandum molefliam fecerat , defeSum ad¬ modum palleret : bilis in fua veficula copiofa 8c naturali co¬ lore ac fluiditate praedita fiftebatur, nec aliud quid praeterna- turale occurrebat in corpore. Pulmones equidem lividis in fuperficie maculis infefti , interne vero fanis fimiles com- parebant. Tumoris porro in refto inteftino fupra notati nullum amplius veftigium fupererat. Tumor autem hic quod primam adfe£tui huic letali an- fam praebuerit , mihi non eft dubium ; qui egreffuris feci¬ bus obftaculo fuit , ut fenfim in fiflula inteftinali fluf)en- d^m illam in quantitatem colligerentur^ moraque diuturna indurarentur; a quibus dein fibrae carnea inteflinales admo¬ dum diftentar, motum fuum natoalem libere obne , quo mi¬ nus valuerint, impeditae fuerunt ^ atque excrementa non co, quo opus erat , robore propellere potuerunt. Non multum abfimilem letalem alvi obftruQionem , h glandulis nempe re£lo inteftino adnatis , in Mphemeridum noflr, Dec» i. Ann, IL\ Ob fervat. CXFII, Nobilisfimus no- fter D.D. Sal. Reifelm rriemorat. Omnimodam quoque ta¬ lem fuppresfionem ex abfceflu inter inteftinum re£tum 6c uteri vaginam in dL Eph, Dec, L Jnn» IIL Obf. CLXVIL _ Ex Anat orne diuturna alvi ohfiruEione ^c. 68 1 D*D. /oh, Juc. IVtpfn^us , almmque ab excrefcentia carnea inteftinorum VL Obfervat, XCFIL D, D. GotL Chrift^ U^inclem recerifen , cum quibus conferri meretur Iliuftr.. D. D. Georgii Cbrift Petri ab Hartenfels Obfervatio Anno. //, mm.jy. propofica. UC vero immitis cceli eonftitutio ac fubfecuta inde cor¬ poris perfrigeratio , prxfertim fungorum fucco minus lau¬ dabili turgentium 5 & raphanorum, qui difficilis concoftio-* nis exiftunji , mane jejuno ftomacho , veiperique ingefto- rum efus , juxta cum cervifias non adeo laudabilis potuprae- greflb, facile inteftina jam antea onerata magis adficere, fuccorum vitalium motum in vafis eorum fufflaminare, 6c flatibus exitum procludere potuerunt , ita acriores degluti- tx pilulo fuccos flagnantes infuper agitare, fibrasque dolo- rofe lancinare valuerunt, Et cum tanta excrementorum copia longiorem intefti- norum traftum oppleret , non mirum , quo fuperne inge¬ rebantur, emollientia, laxantia & blande ftimulantia , non eo robore polluiffe, qui tanto moli propellendo fuffecerit * quin eorum operandi potentiam, etiam non fine fermenta- tione peraftam , ventriculum cum faperioribus inteftinis magis inflaffe , fimuique diaphragma compresfijfTe ac fan- guinis motum turbaffe, Crebriori itaque enematum immisfione finem conrequi non male confoltum fuit, quorum feptem fopra feptuagin- ta , fpatio triginta dierum, injefta numeravimus* eo fecu- riora, quo magis certum eft clylteres fimiles nec corpus tur¬ bare , nec debilitare , idem tot proftandsiimorum Medi¬ corum experientia pasfim confirmante,- & certe verum fcri^ pfifle Rein. SoUnandrum , SeS. 11 L Conf med. 2(^. compa« ruit , ubi de cura durioris alvi agens , proflare pronunci- at, plures ex ordine reiteratos cly fleres admittere , quam vel unam qualemcunque etiam levem potionem adfu- mere. Neque incommodi quidquam inde accidifie , aut quod vereri ahas nonnulli folent, i{itefii’'>orum tonum magis de¬ bilitatum fuifle , vidimus , profertim cum neque dolorem aut infenfibilitatcm in eis excitaverint , fe i calore potiui blan- Tttt 2 do Ssi _ Obfer vatio CCXCIK, _ do fenfum eorum grate adfecerint , 8c femper per unam duafve hor« quadrantes retenti fuerint , emollitasque inde feces aliquas fenfim eduxerint , rarius autem , prasfertim cum aliquandiu oleoii continuarentur, fine ullo effeftu re¬ dierint. J^anta autem in contumacu tali conftipatione dyfterum fit energia, vel folus FbiL SalmuthmdocMQriti qui fcybala per fesquiannurr^ retenta i tandem per trigiata clyfteres ingenti copia edu£ta, in Ccut, /. Obferv, med, XKIV. recenfuit. Mercurius autem vivus noftro in Cafu cur tanto dierum fpatio non penetraverit, incertum eft, inprimis cum feces in inteftinis poft mortem inventae molliores exftiterint, hydrar- gyrumque pondere fuo & maxime volubilibus particulis id¬ circo quo minus perrumperet ^ nihil notatu dignum obftitis- fe credi poflet. Num vifciditatem 8c limofam fecum incunea- tarum conftitutionem glutine fuo aliquandiu remoram fecis- fe dicemus? vel an feces ultimis tantum diebus a perrumpente tandem ex glandulis inteftiaalibus majori lymphae eliquatae copia emollitae, primo aurem duriores , quam quas argentum vivum penetrare potuillet , fuerunt I praefertim cum fcybala compaftiora fluidioribus immixta comparcerint ? vel an aeger non fufficienter imparato motui corporis indulfit ? vel dcnic^ continuatus ex diuturna confuetudinefuper latus dextrumde- cubitus obftitit ? Omnes has circumftantias concurrifle mihi verifimile videtur* Interea Mercurium crudum in corpore alias fano , 8c fuc- cisprxternaturam acribus non onerato, quali nofter aegrotus erat praeditus , noxam haud parere poffe , inde colligimus, ^lamvis enim noxium ejus ufum nonnulli exagitent, frigore & pondere fuo nocere^ idque Petri Apomnfis exemplo compro¬ bare nitantur , qui in feplafiario quodam ardentisfima febre correpto, cum multum Mercurii errore exhaufiflet, paucasque Soft horas congelatus obiiflet, fanguinem circa cor a magna krcurii frigiditate concretum fui^e recenfet: Concretionem taaien hanc non tam a frigore quam aliis caufis lympham 8cc. condcnfantibusortamfuiflejilli facile hodie evincent, quipo- lypofasiftascondenfationes intimius perfpeftas habent, qi in & celeberr, Dn, Cbrift* Frid, Gamannm jBpb. NX.Dec, /, Jnno. I. Obf, • Ex Anatorfit diuturna alvi oliJfruBione 6hf, QELVllL nullam ex infufo in venam vivi canis^IJScurio erudo alcerationem in fanguine deprehendere potuit^' imo iieutiquam nocere, tot alia exempla evincunt, quae magn^in quantitate eundem deglucitum , aut diu in corpore retentum memorant; quale D Jo, Paterfon Hain in cit.Sph.Ann,^!. ObferVi QLXXVL habet, militis videlicet, qui viginti ejus uncias ex- hauft as diu fiae damno in corpore retinuerat r Londini per di¬ es 14. eundem in ventre cujusdam fine omni incommodo fub^ ftitiiTe, Theod, Majerne inpraxeos Syntagm^a, tr. 2, cap, i. tefta- ttir: XacutusLufit anus 1.2. praxmed.admir. Obf. Ducem ftre- nuisfimum in defperato volvulo libram unam fummo cum le¬ vamine fumfifie fcribit : Marianum Santum exempla de fefqui^ libra, nec non libris tribus innoxie hauftis producere, Ambrof. Paraeus aliique fcribunt: Mc.Rormusin contradiB, Galen.c.20, virum Ciermanum libras tres; Amatus Lufitan.lib. j.enarratin Diofc. 70. puerum decennem plus libra una fine damno ebibit fe, referant. Unde ver 0 mercurialium globulorum fuperlictes eoldtc illo nigricante imbuta fuerit, neicire me fateor, non enim ero- fam eandem fuiffe credibile eft, cum priftinam fuam immobi¬ litatem non exuerint, 6c refolutat pe? corrofionem ejus particu- lar, acfanguini permixtae, falivationemjr cujus tamen nulla un¬ quam veftigia comparuerunc i dubio procul concitaffent g Ouamviscoiterogum varios colores inMercurio Chimia pro¬ ducere queat, facilequeipfifordes aliquae nigricantes adhaere» ant, quos ideo lotione feparareChimici edocent; qualesfor- tafle hic a lymphae inteftinalis vel deglutitorum aliorum fucco- rum in inteftinis cum mercuriaiibus particulis agitatione pro# diiffe dicere licebit? Non minus mihi mirum fuit vifum, feces ultimis diebus albicantes vel cinereas prodiifle , (^nx tamen in demortuo cor¬ pore flavefeentes ubique comparuerunt. An bilem in fua ve- ficula prius ftagnantem concipere debemusyobftrufto ^vifei^ do humore canali ejus ad duodenum naturaliter abeunte^ vel aliam ob caufam eodem occlufo , id quod tinfta iftericorum more urina verifimile reddere poffet ^ hac autem obftruftione ceffante , an bilis copiofe mortis tempore in inteftinaeIFufa, obvias feces tinxerat? velnum excremencain vivoegefta ob Tttt^ vari- 484> _ OlfervaHo CCXCIX/ ^ _ _ varios in ds contentos fuccos ab ambiente demnm aere muta- tionemincolore fubierunt? vel,quodvcrifimiiius, anfulphur fiavefcens in fecibas-occultatum, vitali calore poft mortem e- vanefcente, atque putredinalihaiiru irruente, demum fefe ex¬ tricavit, inque confpeftum prodiit ? TufTim a colleftis, per diaetam minus falubfem , vifcofis infanguine particulis, inque corpore a morbo debilitato nantibus, priefertimcum diaphragma, a fubflrata in abdo¬ mine tumefaftorumlnteftinorum mole compreiTam , libe¬ riorem etiam pulmonum motum impediret, & notata fepius quondam in fanitatis flatu tufficula , facile tamen a fpiritu viai deguflato fopita , dirpofitionem ad pr^fens fymptoma antea ad- fuiffe perfiiaderet, obortam fuifle arbitror, Subfecuta frequentiorem copiolarum fecum excretionem debilitas mortifera n^uit mira videri ; cum omnem fubitam 3c copiofam evacuationem periculofam cffQMippQcr.Se3:,2.Jphyfi, vere edixerit ,omne nimium naturae inimicum, adftru ens, quod Calenus ob didipationem fpirituum vitalium una exeuntium con¬ tingere, probabiliter fatis in Sed cit, adftruit. Tandem abdominispoft obitum immenfam intumefcenti- am, inteflinorum, a calore interno naturali deficiente, ad putre¬ dinem inclinatio, quam putridorum in eis ftabulantium excre¬ mentorum copia auxit, excitavit, unde in motum concitata re- folutae per incipientem putredinem particuiae, ob denegatum exitum, ambientes partes, diflendere coadti fuerunt. r)BSEn> T)e TrochleA dif OB sn&V ATIO CCC. D. JOHANNIS PAULI WURFFBAINIJ. De Trochlea Sclopeti XVII. Annos intra ca¬ vitatem Osfis frontis haerente , & per nares a viro XXXVII, adhuc annos be¬ ne vivente ex¬ creta. GEorgius Nager, Lanio, Civisqtie Norlmbergenfis, cum Anno M D C X L I V. autumnali tempore in Villam Cra¬ nonis, milliareaburbedillitam, exlpatiafetur, ut eum aliis ex¬ ercitio publico pro prgemio ad metam fclopeto inftituto, inter- effet 3 comitem fibi junxit affinem , qui ex malitia fclopetum duplici oneravit globo , pyriique pulveris quantitate , quod cum Nagerus nefcius quid fadtum , inviainfeliciffime exonera¬ vit , rupta ferrea Sdopi fiftula, quam vulgo ben Suuff vocant, trochlea ejus caudata Germanice bk @cbU)an^^@cf)taube di- 61:a,rumma vi retro pulla,ocuium dextrum ejus in terram ex orbi¬ ta (ua excuflum, projecit, diftaque caudata trochlea, oculi hujus cavitatem tam profundeintravit,uta Chirurgo (Nagero Norim- bergammox delato,) ibidem extrahi non potuerit, binis licet vi¬ cibus forcipe arrepta, maxime cum Nagerus dolorum impatiens, tertia vice extraSionis hujus tentamen perferre quovis modo re- cufarit,quin potius intra didi oculi canthi, & ofTisfrontis cavita¬ tem haerentem , non fine magno interdum dolore & vertigine, maxime circa mutationes Lunae per XVII.annos fecum transpor¬ tarim Anno 1660. cum trochleam non amplius in oculi cantho, fed magis intra cavitatem offis frontis, cerebrum verfus haeren¬ tem 4SS Obfervatw CCIX, tem, ficque loco motam fenfilTetjin gravem incidit morbum, ita> iit d. 17. Junii accerfito Domino Confeffionario fuOjS. S, Synaxi, animge fuse falutem quaereret Sc ad mortem jam inflantem , pia mente, Chriftianus fe praepararet ; at, die mox fequenti i g. Junii vehementi cum flernutatione oborto yomitu,di£lamper tot an¬ nos in capite detentam trochleam per nares excrevit , & quidem fine notabili (anguinis purisque excrepone,vixitque ab hoc tem^ pore Nagerus nofter ranus,morborumque nefeius XXXVII. ad¬ huc annos,donec viribus setateTenfim fradis, & per novem ante obitum (eptimanas,plane collapfis, Aiino i^py.d. 2 8. Aprilis, vi¬ tam cuni morte mutaverit, Anno aetatis Oftoagefimo (ecuncip. Trochleae effigiem jufta magnitudine delineatam. Vide in addita & optime exprefla Figura. N. LXII. SCHOLIUM. Pratfentem hanc obfervationem non ut novam commenda, cum Dn. D. Joh. $cultetus,ColIega quondam npfter Perfeus diftus, inTradatu fuo de Trichiafi eam incidenter , inlperferip, quin potius(i)utHiftoriamhanc,’qua?ob raritatem a multis in dubium vocata fuit, veramdmdverilTimam e(le publice hic proh- tear, Authoritate ftipatus. Viri Illuftris ac Prudentidimi Domini Guilielmi JodociEbneri , ab 6tin Efchenbach Reipubl.NorIni- bergenfis Senatoris, Rerum bellicarum Confiliarii, Appellatio-^ nis Judicii Afleflbris, adque Comitia Gircularia Circuli Francor nici Legati gravidimi , Collegii Medici Praefidis primarii grati q- finfimijDomini & Patroni mei 'colendiffimi , qui ex innata huma- tate fua ip(am trochleam tam diu intra cranium detentam, 5cab ip- fo Nagero in (lupendi hujUs cafus aeternam memoriam, fibi dono datam, ad perluflrandum & novi ter delineandum mihi concelTic^ maxime cum pi£lor in Tr. de Trichiafi , craffitiem ejus male ex- prefTerat : Tac^o, me Nageirum hunc optime novilTe, & Conjugi ejus adhuc viventi in Melancholica Hypochondriaca (quae fiii!. gularem aliquando meretur obtervationem) ante XII. & quod excurrit annoSjMedico adftitiffe confilio , exque ore ejus omnia ^ Obferyacione relataiconftanter affirmata,percepiffe. (2 ) ut in- cep- IkTrocblta ceptam a beatoDn.D.Schulzio telam, peftcxam,6c quomodo 6c ^ quam diup6ft graviHimum hunc calum Nagerusfupa vixerit, indicem, hiftoriamque penitus ab folvam. Difcimus autem hoc Cafu. LNon omnia oculorum Vulnera per fe femper effe lethalia, alias Nagerus tot annos ab hoc ipfo tam gravi | erpelTo oculi Vulnere, vitam fuam non protraxi/Tef. II. Globos,Variasquc res, prster naturaliter intra Cranium 6c mening-es per aliquot annos deiitefcerepoffe, quod finglari trochleae hujus exemplo probatur. III. Naturam fibimet ipfi fxpe mederi,8c per vias extraordi- narias molefta excernere, ficque in Medicina etiam quandoq^ fieri monffra 6c miracula. IV. Gemeilos,fecus ac vulgo creditur longpvos effe,Nage» rus enim oftoagefimo fecundo astatis anno obiit , & Soror ejus in utero materno focia, Erneftia, Vidua, pifciumarefaftorum^c falitorum mercatura viftum fibi parans, o£loagefimum tertium jam fuperata annum , adhuc pro astatis hujus ratione, ut cun¬ que vivit. OB- Dec.lllAnny.^VL - Uuuu igg - Obfervatio CCCI. OBSERVATIO CCCl. D. JOHANNIS PAULI WURFFBAINII. De Puerulis Gemellis Capilli- voris. VArias in Ephemeridibus noftris de rerum infolitarum appe¬ titu legimus Obfervationes , verbi gratia de Cultrivoris^ VitrivoYfs, pelllvork, habemus Exempla variorum , qui delc- ftabantur tfu Murium, /Aranearum, Excrementorum, Ellychniorum, Candelarum febacearum. Carbonum, Pick > Cer^ hifpanic£ f. ob^ fignatorU, Aren£, Calck , Cret 12. Memoria Lebenvvaldiana. 207 NOBR 3^ Co)^ 1 NOBILISSIMO EXCELLENTISSIMO & EXPERIENTISSIMO VIRO Dno. johanni paulo WURFBAIN, Archiatro, & Com- Palat, Caefareo, Phyfico NGrimbergenfi, ,& Ephem. Academiae poldin^ Direftori S. P. D. Joh. Chriftophorus Sturmius. PP. Um ante h os fex 6cfeptem circi ter annos, VIR HONORATiSSIME,ad Beatum Senem JOH. GEORGIUM VOLKAMERUM Academiae Leopoldinx PrzRdem Digniffimum, duas exarafTem epiftolas, quibus Antonii Vincen- tii Majoli Itali fubtilitatibus Scholafticis ad- verfus Recenciorum Placita obfcure quidem ple umque, aliquando tamen ingeniosfe excogitatis refpon-^ der e caepiffem ; ipfo deinceps ex hac Mortalitate in ftatuia beat orem translato, a coepto deftiti, quod incertum effet$ num id, qiod Beato Seni probatum fuerat confilium, aliis quoque placiturum effet. Pofteaquam vero haut ita pridem cx Honorando Tuo Collega, ExperientiflimoDn,DfLoch- D€cJIl.Ann.y.^ nero a ^ ^ nero primum , dein ex Temet ipfo cognovi, gratam etiam vobis fore ejus qualiscunque laboris continuationem ,* per¬ texendam fumerc cc3eptam femel telam mecum conftitui, ea- demque epiftolae forma quicquid hujus eft , ad Te Epheme¬ ridum Diredlorem dirigere, quando Modernum Dn. PrsEfidem Academiae Leopoldinae familiarius cognofcendi honor ha£te- nus mihi haut obtigit. Subftiteram autem in confutando fecundo Autoris ar¬ gumento, quod p. 3;. fui traftatuli, edif. novae autem, (quae cxtatLaudatifTimi p.m. fenis cura Anno Nono, Dec. II. Mi- fcell. curiofum) Append.p. 71. his verbis propofuerat: „PfO- „batur fecundo, nam concefla aftivitate figuris, non poteft ,, explicari, quomodo medio motu, quem caufaot in cute, jjfenfus communis poflit determinari ad diftinguebdum ob- ^jeftam taftum v. g. calorem reperiri in tali ficu fenforii,erg6 j, figurae non habent caufa re fenfationem in cute medio motu, ^probatur antecedens, fi aliquo modo poteft explicari, ma- „xime dicendo motionem in fenforio communicari nervis, „unde iplimet cerebro, ex quo poftea fit diftinftiofituspb- j,jecli ih fenforio, fed hoc pofito fequeretur, quod qualitas 5,tota perciperetur etiam per totum nervum a fenforio adee- „rcbrum; nam fi ideo pereiperetur qualitas in illa parte fenfo- ,,rii, ubi taflius objefti, quia ibi motio ab obje£lo fafta, cum „eadem continuet per totum nervum usque ad cerebrum, 5,deneceire inibi deDetrapprjefentariobjeftum. Quibus equi¬ dem faris obfcuris & barbara Latinitate horridis verbis hoc vi¬ detur autor dicere velle: Pofito qu6d figuris corpufculorum interveniente motu aftivitas quaedam veniat concedenda ; non efiTe tamen explicabile, quo pafto taftilis imprefiio in cutem, tanquam taftus organon five fenferium , fafta, fen- fum commimcm poflit determinare ad objeftum tangens di- ftinfle percipiendum in ipfocontaftus loco, quinfimul etiam diftin^te percipi deberet eadem impreflTio in fingulis interme¬ diae viae locis, e. g. fingulis fibrillae nervofae a loco contaSus ad cerebrum usque continuatae punftis : id quod tamen non fieri experientia conftet; argumento fatis evidenti, quode.g^ caloris a^iivitas in extremitate quadam corporis recepta ad _ _ i fenfum communem in cerebro haut deferatur mediante motione particularum taliter vel taliter figuratarum. Cui quidem tollendo dubio ftqq. venient prob^ atten¬ denda; I. Senfationem nullam plene quidem & perfefte fi¬ eri nifiin cerebro: id quod vel ex eo collij|ere promtum eft, quod omnia organa fenforia in nervum quendam definantad cerebrum usque continuatum, experimentis porro evidentis- fimis confter, obftruftis vel comprellis aut aliunde per cere¬ bri morbos & vulnera latfis iftis nervis, nullam penitus in ex¬ ternis organis vim fentiendi ; id quod exemplo apoplefts- corum & hemiplefticorum, altum item dormientium 6c cra¬ pulis oppreflbrum nimis manifeftum; ut adeo vilio quideni = oculo mediante, fed non in oculo, aure mediante auditus, fed non in aure, peragatur; fimiliter eseteris externis orga« nis mediantibus inchoentur quidem fenlationes reliquar, at non nili in cerebro 8c fenfario communi perficiantur 6c ab- folvantur ; nec a corpore, fed ab anima in cerebro refidente, qu^, quoties vel in exftafi} vel alta contemplatione diftrafta, veiuc extra fe ponitur,hoc totum torpidum fine fenfu ftupe- . re videmus, quarcunque etiam objefta admoveantur : id qudi Ariftot. quoque Jam olim animadverfum efle, hxc expreffa verba teftantuf, o vhsq^x d Problem. xxxiir. Sed;.xr. cx quo uno fuperioris confequentiar nullitas luculenter appa¬ ret, fupponentis quippe, caloris v. g. fenfum in extremitate cutis peragi, indeque inferentis, fi fenfatio barc in extrema . cute fafta, mediante motu & particularum ignearum figuris faftafupponatur, eandem etiam in partibus fibrillarum ner- vearum intermediis ubique fieri debere; ubi hoc primo ne¬ gandum eft, vi fuperiorum notisfitnerum experimentorum^' quod fenfatio in organo externo fiat, tantoque adeo magis, quod in partibus fequentibus remotioribus (quasigneac par¬ ticulae, non, ut extremas , immediate attingunt) pariter fieri debeat. Equidem 2, negare nullo modo poflbmus, ignis e.g. manui paulo proprius admoti calorem 8c vimuftivam tanquam inipfa manus extremitate, quam revera afficit aclx- dit, perceptam fentiri : Verum, fi hoc penfitemus, quod, fublatS repente manus cum cerebro per nervorum interme* diorum fibras communicatione, f ut in decollatis contingit) 2 nulla 4 _ nulla amplius doloris urentis perceptio inmanuinterim illat« fa fiat ; credibile utique fit perceptionem fenfualem in cere¬ bro revera fafl:am, ad ejus fontem fit ortat primurri impres- fionis locum referri ; id quod hasc duo cumpri nis experi¬ menta confirmant: primum a nobiliore visus fenfu defem- pto quo objeftum a tergo noftro politum jfed fpccie fui in pc- litum cx oppofito corpus projefta, indeque verfus nos refle¬ xa, in oculum fenfumque communem revera agens, ita hunc determinat, ut objefti politum fic virtutem afltivam non fo- Ium verfus fpeciilum, unde reflexa fpecies advenerat, fed etiam ultra ipeculum tantundem referat, quantum eft in* tervallum inter objc£lam fit ipfum fpeculum, videatquerem iniovoprorfus imaginario, ubi nec eft, nCc effe poteft. AU terum mipfotaftus fenfu obvium, quod narrat Renatus des Cartes Priacip. Philof. Part» IV* num. C X C V 1. his verbis : ,,Cum puellae cuidam, manum gravi morbo affeftamhafaen- ,,ti, velarentur oculi, qiiodes Chirurg is accedebat, ne curatio* „,nis apparatu turbaretur, poft aliquot dies brachium ad cu- ^,bitum usque, ob gangraenam in eo ferpentem, fuiffet ampu- ,,tattim, fit panni in ejus locum ira fubftituti, ut eo fe priva* 5,tam plane ignoraret, ipfa interim varios dolores, nunc in ,,uno ej ismanus, quae abfeiffa erat digito, punc in alio fe j„fentire querebatur: quod fane aliunde contingere nonpo- ^,terat, quam ex eo, quod nervi, qui prius ex cerebro ad ma- i, num defeendebant, tuneque in brachio juxta cubitum, ter- j^minabantufi eodem modO ibi moverentur, ac priiis moveri ,,debuiirent in manUj adfenfum hujus velillius digiti dolen- j, tis an'mae in cerebro relideOti irnprimendum4 Mhanda fane hsec res eft, quam, li absque rROtione per nervos ad cerebrum continuata reftius explicare pofllt Autori palmam ipli promti fic gratulabundi cedemus ; hoc interim, opinor, luculenter oftcnfo^ quod illa ipfius confe- duentia vacillet, fi motus in extrema cutis filamenta faftus, fentiaturi eundem etiarri in punftis fibrillarum nervofa- ium intermediis debere fentiri ; quandoquidem experimen¬ tum commemoratum abunde probat, i^cum affe£lio ddo- tifica partes nervorum afafeifforum intermedias circa cubi¬ tam revera afflixifteti non ibi tamen iilaxr^ fed tanquam in extre- - i extremit^bus digitonra ^ non amplius fuperftjtum, perce* ptam ab anima puellat fuiflei quod ipfum 2. fatis evidenter' evincit, illam doloris feniadonem fi ve petcep ioisem re ipf* quidem intra cerebrum in fenforio communi^ nequaquam aurem in extremis digitis, fqui non amplius fupereranc) con«^ tigiffe, interea tamen ad illos, taissquam partem affe£lam, auC potiias alias ordinarie affici foiitam, eX inftituto Divini Coii* ditoris, relatam fudfe. Jam quas, tanquam pratfumtas Ad- verfarii fui exceptiones iterum enarrat Autor 6c confutate connitur, iis quia nos ufinon fumus, defendendis eriam morari non tenemur 5 tamerfi non una circa earum confu»^ tationem moneri poflent. Q^amobrem his miilis, tanquam ad nos nihil attinehti* bus, 6c fine quibus refponfio noftra ad argumenti principa¬ lis confequentiam invigorefuo manet, ad novum ejus ar« gumentum , quod erit in ordine tertium progrediemur. Hoc Autor concepit hifce Verbis: Probatur terdo de*^^ terminatio fenfus communis non poteft haberi permotum'* nervis communicatum ^mctu fafto infenloriG,ergpperfo-^* Ium motum figurarurn non poteft explicari ifta aS:io,pro-*« bacur antecedens^ vel ifte motus faftus in nervo, effet mo-'* tus faftus jh nervi medulla, ve{ in tunica, fi primum, ergo*' fefto nervo, & applicato calore medullae ejusdem qualitas*' percipi deberet. Item applicato calore cerebri medulla per-'* , ciperetur, nam major ratio non eft cur calor motionem" faciat in medulla medio fenforio, quam finCi nam dato etiam" quod faceret talem motionem mediS cute, quia hatc fit de^" terminata: ftrufturae, adhuc tamen aliquam facere poffet" . motionem in rnedulia, quae aliquam ex primis vel fecundis" qualitatibus deberet rapprxfentarc : ficut enim medulla eft'* capax t :?t di veifarum motionum provenientium acute,eft'* ImpolTibile captu, quod tot diverfa, quot reperiuntur in** Mundo tahg!bilia, non poflent fuis figuris unam fimilem** caufare,- ficut enim diverfificaris obje&is refpeftu cutis/* V. g. fanguine, 6c igne, adhuc idem calor habetur ^ fic'* diverfificaro organo, remanende identitate objefti, poflet" fieri adhuc eadem motio: ad folvenda Ifta non valet rifi** a£lus ellicitus fenfuum externorum proportionatum obje* ** ^^A 3 itum ■jg 3^(0)^ _ , fenfuum internorum, ut ponit antiquorum Scola. Si ,, fecundum, nempe per tunicam, vel totum cerebrum con- „ftat filamentisnerveis, vel tantum fola metulla, non primum, ^,alias fefto cerebro dolor fieret, non fecundum , nam currit jjfupra faftum argumentum, Senfus argumenti primarius - hic effe videtur: Si aftio obje£li tangibilis, e, g. caloris autca- calidi corporis, in fenforio externo, nempe cuce, recepta , de¬ beret per nervos adfenforium commune intra cerebrum con¬ tinuari, hxQ continuatio five motio deberet fieri aut per ner- iri medullam aut per ejusdem tunicam. Sed neutro modo poteft fieri ; Ergo etiam objefti tangibilis aftiofiveimprefiio, mediante motu ad fensus communis fedem continuari non poteft. Hic non immerito quis ante omnia argumenti pro- politionem majorem arguere poflet alicujus defeftus in enu¬ merandis confequentis membris; quandoquidem non defunt Viri Dottiflimi, qui neque per nervorum medullam, nec per eorum tunicas, fedper Spiritus animales intra vel inter me¬ dullas fibras contentos aftiones fenfibilium ad fenforium commune propagari fupponunt:qu| ft antehypothefifruftra- neus effet omnis Autoris conatus. Quod fi enim imprelTio rei taftilis in Spiritus animales intra tubulos filamentorum nerveorum (quos Cartefius fupponit) contentos fieret, eo- dem momento, quo impulfus ille fieret in particulas fpiri- tuofas in extremitate cutis fubfiftentes 8c objefto tangenti proximas, idem impulfus attingeret fenfonum commune fpiritibusdue in ejus quoque fibris prxfentibus communica¬ retur; eaaem ratione fc. qua feries globulorum contiguorum etiam longiflima, intra canalis alicujus vel alvei cavitatem concIuCpriim, non poteft ia ipfo principio vel leviter tangi, guinilla motio per totam feriem continuata eodem momento in ultimo quoque globulo fentiatur. Quod fi quis ftatueret motionem fenfitivam continuari ab organo five fenforio externo usque ad internum in cere¬ bro per ipfam nervorum medullam, hanc nimirum ftatuens efle colleflionem quandam innumerabilium, fibrillarum five «pillamentorum nerveorum fufficienter extenfonim, 8cin ipfam cerebri medullam, e. g. corpora Wiilifii ftriata; defi- nentiua &c, ne hanc quidem hypothefin fatis deftrueret Autor 9^(0)^ _ 7 Autor illo medio termino , ^uo inferre velle videtur, fi yis caloris externo fenforio applicata ad ipfum fenforium inter¬ num penetrare poffet mediante fibrillarum motu, eandem vim etiam perceptum iri, fi calor ipfic rebri medullje imme¬ diatius admoveretur; quod pofterius fV.lfum tamen fit 6cex- perientia? contrarium, (huc enim videtur digitum intendere, etiamfi id exprefse non dicat) quia cerebrum ipfum fenfu de- ftituatan Afierit enim Gui^elmus Fabricius in Obferv. Chi- rurg cit, Highmoro in Disquifit. Anatom. p. m. 7. Sarpius fine dolore in vulneribus capitis extrahi partes quam plurimas; quod fi verum lic de cerebro proprie fic difto,^ five cortice ex- teriore,nondum forte ita certum eft etiam de ejus Medulla in¬ teriore, fenforii communis fede ; nec apparet, quo pa£loid circa hanc cerebri partem in homine quidem vivo, fnam in mortuo per fe fruftaneum cfiet experimentum) experiri lice¬ ret, nifi turbato ac deftrufto fenforio, fenfuque adeo ipfo fubiato. Cui argumento novum aliud deinde fubjicere vide¬ tur, verbis equidem valde obfcuris, fed huc, nifi fallor, ten¬ dentibus : Cura tangibilia fint innumerae varietatis, non pos- fe concipi, cur non duo, tametfi figura particularum diverfa, fimiles imprefiiones per nervorum fibras ad fenforium com¬ mune transferre queant,quemadmodum e. g. fanguis 6c ignis, tanquam objefta diverfa, diverfis fuis particulis eundem ca¬ lorem per idem organum externum communi fenforio ofFere poflunf, atque ita fimiliter idem objeftum per diverfa organa eandem m otionem continuare,- ex quo confequeretur obje- £iorum differentias a fenfu communi refte dijucficarinonpos- fe, iliamqueadeo hypothefin , qu6d objeftorum differentiae fenfjm communem mediante motu per nervos continuato ad fe dijudicandas determinent, falfum effe debere. Quodfi haec Cii mens Autoris, primo non video, quomodo alanguineSc igne non calor tantum, fed idem calor transmitti poffit, ut fenfus communisnullam inter utrumque differentiam perci¬ piat. Quodfi hoc forte velit, eundem faltem genere calorem ipfi offerri, dum interim particulae (anguinis toto genere di- verfe fint a particulis ignis ; rcfpondeo hoc negando de iis in fanguine particulis, quae caloris percipiendi immediata caula funt. Et fi contingeret, ut fanguis intrinfecS quadam effer- vefeen- vegentia calidus, 6c lac ad focum lucuieRtum eodem cir icr gradu calefaftum, perfenfumtaGus (^ab homine v. g, coeco) dignofci non pofTeut, nequaquam inde fecjuereCaruCfumque iftum, adeo fibi fimilem calorem non mediante motu 6c par^ ticularuxn ignearum figura , quodammodo fibi iimilibus, in fenfum communem cgiffe ; fed hoc^ ipfum potius ex ipfa per^^ ceptionuni fimilitudine conpiudendum effef, neque adeo mi- fum quod nulia hic caloris difFerentia potuerit percipi , libi non erat fenfibilis in particularum ignearum figura aut magnitudine, pr^cipue vero inutramqiie morione agita¬ tione, differenda/ Quod verd idem fenfus com munis non fi- mul difcrepantes&iadiisSc fanguinis fapores dignrfcerepos» Iit, eo eft quod diverfe quidem figurae fint in utroque li¬ quore particute faporis affeftionem in fenfu communi caufa- tuxx, fed quod fibrse taftorix ob craffidem forte jufto ma¬ iorem, non lint idoneum 6c propordonatum organonad Jhanc fiipilesque affcffiones eo fenfibiliter fatis deferendas. Qu;e fubjicit, ad ifta fua dubia foivenda non valere oifi aftum ellicitum (elicitum voluit dicere) fenfuum externo- ^'um&c. ipfis tenebris obfcuriora funt, neo eorum fenfuru quisquam credo, hariolabitur^ Cum vero fecundum etiam argumeud fui primarii membrum removere deberet, quod nempe motiones varie figuratarum particularum per nervo¬ rum tynicas non cqnti nuentur ad fenforium commune, ni- nil minus qu4m hoc agit, fed hoc tantum dic^t : aut totum cerebrum conftare filamentis nerveis, aut medullam tartum nqn pfimum, alias fefto cerebro vel ejus cortice dolor fea- tiretur, quod eft eputra Fabricii Highmori aliorum que ob- fervationesj non fecundum, per argumentum fupehus hic repetendum^ fed quod a nobis jam excuiTum eft. Dc nervi tunica ne verbulurn quidem, 8c tamen ipfe modo laudatus Highmorus cum aliis Viris doftifiimis ioco fupra cit. ftatuit #,nprvos non fentire, fed eorum membranas tantum, quod ,^in eprutn vulneribus , praecipue magnorum , animadverti „poffe teftatur, quorum medulla line omni dolore tangi 8c ,,cxrrahi poffit, membrana vero fi tangatur, exquifitisfimos excitari dolores. Concludit igitur poft multa; Prarcipu- nm quidem tafltus organnm elFe cutem , & illam praefer tim, qaam 9^(0)^ _ 9 quam obtinuit manus, fed mediatum tantijm; adaequatum aucem & immediatum effe fibras membranofas per eam undiq; diffeminafas, conientiente etiam Galeno, quem allegac ex Lib.p. deufu pa'tium cap. i^* Cunaitaque quilibet nervus, 8c quivis nervi ramulus fua membrana fit involutus, adedque 'etiam fubtiliirira capillamenta nervea, inquae nervi tandem omnes intra cercb um diffipantur , ejusmodi tenuilTimis pise matris propaginibus veftiri fit credibile, imprelfiones ta- ftiles in externum corporis habitum faftas mediantibus iftis nervulorum membranis & cutis capillamentis membranaceisj ex pia praefertim matre (alicubi forte ex dura quoque) oriun¬ dis, ad communis fensus fedem continuari pofle non eft in¬ credibile , idque Autori noftro vel imprimis fuiflet con» futandum. Pergendum nunc ad quartum Autorrs argumentum, quod bis verbis conceptum eft : Non poteft explicari media figura»^* ^ fum motione, quomodo rerum memoria fiat,- nam velfitper^* receptionem corpufculorum, & hoc quidem non: ubienim‘* eft multarum rerum memoria, ibi quam maxima elTet capi^^^ tis gravedo, fic vapores tenuilTimi ad caput elevati gravant,^* itemfeqaeretur, quod ex memoria ingentium 6c mukorum^^ ignium caput fumme calleret (pro caleret) accedat, quod^ nulli haberent memoriam rerum folo auditu cognitarum,^^ cum nulla poffint ex auditu recipi corpufcula , quae ab in-^^ trinfeco habeant rapprefentare res enarratas ; aer enim mo-^* dificatus ex fua natura revertitur ad fuum ftatum, ut patet" in fententia modernorum dicentium , colorem effe lumen" refraftum 8c modificatum, item fonum modificatum aerem." Quas equidem Autoris confequentias, ut pote non nifi anti¬ quam Epicuri hypothefin ferientes, qui per realia quaedam i^7ro(r7!rx(rf/.olrioi> corporum fenfationcs fieri (ipfam etiam vifio- nem) exiftimabar, nos intaftas hic praetermittimus, cum ne- jno fit modernorum, qui corpufcula e fenfibilibus egreffa lo¬ cali motu per organa ad cerebrum usque penetrare inibique fensus communis organon vellicare 6c concutere dicat; imo ne Epicurus quidem adeo crafs^ philofophatus ex mente Gaflendi Animadverf. inPhyfioIogiam Epie. p. 237. & feqq^ plut^imis, cenferi debeat, ut ejus gcTto^^oien fiveg/^^wA^t e corpori- Dec.IILAnn,F\^yLJffi. bus 10 _ 3^(0)^ bus in cerebrum transmiffa gravedinem capiti illatura credi debeant ,* fed caeteras potius ejus illationes examinabimusj „ quando fic pergit: Vel fecundo fit per motionem faflamin „ cerebri particulis, quod dici nequit, vel enim particulat motae ,, remanerent in terminis illarum motionum, vel non, fi pri- ,,mum, ex multarum rerum memoria cerebri inverfio quo- dammodo fieret, nec amplius per modernos munera fua ob- ,, ire poflet , cum quam maxime conformationenu mutaflef, ,, tum quia vel ifta: motiones diverlarum rerum & oppofita- „rum fierent in eadem parte, 6c hoc non, quia implicat ut ea- ,,dem pars, permanendo in terminis oppofitorum motuum, 5,pofrit effe capax eorundem ,• vel fieret in diverfis partibus, 3, quod nequit dici, alias ablata v.g. unS parte cerebri , tollere- 3, tur memoria aliquarum rerum, nec amplius illae mente de- ,,tineri poflent,6(c. Quae, tanquam inanes, neminemque fe¬ rientes iftus, merito a nobis praetermittuntur 6c ut fuperfiuae inutilesque fubtilitates negliguntur. Nemini enim moder¬ norum in mentem unquam venit, fenfibiliurn irriprelfiones fil commune fenlorium ita motu mediante fieri, uf illae motiones in fenfdrii fibrillis deinceps perpetuo durent: Sic enitn non foret unquam rerum olim perceptarum aliqua memoria, fed potius earundem, tanquam adhuc praefentiiim, continua per¬ ceptio. „ Sed hoc volunt: per imprefiienes fenfibilium, prae- fertim fortiores aut frequentius iteratas, eam fibrillis in com¬ muni fenforio docilitatem, habitudinem 6c flexilitatem conci¬ liari, ut, fi deinceps, aut cafu quodam, aut occafione alius im- prellionis, quae quondam cum ifta priore conjunfta fuerat, fpi- ritus in cerebro nunquam quiefeentes, at levius tamen agita¬ ti, quam cum praefentibus objeftis novi cujusdam impetus ac- cellio fit, in easdem illas fibrillas, ad commotionem fubeundam jam multo proniores, una incidant, priftinamque impreflio- nem renovantes animae novam objeftum non amplius licet praefens, tanquam praefens, intuendi occafionemfuppeditent* Et hoc ipfumeft quod Autor ultimo videtur impugnare vel¬ le, fed multo negligentius quam ifta fuperiora , quae a nemine afferuntur; ut non immerito dubitemus, utrum recentiorum mentem fatis penetraverit, aut , fi penetravit , invenire po¬ tuerit quod ifti efficaciter 6c cum fpe^ie quadamxeponeret. _ _ _ _ _ n Sic enim pergit; iJec dicas, ut fiat memoria, fufficir/^ ut partes fuerint motae, licet non remanferint 6c intermino^* illarum motionum, nam contra eft, hoc quod eftfuifledi- vcifas motiones io cerebro nihil ponit reale in eodem, er- gonon poteft caufare memoriam, 'tum quia rei femel con- ceptae femper maneret memoria ,• femper enim valeret diCje- re, fuitmotio.*^ Verum, quod fupponit, pr^cedaneas olim motionesmihil ponere reale in cerebro, id ipfum in moderno¬ rum hypothefi maryfefte negatur ; Supponunt enim per ilias fenfibilium imprefTiones, aliquam uti di}< imus, in fibrillis do¬ cilitatem & fiexilita em induci ac relinqui, quat utique non eft nihil, fed modus faltem aliquis ad fecuturum deinceps effeftum haut parum conferens. Neque vero fine ratione aut pro lubitu tantum ha^c talia fupponunt, fed experientia ia aliis crafTiorum corporum fibris evidenter docet vel unicam e. g. baculi aut virgulae validam mflexiojiem in id conferre, ut fecunda ejus in eandem partem inflexio fenfibiliter evadat facilior, aut fi quis per vepretum aliquod, renitentibus un¬ dique virgultis, femel erepferit, fequentem eadem vi^ tranfi- tum jam minus fentire repugnantiae , tantpque femper faci¬ liorem iftum futurum, qu6 frequentius iteratus fuerit; infle¬ xis nimirum magis magisep frondibus in partem oppofitumi ut minus minuscg prorepenti refiftant. Nec ullo modo pro¬ cedit haec confequentia : Ita rei femel conceptae feirmer man- furam inemoriam nam ex re femel percepta five fafta primi¬ tus impreflione, nihil in cerebro remanet, quam fibrillarum quae taftae fuerunt, major, quam prius habuerant, in eandem partem flexilitas, quae fola tamen memoriam aftualem non ..facit, fed requiritur infuper Spirituum animalium fimilis pri- ftmo in illas fibrillas inciirfus : qui cum non continue ac in- definenter, fed per occafionem tantum contingat, non po¬ teft etiam continue recurrere ejusdem rei memoria. Cum denique fubjungit Autor, nec obftare continuum cerebri de¬ crementum, porroque fequentia cum his immediate conne- ftit, nam quomodo poftea ipfi explicabunt memoriam unius rei continuatae per annos v.g. quadraginta? priorum quidem verborum fenfum, fateor, hariolari vix poffum , in pofte- rioribus autem hanc exiguam quoque deprehendo obfcurita- z tem fi O I W-ar tem 8c ambiguitatem. Ete nim in iftis pri^nbas videtur ex¬ ceptionem quandam innuere, qua quis uti poffe videatur advcrfus ipfius confequentiam, 8c qua nos tamen ut utamur fxeceffam haut habemus, cum alio jam modo illius confe- quentiac nullitatem demonftraverimus ; In pofterioribusve* ro videtur novo quodam argumento gravare velle recentio- rum hypothefin, quafi fcilicet incredibile foret , memoriam rei femel perceptae poft 40. annorum intervatlum per ejusmo- di imprelHonem olim fa£lam, renovari p^sfle, quod ilia fibril¬ larum inflexio interea vel miliies immutari potuerit. Cui quidem hoc reponere jure poflumus, ex hac ipfa caufa dif* ficiliorem effe, ca teris paribus, ferum ante multos aiinosj^^ quam aliarum heri aut nudius tertius perceptarum remini- fcentiam, non tamen ideo effe prorfus impoffibilem, prac- fertim fi cum impetu aliquo, aut concomitante affeftu, fafta fit imprellio in tenues & facilius plicabiles puerilis cerebri fi¬ brillas: prout fane compertum eft, femel faftam inGharta quadam fubtiliore plicaturam intra plures quam quadraginta annos, imo nunquam, fere, ita complanari, ne fiuffio qui¬ dem adhibito, poffeutejusne volaquiaem aut veftigium fen- fibile remaneat. Quintum Autoris Argumentum exp.yf. edit, novae ita habet: „ Probatur quinto in uuiverfali , quod figura non fit „a£liva; corpufcula non conftituunt res uttalesinfpecie^^ er« „ go neque res tales in fpecie per corpufcuia componentia „fpecifice operantur, cum modus operandi fequatur modum ,,effendi; probatur antecedens , fi corpufcuia coilft i tuerent „res, prout tales in fpecie, a chymicis 6c per artem faftum es- „fet aliquod, quod in vivente fit & reperituf , fed nunquarn „per artem faftum eft, quod debeatur aliquo medo viventi, ^nunquam enim nec faaa eft caro, qua? in tam diverfa pro- „portione, quotfunt reperire animalia diverfa fpecie, potefli: 5,ftare, nec vegetalflia, qu^binfimili diverfitafereperiuntur, ,,ergo corpufcuia non poffunt rerum effentiam conftitiiere'. Examinabimus fingula, ut fimul fenfus 6c affertorurh veri¬ tas magis patefiat. Corpufcuia non conftituunt res ut tales in fpecie, e.g. corptifciila ignis non conftituunt ignem qua talem abrerTutc &fimpliciter fine certa ignique propria modi- _ I? fitatione; quemadmodum nec lapides, arenaj Calx, ligna 6cc^ fine omni ordine pofifa, maceriam quidem domus Gonftitu- unt, non autem ipfam domum feu domus formam effentia- lem , nifi accedat his partibus materialibus certus politus, certa coordinatio , certa connexio , quae fe. domus funftio- ni ufuique futuro fint apropriata. ^emadmodum autetn fubtaiifitUi tali nexu, tali ordine 8cc. partes illas materialem domum ut talem in ipeeie conftituunr, ejusque formam 6c es» fentiam totalem, Ariilotele hoc ipfumpallim afferente in Li«^ bris Phyficis ; fie ignis corpufcula fua ifta foluta libertate , acuta rigiditate, ac celerrima confufaque in omnes partes a- gitatione, ignem ut talem in fpecie conftituunt / & cum mo« dus operandi, ipfo Aucoreifatente, fequatur modum effen* di, palam eft 6c inversa confequentia inferendum, ipsa quo¬ que rem confirmante experientia, corpufcula ignea mediante illa fua celerrima agitatione effe maximopere aftiva. Ergo per limitationem antecedentis, vis argumenti allati jam fuf- ficienter elifa eft infirmata^ ut ne opus quidem haberemus antecedentis probationem ab Autore datam ulteriusexcuterej Ut verd ex abundanti id faciamus, illius probationis nervus in hoc videtur confiftere, quod, fi corpufcula rem quamvis ut talem in fpecie conftituerent, Chymia quoque (cui eum' corpufculis vel maxime negotium eft ) per artem pra^ftare deberer, quod alias a viventibus tantum fit, carnem c.g.pro- duCere 6cc. quod tamen falfum fit & Chymis praellitu im» poffibile. Sed negatur 8c pernegatur ha:c confequentia: ta- metfi enim non deeffent Chymis corpufcula ad conftituen-^ dam carnem requifita, modus tamen illa corpufcula ita di«^ fponendi, coordinandi, conneftendi, ut caro inde 8c car- nofae exoriantur fibra?, non folum chymicam artem univer» fam latet, fed etiam viventibus ipfis & viventium animabiis omnibus eft abfconditus, ut fiat quidem in vivente (velut Autor refte loquitur) non vero a vivente, nifi ut ab organd caufainftrumentali, cujus virtus tamen, (ipfo fatente rur- fum paulo inferius Autore) non efl fufficiens ad introducen¬ dam talis mixti formam, fed requiritur aftior quaedam fup e- rioris Agentis virtus; per quod fuperius agens ne quidem a- nimse facultas cum Antiquorum Schola intelligi poteft , fed 3 mulld u _ _ multo fublimior, a qua fciiicec univerfa illa viventium admi¬ rabilis fabrica organica , cujus interventu carnium ftruftura perficitur, dependet, ea nempe virtus, qua^ cum fumma pec¬ tentia fumniam etiam fapieritiam conjunftam habet. Atque haec etiam eft vera demum 6c genuina ratio, cur vinum nonpoilit ex quocunque infufo vinum fibi fimiie,nec iac aliud lac ex materia diverfa generare; cum faiiguis ani» malium ex omni pabulo, mediante fabrica organica pabuli praeparatoria, & intrinfeco fuo artificio DEO foli noto, fi- xniiem fibi languinem jugiter conficiat,* quia fc. 8c organica illa fabrica praeparatoria , 5c intrinfeco illo motu fpecifico, qui ad infuft alia in vinum convertenda requireretur, deili- tuitur; quae tamen organica fabrica praeparatoria in vitium Ipecifica textura 6c blando folaris caloris motu, e folo rur^ fuminftituto divino, nulli humano artificio imitabili, repe- ritur. Imo nec auri fimiliumque licet inanimatorum , for¬ mas Chymia imitari, nifi quoad externam fpeciem, poteft, quod rurfum diffiteri non potuit Autor; quia nirdirum,qua- iia 6c quanta, qualiter difpofita 8c connexa elTe debeant ilia corpufcula quae auri formam conftituunt, ignorat, 6c fi haec non ignoraret, efficere tamen quae requiruntur non valeret. Venim, cum fub finem hujus fuae probationis Univerfalis quaerit Author, qualis fit illa qualitas, in carne puta,fangui- ne&c. generandis, a principio animaftico indufta ? Et re- Ipondet talem elT^ qualis promanat a fubftantia magnefis ad attrahendum ferrum , fi porro urgeretur, qualis vero fit hzc e fubftantia magnetis promanans qualitas ? viciffim forte refponfurus, talem efle, qualis in carnibus & fanguine ge¬ nerandis asftiva effe foleat, digno fcilicet fcholaftica fubtili- tate circulo ; 6c quando tandem jaftat inferius fe oftenfu- rum, eam magnetis qualitatem aftivitate corpufculorum. non pofTe ullo modo probabiliter explicari non veremur contra polliceri, hos itidem, fi vitam viresque DEUS con- eeffent, demonftraturos effe, non poffe ullo alio modo vir¬ tutem iftam magneticam imaginabiliter quidem, nifi per corpufculorum aliquem motum explicari & qualis hic mo¬ tus concipi debeat, probabiliter faltem exponi pofTe ,-dum mterim Antiquorum Scholae praeter nuda rerumque inania nomi- _ _ ' _ if nomina nihil afFerre in medium poflint. Atque nunc, his etiam expeditis, ad fextum Autoris argumentum eflfet pro- grediendum , fi limites Epiftolaj , quos dudum fupergres^ fusfum, id effent permiffuri. Verum cum 6c abuti Tua FAUTOR HONORATISSIME, patientia inde¬ corum foret, filum hic telamque abrumpo, impofterum, S DEUS voluerit, eam Sefumpturus pertexendam^ Interca vive Tu valeque, 6c annum quem fumus ingre/Ii nuperri¬ me, multosque qui deinceps fequentur, laetabundus nuttie- ra 6c ex omni parte beatus , me de coetero conftanter ha¬ biturus Nobilhjtmi ^ ExceUentisfmi Ehi Nominis Babam emufeo d.if. Jan.1658. Cultorem certiffimum Joh, ChrijQ^h. Sturmium, Chrjr- 'if _ _ _ _ - De Chryfopoeia Variae Literatorum Epiftolae communicatas Per Djv.D. THEODORUM ZWIN- GERUM 7rof. P. Baftleenfem POfTibilis ne> vel impoflibilis fit imperfediorum Metallo¬ rum in Aurum verum & genuinum mutatio^ plurimis a- lii difquirant rationum monumentis, difceptent argumen^ tis, atgue pugnent experimentis. Ego, quid hac mihi in re certo itatuendum fit, dubius hsereo, nefdo. Si affirinem, obftabunt plura, quat fcrupulos injiciant , & vel hoc etiam inter alia maxime, quod tam pauci haftenusextiterint, qui arcanum hoc adepti fint, cum u^vvxtov videtur efie, inter tot hominum 8c Alchymiftarum millia non plures long^, poft tantos in Metallis infumptos labores tandem Philofophicum illum lapidem, aut Tmfturam Univerfalem invenire debuis- fe. Si negem, obftabunt duo illa Auri Chymici perfeftifTimi frufta, quorum alterum quidem ab Alexandro S ut oneo, Scoto, in confpeQiu 6c praefentia Proavi mei Jacobi Zwingeri, Phil. 6cMed,Do£l:. ac in Univerfitate noftraProfeflbris, Chymici prxftant.flimi ; alterum vtto kLeonhardo Thurneifero faftum, i i^ter rariora mea adhuc ftudiose adfervo. Placuit ergo ma- ^ _ fT gis,qua^ de illa inprimis Sutonei Chry fopoeia , praediSu s meu Proavus cum diverfis yiris do£li/]imis communicavit , iplius met partim , parti m Bc aliorum ad i pfum perferip tis 1 it te i.is e rudi ro orbi exponere, & examinanda offerr^e* EPISTOLA L SEBASTIANO SCHOBINGERO Medipo Experienullimo, S. D. Sangall ums, ^Cire a muttis diebus cupivifti, Clarisf. ¥k qua tandem Me- Odea recofto prj ft i uus aetatis vigof redierit, ipfumcg ad?6 piumbum depolita impuritatis fienefta, in aurum purum, nltidumt^concefferit. Quando autem ego vd Pythagorica vel faltem Pyrrhonia haftenus nil refpondi , fu?* fpicionem forte nonnullani fubdubitandi Tibi movere potui, tantae rei myfteria facrorum inftar Eleuliniorum premenda, ftudio a me occulta teneri, nectemeje in vulgus efferri, quod omnem £dem, feafuumque quantumvis acerrima fu^ perare foleat. Id certe quantumvis movere me potuiffetjnons» nihil imperifx multorum incredulifati, jure fi non merito fal¬ tem aliquo indignantem , commilfi tamen lilentzi caufa non .foitr cum id, quam fuit diutinum, folius fatear, variorum negotiorum inofficiofum effe deliftum, nolente e* tiam Domino improvidi admilTum: jam tandem liberiornon- nihil i^b iis, qu^ me diverfiim abripuerant, ,quad pridem fck redagrabas, fat cito fi fat bene narraturus fum brev iter ." non titquicquam fide majus perfuadeam temere, fed rem fimplici* ter, pout eft gefta, candide exponam : atoueadedt-^oipfius maturo judicio,.quid in alterutrum vel yQlmoum per natura^ irifeliCioris pra^fcriptiim licet ddi. ultro cifroqae diftss ratidnutti momentiSi quibusfCa^ tenr plurinioru n arbitrarii difcurfusj itaimpendr, ut fi, pofi* foaiieftuurn fuperpondio, aequa rationis philofophicae bilance ©'^pidraverd fiugulai inclinet animus ia Non ignoras, quid ^j^toiidotnflc^cantigerit, quem tameii ma¬ jore prafdimmingenidtacile judicabis, pliisingemiitatis heic exeruifle,duniviftum experimenti certirudinenegleftis com- mutaitidnUm argutiis refipuifletnemineris* Sed felix is fuir^ Vir bonus j vi^, verirati^ue Dux ViianovmUi tariqjam aliquod cohrigin De Scoto vero (Jkd:. Sutoneo) quent ego vix prius vidi, quam k nobis feflinanter recederet ^ cum nori haberem^ qiiod di cerem certij SceffentambigUanonnuI- laj Catinus quem in igriem im ni; feramus, pliCa^ quariquam vel fexies obteftu^ eflet charta ^ ut ne ab Artifice q ddemfeiremr, quid rei mejlec> dairi vel jam eximendus au- fedruni cuniul s reftagilare videreto* Sed it^ efti utdlcisi quod egd qUdque facile collegi, fi aiito fuppoficitid tufideU jam eximendum dolliquatum apparuifiet j neqUaquam integrum* tlc e^tiftimem, ebidlientis eam, quam viderat objeftamipfiuSr qcuiis,fuifire fpCciem, Quanquam autem, quod fitis circum^ i^e£l^ non vid.^l&mus i ex omni p^^te non affirmem | idem f amen koClo^^cafx» in alterius AUrifabri officina aeque patraflet, jDUiii fingula attentiusJ pefpenddjde permutato crudbulo feru- _ _ Co) ^ _ ^ pulus^ qui me premebat, eripitur, cumis qui adftabat, bonS fide enuncier, iiiumiprum, cui plambumimmiffiim erat, igni quoque impofitum fuiire ; llt, cum huic, verum quoque mea cedam experimento^ uoii aufim tamen bonorum virorum in¬ genuitatem & fidem in dubium vocare longius ; & quod expe¬ rientia comprobat rationum commentis pertinacium impellere. Faxit Deus, uc alterutri noftrjum o.ccafio quoque iopofterum fefe offerat, rei tanf^ certius, fi quid priori certitudini loper- addi polTit recognofcend^. Percurri his diebus Severim Dani Ideam Medicina philofophkam ' quid ipfius fint Elementa iniini- fcibilia; quae feminum bepeficio in cojifpcftu fe proferant,- quo pacto hinc corporibus torminentur, trium principiorum,Saiis, Sulphuris, Mercurii interventu, non fatis affequor.Se demon- firar e dicit, cu m tamen ego tiarr aiitem foip m videam,. Annon lAtmcommgtQueYcetariO} qui vcftigia legit Unde quatfo corpora corpomm principia tna^ quse abEleme.n- tis quatuor, communibus diverfa putar ? Anilla ex Elementis ipfius & femimbiis nata .? An omnia certo miraculo creationis icaproduftaexiftimat^ ut afe rmutuo non prodierint, quod tamen vulgus Graecorum Philufophoium exifiimat. ^Quxf % fi quid tibi certi de ipfius /enrentia compertum eft > ^ quid de principiorum illius innovatioiiecenfeas, ceu au£iariam ii- liquod eorum, quaeintuis fingularibus vidi, adjicias Proderit id mihi ,ad eam commenfari®Mem , quam jam pr atmanibas ha¬ beo, de Chymicprum Prmcipmm ad Medicorum Gr^corum & Arabum generalem confenfum adhibita; quae excuffatantifpere manibus iaporum meorum traftatum pro¬ ximis nundinis profcribit, Pptimc vale Clariffime Vir, Sc me .amare perge* Dabam r.April. i6of* BafiUi, D*2 EpiSTO- 58 ... EPISTOLA VI L J A C O B O Z W I N G E R O , Philofoph. & Medica; Sc F. BafUeam IJTfimeofeia haraanitatis, quibus me profecutus es^ Cl^ ^rifs. &Prxftantifs:Dn^Doftar, quum ante biennium vo- bifcumverfarer, Apollinese Laureas gratia> haftenus ad lite- ras invitare debainent, ut oftenderem 6c eorum memoriam mihigratiffimameffe: cmia tamen nunc novum, TequeTii- gnum argumentum naclus videor, id officium nori diutius dif¬ ferendum cenfiii Id autem eft, nonquidvideaturdeFfei/o/o- phidmtd Eucbarifttcd sidveifxis BtUaminum y quam Teaccepiffe^ nullus dubita; nec de controverfia, quas Q&. Ouercetano (qui indefenfione lua honcTificentiffimam Tui facit mentionem l.i^ c,i.p.io.L7. ut6i Z>.Ckr/en‘paul6p6fl:) cum ColiegioMedico Parifienfi: nec denique^ itanefit,^ ut narrat Evvaldus de fiog^ hiande (in Hiftariis aliquot Transmutationis metallicas, Co* hnU nuper editis, pro defcnfioneAIchymias contra, ut tifulufe habet, noftium rabiem^ de quodam Scota, quando conclu- ^ furus transmutationem & ferri plumbi in aurum Colonias faftamj ita de eo inquit p- 17.L ji. Eosdem lufusfecijfefe affirmaf Eoterodami ^ Amftelodami, Francefurti item, Argentorati ?S fie^, ubiauri etiam h fefaBifrufiultm reliquijJit D^Zvvingeri id pe- tenti. (Nam de iis liberam refpondenm facultatem facio, ex« cepto poftremo, cujus defiderio magis teneor, aliorum^ quam mei causa*) Sed quid videatur cfe causa au£i:i ponderis in certa aliquo fubjefto, vehementiffimoigne, absque uHius alterius ma^erijcacce/Tionetraftato. Auro fbli nihil decedit m igne* prout fecundum experientiam ex in Abditis ait Fer- mlm: neque tamen penderis quicquam adquirit; imo perdit potius, nifi fifobrizumc. Neque mihi perfuadere poffum, ignem fuapte natura leviffimum, pondus augere pofle. T^oTfnoneft, quod dubites f faspiiis pericufurr feci5 nec cx** labo fuo tempore,effi non immerito Clavis dici poffir ad fecre- Ilim illam, quam vaeant^ fapientiam. Deinde id confidera- tione M(^m ^ione non indignum mihi videtur, quid fit, quod aurum' uni lance in aqua co^nfiftensrappenfums c cjrteris metallis unum temporia mcceflli ponderis adquirat aliquid: cum tamen mole quavis minusj ponderofius putetur propter corporis earhpa- OTonem, ut iieaer, nedum aqua penetrare pofTit. Ufum qui¬ dem hujus nen video per tempus, fed abufum, quem intel« ligis. Verum harc non ^ftimantur potifiimumufu vei abufu, fed veritate, quam quia te magni facete fcio : plah^ mihi per« fuadeo/ non minus gratam, quam facilem tibi fore iftius ad me inveftigationem,^ quam quoque redimam contra, ubivb- les^i vel fimiiium quxftionum non e vulgo petitarum enoda-^' tione, veiplurium aliarurn propofitione. Atque fic de prx- cepto Pythagorico viam publicam non teremus» Bene vale. Vir Clanis. me inter eos habe, quite ^propter paternas, propter ipfasmet tuas virtutes admirantun ^mkrg£. r7»Decembn An, 1^040' ExcelLTuacMoi^ JMngotfietterm^Sup.^^^ EPISTOLA VIIL JOHANNI INGOLSf Ef TEIO, Doftoti Med. S;. P» D, KjimUfgarn^ QOum ld mihi, diverfo iket a Te eveniret, mi Im . ^Ifietterei quod Virgilian^ bidoni, quat, Hofpitis ^i nea^ niemor, infixum pe£tqre vultum circumgerebat,- eo gra¬ tiores proxirnifuat ad me fiter^, mutui amoris, & peremian=^ da^ inter nos arhicitix teftes locupletes extitere. Iis vero fu Oracofeni agis, & per pragterkionem interrogas, quae noLI© quidem videris, quibus dum per occupationes brevi hac vice" reiponde^o, quic reliqua fueruntjnahud otium mihiSclite^^ fsus 6c eO' umodius bona taa venia rc .iciam^ 39 _ m(Q)m _ _ _ Quando ^ergo^ te mihj aurem vellicante, memor fum or- thodox^ tu2K ad^-erias eucharifticse <3&V^wv?5* > yel faltem, dicente Homng.mB^eoy qui eum Sene nofiroi/ip- ^ocYfLts Tp ,cr00l^v g? ,agat, plenis verbis depjsedicp. Quan¬ doquidem ea demum vera mundanas noft-se vit^ praxis eft, qnx in .divini theorias fJ7VQ%Ki altius percoritaridi ^ nurit Chymiae princi¬ pia & exercitia ^ curri Graecorum 6c Afabum' PHaritiacopoeia# quam hadeilus ommurnprobatarumScholafmrtAritifiites &Pa- rallatae aniplexi (uiity confentiant* C^uod cum mihi hdnterhe- re fic videatur, ut forte propediem docebo publice , inanis ea fu» turaefi lis, quaG^ie^i feftatores adverfus Chymi^ Principes a- cerrime depugttariirit.De eo auterh docurhehto rnetallieae tfans*^ mutationis, quod me [peftahte, 6c fimffiulurn aufefente ab ali¬ quo tiairi meiifibus ScQttS edidit dir^fopdiis y alio teihpofe dicans quando jairi negotiorum aliorum me breviorem reddita Optime vale Vir ClafifBme i & viciilim tuuM mihi judicium de' Gallorum medicantium Chymic^ cdfitentione impertire St quod officiose abs te poHulo $ Dominum Magiftruirii LiiciurHy cogna^s tum meuim Dominum iterri Gryneum perquam amaiitef ex rrid ialuia, Bafileae?. 28*Jun.Anhdf6©f» f. T. Jacobus Znnfigerus Alei* D. Grxc. Lirigi Prof; EPISTOLA /X SEBASTIANO SChOBINGERO, Medico aptid San£ioGa!lenfes doftilTiiiio» JACOBUS ZWiNGERtIS. Bafil.D.S i . Sdngatlum A Literis tuis.mi^cJo j!«ier^,cum jaiii comendatiorem habeo luVeaem Sangallenfett de etiait) ptseclate alias feh^ > ili ^2 ■ M^O)^ pt cum iriia privata mentis inciinatio^ tum tua intere ^ITione permotusj facilius in id incimarim, guod mihi aliks fuisde .caulis diiBciliusperfu^ideriroIet; euraque hoc ipfo tempore, 'quo maturiore ab hyemijs inciin^ationem , domus meat in^ commoditateui noniicuit, ad me, meamque quoridianamo-yv- wW, ea qua ceteros alo adokfcentes , receperim^ Faxit c TMv Ucav ut quQ id ferius, eo fdicius.ex omni parte g- veniat. Meminifti in tuis Jiteris Parentis ejus, ^iri optimb tum inclyti Magiftraciis, patri^tque ReipubJlcat* Meis ergo tu verbis, cui videbitur, meorum officiorum fidem j pieta- tatem, Cedulitatem deipondebis : quando nihil eorum pr^it- ter mittam, q use 'motibus, ftudiiseg ad oleftentis in melius pro- yeheudis, fufeepti illius a me conditio depofcic. Miror in¬ terea, qu? tu mihi plane uova^ & vel meo fakem judicio yer ri diffimillima d^ScotonodroSython^o narrafti ; quafi is Duci Xyilrtenibergico verba dederit, §c fumum auri vice com- monftrarjU Non ego opinor liomi^em unquam 5tutgardi- am vidiffe : ubi vero jam h^reat locorum , animi pendeo, ,0^0 ante pauculos menfes fe iterum mecum communicavit, jaon ignoror ExpeSlo indies, fi quid cerfi de eo inaudiam. Quid qiiatfo veftri? Qui fementem fecit o^iTva. Tigurinu^yeo quem nofti loco "eft. Quam illi magis auream meffem ex- fpe£labunt? Obfecro te, vel uno yerbulo, quae fuerit male ^eptat fabulae , indigites; Delirant multa praeclara ^ingenia, mi Sch(/oingne Qg fuo exemplo melioris judicii e- genos ,t?ansyerfum rapiunt. Seminum nihil efl, quod ad ce mittam, liberior nunc ab hortulanis obleftameatis. Quod ^ tamen me juveris tuae aliquibus fpeciminibus^/ fi quid interea na£liis fuero> tibi mecum eommuneexit. OptirTiS Clariffime Vif. Bafil, 24. Mart. i6oCu T. T. Zuinoerus. o ET/STO- , s^coym iT E P ISTO L 4 X. JACPBO ZWINGERO. S. R ' Bafileantf, Ll^rafjtuar, 2\yingercClaris€24-Martndat*, ai^e paucos dies ad me demum pervenerunt. Fuerunt autem illae mihi lon^e grafiffimi, facientes fidem de propensa animi tui erga me voluntate^ qua gratificari mihi tjon renuifti, fed^a/twer Hoftrum, me^intercellionepartim commotus, in aedes tuas & quotidiauam fufcippre voluifti. Quo huma- niratis officio, ^ me, 6c illos, quOrum nominibus id petii, ita certe devii^fios tibi reddidifti, ut fi quS in re vicifiiminfei vire ttbi queamus, operam daturi fimus, ne grati animi prompti-^ tgdinem in nobis unquam fis defideraturus. Gratulor Ado« lefcenti noftro fortunarn iftanj, cui nihil deeffe videtur, quin in ii es evadat doftior, meliorquc, nifi defk ipfe fibi: quam tamen focorAam tanta cum impietate conjuhftam ab eo ita aj.enamputo, utinipfum nullo modo cadere queat, Teau- thort ducet filum ft udiorum fuorum, fion in artibus tantum, ^ fedin linguis 6c literis ab humanitate nominatis ; quibus irip iixrebit tamdiu, doii^ec , quantum profecerit , profiteri cun^ .Uude poffit. Pejfrimani/ere confuetudinem hifcetemporibiis cft animadvertereiaatqualibus ipfius,qui praematuro nimis o- fienrandi ingenii ftadio, impudenter admodum ad concionan- di munus alTiliunt, ubi vix prima Theologiae principia deliba¬ verunt, in paii^flira pjorfus inexercitati , nullis pollenti» dicendi viribus, nulla rerum cognitione imbuti, nulla facra- rum iiterarum petitii, nullaque myfteriorum divinorum telligentil ihftrufti. A quorum perverfo inft Ituto difcipulum iilum tiium , inter jefto aliquot annorum intervallo , arcebis. Quae nuper de iiloScoto, fcripfi ex relatione a- ;liorum: ex illo teipppre contigit mihi videre Monachum Sco- tum, hac iter f^ejentein, Hilpanias prbficifcentem,queni cum latine^grsrceque non de vulgari modo, ftd 5c de fecfetio-. re philofopnia, magna mcScum admiratione differentem au^ direm, ,futpi cari cnepi, annon fortaffisSjt bowcttr cffec, 4’^ihoc f)€UlLAnn.y.^yi4f^/ 34 _ _ amiftu in tam longinquas terras profefturus, fecuritati Tuae" Ct^nfuleret. Et eo quidem- usque h^ee apud me increvit opi¬ nio, ut, multis inter nos ultro citrcxj mutatis verbis, non du¬ bitarim infinuare mentionem Sjihonel illius. Quo audito no¬ mine Monachus ifte, ceu non levi perfufus gaudio, explicato fupercilio avide hS-c mequa^ftioneexcepk : Quidnam mihi de SjthoneoQon&aretl Ou;efciebam, refpondi, petiique fi quid ipfe pr^rerea dehomioeiflo compertum haberer, ne id me- cum communicare gravaretur. Ciim aliquantifper renitens hominis notitiam y in hxc tandem verba erupit: Dies non fum multi, ex quo Hominem Ratisbonae vidi, quo- Cum ibidem fum coUocurus: Is fe Nobilem Gallum dicebat, me vero popularem fuurri, ipfum quoque’ Scotum effe igno¬ rabat.- is erat natione Scotus, ex iliuftri familia ori undus, de eaerero Vir noiti indoftiisv a cognitione tamen lapi-' S s philufoph ci meo judicio valde remotus, 8c miror quomo¬ do fe alat:. Nunc agit, credo, Auguft se Vindelicorum. Ha- £i:enus Monachus ille. Vir omni doctrinae, erudifioniscj ge¬ nere tinftilTimus, ex Regia (ut poft difceffum ejus demum au¬ di vi)^ Scotorum familia^oriundus,’ £egi fac obo £^nguine con- funftus; Ubi c Tigurinus fit ambigo.- Audio tamen, in Pa- fatinaruMiniftrum Ecclefite agere, 5c nonnulli e Mercatori¬ bus noftris funt, qui ipfum ibidem, quum nuper ex Nundi¬ nis Francofurtenfibus reverterentur, a fe vifum affeverant. De Cataflrophe Fabulat notae,- qu2e fcire cupis , tacere malo, q uam pauca aut dubia referre;- Nondum enim ed efi: a£f a, ut de eventu quicquain certi haberi pollic. Chryfurgi noft ri, fua- fore 5c autnore ‘llo*, haec Rudia amplexi , in opere adhuc val¬ de aiFdui, nec ullis parcentes fumptibus nec laboribus. $uod S. P. Qj Sangalleniis iriultis de caufis gravate ferens, voluit ipfis omnind incerdiitum^ Arte f communi totius Helvetia confenfu jam pridem prohibita: indulgens tamen eorum par- tim precibus, parrim pollicitationibus, quas de infallibili Ar- tis Cux Utilitate, Deum vocantes teftem, fecerunt , per^fit ipfis, prorogato ad duos menfes termino, quicquid hoc Artis ©fi, adjacobi usque exercere, hac tamen annexa conditione , m tunc vel certitudinem, utilitatemque ejus edito fpecimine prat- _ : _ ^praebeant Magiftratui, vel h^c ftudia p u bTice ej arenti nifi jtis civitatis amittere malinf, i^uo eia pfo termino , quemcunq; res fordetar terminum, pluribus a me rercifees. Interim quis facis demiretat , , quo fervore hx Artes Alchymica^ per omnes tonus Europae partes colantur. .Gallia, quod nu¬ per e Belgici accepi, lupra fex millia Alchymiilarum habet. vGcr mania noilra a Vulcano minus aliena videtur, quam quae¬ vis aiia terrarum. Mirabilis omnino eft erroris illius dulcedo, qua quo piures fubinde eluduntur, edfrequentioresferefunt, qui ea fe capi patiuntur. Exerceamus nos fornaculam no- Itram chyrniaCricam (cujus ego certe amore magis magisque delmior) nec qu^ranius, quod nulli contigit unquam. Phoe^ nicem profequantur aiu, qui ex Arbitrio fuo vivere pqffunt, 6c vic^ fax tempus TrohyrB^i^oclov illud rem vanam im¬ pendere volunt. Vale Vir .ClarfeC 6c quod facis, in amore mei Dat. Gallopoli 4. IL Jumi JQ.Chrift. j6o6. vetere calamo. ’Tui ObfervantisC Sebuft, Scbobinger. EPISTOLA XI. JOACHIMO TANCKIO, Medico Sc Chymico jGeleberrimo ;S. P. D. Multa tu mihi oS‘ers, VirClarisf.dum amicitiam tuam olFer^ quam ut mereris, pr^ciar^ seftimo , & ambabus mani biis ita excipio, ut vel tua caufa gr^uler Chymis Studio, q uo tuum mihi favorem praeter fpem, .non praeter votum certe me um aptilTime conciliavit : parario quin etiam , optimo Sig licio nollro, Viro plane ingenuo interveniente. Operam, quam excolendas Chymi^ impendis , magnifaciq, 6c fi vel li¬ ceat vel profit, ut in curfii incepto, quo 0- m.nes ad Artis perfeftioncn^j 6c fuprejnum fafti- 2 gi«ni 0. _ _ gium conrendimu», perfever€s> ainica'hac mea iv<^>if4U hor-4 tor 6c obfecro* 7(61 flYTTit^io arcues, EgO VitOS iiSgenio- fosj 6c in Artis operibus jam longe prxgfeffos pone fcquor, fat magno intervallo. Et tam fum inlipiens, ut imbellis tyro, aufim tamen in arenam defccndcre^ & ambigui planfe certami¬ nis arduam in me molem derivare: atque adeo Chymicorum principioium veritatem e calumniantiumi maleve interpre¬ tantium tenebris eruere.ld certe fum aufusj^o^T V i>*7ri§c6iii cognitus & familiaris mo^ mento ruffum abierit, literis folis fe mecum a^lurum pollicitu^: quod tamen hucusque non prxftitit, QuO iturus effet, me noii celavit ; an autem jam fit illic, incertus fum. Optime vale, Vif Clarifs. & fi vacabit, data occafione ad roerefcribe, D. zi.Marta Anno i6o^, t. f. Jacobus Znjingerus\ •E j EFISm- 38 mto)m ' EPISTOLA yjL ANDRE^iE LIBAVIO, Medico. :S, D, Ev^erfus erat ad nos, Lilnivi Clarifs. praeclarus ArtifexPhi- \o£o^\\\d Scstm^ tres jam veiquatuor menfes funtj a nemine cognitus triduum heic fubiiitit , an(ea quam rne pridiana vefperaejus^ qup abiit. ^ diei ad c^nam vocaret* ;Coacjlimus quae licuit; ac fruftra fperaoam me poivirculi .quiddam precario obceuturum. Renuit edam iterato natura¬ lis rruracniiipecimens quod tamen percopieram, fiogula mq. menta rollicitius .obfervatqrus. Abiit tandem, ut ejus nullum alium prarfeptKs fimftum caperem, quam ut defponderer, fe, quo pi o.fe'£lums eratj ad rae fcripturum, quod Huc.usquenon il-raiititir. Tuiapuddiie mentionem fecit, ut iii affereada Aais indubitata: veritate nihil Hon ageres, hortatus efi:: reipsS qliai comaionliraturus^ quam probae caufie patrocinium fu- fcepeas. Cuidam‘ noftratium lifaelio^^fA^^r/w primas tantum nominis 6c cognominis litcras AdS» rogatus mferuirf cum hoc epiphonemate Symbolo • Paucisdicet contingere Olympum, aR ego attigii Spem certam foveo, reverfurum ad nos teriio, ubi tum iid intennittam eorum, qux ad rem pertinere vide¬ buntur, cidiii prasdpde ferat fingularem erga me ingenuita¬ tem 8c benevolenti^ affe£i:ion.emoPerfuaf9 eram,€hymica mea lxiA2lii,uxJa> hisipG.s nundinis lucem vi fura,; fed moranl nectirt Typographus, majori opere cujus urgebaiit pr^grandes fam- ptus editionem, pratpedicus. ^Chy miam ego non novum pu¬ to, 8f recens nonnullorum , quod jure oftentent, inventum : Sed ab omni antiquitate viguiffe. Id mihi caiifararn omniura accuratius examen difta re 'videtur. \Ut delirent, qui fccus exiiliment, & novxveterisque Medicina ineptum plane di- ferimen fomnient. " 'Si tui ingenii fertilitate, 6c antiqacriini Gakni, Hippocratis, c(^rerorumqiie torculis, huic Chymico I Serto exornando nos beaveris, ceriCatis palma Tibi quoque ,fuam debebit sTr/iz/jt/ot/. -Vale quam optime, • BnJIlu. I. Aprilis Ann. 1606. T. Jacohus Xvlngm^ ioUis. EFISTO^ M(d)^ 12^ EPISTOLA XI IL CL. V. a JACOBO ZWINGERd,^ Pliiiofopho & Medico infigni»' Andreas libavius. Bafilenml’ Ux dePhilofbpho Chymico., feu niagiii magifterii y uti appeilabatur antiquitus profeffore , peritcque artifice' fcTipfiilv Vir prxcJare/ cum' voluptate' peikgi.' Expefto' xWraj/ non (TKGrQv ciim deficierio» Venere intcrim aliqui ^ qui' ex plumbo vulgari artemexculpere niterencbr, five etiam ex antimonii regulo 6< bismutho, qbse pIurnBo vicinaV aliiar^ genti irr- aurum trans fcfiriarionem magno’ venum expone^" bantj e. quibus eft quidam uti fertur^ de quo pro¬ cul dubio ex DqUIo noftro eognofces. Sed $CQti tui pa'r Au« rifex traditur alicubi vagari medicus quidam, qui auxilio' Principis fui fumpnbus tinfrurarn' adeptus^- jam' errat prd^‘ fijgus, & donare auram' a fe’' confeSlum- perhibetnm EiV 6c’ MicbaclSmdev(f0tis non tantum traCtatii edito prxclarus, fed 6c multis artis ipecimijubus notus. Occultat is nomen foinil lioc'anagraaimace.i)ft;i Lefchigenm amo* GuflnGverum fama ad te’ per veni ‘k arbitror.. Hie quoque iionnihU. auri fecit: fed Mullenfdpo impo&ore jarrl uC putatur fufpenfo circumven- fus 6c in vinmla conjeSius" laqueo vit^ Enem invenif* De Eduario KelUo ,Jnglo, diligenter inquifivi, \Edia'uriirivquod ab eafaftum Budolphopoli narrabant, Alii plora fpecimina addunt*: Sed poft mortem ejus Medicina ad Fratrem frans-, iata, nefcio quo_ inforrunio periide dicitur, Vi^difti Nicolai Barnaudi Epitaphium chyaiich explicatu-m.- Ineo eil Hiftoria' Jnjelmi a-Boodt, joco ex pulvere St Mercurio' facientis aurum, quod nunquam feri poiTe perfaafum habuerat ; Eft Angli cu- jusdam a quo 6c Hagmus aurificem pulverem acceperit. • Ani- divi, qui aTereret, moiiftfafetcg aureos vulgo aLotharingo fieri per Chymiam procoraLO auro: 8c miramur auram arte“ fieri pofle? H^gne aurea fecula Chymica tua' non^ 40 _ _ _ ro') m , dum vidi, cumque Litteras Apr^i fcriptas,decium Julio menf fe acceperim, otcafionem pcemariiprxterlapfamputo. Lau* dp verp conatum !& i^duftriam tuam, qua & artis nobil ffimap, & Parentis, tuumcg honoreiii ftrenLe vindi:abis.Ego quid prse- ftkerim, vel adhuc pi a^ftarepoiTim, nequeo ducere. Brevi f )r?. tafle tradam Tu ve^-o', Vir ingeniose,^ exfulciiaiem hoc opus, 6c lauream prse caitcris reporta vale, 24. JuIui6q$. Rotemburgi ad T ubarim,. EPISTOLA XIV. ^ JACOBI MOGCIG. " Medico Pcritifrimo. S. pribuYgumy A Ccepi tuasLiteras, iVir Clarifs. quibus refeire cupis, an CaJpinus Jnglus, qui apud vos difparuerit, Bafileam landern quo deftinavet ic pridem iter fuum, tnorS tamen ab amore fa- fta, per plufculos menfes ArgentinsE impeditus, pervei. erit. Idem “prius Domini Figuli, hac trahseurit^s fermonibus mihi innotuerat, VirumbonuUi effe, dcfkum, artisqp chymks ap» prim^ fciencem : qui huc veniens me quoque compeilacurus fit. Doleo ergo homihis videndi copiam hcftenus nullarh fuiffe. Nec enim a quoquam heic quod fciam vel vifus eO, \ ci auditus. Nirhiriim fecum vereof, ne faharicp a&£lu trans- verfum afjus violentum qulppiam libi intcntlrit. ' Rogo in-^ terea, fi quid certius de ipfo cognoveris, mihi lignificare haud graveris. Erquarrdo hujus argumenti occafione ad me feri- pfifii, ego vicifli Ti memor admirabilis ^cori noftri i Jkxandri SutomU ' ^rr\ici familiaris ut audio | refeire difeuperem. qi;6 gentiiim demum evaferit. Q^ale heic fpecimen artis is « x ediderit, compertum eft .“ nec dubito, quin eadem vos, fed & majora cerrioreque videritis. Ni erg^o grave erit, vel importunum, paucis obfecro verbis hoc mecum communica, Dabo opetani, ne pari officiorum genere unquax^ Jacobus Zfvingerm. Brevis Diflertatio ©e bilk Circulari Au(9:or€ CHRISTIANO HEL’«^ICH Philof. U Med. D, & Acadeni, Cunof6. VIRO n>NOBILISSIMO, EXCETTENTISSIM-O atque EXPEUIENTIS.SIMO Dn. cjrolo ohmb /}fedic. D.ac IncljU Civitatis VratisL Pbyfico dignis- fmo L*A,N. C. J. Colleg£y Fautori Fenerando .SaL&Offici^l Multa fuat, Vir ExceJlentilTime, qu^ in Te admiror, ac apud amicos depraedicare foleo,nec tamen, ne Tux firn gravis modeftia?, Mc recenfeo, patere tamen, ut libere profi:ear> me, ex quo propitia fojtuna in T uam perveni aotitiamjfufpexide m Te ignotujn plerisque mortalium ani¬ mis candorem, vaiiam ac accuratiffimum tum aliarum difcipli- PecJILJnn,F,^ FFApp.^ narum i»n. 4» _ _ _ narum tum Medicinx fine turgido faftu cognitionem , ftudr* um juvandi publicum privatx utilitatis illecebris non foeda- tum^ Adderem felicitatem in praxi, fedcumprudentiilamum Vratislavienfem Senatum^qui Tibi munus Phyfici meritis tuis permotus commifit, teftem habeas Jocupletiilimum , hoc ca¬ lamo laudes Tuas deterere nolo* Verum hxc aliaque plura, alii occafionirefervanda funt, Hoe unum dico,. me ingratum merito habendum y nifi agnovero fingularem tuam' humani¬ tatem 6c promptitudinem in fubminillrandisad ufus meos op¬ timis auftoribus tam ex divite tua,, quam multo fumptu inftru- xifti bibliotheca, quam etiam ex loculis amicorum Tuorum. Enitendum ergo mihi efle intellexi, ut aliquodmex erga Te obfervantix monumentum extaret. Dum vero fchedu- las meas, quas habeo affeftas , evolvo, chartxhx commode fe obculerunt, qux in Tuo nomine apparent. Tuis virtuti¬ bus 6c inmemeritis eximium aliquod munus debebatur, fed folvendb impar adhuc pignore tantum exiguo dato, teftari vo¬ lui, quantum 6c quam libenter deberem. Has ergo lineas ut benevolo animo fufeipias enixe oro^. Vale,, Vir Excellen- tilTime 6c fave Tibi deditillimo Cbriftiano Heltvich.U^ IM I^O MIN^E 3 ESU. De Motu bilis periodico. f. r. Bilem in corpore humano moveri , nemo, quantum fcio in¬ ter prifeosmodernosque naturae confultos in dubium vo¬ cavit. Eft enim ex numero rerum liquidarum & continetur in veficula fellis, meatu cyflico & du£lu hepatico 8cc. patet ve¬ ro ex principiis. Arcbimedeis, quod, fi humidiim aut abaliS aliquo prematur partibus ejusdem aequaliter jacentibus ac in- terfe continuatis minus prefla pars ^raagis prefla expellatur Bjotusque concitetur; 9^(6)^ ii /. 2. Liquet etiam bilem fefe extra hepar exonerare. Nam exhepaie. .quamvis Backius de Corde non obfcure videatur adftruere, qued bilis ex fellis veficula per du£tum hepaticum hepati in¬ fundatur 6cfailguini per yenaeportx ramos in cayam reduenti^ commifeeatjar : ea tamenfententia firmiflimis obtrita rationi- Mia rejici ibus eil a viris Celeberrimis Mdpighio de ftruft. hepatis c. 7. 6c Lienisc.7. Pechlino de purgantibus p. for. 6c Needham de formato foecu c.4. Et ad oculumpatet,,M6dnecomniaani- maUa fiat inijrufta, bilis fpllic^ nec duftus hepaticus cum cyfticpfemper communicet j manifefto argumento, bilem ex • veficula per duftuni .«^flicuin :in hepaticum.& ex CP in hepar nequaquam derivari* /• 3* illud confentientibusplerisquc affirmarepoflumus, .quod bilis perdudum communem in inteftinum effundatur. ,3ufFragL0 quoque plurimorumgaudebimus in hoc, quod non omnis cum fecibus alvi hilis px , corpore exterminetur, ilii cert^, qui bilem fanguinis balfamum ac condimentum totiu$ .corporis exiftimant, inter quos nomen fuum Tackius , Hel- montius, W^edelius aliique profitentur, bilis ex corpore eje- •ftionem falva fuafententia admittere nequeunt. Quis enim fanac mentis afferat tam utilem neceffarium^ corppri fuccum, qualem neccffeeftelTe eum, qui corpus a putredine confervet & fanguinis balfamum fit, cx conditoris fapientifii mi volunta¬ te ejici omnem, qux in officina hepatis producitur. Abhor¬ rere quoque ,#fefeentia, ,qu5e ponit ejeSionem bilis totius, videntur ii, qui bili ujum .asfignairt in exaltando perficiendp- que chylo, qui certe minime funt obfcuri nominis , fed prin¬ cipem propemodum inter Medicos locum fibi vendicant, Francife. iaquam, DeLe Boe Sylvius, ThomasWillis , Jaco^ cobus PancratiusBruno^ aliique plurimi. ,Et quid multis ? Ii fblum, q ui bilem loco clyfrnatis naturalis inteftina ad ejicien¬ da excrementa folicitantis habent, eam^quse in inteftina effun¬ ditur, una cum fcybalis ex corpore exturbari opinantur. Hos vero erroris convincit.al ,i obftrufl:ioinsfebrib9 biliofis,in qui¬ bus fumma bilis acrimonia fenritur, & fapor excrementorum omnis c^maritiei ae acredinis, quae in bile notatur, expers, fi HelmontiO credimu ^ Si itaque bilis clyfter effet naturalis, .certe cum ia copia affiuit &praetereafacisacris eft,cujuscemodi i ^ illam illam iiilebribus pradiftis effe unanimi confenfu docent Me* dici, irritaret inteftina ad ftereus ejiciendum; afi: illud non contingit in hocgeriere febrium , ergo non eft ciyfter natura¬ lis. Et fi ftercori mixta ex corpore propelleretur illud de pra^fmtia bifis acredine quadam teftaretur, quodfierinegatj^ ut dixi, Helmontius. Qui vero veteres ejeftionem bilis fta- tuiffe probaret feoc argumento, quod bilem fubinde vocent ex¬ crementum, nx is proderet, fe minime inteiligere, quid vete¬ res excrementi nomine notent. Apud Ariffoteiem enim, Ga^ lenum , aliosque> fucci non uno nomine utiles appellantur ex¬ crementa, eo quod ex nutritio fucco ortum (Trahant & abeo quali excernantur. Itaque patet, bilem non omnem per ftinorum tubulos ex corpore ejicL hqi!a'vafa ^.4. Cum verononomnis bilis cum recrementis alvinis msexinte- fecematur, quasftio exurgit, inquae vafa exinteftinistraduea- j^J!''^ tuti Qui munus ei in perficiendo chylo tribuunt, eam cum chylo in va^a laftcarefpondebunt deferri, 8c per du£lum thora-^ Cicum re£lo furfum tramite ad fubclavios venx cav3B ramosa tendere 6c iis infufam una cum fanguine in dextrum" cordis thalamum commeare, Scinfanguinis latice, quae aliorum fen- tentia eft, vices balfami explere. Enim vero hato opinio vix: approbari poteft, derogare enim videtur creatc>tis fapientia?, h vtm Q^od (i enim bilis adeo utilis fanguinifuccus eft, ut denuo cum chylo ad laticem vitalem reduci debeat, 6c per totum corpus 'mSahBm diffuildi ,* certe imprudenter tam admirabili in hepate moclo a fanguine feparatur, eum potius ei pcrfufa manere debeat. {>uid enim attinet eam tanto apparatu fecernere 8c deinde iterum ad maflamfanguinis revehere ? Potius dicendum videtur, bilem ut plurimum (nam quod raro fit cum extra artis regulas .fify hic plane non attendimus, alias non ignari , quod tum alii Cum Excellentisf. Dn.D. Hartman. in Decur. 2. Ephcmerid. Germanic. A.$. hic lingularia obfervarint) perduftum Cho- iodochumin duodenum effundi Sc ab orificiis venarum mefa-* faicarum excipi vclfolam vel cum chylo 6c affufamfanguini ^ non omni, id enim modo negabamus, fed in venis mefaraicis Tf- contento cum c 0 commixtam redire ad hepar 6c defcriptum 'riodicus. modd Iter iH corpore repetitis fubinde vicibus abfolvcre.^od fi quisquam hunc bilis motum veUt appellare circularem non refra- ^ _ Af y effagafebr, fi verdcum Falcoburgio, Heurnio aliisqu^ incom¬ modam cenfent Appellationem, fubflicuat aiiarn, ouemadmo^ dum Thrufton in diatriba de refpirat : fanguinis circuitum vocat motum fluminum, cum veteribus fanguinem ex humoribus quatuor integrari ttatuunt, puta bile, pituita, me¬ lancholia 8cfanguineinl^ecie itadifto, periodicum bilis mo-’ tum quamvis alia via, quam nosiomniiid admittere coguntur, fi ab Harvaeo cdofti circulationem fanguinis defendunt. Necj . lioftrae fententise de circulatione bilis objiei poteft, confeflione noftr^ bilis non fola fed interdum cum chylb, fem-* per vero cum fanguine ad hepar tendat ; nam & circulationem fanguinis nemo hodie reprobat, etfi lippis ae tonforibus con« ftcr, fanguinem una cum fero in corpore circumagi. §> f • Quia verb fundamentum hujus fententi^ eft, qi?dd Pun^amt4^ bilis in inteftinumfefe effundens non omnis una cum fxQihrntLvm^inuU^ excernatur, id aliquanto diligendus mihi probandum. vis vero moderati ingenii viro abunde fufficere poterit demon^» ftratioj qua oftendetur, nulla ratione tantum bilis in hepate generari pcffe, quantum produci fiecelTum foret , fi teta, quas ordinaria naturt lege in duodenum derivatur, cum ftercore expelleretur. Hoc ut fiat manifeftum , quid circa hanc rem fuggerat fenfus, primo difpiciamus. Aflertio Glarifs. Diemer- brockii, quam habet Lib.i. Anatom. c. i4. in med. quod hepate per iuBum hepaticum bilk cQntinuh in inteflimm fiuat, e:^cjftide vero tum, quando a ventriculo clbk pknb folliculus cum fempt/ dexter& ejus lateri aceumhens nomihil premitur'; experientiae formis eft magnorum que virorum aflenfum extorfif. Ma- cyjhde , ditm' grtopere quoque atrendum eft, quod in ferpentibus poft longi temporis iBeuiarn etiam veficula fellea 8c ponis biliarius Bile^ ^ turgefi^ant &c continuo eam effundant, ut Celeberrimi res ifali teftanrur, Fr orfus vero memorabilis eft famigeratiili- liarius tur~ mi PecMini Obfervatio, qui teflafur, brevi tempore quatuorque uncias bilis coIiigipofFe. Exercit. depurg. p.fo-i>diu%:mil Tentandum vero nobis eft, annon exaftius aliquanto bilis per fa. circiter horas effluentis in duodenum quantitas decer. P?c/;/fm minari queat, Ohjervauo,- §.6. Ut autem majorem de quantitate effluentis bilis confequamur certitudinem, refpiciendum nobis eft ad ha- *E 5 midtim 4g _ m(o)m _ _ fiypothefes biidum in corpore, cuj as motus 8c.qaanticas aliquando ootiat nece[j'an£ Quod Draec^rea ab iisdem caufis , quibus bilis movetur, d^jn ejpucn- luis quamvisiorte inaequalis magnituclmis yalis eodem tem- tiiOiiio co~ poreiiimotum cietur. ‘ Deinde autem orificia yaforum r ^crafsaque minerva erunt dimetienda. Quae autem jfiuida la vafis ab iisdem caufis^eodem tempore movenjtur ; eadem etiam velocitate circumeunt , at vero ,quae ab iisdem caufis eodem tempore eadem velocitate in yaiis mo\':eixtur, £am .habent in¬ ter fe proportipnem tatione quanur^itis^ ,qua gaudent orificia vaf^^rum, quem in finem etiam prifidor uni quanritateminya- fis inquirendam efle innuebamuii^ Orificiorum autem capa¬ citas jam ab aliis definita breviter fic fupponenda. Applice¬ mus ha^c ad praefens negotium de induftria ^£7«/3(*^peri mentum CL Hotfmanni filii Profeff. Norici Gelebern cu|us Juam non grata jueundatjue erit memoria , in fuis 3 quibus [orninrh illuftravit, commentariis , quo manifeftum fecit, Olea dtherea prompte fubire vense ramos. Cauterum Gum oka fwt liquores infiammMles unSuoft leves , docente Clariff. Wedeho in Pharmac. Acroamadca Ii b.;^. Seft. 3. 8. p^ 3f3. live ut ingcniofilTimus PByiicus HopOratus Fabri ^ effert lib. 4, de plantis pfop. V. multo igne confiet, quia dio- fint^Tmde^ quin flammam minimi nutriret nec inflammari pofiet, terta humore, ut teflatur liquiditas imb Jubtilitas , qUk feft porosinfinuat $ jam apparet convenientia inter olea & bilem. Nam & ha:c il experimenta Clariffimorum Virorum . . leri^ Bohnii, Rivini conferas, manifefto patet, qnod aquam Contineat. Nam tum ex horum relatione tum ex propriis tentaminibus mihi conflat , 'qubd ex defilHationt libr£ unm bilis librs dus phkgmath infipiii obtineri qmant. Aqu^ infi- Expmm^nt: gnem adeffe copiam docet evaporatio. De oleofis ejuspar® ribus non dubitare nos fiuit ejus tnfpiffatid nam tum flammam igni admota concipit ac fanguis , ut edocemur i iCo. quoddi^ experiri iicet quod, ctm abundantes aques panlcuU feparantur, remanentia inftar picis entdeat , ut ^'ideas ^ j ^ non errares qui bilem ajun! liquorem aqueokofum fale to- latiU debito modo [aturatum^c^ C|uod fi ergo okaven^gpor- tse ramos fubeunt, cur non etiam briis, qu^ tantam habet cum oleis aMaiCatem, fefe orificiis iftorum infinuaret ? Co¬ gitavi, .fateor, etiam de alia via, quam faggerit Clarifli- mus Hieronymus Barbarus in brevi quidem fed nervosi- dt ^ ^ fanguine & fer6 ejus differtat flaruens (pag« i7.' in editio- ne Francofunenfi ) a Pancreate chylum extigi ( p.vefd i g, ) ad Chylum per rattios ven£ propri£ , quam Pancreas d trunco por'- td eonfequitur , in hepar fblicite dertvan, verum mihi ipfinon facisfeci ^ .6c propterea priori fentenda^ inh^grens, de M- ro) ^ quJ^ex coaceills a Clarisiimis viris propemodum v;dc r ; u- hi certus, inh^reo, perfuafus, ex pcfitis fundamenbs inferri poffe, quod bilis circuletur. Si DEO vifam fuerit, alio tempore, qua^nam ex hac Doftrina utilitates in Medxi- nam redundere queant, exponam, ^Theoiogiam quorundam naorborum fub- jungam» Soli DEO Gloria! _ _ (O)^ • _ tl “ ■ Ad ■ ^ VIRUM EX C fiL L E N TIS S I-MU M 2)^. MICHJELEM FRlDERWUAi LOCHNERUM, . ^cad. Ga&far.i.eop.old. Nacvrr, Cudos, PERIANDRUM. ‘ l^iflertatio JEjpiftQlJca ,Acarnaai,$ - -De ©endritis aliisque Lapidibus, quii® iuperficie lua piaricarum,foiiorani, florum 'figuras cxprirnunt. SrxtU ante dubius JFautqr, j5c Amice optime , qu^m tijbi corurnunicafem 5 .vel luci publicae exponefein operam hancc^ cuLpr^cifa kgmrum, fegmeutaiuiatilitcr alias ^abfumead/. impendi , fed vicit tandem .timiditateui audacia<» jaudacisefpeciemfi non^f^ lenivit faltemTua perfuafioj, bpnorupi quQrumyis in judicando Sunt feceoj ^ibi plurimae, Prafticae praefertim, quibus circumfcrilDeris^cu- ^ar, feddt earara^jBruditio, atqu^ curiofitas, ut ea^guae hujus .generis/out , noi{ rejici^i , imo , ^uae tua ingenuitas c&, alte ^extollas, Seculi ngliri tam delicataeiunt linguae, aures men» resque, ut vix aibos feras caliculos ^b omnibus, licet elimatis- ^iima depi-ampferis,,.fed&'ca nil fit aded^pufil- Jum,quod non alicpnde ;fuam mutuet gratiam, ea, ®uda£i:er ioquqr, infipien?iakguecoriuptio^ ut id folum plerisqpe ar- .rideat, .quod pani lucrar^o iulervit ^ ut jute illis oc/inas .^heo:r|tiillud tdyll. PecJlLAnn.r.^ VLAp$. tM fl _ _ - - • ydf iT 7rct^(^ tS'^Qig AiveT^Dtf ^TTAvSc^t ytviKfiTcit <5’uVi * - ^^071 enim amplius bomim propter prsftantiafaQa. Laudari cupiunt, vtrmaLucrovM funt. Sed 8c ea ingeniorum atque inventorum fertilitas, ut Epifto- Ix huic facilem inter rariora Tua, (fcil. ratione materiae, non elaborationis) locum concedas, aliique Collegae, praefertim oculos hifce pagellis forte commodare nonfaflidianf. Audafter igitur fetum huncce, immajtiirum licet , in auram projicio, atque non obftante dubia efuditorum Cenfura com¬ munem fubire aleam, 8c Tuam prafertisi jubeo : idan- te omnia Te praemonens , ut limata vel exquifita nulla expeftes ab eo , qui ftudiis quidem hifce a tene¬ ris innutritus, elaborationi tamen eruditat , qualem 6c ipfe exoptas , & rei obfcura difficultas poftulat , nondum as- fuecus:_ ^Ti ya^ iz crztxXyjg foSct ^ 3Va>ctv9(^. Non enim exf(iuillaIlof£nafcttntur, nec hyacinthus. Sententia eft Theognidis. Imo ut ad fcqpum tendam , noa in vegetabili duntaxat Regno varia reperi es monftrifica pro- dufta, fed 3c in minerali, quod mirum , plantas offendas vel , earum^ umbras potius, & piftas iinagines,dc quibus nunc Te- cum agere cenftitui : quia nempe praenovi, non Te poenitere vel temporis, vel laboris infumendi ad novara hancce in la¬ picidinas, fodinas metallorum ♦ atque lithanthracum herba- tionem. Antea autem quam itineri noftro nos accingamus^baculos arripiamus ad montem hunc (aft quam anhelum, quam ae¬ riam!) confeendendum neceffarios, quam in umbrofis pla- nisque praecipitiorum fummitatibus hinc inde ad reficienda membra noftra defefla confideamus, ratiocinia noftra dephoe- nomenis nobis obviis collaturi, 6c dum in valle amoeno, rivu¬ lis fontibusque irriguo, adhuc amici deambulamus, conful- .tumomiiind erit , tempus hocce Onomatologiae enucleandae infumere, acq; prarliminariumloco nomina vel haften^^ ufitata exDo- ,v _ _ _ _ exponere, vel nova effingere, prout nimirum plantse lapidibus impreflk, velhaftenusdefcripta?, vel in nominibus fuis corri¬ genda, vel in nullis, quae ad manus devenerint, Mufcis deno¬ minatae novas nuncupationes merentur. Agedum : Conferamus initio de Dendrita , Fig. A- quia vocatus , arborum effigiem in fuperficie exhibet; Germ, in Spener, Mus.p,9 1 . 8c a Ferr.Imperat^Hifl. Nar.lib.24. p. f78. vocatur. Pktra imbofcata, Pietra mturaU imente delimata in Figurede Bofch^, It ^PietradiSinai^ quod e-x monte Sinai apportari vulgo credatur, quamvis non inficias eam, pofle in monte Sinai extare id lapidis genus, adeocg ap¬ pellari , ficut eos , quos ex Germania, vel Hetruria habemus, vocamus Dendrita^ Pappenbeimenfes, Solk^ ffacenfeSiHetrurU» ConferMpnconys, Vpyag.T.i.p, Ce¬ lebris etenim ille itinerator in defcenfu ex monte Sinai Deu- dritas reperiffe ft fcribit. Videtur tamen a Dendritis noftris 8c Upminis derivatione 6creapfe alius Dendrites Plin. I. 97. c. ir* Ubi Dendrite alba defoffafub arbore, qu}evT@«* Achatis judi¬ ce Salimafip in Splin. p. 94. plane convenit cum eo,quem Pli¬ nius 1. c. ait in India jrepertum nemoris fpeciem reddere. Et in fndia invent£ contraeadem pollent^ aliis magnis miraculis, Reddunt $nm Species fiuminum , nemorum ^ jumentorum. Hzc, qusc ne- inoris fpeciem reddit, Orphei cft» ■io _ (o) ^ _ expreffum oftendit. Qua? 6c M^ecpor^^ irkr^ ^idem dicitur & S'€v^^)jW K*xc(!ryi^^ Gamilius etiam Pifau- fenlis, tefte Dalechampio Achatem fe teftatur vidiffe, in cujus planitie feptem arbores delineate confpicicbantur. Dendri- tes Velfchii Hecatoft.i. Obf.44.p^^* ramosabiegnos aut pi¬ ceos a^mulanc, diftinftionis ergo Elatit&SyVtl Peudtes dici me¬ retur. Cijfites poterit vocari a «iW?, hedera Dendrites ille Mu- fei Wormkni p»4f. per cujus truncum hedera ferpit^diftin- guendus tamen ^Cyjffite, vel potiikCi/^fr Plinii 1.5^7. e. lo. qui Aetite lapidi propius accedit , ita enim fonat textus. Cipte^ ttrea Copton nafeitur candida^ 5^ videtur intus habere partum, qui fentUtur etiam ftrepitu. Et conferendus potiur eft cum CtfTite» quemineedem capite' ita deferibit Plinius: Ciffltes in candido coUucet tiera feliis, totam tenente Narciptes venis etiam eders diftind:a.VidQtur adeo NarcilTitem cumCilTiie confundere Pli¬ nius, quod et am obfervavit Gesncr. Tr. de figurk lap. p, 121. lar* Proxime memorandus venit , non quidem ille Plinii i. ^7. c. ii.arofacfimrlkudineita diftus: fed lapis ille, quem multis inlignem Rofis, non equidem vidit ipfe, fed ex Relatione aliorum defcripfic Gefncr. de fig. lap. 1 23, Rboditem verum, qui Rofas ftellarum loco (na^m inter Aftroitas eum re- cenfet) exhibet Veifeh. Hecat. i- Obn44.Hancfane, ut & alias Aftroifarum fpecies^ Cometitem, Stigmiten^ a Veifehio recenfi- tas atque depiftasj potius qu^m DendritaS alios refert , lapis ille filHlis cinereus haud prdcul Lithopoli ex Lapicidina Oe- ningenfi extraftus, qui ferro vel lapidibus affriftus Cornu u- ftum redolet, hic namque in fuperfide depifta gerit nigrican¬ tia punfta minutiffima, ftellulas majores minoresque , arbu- fculas minimas,cunftafabti!ifIimo quafi penicillo expreifa,nec a co Timiffurifi lapidum uti in aliis dendritis fieri folet furgentia, fed media? lapidis planitiei fpartim imprefla. Fig,B* . F ortalTis etiam ad hanc clafiTem pertinet Phycites Plin. L47. c.TO. ita dictus ab alga? figura , a qua non abludit lapis quidam fiflihsarenofus fubcinereusFuci cujusdam marini figura nota¬ tus, iconem Fig.C.ubi iconem a.b. in altera lapidis planitie ex- preffam in eadem cum c. d. facie depingere juflTi. Imo & com- jnuniffimosDeadrifasPhycitarumaomineiniigniet, qui ico- nes V” v/. - _ .. ii fies noflras conferat cum Fuco maritimo Roris marinricliis^ dentatis Bocconi Muf. di Fific^ p, 2^8. De Gafidane gemma iuPlinAx. Gafidamm (al ^nadem Magi) mittunt, c&lom orobiniy ve luti flor iSmf parcam: JcituY ^ in Arbelk, H£c quoque Gemma concipere dicitur, ^ intrer fe partum fateri ooneujj-ay concipere autem trimtjhi fpatio, £x qui¬ bus pofterianbus Pimii verbis DalechampiusGafidanem refert ad Aecitat Geodis foecies , vel ijfiim Bezoar effe autumat» Priora interim' veroa eum naftr^ prsefenti confiderationf fubjidunto ^ , . Eodem jQrehuCTekrtidehent.Jchatesflmiltflimitum (aL palmitum) floribus quos in Thracia ^ circa Detam, ^inParnaJJ& i^inLesbo, ac LMejfenfy Rhodo repermicnhitPl ml.c. Plinianorum aliquot utpote obfcuricfum, nobisque ig«f notiorum vicem fupplet, pluribus aliis etiam notioi Ibus in’ raritate 6c ekgantiapratferendusv quem pro fuo in nos commumcavit Illuftris, atque, Excelkntilfimu^ Acad, NaL Guriof. Pra^fes D. Lucas Schrockius, Iapis fisfibsgrifeus ah Excell. D, GottofredoSchukio, niipei eheu! evivisfubiato^^ e Silelia ipft transmiffus, ex fodinis Lithanthracum ad pagum^ Altwafferdiftum duobus Suidniciomiliiaribus erufus, qui io: uno fui latere (Fig. D) Adianthum verum f. Coriandri folih C.B. aft minoribus foliolis, puicherrin e refert, ab altero autem (Fig. E.) licet obfeufius^ Filiculam quand m exhibet, ira ut propter colorem maximam partem oblkeratumdubirfs fixreaitf an Filicula fit fontana C.B. ycI Filix querna CB. vel Filicula trea foliis non ferratk C B^ atque fic lapidem hun e novo AdiaU'^ t\t£, Ftlicit£, velPteritdenpmine cum Excelienti^limi Pos- fefforis venia baptizare non dubitern. Quod fi porro ad manus forent iisdem lapidibus rmpref&^ AmbrCfia, Artemifia, quarum laudatu^ Schulzius in literis arf Exc. Prxfidem meminit, ut 6? quas in Jafpidum generibus Nar- eiflbs, Hyacinthos, Tulipais,Pmnl£yGelfamui£ fiores ^cum ipfis plan¬ tis mira arte effigiatos memorat Kircher. M iind. fubterr. t. 8, p/ l6. amplior quoque foret nofira Onornatologia;. Attulit nobilis naturalium conquifitor & c®nci vis nofter ex fodinis IJmenavienfibus lapidem fubcinereum, cuiicones piu» 3 62 _ _ rimae Lonchitidis cujnsdamvei Ceterachfuntimpreflae^quara Fig.Mart, inter E.6cF. indicare volui, FiiTilem lapidem 3 per quem difcurrentes venae cx argilla cinerea delicatius lapidefcenfe arborem coralii inftar patulam in ramos hinc inde difFufosreprjsfeutajit, in figura male lic^C expreda, exhibet J oh,Bauh, Hift.Font, Boilenf; de Lapidibus* pag. 4’ Lapidem porro fiffilem cinereum, in cujus faperficie E- ricas figura reprieferitatur facili poffamus Evicit-^ nomlmim fignire. Hujus generis lapidum, qui griceta repr^fentant^ meminit Anf Boet, de Bopt de gemm, h: lapidJib.2cCap.z8f, eosqiie ab incolis pagi Spinberg prope Wurzburgum @teme, quia fub aqui? nafcai^tur, vocari feribit, flic autem ©bfervari velim, lapides illp?, qu vulgo 6c plerumque fub Dendrifaruin yiomine veniunt, effe hos ipfos lapides Ericeti B, a Boot memoratos^ PofTent itaque ad accuratiorem diftiu^ ftionem JDendrft£ mT apellari, qui arborurnCharaStereiu exprimunto five truncum a terra elevatum 8c poft in r^tnos di- vifiim referunt ut ^Fig*FJ qui ftatim aradiceinrar mufculos finduntur, friitices potius vel Ericas & pluri¬ bus otdinc locatis pifliuris fruti|:.eta,dumeta, vel Ericetarepre» fentanf, jucundo fane fpeftaculo , (ut Fig» A J atque idem cum his eft lapfs natura artificiosa celatura in figuram Jb rotant planta effiBus: fternjapis natura yl afifahre ejfiormatm in figuram^ fypumnemoris in MiifiCalcedfar.Setl. 3, p, 41 inter alia natura? afferyatur in Mufeo Tigurinp Iapis fiflilis e cinereo fubfufei coIoris,cui Equifetj paluflrklongio-^ ribm fetis C,B. effigies pulchre eft imprefia, cui proin Elippurit^ cognomen appropriarenoirierubefco.(Fig.G.) ' Alium, quem eadem civica Pinjacotheca posfidet ( Fig^H ^xpreffum ) Scolopendrit£ nomine dono, quod Figura folio¬ rum Ceteracb, quod Scolopendrium verum effe Botanici allerunt, ei exafte quadrare videatur: Diftinftim tamen a ^co/opesiri- communiter fic, at Germanico Idiomate item Obt^ ut^eirtein difto lapide, qui Scolopendr£ vemisFiguram haber,6c Afiroite^ undulatm major, potiori jureaudicBocconi Recherch, natureil. p. 141. adebque in aliam ClafTem referri debet s Aft quia in hoc eodem lapide, quem nunc Litho-Botanko Exami¬ ni fub* V § 1 \ i ni lubjiciemus, folia non unica ex radice prodeunr> fed, iltT^ Figurae H, in:^e£lione patet, ex caule craflo & IigJiofo> iilum majori jure appellabimus Filicitem. srtl Ptmtem, quod Filicem marem folio dentato C.B. itaexafte referat hujus lapidis ipon^ ut etiam veftigia feminum foliis innatorum non obfcure eon^ fpici queant. Huic fimilia forte funt Lapidis fci$li fimilk f * frufta filicem (lege filicem) ali^ herbas petrefa%^ exhibens» gunff ^tuef 0tetne/ bem 0cl)ifet m emae abniicb / n^orinncit garnftaut/ imb anbetei^rduter / fo 0tcingmmben m fci)eti» Item. Lapidis partim SciJJiliy partim Lithomarg£ fmilk adhuc ali* quot frufta^ herbarum fylveftrmm, filicis, polypodiC ^ diarum folia petrificata exhibens egregie. tlDcf) ctUebe 0tucf 0tein / jum Den ©cbief^r/ jum abtt 0tejmCO?arrt dbtil tfe/ itortnn^tt petrilciite2B^lb-'^t^utet/ate g(irii/€«geffug/ wh 0er8leid)eii enrb^^ltcn. SpcntnMufp.^i. _ Ej Iisdem omnind refpeftu raritatis funt Seftimii Fhyttitdt Salicit£ feu lteit£ lapides FigJ. vel SiliceSi in Sila flumine Ti^ gurum praeterfluente reperiundi, atque nuvis hifce nomini^ feus propterea infigniti, quia ih fupetfitie fusa pulcherrimo Ia* ne afpefta repraerentant variat longitudinis atque latitudinis folia fdlicis/ plurima fibra per medium excurrente notata > in* terfperfis hinc inde per foliorufin interftitia maculis ejusdem coloris rotundis ac inaequalibus^ quat femina leguminum, &: fruftuumveftigia non obfcure exprimunt, uthine occafio®* nem fumferit fuaj denominationis Ferr. Impetat Hift. Nat i. z4. p. j'79. qua Lapidem hunc i vel Frumenta* tum nuncupat , nempe Idiomate Italico> Hetra Frumentak » e naturdementejcolpita tn Fisure di frumento, e femi de LegumiM^c dubito, quin tertium Saxorum genUs, quod in Mufeo im®* perati ftvidiirefcribitKirch en Mund. fubterram L p. 39. ^ falick ferrata refert fotia , folium falick hinc appellatum^ idem Iit cum quarto, quod frumentatum dicitur, nifi illud forte fint folia filicis in Tofo expreffa 6t petrificata > de quibus mox,Ka- fticis noftratibus, lisij^eciatim, qui filices calca rios ad Ripafn Torrentis Silat colligunt, vocatur Sminfidn / feu uinmid}'^ fiein/ ^ummeiflein/ fort^ quod figuras lapidibus hifce imptes- fas pro feminibus Cumini pratenfit feu ai^iciunt, oculis litet ipforum, ceu Microfiopiis rudioribus nimium adau&as ^ ^4 _ _ . m (cD m _ _ _ . ' , f\intpihilominus, ut conterraneoium denominationem ab% iTiinus extenuare videar, aliquot ex liifce faiickis> qulifuf tes« fiones habent adeo minujtas, majoribus intejrfperfas, e^squc ad t ‘£lum afperas ^ ut femina Cari;i vel fcsniculi ^on excedant^ imo ad ea in inagnitadine vix accedant ia Fig- 1. Lit A. Nee fprt^4>ludunt folia hujus noi]ri PhylliCas a foli/s Lauri & Oli¬ vae ; ut huc traki polTet Plinio 1. 3 7, c, i o.memorata paphnia (a Lauri figura forte difta) q,um Zorpaftrcs morbis comitialibus de^ monftrat: Saxum quoque iilud, quod adLutetm Pmjlorim di^ vifum Coron£ Laure^Jpeciepi reddidit , ut ex Agricola vcilrtGefner^ de Fig. Lap. p. 1 19. nec non Lapis ille nwerfilfilis Manspldenfmtnp cui imprejji erant rami arbpr is cum ^pUis uUviiefimtlps , apud Kcrip mm. NpmnclatAo^iL p./f. Imo, ut Helvetjici nujus naturalis curiofitatem pervaria Synonyma porro extollamusi iubet m« fiLiperejus defcriptionera accerfej^exC^a/cp/arii^^tf/^P.feft-a-p» y i j^. 3 1 8- hic etenim licet alieno fub noniine repe^iatur, artm? CIS rnahu iu caelatus vifjtur lapis no.ftfr, ut vel ex primo inj tuitu flatiin pro* eodem a^nofei que|Jt. Jfa autem fe habent verba Andre^ Chiocci deKripf.MuC tio Lapis, efl Jjalde degam^ non fanepretiojus , ut gemmam dixeris y jedquiiUud inftrpmenti ge*. nuSy quod (leg. quo) quid abjeinditur ^ exenterapur, culpum nimi* rp.m ( uccx^ti^ (Gr£cis diSum ) non fine afpkkntium mira jucunditaf y .expr.imitj fioquo enim pculi dmgantur , variis rprum pervukhr e adniodumanatura exornatus eP nimirum faat varin? rerum imagines ipfanoftraSalicisJ Laurq vel.pi|a^ fo¬ lia, interfperfa ieguminum , plantarum que femma ,3^d & infuper refea,^ hori^ont^iiter truncorum arbo^loirum facies, cum circellis pluribus invicem uti videtutconcentricisp InFig.i. Ljc.B. Inno/lro autem Phylli raupn ha^^: omnia tan¬ tum lunt confpjcua, fed&fpiralgs j albic^^tosve aut fubfiayi traftus in fe ferpentum iriilar jtonvQluti , ^riis infuper minutis otfaqs hofce itidem^exiguos trajicient ibus, ita ut revera noyurh Gornuum Ammonis genus, idque orbibus feu fpins pluribus, id eft, feptenis, obiohis novenis, prsditiJ^h conftituant. Iri Fjg.I.Lit.G. ' ' \ bfereiiturporrp examini, ^cgpixternpl^iowi pr^fenti fub*^ jici Cornua Ammonis in his noifrisRegicHiibus faris frequen« tia , duorum ut piurimum orbium vel trium# maxirhs# «medib- ‘ " ' xima I jvu-J- V etWl . m (o) m xam a, minima^ qi3X V^iin orSe^e:K{firno,,vei omnibus adumSH licum usque foliaceis Cardui imprelllonTb|Li^s^ exorn ata, ica ut Cardui v. g.fphxrocephali fplia iflis imprplTa diceres, uti in fragmento extimi orbis Fig^K. videre eft. Sunt autem nihH aliud revera, quam lineamenta extrema articulorum, quibus hoc genus CornuumAmmonis per totam f^pe circumvolutio¬ nem diftinguitur, ut occafionem inde fumierit Worm. p. 8^» articulationes hafce conferendi cum vertebris ferientis, Anguill^i 8c id genus Cornu Ammonis nuncupare Lapidem See- leton Serpentis referentem. Ipfa autem hxc lineamenta foliofa elcgaaterita 1. c, defcnbit. Superficies (Isipidis) exterior a natu^ xa crebris depiSaeft ramijfculkquafi ^ linearum duBihus folia arbcm tum quQdammodQ refmntibm, qui ex articulationum anfraStibus ortum trahunt. Et de hiftoria naturali fpeciadm Angbse opnme meritus Martin. Lifter^de Cdchh AngL fub Tit. 2. & y. ha¬ rum Iconum quoque meminit his y^rhis: CMaxime infraBis (Cornibus Ammonis) articulos quosdam obfervare licet: ^ in nonnullis iisdem ipfi etiam extyinfecus apparent y fcil quodam opere foliaceo ( foliacea piftur^ ) fingulos articulos difiin^ guente, £ft mihiUIe CQmuAmmonisfruftum, quod orna- inenta ha^c foliacea eo modo impreffa gerit, quo fere folia trirla Liliorum, Gallici regni infignia pingi fdei t, Encrinos hinc xylJEncrinonjar^ vocandum ‘ Fjg, L, *^amvis ab eo-diveiLis fit £«cn«or ve! Pentacrin&ts in foffa moeniomm urbis Hildeshemiar in Germania reperiri tradudit, i^c his defcripfit Verbis AgricoI.Iib, f . de ant. folTil. Encrinos 2i{\cn\hin/ Lilia re- pr£fentat, cm emm angulata pars una ab altera feparatur , utraq e quina Lilia ofiendit. Nam alterm eminentia ingrediuntur in dte-^ rmfirlas, Qudibetverh talis pars quinos habet angulos, latera totidem, utrinque quina Lilia , unde pent aerinos Gr£cepotcft dici. Con ft:t autem ex pluribm interdum conjunBk ; adnafeitur UpidiEus in rubro nigri colork ipfe rufus. FruBis fingulis ineft lapidis Judaici color, Uvor, ac Jplen dor. nec non ab Encrino Lachmundi Or^Bog. HAdesbeim. p. 57. qui ex multis aliis parvis 8c angularis lapidi¬ bus conitaf, CUJUS eminenti:? non aliter in alterius ftrias infe¬ runtor, quam curis, imprimis in parve anteriore, circa gallina¬ rum crura, u i in figura apparet. Dec.lII.Ann.F.^ ri.Jpp. Qjxod n u m (o) m ]§uod fi €oa£ta illa foliorum ^st aurifafcriS funt ^ata, ultra planam fup^rfickm devata, 6c lub^ termindi gr^Cbntt 2tbeit> vulgo neta, Naturae pomdsrio includere licet^ jner etur oxftnino hic memorari lapis vel filex fubcinereus Fig. il* in agro Eglifovielifi non ita pridem repertus, 6c Pinaco¬ thecae Tigurinae illatus, cujus tractus varii nigricantes , ultfa planam luperficiem eve£li oculis aeque , aC menti jucundas fpeculationes formant _ Non etiam prxtereuhdi funt, fed omni diligentia inhaC noftra occurfione conquirendi foj5, qnihns FolU Querm^ Fag!, jiiniy Salicis, Oftrf^d, pukhr^funt impreffa. Sic proft at in pa¬ go Staliikonenfi milliafe abhinc Verfus occaluiti diffito id Toforum elegantiifimdrum genus iri tanta copia, uC integrum montis fraftum , adfernihorium circiter in longum fc extendentem , ex hoC Tofo componi dixeris, & ingentia plauftr a onerari eo pcdiiit: Locus cCrte eftrarisfimus 6t dig- nisfimus, qui a Xtio(plkoi? quibuscunqUe adeatur^ Exempli lo¬ co hic unicum fifto inFig. N. ubi Lit, a, exhibet folium oftryal b. Alni montani folio latiori, cCJ^gcrcus, d* Rubi, Fagi^ f. Salicis» Nunc vallis hujus varietate quidem rerum ameeni/Timi Ibngirudiaem alias adverfam emenn fumus,iH sethnt iv9fjLct.r$h6y(iu; emerfimus, ad radicem montis nobis cqnfcen* dendi pertighnus, reponamus, oro, paiilifper membra noftra non tam exuendae, quam prsgfervandat lasmudinis ergo. Sed ne otio fi interim videamur, philofopheumr, fi tempus id per« mittit, vel pauca faltem praelibemus, qux pradifhinarium loco infervire nobis poterunt ad intelligenda & folvenda inipfo monte varia problemata. Nofti, Collega honorande , hifce Mu« fis nondekftari quemvis, gcnefin Lapidum ita figuratorum a^^tingere paucos, nedum perveftigare, nofti, filerehacdere plerosque, fi non omnes, Naturaliftas, hiftoriam potius dc diagnofin, quam ratiocinia 2eftimantes,fiIerePhiIofophos, qui maximam partem cum iEfopi vulpecula vitreum vas lambiint, pultem non attingunt , in generalibus haerere, inanibus fipe quaeftiunculis irretitos , fpecialiaora Mathematicis 6c Medi¬ cis relinquenda | filere Medicos^ curio& hatcce naturae arca¬ na _ M.(sm _ _ vd prorfus negligeiit^s^ qjuif iiimirum aepane npn func^ vel oJ)iter faltem , & pet- tranftnhaiii afpieientes f Xarjb.quipp^e offendam tales;» quiaureeloillo Hippocratis, U-r^a^- ^iKi^foi iirokQit exfifati,Pliyfifx it% ftpdent, ut exinde Phoeno- menis tapi abftrulis folvendis pares eyadantr Jacent interim ih Democriti puteo ftpuifa naturar Mylleria, cogu^t^ ipfi ^oderni Cartefiani %c Gaflendiftar^ Philofophik ofores aiias acerrimi, confugere ad qualitates qcctdEas , live, quodidem eftadnaturiemirandajecirefa u|?i nempe a Tyro-- Ilibus idgenusPhc»nQmena eum ftupore afpicien» tibus^ lacellici, vei rogati €aufa‘m dic:prc GQgi^tuV,Su^^ fummOpefe iaudandiill^ri^ cohatus, qui inguifitioiii caufa- irnrri, utui abiirufarurn, itigenia foa, iSc ff bores ponfecrant, fe- i^e.es, qufrerujrnpoffunt^ iprdvoluntcpgnofcdccaufas, licet pm dimcuitaturn occurrentium copia lerutari diu |iate defi?» Ii^nt, quam ad fundum pertingant. Sic non impro^baverim ebrurn fenten^iam , qui Spiritui muadi, Archeo f/patur^ univerfalL in globum niirie tcrra-i queum ubique panfpernua i rnintu m perpetao agenti, & pr q fiibjefiti di ver iState figuras varias producenti cunfla tribuunt i ^odo diftinftiiis fefe jexpKcarenr, 6c agentis srqnc aSkivitatem, ic padendsrnateriaemodificatioiiemlpcciaHus , uri hic pofcl*» tur, detertniriarent. Ita in literis ad me 24. Aug. daris philo- fophatur Exc.D.Spleiffins de liencb*itarurii gehefi» Caufamhk iimvtrfdm in medium profer re juht ipfe rerum ordo, quam cumf 0^ hame i ffpagne, dikque, ignm ndurs, ceu divini opifim Spiritum ft(^tuo, quiin globo folar i fe dem habens, calorem vivificum, fiouran* pm, fimtem, per ejusrhdioununwerfum natur £ imperium diffun¬ dit; fecum aBus potentiam fiemmhm infint^ans , principiumque motus^ aBionk in iUls spuens. Efi ehirn b\c Spiritm Clar. ^Willfio, in-- "far Circim mobilh, vel fty.i in mam artificis varie , excurrentis , diverfimoda lineamenta huc iUucprotrahenffs. Salinum autem prin- eifiium in materia jam Utens, veluti regula appofita, principii illim ignei fumme aBpn ^ (quod dii Mercurium univ er ji c^pellitant) ex-' curfmmoderatur ^ determinat, atguewiradopfinta finatuy£ defige ttata coercet Ubiigitur falis Spiritm prapollet ^ prout in vegetaki- iibus animalibm , in figuratione rerum major occurrit varietas, mom$ t Spmtm Utm e ^currens, pyotrqBusJm plura e£ormat ve ftU _ _ _ ^ . |ia, ^tinehnonreBk, jed intortis, plurimum variegatis cor^ por a defer ibit, prout in deftillatione fpmtuoforum, hufmmo di quoque ramificationes Spirituum adlateravaforum afcendmium, videmus^ Licet vero, ubi Sal fpiritui dominatur , uti in concretis mineralibm, pmplicior^ ut plurimum obferventur figura , nempe linek reQls aut circularibus abfolut£, tamen nonnunquam^ in hifce, ob confiuxum pr£ponderautis principii hujus ignei Cumme a^ivi, vegetabilium rti^ dimentapro materUfequacitate,velexaQ‘iora,vel minus ^exprimitur. Agentis hujus Univerfalis f. Archaei in obje£lo fpecialia ob** fervantis virtuteni hifce. diebus cum admiratione confpexi ; dum enim Magiitteiium Gummi Guttae e3c mente Schroderi cum Spiritu vmi conficerem, & poft folutionem , dimidiam¬ que menftruiabftrailionem refiduo aquam fimplicem copio- famafFunderem, fecretioquide n fafta eft copiofisfima , fed materiae vifeidioris, qua^cum liquore integrem mucilagino- fum quid concrevit. Mucilaginem hanc fluidam in concham vitream efFudi, 6cdie uno elapfo rurfus decantavi, fic quod adhaefit vitro refiduum refinofum vi falina imbutum , &a£tua- tum ia exsiccatione fui innumeras formavit ftrias, 6c plures qui** demabunopunftolate verfus unam plagam, vel undique dif- fufas, ficquedendritasnoftroSi imo mtegra virgulta, dumeta, arundineta, rofas, flellasque repr^fentances , ficuti Litera jS.y.in Fig. O. talismodi exhibent Dendritas artificiales ex plu¬ ribus aliis fele£ios, Scfpeciminis loco huic Diff infertos. Eft hoc experimentum Chymicum, tum cxpoiiendx , & fpecifi- candx Spleiflianae hypothefi , fum iliuftrandas Dendrirarum genefi apprime congruum , adeoque optimo jure hic infe¬ rendum. Ferr. Imperatus Hift.Nat.Iib. 24. p.jryg.Figuras Dendrita^ deducit ab exhalationibus quibusdam in lapidis generatione ejus corpori fefeinfinuantibusi 6c a radice per ramos-minores, minoresque fefe diffundentibus, ficuti id inquit obfervare li¬ cet in pyritisabigniscalprevehementiori in plures particulas fiffis. Hoc quidem lubens Imperato largior effe quidfubtile, mobile, quod a-radice fefe diffundit in ramos, ramulos, quae<- ritiir tantum, an fubtilis illa materia tin£i:uram,& figuram la¬ pidi impertiens id agat fub forma effluviorum, vel exhalatio¬ num, an vero fub forma fluidi feu liquidi : prius afferic Impe¬ ratus 69 ratus. ex eo Worm. Muf.p.4f. Schulzmsitem in literis ja^ ftjpelaadatis adExc, Pra^fidem .* nempe Dendritae figuras eo¬ dem modo videntur explicare* ac variantes illas in fencftris hypocauftorum hyeme confpicuas, & nemora ^ arbores ju- ' eundo fpeSlaculorepr^fentantes figuras* quse certfe vaporibus de bentur aqueis in hypocaufto durante fornacis calore agitat.s hoc deficiente orbibus vitreis allifis, ibiqueflatim eo, quo ah iapfi fuerunt ordine condenfatis 6t conglaciatis. Hsfce au¬ tem contrariari videtur Prop.i i.in Stenonis Prodr. Diff, defo- lid. intr. folid p.af. reperiunda. Si cofpm folidumalii corporifo- lido, non modo qua fuper^cki conditiones, fed etiam qud intmfecam partium, particularamque ordinatiomm peremnia fmile fuerit, etiam qud modum heum produBionk illi fMlttrit% Penetrac Dendrita- runi, linon omnium* plurimorum falrem Tinftura lapidum ipforum flifilium fubftanliarn, h^rentibus in fuperficie dun- taXat vitri figuris illis ab exhalationibus aqueis hypocaufto produftis ; praeterea nemora vitri producuntur inter folidum (vitrum) & fluidum (aerem hypqcaufti) arboreta dendritaram inter fqlida 6c folida* Uempein ipiis lapidum fiUilium fiffuris tit taceam, nequidem convenire %uras comparatas* infuper- ficiet conditionibus: in vitris namque omnes figurae funt irre¬ gulares, inaequales* tonfufe, in uno eodemque.orbe vitreo, ex denCi vaporum glaciatorum congerie prominent arbufcula?, p'lantal3C, cruces* pfo)e£i^ trabes. Ctim e contra in Dendri¬ tis eadem fit arborum vel fruticum feries* non intermiftis aliis aliorumque cprpomm figuris* imo quod nunquam fatis mi¬ rari poffam, in quibusdam tam pulchre fecundum lineam re- ftam difpofitaefuntarbufculae, altitudinis etiam differentis* ut nunc denfum^ nunc rarum arboribus nemus pulchre referant: Fyritae ab igne m varias particulas fra£li exemplum meo fudi» cio huc prcrflis non quadrat : eft ibi hic cruyz^iffic, fit ibi a vehememefiti ignc foludo, hic a frigore potius vel quiete eondenfatio ac confolidado. Non tamen hanc meam cenfu- rarneousqueextenfam velim* uc non cogitationes hafce Im¬ perati* Schulzii aliorum ipfis quibusdam Dendritis* Rhoditis* ^Aftroids 6cc. applicare defiderem. Ne interimhacme&cenfura, modefta licet* mihi ipli ap¬ plicare Viderer vulgatum illud, veriffimumcj > ^ . pi opr4'u|#jjqwi4 in re tain difficili tentare, ut fi hott propiv‘$yer f^temat|ingpreri?^Tibifaltem Vir Exc, omnique Lv^ori benevolo pufiqfoj uriarninter duas trcsve opinione!? eligendo lit)ert»m relinquerem Nap.“ iS jca^Aov 0 ^o^oy Tfor) ^ofrijv {yLYiUn Non pulchrum eft, 6 amicej opni de caufa fabrupt^ ventitare, neque in ornnibu? alio indigere , fed ac ipfe fa¬ brica fiaulam, . . Aurf a funt Bionis Smyrnapi verba, cum grano Salis tamen aceipienda^ & capfC ufprpanda, neniipio contepnnendi alio¬ rum placita, vej rejiciendi ardore correpti, no§ ipfbs, & famap noftram aduramus; yelnpvijatisftudioalkfiti ad abfurda de¬ veniamus, noftra cogitata rifui exponamus: non enim omnibus quadrat illud quod immediate fubj ungit ftpien^ noder Bioq. ^ ' ’ 'V ! \r « TieAei Se rci i^ysy. f r tibi f^cil& opm, Agedum , uj commpdins fiC Methodo Mathematicae convfs^ nicntiusprocigdamus, conternpkmur prius Ph^ndmena cirts| dendrita? occurrentia, iit ex collatione illorum poftea caufa? l^fucre pplTimus, eorum fplutioni proppreipnatas, Erquidem» 1. Ponamus obfprvationem cuiipfam aFerr. |mper.atp L c, traditam, quod digni imponatur Dendrites brevi eyahe- icacpiSlura, rejiftp lapide dmpUee & nudo, piftura fu| cr? bato, qui adeb fit tenax, & igni inViftus, ut diutiffimb virn ignis fiiftjneat, absque quod calcinetur, irpb a ccntinijaignis aflionein vitrurnabe^t. Nec bmittenda funt, qua: Laudat tiiTimo §chrbckio communicavit Schukius : quod I^igredo ift a alapide regenti abrafa ^ earboi3iigmtqlw}efl^, fumum ^ftdormbituminofiimfpargat, ipfev^TQhpkf fifrkftulm pu¬ rum, ^ nigredini^ hujia omnino exp^r^igniaiuTy nscfumft, nfc e* dQXimuUumfpiYtU ^ Solenjt Dendrifj^femperfola arborum St fruticun:! fo¬ lia, eaque prout Horigb^quofpeftantnr, a piftpribusminiaCp opere cxpnmunttu^rcprafentare,(uufime vi^ . . .. . - _ bvuiTi dvo fimilius quam Dendrita hdfieFFig. fruFcibus ai dumcHs in tabulis Percllianisj, (Dcn ©efimucljen mp 5^dumen ^ ^ereHtanifcbenSanDfcbafftetl) nunquam j^ores, velfemina, ne etiam foiia^ prout vifui propius admota fefe ©fferunt , id q jo. de fosfilibos plantas vai-ias reprseftntantibus in Anglia reperi undis GbfervatlCambdeiiBrittanJmpreffXondin. i69f,p.6'9^. 3« ICa juxta in^icerli exurgunt arbuTcul^j ut nuila aliam impediatj una alteri ccdat^ nullus edam ramus alium permeet 6cinceffecet; utiidcumftiiporiobfervomFigiA. 5cQi 4. Contingit haud rard, ut fuperarbufeulas origine prid» i-es&erharcidasquafiproindeque flavefcentes Lit.a, b* a.b^ Pig. Q. aii^exurgaht tecentfs nigrie^ntes c,d. c.d. ut hk pulchro certi fpeftaculo ipfa Natura Naturam imitari vi* deacuh i ^ ■ f . Radices arbufcularum inDendritis funt in ipfis lapiduM tomthiffuris, five incipiunt fefe expandere frutices hi k Natu- J-adepiftii ibi, ubi fisfiles lapides alios contiguos infuacias« iitietangunt. Fig.A.P.Q^ 6, Ihfingulis lapidum fifluris b5V^ obfetvantur' pifiur^, hOv^ Confpickntur fruticum ^ arborum icones^ 6cqiiiderii ekdem indutus libi contiguis fuperficiebus» SUnt Dendrita qudrum Tinftufa ^rboriflca totam ipfilis lapinis cfaffitiem pehetratj itatametliUt ihfolafaperlici^ ex- irCma diftinftas arboruM icones rCprfentet, quales funt Pap« penheimeniesi hienimfipoliantufj Jbnfimfenlimqueobilu* Hbres evadunt^ atque fic eam^ qMfuperbiebant ^ntea ^ pui« ehram effigiem, in m^culofum nefcid quid commutant j vel |)rdrfos tandem amittunt* - , ^ ^ g. Alii ecoBtraucbehdrif^H^ttilrif, quo plus poliuti* tlir, eo prodeun t in figurisarburcUlatUm ai Rinfiioress atqUfe hinc politi capfulis vel dftulis exornandis egregii coh^ ducunti 9. Alii tandem lapides in fuperficie duiitaxat dgufasd*» fientan^i quibus ab illa abraiis ne veftigium quidem ullum effigiei arborea comparer» Ettaksfuntqudse fodinis Lirhari» thracurn exttaftos Exc. Praefidi oollro transmilit Schiikius, cujus ha^c funt verba: ifle vero color niger non, aut certe parum ndnio'’ 7?. _ _ _ _ _ admodiim in ipfam lapidis fubftantim penetrat, fed fuperficki ejusdm faltem illitus ^ agoiutinatm ejje videtur. ^ in lapidibus recens erutis cultelli cufpide facite fruftiSatim ita fepararipoteft) ut nullum ejus fiigium in lapide remaneat. Dum in umbrofohocce conftdimus loco, Spiritus noftros recol'e£tun, corpora inter afcenfum defatigata fub amoena hac arborum umbra refefturi , oculos jucundo in fubjcftos valles, urbes, flumina, fylvas&c^. profpeftu recreaturi, aures grato avicularum concentu tanquam mulciniine leniruri, co-? nabimur ex Phaenomenis Dendritariim enarratis rationes hau* rire, quibus illorum folutioni fatisfacere, atque fimul viam fternere poslimus ad excogitandam hypothefin , quae non folum Dendritarum genefin planam reddere, ftd & alios id ge-^ iius piftos lapides illuftrare posfit. Et quidem ut i.PhoenorrienofatisfiatJtatuendum omnino ejft. Tincturas illius nigrae, qua lapides c?etera albidi vel cine* rei pinguntur, materiam aliam effe a materia lapidis ipfius, 6c quidem illam hac elTe fabriliorem, mobiliorem, duidorem, quia porisfolidi corporis ab igne referatis illa , five particulae magis volatiles, fpirituofae, fulphurea^ avolant , relifta malTa Tin£i:iirx experte: 6c efle quidem Tinfturam hanccefulphu- rear, dc bituminofac natura, patet tum ex odore biturninofo ^ fumo, quem igni in|e{l:us Iapis de fefpargit^tum ex Joco natali, memorabile quippe eft, quod Schuizio retukrunt fofleres , fe, dumputeos in profundum agunt, fr at a plura lapidk jiIJUis repe-- rire, in nullo vero earum figurarum hujusmodi quippiam confplci , nifi in ultimo, cui vena Lithanthracum immediate fubjacet, itaquQ- quediTiIi^ varia exprimentia figuras plantarum , quxnonfo- liim aBritanicis , led ab ommbus a Botanicis defcripcis diffe¬ runt, deprehendi in Gaybonariis Anglicis tegula cuidam im- presfis, qua? adfuperficiern carbonis proxime adjacet , fgribit Ca nbden,Britan,edincic. p. 692, Ubi vero per hanc ignis tor¬ turam nonevaaefcunt piftur^,* quod mihi Dendritam Pap- penheimenfem igni per bihorium fere committenti accidit, cogifandumeff, effe particulas tinftara: volatiles i'a cumter- reflnbiis Aicaiicis fixafas, ucabearurn compedibus vix libe¬ rari queant. Qiiod vero Dendrita^ adeo tenaces fint, & com- 'P?lA X Tu b ftan u t igni maneant invi?Ji7Tnd[i~' cohcl uifere Ikef, eiie eorum fuijftantiam valde homogeneam, nithilque fulphuris improbi feu fylveftris intertextum gerere. Q^)dd snimMeiallaSc Mineralia ,cak'iBf ntur, inde fit, qiiia ignis ha¬ rum mafruiaramvkinitatemtprbats minima fiia fubtHiora ia eas frequentius, ac impccuofius impellendo, Schas epusqu® fijccutiendo, donec con^guitaterh ac cokarfionem mutuam derelinqu.iHr,hincque quod haftenus compaftum & t€nax,poT rofum 6c friabile evadat corpus, vel in puiver em collabafca? jfi-» cuii ealcinadonis a£lum optime explicat Bdhn. Diff Phyf Chym, i2./.4.^4od vero per condriuaTaiii ignis aftionem taa-** deni fundatur iapi?Desidndcus, inde evenit, q-nod terrea la-^ pidisfubliantiaexpulfispaucis, qu^ adfunc fulpliuris voiatiT lis parciculisp cum aJcahca coit, atque in duorum agitatur. Ex 2. Phaenomeni confideratione ilatim patet, non efft faas arhurcularum imagines ipfas arbuftulas petrefaftas , nec etiam impreifiones fruticiim in molliorem adhuc lapidis fuper- f Ciem faftas, nam fic exprimerentur non foia folia , fed ipfg doium & frutluumadeffent veiligia, imo confpicerentur folia non opere miniato, prout fdi e longinquo fpe&antur, 6c fionr des yifui occufjrunt, fed in tota 5c naturali fua extenfione,cum petiolis, & fibris; atque fic diftxnguerentur facile planfse vel arbores uns ab aliis. Velfaitem inde conftat, non eodem mo-? do producihasplantas in lapidibus depiftas , quo progermi¬ nantia ipfo terrar gremio. gui veroDendricarum figuras potius conferret cumErica^, Abrotani Scc. iconibus,atque fic bosipfos fuiFrutices, a fabverfionibus terrarum, inundationibus aqua- fum &c. delatos dicerer inter lapidum fifliiium flrata, "^atqne his utfinque imprefibs, hunc tyro quivis Botanica facile confu- fabit. enim vel primis attigit digitis facrae hujus feienti^ limina, enunciare poterit, quanti laboris, indufiri^, 'dexte¬ ritatis opus fit, Herbarium vi um, uti vocant, c onficere, folio¬ la fingula, quae recentia , foccuienta facile confunduntur, licciora paulo corrugantur, evolvere, explicare, ut conrpici, Scin figura expanfioneque naturali confiderarEque- €anr,& ad primum Dendri taealicuj as, utiFig. A. obtutum lla- gim 6c vere quidem judicabit, avit ^di aiffe iummam arcis indu^ puJJJoJnn^F,^ % ttriaia 74 _ M(®)^ _ ftfiam; plantam ipfam inter duas fi/Tiles laminas delatas colfo« cantem, digitorum apices valde acutos foliola explicantes, & tun£la ita difponenteSj ut ne nimia quidem fa£ta fuerit ramu* fculorum veHntricatio, velconfufio, veiinterfeilio, aut quod potias nobis videtur # produfias effe has figuras ex motu flui¬ di alicujus inter duo vel plura folida iiidlufi^ Comprefli, i& fe*» fe inter illa diffundentis* Athatias* Kircherus Vir plur imaruin rerum ndtidainclytusiMund* fubterr. lib*8*P‘ 37» quadruplici modo figuras lapidibus imprimi poffe feribit, i»Cafu8( for¬ tuito, ut nubes, naves, montes, urbes, caftella, Cruces, li* teras alphabeticas , figuras Mathematicas, 2, Ex difpofitione terrenae fubftantisr, intraquam, tanquam intra formam recC» ptus humor tin<^as, tandem Spiritu lapidifico in eam figuram ?uam terreni fubftantix matrix refert, induratnr, ut pilees in chthyite.3. Ex aliquo lingulari accidente» quo figuras in lapi» dibus, nane in hanc, iiunc in illam formam em^irgunt. 4*00^-* litum prxfertim figuras c x difpofitione fingulari divina, Atque pro plantarum noKris iconibus explicandis eligit tertium, fin* gularemque fovet opinionem , paucis forte probatam , quam propriis ipilus verbis p. 40. reperiundis expOnam. Cum iit ter inquit, lapidefcente variarum flirpium plantarumque pulveres J^nty in quibus una cum exiguo calore nefeio quid fpermatkum adhuC inefi^quod in lapide adhuc mo^i materiem [naBum uteunq) ad id aptam^ tum plantarum fubfianthm ea eonftituere nonpo0, id quod pote ft, id tft folasin materh herbarum Imagines ^ plaftica facultate,qu£ feminali Virtuti aliquo modo tnexiftltidepingit;Suhyangit quidem pag,ead» alium modum, quitamenlongddiftarc mihi videtur dfeopo ftro, 6c applkabilisfoliim mufeo aliisque plantis earumqui parnbus integrispetrefaftis, vel Tartaro obduftis, cryftalli*» nave materia immerfis* Altioris indaginis eilfolutio pb^nomeni, qui nimiruisi iati ut arbufcular um figuri» non invicem confundantur, neC ramiimplicentuf, putaret ftatim quivis, materiam fiuidamim ter lapidum fiffuras cdmprefiam , atque fuper eorundem Ia¬ pidum planities effufam non poffe tam Ordinate & dittinftfe moveri, quin ve! totam inundet fuperficiem, eamqueficuno todemque colore tingat, vel fakem eonfufas fine Ordine indu« m _ mco)^ _ n maculas, nem diftjnftas fruticum ic®nes : difficultatem au¬ get, qnod ne duo quidem rivuli , utut juxta invicem luen¬ tes curfus faos commifceant, ne du* quidem arbufculae invi^ cem confandantur, licet interftitium ad exortum tam exiguas fit Iatitudinis,ut vix oculis difcrimingri pcCit.Hocfane fcruf u- lo menti oblato vix me liberare poffum, nifi ftatuam fluxum perennem materias fubtiiis, per fingulos corporis poruios,quas jugi fqo per corpus etiam folidiflimum traniiCu non folum confluxum, atque mifielam rivulorum prohibet, fedSc iplam fluidi tingentis ramificationem determinat, 6c latitudini asqu^ ac longitudini fingulorum rivulorum leges quafi 6c termino® figit, quos transgredi nonpeteft. Magnam certe vim effi¬ caciam effe fluidi fubcilis permeantis exemplo longitudinis fi¬ lorum evincit Stenon. prodr-Diffidcfolid, intnfolid.p . quae circa Magnetis poros e ferri limatura exurgunt, npn folum, quando eadem limatura magnetem proximi contingit, fed eti¬ am, quando intercedens charta a Magnete illam dividit: cui obfervationi innixus idem Author p.66. 6c i oo, cryftalli incre¬ mentum per appofirionem materiae certis foliim CryftaUifa- ciebus, figurationem iSt ere^ionem falium volatilium alembi- Ci collo adha^renrium, aliaque id genus Phsrnomena perme¬ anti fluido adfiribit. Huic etiarn penetranti fluido debeta» r dillinita illa arbufcularum, nemorum, aliarumque figuraruia in orbibus vin eis diftinftaexpreffio , nifih^c a copia ^laben* Jium vapprum irnpediatur,, Ph»nomeni ^ti Phyflca ratio, ut aliqualis detur, fiafucn^ daeft temporis ratione prioris 6c pofterioris diverfitas, Scad- fcnbenda illi genefis foliorum flavefeentium, dc quafi jnarce- fcenfium, quiafiru funt inferiora, huic produftio foliorum recentium illis fuperinduftorurlJt^tjtemhic diftinftius intel- ligantur, fupponendum , fluidum grborificum mextitiffeipUs lapidum poris, atque exudare, vel potitis exprimi a conftriftio’* nepororum, quaeconfolidationem lapidis neceffario comita¬ tur, ex ipfo lapidis fiffilis corpore: quando nunc poflt aliqua- lemfic primam pororum conftriilionem, ab expreflione prima fluidi, fuit produila prior feu inferior arbufcularum feries fita utetiamhatcplfturaexiccaca fuerit) nova fit afrigoreve- *K 2^ hemen^ f6 _ _ . , , hementiori, vel alia caufa ^ ejusdem lapidis nondum pleni compafti feu eonfolidati comftriffio , tunc materia tingens fluida itiporis corporis refidua/de novo exprimitur ^, atque pro ratione fitus, vclpriftinarumarbufcuiarum faciem denuo inundat^ vel tinftam fa¬ ciem fefe effundit | quod autem TmHara prior eoioris iit £a- vefeentisy non am 5c vivid^ ficut pofteiior, ejus ratio conpei facile poteft ad fulphur magis vel mings exaltatum ^ atque ip»^ fius Tinfturit primse (quarn nigram quoque fupponere licet) f atione textursc i caafa quapiam' ut colori ficis exhalationibus/ vel fumis fulphareis aliunde furgentibus 6cc. immutarione. Ex Phaenomeni fti circumftaritia notabili darum eil fieri Dendritas per expreffionem’ fluidi cu|as;dam> ex ipfius la¬ pidis fubftantiai quod po'iiea attpfius.qusrreas fpatium fuper ^xtremamlapidisfaperficiem fefe diffandatj 6c vi «ictinobo'^’ lica partiam falinarum ipfiXmftur^ immixtarum^ ineffufio» nefui exicc0one formam afbufcuiamm imitetur, eo feri- modo, quo fupra vidimus in rnueilagiaofo gummi GutW conctetojfimilcsipfisfiendritisfiguras pfogigni*2.Fieriexun^ dadonem illam flui^lx Xinfl:urx pCr crafliorem & breviorem' lapidis Diamerr umy non per longiorem feu fuperficierh lapk disfiflilis ampiiprern / qua in figuris fe invicem tangunt/ five' in. planitiebus fuis firatorum adinffar fuperimpohuntur , atqi limc coPigere facile eft, fieri qxpresffanem illam fluidi tingeii® ds ex poris lapidis per conftriHionem poror um in duabus rna^ Kimis, Sc invicem parallelis fuperficiebus a frigore, pondere fu^ perincumbentium Aratorum, vel alia eaufa induflam. Phaenomeni cohfideratio attentior, anfam dat cogifan- quod I. ^caufa cpnftriftofia piuribus vicinis ftraeis indu- ^la,e fingupsif xudpt AmduMd Fluida duo ex duobuf eoutiguis Araris eXpreffi 6c ad iderii interftitium effufa feft conjungere/ 8c eandexh fitmul viam inire vi.Si ve! ex unico con¬ tiguorum Aratorurn feu vicinorum lapidum fisfilium exudaret ilaidumi poc inter binarum fuperficierurh anguftias compres- fum/utriefue ex disftisfuperficiebus TinQ:ur,am eandem^ impep tiet. Sicud videmus, poft difruptionlm diiafum tabularumi fepide fisfili nigr0 politarum, at^ue pleo, vel aquiprius illita- g,. , _ 11^(6)^ . , i*um, & fuper invicem probe cntaruoij easdem arbufculariini effigies ia iitnusqu€ tabuia^ fuperfici^ exprimi. Reliquorum Fh^nomenorum attentior paulo conllcferatid ajaf^im dat cogitandi de aequalitate, vel in^qualitate materi^ij qiiaDendritarum lapides conltaat,uti 5c de tempore ac gradib^ (fwonfolidationis : notum quippe e 11 ex Mineraiogia generali lapides edam folidilTimos, fi fecundum Naturi leges prpda£ii j(int,e fluido produftos elTe,uti etiam hanc pTQp jllJuisief<dji intra folidum» cogitationibus thprodr. Dijf, ptxmittlt Stenon. EI fanc nifi hoc efecum verum foret# nemo unquam fibi pofiet concipere t)endritarumeMgiesfolidum marmotis corpus netrantes permeaatesy ut ve1 ex hccfolo Dendricarum afpe^ £iu veritas propofitionis Stenonian^ abunde pateat. Prout nunc materia folidi lapidis five arentilg: fuht ciaifores & rudio^ res, uti pf o rdlutiohe Phainomeni yrni fupponendum elt , tedt Tm£l;a?a arborificd ndh eodem tocam rnaffam lapide.rfr| germeat e ordine, quin a jugi arenarum crailiorum objeflu a r. ^ [a poforum via deflectere, ficque inordinatam dtrnaculofam quamvis figuram inordinato fud mdcti defcriber^ debeat i ifad propter prohibitum, per potos reftds materi^ fluid.ae mof um# 6c ai iacera niilio ordiile defleftentem flc,uf tandem fefe perdat^ antequam ad mediam u^pe lapklis materiam pehetref, ficque dare ut puto concipi poteiiiquomodo in, politura ftendrirar uni Pappenneimenfiumfehfim magis ac magis honfolum diftin» £la arborum facies, fed ipfa etiam Tin£lura evaiiefcat ? In Den* dritis veto Hetruti^ ponenda hectffafid eft, uti in cunftis mar^ moribusj materia fluida five arehute, h quafum compa&one eonftanr, ^qiiaieSj fuBtiles, 6c pulvifculor um ad inftar tenues# ut jta propter xqualitaterh materia fluidum tingeiiSipoftquam feieper fuperficiem ftrau extetiprem effudic# fele etiam irdinu*^’ ando in poros fluidae adhuc lapidis' maflk, perpendiculari feni- J)et ^teftio tramite incedat, ^bs^ue quod a pardcuiafulri cras* iorum ofejeftu avia quJerere cogatur, & hinc fit, ut confoIidaU iiicc mafla# quo plus poliatur, e6 nitidiores, Scexpreiliof es fed^ dat arbufculafiimimagines,quodPh^rlom^no g.indicafe vohfi^ Pro Phinomeni ^. & iikimi folutiohe ftatiiendum facilfe eft# fuiffepr6dufl:as a^bufcularum iri fuperfivie exteriori cffi- n _ _ _ gies, vel ex fluido tingente, jufto craflion,adque ulteriorem in-» finuationem inepto, vel cpnftrifta jam 6r nimium confolidatS lapidis fubftantia : dumenimfluidum tingens a poris laterali-? bus fuit expreffum , ut fuper externam effunderetur fupef fi- ciem, potuit: eoden^ fempore it^ a caufa externa conftri£tu§ fuifle lapis, ut ulteriori Xin^urie refpi’ptioni fa£lus fuerit in¬ eptus, jUfv TTi^l T^V :R.eIicjuos quodattinct initio rfeenfltos Iapides, qui in fuper*. ficiefua plantat eoguitaj, vel ignotae efpgiemexhihenf, eorum genelis vel ex prapmifsa de Dendritis Diuertatione concipi, aut falcem facilitari poteft^ vel Aib tam obfcuro latet tegmine, ut ad plenam deteftionem nulla appatcatfpes, ve! confugiendum tandem ad planta alicujus inter binaftrata nondum plen^ con- foljdatacafu crefcentis,autperyuinam eodelatx, compreflio- nem, 6( faftam impresflonem. Et ftne ab hujus opinionis am» plexu vix detinere mepoflum, quoties afpicio Scoiopendrit^ velFilicit^ potius in Mufeo noltro civico ita ad naturae legen expreflTam effigiem; ut non adfit duntaxat foliorum h caule ex¬ euntium ad ipfius caulis crasfitiem proportio, d in ipfo caule lignofo corticis afperioris 8c rirnofi manifeftisfima proftent ve- ftigia, folia e caule alternatim exeuntia, imo, quod magis mi*? rum, in ipfis etiam foliis nigre coloratis nigriora, id eft atra co¬ pi ojffslimaconfpicianturpunfta, feminum in parte averfa fo» jiprqm in his cpiphyllospermis confpicuoruclarisfima indicia» Dendritas illos vel RhoditasOeningenfes aut JJthopoli» tanos, quod concernit, qui arbufculariifh; vel rofarum, ftella-? rumve figuras medix planitiei impreffas, neca commilTura la¬ pidum, ut in aliis incipientes gerunt, illos facile conceflero pin¬ gi non a fluido ipfis lapidis poris expreflb, fed effluviis birumis? nofis, velolcofo-Salinis, ab imo lithantracinarum fodinarum, vel fulphurcis mineralibus aliis afeendentibus, Iapidibus hifce fisfiiibus impingentibus,ibi confiftentibus 6t in exkcatione fu| pifturas diftas delineantibus. De lapide frumentario Imperati vel falicita noftro id porro monendum habeo,non elTcjUt primo afpeftu videtur, folia ipfa velfalicis, vel olex,veI lauri arboribus delapfa,5c una cum maflk Japidea tunc molli adhuc petrefafta, fed materiam quandam Cariam ^ ^ . - .... . n taiiam fpatia iapldlsadhiic moliisi fed obficcitatto interve* hortem rimas in fuprficie agentis i^epientem^ ficuti Alphabe¬ ti iitcras kpidibus a Natura impreffas , aiiasque figuras Geo*^ hieiriCas explicat KrchenMund.f./briliti8*p* i4iex|>e- firhe.iroargJls confirmat^ Noii etenim lunt figur*^ ha? folio*» iufiiicis duncaxarfup€riicie> fed ad digitum unumVeldu- <2is in ipfam lapidis fubftantiam penetrant; ^ Ii ipfe bic iileit calcinfetur (variis namque calCiiiationii gradibf faiicitasfiiofce qui alias ad calcern conficiendam fornaci Dus calcariis ingerUri* tur expofui) ad medietatem e. g* apparebit materia hiec folio» rum icones e^tpri mens ochracea qliafi & mollioraltefa duriori^ Scmagil rubicunda, quafilicesipficonftant,^ quorum inter* ftitiaillafutfareinat Ipfa autem iila materia &l&rcinanSi id in exiccatione fui , vel unam rim^m agatj velpiui es centro con» centricas, prddibunt vefkfgia, aut venarum per medium folio* fum eXcurrenrium, auf truncorum arboreorum horkontaliter fefeft rum^ aul circulorum linearUmVO Ellipticarum invicem toncentriCarum» De convolutionibus Illis rerpentiformibuS Cornua AmmonisreferentibusjquaSi didpoffenfi eiinCom* modi orem refervo occafionem | ncut & quiK fpt£iant impres«» iiones illas Cardui foliis fimiles in ^ornuum AmmoiiisOrbifeuS tonfpicuas^ Phyllitas tandem quod fpeftat Tofaceos/eu folia illa quo» rum vettigia in Tofis funtcdnipicua, venis fuis eXaSI diltin^ (fta, non exiftimaverim^eflreharC in ipfis Tofis ita progenita^vel i Spiritibus quibusdam fubterraneis elaborata? ficuti de Con» chifarum in cerris produftione Conjefturas exhibui in Appeii A Eph.Germ.Dec.lllAilinidV^reperiUndas^fedfirmiftrfnllilpir* fuadeo, ipfa folia ex arboribus delapla, vifciditafe materia ad» huc mollis, iiquidiufcuiapj Tofacei adhtflfife, foique figUram ei impresiiuej quae poftcamanifit Atque adhooftatuendurn^o» git me tum ratio? tum ixperieniia i ^ fpeclatiin excurfionu inftituta, uc venam Toforum cUrioiisfimorum foliis pr^gnan- liuminduSriSPaftoris ibi degentis laudabili detedam,exa£li^S rimarer.Expatiabar itaque Cum rar^ eruditionis virOjSt obiimi» eitist fidbm dluat$ cOBitanterlemiam Juii£liilim9^ St inveni T©fi$ §o _ _ _ ToSs albis copiofisfime&eligantJslLTie impreffi folia, J^ier?» cuSiFagiiAiai, Salicis, Acens 6(0. 6c quidem ita, ut ea ieiuper folia Tofis inexfitennf, quot um arbores fupra flantes, vel pro-^ xiniefiier^^t parentes, folia nempe C^ercus ad radices i er-^ cuum, & fie de cqetens, manifeHisfimo pecrifieationis foliorum deiapforum, 6cvifco Tofaceo involutorum indicio: nec hoc foio obfervato dimiffusabii, fatisfecic infuper eariofitati mear, quod in mediis Tofis ipfarepererimfolia, tanquam Archety¬ pum ex typo, five veftigia ipfi adhuc immanentia, cum pedica? iis, iicec plerumque teneriora, 6c vei in totum, vel expartpcor? rofa, in pulverem mox coilapfura. Satis nunc F autor optime Hiftoriarum eft,fatis ratiocinio^ fiim, ^lod fi hi^c de Dendritis. 6c affinibus lapidibus cogitata ingenio Tuo flibaflisiimo non praebeant cibum, aliquid faltem condimenti delicatiori exhibebunt. Quod fi Theoremata hxc^f ce, vel innixae {biutlones probieinatum Tuo vel aliorum judi-? CIO minus firmo flent Talo, fcias optimum quemque a ve-? firatis femita abfcedere, 6c nullum ubique pofle felici ludere dextra, ftias naturae lufus tot fubjeftis variatos plures nequi? dem cogitando affequi pofle, fufficere mffii, quod glaciem tam c^-aflam fregerim, viam ad novam hane in lapicidinas herbori- lationem paraverim, 6c quod vehementer opto,aliosadfludiurn hocce nobififlimum 6c curiofiffimurn profequendum invitave? ro^ quibus proin, 6c commercium, 6c amicitiam, 6c communi? cationemeoriim, quas vel vires meae poflTant vel Helvetia no? ^Ira producif, ea qua valeo animi ingenuitate promitto. Vale VfR Exc. Tuse figuri ex Mufea dk )\OSobr,i6gB^ addiftisfimum Job. Jacobum Scheuchzenm. yff^ D* H figurin. Ac, N, C, diVium Acarnan, HISTO. .HISTORIAE LITER ARI^ S. R, I. Academias Naturae Curioforum CONTINUATIO VII. 4UTHORE MIGHAELE BERNHARDO VA¬ LENTINI D,Med,Prof.Gifleno, Collegii Cacfareo-Leopold. Adj. & Recup. m Italia Collega. I. CEORGIJ HlEROmMI VELSCHII, Diirertacio pe .(EGAGROPILIS Juguft£ Findelicorum. Typ, JoH. Wblte a, 1^69. IR ab Amicis fepe rogatus, an Pi¬ larum , quae in ventriculis, caprarum alpeflrium reperiuntur in curatione ufus aliquis efle pofTit ? rem differtationi commifit,pr5ecipue ciimaiii illas aLo fu- percilio contempferint. J^min vero neque Aiat quis neque Modernis vel nomen earum effet cognitum , ovo[/>c{lo7rcnlc(,g le¬ ge easdem .^GAGROPILAS ab five Rupicapris 6c pilis appellavit, qua nomenclatura rem fibi fitis expresfilTe vi¬ detur, qax Germanice (i^^emfcnjietn/Semfitlfugelnab efFeftu ve¬ ro BezoarGermamcum audiunt. Quemadmodum enim olficu- la quadam in aliis animalibus lapidum nomine veniunt, ut in lapidibus percarum ; ita has quoque pilae lapides dicuntur, fi- miles fere illis globis , qui in ventriculis boum reperiuntur 6c a Cardano ovum bovis, lingua Patria Oct)fv'nmwttn' vocantur, *L Ob* Oblonga emm > rarius rotunda figura nafcuntur ^ ponderd iam cum maximi fint , le visfimoy ex triplici lubftantia conftan^ tes quarum interior gemina aut £bras radfcum , aut fi!amea=i ta plantarum fucco quodam concreto compara refert , exte¬ rior autem cutem aemulatur coriaceam, interdum lignofun^ corticem, fatisfime eruftam fapidearri', coloris ut plurimurm aut cinerei aut Eigri , magnitudinis variar^ manum tamen m pugnurn contraftam vix unquam excedentis ,,ut ex Iconibus adjeftisdemonftrat;' eaque de causa k Schrcedero diffeiitk ^ Sui^gagropiiats vix ad nucis juglandis magnitudinem adfcen* ere dicit. Differunt o Iapidibus bezoar , quod hi in variis par* tibusjiii vero tantum* in prime aut fecundo ventricu-!& genere- tar,eaque occafione in quadruplicem Ruminantium vehtricuw Ium inquirit 8c in figura a^ne^ ob ociilosponit.* Relilteformay quam homines nec mente fatis affequi nec nomine exprimere" poiieRatult Caufam efickntm iriqumt& p.n. generari f ip- ponic, quia noiiin omnibus reper^aturrlNrQn afoio calore vel frigore , fed ut lapides a principio falino & Spiritu vel faeulta* te plantae cumnutrimento attrahant & anima- fia eum potk affurnarit^qux ni excretricis robore eiiciatur,.mor«’ bos parere putatur. Materiam dicit Doronicum C%mfcntt>ur^el/ ©cbtiahibetouv^el/ ?0^utteitt)ur$c(/ quod contra dios alexipharf macum potius, quam venenofum effe ratione 6c experientii probat. Polito tamen illud aliquid venerxi alere, ea propter tamcniEgagropilae non ftatim' venenofe erunt, cuih coturni¬ ces helfeboro vefcantur, quse tamen rieutiquam venenofefunt, coque minus, quod fit aliarum plantarum illic nominatmuB fibrae mtertexantCi-r , ut praeter Camerarium, Bauhinum &c-r ipfaav7a4^/tf&3c ocularis demonftratid ab authore addita often- dit, eaque occafione in plantas quasdam aromaticas rnonf^- lias inquirit* In terim vis poti slima a^b ipso animali deducen-' da , a fermento fc.ftomachico, eum non folo calore vel «uitafechylij^ca,^ fed liquore ftomaehieS petrificiatur chylifi- catio. Proportio interim, qUa lingulae pilas mgr€dianrur,deter- ir/inari non pdteft, quas ferm entum aut nimi^ copia , aut aeri- jttonia peccans generari pofler. Catterum Qualitates sgragr^^ fitoam fant calido - ficc^ , in fine 2. gradus, aperiem es , rare- 4cicnt€^^ Ienittrtaj^en adftringenteSy ^iaphoreticj^ diurefS-^ m(o) m ;^',ccp4ialicx, pphthaimicar^ pneurraticx, cardiacae,* ftornachi- cx, Splen etic:^, mefentsricg , nephritica, hyflericT^ arthridcs 6cc. Adeoque (//«/ intuitu con\.eniunt in rrorbk univ.erfalibi!s,fe;bribu^, cumprimis quartarii? 6c1iepri,itri^^;s^ marlignis peftilehiiafibus, variol/s , morbillis, p.etechjalibus^ tJngaricis, Sudare /ingl co , Cararrhalibus. ExParticuiarrbus; Hydrocephado , Cephalalgia, He/sicranr^', Vertigine, Me- moHi imbeciUitare., Amiencil, in primis ‘Hypochondriaca 5c ,Hy fleri ca , Mania j Hydrophobia , Lethargfi , T remore, Para- iyii,6c fimiiibus: f leuriride,rnaxinn€ malignaXipophymia, Sya? eope, omnibus ventficu!i,dienis & hepatis afFeftibus , goncr- ,rhoe3 , flediitate , partu diihcili 6c dolore a partu arthritide 5, iCafu ab alto ,i«i qaj:bus omnibus plura , quam abipfo lapide he- zoardico commoda ab illis ej:pefl;are licet* Pofis il|aruma4 gr. X. ad XI f. afeendit. (^i enim ad Drachmam procedunt , chruunt Naturam/ Dantur a^tem ia .yphiculo app^opriato , vt per fingnda affe/Suum genera eundo, fecyibiis forrnulis p- Jiendit ^ Coronidh i^coAbj^Jus sgagropilariiinadimper^etraj |>ii.;tatern armorum , prscfervationem a fame, iici 6cc, ridet ^ ,|,biiqrret. ■ . - - - ^ ” I r ^ s ■ r - ■ ^ ' ' '' ^ ' / ' ' m • ~ il' fOH. JACOBI '9EPFERI A4ed. D- ScdfhuJ, CICOTj; AQUATICAE IJiftoria: & NoxXjCommen.t3rii3 iHuftr. ^afik'£ Amo 1629. Ua oceafioneSer).«^x poS: cwer^ s Ve,neran4us ad rcriptio,- - 7^ aem hgnc devenerit in, PrcT/afioHe docet.Poftquam fciliccC cicUsm otnniumlere ore fi;g dam atroces inlqrreconvul- ^oaes obfervarai , duf)itafe coepiide ejus t^mperainento , eo- ijueinagis, quod radices ejus yomit-y reje£bas iion i\ocere yi- flerit , unde fibi peidiisdeie .non potuit , fuccum inde e,Iicitutn^ inianguinc dernusn operationem fliam perficere, fed in Ven- «ricplo ftatim Jfpicula Aia Ceponere crebris in.bruti^ experimen. S4 _ _ tis comperit» Deprehendit quoque venena operari citra Spiri* tuumdiiTipationem, fanguinis coagulationem 8cc. Sed parti¬ culis acutis vari^ue formatis ventriculum fcindendo, citra etiam alcali & acidi pugnam in ventriculojinde autem Spiritus fimul turbari ft a tui t, quos per Pratfidem fyftematis nervoh, h.e. Animamfenficivaminteiligit.Addit fimul confilium, quoPhi« iophi venenorum operationem in brutis addifeere pclIinr.Ab- hinc depifta prius cicuta Aquatica quoad radicem & herbas in jfig. asnea Hlftoriam ejus & noxas per cafus tragicos & prafti- cos deferibit, e quibus omnes periere ia quibus cicura inms fuit detenta: Qiu vero vomitu vel fpontane® vel arce excitato eandem rejecere, falvati omnes. IN COMMENTARIIS autem. Danubium deferibit, circa quem abundat cicuta. Cap.t^ SpccksejusTerreftremfc 8cAqjaticam. Qualitates e- numerat, eamque non tam frigidam quam calidam effe exef- feftu concludit. Caiidifatem autem ejus a paniculis igneiSj falmo-fulphureis fpirituofis, acuminatis, linguam acrimonia vellicantibus naribusque gravibus deducit, qu^e omnia con- vuifiones , card algix al:aqae fymptomata in segris obvia te- ftentur, ut in Cap.4.. planmis hiftoriis ex aliis tum Botanico» rum, tum Pra£licorum libris pentis demonftrat. Ad Diofeo» ridisvero authoritatem C^p.f, refoondet, diftinguendo inter ca, quae, per fe 8c quas per accidens refrigerant. Nec Socratis mortem placidaai Cap.6» obftare dicit, cum r. incertum fit, an venenum ab Athenienfibus Socrati propinatum revera tale fdr- erit, quod ex Platone fere dubium reddit. 2. Si tamen fuit, non ex folacicui^conftitlffe aliunde probatur, & licet etiam frigi- difiimum fuiffet, citra tamen tumultum operari non potuiffet. Licet autem calidam effe ccnfeat cicutam non tamen folo calo- re enecare Cap 7. oftendit, cum placentas piperatas & alia ca» iida copiose devorent, fed facultas venenata fimul in radici¬ bus, & quidem harum non facultatate occulta , fed particulis falino- fui phureis vane figuratis feindentibus & A rchaeum irri¬ tantibus cum Recentioribus deducit. Cap.S, aurem modum agendi, quo fymptomata in sgris particula: hujusmodi pro¬ duxerint, fufias exponit, quatenus in ventriculo rodendo: In _ _ i^(om ^ fcaguine praecipitando agunt. Abhinc Cap. % Hiftoriam infan^ ticidae Anatomriaefubjeftae per digrcffionem inferit 8c quae iii vifccribus obfervavit>hifcepef Scholia fubjunfta explicat Cap^ IO. Cwr in illis qui eurati funt, nulla fymptomata funefta re*> liquerit cicura? inquirit > vanorum aetiologiam adjuilg.t Bt tandemadfuamhypothefiHper varia venena brutis iniuia ap* plicat, add.tis hiftoriis aquaticae cicuta dataej Cum ScholiiSj ubi in canibus 6c lupis eadetrii quae in aegris annotaverat, fympto* mata vidit. Abhinc aliorum quoque VENENORUM opera* tionesperfimitJa experimenta examinati Sc» Cap, ite Napelli Cap.11^ CcccuIorumCflp.i3«Nucisv©mic3B. C^p.14. Hellebori albi. Cap. »5. Gialappae. Cap. 16* Radicis Corona imperialis^ Cap. 1 7. Sukni vulgaris 5t furiofi. Cap. i g. Hyofcyami. Cap. ip* Amygd. amar. Cap. io.Antm. Cap* 2 1 . Arfenici & auripigmen¬ ti. 6’p.22.Mercar. quae omnia propriis aeque,ac aliorum exem* plis demonftrat. Capite autem 13. addit Utilitate, quas tamen interne reformidat, contra alios t Externe autem quo¬ dammodo indulget) V. g. in Empl. de cicuta pro affeftibuS Lienis, quo ipfe caliditatem ejus magis ftabilire fa tegit , Cum aperiendn Sc difcutiendo agat. Tandem Oip. 24. Curationem poft cicutam ajjumptarn addit 6t in prmcipio vomitoria^ poft- modum ver6 pinguia, lafticinia, cordialia Stalexipharmaci fuadet. ^ ' ^ 'rli- 1 i l TACOBl AUGUSTINI HUNER» WOLFEII. Med. Lic. h PraQ:. ANATOMIA PCEONIiE Arnfitt- Typ. Henrici Meureri t iSi 8 Oi AUthor fpecificam Posonise virtutem co feliciis^preffbrus inProcfiBiomhrabiles nonnullarum plantarum e«eftus enu» nerat, Sat^aciv.g. iafaUcecontra^ilepfiam,Bigellai[lrira‘ *L3 ’ dicis conrra h'^morrhagiarB 6cc. a quibus adPcEonistraag- nquem defceridit, in cuj as Cap AMominaUq expedit. Capite ve- rQ t, Definitieaem Fc^onisE cjusque Divifioneni in Marem Fosipiaam fubjungit, qusrumpnor radice crafliore & fimpli- dore; Pofteriqr fibrosa magis gaudet^utut& caule, fio? ribiis 6c femine, diflinguantur, de quibus Bstanici-Ucrumque geaus varias fpedes floribus vei limplicibus vel plenis ddiia» ^as admittit^ de quibus fusa Author.C^^.^. in veram Pceoniarn. starem inquirit, quam cum Di ofcori de omnium que, qui de P(5oniSfcripferLraf»reftim oniis una radice conitar e dicit, quam m horto Viiiarieofi reperit Wedelius; unde neque fraxinei^ iam cum Trago, n^que diflamnum album pro eadem habere poterimus, cum diyerfinimseutrobique radices fint. Locm talkCap.^, in montibus altiflimis& mfpecie Alpinis & Nar? boneniibus crefcit, e quibus nunc in hortis alitur, quos fosmma imprimif^xornat, under:adicc§ & flores in umbra iiccati, n£ & femen Jpcoficco aflervanda funf. Cap, f. Temperamentum Woeonu fundamenta Chymica tradic. lliiq calidum 6cliccuni ^fle colligit ex cqlore rubro , non obftante dulcedine^ quam amarities diftemperat: Hoc ^dftriftio ejus dvoeet; qug omnia cnchirifisChymipa confirmat, qua ex iib. i . Radicum |vj, aquae ftirituof^ & plei giij. obtinuit, rpliftu capite mortuo > Sal nxum continente, dc exinde v res ejus tam generales, quam fpfciales cf?pendgnt^ quarutn priores, aper|dvas fc, attpnui? ti vas, leniter tamen adftringentes C^p.^.adivcrliute particula? rum deducit, addita vi anodyna , emrnenagoga , antheimin- tica, lithoiith^iptiea 6t.c, in 7. \ crd Cap, vivGS eji^ in fphw contra varios efeSminternos explicat, in febr bus fcilicet tam intermit¬ tentibus, quam malignis ad pr^cavendas con vulfiones inEpi- lepfia, in qua acetofarn fanguiriisaceimohiam corrigendo ner- yorumque cnfpataras folvendo fi'’efc!a, fiyec. SaLyof In u- fum traduila mira proflat, imprimis in Epdepfia puerorum iq in qua rad, & gra,n,a peeoni^e cum abrerbenubusi^topLatis ali¬ quot diebus ante novi-6c pleniluniprr) cum ffuftu^dedit. Non minus in cephalalgia, pverti^ine, incubo ^ lethargo, ^popJc>;ia, melancholia , mania, catarrhis 6f tufli puerorum convulflva (contra quam egregium pulverem ex eo probat Mynfichtu^ COkducit, quam poftf emam prxmiflb vomitu radice pioni* ' CUflQi , Ili (oj ^ fcufti el^ofacchar6 anifi i» pueila uhiui anhi feliciffir curavir^ ic in afthmate, palpitationi & lipcjthymis, torminibus ventris^ dyfenteria^ paffione iliaca^ hypochondriaca conducit, ^od VCfO lumbricos aRuftico puero effentii rad. pc^ohiar dcSal. GG. voh c»Spir. Vitriol, hxato paucisquegr.gummi guttae ex*' pulfefiti adaitamentis forte adferibenduiil. Arthritidi vefi® ic calculo eandeni miderii fpafmlim demulcendo, Authori fa¬ cile credidirim, pr^cipue cum egregium hic experihiehtum referat 5 qui ratione 6cfuiFocatioiiihyf!:eric^, partui difHcili 6t doloribus a partu fuccurriti Qpodfi vero in UmuMo virtuUM Mipikptkdtn quoque exferat, id Cap.^. particalis aereis fui- phureis exhalantibus & feri acrimoniam €orri|entibus adfcri- Dlt, utut nuhqujlniy utingenue fatetur^ idem tentaflt. Cap:^^ poird Ufumpm^niietxtermni in affeftibus Variis internis 8c ternis, iii forma unguenti empl. balriCii pediluvli ; Cofitpoptioned pnb \nf6mi Uquiddj aquasy Spiritusr clar eta Src. i o- Mcr- flilosveid, rotulas, trbchifcosaliasque mfofma fdida praepara* ihneiCap.i 1, iicUt midi£ phzrmaca, Cap^ ii. propo«^ hif, addendo €dp, i j . Dqfin & vehicula, Capi 14. verd interii va^ aliorum ih vires p^onia^ declinat, cum ft unquam fpem fef^U Ierit, utplurimum vel cariofa , vel tempore iiicOnvementi eollefta in ufuih trahatuh if, ,dt4RiStiAJ4l FRANdiSGI PAUL LINI, NOBlLlS SALVIA juxta rhetiiodum k. I«ges Aead. Nat. Ctlf, jSug. Plndfl, impenfu Law. Krenigm j Typi Br^ thmntmheru CAlvia Lifopuih nidus effe dkituf , hinc utrUihi^ae ciifcatff ^Autfior in fcriptis publicis, de piiori iV. Sfeffionious agens ; i.PHILOL^GICA-PHYSIOLOGIGA ptSponit, ita _ _ (o) ^ _ _ _ _ ita ut Cap^i.NominaliA ^ 2. Defmptionm redem abfolvat, qmm a textura 6c proprietatibus aDiofcoride defcriptis petit, qua» rum priorem undique cavernofam obftrvavit Autftor mkro- fcopiorum ope. Abhinc 3, difFerentias ejus 6cfpecies fiftit, fal- viam fc. vulgarem latifoliam 8c minoreoi anguftifoIiam,pr2tter quas 8c cretica , fylveftris pifta Botanicis innotuerunt. In confideratione v^ro loci nat alk & cultura Qjlis per digreiTio* nem fummopere rniratur DEI T.O. M. providentiam, qui^ iis in iocis, ubi endernii quidam morbi grafentur, medicamea^ ta pariter appropriata reperiantun Hinc ubi falvia puUulaC# capitis uterique afFeftus (quibus dicata efy frequentiores elTe tradit. Adecquew^6c5«^iitflt^ejus p. funt digeflivse , dia^ phoretica?, diuretica^^alexipharmac^, imprimis autem cephali-^ Qx & hyfterica?. quas ex odore ^que ac fapore colligit. Ut autem facilius fumatur, variis formulis eft prttfcribenda^adeoque va» rlaind^pr£parata C^p.^. recenfet, pulveres fc. fuffimigia^deeo- ftajnfufa 6cc. Quibus expeditis SECT.ID PARTE I.MEDU CO- CH YMICA pfum Taiviat fpeci.aiera in AFFECTIBUS SUPREMI VENTRIS, in^primis cerebri organorumque fen«^ foriorum per plura membra horumque deducit variasque ex clinicis formulas, quas falvia ingreditur, colligit & recenter, ita quidem ut falvia fumopereinafFe£tibus paralyticis 5c fpa^- moqicis, tum oris ^ dentium .6( gingiva laudetur, adqusf poftepiores collutiones, it. Styli dentifricii Cnofet an. in Torm VII.Eph. Cur. p.yg.defcripti commendan ur SECT. II. PARS IL USUM SALVIiE IN AFFECTIBUS M.EDII VEN¬ TRIS faucium, peftoris 6cc. per fua memJra atque capita deda^ cit fpeeiatlm afthmaticis optima dicatur SECTIONE IL PART. IIL USUM SALVIA IN AFFECTIBUS INFIMI VENTRIS methodo priori deducit per familiarium Qbfer- vationum colleftione r ; ubi praecipui laudatur in ib, quibus fcorbutus conjunftus , ut colica 6c paralyfis fcorbutica. It. in menfibusfupprelTis ^ fymptomatibuspoft partum &C.SECT. III. PART. 1. PHARMACEUTICO - THERAPEUTICA USUM SALVKiE SPECIALEM IN FEBRIBUS C^p.i. In¬ termittentibus 2. continuis 6c malignis 3 . in Pefte tradit. PAR* TEIIS. III. USUM SPECIALEM IN AFFECTIBUS EX¬ TERNIS deducit. Ultima tandem SECT. IV. OECONO¬ MICA _ _ _ 8? Ml-CA USUM CULIMAREM ejusque noxam lotionem fuadet, cum ob umbram Sc afylum Bufones fub ilia faspe (labui entur, ut ex f^fciculo Odferv.DecJI JnnoK Mifcel^. .annexa oilendit. CHRISTIANI FilANCISCI PAULLINI. LYCOGRAPHIA ^ ’ De Natura & Ufii LUPI lib^Hus ..ad Norni. Acad. Leopold. N. G Francofurti ad AI mu. Imp.Job. Da% Zunner^^ Anno i '6<^ T-Of idem hic, quot prior , Sectionibus diRingaitui' libellus iy. fcilieet, e q.u';bus L PHILOLO.GICO - PHYSICA pi^ mum nomina. lupi expedit, variasqueiodedefumptasiiominumi, mox-borum p*antarumque denominaticMies. Stcundo Lupum de- fer ibit, quod iit quadrupes:alulans,vifu & odore exc.eHens,fori'e5 acutum, crudele,rapax & vorax, nihilominus tamen falutare ? Addita fufiori analyli, dlifurentiis autem- a magnitudine, co¬ lore, forma 3c fovitia petiris. Tertio fpecialiqrm ejus Anaiomen inftitiiit, in qua caput vermi.nofuipi .ex traditione Vcnatorum ob fervat. ;iAuod vero cerebrum, un-a ciim crefoere 6c de- crefeere dicatur, Albertj fabulam redolet. Imprimis autem or- ganon auditus .confidera.ri meretur, quod Gahrjiepio Dec.2, Ephem. A.5.0bf7i. tede acciiratiillmum ofetinet, iindefonum fa.cile percipit eaque de causa tympani fbnitus ipii grivis eft eoque pellifuro Ventriculus ampriiTimus rapackatcm docet, CUI VvTmes in ventriculo pondus addunt a Wepffcro, Jleyfio & aliis obrervati. Reperiuntur ubijq;.terraruni, Angi a excepta^ r on quidem aliquo Natura dono, ,fed quia oiim tributi loco a iubditis pendendi erant ; yel quod per fententiam judicis, ii, qpi poenam capitis prom€ruerant,certam luporum quandtateni .occidere tenebantur. Cicurari tamen poffecuriofum eft. Rabie amem illorum a vermibus in cerebro deducit. Abhinc inSECT* lAHlSTOPJGA I. USUM LUPI RELIGIOSUM. 2.POLI- DeUILAnn,K^VLApp. ■ TICO s£ _ m (o) m _ TICO TOGATUM ia fundandis faniliis, denominandis gionibus^ urbibus ^ pagis , monafteriis ^ caftrk , fluviis, adde 6c %nti prope Heidelbergam: it. in infignibus & Heraldicis,num- inis,prognofticis6cproiligiis.3.USUMLUPI POLITIGO-SA- GATUM in caftris, prxliis & vexillis rradit, SECTIO porro IU. MEDICA eft ita uti. USUM, ejus m AFEEGTISUS SUPREMI VENTRIS enumerer, ubi cor ad Epilepfiam ^ melancholiam, hepar ad cephalalgiam, pinguedo ad agrypniam, i anguis ad gmmjpeilis d'i incubum, cerebrum ad paralyfm memoriam deper^ ditam, ocul '3, f'el 6c Rercus ad fuffujionem ^ lippitudinem , hepar ufta n ad h £morrh a giam narium curanda conferre dicunturjl. USUS ui AFFECT BUS MEDiiE REGIONIS in eo confi- ftant.q' 6i Amirt^ lupi guttur & Aereus, pleuritidi dens, tujji puimo,(anouini congrumato elTenCia ^anguinis lupi m.ederi dican¬ tur. IU. in USIBUS INFIMUM VENTREM concernentibus Anorexiam Aomachuslup:, cardialglam pellis fotus, Colicam inte- ftiua fol^ri dicuntur, quemadmodum in Diarr hoc^a offd uRa, b£morrhagid caro lopi, in hydrope, fluxu hepatico ^ obftruSionibus hepar praep. in iBerohl, iii affeBibus renum yas carnis 8c ve fica combiifta, in affeBibus genitalibus virga, in obflruBione menfmm lien Xupxfluffocatione hyfterica abortu cingulum ex corio lupi juvare putantur. Nec IV. in FEBRIBUS omni carer uniitate, cum in malignis cor laudatur, imo V. in AFFECTIBUS £X- TIMlS,piiiguedo, fel, medulla egregie convenae dicuntur. Tandem SECT.IV OECONOMlCAC^p.i. U/wwifopi inVefli* mentis 2. Magicas fuperftitiones, de tympano e pelle lupina alia fere muta reddente Scc. addit, qux Gefnero jamdum in fabulis habentur. Qjiod vero pellis ovina citius confamatu^fi prope lupinam deponitur, ab hujus ficcitate deducit illius humidira- tem abfumente, id quod in depilatione 6c a pediculis prxfer- vando quoque obtinere putat. Stercus vero lupi inftabulovel alibi defoflam oves inquietas reddere cum aliis fabulis ibi re- cenfitis ridet. Lycanthropiarn vero pra^ftigiis Daemonum relinquit. [. N. J. PARALLELISMUS Ad OBSERVATIONES In Ann. III Dee- 1. Ephem. Curiof. conteniaSp ‘R^OSim LUENTI LH ORIBJSH ColleQus. B. C. D. Ad OBSERV. L AnnJIL Dec.R ILiuftriHimi Comitis Otttingenfis cubicularius ante aliquot annos ingentem linguae 6c faucium tumorem cum dolore fummopaffus.Vaaria Medici juxta & Chirurgi, fed fruftra omnia, denique cibi potusque commeatu interclufo nil nifi extrema. Sedprofiliens defubito fubter linguam cakulm omnia brevi fymptomata mitigavit, quem plures pefiea, fed minores, iniecuti, confolidato denique vulnere & homine fibi reftituto. Salivse aufteriufcular hos fuiffe foetus exiftimo, qui alibi obfervationem communicavi de Amico quodam meo, cu¬ jus ejaculata inter loquendum fuper orbem ftanneum faliva momentanea pecrificatione calcis albidimse fruftillum eft ef- formarefoIita.Cum lymphajfaiivse matre, haud raro particulae terreilresabripiuntur, ab hujus acidulo fpiritu foluTe, qua? ad extimas corporis partes,linguse puta pupillas delatae, ex halan¬ te acidulo fpirito, denuo coagulantur, glareal? falivx viCefita- temultum contribuente; ficur ad Principum fontem Welnizia- mumhant procul feftucae, baculi, arborum decidua folia, lap dofa cruftainveftiuntur, abrafisab aqua nitrofa in mentis vifceribus particulis petrofis, quo Spiritu nitrofo poftmodum in aeris lila libertate exhalante atomi lapideat denuo concreta *M z infe- »2 (o) ^ in feftucis aut aha re quavis idonea conquiefcunf, quo de riwgmeleganterin Difp, de calculo A.i66^.Jen^ habita. Caute¬ rum praeter hlft orias plures lapidum fubUngualittm in obfervatio- ne produ£las habetur infuper paralleia Seidelii ad Lyfericultr.' matom. adnexa p. m, 294. Caicdi nempe fubtingualk coir>ris fub-* flavi iu muliere Grypibi5t;'i;^We«/imag-nicudinearticuli distiti re«^ pecti. It,Obf-it6»Ann.X, Dec.lL Epbem, noflr. Tulp, Obf.Mcdo lib.2^ cap 7 f .p. m, 141. Tim, a Gnldtnkl lib.i.Caf. Medicln. ^ f • p.6g, quas majore numero collegit niuftriflLnofter-^^r£i« Difp» de /#• pmd.capUJ.f4. Jd OBSERV, II. AnnJ UtcJ Epbem. noflr.Obf lL 6c eleganter iBi^ ^ dem de e/is: differentem Seholiaffen eruditillimum Phos- fhoY.l pit^ mein.ft An IL Dec.LEph, Cur.Obfit ^ScholIL qux de imperfbrat.s per vulvam- ajvi excrementa- reddente feu s 6t diu Vitam p otr .hentibus leguntur in Ann.X. Bec 11, Epb^ fiofir. Obf. yy . quales non fiitipliciter^fed fecundum quid Aire^ ias ViLt re&:h vnk H artmamm noff cr, addito quoque tali exem¬ plo 159 Hic affeftus non femper c ngenitus eft, (ed nonriunqaam a male curatis ani ulceribus demum pro- duoicar, coakfcentiBus improvide longanonis paricfibus^ cui malo quo pa£to mede idum vid. ap^ExceW.noiirnm AreUum InDen ^ant}wix^mQ^t]fium»2^.p»ii2. MOBSERKIE QUodEryfipdas^ojTOa Titn,li$,i^, defcnfeatu!*, quodmediM Hominem ambiat, indeZojter appelletur, ^ enecet fi cinxerit, Excell. Bruno in Lex. M^d. ex Scribon. num, 63. PS Mhod. mt» aS h. LZonam vocet Herpetis fpec em, occupat regionem i!» lam mediam , ad quam homo cin^i falet, r.nde & ab alik Circium d eatar, ufiratius n ZmziUa xt\ ZinziUps \ exinde ftatim' apparet, Eryfipelasa deferiptum Epi^. 32. Ub» u p. m. 13 5. non e.ffe genuinum eo quod hominem aiutn- bis, nmbilico,6c terticulorum odeo usqtie ad genua cingat, fe-* pktaccirgumdet, q;uale quid de cingulo, utcumque ktiffimb? nema . smtom . .. if ftemo facile prasdicarit, q a orfum etiam referendus SetinefiMa^ Iloqui adcuratiiHmus, qui a cruribus usque ad lumbos# feu incum cinftura^ ferpere ait. Multo minus m hunc cenfum Tenient ^lfe€tus in Obfervaciane Exeell. Schulzti defcripti^ quum alfer rumor a fcaptilis inceperit, a fuperiore peftoris par¬ te ad collum ftrpferitj poflea faciem totam 6? caput occupa- fit, alter totum pellus 6c d orfum ad colium usque cinxerit^ hasque parfes paulladm deferendo ad faciem ^ caput adfcen^ dentj quod herpetis effipotius> quam eryfipelafis. Nec pm^ pterca rnihi djcendum exiftimetair , quod hinc inde in toto corpore hanc vel illam partem cingat, fed/ quod eam de errrinate parte fpatio hautadeo lato fupra lumbos ciri« gaf, qu^ ab Anatomicis ZoM dici foiet. vid Brm. loc. cit. Nam alioqui obf-iirum eft, eur non atque diei mereatur pelas ctus toium occupans ; eur non atque fcabies univerialis ^■)t lepra, quod corpus totum cingant ? Hincifti eryfi« pddce£ limites omntndjfigenii. V eri eryi3pelatis*f«<^s??^(^ e x»* emplum, me quidem opinante, propinat Exc. Bnchtfddm iri AH. MecL Hafn.VoLi, Ohf. t o8. qui in vidua Hildefienfi deprehen¬ di’' tumorem erj/ipelatofum inferiorem ventrem tam accurvafe cit^ mmdediJJej ut cingulum fufeum palmam latum ad amujfim referret^ Nos autem in ifta noRra praxi non nifi unum ob fer vaiTere^^^ cordainur in matrona ultra ejuam fexagenaria fingtidis fere meafibus recurrens, fcil. fijpra lumbos paTmi latitudine cingii- Ijum f* Xonam €xa£te metiens. Arbitramur autem, M quid con^ jiciendum, eam potiflimum ob caufam nonnunquatn in his# qui aderyfipelas inclinant, oriri, quod ob prscinftu^ fam, cumprimis arSiorem, capillaria vafa ibidem’ compreffa> CHnguini falpiiureo & biiiofo- in’ venulas transmitrendonoil fiifficiant, unde indammafio, & adso dec» latus, tam et fi rarus , af« 94 Jd OBSERK Vlh QUod in Obfervatione color nivis coeruleus tantum empha^ cicus praedicetur, a reflexione coeli coerulei natus, 6c in ob- fcura cantum camera talis obfefvatus, ego contra, nivem ruti¬ lam fepe numero me obfervaiTe memini revera talem. Nec im- po/Iibiie cenfeo, poiTe dari nivem quoque realiter, non empha- tice, cceruleam, tinftam Foi taffe a latentibus fubter Terra nive cooperta mineraIibus>|qtorum aporrhmas nivis eoiorem im¬ mutare pofle, nullum fane eft dubium. Ab urina jumento» rum nives rufFtfcere hyemalj tempore itinerances creberrime comperiunt, quin & intra fe nives ipfefal ia quaedam recondi¬ ta gerunt ope chimica in apricum collocanda, obfervante id quoque B, Borrichio^ IfraH Conradi Dijjert. de frigor, natur. ^ ef^eS.cap.u.p-m.^Si^ ex nive depurata ficflltratapolb foiutio- nem, tum per faftam evaporationem, fal cubicat figurse, pauca quantitate femetfeparaffe alTeverar, quamvis, utrum id fuerit domefticmn, anadfeititium, nondum liqueat. Sic 8c Gajjindum in Phyf. Epicur. fe ignis ope ex nive manifeftum quoddam, acri fapore linguam feriens fal eduxiffe BartholinmTr. demvCy refta- tur, &alii, quod nivalem aqnam ad ftateram examinatam alia communi graviorem effe, experti eiTent, pondus iftiid ni- trofi cujusdam falis admixtioni non inepte ferunt acceptum. Cuiaccedif, quod nix evaporata, fugaro omniphiegmate, pul¬ verem femper relinquat, qui falis acrimoniam prx fe ferr, 6c incenfusftridorem, nitri inftar flammae admoti, emittit, quod faponaria 6c abfterfiva vi gaudeat, quod prz aqua pluviali co¬ lores variet, 8c quos hxc coeruleos, illa fabvirides reddat, quae, 6c alia plura, partirn exB arra de Me dico nivis, glaciei^ fri¬ goris ufuy inbifp. de frigoris natura Pr£f Exc. S C H R ADERO Helmfl. 1684. habita SLEPPERUS adduciu Adeo non eft p 'ane ridendus ille nebulo, quem nivem, pone fornacem are- fadtam, loco falis vendidifle, feommate recenfent ! Et fi eft omne frigus a fale, quis nivifalem deneget? qualem fi pcfli- det, proacceffu Suiph, cujusdam fjbterranc-i exhalantis ex¬ plicatum varies adfcifcere colores aptum nafeitur. Huc quo¬ que facit hexagona nivis flgura, de qudi Bartbolin. lib.de nivis ufu _ _ S^(0)^ _ 9f ufn 6c alibi. Ec quanwis cum EttmUll. Scbrod, dilttcid, cap- ^p. 21 2, a. fa eri neceffe habeamus, multos Medicos nivi^falem ni- trofam denegare, 6c ex ea potius Sulph. parare poffe, 6c etiam quoddam o'eum,de quo videripoteS: ExcelL Borriebm ap, Bar>- tholin. Citit, 3 Epifl.pj. ^ pp. ubi fe fal aliquot tertii geneiis , cubicae cum fulphureSc oleo inde deftdlalTe alTerir, at¬ tamen, uti *"ac ratione fd nivi non penitus derogatur, ita ubi eidem fulphur 6c oleum afferitur, jam promtiorefl ratio, unde coiojesnivis autcojvulei aut rutili queant derivari. Nivem al oquin ccu’orum aciem adeo prarAringere, ut eos quoque liaut iaro vehementer I^dat mirum eft.. De gallinaceo genere quotidianum, quod anivis aipeftu, quodamtenus ^ ifa fpo** lientur, quod vocant btinS) Hominibus idem propemodom etiam in noftris regionibus contingit. Sic ocuii quoque mei nivis eximium fplendorem ferre nequeunt, iic ut peregre tempore hyemaii profeEtus oculos praemunire neceile habeam- In orientalibus qiiibusd. Jocis id magis ufu venire Iblet. Namque in montofis Regni fito, ad fcaturiginem 6*^3«- gw fluvii, quae perpetua fere nive operiuntur, incolisoculi funt certis perfpiciUis muniendi, quod nifaciunt, ingenti prius Ophthalmia, mox ccBcitate multanrur,idreccnf€nteB.Fri2??c(/ci im Sbinef, unb i!uft^04is m p. m, 930. qua^ perfpicilla non funt e vitro, fed retis tenuiilimi genere, contexta: Sic Sc in /^memoh nivis reflexionem hybenio tempo¬ re itinera perquam fieri molefta, 8c indigenos tenui panno holoferico, f ipparo nigro haut ablimili , atque in hunc fo- iumufumeffifto, alias autem vittas prominentibus longius* culis caprarum pilis confartas ufurpa»'e favsYnkrius Au£ior eft Itin. PerfJib.j.p.io. Quod autem pratterea Illuflr. Vefulamim Silv. Silv. Ctnt,6. /. 569* Antiquis ofafervatum dicit], e ni¬ ve valide oompafta 6c putrefafta pullulare herbas , eosque o- mnes deprehciidi amaras, qu^um praecipua Momm ^dppelle^ tur, certumque afferat^ in nive plerumque vermes reperiri Ium» bricishautabumiies, unde non Ii- improbabile plantas ex ea oriri poiTe; denique Cent.y. jf. 696* nivem veterafeentem ex- ferere \ ermem colore rubido, motu tardo, paululum natalibus fuperftitem, antiquitatis teiiimonio credat, indeque latentem nivis calorem, fine quo vix conflaret vivificatio, arguar: ha^c inquam 0 _ m co) ^ _ . ^ iiiqiiam, fi unquam vera compfxta, nil aliud probant, quam lii- yem aptam extitiiTe quibusdam feminibus matricem : Narn in 6c a nive generari^ generationis sequivoese nihili .com= mentum refurap Niyem ih fabterraneis quoque antris con- jcrefcere, idgue fieri, dum vapor in cryptas frigidus nitrofi? fpiriti^us teFertas inciderit, fpumofa vaporis fubftantia, an¬ tequam in aquam vertitur, ambientis aeris frigore m niveos floccos contraSta^AuStori Kirc^erOf qui^ voiet credere poteft. Muni. fubterrmJib,^. feU.i^cMp.io.p.mazo, Jd OBSERV.IX, QlJolies ego de Mercurio dulci, amiciiTirno mihi 6f penitus ^familiariremedio, cogflo, toties horrore profundor tor i’us| perfundar autem, quoad fpiritus hos reget artus. Lau- datiffimum enim infe remedium, fine quo propemodum es* fe Medicus nollem, ante tempus haut adeo longum , tantas mihi cum cpllegis tragoedias excitavit, quantas vei meriCecon- concipere quis haut facile poiTit, fic uchunc Draconm mitigci‘- tum omnino fimus imitifBmum experti. Namque minus legi« time parati & corrofivi, aut non fatis fublimati, aut fortaire -vetufiioris , 6c quod indolem cafeam contrax^ffer, grana de? ^em ^groto cuidam^ a cujus incoiumiface multorum rpilliunn falus cum sterna tum corporalis pendebat, quemque DEOS in feros annos, non fine mafcula prole, quam clementiiTime fervet, cum theriaca in pilulas redada propinaveramus. Af, eheuf vix airumpfejat, qui faucium ardor, qui cardiogmus, qui tremores, qui pallores, qux convulfionum, qu^ morti§ egelida proludia ? Inanguftiasineflabilesredacli, fumab Of> iiclnis pharmaceudeis trium ad minimum horarum diftancia remoti, quid faceremus ? fn promptu fuit amararum amygda- larumoleum, id vero pra^biojiauc novercali propinabamus, inde vomitus infiantanei cum aliquo lervamine. Perrepimus 2ac pingue a fo.co calens, quin6c jura butyro liquato delibuta praebere, dum aliunde antidota ferrentur; denique nooendsr fimum virus, adftice DEO expugnavimus , oui propterea im¬ mortales gritia^ debentur. DEUS procul dubio magno noftro patienti ut ipfe a puiyereabhorrens, medipamen^ turn _ _ _ _ _ n nm cum theriaca inpilialas uti rxdigeremus, mandaret, unde ^tra Sta toxici ferocia, quod ni faStam fiiiffet, ipfum certiffimus fnteri tus , nos autem pmna fortfe capitali haut multo minor manfiffet^ Refiduumenim iftius M \dmlenti, quum ego linguahac mea deguftaffem, reperi maxime ;Corrofivujn:(Sc cupreiqiiali faporisa3:m alum quin 6c:argentcumcochlear> ,qiip non fiaegenuumiexu v.etierand;9 patiens pilulas camni- ■ grdfum ter, :sf6r6m quam arnabat,aqUajiiauferat,trill:ina^ :tenebrabatur^imo diljx cerafornm aquae guttula una cochlearis manubrio nigf^edinis maculam.affricaibat^quodAug^p.etiumCa- vifum.Patet inde^quam fit momentofa medicamentorum cumomniim^HtumptarcipueM^tcurlalium' eid^oratio:? quam pendcat lab irtcuribfi -feduli jiiarmacoptci manu labore . Medici>!bciampra^ftantySmi,fani« non minus :quaxn ^v^ta? ,,Sc iquanco prseftantius, utilius 8c ^eip. fruj&uofius foretjfi Medico ^tiamhifceinpsis liceret me&camenta ad minimum igeneto- iiora fua manu parare^ de qua felicitate .^_m'onl£ graf ulamui^ ;l^ec enim^ quod heic obiter, anripatMaqiiadamadyerfus Mer.« curium ■?!Jofiex.|e.rcbat\ir^ qiiale .quidde" %comme-m0r#.Exc. ©n. FateYfQnBain, qui, dumeum traSavit,ilatimrubedine pruritum in manibus, tqtiusque faciei tumorem exp-ertus eft* pii.Ann, 2. Dtc, u£phew- nofir.Gif^ Siquidem idem biduo ante ejusdem alia quadam ofikina petiti grana ftdccim Cx- Jrafto panchymagogo ;^dacrydip junSla fine idiius molefiias 'nota deglutiver^. ^ec^edamindofi excieramus, quod fid- neator tecir, exhibendo euidam ejus una vice femunciam cum ,confiQ:aria morte, nt videre eft inAnn. X, Pec JL Ephem. no^x> ,Ut proinde, qualisieffe debet, nempe falutaris, fit hu- Ijus medicamenti effefifus, uti maxima cura^fiiaxirnoque dr- ^cumfpecfii paretur , eft. omnino necefie , ,nec pharmacopGe-a .cuivis heic fides habenda. Et plane attendi d^bet Exc. Wedf^lii eautela acroam.jlib.z, SeB.i,€ap. f.inquientis.* ^md9 Mtnurm inter purgantia {^adde^^Ua)mmoratur, probe cu* >randumeft, ut nomini fuo fit conveniens , id eft, acrimonia corrofwa ^mnlemtus, m de genummpr£p arandi modM, nifi ob fer ve .farepoteftbominem,veltriftiftma.exdtarefymptomatayCbceLk^^^ itaque pracpaTationemmuItam Auflores variant, non tantum Pu.lILAnn.Vi^Fl.App, '»‘N in . . . _ . . . . in proportione utriusque vivi nempe & coagulati cbfer- vanda verum & in ipfo fublimationis a£lu, quin & hujus ite- jatione, qux fingula hic referre chartx angultia non permhtir, Jd OBSERF. X C Imiks OBftrvationes recenret ExcelL noffei Ayttm im *^fd)en Slnatcmifcl^en CoUegio , XeS p. ?«. 5 5. ex B O ]D I N ci ii E E R I O propria experientia. Ad OBSERF X!L monftrum in oppicfo Palatino^ ^ fcrgfca fernximnm/optirne conforinaturn, nifi,quodbra"^ ehiomra ne. a ^effet voEnequevefligium : pedis autem dex¬ tri ex hypogaftf io parva quaedam i»ftar digiti minimi appcn- dicula,fciftri itidem nil quidquam; quum id viderem^ op¬ tima tunc utebatur valetudine. Ad OBSERF XF, Sfme?!?Iycopodfffolicarium, fcu anthera mufit terteftrk cUvati inflamMabili>yheic N‘ordlirg£W} Officinis noftris i^dfelva' ur^^ Jijb tUQ.\opulvif€uli optratoris Ahlcnlisy Hquidem celebris iftius loci operator» (?e»/Herappeilat:iSj primUS fuit, qui in hac urbe diftum pluvifcuium ad ifeburiam infantum commendare G Doih^/Fatronusnodier.Encyclop. Med% %di.c.iQ:.p. w. f I vidif. Nos'quog;fi,ai^onem Hluflriffimam no-? yimus, cui ilcet 'menfes rite iiaberetit ^ interdum b^i-nonhoi- des tanta copia fluebant, ut e^/medicamentis fidereneceflum fu^ric. Addimus Baronem puerum, cujus a nobis ixijcfta men« j:io Ann, IX. Bec. II. Epbem. Cur,, Qbf. ^4. adhuc ftatis tempori^ |3U$ hf morrhoides pf d, ' ' MOBSEFFXXIII EXcell. DModerus, BraQ:kus Hilperhujanm j^m ante noyendef» cim anjioS;ad me Jewafcripfit, B.B.p.FafQhim in cane quo;^ 4am reperifle calculum yeiieae tBij3.pondeiC> figurayafei vul¬ garis ryfticaniThuriaguciy cujus utrinque mucro feu cacu¬ men eft obtufum, Quarj^^afe vocant, albicantiirimum , qui m ventrefuo alium elegantiffime formatum minorem, fed qui .tQtius 8c integri cai culi figuram exa&iiflme referret, continuit. Sic aecicen jde calculus ed mentitusXalcuios complures ali- tiiotomo cqemtosex diveffisputarpiiiibuscompoficos, 6c foc- cbfllve his involutos inftar tunicarum cepa; , atque adaiict jus centfumparvum^ mollem calculum figur.^ ovalis, quafi aci- j^umtunicarumconglomerataruin, vidit 6t invenit Boyk lltil ' fhilof.^xperim.p.m. 133. Credibile eft , majorem calcuioruni partem ito methodo hinc inde coagmeptari. *Nz JdOB^ ieo. m(o)m . . I I tii ili >!■■■■* Ii ■ . . . - - — II I ijvin I— iwiniirii i Tiii^y'. ' M OSSERf^. XXXf^. TJ" Gregie Exc. Wedelm Fhyfiol refom- cap. 8. p- m, ig;. NeiM JL/ inquit, viv^rt poteftfibireliStis, necperfifiere peteft fine Altem* tionSy quAm ipje fecum fenUt perfert. Fruftrafunt, qui vivere' fine cibo & potu,, adeoque fine uHis fomentis^ bominem pos- fe ftatuu "it , N ullus^^fine cibo & potu,fine fomentis vitse, vifus eft vixiffe. Paufa qusedanij ponamus illam, non facit finem to- ni, fed interpolationem qtaandam, Abfti^xentianonnifip^u- fa eft, quam,, fi perpetuam focbis, necoacipere qaidem porsfis.- Etpauliopoftrfubfiftere aliquaiicfiu pcteft corpus fine alimen«- to expenu illo (Scfupeikftlii^ quopojrer, fed non urtra fepten. dium.; Q ^icov. Vita hominis; feptem diebus Circum-^ fcribitur, inquit Cous,lihde carx id eft, non poteft vivere homO' ilbi reli£tas absque alimento ultra, feptem dies quin fepcimo' ad fimmum moriatur. Terminus hic eft ada^qu;^tus ipfis fo¬ mentis ipparatui pr^fend , proportione inter agens & pa¬ tiens habita, probante id ipfum experientia;: Attamen uitra^ hunc terminum homines aliquando fanps; vixiffe,; hiftoriarum fid^ credere tenemurc, Memoriibile: eft exemplum 17^. ho-; miaum S. Pauli initinere maritimo' comitum qui usque ad- quartam: decimum diem cibi- nihil affumtSrand- nulio tarnen fetfe mortuo. 7. ^ 3^.- qnorum fine exemplorum adhuG’ pjura^ hiftorisrnauticae promunt. FLtiXfmm Francifci im Oft &il ®arter p. 1 05-. feq.de aaimalculo Bpafiiiano (quod k Pt- £riti^ 6:catar^ refert y quod: aCquibus credatur: a^e viftita-’ re 5: autemdn eo ^eperjerit folia conglobata; alios credere, qucxilmurcas formicas,; vermiculos, &c. deglutiat' interinrs tamen 40. diebus nil comediffeobfervatum; Sic Benja- mrunr a] i quos fu pr a na turam 2 o ; g o.^ i m 0^40. di es j e j u nare p os • le, fine ullo cibo, tantum nonnihil aquar amari cu iusdam ligni' rufora commixtxbibenteSi, ArnoUm- recenfet , addit adMogeK> cfinet ‘5:t)uc t>eiborqnen .^dbenfbBttl Cap\z^.SeiiTavern. itin, Md. lib'z. cap. 6.^ In India, qui ob malum' commiffum^ paehicen-- mm agere conftituerintErhnicos, admirandis modis in eodem «Lmjpe vario^: fiiUUndefiiienter^ ad aliqiaoc interdum annos» ma-^ .■ . , . _ (0) M . . , iehdoj fe excfuciare, 6c haut fard J. ditli)\:is ni'Mca0 tmedere' mf guttambifeere tamen fiipcrftires , recenlCcs' quinimo ilhd» c^pliol narra tsfiift,criamine^^ oppidoprodigio®'" tx Br^wfwi cujusdam Indki^ queVn ipfe T^vernief cum aliis busdam iit>ftes diesque curiose obfevavit/ numquid fon€ dam ipfi fuggereretur^ fed hil quidquam ad 30. dies alimentB quocuUi(p- modo K^aufiffe compererunt: ^«a?7fz;feadditi iocuertt eventus, cum fmff^- i)ia$oti^ quod coram ftibusplus qpam ceuramlubifo difparucfiroSic^malb £)#nio«'' hi funt fui Martyres,6c miferis hifce mancipiis effldbafandlim hia^ illudere,' e^^squerna^is ^que magis , calbdis&is artibiiV miraCblof irm fpecie irretire fblct. Placet autem receotiospro^ fra£iae Grie vitsc^djfp.ehdio oftiduafc^: ihedirc exerriplum prodU'** Cerey quod nempe novelM' publidas tidyiiBurgo- afpdrtamnro’ fjamcpm incendiOy quod rfienfe Imid 1684. ibifta lirBe arfic , pbft oftiduum repertus' eft in fumarib' puer,' qui ad jf^nbminatum tempiis aSsq.u^ dBo 6^ potu- incolumis per- feverarafc MerdurMcieg1VFortunius“Efitd:xiS5^de'hisyqui diir vivunt lihC^aiimChtb. MOMSERf^ XXXIX, ^ Amfatornbftrasin ifchurra Commendare foleriuTuiSa quoff ^ilibrer cotem cbingTturbium inflrdmenia fefrea exacuunturo^ Aliqui :depr;^d’k*ant ejiiS' effe£ium iii ifchUtia piutiiHh- dierum^ ceu praefentifruni ebpbriffi In . linia MatTona Cx by»' drope tympanMdelfcburi^ paffa^ convenientibus liie 6cExc,' Collega rneo, ficliim pcticulum Datum iltius iUagmatisy* cjuantum 3» cUitricufpidibus infedifTttV id eft> dfatbn)^ circi»* du2 (ri'aih grave pendif^- ex liquore nefcio^qUo/ tefnis; vici®^ bus,' in terpoGta femper hora una»- Vifa eft u^ina liberius ema» liare, neG eatarneaq^jam-itate, qua erat pH aUbalicuM e?tliau» ftu opus. Fuit enim brevi-poft f empore extiiiSi fi- qUid con*»' pdendurhi,’i}lodlUtum fort^iTehbh fiaeratibne^ ap»" plicatur, continet enina- in fe rn blecu las' rii af riales absqu e du bib' qfuamplurimisy atomisxotk^abfcedehribUsCqmmixfas, qua« i^um' virtuiequeanc obil:ru£|iones expediri; FortaGis itfiis/qul*' Dyfuria ex calculo, aut bujus mareriapTbxiri (a,^pitm^^ gjiitinofaV' vias urinial:ms eppfeilblahtev labbraiiCy co) m alacrius procedet, quam ex urin^ fuppreflione ex hydrope» Nec forte rem ifthanc occafiox^e datapcsnitueritexperirhprsf^ fertim, quod tsfte NobiliiBina ifta IVfatrona medicamentuni .adeo faporis ingrati non fit, atque nos quidem augurabamur, Q^id fi lutum iftud exficcatum informa pulveris, autperfep aut diureticis mixt am» utde his majis remedium exhiberet ? Cxterum totalis unii^fuppreiTiohautraro amagna vefi- casj difienfioue exoritur, quum potatores intempeftivo pudo.- re, vel etiam vana polypoiias glprioia moti, calicibus diutiuf afiident, quo in cafu ipfb etiam, immiffus catheter in veficam penetrare non poteft, quo pafto mortem fibi celeberrimus A- ftronomus TjchoBrahe in aula Ca^farea acceleravit. Quibu^ ex iftacaulTa lotium fubfiftit, falvari poffunt admifUi fe&on^ ifia, qua lithotomi calculos excipere folent, quse ante infti? tuenda, quam anirnia difienfionecircaveficaecoliuminfiam- matio exci utar; alias fruftra fufeiperetur talis operatio, pre? prer metum fupervenienti? fpasmi fynicij juxta mentem B,D.D,Scret£> 'M OBSERV. XL, PE‘'g!irium pulverem Au£lor fine dubio pulverem intelife gft, interimendis gliribus aliiscg murium generibus defti? natum : 6c quod fqb fpecie facchari NobiliiTirn^ Virgini impo^ luerit, oportuit eum fili ffe album, atque proinde vei exarfe? nici profapia, vel certe Mercurium fubiimatum. Utrsque in^ figUijqua pollent, corrofi vitate, deleteriaexifium, quum in ca¬ daveribus ifta morteperentis atque difleftis, erofiones ventri?- culi Scpropuiquprum reperiantur. Q.uae cumque igitur funt apta nata, acutiffima utriusque veneni ficula obtande’'c , ea- deminvifeare, & ne ventricuji plicis infigi queant / impedi¬ re, ca medentur iftiusmodi venenis, eorum virtutem cafiran? do. Qualia funt omnia pinguia, mucilaginofa, lac , butyrum , olea maxiina copia haufta : vide, quat de arfenici, fed cum buf ty o accepti virtute antipyreta notavimus , ad Am 11 L DecJL Ephemerii, noftr,Obf.^6. It. AnnJF.DfcJLObf. ii.ScholChoQc^’^ igitur ejusmodi afpergine toxicata, non quod polleret vi ^lexipharmaca, fed ob oleofitatem, qua fcatet, veiob^ikali oleo- _ _ (o) ' iog' ftleofum , ut ait Skncard tr.dearfhr.vag c. 4. J. ^-^.haut dubie veneni acnleos maxima fui parte hebeta vic> cumprimis fi fuit C .im laile vitellis^ data, non enim encheirefin^pa^ari e CAoco** Wipotus, An£lor expre/fir. Notam enim de fruftu Cacat>, qui ChoQolada bafin abfolvic, eum effe maxime oleofum, quor- ium6c Achiota, amygdalarum minorum Ameiicanaram fpe- Gies.Acceduntrobqrancia quadam, cinamomum, caryoph^lit. Id* que magis pr^ixzhit Cbocohda nofifrai, ad imicarionem A.me* ricansK, om^fib f^mire acri pipere Mexicano eonfiata, cui praeterea nuces 6f rurfum oleoia addere fclenf, ^um Ambr^ymQfcho.fiiUdtitia fiorum aur antiarum ^ cordialibus.Quin alicubi & ip.as amygdal is 6c avellanas utrasque Americanas addi legimus* Hinc fuo fapore quidunftuofumapertifTime per fe fert Chocolnda^ nec aetatem quoque fert, quin brevius* cula mora fibi contrahat rancorem* Viaimus nOper in Offici- «a pharmaceutica, quam haut procul ab hac urbe vifitaramus^ €am vermiculis albis pullulantem, ut verum fit omnino > quod aliqui afferunt, inter centum Chocolad£ pondo vix unum ad nos deferri genuinum , tutius hinc ifiam parari vernaculam # fuccedaneis quibusdam in exorkorum locum fuffeftis. Blart^ €RrdmtY it pwiagY^cap, 2 §. f . jcmulum Cbocolad^ medicamem tum conficere jubet examygd.^lis noftratibus rninutiffime tri-* tis, addito cinamomo, caryophyllis,anifo, faccharo, ^loce fabarum pauxillo balfarai deperu. quam confcftionem apprt- me laudat, eam^ non multum a Chocolad^ rapovQ difccdere af¬ firmat Nec dubitamus concinnari poffe medicamentum ele- gantiffimum, iisdem, quibus Chocolata virtutibus proditum, feqiienti methodo : ^ Atn^ygd dule. ambYof e:^coYt. fej. pinear, tnmid. pi(ifte,r£c. aa. clnam.opt. |if^* caYyeph.aYom.Zij.mam^ fleS, |iiij. Sacchavi Fiat eonfe&w infiar Cbocolad£, in quam^ fi libet mvY£ mojcbique tmtillum pYodigere queas, IHa confeflio more Cbecolad£ ex laQe cum evi viteUo haulta, praebet for^ taffis anaiepticum notss haut adeo poftremac, addita quoque pro intentionis modulo iilkeYmc3 * 09nfeBm§o 4-0 S m '(4 M OBSEK XLVL EX re-Iadone Natiliff. Domini £i£eien,.€^mteffi & Aulo lis ulcenbus mortui, fequencia: Se noffe dixit Ncbl» ;km queadam Auftriacuni^ qid non nili denisj duodenis, aii- ^qjarido denis .qujternisJi-bpSjalvum .excrerit, quam nihila,-* >pinus fiippo&orio ciero cogebatur. EscreiTipita non :ex- ^cedebant quantitatem qibi iinius diei, & erat, qui fehaut no- yercaliter invitarer. Scybala vero non tam erant dura & fic?’ ca, quam yere arida, fic , ut in pulverem friari poiTe nt. F uit ‘habi-tLi_macilento dc retcrrido, ean' que fripticitatcpi jam an» nos ii^ra 40. paffus, nulio alio incommodo. Medici fentm- jiam rogati, nil refppnderuac ' aliud, quam Fumidum oxcre» mentorani iit inteiiinis a nimo calore ablurni. um fatis ap- pofite, jam non difputabo. vid. etiar^ obJtYV.^i.AnnAX/ptcdL " M DBSEKV: XLFHL yXcellontisfimus hujus oFfervationis Auftqr ab^ue dt&i^ "*~^a pulveris Gatholic"! pofTeffor e falfus eft* Chiihici enii^ moderni fatis lioverunt , Mercurium vitae hil ifto fuo nomine minus promereri, nec elTe, nifi de ^ntimoniali profapia ; hini lAi de Mercurio vi t^ infuis encheirefibus agunt, eum non m .ordine Mercurialium , fed Ani^imonialium collocant, ^id, TQ‘buY,e im£l)imifd)ea^anbieiter/p.,7w. 72.9. qui medicamentuiji hoc/ub titulo pulveris emetici, ^ Lemerj Cours dcpbimk , ^qiii eundemflib nomm^ToudYf d' Algaroth (abAiiAore Italo hujusJ- .ce nominis) 0« emtique proponunt. Hinc Willifm fbarwi.rat pafr.i/e3.4.c.4.^.46.pulver€minquit, ifrumnihil infe Mer¬ curii continere, inde confiat, quoniam hic falibus congela- tivis privatus, priftinam argenti vivi fpeciem refumfit, incj retortam totus colligitur. Conientit Wedelm pharmac, in uYt foYm YedaB:.Ub.2,f€$^foCap.f.pM^ addita probandi ratione, quod Mercurius vkx etiamyitrificationiobediatjhinp-de Mer¬ curio omnino nihil participare, fed die anrimonialis natura:. Et alibi nQmp^ Amixn. rnaHr, med, Itb* i^ cap, 10. pag. 309. _ _ _ _ M(o)m _ io; fiil aliud efle ait Mercurium vitsr, quam flores antimonii.Hinc, quia Excellenriflimus Auftor in ejefta per vomitum materia Mercurium vivum 9ij. pondera iitem invenit, citius irredam, propinatum fuifle ifti «groto purum fublima^um, par- ricaiis ejus acribus cdrmfivisabalTumto multo oleo abforptis, ficrejefto hinc in figura Mercurii. Certum enim eft, dc perchimiam probadiTimum , faiia ifta corrofiva Mercurium fcauc difficulter deferere, modo inveniant fabjeftum magis gra-« Itum fibi Sc acceptum. Vel Mercurius vits non fuit rite para¬ tus. (Quidquid fit, mirum fane eft, pr^fcripta integra drach¬ uma patientem tamen fuiffefervatum. Exurgit inde cautela in medicamentis incognitis, prs:cipue Chi micis, qu^fecretorum nomine circumferuntur, utcumque ab Auctoribus fuiscom- jmendatiffimis obfairanda. Nec arbitramur prafticum iftum, omni eruditione, do£trina§c experientia, ut laudatur, praecia¬ rum, quisquis etiam fuent, quod erat partium Chtifiianarum, feciffe, dum frigida iftarefponfione Excelientiffi. dbfervationis Auftorem expedire fuftinuit. Periculum facit expertum Medicum Nam 6c fic latrocinia faciunt expertum^ Ca^ceroqui, fi Mercu¬ rio vivo in aqua forti foiuto addatur antimonium pulverifa- itum, nancifcirnur butyri.antirnonii analogum ex tempore quae folutio cum aqua calida praecipitata, ftatim praebet Mercurium vit^, quo tamen inter tutiora 6c elegantiora emetica antimo- niata carere poffumus, quamvis in afeite, fed alio fine, fit medi- eamentnmhaut inelegans, tme tantum per inferiora purgans, eujus grana duo cum mafla panis in pilulas redafta, viginti die • l;)us Exc.Milgert^CampidM^enfSj, JP^tronus nofter^ oliminafeice #ft exhibere folitus^ M oBsmv. Lvn. INCrrrl^di^ Ducis .aula corvos albos videri, non efi rarum, ■quorum aliquos Sereniflimusb. m.Dux Jacobm in aulam Cx^ faream aliquando mittere confueveraf. Num au.em in ifto Docatii tales excludanmr, ane locis feptentrinn ali oribus illuc deferantur, pro certo affirmare non aufim. Credibile eft,non 4 rigore hiemis ejusmodi colorem candidism Scurfis 6c lepori- PccJILAnn.K^ n.Jpp. *0 bu? tsg _ _ _ _ _ . bus dc corvis iifa^urnfegionum imprimi; fed, qtiod quum gravida exiftunt;, aut ovis incubant, nulius iriregioni-r bus nive per totum propemodum annum, (eo cumprimis tem¬ pore, quo aves etiam fcedficant) coopertis color obrervetur^, quam albus, id fortis imaginacioois opus efle, cujus vires iii immutaiido feta ex priacipiis Cartefianls prolixe admodum de-- dackBayl.DiJJert. Phjf]. vide etiam, quae ineam rem notavi ad MEMORABILIA CllRLANDI^ Ann.X.DecJLEphem. noflr, appenfapag. iif. Corvos autem in ETetteravia quoqu0 candidos effe repertos, rarius quidem eft , atcamen non adeo mirandum, cum in noftra aves Canarienfes XQmmm ad Batavos usque deportandarum non unus quotannis- millena* dus gignitur) frequenter excludantur candida?, noftra adhu^ memoria 40. imperial. bus, nunc autem fere duobus venientes^ AdOBSERV, LVIil I? .Dn. D. Hornungm meus in Phylicata Crailsheimenfi AntC- ^ ceffor ad hunc locum fua manu notavit , olim extraportam Inferi orem Crailshelmerifimxdiculas in pifefum conditoriis {u-=* pra montem ^ronetlbecgdiftum exftruftas confpici potuiffe# nunc earum nec volam ibi videri neque veftigium- Sic & heic Nordlmg£ de Turri noftra excelfa jam Haarburgurriy caftrum fe* pulcura Serentffimorum Principum Oettingenfium celebre, 6c abhinc fesquimilliari diilans videri, quod olim fpeftantium oculis no!S patebat; verum eft, quod idemdldpote&defottalitiolf^ildsburg prope BTeifenburgum NoYkorum.id nempe de d)^Xa noftra Turri rideri non potuiffe,quod jam}am conlpicitur abhiMC milliarium quinque diftantia. Gauffam iftiusmofilphjrnomenon quamvis adfecutumefie i?jcdote in Jlmagefto, prout ahExc. noftro Rei» felio An. FIll.DQtJLEpb^ Cur, Obff 71. allegaturjadftipuiante cum«* primis ingeniolifrioiD Sturmto, facile concedam, vel exinde®, quod ex locis fupra dift is 8c ab £xc. Reifelio qnocp adddftis, ad liiinimum ea, qux mihi cognita fimt , fluminibus Alluantur Crailsheimum Jaxti/Efslinga^ Canfladium Nicro, Hd^f burgum Werndo ^ Widdsburgum Ahmano ^ arbitramur tamen omnino negari non poffe quod a collapfu fpecuum fubterranearum montiam ejusmodi fubfidentiii feripoffiat. Confer, qua?d@ m (o) m m fUkiis ft-u tertjgfubiidentiis pr pe Papp,enheimium in ptxhtiGn^ Usrrcteri dijjertationem de ortu fontium notavimus, * ^ Jd OBSERK LIX. ^ ffedigcftionis longe maximam ad perpetranda -fecretiofg ^-'Clumise opera vim atcg facultatem^ qui penitius aSiones ciatur^s.coniiderantj line dubio experiLiiitur:pra:cip-ae quum ii?» la fi: igne lenulirno^ qualis eft ilk , . qu^m lampadis appellanq Omnia eximia naturi opera Xempnsiibirequirimqatc^ uti nui- ium violentum eil: diuturnum, ita nec operis ullius pr^clari^^ eximii promum eondumOpus grande phiiofbpliicum qui mo- iiuntar,ad unam omnes in eo conlpirant, quod libi fcilicet po.-' fcat -ignem ienillimam qualis eft colar incubantis ova gallinx, qnem ignem antiq' ulFuni Chimici ignem moUem dixerunt. Pige-p ftio clavis eft, quse centra mixtorum feferatratcjjUt Wedel.Fbar^ mtiCMcroam.l. i fe^.zx.f . eam egregie defcribit, quod iit operatio Natura: 8tArt; maxime familiaris, quum videamus inMacro- cofmo digen fructus 6c fuccos eorundem a fole, fonte caloris;» -digeri in vifceribus T err:e meralla 6c mineralia, digeri in corpof ribus animalium ingefta,adeo,ut concordiam^quafi qiiaiidanj a:micab’le'confarrium in fingulis regnis p-ratfter,SicExc.Cr<^- mertis CoIkg.Cbim. Dijff. per talem digeftionem ficcilU- iBc s filices ploraffe liquorem deftillabiiem expertus eft, Calor irioderatus, inquit T ackimChryfogon. animal.^ miner alp.m 2 8 f, in Ma , rocolmb Microcofmo totam implet 6e abfolvit pagi- •narn,ad refoiutiones 6c feparationespcoagulandorunK^ coagii- iariones. Exemplum folutloni Coraliorum ab £xc. Larigeloit^ adducktse haut multum dilflmile nobisfuppeditavit ExcJDn, JQ» Megerlim, Serenisf. Principis Oettingenp Archiater, Fautori Collega noftersftumatiflimus. Nim.affudit ille rafurse fticcini olemii Tart. per deliq. & longa digeftionecaloris blandi nil arn- plius tjlecogitans, f jccinum reperit in mucilaginem dmmino .if€folurom,exqua affufo poftea Sp.Vin.Tinfturam longe eie- ganriifirnam extraxit. <^am nobile medicamentum B nofter Clauderus nohis reliqncrii in cinnabari fua per longam 6cdiu- tuniarn dcgeftionem exaltata, legi poteft in ejusdem te- 'Ventt novi dmialmrmi cantionis vere cygnea? tap. 0. feqq^ poftqiiam capite’ prSBcedenti Chiniicx ^digeftioms vim 5t m _ _ _ laudes multis encomiis perRnnxiffec , nec efl: ullum du« bitum, eodem modo ionge nob}li{nma ScefficacilTima reme¬ dia poffe concinnari* De fermentatione Philofophi omnes confentiunt, quantus ejus, quam inexhauft us fit ufus. De Tritura autem merentur legi , quae Excell. Tackm loc. ci t. p. 9 3 » ,5 eleganter Icribit . Forte haut five ratione tritura i multis cele- „bratur ad conjugium immortalitatis in opere philofophico 3, perpetrandum* Clamant enim plurimi : tere, tere, tere ! co- j,que, coque, coque! Magnum profe£lo in trituratione arca- ^,num latitat, quod, fi probe ponderarent Medici, in pratferi- ,,bcndis pulveribus praeciperent pharmacopoeis , ut pulveres „non fubtilirer tantum &per Cribrum minimum trajiciendos „tererent, fed eousque pergerent in trituratione, q lousque quo^ eft fuperius, faftum efTec inferius*, 6c vice verfa ; ficque, quod eft in centro 6clil.qujsterrefl:ribus obumbratum 6c obnu¬ bilatum, ad fuperficiem effet dedaftum, fine mora deinceps fua „dona6i: virtutes Medicas in homine exferturum. Et, qualI in tangelottianm auri trituram digitum intenderet, pergit : Videntur Philofophi nonnulli hanc trituram inculcare velle, „ut AugureUm^quilaminas auri continuo in liquorem redigere ju* yyb^t 8cc. Sic clavis fapientU aif : Ovum minerale non putrefeit „absque contritione five molitione, non enim ingreditur fol- ,5venris humiditas in ipfum absque molitione, propter ad- ,,haerentiam partium ipfiusfoluti adinvicem^ If.ovum plantat „differt ab ovo minerae in hoc^quod indiget trif ura lt. quomagis ,, ipfum corpus attenuamus, tanto magis ipfius anima fubtilia® „fur6cC. Inlihro Secretorum Calid h^chabentur:Nificonver- „teritiscorp®ramfubtiiitaten], ut fint fijbtifia Stfaftuimpa!- „pabi!ia, non dirigetur vobis, quod quaeritis. Et^ fi f ira nert jj^fuerint, reverramini ad operationem, quousque cetanrur’, 6c ^fi^ntfubtilia* Novi proinde quendam rr agni nominis Phi- ,4ofophum,qui permultos annos materiam fuam fritufaverat, 5,utfic centrum verteret in circumferentiam, de quo etiam !a« „bore multum gloriabatur dcc.Hinc & Celeberrimus Borrichm tri imfeptimanarumfedulatrituraeffecir, utgemm^ fragran- tiifimum odorem ex fefpirarent. Hafn, f^ol K Cbf 37. Q^od rationi quoqieftconfentaa€um,diutma nempe M(6)m frituranone in atemos identidem fubtiliores, hinc primam, ut ita loquar, fere materiam trifurabilia mixta refol vi, qua^ tum poris corporis fe tunc promtius infinuaf^, tum iri Spiritus quo¬ que noftros intimiuspeaetrafrevalerit, quis ultra de medica^ frientoruiri ea fedalicace paratorum pfxftantia dubitaret? De¬ nique non poffum, quiri addam, qUae Dri.B.&cYbardudi Phyfi- Cus olim Geislingenfis ante triennium ad me fcripiit : ,vSi neces- ^fitatis effet, monftrare ac demonfirarepoflem, qu^e expe-^ ,,ilientiflimus LangeUotmp. m. CoUegi^ vefiro i^atuMCutiiofo de triturd expoluit , jam fub anriri quadragefirrio quarto „hujusfeculi Parentem meurri p^ m^ ( t>/fohdnnem Gerhardunij ijProfefTor^m quondam feCretis, 6c „ fi opus eflet, facile etiarii docere pofiem , quomodo forte ,,hocfecfettimnobiIifIirrid Morrkbid p.rii.addelcrifaeridumri^'-* iybingd obtigerif , & fic opirianter ad maritis Sereni/Timi Ducis i.HolfatUi ctiifecretafuachimica jam Irite diflum tempus of- ,, ferre charidimus parans iri animum induxerat^ manuS & po'^ ,iteftatem pervenerifc AM ad ccvavUav pertirie^t, vel ejus quadam fit fpecies, quod inPaftoreiS* circiter anriorum obfefvavimus, qui nori quidem loquelam driinem iriferdurii nulla ex evidente cauf^ amifit, fed certa faritum quadam verba fidri proferre, aut iri ferie potius juftadollocare potuit ? v.gr.fi quarito di cerd vellet f O utkam mbis clm entia divina pdceifi reddat f ea verba ^ut ofnni< lio nori, aut ordine pIanepcr- & lnveffo,eaetefa riieritis poten- tiflrmus, pratfdrebat, riec fameri linguam fibi gravem effeque- febatur, quiri difto citius & opinidne verba ifia decenter Sc drdine aliquando loqiieb^turi Prttetita hyeme ex febre conti^ riua maligni perieulofiriime decumbens, abcritempdre riil arripiius tale, quod feiarri, lentis ^0 ^ MOB- ilo _ fa) m . ■■ -JdGBSERV. LWl ANte quadriennium Haarhurgi piftor annorum 24. ^nu*? ptiisbenepotus/iomumnoctu tipnbare fiifbinuic h-eaiali tempore, fui vero minas compos foper pontem %'ernefi .ouih^ dit, fex fcil paffuum i domo diilanda, lapfu cetera prorfiis indemni. Ante complafculos annos ferunt hic fabrum tnurarium de tertia ^diorn contignatione ftiper ftratum pr^ci** 'pitem fa£lam> nullo inde malo contrafto ; quum is biimofar*» ^rexiffet, interfogaffeajunt , ubinam pileum faum reliquiffct? quo recepto ad labores red^ffe. Vid. etiam Mci.Hafn^Foiy. de vma eaientium fertum^ M OBSERF. LXXIF Qfmilequidin SiUberide, uxore defidtotiHima,' qum a^Jmultis quoque aliis expertus fiim^ tantum, qui ex antl¬ ia rheda^ parte, verum A" poftiea vehebantur. Et fallitur Exc^ Obfervatioms Auftor, quum mares nil tale pati cre-dlr^ Nam 6c horum plu res dari, qui ad veSuras etiam tcrreftres,Dauftant,f imo vomunt , plus vice iimpiici vidimus.Qaid? quod Mwbim Infiit.Uk3,pars s.cap.f.p.iSi- quosdam videri afferat ^ qui ex equitationis motu nauiea^ vomirutententur. Reftiilimeai^ tem Exc, Obftrvationis- Aulfor aemulam fiuic vomitioni ve« ftori^ affirmat naufeam fuper mari navigantium t a qua inter centum vix unus immunis itinerati falo ccepit. Inter omnes Veftores, qui 1677. primi fravemunda Ge danunt tendebamuSi^ pr^tQT The SiKphipphfkim Kit tinge n feni t reliqui omnes Ocea^ no patri Creberfimis VomttiWs , ceu inatigurali facro , initia¬ bantur, Quinimmo vidi, qui tiunqusm impime fe venti® dareiit, quin femperifiud pendere tributum CogerCntor, quod aHoqui pIurimisprimarantom vice contingit alios vidi, qui cum primi veQoresmi'1 trifte ientirenf, alia tamen • -ice comrnu- Mp experiebantur , quos- inter memetipiiim numerm ^ (o) ^ Hiuc aau/ea vox fcar huic manasejyel ipfius etymologi^ yi co .pear, qua de conquerentem e.leganrer Senecam audimur JEpifi, f I, ubi de fe ipfo peregrinator in Ponto, naufoa> inquit, xnefegnis; 8c fine exitu torquebat, quat bilem movet, nep e& fundit. Cauffas huic propemodum inevitabili maip d»verfi (diverfas adfignarunt. jpA. Jcoftallb,3,hift,jiiatMraL mp.S- Aeri marino, exhalationibus ventis naturie infuetis eam adfcribifj nlii faftidiofie exhalationi falfilaginis marini, wtFmtan. Attic^ bellar, p. J24. it: HGiler. Ci>mm^nt. in Aphov. Htppocr. p.m. igi,- jEnimvero mihi vix ea vera ratio videtur, ex§p potiffimuxn fun» damento, quod etiam, qui fuper flumin^ v^huucur infueti, eo?* dem haut raroj licet for.taffe mitiore, malo divexentur. Anno 1689» vehebar fiiper Danubm BonaverdaRatUbonm , IliuftrisC jcuidam Camiri meis confiliis adfu.turus; Erant tunc mihi Co^ rnitcs exauflorati equites duo , qui jio.U aliter, quam in Archi?? pelago vefti n^ufcabaqt, Similp quid jn Fqlga fluvio Olemm /tln. PerfJib.i.cap4, in aliquibtia obfervavit/ Deinde quinam falli maris molelli halitus iiSj qui^mari difllrijUmi curribus ve* Euntur, naufeandi ^ yo mendi n^ggllitateni imppnunt ? Pro¬ pius ad verum collimat ingenii vere divini nofter Hippocrates, qui fidijy. Apbor. 14. ita; eV^V nf eT^i^o^ov, Trfog (ui\rrdg Kiv^'jiocg T^v (T^fx.dToy dyeiv , tt^os hjisg vTrv^g ^ Fi }civ:^(nccg AyjXpi Sf i v_ccv\iKiviy prt XiVyjmg rct crooFot^Tce^ hatMpGto tdcboro piotu ciendum (movendum) corpm po» tiui.quam fomno^rFQtmvacmtate comp.efcendurn (qumforrmo tra* dendum aut quieti.^ I)lam corpora motu cieri (alii turbari) vel ipfa indicat navigatio. Hic igitur ab humoribus in moturn conci ti$ malur arcefljt, cuiacceauntlnt^rpretes, nominatim Heurnim ^ Hollerius, quoxum prirnus e vetuftioribus principiis refluxum humorum in venas ope hujus motionis fa.ftum inciifat. vid» etiam Exc. Bruno Ux^^cd.p. m. 865-. Enimvero, quode/usmo^ di vomitus faepenumero plane enormes & virid Rimx bilis ex- cernicula fint, quinimohaut raro momentanei, vix dum , ubi quis navigare ccspit, atque adeo concipi non queat, unde fpa- tio temporis adeo brevi, prxferriin in corporibus antea fibi nij infirmi confeiis, coihgi queat vis tanta porraceae amuri.,?,qu^ for^ Ibr^aiTean corpori ante quadrantem Jioruix non inextiterat, ynagis ad verum accedere mihi videntur illi, qui fpirituum ani« imalium fii&v<»|/^yincufant^ quaiesf^^ prxter inUifrum 6^ denbamium inDijfert it affeB, b^fltr. h^fiericarumque vomitiont formcea^Kxc.no^Qx Dol^mEncyclop, MedJib 3 cap,^.f,m.46i. ubi, yidemus, ait^ colluviem, coloris plane herbacei ex homi^ fiumvelfaniffimorum ycntricuio prodire, ubi primum in mate fune longius p^foyefti, quibus tamen ante horam non inerat bilis, quam porraceam appellamus, quod in memedpfo in mari v^rfato contigit; vomitum itaque talem cieri a vehementi fpirituum denfe conglomeratoruni in fibras circulares pylori impulfu,unde&fpfsmusyentriculi, dolor, aliorumque vi-s* fcerum fubverfio totaiis. Sic ob ejusmodi fpirituum in vulneribus cerebri aliis^ cephalaeis v.gr, periodicis oriuntur vomitus abociflirnuveiitriculo partium longe diditarum cul]:i per coiifenfum luente. Notandum enim ejusmodi naufeam marin^ nuiiquam efle fine vertigine, verciginofis utplurLs* mum accidere, quin, fi naufeam longe rnoIeftiiTimam fequi vomitus nolit , quod fupr^ conqueftuseft iyreeca, vertigine a quacunque caufa concitata;, is promte 6c cum levamine cietur. Muflr.Boyleutiiphilof.experim, part.2.feB.i. Exerc.fxap.i^.f.$,, Notatu dignum eft, ait, quod, fi quis, mare fulcans, naufea,a©n femeja ad vomitum fufficiente, tentetur, a nautis, de navis ia?» tere in aquam profpicere jubeatur, quo? celeri navigii decurfu, aqua rapide profluere vifa, velocis fluminis vices explente, ^eftator, vertigine pneifata, facilius vomere poilit. Quod ipfe non feme], fanitatis eaufla naufeam promoturus, expertus fum, * Huc facit, quod non quovis tempore aut ctelo eadem vomi turi endi lege veftores tenfeantur.Nam, obfervante Okario loc. cit, id non fiatim accidit ab initio, dum ventus placide fu- furrat, 6ceft malacia, fed tunc demum, ubi oborto ventorum fremitu fluftus impetu majore furgunt. id fortafle fuit in cau- fa, quod, cura primo navigium confcendiiTem pomeridie, coep¬ io fereno 8? placido,niltaIefuerim expertus, dum vero in portu Findavienfi Curhjidorumy triennio poft, me navis Hollandica ex¬ ciperer, ac nosin mare paulusn promotos ingens tempefias ob¬ rueret, me quoque ifto malo haut parum divexat^mfentiebarri, DccJlLAnn.F,^ Hmc 5t4 _ m(o)m _ _ Hinc & Holkrius loc. cit. Non quivis motus in navigatione nau- feamSc vomitum cient, fedprseferCim ifti, quibus corpora fui- levantur cum navi & ferefubito deprimuntur, aut in gyrum circumferuntur. Recordamur in aula Sereniffimi cujusdara Principis ereftam alicubi perpendiculariter trochleam, ec^ijus inedia a terra diftaniia protendebatur trabs, 6c trabi affixa fdla, in quam 5 quiconfediflent, pernidofiffimo motu tamdiu cir- cumgyrabantur, inflar alinariae molae, donec concitato vomitu lpe£&toribus videndi materiam largirentur. Quod phxno* tnenon marinam naufeam valde coliuftf at. Excitatur itaque procul dubio naufea ifta cumvomitu,tum in iis, quimari, tum qui eurru infueti vehuntur, fequcntem in modum : A motu in* confueto navigii, tum celeri,tum furfum deorfum lati (fic ut in¬ fueti ere£li in navigio fiare aut incedere non poffint) vel cur* 4rus velocius afti,fpiritus animales, dum mare aut terram mo¬ veri, navim autem, aut currum fubfifterefibi videntur, in mo¬ tum inordinatum, puta vertiginis, cientur, qui nervis propio¬ ribus per confenfum communicatus in pylori primo nervofis- limuin circulum, hinc & ventriculi fibras propagatur , qui in¬ de fpasmodicecontrafti naufeam 6c ptyalismum, ob nervum fexti paris, fuperius ventriculi orificium ambientem, atque ad glandulas faucium delatum, poftea vomitum, concitant. Hac enim ratione admiffa,ftatim liquet, cur ^que in curru, quam navi 5 item cur feminis magis, hyfterico potiilimum malo af« feftis, quam viris ; cur iis magis, qui antica currus parte, quam qui in pofticafedent, ifta accidant, iSequse huc aliS peitinent? Ifti malo quaefifa inde ab omni feculo remedia. Mrtholimsfr. elegantiffimo de pere^rimtione Medica ex Gordonio fe^uentia adducit: fi fuerint in mari, eligant fibi locum a fentinalongin- quum & ab omni forde, & ftentin aere frigidiori 6c altiori, quantum eritpcffibile, & fi de facili naufeant , teneans fe ad columnam, 6c odorent panem affum cum aceto; fumant val¬ de parum de cibo 8r potu, 6c Dn. JESUS dirigat in tranquilli- fate vid. m* quxdi£ius Bartholinus ex JEoineta^OribafiOyBaverio, Montagnana, Celfoy /oc.cir. affert; ubi cumprimis, noftrorum, ait, nautarum fecretum eft, hauftus aquae falfx marini, quam- p rimum navim intraveris ; quod remcdiimi etiam allegat ia $olkSan, _ _ S^(o)m 'at coUeUan,M^d,Pbyf i6§o.p, m. 1^3. eamque aquam marinai^uc folam aut \)^ino mixtam bibi folere afferir» Sic nota falium gur¬ dam mixtura, quae de Hart, Prax. Chimatr. cap, de nmf, it. Alex, h Pedemont. in Secretis agunt. SicBkncardm Iqc, cit, commendat pulverem ranarum calcmataruro> cujus 3, a. 4. diebus ante na¬ vis ingreffam mane g jXumatur. Illuftr.^^co ie Fert&lam. bifi.vtL operat.fuper^xcluf.aer /. n2. f 37. fememinifreait, quendam Angium ut veftigalia fupprimeret^croci faccum,cum transfretaret 5 circa ftomachum poitaiTe^ ut lateret j eumque cum antea ex mari graviilime aegrotare folitus effec, optime tunc valuiffe, nec naufeam ullam fenfiiTe. Noftrse muliercu¬ lae ex antiqua, ni fallor^ fuperftitione, fcrobiculo cordis appli¬ care folent fruftum fpeculi,8c panis melliti Noribergenfis,char« tse coeruleae involuta. Nos arbitramur, fi remedio hic fiden¬ dum , omnem tunc paginam abfolutura Caft©reata & Zin« nabarina» Jd OBSERF. LXXXIX. ANtefexenniura Medicinam fecimus Illuftri cuidam Baroni ex atrophia fcorbutica extenuatilfimo. Placuit inter cete¬ ra transplantationem experiri , Sanguinem e mediana dextri ad|uij. haulimus, ejusque portionem evacuata ovi teftae in- clufam in acervum formicarum defodimus. Bene quidem fenfim habere c(^pit^ aliis quoque medicamentis adhibitis, il- luftris patiens;, fed nihilo tamen faftus habitior. Sic, ut incer¬ tum fic, utrum ifta transplanatatione quidquam profecerimus. Elapfo femeftri, cum acervum formicarum luftrarem, inveni teftam,fed fanguinis ne atomum.RadicCm fymphyti oleto pro¬ prio delibutam, 6c in Terram defoffam, tam pluribus aliis, tam nuper admodum illuftri puello herniefo ex afie profuifie, te- ftaripoiTam. Archiprrfefl:iis quidam illuftriilimus mihi affe- veravitjfe, dum ahcubi. Studiorum cauffa, moraretur, odon - algia gravi frequenter excruciatum, portiuncula ligni tetigifle gingivam, ut fanguinem ftillaret, mox cerebella foramen in- aedium Aiarum grandiorem trabem excavatam ifta ligni portio¬ ne opplevifle, fed per longam annorum feriem nil quidquam doloris paflum. Accidifle autem, ut forte fortuna iRx aedes '1P A coa- conflagrarent, hinc dolorem aeerbiflime rectuduiffe; ^od Obfervatio LXI, Fol 2, Ad;. Med. Hdfnim de hernia per ciliam fiflam fanatayaflerit, iOad in Comite quodam llluftrifTirftp meus Patruelis, cQleh^nimus D.Job.FalentinusMajet, Fhyficus quond&mCYdllsheimnp ohrctvayiti eum nempe fibi fuiue ftitutum, eum totus nudus pyrirm fiflam ter tranlirct, fine ab^ ufu nominis SS^. T rinitatisy quo de E)CC. Reifelim loco infra' ci®' tando, nec annua repetitione, fiflUra poftmodum cera Sq tere¬ binthina conglutinata^ Unguiuni autem praefegmMa malo arbori parum intra cbrticemfauciat^impafta, herniam fuftu^^ liffe recordor in pueris duobus* ^ic, ut dubium omnino nullum, quin ope transplantationis ejusmodi cuvx perfici que-^ ant, quorum adeo funt plena tot auftoruui fide dignorum vo« lamina*» Sic transplantationis morborum aliquot exehlpla ibi¬ des E^hm.nofit. ObfXl^ AnnJX. Dio.lLObf B4. cum accuratiflimo de ejusmodi curis judicio, vid.etiairw praeter allegatos ab ExceU, Reifelio Ilkftr. BoyL Utilitpbilof ex^ perim» p, m. Jpo.fegq. ubi harum quoque curarum ctefenfio :3p^,Jeqq. it. CxfjLmgin; frin. Mag. tr. demagnet.mmif.curaio podagr/per transpUnt. cap; f, ^ 6. JVirdig.Mtdkin. SpifitAiki.' eap. 27. Muralt. Clav. Med, exefcit, 12, p. /«fr Exc, iVedelio i686.]en£ babit.-de transpl morbMhi attendendum^* quod /. 24. 2j. 2^ 26. monetur, nempe omnem hic abeflfe dc« bere fuperflitionem, omnem intentionem nocendi y omnia®^ €jnx fufpc£tam reddere norunt operationem, tonem dierum,? r. gr.Veneris, vigiliae: Natalis Domini 6tc. eleftionem, omnm eerta concepta verba,diviniNominis adhibitione, figilU, chara** fieres, gefticulationes , fignationes crucis, confecrationes,? quin 8c conflellationes pianetarias, unde facile patefeit, qua:« nam transplantationes fint licita, qux illieic^. C^i experimen« tis Digb£c$nh, Boyleanh aliisque compluribus infiixus, didicit vim ^ efficaciam effluviorum, Cotum^ fphatramafti vitatis longe diffufiorem, atque Philofophorum vulgus facile credi¬ derit, no i opuS habebit, aut omnia tfansplancationlum genera» ceu fufpefta, abhoj rere,' aut cum Rhtitnelioi hc. dr.caufis fuper« iiituralibiis adfcnbere. Guras tamen ejusmodi confeientia erronea alit dubia qu^nqilam fufeipere Veil^ , ftsadere nolimi UJ liquiderti, quidqtiid fit contra cOnfeientiamj eft peccatum. Rom i4*v. 2^2^23 . Mihi autem taiia, ^uodfacio> tentanti, liquis* piam propterea dicam ferifeere fuftinuerit, nat iis contra chari-s fatem peeeavettt4 Ad OSSBkV. XCI. llatfcripfimu^ aht^ ahiios afiqubt pro elaedfacthafb crrhi^ JT no nohishmilhnoleum de fiiliatumtiliomn cbnvallium, quod Jab Exceii. Obfetvatioms^ Audore iiid^m faflitatum in dida t)bfervatione video- Kafutus quietem Pharmacdp6&iiSj & acris formulafutn MedicarunI ci^nfor , myderifnio quaerit ex alid Quodaih ^harrhacopbl^ : Numquid Vidiffet unquam^ oleum ttiftillaturn liliorum coiivalliumi 8e pofle tale e:^ hlfce iiiiis ex^ torqueri^ crederet? Se ^him tale nunquam cbiifpexiife. Atqui fors multa noli vidit fibi fuffeniis homuncio i qu± revera ta^ menexiftunti ipfique opus, opinor, eflet perfpicillo ehimicd^ quod aliis nonrtntium Chimicofum S^riptoribusi nefeio, an foo ubique meritOi applicatum recordamun.Adforgimus Exc^ Ludovict, hoc Oleum profefto txdibfum adfcverahti Dijfert, depbarmacia medern/fie. appUe. p.fn.,^S8 fit vero tatdiofe eju^ defiillafio, arquinoneft hulla, fit rartiiri porro in officinis id oleum, at eft in refumnaturai Oportuit Pharmacopeeum de oleomeinterrogarCi non autem omittere illud ineixofacchari mixtione^ aut forte quid aliud pfo lubitu furrogarei Scimus iquideih ex odorati/fimis floribus ^ quales funtrofaruniJUlo^ rum cojtvaSium, vlolarumi Jasminii aurantiarum ubifummfe expahfum eft^ per Sal. volat- copiam fblphuri ^ a phlegmate fopiofo magis dilutum ac diffufum i adeoque fugaciflirhumi per deft illationem parciffirhum prodire oleum i fic, ut referente TacheniOyFlorcntu Dominicaniex 84-lfe* rofarum> tantunioiei g, reparaverint, vid. Cfam, Cotkgi Cbim. . idp.2. fi.p^m. y 3$ it. cap- 7|- ^ B.Ettmm, Cornmaitd Ludomciandnteget eophinus liliornm convallium vix det olei qS. nobis tamen fufficit, iliud,quantulumcumque fit, haberi pefie. Nam, quod Excell RTedelim de aiitheris aflerif pbarmac, aerdam. lib. 3^ m.3 j8, eas nempe nihil abudeffe^j quamlTulphur effio» 9 refeeni It? « i -i ■■' '■ i — — ., , „— m n — fefcens fubtil^us, hinc confultum effe, easdem in deftillationc oleorum ex Horibus non abj icere, fed retinere, adeoqae flores una cura an th eris, copibfius pra^bCi e oleum, qnam his rejeftis, ubi o>o4^v(?)£y habet jP^J«re(£bittlifcl)et^ant)leiter part.z.p.m, 33r« id quoque ad convallium lilioia poteft ac deb.t omnino ap¬ plicari, fiquidem & hx ipfa fuisantheris pro modulo gaudeant* Igitur fi quis olei liliorum convallium, utique gratiflimi & fua- veolentiflimi proventum defideret, flofcuIosrccentes,neccon- quaffatos, (qiiod etiam de oleo rofarum valet) aut contritos^ liquidem tunc opera luditur, una cumantheris, fuperfufoa- quae propriQ quaaruplo,per v^ficam aut balneum deftillet, nec erit, quod de labore fruftra infumto conqueratur.' Nec enim , quod obiter notamus, adeo usque fugax eft liliorum convalli¬ um fulphur, quin etiam flores aridi, nec admodum nuper col- lefti , ubi intra digitos confricantur 9 odorem fpirent gra? jiUimum. Jd C//4 A Nno 1^78. d. 14. Aug. vidimus in Curlandia puellum re^^ -O cens natum, ad cujus umbilicum erat globus, quantitate capuf infantis aequans, quem cum intuerer, vidi peritonaeum effe, 6c per fllud fransparere intfftina omnia. Nec diu fu- pervixit. M OBSERV. CXIK IN femina, fexagefimum feptimum annum agen^menfes obfervavit Bohme Difp, inaug. de menf defeB, hab. fub B. Borri- cbio Hafn 16^4, §, 2. Super Obfervatione centefima jlnn, IX. Dec.ll, Ephem,rioftr. libenter fufpenderem cogitata mea, usque ad illius Anni parallelismum, quqm autem incertum fit, utrum ' ad illud temporis detur aura mundana fruifei, brevibus id dico, mihi non fimiie vero videri, fluxum fanguinis, quod ExcelL Obfervator, fuifie menftruum^ Namque quod Agrippa pro dierk puella, atque adeo fine dubio diu intra clauftra ruptae fteundina^ hsBferit, fanguis in utero fluftuans facile potuit ejus pudenda incrare, hinc, quum extra uterum extitiflet, inde fen- fim ' _ i^co) m _ i._ fim profIaere,quod ncs hautfemel in puellarum partilibus coii- t igiffe novimus, parentibus froftra quid infaufti hincominan- tibus. vid m. AnnJX.Dec.jL Ephem.noftr.Obf,i26/it de menfmm fiuxu in puella f . meiifium DoUum Eneyclop, Med. Ixh, 3. cap^ lo.p.f tp. 6c libyf, cap. 3* p> B/p. it. in puella ieptenrii ibid logD prius cit. In puella decem annorum nos nuper heic Xfordlingd t In puella 6. armorum Exc, ‘^/edelim tum in Ann, V, bec, //, Obf^ 7^. Ephem-. noftr. tum in Pbyfiol. reform cnp.p^.p, ly^An infante ii mR^ratnBlancard, J^ofldnD. Idem, in triennali ibld. Cent,2.'0bf:^f, AnnA63i.Obf,4p^ Cent6JnahU 7i. annorum (quamvis utruRi hi fuerint menfes ^ fanguinis nempe fluxus ter vel quater uiio mehfe per collum protum* pens^ nondum adeo liqueat.) Inanu,qu2e ceii teli m limitatis annum em^eniai per tres adhuc aiinos ordihairie tribututn luha^ re pendebat, idfe Cent, 7. Obf. 1 6c alia qiiada tUi quk usqui ad annum xtatis centefimum ordine non interrupto eunt Mu^ xum patiebatur, ib. 0^/194 lnaliamuliere,qu^ a prima infah' tia menftruata fuit, ib, Obf, fS. Dehiqiie quod ih nullo usquam bruto j excepta fimia, fliixus fanguinis menftruus obfervari cenfeatur, qUo de vid. Mumlt, CoU^ ahdt LeB, 3,p, $S. adftipu- lante Bayle Differt. Mtd. i. ie cduf.fiux. menfir. idem Bldneurdui refellit Oi/. ip.Cent. d\ exemplo canis, certis temporibus ejus* inodi fluxum ordinarie fuftinentis. MOSSEki^. cxxni. CQnfer qu^ deferOomninolafteo poft Venisfeftionem I fanguine femet feparahte memoravimus in Append.ad Ann. F2I.Dejc.lI. Bphm.^ur.p.yi. ubi noto, virum iftum hujusce urbis primarium per aiiquoi abhinc annos ejusmodi ferum Ia- fleum haucampliiis exhibere. Interim affligitur nephriticis ic fcorbuticis fymptamatis. Alia§, iifrum & qUahtum nare Ob* fcrvatio cum illa congruat qux exhibetur JDrt. A Epbem,n&ftr. nempe 210. qui cemii funt Judicent MOB- m (o) m "' Ad OBSERK CXXP. Oiebelftatt, Dominum meum gratiofiflimum , rerum natura lium, cum primis Mathematicarumi curiofiiTimunij cijivolu» pe erat illudere agricolis auf: aliis rus euntibus, quumeps e^c arce Goldbacenjl variis modis per ejusmodi tubam alloqueretur : quiattonitjcircumfpiciebant, unde vox infperata proficifce- retur* Habebant yero ejusdem Tubi Stentorophonici diverfa orificia, quas pro lubitu eximi poterant; iicin conclavi longo, qui ab altera extremitate conclavis alterum tubi orificium auri applicabat, fubmifTisfime colloquentem fecum e regione ex al? tero tubo percipere poterat, intermediis, ant etiam ad latus Io? quenti flantibus, nil quidquamaudie^itibaso ' / Jd OJBSERK CXLL GUIa eftiriftrumentumvariigenerisrnalorum, non tantum^ , , ubi ejus minifterioadiuxum abutimur, verum & ubi de- ■ ^ glutiuntur ejusmodi res, quas&ipligul^c & ftomacho, & re- ,Vt liquis porro vifceribq/^, non modo moleftiam, verum & peri- culum creare funt apitanata. Quum puellus adhuc triennalis . eilem, nodulum ftanneum pruni filveftris magnitudine,quan? tum a diie£ia matre memini relatum, improvidus, fed non fine ^ fulFocati onis 6c vitae periculo, degluti vi. Hujus generis exem^ 7 pJa toto die occurrunt, ficut neque cultros integros devorare, • jam fit amplius novum, nec fit cuiquam de'hiftoria Rigiomoii^ 'i* ■ ^ana fas ultra dubitare, quum nuperum exemplum HalUnfeiQi pofiibilitatem demonftrarit. Ante annos aliquot Excel). D. \ f^aibim, VhjRcusDinkdsbHbleTifis.hi&oriam acus, a netrice ni falipr, per incuriam deglutitat perfcripfit, quat multum ipfi ne¬ gotii facefi^b at. Exemplum acicul^ degiutit^ praebet etiam inbenCbirurg.jSefcbid)!. hift. rcp.p.?». 3g9.ubi ait, purgatione per troch. alhand. puellam fenfira convaiuifie, ‘f quodacicula, dimidia fui parte confumta, per alvum cgefta fj^ritp Fallacia cauffaeeA:, quando ExcelL Mtrlairigm quod i»l / ^ Co) ^ in S cbolio ad hanc ^uraltji obfer vatioi^em Exc. Konigim rccen** fet, arbitrato monetam eupream degluticam ab acido fermen- tali ve.ntricu.iicxefamfuifle» Si quidem. hodie tantum acoreni liquori gaRrico^ fecundiimmaturam fe habenti, vixlargimuf« hW\ ^aYalt.HS noiler in nomo degiuriro foris jgmbrocationem fecit in ventre &dorfo oleo rofato^ interne dedit butyri recen¬ tis cochicariaaiiquot^ jejuno Romacho^ unde faftum, ut alvus pecuniam r,edderet. Dec.IL Eph^m.noftr.Obf,6, de annulo pronubo ab infante unius anni, & Obf. <5/. de ciavo fer* reo a puero Mufico^ it. Obf 79. fpina pifeis improvide de« glutitis, hujusqye ultimi ridicula cura. Legi quoque m"eren« tur, qux B. nofter Claudersade cura ejusmodi deglutitorum no¬ tavit , ad Ann^Vlll^ Dtc, IL Ephem. nofir. Obf.20^, yid. quoque ejusdem Anni Obf.i6j/it. Bl0ncard. \^pU^ Cento f.Qbf.32, ^ AdOBSERV. CXLVIIL A Niio ,!^$4. melancholia propemodurn in his oris epldemt ce gradata fuit in utroque lexUj fic ut .per integruin poris, quo praxin exerceoj plures oblati non fuerint, L tpius- rimum tamen j fi morigeri obtingerent , ope M^tialium iunt reftituti. Hos inter q[uoque fuit paftoi ruralis, virpius^do- v£i:us^ ab adolefcentia mihi notus, cui diu medicinam feci, denis* que acidarum Qopplngtnpmi potum ipfi plurim.um ptofuifT^ tum expertus,quod itidem cum aliis, cura: mex fubje^lis, fa»* ftum. ^uid cauffa: fubfit, curhqp magis anno plurimi fintme- lancbulia correpti, curiofius nunc inquirere non vacat. Tribue jtameii dico, mihi videri, quod obiaf >Iitam annonat caritatem panes apud nos, fere fine aifcrimine.admixtaplurima piforum^ .quin & viciarum & fabarum farina pifti, fanguinem minus lu¬ cidum, autfi mavis, fpirituofum,progener^rint, atque adeo vi* eja dederit yiria, quam meam conjefturam aliis dijudicandum reUnquu. .Catteriam obfervatioaem Excellenti {Tirni Aufioris plane fimilemrecenfet jpte^f^iisi^ 7. Oh^. 12.de melancholia cum mortis motu. Exempla porro melancholia?, qua? nobis nunc occurrunt notabiliora, fequeni- PaJilAnn.V.^n.Jpp, ^ n* 3^(0)^- _ _ _ tia damus ,* Limnm, DtIpAnaugJe hydrophob, habiia Altdorf. 1 68 §A 1 S^noviilQakTQxtoxem Lugduni B atavorum, qui £q Regem Hirpaniarameffe credebat, & greflutn juxta kges geometricas quafi inftitutam, iudeambiifaCioue obfervar e videbatur: 6c j^mflelodami aiium . qui fe DEum effe jaftitabat ; imo in patria ServefiarjtCam q end[am,qui fe decimum tertiiimApoRolum# Sc ctEterorar«A Pr^iidem extraordmaria vocatione Divina con- ftitutum effe perhiberet, * tria .tcrn, quod ab ipfomet me obfervatum, eft ieftu pla¬ ne horridum. Nobilis quidam CapiLmeus, mih? optime notus, circ ann * rum f . in Auftria miles, in taruum delirium melaoLbolicum incidit, ut continuo, ubi ftares,federet, mearet, nullo habito refpeflu vtl m^atris , vel aliarum feminarum autvirginum, mu to minus virorum, pene produfto maftu- prationi indulgeret, nulLs aut Theologorum , aut aliorum quorumcunq; monitis, qoinimo nec verberibus flexibihs,ficuC neceffe habuerint, manus ligaturis coercere, Per totam no- £lem nil aliud, quamid fjlum, ad fudoris emptionem 6c ani« mi itiiq jia conrinuoag rabat, nil in?:erimad quaclita refpon'» dens. Interdum fec im i femet fequeutia, repetita vel centies ultima voce, mulTabat: mann u1) bocb ti i At Qanjcn/ q etc Ex ac dulis percelebribus auftoritatc fapremi Magiftratus , ob fcanrfalum mgens,exa6fus, denique ad Me hcunifamigerarifiimum,amicu n noftrum, delatus, ad fe fen^mrediit. Eleganter de melancholicis, modum, exerdtaiiJfmibeUi Duces ^ falfis exploratorum indicik fedu^ti, imprudenter S temerarii in hoftem feruntur ; ita ratio , phwtafia erronea denunciatione decepta , adjurdos dijcUrfus bricatur. Ad OBSERF. CLV, TN hac fit mentio cervifia: , qu* per totam fere Livoniant caii- ‘^dentibusfili ibus decoqui confiieverir. Vide, quae hanc ira lem aoUvi ad ji^pend. Am.X. Dec.ll.Ephem, nofir. de Cttrlandia memorabilibus p,js 3. AdOB^ mco')^ Jd OBSERV. CLXL GUm ifta ccsckas nil aliudfuerit, quam gutta ferena, quod oculi nullo modo Jsefi confpicerentur, eo ipfo planum e- vadic, non omnem guttam ferenam efle immedicabilem, fed interdum nervos opcicos obftruftos autrponte narur2E,auC me¬ dicamentorum decenti apparatu deobftrui poffe. In hot cafu ptarinicumMercuriale/o»/?o«i€ftnobile, Sic, uCvei hic quod¬ que oninia bona Mercurius rite utenti polliceatur. Ad OBSERE. CLXUh IN Brafilici tanta eft coeli clementia, ut homines centum an- ^ nos attingere nil omnino fit novi. im@UineifcJ)ea tncnbufct)c/.i.c^.2,p.w.24. In Caftello Ty^ajfrot^tco Guins£j it. in Accara homines 1 50. annos numerantes vifi plures. Braun na»- vig^t, s,p, 66, In Infula Banda homines mulci centum annos vivendo complent. Frandfc, im l^ufigarf. p.m,ppo. In vico CbsauquemTavernier vidit virum 130. annorum, Itin. Perf. lib,i.cap,7* Pharmacopoeus quidam Calecutu cx ufa Ambrae i 6,0. annos vixifle perhibetur, atque^obiies in Barbaria ex e- jU^em ufu longatvi comperiunturrcum vu1gus,feu plebs, bre¬ vioris fit aevi. Ferulam bift, vit. & A/ort.p.f2S. Cum Ferdin.Lom pez Vice- Rex. in India effet, A. 1636. ad eum delatus fuic Vir quidam, nomine flugo d' Acugna^ Bengalenfis, quitum erat an¬ norum 340. capillitio nigro, poftquav; auattumrep bue^at. 6c fucce(rive70o. uxores habuerat. Zeilier, infheatr Trag.hifl, 1 3. PXa^. DragonettiA,i6oo. apud Jefuitas Romanos verfatus Grammaticus A. i62^.jamjam ultra ann^^s 70* juventutem in Grammatica erudierat, & tunc erat annorum r 15. bene den¬ tatus, 8r absque confpicilioriim ufu legens, vegetus, ^ obu Rus, ex Pet.delavaUe AuBXoUoq.menftr. A 16^4, Alart,pi03.S,PQ’^ lycarpw, Smirnen fis EpiPeopus propemodum 120. annos viven¬ do complevit,’ /d. A, i6pz, April. p. 292. Bononienfium quo- rundam longaevitas ifo, 100. 6c plurcs annbs exfuperantiura', addita cauffa, it, longaevitas ab anhelitu puellamm videatur, ap,v- _ ^ _ _ gp.tani. A,i6^t, Febr. p,i24, f€q. Nauta quidam Rofiocbienfi^ .g4a. annos vixit. i^nn.FIILDgcJ/. Fpbem,mftr,Obf. i ub^ alia qiioque longaevitatis exempla , it. Ann- IX. DecM. Ephem^ Cur.Obf. zii.& SehdLChilmchi cujusdam Suevici per teperi!* ttimnotiirimi Pat€r,cujus nomen, quod ejus propalandi fa cul¬ tas nobis conceffa non fit, tacemus , aetatis annum r if. attigit» Eufticus Caiolzburgenfn inMarchionatu OnMo-Brandenbuvgko^ 109. annorum,fine confpicillo legit, et tamen 6c ©b« liviofus, fic, ut hodie confeffus, cras de adeunda facrafynaxi monendus eflet,& prope fornacem confidenti veftes cum fub-» |efta cuti, fed absque lenfu, amburerentur. Curlando^ Rufti* cos ede longmris sevi notavimus ad Append.Ann.X. DecJI.Eph mftr» de CurlandU mtmorabilibnp.i s8. B.eic Novitling^ perhos^ decem annos, aliquot vidi utriusque (exus homines, qui no* fiagefimum annum excefleran t.- Longaevitati conquifita ab omni xvo remedia, judsei ad difcriminationemfeptimanatinfequentis a Sabbatho, poft hw JUS finem vinum benedicere aut confecrare ad lampada certam folent,huj usque vini benedifti tantillum arteriae illitum Ion- g^yitati conducere credunt. V erhzSunt Buxtotf.Sjnagog. cap ii»p-2^4. E^celL /F^agerjfeilm, Patronus nofter Judaeos Ion- gxvicads comparandae ftudiofiffimos Sot£p.8tr.dercribit^ad^ duQ:’s tamen in medium mediis mere moralibus licet aliqui* Ims haut parum ridiculis. Quam fint lorsfgajvitatis Studioll Cbinenfes Martinus bift,finJib* /7. recenfet, cosque ftoHde putare, quod medicamentis longaevitas adqiiiri pofli ^ p. 290. hinc rerum chimicarum Studiofos effe, p. E monte j^angt(iiChin£eSo({warTalcum , quod cum Mercurio caicina* tum, vino permixtum 6c potum aStnenfibwM^kk ad longar- vitatem excellens remedium habetur, jPr^Hcz/c. gattp. D« ambrae virtute paullo ante. Sic opium Japa^ mtnfib^ ad feneftutem multum conferre, docet Cltjerm nofte/ jEpbem^ Cur. Ann, DecJI, Obf, sf, addita infuper opii pro his aliisve ufib us cum lafte praeparatione. Videantur ^ praeter plu¬ ra longae 'itatis exempla, hujus caufFae §c media ap. Taekium Pbafo Soph, 2 .p, m. 1 1 1. feqq. De prifei aevi iu^AK^aMry}T$ ele¬ gans habetur Epiftola Job.^^efierburgiif ad J&b.Bererovkium) quae mco)^ extAt inter Epiftolas refponfa tum Medica^ tum Philofopbka jjoSorumi^itorumj edita Roterod, ! 66 f, p,m.2jf 2 tios^cumExc.^Wedelh Pbyfwl nform.cap./.p. 174. credimus^ hodie nos effe longasvosdefiiffe, nulla naturae culpa, fed ftra potius, 5c cum Seneca de brevit.i}it£cap.t.dandimm.l^Qn accepimus brevem vitam,fed (per luxum) fecimus,n€G inopes ejus i fed prodigi fumus, ficut amplae opes, ubi ad malum Dominum pervenerunt, momento diflipantUri at y quamvis tnodicar, fi bono cuftodi traditar funt, ufu crcfcunt. DEUS aliquando nos, qui longaevitatem Chriftiani vix optare debe?- jnus^in Regno Glorias faciat seternatvos. M OBSERV. CLXir. VAgitum uterinum ex fe nil mali portendere, vel unicum id probaverif, quod crebro fint auditi pipientes intra fuas te» lies pulli, vid. Boyi experim. Phyf, mecban. de aef.vi elafi. exp. 41, p. m. 2 44. Sed fit obfervatus in murium pullis uterinus vel vagi» tus, veiminuritio, jfnn. X, JOscJl Epbem. noftr. Ohft 12 2. nec in* fauftum fuiffe talem in hominibus probat Obf.j(j6>Ann>FUh Deo. 11. noftr. Epbem, M03^ li6 ^ (o) m Ad OBSBRV. CLXXXL Obilis quidam 5 z. circ.annorum ante biennium heic2\rord- conqueri cospit de ani pruritu infigni, quem primo nihili peniens,pofteaincidit in tenesmum, hinc dolores fem- per mgravefcentts, ut confilium meum expofceret. Perfua- IUS ob cauflas quasdam alias haemorrhoidum obftru&ionem adeffe, cumprimis, quod venam fecare non foleret, varia ea va- fa deoppilantia, a mulcis celebrata, aperientia, ch aly beata 6(C# propinavi nullo cum fruflu. Acciti quoque in confiLum Me« dici aliunde celeberrimi, nil contulerunt opis. Augeri dolores alvus nunc conftipari, nunc nimium fluere, tenesmus atrocioj fieri, cum materia nunc purulenta, nunc fanguinolenta, cuna fibilo quali exeunte. Admifit denique Ipeculum ani, repe¬ timus ulcus fiftulofum, 6c a dextro latere ad ani rimamtumo- rem inftar ovi columbini, qui in abfceffum erumpens , nobis inveftigandi occalionem dedit, quorfutn vergeret, & vidimus nos ex abfceffu ifto inintefiinum reftum ftyio permeare pos- fe, fic ut admod utfinqueftyli colliderent; Quinimmo reli- fta via ordinaria tunc excrementa alvi per abfeffum excludi coeperant. Interim appetitus languere, tormina nonnunquam atrociUima, palTionem iliacam minitantia, atrophia, ifterus ni¬ ger. Intra paucos dies ek orificio ani & abfceffu vicino faftum unum foramen, reperti plures fiftulae finus. Accitus Chirur¬ gus h longinquo fecandarum ani fiftularum peritus, qui ma¬ num admovere voluit, pratferipta certa lignorum dijeta^Sedil- iuilris patiens, cum per 3. anni quadrantes beliuinos dolores, maxima cum patientia perpeffus effet, denique totus exare- fcens, adveniente infuper urinae fuppreiTionej quod unicum erat votum, exfpiravit. Conqueftus eft a primo dolore Dn. patiens 6c cibum Nepotum, quoties horum vel minimum gu- flaret, immediate quafi, prope os coccygis dolO‘ rem excitare. Ad OB 117 Ad OBSERV. CLXXXIV. “pUit absqucdubio principium hydrocephali interni, feupo«> XT tiushydropi$ capitis, qualem curavimus ance biennium cir¬ citer, in Revehendo quodam Patre Ori. J*. disctave- hementerexficcaiite, exhibito Decofto lignorum cum ad fu» dorem, tum potum ordinariuroj interdiftis omnibus liquidis aliis, pracfcripto quoq, mafticatorio 6c cucupiia : datis a meridie carnib: s adis, noftu autem non nlfi amygdalis paffuiis ma^ joribus, quatsediofiiTima cura feliciter exantlata reRitutus fuiu M OBSBRV.CLXXXn, ^Noldi novi Fabrum Clauftrarium, quem per annos ultra nunquam vere dormifle fama erat^ eumque perdidiffe fomnum omnem, quum in juventute per^rinaCus , diuturna febri afflictus eile . Oblatus nobis aliquando infans, quem ultra plusquam 30. feptimanas perpetuo vigilafle ad.evera® banr. Ftrntl lib.j.patbol cap. 2 Scribit ^ quendam mente captum menfibus 14. nullum cepiflefomnumj qnmdt Plin,lib,4x^p.4to Maecenati fupremo triennio nullo horae' momento fomnum contigiiTe narrat. In noftra Regione plurimi perfuafi funt, a- nimaiia ruminantia nunquam fomnum capeflere. Nos fidem fide dign s haot equidem derogamus, memores interinx illius." Quodmet alterna requiCi durabile non e Ad OBSERV. CCIII QUod Exc. Auftor recenfet denarium haemorrhagiam rioiarum principio proficua, in morbi autem vigore mor-* bum protelante, 6c niifafuf fanguinem rubicundum omni de- ftitutumfero, qui adeo ftacim concrevit, ut poft aliquot horas gumn atis duritiem naftus fit &c. me firmat in opinione, quam tribus quafi verbis adfefui a fine commentationis meTtadObf, hujui anni Nempe in variolis non tam folum fanguinem , quam ferum pr^cipae ^motu quodam intcftmo Archeali in tumultum cieri, atque hinc etiam Mercurium dulcem^ad^qua^ . mco^m — ' j ani II i|»i4. ! •ammmmmmm -■ ' ".' ■ — ■—— ~ ' ^.niiiiiijMiiiiii* i. «ij n%iiii4^ !..iiiiw eum, cui non par aliud, frra Remedium, utiliier adhiberi. Seri enirnia fanguine e naribus ftillante abfentiam, hon a calore ferum abfumenjte deducendam reftje ftatuit Epcc.AuBoVg liquit- jdemidvelfolafaiiyatio, variolisCDBfluentibiiS m Ratu morbi Supervenire folijta, irrefragabili indicio, fetum eo modo pur¬ gari, quemadmodum in Mercuriali faiiv^doBe, refut^rif. Me autem opinante, ferum tunc in glandulis, 5c pj^cipue fubcu- taneis, ma^iima fui parte fubfiftens, fanguini non ea quantita¬ te commifcetur, ut bicfatfe dilui queat, unde juilo nccior €- yfdito Quamvis, qui naribus prprumpit fanguis, per fefla^ ridior exiftat, nec tanta feri copia abundet , atque is, qui per f enam feftam, c qua pleniore radio profluit, educitur, M OBSBKF, gCVL' A^te triennium |nn|ier quaedam feptuaginta & aliqucl norum ex abfeeflu lateris dextri calculos ex ruffo flare^- fcentes ultra centum & piures, pifi aut circiter, quantita e, fucceflive, cum purc^ excrevit, qu^bydropicadenique extpL- V^vit. Nondubfeo, quin e. bilis folliculo prodierint, vi d. quaj inhancrem fcripfimus, pecJE Epbem.nofir Obf^i 36^ - Anderf^hn ltin, Ori^nt,fplF4» fcribit;fe 6t Comite^ fuos infolj* liculp bilario aprugno, globulo perfoJfTo, reperiffe lapidem par- rotundum 6c rutilumsquem Incote Indoftmi 6c Malaccin^ fcf lapidem felutis (@efun&l)t’it^@tein) appeliarint, ^ nucis juf glandis magnitudine quandoque reperiri affirm^riat^ Jd OBSEK CCJl C Onf. qusc ad Am,Fl Des. IL Ephem.noBr. communicayi m - ad(lend.0d Obf.gs» Ann,lU. Dec.//.p,f 70.De cura febris ter? tianac per terrorem. Cui placebit adjungere hiftoriam, aDn, Pa/lpre T apfheimenfi Auguflmo mihi narratam, qux fic habet i Molitor in delirio ex febre maligna, nemine adver? tente, per fencftram iu profluentem prxeepsfaftus , & ab ali6 ^fubmerfloncteinpeflive liberatus, iJIicoyfraQo morbo, co% valuit, alterp, qui extraxerat^ mox febre maligna ptoVindeque mortuo, ' ^ ■ ddOM^ I25 m (o) w wVlW^ «liwin— 11 l»w— “U •««»->«■ »«• O^SERK CCXIL A«ontfa£lionibus fibramm motridum fpasmodicis Iiaut raro excer¬ nenda retineri , quin & urinam ^ cumprimis in parvulis motibus «onvulfivis , prae adultis , obnoxijs , fupprimi certum eft , & admodum nuper in illuftri puello mihi oblcrvatum , nec dubito , quin vera reten» donis urinae in puello , cujus ab Exc. obfervationis Auftore ht mentio , cauia non fuerit alia , quam ejufmodi fibrarum renalium fpafmodica contraflio, vel ex ho« ipfo fundamento , quod ifchuria per epilepfiam, f claxatis hinc iflis fibris, fuerit foluta, cum alias quoque in convulfio? »ibus epilepticis gravioribus alvus & urina fponte fecedant. De IVildtganfiams pilulis , in' impreifa Germanica fcheda plus quarrrthrafonke elevatis, inde ab annis viginti me nil amplius audiffe memini. Nunc autem in his oris denuo quafi revivifeunt. De illis quid mihipartitn relatum , partim compertum fit , ea , qua par efl fide, recenfebo. Pilulae funtpifi minoris magnitudine , amarorem alocti- cum guftui praebentes , fplendide nigrse , dur^ , argenti folijs obdu£lae, quarum iC, numero Dvxidulje lamineae inclusae imperiali thalero ve- aeunt. Modus utendi internus cumprimis eft? ut earum i. X 3 . ad f. «umero in liquore pro ratione intentionis convenienti folutae no6lu pro¬ pinentur, unde fuavisfommus, &pofthunc fudor diffufiifimus eoiiie- quitur. Alius quidam Circulator has pilulas aemulari fuftinuit , cum autem & fapore fmt alio , & colore magis pallido , malim , fi quis uti vo¬ luerit, eas, quae petuntur c locis ab ipfo ^Fildeganfio praefinitis, Btrolino puta , Lipfia , Hanovia , Pr meo furto. In deecnali fatuitate juvenis linternzennenfis effc6lum laudadffimum praeftiterunt. In Matrona nobili cephalaea fere perpetua cum pervigilio laborante reliqua pretiofif- fima & a celeberimis Medicis ©rdinata medicamenta longiflime poft le reliquerunt. Anna Maria Ddffnmnn , annorum 2 'robufta , tem¬ peramenti fanguinei, ancilla Diaconi Hecblii^genps 2S. Nov. 16^4.4 noftua tenebrione quodam fuligine ex improvilo totam faciem confper- gitur, qu« perterrefaila , ac prorfus attonita hypocaufttim manuum pedumque minifterio irrepit , fufpirans , nec ad qusfita refpondens, fed fuper pavimento cataleptica quafi 6c immobilis jacens ex ore fpiimavit, torvum vidit , pollicibus manuum intro verfis, & toto corpore ultra ho- fam convulfa. Credita hinc lefto , ad quasfita refpondere quidem fed fnale condita & plane delira. Geftusmui folent eftatuatoxwni 7 namque % tomi- tja _ m(o)^ _ iniixs e fponda protra9:o faucibus imminebat, tranfacla fic per convulfio- iies& deliria viciifimfemet excipientia tota no6i:c. Nov. SI9, ijldem gellibus perada , cum infequente node, idq; duravit ad meridiem 90, Nov. Vefperi praebentur pilulae lf^ildeganjlan£ num. 5. aqua florum tilis contritae. Perada vix hora dimidia non tanti, m remilere convul- fioness fed infecutus etiam fuavis fommus ad ufque matutam , ubi a!gfa fe meliufcule habere dixit, conquefla tamen de ventris torminibus. Se¬ quebatur autem manefudorprofufiilimus per omne corpus inflar fub* ftilli , & ligamenta nervique fubfukabant ad intuentium oculos, adhue perfeverantibus torminibus, & ingravefeentibus , quoties aliquid adfii- ineret aegra, i. Dec. crebro alvum deponebat aegra cum tenefmo infi- gni , infequente mentis potentia plenaria, &ceflantibus omnino con- vulfionibus , parvo tamen tumor^ in pedibus, fed mox difparente. Hac die prsbitx adhuc 9. pilula IVildeganfiand^in aquaflorum tiliae tritae: plenisflme convaluit, fic, ut tertio Decembris, ad fervida confueta , im- mo triturationem frumentorum redierit. Vid. m. Obf. hujus anni. Quod fomnus utentibus fere femper obrepat ( quamvis in illuflri puello diverfum contigerit ) haut equidem negarim cum Exc. febmidio ^iluhs hofce opium ingredi, cum autem amarities , quae guflu deprehenditur , non tam opiata quam alodica , Medicinae fingulos effe-* itus opio foli nolim impurare. M OBSERV. CCXXII. PRodiit non itadudum Methodus curandi omnis generis febres fine affumptione cujufquam medicamenti per os j folis nempe ene- tnatis,qu3e confiant exinfufione corticis Peruani fubtilifT. pulverifati, nunc fortiori, nunc debiliori, cura aqua fimplici, primum Gallica lin¬ gua , hinc Lipfi^ latinitate donata. Elegans efi libellus , & egomet Au6tori adeo confidenter feribenti fidem temere derogare nolim. Quod autem febres apud nos epidemice, per Dei gratiam , grafiki de- fierint, nofiri homines etiam plerumque ita comparati fint, ut clyfteres extra durisfimum necesfitatis telum horreant, Dn. Auftor etiam jubeat fionnunquamterin die cly fieres ejufmodi applicare, china chinae deni¬ que caro jam confiet pretio ,ideoque hafteiius experimentum hujufce methodi capere mihi conceflfum non fuerit, ulterius heic nihil memora¬ re decrevi, nifi, quodpofita ejufcemodi clyfierum virtute febrifuga , Idulium fu dubium , quin etiam slij mprbi quam plurimi eadem me- thgdd . _ _ _ thodo adhibita posfint commode fatis curari, qu se fane res effet, ult erio ri veftigatioiie digaisfima. Nam ^gros haiit fane paucos interire propterea, quod nimium averfentiir medicamenta, certisfimum e(l , nec eos , quibus ^d;praxis diffufior, latere poteft. Qmnimmo , clyfteres dari nutrientes pofthac fruftra;, qui rem accurate penfitat , negabit. Ad OBSERK CCXXXIX. COnfer, quas de vitri & flexibilitate , & malleabilitate , &i peripicui- tate , horumque caufis in Appi^d. Ann. III. Dec. ILEphem. Cur. Differt, dexIUrisanadafticis p. fip.feqq^ tradidimus. Ad OBSERV. CCLIX, EJufmodi metaftafm febris maligna in omnimodam coecitatem ob- fervavi in Matrona circ. annorum ante fcptennium , qu^ qui¬ dem biennio circiter adhuc fupervixit, fed crebris convulfionibus epi¬ lepticis, quibus denique fuccubuit, tentata. In hoc autem differta Cafu ab Exc. Dn. Obfervatore prolato , qued non fuccesfive , fed fimui &femel vifu fuerit' orbata. JD OBSERK CCLXIX, IDem & nobis aliquando licuit obfervare , floccorum nempe legio¬ nem in febre maligna non fuiffe lethalem. Sumus interdum mi¬ rati, homines tam atrocibus in febre maligna fymptomatis afflidos, nempe finguku , delirio perenni, convulfionibus , floccorum ledione , excrementorum involuntaria egeflione , faciebus tantum non Hippo- craticis, fpem omnem & opionem pr^ter evafiffe , alios autem , qui lon¬ ge mitius a febre haberi videbantur, extindos, ut adeo fit omnium ximeneceffaria^fppocr^l^fiejusquc fequacium, prudentiorum nempe Pradicorum, cautela , dum prscipiunt, Medicum in prognofi febrium malignarum caute procedere debere , fiquidem nullibi fe turpius , quam heic, dare posfit. Cseterumex obfervationis contextu quis posfit fu- fpicari , 111 uftris fima m iftam Baronem non tam floccos legiffe, quam ar¬ tuum fpafmodica contradione tentatam , reliquiis putg prsecedanearum ultra quinquagies convulfionum, z 4i OR- 4f* AD OBSERK CCLXX. Uamvis antimomum aliquidMercunalc in finu fovere, praeter alia experimenta vel ipfa Zinnabaris antimonij teftetur, quin & Mer¬ curium Antimcnij fola tritura adquiri pofTe , in Anni hujus Obferv. f 9, f. J 02. doceatur, durum tamen eil; creditu , flores Antimcnij rite para* tos aut apoplexiam aut ptyalifmum excitare poffe. Hinc flores ilios Antimonii, qui non tantum fupra memorata, verum & mortem fubi- taneam attulerunt , adulterinos fuiffe , potius exiftimandum. Ncc enim circulatoribus ullibi, multo minus iii medicamentis Chimicis, Deorurg inanibus , fidendum. AD OBSERF. CCLXXXL IN contzgiont Dovaverdenfi SclVemdingenll Anno grafian- te , qui ejufmodi miliari efflorefcsntia, petechiis jan61a , corriperen* tUTyplerique mortui, quod admodum nuper in 2. Juvenibus, qui 11- luflrif. cuidam Comiti a pedibus erant, notavi. Si quid conjiciendum, arbitror haS efie quandam crifeos fpecieni , cujus ope Natura miafmata maligna feri feu lymphae glandularis expurgare conatur. Siquidem haut raro in febris pctcchialis ftatu, ptyalilmus quafi Mercurialis , ple- ^ rumque, nifi impediatur, falutaris & criticus obfervetur, cujus .etiam meminit induftrius Sydenharn Obferv. ^Med. circa morb.acut.hift.feB^ 'S»cap. s.p. m. 13^. Hujus itaque falivationis vicaria cenfeo exanthe¬ mata miliaria , quamvis crifin , fi malignitas adfit nimia , imperfectam , adeoque raro falutarem j & heic fortafie alexipharmacis^ fixioribus iuut inepte poffet admifeeri Iviercurius dulcificatus. AD OBSERF. CCCIV. Ic etiam ne quid fuperftitionum Ethnicarum Graeciae fuper- O elTet, olim in Deorum numerum relatus. Deo nempe Kfm dies quotmnis m Lar ijfaTheJfalUdkams, quod fequentibus verbis Apu¬ lejus, joco ne an ferio ? Metamorph> lib. 2.p.fn.34. innuit : Solemnis 'dies a primis cunabulis hujus urbis (fc. Larijfe) conditae crafiinus ad¬ venit , quo diefoli mortalium fanflilTimum Deum Rifum hilaro & gau¬ diali ritu propitiamus. Apulejus ipfe illa die Fefta ia _ _ _ _ _ m ▼iclimam cefTu , id eft, materiam catholico Rifui praebuit, quod longa icrie , & pocaci ftylo ipfemet loc. cit. lib. 3, enarrat. Hodieniim Deaftro Rilui , eheu ! nimium quantum ubique a Chriflianis aotlx talibus litatur , qui tamen meminide debebant illius Paulini Ephef. f . V. 4. Sic & nodrorum aliqui portentofis atque ad fadurn cdi^flis opinionibus , prudentioribus & ufu rerum, exercitatis dum deridendos propinant , Rihii Deo facrum facere videntur. Agedum , quidnam fit rei /2 i/«i, parum confideremus. Rifus, ait Kippingius Inftit, Phjf, lib, p. cap. 13, §. i. eft facultas manifeftandi gaudium, Spttlingm cum additamento vocat facultatem anim^ rationalis , thropol phyfJtb. i. cap, f, quo innuit, folum hominem ridere, quod ipfum quoque affirmat qu£ft. hujus cap. i.p. m.2^3. effie nempe rifum^ Hominis proprium in quarto modo. Confentientes fibi habee Philofophos propemoduni omnes , alios tamen aliter rifum defi¬ nientes, quod etiam videre licet, in obfervationis hujus fcholio* Hinc Logicis nil familiarius, quam rifum, in deferiptione proprijia quarto modo, loco exempli allegare , de Homine praedicare , quod fit animal rifibile. Qtuamvis autem jam non excutere velimus, utrum conveniat verbali ifto , rifibilis , aftive uti , & an non potius ri- fibilis proprie dicatur ille, qui rideri , non autem , qui ridere potefl:,ul infimilibus, amabilis, culpabilis, curabilis , laudabilis , optabilis^ placabilis, fperabilis,dicibilis,vincibilis, credibilis, divifibiliSyplaufibiliSy fexcenfis alijs,pr3eter tamen illud nos,qui facultates ea mente non ad¬ mittimus, qua folent antiquiores InftitutiOfnjt£, multo minus rifum effe facultatem animse rationalis credemus, qui nil ell aliud , qmm gaudium gelibus externis exprejjum. Quale gaudium, quumfoii Homini noa competat , verum & animantium brutorum pluribus , cum terrore , irsi moellitia &c. fit commune , non certe videmus, quid bruta commerue¬ rint, ut, cum geftibus externis iram, moerorem , terrorem , fremitu> tremore , horrore , exprimant , a fola gaudii per rifum manifellation# txcludi debeant ? Quis cachinnari fimias non videt? immo, quis non miratur canes tum fibimetipfis abblandiri , tum illrs , quos amant, ho-*^ minibus , cumprimis diu non vilis , eo quidem gellu , quem multi Catones aulleri non exprelfcrint ! Rifus eft gellus qui exprimitur cer¬ ta mufcLilorum throracis& faciei contra6lioue , quale quid canes face¬ te, neminem nifi non obfervantem, larere debet. In cachinnum rifut erumpit dum irifuperconqualfatur diaphragma vibratione fonora tra*» quod nec ipl^ifmet canibus negatum. Alius enim eft geftus, 3 ali» _ M(0)m _ _ alia vox blandientis, alius & alia iracundi frementis & latrantis. Igitur Hominis rifibilitatem inftantias pati , nemo fortean , qui curatius rem intueatur, diffitebitur. Ridendus itaque Sperlingius , qui /oc. cit,p. 244. Proprium hoc, nempe rifum , ait j effentiam fequi , tanquam ef- fedtuscau/iam proximam &necelTariam, ficut equinam enentiam fe- quitur hinnitus, caninam latratus, leoninam rugitus, &c. quafi non fermone diftingueretur a brutorum proprijs vocibus Homo : immo, quafi ad rifum requireretur , edere vocem. Neque quis oggerat, ca¬ nem semulari rifum, non vere ridere. Unde, qui hoc dicit , probabit ? Forte, quod non -eundem cum Homine geftum exprimat ? Vanum. Cauffia eft aliamaxillse caninx textura. Sed, quid hoc ad evertendam rem ipfam ? Sufficit , canem pro exprimendo gaudio, quod homo quo¬ que facit, quatere diaphragma , maxillares mufculos torquere, idquc diverfa ratione , quam , ubi aut ringitur , aut alio affedu movetur. Ubi objeftiim^ inftrumenta & media rifus , ibi rifus ipfe, potentia, non aftu ; Atqui hxc omnia in canibus. E. Si quid in Homine diverfum accidit, diverfitati textura partium id adfcribendum. Alioqui nec ambulare dicemus canem, neque coire, nec facere quid aliud , quod eft ipfi cum Homine commune , propterea , quod ea non iilo pra^cife modo pe¬ ragit, Obfervationem autem noftram , quod attinet , rifus ille fuit haut dubie convullivus , ut tefte Scboliaftes Excell. cenfet , ac yelut ex fpafmo mufculorum alioqui inrifu voluntario moveri folitorum oriun¬ dus. Qualia exempla non tantum in epilepticis pluribus occurrunt , & me quoque vidiffe recordor , verum & hypochondriacis noiviun- quam in cachinnum incoercibilem folutis. Nec alia videtur elTe cauffa rifus quafi non naturalis a titillatione nimia exorti , quem etiam Flutar- chusmoral i*pr£cept,defanit, tuend. p. m, Convulfioni fimi- lem, adeoque molejftum , vocat. Rifus autem Sardonius quidnam proprie fit, & qu^e denominandi ratio , nondum eft unanimi Scripto¬ rum confenfu probatum Natal, Com, Mythol. cap. rg. lib. i*p,m, ^66. In ^ardo , fcribit , Infula , Senes, qui ad feptuagefimum aeratis an- aumacceffiifentafdis filiis ridentibus in Saturni honorem lignis caedi folebaiit, deinde e praecipiti loco dejiciebantur , unde ductum eft pro¬ verbium rifus ficut fcripfit Hiftoricus in rebus Dt- liacis. Aliter Alex ah Alex. Dier. GeniaL lib. f. cap. i y . p. In eos, qui praeferunt l^dtiam , quum intus angantur curis, quique blan- ditijs velant odium , rifhs Sardonius dicitur, quod in Sardinia apiaflra 'iittliiis herba cujugefuSjdiduitQQre, velut ridentes homines mortcia - _ _ _ m (0) m _ _ _ tj f mortem appetere cogit. Cujus for tafle generis eft planta iVbfw^ic^, <]i]am exhibet m.^31. &iiluftriAu- 6lori propterea apio rifus dicio ^quiparatur , quod tamen nomen ran-* mmulo aquatico communi 2. f ab trri^mcntano imponitur. Sic cautm - Bifus Sardinlcus aut Sardinius dici meruiiTet. jg^uo de, item multis ad rifum pertinentibus elegans difputatio exftat D^Richieri^ habita fuh umbone claro IlL Franci Helddb. i6§ 3, Ubi rhus Sardonius deferi- biiur , quod fit convulfio muf culorum fachi pr£cipue labia movm* tium, ab irritatione infigni nervorum his mufculis infervtentumjpe^^ ckm rifus ,f£pe cum mentis alienatione, exhibens. De rifu multa Sc aliger Mxercit. 31 /.De profufiorisrifus noxis & cur in eo abdomen comprimatur Oeconom, animal, cap. 12. p. 2df,vid. & Bac. de Ferulam. filv.fUv.Cent»%. experim. /21. Derifu phthificis > etiam , quando convaluere, noxio Dilp. Hafenr efferi de phthifi habita Tubing.refp. Mejero idp/. thef. (5o.fequcntia r Dn. MartiniJ. U,C. in illultri Collegio Tubingenfi degens, ex copiofo fanguinis fputo, vena etiam digitalis longitudine rejecla,phthificus fadrus, & feliciter curatus, anno tamen pod Francofurti ad Moenum per effufiorem rifurd pulmo¬ nes convellens , utramque aniinam & purpuream & immortalem bea- tamque effudit. Rifum in infantibus nimium concitare nefas & no¬ xium* Ann, IX. Dec, iLEph. Cur» Obfer. 22» Rifus fere interne** cinus exortus a folo afpeftu carnis fuill^. Ann. l. Dec. l»Fph. CuYm Obf. 134. SchoL Rifus multus, an femper flultitiam arguat ? vid.-^M- FIILDec, II. Epb. Cur. Obf. lyd. A rifu quidam mortui , alij aegroti fadli , ibidem cum ali js de rifu pluribus. Nobis jam rifum tenere coD libet. uiD OBSERA. CCCVin. INparefi ex Colica tametfi balneas, ut nimrum exficcantes & calf^» cientes Pradlicorum aliqui parum laudent, ac in fpecie celeberrimus BeufntrusT^o^ker in deferiptione Balnearum PFemdingenfium hoc in cafu, eas, ceu anguem fugere doceat, nos tamen praeterito demum anno Capitaneum quendam Bavaricum , qui parefi ex Colica per quadrien¬ nium laboraverat , digitis adeo incurvis , ut cibandus ab aliis effet, in laudatis balneis IVemdingtnfibus belliflime fibi reftitutum vidimus , adeo,ut fpatiovixquatuordecim dierum vitrum ori fuo admovere di- diciffet. Occurrimus autem Beufnemno & aliorum timori fimul intui 7|« M (o) ^ intus humeftartte diseta , gelatinis cervinis & eburneis, emulfionibus f mygdalinis & fimiiibus. Idem prsftitimu^in Domino B equini , He¬ rois per utrumque orbem celebratilTimi , Dn. OHdrchionis Ludovki Badenfis,C%izrd per Imperium Locumtenentis generalis &c. &c. Confeirioiiario , qui arthriticus quum per tempus bene longum decii' feuiiTet, denique ex Gplica pareticus nec manus poterat , nec pedes mo¬ luere jinfuper tam macilentus, ut fceleton antiquo corio teclum dixilTes: Ijfdem tanaen Balneis W^emdingenfibus, propinatis infimul fupra diHis ^ ‘tantum profecit, ut licet non omnino mobilis , inde t^men conteil- tus abiret. OSSERF. CCCXLV. Dem nobis ante quinquennium videre contigit in quinque paupercu¬ lis pueris juxta puellis, qui cicutae radices e T erra primo vere evuh |as comederant , infecutis horrendis fymptomatis j accito tamen vomitu , & alexipharmacis adhibitis , fucceflive fibi pmnes redditi, HISTORIA DE HEMICRANIA PERIODI- CA SINGULARI, ' ejufque curatione Illufir.andis DD. Bartholini ScCriigeri In Ephemeridibus Curiofbrum Germ- publi¬ catis Obfervationibus Li er cxLi Decad, I. Anni. I. p, 149. ET Decad. II. Anni. IX. p. 24J. Solandaeque miferiae humana accurata v \ J. G. R. S, E. B. Confiliario« J-J.Le. De c. lUMn. I3S Co) ^ J. J. LEilam in Ephemeridibus Curioforurn Germ. Dec. ii. Anni i ^90. Oblervationem CXLI.p, 245.de Hemicrania Periodica, ad me pertinere Obfervavi , quippe cujus mentio ibi «Wi/u^o^tada» Citavit & ibidem Academicus Curiofus in teftem Dodorem Juris, & virginem , eo tempore domus meae condudiae participem , quibus utrisque , fecundum Deum, remedium ^ me, fed atroci dolore , nec fme fanguine , partum erat dudum, confcio Eo ipfo , qui iis deinde medici¬ nam , me prius experiente , fecit. ^ Sed quia hic cafus omnium confef» fioneJ/«g«/^rf5, & miferiae humanae intereft, omnino fciri , quid de eo ampliter compertum fit : Jam dudum Commentariolum ex Schedis meis colle6lum,defcribere per morbos fuccedancos prohibitus, jam tan¬ dem ferius prsefto officium , fimul grate numero jehovae Soipitatoris gratiam , cujus fapientis placuit , adolefcentiam meamfxvi hujus morbi exercitio ab epidemica feculi vanitate coercere, quando mihiAnnoi6f 4. cum, a Le61:ione,die intenfe-^ftivo in Librum prona facie obdormien¬ ti , immifit, innocenti prOrfus occafione. Evigilans fentiebam caput ftupere veluta gravedine : Sequenti autem mane hora VI. e Longin¬ quo ©bfcurus pulfatilisque dolor pungere incipiebat membranas mu- fculi frontalis fuper oculo dextro , centrum fuum figens in medio fuper- cilii , atque fucceffiu licet atrocior, ab hora tamen X. declinabat,ha6lenus utcunque tolerabilis : poft XII. meridianam ufque ad VI. fequentis diei matutinam, inducias concedebat : Loci alfedti tamen contaclus fen- fum immaturi apoftematis imitabatur. Secuti deinde funt a prima hac invafione dies adhuc fex , quarum tertius , ut immanior prioribus , ita quartus & quintus remiffiores : Sextus finitor erat novae hujus mife- riae. Poft menfes ofto revifit offiicinam fuam periodicus hic dolor propfus eodem , quo antea , loco , acceffu, 8c receffu , intenfiore tamen gradu & mora. Atque ita porro totis XXIIL annis ifte carnifex me trimeftribus& quandoque brevioribus vicibus, graviter excruciatum faepiusadt^dium vitae redegit. Nam tanta fuit paroxyfmorum ve- Jhemeintia & diuturnitas, poftremis praefertim annis , ut ejulatus tortura cxprefli viciniam moverent ad congemendum , & fociae deprecationes ab Ecclefia fuerint expetendx ; Jamintra primum fexemiium, Medi¬ co funefte ominante, & fuadente , quod me funeri pararem. Verum Deo Yifum erat perficere virtutem fuam in mea infirmitate. Cum ca- _ _ rj9 put primum purgaretur ab acribus humoribus, praefens erat Levamen, Sed eadem medicina recurrenti oppofita malo, juvit nihil. Occafioni autem recidivis doloribus fuit, fi mcatarrho fortius flernutarim, aut emunxerim, fi ab afperiore vento frons refrixerit , fi caput in fomnis fitu proniore jacuerit, fi mitella dormienti deciderit : Denique & ad leviora errata fenfi primum fub pericranio , circa locum dolentem , ftri- fturas acutiilimi , 8c per varios anfradus fubitb difeurrentis doloris , ad inftar fulgurationis ; mox ocularis mufculus rubebar , deinde tumens & convulfus movebatur involuntarie, per elevationem & fubfidentis cutis deprefitonem : T andem fuperveniebat lancinans & ad rhythmum cordis pulfatile malum , intra fex 5c d61o horas defaeviens. Quid judi¬ caverint fuper eo tres Excellentes Medici, quorum memoria in benedic ftione ell: , genuinis eorum verbis adftituam. Sic autem etnfuit Sa- gax B. Tim^us. Doior in fupercilio dextro per intervalla recurrens , mirabilis fane efl, nec a quoquam feu Veterum feu Recentiorum Medicorum, quantum mihi quidem confiat , abfervatus. Ad cephaleam referri non fote fi. H£c enim totum caput , vel maxijnam ejus partem , occupat. Multo minus ad Hemicraniam, qu£ dimidiam affligit , cum ifte dolor tantum inf uper cilio terminetur ^ in brevi ejus vicinia. Etfi eram ^ in pericranio aliqualis dolor percipiaturyobtujlor tamen ille efi , nec ai vehementiam ifiarum accedit. Ex qua caufa proveniat, valde obfcu- Yum efi ; nec fatis liquet , Humor ne fit , an Vapor, five flatus, Vapo¬ rem quidem innuere videtur fubita doloris invafw, partis affeU^ in- tumefeentia, vertigo, ruBus, ^ quod ex litu olei fiillatitii Cumini, cujus tn dijcujjione vaporum ^ flatuum magnavis efi^ citoabfcejferip malum: Sedrepugnat doloris , qui ad oBavum ujque vel decimum diem extenditur ,perfeverantia. Equidem ( falvoa. /. ) ab humore Equidem [anguine biltofo , fervido , acri, fero fcorbutico diluto , malum hoc excitari vel inde conjicio, quod dolor efi acutus pulfatilis, quod pars ajfeBarubet, quod fubprejfo fanguinis ex cavo dentis confue^ to effluxu ^frequenti narium h^morrhagta demum inceperit, ^ poft- modum fcarificationibus phlebotomia abaBus fuerit. M otus mu-~ fculi in fupercilio, qui tempore paroxjfmi modo furfum,modo deorfum, pr£ter voluntatem trahitur, etiam r enitente £gro , convulfwus efi ^ ab eodem bnmor e, fingulari acrimonia pr£dito,partes fibrofas gg? nev vofas irritante, excitantur^ Animi deliquia a doloris vehementia Spiritus difflpanU, proveniunt. Stomachus naufeat vornituriens , *S ^ traBis 140 _ 3^(0) traSis in confenfum ventriculi membranis , ^ commotis humoribus a quorumevaporatione^ vertigines fuboriuntur. Hoc in antecejfum de caufisconfignare volui. De remediis coram inter nos - Sequitur Epifiola medica C. D. Jch. Stgif- munii Elfholzii. ^ NobiliJJime atque Confultijffime Vir, Domine ^ Amice honor an^ rfe, Litteras tuas de pertinaci tuo affeUu accepi ^ legi, expendi. Sen- tentiamfuccinilam accipe fuper malo quod ob aliquot cir cum ft antias trutinammeretur. Ad Hemicraniam autem referre morbum nullus dubito: Sive enim partem afferam fped: es , five doloris magnitudi- nem , five motum periodicum , omnia conveniunt. In hemicrania aut afficiuntur integumenta^ pericranium^ aut men')nge5 ^ ^ fi qu£ fub cranio reflant partes membra nof£ , exquijito fenfu prodit £. Ex- tenduntur autem tam pericranium quam menjnges non tantumptr oc¬ ciput finciputque unlverfum ; v^rum etiam per frontem ^ cavum ocu¬ lorum i9^per ipfa ferpunt tempora. Tibi autem pericranium potius arguit dolor , non profunde aut intra cranium latens , fed fubcu- taneus : ^ quantum etiam mihi dum nuper hic decumberes , obferva- re licuit , dolore , malo adventante , incipiebat occiput parte dextra : j^ox dolor prorepens non tam ad verticem, quam vicinum finciput^ inde tela f£vitU fu£ per frontem ad oculum ufque dextrum jaculaba^ tur. Dimidium itaque tibi caput ante ^ retro , ut in Hemicrania fieri confuevit, affici manifeflum efl. Enimvero , quamvis circa oculum magis intendatur dolor : Intenfio tamen illa in una parte major quam in alia, totam morbi fpeciem variare nequit, ^nn imo tam in pbaUa, quam Hemicrania dolores ad oculos ufque pertingere ipfe Ga* lenus ajferuit, L.s.de Loc. affeS» c, IX, ubi materiam hanc ex profef- fo traSat. Conjicere pr£terea licet , quotiefcunque pericranium circa occi¬ put finciputvefolum afficitur , humoris peccantis minorem adeffe co¬ piam^ dolor em propter e a magis tolerabilem, ^odfi humor aug¬ mento fumpto infrontem ufque effundatur , dolores quoque inde augeri oportet: Nequemirum, fi in muf culo tum frontali tum palpebrarum claufore magis quam in locis, ubi mufculi defunt , ipfi figantur , majo- remque ibi Tyranidem exerceant. Ad caufamquod attinet^ Sangui¬ nem _ _ _ _ _ nem ejje blliofum ^ acri firo dilutum ftatuo: acrimmiam vero is omnino debet vitio bypocbondriorum fcorbutic£ corporis difpo^ fitioni. Porro qu£ tum de mufculi motu convulfivo , tum de animi deliquiis ^ventriculi naufea, durante Paroxjjmo in addita cafus refolutione dicuntur y tam junt [egregia y ut addere quidquam non opus fit- Caufa vero intervallorum latet in humoris peccantis tardiore vel celeriore congeftu^ ejufque motus ac quies d c au fis externis y qua¬ rum magna eft varietas, dependet. {Jdccumulata vero fufficknte materia, atque commota, oritur paroxjfmus : nec tamen una vice tota commovetur materia yfed jingulis diebus aliqua ejusportioyquan^ taquidemperd. aut 8. horas Morborum medicatrix natura diffipare valet. Pofteaquam autem congeftus femel humor, diQa ratione per vices intra decem circiter dies abfumptus fuit , quies menfis unius aut plurium pro ratione viSus & rerum externarum intercedit. Verum, qu£ ad yvca indignante B, D.Tim«0; quafi ex diffi- _ _ m FI, malui^ 14« _ _ fnalum,itum eft ipfi , non expeftato ^grefTu, obviam, prorfus pari pro- ceflu , & repetita fubtraftione materise , in qua tot annis fas vierat : Atque ita defaeviit, nec ( Praefifeini I ) rediit intra annos XXU. licet fubinde vefligia relegerit & oftium pulfaverit. Evenit itaque mihi pofthac non femel, quod Maximiliaiio Imper. qui precaturus , quoddam in Hungaria Sacellum ex itinere ingreffus, turbatus eft Zifcae, Huflitarum Ducis ad parietem collocata imagine, moxque praeceps exiens & cruce fe fignans, Beftia, dixit, etiam mortua terres. Certe poft ejeftionem fupercilium , eam circumvagari , & vim novam parare, perfaspe exterritus fenii , nec fum aufus , nifi crebrius interrupto textu , relationem hanc abfolvere ; veritus, ne Natura ipfa reminifcentia ad rea- gendum errores fuos, invitaretur. Stetit tamen haftenus, per Dei gra¬ tiam, intra minas revertendi, conatus. Tandem certior confummatae & Divinae curse, abfolvi fallendis quondam doloribus coeptam conditi ia Sepulcrum Salvatoris picturam , quam’ deinde Colbergae in Templo swritimo , proxime fuggeftum dedicavi , cum fequenti Epigraphe. JESU CHRISTO Viro dolorum^ ^otivam hanc Tabulam Liberatus faamantu pinxit &pofuit Joh. Gebhardus Rabnerus cId. DG. LXXV. Defecit in dolore do» «uerito M OBSERV. XXX,- SEptuagenariaeHollandae,quamcx Bartholin. Cent i. hiflor. yg. in Seholiis hujus Obfervationis affert SaGhfius , pingere e re erit, ut annis fic morbo parem, quamvis natione ac fide Germanam, qus per totum vitae fuo curriculum Gangliis anxie prefia, unum tandem ex illis in Vertice fitum , incidi voluit. Di61um fadlum! Aft, quanta fnetamorphofi. Chirurgus fubftantiam in hifce tunlorlbiis alias hae» ren tem, removere fedulus , non fine circumdantium rifu , cornu ofFen** dit praedurum , magnitudine articulum Pollicis squans. Quod cum &Ego digitis leniter contredlare vellem , en ! leniori motu fponte •quafi fecedebat, non praster domicilii fiii fpeftabile admodum vedigium in olTe aliud relinquens j Quodmireris , Familia , ex qua haec cornige¬ ra nodra, omnis Gangliis obnoxia eft, ut & in Signum verse Prolk^ abierit! 4d OBSERF. LVIIL MOftuum Apoplexia Padqrcm ex fcabie retro plulfa h^ec-Obferva» tio cum loquatur , addere placuit eMem ex caufa, qpamvis haud «xipirantem , difficulter fatis fpirantenr, Alutatii hujus Loci vidu» ami Haec tuifi ferina vexata , Pharmacopoeum (ut folet in morbi primordiis vulgus incondans ) adit , ac medicamina tuffim rcfpicientia ' aufert 5 Aliquot pod dies prorumpunt Pudulje fero tumidse , collum ^ humeros , pedesque occupantes, quas eum comitarentur Ardor inten- ius , no£les infomnes, fero fapiens ad mea confilia confugit, ae praevLr morbi &remedi©rum affumptoTum confc/Tionc opem meam implorat, Gonfcnfi j ac infufo laxativo, tum ardorem redinguentibus externis ut & diaphoreticis affeflum impugnavi 5 His femi - redituta , remedio- jumaeque ac disetaercipuensufum, fcabie externis felis retropulsa dc«^ muo a Pharmacopoeomiiuft^ratis ,allhraauca fefta?,dffi ^8 in£miam ingemuilt« m (o) m H9 M OBSERK LXIL INauditav Hinc apud quamplurirrtos , qui non nififib i fidunt, prodi- giofa vocata , degenerare tandem in rara folentl Nec in tantam amplius admirationenifeu (perlatores feu Auditores rapiunt, frequens fi obfervationumfiat Copia. Eadem Fata pri^fens Obfervatio vide¬ tur obtinere, dum parili hilloria illam confirmare polTum. Facmina Generofo viro nupta primipara , menfe quo gravida feptimo circa finem, doloribus partus i. e. gravisfimis corriptur: profiliunt Aquae fed& caput infantis crinibus pro mole longis te61um prodit. Quis non inftafTe Partum pronuntiaffet ? Adflans ObUctrix hujus opi¬ nionis, foeto non ultra- prodeunte , cdnflieta fibi & ufii familiaria fada remedia , ad foetum quod volebat expellendum idonea propinati Dc- generafls dixifles h^c ipfa Pharmaca , cum foetus loco exclufionis j^c- ratse, prim'a potius quaereret Latibula , tamque firmiter illa teneret, ut poilfeptem demum Hebdomadas prodire ac fortiori quafi /altu pa- Iseftram hanc mundi femel vifam Intrare volupe fuerit. Ari ex Hac Obfervatione telum enafeitur illis , qui pro omni fastu feptima menfe egreffum moliente fub VexilloGaknijtanquam pro aris-^ focis miiitantf M OBSERF. LXX. Ir quadraginta circiter annorum , evfarcos, flatura procera ae» quod Caupona muneris requifita alacriter /kis expediens , mole- ftos fibi milites vi domo arcendo, gladio vulneratus fanguine affatim f3r®iluente, tertfb poftinficlurii die obit. Referato, Magiffratu id ubente, Peclore , vulnus quintam inter & fextam coflarum penetrans, ad unciam Pulmones laeferat. Afl quid Pulmones dico ? Potius Cor¬ pus Fungofum ac rpongiofom eorum loeum occupaverat , nullo modo, qua vi vel artiHeio id tentatum fuit , aeri obfcqtiiofum , omni fanguine vacuum. Hos inter pulmones fpurios , cor ut magnitudinis flupen- dse, fic ciasfitiei latitabat infolit^, pericardio cra/fiflimofubftantise me¬ moratae firmiter adhaerente undequaque cinclum. Lubuit , refecatis quae id ligare folent, pariter hic majoribus vafis, Sanguine exhauftum, iHatera examinare , ac hoe^ modo poadus uiiciarura quatuordecim &; dimidiae aequavit. •T j Jp- V 150 AD OBSERV. LXXXIII. 7, AUgcatincongma comedendum numerum Gravida nec ex animali nec ex minerali regno delicias fuas quxrens. Majoranse exficcatae herba contenta ; modo enim ingravidata hk faturari cepit, & cura /oetu exclufo hunc appedtum tandem depofuit. Ad OBSERE, a G Audent Fcemihs foeminarum confortio , ei'go & huic jungara Formofam Generoficujusdam Conjugem. ' Quas a Viro libe¬ ra, libera pariter a Dentium fuit cruciatu: Sed quoties gravida fa6la, toties paucis ante puerperium inflans feptimanis molarem non fine acutiffimo dolore dentem numeravit novum : Hsec quoque eil , quse mafculo prasgnans biduo ante puerperium monachum cucullatum, feu foemellam alba vefte indutam in fomno vifa eft yeftalem. Ad OBSERE eXLL A Mpliflimo Difeurfui de La£lis ufu in Arthritide 'hoc unicum adde- ■^re placet, quod vir quidam Arthritico dolore fed& ad eandem re¬ mediorum ufu fatis exercitatus , lotium obfervavit , dum ladlis cura uteretur ad fecundam no clem matula exceptum inftar coaguli laftis incralTatum. M OBSERE, eXLL Cllm omnes omnia ferre haud queant., emplaftrp jn obfervationc notato aliud addere lubuit de cujus virtute, ut. plurimi arthritico¬ rum hujus loci fibi gratulantur, fic inter illos vir quidam in fumma di¬ gnitate conftitutus Dn. H. S. ad hocce fimulac dolores prodromi fu¬ turam annunciant podagram tanquam ad Afylum confugit , & ex impofitione dolores primo majores, moX tamen tintumefeente parte af- . feAa illorum remisfioncm percipit. Compofitio hsec eft. Cer. Flav. ^xj. Colophon. Bdcllij. aa. |ix. luccin. citrin. |iij. Gumm. 'Ammoniac. in acet, folut. terebinth. alb. aa. |ij. Galban. in acet, folut. Sandarac. aa. |j. Maftich. thur. aa. |j8. miic. f. 1. a. Empl. Nec. reticendum (jmi- tationi I _ _ _ _ _ _ Ili tationi forfitan aliquando erit locus) cum modo memoratus vir con- fultisfimus, doloribus arthriticis fubito correptus, iter admodum necef- farium ingredi deberet , pr^fenu^neum voluerit remedium antiarthriti- cum. Suafi Empl. velkator, ut apponeret, didio citius ceffarunt dolores ac iterfauite eftingreflbs. JdOBSERKCXLVl ABfcefTus in inguine foeminas ruflicse in memoriam mihi vocat tu« morem in eodem loco ancilla? cujufdamdudumGachcdlicas: hxc plurimis aliis jam vexata morbis obfervat tumorem in dextro inguine fe fe elevantem , fed quia doloribus hadlenus expers , fufque deque il¬ lum habet, tantum non negligit, donec mora incrementum fumendo,* mole formidolofus apparuit, vocatur ergo chirurgus ^^qui cataplafma- te ex emollientibus parato rupturam urget & obtineymfimul vero fo¬ res pandit vermibus acervatim prorepentibus , quorum exclufionem vino aloe impr^gnato ex 'confilio meo felieisfime promovit , aegra hii hofpitibus ingratis excluhs , convaiefcente.- An hi vermesdn loco tu¬ moris fuerint nati ? An vero inteftina perforando huc tandem appule¬ rint? An etiam extra inteftina generari vermes queant ? Q^ftio- nes haud orrinino fteriles forent , modo easdem fufius exponere e re jam eflfetr hoc tamen addam , me aliquando in cane vivo diifedlo , fi» mulae abdomen fuit apertum , in convexa hepatis parte lurribricum, repentem fat vegetum quadrantis ulnsc circiter longitudine non fine ani¬ mi obledlamento obfervaffe. M OBSERV. CXLVIir. Uod de Axungia Norvegiea affertur experimentum , Bufonibus fcilicet illitam cito ipfos jugulare , id cum quavis axungia etiam noftrate inftitui ac idem effedlus obtineri poteft , quemadmodum hanc experientiam ex plurimis aftibus fat firmam didici. Nec tamen mihi omne dubium eximere potui , ( cum quosdam in loco ubi id ten- taveram , altera die non invenerim ) an oftinimodo jugulati di¬ ci posfmt bufones , an vero illis obtingat quod mufeis pipere vel cerevifia necatis , quae vel fponte , vel cretse aut cineribus calidis involu* tae ad fe redeunt. m (o)m Jd OBSEPJ/. CLVIII. SUpcrpondij loco (haud enim dc calculis pulmonum tum in vita re» je6\is, tum poft obitum repertis, quilpiam vixfcepticusdubitabit ) jungere placet Virum quondam confultiiTimum paulo ante obitum S^undij Confukm dignisfimum D. D. P. qui oiim gravisfima tusfi vexatus, calculos minutos ex pulmonibus in copia fa): magna exckifitc ' " Co) ^ m HISTORIA Epidemica G er manix. Conftitutio epidemica Auguftana Anni 1697. DN. D. LVCJK SCHROECKli; Academiae Caefareo - Leopoldinae Natura Curiolbrum PRiESIDIS. QUam MorbonaAnno elapfo ad finem vergente quietem Medicis AuguftanisconcefTerat, multam hoc quoque continuaverat, ita ut licet morbi aliqui epidemice Urbem infeftarent, raro tamen multos invadere^ deprehenderentur. Morbilli inprimis & Variola tum beni¬ gniores, tum confluentes, gravibusque fymptomatibus Ripat^ , pueri¬ lem ^que ac juvenilem ^tatem invadebant , & cladem ijsdem infere¬ bant. Dn. G. mercatoris filiolus novem annorum,cuin Variolas feli¬ citer fuperafiet, paulo pofl: menfe April. in tres etiam forores fratrem¬ que o£l:o annos natum contagium derivaverat ; inter quas fororcula triennis , ad medicamenta fumenda difficilis , atque puftulis non adeo multis licet laboraret, ob crafsag lymphae bronchia obvifcantis abundan¬ tiam gravius refpirans , nec non cephalalgia intenfa , cum fubfequo ex aure dextra purulenti humoris , parciori tamen effluxu tentata, acceden¬ tibus convulfionibus fenfim defecit ; in altera autem forore , decimum aetatis annum agente, non admodum segrotare vifa , variolae quidem plurima, nec difficulter prodierunt , ulla tamen arte, in juftas puftulas extolli atque fuppurari recufarunt, ut &L ipfa tertia hebdomade obierit ; tertia vero foror fedecim annos nata, atque confluentibus Vari olis ob- fita , de intenfo totius corporis ardore , quem & ipfe rubens cutis color teftabatur, potisfimum conquefta, feliciter emerfit ; cumque ipfe frater, qui Variolas difcretas mediocri numero ejfflorefcentes , nec fymptoma- tum aliorum concurfu graves licet pateretur , decimo tamen a decubitu ' die,magnam narium haemorrhagiam fubijt, quae per quatriduum fubin- de recurrens jVariolarum tamen neque ad interiora regreffum , neque mortem induxit, fcd temperatiorum emulfionum poft ufum ceflavit^ DccJILAnn.^,^ n.App* JU quam# ■f4 _ 3^ (o) ^ _ quam, Variolis jam exficcatis, i6lerus plurium dierum excepit, a quo jufculis , herbis recentibus bellidis &c. medicatis ienfim convaluit. Pleuriiides etiam vers, 6c Peripneumoniae , in principio fi neglige- fcantur, fenibus inprimis funeftae j quin & Catarrhi graviores fauci¬ bus mokfti , ac fere fuffocativi, Tuffesque humidk notabantur : in illuftrilTimoquodamBarone fauces conftringebantur , ut fufFocationis in periculo verfaretur , cui Elixir proprietatis Claud. cum fpiritu corna cervini mixtum praefentaneam opem prasftitit , & recurrentem aliquo¬ ties infultum potiuncula laxativa , fubdu£lis ferofis vifcofitatibus, peni¬ tus abegit. In alijs deco6la herbae vcronicae , radicis liquiritiae , feminis anifi &c. aliaque ferum ftagnans di/Tolvendi vi pollentia , &quae illius abundantiam blande eliminabant, laxativa fe commendarunt. Non¬ nullis fadlaferof^ materiae in ventrem inferiorem metaftafi, cum fubfe- qua diarrhaea , aut febre tertiana , morbus fuit folutus , quidam viri¬ li in aetate conftitutus , cum faciei intumefeentiam , intcnfo calori, cepha¬ lalgiae 8c virium debilitati junftam incidilTet , paulo poft , a propinata bis fudorifera potione , cefTante tumore atque dolore, ferum peccans inde per anteriorem corporis partem defluere, ferotumque in molem infignem extendere fenfit , eodem tamen tumore, poft propinatum bi- jiis lolum vicibus diafcordiumFracaftorii, alvum que ficciorem per fo¬ lia fennae prunorum Damafeenorum decoflo infufa referatam , a cata- plafmate ex refolventibus & difeutientibus pulveribus cum lafte cocli® parata, facile iterum evanefcenie. Ut porro Arthritides vagas , Ifchiadicos dolores in Anni praece¬ dentis exitu memoratos , & hucusque urbem infeftantes taceam, F c- feres etiam ardentes in puftulofas fepe & maculofas efflorefeentias , non absque malignitatis aut contagi} nota, & cum dorfi praecipue ac capitis fnagno dolore in principio conjunftas abeuntes ^ prscipue autem, praeter erraticas,quotidian3e ac tertianae notabantur ; quae cum primum invaderent, continuarum in aliquibus metum, vehementi fuo calore, €€phalalgia, delkijs ac virium debilitate , incufterant , brevi autem tem¬ pore , a propinato , varia fub forma, chinchinae cortice, &, fine quo difficilis ac fere fruftranea reddebatur cura , interpofito quandoque blandiorum evacuantium ufu , absque recidivsc metu , ni gravis in diaeta errer committeretur , rcceftcrant 5 prout nec continuae febres , bezoardicis & diaphoreticis continuatis haut immorigerae, perfeftam fanitatem femper admittebant, nifi fuperftitem ritiofe lymphae abun- venaiculoinprimis atque inteftmism in fine morbi Leniti- _ .«ff Lcnidvis commode educere ftuduiiTem. NobiL Matrona, floridae aetatis , fanguinea?que conflitutionis in fine fecundi menfis gravida, poft «bos concodu difficiliores ingcftos, in tertianam incidit , cum pcr- «loleflo tenfivo dolore , a quo , poft biditanum fpecjfici ftomachi^ Poteriani ufum , pulveris Peruyiani fcrupulum unum in tantillo vini Neccarici rubri fubadfbngentis, mane &vefperi per duos dies fumfiA ' fet, libera quidem evafit^ infignem verp uteri h^morrhagiam , cum abortus periculo incurrit, quae tamen a coraliorum rubrorum pulvere tum folitario, tum lapidi hasmatid ac terrae figillatas commixto, fuccef* five exhibito, imperata fimul quiete, fenfim ceflavit, aluo irnerea ficciori & flatibus gravata , cibis lubricantibus minime , foliolis autcpi fennag parva quantitate decofto prunorum Damafc. infufis, obiecundante^ partu vero filiolum jufto tempore fanum & vegetum excludente. Pluribus Ophthalmiae , genarum non tantum oedematofos tu¬ mores , modo indolentes , modo odontalgis , in ulcufcuia buccarum in^ terna aliquibus terminatae, juntti, moleftiam magis quam periculura creaverunt, fed Parotides etiam glandula^', modo in uno, modo utroque latere, cum pr^ecedanea febrili efferv^fcentia , in pueris quandoque ad delirium ufquefpiritus magis mobilesexagitante, lymphae lentefcentic * tlagnatio , M. Majo occupaverat j ncc cararrhofae capitis & pefftoric gravedines M. Junio omnino aberant. Ophthalmiae ardorem nihil felicius quam vini fpiritus lintelo exceptus & impofitus compefeebat. Parotides autem , juxtacum diaphoreticorum ufu, emplaftrum mala6ti^ eum Augufi fimpiexdifcudebat. Infirmitatibus hifce, qu« a feri ftagnationibus ac coaceryationibuS| nec non ob /ufflaminatam infenfibilem transfpirationem > variarum im¬ puriorum particularum inquinationibus commode derivari amant, producendis frigida aeris ind.emcnua^ &poftea inaequalitas plurimut» contulifle videbatur j cum enim primus Anni menfis frigore, admodum quandoque intenfo 5 crebrisque comitato nebulis, infeftuseflet, qua^ M. Februario frequentes nives , praeder frigoris continuatio¬ nem , vefpertinis autem horis remiflionem excipiebant , Mar- Uus & Aprilis principium jnconftantia fua modo nebulas , plu¬ vias , nives , modo ferenitates , acris teporem frigulvc produxe¬ rant, ufquc damfol ad Tauri fignum propius accedens, amoeniori* Veris fpem faceret, inque Majo calores aeftivis fere «quales primo ex¬ citaret, quos tempeftates non infrequentes, nobis equidem per DEI gratiam clementiores , viciniae autem noftrae , atquse remotiflimis etiam. ialpcis4inprimi8 d.ai.ft.n. grandine infolita ( nobis equidem Mon^ ^ ginquo ijs _ _ ginquo faltem comparente, ) admodum damnofs fequebantur ; quam intemperiem fuccedens Zephyri vehementia d. 27. nivem copiofam adduxerat, aeremque poftea ad pruinas matutinas ufque, in fine Maij , fub crebriori Euri flatu , ac caeli ferenitate refrigeraverat 5, cum extero^ quin temperatioracris ftatusSt grata caloris variatio M. Junio nihil in- confueti corporibus noftris inferret j, accedente praeterea crebriori ven¬ torum alternatione, qui modo ab orientali, modo occidentali impri¬ mis plaga Urbem hucusque perflaverant, terramque a pluvijs licet mul- toties madefadtam iterum exficcaverant, quin &.fimul continuo iftu aeris motu plurima morborum miafmata difcufferant. Nec aliam JERzs faciem induerat* Sole autem Leonis fignum per¬ currente , frigidiufculam frequenter auram , & crebriores pluvias , meA fis colleflioni multum damnofas , Zephyrus adduxerat j quae ipfa tem¬ poris confhtutio , praefertim horaeorum fruftuum abundantia cum da¬ retur , Diarrhoeas non paucas, minus tamen periculofas aut refraiSarias pariebat j. ufque dum Sol Virginem tenebat, ubi meridionalis ventus nubila difeutiens , ferenius, veipertino tamen & matutino frigore horri- » diufGuIum coelum reddiderat. Cum iEquinoftio tamen autumnali crebriores Zephyri impetus plurimas denuo pluvias, frigore comitatas, adduxerant: quae pluviofa^ventofa & frigida facies ufque ad Solis in Scorpionem adventum continuaverat j ubi fub ulteriori varia vento¬ rum alternatione,, frigida aeris intemperies, quam Sole fagittarij fignura ingreffo, diuturnae nebulae & poftea crebriores nives comitabantur,, nec non circa hyemale Solftitium pluvia ac temperatior aura excepe¬ rant 5 finem autem Anni frigidus acnebulofus aer clauferat. Interea Variola , quamvis malignitate carere vifae, atque Odon* talgiae nunquam recefferant 5 ante iEquinG£lium autumnale Febres etiam quotidianae & tertianae, necnon Tuffcshumidse aeque ac convul- fivi quid habentes , contumaciores , in puerili praecipue , fed adulta, quoque aetate, nec non poft Aquinoftium. Rheumatifmi ad brachia atque fenefeente Autumno Febres petechiales notabantur, quin & Ifchiatica pafHo, cum pr^cedaneo vel comitante circa os facrum dolore ,, haud infrequenter occurrebat;, quae etiam extra Urbem infeftaerat» quin multis in Sueviae locis plurimos excruciare ferebatur*. O dentalgiae quidem majorem pene incolarum partem adflige-» tant, ut rarae in Civitate domus efient, in quibus malum hoc non inve¬ nire thofpitium ; a medicamentis vero ferum ex corpore fubducenti- bus , ac praeterea fpiritusferiocientes demulcentibus opiatis>nocfu par¬ va dofi 9^ (0) ^ va dofi faccefTive exhibitis , certius , quam aliis artificijs, expelli aptum ♦ qui vero dentium ab evulfione lenimentum fperaverant, pertinaciorem utplurimum dolorem experti fuerunt» Rheumatiimosad brachia, in quibus nee rubedo nec tumor no¬ tabatur, capitis dolor aut gravedo prsEgreiTa, a feri ex cerebro in ner¬ vos decubitu, produftosfuiffe indicabat j quorum, difficilis erat cura; quae etiam reiterato laxantium ab ufu promtius , quam fudoriferorum fuccefferat ; externe autem crebriori fpiritus vini camphorati aut fimi- lium inun6lione fymbolum conferente. J^aipfa etiam methodo coxarum dolor traflari volebat, a fimili in nervos feri abundantis translatione dubio procul ortus, prscipue cum illum ab offis facri regione potiffimum principium fumfiffe , ex segroto- rum relatione conftiteriu Febrespetechiales minus erant letifera, pleuritides utplurimum in principio mentiebantur , dolore capitis femper, delirijs tamen nun¬ quam , vel rarioribus infeftse. Si? Vir quadragenario major , J. C. SJ melancholici temperamenti, d. ii. Novembr, ft. n. fubitb horrore cum calore alternante , intenfi cephalalgiar,-vigilijs, virium proftratione , late¬ ris fuiiftri dolore punftorio, &adpetituproflxatoprehenfus , Tin£lu- ram bezoardicam fumfit , fine ullo levamine. Die morbi tertio voca¬ tus, potionem diaphoreticam ex diafcordio Fracaft. fale cornu cervi volatili , & pulvere rubeo Pannonico duabus vicibus fumendam prae^ fcripfi ; nox inquieta ; d. quarto horror & dolor lateris remifere , capi¬ tis vero erat tolerabilior , urina paulo minus tincla quam praecedenti die, idem medicamentum mane continuavit , vefperi ad alia naufea- bundus, Tinfturam bezoardicam folamadmifit, no6le quietiore fub-^ fequente ; d» 5. eadem , fitis adau6la , quam aqua pomis citriis medi- cata,demulcebat ; Tinfluram continuavit j quam tamen poftea fibi no-- eereimagmtus efty fucceffit tuffis ficca, molefl:a,fortafreapotu frigi¬ diore ; nox inquieta ; d.^. dolor in capitis tantum dextra parte recruduit, tantus, ut nec manus attaihim ferret , ab impofita vero herba recenti rutae, cum baccis juniperi contufis , atque inter fudandum ( quse con* tinua diaphorefis, fub temperato, aeris regimine) per Bolum ex dia¬ fcordio, fale C. C.vol. & antimonio diaphoretico , quavis fexta hora €xhibitum,fenfim promovebatur, ) cum halitum quafi aliquem ex aure dextra erupiife fenhlTet , remifit > d. 7. in meliori ftatu verfabatur , urina minus tincSa , & petechiales maculae cum intermiftis plurimis puftulis aqueis in collo , pe£lor e & dorfo erumpebant , iicque fucceffive^ Jft (o) ^ _ alias partes d. S« 9. 10» occupabant; qiias, carum ante-ignarus , d. II. in marubus etiam gbortas cum confpiccret, valde contriftatus inde & perterritus fuit; urina quoad colorem naturali fimilis, no6lii largiori rivo effluxit ; d. 12. tufflcula continuavit , fitis intenfa , urina tnaximain quantitate, Sc longe ultra potus fumd menfuram excerneba¬ tur, aquea proi fas , cum fumma virium proftratione; unde vinum five fuccum cydoniorum faccharatum aqua dilutum bibere vefperi juf- fus eft : cun61a mala inde mitigari vifa, noSe etiam quieta fuccedente , «alori interea adhuc glifcenti moderato bczoardicorum, & tandem uni* eornu marini matutino ac vefpertino ufu obviam ibatur ; d. l noftia fiidor magnus cum totjli morbi ceiTatione erupit. Mulierem juvenculam,J. L. tertio menfe gravidam, eadem fym» ptomata d. 2 1 . Novembr.invaferant, altero dic meam opem domi tan¬ tum defidcravit ; d. 4. ut ipfe accederem rogatus , magnum fanguinis «jfium 6C praecordiorum ariguftiam adeffe obfervavi > dolor lateris crai femifflor, urina non dn6la, fed copiofo vifeido fcdimento referta , ve^ fperi & nodlu aliquoties narium haemorrhagiam moderatam patieban¬ tur ; d. f . dolor capitis tolerabilior , cor liberum, vefperi dolor colicus $ qui d. 6- a fumto amygdalorum dulcium oleo, & bino fubfeeuto vomi¬ tu ceffav it, remanente tamen ftomachi ardore ; petechiae adpareiit» «Gxinfomhis , Icd alvus foluta ; d. 7. ftomachus pacatior, noftu parur» diCliravit; d. g. fomno, quamvis interrupto nonnunquam fruebaturj d. 9. nonnihil cibi fumfit , ficque continuans , d. 1 3 . vegeri cibo fe re¬ plevit , unde adpetitus denuo proftratus ; caeterum d. 1 4. fatis commo¬ de vixit, fijmtaque tinftura bezoardica , quam aliquoties per morbi de- curium , juxta cum temperatiorum diaphoreticorum , alexipharmacoi» rum , uti pulveris rub.Pannon.fpecicr. diacrct. Mynf. &c. ufu adhi¬ buerat, ) no£lu alvus cum torminibus foluta eft ; petechiae fenfim di- paruerunt ; e contra febris quotidiana , veiperi calore infefta fucceffir , quam chinchinae infufum , eum aqua cichorii faSum , poft colaturam paulatim ebibitum, brevi profligavit ; ipfa segrota poftea debito tem¬ pore puerpera feliciter reddita. / Virginem N. J. unum fupra vigind aiyium natum, eadem febris « fimiiibusfymptomatibusftipata, d. 24. Novembr. occupaverat , prae¬ terquam quod dolor pleuritico fimilis non adeflet , hypochondrium verbfiniftirumdoluerat; fumpfitex matris confilio purgans, quae d. 3. meam opem domi imploravit , cui potionem diaphoreticam bis fumen- 4,4. ipfe eam vifitaas,petechiis .& puftuli« tqtam ma¬ culata^' _ _ tff tulatam , C32terum melius fe habentem deprehendi ; & cum diebus fc- quentibus quatuor, tinfturam bezoardicam ^ reliquis medicamentis fa- fti ditis, diligenter fumfiiTet, d. 9. ob alvum conftipatam fupra memo« ratum infufum fennatum bibit ,, a cujus ufu circa velperam ingentem quantitatem excrementorum pituitoforum , fanguini & puri permix¬ torum unica dejedione emifit , ficque protinus convaluit.. Confiitutio epidemica atAuguft-ana Anni 16 pS, Landatiffimi DN'. D. Luca Scbrockij. A Nni principium equidem aura temperatioris pluvi}sflipata illuxit^ paulo poft tamen nivofum & frigore horridum comparuitj & quamvis mitiorem interdum temperiem, atque poft Februarii mitium Zephyrus pluvias adduceret, mox tamen Eurus nives & frigus inten- fius reduxerat, ufque dum circa iEquinoftium vernale. Zephyrus ve¬ hementer fpirans crebriores pluvias concitaret , alternante fubinde cuta ipfo Euri impetu , utroque autem terra imbribus fxpius irrigante, fic¬ que ad finem ufque Maij, qui ideo, ut pasfim alibi in remotioribus etiam locis , frigore horridiufculus cofnparuit, continuante. Interea pauci aegrotabant j TuiTes tamen graviores ac contuma- €cs,necnonpleuritides , nonnullis ob vehementiam letales , Variolae , Febres continuae, paucae maligna , Iflerus , ( cui martialia medicamen¬ ta , acidulae Egranae , eifentia minerae Martis Hafs. opitulabantur ) ob aeris inaequalitatem fparfim notabantur, Circa Solis autem in Taurum ingreiTum Febres tertianae , intenfo firca fcrobiculum cordis comprefsivo , in regione etiam dorfi oppofita molefto dolorei cephalalgia, interdum & vomitu ftipatae^plures inva- ferantjfed a fumpto purgante, & chlnchinae parciori etiam dofi facile «uratae: Virgoviginti annorum, eadem prehenfa , a frigidae potu dit morbi fe jcto , cefTante febre, mox finiftri lateris faevum punftorium do¬ lorem cum febre acuta , fputoque cruento incidit , quod in purulentum die o£lavo morbi mutatum, fumpta binis vicibus olei amygdalini center expresfi dimidia unda , copiose per alvum fuit ejedum , ficque cclfantetullisfcrociaj&calore praeternatwrali ( cui Antimonij diapho- Tctici larga dofi obviam ivi,) ab iterato di£li olei ufu, die nonocon^ yaluit. Poft tot tandem pfuvias cum jamjam Junius adpropMquar et , fc- r€iU(;arauracomparuit , ealoreque foruori terram iterum exficcavit, Cereri i£o _ _ Cereri autem &FlorseBacchoque vires crefcendi attulit j qu^ fereni- tas , a pluvijs tamen fsepius interrupta , calorque toto Menfe illo conti¬ nuarunt : Julius vero crebrioribus imbrib us & nimbis , Zephyri vehe» mentia fubinde comitatis , infeftus fucceffit ; quam humidam aeris conflitutionem Auguftus etiam menfis induit, frigoreque infolito , fub Euri dominio , aufteriorem reddidit ,utita mellis non tantum ferius inciperet, fed non exiguo etiam in periculo corruptionis verfaretur , quam tamen blandior cxli facies, pofi: Solis in fignum Virginis prb- grelfum, fatis exoptatam in vicinia noftra reddidit, ut qus fubfecuta fuit annons caritas, non tam Cereri deficienti, quam ad commune alia¬ rum regionum exemplum compofitae , impis inftitorum avaritiae im¬ putari debuerit, Inclementior autem September, pr^ter multiplicem ventorum variationem , diverfam etiam aeris temperiem , utplurimum tarnen humidam & frigidam produxerat , donec d. 5. 061obr. fi:, n. Sol difcujffis nubibus, decendio fereno nos reficeret j poftea tamen au- fterior Favonius cum aeri pluvijs iterantibus multum frjgoris imprellif- fet, November prsmaturumhyemis adventum dabat, crebrioresque nives fpargebat , ita tamen ut varia tempeftas fubinde intercurreret, ne¬ bulis , pluvijs , ferenitate, ventisque modo ab occidentali , modo orien¬ tali aut meridionali plagia fpirantibus molefta , atque hyemale ufque ad Solflitium continuans ; quo praeterlapfo , Zephyrus vehemens, pluvijs ftipatus , temperatiorem aerem effecerat. Interea , menfe nempe Junio & pr«ferdm Julio, Morbilli puerilem aetatem invaferant , perplurimosque lefto adfixerant , non adeo diffi¬ culter tamen, temperatiori fub regimine , & abforbentium diftorum ac diaphoreticorum blandorum , Pulveris rubei Pannon, Oculor, cancr. &c. ufu curabiles ; donec fub iEquinodlium autumnale plane difpare- rent. In non paucis quidem heftica difpofitione , tuffique pertinaci, five ob diaetse errores , five prxexiftentem acriorem fanguinis conftitu- tionem fiiperflite, diligentiori tamen fanguincm contemperantium ufu , non negleSlis, ubi opus , laxantibus , & qus vermibus, quorum veftigia non raro notabantur , refiftunt , tandem deviflae. Licet crebriora quoque funera puerilia numerare tum temporis datum fuerit, non tam morti, noflrorum Medicorum artem haud adeo eludentis , malignitati , quam incurise potius, vel perverfe muliebri fapientk , aut medicallro- rum imperitias adferibenda» Csetc- _ m W m _ j6i Cseterum rariores apud nos hoc tempore ^grotabant alij, nec epi • demieorum mierborom ty^fannis major riptabatur. JuHus quidem Febres quotidianas , terdanas , Catarrhos peclori moledos j Augullus Colicas, Dyfenterias ; September praeter cruentos Iios fluxus, Vario- las majores, ulcerofas , ( @ct)dfblatcren noftratibus diclas, )061o- bris initium ftrangurias .fcniles ; adultus, cum iubfequisMenfibus, ■pleuriddes veras ac Ipurias ; December Catarrhos ad fauces ruentes , t Morbos omnes excoarcervata in faiiguine fenfim per tof aeris ano^ malias , frigidas pr^fertim&huniidas , vifcidiori lympha ortos, quse tandem per varios in diseta errores hic Vel ibillagnabat, aut etiam ean¬ dem ob cauiam, vel fponte in orgafmum concitabatur,) alebat, non adeo multi ta.men eorum impetum experiebantur. Febres interdum praecipi¬ tantibus fic adpellatis , chinchinae autem parciori etiam dofi fumptae fa¬ cilius) Catarrhi continuato expefl orantjum ufui , non pofthabita, quae faepe conjungi^batur , febris intermittentis cura ^ & corpore fempef blande evacuato, cedebant i Colics,qu^ flarqofa quidebi dici mere¬ batur , noii fine convulfiva tamen labe erat , atque ideo lumborum con- juncto dolore &L unnx fuppreiljone nephritidem fimulabat , demulcen¬ tia ^potiiTimum laxantia, five orefurnpta, fjve clyftetis forma adhi¬ bita; Dyfenteri^e, tormentills vel catechb effentia aut extraffum , cum paruco opio maritatum, & parca dofi fepius adrumptum^ medebatur j Variolae benigniflim^ , curn febrili tamen calore , vebementiori quan¬ doque, paucarum tamen horarum fpatio finito, invadentes , ulla fere fine medicinx ope fenfini fponte exficcabantur ; Stranguriae ilia, quae vifcidicatem lymphae inprimis* corrigunt perque urinarios meatus edu¬ cunt, uti eifentia carminativa '^edeliana , fpiritus nitri tinfturae cor^ tic. auraiitior. mixtus Plfuritidi vero noftris in pharmaco- polijs ufualis pulvis, cum antimonio diaphoretico, lapillis gammarorum &c. medelam, confe^ ^ rebant. Dec.llLAtm.y.^ri.Jpp. 'i ■ ConftN Ijz _ _ _ Confticutio Epidemica BalileenEs Artni t)K. D. joannis Jacobi MarderL MEnfeFebr.fub finem, cum brufnae alias rigorem adhuc exfjeff- raur,fol calore fu0 primi veris delicias praccociter fperare fe* dt, quas cum Aprili dehinc , tempore deftinato optabamus pleniores amarulentas reddidit fsevientis .ffioli frigus , nivalisque ingruens tempe- ftas , in Majum ufque continuata ^ frucluufn nociva peftis , fiec tamen Variolae, quae non modo tenellam, fed etiam adultiorem aetatem fre- quentiilimeinfeflabantyfuneftae fuerunt apud nos , contra quam Stut- gardiae vidimus & audivimus , ubi complures materise maligriitas , prae¬ maturae morti tradidita Ingruentibus hinc pertinacibus ^ copiofisque pluvijs,etiamfi fol defidcratiiiimo fuo calore , terram reliquis menfibus fovere ftuderet , uique tamen aquarum depluentium cohortes , ejus igni olfecerunt, inde September efficaciam illius taftinecefiariam , ma^ gis experiebatur quam Auguftiis^ uvaeque minus maturae , Oflobri- menfe, in fortunium tantum graviter luxerunt , dyfenteria non tata apud nos , quam in vicinia rufticam gentem crebre exercente. tJovember circa fui mitium , candida nive arva utcunque tegebat i ferurnse aliquali rigore ,pero£tkIuum, durante, quam m©x intempefli- vus calor, adofus, cum pluviarum copia excepit , ad finem ejus tan¬ tum non durans pkuritidis , febriumque continuarum hek illic geni- irix. . . , Menf. Decembri creicente luna, etiam hrumalc frigus intendi ac iurare cepit, parili fubitaneoudofo ac pluviofo calore , praeter votum ae expeclatiorreni , feenam de hinc mutante, neque tamen morbortim exi^ tialiumlrequcntii, annus ifte , vere anoffialus feras fait.^ Conftitutio Epidemica Berolinenfis Anni 1^9 7 A . ^ Guftavi Cafimiri Gahriicp m CDIftHcn Styli Gregoriani, gelu hbnnunquam fatis rigido, Borea \st plutimum flante, pauca nive quandoque incsrfpersacaepity quod ad quia- quintum ufqii€ duravit, tunc Caufo paululum triduo coa- t inuo regelaicens , i f no gelu rediiitegravit , Sl i \ mum fi exceperis , colerabiliorem , ut & s 8 vum vuiiurno fpira.ntc re.niittcntem, ad ipfum ^fque finem, acilibrequcntis F^huaTU ^num conduuavit* A qu# teirpore rigor ille remifit, atque blandiori aethere, noimmiquarn appn- paie amoeno^ gelu interpolavit, ad tomum ufque,qui frigore rigidiore re- crudefceme , no£lu praefertim , de die vera parum mitcfeente, ad finenfi ac porro quintuufque.^lf^rfii tranfiit. A quo rigoro paulatim deikvien?» te, mitiora tfmpora f/'€risprodromos,n€buja§ pluviis & fudp inrercalatati tuierc,adi4tum ufque vernii ied ephemera fcrenitate & ampenitate com= mendabileni, fuccedentc cura Vulturno nubilo & honjdo triduo,fed plq- pbus ad 24tum uiqae fuavioribus penfato. Hic 24tus repedante vuU tufiio variani & ingratam Aprili alias familiarem a, eris intemperiem tur Ik, frigore pluyiis , nive quandoque ^ grandine, npblurnp quoque gelu nonnumquam diftinQam , ad jQmum ufque f deoque pltimum durans temfpars£no6tunivc copiosa , a luccedente diurna ferenitate ac aliquaU amoenitate rurfus cplliquata nptabilem, primum fic trimejjre grato fine terminantem. Morbi hoc trimcftri non adeo frequentes aut populariter grasfatir tesfuerunt, nifi forteob variabilegelidum initio & horridum , humir dum poft ea plerumque & tempestuofum coeium , catarrhqs quis aut tuiTes febribus ut plurimum comitatas huc trahere velit , defluxiones ii| !Uvu}am&tonrillas,praetcrid anni defluxionibus moleftia ^ peitinaeifi analogas i Prsetereaque pleuritides nonnullas , variolas interfparfas, paucos adultos plures infantes adorientes, malignas quasdam ac peri- culofas , benignas plures , paucas Jcthales. Paralyfes item & Apople- xias quibusdam exi tiofas, Arthritides vagas fcorbudcas, ut& febrej varias , quandoque & acutas & continuas, exanthematis etiam feorbuti? eam malignitatem teftantes, temperato fed pluyiofo facio exordio, unico intcrpofitci ftreniori die , nimirum fecundo ad ^num ufque noiSumo gelu , diurnis¬ que nymbis ac imbribus hprridum procesfit. Poftea amoenipre pau r luium coelo , noblibus tamen adhuc gelidis , quandoque & nivibus , pluviis ac ventis quibusdam yariatp , ad 1 911 umtranfiit amoenitate Vefr na^ferenitateferbftabilicumfuccedendbus i^io fojidrn frigidp ^ procellofo excepto, ad J ornum ufque adeoque ulfimum M^nfis, ab- Wandientena* a Succefe* i£4 ________ Co) ^ _ SuccefHt frigore moderato, interdum tameri) initio praefer- tim Borea interfpirante , rigidiofculo. Poflea fcreno coelo admixtis li¬ cet fub finem praecipie nonnullis pluviolisfic fatis amoenus & ad ferti¬ litatem , 3 rmum eumqiie poflrenuiHj grandine nimis afperuni & noci¬ vum fi demfens , pronus. . Huic rurfus Jtinius pari fere amoenitate ac ferenitate ^ paucis , fe¬ cundo forte & quinto blande rorantibus, 7mo & 8 vo, Illo turbida ^ hoc Africo flante nimbofo j i2mo 6{:24to imbre foecurido arva rigan¬ tibus ^ lilo imbri tonitru jungente , 27mo , Africo rurfus pluvias fpargerjtejUdd, variantibus diebus exceptis, conformis, totus prope ad finem ufque temperatus. Morbos trimeftre perinde non multos genuit ; Praeter enim fc* bres nonnullas, paucas intermittentes pauciores continuas , & catarrha- lespaucifIimas,variolasfi'^empferis & Epilepfias infantibus quibus¬ dam infeftas , rarifHme tamcri letbales ^ pleuritides quasdam & arthri¬ tides vagas fcorbuticas, cardialgias , Cephalaeas , Odontalgias & Afth^ maticos affe6t:tis parciffimos , parum negotii Medicis fecerunt alii mor¬ bi. Id qifod aeris clementia adeo ftabili Majo pr^fertim & Junio humores in laudabili ac moderato flatu confervand ^ nec nimio aeftii exagitanti tribuendum effereor. juliui trimeftris tertii initium pari cum procedentibus amoenitate dementia ac ferenitate Coeli , fecundum & tertium foecundis imbribus temperans fecit j Verum fequenti fexto fudum diurnum circa rio61:em horrendo tanitruum identidem reboante fragore , & fulgetris fere con¬ tinuis animos & oculos immenfiim perculit. Septimus quoque , o6la- vus & decimus mitius tamen paulo-, fefenuni diei coelum vefperi tempe- fluofo tonitru foedarunt. Reliquum ad finem ufque menfis vario j fednon adeo turbulento, udo tamen nonnunquam 6c nimbofo aere tranfiito Talis quoque y^tt^«/?i, 7mum, 8vum, Fcmum, I2imim,i6tum, J7mum ^omum & ^ imum adeoquepoflremuni/er€nos& amoenos ‘dies, fi exceperis , flatus fuit. Nec procul ab his ultimis diebus abluflt Septembris initium , pri¬ mum nimirum biduum fic fatis ferenuni & amoenum, cui quatriduum fucceflit, autumni proludium , imbridum ac frigidum^ Quod fepti- itius oflivum fudurH omulatus correxit j cui 8v-us paulo frigidior , fed adhuc ut & 5jnus , i ornus, i imu^, ad i8vum ufque , qui imbris veiper* tini aliquod interlcenium infei^uit , lereni, fuccefferunt , fequentes ad 12 dum _ (o) ^ _ I££ udum ufque ejusdem quo procedentis tenoris > temperata nimirum^ ferenitate commendabiles^ ut & reliqui ad zymum ufque , paulo , cum fequentibus tribus poflremis , turbidiorem frigidioTem & afperfis fubinde pluviis ac ventis afperiorcmi Rari admodum hoc trimeftri fuere morbi , nec proter diarrhoas atque dyfenterias , utut pro proventu omnis generis frucl:uum valde, DEO largiente, uberi, nec gula illecebris fuis parcente admodum pau¬ cas, tuffes nonnullas jparciilimis febres, pleuriticos quosdam &afth- maticos atfedus , nec non unum altertimve Paralyfios Arthritidis fcorbuticse cafum, alij fere nulli occurrerunt. OBoher mixta pluviis frequentibus ferenitate pauca accedit , ac quatriduum hac ratione procedit. Quintum ferenum & amoenum totum, fextus totus undofus fecutus j Sed fepdmus & fequentes ad uA que menfis finem fexto ferenitate pene pares , praeter nonum & ejus fequaces cumiudo Borea fpirante frigidulos , i3um roriduai, lymum: imbre madentem , Z4tum , 27mum &. 28vum pluvias nonnullas fpar-^ gentes, iqnum vero & fornum ficque ultimum Caeci am^ frigoris inten« fioris authorem afcfcendo horridos,in procellam tandem valde impetiio- fam prima yoT/ewJm degenerantem j Verum fecundo & tertio pau» luium defevientem. Qmartus & quintus tranquilliores fuerunt ac fereniores rigidi tamen adhuc, fextus mane nebulofus,p odea proce¬ dentibus fimilis, fepdmus frigidus ac nubiloius, oftaVus ad fequens uC>: que mane nimbofus, Cx quo ferenior 9nus* fornus primam tulit gla¬ ciem ad no£lem ufque I2mi durantem , pluvia fubfequendum i3tii 3c i4ti rurfus liquatam. Quos ijto fudum admodum gratum cum odi va amoenitate quafi certans , fed ephernerum excepit. Ab illa brevi fere- . aitate matutinis 6c vefpertinis pluviis , in procellam i7mo exseduavit horrendam i8vo quidem definentem, fed hujus & fequentium ante¬ meridianum cum pomeridiano , pluvias inter & turbidum , ficcum ta¬ men coelum partiendo ad 25. ufque, fi 2 1 mum ferenum totum & amce- num excluferis , & Iptum fequentes duos boreali fudo commendabiles» Tandem zgvus DivoSinioni Judo dicatus frigidus oC turbidus , lonus. pluviis horridis mixtus, 3 ornus demum ferenus denuo totus , fed Bo¬ rea paulo acrius fpirante gelidus agmen dierum Novembris claude». Succedit December primo die rigorem procedentis prima nive fpa^sa temperan^^ atfecundo gelu redintegrans, fequentibus cum nive pluvias . 3 alter- M m (6) m _ _ _ _ _ _ alternavit,ad limum ufque, qui Gauro afpirante raro gelicidio gelu fa¬ tis intenfum fubllituit , cui fequens nivem rurfus fubmifit , atque huic, Borea C^auro fuccedence feqaentes duo gelu prius moderatum, decimo? fexto in rigidum valde degenerans, decimofeptimo nive copiosa pau-? 16 temperatius , decimoo6lavo vero Sc Vigefimo magis , accedents copiofanivejinvalefcens, Vigefimoprira© rurfus, vento remittente ac nive repedante , mitefcens. Triduum fec^ens mitius adhuc, vigefiiT moterdo pluvias immifcuic ad vefperam ulque vigefimiquarti ferenio^ rem n gelidiorem, fubfequente qua triduano vehementi gdu, vigefimo- nono demum remittente ac poft nebulam toto die trigefimo coelum pbfcurantem; trigefimoprimo vero dilcufsa nebula fudo redintegrata fimulque gelu reddente, ultimum hoc trimeftre ficque totun^ annuni i65)7.’tcrminante^ Morbi hoc ukimatrimcftri paulo quam prascedendbus frequen- tiores fuerunt, ob iEcheris & aeris nune fereni, nunc turbidi , nunc ficcj nunc h umidi ac pluviofi, nunc tranquilli nunc turbulenti & procellofi , nunc temperati acremisfi nunc gelidi ac horridi, varie invicem aU ternantis, hcquepro diverhtate conllitutionis fur, humorum quoque diathcfm & crafin, communicatis tum per infpirationem , tum per am¬ bientes , & poros corporis iubeuntes variorum tam -^theris , quam aeris miafmatum particulas , diverfis forte ut formis fic qualitatibus inftruftas diverfimode moventibus , alterantibus , ae ad varias ebullitiones , orgafmos , metaftafes , quandoque fed raro in melius , pius in pejus difppnentibus atomis , mutantis. Hinc exati diverfo tena? pofc diverfi morbi Medicorum animos & curas exercuerunt. Inter q[aos potiores fuerunt febres variae tum intermittentes tum conti- iiur,hasque inter nonnullae etiam malignae, exanthematis quoque va? ciis , purpura , morbillis & variolis Ifipatae, non tamen adeo frequentes utEpidemicarum nomen jufto titult^ mererentur ; praeterea Gatarrhales^ tulTi, vertigine, odontalgiis , infl^matipnibus gutturis & tonfiilarum , uvulae laxationibus ^ angina , fum)cationibus, hypochondriacas imitan¬ tibus, prjecordiorum oppresfionibus feorbuto familiaribus, comitatae , arthriticae, pleuriticae^ nephriticae, colicae pasfiones,Epilepfi3e fed rarac^ ut Scparalyfes tam particulares quam univerfales? apoplexiae & hai» il^er (quaedam S; legales. €on Confticutio Epidemica Berolinenfis Ailno D«. Do&. Guftavi Cafimiri Gahfliep J»ccC0^65Un. PRifrium ttieBfis Januarii it. Greg, biduum ftfenuni ac gelidum r#i misfius excepit degelafcens ac pluviofum fex dierum intervallum^ Nono temperato diei , decimus fuceesfit frigidus pauca nive canefceng dies, triduo ttirbido in Boream tandem, fatis vehementer exseftuantem , - defpumante comitatus ac altero tridue mitiori nivibus, nebula ac plu-* viis exparte interpolato exceptus. Inde ingravefeens paulatim gdu Vulturno Borex fuccedente vigefimo menfis die, oiflidutim cbndnti:avit^ . poftea mitius aliquanto a61:um ac nives glaciei dcliquefcentiinterfperfge, donec repedante una cum Aquilone, ultimis hujus primi menfis a^ quatuor Februarii diebus graviori gelu ferenius coelum illuxit 5 mot vcr6rurfusremittente,ae in pluvias nivi mixtas fatifeente obfcururn aether ad decimumfeptimum ufque penitus degelantem perdurans. de gelu Euro flante paulatim denuo vires refumere coepit , ac fuccedente Aquilone, & Aquiloni tandem Apafclia, huic Vere rurfus Euro, validi infurgente paucis tantem intermixtis nivibus ac paucioribus blandis rcmisfionibus ad finem ufque Februarii & fequentis Martii nonutn continuavit, T Unc verna de die amoenitas , fereno aethere ridens, Au- ftro afpirante adveBa, abblandiri quatriduum vifa efi ,' noftibus mteresi adhuc gelidis fub fecuturum , Borea priftinam recuperante federa , gelu minantibus, Euroque Bore^ fuccedente aether, unico vigefimofeptim® fereno ae temperato die e:^cepto', ad trigefimurh ufque, primum Pa- fchatis Gregoriani die feftum turbantibus , qui ipfe a no6le gelida, redu- £):a aliquali temperie, fequentem medium fefii ac ultimum menfis ui & trimeftris hujus primi diem fudo ac fereno aere beavko- Morbos primum lioc trimeftre, praeter fcorbutum indigenam pro aeris mutatione varios exhibuit , quOs inter febres tam intermit¬ tentes , quam continuae, e^que ardentes fatis frequentes ac quafi epide¬ micae, malignae quoque nonnullae varioiis, prarfertim confiucntibus > mi dicuntur confpicuae eminuerC valde nonnullis infefiae ae pcriculol^e^ pkuritides hifque affines peripneumoni^e haemoptoe nonniin* .r 1 6? _ s^(o)m _ quam comitatae , 8c cntarrhales , variis defluxionibus moleftse , tufTes contumaces , afthmaticx quandoque & fuffocativae , Arthritides vagae, hypbchondriacs, Colicae, Nephritica pasfiones ^ Byftericae , fed hac poiteriores prioribus rariores. Aprilis primus fecundi trimeflriS jfeftiquc prxdifti Pafchatis po^ ftrernus dies sehivum mane aemulatus fudum a meridie primo tonitru lat gravis fragore animos amoenitate ac feilivitate diei in hortos & eam* pos prole61;orum , atque ludis & Genio indulgentium valide perculit, fubfequentibus hunc primum pluribus adi§. ufque Martii continuis ferenis ac amoenis diebus , noflibus interea gelidis intercalatis , prima fronte abblandiendbus, mutata vero vigerimao61:ava fparfis tota die piuvioiis facie variam , ut plurimuui turbidam ^ horridam ac inamoenam Aprili genuiiiarn induit. Quam etiam primus Maij rednuit paucis interfertis fudis, ut i. 5. IO. 17* ^^.adiyum ufque continuavit, qui vigefimusfeptimus verna temperie ac ferenitate acceptus ^ cum fequentibus nativam huic nienfi gratiam redintegravit. Eademque fequentem Junium , ( o6lavp folurn excepto ? Cauro nimirum gemoenitatem procedentium pluviis interfparfis turbante, ac duodecima cum fuecefTore decimoquartoin turbidum & undofum de¬ generante ) ferenis ac amoenis , nec nifi paucisfimis nonnunquam ven¬ tis ac piuvioiis paululum exafperatis , ad ipfum ufque finem commen¬ davit.^ • Secundum hoc trimeftre .coeli benignioris ac flabilioris favore moj- borum quoque ratione mitius aliquanto priori egit : praeter enim feor- buticos quofdam affeftus , febres, catarrhales quoque nonnullas fpar- fim infertantes, acutas & ardentes paucas , malignas raras morbillis fub- in^e fociatas , hypochondriacas nonnullas pafllones , pleuritides paucif- fimas, aflhmata cardialgias ac cephalaeas, vix alios produxit. J ulius j procedentis Junij fudum continuando ,huic ad decimum- tertium ufque duranti pluviofum 6c quandoque nimbofum ac fubfrigi- dum triduum fuccenturiavit cui triduum rurfus ferenum ac gratum fuccesfit, a biduo turbidiori paulo in conflanti , vento ac pluviis fub- inde interpellaro, exceptum recuperata tamen priftina amoenitate, uno _ (0) ^ - . . 1 SJ forte akerove paululum de generantibus ac pluvia^ nonnullas alpergen- tibus,ad trigelimumprimum usque^ adeoque uitimum menfis conti¬ nuavit:. Auguftus mox ab ingreffu procella turbatus, feveriorcm paulo frontem induit, ac quinto folum fudo & temperato , ut & decimo inter ferenum antemeridianum ac pluviofum & tonitru fragofo horri¬ dum pomeridianum penfum fuum partiente, nec non vigefimum- o61avum3e(livam adhuc amoenitatem redolente, paucisque aliis paulo mitioribus exc eptis, totus varius , turbidus, frigidus , pluviofus & nim- bofus fuit , unico poflremo trigefimo primo fereno & amoeno gratias priftinae fadtamquafijaciuramquadan tenus reparante, ac Subfequenti Septembri confervandam tradente, qiii eam feptimo, o6tavo & nono a tonitru noclurno frigidis Sc plurimum pluviofis , tan- quam triduo de generi decimoquinto , decimofexto & decimofeptimo turbido rurfus & frigido triduo , ut & vigefimo primp & vigefimo fe¬ cundo ejusdem farins, biduo excluris,ad vigefimum quartum ufque fer- vavit intemeratam ,• donec autumni tempeftuofe & inconftanti indoli cedens horridiorem ac tempeftupfam affumht larvam. Morbi hoc tertio trimeflri vario & mutabili frequentiores paulo quam fecundo fuerunt , febres prsefertim tambenign^e quam malignae , fy m.ptomatis varii generis ftipatx,rarius intermittentes, faepius continuae & ardentes, Catarrhales quoque & pleuritica in hefticam & phthifiii proclives, malignae quoque, aphthis,quandoq,ue purpura, nonnunquam morbillis, frequentius variolis, raro petechiis, faepius infames , lethales quoque & epidemicae graffantes , & has praeter Cephalalgiae , Cardial- gi^, afthmata, arthritides ftats & vagae intefcurcntes. OSober ultimi trimeftris primus detrafla antecelTori fuo horrida ^ quam fub exordio fumferat, larva, gratiori vultu fcenam ingresfus, Sexto die ^ftivae amoenitatis perfonam ad 1 6tum usque ferena &C exporre6la fronte egit. Exinde paulo aufterior nubilofo ut plurimum ac ventofo coelo varius, vigefimo fexto & vigefimofeptimo biduo fereno praemilTo, vigefimooCiavo, primam fparflit nivem,mox in pluviam poftea fatiscen¬ tem, no61efuccedentegelida,pruinama fude gelafcente exceptam tulit, cui biduum fuccesfit amoenum ac temperatum, fubfequente turbido Y ma- lyo _ _ sm (o) ^ _ _ mane c(e1o trigefimo primo in pluvias tonitru Jioc tempore infolito co¬ mitatas, eirca noSem deficiens. November initio inconftans, mox Euro flante ferenior gelu ia« duxit, remisfius quidem primo nebulis fubinde intermixtis, circa quam tamen Aquilone irruente fatis rigidqm j Nivem copiofam v«l- de prxter €xpe6lationem Cauro fatigante in horridum & ia« tenfum gelu quinque dies durans erupit: decimofexto tamen de- feviens noftu remittere ac fabfequente decimo feptimo fudo peni¬ tus degelare coepit. Inde rurfus inflabilis, nunc turbido coelo afpe- rior , nunc fereno temperatior , poft nives vigefimotertio denuo fparfas, vigefimoquarto gelu fatis intenfum redintegravit , ac ad finem prope menfis continuavit , poflremo menfis die Libanoto afpirante, ejegelafcenp, Decernbef a primo ad oclavum paulo gelidiorcim , varius jplu» vjofus ac nimbofus, ab oclavo ad decimumquartum gelu fed inter- fperfis , ut ut raris nivibus mite ac temperatum induxit , a decimo- quarto praecedentibus algidiore varium afperum , ventis fubinde ac nimbis horridum coelum ad finem usque menfis continuavit, tan- demque circa vefperam trigefimi primi , adeoque ultimi hujus menfis & anni diei, fenis tonitru, hoc anni tempore planMnfoliti ac porten- tofi , pluribusque funefti fragoribus Anno huic valedi¬ xit. Morbi hoc trimeflri prster febres quasdam continuas arden¬ tes, ab omni malignitate haud vacuas, purpura & morbillis eam prodentibus, catarrhales fatis frequentes, tusfi contumaci & ferina, catarrhis & deffluxionibus fcorbuticis debita , valde infete & mole- fe fuerunt , vari^ , inconftanti horridae ac immiti co:li confiicutio- m natales fuos debentes. Praeterea arthitides vagae , praefertim fcor- butics , pleuritides , diarrhoeae & lienteria frequentes , dyfenteris ta¬ men rarx , pro proventu prunorum hoc autumno valde uberi , Cardialgiae, & haemoptoes nonnulla. Sub fine tandem &foporo- fi ac comatofi nonnulli affectus , quibusdam letales , eidem fiigidae ’ . achii- ^(o)^ - ■ — - gMa—pnUli Ili mmjtm^ ' ■ - . - „.. ac humidss aeris intemperiei hac hy eme prsedominanti, omni procul du¬ bio imputandi. Confticutio Epidemica Sangallenfis, finis Annii(a^6. 6tprincipij Dn. DoQ* Sylreftri Samuelis Anhornij 9 de Hartvifs. Ix Dyfenteria ^fiiva graffari defiit , autumnus fucceflit^ ventis Au* ^ ilrinis die nodleque fpirantibus , uvis fruflibusqiie maturandis exoptatus , infantibus vero in hoc fatalis , dum infolito tepore diurno atque no61urno , ad turgefcentiam motus fanguis puerorum teneriori morbillos variolasque exclufit, quas perpaucis ettugilTeda^ tum fuit, fuerunt, qui febre continui cum inquietudine, deliriis, & multis deterioris notae fjmptomatibus ad feptimiim diem dubie agi¬ tati , exhibitis ex Aq. ulmar. CC. Citrat, ac diaphoreticis tempera¬ tis ex Magilh antimon. diaph. CG. ph. ppt, & unicorn. fosfill, per findorem Vel haemorrhagiam fubfequuta crifi convaluerunt. Plures vix ac aurae liberiori commisfi , infuper morbillis, hosqiie adhuc excipientibus vanolis correpti fuerunt. Declinante autumno, & aellu remittente , mixtim gralTari coeperunt febres & Variolse, plurimum tamen morbilli. Menfe Novembri 5c Decembris lil- itio varia tuit caeli facies , terhpeftas aquilonia , nebulof^ , pluvi- ofa , frigidior , morbillos qui vix fuperarunt , jam Cum variolis colluflavere , febricitantes vifi non funt, & morbilli per pauci. Va¬ riolae folae , candida vefte terrS teda, magis magisque propullula- riint. pluerunt autem optimae indolis , cito erumpentes , rubrae, molles , faftigiat^ , diftinfts , cito maturae , nec foveas relinquen¬ tes. / Deterior fors fuit illorum , qui ferius, non quidem mutata tempeftate , in principio Anni 1^97« iisdem decubueCe. Jn pluri- Y % mis m _ _ niis copiofiores ac confluentes vif^ funt. Multi cum febre intenfo convulfionibus , ventris meteorifmo & dolore intenfo , ac alvo conlfi» patisfima , puftulis tandem violaceis , lividis , nigris notati interie¬ runt. Id verdefl: quod notari meretur , non alios praeter lanionum infantes , & quidem trinos quandoque, & bint)s una in domo ( ceu quod fordibus & fqualore ex pellibus ad exficcandum expo- fitis , cruore & carne prae aliis fordefcant illorum domus vel quod minus' ac alii curam infantum habere posfint) hoc ventris meteorifmo p,etechiisque lividis fuiffe correptos , atque fublatos. Si quando in aliis etiam domibus variola bonae not^, tres, quatu- orve hujusmodi maculas interfperfos habuerunt. Mox ille lanceo¬ la parumper fcarificatae , digedivo fuppurat^e, & ad feparationem efcharae perduflae fuerunt, hac tandem feparata, voveailia nunquam non indar fonticuli nunc latior nunc profundior relidla , nova car¬ ne expleta atque confolidata fuit. Inter adultos hoc hyemis decurfu, quamvis omnia^frigore horrue* flnt,nihil epidemii obfervatum ed. Ver vario ingruit coelo , aedum fubitaneum pluvia repentinse cum ventis feptentrionalibus exceperunt. Difcordiae accefTorunt a Vicinis commotae , quae ementum nonnullis excidium minitari vi- fae funt : Inter fexum muliebrem hoc terrore perculfum crebri a- bortus confpiciebantur. Nonnullis tempediva Venaefeflio & in- flituti fudores cum Bezoardicis quae Sanguinis coagulum tollunt, bo¬ no auxilio fuerunt. Nati abhinc infantes multi convulfionibus oc- cubuerdnt. Viri vero infueras horrido imbribus coelo excubias diii nofluque drenue agentes , omnem tempedatem innoxie tolerarunt. Perpaucos tusfis praevia corripuit. iEdas & autumnus ex frequentibus quamvis pluviis injucundi , m j^lubres non adeo fuerunt Menfe Septembri Apoplexia nonnullos corripuit. Foeminaprovefliqfis astatis ex paralyfi lateris dextri, vomi- _ ... ^(o)^ _ vomitorio , fudoriSris atque fpecificis in-& externis apoplefticisufita* tis, intra triduurh convaluit. In alia NobilisFamili^ Matrona, Paralyfis manus dextrae cum In¬ tercepta ad bihorium loquela, aquis ant-apople61icis,friflionibus/udori- feris &c. reftituta fuit# Vir Septuagenario major, Reipl, Senator , recidivam pafTu:» €X inftituto vomitu loquelam Iktim temperavit, at paralyticus in latere finiftro permanet , dum per phlogofes & flragulas ferendi im¬ potentiam, propter tumorem fcnfumque hepatis exquifitum , ad iudorem fe componere hadknus non voluit : Qui tamen praeterito anno, Toto latere paralyticus , fudoribus quotidie inflitutis , integre convaluit. Interim hepatis inflammationi Convenientibus,in-& exter¬ nis pro:picitur, inter quae emplaftrum Norimbergenfc impofitum , ceu prsefentisfimum fibi Paregoricum , fumme extollit. Fotus etiam particulares cum decoclo herbarum ^ non fine levamine inlli*» tuuntur. Alius Saxagenarius inter pocula fenfu motuque privatus con* cidit , cum Pcertore Spiritum duxit, in manu nullus, pede vero aii- qualis motus reftabat , concitato fyrupo Emetico vomitu , & de¬ inceps in Lifum vocatis friclionibus , lotionibus aliisque ufita- tis ant-apople£licis , paucas intra hebdomadas in prillinum re- iliit. Neogamus diffolute vivens, dum in templo Sacris intere/Tet^ fubito expalluit, concidit, & domum , deportatur , per hypoeauftum traflus varieque agitatus , ubique elanguidus move¬ re ne digitum voluit, pulfus fuit tardus & debilis , externa frige¬ bant , jacuit ftertens a nona matutina ad primam , fine fenfu motu , ingefta difficulter deglutik , ego accefitus ex uno cochleari fyrupi Emet, porrexi gr. iij. • art. Emet. Operatio demum pofl; bi¬ horium fuccesfit. Phlegmata porracea frequenti vomitu reddi- riitj Sudpre toto corpore diffluxit , Sanguis e naribus protru- Y 3 fu$ fus eft, ficque corporis motus, lingus ac rationis ufus pauiadm re» dierunt. Infelicior fors fuit Puellae alias praecaeteris venuftae , quae no- vendecim annos nata menfes nunquain vidit. Hinc fenfim ex pal¬ luit > macilentior, triftior & difficilis admotum evafit, fcabie ve¬ xata, unguenta Tartarea cum Mercurio praecipitato adhibuit, tempe- ftate frigidiore pluviofa, veftibus male munita e domo exiens , m- gori pluviisque pro expediendis negotiis in caute fe credidit , poft horam domum deportatur fenfu motuque privata Ikr- ftens, & Apople£tica, crebroque vomendi tentata Conatu. Vi¬ cinus vocatur Chirurgus , qui venam ipfi fecat ^ Sanguis non nifi guttatim prodiit. Dantur Spiritus Ceraforum , aqua Vitae na¬ tibus Spirituofa admovetur ; Capiti imponitur aq. Reginae Hun- gariae , interim ego advocatus Syrupum Emeticum proprinari ju- heo, quem vix medium deglutiit j dum exfpeftatur operatio, ac- ceduilt convulfiQ^es, quae miferse circa vefperam finem vitae faci¬ unt. ConfUtutio Epidemica Poibnienfis Annorum M DC XCV..M DC XCVI. M DC XCVII- Dn. D. Caroli Raygeri. Uantiiin interfit Medico noffe & obfervare aeris con- ^fiitutionem ac inde refultantes morbos, jam fuo tem- 5)Gre agnovit graviterque inculcavit Hippocrates , dum ita ibrum fuum de Aer. Aqv. & Loc. aufpicatur. Quicunqi artem Medicam integre ajfequi welit , primum quidem temporum^ anni rationem habere debet , quantum po¬ tentia quodlibet eorum caleat- N^on enim fimile quic- quam in illis exijlit , werum differunt inuicem propter warias ^ qii£ in illis fiunt ^ mutationes. Hinc qui mor¬ bi fingulis anni temporibus proprii qualesque fiant in illis mu¬ tationes , tam prolixe tota deferibit Seftione III. Aphoris- morum. Nec dubitavit Galenus % ®?ioy in morbis ambien¬ tis nos aeris conftitudonem appellare, quam quidem fenten- tiam _ (o) m ^7% Qatn fufius examinat & peitraSat CeleberritHUS D-D^ Alet- chior Sebiz p* fn, in Dijfertatione fua de eo quod Dhn^ num eft in morbis. Sane rem tam (alutarem reique me- dicx fummopere proficuam jam pridem mecUm animo revo- lens, ftatim ac manum praxi admovi, conftitui fingulas ris & temporum vices indeque exortorum morborum gene¬ rationes & mutationes diligenter obfervarc , annuatim colli^ gere ac Endemiis & Epidemiis meis Hungarise , cum tempo¬ re prodituris inferere. Id cum etiam a XXV. annis fcilicet acj annum us(p 1^9 5^ pro meis ufibus praeftidfTem , communica¬ tur mihi a Periliuflri ac Magnifico Domino Praefide laudatis- fimum fuum inftitntum , quo voluit , ut , qualis in diverfis Regionibus & provinciis fuerit aeris conftituto Epidemica,ob- fervaretur, 6c quotannis Ephemeridibus curiofis infereretur. Quo intelle£lo fubftiti in privato fludio, 8c qux ab illo tem¬ pore hac in materia a me obfervata atque annotata in pubii-^ cum contribuere decreyia initium fafturus ab. Jmo M- DC. XCy. Cujus conftitiitio hic Pofonii in Hungaria fuit talis. HYemsrigidillima, nix plurima, gelu in Martium usque durans. Frigus immediate poft folflitium incepit, & toto Januario fine remifiione continuavit , nives cecidere fupra ni¬ ves, gelu fupra gelu. Nec mitior Februarius ipfeque Mar¬ tius adhuc frigore & gelu horridus. Menfejan. plurimos obfervavi ex caftris redeuntes colica labo- raffe convuifiva,absq; dubio ex febribus autUnalibus, partim non bene curatis, partim male circa folftitiuhybernu judicatis. Raro quartana fcilicet febris ut ut tra£l.etur,recedit, quin vel hsemorr- hagiam narium , vej laterum duritiem, vel pedum tumorem oedematofum , vel languorem & dolorem artuum , farpifiim^ vero Colicam convulfivam poft fe relinquat. Menfe Februa¬ rio & Martio graffabatur quoddam genus febrium cum laten¬ te malignitate. Imponebat plurimis Catarrhus cum dolore capitis gravativo , febricula lenta, tufii ficca , cory2.a vehe¬ menti _ _ _ meati invadens : mox nona vel nonnunquam undecima de¬ mum poffc primam invafionem die exafperari coepit morbus , & graviora reddi (ymptomata 5 acceffere enim vigiiix, deliria, nonnunquam ipfe petechiae , fubfequente morte. Servati au¬ tem omnes qui non tantum alexipharmaca ab initio adhibue¬ re, fed & ea usc^ad nonum vel decimumdiem continuavere. Ab xquinoStio Vernali usque ad folhitiuni ^ftivum tempus varium, mox frigidum, mox calidum, modo pluviofumjmodo fe- renum. Initium Aprilis adhuc brumale, circa medium vero & finem calor prope asftivus.SuccelTit Majus pluviis mixtus,cum frigore & calore alternante. Prima 8c fecunda dies Junii ventis turbida, terti a fer enari de no£te coepit .coelum cum pruina matu¬ tina valde noxia, id quod apud nos valde rarum, & vix a feculo obfcruatum, Segetibus nihil nocuit hoc gelu matutinum, nec de- ftrudae vineae, praeterquam illae quae verfus plagam occidentalem fitae; quarta Jun. iterum pruina fed plane innocua. Septima ros mane cecidit purpurei coioris,obfervatus in foliis arborum Avi¬ tium, ut & hominum in vineis laborantium linteaminibus,in qui¬ bus pro ut ego obfevavi^exade referebat colorem maculorum ex flicco mororum aut ceraforum. Circa id tempus morbi fuere nulli, utplerumque fieri foletmenfe Junio, febres quidem com- parebant tertianae , fed adeo mites , ut etiam in quam plurimis poft tertium vel quartum paroxyfmum fme medicamentis aut fola purgatione & ven-e feaione adhibita ceffaverint. V ariolis quoque corripiebantur parvuli parvul^^que , fed & illae cum nul¬ lis feris aut gravioribus fymptomatibus, hinc omnes fervati, qui non incuria negle£ti aut minus rite, prout a plebe quandoque fie¬ ri folet, traftati fuere. Succeffit ^ftas plus frigida quam calida , magis humida quam fic- ca : Finis tamen Junii & initium Julii gaudebant aliqua ferenitate, mox nubibus exafperatum caliim & largiiTimam aliquod diebus effudit plu¬ viam, unde intumefeens Danubius litora fupergreiTus longe lateque fe per prata & agros diffudit cum maximo damno ruricolarum , tam foe- nifecum quam mefforum. Rediit fub initium Augufti calor, isque intenfiflimus,fed ultra feptem vel novem dies non perdurans^ infequen- tibus pluviis usque ad 0£tobrem, Inter iftas tam varias mutationes' vix tamen aliquid morborum obfervatum 5 nifi quod in Septembri plu¬ rimi infantes, adulti non item , correpti fuerint Dyfenteria, iisqi ferme oinnes _ _ m (orm _ omnes lafencs ; credo ex lympha plus jufto acriori ad iateflina delata* illaqj laedente. Errorem quippe illi in efu' fructuum horaeorum noa committere poterant , nec commifere nutrices fedulo examinatae & ob- fervat^, paucisfimi tamen periere, fed omnes convenienter Oyfteriis, imprimis ex la6te & deco6to capitis vervecini tra6lati,convalucrc. Pofl: aequino<5tium , qui fecutus Autumnus, ferme totus fuit plu* viofus , Oftober fubinde ferenus, November inxquaiis , jam ad hye- mem inclinans , & prout reliquum Decembris usqj ad Solftitium, fri-* gidas cum floccis nivium & creberrimis pluviis. Hinc vinum nec quantitate nec qualitate laudabile crevit, Circa initium 0£lobris fre¬ quenter hinc inde in civitate comp aruere febres erraticae nullum typuiri iervantes, invadebant prope omnes cum frigore aliquando trium ho¬ rarum, infequente calore ultra horas f f. durante , poft apyrexiam a* liquot faitem interje61:is horis nova febris affligebat^ Memini me ha* buifle quendam in quo calor ukra 4,8. hpras duravit, ctim terribili capi¬ tis dolore, fiti vehementi , fqualore linguic & faucium , fummaqi vi- riumdebilitate, ita ut febrim continuam fore metuerim, tamen poft ven^feclioncm remifit calor morbusque in melius mutatus. In alis liluflrisfima perfona fimiiem protraclionem paroxyfmi primi notavi, fimiiitcr poft venxfeflionem remittentem & intermittentem , fed tertiat flie redeuntem , hinc propinatus cortex Peruvianus in aqua cichorii at* vum movit , id quod nunquam inaliis , auflm dicere millenis, cui cor* ticem hunc exhibui , faftum obfervavi: Credidi prima vice fortuito fadum , turgente forte & ad exitum per fe tendente materia vitiofa ia corpore , fed & poft fecundam imo etiam poft tertiam exhibitionem idc faftum, movit autem aluum femper fexies, fepiies fmc naufea. Aliug pariter febri corripiebatur levi ab initio & cito remittente. T ertia die media nofle in leflo fuo dormientem horribUeinvafit frigus trium vel quatuor horarum fpatiojfubfequente calore in alteram nocftem perdu¬ rante , cum pedis dextri ingenti dolore, accepit fudoriferum , unde opti¬ me fudavit, moxque apparuit ingens rubedo & inflammatio in pede do- Ientc, fa6lumque Eryfipeks’, quod facile, convenientibus remediis tra¬ ctatum, fublatum eft. j^nnm M. DC. XCFI, JurafTet quispiam permutata fuifle tempora 5 Praeteritam sftatem fuirfe Brumam nunc autem aeftatis vicem obire hyemem, usque adeo in Bruma nihil brumale & in frigidillimis alias menfibus, nullum frigus^, D€C. IU. Jinn. F. "^2 nul* 178 _ m (o) m jiullum gelu, nullx nives, breviter hyems fuit clementiflima. Januarius aliquo modo ventis turbidus, nebulofus, pluviofus. Februarius quali totus ferenusjficcusjfine notabili frigore, nifi matutino temporc,ubi au* ra parum frigidufcula , mox furgente fole temperata. Huic ad aequi- noclium usque plane fimilis Martius , nifi quod parum ventof]or,hinc etiam falubrior. Nam totis hifce menfibus vix pr^ter catarrhos ali¬ quid notabile occurrit in Medicina, Poft xquinociium vero & aer 8c morbi coepere mutari. In fine quippe Martii longe majora frigora , major coeli inclementia, de node gelu & nives, minus tamen durabi¬ les , fed in pluvias ferme continuas de die abeuntes. Nec mitior Apri¬ lis fua natura variabilis , fub finem tamen ficcior. Meliora tempora fperabantur fub gemellis , fed Majus ipfe cum initio Junii usque ad folftitium valde injequalis. Nunc grata & vernalia ferenatum pollice¬ batur coelum, tempora, mox atris iterum inhorruit nubibus, tempusque reddidit turbato acre frigidisque pluviis minus vernale, minus majale. Hinc non mirum, cumVer fimile fadum fuerit hyemi,noii vernales fed hyemales fuiffe exortas xgrirudines. Namquasinhyemem relegavit pleuritides Hippocrates IIL j4phor, 2 ^ . eas circa hasc tempora deprehendere licuit valde fre¬ quentes. Inter has imprimis notabilis fuit illaxujusdam Gene¬ ralis quartiriorumMagiflri( ut communicer vocatur ; maligna ferisque comitata fymptomatibus. Excefferatille multum in vi¬ no & commefTationibus tempore Bacchanaliorum , hinc catarr- hum aquifivit cum tufli vehementi & latens punduris. Aperta vena,urritpurgationem,quam tamen vocatus Medicus difvafit. Ille autem reluftans confuetum fibi rumpfic laxativum , unde fi- bi videbatur melius valere ; fed mox fequenti node omnia in de¬ terius, auda in fummo gradu febrisjaccejfit furibundum delirum, fputum craffum, crudum, fanguineum, idque perpaucum, qux omnia extrema minabantur ; V ocatus ego , exhibui fudoriferum, jufTi applicari veficatoria 5 dedi oleum lini, fjcremifercfy mpto- mata, illeque ex letbi faucibus ereptus ad caflra perrexit I n Ma¬ jo notavi in non nullis febres maiignas,cum exanthematibus,mi- nime tamen funeflas, nifi in duabus perfonis, in fervo quodam qui illa pro morbillis habuit, nep aliud nifi myrrham & femen napi accepit lilnc accedentibus gravioribus fymptomatibus ex- fpiravit. A Itera erat puerpera qux febrim ladeam aut puerpe¬ ralem effecredens^negledls alexipharmacis folum potum aqux cba- _ _ _ — ^ _ _ c^iamaepythios cum faccharo adhibuit, noflris puerperis in hoc cafu confuettim, tandem confpeftu exanthematum hinc inde e- rumpentium perterrita, Medicum vocavit quidem, fedjnimis tar¬ de, accedente enim diarrhoea , delirio, & tandem convulfione, mortua. Jam ad seftatem devenio , in qua menfe Julio & Auguflo fiibinde calor, intenfus nonnunquam, led raro durans, intermix¬ tis fubinde pluviis frigidis usqxie in medium feptembrem. Nota¬ biles erant menfe Augufto Dyfenteriae in infantibus laftantibus 6c ablaftads, plane ut ante annum,valde frequentes , fed ut plu¬ rimum funetojflatim enim poft unam vel alteram dejeftionem comparuit fan^:^uis, mox extrema debilitas & mors, paucilTimi ad decimurn diem fervati, qui tamen mortui; Adultiores facilius curabantur. Valde infuper coiitagiofa fuit ifla dyfenteria, nam facile corripiebat adlfantes & infantibus miniftrantes , ex quibus tamen nulli obiere. Credo malignitatis hanc lucem non fuiffe cxpertem^quae quidem tenellulis mortem intulit ob nimiam te¬ neram conftitutionem, in adultis autem ita vim exerere nequi» vitjfed facile fuit fuppreira. Tandem in Autumno comparuit ael^as. Scilicet ab sequinodio usque ad Decembre,per totu Odipbrem 6c Nov. ferenitas , cum frigidiufcula tamen aura matutina,hinc praeter Ipe etia melius cre¬ vit vinum quam ante annum , non tamen in abundantia aut illa bonitate prout alias apud nos fieri folet. In Decembri mutatus aer tempusque redditum turbidum ventis, nebulis atque pluvi¬ is, duodecima cecidit nix alta, quam ita folidavit fubrequens ri- gidifTimum frigus , ut (upercadentibus confequcnter aliis nivi- bus, prima manferit usque in Aprilem fequentis Anni. Morbi circa hoc tempus nulli notabiles. Hinc progredior ad. Jmum, M. DC. XCVIL HUjus initium fuit ficut finis praeteriti. Scilicet a folftitio hye- mali usque ad aequinpftium vernale, frigus acerrimum fine re- mifiione , congelatus Danubius ftadm in Januario , manfitque ponsifie glacialis ultra ofto feptirnanas firmus & conflans , quod alias valde rarum apud nos, Fuit infuper hoc memorabile, quod fub denfifrimis pariter ac profundiffimis nivibus terra femper man¬ ferit aperta , ita ut, remotis illis, hxc non aliter ac in vere fo¬ di potuerit. Periere & computruere fub hac mole nivium, fere Z z omnes _ (o) ^ _ _ omnes fegetes Sc olera hortenfia , frigus hyemale alias tolerantia^ quae, liquefactis nivibus , non aliter ac mucago quadam viridis terr» incubabant, ac ia lutum rcfolvcbantur ^ non levi infequente imprimis frumenti penuria. Caeterum quod Hippocratis lll. Aphr* 7. dicit, Magnis ficcitatibus fieri morbos acutos, hoc vice verfs^ hifce temporibus meliori jure dici potuifiet , de magnis- frigoribus. Jisnemque durantibus circa finem februarii , febres acutae malignae per totam graffabantur civitatem. Invadebant plerosq.ue leviflimo* ligore fuccedente calore non adeo forti & quandoque iterum- re¬ mittente primis diebus, mox circa quartum vel fextum diem au* geri coepit calor, & notae hinc inde in fuperfide cutis apparue¬ re malignitatis. Pulfiis ab inkio valde erant fanorum frmlis , ut & urinae , fed ubi calor auCIus rubicunda inftar frnguinis fadae y Deliria circa nonum vel decimum demum diem comparuere , in quibusdam Vehementia & ad decimum feptimum usque durantia in quibusdam remiiliora & breviora; Maculse erant parvae inftar morfus pulicum, obfcure purpurafcentes, circa decimum o£l:avunt aut etiam circa vigefimum primum dilparentes.. Non valde le-- thales erant hae febres , fed fupra modum contagiofae C quod alias, jion femper fieri folet>nam> in aliquot aedibus ne unum omifit, quem non corripuifiet, raro in una aut altera perfona ceflavit. Du* ravit haec lues in Majum usque ubi incalefcente aere remifit. Hyemera excepit Ver , fed & hujus initia, adhuc latis vena¬ tis & nivibus turbida. Suecefiic Aprilis, totus ferenus, ficcus, absque pluviis cum calore pro tempore infolito.. Majus variabi¬ lis, nunc calidus, nunc frigidus , mox ferenus, iterum pluviolus , talis etiam totus Junius. Circa haec tempora vix ullus notabilis occurrit morbus^ ceftantibus edam ut fupra diflum febribus lignis. .^ftas ferme prioris anni aeftati fimdis , mediocriter calida, & matutinis horis fubinde frigida , vigefiriia nona Augufti, trigefima & trigefima prima mane pruinae fuerunt, fed plane innocuae, no- ftrates appellant Ctn id quod tamen apud nos info- litum, ubi tales pruinae rarb ante feftum S. Michaelis obfervan-^ tur. Hoc tempore frequentes erant Iclefi, qui flavedine fuaplu-' limos deformabant. Sentiebant, qui corripiebantur, aliquam cor¬ dis compreftionem , naufeam , anorexiam, & non raro vomitum’, jaoox flavo color§ toto corpore perfundebantur,, fed qua velocitate venii _ _ fo>' m _ venit, eadem iterum abivit, Poft unum vel alterum laxativum diijparuit flavedo, rediitque fanitas cund bono appetitu. Qui rubfecutus Autumnus femper erat variabilis & incoa-i ftans , usque in Decembrem , cum quo hyems ante hyenicm id eft , ante folftitium gelu & nivibus fnam fumpric initium. Fe¬ bres quae circa hoc tempus graflabantur ut plurimum erant ter¬ tians duplices , raro quanans & prster morem auturflnalium nec longs nec iethales, fcd convenienter tradatai, faefle cur^anturo' 1 K. i Academiae Nararae Curioforuns iUufiris D&mine p R ^ s E s, & Magnifice Domine DIRECTOR, Uobilifimi itidem MxceUentiJimi^ ADJVNCTI^COL' LEGiE, f airofti & Fautores nunquam fatis deveiif^ raodi, fulpicimdi.' Blesniuni fermi eduxit, quod induto Ordini V. Opera’ lAedic^ExctUetitiJJim Dn. D» E.TTMULLER1, v«»eV iiyloifr pro ea, qua Patronos fummqs venerki decet, reve¬ rentia offerre, maximis^ue Nominibus yeftrisconfecrareau-f fus fiim , certa fpe frerusfore , ut, poft tantos tamqueferos kboies, nonMSStisfolumqaaroplurimis Sc CoUegiisB.Vi» * Z 3 si lU _ _ _ _ _ ri rarioribus aufta, veruai eriam a profufMima illa mendat^ rum, quibus priores Editiones fcatebaat, farragine vindi¬ cata, nec non omni ex parce caftigaciora, Orbi Erudito O- culisque V V. ea exhiberentur. !^os conatus , Patroni Co- lendisfimi, haud ingratos Vobis extitifle ( hoc enim 8c Ure¬ teris, & alio evidenti teftimonio , benevolentisfimx lUuftr. Frdfidis, pmtQT ac Magn, DN. DireSorh; manus affatim ce- ftatae funf : maximo laae cumulatus fiim gaudio, ut tem¬ perare mihi nullus queam, quin in tanti beneficii memoria, pro fingulari hac propenfi in me Favoris VV. te ffera, omni¬ bus ac Ungulis gratias perfolvam publicas , maximasque, ni¬ hil magis in votis habens, quam ut deUderio, Patroni jEfiu- matiffimi^ Veft?o , 6c labori meo , Editio ifthaec ex affe re- fponderet, nec tot crudis, fenfum omnem farpisfime depra¬ vantibus aut plane invertentibus, 6c quod omnium maxime dolendum , Une numero repetitis ( Uquidem oculo faltim volante Opera percurrens. Erratorum plus fexaginta charta¬ rum plagulas jamjam extraxi) vitiis referta elfet atque re¬ pleta. Tantum vero abeft , ut culpa mea id fa£lum Ur, quip¬ pe qui mundatores MSStorum meorum plures adhibui Medicinae Candidatos, e quorum numero duo Licentiati fuperiori6t currente anno cum laude meritcc^ue fuo renun- ciati funt, neque etiam horum fcripturas Une accurrata per- luftratione imprimendas unquam transmiU, niUfumma for¬ te feftinatio , aut copioUor Praxis una cum privata remedio¬ rum difpenfatione , aliud exegerit; ut interiifle Opera Ett- miilleri potius , quam adulterata ac vitiofa hac Editione tan¬ tum temporis infumpUUe, tpcicj mundo Uc impofuiffe, ma¬ lim. Cum itaque ad Bibliopolam , qui fumtus fecit , id om¬ ne redundet, quicquid yel tenacitatis vel minus probx fide- libtis vitio, falU hanc Operum Etcmlilierianorum Editionem denuo irrepferit. Vos, Cokndisfimi Favitores ^ dc quotus quis¬ que prxterck Artem Medicam amat, enixe rogatos volo, no- litis , quae Veftra in bonos Hurnanitas eft, mihi vitio verte¬ re, qui ne per fomnium quidem calamo ha^c talia effluere p^ffus eflem , etU ob loci diftantiam TypographoadeiTe, ea- que evitare minus quiverioab Equidem non ignoro , qui¬ bus excufationibus tarpifflmam hanc negligentiac noram de¬ clina- _ S^Co)^ _ m clinare rentet fupradiftusBiblipoIa, utpote quem , ubi au¬ res ei hac fuper re plus una vice vellicaverim, affirmare non puduit, fe nullo modo partibus fuis defuifle , fed adhibito Francofurri ad Moenum eximio quodam Medicinas Licentia- to, Correftore & Indicis Colleftore i probe omnia curaffe , ut fieri fane nonpoffit, quin in ipfis MSStis vitia harc, quan¬ tacunque fint, exticerint. ’ Aft cui emunftioris naris homi¬ nem iftud perfuadere licebit ? Provoco fane ego ad ejus confcicntiam, adM5'Sra, producat ex iisdem, fi Vir eft, ta¬ lia. Ec pofiro, minime tamen concefib, pr^ter voluntatem &meis, 5c eorum, qui in mundum MSSCa fcribere eonftitu- ti erant, oculis faifi quid fubterfugiffe ; nonne Correfto- rem, eumque eximium Medicinas Licentiatum , id emen- daffe oportuit, quod vel partim in Anatomia leviter verffi- tus, partim PharrBacevtices tyro quisque, ne gravius quid dicam, obfervaffet, fi ve! obiter exemplar , idque typis jam impreffum , infpexiflet ! Longe mage igitur veritati accede¬ re videtur, a Bibliopola , facra nimirum Auri fame dufto , totius Operis curam Ordinario Correftori, Medicas artis pr- nitus imperito ( id quod ex prava tot Formularum, termino¬ rum Anatomicorum ac Chymicorum, fignorum Medicoruni, nec non Autorum allegatorum , corruptione quamliquidifli- me patet) commiflam, atque fic contra datam fidem id to¬ tum tam mifere depravatum effe : Ut nihil dicam de fexcen- tis hujus farinas aliis, quas, ranquam realia 6c minus fa fa , cx Operibus fine judicio excerpta, Indicis Colleftor huicinfer- uic: quam fane injuriam & beatijjimis KjHagni ETTMllLLE»^ MI manibus, nec non Filio ipfm paternarum Virtutum £mulo at^ que b£redi longe dignisfimo , ut & mihi ipfi , nulla data caufa illa¬ tam, fuo tempore vindicandamjhaud immemor luturus fum. Idque eo magis, quod ad Privatum commodum intentus Bi¬ bliopola in prsemro laborum, quo de anrea inter nos conventio fafta erat, me frufirari omnibus modis ftudeat , ac eodem principio excmcatus, Sphalmata a me jam pridem excerpta re¬ dimere, Operibusque ea addere, recufet , ut ita non vide¬ am, qua ratione in tanta impoftura iis, qui Opera emptione jam faa fecerunt, fatisfieri queat. J^nd quod , accedit fic tertium mals fidei genus, quod nimirum Exemplaria Celeber^ rimis i«4 _ |!sg (o) ^ _ _ _ iimk iis Medicis^ qui ukima 8c privatisfim^ Aut oris Collegia €X univerla ferme Germania benevole mecum communica- runc, in hanc usq^ue horam d Bibliopola retineantur , qua injurii fit, ut invitm maxime promisfis in Epiftola invitatoria datk ftare nuUm posfim. Siqujdemnonamplius duodecim Exempianum mihi reddita funr, quorum maxima tamen pars tanto defe- iluum numero laborat^ utin neminis bonorum confpe£lui?i €a producere audeam ^ praeferri m ubi defe£iuum reflitutic- nem nullis precibus monitisque impetrare ha£lenus licuerit J quae pesfima mgraritudinis nota ne mihi inuratur, Viros Me^ dicos, quorum intereft, precibus omnibus rogo atque obreftor, data bde dextra medy per me nihil mor£ futurum , quo minus debitum hoc ex folvatar y fimul ac Bibliopola, vel propria confeientid convh Sus , vel \udicis officio adaSus, pr£ftandaexjure conventionis pr£^ ftiterit. Taademver6 Vobi^, Magnifici ExcellentisfimiquC Collega, pro liberanda fide mea non ignotum effevolo, Prat- darisfimorum quorundam Medicoruin commotionibus, qui tot iceratis vicibus noyam in tot fphalmatum iniquiorum con- fideratipne Editionem , communicatis adhuc aliis antea nunquam vifis B. ETTMU LLEBJ Collegiis , urferunt, me omnino fatisfaGurum , nec non reverfo ex peregrinatione Xobilisfmo B. Aut oris Filio , cujus quippe confenfumac bene¬ volentiam intradendis Diflertationibus quibusdam paternisi i>revi ante obitum doftisfirne conferiptis, nondumqtie editis , nullus diffido, in id Teduio innixurum, ut nova, eaque ad di¬ midium audlior , 8c quantum per hominis induftriam fieri poteft , I mendis omnibus purgata Editio propediem fijftatur, Gxtenim animitus DEUM precor, ut Academiam noftrain cum fplendidisfimis quibuseunque ejusdem membris fertam teftam effe , camque fernpiternum fiorere jubeat, me vero meaque ftudia, 6t fibi 8c Bonis omnibus commendatisfimaha’- beat. Scribebam Delitii Anno recuperatae Salutis M. DC XCIIX5 pridie Calendarum Novembriso Mbucafs^ MEMO- I ( I MEMORIA MAJORIANA feu PANEGYRICUS IN LAUDEM ET MEMORIAM riRI ILLUSTRIS JOHANNIS DANIELIS MAJORIS, Phil. 8c Medie. DoQ:. & ProfelToris Pri¬ marii, Sereniflimi Slefw. Holfatiae Ducis Archiatri , Acadeniise N. C, Adjundi, diaiHefperi jinno M XClf^, ipfo ante Annum emortuali Dk» qui erat j. Augufti, in Auditorio Afajori AcademU Ktlonienfis habitus WILHELMOHULDERICO Med. Dod. Ej usdem & Philofophi ae Experimentalis ProfefTore Ordinario, & Publico honori Collegje fili defideratiflimi dicatus Leopoldino-Cdfarea Natur, Cur. Acadm» DecAllAnn.V.^VlApp, *Aa Alagni- Magnifice Domine Pro-ReBoVi munerufis dignitate. Natalium fpiendore, doilrinas prae- flantia Maxime Reverendi , Nobi- lijjimi, Confultijtmi, Exj^erientifiime , Jmplifi Jhni ProfeJJorea^CoBegaplwlmum honorandi, Hojpites, Fautores fpedlatijOrimu Tu^ueFlos juventutis, ^es mundi maxima. I vocem intercludere folet dolor, & offi» cii praeflandineceflicas inevitabilis, cum vo¬ luntate prona confunda, ubi virium &c fa¬ cultatis defeSum experitur , haud leve dolo*» ri addit pondus incrementum , nemo J^e- ftrum mirabitur. Auditores , quod^ dum dicere aggredior, vix id queam conari, ^ ex ore ftii- pentis verba non nifi profluant tertiata. Jlla enim do« loris publici cum privato conjundio, illa jaftiiras, quam in Viro, fui ordinis Principe, nos omnes, &:cum primis e* go, ante annum fecimus, recordatio, iile cathedrae ad huc viduae fqualor, illa Patris ^ Colleg£9 Patroni defideratiffimi i quem hic dies funeflus, qui Jllum eripuii: nobis , ad jufta facienda reducit , acerba fane memoria , ita certe me conturbant, ut vox propcmodum faucibus haereat* Nam hoc infuper accedit, haud parum ad augendum faciens moerorem, quod de J^iro fene Celebri-^ mi nominis dicendum fit viro juveni, quem ille^ indeab "^Aa a annia 188 annis paucis laceri fuo admotum, &c innumeris macta¬ tum beneficiis, fui quidem amore 6c defiderio implevit, fed qui tamen, fi vel facultas dicendi ei longe maxima fo¬ ret ^ haud fcitus, ob ignorantiam meritorum, ejus y^vx co, & parum commodus defiderii publici transmit¬ tenda ad pofleros Viri memoria, efl: interpres, U- tiq; pauca illa, qu^e is de vitae fuse 6c ^'cudiorum curricu¬ lo annotavit, non Majorem nobis Atagnum Jobannem Danklem Majarem Medicina Do&orem , in hac Alnid Profejforem Primarium meritiffimum > Archiatrum Duca* lem Excellentijjimum y fed meritis multo minorem reprae- fentant; &cum Jeipfum Eruditione folida ^ difFufa, ra¬ ra medendi peritia & felicitate, infigni morum candore dc vitx probitate, dudum fecreverit vulgo , quafi denud turbae inferunt & includunt. Non enim haec funt, quo¬ rum commemoratio Magnorum Virorum memoriam perennare facit, aeternitati temporum inferendam, qux ipfi narrare pofsunt, ^ingratiam quandoq; fuorum folent notare, ne illos, qui ab ipfis orti vel eorum memoriae ftudent , ca fugiant, qux ad hanc, modo quodam faci¬ unt confervandam* Communia fune ifta & vulgata, quae utut providentia divinae fingularis veftigia quandoq; evi¬ dentia oftcndanr , nil tamen divini 5c fingularis in illo qui laudatur, defignanc, cum id omne externum fere quiddam fit, neq;adea, quae fecimus ipfi, pertineat* Vir¬ tus eft, virtus inquam eft, quae poft funera vivit, Sc dig¬ num laude Virum mori vetat. Difputent Philofophi, u- trur» illa in habitu, an in adione confiftat?. fane habi¬ tum ejus adeflenemofenfcrit,nifi per adiones fefeexferac quae tamen nec ipfae habitum arguunt praefentem, nifi continuo quadam vitae tenorc,unde profluant demonftrent. Non poterit autem cuiquam de eo conftare, nifi fpfe longo _ _ _ 389 vitas ufii, imo &: familiari ejusdem coiifortii confiietudi- ne, arbiter fuerit omnium, 6e fpcdacor eorum, quse laudi cefferunt^ Audiat ab aliis narrari, relata in lireias legat, fi ipfcnon viderit oculis, vivo quodam Experientia: fen« fu agnoverit, frigebunt quas dicet, neq; fada didis un¬ quam exasquabit. Optandum itaq; nunc mihi foret 5 atq; omnibus F^obis expetendum , exiftere aliquem , me Sc seca¬ te &c experientia , ut alia omnia taceam , majorem , qui Socero ab annis pluribus familiaris , & interiora ejus habens perfpeda , majori evidentia &: nitore, dotes ejus atq; E- ruditionem, virtutes merita delinearet, publicoq; fi¬ deret. Ornavit aliquando meritiflimo, poftfata elogio, Olaum IVormiUTtlj hem, quantum Virum I quantusVir & i^kThofnds Bdrtholinus , Medicus Medicum, Col¬ lega Collegam, & ex affinitate Avunculum: fed ornavit Prxeeptorem Dileipulus , fenem Celeberrimum , ipfe viri-* lem aetatem ffipergreflus , d^rnonniinus Celebris, qui quem laudaret pernoverat, ac complurium annorum familiari¬ tate &: culcu, nt oculis, iic animo impreflerat penitus, ac ad vivum depingere poterat , Se redivivum Auditoribus fidere, Quas vero mea infelicitas eft, dum VkumWoT-* mio nondiffimilem aggredior laudare, deefle mihi video illa quoq; , praster tot alios defedus, omnia, quae falrem ab Experientia fubnafei poterant , fi vei Difcipulus , vei plurium annorum Collega, maiorem hujus Aldgfli notitiam mihip araflem. Qjiare, quod pi61:oribus evenire folet, quijam vita fundos, live ex memoria, five ex line¬ amentis cadaveris , raro ante vifos depingunt, id mihi nunc eveniat, ncccfic eft* Hon erunt vivi hi colores, fed aliquid lividi cx cadavere trahent. Mihi tamen , Audito- ics, nihilominus fuerit fatis, fi Vefir£ haud respondeam ^Aa I e 190 ^xfpeQationi 5 quod dum onere officii, quod pietas impo*" fuit / opprimi malo, quam id per ignaviam abjicere aut deponere, operam tamen minimum cederim, ne quis iidem d me, aut ftudium, aut diligcntix conatum defi- jderaret, Gum Magnos Viros animus faciat, cujus origo divi¬ na, haud d folo natali pendet , parum equidem ubi fint juati, referre videtur* Nam ad eorum dotes raras &: m- folitas patria nihil, cette parum facin Et tamen cogno- feere gaudemus, quo illi orcum futim referant, ubi fpi- ritum cceperint trahere^ quoniam fi illorum nihil inter- cft,quod clarum velignobilc folum natale fint iorditi, ad Patris tamen decus non nihil fpedat , qu3c ciim fuorura ex viriis maculam fuftineat, ex Virtutibus gloriam fibire- de vindicat. Atdjorem er^d Sikft^ debemus, quas tot alios Viros, omni asvo prasclaros tulir, & in hac urbium ejus capiti, oculo & gemmas. Hxenem- pe Vratislavia, plurimorum quoque Clariffimorum Medi- eorum , & in his Joh annis Cratonis a Craffthem, Danielis Sennerti, 6cc. patria & nutrix laudatisfima, JI^IajoTem noftrum finu ftio excepit prima, natum anno hujus feculi quarto & tricefimo, eodem Menfe & prope- modum die, qud denatus. Menfis erat Auguftus, &: hu¬ jus dies fexta ; quando primum lucem afpexit* Clara dies ob pugnam olim Marathoniam, uo^hxisAliltdMs apud Grascos illuftrcm , fed in Faftis fignaca obitu HiiTOny^ fni FrdCaftoYUf Medici apud Italos fuperiori feculo cia- riffimi, nunc albo fignanda lapillo, quod Clariffimi no¬ minis Medicum reddiderit* Hic, licet Medico haud fa¬ tus fuerit Parente, Clariffimum tamen habuit, ElidM Mdjo- _ ”^)o(|Sfr«. _ i0i Afdjorefn, P. L. C. G^mnalti Patrii Elifabethani Re9o-> rem ^ProfeJforemj reliquarumgue Scholarum Infpedorem mericiflimum , qui a Perdtnando lIl, Auguftiffimo Im- pcratorc, gloriofiffimsc memoria?, Nobilitatis inlignibus^ invefticuss; qui id quoque produda: ad annum ufque hu- fus feculi fextum Bc fexagefimiim , aetatis ultra odogefi- mum annum, vitae grande pretium tulit , quod Filii ho¬ noribus, & ad altiora promotioni affurgerc potuerit, 6c de incrementis ejus laetari. Huic Uxor Aldfid ^ Dd^ nielis Strofiu egregii CmV Fratisla^ienfis Filia, Filium hune eptimse fpei, in lucem edidit, fequenti ftatim dieS, Baptifmatis lavacro tindum , 6c Avi quoq; Materni nomn ncinfignitum^ Ncq; ei a teneris defuit cura Parentis ex-^ quifita, qui tot juvenum Bc Adolcfccntiim Nobiliflimorum Studiis & motibus regendis praefedus , negligere certe haud poterat fuiim hunc filium , in quo jam in illis infantia? pri-» mordiis, parvulos iftos, (uti Tullio dicuntur) igniculos ingenii & bona? Mentis , non fine gaudio animadvertebat. Eateor quidem , nec fine magno fateor dolore, Auditores^ efic hoc Familiis multis Nobiliflimis Hereditarium veluti malum , & acerbam hanc imprimis domcllicam calamita¬ tem, quod viri pratclari, deq; publico bono optime meri¬ ti, non folum relinquant frequenter, fed 6^ fub oculis quandoq; fuis cernere cogantur Filios degeneres, vel ig¬ navia? litantes, vel in omne fcclus projedos , quibus pro¬ verbium debemus : Heroum Filii noxa?. Gujus reiculpam, fi quis in Parentes quoq; conferat ipfos, forte hand aberra-^ raverir ; quod nempe diftridi negotiis , vel blanda indul¬ gentia , tenera? Filiorum serati parcentes, vel etiam hanc curam aliis , nec fatis peritis, nec fatis fidis, delegantes, iffinegligant fiios , & ea negligant sttate,. a qua omnis re- 19^ _ liqua pendet. Non fic ElidS Aldjov ^ etiam hoc Filio fuo ClariiTimus; quam aliorum Filiis impendebac publicc privatimqji magno cumapplaufu curam, eam fuopr^fti- titit &c enixe operam dedit uc Scudia ejus, jadis mature Fundamentis, lolidaret & proveheret, ac mores in om¬ nem Virtutem formaret* Verbis hanc in rem haud opusj cum rerum Teftimonia loquantur. Cui enim, niCiParen- tiy poft Deum debuit animum illum callum, dc rerum di¬ vinarum confeium, quem vel fola hortuli ejus inferiptio te- ftatur? Patiendo ^ince^ ^ nuidebis mirabilia Dei Judicia* O didum praeclare! O animum edoftum quid fit illud: Perfer ^obdural Quid fibi velit illud Epideti; NeceJJita- ti qui bene parere feity isfapity eftqh rerum diuinarumcon^ feius. Uti nemo derepente fit deterrimus, ita nemo de« repente fit optimus* Multorum annorum cura eft opus , & imprimis hic a renqris alluescere multum eft, De Studiis vero Ejus, primisiftis pueritiat Sc adolefcentisc annis quid dicam, cum Poetam Laureatum Casfareum habuerit Pa¬ rentem? Nafcuntur, dicunt. Poetat, non fiunt* Sed ta¬ men dc fiant neceflccft. Nili ingenium exercitatione ex¬ colatur, nifi fonte labra proluant caballino, vena eorum nulla eft , &c exarefeit. Non defuit autem ifta exercitatio illis annis Socero y quibus, qui humanitatis, ut vocantur Studia, 6c exadam utriusq; Linguatae Antiquitatis notiti¬ am negligit, nat is poftea Eruditi nomen atgre poterit tue¬ ri, Studium hac in parte Ejus profedus, & hos luculenta eorum Specimina fatis fuperq’, comprobarunt. Prout enim optimi Parentes illud fibi negotii dari crediderunt ad omnem ut honeftatem Filium hunc fuum conforma¬ rent, & inde ab ineunte attateMufarumfacrisinitiarent, ita, quamprimum difccndi capax videbatur, fcholiscom- milluscft, ubi modeftia, pietate &: induftria, Parentibus, Pracecp- Praeceptoribus, omnibus deniq. Bonis, optime de fe fpc- randi, attipliffimam prxbuit occafionem* Haud fatis ei vifum fuit, Stylum in omnem partem oratione ligata 8c foluta ducere, etiam eloquii laudem aflequi conatus aln quoties perorando, de mird Prin€ipufn mopimtd ele- Bionei deConnuimis (iteratis dc Studii hifiorici uHlitatet aliisq; feiedioris argumentiquasftionibus, publicam meru¬ it approbationem. Neq; intra hos carceres diligentia €jusftetit6<: ingenium, jam tum vires fuas appendens c quidem anno feqiicnte, qui in quartum Se quinquagefimiim. hujus feculi incidit , Wittebirgam pri¬ mum, ad publicas ^ privatas Lediones audiendasmiflus, Redore MagniRco , AI drcoBdft^ero^ Aled. Dr* ^ P* P. Die 15'. Aprilis , nomen Academie dedit in Ma¬ triculam, quam vocant, Academicam, feu Studioforum Album eft relatus* Hic quanquam fuas fpontis fadus, laxius agendi oc-^ cafionem nadus videretur , nequaquam tamen luxui fe dare vifus , nec voluptatibus transverfum agi paflus eff: juvenilem animum , fed potius, ut Clariffimprum Viro¬ rum favorem, induftria atque diligentia fibi compararer, omni Virium contentione allaboravitj cum Philofophi^e, imprimis Naturalis , ftudio , Medicum conjungens , & fie paulatim ad aiciora contendens. Mulca enim , quae al%in Academiis demum difere folent, is jam in Patria Dec- lll Amh V. tfVL App. ^ B b hau- hauferat, adeoquc ea potiffimum , qu^ ad fcopnm praeci¬ puum faciebant, urgebat, ufiisPrarceptoribus fideliffimis, inVhy Cicis Johdfine SperlingiOy qu6 praefide etiam Di- fputationem Anthropologicam de Pulmone habuit : in Me¬ dicina, Celeberrimis ejusProfeiroribus, p^iQoYeSchneU icTO^ vel ob folum ingentis laboris opus de cat arrhis y laudatiflimo , tum AldTCO Bdnzcro^, non minus fido rerum, quas ad valetudinem curandam pertinent, Magi- ftro* Unde utriusque opera ufus, &c utrumque fedacus, fub utriusque etiam Prsefidio , prioris quidem , Difierta- tionem, dc Laerjrnis , pofterioris vero, ContrQUerfiarum jMedicarum faturam , cordate & feliciter defendit. Ita autem per triennium in hac Academia vixit , ut publicum quoque ftudiorum teftimonium ex ea reportaret, dignus ab Ampliffim^ Facultatis Philo[ophic£ fenatu habitus, qui ad Gradum Afagifterii admitteretur, quo, prasmiffis qua Publicis, qua privatis, pro more, examinibus, Decimo quinto Offeobris die, Anni, fupra qurnquagefimum fepti- mi, Decano Andred Sennerto^ SanSa fer Orientalium LingnjarumProfeJfore ^'PromotorecQ: ornatus. Sed ciim clarum eo tempore, potiffimuna inChymia, eflet nomen Johdnnis Alichdelis ^ Jieiicin^Profejforis apudLipfi-^ enfes Experientiffimi^ cujus fpecificum cephalicum, & alia quoque Medicamenta, edamnum Pharmacopolarum offi¬ cinas non ignorant, & Medici in non uno Morborum ge¬ nere commendant, Lipjtdfn Nofter anno feqvente, ut fe in hujus difciplinam eraderet, contulit. Ibi proficiendi ardore, affiduitate, obfequio aliisque bonis artibus. Eum ka fibi devinxit, ut Filii in modum diledus, in Artis ar¬ cana fe penetraret, adeoquc hujus Ducis Confilio dc ma- nuduftione , haud exiguam fibi in Chymicis fcientiam compararet, Era^ 1£L Erat jam ea jetat.e, & eorum in Medicina profcftuum /?/4yor nofter, quibus, aliorum exemplo, Lauream pe,- tere pollet , ac a Prarceptoribus luis impetrare. Sed ^ajoretn fe efle meminerat, &c tum demum futurum, fi Studia praecocia non praecipitaret , alios quoque extra Germaniam Medicos, confuleret ac audiret, InGgni er¬ go Exteros videndi defiderio flagrans, peragrata magnam partem Germania, Italiam,/^ sfieti/ts nempe ScPafaviuNf adire conftituit, Eft, ut noftis, clarum Medicorum Ita¬ lorum nomen, magna Patavinorum erga exteros huma¬ nitas , & familiaris quatdam , praxin in ipfa praxi addi- fcendi ratio illis probata, quam Germanorum Scholsc vel penitus ignorant , aut ad minimum , non adeo perfeile poflident, Hsec noftrum in Italiam pertraxerunt, & vo» ti compotem fecerunt. Abiit eoAnnoMillefimoSexcen- ecfimoQuinquagefimo nono, 6c p^enetiis inCignem nadus eft Patronum FrmcifcumLauretanum, Senatorem Ve¬ netum lUuftretn , cui anno fequentiSexagefimo Lauri folia Veneta confecravit; quod etiam feriptum. Epigrammata continens de laudibus Venetiarum , fub nomine Hadria gloriofa una cum annotationibus poft fexennium de novo edidit. Poetam itaque oftendit fe. Poeta natum fimili carmine de honoribus Afltonii AloUnetti , Aledicina Profefforis , hene meritus , atque ita rebus Medicinam i^edantibus vacans, ut tamen alia quoqne, quas ad rem antiquariam & politiores literas pertinere videbantur, haud negligeret , atque fle poftea , ipfemet etiam inter Viros , de Antiquitate ejusque ruderibus confervandis, cu¬ riose follicitos, Magni nominis effet.Habuit tum in hocStu- dii genere Myftagognm CarolUM Offfedi, Virum in hifco verfatiffimum , a quo voce & exemplo accenfus, in illum *Bb 5 Anti- Antiquitatis cxaifit amorem, queiQ poftea fovit femper, & luculento Mafei fui Cimbrici apparatu demonfl:ravit„ Verum non ideo Medicinam minus excoluit, in quaPta:- eeptorcs ei multi Viri egregii fuerunt, Francifcus Bo~ ndfdus 3 ProJ^erTodefchius, Hieronymus F rigime' lica Comes Patavinus 3 Petrus de Marchettis & Alii, quorum ille opera fedulo ufus, magna contentione in iftis publice privatimque audiendis, per annum & quod ex¬ currit, cft verfatus. Ab his Theoriam & Praxin fimul haufit, in Chirurgia prxfertim exercenda iis adftitit, neq; quicquam negligi fecit, quod vel illi docere, vel ipfc di- fcere poflet,quin id omne, diligenti obfervationefibi no¬ tum redderet ac familiare* Ita fadum tandem , ut ciim aliquam Studiotum fiduciam cepiflct, ad pratmium Studio¬ rum , Gradum nempe modefte petendum , Anno fequente converteretur*. Neque vanum ftiit /IvcEjus de- fiderium fed voti compos fadus nemine contradicente, a Ptomotore Ermingildo Perd , ad7beoriam Adedkinxm cathedra Pafauma in fecundo loco Profejfor e Publico>Syn» dici tum Nationis Germanic cui funflioni per plures annos, pari fide & dexteritate profuit. Anno fc- quentf, quente, primum in hae Academia geffit Pro Redoratum, Anno fecundo &: Sepriiagefimo alieriim , & quadriennio poft tertium & ultimum, ouere hoc tum quod folus iii Facultate eflet, tum ob alia negotia &: foncicas caufas, lingulari SeTCtltJJtTni Principis Clementia, intervenien¬ te referipeo Ducali liberatus^ Anno Sexagefimo Nono de voluntate Ejusdem Clementiffimi Principis Noftri, Hor^ tus Academicus bde infpedore cum difponente &: ador¬ nante, & ufibus Publicis pandente eft initiatus, ne utili¬ tate infigni ex ftudio Botanices in Medicinam redundan-- te, hujus ftudiofi privarentur, &: ut fimul ellet, quod pcrcgiiuos aiiicerec ipt(aator quam mul¬ tos in ejus admirationem rapuerit Spedliatores , quam Regi¬ bus &l?rincipibus Proceribus, quos habebat Patronos, hoc etiam nomine placuerit, & in hifce deliciis fuis magna cuni\ fama & Academiae hujus gloria fe oblc6laverit* V erum occidit eheu! Flr Celeberrimus y cum in eo eflet, ut hifce laboribus fuis^ novum decus conciliaret. Verfabatur jam ab Annis plurimis in adornando O- pere Cimbrico y quo Sc ficum locorum accuratius detege¬ re, & Antiquitates crucre & quicquid in his regionibus a Natura aut arte commendari poflet, in apricum pro¬ ducere conabatur^ Videbat autem, neccflarium fibi c- am in rem, per Cimbricam Cberfonefum iter, ut coram cognofccret omnia, atque fic fide , in Relationibus fuis propria, non aliena niteretur. Quapropter illud in Da- niam Sc Sueeiamy poftridie Kalendas Martias, Anni fu- perioris aggreflus, tota fere Cimbrica Ckerjonefo luftrata, Haffniamingrcffusy i Pot enti ffimoD anorum jLlonaTcha maximis beneficiis afFcdus , & in Procerum notitiam ad. miffus, eorum gratiam meruit , &c poteftatcm rariora ^/1- zophylacii /?^^« fpendidiflimi luftrandia Gementia RegiA impetravit, e quo, plurimas res Natura? & Artis admiran¬ das, in itinerario fuo deferiptas Se depidas reliquit^ quod lucem forte aliquando videbit* *Cc X Ex a£4 _ •*^)o(li»§^ _ ExDania in Sueciam tran^cHolmiam profcdus,ubi Suecorum Regis invidis fimi, Ofo// A Gratiam quo¬ que expertus, una cuitt aliis, ad curandufrij/?^Jf/?2^^ Mor¬ bum, in confllium vocatus, pluribus beneficiis madlatus^ & Iplendidis muneribus ditatus, Afufeo fiio Cimbrico de- ftinatas tredecim Gemmas, fiimma arteiculptasj una cum nummis in memoriam cufis , ex auro & argento pluri¬ mis , accepit. Accepit autem proh dolor ! Mufeum fiium nunquam vilurus. Nam 23. Julii Die, quo tempore ma¬ ximus in iftis locis Borealibus aeftus cfle iblec, accedenti¬ bus 5« aliis caulis , febre acuta Holmi^ correptus efl: , cui i£l:erus fupervenit, eum percinacilfima alvi conftipatione, qu$ tanta cum vehementia , corpus emaciatum & lenio |am confe£i:um , nec parum per itinerum incommoda affliflum, ell dcpafta, ut hac ipsa die tertia Augufti, ac- cept6 ante S. viatico, circa velperam Servatori fuo tradi¬ derit Animam, cum nondum annum fexagefimum atti- gilTet, & eodem die , paulo ante obitum, novum Regii ^vOris argumentum refcripco Regio, quo y^fiejfor Tribu¬ nalium PomeranU erat declaratus, cepiflet. Sic obiit in (olo peregrino procul a fiiis. Vir longiore vita digniflimus, cujus Exuvias in Tempio Germanorum, magna cum pom¬ pa depolitte, donec commode pofient in Monumentum, eis deftinatum, deferri. Quielcunt autem illas nihilomi¬ nus, licet agitatcB ventis, a portu aberrarint; Sunt in ma¬ nu Domini , qui omnia olla noftra in numerato tenet. Cui terra Marique , inque fubterraneis , n)ias fuas com» mendaturum Ce Icribit nofter, in programmate inaugu- rali ultimo , paucis ante abitum diebus , hic publicato. Faceflant quotquot in mirandis adeo vitx humante cafi- bus , fecius quid , fortis fuas ignari adeo libere judicant- Veniet tempus, ubi & Mare, quos habet mortuos reddet; ubi ubi hullo difcriminc terrae, quotquot ubictinqiie tumulati<, prodibunt e rrionumentis &; refiirgenti Olim Magnus ille Scipio jifricdnUSy Cum Linterni in exilio effet mortuus, fepulcro fiioinicribi juffics Ingrata Patria , ne ojfa quidem mea habes: Patriam fic ingratam verecundia pulfans. Ve¬ rum non eft arbitrii noftri loeum nobis, vel mortis, vel jfepultur^ eligcrCi Homo fiepe hoc modo proponit, Deus vero aliter dilponit, & quomodocumque dilponat, certum eft Terram efle Domini, & omnern ejus plenitu¬ dinem ; bend mori, quotquot beate moriuntur- bene conditos, quorum ofla Dominus fervat, & quorum mo¬ numentum in animis hominum perenni memoria ereilum» Profe£lus eft olim mSueciam a Chriflifid Regina vocatus, Nobililpmus Philofopbus CdrteflUS^ Natione Gallus, & procul a Patria, Holtni£ exitum vitae inopinatum invenit, ied & monumentum, quo a Gallico Legato eft ornatus, tanto Philofopho noH usque adeo fatis dignum. AldJOf nofter, Germanus quidem, fed nominis tamen hujus Phi- iofophi Stiidiofus, & ipfe Holmiae mortuus, quorfiim ad Kegifldfh vere Cbriftianam, gloriofifllmse nunc memorise, erat profe6tus, illius fumis, funere fuo eft comitatus, &C li¬ cet tumulus ejus ignotus, monumento tamen ornabitur a fuis , quale nomen Ejus celeberrimum & prseclara virtus merccun Id unicum ver6 fupereft, Auditores y ut dum merito hunc lugemus, merito intempeftivum hujus Viri infignis obitum deploramus , viciftitudinum hujus vit^ miferae haud ignari cogitemus, accidere polTe cuique, quod cui¬ quam accidit i & cum anniverfarius hic nobis ut luftus , inde quoque precium & pr^ftandam Viri , cujus jafturam fecimus ^ jeftimemus, cujus jaiiuram merito Eruditus lu- ^Cc f get 20(5 get orbis. Quis enim AldjOTefU nobis reddet ? Unde in i-anta Virorum, huic fimilbm inopia, cxiftec aliquis tan¬ dem, qui Eruditione & Ingenio , affiduicate & induftria, longo rerum iifii 8c in medendo experientia , fingulari quadam in hominum congreflu dexteritate & prudentia, Prin^ibus aeque placeat Viris, & famam quoque ejus merills aequet. Fuerit arrogantius diftum ab Hierony- mo CarddnOf wix fingula Secula fmgulos Medicos ferre: fane tamen non adeo multos huic fimiles hoc feculum tuliffe, etiam ab invidis eft agnofcendum, qui cum folida Medicinae Theoreticae & Pra&cae notitia , tot alias dotes habuerint conjundas, aliarum rerum perinde fuerint gna¬ ri, ac earum, quarum fcientiam prae fe ferebant ac profi¬ tebantur. Quare bene memoria Ejus precemur ^ Virtutem ^ merita f quae in hanc Academiam & univerfum orbem literatum extant plutima, agnofcamus minimum taciti, fi praedicare fit moleftum. Pafcitur in vivis livor , poft Fata quiefcit. Felix ille, qui cum ipfb jam fupra invidiam pofitus triumphat; Felix qui ad illius exemplum compoilr tus , in omni vita fibi conflans, fic perflat immotus , etiam dum progreditur & emergit , ut ereptus falo fluduantis feculi, ad aeternum tandem verse felicitatis Por*^ tum cum ipfo appellat. MEMO- ,# .,s ' ■ ' : ' : ^ ' i ■ ■.. :^r T " ' . 1 . ■ ■■"iMiiiintiiiii or JLiier atijs Scientia, Sientem, 'Vtrian^ Ccpsar, et Imnerurni 'T»ni^Aimcy I.G.S. MEMORIA LEBENWALDIANA PIIS EJUS MANIBUS DICATA per Ephemeridum Diredorem. - DecdllAnn.V.^Vl.App. *Dd Glorii nim* iisquc erigere Ordine ‘Loria Laborum filia eft, SapiendfTimo jam |oIim Platone tefte; & nemo magnam acr ,quiric famam ex magna quiete, vendune [enim Dii bona lua laboribus : Otio perfrui ►apud Thraces praeclarum quidem fuit ^pite tamen e contra a Dracone antiquillii Athenienfium Legislatore ( quem leges fuas non atrameU'?* to, ftd fanguine fcripfiiTe , Demades dixit) muldlatum eft; Hinc &Appius Claudius bene monuit, negotium R( mano Populo melius committi, quam-otium, non qiu ignoraret -quam jucundus eflet tranquillitatis ftatus, quod animadverteret , non modo praepotentia Imperia^ fed animos ^iam hominum rerum agitatione & perferu- tadone ad virtutem capeftendam exciem , nimia vero quiete in defidiam &: velud marcorem quendam relabi, ii enim qui in odo confenefeunt, ex mera pigritia pucrefcun ulteriori memoria plane indigni, vilefcunc, & ceu quam nati, ne umbram quidem bona^ notae ac famae pol fe relinquentes, evanelcunt; ad negotia non otia nati fu mus, hinc Nunquam Odolos Academia G^fareo-Leopol dina Naturae Curioforum Collegas fuos efle jubet, qui magno laborum ftudio faluri humanse praefuerunt incrementa Academise pro viribus promoverunt . . que Officiis laudabiliter invigilarunt , aeternam memoriam ha6lenus conluevic. Exceffic ex hoc noftro, & beate deceffit, VirPraeNobiliffimus &Exceiieii- riflimus, Da Adamus aLebenwaldPhilof &Med.Do fontem e- loquentixlafteum manantem appellat 5 fcripfit : Meliores, prudcntiorcs , dodiores , 6c. conftan tiorcs nos tem pora dies¬ que facere; remque honeftam ut cum Plutarcho loquar, nullam temered: fine labore acquiri, pulchra enim&ho- ncfta difficillima efle ; at labores hi frudu non carent,- nam Ardua fi facias magno conjunda labore ipfe labor perit , at Gloria parta manet. Manfic & Lebenwaldio noftro laborum fuorura quod omnino meruit prxmiiim , manet 5c poft fata fu* perftes Philofophix Medicinae Dodoris Titulus &: E- logium , quibus non fine magnorum privilegiorum ac- quifitione in ante dido Lyceo Patavino & quidem in EcclefiaCathedrali exornatus, in vita gavifus inqne me¬ dendi officio frudus eft: merito hinc ut exorfus fum ex-* clamo, Gloria laborum filia! Ne autem a Deo concredi¬ tum fibi talentum fine fcenorc incadurn relinqueret, ceu mortuus inter vivos ambularer, utEnidiffimusLipfius de ignavis loquitur, Grxeium reverfus , Medicus revera efle quam videri faltim voluit , hinc falutari auxilio confiiio xgris adftitic, Praxinque Medicam fub dudu celeberrimi Dn, D* Warnhaufen , exercuit , tam felici fucceflb , ut A, non tantum famofi Coenobii Ad- monrini, fed Provincialis etiam Medicus Incl, Statuum Styrix Seperioris honorifico flipendio 6c Confiiiarii Me¬ dici Ticulo fuerit conftitutus. Sedecim prxterfluxere anni , cum domicilium fuum mutavit, Sc in Vicinam urbem Rotenmanium A,i67i# feceflit, ubi tam firmam, veram &: finceram Amicitiam eum viro Prx-Nobili ac Generofo Domino Johanne Gc- •rgio Schlechcio, Redituum Diredorc Cxfareo contra- ^Cc 5: xir. ,2 IS xitj ut unicam in binis hifce corporibus habitare ani? mam , fi vidifTes, dixiffes , Pyladem Coli Geilulac in colico ta<3;a deprehenfar. earumque novum genus. ^4. app. Cornu i n ganglio, r 4 8 . ap p. uftum redolens, ferro affricjus lapis 60. app'. Corona Urinas' DiVerfus Color unde 309. feq. Laurex fpeeiem fcprxfentanus fi- ,79 Colica Epidemka a vino lithargyrio in¬ fecta 60 1 a-lia. i i f ConVuifiva mercurio curata'. Colic£ medetur panaexa Auri purgans. 185' Color diverfusin Circulo Urinx unde 309. feqq. Cowefffej Lapis. 60. app. Goncha lapidea montana. 44 ftriara bivalvis elegantillima. 4f Conchites (friatus bivalvis 44 xum 64. app, Corffcii Cbinse Chinae: perniciofus fus. 4f3 Corvi albi Cuvkndkl 106. app. Coftarum fraftura diraque exinda ptomata cum morte. 629 Croci colore tin6ium femen. ^25 Crurum contraflura in fcorbutico. 4^<| Cucurbitula dCw f. neglecla fixmopti- fin producunt, fg Cumini pratenfis femina lapidibus im- pre-da 63. app. Ca/e ilJxfa vifcera tranfeunte curru ru- montanus bivalvis. 4f Cohfolida major curat' dolorem Ifchia- dicum. 4f. ContraQufd Crurum' in Scorbutico. 460 CoPrilk refertum ifi XiV. & dimidiae vnciarum^ponderc' 149. app. in Cervi globus latens. 228^ V ermes qualia fymptomata produ¬ cant. 435 Cordis Polypi ia puero Pbtbifico. 4C6 Corallorum I in£!ura verior 280 CoraUiformem Arborem reprasfentans lapis. 62. app. Cornua Anmonis quomodo generen* pu. 541 Cyani virtus antipodagrica. fO Cynosbati decoftum Euporiftonin hy-' drope. 93^ Cyjfites Plinij, 60. app. Cyftici meatus capacitas. 47. app, a DAphnla Plinij <^4. app, Delirium periodicum AleXi- pharmacis curatus. 98 Maniaco- M elaneholicum H elkbo» finis curatum. 2 3 8 Dendraebates Plinij. 59. app, DendritesVXmi], app, igni expofitus pifturana amitdr. tus. 40 eii-crino fimilia. ^S.app^ 70, app. Dendfitarum gsnefis, go, app. mpEX- ephemeridum. 2%f £/awi Propr. ^by%s hz* maxiUares (cu Riaxillaeaa» morriiaoise foncicuioru cau* creti imprudenter c-Fulfi. 6ip ..cajri,^]] plumba implend . J07 alveolis rurfjs inferii coa¬ luerunt. fiOg evulfi non ft itim ejiciendi, f oS menfium aborrus. 6 19 fiUbetes firis veniris flu^cus Ij^- Xhabs. fi 5 pigeflio ^ Avium fi nguiaris elHea^ ciae. fSs. Dlgeftioim vis j^iScaciain Chy» m-k^s. 107. ,apE» Dig'tus/h manu cum Ncrype?* vu.fjs. 116 Diureticis fjiis hyd/ops uon cura- t JT. non nifi attenuaU lympha uten- d u rn. 94 Dolork Cenfarlo peTft&a, npri nifi i 1 cre tro. f . Ap p. DoIqx c picis ex cakuiis. la^ mammis errabiiuius. 124 Dorankum non eft y.enenprum.8/ app. PjJmcria ulccrofa. / 1 EChlnitU cum ^raatura elegam- 41 Eff rvefcentiam acidularum in Aa^ fha pnevmatica concernentia Experim€n*'a. E^^refifrjtia miliark pftCchM* j infts. n2 app, Elatites Weifchiu 60. app^ fa" 622 EmulfiQ la xacivaMynficbti elegans "antipodagri; a. Emptaflrum antipodagacfi 150.3^,' Enexinos idpxs ^5» app. Epidemica coniliCutio Ann. Augufi.15 j.app. An.i 6gCoAuguil.i) Qoap^ Cdicaiif. ■ \ •' a vino JUithargyro infe- fto. 6 uQ Fefcris p#r Autumnum ,§c hye* memdiifans. f\^ Lues pennatorum. ^89 Epidemici nao^jbi canum. 385 pifeium. 386 Epilepfii^ €x Campanarum fono.^3 co2CiCatem infequ^ns ex 'Ferro-* re. 6/.feqc fenfa arqpe ratione falyls. §9 finiftri lateris, fgo ex inanieione. 6if Eguifeti pablJrL figura Iapidi in^ preffa. 62.app. Ericites lapis, 6^. app, Eryfimum Angu; itolium fpente pofi dedagrationem in rude^ r bus enatum, 6c nnde. 47 Er^ppeliU facid excrefc^ntia car^ no.fa in oculo caufa. 3 p f* Zofter Plinii .9 2, app. JB^coriajtion^fs Pudendoruin brium cura, 12 E^crefcetifia carnpfa in ocujo ex £ryfipdate4dpi. 3;f 226 INDEX EPHE circa motum inufcu- loruni* elaflicum. projeftorum. Externorum RemediOx^um efFeftus i^fcupeadt. 301 ExtraUa volatilia oleorum fosddo- rumCX. &Tart. f87' Exulceratio PddQndorwii & fiRulo- fusfiauspoft partum diffici¬ lem. 377 F\b3 Pulmonibas ingefta Mor¬ tis caiifa. f 88 Fagus raram figuram repr^efen- tans, 67 Fanadazibanae fruticis defcriptio 3 Febris maligna continua curata. verminofa.ipg falivatione foluta» 25’7. n2-app. Febris malignae metaftafis in Ccs- citateiTi. 13 j.app. curatio per fbla vomi¬ toria. 298. Febrim malignam ^mulans terti¬ ana. 1 /g in Febri maligna quale fignum praebeat phthiriafis. 39^. Febrium ardentium cautela- f 84 Febris recidivaarteprocurata, yf ardens ab Efu malorum Arme¬ niacorum. 232 fomrmm diutuniiorcm pofl £e relinquit. 43 1 MERI DUM. ^ vermibus in corde pabulanti» bus curatus. 43 f cum T umoribus. 447 curandi methoc us perfebrcs. - no.app. Epidemica per Autumnum 6c hyemen durans. 1 16 tertiana malignam semulans. iiS quartana abortu foluta.636 quartanae fpecificum Panaca^a Auri purgans, igj* putrida line ignis putredine a» nimatx. 540 Fermenti ftomadiici lingulare ro¬ bur. 21p Ferro affribius Lapis cornu uftum redolens. 60. app. Fiaku Schyqua Arboris defeript. z Fibra? nervorum & tendinum cin¬ cinnata?. 2lg Figura rara in Fago. 67 Figurati Lapides Hei ; etici. 40 qualem modulum habeant. 41 quomodo gererentur.41 Figuratorum lapidum genelis ob- fcura. 66. app. Filamentorum Maria? produftio unde ? 379/380.- Filicem marem referens Iapis. 63» app. Filicues dendritis Ipecies 6i.app. 63. app.7§. app- Fiftiii.-Liis finus & pudendorum exulceratio poli par um. 377 Fiftnla osfis fquamoli fanata-19 Fiarha? in caprex pilis geiacis for¬ titer agitatis conlpicux. 8^ Fia- INDEX E P H E M E R I D V M Flatuum in Inteftinis phojnome- na. 79 Floccorum ieft i# ini febribus non femper lechalis. 1 3 f . app. Foeniculi utilitas in hscmorrhagla narium. 1 Foetui noxia pica. ifg. Foetus mortuus in fecundinis pofi vivi exdufionem retentus^ extraftus^ falva matre, i fruftulatim per umbilicum inte- ftinis ruptis exemcus.. 221 retrocedens 6c adhuc aliquot fe« ptimanas latitans 145. app. Mortui Anatome^ Foliorum ornamenta aurifabris u-’ fifata Iapidi imprefla. 66 Fons fuper libellam fluens. 6 1 % Fonticuli an fterilCs reddant. 1 2 r®’ Fonticulorum utilitas, i 20. 98«ap*' haemorrhagia ob abufum Elixir propr. 612 Fonticulus a natura afcitica in ab¬ domine inftitiicus. 336 Formicarum acervo fangnis aegri inclufus morbum pellit 177» app. Freyenwaldenfis Terra, f 67 Frigus non coagulat liquorem prO Vitr.MaTt parando. 194. crufiarri prorfucit folia Meliflk repr^fentancem Frontis oflis cavitati inhaereris cd- chiea fclopeti xvii. annos^pef t nares tandem excreta. Friimentariii Lapis 63.app.78-ap. F uci marini fig.iramrepraefenCans lapis, 60. appv Fuligo fornacum cum Aceto ev*' porifton influxu lochiorum nimio* j68 Fumd propagatapeflis. 4;^ Funduli Sceleton Virginem exhi¬ bet. 96. app. Fungus Seminifer’ creditus. 742 Furor Uterinri^ 4x inflammatione Uteri. 2 f 3’ c. G Jliica infignia Liliorum, lapi¬ di, impreffa. 6;. app, Galli Gallindcei ovum femicircula- ^ re. 278 Galiindrum Iridicafurri lues Epide¬ mica, 38; , . Afitia. Ventriculi interioris Tunic^^ nulla vis ftomacfiica, ^ 83 GaUopdvi ovuntwt rafum fic mon-* ftrofum, 374 Gangliuni cotriTA replefrim, Gangnn£ nondum confirmata dv«^ porifton, 497^ Gapdcines Gemma Plinii.6i .app, Geldtirjofa Caro Gangraenae Index«’ 47^ , . Genielli Capilli vbri , 6 88 Gtmm£ per trituram Idngibrem d- dorem ptae fe ferunt, 1 08. ap, Gtrrirha Gafidanes PIinii.6 L app, Geodk fpecies Gafldaries Plinii. 6 i Gerharda debetur Langilottiari# Auri tritura, 109, app, Offeae, 1 3 1 i/' ^ ^ OUniU ti$ INDEX EPHEMERIDUM. Glandiformc corpus in Abdomine ex neglcfta V.S,Sc cucurbitulis^ moftis cauCi. fg Clobus P1 limbe u$ iuCc^de repert^ . H^morrimides mulierum cum meus» fibus. 99 app. Grammis medi cati Japonenfis (pe- in puero, 0 9 app. cies, r Grandines Aqua? immiffa? natant, ^'7 ^ Grandino fus ? affer Pifcis,. 4C2 GratioU Ufus Afcicicam reftituit. Gravida nimium quantum Majo^» ranam expetit, ipo app. Gravidarum AfFeilihus fpasmodl- CiS opiara ScCiyftres non no¬ cent. ^37 Graviditas falfa, J47,app. Gummi Ancimoaule pro Tinftu?» ra.aSr Gorta? M^gifterii experimen¬ tum curiofum, 68 app. Cmml AAof :sdefcfjptio. ^ Guttrt Gurrrn* Magifter u experi- mpntum fuppedirato 68 app. H, t^^morrhagia fono. ex Campanarum poft variolaru eruptionem non lethai s. app, narium foeaiculo curata, 169 radice cichom albi curara.l/i fr. gida firpe nocent. 5; S4 a dente eyulfoenorm‘s,i47 app ff^moptvfis 8c Mors ex Ulcere pe** dis.la fo.670 periodua piuriuaimorum« /; b. fluunt per Aures, 616 Hahcis integri fpina & cauda lapL- di impreffa. 1 i.o app. Hide^ truncus in Iapide,6o .app- HcUebori albi poiline fcabies de^ fperati/Hrna curata, 2.43 Helleborinis curatur delirium manU aco- Melancholicum. 2 1 p Hemicrania periodica, j 3 8.app fiepaxis absceffus ex Opii Ufu. f f aefio haud ieyis non tamen le^" thalis. 49b. f xb. portio bombardk explofion# extra corpus eje£la, ^ j b. Rubedo ex fanguine, 45 app. Hermaphroditicuslcpus» 174 Aries ej? sque Anatome. 669 Hermaphraditicum Animal non eft lepus. 5 26 H^rnU Seftionc i^pafmus lethalis fuperveniens. g i fJngvium prxfegmina arbori imprefla profunt. i id app, Herniofjo prodeft fymphyti radix^ leto defefla, ) 16 app, Hippocratis Autiioritas, 80 Hippurita lapis. 6 a Homines (ub Aqua fuperftites. traumaticum, f7f Hydrope ?eQions8c A ft limate de- funfti Anatome 47 1 * =6z7 H dr Opica Vmgirsis Anatome.^i 'bcphth^fiwafAiWoiae. Hy. INDEX ephemeridum. ii» Hydrops toXis diureticis non cura¬ tus. 5 2 Hydrops Uteri occultus Cafu cura¬ tus. 1 14 thermis curatus. 370 faecatus. ^39 Cyano curatus. 5-0 3 lienis Apoftemate. ^32 peftoris ex eoftarum frailursu Mercurpecul vita liari moda praeparato curatus. 105 app. ex Obftruftione 8c inciuratione Mefenterii 381 Peftoris._340 «up riftis curatus ^ 3 ^ Afeites gratiola fanatus. 13^3 fine medicamentis fanatus. ^37 Hyfierica Paflio abortus 6c Mors ab odoreRoramm. if 8 lafke afinino curata, zjf febrim quotidianam imitanS'. ^74 Hyjierkum Laudanum Weflpba-» lir ^40 Icterus Auripigmento ettratus^ ^75 Magnetice curatus. 3 ^6 moflis Ghemicorum. ro7 app<^ Ileon Inteftinum innoxie Ulceri¬ bus perforatur- 418 Inanitio Epifepfi^ caufa. Ctf jffeA*^ftupenda^ exempla. looapp Jnji3orti 3c animali variorum per os excretio- Intertrigo quibus atgris maxime infenfa. 279 Inteftina tenuia lumbricis perforata 429 per peritonaeum transparentia, 1 1 8 app. Jnteftinorum periftalticus motu® extra abdomen confpicuus., 211 tenuis pars per Anum ex- clufa.409 Inteftims ruptis foetus fruftulatim per Umbilicum exemtus.222 Mefiinum fko innoxie ulceribus perforatus. 41 8 /oo/lGraminisJaponenlis medicati fpecies- 1 Ipeca£ anna remediu antidyfen- terium, fo IJchiadici doloris remediu fympM*^ um.4y Jfhuria pluriil dieris, gi Xin. dierum lethalis. /03 infantum curatus femine Lyco** podii. 98 luto quod fubter Cotem colligi»» tum , curatus. lOJ per Epilepfiam foluta. 129 app. Iteites Lapis. G 3 app- Judakusl^zpxs fr ullui olivs 4; oblongus. 4/ cum pediculo. 4/ Juniperini Olei Virtus. 12$ K, temliqqor^ftillans. 1^4 JLangelottian a Auri tritura Gerhar- do debetur, lopapp. JLaph Abrotanites. 6z app. mquo Arbores VlU.delineataf. 6oappy Achates llmilis palmitum flori¬ bus Fiinii. Gi app, A Iu ites. ^6 app, Ammonires. 4^ Amygdaloides, 4f Aftroirae fpeeles.» €0 app. Aftroites undulatus majorBoc^ .conis eft (polopendriCes. 63 Belf rnnites ejiisque facies inter^ na, Car eoides. 4^ Ce^erachices, ^;2iapp. C iiTites Wormii. 60 app. Conchires ftriatus bivalvis.44 montanus bivalvis. 45 CylTresPiinii. €0 app.. Daphnia Pliuii. ^4 app. Dendra hates Plinii. f9 app. Dendrites Plinii, f9 app. ejus que Genefis. Go app. igni expolitus pi£luram a« mittir,7oapp. Echinites cum armatura ele^ gand. 4 1 E latites W elfchii, 60. App. Encrinos. 65. app. Ericites. 6 a. app. Eiiicites. 6 1 ,app.6 3 .app.7 g .app. Frumentarius.<^3.7g.app. Gafidanes Plinii.6 i-app. Hippurita.^i.app. Iteites.6^.app. Judaicus fruSu olivae flmilis.^f oblongus. 4f . cum pedicuJo.4f . Lauri folia oftendens.64 , Lonchitides. ^2. app. Lunaris. 141 Lyncis curpidatus.4 f Concavus. Narcisfites Plinii 60. app. Peucires Welfchii. 6o.app. Phyutes Plinii. 60 app. Phylli tes . 6 5 .app 7 9 .app . Pini nucleum referens.4f Pterites. 6 1 -app 6 ^.app. Qtiercites.6 6.app. Rho dites Plinii,6o,app. Verus Welfthii Aflrcitae af. 6nis 6o.app,78.app, Salicites.6g.app. Scolopendrites. 62. app. 7g.app, Selenites.142 Stigmites A.llroitae affinis. 60. app. W nr2eburgenris.6 2.app. figurati eorumque Genefis obrcura.66.app. Helvetici. 40 qualem modulum habeant.4 x quomodo generentur 42 Laudani opiati nimia quantitas in¬ noxie afiurnpca. 5*4 Zaudamm hyfi:eiicum.640 Laurea coronx fpeciem reprxfen- tans,64.app. lauri INDEX EPHEMERIDUM. Lcturi folia lapidibus impreffa. 64. app. Lepus hermaphrodicusa74 non eft animal hermaphrodi¬ tum, j-agi Zeporh Anatome Librae (anguinis qugt in homine.47 app. Lienis Apoftema hydropis cau(a. 655 Ligni fruftum pulmonibus cervi ia- ^ fixum. Liliorum folia Ammonis cornubus impre(ra.6j'.app. convallium oleum an haben¬ dum. 1 17 Silien 0tcin qualis app 65 Limax in ovo.600 Linguam fubter calculus, ^i.app. ejus(jue fubfequentia mala. f 73 Liquor Martis (V. fecretum Car- niolae. 170 pro VitrioLMart. parando frigo - re non coagulabili.is>4 Lithargyri &Bismuthi noxas in vi¬ no. ^01 Locbiorum fluxus nimius evporifto curatus. 2 67 Jeqq. ^ Suppresfio abdominis tuor em 6c mortem caulatur. 1 75 Loncbites Iapis.62‘app. Lumbricorum TcTXQ^n-ixm Ol. ad combufta optim.107 Lunaris Lapis. 14 1 Lupi defcriptionis Paulinianae Sj- nopfis 89*app. Ventriculi ficcati nulla vis.f 8 j quod fubter totem colligi- DecJlL Ann.K^n, tur Ifchurias medetur. lorJ app* LicograpbU PaulHnianac Synopfis. 8 9. app. Ljcopodii femen medetur Ifchuri^ infantium.98.app, M. AjalisYpris vis in variis mor*» bis.498-feqq. Majorana nimium quantum gravi¬ da expetit. I f o.app. Malorum Armeniacorum Efiis fe« brem ardentem producit. 23 s Mamm£ dolor errabundus. 1 24 Maniaco Melancholica He.llebprinis curata.239 Maru filamentorum produ&io' unde, 2^3. 379 Martis liquor five Carniolx Secre* tum. 170 Meatus CY[\.ici^ pori biliarii capa<» citas. 47 Medico medicamenta generofiora parare liceat. 97 app. Melancholia Hypochondriaca cum infidiis diabolicis. 66$ Melancholicum & Maniacum deli- riumHelieborinis curatur.238 Meliffl folia frigus in crufta lixivio SalMeliffeindudo reprefen- tat.i9f Membrana per Anum fecendentes.' ' 77 Menfium fluxus nimius e vporifto cu¬ ratus. 168 in femina LXIV. anno¬ rum, 176 LXV II. annor, ng.app, »Gg Mstt. INDEX EPHEMERIDUM. Menftrua ^hro excreta45'7 inflantia nullo modo tamen mo« venda.5 I? in Infantibus. I i^.app. Mnftruo fanguine nervi curanturr ^4r Vermis per muliebria excretus. 274 MetaUica transmutatio genuina. Mercurii ufiis in colica convulfiva. ^06 vivus e vivo hominis corpore ef» fluens.99i fublimati noxa: externe manibus applicat.463 dulcis noxa& ftupendx.9^.app. Mercurm vitae efl Antimonialis profapiae. 104 ex tempore paratus hydropi me-^ detur. IO f.app. Mercurialium meditailientorum' praeparata periculofa. 97-app. Modulus h^iduni figuratorum qua*? lis.4i jMola rtiurem corporis mole^ refe« renS.469 eodem modo generaturae Poly- pus.470. MoUf oribus Afthma famiffere ma- IuiUl2^ Monkii vomitorium febres malignas ipfamque pellem curat. 299 Morbi Epidemici Canum. 389 pennatorum, 3 8r pifciunir986 porcellonam gtandula. 9 5" CHotum murculorum concernen- ^ tia experimenta elaflicum fv. effervefeentiam acidularum in Antlia pneumatica concer¬ nentia experimenta. 6 y 8 projeftorum concernentia expri- mentur.^57 Motus inteflinorum periflrJticus extra abdomen confpicuus. bilis circularis.41. (anguinis caufe46. App. bilis caufe.48 Musculorum motus concernentia experimenta. 65-9 JoorieGraminis Japonenfis fpecies.2 Mytull montani bivalves.44 Mvi delentur' menflruo (an¬ guine. T^arciffites Plinii, ^o.app. Nares excernunt cochleam Sclopc- ti xvij. annos in frontis osfis cavitate haerentem. 6 8 f trtaffelwutm - 0tan qualis. 62* ^PP* Mavxgcintxurn naufea & vomitus un¬ de, u 2. app. i^^w/f^&vomitus navigantium un¬ de. ij2.app. Nautili h^idd figura.44 Nervus cum digico evulfus.2 1 € N ervorum concinnatae. 218 Nivales vermes.70.9 f.app. appetitus nimi us. 2 f 9 figura primitus Keplero memo¬ rata. 481 hexagona pruinae.9 9. commu¬ ni s. 48 2 uindeproveniat.4g3 Nivis /NDEX EPHEMERIDUM, Ifivis color coeruleum & rubeus. 94. & pru ’nse figurx\48 o app. Sai. Sulph.S 01.9 f.app. oculos ixdit- 9 r ,.app. NoBambulatlo periodica. 2-4^ Nucleum Pini referens ladis. 45' Nytlalopia curata i * 8 ( \B ejttduriTi ©cdn qualis, 62.app. Oleorum foeditorum CC, & Tarc. extrafta volatilia, f 87 OlfaBus deperditus vid.odoratus. ^^iiwxblus fimilia lapidi imprefTa. 64.app, OmbrU pars convexa & coneava.4 ^ Opii temerarius ufks producit ab, fceiTiis hepatis, ff funeflus ufus in febri maligna.no innoxius ufus in ipafmodicisgra* vidarum affeftibus.^l 7 Opiati hudmi nimia quantitas in^ noxieafrumpta.f4 Oris areAulae.6 17 Os excernit varia animaliaSc infeSIa. Of^monflrpfum e cantho fmiftri o- puli protuberans. 4 Offis fquamofi fiflula fanata. 1 9 Cp cygis luxatio pericuIo&,fa^ die bmcn reftituta. 17 z frontis cavitati inhaerens coch¬ lea Splopeti xvii. a^nos, taa- rlem per nares excreta 28f OJTe^gingiv^.f^l. PfirydfcHm Tofidmpreffa. Ppo inclufus limax.6co Pvum A^guiniun Plinii.4 1.45 Ppyisquiti.Si ^ (rc. 27I Galli Gallinacei femicTcula- ^allopavi utrarum ficmonftro- fpm,?74 Hiinerwolfianac Anato- mes Sypopfis.S H.app. fl^lpifatio Cordis ^SyncopQ ex in- tempefliva y. S. 6c purgatio- ne.429 fanaceye Auri purgantis virtutes. 182 Par^fi ex colica halaea profimt. 1 36.app* Paralyfis Cachexiae faperveniens. ^ . 44? Paracenthefis 1 natura Afcitica in- u taU*39< ♦Gg ;i INDEX EPHEMERIDUM. 234 faxtui numcrofi exempla j /4 difficilis,fiftulofum finum & ex¬ ulcerationem producit.377 Tattu uno quadrigemini exclufi. Pdjfer pifeis grandinofus462 W^jjularum majorum acini alvum adftriftamjeddunt 1 77 P^tefl^relaxatioad Talum usq; 97 Vathblogia inverfa.421 i>r3om hydrops. 340 habetur pro incurabili»} 4 3 fe^mculm bivalvis ftriatus.44 montani ftriati contorti. S^eBunculites.44 ^ (44 Fennatorum epidemica lues. 385 Vlvivlo^X^ in fteriii conjugio. 174 Pericardium cum corde coalitus. 472 Periftalticm inteftinorum motus extra abdomen confpicuus.222 Peftis Monckii vomitorio curatur. .^99 Signa an Pifeium morbi epide¬ mici. 9 68 Fumo propagata.4f^ Peucites Welfchii.6o.app. Fbafeoli minoris femen in pulmo¬ nes hauftum fgg Phosphori naturalis phoenomena. 87 Phrenitis Balneo Aqu^ frigidae cu- ratae.2f I Pbtbiriafis quale fignum in febri¬ bus malignis. 3 96 Pbtbifis ex podagra recurrente.62 a natura curata. 109 Pbtbifin comitantia fymptomata. 4f8 Pbthijicis intertrigo maxime infe- fta.279 Pbtbiftci pueri Anatome cum Po¬ lypis Cordis.466 6c hydropici Anatome. 471. 627 Phycites Plinii.6o.app. Pbyflito Lapis, app.63.app.79 Pica fc3etui noxia. 2 f § Pietramtofcata.f^ frumentali ImperatL63.78.app. diSanaif9 Pili capreae fortiter agitati dammas eruftant.gi. diverfiin capite 6c pube. 17 3. Pinguedine refertus tumonp i Pinguia & un£tuofa an oculis no¬ ceant. 3 6 I Pini nucleum referens lapis. 4 f Pijck Paffer grandinolus.462 monftrofus 8c praegrandis, 5 figura virtae Gallicanae vulgo Fontangae.f46 Pifeium morbi Epidemici an Peftis figna.986 Nofologia inter defiderata me- dica.462 ^ PkuritidiAo» i69^.graflanti V.S. 6c purgatio noxia.247 Pleuritis ex ulcere pedis ciaufo.^4® Plumbi mutatio in Aurum a foue- taneo fa£t,us. 1 8-app. Plumbum depaf ei tes vermes. 220 Plumoft4s Abfceffus in Anfere.424 P/«i;iflfericea.978 Podagra, recurrens producit Tus- fim 6c tandem phthian. 60 exLymphaacri vitra corroden¬ te. 104 Capitis. 344 INDEX EPMEMEtlDUM. Podagrida quibus reniediis abfli- nen:.547 (466 Polypi Cordis ia puero phtbifico. generatio eadem quae molae,47o Po?c^ Horum glandula mofchata.9 f Porcini capiUsfumo indurati Efus febris recidivam producit. 7f PY£gnantis miferabile fatum^ 131 Preputii violenter retrafti noxa 6c exinde Gungr^nana Virg^. Pmw^ & nivis figura. 482 quoque fexagonas lamdlaefunt 482 . ^ . C^PP- F£erites Dendritis (pecies. 61 63 Ptaypium in oculo ex Evyfipelate faciei. 3 5 f P«&i5 pili diverfiSc capitis. 173 Pudendorum mulierium excreatio- nis cura. 1 2 1 exulceratio 6cfiftuIofairiaus poft partum. 3 77 Pulmoni ingeftum femen Phafeo- lininoris. /Sg Pulmonibus Cervae infixum Ligni fraftam.22g (^PP* Pulvifculus ope I acoris Ahienfis. 98 Pupilla e ficu naturali demota fal- voVifa. ^i6 (^695. 247 Purgationis noxi in pleuricide 6cc% Purgatio Sc V. S, intempeftiva fy- neopesSr Gordis palpitationis caufa. 429 Purulenti Ichoris nimia quantitas €X AbcefFu profluens 48 b. in brachii Tumore coileftufi alvus rejicit. 63 ^ PuftuU & rubor oculorum Cam- phoratis fublatus.^9 Uadrigemini cum partu exelu^ fi- 35^*418 J^artjw^fpecificum Panacara Au¬ ri purgans, ig; ^artana triennalis ceffans po^ excretos calculos. 22^ Arb ortu fol ufa. 6^6 J^erc«i Soiia Lapidibus Stalliko- nenlibus impreffa. 6c^app i^iwjjTefticuIis gaudens in fterh h conjugio. 17^ Aparum albarum polymerphae excfefcentiat, 199 Melaxutio Patellae ad latus usque.97 Pen unicus & infigais in homine. 407 . ^ Penes perfrufta excreti. 297 Mifusin Deoru numerutn relatus. i54app Sardomusquid iit.i34app, Rbodites Plinii. 60 app. verus Welfchii Aftoic^e affinis. ' ^oapp.78app. (493 Roris majalis vis in morbis variis. Pofarum odor hyftericam palFione Abortu denique mortepro- ducit. i;g (149 Cardinali Caraffat infenfim9. Po/ii multis inlignis Lapis Rhodi- tes.^oapp. (2^9 RupturaVteri ipfo partus tempore, venarum Colli 6c Veficat Colli cxcafu,2^^ CJbulofa 127 Uteri hydrops.|J9 Salkitts Lapis. 6 1 Stalliconenfis. ^6.78.79 app. Salis Ammoniad fpiritus ordora- tum depervlitumreftituit. 3 <59 Salivdt momentanea petrificatio. 13^ INDEX EPHEMERIDUM. Sdliv. Itione curata febris nialigaa, Croci colore tinflam. 62 I52appp archritis imiverfalis. 5 45 Sfilmonis muria consjin' Efasyaria fympcomata excitaM^yiapp. Salvi£ Paulliniamaf fyiiopiis. 87 Sfimbuci fpiritu^ ia prin Jpio fe« bris EpirJemica? prodeft, < 7 1 Sanguine TiQiiiiruo cj^ieafur ng^vi ^4/ ‘ (app, libra: quot inhomine» 47 am ex neglefta V. Sp6c cu? curbrulis, 5-9 n J’usejecl:us ia Coitu, ^4^ Sempervivum majus evpoafton in ULerib smmeiiabus. 238 eyponfton in hydrope, ? 3 6 S^nfatio peifefta mHa niQ inCere^ bro, 3 app, CorporQ. quomodo fiat. 9. app. Seri in fanguine latefcentia, 7 ^ in corpore magna copia. 44^ Serum lacteu poR V,S,i 1 9 app* Semurn Numburge^fe lia^uiaic. 261 5cbi!isniotps ab ec4-ni prir^cif» America pluvia, 378 pto, 46 app, motus caufiae. 4^ ^pp, eraputio e Vafe brevi in vC|itri>- culum mortiseaufa. f 97 Scabkr 1'etropiilfe Aftbma produ^ C^t. H8app, ^um Xremore ad Tab^m incii^ n^ns. I? f vit. 4f doIOre ffchiadicum infene fol*- infenibus fepeletbiiiuntia. 47 C#43 derperafilTimaHellcboro curat^. oxrontufione gravi. 427 Scintilla cxpapillis , Indufio 6c Chirorhe».is cujusdam profi^p lientes. 87 Scirrhi vermmofiiuVentriculis cz^ num. f93 Scolopendritahpis, 62,7^ app. Scolop€ndr£ Vermis figura lapidi imprefla.^iapn. Scroti Calculus exemptus, yjx rumor ingens, ti 3 Ulcus manans Gfdropis curat fS Serpens dormientis orife ingerens rejeftus vomiru j6f Sinet moritis U^pis. f 9 app Singultus ex alvi fluxu inhibita.^ rj in mpmento fedatus, 6 fo ridicule eiirj^tus, febres diuturnos. 451 Sqms Campangriiai epilepticam red¬ dit, 6} bsemorrhagia! caufa. 64 Spasmodicus A ffjtlus fingularis. 272. in Spasmodicis AfieBibus gravidarum opiau & Ciyrtcres non nocet. ^97 Spafmus lethalisHcrnis feftionc fuper- Veriens. 3 l incipiei^is pofthcrnias feftionem cu¬ ratus. 8 5 SpeBrum quatuor to. robuftos viros trucidet, 199 quomodo differant. 210 homines inerimunt. 214 Sphacelis nondum confirmati evpori- fton. 497 Scknitcs fv,LapisLunaris. 14« feq. Splacelata tibia fine corporis noxa non exfiripata. 49/ Sph. INDEX EPHEMERIDUM. Sp Inachia Androgina»484 Specieht*s'V!ni ingurgicatiO' nimia mortis caufa, Spnitifi mundi an lapidum gencfis adfcri» bend3v<^7.app« Sqnamofi osfisfiftula curata^ i p Stenterophoiikituhl «Xpcrimenta i 46 Sternutatio a matre gravida fobtui qq. im^ lapis ^0, app. (prcfla.428 Struma Ventriculi. 401 Stylus Chirurgicus ix, annisiri corporeae” gro infcio refiduus. 66'8 Succmum in maciiagsuem resolutum. 107.3, £ftdor in dyfentcria dcfuniHra, 441, unius lateris ab imempcftiva vcncre*4(^'i Sudat io inMx, lof Sulphuris Tin£^urag ufus in Tusfi. 4f^ Suppresfio Urinae a magns Veficae cs^ters'® fione* 102. fcqq, Ji^towe/Transmutatio plumbi in aurum. iga» Symphyt, ifchiadici doloris remediurn 4f in oleto defolfum herniofo prodcft.uf.altf. ^)f»cope C;irdiacum. 30G T»#&?5exfcabie curn TremGre. i/ Tartari terra foliata botryoides. 1 4^ & CC. okorum foetidorum extra Volatilia, fgy Tendinum, fibrae cincinnatae. 2 1 j Terr4 quaedam Freyenvvaidcnfis, f foliata Tartari Botryoides 196 Terror repentinae Ccecicacis caufa, Tfyiic«/« quinque gaudeas iri fterili conju^ gia. i7f ' Teflkulttsduxut pugnum aequans curatp.ozs" Tejhis Tumor fingularis in gemelli para, 47 8? Thermis curatuS uteri hydrops, 3 70 tllcus Euporifto curatur, ijf TOw fphacelata nori tamen cxftirpaEa fln^ corpQris noXa. 495* Ttn^ura Corallorum vdt ior, 2 80 Antimoniiteriof, 28} SulfuriSyWillifiiRemedium in Tusfi.45'1' Sueeini elegans. 107* app. Arbotifica: in dendrifarum gerieracioric, 72,app; • - . . . . ^ chacoriiias ejusque ufus in principio fe¬ brium epidemicarum, f i l iiy Tofi, quibui folia (^jtcus, falicis, Alai, tu. bi imprefia. 66. app. quomodo geneteritur, 79. app. Transmutatio mttMca gtnuin^. I47 riumbi in aurum vSutonei, i^. app.feqq Transplantatio morborum anne licica?u Transplantatione Atrophia fcorbutica* cura¬ ta. iif.app Iderus cutAriiS. i66 Tra