ITLIUIET d rarreories dig reel nn rM .- m z "i rn - Im e pri MEA A pee. e ^ Sem ere rm ME RC ere Two cae LA AAT PAR SE hoc rr arp rh A et a Dear "rr dE. Li 2 i. ES A re o rhe (d dl e He d — DA Se gra aer t $4 TA e pa T, wc Pe ea Rar egre iag y Sa e ^X - " e * x "m i Hn 3 B B t TU SRM Ht NN * AUROBUA ERR vinimnt dus mmn fate t ui M RHIADI HI Diet DOO 1^ iisitr iit ; Aum M nidi x 5 : H Earatyyh t HN EROS PH nt i B i iu 5 Ms M :j Mud nu iet thin E ot Dd d z ra LE LN " M : de B7 Ü i mU! L ue SUB NE. o ? n E- n] i ith Hz Lt] n Je im nm vs ree «e T TM e e e e e e ni at red i - y inar D y MT RA Uo m mc vem te e a: * UTMMA Pur Mint Lunrr inn UELUT ! u dnb My TA at A E Ny HT. ; : I , 1 MW H j H 1 6nd H ; V dit P2 i dU H Iii B "1t do n 1 vct 25 za Á Hj P npe esp TIS ODDS CUR : ; E DU n ve mi T Wr E que En AMÉQU AT BD UPS VC - » ! D SAL 5 "Sue vs Ael MISCELLANEORLUM eEDICO-PHTSICORUM SIVE EPHEMERIDUM - GERMANICARUM ANNUS NONUS J DECIMUS. E Lm evo ve HRS. VRATISLAVIE ipi CNERNUEE. DICO-PHYSICA MISCELLANEA CURIÓSA, EPHEMERIDUM MEDICO-PHYSICARUM GERMANICARUM .ACADEMIZE NAS3URZE CURIOSORUAM ANNUS NONUS DECIMUS, Annor. M. DC. LXXVIIL. & M. DC. LXXIX. Copntznens Celeberrimorum Virorum, Tum Medicorum , tum aliorum Eruditorum in Germania , QU extra eam | OBSERVATIONES MEDICAS, PHTSICAS, CHYMICAS, Nec »ez MATHEMATICAS Cum EPISTOLA BUCCINATORIA ADEPTORUM 3n Chbemid Philofophorum ad Univerfos Europe Cuviofos » Aliisd, APPENDICE corprebenfrs. VRATISLAVIZE (? BREGAJE, Sumtibas COLLECTORUM, Typis DOCENDI CHRISTOPHORI ]ACOBI, ANNO M. DC. LXXX. M AR; "ES i-i 2 ; AN À " e Pr M POTENTISSIMO AC INVICTISSIMO- ROMANORUM IMPERATORI LEOPOLDO, PERPETUO AUGUSTO, GERMANIA, HUNGARIZ, BOHEMLE, DALMATIE, CROATLE, SCLAVONIAZ, ETC. REGI, ARCHIDUCI- AUSTRLE , BURGUNDIA, BRABANTIE, STIRLE, CARINTHIZ, CARNIOLE;, " LUTZENBERGE;, ac SILESLE DUCI, COMITI TIROLIS, ETC, EIC. HUNC Ephemeridum Suarum Tomum Septimum, Annorum nempe Noni & Decimi; Simulá; Votum devotisfimums» Ut fopità Peflis truculentiá, proftratà Hoftium füperbiá partád; de omnibus adverfis victorià Augufítisfima Domus Auftriaca, MAJESTATE SUA CAESAREA. infinità Nepotum Archiducalium Succesfione.» auípicatisfimé, pacatisfime ac perpetuó Sacram Imperium protegat; - humillimé confecrant SACRUE CJESARE/E MAJESTATIS Subimmisfestui , Subjeciisfimig Na-run & Cunrosr.- *«95(o)8e CIUiestomar cet ÉBcsactr uA 2 gaerene d Mutinae ceu — vum e) apuro. oa um e e ueaue Uuemeupur, CUN uo ert. CÉRDUPCTCEMD T D GuuA e Te Utere c at DRE , LR RO RR OR RR RO M RR E E En CATALOGUS DoGrind (9 Genere. Pracellentisfrinoram FIRORUM , qui ad Annum IX. & X. Ephemeridum Eod Jffttas gratiose coperte dzgnan funt. t. ANONYMIUS. 2. D. Johannes BURG, Pratlicus Pr vatislavien[fis,- . — Academicus Curiofus , Ephem. Collector. ;?. D. Jacobus Johannes Wenceslaas DOBRZENSKY ». de Nigro- Ponte, in Zntiqu. Pragen[i Pro- fes[or Extraordinartus. .. 4. D. Johannes DOL/EUS, Medicis 2ulicis Nas- fowienfis. $. D. Henricus Chriftlophorus EBELIUS, Pra&licus Géóttingenfis. — E D. ds; Sigismundus ELSHOLTIUS, ferendisfimi £lc&loris Brandenburgics Medicis Ordisa- . Tit4 , Academicus Curiofus. DE 0s 7. D. Joh. CATALOGUS ÁUüTORUM. 7, D. Joh. Michael FEHR, Cor[al c? Pbyfieua Jvin- furtenfis ; Academ. Naturz-Curiof. PRZESES, di&tus ARGONAUTA. - 3. L. Chriítian. Fridericas GARMANNUS, Pbyficus Cheinnicenfis , ata, cjusdein diffviclua diver- farum Prafeciurarmim. AVizdicus , Academicus Curiofus, d. POLLUX. 9. L. Sigismundus GRASSILS, Pbyficus jeidai- - 1c. D. Ehrenfrid HAGENDORN, derenmsfrm: Elc- Govtá faxonie AMedicus , Academicus Curiofus , dicus PEGASUS II. T rn, D. Joh. Henricus HEGNERUS, Pbyfiens F'ito- duren[fis ia Heloetid, — n. D. Joh. Otto HELBIGIUS, AMedicis Nouo- Batavvienfis in Indid Orientali. 1. D. Mauritius HOFMANNQUS, jfereusft, Ele&lovis Braudenbuvgici , nec non idlufivis Reipublicae Norimbevgenfis Medicus , in Unrvevf. dit-— dorfinád Medicina Profesfor Primarius. 14. D. Alphonfus KHONIUS, Pbyficua Ulmenfrs. 5. D. Jl LANGELOT TUS, Jereuiff. Holfatia Ducis regentis zdrcbiater. 16. D. Sa- CATALOGUS AuTORUM, pans br xi i6. D. Samuel LEDELIUS, Praclicus Griinbergen- Jis; Cv ejusdem tevritorii Medicus. i7. D. Stephanus LORENZINUS, AMagni Dacis Hetrarie Adedicus, — i$. D. Daniel LUDOVICI, zrcbiater 2Ducalis fa- | xo- Gotbanus. i9. D. Chriftianus MENTZELIUS , ferenisfimi Ele- | Goris Brandenbavgici Confi liavius C7 2Zdr- chiater , Academicus Curiofus , d. APOLLO. - 96. D. Carolus OFFREDUS, edictis Patavinus. - 21. D. Joh. Nicolaus PECHLINUS, in Univer[itate Kilonienfs Medicina Profesfor P. Academicus -. Curiefus, d. TELAMON. 2; D. Gothofredus Samuel POLISIUS, Pbyfrcus - Francof: artt ad l'iadrum , Academicus Curiofus. 2;. D. Joh. PetrusPR I CKELIUS, Pbyficus Ratis- bouenft $4, Ácademicus Curiofus. 24. D. Carolus RAYGERUS, Praclicus Pofonii in —— dnfeviori Hungari. E Dn. Francifcus REDUS, Nobilis dretinus. 26. D. Salomon REISELIUS, feresaf. Dacis Ire teimbergici Confiliarius (7 Avchiater , Acade- . micus Curiofus, d. AMPHION. | * 2 j bo pias L.Ben- c— b CATALOGUS ÁUTORUM, 27. L. Benjamin SCHARFEIUS,, Zrebtater Jcbwart27 burgtcts , Academicus Curiofus,, d. DIAS. 28. D. SebaftianusS CHEFFERUS, Reip. AMano- Francofurtenfis AMedtcns , Academicus Curio- uv dns, dePERSEUS TL " 29. D. Johannes SCHMIDIUS, Phyfiess Gedanen[is Ordinarius. : om. | | 3o. D. Lucas SCHROCKIUS, P/b»yficus Jduguftanus , C7 Facultatis Medica Decanus. 3. D. Lucas SCHROCKIUS, Ls. Fil. Phyficus 44u- gufianus , Academicus Curiofus , d. CELSUS. 7. D. Gofridus SCHULTZIUS, Pra&hicus Z"ratis- lavieu[is , Academicus Curiofus, Ephem. Collector, 3». D. Georgius SEGERUS, J. R. Aajefjatis Polo- nia Medicus , Phyficus Gedanenfis , cg G- mnafit ibidem P. P. — 34. D. Johannes SPECHTIUS, AMedicis Gedanenfis, | j* D. DavidSPIELENBERGIUS, P/yfrcus Legtfilo- vietfis 1n fuperiori Haungarviá. | 36. D. Stephanus SPLEISSIUS, Aedicus Jeapbufa- nus in Helvetid. 37. D. Joh. Georgius TRUMPHIUS, Pbyficus Gos« laricnfis , Academicus Curiofus. 33.D.Si- : CATALOGUS ÁUTORUM. . 38. D. Simon Aloyfius THDECIUS 4e monte Galea, "Medicus Pyagenfis in Bobemia. 39. Dn. Johann. Baptifta VERLE. 4o. D. Johann. Georg. VOLCKAMERUS, AReipli. ANorimbergenfis Pbyficus primarius , Facul- tati Decanus, (9: Acad. Naturz- Curiof. Adjun- &us, d. HELIANTHUS. 41. D. Georgius Wolffeangus WEDELIUS, 2rcbia- ter Ducalis Jaxonicus , in lniver[it. Tenenft P. P. (97 Academ. Nature - Curiof. Adjunctus, d. HERCULES. JL owee AM CATA- iti b ONAin i itii pumiióinscuce LI Ju 4th "m gm gh CATALOGUS . OBSERVATIONUM. E d * *c D. SALOMONIS REISELII, 1, Statua humana circulatorias, | Hi D. JOH. MICHAELIS FEHRII. 2. De Arnicá , lapforum panacaá, 22 3. De chryfanthemo mon(trofo, .& citrio manuformi, 39 D. MAURITII HOFMANNI. 4. De Agno monitrofo, 25 d $. Devitulo bicipite, ' | : 17 L. BENJAMIN SCHAREFII. 6, De vomitu fangvinis quotidiano gravida i innoxio, . 43 7. De vermibus uteri. ; ET .-D. JOH. PETRI PRÜCKELII. 8. De corporis humani variis deformitatibus, 45 9. De menfíium fluxu infolito, s 46 10. De gonorrhocá periodicá, ibid,- 1 I, De intolerabili totius corporis pruritu, 47 D. DAVIDIS SPIELENBERGITI. : 4 2, De capillo prodigiofo ut & pilorum caninorum mictione, 48 D. GO- M CATALOGUS Diseer eniti if c —- D. GOTHOFR. SAMUELIS POLISII, 13. De vermibus iu cordis ventriculis repertis, — 14, De epilepfiá puerpere ve(icatorio curatà, 15. De pollutione nodurna poft morbillos, 16, De facie fphacelatá, D. JOH. GEORGH VOLCKAMERI. 17, De improvisá ventris tumidi curatione ., 18. De pervulgato quidem, fed in hydrope afcite, vifceribus nondum corruptis, medicamento euporiíto, 19, De hydrope aícite in foeminá infeliciter curato, D. GEORG. WOLEFFG. WEDELII, 20, De vomitu cruento, - 21, De purpurá fcorbuticá, D. ALPHONSI KHONII, 22, De molàá portentosá, 23 De partu monfiroío mirandi imaginationis vi obotto, D. JOH. NICOLAI PECHLINI. 24. De verme odontalgico, E« De. pfeudopolypo cerebri & nteri, 26, De polypo narium fonticulo curato, 27. De hezmoptoé periodieá menfílruà, a8. De fluore fangvinis, tertio etatis anno; & albo, feptotia- rio primo erumpente.., ua. De flillicidio uteri in gravida innoxioy. - 39, De quartanz contumaciá, ( 3r, De membranarum & arteriarum cartilagineo "M 32, De caloris & frigoris in eodem corpore mirifico lufu, :33. De calculis prese per perinzum fponté exctetis, —^Asonnd e Át— BÜRO UN 88 89 gr - D. DÁ- omm a coa us 34 35. 36. 37 38. 39. 40. 4I. 41. 43: 44^ 45. 46. 47. 48. 49. $9. $I. $2, $3: $4- $5. $6. $7. $8. $9. 60, 61, CATALOGUS OÓBSSERYATIONUM. D. DANIELIS LUDOVICI. De veficatoriis, moxa, ac tentigine , eciam mortuorum... De cinamomi decocto in menfium profluvio: & de hepate angville , menftruod; fangvine quedam. De esfencia fuccini nonnulla; ded; fosfili Wittenbergenfi, De martis limature cum aqua incalefcentia problematica. quzdam... De mofchi folliculis, ad Anni IV. Obf, 205. additamentum. De varis, acaris , fironibusq;, D. GEORG. WOLEFEG. WEDELII. De quartana inverfa, D. JOHANNIS SCHMIDII. De falía imaginatione melancholicz. De pasfione hyfterica conjugio curata. De hydrophobiá annis XX, occultatài De podagrá contagiosá, : De miro phthifcos contagio, De vano metu melancholici, De fingulari antipathiá, De venzíectionis commode in gravidis. De fraude medica falutari, De verme capitis. De mira vocis interceptione, . k De colici doloris vehementià ftuporem cuti inducente De pertinaci alvi con(lipationes, De anorexia mirabili, | De calculis afpera arteriz , causá tusfis moleftz, De euporifto in nimio fangvinis fluxu, De noxa venafedionis in raucedine., De affectu hyfterico curato, De fingulari continentiz exemplo, De cufpide phlebotomi inopinató perditá, De pulfus utriusd; carpi diverfitate. - . — CATALOGUS OBSERVATIONUM, umm DA D. JOH. GEORG. VOLCKAMERI. 62. De fterilitatis à vulnerato utero curatione... TT L. CHRIST. FRIDER. GARMANNI, 6 p! De fungis microcofmicis, t6o D. JOH. HENRICI HEGNERI. 64. Deadmirandis motibus convulíivis in puellis nonnullis ru- fticis, cum excretione fegmentorum ligneorum, ferpentis , teredinis , hirudinum & pilorum. 16? L. SIGISMUNDI GRASSII. 65, De lacte per fcarificationem extracto. 1854 66, De lactis € femore fluxu, 187 67. De urina & fero fangvinis nigro, 195 68. De urinz rubore ex efu fungorum capreolinorum., 196 69, De calculis & arenulis ex fonticulo fpontaneo, 197 50, De eryfipelate raro, fonticuli naturalis additamento. 199 71, De cucurbitularum ícarificatarum efficacia, 20X D. EHRENFRIDI HAGENDORNII, 224 De lithontriptico infigni, . ibid, 73. De gravida melancholica non nifi vomitoriis cutatase 202 744 a ufu catechu in vulneribus oculoram.. 203 D. GEORG. WOLFEG. WEDELII. 75. De fpafmo flatulento ex E : 204. 1€. De meos frigidis, | | 1.. 2058 D. HENRIC. CHRISTOPH, EBELII. | V De od quintum dupli ici, | 206 CATALOGUS OÓBSERVATIONUM. D. JOH. GEORGII TRUMPHIL - 789. De ifchuria diuturna & recidiva curata, 79. De folio five operculo cochlez, $0, De ungvento five balfamo antiarthritico Burrhiano, $1, De malo gangrenofo totius corporis, D. CHRISTIANI MENTZELII. $2, De Dauci fativi radice manuformi, D. GEORG. WOLFFG. WEDELII. $3. Defilice, inovulo gallinaceo nondum exclufo ssépees 3 $4. De incontinentia urinz à tusfi, D. IOIL SIGISMUNDI ELSHOLTII. d De pila plumbea per penem redditá, - $6, De frutice fenfibili luxuriantes, —.—— $7. De fuccino fosfili, & lapide belemnite,, D. JOELIS LANGELOTTL $8. De Cerva cornuta., D. LUC SCHROECKIL 89. De aphonia improviía brevi curata,,, 90, De calculo per alvum excreto, 91. De pulíu intermittente & deficiente, D. LUC/E SCHROECKII, Luc. Fil. 92, De calculo vefice fponte disfoluto. 93. De anatome Aiacis 218 222 ipa ibid, 22$ 230 234 236 234 ; D. GEOR..- 220 . | ibid, hastas OSSERYATIONUM. GEL m sem Genwenl] UIMDUUudp el coe AMTUDUNOTÉDDIMER, CIsoctoo e eocupemU CU meeri p MONTRE ' D. GEORGII SEGERI. | | 94. DeDiarrhosa ex terrore orta, & enemate per os rejedto, 244. 95. De muliere hirfuta & barbara... 246 96. De uvula & tonfillarum iaflammatione ex incauto toma- culi efu. ' ibid. 97, Deanatome agna bicipitis, i cda 98. De anatome phocz foemellz junioris, "den 99. De lacrimis fangvineis, 253 100, De radicam althez acrimonia. — - | 2356 D. ALPHONSI KHONITI. I0I, De urine incontinentia à cafu ab alto, 257 D. SEBASTIANI SCHEFEERLI. 162, De tene monítrofo, | 258 L. BENJAMIN SCHARFHITI. 103, De Ad iX in phthifi finiftré exhibito, 261 D. GOTTOFR. SAMUEL. POLISII. —. yo4, Defacculo membranaceo calculis referto; hepati annexo, 263 . £05. De glande penis imperforatá, 265 106, De mira idiofyncrafia... 466 , 107. Be [pica filiginea deglutita ex dorfotandemerumpente,, ibid. D. CHRISTIANI MENTZLELII, 194. pe tribus in uno anfere cordibus, mor v AT D. CAROLI RAYGERL " 109. pe innoxié deglutitis, due 269 110, De hemiplexia ex ifchuria. 2M 111, De livore totius corporis periodicé recutrentea 279 . 412, De fera dentitione s, : | 213 113. 1144 YI$, 116. 117. 118. 119. 120. 121, 122. 123. 124. 129. 126. 127, 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134- 135. 136, CATALOGUS OSSERVATIONUM. D. JOHANNIS SPECHTII. De dyfuria lethali, De pasfi ione iliaca feliciter curata, D. JOH. SIGISMUNDI ELSHOLTII. De Microfcopiis globularibus, D. SIMONIS ALOYSII TUDECII. De tarantifmo, De flore perpetuo, doen ais ; herba Hifpanica , Caccia Lepra, & herba falfa... De cannulis fympathicis, Entalibus aliàs dictis, De oculis ferpentum & lingvis Melitenfibus, De theumatico folà venafectione iteratà curato, De inteftino colo vulnerato cum hypogaflrio vulnerato coalefcente.;, De excrementis alvi lapideis, De Echio monftrofo. De vulnere cerebri profundo ad cicatricem tendente, De morte improvifía ex rifu nimio, De utero fcirrhofo. De lolio triticum depafcente,,, D. JOHANNIS DOLZI. De moxa antipodagrica Germanica, De ftrepitu osfium., De vermibus in faliva, De vulneris five fiftule ventriculi fclici curatione. De lacerta alata. | De falis C. C, volatilis ad tactum frigiditate ;, De nova dentis canini eruptione in viro octogenario,- De exenteratione ancille hemoptyfi extincta. De auri fulminantis improvifa detonatione s, — À—áÀ UT — MÀ Lr I! sni 274 -—- $278 280 281 283 28$ 287 291 293 294 295 297 | 300 E e 3 ibid, "3e02 1 304. 303 | 306 7 | 3 og | . ibid, : 3099 310 CATALOGUS OBSERVATIONUM. 4 137. De puella bilingvi, | II 138. De anu puerperá, : iu. 139. De hepate magno & lapide cyftidis fellez, ibid, D. SALOMONIS REISELII. 140. De vifionis diftindisfimz loco, - 312 i41. De valvulis in vena cava fub diaphragmate.,, 316 D. SAMUELIS LEDELII. 142. De mure vivo in corpore humano, 317 143. De ranula viva deglurita, 319 144. De calculo fub lingva, 320 14.5. De ve(ica in bove disruptàá, 321 - 146. De nuce vomica & arfenico cani innoxiís. ibid, 14.7. De gemina mola in przgnante.., | Set : » 148. De cantharidibus nuchz applicatis vefice noxiis, 323 149. De fangvine humano epilepfiam non curante, 324. 150. De certo in urine incontinentia remedio, - 3235 151, De prafentaneo hamorrhagiz remedio, | 326 D. DANIELIS LUDOVICI. t 24$ Circà Hafnienfem flypticum liquorem obfervationes particulares, 327 153. De magnete arfenicali Salz, fonticnlorumq; hinc aliáve | excitatione. 335 1 $4. De cinnabari nativa , ejusd; purificatione, 337 155, De prole tertianariz pallidisfima. 341 156, De purgantibus fingularia quedam , ded; argillà vulga d albà (udoriferá, 342 M7. De apoftemate, tuberculisd; pulmonum fecundum anti- quiores: & de exulceratione afperz arterimz.. — 344. 1 $8. De abfcesfu teftium & hydrocele, 348 159. De apopledico in venere: extremisd; infantum epilepti- | | corum convulfionibus, 351 160, De ruminatione humana , brutorum die : 3953. GN* 3 | D.LüCE — — av pons: tÓ1, 162, 163. 164. 165, 166, 167, 168. 169, 170. 171. 172, 173. CATALOGUS OÓBSERYATIONUM. D. LUC/E SCHROECKIT. De gravidz fymptomatibus fingularibus, & partu germei- lorum monítrcío. De partu gemellorum , alterius vivi,alterius quatuor jam menfes mortui, De pattu difficili & pudendis à gangrznofo fotu infectis, D. LUCE SCHROECKII, Luc. Fil. De enterocele , abfcesfa ingvinis fpontaneo fanatà, De bufone per alvum excreto, L. SIGISMUNDI GRASSI. De hzmorrhagia uterina falutari in ultra- feptuagenaria. D. GEORG. WOLEEFG. WEDELII. De fulphure, matrice lucis, De vulnere faciei à cervo inflio mirabili, De pila cervina, D. JACOB. JOH. WENCESLAI DOBRZENSKY DE NIGRO-PONTE. De faliva , contra omnem in aére ferpentem contagionem praíervativo optimo. L. CHRIST. FRIDER. GARMANNL De fene plusquam nonagenario dentiente, — D. STEPHANI LORENZINL Anatomia torpedinis, De vi ftopefactiva torpedinis, 174. De narium urfi gua fingulari, 403 175, De ductibus cholidochis lutra, : 40$ 176, De lingvis pium 406 Dn. FRANCISCI REDI. 177. De peculiari quadam membrana foetum aprugnum in- veftiente,, 408 | D. CAROLI OFFREDI. : 178. De hzmorrhoidibus puellorum , & hepate magno, 409 ^ p. LUC/E SCHROECRKII, Luc, Fil. E 179. De ifchuria fpuria 17, dierum lethali,, perluftrato corpore memorabili, — z AIO 3bn. JOH. BAPTIST/E VERLE. | ' 180, De anatomia artificiali oculi humani, 413 D. CHRISTIANI MENTZELII - 181, De ingenti calculorum in fellea cyftide copia, 421 "Pas De beg i aud alvi lethali à caíco, 413 | -D. SALOMONIS REISELII. 183. De muto hora. quavis prima meridiana loquente, 41$ , ^ ANONYMI. 184. De infecto novo Czerkienfi, hominibus & jumentis le- DTE thifero, 427 ——. 0 P. GOTTOFREDI SCHULTZII, : 185. De calculis ex ani fiítola extractis, guit ..-186. De ftüpore raro ad mortem ducente, id 432 n pe vermibus dentium, mes | 433 E mov nje N CaATALOCUS OÓSBSERYATIONUM. «da a D. JOHANNIS BURGII. - , Y — 188. De fymptomatibus quibusdam fingularibuse : 435 189. De futura cranii hiícente, | mro "WE 190, De venaíectione in pleuritide, 44.0 D. STEPHANI SPLEISSIL | 191, De vifionis diftin&isfime loco, fchediafma, | 442 192, De cornez vulnere. 452 193. De choroide feu uvea verficolore, ibid, D. JOH. OTTONIS HELBIGII. 1944 De rebus variis Indicis, v3 DN. i iN [7.22 d a «95(056- GEGE X2d*ox o odo xh o3» ck da xod Xd XE ono deo aieo deiSdeaodede aO o dde b UR Exe xe XXe iz [X X X€;c- zt. E3 CX€: 3162 23:626 eae 3*2 eec: exe e: ee z3 PE 3€: eye: SX Oe Cre: QE. eie. c3:€3 LI-X. IX XXXIII IIIIE. ES EET EPHEMERIDU MEDICO-PHYSICARUM CURIOSARUM ANNI IX. OBSERVATIO I. D. SALOMONIS REISELII - STATUA HuMANaAa CriRCULATORIA. tus ribus irc tamen ex liberrimà boni- tate per creationem mundi , & praefertim ho- £X minis,quem ad i imaginem ee formavit; fimul à principio & per fluxum temporis; cognofci ; coli , amari , au- diri, videri, palpari, guítari,laudari. Hunc ergout cogno- -Ícere difcamus , & cognitum laudemus , qui ultimus finis omnium actionum noftrarum esíe debet , quodq; unum eft - necesfarium , prius preter univerfum hoc Noswe: zpfos nofcere , € coelis delapío monito , debemus. At enim cum Homo duabus partibus conftet , animà & corpore, illaq; inprimis ad imaginem divinam ex fpiraculo vitarum fit condita, fané non alicubi melius quàm ab ipfo divino digito in tabulis depictam inveniemus, omnibus adeoq; d meditandam & venerandam. Hoc veró cum ex limo À ! Rl ten Attn, IX, ; OsszavxYsO ÉL -- NES | terrz ceu extracto quodam univerfi fabricaverit Dominus, Mundi hujus velut immeníz DEI ftatuz ectypum; compen- dium, incitamentum , ipfumq; adeó Microcofmum jure di- &um , illud agnofcere & fcrutari allaboramus merito. Idcirco multi ipfius pulchritudinem & admirandum ar- tiiium amplisfimis voluminibus pervefüigárunt, fingula- tim veró optimi quiq; partes , actiones, habitum, affcctiones : pasiones vel explicarunt , vel imitari funt conati. Artifex ille , quisquis etiam fuerit, ex monte Athos, Alexandri M. fta- tuam magnitudine rerum geftarum dignam exícindere fu- davit. Pictores & Sculptores ; qui unicé intendunt quàm ac- «uratisimé exprimere miraculi humani habitum & tantüm non vitam, articulatas etiam formant ftatuas , veftibusq; or- nant pro exemplo. lidem ad fignandos mufculorum motus ingenio multo utuntur : quo artificio ; videbis , inquit /;Zocgs Siacerzs ltigerar. Gall. p-19. 12 Palatio Nanceyt ex Izgno feulptam bo- misi: effigiem. im gua omnes tori Qv mu[culi mobiles ex pratenuibus particulis confuti [unt. Sed, quod longé artificiofius Chirergns quidam apud Regzomoztiz;z moliatur, totum corpus humanum: artificialiter exftruendo , quod in minimas partes diftribui posüit, e. g. carnem mufculofam ex ferico ( €oerb-Ceibe/ ) ut ductus fibrarum in muículis rectarum , obliquarum, trans-- verfarum reprafentetur , vafa fuper filum ferreum volvendo & glutinandof,ut filo extracto cava fint ;ad cerebrum forman- dum fingulari materià utens, fcribit yraz;/27;; honoratisfimus nofter Collega D. Jobannes fentfms. Ferream ff atzuam , qU& per va- rio: arfralius ad Regem Maroceo accesferit , fexisa, genubus oblato I- bello fupplic: libertatem autbors. fuo zmpleraverit .Q eadem via vever- fa fuerit . vefert Nicol. 2 VVasfenaer biff. tom. . ad Aun. 1627. citante Florentio Schuyl im prafat. ad Letorem Hominis Cartefiani , cui ibidem lignea D&dali venus , qug sufufa argento vivo. velut fanguine progres- fa dicitur . aliag, automata ambulantia Q9 velut loquentia ex Lud. Cel. Rbedigini Anti4. lei. d? Ksrcbero; aliisqyg memorantur: nec non. ; Alber. A^ STATUA HuMANA CIRCULATORIA. ; Alberti M. caput fictile, quod datà occafione verba protulit; cujus defcriptionem iere conatur 75b. M Porta ín Magía fna Naturali. Osfa, humani zdificii trabes & columnas, dealbata in- ftar eboris laudat $2» P4«l; : Conjuncta cadem & mortis ima- gine terrentia monftrantur plurimis Anatomicorum theatris: cum ligamentis adhuc connexa r;/zr4: docet. Utilius eft sz/vis Sceleton , in quo vene, arteriz , nervi, per fila ferrea & «nea cum valvulis fuis oftenduntur. 4&rptis partes ipfas mufculofas olim opobalíamo ferva- bant: alii hodie fpiritibus falinis condire & ad aeternitatem preparare ftudent. Quomodo Lz4. Bi/fjs; cadaver integrum per multa fecula durare vel promiferit, vel praftiterit , publi- cé eft fcriptum: cüm interim fuccinez tumbz ad conferva- tionem includere posfit Ker4r/z774; humana quoq; corpora; quod de muícis, & infectis cafu factum experimur. — Rezaas des Cartes fingulari de Homize tractatu vult, quod funiitones omues (motus 1n machina dependeant à fola organorum di/pofitione , velut in borologio » non ab Anima fenfitivA aut vegetativ ; Aliove mortis (? v1- t£ principio quam a [angvine illins, co [piritibus agiratis » nimirum calore ignis , qui in Corde ilims jugiter ardeftit.. Hic. videatur & przíertim 5.7. ubi rupibus fontibusq; , ornamentis horto- rum regiorum comparat:qui infimul in rp;zi;; circulatio- nem Sangvinis mechanicé demonfítrat. Lz7474; Meysfonnerius in Elementi: Medicine ( quorum beneficio tribus menfibus totius artis cognitionem & praxis felicis famam tradidisfe fe difcipu- lis gloriatur) Corporis bumani . nt € animalis cujuslibet, ignorata — batlenus Machine viventis elateria tradit. geometrice , (9 demonffrat, quod 1n eá 6? per eam Spiritus vitalis calefaciendo (? pulfando vivif- cet Spiritum animalem ad fentiendum Q9 movendas machine pertes; € fefceptas externarum verum ideas , ex quibus interiores concipiat «€ Anima perfetie vatiocinetur , 1do, experimentalibus fr militudinibus declarat. — Kenelmus Digby in Disfert. de Animg Ration. immortalitate A 2 Machi- A OssrnvATIO Í. qs Machinarum duarum in Hzfazia vifarum exemplo , viventium duo genera vegetantia & fenfitiva egregie illuftrat. | p/i/. ac. Sachfiz s Pbofpborus heu ! quondam Cerzoforum » Maero - Micro- eofmicum feu analogum motum aquarum ex Q 4d Oceanum atá, San- guinis ex & ad Cor doctisfimà deducit. 417zgoZ44f4 nunc no- fter amplisfimus fob. Mich. Febr 1n. Hier. piera fuà, ex meteoris duplicibus igneis & aqueis morborum quoq; caufas & curatio- nemderivat. Alex. Maerocordatus ConfLantinopolitanus 22 Disfert. wbilofophico-Medica de Metz Q? »fz pelmonum contendit, pulmo- nes esfe paevmaricum circilandz fanguinis infirumentum. | Laur. Bel- linus in Epiffolá ad Ferdinandum M. Magnum Hetrumrig Ducem » qua edita Anno V. Ephbemeridum Nat. Cor iof. fpondet gepir 4rtanem. prit cipiis geometricis inni; ; nimirum mufculos pectoris ad leges mechanicas difpofitos , & quàdam interioris Geometriz peri- tià fefefinfpiratione contrahere, coftas veró in exfpiratione concidere; promittit machinam in avium coftis perclegantem: & quid vicarium in coftis teftudinum ; nec non opzfculum. Geo- anetricum de motu atq, ufu Balzs : deniq; Geometricum quid demon- ftraturus , quomodo in vefica zrínaria conchylia fptralia generene — | tur. Leonb. Thurnei:for defüllatorio vitro ad formam huma-. nam effido in ventres divifo urinam examinare proponit, & oracula edere docet : fed quàm vera , experientur, qui ex hoc tripode divinare diícent. —Bellozius & Tilitgins admirandam renum. ftrutiuram fingularisfime fuis tractatibus notarunt..- fol. Daz. Major. Nat. Curzoforum Hefperus clarisfimus Dbut. de&irumais Gigantum in Negotio Sanitatzs cap. 9. $,5- Chylz perfectionem vel muta tionem in Sangvinem Q? corporis mutrimmentmm con[iflere d? termainarz zn Diflvibutione d? Separatione per totum qdificium vel Machinam admi. randam viventem bydraulicam asíerit. "Taceo, quod Chymici pleriq; pratendant labores omnes, etiam reverberationis & fü- blimationis in corpore humano oftendere, Eus - Sed bj SrTATuA HuMANA CrRCUuLATORIA, H Sed longum nimis esfet labores fingulos & conatus, & vel nomina Artificum, Phyficorum, Anatomicorum , Me- dicorum, aliorumq; ; qui Hominis partes vel explicarunt vel imitari tentaverunt, recenfere. Inter Poétas unus inftar omnium & pro omnibus Gz;l. Salisffe du Barras Princeps Gallo- rum Poétarum /exro de operum fuorum Seprimaze prima qua eft de Creatione Mundi, Hominem velut alterum quendam DEUM producit in theatrum, ejusq; partes, animam & cor- pus ingeniofisfimo metro depingit. Inter Medicos eminen- tisíimus Gverz. Ro/figchius Disfertationum. Anatomicarum fex libris mellitisfimà fvadà amplis(imé pertractat Humanz fabrice par- tes ufus ; nobilitatem , majeftatem , & quicquid vel 44oraz4z»; vel admirandam est in Homine ; quem, opus mirificum fexte diei brevius quidem, fed pomposé fatis in potiores fuas partes dis- fectum pbyfice , Anatomice & Moraliter oltentat fob. Ferdin. Hertodt , Nature Curioforum Orpbeus. | Verüm definerem, ni(i reffaret Macbiza pro demonftranda vifione cordi (2 cerebro analoga fohannis Qtt , Scapbu[a Helvetii , quam promittit in dedicatione Dzfsrar. |pangnral. de Propriorum Oculo- vum defetibus ad leges mechanicas veuocatts » babitg Heidelberg A. 1671. Qua quia noftre Statue perficiendz poterit esfe ; ubi elabora. ta erit,in paucorum veró manibus eft, trapsícribere eam huc non pigebit. Voleba, , inquit , eff2gere Machinam quandam , qua. Jfemilitudine » texturd , (v conformatione partem illam corporis bz. sani , quam Cor adpellant Auatomici , plane veferret »camá, follis im» flar continuo motu agitatam fupponueren y liquorem Machina iudendo ; ex plurimis (? druerfis particulis compofitum , uidelicet oblongzs , flex i- libus . vamofíis , izec variis uncis» bamás & angulis infignibus $ crasfir tenuibus » folidis, acutis »obtufis ; gravioribus ; levuioribus;&c. fed dz pa4- viter motum illum »quem pariculae ba, partim ex eo quod componerens corpus liquidum . partim a novo impzl[u » a machina tflà, quam fol- lis in modum compaginatam ex[culpfi , denua acciperent tmpresfinem ; qenari mihi propofai » continuatis canalibus , ad. locum: deflinatum A 3 856, & d OssrRvATIO TL — | usd, in quibus poros ejusmodi (eu foraminula effngerem , qua mon qui- busvis partibus admittendis accommoda fovent ; asfnmtá machina ; fponsia aut alterius corporis magis accommodatz. Jfemilitudine pradizá : quod ramos fuos ad tubum , quem liceat adpellare Opticum ; eo 25od sta In[lvulius fit , quemadmodum vulgares tubi aufirui folent , uel fal- tem posfent esfe conformati , boc autem corpus vamos mittens d cus fimiles effetbus mechanicé tribuerem vulgo CereDrupa vocatur. Bifte antem rite [ubpofitis d? delineatis »omnia illa deducere me pos[e putavi que ad atlionem illam , quam Vilionem communiter. adpellant , per- tinent. Non quidem ufus fuis[cm vocibus Cordis , Cerebri , Oculi ey fí- milium corporum nomenclatura » cum nonnulli forte putare potuisfent , Naturam abffrufrem (v facriorem esfe, quam qua mechanicis 1ffis explicationibus prophanari debeat ; quamobrem 1ta vem defcribendan putavi. que nominibus neminem offenderet , ve autem Q explicandz modo omuibus placeret » & ft abyetlis mechanicis titulis naturales ab Anatomicis , Medicis , Ge. ufurpari folitis fubrogarentur , rem zflam | Corporz animali, & ; Mens quadam cogitans adderetur ipfi Homini adprime convenire nemo nom videret. Particularia omuia Vobis Pa- | troni (? Mecanates colendisfrmi , explicare , esfet opus ipfum adgredé velle , à quo tamen , tum experimentorum defetlus , calculi prolixa d? in- tricata tradatio , tum temporis nimia anguflia, qua vix levia bac € expellatzoni veflrg minus digna refpondentia elaborare reliquum mt- bi fui. Hactenus Ott. | yupts .. Nolodeniq; producere artificiofos montes , R&per manu. congeftgs , fontes fumptuofos, in quibus Architecti ingenio- fisfimi aquas vivas ftatuis humanis & brutorum ad publicum ufum , Imperatorum & Principum aufpiciis ludentes exfulta- re fecerunt. | p" ——. Sed ego pro Syzubolo €5' ad leges S. Rom. Imp. «tca- demie Natura-Curioforum , ut nnquam fim otiofus motum aqu& vel liquoris cujuscunq; circularem ad modum chyli, fangvinis & feri per vafa majora & vifcera , ita quidem ut in capite exfiliat pulfando; in artubus circuletur, & ad motum | Á ! cordis "STATUA HUMANA CIRCULATORIA. — — * cordis pulfet, ex venis extremorum quafi perfectam venam ejaculetur , in vefica vel fponte & quafi ex arbitrio effluat , vel fiftatur pro lubitu, per hzmorrhoides & anum expurgetur, eà tamen conditione, ut quod deperditum eft evacuatione, con- tinué vel per intervalla reftituatur, in Sz£uz bumaza, circulatoriz ab ufu didà , formà & magnitudine naturali, quam promifi in Epbemeridum Nat. Curiof. Anzo W. c» V. tandem, impeditus hactenus tam artificum duritie & impotentiá , quàm bellicis turbis; fifto , ne vel expectationes quorundam morer diutius ,vel ftimulos negligam, vel eos , qui de füccesfu defpe- rant , fruftrari videar , & ut aliis fimilia facturis; atq; meliora patraturis pracam. — Sito autem , quantum posfibile , ne par- turiant montes; nafcatur ridiculus mus. Proteftor enim, me divinum illud hominis artificium , ejusq; omnes actiones craf- sà hac Minervà asíequendas & exprimendas neq; propofuisfe mihi, neq; promifisfe aliis; fed folam fangvinis circulatio- nem imitari voluisíe & quidem per vafa majora rudibus initiis &quafi per lufum quem fibi quilibet in Mufzo ceu fontem vivum parare poteft. Nec enim moror 7o. VValegum ; qui Epiff. 1. de motu. fanguinis inquit. No» equidem praeclarum femper Erafiftrati zsféitutum aflimavimnus » omnia qua 1n corpore uoffro con- tngunt mechanicé explicare y fed divinam Sapientiam [ud mepiri te- aerarium pudicamu:. Potius arripio illius pofteriora veiba: Xa: vero machinas. esfe flatuendas , quas evidens vatio Qe fenfus offen- dant. Et addo fobanuis Ott Corollarium 24. dila Difout. Naturam principiis mechanieis fen Geometricis explicandam , & cam ita expli- cari posfe omnino cen[co » qua enim in vebus uaturalibus ita explicari - mequeutit , ea protinus nobis incognita funt » neq, extfHmo bunc coufrde- raudi modum Natura majpeflati contrarium esfe : qui tbeft 2o. eyusd.Difp. fperat; 2404 forté tota purgautium. Oeconomia diffintlzds clarius e mebanice explicar? queat. Tam 3 OssERvATIO Ll d Jam igitur Statua noftra formanda eft, non ad Polycled regulam , quz norma eft artificum; fed ad ipfum humani cor- poris archetypum, cujus totius pulchritudinem exprimere; | artificia notare , partes enumerare , actiones deícribere ; pas- fiones docere , habitum fignare qui przfumit , citius Oceanum exhauriet, quàm ut hac faciat pro dignitate. Verüm quo- niam hic loci fcopus nofter non eft alius, nifi circulationem fangvinis, chyli & feri mechanicé monítrare , illa prius , quo- modo in corpore humano peragatur, à Natura diícenda eft , ut presfiori pede fequi fciamus. Et quamvis CZreu/2zz0pzs — vox novo videatur fenfu accipi , multisq; hactenus naufeam pe- | pererit res ipfa , illis praefertim , quibus grave eft dedifcere in fenectute, quz juvenes hauferunt, habueritq; graves Adver- farios, L«d. de Seligniac, milium Parifanum , Fortunatum Plem- pium » Eccardum Leichuerum , aliosq;, quorum poftremus in Exer- Git. Anti-Harvejang fine , ex omnibus caufarum generibus contra fenfus difputando concludit , perpetumm Sangvinis finxum tv ve- figxum citra mentis operationem reap[íe non extare 1n verum naturá: attamen plures nadta eft Defenfores ; Lay. Riverium ; fob. Riola- nmm » job. VValgum , Fort. Licetum , Herm. Conringium Rogerium Dra- ke . Cartefium cum Asfeclis , Marqu. Slegelizm , Guern. Rolfinckium , job. Veslingium, Franc. Sylvium de le Boe » fac. Backium , foh. Dan. Horftzum , Gotbofr. Mabium , fac. Pancr, Bremonem , Hier. Barbatum , & prater plures alios cordatos ( inter quos aliqui Antiquis etiam cogni- tam probare nituntur ) Naturz Confultum & Advocatum (ítre- nuum Toma Barthbolizum , Mà Ut Circulatio jam non in circo de- cantata, [ed ex pulpitis Academiarum recitata, 1n theatris anatomi- cis demonftrata fuerit , quazfunt verba Sacbfiz Ocean.Macro-Micr. $.5. Debetur autem gloria izvezt; omnibus retrà feculis inauditi , ut eam appellat Conringims, Nel Cefalpino Aretino Medico, là Nardio conterraneo ; & lltramontanis infenfiori eredendum, vel Gil. Harvejo dnglo » live à pasto Sarpa Veneto Àngeniofisfimo . de STATUA HüMANA CIRCULATORIA, g de ea audiverit ut ex s/eze/zo & Barrbol;zo laudatus Sacbfius citat five ipíemet excogitavérit , provulgaverit, & per experimenta comprobaverit. Hi ergo Nature Myfte , Miniftri , Interpre- tes , Sectatores , Profectores confulendi; ut Naturam posfimus imitari felicius. STRUCTURA Macurves x. "at poft erectum Sce/e£oz fedens, aut formata ex ligno vel ferro quafi osfaturz fulcra , Cor tanquam primum Vivens Fig gf, ex vitro, vel metallo quovis, vil quod proxime natura ac- cedit, ex corio denfo, fed tamen flexili in magnitudine & for- mà humaná cum duobus vez/7icz/z5; dextro ampliore & ela- tiore ; finiftro anguítiore & profundiore , interftincti qui fint fuo e£ , additis & appendicibus cum finubus quibusdam velut 447 icu/2 ; (i libuerit, ceu radicibus pro adnexu & in- gresíu vaforum quatuor , qu fint tubuli & fiftule parate ex fambuco excavatà, quam Natura varié curvat & divaricat; tat quam huic fini deftinaverit, vel ex vitro, metallis; corio aut inteftinis praeparatis, (eu conditis, diftindie fuo D Mole , rü- beolo ad venas; atq; albo ad arterias. Horum veró ex corde egresfurorum curvandorumq; tàm ad afcenfüm. quàm defcen- fum & ad latera trunci feu ftipites fint vel ab initio faltem metaliici ; lignei; corneive non tam propter firmitudinem; quam ut valvulz certius posíint affigi , infuper & ob fingula- rem ufum, Ícilicet ut fublatis illis, fi quod impedimentum | «circa Talvulas alibiq; occurrat, repurgari posfit Cor , & ut nec Momus hic amplius ienalidn. defideret ; quod dele ; ceu Pericardio , fi placuerit , veficulà tegetur : atq; fi fic trunci bi prolongentur ex eàdem materià firmà per vifcera & habitum 5 vel ex corio flexili annexa continuentur in pads usq; extre- mas, & ramos minores. | | He | B Qua od Vid. T4L, I. C? Il. Fn ao - We Fig. ER Xo OssrhvATIO Í. Quandoquidem veró non tantüm hic dictum eft; fed & am-. plius dicetur de corio, inteftinis vel veficà praparatà aut con- dita , femel hic dicendum , quod à coriario aut pellione ma- cerata , cortice querno Bondi alumine denfata , deniq; fevo, cerà , vernice , terebinthinà , oleo uncta intelligantur, quali- bus Vietores ad vina transfundenda , vel futores ad ocreas pi- fcatorias utuntur , quod artificium P. Scbortzs Techa. Coriof. l4. — c. 9. f. 2. docuit; ubi ad loricam aquaticam faciendam accipit cera libras tres, terebinthine venetz fb. unam , vernicis opti- m fcriniariorum uncias 4. & fuper igne lento disfolvit, eoq; ungvento corium in calido hypocaufto inungit , donec nihil ungventi amplius imbibat , nifi fortasfis alius imitaturus mes liorem condiendi modum fibi fervet. | | | V'afa ipfa & quidem e dextro thalamo sRicata (sid 1. lena cava; intusvalvulà feu platismatio immittente non emittente armata: ( fufficit enim ut hic, ita alibi; unica pro tribus aut duabus, quas Natura vel femilunares, vel mitrales vel tricufpides formavit ) extus diftributa in ramos duos, quo- rum alter usq; ad humerum dextrum adícendit, ibiq; vel flc- &titur vel refecatur; fed continuandus dein aliis tubulis, usq; ad manum appofitis interea valvulis feu platismatibus aliquot immittentibus, quz pixidibus fuis affixa coriacceis venis pos- funt intrudi & alligari; alterf retrorfum curvatur & defcendit fupra fpinam dorfi usq; ad ilia ;ibig; dividitur ad utrumq; pe- dem; arteriz conjungendus, cui intermedià vià circa, dia- phragma Vena poría, de quà paulo. poft , adnedtitur quo- niam & hic in Venà cavà Natura fibi per valvulas profpicit in- terdum ,ut ut Bartboligus Anat. Ref. Libell. 1. de venis e. 2. Q? Rol- finchius Disfertat. Auat- 1:5. c. 14. 1n Mlius trunco afcendente & de- Ícendente deprehendi negent: velut camierzs Obf. 1$. addita Bereli/ani; in trunco afcendente j Juxta vena: coronaria exortutm Une Ee e her. ne lguot 4) 9€*es jetias deeft. adf nna a) orc. ; Er SraTUuA HuMANA CIRCULATORIA, X fitam, Rothomagi novisfimé repertam recenfet, & ego in agni ut & ovis Venà cavà fub diaphragmate aliquot obfervavi , quz obfervatione fingulari delineabuntur : fub diaphragmate veró emulgens unica ad renem dextrum , vel duplex ad utrumqg; emittitur. 2. "fr£eria pulmonaris tota metallica , aut vitrea cum valvulà emittentein globum vitreum tanquam in caput asfurgens aperitur duobus foraminulis, ut duplici via velut procesfibus choroideis profiliat illic liquor inter glandulam pinealem pendulam mox defcenfurus per venam jugularem. Difcedit enim hic machina à veri corporis fabri- ca, quod ftatim à ventriculo dextro furgit ad caput aqua per arteriam pulmonarem & delabitur per jugularem five pulmo- nariam venam in finiftrum , cum fangvis ex (iniftro & arteria magna per carotidem arteriam afcendat, per venam jugula- rem & cavam in dextrum thalamum defcendat naturaliter: utut vel ad elegantiam vel ad fallendos oculos dicta jugularia vafa ftatim poft egresfum ex Corde decusíata quafi naturali pulmonarium vaforum fitu posfent duci , vel vafa ipfa pulmo- naria fingularia fuis rité valvulis munita in utrumq; cordis finum inferi, & tàm anaftomofis venz cavz cum pulmonari vena, quàm canalis aortz cum arterià pulmonarià feu pro forma , ut loqui amant ; feu eundem in ufum , cujus gratia in embryone formata Riribitus ejusmodi communio vaíorum , nempe fangvinis transfluxum & circulationem, effingi pos- Ífent&adjungi. Imó nifi & íaltus & pulfus in capite defide- retur , fed fola circulatio queratur, pulmonaria vafa & cordis omnia pro naturali conftructione fuis defendantur oftiolis, arterizq; carotides ex aorta ipfa afcendant , defcendant etiam jugulares vene in cavam. Sic enim Ghedo furget quidem il- lic &decidet hic aqua ex& in Cor, trahet quoq; deftillans ex vefica liquor profundior fuperiorem ultra equilibrium fau- cium toxtunentem: fed (altum in capite non aufim promittere. B2 | INotan- Figf;- Fiz. 6. Fig. 7. Fig. $. LC] | .OBSERVATIO L Notandum veró hic ut in reliquis partibus, quod defcenden- tes & acendentes tubuli debeant esfe proportionatifive zqua- — les ut plurimum , quod experientia docebit. Caput interim formandum ex globo vitreo fpharico aut ovali inftar cranii vel menyngum ; qui & fuperius 1n ver- tice ob ufum fecuturum trochleà adglutinatà conclufus ape- riri queat , cui in medio ad elegantiam per filum tenue feri- ceum appendatur glandula pinealis ex vitro aut cryftallo co- nico, & inferius quoq; trochleà pateat, cujus operculo jugu- lares tubuli in & egredientes diligenter ferrumine affigantor; tàm ut circa eam velut circa fecundz vertebrz dentem vesti posfit, quàm ut hic canalium defectui feu obftructioni , fi qua obveniat , profpici posfit, 3. E finiftra camera canalis totus metallicus aut vitreus ob firmitatem exeat, qui & vCZ pulmonarie fimul& jugu- jai officium agat , valvulà immittente propof(ita , in caput adícendens unico foramine pertufus. 4. drieria magna per valvulam emittentem munita duplicem in ramum dirempta , quorum füperior in finiftrum humerum obliquatur, reflexo ductu unico usq; ad manum, ubi per anaftomofin mediante globo quodam ligneo aut cor- neo in manuum formam aptato jungitur venz cava brachiali dextro ramo breviori quidem circulationis vià, quàm natu- ralis esfe ioler, fed quam artifex duplicatis & in fürculos di- fperfis utring; MEHECRE venofis & arteriofis facilé posfet asfequi inferior juxta cavam defcendit per fpinam dorfi, donat emul- — gentem unam vel duas utrinq; ad renes, poftea ad ilia recedit. — | & usq; ad utrumq; pedem excurrit, ubi ab iliis quoq; deícen- 1 denti &divaricatoramo ven Scl per anaftomofin j jungitur, cui in extremo pede bafis quedam füppedanea ut in manu globus & hinc trochlea vel epitomium poteft adaptari ad fal- t STATUA HuMANA CrnCULATORIA, h tum & effluxum aque tanquam fangvinis é fectà venà often- dendum... | | A Renibus itaq; (qui vel ex metallo vel corio denfo ri.8,. figurà debità componantur , & fi placet fpongià, inftar paren- | €«hymatis papillofi impleantur) deducti zze£ezes ex tubulis -. metallicis vitreis aut corneis, ( cüm catheteres ex cornu flexi- r les formatos legerim?) totis (vel capite faltem & fine eorum 7 in Jetoteck firmo, cui alii canaliculi adnectendi ex corio confuti, aut — 4. ve ex fuillis bovillisq; ureteribus parati) fingantur & in Pefcam prope collum inferti furfumq; recurvati definant. k ." — Hac autem vel ex fuilla cum ureteribus fuis dextré ex- Fig. 9» ftructa ; inflata & condita mutuata, vel ex corio confuta pelvi osfis innominati innitatur , & Tee fufpendatur lassssám | ita per TO. quoniam & hic in adul- tis vip in h libeimentum ,qu&m conítituat flum ferreum eneumye , aut fides firme ad umbilicum junctz vafis umbili- ' calibus hepati aut fterno adnexis: inferne loco ffincferzr. Fig 10, & virga exfcrat recurvum canalem ligneum, corneum vel me- | tallicum , cujus eggzz utrinq; inferendi ureteres ,'& vefica di- [extitmo ligenter alliganda & platisma feu asferculus internus affigen- | dus: platismatis autem utrig; lateri alligentur fila fericea , quorum fuperius feu interius adnexum habeat excavatum glo- bum vacuum ex ebore vel cornu tornatum , vel ex vitro con- - flatum aut ex metallo tenvisfimo diductum ad inftar cz/czZ, 3 qui in vefica plena natans clever asferculum & aperto hoc 4 cu emittat aquam , quz illo jacente & hoc claufo ftagnat: exte- rius veró feu inferius filum protendatur usq; ad glandem pe- nis , ubi firmari extendiq; debet unà cum corio rugofo, molli . rig. r2, & referto fpongia aut medulla quàdam & diductili vel per fe vel in modum fiftule venatoriz coturnicariz, quod t//7422 faciet, ut ut urina claufo per attractum filum asferculo fifti posfit.- B 3 Fabri- a . 2 Fig. 1 2 t4. | OssrhvATIO f. — Fabricatis jam iis viis, per quasin caput &artusà Corde circumvectus per veficam usq; defcendat liquor, IVz£rzfzopis d quog; viz primz medizq; funt faciendz,; ipfaq; adeo officina. Reftaurationis. Sin & Diapbragma quoddam ad diftin- gvendos ventres duos, ad Cor füftinendum, & ad ftomachum atq; reliqua vifcera fufpendenda extendere libuerit, Natur erit tanto fimilius. - | Itaq; F44ce* formentur vel cum exferta lingvà qua(i fitibunda , vel cum recurvo cornu exemtili , quibus Oef/opa- £4 ex corio, hinc S£osmacbus vel ex fuillo Stomacho, vel corio preparato, aut pelle caprina (quà vinum Hifpanicum | transportatur) ad figuram concinnam compofitus adfüatur, | deniq; /2/e//724 tàm tenuia quàm crasía ex inteftinis bruto- rum aut corio usq; in anum definentia addantur , que loco Spbinceris trochleà claudatur & aperiatur, ut emittat inftar &ecum Z/9i vel Pamorrboidum , liquoris repurgandas faces. In mediis inteflinis quafi in Mefenterio ; pancreas adha- reat, facculus quidam, quod utrumq; five uno five pluribus ductibus ceu ZzcZz Virfungiano & lacfeis venis aquam ad- mittat emittatq; usq; ad /7e27 cavitatem fcilicet metallicam aut coriaceam ventriculo fuperftratam , & hinc quafi per la- tentem anaítomofin ad P'ezam ca uam, ut fimul hic Zeza — - f?^ 14 quzdam fingatur, deniq; ipfum Cordis dextrum thala-- mum fecundum placita Vererzz. | Sin veró juxta gReceariores aliquis novas vias, quales ex pancreate lacteas; itemq; Zecepía- culutim Cbyli per tboracicum dutium & venam fubclaviam usq; in Cor monftrant, vZ/& deniq; Prpbatica & (i qua alia adhuc fuperfint, condere voluerit, illi non erit difficile per angufLisfimos meatus aquam derivare & extollere. - Nihil enim STATUA ÍHÍUMAWA UE STI 1 Lour I cc cC C c C RP E RA PRRwsip enim impedit, per quot quamq; profundos cuniculos illa de- fcendat , cum impletis iis omnibus tandem ad zquilibrium usq; & fauces pené ipfas refurgat , adeoq; ad Cor multó infe- rius adfcendat. Ubi & Lzezezz quis defideraverit , quamvis mallem illo propter dis(idia Auctorum circa vias feri ex & in ipfum , Sta- tuam noftram carere , cum & illum vivis impuné extractam fcribatur ; jungat duin 1 vas breve aut gaflricas venas arteriasve aut ramum fplenicum , canalem aliquem Stomacho ad introi- tum aquae; qua exeat vel ad renes vel ad pancreas ipfumq; mefenterium ; vel redeat ad ventriculum , pro. fua cujusqs vel opinione vel demonftratione. Etenim quemadmodum Anatomia, ipfaq; Árs tota medica primis incunabulis pluri- ma prazteriit & nefcivit, quz modernorum oculatius fxculum detexit , multa pofteris invenienda relinquens : ita & Statua noftra infattiam fuam adhuc agit; cui ad majorem perfectio- nem & elegantiam pervenientis zvi diligentiores magiftros artificiofiora & fuübtiliora addenda fpero-& relinquo, Tandem ne & Pz/mogum uíu,reffiratione fcilicet & Jóno careat machinula bec , quamvis & hic ut in embryo- ne adhuc filere posent, effingantur ad utrumQs Cordis latus. finguli lobi five folles ex fcutis ligneis & corio conjunctis, gibbo uno; altero fimo, ad figuram naturalem palmonum ; é quibus Affpera AVÍEFIA ramus utrinq; exoriatur unicus vel plures mox uniendi in tubum unicum qui larynge finiendus. Ex hnjus trachez ramis aér ipíe corporaliter ii Cordis Sinus & pulmonaria vafa poterat derivari, fimufq; pulfüs mutari. Verüm cüm adhuc fub judice lis fir; plürimi id negent, alii ftatuant folà externà alliftone echrilari fangvinem; mitto has -dubias fubtilitates ,; contentus infpiratione & exlpiratione » eujus gratià Laryns f fic formanda-. "Forno Fin 13» DA OssrhRvATIO IL Torno excavetur lignea, eburnea vel cornea pixis trium feré digitorum alta ad magnitudinem humanz, cum oper- culo fuo , eiq; cylinder exacté implens cavitatem immittatur folidus , qui in inferiori parte utrinq; obliqué refecabitur , ita ut in media anguli linea feu fundi per unicam duasve acus platisma verfatile affigatur pro claudendis duobus foramini- bus, qu tàm in fundo pixidis, quàm ad utrumq; cylindri la- tus obliquum fint perforata, quorum veró alterum majus; alterum minus eft. Platisma hoc quafi duplex fit & ad angu- lum fecti cylindri fed obtufiüs curvetur, in medio per acum modo dictam fit verfatile, una parte levius, quo foramen ii- nus tam cylindri ( fed non exadié) quàm fundi in pixide tega- tur per vices, alterà gravius, quo majus modó cylindri, modó fundi exacté claudatur. Cylinder in utroq; fectionis obli- quz latere foramina quz habet, tranfire patiatur usq; in fu- perficiem , majus quidem unico foramine exiens, minus duo- bus poris exitum quzrens , quibus in operculo talia quoq; re- fpondeant foramina , unicum pro fiftulà extra os protenden- dà, alia bina pro fiftulis in nares producendis. Huicdeniqg; cylind^o ixi [ive laryngi adglutinetur afpera arteria, ut fupra di- — | ctum, quà quomodo nefzrar;o oftendenda fit inferius dicetur: — — , ec non quomodo Sozz; fit formandus. V2. 2e22. M. ff*I. potesl ol | Sed & Zfrtus. flexiles erunt , ubi vel osfibus ipfis adne- xis vel ligneis articulatis fulcris fuftentabuntur coriacei aut membranacei tubuli , vel lignei aut metallini circa articulos refecti & corio vel inteftinulo connexi , contracti aut extenfi- fuerint per fides; aut funiculosà capite ad artuum media & ex- trema porrectos vice Z&7U07Z72. An veró & poft aquofa infufis nunc oleofis, nünc fpirituofis , intermixto per vices h aere , fed & argento vivo interdum immisfo , per variationem AN levitatis & gravitatis; per vacui fugam & circulum corporum, | per ^ , ] «i RU ;/ NU m NUNNN iif tnb unm "n NC " C. entiens Eph T | ER I MIC i (MEUS | B ^ xim A de» CEMCC CU M ^ I [ | E |. * D P Dune 1 a ; I | / VASA. D. | ] Lus ! | | " : EX d Vue 1 —- STATUA HUMANA CIRCULATORIA. DAN per aerem ut impetus facientia , velut internum Spiritüs prin- cipium contractiles artus , ut quondam lignea Dadali Venus Mercurio animari pos(int , ab Experientià Magi(tra hauriet Curiofus.: Cui deniq; volupe fuerit ad elegantiam habitus 7zz//éz- Jos2 cufe ceu larva quadam , vel mufculis fe parabilibus externis integrum machinz fceletum , vel faltim anterius or- nare & tegere ; illud ab artificio Chirurgi prope Regiomontiuzm expectabit füpra laudati , quiq; me labore hoc liberavit, quem ante fpem ab ipfo factam conftitueram defcribere. Sic ergo foetus nofter & quidem mafculinus in lucem prodiit obftetricante manu proprià, foetus inquam, quia im- potens adhuc actiones plurimas edere; fed tam capaci inge nio; ut eas crefcentibus annis à rac: manuductore edo- Cus fatis perfecté fit monftraturus ; aut vería natura mulier vel hermaphroditus fit emerfurus. | Oftendat interim eas; quas tenera ipfius membra & imbellis genius prodere potis eft, idg; erit Statuz noftre 7/4 feu Usus & PRAxrs. Per fauces velut cclitüs rorem deftillantem ast lingva fitiente aut cornu exferto accipiente infufionem largiorem per contigaum Oefophagum fatiandus eft Stomachus , inded; vel breviori vià ftatim , vel longioribus anfractibus poft in- teftina, pancreas, hepar ; lienem , venam porte, veneq; cava partem ipía cordis dextra camera implenda liquore unius , vel mutati per vices, coloris, albi puta tanquam chyli , & ru- bri ceu fangvinis. Dein deficiente hic fpiritu & vitali flam- mà quz accendat , & rarefaciat , & expellat, & animet liquo- rem, in cranio per trochleam apertam replenda quod; eft liniftra cordis, ex eaq; artus tam fuperiores peraortz truncum | adícen- ÁE 256 hi "m "nincto rOSSERVAWAO DI . JESUS adfcendentem , quàm per defcendentem inferiores, renes atd; ipfa veíica ; donec ea diftenta elevato & fimul reclufo per na- tantem calculum Sphinctere demittat undam. Poft occlu- füm igitur caputà vefica delabentem & fimul trahentem aquam ex camera finiftra, ejusq; arterioíis ramis fuperioribus proxi- mus in globo detentus fequitur contiguus latex ; & hunc pro- filiens in globum feré vacuum ex carotide five pulmonarià arterià quafi volatilis factus à Cordis thalamo , reliquisq; ar- tuum & vifcerum vafis, que ex faucibus erant beata , donec illa omnis, quz fupra equilibrium fiphonis hujus humani con- fiftit,lympha fitevacuata. Quamobremnne deficiat hic altus & fluxus quafi UZ/Z , Zufriendus eft fxpe per intervalla vel | continué , & reftaurandum quod eft deperditum.. Paulus nunc eft oftendendus. "Veráüm cüm defit inter- nus ille motor perpetuus, feu calor nativus, feu Spiritus coe- leftis , feu Archeus quis & vis pulfifica, undecunq; tandem illa oriatur: inordinaté moveri videbimus in Capitis globo trans- parente, quando vel aér quandoq; fuübintravit; vel aqu& co- pia vehementius aut debilius pulfa fuit, vel ab intermixtis aliis & diverfis liquoribus variatus vel ab obftructis vafculis aut poris fufflaminatus fuit, ita ut pulfuum varias differentias fpectare hic liceat. Ordinaté veró motum arteriarum imi- tabitur &imperabit ordinata Cordis conftrictio per manus tuas feu immediaté comprimentes, feu mediantibus pulmonum lobis aut aére ex illis expresío. | Et fic non tantum videbis im globo, fed & tanges pulfum in carpoarteriz membranez fini- ftre diftehtez & repletz magis , peefertri-tr-menmeam-extella: Statum; quod & fine Cordis attrectatione , arterià fuperius comprefsà efficies veluti fi inteftinum aquà impletum manu: totà comprimas fzpe uno extremo, alterum parum elevatum — 7 tanges diftentum magis; & fub digitis pulfans, E venà fedtà. E. fangvi- -— SC TE * STATUA HuMANA CiRCULATORIA. i9 fangvinis effluxus & faltus monftratur epiftomio in extremis manuum aut pedum applicato & aperto, vel trochleà, vel elas- mate quodam... - Refpir atio tali modofiet, Elevatis pulmonum follibus attrahitur aér , feu infpiratur: compresfis veró , quod vel ma- ^ nu premente, vel nifu fcutorum gravium externorum perfi- citur , emittitur, feu exfpiratur. Sed cüm refpiratio fit lenis vel fortis, illag; per nares, hac veró per 0$ exerceatur, per wierem-astem fortis iecienie. fortiüs nempe vel lenius com- presfis follibus. Quod fi deniq; fiftule per os protenfz mufica quadam tibia unius vel variabilis foni, ut alaudaria, vel alia applicabitur , qualemcunq; tandem fonum volueris exprime- re vel variare , fiet machina noftra /0z074 ; quale de uewozis faxea effigie in JEgypto vocalem fonum reddente , ubi à Solis radiis i&ta eft, Tacztes Ann. 2. 6. 1. memorat ; queq; precipua fuit miraculorum , quibus Gerzaziczs intendit animum ; quod quidem artificium ex rarefactione aeris Harsdorferes Delic. Ma- themat. part. 2. fell. 15. probl. 15. compofitum fufpicatur. Imo. loquatur ad imitationem eyzsdem part. z. fet. 15. probl. 16. juxta ellipticam teftudinem aut cochleam latentem in muro é re- eione vel fupra ipfain pofita; quo artificio A//erri M. Statua, Magiz aliàs fufpecta , facta VC Harrdorfero creditur : cüm tamen 7. B. Porta Mag. Nat. l. rg. c. r. qui illi viro minimé fidem habet, non aftrologicis electionibus aut magicis artibus ( per quas quod fictiles Statue vocem nactz fuerint; P/orizes de da- biis anima meminit, citante Cal. Rbodrgimo Letl. antiq. l. 29. €. 24.) fcd pnevmatis ratione fieri potuisfe auguratur , delatà nimi- rum voce per longos ductus ab ore occultati viri; vel difcat loqui ab artibus fcientisfimi P. Arbazafii Kircberi. E. | AA | Sic RT " ^. Es d "WM. 3 3 in] 10 ^ . XOssERVATIO X. Sic igitur Statua humana noftra erccta circulatur; pul-.— | fat, mingit, excernit , refpirat , fonat, loquitur, flectitur, fic vivit. Sed quàm bené, & an fatisfactura fit promisíis meis; judicent «qui arbitri , defectus corrigant fapientiores, refti- tuant peritiores ; perficiant feliciores. Et fi forté nil boni, nil aliud utile hic invenerint, quàm ut fpeculando humanam; atj; imitando hac artificiali nosmet ipfos cognofcere difca- mus, & ad divinz Majeftatis, Bonitatis; Sapientie laudes ex- citemur , fatis erit. Reftat ut FIxus. hujus circulatorüi Principia Pby-. fca, Puevmatica & Hydroffatica addam ,qua partim &le- viter in fuperioribus quidem tacta funt, in univerfum veró : tanto ingenio, tempore & otio indigent , ut defperem ego in- ter tot tantorumq; Auctorum diverías opiniones unam elige- re, meamq; prodere fententiam. Interim ut Verbo dicam aliquid. "Tota feré operatio confiftit in fiphone quodam va- riis tubis & cruribus diffracto fed continuato. Totius enim Statuz continuatus vifcerum & vaíorum ductus à faucibus usq; in glandem velut unicus eft in fiphonis cruribus duobus vel pluribus, per quorum brevioris foraminula duo ex Corde, tanquam ex labro quodam à faucibus & contiguis ductibus impleto liquor proje&us in globum vitreum, defcendit per | longius crus ( quod ex globo incipiens, jugularem penetrans | in Cordis usq; finiftra hinc arteriz magna ramos afcenden- | tem & defcendentem , artuum deniq; fuperiorum & inferio- rum vafa format ) labendo poft emulgentes in veficam , é pene tandem excidit : remeante interea & ad equilibrium usq; re- furgente per venas ; quod per arterias dilapfum & pulfu de- trufum fuit. : i Particulares veró labores & phenomena plurima fünt in hoc opere; ut afcenfus & defcenfus, feu affluxus & effluxus | aqua S $53 - » Wu T SrTATuA HüuMANA CrRCULATORIA. 2 aque in fiphone ipfo; circulatio feu itus & reditus ex arteriis in venas per Cor ; /Equilibrium ; Lapfus gravitantis aqua , & elapfus ex veficà aperto fphinctere , Stagnatio & Represíio claufo illo; faltus in globum vitreum, ex epiftomio artuum, itemd; ex pene ; follium & pulmonum impletio feu infpiratio attrácto aere, evacuatio feu exfpiratio illo expresfo; propor- tio aris prementis & gravitantis ad aquam ; elater ejusdem. Ad quorum omnium rationes reddendas Apolline ipfo opus erit. Eas tamen ex aliis colligere inpofterum, fi DEO pla- cuerit; conabor ;:.& forfitan meam quoq; addere fententiam audebo. — Ta . Quemadmodum tandemiingratus fuero; fi tacuero, quód Statuz iftius machinam ex parte mutuatus fuerim ex fonti- culo hydraulico- pnevmatico Prageníi & Kircheriano , quos depingit, defcribit & (crutinio examinat Gafv. Scbotrus Techz. Curiofe 1. 5. c. 7. (? $. quorumq; ultimum Harsdorfer Delic. pil. € Marbem. part. 3. fetl. 9. probl. 24. unum ex preclarisfimis artifi- .ciis Roma in Jzreberiano Mzfco Ípectandis celebrat : ita quoq; Dadali hujus & Panfophi literz Rom rz. Marti? 1677. perfcripta calcar mihi dedere, ut maturarem editionem iftius imita- menti potius quàm inventi. Sunt autem ipfius verba, quz non fine rubore apponere debeo aut posfum , nifi é mente mea nimis largiter concepta fperari plura viderem; quam ego promifi;hzc. Perro, inquit ; 42e mibi fignificafli de tuá machind faugvinis pericycloticé qua fangvinis circulationem ad oculum te de- moufirare polliceris juxta omnes conditiones per vafa in vafa fangwi- uis transfuftonem , non folum magna animi mei [atisfatisone lega , fed etiam obflupui ,te arcanum indu[fria Ingeuii tui tam feliciter detegere valuisfé- Quocirca te etiam atá, etiam obteflor , ut. quantocyus luces publica committere ne moreris boc prafertim tempore, quo tot. nova rerum curio[arum Academig non folum in alia ; fed e$ in Anglia , Gallia, Germania pasfim de reconditis omnium artium (9 [cientiarum araumen- sis iuflituuntur : quibus per veciprocum correpon[ums communicare 3 nibil aurum ET : Osshvém n 550007 gibil acceptins. gratius, is. futuram mihi : perfvadeo , quam videre. " (» admirari machinam tuam vere novam (y ate non fine terna nominis eui gloriá repertam detellama,. Hxc Revver. P. Kircherus ;quem E | cum aliis Curiofis rogamus , ut amicé fufcipiant, benigne fo- E veant foetum hunc immaturum adhuc & imperfectum , fed in — | perfectiorem fine dubio figuran profecturum , fi velut Urfz — Catulum fuum lambere vel tempus vel confilium fuisfet. |: [ Misfa cum literis ad Collettores Epbemeridum Vraticlaviam, | ^ OBSERVATIO II. D. JOH. MICHAELIS FEHRII, | do pes | AnNICA LaprsognuM PANACEA. Uod fzpius ufü venire videmus, ut, dum in plantarum nomenclaturas curiosé nimis inquirimus ; plantam fe- ré ipfam cum ejusdem virtutibus tantopere dilauda- tis, aut amittamus , aut feplafiariis & fcraptis quandoq; ani- culis excutiendas & dijudicandas propinemus,; id gag pra- ftantisfimz huic & plané falutari plante 4rzice preter meritum quoq; accidisíe pasíim conftat, quam enim ut proprio nomi- ne ignotam ita & ufu raris(imam putabat Dodozggs & ex illo fob. Bauh. Hifl. Plant. univerf. eam jam vulgo; praefertim nauti- co quod; notiorem esíe & frequentiori ufü commendatam , quàm quibusdam Medicis & botanicis , 1n confesfo eft; ac do- lendum, magnos interdum fumptus fieri , & plurimum tem- poris laborumq; tribui intimius perve(tigando nec fine vite periculo ex intimis terra vifceribus eruto alicui medicamen- - to rité preparando & per ^. violentiam à quisquiliis depuràn- do fimplici ; aut granulatim & fcrupulatim ad oftentationem tantüm confuto & confarcinato informi cuidam compofito , domefücis interim & pasfim obviis évzvg/soic neglectis; Pra-. flaret igitur ad imitationem primorum Medicinz inventorum, | ! ' &mo- - Dr ARNICA LAPSORUM PANACEA. T & modernorum in Chbiza & faponia aliisq; ludiarum: provinciis feliciter medicantium , aut noftre etiam plebis , quam penes optima quandoq; & ceti reperiuntur medicamenta , uno €oq; certo & experto fimplici remedio uni obviam ire mor- bo, quàm receptus trium ulnarum longitudinem exfuperanti- bus. Quot & quanta vulnera perfanavit folo fuo chironio Chírog Medicus ille... | GUN an samet. de tie aes Quot ulcera relepbos Myfiz Rex fuo telephio? Quos uteri do-- lores & hyftericas pasfiones arzemifra Cariz Regina folà fuà ar- temiíià mitigavit; fopivit, radicitus. (ultulit ? Celeberrimum illud, apud Sinenfes.& Japoneníes pro curanda arthritide re- medium zzoxa dictum ex fi implici quadam herba exficcata pa- ratur, lanugine obvolvitur & in formà cylindri vel pyramidis Europa jam pasíim divenditur ac pluribus experimentis no- bilitatur , quod. Magnificus Dominus Asíesíor Spirenfis Maz. ritis; , Vir in Chymia quod; verfatis(imus nuper confirmavit in Epiftola ad Nobilisf. Dn. D. Sebafl. Scheffezzm , Phyf. Franco- furtenfem die 14. Julii Anno 1677. exarata : Dominus Mare- fchallus. de Stubenvoll, inquit, podagricus hic (Spire) de- cumbebat,, ita ut ob intenfisfimum dolorem ne pedem quidem. loco mevere posfet j scam petit & facile à me impetrat , pol- liciq; pedis affecti ter imponit, levis brevisq; abimpofito cau terio dolor, exfudante quod; pauco ichore , fed podagricus dolor Ed remisfíior , nox quieta , alterog; du tanta pedum. alacritas , ut iisdem terram fortiter pulfaret & pleraq; Domi- norum A orum palatia. frequentaret. Similem quod; ca- ram cum przdictà zoxa felicisfimé peractam esfe in quodam Aromatario Francofurtenfi diebus hifce fancté mihi affirma- vit Vir quidam ZZióme(»s — Sed woxa rcligiosé tegitur ab In- dis, regerunt nonnulli,ergo nec optima illa in vulgus ftatins funt propalanda remedia , ne Medicorum vilefcat prone ; pes- 14 OssrenvATIO d — j.7 0 & pesfimis quandod; nebulonibus ad experimenta per mortes — agenda amplisfima aperiatur Janua aut infano gladius porri- . E. gatur ad nocendum. Verüm , Ó bone , plurima tuta times; - praeterquam enim quod ifta medicamentorum occultatio ava- * ritiam fapiat aut invidiam ambitionisq; & inanis gloriole a" càaptationem ; difertisfimé contradicit religione Chriftianà — haut imbutus Scribonius Largus praefatione ad Calsflum ; Qui exper- ti funt remediorum utilitatem , denegant autem ufum , valdé culpandi fünt, utpote qui crimine invidentiz flagrant, quod malum cüm omnibus animantibus invifum esfe debet, tum : przcipué Medicis , in quibus nifi plenus mifericordie & hu- — manitatis animus fit fecundum ipfius profesfionis volunta- - tem , omnibus Diis & hominibus invifi esfe debent. Et o zuvv Sennertu; in füis Exotericis: ve homini, qui talentum fibi à DEO concreditum fub terra defosfüm abfcondit; Hominum quidem confilia funt occultanda , DEI autem ter O. M. bene- ficia univerfo Orbi revelanda ad majorem ejusdem gloriam proximiq; utilitatem quod prima & primaria fuit Nature-Cu- — - rioforum femper cura & cynofüra. Non ignorant Medici | x&v] , medicamenta esfe xeigec Se2v, fed legitimé admi- | niftrata & methodicé ufurpata ; quod non nifi longo ufu ad- — difcimus in fchola Hermetico- Dogmatica probé inftrudti, ^ & educti à puero, quibus omnibus deftituti adminiculis Em- — pirici in fuam non raró perniciem ruunt & fümmam ignomi- | niam, tranquillitatis animi &letitiz omnino expertes,utCous | nofter loquitur , & fufius hoc argumentum ac'eravisfime per- | Íequitür Lezgizs in fuis epiftolis, pluresd; alii. Sedad rhombum. — | |». Vox araice ex ptarmica mihi corrupta esfe videtur ab im- perito quodam rhizotomo , quod infignis ipfi infit vis fternu- tatoria , hinc Prarmice montang nomen invenit apud Lecdanen-. | fts : Gesnero, & ex eo Tabernmemontano Caltba & Calendula alpiza «d j Afer luteus & Chryfantbemam latifolium aliis,ob florum quandam | Yeu | fimili- : | P3 E: | Dr AnNIiCA LAPSORUM PANACEA. fs fimilitudinem dicitur. :Marz5zo/o & quibusdam aliis A//5» & Da- ma[onium Diofcor. infcribitur, quibus quidem repugnare videtur Renealmos in plantaram fpecimine Parifiis Anuo undecimo bujus feculs in 4to edito, quod a9 Axa »g) vmwxee , Hores albos & fub- pallidos fuo tribuat Damafonio Diofceriaes ; fed noftrum aureis pasfim faperbiat ; quod deinde non in aquofis , ut vult Diofzor. fed montofis locis plerumq; nafcatur : getan pace tanti. viri dictum efto , & lloribus albis à Marzb;olo , & ex pallido-albi- cantibus à Caf. Durante (quin & ceruleis à Baubizo ) reperta elt. hzc noftra arnica : & locis plerumg; humectis , tum montium jugis , tum pratis riguis, fylvis ceduis ac sie en: frequentior. Nardus quod; Celica. nonnullis vocatur ob faporem aromati- cum , & Dorozicum Germanicum : Germanis fuperioribus "$obatte nea - Grant / £augen - Straut/ utter - YBurg / £ucians - Sraut/ -. Sall - &traut ; inferioribus , QDobíecríei, — Rectis(ime autem ab abfolutisfimo c/zfi» ad Doronica refertur , & à Caf. Baubizo dif- ferentiz ergo Deromicum V. plantaginis folio alterusg cognomina- tur ; Doronicum puta falutiferum & non venenatum , quam infamiz notam ab eo gravisfimis rationibus abftergit Nobilisf-. nofler Neftror Disf. 2. de gagrop. | Profert autem folia plantagini villofz emula , leniter hirfuta & molliora, fammz potisimum telluri incumbentia quaterna ut plurimum rariora in tereti & lanuginofo caule, Íemper tamen bina ex adverfo, é quorum finu plerumq; unus interdum terni exfurgunt furculi, fuis menfe Junio finguli | floribus in faftigio confpicui aureo fulgore Doronicum zmu- lantibus ; ,» eodemq; modo cum femine fuo tenui, oblongo & nigro in pappum poftea fatifcentibus ; Radix fuübeft oblon- ga fummz telluri pluribus fibris innexa cum foliis & floribus . aromatica tota ., | Nobis rara eft &uno faltem loco ,quod fciam , eoq; fyl- Th nafcitur, in pratis alibi & locis humidioribus frequen-. D | tisima; Ann. IX, : 26 | OsssRvATIG LE |w i. tisfima , in * hortos translata - culturam non ED rns & Cmtiarin; notavit in (uo horto: 50 000i sis Vires ejus ex acrimonià & virtute aromaticà prime veniunt, in caliditate & ficcitate excedentes cim. magna par- tium fubtilirate minimas etiam venarum fibras intiniius per-- meat , easq; ab obftructione liberat, in afthmate ; in catarrho- utilis , fternutamenta ciet; menfes & urinas potenter movet, quod & mihi compertum (1 inquit Rezealmur, ünde & plante huic Dzzreticg nomen tribuit, & à doctisfimo pez4 quod; an- notatum ) colicos & beris dolores mitigat, vafa rupta perfanat, in exturbandis arenulis & calculo pratftans, fudorem. facilé ciet & nonnunquam vomitum; ideod; in morbis chro- nicis & febribus diuturnis proficua; fed i in contufionibus & ca- fü ab alto, tvo tan fid) wwebe aetban / acfallen / verrendft / ver- fiaucst bat / pro disfolvendo fangvine grumofo etiam diutisfi-- mé in corpore delitefcente & motum ac refpirationem i impe- diente tante virtutis & efficaci, ut vix ullum ipfi facilé par réperiatür fimplex ex triplici omniparentis Naturae regno. Lapforum igitur quadam quafi Panacea jure meritoq; depra- dicanda ; ftatim enim atq; asfumpta eft, tanto impetu ad lo- cum fertur affedtum, fangvinisq; ghuniofi perrurnpit latebras ,. ut magnos ibidem cruciatus & fummam quandoq; refpirandi difficultatem fufcitasfe obfervatum fit, prefertim à nimià ejus-- dem dofi, & ubi malum hoc inveteratum ac contumax; qux: tamen omnia brevi vel fpontaneo vomitu, vel venz fectio- ne;dc. iterum fopiuntur , cum exoptata corporis incolumita- te, & virium reftitutione in integrum: ubi autem nulla ma- | nifefta l«fio, ibi quod; nullus ab hàc asfumptà plantà dolor ; ubi nulla pugna, ibi nulla gloria aut victoria , quod ipfi cum. bezoardicis proprié dictis familiare;. Ufus eft in radice, foliis & floribus, quorum dofi: s pug. j. ad 2. in robuftis ; in decodio- ex cérevifia calidé propinato, ms -quod vulgatisfi mum jin infuíione ex V major. vino quod; in- Dr ARNICA LAPSORUM PANACEA. 2 - Hdsm ode moe fundi poteft niedicato cum cateris ad plures affectus in abdo- mine , in utero, liene & vefica: pulvis quoq; ptarmicus ex fo- liis & radice paratur praítantis(imus. .. Ejus autem potisfima vis,ut jam dictum ; in disfolvendo fangvine confiftit, quod ex fequentibus aliquot hiftoriis evidenter elucefcit. I. Vetula quedam Pharmacopolii noftri Senatorii fa- mula, de dolore lateris cum dyspnoea à nimio conatu oborto, fic hatte fid) verboben / diu multumq; conqueritur, fruftrag; tentatis aliis pluribus medicamentis à folo 4rzic« ex cerevifia decocto calidé asfümpto integre convaluit, MM pluri- ma per urinat & füdorem ferofitate. Ann. 58. 2. Secretarius quidam , robuftus ceteroquin & confiften- tis etatis vir, ob cerevifiam frigidis(tmam in aftu copiosé hau- ftam in cervicis ftatim , fpinz dorfi & lateris dolores pungiti- vos delabitur , aliquot dies noctesq; lecto quafi affixus ; ut aje- bat, & immobilis decumbit, cum tusíi pertinaci , váttrdihé & (iran difficultate : dfiépata alterantia; expectorantia va- ria , ab asfumpto Arnice decocto ex cétcvifia dolor quidem &anguftia circa pectus intendi; fed obrepente fvavi per biho- rium fomno omnia mox fymptomata cvanefcere vifa ; prone infigni [*]& copià. Ann. 6o. ^3. Albertus Stumpf villicus fexagenario major, citare cras- fo cum tusíi diu afflictus, eodem modo curatus eft; idq; re- medii genus faepius repetiit cum fuccesfu , quod cum mali hoc | quotannis prafertim vere vel autumno cónflictaretur. 4. Annorum 26. juvenis J. D. S. ex equo pracipitatus de continuis. totius corporis doloribus conqueritur, idq; men- ftruo fere fpatio, qui tandem Arnicz noftrz decocto prolicito ii füudore iterum evanuere. Ann, 67. | $. "Plebeja quadam, à confternatis equis cum temone ad murüm igiene detrufa , & gravisimé in pectore ac dorfo QM - . Da C7 dle, x t WON 9 TEN EE - rS 23 | OssERVATIO IL... Nod lzía , aliis huic malo deftinatis; pulvere Íc; contra cafü üm ,un- gvento rübro potabili; fpermine cete; dc. fruftra. poured tis , decocto hoc feliciter reftituta eft. Ann. 65. jn 6. : Nicolaus Orr agricola dormituriens curru excusfns à rota medium thoracem tranfeunte in refpirandidifficultatem cum abdominis intumeícentià incidit, pluribusq; medicamentis tàm internis quàm externis nihil levatus y tend c Arnica de- cocto convaleícit. Ann. 70. 7. CafarXemyf Carbonarius, ab dibesia fiaccife fubito lapfu ex imprudentià in dorfo & femore ita lzfüs;ut diu tanquam claudus futor domi federet , nec (e loco movere posfet , licet pluribus inunctionibus continué uteretur , eodem tandem modo fanitatem priftinam recuperavit, uná cum ejusdem uxo- re, quz diro cexendicum dolore à nimio conatu exorto diu laboraverat. Ann. 7o. . g. . Carpentarius quidam A. R. &adio asfere uno inter duos asferes in profundam cellam pendet. medius litera longa, furz fumq; fumma vi vix tandem enititur, fed lateris inde dolor, qui ab impofitione emplaftri de ulmaria à tonfore facta ex- afperatur, tertio à cafu die inter confvetos labores concidit mifer quafi attonitus , nec à terrà fe erigere nec movere po- teft , de fummo lateris dorfiq; dolore conquerens; Alvo 1. a. aperta & vená fectà pulvis contra cafum in decocto 4rzzce ex- hibitus & A4rzica cerevifiz pro potu ordinario immerfa , con- valuit, inuncto quod; latere dolente cum ungvento rubio po- tabili — Fede. 1 à 9. Peter Schirmer Oberndorffenfis ab equo calcitrante ad. pectus percusfus ex fangvine hirci nequaquam , ex 4rzieg au- tem decocto itidem reítitutus eft. 10, Petulans quidam puer ex cafu caput fortiter lapidi ali lidit, unde tumor & vomitus, in tertio die febricula cum sibnaullo delirio ;impofitum sapie. emplaítrum de beton. de: codum ENT C TNRENNERACTM E E SS Sw2wM 25 T. Lo Lad | D&£ ARNICA LAPSORUM- PANACEA. 25 coctum Arzcs bis terq; exhibitum , fübfe equente diarrhocà fpon- taneà & uriná quafi fangvineà evafit. Ann. 62. az. [Iracundus nofter molitor H. L. uxorem propriam üfti- bus prater modum excipit; unde refpiratio difficilis, fputum cruentum , capitis tumor, 4rzc« decocto exhibito, urina fan- gvinea prodiit cum prafentaneo levamine. Ann. ói: pn. Obftetrix noftra ( bie -Daafín ) de fcalis lapfa , fumpto hoc decocto : probé fudavit & convaluit, nullo fübíequente fymptomáte. Ann. 77. D. Leonbard &ráger gravisfimis oneribus ferendis & attol- lendis as(vetus , ex nimio tandem conatu, deficientibus fen- fim ex atate viribus, dorfum & lumbos ad perinzum usd; ve- hementer dolet; à nimia 4rzice dofi dolor ubij; major, cum metu füffocationis, fed fumpto jufculo ex croco & maci libe- rius ftatim refpirat , dolor remittit & fectà in brachio vená evanefcit omnis. Ann. 75. i] . A4. Andreas Vern fütor cachectieus , cui & caput & pedes re- ciprocé dolebant ac intumefcebant, cum nullo modo ad fu- dandum difponi posfet, decocto 4;/z;ce ex cerevifià fumpto, egregié fudavit. 13. Od. Ann. 6o. 1. Matronz cuipiam primariz hac hieme afperiori in gla- cie lubricà lapíz & fpatium fat longum lumbos dolenti idem decoctum cum fuccesfu exhibui, item; 16. Cuidam juveni diu febricitanti cum inflatione lienis, & ex errore dizta fxpius recidivanti , qui rejecta ex ejusdem ufu per vomitum & fecesíum pravorum humorum faburrà . convaluit ex voto ; aliiq innumeri , quos ftudió praetereo; cum ex premisíis nobilisfimz noftra 4/z;ce virtus luculenter enitefcat. Etnullus omnino dubito, quin in aliis quod; mor- bis, prafertim pectoris & abdominis, ubi magna in vafis cor- rupti feri reítagnat copia, ut in hydrope, dyfuria; pramisíis tamen peemitiendis, cum fuccesfu illa in ufum vocari posfit. D 3 | Sed itl 4 2 tz" audien ae. ROATIPECSSU e I NES CNN ANT PPAR E ara » -: E * NI At A P. i E ^ ; "- go m OsssavATIO: Wr. .Sed ne quis forté committatur. error, genuinam planta hujus | iconem hic ( rab. 11.) damus fuis coloribus cum oec to- | tà à Pictore ad vivum expresfam.. anoo dm OBSERVIURD D C0 D. JOH. MICHAELIS FEHRII, De. CHRYSANTHEMO MoxsTRoso ET CirRIO MANUFORMI. | Lanta monftrofa, cujus iconem Tab. IV. exhibet;in agro Svinfurtenfi Anno M. DC. LXL inter avenas nata eft: Chbryfantbemi Íegetum nomine Botanicis aliàs cognita; noftris S. Jobannis - & faugen-Siratit dicitur, Ex luxuriantis | materiz copià ; pluribus quafi cauliculis unà coalefcentibus | productum hoc chryfazibemum longitudinis eft unciarum XX: latitudo in duas palmas vel uncias VIII. extenditur in füummi- | tate, cui umbella infidebat ex floribus plus minusL.arctisfimé | combinatis aurea tota , uncialis quod; latitudinis transverfim | & aqualiter porrecta : fcapus ipfe à capite fummo ad imum usd; pedem fenfim anguftabatur, adeó,ut ille ab radice avul-- fus vix unciam unam latitudine fuà asíequatur: fuperficie | utrinq; levis, quaíi holoferica & refplendens colore ex puni- ceo flavefcente, cui interípería pasfim crifpa & viridantia cha- | momillaz foliola, pro fitüs varietate, tantà corufcant elegan- tià,ut nec ai Lum oculos prz fplendore nec Hüpenotn | marius prz mollitie fatiare queant. Monftrofz huic, fed non deformi plante Fructum addi- mus elegantisfimum , ead; propter curiofis Lectorum oculis | dignum Cirriums nempe sansferme ; quod ab Arnico ex Italià | cum , ZA IL A T c Y s n - : rz à E iin y * 7 C * A * : .* ; - vo - 9p 4 2, E I: terior. Tft | A P A NSNSNANSS De CrnrsaxTHEMO MoxsTROsO ET CrTRIO MANUEORME. 3r ^ «um aliis cjusdem generis pomis Anno 1670. nobis mísfum eit, —— ED. fob. Michael Febr Svinfurto Vratidaviam Vy M. Sextilie diio . Anno 1677. ad Colleclores Epbemerid. ] — E "KE s tees s 7. | SCHOLIUM. men polydedalam varié in variis plantarum generibus À WXludere plurimis hactenus in Ephemeridum Germ. Cur. - Annis precedentibus exemplis curiofi Obfervatores docue- runt: adeó ut fruítra esfemus , f1 hàc de re hic vel verbulum amplius adderemus. | Mirari tamen liceat, esfe quasdam ve- . getabilium fpecies, in quibus illa faltim non femper aberran- do ludere; aut , ut verius dicamus; imitando fingere gaudeat, Certé notatu non indignum videtur, esfe tàm in Citriorum quàm Limonum genere, peculiarem quandam Arboris auri- fera fpeciem , quz fructus xeezeócéic quam frequentisfimé pro- *. Ae i ducat. De malo citrio digitato ac multiformi , aureus Hefje- vidum Scriptor Yerrarims Lzb. ll. cap. y: quidem asferit : nullo in pomo naturam ludere licentius; quàm in hoc ipfo: adeod; varias miré docile fingere in formas, ut hàc in arbore illa non. . artem pomariam ; fed figlinam exercere videatur : aliud enim .. digitatam expandi in manum: aliud fororiantes extumefcere ' án mammas : hoc avium ritu roftratum ; illud facie gallina- cea criftatum 5 hoc hircino, illud bevino more corniculatum cerni, &c. De altero vero, Limonio nempe, quale Magnif. Dn. Prafidis esífe autumamus, cum pauca ea fint, liberq; in Germanià noflrà rarior omnino exítet , liceat bona tuà L. B. -€um venià integrum caput VI. Libri HL. huc transfcribere , quod fic habet : Rozazos Piorum borros igcolit fingularis Alumna , filii vafis vehiculo ambulatilis arbufcula Limonlis, ez verznaculum obtigit nomen à R10 , boc e£ à Rivo; tá fortasfe de caufa , quod. fz. cundum vivum aliquem fliamenve primo extiterit. — Folirs vivet blande dilutis ,[plendide lgvibus , anguflis y acuminatis » exulisd, ; diiicss | uio aloer T E j TM m: 2d a ü M. E aH Ni D P f BA N. i 1 B. A hy v "7 IN. i I » "m. p P a M Nr i * ^u E E M yi ] T snap m Y UPS SF OssreavaTIO IV. — "e albet de more fabrubentibus. | Pomis flavet langvids coloris , medrocris incrementi , notabilis gracilitatis , cufpidatis tnfioniter : quà pedicule' adbarent , extuberante velut ofculo uttam exugentibus. trig, mul-. tum . dn medio minimum infulfa carnis habentibus : novem decemue fpicarum ampla dy feaviter acri medulld [nccofis : nec omnino femine carentibus. Eadem medulla non per fe mado, fed etiam cum ipsá cute, qua dulcis est , jucunde maanditur. | Et hujus Limonis arbos ,vbeginam - citrum vmitata , digitatos aliquando fetus enititur : 0? arboreo partu partes audet humanas ludere. Quin etiam nounullg alte Limonum flir- pes ledum hunc nonnunquam exhibent , abortu verius , quam pra enirabiliores. Potnum certe perlatum esi Romam ex arbore liguflicé (ut ajunt ) pouz ini » fno loco defzribendi , colletlum , quod geming ma- "js. digitos pellinatim pungentis , (peciem praberet , ( vid, Tab, V, Fig. Ill.) /gvigata cute ac leviter flava ,tenui carne nullá prorfus me- dullá. Qarberem profufisfgmam , quia dat utrad, manu : imb quia veré "HAHHS dat 1n poma comver[as : uta, magis munifica ftt , poma ;pfa C0ft« vertit in manu; lec Ferrarius. [ Colle&ores Ephem. ] OBSERVATIO IV. Ve D. MAURICH HOFFMANNI, De. Acuo MousrROso Naro ET DisskecrO ALTDORFFI. É d. 8. Octobr. Anno Chrifti cl». Ioc. LXXII. Onftra rectisfimé quanquam à monftrando derivan- tur, & calamitatis publice ingruentis fzpe indicia habentur, Abortus tamen hic monítrofus Agnulus. bicorpor vel gemellus unico capite praeditus nihil certius de- fhignat, quàm infignem naturz in generationis opere optimo maximo aberrationem , factam, ex vulgari opinione; vel cul- pà generantis vervecis mafculi , copiofius fpirituofiusq; femen fumminiftrantis , vel culpa concipientis ovis foeminz , virtutis j forma- NN m KING hd V . . ps Acxo MowsTROSO NATO ET DissecTO ÁLTDOREH. 5. formatricis animate: connatum conatum per vehementioris imaginationis impetum & abundantius alimentum turban- tis; etiamfi ex multitudine pluviarum nunquam non fini(trà & viventibus inimicà , humiditas ambientis & graminis nimia | reíultans, in E nubus hujus matris uterinis conceptus con- . 'tenta (uti haud raró in ovis gallinarum, rebus nimium fecun- dis gaudentium vitelli cum chalazis vel grandinibus duplices — Occurrunt , & incubationis calore excitati extraordinariarum | partium proventum juvant) geminando peccasfe dici, & hoc nomine quoq; accufari posíet, ex hac caufa omnibus pra- enantibus Ovibus jam. per bimeítre communi plures hujus- modi foetus monftrofi hoc anni tempore per partum imma- turum fi rejicerentur. In quo fequentia obfervatu digna occurrebant ante dis- ; fedtionem.. Utrumq; nimirum Corpus ab unico capite quafi depen- dens, glabrum, pilisd; deftitutum erat; in capite enormes oculorum bulbi nigricantes fub palpebris protuberabant con- - glutinatis, quarum Taríi candidi quafi lineà longà divi(i con- EM Mes. DX | | fpiciebantur,ciliis deftituti. Aures depres(z & flaccidz. In ore dentes nulli, rudimenta tamen inciforum inferioris ma- xillz inzqualitas anterior defignabat. Lingva teres albicans unica.. Labia pallida .. ^ Thorax utriq; reverà communis & amplior, fed & hypochondria utriq; fupra umbilicum communia erant. | Sub umbilico autem hypogaítrium quafi diftractum unicuiq; Corpori proprium & diftinctum notaba- tur. ltriq; quoq; corpori erat fcrotum turgidulum , quo- rum tefticulorum incluforum vafà fpermatica varicofa ruben- tia pellucebant. Membrum genitale utriq; nerveum , exile. Juxta fcrotum utrobiq; binarum papillarum Ne en can- dicantia: manitefte eminebant. Medion Corporis cauda in i Lis : 62 36k |! Inu E: IOT1E YSRnEHE r ; extre- | 3 Er cc no Osistvarro I. M cu ut extremo contorta... Octo artuum. FXtheial Meer binis majoribus, totidemq; minoribus candidis diftingvebantur. Umbilici circulo quafi membranaceo ab integumentis ventris communibus diftincti exteriora afpera quafi granulis p cernebantur. ^Vi4. Tab. VI. Fzg. I. | Facta hujus & Epigaftrii communis dicito Meg umbilicales ad utrumq; Corpus bine utrinq; veficam urina-. riam vacuam includentes diftrahebantur, quibus vena umbi- licalis, fub Epatis cavo fimplex enata , fed mox ab exortu bifi- da, asfociabatur. -Epatis autem moles quafi gemina & in- equalis nullüm vefice fellez veftigium exhibens; fed intefti- norum voluminibus fubjacens,; utriusq; ventris. hypogaftrium fub umbilico occupabat. Lien uterg; exilis, oblongé qua- dratus , parum livefcebat , quorum alter corporis dextri ver- fus hypochondrium dextrum inter inteftina , alter finiftri cor- poris juxta ventriculi latus finiftrum fitum hibchub. Intefti- norum volumina albicantia calami graminel crasfitiem. vix equabant, paucisfimumq; meconium, proxima ad cecum por- tiuncula finiftri abdominis pro colo habenda , continebat. Varietas ventriculorum tenuisfimorum ex unitate Oefophagi ordinarià , minimeq; geminata: videbatur, inteftina tamen. i ventriculo ultimo manifefte geminata: exorta aupodr con- voluta... Renes fat ampli pro magnitudine corpufculorum utro- bid; birii phafeolorum inftar, equali fuperficie cum manifeftis. elandulis fuccenturiatis hordei granum vix excedentibus , ut & gracilibus ureteribus confpicut, per quorum interftitia utro- bid; iriteftinulum defcendebat , Rectum conftituens. ' Dextr tamen corporis humiliores ; fiir elatiores, lieniq; proximi & paHidi cernebantur. Remoto Diaphragmate pectoris ca- vum iudiftin&tum notabatur ,.cujus. dextrum latus pulmones flaceidi ; minimeq; porofi , parum rubentes , finiftrum Cor .9ccu- ATP SLE vm SONNO STRE y oe aote E»: AGNO MONSTROSO Naro ET Dissecro ALTDORFF. 3j Occupabat crasfiufculà membranà involutum, binisd; tantum auriculis totidemd; véntriculis elaboratum.. Ex ejus Bafi enata Aorta partim bifida mox ad utrumq; recurvatum ver- tebrarum ordinem deorfum flectebatur, partim redà ad Col- lum asfurgebat. v;4. Tab. VI. Fig. 1. | — Catera de utroq; fterno communi coftis interjecto, an- teriori & pofteriori dicendo, itemd; de geminatis fub primà majori Colli vertebris fibi invicem lateretenus adnatis, uti & de Capitis particulis & Calvarie partiumq; extremarum os(ibus mollioribus annotanda medio relinquebantur in Sce- ' leto, quod rig. i. exhibet, oculis felicius ac facilius ufur-. panda... FIGURARUM EXPLICATIO. TAS VL Eq AO —mbiliei Bortiuaculam notat . fex vafa umbilicalia snclu- POR dentem , binas venas , (y quatuor arterias. ..B. Corpzs dextrum. C. Corpus fr nifrrum. (D. — Pellus utrid, commune ac bypochondria commnnia defrgnat. E, E, Geziztalia tur gidula. E, — Corporis dextri erus anterius dextram. f. finiftrum. LCARMI Corporis Jf aftvi Cres anterius p^ mirum. dextrum. TAB. VI. F1G. II. Delineatio Agnuli monftrofi disfecti. A. Ubilici inteflinnlum disfetium » quatuor. arterias offerens " Jab quibus vena umbilicalis delitefcit. — | B, B, Crura bina anteriora lateralia fav[um rvetratia. - (4. a. Epatis moles rubra , ad HETTRIQ, Corporis hia pro 2 tenfa , veficula fellea deftstuta. b. b, Vateffinorum: volumina. € — Liez corporis dextri. / 3 inca d. Lea fmiflri corporis. | P e — Ventriculus menbranaceus. Lo (Ec | £, g. Kc- 3$ —cOssERVEATIOGIVS 0. Di or2A :11 "£5 g. Renes dextri. 5. dn s tiu EDI 2EEo Jed eO 190 h.i, Rezes f£ inifivi. E rs k, | gateffiaulum retium etm aum » defiendena pe interfttinm renum dextroram. uU: |. Idem defcendens per HUE renum finiflrorum. m. D. Scrotum ntriusg, turgidulum. M. Draphragma. 1 Q. Cor fisfura pro cognofcendis vixiviculis df PO pulmonum portio dextrum petloris occupans (pactum . freut Cor fiiflrum. q.r. Aortg bing ad vertebrarum y y y y ordines reftexq. $,. S, S. Port10 Oefophag: » afpera arteria Q7 arteriarum carotidum. t. Sterni anterioris fur(um reflexis osfa medsa. u. Cartilago moucronata. x. Coffa dextri corporis dextr&. $. Cof dextri corporis fi finifive per pleuram tranfbarentes. x. X. Cof & frnifiri corporis fmiffra. oL. Cofée finiffri corporis dextra. yy ys y. Vertebrarum dor[alium ordines ad unum collum coetntes. z. Superiora fferni A mutuo vertebrarum concur fu. retratla. Catera commodé non potuere exprimi, citra flructure native deftructionem., 'TA5. VI. E 1G. III. -Sceleton Agnuli monftrofi. 2 A. Caput Agnul: monfirefi ; B. Septem Colli geminata vertebra. C. Corpus dextrum. D. Corpus ft nifkrum. E. Scapula dextra dextri corporis frve dextri trunci. F, Crus anterius dextrum dextri corporis. | G« Scapula fmiftra fmizftvi corporis. H. Crus anterins finiffrum [imniftri corporis. L. Scapula finiflra dextri corporis. fub cofiis ff t: dextri corporis delitefcens. i K^ Crus anterins [fr mafvvn, dextri corporis. L. Sca» NNNM biceps vacce in conatu parturiendi deficientis, vitz hujus lucem & tenebras mortis expertus, curàq; Nobilisfimi ac Perftrenui Dn. fob. Pauli Lóffelbolzii, dicti oppidi Lazff Prafecti, Theatro noftro oblatus, reliquà medii infimiq; ventris (tructurà atq; artubus unum corpus referebat, quamvis crura pofteriora im- perfectiora, adeod; imbecillio MT cw - Ds AcxNo MoxsrROso NaTO ET Dissecro AvTDOREH, 32 Scapula dextra fmiftri corporis fub coffis dextris fniffri cor- 2e poris delitefcens. 51 Crus anterius dextrum finiffri corporis. Vertebre lumbales cum compage osfium innomimat. Corporis dextri. : Crara pefferiora cum canda corporis dextri. Vertebra lumbales eum compage osfrem 1nnominat. corporis fpiftni. Crara pofferiora cum cauda corporis [miftri. Sternum cartilagineo-membranacenm 2n bac delineatione in- ferius flatuendum , in. medio granula osfea feptem. offe- rens » coffas [rmiflras dextra corporis , eum coflís dextris feiffvi corporis comnetlens. o Sternum cartilagzneo-membranaceum bic fuperius habendum , totidem grannla osfea pififormia continens ; coflas dex- tras dextri corporis eum coflis. [rnsfiris finiffri corporis . Conpungens. | ! Hiatus jugulum repra[entans. OBSERVATIO V. D. MAURICII HOFFMANNI, De, Viruro BicrprirE. ^ NnoChrifli cI5 Ic LVIIL. ipfis Calendis Januarii in pago Wezsbeff prope oppidum Lazf., poít abfolutum fat commodz geftationis confvetum tempus, vitulus maículus perfecte magnitudinis, per disfectionem ra apparebant, per quandam E 3 4 quafi 7$ OSsERYATIO V. PELDEREEUEE Neige n tM ME NNNM SEN ci olei quafi retractionem , anterioribus. Circa lumbalem dorfi re- gionem osfea moles per disruptam cutem protuberabat, quz tertii capitis, ventre conclufi, rudimentum &calvaria à vulgo credebatur. Re tamen verà nihil aliud erat, quàm luxatio gibbofa vertebrarum lumbalium proces(ibus fuis disruptarum; cujus occafione ob lzfam fpinalem medullam defcendentem crura detrimentum pasfa videbantur. Organa veró fenfuum, ut oculi , aures, nares, lingva, in utroq; capite naturalis per- fectionis cernebantur , cum manifeftisfimà dentium inciforum acie». Aft prater nature confvetudinem Larynx pofteriore circumferentiz parte vel cartilagine annulari deftituta , ari- - tznoideas Thyroidis fuperficiei internz lateribus agglutinatas habebat, ad vocis formationem vix fatis aptas, licet adjacens caro callofa robur & contractionem imperfecte glottidis ju- — vare potuisfet, viad; alimentorum ruminandorum & aéris reciprocandi per utrumq; collum communis, Broncheefopha- — — gus dicenda, utrinq; antrorfum vel veríus fternum cartilagi- c cerrorfub five verfus cervicem membranacea obferva- batur usq; ad jugulum five pectoris initium, in quo non tan- tüm mutuo concurfu utriusq; colli membranz Oefophagez à cartilaginibus abfcedentes inunum Oefophagum plané mem- branaceum, quem utriusq; capitis hic concurrentes nervi | ad ventricülum usq; comitabantur, dcfinebant; fed etiam an- | nuli afperz arteriz cartilaginei quatuor canales plané cartila- | gineos formabant, quorum bini majores & laterales utring; ad pulmones utriusq; lateris diftrahebantur; bini veró mi- nores ac medii medium pulmonum lobum ingrediebantur. | In Corde, copiofe pericardii aque innatante;figuràd; füà non | metam, fed marfupium carnofum obtufum reprzfentante, alter ventriculus capacior nervofe valvule cujusdam expan- | fione quafi fepto feré ultra medium diftin&tus, retrorfum ex | auriculà amplisfimáà pro dextràhabendà, Venam Cávam ad | Epar Dz ViTuro BrcipiTE. 36 Epar& ; jugulum; antrorfüm ex auriculà anguftiori ceu finiftrá venam pulmonalem ad pulmones, tum dextrorfum Arteriam Aortam capiti dextro & pedibus anterioribus utrinq;, ante defcenfum propagines fuas offerentem, ut & Arteriam pul- monalem.ad dextros pulmones exporrigebat; alter anguftior ad. majorem ventriculum obliquo meatu polt valvulas tricus- pides patulus ab auricula minori five finiftrà quafi. valvulà membranaceà femilunari hiante fejunctus, pofitu tamen fuo fangvinem ab hocventriculo minori potius excludente quàm admittente,.appendicis inftar, nucis juglandis magnitudine, priori.vel; majori finiftrorfum adhzrers , binas Arterias offe- rebat, valyulis extrorfum fpectantibus munitas, quarum ma- jor prope exortum in duos ramos diviía ad caput finiftrum quafi hujus gratià parata fecundum latera colli finiftri excur- rebat; minor veró pulmonalis finiftra appellanda in pulmo- nes finiftros abfümebatur. | Cordi accumbebant tres pulmo- num flaccidorum pallidorumq; lobi, quorum bini laterales majores, tertius veró intermedius minor fupra bafin Cordis obvius erat. Inter hac vaía pulmonum flaccidorum pallido- rumd; bronchia cartilaginea media ferebantur, quorurri pri- mis ramificationibus accumbentes glandule capfulas atrabi- lares zmulabantur; Inter vafa veró jugularia ad utrumq; ca-. put difpenfanda, glandulofa Thymi moles ,Iacteà humiditate turgens, utriusq; colli commune veluti jen defignabat, ubi & mutuus vertebrarum fuperiorum & fpinalis medullz de- fcendentis concurfus habebatur. An ruptis uteri clauftris li- beré refpiraverit? Prater fubfidentiam Bronchocfophagi ; te- nuitatem bronchiorum pulmonalium, pectoris diducéndi an- guítia ex arctisfimo coftarum cobafu nulla fpatia intercofta- lia feré admittente , vertebrarumd; in fe coactarum ordinem fequente , dubium (eddkiii. Sangvis tamen veng cav ex. utrog;. ventriculo Cordis ru arterias fimul ad pulmones & reli- TuEME . ie CIDRSHEVATIO NE TUE & reliquas partes ferri, ex pulmonibus veró per venam pul- monalem ad ventriculi majoris auriculam finiftram redire potuit citra circulationis turbationem; uti aliás in nondum natis moveri folet. Nam & hic auriculz amplioris paten- tisfimum foramen in auriculam minorem hians membrana- cea, fibrarumd; nervofarum contextu reticulata expanfione, ceu valvula affluxum admittente, regresfum veró fangvinis prohibente, munitum confpiciebatur. In Abdomine fermé omnia naturalis conftitutionis, nifi quod Epar veficulam fel- leam enormem appenfam habebat,bile tamen non turgidam. Renes molliores erant quafi recens ex glandulis fangvineis | concreti, Vaía umbilicalia ampla pervia.. Orchides ob | Vaforum fpermaticorum brevitatem inlliis concludebantur. | Inteftinorum crasforum contenta foenum manífum prz fe ferentia , parum disfimilia ab iis, quz in dextro Bronchorfo- phago occurrebant, mapifefto indicio erant; nondum natos ore alimenta quoq; admittere ultimis diebus, uti hactenus contra alios pro nippocrate a ogditec docui, atq; € recens nate puelle mox trucidatz ventriculo, mucofo chylo abundante, non ita pridem in Theatro demon(travi. Atd; hzc facilé notare potuimus oculis aciem cultri Anatomici fequentibus, quamvis caufam iftius bicipitii mentis noftrz conjectura non- dum fatis capiat, cüm in negotio generationis copia materiz fpermatice, Autorum confenfu huicrei favens, incrementum commune & robur majus cunctis partibus tantüm promittat; ^. minimé veró in producendo ac efformando fztüs corpufculo . animi formantis vim ad geminationis aberrationem moveat. Probabile tamen eft, conceptionem in undis forté factam, per reprzfentationem utriusq; Capitis, vaccz fcilicet conci- pientis , & Tauri arietantis, geminationi naturalem occafio- nem przbuisfe , animum per apprehenfionem ita difponen- do; quemadmodum /«ebuz per objectionem virgarum; | | detra- — — m 4. Tab VII. xr : LT] (d * "m dae » ; í ] / s t 1 Tue y n S V SEV 1 SN "s P "-* ( | - ! »* | * " 1 ie. 254 zn. X 4 x E | .— pz Viruro BricirfrtE. VUE ME detractione corticis variegatarum , gregis füi variegationi» operam haud vanam dedisfe ex Gezef. xxx. novimus. EXPLICATIO FIGURARUM. TAR. VII. Frc, I. Exbibet Vitulum bici pitem i2 ventre decumbentem. a, ruptura cutis, per quam moles osea protuberat. TAs.VII. Frc. II. Ide; Vitulus zn dorfo quiefcens. AN T A5. VIL. 7 Fi1G. HII. — Sceleton Vitulr bicipitis , tbeatrum Auatomicuea Altdorffanum exorzazs. T AB. VIII. Mechoophieus ; ceminus Vituli bicipitis. ai Lzngva dextrg [zperficies a[pera. b, Lingua fmifire fmperficies. c, — Thymi glandulofum corpus e 2 fuo fit remotum. .. d.d. d. d. Pert£ones faucium utring, disfetbarum ad latera retratta. -- D. D. D. D. Ezízentie cartilaginis Thyrotdis frve cutiformissos[rg byoidis cornibus articulate. e, e, Epzglottis, ELE Cartilagines bátccadefn frve gutturmformes glottidem nal- , lam bic efformantes , fed principium Oefopbagz. . £g. Cavitas quadam [ub Epiglottide inter cartilagrnes .avita- noidaas. h, h. Viaalzmentorum asfumendorum Q9 aeris veciprocandi utritsq, colit communis , Bronchefophagus dicenda. Te P hd Portiones ejus membranacea vel peflica colli vertebris fie A aue adjacentes. (KL Kk. Portiones cartilagineag five antici aunulares. Lo Coscuvfzs HITIHSQ, Bronchaopbag: in ugulo. m.m. Ocfophagus communis falus , totus membranacens ad ventri- eslum. defcendens. "e , ny Por« | OssERVATI o Ne ze n, Portio ejus triangularis [uvfum vetratla » ut utriusq, eontur- veatis cavitas (? broncbiorum ortus in confpeum veniat. o, o. Cavitas dextri & finiflvi Bronchefophags.. p.p. Principia broncbiorum. lateralizum 4 q.q. laterales pulmonum lobos extenfa. | E | rr. Medius pulmonum lobus fub p. p. binos bronchzorum canales exiguos aAdmittens. — c | : | s, Fungofa carnis prominentia inter cartilagimes aritgnoideas fe znfmnuans. | t, Porto Ocfophagi diaphragma perforantis ad ventriculum. uu, Nervi fexti paris utring, ad Oefophagum communem de[cene dentes. | 1. Cor.mar[upium referens. carno[um. 24 2,2, Veutriculi Cordis emmajoris ambitus. -3« Amuricula dextra disfetia. 4. Foramen ejus ovale latitudine pollicis zaembrana veticulatd munitum. | 6. Venue cave radix. €. Truncus ejus def[cendens. v. Diaphragmatis portio finiflroyfzz vetratia. 8. Truncus Vena Cava afcendeus ad dextram capat. 9. IruncusVeug Caog ad caput fmifirum as[mrgens Vena fugme laris fraiftra appellanda. | Io. Io, Aorta vel Arteria magna € dextro ventriculo enata. JJ. Propago ejus, carotides. dextri capitis , 3 2- (9 33. con[hituens. 14. Arteria pulmonalis juxta aortam ibidem enata, in dexitvs lateris pulmones tantum abiens. 1$, 16. Aortg propagines crurum anteriorum. 17. I8, Veztriculus Cordis minor , appendicis iaftar finiflrov fusa dex tro adbarens. 3s : J9. Portio quedam auriculae fmiftrg bic delitefcentis. 20, Arteria huyus ventriculi fimiflri mayor carotides fimiflri ca- pitis 23, 22, confHituens. E 23. Arteria pulmonalis fmifiva , ex boc ventriculo ad fmtfiros pulmones tantum abiens. 24. 2j. : j X) 09 OPIDO INQSAT P TUR TIS — ES T Ed amm Veces — ee BE 7 REED DOOPROERTNETTPSSTT ERU ENTPSCSERTTNE EEERONNSNEERA Y T S : | We to ^ gc y ) L^ "Dr Vowrrü Saxcvieis QuoTiD. GRAVIDE TNNOYTO, — «4j 2 2f.26. Propagines Vena pulmonalis ad fietftrasma auriculam bic f&b radice Vene Cava delitefeeatem concurrentes [roe in eruncum colletia. 27.28.29. 3o» Portiones glandularum fib auribus , ftue bg e [ B« L, Mon[irutm. bocce jam tum Anno YI, Epbem, Germ, Obf. XCIV.. exbibitum eS. Verum ,cut pteter faciem externam , eaa, von exaclam adeo , *jl ibidem babeatur , mexito accuratati bancce Excell, Hoffmanni, una cum antecedente Obfervatione Magnif, Dn, Prafidi menfe Au. g&ft. 3677. benivoló communicatam defcriptionem , ( pro quá. debitas eidem babemus gates ) bic dare debuimus, ] ." 'OBSERVATIO VI. IL. BENJAMIN SCHAREFFII, De. VoMiTU SANGVINIS QuoriDIANO GRAYIDJE INNOXIO, ulier hic locorum eft honefta, «tatis XXX. anno- rum, habitüs corpulenti & conftitutionis plethoricz primipara.. Hac primo conceptionismenfe usq; ad ultimum fingulis diebus vomuit fangvinem, nonnunquam floridum, nonnunquam aliquatenus coagulatum , in fatis ma- . gna & Uzr. vii. quantitate; fine tamen noxà vel graviori l1z- fione: integrà ceteroquin valetudine utitur. Svaíimus vene fectionem: Verum, nefcio quid mali fruftra metuens, illam xXecufavit; quam tamen non in Illuftribus & Nobilibus folüm perfonis; verüm etiam aliis tenuioris fortune hominibus ^ .- plethoricis, quoties utero geftarunt, maximo cum fructu & felicisfimo fuccesfu adminiftravimus. Vidimus ejusmodi foeminam , cum illi parcius fangvis fübtractus esfet, in ha-- morrhagiam narium fatis largam poft venz fectionem inci- disfe, quà mediante natura folers fangvinem quantitate b &mo- un c su OBSERVATIO VIL. g iTIMay ^r & mole nimià peccantem evacuavit motu fpontaneo. Ut itaq; non amplius metuendum fit abortionis periculum, quod Hippocrates V. aphor. 5. minatur: cauté modo & cum judicio fi V. S. admini(tretur, & temperamentum conftitutioq; gra- vidarum recté perpendatur. | | OBSERVATIO VII. L. BENJAMIN SCHAREEII, - De. VEeRMIBUS UTERTfr. "/M Ulier hic in vicinià L. annorum, tenuis fortunae, lacticiniis , aliisd; cibis crudioribus adíveta , tribus jam elapfis annis incredibilem fentit pruritum &fer- »vorem circa genitalia, fubfequo. dolore rodente & igneo quafi , ac urente, per aliquot dies continuante: tandem per amnuliebria ingenti afcaridum , cafei vermiculos apprimé refe- rentium, copià exclusà , dolor quidem & pruritus aliquatenus remittunt, omnis tamen moleftia penitus non aufertur; fed per vices malum di&um recrudefcit, ac aliquoties jam, foe- tore maximo & fymptomatibus hyftericis accedentibus, ver- mium copiam fatis largam excrevit. — Affectum hunc per me- dicamenta interna pariter ac externa , inprimis per. clyfteres ac pesfos uterinos, ut & balnea, penitus profligari posfe nul- lus dubito. Verum cum pra nimio pudore malum hoc nulli revelare velit, adeod; confilia medica fpernat, miferam vi- tam agere cogitür. Hinc recté Poéta cecinit: Stultorum incurata pudor malus ulcera celat. : [ Sondersbusd Scbwinfurtum ad Magnif. Dn. Prefidem €» binc Vratislaviam ad Collettores Menfe Septembre 1677. ] d e- » 44 e NV 4 6t ; í H Li «05(45)50 SOGBSERVATIO VHL ^ D. JOH. PETRI PRÜCKELII, DE Con oxis HuMwaNr VARIIS DEFORMITATIBUS. .Eminit facer codex z. Samzel zr. v. zo. viri excel(i, qui fex in manibus pedibusd; digitos habebàt, i tidem inftrudtam vidimus Neo//adiz ad Orlam Archi- Diaconi filiolam. Dari & alios nature lufus quamplurimos, nulla feré non dies docet. Oftendit nobis non ita pridem juvenis duas in utrág; mammà papillas tàm affabré factas ac collocatas , ut alendis tot liberis omnino. deftinate vide- rentur. e | Deportata nuper ad nos puella , optimé ceteroquin con- füituta, cujus perinzum occupaverat facculus, fcrotum canis venatici appofité referens. Tentata filo [AS incerato li- gatura ; unde primum valde inflammatus, pauló vero mb nutrimento penitus fubtraco , fuopte decidit. Scrophularum extrinfecarum multitudinem ac frequen- tiam intrinfecarum multitudinem arguere ; tradit Cbabzeraos dnm Enchiridio fuo chirurgíco cap.:5. Mtplurimum reperiuntur -in collo ac ingvinibus: nec non fub auribus & alis: aliis etiam in partibus obfervavit Alexander Benedictus; Nos in . lanione tantam deprehendimus copiam , ut nulla propemo- dum pars ab iis fuerit immunis, — Valet adhuc valde io | ex animi fententià, fuod; i impigre fungitur officio. F5. | 3 OBSER- DEXED OCT NTORCWE S Wa COMPERTO S UMIUNMCV IET UM IRT IY DEP M S CRIAM ERES SEVA ROS INE HIIROS S ITI T RURS MIENNE RT TT Lhdii ] r " ; X ^ ' j "US Ub40» n y P ls t 1 xc Fide uos c P OBSERVATIO. HX : D. JOH. PETRI PRÜCKELII,- De MENSIUM Fruxu pite I" ea, qua circa menftruum mulierum fluxum rarius accidunt, ebfervari merentur quoq; íequentia ;. : Conjunx noftra lectisfima triginta tres annos nata, ab €o, quo lactat, ( quod integrum jam biennium eft) menfes - flatis diebus excernit, in quantitate prorfus incredibili, cor- pore nihilominus cadente florido ac. füccipleno, nec inde deterius valente dulcisfimà filiolà. Notus aliàs Aphorifmus : Hippocratis Seit. V. Aph. 239. 2v ovg jn x08ou panos TE(jAUiee yi Aet £X, TUUTQ T0 XO (guad ia, Ca AE AoirE- Uxor Chartarii feptuaginta fex annorum , fonticulo ex confilio meo in crure dextro excitato, fenfit preter expecta- tionem noftram , menítrualem fa. poftliminio redire, jultamq; fervare periodum, tanto quidem cum effectu, ut exinde juvenefcere videatur. ^ Quomodo nunc tuebimur autoritatem Varazde; fcribentis ;, de. affetib. mul. 2. Cesfant aliquando menfes fexagefimo anno, fed ultra hoc tempus nunquam protrahi posfunt. Nunquid loquitur de eo ; quod. accidit ut plurimum. — Sezzertés fane rarioribus cafibus angu- - merat quem tradit Gez/zelezzs Fabricius Cent. 2. Obfero. 6i; Fidem — * feré fuperat, hanc in rem quod notavit selezander 5. vitat 5. (C VCOBSERYATIO X D. JOH. PETRI PRÜCKELII, I0 pus GONORRH.£A Pip RN I fexum fequiorem num cadat feminis profluvium, jam non difpatabimus, Paratz utrind; rationes. Silentio autem | pr&e- — pe DrixrorrnARILY To rtus Cosrvonts Puuntri, 4 piaierire minimé decet , laborasfe apud nos juvenem gonor- rhzà periodicà. Redigum hujus hofpitis nunquam non nun- ciabant dolorifica labiorum disruptio, nec non przvius uni- | verfi corporis rigor. Profiratis inde notabiliter viribus ad - | nos accesfit petitum medicinam , quà facile impetratà, brevi convaluit. Preíentaneum bep preftitic fal Corall. ac » magifíter. Saturni cum aceto nitrato paratum. OBSERVATIO XI. D. JOH. PETRI PRÜüCKELII, po De, : Ixror ERABILI Torius Con ponis PaunrTU. *Olus aliquando pruritusjinquit Sezzertus Db. V. Prat. pert. 3. Ese. s. cap. 8. homines vexat , &zadeo moleftus eft, ut etiam medici auxilium io plos cogat, raró autem curatur in fenibus , przfertim decrepitis. Expertus hoc ante annum Senàátor Ratisbonenfis, de Republ. quoad vixit; optimé meritus, ufu quod; id venit cognate mez , aliquandiu non mediocriter excruciate. At quorfum attinet colligere exempla feré quo- tidiana? Id potius curandum, ut ex adverío nobis conftent obfervationes aliquando reftitutorum. Unicum exemplum ex Mercurial; adducit przlaudatus autor. Huic jungemus nos | ebftetricem, octuaginta fex annorum , abftemiam vint patiter | & cerevifiz , quadratam tamen , viribusq; ifthàc etate fatis ad- huc acean. Senfit primó horrorem cum fítridore den- | tium conjunétum, quem horà poft tantus excepit totius cor- | peris pruritus; ut aliquot dies ac noctes nec fomnum capere ; | mec cuiquam rei vacare potuerit. Creberrima vehementis- fima; frictione puftule confertim excitate malum haut levi- ter exafperabant , cutemq; paullo poft usd; adeó faedabant; ut pun pieta mihi rem esfe prorfus fufpicarer, Prafcripfi mor- M ie. fulum T T tU E (GR ACBNISASTE.. LI RNEOEAAATS eut ; Ji». A: PU y dus zN - eg. |ccKXYBSERYATIO XIE ^ SUEDE BIST S Íulum purgantem (ab aliis enim formis dici non poteft,quan- topere abhorruit) quo fumto quinquies depofuit alvum. Par- . tes prurientes adíperfz aliquoties pulvere plyeyrrbiza . cerusf?. alb. ac myrrbe , eX quo notabile levamen cepit. Propinata pra- | terea fangvinem purificantia , quorum vehiculum erant,qui- - bus ab ineunte «tate asíveverat,lac & aqua. Utrod; nullo non die fe nimium quantum ingurgitabat, unde horrorem non raro excipiebat horror. Tandem prater fpem univerfum corpus pofitis exuviis foedisfimis , novam prorfus induit fa- ciem , nullo poft fe relicto pruritu, vel dolore, vel denid; de- . formitatis veftigio. Secundà adhuc usd; utitur valetudine, ^ nihil hoc morbo, ad obeunda confveta munia, fegnior red- dita. Numquid largior lactis potatio partem curationis fibi: - . vendicare posit? haud inconfiderata eft quzítio;s notum enim ex hiftoricis , apud Scythas lactis potatores nunquam feré ap- — | parere lepram... | | ; [ Raticbond Schwinfurtum ad Magnif. Da. Prefidem , c» binc Vratidlaviatn ad Colletores Mene Septemb. 1677, ) OBSERVATIO XII. D. DAVIDIS SPIELENBERGII, De. ue ! . CarPiLLo PnoprGr0s0, ur ET PiroRUM — | | CANINORUM MICTIONE. | Idua quzdam extranea, etate feré quinquagenaria, | defuncto marito, fupremo vigiliarum Praefecto, exUn-. | garià redux in patriam Silefiam , occafione mihi datà ' fecum colloquendi in tranfitu civitatis Leutfchoviz Ungaro- rum , retulit ,fe per XII. annorum feriem , poft febris Ungari- | ce infirmitatem zgré evictam , obnoxiam esfe immanibus ca- | pitis doloribus, in menfe femel, & quandod; bis tali typo | ; ICCUI- hn NUMEN HEN X DPA AN d ai uS MUN ME o "ww. tm Mile NS NETS TN DH» j adi 174 Ww. asd C T AU Le. - VIA. 3 J Dz Capito Paopic. üT ET PrtOR. CANINOR. Micrrowt. 49 recurrentibus. Poftquam intra cranium dolores capitis pun- . &orii , telorum inftar, ab uno latere ad alterum vagantes , & quaft cerebrum transfigentes, tertià vel quartà ab infultu die defzvierunt, inter capillos naturales feu naturà atros pili 10v, praeteritis annis albi, jam cani , medium digitum longi, | canini ab illà appellati , exurgunt, infra verticem potis(imum; ; hic fpar(im illic dense, ( $Buftoiweife) occiput & latera cingen- tes , coronamd; effingentes, atq; per fpatium unius noctis in- crementi fui terminum abíolvunt; doloribus tum ab internà calvariz parte ad pericranium feu ad radices praedicti capillitii plurimüm transgresfis , tantis quidem in principio ejus ftatüs ut cutis ibidem nec levis(imum digiti tactum admittat. Eos | pilos, fi intra quatriduum evelli curet nobilis foemina, dolor ' indies decrefcit: imó inter evellendum in extimá cutis parte | eundem jam non fentit ; nifi (imul vicinum naturalem in- . cauté convelli contingat. Sin vero ultra predictum tempus ftare permittat, hem! reciproco &ftupendo motu intra cutem . illi fe retrahunt & abícondunt. Quo fado, dolores capitis interni multo majori , quàm ante pilorum egresíum , atroci- tate recrudefcunt , multod; diutius durant, adeó ut in rabiem propé incidat afflicta mulier. : Causfz horum Curiofis curiosé indagandz relinquuntur: |; 'ad quas fcire expedit, foeminam illam, aliàs fterilem , ut tales ' folent, impensé favere canibus, eosq; frequenter manibus fuis " verfare, cum iisdem menfam & lectum communicare; ficuti | €oram praepingves duos melitzos , unum ejus gremio ex- ceptum, alterum lateri accubantem vidi: ut, fi pili illi pro caninis habendi fint, quxrere liceat, annon ( falvo Theologo- rum judicio) horum anomaliz producende canum halitus & vapores fpirituofi quandod; procatarxin aliquam contri- buant? Mu fequentis , ex parte huc quadrantis hiftoriz. | | G os c Comis anu AX. jp EpUUT OSsERVATIO XIIL- Comitisía. quadam Ungariz. primaria, state fexagena- | ria , naturà pilo atro przdita, catellorum non minor fautrix | & nutrix , poftquam dyfurià diuturnà laborasfet , animadver- . tit tandem quotidié cum urinà fuà veros & examine vario probatos pilos, longitudine medii digiti exire, colore inter . fe diftinctos, albos nempe, flavos & rufos,adeoq; eos omninó referentes, quibus aliquot ejus caniculi verficolores, Bolo- enienfes dicti, amicti erant. A quà trichiafi feu mictione - pilosà dolorificà, tametfi ufu validé abftergentium & fimul diu- reticorum à me citra fafcini fufpicionem praícriptorum illa brevi liberata, nihilominus poftea, cum canes non dimitte- ret , loco pilorum multos quotidié flocculos perquàm fubti- les , quantitate feminis milii, nubecule diftractz vicem prz- | Rarites ; predicto veró efe colore equé inter fe variega- tos , fmicrofcopii , quod deerat, indagine dignos, ( nifi hoc calculofo characteri , quem ipfiusDomine renes fovebant , ac- ceptum feras) minxit: quamdiu? difcesfus meus ab Illuftris- fimà Comitiísà, & nimia ab invicem diftantia amplius inda- eare vetabat. [ Menfe Novembri 16777. Leutfcovi Vratilaviam ad D. Henricum Vollgnadium, ] ^*^ OBSERVATIO XIII. D. GOTHOFR, SAMUELIS POLISII, Ies Vilis Iu Conbis VeNTRICULIS - OREPERTIS. Ermes in omnibus feré corporis humani partibus ho- illic exhibent , obfervationes variorum Autorum te- ftantur. Exabdomine vulnerato cujusdam militis , prefente geo Parente p. m. aliquando vermis extractus fuit, duas ulnas lon- Ípitari , prater eas; quas Ephemerides Germanice hic? f Dr VrERMIBSUSIN ConpIs VENTRICULISREPERNTIS, sf longus: míhid; Anno 1668. cum praxin medicam exercerem | Züllichit in Dacatu Crofuevfi, urina à Nobili quadam in diftri&u Schzibufienfi habitante allata fuit , que fcatebat vermiculis tineis haud abífimilibus , in lotio bini inde vagantibus: quz- renti mihi de urinalis vafculi, quo urina excepta erat , mun- , ditie , affirmabatur fancté , quod vafculum bené ante excre- - tionem fuisfet expurgatum, & coopertum. Maxime veró do- ! lendum, quod & cor, nobilisfima corporis no(tri pars , pur- purei nectaris ac vitalis fpiritus officina, calorisq; nativi fons & ícaturigo ab ejusmodi infectis immune haud exiftat; ejus - nam; finós manfionem przbuisfe , fequens declarabit hiftoria, Anno 1646. d. 18. Maji , nobilisfimus juvenis , Dz. Gorbofre- | dus 4 Giersdorff nocturno tempore in conflictu lethaliter vul- | . neratur in finiftro abdominis latere, ita ut die vigefimo ani- mam Salvatori redderet: poft mortem cadaver à Dn. Parente; Melcbiore Polifio P. P. apertum fuit, cumq; ad cor deventum; quod optimé alias ac naturaliter conftitutum fuit; ventricu- liq; disfecti; non folum copia atri ac grumofi fangvinis , fed , & vermes in iisdem latitantes oculis af inti aed exhibiti , au« ribus, oculis ac probofcide inftructi, colore albi; dimidium digitum longi, ambo tamen mortui. OBSERVATIO XIV. D. GOTHOFR. SAMUELIS POLISII, De, EritEPsiA PurnPrR VESICATORIO CURAT A, | Nno 1665. Steineviz ad Oderam in Silefià cum medi- cinam facerem , vocabar ad foeminam juvenculam; uxorem cujusdam pannificis, ante paucos dies puer- peram factam, ac feliciter infantulum enixam, convulfioni- D veró epilepticis graviter afflitam. Accedens inquirebam G a Bum no IND OssERVATIO XV. rss in lochiorum conítitutionem, utrum rité fluerent, & hactenus. fluxerint ; refpondebatur autem, quod initio quidem parce | manaverint , poftea vero copiofius, exhibitis remediis mulier- | culis alias hoc in affecu conívetis : prefcribo antepileptica — uterinis mixta ; imprimis cozfetl. fmzaragd. Excell. D. fenffont.pa- troni t. t. ac compatris mei plurimum honorandi, quem ut | fimul advocari curarent , ac ipfius confilium & auxilium im- |. plorarent, marito ac parentibus injungebam. Vocatus ad- | venit ac mifellam horrendo paroxyfmo correptam mecum . invifit. Varia tentata remedia , fed fruftra fermé omnia, do- nec tandem ex confilio prelaudati Dz. D. /ozffog? Veficatorium. T cruribus admotum , quod, divinà benedicente gratià, tantum | effecit, ut paroxyfmi non modo rariores ac breviores fuerint redditi, fed altero ab applicatione die plané cesfaverint , & puerpera optimz valetudini reítituta fuerit. OBSERVATIO XV. D. GOTHOFR. SAMUELIS POLISII, De.. Porruri0NE NocrunNA Posr MonzirLos. Ariolas ac morbillos haud raro horrenda ac gravia | poft fe relinquere fymptomata , obfervationes tra- | dunt: maniam poft variolas exortam fugperit obfezva-. | 1o XClII. Ephem. germanic. Aum? Vl. Vll. Imbecillitatem capitis | fenfuumq; internorum quendam ftuporem à variolis ac mor- | billis refiduum ipfe hoc annoin puello fexannorum annotavi. | Pollutionem nocturnam motbillis fuccesfisfe , & ad fat, | longum tempus permanfisfe, fequens hiftoria teftatum facit, ] Praterito vere me conveniebat nobilis quidam juvenis, ftu- diorum gratià hic degens , modeftus ac ingenuus , uti videba- | tur ; conquerens de pollutione nocturni five feminis profu-. 1 fione | V MU DrzPoriLuTIONE NoCTuRNA?POsTMORBILLOS, fione in fomno cum infomniis venereis, fingulis noctibus bis vel ter repetente ; dolebatd; valde , quod moleftà hàc macu- latione non corpus modó; fed & animum ipfum confpurca- ret : fancté proteftans, íé anfam huic pollutioni nullam de- disíe. Cum enim praterità hieme graviter morbillis, popu- lariter tunc grasfantibus, laborasfet , & jam malum maximam partem propul(íatum fuisfet, "jos MM banc invadere coe- | pisfe, & quidem fingulis Do ctibus ; & ad hoc usd; tempus per- durasíe , nondumq; "cesfasfe ; fe valdé inde debilitari, & ad actiones obeundas, ftudiaq; DU T HMM reddi torpidum ac | fegnem: petebat itaq; confilium , & num valetudini obfit ifta | pollutio, quaerebat. Annuens petitioni , curam ab univerfa- ' libusaufpicatus fum , ac ea deinceps exhibui, quz fingulari effi- . Cacià huic affectui re(iftere folent: quibus etiam per divinam - gratiam liberatus fuit à nocturni iftà confpurcatione. Notum aliàs eft, in febribus non raro materiam peccantem febrilem | motu quafi critico cum £vQeg4« egrotantium unà cum femine evacuari, atdj; ita morbum tolli: de quà pollutione febrili — Hippocrate: V. Epzdem. ita fcribit: Nrcrppus in febribus pollutio- nem. nocturnam pasfus. eft, nild; eó deterius habuit , quod & ipfi fepius absq; noxà contigit. Non tamen (emper cum zgri levamine iftiusmodi feminalem profufionemj jungi, fcor- butici , hypochondriaci ; calculofi atq; arthritici teftantur , quibus à ftagmate ferofo tartareo, arenofo ac flatuofo mem- branofa genitalium vafa facilé Bnilantr: : OBSERVATIO XVI. | . D. GOTHOFR. SAMUELIS POLISII, i Deo "w —Facre SPuackErATA. ii | eo quidam, in confiftente «tate conflitutus , d. 6. Ju- L nii Tjusds annicum uxore in fylvam curruabit ad cedenda G 3 ligna: 1 3 ligna: in vià fomno profundo capitur; vefperi domum rever- fus , paftulam albam faftigiatam füpra finiftrum oculum uxor. animadvertit, hanc maritus digito disrumpit. | Medià nocte horrore corripitur gravi , infequente calore p. n. fatis inten- fo : mane faciei finiftra pars pultulis aliis fcatet , pruritum ex- citantibus : prioris vero puftule fpatiolum nigrum erat, ac.- lividum , facies tumefcebat. Eryfipelas esfe putarunt, hinc ^ vulgaria illa remedia adplicuerunt, fed infelici cum fuccesfu:.— — Nam, uti referebat uxor , quotidie plures eruperunt puftuleg ipfum tandem nafuüm & collum occupantes. Die à morbi. invafione fexto demum vocatus chirurgus, faciem deprehen- dit partim gangrenofíam , partim jam fphacelatam; ita ut mor tuam carnem cultello abradere posfet. Tandem quoq; ad me itum ; fed cum occafio aliquid agendi jam praterlapía esfet , vifitavi quidem egrum , relicto vero mortis prognoftico abii: dies erat feptimus, & omnia jam ad finem vergere videbantur. [ Máfe cum literis Francofurto ad Viadrum Vratulaviam ad Collectores Menfe Novembr, 1677. ] - OBSERVATIO XVII. t D. JOH. GEORGII VOLCKAMERI, De, IubrRovisa VENTRIS TuwiDi CuRATIONE. Uvencula annos triginta quinq; nata tumore abdominis inzquali & hinc inde fluitante laboravit: ad confilium vo- cati , vitulos aqueos illum; Germ. 9Gaffer-Stáiber nuncupa- — | runt: nullus hic locus remediis fuit, nullaq; fübfecuta levatio. Hac Sorori ad partum feftinanti cim füccurrere vellet, fune prz foribus crasfiore in tenebris non animadverío , in terram collapía ventrem fortiter pavimento allifit : diffractis inde B iftis in abdomine veficis aqueis, & fuübfequente pauló poft - largà |] Remi T. eil LIS j Dr IMPROVISA VExTRIS TuMiDr CugaTIONE. 5$ ' largà alvi dejectione, íalva & incolumis etiamnum per fex luftra vivit. | SCHOLIUM. a ifte ventris pluribus impofuit Medicis, qui talem 4 pro hydrope afcite habuere: inzqualitas autem illius plu- res fübesfe veficas aquà repletas arguebat. Quanquam veró Afte hydatides non ftatim pro hydrope fuerint habendz, ex zi | dem tamen bydropem tunc » quando vumpuntur » caufamq, bydropis nou byaropem fier: ex Hippocrate demonftravit ingeniofisfimus Kerck- vingius (iu Spictlegii Auatomici Obfervat. X.) Cui veró abdomi- nis parti adnatz fuerint iftz veíicz, fi quis ambigat , omento innatas eas fuisfe argumento eft facilis earundem rüptio, cum peritonzo proxime fubjectz vi abdominis per lapfüm illata fatim disilierint, effusà in cavitatem faburrà iftà , que per alvum fuit ejecta.. In omento proinde itas fübfedisfe veficas, & propter coacervatum in iis paulatim humorem incremen- ta fumfisfe, nemo inficiabitur.. Hanc veró aquam hydatidum cuivis in ventriculum asfumpto liquori natales debere fuos extra omne dubium eft; cim quilibet in ftomachum: illabens humor, quó deinceps feratur , aut per quas vias €x corpore regrediatur, non ita in prochvifíit conjicere. Multi masfam alimentarem potu perfufam ex ventriculo per inteflina egre-: di, & quod liquidum in illa eft, cum chylo per lacteas abfor-- beri & ad Pecquetianum deferri receptaculum 5 crasfum veró. pet alvum ejici putàárunt,neglectà ad renes feri vià. — Alii fo- la ducti ratione , vifo, fic dicto , vafe brevi,in lienem rapi fu-. perfluam iftam humiditatem , indeq; ad renes transferri cre- didére, propter vifcerum horum viciniam & contiguitaret, Re veró ultró citrog; libratà , cüm fatis huic factum negotio nogdum fit, de alio cogitare tranfitu fortasfe licebit. ! ^ Mundum regi opinionibus , fic Medicum conjedturis ,. ertum eft, (Ae 39 uérgs weg - qox Gas y alb Hippocrates 56 OssrtRVATIO XVII. XO LU ERCPECERRREDETET. zio gevititeleter cfc ot mM PRREBESSCTEUTU RNUCUNAMS (de vet. medic. lin. 128.) Quia vero. adum conjettare Medicum. — femper. eportet , fiquidem certitudinem exatlam raro videre contingitg quis fecretas & abíconditas in intimo corpore vias & recesfüs exacté novisíe potuit, ut tot actionum, motuum , ufuumqs — diverfitates accurate diftingveret , eorumq; omnium rationes infallibiles redderet. Si proinde veritatem merebitur,quod, ^ qui bené conjecerit, vatem hunc perhibeas optimum esíe: - certé Medicum fubtilis & artificiofa conjectura vaticinatorem & quafi divinum orbi literario fiftet. | Hydropemà potulento potiüs oriri principio, quàm efcu- lento, & à liquidiore magis, quàm ficciore, nemo dubitat. — De vià veró potüs ad renes ambiguz hucusq; Doctiorum fen- tenti fuere. Illorum quippe, qui vel chymum; vel chylum in ftomacho per coctionem perfici credidere, ad examen fi re». vocare mentem licuerit , confufa illa masía, crasfior & liqui- | dior per duodenum ut elabatur , necesíe eft, & crebris potator | fecesfibus follicitabitur ; talem autem masfz alimentaris in ftomacho a7Aeíen , & in chylum converfionem , cum fequen- te interdum die per vomitum ejecta fucrint asfumta, nondum immutata , vix admittere licebit. Absq;enim praevia in ven-- triculo fermentatione , que, ut in ardore ejus , ber Cob/ con- fpicuum redditur, omninó noxia foret, haec inibi excogitata chylificatio imposfibilis esfe videtur: nec etiam loci commo- ditas, aut fermenti in ftomacho abfentia talem admittit. Membranefa ftomachi conítitutio quomodo acorem iftum , fermenti fundamen generabit. Aut fi generatum adesfet fermentum, certum & conftitutum requireretur tempus, quo. masía in ftomachum ingefta fatis efferbuerit. Quis veró utriq; ftomachi orificio tantum judicii affinget, ut, donec .- perfeGé fermentata fuerit masía illa , eadem occlufa mane- | rent : tunc poft confummatam illam alimenti elaborationetm inferius ftomachi guttur fefe aperiret, & cum impetu per - intefüi- — wem DrIMPROvIsA VEN TRIS TuMIDI CuRATIONE. $5 | inteftina tenuia ad colon usq; illa przcipitaret? Adhzc , cum . nulla fermentatio absq; extenfíione quàdam confiftere queat; | ficut dolia mufto repleta fi arcté claudantur, rumpuntur , nec illud intra limites fuos contineri poteft: quid incommodi ac- cidet ftomacho utrinq; exacté claufo, fi talis in eo effervefcen- tia contingeret? Vel enim levis flatus in ftomacho contentus per eructationem viam fibi quarit : qüot veró ructus homini | moleftiam parient, dum flatulenta ifta fermentatio in ftoma- | cho locum haberet? Facilius , ut credam , adduci patiar, ma- | fticatum cibum deglutiri, potumq; asfümi ; ventriculum veró pro asfumtà mole extendi, liquidiore , tanquam ponderofio- re , alimenti parte femper füddum ftomachi occupante. Se- quitur jam quzdam asíumptorum digeftio , quam, qui con- coctionem nuncupare voluerit, ei liberum efto. Liquidum . quod eft, attollit maíticatum cibum five cremorem; qui pau« latim contrahente fe fuperiore orificio per pylorum paris cum fuperiore orificio altitudinis, quafi bolus poft bolum extru- ditur. Accedit in duodeno guttula bilis per porum choli- dochum, & ex pancreatico ductu yirfzzg; ( quem mihi tunc Romz Chirurgiz operam danti primüm per literas manife- ftavit Virorum optimus ;, & amicus non é multis) fucci illius quod; guttula ; que fi jungantur , fermenti vicem fubeunt, & bolis é ftomacho egredientibus effervefcentiam per longis- fimos tenuiorum inteítinorum gyros excitant: inde fequeftra- to per lacteas chylo, illud , quod feculentum, nullius; am- - plius ufus reftiterit , per valvulam in colon delabitur, & ad de- jectionem promovetur. Magna naturz providentia effecit; ne flatnofum , quod fermentationem iftam comitatur, in fto- machum redire queat; flexo in obliquum pone pylorum deor- fum duodeno, cui officio fuppetias ferunt fuperius arcté clau- fam ventriculi orificium, & gule conftrictz anguftia, ne im- portus Aun. IX, E : OssravATIO XVIL. .-— m 3 | portunis fubinde eructationibus homo divexaretur, triplict | quafi clauftro profpectum eft. | m UM | Hzc circa chylificationem economia fi rité fefe habue- E rit, laudabilis erit, & ex voto nutritioni cedent omnia. Bile — veró, vel fucco pancreatico malé dispofito, quid damni fequa- tur , & qui morbi exinde fuccedere posíint, prudenti & circum- fpecto Medico cognitu non erit difficile. Preceptor quon- — dam meus, & ultimó Brabevta cafar Hefanzas de malo hypo-.- - chondriaco difcurrens me docuit, fi qui ructibus acidis affli- — gerentur , frigidam fubesfe caufam ; fi nidorofis , tanquam ab. — ovis induratis; calidam pronunciarem. Nondum tum tem- | poris fuccus pancreaticus vel ejus du&us innotuit, híc eninr | acidorum, ficut bilis nidoroforum , ru&dtuum , debilitato prze-. cipué pyloro,fons &origo. Quod fi bilis in lapides coagula- — tur , quid in fanitate impedimenii ferat, vel ipfam etiam mor- tem adducat, in cafu illo, de Iliuftrisfimo & Celfisfimo Prin- cipe Babepergenfi , Philippo Valentino beate memoriz Azo VI. d VIL. Curzof- Epbemeridum Ob[erv. LXXL. relato videre eft. Hac — ipfa bilis dum coagulationem molitur, arenz inftar in urinis. — ruffe fubfidet ; indubium mali hypochondriaci indicium. Quod fi in faxa induratur , masfz alimentaris fermentationi officit, ne fuccus pancreaticus fuo fungi munere posíit. Iécte- | ricis denegato in duodenum accesfu fellis, eo per univerfum: | corpus difperío, feces alvi non tinguntur, fed album grecum | zmulantur , nec fermentatio felix ob ejus abfentiam perfici | poteft. Succo veró pancreatico corrupto, quz diarrhez, dy- fenteriz ,ejusq; generis alie morborum fequi fpecies posint, | eventus docet; non cognità fzpé verà, ceu decebat, caufa... — Ex his omnibus nil, unde in renes feratur urina, collige- || r& licet ; longiore fiquidem tempore opus esfet, quàm quod. | €opiofior potus epotus ad renes pervenire queat: cum tamen : | urnandi faftidium frequentius comesfantes fatiget, quàm UN alvi -.| DrIMPROVISA VrNTRIS TüMIDt ÜURATIONE. $9 alvi exoneratio: ideoq; brevior quoq; bibentibus erit ex ven- triculo ad renes via, quàm ex inteflinis. Hzc enim fi trans- | iret potus , continuó dejicere tenerentur bibones: & qui ftri- Gioris alvi forent, frequenti eam laxare potu posfent. Diffi- cultatem itineris asfumpti potüs mecum reputavit fuübtilisfi- mus yVill/fius : quo» alt y patio latex ferofzs tàyo cito ventriculo ela- itur contra» quam vulgo creditur ,atd, dallss omnes chyliferos , deim- m de venas , artertas » épfims cordis [nuns renum Óy ureterum anfratius per- | fran[rens intra tam breve [atium € corpore excernitar ? (yc. quem vi- . dere licebit in trail. de urinis c. 2. Je. 9. Anatomici feré omnes omento virtutem calefaciendi. ' &fomentandi (tomachum fubjectag; vifcera , ex GaJezo asfigna- . runt, qui gladiatori in abdomine vulnerato maximam omen- | ti partem exemit , unde ob fübfecutum in ventre frigus id la- nis fuperimpofitis arcere & demulcere coactus fuit. Ex ;//& decurtatione omentz , AY Riolanns ( 1n Enchiridii Anatomici l. 2. c. 16.) ton deterior aut imbecilsor redditur prima concollio, ffve nom pejus €oquit ventriculus , quamvis id proditum à Galeno quia omentum son tegit "ventriculum , fed tantum. fundo anneBitur , vel fufpenditar. "Nec infuper tantam habet pingvedinem, quz ftraguli inftar vifcera foveat , quin faltem difpería hinc inde in omento di- ver fimodé divaricatur 5 ad. coercendazs autem Caloris incendinms in partibus externis eiventium excitatum , nil forte praflautius adr- pofs pudicavit fubtilisfimus Malpighius (de omento » pingvediae d adipofis datlibus. f- 122.) Adde pellucidam membranarum omentum conftituentium & criftallinam prorfus emulantium tenuitatem , qux nil calidi in fuà naturà, quod frigidioribus wifceribus fubvenire posfet, continet. Accedit infuper mi- randa totius omenti ftructura, tot venulis , arteriolis, nervu- lis aliisq; vifum feré fübterfugientibus idq; perreptantibus ineatibus przdita , que omnia à Natura non fruftra aut fuper- flué , aut pro fomento etiam faltem producta ; quin long - pobiliori deftinata ufui fuisfe, credendum eft. H2 Qmtits 4I M d Var cs - ARE AME da 3 rA Lad un, P s Eis 5 6o ^ OssERYATIO XVIL. | -ec10m J Omentum toti niri daminatar , inquit Hippocrates . (Epift. uo eum,» fola liene exceptos complediitar. Porro: zaref/ina ex vafis ad L ementum pertingentins bumiditatem excipiunt Q? emittunt : omentzu vera bis glandulis transmzttiz, Authore eodem. divino Sene(e — Glazdulis.) Unde veró tantam omentum humiditatem nan- cifcatar, non usq; adeó clarum eft. Ex iege eam ia omentum derivari optimus Senex judicat //. £xde morb. Mul. f.3.) qnem zm. tumorem [ublatum c? oppletum per venas 18 corpus transmittere bumi- ditatem » precipue in omentum (9 partes ventrem ambientes , dy crura, | putavit. Iz ventriculum , infuper ait, (de morb. l. 4. f. 2.) potus fertur ; quà cuna expletus fuerit ; ab eo lien recipit , 49 ad venas dv omen-. | tum trangintttit , (9 ad declive deor [um , ad [irotum., ad cyuras & ad pedes demittit. " M Potui proinde in ftomachum illapfo, primam humidita- | tis originem in omento Hzppocrates asfignavit, quz, mediante / liene, eó- deferatur. Hzc quondam firma apud Doctiores ftetit fententia, dum vas quodpiam breve excogitarunt, quod non procul fub orificio ftomachi fuperiore lienem cum ven- triculo jungat ; per quod humiditas é ftomacho in lienem |. tranfitum moliatur. trum veró hoc vas,quod vena eft,di-- verfum quid fit à ceteris fundum ventriculi ambientibus ve- nis, cum ejusdem fit cum aliis ex Porte ramo profapiz , jure dubitatur. llluftris quondam Anatomicus Patavinus, Tebanues Veslingis;, viam ex ftomacho ad lienem perveftigaturus, in- — fudit fpiritum vini ventriculo latronis, non adeó longé jugu- lati, quem transfudare prope vas breve obfervavit annofecu- | li hujus 49. Idipfum quod; Geergiss Chrifézanns Stelerfinu;, Me- dicinz Candidatus; Patavii pié defunctus , $jsragooati Anatomico — Veslzngi: infertum reliquit. Carzofts artifictofisfamis, inquifitari- bus Natura quaft occultavit , usd, ad annum millefimtum fexcentefmum guadragefmum. nonum quo detexit ingeniofa indufirig viro lMluftri - Domino Veslingio , gai vel [zx , vel feptem dulbus à ventriculo im- "mediate ad lsenem enates javeliit » atq, fL'udzofrs ANPEHARI poris prefentibus quam | DS PN dg im DrI!wPROVISAVENTRIS TüuMID1CURATIONE. ÓtR quam plurimis oftendit : inter quos quoniam Q? ego eram , eo libentius nunc credo, quo verius (9 apertius binis quod, meis oculis videre con- igit. ldem vero illud. cum pesi mortem prada Viri Muflrisfmi a nulo batllenus obfervari aut inveniri potuerit dubitatur merito, num veri (? patentes datus fuerint , an vero filamenta tantummods ? Tantum 1lle.. | Hifce veró non obflantibus, altiorem tamen indaginem merebitur omenti arcta nimis cum fuis fibris & vafis in omnibus ventriculis adhzfio : indeenim prona cujusvis & fto- macho liquoris in omentum via eft, qualis ifta chyli, ex tenui- bus in verias lacteas deprehenditur; quibus, omento quippe & mefenterio feparatis, nullum prorfus vel in omento , vel inteftinis relinquitur veftigium.,. | Quid? quod ex minutisfi- - mis iftis fundo ftomachi adnatis radiculis regurgitare posfit qualiscung; vitioforum humorum colluvies, quz vomitu re- jicitur. Sic ruptà in omento venulà fangvinem in ftoma- .chum tranfire, indeq; evomi posfe quid vetat? Unde emetica quoq; tantam educent faburram, nifi ex omento vicino per vim furfum retractam & cjectam? Unde copiofum iftud hu- norum, asfümpto purgante, torminibus jam propé umbili- cum , mox circa lumbos, tandem etiam in dorfo & circa Coli regionem pauló ante dejectionem apparentibus profluvium: unde diarrhzis dyfenteriisq tam. immenfa tot excretorum moles fuppeteret, nifi ab omento bumiditatibus turgido? Quod fi fuerit tandem exhauftum , intenía fequitur fitis, fibris ejus alium appetentibus humorem quod poft ufum purgan- - tium crebró evenire folet. Videatur 4rb. i). fet. 4. Hippocr, - "Fferminus proinde à quo tanta humorum ubertas in omentum colligitur, erit ventriculus: in eo enim asfumpto - pro lubitu cibo bené mafticato, potud; füfficiente , liquidum quod eft, fübjacet masíz alimentari, quz cremoris inftar hu- mido innatat; ad promptiorem ejus per pylorum egresfum.. j Termi- ó2 X OsseivaTIO XVI. -— m Terminus per quem, five medium , omentum ipfüm eft, quod toti, fecundum Hzppocrates dominatur ventri, atq; fuam ex ventriculo fibi alimoniam procurat. Terminus ad quem primó fe offert lobus jecoris rotundus; ut fitienti & fqualido vifceri undam ex hauítu fufficiat frigido. Lymphas autem Íícaturiginem ex omento liquore potulento repleto ducere, & per ramos fuos fübtiles jecinoris parenchymati communi- | care, mactati recens animalis hepar facit ut credam, quod in. utroq; hepatis per medium discisfi pariete guttz ftagnentlim- pidisfime , unde fortasfis in pericardio humidi primigenii vicem fubeuntis origo. Hic fi defecerit latex, hecticá con- ficietur zger tabe , nullis in ploratu amplius emanantibus gut- —. tis. Exinde porró ad pancreas pertingit omentum, cui cüm — extractà é ftomacho humiditate fuccurrit, glandulas ejusdem | madore fuo reficiens, Lieni deinde appropinquat, ficcitati ejus attemperanda fübveniens. Tandem illius, quod fuper- fluum in omento redundárit, partem per inteftinum Colon, cui annectitur, eliminat , fecesd; nonnunquam duriores inibi .— eliquando promovet: partem veró circa lumbos ad renes de- rivare , latentibus licet huc usq; fübtilisfimis meatibus, divi- nare omninó & conjectare exinde poterimus, quod, qua omento carent animalia, ea & renibus & veficà carere urina- | rià obfervemus; unde non obícuré de feri per omentum ad. renes tranfitu argumentari licebit. Magnam igitur merebitur confiderationem, iis potisfi- | mum animantibus concesfum naturà fuisfe omentum, que mingunt, & per renes urinam in veficam colligunt, Caetera | veró, quz renibus & veficà deítituuntur, nullo quafi opus habent omento, ut pifces & aves, qua feorfim non urinant, | fed cum alvi excretis liquidioribus id; quod potüs excremen- tum eft;eliminant. — : Ube- 1 | /— pzIwbROovisA VENTRIS TuxIDI CURATIONE. 6j Uberior itaq; hydatidum in omento ortarum fons eft ifta ex ftomacho humiditatis in fibrillas ejusdem transfuda- tio, quz ab externo quopiam impedita errore, ne transfluere ' posit, commodam fibi cavitatem quzrit, eandemd; paula- tim, incrementa affluente ifto liquore fubinde fumente, dis- tendit, & in amplum tandem faccum efformat. Sed rupto tandem tali , quis tante in cavitatem abdominis effufz dilu- vielfit exitus, non ita patet. Facile eandem reforberi à veuig enc fenterii , vel à Irene (pongiofo, modo partes 1fhe fuerint vritate Qr- vagogis » procurata prins libertate meatuum posfe credidit Rzo/angs (in ful Eschzridii Anatomics cap. 16. ) up JJ OBSERVATIO XVIII, . p. JOH. GEORGII VOLCKAMERI, | De, PrRvurcaTO QuipreM, Srp Iw HvpnopE AsciTE ViscERIBUuS NoNDUM CORRUPTIS; | MEDICAMENTO EvPORISTO, Agnum multis afciticis emolumentum attulit 47/7. tiam cum baccis funiperi vecentibus: illius comarunm | manipulum unum; baccarum veró contufarum ma- | nipulum dimidium Cerevifiz menfuris duabus inditum, in | fi&tili urceo pro potu cell reconditum , voto multorum jam | miferé affectorum fecit fatis. Quantum fingulis vicibus epo- | faturn fuit , tantum vicisíim fuit recentis Cerevifiz , vel etiam. | vini reaffufum, tertiod; quovis vel quarto die renovatum. ' Solo autem abfíinthide (itim reftingvere licet primà fronte |! durum videretur, tamen diuturna tandem conívetudo callum ! qua(i obduxit bibentium ftomacho, ut hunc pre vulgari eligere maluerint potum. Addito tantillo Rhapontico multum vi- rium addidit Zytho. — | E | Wr 4e SGHO- 64 OssznvATIO XVII. SCHOLIUM. | i HEopem antiquiorum judicio hepar malé affectum effi- cere creditum femper fuit: verüm, quoties infontia ad - tribunal medicum attracta fuére vifcera, toties in disfecto- rum cadaveribus immunia ab omni imputatà labe fuerunt in- venta, in iis przcipué, qui non longo taliter affecti tempore fuccubuéres. Annofam vero qui tolerárunt afcitim , eorum interanea in tali latice quafi macerata, tandemq; marcore penitus confecta apparuére,. Utrum veró hepar, vel lien aut quodvis aliud vifcus in hanc incurrat notam & indifpofi- tionem, ut totam abdominis cavitatem tantà replere aquá posfit, meritó dubitatur. Quibus bepar aqua refertum eruperit in omentum , ait Hippocr. ( 7. Aphor. 55.) Quomodo veró hepar, omni cavitate carens; nifi illius veng tam portz quàm cave, adeó impleri posfint; ut tantz cavitati fufficiant, ita diftendi posfit, non video. ^ Nec lien quoq; cavus eft, quem inflari tot Medici huc:usq; credidere, regionis fub levà papillà ftomachi , à Veteribus xciAMa, nuncupati, fortasfe obliti, qui fluctuare ibidem & mur-. mura fxpe excitare folus poteft. Nil igitur impedire vide- tur, quó minus veram hydropis originem omento asfigne- mus. Idenim;quia potulentam ex ftomacho abforbet humi- ditatem , ruptà faltem vel tenui quàdam ejus fibrá, vel fubtili canaliculo, guttatim in cavitatem ventris ftillare, & augeri indies hanc posfe aquofitatem fatis erit. Sugunt enim hiru- dinum more omenti fibrz ex ventriculo, quicquid humidi in fundo illius inveniunt: deficiente veró in illo potulento. — liquore, fitim, usq; dum potus fuffecerit, excitant. Ablatà | hirudinibus caudà fugere ille non defiftunt: fimili feré ratio- ne omenti fibrarum una aut altera dilacerata füctionem non | emittet, nec fiti ponetur terminus. Hinc 4 Quo plus [mut pota» ples ftinntur aque. * Majo- | TREMUOGELOIO GN Am TM RT . Ds PrRvurcATO Ix HrpRoPE AscrTE EvpORESTO. — 6; Majores noftri hydropem purgationibus curare aggresfi funt,fuarum fxpe remotionis caufarum obliti;continentem aquam fcilicet;per ventriculum & inteftina educere conan- tes: quo veró cum fuccesfu, vel allevatione morbi, triftis hactenus edocuit eventus. Inter hydragoga tanta violentiz medicamenta numerantur; quz fanum é ftatu fuo in mor- bum, vel ipfam mortem deturbare valerent, nedum tantó ventris tumore faltem non oppresfum & fuffocatum feré; quz ipía venenis potius ; quàm falutaribus pharmacis annu- meranda forent, Quid enim z/s/a, vel ipfa ex Infula Scio Ve- netorum afportata ? Quid cateri ribypali * Quid foldanella ? Quid CHCHMI $ 4f "inus ,& ex eo praeparatum Klaterium? Quod f1 ex iftis fucci extradi, & denuó infpisíati ; rurfus folvantur, cutiq; corporis affricentur, annon acri füo veficas excitant calore? Tali pharmaco citata alvus , ut frequentius dejiciant miferi egroti, molem ventris non aufert. Lapis Cyanius five Armenus , fuccus Iridjs aquatic , & decoctum radicum birundi- arit ; triones fambuci Àmpetuofe aquas ex abdomine, f peds vitam ipfam cum convulíionibus , angufliis , variisqj tormini- bus exturbant. Quid Crocus metallorum , quid Mercurius vite» quid argentum Cum pir. Nitri eriflalisfatum , & ab Angelo Sala tan- topere depredicatum , quid Gumzs Perganum , vulgo gotta di- &um valeant, moeftus fepe exitus ante fatis afflictorum cum fummo tnedicantis dedecore docuit. Rariora robuftioris Na- turz exempla, quibus € voto füccesfit talis temeritas , confir- matos reddit quosvis empiricos & agyrtas, qui adeó impuné zgrotantium mercari animas didicerunt. Errori huic fallax toties, nec rité inftituta extorum infpedtio in disfedtis cada- veribus dedit anfam, cum decolor hepatis, lienisq; , & viíce- rum aliorum fuit deprehenía facies, que quafi in muria vifa fuere macerata; pleraq; eorundem ; quin & pancteas, & omen- Ain. IX, C 4 — —OssERVATIO XIX. tum putredine feré prorfus confumpta apparuére. lllicó lie- ni , hepati , aliisq; affectis & prope in tali latice extinctis par». — tibus , quamvis veré infontibus , dica fuit immerito fcripta: quo fine fi fuisfet, tanta coloris foeditas vifcus tale non de- turpásfet. Satius proinde, me judice, foret , tentatis prius. omnibus innoxiis , & tonum ventriculi in tali undà natantis ; füummeq; debilitati non labefactantibus, fed potius confor- tantibus & corrigentibus confervare, quam adeó miferé tra- Care aegrotum; ne plusquàm morbus; torqueat hunc Medicus. Hinc fimplicia & benigna toties omne tulere punctum medi- camenta ; quale fupra propofuimus. V4. Azz. 1I. Ephem. fol. 558. OBSERVATIO XIX. D. JOH. GEORGII VOLCKAMERI, D c» HvvpRoPE AÁscirE IN FokEM1NA INFELICITER CuRATO. | Ediz atatis foemina , ftratura procera , rubicunda vul- tu, longo fatis tempore afcitica tandem evafit ; na- turali crasfitie fe preditam perfvafa: ponderis hac — ventris pertaía Ezeplaffrum Noribergenfe , cujus defcriptionem in D:fpenfatorio Naribergenfi dedimus, circa totum impofüit abdo- | men ; frequentiores inde flavefcentis aqua dejectiones füper-- venere , ut diei fpatio vel vigefies defederit. Tertià poft fepti- maná liquida illa excreta foetere cepére, cum infigni virium fubinde deficientium jacturà. — Quo foeetentiores erant deje- — &iones, eó imbecillior reddita tandem ifta extremum exha- lavit fpiritum. SCHOLIUM. | | ! Di» Hippocrates Aph. 2.9 25. fil. 1. $4 qualia oportet purgari , a prigentur » EupDéeei]e y ff. conferat » (i matura. ferat, fi melins fe | babere — Dr HrpRo»r AsciTE IN FoEMINA IxrerierreR Cumavo. 67 | babere: énceperit eger. —. At fi virium jactura fubinde fuccesfe- rit, non confert ; nec facilé ferunt agroti , idcoq; difficulter fanantur. Hoc in cafu conferentia primo afpectu fuit ex- | optata, poft ufum quippe illius Emplaftri; dein veró nulla am- , plius fecuta fuit, licet illud folüm, abs; alterius cujusdam me- dicaminis ope ad colluviem in abdomine contentam educen- . dam fuerit fufficiens: Thrafonicam , quam ejus venditor em- : plaftro illi affinxit laudem, virtutesq; effectibus tantis impa- | res non refpondisfe femper votis eo utentium compertum à pluribus fuit: nec tamen fuo ARMS effectu idipfum com- plura edocuere exempla .. Juvenis quidam magnum in afia dedi dolorem ; pasfus nullo medicamini cedentem , interno abfcesfu labora- . re mihi judicatus, qui tali fultus argumento fequens tuli pro- | gnoflicon: celerem , fed infidam ex infperato, fi ruptum ir- | trorfum fuerit apoftema , auxilio falutem fecuturam.. Dictum factum. Prater omnium enim expectationem illicó in gra- vi illo decubitu & dolorum perfeverantia fenfit levamen. Pus illud vomicam perrumpens in cavitate ventris deorfum ingvina verfus fluxit. Cum nullam curandi fpem , nifi in fedione füperesfe vidisfem , emplaftrum illud toti abdomini circumpofitum fuit : dolor infequens in finiftra regione pone umbilicum exortus in tumorem indies accrefcentem inflam- matorium abiit. Septimo dein die exiguum lentiforme fo- ramen aliquot puris laudati uncias evacuavit, juvene é pe mine vite erepto. | Prxterea lapicide cujusdam filio novem annorum ex lapíu in pectore pus inesfe judicatum fuit , tusfi & phthi(i fere confümpto. Pectus ejus univerfum illo 'cindum emplaftro fuit. Biduo poít cibum appetere , & dorfum ejus in tantum coepit attolli tumorem , ut monftrosé gibbofum credidisfes hominem. Continuatus ejus emplaftri folius ufus vomicam Iz iftam Ca WMRTVCEPPREPEPTO T ATL VULNUS rmBtn i k ; 1 E. Ü é8 OssravATIO XX. - iftam aperuit, ex quà fex, & quod excurrit ; faniei menfürz — effluxere, cum expectatà veteri ejus fanitate. illius emplaftri — Authorem Ebrafimgerum fuisfe nemo (ibi perfvadeat, quia na- tales ejus Galezo debentur , quod vyeckerz: in fuo Aztidotario | ffeciali docuit; fub titulo OXELA/EI, fi: Camphora ei fuerit. — addita . ; i 0 [ Norimpergá Vratulaviam Meufe pd 1677. ad Collettores Ephem, ein .OBSERVATIO XX. D. GEORGII WOLFFG. WEDELII, De. VoMriru CRnuENTO.. - Atis fuerat in vornitus fzpé adigi ventriculum, & fupe- : rius é cavitate fuá ejicere vitiofos humores, naturam eravantes, Tam tener ipfi fenfus ineft, ut prius, quàm | ad culinas reliquas fiat progresfüs , excutiatur,;quod reliquis | oneri non minus foret. Aít nil tàm contra naturam esfe videtur, quàm architriclinum microcofmi easdem dapes fo- — | ras propellere, quibus tàm ftudiosé infervit, fangvinem ibi : | f mus hujus rei intra paucos menfes plura exempla, quorum ideam fiftere animus eft. | | » Primum quidem eft matronenobilis,annorum XXXVII, habitus corporis paullo gracilioris, que cum ante fex hofce vel feptem annos quartanà füb gravidationis ftatu correpta esfet , edidit quidem , quatuor circiter menfibus tàm rebelli — | | [ | | | J tem , inde vero continuà febri, puerperii tempore correpta | per aliquot feptimanas malé adhuc habuit, aft, benigno fato; fanitati tandem reddita ; doloribus hypochondrii finiftri; ceu — ; reli . Dr VoMriTU CRhuzxTO. 60 reliquiis. morbi licet & olim eosdem experta fuisfet , fabinde afflicta fuit, Elapfo uno alterog; anno, defubito in vià pu- blicà vomitu ingentem copiam fangvinis ejicit, unde vix in domum proximam divertens , liberatur quidem nature fuz robore, poft aliquod tempus , nihilominus tamen nec fibi reddita plenarié hinc incolumi gavifa eít fanitate , nec ex toto liberata dolore ifto hypochondrii finiftri , Jour» vifa eft habere , repetente per vices cruento vomitu, ut fingulo paro- xyfmo aliquot libras excreverit.. Tandem elapfo anno denuó ingravidata vere anni 1676. conívetis corripitut. vomitibus. Adhibitis medicamentis a4ffrizgentibus intermixtis ex lege me- thodi refoIventibus, nec omisfis opiatis & confortantibus , vomi- «us per biduum remittunt. . Tertio die, cum vini hauftulum asfumpfisfet , malum recrudefcit, cum ingenti calore, lipo- thymiis; fummá virium debilitate ; appetitu proftrato , dolore abdominis, vigiliis, & fpasmodicis deniq; motibus acceden- tibus , fato ilóncedir Aperto cadavere , foetus foeminei fexüs , fpadiceo colo- re tin&tus extrahitur. In vafis fangviferis vix veftigium fan- | gvinis exftat, exceptis aortz & venz cave, parum fangvinis coagulati continentibus. Lien vero folito nrajor fuit, ut longitudine fpithamam unam cum dimidià, latitudine uH di- - gitorum transverforum Ípatium, crasfitie vero trium feré |, wquaret, Subfiantia hujus cateroqui fana , colore ex rubro , pallente vifenda , fed vafis itidem vacuis. Connexus lien ventriculo ligamentis membranofis, ,quo- | rum unura circa medium continuit globulum fabze magnitu- dine , totum corrofum & fcirrhofum parum fucci corrupti | adhuc fecum foventem. — Vas breve calamum fcriptorium | , majorem «quans, à liene unico trunco in ventriculum defi- | nens , ibi aliquot ramos disfeminavit, uno horum ftylum i in ) | ventriculum admittente; reliquis in exteriorem ejus tunicam | i | bE .— iníere "T UF FAL CT Vect. ow : Ll OsszüvaTiO XX. — LU infertis. Non procul ab hoc inferius paulló; aliud adhuc - vas, fed minus, ex liene ad'ventriculüm tendere vifum eft, — $e AES itidem pervium... Ventriculus aliàs fic fatis fanus fangvine grumofo ad tertias adhuc repletus obfervatus eft; hepar exangve parte | convexà duos obtulit lapides, unciae unius circiter pondere; - coloris grifei, magnitudine duorum juglandium feré, pro- prize membrana inclufos; eid; fatis cras(z. In medio horum, ubi coaluerant ad fenfum, ( exempti fiquidem ftatim divifi apparuerunt) humor quidam lacteus ulteriorem coagulatio- nem expectans ; deprehenfus eft. | Nuper Septembri menfe L. L. Studiofus, nullis previis ' aliis indiciis, nifi quod ante biennium circiter idem exper- tus fuerat , fed levius, fimul & femel vomitu cruento corri- — piebatur, ultra menfuram excreto fangvine grumato, colore | fic fatis vivido. Exhibitus à nobis ftatim pulvis feypticus » parte dimidiá lap. s5 remixtus, cum azedyzss momento. | Rediit fe- quenti die malum , & hinc ter vel quater, interpofitis aliquot. — diebus. Ipfe vero divino auxilio fervatus hactenus inco- lumis & percuratus vivit. Exhibita vero prater jam dictum pulverem fuüére. I. Tiaü»ara martis adftringens Zwelff. cam Tznd. FU coralloruz remixta. 2. Mixtura ad vomitum eruentum $ylvii mii. a tatis mutandis. Isfafa travmatica ex rad. fymphyt. torment. * biflort. fol. fanic. agrim. centinod. bellid. menth. crifp. confol. faracen. fant. rubr. lap. cancer. &c.. 4. Adfperfus cruori ejecto palvis fymss p^theticus. $ Adhibita vezz fedio , pro telerantià virium edu- j| &o fangvine in pede. 6. Alvus ordinarié & pertinaciter ob- — ftructa , c/yfferibus referata fuit. 7. Cumq; obfervarem potisfi- — müm dextro lateri incumbentem paroxyfmo corripi , jusfi per- petuo patienterq; fizzffro corpus reclinare latere, Hàc me- || chanicà, & medicamentis predictis intra duasfeptimanas eger — : reíti- | | Dr VoMiTU CRüENTO. | yr feitirutus ft, in paroxyfmo fzpé ad tres. vel dus er horas lipothymiis correptus... | Pulvis flypticus in dyfenterià, bemoptyfi diarticsis & ds fluxibus p. n. fepius nobis probatus, remixto imprimis /a44az; ,epiati gr. fs. vel j. ad Scrup. j. cjusdem, hic eft: E rad, biftorr. torment. fang. dracon. lap. bant. corall. bal. armen. ppt. trag. gran. L: pulv. bez. a. Unc. )esiedift Unc. fs. M. F. 1. a. Pulvis: Dos. Scr. j. Dr, Is. j Brevi poft Virgo quzdam menfes non ordinatos videns, |éforo publico domum concesfura in plateà fangvinem vomie |tu impetuofo rejiciens ; prius , quàm ferri potuerit Rapid expiravit. . Nec ita multo abhinc elapfo tempore, foemina prima- ria, que atate praterità menfes experta fuerat immodicos , defubito,. ardore folüm pravio & titillatione faucium , ultra Tib. j: fangvinis eodem modo. excernens 5 rufticus item juve«. "nis inter hac parili ratione decumbens , curati funt iisdent remediis , eademd; feré methodo , eà folüm differentià; quod multum hinc, represío vomitu , cruoris nigricantis & picei /feré per alvum quod; faccesferit. | |... Ex his vero phenomenis ; in gris aliquot pr&tér mo- "Irem , uno quafi tempore eodem hoc malo detentis ; prater alia hec potisfimum colligere licet : 1. Quacunq; vomitu 'ejiciuntur , affatim & cumulaté prafertim ex ventriculo pro- dire. 2. Frequentius vomitum cruentum oriri rcferato p.n. afe brevi , à fale volatili acri fcorbutico , vafa referante , «& fangvini cgoe.d uo extraordinarium conciliante. 3. Opus esfe y ad. curandum vomitum tum reftringentibus ; confoli- dantibus , ac ex parte quod; refolventibus; nullum vero citra revulfionem, vene fectione praftandam , equé feliciter cu- rari posfe ,. quod & de hzmoptyfi ; menfibus immodicis, hz- - morrhagiis, narium valet ; mutato folum fectionis loco, " 4. Decu- € | l | 72 OSsERVATIO XXL. 4. Decubitum i in finiftrum feu sicaunrl [atus ese necesa- - M rium , aliàs quippe fi fecus fiat, impetu & pondere fao fangvis — d invitatur ad ventriculum ; ut alia qua his addi posfunt , ficco — pratereamus pede;. E | OBSERVATIO XXI. .D. GEORGII WOLFFG. WEDELII, De; Rod PunrugnA SconsBuriCA. -Imitaneus terminus fangvinis cutis eft, litoralem ejus motum fuftinens , quó ductus, revehi plecutinie alveo — gaudet , ut novis toheitus viribls redire denuó & adeo repetere curfum fuum posíit. Non mirum ergo eft, ad lit- — tus hoc evomi , quicquid fpumofarum fordium liquori vitali | nuptum eft , & quisquilias hafce teftari de ipfo humoris ftatu. — Aft tàm tenera fimul eft hzc tunica machinz corpore fpira- bilis ; ut appulfu occurrentis aéris, ceu turbine quodam; tu- iini: aftüsq; hic etiam excitentur, infigni teftimonio;quàm prona in quosvis motüs purpurata unda fit. r Non dicemus jam de purpurà illà puerperis ferali; nec | de mitiori illo genere, quod ebullitiones fangvinis & feri vos | latilioris confequitur , exafperatis falinis particulis & in poros ruentibus , ibid; fibrillas tendentibus glandularum fubcuta- | Dearum, ut anferina cutis & tamen exeftuans feu inflata vi» | deatur , confopito facilé malo, vel à folo frigido aére admiss | fo, vel temperatioribus przcipitantibus fluduillorefidente,. Studiofus Prusfus cum in vicinà Academià quartanà an- nuà laborasfet, liberatus tandem reportavit has mali reli- — quias , vix enim citra ullum fui characterem utplurimum abi- re folet, ut dolore hypochondrii dextri laboraret , & ks purà fcorbuticà, non prius confpicuá; quàm ubi in publicum. z| | produ 4 ex Doc 4 g Dr Püs?ia 'SCORBUTICA. | 73 prodiret. Sic enim vel levi frigore afflatus, in manibus, fa- cie & corpore adeó reliquo tubercula emergebant, ut ienua videretur cutis. Non opus eft recenfere huic malo oppofita ; antifcorbutica varia, que quidem mitius reddidere malum, non tamen intra illud, quo aderat nobis, tempus perfecté abigere valuere. Ipíe à primis juventutis annis dulcibus ,& faccharatis adívetus erat, quibus (angvinem collutulaverat, * Quartanà vero detentus, nimiis fudoriferis fatigatus, malum | hoc fibi accerfiverat; CHER debilioris unà & habitüs teneri, Credibile eft rarioris texturz fangvinem , falibus utid; acidis nimium deturpatum, fluxiliori hinc reddito fero, tüm E frigore externo quovis, tüm raro habitu corporis,in poros extimos illapfum quafi coagulatum, & in motu fuo impedi- tum explicuisfe acrimoniz fuz fpicula, ut non aliter, quàm |, urticis percusía cutis confpicienda esfet. Adeod; plura fcor- buti funt inquinamenta: plurima confectaria mala... [m [». NV edelius 7ená Vratislaviam ad Colletlores Ephemeridum in literis |" d, 27. Nov, fl. v. 3677. dati, ] | OBSERVATIO XXII. D. ALPHONSI KHONII, Hed De. MoraA PoRTENTOSsA. | ulier quzdam L. annorum ultra tres annos, grandi fuo incommodo molam in utero geftabat. Potisfi : J-mum vero maximà refpirandi difficultate laborabat, ob compresfüm diaphragma , libera refpirationis organum: | venter predurus erat, & fenfim à pondere dolor inprimis hy- . | , pochondria Ssliocbat fi vero antrorfüm propenfa ventrem | Ícamno imponens fuffulciret ; majus quàm ex cubatione aut & r alio | 74 - OssERvATIO XXIII. | . Hanc niolam foetidam , in alio fitu levamen fentiebat. gen- tem , enormis cucurbitz inftar, XX. librarum pondere,(vera recenfeo ) quz nullis antea remediis , plurimis licet adhibitis; 4 expelli poterat, beneficio fpiritus falis ammon. [2lfi Zwelfferi (in Md append. Animadv. p. - deferipti ) pramisío prius laxativo non & fine magná illius & adftantium admiratione, DEI gratià,fe- liciter exturbavi, muliere integrà fanitate fruente adhue fuperftite. | OBSERVATIO XXIII. D. ALPHONSI KHONII, De2 Pagru MoxsrRoso MinaxDA Imaci- NATIONIS Vi OEORTO. | On ita pridem opificis conjux filium peperit mor- . tuum prodigiofum, cerebro plané deftitutum, cujus. — loco folliculus aderat grumofo fangvine repletus. | Facies erat depresía, collum apparebat nullum, fed colli ver- — | tebrz fupra aures monftrosé erant elevate ; cutis in dorfo erat. aperta & quafi dilacerata , ita ut mufculi dorfales in confpe- &um venirent, illad; dorfi apertura caudam martis refere- bat , manus & pedes valde erant diftorti. Causfa monftrifici hujus partüs erat, quod mulier gravida medio gefítationis tem- A pore, à vafis quibusdam teftaceis in fupernà parte apertis, | terrà repletis, vultum virilem reprzfentantibus (quibus di- vería florum & plantarum genera inferi folent)valide percul- — fa fuerit, & paulló ante partum inopinatus martis excoriatz | adípectus magnum ipfi incusferat terrorem. Horrendum ima- ginationis prodigium... | E. [ D. Kbonius Ulm. enam ad D« NV edeliuti , Q9 hinc Vratil. ; 4d Collectores, ] '- «08(7))S€9- OBSERVATIO XXIV. D. JOH. NICOLAI PECHLINI, po De. VERME OnpoNTALGICO. Entes ex vermibus laborare à plurimis hodié autori- bus adnotatum; fed inter ipfos nemo hactenus reper- tus , qui vel defcriptionem pauló accuratiorem, aut /'vivum eorum Schema nobis exhibaerit, Operz itaq; pre-- tium facturus fum, fi; quz mihi aliquando in illà re obtigit occafio , hic Cunt Curabam ante hos feptem an- nos vetulam Lugdunenfem immani tabificog; & pené cor- rofivo fcorbuto afflictam; inter alia fymptomata incidit pra- |ter expectationem in deploratam odontalgiam, nullis pla- !nà remediis, neq; optimis cedentem. Nempe; ut folet ludi- "brium quoddam artis esfe dentium ille dolor, & magis fzpé anilibus , fuperftitiofis , vulgaribusd; fubigi remediis, quàm » exquifitis , delectis & , ut loqui alibi amant , canonicis, ita ni- ».hil hic conceptz formule, nihil hic excogitatisfima quzq; juvare videbantur. Ergo ipfa five afperitate doloris , feu cafu adadta , mel, quod forté in propinquo erat, cujus; ipfa ? ufum olim fufpectum habebat, delibare audaciüs cepit ; &, ne confilium temeritati deesfe videtenin, ruinofis dentium ca- |vis petalantilingvà inferere. Heu, ubi medicaminis incon- fultó asfumti poenam exfpectabat, augmentum doloris, di- 'verfa acciderunt ; nam vix horz momentum, cum dolore fe remittente notat intolerandam in lingvz fummo pruriginem ; |quam ut à fluore acri falfo oriri credidit, tentatà manu me- delà reperit tandem volubiles pasíim "eee c numero 'quind; , maculofo livore frontem fignatos, pedatos, & fi ar- £iculorum excipias fcriem , pediculis planioribus non disfi- | K 2 miles. | i ; p — E ^ [ 76 j OBSSERYATIO XXIV. miles. | Acceríi me protinus jubet monftrorum tàm "exilium 3 fortuita domitrix: at vix intraveram ades, cum illa Aes 1 perfufa atd; à doloribus immunis tüm lufüm naturz mirabi- — lem, tüm vilis remedii rarisfimum fuccesíum ftupenti expli " cat. Poftquam autem nudam aciem tandem etiam armatam i perfpicillo admovere copi, notavi vermiculos illos non ille- pidé figuratos , multó faltem concinniores, quàm quos in. ovium hepate quotidiana comperit experientia , vulgusd;La- | nionum in Italià gz;ce/ vocat , nuper à curiofisfimo Frantiféo - i Redi libro 4e isfzii; depictos. Illi veró vermiculi, quo ovo, d femine aut putredine enati? Figuratum ibi, rotundulumd; hafisfe corpus , quod ovum vocamus, nequidquam credas; - 1 fed veró fuperftitis eíce ramenta, pesce anté aliquo aut ovulo animata in planum tandem abíolutumq; animal excre- visfe, minus etiam probabile. Num forté ex fcorbutico den- | tium tartaro, fpiritus, Archzi vel Idez unde unde raptae ac- cesíu vivaces ampullated; vermium veficule, tandem etiam | roftrate pedatzq; emerferint , alii Puce Jam autem, ut adesíe vivas, mobilesqd; animantes conftet; quomodo tan- tum creaverint dolorem? Utrum fugendo trahendod; hirudi- | num inítar, nam füctionis fenfisfe fe fpeciem aegra fignifica- bat ? Àn veró mordendo aut vellicando fibrillarum nervea- | rum , quà exefz cavitatis fornici impendent , extrema, fi ulla | vis denticulorum in tantà exilitate fingi poteft? An denig - rependo, feu membrorum pedumq; circa dentium membra- - nulas mobili jectigatione? Qualis esfe motus videtur vermi- - : culorum, qui puftulis faciei occuluntur importunà prurigi-- ne graves, "a " i L| t 1 d | ] jj : 1 * 1 | turam adverteram. In juvenibus olim animalibus, cum la- . niena ifthec pauló esfet familiarior , vix dum confolidato . umbilico , reperi umbilicares arterias, quà in Iliacas , aut; fi | Gualterum Needbamum libro de formato fet» Íequimur, Aórte ex- | tremitatem definunt , ( utrumq; enim haud infrequens ) in | denfum , validum ; candidumd; ligamentum cum tempore ? abire, omni cavitate obliteratà. Hoc cum inter prima expe- | rimenta à rore quodam vifcofo tunicarum parietali ,aliquan- . do etiam à fudore capillarium lymphatico & gelatinofo oriri ! crederem, victus certiore experimento offendi, ipfum illum | fangvinemPolypi inftar coágulatum , exutà denm rubedine, . vifcofas membraneas; ,- aut, fi mavis, reticulatas lamellas , . alias ex aliis lateri arteriarum circiim applicare, & fuà ipfius ! fübftantià, nefcio quà fermenti vi , immutatà, cavum opplere. | Ned;-ex illo dubitare potui, quin plurimis i in partibus coágu- di bis obtingeret fangvinis fine ullà puris aut putredinis neces- M «0775 OBSERVATIO XXV. | D. JOH. NICOLAI PECHLINI, | Des Psrupo-Porvpro CrznEgsRI Er Ucsnr. |Eliberare fzpe mecum ipfe coepi, qualis esfet fangvi- nis ftagnantis in majoribus vafis conditio, nam non in capillaribus tantüm , fed in grandioribus quod; tubulis ftagnare ; ned;, cum ftagnat, puris ftatim emulari na- fitate; & esíe hoc fatum finuum vafculorumq; tubulatorum , . qui inter arterias venasd; velut medii i intercipiuntur utriusq; nature participes , ut in cerebro; uterod; contingit, omninó mihi perívaferim , vel eó quód frequenti experientià coágu- lum ejusmodi , fuo etiam jure, nec invito Kerckrzzgio, Poly- pim vocandum , in iftis five cerebri feu uteri tubulis p.n K 3 lt JN 42 MEN 7138 OssrnvaTio XXVI — Supe" fit compertum. Ego autem in muliere, folet autem hic fexus magis coágulo ifti obnoxius esfe , ex cephalaà multorum an- norum , eag; atrocisfimà & invictà pereunte notavi finus ce-. rebri nigro mucilaginofo tenacid; glutino obfideri , fparfis per laterales ramos fibris, Polypi inftar, quem proinde ex- traximus integrum, figure, colorisq; ratione corallino fru- tici haud disfimilem. —Crediderim autem, non ftatim initio occupari cavitates illas, fed collectis cum tempore grumulis, fibris; compluribus , düm pars adhuc fluidior impuné ober- rat, tandem fic uno omnia glutine compingi, ut nec fluide . parti tranfitus fit relictus, & obftructis in totum tubulis mors Obrepat. Verüm ifti dolores in fequiore fexu tàm ingentes & períxpé ftati , utrum oriantur ab aéris fermentivé peregri- ni adflatu acrimoniam aut expanfionem folitó majorem in coágulum , membranasq; inferentis, fagacioribus arbitran- dum relinquo. OBSERVATIO XXVI. .D. JOH. NICOLAI PECHLINI, : De, ; Porvro NaniuM FoNrICuro CunAro. UmbhicPfeudopolypi & coaguli Kerckrizg£anzfacio men-.— — tionem, incidit commodüm Obfervatio de medelà. Polypiautfarcomatis narium , quam ex ore Tuo, Veze- rande Domine , nuper hau(isfe memini, & datà occafione,ut ftilo | attingerem meo, Tute ipfe auctor & (vafor extitifti. Erat ergo utriq; noftrüm notis(ima Virgo Hufumenfis, ferofi utcungs temperamenti , quz aveu aegQaa 9» Qoisesic in tumorem nafi internum prolapía eft, lenté, ut folet, proferpentem, donec cum temporegrandior opplere unius hiatus cavum, & narium. — anguftare fepimentum inciperet, tandem etiam manifeftolo- | bulo DrPorrro NagruMFoswTICULO CURATO, — 7o |! bulo extrà naris limbum propendere , magno affinium dolore; neq;exiguàgratizjacturà. Exploratustumornon adeo reper- tus durus , fed molliculus & cedens, albus & pituitofo cedemati ! concolor; figurà rotundior , necinramulosaut pediculos fisfus ; , multó minusad pofteriora gula reflexus; magnitudine veró nu- . cemavellanam velfuperansautzquans. Hicut neq; folenni- ' busadhibitis purgationibus; neq; aliis domari potuit,confilium | erat przcipui Chirurgi , intempeftivum & fatalem hofpitem ! ferro; ut vocant, ex(tirpare , invitante forté loci oportunitate, | inmedioenim potius&latiore narishiatu, quàm pofterioribus . refederat. Verum ut fieri in talibus folet, detrectantibus vio- ' lentiam amicis, Ari Bei adhuc à Medico fperabatur auxilium. Iraq; E IL afhnitate, » Vir Amplisfime , & fideli i imprimis curà . quà adesfe laborantibus foles, niterentur, opemd; rogarent, | primiim ne quid prater receptam methodum & vulgata arcana ; ageres, pulverem confumentem ex corticibus Granatorum ; Galliis , | magiflerio Saturmi , & cujus aliàs in atterendo viresnotá(ti egre- - glas, Colcotbar Vitrioli adhibere confultum fuit; quo medicami- ' neetfi nonnihil tumor imminui videretur, tamen vix aliquo ? notabili figno redditaexilior fuperficies. Quare füccesfu illo fruftratus , tumoris attendens naturam ferofamq; corporis com- | plexionem, velut divino confilio ad rFozrieulum brachialem con ? fugiti, eà quidem felicitate, ut poftquam ftillare fanies capit; | ftatim magnitudo contrahi , & paulatim intercidere , occulta- ! rid; vifa fit, &à portentofo nzvo Virginem, Affines follicitudi- ne liberaverit. Alit etiamnum Virgo novendecim annorum tanti beneficii auctorem, fonticulum;, aleretd; amplius, nifi fobolefcentis carnis impetus confolidationem vi minaretur. Hzc, quam humanitati Tuz debeo; hiftoria digna mihi vifa e(t; qua adnotaretur , atq; prooccafione in ufum traheretur: id | tamen, fcio, facilé mihi concedes, non promifícué, neq; ir | emni perinde Polypo remedii hujus fucceslum expectari posíe , | x. fed | | ida 20 UBOTCISESC LAGU py v OssERwvaTio XXVL- 07 0150. ———————— fed in illo tantüm,; qui ferofus vel pituitofus, formádq;Sarco- 3 mati , quàmPolypo propior ; qualis hic fuitin Virgine tumor: | nonenim puto negligendum: esfe, quod Autlor definitionum Medi- carum attendit, differe nimirum gue qoÀUTS EyÉDe: , xg) T xa (aoueu. Equidem ut Polypum referat tumor, necesfe eft. in cirros aut pedes dividatur; ut Sarcoma fit, fatis eft, unam adesfe & -globofam feré partis protuberantiam.. Quando - autem multifidà expanfione palatum tumor inequitat, ind; - gulam penfilibus lobis defcendit; five pituitofus fit, feu car» - neus,nonfíic fatis tutam esíe per externa adhibita curatio. — nem manifeftum eít, quia remedia iíta ad omnes angulos, — fugientisq; morbi latebras pervenire nequeunt: an vero etiam Fonticulus aliquid posfit, non temere dixerim; cum plerumq; poft moram tam longam medicaminum generoforum rarior | fit füccesfus. In farcomate autem , & initio Polypi, Fonti- — culi infignem ufum esfe posfe perívafisfimum habeo, impri- — mis, fi pituitofa fit vel ferofa concretio; in fangvineà enim | & carneà operam luferis, cum venz fectionem ibi principio — adhibere ex optimorum Medicarum confilio fatius fit, com- mendetq; identidem Meekerazz;, Chirurgus olim Amfteleda- — menfis, atd; in hoc opere verfatisímus. In cancrosà autem vel cartilagineà, qualem Belgico idiomate obfervatzonzm fua- rum Cap;zte XI. defcripfit idem Meekerazz:; , tantüm abeft, ut al- — terutro remediorum genere aliquid efficere posfis , ut nec exftirpationem quidem , ni(i fümmáà cum prudentià , adhi- bendam esfe exiftimem , adeó difficilis illa molitio & periculi plena, ut, cum jam femel inceperis, aliquando defiftendum ^ | esfe E ad tot fymptomatum ipsà fectione fzviorum , de- latiori: ; hamorrhagiz ; fuffocationis & reliquiarum mne 1 tum. Cesferit aliis iftud artificium , femelqd; ac iterum Mee- kerano ex voto, tum illi apud Tzlpimm lib. I. Obferv. Cap. XXVI | | attamen non et hoc perpetuum ; & vidimus cui poft tentatam | hanc. m dis Ea dd m Dr Hazwuorrotr Prnr0D:ICA MeNSTRUA. $t hanc curam nihil preter immenfam dolorum vim & tumoris: cancrofam malignitatem relictum fuit folatii. |». OBSERVATIO XXVII. D. JOH. NICOLAI PECHLINT, | : De, "HanorPror PeR1Ii0oDIicA MreusTRUA. Llam in fexu femineo naturam tam accuratam temporum; obfervantem, ut, nifi vitio corporis , nec properet fe nec retardet , quis eft qui fatis mirari posfit, adeo omnia illa fecretum atomorum illapfum figuratos Planetarum motus; aut quid nefcio fpirant divini: nam fangvinem menftruum Anutrimentis tantüm refiduum esfe , illa ut plurimum parcior liis; & incrementa fxpe , quàm in viris; copiofiora prohi- bent, ut credamus. Quz deinde illa diete toties à fefe dis- ios ratio, ut tamen menftruà periodo certum Lunz fangvinem velut in tributum reddat? Sive autem occulta fit , Archei Lunaris poteftas ; feu muliebris fexus proprium fpeci- ficumq; fermentum , ubiq; eft; quod & novum & difficile ap- pareat. Id unum certum eft, novitq; ipfe fexus, tàm inevi- ! tabili necesfitate in hac plagà (ángvihem illum proriperefefe, - it ; ubi uteri vie funt occlufz , modo perfpirabile fit & laxum «€orpus ; in illas fzpé partes erumpat , quà duci aliàs fangvi- | nem posfe haud facile tibi perfvadeas. —Plurimas reperias ;ejusmodi obfervatienes in Medicorum monimentis, quas nifi in fingulis videre juvat, in magno Scbezckii opere requiras; oportet: & ut plures ejusdem naturz hiftorie fint animadver- fx , tamen, ne noftra quod; & hodierni avi obfervata confe- ramus quisd; pro ingenio fuo, vetare illa vel frequentia aut fimilicude AE j femper enim aliquid invenias à fingulis. iuis 4x, Y INR S Re RS, CAR sn NIIINSHRAME RA ON RTL t NIST $ x OSSERYATIO: XXVII. ^ ,' diverfum , quodd; priorem hiftoriam confirmet vel illuftret, foaunes Rhodius , Vit meliore fato dignus ; Ceatur M. 0f. zo, Mu- P. lieris meminit Patavinz fingulis aut alternis menfibus fine —. pectoris offensà fangvinem exfpuentis, menfium per hoc pen- —| - fato deliquio: in quo id tamen reperi dubium, an fine tusfi prodierit, cum fequentis hiftoriz lemma tusfim adfuisfe haud obfcuré teftetur. . In Kerkringii [picilegio Obferv. XXV. minus id quod; explicatum video, nam; etfi index, putem fanguinis pra- - ferat , ids periodiczim , & in ipfo deinde hiftoriz recenfu, mo- ^ dÓ violeutam fangvinis ejclionem , modÓ vomitum Auctor repe- - tat, tamen ut credam , illam fputi fpeciem fuisfe, que Tusfim complectitur , vel hoc perfvaferit, quod in Pthifin defiisfe fputum illud ipfe textus oftendat , & plerumd; , qui tusfi reji- ? | citur fangvis, fputo prodire dicatur: certisfimum autem eft ; | qui cum falivà erumpat fangvis, infrequentem esíe & rarum, fed qui fcreatu, vomitu aut tusíi provocetur, quos tamen ^. etiam modos ad fangvinis fputum Galenzs Zibro-de. loc. Affelis | | retulit, quotidie videri. Non potui autem íputi tusficulofi E periodici obfervationem , que mihi hic obtigit, filentio prae- ^ terire.. Nempe Mulier triginta duos annos nata , aliquot ^ olim liberorum mater, nunc infoecunda , vultu pallido, ma- 7. cilento & quafi tabifico, ad labores tamen domefticos alacri & expedito animo, poftquam fui negligentior frigidam ali- .. quandiu tractásfet , in hemoptoén incidit vehementi tusfi- | comitatam , illo ipfo tempore, quo menfes fluere jam incipie- 3 bant. Hla,quód olim Virgo fimilem affectum fzpiüs exper- 2. ta eset, & propediem defiturum hoc malum crederet, nihil tüm vel ab operibus domefticis aut curis remifit, minus etiam 1. de remediis follicita. | Praterierat hxc tempeftas quing; die- 17. rum fine magno incommodo ; at cum proximà Lunà cum menítruo fangvine rediret idem ille impetus , dolorem late- ris gravativum & titillationem magis de nocte moleftam per- : 7 fenfit; D AM A Dr HeMworroz Przarop:icA MENSTRUA. .— $8 fenfit, fic tamen fui fecura ; donec tertio menfe in eadem in- | tror fymptomata ,fed pauló deteriora, nam & dolor vehe- mertius ingravefcere, & fangvis usq. copiofi ius urgere vie debantur ; magis ergó füfpicione morbi, quàm morbo exter- - [rita ad me accedit, narratq; rem fibi olim Virgini familias rem,nunc autetn din intermisfam ; quid deinde adverfus ma» lum hoc praciperem ,ferió exquirit. Cum itad; ex querelis intelligerem, menfes non deficere, fed fimul fluere, abunda« re etiamnum in illà corporis macie plurimo [iribyine men- ftruo, & tamen, quz ab utero prodiret, copiam multó esfe minorem, quàm olim erat; ad fingulas tusfes, ned; eas adeó difficiles , & velut prurigine aut ebulliente lateris fermento; 'al& wenn e$ fodjte/ excitatas , fangvinem rejici purum; cum dolore tamen nonnihil molefto; non adeo per fe morbum 'esfe periculofum dixi, fed errore & vitio rerum nonnatura- lium , negligentiaq; reddi non tantüm deteriorem, verüm 1 etiam funeítum posíe ; caveret fibi fvaf1 ab aére horrido, ab | MU faoedin animiq; imprimis affectibus, fed & à motu corporis intempeftivo, operisq; domefticis, quibus nimium 'aliàs incumbebat diligens materfamilias: deinde laborandum 'esfe medicamentis; ut fangvis ad uterum juftà copià revoce- tur, idq; non. alio facilius praftari posíe, quàm fectione fa- phanz, ità enim revulfi fangvinis pondere arctatis ofculis ve- terem tonum rediturum esfe : quibus accesfit commendatio internorum, aquarum attenuantium , uterinarum , tindur. fl. bype- | rici » bellidis papav. erratici , partim , ut pori uterinl rarefcerent, | partim, ne fangvis in pulmonibus grumum ftagnatione con- | ciperet; ut ne autem à nimià tenuitate periculum csfet ; cura- vi adjici, qua precipitandi aut abforbendi vim haberent; Antimonium diaphoreticum »ocules cancri &c. quamvis frigus illud , » lenta; pulfus temperies fatis esfent argumento , fermenta- tionem illam fangvinis nullam ' aut certé bs s fuisfe. ion L: Hac à ; ] | j : Gl e ue Ta air CER "X P cX:seERYATIOGNEVIL : 8 i Hac quidem ego confului , verum ipía, cum denuó fimul men- fibus cesfare fluxum obfervaret, remedii ufüm diftulit, diffe- retq;» aihil monitiones meas morata, fed , quod vereor ; olum | luitura , nifi gravidationis fuccesferit beneficium. OBSERVATIO XXVII. D. JOH. NICOLAI PECHLINI, - | Dey | FLuoRE SaxGviNIis Trnri10 /EÉrATIS ANNO, ET ALBO SEPTENARIO PRIMO 4 ERUMPENTE. * U Irca Menfium purgationes Natura fxpe dubia eft, five H tempus , feu aliam quamd; mutationem refpicias, ut. — plurimüm tamen, credo, ne feptenarii periret aucto- ^ ritas, in quartum decimum ztatis annum rejiciunt menftruos -— rum maturitatem, imó ominalem arbitrantur fluxum & ca- chexiz teftem , qui alio tempore erumpat , quàm illo, five — feriüs, feu ocyus; & veró ego quod; füfpectos habuerim men- / fes, qui minorem aut majorem «tatem invadunt. In-iftis - exemplis eccentricorum atq; intempeftivorum fluxuum fa- . cilé oftenderim vitium aliquod nature fubesfe, & ut toto | vitz tempore nonnullz abs; fluxu illo vixerint, absd; incom- modo tamen vixisfe omninó non puto, nifi quibus id natura- * | le eft atd; gentilittum , quemadmodum feptentrionalium JH nonnullis, ing; his Grónlandis evenit minimé fallaci experi- mento. Kerckringii Obfervatio LXXXVII. fatis eft nova , quà hi. ftoriam menfium à prim nativitate fluentium complectitur, fed, ut apparet, infelici vitz aufpicio. Ex fidelis Viri ore habeo; puellam, quam habebat , trium annorum , jam tüm menfibus faltem fluore uterino ; nam intempeftiviüs prodi- bant, | WAT EL, PENES MUERNW Hi d ble iia ae 3 Yu Sen A — - Dr Fruonisus MeNsTRuO Er Ar80 PruecocioRrBis, bant; divexatam , mox przcocis Natura impetulente deficien- . tem ipfo etatis anno quinto interiisfe. Nunc veró albi iftius ! fluoris & quidem feptenario primo erumpentis rara hactenus | & inobfervata memoria. — /oeanmaes Ferzelius caftisfimus erudi- tisfimusq; fcriptor ; lib. VI. de partium orb. & fympt. Cap. XVI. neq, vero afftius bic, Buorem intellige album , erare zatoras tantum , | geram etiam VITS1AEs quas peller decolorat . invadit , quo (g puellam | ellavo «tatis anno obfes[am vidi ac dim poflea graviterd, affitlam. . Sed rationibus nonnullis adducor ut credam, in feptimum | potius annum, illum adeó Natura facrum , recidisfe , deceptis |! verant. Cognita mihi eft hiftoria Illuftris Perfona , quz fepti- | mo atatis anno fluorem experta eft album & ferofum, magno ; virium colorisd; dispendio ; que tamen diligenti medicorum | curà fervata adhuc dum degit incolumis. Vidi nuper Pucl- | lam quindecim annorum , vegetam nunc atd; fangvineam. ' Hac, matre referente , primo feptenario fluxum fuftinuerat . album , tamq; copiofum , ut periculum, quod ominabantur ! fore magnum , zgré evaferit. Utrum, ccu in pluribus cve- . nit, hic quod; feptenarii quedam fit przrogativa , & quarti | "decimi indicia tum erumpant; incertum eft. $1 arcanorum. - narium foetus etiam in utero aliquid moliatur orgasmo hu- | morum fpirituumq; excitatus. Attamen , ubi Natura tam || praproperé & mature agere , feq; ipfam qtiafi anticipare vide- ?| fur, multum futurz valetudini roborig; decedere vel ipfo hoc indicio necesfc eft, i ' | T L3 . OBSER- . Naturz aliqua eít veneratio; ut profectó esfe debet, non am- | bigam tum temporis aliquem fermentationis, velutq; prz- | paratorium motum oriri , quandoquidem ad primum fepte-4 forté opinione fuà aut minus curiofis , qui rem primi narra- | Sg TIE XXIX. | | D. JOH. NICOLAI PECHLINI, De CE SrILLICIDIO Urtk:i Ix. GRAVIDA Ixxoxto, P 'certé nifi cauté explicetur, fidem zgré reperiat,adeó - bene multis experimentis contrarium hodie probatum: quin - - imó in Galliis fzpé, hisd; ipfis in locis aliquando non aliter falvus et aut incolumis foetus, quàm per menfium fluorem; faltem principio gravidationis; atq; ideó; nifi fangvis fe ipfe in illà copià deturbet; necesfum eft in plurimis venze fectione occurrere, ut, quz Natura eft fegnities, artis ingenio corri« gatur, & abortus periculo foetus careat. Id tamen etiam | 1 | non negaverim, fi ultrà dimidium gravidationis fluor proro-. getur , invalefcente jam foetu periculofum videri & nonnihil fufpectum.. PEN Anno cl Dc. LXIX. Lugduni in Bel rem illam Sc atq; athmofpharz Wee fivé aliam cau- 3 fam , nonnullis gravidis menfes toto pené gravidationis tem- - pore fluxisfe , nec tamen ullo, res mira! foetus dilixiininc In unà veró hoc fingulare adnotandum, quód circà medium gravidationis tempus incumbens fangviais ftillicidium ad. partum usq; continuarit, omnibus remediis , etiam vini iftius | Gallici vitriolati, quod yzz zz: appellant, been in cafibus E exploratisfimum eft, ufu quotidiano votum fruftrantibus. Ergo Medici de [rr conclamatum esfe exiftimabant, nunc etiam matri malé metuentes; fed prater opinionem aliud . accidit; nam Mater , etfi ad funus fe jam paraverat,non tan-. tüm liberius commodiusd; ; quàm olim enixa; fed ipfe etiam foctus - Ippocrates in Aphorismis; Hy uis e» yostà ixéen (| PT xa etoniec mogá ai ]a,, aidtvalon qo ép oguoy v UgAcetY, Quod AM cA PR ] . , » Ó 3 LU - DzSTILLICIDIO UTERI IN GRAVIDA INNOXIO. $7 (0L 1L 7 cem ciddapetetosdimastuui mtem rer oc iat i foetus integer , obefulus; fatis fuis ipfe viribus oftendit; nihil | illo ftillicidio nutrimentis decesfisfe. NimirümNatura, pro- vida máter, hic quoq; confüluisfe utriusq; faluti per fuper- vacuam fangvinis purgationem vifa eft, nullà demenfi jactu- TÀ modo tamen fatisinufitato, & in Medicorum fcholis fu- pedo. Quis veró in hifce Nature follicitudinem pro meri- ES celebret, quando etiam $ uafZe; aw ovg, mui£a, üt idem AllePater fcientiz noftrz alibi loquitur. Í | D DBSERVATIO. XXX. D. JOH. NICOLAI PECHLINI, De; DO XN CoNTUMACIA. ulier fupra annum: quartaná vexata nullojremedio- rum genere tàm molefte febris curam tentaverat &- * (cd iila nihil tot medicamentorum, etiam vehe- |! mentium, impetum morata pertinaciter haerebat. Placuit |! femel intentatum fequi confilium & vomitorii experiri vires. | Vocatur Medicus, qui duriufculé fuos tractare confveverat, , & emeticis macerare: qui, cum gaz gotre ad gr. XVI in coz- | fervaRofarum prebere quotidie folebat, idem hoc in mulier- | culà; fed tenerà jam; multisq; paroxysmis debilitatà, explo- randum ratus, dofin, quà aliàs robuftis(imum quemq; ex vul- - | go invadere Bukoum ducebat, quatuor ante paroxysmum ho- | sis exhibuit. Quid fit; ad vomitum & alvum folhcitata, | adeó fzpé fellas petere fepé ore rejicere coacta eft, ut jam | ante illud paroxysmi tempus vicies alvum ixcneriite, viri- | busd; confecta nec manus, nec pedes movere, ad extremum P nec vocem mittere posfet. In illo tamen corporis, humo- rumd;,& medicaminis turbulento motu fuà exacté horá fub- T E cum frigore paroxysmus, laboranti fuprema minans;- €um z 4 1 Y : 1 TA , M". AA. A. vM Ws os - o. QssrERvVATIO XXXL- SE cum pulfu cxilisfimo ,& tantüm non infenfili. At neg; (c b cesfabant vomitus & fella. ; verüm , ut febris cedere vemitorio ' nolebat,ita nec vomitorium febri fervare fidem voluit, fed jam pari vehementià utraq; pugnabant in unum; quod vide- batur, laborantis interitum. contendentia.. Vicit tandem Natura, fed; velut fequeftram litigantibus, hinc febri , ifthinc . vomitorio, adjecit, donec poft quadraginta fellas, multaq; animi deliquia firituofts , emplaftrod, flomachali adjuta nonni- . hil folatii zgra perfentifceret, pleniusd; ex illo paroxysmo — convalefceret: cum autem tam impetuof3, frequentiq; caco- - chymiz purgatione actum de febri exiftimaret, inconfultum | hofpitem deftinatis diebus recepit, tamdiu conflictata, dum... fponté & fine medicaminum ufu folà veris temperie poft bi- — nos menfes miferam jam plus fatis defereret. Quo difcant —. velim ifti feverioris medicinz advocati, etíi vehementium impetu feliciter fxpe febres abigantur, in plurimis tamen etiam fraudi esfe, molliculamd; & lentam curationem dure - atq; praecipiti anteponendam.. OBSERVATIO XXXI. D. JOH. NICOLAI PECHLINI, De, MEMBRANARUM ET Ano etd CARTILAGINEO Toro. Emini Anno cI» Inc LXV. in Anatome Fominze hypochondriacz, eà Lienis parte; quà arteria ingre- ditur, & plurimà deinde ejus fuperficie, cruftam fuisfe obnatam, non cartilagineam adeó, quod aliquando M compertum, fed lapidofam valdé,& ferro usq; renitentem, | ut & cum crepitu refiliret;crasfities durate membrane , quà maxima erat; fcutatum. nummum facilé fuperabat: penitius — infpe- . Dr MEMBPRANARUM ET ÁRTERIARUM CaRTILAGINEO Toro. 89 | infpedta ex lamellis coáluisfe videbatur, partim exhaufto nu- - 'tricio rore, partim petrifico fpiritu immisfo. Membranas; aut cartilaginem, five ligamenta i in OS obrigeícere, circa ba- fin praefertim cordis,in vetulis ficcisd; animalibus, & fene- fcentium avium teudüxibuss tum aliis, tum incomparabili Stenoni non femel vifum e(t, at tofi iudperc naturam paulo rarius: vidi tamen etiam certà occafione, moníftrante Carolo ! Drelincurtio , Medico & Confiliario Chriftianisfimi Regis, arte- 1 riam defcendentem, potisíimuüm Iliacam , variis in locis totam in lapidem induruisfe, mediis arteriarum fpaciis quafi jurató | B itera: &casitare falvà, mirabili plané oftento: rara enim vis fit oportet, quz fefe in tam diverfa atq; incerta fpargat, hic membranz,ibi tofi induat naturam.. Crediderim in plurimis folidorum gradualem esfe mutationem, & quemad- ! modum ex cartilagine aut tendine os fit, ita ex So tandem, compactis arctius particulis, oleofád; humiditate emunctà, 'tofum aut filicem enafci, ibi flexilibus magis, hamofisd; par- | ticulis , hic pauló rigidioribus; & per puncta coharefcentibus. |]. OBSERVATIO XXXII. | D. JOH. NICOLAI PECHLINI, : | De, | Caronis Er Fai1conis Ix EobnEM ConponE Ó MiRirICO Lust Ir validus ex dolore osfifrago nocturno non fine fu- - fpicione luis venerez & metu tabis dorfalis fzpiuüs la- | - borabat, femel iteramq; à me curatus poft vehemen- | citis animi irati motus ; ad quos incredibile, quantum ! esfet proclivis in eundem jecit affectum , fed, propter anni temporumá; Moeneomem) multó .REVIOr Ef. Erat perpe- (M | v MD gua | "am. TX, | Ds mW. . t ei 1. D" NBN en ox cÓsftrvaTrOÓ XXXI prior tua feri fluidioris & falfugino(i à capite deftillatio modó im. — os, unde tum fale lixivo exuri palatum querebatur, modóin | nares, quz & ipfzerodebantur , nunc etiam ad poftica ; ibigs * cum immenfi frigoris fenfu. Pulfus intempeftus, & de die — pro vario catarrhorum fluxu ipfe quod; varius; calor incertus. .— & frigore alternatus , nunc AemveAXcc y & ad interiora vehe- E menti zítu recedens defertà fuperficie..| Somni fumma ino- pia & rheumatum de nocte inquietantium nulla remisíio. 3 Cüm totum hoc negotium à copiofiore feri flillantis impetu .— | proficifci conjicerem , pilulis de cysoglofa , quarum ufus nun- | | quam me fefellit, occurrendum esíe rebar; nec mora, quin. à tribus ,quatuorq; pilulis immodicam illam falfuginem ;fluo- rumq; defcenfum coérceri ipfe eger notaret, fuübrepente . etiam molli fomno. Sed cum poftridie ad novi impetum. paroxyfmi recrudefcerent rheumata, alvo lentà & contuma- | ci, copiam feri evocandam esfe duxi, praefertim , cum illud. remedii genus olim commodo fuo adfumfisfet. Exhibeo ergo | refing gialappe gr. VI. ( mobilitas enim feri augere dofin veta- | bat) cum vitello ovi , aquis rofarum , cinamomi & firupo de acetofitate citri, ne quid ad gratiam deesfet, permifta, Inde | alvus quaterdecies foluta, & morbus multis partibus jam le- | vior, fpem faciebant fanationis, imo intra tres dies de lecto... furgere , obambulare edes inceperat fui fecurus , pulfu etiam nihil monftri alente. Verüm poft aliquot dies malo dome- ftico concitatus in tantam incidit iram, ut redditam fibi va- letudinem. momento difturbaret , jamq; fuperveniente tre- mulà palpitatione membrorum, non febrem tantüm fed fluo- res quod; iftos in perniciem fuam revocaret. Id unum au- | tem circa frigoris calorisq; vices fingulareà me deprehenfum; - quod utraq; qualitas corpori quidem fimul gravis esfet, fed. diverfo; quam hactenus obfervatum eft, modo: quippe di-- midium corporis à capite ad calcem, velut perpendiculari. íedic- — " b "Y i Age d x Dr na. PisrFORM, PzR PrRINAEUM SpoNTE ExemETES. - er fectione calido & frigido fenfu diftingvebatur, ned; illo levi; y , nam unam partem glacie, alteram igne infeflari ferió quere- batur, admotà manu differentiam quidem, fed non adeó magnam, notante. Hoc peregrino & prodigiali fymptoma- |te exterritus nihil boni ominari. copi , fed, quod eventus monfiravit ; fatum pradixi. OBSERVATIO XXI D. JOH. NICOLAI PECHLINI, De, | à Carcutis PisrronMrBus Peg PrERINAUM. SPONTE EXCRETIS. | r 1 | Uer duodecim annis major dolore vefice ponderofo, - atíine fufpicione calculi diu laboravit; tandem infpe- : —. rató auctis doloribus circa perinzum tumor fefe prodit, in ulcus, quod videbatur, defiturus; fed tamen nullis five 'emplaftris, feu linimentis , ad maturitatem adduci potuit, do- | nec tandem remediorum fepofità curà fponte in ulcus trans- "iret rebellis hactenus tumor. Cum autem certo die pifis in | écenam appofitis largius indulfisfet protervus puer, prurigi- nem in perinzo fentit intolerabilem , quam ut coérceret; digi- tos ungvesd; admovit, qui; cum graves parti incumberent, nonnihil etiàm lacerarent, emollitum jam tumorem facile ! disrumpunt. Aperto ífine dolore vulnere, quod minimé puer credebat; retractam manum poné fequuntur globuli, ||quos ille viginti numero excipiens ipía illa comefta pifa esfe putabat, adeó forma & magnitudo erat fimilis: fed excusfis - diligenter fpherulis , apparuit lapillos esfe pifi- formes; albos. L& fuperfücie glabrà velutd; expolità. "Traditi poftea. funt 'Chirurgo, cujus cure fanandum vulnus committebatur ; quiq; AMicó "dida tam infolenti cafa productos mihi oftendit, vul- s M z nerisd; 9l zt OBsERVATIO XXXIV. nerisd; conditionem explicuit. Acta res Anno l3; I3e LXXL Lugduni in Batavis. " [ xulid Schlefricum ad D. foélem. Langelottum , d» binc Vraticlaviam d Colleétores Ephem: Meníe Novemb, 1677«] OBSERVATIO. XXXIV. D. DANIELIS LUDOVICI, * De. V ESICATORIIS , Moxa , Ac TrNTIGINE, ETIAM MORTUORUM. Uod Cantharides, Flammula , Áptum cadavera non. 'veficent, c. 9. de Lztbiafr, item tractatu Ignotus bofpes - 4 Morbus infcripto, alibig; notavit & é Prafuppofit itis — fuis amplius deduxit He/moztíus. | Affine veró & ejusdem pro- cul dubio principii eft, quo eadem etiam in vivis,non quidem — defperatis (ceu de febribus malignis 0. Re£ererss, alid; poft- — modum notárunt,) fed mediocriter de cetero femet haben-. tibus, in Arthritide vaga fcorbuticà parti, per femispasmos illos hes enervate feu torpide, ac (tactus refpectu) quafi - ftupenti applicata, & vel per biduum diutiusq; relicta nihit lominus veficas plané nullas, (femel tantüm in remisfiori affectu miliare folum hinc inde quidpiam, ) aliquoties huc | usq; excitàrint : in tenerioribus quoq; Subjectis , ac locis ifto- rum energia, (fecus ac forté metacarpium, cubitus, vola, cal- lofiorad; alia habentur) obfequentioribus: dumq; aliás intra | paucas horas fufficienter. fecurisfimé tamen, officium femper. faciat ezplaffrum ufuale, utut fimplicisimum : ex azaricá fe-. : perte cantharidum (integrarum, in fe lente ficcatarum tenui- ' terd; contritarum;) cerg ac bstyri , (vel hujus loco ungventi | dialthez, aut populnei, folitarii aut pingvedinis leporina | EA te mixtl,) cam terebintbing apsestlt, (quo. firmius adhze- reat) feat) compofitum: cantharides, quando reliqua invicem li- quata femirefrigefcere incipiunt, demum adjiciendo ac fubi- gendo: fic enim emortualis earum foetor minus fentitur, & actio deprehenditur vegetior: quandoquidem vis caüftica (üve in falinis, five aliis fimul particulis fundetur,) vehe- mentiori (aliàs raras hinc venerez nihili forent, ) fervore minuitur: ceu laudatus modó He/moztins c. i5. febb. & tractatu ! | potefLas Medicaminzm vocato, de Ranunculo, Flammulà, Períica- | rià, (quibus aqua herba Aronis addi poteft, ) monuit: Aliiq; etiam de acidorum;( exceslivà fc. nec enim fermenti cum !aceto mifítio offecit hactenus, ) additione notàrunt. Nam [cd privatam fpiculorun: extus in. cantharidibus apparen- tium hic actionem hzfitare forfan posfet quispiam , dum alia | quog; infecta plurima per Microfcopium fimiliter hirfuta, mec tamen eícharotica videntur; praeterea é vegetabilibus fnucilaginofiora quoq; Ícylla, allium; cepa veficant ; & in analogo genere urticationum tubercula non à fi implici fpicu- lorum punéturà oriri conjunctus ardor; ipfad; aqua rité de- - ftillata oftendit: eademd; eft circa Formicas ratio; ||. — Sed Efcharoticis, caufticisq; fic occupatis Mox« quoq; , 1 peculiari libello nuper commendata incidit. Effedus hinc ' inde laudatur ; & ut in Dz. Bzfcbovio , aliisq. deinceps, tempo- rarius faltem, ac paroxyfmi tantum , non morbi perfecta fue- "rit curatio, carius etian ifti aliquando, cum: retentà procul bio materià febris continua fuperveniret, parta : . Nam & hoc fic afflictis multum eft: ( (ive Archeus Hei- "| montii , etiam iratus ita terreatur, five corrupta fynovia , ro- ] | dens aut fermentans , vel gas jolies ejus ita evocetur.) Sal- tem ulteriori noui itione dignum putamus, numne fimile | quidpiam exEuropzis noftris, eodem modo eodemq; effectu fubftitui queat? Siquidem audentiori aliquo, qui hujufcemodi experimentum admitteret ; hactenus fumus deftituti, — Tada PEM | ! M 3 . fané | Dz VzsicAT. MoxA, Àc TzNTIG. ÉTIAM MORTUORUM, 6j | [ | ; ; 1 in 3 | a s OssERYATIO xxx. ea fané accendens, licet authori perquam idis reapfe tad men peculiare quidpiam vix conferet; &quod e parabiliori quovis, aut Juniperi Buxive , (ippocratis alicubi perfervens oleum cauterii ) bacillo, vel cereo quoq; haberi nequeat. —^ Porro veró nec animus curiofior adeó concipit, quid Moxa. qua talis & de fe; feu de fpecificà fuà qualitate, (pre- fertim in eà éiiniitatey) inter comburendum , vel poft com- buftionem & refiduo fuo , ( cui pro tunc vel fraxini recentem cinerem aliave alcalifata mitiora zquiparaverit quispiam 2 affectz parti imprimat ? Viderid; posfet forfitan totum hoc ipfi faltem inuftioni, (non negatà tamen qualitatum fecun- | darum in fübftitutis qualicunq; latitudine ac. differentià,) . ab initio deberi, complementum vero poftmodum ( forteds potius) ab allio, rubificato loco vel efchare fuperimpofito; - tanquam aliàs ufitato vulgi in febribus ad cerunt ep Velicatorio provenire, M Notz funt /Egyptiorum per contortum gosfypium ho- " : died; confvetz inuftiones ; per abutentium fortasfis incon- fiderantiam nonnunquam vehementiores Japanos id infuper | "" artemifiz, (an. quo durabilius actuofiusd; etiam per alcali — hic copiofius hit caufticum?) Circe recentisfimi retes runt, : | Ipfe ab Heer accenfa in écurbirut fiuppà veficas alis - quando excitavit, horribiliori procul dubio legentibus, quàm fentientibus dd de ferro quoq; confideratius fic applicato - dicimus,) modo. Rubificantia modeftiora) rraeafforrid, fare 1 taginem, (non foli vertici commodam ) hic non allegamus. | In Franconià hemicraniam congeneresq; topicos capitis. dolores, (quos, ni memorià fallimur, a8 Gefd)ofi/ injacula tumve forté vocanb;) vulgus pasfim , nec in causía frigida fin haut infrequenti fuccesfu , tollere fatagit impofità parti do lenti patinà ftannea, aque quid continente; iftidj plumbi H quefa Et Bs Vinea. Moxá, " TEsTIG. Érraw MonriontiM, 9r quefacti particulam ut patiens calorem eminenter. feré fen- tiat, infundendo. A rifu olim; tali negotiationi in femi- martyrium pene definenti Eun m fupervenientes temperare nobis vix quivimus, dum ancillarum una alteram ita cura- tura aqua fuisfet oblitas & liquefadtum plumbum patinam, (in tempore alterà fe fubtrahente;) perforaret. Interea ta- men confíolidato poft temeritatem pericranio optimé hinc ! habuit. Sed hic Archbigenis olim per canaliculum infunden-- |tis modus fuisfe dicitur. | Quid autem, ut ad magis analogam rationem devenia- mus, ( at conjectando [olüta, hzc; fub adultiori aliàve expe- rientiá pro non fcriptis babendo; ) fi é predicto gosfypio; li- nove carpto; aliisve levioribus, mufcofis , tomentofis ; villo- fis, aut in filamenta abeuntibus plantis cdd Moxe fimile,ac |quo facilius deflagret, accesforio fortasfis etiam. (oleofo aliove ) amplius alteratum confieret , excitataq; poft glome- : raminum combuftionem efchara allio pro more tractaretur? 'Sané prz actualibus hifce jam olim veficatoria quoq; ex I cantharidibus ( que magé hic fufpecta esfe posfent, ) ali- " quoties Podagricis robuftioribus, nec ad inflammatiories ve-. : hementiores adeó difpofitis, in jos did ipfid; parti affe- | &e, ( evacuandi ) non vicinis locis (avertendi faltem caufà) !cum fructu adhibuimus ; fortuità in quadrato quodam fero- "fiorid; fubjecto obfervatione moti ; prafentaneo porró effe- !&u, quem (pr&ter arthritidem vagam ; his, congeneribusdy - e iiy toties fublatam, usq; dum in frequentisfima illa - mec emplaftris, linimentisd; oleofis aut fpirituofis temeré ce« Irt osfis facri podagra, fcu defluxionibus, percipimas am- | plius adducti; authoritate demüm tan: antiquorum quorun- !dam, quàm verfatisfi imorufü ( preteriti precipué modernid; ' feculi ) practicorum 1 in ifchiatico affectu tantopere commen: | dantium. confirmati. | Prafceti cujusdam uxori epiphorá la- ' * boram ——J 52 Hag * , IET : a qó. wm OssrtRvaATIO XXXIV. boranti veficatorium inter alia miferamus. Ipfe cfcdum inde haut exiguum videns; cüm genua tum perquam afflige- rentur, utriq; emplaftrum iftud € refidui particulà renovatum impofüit. Excitatà citra majus incommodum veficà dolor - | podagricus fimul maximam partem cesfit brevi poft liberé in- cedenti; idemd; poftmodum fxpius repetenti. Sed hac de Hj Moxa incidenter ac conjecturaliter. — Mirari veró posfet - quispiam , quod Scriptores. rerum ( praefertim ) Sinicarum, - 1 gentem illam ejufcemodi , confectariisd; affectibus, (fer | ac precipue obTee iftud fuum, ) pené immunem pasíim fe- | cerint; & tamen hac curandi ratio adeó confveta, ufitatisfi- | mad; diaria: Et dum hac tabellarium expectant, vir quidam | experientisfimus retulit, esfe in Imperiali notisfimàq; Civita- — te pharmacopolam, qui pre venali nunc longé Novo - Bata- — vienfi ( ubi fervierit) fimiliorem aut eandem promiferit, De cztero , quz per reas(umptum illud , (à vefi icatorio - infectum ) liquamen fepius oborta [Lo inteftinorum ,.- renum , veficz, exitusq; ejus incommoda nunquam usq; duni (nifi ante triennium levem circa fphincterem iftius tenfio- | nem, in aliàs nimium amante ) deprehendere potuimus : an | quia in Emplaftro datà operà, experientiàq; per colladoneiig feré confentiente , zítuantia illa, tractivaq; gummata M ] omisía (unt? Uti nec continuatius ( perfe,ac citra artificium, à profluvium, data porta excesfivum. ( Bis faltem in tenerri- mis acrioriq; fero abundantioribus liquamen 8 primà vefice aperturà fortuito per dorfum defluens, iftud haud perfundto- — d | rié veficásfe vidimus.) Cum tamen aliàás per tot annorum - decarfuüm continuationemd;, non unum faltem unà vices fed plura quog;; conjunctim aut fuccesfivé3 non. minora fo- | | lüm, fed etiam expanfiora , ipfi quoq; osfi facro; (in tenerio- ribus etiam , calidioribus, nec à nephritide adeó exemptis) | adhibuerimus: : continuaverimus quoq; talia fxpé per octiduuim Dr VzsicAT. MoxaA, Ác TENTIG. ETIAM MonTUORUM. 07 & diutius ; licet alternatim , vel accifa, attemperatad; : loco - | c. illius gummei ( quod Fzoravante dicitur , ) quartam. quin- tamve partem »veficatorzz noftri a/Po cotto , emplaffrove de [permate Pranarum immiícendo , dieq; intercalari aliud ./arzrzizum vel polychreítrum 4e byofcyameo (à berba fucco , expresfo feminis oleo , cera dy terebinthiue panxillo f. a. (ut tamen poft acquifitam con- [iftentiam percoletur;) confectum) applicando : quo & fluor €ontinuetur , & excoriata per vices leniantur. Ante hos28. an- /nos de plebe quidam, macer; cephalaà perquam vexatus, em- - plaftri veficatorii fruftum (retró aures nuchzq; per vices ad- hibendum ) fafciolà extenderat, & toti cervici, impatientià vel proprià opinione ductus circumdederat. | Mané unam continuam veficam ; quafi botulum aut inflatum lanionum inteftinum circumcirca oftendebat multo fpectantium rifu; multo vero commodo fuo; absd; omni interaneorum , quam verebar, afflidione,. - |— . Num autem ea internis quod; ufibus magis, quàm per vulgares correctiones , posfet averti, G/agberzazo modo, tum temporis publicato , fimiliter experiri voluimus 5 cazrbarzdes án sitr£ fpiritu folvendo, filtraturamq; leo tartar? pracipitando. '|Secesfit hinc Magifterii quidpiam, fed proportionem adfum- |ptarum non attingens , reliquo à fuperftante liquore denuo " abforpto vel detento:ceu quoq; nobis in lumbricis, afellisqs aliquando accidit; ipfiusq; Opii in aceti deftillati ( octuplo) facta folutio ( poft precipitationem cum oleo tartari ) magi- - fterium relinquit , in liquorem, priori per filtrum feparato | Cpolychre&od; ) plane fimilem prompté diffluens, (i per affu- | f aqua particulam fuccesfiva edulcoratio tentetur. Sed ifte nofter é cantharidibus fortuito tüm periit ; ut vel nitrum fal- | tem hinc artificiale, (uti per hujusmodi pracipitationes pro- | dit) & aliquid é foluto, (ceu é fuccis quoq; folet; ) arri- |: | : USDNI puisfe | | Ant. 1X, | 1 68 | OSsERVATIO soouv. is. 3 puisfe poterat ; ulteriori experientiz fuübjicere nequiverimi E | Magifterium autem diureticis quandog; ; licet accurtatisfim: | dofi permixtum ; aliqualiter deprehendimus. Inter langven-.- tes vero paucis abhinc annis Neogamus erat, uxori proprie —— proculdubio faltem ligatus, aliás fat liber. Num medica- menta quidpiam hic posfent, tentare jus(i, dedimus per dies. | aliquot venerea ,tàm femen multiplicantia, quàm extimulan- | tia ,fequente nocte de dicto magifterio ( experiundi primitus | causfa) dimidium aut feré tres partes grani adjicientes. — Exeruit femet effectus ( hinc notabilior;)at cüm ad rem ven- tum esfet , fpes utrinq; concepta nihilominus concidit peni- tus ; refiduo noctis ( ceu referebat mifer,) cum Ovidio alicu- | . bi transacto ; de cetero fine noxa. — Sed minus ridiculum .— Laag iiá, blsdécun L.;. funeftius , vir fide dignishimus & per- E! quam curiofus nobis aliquando retulit de peregrinationis fu focio , qui ut amica placeret, integram cazrharrdez; abjectis faltim alis durioribus, cum diafaryris parte abfumpfit, tanto inde impetu, ut cum fangvine priapismus fuperveniret, ctiam poft zftuofisfimam (cum impediri nullis remediis posfet;) — | mortem aliquandiu. adhuc durans. | Occafione fic datà addi- - mus, nos quod; duos, & fenes quidem plus quàm fexagena- | H rios obicre ; qui ita obriguerint; civern unum, alterum [- rufticum , ftatu hoc per diem fere perfeverante. | Verum id | alii per fextum Praeceptum , quafi neglectius ab iis. habitum, . interpretabantur : & fané nec ab ictero nigro, quo alter, nec | - à marafmo, quo focius moriebatur , causfa adeo deduci pote- | rat. Turcas in ultimo bello contia plurimos ita inven- | 1 tos , reduces nobis quod; conftanter retulerunt ; quemadmo- | dune fub hifce quod; ad Rhenum turbis oculati teftes haut pauci, quod trucidatos adverfarios in parili ftatu pluries de- A prehenderint. Sed hi procul dubio Maslach quoddam ( cui » jam pridem Muhamedanorum ifta erectio à quibusdam im- putata * 3 t f E | T Dz VssicAT. MoxA, Ac TeNTIG. ErtaM Mon TUORUM. — 99 |putata fuit; ) non biberunt; nec in vino, [piritu vini, aroma- ticis,&c. ftimulantibus 5 quemadmodum nec in T diu- tius retento , cum in vivis quod; , nuper nati, exfecti , emeri- tig; haut pauci, (fine ulla tandem excretione confummato- rià) fenes fatis diuq; arrigant , nec in fupino Merrialr; » ( qui ? varius hic cadentium fuit;) decubitu, vel fermentante pu- trefcere incipientium inflatione, ( düm in pauló ante confos- /fis fimiliter apparuit, ) cum referehtibus iftis , ( de causíà fol- ! licitis) fufficientem rationem invenire potuimus. Rogati amiciores quidam per jocum, num inter ardores actusq; iítos | confiigentium, ibi quoq; exzftuantis animi notam quandam perfentifcerent ? Quo forté phenomenon per fpecialiorem Nobilisfimi Des Car:es (fübtiliorum fpirituum é corde exur- gentium ) Dichtomiam illam , etiam poít fata quidpiam re- linquentem , quadantenus illuftrari queat. Ridentes refpon- "derunt paratisfimi quoq;: non esíe tum de tempore. An ! fimplicior, etiam reliquis animalibus (fub violentà morte ) communis quzdam convulfio fubfequensq; partium rigor - (frendentibus przcipue hic forfan animis, ) allegari poterit ? .| Ceu quidem, citius é lecto ftragulisq; fuis exemptorum de- functorum corpora, vel vultum faltem infigniter , ( & donec | perfedtà refrigefcant , impofitoq; vini fpiritu aut vino tepe- i facto fibimet reftituantur,;) mutare cernimus. Ne epilepti- | 2 1 | corum fufpenforumq; UR ; ab anguftatfone forte potius, quàm fimplici retentricis cesfatione provenientes; & in fe- quiori fexu menftruale quidpiam feu paulo ante, feu in ago- | ne, vel poftmodum pasfim erumpens, (quafi tüm temporis áftz quoq; partes peculiare quidpiam paterentur ; ) allegemus. | Sed hanc verendorum tenfionem V. Cl. D. Garmanaaus L. de smi- 1 | FAC. HOT. fufius períecutus eft. IN GS i5 HADBSER- AEoDm^ rubi ined n W-- QR OON V MOON UOS ON ere PN B-DEDNPDUPNTSETRTS ] i hy à ade LP IPNSPFAPIEN. TEHNS e S am e P HISP " T 2wMÓüoo)e ——— RS 3 e n OBSERVATIO XXXW D. DANIELIS LUuDOVICI,. CiuNAMOMI Drecocro Ix MENSIUM |— PROELUVIO: Er DE HzPATE ANGVILLE, MENSTRUOQ; — — SANGVINE QUADAM. ulta vi fpecifica fotüs expulfiva pollere pasfim quie dem referuntur, quz tamen experientibus, agen- dive modum diftinctius confiderantibus talia poft- | modum in fe non deprehenduntur. —Sa//z4. folam przci- — pué nec à fceleratis accesforio helleborino fi milive acuatam quoties fruftra. fuisfe bibitam vel nos faltem. notavimus, | | pzlegism etfi longé mitius , nihilominus communiter eó quod; - refertur : dum tamen complures gravida contra tormina fe- curé fumant cum vino deftillatum: etí1i nobis meutbe aquat.vàs | j tundifolig ( praftantis plané & ad Pulegii naturam feré acce- | | dentis, ) aqua defuerit , ejus loco iftam cum cinamomi & tem- peratiori quadam dene aqua proportionaliter mifcueri- ! | mus fzpius , loco cujusvis balfami embryonum' fufficientisfi-.- mam fic, ac fecurisfümam. | Quod autem utrag; cum con 3. milibus , in enixu quod; conferant ; id forfan potius. fufcitae- p tione virium ac nervofarum partium delinitione fieri poterit, Atd; hinc in ejufcemodi allevantium fortuito defectu modo | dictus embryonum off. Balfamus, ipfaq; aqua carfunculi (iis - qui aliàs hanc ferre confvevere ) pasfim probe fimiliter fatis- facit : & quo de cinamomo id amplius appareat, honefta d | locorum Matrona decoctum ejus ex uncia una cum duabus | | vini boni libris, vafe (pro more) claufo paratum , fatisqy de volatilioribus. aromaticis particulis ( fi qualicung; corticis - Ripticitati effe&us deferatur; ) adhuc participans, in affectu | quafi | Dr CINAMOMI Pak qe HEPATE ÁNGVILLE , MENSIBUS, toI LLLL———————————————————— quafi contrario, menfium fc. fluore nimio ac hzmorrhoufis, etiam ribus atq; cholericis felici cum fuccesfu biben- dum (bis de die) (vafit; nosq; ejufcemodi euporiíta fub pra- ' &tico delectu haut afpernat ; limiliter fzpius fvafimus. — Sed affinitate materiz có ducente, forfan etiam haut inconve- l nienter de Helmontzano illo angvilie cum felle ficcato Hepate hic , notaverimus quod equidem. fit in fufcitandis parturientium | doloribus promovendoq; hinc partu praíentaneum reme-. | dium, dummodo fit recentius, nec ultra biennium prater- | propter adfervatum : tunc enim ( nobis quidem ) feníim clau- , | dicare occepit. Caterum nec /zceimi esfentia., aliquantum I per esfentiam fpiritu vini tartarif. paratam) caftorifata , in ; hoc caíu defes eft ; ad 24. guttas repetitó quoq; data , ac defu- | per aque hyfterice Ulmenftum , à Cl. V. V. D.Horf£io & D. Tbon- (nero in Obfirv. defcripta , ( polychreftz, [imiliterq; nec gravi- . dis adverfz ) quidpiam. | Optandum veró esfet , ut Medico- | rüm faltem; ( per tot fruftranea aut menfes demum aliquot | exigentia, fidem feré perdentium ) causía , fuppeteret notiusve . foret. fpecificum quoddam internum, ( dum externa pariter | aut langvida; aut inter zqué incertum fzpe effectum non | cujusvis. funt;) menfes ( prafító tamen) movens , & purgan- | tium , emeticorum , diaphoreticorum ; opiatorum adinftar, | vel quafi tantum : uti hzmorrhoidales follicitationes, & li- | quefactorium illud Galen; , relataq; recentiorum (at vel füp- | presfa vel non perfecté cognita ) hzmatogoga perívadere for- itan (licet alio in foro) posfent ; nec mulierculz talibus Eleu- finis. deítituuntur. .. Sané plus vice fimplici inveteratisfimas | quod; obftructiones intra paucas horas; vel eodem die folutas . fuisfe vidimus ( fit venia verbo; ) linteaminum illa men(tr. ad | imperialis praterpropter magnitüdinem loturà, iníciis data; , ned; potuimus non poftmodum ridere fonscune »qui forte fu. | | pexyenieps, cum Amafia fimiliter inícià; paratum ita Jae Ng (n E CN CUT MOERS xSsvtt cocer um fe exedis(e , ( re compertà demum, at (ine ullà fubfequá -— referebat. Sed hzc aliaq; (merito ob abufus füpprimenda) - fordida funt, ac complurium ( é recenti forfan , vel copiofiore ficco, nimiumve cachecticarum cruore, an etiam fuperfti- — tionibus infecto?) natarum obíervstieimin intuitu tantifper '- Spon. Comptiora alii viri experientisfimi docebunt., | OBSERVATIO XXXVI. ^. D. DANIELIS LUDOVICI, De; EssENTIA Succixr NowxurLA, Drums FOoSSsILI WITTENBERGENSI, Um esféntiz fuccini paulo ante facta fuerit mentio , haut àbs re esfe duximus, fi circa polychrefti hujus me- — 1 dicamenti praeparationem faltem incipientium caufsà notaverimus, feré fatius esfe, fi nil vel parum folum de aca) lifato vini fpiritu poft confectionem abítrahatur. Nec enim | vis per quzfitam fic concentrationem deprehenditur ——— E fed folito faltem copiofius , (ceu quod; magifteriorum refino- - forum folutionibus in frigido contingit;) in fundo coagu- - lum , fecedensve é folvente refinofitas, tractu temporis ad: fcdinisodi quid (uti I/wféri Boylao elcsutuitl adhuc aliquid | tratl. 2. de Firmit. obtigit) (emirediens. Oleum autem veré tale, cum experientis(imo Borricbzo, quamvis esfentie hujus - ufui perquam adíveti, inibi preterea hactenus non obferva- vimus; liquore licet perquam faturato: quem de cetero etiam | coripendioliti nancifcimur , fuccino fubtiliter trito octu- plum dephlegmatisfimi ere vini fuperfundendo,& in ca- paci, (praalti veró colli) phiola, capitello cum mediocri ex- cipulo applicato ,( nec tamen ad rupturam usd; fed quo ali- d quantillum interdum refpirare posfit; munito; ) per:horas - i quing pe EssewTrA Suec, ET Éossur W'ITTENPERGENGL 0j. M quinq; vel fex in arenà leviter bulliendo, quodg; i in recipiens tranfiit, refiduo ( dum adhuc calet) reddendo: ita poft filtra- - turam, fübtradà füccino quintà vel quandod; quartà pené parte, ut é flavo concolor, ita ex albo feré albicantior , citra | quesienun tzdia vel pericula haut difficulter habetur. i Incidunt autem de fuccino fic agentibus, frufta quod; : illa , que ( fub irregulari hgurà, majora minoraq; ) N/tteberga » in vallo, verfus Eliftri , ni fallimur, portam; inter levem ada- | dag; pértice perquam cedentem terram , fortevé arenam bul. 1 lientem, (uti de fimilibus ibi ; Excelleztzsf. D. 7. D. Mayer trallatn I^ famigeratis[. Profesf. Sperlingii calculis aliquando notavit, ) in- || venta Serenisfimo noftro paucis abhinc annis inde mitteban- | tur: aurea quedam , remisfiora alia, vel paulo obfcuriora; | Borusfico interea ( in parili fua varietate ,)ut ovum ovo fimi- lia, accenfag; cum eo idem plané fpirantia. Sunt equidem (pro Claris. quorundam virorum adhuc dum vegetabili, ) in vicinia, przter querceta, etiam. refiniferz à latere arbores. | Profecto tamen animus tot confimilia expendens , bitumino- 1 füm quidpiam, feu inter lithanthraces & petroleum quafi me- .dium aliquid facilius forte concipit ; quam iftum refinarum | confiuxum : prafertim cum vicini tractus affinia concreti bi- . tuminis coagula , carbones fosfiles , gagatem,&c. ad. faccini | caput mortuum (extremé non pexulium ) accedentia hodieg; | fuppeditent: uti fuo jam tempore fimiliter pluribus in locis ^ |obfervavit; legiq; hinc cum Libavio (tr. de feceino,) oppido. | meretur diligentisfimus in fübterraneis 4gzicola,. Ipfum oleum | preter odorem, etiam in confiftentia fua ad oleum terra pe- troleumq; rectificatum potius ; quam ad vegetabile terebin- thinatumq; quidpiam vergere videtur: & an fal fuceini vola-- | tile € refinarum fub terrà mor$, vel acidularum particularum, (proi iftiusmodi bituminofarum glebarum concrementorumq; | interdum more ) accidentario accesfu deduci queat; dubitare: forte | e ... linà ulterius exuftis, cineris pauxillum , & ex eo vix grana | pod Du OssrRVATIO XXXVII. ius forte posfet quispiam ; quemadmodum . etiam quadantenus T laboriofisf. D. P. 7. Fabri i Myretbecio notato terebinthinz vos — latili; num crasfamentum faltem (é congeneribus fimiliter - in fine adícendens vel in fundo remanens ) exiftat. Laborem - enim aliquando ad finem non perduximus : alias; conftataMa obfervationes aut phenomena pro formandà ejus generis con- clufione , non feoríim, fed conjunctim fümenda: eque ac in morbis plura figna fimul conjuncta Pathognomonicum de- - mum conítituunt. llt autem fal fuccini fixum datà fic occa- fione attexamus capitis mortui libris tribus , in fornace figu- | aliquot , fal volatile refipientia habuimus. | E OBSERVATIO XXXVII. D. DANIELIS LUDOVICI, | De. Masi ILiMAruRz Cuw- ÀAouA. Ixca- LESCENTIA PROBLEMATICA QUEDAM. | Uod füperinfufis limature Martis fpiritibus acidis ine" fignis oriatur fervor , notura & explicatu forfitan fas - ciliuseft. Id veró fingularius , obfcuriusq;; quod pris — mus forte his in regionibus in epiffol;s «d illftrem D.T. Barrba- linum retulit famigeratisimus r. 7. Burrbi ; ing; rei veritate» ceu anno przcedente in Cellettazeis de calce viva notavimus, etiam in minori quantitate procedit: dummodo fc. ad decem d limaturz partes una aqua fimplicis fumatur , probe invicem. fubigantur, & fi minus martis fuerit pondus , vitrum quod; quo altius asfürgat. & accumuletur masía, fit anguftius. Ita — | enim brevi poft; ( f1 impliciter, & citra pannorum madidorum circumvolutionem ) à fundo verfus füperiora incalefcunt | omnia afcenditq; inter ferrugineum quafi ac femiurinofum —— odo- . N . De Manis LizaTUR E CüM AQUA INCALESCENTIA. — Tog T odorem, liquor aliquantum ftipticus;refiduo, poftquam intra |octo vel decem horas calor cesíarit, fatis in fe compacto; de atero nil dulcis aut vitriolici , fed Ée 9 folum quid- piam refipiente.. | Diffracto poft menfes aliquot ejufcemodi concremento, cum particulas limature quafi intactas adhuc intermixtas vi- ;|deremus , predictum procesfum denuo inibi experiri placuit. : Incaluit limilitee , fed longe tardiüs , brevius atd; remisfids : "eodem interim furgente odore ac liquore; refiduog; fimiliter - haut perfunctorié concreto rubiginofoq;. | . In vegetabilibus quidem , humidiori coarctato fono, glafto , fimilibusq; parili ratione tractatis , frumento, fimo, 'excandefcentia ( quandod; excesfiva ) haut eft infolens ; & ab Auferi Cartefio € principiis fuis, ignis forte naturam prz aliis (ceu pyrii pulveris motus ante catoptricam incenfionem ma- nifefte cernitur, ) explicantibus, tantifper jam pridem deducta. An autem hoc quod; negotium eodem modo expediri queat; ' dubitare forfan adhuc aliquousq; posfet quispiam. | Limatu-- "(ra Veneris fimili ratione nuper humectata , nobis quidem non - incaluit : & ut alia hic particularum canfterio opponatur ; nonnulla tamemihilominus circa illam primi elementi con- -gregationem,&c, in. compacto hoc corpore'difficultates infu- ger deprehendentur. Quemadmodum etiam, fi per trium iftorum primorum particulas res planius explicanda quare- | retur. Quid de Martis conftitutivis communiter varievé tra- datur, notüm eft, & id in medio nuncrelinquimus, Eít por- roi in fuo genere, fuperiorumq; refpectu, fatis (ic folubilis. - ,Nec aque fimpl. particule falinz defunt; feu guftu; ( prafere 'tim fi protinus, fimpliciterq; evaporetur,) feu vifu quod;, . fi qualiscung; fermentatio putrefactiove exhalationem prz- sedat m pes Saltem qui hujufcemodi collectionibus Ó ! occus 1 Ann. p. 5 006 — |. OBSERYATIO XXXWIL TM occupatus novit, quantum falis é libra una aque f. quovis. etiam horum modorum proveniat, adhuc dum forfan hafi- | tabit, qui tantillum ejus, five centrale, amaricans aut femis | nitrofum , five falfum (uti poft talium digeftiones colleum;) | imo acidum, aut ( dum urinofa quod; ac lixiva Martem vis tiant,) plane alcalinum, (unde unde etiam) ponamus; inte-- gras decem compacti ferri libras adeoturbare , & in eum fervo-- rem agere queat: cum fimili ratione ac proportione cum | ceto acerrimo fübactum , poft plures demüm horas, ( fub ode ji re furgente acidulo, refiduiq; fimpliciter faltim rubificati | bandes) incalefcere incipiat: adeod; minus adhuc | 1 aquarum quarundam uno alterové die asfervatarum , ( uti no- | ftrz quod; cuidam depresfiori hic fcaturigini przfertim plua vio tempore contingit ) qualiscung; acefcentia ( quafi fpiris — tualius quid perdidisfent, ) hoc in negouo allegari queat: - certe recens hauftam , aliunde quoq; adfumfimus. d Sic circa Gvinez Indizq; ad /Equatorem maritima qug- | dam, arma etiam politis(ima uni alterive nocti expofita rü.- Vor quidem , fecundum complurium relationem con- | trahunt: num autem idem effectus eàdem ratione mododgil utrobiq; proveniat ; adhuc dubitari poterit: & cuprei deftil- | latorii tubuli; inter commisfuras ftanno minus muniti, brevi fimiliter zruginem oftendunt, etiam fub (implicisfimarum aquarum tranfitu : uti ex adverfo poft luftra demum aliquot faturnini fubdulcis quidpiam plumbate organorum mufico-: rum fiftulze. Ut per ejufcemodi rubiginum & efflorefcentia- rum apparentiam , difparemq; ac (altiüis proculdubio repe tendum ) exortum , fuprà notati fervoris causía forfitan hav adeo fuerit explicatior. "d Calx viva & calcinata catera , concentratiq; fpiritus al- terius funt clasfis: an. infuper amplius penitiusve quidpiam in ipsà aquà , vel quà tali ; (ceu in omnia quafi fe induente,) |. &B ps Eus LiMATUR E CuM AQUA INCALESCENTIA. 167 pro horum planiori refolutione deprehendi queat, fubfequis annis ulterioribusq; experimentis meritó fübmittimus : viri .in ejufcemodi laboribus verfíatisfimi p. Becher per repetitio- nes plures deftillatam nondum experti : ac reliqua quod;, |quz vel pro recen(itis modo, aliisvé forfan ( feparatoriz Aéris virtuti nitrofitative, elementorum luctz,ec. innitentibus )fen- - tentiis allegari posfent , curiofiori Eruditorum perquifitioni, | naturzq; ignis plenius detecte ; meritó hic committentes. Pd | OBSERVATIO XXXVIII. D. DANIELIS LUDOVICI, De. -. — Moscur Forrrcuris. Ap ANNI IV. OBsERVATIONEM CCV, ADDITAMENTUM, Uim Experientisfimi p. p. Wepfer; Anatomiam Cafto- ,4rum nuper relegeremus , memorix denuo inciderunt. compresfiora illa Mofch; receptacula ; & cum pasfim .| moti fint ac circumferantur turgentiores nodi feu folliculi; | iterató perquirere placuit, que demum nunc esíet planio- !rum iftorum ratio aut facies: fiquidem Serenisfima ( nunc Vi- dua )1 integros quosdam retinuerat. Pili maximam partem; | praefertim in ambitu exciderant, ac reliqui levem contactum - | facilé fequebantur ; quo diftibos obfervari poterant per Angqualem iftorum difperfionem quafi involuta. Erant ali- | quot, quos ab initio fepofuerat, cum dictis utriculis plané | lidem;intró tamen ab alterutro latere, feu per exficcationem ; nimiam, feu per vecturam pofitumq; AUNT cedentes 5 |, uno tenuiorid; , citrà ( dicto loco notatas) plicas aditu. Num fic quod; nonnunquam inter recentis membrane duplicatu- | ram poupem inferciant ingeniofisfimi in talibus Indi atd; | | 5 0 2 Chinen- H' 108 | OssERVATIO XXXVIL |. - : . Chinenfes , nunc quidem non dixerimus. Refidui veró tres m planiores , inded; majores, interiori latere non candicabant : ; amplius , fed ob calidius forfan, quo fervabantur,. conclave, | 3 annorumvé tractum livefcebant, quafi pingve quid imbibis- . fent, aut bubulz vefice disi asfervate inftar: uti quod; — Maeiibcxule tantum erat pilofz cutis frufto faltem aggluti- nata, & dum fuperiori tempore inter pilorum extantiam in- time annata videretur , haut difficulter nunc feparabilis, Mo- - fchum tamen in interftitio tegens, fi quem habuimus, opti- mum. Ut cum alii; (à L/zfcberto usd; ad novisfimam legatio- nem Tartaricam ) recenfiti modi , intentionesd; oppidó huc . non quadrent, etiam facilioris folüm diftrractionis gratià, aliave ftatüs mercimoniorum ratione, Chinenfes, vicinosd; talia nihilominus interdum componere quispiam crediderit : | prafertim fi non luxuriantis tantum collectanea, fed fangvis | infuper alizq; animalis partes; feu equivalentes (fecundum | magis & minus faltem , & ceu in caftore quidpiam quafi dis- . perfum eft, idemd; fimiliter ante laudatam modo Legatio- 3 nem retulerunt plures) feu diver(imode folüm augmentan- tes accedant. Indeq; non immerito nobilis ille Polyhiftor A. Olearius tantifper dixerit: omnes forfan in hoc negotio fen- tentias posfe esfe veras,óc. & donec orientales plagas magis | nunc invifentes rem tandem planiorem reddiderint Medici. Vidimus fimiles compresfiores , ( inter venales alios ) placen- — " tas fed bonitatem noftri non attingebant. Addere veró hec. ingenui animt esfe duximus , ne confufio forte quedam hinc, in materia hic locorum ala haut plané evolutá oriretur. faliim quibus minor talium ex immediatioribus locis fit Copia, | «06(100)56* 2. *OBSERVATIO XXXIX. D. DANIELIS LUDOVICI, De5 CIT ACARIS, St RONIBUSQUE. Elfo quidem ineptiz funt, curare v4ros, — Materia ta- i men eorum; proprié dictorum , nihilominus penitio- | rem perquifitionem mereri nb fiquidem & co- lorem & confiftentiam potiores; eruptionis causfas confide- | rans arbitrari forfan cum aliquali probabilitate posfet , eam /&fangvine immediaté vix adeo fecerni , & nefcio quid chylofi; nervofi , aliterve feminalis prx fe beret licet in fucciplenis nonnullis, ( fed eque hinc fimile quidpiam alibi quoq; tum pasfim excernentibus,) etiam ante pubertatem appareant. Ejufcemodi confideratio nuper nos ad aros quoq; , Szrozes, deduxit : & rum ,ut eandem prope figuram per microfcopium "oftendunt, ita ex eadem quafi aut affini matería orirentur ? 'Acari € lacticinio veterafcente : Sirones é corrupte chylofi- "tatis, alimentarii fucci, rorideve lymphe (ceu fub ortu fuo -aquofitati cuidam quafi in füdaminibus asfident) particulà. -Commeatus hi adhuc dum Practicis deprehenduntur perquam Obfcuri; fatag; forfan his viam olim invenient. llt autem Mi animatorum femiatomi commnniter in extremis mani-- - bus pedibus; cubito tibiisq; rarius) oriuntur: ita paucis ab- "hinc annis per nobis ridiculum vifum fuit, feminam corpu- lentam , per totum aqualiculum confedtariag; ejus miferrimé obfesfam , & ad fummam impatientiam usd; vexatam. Prz :» pudore domeftica faltem; nec incongrua adhibuerat, fed fru- 'Rra : unde affinem aliam, in effodiendis iis exercitatam, da- «to foftro, dimidio frumenti ( carioris tum ) modio noftrati adhibuit ; qua continuato per paucos , totos tamen. ; «Ítivosds | | | O 5 dies, E OsseRYATIO XL. B dies, labore , ultra quatuor millia fe exemisíe, & cum glome ramen cannabis granum zquans collegisfent , in cochleari ferreo cum ftridore combusfisfe jurabat: mulier à nugis alie- na hodied; vivens. fta vero fic fibi reftituebatur , Such fasía, veneficiod; imputans. | pn Decembr, 3677. Gothá Vratislaviam ad Collettores lem] OBSERVATIO XL. . D. GEORGII WOLFFG. WEDELII, - L De. | QuaARTANA IxnvERsA. P Otum eft illud ravoriz; apud Gelligm ; lib. 17. Noll. Att; : c. 12. p. m. 428. Quartane elogium, quod biduo. medio intervallata febris fortunata & laudanda | fit, in quà fit uía uz]esit » ódo wn]égec » tma moverca , dua ma- - tres, Ut veró in reliquis febribus varie inordimationes oc-- currunt, non tàm vulgata ille duplicationes, quàm alie mi nus adbuc fcriptis obviz, uti tertianam fine rigore & fimi lia fuo loco notabimus; ita quoq; quoad paroxyímos quarta nz ipíos, feu typum, id videre contigit non ita pridem. Vir clarisfimi filia novem annorum praeterito autumno in Hun garià febriles infültus experta eft tales, ut duobus ex ordine. diebus paroxysmus redierit, tertio intermiferit, idd; conftan-. ter hactenus Werte tut tempore accidit, que, prec frigore , calore hinc, aliis; confvetis febrium intermitten-. tium fymptomatis correpta fuit. $i itaq; intermittentes | febres à recurfüs tempore potius, quàm quietis denominan tur, merito & hzc ad Quartanam;fed inverfam illam, refe rendaeít. Profuit inter alia Tzzilura sartíalis €X arcano tarta ri liquido , menftruo aqueo foluto & filtrato; cum paucis gut tulis liquoris martialis €X cap. mort. flor. falis ammoniae, martial. : | ina EN T Dr QUARTANA INVERSA, m in momento tincto, & pulvis eX antimon. diaphoretic: , arcan. daplic. & conch. ppt. «na. Scr. j. cum 4g. antifebr. "tr. 1; ante |paroxysmum propinatus. RUM literis ad Collectores d. g, Febr. 1678. fend Vratilayiatm, ] SCHOLIUM. Ubium de quartana 2nver[A dictà motum magni momen- ti eft. Quod veró à communi appellatione abierim, | .& hoc nomen novum puce ; judicio veftro id commit- tens, he fuerunt rationes: t. Certum eft; quartanam à cir- 'cuitu nominari, ut quotidianam non minus & tertianam., E Non pravià quartanà proprié didà, non posfe, nifi impro- prié, dici duplicem mihi videtur. 5. Na enim duplex ille "fons , focus feu nidus, quem Sezzerrs;. & alii offerunt, vel pro- ponunt,zqué liquet. 4. Autores, qui quartanam duplicem 'obfervationibus fuis defcribunt; communiter non exprimunt, àn quo confiftat ejus notio, typus; idea , magis feré ex fpecu- latione fcribentes, quàm experimento; ic faltim hypothefi- i bus fuis innixi. Cum ergo Foret; , & pauci forfan alii, quar- tanam duplicem defcribant & vocent, ex preeunte quartanà | fimplici, feu primarii, talem ium ; quz ita commodeé ap- - pellatur, ifta veró propofita ab initio ftatim hunc typum ob- fervaverit, cum iisdem quoad rigorem & fymptomata alia aeiencibus ,ac quartana ordinaria, putavi commodius illam "ita nuncupari posíe; & vel illo faltim nomine obfervabilem; quod non facile ,fi recté memini, notatum, genuinum hunc fuüum typum PonBedter à à primo infultu obíervaverit. Uti enim quartanam triplicem vocari posífe vix admiferim fe- ' brem quotidié revertentem; quales primario tales aliquoties | vidis fed potius quotidianam; ex decidentià veró tertianz vel 'quartauz recté ita vocatur: ita idem valere de quoseuie du- por videtur. — ; | [1n literis ad Eóidei d, 13. Martii 1678.) CDSER- | 3OOnse. OBSERVATIO XH. — D. JOHANNIS SCHMIDII, MS De, | : FArsaA IMAGINATIONE MELANCHOLICA. ( Qemina quedam conjux nobilisfimi apud nos viri me ad fe vocari jubet, ut opem ei ferrem in affectu, quem / maximé fibi esfe moleftum vix non cum lachrymis con- | querebatur: nimirum vidisfe fe in fpeculo, aperto ore, fru- ftulum aliquod carnis füperné dependere ad fauces, quod | fruftulum füffocationem fibi minari valdé metuebat, & pro- pterea, üt quantocyus per Chirurgi forficem abfcindatur , in- - ftanter follicitabat. Ego, cereo accenfo, numquid aliquid] praternaturale iftic hareret, perquifiturus fauces infpicio; - omnia in naturali penitüs conftituta ftatu invenio: ftatim er«- gó ex lafà phantafià melancholici aliquid. fubesfe. conjicio, - Preparo corpus, evacuo atram bilem corrigo, venam à Chi-- rurgo incidi precipio; extrahitur fangvis copiofüs: quibus fa- €tis , rationibus flectere eam tento , nimirum naturaliter uvüe | | lam illic esfe, & in omnium Weenern eam confpici pose affirs à mo; os meum aperio, ut infpiciat rogo; idem & 1n me ob- | (run iri promitto; fruftra omnia, neq; rationibus ullis ài 3 locus concedebatur; fed ut quantocyuüs abfcindatur, enixé ro- gabat , aliàs de vità (và actum fore dicens. Urgeo, exponeg, te ludibrio omnium; nam fi abícindatur carnofitas illa, non recté loqui poteris, quilibet te lue venereà laborásfe exifti mabit;in quibus utplurimum,eà carnofitate abfümptà, vox | quafi per nares editur. Non ampliüs rationibus, fed dolo pugnandum esíe judicabam: unde vocato Chirurgo, carnem | me illam abfumpturum corrofivis, ne ita promineat; pollice- bar. Teugit ergó fubinde uvulam selle rofaro , cui. fatis bo- nam | DE FALSA IMAGINATIONE MELANCHOLICA. mH nam quantitatem /?ir. fulpb. inftillaveram ; quod cum per dies aliquot factum esfet; ecce; inquam maxima pars abfumpta eft, Í vix aliquid reftat; refiduum fponte fuà opportuno tempore .jam decidet. Quid, refpondet, jocaris? eadem adeft quan- Ltitas: num imponere mihi tentas? certé non taliter me deci- pi posfe Ícitos abícindi , inquit, abícindi debet, hec unica eft reftitutionis mez via. Abfcindam itaq;, regero; cras, cüm - aliud admittere confilium renuas/. Advoco Chirurgum, & ut | particulam cruenta carnis bubulz; dum os aperit, ei ingerat, fimuld; forfice uvulam pungat, ut ledi (ibi eam fentiret, de- - mum cum forfice carnem quafi abícisíam extrahat, & in pavi- - mentum projiciat,jubeo. Accedimus fectionem promisfam facturi: projicit tandem in pavimentum carnem fangvino- | lentam, fimulq;, en, inquit; habes hic, de qua conquefta es, "carnofitatem. Ipfa vero, an ftultam me esfe exiftimatis? ne- | quicquam fraudibus me circumvenire tentatis:haret adhuc ;,caro omnis: quam fi vos abfcindere detrectaveritis, ego cul- "tro ipfa mihi amputabo; & mox per tonítrinas omnes discur- . rens Chirurgorum implorat opem: quam cüm nullà ratione confequi posíet, ad vicinas urbes ejus rei gratià vehitur. "Tandem precibus propinquorum & Clericorum forti expro- - bratione fracta, paulatim ad fefe redire coepit: non negledis . tamen remediis deobítruentibus; & [pecificis uterinis,. J OBSERVATIO XLII. .... D. JOHANNIS SCHMIDII, ES e ei - PAssioNE HysTERICA Coxjucio Cubo: |uantas clades, quantas moleftias uterinus affectus fe- Tus vig apes nemo vel. in praxi. tiro non quo- D I4 ; pignore * BR. C MAD rr AÁAd wd f tidie 3 z: Lc ER HA CÓ ODHnOVWHOBBERVATIO XLIL. tidié experitur. Sunt autem illi fzpé- LESS intricati , & tan tà cum fymptomatum varietate conjundi, ut non raró. exper to etiam imponant Practico. . An difficultas in eo e quód ut plurimum hypochondriaca. pasfio affectui huic con- jungatur, unde fymptomatum fyndrome non tam facilé ex- tricari & ad fua redigi principia poteft? Doctisfimus propterea Nath. Highbmores rem ,me judice;acu tetigit cum utrumq; affe- - E &tum cognationem inter fefe habere in peculiari tractatu in» geniofisiimé adftruit. Hinc tot mala exinde, tanquam ex cquo - "Trojano propullulare mirum non eít: mirum magis, quod / humores ad eum abeant malignitatis gradum , ut veneficium — fubesíe non raró etiam prudentiores opinentur , quod ex mi- — rà fymptomatum varietate & combinatione provenire ex. 1 iftimo. Confirmant rem obíervationum. myriades E confir | ; mat praxis. quotidiana. . Liceat mihi bonà cum venià unius | 1 meminisfe hiftoriz, cui fimilem nec vidi unquam nec legi... E Virgo quedam. optimis orta parentibus. Barbara o dica,in flore etatis, tenerrima complexionis ; fymptomata - fentire uterina coepit , quz , adhibitis licet à Medicis doctis- fimis Dz. feb. Georgio Scbwabe , Protophyfico olim noftro i inge — niofis(imo, & poft fata ejus Dn. Henrico Martinio , amicis meis, | dum viverent ; conjunctisfimis, remediis. praftantisfimis ,ni hilominusincrementa fumebantindies majora; à tandem meam | | quod; imploravit opem. Symptomata hzc erant; nunc do- ? lebat caput, nunc-abdominis fentiebat diftenfionem & dolo- rem fummümó nunc litimébilei& rigidum totum reddebatur. corpus catalepfin dictam patiens, mox univerfálem , mox par- tium certarum manus ; brachium, pedes frangi citiüs propter rigiditatem; usd moveri poterant: convulfiones AÉ—ÀÀ & coricusfiones interdur-corporis totius, nonnunquani par- tium tantüni:aliquot;afpectu horrendas ; quatiebat. membra d nunc huc; nunc illuc ; & quod vifu maxime horrendum" t, | ^ ^ Dr P ucc: HoYsTERICA CoNjucro CuRATA. E Btvaar abdomen, inflectendo dorfi fpinam, ut caput pené- pedes tangeret. Superat res fidem ; nifi fxpius ipfus adftitis- fem, non posfe vel vi taliter flecti corpus jurásfem. Ridebat cum cachinnis ; cantabat lugubres, ut devotisfima erat, can- tiones integras , nec ullà in re hallucinabatur; ; loquemur in- telligebat omnia, quz ipfi dicebantur ; tale & tale fibi eme- tiendum adhuc esfe iter dolebat; per féitlitam fupràaquas am- - - bulándum , fpinofum afcendendum fibi esfe montem , &c. afpiciebat apertis oculis adftantes, fed diftingvere nequibat, Interdum immobilis per dies duos jacebat , nihil quicquam . asfumens , dormientis inftar refpirium trahebat, leve tamen; i quod fi in iftá quiete relinquebatur, tandem expergefacta quafi ;€ fomno ad fefe redibat , fi autem turbabatur , infi igniter con- ,vellebatur, ut fepius miratus fuerim , quód ex nimià illà cor- : poris concusfione , membra non fuerint violata. Pulfus non "raró penitüs nullus per fatis longum temporis intervallum fentiebatur, febricitabat interdum, interdum caloris omnis "experserat. Finito paroxysmo anteactorum, five dictorum, five viforum, five factorum , nihil quicquam recordabatur. Extrema oikare cognati opinabantur facpitis quos ego tamen fpe femper erigebam. — Varia adhibita à me funt remedia, | uterina , antihypochondriaca , & fpecifica. etiam extra paro- | xysmum , nam in paroxysmo nulla penitüs admittebat medi- "camenta , nifi externa, quamvis nec ea tuto fatis adhibita - fuerint ; MP idi enim , caffereum . fuffitus ex graveolentibus , ca- , put replebant & fymptomata ferociora reddebant; unde tan- dem ab iisabftinendum fuit : in paroxysmo opiatis fymptoma- |tum ferociam compefcere tentabam, fed pesfimo fuccesfu, | nam deliria multó reddebantur NIS ; & loco fomni ve- | hementisfimz concitabantur inquictudines. Unica fympto- Jmata fedandi fpes in V. S. pofita relinquebatur; que bis, & ur- | | sente — non ráró ter dé die, ad uncias fepiéms xrel Pa octo [ ! [s (Gt 025^ Ars EE Aa10 XL HE | octo adhibita , infigne levamen afferebat , ita ut, cüm aphot interdum in paroxysmo jaceret , in ponit: corporis. inquie. i tudine , digito venam incidendam monftraret. Tergiverfa: bar , fateor , non femel in tam tenui corpufculo toties fangvi- nem mittere, quem mihi tamen timorem poft paroxysmum femper exprobrabat , cur,inquiens me tam diu affligi pasfus | es, cum à V. S. ne abicato meliüs habeam. | Toto morbi de- ae fecta ipfi i vena fuit centies y feptuagies fexies ; fingulis vici- - bus ad minimum feptem unciis fangvinis extractis. Tandem | omnibus ex arte praefcriptis remediis parüm efficientibus, | conjugium fvafi ; quod poftquam cum Juvene quodam con- - traxisfet, libera ab omnibus, queis huc usd; divexata fuerat mi- | fera miferé, malis, ad bunc usq; diem fana vivit& incolumis. | Lj] Hanc üt conjugium levavit, ita nullum ex eo emolu- mentum fenfit nobilisfimi & pipes Dz. C. Schw. nobilisfima. conjux, quz non abfimilibus multum diud; (ymptorga ribus difcruciata fuit cataleptica , mente aberrans apertis oculis de- | lirans,incongrua loquebatur, maritum ipit peregrinum ; interdum arcebat, adítantem aliquem. alium, peregrinum. li-- €et,pro marito. agnofcebat; varia fibi circa varias res fingebat,. | Finito paroxysmo tàm bené conflituta erat, ut & aéri fefe «ommittere, & munia perficere. confveta posfet , adeó ut ne: mo tam peslimé eam habuisíe ; imó in confinio mortis fuisíe | crederet: viribus tamen Brew fractis cachectica anginà | fu. perveniente nature debitum períolvit. ^ "OBSERVATIO XLIII Um eA Vado tata SCHMIDII, ^C o HYDROPHOBIA "Riris XX OccuLTATA. P Ey morbos plurimos per temporis aliquod intel vallum poste ; pad confirmant medicorum. obfer- | vatio- | yu ] 7. EU xu PETI NEM Die .rUM UU CITVIIS DE HrpRoPHOBIA ÁNNIS XX. OccurTATA. m vátiones. De morbillis & variolis; res certa eít: queis cum fenibus etiam non raró x obAiibenduss esfe praxis docet; ti- | mendum ad minimum malum hocce ad mortem usd; , etiamfi - ca(u aliquo plurimi immunes ab eo moriantur, Àn caufa in fermento quopiam hzret ? quod ubi ubi latet, à causà utplu- "rimum externà caloris beneficio in actum deducitur, & cir- «xulationis ope infectà nimirum. & corruptà fangvinis mafsá , cum diris fymptomatibus; pro fermenti quantitate & quali- - tate & corporis temperameüto naturali, ad partes protrudi- fur exteriores , exanthemata illa nota efficiens. Made uai | itidem peftifera per literas etiam ad remota deferri loca pos- | fes res ipfa loquitur... Quid quód veftes, lintea, & fimilia pe- 4üiferà lue infectorum , vertente anno ith cum aér non .bené res illas perflaverit, fi incauté moveantur, iterum infi- ciant. Luis venerez virus fxpius latere, & vires tandem fuas ' 'exferere poft annos etiam aliquot, obfervationes confirmant. | In hydrophobià , affectu gravisíimo , idem evenire Sab»estb "ent. 1: obf. o6. teftis eft, qui ad feptimum , decimum octavum " etiam annum venenum canis rabidi occultari posfe ex aliis | Citat; & ipfus exemplum horrendum commorfz à fponfo hy- || diedhoóo per aliquot annos optimé difpofito fponfz, enarrat. 1E Rarum occultati affectüs hujus cafum ipfus vidi in uxo- - re Wilbelmi Richter ; lapicide apud nos su &» a34o;6, quz ma- I lignà febre laborans, meam implorat opem; fecabatur primáà -| ftatim die vena; vubilebatir remedia cordialia contra ma- dp ip pugnantia , quz , ut fibi .confüleret, quamvis propter | eorum liquiditatem faftidiret ; vi tamen exhaurire tentabat, 1 I (ed fruftra, nam dum bcc ori admovebat, ita terreba- tur , ut convulfiones metueret ; quarto morbi die exafperaba- |tur difien, fauces erant ficcisfimz, & tandem ob defectum | humidi inflammabantur. | Jufcula , julepos, potiones omnes magis magisd; averíari incipiebat; imó tandem ad liquidorum [3 | i3 &aque deo quare quafi-hydrophobiam appellet, cum genuinum S a LEER D m cS ae C2 EN. VOCE IET "t QESNVIT " UR TIS Koi ees. Eid egisse aa nE vr OssrRYATIO XLV; & aquz ipfiusmet mentionem horrebat. preme al quando à cane rabiofo commorfía fuerit? Ante viginti in quit , annos id quidem factum eft; fed nihil per vitam exin incommodi feníi. Chirurgus éravibus gargariftnis ime | non poterat, ego remediorum nullà formá natura fuccurrer valebam , malignitas indies crefcebat , deliria accedebant fic; octavo morbi die animam efflavit. Habet fuprà citatus ^ Salmutb. fimilem quà fymptomata cafum cenr. 2. obf. 52. fed hy- | drophobiz fpeciem in febre maligná fuisfe autumat: non vies fuisfc affectum [ymptomata fatis comprobent. - - Obfervasi etiam recidivam hydrophobiz per annos aid quot in ancillà quàdam Simonis Krobz , quz morfa & vulnerat: t à cane rabido in digito, me cum Chirurgo apud nos expertis-- fimo Marr. Brazde vocari jubet. Exhibebantur ftatim alexi-. pharmaca ; imó & fpecifica in formà, ut petebat; quantun ? ^ fieri poterat; folidiore, fudores violini aliquot. tecto probé corpore proliciebantur, vulnus cautisfimé & prudentisfi admixtà reliquis ingredientibus femper theriacà à Chirurgo - tractabatur, & (ic DEI O. M. ope falva evafit & incolumis; | quotannis tamen circa morfüs tempus mens leviter aberrabat; j & circa liquida quzdam quafi averfio. memes j tandem autem perfedié fana diu fupervixit. | OBSERVATIO XIV. ^ ^— D. JOHANNIS SCHMIDII, De; : C PopAGRA CoxTAGIOSA. 1 1j A! lim podagram contagiofum esfe morbum miretut E 7 n Dn. Simon Schul , Phyficus Thorunenfis meritisf 5 - mus obf.ras. Aet p^r Mifcell. Cariof. Med. Phyf. German. ex ^A diti ER E 3S s AS "0^ pz PonacR4 CowTAGIOSA. — — — dig ex infinitis aliis fequentem hiftoriam pro rei confirmatione fubjungere operz pretium duxi. Civis apud nos non infimz note Mercator Zj4»z Schlep dictus , podagricis doloribus diu 'multumd; divexabatur, cervicem tandem & claviculam do- lores occupabant arthritici, qui anginam vel fuffocationis etiam periculum tandem minabantur. Fractus denigj his ;pectoris doloribus, & fpiritibus à dolorum vehementià ex- 'hauftis, animam Salvatori fuo reddidit. — Aliquanto tempore poft, cum bona ejus more:hic recepto auctione publicà ven-.- derentur, à defuncti forore, fonmina quedam uxor cujusdam /fartoris tibialia demortui partim fericea, partim lanea preci- . |bus, egré quamvis, ob. contagii metum, obtinuit, iisd; vix per menfis fpatium induta arthriticos pedum dolores , à qui- bus hactenus immunis vixerat, fentire coepit, qui indies ma- jora incrementa fumfere , ut non faltim lecto eam feré con- 'tinuó affigerent, fed etiam tandem, accedente febre conti- auà je medio viventium tollerent. ^ 1 Immediatum tibialium contactum miafma arthriticum sedibus communicásfe fi cuipiam rion adeó mirum videtur, -altim dubio procul mirabitur, quód mediatus quoq; conta- | &us: eundem produxerit effe&um.. In cujus rei fidem fe- | güentem notare. obfervationem volui. - Braxator aliquis Pa- - zopolitanus Salomon Kringel dictus, miris divexatus dolori- »us , miferé vitam tranfigebat ; cujus famulus homo ve/ezoevQe latà occafione heri fai crepidas fibi dono dari rogabat : dene- 'ratDominus ob metum contagil, - Ridet refponfum famu- /us,ridet ni miam heri fu providentiam,an timiditatem , an "avaritiam etiam ; fimul; ut voti fui tantürm compos fieri pos- Jt, obnixé orat. Annuit tandem herus, fimuld; crepidas rolenti tradit famulo qui cas ftatim pedibus applicat, Poft ! 'eptimanarum.aliquot decurfum dolorem circa majorem pe- lis digitum fentire/ incipit; incipit de ardore ejusconquert, NESO-- ——— | P 1 | | SO kd OssrnvATIO XLV. | —— ————————OY9 claudicat initio , mox lecto affigitur, omnem in crepidas re- - jicit culpam, & de valetudine follicitus, corpus vicibus ali- - quot evacuat , crepidas rejicit, minantem fibi morbum & ar- - ticulis inüdiantend declinat ; ac tandem priítinz fanitatis vi- | gori redditus , temeritatis fuz poenam nemini nonhorribilem , | Cvitat. OBSERVATIO XLV. | | D. JOHANNIS SCHMIDII, De. Mino Puruiskos CoNTAGIO. Àe- AM. Hthifin morbum ut incurabilem,fic contagiofum quoq; esíe , nemo forté vel leviter in praxi verfatus negaverit. Per indufia , per veftes ; per lintea, per lectos, phthifin. communicatam fuisfe mille docent exempla... Mirum ad-. ducam, ut contagium affectüs hujus eó meliüs vitetur. — xor ) cujusdam Viri Senatorii phthifi miferé divexata tandem mo-- ritur. Maritus amplisfimus ut & doctisfimus illius veftes, - lintea, lectos ftatim in loco feparato asfervari jubet. Annuo fpatio elapfo ad fecunda vota tranfit, & ne fponía priori affe- - &tu contaminetur , modis pracavet follicitus omnibus ,pre- - tiofas veftes LIxoris defunctz nuptam noviter induere prohi- bet: illa etiam ob periculi metum lubens obfecundat. Ha-. bent autem contra frigus munimentum aliquod mulierculg. noítrz, quod vernaculà lingvà £Xtuffe appellant; cui manum utramq; imponunt: nihil exinde maritus mali metuens, cum . pellibus Zobellinis obductum esfet, & proptereà pretiofa val- . dé res esfet, uxorem hac vefte uti concedit. Ipíà ftatim tus. fire incipit, tusfisd; aucta tandem in phthifin;hzc deniq; in mortem , adhibitis licet mille remediis, defit. — a ET 4 " | d - Y "t UU iV «60280 ; OBSERVATIO XLVI. D. JOHANNIS SCHMIDII, De, i MANO M rrANcuHorricr Mesrmu. Làm variis deliriis melancholicorum phantafia afficia- ' tur , obfervationes Medicorum pasíim obviz teftan- tur: nunc enim finapi fe (emen esfe fomniant, ideod; ob cantum galli expavefcunt ; metuentes, ne ei in efcam ce- dant; nunc urinam retinent, ne ex libero ejus fluxu cataclys- mus fuboriatur ; nunc ranam fefe vivam in corpore alere ex Phyficis etiam principiis ipfi quoq; Medici difputant ; nunc Reges fefe esfe , vel Principes, omnesd; naves à fuo dependere arbitrio exiftimant;&c. Veniebat aliquando huc Gedanum Helvetus quidam,;nobilibus parentibus ortus,quinquagenarius, cognatos fuos vifitaturus, eorumq; opem imploraturus con- . tra piftores , quos pasfim vitz fuz infidiari panem intoxican- doanxié conquerebatur. Metus hic ipfum jam aliquot annis patrià extorrem , varias regiones peragrare faciebat, nullibi; locorum fecurum vivere finebat. Famulos fuos primis fepti- '* | manis fibi fidos esfe ajebat, fed mox à piftoribus pecunia cor- "u D 5p ut fubinde mutare eos necesfum habeat. Nullis illos - fumtibus , laboribus nullis parcere, ut ubiubi degat , refci- | fcant, & Bd fibi quosq; vel prece , vel pretio ad factionem -. fuam CAMP Cognati hominis de catero íanz rationis ^o miferti, eum perfvadebant, ut Medicum admitteret, preten- a dentes, corpus ejus ab itinere àdeó diuturno malé affectum esfe, vel ipfa facie id teftante. Annuebat ille; talem tamen ^^ volebat, cui nulla cum piftore quopiam interccddbus fami- - — liaritas. Advocor Ns , m varias contradictiones ; huma- niter Ant. IX, pU NETCEUTIBTCNVO E UOS SP HL PUN DMMORRL PISCEM SER M S ao YO. TONUCTTSTT nacque Me t RE ps MEL AC s i p ; 3 » T ; 4 ir 1 "y d m2 | OnsERVATIO XLVIL. niter : à patiente exciplor, quid patiatur, clanculum 3 à | cognatis : moneor. De itinerum moleftià pauca prefatus , ftatim ad | piítorum perfidiam defledtit hic orationem. Ignarum rerum - me fimulo, malitiam piftorum miror , caufam ; quam nullam | P esíe ajebat, fciícito; faltim non omnes , in regionibus prafer- — tim disfitis , adeó dete conjurationis fore regero : perfva-- : dere tento : immó tandem poft tertium vel quartum congres- - fum coram phantafiam ipfi lzfam probo, & vanam fufpicio- nem nullo niti fundamento demonftro ; ne fefe cachinnis, | & ludibrio exponens; nobilisfimz familiz dedecori esfet , ob- | | nixé rogo, fed irrito conatu. Tentabam quidem humores | " atrabilarios , quos é vultu ejus colligere non erat difficile, re- mediis , drafticis , fpecificisd; aggredi : ftatim autem, poft pri-. | mam exhibitionem ea averfabatur, metuens, ne & ego ad partes piftorum jam tranfierim, panem non comedebat, nifi. i fuffuratum eum esfe piftoribus 2b homine;qui nec ex a F 4 nec auditu patientis notitiam ullam haberet, fancté ipfi 1jura- b retur, Cum ergó fpes curationis omnis derolb ue. & aer | Ü ac vivendi ratio noftra morbo huic minimé convenirent; - is fvafi cognatis, ut abitum ejus maturarent , majusd; malum à mutatione loci precaverent. — ^5 d | * i ! OBSERVATIO XLVII. dd 4 D. JOHANNIS SCHMIDII, : Dc, | - MN SINGULARI ANTIPATHIA. | éd Pechmaaunus , S. 'Theol. Studiofus , à primá m | Ícopis pavimentum verri , nullà audire poterat ratione | ftatim anxius , cum difficili refpiratione , altos trahebat fpi- | ritüs, faffocationis tetuens periculum 5 cum preces inter ex. | improvifo in &dibus pavimentum vel fcopis ; vel ferulà tantüm levio- REO T NBN TISHUUHMARE DEEP ERNEEPE CANT ORTRUMS ON OM MANN T 6 bI N * 4 DE SINGULARI ANTIPATHIA, U3 MEE e LL amie e « leviore verreretur, fudore profluente largisfimo anxius, pal- - lidus, feneftram aperiebat, & cum altisfimis ronchis aérem itti: ex quà non raró profiliebat, fi ancillam fcopis fe profequi animadverteret. In plateis publicis fi preter opi- | nionem ferulà terra verreretur , quafi amens effugiebat;. imó in loco publico difputationibus adfidens, íi vexa gratià in lon- einquo, ita tamen , ut ftrepitus ad aures ejus pervenire posfet; | terra levi ferulà. 6ictenr. aufugere , vel primà arreptà fene- | ftrà aérem apricum haurire opus habebat , ut non fictam, non | fimulatam averfionem hanc fuisfe certum fatis esfet. An in .| pueritià ut minus grata res ferri non potuit; pofteà vel vexà, | vel contradi&tione, vel minis, vel verberibus fub ideà naturz .| adverfi aucta fuit ? Sécunddrh iilud: : Nitimur in vetitum fem- per cupimusq; negata. Sic quó magis contradictum fuit, | €ó phantafia fub impresfione mali vel natura contrarii magis .| abhorruit à Ícopis. .OBSERVATIO XLVIII. D. JOHANNIS SCHMIDII, VEN & SEcr10NIS CoMMopo Ix GRAViIDIS. Imium antiquos fcrupulofos circa V. S. in gravidis b fuisfe Aphorz[mus docet $ezis soffri 31. fed. 5. in quo recte 1 * interpretando miré fefe commentatores torferunt, - «ontrarium quotidié fieri in praxi videntes. Plerid; cüm ad | cotylas V. S. apud antiquos inftitueretur ; ne pabulum foetui | fübtraheretur , metuentes , ab eà Vm rant: Sed vix fatis- | facit iind hoc, tiodden & illi Hippocrate in epémediis tefte, , fangvinis quantitatem evacuandam ex caloris vehementià, ztate,virium robore, &aliisarguebant. An apprehenfio ma- | jer in Grecià à V. S. fuit ; unde facilé uterus moveri, quo e E : moto EE V us | OSSERVATIO. XLVID.O moto abortus caufari potuit? An graciliora contra fuerdge corpora , & in regione calidà & fi Iccá, in quà vix fufficiens non dicam, abundans fangvis generari potuit nutritioni propriz | & foetus etiam non formationi tantum , fed auctioni quoq; cum in noftris frigidioribus locis corpora fint £veuexa ; neq; adeó calidus fangvis , ut ad levem vel motum, vel fermenta- tionem ftatim uterum quod; commoveat. Certé ego in praxi 1meà fine noxà, tempore ingravidationis omni, urgente ne- cesfitate febrili, fangvinem tutó detraxi , non raró iteratis vicibus , non raró in fatis bonà quantitate , neg; unquam ali- quam indé percepi noxam , cum [aepitis. gravida majorem fangvinis quantitatem evacuent, quàm: per V. S. ordinarié .— emittitur, fine foetus debilitate; quid quod in hzmorrhagiá uteri non raró foetum V. S. confervaverim. c/. Raygerus Anno VI. Epbem. Curiofarum Obfervatione zoa. abortüs 1n gravidà febrici- tante bis V. S. impediti exemplum tradidit. Ego non in mor-: bosà, fed fanà abortum prapedivi aliquoties folà & unicà V. S. Ex plurimis unicum referre exemplum rei me jubet necesfi- tas, ut, quantam V. S. gravidis conferat utilitatem, pateat. — Viri apud nos confularis, Patroni mei magni, conjux | juvencula aliquoties abortierat, ita ut abortuum numen pené feptenarium vel oitolanued excederet. Solliciti con- juges meam implorant opem ut; fi posfibile per artem me- dicam esfet, abortus kl idk ais , vel ipfi faltem conjugi - non labes aliqua vel mors tandem ipfa ex tot abortibus acci-' deret. Quzro de circumftantiis, animadverto, circa finem? tertii , & initium quarti menfis, levi interdum interdum nul- là penitus data occafione abortum fhperyenisfe ; unde, quame- primüm fe gravidam esfe fentiret mihi indicet, maximoper&. | rogo. Interim uterum roborantia , calefacientia , moderaté. | exficcantia, (nam plus jufto eum humidum esfe, figna mon-«- | flrabant,) fossi etiam propinabam: cüm graviditatem. | mihi F Dr Mgx SuctióRIS Cowvono I GRAVIDIS. 15 pese vehi ti bdin, ut à cafu fibi caveret, rogabam , ne pondera alterutrà manuum ge(laret, vetabam , verbo , omnia, quz vel aliquam abortui anfam przbere poterant, fandisümé interdicebam , non negledis interim roboranti- |bus uterum. Circa initium quarti menfis venam ad z»cas fanguinis feptem » vel cito incidi jubebam, nec irrito füccesfu ; fic enim foetum confervabam inutero. Circa feptimum men- fem repetebatur V. S. & partus legitimus optimé difpofitus [ifie tempore luci Evene] & cim poftmodum eàdem quam amplius SDArtuk, (ed vivum femper enixa eft infantem, quod pluribus. Pullaigdum fiebat vicibus. Muliercule aliàs noftra abortum duorum vel trium menfium , infcià puerperà in fumo füfpendunt, & (ic prepediri abortum posfe credulis | perfvadent; fed irritó fzpius effectu , nec purà forté cum con- "fcientià. Nam quomodo providentia DEI confiftere cum - curà hac magicà posfit non perfpicio , non rejiciendam curam magicam exiftimo, cavendum tamen , ne fub fpecie cure pa- dum implicitum cum Dzmone fiat; ied hac alterius funt loci. | 0^ LOBSERVATIO XLIX. D. JOHANNIS SCHMIDII, TE De. - | | FaaupE MrzpricA SALUTARI. Raudem Medicam non falutarem. tantüm ,fed & ut plu- rimum necesfariam esíe; experientia docet, cüm nullis - precibus ; per(vafionibusd; fenes etiam & intelligentes lid ufüm medicamentorum perduci posfint ; juniores autem, /& infantes nec minis, nec pretio. Unde quó meliüs agro -morofo & relradlario- imponere Medicus novit, eó melius D * ; | Q ; ejus —— OBSERVATIO SUX. ejus confulit fanitati , maximed; hic prudentia Medici [mm T habet. Nam inoLOIS patienti fi morosé occurrat Medicus, non fiduciam tantüm , quam in fe pofuerat, ei adimet, fed | & obfirmabit animum ejus, ut monitis & prafcriptis medicis — aperté femper contrarietur. Experiuntur hoc mecum Pra- ctici, ut fupparafitari fzpius zgró & mulierculis adítantibus — opus habeant. Excelleztiff. Da. Simon Schultzius exemplum frau- — | dis medica in offero. 146. Aunt VI. Mifcellan. Curzof. propofait, ; cui aliud addere, forté non ingratum fuerit. i Venufta quzdam vidua Derotbea N/olffa dicta , fponfa atro 7 cis(imos patiebatur colicos dolores , ut mifere hinc inde qua- | tere corpus prz dolorum vehementià cogeretur:calida exter- — | na, & facculi avenà torrefactà referti ventri imponebantur, irrito fuccesfü. | Advocor , ut mifere opem ferrem, acceden- | tem his verbis excipit: intolerabiles patior ventris circa ingvi- na & latus dextrum dolores; quos fi tollere fine remediorum ufu posfes , gratisfimus mihi esfes hofpes : nam majorespotiüs . pati dolores, imó mortem ipfam paratisfima fum, quàm re- mediis uti,qua penitus nature mez adverfantur. Flatulen- | tam esfe colicam ex obftructionibus & conftipationibus or- tam , circumftantiz & propria confesfio docebat. , Propone- /bant cognati £vzvg,sz plurima ; me etiam medicamenta grà- - tis(ima preícripturum pollicebar: fed fruftra omnia: quero. cüm externa adhibeat, an ufum enematis admittere velit? |. | Multó, inquit, minüs, Ergó ad minimum te .rogabo; in- quam , ut cerevifiam calidam cum femine cumini & facchari | tantillo bibas. Annuit,fefacturam. Diícedens, mini(tran- tibus impero cognatis , ut pulverem 2 à me przfcribendum ce- | revifiz infpergant, ut vice unà cum cerevifià, cujus fapor fe- mine cumini jam corruptus erat, ebiberetur. Fiunt cauté | omnia : ebibit nefcia pulverem , & fepties exinde cum explo- 3 fione ventorum plurium dejicit. Accedo à prandio: fponté | füà 45 RO VELIE WIE RON ART mee NO a rA. i Dr FRnaAupE MzpiCA SarumcARir D7 fuà, inquit, natura officium fecit, cujus robori tutó posfuni fidere ; toties dejeci nullo adjuta remedio, ficd; cum largis- fimà ventorum explofione dolores cesíarunt. Tertio àdolo die cüm accederem , quero , quomodo fe haberet? Pancra- - ticé, refpondet. Ope tamen , cognatorum aliquis incautus regerebat, Medici; nam fefellit te Medicus, & cum cerevifià | pulverem tibi exhibuit. Patiens ad mentionem pulveris ffa-- || tim vomere incipit, &tormina priora fentire; que dolo etiam, | fed longé majori , cüm nec efculentis, nec potulentis fideret, . tollenda erant: nimirum cereviíia , quam bibebat , medicata erat, admiítis purgantibus , quorum ufu folutà alvo reftitue- batur: rogabantur cognati, ne dolum indigitarent, ne omnis .| deinceps exhibendi remedia prariperetur occafio. | OBSERVATIO L. D. JOHANNIS SCHMIDII, | De. VERME CaprrirTIs. Idua Georgii Sperlizg , mercatoris, dum viveret , apud nos, quinquagefimum atatis jam egresía annum, de : doloribus capitis conquerebatur derepente intolera- .| bilibus, qui adeó miferam excruciabant , ut infomnes plerasq; -| ducere noctes cogeretur : fentiebat in fronte curfum vermis, ' ut ajebat, ad aurem dextram , ex hac iterum cuniculos quafi, -| hinc inde ad frontem. — Ridebatur initio à fuis , imó etianx i à Chirurgo; qui in confilium trahebatur, Dolores vel ex va- !| poribus acrioribus vellicantibus meninges provenire; vel ex » humoribus atrabilariis, & proptereà acidis, cüm tempera- j , mento esfet melancholico, perfvadere tentabant. — Ipía veró | conftanter de verme hinc inde oberrante conquerebatur; nunc hic; inquiens, & digito monítrans locum; nunc illic D. n LC x buc E * hi NOU GTP UN Gov aT T atu TAL. vU y, TT - DSL. Am (CEA n Eg TIPSURSE AERERS PUR WAS Cn IE AEST 7e MEN n pius De a Ced D$ : Coss viuo IL ex curfu dolorem percipio. Purgabatur cerebrum Pdcd i revulfiva adhibebantur remedia, irrita omnia. X Quarunt . cognati ex me, num vermes in cerebro esfe posfint? In natu- rali, refpondeo, ftatu esfe non posfunt: fed prater naturam — plurima mirabilia in corpore noftro inveniuntur, ltid;cüm tàm conftanter de verme loqueretur patiens, non ex phanta- — fiz lzfione imaginationem esfe nudam exiftimabam; fed pos». | fe vivum etiam animalculum dolorum vehementiam &con- . tinuitatem cauíari arbitrabar. —Augebat opinionem, quód ex arte etiam prafcripta remedia omnia nullum penitüs ha- T buerint effectum. Svadebam tandem , ut cepam per medium difcisíam fub cineribus asfam auri admoveret: fequitur confi- — lium, & veloci curfu à fronte ad aurem fibi aliquid defcendere —.— fentit, ita, ut in aure pruritum animadverteret. /Egraauri- Eun: quousd; penetrare poteft, derepente intrudit for- titer ,& reftitare aliquid in aure percipit, quod dum exime- Jm ret, videt esfe fruftum articulum digiti longitudine e&quans, — vel exuviarum potius partem vermis alicujus; color erat ci- nericius , cutis glabra, ficca; monítrat mihi przdam; & de | victorià obtentà fibi gratulatur; & quid fentiam ; quarit. Com- ki presfifti , reípondeo, vermem: potiorem ejus partem edu- xifti; reliqua ; ut exanimis pene, parum tibi facesfet tedii: —— fed moriente eo , ab affectu integréliberaberis. Res,utprae- | dixeram , eveniebat: fequenti node levem fentiebat motum, talem tamen, qui fomnum non impediret; curfum ampliüs - non experiebatur: fed poft aliquot dies & capitisdolor, & fen- fus vermis haud ampliüs animadvertebatur: partem autem " reliquam vermis hucusd; nondum excrevit natura : fana as — vivit & incolumis. ; : S EM SCHOLION. Ii p variis corporis partibus vermes prater naturam invente fuisfc obfervationes docent, quas operosé huc partim ex. j | OWVEEGE 3 | NC TX -———ÉÉ—EUMRUEMUMTT TTE. 7N Om SS AD Sz re RS ; T D ipsdxn CAPITIS. | ng veteribus , partim. ex modernis tranfcribere parüm attinet, linicum mihi tantüm, pace curiofi Lectoris adducere liceat & Fulvio Angelíno & Vincentio Alfarío , Medicis & Philofophis Italis clarisfimis de verme admirando per nares egresfo , cujus iconem . defcriptioni premiferunt : qu& cum res & mira fit, & indagi- 1 ne digna, ned; autores hi in omnium (int anibas lubet hi- . ftoriam in compendio defcribere. Nobilis quidam Italus | €febre malignà convalefcens pruritum in naribus fentit; vel mucum, vel grumum fangvinis adesíe exiftimans , nares Hes phiolo fortiter emungit, & vermem excretum animadvertit medii digiti longitudinem zquantem , corpore crasfiufculo ! &rubro; capite nigro, duro, duabus acutis branchiis fcorpio- | mis inflar przditum ; pilos habentem rubeos, 6. pedes caput * verfus , aliquos parvos verfus caudam ; placide gradiebatur ; . &quatuor poft excretionem fine cibo fupervixit dies. Fz/vius Angelinus prolixé rem examinans, putat in ventriculo vermem. hunc fuisfe genitum , ex quo per ofophagum ; fomni tempore gradiens in bucce cavitatem pervenerit , & ore claufo, quod dormientibus confvetum eft, in narium fefe cavitatemrecon- - diderit , ubi tam diu latuerit, usq; dum vel vellicatione, vel 1notu fuo nares ad excretionem follicitavit: in cerebro autem - generari posfe vermes, admittere non vult. — A//z/iz; veró in cerebro vermium generationem non negandam esfe exem-- plis & rationibus probat : exemplum habet ex Azronio Benivenio referente , Philippum aliquem é dextrà nare palmz longitu- | dinis vermem excrevisfe : fcorpionem vivum in fecto capite . €dolorum continuorum vehementià mortui Profesforis Se- | menfis fplii Camilli Ferretti repertum fuisfe ipfe exponit: ratio- E nibus etiam rem confirmat, quz tamen, fi fub examinis in- |. cudem redigantur, vix alicujus momenti inveniuntur: expe- rimentatàm proprie quam Gc principium pere videntur; . .. nam J Anm. IX. NET MT ETC NE ACE EM STE EIL LE Uaii Lid iuo ES SAa sss ES csl -— 10 OBSERVATIO L. MATE Dow nam aliundé ad cerebrum delata animalia illa fuisfe quid ob- ftat ? Ut ipfe de lacertis ; de hirudinibus ex Ga/eze exempla ad- fert. Fernelius , fateor , /. s. de prt. morb. d» /ympt. e. 7. hiftoriam $ habet de milite, in cujus naribus villofi vermes duo inftar di- — | giti geniti & inventi fuerunt: optimé autem inventos additum is | ab illo, uti vero fimilius fuisfe exiftimo. |. Durum esífe vide- — tur pronunciatum Jacobi Hollerii l.1. de morb. int. c. 1. quibusdam ) vermes generari in cerebro; & quód adducit exemplum Itali .— cujusdam , cui ex frequenti odoratu herbz bafilice fcorpionem — in cerebro natum fuisfe fcribit, fidem fuperat. — Marcelles Doaa- - | tus de medica bif. mirabili c. 26. quamvis opinioni huic non ..— valdé contrarius appareat, quam etiam é variis Autoribus pro- bare allaborat, tamen hanc quod concernit obfervationem, valdé fibi eam videri dubiam ultró profitetur , fimuld; p//zi$ mentem /. zo. bif. zat. c. 12. Ícilicet ex ocymo contrito, & fub. .— lapidibus pofito vermes generari, é Ga/ez; Íententià 4. 2. de alim. facualt. refellit 1mó fcorpionum veneno prafentaneum .esfe remedium ex Dzofcorzde 1.2. c.:30. probat. "Taceo quod odo- rem folum bafilice ad ícorpionis generationem quicquam .— conferre ; vix vel leviter in philofophià verfatus perfvaderi po- terit. Longé dodctiüs Hzeroaymes Mereurialis l.i. Prax. c.g. Àà. cerebro vermium generationem locum nullum habere acu- — tisümé probat. Noftrum quod concernit fcopum, non in... doctrinà de vermium generatione explicandá prolixi erimus, eum à multis ex profesío ea tractata fuerit materia. Saltem A in cerebro vermes generari posfe ftatuere magnam pofcit cre- duhtatem. | Obftat cerebri frigiditas, obftat materie indifpo- | fitio, obítat caloris pauperies, quem ad generationis actum. necesfarium esíe nemo non fcit: & quamvis in meningibus |. venez & arteriz appareant plures, manet tamen frigidum ce- rebrum : obftat loci vel cavitatis abfentia ; quid quód infinita í | atrocia fymptomate dolores; vellicatis meningibus, perpetui, | — TOTO TS P DEMIT———99 L7 t prn tm | D ab VrRME CAPrTIS. is br deliria; POM motis, mania etiam ipfa e creltdten: im- posfi Td ad minimum foret; ut in eam excrefcere molem juxta omnes dimenfiones fine mortis intempeflivz accelera- tione posfint, prout ab Autoribus defcribuntur. Nofter ver-. | mis faltim non articuli digiti longitudinem, etiam crasfitiem | obtinuit; fed vàldé verifimile eft; illum per auris os petrofum | in horto (nam in eo habitabat foemina patiens) in gramine | decumbenti & dormienti irrepfisfe; & cum propter etatem, .| & varias adverfitates cerebri humiditas fort tam magna non . fuerit, ut in juvenibus esfe confvevit, relictum eft inter cra- . nium & cerebrum fpatium aliquod , non occupante copiofo cerebro omnes cranii partes , unde locum gradationis habuit, quam mifella magno cum dolore exactisfimé fenfit: in fronte | autem & circa radicem narium plerumq; fieri gradationem . conquerebatur ; unde propter infomnes noctes, cüm curfus | vermis esfet perpetuus, vix non in delirium incidebat , cepas fub cineribus asfas dulci fuo halitu,an calore etiam ? ut fvave futurum vermi pabulum aníam exitui prebuisfe valdé videtur . verofimile: nam ficut odor & fapor gratus aliis in corporis locis nütrimentum vermibus przbet, ita, ut ad ejts motum vermes quod; moveantur: fic ad contrarium odorem fugiunt, | res patet exemplo quotidiano pediculorum capitis & lumbri- | - corum, in quibus pellendis inter alia quid mercurius praftare , posit; ve manliercnle noftra norunt, z "OBSERVATIO!LL D JOHANNIS. SCHMIDII, i63 s deqqr d LT Vocrs. Ix TERCEPTIONE. Aftor quidam Regiomontanus, vir annos natus 45.'COn- ftitutionis calida ficce- ante fexennium gravi cum €a- - : - tarrho- conflictatus eft, qui per nares cüm exitum non "T EK 2 habe- ND urn ERR E Saec MS ON 7 x i — BU NM SUOBSERVATIOSLE 50. haberet, ad fauces & pectus molefté fatis decubuit: unde vocis raucedinem & loquelz aliqualem expertus eft difficultatem ; qua tractu temporis fublata eft, ita ut expedité fatis loque- retur. Recruduit autem brevi malum, ita ut publicé , claré &articulaté , quamvis non fine moleftià ; privatim autem diffi- eilius, & minus articulaté loqueretur; donec Anni 1675. men- fe Julio talia malum incrementa furneret , ut nec publicé, nec privatim animi fenfa perceptibiliter & clarà loquelà exprime- reposfet: quod malum diu urfit ; fenfit in faucibus, palato, usd; ad pectus aliquam conftrictionem , unde loquelam fibi - quafi intercipi deprehendit. Obíervavit autem vices nota- biles, loquelam promptiorem esíe à cibo fumpto , inter ofci- tandum, in animi motibus , mané à fomno expergefacto, quando à longà taciturnitate primz voces exprimebantur,fed | brevi intervallo res eodem recidit. Aliàs refpiratio fuit li- | bera, ned; ullum in actionibus naturalibus dictis fenfit in- commodunL. - | SCHOLION. Uz ad vocem & loquelam formandam concurrant orga- V d na, & Anatomicorum & Pathologicorum docent libri, | larynx nimirum; lingva, earum mufculi , nervorum tertium |: par & fextz conjugationis, uvula, fpiritus, certo refpectu | thorax, & mufculi intercoftales , quód ar , five exfipiratio ad vocem deficiat; unde partibus hifce leis pro gravitate lefio- AA 2E E- laryngis; cui fpirituum defectusaccesfit. Ex conftrictis quippe mufícus | .. Ds MtiRA Vocrs IxTERCEPTIONE, mufculis & in iis nervis; fpiritibus liber tranfitus praclu(us . eft, vel , quod verifimilius , defecerunt fpiritüs ad vocem for- . mandam necesíarii: hinc evenit, ut iis auctis à cibo fumpto, vel intentis in animi motibus, vel collectis mané à fomno, & à longiori taciturnitate , fermo expeditior ad breve tempus esfet , exhauftis autem vel imminutis fpiritibus prior loquelz rediret difficultas. Mufculorum autem laryngis vitium ar- guit prima mali origo, cum ante fexennium gravior ad fauces defluens catarrhus & raucedinem & loquela ftatim concilia- verit impotentiam. Convulfivum autein quafi voco motum, . cüm contractionem ad pectus , cum quà loquela quafi inter- y cepta eft , Dn. Patiens perceperit ; flatulentum veró fuisfe fpafmum forté ex hypochondriis non levis fuit conjectura , proptereà contractio ea non perpetua fuit, dis(ipatis fcilicet vaporibus , fpiritüs, medicis animales dictos, mentientibus, mufculi ad naturalem formam redierunt, mox aliis iterum €ó delatis malum recruduit & auctum eft. Pulmonum debi- . litatem aérem fufficientem ad vocem formandam non füppe- ditantem arguere haud licuit, cum liberrima fuerit refpira» tio. Unde autem ortus fit ille fpirituum defectus , confide- ratione dignum ceít; an ex nature non fatis roboris ad füffi- kientem generationem habentis debilitate , an ex causà quàvis yel externà vel internà nervos comprimente, fici; tran(itum per nervos füfficientem non permittente ortum traxerit ? Ve- rifimile eít ex catarrhosà deftillatione nervos taliter compres- fos esfe, vel ex hypochondriis etiam vaporofam materiam tranfitum fpiritibus liberum non concesfisfe. ^ Ceterum vir Alle prafcriptis remediis internis pariter & externis commo- diüs habere coepit , fic ut clará fatis voce officio fuo fungi pos- - fet: aft febre correptus acutà obiit non ita pridem. —— vi ; "à "T ] CIE DES n | OBSER- ES od o uaa LE S rmmauain H n | uM LIL ^ uis a. 7 D. JOHANNIS SCHMIDII, EC De, Cortrcri CBRoC c ENS. a Mens CurI INDUCENTE. ME. Kill Olores varias corporis partes occupare posfe quotidié videmus: que autem pars maximé omnium fenfilis : fit; inter Practicos disquiritur. Abfoluté rem deter- E minari posfe vix exiftimo , cüm caufa continuum folvens in . Y parte minis fenfili in quantitate & qualitate excedens vel gra- : 5 vis externa majores & diuturniores facere dolores posi t, quàm fi in fenfili maximé parte continuum folvatur à materi | quantitate magis, quàm qualitate peccante: aliàs cateris pa- H ribus vix ullum dolorem aurium dolorem fuperare in praxi | expertus fum; unde brevi inflammatio excitari poteft, hanc &yeumía » delirium , & nifi materia citó ad fuppurationem du- catur, mors dbnioi dierum decurfu excipit. An inflamma- tio meningibus fibi proximis communicata tragoediam brevi — abfolvit? In doloribus arthriticis multum in materie acrimos — nià , aciditate, partium jam vel ftupefcentium vel minus ftu- » peícentium difpofitione, vel «gri etiam patientià fitum esfe Ei quotidiana docet praxis. Novi xgros ad minimos tantüm | d dolores miferé exclamantes , imó 'infotires ftatim ducere — noctes: novi alios, qui forti animo dolores fatis etiam graves ^l fuperárunt; inter quos vir apud nos primarius numerandus | 2] venit, qui cum à chiragrà miferé difcruciaretur , rubentibus. digitorum articulis plerisq; nullum tamen vifitanti amico | doloris indicium dedit, quin potius exporrectam dextram | fortiter pro lubitu comprimendam prebuit ;ad quam "e M non levem compresfionem, nec manum retraxit , multó mi-- d nus in | CENE ON TN IB eS Not. Dr $rusonE Comis A DoroRnEr Cotico. 5; nus "damore; vultu torvo aut triitiore mole(liz: fenfum. pro« . didit, & plusquàm Stoico animo fibi & fen(ibus fuis imperare fe posfe. monítravit. In nephritide, in colicà pasfione quan- tum agri fentiant cruciatum , notum eft; i ita ut in deliquium animi incidant, i imó fenfus communis à doloris vehementiá obfufcetur, quafi, & pars ftupefcat, ut dolorem ab externis inductum , gravisfimum licet, non perfentifcant. Tale quid , accidit Georgio Sperling » Mercatori apud nos, menfe circiter Novembri , qui ex efu flatulentorum in colicam incidit pas- fionem, qua per totam noctem miferum vix non ad defpera- tionem torquebat. Exledto profiliens abdomen fortiter com- | primit, é£uzipAsu elàconjuge exhibentur calida plurima, vene | tri facculi imponuntur. oleis deftillatis abdomen inungitur: ; que cum omnia fübitam ferre opem non posfent, calefactz fornaci fortiter abdomen admovet , calore ejus opem. fibi laturus : interim. me advocari jubet ; accedo circa fextam ma- tutinam, & in indufio ftantem & fornaci aqualiculum appli- cantem invenio : monet agrum de adventu meo uxor, & ut in le&um fefe componerct, orat: ipfe invertens corpus in- dufium circa ventris regionem totum combuftum ut flamma . etiam hinc. inde, ferperet , animadvertit ; perterritus ignem manu in indufio exftingvit , & in le&um fefe componit 5 coli- ca pasíio ab injecto enemate brevi fopiebatur,, adhibitis fla- tüs difcutientibus, & aliis remediis internis; fed abdomen to- |! fum ita combuftum erat, ut undid; eS refertisfimum esfet , que Chirurgi t manu per quind; feptimanas tractabantur; & xgrum vix non in rabiem agebant, nam plurimis iri locis | fuppurabatur materia, que ulcera przbebat dolorifica. Patet . hinc, quód uti lumen majus minus obfufcat , ita & dolorem münorem prz majore non percipi: nam ubi leviter tantünx pars €orporis aliqua .comburitur vel potentiali , vel actuali ignc ; molefüsfinius fentitur. dolor ; aft hic totum abdomen - eomm A PE Tu MERI II Re NM - "47 56 OBSERVATIO LII. combuftum non percipiebatur pr inteftinorum doloribus i intolerabilibus. Luo JU E OBSERVATIO. LIII | | x * D. JOHANNIS SCHMIDII, | De; — PER TINACI ArLvr COoNSTIPATIONE. Nter 6. res non naturales Medicis dictas excreta & retenta N quod; numerantur. Nimirum cüm corpus totum, omnesd; — ejus partes quotidié per appofitionem vel asfimilationem. | refarcire debeant id, quod vel per infenfilem tranfpiratio- nem , vel quocunq; modo alio deperditum & abfumptum eft; ul potu indigemus & cibo, qui cüm ingefti non ftatim apti fint). ut in partium abire posfint nutrimentum , varias prius fubire | mutationes debent , digeftiones, concoctiones; quibus utile ab inutili, homogeneum ab heterogeneo , ab alibili fucco ex- | crementa, per varias in variis partibus factas depurationes d feparentur. Rudior concoctio , vel ejus potitis principium in P1 ventriculo beneficio fermenti berficitid ubi difpofitio fit,ut | humores per venas thoracicas lacteas ad partes nobiliores || amandari posfint , crasfüum autem & ad partium nutrimentum — ineptum excrementum per inteftina € corpore exterminetur. — Nolumus cum $aziorzo exactarn ingeftorum & excretorum pro--- portionem ad ftateram appendere ex arte ejus ftaticá,ne cum — illo vapulemus ab Bppelyre 0bicro acutisimo Medico; in 4/aloga judiciofo hac de fententià fcripto. Hoc tamen negandum. L9 non eft, fi feparata ab utilibus excrementa coctionum omnium - 4 non excernantur ; plurimos inde oriri morbos, quod vel: 1 1 libet videt, ac ut de alvinis in przfentiarum dicam excremene - ! tis; fi debito tantüm apud plurimos tempore non excernan- 1 tur ; capitis dolores, torpor, flatuum proventüs oriuntur, tur. A bantur concodiones reliqua , cibi idis. deperditur. Nam - fomptó la. cR. ^ Dr PERTINACI ALYI CONsTIPATIONE. 0. VN fümpto quotidié cibo , quotidié quod; cumulabuntur alvinz excretiones; quz retente talem tandem caufare posfunt alvi -» duritiem , ut motu naturz inverfo ileus non raró fubfequatur, . vel ipfa etiam concilietur mors. — Cujus exemplum habet im- | mortalis Rzver. in obfervationibus fibi communicatis à Sa». For- | 7zwio.obf.:$. Posfe autem non raró alvum diutiüs ita: confti- pari, Practicorum docent obfervationes. The». Barrbolians | Cent. 4. obf. 4o. (9 cent. 5. obf. 4o. Hif. Anat. exempla tradit aliqua. (Phil. Salmuth. cent. 3. obf. 26. mentionem facit foeminz (imul | & illuftris alicujus viri, qui intra duarum vel trium feptima- narum fpatium vix femel egesferit , & cen. z. obf. 55. intra fe- |ptimanami femel tantüm alvum depofitam esfe refert. Et | quod fidem pené excedit quamobrem fidem verbis fuis habe- | ri petit; obf. ejusd. cent. os. memorat, fervam aliquam per pla- | res menfes adftrictam habere alvum tünfvesiste] ita ut quinto | vel fexto menfe vix femel excerneret: parum autem eam co- , medisfe , caputd; perpetuó doluisfe , enemate tandem follici- | tandam i iuper fuisfe alvum. Per fc(quiannum ícybala re tenta & per enemata triginta foluta in illuftri perfoná fuisfe;. | obf. 24. cent. 1. exponit quamvis hzc obfervatio dubia quzdam | habere videatur. Hezr. Smetzus 2n Mifcell fenis Ib. ro pet. hifto- | riam habet pueri t4. annorum , qui tantam à 5. menfibus alvi , pasfus eft tarditatem, ut. fine enematum ufu nihil aut vix quic- | quam excerneret. Super omnia exempla Besed. Sylvar. cenz. 2. | conf. & refponf. Med. Conf. 98. p. 311. de veftali refert , quod alvus | ei adeó ad(tricta fuerit, ut biennio cum dimidio nil alvus de- | jecerit , quanquam pluribus , iisd; per os asfumtis, per clyfte- res & fuppofitoria admotis, uti & umbilico appofitis genero- | fisfimis medicamentis fict follicitata: cujus rei mira ipfe caufam expofiturus prolixus , & forté fatis accuratus eft. Ex-- E mu annumerari prs meretur Obfervatio. —' 5 i MEAE Qc] * - Mh. E DUX. 1. — RU ner WE lum ullum unquam percipiebat ; cum tamen circa praecordia angeretur, ut non raró quafi in animi deliquium incideret. | Meam igitur implorabat opem. | Animadvertebam draítica — remedia nullum invenire locum queis adhibitis alvus inagis | videbatur conítipari: unde humectantem victüs rationem y. | largioremd; potum fvadebam. — Sed uti preceptis medicis pa- P rum erat morigera , non posfe fefe tam levem comedere ci- bum, ned; ultra fitim bibere, refpondet; & cüm ab ufu re- mediorum etiam abhorreret, ubi urgere videret necesfitatem, ad duo refugiebat afyla, vel enim de e/ezarza humectante |. | & laxante nucis mofchatz fumebat quantitatem ; vel de pileiis. | meis deoppilativis in hunc ei ufum prafcriptis feptem deglu- | | tiebat , unde folutionem alvi habebat levem: alvus tamen fta-. tim denuó conftipabatur, que exigentibus & monentibus, queis cum conflictabatur , fymptomatibus perpetuófollicitan- daerat. Aliàs fatis fefe habebat commodé ad munia dome-. ftica obeunda aptisfima : athletica apparebat-conftitutio ex- terna,ex quà nemo unquam, tot illam patiaffectüs, judicare potuisfet, Quando animi gratià extra civitatem vehebatur, | anxia propter induratam alvum, & fymptomata metuens gra-.—— viora , duo femper fecum vehebat modó dicta prafidiajadque ut ad facram refugere posfet anchoram. |.Defectum fermenti.— acidi affectüs hujus caufam fuisfe unicam omnia edocebant,. À bile enim, quà illam abundare ex celeribus animi motibus. j | judicare non difficile erat; infringi illud; & in infipidum | | | verge- Conjux Cafparí Gellert pi& defuncta , temperamento, quod ealidum vocant, & humidum, annorum circiter 26. obeía, genas perpetuó rubentes habens, parüm bibens, parüm come- — dens, perpetuis pené divexata capitis doloribus, palpitatione » perP : FERE 2 cordis laborans fubinde, ructibus vexata, omnimodam alvi | patiebatur obítructionem , quam nunquam fponte fuà vel per. .| fex & ultra annos depofuerat ; 1mó nec ad excretionem ftimu- EUER CO Ste IR es Dr PrzRTINACI ÁLvI CowsTIPATIONÉ, vergere excrementum , unde nullus in inteftinis fuit unquam ad excretionem ftimulus, certisfimum erat. Mirum interim videbatur cognatis, quód obeía esfet, & cüm parum ingere- ret, nec unquam aliquid excerneret , unde non füftineri tan- tüm, fed augeri quoq; potuerit corpus? An copiofus humor - lacteus , per thoracicas venas ad cor delatus, fuis factis con- codionibus ; & excrementorum tenuium per 42gAov 2jgzrvoiap y quantum per naturam fieri potuit, expulfionibus , non refar- . eire tantüm deperditum, fed & augere fuübftantiam carnofans | potuit, etiamíi excrementa feparata non fuerint ? Nam quod in excretione non potuit natura , medicina compenfavit ; un- de fi quid alibile fuit, illud per venas lacteas ad pleniores di- geftiones , coctiones , & tandem asfimilationes perficiendas, ad partes coctionibus dicatas amandari potuit, - E ss OBSERVATIO LIV. e D. JOHANNIS SCHMIDII, Ww-— CMPVSPEE (OTCV——— VUONAPNEIMNE MRNA C e —— | De, ANOREXIA MIRABILI. Onefti & fpectabilis , dum viveret , viri Gerbard; Roggen relicta vidua , preclaris tàm animi, quàm corporis do- tibus pollens, fenfim fine pregreísà aliquà causà ex- | ternà cibum minüs appetere incipiebat, de nullo praterea ; xonquerens faftidio ; de nullo tedio , nifi quód nil comedere, | nihil quod; bibere posfet.. Temperamento autem cüm cali- . do esfet & humido , aqualiculum habebat fatis capacem; & ge- . mas, ut venu(ta erat, rubentes. Rogárunt fzpiüs cognati , ut | opem quzreret medicam. Ipía veró cüm remedia faftidiret, | 4emper contradixit, cüm fatis commodé haberet , nec ullum « fentiret malum : cur ergó; inquit, medicinam adhiberem? Sana fum, & fatis obefa : nonné quilibet me rideret? Sufficit E TEE | $2 exigene 140 OssERVATIO LIV. hom exigente necesfitate medicamentorum capiftro collum fub- dere. Continuabat interim, imó indies augebatur gvoes£ía, — ut aliquam virium fentire jacturam inciperet. Variainterim — praparabantur fercula, cum condimentis variis, pifces, car» — nes , aves fructus horzi omnis generis, &alia apponebantur; | quibus fana fzpiüs delectabatur , fruftrà omnia: & quod mi- rum erat, non faftidiebat cibum vel potum; 1mó videre eum poterat , & ejus odore non offendebatur , fed comedere peni- tüs non poterat, quód nullum fentiret appetitum. Cum per- fvaderetur , ut jufcula faltim ; quó corpus fuftentaret; ebiberet, imposfibile fibi hoc esfe, & pejus fefe fine dubio habituram, — imó rejecturam fe ingeftum omne regerebat. Daurabat affe- — tus per 17. feptimanas, in quibus perparum, imó pené nihil || biberat , multó minus autem, imó vix polonicum.grosfum .. valens comedérat. Vocor tandem, num ad aliqua posfit per- ^ Ífvaderi remedia. Cüm defectum fermenti caufam affectüs | hujus cognofcerem , illi appropriatis mox fuccurrere medici- | nis tentavi. Verüm utiácibo, fic à medicamentis longé ma- jor erat averfio. Nil fibi hec profutura perpetuó dicebat, .| cüm fana esfet. Tandem prater fpem vehementisfimam na- rium patiebatur hzmorrhagiam , quam cognati nullisartibus | fedare poterant. Advocor, venam ad revulfionem facien- | dam incidi curo, anacollema fronti applicatur, linteum in| acetum rofatum calefactum immerfum hepatis regioni adhi- | betur, lapis hematites in fübftantià &tincturá propinatur,na- — res fungo ( povis dicto) obturantur,, ficd; fedatà hemorrhagid | exanimis pené ad fefe rediit, & ad jufculi ufüm per vim per- | fvafaeft. Recrudefcebat autem ad levem motum malum ,ut |] rübentes initio genz & labia pallefcere ftatim inciperent, | quem pallorem ad ultimum vitz halitum etiam fervabant, | Redire quidem aliquatenus videbatur appetitus; ita ut jufcu- — | Ta; & ovum forbile bibere inciperet; relinquebat autem he-.— | 5 moras | T d CE V ENEIL da SESS S xs * pt ELA ; C E cbr Ab TTC Qe RDUM M. ced Dr ANOREXIA MIRABILL —— Ma | amorrhagia hzc tàm gravis cachexiam; hanc éxcipiebat anafar- | xa, quz , liberaliüs licet , fruftrà tamen adhibitis remediis ob exhauftum cum fpiritibus calorem ; tandem in beatam defi- ncbat drum. j SCHOLION.. C & potum adi totius confervationem , deperditi: ré- ftaurationem , in crefcentibus ad corporis augmentátio- - | nem necesfarium esfe , fine his vitam confiftere non posfe or- dine natürz; vel dnfaris plotatu & vagitu fuo comprobat. Nar- rant quidem-Aütores' exehtipla, pér plures dies, menfes, an- | mos etiam vitam , fine illis confervatam fuisfe-" Confulantur inter-alios Salmuzb. c. z. obf. t0. Borellus cent. 2. obf. 6$. c. 3. obf. 35. e. 4. obf. n. Smetius Mifcellag. p. $31. € p. 395. inter alios omnes | "Marcellus Dozatus , ut ingeniofisfinius Scriptor ; ita in recenfen- 1 dis hiftoriis plaribus prolixüs fatis eft 7. z. H7. Mirab. Méd. c. 12. | pego. & triplicem abftinentiz hujus infolit tradit caufam ex » aliorüm mente , queis non contradicit, & fic pro veris agno- | fcit. (a) Pituità infipidà plurimà iBfeFEDe esíe homines iftos, , que fenfim in alimentum corporis abeat, quz cüm copiof& fit; & calor debilis; per annos etiani confervare ad minimur corpus posfit. (8) Corpora esfe indisfolubilia & parüm ex- halabilia, quz humore nativo tenaci ; ned; caloris nativi de- aftioni facilé cedente confteRt ; qua materia tota fenfim à ca» | lore debili confürnatur ; & cum fatis fit tenax & pura, nullis | pené cenciliatis excrementis tota in alimentüm fenfim abeat. (y) Aére etiam fpiritüs nutriri pose prolixé defendit ; & ad contraria. argumenta refpondet. Imrortalis sezzerzu; plures |; habet hiftorias rei hujus /. 2. Pratt. Med. Part. 1. feti. 2. c. z. fimul & plurimorum quafi in compendio refert opiniones , L£cerz inprimis, ad quas refpondet ; & ad melancholici hümoris poltionem. & aptitudinem ad lentam confumptionem $3 | confu- PIUURU LUE T WV e oU E tim fi ribi fit, ee eum Spes NO quód. lile acidpl E non magis incidat , & materiam alibilem confümat , quod - : raculofa exempla , quzdam fidei dubie ;cüm impoftura ma- | b imponatur , vel religio & devotio. aliqua extraordinaria finga- Heo LL LLn OssehvATIO uv. p dice - po Sennertus ad occultas fuas aD ime vel difpofit ionem. peculiarem , quam humor ab utero in plerisd; acceperit,cüm | plereq;. puelle fuerint. Ego controverfiam hanc. prolixam | "T fatis meam haud faciam, cüm inítituti ratio hoc non permit- S ii | 8. tat. Adrem totam quod attinet ; exiftimo , quedam esíe mi- litioforum hominum fit imperfcrutabilis ut vel fimplicibus . »| : Bee tur , vel quaftus exinde fiat, nam auri facra fames quid non. iiortalia cogit pectora. Dari tamen abftinentiz diuturnio- | ris cafüs aliquot, negandum non eft. Ad fpirituum confu- 1 gere nutritionem, nimis longé petitum esfet argumentum. — | Anin fermenti naturá tota confiftit difficultas? Quod medio- cre cüm fit, humore etiam, in quem operari debet, ciifteate P vifcido, es ; excrementis parüm referto, corpore non adeó. gerfpirabili & ad refolutionem prompto , diu pro fermenti. conditione & humoris receptione vita fine nutrimento inge- fto confervari posfit ;.confervari dice, non. augeri.- Ad ca- fum noftrum ut propi accedamus; "ifie Ri infi - »» peas up. cach X ym ote e RP: poris Chtauca es fatis fuit, cüm de im &p pruritu db: exh s lationem impeditam perpetuó conquereretur, quà prapeditài «erpore plethorico non potuit tandem non fangyis ferment; tionem concipere; ob quam hamorrhagiaí fübfecuta eft nariun PS OESEN ii | | . Hu Hh B. MK T h ECC COBSERVATIO LViscr dui: D. JOHANNIS SCHMIDII, uu De5 Bou AsPERA ARTERLA CaussA 1 Tussis MorssrT4. se quadam venu(ta annos habens 18. 4brabami Docus , . Mercatoris apud nos filia, de tusfi ficcà conqueri coe- pit; quz fuccesfu temporis adeo exafperabatur , ut, | qu& interpolatis anteà moleftàrat vicibus , tandem inces(abi- liter torqueret catarrhus nullus aderat ; quod rejiciebatur, fpuma erat vifcida, cui puris figaram referens quid fübindé . admiftum erat ; cibum capiebat pené nullum , febris cum pu- | tridà juncta , erat hectica; calor totum depafcebat corpus ; vix . osfibus harebat. -Adhibebantur intereà à me pulmonibus di- | cata, & febris ardori refiftentia remedia varia , in forma quà- | libet pro re nata ; euporiíta quod; mater, non tamen fine meo . confilio, propinabat. -Excernebat tandem lapillos friabiles | plurimos cineritii coloris , que excretio fatis diu durabat, , Non negligebantur interim remedia, Experiebatur majus - emolumentum ex decollorum: pettoralium & valuerariorzze ufu z | bina» veronica » tusfilago s pulmonaria maculofa, fuyuba multum | Conferebant : pulveres prater azeibetticum Poterii & antimon. día- | phoreticum vix ferebat. Esfentiz, tin&urz calorem exafpera- | bant: fpinalis medullz inunctio levi manu facta ardorem re- num vel ad tactum manifeftum multüm temperabat , prafer- | tim ubi linimentis refrigerantibus facchbarum Saturzi addebatur, ' Remittebat tandem Peu tusfis imminuebatur, quie tamen |! fine lapillorum nunc majorum, nunc minorum excretione E: raró fentiebatur , fic; tandem DEI beneficio à prafentaneo portis periculo eripiebatur. Metuebam ; ne à lapillorum Bor. acumi- YA4. - OssskvATIO. Lv. phthifin , hzc in mortem defibbtwid fed docu opht d hofce in bronchiis pulmonum hafisfe , quz non tàm facilé — lzdi potuerunt. Ned; tamen adhuc omnis tusfis eft expers, i: quz tamen, fi dietam obfervet ftrictiorem , prefertim aérem | vitet frigidum, humidum afperiorem, levis fatis eft; inte. — rim deperditam carnem & duet vigorem perfedié recupera- — vit. Evenit nihilominis, ut fubinde adhuc lapillos ; fed val- £l dé exiles excernat.. m- dOHOLFUN S ue 4 Vie in variis corporis partibus generari lapillos ; certum In renibus generari & veficà, quotidianum eft. In | veficà bilarià , preter alia exempla , ipfus nuper udin in Celfisfimo quodam Principe plus quam 40. reperi varie magnis | tudinis, friabiles tamen omnes. |. Rariores funt cafüs in reli- ^ , quis partibus repertorum ; in pulmonum tamen fubftantià - ipsà invenit lapillos friabiles pbrlzpp. Salmanth. c. 1. obf. 7. Marcell. Donatus bift. med. mir. c. 30. p. 185. 1n pulmonibus etiam inven- I tos fuisfe ; prolixé é pluribus Autoribus exponit. . Confer | Mifc. Cur. A. V. obf. 132. Schol. obf: 222... De materiali & effciens | te calculorum causá agere, inftituti mei non fert ratio. Video | is | tantum Autorum penitüs inter fefe disfentientium numerum. Cuilibet fua placet Juno, interdum & Helena. Ego huic me committere oceano periculofum valde esfe video. Non ims | meritó tamen immortalis Caf. Hofmannnus l3. Mff. c. 122. inter | calculos renum & veficz; & pulmonum & artuum tophos dis | flingvit. Caufa concretionis videtur quidem esfe eadem, dia | vería autem materia. Digna lectione judico, quz in azzoratió — ad capat hocce Vir ifte magnus confignavit. Noftram infir- - mam quod concernit; hafit materia in pulmonum a , unde. Tay EN PS TUR Nm -Dz EuronisTO Iw NiMIO SANGVINIS FpüXH, T4j j inde anbelofum traxit, jam ante tusfim, fpiritum, quz to« . phorum naturam. idis exliccatà humiditate per fuligines 1 continuas , quz ex corde ad jc deferebantur. Sed. "e 1 ais e» m pjoa, h | - d Ds .OBSERVATIO LVL . (75 0D. JOHANNIS SCHMIDII, do ocoutts omo tuts abe c dr aed DER |. Euronisro In Niuro SaxGviNis Fruxu., Idua plurimüm Rev.'& Amplisf. pz. Fried. Scheningit o. " Ecclefiaftz olim Parochialis Ecclefia. longé dignisíimi JA annos habens 45, temperamento humido calido pr&- | dit , haemorrhagiam uteri patiebatur maximam , tantà enim in copià fangvis profluebat, ut feré omnis efflueret : é&vacópociw | venz alicujus factam esfe , non obfcura monftrabant figna, Meuse. enim erat , fatis oi. & motü pene omni deftitu- j tà fangvinem totudabat, qui fermentans, quà poterat parte; ! exitum quaerebat , & motu ad uterum facto vehementi, al eiue ruptá venà profluebat , tanto cum impetu, ut parüm abfuerit; | quin animam efflaret. | Color faciei floridus ces(abat ; oculo- | rum acies obnubilabatur, verbo , vix aliquid vitz füpercrat. , Advocor, venam incidi jubeo its. circiter uncias, cüm ultra | progredi vires non permitterent : lapidem baematitem propino ' in fubítantià, propino in tincturà /azgvznems draconis , corallia fodium fixam exhibeo , ventri admoveri jubeo cerulegm linteum animer [um aceto calido : "frufirà omnla : cortices aurantiorum imma. zurorum virides adhuc in aquà decoctos diligenter propino, ex perior emolumentum , fed non tollebatur malum, tandem | flercoris failli calefacti parüm ventri applicari jubeo, & ftatim E E fifti hamorrhagiam experior cüm autem fubinde ba | ene NOU eoae. ' - B na. X. : 146 "ec srgpOSsERvaTIO INMTIE4 000 90 M cidivam pateretur, lemper eo remedio levata fuit. A cüm | & frater hemorrhagiz narium obnoxius esfet, ficd; quafi con- | natum esfet malum; in cachexiam tandem iniu quz " aliquot annorum decurfum finiebatur in mortem. - gr . Eodem morbo, & in eodem vehementie gradu laborasfl j bat pl. Rev. & Ampl. Dz. Ifa4ci perloff, Petro-Pauline ecclefie | Symmyftz dignislimi vidua, annorum 47. temperamenti cali- j di humidi , habitu carnofo cupa quz internis adhibitis re- mediis convenientibus pluribus, 4eceilo praprimis millefolii ^ & corticum aurautiorum immaturorum juículo etiam ex poretbum | duabus 4444 milefolii & parte una viui Alkaze dicti cum ovo facto, multum quidem levabatur, in hemorrhagià. autem ipsà | Mebefarnti féaillum ffercus , falvà aurium reverentià, celerrimé | H omnium fangvinem liftebat , ficd; omnium prater. adftantium | " opinionem , qui extrema ut faepius opinabantur , * gravi "i hoc morbo perfecte liberabatur, continuatis nihilominus in- crasfantibus fangvinem ; : 0 fermentationem fientibus reme- diis internis , ficd; bené difpofita per plures vixit annos, E admodum febre malignà correpta obiit. OBSERVATIO LVII. | , D. JOHANNIS SCHMIDI, — | De, ^a Pil VENA& SECTIONIS Ix R AUCEDINE. E Uvenis quidam 2j. circiter annorum , optimz conftitu- j tionis, N. Kegge dictus, catarrhum patiebatur molefté caput | affligentem , qui per us pilulis ad eum ufum accom- | | modatis imminuebatur;, depluente denid; ad fauces defluxio- | ; ne ,cui rzd;ce chio in ALME pectorali decocta occurrebatur, | | ; Tandem fvafü nefcio cujus vena incidebatur, & raucedo in- | : dics manifeíté augebatur ; quam adhibitis nefcio quibus,opti- | MM —ecm—— PT «o» 29 e rn LEE . mis licet remediis perpetuó fervabat, nec ad hunc usq; diem, . aliquot licet elapfi fint anni , à moleftà raucedine liberari po- teft, fanus aliàs & ad omnia munia perfecté obeunda idoneus. Rolndim certé, idem me obfervasfe in pluribus aliis raucis, qui dum opem meam pofícebant, caufam nullam interdum moleftiz fuz pertinacis habebant, cüm autem perquirerem, . num incipiente raucedine venam (ibi incidi jusferint, affirmà- runt. Nec me hucusq; fefellit exemplum , raucos omnes, quibus raucedo nullis tolli remediis potuit , venz-fectionem adhibuisfe , cui foli caufa raucedinis adfcribi potuit: nam au- dacter femper pronunciare potui raucis , vena tibi fecta fuit, & inde ille lacrymz.- ! IE — OBSERVATIO LVIII. |. D. JOHANNIS SCHMIDII, là — | Arrkeru HvysrERICO CunATO. pan MN ps NoxA Vii SECTIONIS IN RAUCEDINE, t4 »- Irgo quzdam venufta fatis, annorum circiter tiovett« decim , infomnes ducens quvu mira & inconyenien- ! tia, vix fatis etiam pudica cüm fidhsretür, mater, ne in pejus vergeret morbus , timens , ampliüs disfi mulandum ; non duxit, unde me vocari just. Accedens non monitus, lo affectu patiens laboret; à virgine veftibus noftro more ele- gantibus amid, & de lecto, i in quo confederat , fürgente , | maximà cum reverentià, decenti vultu, & (Griilins compto Xcipior : mox illa PS dads in lectum fe projicit, gemens, | ejulans, füfpirans, me nebulonis furcà dignisfimi convitiis | onerat, ftatimd; mutato rurfus vultu, fubridens: injuriam " inquit, ipf facio , dignus eft amore meo, dignus, pro quo vel fangvinem. meum fündam. Ego attonitus ex matre in aliud &enclave mecum n fecedente; audio;. promifisfc ipfi juvenem E E | 42 quens 2 - 5 E 2 : 1 À — | E $48 | ! | UNMMEREOS. im Bc oH quendam matrimonium, & vanà ee fpe per X cu S : excurrit , lactàsfe, poit inopinató , non fslutatà amaíià »diíces-. fisíc , nec litteris amorem continuisíe; hinc illam in moros — zem incidisíe magnum, fuppresfionem menfium , uteri pex E cationem , &ygusmar. tandem quod; in delirium , ut nonnun-- quam altisíimà exclamet voce, in adítantium faciem furibun- dis pugnis involet , nec culter ipi fine metu caíus funefti con- ^1 «edi posit. Intro rurfus ad zgram , à quà verbis fvavisfimis - compellatus, & ligulis variis, quibus fe ornaverat, folutis do-* patus; gratisíimum hoc mihi fore munus fimulo; fi & illa ali-— quam mibi eratiam conferret. Ac ubi promtisfimam fe fu- 2] turam pollicetur, ut venam utriusq; pedis fibi aperiri permite? tat, rogo, &, difficulter quamvis , impetro , hác cum condi- tionc, ut ipfc przfens esífem. Adveniente Chirurgo, & pedi- bus aquz calidz immeríis denuó moras nectere incipit, & ter: giverfari; cum tamen inílarem,in mei gratiam hoc fieri , mo- rigerz ad animi feré dcliquium fangvinem detraho, & mox pouunculam CX aqu. bypnst. Dorzt. mhcia mua | dimidius. exrrad.s aed. sran- tribus , esfenr. facem. ferup. uno , yrup. de papav. fanpk- nzc. dimidia, paratam ut in mei fanitatem cbibat,& quieti n * fe tradat, perfvadco, adftantibusd; filentium, & accurat: cuffodiam impero. Circi quintam pomeridianam reve s | totam mutatam ex quin; horarum fomno invenio, ned; am m pliis g sarrulam, fed taciturnam & mcetuentem, lictores. adfo- re, qui eam ad fupplicium ob commisía in amafium c traherent, quem fcrupulum ipíi cüm oemidemspratio d nodem potiunculam cordialem , & altero mané fortem la tivam cum AelZe£. mgr. radic. prapar. fenfim ita mens integer 5 " rediit, exhibitis quod; paludis deoppilazisis. Fereff. L.1o. ebf. go. E adducit exemplum puellz , quz tamen curarialiter n potuit, quàm ut voti compos redderetur. Noftra autem z gravia iserpuerets fypromata uerit, & amabo fp 1 | .. ps Arrzetu Hastente6-Cunamo. 149 xus venire nequiverit ad fanam tamen mentem rediit, : libera bucusd; à àturpi hoc affectu vivit. An in fortiappre- one; impresfione , & temperamenti conditione levitas | yel duratio affectus de confiftere videtur? Ceterum, ut do- | mefticis negotiis & converíationibus perpetuis à folitudine | |! &cogitationibus profundis, quibus maximé delectabatur, avo- cetur, matri fvafi, memor ov;iaz; ilius 4. ;. de art. amand: . Otia fi tollas, periere cupidinis arcus. : p OBSERVATIO LIX. -. D. JOHANNIS SCHMIDII, De; SixcurAR: CoNrINENTIZE£ ExEMPLO. .Ir Nobilisfimus & Clarisfimus Job. Chemnitius. o vov &w &4cic , Magiftratui Gedaneníi annis 45. à fecretis , qui d anno ztatis fuz 8o. veré coelebs in coeleftem migravit ; patriam , inter alias praclaras laudes, probz nimirum vitz ' & eruditionis eximiz, & hanc poft fe reliquit, quód miram vitz caftimoniam coluerit ; à primá quippe ftatim juventute à converíatione mulierum blica imó omnes occafiones vitavit, & datas pro animo fuperavit: ned;-impotentiam irt , €o arguere licuit ; cüm boni femper & vegeti fuerit corporis, "& de hoc gloriatus fzpiüs fuerit, quod ad feram usd; fenectu- tem morbi causà nullis opus habuerit remediis, unde de apti- | tudine nulla fuit dubitatio unquam: fed sierCoion à equiori exu erat infuperabilis, prafertim fi vel virginem aliquam vi- deret lafcivientem, vel famulam in zdibus fuis domeftica mu- . mia exercentem & afítivo tempore paulo liberis mammas ex- ponentem confpiceret , cüm praterire illam forté continge- 'ret , aversà facie ; & oculis, ne viderent vanitatém ;in terram | Aemisfis expuso & phui , phui exclamans fubito in müftumn d T 3 í- anum d Ex. "ÓSSERVATIO UC fc fuum omen tantó magis TOEESTETI » "quód nullo &do voto talem obfíervaverit ex folà pietate & Numinis Divini re- verentià caftimoniam. Non ea ei mens fuit, quz ftolido ali- cui, referente Dog. Laert. de vita (y morib. Philef. juveni, qui aus z diente Pythagorà dixit , malle fefe cum mulieribus esfe, quàm | 8 cum Philofophis converfari ; cui recté Pythagoras : & fues, re- 3 | (pondit, libentiüs in cano, quàm in aquá verfantur. Huic | cum piis & doctis converfari dulcius , quàm illecebris fefe ex- | ponere mulierum. — Cippum ei vir quidam confülaris Gene- rofus & Magnificus J. E. S. Patronus mihi magnus erexit; quem | ut memorià dignum hic addere volui: — iA E Ee Eas — Uem fpectas tumulum Cbeszi:, fufpice Lector: Hoc Vir, & intacto corpore Virgo cubant, Grande Virüm , Muízq; decus , veftalis amore,: Otia cui nunquam nota, nec ulla Venus. Nefcio quid tulerit Tibi, Patria, ferior xtas: . Hoc fcio, non fcribet caftior Acta manus. | OBSERVATIO LX. D. JOHANNIS SCHMIDII, De D. E CusprbE Pareiorói FeobrLAM zm PERDITA. $4 Corbuticus aliquis non infimz notz, ad ventilandüm | )fangvinem venam fibi incidi ex meà ordinatione vult. - Vocatur Chirurgus, qui me przfente phlebotomo venam | feliciter fatis aperit; extrahuntur fangviniscirciter uncie odo, in tribus vafculis exceptz : accedo ad menfam vifurus fangvis — " nem animadverto phlebotomum, quod in ore hucusq; tenue-. | rat Chirurgus, menfa Mop otcdm ;& cufpide deftitutum: quaro - |. Ds CuspbE PHLEBOTOMI hMOPINATO PERDITA. — m ex Chirurgo, ubi mucronem reliquerit ? Ipfe perterritus fe nefcire refpondet: tango vena vulnus , numquid illic hzreat, . fed nec illic percipitur: quaritur in pavimento; fed fruftrà , cum tamen illud tàm nitidum esíet, ut nec acus minima in , €o occultari posfet ut adítantes perívaderi aliter non potde- | rint ; quàm quód in vená relictus fuerit. Dubium autem orie- | batur, quód nullibi puncturam conciliaverit, quód per bra- —-— We chium exulceratione factà non exiverit , quód venam non lz- | ferit, ubi tandem permanferit , cüm epuistidrie ad cor dela: | tus ModidEdon & eorum valvulas vulnerare ; & gravia fympto- / mata , imó mortem ipíam conciliare fubitam debuisfet? An dubiis hiíce fatisfieri poterit, dicendo; quód fcorbuticus fan- | gvis multo fale volatili acido impragnatus praterlabens fer» | rugine. mucronem mox obduxerit, unde acumine fuo vim | vene. inferre nequiverit, fecando nimirum vel pungendo, / &cüm continuum ferum acre przterfluens in ferream hancce - fubftantiam.- continuó egerit, refolvere eam morá: longiore fadà potuerit in particulas minores , que poftmodüm cum fangvine per renes forté , aut alias etiam vias evacuari potue- runt. Corrodere autem acida & in pulverem refolvere me- talla posfe ecquis ignorat ? Nec dubitabit, opinor, aliquis in | fcorbutico & atrabilario fangvine ferum acre valde & acidum exifterec.- Notum enim eft, in joe debelodetacis falivam tam esfe [ acidam ,ut ftuporem deabus inducat: quid quód fcorbut£- «orum gingivz exulcerata; dolores articulorum vagi , abdo- , minis acuti, acrimoniam feri plus fatis cum maxima «agrorum UBpiMEnEA; imó& snif erin loquantur, : "-* | — OBSER- s PUN : - «Mee OBSERVATIO LXI. Wed ; É D. JOHANNIS. SCHMIDII, De, . Pursus UvniusQquE CARPI Divis ulfuum doctrinam amplisfimam, & in inftitutionum di - brisàvariis prolixé, docté , ingeniose, abaliquibusetiam | nimiüm curiosé traditam repetere longius foret. Unde | fpinofas in illà contentas controverfias ,an melius ex pulfibus, quàm urinis fiat judicium , quomodo fiat pulfus, quid de fyfto- le , quid de diaftole fentiendum, an propter continuum fini« ftri cordis ventriculi in arterias impulfüm pulfus fiat, & quic- - quid tricarum eft reliquum , curiofis forté & otiefis dirimenda, , & ad animum revocanda relinquimus. Nobis fufficit impre- fentiarum fcire ; pulfum ordinatum , zqualem; fortem ad | i commodeé gerendam vitam necesfarium esfe , & proptercà in- digitari ab illo cordis robur, & per conféquens fanitatis vel | prafentiam in fanis, vel ejus recuperationem in convalefcen- tibus, &, vi contrariorum , deflectens à naturali ftatu pulfus non poteft non Srdtériiatut m conftitutionem cordis ar- guere quamvis atas, temperamentum, caufz etiatn externe nonlevem in pulfibus mutationem & variationem concilient, quas prudens & circumfpectus Medicus diftingvere novit. imponit autem non raró tam in morbis , quàm in fanà confti« | tutione pulfus , ut commune illud effatum (spenumeró verum | Lit ; cum dicitur: pulfus bonus, urina bona , eger moritur. TA | malignis certé frpiüs falli etiam circumfpectos Medicos cer-. tum eft, prafertim in petechialibus febribus, in quibus primis | diebus vix aliqua fepe à naturali ftatu déflexio percipitur; viX | aliquis calor, & non nifi ex aliis circumftantiis malignitas cons | Jicitur. Interdum etiam exanthemata: fccundo vel tertio | E k Dr Pursus "isgihsqts CaRPI DIVERSITATE, t5 morbi die apparent copiofa, cum pulfüs mutatione notabili, ubi extrema inítare ex pulfu non raró conjicere liceret ; nullà tamen prafente malignitate ; naturà criticé i RN: icho- rofam fangvinis fubítantiam per corporis ambitum , ut cum nullis fymptematibus totalis ftatim morbi fiat folutio. Non raró , in acutis preprimis morbis & malignis , imó pefte etiam ipsà, circa extrema pulfus in melius vergit, ubi in prognofti- cando fxpé fallitur Medicus, qvi fpem facit przfentibus , cüm tamen polt aliquot horarum decurfum eger moriatur. Sic in naturali etiam conftitutione haud raró in aliquibus pulfum reperi intermittentem , tertià vel quartà pul(íatione , in qui- bus, cüm in morbum itioxdndE, i tangatur pulfus , quis non deciperetur Medicus adveniens ignarus ejus rei. Unde; an- tequam de pulíu judicium feratur , praítat circumfítantias | muss accurate examinare , ne in primo limine impingat 1 me- |j More oporteat, Eti inprimis in urinz & pulfüs doctrinà pro- , gnofticum non przcipitanter pronunciandum eft, ne ludibrio |. &cachinnis adítantium fefe exponat Medicus. |. dk ad rem prafentem facientem obfervationem tradere. Serenisfima quedam Domina , cujusnomini ob reverentiam parco, hypo- chondriacà pasfione per aliquot jam annos nunc minus nunc magis laborans; poft puerperium , fymptomata itetüm CAEN | chondriaca varia patiebatur, quibus fübindé uterina junge- bantur ; querum ergó remedia adhibuit grata , nec draftica dicta ,ne vel vis naturz inferretur; vel atrabilarius humor fer- mentatione concept ferocire magis inciperet. Evenit au- | tem , cüm leviufculum asfümpfisfet remedium, ut derepente in anxietatem , fübfequá velut lipothymià, incideret, fzpiu(cu- | le redeuntem & brevi tranfeuntem. Advocor, & ubi me pr&- df; Eun D EVRE oH ap anum explora, inquit, | E K | q WT WME ONERE RAP iH 923 OsssiCr mr: EX 0 2ü2989. acf pulfum;tango fortiter , leviufculé; (urfum, deorfi ims nullum; nullum penitüs percipere posfum. — Ipía interim intentis me intuetur oculis ; numquid in vultu meo ex timore mutatio- — | nem cognofcere posfet. Quazro ftatim de affectu, quero, — quid actum fuerit, numquid medicinam asfumpferit, num —— caufa aliqua externa vehemens adfaerit; verbo, fufpendebam dubius judicium, ne fallerer. Mox dextram prebet manum, | tango pulfum, invenio illum fortem fatis, equalem, ordina- tum ita ut nihil in eo defiderarem. Unde nihil mali prafu- mens erexi Serenisfimam, que apoplexiam ; & nefcio qux non metuebat, & (tatim jufculum ei calidum exhiberi ordinavi ; quod in meà fiebat prafentià: buccellam panis tofti lingarico Vino immerfam praeberi praecepi , quam , difficulter licet , as- fumpfit & meliufculé habere coepit. Iterum finiftrum carpum porrigit Serenisfima , & pulfüs percipiebatur optimus; qui ta- men fubinde cesíabat & redibat. — Cozfetliozem Alkermes in-agna. t zaphe, quae prafens erat, folutam propino, & quietem , ut. fomnus promoveri posfet, impero. Succesfit negotium, & à fomno expergefacta commodeé habuit, nullam anxietatem, nullam pulfüs mutationem amplius fentiens. MeminiAe(Qv£íag exempla plura me legisfe apud plurimos , fed in uno tantüm | carpo vix dabitur, ni? apud Rbodrzzz; olim meum cezr. z. obf. ns An vapores uterini hypochondriacis juncti, ad arterias cum. fangvine delati , diftentas tenuerunt taliter arterias; ut fangvis | liberum quidem habere tranfitum potuerit, fed non ferire ar- teriam , unde nec pulfüs perceptio facta, & difcusfo illo va- | pore pulfüs iterum ad feíe redit? Confirmare opinionem | | hanc videtur ,.quód intermittente pul(u cordis anxietas ad fyncopen ducens major obfervata fuerit ob copiam nimirum — | vaporum, quos natura non füperare potuit. In uno autem | tantüm carpo intermisfio pulfüs animadverfa eft quód natu- rà ad confervationem fui intenta ad debiliorem corporis |. parten V bz Pursus ürRIUsOUE Cakr DrvgRsrTATE, sj partem. majori cum impetu vapores pepulerit, ubi dc Qu£ia ^ eonciliata fuit; in altera autem parte, ut per naturam fortio- /». re, pulfus commodus fuit, utpote que impetum vaporum non | admifit. Sic in plurimis hypochondriacis pulfus-in utrod; | €arpo maximé difcrepat: imó in febribus malignis non raro; | & moribundis, in unà parte pulfus multum variat à pulfu al- terius partis, certo indicio, quód natura in parte unà multó fit robuftior ad expellendam materiam fibi infenfam, quàm in alterà. | . [ Gedam Vratulave ad Collett, Ephemer. d. 10. April, 1678. ] | SCHOLIUM. 1 puis in altero carpo infigniter differentis ab alterius pul- |. € fu, quamvis non plané deficientis exemplum egregium no- - tavit Borrich. Ad. Hafa. T. 1. obf. 68. dignum à nobis judicatum, cujus hic mentionem faceremus, eod; L. B. remitteremus. [Collectores Ephem. ] OBSERVATIO LXII. D. JoH. GEORGII VOLCKAMERI, De, NN A VuLNERATO UTERO e A CGUTATIONE. px 1 e . 4 Oemina hujus urbis , non é fece plebis, Confiliarii cote. — ' jux, annorum circiter 35, in fecundo , quod poftundecim 7- exactos viduitatis annos feliciter i nus fuit , connu- bio, ter abortivit, quamvis Veterani cujusdam Medici, nt. à rali: fublevaretur malo , folertie (e fubmiferit, qui internis tàm purgantibus, quàm confortantibus huic pro virili obviam ivit incommodo, irrito tamen prorfus conatu: meum tandem amploravit auxilium. . Ego pasfim apertas & occultas abor- tüs mins causías ftudiosé perveftigans , deprehendi, uterum f: MR intrin- 156 d OssERYATIO LXIL — jt intrinfecus esfe lzfüm. | Hec pro juvenilis on modo tandem tractata , riteq; curata , quinq; liberos perfectos dein- | wi de, juftzd; magnitudinis enixa fuit, citra ullum difficultatis "i refidue indicium. Anno 1662. vem Decembr. P. SCHOLIUM. NIS indigné quzritur, cui tale od pinxit iielitipedid TN curandi incumbat officium ; anne Medico phyfico? Cui |. curandi interni corporis affectus competunt. Quamvis ve- » ro hac ipía lefio intra corpus exiftat, & inter vulnera refera- tur, barbxtonfori potius aut baliEXHM malé fic dictis Chi- | rurgis talia curandi affectus acsi uM primas fibiin obli- | gandis & fanandis vulneribus deberi partes iniqué asferunt: hifce vero crasfiore fub fidere natis homuncionibus; que fal- . tem oculis funt obvia ;, & in confpectum veniunt, manug; T obligare queunt; ea di libet. Hzc veró labes in obfcu- ro vifüidj impervio latet loco; talesq; admittere viros, Ana- tomiz uteri prorfus ignaros ord verentur, QCuiigitur hujus curationis onus incumbet? Anne inmprudentibus ac igna- «| ris mulierculis? Quid vero non audeat infelix tale filicernium, | aut malé confartum anilium fabularum contubernium ? Ma- j nibus quippe meis ante aliquot annos tractayi emotum é re-. | gione fuà uterum à juratà tali foeminà in medio vaginzàme- — dicamentis inconvenientibus ita adfixum , & quafi adnatum ; ut commodé amplius virum fuum sd nequiverit: com- || presfa tamen tandem concepit. Medio geftationis tempore | | inter füummos , quos hactenus fuerat perpesía, dolores dein- | de abortum pasía fuit ; fed modo maximé mirando. Obde- | misfum é regione fuà uterum, qui furfum remeare non po- | tuit, dum juftà. pro convenienti fuà extenfione capacitate em- | bryo frui nequiit , fuffocatus periit. Natura in expellendo eo | occupata; cum aliam ; quà ederet, viam, ob ofculi matricis | cuni LES EU TM iss " 5m D. j D. : pr SrztmATIS * VutNERATO Ur£no CuRATIONE, B, pm vaginà interiore. cohzfum , non haberet, perrüptá i inte- riore illius membranà Bui colluviem cum tiarcidis | embryi osficulis, per pudendi labium, quod propter inflam- | mationem in vehementem excrevit tumorem apertum ex- . crevit. Hanc dein puerperam cum folertisfimo Lithotomo; | Hermanao ab Wermanan vefüituto in priftinam fedem utero; ad | optatam, favente fupremo Numine reduximus (anitatemi ali: | quot poít liberornm matrem. X Superíunt cà de re literze ad | Hlluftrem Veslizgzzw , Preceptorem quondam optimum perfcri- ptz, & ad illas ejusdem refponforia: in ad v. &? epift. fob. Vers | " 4 Tbi Barthol. coll. p. sez tég . / Cui ergo hominum hoc morbi genus, folute videlicak | unitatis uferi curandum conveniet? Anne inopes prorfus de- | relinquendz funt mifellz ifte, & quafi defperatz , omni absq; . confilio vitandz? Quod hefpitis cujusdam noftratis ante ali- | quot annos , venuftz & juvenis etiamnurh conjugis aliarum; . confimili lá fclicifte periclitántium miferandus teftatum re- ' liquit interitus. ' Ego dum Rome 1n hofpitali incurábilium | S. Jacobi Chirurgiam manibus meis exercui, hanc przcipué | ejus partem , curamq; matricis prz aliis mihi habui commen- , datisimam. — Prater autem earum quasItalia olim frequen- ' tes dedit, lue eallicà infectarum , haut exiguum reperi nume-- 1 Binrosshn de occultis partis ejus , quà foeminz funt , affedti- bus non fine verecundià conquerentem , alterum vero non minorem cum maximo fuo damno prz pudore conticefcen- | tem: utrid; feré communis fuit fortuna, Harum quippe, . eum causfas affecuum fuorum fupprimerent ; non fuerat . habita ratio, ezd; miferé periere. Ille veró, quamvis de | zerumnofo fao ftatu fuerant conqueftz , non repererunt , qui | debitam ipfis opem tulisfet. Ne proinde in tali deinceps ; difcrimine verfetur fexus foemininus, quid tentatum bonocum : eventu à me fuerit; reticere nolui, | E MM V 3 | Noftra IE——————— 1 AA ———— t. | OSsERYATIO LXI CITÉ HU S —... Noftra prolifico ter imbre antehác. facufiddin patiens; | ] poftremum dum énixà fuit foetum , lochia: reddidit faniofa, - labem hanc non advertente ignarà nof(tri feculi foeminarum o cohorte, que termino iftis purgationibus purulentis minus - idoneo abuti frequenter folet: Cic fomieret fión ober wolf — vanáq; decumbentes fpe lactant puerperas , neglectis, fi quid fanie contaminatum videat, diris illis, quz talia feqvuntur - effluvia, & fxpé incurabilibus deinde (ymptomatis. Hec ve- — ro noftra purulenti ;qui duodecim annos ex difficili & ultimo | | primi conjugii procesferat partu , effluxis memoriam recole- bat. Fadi igitur temporis fupputatione , quod ad tres men- r fes fequi abortiüs folitus femper fuerit, dilacerati in vehemen- | ti partu uteri judicium cepi, qui, cum ampliando fefe propter . | conceptionem , coalitam ante plagam diduceret , ichorofi füb- inde quid femper ftillaret , quod conceptui noxam adferret, - jJ eundemd; tandem corruptum prematuro ad exclufionem exi- tu follicitaret. |. Caufam abortüs ter iterati in uterum à diffi-.— cili ante partu le(um conjiciebam , quem ut aliam vulnera- | tam corporis partem aggredi par erat. Obvie falutis illius | | voluntati fortuna arrifit; undecimà fiquidem poft conceptio- nem feptimanà vocatus inftantem przvidi abortum. — Exhi- | bui ter cum aq. melisfz edulcoratà Coralliorum rubr. ppr. 9j. poft iteratum ejus ufum ejecit omne; quod in-utero latitavit, | corrüptum illud crasíamentum. — Quo abíoluto; illicó per. fiphonem decoctum i injici curavi , ut aperto adio utero vul- | nus muhdatum promtiorem admitteret curam ; & fic per octi- | duum bis in die fuit tractata... di Cesfantibus iftis lochiis , balneum aque dulcis cum con- venientibus inftitui herbis , noctu pesfum fubdidi matrici. . Exacto menfis fpatio, reverfod; folito menftruo fluxu, ad fipho- nem redii; fecrevit tandem natura cruftam ex utero; ungvem minimi digiti magnitudine referentem. Quà visà fpem . ben8 - j 77777777) f / enzunla 702 ease emaimarz 4UTIJ Lr. e l1 WII JHIHHI], y // lH LI DT ca £24 fayuzageu duuaal 42s]8 13112 umaafur ; Mea c d t ^ E EE curar Mor ccu cr HM Tel. WWE. sos z z ecc HERD ANNE T X wn * " x i t A " ; vw : 1 » ». ? ze d ^ hs r x" « ab cuba e Ne Mv MA fuu ME Pes Mono Á VUINERATO llTÉRO CunATIONE, | — T bené curati nteri concepi , & gratulatus infimul fui de fequenti foccunditate ; tres fequioris, ad hunc, quo hac fcribo , diem in | vità fuperftites fexüs, binis poft partum defunctis üliis füper- | fünt, binis jam maritatis. DAediomca pracícripta. e fequentia»: | |. RA Fol. Betogic. Centazr . h)W. weronic. melift. rene. chamomzl. - L . millefol. F. mal. T rofar. à, P il . €alend. «be. T1. à a | Sem. lin ^ ^ Drach.f. | fanu grec, Drach, j. i Rad. Valerian. Drach, ifj. | fiat decoüio in f; q, decet; bordes ad Une, viij, adde II. i Rad. fuc. Fol. For. - rbapont. a, Unc f. perrofet. cenal. a, Drach, ij, | pivopinell. Dr, if. artflol. r. v. Dr, i iij, Calau. mont. M, j. p^teg. fav. marrub.ecret. 2, p, iij, card. bened. ab[intb. pont. a, mj. violar. cartbam, prim. veris 4nbos s pel. Mellis rofat. | $em. jfanmic. | Drach,fi antbos. a, Unc. if. Bacc. lasri. Novj M. $, Cyptiig 2Rafjet. Caf. lign. E: - . Szntal.flav. | n : : Cort. tamari[c. HOO. gy n | Y RT cappar. a, Drach, i n a mu | Bacc. chermes. Drach. f. 9274C15. / Croct Scr. fi, | | M, incifa gr. m. ad facculum ferie, LAS | Enti S, in ein 9jraaf Q3vin, | IJ, BA Con E fla mn OssthvATIO: LXI. [uda D adur - DT e vh. Nac: Mm | Td go e ufors tnmic... een n Sema, mont. e FP cynosb. 2 Succi chermes. a. .Dr.i iij, ! enclif. aUnacj /- . Ceaf. Alkerm. | Lal uc. cond. Rob ribium. Cort. citr. cond. a, Unc. fi. CHARBerb. 5a Dri Hd. -cum Syrup. Granat: dale. q ie F. Ele&uarium., S. Otáuf- gud. 5 [ Norilerg, Vraticlav, ad Colle, Ephemers ) | Ai DBSERVATIO JXHIL 5 8e ES CHRIST. FRIDER. GARMANNI, De, Fuxcrs MICROCOSMICIS. | Uvenis XVII. ánnorum in finiftro hypochondrio primüm, poft circa genu illius lateris leves quosdam ultra. menfem incurrit dolores P quos cum negligeret , à tumore circa ge-| nu oborto claudicare incepit, donec dolor & tumor totum. femur occuparet , & omnimodum pedis iftius ufüm auferret, Ad parentes füos Chemaicium delatus , & ácerbisfimis déloribus. affectus , Chirurei noftri Tbeophili Vaigtii. oper implorabat qui ut dolori occurreret urgenti , varia cataplafmata, wc toria tandem , & potentiale cauterium femori M. nil juvantibus , ubi & Ego vocor, zgrumá continuis dolori tantüm non exanimatum invenio. E finiitro hypochondgll | materiam calidam & acrem ad genu defluere querebatur : tas. | &u locum affectum exploranti humor füpra genu fluctuan Occurrit. E Premisfis. igitur pramittendis fequenti die , ut E tur tumor , jubeo. Effluit cum impera ad tres feré uncis ps Füxors MtCROCOSMICIS. — 16; vuluuículo beclufp; ultra horam quielcebat ager; Redit do- loris à '€ bitas, matería tamen iíta evacuata remittit &ex- - hibitis anodynis patiens placidam tranfigit noctem. Doloie - fequenti die recrudefcente turundam iterum removere jubeo, | & ferum loturam carnis referens, circa vefperam autem por- tiuncule fungofz fero ifti. juncte evacuabantur , ex quo caus- fam illius doloris fingularem ,& vix curabilem affectüm, cum à fungis intra cavitates mufculorum latitantibus dependere videatur, enuncio. Nec fefellit prognofticum ; non tantum enim fingulis diebus: notabiles fungos extrahebat Chirurgus; fed & cüm poft obitum femur illud & genu ipíis Cal. Maji 1677. |, disfecaremus; mufculos omnes emaciatos ; & feré tendinofos invenimus , intra eorundem autem cavitates varios fungos, «umoris & doloris autores. Confümtum praterea in osfe fe- ; moris confpiciebamus periofteum , nec osfis fuperficiei peper- "Cerat humoris acrimonia , absd; tamen nigredinis aut putre- dinis alicujus notis: ubi caput feu pars femoris inferior cura Mibi per yioyyA^vpov articulatur , cartilago luxurians tumoris - /in genu causa deprehendebatur, que molam five patellam ;genu loco fuo moverat, & extenfioni & ambulationi pedem fecerat ineptum. Infimum ventrem aperire erat animus fed parentes id piaculum reputabant , E'ocópdien mali | fontem ri- Amari non licuit. | | .. Occurrunt hie quzdam, qua confiderationem utid; me- n rentur. Materia ,é quà fungi generantur, aliquando é loco, E ing quo propu ullulant, aliquando é locis remotioribus fcaturit, (illad; haud raro acris exiftit & corrofiva , quod non folum do- "lor evincit , verüm etiam osfium, folidisfimarum corporis noftri partium , abfumtio. Favet huic prounneinte etiam- | Bosne hiftoriarum biga. uL cisaue ia " : i : | f P313 py ' : | 5 IA AM nd igbaade QU. | a Ann. TX. NT Ve PCS pollicis anteriore articulo , amputatus ; non folum. ungvei dam. hujus loci pannifice, quem etiam fungus in pollice. redis íó2 | OBSERYATIO: LXHL- foemina m- en füngum i m pollice seii pe efta-- bat, qui à linimentis & emplaftris à balncatore quodam illitis | & applicatis irritatus, & fenfibilia (umebat incrementa, & c lores inferebat. iciseera pila .. Hic unciam pendens; ünà cu fed & ipfum os in fui fabfssfbiris converterat,immó in osf radices egisfe; aut ex osfe ini mucorem refoluto ;aut.tabefceris. | te, haut fecus ac ex C. C. rali fanie ( vid: Verulam. Sylv. Sio E cent. Vl. 2.549. p. $62.) prognatus videbatur, eo. Mind: radiia Un illius cartilaginofam prz fe ferebat duritiem... | Idem mihi videre ante triennium feré contigit in quoe dextri mirum affligebat in modum qui. unà cam pollicis ar-. ticulo dextré ablatus, eandem totius osfis propalabat. cone." fumtionem, ut adeo mirum non fit, fi ipfi fungorum. fübftan- | : tic aliquando osficula impacta compareant. .. Infelicior erat | pannífex illà faerminà , quod. factà articuli; diminutione. non | tantum non minüebantur dolores; fed & é vulnere alii naíée-: | bantur fungi: illius vero vulnus poft duarum (eptimanarum 2| decurfum perfecte confolidabatur. | Causía fuit non alia) iquàm,quod materia fungorum in foeminà in loco affecto deli-- tefcebat ; in viro in ingvinis dextri glandulis , quas duras tt midasq; inftar bubonum oftendebat; perinde ac juvenis ifii in parte abdominis internà. Referebat Chirurgus fe inalioy eui in digito finiftri pedis excreverat fungus, ingvinis glandi Tas fimiliter tumidas obfervásfe , ,quo urià cum fungo pedis d gito c ablato vulnus quidem ad cicatricem perducebatur, 6 fi J puratis autem poftmodum glandulis erüpisfe fungulos, n mo tis lenta acerbisfimz tamen , pracurfores autoresq;.. Agyr tarum pratereà , barbitonforum & balneatorum gloriatio e E fe curàsfe , aut curare posfe , fi fi fomenta non juvent aut em plaftra, cauteriis, imumó ipsà feélione illos; quos vocant | bi 4 iM m i m BON M NOT T UE Pen Dr raxéis Mrexocostiers. 163. Te: wámmc/ genuum tumores, Ego vero in his ibu s femper cartilagineam excrefcentiam adverti., qua tellam loco movet, & pedum ufum fuffiaminat, & proin- pus qui curari nequeunt, annumeravi.: | Quadriennium | cum in vicinià nafutulus quidam mulieri cauterio poten- tiali circa genu applicato confulere conaretur; fed non mul- 't£um aberat ;quin inflammatione , tumore & doloribus; exci- Lo gangranà fuperveniente in vitz diícrimen: conjecisfet 'aliàs miferrimam.. Interim tumores genuum à flatibus & hu- ^ qi ortos curationem admittere neutiquam nego. i dc Vratislayiatm ad Colleckores Menf. Sim 1678. ] MN C SBCERVATIO LXIV- pH D. JOHANNIS HENRICI. HEGNERI, pos Lu . Dea i pA IRANDIS Móx1$ls Cx IL EPIS : AN N Purrus NOoNNULLIS Rusricis, CuM ExCRETIONE SEGMENTORUM LIGNEORUM , SERPENTIS; TEREDI-. | bote ^i aat ,.NB,HmupmuM ErPioRUM. — | |] ^ : Uflicus j WA pagi xttlingen / ditionis "redo in RW agro Tigurimo j hore unius itinere:à Virodoro diftantis , |". *enomine Frazcifces Sller/ Pater fex puellarum 'eít , | & unius bli. Hujus filie natu majores , fecunda & tertia vi- |! delicet, Magdalena & Agua illa mono atatis anno, hzc feptimo; | menfe. Majo ; Anni 1672. cum aliis puellarum more ludentes; | prope «des Sub- prafecti illius Toci: recens extruendas , ligno- |! rumfegmenta ab opificibus rejecta tractantes , & convivia ficta nuptiali. inftituentes ; precibus fafis, fe-eorüm nonnulla de- | vorare fimulàrunt, imó quibusdam ea devoràsíe creduntur; | Apfz weró puellz rei fünt i incertz j nec bené memores: hzc | Yero d ma da nosfidem vix meruit. Ab eo tempore | p : X : nil 164 OssERYATIO 23.« EN A: E — nil finiftri fuére conqueflz, exceptis fubinde abdominis. dolo: ribus,qui fenfim increfcentes;. compresfivi , lancinantes, pu gitivi ; ftomacho; cibo diftento, & abdomini ; Magdalena V 1 primis; negotium facesferunt, przcipué in curfu concitatios - re,in quo impedita à fociis facile vincebatur cibo quod cit fatiabatur, ab eoq; fudabat: ceterx fane. ——— i Die r7. Decembr. St. V. Anni 1675. ifte duz y Magdstona d & Ania, decumbere coeperunt , accufantes punctorios ventris dolores, falvo tamen appetitu, fomno; alviq; officio. Magdalena mané & vefperi convulfivis fuit agitata motibus convulfio« nes fingulis diebus rediére, excepto unico die , fecundo vide-- " licet Januarii, Anni 1674. ( paroxyfmus fepe per tres horas. i duravit.) E Quum per quatuordecim dies decubuére , die Lung, i quinto Januarii , Parens confuluit, oblatà urinà; anum medi- 1 caftram in QRifebangemn / que, pro more, fomniabat, Magda. - (d - Jenam laborare morbo, quem ber Stict appellavit, & alia futi- ' lia edicebat , rationi neutiquam confentanea , dabatd; herbas quasdam in aquà decoquendas, cujus decodti fumeret mané - " & vefperi hauftum per quatuor dies VAN Martis; Mercuetl rii, Jovis, & Veneris. i Die Saturni 1o. Januarii , fumpfit ejusdem fvafü & pra- fcriptione potionem purgantem ; (';2fufionem «vitri autimonii) quz validisíáimos excitavit vomitus, nulla tamen fegmenta | extrufit. Diebus novem fequentibus , fi ingulis diebus femel | faltem bibit decoctum dictum. | Die Lunz veró, 19. Januarii ultimà vice id fumfit ; die Martis » 26. Jan. fub vefperam mu E | leng primó prodiit ex ore parvulum fegmentum : die Mercu- 3 rii z1. Jan. plura & majora eructavit fegmenta; per totum diem usd; ad decimam noctis horam ; nec non & fequentibus die- - bus femel atd; xg rvragme loci Sub-prafecto & $e | s. | | : sccoinmieb NO Dr ApMIRANDIS MomIBUS ÉONvureiVIs, — 166 - E "Segmenta illa lignorum , multis foraminulis perefa, ves - Juti annofa, fuerunt parva , magna longa, curta, lata , angu- | fla, (uti füperftites portiones teftantur) id eft quedam digi- | &i, quzdam duorum, unius vel dimidii articuli longitudine, . nonnulla dimidie uneix , nonnulla quartz , fexte, vel octave | uncia partis latitudine , quedam inftar fpinz acuta; nunc pau- | eiora, nunc plura: aliquando unà vice undecim , fzpiüs tria, quatuor ; quinq; vel fex ejecit; magno femper nifu convulfi- | vo, nunquam cum vomitu, at cum labore ingenti ac dolore; | reftitárunt namd; fubinde in. gulz medio circa thymum fixa |! cum dolore ; vellicatione, angore & afthmate ; interdum ven- | triculum repetierunt. Hafíere veró nonnunquam in gulà per !| totam noctem , nihilominus dormivit puella: mané convul- | fivo motu illa rejecit, nunc citiüs, nunc tardius, nunc ma- J| jori, nunc minori nifu : decumbens nulla excrevit, omnia fedens vel erecto corpore. Intra 18. dies trecenta hujusmodi / fegmenta extrufisfe dicitur, ( que feré omnia, apud plures - | licet, fuperfunt; & maxima eorum pars in Bibliothecá noftrà | civi, eum teredine asfervatur,) cum levamine, faIvo appe- | titu , fine fiti; cum fomno naturali; at convulfionibus peres : verantibus. | | | Ama quod; fingulis diebus fuit convulfa , fub vefperam |! diei Saturni 24. Jan. St. V. tria fegmenta pari modo; uti Magda. | | dena, ab ore dedit 5 die Niente Solis quartum ; jos | mulla... z | | . DieLunz;, 26. Jan. Pater denuó vetule confilium pofcit , | bun: urinas 4. puellarum , quz convulfionibus agitaban- | tür ; videlicet Magdaleng, nunc undecim annorum , 474 no- |, vem, Urfule 7. & EE fabera 5. annorum. Vetula prater morem ' aperté confesía , fe affectum Magdalese non intelligere 5 jus- , fit faltem. oleo olivarum gulam. perungere, ut faeiluaretür | | om uiRIL ME : Urfulg dedit potionem emeticam , ajebat [/ Nr : *X3 enim , ^ veut venere E vd PIN. Y66 or O0 SR VATIBTEIV. ce nA o 3 enim, da XE quod falfum & Fg usen "Reliqua | ide. fine auxiliis. Did 6. Febr. Magdalena. ultima vice elidit | d lignea fegmenta, ab hoc tempore per menfem nulla pror A fingulis nihilominus diebus acriter convellebatur.:. ;.- E —— Die Veneris , y; Febr. Magdalena per totum diem fuit. de« E bilis ; vefperi inter octavam & nonam fxpé fputum eruélavit | fpumofum; tandem caput vipere ad. digiti longitudinem: praan ul diit , que à Matre tum prafente & ipsi puellà « obfcuré &atto- - l nité fuit obfervata, quaq; hinc inde circumfpiciens , rotato capite, mox iterum in fauces & ftoraachüm fe recepit; cun | fenfu frigoris, inftar lactis coagulati. Nou dormivit puel. la,nildeangve percipiens. — ^ à E Die Saturni , 14. Febr. horá quintà BRUM excrevit db ore futs. uncie feré i unius Fu esu. vivam, cum | diem Martis naibtn Eodein: bic die Satürnió poft 5mpia qua: drantem dolorem fenfit pungitivum, tunc ambabus apprehene | | dit manibus totum pectus , quo valdé commoto, fubitó angvis ' * aícendit; ac aliis fororculis Deum itheciobus & ipfa orare . Coepit P/zbn: 25. fed de(iltere coacta fuit ob angvem magis , udi gisq; afcendentem. 4zza fola ipíi propius adítans; reliquis | "m longius disfitis , pone fornacem in obfcuro verfantibus, vidit. Magdalene quidpiam in os exurgere , & extra o$ ipeiaind ferB m longitudine ,propendere, ac illicó regredi. — asza asferit fuis. — fe animal in dorfo nigricans, & in ventre variis coloribus vae riegatum ,plüra non obfervavit ; quoniam pre timore in con- - vulüones incidit: Magdalena veró id:ambabus apprehenfura m: ) nibus, ab eo in monticulo digiti indicis manus dextrz fuit de- . morfa , cum levi dolore, (ine alio fübíecuto deteriore fympto- L mate: cujus puncture X HE NR nobis tandem accerfitis moni- ftravit. Poft quartam horz partem viperarediit,oftentansfedi- giti longitudine; moxq; refugit. Noctui iterum benédormivit, | Die — " DE ADMIRANDIS Motus CoóNvursivis. — 162 | z — Bie Solis; ; 15. Febr. beftia faepius i in os a(cendit, atq; de- Mf nachun defcendit , in ore fuxitac ftridit,ut ab ad- | flantibus fuctus & ftridor facilé perciperetur, Puella hoc die | dvafu. rufticorum comedit carzezz falitam , hauftumq; jufculum | fenfit viperam fitientem avidé arripere, Idem accidit die 1 1 Lunz continuantibus convulfionibus.- Die Martis;16. Febr. demum advocatus ego inveni iftam puellam SA uio dtbus diui dius, frequentibus & univeríali- bus diftorqueri ; ferpentem (xpius & facile, illitis labiis vel - lingvà »elle vel /ade , vel ejus calentis odore faltem percepto, | in os aícendere, fugere,ítridere. Sugente veró & osopplen- te ferpente, puella. dentes convulfivo motu adeó ftringeban- tur ; ut;eos à fe invicem vel exquifitisfimo inftrumento nec Ego; nec Chirurgus noltras minimum diducere , & os aperire valuerimus. "Retrogrediente veró viperà puella os aperuit, "& appofité omnia explicuit, (id quod facilé admoto ori paze Nel vizo procuratum ) hiante ore nunquam plené & perfecte | ES 6s afcendit vipera ; quamdiu autem in ore prafens erat, os | aperire nequiit ; at fimul ac recesfit , aperuit os , ut fepopes. "Teftatur puella fe fubinde rofiones, deis & motus inordi- , matos frigoris, ceu angvis; in oh perífentiícere.. Exhi- bui hoc. die ag. perlarum cum pzlv. march, ut & ag. antepilept. Noctu quieta fuit, nec angvis motum fenfit, : Soror ipfius (Anna Ob convulfiones hodie à fjrupoe meo ewetico egregie vomuit, | ^ . Hoc die rem notam facio. Nobilisf. atd; Excellentisf. ! Dn. Gbriffophoro Hardero, Medicinz Dodtori celeberrimo ac j Phyfico Scaphufano felicisfimo , Fautori ac Patrono meo fum- | mo, & in pluribus cafibus probatisl mo per puellarum pa- | trem; qui adventum promittit in diem Jovis. . 5 n Die Mercürii , 17. Febr. refecta fuit eadem a5. m cum | | iere march. & aq. autepilept.. Horà 10. antemeridianá angvis in ^ LU an edens vocem inftar pullorum columbarum , retra- bow cedens | eru — 168 OsssRvATIO LXN. cedens in ftomachum , eum punxit ; à ictidit evi in os re- diit. . Accesfit non vocatus circumforaneus quidam nefande famz, puelle angvis formam in mensá cretà adumbrans , a€ fafciam fericeam rubram à collari fuo abreptam , odorandam offerens, nam colore rubro ferpentes valdé delectari, illumg; fequi referebat: à domefticis abactus , ac procul ire jusfus in diverforio varia artis fuz jactabundus promulgavit dogmata; . ejus pretii atd; pramii, ut jusfu Magiftratus in carcerem fue- 4 rit conjectus. 2 : Circa quartam vefpertinam Magdalena diu angebatur, | tandem ex coetu hominum fe fubducens , & ex hypocaufto in pratulum excurrens angvem in ptetérfluesitend rivulum, ad. quem alvum (falvà venià) exoneratura fedebat ; ut ipfa nar- - rabat; projecisfe dicitur, que faltu magno decem circiter pe- k des alto , peracto, in rivulum iterum decidens , amplius vifa | ron fuit; quonam fe abfconderit , incertum: terra enim tunc | gelu erat indurata , atd; prope rirüidiia dumeta , ut facilé fe abfcondere potuerit , ned; inveftigari. Dicitur quod; angvis; antequam fe rivulo immitteret , infectari voluisfe puellam cum clamore fugientem, ac ne hofpes tam dirus antiquum | hofpitium repeteret, metuentem , qua à Patruo abrepta jn hypocauftum reportata fuit. Angvem iftam nemo vidi quàm puella ipfa & ejus Pater, per foramen muri domus actu hunc obfervans. Hinc leta puella optimé habuit ; nec quie quam conquerens comedit, dormivit optimé.. Die Jovis; 18. Febr. hola Ic. antemeridianà iterum atro. cisfimis fuit occupata motibus convulfivis totius corporis per integram horam, qui nunc opithotonon , nunc emprofthoto- - non,nunc alias figuras referebant, Hoc tempore nulla ade- - rant indicia angvis prafentis. ? Horáà undecimà antemeridianà accedens Excellentisf, *| D. D. Harders; , cum filio Dn. /eanne 7acobo, Quien, rerum | rario- E] s^, ay 4 "We DzApurRANDIS MoTIBUS CoNvürsivi. — 1:68 L ariorum ac curiofarum ftudiofi simo, i invenit puellam con- | vulfionibus quidem liberam, at parüm articulaté adhuc lo- quentem , ob perpesfas convulfiones, fenfim vox reftituta. Ad excrementa angvis & corruptos in ftomacho humores extur- | bandos Magdalene dedimus fjrzp. mei emerici dofin , purgata be- | fé cum tolerantià, tandem denuó atroces fuftinuit convul- | fiones, & frequentes, nullo angvis indicio. 4z» dedimus | iterum dictum fyr. emer. nulla fübfecuta operatio : Ufzle & Eli- | | fabeta itidem dh fuere evacuata cum éuop ja Nam & hz, in- primis E//fabera , fepiüs in die convulfione , inprimis opiftho- . tono lacesfebantur;. ut & filia triennis, Szfazza. | $Sub.vefperam ipfa quod; Mater eet & primà nunc |! vice, tentatur convulfionibus, ab exhibito zarraro ezetico pla- mé non vomulit : convulfiones identidem rediére; ori infudi- | mus pzlv. antepilept. cum 44g. antepileptica : naribus obtulimus masfam. pile byflerice , vutam tufam. Magdalena & Elifabete de- | dimus p»lv. antepilept. & gemmatum : à coenà Matri exhibuimus puis. march. cum Jan. opiat. Elifabete veró ob frequentisfimos | paroxysmos pulv. march. cum pauxillo /as4. opzato. d ' — Die Veneris , 19. Febr. alius apud Maedaleram comparuit ferpens, motu per collum in os; factu & ftridore, nec non. "- £onvulfivo maxillarum motu fefe Bisnifeftans: vari dum lade ; | | faecharo & melle tentavimus ,at incasfum. — Ab horà nonà ante- ! meridianà ad n. perpetuis feré & horrendis fuit divexata con- | vulüonibus. Nunc & potisfimüm , opifthotonus ipfam tene- , bat; nunc oculos ipfi diftortos fingebat fpasmus, nuric con- . vellebatur panniculus carnofus capitis, nunc totum corpus circumgyrabatur , nunc ferpebat humi inftar ferpentis, nunc. | digitos vel manuum vel pedum , alternativé vel extendebat Doi ordine, vel omnes fimul , nunc hos vel illos compli- een , Siaphragma Tapiüs convalíivo motu pap inferioris | | di A E s mur &me« ; PPM IX, -| 4 | - 176 poo OfSERYATIO: LXIV. Ap akP 7 & medii ventris horrendo. adípectu quaticbat : ventrem feu « | abdomen fzpiüs in altum elevabant inftar arcus, fubitod; im dorfum cum fonitu recidebant inprimis Magdaleza & El/fabetas — | in ips vel fzvisfimà convulfione fzpius perftirerunt menti compotes ; audiebant , nonnunquam videbant omnia, atdg Ípaímo folutz diftinda acta omnia enarrare Íciebant. Finitis | p convulfionibus, ut ante , dedimus Magdalena CAYHES valdé falitas, ad irritandum angvem. Anniíi quod; fuimus eundem pro-- lectare elle. "dA latle dulci; fed eodem, quo prius effe | £u, videlicet nullo: fimul.ac enim vipera os conícendit, fuxit , íuctug; dentes validisfimé conftrinxit: nec in tübulum, - nec in veficam , nec in praterfluentem rivulüm , nec in Vas. latum aquáà vel lacte repletum, allici potuit. S gafba ap. E plicuimus cataplafma ex zberiacz ; umbilico facculum zzi & ab fiutbio infar&dum , vigo & acero incoctum. — Interné quod; dedi- — mus zberiacam vigo dilutam , Merum caraes falfas, tandem lac 4 E. cui 4Z/4, incoxerant ; omnia per intervalla & fuccesfive : angvis quidem hinc irritabatur, convulfiones excitabat, "m | petebat, at valido fuo fuctu dentes tringebat , adeo, ut exitus 7. emnis precluderetur. Tubulum veró & veficam ( licet ex illo | mel omne avidé hauriret) angvis ut intraret , obtinere neus 1 tiquam potuimus 5 ; nec eousq; caput exeruit, ut forcipibus | apprehendi à nobis feduló ipfam anhelantibus valuisfet. Sub vefperam plané quievit ferpens. Et puella fuperatis convul- fionibus à Solis occafu melius habuit , fuitg; inftar fanisfimz , lata , jocofa , inprimis per octiduum: "Aborrt Eypocanttumg ingredientes capite pileo tecto; & quorum colla martes cin- | gebant, ( eandem averfionem & Azzz4 pasía eft) at parüm co- medit , faturata prius carne falità , ut dicum, & lacte. Hora1o,- noctis ken puella devordhdas pil«las ad angvem enecan- dum ex uercar. dulc. M. P. de Alo cum R/ab. omnes expedité de- | glutiit cum decotd- pot, ordia. per | totam noterg bene dormivit. - m --— ——— — — * n EA h 2 E ges Dr Anu ANDIS MorrBUS ÜoxvurstYTS. —— v7 -. Hoc Veneris die Matri ob convulfiones , anxietates circa | praecordia, oris amarorem, ac inívavitatem , inprimis, quo- , niam heri plané non ab exhibito vomitorio fuit purgata, de- , dimus pulverem e rartar. emet. & erezm. tartar. qui tardé , at egre ! ge eam evacuavit. L " Elifabete propinavimus de plo: march. quz dem uitia 20. per idiots horrendas, aft breviores, quàm antea , pertulit con- 'vulfiones. Ut omnibus convulfis , Matri , & filiabus quinq; decenter füccurreretur , pro decks tate repetito ufü medica- menti minus pretiofi prafcriphmus ps/v. ex rad. paon. valer. UL aron. ppt. vic. querc. gran. puon. exc. C. C. uff . ppt. & faccb. alb. | paratum. Locopotus ordinarii bibant omnes decotlu» C. C. uti | cui calenti adhuc dum immergatur zoZulu: ex rad. pon. ciznam. dy anif. compofitus. Sub vefperam dedimus Matri predicti | pulveris. dofin ; Cum deco. pot. ordín. item Ana & El/fabetg , pro | d rtate 5 Sufauna. veró exhibuimus mané /jr. exer. unde fat Hare , gabatur..- Anna hodié bis faltim fuit convulfa... TONS |... Die Saturni , 21. Febr. fummo mané Magdaleza quater duo P^ xcve fuit purgata: per füperiora excrevit aquam fputno- fam; 5 per inferiora excrementa vifcida. — A carze (2/52 comeftà | fenfit motum angvis circa przcordia ; hinc convulfiones abo- | mminanda : à melle angvis in os prolecta arripi non poteft, nec | veficam vel brevioris colli feu tubuli intrat. Convulfiones | identidem rediere, tandem puella alacris nobis relida.. | us Mater & klifabera iterum fümferunt pulveris dicti antepi- | leptici portionem , idem faciunt fequentibus diebus mane .vefperi : in hunc finem ponderataz aliquot dofes , & marito tradite, i Hifebere quater vel Pu pasía eft convulfio iones | L(eipierites. , atj diftortis oculis fat atroces at breviores, cum "fummá abdominis elevatione, ac tandem violento , repenti- | (&ogi cjusdem telapfu , quibus finitis rifit, comedit, hinc inde bs i Ya (E Cucut« i scu s cpümtmmwacie LXNG S284 4H cucurrit , conquerens faltem de dolore quodam dorfi , capiti & cordis: fufpicamur & hanc venenati quid alere , abdomei enim & diaphragma quovis feré paroxyfmo mirum in modun convelluntur,ac quatiuntur. | ^ VEN Die Solis, 22. Febr. Magdaleza horà 3. matutinà excrevit tres.lumbricos per inferiora cum fzcibus mucofis , albis & fla- vis, & cum impetu maximo evomuit materiam quandam i aqueam : horà 7. matutináà fümpfhit £olzzz €X smercur. dulci , à quo i aliquoties alvum folvit, unde vires defecerunt, cum appetitu | | dejecto : refecta 4274 cardiacá melius habuit ; convulfionibus | | hodie ter prehenía... "yecispr A8 pr oM Elzfabeta nil mota à Polo ex zercur. dlc hodie devorato, | | ultrazo.convulíiones pas(ía. Pater conquerens de ventriculi | & capitis dolore füumfit ezericzz) cum &vQog/a. p : . . Die Lunaz; 33. Febr. Magdalena feptem longis, iisq; atroz $$ cis(imis convulíivis agitatur motibus cum lingva prominen- || tià & intumefcentià: conqueritur fubinde de morfu & rofione | circa cordis regionem, unde mox aderat hemopty(is, — 4yza | 1c. convulfivos pasía paroxyfmos, at breviores ac mitiores. | Elzfabeta 24. habuit infultus convulfivos, leves, breves ; fumfit - horà quartà vefpertina p;1. de extr. catbol. & mercur. dulc. Sufanna hodie ter fuit convulfa.. —— — ZR Die Martis, 24. Febr. Magdalena hoc mané fumfit pulz. d jJ gutter. cum ag. peor. hoc die fexies fuit convulfionibus diften-.. ta. Azz4 itidem fumfit hodie iftum pulverem, atd; itidem 3 fexies convulíiones perpesía. — E/fabera fumfit quod; eundem. ] pulverem , & 26. paroxyfmos innoxié pertulit. Sufanna deglu- | tito eodem pulvere quinquies convulfionibus vellicata.. - Die Mercurii, 25. Febr. Magdalena fumfit pulv. diagry diat 1 €um wercur. dulci. Hinc quater purgata, & horà danda fpertinà tres exereyit lumbricos; quinquies fuit convulia:füb. |j b | 1 vefpe- 1 . Hit 3 ? Dr ADMIRANDIS MoTiBus Coxvursivis. » | vefperam: accepit pulv. de gutrer. dein conqueritur de morfa nnde hinc bemopty(is rediit. — | | dos assa haufit quod; p«rv. diagrydratum cum mercury. dulci, , | 3 quo. Íxpisfime excrevit materiam albam , mucofam , cum | 2, lumbricis ; quinquies exercita convulfionibus ; fub vefpe- ram accepit pulverem de Uer | 3S: Elifabeta abforbfit quoq; diagrydiatum UM cum »ercur. | dulci ; excrevit materiam copiofisfimam , tenacem, vifcidam, fpermatis ranarum inftar, cum cipillorum flocco conglati- | nato: fub vefperam exhibitus pzlv. de zu:e:. quoniam 24. vices Lsanpris onibus lancinata. Szfazaz veró iisdem ter correpta .. Siquidem haud vana fufpicio puellas iftas pluribus fca- | dile kfiiuibus, prafcripfi medicamentum ex plv. conrra ver- | ames . de gutter. merc. dulc. & trocb. alband. compofitum , & fi ngulis fuit dofis exhibita mané & vefperi , cum decocto potus din. Die Jovis, 26. Febr. wagdalena duos ejecit lumbricos, vefperi fumfit vcram unam veau e verm. prafcripti: novies e | Anna fieles ,at mité cop Vili accepit dofin piti centra irme: M: - Elifabeta tres excrevit lumbricos; deglutiir dofin cjusdem pulveris; ad 24. vices itidem convul(onibus agitata .. " . Sufanna Yex convulfivos fuftinuit PAR. at blandos, levorat conf. fem. cing. | | . Die Veneris, 27. Febr. Magdalena novem atroces convul- fionumfüuftinuit paroxyfmos, varié figuratos: Prop mané | & velperi pulv: cautr. verm. dois, — | v Urfala.nullis fatigatur convulfionibus ; hodie excrevit dombricum fine ufu medicamenti. | Anna hora 8. niatutinà egesfit 6. lumbricos , cunt materia | siícidi, mucosà, bis fuit convulía, isi etiam. mane & vee diperi dofin parv. £.Werm.. uos o. I0 BO C en jio p Y ; glifa. i — "Alo as Lor c aed - LI - b E 7*4. Y eoo EOS DPA. OssrkvATIO Dx. DLAUND «Elrfabeta. propinatis itidem dofibus z. Sis IT excr vit horà quartà vefpertinà unà vice 24. vermes, & quinqu convulfionibus. exercita. . Sufanna fimiliter quinquies convul- fionibusafflidta., — ^ : Eu Die Saturni , 2$. Febr. — circa meridiem furapid dia[cord. Fr. víno folut. mane injectus clyfer eX latte & melle ; fub vefperam alius laxans , unde fecutus Wii. TD cor vulfionibus conflidtata .. | - Annz injectum ezesma laxans, quad: evacuavit materiam. | flavam, nunquam fenfit convulfiones. — — E El:faberg ante. meridiem injectum exea ex latie e mellez. T1 fub vefperam veró laxans , quod extraxit materiam vifcidam ,. 1 | & ter convulfionibus, at brevisfimis fuit MER Sulauna ven T! ró bis iisdem moleftata .. di Die Solis, r. Martii Magdalena palvis purgans quinquies a vum fabduxit., excretà materià flavà ; 12. corivulfiones pasfa: dus. rantibus convulfionibus dep S de. cordis rofione, quam " finito paroxyfio fecuta hemoptyfis, bina vice fumfit 4iafz. p. viro dile. Angvis nec motu per collum , nec fudtu fe ama à plius prodit. E | Anna à pulvere purgante excrevit plané naturalia , colore. & confi ftentia ; ; bis faltem. leves convülliones à in oculis anime Adverfei 4c. ;0.. | 4 L3 Urf/zla fumfit ficilem opes przgentem , € odes hi fuit evacuata , egerendo duoslumbricos x El; fabeta à fimili pulvere egesfit quinquies materiam vi». fcidam cum lumbrico , unicum convulfivum vidit infultunm S«/znna omnia refpuens; octo at levisfimos accesfus pertulit. DieLunz, 2. Martii Magdalena duodecies horrendis & diu turis fuit conflictata convulfionibus. Angves iterum cor paruere, &, ut egra refert, numero tres , aft minores , ordi collum & os confcendentes, vocem edentes inftar. pulloru i tod | ve A Dr ApMiRAXDIS MorIBUs CoNVürsIVIS. — T7 vel murium ; dentes, ut pridem , motu ftringentes convulfivo. Claufo puelle ore , Ego cum adftantibus fi bilum, viperarum more; manifeflé audivi; eo veró aperto nil foni quispiam per- Cepit; at puella illorum in collo perfeverantiam confpicué fenfit. -Poft.cordis morfum, puella (ut mater retulit) expuit ad. uncias tres fangvinis clari ; boni: ipapH t mané & vefperi | diafcer. En-. 2! ^ | Ana hodie fethel 2 elletarur ufo voii cing ;Uut& Ur fila & Elifabera , qug bis convulfionibus mota... |. Die Martis, 3. Martii Magdalene cadem rediére fympto- mata. cum I$. convulfionum anions; efpesi ATi) decem j rejecit ] lumbricos.. t Na - bino infültu adorta : in i loddas paroxyfino fibilus Jobauditus , hinc adítantes viperam adesíe pronunciárunt; & Em afcendere: xaTa eliminayit lumbricums. : | Urfula 1. excrevit lumbricos. Efabeza trino infultu dez epis mané 4. vefperi s. ab efu few. ci» expulit lumbricos, Vici bis convulfionibus diftenta excrevit lumbricumr. Die Mercurii , 4- Martii Magdalena horà feptímá matutináà lab ufu fem. cia& 7. ejecit lumbricos: hora 10. ob virium defe- &um exhibui /ap. bezoar ; & recollectis viribus , horá i. inje- um clyfmna laxans; hinc 4. alii fecuti (e Nes ; cum materiá i ericante. , vifcidà, tenaci , füumum & horrendum foeetorem exhalante.- . Vefperi locum habuit ezema ex folo [aile - fenfit ingves in ventriculo hinc inde vagantes, verfus fuperiora de- nuó.! /fcandentes, ? à quibus ad duodecimam noctis horam ad- m modum. fuit inquietata: fapisfime enim in os exurgebant cüm. fuffo: tionis periculo & metu ; undecim infultus abomina- biles convulfionum fuftinuit. Plurima quod; tentavi jet | at fruftra. Caterz fatis bené fe habent, utuntur quotidie fem. cing ündc complures Pxsuraant lumbricos. Excepta FS quz die j uj Eg6 un .OssERvATIO LXIV, 5c 900 die Jovis quinquies , die Veneris 14. die Saturni 10, die Soli: LA convulfionum infuültus toleravit. ^^ po RM Die Jovis 5. Martii , urefcript "e — ex r Zedoar. diam. fem. citr. in tres dies. Patruus jusfu. meo; pr: fente puellà, haufit fumum tabac; tandem & illa: circa vefp ram arripuit fiftulam ,haufitq; rabaci fumum, àquo ew» xe) xe3 mota, per totam nodem apris Quiet duodecies convu honibus irritàta... - Die Veneris , 6. Martii, faf t bolum ex vane A troc. alband. & conf. vof. paratum , à quo copiofa & flava fecuta ma-. | teria, Eodem die etiam fegmenta aliquot lignea, prefenti- | bus & mirantibus Dnn. Paftoribus loci & von JJándtbart / ex- | €revit.. Nocte fequente tota fuit inquietata ad tertiam má" | .tutinam , & 23. vicibus convulfione lacesfita .. K Die Saturni 7. hujus, me prafente denuó rabaci [^ ufa, ; | quem angves perferre nullo modo posfunt fed quàm primüm afcendunt, ftatim abiguntur, & fugantur hinc , convulfi P " fubito cesfant. "A Hoc ipfo die przfentes erant viri cives Vitodurani , omnis ordinis, plures , puellas vexatisimas vifuri , qui ipfi fumma inter angvem & tabacum antipathiam experiri tentaban atj; experti maximé admirabantur. $i enim angvis fuctu lingyam Magdalezg afcendebat , admotis vel minimis disfe tabaci , vel nafo, vel ori particulis, quàm citisfimé, atq; ictum oculi fe proripuit : multoties; hoc tentatum. Si ang afcendens ab initio ftatim ;4baco excipiebatur ,. abs; om moleftià atd; latà puellà refiliebat : (i veró füctioni ejusin t mora concedebatur , convulfiones puellam fenfim infefta incipiebant , ut langvefceret , caput dorfum verfus inclinaret atq; oculos diftorqueret : fed rabacus admotum illico hoften fugavit atd; puellam reftituit. Moram aliquando hp fugentem angvem trahere patiebantur prafentes; quss ea aie i na e ai AR i Re — E et Dt - i; erra RISE NDS ONG GUN DC HEUTE XY RA ^ ki LI ^ ] P TA : Li MISIT erf Aout » - ' " DE ADMIRANDIS MoTisus Bx vlltsr vis. 17? 1 Ee s 1 IRSETURURIDE 'Riorrendus convulfionum paroxyfmus infecutus , ut puella à mensá, cui asfidebat, aliàs hilaris, in lectulum deportata | emnes Eun attonitos ibdderoé; modó in os aícendit angvis, , | quàm avidisíimé fugens ; modó in ventriculum rediit , tàm | inquiet fe movens, atd; tali cum fono, ac fi 1 pifcis in vafe ? aquà pleno vehementisfime fe volutaret. Iterum igitur illi. tabací virtutem experturi fiftulà asfümtà fumum ejus ori & na- fo puella immiferunt: nec defuit effectus, ftatim enim &an- gvis fedatus & convulfiones , ati; puella, quamvis ad tempus langvidior, ad fe rediit. Saepius pofteà angvis irritatus in os ' afcendit, at ne mifella paroxyfmo tam gravi iterum affligere- (ur, tabaci fegmentis admotis absd; morà abactus. . Non omittendum hic , quod de carae falitá obífervatutm. : ! Collatis confiliis Magdalene caro falita femel atd; iterum inge- Jft2, quó angvi, guftatà illà fitis excitaretur, ad quam fedan- dam in vafa aquis plena appofita provocaretur. — Cargem vero falitam angvis tolerare in ore puelle non potuit, & vel digitis - illam iterum iterumq; ingeftam , in os a(cendens repulit, co- natum ita noftrum plus femel eludens. Horà duodecimà ipfe propriis manibus extraxi ex ore puelle (cgmenta duo lignea, que adhuc-düm fpumo madida; ; Amplisfimo Dn. Pratori , Hegzero, Reverendo ac Clarisfimo | Dn. Rectori , Meyero , & dictis jam plurimis Urbis noftrz civi- i bus, (qui HE ante ab xgrotantium zdibus difces(erunt ) tum án Subprzfecti domo degentibus monfítravi, aliàs fuisfent du]ómla, quod unicé expetiisfem. Viginti excrevit lumbri- cos, & duodecies convulfionibus agitata. Tabac? f4mum nunc perfert. fine incommodo, fine vomitu & fecesfu5 imo hine quietiores noétes acquirit. Nobilisf. D. D. nei in rrattazz fuo id viperi; Italicé confcripto qui mihi, ex dono ejus, ad ma- nus, do oiodat. eleo tabaci & elivaram poste viperas interfici ( nam. | 3 | i^ Wes lug - Aun IX, MUS EPUCENTSOD Y. * x " TOM | OBSERTATIO LIV. LRL x der vo os z 2 a MEET m MORTC aS PRRIE M e PU pectarent. Infufüm menfe lac puella admoto ore; avide pe- | uU X RDUM T 9x6 c DRE Sv Biber REN opem ferremus , ubi variis technis per aliquot horas angvis iu & alia animalia, que SETBEGORÉ vivant; und c fis, prohibità perfpirstione, extingvuntur jk ideo oleam elivar: ; per quinq; dies ufürpavit. EN E: Die Solis, 8. Martii Magdalena ufa fumo faba n. » vicib $. convulfienes pasfa ; unicum egesfit lumbricum.. | : Die Lunz , 9. Martii, itidem haufit zabaci fumum ; P vermes excrevit, duodecies convulfionibus acta, — — ^ Die Martis , ro. Martii, ante meridiem continuis ferm&. lacesfita con fione circa duodecimam injectum enema; excretà materià viícidà & fHlavà: circa nonam vefpertinam fer 1 pens exerto femel capité fefe denuó prodidit; referente iaa fartore juvene, & Patrui conjuge; hinc puella per totam no» - étem adeo inquieta , ut ferpentem jam jam proditurum. ex- 1 tiit; inar canis famelici & plané abforbfit. Die Mercurii, 1. Martii mané ob pragresfam. nodem inquietisfimam unà cum Chirurgis vocor, ut angvi ou exitum procurare moliebamur , at fruftra: admotum lac av disfima puella quam primüm petiit , convulfionibus atrocis mis füit correpta: corpus enim mirum in modum tendeb: tur, & ad oblatum lac violento quodam i impetu rapiebatur quod horrendo afpectu quàm citisfimé de mensà fügebat & cum puella de mensáad lectum, qui repofitoriis atd; fcamn ladi deftinatis proximé erat fübftratus, deportaretur , ered & cohvulfionibus quafi rigida fcamna illa petebat, atd; fum- mum lactis fugendi defiderium pra fe ferebat: remoto A | convulfiones cesíarunt. Ad praterfluentem rivulum afpo: tata puella, angve cunctante, nec egrediente, fübridens edi xit: annon nobis ferpens imponit , illuditg; ? Hodie accepi pol. viperarum & enema DrApWIRANDIS MoviPUs CowvursIVIS — vg E! Die Jovis, 1. Martii, quater convulfionibus, & iisdem fere fuit. exercita fymptomatibus. - Die Veneris, 1. Martii , fxepius convulfionibus irritaba- | tur, inprimis: idore lactis percepto. | Die Saturni , 14. Martii in Kétiodochitos noftrum fuit | deducta, in vià autem fiepius convulfionibus przpedita. In . Kenodochio horà octavà appellens à convulfionibus fuit libe- | fa usq; ad nonam noctis, dein reliquà nocte bené dormivit. Die Selis, 15. Martii, quater convulfionibus lacesfita fumplit mané & vefperi dofi In palv. de gutter. cum pulv. vi- | peraram. Die Lunz, 16. Martii, ab horà tertià pomeridianá à cott- | vul onibus fuit libera, usq; ad horam octavam vefpertinam 1 fequentis diei. In Xenodochio convulíiones fuerunt mitio- | 1&5 & rariores, at diuturniores. |... DieMercurii, 18. Martii , quinquies in convulfiones pro- - lapfa: oblato lade angvis proritatus, denuó os conícendit, /fuxit, & dentes pro more conftrinxit. — Puella asferit fe nunc | anicum angvem percipere. ; E Die jovis , 19. Martii , nulle interdiu aderant convulfio- Lu at vefperi, idq; cum fitus Die Veneris, 20. hujus, admoto lacte fuit convulía, at er breve fpatium : adhibitus puto. vsperarum. lim. Die un 21. Martii, jacuit per fefquihoram quafi in | ecftafi. | ;Die Solis, 2. Mart. continuatus aod dale - quater Rio nibus tentata .. . DieLunz; 25. Mart. mané & vefperi 2M: viperarum datus: | horà octayà matutinà patitur convulfiones, non motus con- | | vulfivos , reliquo tempore fuit libera... |. Die Martis; 24. Mart. fub vefperam per bilo dat i in- quietisüma, & Him hinc inde, furiofz ad inftar , cucurrit; ds. m 2 o9 c ^ aditane | 38e OssERYATIO IXN. vC Oje TOODRES adítantes adícripferunt vino largiter ingeíto man enim "con quefta fuit de capitis dolore... Ne Die Mercurii quinquies ; die Jovis inel fuit convulfa i fub vefperam fefe oftentavit vipera, vocem edens inftar pule— lorum. Die Veneris tumuit venter ; horà demum noctis ne | nà femel fuit convulfa; ut & die S ron femel. F Die Solis bis, at mitis(imas pasfa convulfiones abdonii ol adhuc tumet. ]jusíu Magiftratüs aliquandiu medicamentis. 1 fuperfedit , ut viderent omnes, qualis fubfecuturus fit even- tus. Vi(itur ab Ecclefiz miniftris cum cà preces private fan | duntur , & pro eà publice inftituuntur. * Die 3o. 3. Martii & 1. April. videlicet die Lunz, Martis. & Mercurii optimé habuit. Die Jovis, 2, videlicet April. cor» repta febri cum rigere; capitis dolore, fudore copiofisfimo y. oris amarore , abdominis , cordis , capitisq; dolore: horà no-. nà vefpertinà vomitu rejecit materiam vifcidam , ac fangyi- nem grumofum; nil comedit : per totam noctem fuit inquie- ^ ta cum vociferatione , fine convulfionibus ; abdomen fubíedit, * Die Veneris, 5. Abril. dormivit, CERES pere : iisdem conqueritur fymptomatibus , injectus c/jfer , unde ex cretis alvi fzcibus duris, ftatim fenfit levamen: fub vefperam. fumpfit fjr. emer. unde iterum rejecit materiam vifcidam cum. fangvine grumofo. ; A DieSaturni, 4. April. pasfa capitis dolores atroces, & quaf intolerabiles cum frequenti ofcitatione, bis per vomitum fpc taneum excrevit materiam aqueam : vefperi injectum clyfle- rem non diu retinuit: frontale doloreslenivit. Subdecimam |] noctis alvum irritavit fzppofitorio ; totam noctem dormiende tranfegit; progresfo die nil ciborum famfit : per iftam fep manam convulfionibus fuit libera ; nunc optimé habet. Per 14. dies febri tertianà intermittente laboravit, n ulla hoc tempore; ut prius, apparuére frmptomatas. —— — NERCOUNMSSIS BOR CNTSRN L2] n A. N WERT : pr A ADMIRAXDIS MoTIPUS Coxvürermts. ifi | Magdalena tandem omne remediorum genus faftidiit, imé & dietam morbis füis convenientem refpuens, clanculum pa- | triam fuam Pttlingen repetiit, malens vivere vitam rufti- | cam, quàm Medicorum regulas obfervare. (Quzltio incidie -de ufurpanda /mer;tide à Schradero , "ms in incantationibus | | | decantata ..) | | —.. Magdalena domi vitiofo utens vidu, inprimis letle & lalis. ! | einiis ; febri tertianà adhuc dum ies chi Die Veneris; rj. Maji, plurimas per inferiora & minimas, cum materià mucosa , excrevit hirudines, quarum exficcata Corpora penes nos descen refidua ; inprimis unam , quam | die Saturni , 16. Maji cum paucisfi imis alvi fzcibus rediidif , quz diu in urina natavit, fed in aquam immerfa frigidam , / ftatim fe conftrinxit ; & mortua cecidit. Conqueritur puel- la de dolore End compresíivo, vomendi conatu & naufeá, ideo die 18. Maji pra(cripfi fjr. emer. at fimul ac fumfit, vomitu ! rejecit 5 itad; fruftraneum medicamentun. |. Die Mercurii, 20. Maji, per inferiora absd; alvi fzci- 'bus vermem ; vel potius teredinem excrevit, ( quem Excell, 4D. D. Hardero cma) vivum quig; per iret dies vitam protulit. — .Die Veneris , 22. Maji , fumftit potionem €x refiná falappa , dr. emet. & elix. vit. M. que av» xg) x&vo ipfam purgavit cgre- gie; materiamq; biliofam in maxima eduxit copià,; à quà me- dius habuit, & licet fuerit dies paroxyími, dae] O- tamen il- | lum traduxit. Die Solis ipfa me accesfit, nec tum caloris febri- lis quicquam fenfit. Die Afcenfionis , 28. Maji facris interfuit. | Die Veneris , 29. Maji & Solis, iius recidivam habuit, ideod; denuó exhibui fyr- emet. pu furfam , deorfumq; in- |figniterevacuata. Hinc febris ipfam deferuit. Ilo c: Dig Solis, 14. Junii, Pater cum filià me convenit, refe- | rens filiam hor quintà matutinà , in lecto altà exclamasfe voce : ES Z5 qOie i Li —- E 5 ki ES à 3 v ; do - — OfemwamolXw. 7 3 3 CO ARN rafa, & non canata fe cubitum contulit, i(ta quefta de capitis | QBie plaaft bu m aber: 20Bae wil(t btt tiv atlerecil im ET oben -— thun? Ec quafi vi quàádam quippiam deglutire conatam fuisfes Patrem tunc ftatim ab illa petiisfe , quid hoc fibi velit? Filiam veró refpondisfe , fe nulla protulisfe verba, nec quicquam fenfisfe. Idemq; coram me asferuit ; nec dr quoquam fympto- | mate conquefta eft. Die Lunz, ss. Junii , Magdalena per tempus (egrnenta m Ü mum apportavit lignea; & quadantenus defatigata, per horz - fpatium pasía convul(iones, fine omni motu tamen, & finitis illis de capitis, & circa cordis regionem conquefta eft dolores. - .— .Die Saturni, zo. Junii , cum fororibus collegit fpicas, & irà commota (ine motu fuit convul(ía... »- Die Mercurii, 24. Jun. ab arbore fatis largiter comedit ce- & cordis dolore, item naufeà, vomendi conatu, vertigine). — Die Jovis expergefacta eadem accufavit (ymptomata ; D. ideó ordinavi fjr. emer. à quo egregie «vo purgata, optimé ha- - buit. Interim tamen femper terrores patiturnocturnos &ío- — lis radios perferre nullo modo poteft. j P Die 1o. Augufti, Magdalena interdum adhuc patitur con- E. vulfiones, manuum prafertim contracturas;ita,ut menfz ac» — cumbens , fzpe cochlear prehendere non posfit ; inter ambu- 1 landum oportet interdum, ut fedeat fubito, pis convulfioni- - . bus tamen, fed oculis iouis. ante octiduum pe- — dum & manuum digiti per tres dies adeó fuére contracti, ut - Parens illos vi diftendere neutiquam potuerit,quo tempore etiam inarticulaté omnia protulit : timore fuit plena: quoties parum largiter, vel etiam coníveto more coenat, Á€— tranfigit noctem propterea fzpe coenam prorfus intermittit, - Interim femper conqueritur de dolore circa cordis regionem - compresfivo,, ventriculi ardore; Vértigide & lashitudine e tancà, ra C Dr ApwiAND: MoTrsus Cowwuneivis — am 7OCADCRORKCRCT tenuit unm 67) 01 dmt) "Die 17. Augufti & 6. Septembris, 1pfa unà cum Matre ine accesfit, referens , fe nil fequioris pati, nifi digitorum manuum |. & pedum frequentes contracturas ; inprimis quoties frigidà - manus abluit : /or; veró vizo contractura difparet; Parentes. ' autumant; filiam efurientem potius & finità coctione convul- | fionibus corripi: cetera bené fe habet. Offenía aliquando prope rivulum à Sub-prafec filio eft ;allocuta nullum dedit . refponfum , ftans fixa inftar ftatu. b LA - Die Mercurii, 9. Sept. & feq. diebus, exceptis 14, 27,24 , zs. . hujus menfis ; quibus fadavit , fingulis mané velà Íeptimà usd; ad octavam , vel ab octavà usd; ad nonam ; interdum dimidiam | decimam, jacuit in le&o fine omni fenfu & metu, oculis ta- . men apertis, tandem fe recolligens cenquefta fuit de capitis; . laterisq; finiftri dolore, cum horrore quodam. In principio | paroxyfími obfervat in pedibus obtufüm quendam dolereniz cum fenfu formicationis , qui fenfim a(cendens abdomen per- reptat , & fuperiora petit , cum cordis dolore; qui caput inva- . dens é veftigio malum hoc ciere & fpiritus figere folet, - Similes ecítaticas corporis fixationes cum oculorunt cir- cumgyratione fingulis mané eàdem femper hor pas&a cft, ab 28. Sept. usd; ad 12. Octobr. quo funfit fjr. emer. & cgregié evae- | €uata dw xg) xévu: à convultione iflà immunis perlticit per |, menfem feré , quo femel tantüm vel bis in eadem fuit deten- | fa: interim munia fua obiit domeftica, inprimis fila ducendo. | Hactenus nulla comparuére viperz , vel fimile quid. — "fandem fpafimus ifte rediit fingulis ferme diebus, eádem. circiter horà, eodem plané modo, cum validà digitorum con- tractione , adeó ut expliciti vi ftatim iterunvcontrahantar,nec levamen nunc fentit ,ut pridem; à /or/oze viz; :in ufümacceptus pal epilepr. mane & vefperi, cujus operationem fe fentire as ferit in manibus ac pedibus; ac fi quid exitum quzreret:con- | "vul(iones hinc imminuuntur ; quotics veró iftum pulverem ne-. Die Au | | - gligit, convulfio eo die redit. | n. - TN bro Ld 184 | | Ossmev stib YIXIV. E A: EN E - Matrem altà vece bis acclamavit, rr ten TIN BNET Ee e 10-122 JUD IR FORREST HER NIE Dn Wm VO MS 1] r " " [ vul&ones. Die Solis, 8. Nov. in templo quafi cibo prehenfa * Die Lunz, 9. Nov. tempore coenz vel comate, vel cata- id lepfi correpta per horam integram , ut fedens inftar dora E: tis capite nutaverit oculis claufis; aft interrogata refpondit, — oculos aperuit , verüm mox iterum claufit. Hoc paroxyfmo . manus valde fudarunt: ab ufu palo. etepileptici ifti paroxyfmi mitefcunt, evanefcunt, eapropter m. Nov.fuitreiteratus. — . 3 «Die Saturni, 2x. Mae convulíiones rediére, quoniam ma- né à fororibus ex stai fomno excitabatur. E Die Mercurii, 25. Nov. excrevit per inferiora lumbricum, d ideo repetitus pulo. enercurialis cum di4gvyd. qui [cxies alvum. a movit fine ullius vermis dejectione.. - A DieLunz 3o. Nov. noctu fenfit dolorem pungitivum cir-' b ca umbilicum tandem lumbricum excrevit magnum... — . Menfe Decembri , fubinde fenfit convulfsones & digito- j | rum contracturas, inprimis, quoties pulo. aentepilepticum omite d teret ; quibus non raró accesferunt ventris tormina fzva. Ab | efü feu. cizg maximam lumbricorum copiam per vices extur- — bavit; cum capitis dolore, & virium imbecillitate; . 3 An 1675. Menfe beni phlegmone in brachio dextro ob- Orta,ad fuppurationem perducta & aperta multum pnris fudit. Meníe Febr. cibos vomitu rejecit , conqueritur de com-. E presíivo ventriculi dolore, Jr. emetzco & oleis adfringentibus ^ terzi; fuit percurata... : Interdum patitur manuum tremores 5 ioc rot con. . Menfe Majo g sifcimilius convulfionibus fümfit zarzar. s emeticum ; hinc eximié evacuata nil porro convulfionum pasfa cft in hunc usd; diem,& fana vivit cum ceteris fororibus,ex- ceptà z//fabera , que febri cerrepta ; & neglectis remediis die | 7. Martii, Annii1676.obiit. | [ Vitodgr, Helyet, Vraticl ad B. D, Elonertta , Menf, April, 1678. Ms " : E se ^7 5 | OBSERVATIO LXV. | np. SIGISMUNDI GRASSII,. De» | Lacre PER ScARIFICATIONEM Evfbdtro, LU Ac qijciexc tale non emulgeri cenfeo , nifi € glandulis Mammarum , quibus folis concesíatn esfe vim 9e&Aax8- moiniklu , non difputandam hicce glandulis , etiamfi €hylus agnofcatur pro materià Ladtis, non fangvis , indubie conftat, in fequiore praefertim fexu , & poft partum : ut ita pro» vidente Numine & Naturà Factus à Nutricatu "cte uteri» no, porró fruatur alimento fibi familiari. - Lactis tamen ejusmodi proventus qualiscunq; non de» negandus esfe videtur fexui potiori, multo minus Virginibus; nec aliis, à quibus Natura non extorquet hanc liberalitatem, quam folet exigere poft Partum Lactationis necesfitas. Hifto "riarum teftimoniis fatisfaciunt Mifcellasea Curiofa! Ann. 11. Ob. feérv. CXXXV. Ann. VI. Obf. X. t? CXXXVI. Ava. Vltt. Obf: LxXXXVI..— Vid. fi placet, & Cbarleton Exercitat. de Oeconomia Animali Vl. p. 3o. Bar- tholin. cent. 1. Hif. Anat. 27. | Liquores autem Lactiformes, qui non € Mammis, fed ex aliis corporis partibus eliciuntur, etíi Lac viristitanbs tum -€olore , tum confiftentià mentiantur , La&tis nomine indignos - judico, quod officinam AA Pid) non íubierint. Titus lum igitur Obfervationis excufo qua ufu receptum , licet xa(&»ennxow Ita Mictionemi lacteam habet plarergs 1. 3. obf. p.78. Sylvius Pr. M. 1.1. c. 5j. Foerninas illas,quas € Scbenckre & Laurembergio producit Sezaertus 1. 4. M. Pr. p. 2. f.2. c. 4. Lac . verum € Mammis refluum per veficam & uterum reddidisfe 4 non facile dixerim. | P EC Cle p dag | Aja. IX. 186 "OssERYATIO-LXV. D rnQM ders — "lac 6 venis fectis proflüxisfe abunde teltantur. CINE Curiofa Aun. Y. obf. XXVITL & CKXXIL. Ann. VI. obf. CXXIIL. Azz. VI. eo VII. obf. CCXIW. ubi de hujus fucci naturà & origine videantur Judis : cia exadtis Ima.» : Placet illig fubjungere duas cjusdem taring- feu Pone Y tais hiftorias. Religiofus quidam ex ordine Ciftertienfi ium officio & di- enitate Prapofitus i in vicinià ex confvetudine fcarificationem. ! nfütuit, & liquorem cucurbitulis extractum , quod non esfet | p coloris quotidiani, transmifit, ut viderem & Judicarem. Liquor 1 ille, qui innatabat loco feri,totus erat lacteus. | Vix quarta | pars fubfidebat in fundo dice ut fangvis concretus, judica- 3 bam fangvificationis Pe iris vitium, ob quod chylus non. convenientem induisfet purpuram , & hanc metamorphofi n non adeó esfe infolitam confirmabam hiftoriis, | | Excidebat judicium hoc extemporaneum ad xgri captum; 3 fe viderer mirari duntaxat & nihil dicendo imperitia fufpi- cionem incurrerem. . De liquoris autem hujus natura & ori- gine forfan accuratius in hiftorià fequenti. ut plenius informarer , an in toto liquor hujusmodi | abundaret, an in parte dune: ftagnaret, exoravi virum, ut me prafente poft menfem repeteret cucurbitulas, fingulas We tem fingulis artubus cum fcarificatione affigendas , & ut fi ingu. - lis (cutellis excipiatur fangvis. Promifit & prafftitit me tamen non vocato. Referebat interim totum fangvinem fcalpello: extractum fuisfe fine colore lacteo ferofisfimum., Paucis poft diebus, figno transmisfo , iterum vocabar, | | Urina erat inftar aqux limpidisfima, Sitim urgere quereba-..— it tur per aliquot feptimanas fatis importunam ; narrabat pra- n fenti mihi nonnunquam excretionis illius abundantiam. Ey: his nuntiis Prognofticon erat metus venturi tandem hydro- . pis, quod fine metu excipiebat & cum asenfu » fibi ab aliquot ü | annis vw f), WE NTES EI so Wt e e | wr annis fatum hoc esfe predictum. | Confilium petiit: fatisfeci & poftridie transmifi ! przfervationis normam, fpe fultus fore; ut diu posfit protrahi hoc in diluvio microcofmico vitz nau- | fraginm.- Erat enim vir etatis vegete , nondum quadragena- Tjus , fücuex » , fatis bene coloratus , fatüta ultra quotidia- nam proceritatem tàm eminentis , ut crederetur non morbis tantum refiftere posfe, fed morti. Veruntamen fexto, ab hoc prognoftico, die, affectu füblatus eft, ut nunciabatur , Lethar- gico 5 conjicerem potius Apoplectico; à colluvie (erosà forían ad feri metropolin efejec transpofità. - Hoc de obitu tàm repentino 4c 6» a«weíów. Seri nigri «ausfam ; quam proponit obfervatio paulo poft fecutura , fub. titulo Urine Nigrz, non cenfeo esfe dubiam. Lactei origo multum obícurior, ni(i conjecture fit locus, ut concedatur fubftantie chylofe miítura. —Obfcurisfimus ladis ortus in hiftoria fequentc. | ! EL onus. OBSERVATIO LXYL.. 5. L. SIGISMUNDI GRASSII, | Dec ORG J Lacris E FEMoRE Fruxu. Onftra dari in Medicinà monftrat tnonftrofisfimus affectus; quifequitur. Vivit Mercenarius hic anno- " um 49, qui ÁAutumno Anni 1669. affectu correptus eft deusvreAu mui. Reliquit ille tumorem femoris aedemato- fum quafi, cum exanthematibus initio tribus, colore rubefcen- te protuberantibus, eumq; pertinacisfimum. Commotionem JEgri peregre euntis & fub noctem dormientis aliquando COn- fecuta eft Tuberculi unius, quod fupremum erat & ingvini proximum , apertio fpontanea cum fluxu tam copiofo , ut à fomno evigilans miraretur fe prater confveriddinóed & veftes A X^ DELacTEPERSCARIFICATIONEM EXTRACTO. 197 mne 4Aa2 &ftra- 1 BEN DAC cU M E MU MEL M dc uud a MC ELA Lc cl oe DATES VY c. eio n Li 4 ] : 1:880 dicssa 210. LXVI. ; €vacuatio, ita ut fupino non detur liber decubitus. Hoc. » fymptamá fi urgeat; nec fpontanca fuccurrat apertio,acufe - MY iuum UD RD. s & ftragula inundasfe , licet nihilominus urgeretur es vem exonerationem. Deprehiendit tandem fluxum non urinofum.- fuisfe, fed lacteum , cum qualicunq; femoris detume(centià | 1 & infi igni levamine. Tragedia hec eadem exercuit virum hactenus in novennium, & non tantum tumor obfedit femur |. perpetuus cum afia frequentiore protuberantià (is | tamen mane à decubitu minor,ita ut etiam tubercula W^ p. flua difpareant fere, nifi quod maculis fe prodant refantibus) ; fed & erylipelas fobinde & feré per periodos menftruas, imo | fzpius repetiit cum horrore & pandiculatione: & licet hoc malum remediis domefticis, é quibus cretz praeprimis lauda- | vit efficaciam, placaverit & tandem ufu & efu petrofelini quo- i tidiano plane fe eradicasfe putet, ut per meníes fere decem non redierit , füccesferunt tamen jamdudum aliafymptomata: firanguria nimirum , fenfus frigoris igterni in femore affecto, da diurno pellium & nocturno plumarum munimine vix fatis — temperandi , etiamfi ad contactum pes infigniter caleat, para. lyfis feu potius AYtALMTH rigiditas ar ac uoc & dolorifica qua vi- 3 rum per hebdomadas 19. aliquando lecto conítanteraffixerat. — Circumforaneis fruftrà confultis & ob rem domi angu- " | ftam vix confulendis , tandem olei therebinthinz lituaffridto — & artuum exercitio quotidie pro viribus tentato fymptoma ultimum & maximé moleftum mitigavit ut etiam aliquando : licuerit flagello victum querere ; aliquando tamen etiam àle- | viore brachiorum fila faltem é colo trahentium motu dolorem fe fentire natravit in humeris & fcapulis praefertim, haud exi- guum, hinc & brachiorum i impotentiam, " Accede&é tandem conqueritur fenfum gravativum & op- i ? presfivum circa regionem pectoris, haud leve liberz icis rg tionis impedimentum , fi fi non fuccesferit periodica liquoris quare. jc Vb NU PN 7 T ^p. LAC" E FzMORE FLuxit, | Mg E Bueebat levamen & femoris detmefcotie Tu- berculi vel unius tantum punctura tam liberaliter me prefente - proliciebat liquorem hunc lacteum, ut horulz fpacio collige- oret ultra XX. uncias. Reftricturus fluxum fafcià conftringe- bat partem & brevi fine aliis auxiliis confolidari vulnufculum asfeverebat. Liquoris excepti pars coagulabatur in gelatinam quandam pallefcentem ejusmodi confi&entiz, quo folet cruor extravafatus. lia in medio feri natabat , quod non erat in- ftar lixivii flavefcentis, fed coloris lactefcentis , ut non fangvi- nis; fed lactis ferum fine hafitatione dixeris. ut hifteriam hanc omnibus circumfítantiis curiofiüs ex- pedirem, menfe Auguíto Anni 1676. virum ad fcarificationem urgebam.. Femori exteriori, in quo nullam unquam appa- ruisfe efflore(centiam tiarabat ; cucurbitula applicabatur vi- trea cum incifionibus, Grai: oattür fangvis purisf(imus, Parti femoris domeftice phe interiori, quz fpar(im Ícatebat tuber- «ulis, nullibi tamen quàm in poplite numerofioribus , affige- batur altera, ita ut comprehenderet tuberculum. | Scalpello incidebatur & hoc & vicinia : tuberculum unico ictu vulnera- fum & incifiones duz huic proximiores, licet primitus à fcal- pello fimularent exfudationes fübcruentas, mox tamen fun- debant liquorem meré lacteum, relique remotiores omnes Kangvinem. . Remotà tandem cucurbitula fangvis fponte fifte- batur: lactis autem fluor perfeverabat, ita ut motu levi gutte frequentarentur. Et deftillationem hanc ajebat esfe tam pertinacem , ut nifi coérceatur fafciis perennet ordi ad li- pothymiam, ^. - . .—. Interrogatus dec crure nunquid patiatur, narrabat fe fri- | .goris fenfum non minus experiri quam in femore; nullam ta- men unquam intumefcentiam , nec extuberantias aded) nec Jadiis fcaturigines : creditq; pertinaciter, fe fafcià aliquoties u fub. genu ftrictisfimé circumvolutà prafervasfe pedem , ne Met Aaj | defcen- xo OSSERYATIO Dni ir defcenderet c tumor , timuisíe enim ; ne malum idem ; quod pa tiatur femore, pedem effiteret ufui inhabilem;; ^ ^^ Menfe Junio. 1678. me hortatore fecabatur vena in bra- chio lateris affecti, non folum ad prafervationem eryfipelatis vere pregresfo pde & pluviofo frequentius affligentis, fed etiam ut explorarem , quenam fit fangvinis in partibus fupe- rioribus corftitutio, verum nihil infveti & notatu digni ob- fervabatur. Serum enim erat pro more citrinum , & fangvis - à coagulatione nigricans fuperficies ejus inftar gelatinz mu- — cofz nonnihil in colorem caeruleum declinans; & hinc inde |. Ípumofa.., z Ad augendam hiftoriz tam mirz fidem Apete t dati esfe - duxi fcarificationem prafentibus teftibus. Invitati itaq; funt — ad fpectandum 8. Junii Anni currentis Clarisf. Dn. D. fob. Frzdr. — Hobrégia; , Phyficus in hoc Ducatu Provincialis: & Dn. Hezr. | Gottlieb schoberus , Med. D. & in urbe patrià Pradticus. 1 | JEger mane vocatus ad fcarificationem querebatur de | noctis pr agreste inquietudine & oppresfione pectoris füffoca- tionem comminatà tantam, ut extorferit folitam tuberculi —- unius apertionem. Deliuddté genu oftendebat guttulas li- — quoris defcripti € poplitis tuberculo aciculà transfosfo deci- | quas. Cucurbitulis duabus vitreis excipiebatur quantitas ali- qualis, qua intervallo brevi coagulabatur in gelatinam albu- — mini fimilem, fero lacteo circumfluo immerfam , adeo len- tam, ut vitdtit tota masfula fufpenderetur , quz tamen eà- Ey virgulà huc illuc volvendo , in asfulà iterum diluebatur; remanentibus tandem , € astulis utriusq; cucurbitule ; glo- bulis perquam exiguis in colorem fufcum declinantibus, Tu pro conglobatione fibrarum habebamus. Affigebatur vulnufculo cucurbitula,ut guttule ferias tur crebriores, fed fluxus potius fuflaminabatur,eo quod cu- — «curbitula , cute in monticulum tractu eibleniert elevat, - | clau-- w Few meo xd - bzLaeTIis E FEMONB Fruxt, — 9i dauderer "vulnufculum tam exile , aciculz tantum apice infli- | tum; Remotá illà fluxus redibat tanto liberalior.. Appo- nebatur binc, ut pridem , femoris parti domeftice cucurbittu- à cum fcarificatione , hec dolorem inferebat ad clamorem LE. fed nihil extrahebatur nifi (angvis, 'Tuberculum quod vulneratum. erat fcalpello , induruerat aliquantulum , hinc collegimus , tubercula non omnia indiiferenter hunc fundere liquorem; íed mollia tantum ,.quz non ita. pridem effloruez rint. Alia enim egro referente, indurefcunt & tandem ipaa rent , alia iterum efllorefcunt, " Merebatur affectus hic ut rarus ita mirus; qui corifigna- tus. Dsoponeretur ingeniis curiofioribus , ut eyes liquo- ris. hujus lactiformis naturam & originem & vias; conjecturas meas adjicerem , fed vereor ut fatient animum veritatis avi- dum. .. Adjiciam tamen illas vel potius fubjiciam fcrutatori- bus ingeniofioribus. .Conjecturz non difficulter peti | in galaxie hujus aviis aberranti , aberrationis veniam. ^. sos Liquorem hunc Jadiformem lactis honore indignum esfe in hiftorià pragreísà diximus: quia color non eft exactisfime lacteus , fed pallefcens & diluté declinans ad lutenm: non ex officinà lactis emulgetur 5 1 nec hinc per na odes alg ad femur deferri credibile eft. o oMateriam purulentam este nemo asfeveraverit quia coa- our. extravafatus , quod puri; humori nimirum corrupto; denegatur ob fibrarum defectum : nec cavitas hic aliqua con- cipi poteft, in qua tanta puris copia colligatur & delitefcat, Ex. oed gen vaforum acu lzfis indubie diquiss hic elicitur. -Sangvinem n dudtibus fangvifluis corruptione qualicung; EET purpuram , & it4 transformatum aut dealbatum es- fe; aut chylum fangrificarionis vim dupstrfngisie difficulter | oin du seqni DO RB TFT QN | Reftat ete 102 -Ossthvitro IXVLO M : fe tam esfe fixum & continuum per tot annos & quafi ee p petuum, 1 Reftat igitur; ut ftatuamus, aut //guorem chylofum .à aut tf : cundum Recentiorum placita, fyccum nitritinm depravata per nervos praternaturaliter huc exportari. , Verum per quas vias; fi cbylum. esfe velis, metaftafis kal nip. inquifitionis e extreme difficilis , 'adeà üt prom» eium E Fáhida Hivpéebiciasl ; fine viarum giofitraion, , Philofopho eft indecorum. Vafa communia ,. quibus d buuntur in corpore fluxibilia juxta veteres & recentiores [unt » T vena » arterig » vafa latlea, nervi , duus lymphatici. 1 i ! . E veni; aliquando elici humorem lactiformem teflatur experientia exemplis plurimis illuftrata in aifcellas. Cariof. Auno 1l. Obf: XXVII... Hic fine dubio error facultatis diftribuen- tis five chyli per vafa lactea, five fucci nutritii per nervos — agnofcendus: fed imposfibile videtur, errorem ejusmodi pos- — Artevias fangvinis à corde ad exteriora ; effüfioni tantum | ancillari manifeftum eft. Chylum autem cum fangvine pet - cordis finus fine alteratione & commixtione fangvinis trans. - portari posíe per certos ductus ad certas partes; ereditu e difficillimum... á Nec ad /yspbe dilus recurrendum esfe videtur. Revés hunt enim fecundum illos, qui ftatuunt nutritionem per ner vos , humorem limpidum, utplurimum translucentem , ins j fi jpidum nonnunquam fangvinco;, aliquando flavo solote i i né tinctum... Reftant itad; vafa latfea & nervi. Per vafcula lactifera chylum transvehi f flatuas » Vias dii ftrufisfimas , eas; nondum notas, multó minus tritas nomis nabis. Ingeniofisfimus Charleon Exerc. de Galaxi4, chyli mo» — tum ad has vel illas Dee non negandum esfe adftruit, — M .— -Dz LácTis E FrMwoRns Fruxu - 19$ etiamíi de manifeítis ductibus eo tendentibus ov& xa) zeye nihil certi adhuc demonftratum fit. p. 25. 4o. 42. Ita chyli fluxum ad »ammas & Urernm p. 2;. ftatuit: ad veficam p. 4;. con- «edit , licet hüc praternaturaliter : anatomicorum tamen ne- mini contigisfe refert adhuc detexisfe, per quos ductus chyli aliquid ad ea loca derivetur. | Siquidem juxta fagacis(imum illud Hippocr. I. de Arte effatum , licer oculorum vifum effugiant ea tamen mentis acie comprebendantur. - Speramus interea, ex Senece vaticinio, fore tandem; wt Pofferiores mofiri tam aperta uos ne[cisfe mirentur. Immo even- tum ratione itineris chylofi ad cifternam mammariam , evi- denter comprobat afcefaz. Cwriof. obfervatio elegantisfima VI. Az2i 1. fic ut difficultas illa, quam Char letonio , lac wierwm. esfe cbylum , afhrmanti exerc. 3. de &conom. animali p.27. opponere vi- detur Adrianu; Aus otins Med. Pari(ienfis in Epzffola Disfertationg Anatom. Pecqueti annexa p.196. jamdum expiret : slam , licet di- ligenter. indagantibus , fe prodere viam; per quam chylus posfit ad mammas deferri. .. Etiam ad Rese; & hinc ad vefcaew iter compendiofum; quo nimirum potus copiofior preíertim diureticus tantà ce- leritate inveniat veficam , innuere videtur Pécazetus Disfertat. natem. c. XL. p. 75. ubi quidem feri tantum partem majorem € chyli receptaculo in arteriarum emulgentium firmiter ei ad- haerentem truncum adítruit quafi per incerniculum transco- lari , veruntamen fi transcolatio ifta feri naturalis ftatuitur, -quidni praternaturalis chyli ex hoc oceano chylofo: con- .cedatur? | " Bela ns Quod fi pertinacius refugium ad hofce ductus partim occultos placeat tueri, iterum citandus eft Autor laudatisfi- mus /. d. p. 25. 24. his verbis propius ad fcopum collimans: Ex -varià venarum lactearum in abdomine diftributione Anato- pis UNUM ; Bb. ; BMC CR d :a:OM DG IX, f i e nd pr M JO x dE 1904 "OssewwATID.EXVLSI 50 —— mici quidam conjectandi anfam fuümferunt , venas lacteas in | complures corporis partes disíeminari, quibus tamen folum appropinquant, & mox praterlabuntur ne guttulam quidem chyli in easexpuentes,&c. Si in varias corporis partes, &fe- mur non erit excludendum , etiamíi ne guttuia quidem chy- li expuatur; intelligendum id e(t de conflitutione naturali; praternaturalis autem exudatio non erit excludenda... - Qui nutritionem partium illam novam admittunt per | fuccum nutritium ; minoribus itinerum difficultatibus premun- 4 tur. Nervi enim transportantes quaquaverfum diftribuuntur .— etiam ad ipfas cutis extremitates. ^ Necobftat nervorum con- ftitutio folida quafi & impervia. Refpondit cbarlerez-objectio- - ni huic exercir. X. p. 192. d? fegq: .. Addo; fuccum ex betulà ver- | no tempore copiofe fatis extillare eodem prorfus modo, quo liquor nofter lactiformis € femore, licet arbor nullos oculis exponat canales, per quos fuccus ejus nutritius ope radicum - imbibitus, furfum ad extremitates usd; transportetur. ^" — Nec reclamat fucci nutritii fubftantia. Eít enim ev; P. P bumini. pofiquam incubantis galling calore noumbil coliauefatlums | fuerit » perfimilis. Exerc. 1l. p. 12 Q V. p.78. Mucofus ovig, albuzaen erasfims plane veferens.. Exerc.lll. p.33. Hanc Aen &faciem — exactisfimé, ut ovum ovo non posfit esfe fimilius, refert.li- - quor, tam qui é femore elicitur; quam qui non faró copiosé 3 €um urinà per veficam excernitur. fbi (555 Hezcíunt, qua balbutire placuit de monftrofo hoc affectu; P. nemini fatisfacturas esfe hafce conjectationes facile credo, quia nec mihi ipfi. Audaciam tamen feu conjectandi feu fin-.— 'gendi indulfit Charleton ipfe utut fagacisfimus , dum Exerc. pr. de galaxia p. 42. Ícribit : pbilofopborum: mos est , cum vem epfam » gt P. fe babeat , claré percipere uequeunt » fragunt. faltem. modum ejus ali quem natura operibus confonum C» veritatà proximum. ltac onflat | «ausías morborum interdum esíe tam ab/ftrufas, ut transfcen- jl » 5 NM "Dr Lacmis E FEMORE FrLUXÜ. — oy dant captum humanum. xa Raritas effafcinavit multos , ut fibi | perfvadeant, affe&tum hunc veneficio esfe inductum: quibus . ego non adítipulor, cum viderim ejusmodi fluxum mucilagi- nofum , (ine fufpicione veneficii, copiosé per veficam in mul- tos annos perennasíe, Ruíticus ex pago vicino aliquando attulit lotium, in quo plus ejusmodi mucilaginis quàm feri: -€um dicerem , non adeó infolitam esfíe hanc excretionem; asfeveravit jurejurando, fi collegis(et hanc materiam ; dolium Sumiium cerevifiarium ( eín Balb 2fcotef ) fe esfe zenicra adul OBSERVATIO LXVII. és L. SIGISMUNDI GRASSII, De ; "UnrNA É: SERO SANGVINIS NiGRO. Onful Reipubl. Szidniceníis Sexagenarius ex Afcitidis & Tympanitidis miíturà Hydropicus ; paucis ante obi- tut diebus urinam excrevit nigram... " Urgens orthopnoea familiare hydropicorum fymptoma —— fectionem extoríit , eamq; tanto: promptius, quod vene apparerent infigniter tumentes. Cruoris emisfi pars - admodum exigua natabat in fero pro more concreta. Serum - hoc tanto €opioftus non apparebat colore confveto i. c. citri- ' - no , fed quo urina; ad ftuporem nigro, & quidem ante ullam vaculi commotionem .. —— - Predicebam adítantibus periculum. — Tertio ab tne die Weller repofitus i in fellam , ut repararetur ftratum expiravit inopinató. Indubié rebar & ferum & lotium indulsfe nigri- tiem é fangvinis parte in venis enormi putredine corrupta. - Hinc & venas auguror intumuisfe non tam ob abundantiam - fangvinis, quam à flatibus € fermentatione masfz fangvinee | patrefeentis fubortis: hinc & forfan ; à diftenfionc vaforum . Vifceris paevmatici, orthopnoa,,-— PL | B b 2 | OBSER- eédo65e OBSERVATIO LXVIII. - I SIGISMUNDI GRASSII, De5 Uxm Rusonr Ex Esu FuxconuM CAPREOLINORUM. Liquando poft fomnum urina forté confpecta me ve- hementer exterruit: apparuit enim plus quat fZamzea. Morbofz conftitutionis umbram tentabat mihi per- — (vadere color hic infvetus, fed reclamabat fenfus. & integri- tatis priftinz vigor. (tae quid pridie fadum. Nihil - inveni, quorfum dirigi posfit alterationis hujus infvete fufpi- Clo, nifi Fz2g05 , quos vocant Capreolinos ; Sieblinge ober 9teiffer b asfos in cxnà pridianà fumptos. In experimenti gratiam re- petii multoties delitias haíce fungofas: rubor ejusmodi fem- — per comitabatur illorum paftum , 1sq; tanto inteníior, quantó E. minus biberetur, & quidem fatis maturé exadià fcilicet horá fecundà vel tertià. Veftigium ruboris illius feré praeternatu- | ralis fenfim tamen in aureum declinantis ; obífervavi per ho- 3 ras fere viginti quatuor. Ee Urinis varias à variis asfumptis imprimi tinéturas pl£: X num eft&indubium. Quis nefcit ex ufu rhabarbari colorem enafci croceum ? Hunc tamen curcuma non minus crocea | etiam ad 2. drachmas deglutita non conciliat, Mirabar effe- .— &um medicamentorum duorum uno colore indutorum non . esíe eundem. . Radicum chelidonii recentium autumno.ef- | fosfarum drachmas duas inciías deglutivi j jejunus, non tamen - fine naufícá & perturbatione capitis : à prandio poft efum cypri«- 5 ni nimium faliti invitabar invitus ad potum cerevifislibera- | liorem. Lotium, quod poft potum largiorem folet esfe lim- qu pidum & aquofüm , toto die eratexcesfu citrinumo, —— 5. E de los [s TEENS INTO LR Lo edudbsc . Dr Unix RüsonE Ex Es FuxGoRuM CAPREOLINORUM, 197 - .— Oolorem urinz fangvineum ex efü fructuum Opuntiz in Italià fe vidisfe narravit mihi magni quondam aftimii apud Vratislavienfes Medicus D. D. El;zeru;, tnorte heu nimis ma- -furà nobis ereptus. Effectum eundem confirmat 5//20»/4 plan- tavum univer[alis foh. Bauh. 1.1. c. $t. Alzquot ficus coneflg tingnunt urinam colere fangvineo. rima fangvinea ignovantibus camifam, infignem terrorem attulit mom fine confociorum dv Medicorum vifu. Urinas ex fucco Opuntiz expresfo natas , purpzreas vocat Pecgne- 185 Disfertat. Anatom. c. X. p» 153. Difcant ex hifce exemplis , quantum falli posfint , uro- mantes , & fallere , qui é folo lotii tantis mutationibus obno- xii figno , neglectis percontationibus Hippocraticis , vaticinia fua confingunt & fxpe miranda , cum füfpicione confpirationis & infpirationis occulte , effutiunt , ut hoc fuco effaícinent imprudentes; eorumq; applaufu fraudulenter emendicato al- liciant confulentium frequentiam... | OBSERVATIO LXIX. 'L. SIGISMUNDI GRASSII, o ER De» . CarcunLis Er AmgrNuris, E Foxricuro- " SPONTANEO. : JT Ixit in Urbe vicini Vir confularis , valetudinis adhuc fa- . tis vegeta, etiamfi xtas tum excederetAnnos LXXVIII. » Huic ante 20. Annos & quod excurrit , fubortum eft tuberculum inftar juglandis in interiore fernoris dextri parte, paulo fupra genu. — Taediofum fuit hoc non tam ratione do- Joris, qui erat exiguus, nifi comprimeretur, fed potius equi- tationis, quz impediebatur. Confuluit Medicus apertionem, fed recufavit hanc Dn. Patiens, quod non ita pridem viderit &tumore ejusmodi capitis aperto Epilepfiam & mortem. EM d | b. 3 Conti- s f9$ 4 j— LY. Contigit tandem, ut dolore shereult per liberaliorett vini potum apud Swidnicesls fepulto , animofior , equo do- mum feftinaret, ita ut iter duorum milliarium; intra quing; | hore quadrantes confecerit. Domum reverfus ex humoris | ferofi effluxu fenfit apertionem. — Chirurgus vocatus poft - mundificationem & fübfidentiam tuberculi tandem confoli- — . dationem meditabatur , fed Dn. Patiens, cum animadvertis- — fet prater ferum eructari calculos & arenulas, prudenter ne- glexit confolidationem & fonticulum pifis pro more injedis tum ultra XX. Aunos aluit, nullis moleftiis ftipatum fed & de-- ligationi aptisfíimum.. 4 Cruciatus eft ante hunc fonticulum crebris & TU coli doloribus. Ex eo fe, dum geftasfet hunc, immunem fuisfe mihi asfeveravit. Moliri quidem fübinde cacochymiam .— tartaream fibi periodicas afflictiones, fed fine vielentià du- rante, mox enim folito copiofiüs tH é fonticulo calcu- los friabiles & arenulas rubras cum fero cruento. Collegit. quantitatem non exiguam materix hujus tartarea: in verita- - tis fidem. k Mira crifis hzc,fed non inaudita. Lithogenefias hujus - modi exempla in partibus externis recenfet Barrbol/aus cent. Vos bifler. anat.oí..— Adtniratu dignior eft fudor arenularum cri» | ticus cegr. 1. biff. 24. Mliflvis quidam vir, Regius in Selandia Pre... fetus. calculo (2 arthritide , domeflicis bofpitibus fepe obnoxius , fub- ende in largisfimum fudorem fatvitur , quo non ferum exfudat aut fuets per goros liquores . fed quod mireris , z2anipuls Spei. quas "fs dutl mann. alffergtt. | »s Fonticulos artificiales, ut inutiles acceda Helmon- B tius, fed hiftoria hzc egregié commendat eorum efficaciam, - b & creden dut eft; archeum:exulcerationibus fpontaneis ex- purgando impuritates tartareas , femper intendere. confervá- . 4 tionem individui ; fed utplurimum in locis minus. conve- 2 | : pr Cateuus ET AxrsoLS, E oomen UL PCINN 109 ; nienübus & dolorificis, in quibus cafibus ad faciliorem & fz- curiorem confolidationem, fupra loca exuleerata , fonticuli intercipientes fradentur. Hujus interceptionis alusdm con- firmat apoftema fpontaneum & quafi fonticulus naturalis fa- | pra fracturam , pedis fracture periculofisfimz falutaris apud. Bertholin. cent. 1. obferv. anat. $4. qui o 1 No ouest gas ERVATIO LXX, | dL SIGISMUNDI GRASSII, De J ERYSIPELATE RaRo, Foxricuri Naru- RALIS ÁDDITAMENTO, 4 Xemplum ejusmodi fonticuli , de quo hiftoria przgres- fa , feu potius fcaturiginis cujusdam fine alveo fonticuli, —À 'producam , ut fimul -eryfipelatis tam miri quam rari fieri posfit mentio. -J. n fummitate interftitii, quod eít inter digitos pedis /finiftri majores, à multis annis ipfemet fenfi, fed fine trifti fenfu exíudationem quandam , modo humidam feri vel faniei; .modo ficcam fquamularum vel -rusalarum , quz fapé 5 fa- pue feparabiles. : Aliquando peregre vocatus, poft coenam finitam appulr, Kinsdn ferius venienti cyprinus, qui falis & elixationis -defectu palato conciliabat nauíeam : vitium hoc non fatis po- terat: corrigi vino, quia villo.. Lecti ingresfum comitabatur horror , hinc curiosé plumis fepultus dormiebam more folito. Somnus profundior exonerabat masfam fangvincam fero per füdorem copiofisfimum., -.— .Evigilanti hore matuting bubonis rudimentum often- debant i in ingvine , & amaritiem ex bile in palato, & dolorem quens VET CERE i ecd iue Mise eMe zr T e 15S TN: AN euet V CENE M E UL xc atti ovr en ty noa EE nl os T TRENT TN TA ais ' , - , DNANSIHY TU RN "* TURPE ; TEES ^ hm * *. ^ ED ScoEC TER CC 300 |. OssrAvATIO IL quendam totius pedis gravativum ; inprimis autem in inte | ftitio digitorum pedis fuperius dicto extenfivum.. P. . A meridie domuitionem urgebam & expediebam ; quo. facte tandem radium feu ftriam éguovreAai] ilu, digitos duos | latam , zquali latitudine & rubore à bubone usd; ad digito- - rum pedis fcaturiginem, extenfam vidi. Hzc ferum confveto | $ copiofius fundebat per aliquot dies, & mox à principio cum * infi igni levamine. | Éxxe1mi; ejusmodi , tanquam ATET prophyladticum | optanda esfet Podagricis: fed cum beneficium hoc naturz fit j rarisfimum , annon excretiones artificiales hic locorum quze- | renda ? : | Asfentiri videtur Sezzertus de artbrit. c. 7. qui & vene fectio- | nem & cucurbitulas ad pollices pedüm laudat rationibus & ex- | perientià. Sa/mzzrb. cent. 3. obf. 46. commendat fuo & aliorum - exemplo fcarificationes menítruas pollicum pedis circa radi- | ces ungvium.. | D . Contradictor acerrimus eft Craro Epl. 152. ad Thomam for- danum. Disfenfiones aliorum Medicorum in fcenam non. produco. Et Affirmantibus & Negantibus non defunt ratio- nes fat pragnantes. — Arbitram optimam judicarem esfe ex- perientiam ,quz tamen fallax & non raró periculofa. Si quid | ftatnendum , concludo, Artem utut Nature miniftram & fi-.— miam , raró tam esfe felicem in excretionibus materie mor- | bificz follicitandis, ac Naturam: & excretiones naturales ut- plurimum esfe placidas & criticas, artificiales contra violen D tas & quodammodo fymptomaticas. | eec «-DonoDSe. —— Lo vc EU ^ 'OBSERVATIO LXXL 2L. SIGISMUNDI GRÁSSII, | T CucugsrruLARuM ScARIFICATARUM BE .. EFFICACIA. | Ocatus aliquando fum ad Nobilem feptuagenarium. | Caput erat eryfipelate fummé tumidum , ut vix ape- rire posfet oculos : facies oftendebat non tam tumo- | rem eryfipelatoden , quam fquamofam quandam exulceratio- nis ficce fcabritiem. — Confului fine aliis auxiliis, ut ftatim fcapulis fcarificatio cum quatuor cucutbitulis adhiberetur; & quinta fine fcarificatione ab occipitis termino verfus infe- riora traheretur. Die fequenti fenfit Nobilisf. Dn. Eger leva- men tumoris tantum, ut fpes reconvalefcendi daret abeundi "licentiam. — Tertio die iterum vocor, & ecce caput & facies erant liberata , & ea morbi facies occupaverat exactisfimé lo- ca fcapularum fcarificata , quibus linimento faturnino & mer» - — curiali citius & tutius fuccurrebatur. [ Ss idiitio Vratidlaviatu ad Collect. Epbetr. Menf. 7unio 1678. ] JOBSERVATIO LXXIL | D. EHRENFRIDI HAGENDORNII, | De. : LirnoNTRiPTICO lwsriGNWN!. riens , infectum fünt gri. Interim tamen à foro — medico non plané jubendi funt exulare, cum mihi alüsq; ts | Ann. IX, : - llisfimi generis; atd; in hypocauftis paganorum pra cipué moleftias non unas ftrepitu fuo ingratisfimo pa- ace ^ iterà- - 262 | Osssw AIO: IXXULO LR iterato CODI experimento, i unum alterumve ex il lis; ab- -— jectis capitibus, alis, pedibusq; in 4572 petrafelini & faxifiagia e maceraveris id$; tamdiu , donec i in liquorem lacteum faces- fant , in calczlo vefrca , Ytemq serine retentione lingulare esfe mee | Micamentum ,ita ut ad miraculum mox fequatur folitus uring | fluxus , calculus quin etiam vel integer vel refolutus foràs pro- s: : dire cogatur. Experimentum factum eft aliquoties jin ruft - cis , ipfis tamen de hoc prafidii genere infciise ^, OBSERVATIO LXXIL ^ D. EHRENERIDI HAGENDORNII, ul Bésiaod Cuidvrpk Myr ANCHOITÓA Nos Nis: "VOMITORIIS CURATA. Tero gerentes haut facile purgandas. nes ; lefini fcholg | Hippoecratice preceptum erat.. Hinc factum jut.com- - plures fübfequentium feculorum Medici religioni lbi. ducerent , gravidis purgantia offerre. Quanquam res, me - opinante, diftinctione quàdam expediri facile potuisfet.. An. d E fam ita fcribendi dedit mihi muliercula quedam ru(tica, cum melancholià hypochondriacà non leviter conflictata, Hail utero fe gerere nefcia , prater purgantia , quz hinc inde à me-- $ dicaftris, me infcio ; accepit ; bis tervé ufa eft &taro emericoad. er, vj. vel vij. Unde factum , ut ex fymptomatibus melancho- | ; ficis melius habere videretur , tapdemd; puerum optimé fa- num felici puerperio eniteretur. Ea ipfa mulier elapfo bien- - 1 nio, cum gravidam fe iterum fentiret , confimiliter Sosdéimat experta eft melancholie infultus: den vomitorium repetiit - priftinum; id quod tamen petenti primo certis de causfis dffer- . 1 re renui,. Tandem continuis miferz querelis, quibus refe- zebat; fe ex ufu emeticorum antehàc à melancholicis iftis - paro- — bi p Dr Usu CarrcHü I VürNERIUS OcuLoRuUM. — 293 3 aroxyfmis fuisfe unicé liberatam , aufcultans, dedi iterum | fartari emeticfi gr. vj. unde evacuatà materià putridà foetenteq; , . poftmodum ab affectu ifto melancholico libera puerum dehinc fanum vegetumq; enixa eft feliciter. ae "i OBSERVATIO LXXIV. D. EHRENFRIDI HAGENDORNII, | De; Usu CarrEcnu Ix VurNERiBUs OcuronuM. .Ncilla quedam in fervitiis cognate mez , antehác vifu oculi dextri orbata , remanente tamen ejusdem figurà ! debità, iterum cafu quodam ex improvifo rupturam iftius experitur oculi. Humor inde aqueus tant effluit copiá; ut volam manüs tantum-non adimpleret , fubfidente ftatim globosà oculi figurà, cum haemorrhagià nen vulgari , dolore intolerabili , tumored; vicinarum partium fingulari. Accer- fitus actutum Chirurgus collyrium immittit; ex 24. rofa. albums, ev. & Lole armena: externé applicat epithema ex ud, bol. arm. campb. croco , Cut 44. fünic: euybrag. rofar. &c. paratum : verum exiguo cum juvamine. Hinc ego in confilium unà vocatus, jusíi pulvifcualum ex carecba. rité preparatà , »yrrbá , faccbaro cand. &c. concinnatum per vices in oculum immittere , unde , elapfo paucarum horarum fpatio, fangvinis humorisd; aquei fluxus cesfavit. Cujus tamen ufum ob metum recidiva alicu- jus reiterare jus(i, ita tamen, ut, eum ob dolores formam pul- veris egrà ferret, pulvis ifte cum aquis quibusdam ophthal- micis jungeretur, tepided; in oculum inftillaretur. Sic -oculus priftinam , fanato vulnere recuperavit figuram, pra- - terquam , quod per vulnus ita bis inflictum vifus plané fue- rit amisfus. ^. T : dud - — -« LGerlitio Vratislavietn ad Colle, Ephem, menf. 74036784] ^ —— | | Scr . ODSER- 19900056 OBRERVATIO DXX. D. GEORG. WOLFGANGI WEDELIL, SpAsMO FrArurLENTO Ex HyvPrRcATHARSI. Otum eft co; Elogium ;. apb. i. fpafmum ab helleboro - lechalem , & 6. apb. 25. convulfionem ab inanitione ^ & repletione oriri, quorum altero generaliüs , altero . fpeciali exemplo exprimit; fieri ab evacuatione nimià fpafimo- — dicos affectus. — Utut veró hellebori virulentiam fimul accu- fent interpretes, albi fcilicet, quem intelligi Pergamenus in Comm "mento arguit ; putaverim tamen injuriam fieri helleboro utrid;, | quod folus tàm infamis fit, tàm àgesixov, uox Auxov, éAa]iieson medicamentum , ut convuülfiones poft fe excludat, unde & ma- : .gis exfpiràsfe ejus ufus videtur, przcipué cüm & füppofitum | eundem eadem fymptomata inducere fcribatur, ac asfumptum. Vid. Spigel. 1. 6. c. 4. de H. C. F.. Quis veró Manardum hodié fe- queretur, qui crebró fe exhibuisfe fcribit bedebor; nigri inte» eram drachmam , adjectis etiam diagrydii gr. ij. citrà vel mo- leftam ; vel majorem plus debito fequentem purgationem? l. 3. ep. 5. Mitiora dantur, longé optima & inter hac praecipua — &laudatisfima gialapa. Nihilominis dicere aufim,à quovis purgante hypercatharfin , & confequenter fpafmum excitari | posfe, non tàm ab inanitione , quàm fubfequente acrimoniá, | plus jufto evacuatà ex glandulis inteftinalibus lymphá , quam in rem legi merentur, quz profer Martiangs in 6. apbor. 29. com- mentatus eft. Notabile veró vifum fuit exemplum confe- quentis inde fpafmi flatulenti , dignumq;, ut infereretur ana- lectis curiofis. — Vir eruditus , fchole collega , 5o. annorum " d. 10. Febr. 1678. ad evacuandam cacochymicam faburram as-- 5 fumit pulverem purgantem €X radicis gialapa Ícrupulo tuni - Dr $PAsMO FLATULENTO Ex HTPERCATHARSL — 26j granis aliquot cremoris tartari quam dofin & aliàs jam asfum- ferat cum fuccesfu , inde veró cum plusquam. trigefies pur- gatus esfet , bcanbdin fiftere fluxum negligens, fed potius mo- re vulgi ex copià dejectionum medicamenti aftimans affe- &um ,vefperà illius diei & biduo fequente Ípafimo flatulento utriusd; pedis dolorifico & permolefto per vices cruciatur , ubi onfültus -exprobravi negligentiam , & dato pulvere cinnalis- rino cum anodyno brevi abegi mole(tum fymptoma. OBSERVATIO LXXVI. D. GEORG. WOLFGANGI WEDELII, MreNsriIsus FRriGcrDrIs. |Uàm miranda circa menfes contigerint fymptomata & phznomena, latis hinc inde licet legere. Quoad ipfum veró eflluxionis fenfum , calidi , acres, dolori- m frequentius obfervantur , quin & nigricantes abtopdast- mus, aft rariores pauló & infoliti magis actu frigidi, "Virgo honefta 22. annorum , habitus corporis aliàs fqualidi, & ficcio- ris ultrà annum hactenus menfes quidem ordinarié experitur, aft cum molefto actualis frigoris in exeundo fenfu , & fzpius "quod; non tam de horripilatione , quàm frigoris quod; confi- milis in corpore moleítià conqueftaeít. | Confultus miratus 'fum inauditum feré de fangvine cafum. | Ned; enim pituito- fus fluxus unquam fuit, ut ad pituite vitrez exempla referri potuerit, de quà Galenus l. 2. de loc. aff. c. y. €? Lindenius feletl. ex. 7- og. 9. p.154. inprimis videri meretur. Si quid dicendum, vix videtur alia melior asfignari caufa posfe, quam quz ab in- -&equali humoris acidi cum fangvine intimiüs remixti occurfia -ad partes membranofas petitur unde cum averfetür illam la- tionem archeus; fub fenfu frigoris illam concipit, Et nifi r Cc; | reme- ! [DM T. |] i^ i y 2 r 1 * wd IE 1 jJ 1€ 3 A 37 íi Fr eo x n TELE AS S 206 5i : wiki e tot LXXVIL remedium adferatur nature, vix diutius fufferre potuerit TW. ftatum , fotum fine dubio à cruditatibus acidis circà inteftina- | lium glandularum porulos ftagnantibus. Propinatum hoc | fine fuit Elixyr uterinum & proprietatis ana cum fpirir. fal. ATBHIDH. & guttulà unà alteràq; o/e caryophyllorum illo cum effectu, ut i in meliüs verfum fermentum vitiofum jam extinctum appa- - reat. Hoc veró cum abforbente pulvere ad su) 25. fuit remes dium precipuum.. 4 Meminit menfium frigidorum, Mbddcs Jusedv, - pocr- l. 1. de morb. mul. c. 22, phenomenon hoc. ad fterilitatis | caufas indagandas adhibens. Statui posfunt eo cafu abun- | dare humores acidi , vel nitrofi , qui &alia patrent, & fenfum | hunc frigoris particulis fuis quadratis & peregrinis in corpore exhibeant. - | 3 [ 1n litteris Jend Vratidlaviam d, y8. ul. 16784] OBSERVATIO LXXVII .. D. HENRIC. CHRISTOPH. EBELIL,. De. Fisnt QuixTANA Duprrer. . 4 Nno hoc 1678. d. 24. Januar. uxorem Dn. bibet -— Prafecti Uslarienfis, foeminam 14. annorum trium | foemellarum matrem habitus ferofioris tertiaz4, prout? fub initium putavi, /mp/;c; jam per idibus laborantem | inveni. Nolui in principio febrifugis fortioribus dejicere . aegram, faltim dedi lapid. cancr. corall. prp. nitr. antimon. cum | tantillo " ut A potionem purgantem die prep ionis : --— "pr pERRE QuivTANA Dü?rici. 2 3 is ; qui vo poft, iterum horà primà pomeridianà reverte- ret; 5 coepi illos pauló exadtiüs examinare inveniq; rigorem il- Wie. paroxyfmi, qui hodié affligit circà meridiem, vix qua- antem horz durare, caloris veró moram notavi diuturnio- rem, B oebinienteris ut igni fe injectam putaret zpgra; Miius econtra , qui perendié circà vefperam redit, fchema im- miti frigoris furore, fed fummà caloris ciementià flipatüm vidi. Quoniam igitur quinto quod; die paroxyfmorum facies & tempore & modo invadendi zqualis erat gz/stanZ deplics zgram meam laborare fufpicabar.. Obvia eft $)/v£i non inepta de-febribus intermittentibus, illarumd; variis fpeciebus hypo- thefis , cui hzc , qualiscung; iiis hit, obfervatiuncula ap- prime. favet... Verum ad noftram eprotam culante fextum qui contingebat vefperi, paroxyfinum propinavi dofin de Paza- ega Da. Cranii , fed feptimus circà meridiem iníecutus nihil omninó remifit. |. Quatuordecim ità, pasía eft. paroxyfinos , fruftrà (emper propinatis febrifugis jaliisq; medicamentis hinc. renuit horum ufum. Quid fit? Decimus feptimus fuà fponte emanfit , quanquam decimum ocdiavum non leviter iterum fenferit , fed poftea evanuit, quicquid artus fervabat frigidos corpusd; febrile. .Horret adhuc medicamenta, quibus, m | recrementa pasíim latitantia evacuabit, recidivam metuo, | auod 3 [Beinen Hamoyer, 16 78. Vratidlav, MY ELE PN ATIOJXXVIL 1 JOH. GEORGII TRUMPHII, P; Iscutna DiurüRNA ET Yxérbivà Cu Eee 4 Ecob UM "Y navisfima & verisi ma vox eft Hippecratien, quam nobis "reliquit vr. apbor. 6. se veQgalind ; sg) oxdaw xU. av wie | dye (qs inna: vyidCe]ag 40i0i - ditdrinit nén sad NC Q veli- . cidunt, ob fal disfolutum , à copià ferofi humoris, undé fer&. . ftulit die quintoilluftrem zgrum verzafcbe obf. 1. p. z. Regius | T PES TQUE UR EIHNUR THEOREM reet R RIPIRTRCOST TRO "ms ex Hi OssevATIO LXXVIHIL- uti ab rf[churiá duorum dicam convulfus periit: iiis Hewrri ita imprimis in SENIEUs plane lethalis. Non autem inter fe autores conveniunt medici de te mino dierum lethalium. Ifchuria à quacunq; caufsà gra malum , fcribit Walezs med. rad. Ub 270. quando per tres dies diis non vacat periculo facile enim in febrim ir 3 moriuntur. Fozfeca Tom. 1. confnit. 87. (? Tom. I. conf. 96. exprefsé | fcribit : fi poft feptimum retinetur urina , vix fanari posfe, Ut ut enim intra viginti dies excernant, tamen interire ob. alias causías ; ) regurgitationem » putredinem , accenfonem )« tandem. mimiam & copiofam feri evacuationem. Primus enim rFozfece eget. die decimo feptimo ad lib. XXX. urinam excrevit, fed tamen. interiit. Riverizs ifchuriam feptem dies lexcétteteeia plané lethalem asferit //5. 14. cap. &. Prax. I(churia cum coeliacá Wu. hiftericus Danus feptimum diem, lethalem tamen attigit; a notante Barzbolino At. Med. Hafn. Vol.W.obf:5;. Vixadquartui diem vitam protraxit ifchurià detentus p. Wrzlzbiu; telle eodem l.c. líchuriam ad duodecimum diem fefe extenden- tem ; lethalem & convulfionibus finitam defcribit Lorchius PW. cap.j. obf.ir. Singularem etiam cafum recenfet uiid. apud Horffism lib. W. obf. ar. ifchuriz ad duodecimum diem; quà tamen tandem zger occubuit. Mozrags; apud Hechfeetterum obf. med. Dec. V, obf. 10. p. 662. iichuriam decimo fexto die con-- vulfionibus fapervenientibus fatalem defcribit. Die dedii ih quinto ab urinà fupprefsà mortuus gger Segeri Aun. V. — ! Germ. olf. 23. Multiplicis aliàs experientiz & longevz medico feh. Dominito $alg, qui femel, non amplius, toto vita: fpatio . . Dr IscHuRiA DiüruRNA ET RECIDIVA CüRATA. — 209 — Ecc cu Sebneiderus lib. 3. cap. 7. p. 262. de catarrb. exemplum celeberrimi quondam , nunc beati fob. Sperlizgi; , cui ad tertiam usq; heb- domada ante obitum urina plane fuppresía. Vide fis d. 1. in- .tegram morbi hiftoriam , ut & D. feb. Dar. Majoris Diff. de calc. oSperiiug. —— xd i Hi toto die obfervantur lethales ifchuriz termini. Si enim ultra quintum vel feptimum diem durat, periculofa; fi ulterius. protrahatur,lethalis. | Fit enim, explicante Hezrzzo 4. aph. 82. in omni urinz fuppresfione palindrome ad venas, fymptomaticád; translocatione cerebrum afficitur, — 3 Fiunt autem in arte medicà interdum miracula , & ultra fphezram plurium dierum , & gravis(imis 92vasiuoic (tipate fym- ptomatibus, fanate tamen , exempla : ifchuria decem dierum 'Arenum calculo notata & curata à D. Leere 4nzo III. Epbem. Germ. ebf.;9. l(churiam decem dierum in feptuagenario curatam defcribit Fereffus Iib. 2. obf. 1$. Ifchuriam undecim dierum - àcalculo veficz in viduà (qux tamen morbi decuríu potui non admodum indulferat) quinquaginta annorum à fe fanatam recenfet B. D. Sacbfius obf. 3o. Aun. 1l. Ephem Germ. Eundem diem »fupervixit ifchuretica matrona A&. Me. Hafz. Vel. W. obf. 33. p Eàdem. fortunà &ger W znckler:z ufus eft obf. 12. Anz. VI. c? VIIL. " Ephem. Germ. íed poftannum recidiva fuppres(io zgrum é medio - die decimo tertio fuftulit. Dies quatuordecim malum pet- . - duravit, fübfequente tamen agri reftitutione , notante D. Scb. - die obf. 159. Anno W. c» V. & alia exempla zbides p. 202. defcribuntur, His exemplis adícribi meretur fequens, wrize fuppresfro- zs, aliquoties recídive in feue, cum lethalibus. fymptomatibus , -— fingultu, (quem tamen hic plane lethalem pronunciant g;ver. — sn Prax. Cofferus Tab. 72. Panlus de Sorbait Med. prati. tratb. 1. cap. 71.) B oL wu | Dd cdi. Nomi- Ana. ÀX. VOR Deca cir a M aD ie Üno 7. Goosddlap ugs eeu ceo 3 Ci sm SN i IBN EUER ER ERE E E INO NT M REIR E TNT Ee s ETRAS k Wise | X r T UN Vocor 15. Maissa 1677. ad civem noftrz civitatis haod infimum , Abrabam Reiabard , virum falsà & fcorbuticà cacochy- | 4 mià abundantem , & inde ab aliquot luftrorum decurfu varié — valentem , faz etatis annum LXXV. numerantem, de vomiti- — bus biliofis, doloribus circa umbilicum quafi colicis (hernia. .— enim flatulenta abdominis ipfi erat molefta ) & urinz à tertio. die fuppresfione totali, de dolore tamen in pene, & conatu | mingendi femper irrito conquerentem. Applicari curo i T domi paratum ; flatus fequuntur, fed nihil urinz, | Die 16. De-. gi cemb. datum /eaitzvgm €x rob. noffr. bilagog. é, firnp. iba & fe- quens in tali malo valde alias proficuum... JR Ag. sGulv. | Une dj. —- i3 . pervofel. bere. a, Unc. j. Sir. dialth. Dr. dij. — Spir. fAl. d. gt vii. M, D. cochleatim., : Alvus folvitur, urina reftitat. Dec. d. 17. ipfi 1 pulv. ferte bintbinatum pev dofes prefcribebam , fed ftatimrevomereomnia | asfumta: applicatur iterum c/yfma & regioni veficz faeculus ex. chamugn. & charefol. in az. decet. d. 18. Dec. omnia defperata afti- mans anim medicinam impetravit. Circa vefperam iterum - potiuncula EX aqu. malu. parizetar. lap. prunell. fi fr. violar. éy conf. r3 " - El an. M ep 2 » " &lkerzm. exhibita; fed ob naufeam retinere non valuit, & adven-. 1 : tantem gravisfir mum fingultum. — Dec. 19. balneo ex herb. paz. rietar, malv. chamam. melil. petrofel, charefol. & fframine ; ad men- tem $. Pauli Quadrip. p. 214. avenaceo vfus. Scd plus vice fimplici ' balneo uti non potuit; ob crura, in quibus quatuor alebat fon-- ticulos , edematofa fcorbutica. Omnia tamen hactenus fine fru&du. Pro Zizzzenito Velicze habebat ol. cbamgm. anch. fcorpion. 1 Sextus hic crat à füppresfione dies; ubi quidem de doloribus | 4 mingens | A if. : Wk A & | y. : ig ? P ps Tetonra Dira ET RrCiDIVA Conana. n (XU - dr e manm mingendi fummis in pene, conatibus tamen irritis conque- ^ftus, de' vefice tamen tenfione füummá (qualem , & tantam quidem ; ut magnitudinem pile maximae ( einer &Baffonen/ ) ve- fica zquaret, obfervavi ante annum in perreverend. Dz. Rzerro, paftore in oppido metallico Hercyniz Lazreztbalezfi, fcorbuticà -"dyfurià & ifchurià , à Dravizzo de fcorburo delineatà, fatis acuté laborante , reflituto tamen fine recidivà ) & protuberantià | adeó querelas non movebat: an quod copiofa liquida per vo- mitum creberrimum rejiceret ? XX. Decemb. eadem feré ad- miniftrabantur externa, & exhibitum salvar. ppniper. B. Rolfinciz , (cujus ufum toties fummé in tali cafu proficuum in praxi olim Rolfincianà expertus fueram.) XXI. Dec. varia ipfi do« "meftici fui , me infcio, dederant, millepedes n. xxj. expresfos, - &,tanquam fummum & infallibile arcanum , pa/v. operc. cocbl. cum /ap. cancr. & fem. bardan. medzll. faxor. fed nihilo fecius ma- lum perfeverabat cum fingultu, vomitu, & aliquà veficze ten- fione. XXII. Dec. erat dies fuppresfionis nonus, Catheteris - "fum plané renuebat ; fequens autem potiuncula levamen at- -tulisfe vifa eft, quam ad modum & methodum Forefti con- cinnaveram ; | Rud, glyeyrrb, fem. v£olar, | » d. salve a. Dr. fi apparag, 4. fr.maj, exc, a, Scr, ije à fcorzoner, a. Dr ji petrofel, Scr. jo - Herb, malus, cicer, rubr, ; petrofel, | — berd, mund, a, Unc f, i chgrefol, |a. M, f. cynosb,. fice, n, vj. Klev, malve, P, iij, pas[nl, corinth, Unc, f, - Granor, faxifr, bulb, Scr. js áncifa (tent a2, cal;d, infuf. per horas j. be coqu. ad remanen- tiam colat, expr. libr. I. adde f. dialtb, Ferz, Unc. ij. M, D. S. rif Gxóáncflcin auf etlic) maf, Ddz Datur uw 7s i e» - wn NI UOR Yu uo od. REL m o e PORA ^ ; 3 * IE RA lI di | OsstRvATIO Lxxvn.- Datur horà tertià pomeridianà XXIII. pem na vomitu rejicitur : horà quintà altera dofis retinetur, octavà invadit fummus mingendi ardor , & excludit materiat albam calculofam , pituitz permiftam , & fic noctis & die - XXIV. Dec. fpatio urinz pallide & cruda ultra libras fex red- dit : XXV. Dec. iterum fupprimitur; XXVII. Dec. redit fin- gultus & vomitus: repetita lenientia fuperiora & ftomachica: - die XXVIII. iterum commendabam ufum catheteris vel can- | dele cerez,íed perperam. — XXIX. Dec. c/yfia applicare feci, & cyflíca & cepas asfatas , incasíum tamen. | XXX. Dec. omnia | feré recufabat ager; penem involvebat /zeeslo €x berb. emoll. ^ in latle colis. | XXXI. Dec. iterum fecuta cochlearia tria. uri- n£ crude maximo cum dolore; & swaicum lapilum tricufpidalem | album inftar pifi minoris peperit: hoc excreto liberalius fluxit | urina. Sed breve gaudium ! Ipfo enim 1. Januar. 1678. iterum | reftitit latex ille ferofus,; & maximo mingendi conatu » fingul. tu & vomitu tentatus eger; quz (ymptomara ad quartum Ja- nuarii durabant; ubi calculis aliquot minoribus emisfis fecuta . major urine quantitas & ad VI. Januar. usq; ad lib. xij: fed | fummis urethrz cum doloribus. Hinc fine ullo quidem ob- 4 ftaculo fluxit urina; fed febris in corpore accenía fummam .'— fitim, faucium excoriationem, & alia mala excluferat, quibus tantüm non lethaliter disnbeit: fed tandem mortis faucibus | Ü poft aliquot demum (cptimanas ereptus, divino auxilio, de- centiq; medendi methodo in hunc usd; diem ad prifinum vigorem tendit. - Annotari aliàs meretur ifeburia magica à Tones de divim 34 morb. Hippocr. c. 32. pos recitata ex Marcello Dozato. Admi- randa eft, fcribit, ni veneficio adícribenda , urine füppresíio in vifi Patavinà per femeftre; quz ubi iterum fluxit , alvus quatuor menfes fubftitit : tandem utrisd; compresfis , urinam DR eirca regionem ventriculi exfüdavit. —Roderzcus Fozfeca Conf. 96. 7272. 11. candem feré recitat hiftoriam. 1 Tip Joco- » Spira S:vE OPrRCULo CocHLEA. 2 - Jocofüum ifchurie remedium carrillario. vid. Hertod. erocol. pee €» Vol. All. AG. sed. Hafn, - : Es E OO JOBSERVATIO LXXIX, : D. JOH. GEORGII TRUMPHII, De5 iório, Sive Oprncuro Qépin ad Eminem pudeat, monitum eft He/erz Herc. sed, lib, z, cap, 12, quantumvis literatum aliquid addifcere , quod ad artis fuz perfectionem & incrementum tud five illud ab anu quàdam feptuagenarià, five ab eruditisfimo quóque fuggeftum , modo non fit fuperftitiofüm lege divinà prohibitum, aut alià ratione infanum. Hoc enim confilium, explicante Panli Onadrip. p» 216, vere eft Hippocraticum 1n precept. ne te pigeat ex plebeis fcifcitari , fi 1 quid ad curandi oportuni- tatem conferre videatur. Ünáe non immerito Bartbolzzzs Cif, Med. p. 270, Ícribit : non (um nefcius, quosdam arcana ejusmo- di contemnere , nec multum de iis laborare, methodo me- dendi contentos. Verum perg; . hoc eft dug ,&illd mon omittendum. | Non raro in cafu defperato nobilealiquod | defíideratur auxilium : immo non pudebit etiam ab aniculis '& barbitonforibus viliora experimenta expifcari , modo pro- bata, & (zpé cum fuccesfu ufurpata... | Talium evpori(ítorum catalogo merito adícribimus, rem aliàs abjectisfimam Folizzs live paca cocbleg, | Imprimis autem expetitur, quod fponte (uà vere novo erumpentes cochlee removent. In hoc fingularem depraedicant virtutem diureticam , ut in patrià meà imperiali Go;/arze quidam fuerit medicafter, qui fat grandi pretio hanc fuam panaceam , nulli revelandam, in fuppresfione urinz interdum cum fructu, ven- didit. Pauci aliàs autores hujus rei , ejusd; facultatis mentio- ; Dd 2 ; | nem ET S ur EV SERYATIO. LXXX. "uem id nem faciuhit, prater Gzferum tabul, med, XXV, & NUUS n med, p.157. quorum ille mifcet cum Zepzdibos capcrorum vel y pec. Meminime olim audire à pharmacopaeo Gottingenfi ü Dz. fobanne Ebelio , fe recordari Ulmz Svevorum Phyficum t. t. D. Job. Ofíandrum inftar fummi arcani in calculo commendasfe. ^ hoc cochlearum operculum cum tantillo z/;»z miftum. Medica- Í | ftri autem Goslarienfis compofitio ex amici $ qui illam auro | | redemerat, communicatione , ex opercul. part. ij. & lapill. cancer, part. j. conftabat. Alii rafüram dentis apri addidisfe affir-. | mant. Hunc pulverem etiam in ufum cum aliis traxit prae. 1 fcriptus «ger. | 3 OBSERVATIO LXXX... ^' D. JOH. GEORGII TRUMPHII, De. MIS UxcvENTO S1ivE BArsaMo Ay riae P. TICO BURRHIANO. .. E Eminit alicujus ungventi antipodagrici ; quo famo- fisfimus ille Frazczfces fofephbus Brrrbus tanquam fume? mo arcano ufus , graba Elapbogr, p. 299. Nobis, forte. j longé diverfum ab illo , norum, quod dictus vir, cum ante | - aliquot luítra in aulis SereHist utriusq; Saxoniz inclarefceret; cuidam prazfcripfit. Confuluit illum per literas t. t. generos fus Dn. Burchard. Chriffoph ab Adelepfen iti 2fbelepfen / prope Sól« lingam fylvam habitans , equeftris ducatis Gottingenfis ordi- nis facile princeps, Dominus fumme arthriticus, ut manus & pedes ob contracturas officium fuum facere recufarentà mul- to inde tempore. Huic fequentem füà manu medicandi me- thodum, uti in officinà Gottingenfi, cum Phyficatui illius ci- vitatis per aliquot annos przesfem , reperi & uu , ubi b ratum erat Bebes: ; & fic habet: mss e. (7 p ; Dr UxGvENTO SIVE BALSAM. ANTIARTHRIT. BURRHIAM. 25. ^ - Applicet , Verba fünt Bzrrbzaza , ftomacho cerae catholi- c bye. (cujus cerz etiam meminit de aribrzeid, Mallenbrock, €ap. XIII, f. 46, ) Ícutum latitudine. quatuor digitorum transver- forum, nec removeat , donec odorem omnino amiferit , fed ut melius adhareat cuti fcutum , circumligetur fafcia. Ex eàdem cerà devoret mane per horam unam ante prandium * itidemd; per horam unam ante cenam pilulas ad quantitatem Dr. f. & pro ungvento accipe» vifcera omnia vituli , abjetlz: intefinis : minutim concide , hujus carn£s concifg Vg. part, j. ! fevi bircim ; aXung. Apr rec, extr. a, part, ij, elei ovor. expr. 4 piftac, pineis, amygd, dulc, a, part, f, | oseler lymbr, angvill, Irmac, fperm, ranar, a, unc, j liquef. in lebete claufo lento igne per horas fex, tunc trans funde pingvedinem, faces nigras abjice, & in hác pingvedi- ne agitanda cum fpatulà mifce feqq. pulveres: , deat. caballig, oCymá, pies oU ad abrotam, malva, | m octtefop. for, cordial, ' prole, hlor, al, c byperic, fambuc, | s c betonie, beta fice, | (00 erig4g, chbamaem,. — a Dr.ij .. Dracenc, xoris IBATin, diptamm, falvig. . (o dfanieuh peas ani. TA. | Jfellarig, a, Dr, j, & poft mixtionem accipe tantundem nnguenti. Yofeigi dantis G4- leni , compone omnia fimul, & utere pro maximo anodyno linimento in omnibus afflititonibus vagantium dolorum, in- - ungendo leniter caput, usd; ad talos totum corpus in ftuffá tepida. Nam debebis esfe nudus, & jutebis fervum , ut deor- fum femper manu fuà Te perungat. Poft dimidia le Lon oed | | Mu ab TO x P PRETI SELLO PRA PASS LOO t captant E ea ciii - (0 oe EE NEN FREIER " CRENITS T P, a e ICD LN Y "S : : TM ai MAIO eT vr / X TES , e »? ^ TX Li 16 T : OBSERVATIO pxxx. ab inunctione confer Te cubitum , & abfterge c yeu cum | linteamine nitido, absd; ufu aliusabftergentis liquoris. Con- n - tinua ter in hiebdehisto hanc inunctionem, donec ad prifti- nam fanitatem reftituaris. Interea fuge carnes leporinas, E anferinas, vaccinas, & pifcium ; elige vitulinas , vervecinas, | & aérearum avium omnium pulpas in ftuffa conditas, non fu- perasfatas. — Cerevifiam bibe; fed corrige cum infuffidue pim. pinelle , & hepatice nobilis, fimul cum corticibus citreis;. cui etiam füperaddere poteris guttas aliquot /z/apii fimplicior, | parati ex /acch, Hatlenes Berrbi, Ufus quidem dictus generofus Dominus tali moleftisfimà curà, fed pauco cum fructu, quip- pe artuum motum denegatum fellà & lecto verfatili emenda- re coactus, donec ante triennium é vivis emigraret ni fallor, ' fere fcptuagerakus: [ Cera Catholica Burrhi hec ER B2. ol jid, angelic, ver, funiper, — majoran, cinam, ver, nuc.mofch, chbam,ver, cort, 4urant. cir, abfratb, (o fiper. ver, veris marini. bysfóp. laveud, rut&« a4 Dr fo Gumisí ammoz, afe dulce, .— caranm, x ffyrae, cal, opopanac, — elem, bdellrs fagapem, — punmipev. galbam, | mum. flor. I£q14 a, Unc f, me rofat. | axung. canis, srfí a,Unc.j. Pingv, bumans, Unc. f. ol, - fcorpron, ^ Unc, iij. calam, avom, Dif tacamabac, nyrrb. thuris, waffich, - gumm.anim, terebinth, a, TN C perg - libe IV, M, D, Georg, NVolffe, W edelius, ] EN wow o7 e dii » E . * , n. d 7 , " - " * wf 2: * exse OBSERVATIO LXXXI. D. JOH. GEORGII TRUMPHII, De. Maro GaNcRNoso Torius Conronrs. b Efcribit tale feré malum à fcorbuto Ezgalenws de Scorbuto | p. 19. quale non ita pridem in Xenodochio S. Crucis | Goslarienfi obfervavimus , in quodam colibe XL. an- norum. Hic ab aliquot teh bus rigidior incesfit , & quafi immobilis, ut pedes & crura , immo ipfum dorfüm non fatis ex animi fententià flectere valuerit. Ante aliquot hebdoma- das fit clinicus; & in lumbis oritur primo intuitu quafi exco- riatio, qug à diuturno decubitu alias oriri confvevit. Hac primis diebus ab ipfo agro negligitur, poft paucos tamen dies advocatur, qui manum chirurgicam admoveret. llle pro viribus rem tentat ; fed perperam , quippe malum ipfos lum- bos & dorfum adeo infecerat , ut ad interiora ferpendo ipfas - vertebras lumborum & os facrum denudasfet, cum infigni & intolerabili putredine : & ipfa caro lumborum plané indo- lens apparebat , & , quafi canes dilacerasfent ipfam hanc mu- fculofam carnem. |. Accedebat zvo/c9oia inferiorum partium - & abdominis , quippe injusía & excrementa & urina, modo corpus «gri moveretur, effluebant. In pedibus & brachiis utcund; appareret macula nigricans, altera die tumor; tertio die fabfidebat tumor, & apparebat ulcus gangranofum foeti- dum, uti & uterq; calcaneus brevi fpatio & fenfum & vitam - exuit, Hunc, rogatus, miferrimum die ante fuum obitum; . defperato malo, vifebam , ubi vix intolerabilem foetorem cum - aliis perferre poteram... [ Goslariá fenam ad D. Georg, NVolfg, NU edelium , 9 hinc Vratulaviatu ... 4d Coll, Ephem, men(. 7ulio 1678. ] | Ec " OBSER- Aun. TXo .—- gere mclius vix potuerit: interior vero pars, vola dicta, non. | ES "s : É kunt OBSERVATIO Don. 795 b D. CHRISTIANI MENCELIL, - cm De. E E DAS Pd RADICE MauuroRni. Aphanus quidam monftrofus humanam referens ma« | numin Epbemeridum noftrarum Phyfico-Medicarum Ana. Vl | Obferv.1. adnotatus eft à Clarzsfimo D. D. Geovg. N/olffg. N/edelio. Ego adfero monftrofam radicem Dauci fativi , vel - altilis, quem aliqui Paftinacam tenuifoliam fativam , radice luteà, nominant. - Hac adeó exacté humanam rafentavit d manum , prafertim in gibbà ejus parte, ut fculptofftam effin- adeó refpondebat ut prior. Coémit has radices cum aliis 1 hic in urbe vir quidam à vetulà obfonia vendente nudius qui- — dem tertius, qui erat XXIII. Augufti Juliani. Cumqj; vir ille | radices has ita coharentes plurimis conípiciendas prabuisfet, - 1 transmisfz funt ille in caftra ad Serenisfimum Electorem jam Wolgafti Infulam Rugiam oppugnaturum. Priusquam vero | transmitterentur ; ipfemet , rudi licet; fed nihil mentiente | calamo delineavi, arid; incidendas operz pretium judicavi. Etfi autem nihil novi fit tales monftrofas nafci radices, (quod. fapius accidit in dauco hoc, & plurimi mecum obfervarunt;) - que hanc vel illam died corporis partem aliquatenus ex- à primunt : memini enim ex horto meo olim mihi allatam. fuisfe hujus dáuci radicem, quz integrum hominem capite, | 1 | manibus , pedibusq; & Diémbro virili inftructum referebot dm huic tamen manui monfítrofz omnibus fuis inftructe digitis, Ej & pollice fimilem nullam vidi: nihil namd; fuperflui pingen- do addidi. Quid igitur portentent nobis ejusmodi radices — mone : | í j | | | | Il 1| Lr uy TAA. : : e I se / e L^ , I I IEL i- CE - rm d rr z 7 wr ra tttm A ELLE S2 NEa 4TVEPPERI T Ear 2222222212211 2211 27 LÀ : a E A ITA 7 z nr $ Y r j /] j Wi /J) m. P /, E ; Tr, / 7 | | | : Dr DAuci SATIVI RADICE MANUFORMI, 119 "moiftrofe , augurari nolo, ned; id cuiquam obvium erit. Sape Ein: per minima maxima , per fortuita fatalia , per ac- - eidentia necesfaria Nos admonet, & fua judicia indicat Divi- num illud Numen. Quilibet (ua fibi fata juxta normam di« vinam proponat. [ Berolitto Vratislaviam. ad Colletlores Ephem, Menfe ^ Auguffo 1675. ] SCHOLIUM. E causfis miré adeó formate radicis ( cujus Hiftoriam &iconem ipfe quoq; paullo po(t »ezfe Seprez;bri communicae viccum Co/letloríbus Ephem. ) mentem fuam explicat Dz. D. Sigism. - Elsboltvins fequentibus. Caterüm mira hujus conformatio- nis causías rimanti , occurrit imprimis Regula illa hortenfis: tellurem in qua ES colere culinarias inflituis, a lapillis esfe fe- dalo zzundandam. | ld fi neglexeris, haut rectas, fed diftortas varié rapas,fisfasd; obtinebis. Simile quid hic contigisfe au« guror, adeó ut; dum femina paftinace folo committeret hor- tulanus, bina cohaererent, & junctim creícerent. Porro zo» illa radix incrementum fuümens,ab occurrente intra tellurem lapide majufculo impedita ac presfa , adeoq; in latum diftra- €&ta , humanam fimulare manum incepit: ultra veró tendens IGNI TIPTTEEWTTUAM ATTEN SI Um ttn EIU S TRO No ESTTPEUNSYTUTS eadem, à quatuor fisfa lapillis, in quinos abiit digitos, quibus fuz fingulis adherentfibrille radicales. Prater vero has caus- fas naturales , num quid ominofi juxta fübfit , adeod; wazzs, (prafertim aexrera , qualis ifthzc, & de cujus prz finiftra effi- caciori prafagio conferri meretur cun JacobiPatriarche | —— Genef. XLVIII. 14.» 17» 18. 19. ) hieroglyphici inftar characteris vido- - viam notet cum nemine nunc contendam; &c. Ee /— OBSER- -L. 200 use —— OBSERVATIO LXXXIII. D. GEORG. WOLFGANGI WEDELII, De. SiLIcE IN Ovuro GarLiNAcEO Nowpüw EXxcLuso REPERTO. lm nuper é galliná coctà inter asfidentes diftribueretn — . ovarium ,forte fortunà mihi refervaveram ovula quz- dam , quorum unum dum dentibus fuggero, confifus folitz mollitiei, durum quid interftrepere fentio, & fenfum ^ | triftem inferre. Miratus causfam, bolum ore exemtum ex- amino, & ovulum reperio fisfum jam aliquatenus , quà parte "d ^ mx. dentibus accesferat, intus filicem ervi magnitudine candidis- fimum fovens , quafi in folliculo inclufum, cumq; reliqua vi- 1 telli rudimenta continerent , uti confertim proftant & cohz- — | rent plura, in hocce nil quicquam , prater denfiorem mem- branam, continebatur, quàm hofpes infolitus. Viderunt hoc mecum tüm bini ftudiofi, commenfales , tüm omnes dome- ftici. Vifum ergo opera pretium fuit, rem infvetam publicé examinandam proponere aliis , quod & filex, non tartarea fa- bulofa masfa , & loco tàm infolito id mereri videretur. Quae de filice in parte mufculosà bovis reperto adnotaveritD. D. Bar- sbolinus cent. 2. bzfl. anat. 3. legi posfunt. OBSERVATIO LXXXIV. ' | D. GEORG. WOLFGANGI WEDELII, Des. INcoNTINENTIA UniNz À Tussr. Irum cum genitalibus partibus, &vicinisintercedere confenfum fpiritalibus , tüm aliunde , tüm ex Hzppo- E ' "raticis jam obfervationibus notum eft. Nonminus conftat. P. & » Dr INCONTINENTIA lnINE& À Tussi. AN conftat , tusíi fzpé excuti cibum é ventriculo, fangvinem é na-- ribus, aliad; przfertim ferinam fequi fymptomata graviora. - Nupero Julio menfe foemina LIV. annorum per feptimanam tusfi afflicta ; poft meridiem & noctu maximé urgente, poft : per integros octo dies tantopere fentit augeri malum, ut inde inter tusfiendum etiam excuteretur & profunderetur invite. urina , ned; colligi ad juftum ; & aliàs ipfi confvetum reddi- tionis tempus posfet. — Confultus datis pectoralibus & ano- dynis opem tuli , ut brevi extraordinarium fymptoma cesía- ret , ipfad; jam fanisfima degat. Ut ut vero facile ratio dari queat , factum id esfe à compre(sá per abdominis mufculos ve- - ficà, nihilominus cum in aliis id non item contingat facile, . notatu dignum id judicavi, przcipué cum intimior potius - irritatio nervofi generis conjungi debere videatur; neq; enim, quocund; etiam modo comprimatur per halitüs retentionem & depresfionem abdomen, quod in ifchurià laborantibus; ple- nà etiam veficà , anxié fzpé fit, facile urina excidit, nifi feor- fim admoneatur fui officii fphinder. [ Ex literie Menfe Septembr, 3678. /ená Vratülaviam. ] SCHOLIUM. | Imilem urinz inter tusfiendum excusfionem obfervavi elapfo vere anni currentis 1679. in foeminà quinquagena- rià. Hzc doloribus artuum vagis fcorbuticis vexata , füdorem in le&o largum prolicuerat ftatimd;, corpore adhuc tepente, aérem frigidiorem incauta admittens , refpirationis difficul- tate, ac mox tusfi continuó moleftante corripitur , adeó ferà, |! ut & ventriculus asfüumta quavis rejiceret, & vefica urinam; | acrem valdé ac corrodentem , fubinde invita profunderet. |" Occurrebatur maturé malo huic pilul. de. cynogloff. ; decotlo pecto- | val;, humorum acredinem mitigante , aliisq; nervofum genus demulcentibus&c, Hoc enim ut optime de hàc tusfis fpe-- idu | Ee 3 ce, - ^ 353 b s O83 PA en DOXV. ————Ó€——————— Ns cie, in quà preprimis diaphragma perpetuos motus convulfi- |. Vos patitur, judicat Dz. D. Nedelius , infigniter affectum fuisfe in zgrà noftrà, dolores artuum antegresfi , ac humoris fcorbu- - L tici, partes nervofas maximé infeflantis , natura fatis docent. - P Tb, Gottfrid Schultz, :) OBSERVATIO LXXXV. D. JOH. SIGISMUNDI ELSHOLTII, De, PirA PruwBEA PrR P.ENEM REDDITA-. Clopeto percuti Capitaneum quendam in latere dextro, | contigit hoc anno, globulo in vefice cavitatem pene- rante. Quiefcit ibi per aliquod temipus , & vulnus coit fenfu tamen gravitatis circa pubem relicto. "Tandem;oóbor- :| tà & urinz difficultate, & ceteris quafi calculi vefice fympto- matis, per penem cum urinà excernitur pila, magnitudine pifum majus hortenfe aequans, ex earum fcilicet ordine; qua | vulgo Pile czrfiria , fauff-Sugein/ appellantur. Convaluit au- tem perfecté vulneratus, & nihil mali j jam fentit amplius. - ' Confideratione digna hic occurrunt nonnulla, acI.qui- | dem, quod globuli impetus falutariter defierit eo TIR mo- mento quo in vefice cavitatem is delatus esfet; & quod cum &gri exitio ulterius haut penetraverit. 1I. Valua veficele- thalia cenfentur ex Hippocratis lib. VI. apbor. i8. fed intelliguntur ibi D/acope , five vulnera gravisfima : ac praeterea excipiuntur | vulnera in fphinctere five carnosà parte fada, quamvis deter» | minari hic non posit, num parte illà carnosà vel membrano- sà veficam pila (abierit. Foramen certe parare RUD ipfa H exigua; haut valuit. c cd M MN MM T Hà Cue EUN: RUN — OBSER.. | d. is - «8:556 mr OBSERVATIO LXXXVI. D. JOH. SIGISMUNDI ELSHOLTII,. De. uA SENSIBILI ; LiixiaN bas Ari non tantum herbas, fed frutices quod; fenfibiles, oftenfum nobis eft in 4e czltzrA. bortorgzm Iib. nimi- rut IL. cap. 6. itemd; 7b. IV. cap.7. Addita ibidem fuit icon egregiz Herba fenfibilis folio Glauciss quam aluimus in vi- ridario Berolineníi aulico An. 1671. cujusq; tanta erat agilitas, | ut non folia tantum. moverentur tacta , fed ipfi etiam ramu- fculi jucundisfimo fpectaculo deórfum fi di laberentur.. |." - Porro vero praefente anno 1678. crevit nobis, & crefcit | adhuc Frrex feafibilis folo acacig &gyptiaca , cui foBd eq; uti prioris, mobilia: rami vero non item. — Nihilominus memo- ratu dignum de pofteriori hàc ftirpe; ipfam adeo luxuriari tum |! mumero ftipitumi , ramorum , foliorumd;, tum altitudine in- | tegti cubiti , ut in hoc genere vix fimilem, ne dicam majo- | rem, nec nos, nec alii in Italià, Galliisd;, nec apud Anglos, - | aut Batavos confpexerint. Contulit fortasfe aliquid , preter |" feminis bonitatem , (ementis przcox, educatio accurata; &aftas hujus anni i praccalida... OBSERVATIO LXXXVII. Bn SIGISMUNDI ELSHOLTII, AUS De; |n icciio FossiL1 Er Laprpe BrereMNiTE. Ohannes Kentmannus libro de momenclat. ver. fosfil. prodidit * M olim, 7e Marchi Brandeburgica Juccinum coaleftere ex re[imá ar- M Peram » aj, pro myrrba vendi : imueniri autem da formicarum ga. - (os GHI $24. z O» SERYATIO LXXXVII.. aliis ftipulis ficcis in acervos fuos reponi; dubium prorfus fit n a : 4 j » [ ^d d z cumulis prope arbores. Huic narrationi quantum veri Tubfir it, 3 ipfemet Marchie incola nunc recenfebo. In fylvis noftris — pinaftrri feracibus formicarum. acervi magno confípiciuntur | numero: fub ipfis etiam quandod; inveniuntur grana »yrrhe — fimilia, & que ignaris five pro myrrhà, five pro fuccino ob- trudi fortasfe posfent ; genuinam vero myrrham esfe; aut — fuccinum, periti haut crediderint: quamvis graza illa vefrnofa E atá, odorata à formicis colligi ex vicinis pinaftris , & una cum nullum.. Id vero 7obaunem Kentmannum latuisfe potuit , in Marchia m" Brandenburgicá reperiri fuecinem verum, licet rarius." Hoc - ipfo anno; dum in tfzla Porflamenfi, quatuor milliaribus hinc diftante, fosfa nova ducitur in Havel , effosfa fuerunt frufta tüm exigua, tum grandiufcula , quorum unum ad ovi magni- tudinem anferini accedebat, colore partim albo, partim fpa- diceo five obfcuro:adeó ut Menu dubiumampliusesíe queat, | fodi alicubi fuccinum , & confequenter fuccinum tale fuam terrz originem debere, perinde ut izeralia alia, Sed przter- ea conjicere hinc licet, in fcopulis maritimis & terrà mari tectà occultos exftare- fontes, ex quibus mineralis & quafi bj- tumino(us ejusmodi fuccus in mare profluens, temporis fuc- cesfu addenfetur. Num vero etiam fimul detur fzccizum ve- E getabile , five ex arboribus montium aquilonarium Svecix Fin- nonizd; fudans , atd; inde in Borusfiz littus, maris ventorumd; — vi emergens: id difputant, qui de fuccino ex profesfo fcripfe- — |] runt autores. Speciatim Anzdreas Anrifaber , fob. NW igandus , Se. — verinus G&belius , Andr. Libavius, ali. Extat quin etiam foannis B. H«;f erudita de füccino, aliisq; nonnullis fimplicibus Epiftola — ad Petrum Andream Matrhiolum libr. Wi. Epiffol. ab ipfocolledarum. .— Argumenta illa incasfüm hic repeterem : unicum tamen | ng ponderis esfe videtur , ad probandum , fuccinum a B jJ , esc gy . Dz Sueco Fossu: Er LapmE BetrMNiTE, — sss esfe gum aliquod arferezz , quoniam fcilicet illud ab aquofis ! nullo modo disfolvitur. : | | /X ÉCxterum in eadem fofsà novà Potítamenfi , unà cum fuc- quot , five 4;8yli dei , partim integri, partim fracti transver- fim , partim etiam per longum rupti: quidam pellucidi tan- | tifper ; adiaphani alii : color fulvus nonnullis, aliis cinereus, . Figuram pyramidis aut fagittz zmulantur , unde cum fulmine |! dimitti coelitus credit vulgus. Commentitium tamen id esfe | patet, cum apud nos ex folo altius erui nunc contigerit: & in | variis Germaniz locis per humum quandod; inveniantur co« | piosé fparfi. [ Berolino Vratislaviam Menfe Septembri 678.7] [DeSuccino conferri meretur fcriptoris recentisfimi M, Pbilippi f4cobi Hartmanmi Hiftoria Succini. Prusfiaci , ex ipsà autopfià & rerum intimiore experientià veterum errores dee * r 3monflrans ]. ! T (1 0BSERVATIO LXXXVIII. : JD. JOELIS LANGELOTTI, De. Crnva Conxura. Irmiter mihi propofitum erat, transmittere Myrorbec/om Spagyricum Angeli Sale , non folum à me enucleatum & il- & luftratum;fed &dupla parte de meis felectisfimis auctum. Verum dum omnibus id modis expolire conor & perficere, .quó plenius vobis fatisfaciam , MSS. quibusdam meis ante triennium Lebecax fecuritatis ergo translatis opus erit ; & for-. . fan, fi non alia tuta fuppetat occafio , ipfimet mihi eó excur- . rendum erit; quod moramgaliquam operi injiciet. Stat tamen - fententia me civ 2sa fldem meam exfoluturum. Mitto nunc, M | ini fruftis inter fodiendum reperti funt etiam Be/epziig ali-— 226 *c7o UCOÓPBSERYA TIO LXXXVIIL. e ei ! ne plane. vacuas ad vos literas dem , mirum nature Juxmande : opus, Cerve Cornua effigiem, in vià mihi notisfimà Hzfzmam verfus interemptz , quz propter raritatem in atrio ducali Hu- fumenfi ad vivum depicta cernitur; ind; atrio Gottorpienfi, | quod viride appellatur, gypío e efformata. Addiderat | tabule, eo quo videtis loco, rythmos quosdam Poéta Germa-. nus fatis infelix: verum vicem mifertus belux tàm infigniter | à benignisíimà matre Naturà decorate Excel. soffer Merbofigs.s | cum à me cognovisfet, effigiem iftam veftra curiofi tati defli- | natam es(e, dignam prorfus judicavit, quam carmine & ve- | nuíto & cese pofteritati commendaret. Spero idem vos - mecum judicaturos, & dignum habituros, quod Ephemeridi- ! bus veftris inferatis, &c. | LEx literis Slefeico Vratislaviam ad Colietl Ephem, ids men[e iud 1678. ] | CERVAM CORN UTAM, 1lN AGRO HUSUMENSI CCOOANN. cb b XOASEF D. XVIII AUG. CAPTAM, - NOBILISSIMUM AMPLISSIMUM,QUE VIRUM JOELEM LANGELOTTUM, Serenisf. Cimbrorum Principis Archiatrum Celeberrimum, qui ejus effigiem rone — ELEGIA. XT MoxnuorL- ' cena | zu. due 2 láaec die alr mi. Tewrft quie en nr pM ade gm d Je fa. ted eue doge abs mg man bin, Ic | i prb und. fi iatek à dis auc 201773 vi Nath HLLAL g 2. anfeh. Tymar 2n hel ch. aebliz m 4th Wie hover aela en,getra. £ daeha. Macht 2e eZierttiit fedem di TUA Tar - gt Web allein. | 1e, 1c. gerefen. 4, vucht-volie verluts das E y» , | guam NN NS N LI | AH NS NN S MASS : SURE "n i // Ji NU ih TI 7 Lr P P PP AF 77 D zz 8 EAE EAS E M TIPP T PFA y o TET efc Als rg a4, PT. Ofrenfel. Ide TE do 18 Aügufh. 1 Vin. Ih ASQ Leu ———— M: P OE EUN sime eid PEE d Eti eta e s "e . pr Crava ComwüTA. — 117 CERVA LOQUITUR: | " NERV A fui : fpeddate Viri: ne credite Ceruuma: Femina namd, Viris cornua danda tuli. - AMMaftula femineo juncta esf cum corpore cervix. — En ut adoptiois frondibus ila tumet ! Ecce nouts fexus mifcetur uterd, fiauris , d ndrogynuumd, nouum nunc nova forma facit. - durpior bis ; alizs cornu formofa videbar: Et Vents e nofiro ma[cula nata grege s. Speclabar trepidas inter metuenda forores: Et jocus in fexu nobiltore fai. Sape mares potui femulata fallere Cervos — —. Fronte , catos potui fallere fape viros. Sed fraudi dolus illefuit. Me teffe patefcet: Suam fronti prope ftt mulla , fud, fides. Corauua cum tegerent ,fed laedere nefcia ,frontems: Frons male fida caput prodidit ipfa fuum s. Nam qui forte videns me per nemus. alta ferenteuts Cornua Venator credidit esfe marem: Ladere cum fexum non fuffinuisfet inermem, — Nunc dubiam incusfo "vulnere flernit bumi. JH nunc , 0 enea turba, i uunc, 9 cornua quare», Grande decus capiti praftdiumq, tuo. | Ouid jwoat armatum ffaulare in pralia Cervus, Si capiti funt bac arma timenda fuo? Cornua me perdunt : Natura fcilicet illas, IV; fuit errantas , culpa jocantis erat. de b Ef a Se - : ! 28 OBSERYATIO LXXXVIII. QE ? Sed fuerit jocus ille , vel error : Meg, faluti d ESO QM RD I i ( Hacfenus illa vea est) infr dofus erat. E Cornua me perdunt. Querula A05 "UOce lacesfanto |. Fatales ,smifeére que nocuere mantis. "" Nam pius in noffro Venator funere flevit, Confelium fcelerz f asftes abesfe fio. Mille caput nofirum leporum de gente aie —— lexredemturus , [t licutsfet , erat. lle daret feptem praffantia corpora ; cervos, $2 redeat fugiens bix mibi vita datis. Sed quid ego mortemquam fum perpesfus acerbans, 3 Sz mea funt lucro damna minora ,queror f Lt zuibi *oroaces cedant fia fecla fodales: Plenior ex ipfo 0 funere vita venit. Qua pocuit Natura , illa me parte beabit. Cornua nam vitam qua rapuere , dabunt. AVon cornuta zaei 127 terras ibit imago : .. Hoffia non orco folicitata cadet. Sed toto populis fLabit fhecdabilis eo, Magnorum digitis [epe notanda Ducums. Fors & ero magni pars non fpernenda theatri, Quo pecudum in tabulis feffitur omne gentut. Tunc ego nobilium volitabo per ora Virorum. — Gentiles curfu vincere dota meos. dunc ego materies pulchri zugenio[a laboris , e" dió esum e Scholas. ] M €? vidiura vitam mili carmine donet , Pi ifcera pinguis adeps ,€9 pars qua femina dicor , Y 3) xa. ( Yrs OL "o "0 EAT QNNM INR UT. MIX m T j MY eg EE A Deal o aas ! ^ Dr Crnva Conxut&, |. oam 7 grege de Fatum cornua Afra CAAEf. utere dulces babeat fft ?bi corporis bujus Reliquias beres qui velit esfe meus. (Prima mibi pellis curetur ,fartag, plumis Noz nift virgineas fulciat birta nates. dum nudata caxo , ventres paffura beatos , Vicima patricia fft 9? pretiofa gula. INom alio cuperent mergi mea membra fepulchro 5 Non tumulo posfent nobiliore Fi. Ipfames lacerent ingloria corpora corvi: Me pradam bumanis dentibus esfe jmuat. Cetera qua reflant , bominum ftnt facra faluti Omnia , Peonie nomina magna ftbola : Facundum ad flevMdes munus tura nurus » | Oz medulla , cruor ,cutu fürdibus ungula: Honorts . Cornua fed maneant fola tropbaa mei. . Hac qui Tartaretis exusferit ignibus , Ipfe» Dignus erit fammts ; cornibts ipfe peti. llla pharetrate veniant (polia ampla Diana; Gaudeat uf noffris gaudet ut ila fé. Et faciles Nympba( funt bis quod, cornua cura) Cornibus intexent annua ferta sen. Fors Aceonios nom dedi 1g ALIA bonores » Vir capiti smponet non malus illa fuo. ppp: tts ^" OBSER. - DU. LAN OBS ERVATIO LXXXIX, D.LUCJ SCHROECKIL | .. 9 De^ X 2m ÁpPuoNIA IuPRovisa, BREvI CunATA. foporofo aliquo affectu fufpicionem movere potuisfet. Hue] é veftigio medicamenta prafcripíi, fpiritus animales & vitas teficientia quorum primum erat Aqua fequens; E. 44. Apopleil. Lang. e. " Carbuaculi. | 8, nc, f, ». Epilept. pueror. Unc. ij "e Craa. bomin. pp. £r.xv. | Cozfetl. Alberm. c. Drach. f. Yab. Man. Chriffi perlat..— Drach, ij. Diambr.c. Drach,j M. «d V. : Sr, Qut ünb Jet» gávfenbeé QSalfets lvenis quidam, 22. annorum, fcriniariam operam exet- — ES cens, inculpatà aliàs fanitate praeditus, & temperanter vi« J vens, cüm poft fobriam coenam; qua ex folo jufculo bro- - 1 dii carnis bubulz, at; pauca hujus carnis, quin & exigua bras- - fice crifpe portione, cervi( veró noftratis albe menfurà | dimidià conftabat, recitatis poft menfam precibus, in cubi- . £ulum ad fomnum capesfendum fecedere cuperet ; vix hypo- z caufti limen egresfüs, lipothymiáà, & fimul fermonis priva- — tione corripiebatur. Ad quem, poftquam domeftici femiani- - mem in lectum deportàsfent, horà noctis noná; 21. Februar, - anni currentis vocatus, ut füppetias ferrem ,absd; mora illuc — properans, deprehendi illum corpore langvidum valdé, fed 1nentis compotem , fine ftertore , vel paralyfi, aut inordinato - mesbrorum motu, nulla etiam apparebat circa os puma 3 | med; aliud duidpium obfervabatur, quod de Epilepfia, aut. ^... De hac aqua guttule aliquod in os diductum fenfim ine fundebantur. Exterius veró tempora, nucha , & nares fre- » quenter oblinebantur Ba//awo tali; | | Re. Balf. Apopletd. c. — $uccini. Rort&. à» Set. j, | M. ad Pyxid. Stanneam. $r, Cdj(aa » £Palfam. : | - Praterea lingvam fricari jasfi cum hac Mixtera; dii R^ Theriac. Audrom. .. Confetl. Anacar din. | | Conferv. flor. Athos. | ji Busnras difotet UAM. . a, Dr, &, | Ol.Succimi d. — gut iij | eu oca Sr. de Stechad, P. Dr ij, |^ Mead File. | Quibus idoneis prafidiis, per noctem faepius repetitis, ' aliquantulum refectus , fomno illam tranfigebat , quamvis | parvo & inquieto , motibus corporis & membrorum hinc in- ! de, quantum vires delasfatz permittebant , per vices tenta- | is "Sr. Seupt « Styrurs , ' liberius refpirabat, ac promptius deglutiebat , perfeverante- |! tamen obmutefcentià. Quare naturam ut follicitarem ad | egerendas alvi fzces Y X fubtrahendam in corpore. fuperiori " reftagnantem vitioforum humorum faburram ,ihjici equidem | curàsfem enema, fed quód dubius erat morbi eventus, ne , | fi hujus vehementià patiens occumberet ; falutare aliàs iftud | prafidium , culpe internecionis more vulgi pesfimo , argue- . retur potiunculam hane exhibui: | | j | Dr APHONIA ImPROvISA, BRrvi CuRaTA, — T tis. Mané lasfitudines adhuc maguas perfentiebat, fed pauló- 222 | - OSBSERVATIO T3XTX E. Mag. Mechoac. nigr. À gr vk LO * Pzlv. Cholagog . ft mpl. gr. vij. EL Martbion. Sctdhe qu E Crem. T : Scr. je Cum nucl, pin. ía tenuem pulvifculum tritis add, Izfzfron. lax. Exc. D. D. Mannag. Aq. Cerafor. nigr. | a Dn vj M, ad cyatbum. Sr, 3X einiauttadzSráncf(cir, Asfumpto hoc pharmaco, bihorium vix preterierat, li- .cet alvus nondum obediret, ecce; verbula quxdam balbutire | incipiebat antea mutus, cibum experens ,manud; ori admotà - animi fenfum fimul exprimens; adftantes jufculum cüm pore - rexisfent , avidé comedebat, & potum fermone mautilato i ins fuper poftulabat , cui talem concesfi: 3 Ba Sr. e fucco Ribsnm Cerafor. acid. 8, Unc. if e Pgonta. Unc j. " Miv& Cydontor. frmpl. | lUnc£f, . Spir. (Bi 4 f. pro grato 4tore. - Mic, cum ag. fontana » pane biscotlo corretda , meuf. j. Hic potus guftui quamvis esfet acceptus, cervifiam ta« . men fe expetere innuebat; aft metuens ego; ne exhalantibus | inde ad capnt vaporibus, anfa preberetur novo in(ültui, aut — progresfus ad recuperandam meliorem & priftinam valetudi» - d j nem, impediretur voluntati ejus obfecundare recufavi; quam. - tum enim nocumenti afferant ejusmodi capitis affectibus po« ttis vaporofi experientia comprobat: Inprimis ubi /olsze , bas. | fciamnus, Vel fimilia fpiritus animales obfufcantia , cervifie, more nonnullorum Zythopepfarum pesfin imo , incocta fuerint, H Hinc Medici pleriq; fic afflictis non folüm vini ufü interdicunt, UA fcd & cervifiz, vinorum emulz, juxta illud 1 Nomine um vini non digna, vicem tamen hujus Impleo; dum cerebri victrix percello cavernas. N Aii Mitt PR PEDE WE Wr IN DUTUTERT NA nar ZR Re. (CONTINU E UPS NL S MR de ER INE EN eR Us PER SY ETE es TE NO qoin M HE iore ' (Dr APHONIA IMPROVISA, BREVI CuRATA. 5 Tantüm autem abfuit, ut alvus ex asfümpta potiuncula illa crebró moveretur , ut CUm usta potius, magnas in abdo- | mine fecerit circa vefperam turbas, quas mox compefcui , | & unà fxcibus ( pesfimé olentibus) viam aperui brodio pru- | norum laxativo, fequentem in modum parato: E. Maane Calabr. fel. v" ine, f Fol. Senna Alex. f. f. Dr, ij. Crem. Tart. Spec. Deco&. aperit. lenitiv.IH. | a. Dr, ff. Coqu. in brodii Prunor.-Damafcen. f: q. ad dimidías. ; ' Colat. Rz. Unc. iij. d, pro zz. : Exin fermonis ufus majus incrementum coepit, zgerq; , lingvà ab impedimentis folutà, integram loquendi faculta- | tem rurfus eft adeptus; quin & capiti, ac ftomacho, de qua- rum partium imbecillitate adhuc conquerebatur ; vigor refti- tutus E/etuario hoc corroborante: | P RR. Elet. Stomach. Strom. Unc, f. | Conferv. fl. Antbos. Lavend. Tasi. — | | Menuthg. a Drv. ed Cozd. cort. e? carg. Citrz, ! Auraatior. a, Dr, ij T | Pzlv. Stomach. Bzrckm. Dr.h (o Spec. Dzaenbr. c. | Scr, ij, Sir. € $techad. F. q hi | M. F, Ele&uatium., —— $r, fxáiftiae oaupte nnb 9Xtagen » Sartiverg, Et fic priftinz fanitati reftitutus , in hunc usd; diem pancraticé vivit ; ac confvetz vitz atq; opificii munia inte« 1 gre ebit. ^ | ms Gg | | OBSER- T s IX, | : "i OBSERVATIO XC. - EE D LUuCZE SCHROECKIL.. B pesce m Carcuro Pr& Arvuw ExcntErO. Ihil fub Sole nunc accidere, quod non prateritis ob- fervatum quoq; fuerit feculis , prolixà verborum de- ductione haud indiget ; aft quandod; re in fimili oc- currit, quod vel majorem raró contingentibus conciliat - fidem, vel in admirationem trahit curioforum animos. In- - ter plura pro exemplo inferviant calculi per pofticam corpo- - ris partem excreti quorum hiftorias tum antiquas , tum no«- 1 vas expofuit varias Polyhiftor eximius /ob. Rbodrus, fingulari — affedu, dum Patavii degerem , in me propenfus , obfervaz, Medic. z4. cent. 2. lis annumerande alie, paslim in fcriptis Medicorum obviz, utpote apud IJ. Tb. Bartbolizzm, Archias | trum Regium, Fautorem meum devoté venerandum, ador, Med. Hafnienf. àSe publica luci benevolé concesforum, volzm. i. 7 obf. ur. p^t- 203- It. Hzf£, Anatozz. 11. €? 49. Cent. 4. Nec non Epift. P | Med. Cent. 3. ep. 59. p.237. Porró in obferv. Ley. Riverio comme nicatis, p^£- 307- Adde Dominic. Panarolum Pent. f. obf. 12. cum füccincta caufz calculos iftiusmodi generantis explicatione, I Gregor. Horffium , Medicum infignem, Epifü, Med. Ll. z. fcd. y. f40- 410.51. 32- 53- & 54. Drtomed. Cornarinm Obf. 2. fol... Gulielm. Ballonium Epidem. ( Ephemer. lib. 2. p. 243. fo. Renodgum de Mat. Med. lib. 3. cap. 23. pag. m. 326. Henr. Roonbufiym Obferu. Chirmraicar. idiomate germanico Noribergz editar. off. zz. pag.:22. Et. noviter in peramonis, per orbem jam celebratis Narzrg Curio- ^ forue Mifcellanezs Anni. Obf. $9. d» 126. Annz W. Obf. 125. it. Aum WII. Obf. 5o." 7o. Hifce adjungere obfervationibus recentem no- tatu dignisfimum cafum allubefcit; de muliere quadam quin-- d | DEDOS TUUIEE ERN: TE EI LANE K ONT RERO A RAN S LR SR ES d |. pz Carcuro Pra ArivuM ExcRETO. 23$ |! decim luftra fupergresfa. Cui prater ventris tormina ac fla-- | tus, aliaq; ab hypochondriaca difpofitione provenientia fym- - -ptomata , deftillationes , per aliquot annos proximé elapfos, erant frequentes, liberiori refpirationi , ad fuffocationis me- | tum usq; , viam pené intercludentes, fubfequentibus tam ve« |! hementibus animi deliquiis , ut de vita ejus actum esfe adítan- tes fzpius judicárint. Huic 16. April. anni currentis 1678. | oborti fubitó fuére dolores in colo inte(tino primó obtufi, fenfim tamen adeó increícentes, ac tnteftinum rectum lan-- | cinantes, ut prz atrocitate doloris disrupturum anum perti- | mefceret, donec tandem calculum , valido conatu, divarica- tis cruribus, ftando deponeret, ponderantem zzczam unam , | & drachmas duas ; quod tamen pondus, tra&u temporis , paula- | tim fuit imminutum , ita ut ultra dimidiam drachmam levior | nunc exiftat. Interroganti mihi, num quod; antehac tale | quid fuerit pasfía? Refpondit, fibi nihil quicquam conftare, | obfervàsfe autem , quód poft excretum calculum iftum, glo- ! buli diverfis vicibus prodierint non pauci, quorum tamen ! perfcrutationem , cüm nullius rem momenti judicàsfet, ne- glexerit; qui dubio procul fimilis calculofa progenies extitére, Latitàsfe inprimis alium aliquem majorem calculum , fupe- | rior illa in Fgara i. expresía planities perfvadet ; eleganti | levore, colore caftanino, confpicua, quam fcilicet ab attricu alterius fic expolitam AS , probabile eft : quale etiam exem plum ante triennium in duobus fat magnis veíicz calculis; in juvene vidi, planis & politis eorum lateribus adeo fibi in- | vicem correfpondentibus, ut facilé unum mentiri potuerint calculum. Ipfa totius calculi exterior facies conum in mu- €ronem turbinatum reprzfentat, coloris ex cinereo & flave- | fcente variegati; ceterüm ex lamellis , aliorum calculorum more, qui feníim concreícunt , conftat ; id quod tam externa. : Eus forma ,lamelle extimz fracturas hic illic exhibens , quàm Bc g4 | ruti- ; 1 litatem fenfim deficientibus, hydrope ail tandem füper- malignitas dominatur , arguit inberil ers ac celeri auxi» | EL 256 .OsBsERVATIO XCI. «i rutilans interna fubftantia, meros WURERIHS EET Tiris interfectos , & fic feces non ese inteftinales indaud e unà | , indicans, edocet. Quam ejus formam , unà cum jufta magnis - 4 tudine, folerte Chalcographi manu ad amusíim prete 3 Lectoris Benevoli oculis hic exhibere volui, pracipue cum - mole fuà fe commendet. . Eigzra enim r.ciI. integrum , ab 1 utrag; parte confpiciendum , ri. autem ey iy. diffractum often; E dit. Lapidem ipfum dono mihi datum , concesíi posíiden: dum filio meo, pari nomine, Profesfione & Provincià mecum gaudente , ut inter aliqua Ba rerum naturalium rariora re- | poneret. Caterüm viribus ob fenium , & vifcerum imbecil- veniente, atd; concomitante, poft copiofum feri acris efflu- 1 vium , pedum gangr enà, mulier ifta probate famz 15. d. Julii 3 zrumnofam vitam tranquillo animo lubens reliquit , majora 1 füperans incommoda qua allatura porró erat grandava fe- . nectus. | : : | OBSERVATIO XCI. D. LUCA SCHROECKII, De; —1 0 1 E. Pursu INTERMITTENTE ; Er Dirniepre ] Br Ru a caloris nativi confervetur, ^ pulfum natü- r raliter ITUR esfe debere, i in fcholis Medicorum | eft receptum, & hinc quó magis ab ordinario motu | defle&tit, vel langvidior aut minor eft pulfus, có majorem | Nee vitalis, ac caloris connati , inprimis in febribus ubi | lio opus habet, quó (oed fangvinis circulatio redintegre- | tur; & omnimoda fpirituum vitaliuüm disfolutio inhibeatur, | Ubi. EcugLAq pA bcm | | z Vai uL | Aa. IX. Ey. Cur- cha ee s Hr. | mr jpD—9PEPPPEE ^ " Z4 ! Dr Pursu INTERMITTENTE ; ET DEFICIENTE, 17 übi remm meritó excipiendus venit ille intermittens pulfus, quem naturalem nonnullis esíe ; Medicorum libri & obfer- yationes teftantur , quales legere licet apud Ill. Ger. Ro/fzcium I: 3. ord. €? meth. medic. fec. commentat. fet. 2. cap. i. Excellent. D..D. Georg. Wolffz- Nedelium in Anmo M. Ephemer. Germ. Curiof. obf. 27. Cl. Trom:. Wilifmsm in part.1. Pbarmacevt. rational. fedi. 6. CAp.3. & Henr. Smetium Mifcell. medic. lib. io. pag. 541... Omnimo- dé autem illum deficere aut cesfare, fuperftite a adhuc homine, inter rariora meritó cenfetur. In E maligna Dz. Dr. Azdreg NU dldeganfio . ilius Wz/degan[fz, cujus 1n Epbemer. Gere. Íxpius jam Cltat. 477: I. obf. 22s (222. mentio fit, hio, Collegz no- ftro nuper beaté defuncto, per. triduum ante Ejus obitum ; inequalis , inordinatus, aliquantüm intermittens, hinc ca- prizans erat pulfus, qui diebus antecedentibus velox & fre- quens valde obfervabatur, cum pufillis albicantibus puftulis, circà jugulum primo, ichorem infe continentibus, poftea per totum corporis habitum, inftar veficularum vifum feré effu- gientium , erumpentibus , quales, juxta effatum Divini Senis in Coac.Prgzot. YYOrtis prenuncie funt, nam: quibus in febribns continttis pu[tule tota. corpore oboriuntur , letbale. Vid. etiam Com- auent. in bunc lecum Celeberrim Gregor. Horffii im Notis prosmofeos — ebrium ex Coacis Pranotionibus ad tex. 16. Ego quenquam , ex- . quifitis licet remediis ufus fuisfet , in praxi mea 36. annorum fat frequenti , iftiusmodi labis puftulofz vehementiam fupe- ràsífe non memini. Unde etiam, cüm in Collega noftro fe-- bris continua nondum remitteret, fed in 2zp adhuc perfifte- ret, peccantis iftius feri EO acus veríus cutem absd; ullo levamine motum ; nihil boni przfagire, magnamdj; ades- fe malignitatem , & brevi mortem fubfecuturam, predixi. Quam magnam copioforum peccantium hint in ifto fübjecto que delitefcebat ;. maligniratem cutis quoq; "Fac ditás ad nigredinem tendens; corporisq; inflatio, nec non oculo- | 68575 rum. n$ T OssrhvaTIO xcr. co EN rum ex Qmm hn prot üh o , ac ichoris foetidisfimi undiquagy poft obitum effluxio, fatis (uperq; arguebant. E Totalem veró pulfus ad fenfum cesfationem , & defun. n quod attinet , fcio varia de hac extare apud magni nominis - Medicos cH. inter quos recenfendi veniunt fuprà lau- — 1 dati , fed nunquam fatis depradicandi TP. Bartbolizus Hifl. Ana- É £0m.. 42. Cet. 4. Rhodius ob[ervat. Med. cent. z. obf. 42. & 43. Nec non | Epbemer. German. Nat. Cur. Anns MI. obf. 221. G obf. 224. in Schol. Ex- | cell. D. Simon Paulli in mueexGd ae de febb. g. 58. Ballonius lib. z. ro: € Ephem. pag. 195 foh. Rzolanus Enchiríd. Anatom. lib. 5. cap. 46. Henr. $ ab Heer obfervat, 26, Ronsfeus Epift. i. pag. 34« fo. Georg, Schenchius ebferv, Medicinal, lib, 2, pag. 316. Hifíce meum ut addam calcu- : Jum , admiratione dignum eft; quod tribus abhinc menfibus, | in plusquam feptuagenario [cd mihi obfervare contigit: is | aliquandiu avoee£ízz perpesfus, alias valetudine ad grandzvam | usd; etatem intemeratà gavifus, crebris dejectionibus muco- ' fa & faetida deponebat per alvum excrementa, concurrente | febre lentà , cordis ac reliquorum vifcerum principaliorum | vigorem magis magisd; depafcente. Id quod evidenter ex | fedula pulfus exploratione conjicere licebat, illo nempe eo- usq; fenfim deficiente, ut arteria tandem planéquiefcere mas nifeftó appareret. In quo ftatu aegrotus per quintiduum — E feverans, quin & quoad remotiores à corde partes, manus ac pedes , agonizantium inítar, algens, nec quicquam prater — brodium gallinz, ac cerevifiz rubra ( qua fummoperé , fpre- tis can&is Cordialibus ac Analepticis, delectabatur) potum admittens , integris permanentibus ad extremum usd; vitz | . halitum fenfibus, placidé in Redemptore fuo abdor | Infüper Iluftri cuidam Dominz, volvulo, colicos cruciatus - excipiente, graviter afflictz , quinto morbi die , arteriam bid 2 duo ante mortem, motus, qui prius digitos validé fcriebabs : fubito derelinquebat , fuperftite nihilominus integrà lingva | € Ma rima ide Rar eo reo Rt WEST E - ». Dr Carcuro Vrsrcse SrowTE DrissornuTO. jj ufurà, & prudentis , fexum iftum fuperantis ; animi facultate, ut (à me in tempore folerter admonita) in Spiritualibus ac Temporalibus disponere adhuc ex voto potis fuerit. - [ Augufld Vindel, Vraticlaviam ad Coll. Ephem, Meufe Septemb, 1678.] OBSERVATIO XCII. D. LUC/E SCHROECKWII, Luc.Fil. Y De, Carcuto Vrstcse SroNTE Drissoruro. | M Vidua pietate & honeftate maximé conípicua , poft [. e perpesfos aliquot annorum decuríu ingentes à lithiafi . dolores, eorum tandem íazvitià delasíata , nullo remediorum | | genere, quamvis follicité ufurpatorum, proficiente, gangra- -nà etiam partes obfcoenas occupante, Anno cl; Doc. LXXV. | 16. Cal. Junii; etatis veró feptuagefimo, fuccubuit. In cujus , demortuo corpore, abdominis fectione ad iftum vitz hoftem Hinquirendum impetratà, quz fingularia 1. Cal. Junii obferva- - |! verim , breviter notare hic libuit. Disfe&is itad; ventris in- | | ferioris integumentis, remotis; inteftinis , cüm ad veficam | parare ftatim viam ; qui manus Unus ur ; Chirurgum | jusfisfem , vefice fundum lividum , & anteriorem ejus partem , pütridam. ac levi manus adpulhi disruptam deprehendi, | magno fetore ex ea prodeunte, immisfamd; dextram firmi- | ter adeo obfidente, ut arte nullà elui potuerit, fed per inte- - | grum quatriduum , antequam penitus evanefceret , adhaferit, ; Calculum tamen : quod adesfe debere, figna pregresfa edo- i . uerant , nullibi invenire potui, iraemeruis faltem aliquibus | minoribus manui occurrentibus ; quz quidem & ipfa primo | ftatim contactu mox in limum, partim & arenulas foluta fue- unt. Hinc auram illam , ex putrefcente vefice fubftantia ortam, calculi compagem penetrasíe & disiolvisfe; fufpicatus | fum, — | | |o | SOR CO qv. rs SEM CÓ j if C Yu Moi os: 240 4 : OssraváTro XCIL . m——ÀÀ — fum. Adfuisífe autem revera calculum , preter memorata. modó fragmenta , perpesíi (pius per aliquot annos dolores | nephritici , arenularum & calculorum minutiorum excretio; pondus & gravedo circa pubem ac perinzum, ftranguria &in- fignis in mingendo difficultas, nec non materiz viícidz fibro- ' (ed; cum urina emisfio, abunde evincunt. Qua fané fignay- - v: [o ^ à 3i m à fagacioribus Practicis confiderata magnam de calculi pra- En (entia certitudinem multoties przbuisfe ,1mó majorem, quàm peritorum aliàs Lithotomorum dolorificam per' catheterem ^ explorationem, quin nunquam fefellisfe quosdam, ( quantum - ex inftitutis poft obitum fectionibus colligere licuit j)hade- ; nus non unà vice obfervavi. Ejusdem veró comminutionem - poft mortem demum accidisfe , exinde fufpicari licet, quód ^. in urinis, ultimis ante obitum diebüs excretis , nec limi , nec arenularum indicium comparuerit. Num ex hoc posfibilitas inveniendi medicamentum lithontripticum quodammodo . probabilis reddi queat, alii judicent. Mihi, adferuisfe hoc; non abfonum videtur. Haud quidem me latet; de talismo- di pharmaci exiftentia multos preclaros Medicos dubitare, |— & vulgaria illa, quz pasfim in libris commendantur, veletiam * 5 illa, que tanquam arcana à plurimis magni zfítimantur, raró effectum fperatum fortiri ; non omnis tamen plané denegan- dà esfe videtur, experientià, cui hac in parte ubid; creden- | dum, fic docente; que tamen exempla cumulare hic fuper — L fsdeo; unico illo , magis ad rem faciente , contentus, quod | Philipp. Salmautb cent, 1, obfervat, zj, defcribit, popularem quen- dat fuum, per [cfquiannum à Medicis tanquam calculofum ( perfvadentibus ita fignis pathognomonicis ,) curatum,tan- - dem materiz plané argillacez i ingentem copiam per urinam | excrevisfe ; ac pofteà optimé fe habuisfe, memorat. Nec incongrué /obasz, Freztagius apud Horflium. confultat, c» Epifloh — lib, 2, fit, 12, calculum velica frangentia medicamenta dari; ftatuens; — M | | | [ - E Cat curo VrsrCu SPONTE D1ssornrTo. 24f | NL. quid repugnet, inquit, gom video, cam «gue detur fal re- filvens , quam coagnlans. Quz fané éorapuc refolutoria agere .. €ó liberiüs poteft, quó laxior calculi compages exiftit, quam majorem in corpore esfe, & ftrictiorem demum evadere , ubi é vefica extractus hbédan aéri committitur, mihi perfvadeo; | cüm omnes, quotquot expendere hadenus licuit, calculos; poftquam é corpore exemti, pondere majori fuisfe praditos, & facilius in lamellas feparari potuisíe , obfervaverim , quàm ubi aliquandiu aéri expofiti faerint; fic enim, exbstantius fenfim humidis eorum particulis, Meu atd; ad feparatio- | nem. lamellarum ideptiores comparuerunt. Ut ideo 7e. | Bapt. Hel:zentii decreto non fimpliciter fubfícribere queam; dum cap. 7. de Lirbraft , 5. 29.tam durüm recenter excifüum & ma- didum pronunciat ; 244» erit bic à feculo asfervatus. Ceterüm in cadavere hoc noltro nec renes indicti abire debent; quo- rum dexter finiftro fuperior, preter communem Naturz in homine ordinem, in fitu comparuit; quamvis nec lienis ad- fuerit infolita magnitudo, nec hepar naturali magnitudine carnerit , quz aliàs deprestiorem finiftro locum dare, altio- rem veró dextro permittere potuisfet. | llterd; aliàs quoad fübftantiam notatu dignus. Dexter quippe totus confumtus ut prater membraaofüm aliquod crasfiufculum corpus,à mem- i brana adipofà ortum ducens, nihil, & nec gurtula puris, vel. unica arenula comparuerit, ac primo intuitu abesfe plané vifus fücrit. Quam confumtionem latitans quondam in illo rene calculus, & afperitate fuà ipfum vulnerans inducere po- tuit, quod Vüfitus dein in ulcus, renis fübftantiam depafcens abiit, pure unà cum calculo per ureterem in veficam depo- fito, & cum. urina dein ejecto. Simile exemplum in Praxi ^ Barbertiana , libr. 4. cap. $. legitur de viro triginta per annos prio detento, in nquo poft mortem disfecto renis finiftra . fubftan: * TR IX, Uu ! d VER M - V y EE in uis. i PM RA A [4 0 7-——— "OPSERYATIO cent. 39 D P fubftantia tota confumta fuit reperta ; ifa "m prater trash | membranam , nihil fuperfuerit. Sini(trum quod attinet, ipfe. quidem. formi externà naturali fimilis, fubftantià end ac: vegetus , jufto tamen minor extitit. ' Disfectus autem copio- — fam flavefcentem pingvedinem circa pelvim & ductus five tu-- bulos renales exhibuit. Qualem pingvedine infarctum re- - nem etiam Zeargus nofler Sacbfrzs tefte Celeberrimo D. D. foh. Daniele 4 Majore , 3D. Memor. Sacbf. cap. 1. confecutus fuerat, : OBSERVATIO XCIII. D. Luc SCHROECKII, Luc. Fil. De. ANATOME Irriacr b Làm variz Iliaci adfectus caufe nominari foleant, no- 1 tum. eit. Commodé tamcn ad duo genera, juxta — . Galenzm 6. de locis aflcól. CAp «2. reduci posfunt ; infam- . mationem fcilicet , & obfiructionem , vario modo fe haben- tem. Utramq; tamen hanc uno codcm in fabjecto COlle . currere quandod; posfe, non eft dubium ; cujus itad; rel ex- emplum producere hic allubefcit. Hoc ipfo etenim anno Civis quidam nofter fexaginta. circiter annorum , ingentibus ventris doloribus unà cum vomitu correptus, & de Hernia... à Medico, qui primus vocabatur, mox interrogatus, celare | eam magno fuo malo maluit ; quam tamen, ftercoreo jamin- | fequente vomitu , & virium proftratione fummi obortà,fe- - rius tandem, imó pluribus jam retró annis fefe eandem per- T pesfum fuisfe , & noviter nunc recurrisfe , confesfus, paucis poft horis exfpiravit. Quamvis igitur IHiacum hic adfuisfe * morbum , mortis caufam , Medicos haud latuerit, Amicis - & Coníangvineis tamen, certitudinem ex ipfa ventris aper- - tione cognofcere, placuit ; id quod nec Medicis, quibus Sac e Pn Y. Dr ANATOMZ ÍLIACI. el 24$ —————— — á— Hn — —— Ü M À]?nieisM óc a MN | in parte curiofis esfe posíe , gratum acciderat, displicuit. - Decem itaj; poft obitum elapfis horis, fectionis fatum fuit - initium , abdomine, in cujus parte fiüiflra ingvinali tumor herniofus , nucem juglandem magnitudine &quans, compa- - rebat, ilio exiftente , ex cujus etiam cavitate , cüm aperire- |^ tur , vapor tepidus, abs; tamen magno foetore , exhalabat, Salvis reliquis vifceribus, folum inteítinum iium à [tatu na- turali recesis(e, vifum , cüm particula ejusdem , duarum feré unciarum longitudine; per disruptam interiorem peritonzi tunicam penetraverit , tam arcte 1n cavitate fibi facta harens & conftricta , ut extrahi vix absq; dilaceratione potuerit, licet mullum durius in eo fuerit fcybalum ; czterüm tota gangrz-. nofa & livore horrida ; que gangrana etiam in eodem intefti- no, fpithamz feré altitudine, verfus fuperiorem ejus partem fefe extenderat, parte veró "Ho labe liberà , flatibus adeo turgente , ut ipfum colon amplitudine fuperaret. Ipfa autem rotundizmula peritonzi ruptura tam arcta & exigua , ut vix Aninimi digiti ingres(um permitteret ; imprimis quia circuni- ferentiam ejus durior callus, fignum inveteratz rupturz , ob- fidebat. nde fuperné que donobebanr crasíiora inteftina-- lia excrementa, ob arcum illud fpatium & compresfas ilei tunicas; progredi ulterius cüm non posfent; regurgirantia per [m rejici necesíe fuit; fuperveniente precipué infi igni inflam- - matione , cum gangrzna & atroci dolore five magnà continui folutione ua in inteltinl zembrasa teneva (o maxime fenfili ) (ut cum Clar. W'ill/fz , qui feré in omnibus ab.ileo defunctis intelini cujusdam inflammationem & fphacelum , morbi & mortis caufam, deprehendit; 6 cap. 1. partis 2, de Anima bruror. loquar; ) (jafmos d» corrugationes dolorificas ita continuas d? atroces aiebat, wt propterea inteflini affli motus. periffalticus , quo. faces alvi ver [us anum. provebuntur , inbibitus ac prorfus inverfus fuerit. ipiges ctiam funt, que huc adducantur Wippecraris verba, H h 2 lib. 3^ 1 Wl id | OBSERVATIÓ XCIV.- lib.3. de EE expresfa : reficcatur mo nm e pra ovnartl * nis caliditate S aris (at ned, flatus nd, cibi periranfeant. . fed wen- b ter dorus fit, d quandod, vomat primum pituito[as deinde. bilrofa, poffremum ftereus. Quam inflammationem in Cafu noftroab | contar in ingvine intefüno ortum duxisfe, verifimile e(t, | confluente nimirum & reftagnante in compresfo ileo fangvi- | ne cujus ibidem , ob magnum vaforum fangvifluorum nume- rum , non exigua quantitas adesfe potuit, inflammatione po- | fea ulteriüs in vicinam quod; partem fefe diffundente. Et hinc non mirum ,lethalem fuübfecutum fuisfe morbi exitum; - €üm Medicorum decreto , qui ab inflammatione oritur, ileus pro defperato communiter habeatur, & in hoc cafu nec inte- [tini repofitio, nec globulorum plumbeorum deglutitio, aliàve remedia locum habere ampliüs potuerint. Hinc Cors noffer 3. de morb. vulgar. mulieris apud Tifamenum decumbentis mo- leftum volvulum defcribens, tandem addit: zec erat remedío - locus ; defuntla est. — Vbi Galenus 1n comment. à magna inflamma- tione eundem ortum fuisfe, docens, acutisfíimum malum vo- f cat, ideod; remedio locum non fuisfe , admonet. | [ Menfe Septembr. 1678. Augufiá Vratilaviam ad Collect, Epbem, ] OBSERVATIO XCIV. | D. GEORGII SEGERL De; DiARRHOEA Ex TrRRORE OnrA, Er Evi- MATE PER Os REJECTO. | Um Thorunii Anno 1667. die 18. Julii à ure Com- | misfarii Regii , ita jubente Serenisfimo Rege 7 joanue Cafimiro , Templum s. facobo confecratum, atdj; in novo Oppido conítitutum , Monialibus traderent, Uxor M. W. Fa- bri aurarii; obfervatura quid circa illud Templum facturi fint | Illi; x ND de "Bs DIARRHORBA EX TERRORE. 245 —————————————————— - nli, fupremam aedium fuarum contignationem conícendit, unicumq;- filiolum fuum, tüm trimulum, fecum eó deduxit. |! Ubi dum intentis oculis negotium illud intuentur, ecce pue- ruli fervula ffpenfo accedit gradu, illumq; ex improvifo ita | perterrefacit, ut vix placari potuerit. Subfecuta eft fequenti node Diarrhea gravis. Hanc licet variis mediis remediis; - domefticis tollere conaretur Mater , nil tamen profecit.' Imó crevit potius in dies malum, ac tandem fextà poft feptimanà in dyfenteriam IA Hic Mater anxia me demum in auxilium vocavit. Ego primà vice vifitans egrum , prater frequentes dejectiones cruentas, vires quoq; proftratas, ha- bitusd; mufculofi totalem deprehendi confumtionem. Debi- to igitur prognoftico fama mez tüm confulens; variis reme-- diis tàm externis quàm internis (licet iflis ob agri naufeabun- 'di pertinaciam nimis parce) aggresfus fum affectum , atd; im- primis & enemata in fubfidium mox vocavi. lbi cum poft detergentium fufficientem ufum aliud ex /atte cbalyb. ft. vof-vubr. verbafci atd; fimilibus paratum injicere jusfisfem , mitigando mali ferociam optatos praítitit effectus. — Svafi igitur ut fe- quenti die fimile enema ex lacte applicaretur, & quia prace- dens adeó bene fuccesferat facile perfvafi. Injicitur igitur . denuó clyfter, non tamen eo quo pracedens füccesfü, Nam - horz quadrante vix elapfo eundem clyfterem per os rejecit xger. Eam veró excrerionem tanta (übfecuta eft debilitas, per aliquot horas durans ut in carpo arteriz motum vix per- cipere potuerim , atd; extremam adesíe horam ipfe credide- rim. Ne tamen plané pro derelicto haberetur eger , corro- borantibus refecimus illum. DEO curam ita poft-modum fruitur, | benedicente, ut tandem adhibitis variis remediis , iteratis quoq; fic urgente necesfitate errematibus, priftinam recu- peraverit fanitatem «ger» quà adhuc dum per DEI gratiam | Ru ores UN DBSER- Mae ORSERYATIO XCV. 5 | 14 D. GEORGII SEGERI, IN De, | ? c 0 : ONE MurrERE HinasurA Er BanaATA.. omnibus, qui foluto pretio id expetiverunt; mulier a j quedam Auguftana , Barbara dicta , Balthafaris Urslers filia, annum tüm agens vigefimum fecundum, quz per totum — . corpus ipfamd; faciem pilis crifpis, flavefcentibus , & inftar [ lanz mollisíimis obíita erat. Barbam infuper JH proli- — xam, cingulum contingentem. —Exauribus quod; cirrhi lon- giores iij; flavefcentes propendebant. Hzc jam ultra an-- num nupta erat viro, & nullam adhuc progeneraverat fobo- , lem. Iconem illius ht [ifto , meretur namq; ob formofita- tem fuam videri. Ethac, fi recté conjicio, eft illa ipfa puel- - la hirfuta, cujus meminit celeberrimus meus Berrbolzaus Hift. | Anat. Rar. Cent. 1. Hifl. «2. Nec differre mihi videtur ab ilà, 7 quam defcribit & Barbam vocat Borellz; Hft. (e ob[iru.rar. Medico- Pb»f. ceut. t. obf. 10. ubi illam pilofitatem hanc arte fibi compa- - rasfe credit. Án veró conveniat cum illà puellà, quam Clarisf;- Velfcbins obferv. Med. Epifagm. $6. Roma & Mediolani.fe vidisfe — teftatur ,asfeverare nonaudeo. Neq; tamen hujus fue conterra- nez ullibi; quod ego quidem fciam, aliquam facit mentionem, — OBSERVATIO XCVL D. GEORGII SEGERI, De ÜUvurz Er TosliUrAküM INFLAMMATIONE | | Ex INcAuTO ToMacurri Esu. Ci Thorunii Anno 167;. menfe Novenibr. fpectabilis H.B.s Scabini Palaopolitani filiole natu minima; é ferinà tusfi gravi- r9 H 1 kl j kd 4 "u R a ? ] ; [ ; Barba ara. Vedlerin. ward e geboren 4m I pr 633 den.j; R. VALOAY. Du "o urg If t gi Pr a. aeria fc 2ÉLcnt: elben 23 a a Jogren. a au GUISESDEN v eie Ne vatter hayít Balifsor Vriler, i Mittter E Anna Nr lera. Wr WD em LCPPCPESRE RocIU EM texere Des P——— — D (€ € pr tivue ET enti ten brin - 14* (0 co UU V IUIRPEDSE ENSE DULL NND EUREN EVEN PEREVMEO S EUR CE graviter decumbentis , curam gererem, male quod; fe habere: cepit filiolus ejus unicus, sd; vix adhuc bimulus. Quia au- tem ingravefcente malo pee iffum maximàá cum difficul. fate atd; ploratu deglutire referebat , ut Chirurgus illorum domefticus vocetur fvafi, Hic interiora oris accuratius in- veftigans , uyulam pelliculà quadam obvolutam obfervavit, quam etiam penicillo detraxit. Erat autem iffa inteftini fuilli portiuncula , quam ante aliquot dies puerulus cum ei frutum tomaculi obtulisfet mulier à fervitis illius exiftens, fugendo feparaverat , & qux non deglutita uvulam involve. rat, Ceterum pelliculà hàc JEN uvula cum tonfillis in- flammatz apparebant; cujus mali caufa nulla erat alia, nifi piper fimiliad; aromata inteftino adhzrentia ; utpote quibus hujusmodi farcimina abundare fxpe folent. Attamen brevi reftitutus tum fuit per DEI gratiam uterq; eger. UTE OBSERVATIO XCVII. D. GEORGII SEGERI, De. | ANATOME ÁGNAE DBicripriTIS. Nno 1675. die 3. Aprilis peperit ovis in pago Generofi Dn. Ledovici Kerfenfieia Rundewife dicto, uno. milliari ab Infulà Mariana in Ducali Prusfià diftante , agnam, cui in partu difficili obftetricantes manus accommodans opi- - lio fatis violenter utrumq; pedem anteriorem à trunco avul- yo Hujus cadaver cum die 5. April. vefperi ; adeod; in ipfis vefperis Fefti Pafchatis , ex benevolentià Magnifici pz. Gabrielis Schumann: , Ynclutz ide Reipubl. Gedaneníis Confulis, & t. t, . Burggravii Regii, obtinuisfem , & veró, ne putredo; quz to- tum jam occupaverat , latius uere: fi remisfiori tüm ex- . Miente aurà per tot dies eos asfervarem integrum , juftus : fubese 248. : | OssERYATIO: xcvi um E extus monftri aleret, gesends Politisfi imis Javenibus, i | jacobo Veber shi Gedanen[i & Berabardo Ludeco Srralfendenfi, qui há- E^ &enus meà in ftudio fuo anatomico operà ufi funt, pauló ac- — curatius inquifivi, atd; (equentia notavi. 3 Partes externa , quas inviolatas reliquerat opilio, nil mon-- ; | ftri alebant, excepto capire, quod duplex cojle crasfiori juftà - impofitum erat. Ita quidem , ut cuis pilofa continuo tractu - per truncum ad caput afcendens , utrum; occiput fine fepa- 1 ratione obvolverit , ad osía veró fincipitis protenía, & hic di- : vifa , cujuslibet capitis partem reliquam , eamq; anteriorem, - debite & laudabiliter inveítiverit. Ex his capitibus illud " E quod dextrum erat , fuperavit aliquantulum finiftrum magni- — tudine, Utrumd; autem qua oculos, auriculas, lingvam.; 1 aliasd; partes omnes , nullum oftendebat defectum... | Referato Abdomine, Omeutum, Mefenterium & totefeina ita : à putredine erant corrupta, ut atrum contraxerint colorem. || Qua putredo jam quoq; Vezrriculi partem occupaverat. Hepar omni ex parte fanum erat, ficut & L/ez, & ambo neze;, quo- - rum Fafcze adipe copiofo jeu apparebant. Partes in pelz. E atrà putredine ita erant corrupt ut ab invicem fecerni non | potuerint , exceptà Vefica uvinari4, qu& vacua in confpedtum - veniebat. Urerere; qua cavitatem exieui plané, aft quà fub- — ftantiam crasíi fatis, ita in veficam urinariam inferebantur ut dexter fundum, finifter cervicem vefice ingrederetur. Inde urgente foetore properavimus ad Tboracezm Con- s. quasfatum.plané imo & confra&um. — Aperto ifto, co jufto majus cingebatur à pericardio pingviori. Palzenges fani cor mo- re fuo ftipabant. Aliàs nec hic admirandi quicquam oc-. currebat. * Remotis igitur ecuanusibts celli integumentis, & rhy unico ; füpremam thoracis partem occupant; in confpedtum | venie- | A j CM " ' ERE A "À - E S ^ : P- oen : : à y Dr ÁNATOME AÁGNE BICIPITIS. 249. | veniebat F///z/a pulmonis duplex, perfecté formata, calami an- ferini majoris cavitatem exhibens, & directo ac naturali tra- | mite ad pulmones tranfiens. . Que duz rracbeg in itinere ad ! medii digiti latitudinem à fe invicem diftantes , tenuisfimis ^membranulis conjungebantur. Earum dextra & major, é dextri capitis faucibus egrediens, in dextros pulmonis lo- bos ; finiftra & minor, e finiftri capitis faucibus emergens, in finiftros itidem lobos diftribuebatur. |Hifce binis fiftulis füb- jacebant totidem oefopbag; ejusdem magnitudinis, quorum dexter é faucibus dextri capitis; finifter € finiftri propullulans; | füb initium quidem ad thoracem usd; aliquantulum feparato | ab invicem duc&u, mox vero propriarum tunicarum benefi- cio arcié fibi connexi , focio progresfu ad ventriculum usdj; primum , quem Perzlam Íeu Peram vocant ( Ariffoteles xoiMaw nominavit) protendebantur ; ubi demum circa ipfum ven- triculum arctisfimé uniti, unico foramine in eum infere- bantur. | . Ceterum quodlibet capz: peculiari cerebro praeditum erat. | Medalla autem fPinalis intra utrumd; quidem cranium diftindté radicata, mox tamen circa foramen , quod utriusd; cranii os- | fa occipitis concurrentia formarunt, conjuncta, lato ductu |" egrediebatur , ubi per transverfum discisía cavitatem quan- |. dam exiguam atq; rotundam in medio habebat , quam ex con- jun&ione duplicis é duplici cranio elapfz medulle ortam esfe |' conjicio. Ipfa veró capita nullibi nifi fupra os occipitis uni- | -€o continuo osfe, medium locum inter utriusd; cranii osfa | Occupante, erant connexa. Dezres denid; in utraqj maxillà | utriusd; capitis perfecti apparebant. | ^ Ii T . OBSER- Ann. IX. um "el. ll lulpmüee (ro OBSERVATIO XCVIII, | D. GEORGII SEGERE, 5 ANATOME Puocz FosMELLA Joven. | V trudere,antequam purs hujus | generis animalia ica 1 ! pello eM entt cum imprimis de Capire vix quic- . quam referre posfim , utpote ; quod globulus plumbeus, qui . mortem huic animali intulerat, tranfeundo conquasíaverat. | Sed quia hucusq; ab Amico , qui uli ea obtinendi fpem am- | » plisfimam fecerat, inani fpe diftentus fui, & veró vite füum-. ,, ma brevis fpem nos vetat inchoare [oca qua mihi qum 1 dem innotuére paucis expediam. Anno 1675. 27. Novezebr. obtinul hic Gedam: Pica fos mellam juniorem, fefquiulnz feu trium pedum longitudi- - nem vix füperantem ; in maris vicini littore, quatuor millia- | ribus hinc diftante, ante aliquot jam dies interemtam:Pifca- tor, qui mihi eam (oBhbleraE: Canem marine nen GCee- -Junb - vocavit. Hoc enim nomine omnes piíces cetaceos, hifce regionibus notos indigitare folent maris illius accolz. Eff- 2giem ejus Medie Gefnerus Hifl. Anim. lib. W. qui est de Aqgznatili-. 0 / bus. cap. de Phoca, p^£- 206. Et im Nomenclat. Antmant. Aquatil. . Ord. 12. pag. i64. eamd; fe olim ab Amico accepisfe monet. Cz- terum anatomen hanc;intra privatos parietes inftitutam ,pra-- ter fequentés ftudiofos, nimirum fob. Chriflophorum Roften[the- Yam . Eridericum Danielem Titium » foh. jacobum NU ebershi Gedagen- fes» & Bernbardum Ludecum Stralfaadenfem , prafentià quoq; fuà honorare voluerunt Viri Nobilisfimi atd; Excellentisfi imi. P: Dz. job. Petrus Titius & Da. Samuel Schelguigins ; Profesfores in | -Atheneo noftro celeberrimi, Fautores ac Collega hono. ratisfimi, Reftdo — ^ Dr AxATOME Por FOrMELLE Jusronre. NO - Refecto corzo pilofo, quo arcularii ciílas arcasve obdu- '€ere folent, in confpectum mox prodiit pizgved» uberrima, | Corio immediaté fübjacens , & lardi nomine vulgó veniens. Sub pingvedine abdomizzs mefculi omnes à putredine fe- |TÉ erant confumti ; quibus fübjacebat peritozzem membrano- fum, per quod partes fubjacentes transparebant, Remoto peritonzo oze»rz ne minimum quidem vefti- . gium fe offerebat. Veutriculus inftar inteftini formatus, longitudinem me- | diz ulnz zquabat, atq; interné valdé es exiftens , vermi- |! culis teretibus ac oblongis refertus erat. Izteflinorem aliqua apparebat diverfitas. Tenuia , que | à ventriculo ortum fuum fumebant, ad longitudinem 18. ul- narum unius erant fübftantiz , quorum tamen crasfities mi- nimum digitum non excedebat. His annexa erant alia ad ulnas fex, que diveríz videbantur esfe fübíftantim, — Quibus fuccesfit crasfius , ad unius ulnz longitudinem. lbi veró iftud defit, appenfum erat coecum duorum pollicum.. Et fic tandem fequebatur inteftinum ad longitudinem unius ul» na quod crasíitie fuà reliqua duplo excedebat. 77. Mefenterium inteftina. colligans. membranofum erat; & haud pauca vafa lattea . ad inteftina tenuia tendentia , con- tinebat. Illius centro duo corpora glandulofa digitum medium - longa & lata, appenía erant. Pancreas magnitudine fuà atq; confpicuo Zzdz Virfungiauo füperbiebat. Hepar amplisfimum , floridod; rubore excellens; in lobos. fex divifum erat. - Veficula fellis flavà bile turgebat. Lienis,quartam ulne partem longitudine fuà TUN dd exterior fuperficies rubicunda; at interior fübftantia albi- €ans erat. : VONAGE li 3 m Fafcia Ul, epum sd e- chi dice cie tW RA uo sil ee MURS SE : NCNICCTIDPRS EYE EC ROTEN - nid zi ce T TP " "NS us EAE UG eai iun TEUUMTNS ond i1 l 22 : * OssERYATIO XCVHL .- 0 e Fafcia renum adeo pingvedine. deflituebatur ut mullo | 5 jure adipofa dici potuerit. E Rez uterq; racemofus, longitudine ;-pollitésg quind;,lati- | tudine binos, crasfitie fefquipollicem &quabat. Discisfi fub- : rubebant, & preterea in qualibet uva deprehendebatur carun-. 1 cula piliformis. | 1 Rezes fuccentuviati, fupra veros pofiti, atd; € plurimis 1 quod; glandulis conglomerati ; articuli pollicis magnitudi- : nem expresferant , manifeftam infuper cavitatem interné | foventes. | Vefica urinaria vacua plané erat ; ad quam Urerere; , ftra- minis mediocris crasfitiem vix ghép uem tendebant. i Uzerzs tenuis, membranofz fübftantiz, atd; oblongus, ^ latitudinem auricularis digiti, & longitudinem fex pollicum transverforum obtinebat. Ejus fundus in binas quafi cellu- | las difünétus erat. Inde duo cornua ad longitudinem qua- DL tuor pollicum protendebantur ; ad quorum extremitates an- 1 nectebantur duo Tees minutiores , intus cavi, articulum | minimi digiti vix equantes. Diaphbragma carnofum magis erat quàm membranofum., ü pulmones flaccidi & in feptem lobos divifi ad ADM vergebant ; tàm externé quàm interné. Inflati autem inten. - sé rubebant; cum intermifto ex parte albicante colore... à Cor , pericardio fuo inclufum, figura erat compresfz & c digitos transverfos latum zd; ac longum , atd; in duos vearrz- culos diftindum. — Horum 4exrer flaccidus erat, fruz/fer autem | crasfus crasfisq; columnisrefertus. Exiíto propullulans arzeria- aorta fub ipfum mox egresfum formaverat faccum , duos pol " lices longum & quatuor latum. | Quod etiam contigit arzezig | pulmonali , é dextro ventriculo egredientis 5 cujus tamen faccus | non adeó erat magnus. A«riculg cordi appofi t& erant magna atrod; colore pedi, x Apre |. Doi MM ; : "Ds ANATOME Bos FoEMELLE Juurong:s. 25. Afjera arteriz annuli integri , & inferiori parte quafi con- futi, apparebant. - Eidem arteriz in fuperiori colli parte fübjacebat o;f;. phagus ; qui poftea circa mediam colli regionem emergens, ad ejusdem fiftulz latus verfus ventriculum progrediebatur. | Lingva palmam longa, & binos pollices lata, circa ex- tremitatem fuam levem habebat jose ut eth quafi apparuerit. Oceli bovinis Mapa nsditie. non cedebant. In illis hu- mor vitreus prz reliquis abundabat. Aures , externe nulle, fed faltem earum loco cavernu- le quzdam... | Fragmenta oium pian tenuisfima erant & fubti- lisfima... Maxillg fuperioris pars , faltem anterior illefa confpicie- batur. In ejus margine numerabantur 18. 4ezres: nimirum primores, iid; acuti & minores fex ; quibus ex utrod; latere apponebatur dens major, isd; ibcoihnaede tac aliquantulum "incurvatus ; & huic iterum ex utrod; latere quini ferrati tri- cufpidesve asfiftebant. x. In Maxilla zaferiori , que ex duobus osfibus antrorfum per fynchondrofi n junctis compofita erat; 16. faltem numeraban- für dezze; , nimirum 4. primores, & SEMti ficuti in fuperiori "maxillà. t ita in univerfum 34. dezribss preditum fuerit hoc animal, iisq; fic dispofitis , ut quosvis dentes parvum in- tercederet fpatiolum Aun alterius note dentes excipere aptum esfet. —. Coftg numerabantur rj. ex quibus 1c. erant genuinz , re- lique fpuriz. B. Yertebre in univerfum 46. fpinam conftituebant ; nimirum tolli 7. derfí 5 lumborum 5. osfis facri 7. & caudg 12. Quamlibet Ito - ^ autem $54 . OssrhRvATIO XCVIHT autem vertebram intercedebat corpus cartilagineum,; «qué. feré crasíum & magnum... loce b (— Sternum & 9. osfibus , per intercedentes cartilagines con- nexis conftituebatur. Ex illis id quod fupremum fefquiun- cialis erat longitudinis ; atq; in fuperiori parte obfcuram quan- | dam habebat infcriptionem , ac fi ex duobus coaluisfet. Reli- | qua osfa que medium occupabant locum, quantitatem trans- 7 verfi pollicis zequabant. Intimum veró tres pollices longum; £irca finem multó gracilius erat quam in fuperiori extremi- tate. Et huic connectebatur carrlago enfiformis biuncialisg qua in extremitate fuà inferiori bifida erat , & praterea duplo - latior, quam circa connexionem cum osíe., E Oxffs ianominati feu coxa partem fuperiorem conftituebat | os iftbion feu coxendicis , cui infculptum erat acetabulum ca- piti os(is femoris excipiendo dicatum: partem inferiorem ab- folvebat o; z/ez , oblongo ac lato foramine in medio pertu- — fum : hujus extrema antrorfum concurrentia ; atd; per fyn- chondro(in connexa , referebant pa/is osfa.— | Fzpng anteriores ,utring; fcapule osfibus connexz, poftquam. 1 à carnibus & cartilaginibus denudabantur, manum humanam | £leganter exprimebant. Aderat namq; in fingulis os humeri. | unicum , duo osfa czbiti ,s. oslicula carp; , totidemq; "netacarpii i & 5. digitorum osficula rj. quorum extremis appofite erant. ungula oblongz. i | P/z2z iidem pofleriores ( quorum os primum femoris osfi refpondens beneficio aliquot »zfculorum , tendinibus crasfis | ac robuftis preditorum , ad quadrantis ulnz longitudinem | cox firmis(imé affigebatur ) pedes humanos, non tamenadeó. egregie, reprafertabant. Notabantur nimirum in fingulis. preter os femoris unicum , duo osía crzri; , cum parellá femoris. & tibiz articulationi prepofità ; 7. osfa rarfi , 5. metatarfi, & de--— LO A p ; P y ^ Ac. ! 4 - am "s e : ; ; 4 3 E NEW 'pz ANATOME Puocs FoEMELLE JuNIORIÉ. 25 nij; $. digitortim Osficula 15. quorum itidem extremis z722/; ad- | nate erant tenuiores oblongiores & acutiores. s Sangvis denid; totus vifciduserat & glutinofus, atd; füb- | nigricans. : 4o. Et hzc quidem (cene rancidus in ifto fübjecto obferva- | re mihi concesfit , quem certé non incufasfem , modo infelix | elobulus cerebri examen mihi non fucriphisfct. Interim avi- dé expecto ejusdem animalis anatomen , quam accuratisfimus | ille Academiz Kilienfis Anatomicus Dn. D. ob. Daz. Majer , Ami- cus meus magnus , zz Mzfcel. Curiof. Germ. Ano MI. fab obferv. zo. finem pag.37. promifit. OBSERVATIO XCIX. D. GEORGII SEGERI, c ES LacHRYMIS SANGVINEIS., Um hifce diebus ex occafione Dzzef. Helpontzani Mifcel. lancorum, Neítrorum Azazzm VI. & VII. evolverem, (ut- | pote in cujus Appendice Excellentisfimum Dn. D. Mar. D dinum Bernbardam de Beraitv , Ámicum meum fingularem, arca- ni illiuslapidis compofi itionem,quondam abipfomet Helmoztío , €eleberrimo Dn. Adr. Casffelio communicatam fuisfe memo- |! fat, & quà ratione infüituenda fit addit;) incidi fimul in Ob fervationem 200. in qua de lachrymis fangvineis Nobilisfimus agit autor. Revocavit ea mihi in memoriam fimiles lacry- gas, olim à me in recens nato infante Thorunii obfervatas, | Sufceperat nimirum T. W. aromatopola ex repetito matrimo- , nio filiolum , cui vagienti loco feri guttulz fangvinez é dex- | tris E un canthis erupére. Cum per dies ha laeryma ! continuarent , nec ; quod Parentes fperarunt , mutarentur in | alias j ifti confternati me tandem ad ícinvitarunt, Accedens | ; ego P unde sire i T M —M— 26 OsseRvATIO C. ego rem omhinó ita fe habere deprehendi. Quia autem in-- fans ille ab ipfo partu hucusq; claufos fervaverat oculos , füb- - latà aliquantulum palpebrà fuperiori quales ifti esfentinqui- | fivi, Cumdqj; eos bené dispofitos esfe, nec nifi ex majori an- j gulo fangvinem exftillare obíervarem , collyrizz ex aq. rofar. ac Ü euphraf. atd5 tuti4 preparatum , praícripfi , & illud fenfim in | canthos oculorum inftillare jusfi. Quo aliquoties facto, re-. ftitit fangvis, nec impofíterum amplius apparuit. Oculis iti- | dem per DEI gratiam fanis exiftentibus. | . OBSERVATIO C. D. GEORGII SEGERI, De. Raprcud ÁrrHA£ ÁCRIMONIA. Adicum althez vim emoliientem, dolores leniet- | & tem, humorumd; acrimoniam mitigantem , imó cor- - ^-rigentem , quotidié depredicant practici, & ego cum illis. Eas tamen omni acrimoniáà non carere, fequens pro- — babit obfervatio. — mzcbael Grelle, civis & reftio Thorunienfis, jd ex calculo veficz fepiufculé decumbens , incidit Anno 1672. menfe Octobr. in mantis cujusdam circumforanei, qui ei, pro more iftorum hominum , fpem fecerat certis(imam, fore ut | beneficio medicamentorum , à fe füppeditatorum omnimo- | dam (it recuperaturus fanitatem. Sed fruftra. Licet enim varias potiunculas abforbferit eger , & infuper quotidié gut- tulas aliquot olei cujusdam , quod 4/ei fzeciz; odorem redo- lebat , hauferit, in dies tamen pejus fe habere cepit. Tan- dem vocatus ego, deprehendi «grum maximé debilem ac ftre- nué febricitantem. — Varia tüm prafcripfi medicamenta apro - naufeabundo, fed vix tandem obtinui, ut calor febrilis ali-- quantulum remitteret. Dum autem hac aguntur, applicaverat | ager, PA e xni Dr RapniCUM ÁLTHEXS ÁCRIMONIA. $595 eger, ex perívafione cujusdam aniculz me infcio radices alib contufas, & in aquà fimplici decoctas, peni, procuraturus egresfum calculi, hunc enim effe&um promiferat illa, Sed tantum abeft ut effectus refponderit promisfis , ut potius no- vum fubortum fit malum. Plurime namd; puftule, rubi- , cunda & dolorifice, membrum illud ita exafperavére, ut un«. | did; plané exulceratum apparuerit. Quod tamen malum | Evoplaftvo de [permate ranarum füblatum fuit. E [ Gedano Vratislaviam ad Colletiores menfe Novembr, 16 78.] OBSERVATIO CI. D. ALPHONSI KHONII, : De., - UniNz IuncoNTINENTIA À Casu Ás Arro. Ir quidam fermé feptuagenarius per plurimos annos intemperaté vivens , cum ab alto novem circiter cu- |— * bitorum, non fine magna lumborum & negvorum . contufione in terram refüpinus decidisíet, eàdem die invo- - luntarià urine mictione afficitur, adeó ut ne minimam urinz quantitatem in veficà retinere posfet, ob nervos vefice cer» "vicis lzfos & relaxatos. Quantumvis autem varia felectiora ad moleftum affectum hunc depellendum , diu in ufum adhi- berentur remedia, tàm externa , quàm interna, attritos pr&- - primis ac laxatos nervos refpicientia ac roborantia, optatus tamen effectus non fequebatur, ob «tatem procul dubio pro- vectiorem ; corporisd; vires ab immoderatà victüs ratione , jam longo temporis fpatio continuatà; fractas & imbecillio- res redditas. | Cum autem nihilominus in publicum prodire .anxié defideraret, precibus inftitit , ut in tantis anguftiis ipfi Eus ferrem , de auxilio cogitanti incidit mihi c/. Hildazs Bp | Kk - infirue ? un. IX, inftrumentum ceztzr. 6. obferv. 55. defcriptum, ex ftanno con-. flatum, fuperiori parte circa coxendicem duplicatà telàanne- d &endum, quo urina inter deambulandum apté colligitur, d quam tàm bené recipit ac continet ,ut ne guttula quidem de- perdatur. Hoc jam inítrumento munitus fenex non folüna | in publicum prodit, verüm etiam coníveto munere fungitur, | Tametli autem Amatus Lefitanus centur. 2. curat. 1t. (9 Benivenius. Florentinus de abditis marbor. caufis cap. gj. de uring incontinen- | tià ex cafu , medicamentis ultimam fpinz vertebram ac laxa- | tos nervos roborantibus curatà, mentionem faciant; illius. tamen zgrotus fuit juvenis corpore robufto & bonà tempera- | turà przditus ; hujus veró femina adhuc vegeta & viribus pol- | lens, adeoq; ambo ad curationem longe habiliores. E [Ulm Augu[fam ad Da Lucam Schreckium Fil, inde Vratislaviam | «d Colletores, ] - | or mg vHüoyg ep ATIO CH. 5n si V Q,D- SEBASTIANI SCHEEFERI, | : p De RrzwE MowsrRoso. *a- b O minus Gazlebazr , przfectus annonz militaris ; Vigin- | J i abhinc annis copiofum fangvinem emifit per du- " éum veficez, cum fe pile ludo jufto vehementius ex-- | ercuisfet. Duravit fluxus integro octiduo ;quo tempore duas | fangvinis fitulas perdidit. Ab eo tempore ab omni exercitio: extraordinario, abítinuit, quod alioqui fluxus ille fubinde re-- novaretur. Hoc modo octo aut decemrannos transegit. Se- cuti funt maximi dolores in renibus, qui ad obitum usd; du- ravere. Venter intumuit tredecim annis ante mortetm y. & tumor crevit infenfibiliter ad illam magnitudinem, quam fexegelimo fexto vit anno; qui illi ulumus fuit; habuit. noo. Dr RrwE MossTióso. | | 559. | Bieendibus doloribus quos ab hoc tumore fentiebat, emitte- | D bat fubinde per veficam quind; aut fex menfüras cm pintas ejus materiz , quz poft ejus obitum in corpore reperta eft. Cum p. Bollote chirurgus & anatomicus exercitatus, pra- | fentibus multis honeftisfimis viris, corpus aperiret, deprchen- | fus eft in infimo ventre extranei corporis formá tumor totam | propemodum ventris capacitatem occupans, & omnes prope | partes in eo contentas vifui eripiens , exceptà parte inteftini coli, quod fuper tumore jacebat , figurá cin&cture humeralis quà gladium geftamus. Tncipiebat asfurgere fupra tümorem inde à latere dextro , & extendebat fefe in finiftrum, defcen- | dens verfus anum. Inteftinum hoc ita compresfum erat, ut "loco figure naturalis, quà S Romanum imitatur, non nifi , formam anguli valde obcdi haberet , quem faciebat in tumo- ris medio , cui intercedente membranà adhzrebat , faciles - ánde feparari poterat. ^ Obfervata funt fupra tumorem , maximé in finiftro lites re, multa vaía valdé diftenta Bitte, & deprehenfum eft; tumorem , qui plus finiftri quàm dextri lateris occupabat, illic notabiliter elevasfe coftas & fternum, & in dextrum latus re- pulisfe partes omnes , maxime inteftina & lienem, qui fupra lumborum vertebras jacebat. ! Aperto tumore , exicre materig veutiflontià ac colore diverfez; quzdam dinsbait flave(centes, plenz corpufculis glan- | liieissihter quz reperti funt calculi afperi variz figure pol-- licis crasfitie : alii liquores erant fpisfi magis & viícofi , inftar fedimenti ab oleo olivarum : alii deniq;, medii intra album cinereum; coloris , mellis aut liquefacti glutinis fpisfi tudi- nem habebant. In fundo tumoris repertz funt quinq; aut fex libre fangvinis coagulati, cujus pars propemodum ad car- nis con(iftentiam accedebat, & d deae interng fundi. ubid; palculi adhzrebant. y | t Kk UT 260 | OBSERYATIO Cn.- Tota hec materia é tumore effufa » fexaginta oto Tue pondus habere deprehenfa eft, omisfo illo quod inter aperien dum periit. Sola per fe tuictabrdis movem libras pependit & quod maximé mirum eft , corpore hoc monítrofo bené ex aminato , deprehenfüum eft, non fuisfe corpus extraneum ,fed: ipfisfimum rezem frniftrum , qui in prodigiofam hanc magnitu- dinem excreverat. Erat renis hujus figura accedens ad ova- | lem, quatuor pedum otto pollicem circumferentia maxima , & rim | pedum decem pollicum circumferentia minima , facto per me- yi dium circuitu: cum contra ren in naturali flatu quinq; aut | fex pollicum longitudinem , trium transverforum ipiam latitudinem ; & pauló plus quàm pollicis crasfitiem , nec nift | cochlearis capacitatem habeat. t proinde dici Bes It, nihil. unquam tàm admirabile vifum in hoc argumento, cum ma- 1 ximi anatomici referant maximos renes hactenus obíervatos; : nondum humani capitis magnitudinem zquasfe.. | Ureter exibat ex fuperiori renis hujus parte; — | verfus primas lumborum vertebras, atd; inde fe inferebat in veficam: incrementum renis continuum ita ureterem loco. moverat , ut paulatim elatus ad fupremum renis , nihil am- plius materiz illius extranez cum uriná emitteret , cum ager. in lecto aut fitu esfet , qui ureterem premebat , que etiam yis detur fuisfe proxima mortis caufa .. Arteria & vena emulgens folito majores erant, unde | ramorum diftributio per totam membrane magnitudinem | facilé notari poterat. Dexter ren fanus erat & in naturali habitu: cor magni- / tudinis & firmitatis extraordinarim. —Vafa ejus valdé dilata- | ta, & confiftentiz cartilaginofz, maximé oftium magna ar. teris & valvulz ejus. Unde dici obiter poteft, motum fan-- gvinis majorem & rapidiorem fuisfe in vafis cordis, quàm reliqui corporis & maximé infimi ventris, (ubi pondus renis circu Dr RENE MouNsTAOSO. 261 circulationi valdé obftabat ) & ideó fangvinem cum impetu in cor irrumpentem vehementià illapfüs dilatàsfe atq; indu- | rasfe paulatim horum vaforum ora, ita ut propemodum ad osfeam duritiem accederent. : — A Multam hic disquirendi materiam habebunt curiofi cir- | €a monftrofum renis incrementum , dislocationem catera- | rum partium, tot materias inodoras , aliad; multa fingularia . in hac hiftorià, cujus communicationem experto atd; curiofo | Domino Monginot debemus. [ Parif ti Dn. fuflellus «d Dn. D« Leibnitzium , Confiliarium Brunfeicenfem z (? ab boc ad Dit. D. Seba[Hanum Scbefferum Francofurtum ,qui deinde Da. Prefidi Svinfurtum ; bicd, Vratislaviam Collettoribus transmifie Mene Decembri 1678. ] | OBSERVATIO CIII. .D. BENJAMINIS SCHAREFFII, De; Orio Ix Puruisr SiuisrTRE ExursiTO. Uvenis XXVIIL annorum , temperamenti calidi & ficci, poft varios in diztà commisfos errores , incidit elapfo elapíi 1676. anni autumno in diarrhozam , à quà idoneis medica- mentis liberatus, conqueritur circa jnftdntis hyemis tempus | de ingravefcente tusfi & virium imbecillitate , accedit poítea pallor & macies totius corporis infignis, cum miti calore to- - tius corporis, fputum ejicit fordidum crasfüm , vi(cidum & pi- " tuitofum , non tamen cruentum aut purulentum , dolor nul- lus apparet in pectore, appetitus eft bonus, urina à naturali non aliena ; pulfus autem parvus, frequens & imbecillis, tan- — dem & refpiratio difficilis; & pauló ante obitum convulfiones — «€um delirio accesfere & die r. Septembris hujus anni 1677. » poftquam per integrum anni ipatium morbo hoc laborave- | oid placidé obiit. Kk; i Quafi 36$ - OrssrmvaATIO CIL .— m: Quafitus ego de affectu, qualis esfet, phthifin i incipien- TI tem tempore hyemis anno 1676.affirmavi , exhibui etiam me- EL icanienta idonea, quibus mediantibus bené fe habebat, ut .: etiam menfe Martio 1677. exfpaciari posfet , nihil aliud,quàm | de tusfi continuà & moleflà, macied; corporis conqueftus, | Hortabar tüm temporis, ut in ufu prefcriptorum medicamen- |; torum perfeveraret, quod & promittebat, fed quid fit? Ac-- i cedit homo tüm temporis incognitus, Rzferzs dictus, Bur/Za- » | drenfs , qui , relictis Themidos facris, illotis, quod ajunt , ma- $ nibus Apollineam irruit artem , medicumd; fe profitetur. — dv(ooidexo. Hic egroto huic magno verborum apparatu per- | | Ívadet , affectum fupra defcriptum non esfe phthifin, fed he» - : | patis LENEUUMUT Philtrumq; illum accepisfe affirmat, |: /Egrotus Phthifi , à cajus nomine femper abhorrebat, fe care- 4: re letatur, & HE tusíi fedandà follicitum jubet esfe Bucdica EL ftrum ho verbis aegroti ille obtemperat & ftatim opiata T ipfi exhibet uei ude fingulis propemodum diebus con- | tinuanda , quibus mecane tusfis íedatur. Hifce ad appe-. titum excitandum adjungit nefcio quz, (acria erant & aci-. disfima ) medicamenta , quz alternatim cum opiatis propinat, interjecdtà quandodq; dofi Marg aritarum Trochiftatar. Mysnfichti , additis fzpiüs exhibitis vomitoriis; femperd;, licet omnia phthiífeos figna ingraveícere viderentur , phthifin adesfe ne- gat ad ultimum usd; egri halitum , imó poft mortem quod; | hanc fententiam propugnat. Hifce permotus I/zffrisfmus Co» mes Ac Dominus , Dominus Chriflianus NU ilbelmus , € quatuor Comiti- - bus Iuperii, Comes de Scbwartzburg & Hobnffesg , &c. Dominus , meus clementisíimus, cadaver mortui aperire jubet, praefen- te hoc medicaftro , aliisq; adítantibus medicinz ftudiofis, quo - aperto, in infimo ventre I. membranas, Peritonzum &omen- tum, ambas erofas & putridas invenimus, z. Inteítina à fla-- tibus mirum in modum extenfa; iisq; adhuc plena. 3. Bilem - nimià- E P 9 -— PL -— — Dr Orio Ix PurHis) SiNisTRE ExuisiTO. 26j nimià quàdam quantitate excedentem , ita, ut magnitudinem ovi anferini veficula ejus zquare videretur. 4. Renes fuccen- turiatos fcirrhofos , reliqua autem vifcera omnia fana & in- €orruptà.. j | - Aperto veró tliorace totam pulmoris fübflantiam plané corruptam & exulceratam deprehendi; & membranam pul . monis dextri fponte fuà ruptam 5 ipfa pulmonis moles tumi- da nimium quantum erat , minimé fubfidens, totaq; materiá purülentà plena, tantamd; in molem excreverat pulmo; ut V, I5. ponderis civilis penderet , id quod à prohibitione fputi & coagulatione materiz purulentz , procul dubio; eve- : nity:& crebrae exhibitioni opiatorum adíeribendum: Opium | enims dicente Re/facío. lib. 4. Chim. in art. form. edat. fet. s. áp. 6. tusfes amveteratas ; etiam faugvintas inhibet , 3n Phibzficis ab ulcere pulmonis compe[tit , & fiffit fputum , unde periculofa ejus exbs- biis; fuffocantur 12de &gri nom Yar0»qH1 "unum ant alterum diera fu pervivere poteisfent. Cum quo & confentit Nobilisfimus p. p.We- delius. lib, 2. Opiolog. fett. 3. cap. 3. inquiens : zEgro debilitato vel phibifica ulcerosa aifpofitione laborauti opium . [utzm dum fapprimi- BE Vo» efl ad vitam éternam : id quod eventus & triftis ex- perientia in hoc zgro , proh dolor! fatis confirmavit. | | 2 | LSondersbusá Schsinfurtum ad Magnif. Dn. Vrefidem c? binc Vratilavians : a ad Colle&ores Menfe Decembri 1678. ] [4 ps 7 o" E- OBSERVATIO: CIV. D. GOTTOFREDI SAMUELIS POLISII, Sb. n7 De : "Saccuro MEMBRANACEO Carcuris p S REFERTO; HEPATI ÁNNEXO, t | i ena calculorum in corpore humano esíe omnia , fuffi- cienter teftantur obíervationes, fatis; quotidiana lo- » quitur experientia : hinc nulla fere corporis nofiri pars Ra IBN à Gor- 264 OssznvATIO CIV. à Gorgonicis iftis fpiritibus immunis exiftit; frequenterqs mis ferabiles inftituuntur tragedia. Exemplum prater alia no« bis prebet Vir quidam hujus Urbis primarius & confulari quondam dignitate confpicuus , vov & a94oc. À plurimis ane nis hic calculo vehementisfimé laboravit, & in tantà copià. | lapides , lapillosq; cum urinà excrevit, ut hodienum à relictis | liberis aliquot fcatule calculis varii cubes figureq; diverfz | refertz , tanquam portio paterne hareditatis , oftendantur, | Sub gravisfimis tandem doloribus; atrocisfimisq; cruciatis | . bus ante aliquot annos fuccumbere fuit coactus, pragrefsà | totali lotii fuppresfione per novem dies perdurante, quam | calculus dactyli-formis fat grandis excitaverat, remediis mul- | tis fruftra tentatis. Poft beatam avaAvaw exanime. corpus cultri aciei fubjectum , & exenteratio inftituta: ad renes ubi deventum , nulli feré vel parvuli faltem inventi lapilli: inures | tere veró dextro non procul à veficá calculus, uti jam dictum; - fe confpiciendum prxbuit, dadtyli formam reprafentans,non- | nihil friabilis , & inftar pumicis fpongiofus ac candidus; hic ] ifchurie citas caufa extitit unica; ifta veró fatalem i intro- 4 duxit horam... Prezcipuum autem 2d admirationem fuübiit, fuit face ü culus quidam five involucrum membranaceum in perluftra-. $ tione hepatis & veficulz fellee oculis fefe offerens: rotundus d hic fuit & oblongus , non proculà cyftide felle finiftram ver- | fus , adnexus parte fui medià hepatis fubftantiz per fibras quas« | dam exiles, extremitatibus utrinq; pendulis & minimé ad- | OHNE C NIE hujus ductus quidam, inftar | ureteris , confpicuus fuit ad & in veficam usq; tendens; quo Ü dubio procul predictus lapillorum proventus receptaculo uri- : narum fuppeditatus fuit. Inferior facculi pars & ultra qui« dem dimidium , referta fuit innumeris calculis concinné ime. pactis ad formam Ííeminum tritici Turcici : in fuperiori veró | : parte | ^ | * | | | | | . Dr Saccuro MrMsRANACEO HEPATI ANNEXO. — 26; parte liquor quidam coloris fpadicei, & nonnihil fpisfus la- - pillis fuperfufus, quem puto materiam generandorum calcu- lorum fubinde füppeditásfe , fpiritu lapidifico turgidum. Ex veficulà felleà ad foiliculum hunc nullus obfervatus ductus, ut ita per dictas fibrillas liquor in facculum ex hepate videa- tur effufus ; de quo tamen nil certi definiam , fed curiofis na« turz fcrutatoribus decidendum illud relinquam... | OBSERVATIO CV. -. | D. GOTTOFRED! SAMUELIS POLISII, De, GLANDE PrNwis IwmPERrFORATA- Lande non perforatà nonnullos genitos fuisfe à Grz- cis tzwvo 7222426 dictos, Authorum monumenta tra- - — dunt: & Ego novi quendam in Polonià modó degen- tem , qui ejusmodi conformationis vitio in hanc lucem eft editus. Foramen equidem aliquod , vel potius veftigium fo- raminis in extremitate glandis confpicuum eít, quod tamen non pervium pro emittendo lotio atq; femine ejaculando; pauló veró infra glandem natura viam adinvenit, per quam - tàm urina, quam femen fine aliquo impedimento effluit. Vivit in conjugio fterili, an vero hzcce p. n. penis efformatio iftius fterilitatis caufa es(e posfit, uti quidem Germanorum Medicorum Hippocrates , beatisfimus nofter sezzertus in Prax£ füà opinatur, quod femen directó in uterum immitti nequeat; dubitare quis posfet, inprimis fi contagium Harveanum ad- mittere velimus , ubi non opus ut materia feminalis in di- redum uterum ejiciatur, " , OBSER- AH. IX, | | - AQ Cow ebeie ean OBSERVATIO CVL ^T € D. GOTTOFREDI SAMUELIS POLIS, — ^ A De MinA IDioSsY NCRASIA. &. Ympathiarum & Antipathiarum effeus pasfim obvios M ^ Wdeprehendimus: prafens veró obfervatio ad neutram ha- " ^ rum reduci poteft: hinc necesfarió peculiari nature pro-. | prietati venit adfcribenda. Scilicet honeítus quidam hujus || loci civis, ante annum phthift defunctus, fzpius miht retu- | lit, fe vel ad primum acetariorum & halecum confpectum M adeo turbari, tantàqs affici anxietate, ut cum periculo lipo- | thymiz fudor frigidus in facie & manibus prorumpat; quibus | fymptomatibus per aliquam temporis moram disfipatis, fe — magno cum adpetitu prafatos comedere cibos : accidens hoc-- j ce rarum ipfi hereditarium , nam parens eodem modo fefe T habuit ad prenominata edulia... OBSERVATIO CUVII. D. GOTTOFREDI SAMUELIS POLISII, | De. | SPrcA SirLiciNEA DrecrurrrA Ex Donso | TANDEM ERUMPENTE, Um medicinam facerem Srezzovig ad Oderam in Silefiá, — aliquoties civis quidam primarius iftius loci, & adfi- | —"^"' nitate mihi junctus mentionem faciebat puelle nobi- | Iis (ftemma memoria excidit ) Silefiace decennis, quz tem- - pore mesíis, Parentibus & domefticis infciis, fpicam granis gravidam deglativerat, & pauló poft de quádam faucium afpe- Fitats conquefta fuerat ne verbulo quidem ; ob metum pong, | | deglu- — R. k. po ur PE ZIPISTA s^ PRU n : po nt n 2t pt " , 2 4 Xt v m^ Dr SrrcA SILICINEA Drorttrrra E. Dosso ÉnttuprwrE, 263. | deglutite ariftz mentionem faciens. Cui fymptomati ide-- neis remediis obviam itum , ut de nullo amplius faucium in- commodo quefta faerit. Prterlapfo veró trimeftris fpatio, dolores in dorfo fenfit, & progresfu temporis tàm vehemen- | tes, ut noctes diesq; ejularet , donec tandem cutis in faftigium | elevata abícesfüs alicujus fpem faceret: vocatur Chirurgus, qui per aliquot dies convenientia maturantia adhibens, & tan- - | dem abícesfum ferro aperiens animadvertit nonnihil emi- | «antem fpicam , Parentibus adftantibus rem vifu nfiram ex- ponens; quà audità puella fponté in hzc prorupit verba: quid fi fit fpica illa? Chirurgus & Parentes inquirunt in hujus as- fertionis fundamentum , quo cognito porró puella conve- nienter tractata fuit, recuperatà priftinà valetudine. Ex ca- fu hoc adparet, quàm follicité mater provida Natura fibi one- rofa excutere tentet interdum per vias obfcuras, nobisq; in- «ognitas. Acum deglutitam ex crure erumpentem vide in ob- fervationibus medico-chirurgicis D. Hezrici 2 Moinichen obf. XXI. [ Francofurto ad Viadrum Vratilaviam ad ColleGores j, : Menfe Decemb, 3678. ] OBSERVATIO CVIII. D. CHRISTIANI MENTZELII, | | De, "Tarsus IN. UNo AuwsrekRE Conpnrisus. — om t4 Nno Chrifti 1678. circa diem Martini , quo anferes pin- gviores mactari folent , Maríezwalde; is Neo-Marchia ad regni Polonie confinia (que olim Monafterium, jam vweró Serenisfimo Electori Brandenburgico quaítura paret; X ubi officina vitraria ob elegantiam vitri fatis commendabi- lis & famofa eít) illarum quaedam avium cultró interfecta , ut i xoa huma- Jes Es Oscibwag t Cvnr. humano conduceret efui , & exenterata, tria "difinda pav corda unicó pericardió inclufa. Duo erant fatis diftindta: & «qualia; confvetam anferini cordis magnitudinem ; & figu- ram externam prafentantia: tertium in medio duorum irum perexiguum fuit , ficuti adpofita figura monftrat, quam pictor — ejus loci vitrarius aliquoties multis id Mee cud & mila die z. Januarii Anno 1679. cum Serenisfimo Electore Brandenb. | in Borusfiam tunc eunti delineavit, ut cidem illud oftende- | rem , quod & factum eft, Narratum mihi quod; tunc tem- . poris; quendam nobilem Polonum, nomine Bejanowsky , eó-. dem annó furem fufpendi jusfisfe, in quo tria quod corda . fuerint vifa, cum cadaver forte disfectum fuerit; quà tamen — de re nihil certi posfüm affirmare, cum nudà faltem id rela- 7 tione habeam ab aliis, licet fide dieti hominibus. Hac au- 7 tem anferina corda licet ea meis oculis non perluftraverim, | fidem tamen huic rei adhibere coactus fui, cum omnes ejus loci incole id conftanter affirmarint & pictor ea ad vivum - exemplar delineàrit. | Corda ifta à nobili feminà ejus loci? Prafecti uxore fuerunt quidem exficcata , incurià tamen per- E | dita , fic ut illa poftulans ego curiosé in eorum ventriculos ^ & interiorem ftructuram inquirere non potuerim. Necesfa- | rium enim arbitratus fui disquirere , utrum álterum cordium | offició unius ventriculi, alterum autem alterius perfunctum / esfet ? Vel annon ambo corda fuis à natura ordinarié fic fa- | brefactis duobus ventriculis fuerint inftructa, & quodlibet - : cor fua vafa & arteriofa & venofa habuerit, cum fuis auricu- 2 lis omnia tria fuerint inftru&a? Quod mirabilem pulfuum | r harmoniam duplici vel triplici fyftole & diaftole conftantem meà fententià exhibuerit. Ego utrumq; facile concesferim , |: cum natura nullis legibus alligata fupra captum fepius huma- num ludere foleat, cuilibet tamen liberum hác de re fentien- di arbitrium efto. Ego diducere rem amplius non posfum circum- j ' m EI S S Eeipat o. e : 269 - circumventus s temporis muita cum inftet erm exer- citüs noftri cum Svecis. FIGURJE EXPLICATIO. A, Epar an[erinum. B, C, D. Trza corda unico epati alligata , y fa pericardio hosted E.F.G, Tres auricula con[picua. [ Marien eder, Vratislayiam ad Colletlores Menfe fannario 1679, I OBSERVATIO CIX. D. CAROLI RAYGERI, B De. | IxNoxriEe DrecrurrrrSs. Olent quandod; Nutrices, aut quz curam gerunt infan- tum aliz muliercule divería iis praebere ad ludendum, ! "ut ille interea fuis melius queant vacare nugis at; ineptiis, qua dum ori admovet aut penitus intra os fumit in- | «auta etas; funeftus inde non raro fequitür eventus. Quem- | admodum ante aliquot feptimanas hic in vicinià meà (artoris | cujusdam fillolus cum »zzclezs me[hilorzum & ps uaminibus nucum : -dufurus aliquot deglutiens derepente fuffocatus. Novi, qui | 'ex- aucleo pruni periit, & puella ex deglutito inter ludendum "sumo , quem vulgó Stüffer vocant, illog; pylorum poftea occlu- | | dente , interemtz meminit Kerchrzng. n [picit. obf. 1. Sed bina. | referam exempla duoruni ib fane innoxie quzdam deglu-- tientium , eademq; mirabiliter removentium , meo judicio meritó inter memorabilia referenda. — N. x/zerz, Civis & Pi- | learii Hungarici hujus loci filiolus duorum annorum: forte fortuna cum Ccremzbalo ladens ad imitationem aliorum intra -6s fumit, defcendit ad guttur , tentat deglutire, fed immi- nenti (uffocatione perterriti adítantes , cum illud eximere p b amplius | | LOIS DI ELE S PATH Pr TRE UAE IAE DA SA VI ST RR RR CRISE IAN NOT CMNNOSSS COE E ib TEUER ATRNQUT NLPT * : S á es : : 2 : [5 / C: x 270 j S REETS OBSERYVATIO AOISCE amplius non | posfent, immis(o digito ad vomitum mover volunt; fed magis detrudunt. — Accerfitus Chirurgus immi fa fpongia ferreo filo praefixa aut vomitum conciliare aut pe nitus in ftomachum detrudere laborat, fed fruftra, heit, » quantum conjici poterat, in gula, & puer quidem liquida , | quz ipfi dabantur, valdé pingvia deglutiebat facile, neuti- quam folida, Ruente continuo falivà. Tandem tertià dies | natura fua fponte f fibi auxilium latura vomitum movit, & Crembales unà exturbavit. Exulceratze in tranfitu fauces — convenientibus curabantur, & parvulus falvus ac incolumis | | ex przfentaneo periculo uA adhuc vivit. Paulo ante- | quam hac fierent, Bibliopegi filiolus trium annorum recte | valens derepente inter prandium vehementer tusire, & "s ftrangulari incepit, exclamans 5 Mater , os(iculum deglutivi follicita mater nihil nifi carnes Visofs minutim concifías. in orbe deprehendit. Interea vomere; multum phlegmatis: per os & nares ejicere, raucam vocem coli dhonb. incesfan- | terq; tusfire coepit ille, deglutiendo tamen omnia, quz ipfi praebebantur , &ta ut potius "Catarthum aliquem (üffocativum | esíe 1n faucibus hxrentem , quàm osíiculum crediderit mater. | nec me in auxilium vocatum habuit contrarium, qui ipfe | confideratis omnibus circumftantiis & ex accedente febri ca- gj tarrhum esfe judicavi. Remifcre tertià die fymptomata ve- 8 hementiora , folà remanente tus(i & raucedine, ita ut deam-? E bulàrit, comederit, libentius tamen mollia & liquida , quàm | carnes & folidiora, quotidie autem femel vel bis vomuerit. | Circa decimum quartum diem mane poft jufculum fumtum; | iterum vomuit fat vehementer, & inter vomendum ejecit | osficulum parvum ex (terno RES vitulini, & derepente gj ille discusfa emni raucedine elata voce: Ecce mater, osficu- ' lum! ficg; cesfantibus omnibus [ymptomatibus in huse usds diem recte valet. Mirum autem ; iftud unicum & exiguum | | osficu- "s J — EL NR mem Ce Vu qM TCR NOE TET gx PIT v^ DUC Nat XOTNNT AK E. s x i - Ds Hu«iPE PELA Ex Is CHUüRIA. oÉ S EU UL tot excitàsfe turbas, & tam vehamints introdu- "eie fymptomata... OBSERVATIO CX. D. CAROLI RAYGERI, De. HeswrPLEXIA Ex Iscuuzra. | lanta mala generet ; quaritaq; (ymptomata excitet fo- ja urine ad B cue tempus fuppresfio, non Opus crit aliunde exempla accerfere ; quam | fabjungam, fuffi- cienter probabit Hiftoria. Illuftrisfimze cujusdam Períona Bliolus duorum circiter annorum fine pravià aliquà causá in lyfuriam , mox in ifchuriam , tandem in epilepfiam hemiple- xià terminatam incidit fequenti modo. — Ad Iectum vefperi pofitus bene usd; poft mediam noctem quievit , mané g. Junii anni praterlapfi horà fecundà expergcefactus exclamavit. ali- quoties, mox epilepfià correptus roto corpore ultra duas ho- ras convellebatur. Remittente priore in novum paroxyfmum incidit usd, : ad mediam nonam contingüé durantem. | Inter- ea venter mirum in modum intumuit, inprimis in hypoga- trio, tumore adeó diftin&o , ut quafi manu prehendi potue- rit , adftantesa; crediderint vel abfcesfum , vel rapturam, vel liquid aliud esfe. - Ego autem poftquam intellexi parum an- lecedenti die, totà autem nocte nihil minxisfe, flatus esfe, & urinam MET oun ita diftendentes non vané conjeci. Curavi applicari Clyfteres, fed ex compresfione forte inteflini recti i vefica ita diften(a reiterati etiam. non admittebantur , fed (ine effectu effluebant. | Tandem poft nonam matutinam remifit. vehementia affectus , (olumd; lateris finiftri manus & pes incesfanter convellebantur , dextrà parte inimobili- ja- inue, ers apericbat y quecung; propinatà accipiebat , ic exter- HROTUECHSLU EAST IDEA U Sei eO NET S S og EE CU COLIN T P tSUS TUTTI TUE We Er 5 17i 7. OssERYATIO OXI: 15 010 c M externa & interna in ufum vocata, Dedi fxpius Balf: Sulph. — terebinthinazum. in Aq. Petrofel. & Syr. de Alth. Fern. cum Sp. Salis. aliquot guttulis, & effeci, ut circa meridiem urina fluxerit 3 fat copiofe , ftatim ad fe rediit parvulus , & dextram manum - cum pede movit. Siniftrum autem latus, quod ita agitaba- tur in paroxyfmo, maníit immobile. Convenientibus tra- &tatus evafit & jam de facto iterum bené incedit, fed manum nonnifi difficulter movet. Caufam vero hujusifchuriz nun- - quam inveftigare potui. Nam neq; ante vel poft quidquam vel de calculo vel arenà , vel grumofo fangvine apparuit, &ab illo tempore femper recte fine ulla moleftià aut incommodi-. tate Vivit. w OBSERVATIO CXI. D. CAROLI RAYGERI, De. : Ll:vonr Torius CongpPonizs PEniODICE RECURRENTE. M : Nius anni infans bene valens circa medium Februarii d E hujus anni derepente fine ulla precedente causá toto | " corpore factus lividus , non aliter ac fi ftrangularetur, —] integra tamen mente, fine ullo fenfu doloris, nifi, quod ca- 1. put parum inclinàrit, ac fi fomnolentus esfet. Perterrita rei E novitate mater me vocat, fed ad adventum meum jam re- "n mifit ille livor univerfalis, qui ultra horam duravit, Etlicet | infans, jam in facie tantum & manibus füublividus , bené fe AM habuerit, tamen fufpicatus aliquid epileptici fubesfe; cum * | anteà huic affedui fuerit obnoxius, quotiescung; enim nutrix b: | menftrua experiebatur , infültibus epilepticis tentabatur & ifte, *1 . dedi Pplv.March. ep. cum Spec. de byac. c? ant. diaph. in Aq.Ceraf. nigr. 1 lic disparente omni livore ad priftinum colorem naturalem redit, | ient — D& Lions Torrus Conront PrRrODICE RECURRENTE, 27; rediit diemq; ac noctem infequentem commodeé transegit. "Tertià die horá octavà matutinà, pro ut ante triduum, iterum rediit livor, ms$eis tamen in facie & extremitatibus pedum; | manuumq; , quam in reliquo corpore confpicuus, nec ità in- tenfe , fed tantum, ac fi membra ex frigore liverent, qua ca- lore tamen naturali fufücientererant predita. Curavi reite-- rari pulverem , & poft meridiem applicatus Clyfter, fic iterum -. | per diem & noctem bené valuit, fed rediit tertià; quartà, quin- tà vice, femper de tertio in tertium ; fübinde tamen minus. "Tandem purgato corpore penitus emanfit , parvulusq; ad hunc usq; diem optime valet. liltrum autem hic aliquid epi- leptici aut febrilis fubfuerit , difficile eft judicare;. OBSERVATIO CXII. D. CAROLI RAYGERI, ; : t De, SrzaRA DExwTITIONE. Icet nihil certi de termino eruptionis & cafus dentium ftatui queat , quippe in quibusdam citius, in aliis tardius prodeunt, tamen communiter obfervatum dentes ( ex- ceptis genuinis, quos & dentes fapientiz vocant, eo quod; quando homines jam fapiunt , circa tertium. vel quartum Meptenarium , prout Arifforeles & Bippocrates volunt; erumpant) fucceslivé biennii fpatio exire, ita ut primo feptimo menfe Ancifores , deinde maxillares , tum decimo quinto aut decimo feptimo menfe, ut vult Liebazlt. in Schel. ad 3. Aphor. z;. canini "vel oculares prorumpant. Mihi autem hoc anno ante ali- quot feptimanas puella occurrit, jam decimum tertium ata- — tis annum agens , cui ante annum quatuor molares excrevere; modo autem demum primó quatuor canini prodiere, Ultra eHiyE ur CUM? (o3 UU Lap Qe 4 aec 1 y * NCC VONECIFRRUTORNETMECLPT UOISEM. M dd v NUMMUS CTETUR TT THEN CPC TUE S P TER f E dde due purulentà , viícidà , vitriq; fundo firmiter adeó adharente e 74 | OSSERYATIO CXII. : H ——A— A E — A ociduum vexata. illa quotidie Epilepfià , capitis & oculorni d dolore , conjicientibus nobis in vermes , repletionem corps] ris & alia caufam mali, tandem in confpe&um venére quatuor ; ifti dentes prorumpentes, ut ita fupra cit. ;. Ap». z;. non tan- - tum de principio dentitionis, fed de omni tempore , quande dentes, quácunqg; etiam «tate prorumpunt;intelligendus, — — [ Pofonió Vratislaviam ad Collec, Ephem, Menfe Aprili 9679. ] OBSERVATIO CXIL D. JOHANNIS SPECHTII, | De, Dvsu&giA Lrruarr. b. Obilis(imus Dominus Azáreas Róbae fafcke , trigefimum i W octavum annum excedens, Arthriticus aliàs & fcor- | buticus , cüm annuá jam, & ultrà excurrente conti- || nuà Dy(urià gravisfimá miferé torqueretur, & ad curandum F ipfam initio-demum Menfis Octobris, Anni 1678. poltlimi- || nio revocatus fuisfem , urinam iod &acris fottoris, qua-- n lisà putrcfactione & digeftione in fimo equino esfe contvevit, M tandem etiam lixivii faturati emulam , turbidam, fubfidente | materià, ut vix repetitis urinz collutionibus abftergeretur , inveni & obfervavi. Hic foetor, index certus latentis fer- | mentalis putredinis; qua tempore erodende & confumendze- velice fuffecisfet , ni brevi fedata fuisfet, aliquot dierum fpa-.- €io emendatus, tamen poftea per Hepastt &recruduit , & re-. | cesfit , ita ut Eondési die 14. OGobris prorfus expugnatus fue- x rit, urinà naturalem & odorem & colorem ; multó quàm ante n & unquam meliorem, recuperante , excretis 3o. Octobris bi- » E Ris aícaridibus; vivis; falientibus; qui in ipía penis glande | rcptàu- | P adam t ^ ^ Ds Dreukra LeTHATI, m Tepuantes invent. Licet veró corruptio hzc, putredo, & fermentalis factor , fuerint correa , Dyfuria tamen ad mor- tem usqd;, minore tamen multó purulente materiz, neq; ut ante vifcidz , quantitate porró excretà, ita ut quandod; , fic- catà quadantenus veficz exulceratione , omninó nulla excreta fuerit, Dyfurià etiam tum ad jc feré- inducias dante, Sed non fuit hzc felicitas diuturna, quin recruduit malumg cum ulcera veficze rarisífimé admittant curationem, ob ma- dorem continuum ab urinà, & fi hzc jufto acrior & mordax, continuam internz fuperficiei erofionem ulteriorem , quam folam caufam genuinam & proximam ob purulentz materiz, qui unà cum urinà , excernebatur , eiq; commifcebatur , Dy. furie caufam esfe, & fuisfe , non dino eventu pradixi : cum plurimorum de vefice E fuisfet opinio. His malis, ab efu pifcium obortà naufeà , die Mercurii 8. fcil. Martii , tem» pore matutino, cum dtu diuturno, anxietatibus pracore diorum, cephalalgià , vomitu, & minitante lipothymià, fe- bris acces(it , quz quinq; paroxyfmis Tertiane intermittentis exquifitz fervavit typum , nii quod fudore , ob habitum core poris ad hunc nunquam dispofitum, Rips folveretur. Ree liqui aliquot paroxyími , pauci & leves , initio duplicis tertia- nz, poft erratice prorfüm fervavére typum , & non tàm ca-- lore, quàm frigore fuére infefti , opprefsà jam forté Naturà & calido nativo, ut par non eset, concitato calore , foràs in« - feftum é przcordiis propellere Bois vite infidias inus - Hzc vicisfitudo ad zo. duravit diem , à quo frigus fere extre- morum continuum notavimus, fenfim caloris nativi flam- -gmulà tantüm jam micante , fatifcente : qui ftatus mente illz- |. Sà , repetitis Dyfuriis ad vitz finem , qui fuit dies 27. Martii, - horá circiter medià fecundà, circa pomeridiei tempus, qua & nativitatis fuit, perduravit, Mma4 . | (UCET POTE a6 - OssERVATIO (ut. c fuere fpectatoribus. 1. Pingvcdo füb cute in pe&ore, & maxime in abdomisieg mira, extenuatis caterà artubus & mufculis, crasfitie, colo- | re faturaté flavo. Que pingvedo, ut vitz prorfus fedentariw — & ciborum dele&ui , & copi, perftite feré femper appetitu; adícribenda; ita pariter caloris nativi penuriam, Archei & Fermentorum , quibus ad volatilitatem disponuntur as- fumpta transmutata, debile robur, cum ned; fudor ned; fuffi- ciens corpori cranpiratios fubfidentibus vel infardtis poris - obfer varetur , denotaábat. Uu. Omentum crasfum fatis , & copiosà pingvedine perfufum, | inteftina omnia undiq; rite velabat; adeod; non in hujus vel. 1 defectum vel tenuitatem, fed alteri caufz magis latenti, ut eventus curationis dem. à juventute fere, & pro haredita- p rià habità colica , erat adiiribendi 2 ^3. Extradtis prf; interior cavitas ventris inferioris co- piofam hinc inde oculis offerebat pingvedinem; omni ad in- teriora feré remeante alimentali fucco, cüm obftructio & de- bilitas in artubus arthriticis, nil feré vel admitteret vel re- i] Ciperet. (4. Rezes p. n. magnitudine ; aq; dispari. Siniffer enim per M multó major, uterd; copiosà tectus & obvolutus pingvedine, ut parenchyma plané fugeret afpectum... y» Sebflantia Rentm colore variegato, plumbei feré, & al- bicantis, non rubei vividi coloris. Qui disfedti, parenchqt 3 mati carnofo perfufam exacté confpectui dabant pingvedi- nem, ex quà variegatus ille & non naturalis color ortum du- | cebat. Sizifler tamen dextro pingvior,crasfior,major,itaut disfectus , ob pingvedinem molliorem parüm humiditatis ex- - (daret ; vel exprimeretur , & à MER pr&cipiti nimis ju- — ] ^.— 4e Apertopoft mortem abdomine; Tee rariora 2, no. -— tatu digna prorfus, obfervata, & àme; & ex honoratioribus. 4 | m L^ j "WES b E. DLBIJISUAIA LEAIHALI, 277 dicio pro pure haberetur; cum tamen mihi accuratiüs poft, &aliis infpicienti , & dau ud cultro exprimenti nullum apparuerit. 6. Rez dexter minor multó & flaccidior, calculofüs erat , licet defunctus nunquam de lumborum dolore, nifi nunc ex febri decumbens, coníveto febricitantibus fymptomate, fue- rit conqueftus. Calculus cineritii erat coloris, durus, cum | ramis variis, non modó totam pelvim, fed & principium ure- teris, & feré in uretere & pelvi tubulos renes verfus omnes Mispiecrmc: Minor forté & flaccidior erat, quod actio ejus negato urinz tranfitu , lzfa & impedita erat. Dolor in lum- bis hactenus nullus; quia immotus; clavi inftar impactus, at- tritum & dolorem excitare non poterat ned; ureterem diften- dere , multó minus permeare.. $. Vefica , quod caput rei, p. n. exigua prorfus, 2s pin- gvedine copiosà, ceu mole quádam extrà obvoluta ; que dis-- fecta in ipfo fundo, non ad infertionem ureterum , que propé collum , exulcerationem laté fe extendentem in fuperficie ejus internà, cum purulent& materià & uno vermiculo, qua- les in-putridis carnibus reperiuntur, de quibus mihi femper ' tonje&tura, ned; fallax fuit ex eventu, confpectui offerebat. Exigua fuit vefica, ut conjector, quod ob copiofam pingve- dinis adnatz molem, jam ab aliquo tempore non potuerit rité diftendi ; & cum capacitas exigua prorfus, defvetudine co- | piofam eitivandi utinam , fuerit reddita, diu lotium asfer- vare non potuit; ; adeoq; hinc factum, düod frequenter ad ex- €retionem pi&é defunctus fuerit ftimulatus. Et quia brevs, ,paucà etiam urinà replebatur, ead; omnem tangebat fuperfi- ciem , ab acri ante lotio & acribus caufticisd; exhalationibus, qui à calore furfum fundum ver(us elevabantur, facile Ixdi, (& exulcerari potuit. Mm; E22 * TA R TEES EN b —. .Onrivvmo fX. — 700 RINNEINEUENCKENUNETE INN UDEREEENECURREENENR TNXRTCQUEPUENNPETOCMERCJTUTCFPESUSSP EIEUTT men eo B $. de cavitate etiam vefice , cyftide obvolutus, majoris pifi - inflar, in fuperficie levis, candicans, cboris iniiar tornolg- - vigati ; calculus, vel forté concretio tartarea, in corpore ar- thritico; inventa fuit, quz incautius à Chirurgo educta , ubi adhzferat , non bené obfervatum fuit. 9. WUrerbra disfecta coloris obfcuré plumbei & lividi feré erat; ad glandem prater propter : ubi naturalis color confpi- ciebatur. Anforté fubtus fangvinis concretio quzdam trans- parens, hujus coloris obfcuri caufa, judicium efto liberum .& mihi & aliis. ro. In brachiis utrisd; à cubito ad carpum, fecundum ul- .— nz extenfionem, copio(i nodi, tophi, feu coagulationes tar- tarez in corpore miícre antchac arthritide exagitato ; inven- ti m Bier OBSERVATIO CXIV. D. JOHANNIS SPECHTII, De. | PassroxE IrracA FeEricrrER CunaraA. Asfionem Iliacam inter affe&us plerumd; defperatos ha- beri, Practicorum abundé teftantur querelz , teftatur etiam Mifcellaneis jam inferta obfervatio. . At cum caufz variz, quid mirum fi eventus variet? Teftantur id ex« empla AMifcell. Curiof. aui M. obf. 238. d? anni MI. obf. o. teftatur E: Helmontius p.5.3;9.2.21. Mihi hoc anno 1679. menfe Martio. contigit curanda vidua fenex El; aberb , qu& in fuburbio noftro auf ber Gromt habitabat. Hzc in itinere, urente frigore cum noftra Affini peregré profecta, in atroces ventris incidit: dolores, & ob flatuum fürfum eructationem pro hyfterica malé habita, & calorificis, ut, 4:f2 fütida . cafloreo , & neício quinus aliis incautius tractata, in pertinacem alviobftructio- — nem j br PASSIONE IL1ACA FELICITER ÜURATA. 17g MM nem, continuantibus cruciatibus, & inflatione ventris ; ad " duodecimum diem inciderat. RU cum initio digeftivum eX zartar. vitriol, tartar. alb. erud. pott; pulverem purgantem €X rartar. alb. crud. cum. diagrydio » d? ol. anif. g. 7. fruftra. exhi- buisfem , bina etiam Esemata emollient. carminat. & pergantia non alio fuccesíu infundi curasfem, quàm quód ut injecta, tempore aliquo abinde excreta fuerint, à tertio vero eodem repetito, ut injunxeram , nefcio quà culpá, acerbis(imi conci-- tati dolores , cum fangvinis unà excretione; ita ut ad defpera- tionem NS adactz, cum V. carminat. &c. /244. op. gy. j. exhi- bere fuerim coactus. Sopiti hinc dolores, nox fuccesfit | quieta. Repetii die poftera zarzar. crzd. quem in Colicis ex Hernià pro fingulari fecreto à venerando Sene & Socero meo Da. Doll. Johanne Georgio Schw abe , Phy ico quondam hic feniore .& fpectabili , dum in vivis adhuc; communicatum memine- ram, adeod; & in Iliacà pasfione , pungitivo fuo, incidente, - & irritante fale, fopità inteftinorum expultrice, & negata conftri&tione, utilem fore, non immerito füfpicabar , addi- tls rartar. vitriol. ffir. falis coagul. & elacfach. fü&nicul. cumins , maximé cur fopitis /444. op. doloribus, fpafmum , vel convo- Jutionem inteftinorum relaxatam cxifimarem. Adjunxi his , fi forté faeces induratz in tenuibus inteftinis fubflitisfent, fotus emollientes & relaxantes , facculis in lacte decodtis, ut Na- ture fuccumbenti quibuscunq; tandem modis eoe fer- - rem ex R4. Acor? ,ennla » vaelff. tanacer. fl. cbamomil. f. (y Kom. bac. laur. jumper » fem. anif. fenicul. cumin. anetb. quibus; gratià di- | vinà benedicente, factum eft, ut quatuor circiter horis abin- de , cum per triduum jam vomitus repetiti itercorei & foeten- - tes molefti fuisfent , alvus repetitis dejectionibus per aliquot dies , ad virium feré proftrationem totalem, foluta fuerit, dta ut corroborantibus modice; adftringentibus mode- prende fuerit ; redeunte ; ad miraculum ; mox à foluta. alvo l ARN .OBSERYATIO €xv. pé alvo appetitu feré in iptum proftrato , piu nm | | refectis. | ; [ Gedamo Vratilaviens nef à Martio 679, ad Callettores Elem, T OBSERVATIO. CXV. D. JOH. SIGISMUNDI ELSHOLTII, De; Micnoscoprirs GLOBULARIBUS. Nnotuerunt jamdum Microfcopia tum RePerr Hook, Átigli , i4 tum artificis illius Delphenfíis Leewezbozk , tum Samuelis Mz. E fbezbroc, Lugduni Batavorum : majorem tamen huic arti- ficio perfectionem addidit Dz. Bzrrerfeld. habitans Parifiis in. füburbio S. Germanici,qui vulgavit hoc ipfo anno Program- ma , Gallico idiomate LM SD de Mieroftopiis fuis globula. vibus. Pingit autem ibi illa; & modum utendi breviter de- clarat : addendo, hac ratione à fe confici jam eadem , & pu- . blicé etiam vendi ; alaRee Neuve des Fosfex aux Armes d. Angleterre. E Przter autem jam cognita Experimenta de Pulice, Pe- : diculo, Acaris , Capillis, Gosfypio , Serico, Spongiz rauiene 3 tis, Arena, & id genus aliis corpufculis, novum hoc proponit | Auctor ille: quomodo videlicet ope illius Microfcopii in- tueri liceat vermiculos in Uz/z4 dies aliquot asfervatà;itemd; — in 4444, cui per quinq; aut fex dies infuía fleterint grana Piperis integra , N»zces myrifticz , Caryophyli : femina ceriandri, . & fimilia. Infufi enim illius gutta una fi inftrumento impo- | nitur, apparent natantia animalcula illa maximo numero, | & Dn agilitate: apparent quin etiam fat grandia, certé .— tanta , ut diftinaé fingula contemplari queas. ji . . Addere hic libet, fuisfe nuper fimile per Microfcopium :] Londini à Nebewis Grevio obfervatos vermiculos in Semze — |; ij -. geni. Dr TARANTISMO. 28t MEL LL A AMD E—————R genitali canis maículi , cuniculi, aliorumd; animantium: imó tales etiam in Goezerrbea humana íe confpexisfe , alii . teftantur. [ Beroliro Vratidaviam menfe Martio 3679] OBSERVATIO CXVI. D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, De; | | TARANTISMO. * : Nno M. DC. LVI. Menfe Julio, dum cum Serenisfi- mà Chrzflina Reginà Sveciz , Marfilram proficifci paras- fem , 1n portu civitatis veteris ( vulgó Civita vecchza ) hominem veluti mente captum, ad certum cithare & fidium fonum, gladio evaginato , varià corporis agitatione & ridicu- là jectigatione faltantem confpexi, ita ut rifum mihi meisd; fociis rei ignaris excitaret: aft à quodam faltatoris familiari commiferatione potius , quàm ludibrio hunc miferum dignum esíe admoniti , labiis commoríis cachinnos compresfimus, .Caufam ex illo viro hujus tàm lepidi faltüs fcifcitantibus ,pluri- bus eam fpectantibus nobis expofi uit,que cum à P. Gafparo Schotto ad amusfim , & veré quidem in Magi4 Uziverfali par. 2.1. . Ma- gia Pbouo-2atric& f)ntag. 2. enarrata fint, GOD. ablego. Ex multis ab eodem sScborzo recenfitis ; que hos miferos, poft coa- ctam defatigationem , jam jam in lipothymiam cadentes, re- focillare folent, huic objecta fuit veftis rubri panne fu- " bucula , & vaículum aquà plenum ;ab his enim feré exanimis; novas ad faltum recuperabat vires , & invitus calamitofas usd; 'ad occafum folis, fubinde refectus, ducebat choreas; quibus finitis poft iua quietem, cibo & potu vires aliquantum Nn re[tau- (Mm. IX. r1 lOssemvaTlOcCXWL 2 2 M EE ——— —— —— ——————— —— d—— H— —— D reftaurabat , nocteq; fomno fat placido fruebatur. Mox fole - ctum Tarantismum redibat ; quem integro triduo continua- bat, quo demum elapfo, disfipatod; fic veneno, mente prz- ^ | fens ad fua obeunda munia iterum acces(it; Paroxysmo (in- - gulis annis circa illad nimirum tempus , quo demorfus fue- — rat,redeunte. Hic nauta erat, quem dum Berceloz4 redirem , /.— in praedicto portu fub hederà in quàdam ex Cezfrá navi con- veni, cum quo datà fic occafione curiofum de Tarantismo amiícui fermonem... ] Fuit vir ille proprià confesfione ex Provizci4 Apzsli4Pa- . trià Tarentiaus, quintum jam paroxysmum perpesfus, qui fo- lüm in 4pzl;e incolas has beftiolas fevire,illosd; fuo mirabili || veneno infeflare ex maledictione cujusdam Presbyteri asfe- | rebat; Hic enim cum ad moribundum quendam SS. deporta- | ret viaticum, & Incole choreas in foro ducentes ad. mode- : ;| fiam & cultum divinum admoniti fe componere nollent, iis imprecatus ipfis eft, ut poenam irreverentiz commisfae | triduano faltu petulci luerent: & culpam hanc avorum fuo- | rum pofteri in hodiernum usq; diem luere cogüntur. Refe- 1 ro bxc, prout accepi, nec quidquam hifce derogatum volo | ; : de autoritati Kzrcberi aut Schorri Ícribentium , aliis quod; nationi- : | bus prater 4pz//; Tarantismum contingere; exemplo Hifpani | cujusdam , cujus mentionem ipfi faciunt, Fortasfis autem | : '. Hifpanus dictus eft homo Tarezriszs, quod Apulia Provincia | : Neapolitani Regni Hifpaniarum Regi pareat. B E Ajebat preterea, contrarium itidem kKzrefere dicente, | L. longzvam esfe beftüiolam & in demoríos quantumvis diffan- | E tes , occultam quandam , & velut magneticani exercere actio- $5 1 nem : fed fi beftiola aliquomodo interimatur , & ipfüm ces- | 4 fare necesfe esfe Tarantismum ; hinc illud vulgare : sorza 1a : bia, merte il veleao. ! s. n, ee D ius TT Y OBSER- | diner e $t «0618/50 "OBSERVATIO CXVIL |. D. SIMONIS ALOYSII TUDECII;, De. Fronr PERPETUO, FLoRE CvPRtIO; HrzRBA HisPANICA, CacciA LEPRA, ET lHiERBA SArLsA. Nno M. DC. LVII. ex Afià in Grzciam redeuntes ap- pulimus ad quoddam Fortalitium cerzgo dictum , gezpub. Vezete fubjacens ; ibi fub caftello in altisfimà rupe fito; | flofculos quosdam Italis for perpetez dictos, mira pulchritu- - | dinis, coloris flavi politisfimi & joleudeudsd durabilis, in . copia collegi , mecumq; poft decimum octavum navigationis - menfem ejusdem pulchritudinis, in quà decerpfi, Romam in- taminatos in fcatulà attuli, quos j£g.1. TaP. Xy. exhibet. In ufam alium non vidi adhiberi ; nifi quod nautz ex illis zonas | pro exornandis pileis plectebant & corollas. Sedo minori, | quod quintum Carolu: Clpfrus rarior. plantarum bifloria 1l. 2. c. XL. esfe vult , haud disfimiles , eandemd; virtutem, id ett anody- nam, illos habere, facile bu perívadeo. Et cum de dloiailo Grecie mentionem facio, adducam hoc loco, & alium illi vicinum , nempé cyprzzzs. | Occa(io-. nem mihi dedit a. p. Gefpar Schottus 1. 12. Phyfic& curtofa pag. 1269. citatus in Schbolio Aum: primi Ephem. Cur. obferv. $4. p.i. Ubi nar- var fuisfe quendam MWerbipoli Colomien[em habentem: pulverem , cujus extaua porriuncula, quantum apice cultrs J'aftentatur , naribus impa- dita » dv fiue attratlioue retenta, proliciebat e e naribus ac fancibus , ca- -tarrhos ac fedos bumores tanta copia » [rne ulla. tamen violegtíá ; "t qui curam patiebatur s Ho notabiliter ditlos busores dus £X« srali , atá, ad nares , C fauces confluere , hac ille. Effectus hujus pulveris idem eft cum illo , qui fit ex quo- dam flere in Infulà cjypro collecto, & fubtiliter pulverifato. Nnz Virtus Tl pe E X j iud E Eo MM e E et EN M RR ARCET PUTEM 04 . , Ossknv4TIOUCXVIL- E Virtutem hujus pzlveris Cyprii , cum Roma degerem , felici cum fuccesfu , absq; moleftià, cum fvavi fternutatione frpius ex-- pertus fum, & etiamnum experior, quia adhuc aliquid de illo posfideo. Ante 20. annos Romá mecum aliquid attuli , & ante L. circiter annos, per quendam meum fingularem amicum Nzcolaum Sturnetium 4 Sturmfels in literis inclufum, per poftam, ! fideliter difpenfatum accepi, & cum priore commifcui, cujus | virtutem usq; in hodiernam diem indefesíam experior, &in .- difficili partu felici cum fuccesfu exhibeo. Ut omnibus flofculus hic, ex eod; confectus pulviscu- lus magis innotefcat, effigiem ( Fig. z. Tab. Xy. ) cum conícri- ptis illius virtutibus Roma idiomate Italico impresfis; latiné lubens adnecto. Mirabilzs ES pretiofa virtus Puluerts de Cypro , Difenfati à me Angelo Neapolitano; 4/do dell' Arpasbri- vilegiato 4A Collegio Ro724A0. primo Paluis didus, unius grani pondere naribus impmisfus —- caput levat. " z Vifum acait. 3. Aperit poros audits. 4. Prodest contra wertigiuem, s. Expellit bumores melancolicos. 6. Tollit temulentiam ffomachi. 7. Pargat catarrbos capitis , famtus modo fupra ditto. Tandem ; bic ef? Pulvis de Cypro , 2; nafcitur m regione dl, —— de 10 brevitatis cansa plora tacemus. Roma per Mónetam cum licentia Superiorum. Antequam alió divertam , mentionem faciam cujusdam - herbz,quamlItali Cay via lepra vocant. Cum itaq; ex caralonia Barcízo five Barcelona. in Italiam per mare redirem, ftitimus ' in quodam portu mille pas(ibus à Fortalitio co///r; diftante, : ubi IT inp MIT Ail j Pil : Ozul; jerpertaim. Meliten fes : ; 14 sud matutc.- í* Dr Frons PrnPrTUO, FLORE CtPRIO,Rc. — !$; pD———— VACARE Ra - ubi aliquot diebus faventes nobis ventos, mare ( Golfo di Lion. dictum, Sinum aliàs navigiis peticolo[isi] trajicere cu- pientes,expectabamus. Erat hoc fub finem menfis Januarii, nihilominus etiam hyberno hoc tempore, colles fat amonni |» portum hunc undig; cingentes confpiciebantur: in his Marz- zari live Naut& copiofam pro falata colligebant herbam, quz fimilis erat Ccberio verrgcato five. Zaciathe , fed angu(tioribus foliis & fucculentioribus, per humum expaníis, herba aliàs guítui non ingrata, Chondrilie fpeciem esfe exiftimo: ad refri- ecerandum & Bceppuanium hepar, indeq; natam fcabiem, navigantibus aliàs fanuliarem , non absq; emolumento illà utebantur, hinc nomen Catz7a lepra, id. eft pellens lepram, aut leprifuga -. — . Aliam adhuc nautis in deliciis fuisfe obfervavi herbam, vel potius fruticem, Rorem marinum fylveftrem feré emu- lantem , cujus nomen Italicum mihi excidit, Eft herba fal- fisfima , ita ut absq; fale cun: aceto & oleo ab iis edatur, cre- — fcit copiosé in Iníulà pozz/o , & in Corfiez. Horum mentionem hic facere placuit, eo fine, ut fi quempiam eó pervenire con- tigerit, plura circa hzc & fimilia annotare, & ab Incolis ex- '*- pifcari, in gratiam rei medicz, haud gravetur. OBSERVATIO CXVIIL D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, De. " CaNNUüLIS SvwPATHICIS, ENTALIBUS | Aris DicrIs. ; Lorentisfima Provincia Italie Tz/cz24, vulgó Tofcaga , no- vum nobis & pret fentisfimum contra moleftisfimos gut- turis dolores, imó ipfam acutisfimam citod; jugulantem Eres ( ut à viris fide dignis, proprià experientià edoctis N nj perce- M6 OssznvATIO CXVIII. m — ÁÁá— Bà —B€————————— ————— — nianu D percepi) fuppeditat remedium. Ipfum quidem fubjectum | lippis & tonforibus etiam anteà notum; aft virtus ejusdem — - multis etiam Viris eruditisfimis hactenus occulta permanfit. Verfatislimus in omni fcibili Medico, & Spagyrico scbróderus L s. Pbarmacopge Medico- Cbymica Claf. Wl. num. 79. p. m. 308. ficut . & non fatis laudandus ob praeclara in arte Medicà exhibita opera Horfézus in fuo Difpenfatorio fea Pbarmacopaa Catbolzca fol. 25o. nullum ufüm alium cannularum harum ícivére , nifi quod ungventi citrini compo(itionem ingrediantur. Jam veró cu- - — xioíz pofteritati illarum virtus magis innotefcit. Sunt autem quedam cannulz teftacez candidz , tubuli in modum concavz hexagonz, inter duos angulos nervis quaíi binis intercurrentibus, in conum regulariter tendentes; nemini facilé ignotz , cum pasfi im in Pharmacopoliis pro con- ficiendo ungvento citrino asferventur. Cum annis abhinc circiter viginti illic aliquandiu com- morarer , nihil adhuc de virtutibus earum conítabat; nunc ut audio; per vicos & plateas in urbibus Hetruriz virtutes ,& ex- perientias deprzdicant lUngventarii. Attulit mihi paucas ante hebdomadas Vir quidam religiofüs exlItalia rediens eas recentisfimas cum Schedulà, vires earum. depredicante, quam, Rei medicz prodesíe cupiens, exIdiomate Italico lati- nam hic exhibere placet. ; Virtutes admiranda Cannularum Sympatbicarum nuper 2H Alpibus Vallis Telinie,d9 Hetrurig repertarutm crebris experi ementis detellg cum novarum virium autiario. Virtus occulta perit. Cannula prodest iis,qui gutturis malo affciuntur ; fü eam ex — &ollo [zfbendant . ut undam carnem FAR At s tollit bác ratione dolores, . e mores frmis e pracavet anginam ac ton[illarem infammatio- ues a caufa tam frigida quam calidd. — — Sympathice quoq, vifum acuit, vocem claram reddit, memo- viamó, roborat y beatus dici poterit is, qui bac cognofcet. Sunt. ul - Dr CaxNuris SrwPATHICIS, ExTALIBUS Avus DicrTIS, 187 " $zat ; qui efficaciam ej: experti Junt. fragulareem 12 delere - Afchiadrco , capitis Q vertigine capiti eam applicantes ut fapra. Cancro qug, medetar . colo fv pen fa ata ut carnem tantat. Sffit etiam bamorrbagiam narium gefata in dorfo ut carnem eontingat. : Colonie Tudertime per Fauftinum; Cum licentía Superiorum. OBSERVATIO CXIX. D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, ij De.o -Qcuris SERPENTUM Er LiNGvis MELITENSIZUS, X allis Apoftolorum c. 28. conftat Divum Apoftolum, cum, perpesfo naufragio, Melirzs infulam appulisfet, ibid; armenta colligentis manum vipera invafisfet, ingenti - miraculo, & fpectatoribus incolis prorfus ftupendo, non tan- - tum nil mali pasfum esfe ; fed poftmodum etiam Principem | - ejus loci, cum aliis quàm plut ital incolis à morbis periculo- —fisfimis divinà virtute fanasfe. Reftant in Infula hàc adhuc - hodie , quafi quadam à venenatà beftià per Apoftolum repor- - tata trophaa , lapilli quidam oculos lingvasq; ferpentinas re- . prafenantes, amuleta contra varia morborum & venenorum | genera efficacisfima , multis abhinc feculis comprobata .. De horum virtute cum plenior notitia nufpiam , quan- - tum fcio , extet ; fintd; qui lami« pifcis dentes esfe conten- Bent; tefte Excell. D. N'elfebío Wecetoff. 1. obf. 44. quos ipfe fosfi- E - les B lapideo: fe fcire affirmat ; que mihi autopte obfervare. | ' licuerit; fideliter hic enarrabo. : Reperiuntur predidi oculi & lingve ferpentum (in - quantum mihi conftat ) tanrüm in przdictà Infulà az, iu pancole ex qualicung; intentione five necesfitate terram , qua t per — M ru e Pe Ue RE Nr AE eoim Eu «X 288. nr OssrRvATIO CXIX: per totam Infulam albicat, & vel maximé circa Caverzam Sant — | Panli Apoffoli , fic dictam , fodiunt ,aut petram frangunt. Mol- — lis hzc eft (ut obiter hoc addam ) adeó ut fecuribus inftar ar- gilla, pro conftruendis domorum & moeniorum muris in va- rias figuras levi labore fingi posfit; ubi tamen fufficientem pluviz vel putealis aque copiam imbibit; in durisfimum , acu- tam ferri eladens aciem, mutatur faxum , ita ut zdificia in. utraq; urbe ex folidà quafi petra exfculpta esfe videantur , tem- peftatibusq; expofita duriora evadant. ^ Caufam hujus duri- tici falem nitri, vifcefitatem quandam fibi junctam haben- tem cum pluviis & imbribus deciduum, faxa hec, ( cum fint in ipsà fubftantià vacua & cretacea , lingvisq; inftar cornu cervi ufti adhzreant) fubintrantem (falva tamen aliorum opinione ) mihi perfvadeo. In his ergo faxis ubiq; locorum dicte Infule, in quibus- dam tamen majori copia, fodiuntur nominatz gemmae ;&ab Incolis reperte in urbe circumferuntur venales. Ipíemet multa paria tàm oculorum quàm lingvarum à quodam Incola fat commodo pretio, & aliqua adhuc in fuà matrice haerentia coémi , ceterisd; elegantiorem oculum Viennam rediens Il- luítrisimo p. D. Cafgmiro , Lib. Baroni de Xéelmanseck, mihi Roma olim familiari, dono dedi. R. Aft non folüm oculi & lingvz, verum etiam alia vifce- ra; utpote pulmo, bepar » cor, lien, coffg cateraqs partes tàm affabré effigiatz fuisq; coloribus predite in terre viíceribus reperiuntur, ut cuipiam dubitandi aníam excitare posfent; utrum à Natura, an ab arte fint elaborate. — Talia mihi Ro- mz apud quendam militem , qui Me/irz multo tempore com- moratus erat, videre contigit, eaq; ab illo redimere volui; fed nec prece, nec pretio obtinere potui. Figura oculorum- & lingvarum non una eademq; eft, fed varia, oculi namq; alii majores, minores alii exiftunt. | | Ellipti- a a n t a UE I pee ue Cu um anra a a a, prr, p — HÀ HF au a T, pue 77 2 un JP e P z222-- E zz- A m P xa A m a Pr m aa rm E a a a a P a Dr Ocurs SraPexTUM ET Lwóvrs MerrrENSUS. 289. . Elliptici aliqui , majori tamen ex parte rotundi funt, mediam — fpharam alii, fegmentum alii, alii hyperbolem repra(entant, Glosfo - petra ille five PE quia naturalis figure conicz, Conum nunc acutum, nunc obtufüm , he regularem irregu- larem aliz prz fe jr ! Color quoq; in iis varius apparet, & vel. maximé in oculis ; alii namq; cinerei funt, alii hepatici fufci aliqui , ali- qui libniet & hi rariores, majorid; in pretio habentur, ex. quibus apud quandam Illuftrisfimam Comitisfam arti&ciofo auri labore factas armillas vidi. Aliqui leucophthalmi funt, cum pupillà albà, & illi quidem pulcherrimi quia veré ocu- lum effigiant; aliàs coloris aurantii ut plurimum reperiun- tur , figuras reme prafens Schema exhibet, (T4/. xy. Eig.2. 6 4EJA6.VI2 . Vires harum gemmarum ipfiusq; albz terre, quz in hàác -Infulà, & vel maximé in fic dictà caverná S. Pauli Apoftoli fo- ditur, in noftrisq; Pharmacopoliis pasfim pro ufu, ut bolus " armena asfervatur , prout in Schedulà Italicà Mesfrme 72 Sicilid E Ampresfa commendantur, plané funt (ingulares. Non folüm enim ab omnis generis veneno prefervant; (ed & efficaciter medentur iis, qui toxicum ore hauferunt , aut à venepato ani- mali 'demorfi funt; immó in morbis lus plurimis auxilio -funt, tefle experientià in aeLz4 Infulà alibid; frequenti, "Oculi; gemmarum inftar, annulis inclufi ita ut carnem nu«- . dam tangant, digitis Sclnmr, lingva veró brachio alligan- . tur, aut de collo fufpenduntur, | . ... Intra corpus veró fumitur aqua vel vinam aut ligno i alius, i in quo oculi hi aut lingvz aliquandiu infufa fuere; aut -qui in vafis ex terrà illà albà formatis horis aliquot fterit; | immó terra ipfa in tali liquore hauritur, — Oo wo » SCHO- T. Gov rp x) x UE M. ^ TONEY r NW NN aka GLA o LE XPIS a d aM LAM ui AC T! ao retten V a ErOCCNELD - ij | L————————— E SCHOLIUM. : ; [555 quamplurimas alias, quas ingeniofisfimusPaslz: Beccone, JB Nobilis Siculus, circa varias res hetarile: inftituit & in Libro fuo,quem tzgzfiriones € Obfervationes phyficas infcripfit, erudito orbi liberaliter communicavit, Obíervationes, non poftre- — ] mum locum merentur, quz de G/osfoperrzs Melitenfibus habet. — | Has vulgus lingvas ferpentinas esfe fibi perfvafam. habet, | & plurimi Phyficorum peculiarem lapidum , in terrà aut faxo Melítg infüle tanquàm in matrice fuà productorum; fpeciem conftituunt: Ipfe veró cum rao Colusna , Nicolao Stenone , coc. pifcium quorundam marinorum dentes petrificatos esíe ra-- tionibus non contemnendis adítruit. Summatim eas hic in gratiam eorum, qui lingva Gallice periti non funt, vel ^. quibus libri copia facta non eft, referemus, B. L. idem' vel || diverfum fentiendi libertatem integram (cg d Primum itaq; idq; non levis momenti argumentum, quo Glosfopetras animali regno vindicare nititur, ipfi videtur esfe, quod ufte, inftar osfium in carbones vertantur prius, quàm in calcem vel cineres fatifcant, cum lapides calcinabi-- les immediaté in calcem abeant. — Deinde ait, radices glosfo- . petrarum utplurimum variis modis ruptas reperiri, evidenti argumento, non ibi,ubi erüuntur ; à naturá productas esfe quippe quz alia Foshitta figurata in matrice fuà integra , fine lzfione aut mutilatione ullà format. Porro dicit, fententie fuz favere tüm fuübftantiam; quz in diverfis glosfopetrarum partibus diverfa eít,folida nimirum in mucrone, minus foli- da in radice, compadla in parte fuperficiali, porofa & fibrofa in vieduiacts : tüm quog; fuperficiem , quz levis eft & polita, prater nature confvetudinem nullum lapidem, five vulgaris is fit five pretiofus , politum adeó formantis: tàm deniq; figu- ram;quz multis modis variat, zqué ac magnitudo earum: inveniuntur enim magna; late; triangulares; arcta, parva, minie DID UcrMS bU b SE T NOTAE Y "a ucevon Md vicc Pot IAEA - e ^, y. TIEN CES n " - Dr Ocuus SraPENTUM ET LiNoVIS MELITENSIBUS. sor do o0occ cocus CHR HEMUOIVERUUN S x ecculicianc tc Sto HR JUN MI UMUECELEPLDNGEUNDL p LMBLURUURMPUECL T MDC UU, UCOUTCUUUNT USA | minimz: pyramidales, rectz, curve. antrorfum, retrorfüm, dextrorfum , finiftrorfum: denticulis parvis ferrata, crenis ma» | joribus ornate; pyramidales fzpius crenis penitus carentes, &c. Quemadmodum autem hzc omnia evincere credit, - glosfopetras lapidibus minimé accenfendas esfe ; ita planis- fime , oftendere dicit, eas genuinos esfe dentes pifcium il- lorum, quos. CMPMR Canem carchariam , Aquilam, Re- quiem , &c. Iclithiographii vocant, utpote quos ad. amusfim ita referant; ut ovum ovo vix esfe posfit fimilius: adeó ut hàc de re amplius dubitandi vix causía aliqua fuperfit. Nil autem obflare putat , quod glosfopetra in locis In- fulz dicte à mari longé disfitis reperiantur; quo pifces tales unquam pervenisfe, ne dum tantam dentium vim , quanta in hunc usq; diem inde fuit exportata, depofuisfe vix fit cre« dibile. Si enim (ait) fides penitus deneganda non eft Phi- lofophis Hiftoricisq; gravisfimis; (Senece Nat. quafl. lib. 2. c. 26. (v Isb. 6. c. 21. Livio Dec. 4. lib. 9. aliis,) teftantibus, Infulas in . medio mari novas nonnunquam ortas esfe:utiq; modus; quo - dentes ifti in medià infulà fepulti fuére, patet. Et fi moro- fior quispiam fortasíe concedere renuat, xelitam hàc ratione -ortam esfe, quid vetat, quo minus ad inundationes, immó tandem ipfum Univerfi cataclyfmum recurramus: aut fi etiam hoc nolit, dicat; quzfo , quà ratione fragmenta navium , an- chorz, corallia, &c. in ipfos mediterraneos montes devene- rint: hec enim ibidem nata esíe nemo fanz mentis asferere ^ audebit. | Ingentem veró illam dentium copiam vix mirabitur, qui novit pifces iftos in mari non folüm gregatim vagari, — - fed & rictibus fuis ingentem dentium numerum uc d " adeo ut 6oo. in nonnullis facilé excedat. Fufius hàc de re disferentem, fi lubet, vide Autorem ) ipfum i in Recherch. & Obferv. naturell, Epift. 29. p. 314- feqq. nec O o 2 non | : ; x tw "7-9 "816 "v. ? pet ^ b. —- - A acd T Che - 7 ist 4" - aor o2 dbrÜssERYATIO CYXNS." ; k à E non N:cel. Stenonem in Mafculi defcriptione- gemerricás ut & pre- dromo Disfcrtationis de felido intra [olidum. | [ D. Godofr, Schultz, ] * Eod 2 agi b | OBSERVATIO CXX. ue D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, | De. RuruwaTICO; SOLA VEN T€— ITERATA CURATO. Nno M. DC. LXXL rreater Paulus Hibernus 26. annos - fatus , temperamenti fangvinei, corporis robufti,ex «Britannia hyemali tempore Pragam veniens, poft pauculas hebdomadas toto corpore ita langvere copit,utle- .. étulo affixus, quafi confractus, absq; auxilio alterius nec pe- dem quidem aut brachium etie posfet. d Univerfali arthritide credebatur affligi: hinc varia dm | interna quàm externa adhibebantur remedia,fíed omnia in- casfum:imó externus dolor magis exacerbabatur. lndeci- -. ma decubitüs illius die accerfitus ego, primó advenam no- | ftras in regiones, non absq; moleítia itineris esfe intellexi, — Interroganti quodnam membrum maximé affligeretur? to-.— tum corpus fibi dolere refpondit, & vel maximé fpatia arti» - culorum intermedia : rheumatifmum esfe ex relatione facilé conjeci. Quare rejedtis emplaftris & cataplasmatibus venam | brachii dextri mox fecare jusfi, fangvinisd; uncias circiter quindecim detraxi, & adftantibus, ut zgrum circa meridiem laudabili cibo. reficerent, ab eo diede dapi Vix ho- re unius fpatio elapío ager brachia movere , pedes extendere, totum deniq; corpus erigere, meliusd; cum fumma adítan- tium admiratione fe Heber corpit noctem etiam n equentem dormivit totamis. aD S A Lee REA rd * s ——Á "x a Ul. A dk Alte-- - Altero eum vifitans mané, totum hilarem,& fübriden- tem zgrum accedo, qui DEO gratias agens liberum à dolo- ribus immanibus, & quafi renatum fe esfe affirmabat. Obfervato fansvine gelatinz pifcium,aut carnium. cum - pure permixte, fpeciem referebat: quapropter iterare vena fectionem ex altero brachio, minori tamen quantitate jusfi, quz egro ita profuit, ut incantamenti inftar illum de lectulo circa vefperam furgere fecerit, & obfervatis dixte legibus, absq; aliis remediis per DEI grauaim in integrum reftitucrit, OBSERVATIO CXXI. .D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, | De.; Iu rEsT180 Coro Vurst&RATO CuM Hrpo- GASTRIO VuLNERATO QCOALESCENTE, Uod Natura fit morborum medicatrix, nemo ne- Ícit; & in hoc exemplo manifefié apparet. Anno aM. DC. LXXII. die i. Februarii, Servus à ftabulis Illu(tris(iml Dz. Dz. Comiris Scbilbard. (yc. temperamenti fan- .gvinei in tabernà inter compotandum à quodam ftudiofo, circa tertiam lumborum vertebram ex parte dextra à tergo . gladio quadrangulari per initium inteítini coli & hypoga- ftrium verfus ilia (iniflrra trapsfixus, in domo ejusdem Illuftr, Dn. decubuit. Curam ejus fedulam Chirurgus fufgipiens il- -. Jum deligavit: altero die amotá ligaturà excrementa per vul- - mus hypogaftrii exivére, & hàc vià alvi inftar natura fe per dies novem exonerare conabatur, quod in quávis deligatio- ne apparebat: quo etiam tempore, alvus fnum, nonnifi per . glandes folicitata,praftitit officium; tandem decimo ab acce- pto vulnere die;per alvum copiofa dejecit, animo: alias pra- Ííens; ad omnia oblata bene fe habere. vifus eft; nihilominus P. ii VOTO 3 ro deci. ae OPE MM ER ET INERI NT T LI ME * $ Lor LN 5 e QM SUO ATE OssznüvATIO cxxi. domen tetrum odorem fpiravit, nam fzces per vulnus inte- ftini coli in cavitatem illapfz,inteftina corrupta & gangra- - nofa reddiderant, valnus vero inteffiut coli, five labia illius, cmm | labiis vulneris abdominis in unum ita concreverast ,ut cultello ad feparanda ab invicem opus fucrit: & fi cavitas abdominis ab hàc fentinà libera & expurgata primis diebus fuisfet, xgrum evadere potuisíe, unà mecum adftantes affirmabant , nec de- funt tales cafus. Similem feré cafum proponit DD. Fraucifcws Beucbardi , Anno Vl. Epbezm. German. Obferv, $. qui videatur, OBSERVATIO CXXII. D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, ut De, ExcREMENTIS ÁLVI LapripErs. Atrona quxdam honefta , triginta octo annos nata y. feptem liberorum parens, temperamenti calidi & ficci, habitüs corporis fubfufci,ad iram aliàs prona, nullis diete legibus obtemperans, cibos varios, & cafeum ap- petens,íat vegeta, preter regium morbum, qui ipfi quafi connatus erat, doloribus colico - nephriticis fzpiüs infeftaba- tur ,à quibus per medicamenta tàm aperientia, quàm laxantia toties liberata fuit, nihil eorum , que per alvum excreta fu&- re,unquam obfervans. Tandem aftate Anni M. DC. LXXIII. occafione absq; dubio, ex intemperantia datà, rurfus malé Pe habere coepit ; cui , accerfitus pro more folito, facculum laxa | tivum, per dies aliquot ordinavi, quem etiam continuando . feré abfolvit:at ecce, dum ego extra Urbem evocor,illa mi- fera tàm fzvis torqueri coepit doloribus, ut iis ferendis vix par esíe c quare alius vocatur Medicus; qui audiens decimo fexto die fatis cesfit. lit luftrationi ides Oh e EC gus ex me petiit, quod etiam lubens praftiti. Apeeciün ab- fuffi- | Dr ExcREMENTIS ÁLVI LAPIDEIS. |. 304 ' fuffücienter corpus fuisfe przparatum , medicinam purgantem | feliciter propinat ; nam pauló poft cum acerbis(imis dolori- bus, Natura ab onere íibi molefto fe liberat, excretis cum. | quodam murmure & ftrepitu lapillis ex flavo fufcis inzquali- | "bus, quos mihi redeunti inlrbem patiens videndos obtulit. . Solet etiamnum fubindé fimilibus tentari doloribus, fed pro- | prio periculo cauta , maturé malo pesí(imo profpiciens reme- diis convenientibus uti , flrictiusq; dixte leges obfervare &fru- galiter vivere cogitur. An hanc fuper Lithiafim victrix eva- | fura fit, tempus manifeftabit. | Non folüm calculos intra humani corporis cavitates gigni , verüm totos evafisfe petreos homines, teftatur Thomas |Schirhens in [uà Disfertatione Pbilofephica de caufis probabilibus lapi- | dum in Macracofimo , ubi inter alia refert ex 47/forele; in metalli- | €is cryptis Lydiz, quosdam operarios tempore belli fugà fibi | confulentes , ibiq; latitantes , obturato fpeluncz orificio, pe- tiisfe, poftea repertos fuisíe, & non folum osía eorum, fed | "& venas, cum humoribus in iisdem contentis in lapides trans- - | formatas fuisfe, & ex Helprozrío , de integro exercitu in lapides ' transmütato , ad quem B. L. transmitto. 30 | JA OBSERVATIO CXXIII. D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, De, Ecuio MousrTRoso. (X Agacisfima parens rerum Natura , à fapientisfimo hujus univerfi Conditore, ut in fua fpecie fimile ex fimili pro- ducat ;inftructa , & ut nofler Marcos Marci libro de Ideis c. rz. | loquitur: Dus glor£ofus bunc mundun: afpctiabilem condendo . vim | indidit rebns corruptionis fébjelis . fimile fibi, priusquam deficiant » prodecendi , ut continnata. bac fimilium prodatiione , idem ex fe Ye 1TH | veluts | | | S ia M p WT ETT PRLCPRTT ; : : rt S cere(xpius cogitur. De erroribus in formatione faetüs, & de. - monítris , qualiter fiant, pulchré diícurrit idem Marezs dile. libello de Meis c. 2. Varia plantarum monftra collegit erudi-- E tisfimus Gafpar Schottus in fua Pbyficá cmriosa im Appendice ad librum quintum , & plares alii; unum quod mihi videre —— bre» - * viter hic commemorabo. . Anno M. DC. LXXIII. menfe Julii , cüm ad meam, mil- ] le pasfibus ab Urbe verfus orientem disfitam , exfpaciarer vis - neam, & huic adjacentem altiorem tenuioriq; duntaxat gra- mine ae confcendisfem collem , in parte verfus meri- — diem fità ad lapicidinam , confpicio quosdam erectos, alios - incurvatos quafi erinaceos, aliquos pedales, cubitales alios, ^ fingulos hic, alibi binos , ternos alibi ex unà radice germi- — nantes, à vertice verfus bafi im pedis unius geometrici, den- fis(imáà ceeruleo-cineritià undiq; typharum inftar magnarum, —- afperà obductos lanugine cauliculos, ante hác ftolones tales circa Urbem nunquam vifos. Plantam hoc loco ignotam - | fedulo contemplatus primo intuitu, cum nec folia, que jam - emarcuerant, nec flores haberet, fed confufum Ghi cernere- - tur; haud agnovi; tandem ulterius progrediens ftolones quos- dam in inferioribus ramufculis, necdum tali hirfutie obfitos; ^ fed flofculis foliisq; viridibus per terram expaníis alios con- - Ípexi, e£chium vulgare in erinacei animalculi formam luxu- | rians esfe adverti, Caulem cateris elegantiorem domum mecum tuli, qui - inter duas tabulas compresfus mirz pulchritudinis 2s . deli- 296 cocttONXSERVUaTIO OYX*YIL 2| 01 s E veluti venafceretar ; Q perpetmitas mundi e& ratione confirvaretur en nonnunquam tamen per heterogenei admixtionem , aut de- EL. fectum homogenei proprii impedita ,à fpecie degenerat, &di- /— verfum quid in omni genere fecundum difpofitiones produ- — z^ Ww E Ae 2a E he t in fuos ramulos expanfam reprafentat, quam pro Herbario | vivo deftinatum cpniBevQ. Et ut pluribus innoteícat ,à pictore 7A 948130 0101991 VILR EU ONT 11.2061 VIS EQAS XXE VP. ML ULLA nan Sensu EA CPU EO d (UO SIT TS Ent cats acti dei wa vip cenm P i d iamrecm ———————————————————————————— j 0) T E / li a TENE UPTUTCOTETTMEEREENCTU I wg . E ud e " N Dr EcHto MONSTROSO. Cu HEN MEME ——————Éos P delineatum eàdem formà & magnitudine in qua eft, cum ra- mo compresíi (Ta^. Xvir. ) B. L. ob oculos propono. Memini me in Afià, in Infulis Cbio & Tezedos, quarum poftrema non adeo magna, fed amoena , famofisfimz olim lirbis Tz; ruderibus é regione fita fimile Echium in fat magnà Copià vidisfe, fed quia libertas curiofz indagationi non adeó tunc concesía , & minimé tuta , celeri pede transeundum erat. OBSERVATIO CXXIV. D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, De, - VurNERE CrnrnR; Pnoruxpo Ap Cica- TRICEM TENDENTE. llidam J. U. Studiofus , naturà Macrocephalus , à tem- peramento fangvineo, ex inordinato vivendi modo in cholericum declinans , jurgiis , rixis, compotatio- nibus & vagationibus nocturnis , totus deditus , corypheus Fratrum turbantium , excubias militum. nocturno tempore fz- pius irritabat. Tandem d. 4. Decembr. Anni M. DC. LXXV. ebrius infeliciter cum illis altercans , à quodam Decurione bi- penni in osfe fincipitis dextro, inter futuram fagittalem & co- ronalem fauciabatur, ita, ut ftatim aphonus & femiparalyti- - cus in terram concideret. Ad ftationemífuamà militibus de- portatus , per noctem ibi decubuit, donec fummo mané quafi mortuus à fociis inde efferretur. Hacipíadiead illum accer- fitus; mutum & immobilem fuper ftragulis invenio 5 rogatus ab adftantibus ejus amicis, ut aliquid exhiberem; fequentem potiunculam praícripfi; ut :. Pp ] R- Aqu, R Ann. Xe SRCISPUHL ME MM - " nor ur nih. V DMETH. AUR A Ej: i : Wr PE as dv 8 £8 OsssRvAtIO cav. A ours dn E Aqn- Cerafor.. ügr. j VIE E fors £L ae. - Anc, iff. ; Syr. de pgon. . Drach, vj. E Tzand. Lun&. gui, V] — M, F. petio, à quà exhibità circa vefperam lingvam movere , & aliquantum | fari cepit. Chirurgus repurgato & deligato valle, fuoíe fatisfecisfe officio exiftimabat. Tertio ab accepto vulnere die, fpecillo vulnus vifitos — & perforatum cranium esfe d-rehci Chirurgum ut frag- | menta, quz para Iy(im caufare folent ;cauté exinteret , feduló admoneo, quod etiam cum fuo fibi dunt focio fideliter praftitit ex quo patiens melius habere vi(us eft; perfittente niliilominus parte finiftra totà paralyticà , unde [afpicabar nondum esfe à fragmentis repurgatum vulnus. Refectoirad; | aliquantum agro, incifionem pericranii, ut melior ad fractu- ram aditus pateret, fieri jusfi, quà factà particulas quasdam - durz, & piz matris cum fruftulis cerebri Chirurgus eruit; & aliquid amplius latitare vix posfibile esíe affirmavit , & quia haud tuta intra cerebri fübftantiam erat luftratio, Chirargus ab ea abítinuit, & xger absj; motu partis finitre remanfit, | aliàs ad oblata ché habuit, & meliora de fe fperavit. — Inter- E. ea ego ad quendam extra Lrbein evocatus patientem , hunc | Chirurgi cure commifi, poft quindecim reverfus dies, utcungs | fibi prefentem fed adhuc paralyticum inveni. Quà de caus$ 2] Eun adhuc intus cerebro moleftam latitare audacter asfe- 7 : praterea fungus inffar nucis juglandis vulneri adnatus a EUM quem l/zfiris Domini D. Perrz de Marchertrs, Preceptoris ^ quonda m mei Patavii, pulvere ex fpicá & Schgnantbo , laudato. | ab ipfo i in obfervationum fuarum: Medica-chirurgicarum obfervatione exta de fingo ex capitis vulnere enata ; afperli ; diminui vu ; Íed non totaliter abfampfi. i d i .. De Vutx. CenERRI PRoruxDo Ap CicaTRC. ''ENDENTE. 299. "Quartus jam ab accepto vulnere agebatur menfis, quo tempore eger melius habere videbatur , & de emendandà im- .pofterum vità ferió cogitabat, fed feró nimis; nam atrophia | totius corporis in dies augebatur. Ego ruríus extrà Urbem J fex diebus permanfi, quo rempore ex vulnere lafi fanies fluxit | copiolisfima , ut Chirurgi totam cerebri fubftantiam in me- | rum pus abiisfe autumarent , intereà dum redeo, patiens fo- 1 «iis ultimum vale dixit. Vulnus luftrandum curiofitas fvalit; | apertà itad; calvarià factàd; circa procesfüm dure meningis ! engiorem incifione, copiofum pus effuf(um eft, ex corrupto; | & extravafato in fint durz meningis fangvine, qui copiofus | ante mortem quafi criticé apparuit , vulnus in fubftantià ce- J rebri unciam unam pedis geometrici in profunditate aqua- bat, c partem laming vitreg inflar fquama pifcis rotundam , ab | unco hafte obtufz illuc incusfam fundus fovebat ; obfer va- | tione veró dignum erat, qued cavitas vulneris carne rubi- | cundà ita obducebatur, & ad cicatricem disponebatur , ut fru- | ftulum laminz in fundo relictum (nij aliundé mors fecuta | fuisfet) vix aliquam cerebro moleftiam impofíterum facere I oruisfet. Videtur idem confirmare do&tisfimus Ves/zgzzs | Anatomicorum facilé princeps fyetagmatzs fii cap. XIV. de cere- bro , ubi inquit: Valgere ztem coalefcente , profundius adatii globg | | plembei retinerentur , flyloremá, fragmenta , cerebro ; € meningibus infixa multis aunis znbarerent. - . Hlud etiam in hoc zgro obfervatu dignum, quod nec febre laboraverit, nec bilem vomuerit, quamvis Hippocrates 6. apbor. 52. dicat : quibuscund, praciditur cerebrum , bis mecesfe. fee brem, Q bilis vomitum fupervenire. Nifi ) Hippocrates intelligat : per febrem, exiguum etiam calorem , quem in hoc patiente Obfervavi primis quatuor diebus, qui tamen decocto hordei cum fucco limonum alterato temperatus fuit; eumd; à pre- gres crapulà ortum fuisfe exiftimabam: vomitus veró nec ees. * Pp P) ino VOPUTNTSUMEKPM ET VYSTUNEEENMS NUUAM b^ 1^. CNN FO NODIS, COTES SCR URESELUUR A a Agar ) "uiruh nit : iz 31 0 V QE EE WI IRE NV e DA rna A RT NES Er LUE UE PRINS ^ * Pd - / | : : 3st 0 TRA OssERVATIO: CXXV.- - r5 in principio, nec toto curationis tempore obfervatus rs Sed regula fi fine exceptione nlla. Eee t : "M jl OBSERVATIO CXXV. | D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, De; MonrE IMPROvIiSA Ex Risu Nrwro. Nno 1675. honefta matrona cujusdam viri confularis .— 38 : d annorum circiter XXX, temperamenti fangvinei, be- né colorata , hilaris, fterilis tamen, & nullius prolis. genitrix ; morbo articulari fub initium aftatis laborabat, poft asfumpta autem aliqua medicamenta melius habere videba- | tur. Die quadam in ftatu convalefcentiz , cum-domefticis : ancillis jocofa confabulando, in cachinnos & rifum nimium | | tota effufa, paulo poft ad fecesfum exire cupiebat, quo dum | | ! pervenisfet, i in lipothymiam incidens, cum fumma domefti- — | corum confternatione placidé expiravit. Ut caufam tàm ífu- | biti cafüs perveftigarem , accerfitus veni. [ Luftrato itad; toto corpore, omnia vifcera naturaliter | fc habere , & bené dispofita inveni, prater uterum; qui exiguz. molis mihi inconfveté videbatur, & inftar pomi borsdorfiani |] minoris contractus erat, Cordes ventriculi, modicum fan- | evinis continebant fpisfioris: vena veró cava ipd cor asfur- |. gens , cum principio venz azygos, nigro & concreto fangvine | 3 oppleta in longitudinem medii pedis geometrici, quafi ver- | ] | me infarcdta erat. A disfipatione fpirituum violenter com- | ; motorum quorum abfentià fangvis obriguit, hunc funeftum cafum procesfisfe, (falvo tamen aliorum jadicio) mihi pe: er. m Ívadeo, Huc se Ne d nimis. 4 vA P eV pem OBSER-- "i | *066o)8t OBSERVATIO CXXVI. D. SIMONIS ALOYSII IUDECII, De.; UTrRO SciRRuoso. Nno predicto, zftate eàdem , adesíe me contigit aper- turz cujusdam foeminz demortux. Hanc dum vive- | ret, quia femper rubicunda, & pergrande abdomen | geftabat, gravidam primo intuitu esfe exiítimabam; fed cum | per pluresannos in codem (tatu perfifteret, opinionem fepofui: | tandem ex fynocho putrida , iit intellexi, fatiscesfit. Aperto | abdomine tumor pergrandis fcirrhofusin epigaftrio, & in me- | fenterio vomica, teterrimi odoris pure repleta in confpectum | venit; tumor ille praternaturalis à quonam viícere fuam du- | ceretoriginem , difficile erat dijudicare , tandem feparatis in- | teftinis, uterum in hanc molem excrevisfe advertimus, tamq; ! durz fubfítantiz , ut novaculz aciem vix admitteret licet acu- . | tisfimam. Perfimilis erat illi utero, quem Excell. p.p. Regzer. | de Graaf Anno 1. Ephem. Curiofarum obferv. CXXVII. exacte defcripfit, | &quantum conjecturà ( cum bilance explorare integrum non - esfet ) asfequi licuit, pondere eundem, fi non füperavit, pe- nitus equavit. Cavitas in illo fermé nulla, nifi quod vagina | proexcernendis necesíariis fervaretur aperta... : | OBSERVATIO CXXVII. : . D. SIMONIS ALOYSII TUDECII, | De, Lorro TRriTIicuM DrePASCENTE. Orraptio unius eff. generatzo alterius , VCtUS e(t & vera phi- - lofophorum paraemia : & confirmatur infinitis; ut ita dicam; & quotidianis exemplis, in omni rerum ge- Pp; nere, "EU RESI 09 TCR NGC CABRERA QR TE ELE IM Vila S NER INST - . J h 3o? ju OssERVATIO s aL nere. Inter vegetativa mutari triticum in loin f in "campi paludofis , tempeftate praefertim pluviosà affirmat Maribiolus in fo Herbarto de Lolro , & pastim experiuntur Oeconomi. in acer- vos fimul collecta , quód quandam inter fe patiantur antipa- thiam , vero fimile eft, quoa prafenti confirmatur exemplo. Anno 1676. Vir quidam j jn ceconomicis valdé fedulus , plurima penes fe geftabat tritici grana, fingula à fingulis lolii. granis perfor ata , intus herentibus illaq; depalcentibus : tritl- . ci grana ita S UM erant, ut cortex tantummodo in qui- busdam fuperesfet ; lolii veró grana plena nucleo, & faturata. d permanferunt. Humidum triticum in acervos fuisfe colle- &um ut inde lolium enafci potuisfet, negabat Oeconomus; -. videtur mihi, non bene repurgatum fuisfe à lolio triticum, .— hinc morá diuturniori inter fe commixta unum abaltero tan- ^ quam zoophyto confumtum esfe : an autem [ympathicé , an | antipathicé 1d factum fit, cujuslibet prudent judicio discu- — tiendum relinquo. Sed boc pro Oeconomts, [ Pragá Vratidaviam ad Colle, Ephem, Ammo 3678. ] OBSERVATIO CXXVIII. D. JOHANNIS DOLLEI, De. : Moxa ÁNTIPODAGRICA GERMANICA. B Oxa Sinenfir antipodagvica ob eximias appropriatasd; |. E M virtutes, quas Indi Orientales in podagrà; affectu — »-aliàs incurabili, ( quem tamen in Juvene curari posfe divinus Bl Senex 2. Pror.) experti funt, jam etiam nobis Ger- manis innotuit, & venalis proftat rrascofurti ad Manum apud — Dz. Michaelem fordi; unà cum bacillis aromaticis, librod; non. minüs dodo ac curiofo, Hermazzi Befibofi Concionatoris in. — Bataviá nová Indiz Orientalis, qui caufam podagre vaporem, — flatamd; | 5 Dr Moxa ARTIPODAGKICA GERMANIA, 363 latum; ftatuit acidum , membranulas & perioftia vellican- tem, óuóws0G- hac in te. Exceli. D. D. Ortoni Tachenío tratlat. de - morborum principe non ita pridem edito. Quod autem aliàs ufà venire folet ; ut nova ac peregrina | Suavis admiremur ; noftra vero ac ubivis obvia negligamus: : | id cum Mox4 quod; S/zezf/ nobis aceidit. | Praterquam enim quod virtutes tantas, quántz de Moxa depredicantur, expe- rientia , rerum fidisfima magiftra , non reperit ; natura etiam | nobis A eoltis pasfimq; obviis medicamentis profpexit , | quibus pari cum fuccesfíu atrocem adeó morbum debellare posfemus; fi modo Hermetis exemplo experiri, & cum Galeze pifcatores; aut alios de fece plebis, cafu fzpius medicinas in- venientes , confulere non gravaremur, Civis pauper Diecenfis in Comitatu Nasfovico, quem |! vulgó vocárunt Gba -Denric) / (nimium enim CM tabaco, five herbà nicotianà) podagrà laborabat: is dum atro- | eisfimos patiebatur dolores; folia tria vel quatuor herbe cu- | jusdam manibus contritz ( quam herbam nominare nefciebat , Ranaaculum autem vulgarem fuisíe tandem Wai ar- ' ticulo dolenti impofuit, à quà herbà caufticà poft horas quing; vefica excitata, magnaq; aquae limpide acerrimzd; quantitas manare coepit ; quo facto dolores evanuere, patiens; ambu- lare potuit. Intermiísà aliàs hàc curà , plures per dies lecto affixus decumbere coactus fuit. Ego Razzzenulum illum pratea- fem exficcari , inurid; cum bacillo aromatico jusfi, modum; , uti in Moxà Sinenfi applicandà, obfervavi. Quid fit? Dolor ille, qui maximus, intolerabilisq; erat, prorfus evanefcit, nec non paroxyfmus , qui fingulis NEU redire folebat, «grum noftrum intraunius anni fpatium & ultra non amplius infeftat. Poítea f1 ignem illam five dolorem fenfit , factà ! moxe Germanicz inuftione ftatim dolor cesfabat , & ad hanc . usi; horam ab atroci hoc afíedtu immunis vivit, Num Lc EE TN & * TT SEM TNCS * pier e in TAURE NETUS IU CS OR NE T ENG : ' et mt 055 OPSATID cxx. Num vis illa appropriata in alcali , acidum peccans do- mante, ut in Moxà Sineníi, quam recentem etiam caufticam esfe quidam asferunt, pofita eft? Vel num dolor evanefcit ob | animi pasfionem, quam ger fentit, in applicando igne? - E Quod confirmant hilftoriz plures : narratur enim inter alia quendam doloris impatientià maximum pedis digitum fibi 9M fecuri amputásfe, & dehinc à morbo totum immunem vixisfes. :5 optimé addit. Expertéft. D. D. Yachentas : radicem non fuisfe in | id digito ; fed in aurà microcofmi ; perturbationem autem ani- | mi in ipfo amputationis actu exítinxisfe fermentum, quod utid; animatum oftendit. Preznominatus c/. Tacbeniu: plures 1| hiftorias eorum , qui ab animi pasfione ? à podagrà liberati | fuerunt, 3RnaERE Sicq; vel folà animi pasfione, vel terro-. [ re, vel timore. , vel moerore, &c. hic morbus fuperatur. : Ipfe quod; dolor, quem excitat inuftio, dolores podas gricos fortasfe auferre poteft, fecundum nzpp. fet. 2. apbor. 46. | Duobus doloribus. fimul obortis , vehementior alterum obfcurat. Sic Illuftristimus quidam , maximos cum patitur dolores € d] gricos , pedes virgis cedendo ad fangvinis füillicidium usd; , — ut mihi fzpius retulit, podagram curat. Claret ex dictis, nullam esíe vim magis appropriatam, fpecificamd; in Moxà Sinenfi (abfit dicto invidia) ac in noftrà Germanicà. Incre- dulos enim ad experientiam ftultorum zqué ac dodorum | | magiftram remitto. OBSERVATIO CXXIX. D. JOHANNIS DOLÁI, De, | STREPITU Ossrux. Tridorem dentium hadenus obíervaverunt Medici: de — | ftridore veró epit osfium five articulorum apud | nemi- -— EH Drs SmRzPITU OssttlM, 36; neminem , prater ea, qua Excel. D. fungins Ephemer. German. Ann. TII. abf. 275. p. 488. & NV illis de Scorbuto cap.o. p. m. 215. annO- tárunt; quicquam me legisfe memini. Ego ftridorem omnium esfium obfervavi in quodam Doctore Juris Heidelbergenfe ;3o. prater propter annorum , temperamenti, ut videbatur; ad melancholiam vergentis , qui fanitatis ergo decrepità afíta- te aczdaulis Swalbacenfibus utebatur ; in auxilium vocato Medico famigeratisfimo Domino Geilfzfio, dzover forum PrincipumArchiatro. | Labitur menfis, quo hic Neobazovig futoris vifitabam uxo- rem hypochondriacam , per dies vite fterilem; 3o. annorum, 'temperamenti fummé melancholici , que inter alia de magno cranii crepitu, nec non dolore fzpiüs obveniente maximé conquerebatur, quem ftrepitum quoq; paulifper adftans , au- ribus meis percepi. Crepat enim non aliter, ac fi parvam inflatam rumpas veficam magno cum conatu. Saepius hunc flrepitum noctu ipfi accumbens maritus audivisfe , mihi jura- vit. Num osíà cranii, ubi funt future , unctuofo balfamo €x mente W';///i l. c. deftituta à vaporibus flatibusq; intra cra- nium collectis ( valde enim eft vertiginofa) commoveantur, ficd; crepitum excitent? Sive num intra cranium aliquid rum- patur? meretur meditationem. ; - OBSERVATIO CXXX. D. JOHANNIS DOLI, De. VERMIBRUS lN SALIVA. ; Erminofa brutorum hepata vidit clarzf. D. D. Chriffia. nus Fromanuus im Epbem. German. Cuviof. Anm. Vl. d? VII. —— VW obf. 1. Vermes in aceto pomaceo demonftravit | foh. Paterfon Hain in eodeus Ano Ephem. obf. ]j. Vermes vomitu Qq reje- kh " Ann (Xo 206 ^ -OssEgRVATIO. CXXXI. B rejectos Excell. D. D. Paulliz: Ana. eodem obf. 234. annotavit: ego - al preterita aftate grasfante dyfenterià epidemicà plures obfer-.—— vavi per vomitum rejectos vermes, ed; in fenibus ac juveni- bus, quorum tamen nullus fervari potuit,fed omnes animam | exhalarunt,absd; dubio ob maximam putredinem & malieni- tatem, quam vermes indicarunt. In fale culinari vidit ver- mes Excellentiff. ac celeberrimus D.D. Salomon Reifelius, vir de mes. . dicinà multum meritus, Fautor & Amicus optimus, ut tefta- tur D. Pazllz. obf. y2-Aunt VI. Ephem. German. | Vermes ferpenti- E formes in aceto Borelles obf. microftop. 1. Vermes in fangvine .— | vidit Nobzlif. Tbomas Bartholinus Anau.1. Ephem. obf. 5o. in hominis | . folliculo fellis W/zeres. Si quis plura exempla defiderat,adeat 7| 1. Aunum. Ephem. obf. 5o. Nemo tamen Medicorum, ni fallor. » verminantem vidit falivam, quam $walbachii Hamburgenfis ícorbuticus me prafente exfípuebat valdé foetentem & vermi- culis fcatentem: fine dubio à fero putrido, corrupto, fordi- dod; ; quoniam omne putridum de fe & fuà naturà vermes ge- L4 nerat, id quod Vir ingeniofisfimus Arbazafiss Kircherus experie 1 mentis irrefragabilibus comprobat Scrwrin. de peff. feld. 1. c. 7. | OBSERVATIO CXXXI. D. JOHANNIS DOLI, j De; VurNERIS SrvEe Fisruts VENTRICULE FELICI CuURATIONE. Ulnera inter alia lethalia nzppocrares recenfet quoda —— ea, quz ventriculo accidunt; quod veró (abfit dicto —. | invidia) contrariatur quotidianz experientim. Nota | eft hiftoria illius cultivori, ex cujus ventriculo à Chirurgo $1 | €ulter exíectus; vulnusd; feliciter curatum fuit. E d Erates —.— De Vurxenis Srve Frsrure VeNTRICULI Ferict CuRAT. 307 —. Francetbalii in Palatinatu inferiore civis quidam panni- -tonfor quandoq; in turri agebat excubias , horasq; nocturno tempore tubà eneà annunciabat, ut in urbibus folenne eft. Is tempore quodam dolorem in epigaftrio fentiebat maxi- mum nihi] exteriüs animadvertens prater puftulam diu jam |" abidem exiftentem , cujus tamen nullam gesfzrat curam. Quid fit? Noctu, cum horas tubà zneà magno cum conatu ebucci- naret, rumpitur five aperitur puftula, ; & lactucam quan prge grefià caenà comederat , ( veritatem dico) per vulnus redde- bat: altero mane , non parum de fanitate follicitus , referebat omnia, nec non monfítrabat locum affectum, Parenti meo Da. fobani Doleo. Pharmacopao ibidem expertisfimo nec non Se- natori civitatis gravisiimo ; opem ab eo petens feduló; lactu- cam enim non tantum ejecit, fed & poftea valdé doom comprimens , alios crudos é vulnere reddebat cibos , aliquan- docremori non abfimiles. Parens dedit pulverem abforben- tem ex oculis caacr. c?c. nec non decotlzz ozuluerarium ex herbis &lignis ; hifce brevi eger priftinam recuperavit fanitatem.. | Teftes funt ipfe patiens adhuc fuperftes, Pater meus opti- ^ mus,aliiq; fide digni Viri. Quis hic de vulnere ventriculi fitulofo dubitabit : E / OBSERVATIO CXXXIL. D. JOHANNIS DOLI, | De LacERTA ÁraTA. Ature fcrutatores agnofcunt duas tantüm fpecies Lacertarum , terreftres & aquatiles, ad quas alatas referendas Te ME hic Hanoviz mihi monítra- vit Clarzf. Dominus Prior Francofertenf f; ex Indià Orientali pue j p has lacertas volare, inftar avium , retulit. i Qq2 OBSER- b | ü er HOT TIS PS (ON NEN TS EAMUS ere D APIS aa NEL ADI ATATO S AN S AN 2 TES X N A, 85d toad T D * P, Tw. Í BE 2 vat OBSERVATIO CXXXIII. D. JOHANNIS DOL £I, De, P | Santis ConNu CEn vr VOLATILIS | |. AD TÁCTUM FRIGIDITATE. B N Cripfit mihi nuper Excel. Da. D. Jacobus Waldfcbmid , Arcbia- | hb tev Hasfraeus , Marpurgi Cattorum | P. P. famigeratisfimus Amicusq; optimus, inter alia fequentia. — Cererzzm j«di- cium tuum de natura frigoris expetos utrum. defendi posftt , illud zn quiete confiflere. — Occafionem dubitandi mihi prabuit cafus quidam | fortuitus : Cum. enin nuperrime fal volatile C. C. vecenter fime. fütore fr«paratem manibus IT atiarem , alteram manum" profundius 2nge. | "rere ( €rat enim 1ngens copa) atenfisfimum percepi fisgus quale | alias in nive contretatà fentimus » in qua tamen ullum reperitur fal. volatile, (? quis dicat fal volatile esfe in quiete? Hxc ille: num particule volatiles inferioris falis à fuccumbente fale in hoc | cafu detineantur, an veró ab aére mutationem acceperit, | curiofis doctioribus enodandum relinquo. ; OBSERVATIO CXXXIV. D. JOHANNIS DOL.EI, De, Nova Dzwr:s CaxrzN:1 EgnuPTIONE | Iu ViRo OcTOGENARIO, 0o/^ M Ulgó dici folet, illos infantes, qui nimirum przcoci anticipatione dentiunt,vix maturam attingere zta- | * . tem;utpluresteftantur Obfervationes apud sebezbizms Plinium dc. & quibus nimis feró erumpunt dentes, longevos | fore vulgus addit; quod fequens confirmat exemplum; Labi- — | tut. N E ze M C! V B Dr DrNTE CAN:NO SERO ERUMPENTE. 309 tur jam annus tertius, quo, viro octogenario D». Burggraffo | Schaumburgenft in Comitatu Nasfovico eruperat dens caninus, | in eruptione hujus novi dentisSenex adeó vehementes.patie- | batur dolores,ut opem meam imploraret. Idem vir fingu- ! lis men(ibus fluxum habet hemorrhoidalem magno cum fa- ; nitatis fuz emolumento , &ad hunc usq; diem fat bené &lauté | etatem agit fenilem.. OBSERVATIO CXXXV. D. JOHANNIS DOLLEI, Des ExENTERATIONE ÁNcriLLAZE HoMorrvsi À BUTIMOT,. /Emoptoicam pasfionem , uti videre eft ;z Epbem. Azp. Tt. Obferv. 4j. cum fangvine fpumofo & florido fine do- lore, tusfiq; excreto curavit Excell. ac Experientisfi- | mus Dz. D. Georg. NV olfeang. NVedelius P. P. Medicus Ducalis Saxoni- eus, Vircerté de Arte noftrà multum meritus. Ejusmodi | hemoptyfin in ancillà 13. annorum temperamenti cholerici hàc in civitate Hanovien(i fervitiis addictà obfervavi, que | tempore matutino fürgens , patre familias adhuc dormiente, ' valvulas feneftrarum aperit , hoc peracto, illa ad hypocauftum. | "altà voce ejulans accurrit ;à quo clamore ejulatuq; herus do- | müs expergefactus ancillam in terrà proítratam fangvineq; | feré obrutam ftupens afpexit; Ego vocatus puellam in fangvi- | ne quafi natantem, exanimatamd; offendi. Cadaver ad fe- | candum ab hofpite peur , hofpes annuit:aperto cadavere fe- quentia notatu digna , multis viris fpectatisfimis prafentibus, | reperi. Abdomen disfectum exhibebat cuncta vifcera optimé ! conftituta, ovarium multis ovis tenuisüimis membranulis | praditis refertum , fiphone intrufo ladeq; per ductum Fallo- Lo TOME : Qq753 ^ planum j * UIS mma pae ere ades e d aon e e iuc reo MC T0 IE VET mM TV *. k^ e I exc ui oye ^25 2568 D UR D " * ? M 7 EE p — OssrRvaTro CXXXVL — : pianum emisío, evanuere ova, quz illuftrant noftram con- ^ - ceptam opinionem, quam de conceptu fovemus. Hepar ju- ftx erat magnitudinis fine vitio, folliculus fellis cotus bile va- ^ cuus reperiebatur, nullam enim (vera dico) guttulam bilis | exprimere poteram : thorax pulmones exhibebat ad nigredi- ^1 nem vergentes , inflammatosq; , in iisdem venam cavam dis- | ruptam , fangvineq; multo fpumofo refertam. Cor fons fan-- | evinis albeícebat, ventriculi cordis , arteriag; magna grume- | Ícentem continebant fangvinem , & vix uncia fangvinis in. | toto reftitabat cadavere. Hifce perpenfis; fi caufam mortis in bilem in fangvinem effufam eundemd; nimis fermentan- tem conjicias , fortaísé haud à fcopo aberrabis. OBSERVATIO CXXXVI. D. JOHANNIS DOLEÉEI, De, Auni FururiNaNTIS Iw PROVISA | DETONATIONE, : Ptimé monet Clariff. D. Schrederus n Pbarmacopea Cbym. E | ibr.2.c. 1. in quo de metallis tradat. — Aere» fulmi- E nans caute trades ne flammam fcilicet concipiens detrízuen- pum inferat y concipst euim promptis[ime » ac deor[um vergens quicquid Jilbflratum , non [ine adfantzum periculo yin fruflilla disyicit : leviga- purus itag, memento [ingulis vicibus parum fumas non ferra» fed ligna. .— Agitando : hoc evenit Pharmacopxo Limburgenfi ad Lhanam unciam integram hujus auri fclopetantis jam preparati in —— mortario piftillo ferreo levigaturo, quod inter lzvigandum flammam concepit , ac detonavit non aliter,acfi bombardam | explodas ; Pharmacopolam ad terram proftratum & in facie. combufítum accurrentes vicini offenderunt, j^ Te j v Dies à OBSER- . z »s. mm^ " (d [a j s DEM L j «81$. OBSERVATIO CXXXVII. D. JOHANNIS DOLLAEI, De» | Pusrra BrirrxNcvr. Ilingvis fit elingvis : Puella civis cujusdam Galli hác in urbe degentis, quintum feré egresía annum, à nativi- tate duplici gaudet lingvà, & eft elingvis, propter enim | magnitudinem, gravitatem ac crasfitiem lingvarum fibi in- | vicem incumbentium rimàd; circumcirca tantum feparata- rum , vix lingvam movere , multo minus loqui poteft. OBSERVATIO CXXXVIII. D. JOHANNIS DOLLEZEI, De. ANu PuERPER A. Oemina militis decrepita feptimaná hác in civitate unà .'* vice tres vivas peperit filias, que intra fpatium octidui - fuperftite matre animam exhalarunt omnes, OBSERVATIO CXXXIX, D. JOHANNIS DOL.EI, De. "HrzprATrE Macuo Er Laripe Cysris FELLEz. | Rinceps Nasfovicus Hadamarenfíis ante menfem catarrho * fuffocativo defunctus eft, in cujus cadavere prater alia reperta fuere fequentia. Hepaár erat immeníz molis 1 o&odecim librarum , in folliculo fellis repertus fuit calculus Uzc.:. ponderis, quem Principisía adhuc fibi refervat inter — rara tanquam juvnógvvor. [ Hanoyid NU'ormatiam ad Dt D, Reifelium , qui eas cum literis mifit. * Vrapielaviam ad Coll, Epbetn, menfe fannare 3672.1 | OBSER« OBSERVATIO CXL. 25 4 3 | Ec SALOMONIS REISELII, | Dbe5 3 VISIONIS DiriMerpps dads Lo * E Vifionis modo olim ftrenué litigatum eft, donec E. Galileus à Galileo fimul cum conftruxisfet Tubos Opti- - cos ad vifum incredibiliter acuendum, detexisfet illum tantà cum diligentià, ut pené oculorum aciem perdis E34 - derit; quem fecutus eft Job. Kepplerus, qui Dzoptricen fcu De- | E monítrationem eorum , qua vifui & vifibilibus propter con- | fpicilia non ita pridem inventa accidunt, An. róm. edidit. Quis autem Confpicilia & Telefcopia invenerit, à Pezro Borella 7 difcamus, qui Zachariam fanfen leu foannidem Middelburgenfem. - civem circa An. r9o. primum, ut Haz; Lipperbey fecundum, concivem primi ftatuit: vel à Gaf. Scborto; qui in. Magia Telefto- - pie Syntagm. 1. cap. 1. asfcrit, etiam fob. Bapr. Porzg fuisfe nota; | deícriptad; obícuris verbis in Magi Nateral. Hinc Renatus | des - Cartes 1n. Dioptrice fa4 1637. edita, clarius nemine Vifionem | demonftravit & explicuit; fuone ingenio an ex vefligiis alio- | rum: quem non tantüm Hezr£czs Reg?zs, fed alii plures, quos | Borellus Citat in. Hifforia Confpiciliorum , pres(o pede funt i imitatly - ita ut ab omnibus hodie recepta fit fententia, de receptione | & fenfione fpecierum in retina per nervum opticum & cere- ] aac iahef brum motum poft reBexirenes varias in humoribus & tunicis, Unde c. Scborrus, qui prater Thomam Hobbes, aliosd; Anglos, d B Chrzffophor. Kolbanfium; foh. Jacob. Heznlinum , pluresq; alios | T meritó laudandus, Mag. lzverf. part. 4. preluf. 4. propof- 4.1 T fcribit, Vifionem nihil aliud esfe, quàm vitalem perception j | imaginis objectorum depict in retinà, | Tuo Dr VisioNIs DisTINCTISsIME LOcO. ^ a Rati ergo habità demonftratione tot tantoramd; Anato- micorum , Opticorumq; eruditorum & Artificum, nihil vide- tur contradici posfe, nihil addi, quod clarius fit, Audebo tamen de diffizüsfima Vifianis loco diftinctius quadam propo- nere & examini prudentiorum fubjicere, qua obfcuriüs, (i funt tradita, ab aliis dicta fünt, vel non fatis ad fenfum telitm | expresfa .. is Unica Opticorum vox eft, verticem coni vifualis debere | incidere in ipfam retinam , non ante, non retró , fi quid de- | beat non tantüm videri, fed & claré & dittincte cognofti qued | H. Regízs Phzlof- Nat. 1l. $. c. 3. &? 4. figuris oftendit. Ego veró fentio , nullum objectum diftindté videri , nifi | eujus radii plures bfifos circa axem coni vifibilis poft verticem | & decusfationem fuper nervum opticum ipfum per tunicam | uveam perforatam in retinz parvum & angufítum locum lati- tudine aliquà incidunt. Idq; probo tàm ex Regulis quibus- dam & Requifitis opticis , quàm ex conformatione oculi, ca- | mere obícurz experimento atq; pila vitree imitamine : de- | nij; à noxà tàm luminis quàm caloris concentrati. : (1) Regulefunt: IL. Nihil diftindé videtur, nifi per axem | directum, qui omnium eft fortisfimus rsdienim fine "— | ne Bids. Unde inter legendum ab unà literà vel verbu- | lo ad aliud ordine vertimus oculum ; unde lufci oculo unico | , diftingvunt, illo puta , cujus fcilicet axem dirigunt ad imagi- | nem: unde aptius finiftra finiftro, dextra dextro oculo in- | veftigamus. IL. Inverfa Objecta appateht feu incidunt inretinam,quod | tam ex natura decusfationis, quam ex ipío apparet experimen- to, fi humores omnes reícifsà pofticà parte tunicarum oculi, | folà fervatà retinà illesà , vel fi rupta fuerit, in ovi membra- | nulam interiorem cruftà lapideà abrasà tralucentem, vel vi- | Rr ? trum Ang. X, 314 ds OssrnvaATiO CXL. - "RD trum globofum immittantur , vel papyro tenui tegantur & opponantur objectis lucidis in camere obfcure foramine | aut ad callum obveríi: quod & schbeizerzs & Schottus eX Kirchero s. — & Bartbolinas & alii quod; oftendunt. Poft decusfationem ve- ró tandem, quz illius eft lex, apparet objecti pictura in lati- | tudinem aliquam exteníà ; cum in vertice feu concuríu radio- rum confufio mera fit, & nihil videatur. llt igitur per axem; non unica illa & media Mathematica linea totius coni vifibilis feu penicilli , ut Kepplerzs vocat ; fumenda eft, fed plures fimul compreheníz , ut latitudinem qoe faciant; ita & pastium hic non Marbemarteum ; led Phbyficum & fenfibile intelligendum. eft in latitudine & quantitate quádam , quod in remotá diftan- tia magnam aliquam imaginem & planitiem comprehendit, plurimosq; diffundit radios, Laticudini itaq; axis & radio- — rum proximorum decusfatorum füufficere retiaam nudam feu. opticum nervum ipfum ad diftinctam vifionem credamus uti ad confufam & minus attentam collaterales radios in latera. retina vergehtes. | ; (1.) Conformatus eft oculus prudentisfimé, vea fiqui- | dem perforata eft fuper opticum nervum , qui folà retinà, -, expanfione fcilicet medullari nervi dicti, tegitur, ut tanto felicius fpecies receptas ad unionem nervorum opticorum; hinc ad cerebrum , anime fedem, deferant. ; Nervus deinde opticus non in medio, ut hactenus ple- risq; creditum , oculi, feu dirccté oppofità pupillz aut corneg parte ; fed ad latus verfus nares utring; infertus eft , ut Gap. Schottus Mag. unvverf. part. 1. pralaf. opt. 3. fig. t. lconismi:. mOn- [irat addens quód meliores Anatomiíle obfervarint , quos tamen non novi, cum & princeps Anatomicorum T. Bartbo-. linus in Reform, Anat, doceat, nervum hunc opticum in cen- trum cornez esfe infertum parte pofticà ; qualiter etiam abbas — | Mariotte Divionenfis Aor. Philofoph. Societ. Reg? za Anglia An. 166g. m. ADCCANCOERURCg TRISTE LL AG CENE THAM RS Rhe e OR E DUARTE ONE Dr Viros Diieriesnux I Loco. ny | enum. 35. fxpius obfervavit, nervum opticum nunquam exacté refpondere medio bafeos oculi i. e. loco , ubi pinguntur ob- jecta directe infpecta, & in hominibus eum esfe paulo altio- rem, & fitum esíe nafum verfus: quod fine dubio & Cartefits Beatveni: , qui in Prznczpii s Pbilofopbicis , figuris pluribus in- | fertionem hanc lateralem depinxit. (.) Camera obfcura nihil aliud eft, quàm oculus artificialis & typus vifionis, ut eculus camera obfcura naturalis. Hinc illam non TEE quàm ex oculi ftructurà posfumus perficere, qualem giganteà formà domi mez fervo , hujus veró functio- nes non evidentius quàm per camera apparitiones diícere. In illius autem pariete albo diítinctz apparent imagines re- rum non ante nec in concurfu ipfo radiorum communi, fed poft illorum decusfationem in interfectione determinatà cla- rids vel obícurius, prout objecta externa in directo axi fita funt remotitis vel propinquius; ;ita & in retinà & nervo opti- co nudo.' Hinc fepe citatus Scbortzs , quando praluf. opt. 4. propef. 4. de fufficienter dilatatà bafi inversà in determinatà diítantià retinz à vertice conorum locutus , optimé conclu- dit; fic nobifcum faciens: Itad, fi Jf vertex 1d ant. fetlio comi 1n- vei HITRES props2qua VEYIACI ; AUI Dis remota 4 QEYIHCE » Ie TBRIHGEAY 3n retina nnlla fit vsfto , ant nonnifi obfcura (» confufa. (4.) In pilà cryftallinà aut globo vitreo aquá pleno pro- pinqua videmus objecta magna & erecta ante concurfum re- fractionum; in concurfu nulla; poft decusfationem & verti- cem in debità diftantià & proportione invería & diftincta: ita . fit in oculo, qui globus eft plenus humoribus, in quibus uf & nd unis diverfis quamvis refractiones variz pro unica tamen valent, radii colliguntur quidem, fed & divergunt i ite- gum in hene: nervum feu retinan, e r.a (5) Noxa 316 OnsEhv A TiO: CXLL. "1 (s.) Noxa hac eft. Per axem directum & concurfum 1 T diorum moveri quidem vehementisfimé nervulos in retinà | expanfos concedo : fed & co ipfo nocere maximé oculis,fific inciderent, five luminis five caloris vehementis radii concen- trati. Vel enim fenforium obtundent nimia luce, vel ad- urent calore. At contra fi in axe quidem duode od poft verticem difperfi fuerint quodammodo radi luminofi , no- cere non posfunt propter minus lumen. Cui fini quod; Na- tura profpexit per pupillz foramen dilatabile, dum illud in luce majori coarctat, ne nimii penetrent; vel dilatat in-te- . nebris , ut plures intromittantur radit. Poteft tamen fortasíis etiam Reg;7; & asfecIz excufari nu explicari fi quod de unico puncto directo ejusq; collateribus radiis fentiunt, de pluribus fimul punctis objecti , ejusdemd; in orbem protenfis radiis intelligatur, quod tanto fortius mo- vebunt nervi optici expanfiones, quanto acutius in vertice coni fui incident in retinam.. Cond. mta. (a7 $42. OBSERVATIO CXII. D. SALOMONIS REISELII, De. VALVULIS Ix VEgNA Cava Sus Dia- PHRAGMATE, N ftructura Machinz circulatoriz mentio facta eft valvula- : rum in venà cavà fub diaphragmate agni obfervatarum à me I. Aprilis 1652, qualem paucis ante diebus conftitutionem in ove inveneram. Earum figura hac eft. I A. fecoris pars [rna. B. Veza cava fuperius znferiusd, abfcisfa e fa. CCC. Membraunla tenussfepog ad modum valvularum Kx dif ributioni amorum in zpfum jecur prafetla » qualis e. € in vamnulo videbatar efe. DeTars | EL. E. P A : 24i D M3 p rz z rm. Tm o re m aa LZ T. a m PS LL LZ LL 7 rur aaa as a a 2 IZ p T : AA na RU EA € —Á— — À—X ——— TRO PUBL E uis E . pr Mumr Vivo IN ConPORE HUMANO. — 37 «D. Pers refetiz diaphragmatis. E, Veza port&. [ Studgardid Vratislaviam ad Coll. Ephem. tuenf. Maj. 3679. ] OBSERVATIO CXLII. D. SAMIUELIS LEDELIT, De. Munre Vivo Ix ConronrE HuwANo. * Uinquennium fermé eft, quo milites Svecici in Po- y meranià herentes, viciniam noftram & metu & motu i implebant. boues elapfis men(ibus vafa colligebant, priftinas revifuri fedes, ubi in promovendo abitu Vafalii Bran- deburgici cum. fubditis promptisfimas ferebant manus. Ho- rum numerum complebat VERUM rufticus Mofavienfis Yn Marchia , vir quadratus & vegeta «tatis, exportans cum militibus uten- filia. Aliquot milliaria emeníus nocturnam quzrebat re- - quiem in tuguriolo ob celum pluviofum: hypocauftulum in- quilinis vacuum fcatebat multitudine murium, fed his ne- gledis terrà proftratus, lasfus viarum & loin rufticus fomno corripiebatur. Ore dum ita ftertit aperto; (pro ma- . re Troglodytarum ) irrepit mus, quod pro Íomnio reputat fomno fepultus. Lethargo difcusfo mané furgit , priftina munia obit;íed malé habet, inde putans fuam esfe nialaciam, quod gravius onus foftinuerit, parüm cibi asfumferit , etiam Ífüb dio aliquoties in itinere jacuerit. Aft coitudi indies aggravefcit ; accedunt lasfitudines fpontanez, cardialgia, do- lores inteftinorum, fluxus alvi, fitis, atrophia, comedit ta- men, & fopito quts etiam dormit. Iaterim labafcunt vi- res de & tandem obit. Ultimà ante obitum feptimaná mus vivus per anum exit, & dein fruftum, velut inteftino- E Rr3 rum, n$ WD OssrhvATIO CXLTI rum. Latuerat hucusi; caufa morbi, quam putabat agrotus- di elevationem nimii oneris, & inde interius rupturam. Ad | nobilem illius loci curandi gratia vocatus, cum antidhac mi- | hi notus esfet rufticus , invifebam , illiq; quoad caufam mor- bi confenticbam , motus doloris perfeverantià , atrophià, fii, . fluxu alvi. Corpus jam evacuaverat copiofisfimé per venz fectiones & purgationes, absq; ullo levamine : dabam itaq; potionem vulnerariam, fed dolor cuim fluxu alvi videbatur augeri, ideo intermittebat omnem medicamentorum ufum, | prognofi relidius. Si nobis fuisfíet cognita muris prafentia in principio, fortean, DEO benedicente, curari potuisfet, vegetus aliàs & fatis robu(ítus. | Sed quis fagacioris naris me- dicus poterat in urinà olfacere, murem esfe apud aegrotum. Mirum certé eft, murem per novem menfes in corpore vivo | vivum extitisíe : mirum inteftina cum abdomine non perfo- ràsfe , cum exempla nobis fuppetant lumbricos illud fecisfe : mirum per plures evacuationes ave «g) x&cm inflitutas mu- rem non prodiisfe. Coeterüm animalia viva in corpore hu- mano varia inventa esfe , obfervationes medicorum teftanturz ex utero mulierum mures, glires, pifces; aves & infinita alia. — prodiisfíe , eedem etiam ferunt: aít murem vivum in corpore — hominis vivi tamdiu latuisfe, & tandem ante obitum aegroti naturaliter , ( nam per fafcinationem quz fiunt, huc non per- tinent) vivum prodiisfe non legi ; ideo curiofis exhibere ope- rz pretium esfe autumavi. —4z7o III. Ephem. Germ. cur. obf. fj. exhibul /Juftvi Natura Curioforum Collegio hiftoriam ancillae, qua numero plures cochleas vivas vomitu rejecerat, cujus hic. mentionem facere ob aliqualem argumenti Áimilitudinem | non inconveniens esfe duxi, 4 OBSER- poc aa019)56 5 OBSERVATIO CXLIII. 5D, SAMUELIS LEDEEII, Dco Rawura Viva DerecrurrirmA. Raneas vivas fine noxa fuisfe deelutitas , Medici fcri- bunt, experientia comprobat. 1n Picà, morbo fic *-dicto, pifces vivos fuisfe comeftos, prater alia inani- mata, ut calcem, arenam , carbones, carnem crudam, ipfe novi, & in Difbutatione inaugurali de Píca feng habita, aliquan- tulüm disferui. Jam placet hoc feftivum proponere, quod ante novem annorum trieterides in aulà Szgzezezdi Seifarti, Co. mitis à Prommt »Sorg Lefatorum accidit. — Alebat hic heros p. mn, aulicum facetum , pandi & latislimi oris, qui diverfa vafa ca-. pacia absq; ullà moleftià aut remorà ori intrudere valebat, Aliquando lactuca adponebatur inter epulas, in quà jusfu no-- bilium tüm prafentium & convivantium quifpiam ranulam "abfcondiderat : ne veró res proderetur, aut filum harum fa- cetiarum rumperetur , fponfionem nobilis cum modo lauda- "to aulico in(tituit: fe velle joachimicum feu vallenfem folve- 1€ , fi posfet magnum cochlear ( illic loci vocant eitien 9Xobm- éóffd/ womit bae S»ide von ber CXild abgenommen mirb) lactucà repletum ori immittere & deglutire. — Hic fpe lucri alle&us promittit minifterq; ad hoc inftructus cochlear la- &tucà gravatum porrigit, porrectum alter corripit, correptum . ori adplicat & helluonis inflar deglutit, non attento, quid | fübfuerit. Nobiles, facta comeftione, cachinnis excipiunt - hunc milonem, & aperiunt ; quod MERE vivum deglutierit. Ille naufeabundus conquerebatur de cardialgia , & diris de- vovebat asfidentes, quod in mortem ejus confpirárint, qua jm esfet ante fores, Conyiv& bono animo esíc jubebant ; porri- m wu j S deti M VU de ero. x 310 OssrznVATIO CXLIV. * porrigebant poft exantlatos labores debitum premium » im- | perialem nempe & culullum vino Hifpanico repletum, cum | hac admonitione, ftrenué biberet, ut ranulam enecaret; quip- | pe cui áqua esfet vita, vinum mors. —Obtemperat loben | fimé , bibit fanitatis addis) & deguítato nectare urget itera- tionem , continuatam ad Tiv cepe fümmam. Portatur in | lectum, relinquitur vino fomnoq; repletus, dormit per plures | horas , tandem furgit ad munia, & poft copiofam alvi folu- . | tionem priftinà fanitate fe gaudere profatur publicé. Nil | mali exinde in eum refultavit, nifi quod eum in hilaritatibus | fubfannàrint hoc adjecto Sarcaímo : Hic potis eft concoque- | re viva animalia , cave ze te devoret. OBSERVATIO CXLIV. D. SAMUELIS LEDELII, De, j Carcuro Sus LiNGvA. Egit hic Grzzberge honoratior foemina , que quamdiu |. hic vixi, (vixi autem per decennium) fingulo vere | & autumno de dolore fub lingvà cum motu lafo | conquefta eft. Ordinavi varia dolorem demulcentia, qui |. etiam fopiebatur. Intercurrebant abortus aliquot, etiam |. exclufio foetus mortui cum retentione aliquali lochiorum.. |- Hoc praterlapfo anno,initio Martii accedit iterüm priftinus |- ejus lingve dolor, adeó vehemens, ut ad anodyna & narco- tica confugiendum esíet: adponimus emollientia, cum lin- |: gva admodum tumeret; quid fit? lingvam dum movet; pro- |- rumpit lapillus inftar nucis avellanz,cum intermisfione do- |- lorum, & plenarià reconvalefcentià. —Calculum fibi fervat |. fkxnino fandté, utpote tàm diuturnorum dolofum autorem. |. Placebat nonnemini hunc lapillum vocare Razulam lapideam y | - ali |. Dr CALCULO Susp LtNGYA. | 3t 3m tamen Practici calculum lingva indigitant, quale exem- plum habet Foreffus lib. 4. obfervar. Zacut. Lefrt. de Pr. M. adu. (ib. 1. obfervar. 72. Talem calculum fub lingvà latitantem Vratislavie ante annum Civi cuidam etiam extractum fuisfe | memini, nec fpongiofa lingvz caro poteft impedire genera- , tionem calculi, uti amarisfima bilis veficula generationem - vermiculorum non impedit. OBSERVATIO CXLV. D. SAMUELIS LEDELII, De; LEER Iu Bovre DirsgnupPTA. N diftrictu zellichiezft alebatur bos faginationi deftinatus, nec fpes dominum fallebat, bove probé impingvefcente,. Obfervant interim domeftici per aliquot dies bovem non -emifisfe urinam , rem domino aperiunt, qui metuens bovis interitum accerfit lanionem, & jubet mactationem.. — Aper- . to abdomine tota cavitas invenitur aqua repleta & vefica . disrupta, ceterüm omnia vifcera erant fana ;bosd; (atis obefus. ; Cauía hujus disruptionis erutu difficilis, ob przpeditam exto- , rum infpectionem. Disruptionem vei ice in homine esfe , periculofam , imó lethalem , nórunt Medici,illudd; compro- , bant exempla corum, quiprz intempeftivo runs urinam diu- tis retinentes; fibimetipfis exitium accerferunt ruptà veficà, - OBSERVATIO CXLVI. | D. SAMUELIS LEDELII, P". De, Nuck VoMicA Er AnsEN1CO Cau1 Ix NoxirIS. | JA primi fubfellii esfe venenum, lippis & tonfo- ribus notum, Hinc in quibusdam Officinis Pharmaceu- Ss ticis Aun. X. j - 2 3 - 4 MN EE dEL. i cv L'OURLE LEARN Cp E 5» i - CN LE ne, 4 is. m$. gu | s OssrRvATIO CXLVIH.. E ticis capfula , que continet arfenicum , ita reperitur infignita : | Cave , arfenicum ines. Nucesetiam vomica (bie StáBen-2eug- [cin ) canibus felibusd; paratisfimo exitio funt. Dabamus cum. Barone cuidam cani venatico numero plures nuces vomicas in diverfis cibis, & nihil nocebant. Amicus quidam à vicini |. cane moleítabatur mille modis, erat autem molosfus, jube- |- bam, ut confugeret ad nuces voricas, at canis fine noxà eas | devorabat: fpe noftrà fic elusà , porreximus arfenicum, fed | & innoxié tertià vice adfumfit , & ne culpa in arfenicum redun- |. daret , é tribus diveríis locis procuravimus. — Veneficii fufpe- | ctum cum haberent canis dominum , & hic aliquid veneficii fübesfe (tatuebant, an autem naturaliter fieri potuerit veneni hujus adfumpti concoetio innoxia , curioforum judicio expóe nitur. Interim homini nocuit arfenicum exterius adplica- : tum in ulcere, uti annotavit Tezveliu: ín ternario bevoardicor, | p.256. item. fumus arfenici Pharmacopolz, annotante T/mae |. 9$on Güteen-Slee E. VII. caf. 11.5. M OBSERVATIO CXLVIL.- D. SAMUELIS LEDELII, | De; "m GrMiNA Mora lw PREGNANTE. || Obilis foernina iu diftrictu Grzz/ergenff ante quadrien- |... nium , impletis imprzgnationis menfibus , partu ex- | Tribus horis interpofitis fuecesfit mola carnofa, durisfima , | fatis crasfa , cum copiofis(imo fangvinis fluxu, etiam talit, quem | clufit puellam fatis vegetam & adhuc füperftitemz |. vix medicamentis efficacisfimis poteramus inhibere, Fluxu |. altero die fubfiftente, iterum conatus excernendi aut parienw |. di adeft, & excludit puerpera adhuc aliam molam , minorem | quidem primi, attamen ctiam carneam & durisfmar. In |. prima | | Dr GrMrNA Mora IN PRECNANTE. $3 |. primà apparuerant lufü nature aliqua rudimenta capitis, oris & oculorum, fed reliquum informis caro. Non impuné ta- men ferebat nobilis hzcce tantos nature conatus , fuccede- bat enim febris ardens, quz in primá, ut dicitur, herbà füffo- «ata, de(inebat in tertianam intermittentem per tres fepti- manas prolengatam , DEO benedicente,, noftrod; confilio tandemextirpatam. Illud erat notabile in hoc fübjecto, quod Jaborárat picà, virgo quatuordecim annorum; & pro cibo adfumferat calcem in parietibus avidisimé per fex menfes, usd; dum fuerat maritata. Ingentis molis esíe curare molas posfem proprio firmare exemplo, fed quia integrum ew 9:G conftitui exarare rratlatam de zsol4; fufficiat hic aliquid de- libasfe ,, i OBSERVATIO CXLVTII. D; SAMUELIS LEDELII, CaNTHARIDIBUS Nucus ÁPPLICATIS VEgsiCcE Nox1Is. Ritum eft in fcholis medicorum, cantharides vefice nocere tàm intrà, quam extrà. Ínterius exhibuit quifpiam Pfeudomedicus ad 4racbiza: dza: cum fcinco | marino , & radice fatyrionis, nobili cuidam pro medicamen- ! to aphrodifiaco , & pro veneris ftimulis irritavit fpicula mor- | tis: prater enim in(atiabile coéundi defiderium , accesfit tu- | mor fcroti , & deficiente femine exiit fangvis, zgro undeci- | mo die mortuo. — Nil contra hoc valuerunt generofisfima il- luftrium medicorum medicamenta, De nwosgari; equidem | ultra fluvium T/;fcém habitantibus referunt medici , quod | innoxié devorent cantharides pulverifatas ad decem unicà ' vice; fed cum fint quadrati, & folide natura hi Hungari , non | Ss imis T^ WU TUE V LCIUN S Uo PMBUTSEUUI S INCHES MTM Mo TO RATES NUN GNO ERE TERR SA IRSE 324. | OssERnvATIO CXLIX. | h. imitandi. Exhibentur equidem cantharides interius fatis fe- liciter in fuppresfione urinz, & gonorrhosá virulentà, fed cauté, InPraxi plus quàm ducenta jusíi applicari veficatoria; nil tamen incommodi fenfi, licet femper bafin medicamenti. veficatorii conftituerint cantharides , unico hoc excepto. La- borabat eruditus ophthalmià humidà, prater evacuationes | folemnes & alia ad rem facientia medicamenta, refugium etiam noftrum erat ad veficatoria in nuchà. Qunamprimüm masía fuerat appofita, fentiebat egrotus dolorificam urinz retardationem , quz continuabat, usd; dum vefice erant ex- citatz, & emplaítrum veficatorium detractum. | /£grotus (ibi relictus nil boni ominabatur; cum jam prater alia fymptoma- . ta etiam moleftaretur dyfuria. Rem mihi advenienti expo- nit, & meticulofus, prognoftico attendit : fpe erigo, & que fit virtus & indoles cantharidum , enucleo ; hocd; raró accide- re asfevero; quo contentus priftine demum reddebatur fani- tati, fummo Archiatro annuente. Idem annotatum reliquit Tinmgu: 4 Gülben-See caf. Med. lib. VII. caf. zr. OBSERVATIO CXLIX. D. SAMUELIS LEDELII, De SaANGVINE HuMANo EPILEPSIAM NoN CuRANTE. tos k .- Aria ad Epilepfiam remedia in foro occurrunt medi- | CO. Lac capri, (quod rarum) quem nutrivit perr. Azdr.. | Mattbiolus ,appriméEpilepfiis infantum profuisfe, alle- | gat Bartbolinus in cifla medicá Haffsienfi p. m.zjr. Nobilis ut ex». | x pertisimum commendabat remedium cor corz;cis pulverifa- | tum, alius cor cory; ita przparatum. | Nonnemo »argaritam | aut unionem gallo gallinaceo loco tefticulorum exfectorum | | | impo- | , Dr SawcviwE HuMaNo ÉrngPeAM Nox CuURANTE. 33y "imponit, ibid; per annum relinquit: elapfo anno, ftatà , quà impofuit, horà , eandem eximit, putat; fe fic habere exper- tisfimum inEpilepfià arcanum. — Esfet amplisfimus fcribendi campus , fi placeret catalogum condere medicamentorum. antepilepticorum. — Aliqui commendant | fazevinem decollati calidé asfumtum : quid autem circa ufum hujus obfervave- »rim,fübjungam. Bibebat sere epilepticus fangvinem decol- lati calidum, fed absq; ullo notabili juvamine. Alius morbo n caduco laborans ibidem , eundem bibebat fangvinem, &ter- 5 tio die obibat. Non ita pridem decollabatur hic Grzzberge | juvenis eufarcus , boniq; habitus, bibebat fangvinem in decol- - fatione fcutellà exceptum calidé gemina epileptica, fefeq; , ut * "methodus hujus cur requirit ; bené curfu commovebat: una —maufeam cum cardialgià incurrebat , epileptico infultu iterim flato tempore ingruente : altera majores & crebriores jam fuftinere cogitur paroxyfmos , quàm antea, ficj; in utrád; ef- ES fectus erat fruftraneus. — Seunertus lib. 1. part. 2. cap. 31. med. prat. Nic Julpiur (: . quzftionem movet, an ufus fangvinis humani conveniat in "de . Epilepíia? negandod; refpondet. Ti»sws 4 Gülben - Sfce caf medicin. lib. VI. caf. ts. annotavit quid nocuerit fangvis tauri- | nus, item anferinus forté fortunà hauftus , cur non noceret '— humanus ? Sed vulgus qualia non tentat remedia..! Dre OBSERVATIO CL. Lt D. SAMUELIS LEDELII, ! Cra Tol UnrN c INcoNTINENTIA REMEDIO. b Rafentisfimis urine incontinentiam curantibus reme« diis merito accenfendum esfe pudendum fuillum; quod M. p. Dz. D. Melleabroccius Ann. M. Ephem. Germ. Cur. obf. 21. come 1 mendat , fequentia teftantur. Foetum excludebat mortuum ] | 953 merca- 1 26 CONSSERSGIOUDDE. conc o e mercatoris Grünbergen(is uxor cum partu diffcillimo, & tali — | qui etiam vefice mufculos lzdebat, ut urina fponté flueret. — Poft debitam evacuationem corporis & uteri; dabam pedendzm fuillum asfatum & pulverifatum cum pauco faccharo dulcora- tum, & felix eventus comitabatur confilium datum. Alia — femina laborárat incontinentià urinz per rj. annos, fed huic nil auxilii erat ab hocce remedio, quia malum erat invetera- tum. R»fHico Schertendorffenfi , qui etiam per fexennium invo luntarié emiferat urinam , hoc ordinabam, aliquid equidem levaminis videbat , fed malum non tollebatur penitus ob can» dem forté rationem. Principiis obfta..- OBSERVATIO CIL . D. SAMUELIS LEDELII, De, : PnRasENTANEO HgwonRnHactrz REMEDIO. - WX cor DSAMREITSRUOUNS "m JN wet MEM IL CU MET NS LHP Abri ferrarii filius 18. annorum fcorbuticus, corripieba- | tur fluxu narium tali , qui minabatur mortem. Poft adhibitionem plurimorum remediorum vulgarium in casfum , me tandem accedunt, jubeo fectionem medianz cum julepo, & pulverem aluminis crudi cum lacc. p. p. Herrodié Ann. 1. Epbemerid. Germ. ob[erv. 24, notatum , & fangvis ftatim fub- h ftitit cum zgroti reconyalefcentia & adftantjum admiratione — - füummáà. Eodem modo curabam Affinem meum Sorz feli- cisfimé , cum ob motum vehementiorem fangvis impetuofis-- fimé per nares lueret. Idem remedium fenfit efficacisfimum fob. Fr. Vogel , Pharmacopola noíter. Hic tolerare vix poterat doleres dentium acutisfimos , ideó jubebat extractionem mo- laris, fuccedente tanto fluxu fangvinis per alveolum dentis, |. ut plané debilitaretur. Adhibebat Chirurgorum, barbiton- |. forum; balneatoris remedia; & fluxus interdüm fübfiftebat |. ut. 3 pr PRESENTANEO HEMORRHAGIE RrMEDIO. 37 - oa eó impetuofi ore motu dein flueret. Quatriduum abiit; - indies zgroto debiliore exiftente fluxud; continuante, Tan- dem meum expetit confilium morti vicinus , ( putárat enim. hanc curam pertinere tantüm ad Chirurgos, non Medicum) - &ftatim impero hunc pulverem: fangvis per rz. horas emanet, tandem redit, jubeo iterationem; & levem venz fectionem cum julepo ad fangvinis aftum podtctub omit ftatimd; | fangvis emanfit cum plenaria reítitutione.. [ Granbergá Vratislaviam ad Colle. Epbem. meuf. Octobr, 16 75.) OBSERVATIO'CLII. IB — D. DANIELIS LUDOVICI, UN De, Cinca HarNiENSEM SrvpPricuM LronoREM OBSERVATIONES PARTICULARES, Ccepimus Hafzi4 fub praecedentis anni 1678. princi- pium, datà fic occafione per Serenisfimi noftri Lega- tum Dz. Przefchbench 4 Lindeuhofen, famigeratum illum | P. Hacquarti nunc Jigsorem flypticum. | Et cum de effe, ex- terno fcilicet, fatis conftaret, quodq; promisi $, licet expe- -rientes nonnunquam deferuerit, aut aquà faltem fimplice; albumineve (referentibus in AUi; Hafeienfbus miftellaneisd, Exercitationibus Magnis ilis Bartbolinis,) fuppletus aliquando | buerir, de catero tamen ut plurimum, fub competenti adhi- | bitione fatisfecerit ; proinde potius ulteriori ingredientium , ! minüs adhuc tunc fecundum numerum proportionem; de- | terminatorum perquifitioni dicare voluimus; in commune , poftmodum collaturi , quz inibi forté fpecialius obvenisfent: de internà veró exhibitione tantifper fecuri; non .tàm ob intermixte venenofitatis cujusdam traditionem , quàm. opia- torum (ceuriorum; adfiringentium in venus | pedtorisii, COMM | i (quó | 1 ] aW OssrnvaTIO CLI.- ds w (quó modó laudati D. C. Barrbolini obfervatio de Hoemoptoicà pertinet,) affectibus prafentiorem (pre hujufcemodi ftranz gulatoriis,)fíufficientiam.. Nam quod quidpiam; feu coch- lear ejus, aliquando citra notabiliores interaneorum turbas datum foret, preterquàm quod oppidó fic minueret veneno- fitatis fufpicionem , id propter inhzrentis vitrioli ( mage for- - te martialis remisfiorisd; ) paucitatem , aluminisd; re(trictio- nem,in robuftiori forían fimul ventriculo , contingere potuis- fe conjiciebamus. Senarius autem numerus in liquore adeó | limpido , eád; ftypticorum diaphanorum , aut perfpicuitatem mixturarum faltim poftliminió non pervertentium paucitate, haut parum hinc fiebat dubius, Pacb;u»» in memoriam revo- cantibus, qui occultationis gratià longé plura, quam Hiera ejus requireret, olim contudisfe dicitur. Unde perreximus in fuüfceptà perquifitione; donec aliquanto poft p. D. N/ebergms, | Med. Cxfar. librum de liquore ftyptico, fub Aschore fanciatorum ánfcriptione edidisfe , in Germanicarum Epbemeridum Anzo ollave legeremus. Et cum eodem tempore habitz pasfim fuper in- gredientia conjecture indies magis fimul confirmarentur ; in- füper etiam per femeftre, Serenisfimos fecuti, domo abesfe: teneremur , fepofuimus collectas tunc obfervationes; usd; dum «gré tandem tamdiu defideratum libellum nuper nancifce- remur , per fangvinis naturam ac generationem , ad ejus chi- rurgicam quod; confervationem , ( medium cum applicatione | fuà perfpicué tradendo) ducentem. Quod fi compendifa-. | &um hic retulerimus, cum liber hodied; hifce in locis fit ra- | rior , operz pretium videmur facturi. "m EB I Conftat itaq; Viri Excellentift. liquor vitrioli ue. aluminisá, 3 cujusqs Zibrd dimidia : folvuntur per ebullitionem in phlegmatis | itr. libris qnatuor , remotisd; in fundo concrefcentibus cey- | ftallis, reliquod; filtrato , fingulis ejus libris drachma »na oles | vitrisli permifcetur. Applicatur autem quintuplicatis fpleniis, |: : | probé | TERT IT ; Las a Cinca HarxieNs. Srr?TIC. LIQUOREM OssERv. PARTIC, 3:9 oc 5————— B DÓ € | probé eo madefadis , & fub competente deligatione per dies aliquot, ne Wee (ftatim quidem coagulati) cruíta perpe- ram detrahatur, fic relinquitur, vulnere perfecté fübtus cu- rato. Intus autem unà, fi placuerit, pro facilitando effectu, exhiberi posfe putat pralaudatus Author, folutionem Terra frgtll. cum ozrrzol; , vel etiam aluminis atq; vitrioli conjunctim de- füllatorum fpirit« paratam 5 utpote zzzüzrz terre catecbz, (imi- | hbusq; longé prafentiorem. | Hzc ibi Vir experientisfimus. Quibus , & forfan aliis nobis nondum viis , an noftras quod; fuper Hafzzezfez feorfim habitas obfervationes nune demum füperaddere queamus,, equidem diu hafitavimus: tandem ta- men nihilominus particulariorem potiorum hic circumftan- tiarum confiderationem iis faltem, ad quos, remotioribus | precipue in diftrictibus, is in fpecié vix vel nondum pervenit; |. futuram putavimus haut plané inacceptam.. : Color proin erat diaphanus, fed aquà fimplici aliquanto | obtufior; precipue fi vitrum fimile viliusd; foret: non aperte viridis aut. coerulefcens , vitrioli cujusdam praefertim nativi; ! 4n faturatà hinc aquà, (olitarii vel fupereminentis index. Odor nec ut recentiorum vel per asíervationem minus alteratarum folutionum vitriolicarum ; nec tamen etiam phlegmatis vitrioli vel aluminis ( vehementiori denuo calo- | ri haut expofiti , ) inftar : fed ut duorum triumve dierum plu- ' vialis. An ulterius rofacei quid miftionis initio affrictum . fuerit, (ut occultanda odoriferorum tingentiumve pauxillo | quod; obnubere folemus,;) ex emortui jam, & é longinquo - «. quafi perceptione conjecturali faltem , nunc quidem determi- |, mare nolumus. 'Sapor deprehendebatur nec pure vitriolicus , ( martialis | aut adverfior venereus;) nihilominus nec puré folum alumi- 1 ofus; fypticus interea ; & fub qualicund; vitriolici illius dul- Tt coris j|! (OAM. X. yo | Drei CLIL. €oris nota, mox in Mibi acoremgj talium cum dedans | Pondus, ni lagenula ( de meliori luto adeó fer: non | fida) aliquid improportionaliüs, ( quod tamen vel externa H efflorefcentie defe&u tantifper non exiftimavimus,) abfor- | buerit, erat collata aqua fimplici intantum gravior,ut vitrum quind; ejus uncias capiens; dimidiam nm i liquoris admit- 4 teret, | Quod, quibus & quantis € contentis fieret amplius i in». 2! veftigaturi ; evaporarionem primitus tentavimas; fex (pro faci» | liori compatationc) ejus uncias in patellà vitreà fuccesfivé , 2 vwegetiore tamen fub finem ( cum zgriüs nec fine acidi cüjus- | . dam perceptione ultima expiret humiditas) calore exhalan- | tes, ad eam, qu£ in ejufcemodi concrementis haberi poteft, : Eu. Proveneruntd; inde adítringentis & ( inter quafi | corulei nonnullibi aliquid ) vir idefcentis coeguli drachma qa enor : feré cum férapulo dimidio. j Exiccatum & guttis, lateribus vitri fortuito adhzrentibus, Jal ocbrei coloris s aliud praterea albicantius, in repletioris ad- huc vitri orificio interius concrefcens, (utrobi; primo qui- | dem fubdulce, hinc tamen ftatim ftypticum , demum; quafi | ferrugincum,) hic tantum inter accesforia funt: quemadmo- | dum etiam inftillati cultro tantilli liguoris concrementum; fuper mediocrem ignem; poft brevem & fere aluminiformem | ebullitionem remanens ; guftanti ab initio czecum mart. fncchas. i! rinm inde fatis quid MS metallizansd; referens, 0 E Quo proin circa pondus conftitutivorum esfemus cere | tiores, Pracipitatiauem infuper adícivimus: atq; hinc fex dicti liquoris unciis, inftillabamus unam Alcali (ex ana z/r atdy: &artariinvicem detonatis,) in aquà fimplici disfolutam,& fltra- ! tione à terreftri fuà materia Íeparatam : quo fcilicet per alca- | linum j Ce - | |... Crea Harwress. SrrvrtC. LiouoREM Oscenv, Datrte, sy Maas: - 200 CIO UU ESUEESRSERECNSCDFNETSCNEEN CE GE MMC Li E E PUTA * Vinum prezdominium eo certius fecuriusd; pesfündarentur- omnia, -Exoriebatur (ic, fi confertim id fieret, ebullitio fat X valida , cum fatifcentis quafi 494€ regie cujusdam odore: fun- : dum veró petebat masía , pingve-quidpiam , aut algmizis per dictum oleum tartarí przcipitati , liquerisve filicesm Gl. conglo- meratum crasíamentum exprimens; albicans primitus, hinc affusà copiofiori aquá, concus(isq; inter fe omnibus , faturaté E (inter tenues quosdam tunc coerulei gyros) virens; eparata demum (per edulcorationem quod; accedente ) humiditate, - polt exiccationem pz/verem relinquens crecegm, ipfo tamen Witrioli Martis factitii creco longé vividiorem , mole diffufio- rem quàm pondere, quod drachmarum. duarum & fermpalorum duorgz; cum dimidio erat. | Collectam veró predictam (falinas tàm ipfius liquoris; -quàm przcipitantis quod; alcali particulas continentem ) aquam poRmodoó lenté exhalantibus, proveniebant ficci, & rartaro vitr. longe magis lixiviofi coaguli defuper fpicei, de -€ztero ex albo virefcentis drachmae novem cum dimidia; adeod;s . detractis alcali drachmis feptem , duobusd, firupulis, ( quia terre-. "ftris ejus fubftantia filtro feparata, cum ibidem abforpti falis | tantillo , facile ferupulum unum excedit;) particularum falina- | rum liquori ftyptice propriarum 4rachzae deg » feruprli dno. —* Quodautem v. g. guttis octo vel decem aqux fimplici tri- - "bus unciis in(tillatis, invicemd; ( cum 1(tz prius in fundo con- glomerentur,) concusfis, totum lactefcentem colorem indue- rit, parum hüc fortasfe conferet: fingularius erat, quod poft - femeftre demum domum redeuntes; 1n refiduis adhuc quinq; prater propter unciis invenerimus ad vitri feré fundum ex- | panfum aliquod, liberé natans, crasfioribus aranearum telis in molendinis (imile, colore grifeum: atd; poft idem pené tempus, ( quieto in angulo vitro aquofitated; mage confuüm- | pta;) fimile denuo, in fuperficie primo collectum, hinc fidens; : fue Tta | fcrus idu " üs 765 OssrRvATIO CLII. 3 fcrupulorum duorum, ( cum conjunctim filtro feparata &edul- — "data esfent,) pondere , odore in prunis fatis fulphureo; pon- dus refidui liquoris de cetero potius, quàm faporem, noítrà quidem opinione, mutantia.. Atd; hec quidem tum temporis fuccesfivé notavimus. Quó veró eundem, quoad ejus fieri posfet, aut equivalentem faltem liquorem hinc erueremus, poft varias ponderum ac putatorum ingredientium , precipué vitriolorum permuta- tiones, fapore tandem atd; pondere (tàm feparatorum quàm "n conjunctorum ) eo ducente, in anaticam incidebamus pro- portionem aluminis atq; vitrioli ; non preciíe martialis facti- tii, laboriofi ac preter rem carioris, (licet eadem inde eàdem | E ratione oriantur producta; ) vel é venalibus fpeciebus eo ti- | tulo, feorfim felecti ; fed Goslarienfis tantüm alteriusvé boni | | fat virentis. Solvebamus proin utriusd; unciam dimidiam contufam moderato calore , & ( cum operofum, necesfitatisd; 1- tempore vix requifità quantitate füppetens vitrioli phlegma, in fülphureitate fuà, aliàs facile disfipabili , forte nil, in exiguá veró vulgaris deftillationis acetofitate parum conferre vide- retur, ) faltem in aquz fimplicis(cui tamen ferrata quod; feu - fabrorum fua fuübftitui posfet, ) unciis quind;: in fex enim co-. | lor pené ficbat dilutior, fapor remisfior,; pondus duobus fcru-- pulis minus: in minore autem quantitate, prater proportio- nis in fapore, pondere atd; colore intenfionem , tractu tem- poris falini quidpiam, (quod etiam in proportione quadru- |. plà fupra laudatus p. p. Weberz; notavit,) quafi concrefcere, | ( & quidem magis aluminiformiter,) incipiebat. Filtraba- | mus hinc totum , quo ob vitriolum obfcurior prius; limpidus | ih nunc prodiret liquor; fecedente fimul ochrz impuritatumq; | |: vitriolicarum, ( cum alumen raro quidpiam deponat,)grano | uno ad alterum interdum: variant enim ifla ibi exoterica. |. Hac erat noftra tum imitatio, : ut "an poo A " r Met HAENTENS. STTPTIC. LiQuoREM OzsERY. PANE. 33 EEUU — —. . ..-. —-——————— .Ut autem effectus in oblatis tantifper tunc fortuitó vul- - meribus,dc. ( nam ulterius progredi nec dabatur nec vacabat; ) l E ———LOMÁAUDOUUÁWUE ? -9j e ed m "-— EE fimiliter quod; ftatim erat evidens; in hemorrhagia narium - |. Serenisfimi cujusdam , prius incompefcibili per fiphunculum (aliis aquis dilutum ,) injiciendo prefentaneus , addito, fecun- - dum p. D. Veler; animadverfionem , vitrioli fpiritu, adn ntior: ita color quoq; atd; fapor, (de odore enim etiam | affricto dicere fupervacuum foret, ) cum Hafnienft, ( noftra quis !. dem opinione; ) 2pparebat idem ,aut faltem vix diftingvendus. - Pondus eodem recidebat; & liquor in vitro quinq; aque fim- ; plicis unciarum capaci (per intermixtas aquofitati minerales , particulas, ) uncià dimidià ad lancem pariter exiftebat gravior: - alterà dimidià uncià, (quo priftinz fex provenirent,) refti- tante, pro. drachmis quidem tribus, in vitro mixturam illam antea continente ; pro refiduà drachmá in filtro ; utut exiguo. (& fatis expresfo. — Dum autem fimplex unciarum fex coagulum, eidem methodo collectum, fimiliter fuperiori in colore pondereg; [1 refponderet ; nec feparatus per alcalinam przcipitationem 7 €rocus, aut productum poftmodum falinum coagulum ab ' iftis differre videretur ; colore croci ob candicantis aluminis T terre accesfum «qué diluto; odore veró fub pracipitatione 7 talium pariter inftar aqua cujusdam Regiz, (ob nitrofas ad- 7 huc in alcali ifto latentes particulas, urinofig; in alumine 7 tantillum , de quo alibi) exurgente : majorem proin potius | ^imitamenti noftri illuftrationem experimentorum , circa vi- — triolum atq; alumen , corum; conftitutiva , feorfim ac diver- | fimodé ( per pracipitationes aliasq; feparationes , coagulatio- -— nes , proportionales ponderationes, lentas evaporationes,ee, ) -— habitorum collatione, inded; inftitutá fupputatione tüm quz- — fivimus fed tamen (quod petimus, ) füb unius alteriusvé gra- ni Ran latitudine; & falvo , quod ajunt, (in eà conftitutivo- Tt 3 rum » * - uri 4 * £t PSI AL Sg CMM UE T TE ECOL e vA M " 4 » E Pr rà ^ MCN e. 734 5 "PET ON 1 - * * js £ ud v CR gU UL or s T MIS Y ; pos r , 5 à / open XL. or »w -— coU SSETVAPIBOCUM, COUCNOT EON rüm variatione , extranearum diiperfionum cia e jé er- i rore calculi. 3 e Tofint itads vitrioli , ai modulo fuo (ici, nec impuri- 1 tatibus externis affluentioris,) zac/e dimidie , (fecundum pre- dictorum experimentorum modos atq; proportionem;) terra - fat edulcatz & ficce drachma una ; Icrupuli duo cum dimidio; utpote nondum per ignem quid, (ut in colcotare )pasfz, eod | minuta. Salinarum, hic quafi concentratarum , aquofisd;. | minus (ac in vitriolicis falificationibus artificialibusd; cons ! fedtionibus,) complicatarum particularum ad minimum fcru- puli duo. . Alwminis peso uncia pariter drmidie, terre fatur- ninz albisfimz & molis, antequam in tragacanthinum fere quidpiam co&at, diffufisfime, communiter fcrupuli duo, gra- na quatuor; fa//ze fübftantim dracbga »sa preter propter? (utrobiq; enim, quod uni parti, pro puritatis ficcitatisq; ra« | tione, ac metallicarum ab acido abíorptarum particularum. variante quantitate decedit, accedit alteri.) Si terre jam , ut dicuntur , utriusd; (aluminofz fcilicet ac vitriolice )invicemr fiber, prodeunt denuó, eodemq; colore; fupra notata ' binz drachma, fcrupulid; duocum dimidio. Sin falinz: ha- bentur pariter iidem , ejusdem fíaporis ac coloris quind; Ícru-. puli. Si deniq; utrzq; conjungantur , & exurgentes ior pa | ter grana quatuor, fcrupuli tredecim iftis aquz fimplicis quindj. unciis, aquofarum; (naturà fibi adhzrentium, & ut fimplex" j ibi ipee conflituunt, ita aque fimplicis lped ponderedg | venientium) particularum medio (ceu in crudorum iftorumt | duorum ingredientium disfolutione £it,) copulentur; & dis | midià earum uncià (feu fcrupulis duodecim ) protinus id. viz | tri qüincuncialis fuperpondium, quod femunciz fecundum. | proportionem erat provenit ; refiduis granis viginti quatuor. | in reftante liquoris fyput fcmuncia hzrentibus five natanti- | bus: uti ex adyerfo abfoluta illa fex ejus unciz facilé haben« | tur, | : a | | I 1 [ | 1 | | femis, ex aluminis càdem quantitate drachim | fterpropter cum fex granis, ) invicem computentur, Se | tumdeliquorehoc. Si interea logiítica conjectured; noftrz | €irca ingredientia eorumq; precipué proportionem non fe. |! fellerint ; (verum & tela fimile quidpiam in vitro negligen. | dius obturato , ficq; per menfes aliquoc repofito concrefcere | ccipit; ).negotioliori faltem curiofitati , (quod fperamus | & rogamus; ) ignofcet benivolus feliciord; circa talia Lector, | Sané licet interea, cum duo faciunt idem, non protinus fit ' Adem : fi tamen alius, faltem aliquantum variato Ingredien- | tium v. g. pulveris laxativi pondere, eundem . nihilominus | effectum in catharfi adíecutus fuerit ; peccasfe propterea non "«reditur. . De cetero de renitentisfimo inter (3]i ; alumine, alibi forte agemus: ut & de vitrioli vitr "(etiam in chirurgicis) fingulari, (ceu inter recentiores qui- ldem ; przcipué quoq; notavit in Pbyfica fna. [ubterranea Experiez. i tisfimus D. Becherzs;) vulgo interea minus in ufüm tradà, ef. - ! a | wealià quidem de cauísà conferremus; incidit tüm. quod; Cmnc A HarNiENS, STYPTIC. LiQUOREM Üsri v. PanTIO, 5$ Me. / LER. Es VTEANITEDD E Mae ort MEE AO "e I ACE & 4 . (^ : e s QU OMEN TTE tur , fi, ( implici folum additione, ) aque fimplicis uncie quinq; ; mineralium ( inibi gravitantium , & ex alumine vi- triolog; profectorum) fcrupuli , cum granis quatuor, trede- -€im ; ac utriusq; phlegmatis (fpontanei quafi nec violento - igne;ctiam à falinà fubftantià penitus expresfi ) fcrupuli feptem, grana fedecim ; (ponamus é vitrioli femuncià drachmam unam am unam , prae dtane na coagula; iolatorumq; | OBSERVATIO CLHIL D. DANIELIS LUDOYICI, Ee De. | MacxrrE AnsrwrcALE Sane, FowTICULO- (|. RUMQUE HixC ÁLIAYS EXCITATIONE, .- — Que nuper de Magnete Ar[enical cutn amicorum aliquo; vis E p Hw nó eum OBsERVATIO: Cum.- BL A vis ejus extus efcharotica ; & quod fepius olim a nddd -— excitaverimus; fed eo cum incommodo, ut dum pre aliis | cauteriis tes protractiorem moram exigit, cutis fubter ut plurimüm hinc inde latius,quàm par erat inzqualiusd; inde | corrumpatur & excidat, non fine tàm applicantis quàm füu- ftinentis, donecin ordinem & orbem redeat, tedio. Cum 9$ autem fecretiores nonnullis,( quó tactam hic materiam am- plius profequamur ) Lunares vel (fimul Mercuriales cryftalli fimiliter haut raro extra oleas vagentur, & turbas(aqué ac pariles aliorum globuli) cieant, praefertim in cachecticis: | lixiviale veró (é faponario) cauterium, tutisfimum quidem f . ac prefentaneum ,facilé tamen füb paulo negledtiori obtura- tione diffluat ; femeld; hoc pasfum licet iterum coaguletur;: defes deinceps (it aut fatuum: pluribus proin annis i(torum. fimiliumve loco , fecuré feliciterd; ufi fumus folo aamoniali non rectificato bays ;non tamen fimpliciter inftillando, vel. 5. cooperculo quafi quodam (non fine hujus arrofione) com- |. prehendendo; fiquidem idem hinc eft inzqualis mortifica- 1. tionis periculum: verum compendiofiori quàdam -enchirifiy quam non adívetorum causfà. tantüm addimus, perfunctorié |... faltem admovendo. — De(ignato, leviterq; in epidermide fca«. rificato loco, perpendiculariter applicuimus pennz anfering | canaliculum , duos feré transveríos digitos altum, & inter | tolerabilem Acn ; (ne quid circum di effluat;) |. inftillavimus é minutorum productiorisq; colli vitrorum alis |... quo dicti butyri grana iij. vel iiij. quibus i ita, quieto membro; in per octavam hora partem (in tenerioribus vix amplius) ine (5. tus detentis, eo vero poftmodum inflexo vel inverfo, per ape |. plicatum fuperiori orificio digitum denuó meos citrd, Wi. ullum dolorem animadver(ionemq; efchara ftatim apparuit, |. amplius pro more tractanda. Simplex cutis excifio feré | Íemicrudelis femper. nobis vifa eft: tenerioribus fane raró || quadrat. | (| (^ "Dg CmsABARI NATIVA EjrsQUE PURIFICATIONE. — 357 quadrat. Pyrapyrum vero Zwzngeri eX Albo nil pasfo, Rebro ac Nigro wnüzofo jam ante fexaginta annos Teevelig; nofter; | per Rdicorós partes duas, wai partem unam , & fapozis nigri | fufficientem pro fübactione quantitatem expliculie | p OBSERVATIO CLIV. b D. DANIELIS LUDOVICI, D: De, | Iq NamriVA Ejusqurg Mm PuRIFICATIONE, lim per annos aliquot, fub diverfarum caufarum re- latione; illa zarive cizzabari: fpecies, que in guttas | glomosq; ( fuperficietenus plerumq; leves) concreta, deterfo quali -quali polline Jafpidis quali quidpiam refert ; ra- J| rior hactenus cariorq; hinc fuerit, hafi itarintq; recens Pid 'adorientes haut pauci circa valoir, venis tantum ac macu- lis rubris interfperfz minera adhibirionem ; quid in iftà ab "ipfis Praxis initiis ufud; quafi quotidiano, obfervaverimus; |; eorum faltem gratià haut forfitan incommode hic referemus, 1. Ut proin Azrsezialis Ciznabaris €o tempore fecretior "nonnullis erat ufus, ita quoq; parcior pasfim proventus, nec —minor aliquibus de Merczrii vite (in ea vicinitate) contagio " füfpicios maxima interea contra nervofi generis affectis e ta- - libus expectatio: nam vulgarem quod; factitiam eo fine per- -iquam jam commendarat in Terrad. c. 33. Qnercetanus, & ante. - Iuxuriantium tunc cenfor Libaviss ; 1. 2. Alchim. tr. 1. c. 35. aliülqg, "At cum hanc quidem , per fymptomata quedam , ( fortafsé fo- - làm hypochondriaca,) lambentiumve excesfüs, fuffitüsq;, ex - alio plané capite agentes, fufpectam tum 6 Feraclio aliisq; red- * j AY "dereht uü Aun. X, : —eum fub fine przcedentis feculi, fed cum limationibus füis,..... . M (^ i EIC MBCISONIESS FM ANE 3 | en" OssrRv4TIO Cuw. uy seti c derent venenorum vulgares catalogi : (duos interea fupctiabi * ribus annis fcimus fatis aliàs doctos, qui fub parciori marerig — medice notitià , Cizzabarim fimpliciter petendo, hanc.ex offi- cinis coémerant, eaq; ad grana quatuor vel quing; haut infe- liciter , donec alteri minera oftenderetur , utebantur:) Harz B mansi VerÓ Praxis, aC, dum Crelligs feré dubitanter ageret; Cratonis precipue authoritas, ( jam ante hos 9o. annos) nati- fj vam commendarent 5 asfertionibus his confifi, à Materialiftis. petiimus, aliam tüm non naci, quam vulgarem iftam jin in- | Epor artus tamen venarum copià nonnunquam pro more d variantem : eàg; cum decapulationibus interpofítis fimplici- f ter levigatà, pulveris incarnati formá , ( przparatis: potíuss f quàm Magifteriis competentium fociatà, ) perdiu felicitergg | ufi (ümus 5; etiam cümante viginti quatuor prater propter afi- | nos nobis primüm Feazcofurró demum titteretur masía illa. E fruftag; rubicunda , artificialis aut faltem exoterici cujusdam (cum ipías horum fodinas olim non luftrasíemus,) feré fufpe- éta habita 5 donec Drofcoridis 1.5.c. (recentiorum editionum) no. Tirophr alla Eref. I. de lapid. | Vitrsvii Archbitelon. 1.2. c. 8. 9s. Plinii 1.35. c. 7. €? $. aliorumq; cum aaribiclo folüm verfatisfi-- moq; Agricela collatione ;, decurrentium nonnunquam inter | masfarum illarum tritum mercurialium granulorum obfer- | vatione , oftenfo demum pauio poft ex Ungarià misfo , ( Co. mitis Tlluft. nomen nobis nunc non incidit, )à Serenisfimo beatisf. m. Principe frufto , guttad; fimiliter infignis quantita- | tis có confirmaremur, ut faturatisfimum hoc coagulum cone | fidentius, praefertim fub ea pretii tolerabilitate adhiberemusz | uti pariles in ufus aliis alibi cedebat potius, (magns Chimietri | D. Michaelis , pülverisq; ejus cordialis exemplo, ) antimonialíss, & rubor medicamenti vulgo quod; fenfim innotefceret. ac complaceret ; confidentia nonnunquam, fi parum deficeret, | fimiliter feré deficiente. utri; quo increfcente. nuper pre- | tio, H .— Dz CmNaBAMr NaTrvA Ejyusonm PumrcATIONE. — 3:9 | tio, mangoniiq; circa venalem pulveratam haut inani füfpi- €ione, privatim faltem confuleremus, ifti in nonnullis magis pre antimoniali tamdiu confifi, intenfiorem tamen rubedi-- nem nihilominus expetentes, varia, quz citra natura compa- gis folutionem fieri poterant, tentavimus; ac tandem circa Jazurinas fequeftrationes occupatis, animo fuperioribus an- nis fubiit, numne pariter potior vividiord; Cinnabaris iftius - pars feparari fic queat; experimento protinus , fecundum ana- logiam quandam , in cerà rubrà figillatorià ( molliori aulis; ufitatà ) facto; fed incasfum. — Sufficientem itad; Cinnabaris | €opiam ibi deesfe rati , mitius A. Boérzz de Bor emplaftrum , quod 1.2. de gemmis c. 139. defcribit, & rerebizrb. unc. iv. picis grac. | &refis. pias ana unc. Vj. cere unc. j. olei [igi tres quadrantes re- | €ipit, tentavimus, ana illiquando & aquà fervente, (cum nec | tepida nec calide pareret) eluendo. — Exibat aliquid , fed feré 'tenerius potius, quàm rubicundius ; parcumd; fatis: nec ca- | lido faponariorum Jixivio, cinerumve poftmodum clavellato- » yum diluto , cuivis oleo tartari in acredine pari, fuperari mas fa, quo copiofius vividiusq; quid deponeret , potuit: folis tan | dem vitellis ovi in pultem redacta cedere videbatur, decapu- i latàd; cum aquá calidà materi lapidofz parte, elegans ad ! fundum fecedebat pulvis; at qui digito presfus iterum refi- | nefcebat atq; coibat , per predicta alcalina vix pro minore füi | parte denuó feparabilis. An ob fulphureitatem (hic, quàm - ! inlapide Lazuli majorem) refinofa , ipfaq; cera ( 1nzenfo iftis hinc, nec facile cedente colore;) eam adeo amplexentur , ul- | terioris eft indaginis. Nam & ceram folitariam hunc in finem | adhibuimus,utrumd; anaticé colliquando: verum tentatà ( per fervidam quod; ac ipía alcalina) feparatione, majora opere | pretia circa cerofum fedimentum haut merebamur: ut tan- | dem ungventum faltem fubtilius, ex olei cerzq; fufficiente | quantitate paratum;&anatico levigatzCinnabaris natiye pon- : V y a dere lino tenerioribus noftris in labiorum fimilibus; fisfarisadhi- | bere folemus,) fubftitueremus, cum oleo tartari faturatisfi- | mo mixturam in faponem redigentes: fed inítitutà cum aquá calidà elutriatione fubtilior faltem pars, nullà feré coloris, | (uti fieri aliter nequibat,) prerogativà , multà vero adharen- te impuritate feparabatur ; quó operofiori hoc procesfu feli- cioribus in ulteriorem fecundioremq; excolitionem ingenue interea relicto, ufitatz nobis jam olim, fortuitod; notatz; nullius licet in fe momenti enchirifi tantifper acquievimus non fcilicet unciam tantum unam vel alteram, (utpote jufto citius piftilli impetu in pollinem conjunctim abeuntem, nec decapulatione poftmedum, vel infufflatione ( quafi per van- num )feparabilem ) fed libram unam vel ad minimum dimi- diam eousd; contundi finentes ut inter teneriorem pulverem nihilominus fruftula lentis dimidiive minoris pifi magnitu- dine fparfim remaneant. Sic intermixta.lapidoíz materi rubicundior felectiorq; pars fimultaneà operáà excutitur, elu- 3 triationid; haut difficulter paret; refiduo per ulteriorem tri- turam in albicantem rariusd; tinctiorem pulverem abeunte: ibi veró facilé feptem vel octo queq;, non quidem fummi , fui tamen adhuc ruboris unciis fecuro fufficientid; ufui relictis, Sed hac forté brevi pluribus perfequetur Amicorum aliquis, Id (altem meritisimi nunc p. m. viri,imó magni quod; Crarozis, talium (ut vel é praefatione in scalzgeri Exereztationes ; Ep£folád, fiptimá Edit. fol. patet) non ignari caufsà addimus; cum circa. prioris, ad ejufcemodi minerale (totamd; materiam medi- | Cam;) notas, ante aliquot annos editas, haut paucos haefitare | viderimus. Tota proin obícuritas procul dubio potisfimum é diverforum Exemplariorum adhibitione profecta, & Fpzftelas |. quz Jib. ». Edit. svo feptima legitur , in Edir. fol. centefoma fexageft- | «4 &liava, ac cum pr&dicta verbotenus una cadem; eft: zqué | ac D «. Ds CiswasaRr NaTIYA EjpusQuE PUE PURIFICATIONE. 34I -. ac altera gdir. fol. numero ;57. infignita , decima eff in [.7. Edit.$vo. ' Etcon(ilium in hujus I/bro r, quartum , in Edír. fol. num. 42. de- |! mum invenitur. Atd; in hoc ipfo debitas Cinnabari nativa | laudes tribuit: ut vir prudens tamen & aulicus perfecutorum | «6 Fernelianis obíervationibus facilé quid fub finifteriori even- tu arripientium ,) causà fvadere noluit : ipfis interea Ferzelianis non motus; utut, (quod forfan non advertit,) factitie fal- | tem Cinnabaris fuerint abufüs. — In pp;//oi4 i65. pueris tantum, - | & proculdubio tenerioribus (ceu iftius conditionis Practicis " potisfimum offeruntur ,) dare (ut antagoni(íta fuus) noluit; | eum turbas in adultioribus quandod; dederit. Et magnetica | €in Epi/ffola 157.) vis, de quà dubitat, explicationem nihilomi- nus admittere poterit. Nec enim univerfale cít5 equé ac alia ejus temporis dilaudata quin-esfentialia magnetica : nec effe&us hic femper, ut ibiMagnetem ferrum fequitur. Quàm commode vero confilio additus cum die fuisfet annus, quó X pofteriores forté curz apparerent: interea quoq; feni animo 1! corporeq; afflictisfimo confultationibus vexatisfimo , humani ? quidpiam accidere (ceu haut raro cernimus;) interdum po- 1 tuit ; ut brevior ; obícurior, impatientiorg; esfet. '" OBSERVATIO CLV. D. DANIELIS LUDOVICI, E | De, | 2 - PnorE TERTIANARLE PALLIDISSIMA. Um alià de caufa fezegsdam Germanicarum: Epbemeridum | 4 partem evolveremus , fortuitó incidimus in illos Bata- Do MA va puella pefte infecte amores : fabiitqj tim memo- ^| riz fimilis fere , fed defponíate nec in&imz fortis ,tertianariz 4H fuperioribus annis curatio. Confümmationem matrimonii , | poít annua pené fponíalia , fponfus zqué ac illa; in omnem H P. ^. quod -: -— - 34 TS Dreier Dv Ct. quod; eventum expetebant; & tradebatur tandem hzc; invitih tis fer ob morbum parentibus. Inter primos ftatim dics & forte primà ( utpote intercalari ) nocte ingravidata evane- | Ícebat, quafi fuà fponte febris; peperitq; puellam elegantis | formae, nunc (ni brevi vivere defierit;) viripotentem , adeó tamen per totam etatem, etiam inter corporis animiq; mo- tus, pallentem ut febris idolum videri potuisfet : fponfo de- .€&tero fua impuné tunc peragente: cum tamen fapius & hoc ipfo anno obfervaverimus tertianas, non domus tantum, fed. integros quod; pagos pervagantes, Praxinadorientium causá hic addimus frequentisfimé notatum ; quod fcilicet in renie tentiorum , aut per recidivas quotidianasve variationes pro- tractiorum declinatione , cum remisfius aut feré nullum fri- gus eft, calere licet aliquandiu perfiftente, confultius tum fit ab antifebrilibus , praefertim falfis aut infipidis, (dum amari- | cantia aliud infuper eo tempore ; iacilentis tamen non zqué femper , in ftomacho agere poterunt, ) abflinnisfe , quàm fub. negotiofiori (pro peremptoria mortificatione ) talium conti» nuatione, miaíma animam feníim agens agitasfe, vel ad no-- vam conquirendam alimoniam pepulisíe. Ut hic quod; nom | inconvenienter quandog; dicatur : Igzez gladio ne fadito, OBSERVATIO CLVI, ! | | D. DANIELIS LUDOVICI, 1 De, ! | : PuncAxTIBUS SINGULARIA Qu£DAM: DrouE. ARGILLA VULGARI ÁLBA SUDORIFERA. Nceidit hic, per fuperiorum occafionem ; curiofi iiíog | D. Salmztbi de transfüfione virium catharticarüm per vene- | rem obfervatio.. Simile quid, licet inter tot nobis-relata ludicra; non refcivimus: hoc vero ab amicorum uno alterove | PUE i » DsPuncaNTIBUS, ET ARGILLA SuDORITERA. 343 | pluries, quod fumpto purgante, cesíante jam naufeà, & acrio —i fero fub copiofiori tranfitu , fphincterem vellicante, irrita- ! "tis vicinis receptaculis, (qué ac ab urinà usd; ad matutinum | tempus in fenioribus pracipué, retentà,) temperare fibi ab |. wxoribus non potuerint; exoterico oborto ftimulo: qualem | etiam poft aloéticas pilulas; ( utut à vellicante refinofitate |-perquàm liberatas ) vefperi fumptas, mane fub leviufculi te- nefmi fpecie quosdam , prafertim calidioris temperamen- ti; enfisíe fcimus. Pariter ac per bypochondriacam illam | inteftinirecti retractionem vel conftrictionem , (fub alvi in- l duratisfimz nonnullis excretione ) excernere id; quod tamen |» nolunt ,obíervamus mares zqué atq; ( fi adverterint,) foemi- nas, Retulit (ut in exemplum adducamus) honefta femi- | eoníiítentis etatis matrona uxori, confilium fimul per eam | petens, quod ventrem (per triduum quatriduumve fepe ad- ftridtum ) levare nequiret, nifi ingratiis (inter conatüs citra | ullam tamen delectationem ) expresfa anterius quoq; circum |! eirca humiditate, ( ipfi fat nota, ) eà copià, ut emaciaretur ! feré hinc , virod; vix fuüfficeret; ab albo fluore gonorrhaàve | alias libera... 4t : Hi lit dntem demum idem 5, Sala; , intuitu alterius , pt- —' dulas purgantes deglutientis , purgatum refert aliquem, ita 1 affinem habuimus virginem, quz perdiu folo pyxidis cujus- 7'dam odoratu idem asfequebatur. Dederat inibi Amaíius, 1 ipfe Medicus, expetenti pilulas & panchyssagago Croll. fundo pe- ripheriag; balfamo apoplectico, ipfi aliàs haud adverío, pro J| juvenum more mediocriter perlito. Effectus cum euphorià —' fecutus; etiam non (ine amicorum rifu per annos aliquot füb- 1 fequos , quoties faltem naribus admoveret vafculum ebur- ^! neum, fortiusq; fimul attraheret fpiritum. : | Et quoniat ad purgantia delapfi fumus , opere pretiam | dubio procul fecerimus, fi que circa fucaras cerevrjia feces obfer [ | 2 : ie " | varit pU MEC WM NM AUN ISdXpU EE TE ik 4 * S EMWPHMS 44 |» OssrRYvATIO CLVIL — — ups varit Amicus in noítrà Franconie parte celebris, his addide- — rimus. Z/E(tivo tempore, & cum zythopeptz feriantur, pifto- | rum pracipué causà iftz in fe ficcate venales (ccu ibi norum. eft) circumferuntur. Cüm autem recentes cerevi(ie ven- | trem plerumd; , fzpeq; non fine turbis follicitent; quid ana- logum fedimenti ejus queat , experiri voluit ; deditq; pilula- rum formà grana quindecim; ( corpora ibi funt robuftiora) — & evacuatio fufficiens facilisq; femper fubfecuta eft. E . Idem Argillam vulgarem , quam in transfylvanis iftis di- | Íftrictibus optimam, durabiliaq; crucibula, deftillatoriaq; va- | ía perquam przftantem habent , zerr« /iillate loco pondereq; pluries exhibuit, fudore equé facili proficuoq;. T o . Et fané, quid aliud feré funt tot rerze fieillatg albicantes? — Quid in congeneribus offendatur , Experientis/uus D. Beccherus | in Phyfices fapplemento oftendit ; alii; jam pridem fublimiora quoq; promifere.. OBSERVUTIO CIVIL ^ n s D. DANIELIS LUDOVICI, De; ArosrEMATIS TusEncurisQure PurMouuw SECUNDUM ANTIQUIORESs: ET Ds ExuLcE-- RATIONE ÁSPERJE ARTERLA. | à od ejufcemodi apoftematibus perfrequenter nova | ? deinceps, prafertim in calidioribus temperamentis, | hy fuperveniant, notum e(t; & fexies ad minimum cu-' | ravimus ea vix intra totidem annos in confiliario quodam noftro , viro optimo , macilento , fenfimq; hectico; quem ita - tandem fato functum Excellezt;f. D. D. N/edelius nofter ,cumad-. | huc Gothz viveret;aperuit, & in pulmonibus, pleurz decate- | ro circumcirca adnatis , non tantüm invicem confolidatorum | quafi | DE APOSTEMATIS PurwoNxtUM Er ExutcrR. Ásr. An. 345 | quáfi cicatriculas, verum etiam unum aut plané duo novarum. vomicarum Pdniénra offendit, lacteo feré liquore repleta. - Erat inter aulicos noftros tenerior. quifpiam juvenis, qui quo- : tannis femel, aliquando quod; bis, per annos aliquot iis in- |! feftabatur ; & ultimo eee cum poft horrorem quendam, | febrili, (at mediocri) calore impeteretur, ipfa tamen colle- | €«tio adhuc quafi fluctuaret five nondum rupta esfet, cà in- | terea vehementià auguítationeq; pectoris, ut defperabundus fere verbis atd; geftibus deliris, capitis allifionibus, cc. ma- ligni quidpiam , fiquidem petechiales tum temporis hic loco- rum haut adeo erant infrequentes , fovere videretur adítan- | tibus. Verum cüm fecundo ftatim die hac contingerent, | & inclinatio ejus ad ejufcemodi vomicas; inter reliquorum -fignorum collationes nobis non esíet ignota, malignitatis fufpicio aliis id veritis fic exempta , per remediorum autem - -adhibitionem ipfa collectio fequente mane rupta eft; difpa- : rentibus protinus intemperiis predictis ;ipfoq; nunc per bien- » nium , fub quietiori vitz genere, prafervatoriàd; venz fe- ! &ione, (curativé enim ,. procedenteq; jam materià eviden- | tius quidpiam contulisfe rarius obfervavimus) tantifper im- |muni. Utautem hifce in di(trictibus ejufcemodi pulmonum | apo(temata, à àperipneumoniis pleuriticisq; affectibus per figno- | rum notoriorum fyndromen longé differentia, haud adeó | funt infrequentia ; five lenté longoq; tractu temporis colli- | gantur 5 oppidó , praefertim fenibus (etiam quadratis,) aut | dum materia confertim proruit, cordialiavé reficientia in | fübitaneà invafione defunt, perquam periculofa, meritoq; | hinc vulgo quod; formidata; five citius ,( non hebdomadum; fed) etiam dierum quandod; fpatio, precipue poft rerum non ! naturalium excesfus , ( przvio qualitercung; intenfiore calo- | re ; dyfpnza, tusficulà; dolore; fub pectore fere quafi grava- Xx tivo,) - 346 : ceOBSERYATIOOCLVIL- —40«; ot tivo,) inanimadvertenter interca pené naícantur; ita nom || ur recordamur anni, quo plures malo hoc laborantes nobis ob- tigerint, quàm praterito: ad minimum octodecim numera- e vimus, noítri, (prater feminam, perdiu nephritide exhau- ftam, reliquorumq; loco quafi fatis folventem,) fexus , ephe- 1B bos, & qui à pedibus in aula erant, alteriusd; fortis, etiam | pueros, iftis inter z(tatem calidisfimam adeod; nimis ad vini. cerevifizd; ( ubi tim degebamus, fucculentismz )hauftüs in- . vitantem ,fubfequentemd; autumnum correptos. Praxin no- | viter faltem, interioribus, hifce in locis, fi extraneorum alia fuerit ratio, adorientium causà addemus, quz usq; dum cir- | ca curationis decurfum obfervaverimus. . Si qui obtigére , f antequàm materia (adhuc quafi latitans) evidentius proce-. deret , datà T£zll. Bevoart. Vel Mixtzra femplice , (live cum zartars | live falis ammoníac. (jiritu paratas) mediocriq; habito, vel ob. " complicatum febrilem motum , fudore , ruptura plerum; bre- | vi poft, zqué ac in pleuritide contingit, infecuta eft: fin vero. fatis jam (v.g. circa vel poft tertium) procederet, necdum - illam eàdem de causà intermifimus, fed £474; tamen quind, vel fex Ténülura anodyag ociatam: interpofità fequentibus quod; | diebus Mixeara pelloralz 6 (firupiformibus quafi ad 4. sa/e mos dum feré paratis) Esfezrizs papav. errat. violar. fecabiof. Jiguir. | pasfelar. fimiliumve , aquis refrigerantibus ( cordialibus vel pectoralibus) dilutis: cerevifiz pro fiticaloforum potu 2/7, | falis volatiliori € muria iftius fponte deftillante, vel ejus loco: | ffir. vitriols philof. 3nftillato : quotidié pofimodum pomeridia- | nis ante caloris exacerbationem horis, ecz/. cagcr. corall. zama | Jibul. Incté concb. pp. folitariorum aut invicem mixtorum. me- | diocrem , noctu vero Tz. azod. non plenariam , fed tertiatam | quafi dofin, fimplices guttas octo, novem, (plérumd; duplo | Tznilera Bey. Armoniacalis asfociatam ,) aut hujus interdum vice, | vel variationis gratià, pulveres tunc cum dimidio, ad fum- | : | mum 3 ps | CDM BilstoR ET ExüLCER. Asp. AnT. 347 | mum quandod; integro, Lazdagi grano (aluit os adhibendo; | procedentibus bus Jhorzm felpheris Vel asztimonii quog; dia- | gheretic? quidpiam pradictis pomeridianis fuperaddendo; ac | demum /fzzrat v»bri aut fimile petlorale folidams decollusm. | Sed [' hzc potisimum pro opiatorum, confideraté tamen adhibi- torum in hiíce quod; affectibus commendatione; contractio- | risq; medicationis causía ; obiter de cxtero, ac dodtis pro- |. £edlo fupervacué. | Confideratione interea dignum videtur, quod pulmo- | Res inter recentiores ejusmodi unitatis folutiones, utut pa- - riter pure circumcirca invifcatas, nihilominus vulnerum in- - ftar denuó confolidentur, in phthificis vero feparationibus ' raró vel nunquam: proculdubio quia vegetiores adhuc ibi, | & materia quafi in capfulà glandulosà circumfcripta; ; hic au- ftem lenté prius debilitati irregulariusq; quafi exe(i funt. | Quod vero hz eorum vomicz non femper diutino faltem tem- | poris tractu colligantur , & hinc, (diffufiore tandem, majorad; | nonnunquam vafa apprehendente;) putrilagine de(ubito pro- | rumpente vel cavitatem intus circumcirca (citra reforbitio- mem, aut lateralis p. W'i//fj apertionis juvamen) occupante; | pasfim emortuales fint: fed brevi quod; inibi nafcantur, cu- rabilesg; caeteris paribus exiftant, preter experientiam, fimi- les etiam abícesfus in calido- busuie mollig; noftri fuübftan- | tia parvo periodo oborti, & vel cerebri mitiores concusíiones oftendunt; diu quandoq; fub aliorum quidem fymptomatum fchemate ha(itantes; aliquando vero (pro materiz, affecti lod, condactuumq; ratione ) perbrevi periodo femet per | palati, narium , oculorum, auriumq; purulentiam exonerane |tes Ipfi ante quinquennium improviífo violentisfimog; fu- pini corporis «alu in petrofo interiori dextri lateris osíe, quic- |quid etiam, certé perquam violentum pasfi, (nam fonitus, 1 Ep i cum impetu. terra allifi disülientisq; maximi receptaculi ; Xx EU fimul wub ^ ) 450 ERA OmACUe- 2. Ne CAT E M * 348 . NUM OBSERVATIO CLVIHI. fimul tüm auri offerebatur,) per triduum feré nil nifi s: dinem quandam , infantis coryzz inftar , fenfimus: at quàrteug demum vefpere, fub valido febrili motu, tantum in interio- | ribus ejus, (cum cerebrum ibi loci quafi piftillo fubigi videli ; ' retur, ) dolorem , ut, exitum future materie evidentius non.» concipientes; DEO nature; reliquerimus omnia; ubi poft | viginti quatuor horas purulenta ad palatum per eó tendentem ductum fenfim ac fuccesfivé exire incipiebat, materia circa | feptimum definens ; auditu tamen eo in latere hucusd; immi- nuto,auditorioj; meatu, (in quem poft feptimanas aliquot | puftulz quedam femet exonerabant; ) evidenter pre finiftro: » ampliore. Et quoniam in pulmonum ulcera hic incidimus, adda-- | mus aliud rarius in afperz arteri fuperioribus. Senatorqui- | dam Ha;furtenfis in Frauconia , hecticé confumebatur, tandemqs. moriebatur. Nulla purulentorum é pectore excretio: levi | . tantum fcreatu quafi, mané poft przviam tus&m rejiciebat | ' eruftulam aliquam rotundam , Ungarici latitudine, crasfitie y folii arboris cujusdam, alterá parte cruentam, alterà nigri-- B cantem 5 hinc tinctum quid Íemicoctum, & per totam diem cum tusficulà & dolore in medio gutturis fatis fenfibili , fpu- tum, donec moreretur, album... M. OBSERVATIO CLVIL - ; i D. DANIELIS LUDOVICI, . 1. De, AsscEssu lTEsTiuM EcT HvpROCELE. 1 f lAriter autem horrificus eft audientibus. tefe iem sbfiesfüsk | dolor vero; quantum in compluribus , etiam teneriorie |. bus , obfervare potuimus : ( quod in parte adeó, vel ad | levem collifionem; Íenfili mireris;) adhuc tolerabilis ; certé | dyfene | ^u wages: 3. MD ME c M i eody Dr Aszscrssu TEsTIuM ET HTDROCELE. 349 dyfentericis, nephriticis, &c. ( ceteris paribus) non conferen- dus. Sive veró ab externis five internis causíis przvius tumor feu affluxus ortus fuerit; (i competentibus topicis refolvi (pro more non infolito) noluerit, convenientius non obfervavi- mus, quàm Ezplaffrzm de Hyofcyamo , utpote infigne fimul mi- tigativum; vicinis lithargyrio, ceu vocant, (at bené fubacto . faturatoq; ) munitis; intus contra catniellicatnm calorem fe- ' brilem aliquoties cum Cizzabaris zar. gran. viij. vel x. dato coz-- | &barum Vel offrearum levigato pulvere; potui fupradictis fpiriti- . bus aut clisío quod; inftillatis. Ita brevi fe omnia ad fuppu- rationem compofuere , cujus C peractz nunc) indiciis prefen- I tibus, fcrotum in loco, ceu folet tüm, acuminatiore , &(éru- " bore) quafi islendidiore, nonnunquam etiam epidermide nu- | dato aperuimus modó ferro, modó (& in tenerioribus ple- rumd;) applicatà faltem ibi fub predicto emplaftro , png. lepo- | ping particulà, quo teftis pus brevi poft facilé viam invenit, | nec difficulter, quietiore tantüm patiente ; inter digef/;v; ( bal- 'famici , v. g. € rerebzutbiza Cypr. cam melle of.) & demum empla-- ! ftri cujusdam ftictici fimplicisfimi, (quale commodé & rere | mitrioli dale »ol. byperici faturatiorl, cerg ac rerebintb. f. q. come ponen) competentes applicationes, totum confolidatum - | eft: nullo hinc in generationis negotio deprehenfo impedi- "mento 5 ni alter, ut in monorchidibus, alterius forfitan, ( cu- ! jus fili feminalis ductus inter fuppurationem oppidó in conti- | nuatione fuà rumpi potuit,)of&cium fuppleat. Salacior au- tem quifpiam bis aut plané ter, (ni fallimur) recidivam hic | pasfus elt: alteriq; i inquietiori nec lecto debite fe continenti | apertura fcroti in fiftulam abiit, fortafsé (dunr alibi vivit) - |adhuc durantem. — Notatu vero non indignus erat peculiaris - : periodicusd; teftis (iniftri füperioribus annis in Senatore ( vi- cini cujusdam oppidi) tumor. Colliferat olim eum, dum - equo infidere vellet ; admodüm ; ut agré tüm (& tamen citra E 5 Xx3j fuppu- NA ete NT CETERI UT ISI HR e REA REESE IUE Rd REESE TS Ee Rei NL a di QUEIS MEN, Uus " e : f LES ECE* dh deed CV UM c và V 48) TEN yo . -OssrhvaTIO CLVIL |. 00 fuppurationem, ) fuerit reftitucus, faltem reflaure duplo m jore. Bet gmuas tee Mod & fingulis feré bienniis; E c M ,eaq; BanicuEe RM ut : joftum pueri banus Cà« de put zquaret aut füperaret; naturali magnitudine altero; prae P putio autem cum glande zgré conípicuo, ^Cedebat nihilo rainus pedetentim, praeter interna, applicato folüm fimplis | cisfimo, ( ex unà swyrrbe , dnabus cerasfz partibus , cum camphorg tantillo, farinad, filiginis aliquot cochlearibus conftante) pul- yere: excoriante fimul femel epidermide: predictum autem. de byoftyamoa eriplaffrum, cam: non ubivis notum fit, confit ex oleo ejus expreso, Cum rarizaum , antequam in fiers abeant, | expresfo limiliter fzcco, pro talium more, cotio, addita hine | cera Y. q« terebinthinaá, pauxillo; totum dum adhuc fervet, per linteum colando : feparato fic crasfamento evadit emplafrumm eleganter virige, NM Ceterum, cum ad ejus generis partes delati (imus, quae dam quoq; de Hydroecele adultorum, (cum nupernatorum re». folventi cuidam cerato facile coda ,) à causfis ntplurimum | externis fübitó quafi ortà adjiciemus. Intra paucos Íc. dies, | & reíolventium quorundam nervinorum topicorum applicas tionem, cesfit femper aliquot Arcag? deplicati dofibus: qué ac alibi de Anafarca mentionem fecimus. Ati; ita curatus eft. pifcator quidam, medià hyeme volens nolens pifcinam ins | gresfus,diug; fatis inibi moratus; & alius quidam infequenteg,| (ob caufam haud adeo bonam ) fugiens, palude ad caput usd; | per integrum diem merfus: item ícholaris quifpiam pof ni». | mios hauftus ibi perquàm tumens,aliq; ^ * Quod autem de Genitalis in mortuis erectione prete« rito anno notavimus, confirmavit nuper per maritum Cen- | turionem, occafione vais onde cladium, honeftisfima , an-- nofa nunc,matrona. Priori íuo railitaris conditionis ma- | r1tO | Dr AsscEessü TzsTIUM ET HrvDROCELE. $t o condixerat, quod íi in inflante tunc pralie Léyenff | (Anno c. 1632. ) cederetur, illum omnt ratione, fepultura | causà, fit perquifitura.. Poft famofislimam (raceih promise —dis fatisfactura, cum alis fui fexüs y maritos pariter defide- l rantibus, & dum caíorum facies fzpenumero cruore foret |. fulfufisima , lurida & per vulnera tumens alias quog; trunco | motas fibi notas quarentibus , pens uti jacuére , hinc inde | luítravit, & parergoc quafi fimul obfervavit, plurimos diver- 4 farum oppido gentium, in quovis corporis Ls fatis erexisfe, | ac fi novum alibi fubituri esfent pralium.. .. Hac 1lla (cui | paulo poft vir adhuc tüm vivus rediit,) fandté affirmavit 5 | nos veró aliorum ulteriori perquifitioni (addendo faltem, » quod. Apoplecticorum fubitod; confosforum, quos quidem | fortuitó vel ingratiis vidimus , genitalia (atis propendula H nec fere corrugata fuerint, ) relinquimus: qua enim prater | Da. L. Garmannum Vir quidam celeberrimus us eo edidisfe di- ! 'éitur , nondum habuimus , aut forté pratervidimus. I" OBSERVATIO CLIX. pn D. DANIELIS LUDOVICI, : | De.. |: B Lecrico Iv VENERE: ExTREMISQUE | IxraNTUM EriEPTICORUM CORNYULSIONIBUS, - Eneri, nec uno modo, immiortuos, prater alios re- . centior quoq; Sigib4lde; refert, Duos & quidem " J .provectiores , ftatim poft folutam.-copulam; fyncope D altérum, alterum apoplecticé fere fato functos fcimus; unumx | in ipfo adu; ut haud boni tituli füccuba , quin deprehende- | retur, ab co liberare femet vix potuerit, Quispiam veró I pariter atate fenior, paucis ab hinc annis, cum nimiüm an- : niteretur " PROple Me (leviore tamen; & in susiegianes at- T tuum. 339 — 5 ra OssravATIO CLIX. tuum dextri lateris refolutionem , intra unam alteramve fe- | ptimanam cedentem definente ) corripiebatur. Poftquam | ad fe, elapsà forfan octavà hore parte, rediisfet ; referebat, quod , prius quàm fenfus ipfum ulteriord; motus ex impro- - vifó , in negotii fui (nec dum tamen abfoluti) pertractatione reliquisfent, perceperit infignem in occipite tenfionem;atq; | verfus nucham in interioribus contractionem, quafi quis; | (necenim indoctus erat;) menynges eà cogeret: fallere ta-- men noluisfe uxorein, cum nihilominus fefellerit, homo fa- |. cetus! cautius interea hinc mercari difcens. Confirmationi |: autem nobis hàc in parte fuerunt, quz amicorum aliqui & olim, &labentibus nunc annis; confilii quoq; causía retuie- runt. Eunuchorum Terentianornm modo fe agere fateban- tur, nec fuppetere, quod cum fua poft nullos non labores dividant. Düm tamen maximé conentur, parilem fibi oriri tenfionem.. Et inter hos unus, ( meritisfimus olim Prace- ptor) apoplexià obiit; alius convulfionibus epilepticis: alius adhuc de vertigine, fub pauló intenfioribus animi laboribus queritur, llsq; adeo antiquum illud verum eft; parvam hic fubesíe epilepfiam ; aut, quod fcopticus nuperrimus voluit; | fuperiora tantifper pro derelicto haberi, dum anima alibi ru- | fücatur, Sed enim ejufcemodi contractionum manifefta | quod; , in externis etiam, videntur in infantum epileptico- | rum agone indicia, & ut ipfa ( futaris nondum fatis coagmer- | tatis) cranii osfa agitentur, atd; invicem quafi manu com- |. presía collidantur , ultimo fimul erumpente fpiritu. — Vidi- | mus aliquando in ferenisfimo puello, nondum femeftri (for- |. tuitó fupervenientes) amplius quidpiam, fub parili violentia |. obitüsq; momento é naribus tum femi-erumpens: ni os cri-| - briforme obftitisfet , cerebrum dixisfemus , adeó crasfitie can- | doreq; ei, ut ovum ovo, erat afpecu fimile:pultem interea eo |. die non fumferat ; nec lactiforme quid, pituitofumve erat;| - | nec, —— —. Ds RuMINATIONE HUMANA, BRUTORUMQUE. 35 nec epilepticorum fpumofà excretio. Abduti à Serenisf; Pa- rente cum rediremus , mundata pro more jam erant omnia; | mec cruenti quid in naribus, fed nec lactisà ftomacho expresfi —| m ore notas deprehendere potuimus, hodieq; hzfitantes. OBSERVATIO CIX. D. DANIELIS LUDOVICI, | De, RuwiNATIONE HuwaNA,; BRauronuMwoutr. St in vicinia ruminatrix juvencula; fed citra delecta- tionem hinc aliquam » (sti D. D. Horf?igs 1.5. Cozf. (? Epifc. , med. exemplum refert ;) potius cum averfatione, ingra- L. tiis interea ad(cendentibus ( fignificantius enim exprimere ne- -. quit, ) hefternis asfumptis quafi femicrudis; non quidem quo- -» tidie, perfrequenter tamen. — Aloética, fimiliaq; amaricantia 7. dd vix aliquando impedivére; quin potius aucta faltem hinc — eftnauíea. Purganti vel emetico, inded; vitriolato quodam . aliquandiu cesíit, rediens tamen; ut intermisfis perdiu me- | dicamentis , vel famz caufsà fuos clam patiatur manes mifera. ' De fingulari hic conformatione feu omafinorum marfupio- ? rum multiplicatione haud adeó cogitavimus; fiquidem & le- ' pores,cuniculosq; fub fimpliciore receptaculorum apparatu ' nihilominus ruminare cernimus. Cornutum nil, ne quidem . metaphoricum , ingenuis in parentibus. lt autem tzdiofus - hic affectus eft ; ita fi in brutis cesfet , non folum morbi indi- » cium, fed ipfemet morbus eft, fzpeq; lethalis; crudis forté fic in primo receptaculo füb(iftentibus ingeftis: num rerum rufticarum fcriptores olim ejus medelzvé mentionem fece- rint, inquirere nunc quidem haud vacat. Noftri, ( quod vel nature falivalis laticis caufsà addimus,) in remedium actu | Yy | | . rumie T An. X. - " *- 314 OfSSERYATIO CLXI. vM M ruminanti ie uus fpeciei) alteri, . cibi partem e é buccáà ex- imunt, feriantisq; ori, poftliminió hinc revocatà mafíticatio- ne illà, intrudunt, vocant ben Scber verloren Baben: von ee —— bern ober Siefem: ia edentulorum eft, vel osía arr odentium. - [ Gotbá. Vratidlaviam ad Coll. Ephem. Menf. O:tobr. 1679.) OBSERVATIO CLXL D. LUuC£& SCHROECKII, De GRAVIDA SvMPTOMATIBUS SiNGULARIBUS ET PaAgTU GEMELLORUM MONSTRO$O. Nf . Tfi innumeris expofitus fit muliebris fexus xgritudinum — miferiis ab ipfis propé incunabulis eum per atates fre» quenter infeftantibus: magis tamen calamitofam haud .. conficere lucis ufuram, quàm quz conceperunt & utero ge- - ftant, quotidiana abundé teflatur experientia. Funeíto id- T ipfum fuo confirmavit non ita pridem exemplofoemina qux- T. dam honefta annorum quadraginta , undecim liberorum ma- E. ter, & bis abortum pasía , gravibus quidem aliàs conflictata. fzpe morbis, ex obftructionibus hepatis ac lienis ortum du- centibus , concurrente ventriculi debilitate & inappetentià, | Quz, licet congruo remediorum ufu adhibito, inducias da-- rent aliquas , attamen pacem firmam non Aue dum / gravida denuó facta, ab ipfo impragnationis tempore mox - ventriculi debilitate, frequenti vomitu, contumacibus alam obftructionibus, cordis palpitatione, fitis vehementià, ea. porationibus ad caput dolorificis, & anhelitüs difficultate füb- indé infeftaretur; eoq; SE eHnonitis. quó magis creícebat ven- | tris moles, in tantum indies aucta, ut oneri ferendo vix pat esíe potuerit, ftare enim aut ambulare miferrimé afflita non - valebat , nec ni(i femi-erecta ; ob faffocationis periculum, in | dedos | | MILII LLL uu x ELRgSrAcgp Tl dll pi-diy Hi s * H. i -E 2 Po RS A ram 2. Mad p TEZENUIUTCENNEE DUUITO!aES c IWSK A GI Ns TuEXIX 25s Aon X Enb. Ge / is NN oh: Aesdner dele 5 erem Remner J e POE NS, " Dr Gaavimme SrMPTOM, Er PAnTU GEMEL. MONSTR, — jj lecto quiefcere concedebatur facultas, Tantis igitur in an- guftiis, feptimo geftationis menfe, conflitata matrona ; quia & fruftra, exhibitis varii generis remediis adjuta, cüm extra |. Ie&um tergo-tenus inclinaret ad fellam corpus, improvisó incredibilis limpidz aqua copia, quantüm zítimari poterat, |— Ultra erigizta men[zras noltrates , qua fmenle duas pendent libras civiles , proflaxit , maximam bopocactd partem , uti in adven- tu meo cum admiratione confpexi, quafi inundans. Exin dolorum & refpitationis levamen fentiens, lectum petiit ,atd; brevi poft puellulam mortuam peperit, Dubia mox fe- liciter fecundinà. — Aft dum in (ini(tro abdominis latere tu- mor tactu notabilis, cum obtufo dolore, adhuc remaneret, alter infuper fuperesíe foetus credebatur, id quod etiam even- . tus probavit , fiquidem trihorio feré elapfo, alteram eniteba- tur filiolam vità quod; privatam ; reítitante , omine infaufto, fecundiná , que putredinem acquirens , frutillatim non absd; - fattore, pluribus fuccesfivé diebus, usd; ad puerperz beatum vitz excesfum , feptima demum poft partum hebdomade ( quippe s. Januar. hujus anni onere geftationis levata , 25. Febr. -é vivorum numero fublata fuit:) fübfecutum, excernebatur, . Prolis; quam enixa eft;gemellz formam & magnitudinem di- midiatam exhibent figure ari incifz; (Ta). XIX.) quarum pro- cerior primigenia erat, cum tumido ventre & umbilico, he- - pate ctiam (uti in fectione, à parentibus concefsà, appare- bat,) ultra modum vafto, utrumd; hypochondrium implen- te , reliquis viíceribus falvis inventis: Secundariz & humilio- ris abdomen , quod putrilaginem jam concepisfet, fcrutatio- £i locum non concedebat. Utrad;, à colledià extra cal- variam, inter cutem ac pericranium ferosà colluvie, aque fu&uantis inftar motum reprafentante ; lydroctplien €a- puis deformitatem oftendebat. Tysv OBSER- 5 «5:656 OBSERVATIO GEXIL 9 2003 D. LUCA SCHROECKII, Des PanruGEMELLORUM,ÁLTERIUSVIVI, ÁLTE- | Rius QuaTUOR Masses JAM Mon Tur. /Etiori eventu ftatim biduo poft, ex quo matrona hec 1 abortum iftum fuerat pasfa , alia quedam foemina parva | ftature gibboía, exacto novem menfium curriculo, filiolas quoq; binas, pauco temporis intervallo; pepererat; qua- E. rum una elegans, & omnibus corpufculi membris rité con- | f. formata , viva & alacris, jam veró diarrhoee à dentitione ex- citat , & negligenter ab ad(tantibus tractatz vehementià e vi- vis fublata; altera foetum quinquemeftrem longitudine, juftà articulorum compagine nifi quod à capite, in acumen fafti- giato, ad pedes usq; , quafi ftudió duos inter asferes leniter | compresía esíet , prafentans , mortua naícebatur. Superfa- tationem hic factam fufpicari quis potuisfet, nifi placenta una uterina , que gemellis iftis ejusdem fexus communis erat , uti in antecedenti hiftoria cuilibet fua propria; dubium folvisfet. Majus miraculum capiebatur ex integritate foetus, inflar ala- baítri nitidi, quomodo tamdiu in latebris absq; ulla putredi-. | nis nota harere potuerit. Mihi Clar. Aston. Desfimgii verbis, (* $15. de fitu Mausfipont. apud Excelt. D. D. Lasrent. Strausfrum Setl. ££1 : pag. 154. talem dare miri iftius refolutionem libet: se ze, prater rationem eit, posfe fatum jam veré mortuum » per longius tem- |. poris fpatium in materno corpore asfervari citra putredinem yaqui ad, frutius varii etiam boraríi ; 2n liquoribus quibusdam , zntegri planeá, dncorrupti asfervantur diutisfimé. Quin & corpufculi non pa- rüm exfucci natura diutius à putredine fe vindicare potuit, |. Quam ob caufam etiam foetus ille, cujus Gul. Fabric. Hildamses |. eut. 2. obf. Chirurg. ji. zneminit ; per trimeftre fpatium poft | more NR :J UT T. T - pr PARTU GEMELLORUM DIVERSORUM, — 35r mortem in utero retentus fuit abs; infecutà putredine:alium | quod; foetum in utero exficcatum , transactis hebdomadis no- vem à definito partüs tempore demum exclufum proponit LU. Tboze. Bartholizms cent.1. bifl. anat. 12. p^6- 323. Deinde duplex hic gemellorum partus controverfiam "iMlam de Secundinarum in Gemellorum partu occurrentium ! numero commode fatis decidit, ; docet; , Natura: m non unice | femper , nec etiam duplici fefe aditringeres adeoq; univerfale | haud esfe nzppocraris effatum , quod /ib. 4c S«perf&rar. prodidit: [ e gemellos utero geftat , eodem die . velat concepit »parits uno antena "involucro utrum, fetum contine. Quanquam ;dem Lib, de nar. . peer. | duplici foetui duplex etiam involucrum concedat, fcribens: | Ad enndem 456, modum sn muliere , ex uno veneris complex HAN gt. | melli , utero, fno ffnia dv involucro conditur , (y eadem die n lucem pros B dit , alterum, prius cum fuo involucro foras egreditur. De eàdem | materià videri inprimis posfunt pralaudatus Barrboligz; Ana. | tom. fue nove lib.'1. cap. 36. YtemVolzm. z. Atlor. Medic. Hafa. obf. 22. | €9 cent. 3- Ep;f?. Med. 6éz. Nec non Exc. foach. Georg. Elsnerus 22 Ephem. Germ. Cur. Aun. 1. obf. 39. yh Isbrand. Diemerbrach lib. ;. Anat. | Jap. 29- pag. v7 . OBSERVATIO CLXIII. p. LUCA SCHROECKII, | De; | Panru Dirrrcini Er PupENDis ÀÁ Ga- GRENOSO FoEgTu INFECTIS.. d Irca idem tempus, 1o. nempe re£rzar. nodu horá IC. vocabar ad piftoris cujusdam uxorem juvenculam, ^ juftum geftanionis terminum quidem emenfam, fed CORAM admodum parientem , prominente nempe jam ex- LI Digi genitales foctüs mafculi manu dextrà, brachiolog; Yy; iss - 58 OssegEvATIO CLXIIT. » fen(im fequente, aft reliquo corpufculo intra uterum fubfiften- te , nihil vel parum in tertium usd; diem proficientibus puer-- pere & nature conatibus , quos adjuvare idoneis remediorum auxiliis contendebam, fed incasíüum omnia. Verüm, cüm parum fpei de falute fuperesfet, ob deficientes puerperz vires, & obortum putidum é brachioli propendentis gangrenà jam infecti foetorem , divinum fuübveniebat auxilium, dum ftimu- Ium ad urine excretionem ex improvifo fentiret, & (imul no- vum parturientis doloris nifum : quare à prefente tüm obfte- trice inftanter follicitata , ut quantüm virium corporis adhuc reftaret, eas intenderet ad omnimodam faetüs exclufionem; id quod animosé ac ftrenué fecit, cum felici adeó fuccesfu , ut integrum pueruli emortui corpuículum exin fuerit exclufum; uod mox fequebatur fecundina , fluxusd; lochiorum mode- ratus. Superatà autem hàc calamitate ; alia excipiebat non minus periculofa, dum brachii gangrena jam humero-tenus ferpens, per contagium genitales partes inficiendo, ac infü- per vefice cervicem ledendo, inyoluntarium urinz proflu- xum irritaret , nec non fzvum iftis partibus dolorem induce- ret. Hec malorum turma oppugnari utid; mox debuisfet congruis à perito artifice remediis , muliebris tamen przvale- bat prudentia, infipientia potius nuncupanda, cujus inepto labore , per fotüs, fuffumigia, linimenta, & nefcio quz alia. Adhibita fanatica & exitiofa deliramenta , morbus adeó exafpe- yatus fuit, ut exigua reftitutionis fpes amplius fuperesfe ;vi- deretur. Cüm itad; defperatam jam rem foeminarum coetus. | ille cerneret, & mors quafi prz foribus praftolaretur, pofüi- | minió ego üt vocatus , dum accederem, totum conclave, | in quo patiens iecdnbubat fottore adeó inquinatum depre- | bendi, ut fpiritum liberé ducere vix potuerim, — Nihilomi- nus, etfi fümmis in angufítiis verfaretur, perfvaderi tamen &gr6 fuit pasía, explorationem loci affecti vel à me, vel à Chi- rurgo | DE PARTR Dime. ET PUDEND. GANGRAENK., IxrgcT. 319 furgo ut admitteret, . Tandem doloris atrocitate Fani in» fpectionem nobis concedente , comperimus atteniti horrem- dam partium iftarum faciem , fimilem feré ei, (quoad. puden- | da gangtená infecta) cujus Vir magni judicii , & indefesíz in- duftriz Theophil. Bonetus Auatom. Prati. lib. 2. feit. zi. obferu. 5. . 14. | ex meà communicatione , benevolé meminit. Labia enim ' iftius partis obfcoenz', ut & pterygomata, nec non vagiria ipfa; | ad internum usq; uteri ofculum , quantum ex ardere &dolas |; re fummo, in interioribus pudendi perpesfo, ut & foctore | mephitíco, ex partibus, i in profundo reconditis Izfis exhalante, ! ac abfcedente per particulas, convenientium remediorum ufi, |! membranosà cervicem uteri inveftiente fübftantià corftabat, | ,gangrana mirum in modum corruperat. Veruntamen poft | | alia atd; alia folerter & indefinenter ufurpata tàm interné, ! quàm externé remedia , miaiftrante providi, & lengo rerum | ufu probé exercitati Chirurg manu, fubinde cutis mortuzs pars plurima abfcedebat , vive veró carnis particule in con- | fpectum veniebant , mitigato infuper dolore atroci, & foetore ! fenfim evanefcente , ita ut fiducia reconvalefcentiz haud me- ! diocris conciperetur: que etiam Nos non fefellit, perdudà | nempe ad exoptatum finem (nifi quod urina quandod; i invoe | luntarié, fed indies remisfius , ftillatim flueret, imó utpluri- ^ imüm voluntatis arbitrio Heec ,) £cliciter , unius menfis, - eura laboriofz telà. Quamvis hoc jam: tempore; quo talia | oo, ab ifto quod; ftillicidio immunis plané foemina vitam - pancratic& tranfigat ; ut adeó de /sfonis nfls pulvere , tantoperé 1 ab Hear. ab Heer obfervat. fuarum 14.. 'commendato, cujus nente "pe virtutem experiri animus erat, cogitare amplius nulla (it | Recesfitas Coeterüm. obfervationi prafate non abfimilem ] aliam invenio apud Magnificum Dp. Thom. Bertbolinzm Gent. Il. -| Hifl. Anar. 6. totum uteri collum fphacelo defperato infectum, - feliciter tamea. curatum. exhibentem ; prout etiamy gangra- : m nam 360 |J OssrzavATIO CLXIV. B nam in uteri oftio gravisfimam fostidisfimamd; in Nobili ma- trona fanatam ob. N/zerus lib. t. obfervat. pag. g453. recenfuit, — [ augufld Vratilaviam menfe Octobri X679. ad Collect, Epbem. i OBSERVATIO CLXIV. x6 LiICG./E SCHROECKII, . Lue Fil. EE De, P ur. AssckEssu Ixcvixis E SPONTANEO SANATA. Perarius quidam enterocele laborans finiftri ingvinis,. repofitis inteflinis, geftatoq; trium menfium fpatio: fubligaculo; per integrum poftea triennium absá; ulteriori incommodo vixerat. Quo tempore elapfo; à mo- tu vehementiori , laboribusq; durioribus, denuo in herniam loci illius , maximis junctam ventris doloribus, inciderat, quos variorum calefacientium fomentorum, ex cumzize. dye. concinnatorum adplicatione uxor ejus abigere diu, fed fru- f ftra tentaverat ; tandem à Chirurgo inteftinum quidem, dif- tic ficili licet & ni£o cum labore repofitum , atd; fubligaculi: ope egresfui via rurfus occluía fuerat. Paucis tamen poft die- | bus, ingvinis illius dolor & inflammatio füpervenit , in ab- fcesfüm denid; terminata ; quo brevi, ab impofito pharmaco; * rupto, copiofum pus evacuatum, vulnusj; amplum fatis |. & profundum debité tractatum, libi inprimis ejusdem ins | vicem adducta, & in cicatricem ut abirent, curata fueruntj i. quz partes fubjectas duritie fuà comprimens, ne delapfuro ite- | rum inteftino tranfitum concederet, przcaverunt, Adeod;; quod antea bracherii folius geftatione effecerat jam callosà | cutis duritie periculum fclicius avertit. H OBSER- . E «506056 E. OBSERVATIO CLXV. | D. LUCZ SCHROECKII, Luc. Fil. Lx | Deo v SOIN. BuroNE Prg& Arvuw ExcnrErTO. Lfones alvo dejectos , Hemricus Salmutb centur. 2. obferuap. medic. 93. & cent. 3. obf. 1. nec non 7ebana. Faber apud Gre. gor. Horf'ipm part. 2. olferv. smedic. libr. 4. obf. 3o. referunt; quales etiam ancilla Altenburgica excreverat; cujus hifto- riam ; praeter Excel. noffrum D. Henr. Vollenadium in Ann. 1. Epbeme- rid. Germanic. Curiof. obf. 103. Nobil. D. Thom. Bartbolinus cent. 4. biffor. anatom. 19. C? Volum. 2. Aor. Medic. Wafuienf. obf. 39. atd; Cele. |err. Thom. Resnefcus Epift. 22. ad Neffer. memorant. Similem quodj; cafum Anno M. DC. LXXVI. à me obfervatum adnotare lu- bet: Cum enim per e(latem & in principio auctumni frequen- tes diarrhoez atq; dyfenteriz contingerent, in vicino Bavarie pago , Srezlingen ; duodecim annorum puer ; facobus Beck , poft- quam per integrum quatuor feptimanarum fpatium , tumore & dolore epiga(tricz regionis laborásfet, luxum itidem alvi- mum per tres dies expertus fuisfet , z;. 4. Septembr. bufonem parvum vivum ex ventre unà prodiisfe animadverterat , quem aquae injectum perterritus cum filio pater, tumore inprimis illo dolorifico adhuc remanente, ad paternas zdes detulerat, auxilium implorans, quod etiam Mixturà, ex Thberzaca Andro- machi , firupo de fcerdío fimplici , & pulvere radicis didamn. alb. pa- ratà, impetraverat ,ab omni incommodo hucusq; incolumis, ipfo bufone, fpiritus vini ope, apud me fuperftite. Caufam in aquz paludofz potum , cui in aftatisillius pregresfo fervo- re inhiaverat , rejiciebat; quà cum nempe ovulum infecti il- lius ventriculo fuisfe illatum , ibiq; à calore blagdo anima- | [o m E 2 | -" tum, j ; Ann. 26 36z OX DOYBSmANCANDOMELKXV. 7 0. cd tum , haut improbabile videtur. Quamvis autem nocent / fimum aliàs in bufonibus hofpitari venenum communite perhibeatur, & tantum ,ut vel folo halitu, quem maleolen x tem Gef. Sebwenchfeldius libr. 3. tberiotroph. Silef. tradit con- | fentiente etiam 0/ao Wormio lib. s. Mufei fzi,cap.g, nocere m queat; quod Saut. Ardoymas lib. 4. de venen. cap. 7. Ferdinand. Pon. qettus. lib. 3. de venen. cap. 12. & Nobilif. D. Simon Paul disref. dr | febb. malign. g. zt. exemplis comprobant: vivos tamen füperesfe posfe homines tali foeturà gravatos, non timmeritó miramur, Num forté venenum ftomacho, qui naturale quafi, adeod; gratum eorum factum fuit conceptaculum & hofpitium , in- s ferre intermittant ? Vel fi quid adverti effundant, à fermento. ventriculi obtundatur atq; enervetur? Vel cüm hoc in loco: progignantur , fenfimd; incrementum capiant, natura vene- | natz illi qualitati adívefiat ? difficile eft adíerere. An mi- tiori ex genere bufonum tales fuisfe dicemus, qui deleterià & efficaci admodum potentià deftituuntur , quales in noftris -. prafertim regionibus frigidis & humidis agnofcit Cozr. Gesue- sns lib. 2. bif. animal. utum etiam genus altero nocentius pro- munciat Petr. Andr. Mattbiolus Comment. in lib.6. Diofcorzd. CAD. 3l. ideoq; homo multo tempore, ob veneni debilitatem, füperftes: durare posfit ? Án ex confveto fibi infectorum & terre cibo, qui in ftomacho humano ipfis deeft , & benignior multó "m peditatur, venenum faltem concipiunt? Hoc certé verumr eft, impuné quosdam bufonibus vefci. Talem fiftit pere. pa-. | vellus cent. z- biff.phyf. med. 37. Idem etiam bis ab Empiricis fa- | é&titatum vidisfe fe teftatur; quod non tàm antidotorum ab. | eis ingeftorum virtuti , quàm fraudi adfcribit , cün; innoxié | comedi queant fi fudor , fputum vel urina eorum non deglu-- tiantur , jejuni etiam aliquandiu remanferint icd; venenum, adinftar ferpentum domi per aliquot dies nutritorum amife- |. rnt. Quamvis parvi hac ese momenti cenfeam :quodenim | 2 de | EEDE S s : |« . . Dz Burowrz Pr& ArLvuM ExcnmeTO. 365 | de urinà eorum refertur , antea citatus Scbweackfeld/us dubium reddit, veficà & ürinà eos carere adíerens, quam vefice ab- fentiam non minüs Marc. Asrel. Severinus Zootom. Demetr. part. 4. |! pag. 326. notaverat , fudoris autem five halitus venenofi, & fpu- | d à deglutitione quomodo in bufone vivo cavere quis fibi | queat , haut video; contrectatz enim beftiole ifte in iram . concitantur ; fic; deleteri humoris emisfione vim illatam | ulcifci & avertere conantur; domi autem nutritas viperas, | ferpentium nomine comprcehenf(as , atd; jejunas veneno ca- l rere, experientie repugnat, quam C/. Fraecifcus Redus obfervat. | 4 ! de viper. exhibet , adeod; de bufonibus idem forté negandum. | Ktaq; fi fraudis hic quidquam füubfit, in quam utid; erronum | torum ars omnis inclinat, falfos potius bufones, vel pelles | tantàüm vino plenas à circulatoribus illis interdum devorari, |! quod idem Borellus vbf. 74. ex fonf/eno monet , facilius credere | licebit. Quin & Bala. T£mau; circumforaneum Gallum, pul- ; veri fuo bezoardico fidem publicé conciliaturum , varia inter "wenena, etiam quod «ex bufone vivo expresferat, haufisfe; ! lib. 7. caf. medicinal. i6. refert, affatim prius haufto domi oliva- ' rum oleo , & fine mora, ab adfimto veneno iterum evomi- | 105; conferantur etiam, quz in Threzod. Medic. cap. e. hàc im | materia protulit D. ob. Chrzffopb. Bitterkraut.. Quanquam con- fimiles depredatorias artes quando; fallere, idem proprie | periculo & exitio docuerit. Cultrivorum quod; illum Bafi- | leenfem, cujus in 420 IH. lasdatar. Ephemer. obf. 178. €9 179. fit mentió , preter infolita alia, bufones, quos amaritudine in- | gratos perhibebat , devorásfe conftat. Bufones in America veneno carere, ob regionis illius temperiem , (fed quam?) &td; iisdem minimé exenteratis & toftis vefci Americanos; fo. Lerins cap. 10. Hrffor. Navigat. 2a Brafil. auctor eft; idem à Perre | de Ofma & Xarayzeio in epift. ad Nicol. Monard. apud Carol. Clufium. | Méb, o. Exotericor. cap.75. refertur , videlicet in Hifpanià nowà «Ys 2272 bufo- 364. .cOssbAvATIO.CLXV, |. 3 | bufonibus pluere, Hifpanicis non minoribus, quos Indi asfa tos edant, ut plerasq; alias immunditias. — Reizeres Solenander fctl. 5. confil. 15. obferv. 19. uxorem marito hydropico; quem mo- riturum ex veneno fperaverat; bufonemin pulverem redactum (id quod de pulvere bufonis ufti tradit confimili hiftorià fob. | NU erns lib. 1: ob[ivoat.) ex vino propinàsfe , fcribit, nullo exin n incommodo , fed infperatà potius fanitate fübíequutà. Et [. creaturas zcítimatas venenofas , inprimis viperas, non esfe ta» - les ventre hauítas, fed externé impofitas,, ex folertisimi | p. Fraacifc. Redi obfervat. de viper. (id quod Cora. Celfus quoq; lib. s. de ve medic. cap. 27. docuerat, ) perfpiciens D». Nerbanael | yairfax , factà hominum bufonibus vefcentium mentione,hos - comeítos carere veneno, partes tamen exteriores inficeres. addit ; uti hoc ex «dis Pbilofoph. Societ. Reg. Angl. An. 1666. Num. 22. i: r f. 4. patet; quamvis hoc fimpliciter non admitti femper pos- | fe, ille Tiz«i circumforaneus , ipfad; vegetabilia, ut fragas falvia,&c. venenofo ifto liquore confpurcata & ventriculo in- |. gefta comprobent , utpote quz necandi vi pollere creduntur, 7 ceu inter alia exemplum ab Awbrof. Paro. lib. zo. oper. chiruvg.. | | &ap. 24. propofitum eftendit , quo duos mercatores haufto vi- | no,ab immerfis illotis falvie foliis , & bufonum veneno in» |- fectis creditis, extinctos, traditur; quam tamen perniciem |. Magn. Atbanaf. Kircherus feit. 1. Scrutin. peff. cap. 7. experim,g. ipfo» rum falvie foliorum fubítantiz imputat, quorum nempe ex- |- trinfeca fuperficies tota veluti aranearum texturà quadam |. operta, minutisfima animalcula contineat , que virulento hu» |. more fuo ingentem homini noxam adferre posfünt. Licet |. folia hzc nec digito abfterfa , nec aquà elota , fzpe abs; difcrie |. mine in cibum venire compertum habeamus ; adeod; (i na- | - turalis fit illa animalculorum in omni falvia generatio, vix |. absq; hzfitatione aliquà, beftiolis hifce venenatam iftam qua- |. litatem adjudicare valeamus; quin vicina admodum bufonum |. «idi i ; lati- |. Dr BurowNr Pr& ArvuM ExcnhETO. 365 fabula afperíi ab. iisdem veneni majorem füfpicionem mo- vere qucant. Czterüm cüm noxie adeo, ut fupra innui, à bufonibus pertimefcendz fint exhalationes, venenum eo« rum $n volatilibus maximé atomis przcipué coníiftere , fort& - dicendum erit, quz dum per exficcationem, tél & as- fationem omnes, vel majori ex parte evanefcunt , absd; vitae ; difcrimine in cibum venire posfe infecta hzc, ulteriorem ad- mirationem tolleret, idd; eó magis, fi ex mitiori bufonum , genere fuerint; & fermenti ftomachici acidioris virtute mie | tefcant.- : [nfi Vratislayiam menfe Oclobr. 1679. ad Collect, Ephem. ] ^ 7 OBSERYATIO CEXVI. L. SIGISMUNDI GRASSII, De, | HzMoRRHAGIA UTERINA SALUTARI | M IN lizTRA-SEPTUAGENARIA, dd Luxus menftruos tám incipientes, quim definentes non. - raró excedere terminos à Naturà przfüitutos, teffantur Medicorum hiftoriz & obfervationes. Extremé mirum fluxus incipientis terminum recenfet Nobilisfimus à Masdelslo l piger. Orient. 1.1. c. 29. p- 11$. de puellà Indicá, qua finito 4770 ) eratis tertío pasa fit fluxum. menftruatim periodicum , cum | effedu parturitionis anno «tatis fexto fequentis. Contra a naturam videri hoc, fed non contra veritatem fancté asferit | Peregrinator nobilisfi mus , ne inter fcriptores rerum Indica- ] rum ;ezdaces à Vosfio recenfeatur , quo crimine liberat illum | Olearits im inerarii praloquio. j 1 1 ji b * . "'rerminos fluxus menfítrui naturx & veritati magis COI- fonos annotarunt Medici. E multis v. Sezzert. Med. Pr. lib. 4, part. 2. feld. 2, c. 1 pe i21 Q9 138 M bd Ve bif. 90. gt» 6 cent 6, bif. 3. uz 2 : Exeme 7 366 Os: SERVATIÓ ; CLXVI. Exemplum infigne exhibuit nobis hoc anno Matrona 1 ultra biennium feptuagenaria. - "Haemorrhagiam tamen uteri- nam dixerim potius, quàm fluxum menítruum , quia periodi- - 4 cé non eft reverfus. Annis fuperioribus usd; ad annuni zta- — tis quinquagefimum evacuata eft illa menítruatim in tanto | excesfu, ut procidentiz uterinz, lipothymie & alia fympto- mata mortem verius quàm Hazzibalem ad portas , non raró por- tenderent, Menfe anni currentis 1679. Februario correpta | eft vertigine, cephalalgià ; labiorum tremore, lingvz difficul- | tate , lateris dextri impotentià , adeod; affectu quadantenus apopledice. Reftituta eft tum exhibitione /eczfgcs Cepbalics e cinnabari antimonii, fp, fal. armoniaci ani[ato , esfenta fuccimi . fridüonibus,&c. — Sale virviolz tandem, (emetico in apoplexià prafentisfimo , tefte Langzo Mifcell, cur. V, pe)& quidem poftri- die, ut exoneraret ventriculum, cujus inter gravamina prz cipaum videbatur poftulare &vaxéSueow. Doíis tamen drach- wt dimidie nullum pra(titit evacuationis effectum , nihilomi- - nus levamen qualecungs , ex pracipitatione foin fermenti extranei , unde ftomacbi à flatibus oriebatur diftenfio. | Menfe Majo rediere apoplexix prodromi, periculum. majus quam nuper minitantes, quos prater fpem mitigavit Hemorrbagia uterina CE Cum evacuatio hzc esfet. enormis, adeoq; formidabilis, fimulq; fociata cruciatibus ute- rinis, maturé quzrebatur confilium medicum, Appofiti pri- mum facculi ex adítringentibus, fed fine frudu: hinc Psfe ficcatus cum eco prum fylvzfiriés lindoni inclufus umbilico. — impohebatur , unde ftatim (imul ac incaluisfet, egrà fatente, | & torminum & fluxus remisfio, ita ut non excerneretur poft- " hac fangvis floridus, fed tantum & quidem fenfim, qui jam - extravafatus erat, nigricans & grumofus, Nihileminus cum |^ urgeret periculum excretionis tàm copiofz in tantà atateg | amuleto illi externo non fidebatur foli, fed fimul ad placan- |. dum || HEROS HEHPRP UI IERIUN NUR) NEIN ENS ER RENTE RIO : NS ! r Dr H&MORRHAGIA UTrR. SatuT.IN ÜrtTRA-SePTuAG. 367 "dum archei furorem confulebatur miftura cochleatim urgen- -te malo forbillanda , quz habebat exerai7 aa;4. ad mentem ce- leberrimi Holfatorum Chymiatri Mifcell, Curiofe Aon. WI. obf, yo, parati gr. ij. in. rap. coral, unc. 18, & facci cydon. unc. fi, foluti : |» dq; monitu kba/lezii [, 2. Epíd. d? Ephem, p. 496. in morbis »ulierums | sterinis pra[ertim cwm dolores adfuut , maxime nendum esfe füupe- facieatibus , quod c» primo quad, tempore fecerit. Hippocrates 1, 2, de | Morb. Mul, Sitim profluviorum comitem folabatur emulíio | EX amygd« dele, femi, papav. albi . dc, | Vivit jam fine querelà ullius (ymptomatis, ita ut longz- vitatem & valetudinem profperam rectius hzmorrhagiis ute- rinis adícribere posfit; quàm Rie/azzgs apud Barrbolinum cent, y, | ebferv, an, biff, 28, | ros uc | Admiranda hic erat nature fagacitas in confervando in- dividuo. Sangvis ebulliendo, ut antehàc cum tam copiosé | fluerent Menfes , furibundus (ine dubio replevit vafa cerebri " periculum apoplexiz minitans. Natüra mole onerata viam 'confvetam per uteri venas feliciter repetiit ; & quafi venafe- ; &ione quadam revulforià cerebrum exoneravit. Medicus nature mini&er , in cafu recidivz Indubié me- | tuenda , non erraret, fi venafectione artificiali quaereret re- , vulfionem , monitus non tantum hoc nature aufü , fed etiam | Ecchbymof: , qu& feré femper fequitur apoplecticorum obitum ; ju ita Medicis evidentisfimé exprobrare videatur natura ve- , nafectionis neglectum. Pratereo experimenta feliciter ten- |tata, Medicorumq; multorum autoritates. Sed quis audeat "in tanto fenio,reclamantibus prafertin, ut fieri folet, adítan- |tibus? Verendum, fi voto non refpondeat eventus, & «era | vi morbi pereat, ne pro foftro exhibeantur , fi non fuftes & fti- ^ muli, juxta hiftoriam feptuagenarii in ipfo venafectionis actu ipothymià extincti, apud Zacerem Pr, Medy admir, l«g. obf, ^amen execrationes & opprobrio. ——— ^ 0 E : E Tanta $68 (. OsstzRvATIO CLXVIL. Tanta itad; eft Medicorum TorpeTE ut vix evitar 7 poslint infamie notam, etiamfi j exquifitislime tractent Tpros juxta medendi inethadüti. Ultimo quippe remedio incons | fideratisfimé imputatur eventus, fi ob vim morbi hic fit fini- fter non accufatur morbi Priviidé] fed medicina. Cum hac x» judicia vereantur Medici prudentiores, in morbis gravisfi- » mis non raró negligunt remedia generofisfima , & ad evitan- v. dum fame difpendium malunt, ut vi morbi pereat ager, quàm y Bt remedio periisfe videatur. [ Menfe Novembr, 1679. ad Colle. Ephem, Svidnicio Vratislaviatm ] OBSERVATIO CLXVIL E ^ D. GEORGII WOLFFGANGI WEDELI, | SurPHuRE MarnrcE Lucrs. — 4 -— d:irem ES Nter cetera admiranda palmam feré omnibus aliis praripit | lucis confideratio , unde non immerstó fcrutinio hujus ine | j fudant recentiores. Liceat veró, misfis aliis, qux difquiri f" "latius merentur, & ab aliis quoq; jam abunde tacta funt, ex | principiorum chimicorum , ut vocant, arcanis, ( nam fug du fenfu fulphur, fal, & liquorem magis principiata dicenda, - Br quàm principia jam dudum asferuit Corsax 1. 2, enchir. med. E p.u2.) de hujus materià disferere;. : | d Ultut enim, ubi de his egimus olim zero 6, t7 7. v. Ephesi nh Q. 227. nullam mentionem lucis fecerimus, plura tamen addi | | i merentur ad rudiorem faltim illorum € que. ji alibiforfan fuppleta exhibebimus, —— 3 [m Si itaq; phenomena confi deremus , omnia & fingula, hinc inde tacta, ad nullum principium lux magis referri. po-, u teít & debet , quàm ad fulphurcum , feu igneum. Quid enim | e : I li Eri 4 Dr SULPHURE MATRICE Luücrs. 369 eft x; quàm Tlammula quadam ; magis vel minus corporea, magis minusvé pura , minüs magisq; difperfa ? Producitur lux ' caloris & ignis ad inftar motu. ' Ignis & calor, elogio p/stozis | sin Tbeeter, qui alia gignit & regit; ipfe ex lauone & fridtione | efficitur, hic autem motus eft. | Concusfüs filicis & ferri, aquarum concusfarum in ma- ' ri; aliorumd; , ut oculi percuslionem taceam , exemplum id |elaré edocet, Manu agitatum in tenebris felis dorfum luci- | das atomos exprimit. Idem in homine non difficile eft, Ex- ; periundi hujus caus, ante pluículos annos pectinando capil- | litium in proprio capite fcintillas fulgurantes non femel per -Obfcuras tenebras decusfas vidi. | Ipfz pilulz lucis, (fit venia vocabulo in fcholis medicis 'aliàs, fenfu licet diverfo , ufitato,) non nifi friiione conífimi- di legantisf imam & (cintillantem lucem acquirunt feu par-. | turiunt ; undulationem lucis ftellarum eleganter exprimen- |'tem; quas hactenus Dz, Kwzckeliss publice expofuit luci;.. i& piuribus fpeciminibus Orbi exhibuit Exc. D», Xérchmagerus nofter. "- A Motus nimirum hicexcitat, extricat & expandit fulphur, 'àc particulas illas rotundas inflammabiles magis faftigiat, ! Rarefit illud & expanditur, ab igne & motu precipue; funt ta- ,men & alia, quz occultum illud manifeftum reddunt, per alias éyxeeiaus , de quibus jams. | -. Sulphuri matrici asfurgit & teftimonium prabet odor, In ! filicibus concusfis hunc fenfüs offert ; ; longé magis veró in la- | pide Bononienfi, cujus odor fulphur antimonii non inepté | exprimit ac zmulatur, unde & appofitam eodem fcrinio mo- | netam argenteam , quoad externam fuperficiem, tingit; in- | ftar fumi fulphuris. Laudate pilulg quod; fuum odorem ob- | — Aaa tinent | dni. X, | : —- 270 Ei OPsERYATIO CLXVIT. Eg " T tinent fatis perceptibilem. Hunc veró principio - falphi ; deberi, in confesfo eft; non fali, non foli mercurio. | Yflammabilitas lammule hujus, feu lucis, & i ighis; fi iqui deni c&tera fint paria , convenientiam teflatür non mints, | Quo magis uniuntur fulphurez i in motum ac atomi,eó mas. gis exardefcunt ; quó difperfz magis relpeetiui manent , eó minüs urunt , lucentes folum... x Vifcofitate attenuatà fulphur hoc, riulló obftante. alid $ feu ab interno, feu ab externo principio excitatum magis ra» | diare luce aptum natum eft. Illa quó minor fuerit, eó fubs | tiliorem; quó major, denfiorem & urentem lucem expromit, Unctaofitas ifta in marinà aquá , in capillis; in falibus, inpris | mis nitro apprime vilitur. " Nitrum ergó, ut fulphure magis abundans, aptisfimum. E" eft, quod ex hàc matrice lucem feneret, & didam flat, - Simulac expanduntur hz ale additione eorum ,que un&vofi- E. tatem attenuant, totum deflagrat quafi & exardefcit, quod | [. exemplo lapidis prunelle, vel nitri fixati ad oculum patety . fiquidem non- folum fulphur fruftulatim injectum ; verüm | & carbones, & inflammabilitati penitus aliàs i ineptum fal am | moniacum idem praftant. — Claret id & Puer pyrii aliisdg | exemplis. 1 Spiritus nitri in ipsà deflillatione totum recipiens vis trum rutilante fplendore & colore replet ; manifefto indicio | expanfi, licet füb acidi jugo detenti , fulphuris, unde ipfe pis | ritus non rubellus, fed albicans eft. | Facilé veró, accedente | motu , igne improvide adhibito, Pire obftetricantibus me- | diis id ipfum difplodi , vitra rumpere , aliad; praftare poteí 3 poenitendo difpendio objectorum.. ES [5 Optimé ergó , ut in thefi maneamus , tüm hzc, tim alia. ] fhanomena videntur explicari posfe fi clavem lucis in oc- L. dufo EB X Ds Surrüutz omnes Luers. p Aelufo falphure , aérefacto velut per motum , liberato per al- | €alina puriora , concentrato , actuato, & ad eminentem puri-- tatem redacto queramus , ut feu ipfe dustchicus radius oculis "objici posfit , feu externa aérez luci, factà per vitrum refra- -&ione, B ornodáre hofpitium , & xj TOES hinc magis, feu | ignis mutuatitio lumine in tenebris refplendere ;. Quin in ipfo ligno putrido , fulphuris vitalis vegetabilis r alfamo reíoluto, expanfi hujus reliquie lucem praftare in t porofiori corpore vero eft quàm fi fimillimum. Et ignes fatuos d in uliginofis locis , coemiteriis ; macellis, circa paludofa & fi- ; milialoca; confpicuos exin optimé derivare licet, ut alia mit- ^£amus. Par ratio eft Phofphororum ;& dEUbE agi artifi- |&ialium , quorum lux optimé lucem ex his gato d fibi ven- 'dicaverit, ab excellentisfimis inventoribus, fi placuerit, orbi monftrandam magis. Sit ergó Sulphur primum ]Iucidum , licet füb fale quo- |€ung;, aqueod; ipfo, terreis item , aqueis, & mercurialibus particulis immerfum latitans, ia alioqui maximé contra- . ;rium & contradiftindum, T tale videatur, vel tali comes-^ jjungatur. Valet enim & hic illud tritum: propter 20d snum- | quodi, €5E tale ,2llgd magis est tale. Acida in fe nec lucent , nec |ardent , igni potiis maximé contraria & adverfa | : bs fit & alteram addere , ad affectiones fülpburis expli- jeandas faciens, fulphur & aquam esfe przzza zutribilia feu | aquam & fobhür esfe principium nutribile materiale , qui |canon uti ex rerum naturà defumtus e(t, & omnia nutricatio- (nis, quoad alimenta ipfa, phenomena optimé explicat, ita |hoc loco fuffecerit, verbo ejus meminisíe , dilatà ulteriori 'deductione in Toe locum commodiorem, hs vel de nutri- los amplior, vel de principiis chimicis tractandi fe offeret [s lo. - | E Aus | OBSER- «9755 —- | he ij OBSERVATIO CLXVIIL. D. GEORG. WOLFFGANG. WEDELII, De. VULNERE Facirr À CeRvYO IN rL:iCTO MIRABILI. T monftra fiunt perfepé in morbis, varié & miré dis- |. penfante fingula archeo; ita in vulneribus toto die id videas, in quibus non minus v» Szioy hinc zftimare li-. | cet , ac ullis aliis Przbuit hujus rei exon palm infigne cafus, quem jam memorabimus. Anno M. DC. LXXV. menfe Augufto rufticus 24. an» norum Georgius Habs, venatione inftitutà, fervitia fua prz ftans, improvisó à cervo obvio, infimi cornu ramo finiftrà faciei parte in os feritur, labiis fuperioribus ad nafi lata cons |.- finia divulfis & laceris; ità ut, quod avi ía poftmodum do- |. cuit; cornu extremitas in medio dirupta, furfum protenfa or- bite oculi partem osfeam inferiorem ex parte finderet, & ad |. dextri lateris confinia deflecteret , in humum proftrato homi- 7E ne, cervo veró, quà data porta, profugiente. Accurriturg |.— Chirurgus prafens abfterfo cruore laceras labii partes exami- |. nat, & primitus maxillam lIzfam & diffradtam retur , quod os- fis levem prominentiam digito contingeret. Re veró accu» | ratius examinatà, cüm renifüm & duritiem extremitas illa |. prz fe ferret , de extranci osfis latitantis extractione cogitat, cum forcipe io indiam prehendere liceret; idd; eó matu- |. riüs , quod tumefieret defübitó oculus &tota adeó facies. Ex- |. trahitur feliciter, magná agri hauftu vini roborati conftantià; | m— poftquam ob inftrumentorum defectum per dimidium circi- | ter milliare in urbem equo portatus fuisfet ; cornu cervini fracti ramus in vulnere relictus, quartam feré ulnz partem; fi pollicis latitudinem exceperis; & lineà equali illum ftimes ,. ad- | | | - P ORIS SN UNS Ü DE VurLNERE FAciEp À CrRvO IwrFüicTO MIRABILL — 373 EL —ÓÁRRM—— M—ÁÁdá adequans, qualem geminá facie exhibet T44. XX. — Labio fisfo futura adhibita , fronti & faciei fotus , ex fpeciebus cephalicis, Letonica , falvia , voremartno , &c. in facculos confutis cum vino codis. «Reliquum vulnus zzgvezto digeflivo & emplafhro fiiülico tractatum & deligatum. | His ex artis legibus adhibitis trium feptimanarum fpatio integré convaluit , relictá in hunc diem cicatrice;. , Plura veró notatu digna circa hunc cafum occurrunt, y. g. quód citrà graviorem lzfionem os ipfum feu cornu fran- gi potuerit, tam durum, tantoq; impetu intrufum; quod tam eximiz longitudinis os non laíerit oculum , multó minüs ce- rebrum ; cüm tamen, non modo in ipío vulnerato, verün & cujusvis grandioris facie menfuratum, ultrà mediam fron- tem protendatur ; quód nulla fymptomata , nnllus vomitus; febris nulla, nulli motus fpafmodici fupervenerint; fed ipfe eger bibere, citrà virium iníigniorem lapfum equo vehi po- tuerit, & fimulac extractum cornu fuit; doloribus remitten- tibus melius habuerit. Credibile ex circum(tantiis probé penfitatis eft, vel in cavitatem osfis frontalis penetrasfe apicem cervini hujus cor- nu; levi & zquali faltim factà diftenfione; vel fi per osfium "parietes & tabulam interiorem pervaferit ; fub obtufo mucro- ne nom equé Izfum cerebrum parumper cesfisfe, non pertusà meninge». Totum hoc cervinum cornu, capto demüm & inter-- "empto vuluerante cervo illo ipfo venationis actu, unà cum . parte illà, que ad hac facraria importuné , citrà labepd tamen admisía fuerat, Serenisf. & Celfisf. Princeps ac Dominus, Dn. JOHANNES ERNESTUS, Senior, Dux Saxon. J.. C. . & Mont. &c. &c. Dominus meus Ülenuientish mus gratiofisfi- yné nobis donavit, reponendum hác ipsà circiter cum peur ptione in Bibliothecam medicam publicam... ' Aaa; OBSER- expe o0 00 0 OBSERVATIO CLXIX. D. GEORGII N'OLFFGANGI WEDELII, De, PrrA CrnavINA. llarum in ventriculis variorum brutorum repertarum E alibi jam notata exempla extant varia, ad inflar illarum; qu& in ventriculis caprarum alpeibiumi reperiri folite inprimis celebrantur, de quibus p. voffer Velfibius tratlatu gemis . | 1o de egagropilis legi meretur. Similes in Ducatu Brehmenfi ex hedis domefticis depromptas eri incifas oftendit nobis Brehmz olim p. D. G/azderpius , Filius , rogatus tüm à nobis , ut Ephemeridibu: hifce icones illas jungi pateretur. | Operz pretium facturi videbimur nobis, fi referamus hoc loco, confimilem pilam in ventriculo cervino inventam & recens exíectam oblatam fuisfeSerenisfimo eidem Principi ac Domino, Dn. JOHANNI ERNESTO ante paucos annos. | Mirata eft Serenisfima Celfitudo rarum inventum przfertim, cüm zgagropilis Alpeftribus fimilem, uti curiofisfimé olim . | in Alpibus id obfervaverat ; cognoíceret. Colore fuit nigricante , odore mofchum zmulata, « ex-. urgente in medio velut fpinà, & circumcircà cerofo magmate invellita. Sed dignisfimum & rarisfimum hoc cimelium, in- ter alia rariora locandum , cüm in conclavi repofitum esíet, — improvifo infortunio ingresfo cani venatico in cibum cesfit, in indignum locum reconditum prius; quim fuccurri posfe£ vel eripi ex inconditis faucibus. [ feud Vranelayip 4d Colledt, ip es Novetibr, Auto 16794 1 PRE- [i 2067)56- 5 BE UNIVERSALE : NATURALE AUGUSTISSIMO ROMANORUM IMPERATORI EBLEOPOLDO Humillime oblatum. , S1VE OBSERVATIO CLXX. I'D. » JACOR. JOH. WENCESLAI DOBRZENSKY | de NIGRO-PONTE, De. ONSE ; CoxTRA OMNEM iN ÁERE HN PENTEM CONTAGIONEM PRSERVATIVO OPTIMO, m1 Ixi in Difcurfu meoSphzrographico , laborum meo- WEN rumimproborum decimo quinto,fuper Annumiógo, : quà Patrio, quà Germanico idiomate , Typis Ar- noltianis edito, Capite de fanirate & morbis , quot capita, tot confilia futura ; fcfe abimminente aurz maligne contagio pre- fervandi. Ego;pro candore animi mei, fervire Proximo in- .— tenti, S«//ze curam habendam cuiq; esfe innui. Modumau- . tem eum ufui necesfario applicandi quemlibet privatim me 'accedentem , inftruere promifi. IL Conf uem autem, quàm moleftum Proximorum meoe rum infinite multitudini , & mihi ipfi foret, fi fingulis priva- tim inftructione ( infe quidem facillimà) (GEL deberem, periculo utiverfali (lrz DEI contra nos Peccatores favientis) jam N 376 /—— OBSERYATIO CLXX. : | jam jam imminente, Influentiisd; codleftibus Anno venturo (fi conjecturis, ab obfervatione humaná petitis , fides adhi-- benda fit) perniciem nobis minitantibus, ftatui, tum Chari- tate Chriftianà ductus , tum in fignum gratitudinis, Patriz mez dilectisfimz , demonítrandz alicujus, cui jam fepius fa- | lutaria confilia fuppeditare pro modulo non intermifi, initio felici coepto, ab Auguftis(imis & Clementisfimis , Regalibus & Imperialibus Capitibus , Regno noftro, poft tam diuturnam Eclipfim affulgentibus fideribus , publici juris facere; atq; hoc paco Summis & Infimis, Divitibus xqué ac Pauperibus, id .gratis communicare, quodànullo hominum, fed gratisà DEO datum jam dudum posfedi,atd; per decurfum Praxeos mee | Medicz , quotidie cum felici fuccesfü meo practicavi , atd; ve- . yum esfe obfervavi. | III, Videbitur baud dubié plurimis, primá fronte hoc me- dium partim fidem excedere, partim etiam nimis vile, utpote in fe nimis facile; verüm ubi ego illud, non quidem longis, fed , uti autumo, füfficientibus , é fundamentis Naturz peti- tis, & Experientià confirmatis fulcivero rationibus, fpero quód quilibet manus dabit, & medium hoc non afpernabitur , fed, occafione fe fe przfentante , in ufum convertet, atd; tali pa- éto, ab hofte (ibi circumftante, quantum posfibile, vitam fuam conífervabit. IV. Dixi: guantum posfibile. Nam, nec Univerfa Medici- na plus glori (ibi ufurpat; dum palàm fic fe definire permit- tit, quód fit 4r; fazitatem bomiais prafeutem con[ervandi , (7 amis-. fmm reffituendi quantum. posfibile. Mortales enim, & brevis quidem vitz , cüm fimus, tantum tamen , quantum posfümus, non quantum volumus, vitam confervare intendimus ; Ter- minum Legis à DEO fancitz, fi non amplius transgredi , fal- tem attingere cupientes ; quod etiam an eveniat, quotidianis ad fufficientiam docemur exemplis, V. Dixi —- - Mo 157, ; ' H. EN IET AL. DEPRESERYVATIVO UNIVERSALI NATURALL — 377 (M. Dixi Prefervativum Univerfale. Splendidus & nimis ar- .— Fogans , fateor, hic eft titulus, & putabunt multi, me ex via Univerfali illa Philofophica Magni Lapidis, aliquod hic loci allaturum arcanum : at; fi quod fimile datur, dubito & dubi- tavi (emper, non levi rationi innixus , an tantopere decanta- tis fatisfaciat promisíis , univeríis morbis tam Przfervatoriam, quàm Curatoriam opem ferendi. Nolim tamen abíoluté hic quidquam in contrarium decidere, imó potiüs felices tam - magni Arcani posíesfores fubmisfisfimé rogo hortorq;, ut * hocce deplorato tempore; miferis peftiferis , ex Charitate Chri- - ftiana, opem ferant, lapidisq; benedicti deprzdicatam vim fine fuco, pro gloria DEI, & auxilio Proximorum , experiantur, Ego Prefzrvativum Univerfale meum ideo asferui , quia cüm omnes univerfim morbos contagiofos esíe mihi perfva- -deam (quod infrà probare annitar) meritó igitur Uziverfalis titulo , utpote promisíis fatisfaciens, arcanum meum donare -.-. golui. VL Dixi Naturale. 'O! utinam nos Medici fzpius Natu- ram attentius obfervaremus, & viam, quam ipía nobis mon- — ftrare folet ,(equeremur, & non illam füb no(tram phantafiam - trahendo cogeremus , multoties certé feliciores curas facere- mus, Atunicum pro multis ferviat exemplum... Quot fzculis, neglectis monitis Hippocratis , viam re- -&am & planam Nature monf(trantibus , itum fuit per vias im«- proprias & tortuofas? NP amens divinus Senex, in Libro de veteri Medicina, morborum caufas non esfe frigidum . calidum, bumidum . fccum , quod fuo tempore videbat erronee asferi; . fed , acidum , acerbum , amarum , falfum , dulce? Et tamen quot primó anni funt, ubi, obftetricante Anatomià & Chymià, Hippocratica illa Nature, & ipfi veritati conformis fententia, r priftino fuo vigori reftituitur; & fenfim magis magisq; E E Bbb x Ann. X. 378 r* ved OBSERVATIO LXX ftratur? Quis unquam, per tot anteacta fzcula, asferuit, bio — lem hepatis , acidum Lienis aut Pancreatis producta, esfe li- — | quores ad vitam humanam & Oeconomiam naturalem con- | fervandam necesfarios? Sentinz humorum excrementtiorum |. | communiter audiebant. Quis unquambilemillam amaram, — |. Alcali falfam volatile, Balfamum nature, ignem in fe poten- tialiter tantüm continentem dixisfec ? Quis unquam acidum naturale Pancreatis & Lienis ; fomitem iítius latentis ignis, feu excitabulum illius esfe ; id eft fucile , absq; quo, ficuti nun- quam lapis daret ignem; fic nec bilis effervefceret, certà dofi inter fe commixta, Seroq; & alimentis permixta , caufam ignis ardentis vitalis cogitàsfet? Nec unquam ego hoc ab uilo Pro- fesforum meorum (pace tantorum Virorum ) audivi, nec ad- huc hactenus ullibi librorum legi , usq; tandem, DEO fic vo- lente, fenio jam appropinquans, à fapientisfimo hujus fzculi Viro , mihi dilectisfimo ex paucis Amico, nunc primum edo- &us , hoc fcio, & experientià frequenti ab extrà confirmatus asferere audeo , nempe: Intra corpus, non folüm hominis, fed etiam viventium reliquorum, certà dofi 4c/7/ (fine quo aliàs non) Biz, mediante multo $er» commixti , poftquam omnia heterogenez qualitatis asfumpta, intra ventriculum, vi illius fermenti ( quod etiam brevi nominabo ) fuerint dis- foluta, & in masfam , cremori hordei fimilem, fübacta, de- fcendentia ad inteftina, ibi ab occurrente sz/;- Amaro & Acído, certà proportione ad invicem mixtis , magis fubiguntur ; & vi illius mixti fermenti, ex tot diverfis faporibus, ad dulcedinem nature amicam & requifitam, difponuntur, quz eft via ad maturitatem , ad hoc ut Spiritus vitalis, Vitz noftre necesfa- rium fuftentaculum, ex fangvine (vino noftro) educi queat. Sicuti enim ex vino acerbo & acido, ex fructibus acerbis & aci- dis , nullà arte fpiritus ardens educi poteft ; fed bene ex vino maturo , id eft dulci , ex fructibus maturis, id eft dulcibus; ita | quog; — (2. DE PRESERVATIVO UNIVERSALI NATURALI, 379 Aw — quog; nifi in nobis naturalis dulcedo , mediantibus 4c/4o & Sal;- Amaro , efficiatur , nullus aut exiguus fpiritus vitalis produce- tur. Dum haec fermentatio vini noftri conficitur, tum eo ipfo fit feparatio puri ab impuro, fzcum & quifquiliarum à fucco , in íangvinem impofterum , & tandem in fpiritum vi- talem convertendo. Ab excesíu & defectu horum füccorum Acidi & Sals- Amari , Vita , Sanitas, origo omnium morborum, Curatio ( alterantium enim omnium remediorum efficacia in virtute temperandi aut exaltandi Acidum aut Sals-Amarum in genere , aut corrigendi fpecificos alios ex illis vitiatis fapo- |* res Obortos, confiftit) & tandem Mors ipfa dependet, qux longum hic esfet recenfere, & absq; hoc multa Corollaria , ex doctrina hac, in aliis pasfim meis confiliis deduxi, quz fuo tempori & loco refervo. Quis unquam olim Panis, Ceérevi- fie, Vini, modum conficiendi genuiné explicuit? Fermenti & Fermentationis, ficuti Nomina, ita & Operatio nunc pri- mum Philofophis & Medicis cordi funt. ^. Quantum non fe torferunt hactenus omnes Medici , ut receptaculum omnium asfumptorum , Vesrr£culum , in expli- cando Appetitu & Fame, in vi fubigendi tot heterogenea in € masíam homogeneam , fermento debito, & ipfi competenti. donarent? Et ecce humor , olim excrementitius , $4//o« factus eft in humorem necesfarium , & requilitum Ventriculi , absq; quo nec ventriculus appeteret, nec cibi disfolverentur , uti mecum Anatomici hujus feculi fenfatis(imi teftantur. VII. -Hic humor ergo, olim excrementitius , nunc fummé necesfarius, ferviet nobis, DEO (ic difponente, pro Objecto, & Materia hujus difcurfüs , & pro Prefervativo Univerfali Naturals à me promisío. . . Natura enim, vitz noftre provida Mater , humorem Sa- livalem, non tantüm confervationi Individuorum necesía- rium esfe voluit , fed & , ut per illum Homo; omnium viven- Bbb23Ó tium COnsERvATIO CRX, 0T tium Caput; fe ab omni contagio intrà auram ; imó inter ipfa. as(ümenda contento; liberare quiret , providit. i Ipfa Natura eft, que hominem quandod; pigrum, fuiqs oblitum folicitat & impellit; ad caufam raaliàfe averruncan- — dam. Multa hactenus fuére, que non confiderata, aut vili z(timata, tandem aliquando cafu , DEO fic difponente , ob-- fervata, fub ratiocinii trutinam pofita, talia evaferunt, quz modó omnes Docti, imó totus mundus, admirantur, &, at cum De Le Boé Sylvio, Tract. de pefte, loquar : Cere? DEO Opti- mo Maximo fumme laudes agenda funt , quod dignetur , hoc prefeviim feculo » plurima prateritis invifa bominibus ,manifeflave » [ió, natn- valium verum notitiam longe planiorem Qv plentoxem » quam olim , mar galibus praflare. | Talis igitur promisfi Prefervatioi mei eft origo. VIII. Practicavi ipfe olim inconfideraté, & ab omnibus pasfim hominibus practicart vidi, & d facto video , ut ad pra- fens aliquod objectum; five odoriferum , five faporiferum, fetidum & ingratum, nullo jubente, fed folà 3mpellente Na-.— | turà, quafi ex contemptu fpuere folcant ; fenfus enim guftás, | talem fetidum in lingvà faporem participans, mediante fa- | livà , obfequitur Natura folicitanti monentiq;, ut tale noxium quid à fe exfpuendo , depellat. Hunc Providisime Nature | impulfum , obfequiumq; przfítitum , ego profundiori pauló confiderationi figens , tandem Medicus factus, cubicula zgro- rum fübintráns, variam Mephitim experiens, ipfumd; hunc Naturz impulfum , experientià frequenti , obfervans , adverti impulfum Nature mihi cedere in beneficium , atq; , etfi.tot | Hofpitalia olim in Italia, Lue Gallicà infectorum, tot Phthi- | ficos, febre malignà infectos,tot variolis laborantes (quas | cim nunquam ipfe habuerim , naturaliter invifere exhorrui ) | tot Hebreos, ex maledictione Divina, aliàs fanos Mephitim fpirantes ; quidni agros ? invi(erim ; tamen falivà femper cura mihi | ' ] | | p Dr PRESERVATIVO UnxivERSAII NATURALI 38 mihi habità, nunquam, per DEI gratiam infectus fui, nullo E alio przfervativo adhibito. tnde copi obfervationi huicce - -rationes (quas mox adducam ) fuperftruere, mediurmid; tale, - Naturam hoc pasfu fuppeditare nobis, conclufi: ut homo;bc- me alioquin, gratià DEI adjuvante difpofitus , xgrotosd; inter - €ohabitans, nunquam , quamdiu in füfpecto loco degit, Sa- - Itvam deglutiens , (e ab omni, quantum posfibile eft, conta- gio posfit prefervare. ^ Temerarium veró judico talem, qui. —absq; necesfitate ultroneo feíe committens periculo, in eo- - dem diu perfeverat , liberius; cum agris agens & epulans, ultra malignum aurz contagium; eieaieni imul & potulen- ta infecta as(umit : unde non miruni, fi tafía, tam crafsé iri- fe&tus experitnr deinceps, quae vel infperaté incon(íideratum 'exanimant , vel anfam przbent , multis Annis Medicis , ad Im- patientiam impatientium Padentüm;, laborandi. Delicata ^ funt contagiofa hzc Miaímata , & (vaviter line fenfu, per fen- Tum guftüs , Salive fe jungentia ; início communicata ventri- culo, eundem pritis inficiunt , & ibi fedem figunt , tandemdj; fangvinez commixta niasíz , tantorum funt caufa malorunr, Sententia ergo definitiva pro Prefervarivo üniverfali Natnrali , hac mea efto. 57 quzs comverfatur cun 4grzi | qualicund, | | demum morbo affecti nunquam quam diu intra fpha- vam vicnitati tialum moratur ,Salrvam deglutiat fed ger eanaem exp 44. Sic DEO & Natur juvante, fpe- idi ro illum , ab omni, aliàs fecutura contagione, fore immu- nem, & DEO auxiliante prefervandum. Ne tamen id, quod - dixi fuis deítituatur rationibus , ecce , more aliàs à me practi- | | €ato; fequentibus APA ETIN Aphoriftico ftylo, alibi fu- fus aliquando deducendis, Sententiam latam confirmatum eo, Bbb ges SuPPo- 382 ! . OssrRvATIO CLXX. SuPPOSITIONES Omnia fupradicta fuis rationibus confirmantes. 3] SurPoNo 1. Lzem Gallicam , Lepram , Phtbiftgm , Dy- | fénteriam , omne genus. Febrium malignarum , Peffen , | gorbos contagiofos ese; boc bacdenus nemo negavit, fel omnes palam confesfa fant ,E9 defatio confitentur. SupePoNo 2. [de illos contagiofos esf , quia conflant. certo feminio fermentabili , apto inficere "viciniam ,cor- | pun «gri ambientem ». | SurPONO3;. Omze femen babere peculiarem odorem, | Quem » dum eit in aidu fermentationis ,exfpirat , €) come PUMHICAÉ "ULCIRA parti. SurPOoNo 4. l/e ipfe odor peculiaris participat ffnul | de fermento ,cujus natura eid esfé acidum aptum ad fe fe ] esultiplicandum s. | SurPONO;. Oragizs feminis naturam esfe ( »odo 2n i | pofttiones requifita adftut , nempe : corpus aptum ad re- | ciplendum , bumiditas comventens ,€9 calor temperatus) l ut incipiat moueri, € vim fuam explicare , ope fermen- V "4ationts , quod antiquitus dicebatur , €9. putabatur pue |. treícere, €9. Zandem fefe in fubjedio apto, &9 Natura li ipfeus aafymmbolo , multiplicare ,. l SuPPONO Ó. Homines , praductis morbis infectos , tàm r pe bálitum ,quam per excretionem fenfibilem €5 infén- ! ffbülem , esuittere particulas ; ef finruia feu Miafmata , L ffraili odore férmentabili pradita , apta ad inficiendums. |. SuPPO- | - pr PRESERVATIVO UNIVERSALI Na ruR Ax 38y E. SurroNo 7. Hac effhrvia fe affgere linteaminibus , dnduftis , veff ibus , fedilibus , menfes , tabulatis , efculen- dis ES potulentts , quidquid denid porofüm t9 ab infrmo aut afffatum aut attactum eir. SurPoNO S. Omnem bominem f?num ab bomine in- fem , prafértum frmilis complexionts , propter asfymbo- deitatem Natura facile infíci posfe ,. SuePoNo 9. Omnium reliquorum morborum , badie- nus extra Catalogum contagionis babitorum , caufam | esf quandam vitiofam im corpore fermentationem , 4 peculiari vi | féminifíca exortam , totum Corpts , uel partem corpora iuficientem . SurPoNo 10. Cozcefía pracedenti f'abpofftione, omnium talium corpora , partim per balitum , partim per excre- tionem fenftbilem £5 imfenfi bilem aque efftmoia emitte- ' ze; fécuta illorum , qui intra Catalogum contagionts ba- | bit: fent. Ergo eque , etff minus , quia gradus remts- f fort , apta funt ad tuficiendum. — Ergo, nullo excepto , | quis d inficere potejr. /. Sur»ono rr 4Egrum ( concefía uu. certisfena | exffiratione ) effiroia "nfecdirua 4 fe; inflar Sols ra- | E emittere s. : ' Sur?oNo n. [La effismroia replere fat magnum deem | corpta ambienti. | SurPoxOox. Effhevia talia minns. esfé apta. ad in- | felionem in fatio amplo ,quam in conclafo. | SUPPO- Sie d TJA. * 75x RON UJARE I PERLOUV VNDE SI OY... J^ P TAM E m TES NS 2. DAL Ace gNi cof ? T ; n z : ead. D H4 — OSSERYATIO CUxx. SurPoNOu. Talia effimoia magis esfe. concentrata dnjfatio anguffo , utpote veffexa.s. || SurPoxNo S. 74/2 effhirvia muagis esfe apta infe tion ] Hi in loco calido , quam in frigido. : - Sur?oNo 16. Cubicula infiymorum coramuniter erm £o z20do f'etere s. 1 SurPoNO m. Hominem locum talibus efftroits reple- | tum intrantem, nom posfe aliter infici, quàm [f arem | talem infectum intra co? pus f" attrabat. | SurPoNo1&. Dum aerem partim ore partim naribus | attrabimus ,tum falroam j| [uiam poro[am ,froe bonz fve mala qualitate ,im aura tali delitefcente , 2uficimus. SuPPONO 19. Dur agrum imis, tum commnuui- £er cum «gro colloguimur , €y inadvertenter falruam | enala qualitate infeitam , deglutimua. | SurPONO20. Bz/igam esfe bumiditatem ,ad fermen | Lationuem €S9 Alterationem ciborum un l'entriculo neces-| |fariam, unde ff ila boni morts ,bene , f£ mali, male. — | SurPoNoLt Saluam ideo esfe humiditatem ad fer- t suentationem ciborum HECESÍ ATIATA (| Quia ex communi U "dnatomicorum Recentiorum confenfu , esi liguar , intra f particulas leviter acidas continens , aptas ad fermen 4 £andum s. SurPONO zx Populos Tefrte Formofa ( ut refert Le-. gatio fecunda Hollandorum in Chinam J4g- 4.) ideà ori- ze farinam Salrua imbuere , C9 poftea pafía , ex orizA f cum aqua fabacia , commifcere , (ad inde patum ordina- ^ r4 Hm j /—— DEPRESERVATIVO UNIVERSALI NATURALIL 38j dum conficiendum ) ut nempe eo facilizs , intra mixtu- ram illam , fermentationem ( ftne qua uon) producant. SuPPONO 5. .Dui multam falivam babent , COIIIU- niter multum appetere €5 digerere ». | SuPPONO 24. .DQui autem exiguam , parium appetere, qui nullam , nibil. . "SuePoNo x. Per falivam deglutitam, odore aut fa- pore fetido infefam, posfe bominem alterari altera- Hone tali , qualis esf, odor introtracfus. | Surroxo26. lor, qui bonam auram inbabitant, ejfe communiter fanos. | Surroxo . l/os, qui malam auram attrabunt ,esfe Copmmupiter mor bofos. SurPOxo:8. Hinc mon mirum accidere debere; ; 4h- Que » infirmum qualemcung, vifitantem , domum redu- «ce , aliquando flatim , aliquando tardiss , ftmili smor- bo affici , ufcium unde id ipft acciderit. SuPPONO 29. /* effinationem €9 tarditatem infecta Lis provenire ab acumine 69 copia odoris fatidi magis, qmintisd | falivam inficientis. SurPoNo 3o. Sa/roam deglutitam im cubiculo inftr- uni, aut im aura infeca, inficere ventriculum poftea fangoinem, €) tandem fenftm totum Corpus. — Non emi- Fm Igitur accidere debere , illos qui infecti funt , com- uuniter naufeam babere, €9 ad "Voritut Jf'imulari , | elfe nec bilum evomere posfmt. Ccc SUuPPO« 5 Ann. Xe 386 OssrnavATIO CLXX,. T SurPoNo jt Opfzmam, à morbi contagio praferoae |. tionem , esfe falroa exfpuitionem, tam diu, quam din. bomo putat fe esfé aura tali fuppofttum , qua iuficere |. potes. — Unde juvabit tam diu exfpuere, nec deglutire |. — faliuam , quam diu locum aliquem graveolentem conti gerit tranftre , vel in eodem perfeverare ». D. SurPoNo p. Inffirationes per nares non ia afficere posfe uti per os cui tamen facilius provideri potes? per | r comvenientia balfama , naribus illita ,ut fpiritus ,uares| £ranftens , eorum virtute alteretur € imbuatur. 3 SurPoxo3. Hoc Prafervatioum non deglutiendi fa-| — ]ruam; esfe €9 fore optimum Prafervatroum 27/77 3 €? pracipué iis, qui cum peffiferis babent ad agendum. quales [ant Medici , Chirurgi ,omnesd, ii, qui taliter in-| Jfeéits appropinquant , itsdemd, ob «morem DEI 6 Chba- . eitatem Proximi inferviunt 5 potisfgmum autem Confess fis conducet , quà eorundem excipiendis Confesftoni- £us fnt addicti. Atd; hzcfünt, AmiceLector, qux de Prafervativo Peftis, jufto DEI judicio ad prafens , alibi locorum , fzvientis laco- nicé dicenda habui ; que nolim exiftimes à me animo aucu- pandi inanem gloriz fumum, (has enim affanias jam olim de- doctus fum ) fed proximum juvandi, esfe typis vulgata, cujus| faluti , uti vitam praefentem vivo, ita & claudere geftio, ac! ^ cum hac proteftatione etiam argumentum hoc claudo. E [ Pr4g4 Vratilay, ad Collett, Epbemer. 1679. ] OBSER- | E ! |. 482(587 )86»- AM OBSERVATIO CLXXI, — L. CHRISTIANI FRIDERICI GARMANNI, De, SENE PLusQuAM NoNAGENARIO du DENTIENTE. Hriffopborus Góbel , exul Bohemus, à tempore Pacis Mo- nafterienfis inter Germanos degens, Báhrenfteinii mil- | liari uno ab Annzbergà disfiti ad finem usd; vitz rno- ribus Chriftianis & honeftis convenienter vivens, fanisfimze | €onítitutionis, ita ut zozagefezo adhuc eratis «»zo mercenarii | vices implere potuerit , coecus factus eft azzo monagefimo tertio » . &, cum antea omnes amifisfet dentes, sozagefimo quarto inten- "fis gingivz inferioris maxille doloribus per quatuor hebdo- madas vexatur , quibus finitis ex illà ipsà gingivà novus dens erumpit, dentes hominis adulti, qui ad atatem perfectam devenit, magnitudine zquans. Maximas novus hic dens ipfi creavit moleílias, & in asfümendo cibo impedivit , adeo, ut lingvà femper ad eum impingendo eó allaboraverit,quó eum fede emoveret; quod etiam effectum dedit poft quatuor fepti- manas , ubi totum cum radice exfpuit. Dens non exadié ar^ ticulum digiti zquabat , fuà preditus radice, duritie, & formáà debità, quà alii dentes, qui in hominis adulti ore anterius ex- - flant ;, à domefticis tamen ex incurià abjectus, Hinc dolores fenfim fen(imd; evanuerunt, ut cibo & potu frui potuerit ad beatam usd; analyfin, quam adeptus eít d. 2;. Martii, An. 1679. Quod ex Reverendi Paftoris Báhrenfteineníis , Dz. Chriftiani - Schuberti teftimonio mihi communicavit Vir plurimüm Reve- COT Ccc2 rendus; lh: "d 388 OssrnvaATIO CLXXI. zT M rendus , & Clarisfimus , Dz. M. Chriffianus Lebmannus , Archi-Dia- | conus apud Annzemontanos vigilantisíimus. a Ut paucisfimi é noftris nonagefimum quartum annum - attingunt , ita vix me legisíe memini , eos, qui apud nos ad |. id «tatis tempus pervenerunt, pueris etiam in hoc fimiles |. factos, ut iterum dentire inciperent. Anno atatis quadra- |. ge(imo tertio Cardazo dens renatus, ut ipfe teftatur comment. in|. lib. Hippocr. de alim. lett. 25. 1.26... Anno quadragefimo tertio; | quarto, & quinto militi apud Cozcilzaterem dif.so. Anno| fexagefimo tertio aliis, de quibus Seserr. lb, 2. Prax. med.| f^t 060 0. p.22. & Helmont. trali. Arcana Paracelf. p.626. Con- 1 tigit & id cuidam etatis anno feptuagefimo quinto. v4, pran(atl. Angl. 1666. num. 21. p.314... Anno octuagefimo , Arzffor. |. lib. 2. bzfl. animal. c. 4. Albert. Magn. lib. 2. de animal. tr. 1. c. 4. f- 311. col. d. Alex. Beaedi&. 1l. 6. de curand. morb. c. 1. p.244. Anno octua-| efimo primo. Trazfatt. Aggl.c.], Anno octuagefimo octavo. Additam., ad tranfatk, Angl. c, 1, Zanclen famothracenum civem; cui renati esíent poft annum quartum & centefimum , Merzanas ! ' à fe vifum prodidit ; referente p/zzo 1,11, c, ;7, idem feni anno. zttatis ; centefimo quadragefimo in Fionià accidisfe TZ, Bartbo-|- lin, 1, 4. anat, veform. c. 12, p. m. 5og. recenfet. — Ajunt Comitis-|- fam Defmondiz vixisfe ad annum centefimum quadragefi-|- mum , & ter per vices dentiisfe , quod verslemius bifl, vits. QD mort, col, 5;6, annotat, | [ Chemnitio Vratilaviam menfe Novembr, 1679, ] 495(389)56» OBSERVATIO CLXXII. E SIEPHAN!I LORENZINI, 3 De | ANATOMIA ToRPEDINIS, Excerpta ex Ejusdem libro infcripto OSSERVATIONI1 INTORNO ALLE TORPEDINI, Florentiae Anno 1678. 49. edito a P], Rev, DN. ADAMO ADAMANDO KOCHANSKY, $. "a Presb. Matbematico celeberrimo primum exhibito. jj d Orpedinum uti variz funt fpecies, colore, maculis, pag.;;. appendicibus propé caudam, oculis, foraminibus poft " oculos, à fe invicem diftindz: ita quoq; magni- tudine plurimüm differunt. Sunt, que 2zcias fex pondere non excedunt ; funt alie, que //bras xvii. pendent : ise. Reds quandam XXIV. librarum appendit. Hanc differentiam non - ab atatis , fed fpeciei diveríitate procedere ; ova omnino per- fecta in utrisd; reperta, argumento funt. wx. Corpss torpedinis demtà caudà, circulum figure irregu- laris repraefentat: cui cazda curta, in coni compresfioris mo- -. dum formata , annedctitur. | 3. Oculi non admodum magni funt, differentis figure in . diverfis fpeciebus. | 4. Poft oculos dvo foramina ovalia , in palatum pervia ; per . quz nonnihil aquz abforpte rejectant. ..$. In partibus lateralibus doríi apparent ve';gza five linea- J menta daorzm corporum faleatorum paullo poft defcribendorum. Ccc 3 6. Supi- pe 2 é, P P: 7. 22. feqq. p. j06 OsseuvATIO CLXXIL 7 70 0 M ó. Supinà jacente, a«res apparent ; quarum fuperücies in- | terna fimplicisfima; per laminas aut corpus quodpiam aliud | neutiquam multiplicata : unde torpedini fine dubio olfadtus | obtufisfimus. (V4. infra obf. CLXXIV. ) | ] 7. . Oris vilius füb his fecundum proportionem corporis am« | plisfimus: in utráj; maxillà 4ezzz;» minimorum durorum ; uncinatorum , verfus fauces incurvorum multi ordines. — — $. Infra hunc quizá, foraminum falcatorum paria ducunt ad | branchia: : quibus ex utrod; latere junguntur modo dictorum corporum falcatorum lineamenta... Hi 9. Anu: prope caudam fat grandi fisfurà patet: in. cujus: . labris verfus caudam duo foramina falcata confpiciuntur. 10. Pizz4 corpori utrind; una, in formà limbi, jungitur, | Cauda pluribus inftructa eft: ad initium ejus utrinq; una car« | noía; in dorfo hujus duz fpinofz ; extremz , alia, quodame | modo bifurcata , itidem fpinofa additur. I. Cris feu pellis torpedinis infinitis foraminibus majoris | bus & minoribus perzzfa eft: quibus totidem canaliculi divers | fx item magnitudinis , humore vifcofo; pellemd; lubricante; | referti annectuntur. Separatà pelle, canaliculi majores in | dorío , circa partes convexas utriusd; corporis falcati mox de- | fcribendi , in duos fafciculos collecti, obfervantur alterà fui | extremitate omnes conjunctim terminari inter oculos & an- | teriorem extremitatem capitis, ubi quivis canaliculorum | feorfim affixus eft exiguo globulo cry(tallino, fimili femini | coriandri , natanti in humore quodam albo glutinofo. Mi-- nores vero funt ramuli alterius cujusdam canalis gemini; corpora modo dicta falcata utrind; cingentis, productáq; per totam pellis longitudinem ramificatione, in caudam - terminantis. | (Wo Corpora dyo falcata , quorum aliquoties facta mentio; fo- rs mollis funt fübftantie, que videtur ex plurimis veficulis | àirregue | Dr ANATOMIA TORPEDINIS. 301 regularibus; aquá repletis, compofita esfe : ablatà pelle, ob- rvantur esfe duo mufculi pulcherrimi, ex fibris multis mol- libus, albis, calamo anferino crasfioribus , figure cylindrica, ^&us veftitur, tendente compofiti, quarum anteriores bre- - viores funt pofterioribus. Fibrarum harum extremitates,va- - -pyarum irregularium figurarum , veftigia fui relinquunt in - pelle dorfi zqué ac pectoris , & colore , figurà, ac fitu, veris -ac realibus veficulis fimillima apparent. Separantur ab in- -vicem fibra per alias transverfales, nervosq; manifefté reci- piunt, per transverfum eis fe applicantes ; ita ut jure fibrz mo- "trices vocari posfint. p. Apertoabdomine perztozeum apparet albisfimum firmiter adeó mufculis annexum , ut fine laceratione feparari nequeat. — 14. Hepar in duos lobos falciformes feré equales divifum, . procesfu quodam fubtili connectitur. (0X. — Felis veficula feré rotunda; magna; dextro lobo infidet. 1 Fel colore varium ; amarisfimum.. | 1Ó. Pori cholidochb; quatuor: cyfPicus unus, tres Pepatici ; quo- | rum duo ex lobo finiftro, unus é dextro codi Siniftro- | rum alter in cyfticum, Einer i in hepaticum infertus , cum his duos truncos faciunt , qui juxta fe invicem , proximé fub pilo- ro, in inteftinum inferuntur. ('Cozfer Obf. feg4. CLXXV. ) Y. Lie2 ftomacho adjacens figure eft ellyptica. 18. | Pazcrea; piloro annexum , coloris ex albo [padicei, figu- ' rg irregularis , fuccum fuum per 4zizm, non longé à biliariis - inteftino infertum , in idem excernit. 19. Veatricules aut brevisfimo trajectu connexus, duds bus hepatis lobis medius interjacet. (30. Pioeras [abtilis furfum verfus diaphragma reflexus. 2o. YeefHinam unicum , à piloro ductu fimplici in anum . tendens. a: 22, Totus - & cute dorfum integente be cndieulariter ad illam , quà pe- p.a. f*33« p3ie P^ p.36 P 42. p. 43s P3539 P. jj^ P. $2, pr 5 STR E POR AU 302 OssERVATIO CLXXII. z. Totus canalis alimentarius à faucibus ad. podicem ex folis fibris annularibus componitur, quz foris membranà validà cinguntur. 23. Palatum & fauces carne glandalosá cooperitur; humorem. muco narium fimilem prefsà exfudante.. : 24. Stomachus interné erféà crasfrsfmá veftitur, nonnun- quam transverfüm digitum equante. — Hzc compresía ex pa- pillis quibusdam humorem valdé acidum reddit, qui , ven- triculo exiftente vacuo ita cogitur, ut vitreum oculi humo- rem reprafentet. 35. Rene; rübicundi, ex multis glandulis compofiti , ad la- tera fpinz dorío firmiter annectuntur, totamq; abdominis longitudinem à diaphragmate ad podicem usq; occupant. 26. Ureteres füpra renes repentes, plurimis ramificationi- bus à glandulis renum acceptis ; per duo illa foramina falcata podici adjacentia fe exonerant. 27. Teffes (quibus pifces carere falfo fcribit arzfforeles bif, enim, lib.AM. cap.is. & de gener. anim, lib. Y, cap. s.) glandulofi in maículis duobus hepatis lobis annectuntur. 28. Vafa fpermatica alba ex teftibus, fili inftar fubtilia , fer- | pentiformi finuatione per fonpiei dide dorfi, cui fortiter | annectuntur , protenfa , paullatim . crasfiora fiunt , donec propé anum , pennam gallinaceam zquantia , juncta defi- nant in., 219. Papillam crasíam longiufculam ; quam eembri genitalis | vices gerere puto. 3O. Ovaria famellarum juniorum , figurà, magnitudine , füb- | ftantià & integumentis parum à virginum & foeminarum ju- niorum ovariis differunt. Cateroqui in bafi utriusd; lobi hepatis ; quà dorfum tangit, fita funt ; alterà parte cavitatem quandam doríi explentia , alterà prominentia , ovulis ; femina coriandri feré equantibus ; refertaz 4I. Ovi- ! | | l di E | TENA | 3V Ovi dut; five ureri craslitie chordam ex filis contortam p.56. mon excedunt, & nonnihil ad latera incurvantur. 3t. Ovaria earum , quz pepererunt,aut partui vicine funt; p.j;. mirum in modum mole aucta; ova diverfz magnitudiniscon- — tinent & coloris; ita fita, ut minora, undid; majoribus cincta, medium locum teneant. 03. Ovi dulles, feu tuba in laterali abdominis parte utrind; p. dt. - fite funt : uniuntur fupra medium ftomachura, ubi foramine, " digitum capiente, ova ex ovariis decidua excipiunt : hinc - per abdomen defcendentes, geminà prius valvulà circulari munitz, definunt in duas papillas transverfum digitum longas, : | DE ANATOMIA TORPEDINIS, : 30$ - €ignzam pennam crasías, in apice manifefto foramine per- : tufas, Hz inferuntur in duos faccos, quos «rere; Voco , quae tuor vel quinq; transverfíos digitos longos, in communem * canalem definentes, qui inftar papille inferitur in receptae ; culum quodpiam , analogum illi, quod in avibus cloaca vocas * tur: feparatur tamen ab inteftino per membranam quandam... 34. Ova, mafculi femine focundata, & in sro; delata, p.éy. |! fphzrice compresíz funt figure, coloris fulphurei , & liberé ' nulli rei annexa natant in humore quodam glutinofo; falfo ' & limpido, fubminiítrato à corporibus glandulofis, ftriatim ' tunice interiori uteri affixis. | 3. Gefítant utero menfe Februario & Martio; pariunt cire p. ps. - Citer zquinoctium vernum , foetus vivos octo, decem, immó « 14. fimul ; contra quam tradit Aviffoteles H. A. lib. VI. Cep. to. e it. | 36. cer torpedinis, plurimis undiq; coronariis vafis cin- p.f. . €um, unicà preditum eft auriculà, & vafis correfpondentibus: - exícisíum motum palpitationemq; fuam per horas novem cone tinuat: corpus veró corde privum ultra tertiam horam mo- tüs & fenfüs figna edit evidentia; cauda poftrema omniuns moveri definit. | rr 1m Ddd 37- bras. LÀ -c-—— —. CuMERMEDGA c V m "E. 1 Ann. Xx T— ps p.e? P: 700. p.n. ÁÓ»^ 304 2 08sgR vXTIO CLEXXIL 37. Branchbig,qu& in plerisq; pifcibus pulmonum vices fub- eunt in faucibus torpedinis decem habent foramina,in quo- | vis latere quing;, aliis decem foraminibus falcatis in | pla podicis fitis correfpondentia... | E 38. Meninges,cerebrum inveftientes, due funt. Dzramater foliditate cartilagineà praedita eft, circa baíin cerebri osfibus | firmiter adeó annexa, ut cum his unicum corpus conf(tituere videatur: concludit in fe humorem vifcofum cui tota cere- bri, p;4 matre induti, moles quafi innatat. 39. Cerebrum , tee facie, ex variis tuberculis compo- fitum esfe videtur: horum przzzx»z magnum & rotundum eft: poft hoc fita funt Zo alia,figurz valde irregularis quae fimul fumpta priori longé minorafunt. Hoc excipit «4//z4 par oblon- gorem , figure itidem irregularis, altero tantó majus pracee denti pare: inter duo hac paria fpatium medium occupat cer- | 24: quoddam, figurà extern fraile cerebello quadrupedum , quod | duobus proces(ibus,ad inftar duorum crurum,affixum eftbafi | cerebri,eo plané modo, quo cerebellum duobus fuis cruribus | SLE. affigitur medullae oblongatz. 4o. Inferior facies, in bafi anterioris illius tuberculi ma- | joris , exhibet zervorzm par unum , quod per membranam , cas | vitatem foraminum immediaté fupra os fitorum inveftien- tem;,diílribuitur. |. bafeprimi paristuberculorum ex eodem | loco procedunt zervi oprici , & paulo fuperius alii duo sororis eculorzm .qui ftatim abegresfu fuo in duos ramos dividuntur; quin immó videtur potius, quod ex his tuberculis enafcan- tur utring; duo rami; & quod omnigó fint quatuor nervi. Intra hofce nervos,aut pauló inferius ; & zzfzadibulum , fitum intra duas glandulas exiguas, rubras, TAE tei Poft in- fundibulum ex iisdem tuberculis alii p zervi oriuntur pathe-. Huci NU if dicti. .A bafe pofterioris paris tuberculorum 4a fafcieuli nervorum , utrinq; unus ; enafcuntur; qui gzffarorzi fantz & paul- po 1028 Sd EDS TNT M .Dz ANATOMIA TonPEDINIS. 395 : ak paullo poft alii 4«» fafcicut; , vAgoruth nervorum , emergunt. Omnia ifta tubercula vacua funt & interius concava , ut nia- . nifeftum fit, fi per tubulum inflentur. ode (4T. Arteríe carotide; 1n cerebrum fe infinuant, eodem pla- prz, , né modo; quo in quadrupedibus fit, & uniuntur in. trunco ' vertebrali. | L4. — Oculerum pupilla non eft rotunda, quoniam iridis pars p. re4. dimidia convexa eft: convexo itaq; in concavum intrante pu- » pilla clauditur. Per c4 Cryflallinus xotundus eft,fubftantie foris tenera. OBSERVATIO CLXXIII. |^. D. STEPHANI LORENZINI, De; (0 Wi SrubeErAcTIVvA TonPEDINIS; à Ex eodem Libro excerpta, Nanimis Autorum omnium confenfus eft , rorpedraem p46. 104. à torpore, quem in vicina fibi corpora inducit, dictam —/e44. Eu esfe : ita fentiunt Avzfdoreles , Plizizs , lianus , Albertus Ma- | gnus , Gefaerus , Salvianus, Aldrevandus. fonflonus. Mtrum vero. ' virtus hzc aqualiter in toto corpore Torpedinis refideat, an ; àn unà folà & fingulari quàdam parte, non ita inter eos con- |"YWenit, Salviaz4s enim ; quem multi fequuntur , vult illamin | toto corpore regnare: Dypbiles veró , Oppzazus & Cardanus cree - dunt; eam reftringi ad unam folam partem , ut ut non deter- | minent,quz & qualis illa fit. Sunt alii , qui medià yià ince- - dentes nec prime nec fecunda íententie accedere audent, - | Du. Frazcifto Redi vifa eft vis hac ítupefactiva feu dolori- |. » fica Torpedinis , magis quàm in ullà alià parte; refidere in duo- . bus iftis corporibus, five mufculis falcatis in dorfo & pedto- Fe fibi correfpondentibus , quorum elegantem fabricam in Be Dddz ante« 36 .. OsssRvATIO CLXXII. up —— —— RRARTRTUUUUUUUNSTEUTR REN UTI E E antecedentibus defcripfi. Atq; in hoc. neutiquam erravit: | crebris enim eà in re inítitutis experimentis edoctus, certó | affirmare posfum , vim ftupefactivam & dolorificam Torpedie- |. nis non refidere in ullà alià parte, nifi in duobus illis corpo- |. ribus five mufculis falcatis: & reverà falfos ese illos, qurcre- |. diderunt , aut asferuerunt , quod virtus Torpedinis non folum " operetur attactu immediato , fed quod etiam e longinquo per- |. cipiatur, tranfeunte virtute per pifcatorum retia & fufcinas |. aut alias haftas , quibus tanguntur aut percutiuntur. Unde |. liquet, errasfe p/izium lib. IX. H. N. cap. 42. & Oppzanum in Halievt. " fcribentes , przdam facturas Torpedines fe abícondere in locis |. maris e & pifces fibi appropinquantes ftupefactos reti- |. nere & devorare: item; fabulam esfe , quod Godrgzus ; Relat. : Abysfine (niü fortasfis ingens quapiam differentia fit inter. ih Torpedinis maris A&thiopici & Mediterranei) fcripfit: quod " Torpedine vivà immifsà in ciftam plenam pifcibus mortuis, | - fubitó hi pifces, à Torpedine tacti , videantur in vitam redire, IT fiquidem ,ut ille affirmat, fe mutuo feriunt, & agitantur mo-|.- tu quodam interno & i humano ibtelleens incomprehen- Wm fibili. H Hzc quó magis pateant, experimenta, quz fzpius à me | - facta funt, candidé , ut mihi fuccesferunt, nunc referam. ; E Anno 1676. menfe Februario mihi Pifis commoranti| 1 transmisíe funt à Serenisfimo Magno Hetruriz Duce in vafe| aquà marinà pleno fex Torpedines, diverfz magnitudinis , ve-| | getisfima, nec dum quicquam perpesíz. Confiderans itag;|- ingens effluvium ftupefactivum & dolorificum, quod proba- | biliter emanare debebat ex corporibus fex Torpedinum uni-|.- tarum & vafi non admodum capaci inclufarum ; nunc unam; | - nunc aliam baculo tetigi: fed in manu meà nec dolorem nec a ftuporem fenfi. | | | Abjedo | ecd Dr VI STuPrFACTIVA TORPEDINIS. 407 ! - . Abjecto baculo immerfi manum aquz, in quà Torpedi- mes huc illuc natabant; nullam tamen. unquam moleftiam, -& ne minimum quidem fignum ullius cruciatüs adverti. Re. - petii fzpius boc experimentum ,tàm hàc ipsá die in his, quàm - aliis Torpedinibus, eodem femper cum fuccesfü. Itag; Torpedines nudis manibus tàm in aquá, quàm extra ' eam manibus contrectare coepi , & ecce, excruciabantur manüs - adeó vehementer , ut dolor ad extremum usq; cubitum, ultra | | quem non extendebatur,pertingeret. Idemg; prorfus mihi. - evenit toties, quoties experimentum hoc reiteravi. |: Dolor hic & cruciatus quodammodoó fimilis eft illi, | quem fufferimus, quando extremo cubito ad corpus quod- - | piam durum offendimus, & adeó tadiofus eft, ut quadante- . nus intolerabilis fiat, exiguo tamen temporis fpatio durat, moxd; fine omni in manu vel brachio poft fe relictà altera- - tione evanefcit. | —..— Notandum autem eft , pci» , dolorem & cruciatum hunc "tunc tantüm me fenfisfe , quando tactis presfisq; iftis corpori- "bus five mufculis falcatis, fibrz: ex quibus componuntur , fe |ontrahebant: nullà alteratione perceptà, quando eadem ) fibra. fine contractione manebant in (itu fuo naturali. /-- . peiade, dolorem intenfiorem aut remisfiorem fentiri ; " fecundum varietatem contradionisfibrarum.. Fortiter enim j 'fe contrahentibus fibris, torpor & maximus, & non tantüm j manum; fed totum cubitum occupat: adi ius veró feu len- - tius fe contrahentibus, tantüm formicatio quzdam in totà "manu,ultra quam ea fe non extendit, percipitur: quando 1 «Sb cislimé contrahuntur jin digitis tanttim motus quidam ve- " ]ut convulfivus fentitur, toties rediens,quoties fibrz fe con- - trahunt: quando veró immotz manent fibrz, nulla omninó - alteratio accidit manui tangentis. Ita ut causía torporis aut ? Cruciatüs. fit contractio fibrarum componentium duos illos. 1 Dpdd 3 |. muícu- jof Os v ATIO CLYXXIII. —— (IRR RUERILSC RUUDINRED UR re R Qt P IUI tr t RCEUE SENE mufculos falcatos: hincd; manifeftum (it, falli illos, qui ex - mortuis torpedinibus eandem vim tupcfactivam emanare | credunt. Teri? obfervandum ; quod, ai adu tangatur Torpedadl | ut ut manus ipfi proximé admoveatur, animald; fefe fortiter, | commoveat, ne minima quidem unquam doloris aut crucia- .| tás punctura fentiatur. Adeód; erroris convincunturpifcatores | illi, qui dicunt, quod , fi infundatur aqua marina fupra vafcu- lum aliquod, in quo funt Torpedines, fubitó fentiatur cru- £lari brachium. Nunquam equidem hoc credidi, neq; vero fimile E : unquam vi(um eft, dolorem ,in folo motu quarundam fibra- | rum conflcütetn, communicari posfe aéri autaqua, & per | hanc manui vel brachio; nihilominus experiri volui, ut cum certitudine eà de re loqui posfem:& falfum reperi asfertum pifcatorum, ut credidi. — Si tamen illi in fimili experimento dolorem & cruciatum quempiam unquam fenferunt,à forti; fed falsà ; imaginatione hunc fuisfe plané mihi perfvafum ha- |. beo. Et tale quid etiam cuidam amicorum meorum acci- |. dit; cui, mirabilem hanc Torpedinum virtutem experiri cus |. pido, fatisfacturus ,' Torpedinem fàtis grandem meníz impo- |. fui, ipid; locum, ubi tangenda fit, ut dolor fentiatur, mons |. ftravi. Ipfe timore plenus brachium füum extendens , ma- , num, vix appropinquantem dorfo Torpedinis; ut ut eam nec. . dum contingeret, fubitó retrahebat, totusd; perterritus (ande | affirmabat, fe fenfisíe dolorem acuti Me autem adfeveraüte ; & remonftrante ; quod ad dolorem percipiendum | non (ufficiat appropinquatio manüs, fed quod tangere & ftrin- |. Bere oporteat corpora falcata: fcootba: paullatim timorem; |. & fubinde propius admovit manum , fed nullum unquam do- |! lorem E Aít ubi tandem corpora falcata attigit &ftrin- |. x: (5atq5 torpe :do fe hincinde torfit tunc demum verum fenfit| dolg- |. I3 * | À ID Dz Vi SruyztAaCTIVA ToRrrDpiwIE 399 dolorem verumd; cruciatum, non imaginarium:id quod ipfe poftea; fe ipfum ridens candidé fasíus eft. ; Indidi porró torpedinem quz nihil adhuc de naturali $ - vigore perdiderat, ftrophiolo, hocd; manibus meis in aére - fufpenfum detinui , obfervaturus, an torpedo quampiam alte- rationem in manum meam fit introductura: fed ut verum — fatear, ego ne minimam quidem alterationem fenfi, ut ut torpedo fefe hinc inde moveret & contorqueret : hocd; expe- | rimentum zqué ab aliis ac à me fzpius in & extra aquam | factum eft. — A Verüm cum dubitarem an non fortasfis torpedines dum "án mari funt, virtute majori , fortiori, & magis activà polleant , /'adeóg; forté verum esfe posfit , quod pifcatores trahentes retia, . in quibus capte fi fint torpedines , fentiant cruciari manus & bra- - «hia: ideó in id incubui,ut aliquando in ipfo maris littore | tangerem traheremq; rete pifcatoris cujusdam eo ipfo tem- | pore, quo unà cum aliis pifcibus aliquot torpedines co capti- ' vasteneret: verum nullum percepi dolorem aut alterationem ! án manibus meis: unde pifcatores dixerunt ; quod, fi Torpedo - effectüs faos edere debeat ; opus fit; ut parte quàdam nudicor- | peris attingatur. Et fané in eodem littore iteratis vicibus - €alcavi quandam Torpedinem pede calceo munito ;fine omni - doloris aut cruciatüs fenfu. —- Mifitandem Torpedines vivas & vegetas in vas quod- (o piam,in quo alii piíces mortui erant: nullum autem iftorum | pifcium ullo interno motu ferri vidi, nec hujus indicium quod- | plam aut egoaut alius eorum; qui iprafentes aderant, obfervare . potui: przterquam , quod mortui pifces in aquà eó PO. quó | eosvivae torpedines natando propellebant. Extraaquam autem inmenfa necinterno nec externo motu pifcesifti movebantur. 7 Haec funt experimenta à me facta, quibus nixus, confi- . den ter. afürmo, quod Torpedo babeat virtutem f'epefaciends gon ín Dt c VENE EET, - j919 - . 400 -- -— QOssERYATIO CLXXIII. : M toto fo corpore » fed én parte quadam determinatá : ($ quod bac deter. 1 psinata pars fint duo ifi mufiuli falcati , fao loco defcripti, qu, ffi non immediate nudá carne tangantur ,effekum nullum edant : 9 quod preterea necesfe fit , ut fibra borum mufculorum f& contrahant , fi viua. earum percipere debeat pars unda tangentis. " His ita ftabilitis, opus eft, ut de caufsá hujus dolorisnon- nihil dicam,. Et licet mihi fortasíis imposfibile fuerit,ge- | nuinam invenire, fufficiet tamen mihi, fi ad minimüm pro- |. babilem ac vera fimilem adduxero: hác in re doctiorum | & expertiorum judicio meliori, me omninó fubmittens. | Suppono autem fundamenti loco , quod corpus noftrum | non posfit alterari cum delectatione aut dolore, nifi ope al« |- terius corporis id externé tangentis, aut in id fe iníinuantis, |. Et hzc hypothefis notisfima eft, & vera habetur melioris Phi» |. lofophiz fectatoribus. | M Hoc itaq; fuppofito, dico, dolorem productum à Torpes |. dine, provenire à multis corpufculis ex Torpedine exeuntibus ài & in manum tangentis intrantibus. Hac veró corpufcula |. non exeunt fponte, fed impelluntur & vibranturà contractione tà fibrarum, componentium duo ifta corpora five mufculos fal- | - catos. Dolor autem nunc major nunc minor eft ideó , quod ! ibi major ; hic minor fit quantitas dictorum corpufculorum: | - cui accedit, quod viz, per quas corpufcula hzc violenter pe-| ^ netrant, non probé adaptatz (int & refpondeant figuris ipfo-| - rum corpufculorum.. Ingres(um autem in manum tangentis| ^ corpufculorum iftorum vibratorum per contractionem fibra-| — rum, ego quidem fequentem in modum fieri autumo., | Non eft difficile credere, quod in corporibus viventi-| bus fint multe viz,five pori,per quas ingredi & egredi pos-. funt varii generis corpufcula; quemadmodum quotidié eve-| nire videmus in balneis & medicamentis, qux applicata ex- teriori füperficiei corporis virtutem fuam in intimas corporis | partes Ds Vi STUPEFACTIVA TORPEDINIS. 401 Iartcs immittrunt, Hoc, omisfis nunc plurimis aliis, exetn- - plo cantharidum patet, qua externé coxis aut brachiisaut cui- - Vis alii parti noftri corporis applicatz , fzpé ftimulos maximé dolorificos urinz & quidem fangvinez, excitant. Deinde, (ine dubio, quosdam poros quzdam corpufcula - tranfire nequeunt, ni(i iis vim inferant eesq; diftendant, unde | dolor fequitur ; alia vero corpuícula penitus nequeunt trans- ire; ob enormem diverfitatem fibrarum : alia autem facile, & (ine negotio, immó cum deledationis fenfu penetrant, dummodo non fint nimis copiofa , nec impetu nimio ferantur, Siquidem à nimià copia & impetu femper fit discontinuatio partium , & confequenter dolor, ut ajunt Medici. - — Similiter dolor excitatur, (i viarum iftarum figure mu- .fantur; non enim illas eàdem facilitate transibunt, fed opus erit, ut vim faciant, quo eas ad antiquam & conívetam figu- ram redigant , & ita ees moleftam quandam fenfationem, . Et hoc accidere credo in cruciatibus & formicationibus (obdor- "mitionem vocant ) manuum & pedum , & aliarum quarumvis par- ' tium noftri corporis, quando cum maximo earum incommodo !extrà naturalem fuum fitum fuere. Tum enim non folüm ! figuram mutant viz irvifibiles, fed & vifibiles, v. g. vafa fan- | gvifera , lymphatica E nervoíz, & illa fpatia, | qua inania vocantur à Medicis: unde [equitur, quod , impe- 1 ditis parriculis fluidis, quo minus per vias illas eàdem quan- - | titate. tranfire posfint , plures harum invicem cumulentür , | & ita vim inferendo iis partibus in quibus detinentur, effi- , ciunt cruciatum illum & formicationem: que augetur & fen- - fibilior redditur tunc, cum pars, quz jam cruciari incipiebat, | naturali ficui iub. id. eft, viis priori fuz figurz redditis, particula ille fluide , hactenus detenta , confertim currunt, bee & fe Ana. X ; uo d que 4et OsstavATIO CLXXIII. | & (e przcipitant omnes (imul,aut magna earum pars, ut con- | (vctam fibi femitam perfequantur. 2 Atá; ideo credo, faltim probabili conjedturà , quod ' cruciatus & dolor manus tangentis & ftringentis torpedinem, | efficiatur à corpufculorum in eam penetrantium vibratione; | quz tranfeant per vias non bené refpondentes ipforum higu- | re ;aut fi fortasíis refpondeant, tranfeant tamen in tantà co- | pià & forti adeó cum impetu , ut efficiant íenfationem iftam dolorificam.. Idem experimur in perceptione caloris, qui revera non eft aliud nifi tactio, facta à multitudine corpufculorum mi- nimorum penetrantium per fubftantiam noftri corporis , quz; prout vel majore vel minore quantitate, & cum majore aut | minore velocitate idem penetrant ; nobis eandem affectio- | nem reddunt nunc delectabilem & gratam , nunc vero magis |. aut minus moleftam. | Et hanc docétrinam nequaquam no- | vam futuram feriis veritatis fcrutatoribus optimé novi, fiqui- |. dem eam temporibus fuperioribus jam detexit, & mirà per- |. fpicuitate nos docuit magnum illud Philofophiz lumen & re» |- ftaurator nofter Galileus Galilgi in exquifitisfimp fdo Saggratores T (five Experimentatore. ) ^ Quod vero dolor à torpedine excitatus adeó moleffus |. fit, non eft, quod quis miretur. Confiderandum enim eft, |. quod illa corpufcula ; quz , in contractione fibrarum é torpe- |. dine expulfa, per manum tranfeunt, tranfeant per ipfos ten- | - dines, in quibus, ut monuit Dz. Nc. $rezo, totidem reperium- | - tur fibrz, quot in ventre mufculi exiftunt, hàc folàm cum |. differentià , quod in tendine fibrz arctius uniantur & cohz- reant, in ventre mufculi autem longius ab invicem diftent, & laxioti ordine disponantur. Quando igitur corpufcula illa |. tendines transverfim penetrant, quoniam in fibras cumula- | - tas & unitas offendunt, harum plures fimul tangunt & movent; |. ficd E - Dr Vi r SrubEPAC IVA ToNl pier. | 46) m dolorem adeó intenfíum excitant; hic communicatus fibris - earnofis, que cum tendinofis continuantur , ad extremum | usd; cubitüm pertingit. Et hanc fortasíis genuinam esfe causfam tàm intenfi doloris, comprobat experimentum fequens, fpius à me ite- ratum : nempe, fi torpedo tangitur & ftringitur digitis , quod idem eft , ac (i dicerem tendinibus, percipitur dolor magnus & acutus valde: fed fi eadem tangatur vel prematur brachio nudo, id e(t, carnibus, fentitur quidem ménte fed priori em gé obtufi or & remisfior. . Ego fané hác in re tot ac tanta feci experímenta, ut non credam me deceptum esíe: quin potius certó perívafus - füm , fenfationem in tendinibus excitatam longe magis dolo- fificam esfe illà, quz in carnibus eft, Id quod etiam confir- | mant bruta animalia , quz longé majora & evidentiora dolo- ris figna edunt, parte tendinosà lzsà, quàm quando carnofz parti yninus infligitur, OBSERVATIO CLXXIV. D. STEPHANI LORENZINI, Deo NaniuM Unsr ScrRucTURA SINGULARI Ex eodem Libro excerpta, I, inquirentes in diverfum fenfüs odoratüs acumen, quo pr. rs. animalium quzdam alia longé antecellunt, horum in- 7 rernam fiarium fabricam examinamus, mátifeftam diffe- rentiam invenimus in multitudine fuscificiéfidi; quas plu- rimas habent illa animalia , que odoratu pollent; paucas ve- TO ea, quz (fenfum hunc obtufum habent, Exemplo funt .€anes , tàm fagaces venatici illi, quàm omne reliquum genus, 'quos quivis exquifitisfimo odoratu praeditos novit ; horum Ecc2 (upete 4o4 uwesERySTROEDUUY. ^ T oU : : fuperficies interna cavitatis nali mirabiliter adeó multiplica- | | ta eft per lamellas osfeas plurimas, ut meritó ftupendum in i tàm exiguo fpatio füperficiem augendi artificium fupreai à Creatoris admiremur. 4 In Urfo, qui fortasfis, prz omnibus aliis animalibus acu- tisfimo ddp gaudet, fuperficies interna nafi maximé etiam | multiplicata eft; ejusd; fabricam paulló exquifitius defi hic dabo. Non ita diu eft, quod ex benienicde cHseees n Magni Ducis Hetruriz, Domini mei, urfum obtinuerim, ut eum | cultro anatomico examinarem. Inter cztera autem obfer- |- vavi , quod in nafo iftius animalis, in vià aéris plus quàm tri- |. ginta lamellarum fpatia numerentur;ita difpofita, ut quatuor E erdines planorum jacentium kitrielissm feparati fint unus m ab altero; per tria plana perpendicularia .. Primum planum fitum eft in fuperficie narium, füpra |.- quod duo plana perpendicularia funt pofita. |... M In fecundo planorum ordine numerantur duo alia pla- ds na,quorum unum parvum eft, & iimplex valde, alterum veró |: eft bafis communis reliquorum planorum , & huic fuperim- |. pofita funt perpendiculariter feptem lamellz. Tertius ordo planorum compofitus eft ex quinq; planis. ü Quartus tandem duobus (altim planis conftat. H Ratio vero cur fenfus in tali ftructurà acutus fit; hzc eft; | quod ,quo major & fpatiofior eft fuperficies , tanto diio par-| ticulz in eam impresfionem facere posfunt : & quó plures font|. particula, qui impresfionem in fuperficiem faciunt, tantó| fortius excitatur fenfus, tantod; acutior hic fit & perro An. Cum ex adverfo, ubi interna na(i fuperficies minus multi-| -. plicata eft, fenfus tantó hebetior eft & imperfectior, quantó| pauciores particule in illam impingere posfunt. Quà de re| alibi fortasfis prolixius acturus fum.., | «95 405)56* OBSERVATIO CLXXV. |. p. STEPHANI LORENZINI, usi De, " Ducrinus CitoriDocuts Lurna&. Ex eodem Libro excerpta, Legans ftructura canalium biliariorum torpedinis in pag. d memoriam mihi revocat aliam adhuc pulchriorem, quam in alio animali obfervavi; quod licet non fit ex pifcium genere , eft tamen ex iis, quz, quoniam in terrà -& aquà promifcué vivunt, amphibia vocantur. .* -— ASerenisífimo Magno-Duce Hetruriz, Domino meo, do- » fata mihi fuit Lzrr4, ut cultro anatomico eam fubjicerem., ! In hàc, fub manibus habens hepar, dum porum biliarium in- | veftigo, non unicum tantum fed plures fimul invenio, qui | fibi i invicem implicati figuram elegantis(imam faciebant. Et ' quia credebam , non esfe nifi unicum in varios gyros flexum, ! feparavi & abftuli omnes membranas, omnedj; id, quod mihi | impedimento este posfet in videndà re adeó curiosà, Quo | facto; cognovi, quod ex fingulis hepatis lobis prodibant fin- . guli pori feu canales biliarii, quorum aliqui fe exonerabant dn «ollam veficulz fellis, alii vero in ductum cyfticum: fin- »uli tamen feorfim anilido fibi proprio. Omnes hi pori, . Wear five ductus biliarii diver(z erant magnitudinis: qui- ! dam crasfiores. erant, quidam fubriliores , alii longiores, bre- 'yiores alii. Cras(iores exibant ex lobis majoribus hepatis , ' fübtiliores ex minoribus ; & quoniam lobi erant fex numero, | totidem ideó etiam erant ductus jode tres majores, |! & tres minores. Cum primüm viderem illos, qui in collum veficule inferebantur , putabam per eos biiem deferri in cyfti- dem felleam ; & eorum ope hanc impleri: fed poftquàm probé à Ece3 examie- 406 - 4 OBHERWATIO BIOL. 20e examinavi aperturam eorum in collo cyftidis, mutavi fenten- | tiam; fiquidem apertura non refpiciebat cyftidem; fed dudum . cyfticum: exquo patet; quod ibi fel non evacuetur , ut cyftidem ingrediatur ; fed potius, ut unà cum illà bile , quz ex cyftide profluit , per dudum communem in inteftina deferatur. OBSERVATIO CLXXVI. D. STEPHANI LORENZINI, | - De, | LixGvis Prsciruw. Ex eodem Libro excerptae E pifcium lingvis Arsffoteles lib. 2. bift. anim. cap. is. ità "m fcribit : I1dv]ec £yovaw o£ 74e o00v(ues «g) vroAvevíyue | «g] uoi C» Tn yAds]g. Koa yAoT(Qw oxÀnegy xg) axo» |. Sdón fysc, «g) wesartQuxvia» ou]eg de £víc]le quu donc Éyev |. h. e. Dentes omaes ( piíces ) babeat acutos C ferse multiplici , nonnul |. etiam in lingva. Lingvam vero duram & pene [pineam babent ,e9 ita | adbarentem , ut interdum ed carere videantur. Verum quantopere |—- fe ipfum hàc in re fefellerit, experientia evidenter demon- |.- ftrat 5 fiquidem non tantum torpedines , fed pifces innumeri |.- alii lingvà privantur, ut quivis manife(té videre poteft; Prae |.- terquam, quod, fi omnia lingve officia confideraverimus; |.- manu quafi palpabimus , naturam fummo confilio egisfe tunc; | - quando pifces organo tali, quale lingva eít, non inftruxit, | - quod ipíis nulli ufui fuisfet. M - Asferti hujus mei rationes has reddo :Lingva, cujusftrue | - Curam Dz. $rezo detexit , ex innumeris fibris motricibus come | - pofitam esfe, meo quidem judicio non primarió loquela in- | — fervire poteft, quoniam omnia animalia, quz loquelà defti- | - tuuntur, eam posfident; quin potius credo, quod huic fecun- | - dario iaferviat, quodd; primarium ejus officium fit, hinc | | illinc movere ori ingefta, & motu hoc ca humectare atd; im* buere |. Ds Lixovrs Prserau, i 407 fere. I Bento quodam proportionatisíimo, tandemd; hu- medtata ad oefophagum detrudere, Equidem non credo, esfe -quempiam;qui obfervaverit aut de novo producere posfit alios Jingva ufus preter modó dictos, — Quo fuppofito, non video, cui ufui esfe pos(it in pifcibus, cum in nullis fupra dictorum àpía eos juvare queat fiquidem pifces non tantüm non lo- ' quuntur , fed nec vocem ullam edunt: atq; res rictu prehen- fas eodem momento ;fine ullà detentione aut alteratione per -yiam illam brevem; qua inter fauces & flomachum eft, in hunc demittunt. Id quod inde apparet , quod natura in faucibus multo- rum piícium fabricaverit, ut fxpisfimé obfervavi, alias den- tium feries, quz ufu fuo non carent, & fpeciatim in id in- ferviunt, ne pifces vivi, quod fepius accidit, deglutiti , fe agitando regredi posíint; fed ab iftis dentibus retineantur, ! & impediantur , quippe qui ita fabrefacti funt; ut maximani partem ventriculum refpiciant. lnde cum cibi ne momen- ,t0 quidem in ore detineantur, nec quicquam, quod fenfu percipi posfet, i in eo alterentur,; patet, etiam opus non esfe, ut hinc illinc in ore volvantur,& confequenter nec motore; 1qui id faciat, nempe lingvà, opus ese. [1 - Sed posfet fortasfis quispiam. objicere; quod , fi lingva "fibus aliis, quàm à me recenfitis deftinata non esfet, fortas- fis Bua mererer: fed quoniam prater dictos alium ad- huc, magisd; communem ufum habeat, ideó hactenus à me /di&ta esíe meramimaginationem,. Scilicet primarium lingva 'ufam esfe guftare & rerum fapores difcernere: cumitaq; pifces 'guftare ,faporesq; certos difcernere debeant, necesfarió etiam lingvà praeditos esfe oportet; quà tanquam uftüs inftrumento mtantur. Hzc omnia lubenter concedam ,infuperq; addam; .hodié extra controverfiam esíe; quod fenfatio ifta quam gu- ftum vocamus, fiat ope papillarum; detectarum in lingvà SUUS, p^£-.77- 4c8 OBSERVATIO CLXXVI. à dodisfimorum noftri temporis: virorum trigà; Malpighio, | Bellizo, & Fracas(ato; atq; de veritate hàc nullus dubito, ut ut - fint qui adhuc dubitent , utrum hz papillz fole fint, que im- - presfionem illam recipiant, (ine concurfu alterius alicujus par- tis oris & palati. E Si itaq; papillz lingva funt guítus organum, ego argu- | mentum inverto & dico , eas lingvas quz papillisejusmodi de- |: ftituuntur ,inhabiles esfe ád difcernendos fapores: tales autem |: omnino funt corpora illa in ore pifcium, quibus vulgo no- | men lingva dari folet ; & quod ifta corpora papillis careant, 2 patet tàm per quotidianam experientiam , que confuli poteft, quàm per oculatisfimas obfervationes Dr. Fracasfati , qui nune | quam in fuppofititià lingvà pifcium papillas hafce vidit; vi- | dit autem eas equé in palatoac in principio oefophagi & bran- |- chiis: ideod; corpus illud, quod communiter lingva in pifcis |.- bus vocatur, cum papillis iftis, quz guítüs inftrumentum |: funt, non fitinftrudtum ,non poteft guftare ,adeod; nec lingva | vocari debet. Cujus momenti fint hz rationes mez, deter- |- minare nequeo: ideod; eas confiderandas do viris me longé |. doctioribus & exercitatioribus, juxta quorum judicium fene |- tentiam meam mutare promtus fum. | ^ OBSERVATIO CLXXVII. M D. FRANCISCI. REDI, . 9 De» ! PEcurian: QuapaM. MrMBRANA FocruM APRUuGNUM INVESTIENTE., Ex eodem Libro, Lluftr. De. Frazciftus Redi. Auno 1666. fcrofam fylveftrem | - quatuor porcellis faetam disfecans obfervavit in amnio li- ^quoremalbum fimilem albumini ovi; cuiinnatabantplurimi | — globu-|. ERES (7 LLLLLDE Pecuuag: MEMBRANA Foerüs APRüGNI |.,'409 | OSCECNET TAMEN E 7 - : : l 3 globuli flavi, ejusdem cum ftercore confiftentiz, magnitudine "x 2: . vicis equales. Aperto ventriculo porcellorum, natantium in liquore illo amnii .invenit illum refertisfimum non folum liquore illo albo, fed globulis etiam luteis, quibus itidem re- .pleta erant inteftina ; paullo tamen obícurioribus & colore - quafi aduftis. At quod notari maxime meretur, eft, quod F porcelli hi prater tres illas , plurimis aliisanimalibus commu-- , . Bes tunicas , a»zion videlicet cborion & allaztoiden, quartà quá- dam fübtilis(imà tunicà alba veftiti erant ,quz omnibus parti. - bus corporis pilofi exacte juncta, totos ita veftiebat, ut & di- giti pedum velut chirothecis & cauda ipía quafi vaginà fuà |. conderentur: liberum tamen per totidem foramina aditum | — «elinquebat ad os, oculos , nares , umbilicum & podicem., OBSERVATIO CLXXVIII. D. CAROLI OFFREDI, De., -HiMonRHorprsus Purerronguw,; | CON ET HEPATE MAGNO. Uod contigit nuper obfervare, tibi impertiri notr gravabor, Puellos fcilicet, triennem & quadriennem, ba laborasíe gravi morbo hzmorrhoidum , & quidem poftremum fungi fpecie exftantium fummo dolore, quibus |. prafens remedium fuit oleum olivarum infufionis baccarum |. folani illius, Italis Be/ladezza. Prout & Puella octodecim cir- | .€iter annorum recens nupta juniori M. mortua ex continuá |. fertianà, disfecto cadavere exhibuit jecur tantz molis; ut ad quintam pectoris coftam ex osíeis pertigerit; ubi usd; adeó bs | REIP. pulmo« Co Ann X 416 | OssznvATIO CLXXIX. | eed "vene arctabat ,ut refpirationi libere füerint impedimen- SEM to, floridà alioquin fubftantià & omnis labis experte. [15 literis ad Dt. D. Lucam Schrechium Patavia AugufLam : tüenfe Decemb. 3679» - OBSERVATIO CLXXIX. .D. LUCZ SCHROECKII, Luc. Fil. De. ÍscuunrA SPuniA 1:7. ipium lifhALIS PrzRLUSTRATO CaADAVERE MEMORAABILI,. B Ercator quidam llmenfis fpectatisfimus , vir quin- B quagenarius , temperamento fangvineo (ob diztam : É-haud convenientem paulatim in phlegmaticum de- | generante ) & pancraticà corporis conftitutione praditus, vi- tà fedentarià gaudens, ire aftu quandodq; exardefcens , aceta- riis , carnibus (alitis & fumo induratis ; cafeod; diverfi generis frequenter fefe infarciens ac à medicamentorum purgantium ufu abhorrens, zfcburia oznrmodá divexatus meum. petit auxi- lium. Pramisíis univerfalibus varia remediorum genera af- |- fectui huic fpecifica & appropriata per totum morbi decur- .|- fum, à lenioribus ad validiora gradatim afcendendo, fuerunt, | adhibita, fed irrito conatu. Affedius autem hujus gravisfimi & periculofisfimi catifá non oriebatur à calculo, vel obftructione veficz, vel urethre, vcl ab ipfius vefice diftenfi one,&c. (prout hujusmedi ab Au- - thoribus varii recenf&tur cafus) dum «athetere immisfo ne |. guttula quidem efflueret, nec ullus dolor, vel tenfio, vel rez. |. pletio circa vefice regionem appareret ; nec etiam ab urete» | rum obftructione, five à calculo, five ab alià quàdam materiá fabulosà vel vifcidà malum hoc fürgebat, dum ne minimus quidem in ipfis doloris fcnfus perciperetur, Quoniam autem KA T PAD Dg IscHüRtA SpuRIA LETHAL — &41TE àn (inillri renis fitu dolor quidam gravativus fefc oftenderet , verofimile fuit hanc omnimodam urinz fuppresfionem ortum duxisfe vel ab obftructione phlegmatis lenti , vel calculi , vel materi fabulofz intra renes, vel in angufliis emulgentium . capillaribus per renes difperfis , vel in carunculis illorum pa- pilaribus. Eapropter multivaria & felectisfima tàm interna, quàm externa ufurpata fuére remedia usd; ad r7. diem , fed . effectu fruftraneo. Alvus quidem clyfteri uno vel altero, leni quoq; pharmaco femel ftimulata quotidié erat lubri- ca, fecesd; lente & pituitofz , non tamen ferofz, in copià excernebantur, fed ne unica quidem guttula urinz per veficam.. Accesferunt infuper valide per os & quidem fpontanez excretiones, ac tandem etiam vomitus, qui in magnà fatis quantitate pituitofam materiam crasfam , & glutinis inftar te- nacisfimam eduxerunt, nec tamen motibus hifce vehemen- tioribus optatus fub(equebatur effectus, Adítantes quod; uri- nofum odorem per. os & nares expirantem haud leviter fen- tiebant, dumipfe humor urinofus per fangvinis masfam & uni- verfum corpus regurgitabat , ejusd; recurfum teftabantur js- tumefcentia corporis, & metafítalis ad cerebrum & nervos, vaporum prazfertim, unde fopor, memoriz lefio, & balbu- ties, quibus tandem fuffocatio fübíequens yite finem im- I Pohut, | Aperto cadavere in genuinam ifchuriz hujus improprie |. fic di&z caufam feduló inquirens, loco renis dextri ; inveni corpufculum ovi gallinacei minoris magnitudine totum car- tilagineum valdé induratum , quo difcisfo intus apparuére erumi quidam fangvinis cum vefieulis aqueis & exiguà por- tiunculà carnis parenchymatice renalis putrilaginofz , quz dubio procul indicabant, quod per longum temporis fpatium nullus ad renem dextrum , multo minus ad ejus ureterem feri b IJiS | £raànes Am | OssPRYATIÓ CENXDGC 47. HEGDONMNUEURONMEECIUT m NPTMNENNNMEESINEMNTCIIMMMEVUCMCKNNMPCONEMCINM UMP CUAME I XC TUR M CIL Dr eTomepemur cam emum TOL Im OT ed tranfitus fuerit concesfüs , dextro infuper uretere toto eh exiccato tenuisfimi fili inflar apparente, .-- ; Et quoniam vià hacce interclusà omnis ferofa materia, cum eáq; variz impuritates per vafa emulgentia ad renem fini- ftrum properabant , ille vehementer intumuit , & naturali fer- mé triplo major evafit; carne illius valdé flaccidà fe repra- fentante-. Quod autem magis mirandum & notandum vafa ad re- nem hunc tendentia emulgentia (propter variorum humo- . rum pituitoforum vifcidorum, & tandem etiam ex parte in- duratorum affluxum, ob pravam victüs rationem fupra indi- gitatam, purgantiumq; intermisfionem generatorum ) à ma- teria quadam feré cartilaginea validisfimé adnata , & quafi intertextà penitus obftrudta & pedetentim ita infarcta erant, ut ne gutta quidem feri minima penetrare potuerit; hinc ifchuria fupra dicta totalis fubfequebatur per i7. dies i integros absi; gravi dolore durans. Tandem reftagnantis urinz co- pià inquinatus & aggravatus fangvis ad cor delatus, fpiritus vitales caloremd; nativum inficiendo & fufocando füreitd conciliavit exitum. Ex dictis liquet haud proficuam homini esfe vitam fe- dentariam , econtra vero fanitati quam maximé conferre mo- deratum corporis motum , ante paftum modicum przprimis infticutum, hinc Hippocr. 6. Ep1den. f. 4. ait : Sanitatis fludium eff. non fatiari cibis dy ympigrum esfe ad labores. Et lib. 1. d. Dieta: bomo qui bibit d? comedit , [anus esfe nequit , mr etian, laboret. — Et Galenus 2. d. [2nit. tend. tutela [anitatis à 7 enfhicanda. | Celfus l quod, lib. 1. c. 1. $gnavia corpus. bebetat, labor. frrmat ; illa zmaturam Jenetlam . bic longam parit adolefcentiam. Varietas quod; cibo- rum ítudiosé vitanda , cum varios pariat morbos. De me- dicamentorum. purgantium congruo tempore asfüumtorum - fingulari utilitate contra illos quod; notandum, qui per ali- | | quot E. - «X(45)56 | |o € quor annos Cereri & Baccho ftrenué indulgendo & T3 omni« /-— bus catharticis abhorrendo, plurimas tandem coacervant im- [0 puritates, quz pertinacisfimarum fzpius obítructionum, atq; affeduum. quandod; incurabilium genetrices exiftunt fera- cisfima. [ Augufid Vratilayiam ad Colleclores Ephem, ] OBSERVATIO CLXXX. DN. JOH. BAPTISTAE VERLE, De. ANATOMIA AnTIFICIALI Ocürr HuuMANI, Primum oblata , Et ut Ephemeridibus Curiofts inferatur , L3 Commendata.; | SN A | Vzro D ata, Clarisfimo DN. ANTONIO MAGLIABECHIO, Serenisfimi Magni Ducis Hetrurim — Bibliothecario, TRACTATUS DE ANATOMIA ddp ins FICLALI OCULI. " jam eft, ex quo piz memorie pater meus 7obazzes |j .Verle primum fpecimen dedit anatomiz artificialis |? oculi humani, tunc quidem ebore tantum & osfe te- .&i ; quod, cum ob novitatem, (pluribus quantumvis parti» " bus mancum) placeret omnibus, qui id viderent, devinxit parentem meum , ut continuarerillam, quemadmodum etiam . diu fecit Venetiis. Ego poftea, exiftimans partium mearum | esíe ; non selper; fed potius provehere illam tanquam EIUS Je pater. hd 414 OssrznvaTio CLXXX. paternam hereditatem, perrexi , adjiciendo; (ex eàdem tamen materià) alias novas partes, infiftens inftru&ioni doctisfimi cujusdam & illuftrisfimi Profesforis * Academiz Patavinz. Tandem per DEI gratiam , fortemd; meam felicis(imam in aulam Serenisífimi COSMI III. Magni Ducis Hetruriz , Do- mini mei , receptus, his fimiles alios confeci. Et cum ali- quando Dn. Steno, prafente Serenis(imo Principe FERDI- NANDO, oculum cuniculi disfecaret , placuit Serenisfimaz ejus Cel(irudini gratiosé mihi mandare, ut pro viribus eum imitarer. Hinc alium confeci oculum artificialem, pulchrio- rem & perfectiorem prioribus; ned; enim fponte meà hàc ante obfervaveram unquam hominis aut bruti alicujus ocu- lum ; quos infpiciendos mihi deinceps fzpius benivolé dedit nobilisfimus quidam & doctis(imus Phyficus, ac Anatomicus celeberrimus. f Ex eo tempere fübiit me defiderium imitan- di artificiosà anatomià non tantüm hocce fenforium 5; fed & reliqua, omnesq; corporis humani partes; exprimendo eas non folum ebore & cryftallo; fed cerà , glutine, gypfo, ferico, filis laneis, lineisq;, lanà varié textà, membranis, pellibus animantium; earumd; dimenfiones,&c. exhibiturus eas, quàm fieri poteft, maximé naturales , coloribus; propriis: ficd; ex- emturus Profesfores à cadaverum corruptione; fiquidem hac quovis anni tempore admini(trari poterit. Moneo hzc , ut ftímuli loco fint unicuid; cupienti perfe- qui anatomiam hominis artificialem ; fi forté cafus quispiam in hàc etate meà mihi non permitteret eandem perficere: magis enim mihi cordi eft utilitas publica, quàm proprium | meum commodum. Inprimis vero nolui tempus & laborem impendere in obfervandà & repre(entandà illà brutorum: fed uti celebris ille pictor, Dionyfius ; folüm homines pinxit, ita fatius esfe dnxi utrum; infümere exhibendo artificiosà anato- Dag, Di Molttetts, 1 Di, D, ZAlib, Vie jd Ls pt HUETTATS S QT T VEI NN Oe TS ES LT OY , Queda aut 20M a. a2. LANA 1t "pi ANATOMIA ARrméniti Oei HoMANL, E... 200 2E DLHBISURD CRUS CON D CTRPODCUURHLRPUSEMIN OO OONSNIGUR NN UR CA anatomià partes humanas, juxta naturales fuas dimenfiones; quamvis non tantum inflar oculi rubeculz posfint fieri mi- nutisfime ; fed & tantz molis confici ; quantum eft caput Ede | -— o - E. Quà in re per crebras obfervationes & maximam meam - diligentiam & patientiam frequenti infpectione ac disfedtione oculorum , opus tandem eó, ubi nunc apparet, perduxi. .. Scio equidem, quod oculo, quem hic exhibeo, quo mr meris omnibus perfectus fit, & quo ex asíe mihi fatisfaciat,- multa adhuc defint , mufculi fcilicet, vene, pingvedo, orbi- —— ta, &c. placuit interim addere conjunctivam ; foramen lachry- - male, angulum majorem & minorem, palpebram cum pilis ^ fuis,&c. Mobilis illa esfe debebat, & in partes fuas diftincta; - fed accipiatur hàc vice integra fic & indiflincta , uti offertur, — feflinanter me curante fic confecta per Pilar quendam — excellentem : hanc melius exafciatam per otium dabit im- |. pofterum, quando prodibit anatomia artificialis ceterorum | fenfuum aut partium humanarum. Imponitur hac albugi- . nez, ubi cornea annectitur (repofitz fcilicet fint tunica onines & partes cetera ordine in capfulà,) velut inferius in indice docetur; dumq; alterà manu palpebra tenetur, alterà veró pes capfule, hàc quàquàverfum motà, fpectandum ex- — hibebit motum naturalem oculi humani , videbiturd; hic füfpi- '' «ere, defpicere, huc illuc refpicere , ad lubitum moventis, | Ordo autem & ratio, juxta quam tenues meas , fummo tamen ftudio factas fedulas obfervationes in oculo inftitui, fequens fuit. : Principiotorno paravi rinffrumentum quodpiam ligneum concavum , in quo oculus requiefceret , ne inter fecandum, - aut dum digitis tractaretur, facile loco fuo exirent humores, .& maximé à aqueus , quem fummàá curà perpendi , ob varias de Co opiniones; tàm veteres, quàm imogernas, In Agen us VS SEINE 1 OMIM UIS LOREM VEA T RR A16 E ! Osser vATIO cxx. 2A bus ejus primà [eniter fecui forficulà fubrilisfimà tunicam fcle- roticam ; tàm per longitudinem , quàm per transverfum, fe- parando eam à tunica choroide, intactà itidem relidtà fub- ftantià medullari nervi optici. Poftea fecui albugineam : & feparando uveam, iridem , & pupillam à corneà, inveni eam humectatam ab humore aqueo inventis prius ín medio inter uveam & choroidem tribus vafis , five ea venz fint, five nodi, di(tantes ab invicem, affixis inter albugineam & fet roticam.. Eodem modo przparavi alios oculos, & punctà ihoroidé propé nervum opticum , emanavit foràs humor aqueus. Idem feci in aliis ; & punc&tà choroide, in aliis uveà & aliis folà iri- de, ubiq; humor aqueus prodiit. Pro majori confirmatione hujus obfervationis , preparatis aliis oculis humanis alio mo- do, inq; fupra laudato inftrumentulo repofitis, inverfo ordi- ne fecavi: incipiendo à corneà, quàm fubtiliter fecundum longitudinem & per transverfum in plures partes divifi cum maximà mihi posfibili dexteritate: & licet fectio mihi per- fvaderet dictam corneam ex pluribus tunicis compofitam ese posfe, judicavi tamen, esfe eam fimplicem, que tamen dividi & discorticari posfit in plures partes: id quod non tan- tum in hac corneà; (quz inftar cryftalli transparet) fuccedit ; fed & in albugineà & (cleroticà, (qua alba eft) que & ipfx tu- nice crasíz funt; fed fimplices. Discisía dicta cornea non majoris invenitur circumferentie, quàm iris, que humecta- | ta eft ab humore aqueo, implendo foramen pupille,in cujus | extremitate iris eft incrifpata , fimul cum uveà, & annectun- |. tur extremitati cornez & albuginez, ita ut appareat quafi |. callus quidam circumdatus ; ob multitudinem dictarum tuni- |. Carum... h Quibus diligentisfimé fpatio: quoniam firmiter con- |. neetuntur ; facilé poftmodum fclerotica choroide fpoliaturs |. (remae idi Dz ANATOMIA ARTIFICIATI Ocutt HuMANL —— 4v » (remotis tamen prius fupra didis vafis, nodis vel venis, ) re- - manet nitida pupilla, & iris ex variis filis coloratis varié textis: P formata, & connexa cum uveà & choroide, que apparet ni- -— gra, inftar folliculi acini uvz, tegens parumper fuübftantiam - « medullarem nervi optici ; & fimilis eft dicta tunica textura . capillorum fubtilisfimorum , infertorum per longitudinem - &ad finem iridis incrifpatz; apparent defuper fibrz & femi- i fibre albz numero feré octoginta. Et hec tunica, excepta . prius fübtilibus volfellis, fzpius, &in diverfis oculis humanis, . punda femper in parte exteriore, media & pofteriore mihi vifa eft exudare humorem aqueum ; utrum hoc fiat naturali- ter,an vero à corruptione, meum hic non eft determinare: - memini quod viderim exire di&um humorem aqueum , in- - €ipiendo propé fubftantiam medullarem nervi optici fupra . retinam , & continuando per ligamentum ciliare; usq; dum - intret in pupillam, & definat fupra iridem.. Separatà deinde ab uveà dictà iride, quz, ut innuimus, incrifpata eft, tàm ubi ad uveam terminatur, quàm in extre- mitate billa: arcté fibi connexum habet huoc cryftal- - linum & ligamentum ciliare. Et ablato omni nigro tunice . uvez & choroidis, ubiq; reperitur humor aqueus; ut paullo ante dictum eft. ; Separato humore cryftallino cum fuà tunicà transparen- te;quz manibus, charte, aut pannis adharet , & tela aranez five cryftallina vocatur; hácq; ablatà reftat humor cryftallinus mole & formà inftar lentis cras(z , ut pura eryftallus clarus ; - &in parte-exteriore minus, quàm in internà convexus, Ab- ftuli mox ligamentum ciliare , quod nigrum eft in fundo al« bo;retinam & fubftantiam dbi cera nervi optici, utramd; coloris:albi ; & ligamentum fupra dictum, diftindtum in 8o. peeum bras, Eng femifibras, ut fupra. Poftea remanfit. As. Ggg — humor. Aun. Xo E^ EDU ELI E TN DEAE COS V 2 pbi VACPOSEEROUUS USER ACTEUR MEISY/ C UB NS. EAY vi 418 | i OssERYVATIO CLXXX. EORUM EERGNMNNDN NAM IUE NCIMMN MCI M pMPAM NUEO MEMNMCMEEREECN TR e D humor vitreus cum fuà tunicà ejusdem pror(us nature, uti. humorem cryftallinum defcripfimus , remanfit: illa. transpa- rens & viícoía, & ifte formà globuli vitrei, exteriore parte con- * cavus pro receptione dimidie lentis. Et hoc, fi libere fen- tentiam meam expromere debeo; puto esíe unicum centrum totius oculi humani; falvo tamen meliore judicio Erudito- rum , qui fortasfis etiam in dicto centro aliam quandam cu- riofitatem invenient. Hec inveítigatio & obfervatio non va« na & fruftranea mihi videtur, nifi ipfe me in hàc opinione fallo, abreptum à nimio affedu & ignorantià meà, — Rogo autem, ut ignofcant mihi Lectores, quod preterea audeam, neício utrum dicam, dubitare, an vero affirmare , quod in ifto centro itidem generetur & fedem fuam habeat lux. | Atq; ut dictum humorem vitreum oculi centrum nominem , moveor. eo; quod femper eum tectum obfervaverim , & undiquad;. cinctum à fupradictis tunicis & humoribus. Et ablatis peni- tus tàm his quàm illis, folus reftat & nudus humor vitreus, claro & manifefto pee ; quod omnes dicte tunice & humo- res ànaturá facti fint, ut defeníio, veftis & circumferentia fint hujus folius centri. Nec mihi objici debet , quod humor cry(tallinus , aut aliud quidpiam fit centrum oculi : ifte enim non ita equaliter & ab omni parte veftitur & tegitur , uti vi- treus , & ablatis illis non reflat ifte, fed vitreus: indicante ita. nobis natura, quod. hic majoris hit momenti, cum eum magis defenderit & texerit, quàm cryftallinum. Ati; hoc hic in tranfitu dixi, ut anam darem ingeniis non pr&occupatis , in- veftigandi dun veritatem , id quod unicum meum ef d fideriunr. Omnes porro tunice & humores Ft lenti utl | &teneri, fed aqueus eft fluidus: de quo fcio difparem esfe. |. opinionem, quz asferit, eum non undid; circumfundi,ut ego | quidem fuperius defcripti, & experientia mihi demonftravir. TM etn X 1 DE AwATOMIA AnTriCHL: Octrr HuMaNn — (409 oat n CINE asferto non habeo, quod c opponam; nifi eandem illam V. experientiam. tut fit, is, cui integer non placet, tollere (|. poterit eam partem , qua ipfi videbitur, ine deftructione meg - fabrice. Similiter obfervavi in pupillis infantum & puello- rum , à quarto ad decimum tertium ztatis annum , & iis qui- . dem "culoris ezíi , quod dum luci majori exponuntur , con- trahi incipiant & conftringi, & cum rurfus in locum obfcu- — rum reducuntur, aut aér nebulofus exiftit, dilatentur. Si- , militer vefperi iris reftringitur in fubtilem circulum , & pupilla nigrior apparet; & dilatatur : quemadmodum etiam interdiu & quovis tempore, prout quidem gradüs obícuritatis recipit : & hzc eft ratio, quod iris fit incrifpata, nempé ut posfit con- - fringi & dilatari fuper pupillà & uveáà. — In pupillis aliorum, 5 prater dictum colorem hactenus non attendi, utrum fimili | modo,an aliter contingat. Et boc fufficiat de obferyationeg- quam circa oculum humanum habui, Porro pro adaptatione & repofitione oculi mei artificia- lis & partium ejusac figurarum feparatarum inlocum debitum, necesfarium duxi defcribere Indicem hic fubjunctum.. Si ifti labores mei benivole excepti fuerint, in procinctu - fum difponere anatomiam arüificialem auris , non minus cu- riofam , & longé laboriofiorem , quàm illa óculi eft ; ubi diftin- ce UP HERBENI labyrinthus, cochlea, annulus, NT incus, ftapes, tympanum , &c. que omnia ultimam folüm expectant manum & capfülam : poftea & alias partes & [eis datue | rus fam... | Advertendum autem eft, ut delicaté idmadug Ne — bus, quantum posí(ibile , minus humidis tractentur tunicz, . maximé vitrea & cryftallina, & ab omni aris halitu, qui eas ^ facillime volare faceret, cuftodiantur: femper autem tracten- pur fubtilibus volícllis equé dum eximuntur ; quàm cum in Ggg2? locum PUT m AT oin Se "UU AVR ELEE TU T EN xti vr rig uw oa. and a0. " US V. S T y'"-—.Q qe LOMTOUWCOPM necu Cw PUPDATEOMPTS TERIS VM TIEF SQ P» TOM 5 uu QA j r * xc b ; y T Y ; 1 d b. A20 nin 2 na MS ^ o | OBSERYATIO CLEXEX. . n na 1 fin ejus eo ordine ,quem vides in hoc pons indice;. TAr.XXL 444A. I. CCCC. II. BBB. Ill. FF. IV. FFF. G. y. H. VI. G. - VII. F. Vill -D. IX. B x. Dp. XI. Bs WIE CCC. XIII. | CC. XY. B. XV. AA. XVI. A. K. Xy1l. I. INDEX. Tunica fclerotica , que alba eft, cum caudá tortà , adaptan- do eam zqualiter. Tunica choroídes, nigra, cum caudà curtá, Pars poftetior bumoris aguei pellucidi & perforati, Tunica rettna , cum, Subftantià medullati nervi optici, alba.,, Pars runicg vitreg ; que pellucida e(t & impalpabilis, Humor vitreus , qui eft globulus vitreus cum cavitate foràs, ! Pars altera £zz:c4 vitreg. . Ligamentum ciliare album cum fibris & femifibris nigris num, 89. T Pars tunicg cryfpalina , five arazeg. Bywrzor. eryfealisans , qui eft lens eryftallina, & debet | fe- poni in ligamento ciliari, Pars altera £42:c€ cryffalling. Pars altera humoris aquef exterioris pellucidi. Tunica vea , qu nigra eff , cum fibris & femifibris al- / bis num, go. Iris colorata, C. Pzpzlla perfotata., Hauzor agueus pellucidus, Tanica albuginea, albas, | TznicA cornea » pellucidas, Palpebra. Tunica conjundiva ; du. dada C RYE locum fuum reponuntur. Similiter Un eq, polquam- | receptaculum apertum eft, partes fingule collocentur in ba- - ONE VOIE, SO Se NUMERAMA IM PT Ages AMICI T. Rr ANC 4m) OBSERVATIO CLXXXI. D. CHRISTIANI MENTZELII, De, "i IxcEN TI Carcuronux Iw FELLEA CTSTIDE COPIA. - uibu; Nagy de Harfany ,matione Ungarus, vir antiqui nobili profapià oriundus , eruditus, & qui diu cum Turcis Con- ftantinopoli ratione fui ftatus honorificé vixerat, tandem ex ditisfimis fuis territoriis à Turcis ejectus à Seren£;frzo Eletlo- ye Bragdenburgico in numerum Confiliariorum fuorum receptus * eft. Inhoc dignitatis fuz gradu cüm per aliquot annos vixis- — fet, med; interea temporis familiarisfimé ufus esfet, inci- — dit tandem in renum fuüppurationem cum purulentis mictio- - nibus, dyfurià, & id genus fymptomatibus affectum jam enar- ratum confequentibus. Poft multos medicamentorum ufüs &à me & ab aliis Medicis prafcriptorum fato tandem functus decesfit Senex annum fexagefimum fextum agens , pridie ul- A timi Decembr. anni jam elapfi 1679. Medicus, D. Paulus Terczali , natione qued; Unparus, qui , illum ad-ultimum usd; morbi conflictum curárat, diu; ipfius . notitià & familiaritate ufus erat, cadaver ejusá Chirurgo ape- . riri curavit ; ut caufam morbi cognofceret. Inveniebantur átad; ambo renes fuppurati, pauco eorum parenchymate fu- ' perítite , unde colluvies puris in veficam , & ejus excretio cum | ftranguria, quandod; dyfurià , tanquam TS necesfarió con- "comitantia. Inteítina erant exulcerationibus hinc inde ex- .efa. Cyftis fellea calculis refertisfima, adeó ut ne guttula | quidem humoris biliofi in eà reperiretur, fed tanquam ex uno lapide concreta, vel tota lapidea appareret. Exemti lapides . (quorum multi in inteftinis putridis, dum eximebantur hinc Gg83 inde UM UE" T Ma e D RCRUM AILGUSUACURNUND ON TDPREISER C TION ISO RERUM SENA Mos d died ÉM e mE e k o 9 AU IN qn. OssthvaTio CLXXI. rum maximus nuclei caítanez majoris; ( cujus figuram quod; prafentabat,) medii autem pifi, phafeolid;, minimi denid; leneis magnitudinem zquabant, fupra centum & quinquagin- ta inveniebantur. Reliquam calculorum faburram (quorum quidam erant fuperiores globulo acüs, quidam inferiores; ) à famulo meo ultra quingentos calculos continuisfe repertum eft, fic ut in univerfum plures, quàm feptingentos calculos veficula illa fellea , omnes coníveti nigricantis viridis coloris concluferit. ^ Quod licet pluries humanis imbecillitatibus acciderit, opere tamen pretium duxi, in favorem eorum, quibus cafus tot calculorum bilioforum inauditus eft, mife- randam humanam fortem hàc in parte prodere. Scripfit vir ille p. m. ante quadriennium librum eruditisfimum , Turci- cum ftatum hodiernum ad ungvem exhibentem, cujus titu- lum curiofis fautoribus hic apponere vifum fuit, qui talis eft: Colloguía familiaria Turcica- latina. fet flatus Turcicus loquens , in quo omnes fere Turcici Vperti ordines , miniflrorum cupymscuná, con. ditionis extra vel intra aulam regiam digmitas , qualitas » officia s re- gimen gentis y robur terreffre (9 maritimum item natura» mores » vi- tus» confuetudines varia, religio . fella «v religiofi, (2c. per colloquia veluti in [peculo quodam ad vivum vepra[entantur , ac notis necesfa- oris dlefivantur per jacobum Nagy de Harfany , Nob. Ungar. Sevenif. d» Potenti. Elelloris Brandenb. Confliarium. | Subnexum eft Teflamea- tum feu fedus Mahomedis cum Chrifizanis initum. Coloniam Brandenz 1 burgica Anno 1672. 1n 8. Obfervandum ultimó Medicis , quod |* Vir ille per quinquennium ifthoc morbi genere laborárit, |. nec tamen continué , fed per intervalla ftatis anni tempori- bus , autumni prafertim , ubi cum coeli tempeftatibus in egro |. quoq; ftranguria , mictio purulenta;dyfuria; &c.ingruebant, |. OBSER- inde difper(i perditi funt) à me numerati, illi tantüm, quo- | 346(45)50 E "OBSERVATIO CLXXXIL BED CHRISTIANI MENTZELIH, | De, lio. es OssTrRUucTioNE AÁrvri LrecvuaArr No A CASEO,. Breus quidam quinquaginta annorum , vir macilentus, temperamenti calidi & ficci , inter fuos eruditus & lit- f ieratus , incidit in febrim continuam cum obftrudione - alvi pertinacisfimà , adeó ut absq; auxilio medicamenti alvus "füimulata nunquam aperiretur fubíequente fangvinis proflu- — vio ex infigni cenamine egerendi. Aderant fitis, deliria no- - &urna , talium febrium comites in zgro aliás mente fibi opti-: — mé conftante. Hic cüm per dies quatuordecim fic egrotás- | fet, terminumdqj; vitz fuz inftare jam fentiret , ultimam falu- tis & fanitatis anchoram in me conjicere putans crebris folli- "eitationibus tandem me accerfit, die nempe ?? Januar. 1680. Prafens itad; in morbi esfentiam & caufas inquiro, crebris - | propofitis quaftionibus, ad quas mihi integrà fané mente re- fpondebat. Tandem inquit: f1, Domzze. genuinam morbi mei caufam cognofcere cupis, quam tu nullis quaftionibus "indagare poteris, audi, quao, principium & progresfum morbi. Ante viginti; & quod excurrit , annos nondum uxo- | gato exhibuit mihi virgo quzdam, quz me tüm temporis de- peribat , cafeum durum , uti in hàc marchià conficitur, co- medendum , quo devorato ftatim malé habui , & fenfit ex ifto tempore cafeum in meo corpore vel inteftinis inhafisíe , nec iterüm in totum egeltum fuisíe ; atq; ut hoc, Demize , credas, ecce frufta caíei ( proferebat enim aliquot fruftula uncias duas longa & unciam fere dimidiam lata cx fcatulà , mihi; explo- randa 414 . OsstRvATIO CLXXXIL | m M randa tradebat,) que per annorum aliquot intervalla ab eo. tempore non fine moleftià & egerendi fummà ad fangvinis. q usd; profufionem difficultate manu meà ex inteflino recto ex- trahere coactus fum. — Hic cafeus fubinde tantum miht accer- fit morbum , mortemq; accerfet, nifi tu mihi hanc caufam tollere vales. Nulla enim eft alia morbi caufa; quàm obftru- &tio à cafeo.non tantum alvi, fed dimidii corporis à capite ad calcem usd;. Hazcille». Cum autem ejus faciem Hippo- craticam , aliad; mortis figna , perluftratis cafei particulis, quas alter adítans Ebrzus mihi perfringere , & olfactu diju- dicare , veramd; cafei naturam habere fateri cogebatur ; prz- Ícriptis quibusdam confortantibus medicaminibus prius , in- quam, rationem esfe habendam febris & graviorum fympto- . matum , quibus per DEI gratiam profligatis ad caufam morbi tollendam nos accingemus. — Hoc folamine illum reliqui brevi poft 23 Jan. 168o. fato fuo defunctum. Narrata agri confirmárunt poftea adítantes & ejus confangvinei , quod res ita fe habuerit, nec deliria «ger protulerit. | Curásíem ape- riri cadaver , nifi Ebrzi obftitisfent. Dicebant id obesfe eo- rum fidei, credentes, corpora demortuorum in extremo die ita refurrectura Sep membris, quz in vità perdidisfent, ut alter ab altero dignofci posfit. Memini mihi fimilem feré contigisíe cafum in viro , qui diutius morbo quodam ftoma- chi laboraverat , neq; ad priftinam fanitatem ullis medicamen- tis redire poterat , nifi rejectà per vomitum particulà cafei , |. quàm ante multos annos comederat ; & ab co tempore fubin- Ib de egrum fefe fenferat. [ Berolino Vratitlavy ad Collecleres Epbemeriduti ] ke TJ - «(456 1 OBSERVATIO CLXXXIII. . D. SALOMONIS REISELII, | De, | Muro Hon A Quavis Pai1wA ManiniANA LOQUENTE. EORGIUS ÁLGAJER, Georgii Algayeri Cauyponis Jefingx propé Kirchemium in Ducatu Würtenbergico Filius - temperamenti cholerici, annorum 25.jam ante annos tj. Fefto S. Stephani ftatim poít coenam adeó malé toto in cor- . pore habuit; ut nullibi etiam fe continere potuerit. Anxie- tas cordis erat tanta; ut nifi per vomitum ingentem levatus —— fuisfet ; füffocari fzpe fibi videretur. Horà poft vomitum - praterlapsà agebat melius, at per totum trium menfium de» - curfum valdé triftis & melancholicus, interdum etiam terrore. — quafi percusfus evadebat. Elapío hoc tempore; primo faltim /. per unum feré momentum vocem & loquelam , quam prius accuraté callebat , amifit, ita ut ne verbulum quidem ned; "ullam vocem de fe emittere posfet: quotiescund; vero loque- la amittebatur , toties tum (quod tamen ultra dimidium amt» - num non duravit ) é ventriculo aliquid furfum , fauces verfus repere fentiebat. Atd; uti primüm vocis & loquelz fuppres- fio faltem momentanea, fic eadem poft indies, indiesd; cre- | fcere incipiebat, ita ut à momento ad femihorium; totam ho» |! ram, duas,tres, & ultimó ad 2j. horas inordinaté tamen dura- verit. Tandem typum adeó conftantem habebat locutionis re« |. ftauratio , ut jam per 14. annos non nifi fingulis diebus ab ho- ra duodecima meridiana per hore integre fpatium ad prime fcil. pomeridianz punctum usd; loqui posfit. Nec falli po- ' teft hominis horologicus fenfus horarum transpofitione , cüm yel nullis campanis fonantibus terminum horz duodecimz | ) ds s ceps usd | A". p.e j 46 — 1 OnsEnvATIO CLXXXIL —— 70-78 usd; ad primam femper & quàm accuratisfimeé obfervet, No- H tandum etiam, quód dum loqui poteft patiens, aliquantillum — | balbutiat, quin & tüm extra tüm intra locutionistempus lin«.— | gvam ipfam non fatis volubiliter queat movere. Praeter amis- . fionem loquelz atd; vocis , nullà de functione queritur, fen-- füs tümr interni , tàüm externi funt integri. Accuratisfimé femper audit, unde etiam vel geítibus, vel literis (fcribere — | enim fatis bené fcit, quód ipfum , imitatione expresfum no- inen, proprià manu fcriptum , & à me hic fubjunctum, in- diuit,)ad interrogata cuivis, quantum posfibile eft, refpon- - det. Vixit aliàs bactenus omnimodé fanus, nec ullam mor-- Bum, exceptà febri, quà ante tres menfes vexabatur , quoti- «lianá ,cujus. tamen paroxyfmuminordinaté ,jam rmané, vefpe- ri,jam etiam noctu fuftinuit , pasfus eft , ned; typus amisfionis loquelz ex febri unquam mutabatur. Vivit jam poft febrim: emninó fanus & incolumis. LÍec annotavit dum examina- get hominem pluries, jusfu Serenisfimi Ducis Würtenbergi- ci, Medicus Aulicus D. D. Joh. Georg.Gmelin, Menfe Novem- | bri Anni 1679. in pago Waltenbuch , variad; in prafentia dicti | aliorumd; Ducum ab ipfo rogaret & fcrutaretur. Hic ipfe homo d. zz. Martii 1680. imperio Serenisfimi ve- | nit Ssutgardiam ad preces Exc, D. D. Wepferi, Schafhufanr | Phyfici celeberrimi tüm prafentis, qui eft à Confiliis Medicis Serenisfimz Domui ,ut videretur & examinaretur denuó, In- venimus uterq; hominem mediocri quidenr, fed quadrato ha-. |- bitu, capillis nigris, robulftis viribus, nihil circa collum, la-. | zyngem,lingvam, fauces querentem , vel przternaturale quid oftendentem, omnia intelligentem , edentem bené & biben- tem ,fed. mutum , omnia veró fervitia patri fuo hofpiti vinario.. |. debita optimé praflantem. Ipfo meridiei puncto, ubi ad Solis umbram facta fuit computatio , coepit loqui fine ullo przvio. |- bgno aut prognofüico future vocis; refpondit ad omnia in-. |. ano ferros. bón ferrogata cu. DES fine Were netabili y - lingvam exfíeraic, & movit fatis volubiliter, vociferatus eft y. — fitulavit ore , comedit; potavit , fenfit accurate Paca quemvis in lingii; ead; continuavit usd; ad punctum hora | primz horolegio exactisfimo notatum, nbi fubitó obmutuit quod mementum mutationis fibi quidem prafagit ex diutur- ma confvetudine , nec tamen fcit, nifi accedente paroxyfimo. — Hunc fequenu die folus ego praíentibus multis Nobilibus "perquitivi ; eademds vidi & audivi, que heri:atd; ut tanto cer- LS tius cognofcerem jusíi, ut cum jam inftaret punctum duode- cime ,loquereturfponte. Locutus eft, & quidem pertotam ho- fam,intermixtis fermoni vario etiam precibus. Brevi ante . primz momentum legere imperavi continué. Legit,fed ime . | provisó obmutuit iterum inter legendum; ned; vocem fona» | Tram edere potuit, potuit tamen fiftulare;. [Statgardid. Vratilay, ad Colledores Fphemer, ] xlemadmodum obmutefcentia hujus miranda Exempluta aliud vix ullibi obfervatum exftat; ita accuratá.confideras tone banc omninó digaam judicat As .excellentistimus, Trad; Curiofos Nature fcrutatores.quosvis ingeniofisfimos ob- nixé rogat, ut cafü hoc probe perpenfo; judicia fua (quemad- modum defuübmeris Svecicis Excell..p. Langelorti hàcante dede- runt) faper.eo impofterum conimunicare minimé graxengnr, OBSERVATIO CLXXXIV, ANONYMI, Lh Deo Insecro Novo CzrRkrENsr, HowrtNrBus JuuzxNTISQUE LETHIFERO. N Oppidulo CZ1ERKO, duobus abhinc miliaribus disf ito, territoriod; adjacente elapsà xflate, Anni nimirum 1679. ignota quadam alata infecta vifa funt, que ftimuhs fois | | Hhh z homi- ec - j. fet we85.. . OsszRvATIO CLXXXIV. — | homines brutad; lethaliter vulnerárunt, infignemd; eorum ftragem ediderunt. Scilicet in didà diccefi XXXV. homi- nes, boum veró equorumd; magnus numerus, ab ipíis inter- fectus eft. In homines, etiam non lacesfiti, cum impetu ferebantur; infuperd; habitis membris vefte tectis, aculeos fuos faciei, collo, (quo Poloni, ob capillos przcifos, valde denudato incedere fveverunt,) manibus; verbo, nudz cuti infigebant. Puncturam mox tumor durus excipiebat, & ni(i primo ftatim trihorio vulnus curabatur; & venenum fcarifica- tione aut alià ratione extrahebatur; inanis poftea erat omnis auxiliandi conatus; lzfi quippe paucos intra.dies morieban- tur. Nemini horum locorum iníecti hoc genus notum eft; ' nemini hàc ante vifumL. Divinitus non fine portento in posnam immisfum esfe, multis perfvafum eft. Sané non fine Numine factum videtur , quód intra fines Czierkienfes fe con- tinuerint, & mis(is Germanis folos Polonos, eosd; viros tan- tüm impetierint & lxferint. Sub finem tamen Septembris. aliqua horum infedorum vento impetuofiore huc ad nos etiam delata funt; propter frigus tamen adeó infirma , ut, "DEO fit gratia! parum damni nobis intulerint. | Prater bo-: vem enim & equos duos, quos neci dederunt, non nifi Pan-. nifex, brachium nudus, ab ipfis vulneratus eft, qui tarnen rurfus convaluit. Octiduo hoc poftremo apud nos penitus | difparuerunt. Cepére quzdam noftrates, quorum unum | transmitto. Omnia quatuor alis inftrncta funt;pedibus veró | fex, & füb ventre aculeum longum gerunt, vaginà bifidà fed; | apceriente munitum, atq; ingenti cum ftridore in homines iruunt. Quxdam eorum flavis circulis ornantur, qualibus prafens iftud: alia veró per omnia ifti fimilia funt; nifi quod circulis flavis careant, & «dorfo penitus nigro fint horumd; punc&urz funt venenofiores ; ideóq; mafculos esfe conjis cio. Vivacisfimz fünt beftiolz ; nam licet feré penitus con- quasfentur , nihilominus aliquot adhuc diebus viva fuperfunt, | Vere- | CA x ESUCLL SS SM IR cu ctas) Los Lf d EE SEV M uiu j In MENS WEE ou S n 2 B : nos v e Dr INst6TO Novo LeTHITERO., 419 DENM -———————————— Á—————————————————Á') I:————————— A AXI sÁigG€iet&óó€ —. Veremur, ne foecundá progenie (fiquidem parva juniores; - alique capta funt,) numerofiores fact, nos; fuperatà hyeme, impofterum ulterius graviter infeftent. (o [Anenymus in literis Menfe Nov. 1679. datis ex Oppido in Confmibus Sile- ; fie c». Polonie fito ,ad Amicum quendam Lignicenfem ; qui bifloviam T bane Q9 vermem postmodum cum Colleti, Epbem. communicavit, ] E : SCHOLIUM. buic | Ethiferum hoc infedi genus, quemadmodum uosfero & Aldrovando ignotum fuit, ita neq; à 7oz/fouo. defcriptum invenimus; ut inde conjicere liceat, novum prorfus , ex pu- -trefcente bruti cujusdam cadavere progenitumesfe ,eo modo; quo ex bove apes Columella, ex equo & afino fücos, vefpas -. -& crabrones oriri 4//; perhibent. Non abs re ergo erit ejus - 4conem defcriptionemd; naturalis hiftoris cultoribus hic tradere». | i Eft veró infectum hoc anelytrum quadripenne mem- — branaceum, pollicis articulum primum longitudine, calamum . anferinum mediocrem mole equans, corpore tereti equali, Caput ei hemifpharicum nigricans flavà lanugine tectum; oculi ad latera femilunares nigri, antenne inter oculos ge- miculate,ravi coloris. Pectus in tres quafi partes incifuris . divifum, füperné anticà ferrugineo, medià & pofticà pullo colore apparet itidem lanugine triftioris flavedinis, ac rariore quàm caput,veftitum.. — Lateribus ad incifuram primam alz priores ezq; majores annectuntur, fulvz, pellucide, moxd; .ubi pectori venter contiguus eft, du alie, prioribus duplo minores apponuntur. Inferné pe&tus nigrum eft: pedes fex, ejusdem cum antennis coloris, pectori ne&untur; quorum anteriores duo breviores priori pectoris articulo additi; an- troríum inclinantur; reliqui quatuor, quorum ultimi lon- gisimi, pofteriorem pectoris articulum flipant, retrorfum inclinati. Reliquum corpus pulchré variegatum flavis nigrisd; - Hhh; circu- circulis ravo colore fqualet. Medius venter tanquam uimbi- licus quidam promiaet, cui per articulationem quandam fpi- culum rigidum ,piceum, refplendens, connectitur , fetam por- cinam duriorem plané referens ,ad ventrem yéclinitis m , tere Gá feré fui parte ultra caudam prominens: membranis dua- bus , ventri fecundürm longitudinem connexis, quafi vaginà quádam conditur: atq; hoc, dum ferit, erigere, adeóg; cuna impetu profundé fatis adigere credibile eft. FIGURARUM EXPLICATIQ. ; TAB. XXI. Fic, KL. &, Vermis facies prone. — b. WEjesdem faczes [epina. €. ldem in latus reclinatus. d. Volantis (becies averfa. €. "Ejusdem [Pecies aduerfa. * Spieniium. OBSERVATIO CLXXXV. | D. GOTIOFREDI SCHULTZII, 2 qe Caricurnis Ex Áwr FrsrurA Ek ADM "dvis quidam Vratislavienfis, ob enormem corporis . rasfitiem ,obefitatemq; prorfus fupendam totà Urbe famofisfimus, nefcio ex quà caufsà fiftulam ani con- traxerat , fined; infigni moleftià aliquot annis tolerave- rat. "Tandem egriüs eam ferre incipit ; dolored; indies ma- gis magisd; exacerbato , tumorem inflammatorium fiftulz ori- ficium à parte: finiftràf] phindteris ani fitum;attollentem fentit , circulis à in dorfo, ad latera defi cehtibill P Vicisfi im poseen A pingicur. Venter fuperior buxei coloris, in quisq; annulos - dividitur; inferior in caudam acutam definens, integer fine oe qui |. E i 4 JT not 2 PLU NE - " i 12458 STA xa" MATTECTP Ps A DREW VY JEN Ds CareHts Éx Aw Fertra Exi )cmS, — dm - qui ipfum neq; federe, neq; ambulare, agréd; cubare per- - mittit. Accer(itur Chirurgus, Dz. Gotrfried Schultz » Vir ob in- fignem induftriam non vulgari peritiz junctam meritó lau- dandus, qui lanceolà tumorem, re fic ferente aperit. ^ — Exvulnere primó puris copia, mox quoq; calculus pro- rumpit. Evacuatá fic doloris & inflammationis caufsà, vul- nus à Chirurgo debité tractatur, ac tandem confolidatur; fiftulà , monitu a/Pzcafis , intactà relictà ,utpote quam patiens non admoduni moleflé ferret. Elapío autem abhinc circiter biennio, denuó inter deambulandum vexari, atg; de die in diem dolores acerbiores (entire incipit, donec tanderm ni-- mis ingravefcentes iterum Chirurgi manum in auxilium vo- "*eareeum cegunt. Hic,denuó peractà fectione, inter fordes - varias ex vulnere emanantes, jam non unicum calculum , fed geminum, & utrumq; priori illo majorem invenit, ac deinceps vulnus ut antca cogit. Calculos iftos, à Patiente anagni habitos, Chirurgus mihi videndos examinandosd; ob- | stulit; quorum primus in Tebsle XXIL.Figura fecunda Num. 3, | notatus; afper eft & füperficiei inzqualis, lupini inftar com- | "presfas;cinereicoloris; ftriis [plendentibus varié interftindus; | fat elegantis texturz, gr. viij pendens. Secundus Mu. 2. | gotatus, eorum; qui fecundà vice excifi fant, major; avella- - ! mam mediocrem mole equat, formad; feré refert, Ixvis eff, pallidus, venulis rubentibus hinc inde pictus; fered; filicem ! mentitur, cui tamen & fubflantiz firmitate multum cedit; ! »& pondere; qno gr. xxvj. non excedit, inferior eft. "Tertius | idenig; poftremó: inventorum minor Nzz. 5. infignitus, albs- - dior eft,colore & fubftantià tartarum; qui dentibus accrefcit, -exadté refert,lavis maximam partem ,nifi ubi fulcis quibus- | .dam;fangvineum quid oftendentibus ,quafr incifuseft. Üterq -. forum eà parte; quà mutuó fe tetigerant, detritus eft: atqs | ille in plano ab acita fado «^ lincolis ellipicis aliquot m. — | quafi. a t "€ A2 : OssrRvATIO ÉLXXXVI. E quafi in totidem laminas five tunicas, füccesíivé accretas, | dispefcitur: hic veró in medio detrite partis c 4 puniceum. quendam globulum e oftendebat, qui diffra&o calculo nu- . cleus cerafinus, circa quem tartarea ifta masía concreverat, esfe deprehendebatur. Integer adhuc pendebat gr. xjv; dif- fractus veró & nucleo casfus , vix gr. viij. attollebat. OBSERVATIO CLXXXVI. D. GOTTOFREDI SCHULTZII, j De. ; SruPonE RAno Ap MonrEeM DucrexTE. Eorg its Grochary ky ,Polonusnatione 1n cohorte fzprems Locum - tenentis à Thimb € Legione pedeftri Exc, L.. B, e a Knigge » Generalis Campi Mareftballi vices gerentis ,füpens | dia merens , Ánno 1677. autumnali tempore fugitivus factus eft. Poft paucos dies à perfequentibus ipfum militibus in cauponà cerevifiarià pagi cujusdam , encenia celebrantibus | rufticis immixtus, faltans ovansd; offenditur, & ex improvifo comprehenditur. Quodtam fübitum infortunium tantoperé animum ejus confternavit, ut poft editum primo infultu in- centem clamorem , prorfus obftupuerit, & (tatim fine omni tergiverfatione fe abduci pasfus fit. | Gloroviam delatus, Offi-- - cialibus exhibitus eft, examiniq; fübjectus: verüm nulla ratio- ne ab ipfo impetrari potuerunt, ut vel verbum faltim ederet: || immó, ftatuz ad inftar immotus, non eft vifus quicquam |. eorum, qua dicebantur aut agebantur ;intelligere), | Carceri |; dehinc inclufus; nec cibum nec potum asfumpfit; fomno aut | quieti nunquam fe dedit; nec alvi aut.vefice excrementa || ulla reddidit. Saepius Praefecti militum ; poftmodum etiam Sacerdotes, eum minis, & vicisfim promisfis ;ac tandem pre- «ibus aggresíi funt; fed fruftra: ipfe, tanquam fenfuum : omnium Dec XE TU ARN PEU TP RACE TTNONN RS ... Dt SruronE Raxo Ap MomTEeM DucrwmE, 433 . eomnium expers, immobilis perfiitit. Dempti denig; ipfi — funt compedes , & é carcere extrufus, quo velletliberé abire o jus(us eft: at ille nec pedem ultró proferre, nec quid cum eo . 8gatur, percipere.. Atq; fic fine cibo, potu, fomno, ven- . trisd; evacuatione ullà, dies viginti quinq; exegit, tandemd; mortuusconcidit. Aliquoties tamenaltum ducere füfpirium vifus eft, & vice quàdam alteri militi hydriam cum impetu € manibus cripuisfe ac bibisfe dicitur. | |. OBSERVATIO CLXXXVII. AX GOLTOEREDI SCHULTZII, De, VrRMIBUS DrEeNTIUM. Uemadmodum nulla feré corporis humani pars, quán nobilis etiam illa fit, exiftit; quam non aliquando à vermibus infeftatam obfervàrint Scriptores Medici; ita neq; dentes ab iis immunes fünt, quippe qui, carie exefi |. excavatid; ; huic ex putredine enata foboli nidum fat commo« . dum praebent. Quales eos obfervaverit Excel. Da. D. fob. Nécolans Pechlizus , | P. P. Kilonienfis , & Collega curtiofus honoratisfimus, Obfervatio XXIV. | fuperius exhibita oftendit. Nobis, ut paulló poft dicemus;. | alia prorfus fpecies fefe obtulit, nosd; dubios fecit,utra eo- | pum $Sizezum nomine, quo vermes dentium , Baz«o Syrg mo« nacho olim ob nimiam inediam enatos; vocari docet /osflozgs, Hif. Nat. de lafetlis lib. VM. c. 2. art. 3. p. 184. appellanda fit. Acutisfimorum vero dolorum vermes hi omnes causía .exiftunt, adeó ut de necandis & tollendis iis meritó folliciti - fint Practici : & prz reliquis varia commendat Sezzerta: Med. Prati. lib.l.cap.10.p. 26. Quibus jure meritó annumerandum - Bo iu : Iii | cene Ann X *€4 -— OsszhvATIO CLXXXVII. | cenfeo mucum feu chyli reliquias interiori tunicz ventricu- li fuilli adherentes, qui licet fordidum quadantenus, & deli- — catioribus fortasfis abominabile fit remedium, vulgo tamen. | noftrati crebris experimentis eft Corbihonde cis eM. His ipfis diebus Femina, intra lares meos habitans, do- loribus acutis lancinantibus dentis maxillaris excavati vexa- batur , qui, licet medicamentis fopirentur, fubinde recrude- fcebant. "Tandem fvafu alterius foeminz, ut eft iftud homi- num genus in talibus confilii promptisfimi , rorelle foliola conglobata denti cavo remifsé tunc dolenti,indit. . Malum! fubitó dolores inimmenfum exacerbantur adeó,;ut ob eorum vehementiam faltim non ad infaniamredigeretur. Commo- dum autem accidit, ut in vicinià porcum culinz deftinatum eviícerari audiret: Auxilii ergo, quod alià vice in fimili do- lore fenferat adhuc memor, lanionem adit; & mucum, pylo- ro ventriculi adhzrentem , calentem adhuc petit, eumd; lin- teolo exceptum formà noduli, dolenti denti imponit. Poft breve tempus titillationem gingivz percipiens, nodulum ex ore eximit, atq; vermes plurimos linteolo adherentes inve- nit; pluresd; alios cum phlegmate vifcido exípuit : dolore paulló poft fopito. Vermes hos aquá ablutos mihi oftendebat, qui, Ium- bricorum more varié fe contorquentes, aliquandiu adhuc vi- vebant. Latum pollicem longitudine feré omnes zquabant,. zenuisfimum netricum filum crasfitie vix fuperantes; coloris, dum vivebant; incarnati, mortui veró & arefcentes magis rzuffefcebant. Per microfcopium infpedi egregie inteftino- rum lumbricos referebant, utring; in acutum roftrum defi- nentes corpore ex annulisinnumeris coagmentato pellucido, rubello inteftinulo per cutim transparente. Caterüm ut muco iíto vermes dentium inefcatos & ex &avernis fuis elicitos vidimus; ita olim D. Rejleru; , Yermem crus RUE E TITRES Uu. "T: DUOUTM TAUTP EMIT Pon " D GM" ] - 1 * Ds VzgnMriBUS DzNTIUM. 45 — erus perforantem interná ventriculi fuilli pelliculà evocatum obfervavit o£f. 3:2. Anz. MI. Epbem. Germ. Cor. dubio procul ob congenerem quendam putredinis odorem, quem tunica ifta , multód; magis mucor ex dapibus, quibus praprimis gaudet amica luto fus, imbibit. 4 OBSERVATIO CLXXXVIIIL D. JOHANNIS BURGII, De, SvMPTOMATIBUS QuirsuspAM SrNGULARIBUS. Oemina annorum quadraginta , & quod excurrit, tene- rioris conftitutionis , & corporis, patre nata podagrico; matre ulceribus pedum fcorbuticis obnoxià , fangvine pradita acriori , & ferofiori, dixtam adhzc minus laudabilem obfervans ; dum cibis nondum concoctis alios, qualescund; etiam , ingerit, cerevifiam tenuem à primà infantià bibit, fomno, quia dimidium & plus quod; noctis vigil in domefti- cis negotiis obambulando tranfigit, interdiu per vices inter- rupto indulget, zrumnis multis exercetur, adhec medica- menta horrens plura in corpore excrementa cumulat, unde & ante hos octodecim annos melancholià hypochondriacà per integrum femeftre fuit exagitata, multis fubinde fympto- matibus fcorbuticis & hypochondriacis infe(latur. (Octo li- berorum parens graviditatis plerumd; tempore varices pe- dum, ob fangvinem (tagnationi aptum, ingentes pasfa eft, qui, cüm penultimum geflaret foetum , diverfis octo locis & temporibus rupti magnam quod; fangvinis copiam profu- derunt , nullo hinc fecuto abortu, vel embryonis incommo- do. Non curans hunc affectum ob antedictam medicami- num naufeam có devenit, ut annis abhinc aliquot eryfipela- | £6, & hinc ulcere cruris alterutrius afficeretur; eo tamen na liia tura : i d AS M REA TES PUBCON EU YS STR MONE x OrssERvATIO CLXXXVIIL — T ture beneficio, ut ,,qui ante magnas in corpore concitabant turbas , humores acerrimi hàc veluti datà portà, cum maximo | quidem dolore ; acredine & excoriatione ad exteriora prola- berentur. Quin, ubi non fufficere videbatur ad copiofisfi- mz materie exitum hic nature fonticulus, ad malleolum ortus, arte alium adhuc pauló fuperius loco aliàs fveto inuri.— fibi curavit, non absj; omni emolumento. X Conquefta elt hzc mihi ; fe, quoties vel fonticulus, vel ulcus pedis exarefce- rent, aut confolidarentur , non faltim percipere humorum quafi regurgitationem intra abdomen cum fummis przcor- diorum anguftationibus , cardialgià inprimis ; & compresfivo ftomachi dolore, poft paftum in fpecie, & ingruente vefperà, fed quod; zutenfum adeo frgus in bypogaftrio fentire , ac f; nive tm- pleretar , qu& frigidisfima colluvies cum fenfibili ad tactum frigore non folüm cum urinà nonnunquam, fed etiam fini- tà menfítruà purgatione, fub fpecie fluoris albi prorumpat; ac fr nix foluta effucerer.. His tamen in cruciatibus magnum | experitur levamen ab ufu »wrtialium . pracipitantium & antim. | diapbor. quibus asfüumtis non folum fonticulus rurfus madere | incipit, fed poft fudorem quod; cum euphorià pars materia peccantis per alvum ejicitur. ! ! 7 Vir quidam quadragenarius, habitus corporis ftrigofio- tis ; laboribus duris asfvetus , autumno Azzz 1675. febre tertia- nà bic tüm endemià, quà diu fuerat infeflatus, fine medica- |. mentis tamen liberatus appetitum accufabat proftratum,ob- | ftructiones alvi diuturnas, continuos ructus , nanfeam & pro-- | penfionem ad vomitum, fudorem copiofum fotidisfimum, pretereà in abdomine per vices dolorem fenfit rodentem & maximé mordacem, qui quoties repetebat , toties fimul: fisporem. brachii fiiflei induxit : uring ; cüm emittebantur, erant profundà rubedine tinctz, mox turbide, crasfz, cum. |. Íedimento copiofo limofo. Conjiciens ego ex fymptomatum |. Bo PU MN TI nS. MM I SHUT D EX, Mie Los khac MT IDE PVT NIAPETMEAR LM NEP PIOS DOT VPVVM Tar VN Rave Ses, "Y. ML'UNPSTDISTES TFT PENT Aw TX " ^ ^ ww Fs » ; Firtetq d id Dr SrwPTOMATIBUS- QuisuspAM Siscur ARIBUS. — 437 2 EnGonc, materiam febrilem in corpore detentam has dare - turbas, & cruditates ftomachi , hinc nature fübvenire pulvere emetico - purgante conftitui. Nil hic per inferiora evacuabat, - folus vomitus ter fecutus duos in lucem protulit vermes, al- terum longitudine manus integre, dimidiz alterum, Pro-- pinatis hinc anthelminticis , infufioned; clyíterum é lacte re- petità, & purganti quodam alvo referatà nihil amplius in pu- tredinosà colluvie verminofum apparuit, ager autem per- fecté convaluit. Foernina ruftica confiftentis etatis przgnans eodem tem- | pore febre eàdem epidemià corripiebatur, fvafudj; aliorum, ne fottui fcilicet noceret, ufum medicamentorum neglige- -— bat, omnia nature , & proprii corporis robori committens, - unde poft in tumores pedum oedematofos incidit. . Tribus ante partüs legitimi terminum feptimanis, cüm maximé tor- queretur circa przcordia , obftetricem quandam confüluit urbanam , quz ipfi pulverem polychref um noftratem ex pracipi- tantibus , bezoardicis, & diaphoreticis mixtum propinavit. — Hinc poft excitata per dimidiam horam fymptomata velut afthmatica foetum enititur mortuum, cum profufione, loco - lochiorum, aquofitatis copiofisfimz , non tamen omnis. Ab- domen enim ftatim exinde majori aliquo tumore aquofo i in- tercute obfidebatur, qualis à combuftione oriri folet , mino- |! ribus hinc inde illum cingentibus tumoribus ferofis , quafi infulis, quorum pars, uti & pedes tumidi, fponte fuà erofi lympham effuderunt acrem. — Sudore aliquoties ufu »yrrba- derum cum fal. vela. mixtorum concitato hac [ymptomata . Gomnia evanuerunt, 3 Ins Ecc - dms Ce ! -— Iii 3 | OBSER- | dapes ; DEA: : | OBSERVATIO CLOOIX. —— D. JOHANNIS BURGII, -. | De, s: ps SuruRA Cnaurir: HriscENTE. , Oemina octodecim annorum , parentibus validisf(imse conftitutionis nata, habitüs tamen ferofioris , vitiis in- primis dixtz luxuriantis admodum dedita ; primo partu, "menfe Augufeo » AZ RO 167$- edidit filiam fatis, uti tunc videbatur, vegetam , cumq; lochia non adeó ad votum fuerent, dolore circa hypochondrium finiftrum gravativo affecta , fumtis pra- cipitantibus , oyrrh& & cinsabari native mixtis optatum fenfit. effectum , quo tamen gaudio diu non fruebatur , dum perver- fo appetitui & genio fuo indulgens varia, fatisq; inconcinna & tempori illi inconvenientia, uci folent mulierculz aliud atq; aliud , quod fapiat, querentes, naufeabundo licet fto- macho intrudebat, fibi nom folàm hinc, fed infanti etiam. multorum damnorum autor. Matre nunc mifsà, infans ac- | cumulatis jamtüm in utero materno excrementis, (quicquid enim in buccam, aut in mentem faltim venerat, inprimis fructus herzos & flatulentos, quales in fpecie funt cucume- res, avidé & quantitate nimià ingurgitaverat , & aliis mille. modis leges diete transgresía erat mater pregnans;) & nunc à lacte vitiofo asfüumto magis adauctis gravatus in tormina ventris cum alvo lubricà, que porraceas fordes affatim fun- debat, incidit, adeó, ut noctes, diesq; ejulatuquafi continuo — | confumeret parci omni, & quietis, quin aliquoties motibus |. convulívis, levioribus tamen , nonnifi oculos indecenter diftorquentibus , & ftatim poft adhibita quedam antepilepti- ca evanefcentibus vexaretur, precedente femper ad aliquot horas fomnolentiá infolità, five caro. Contra hzc tormina | ! | neo l P. 415 - te exquifitisfima quidem remedia quicquam valebant, ita in« 1 casfum propinata vidisfes laxazta ; vefolventia , pracipitantia , " meruina ,carminativa , fAlia velatilía, & in his praefertim gir. fat. — ammon. anifat. & liqu. C. C. fuccin. D. D. Micha; , amodyna. Inter - hos mifelli infantis cruciatus , & miferabiles planctus , nefcio, quo cafu, caput illius tangebamus; & in occipite motum fub- fultantem percipiebamus, hinc rem accuratius examinantes, |o futuram lambdoiden ad fpatium fatis amplum hiare vidimus, unde fiebat, ut motus arteriarum durz matris quovis pulía - obfervaretur non tactu folo; íed etiam vifu, adhac , ubi pucl- -. ]a nimium plorabat, exiens ex fisfurà five cerebrum five me- - ninx fola in cute & mufculis cedentibus obfervabilem tumo- rem pro rima magnitudine formà quafi farciminis efforma- ret , mollem, & digitis intrudentibus facilé cedentem. Licet | autem hoc in tenellis adeó & cartilagineis cranii osficulis & nondum fatis firmé invicem combinatis futuris, five à con- tinuo ejulatu,five ab accedentibus motibus convulfivis absq; ullà difficultate fieri potuisfe nobis perfvaderemus, terrorem | tamen quendam incusfit ingratum phenomenon , aliás jam | ex fruftraneá tot medicamentorum, etiam matri ipfi, pro corrigendo lacte exhibitorum adhibitione parüm boni fpe- rantibus , unde parentes de nutrice matri fubftituendá cogi- | tabant. Inter has meditationes nos adhuc experturi decan- | tatisfimum illum fpiritum de tribus D. D. Michaeli; puelle inquie- | tisfimz 4u4; faltim glas cum lacte materno infudimus, | unde cüm quietiorem ad longius, quàm ante tempus evade- | re eam videremus, imperat (imul matri diztà laudabiliori, ! fingulis quatuor horis eandem dofin repeti jusfimus, cumg; . ' exinde melior elucefceret fpes, ad dracbmarum duarsm con- ! fumtionem medicamentum continuabatur, & indies magis | magisd; fedatà diarrhoeà , torminibus difcusíis, cjulatu fopi- | to, & lomno largiori & naturali procurato , ipfa quod; futura E denuó | 449 |oO0sS8Etv Acto CXG., 5000€ denuó confolidabatur , etiam fine ope emplaftri, quod ob — continuum capitis motum impatienti puelle applicare nequi- — vimus, ita ut vegetus hinc evaferit infans, & ad robur conve-.— niens, maximo cum parentum & avie gaudio accesferit; — & hucusd; vivat. OBSERVATIO CXC. D. JOHANNIS BURGII,- De; VrENESECTIONE IN PrruniTIDE. On alia zqué inter Medicorum «ftus fervet difcepta- — tio, quàm de vezefztl/one in pleuritide inftituendà. Prae- terquam enim, quod; qui eam non omnino esfe ne- cesfariam judicant, reperiantur , inter illos, qui eam pro in- fallibili & optimo hujus morbi remedio zftimari volunt; non fatis convenit, quomodo; aut quo in latere fit inftituenda. Controverfiam hanc ex profesfo tractare, cüm prolixius id | prater alios fecerint Foret. lib. 16. Obf: 22. fehol. Sennert. Med. Prat. | lib. 2. part. 2. c. 16. qu. 4. & NUllf. part. 2. pharm. vat. fet. 1. c.g. fuperfedebimus, ned; decidere hanc litem noftrum eft; cüm f$ celeberrimi hi quoq; Triumviri à fe invicem recedant, ita, ut | Cl. Senzertus pro aperiendà venà lateris fani militet, rore//ur, etiamfi /;c. cir. & in pluribus aliis obfervar. pro latere affecto. 7 flet , ex obferv. 22. & 56. tamen elucefcat , illum quod; lateris | oppofiti venam incidisfe; N/;/;fj/; autem in latus affectum |? folàüm inclinare videatur, proq; eo inprimis faciat, quód | Fabri. Hrldan. c. 5. Obf. 2o. fcribit, fe rarisfimé aut nunquá&m, 5 à venafectione lateris oppofiti, five fani optatum vidisfe fuücs | cesfum ; idd; exemplo o£ferv. 5. adducto demonftrat. Nu- |. dam nos hoc circa negotium hiftoriam hic fubjunxisfe | fuffciat, " Puella | Ds VRNESECTIONE IN PLEURITIDE. —— 44t - . . Puella fedecim annorum , plethorica, pannificis paupe- rioris filia, menfibus inordinaté per aliquot menfes fluentibus d. 26. Novemb. 1679. in pleuritidem frmiftri lateri: incidit, eid;,an--- tequam cure mez traderetur, biduo poít, exhibito prius laxante fol. feng inf«f. vena lateris affecti fecabatur, eo cum fuccesfu, ut ftatim poft utrumd; latus doleret, & cum ante in latus affectum , nunc in nullum decumbere posfet. Ego - d. 2e. Nov. primüm accedens, pro difcusfione tentandà zztiz. - bezoard. cum azod. combinatz guttas quasdam propinavi , im- perato. fudore ; & loco dolenti adhibito ungvento: vefolvente £y anodyno. — Sudor hinc fecutus eft optimus, & mitigari ali- quatenus vifus dolor, menfibus poítero die, qui erat tertius à fecuturo novilunio, apparentibus; non tamen quantitate . debità unde difcutientium ejusmodi, fed abforbentium quod; |» &antipleuriticorum ufum, interpofitis lenioribus emmena- . Bogis , continuavi, parüm hinc obtinui fputi, urina potius | pure plané referta crifin fpondebat. Cüm autem paucis die- : bus poft nondum defineret dolor laterum, prateread; paro-- - xyímus hyftericus ingrueret , fuso fzlpbzris accenfi,quo ipfi - muliercule przfentes fubvenire conabantur ; magis exafpera- tus , menfes fubfifterent , nec expectoratio fufficiens fequere- tur, in pectore veró fluctuatio, & oppresfio fentiretur, non ]Jevis futuri empyematis fufpicio orta eft, unde pro illo impe- ' diendo nihil non tentatum, incasfum tamen , donec vena in I brachio dextro fecaretur , quo facto ftatim dolor omnis cesfa- vit, & agra pauló poft ad coníveta munia rediit. z | huir pou is OBSER- j Ann. X, ; —— cp exe a AE ET A ( B 0775 dE M |. OBSERVATIO CXCI.- D. STEPHANI SPLEISSII, De VisioNis DisriNcTISSIM E Loco. SCHEDIASMA Ad Excell. p. SALOMONEM REISELIV M. Uo potisfima fuisfe impedimenta videntur, cur inter | antiquos Medicos ac Philofophos de genuino vifionis modo tamdiu ambigeretur: videlicet prius , zzrbefos ignorantia s pofterius ; feltiones oculi minus curiosé adminiftrate, Perniciofisfimum enim illud axioma in univerfa Peripa- teticorum fcholà altisfimas egerat radices , nempe eum , qui problema aliquod , aut theorema phyficum ftylo mathema- tico declarare ac demonftrare conaretur, tranfitum in aliud genus committere: quod quidem vitium in philofophià tur- | pisfimum judicabatur. Verum felicisfimo hoc noftro feculo, quo & Philofophia & Medicina, denuó quafi nat videntur, noxia ifta opinio in- ter Misdecuss penitus fublata eft, atdj fepulta .. Quantum enim in abftrufisfimis rerum naturalium re- |. | eesfibus pandendis mathefeos ftudium valeat, nemini obícu- - rum esfe poterit, qui in Scriptis doctisfimorum illorum Phi-- lofophiz inftauratorum plané hofpes non fuerit: puta verz/a- 2211 ; Galilgi , Kepleri . Gasfendi , Cartefit , Dzebg: & aliorum, qui fuis partim. exhortationibus , partim accuratisfimis meditationi- bus, nobis iter patefecerunt quo ad fummam naturalis cogni- tionis arcem certó, citó, ac tutó eniti atq; penetrare pos- fimus. Proli. - voit, ias! Ross f ERE M, EL M ao a ar NRI OM LA ^ PP AM) SO HIA eA Ne e mw EN ER Wr NE P J b PA RE : Dr VISIONIS DisTINCTISSIME Loco. — 443 Prolixum certé nimis foret, ea omnia nunc in medium Eine qua hactenus uudeuaditarum difciplinarum, nem- pe aritbmetice , geometria , analyrices , Qc. manuductione in re- bus naturalibus. fagaci meditatione excogitata , firmisq; de- monftrationum tibicinibus fuffulta atq; ftabilita fuerunt. Adeo, ut ad alterius cujusdam effati didactici normam; perinde veraciter dicere queamus , 75 demum feliciter incipere phyficum . ub? mathematicus profpere defuerit. Atq; hoc eft, quod noftrum feculum , nondum plané exactum , omnigena rerum novarum , verarum , utilium cognitione adeo locupletavit, ut cum ipf s viginti 'anteadis feculis ; quibus docentium ati; difcentium ftudia , peripateti- cx fervitutis jugo depresía in Magiftrorum verba jurave- runt ,jure contendere , atq; victoriz palmam iis przripere queat. Jam vero fi animum advertamus iis omnibus, que no- firx xtatis anatomici feu profectores , hactenus denfisfimis tenebrarum nebulis involuta ; in apricam eruditi orbis lucem protulerunt: quantam , bone DEUS! novorum repertorum copiam confpiciemus , quantam folertisfimorum Auctorum. cohortem celebrabimus. Nullus enim fermé procedit annus, quo illuftrisfima illa Collegia , ac Societates Imperatoriz , Regie, Ducales Acade- mice, in Germanià , Gallià , Anglià , Italià, d»c. non aliquid preteritis aetatibus Cn , invifum , inobfervatum , i humani corporis compage detegant, at; cum republic lite- - rarià Scriptis eruditisimis communicent. Posíem hoc loco meos etiam commemorare cives , ce- leberrimos anatomes excultores , genuinos /fculapzi , Herme- 1:4, filios , nifi & ipfi eximiis fuis laboribus immortalia fame | prz&conia jam meruisfent; & ego liberaliori encomio adula- tionis notam incurrere doce. Kkka | Dum E. UO UE T LL-—75-'-1324. ^ "REREE i x UUSCRTRCEICRS JM T X CORE ur LIN CURRERE, SO ; L X du 2. EE 444. OssERvATIO Cxcr. | " | 1 | Dum itad; univerfi tanto profecandi ftudio, in indagan- 3 dà corporis humani ftru&ura, partiumdj; ejus apparatu atd; — ufu detegendo, tàm ftrenué, & quafi certatim occupantur: | factum etiam eft inde, ut & ille diverfarum de vifionis modo opinionum deed ac centroverfiz é medio tolleren- tur. Adeo ut nunc demum , quomodo videamus, citra ul-. lum dubium videre Hei Cum igitur Vir Excellentisfimus D. Salemon Reifel , pro fuà, quà curiofos artium indagatores profequitur ; benevolentià, me quod; participem fecerit , fuz diatribes, quam Ze 7z/0- nis difinciufima loco non ita pridem, & dodté &luculen- . ter conferipfit: mearum quod; partium fore exiftimavi,in vi- | cém honorifice communicationis, officiofo hoc iibaiiad meum etiam adplaufum gratisfimumq; animi uiedum con- teftari. : Licet autem eà in tractatione nihil non folidé ac ner- vosé dictum fit, atq; ita fcriptum , ut nullum oblocutionis - periculum ei fit metuendum: ne tamen literas omnino vacuas ad Celeberrimum Autlorem vemitterem , paucula quedam fequen- tia eo ordine quo legentis animo occurrebant, fübjungere — vifum eft: que ut equà fronte fafcipiantur, ouai rogo. Lltrum Carrefrzs ex fuo ingenio, an aliorum veftigiis in- hzrens, tàm clare de vifione docuerit; forté non immeritó | dubitatur. Opticis enim non eft obfcurum , omnem de vifione add &rinam genuiná refractionum cognitione niti: quam Cartefius primus omnium reperisfe exiftimatur.- da Verum hanc ei palmam facit dubiam vzllebrordos Szelligs, | vir omni mathefeos genere excultus, qui, ex fuis refradtio- - num obfervationibus, fequens theorema, quo in hàc materiá nullum eft nobilius, vel utilius; POpels; Radius incidentia | Ver NN ERBEN, ST RAE TNS QE CORR ANA E eL d e s NI I DARAUS M bi ] eS T E Visroxts Bucorientia Loro, | 443 — erus asm apparentem 4n ejtsdem generis piedio , FAti0- Hem femper babet eandem s. Quoniam autem ejus auctoris libri tres, de opticis con- fcripti, publicam lucem nondum viderunt; Wed theorema- . tis ufum ac explicationem Clari simo l/2aco Vosfie debemus , qui h i illud fuo tractatui, 4e sam d» proprietate Ineis » cap. 16. infer. tum publicavit. Quod à me in eorum gratiam , qui , dioptricis laboribus . operam navantes calculi trigonometrici opem nonnunquam "implorant ; ad fequentem analogiz formulam eft reductum... Ur fecans complementi snclinationis A, Ad fecautems complementi anauli ref atis A, Ita fecans complementi inclinationis B, Ad fecantem complementi anguli dati) B, Cum autem ex trigonometricis compertum fit, finus | rectos reciproce esfe proportionales fuis fecantibus comple- | menti : (eft enim radius medius proportionalis inter finum; | ejusd; fecantem complementi) ideo fecantibus complementi fubítituendo congruos finus, qui calculum haud paulo red- . dunt faciliorem, prafertim in logarithmorum ufu , fequens | proportio, pari eventu; predibit : d LU? fines inclimatiomis À, Ad fmum anguli vefratii Me lta finus incliuationis B, - Ad framm anguli rofaté B, | Que eft ipfisfima analogia , quz elicitur ex Cartefís part. x epi. 73. ad Merfennum ; nec non Dioptrizce cap. z. art. 7- | Snellianum Íchema ita adornavi, ut eo fimul Carzefanam | ' rationem , inclinationis radii iidonds ad angulum refra- | &um , ob oculos ponere posfem : quod tamen heic ftudio | brevitatis Omitto. - CM i Kkk 3 Clarum 446 j OssertktfO €xct. oido qu Clarum i igitur elt sze///uz hac in parte Cartefs " faisfe prio- E rem : fed utrum hic ab illo, aut ejus filio acceperit; anipíe ex- cogitaverit , haud perinde eft palam... P. Cartefio enim folenne fuit, omittere auctorum nomina; quorum occaftone, in condendà fuà philofophià, profecerat: idd; non eà de T fecisfe eft exiftimandus, ut plagiis fuam locupletaret philofophiam ; fed ut, citra aliorum auctorita- *| tem, ea, quae ex fuis principiis deduxerat , necesfario inde | fequi demonftraret. E. Sic fordanus Brunus. ac. fobannes Keplerus dudum ante Gar-- | tefrum ad mundanos vortices adeó manifeíté intenderunt di- gitos, ut tantum iftud vocabulum ipfis defuisfe videatur. Quod autem nunc ad ipfam vifionem , aut objecti vifi- bilis intra oculum picturam attinet, fi ea clara atq; diftincta evadere debeat, duo certe coni requiruntur ; exterior ac in- terior quorum vertices; haud procul à pofticà cryftallini hu- moris fuperficie , decusfatim fefe contingant, Interioris coni bafin ipfa objecti pictura in oculo refert, ac latera ejus usq; ad verticem funt linez recta, quippe quz in humore homogeneo; id eft, ejusdem denfitatis, nemp&à yitreo , usd; ad retinam non Ran refringuntur, 98s Sed exterioris coni bafin ipía objecti vifibilis fuperficies | fuftinet: latera autem, feu radii viforii, licet in auctorum | | figuris recti pingantur, revera tamen funt lines. ex particu- - lis refractis compofita. In vifione enim minimum quatuor, non pauciores, ac vix plures refractiones fefe infinuant. Quarum prz»a contingit in contactu aris, & corne; | fecunda in contactu fuperficierum concave ipfius cornez, ' & convexe humoris aquei; ;z;/4 ubi in cavitatem humoris aquei fefe ingerit convexitas cryftallini antica, quz faltem gis. | in oculis, quorum fectiones mihi cernere contigit, fphzrica |. vide» || l Dr VisiONIS Beriseseermk Loco. 447 000 rrmeduitubeum n edEtHMMMUU t Ff MNUNUR MA : Á— quarta übi convexitas cryftallini poftica (qua fortasfis figurz eft hyperbolice) à concavo finu humoris vitre come prehenditur. . . Poftquam refractionem extremus mucro coni exterioris ( ic dicti à potiori parte , que extra oculum eft, licet ejus ver- tex intra oculum terminetur) mox brevisfimo intervallo pone cryftallinum, eadem anguli quantitate cum interiore cono, uti jam dictum , in puncto decusfationis fcfe conjungit. : Improprie igitur illi Auctores aut pingunt , aut loquun- tur, qui verticem coni vifualis in retina terminant. Dum autem Ze von diffinciisfema loco difcepta- tur , cavendum elt, ne heic aliqua vocis ambiguitas animum «ertacis perturbet: cul tamen Excellentisfppns Antlor determi- nationis perípicuitate jam ivit obviam... - Cum enim vifio, ut & quilibet alius fenfus , duplici ra- tione confiderari pos(it, nempé quatenus prius externo per- | ficitur inftrumento, unde vifio externa dici poteft feu orga- - nica; vel quatenus deinde interno, feu fenforio communi ab- | folvitur, ( five id fit carzefi conarion , five alia aliqua cerebri parsaut regio, ad quam imagines (ies recepte nervid; opti- | €i fibrillis delata, tanquam ad aliquod mentis tribunal diju- | dicandz fiftuntur ) que viíio interna , five diacritica appellari | meretur : manife(tum eft, non de pofteriore; fed de priore ' vifione, in hac coge deu fermonem esfe inftitutum.. | Preterea in ipfo vifrzis difiinüisfmae loco determinando ! confiderandum eft, propofitum nobis esíe organum vifionis, ''Ocüjum , corpus videlicet ferme rotundum , ideoq; tribus di- E onibus przditum , juxta quas locus; de quo fermo eft; | déterminandus, esfe videri posfet. .. . Sed tamen ad banc quaftionem duz tantum dimen(io- ; nes fufficiunt : ita videlicet, ut oculi longitudinem intelliga- | L jus cam esíc lineam; quiz à corne& füperficie exorfa , per N omnia 448. OsssavATIO CXCI. ———————————— ————M———À 2, omnia centra , pupille, humorum aquei , cryftallini, & vitre, | usq; ad retinam directa , ibidem finitur; quz alias axis oculi, | & in argumento vifionis radius directus nuncupatur. Latitudinem autem oculi füfficeret nos heic ftatuere ar- cus concavos retina, ab interiore axis extremitate ; circum- circa equales asfümptos. j Jam quoad latitudinem oculi , vifionem diftinctisfimam fieri in ipfo axe directo, nemo negare poterit; quod etiam -— à Celeberrimo Autore clarisfimé convincitur. | In hoc quod; omnes confentiunt optici, etiam ii; qui alias ineptisfimé de vifione fcripferunt. . Nam licet uno obtutu fimul & eodem tempore, totum hemifpherium , at; eo amplius ; oculis ambobus immotis comprehendere queamus, ( ne id utroq; posfimus , nafi dorfum obítat) ipfa tamen experientia nos convincit, quo magis ad | latera hemifphzrii declinet obje&um , eo magis confufam atd; obfcuram fieri vifionem : quanto autem propius ad cen- trum hemifphaerii idem objectum vergat , tanto clariorem ac magis di(tinctam evadere vifionem... Ergo in ipfo centro erit 4/fizülzsfima. . Et quia centrum illius hemifpharii concipitur esfe in eàdem lineà rectà, ab axe oculi extrinfecus protenfa ; inde fe-- quitur, /oczm difiintisfmme vifiomis, quoad latitudinem oculi fatis esfe determinatum , fi eum in axe oculi veríari di- J camus. 1 Nunc quod ad longitudinem oculi fpectat, quam axe 7 directo menfurari jam antea dictum eft, controverfia difintiil | fee vifionis ad novem loca ejusdem axis referri poterit, —— | Fit enim illa vifio vel 1. in cornez fuperficie convexa , 7 qvam aér contingit: vel z. in profunditate cornez : vel 5. its | contactu cornez & humoris aquei: vel 4. in profunditate | aquei : vel 5. in contadtu aquei & cryftallini : vel 6. in profun- |: | ditate |. MS SETS. "- » VU NS UMm-* TIWwEL C7 'X-W T rv d^ ! LU pz VisloNIS BuerunCRIAEMEE Loco. 449 | ditate cryflallini: vel 7. in contactu cryftallini & vitrei : vel 8. | An profunditate vitrei : vel denid; 9. in ipsà retinà. | Jam autem cum octo prioribus locis ita comparatum eft, ut fi in eorum aliquo 4//zü/;foma vifi fieret , de eo merito quzri posfet quod Scbeizerss in Oculo lib. 2. c. 2. de fecundo: modo quarit : dum, quia reliqua , inquit ; ocali partes agerent ? Otzofe nimirum; pro folá suani offentatione , oculum fuo infartu di- fKenderent. Atd; ita quidem quivis modorum anterior pofteriorerm uno abfurditatis gradu füperat. Imó primus anili philofophiz originem debet, ortus ni» mirutn ex eo, quod alter alterius oculum intuens; in eo füà imagunculam confpicit, quam pupam feu pupulam appellant; unde & pupilla oculi nomen contraxit. . De illà adeó fagax eít vetularum credulitas , ut inde & mortis prafagia , & fafcinorum artificia aucupentur. Ceterum omnibus octo locis prioribus , vel exprefsé, vel implicité, partim rationum firmitate, partim experien- tiarum evidentià convictis atq; rejectis, tum Scbezserz; , aliis optici perfpicacisfi imi , tum ipíe Excellentisfemus Autor , jure con- quiefcunt in eo, nempe 4/f/zdsfome vifiomis locum. nullibi nif ad internam axis extremitatem ; id eft, ig ipfa retina esfe quazrendum.. Idd; etiam ipfa oculi fectio convincit, quam quidem, ut hunc experientia fcopum asfequi posfimus ; admodum de- licaté ac molliter esíc adminiftrandam ; non femel expertus fateor. peradà, & oculo à parte pofticà tunicis fuis nudato, pictura imaginum vifibilium nullo alio loco; quam in retina compa- L11 | rents es: Agi. X. Eà igitur , etiam juxta mentem Excellenti sfons Aztloris ; rità PESAUAITQQ S RARI NN SE TU. CC NES NI | 450 OSSERYATIO » CXCL. EN m R 1 rent; adeod; diflintli sfimam vifi onem ibidem etiam peragi; ; ne- 1 quaquam amplius eft ambigendum.. Atd; hujus obfervationis defectum fuisfe obftaculo anti- quis opticis exiftimo, quo minus accurate de modo vifionis disferuerint ; & inprimis in eo quoq; opinionum divortio, : quo; utrum ilie radiorum receptione fieret, an poen, acriter difceptabatur. | Quod autem ad nervi optici in oculum infertionetm at- tinet, mirum eft, multos doctis(imos opticos atq; profectores eam ita defcribere atq; depingere , quafi illa é diametro pu- pille fieret: cum tamen diligens & adcurata infpedtio diver- fum teftetur. Imó, fi quis opportunitate fccandi nee Mises. de- ftituatur, is €x folà calvariz contemplatione rem aliter fefe habere comperietür. Hominis enim adulti pupillz trium fermé Balücum in- tervallo invicem diftant : duorum autem cranii foraminum, per qua nervi optici fubftantiam cerebri ingrediuntur, diftan- tia, unum pollicem exiguo fuperat : unde cuivis manifeftum ket poterit ; diftantiam pupillarum feré triplo majorem esfe diftantia infertionum nervorum opticorum , adeod; has non é regione pupillz , fed potius verfüs canthos majores circiter. dimidium pollicem ab axe oculi vergere: id quod etiam , mo- nente Celeberrino Autlore , fatis accuraté exprimitur figuris Car- gef Dioptreves cap. 3. 3. 6. De homtne frg. 15. 16. 22. PArté z. epift. i2. M 122. 105. àtd; inde mutuatis , Regii Pbilefophim maturalis lib. s. cAp 3.4. & Kirchersz, 1n arte magna lucis de umbrg, lib.. part. z-CAp.t. Cre. | Quz de radiorum in oculo convergentium noxa | à Celeberrimo Autlore referuntur, in memoriam mihi revocant | id, quod duabus puellis rufticis accidisfe obfervavi. : Illz conquerebantur apud me de fingulari vifus affectu; fc enim quidquid contuerentur, id quafi per E cernere. NI — —-. Dr Visrowts DrsTiNCTISSTIME LOCO. — 4m — . Ego miratus, cur ambe (imul eodem laborarent modo , ex illis tergiver(antibus ac musfitantibus , vix tandem eviden- .tXem ac genuinam rei caufam expifcari poteram... Tandem quafi invite fatebantur, cum paucis ante die- bus, quam me convenisfent ; id erat Anno 1652. die z9. Martii, S. V. ante meridiem, Eclipfis Solis fatis magna esfet, quam in fuo pago alii in cupulis aquá plenis , alii per chartas acu per- .— tüfas rimarentur , fe joculari Íponfione ac pignore invicem certàsfe , utra adus intentis oculis Solem; magnà ex parte B on. contüeri posfet.. Inde factum esíe , ut, cum neutra alteri quidquam cott cedere vellet, fed utraq; fis temerarié oculos in reliquam folaris jubaris partem intenderet, ut tandem videndi facul- tatem fe penitus ami(isíe putarent. Sed paulo poft fenfim rediisfe vifum ; eo tamen vitio laborantem , ut, quemadmo- | dum jam dii, omnia perforata videre fibi viderentur. Ri- | dendo ftultitiam Gymnofophifticarum puellarum objurga- | bam;atd; ut malum, quod petulanter fibi accerferant , pa- tienter ferre di(cerent, hortatus eram: fore enim, ut ille - maculz, quas nimius folarium radiorum ardor SEA earum HORUN diuturnitate temporis atd; interiore oculi humi- ditate abluerentur ; iisq; evanefcentibus , integer vifus eis re- flitueretur. Quod & poftea factum esíe comperi, : Tanta eít Phosbei fplendoris efficacia, ut fi quis apertis oculis ejus difcum , vel momentaneo aufü, quafi prztervolet, ftatim ejus imagunculam, füb fufce ac rotunde maculz for- mà,in à oculo contrahat , ac aliquamdiu fecum vehat, L1125 : OBSER- T M u^ qe rs We ET VN T TCI iS Cy) AER CONATI ERETICLTES atia .. "€ 128 PCOIQUUMROUNMNMUTT VUUUILWPMELUVDUmEmEY €T. XN TE EAT A - " / " ». 0507 0M Se E - t Sd. in L2 JN. 185 M ' d MEC AIL 2 LU ing Ar Me d "t » A nata ns Es COTES RNN A Ce I NOE Pe EN E E | OBSERVATIO CXCII.- D SIEPEHANI.SPLEISSIE NE PAP | NAT VuLNERE TuuNiczs ConRxNEx. Nno 1654. menfe Decembri, foemina quzdam. pagana adduxit ad me filium quafi NE ; cui oculi cor- nea prope iridem, cufpide cultri usq; ad uveam per- tufa erat, & humoris aquei particula cum uveà illesà extra - oculi vulnus , ad lentis magnitudinem protuberabat. Illi auxilium pofcenti hoc confilium dedi ; ne quidquam remedii — loco adhiberet oculo: alias enim fieri facilé posíe; ut uvez protuberans particula , medicamentis praefertim acrioribus adhibitis, corroderetur , & aqueus humor omnis efflueret ati; adeó oculus omninó perderetur. Futurum enim esfe, ut ipía natura vulnus coalefcere faciat , atd; prominentem uvez folliculum , obdudà cicatrice , fine effufionis periculo, dirumpat. Id quod poftea icddit^ Reverfus enim ad me puer fequenti anno, quinq; hebdomadum intervallo, oculum monftrabat , in quo cicatrix perfecte coaluerat & ruptz uvez quadam laciniolz extra propendebant , pupillà vix ad fenfum | | in ellipfin diflortà, vifu integro. Pracepi puero, ut oculo | ácontufionibus caveret ; nam alioquin ; rupta denuo cicatrice ; ullum contra oculi effluxum fuperfore auxilium... OBSERVATIO CXCIII. D. STEPHANI SPLEISSIE De, Consola. SEu UvEA VERSICOLORE., Ax Annos plus quam triginta, cum oculum bovinum ecentem fecuisíem ,. uvea clcgantisfimo fuo colore cyaneo, Cove a OPER Y Lose aos sro AL MEM cM tS qi Ac aa La ME A do ME pr Crorbret ern UvA VERSICOLORE. 45 " cyanco; five azureo adeo mihi arridebat , ut ejus partem, quantam potueram , in chartam em enderem, quz fuà vifcofi- tate facile adglutinabatur , fperans fore, ut jucundisfimus co- - lor hác ratione confervari posfet. MUN fpes me fefellit: quamprimum enim evanefcente humiditate exficcata fuisfet uvea, nigerrimum prz fe ferebat colorem. Cum autem diu poftea fortuitó eam digito madido contrectásfem , priftinus color illi redierat eà parte, quà humectabatur. Quotiescund; igitur eadem uvea, tanto temporis intervallo asfervata , mo- dicà lingve. S ME madefcit , cyaneus ifte color ftatim efflorefcit ; fed exhalante madore nigredo continuo redit. Kc Cartefrane de colorum ortu plilefophbig non malé refpondere videntur,&c. [3duphufo Stütgardiam 4d Exc. D. Salomonem Reifelium , d» inde - «d Colletlores Vratilaviam. ] Es OBSERVATIO CXCIV. — D. JOHANN. OTTONIS HELBIGII, De, : REezsus VaRIiIis IxNpDriciIS 7. De Leone... Am multis de Leone obfervationibus hac pauca ad- dam: in capiendà pradà ore utitur, morc canis mor- det, & animalis capti osa non pedibus , fed dentibus «onfringit. Id, quod primo non apprehendit faltu negligit, ! & ob vahum conatum pudefactus quafi lento AE petit ob- ! fcuriora fylyz loca. Homines aggreditur nunquam , nifi | fummà fame , telis, aut bombardarum explofione irritetur. | Saliva ejus per idorlui carni communicata fermentando ea-. | dem fermé fymptomata producit, qua canis rabidi: excitat | fpafmum ; rabiem quandoq;; ac utplurimum necat. l3 2. De 3r" ata TUS ' tàm ZEthiopes , quàm Europzi clamore interrogant : Ubi eft? de privatur. - Molpccanos nominant , nobis hic etiam funt familiares ; & Game AA ! Ossz&TATIO Cxctv.- 2. De Tigridibus. Tess Afficanas corpore & crudelitate minores, coloribus [ aüfem pulcriores Afiaticis reperii. — Aftutum ubiq; eft — animal, quod homines & beítias à tergo circumvenit, atd; primo, eod; fubito; faltu, per violentam crasfisfimi pedis dex- - tri impactionem We d & confringit. Albos,eosd; nu- . dos, homines , ut omnes Aie. Africeá, fera , aut timet, aut ve- neratur. Tales enim obruisíe exemplo adhuc caret. Czate- rum haut valet curíü ; ideoq; fabulati funt , qui [pecula ei ob- Jici ut raptores &erüum fuorum infequens propria retineatur imagine , autumant. - 3. Derará quadam Africa Aut. M im apum copia /Ethiopicis ineft fylvis. Quarum favi ad Lese Sper Caput. hominibus fequenti & inaudito modo innotefcunt: quedam avis viridis vulgari fimilis pfittaco cir- ca arbores mel continentes , quia vefcitur illo, volitat. Hanc Ubi eft? 1Bo ift er? 2Bo ifl er? Et extempló avis adveniens ar- | bori cuidam mellis PE infidet ;qu& dulci fuà medullà dein- | 4. ona terreftres. I un in Infulà favá non procul à mari inveniuntur. AbIn- | colis noh comeduntur. Per diem é terrz foraminibus 3 egresfi depafcunt gramen, — Gammari , quos Ephemerides Veftrg mari Cbzezfe; , quod horum tantum inferviant menfz , vos | cantur, M f. Storpiones mon venenati. — y eene. à Scorpionibus in 27v4 major; punctus, nihil inde, |) nif dolorofum fenfi pli iu Eja neglectis antitoxicis, |. more |- DANCE EO HUNE DIRETTA CAE SIME PO LAS jig ea TUS wies qa 1 Ds Rr505 Vanite INDICIS, 4S — Con i A aut lapide tamdiu pulfavi , donec caro - tactum fermé amiferit , & dolores cum tumore recesferint, - Imó affirmare posfum , emisíam Scorpionum horum acidita- teni (feu venenum) apum acore esfe minus acrem & fermen- tantem, Notandum, quod Scorpiones codem modo, quo . Serpentes fuà fe exuant cruftà, — Exuvias ipfe posfidco, * 6. Lacertae nom venenata. EB Infule 7:ve Lacertis albis , coloratis, ac duplici. 47 caudá interdum prxditis abundant ; nunquam tamen quod compertum fit, ullum hominibus, vel beftiis intulere damnum. | Sed hominibus funt familiares, & nec pungunt, nec mordent. Quin imo certisfimum fortune appropinquantis fignum cau- dà bifidà inftructarum prafentia ab incolis eftimatur. | 5. Simit , Lacerte , €9. Fees volantes. Ge Javanen[fes Ànnumerum variarum Simiarum numerum | Mnutriunt. Quas inter rarisfimz volantes funt. Hz, ut | & Lacerte quzdam alas, ceu vefpertiliones, aut pifces maris ' volantes , posfident ; quibus ex unà arbore in alteram volitare "illis eft facillimum. Feles volantes Infula A/zz4-bera feu Alzza- ! bela non procul à Terzara diftans nutrit, talesquidem ipfe non ' vidi, fed ex relatione Amplisfimi Dz. 4e Gejz , olim in Izfz/z | Ternatá Pro-Gebernatoris, nuDC Supremi Scabinatis Batavig Asfesfo- | ri; Spetiatisfimi ; habeo. | | js 4. De V acci marini. — ^ prz lib, s. Ícribenti , quod 7f/;ca nullos producat apros, ad- !. jicio, quatenus ;zrb/op;a fpectatur, calculum. Hic enim ullos nec confpexi , nec unquam ab jgibiopibu; vifos intelligere potui. Aprorum autem in JErjbíop;i4 abfentiam compenfíat | vaccarum marinarum praíentia. Lie vacce non multum terreftribus difcrepant vaccis; pingvedo; & lardum ME : i : TU | Yavis- i j * ul NY. Y Fn i 456 — OsszavaTIO CXCIV. — | E fvavisfimum bonitate porcino non cedit. Quxdam bombar- : darum globulis interficiuntur; quedam capiuntur, quando - mari paítum egresíis in calcatà femel vià fosfa fat alta agitur. - Huic, quia reduces priorem (tridié tenent femitam incauté incidunt , & necantur. | o. Menfiruus Sangoinis flaxus in beftis. I, Simiis , & Rajis pifcibus ordinarium menfium fluxum hàc in Indi Obfervavi. : ' I0. Homines caudati. NT aem Provincig Ke/azg aut Quelan Incolz in 17/214 Forrzos& 1-Y Aplerid; juxta proprium eorum elit fupra anum cau-- datifunt. Duos illorum vidi, quorüm caudz calva asfimi- labantur porcinis. Alii etiam homines in Infulis oríeztalibus; | & Anflrali - Orientalibus caudis przditi degunt. nu. Mana in dorfo. Detomee Salewsky , nobilis Polonus, Vir fide dignus in | Infalà Macasfar ( veteribus Celebes) mulierem vidit , qua | mammas fuas in dorfo habens , eas fub axillis protractas infan- | ti dabat, & firmiter asferebat , integro confangvinearum fua- 9 rum numero hanc monftrofitatem esíe propriam... ' I2. "dntipathia FAF ALS. Heo» quedam mulier Batavienfis talis eft naturz, ut | queties ferrum, e. g. clavos, acus, aut aliud quid hujus- | modi fuis paulifper tractat; aut tenet manibus , tanto ftatim | obruatur fudore, ut corpore toto madeat. Aliàs, quocung; | etiam fe moveat modo; ne unica quidem fudoris guttula ap- | paret ; fed innatarum mulierum more (aviam etenim habet : faponenfém ) plerumq; friget. IE ze PC x Drs REBUS VaRriIS INDICIS. 457 17. EL RES qua à Dz. D. Velfchio I. t. Mifcellan. Obfervat. 152. defcriptum non eft faponicem ; fed Tfcbinenfe ( Chinenfe.) Hi enim folia for- tisfimi Tabaci fui devincta ferro quodam apto in minutisfima confcindunt filamenta , chartis indunt , figillant & vendunt. Narcoticum quidem et, verüm nimius ius ufus coti [ugen- |. tis corpori marcorem UA À Tfibinenfibus igitur parcé ufurpatur. Infcriptio fcatularum vel chartarum rfcbizesfes , non /aponenfes, qui alii ab illis funt, characteres continet, & tàm venditoris , atq; natalis loci nomen , quàm pondus ac preparationis tempus indicat. Lingva aliàs Tfcbizezfrs & fa- porenfiss Orientalium rerum ícrutatori parüm (quod tamen "contrarié Dz. D. Velfcbius opinatur ) prodeft ; ;in toto enim Oriente, ut & à Perfis & Arabibus plané i ignoratur. Tabacum | faponicum egregii faporis & odoris hic quod; copiofum ha- bemus. 24. Salia volatilia. HE ex vegetabilibus in formáà dant per deftillationem 3 e Galauga & Zedoaria virides , Zingiler fylveffre » & Radices tum Casfig ligaeg , tum Cinamom: , hujus $4/ Campbora , & illius Myrrbe odorem emittit. Ij. «dues manucodiata , feu Paradifraca, Indis £9 Auffrali-Orientalibus Burung ru dice. ja qim nullibi manucodiate confpiciuntur aves, quim in plagà Asfrali-orienali. Majores, pulcerrimasd; unica, | ex tàm multis , Izfzla Are , minores ; albas , ac flavo-albas veró -mova Guinea, reddit. Infüle 4r fluviis in quind; Infulas di- vif meditullium folummodo ab illis inhabitatur; catera ac | | Mm m | - mari- | Aug. 0^ [] WICut Ce ADF DTHTWA YES ODEIUETOBENTSCRU NIBH NEU ERES 7 NN OssERYATIO CXCIV, -- & aufterum ventum perferre haut valeant, tangunt. Avis viva columbz magnitudinem, alas rubras columbinis pauló.— majores habet. Novem menfibus feré deplumate propter — pluvias & tempeftates vix femel vifui obviam fiunt, Sed Au- | gufto incipiente, pullisd; fuis eductis, plumant iterum, at; — per totum Septembris Octobrisd; tempus , ( quo ab ardentis- fimo Solis «ftu illic tanta aéris eft placiditas, ut ne minima: etiam aura fentiri posfit) fturnorum more Europeorum ca- tervatim volitando Regulum fuum fequuntur. Baccis com- muniter rubris in ramofis & excel(isfimis arboribus crefcen- tibus vefcuntur vefperi. Hic ex cafulà foraminatà, ramisq; P arborum infixà à quodam ante avium adventum ingresfo fa-.— | gittulis arundineis necatz decidunt. In terram lapfarum ventres alii cultro ftatim aperiunt, & vifceribus cum parte carnis abjectis, cavitati candens intrudunt ferrum. Sic col- lectz camini tandem fumo exficcantur penitus , & mercato- ribus vili pretio venduntur. Majores aves mafculos, mino- res foemellas incole dicunt. Quomodo autem res circa ma-. | nucodiatas Guizeezfes , que duabus illis pretiofioribus & lon- eioribus caudz pennis carent, res fefe habeat,adhuc; quoniam | Y Auffrales Incolas vidi nondum, plané nefcio. Aves ha inIn- | fulà &« , arbori, quam vefperi obtegerunt, immota inherent, | donec Regulus , (ber ónias-CDogcl ) qui rutili corporis magni- | 1 tudine pasferi Europzo equalis, in caudáà parvà duas pennas. | longiores cum fubditis quidem communes, fed ocellatas in. fine folus habet, turbam fuo fecum trahat abitu. Hoc igitur | Regulo fagittato, praíentes relique ad unam omnes, non raró, fi dies fuperet, interficiuntur. — Bzrzzg 4r pedes habet. n velut omnes alix aves, & nulli certé defunt, nifi que vetulta- te & corruptione, quod (xpius contingit amifit illas, Rela- | ta hac ab ipfis accepi Arwezfibus. | 46. Lignum. maritima loca nunquam , quod naturà debilisfime fortem - Roue A Dr RrzBus VaRiIS INDICIS. 459 16. Lignum Ebenum s. ED Arbor juglandem plané refert in Inf» Manritii , prz- terquam quod ebenez niger cortex albis miftus fit pun- &is , & folia juglandinis paulo. minora prafinum ferant colo- rem. Menfibus Septembri & Octobri poma gerit oblonga; viridia & juglandes magnitudine fuperantia ; quorum acidu- la caro cibum ac nucleum, ceu mala perfica, exhibet. Malo- rum fylveftrium Europrzorum faporem habent. Exteriorem arboris corticem fequitur molle (ut falicinum ) atq; albisfi- mum lignum, cujus medulla ebenum eft. Adeó lenté hz arbores excrefcunt, ut novem annis fignatarum quarundam , ambitus (juxta illic habitantium obfervationem) ne pollicis | latitudine auctus fuerit. (iier E igitur nullam babent . medulle nigredinem.. 17. 4mnbra gryfeas. | N?^ eft gummi ex Arboribus effluens; & fortuitó mari in» - geftum ; nec avium fítercus ; aut , fecundum quosdam | Orientis Incolas , favus apum excrementis miftus; fed vifcus | eft, qui in fundo maris eodem modo, quo pix marina , crefcit, | & coagulatur. Dv. Gabriel Nakke, Mercator Batavienfis mihi | affirmavit , fe oculatum esíe teftem , quod Vefelani Auftvali- | Orientales , Ambram gryfeam ex maris fundo, ceu picem, de- | fampferint: à mari ad littus, in 1»fz//; Mawrétii , Madagafcar v. | & Auffrali - Orientalibus . €jecta ardentis(imé ab apris quens | & inventa devoratur avidé, 1$. Manna Coplonenfts. I, Sylvis Indicis grandes 1 non folüm formicz, que Gummi Laccam conficiunt , & parvis arborum ramis agglutinant,; . inveniuntur; fed in Cejylezezfi etiam terrà manna albisfima Pe . & dulcisfima à quibusdam praeparatur, & arborum ramis im- Mmm 2 ponis UN WE We rm M " e TURH WI Ae MY - aus M i-i UONAES EM ETSERC EI EUNCT YT PIT NORTE SE NIS NOST RET Ade E ESENT: ps x - » ? ! Kee dc Deli co Ua MSN MT Vot PEE: SE MATE] S eU PROMIS n 1 7 460 " OsstnvaTiO CXCIV.. Loon CMENCEUCMM CEDE NEM EM MMCMEEMCMMNCMMCMENMEME MMC PME CC CD DE CR ECCKD ponitur. Formice tales cantharidem magnitudine equantes | à capite ad corpufculi medietatem usd; duro cinerei coloris | clypeolo teguntur. "Tempore pluviali , quod in 14/4 hyems | eft , virides adipifcuntur alas, quibus avolant, & totà pluvia- lium menfium tempeftate amplius non videntur. ( Hollandi | ubiq; utplurimym C. ut S. pronunciant; fic fcribunt hic qui- — dem Gela dida autem Seylon...) : — I9. cali natioum... | N regno Coromandel , propé Urbem Tegzapatanam , non procul à mari in terrà arenosà quotidié mané terra quedam natu- . rali abundans Alcali ab Incolis colligitur. | Hzc terra recens — Adhuc dat lixivium , quo, per calcem vivam acuato, colores ex vegetabilium fuccis defumptos , & bonitate incomparabi- les mifcent , ac verficoloria illa lintea pingendo preparant. | Si veró fuo generationis loco relinquitur alcali predictum, | | fponte in nitrum fetransmutat. Nocte, colle&oresinquiunt, '| hzc flavo-cinerea terra à communi ejicitur. DUE 20. Cura morborum per lauationem im aqua frigida. ' Avatio in 2474 frigida ab Indis in omni fermé commenda- | &-tur morbo; in dyfenterià prefertim , & febribus extra pa- | roxyímum , egrisj; maximé prodeft. CumAnno 1677. Men- | fibus Novembr. & Decembr. periculofisfimá laborarem dyfen- | terià, & optimis quanquam medicamentis ufuürpatis,quotidie | morti magis appropinquarem, ad lavationem in aquà frigidà | me (viribus adeó eram fractus, ut à fervis portatus ex fupe- | riori camerà in inferiorem domi locum lavationi magis | aptum venirem) contuli. À primà melius habui, ac coterz, | benedicente DEO, prorfus fanum. me effecerunt. Annoi678. | Meníe Majo, mifer à bilis (cum vulgo loquor ) effervefcentià & febri angebar.. Dolor capitis, vigiliz, vomitus , luxusalvi, ventrisj; dolor me fregerant penitus. Atd; per eandem | | ; lava- | $- 3) y x ; b £z B Dr RrBus VaniIS INDICIS. | 461 - lavationem cum debito medicamentorum ufu eundem vale- . tudinis finem acquifivi. 21. Morbill Eg yu E B Batavorum in Orsentales & Auffrali-Orientales Ipfzlas adven- tum nec morbillos , nec variolas cognoverunt incola, Hodiernis autem diebus morbilli tantam in indigenas exer- cent crudelitatem , ut peíte (qua in 1z4/4 Orzentali nunquam - eft vifa) minores haben haud posíint. Quatuor abhinc annis in 1efzdla Auftrali-Ortentali Mo4 tertiam hominum partem mor- billi interfecerunt. Infülz igitur illa, qua HoZa»dos adoràrunt mondum, hanc ob caufam navigantibus noftris accesfüm ex mari in terram negant. tplurimum hos in principio inva- fionis, variolas praefertim , Peripnevmionia comitatur; circà | declinationem dyfenteria excipit. ^ Caeterum apud Indos | emrationis metbodus hec eft : ftum in infante, aut adulto, con- | fveto morbi tempore; fentientes morbillos vel variolas acce- | dere pronunciant. Tunc per triduum fuüm per/arupe majorum | Magifferium exhibent , à cujus ufu fi puftulz erumpunt , agri | per dies aliquot quieti finuntur. Perlis autem inutiliter as- | famptis » ad. érocum. communem confugiunt, ejusd; patüm in | aquà propinant calidà. Sic «gri, aére libero ab ipfis exclufo, ' fine ullo medicamentorum ufu , ad. feptimun, octavum vel ! nonum diem usq; decumbunt; donec puftulis perfecte expul- ! fis bis indies, ante ortum & poft occafum fc. Solis, ad perfe- | | &am usd; janibarem lavautur frigidá. Lavatione hàc dolor | & etus minuitur, morbilli accrefcunt; ac putrefcentes aegrum. ! facillimé relinquunt. Cibus durante morbo eft, (ut à Phy- ficis noftris dicitur; ) frigidus, ex la&ucà, EGEUEDERI UD. coctisy. ! melonibus, coepis , pipere; &c. (coepas atq; piper 174 frigidis ! annumerant) confiílit. Potus eft aqua communis cocta. Mu-- | lieribus menftruatis, leprofis,aut morbo laborantibus venereo Mm m 3 nuns 46h - OBSERVATIO cxew. ISSELILERIUNIROROUDU Liens RURANCHUMUARIUNQNUNNER EUM, IEEE EE ARI nunquam zgros adire licet ; quod infallibili Indis conftet experientià , foetidam & acidam talium corporum exhalatio- — | nem tanto agroti cutem pruritu afficere, ut femifurens quafi redditus pernitiosà ungvium vi in icipfita fzxvire continuó | cogatur. Notandum, quando nec perlis, nec croco, interna | morbillorum pertinacitas cedit, puítulzd; debito modo non | apparent , nono denid; die per lavationem calida ; aut frigi- dz aque optató ac plené erumpere. - 22. Miranda Java fertilitas. ME fave hujus majoris eft fertilitas, in vitibus prafertim. —| Hz etenim, fi debité tractantur , quadruplici,ut ipfe ob- fervavi, in uno anno vindemià Dominum fuum beant. - 2;. Glacies Africana. Ep Africa ad Caput boue [pei Menfe Junio & Julio, qui hyeme | illic conftituunt , node aqua in glaciem congelatur, & in. | montibus Lunz ducc milliaribus ab hoc promontorio di(tantibus maxima nivis copia; Sole licet ferventisfimo, re- | peritur. 5d 24. Ll LE. cura apud Atbiopes. [4 es ad Caput bona [pei gravisfimis vulneribus nil aps | plicant aliud , quàm fevum ovillum. | Hoc calidum vul- | neribus inftillatum ea felicisfimé fanat. | 2. Catbartica s. » e quidem & lenis(imum eft catharticum , quodi emercurius Pbilofophorum fublimatus , eU mercurius ex fale nofira Natzreg alterato produc&us prebet: Téatluram antimonz1 pergens "M proprio illius aceto confectam , laudo: viridis witré axtimoniti cum Borace fuf ténilura purgantia inter ducit primas: egregii | quod; ufus pilule bus Glasfiana , quas nobis Aloé praeparat. & fa n My^fiche VII Dr Rrbus VanRriIS Isptcts. |. 463 ! qum duplicatum (J«l Holfaticum ) exhibet. Sed longe Cu- - riofius & inauditum eft illud Sacerdotum (Braminees ) medica- - mentum in regno Mzlaparezfi, quod naribus tantüim admotum - toties fine torminibus & naufeà alvum movet ; purgati; ; quo. ties ab homine odoratum fuit. 26. Caatchz. ete illud exoticum quod füb rerze fapanezfrr . & Catechu nomine circumfertur, nec rerra fapanenfis eft, nec Carechg audit. Regnum enim 7apazicum ne micam hujus, nifi forfan ab advenientibus mercatoribus importatum , posfidet. Ve- rüm in regno. Coromandel (quidam ex Ivfula Sumatra & Mogolis imperio quod; volunt, ) ab Incolis ex fructibus quibusdam par- | vis, duris , refinofis & ad(tringentibus conficitur. Crefcunt - hi fructus in altis arboribus, & longisíimis petiolis quaíi uve | in terram usq; fermé dependent: eft coeterum quedam nucum illarum fpecies, que cum foliis herba Bere/, & Ca/ce in Indià- | ubid; ad os"purgandum, manducantur , & Pizazg dicuntur. Re(íinz igitur expresfz corticis ftraminofi aliquid fxpius in- hzret. Verum nomen eft cazrcbz. — Ab Indis in alvi fluxu, | & imprimis ad aphtas , atdj oris exulcerationes felicisfimé | ufürpatur. . | 27. Teffudinum generatio. N Cera, lofzlá quàdam Azffralr- orientali , ut & aliis locis Se-- ptembri & Octobri Menfe Teftudines ova fua fic pariunt: | In arenà magnam praparant foveam , cui Teftudo 3oo. & 400. ! ova fimul imponit , & arenà rurfus ie cooperit. Per men- ! fem ita philofophicum à Sole digefta ; pullos edunt , quos pa- rentes ftato exclufionis tempore advenientes expectant, | & omnes, quos deprehendere posfunt, devorant. Teftudi- ! num ova tenaci tantum cute, ut ova fübventanea, continen- | tur. Una fepius teftudo à à 200. a joo. libras pondélat. 25. Galli- - 464 | OssERVATIO CXCV. - |. 28. Gallina Javanenft : MC hic in /zv4 habemus gallinas ; quzdam plumas omnes naturà habent inverías , aut retortas ; quzdam columba- rum magnitudinem non Do. & alix os(ibus, carne, ac cute nigra, albisfimis interdum plumis; exiftunt. Ha ab Indis maximé medicamentoíz reputantur. 20. Minera Indice. | N Iofzla Ternatá vnare arenam ejicit nigram Martialr-Solarem Aquz à Magnete attrahitur. Minera illa Alzznrotbezfis , fex | Hasfiaca in Infülarum Papzes paludibus copiohisfimé reperitur. |. 30. Pants Indorum. : RA Ari cocta ( maxima & crasfisfima hic crefcit) ab Inco- lis quibusdam loco panis habetur, Arbores quedam no- mine $274, loco medulle finisfimam przbent farinam , quz . pro pane conficiendo egregié apta eft. fEthiopes corpas quas- dam coctas panis vice comedunt. S JErbiopes erga liberos fuos iniqui. AE iorss ad Capat bone (pei pueris octo & decem annorum — unum exícindunt tefticulum, ne nimia forfan genere- | tur proles, funt tamen falacisfimi. Gemellis ex, uxore ac- ceptis , alteram filiam nempé vivam fat immifericordes terrae infodiunt. '. [Fafciculum hunc rerum Indicarum , Bataviz Indorum Vratisla- | - yiatm nuperrime delatum , bonà Auris , ut Mifcellaneir cu- riofis infereretur , petentis fide daut , Tibi, ; benivole Lector , pro curiofitate tuà delectum intfitwendi libertatem inte» gram relinquunt , Colleiores Epbemeridut, ] FINIS. APPEN- | À /.— APPENDIX | ANNI NON I PET DECIMI .EPHEMERIDUM - MEDICO- PHYSICARUM NATURAE-CURIOSORUM IN GERMANIA. P oden P. 27 ;jÜ (a / SDNCINISRISURNOSSDUUD ENTER vieggugat edu dutdut e REDUCE CONTENTA APPENDIDIS SGWEIPISTOLA BUCCINATORIA, quz inaudita con- V Iv xe juratio ZIdeptorum in cbemia Philofopbo- Aemoexo Um 4D isdem condita Eg prodita unroerfts V per Europam Curiofts ffdeliter indicatur €9 dica- Iur. Huic accedit POLYGRAPHIA HERMETICA, |. ffue STEGANOGRAPHIA UNIVERSALIS, ozzzibus |. arcanis chemicis. fecretó, tuto, faciled confcri- N bendit accommodata s. uü 2, NEHEMLE GREW, M. D. €9 Soc. Reg. Socii YDEA HISTO-|- RLE PHYTOLOGICZ , £47 CORÍIBHALIOURE ANATO- | MLE VEGETABILIUM, /Peciatizgz tu RADICIBUS, | & THEORIA VEGETATIONIS RADICUM eZZezz pre- | cipue faüperfirutia, Ex Anglica in Latinam. IT AHSIALA S. | 3. NEHEMLE GREW,, M. D. £5 Soc. Reg. Socii COMPARATI.| VA ANATOMIA TRUNCORUM, una cum THEORIA| VEGETATIONIS eorzzz eidem fA auperfirutda in dua-| bus partibus. Ex Anglica im Latinam trans-- | lata s. 4 NEBEMLE GREV, JM. D. &9 Soc. Reg. Socii DISCURSUS - conceruens naturam ,cau[as € vires MIXTIONIS, — Ex fupe: in Latinam translatus. EPISTOLA | BUCCINATORIA,- IN AUDITA CON JURATIO ADÉPTORUM IN CHEMIA PELIEOSOPHORUM; Ab iisdem condita, & prodita, | Tieiger s per Europam Curiofrs se fnesr, — indicatur , €9 dicatur. ( * Huic accedit -POLYGRAPHIA HERMETICA, Sive» - STEGANOGRAPHIA UNIVERSALIS, r | QGmnibus arcanis Chemicis fecretó , tut, faciled; - | confcribendis CHAP, ; dE ! »- 'SIGILLA FEDERATORLUM, De quibus videatur inferius Num. 44. e fta4- PHSPBR3S xg o bo mypenh vozdilsc. | (12.62. 15.20. 51.0.0, 2.7.46.42.12.38.24.12.36.36. q'awvr') s.9 É. Sum. A. B. Dp. Erpr. Fr. 5. Gf. d 0. 16.18. 0. 3. $4. 11. 488. 228.1005. Hp. 7, I5. Lrp. Mpr- M NOTTINSPOPUEEISESEI TA SEQ WR NM -QUM, oU RUP. UB ODIOSA Y. SESP SCR CM IUE MO TC IRL LLL MM K | óan-Mrn;x;Ll f huu'g vgubrq a * csi to dum. J1.15.67.1 3:2. 12.7. 27. 9: 47. 36: 51. 38.51.0-59.0- | Py dae r tme Ac B. Drp.Erpp.Fp.r.Gf. | (I$ 10.47. &. 46. f. $90. 198.1108. Hp. 8. It. Lrp. Mrp. [.—— m ———— :————— Érဗ— p—————Á——— COURROIE p USER) Teti- Az t pf o,h i mbjlcenq»xv : sd su 2471. $T. 60. 0. 14.18. 6. 41. 53416 UU s pud g- Sum. A. B. .Drp. Éppp. To. Go. |; 35. zii 11. O. 6. 6.:0. 556. 69. 29Hr. 5. Ip. Lr. MpoT (TERREA amy SERENO praaumquuume ASWNENIIERA, RIAM anii pu RÀ Suar-Q h 1 tim z n D 23.x j.o yd MOL a Him. 4831: 3 39.13. 36.10.27. .10. 16. 16. o. 2144 6.72 1720 bu if eg CSwem A B. Dp. Eptr. Fr.3. Gr. e 18.0. 33. 3. 0. 12. 7: 381. 376.71. Hp. 6. Irp. Lp. Mrp. (o. Len eva SII PER Mar mexcsvermmsemalenzs meu merece eene meer Quin-l e Hx mvufbrsepM cpu Epi. 41. 48. 2:14. 8.17. $4. 2.18.18. 6-18. 8.58. 11.0. 44 |. b d r h t q 4. Sasmm. Á. B. Dpp. Ept. F. 1. Gr. | u 1 $. 34» 44 35. 7, €» 12: 474. $5 49. Hp. 6. 1r. Lp. Mr, i i» CO fv LP PUN « * e , EA m pad te " 21 SRM uie: INS. HERMETICI FEDERATI | CHRYSANTHUS LEONAGNUS, COSMUS SATURNATUS, Sopba OHIRIDUA ac Philofopbis Herzeticis, PACEM, VEL GLADIUM! —»weajlo funt, ut nósfe vos non ambigimus , tam atroces, & inhumani humanz vite tyranni ; ut quamvis invicem extreme disfideant , in clades tamen, & excidia mortalium unanimi- ter confpirare non vereantur, Hi funt AMOR; & E quorum uterq; non folüm crudeliter excruciat ani- mos eorum , quos invadit , & occupat, verüm etiam ad pes- fumdandos eos, i erga quos infesfüm pectus accen- derat, incitare conívevit. Cottidianum id, & vulgare in Odio; non infrequens , etfi permirum ; in Mindre: non enim . defuerunt olim, nec defiderantur etiamnum , qui in eos, quos - ardenter adamárant , zelotypià quadam in transverfum adii, Eu VERULU nec in illos modó, fed & in feipfos. . Monftrofz injus crudelitatis exempla pofcitis ó Sophi ? Maus advertite! Indigitabimus vobis hominem (nec eum | unum ) nobis apprimé familiarem , qui cüm fpeciofisfimam . regii fangvinis puellam impenfiüs adamásfet , & ab eadem vi- cisfim benignioribus adfpiceretur oculis , quód tamen invi- dià rivalium ab intimà illius familiaritate prohiberetur ; in amate fue perniciem non jam tela, venena; ignes ,fed quod "Al hone- Append. Ana. YX, Ephem. ; i NOW UG TOI Va P eM ETE NE tm NORTE SUE CORRI TS UNUM "t MU ORA io" qon etaed aeta dod M. EM Y P. 5 $ 4£ EPISTOLA, BUüCCINATORIA, (oT honeftisfime virgini ipsà morte gravius accidit, machinatus eft: nam quia potiri non potuit caftà & integrá, proditione cgit, ut publico proftituta , in fuos tandem veniret amplexus. | | 3. Sphyngem vobifcum , Sophi Fratres (ni malitis potids — hoftes esfe, & haberi) hoc loco nobis agere non lubet. Sat || hucusq; verbis datum, rem aggredimur. Defigite oculos at- . | tentiüs in vultus noftros; in his mentis, animid; noftri Zz]uzz; expresfum videbitis. Noftrum unus eft LE o, demulcete, fiet AGNus: hunc vellicate, rugiet & (xviet utleo. Alter SATURNO zu Qayo (a) os humerosq; fimilis : fed is natis fuis depaícendis , & equis legibus acquiefcet , nifi vos QuAgÜeoziaz (b) omnis expertes , experiamini , eundem esfe monftrum am- phibium, terrà mariqd; formidandum.. 4. Fabulam narrare nos exiftimatis ? Igitur dauuSiv (c) purgatis auribus accipite. Nos, nos FEDERATI fumus illi | proci, qui in amatz virginis, Hermetice, inquam, So»ur1z perniciem, fanda , & infanda molimur, nifi vos(fi qui ufpiam terrarum eftis) ARTIS hujus ADEPTI , concitatos in omne faci- nus animos noftros , humanitate veftráà demulceatis. "Totius. conjurationis noftra causías , modum , finemd; paucis edis- ferimus. . | | Carpur I. —. CONZURATIONIS OCCASIO. s. Beso omnium dator, reicuéyis 9» DEus, ab ipfis hujus mundi incunabilis, largitus eft majoribus noftris. |.- praftantisfimas quasvis Scientias, & Arteis, » 244; fni fillione didicerant, finé invidia pofleris communicarent. Praftiterunt id fané fideliter in ipfa etiam , qua de nunc agimus, Chemia; |] cujus arcana fingularia , & exactisíimos eorundem tractando- rum Procesfus , tot, tamd; luculentis, in Chaldea primüm & Egypto , tradidere monumentis , ut ea, fi non à vulgo (quod iü P fané (a) emmnia deveranti (b) bumanitatis (c) affabulationem CaPur E uU. E fané EU fari erat) à viris certé ingeniofis, IS, & in Magno hoc Mundi volumine, D&1 opera fcrutantibus, plene Capi ; |. & in opus , absd; periculis errandi , deduci potuerint. à 6. Atd; hac arcanior Narerarum Sapientia eít illa Dx1 filia (Minervam é cerebro Jovis , verius JeEHO v5, natam , Sapien- tes olim dixere ) quam Divinus Genitor in hde magnificentis- fimo Mundi ParariO collocavit ; ut fcitisimam virginem hi; ' quibus divina particula aurz VEMM obtigit , cum Sapien- tisfimo illo mortalium , ewzrent ; & exquirerent ; (y nibil. duce- vent aurum in comparatione illius. JAN1TORIS munus , ad Re- -ginz conclavia ejusdem Amatores introducturi, datum eft dutelletles. || CLAVES erant ea ipfa monimenta , que nobis à ma- joribus noftris hereditario jure relicta esfe memoravimus. 7. AtÓ deteftandam Adeptorum plerorumg; ( ignofcite qui fceleris hujus puri eftis!) peridiam & improbitatem ! Vos invidià ftimulati , publico Mundi «rario denatam , & illatam | à majoribus noftris, Hermeticam Sapientiam , maximo pofte- ' rorum detrimento , fraudulenter expilaftis ; traditos fideliter | à majoribus noftris , Operationum Procesfus fupprimendo, | mutilando, transponendo, falfa veris , utilibus futilia permi- fcendo. | Vos abominandáà inflati fuperbià , non Divinam il- | lam , cui in acceptis referenda funt univería, fed veftram ( fic ' enim vobis tumidé arrogatis ) Sapientiam ab omnibus adorari | fategiftis ; omni ope collaborantes , ne ejusdem Sapientiz cu« )- pidi, 2 à Clasficis Authoribus arcanorum notitiam coníeque- ! rentur; fed refponfa veftra, tanquam Delphici Apollinis ora- . cula fupplices deren Vos denig; (ne nihil non com- . misfüm esfet.à vobis infamig ) Sophiftas turpiter induti , de- . dità operà publicaftis Opufcula quadam , quibus ingeniofos ' licét, fed tamen inexpertos adhuc Tyrones , à plana veritatis Eu devios errorum calles abduceretis ; evidentisfimos . Auctorum textus obfcurando , depravando, torquendo. * A 3 | 8. Hac LI 6 T . EPISTOLA BuCCINATORIA, $. Hac veró ratione quid aliud à vobis , ó invida capital. actum eft, nifi ut Virginem illam poplyrogenitam Vaga TATEM;inquam,& SAPIENTIAM; à fupremo Numine omnium — cultui , & amoribus expofitam, iniquo & infami raptu private veftrz lubidini addiceretis , regiam ejus adeundz via», tot fraudibus ac technis occupando, ejusq; veftigia confundendo, ut à nobis, noftriq; fimilibus, eodemq; vobifcum jure gau- dentibus, nec minori flagrantibus amore Sapientiz , nulla- tenus inveniri, vel certe nonnifi improbo aliquot atatum la- bore , valeat. 9. Fuére quidem olim, & funt, opinor, etiamnum , Ade- ptorum nonnulli, qui fuis laboribus, vigiliis, ac etiam erro- ribus magnam comparatz fibi Artis Hermetice partem de- | beant; inftitutioni fcripte , vel vocali, perexiguam : iftos ve-- ró hoc loco arguere nobis animus non ef ;quin potius eorum miferatione tangimur , quód non exiguam vitz partem duris; ac ut ità dicam , fervilibus operis; amore Philofophiz practi- | cz , impendere fuerint coacti : qui certé, nifi Adeptorum il- | lorum, quos dictis his impetimus , obftitisfet invidia , longé faciliüis voti compotes effecti fuisfent. Yo. Nos igitur Federati , illam inviderum hominum ma- | litiam indigné ferentes , fufcepto Verzrarz;, & Hermetice Sa- | pientiz patrocinio, patratorum contra earum majeftatem fce- | lerum vindictam meditamur. "Tantum veró abeft, ut aperto | Marte congredi formidemus, ut etiam copias noflras , to- | tumd; belli apparatum , antagoniítis noftris, hoc loco luftran- | dum f(iftere non vereamur. Quodfi qui nobifcum , conci* | lianda pacis obtentu , rem aftu, doloq; gerere vel, ut ajunt; | Vievépuoic moAspácur (d) attentàrint , certó fibi perfvadeant j l nos fronte & occipitio oculatos eife & Megaricis artibus, |. XuciQs wmyanas (e) oppofituros nec non pem manifeftum j (d) eusiculi pugnare (e) Syfiphi macbitus : facturos nobis zqué promptum esfe , & cum probo viro paria - facere , & fi res poítulet, evzc dAdaexua aAwmsxiCuv(f). Sed : . audire nobis videmur nonnullos: quid malüm iftud homi. mum eft Federatorum ? Qui genus, unde domo, vel quà vers -. fantur in Arte ? His ergó curiofulis jamjam morem geremus, Hr | SIGILLA. EUG Dur cjijpgbgt szmhysxm EIU. 14. 15« 16-33. 1« 1-4: 39- 3» 31» 6. 1. 2. 6. 6 7A ES log v-ef'a. c. Sumo. À. B. Drr. Eprt. Fp. 2. Grp, 14. 20. 5. 0. 33« 15. 26.333. $7. 61. Hr.8.Irp. Lp. Mrp. Septi- D hcet qirnmlf dàogzopv VAHTH. 31« YO 4« 4. 25. 11. 134 27. 7. 26:32. 0. 17. 5. $. 3. $2. E Uu. j Ry b. Summ. A. B. Drr. Erpm. F. r. Gp. 8523.12:6:; 23:12. O. 374. 66. 68. Hp. 5. It. Lr. Mbc. E commi mend EON xs agmtpogqghlrd.e v.i uL. A1. 5.28. 3015. 2 5« O« 36. 3. 14« O.. 3. 2. 1 5.10. 4C. 14. — Nonum.H d y € q. imt 23 x on Ll opoooé [Ut 38. 7-342 5«13&3« 1« 6730123. 0:26: 7.3. OL Z1. pg s e r b u. Sow». À. B. Drr. Ept. Ep. z. Gr. |! 14t 21.28. 15. 6. 0. 20./333.047..52. Hp. 6. Ir. Ep. Mgs, SED cis. T ZUR luvogaHi$ dom y. uon. dod Boum; 18«8- 96 3 1: 23« 34 12. 6. o. 16. 35433«:46.. 4434 gjhe o a € b Sew. À. B. Drp. Erpr. Fp. j.Gp. 50 4. 0. 9. 30. 36. 15. 39. 441. 60. 113.Hr. 6. Ipr. Lr. Mge. SCORES P —À—À —— ; -£) eum vulpe vulpinari | CAPuT ra EPISTOLA BucciRATORIA, i : Carur Il. | FEDERATORUM CONSILIUM PRIMUM. | IL Uo tempore hzc fcribimus Federati, zos duo turba — | 3 ux [muss ità veró conditione vitz comparati ;ut ex B una quidem parte nobis, tanquam publico muneri addictis, non liceat pro lubitu extra patriam peregrinari; ac ne quidem laboribus Hermeticis unicé incumbere: ex altera tamen , nec amore Artis Hermeticze fumus deítituti , nec, nifi nos QuAaulin (g)fallat, ingenio. Et Scieztías quidem Hermeticam, fed eam potisfimüm Jewerlixlz ,five fpeculativam nobis.non dees- fe , inferius evidenter perfpiciet , quisquis eandem non obiter | habet perípectam : eà tamen minimé contenti , ambimus in- fuper ipfam zez£w , five Artem Hermeticam ; utpote quz fola in Phyficis germanam przftare posfit , ac debeat 2sóe£w, (h) n. Ned veró ad hujus Artis peritiam nobis comparandam ducimur amore divitiarum ; cüm nobis non iniqua fors con- tulerit , quantüm conditioni noftrz,in qua nunc quiefcimus, | & acquiefcimus , abundé fufficit ; fed impellimur ftudio ex- 7 plorandi d]ézluc «4) «v6x;eig4 (1) magnifica illa, & tantopere |. decantata Chemicorum Promisía ; quibus univerfum Orbem |»: impleverunt: ut fünt, yera Trazzmerario metalli vilioris in. 1 nobilisfimum , vi pulveris exigui patrata 5 Pazacea five medi- | cina univerfalis, yictrix omnium morborum 5 & alia hujusce- |. modi, quz pasfim Scriptores debuccinant, — A . 5. Collato igitur inter nosconfilio,fingularem quandam | viam nobis ineundam esfe cenfuimus; ad explorandum foli- | diüs, an ez Speculationes & Idez noftre, quas tamen nos | à clasficis Authoribus , ftudiosé evolutis haufimus , certodj | fcimus , nos genuina eorum fenfa asfecutos esfe;an inquam, |.' hz noftrz, & illorum Apeenlagones fint. folummodo fpeciofa |. .— quzdam | (g) «mer proprirs. (b). demonftrationema. (i) guopriü eculis , e manibus 4 | v $ quu qot n Mdiedim maleferiatorum ingeniorum commenta , vanad; — fomniantium ludibria ; An veró legitima & authentica Nara ipfius decreta & Acta; quibus Ars quoq; , necnoa UM futfragium fuum adjiciat. 14. Hanc porró dubitationem alté mentibus noftrás de- fixam exempturi ; id nobis agendum ftatuimus , ut misfis omni- bus Ártis tentaminibus, quz fecundüm quosdam verifimilio- . fes Procesfus inftitui posfe videbantur ; mifsà conquifitorum undig; Authorum inyicem collatione, quos Hermetica my- . fleria majori candore tradidisfe judicavimus : deniq; faces- fere jus(is Manu-fcriptis Procesfibus , quorum ingens farrago "privatos inter parietes invenitur , & eorum difcrimen inter genuinos(puta quoad materiam, & huic convenientem ope- randi modum ) ac fpurios & fophifticos; agnofcere nobis diffi- cile non eft: his inquam fuperfesfis , decrevimus non é rivulis - de contagione fufpectis levandam fitim , fed adeundos ipfos vivos fontes, Hermetice nimirum Philofophiz cultores ; quos tres in Pies diftribuimus, hoc modo. 15. Primoloco ponimus Adepros artis , ive eos , qui proprià .experientià compererunt , vera esfe, quz de Arcanis Herme- -ticis authores tradidere. Secundo in gradu ftatuimus Adepros 'Scientig, qui vel authorum diligenti lectione, fuoq; ratioci- mio, vel certé vivà alterius voce , indepti funt veram, & non putatam folummodo ( prout fepe contingit) cognitionem - Materie, necnon fecretarum Artis operationum; quamvis ipfi- Amet Opus Hermeticum necdum confecerint. Poftremum - damus locum Viarorzbus ac Venatoribus Hermeticis ; qui primum füentiam hanc fagaciter Pee ; inanibus , pedibusq; ves. nantur. : | — 36. Cum hac triplici Chemicorum Clasfe agendum nobis | esfe decrevimus ; ordine ac ratione hujusmodi. Sunt, opi- , namur, i in Europa noftra Cfuppofità Chemja veritate) mini- | *B | mum | Appeud. Ana. YX, Ephem. * T EAD D EU MEM C MS m Io EriSTOLA BuCCINATORIA, müm unus , duo, tres, fi non plufculi, ARTIS ÀADEPTI,Ón quacunqg; demum regione; vel provincia reperiantur. Hos inprimis jure meritod; reverenter accedimus , & hoc noftro. publico fcripto; quod in hoc cafu vim /fzpplicis libelli habere | volumus, enixé rogamus , & obteftamur, ut pro fua hunia- nitate , necnon Artis amore ( quam illi, prout fupponimus, reapíe pos(ident, nec in vulgus indifcriminatim efferendam esfe , recté fentiunt ) velint nobis non jam Lumina Herme- tice Philofophiz affundere , quód his oppidó (imus inftrucli, prout ex dicendis aliquatenus conftabit; fed potiüs nos ad - | optatum Artis terminum manuducant ;. zzzce » z. plene cv fidzis- ter » 3. compendiose , quantüm arti natura permittit. Hanc por- ró gratiam Adeptorum Artis , acceptabimus 1is conditionibus, quas ipfi nobis dictabunt, & quarum nonnullas inferius N. 52. percenfebimus. ! 17. Quodíi fpe noftra fuerimus fruftrati , ac delufi expe- &tatione , intrà totum illud tempus , quod terminabunt tres Anni folidi , pleneq; exacti, fumpto eorum initio à Kalendis Januarii Anni proximé fecuturi 1680. tempus enim iftud fuffi- cere putamus, ut Pof/zlara noflra viris eruditis , ac fimul Che- miophilis innotefcant per Angliam , Daniam ; Galliam , Ger- maniam , Hifpaniam , Italiam &c. Si, inquam , exfpectatio noftra in casfum reciderit, tum certé damnatà noftrà fide, | ac fpe, quam in charitate Adeptorum A. vané reponebamus, | fequemur ea infperata ac defperata confilia; de quibus panló póft ; ubi priüs unum adhuc monuerimus. 4 18. Si quis ex Adeptis foélius Scientig in. decurfu temporis. pauló ante praftituti , nos epiftolà fuà convenire, vià poft in-. |. dicandá voluerit ; id quidem pergratum nobis accidet; verüm | | ut przcidamus omnes moleftias, quz nobis à Tyronibus, Ár- |. tem ftudiosé pifcantibus, eàdem fpecie; & obtentu creari pos fent proteftamur ; & palàm edicimus ; nihil nos de myfte- I118 NE E CaruT "m. DX me : " j * a x - riis Ártis (prazterquam ad hujus Adeptos, probé prius agnitos) apertius fcribere velle, quàm praftitum fit inferius: non enim docendi ea ipfa , de quibus adhuc vehementer ipfimet ambi- gimus , fed omnino certa , & Zap QicGio (k) difcendi cu- pidos nos esfe profitemur. Eamobrem toto illo tempore plus quàm Pythagoricum colemus filentium , folas aures fana; &arcana monentibus aperturi, Sedad inítitutum redimus, | SIGILLA. EU T2 nzg-cbz] vn'othuit.: c HII. 43-44. 2 3. 20. 3. 13. 5$. 70. 35. O. I0. 47. O. 17. 8.2 5, l y qf d p s u. sízm. A. B. Drp. Eppr.Fp.3. Gf. 62.4. 0.26.15. 3. 8. 31. 512. 4657.866. Hp.5. If. Lrr. Mrp. hoses Lc Ea cR E - Duode- B j ma oO Zl qectrgyt'dpec^w CIHIHTA. 16.34. 10. 14. 18. 9. 3. 2. O. O. I. 50. 6. 37. 9. 32.26. E x c4 dI s wu summ. À.- P.- Drr. Ept, Fo. Go. 27. 24. 3. 51. 6. 25. 54. 457. 121. 268. Hr. 7. Ip. Lp. Mgb. Lost La a Ac ———n Decim. Hzagtcgixeldpnmswv - Fertium. 21-0. 0:28:22. I: 11. 2. 20: 0c EZ, 6.10. 20. 12. 4. jj BUB rb X OeSmeHM A... D. Dp. EPLIDUR E 20. 24. 42. 4. 23. 12. O,. 328. 395« 351- Hp. 8. Ir. Lrp. Mp. quart. $2«4« $« 324» 7:31: 2,20.15.15. 3435283412. 4e - h g m f u o a. Sem. A. B, Drp. Err. F3. Gf, 127. - [9 IQ. L 36, 234 499. I9$. 89. Hp. LÉ If, br Mr. —————À s ] p———PrÓ— o Amd [n JEsipusnner munt aps musmpengng) vesmesmsammuquusqe "Decim.Y r a u y e"PD e id mo'sbpijz quint. L 7* 3* O0. 27. 28« $4 274 0€ I44 O. I4. 35 6.47.17. 29. da n g Y h f Xe Sum. A. b, Dpp. Errr. Fp.3. Gf, «244 48. 3824 1004 ICI Hp.7 If. Lpr. Mp. Un QORPUP 24. 20. 20. 44 O : aerusseamenuieh Gus ume upumuuecumuuUR, GEEMUUIRUNME! GURMSNIUTCUSRUUP (k) induitata PLE CU P; E ErrTOLA BüccmNATORIA,. uus olus tA BUE Mo in FEDERA TOR. CONSILIUM EXTRE M UM. 19. S igitur adeó infelices fuerimus, ut ab Adeptis Artis, | -* (fortasfe nullibi terrarum exiftentibus) minimé no- - bi aperiatur via regia , qu finé ullis ambagibus, inoffenfo - pede deducat ad Hermetici Palatii penetralia; tum veró habe- bimus in promptu confectas interea temporis, ad mentem Authorum celebriorum , aliquot Ideas Procesfüum , magni, ut vocant operis; quz Praxes apertisfimis verbis ità confcripta erunt,ut tamen in iis quzdam paucule voces arte Cryptogra- phicà tegantur, ne videlicet cuivis e vulgo fint obviz : ac tan- dem pradictos Procesfus typis edi curabimus , idq; vel Epbewe- ridibus Germanicis appendendos , vel aliter 5. ingirindo fimul omnes ac fingulos Artis Hermetice Cultores , tam Sczeztes; quàm Scientiam cupidé Vefzgaztes , ingenio ipxditos. otio | abundantes , manu impigros , numero quàm plurimos, ut no- flram Cozfiderationezm ineant , & cum ea Pactum hujusmodi. Sufcipiant elaborandos , fhuntuá qua fieri poterit induítrià & ftudio , Procesfus illos à nobis é mente Philofophorum ac- | curaté deductos; quem in finem fingulis illorum à nobis tra-- detur Clavis Steganographica ad paucas illas occultatas voces majoris momenti : illi veró vicisfim , fingularum MR num fuccesfus nobis fideliter perfcribant. | 10. ]amveró fi intrà tempusduorum, vel füummuüm trium | Annorum, nulli ex illis Federatis noftris res é voto cesferit, vel certé finiftré procesfisfe fingatur; tum certé nos videbi- maur nobis abundé esfe perfuncti officio cordatorumvirorum, | cóq; in negotio egisíe, quidquid Prudentiz leges dictabant; | ac proinde fatis caufze nobis futurum, ut pronunciare posfi- | mus: Artezz illam » (peciofo batenus Hermetica Pbilofophig nomine cir- eumlatam , aliud nibil esfe » quam [ubtiles quasdam tnaeniofortm ha- aninum [pecalationes » fed eas omni nucleo naturali casfas- Atq; hzc omnia; i c adero TI. DRE. omnia , fané elegantisfima , mentis ludibria, in lucem publi- -cam protrahemus Opuículo, cui erit infcriptio: HERMETICA PHRENETICA ; in eoq; producentur in medium omnes illx ar- cana , fi diis placet, Allegoriz ; Parabolz , /Enigmata ; Fabulae, .tàm /Egyptiorum, quàm Grzcorum, tum etiam Chemicorum ; - qui ad idem quoddam Subjectum (tunc aperté nominandum; immo plura in diverfis Opinionibus, de quibus infrà) refpi- cientes; ingeniof? quidem, fed nimis acute; invità certé Na- - turà, fomniabant. a1 Nec eft cur nos quifpiam invadat , armatus hujusmo- diDilemmate. ^Palàm profitemini vos esfe AdeptosScientià , iadeóg; Philofophos: igitur fcitis, vel Verum esfe id omne, quod nunc vos fcire jactatis; ac tum ftulté agitis, de illius felici füuccesíu dubitando; vel Falfum esfe, & inane nunc etiam agnofcitis; ac tum evidens eft, vos fcientiz phaleras oftentare, reverà autent esfe ignaros, & nutabundos. Verüm bifulcum iftud telum minime ferit meum, meid; federati jugulum: longé enim aliud eft, fcire evidenter, non modó | primas Hypothefes five Principia, fat eleganter , ingeniofé & | fpeciofé adornata; fed etiam arcanas Propofitionum fequelas, | quz ex illis philofophando deducuntur : breviter; fcire quod ali fe fcire putant: aliud veró eft; fcire, hzc omnia reipfà Natura esíe confentanea; adeóq; experimento rei diligenter facto, examusfim refponfura: iftud enim cüm non Dialecti- cum fed Phyficum fit , ac naturz ftatum concernat , non jam fubtilibus ingenii difcurfibus , qui perfepe nos à vero rerum ^in natura ftatu abducunt, fed. experientià fenfibili, qualem nobis deesfe ultro fatemur, addifci, fciriq; debet. z. Sic,ut exemplo res agatur , íciunt, ac fibi; aliisd; per- fvadent Medicorum pleriq; ; zz]ezgevov Hippocratis esfe vo suuin five Antimonium; quà in re quoq; Galeni; (at quanti viri!) | authoritatem fequuntur; attamen iidem non immeritó du- i * Vu i*R bitare A", "E ? 14. 'ErMToUB BücerATORU, bitare posfint; an illud ex vi fua fpecifica habeat c m— (b- profligandi Symptomata morbi iAecc ix]egóne , five malignita- | tes ex bile porracea viridi fuccreícentes ; quas inter funt acuti j dolores capitis : conceptis enim verbis Hippocrates mandat, | caput &gri cum tetragono purgandum esles & tamen conftat, | quód antimonio vis £p» » (m) infit. nulla... | 23. Ad eundem modum non latet noftram perfpicaciam ( Q0vO- amis x2) vÉusmic) (n) immo fcimus evidentià intrà | terminos fui generis fummà, ad quanam Subjecta , Hermeti- cis arcana , colliment myítice eorundem locutiones , in hac | vel illa Hypothefi , five via procedendi ad tincturas metalli- | cas: placet item nobis vehementer fuübtilitas ingeniorum , in tot lufibus , fabulis , enigmatibus , parabolis &c. arridet & dis- curfuum philofophicé , hoc eft rationabiliter contextorum eisya : (0) judicamus deniq; morali prudentià, admodum pro- | babile esfe, rem in ipfa quoq; natura ità fe habere posfe; in- | terca tamen prudenteragimus fufpendendo judicium noftrum, usq; dum Regia Nature authoritas, & appenfum Experientiz | Sigillum accesferit. Posfumus emim complures , easq; pal- | mares , adducere Inftantias, & Exempla illufi intellectüs hu- mani 5 qui licet. ma fuisfet ratiociniis ad aliquid fir- | miter tenendum inductus, quando demum provocatum eft. ad Naturz dexiuacias , (p) tum certé fubtilitati illi intellectüs, minimé refpondit effectus. Et veró naturali Philofophiz ftu- | dendum eft, non in Academiis publicis, aut bibliotheca mil- | lenis etiam librorum myriadibus inftructa , fed in unico Mundi | hujus volumine ; vel certé ia eorum culo. qui illud longa | ftudio ipee evolverunt, 24, Wnusquisq; igitur Vir prudens, & aequus judicabit; J nos in illa confcriptione quàm plurimorum in eadem federa , | 1 nec (D) efficaciam (m) Beda: ( n) alfit invidia , e? uia ; (o) compages (p) cenfuram » . nec imprudenter agere, nec iniqua offerre, vel poftulare : - Cüm enim nosmetipfi per experimenta ; tentamina, & erro-- res fepiüs commisíos , & co rrectos, Artem adipifci non pos- fimus, adeóq; nec velimus; quid obflat, quominus ad eam, noftre quidem ícientie fumptu, alienis autem laboribus comparandam utamur: id quod eó faciliüs confequemur, quà plures Federis focios adfcifcemus: Quorum conatus & labo- res fi in irritum ceciderint, prudenter agemus, fpargendo liberaliter in vulgus mortalium ea, quae olim pofterorum noftrorum ingenia iisdem illiciis, atq;blandimentis fafcinare, »immó dementare posfent. . Quin etiam fperamus fore, ut hoc ipfo nomine, plurimüm nobis obftricta. fit futura pofte- -ritas , quód nobis authoribus, fpeciofos , at inanes Chemico- rum fucos, aliquando tandem difcernere; & exfibilare fuerit edocta .. 35. Ut veró id efficacius praftare. posfimus, Opufculum illud noftrum, de quo fupra n. 2o., dedicabimus omnibus Academiarum & Univeríitatum Profesforibus, & ad earum fingulas Exemplaria perferri curabimus : Sic enim fiet , ut non ampliüs wegGAnualxoc, hoc eft in utramq; partem turpiter - claudicando difputetur, ut nunc fit, inScholis; 4» Asrzz ab Arte produci posfit ; quandoquidem larvà Chemiz à nobis detra- -&à, fübtiles ejus impofturas luce meridiani clarius fint per- fpecturi, fuisd; difcipulis, ne unquam pefíte z»ouoQiAíaz (q) -€orripiantur; inftillaturi (int. Quia veró eodem morbo la- "borare quoq; nos, fuperius fasfi fumus, res monet, ut ejus eue ua(e. (r) Adeptis Artis aperiamus; quibus illi probé per- fpectis , Jeeamevlixls (s) aggredi , & eeQov Qeeuaxov, (t) quod Panacza fit oportet , admovere poterunt:Sic enim cum Afcle- piade & Galeno, zic/yoc , xét , de QaAds, (u) curabunt. b: | DIE SIGIL- | q) amoris Chemie (v) accesfones. (s) medicationem (t) prudens Lb remedium (u) vaviter y veleciter , fecurc, t EP EFE (efe taco 16 |. ErrsTOLA BüCCINATORIA, b SIGILLA. A JDeimBfinxsgpj uhrdisz tq) fextum. 8.0.34. 9:41.44 2, 7: 16,31, 12: 1915 22413. 6, $. | c 0o-v m e a y. Sum. A, B, Drp. ErppFp.2. Gf. 2. 4214 40. 48« 0. 3« 14. 393. 125. 77 Hp. 6. If; Lpr. Mp, DOGn.P. f E i cid x mo nbgquve fépí. |. 0:34«46.20.42« 4431534494 O4 4 4435419. 8 24 2I. .$ l] y rx h o a Seomw. A. B. Dpr.Eppr Fp. 2. Gf, 9c $2463 1e I7s 125 446, e 55. Hp.6. If. Lr, Mr, (gumacmueeuer irunIt te poses rectae Decim.O x mv e i b qyflpnurhg OA. $40 6. 54234474 37429» 24 OK T 74 74 24 AT B, Bo s t c2 j d à. Sem. A, B. Dpp.Erpp.Ep.;. Gf, 37. 24« 30. 30. 6. 2. 43- 440. sues 92. Hr.6. If; Lp. Mr. ——ÁÁe Umum ————M MÀ i e p— SERESEC carae, Dedm.|] uh l rdb x qmaptey: 2: sso £0H. 17 I 19 26s j« 24 Oc 154460. $4 74 7 2341.17.34. i veoga Cc $»m. A, B. Dp Err, Fr. 4, Gf, 33.8. 2. 2« 3*4 8» 30. 351. 600, 421. Hp. 9. If; Lp. Mpi [LL nns n nace gom) ^ - V';ge- F ó um téezdoeb i$'gs xousq Wa mr ff. 40 58 57423*18« $4 33« 3421 9469.366344 43628 24 578 revy c h q so» A. B. Dr. gir Fr. Gfd 0*79 6. 349 6. 655. 1153,85 Hr. 8. Ipr. [uu Mbce, | DRCNGNUNENQ C ipus PEU HERMETICA FEDERATOR. DOGM ATA. 26. Ib rebus arcanis ità disferere in publico, ut & Aue| ditoribus evidens fiat, corum te confcium esfe, &il- | los tamen lateat diftin&tior eorundem notitia, res eftopinione| i noftrà, A Caur IV. "2 Imre omnium difficillima : hic enimveró Rhodüs , hie faltus. Hoc in falo Scyllam inter & Charybdin navigatur. Accedit infuper peculiaris in Hermetica fcientia difficultas: fi enim philofopheris Auctorum verba adnumerando , id veró etiam fat apté praftiterit quilibet ingeniofus impoftor ; & fo- phifta , cornicule ad inftar Zfopice , fe fuad; exornaturus : fi veró fenfa tua , tuisq; verbis depromere coneris, tum prater- quam quód zgré quidpiam reperias ab aliis indictum , veren- " dum infüper erit, ne Lectorem tuis lufibus inasfvetum fenía tua pretereant , & Sibylle foliis obfcuriora videantur, 27. Reperta tamen eft à nobis, rem hanc attenté confide- rantibus , nova quzdam lhieihiddus & ratio , hactenus à nullo, quod M Auctore calcata ; ut videlicet de arcanisfimis re- bus duse loqui , meras VERLA, fundere, & Salomonis ad modum, fapientisfime disferere videaris; usq; adeó ,ut non folüm obtufz naris homines; fed viri quoq; ingeniófi, indu- cantur ad credendum , te egregià fide, & candore fermoci- nari;interea tamen fub illa verborum insridie lateant abftru- fa Bieftelis qua nonniíi mediante quadam Clavi, fcriptio- |. nem hujusmodi recludente , posfint intelligi. | Atd; hoc arti- ficio concinnata funt à nobis, que fequuntur: fic enim & in- digni excludentur , hzrentes in verborum cortice, & Adeptis hzc patebunt , (i Clavem admoverint; à nobis ttadéndát vil .modod; fecretz communicationis, intétiüs indicandz, 28. ErrFATUM I. Principium, fons , & origo generatio- . fum in Univerfo , ejusd; triplici regno, puta Minerali , Vege- .tabili, & romans Sol mundanus eft; cujus activitas potisfi mum confit in Calore , fed & in Lutte cui calor is im- plantatur. Porró calor Solaris, adjutus ignit fübterraneis, & coco quodam calore agendo i in totum Terraqua globum , & ad ejus interiora , quantum licet; penctrando ; eundem par- | *cC | | tim Append. Aun: YX., Ephem. | lagen dA ; P . VARRO, Eo A PNSTDO i. .ErPrisSTOLA:| BuCCINATORIA, . tim coquit, & elixat, partim torret, & asíacj coq; modo du- - plicis conditionis fumos elicit, pro eo ac & ipía Terraque moles é duplici Elemento in unum corpus coalefcit. 29. ErrATUM IL Predictorum fumorum unus, eft Hali- tus quidam, exfpiratio, five fpiritus humidus, vi caloris tam Solaris, quàm hypogzi, à corporibus humidis excitatus; & ele- vatus: At fumus alter eft veluti Sublimatum quoddam , fuli- go , five fpiritus ficcus & calidus , € corporibus terreis , vi ca- loris elicitus. Illum Peripatetici Vaporem , hunc Exhalatio- nem dixere : Át Spagyri quidam more fuo; fpeciofis titulis il- lum Mercurii , hunc Sulfuris appellatione honeftàrunt : An veró hujusmodi ov uaóSéva, (x) duo hac , utpote cruda & im- pura appellare debeant fz4 vel vzigaria; loquendi, prout cuiq; lubet , plenum jus efto , par fentiendi libertas. cip ErrATUM III. In his duobus Terraquz eflluviis , vifi- bilibus interdum , atq; palpabilibus , recondita funt alia quaz- dam pariter volatilia: Et primum quidem Sal terraqueus vo- latilis , quem Nature vocant : deinde veró etiam Spiritus, ut | loqui amant , Mundanus;, fubtilis ; catholicus , & nullius adhuc feminis fermento ad eertam corporis fpeciem adductus. Pra- terea negari non debet, inter hujusmodi effluvia terraquea non minimam esfe partem eorum , quz cum ex fosfilibus pri- migeniis , & hinc ortum ducentibus , tum vegetatis, ac etiam. ipis animantibus terrà, marid; degentibus , elevantur in acra... | | | 31. ErFATUM l1V. Circa prafatum Mundi fpiritum non- | nullis rhetoricari potius, quàm philofophari lubet; fiquidenx | illum Ens quoddam colefte, & incorruptibile , luminis coe- | leftis particulam , quintum elementum vel esfentiam (ut nunc j fileam Paracelfi AC Àóguv (y) appellant. Nos Ícapham fca- | pham, Spiritum; illum nil aliud esfe dicimus , quám fübtilis- | | | ! Íunas (x) momenclatores: (y) anonfira verborutm "CApruT IV. 1 *h 59 : af mas tél aque particulas, v1 folaris ac fibi randi caloo ris probé digeftas , circulatas , & fale terraqueo fermentatas, ac fubactas adeó, ut accedente quoq; vulcano Artis , hetero- - genea feparante , maturante homogenea , in fübtilisfimum, minimosd; corporum poros fubintrantem fpiritum eváferint: €o feré modo, quo aqua pluvialis per fibras vitis ad racemum usd; attracta à Sole, ejusdemd; calore excocta , cooperante vitis acido, fale , necnon acini fermento; trámite in vinum; | quod ieccdefite novà fermentatione ; dat fpiritum fuübtilem , igneum &c. — 3» ErrATUM V. Poftquam effluvia illa catholica vi cod ris é terrz vifceribus füfcitata fuerint , eorum quadam per ex- timum telluris corticem liberam ehüshpéHdi viam nanciícun- tur ; adeog; partim in aerem provolant, qui magná fui parte corporum effluviis conftat, partim aquis elementaribus illa- queantur: fed & interdum ad ipfius terre faperficiem fübfifte- re, fedemq; figere coguntur. Pleraq; veró effluviorum àgmi- na inter afcendendum impingunt in obftantia faxa, filices; alios; folidos terrenz cruftx quafi fornices , quibus Gg vafis Macrocofmi naturalibus capta concluduntur. 33. ErrFATUM VI. Quia porró praedicta fublimata , ter- - T€ cavernis, aut receptaculis inclufa, concipiuntur adhue 'esfe catholica , nec ullius cert fpeciei fermento feminali im- buta, fit, ut eorum ftatus die Qoe O^ (z) in hanc vel illam fos- filis aut faetalli fpeciem traníeat,pro varia tam fermenti , quàm halituum illud excipientium ratione, copià, miítione ; denfitate». — Ceterüm ipfa fermenta feminalia fosfilium , mi- - neralium , ac metallorum fic propagantur , ut eorum qüedám jam inde à tellure condita extiterint, fed priusquam vetufta- te; vel acriorum halituum, aut füccorum vi caufticà, puta alin; nitrosà ; Vitriolatà ; aluminosà corrumperentur; ante | YE obitum, (2) indifereus, 26 EPISTOLA BuceiwATORIA, obitum , "füpremad; fata, reliquére fobolem fibi. fimilem. 3| quz pariter fecuturis ztatibus genus propagaret; prout & in vegetatis, animatisq;fieri videmus. (34. ErrATUM VII. Pradictos igitur Halitus eb) | primam esíe, fed eam remotam, metallorum materiam fen- timus; quidquid aliqui garriant ee Mercurio, & Sulfure: For- mam (non fequimur hic Ariftotelicorum commenta ) fer- mento feminali tribuimus; quod Semen exiítimamus idem esíe in omnibus metallis , nec aliter; quàm diverfa digeftio- nis gradibus differre: cui tamen accedit varia materiz; hu- jusmodi fermento afflatz fubtilitas ; & decoctio. 3. ErrFATuM VIII. Jam veró propiorem metallorum materiam affirmamus , natam é przdictis decoctionibus fub- terraneis mucilaginem quandam falino- pingvem & unctno- | fam , leviter à naturà coagulatam , & ab arte folubilem ; in cujus masía , fub opaco Saturni, vel alterius ignobilis Planetz velo, tanquam nube , Lunz, Solisq; labores , ortus, & eclipfes celebrantur ; usq; dum pulfis à natura, vel arte UE e Lumi- naris utriusq; nativus fplendor iiie e: ;& conftanter effulgeat. 36. ErFATUM IX. Siquis ex allatis hucusq; dogmatibus, obícuratà claritate propofitis; voluerit inferre Confectarium plané e óc£or , (a2) & quod apud paucos fidem inveniat,non | vereatur nobifcum pronunciare ; tribus in Mundi locis, five regionibus exílare fodinas, é quibus fi non ipfa mineralia & metalla , at certé eorum principia depromuntur; & quas. E iioii Sophus, fi quidem 7e4c4554&s nomen ambiat, | ignorare non debet. Harum Fodinarum Suprema luntin aére ,- & aqua, fupra terra faperficiem. Medig confiftunt in ipfa ter-. TX fuüperficie , vel proximé, pro fosforis induftria ; nam fosíam usq; ad genua; pro. nihilo computamus , adeod; hic neglectim. habe- (aa) inopinatum, OL n iM de m CarüuT IV. / 2I - abemus. Infime in terrz vifceribus conduntur. Jam quot | capita fodinarum , tot fententiz , methodi , aut viz Chenmico- - rum , quarum fingulz rurfum fcinduntur in femitas propemo- dum innumeras , de quibus breviter. 37. PRIMA Via eft Apogza, vel Aquilina (quid enim ve- - tat ovouao7ieir i (ab) quz fublimi , gloriofod; conatu, Spiritum Mundi xa$oAi«ov, per totum , qua laté patet, ethera ftudiosé - venatur ; prorfus ad inftar illius regie volucris, de quaProver- - bio dicere folemus : Aquilam captandis mufcis non artende- "re 5 idq; fieri credimus ea de caufa, quód cum vividà nimis oculorum acie polleat, neglectis quz magis fenfibilia funt , - fubtilisfimas atomos acuté pervideat. Hac porró vià gradiun- "tur omnes zr&palixo) & vógóvexyoi (ac) quorum aliqui varios "Magnetes, alii Lympharum Anatomiam , Arti fox in fübfi- B uini advócant, &, fi qua fides fasíis, Sole propitio, quafita folatia PE qusstor. 38. SECUNDA eft Perigza , Ovina, vel fi malis, Cervina; | ficut enim hac animalia fore longo Teduuntur unum quen- - dam é fuis praeuntem ità & Artifices hujus fectz , Hermetem; fub cujus fignis ftipendia meret ingens Turba Sophorum , | Kgyptiorum, Arabum, Graecorum, & é reliquis Europzis "multorum: qui omnes, utbt atate , genere ; moribus; diffe- "rentes , appellari nihilominus Visti Catholici, vel Univer- | faliftz; quantumvis inter eos non paucz harefesà nobis dc- prehendantur. Alià enim íemità incedunt, ut ità loquar; Monopanurgi; Uunomnifiz;qui ex uNo OMNtA,admirandá, &à paucis conceptibili fubtilitate depromunt; putà Agens, | Patiens, Vas , Furnum,Ignem , excepto Fermento. . Alià gra- - rurHornilant, vel Adaquantes nobis dicti; qui poftquam - magno labore, nüfiunmm pluribus Rotis inftructarum ap- paratu, ex obfitis (qualore rupibus aquam attraxerint, fefe *C-3j confe- (ab) nomina figere (ac) Spiritales , Aquileges, -w * LN "EPrerond BuceisATontA, conferunt ad culturam Agri Solaris, quem r énléyvos( a 4) & &fo- | phicé irrigando , fructus adfpectu pulchros , & ad vefcendum | fvaves producunt , adHefperidum usq; invidiam... 393. TERTIAM ViAM Hypogzam,; & Vulpinam appella- mus his de caufis: Primüm , quód ejus Sectatores ad plenio- rem iniuncta notitiam fibi comparandam, i in terre fodi- nas & cuniculos fefe demittant ; tum etiam , quód aftutià plüs quàm vulpinà ad Naturam Arte fuperandam utantur. Via hzc, opinione noftrà, non à multis adeó feculis calcatur;, & nifi de voce fit contentio, non tam ad Lapidem Philofopho- | rum , quàm ad Tin&uras magis minuüsd; Univerfales ducit ; in centenas propemodum femitas difperfa; que tamen omnes Tincturiftarum methodi, tres in fpecies diftribui posfe viden-. tur. Primam conftituunt Metallotechnici, vel Planetiftz; quorum tincturz, vel( prout illi loquuntur) lapides, originem trahunt à metallis; cum vivis, tum revivificatis , debité tra- €tatis. Et hinc confurgunt 1. Tinctura Solaris. 2. Lunaris. 3. Martio - Venerea... 4. Saturno - Jovialis. s. Mercurialis 5 - de quibus Bafilius cucullatus , in Curru Triumph. & alii alibi. Alteram conflant Oryctotechnici aut Mineralifte, qui in mi- f neralibus metallicz propaginis Artem fatigant. : Et hucfpe- 3 &ant inprimis Tinctura Antimonialis, quam Lapidem Ignis Bafilius 1. c. appellat: item illa, qua ejusdem oleo compara- 9 'tur. Deinde Tinctura, vel LapisSaturnius; is tamen habitu 9 moribusq; hypocritam agit, & Saturnum fimulat, Solis Nata« 9 lia vivit; ideóq; nonnifi perfonatus coram imperitis apparet; | fpeciofis Electri, Plumbive Sophorum titulis ornatus. | Huc | fpectant alie complures Tinéturz, ex ingeniofe combinata | minerarum tractatione profecta. "Tertiam tribuimus Claf- | ristofcchisee , fcu Fosfiliftis , qui € "Fodinarum certis metallis 1 -dica- | (ad) artificiosd, : | ADkPWTSIVO o 00. RON a dicatarum ruderibus, & purgamentis quibusdam rejectitiis, opportuna Tincture fuz principia non infeliciter eliciunt, 40. Hzc à nobis utcunq;enumerata non exiguum Lumen adferent Hermetices Studiofis , ad intelligendos Auctores , prz- fertim é recentioribus, qui licet toto, quod ajunt; coelo di- verías fint ingresíi vias, veterum tamen teítimonia pro fua quisq; parte audacter folent allegare, ac etiam ftrenué voci- ferari Uzam e:sfe Materiam , unam medicinam , unamá, illius acqui- vendg viam: quo in errore nos quoq; diu veríati fuimus; usq; dum diuturnà Lectione, ratiocinio, nec non converfíatione cum. viris in hacArte prz vulgo fapientibus, faniora fimus edocti. Non tamen inficiamur, illa tot viarum difcrimina, fi presfiüs loquamur, ad duo genera reduci posfe; videlicet 'ad Opus Catholicum, & Minerale; ( nam Vegetabile proprié loquendo,alterius eftindaginis) ac utrumq; tandem, adunum quoddam Principium Philofopliicum ; in przcedentibusEffatis .à nobis involuté evolutum., ' : ^ 4r Unum füpereít, ut Adepti di(tinctius à nobis edocti ciant, quidnam fciamus. Id quidem ex hactenus allatis, fi quidem non obiter legantur, intelligi posfet ; u£ tamen id 'confesfione noftrà, calamod; expresfum accipiant ; Affirma- mus; Arcana Primz,Secunde , & Tertiz vie( hujus tamen pri- 'mum genus excipimus) nobis esíe apprimé perfpedta; idg; ! fcientià non nudé fpeculativà, fed lüminibus etiam practicis inftrudà. Quodíi nunc plura calamo non attingamus , quàm '! hucusq; € e quejoo (a£) preftitum fit, at certé pofthac, fires 'poftulaverit hanc unà cum pluribus aliis Arcanis, Adeptis Hermeticis in aures musfitabimus. — Ergó fufficiat hic é men- (te Cabaliftarum , in linea viridi, ne gyret ubiq;,defigere pun-- &um finale ; idq; folüm in gratiam Adeptorum fi quidem hi ; ufpiam extant & hac noftra meras non esfe nugas arbitrantur. SIGIL- - (a£) velut in tranftu , obiter, 24 |. EPISTOLA BUCCINATORIA, | .SIGILL A. E o Vigef Dmb t up c hus i «.Bglbse v y. LN Jit. 38. 1. 10. 31. 7: 23. 0. 15. 16. 7. 40. 20.0.27. 4 9. T. x 2n €f sq. ]j. Sew. A. ;B. Drr.Erpr.Ep.z. GC^3 15. 25. 33 2. 45. 20. 4. 193. 107. 99. Hr. 5. If. Lrp. Mp. p— Á————————— M ———————d— A — ll AM' EA. be eil El quis fecun. 262,5. 0,143 8« 1.3 0.6: 8« EU dq B] t 9 Q2 HN. E Dó; RB e 8. 19. 15. 35. 7. 24-16. 335. 128. 73. Hp.6. If. Lrp. Mpp.- xnorvccatccee com zx mecnm nevUD Ed QE MELLE MEME URSI XL s d gas LM sc e oll LIT GIENImUmSR m UI7mnsacmo Ae, PuweL ULz"hpvkxanur.ztucur]TQggu9 Lf. | 29.15.23. 0:10.47:38. 1. 1. 56,0:20. 1113-5. 4224 e bj yog u. suum. À. B. Dpr. Erpr. Fr. 3. Gr. 37. 31. 2. $. O. 6. 11... 378. 126.759. Hp. 7. Irp. Lppp. Mrp. Vud- C927. 7, qq quart. 42.3, 27. 8: 19. 6. 43. 0,19. 9.28. 1. I0. O. 16. 50. 4. hefi b ut. $e -A. B. Drp. Er. Ep.s. Gfífl 26. 2. 1. 33- 28. 9. 12. 396. 871. $78. Hr... If. Lrp. Mpg. —— Ó—— — — M ———À URL Tu iae I, Lm mm Pu. S. 62.1 ilahygpnb jov xmi quint. 4130205; I4» O« 42. 1.26. 6. 39. 5. 29. 0. 0.25. 6. 22, d cru t f q. Sw. A, B. Dpr.Erptr. Fp.6. Gr. 26. 22. O. O. 11. 53. 1O. 386. 70. 54. see Ip. Lpr. Mp SLE Guo n me, umm WRUCTTULSURMD Grm EIUEEEt) GEUCDURCmERUR jJCaArur!V, | MODUS AGENDI CUM FEDERATIS. 42. ET vehementer cupiamus ipfimet oretenus agere cum viris in Arte wt me so ; ipforumd; vivà- voce | t B Carur v. | E - voce erudiri; quia tamen nobis ad cos iter longinquum fufci- . pere non licet, per ea que fuperius Num. XI. memoravimus, - (nifi fortasfis ad brevetempus, fimilemd; diftantiam Locorum; vel nifi pofthac alia fuerit rerum noftrarum facies ) Adepto- rum vero perfonalem ad nosaccesfum flagitare , prafumptuo- fum nimis, & inhumanum foret; eapropter gemina tantüm fupereft invicem agendi ratio, videlicet per Internuncios , vel Epiftolas; quorum iftud scwlcin quodam à nobis excogitato fieri poterit ità, ut nullis fraudibus & impofturis locus ullus relinquatur; adeóq; quivis Adeptorum, de quibusvis Arcanis Hermeticis, fecurisfimé nobifcum agere poterit, nec ullate- nus vereri, ne illius ad nos Epiftolz intercipiantur , vel inter- xeptae profint i iis, quos auri facra fames ad perpetranda quaq; "flagitia follicitat. 4» Ut igitur quilibet Adeptus intrepidé nobifcum de my- feriis Hermeticis agere posíit, eam in rem concinnavimus .univerfalem quandam Steganographiam Hermeticam , huic -Epiftolz noftrz adjunctam cujus ufum , in ejusdem veftibulo |; breviter aperimus. Claves autem noftras peculiares ; eó fpe- | €tantes ; ut eà Steganographià mediante nobifcum tractare : posfint Adepti de rebus Hermeticis, tunc primüim Adepto cuiq; transmittemus, cüm ab eo fuerimus interpellati; juxta proxi- mé dicenda. 44. Preterea ad majorem Adeptorum, noftram; fecuri- tatem , ne videlicet quispiam é vagabundis impoftoribus men- tiatur fe esífe unum é noftro Federe, atd; fic Adeptum quem- piam miniüs cautum circumveniat ; eamobrem ad excluden- dos hujusmodi falfarios , dagtüsunibs Quadraginta S1GILLA Cryptographica , fi opis: hujus Epiftole noftre Capitibus ap- penía; quorum fingula fingulas habent claves, & iterum alias; atd; alias clavium claves, ab invicem omnino diverfas easq; | *pD | prorfus d i | Append. Am. IX, Ephem. - l 26 ErISTOLA BuecrWATORIA, prorfus infolubiles , de quibus plura inferiüs. Precipuus -— ; rumSigillorum iftis erit, ut ex eorum folutione à nobis adfe- renda , diícernere poslint Adepti nos Federatos, ab iis; fi qui forté noftras ementiri perfonas non erubefcerent ; impuden. " tes Sycophantz. | 45. Nequis igitur horum, sduleciatis Sigillis noftris, per. f aliorum à fe compofitorum fubftitutionem , & impresfionem, cuipiam Artis Adepto fucum facere ese idcirco prz- monemus , ut quiscunq; fefe ultro ingesferit , fpecie nofiri Federati , tametfi fortasíis esfet ex Adeptis Scientiz, habeatur omnino fufpectus; quandoquidem nos nonnifi ab Artis Adepto prius interpellati ; ad. ejusdem Epiftolam refponfuri fumus ; cum eod; conventuri , fitne nobis invicem agendum per Epi- - ftolas, an veró per Ablegatum: qui f1à nobis esfet ad Adeptum expediendus , veniret is inftructus eà ipsà Adepti Epiftolà , no- ftrisq; teftimoniis, & Clavibus, ad referanda ea Sigilla, qua ipfemet Adeptus nobis priüs esfet asfignaturus. Ceterüm prima Editio hujus Epiftolz noftre abíoluta eft Anno Chri- fti M. DC. LXXIX. Brigz, Urbe Ducali in Silefia,fex Leucis diftante Vratislavià, Typis JoHANNis CungisTOPHORI. JACOBI, | iisdem videlicet ; quibus nuper prodierat Ephemeridum Ger- manicarum Annus VIIL & nunc IX, cujus Appendicem noftra. hac Epiftola conftituit. Qua ftudio monenda cenfüimus, ut Exemplarium horum typos; & chartam in promptu fit con- ferre, & examinare. j 46. jam veró prima Janua nos per Epiftolam conveniern- di erit iftiusmodi. Impcetravimus per amicum. quendam. noftrum , licét ignoti nos, & vicisfim ab ignotis, iis tamen | humanitate juxta &. E diriape per Europam notisfimis 5. | & Cl. Viris, DD. ACADEMICIS Naturz CURIOSIS , Vra- | tislavie Metropoli Silefiz commorantibus, iisdem; Ephersit | ridum Germanicarum Collectoribus ; ut f quid Epiftolarum | Ram | . nadii fuerint, five jam per publicum tabellarium , five, quod . confultius eft, alià privatà ratione ad fe perferendarum, qua — Carur V. 1 deftinatz fuerint à quopiam ad nos Federatos , ut eas nobis , licet fibi prorfus ignotis, tradi curent, hac, qua fequitur, |J fatione.. 47. Conftitutum habebimus, Internuncium quendam no« ftrum , hominem nobis fidum , qui ubinam locorum com-- moretur , predictis DD. Academicis ut conftet, curabimus; adeoq; ifti illius operà utentur , ut Epiftola prima ab Adeptis ad nos fcribenda ( nam aliz epiftola aliter procedent, ut pauló poft dicemus) ad nos indubié perferatur. ltad; ut rem in | pauca conferamus , Prima Epiftola ad nos mittenda , duobus involucris erit cooperienda. Primo & extimo involucro dan- da erit fequens Infcriptio, vel certé huic zquivalens; alio pro . Jubitu idiomate expresfa,, qu der Apothecken auf. dem Nafcb-Marckt abzugeben, | 48. SecundumInvolucrum fit omniInfcriptione liberum; . tametfi obfignatum ; Infcriptionem enim competentem Inter- . lonnos MEMOREM E Clariff. &* Precellentiff. Vivis DD. ACADEMICIS Nature CURIOSIS, Medicine Doctoribus , necnon Epbemeridum Germanicarum. Colleloribus ES c, Vratislavie in Silefia, nuncio noftro, fibi, ut dicebamus, cognito, dignabuntur po- nere DD. Academici ; cafa quo alteri cuipiam Epiftole ad | eundem dande, includenda non esfet, llt veró DD. Acade- | mici intelligant ; Epiftolam illam. omni Infcriptione caren- - tem, non ad fe, fed ad Internuncium noftrum fpectare , tum | in interna facie primi & extimi involucri , vel certé.in fepara- |! faSchedula, fcribenda erunt hac , vel his fimilia, — Perimpense fogautür Cl. DD. Academics » ut banc incle[am ,Wnernangio Eederatorum &Dae pbzlof. 28 - CEPISTOLAWBnüUCCONATORIA, 770 : philof. iufcri bere , «7 ITA sHILIEYE ae graventar. Jfandem ipfamet. Epiftola ad nos danda , infigniatur hac Epigraphe — GL AL Viríss 2i zn Philofophia naturali Federatis. — a € 49. Capita Prima hujus Epiftole ab ApzPris ART1sad | nos exaranda , quznam esíe debeant, breviter ob oculos po- 1 nimus fequenti Paradigmate.. rs Cajus Sempronius (pozatur nomen , quod magis blacuerit).— philofophus Experimentalis, Federatis in eadem Philofophia | S.P.D. Cüm mihi conítitutum (it agere vobiícum de iis,qua in Epiftola Buccinatoria Adeptis Ar. à vobis proponuntur 5 | me proinde certiorem facite (1) ad quamnam Civitatem, | & (2) qualinam fub Infcriptione , meam ad vos Epiftolam | me mittere oporteat (3.) Ego in Urbe N. commorabor , (vel ) . MeusInternuncius in llrbe N. non procul à me commorabi- tur. (4.)Epiftola veró à vobis ad me danda, &Involucro in- cludenda ,Internuncio meo ( medíato , vel immediato ) inícriba- tur in hunc modum... (Hic ponarar Hiralus » (y nomen Amici ,vt- vumáó, confcit » Civis ; Mercatoris , Doloris , dvc.) At veró (5.) inte- rior Epiftole involutz, & ad me mittenda Infcriptio erit iíta, (ponatur quacung, magis arriferit , vel certe aliud quodpiam Signum , de quo Adeptus cum lnternuncio [uo convenerit : ) Ego porró in phi- 2 lofophando (6.) fequor viam quam vocatis N; ejusq; femitam | N. (7.) Etin eadem Adeptum me esfe colligetis hinc, quód &c. . | ( ponatur &ntgma quodpiam e proprio depromptum ingenio, ex Quos '| velut ex ungue Leonem agno [camus ). Illud à vobis (8.) vicisfim Cu-* | pio intelligere (exprimat » fi quid a nobis nosfe defideret ). Denigj | (9.) éSigillis veftris mihi aperiatur illud infignitum Numero | | N. & N. (nominet quodcung, libuerits quin etiam aliquam ejus par-o zem , vel totum fideliter ad[cribat , ut certi fimus , nibil in eis. fraude "| quadam esfe depravatum ). Ac tandem (t0.) Clavem pro Crypto- | graphia univerfali, nobis communem futuram transmittite». Poftremó illud (11.) moneo; ut dum mihi fcribetis , diligenter ' | "s Ws | obfíer- | obíervetis, ne ue es ex prima. fi fi m í erit P "—Á M eR J. Valete... - - Dabam (12.) in Provincia N. ejusq; Urbe N. (azominez ' vel omittat , prout expedire Jndicaverrt ), dislita Leucis N. ab Urbe : Metropolitana, vel alià celebri (5.), Anno, Menfe, Dies. Praterea., ' | jo. - His adjungimus (equentes ibid provin DUANE ad Calcem illiusEpiftolz , moneri ,an per publicos tabellarios, an veró per alias, Mercatoribus ufitatzas occafiones, Epiftola noftra ad Adeptum fit mittenda; adícriptis etiam. nominibus Locorum, & Perfonarum, quarum fidei Epiftolam noftram committere posíimus; qua in re nos quog; vicem reddituros pollicemur. | seczzdv.. Qui nobis fcripturi funt, id pro lubitu - facere poterunt lingvà Latinà , velItalicà, Gallici, Germanicà: nos pariter conabimur uus refpondere Adepto, ne is coga- turInterpretem adhibere. Terz». In fcribendo parvi duce- mus verborum ac Sryli elegantiam, nec verebimur interdum unum Idioma alteri prore nata infpergere ; fufficit enim utrindj (mentem fcribentis asfequi , quacunq; tandem ratione id ob- (tineatur. Ozar». Vehementer optamus, & idem nos ipfi |preftabimus, ut Refponíoria ad epiftolam acceptam expedia- 'tur intrà dies octo; vel fummum quatuordecim: hàc enimra- | tione, fi nimis reíponfum tardaverit, divinari quodammodo !folemus, An non alterutrius partis Epiftola interciderit;actum | de iteranda fcriptione cogitamus. Atq; hanc ob caufam ex- !primenda erit inEpiftolis dies Men(íis, nec non Civitas ipfa , | quód hujus diftantia perfpecta, nos ducat i in notitiam tempo- | Tris ;Epiftolz perferendz necesfarii. |' $... ArgumentumPrimz noftrz Refponforiz ,ex przceden- | | tis Epiftola capitibus colligi poterit ; ;qu& idcirco tam diftincté 'confignavimus, quód non raró alie curz memoriam eripiant ' eorum, quzfcribentem exprimere oportebat. Preterea veró i Andicabimus aliquot cautelas, ab iis; qui nobis fcripturi funt *D 3 DICE * IJ NN EPISTOLA BUCCINATORIA, —— obíervandas , quas nunc non attinet memorare: Verüm fez | pofitis iftis , ope folius Cryptographie noftrz Hermeticz, nec | non Clavis ad ejus ufum à nobistransmittende, licebit; omni | timore depofito, de quibusvis Artis arcanis tractares. Quin | etiam eousq; res à nobis eft perduéta, ut tametfi quidpiam | Epiftolaram utring; datarum, immó & ipía ClavisStegano- graphica à quopiam interciperetur, adhuc tamen ea prorfus inutilis intercipienti evaderet: illa enim omnia, quzhocin negotio posent accidere, non perfunctorié oculis Argi collu- ftravimus, & cum opportunis remediis, ines fug digefta n in numeratis habemus, SIGILLA; Vie. Dzoi (pu ia qu e rH féxtum. I0. 20. 3. 15. 10, 4. 44. B. 8.27. 4 21-28-41.23.4 5. y g t mpa s l. $ww», A. B. Drr. Eprt. Fr. 5. Gf. 20. 42. O0. 24, $. 4. €. O. 406. 105. 119. Hp.5. If. Up Mp Uum ego etum te asume Gur men optat Sm sos ee m Vigo Di hpengasj re tvu fiptim. $154 66.38.24. 34 41. $« $* 13 53-49 43 0 4-17». 4 x2 f9)5y-0 eroi B. Drr. Eprp. Fp.3. Grp 9.30. B. 9, 18-12. 0,4. $16; 81. $6. HR Ip. Lr. Mpr. NRINRMItILE T qzutrvy Ob. — 1. 13. 10, 18.47: 27. 0/37 7-39: 31. 7.19.46. 4. jo. ] | ta b P pecu umm. A. B, Dpp. Eprr, Fr.;. Gf. H 4- 9. 14- 26. 12. 2, 0, I.. 404. 184. 336. Hr.6. If. Lpr. Mrpr.. 2 ————————— n Vigti.B n gq i l cmxz o p "5a rof nORHHL. 214.33. 0.18.45. 334 ^. 3 9. 27. ve 7. €. 10, 28. s uey f£ y t d. sw». A. B. Dpr Errp. Fp.2. Gp. 0D. . 1: 05270. QU t4. 339. 43. 66, Hr.5. Ip. Lr. Mp. Ras EA rere) GUESISSEREIETO, AESSESFIEER Sud pem maniun URP MEM i T EP Carur VI, uai d OARIDWAORIDE GM NPRPUFEP Jimnum. 5. 4-1: 3.15. 31. 0 24- 37:29. 32.7. 22. 0.15. 15. B. E t dq J) $5 y. Sum. A. B. Drp. Erpr. Fo. Go. ENSE. 25.12. 3. 0., 8. 325. 143. 155. Hp. 7. If. Lp. Mr. |n -————————— nÓ04——--— —— A — ———— — CAr»uTt VI. PACTA 4 FEDERATIS OBLATA ET.PRETIT A. ($ discum iftis , quas nunc Adeptis Artis ultro damus, nullatenus excludi volumus eas, quas illis praterea à nobis "poffüfare vifum fuerit : utrasq; veró à nobis religiosé fervandas esfe pollicemur ; idqj vel füb ea fide & obli- gatione ,quam promisfio Viri boni( quales ut fimus, eterriürm noftra intereft) inducit. "Velíi nexus is parüm firmus esfe . cuipiam videatur , etiam fidelitatis noftre vadem DzuM reve- - renter afcifcere, ejus Nomine interpofito, non detrectabi- mus; Et quocunq; tandem modo, five voce, five fcripto , jus ramentum id à nobis exigetur, praftituri fumus, & fervaturi. 5. Jnprimis igitur , Ártem nobis integré ; & firnceré ab Adepto communicandam , reftringemus ad illum perfona- rum numerum , & qualitatem , de qua inter nos conveniet, | 4. Communicabimus vicisfim candidé, fi quid unquam ha- | buerimus , quod experientià noftrà deprehenfum fuerit : Spe- | culationes enim, & Procesfus omnes apoeryplios, quantumvis | fpeciofa polliceantur, abhorrernus ipfi ; nec altis venditamus. | 3. Si Adepto illi nobifcum , licuerit ; placueritve Urbem iu 'qua morabimur , invifere , & nobifcum per fe , vel per Ablega- tum fuum agere ; maturé ea de re per Epiftolint premoniti y & locum noftre commorationis nominabimus; & infuper , ut omnino certus fit, fe cum ipfismet Federatis; & non cum fup- 1 | m agere jagen yl Edu quaeung nobis ipfemet - ? asfigna- DUI) Uno CEA VIMUS xum ; EPISTOLA BUuCCINATORIA, asfignaverit Sigilla : ; cum intima eorundem, flradura, & Cla- vibus ad ea tam apté ex natura rei fpectantibus , ut sihi: inis | violenté fit detortum , & tamen à nullo hominum inveftiga-. bile. 4. Preterea in hoc cafu perfonalis ad nos accesíüs ipfius Adepti , vel ejus Ablegati promittimus non modo filen- tium de ipfius prafentia in condicto loco, fed etiam fecurita- tem omnem ab iis, qui Artifücibus iftius generis infidias ftrue- re confveverunt.' - $4. Conditiones quas vielsfim ab Adeptis Artis petimus; funt ifta. 1. Ut nobifcum agant fraterné & candidé, fepo- fitis omnibus refpectibus nationum; religionum, ac ftatuum vite : decet enim Philofophos; hoc ei Sapientie folius ama- tores, ut cum fui fimilibus procedant absq; zelotypia , azmu- latione , invidia , fimulatione, fraudibus &c. in ifto praefertim dox. genere , ubi nullus ( nifi plané fatuus (it )artis & peri- tiz fuz laudem , apud vulgus hominum, quin.& ipfos Magna- tes ambiat ,.& captet : quisquis enim fapit ; habet femper prae oculis illud aurez libertatis eveQovapa (ag) alterius non fit; qui fuus esfe poteft. 2. tProcesfum Operis ordinate, cla- ré , ac minuté defcriptum nobis dignentur communicare : cüm enim per officia noftra publico, addicta , nobis otium non. fuppetat , continuó , &attenté uni ifti rei vacare, cogemur | adlubere vze»veyor five Laboratorem quendam, noftris quidem imperiis obnoxium, fed eum datà operà hominem fimplicem; qui ufitatas quidem Spagyricas operationes commodé exequa- tur, non alias tamen conjecturà fuà fequelas formare valeat, 9 quàm quód Experimentum quodpiam curiofum , fed inutile; vel certé praeparationem cujuspiam Me llich aud Chemici ; pre manibus habeat. 3. Cüm nos ad horum Arcanorum | confecutionem non opum cupido ftimulet, fed potis&imüm | Medicamenti ad vitam coníervandam Blicacis praftantia | i54: moveat, | (ag) b rte eus VI. : 3. 2 moveat,quam magno ili Elixirio inesfe pleriq; depradicant; eamobrem Adeptos A. inflanter oramus, ac prafertim eos , qui catholicas fequuntur vias , ut nobis finceré aperiant ufum ejus Medicinae pro cotporibus humanis , quoad ejus Qualita-- tem, Quantitatemve, cuivis homitum ztati convenientem. 5 Adextremum pauca quzdam monuisfe, operz pretium fore videtur. Inprimis perProcesfum Operis , quem ab Ade- ptis fraterné nobis communicari petimus, nos intelligere Arcanum illud Hermeticum, quod ab antiquis & modernio- ribus appellari folet Elixir, vel Medicina Univerfalis , unicuiq; trium Nature regnorum. applicabilis. Huc quoq; refertur La- | pis Philofophorum;fermento folari jam fpecificatus acdemum "Tiné&ura Solaris, ex fonte tamenUniverfali derivata : Et hec omnia multiplicabilia in Quantitate & Qualitate, quemad- modum Codices Philofophorum teftantur. Deinde & illud in publicum conítare volumus; Quód fi quis exAdeptis alicujus "Tin&ure in vià Hypogzà, id commercii nobifcum inire cu- | peret; ut in vicem (ui Procesfüs, nos eidem aperiamus Arcana " vie Secunda aut Tertiz, id nosnonaliter acceptaturos, quàm. ut Procesfum ab illo nobis oblatum, & fub conditionibus ju- 'ramento firmatis acceptum , verum ac genuinum esfe, prius Éxperientià noftrà difcamus: Sic enim agendo, precludimus viam innumeris impoftoribus , qui nobis hoc obtentu fucos "fuos fraudulenter obtruderent. Ex quo etiam colligere pot- erunt, fi ufpiam terrarum exftant, Adepti, nos in eorum gra-- tiam tantifper nolle disfeminare que fcimus ; neq; tantà zev- comoiag (ah) prurigine eftuare; ut non ndis honori potitis. Scientiz, quamvis adhuc apud nos in ambiguo pofitz, quàm : noftris facultatibus confulere;, | | | (ah) Aurifattorie artis, aps TU ENS - ^. SIGIL- agp Ana. Y, Ephes. E "o0 WEPISTOLE BücciNATORIA, TOUCH & h - SIGILL A. P0 NE Trigefrm. AUSU,y CDUNCOPAT j c wg €^Fy ug pronmum. ,2185.38.57.$54 34 O 3421. 300 64 7, O. 19e $5 T4 I x e pb z.dq n g Swum.A. B, Dpr.Eppr.E.r. Gí. 9 31.19, 6127.15.04 6.39.2. 431. 37. 1174 Hp. 6, If. Lp. Mp. Ts *v1l1dat b fn d gs fecunda. 16.13.4426.10.17,3 5. 7,2. 1.2345 1413 2222412..00 uha pr g i zS$wm. A, B, Dpp.Eprp. Fr, Gf, 35« O« Z4« 24.33« 34. OC. 2. 367. 73. 96. Hr, 6. If... Lr. Mpe 3 Come um ln ism RR porci . : dre. dk ox i oz onrod.at.s py bolo ÉEVLUMI, $626:33« 24 0.38 34 51 2418.29.15, 3415404 4. vhqej m g u Seg. A, B, Drp.Errr. Fp.2. Gf. 21,30. 18« 34 6112. 9427. 370. 128. 114. Hp, g.. If, Lrp. Mp. ih 7»igeftm. Of na b s dmzcyqv i b-c£-t gaartam. 47:44«1 3014423744124 24 6114421,36:16.1,389. | sp ue j h x Ses. A, B. DrrErrp.Fp.4.Gf, O. 12 I2: 18. 27. 2« 1. 415. 305« 206. Hr,6, If, Lpr. Mp. Trgem. E jdrsfhzxamyvuqgpl || QUIBIUH. 18.67.4348 42.0. 51,2:20.0,17 44 $4617, 1,38,- i [ui b g t on 1 Summ. A. B, Drp. Eprr, Fp. 4. Gi " 39« IO, 32. 6, 1. $84 33. $29. 73. 46. Hr. 6. If, Lrp. Mp. - NEP T MEE ARTIFICIULM SIGILLORUM. | $6. lm non ignoremus, nonnullos ita animo compa- ratos esfe ut in omnem intenti fint occafionem, . | | E Carur VIL | € 5 . quz fraudibus ac dolis minimam quamq; rimam aperit ; ea- .» propter à nobis fummá , quam rei gravitas poftulabat, diligens tià profpectum eft, ne ab ullo impoftore,unius alteriusve Si- gilli qualemqualem notitiam à nobis fraude confecuto , ulli - Artis Adepto fucus fieri posfit, quafi isé Federatorum numero cenferetur ; vel eorum ablegati munus obiret: Idcirco fingula é Quadragenis Sigilla noftra , eà fübtilitate à nobis concinna- ta funt, ut etiam(i ad quodlibet eorum una Clavis tradatur, adhuc nobis fuperfit Clavis ad Clavim; & hac revelatà , adhuc aliam atq; aliam cum prioribus connexam , nobis retineamus, quà certiorem reddere posfimusquemlibet A. Adeptum; Epi- ftolas ad eum nomine Federatorum datas, vel etiam Ablega-- tum quendam probum & fidelem , ab iisdem misfüm , non ab alio quopiam Veteratore, fed à nobis reapfe profecta esfe.. Illad veró monemus, unumquodque Sigillum peculiaribus; & ab invicem longé diverfis Clavibus, & earum artificiis in- ftructum esfe, üt tametfi omnium notitiam coníequaris , pra- terquam unius, iftud nihilominus adhuc integrum perftitu- - rum fit; nec totius etiam Mundi conatibus & ftudiis inveftigari valeat. ;7. Quz ne quis à nobis territandi ftudio, yel nimis ar- roganter dicta putet, nequaquam verebimur hoc loco artifi- | ciüm omne; quo in horum Sigillorum ewe, five. fabricà ufi famus, apertisfimé toti mundo proponere: tantum enim ! abeft, ut hzc fcientia fraudibus ullius impoftoris patrocinari posfit , ut potitis ad eam, tanquam lapidem Lydium , depre- hendendus fit is, qui fucatam Sigillorum Analyfin cuipiam obtrudere attentaret : nifi enim hujusmodi folutio fit omni- no plana, & citra ullas violentas detoríiones, naturali quo- dam filo, fecundüm expresfos cujusq; Sigilli Characteres , & Tesferas decurrat, manifefto erit indicio, interpretationi -iftiusmodi fraudem fuübesfes. ^ Verüm ut in explicando hoc "E- nego- * AE T DS 36 |o ErisTork BUuCCIRATORIA, negotio Verborum compendia faciamus ,tota Sigillorum Sy n- ^ taxis & Oecenomia, unico Exemplo commodis(imé exponi | posfe videtur; in quoSigillum cum fuis Characteribus Synthe- . ticis, & Analyucis, fequens efto. | SIGILLUM, five Alphábetum SIG. M c'ubqgasxihely dztvp' f nmTr855 3 $420,154,3421.0,4434 3042.25. $41II, 3245142 AER, 9g. jo Summa omnium es 22g. CLAVES, x Leere SIGILLI. (Ae. B. 78. E Ep Fr.3. Gf. Hp.s. Ir. K..k scu br Mp. ^s8. Pars prior hujus, & cujusvis alteriusSigilli continet Alphabeti charadteres 24. cum affixis uniculq; numeris, qui exprimunt quoties unusquisq; character occultus ( quorum hi aperti vicem gerunt ) contineatur in SENTENTIA quadam, Authoris Hermetici clasfici: Sententiam tamen hujusmodi, hoc in Exemplo non deprompíimus aliunde, quemadmodum f in aliis omnibus Sigillis factum eft, fed nos ipfi Tabulam Her-: f metis in compendium redactam in fpecimen asfumpíimus. fj 59. . Pars altera Sigilli continet Tesferas five notas numero xiii: hic quidem integré, & ordine fuo expresfas; quarum i tamen hz tres C. K. Q. in aliis Sigillis funt omisfz, brevita- | tis ftudio, fed ez fuisin locis ubiq; debent fübintelligi, Ha- | rumNotarum binz A. B. totidem Claves apertas; terne C. K, B Q.. coecas indicant: relique octonz dirigunt Operationem in | Synthefi fadam, & in Analyfi fervandam , ut cà. inquifitione: | duo inveniantur. Primum totius 2 quilibet character. | ( five literá ) huic potius, quàm alteri numero certà lege affi- 1 xus. Deinde inventorum priori ratione characterum ordo, | fuis pariter legibus definitus. | Sed loquatur Exemplum, in | ques Spntentia Sigillata fit hac. | 6o. VE- gum VII. 37 6o. VERUM; » quin E o proculomni dubio efl verisfrmnm. gm esz | aperi us, naturam babet inferioris, ( afcendens defcendeutis. Sole pemrante fit Azra illo gravida s cui obfletrix Aqua » nttrix esi Terra. Dis unüla untantur unica. diffofitione. | Sol efl ejus cornfogii Parer , dy alba Luna Mater ; quibus accedit , ut peramympbuslenis. Crasfum f^c fubiile Q hoc [pisfum reddito, fic babebís gloriam bsjas Mandi. ^ iE ALPHABETUM SEN, ]udicans quoties unaquad, Litera in bac fententia vepeviatur, Bbecdefghijimnopqr'st'uvxyz, 28. eeu EAR 3 5444941142041 $4842 T. 3317.30. 3441.0, Summa omuium 325. Numerus itag; fi ingulis literis fubferiptus, indicat, quoties —- earum unaquzq; in tota Sententia reperiatur. Atq; hi ipfi .quoq; numeri habentur in precedente Alphabeto SIG. fed aliis jam literis maritati ; iis videlicet; quz in iftlarum SEN. | vicem funt certà ratione fubftitutz, & infuper alium ordinem nadz, idq; mediantibus tribus primis Clavibus A. B. C. & "fex Operationibus, D. E. F. G. H. I hunc in modum., 61. Clavis A. eft plerumq; Diftichum quoddam e variis "Poé&tis, iis tamen clasficis, defümptum, quale hoc loco efe 'alud ex Ovid. lib. 1. de remed. am. Terza falutiferas herbas» eademaue uocentes |o Natrit » Q? urticae proxima [aepe rofa eit. | lius Carminis notam fpecificam & diftinctivam prafert nu- merus Tesferz A. 69. qui habetur, íi utriusq; metrilitere ter- minales T. S. N. T. revocentur Ld numeros Ordinatos, in fequentis Alphabeti Árithmetici capite defcriptos; nam. juxta illos predictarum quatuor literarum hi numeri , 19. 18. B. 1g. | cnp illam Due Summam 69. , * z ee PCS L4 EB c oc, /—— ALPHA-- 38 |... EPISTOLA BUCCINATORIA, - B ALPHABETUM ARI. Exhibens Qrdinatam ($ Ever[Am numerorum feriem. E 12.3... 5$. 7. 9. IL. 1j. 1554 I7&. 19. £l. 22244 abcdefghijlmnopqrstuvxyz 24» 22, 20, 18. IÓ. 144 12. IO, 8. 106. B 9b . 6x. Clavis altera B.78. prafignat dictiones quasdam é prz- misífo Difticho indifcriminatim pro lubitu asfumptas, quales heic placuit deligere fequentes: TERRA NurRIT HrRBAs: ha- rum enim litere terminales TA. NT. HS. przdicta ratione fupputatz faciunt, illum numerum 78. Inaliis tamen Sigillis | noftris Claves hz A. & B. diverfis ab hac, & interdum ab in- vicem fut uddeonbus ; funt colledz, de quarum varietate inferis aliqua dicemus, 65. Tertia Clavis C. femper eft coca, & muta, nobisq; folis videt, & in aurem loquitur: hoc autem loco funt litere |. lu Confonantes i inter fe diveríz ; ordine illo fümpte, quo in as- |: fumptis dictionibus, Terra nutrit berbas, occurrunt; videlicet |- ifte, TRNHBS. Hz difponuntur columnatim cum fuis numeris Ordinatà ferie progredien- Laterculus DD. tibus ab unitate , ex Alphabeto ARL T r9|u a bi6 depromptis, prout in adjecto La- R2 2i s p ql4 terculo DD. videre e(t, ab ejusdem N—1; |: c o]38 : finiftro latere: numeri enim 6. 4. H— $Im i xz 3. 2. I. 5. ad dextrum laterculi latus B 3lB-n B affxi alium funt in ufum , de quo Rl "I l — pauló poft. mRISLGEPER NODIS 64. Tesíera D. pr.innuit Delectum literarum, qui auxilio Clavis C. inftituendus eft in illo Difticho, non jam quomo- docunq;, fed fecundüm tesferam p. r. hoc eft, in primo Vere fu. pror fura , in altero retrorfzm : decurrendo tamen ad nume- r05; in finiftraLaterculi DD. columna pofitos; inqua primus nume- Carum VIL | | 39 A A———————————À——— ^ numerus eft 9. (nam decades hoc in negotio omittimus, nifi - forté monadum loco fubftituendz fint )ac proinde fupputan- . do literas primi veríüs, novenarius incidet in literam U. fimi- — liter fecundus numerus 7. cadet in literam S. tertius in R. & - fic ulterius, prout in Laterculo DD. cernere eft. . 6s. Tesfera E. p.t. denunciat , Explicandos esfe Electos characteres fupra Alphabetum SEN. vel aliquodaliud ejus vi- cem gerens, quale eft iftud fequens, quod vocetur TEN. cui intelligantur esfe fubícripti udem illi numeri in SEN. pofiti , quos interim hic omittimus. ALPHABETUM TEN. j In vicem pracedentis SEN. fubfHitutum. IELIntfxbizmarycuovqdp Eb c-defghijimnopqrst Extenfio hec inftituitur ad mentem Tesferz E. p. t. hoc eft, motu prorfzm tendente, & infuper rmanfiliendo unam liétian * hujus Alphabeti TEN. dune Igitur ex Laterculo DD. tribus literarum columnis; anteacto delectu inftructo, depro- | mantur trabes, five linee characterum, fervato inter illas Or- dine illo , qui inter finiftros, vel quod in idem recidit, dex- " 1ros laterculi numeros -habetur: ac tum predicte literarum - trabes, aut verfus, fupra bafim inferioris Alphabeti TEN. di- ftribuantur ad regulas E. p. t. quà ratione literz ille nanci- " fcentur certas fedes, vacantibus tantüm octonis,qua etiam | «omplebuntur hoc modo. | 66. "Tesfera F. r. 3. indicat Fragmenta literarum à primo - illo dele&u in Difticho relicta ; videlicet literas tres, qua cur- -. fu per Diftichum retrogrado, fefe offerunt, & funt he: D. H, —. K. quas, Tesfera G. f. monet Biceendas, five adjiciendas 3 esfe precedentibus illis, é Laterculo DD. captis, & 1n Alpha- . beto TEN füperné dispofitis ; idq; motu f. hoc eft, /zperiss adhi- htg js üuvxya fee i 2 SUO NS - - » ue. 7 ARAM "wp wor 4o EPISTOLA BUCCINATORIA, adhibito, in E. p. t. Quia veróDiftichon illud Ovidianum - caret ite literis Alphabeti, aliunde fubrogandis, idcirco 67. "Tesfera H. p. 5. imperat, ut Hypolimmata, five de- | fe&us quinq; literarum fuppleantur ex Alphabeto ufitato, per — | illud difcurrendo p. prorfum: atq; ità deficientes heicliterz — invenientur fequentes: G. J. V. Y. Z. quas tandem Tesfera L r. przcipit Inferendas esfe, implendo inania loca feriei | TEN. motu tamen r. rerrogrado, à poftrema videlicet Alpha- | beti TEN. litera inchoato. His autem peractis obtinebitur . in Alphabeto TEN. vel quod idem eft, in SEN. nova feries — fuperioris Alphabeti noviter ordinati , quod vocabimus DiuR- | NUM, utpote fubítitutum pro inferiore, quod quia in omni- - bus sigillis à diurno occultatur, & latet, appellabimus No- CTuRNUM. Porró Diurnum illud eftadhuc nonnifi Privatum; ut autem efficiatur PuBL1CuM, & Sigillare pergendum crit a ulterius. j 68. Supereft ergó altera Inquifitio ORDINIS, quo Alphabe- | tum illud Diurnum in novam aciem ordinari debet, & eà for- matà, in publicum prodire;. Itaq;Clavis K. licet muta fit && elingvis, nobis tamen infufurrat Laterculus LL. hasé Difticho voces, »Rofa esf. Cla- jc q ga p / vis autem Q. muta cüm fit, nuti- | bus imperat , ut hz dua dictiones collocentur in altero Laterculo | AÀ—24|x i h —1an LL. & taxentur numeris Everfam E—zoln f p —Il feriem conftituentibus, fub AI- ST. Ug T phabeto ARI defcriptis: Que T | ocxs 7 , emnia poftquam praftita fuerint, ——— —ÁÁ infonat. 69. Tesfera L. r. novamLectionem, five dilecpill infti- tui oportere, progresfione rerrograda fupra feriemillamDiur-- nam Alphabeti TEN. Ngernis (EpL ,€à tamen ad numeros finiftros P: eus VII. ;| 4x finifiros Laterculi LL. decurrente;. Itaq; juxta prafatos nu- meros 8. 1. 7. 4. &c. legentur é predicta ferie Diurna cha- racteres ifti ; q. v. m. x. &c. continuandohunc delectum, usq; dum totus feré laterculus abfolvatur ; poftremas enim literas, - hic ternas'S. D. B. ut jacent, in laterculum conjecit in . aliis etiam Sigillis. : 70. Tandem poftrema Tesfera M. r. p. Manifeftam, & Publicam format aciem Sigillarem , eamd; é cuneoLaterculi inftru&am: ex hoc enim depromuntur ordines lineares five - trabales, non quidem (ut in priore Laterculo DD.) attenden- . do ad numeros finiftros, fed ad ordinem ;, quem in Alphabeto vulgari tenent Literz columnam primam conitituentes; vide- . licet, q. v. m. x. n. j. y. quem ordinem fequuntur numeri à dextris expresfi. jubente itaq; Tesferà M. r. p. decerpte - éLaterculo LL. literarum trabes ordinentur rerrorfz5 tum pror- fum alternis eas collocando. — Sic trabs jJ. o. r. que prima de- bet excerpi,nec non fecunda m. c. u. b. extremas hujus Pu- blica aciei alas occupabunt , reliqua locum fibi deftinatum ca- pient, prout in Alphabeto SiciLL: viderelicet. | Ceterum nu- meri illi, qui literis Alphabeti SEN. fubícripti funt, &in AI- . phab. TEN. intelligendos esfe monuimus, in hac ultima col- -. locatione, pro fe quisq fuas literas Diurnasfequuntur, Quz hucusq; claritatis causà particulatim diftrahere coacti fumus , - collecta fimul ponet ante oculos fequens - ALPHABETORUM GENERALE SYSTEMA. weLníf xbizmaryc uovq.d p j;sshtg ED d efghigjlmhn.opq.r. stouvxyz 28.8.1 341243043444 543 344404 TT, 20,1 5,844492 1,3242 74,30, 3424140e RE (€———————————— 9——— — Jo ———— € e on CImEMmLAEX meubqgasxihely dztvpf nroj geom 563«* i itid imr Ctt 143 24541 «44274124 3.9.8. 30. * 71, Atqi - Append Ana. IX, Ephem. Ao EPISTOLÁ BUCCINATORIA; c 7i, Atq; hec de Sigilli hujus Idealis Analyfi, à qua non b multüm abeunt reliqua, pauló uberiüs difputata funtideó, | ut & nobis pofthac liceat eas folutiones paucis abfolvere, & Adeptis probé conítet, quidnam, quove modo, ab eorum Refolutore praftari debeat. Verüm deSigillis noftris fcienda funtinfuper fequentia.. r. Sententias omnesSigillorum de- fumptasesfe à fex Voluminibus Theatri Chemici, editis Argen- torati Anno 1659. & duobus feqq: z. Earum Sententiarum quamlibet (quod bene notandum elt) fenfum abfolutum, continuum, & perfectum compledi, tametíi plerumq; é me- - — dio libri, vel capitis alicujus deprompta (int. 3. Difticha omnia müutuati fumus à viginti diverfisPoétis veteribus, & clasficis , quos tamen inter, eft unus aliquantó recentior. 71. Neciftud nobis filentio praetereundum videtur; prater vuleare illud Alphabetam A RI. fuperiüs num. ór. allatum, cum gemina numerorum ferie , habere nos adhuc alia quina Alphabeta Arithmetica; que tamen ab illo priore, naturali quadam exigentià profluxere. Eorum primum ab allato di£- fert adjectione literz K. continetd; geminam Cabaliftice , ut vocant, fupputationis rationem ; vulgarem videlicet, & aliam huic fimilem, auctiorem tamen duabus literis J. U. fuo loco - infertis; Reliqua quatuor Alphabeta, ne quid etiam in eo - defideretur , vel quidpiam fraudis à quoquam committi pos- fit, in confpectum ponimus. | A'ciouytBicdefhjlmnpqrst'vxzWj AccimnorstuvxziBdfghjlpqgfy. Bcdghj'ptvz:Eaoui y :tFl tn nt 5 EMI Acfhilmntvxxyz:iCoqs:Bd& pru 7 Horum quatuor Alphabetorum duo priora fünt bi- | membria: unum coalefcit é clasfe vocalium, & confonarum:. alterum componitur é literis; que prout nunc fcribendi mos | 375 3s boob (penes VIL. 43 MEN Edu Quee equidad . Obtinet, figurà curta funt, & que prolixiores; utrisq; fuo or- dine pofitis. E teimenibribus Alphabetis primum conftitui- tur; é vocalibus feorfim, novum tamen ordinem nactis:é con- fonantibus illis, que pronunciatz,; vocalem E. vel aliam prz- mittunt, utfant, f. l. m. n. &c: & quz fubnectunt, ut b. c. d. g. &c. Poftremum confurgit é triplici figura characte- irum quiLatinis olim, & nobis in ufa: horum. enim quidam - efformantur lineis rectis, aliqui curvis, alii utrisq;. i 74. Quia veró nihil zqué fraudibus eft obnoxium, quàm ut Alphabetum fucate cuidam folutioni adaptatum fingatur, adícriptis ad illud numeris pro rei exigentia; idcirco palàm . edicimus, & ut altà mente repoftum id habeatur, monemus, nos in omnibus Alphabetis Arithmeticis, qua ex quatuor ul-- timó pofitis formavimus plurima, videlicet numero Quadrin- genta viginti, Membrorum quidem integrorum ordinem permutàásfe , fervàsfe tamen accuratisfimé (quod bene note- tur) in ipfis Membris ordinemLiterarum fuperius expresfum; 1 | | ————— niü quód interdum hic ordo literarum fuerit Inverfus, ca- piendo nempeultimam Membriliteram pro prima; &fic con- fequenter pergendo. Quod autem attinet Numeros Alpha- betis ad(criptos, ii pariter ordinaté fefe prorfum , vel rurfum confequuntur,tam in toto Alphabeto, quàm in ejus Mem- bris fingulis... Que duo monuisfe; & monitis animum adver- tisfe , ingens eft operz pretium. 75. Attentüà igitur hacMembrorum Permutatione; didiiis Inverfioni conjuncta, nec non Numerorum ferie prorsà, vel vorsà adfcriptione , tum éduobus illis bimembribus Alphabe- tis, oriuntur, diverfzab invicem fupputationis, Alphabeta 32. E Es: veró trimembribus fiunt 384. quibus additis primis illis 4. conficitur Alphabetorum Arith. Summa 420: qua ta- men, fi res ità poftularet; ad numerum feré duplo majorem potuisfet extendi: nam & ex predictis 420. fupputationum *F 2 modis, T TEMERE P Ra NO EAT TEEOE EP s S EN CR PE NIA, de dice. pXOTTNEUS * 44 : Eesinim BUbRuh exi, j modis, non poterant in- 40. Sigillis , & quinis eorum Glas | bus; plures quàm 200. adhiberi; quamvis nec tot venerint in p ufum... P. . 76. Jam veró in unoquoq; Diisehos fi rem bené Adis. | deris , habentur Res, (ive Termini ice. 28. qui juxta Com- binationum leges, dep: Binarios ,re & pofitione diverfos,7565 — "Ternarios 196565 Quaternarios 9234005 Quinarios 18 273 oo. (non pergimus enim ulterius) quorum omnium. Summa €ft, 19 215 42. H&c duda in predictas Supputationes 420. dat Summam, 8 033 513 040. qua iterum multiplicata in Com- - binationes 25. quibus interdum ufi fuimus, ortas ex Termi- nis, Carm: 1. 2. L2. 21. init: fin: if: fi: &c. PHocreu br Summam 200 837 826 ooo. Sed hec adhuc multiplicanda esfet per omnes totius Theatri Chemici fententias : tum per omnia 20. (immó omnium )Poétarum Dií(ticha: ac tandem per 4o. Sigilla, & quinas eorum Claves: Quz omnia abundé fidem faciunt, non modó unius Mundi homines, & ztates omnes; fed nec iile: nosMundos; fortuitz, imó nec arte facta , Ae Ha inquis fitioni fuffecturos. SIGILL A. | | Trigefem. X iubgqlrce jmzhtd fexta. 11,15,454 8.2. 9,154 44 34 14 18, 84 1, 27, 35,20, posnoviy a É£ssum.A, B, Dpp, Ept, Fo, Go, 40» 244 4« 0. 7* 15. 32« 3« 345. 60, 68, Hr, 7, If, Lrp, Mp, [—Ó— — dad m Gee me nd nun pumiuediitirs usa eremo me) vesperis te Truefm.F s v x q pcdolzuhmneta feptimum. j. I9,11,24,254 1440, 304 4« 39 ZO, 4, 44 17,0, O.Qe b.i.r.y jd g jJ Sem. A, B, Dpp, Ert,Ep,2, Gp, | 6, 0, 11. di$o 9« e 39 3d $33. 532, Hr, 6, Ir, Lp, Mp, | Triges | fox VIE UC Mies Als Trigefn. B ry ísgrduchghns j " tgu oddauum. 25$4,474.0€ 324 54 Oe 8« 45 $4 jte R/eld, T3 00.7, 140 | x lp iz a e sSemw. A, B, Dpp, Ept, F, 1, Gr. I7. 19. 9. 20. 7, 1, 315 333« 48. 65, Hp, Be lr,. Lrp; Mpe meme m ————K —— e ————À r——————Á—M—— I M Á MÀ QYÓ À—À e I quá) EU Hap tlcurs o qn em nOAUAM. 17,2, Lj 154 $1. 18,0, $484 39.144 30,26, 4431, 2 Soljloy d g vidi bowwmiAVOB, Dpr, Eppr, Fo, Go, Di 54 10,0,3..49. 52:40. 4834 985/59. Hpe 7, If, Lpr, Mr, —————— ————— — —— Comeemiece, cicer MEC M URL E: Wigs e mc vueccceeenon, sc- d s ee) Juadía- Cd v hm y b gresz p jlt gef. BUR $0.8. 28459. 6, 424.5. 6541, 19, 5856349447, n oidaxqf use. A, E. DrrppEprp.Fp, 2, Gf, /35,21,71,29,7, € 1147. 673. 115. 86, Hp, 5, If, Lp, Mbi, C onvaewpoY ur acr WO Doe anc UN CE RIcE TERES EINER mdecncum ned CA?PuT VIII CLAUSULAÁ BUCCIN ATORLA, 77. pue amor in elucidanda Sigillorum ftractura | nos prater opinionemprolixiores reddidit: Nunc ad AnpE?TOS ARTIS Hermeticz (fi extent uspiam ; extra litopiam ) noftra fefe convertit; & dictura Vale, illis reverenter asfür- gitEpiftola., Acprimüm quidemne miremini Viu SAPiEN- TISSIMI, dubitare nos, an ullibi terrarum Europazarum repe- riamini; quorum tamen patrata toties in metallorum meta- |» morphofi miracula, plurimi , & aliqui quidem oculati teftes. | depradicant : Hanc nos, abfit! ut Ovidianz illi accenfeamus; immó veró credimus, Arti Chemice non folàüm poslibile; | aut factibile, fed ácfbtum fzpius esfe, ut Esfentiam Auri con- centratam , (quod ipfum magnum fané arcanum, & aeftima- | | bile eft) metallo viliori veluti poftliminioreftituat. — Atg; ta- — les extitisíe plerasg; illas transmutationes opinabimaur inte- | "Eb. a LEO rotis "—— RA A6 ENNN EPISTOLA Esse rim, usq; dum gravibus argumentis, & experientiá xoberatii, l ab ea fententia dimoveamur. Id nobis nemo prudens, & . | ingeniofus vitio dederit: Scimus enimcommisfasin hoc trans- — | mutationum genere fexcentas fraudes, nec pauciores adhuc | adornari posfe perípicimus. 78. Enimveró agite boni Viri!prodigiorum illorum teftes oculati ; Adefte &aures arrigite! Artifexille, qui taliain con- | Ípectu veltro patrabat, habebat, aitis, tantum in pyxide pul- | veris transmutatorii, quantum (cpulit uon veftra (a) ad vi- ginti tonnas Auri; vel ut alter de alio inquit, (b) ad ducen- ta millia librarum auri commutanda fat foret:Fateamini ob- | "fecro (id enim fcire noftra multüm intereft) exploraftisne non obiter manibus veftris, An totusille pulvis, vel integra lapidis oftentati masía ejusdem fuerit virtutis & nature, cum particula illa transmutante, ex eorum fuperficie defumpta? | Altum eft, video, ea de re filentium: Quare paceveftrá, Arti- | fices, & artificii Spectatores, liceat nobis hunc pulverem in. | pyxide fusq; deq; miícere; liceat ponderofum illud lapidis fragmen in mortario contundere, vel certé utrumlibet i igne colliquare, & ex hac fluente pafta pro lubitu noftro particu- | lam, jusífu veftro definitam, patrande transmutationi decer- | pere: id. veró nifi noftris manibus permiferitis , has vobis ut demus , ut herbam porrigamus , obtinebitis minimé, 79. Quanto flrepitu; & quàm palmaribus promisíis, ad initium feculi currentis ; impleverit Europam noftram Fama Confratrum Rofez Crucis , nemo feré eft, qui ignoret; at nunc. | nemo eft qui fciat hominem, cui vel nudum-eorum nomen | fit in ore vel calamo: adeone properé Fama polos implens; | vires amifit eundo ? Si ergó cuivis Erudito dubitare licet de prima illa eorum exiftentia, cur non & nobis de eorundem | E miras | (a) foh. Frid, Helvetins in Vitulo aureo , page 8. dus (b) Helmoui. de Arbore Vit& ; gag. 630» m CaruT VIL: : 4 miráculis in Arte Hermetica patratis? Cur non & de fimili- bus Thaumaturgis , quibus non inferiora folent attribuere , le- viter creduli mortales. Nemo nobis hic Philofophum agat; & de Artis posfibilitate contra nos difputet: hanc etenim lar- gimur ultro ; & ipfimet de eadem fpeciosé disferere novimus; fed ut ex illo »ez:al posfibili aut factibili, fa&um reae affir- memus ; & tueamur , hoc opus, hic labor eft, quem mens &lingva nullo non tempore , manus forté vix ullo peregerit. Non uno certé loco, vel tempore nobis contigit interesfe nar- Tationibus, eo rerum ac verborum pondere factis ut indubi- tata fidei oraculis zquiparande viderentur ; extitisfe viros in- genio & arte fingulares ; qui hac fuà dexteritate & induftrià, fibi volatum per aéra conciliaverint; in eamd; rem citaban- tur loca, perfona volucres; fpectatrices: at quis obfecro nunc . eft, qui vel in unicum hujufcemodi Dzdalum volitantem , intendat digitos, & nobis accinat; Hic Esr! Unde non im- meritó , his; & compluribus aliis itarintito ad hanc harefin Philofophicam adducimur ; ut fit noftra FIDES; credito , quan- do VIDES. $0. Sed audire nobis videmur nonneminem , itá nos in- -terpellantem. | Negatis igitur Ó foedé errantes Federati! dari ufpiam ARTIS ADEPTOS; Artis, inquam, tam prodigiofz, | qualis pas(irn jactatur? Abfit à nobis hic fadus error! abfit hac fatuitas , ut negemus asfeveraté , de quo cohibemus as- | fenfum , quin etiam é forma judicii veteris pronunciamus : NoN LiQuET. AMPLIus. At creditisne fore , ut hxc dubita- | tio veftra magnopere commoveat Adeptos , & inducat , ad . | eam animis veftris operosé, & incunctanter eximendam ? Di | prohibete nefas! ne de illis tam abjecté, tam tumidé de nobis | unquam fentiamus. Quid ipforum humanitas erga Cultores ARTIS & SAPIENTLE,nec eos inhumanos, nec hibedes. vel | opum cupidine obcoccatos ; fvadeat ; quid ipfius Artis honor, E3 | ut ] RIS 3o s VORAUS OPUS EET. TRE AT ErrsTOLÁ BüUCCINATORIA, ut fartus tectus; confervetur , exigat ; eorundem perfpica- ciam non praeterit. Nos illud unum ftudiosé agimus , ut fi qua Veritas Arti Hermetice, de hac quoquo modo; in prz- cedentibus indicato , plenius edocti , conticefcamus omnino; nulli; demus anfam (quod non pauci, fuis tot Opufculis imprudenter actitant,) ad faciendam temporis , opum, fa- mzq; jacturam, in ejus Artis inquifitione , quz acumen inge- nii humano propé majus, vel certé fidelem inftructionem re- quirit. Si veró falíi ream , Experimenta noftri Federis, per- egerint Alchymiam , Nobis fi fuerint lingve centum , orad; centum, illas cum totidem calamis, ftringemus ad ejus im- pofturas Orbi propalandas, erroresd; proterendos. Qua ta- menin re , fi nos ipfi potiüs erraverimus, id faltem commodi adferet Europe noftre, licet nobis inaufpicata, publicatio eorum , quae de Arte &Scientia Hermetica fcire nos non. du- bitamus ; ut non uniHelizArtiftz, non jam arte, quod mi- rére, fed inertià noftrà , viam ad artem fimus aperturi. $t. Demus jam, vel certé fingamus ,Phoenices hos; ( Ade- ptos Artis intellige) non inArabia folüm vel/Egypto, fed & in Europa noftra nidificare , ac tam precibus, quàm objurga- tionibus noftris nequicquam commoveri ; nilild; penfi habere; quidquid nos de Alchymia ftatuamus: immó liceat nobis in- | obíervatis, illos hunc in modum confabulantes aufcultare,. | Quidquid agantFederati, noftra nihil intereft: fuas illi res | fibi habeant, fentiant, loquantur, fcribant, moliantur, ut collubitum fuerit,nos omnia füusq; deq; habemus. Velenim; | quam cupidé quaerunt , Artem, adícitis in fua federa fexcen- | tis, fi lubet, aliis, invenient; ac tum non turbabunt am- | pliüs: Vel fpe fuà fruftrati, putatam Alchemiz fal(itatem , in amplislimum totius Europe theatrum producent, habebunt; | ludibrio ; Tum veró fi ab ea hominum animos efficacibus ar- |^ gumentis averterint, nihil admodum res Hermetica inde | detri- | "Vr Nur 1. VIE NS | pad VIII. 49 à ————————— MMMÓ 4 : - detrimenti capiet ; nam fi arcana fic in vulgus efferantur , ut iis arcani nihil inesfe perfvadeas hoc ipfo magis vulgo negleda ; ab eod; tuta reddideris: Si veró nihil praftiterint Federati; -quod magnopere vulnus infligat Alchemiz; falva res eft, & | tempeftas hec plis minarum; &i inanis fulgetrz, quàm fulmi- - num, vel grandinis effundet. $81. Quid ad hzc nosFederati? Ne gry quidem hac in pa- gina: Quantum enim, quove modo, rem noftram acturi - fimus, quibusnamMufculis, Miedb. &Vineis, muros, & aggeres Hermeticos oppugnaturi, ne ipfe quidem Jupiter, ut in aurem Junoni dicat, à nobis Epiftolam finiturientibus im- .petraverit: cüm prafertim meliora omnia fperemus,. & ex- fpectemus ab ApEPTIS ARTI, quorum fublimis humanitas; opinamur , ignofcet, ficubi preter intentionem noftram, offi- cii noftri limites egresíi videbimur. Ceterüm uterq; no- ftrum fimul, & feoríim , Veí(ter eft, & erit Amicus ad con- chas plenas, non jam hordroBiechus! prout nonnullis mos, & amor eft, fed illo rore Mercuriali, vel füccoLunariz , aut. Solariz, quo llxio fraterna & Philofophica inter nos forme- tur; & nobis non exclu(is, excludatur. "Vobis interim , HER- 'METICI, Sorur Ac PHILOSOPHI, qnos omneis, & fingulos , in- - clinati veneramur , ut Soris ferenitas, Luxeo. fudum peren«- niter affulgeat, tum etiam Felicitas omnis, Vita, & (quz ba- | fis omnium, & caput eft, ) Sanitas ut duret Neftoreis ; ac Ma- thüfaleis annis, deiratdapprécarmur. VALETE, & ViVITE non "immemores noftri, qui interea ; nec non poftea vivemus; VESTRIS à nutibus pendentes / (00 palamus Cofmopoli or da - Kalendis Anmi cl Dc LXXIXe HERMETICI - sEtatis noflra LI, C9 XLV.— FEDERATI. ; | *G | Appeud. Anu. YX, Ephem. S1 4| BOW MERITI ERU I II SERIA AC COSI PUR IET ORE Ms (s JE UP DPCTDRIHIAQUS VE LO Uo" ROS P a 2" VOTIS X a VYA um, FEUNETES MON SERE S SURE Nest Q LIMES AER ROUES IRR oM 3 y à. * " P e S. . ! hTE vacet bac pagina, pauca bac verba, tanquam Nzodos , fegillorum lemnifcis cryptographbicé ligatos — appendunus ; quibus tamen necdendis nullum Alphabetum lr f adhibitum , quod non in precedentibus fegillis inte- iM "24 gre reperiatur. — Quisquis igitur. fegilla uolet interpres £ari , snulto enagis ifforum kégunvian adferre poterit , ac debebit. iy rhqo der[cdc avgr mberbe iim pj. | poy xxdr sxo.juxs eztn sgr. |mrd lddp epa. amf vodj RNC ten yslu hcy. Fais ovof sgi ocn Rgir gqa.|ohp Ojqg Sxa. igo gxel- zés; rpa heef itu. |sph juqf rmh.|pdt zphp xin; izd xpbl sdj.|dxb lfbu nsx. |ncb adxq sxo. . IEÉghwOmde as gucwncymoeeeum FUrUee e pene in igpx ccnmp ivbr. qoaho sbnt rnaom. zeyt rrdqi dmju. £feea t€exuz cans. Eg | em : EILEEN MU EO FORERO EC ETE POLYGRAPHIA HERMETICA, * Sive » | - STEGANOGRAPHIA UNIVERSALIS. Omnibus Arcants Cbemuicti fécretà ,tutà , Jaciled defiribendis accominoda. C PORT aliquam gratiam , quocunq; tandem officio apud 7 ww univerfos Hermeticz Philofophie cultores ineamus; "^* hancin fe quidem tenuem opellam , fed operosé ta- men concinnatam Cryptographiam noflram iisdem ritu ac formà veteri D. D. CQ. Cum veró hzc nobis vifa fit esfe hujusmodi , ut omnibus propé Secretis Chemicis , fecretó de- Ícribendis ; infervire valeat, haud injurià, Univerfalis Poly- - graphiz Hermeticz nomen eidem imponendum cenfuimus. De cujus artificio, & multiplici ufu; paucis multa hoc loco - pramonenda funt, E tutus P OLTGKRKAPHIA. pru hec itaq; in Clasfes novem , quarum denotmi- nationem fumma paginarum capita praeferunt. Earum. - Clasíium tres prima, & ultima, rerum potiüs quàm nominum ordinem alphabeticum fequuntur; relique huic infiftunt. Singulz paginz binas erigunt celumnas, & harum fingulz tri- cenas füftentant voces , quibus totidem characteres , & ii qui- dem geminati , funt adfcripti ; eum videlicet in finem , ut iftos adhibere liceat ad occulté fignificandam rem vocis illius , cu- |.jus lateri affiguntur. Scriptionis exemplum ad finem hujus - Introductionis videre licet. | | *Gz | Prima Ld AE bd move eda EAS. i DRUPE T TA LS UE 2 Moss. GUxrd. t a s ciae rus LZ T TU. E NET Ht 4 * ROMS UL V TRNNNCTVAR HIPS CHDRE THE e SIENTE OS QUE OSA NA EIQUN UL 2 HERO NTRCIU T EITE » T * 3 Ad n 740 : M P C POLTGRAPHIA HERMETICA, JS EE Prima Clasfis Przliminaris ornamento potius, quàm ufi-. bus deftinata videri cuipiam posfit; fed & his opportuna acci- | det in quibusdam loci , temporis ; ac perfonarum circumítan- - tiis. Secunda utilis erit ad fignificandas tutó conditiones ejus hominis , quem probé perfpectum habere , multüm in- | tereft amicorum , quibus fcribimus. In ejus Columna 2. &3.. reperiuntur geming voces oppofiu fenfüs: unde fi harum prior veniat in ufum , nullo figno erit afficienda; fi pofterior, adhibenda erit praxis, de qua inferius ; ubi de vocum Oppo- fitione agetur. SRM Tertie Clasfis Columna 1. complectitur. univerfales quasdam vocum particulas , quarum frequens ufus erit in Clas(ibus 6. & 7. fed & interdum in 2; in iis videlicet vocibus, quz vel oppofità fignificatione adhibentur , vel compofitio- nem admittunt , vel gradus, ut vocant; Comparationis. In Quartam conjecimus eos terminos, qui naturà fuà apti funt, ut metaphoricà locutione de complurium rerum fpeciebus appofité dicantur , & nihilominus, dum res ità fert, in proprià quod; fignificatione capiantur. Quintam confti- tuunt, omnis generis materiz particulares, quas hac ration licebit, fi libuerit, tutó nominare. | Sexta coacervat voces Adjedtivas , quz tanquam forme quzdam de materiis , aut operationibus ad artem pertinenti- bus , przdicari poterunt adjectivé , adverbialiter , compara- tivé , füperlativé &c. quemadmodum pauló poft indicabimus. | Septima addiximus verba , ut plurimiüm , fimplicia, ut exhis, & 1. Columna tertie Clasfis: compofite quaeq; voces formentur: quanquam Ííimilem compofitionem admittant etiam voces precedentis fexte Clasfis; Due tandem poftre- mz , quibusnam conftent , earum infcriptio necnon ocula- ris infpectio pleniüs edoccbit. : ; usus . loco, fed iis tertium quendam character | quidem incipiendo à Columna aA :alteru -graphie hujus exemplar erit ad manum: "7 ,. 3 - a» d NOU s " e * er - modos occulté fcri. gabiles complectitur , ut ünire velle, rem (it áffirma- credibilem.. uir | bs In fingulis itad; Clasfibus , & earum Columnis, triceni characteres. ordine naturali funt difpofiti, & quidem ubi; bini tantüm ; quod ut confequeremur ; majufculis ac minu- Ículis characteribus ufi. fumus : alioqui triplicatos adhibere fuisfet necesfe in poftremis 46. Columnis. Íolz majufcule magis arriferint , has pingat u re; vel iis ipfis, qui fupra vulgus fapiunt, propemodum in- Si cui tamen big; minorum em prafieat ; unum I1 Veró, à priore di- verfum , initio füumpto à Columna A a. Quzcunq; notis hoc artificio difpofitis conícripta fue- rint; legi; & intelligi poterunt ab iis omnibus , queis Poly- ut veró duo, vel plures amici de chemicis arcanis inter (e fcripto fic agere va- leant, ne ab aliis intelligantur , id triplici: modo, quorum quisq; millies ac millies eft variabilis , obtinere poterunt. | PRIMUS eft. Characteres columnarum dextri, prout - nunc jacent, fuis locis maneant ; finiftri vero inter fe permu- tentur ad lubitum; five jam confufo quodam , noto tamen, ordine ; five pro dato quovis charactere capiendo anteceden-- tem vel confequentem, primum, fecundum, s. 4. &c. prout conventum fuerit, | SECUNDUS, Siniftri columnarum characteres invariati perfiftant , dextri permutentur ; live jam ratione pauló ante memoratà , quz tamen admodum tüta non eft, five meliüs . hunc in modum. In chartx plagula, quz fit zqualis columna- | di *G. j rum » veu 54 | Porsetitua. HERMETIOA, iM rum altitudini 8 defcribantur. ordine confufo trice chards d Ceres: hoc enim alphabetum mobile, & fingulis columnis ap. . plicabile , vicem geret Clavis bmmerals; tam in fcribendo, — quàm legendis iis, quecunq; ab amico, Clavis d posa pu feslore, fcripta fuerint. n TERTIUS éx utroq; participat: mutantur enim tamdex- tri, quàm finiflrri columnarum omnium characteres, five jam — eidem , hoc eft utrisqj communi ratione, five diloss; prout ^ unicuig; vifum fuerit. Et hec quidem de generali Polygra- — phiz ufu dicta fint. n. Jam veró ut artificium iftud cryptographicum ab uno« P quoq; facilé revocari posfit.ad ufum fcriptionis, ac lectionis, - obfervanda primüm erunt, ac etiam practicé condiícenda fe- —» quentia capita... / InHexio vocum.:. Nominum , ut Laborem , labore : AFm , AFre. Verborum, ut Aperies , aperiatur : qQes; qQatur. Comparatio. Adjedtivorum , ut Acetior » acetisfimus : DCior, DCftmus. Adverbiorum , ut Ar(l;s , arilisfiue : £Diüs , fDmé. Vel aliter. Adjectivorum, ut magis, maxime acutus: GADC, GBDC. Adverbiorum, "APL » maxime arde : GAÍDé, GBÉDé, . Compofitio. Subftantivorum , ut Adzaisfio » Promisfio: GGyLfio, GYyLfio. Adjectivorum , Admzsfus , Promisfus : GGyLfüs, GYyLfus.. Adverbiorum, Ab ftondite » recondite : GErQté , Grr Qté. Verborum , Alfcendet , recondet : GErQet ; GrrQet. Oppor BT NT dd i ran E STEGANOOKAPEIA UxivEAsALIS m. Oppofit itio. 2 In Adiediivis ; Pro Con?a25 , ponatur. GCEM, , zo; irte In Adverbiis , Cosffazrer , GCFMté 5 zon 1"2utete. In Verbis, pro La£erabzs , GCzLberis; gon otiaberis. Fel aliter. archie In Adjectivis, pro ror£;, — hC vel ££hC » on debilis. In Adverbiis, Fortzter , — hCter, 2; hCter , zez debiliter. In Verbis; loco Pre/ezgare; ZZ qA vel $;qA, voz abbreviare, Derivatio. | LE Subfeantivo fü Adjectivum ex Acetum , KAfus : acerofus. Adverbium , ex codem, K KAdeé : acide. | Verbum fimplex , € Mixrora , NQatur ; s;freotur, Teste Compofitum ut; GKNQatur : comm:fceatur. : N 2. Ex JÁdjeciruo forgsatur Subftantivum; ex Alacri; , DDatem : alacritatem. Adverbium ex eodem, DDter 5 alacriter. Verbum fimplex, ex Eezefcus . DHre : Pezefacere. : Compofitum; ex Altus, GQeSre : exaltare. 3. E Verbo producitur | e (Snbftantivum, ut ex Conjungere ; rUudio: conyunüro. | Adjectivum , ut rUctus : conjunülzs. - Adverbium, ut rlcté : cozyszde ; E Suites &c. j Obfervandum tandem eft 1. Quasdam voces in fequen- tibus esíe Synonymas , eandem rem fignificantes. z. Voces - emnpefit t4; inter fcribendum occurrentes ; nec repertas fuis in " clasfi- ) | | | i N ; | e. du i À " » v L Ul oM - T " P d Mac ^4 tir "pPTN] )6 .POLTONAPHIA: HixMTICA, Qe S Eq ucuitscatutond su. ; revocandas esíe ad. fuas partes Simplices ; & cum his peu compofitioném. : 2 Complura tamen verba com- pofita ; quorum ufus eft frequentior, integré funt expresa. 4. Compofitio mutat interdum quidpiam in verbis; ut ex 4o; fit adigo.redigo &c. 5. Praverbia quóq; fimilem mutationem fubeunt ; prout iftud 24 in accipio , affrico ; aggrego &c. Reftat ut adferamus Paradigma, five exemplum fcriptio- nis hujus Cryptographicz; cujus occafione monemus, ut ad vitandam fcriptionis ; fectionisq; moleftiam , que vocum in- quifitioni: necesfarió conjuncta eft, nonnifi pauca quedam ; & quz proprié fecretum requirunt; ee hoc artificio occul- tentur; id quod à nobis in adjecto Exemplo fervatum non eft; cui preterea fingularum vocum interpretationem inferimus. In AG. (pbilofopbia Hermerica) meritó cenfetur esfe GBIF. KN. (maximum arcanum) GKyY. (cognofcere) AS. (materiam) tam ALL. (receztiorzm ) quàm. AT. (veterum Pbilofophborum;) ac tum GUAHà (obrenta) ejus. fcientià , habere modum GCiBter (0n fallaciter) cum iis GYqundi, ( procedendi ) Wsqy ad earum GVtronem ( perfectionem. ) Totius zGonis (operationis ) fum- ma ; ac veluti ON. (quinta esfentia) eft 0D. &K. (folvere , coaga- lare) quorum prius eft multiplex GChn.. (705 facile) immó mNÍimum (occeltisfgoum:) propter oefimas: ( fubtilisfimas ) - GXzNones ('preparatienes ) quarum z]nem-HB; GC. GM2Oam.. | (ordinem bie non defzribam,) quia * Get HP. AL. CD. (veniet iffuc | Adeptus Artis , bomo «tatis devex&) ) hic fingula ElIer (abit (Hibera- | liter docebit ). vale. | Ex his appatet; Hermeticam m Seéisaogrduliikh eà dexteritate inítitui posfe, ut qui in eam incidat, exiftimet in | ea Mathematicum quidpiam pertractari : raiens illifigu- | ra quzdam linearis; & isdem chara ctenibus; inftructa ad. jungatur. L AxtIS -| DEEUDWEN Leent INIT * PT m 1 NN MR A A|Gloria ipfius. A B. Proximi bonum... A C Oratio D|Lectio. À ElSpeculatio, cozfideratzo. ; FiLabor. iG Philofophi... -AÀ H|— Hermetica antiquior, | : | d : Recentiore Vulgaris, , AL — Adeptus Artis. AM,— Adeprus. Scientia. «AN gant Ty - | dd ; impoflar. Idiota, ignarus. Q |Philargyrus, AVATHZI. R R!Mifíochemicus. iS Materia Hermetica, Hle. À T4 —Veterzm. 9. Ul -— Receztzorsm. | E V | — Remota ; nature. E '— Proxi724 ; artit, à y|Principia. A zi Mercurius /rsplex. Ar daplicatus. is . Aj Sulfur crzdsm. . A o maiurum. | A Sal volatilis. An exui. 2. Append. Aun. YX, Ephem. K Philofophus , phrlocbemicus. X P BV "E AxTIS HERMETICJE PRELIMINARIA. 5 — T ——————————M—— 2 us Ent omniperfediisfi PAUHTPA oo |Creatura, DEI mago s umbra, BA Principium, B BjMedium.. D CliFinis. [B D; Archeus, Natezra. SpA Md. Semen. * FiIgnis Philof. artzfictalis. B G,—Vzlgaris . naturalis. E H |Procesfus operis fcriptus. : B , Praxis j»sanzualis experientid. B J,Via veterum longior. D K|—Receztzoram brevior. B Ll—bwnida. IBM — ficca. IBN Compendium , abbreviata, |o ofsotune prima corporis. Bp Esta componentiunts B de Compofitio , Perdera. R Signa , indicia. de Coagulatio. k T |Multiplicatio in qualitate , B u, —12 quantitate. [B v| Vi |Projectionis ingresfus, B x,Elixir magnum... Is y| Tinctura... B zjAÀurum potabile. B rp|Particulare lucrofum., B AjArcanum fingulare;. B e|Juramentum.. B AjCommunicatio. |B n|Silentium ; Secretum. H Juve« ]|OE 2 2'À3i1751 4. [m Cn p—— ——K Jn d 58 C A|Juvenis immaturus. B|— fedatis moribus. C|Vir maturus. Di-—»atatzs devexe. ElSenex. FiConjugatus. - G | Caxlebs. | H!Valetudinis infirma. IlRobuftis viribus. C] : d L — aliorum opera. Liber, & fui juris. M|Sub alterius poteftate. N,Occupatus publicis, Potens operari ipfemet. ^ 1DA Abítemius. Vinolentss: mu B|Aftimator. Contemptor. | | ClAcutus. | Hebes. | DiAlacris. | Lentus. | | B Ofor. FlArtificiofus, Iners. | G|Audax. Timidus, H'Beneficus. Tenax. | I|Benignus. Durus. D- jj ausus. Incautus. 4^ | KiCivilis, . Humanus.. *;. |; L,Communicativus, Recondi-| | M|Confdens. Diffidens, (tus. N|Confcientiz bonz. Disfolutus. | O[-— privatis negottis- O|Conüderatus. Praceps. PiLocum opportunum nactus. xerit. Mutabilis, Q — boc defztutus. QiCupidus Sczeztiq. - Rin urbe populofa... S|— minas frequenti. eT pecuniofns. ulMediocris fortunz. V [Pauper , ezezzs. X 'Obzratus, Zebrtor. y |Parcus , fordzdus. 7 Suis ditandis intentus. rl—eorum tncurins. - AiSolitudinis amans. e|Converfationi deditus. A|Promisfi tenax. — id nibil: ducens. —— M R|—»edicime | Panaceq. Si—opun, auri. D T|Dexter. — Ineptus. | UulDiligens. Incurius. V |Difcretus, prudens. Ind. | | XDocilis, capax. Indoc. | Y|Doc&us, erud. Rudis. ZiExercitatus. ^ Inexpertus, r|Familiaris. . . Difficilis, A, Fidelis. Infid. e|Frugalis. . Luxuofus. A | Gratus. Ingratus. '"" D n|Gravis. Levis. i mme eae MEcIuOAM eC Ced ETTEO inse md NB, Primum Columna cujusvis Charatlevem , etiamfi, quater faltim expresfum omnibus 4e i Jingulu Seriei app of literis cotubimari. debere , perpetuo adverteudum eih, ! Habi- kn ld £ : b NON CRI CI SUE AUS CES CRM QA v Y SCOSNIES T qm AXTIPICIS HenMETICI QUALITATES - yo i E Fiabilts; Inidoneus. F A|Adulator, fimulator. j BlHilaris. Melancholicus. | BiAmbitiofus; honorisappetens. - C]Humilis | Faftuofus, ET ClArrogans, prafumptuofus. DiHoneftus. Defpicabilis. D!Ayarus, avidus. á Induítrius. Ignavus. E|Credulus, fimplex. FiIngeniofus. Inteligens, ^ 1 F!Cunctator, dubius, G| Judiciofus v. przdens. G |Defperabundus. HiLaboriofus. Piger, defes. H'Dolofus, . fraudulentus. B TjLiberalis. — Parcus. I| Faftidiofus. | — E JjMagnanimus. Pufillanimis. !F J,Furax.. — KlMemor. Obliviofus. - K K|Jactabundus, oftentator. — l,Mitis, modeftus. Imm. L|Impoftor, . Sophiftas. - 4 Mj|Officiofus, Subrufticus. | M Inquietus. co N[Pacatus. Impetuofus. NlIInvidus. — OjPatiens. Impatiens. | o MHrrifor. -.. PPerfpicax v, acutus. " Luxuofus, . fumptnofus, —. QiPradicus. Speculativus. | Q!Malitiofus, Ü à Prudens vy, difcetus R |Mordax. À SlPudicus. X Lafcivus. | S bead. tetricus. | pr T Sagax. Inventivus. E |Nequam. n EM ulsapiens. | Sciens. 1 | u!Nugax, fcurrilis. , V Sedatus. ^ Turbulentus. | v |Percinax, obftinatus. | —— XiSerius. Nugax. X,Prodigus;, decoctor, —— Y|Sincerus. —Verfutus. | Y|Puerilis. —.. Z!Studiofus. Vagus. Z | Sufpiciofus. h r|Taciturnus. Garrulus. | r|Superftitiofus. BU -AiVerax. Mendax. A|Vagabundus. - . e|Vigilans v. diligens. e| Vindicativus, ) A, Vivax. Torpidus, AjVinolentus, | | E n|zdlonpas Incurius, F a| volubilis D /—O*Ha Pre- Xa. [n on c c e T mnc Je ecc ded Praverbias. | Comparative, Mags. Superlativé ,, Maxzzé. GA B C|Privat: Negat: Mizimé; men. | DIA. li Ante. G JjCircum.. . KjCon, Com. L|Contra-. M;Dc.. N|Di. Q Dis, Pj|E. Q Ex, Extra... R[In,; Im». S'Inter. G T Intro. uj Ob, Obs. V [Per. XjPra. YIPro. Z | Poft. r|Re, red. 4|Se.. e|[Sub. A|Super; Supra. G n|[Trans. | | | | | V Iac. | | | | Loct HAIHBEgr bi CO? B|Hic, ^ in meo loco. Cilílic, ^; 3n tuo: p 1tic, in illius. | EjAlibi, alicubi. F'lUbig;. | G Nusquam. H'UNDE, Inde.. | IiHinc, é loco. meo. j,H Jjffnc, étuo. | K|llinc, ex illius. L,Aliunde, alicundes. M |Undequagq;. NiQUO, Eo. OjHuc, ad me. P bim ad te. QiIluc, ad illum.. Rj|Alió, aliquó. S'Nulló; nusquam.. HT|QUA, Ilà. Uu, Hac. XjIllac. | Y|Alià, aliqua... Z,Quaqua, quacunq;. r|QUOUSQUE, Eousq;. ^|Hucusq;. 6 |Iftucusq;. A Hu Illucusq;. Aliquousq;. P E | . Temporis. BIGDANDO. Tunc cüm.. B'Nunc. FC |[Intereadum... | - DjAliquando, interdum. - | X E | seniper. F|Raró. | | PG xd Nunquarm.. HiQUAMDIU. Tamdiu, donec. n^ I|Paulifper, parumper. 1 Ji Aliquantifper ; aliquantum... - K|Sat diu. | Ep imé. -. MIQUAMCITO. Tamcitó ac. | NiStatim, mox, citis imé. . OlPauló poft; cito. | . P[Aliquanto poft. | | fe] Paulatim, tardiufcule. ^i | RjPer OtiUITL.. L Seró,lenté,lentisfimé. (ac. TlQUAM pridem. Tampridem|] T ] -u|Jam nunc, modo, jamjam. | V |jPauló antes. E- , nuperrime. | Y|Jam dudum, pridem. n Z|Olim, ab hinc annis &c. | EI QUOUSQUE. Eousq; dunr. | - Aj Adhuc. e|Hucusq; , hactenus. ^|Donec, usq; dum... 1 n Breeos. sro - III AccipENTIA VocuM RERUMQ. COMMIRIA, & SJnalit, Quant. Num. Ord. J A edm.. Taliter, ficut. B'!Permodicé; KS INonnihil, D;Longé magis. E|Probé, egregie. F:Magnoperé , vehementer, G Nimis, ultra modum... aliqualiter. utcunq;. H ILongé 2 M ac. I'QUANTUM. Tantum atg;. | J|Multim, quod fatis , atfatim.. K'Plüs, plufculüm.. : | Plurimuüm.. M|Nimiuüm.. NiParüm , aliquantüm.. ^ Minis. PiMinimüm, tantillum. : Nihil. R| QUOTIES. Toties; usq; dum. sIsspis mé, toties quoties, H Multoties, crebró, frequenter. Uu!Identidem, interdum., V|Nonnunquam, raró. X! Continuó, perpetuo. Va Eb gait Z' QUO ordine. Hoc nrdiiie r|Antequam, priusquatmb.- AjPoftquam , quanprimunr. o |Primüm.. A Poft, deinde, rurfus. hi n Eofiremo : denig; , tandem «. *H s Acetum. 1 TZ TE ve) GA TM VAT AST 02 Y AT $t. UTER CE TTEEETPRE Qué Mer UE dU E rr SUA ir y x VN PN d u; Ib aca: lamina. V|Brodium; 7. X,Butyrumr. Y|Calx. Z|Calculus. T|Caput mortuutm. ^| Carbo. 6 | Caufa... K n|Cinis.- A|Centrum; intrinfec. corp. ———— M — m d ^ s AIV MATERTARUM. [TT UTIin m | KAlAcetum., L A(Cinnabaris, rzbede ficca. — | B|lAcidum. | B[Coagulum,; coagulatum. | C|Acuitivum.. | C|Color v. rizülura. D|Adeps. . D,Confectio. E| Adnatum.. | E|Corallium.. Fl Aer corporum... F,Corpus. G|Agens, activum. | G |Corrofivutr. . HjAlcali. H|Cortex. Il Amalgama.. | I| Crasfamentum. K J JjAnima.. L tegit K,Antidotum.. | & Crocus. Li | Aqua corporum... L | Crufta .. Wl Arbor. | M d Cryftalli. NlArcanunL. | N Decoctum,; 72/. Ol Aroma... ol ! Differentia... P | Atramentum, nigredo. | PIDofis. Q | Axungia v. pitguran Q|Effedus. * R jBalfamum.. | | R|Elementum S|Bitumen.. | Si Elixir. TAE T, Bolus. DU T|Ens. U,Esfentia.s. V|Experimentum, X|Extractum.. - Y'Fex. z| Figura .. r|Floccus. A Flores. e |Fluores. A! Folia... IL n a [Fostile. | Forni. B onn » ff^fía. C|Fructus, - D|Fuligo. P E BE r FlFungus, - G|Furfures, y PH Gelatum, gelatina, LE I|Genma,, M JiGenus, - K|Germen., " L,Glacies, * M Glarea., 4 N Gleba.., T AOlGluten.,, 1 PjGranum,, QiGummi, rÜ BHalicos —— SIHerba.., !MT!Humor. .. U|Ignis corporum, d E" Infufum, infufto. — X|Lac, albedo liquida. Y, Lacryma.., Z|Lamina «. brattea. T, jLanugo v. mufcus. Bois me ^|Limatura v. fcobz. n|Limus, | £m cd [ | n m. Iv. MA EET AMIM CE RN TERMINI, t 65 ——— a €— ——— UNCUT imSeo T togas cgi —Á—————— T ————Ó— ÁaÓÓ€€—— ! MED meet] IRSE Rei ia diis: MN Liquor, LixiviumL, ue D Magifterium., E Magma : F! Margarita.,, G|Masfía ., H, Materia ., Ij Medicina, N Ji Medulla., K Mel, EL Pe Mercurius corporis, i Metallum,, O!Meteorum., P Minera, Q Mixtura.,, R| Mucilago, S|Mufcus v. z/fzea, NT'Myfterium., U| Nomen.,, V d nsus. X!Odor, Y|Oleum.. ZlOsfa.. r Ovum., AlPanacaa e Partes , particula. Pallas; N n |Pastivam , patiens. Petra ) ; DAVE 64 mic MATERIARUM "DE TERMINE — gi ier. y. lapi, BiPhleema. - | 2053 C|Pingvedo : V, 4Xuttgid, E v. tefina, Pluvia. ; Pollen v. pulvi. G | Precipitatum, HiPuls, crasfamentum, I| Pulvis. J| Purgamentum. K,Putamen. L Qualitas, M Quantitas, N Quinta esfentia, O Radix. | P|Ramentum, rafura. al Ramus, RiRecrementum ry, fcoria, s! Regulus. -O T|Remedium. LU Refidentia y. fedimentuti, V Refina y, pix, X Ros. Y Rubedo, robiaus. Z Rubigo, r Sabulum., A Saccarum, &€|Sal corporum, . A'Sangvis , rabcdo i ili Omn i9apor, Ls e SA gii OPE Abs ciu vba d es |Scobs v, ramentut. D | Scoria v, recrementum, | C|Sedimentum ». refidentia, , | D|Semen. EjiSerum, | FiSolvens v. menftruut, — e G|Solutum , folurio corg. H,Species. | peres ES Tasas |Squam v, fcori4 ME M |Succus, N Sulfur corporis, ol O|Superficies, PlTartarum, . Q,Terra, RÍ Tefiz. S| Tinctura, P T,Vapor. ul UlVegetabile, V|Vehiculum, | X' Vena, Y Venenum., Virtus » proprietas. r Airciolsee Zi ' r i | A|Vifcofitas, | Oo Vitrum, Ungventum ; zatluofitas, "n n|utnea y, tnifcuis 1^ Acetun | abs ui prie cia du i 3 duod Modius NONO UTE ULT U d EO MCA Du Ve oS RU EE NONAS Jia ^ as M " v « Z P 2 gii -- »" ih Y " : | E | Y. MATERIE PARTICULARES ^ éó CERPIAEIDAMBICSPIIRUNUM ec M — MÀ IM — ——————— | n Acerum Viti: p A gi LHungaricum eumQt. 2 deflillatum » — cut argenta mixtums. — E vadicat un s, '€ — excecium , fuam vule. n" fingnlare», E, Adarca, [puma efat ds gl. Stellatus. Fl Adarcion (puma marinas. Fl Aphronitrum ffos nitla -— | D Regulus ant, - opes Íquamz. E G Aqua fontana, | 3 Y H'/Erugo, viride eri. EH pluvialis, Zn HaHvA, Kupfergrzw. —— 1| defiillata s, im faclitia, | Grénfhan. 7] "marinas. LK Es ThDYRMWE y, cuprum. K'Aqua foié. » H flavum dudiile, Orichalcum.| L| Vegla», (M fiavam fff ?le s. Mj gradatorias, - N'Agaricum.. N, Arena v. fabulum, go Alterum. Oj Argenti minera... pP [ Albumen y. OVutit, Pi albus pyrites ,. VVAsferlyf,. Qj; Alcyonium [A Palcyottium — cinerea , — Grau Ertz,. n Alga .. Ws pluwbicoler , | Glas-Ertz, S; Alkali verum., | | | | ^C E- [ 2L IRf r | | | | R si rufa, lutea, di j T [- rubea pellucida Rob gen Et A Uu — nsn pelincidas, V|—perparea , Braun E/tz,: Xi— "era, — Swartz Süber-Ertzi Y Argentum BaliunmLs. Ero Zi— capillare Albus, pl— rubens, A|— braifeatun s, Pu liquidum, YHpenm», Vp fen X plaseuma, WI. Catipnunm ». P2z | Ambra grifea», E —.— 4utea v. fuccinutn. ^ A|Amiantum v. asbeftum, 6! Ammochryfos. ! | sb plumbicolor e, Eos ou A B anihiraces v. carbe fosfil, A' Argentum vivam v, Mertur, 9 U Rinrimonium nat. puram: | |R UH bi felium , Y. fed. | | «I ; 2i Argilla. Mond. Ana. YX, Ephem. | 66 SA Argilla macras, B pi"gui v. limus. CiArmatura v. boplites, D, Armeniacum y, fal, Ej Aríenicum s/bum.;, -— F flavum, G CHYIUAmLS. HlAÍía dalcá. | I fetidas, S Jj|Asfius lapis. K|Asbeftum y. attiantum, L|Afphaltum.. MlAtramentum ». melaniberia, Ni— Satoriusm v. vitriolum, O|jAuripigmentum.. Pi— citrinum,Hutten-Raucb. — (ment, — rubra, Sandaraca, koth Oper- Rj— idq; s»ativom , Bero-Rótbe, S|— faciitium , bas vulg. S T|Auri minera, Guldig Ertz, Ul— z» candido filice», — 15 lapide feres Xl— in felice cinereo. Y |— in lap. ceruleo. Z'Aurum 4ativamt r bracteola, A YAUenias, € granulas, A féoos e oig, S a| argentofam à X. V. MATERUE: PARTICULARES SPENSNENINRSUCURPUN TUA NUI SHUIGRSINE DRCUNUSNESUHUSDUN APOREOT SWR TA B C Aurum argento mixtum à Efe. e excolinum, Cdfrum, obryz um , puram, D jBalfamum orieutale s, es peraanum., FiBifmutum., Bitumen fosf/e s, liquiduus, | -* ái Ii Bolus. T J'Borax.. K | Cachimia... L1Cadmia za£, v. cobaltutns MI nigra», N CIBeYea o, O ferrei. colorés, P factitia, capnitit, Q é pyrite», hi €x argento, | auro, 1 T TiCalaminaris lap. Cadpa, nat, Uu|Calx viva... h M oki Carbones fos/ffes, y fabriles dur, . Z 320lle f, r|Cera vale. A|— Hilpanica , laccas, e| Cerusía .. At Chalcanthum vy, vitriolut, T n|Chalcditis, co/efer. —— | | | | | | | | | | | | | | | | Ir; Chalybs. P1 IPTE CUR VOPEUT am ERAT IE Pa ou PROV. 45*. Dy Mv (Tarta » | d .V. MATERIE ul A|Chalybs. ; m Bj Chryfocolla Sal, Berg-grp, IE Ci $000 fatlias. - I D |Cineres. 3 E clavellati. É I Cinnabaris zzz, FG fastitias, H, Cobaltum v, cadmia, . l!Coruleum zt, Berg-D]ay, u j| faclitiums, l K;Concha. —— L|[Corallium albus», - M vubrun:, N| festes, ol Cornu. (OP| — eAMmmoná. |. Q,Cortices. RÍCos. | Si | Creta .. /uT, Cryfallus. bi Cupri minerz. di CPirites , marcaftta, EX -— apàá fcüfita. v| grauula y TAUTIERÉA s, ferre vari&, | cuprum é ferro, Bun 1 sativum. 6|— candidum , -— flavum , Gelbfarber Kupfer, uu n — rabruns, | d it i] : *T 2 - cumempuum, URDU Wuilpescmmemun? Gerfuc menge Gunccmuecsee Wtrureeecumenuns Guemeatuctrupug Vyeifi Kupffer-Glas, (DTCHCSIRMTNUNSA coeecumes TEOASMLIDCENG GNKAMRÜRDSeUU wemlolxmI( Qulcowurlu) CENRGSMeEUUy uocceecuse em) comcupamé CONRMUNUSNESDI waRetDR o Stcvsengureeu] PHUSTANEONUE CD EIDuoL. QUEUE aum Ure uet IMATUPTMye- Beyer Seen EIS DX n VT, cr 7 € PARTICULARES, ó7 Gor nee, cerulenm , Blavfarbig Kupfer, petpureum , Braunlicher Kupfer, C p. nigrum, Sdwartz lb rone D|— multicolor, E, Cuperofa y, vitriclum, F| Curcumi. Gips H V E BALUUBTAL SS éwndimpa iIgtinr. V pos y. fuccum, Electrum miner, naf, | feciitium Farina ?ziticeas, ff'igiueass, J K L M N OiFel. P|l— vitz: Q |Ferraria aquas. R Iren minera in lapide, S | — jecoriformi, V T|— eagatiformi., U|— magnetiformi. V |Ferri zezra Iutofas, OX! — ochra rubiginofass Y i— in recrementi antiq, ferrts Z|— in cupri recrement&i, r|Ferugo, raZige, A|EFerrum za£ivuasts, e excoci umo. — ejut forie, V am fquaima.. Flos x A Flos «r^. B Bitri v. aphronitrum,.— | i - dali y, balofantbos, "hAYA y, balcyoniume * D luos pellucidi , klsfe, H albi- flaw, x — rubri, jl perpurei, X Nos qirides. KI 2 earulei Lu ^ cinere, M phbevicei, iN | nier, O 205 pellacidi &c. Eitalige canini, piciorias, RI Fungus. S|Gagates. XT, Galena v. plumbi ttim, u: 'Glosfopetra. V|Gosfipium. pnus lap. Grando. z | cuim arabicumts. r | AUIMIO RE AC TR A! c Anm. o! ! galbani. E gate, X laica... à Ey A TT fidis. ufluma. | C [Hoodia lap. | "| niger, ; ferregineur, | " yaber, | : E Halitus minerales. | H,Halcyonium », fuma, Pj iB v, flos, wt J| Hebenum fosfile... eus y. Arnatird,. a^ " Aiger. à oríichalco ffegiltt, | N fauamati, | O'Hydrargyrum v, Mere, P | Ichthyocolla... | Ssmi min. imperf. | Rilac. S|— Saturni. j Min En men fosfilis a/La »- E nigras. v|Lais armentus, | d calaminart$ y. cadtmid, e. — finviatilé, de 2b — fpecularts v. feleiites, — fesfilà. v, fehiflos, | A|Lazulus lap. | o Lemnia y. ferrás | A,Limaces. |v IijLimonum fuccus. &UZUE "L'AS — ZH mra CET MA D Q u€NTV ÉÀMS I9 ^ 24 x. z y Limus. - BiLini v. cleuj. & Lithanthrax v, c«rlo forfit. Lb Lithargyrium 2/gezteam, h. EI aaYCum, BF 'Luna Y. 4rgentuin, Hla H;Macra y, Iárg4 , tildovd, I! | Magnes. ! z JjMaeneí A, VVifmut Tauleitz, K'Magnetis, Silier-weif, EL. colore argenteo, T M| alZo virtdi, ON plumbeo, [6) ferreo. 3 piceo. "Ted Marcafita, Kyfi , Kupffer-Steith R! aurea», ESI. argenteas. Silier-Kyff. ZT ferreos, El plumbea». AM ffanneas, EX cuprea v, pyriter. - Y | Mala P LEM zz Creta», sil cydonia s. : A| pomuas, . 9| Maltha... - A! Manna... Zn | Marga x, fdcrds *I;3 : l À| jMarie ECUS y. lap. fec. Bi Door | * C,Maftych | | s :'DiMedulila posse metalicas, f Melanteria .. £ feci, H ^ smelatyias Í bitrias, i ] Mercurii minera ;4 lapide», K B aíbo fases, L| cinereo fisfili, - M' — efus, NÍ. in meguetide avgentezo, — - O|— 2 minio, ( golden Ertz, P|— é vena rubra, mfar ^ — Rob Q jecorís colore » v I [padicea., Dunckel-hrau S — rubro niorz:. Stbwartz-roth, T|Mercurius vule, LM u 2alivus virgines v| | excocfus, ME preciprtatus, uj fnb limatus, Z | Mica v. argent, felium, l| Minium zatépzzz », A: f^ctitium, O| Mify nativem, fatittium. Hn ba Molybdzna y, Plutibago, Mumia. E v. MATERIE | PARTICULARES. po ^ AlMumia... LT BIMurnaa C; Naphtha ., D Nebulgea.. E. Nil a/&us v, Pompbolyx, F!— grifeutn v. (odium, G Nitrum y, falpetre, H sup fases. I factitium s, A ], Nix. K|Noftoch. L,Nuba, fpecies Tereniabin, M |Obryzum r, aurum. , NjOchra sativa, Bero-gelb, AX | faclitia, Bley-gelb, age olivaram, lint. x cannabis, HHCHHLS, A 7 laterinum , philof. Orichalcum r. «s. V |Osfa...- Ovorum a/ezmen, ; vitelus. Cortéces, Ai Nri margaritt, | A Petroleum... 6 |Pisfafphaltus. A|Pix er«ca v. celophottiut "4| mnevala. X z É ———M M — futorias, BiPlumbago fallitias, de -tehare] | C|— fosfifis , molybdena, galena ,. Dia. fregifera , Glantz , Bleyertz , Bley-| | E|— dan: plumbum par, (fehvveiffe! T — argento mixtum», | E — cupro mixtunts, — flavi coloré, m 1 — rubei, e J,— cuprei , Kupfferichter Glautz. | x — jecoriá ,— Leberfarb Glantz. pe — Cerulei, Grauer Glattz, — Aigri, Schwartz Glattz. [s — tesfellata.s, IL. engulofa s, | ? — glebofa, Grobffisfigey Glantz. | € — coloribus viridu ornata s, R|Plumbago /Zeri/á , Blende, | s — candida nitens, — flava nitens, Lichtgelbe Blende lu — galeue ftmili ,. Glantz- Blende, ic ffibio femités , Kleinfisfise Blende, [.3 — pici fimili ,. Bech-Blende. Y Plumbi minera v. plumbago, | ZiPlumbum sigrams, B r|— rativum, Gediegen Bley. - — é min, candida pellucidas, | [3 — cinerea marge [inile», : x lapidi arenofo, ld n|— pyriti metallico, V. MATERIZ PARTICULARES, m I à » plumbagine y. fip. — à B;Plumbum cinereum, vvifmur. L E — nativo unt», E D|— excom e minera , Conterfein. E. P-; in ff lice candido, duro, in lap, candido, n s. aurei. RET Goldgelber Kupffer-Kyff. — galenea fimilà , Glanzichter Xyf. - ferrei coloré, Eifenflein gleich, — purpareus , — Brauner Kyf, E — "Vielaceus , Violbrauner Xyfi. E — cerulems, — Blur Kyo, — | G|— 2n Jap, cinereo tesfellatumas, — ualticolor, — von vielen Farben, Hl— iz lap, cruflaceo, — lique(cens igne , Flzsfger Kyfe BE I|-— 4 J'Plumbum album, MTRENE argeui, 1 K|— nativum , Gedigen Zin, 1 capri, L'—é lapit, cand, pellacid, anricum AYgento, in lap, nigro friabili, L1 É Pyrites ferax ai, «M |— e cinereis , Graue Zvvitter, ii argenti cum cupro, - Ni— é flavis , luteis , croceds. 11 eupri cum plumbo, O|— ? purpurei. o| | plumbi e flanni, P|— 8 nigris extra lapides, F feccos exffillans, i |, Ql— i» candido lapide. Quarzum /apa. sh. in ali diverfis, RjRealgar v. rifagellum. Pluvia v. aqua, S|Recrementa y. fcorig, ^ T |Pnigitis, creta nigras | H dus picea, Liquida, u'Poma v. male, Laricó , tberebiatbi, Binrpholyx y. ail album; [^ v itagelum Y, realgar, . X|Pruina aatzmnatá, X'Ros majalf, vErA4, | Y efhivus, Bleamex. | Z aututnalá, Bt e Marceff 7/4, Kyfh | r|Rubigo ferri v, fevgo, — qui dat ignem, —Feuerflein. re 4 £813 v, coruleum, — | e9|— 4» nullam , Lucker. Kyfi. al &Y V. rugo, JAM argentei coloris, VVasfer-Kyf.| plombi v, cermfas. A1 Hj— cineri , Grayer Kf, |t n|Rubrica sativies. m 4 Ai — fatlitia s, ; B|Sabulum.. C|Sal cem, facitiu, | — fosfitts , gemma. E|— marinzwu , Fi— petra v. nitrum | Gl al£alt, S — AYRORÍACUR, : Jii fos v. flos, Sandaraca fos//é , Reifgelb, " faifitis Sandyx, M |Sandaraca gumml; vernix. N,Sandyx v, minium fati, OjSangvis. B. draconts, Q Santerna, cbryfocola fact RiS5apo v. finegma, S |Sarcocolla.. a T!Saxum.. u emetallarium , fosfiles, V,Scorix argenti, xi cipri, Hd ferri £e . Z. Sulüflos v. lap, füsfili,. r|Selenites v, Marie glacies, Sericum.. - o |Serpentinus lap. A Sevum, feum à n|sil y, ocdhra, | i viet IURE $ aie D D DIT V. Mx deni PARTICULARES. ————— M oo EM FECERIS DUcencupDPEegea pri, Br CE RD ER, A ing xyelfein, | | | | | | | T | | | | | la B Jemidisphanus, : C opacus, D candidi coloré, E lividi, F fí^»i , croce, G| ruf. "| porpurez, cerale£, b jl Cor DEL, x nigri, L'Smegma r, fapo. M Smiris lap. N jSory. O [Spatum Zap, foifí eh. pA dis RERECR HU Au rr AT DMEINE Ps £ MCI ME NGTAR Wo , d aries ceti. Qj;Spiritus vini. n R|[Spodium rv, ril grifeum, S|Spodos fubterranea... TiSpongia .. U|Spuma argenti v, recrem, | v, litbargyrt. X Inpi, laps. Y;Stannum y. plumb, alb. Z e Anglicum, r|Stibium y, ay imoniutit. A,Stomoma ry. chalybs é vena, o|Storax, //yrax, A|Stygla v. aqua fortis, n|Succinum album. B C i | 5 PH T € jJ i O R ET [t X YA ny D L E V| Tedum argenti y, bífmutum, A 3 Appeid. Aat, YX, Ephem. Bun flavum , faermam », €roceum , rubeum, Succus mineralis, liquidus. pingvis. ' concretus. GjSulfur nativum... candidum liquidum, Iuteum, 2 eiaerenm. nigrum. | Ls: e pyrite, faczitium, Yuabrutnn, citrinumi, 5i ocbreftmile , flavum. viride s, s multicolor, Talcum.. E album, nigy 41, [g | [ - Ping revDe Pet MD vigrum , caballinum, d Tereniabin Terra figillata..- getudo. — rj Therebinthina V refma. "Thus. e| Tophus. Tripolitana terra ;, Tronus, 4 ronosfa, 1 x] *K EV. Mas nE PARTICULARE& amma ue REESE eu Ecoute pecuaneee ue e SER rU en Mee eed Oueueu S RES eoe cei |: n] A dade B'Tutia.. c| Alexandrina. D |Venus v. cuprum. E!Vinum., 3 Vinacia., G |Vifícus, IH, Vitis. I| Vitriolum a/bum. cyprium , eeruleumi «iride v, chalcantbume Haungaricum, Romanum. Vitrum commanze, vEBEÍum, uligo. ! Ungvis. ungula, Unicornu, Uniones y, perle. 3 | ol | sl & vino. puerorum, Ufnea arborum, lapidum. ierra. erani bum, Zeg nigrum, pyritefe Zincum, fpaten Zythum eerevifía, l P d | ; : Abfür- 7 VI. FORM GENERALE ; ÁCCIDENTALES, e A[Abfurdus. Bl Abundans. ClAccidentalis. Di Accommodus, El Accuratus. FlAcer, mordax. G | Acerbus , penticus , a/uminofm, H! Acetofus , acides. I| Activus. e JjAcutus, acuatus, K| Adulteratus. [equat 4Eftivus. cua . Ol Affinis. P Agreftis. Albus ry, caudidus, R]Alienus, : Sj Altus. e T; Amarus, fedens, ulAmbiguus s, dubius Vipieicibthss amicus, x'Angulofus. Y|Angufítus. z| Ánimalis, » s isset Antiquus. e| Aptus. A| Aquaticus. € I| AÁquilonaris. jf AiArboreícens. B|Arboreus.. | C|Arcanus. D!Arctus. | end : | Fl Arduus. F Aridus. H'Afper, fcaber. Il Asfvefactus, E I Xr K|Auf(terus, eitriolatus, | Li Autumnalis. MlAuxiliaris. | N, Badius color, v, fpadiceus. | Oj|Barbatus. d Benignus. », placidus, | Q | Bibulus. | RiBlandus. SiBonus. E T |Boreus v, aquilonarits Uu Brevis. | V |Bullatus. XiBuxeus. | v Y|Caíius. Z Calcarius. |i rj Calidus. A Campeftris. e |Candidus. A | Capillatus. f njCarnofus. Catho- — D Caufticus. C|Celer. - p 'Centralis. — E|[Certus. . FiCitrinus col. .G|Clarus v, diaphenu. H'Coccineus, I| Coleftis; : J, Coenofus. K| Coruleus. - L; Commodus. M| Communis. Nj Compendiofus, . O|Concors. a Concreditus. QConcretus — /cens, B uw S! Conformis. T |Conglobatus. Lil Congruus v, cotipetenr, V|Connexus. X'Conípirans. Y|Conítans v, frm Z!Cdhtemtus — smaen*, . r|Contingens. A, Crasfüs v, den/us, 9| Crudus. A| Cumulatus. P n|Cuftoditus. g A ^| Catholicus , &giver/a/, VI. FORME GENERALES ACCIDENTALES. ^ l "I B| Debitus. a Es C|Debilis. D|Deceptorius v, dolofus. | E |Defectuofus, deficiens, S IDeliberatus. | ae G[Denfus — fatus, ii ei deratus — Zi/5, | 1 Diaphanus v, gelleciduss h J!Diffamatus. | & M |. L,Difcors. | M |Difcriminatus, N,Disfimilis. : | O |Diftinctus. denda | QiDives. ? dem | Si Diuturnus, h T!Dubius. | u |Daaitis, — de X|Durus. 3 Y,Emendatus, Z|Erroneus. | 'N [Evolans, A Esterni: 6| Exfuccus. Fabrilis. i Lt - r1 |Facilis. b *K 2 Tadi- Vo EYE TEE d Le Lx , iv 1 76 "NL FORME GENERALES A peNEXL ANO -i AlFactitius. | ; j A |Fulgidus. dps fefe. B |Fulvus col. C|Femininus. C|Fufcus col. D,Ferrugineus col. Dj|Fufibilis. - E|Fervens. ElGeneralis. F,Fibrofus. FjGenuinus , £ermaus, G |Fictilis. GiGilvus col. . HiFictus. HiGlaucus col. s Gracilis. j JjGramineus. o K|Gravis. EU | L,Guttatus. MiHerbaceus. I|Firmus r, forti J| Fisüilis. K'Fixus,. | Eros n col. 'MiElavus col.: Laudi N,Flexilis. NiHerbeícens. | ol Eloridus. * Hermeticus, E Fluviatilis. S!Foliatus. Hyemalis v, brumalir, Q Humidus. S pne col. ametbyft, i Ti|Fontanus. Idoneus. Uj Fortis. 5 Immaturus v, crydas, V IFosfilis. V |Immoderatus. X!Immundus.. Y |Imperfectus. Z Implexus ; implicitus, r|Impurus. A|jInzqualis. - e [Incertus. A,Incommodus. ujIndefinens, ai eut) Fragilis, zi Z|Fragrans. r|Frequens. 4 | Friabilis. o[igi us, Fructuofus, in ii pocsaie | E | E ! | | | p|Fluidus. " : E | P Hirfütus ; Zzfpidut oT Ts li: | | | | | li Ineptus. kA nus Ue BiInexpectatus, -— C|Infernus. DiInnatus. E|Innoxius. - FiInopinatus. . -. G|Inordinatus, — HiInfignis. I | Infipidus. k ] [Inftans — zer, - KjInteger. L iun. datione — M|Invalidus. . NiInvitus. — O|Laboriofus. BP E y, palufiri, | Lavis. E s |. S|Laxus, laxans. 'k T,Lenis. —- UjLentus, V|Levis. - XlLimpidus, - Yjrids ZlLividus col, l'|Longus. E A'Lubricus. — e|Lucidus. | M A ES quaftuofus, k : Lunatus, VI. FORM "uncia lccipkk UE UUEMENMUNTIM CURRUS Dep enm tremunt tra peces UARZCIDCYLILLAS GIGUIlunGXeu 30 UJ ocu m UTER MAS IÉILIIUCKMER UNVENDUILACNS WELL numm Gcwacppero, GUICNONIDGS occum SMECNRGÉ VUDRMISSC UGG guxdchpccmm DUE CRllIéMONCM GUDRQEEM; GuoxMmeteecao- ] A[Luridus col, a - BiLuteus col. C| Macer , maci/eufus, D |Maculofus, E| Madidus, Fi Magnus, G| Malleabilis, H,Marinus. Il Mafculinus, JJ Materialis. K!Maturus. L L Mediocris. M|Medius. . NIMedicinalis. O|Meridianus, P,Metallicus. Q|Miniatus col, RiMinutus. S| Moderatus, T|Modicus. Uu!Mollis, V Montanus, X,Mordax, : Y|Mucidus. Z | Mucilaginofus, r|Multicolor. ^jMultiformis, e| Multiplex. AMultus, n|Mundus, | —À [d E——À E P5 S2 M eni. 1 r& . VL FoRM£ GENERALES ÁCCIDENTALES. —— mA |Munitus. B' Nativus. C Naturalis. D|Nebulofus. EiNiger. F |'Nigricans. G Nihili. H ,Nimius. I| Nocivus, noxitt, m J|Notabilis. K,Notus. L|Novus. | M][Obfcurus. N ,Occultus. D Gideracis: P Oleaceus — aeineus, Q Olens. . R Opacus. Sl Operofus. m T | Oppofitus. UjPallidus. | V | Paluftris v, lecuffris, X | Parabilis. Y ;Particularis. Z|Parvus. lT,Pasfivus. A|Patens. e |Patiens. A 'Patulus, m I!,Pavoni concolor. -E!Periculofus. M NiPoftremus. O P n rj Quantuscung;. STE js " A Pauper. : B Pellucidus ^ diaphanus, C|Penetrans. D ;Perfunctorius. FiPerfpicuus. G |Pingvis. HI Placidus. I|Planus. J|Fieeue KiPluvialis , p/svits. L |Politus. Ponderofus. IPracipuus. Previus. Q Prafinus col. ave - virens. R Primus — arius, S | Profundus. T |Promifcuus. U|Propinquus — x£mtu. M os col. ferrugtnew. X'Puniceus col. v. fjadiceun Y |Purpureus col. Z Purus. r Putridus , patrefatfus, A | Putealis. e | Quadratus. ^ Qualiscung; Ranci- | iuo *u. pm TI. Porwar pte iie AccroewT Ace 79 E—- aciepe o 0A Tcidus. [? Aa OR : H m | C|Tener. 33 idi ;] Tenuis. P D[Ravos pu Mmeroo Wu. E E | F| Translucidus. . F/Remisíus G | Tumens; tumidus, E Refiduus, HiTurbidus. H Rigidus. | I| Tutus, EI | HRotandas. lp] Tyrius col. ) J Rubeus E9 | & i. cell col. K'Rudis. L|Vacuus. EI Ruffus COIl. | M |Vaporofüs. M |Salfus. | NlVegetabilis. N Sangvineus coi. OlvVenenatus. O | Sapidus. | » Verus. P|Scintillans. | - Violaceus col. Q |Scisfilis. R|Violentus. Ri Siceus. : D S RETE WT |Simplex. Ü Vividus. | E : | X! Vitreatus. | olitarius. Y | Ultimus. u, esi col. ce//aue | Z Univerfilis, | A p 1$, | r:ünctuofus. E. 23d | A |Volatilis, 4 EU e Ltilis. | e Subrilis |- A , Vulgaris, po ISüccnlentus,. | ) I|Supernus, pH | Vulgatus. Abbre- de . Wii. OPERATIONES ÁCTIONES. ^ ^ — | q p bis | ATIGOIBCIE S -- BlAbjicere,. . BjCesfare. — C|Abftrahere. D|Accelerares. - E! Accendere.. F| Acervare.. . G[Acuere r, fortifcare, — H'! Addere. I| Adipiíci. q J|Affundere.. K, Agere — gere». CER MR M | Albificares v, dealbare, N | Alterare.. O| Amalgamare.. P|Animare.. | QiAperire». R|Applicares. SIAslaree q T, Augmentare». | U |Bullire.. : V | Cementare , modo commaoni, xl regali, Y | Calcare — eulcares, : z| Calcinare.. DI4Calefacere,, |. hd Candetacare ve ignire, | Capere — cipere», AlCavere.. E n|Cederc.. | | | | | | | | | | | | | | | | | | | C|Circulare 72 pelicauo. | vafe claufo,. E; Cinefacere vafé aperto, ri -elaufo, G|Citare. H|Clarificare». ; I! Claudere — c/udere, J | Clinare. K]|Coagulare. LiCohobare. M |Colare. N | Conari. O, Concentrare. Pi Condenfare. Q | Condere. R| Condire. Sleoncshls T | Congregare, uj Conjungere. Vi Conquasíare. X|Corrodere. YI Coníiderare. Zi|Confolidare, LT | Continuare, A|Coquere. (o | Corporifcare. Al Corrigere. r H|Corrumpere. r "7 la obo A JW 7 . | ^ VII. OrrtaTIONES, AcTIONES. | [i | " GEGCILADURCED t A[Ducere, : R Cmdm ! | B! Dulcificare, * Eae a | C|Edulcorare, - D|Cunctari. | ; dud y. expurgare, EG | ras. EU | G | Emere — zmere, b: EU H,Emplafticare, cie | Il Enucleare, Bio. J. "rina Ee zen ipei | L|Evacuare, Detervere. axi ; PN Dente per. deliquium fat. » iov Denfare. ( vere, oh or P Depurare y. pi | Q Exhaurire à E | "i R'Eximere, efpu : | un spetta per afc, Alem. l. kl de pe latus , Retortatth ub H "— de V Exfidare, E i XjExtingvere, a E | YiExtrahere, ; E... Z | Exuberare , impingvare. resa | rjFacere— ficere, E. | A|Fermentare isfolvere. e|Diftillare v. ddf'ilare, e NU d mda I: n|Feftinare, njDocere. | | n *L | ^o Fütna ! $2 VII. OPERATIONES, ÁCTIONES, UO PRAE INC RII IU Io QPI T SHREPES NP CEDE SELDUT End SET ded ict d uA Filtrare. BiFirmate. C,Figere, fixare, D Flare. E;Flectere. | F|Fodere v, bumare. G Foeccundare. HiForare. I| Formare. u JlFortificare v, znteudere, KiFovere. L'Frangere. MlEricare. N'Frigefacere. O|Frigere, ffixare, P|Fugere. Q |Fulgurare. R Fulminare. S |püinipare ffcce, u T| vapotosé, uU Fundere. | V | Gelare. .^ X|Generarc. Y, Gerere. ZiGradi— gred/ r|Graduare. .. A Granulare. 6, Gratificarl. A Gravare. uH |Gubernare. | | k | x | I | | | | v A|Guftare. - pul BiHabere— Ziéere, p. | ClHaurire. i DiFiumare. | | Ei Humeétare v, imlibere, - F' facere — jicere, G |IHiuminare. H'Imbibere. I|Imbuere. v J,Impaftare. K |Impedire. L,Impragnare. M|Incendere. NjIncidere. Oj|Incinerare.- Incorporare. Incruftare y, /oricare, Indagare. Indurare. v T[Inflanmare. UlInfundere. V|[Inhumare. X'Inftillare. Y |Intelligere. ZiIntendere. r|Interpretari. AjInterrumpere. 9 |Inundare. A]Jocari. v D|lrec. R $ * x A |Irritare. - Bilterare. - CjJungere. D|Jurare. E|Juvare. F!Laborare. G |Lacerare. | H'Lactare. I|Lavigare. t ]iLavare v. luere, . KiLaxare. L,Legere — Zgere. "M Lenire. | NiLevare. O0 Ligare. E QiLimitare. .R|Linere. | S! Liquefacere. | T|Locare v, ponere, u;Loricare. . V|Loqui. inc Ludere. y |Luere v. lavare, ZjLutarc. . rj Macerare. A|Machinari. AlMalaxare. ni Malleare. G | Madefacere y, bumett, d dt e dp D VII. Urb reum ACTIONES, " —— ——P—Ó— ——— ur E|Mederi; medicasi. - F Meditari v, ffecilari, - | GiMeliorare, H, Mergere. Ii Metiri. y Jj Minuere. K|Mifcere. LiMittere. M|Moderari. N|Mollire, O'Molere. : Monere. Q 'Morari. R|Movere. S'!Multplicare, y T|Mundare y, purifcare, ViMutare. X,Nominare, Y|Nofcere. Z|Notare. r|Nudare. A|Nugari. eo|Numerare. A|Nunciare. | | | E | | | |l U,Munire. | | |; | T NM uc DN vedere]! Manifeftare y. patefae, — | C jMaturare digerendo, DI circelando, n|Nutrire r, fagiture, Obícu- 8 * É4 VII. OPERATIONES, AUPTDXET. t i itin Bae, z AlObfcurare. B. Obviare. C |Occultare, D |Odorari. E, Omittere, FiOnerare. G | Operari. H | Operire. I! Orare. rA Ordinare. KiOftendere. L [Otiari.. M Pandere. N;Parare. re) 3i Participare. P|Partiri. Patefacere, E eere: s | Pendere, z TPeragere. ulPercutere. E cedi £erféverare. 'Petere. xs 'Plere.— Z Plicare. p. Polire. A|Ponderare. elPonere. AiPortare, 2H 2E uc. ; porionare. ood Jj qe A|Prehendere. | | B,Przcipitare. C Praparare. | D |Premere— primere, EjProbare. | F H Producere, | E Ho n Prolicere. | I jr Promittere, |" J|Properare. K,Pugnare. | L |Pulverizare.. | M dis He y, purifc, N jPutare. | OlPutrefacere. | E Quxrere — quirere, Quartare, | R » Quatere — catere, | si Quiefcere., y l|Rodere. | uj Recolligere. [ V |Rectificare., ue X lug gimp ous Y|Rcdigere. Dz woe | riRefrigerare. A|Reiterare.. j o|Refolvere. - A Reftaurare. He n [Rcftingvere. [ cOESRHH B Retinere, - C|Reverberare afer?o, Dj Casfo igne, PE p... BE G Rubefacere , ralific, E Rumpere, - ]'Saginare, à J|Salificare, K!Sallire fale, . LiSalire — fZre, M veneni — feendere, . NiScindere, - O|Scribere, P!Secare, Q|Segregare v, feparare, |» RiSentire, S Separare, j Be UlSepire, . V|Sequi, — XISerare, Y|Serenare, UZServare, T|Siccare, A|Signare , f/eiZlare, e|Significare. A |Silere v. zácere |! n|Simulare, - E e NT X P kun EM S" Nu : Un x n Orsnarroxes, ACTIOMER, | i5; QUU a RL. COMER RT | | | | «ja | o ls &L ; e |^ A|Sifteree B'Sociare y, Jponfare, C C|Solidare, Ps ElSophifticari, 2 Spargere — fpergere, es Ege Mm v. fiudereg HiSpernere, i Sperare, J,Spicere 4 fpecio inuft, essi (OMM d E i Sponfare y, grire, N|Stabilire, OjStare, P|Statuere — fZituere, Q Sternere, Rlstillare. Si Stimulare, 0 TiStratificare, U|Stringere, V |Struere, X|Studere, Y|Svadere, Z|Sublimare, r|Subminiftrare, A|Subftituere, e|Subtiliare, A|Sumere, n |Sufpendere, Super- ^ -*-^ EO ^1 e IESU RAUS SETTIMANA, MS AA E » 8 3 ped € DW a Tee 23 : ] Whore ji - * 7 LY TON . t ir d c ' um 4 95. 2 6c VB O?ERATIONES, ACTIONES. A A|Superfundere, BjSufpicari. Ci Tacere — zzcere, D 2e Mee egere, F Had erare, G | Tendere,. H,Tenere -— tinere, I| Tentare, A J| Tsnuare, K' Tepefacere, L|Terere v. tritudre, M |Terminare, N' Tingere. O Torquere, P|Torrere, torrefac. Q "Tractare — zrecfares R Trahere, S| Transmutare, A Tj Tribuere, u|Triturare V. terere V /Truncare. X Trutinare, Y Tueri, tztari, 4 Lern iTundere, Jon dem ponere, ej Vacuare, AlVallare, A n|Variare, | | | | H | | |. Io | | E: | | ? | Hi. | «T À Uberare y, exulerare, B Veher e. -C|Velare, D|Vellere. E | Venari v. vef'igare. F|Vendere. G|Venire; HliVertere. I| Veftigare, J'!Vetare. ede ME iie Violare, i |Vifi Itare, P O, Videre, Vitare , cavere, Q VIBuE R Vitrificare. S Umbrare. ungere, Uuilnire, V Vocare, X Volatilizare, Y..Volvere, Z urgere. His. alumules e|tti. Vulgare, T n|vilpinari 7T THES. SOR 1 AL D JU D UN AEQUO, 20 TN SCR VIII. Loca, TEMPORA, iiia: e M " i a|Acerra, B a|Carbones, b Acervus, n b|Carta ///da. cl Ahenum., Ed emporetica, dl Alembicus, al cactus cinereus , capeda, e| Alveus, e| Catinus, f'Ampulla. ! f! Cella, g|Ana, aqaaliter, | JE aie hjÀnnus, | 1| Annulus v. circulus, iA j| Arca v. capfa. k'As, Libra, Fondo, n 1| Aster. ' mliAthanor, n, Balneum Marie, o Yor& , vaporofum, P | Batillus, reuer-Schauffel, q B£$5: 8. Unis. B oneonen , vertex, s|Cadus, |A t!Caementatorium vas, u|Calor y, igttite Y Soltt, fiii. y Sepbicut, z;| Caminus, y | Campana. ; j Canalis. | Capella v. Cupella,- A, Capitellum. | A i sjesn ) 4a v. ci[las h, Circulatorium vas y, Pelicattit, i| Circulus ferreus, B j Cifta, i Gothleuit. j| Colatorium. mi Concha, niContus, o ICorbis, p Cornuta v, Retort4, | i | | [Bj | | | | Crater. | [oai lo: | | | | | l r| Craticula, si Cribrum, ti Crucibulum, ui cosihu, j v; Cupa, x[Curella v. Catil citt, jar 10. Uncit, Deunx 11i, Unde, y Dies, à Dies&nox. f|Dioptra, A|Diploma, B z|Dodrans 9. 'Ugcie,- Dolium., ORE E LU EE 2S 88 ^C JUPURNE, Vasa, IGMBSO | NC | C a]Dolum. vp |D a|Globus .— s biFafcia, biGradus caloris y, 1gnis, c |Faíciculus, | c] o UU primu, . diFavillz, | 8] fecundus, elFibula, e gertius, £|Ei&ile v, ate, BR quartut, |Filtrum, | | Gosfipium, hiFiftula y, Sipho, | h,;Hamus y, uncut, M. dues v. fornax, | i| Hafta, C j|Fodina, |» j| Hebdomas v, feptimana, k 'Follis, k Hora, l|Fornax y, fuus. | ides, $1] docimaflica, prebateria,] m|Hypocauftum, n ventofa , anemia. | n hoan v. calor, en cementatoria, o Cinerum, P| reverberatoria, | P | . arena. q deffillatoria à vefica, q | po , feorie ferri. T é catino. | r carbonum, —— $ | defcenforia., ; | ;| flamma aperte, C t | acedia , piger benricus, Jp :]| veverberii, ui Fosfa, fovea, u f^ftonis, vjFrigus, | V rote, x, Frixorium v, patella, | x gradus v, Gradus cal, y Fundamentum. y [Infandibnlum y. tritoriutt, z Fundus, | z Infuforium, Eimguf, — y;Funis | | y 'Inftrum entum, ^ 9| Furnus y, fornax, à|Infterftitium , Zmterval/up, P Furca, fefcina, i 9 Involucrum, A,Fuftis, A;Laboratoriutm, Cz|Galea | | * 7|Labrum, - VIL "Los rpg IneTRUMENTA, 89 E M scinia . ERO F a|Meditullium.. EZ Lacus, : b|Membrana... Lagena... | T raa $ COU292, dier. 30, r & Lamina... Philef, dier, 49. E E: e| Menfura., f Lana. fi Modius. Latix. l g|Modulus, ih Later. h!Modus. i!Lebes. | ilMomentum temporis. E j| Lectus. | j; Mora, «, Libella .. k|Mortariums .] E o. | l'Murus, AmlLigo. | m Nidor; oder. njLima., | n,Nidus. - o]Limus. o|Nodus. | pjLinteunr, ts | piNox. giLinum.. q| Numerus. r|Loculamentum.. "1 rj Obelus, vera, s! Locus. s| Obex. ; t|Lorica... |: t| Obturamentunm.s, " uiLorum.. u | Officina... viLutum Sapient. b v|Olla.. xiLychnus. xj Operculum. - y| Machina... | y|Opus. z1Malleus. z |Orbis. - »|Manica hippocratis. l5 yd dm - &Manipulus 4. mane capitur, | Orificium.. £| Mantica... | 0 | Oftium— vun, ' A1Manubrium.. A'Ovum philof, *|Meatus — F. 7 |Pala; &, Schaufiel | ! *M Palus, E Append. Aun. YÀs Ephem. - Lom a t LG GWyupor EU Y FuREi, VASA, IÓNES. — - TiPelvis. m Penna... n|Pertica olPesfulus. p|Phiala... g Pila v, mortarittie r|Pileus. s!Pilt, cernes. G t|Piftillums. yu; Plume. v |Pollubrum.. a dkarsns y | Porphyrites. z Prafurnium.. "y À Prelum , presforium , zercular. à,Prunz, s|Pugilos 4. extr. digit, capitur, A|Puteus, Pyxis, G z| G a|[Palus, 7, 7 prs a | Quadrans bore, E b|Pannus. 5 Libra ,5, "JUncies. P c|Paries. : |: cl ocadus v. Corbir, b diParopfis, M P rdeiue 5. 'Uncie, e| Pars. | Radula , eis Reiler pont f, Particula... | f | Rallruns | g Patelia... g d ame h jPatina... | h!Recipiens. i| Paxillus. i |Befliserair RE G d enum. |: i Repagulum. v, obex, k|Pelicanus y, circ, vato - lee om lj Retinaculum.. . m |Rillus Y. infuforium, nj Roftrum.. ol Rota .. P| |Rutabulum, Feutr[leckem, d Schaufjcl, ricos ^ S [Sartago. Hopes u|Scopa. v |Scrobs v, fosfa, xIScutella .. | | 5 L. | Ht ien : Yoléulita: : Securis. |Sella... 0| Semisfis, feZibra, 6, "Unc. Separatorium vas. z |Septimana y, iis A P | E | | m BEAR Lax tum Vr He 9^2 C : E. b Septunx 7. 'Uncie, c|Sepulchrum.. diSerra.. e|Setaceum.. fiSextans 2. "Unde, E Sipho V. Tubus, hjSitula... i|Spatha ; [etbulzs; I j d'a eee d H Specus. m |Spelunca... Een, globus, oiSpiraculum., p ISpongia .. g [Sporta v, corbis, riStatera .. J sSiStramen,, t]Stratum., u|Strues. E. xISuber. y Sublimatoriuta vas, M supellex: y |Suppedaneum-. j Teges. e | f|Tegmet.. Al Tegula... 1 1 s[Tempus. Lasse ] ^ uftorium», | | | i l | | m | | | r * | | | I | i vm 10c TzMPORÁ, INSTRUMENTA, &c. Tenacula., VTefta. CIT heca... 4| Tomentum,, e| Tercular y, preluti. f| Triens 4. Unde, - 8| ripus. h | Triterium v, isfundib. 1| Trulla .. JI Trutina k| Tubus y, ffiula. l|'Tudes , madens, - miTumba.. n|Tumulus. Turris. Porro X Vas. riVaículutm, - ;| S] Vectis. tiVellus. u*Veru y, abel y Virga. X, Vitrum 4 v455 y|Vefica vas, z ^o sembrávas, y | incus y, bamms. | Urceus, Ó| Urna... À|lter. aVulfella j Feyerlatgtue, 9t Lon ————— IE Gra- aX. DONT Mrssuee c - K ionem um AUN eft pars 12. Oboli vel pars 24. Scripuli : 72. Drachma., * ciGranum Aurificum eft pars rz, Üünciz. i vel pars 4. Caratti. € continet 5. grena (granula) f| Grenum (granulum) eft pars 36. Uncia. e| vel pars 12. Caratti. h vel pars 3. grani aurificum.. i| Obolus eft pars 6. Drachmz ; Scripuli dimidia. | continet grana medic. 12. m (fcrupulus) eft pars 3. Drachmz continet Obolos 2. ve/ grana medic. 24. a eft pars g. Unciz medic. eft Lotonis pars 4. continet Scripula 3. Obolos 6. Grana 71. o pP pos ;Uncia femis Semiuncia Medicorum. | continet Drachumas 4. ve7; POPE ri Scripula 1. Obolos z4. Grana 288. de Medicorum eft pars 1z. Libra Medic. Guo a abii oom T Elsgus : mpracim continet Lotones 2. ve/ Drachmas 8. ve/, uj Scripulaz4.Obolos 48. Grana$76. —— |o elt pars 8. Marce continet Lotones 2. ve/ Denarios 32. - vel Carattos 3. Grana 12. Grena 36, zm Argenti pendet 8. Imperiales. Auri, Ducatos Hungaricos 64. raraprel sau continet utrag, VIncias 8. ve/ Lotones 16. d : y Libra, Pondo, As Civilis eft Unciartim 16, K ;| * Medica Unciarum n... - * Granumr tamen Recentioribus Medicis ej pare 2014 gini, £otic Dime s € fic groportione Ha... | | | Gutta P, | E |. IX. PoNbERA; MrNsun az, a|Gutta aqua ; ve/ alterius liquoris b|Cochlear minimum , pegdez aque Drachmam mediam, d -( parvum, pozderat Drachmam integram Fd magnum , pezdet Drachmam r, cum dimidia, Been eft Cyathi dimidium | pendet aqua (cripula 20, i| eds eft pars 6, Heminz, pendei aque Drachm. rj, & fcrip. x, i| Acetabulum eft Cyathus t, cum dimidio pendet aqua Drachmas20, ? 1 - atBudzo pendet easdem 24. EI Quartarius eftpars 4, Sextarii *. continet Cyathos 3, ve/ Acetabula 2, ls ps ; Cotyla eftdimidium Sextarii, 0 E at veró Coneii eft pars 12. "ph — continet Cyathos 6, ve/ Acetabula 4, | | pendet aqua Uncias10,- Sextarius eft pars 6. Congii "ui — €ontinei Heminasz, ve/ Cyathos i, : X (00 pendet aqua Uncias 20, | Congius eft parsg, Amphorz | d vl. continet Sextarios 6, gendet aqua libras to, n y| Urna eft dimidium Amphorg En continet Congios 4, ve/ Sextarios Me z E 3]. t1 pendez aqua libras 40, j|, Amphora eft parszo. Culeiunius 4 d continet Congios8. ve/ Sextarios 48. | pendei aqua libras 8o. E ' 5 PlCulcus continet Amphoras XX, *M2 | | - 4PPEN- PHRENETIC/ZE ARCANA, AT YANA. p4 ArPfEND. ÉrrsTOLE BuceisATORtE. Se APPENDIX I. BUCCINATORIA. Perg pretium fa&turi videmur, fi nonnulla, quz ad |- prafens inftitutum noftrum conferunt, paucis per- ] ftringamus. Ac primo quidem loco ponemus ante |- ocules Lectoris, negotiis aut laboribus occupati , totius Epi- - ftole noftre Argumentum. í 1. Federati precipuis Hermeticorum Arcanis, prout hac |. libris arguté traduntur, proprio ftudio penetratis ( cen ] & HR cUS per we habent) Dub dRES. tamen,an| non Ars ipía; & illa ipfius Arcana fint vana, & vera, merad; pad & ingenii ludibria (Num. 5. 21. 25.) Rogant acua-g Sici: fuam Artem ] Praxind; adjiciant , «quis conditioni a bus ( (Cas 6.) Id fi triennali fpatio confecuti non fuerint Fe-|.- derati, adfcifcent in fua federa quàm plurimos, qui Proces-|- hadenus exiftimata Secreta Hermetica, toti Mundo propala-|.- bunt, edito Opufculo, cui titulus erit HERMETICAJE| L i [ Si quid nobis deinceps occurrerit, univerfis Adeptis ouch did fi quid uberiüs dilucidandum, committemus id Epiftole II. Buccinatoriz; qua ut fequentium. Annorum, - Obfervationibus Mifcellaneis afbgatur, Clarisfimor. DD. Cu- rioforum Acad. humanitas annuet;opinamur; ac etiam enixe n rogamus, du | APPEN- E I Ri EE *lm przcedens Index, licet copiofus, non omnia tamen complectatur , que inia teclà fcriptione fi gnificari "oporteret , qualia funt nomina propriaPerfonerum, Locorum, 3 fimiliumd; rerum fi ingularium ; eapropter necesfarium esfe . videtur, ut hoc loco paucis indicemus Alphabeta quzdam; Wfibus illiusmodi Lee id; in prima faltem fcriptione | E. de qua Ep. Buc. Num. 49. ut [ji hzc in manus alio- rum delaberetur, moram injiciat iis minimüm , quibus hanc [^ ppendicem vidisfe non continget. Quadruplex igitur Ar ti- "ficium breviter docebimus. rtificium I. Sigilatums. ls Ompledtitur hoc omnia quadragerna Sigiflorum Alphabe- A24ta:Si enim horum quodcung;, prout jacet, fübícribatur illi nobis ufitato, quod habetur fup. Nurn. 60. ferviet id figni- - ficandis occalté quibusvis dictionibus , in quibus Litera K, |. non reperitur; hac ipfa tamen in fequentibus Artificiis habe- furj in locum autem litere W. ubig; ubi poterit confona h Vau. Exempli causáà fcribenda fit occulté hac fententia: LEpiflolam in[cribe Petra. Lupio , Medic. Doll. Lincium. Rem fic ab- | j olves. Syohenqca ojhxrops yfern Qfyon aízox: znxe: . Qojxofa. 24. Numerus ultimó adícriptus (poterat etiam | inferi textui) monet Alphabetum Sigillare z4. tum adhibitum j^ füisfe; ad illud igitur recur enden erit Àmico, "drtificium IL Hermeticunts. I TOc , ficut & fequentia, geminum admittit ufum, Prie imuseft. Scripturus Federatis, vel Amico, cui fcis Epi-- folam Bucc. esfe ad manum, fac alicubi in tua Epiftola men-- ' tionem ejus Authoris Hermetici, Medici , &c. cujus nomen mi in capite ipfius Alphabeti; quo uteris; hzc enim — | ucet Y s L^ d A RENNES the" * Cam. 5 qu LO ME EN La: Lipi Mac n MN VERUS TS EL DAD Le Een VN IS UL 24 P! NOE PO TIE os TARTE MAU E Jogo dn ds : E ; eA n TR oyre dr ^u | ApPEND. ErrTOLA BucerwATOME,- us ducet Amicum tuum in cognitionem Clavis adhibitm, Sic e. g. Alphabetum RAymortdi » priorem illam fententiam his: " Charadteribus exprimet. Ozícehirx fhcylíao Zoelj Ibzfj. j Xomfíy: Mjye: Ifhysbx. Quz verba, fi lubet, poterunt etiam |. attribui Raymondo, vel certé ipfius verbis, aliunde fumptis |. affigi. 5 | abede-cfghwvj kImno pqrft uvxyz LO IpDPri[m egjxd uzhoc adv»i nkpmE 2. lArnol dusge ckfmb ixzph jqvytb » lRaymo ndusg fixhj zplce btvkgqi A |Chrif tofau djkqy pebuge lvx?zwMi $ lAtr tef iuscj bvxko. DpPysnd zhgqpum xr juxck ypez f gndoh qvtrm 7 iParce líuxbh gij£v.ndytz. okquMM SIT. n olndu xekqf tjgzv.prbyndi 9.lAugvr elisj xcpyn dzqfo kmhb ti IO |Sendi vogju xmych,alphkitobriAM fequitur. Author primo loco pofitus in quavis é tribus. DE (vel etiam quivis alius) cifandas erit in decurfu. d unicus, - etiam duo fimul fampti , dion amicum in cogni- | ! tionem numeri lateralis, qui adfcriptus eft Alphabeto Deca- |- .dis,à te asfümpto. Hinc fi fcripferis, e. gr. No» asfeguor Hips |. pocr. aphor. 6. indicio erit, tuam Cryptographiam ex Alphabe- |. tis Medicis, (extum fibi ienicicid Eodem modo fi fcripfe- | ris, Plin. lib. 3. c. s. indicabis Alphabetum octavum Hiftoricum.. | - abc APPEND. ErrsTOLA BuCCINATORIA. . 67 , abcde fghij. kImneo Ppqrít uvxyz ER IHipoc rates.qujfwv gmdyk xnblz PD-dGalen ushoc kpdiv jtyxf qmrbz EU jlAvrce &ftfbjk usqpy tdfgo hxmlz JEHTTAETEHAPHETE ymagp jorbz ES- Diofcg urjte xahkq vyzfn gmplb 6. IMathi olusc kbfrj gydvx pnqez 7 |Senar tuxhi ckmod jqvzp lbyfg $ |Helmo-ntfug iasjc pkqxr bydvz 19.lQuerc itanv sdflk bjmxh ypogz .Ode INyafi Ehucer yraiqu'"xdprb zvlso Zrtificius) IV. Hifforicuns, y pEcular id habet,quód Vocales ,quz frequentià fuà fe pro- —— & dere folent;gemino expresfas habeat charactere, qui proin- — de alternatim erunt adhibendi. Notandum veró eft, fingula - I Decadum Alphabeta, cà arte concinnata esfe, ut fi debité le- -. gantur, fententiam quandam exprimant, atq; adeó memorià " - facilé retineri posfint: quamin rem obferva... primis Con- H fonantibus Vocales ; aut Diphthongos, ubi defunt apté inferi - oportere». Deiade fequentes literas zquivalere priori , idq; - hoc modo, & ordine,ni(i hunc interdum turbet dictionis |j . exigentia... Ckoz liu S32-. Hy :.D0:. Gy: LÀA:.Pwz WE. .—Pofiremo Dic&iones ipfas ordine Alphabetico collocatas esíe; RE . quantám fieri poterat. | *N abc /— Append. Ann. YX, Ephem. | ü LO NM uto tu west. IER 2E NAA 3 1 ! wy, TX PINE RSEN RD Y rm ry ». Pw a E n d E a NK aga M de a Ur MEC AL c rn, à Mor diea ; DECUS NNI NUDAM USt rote eS RR EGRE SEN SA 1 nj ushyx "A?PEND. ErpisTOLE BUCCINATORIM, (3 EM bcde fghij kilmno pqrí t uvxyz aei ou-| page —— ——TRTD "E ) g |?! torcv zdeü f abamms dgykq |l E pid uxpAy hjztr azgec dkmqv ybüfd | 3. Wege tusmg nvxdi cjÓho kpcAf ydzqy | 4 |Angli csokj erxdu fyrmü hzqvó ypAmb | f. [Gal Ai cumjo vrnhk qpyds ety fbxpz 6. |F iore nzafg yjcmp xuytd Ivkóh bzAqó9 sy,|Curio fjavg etdpy bxmzk lAnhó fca? $4, |RBoyl eangl ushvj xpzÜd ictmy zqfók 9, |I hBar Üfolin usdjg fmAvÓ eqcpy zykmx 3.|lP Bore lAusf acitx vzinÜm hvkgq ydóyz pnm Einen fecit. fapientem 5 buc age » quid degis? | | ' Antió Salutis | roLLatVr raMVs, ttVDetVr at aVreVs aLter: t£80, Ditlor eXhaVfto rVtiLabIt Virga MetaLLo, 1680, Ad mentem: fubtilis Virg. 6. J£ncid. |— «Quot IDE 4 H ISIORI/E. PHYTOLOGICJE, cum Continuatione. » | 4ANATOMIE VEGETABILIUM, | Speciatim ins RADICIBUS, ET THEORIA VEGETATIONIS RADICUM — E. eidem pracipud faperfivucld, s propofita.; a NzurzMrA4 GgEW, M. D. £9 Societatzs Regia Socio, Ex Anglicá in Latinam IrAnslatas. exce I Xl 2 ocu CO 'EZIRO j^ RACHAEL. | - DN. WILHELMO, Conii BROUNCKBER, PR /ESIDI, atd; Membris reliquis JOCIZETATIS REGIA. 27 R1 I/lofirisfimi C Honoratisfrmi , P9 Se Librorum dedicatio non csfct inufu, es mc tamen hic primum esfe posfe, : . opinor. Promotio Scientiz Phyto- Blosico pars eft Operis veftri; & eadem cft | eh ad cujus ad miniftrationem me vocáftis,.- - cujus curam mihi ante tempus aliquod com- miliftis,& benignisfi mà candidàd; receptio- ne ejus, quod hucusq; perfeci animum mihi adjeciftis: ideod; tantüin ea, qux veftra futs : in veftras manus trado. HH - "Honorem ingentem & praopetit dai So- cietatis Veftrae primó obtinui mediante Re- verendis(imo nuper Zpifcopo in Chefler ; quem nominare nequeo, ni(i tantum dicam de Ipío, (*iN3 Eum | SOM eoe ———— —Mm—Ó— 1 TAE — MSNDNNS PHENOM At Eum fuisfc Períonam eminentis adco &. TE 1 cis exiítimationis, quae ut eft melior, quam. ut invidiam timeat, ita major eft; Y. ut indigeat elogio. Factum eft, ut cum Eo Vobis. lliacoccid probare me, propter tentamen hoc; quod hic fufcepi. Si propriam imul aptitudinem confuluisfem , Vix ea aufus fuisfem ; dum pa- rüm admodum video, cur de me ipfo bené- fcntiam, praterquam, quod ex fundamentis | bonis didicerim , Veftri cum maxima reve- | renriá. meminisíc. Vetuntamendk confide- | ravi, quodíi huic nimis in(ifterem, posfet | fieri reflexio ad judicia Veftra, que profi- | cuum crediderunt, (i 1ego eligerer. Et; quod ] fitis Patroni non magis Sapientia, quàm In- | duftriz, & omnium, qui tentaturi funt erue- | re, aut confirmare veritatem rerum. | Sum- | matim, reípexi ad Naturam, tanquam The- faurum infinité adco plenum; quem icut omnes fimul homines exhaurire nequeunt ; ic nemo eft, qui non aliquid in eo repente poss; (1 tentare pracfumat, Ut t | Y i |a 1 - 2 er "^ M |. Utigitur pareremVeítris preceptis,i píum 1 Eri. EMEUDCTETNS TEC NO SERT RAS MU s tw. "u^ 2 edEe 0 0 0. me huic devovi. Hac robur addunt pro- priis meis defideriis, qua aliquatenus func - inftrumenta ad promotionemMedica & alius falutaris fcientiz, (1 forfan, quemadmodum - jn eà crefcimus, hinc meliores fiamus & fe- - liciores. Utpote ad quam promotionem, . licet non poteram eam fperare, & tamen de -. €à defperare nolebam, Ego jam tüm prapa- - ravi folum, & aliquatenus plantavi ; quod rc- fiduum manet, & totius vindemia depende- bit maximé à continuato influxu Radiorum veftrorum: nam quàm pauca ctiam de ft pro- - mittat ftemma, fructus tamen non poteft non aliquatenüis maturari, quem irradiare Vos ' dignamini. Ego ctiam confido, cam ipfam ?. Generofitatem & Benevolentiam, quz tenta- mina fufcipit; itidem veniam daturam er- Tatis | Vefiri bumillizmé ! & frscerisfime devoti — Servi, NruEMIiE GREY. | PRA «35(104)5€-.- desedededeledededededededededede dede SERSTRTTURRTRTTETCEERE 1 PRAEATIO. | Ide & Lim cogitationes meas per aliquot annos ha- WB Ctenus ad Zfzatomiam vegetabiliug direxi ; mx quacunQ; occafione ita ferente, de die in diem obfervaveram, aliquo abhinc tempore divulgavi. In quo opere à Sezzize confito per omnes partes , ad Semen iterüm progresfus fum. — Subjungens Zfgatorzie | partis cujusvis , cogitationes meas de z//2z earum aco-. | noricts hinc derivatas. - | HucusQ; examinaveram partes pracipué nudo ocu- lo: exceptis quibusdam obfervationibus paucis , quz ope microfcopii funt factx. — Idá; eà intentione feci, ut probarem tàm ipfe pro me, quàm pro aliis, quousq; procedere posfimus oculo, fine vitri ope: pofthacc quoq; microícopio tandem uti conítitui. Immediaté ab harum publicatione Dzffézzfrzs à Do-. 1 éts(imo Ma/pigbio, (cujus ingeniofisfimaz & accurate induftrie mundus obftrictisfimus tenetur) oblatus eft. |. Regia Societati de eodem Subjecto, 7. Decembr. 1671. Ícriptus Bozozig r. Novemb.167r. Cujus fuffragio lxe- |. tabar me videre veritatem obfervationum mearum in |. univerfum omnium confirmatam ; dum £jzs parüm ad-- modüm à meis differunt, licet 77/2 ubiq; ufus fuerit mi- | | crofco- |. EO PRAEFATIO. 10f "erofcopio. Exempli gratià, quoad vz/2 zérez , (qua li dicuntur P722] fBirales )licet diu abhinc eorum ha- : buerim notitiam , utpote qua cüm reliquis longé am- pliora fint, faciliüs deteguntur; modum tamen Ípiralis eorum conformationis ( nonnifi per microfcopium ob- Tetvabilis) primó ab 77/2 didici , qui elegantistimam eo- rum defcriptionem dedit. — Quasdam fuas de ufu par- "tium ceconomico cogitationes non communicat, Ft -nonnulla obíervatu digna de partibus F/orz, Fruczus, J& Semizis , ibi non reperiunda, 7p/z inter alia fecum "tefervásfe , posfibile eft. | Optarem animitüs, edidisfet dfüum Di/cuzfaz ; fed quoniam non vult, antequam or- "matus fit figuris: eà de ratione quum mihi vifum eft hzc de illo admonere. | Statim poft impresfionem Tentaminum meorum "primorum, ulterius ea profequi animus fuit. Seriem mmearum cogitationum & obíervationum inde enatarum din tres partes diftribui, & ut obedirem Regie Societati praeceptis, nunc in publicum emifi, Quod eó luben- "tiis feci , ut alii hinc capiant occafionem eó meliüs con- fiderandi, quid iis agendum fit, xqué ac mihi. |. ZEqué bené enim committere debemus Imperium Mundi, ac "adminiftrationem Philofophiz uni alicui , & multó me- lis, diim res longe numerofiores funt , quàm Homines; nec miniis variant, & confpectum fugiunt, 2 br TO- e P;i- —— Append. Ann. YX, Ephem. LE 1 *. eta ^E. t ,; - «Td 106 Che: PREfATIO. Primam quod attinet , quantüm nunc quidem po- |. tui , ut intelligi posfet, feci. Non dubitabam futurum, |. ut opiniones & inquifitiones ulteriores fuggererentur | - & forfan nulláà methodo melius , quam profequendo eas: | - fimili enim ratione experimenta nafcuntur ac difcuríus, |- ubi ex uno centum alia emergunt, de quibus aliàs nun- |. quam cogitatum esfet. 2 In Secuzd2 proíecutus fum id , quod antea ceepe- |- ram, & continuare propofui , tàm de Az4ice, quàm de |- 1eliquis partibus omnibus acturus, Apologum ejus | non fufcipio; nam quicquid hic exhibeo, neá; verba |. funt, neQ; res probabiles; fed realia fimul & vifibilia | DEI opera ». Quoad zzz ,1d tantüm defidero, ut memoriz |. revocetur, nos, dum de caufis naturalibus agimus, & par- |. ticulariter de caufis vegetationis , tantum intelligere ma- | teriales , quas ( quzcuni; etiam aliz , prater primas, as- | fignentur,) probare debuimus iis gaudere qualitatibus; |- ut pos(int esfe inftrumenta ejus; nifi negari debeat inve- |. niri in eà aliquid tale, quale quid eft cauía materialis. | Si rogetur, cur tantoperé his infiftam, & interim | fileam de exiftentiá , naturà & energiá 4fzizze vegetabi- Mis , rode formatricis "ots motrua , aut alius immaterialis cujusdam? Ad hanc quaftionem , dum lubens fuppono eam esfe fobrié propofitam, refpondeo; non fieri id | ideó, quod nom cogitaverim de iis; fed quoniam non |. inveniam eas adeó bené refpondere fcopo, cui magis |. obli- -— |» PRAEFATIO. CITMey o E" inveftigatio enim naturz aliarum quarumcund; 5 caufarum fecundariarum , quàm quz funr. materiales, adeó utilis accidere non poteft ei, qui confiderat natu- ram morbi, aut componit vel applicat ei remedium, Et fi quodpiam Principiorum five Difcurfuum Caef, |— Gesfezdi, aut aliorum circa caufas materiales, ju- - dicio rité formato culpandum veniat, Ego ad reddendam pro iis rationem non obftringor. *O:z IDEA . icepxe HISTORIE PHYTOLOGICAE- Propofita». | PARS PRIMA. Ad quet I computemus gradus, ad quos cognitio Lene et | eradutn no- evecta , apparet , eorum dc fcripttones , loca nativa & tempora | n qe ycgc- *— magnà & exadià cum curiofitate nobis esfe propofita: f. $401Lum nosd; fimul certiores factos de plurium ex iis naturà & facul- |. tate infallibili. Cui negotio quotquot mutuam dederunt | operam , Pofteritatem magnopere fibi devinxerunt. r In quo defi- Similiter, refpectu convenienter habito ad ea, qua ab | da — iftis perfecta funt, evidens fit, quid adhuc reliquerint inta- | étum, ulteriusq; perficiendum. Virtutes enim quibusdam ve- | getabilibus ingenti cum incertitudine & promifcué nimis funt |. asfignatz : at de efficacià aliorum altum apud omnes in uni- |- verfum eft filentium. Quamvis autem pro eruendis illis & de- li bité applicandis nonnullas nobis reliquerint Regz/as, minus]. tamen füfficiunt. — Defczipriozes quod; aliquorum ulteriori in- |. digent perfectione , ut & delzeatiozes , precipué nadiesm. Ordo| d quidem proprius & affinitates multum funt excusífz. Sed n vegetationis ratio , & infinitz hujus varietatis caufa hic obfet-|- vabiles Tu materia ejusd; diveríe affectiones ird menta hic exiftunt ) feré omnibus videntur non attadtz, EB €ur tmclu- Nihil hinc fuperesfe ulterius indagandum, perívatio efti datur idita non fatis expenfa. | Quodli enim confideremus, quàm pro-|- ese, lixum & per gradus faltim emetiendum zrer fit t Natri cegnitiüs pervenerit, concludamus ex unà parte decet , omne id noftro cedere en mini & ue quousd; alios ante nos progresfos esfe : on|. m d'a da ROM OA PN TA L4 3c ab A EA ; n a 1 IDEA HisroR1A PuvtororiCE 109 le Naturà , düm juftum ftatuimus pretium iis; qui tamen illius olum fuerunt Diícipuli & ab eà informati. Horum & ztas '& aptitudo dum brevis erat, refpectu ejus; que ficut primas lineas debet DivinzSapientie, ita de ejus dimenfionis ampli- tudine optimé judicatur, fi cum hàc conferatur: noftra i igitur «convenit prudentiz , ne infiftamus toediofz gz4//ou; , quinam "ex ejus Difcipulis optimé illam fuerint dimeníi; fed potius in "eo acquiefcamus , neminem hactenus eam circumícripfisfe,. Neq; magis expedit nobis confiderare, quantum de zarz- potett. a. "YÀ veretationis adhuc ignoremüs , quàm cr edere, magnam ejus men promo- partem posfe fciri,defumptà conclufione non à cognitis huc- — veri, | usd inultó minus ub infelici quorundam , quem fupponimus, conatu , fed ab eo, quod quoad ipfam rerum naturam, posfi- ; bile esie exiftimamus ; & à divinà Providentià, per infinitas "vias ad earum biecueibnenm ducente. Meurbait harum par- ^ tium , quanta futura fit, determinare valemus ; imposfibile | iM "fcilicet eft, illud, quod non videtur, metiri. Et cum nos "quod; verifimillimé minores fimus emetiendo huic; his fal- "tim noftra circumvallabimus molimina , quz ultra 14e», » quam de noftro opere concepimus,non fvevimus extendere... Ac quousq; hoc Scientiz genus acquiri poteft, eousq Er diga est. étiam concedi debet, dignum id esfe , ut à nobis impetretur. s proto JWidens enim plures & elegantes varietates , quibus ager; vel vean, | hortus aliquis exornatur; quis non diceret, adidas jucun- | 5 - dum esfe , fcire, quid videatur ; ned; magis delectari inde il- 33 dum, qui oculis difcernere poteft, omnia ibi esfe pulcra, "a | quàm; qui rationis ope, quomodo hzc fiant, intelligit. Hinc — - ! fane fieret, ut homo exactum bonorum fuorum indicem con- ! ficeret , optimaé; hec esfet via ftatuendi illis pretium. Quin. Bidererur ejusmodi homo particeps non modó Benignitatis MBivine; fed 1n. certis quod; gradibus fecretorum artis divine ' eonfors. Id quod certé defideratu dignum esfet; nifi puta- S | "0 remus Y * m T EVE MR T x TACNA EMEN NEN mo IbrA HisTORIE PHTTOLOGIÓR. P4vr d. remus non pertinere ad nos defi ignationem fcientiz rerum - iftarum , quas DEUS femel cogitavit esfe idoneas, ut effice- rentur. Varia ejm Si propter has & alias. rationes inquifitio i In raturam vta | Ex"PA | eetationj; magni momenti elt, prim? circumfpiciamus , requi» | ipii HE ritur ad ea omnia; que fui inveftigationem ipía nobis offe- bus organi. DU» i. e. perpendamus;, quis it (copus nofter , quo fado eó | cr, feug. Ineliüs ad experimentorum inventionem, inventorumdj; ad | dum illerum 3pfas res applicationem collimabimus. — Alias ergó inter in- Accidestia. dagationes hae ut proponantur, expedit. | prz»o, quibus ewea- |. externa. C fibus planta quadam ,aut pars ejus aliqua crefcat ; femen fe ex- |- ufus cCO0- (erat in radicem & truncum ; truncus ceteras ui femen usd; |. MG. partes producat ; iftad; omnia formata per continuam nutri« |. tionem perpetua incrementa capiant. Quomodo a/zwentum , |- quo planta nutritur, decenter in fingulis ejus partibus prapa- |. retur ; quà vià in illas derivetur ; & quà ratione diverfa plantae |. rum nature in omnibus partibus asfimiletur. Quare hoc |. angmentum & accretio non uno , (ed variis differentibus gradibus |: fiat ; ad utrumd; proceritatis & exilitatis extremum; five cont- |- paratio fiat inter fingulas plantas, five inter fingulas unius | partes, Quomodo non vzagzitudo faltim , fed forza quoq; eas |- É rum tantopere varzezr ; Velut Radrcum , quz funt vel crasfg vel : Jvelstónsip — tenera s breves aut longgyintegra vcl partite s conne. veut ramofe, Se. |. (7. 7 — Trmncerum , quorum fünt alii magis izregrz , alii ramofj, alii fra |. ticAntes 5 Folzoraes , QU& funt longa vel veranda ; marginibus &quás | libus inftrulla , AUE ferrata , & Variis modis aliis differentia , feme j per tamen p/az4; & fic partium reliquarum, — pos? inquirene|- dum eft, quznam fit r4/c varii ipfarum »oru;, quod nempe|- Radix defcendat , & quidem perpendiculariter nonnunquam nore | L | nunquam magis parallele ; quod Trazcus aftendat , & quod afcen-| 5 osusdu,| fusejus refpectu temporis fermatieris fit varie dimenfioniss|- |^ o aMiorumq plurium motuum in radicibes » troncis & cxteris veo |- geta-« | ER IDEA fusroxrE PutTOLOGICÉfÉ. |. 1n METTRE partibus obfervabilium. — Unde rurfus zoras hi "obfervent zerzizos fuos diverfos & ftatos; ut plante agnofcant itis & tempef!ates peculiares pro fuo ortu & genefi , pro incre- i amento perfecto , pro turgefcentià, (reeruzg) & fimilibus. iz». prosa erro, quz fint cazfz tàm temporum incrementi, quàm perio-. figni Acet 2n dorum vitz; dum quzdam funt az72;. quedam Lesage; , qug- 56e d. dam funt perennes ; &quidem, vel quoad radices G 1rgucos fimul, vel quoad radices folüm. — Hizc, düm varios hos vitz fuz ter- minos tranfigunt, quà ratione eis conveniens zzritio » bof;- "pium ,exornatio, aut aliusmodi defenfra tribuatur ; quomodo hoc in genere, ceu in oeconomià harmonicà pars una cum al- (terà confpiret in officio confervanda integritatis & vite totius plante. — Et razdez, que czra non folüm pro unaquáq; earum, "fed pro ejusdem quod; pofteritate adhibeatur; quomodo fezzez praparetur ; formetur , aptumqg; reddatur ad propagationem 5 idd; cum tanti fit momenti, quomodo nonnunquam partes etiam relique (fc. preparentur ad propagationem, ) veluti radices, düm excrefcunt in rrz4cos5 trüzcémss, dum fiunt "radices, quin & fxpé rurfus convertuntur in radices, cujus ex- "empla quzdam in d;fczrfz fequenti cum aliis iz22;fiiozam hujus generis capizibz; fum daturus. : Ned; zatura » facultates & contenta vegetabilium miniis Va- peigde de | riant, aut particularis eorum infpectio, minoris eft momenti. illarum Cor- - Cum enim omnia , aut plura certé eodem modo fuccrefcere tentis, Qua- . videantur , eodem à fole ; eàdemd; p/zvia, & in eodem folo in- 'ii4tibu e | differenter & egregie, hinc & quoad externam fpeciem com- f49/t4ti- munes in iis appareant partes; quzri poteft, zz4e ipforum [i- m - quores €? alia contenta adeo a fe invicem differant, ut aliqui fint - aquofi , alii vizofi, alii olzofi , latle? alii, & fimiles. Sicut & cüm ' An qualitatibus fenfibilibus adeó varient, c. g. in coloribz: ; fa- | poribus & odoribus ; quznam illa fit materia necesfaria ad pro- | ducendas has qualitates ; & quxnam forma, in quà esfentia z illa- dam IpzA HisroRIsS PuTTOLOGICA, Pavrb o illarum confiftit; quid fcilicet illud fit, quod facit, ut p/azra aut fios fit albus vel ruber ; fragrans aut fatidus ; amarus vel dulcis, aut alius cujusdam coloris, odoris & faporis. Pari modo | quoad faculrates & virtutes, quidnam illud fit, per quod ez | conftituantur, ut, unde aliud vegetabile fiat pergazs, aliud | vomitorizm , tertium dzapboreticum ,&c. Ha , inquam, & aliz | particulares atq; ab his dependentes 4//7sifttiozes , uti non pos- funt non rationem hominis ad fui obíequium admodum tra- here ; ita quod; , dum faciunt, ut aliquatenus ad minimum | ipfi fatisfiat, non minus operam compenfant; fpeciatim fi con- |. fideretur, prater noftri defiderii expletionem circa vegetatio- |: nis naturam , lucem praterea quandam pro diverfis aliis fcien- tix partibus inde etiam refültare.. | Ehwspe.- Dum etenim prafens inftitutum nos perducit ad accu-- tis perfetlio Yatas & multiplices vegerabzlium obfervationes ; eo ipfo reddimur promovelit apti,ut majori cum certitudine ordinem & genera eorum fe-|- perfetio-. cundum gradas affaitatis difponamus. Probabileq; fit, omnes? Bem in. V4^ p Iaontas exoticas aut earum partes vedzci posfe 44 ejusmodi quas- | | E dam 4omef'ices , quarum fimilitudini maximé appropinquant. | la i v Vicisfim id frequenter mentem noftram deducit in contem-|- lusExetüpla plationem flatás animalium ; annon 1nter hzc utraqs 10 terce- ? dauuy, dantvarie convenientie materiales, & quenam ifte fint. Inp quibus item notabiliter ab invicem differant, & quid fit illud;l- in quo esfentialis ipforum differentia potisfimum confiftit.| Et inde praterea non folum inftitui poteft compdratio eorum» qua in utrod; genere hucusq; fcimus; fed quoq; per id , quod|- in uno obfervatum eft, fuggeritur & facilis redditur inventio|- eorum; quz nondum fünt obfervata in altero. Sic & cele-|- vum , odorum & faporum in vegetabilibus confideratio ad ipfarum. [ harum eaalitatzzm cognitionem generalem conducit ; aut quó- L fciatur , quidnam eas tales conftituat in alio aliquo corpore; - Pr bo IDEA HrsTORLIE PrTTOLOOGICK, ——— my quatenus hujusmodi materix aut circumftantie externa ree. quiruntur ad hoc, ut iftz fiant adzquata fenfüum objecta, Pariter hinc manuducimur ad indagandas ulteriores vias cu/ri- "suationis in refpectu ad integram p/azras , aut ad forem , frutlum, aliamvé parre» : emendandi illam; quoad horum sag»irudi- wem » colores , fapores , fertilitatezz aut alios modos: excogitandi "alias methodos propagatiozis , aut ufitatam jam ad alia vegeta- "bilia prater ea; in quibus fvevit adhiberi,applicandi. Simi- liter hinc zechazici eorum zfzs notitia uberior redditur, tàm quoad rationem ufüs in particularibus zegorzi5 & op;ficrzs jam -noti; quàm quoad manifeftationem aliorum nondum cogni- "torum: utilitatis item, quam praítant , tanquam a/zzezra in |! €ibo , potuá,: pro quorundam praeparatione, & aliorum inven- ' tione : fpeciatim veró in Mediciz4; quedam enim vegetabilia ! hactenus neglecta, poterunt in ufum trahi, & quorundam | perverfaaut aliorum confufa adhibitio corrigi. Quid »alzgni- ! tates corum maxime infringat, aut vizrzres intendat ; quando ' opus fit, ut za/z7re füuccurrant praparationes ar5;; quomodo ! he poslint augeri, & que artem minus adhuc fapiunt; perfici, (€onjecturà hinc potiori innotefcit. Qua circa hec omnia. fcientia, ut nofcamus, quousd; penetrari queat, & quis probabile | sit&usad eam fit aditus; fingulz ille viz, quas excogitavi , atd; ' huic fini necesfarias esfe fuppono ; proximé funt proponendz, Refpicientes itad; ad prafens inftitutum & obfervantes, Ejwreigra. - quàm diffusé pateat ; prz; idem de methodis huic curz defti-ti quing - patis concludere nos decet. : Quare licet nobis quedam, ut, | quz plus promittat, fe ipfam oblatura fit, liceat tamen nobis, th . ^ Conceptus generales — vethodi. f; füpponamus id , quodalii hoc in opere occupati esfent facturi, proponutte düm unusquisq; forfan pro fenfu fuo & genio delectum inde quendam habiturus foret. | Credamusd;, quod, licet viri cir- cumfpecti in propriorum fuorum fenfuum & notionum ap- s : E re proba- (s Append. Asa. IX, Ephem. dur. CUT. PECERRINDESI NT I unen NOVA «iy HAT oe ms ; E AID: y 2t Ve GIC fr4. probatione varient , non tamen id femper facia quia funt fuz , fed quod unusquisd; probabiliter in iis, quae | proprié fua funt, plus videat,acalii. Logica ergó noftra fe- curisfimà procedet, fi concludat, non ideó rejiciendas esfe | omnes methodos, quia non omnibus arrident fed potius fe-. | lecum debere fieri omnium , quoniam alique probantur ali- | quibus. à desk | E prima, ^ Et primo omnium quicquid eft exzerze magis confidera- | | particularia tionis Ut ffeure , proportiones » enotus » tempeflates » fittationes vege- |o €? comp4- ss bilium & earum partium fingularum , obfervari conveniret, "44i Eo ipfo particularis omnium hic obviarum. variationum |. fee fnfpetlio : & hinc comparatio inter unam aliquam & fingulas plan-. n D. uh tas aut earum partes, quarum hz funt proprietates, infituen- : magi cx- da foret. Eo fine hinc, f posfibile, introduceremur in in- | seyme funt ventionem cjus,1n quo alie fenfibiles aut occulte magis pro- | : cofidera- prietates cujusdam earum inter fe conveniant, Non magis | tioni tircó enim certum eft, quod rre; anguli cujusvis zrianenli rellilines , |. ecgrtalill^, ononiam femper fünt egzales duobus angulis vellis, fint idcirco || fibi additi , femper. iidem : quàm , quód ssa eademá, proprietas iu. |E diverfis vegetabilibus coincidens z»am eandemá, babeat caufam s | ^. mam licet fcopus & finis varient, caufam tamen , quatenus eít caufa hujus proprietatis , esfe unam oportet: & confequenter. |. inferre ;dentitatez; quandam in 22471477 omnium eorum e "e | bilism in quibus operatur. Quare per hanc comparationem |. illnrum apti reddemur pro conftituendis exactis ordiz;bus |. & gradibus affuitaris ikorum ; intelligendis melius & caufis & fiae. " varietamm , & conjiciendis probabiliter magis eorum z«ris |. & virtutibus. : s "i Exemple Prin itad; variz fingularum partium fezre esfent obfer- |- | declarata, Vanda ; idq; refpectivé , tam quoad forz;as; quàm quoad pofitis | quoad eo-. fecundum quos radices , trunci » rami » frondes , flores , feullus & fé. |. vim fuat. i54 differunt aut conveniunt; & fingulz hag Z/;ce. per quas |- | | utradj |. , dio Mrd o Ee d CM MES, a E S apr : IDEA HisTORIE PHTTOLOGICÉ. . Cm ut adj varietarum dictarum ducitur: in qbus harum partium convenientia potisfi imum fita fit; magis enim obfervatur utraq; & materialis eft in aliquibus horum, minüs in radice, magis in fore aut femine ; in quoritem harum partium fimul occurrat, utrüm in unà, pluribus, aut omnibus. Per utrumq; horum "ardizes & gradus affinitatis determinandi funt , eorum tàm , que ftri&e dicimus ad idem abris pertinere , quàm ) xe aliàs analoga. Xa omnis fragaria invicem unius eft generis in gradu primoj | cum auz4uefolro in fecundo ; cum rormenrilla in tertio; & cum "aryophyllat4 , &c. in aliis magis remotis. — Sic agrimonra aliquà fimili gaudet analogià cum fiagarza; quà galega cum rrifolio; Mfragaria fi fimilitudinem ejusmodi habet cum »z/», cujusmodi Mgrosfelaria cum zzre , aut pimpinella cum ros. Sic legumina qua- ' vis cognata funt non folüg i invicem in gradibus fuis fingulis ; "verum quod; omnibu Afrifoliorum generibus , utpote selloto , fanugraco , ipfods mrifolio communi ; quemadmodum ex compa- ratione non foliorum modo, (ed florum , feminum & folliculorum inter fe fit evidens. Nam ünohdié partes foris trifolii funt to» tidem flores continentes totidem /z5;54"" exiguorum fellzculos , omnes in formáà cum eeomed follzeulis & feminibus lentum COne- venientes. — — Inde fimiliter zatoras veretabilium conjecturá asfequi li- ^€et. Intuentes enim diverfas p/azra;, differentium licet zom;- mum & generum i affnitatem tamen quandam inter eas invenien- tes, fi garararm unius harum bené novimus , fundamentum in- - de nancifcimur conjecturz circà zara» cxterarum omnium. - |. Ita quidem, ut, ceu planta quzvis aliquid individualis pro- v prietatis pro fe ipsá obtinet; (ic, quousd; notas aliquas vi- | fibiles cum aliis plantis communes habet, eousd; de naturá etiam communi cum his participet. Hinc cacemeres fylveftres & bortenfes in. €o differunt, quod alterum genus psrgar vehe- menter; alterum plané non ; in eo veró, quod utrumd; eft n | "P2 dines EEUU POETT, TY T VEM MEETS Proportio- Htfo diureticum , Conveniunt. Lir as de Nr MR ene Me, DNE NTREENTS ONE A NURQU NEUE T DAO ETT DNEES " H CCS NUR US det " Ipra Hisronig. Puotesk cci Naturas plantarum sosbelifiro ni no vimus esíe varias; maximé tamen eít probabile, omnes ij convenire in hoc uno, quod fünt carmznative. Species fingue. le tàm frumenti , quàm graminis omnes funt unius generis; uns de nullum eft dubium, quin ipfa gramizzm fémina (in fecals | & avená experimenta facta funt;) fi operz pretium esfet ea. colligere ; licut bordeum prabitura fint fpiritum inflammabilem. | Similiter fingula /eguzizzem genera , ut dictum eft: quà de cau- | sà non dubito, in aliquibus ca(ibus, in quibus cicezes, tanquam | egregium medicamentum commendantur , decoctionem pifo- | rum potioris generis , in fpecie illorum, qua nobis vocantur | faccharina, (Sugar - Peafe) illos antecellere: ficat & forem fa- | barum , antecellere flere» féminum fuangraci , etiam ibi, ubi huic | aliqua tribuitur excellentia. — Ita Tulpe , Lilia , Croci , Hyacyatbi , & ipíx cepe cum variis aliis, in fingulis fuis gradibus affinita- tem habent omnes. Si igitur Croci , Cape; Liba conveniunt in |. unà aut pluribus facultatibus, cur non & reliqua omnia? e. g. | in vi anodjn4 , aut alia quàdam zarzzrá communi, per quam in |. vegetatione fuà partes eorum diriguntur ad unam communem | & analogam formam... | proportzones quod; inter partes vegetabilium quascung; ob L easdem rationes obíervari debent ,. comparatione inftitutà, É tàm inter partes fingularum plaztarzm quàm inter fingulas 1 unius. Et hic rurfus, vel inter Z4; aliquas partium, vel in- |^ ter sam aliquam earum & rorazs plantam Íeorfim , aut omnes |. reliquas junctim. Ita quadam /ezziz4 majora exiguam pro- |- ducunt radicem . üt Cucumerum : & alia minora producunt valdé |. magnam, ut Eryozig. Please quedam, ut Melonum , licet ipfa |- fint admodum ténerz , f/zi»; tamen habent ingentes & cras- | fos;aliz rurfus, ut cardo; , & quzdam magis fubftantiales, non |. ais ferunt frati4s. prater fua femiga. Sic femina omnium | leguminum ,in fpecie fabarum brit cg veré fint grandia, | - produ- |- umTTM PVP S PHEROL SOIN WW TNTS VIDT C PEKNREST CATT —- rd ji HisTORIE BoubcrtN p 'roducunt tamen tantüm p/azzzm exiguam : fezzina veró Digi- alis » Verbafci , Bardana , Floris Solis , &c. in fe ipfis multó mino- ra producunt tamen multó majorem. Et fpeciatim ea femiza, que inclufa funt regm»; crasfiori ( analogo ei, quod alibi fecundinas. nominavi) quale eft Peozie ; cujus fzmen ita dictum idus tantum eft, in quo verum & reale fozes eft repofitum , magnitudinem capitis aciculz minoris non excedens ; quod (& in feminibus diverfarum aliarum plantarum. elt. obfervatu. Hz & fimiles proportiozes , uti ez inter varias partes occurrunt, -notandz esfent : & cum quibus plantis; aut partibus in fpecie "altera harum conveniat: comparando itidem, in quonam E proprietatem genere inter dictas partes inveniatur conve- Dientia: quo fado, per bas fingulorum individuales z4rra5, quantum pote, un pro eligendis communibus qui- "busdam , quz convenientes ejusmodi proprietates concomi- | tantur. Tempor quod; plamarum & earum partium fingula COD- Temporá, fiderari conveniret. Obfervando, quonam particulari anni aemper aliqua harum przcipué oriarzr , tempeftivé , an fero, Tempora, in quibus germinent , utrüm ad aliquod tantüm fpatium ,2n p€T apguzm integrum. Quonam prorumpant à femine | projecto aut fforeag: à primo ortu; citius vel tardius. Quz ffereamr anno primo, vel que demum fecundo, Qua ante frondes qua poft Maturatio frziiuum & feminum quanto tem- T | poris fpatio accidat poft forez; & fimilia. Omnibus aut non- j | nullis harum differentiarum inter fe collatis, probabiliter . conjicere poterimus ejus rei causfas, & nature plantargm , in | quibus illx ( varietates ) videntur ; fcil. ejusmodi eraduz caloris | necesfarium esfe, pro fermentatione aut meliori diftributione | fpeci ejusmodi plagre ; aut. zmpragnatione aeris. mifcenda cum ; Mlo, aut debità 4/6/irione Sol; , ut reddat convenientisfimum bad alimentunr. m | *P Loc4 Bb Wrerokfk waevotbontil De Loca quod; propria plantarum; five ea, in quibus foe fuis feminibus aut alio propagationis modo fponté prove niunt, confideranda forent. Idd; quoad c//jz4; an hoc in ali- | quo üt frigidius, temperatum, aut calidius. Quoad Rerzozem, | utrum coztzgezs , an Infzla. - Sedez; , utrum zeare , vel terra , aquae | tica , paluftris vel ficca ; utrum colles , plazities , aut valle; ; utrum aperta , in fytvis, aut füb fpibs;, & fimilia. Unde fimili rà. tione, ac à remporiba; fuis earum zarere particulares dirigun- tur:ita ut,quatenus conjecturà asfequimur naturam ejusmo- |- di aéris; foli, aut fedis; eatenus quod; de tali plantà conj * re posíimus , quz iis gaudere folet. i Moti, — Ita fimiliter, varia ejusmodi difcrimina, quz in »sribar| plantarm earumd; partium obfervantur, tàm quoad genera]: eorum , quàm quoad gradus; afcezfzs , de[tenfus s collarevalis | velbilinens & friralis motis esent notandi ; quibus plenis hi con-| veniant , & in quà horum aliquis fit analogus ei, qui eft in aedis Verbo , alie. quavis proprietates plantarum. exe trinfece. Deinde ut hzc omnia invicem corferreztzr , necesfe|. itidem eset. Cogitationes enim non pos(unt operari in ni-[- hilo , non magis ac manus; qui ex(truere vult zdificium, ma- teriam fibi procuret, opus habet. Et viee versi, é €— nunquam fit domus , nifi per certas regulas partes ejus omnes| invicem conjungantur, Sic non eft fimplex variarum rerum |- cognitio, fed copulatio earum multiformis in mente, que. fcientiam ulteriorem tanquam prolem generat. E; ramum. de prima generali Methodo. —— T t Secunda, Proxima, quam propono, & qux maximé necesfaria eft, fimiliWfe- eft Anatomia. Si enim in fectione vegerabilium tantam corutt| 1 Ho orgatii- diferentiam cernimus, ut non folüm earum fezre. externas E. , x fed quod; frstlura interna adeo fit elegans, & in omnibus adeó |. variet, necesfarió hinc ducimur eó, ut cogitemus, varietates. Anaromi- am , uijor has internas aut anli fini esfe; aut fi alzegi , defi ignandum nobii ll esfe, WU Mc Va code. RP ^ Ti S ME S SIUS ORTUS PE * ^ 3 ^ C »w — IlbEA HtsTORIE PHTTOLOGICA, — no /esfe cui. Prius libi perfvadere ; exces(iva vanitatis esfet ; quafi que ddnibe tara , divine Sapientiz ancilla, acu fuà eleganti & filo elabo. dim necer. fet tot fingulares partes difficilis adeó , & tamen omni fun- /446. damento deftituti operis. Sed fi fis alicujus gratià, is vel €rit, ut tantüm afrciantar , Vel «lin; pratereà aliquis. — Si ;ffe folüm , talis esfe deberet, cujus refpectu opus ejus nullo tem- pore, nec in ullo gradu fruftraretur; contrarium hujus eft manifeftisfimum. — Licet enim homines ubid; cum.frequenti 'dele&atione afpiciant exzevzas elegantias plemtarum ; intvinfe- £4; tamen, quz in genere aqué funt przcife & varie, ac. externa , videmus communiter prz infpectione iftarum ab illis ;emitti. Et pratereà, poftquam opus naturz, quàm posfu- imus , optimé obfervavimus , non poteft hoc impedimento esfe optimis noftris tentaminibus, fi credamus, remanere ad- ;huc aliquid refiduum non animadverfum. | Quare fi 442etlus folus esfet /7;; earum , ille necesfarió totus fruftraneus esfet quoad majorem hominum partem , & in nonnuliis partibus, quoad omnes. Quare fupponendi funt nobis alii quidam fines dictarum varietatum , qui füum effe&um nancifci posfent,.- & ità non esfent vani , five homines eas afpiciant; five non ; |qui igitur ejusmodi funt, quales refpiciunt vegeraziozem: ut fiumentum ita. crefcat, & fo; ità, five hominibus fit animus ; 'etium vel aptitudo intelligendi rationem ejus, five non. t1 | S crgo Angatom1á vegetabilium utilis adeó eft uerbodus , non 044 ratione Jeportet eam praterire , fed prornovere zqué, ac reliquas ad eam profes — extremum earum terminum. ldeod; omnium prim proce-77 dc damus per omnes partes, curà equali examinantes hadicem » dm. Mh Nruncum . Ramum » Folium : lorem ,Frutium ; & Semen. Deigde repe- microfcopio. : tamus aut retrogrediamur disfectione à parte ad partem: ubi — 5 licet optima zzerbedus tradendi difcuríu perfpicuo una tantüm tfe posfit refpondens merbodo natura , à femine procedens ad "femen ; non tamen potcft non esíe utilis zerbode; , qua: fettzone » ultró b: Ouid inde ebfervan- dum fit. mento obfervationis hujus in alià peti poteft. oru; exami- | . &inftituamus comparationem per omnes earum partes & pro« MEUCNECEETN OM CT NR IE VP BOSE C MABAUS OVES CE ICTPNSER TM DT PPS Y po . Ipnr& HrsrORLIS PHTTOLOGICAE, T ———————ÁÀ———À——— Wu ultró citrod; procedit , dum aliud aut aliud magis elscefeif in quàvis parte fingulari ; unde fimul confirmatio pro adju-. nemus, non tantüm omnes partes, fed genera vegetabilium , | & comparativé obfervemus plures ejusdem eagnitudizis . figu- | f» motus , etatis» fucci , qualitatis, facultatis , aut alià quàdam | | ratione easdem, quas itidem conveniant in uno aliquo , aut| pluribus particularibus, tanquam quoad /frzüleram interiorem : | prietates. Obfervemus eas fimiliter in variis az; tepoffarid] Pa; , &in fingulis etatibus vegetabilium , & earum partium ; juxtá| quarum utramd; plura eorum mutare notantur non modó fuas dimenfiones, verüm etiam zatzra; ; uti vafa degenerant inj ligamenta , & cartilagines 11 osfa nonnunquam in. Azzmalibur.| Idd; faciamus per fingulos /ztliezis »odos obliqui, perpendicula- : viter & transerfis ; quorum omnes tres requiruntur, fi non. ideó, ut obferventur, tamen, ut melius comprehendantur hinc res quzdam. — Conveniens quod; erit nonnunquam , ut. frangamus » difcerpamns , aut alià ratione drvidamns absd; fe Hone, | Atd; unà calrro necesfe eft, ut jungatur »ierofzoprum , & exami«. nentur eo omnes pzrtes, & quivis »ed«s pro hoc ufu. Uti. quoq; ut & immediata & microfcopica izfeit/ozes conferane tur invicem 5 quoniam certum eft , nonnulla demonftrari, posíe ratione & oculo conjunctis, fine virro qued detegi nequi K per hoc; aut aliàs detectionem adeo obfcuram esíe ut non i facilé ab eà folà dependendum fit. adi His fingulis ;zfetlionis modi; requiritur , ut obferventur. partes eorum componentes ; tanquam /zepliciter confiderateg l & tanquam varie proportionate & difpofite, In jz tmp licrter confe. deratis notandus eorum sz»erzs , qualis & an idem fit in omni- bus : eorum rezera , juxtà qua differunt in eodem , vel diverfis - vesctabilibus : 01170 ; in partc, aut in toto: firutlara tàm quoad. '" carum - PR HDORCO RPAW OY 10 21 WRRORUN TESI SUNRISE NEAN E RR * s AUR NET 1: SR ANS FRE T "PT Y d "vel - «1. — IpEA HrisTORIYIE PruTTOLOCICÉ, — vr eat um rexturam , quàm cavitates s textura in fe ipfa figillatim ; t quà jungitur invicem: caviteres earum , fecundum fuam menfianena » fFguram & numeram y n quibus magna varietas in- |'venietur. Proximé earum pofitio ; unius Juxta alteram, qu& dtidem zqué variat; ut eft Azerior, Pofferiar » Collateralis , Cir- Eumdans ; Mediata. Yomediata , Propior ; Remota: tàn , ut hec re« fpicit partes fingulas, quàm fingulas unius portiones. Et. omnia illa, five pauca; five plura; hec vel alia diverfimod& conferantur invicem. Pofteà Propertiones , quas una obtinet ad alteram , five quoad exalitatem , qualitatem , aut excesfzum; iquàvis parte cum alterà comparatà, idj; fecundum fingulos iBradus in proportionibus dictis apparentes varietates inde or- * excedünt numerum. ^ Si enim faltim 2z47/or notabiles ge- raliter conftitutivas vegerab;ls partes fapponeremus , he quatuor producunt varietatem quadruplicem; : primo , quando una pr rue & tunc tantüm bnnc — VENOHUUE eas; & d Secundo , quando ze fant edo. & tunc hz )roducunt fex variegates. — Terr? quando rre; funt inzquales, jua producunt d4»edec;m varietates. — Aut demzs, quando )mnes gzzrauer funt inzquales , unde oriuntur vigiztz qsatuor : que generales varietates ulterius multiplicantur per fingulos " carum gradus. Ex quibus omnibus eó deveniemus, ut cognofcamus ; Et. quid ex ! Oe [int communitates vegetalilium , qua fpectent ad omnia 5 olffervatio- que fint eorum 477zztioues ; quoad ejusmodi quoddam ezz;; nibus factis & eorum proprietates quoad ejusmodi quandam fecrem., ue qua eorum peculiaria , quoad ejusmodi particularia quzdam, ^" Pole utin metaphyficis , aliisd; contemplativis materiis , ubi diftin- : am cognitionem. commmuntatum & aifferentiarum rerum obti- E MO nuimus» LA p^ Ana. IN, Pibe ojo P d i e e NL A MUS SN Tapa dua NU Ec SETA bomi eda. ra ea costes d 2 Mod VITE AMETS K di& ves reddemur, ut We hic facere queariüts fimi] ite nontantum fciendo unamquamd; plantam intrinfecus differr ab alià; fed &, in quo differat, ita, ut non magis fecure. dm finiamus per externam itte quàm per interiorem ftructus ; ram , quid illud (it, aut quenam fint res ille, per quas p/autal aut /pectes plantarum aliqua ab omnibus reliquis posfit diftinz] 1 evi, Et obtenta fic cognitio commenitatum & Divide interlc partes vegetabilium , nos conducet per feriem faciliorum & pro-. babiliorum cozcelzfiozzzm de modo caufalitatis earum , ad come. enunitates Gc differentias vegetatiouis. — Et LARLETA. di fecunda ge h vals methodo. di Tertia, Examinatis hucusq; organicis & contigeutzbus partibus. Vt- ; fimilis in-. getabilizms requiritur, ut accuratius obfervemus eas quod; qual ffettio con- (ant. fluida, aut ali alique in his cezteztg , ut hinc meliüs) ] tenor à nobis intelligatur , tàm zatzra wegetationis , quàm dictarum. | "374 paruum contentarum. — Et ut inquiramus, prim» in earum, i m £tntra , üt funt fjiri:zs; tàm ejusmodi, qui in genere P ORE niunt in eo,quod funt v/zofj, quàm illi qui [peciales funt pari. | yup; ticularibus plagtis. Aure & vapores ; de exiftentia enim horum]. in fingulis partibus certa funt argumenta: & de differentià na4 | i turarum earum , prout ba exiftunt in fingulis partibus, probas. j bilia quedam. Lyzsphe aut f[weei clari 5. lae olea, pom ; faccharum . falia, aut alim partes concrete & fixate. — Ubi per. falia intelligo non ejusmodi, qualia feparantur per me y zem , fed quaà diftincté exiftunt in plutis in naturali earu Is ftatu, & in harum nonnullis, ut in radicibus ridi; detegi pos |: ] . funt eciam fine ope m EE Quibus addenda funt ejus. t modi »ucilagises, qu& licet non adeó proprié contineantur - intrà parte; , tamen reperiuntur iis fuperftratz; ut füper. pri li mis foliis praematuris (Sprzng - leaves ) Lapathorzm omnis d ris, inter folia & vela, quibus hac involvuntar, Dc | ' horum transmigrare ab uno in aliud Receptaculum , aut idem Receptaculum repleri corporibus differentis plané nature, fe- cundum diverfas tempefh ates a"u: & tates vegetabilis. Et ita quod; admodum probabile eft, duo quorundam horum non- munquam contineri in uno neceptacelo eodem tempore ut in animalibus lympha in dale tboraczco, & hac unà cum chylo in vafis Jangv: feris. ante efficitur : isq; vel per defcezfzz» vel per afcenfum. In afcen H jer quos differentes caza/es aut pertes trunci is fiat ; cüm cer- tum (it, inibi occurrere varierarezm , tàm refpeciu. temporum e quàm vegetabilium. | Vbi incidit obfervatio velneratronis (tbe tapping ) arborum : üt etlam earum erzentatzo (fucci effafro , the Bleeding ) quibus arboribus proprium fit, ut zraorer ( fuccam ) fün- dant: & in his, quibus eft proprium, cum quànam differentiá Meeleritatís: & quonam peculiari repere: nulla enim fundit eruorem f faccum ) omni tempore; nec omnes fundunt eodem, | deinde ;»or^; corum collaterali; , unà cum modo tranfitas ab. unà organicà parre ad aliam, Fa oed oa Hop AR Dua Sore Rn EL oe re Lab aS MU" PEE NE S MSTIE I 2 2 DER TONY doe eta, x IDEA HisTORIE PuTTOLOCIOE, —— Dj | Bec omnibus his ( cozrenz:s) obíervanda esfent, primo eo- Inomnibus , im Receptacula , quorum quadam propria funt uni; alia com- eor&m. Re- munia duobus aut pluribus eorum : dum certum eft, quzdam «?4lo- LT P EE STI ARI RENE TIRAS CERNIT NO WT ; ATTE M0 Deinde eorum moras, tàm naturalis, quà ejusmodi ; qui yotyumg, | Broximé eorum quantitates, five unius, ut comparatio fit QuAntita- inter fingulas plastas, Vel inter. paries unius. ejusdem; : fic tutt, femen verum omnium plantarum plus olei continet in propor-« | tione, quàm aliqua partium reliquarum, — Sive aliàs diverfo- Tum, tanquam coéxiftentium & ejusmodi proportionem ad fe invicem obtinentium in eàdem parze : de quorum plurimis id fciri poteft per eorum Receptacula refpectiva, Computatio tamen non eft facienda à zero dictorum Recepraculorum fim- ! pliciter , fed quatenus is conjunctus eft cum eorum capacitate , & B corum capacitas proportionata eít /areribws ea cir- | *Q cum- p »4 IDEA Hieroxik PyrrOiBGremi Confifren- ük. Coloruti , Odorum, ez genera & fpecies notanda forent; quas item partes contentas ,& in Saporuti, quà varietarc concernant. - Ata lac in quibusdam eft pat "M ut in Bardagá; in aliis $ov5e 4;,Ut 1n Scorzonerá ; citrinzm M - -— *b Ui itidemlium. Hic itidem in easdem MU inquirendum eft; quas; s illas ipfas ubi de ceneralibus locuti fumus, diximus attinere ad vegetalule SNP ETE T RAN, RE TY WEE vU dt e VAS V NS Y C MEER d ux. : PA ERES GERE *1 Ten FETMI * cumdantibus; dum /arera eorum , que funt minimae capacitatis E communiter adeó crasía funt ; ac fünt /;;er4 corum , quz mas - xima: ita, ut fuppofito, decera minores contineri intra ambi | tüm Zins meforis; contenta iorum junctim vix Mes dimidium contentorum unius hujus. s Sic & confiflentig eorum; fcr. tot, quot difcerni postu per ratem, dum (eontenta ) funt mella aut dera , liquida aut | [pisf^ ; mutilaginofa , gnuumof[a glutinofa , friabilia, &c. Et hz quidem in fingulis fiis gradibus , in quibus varietas quedam. eft, ut in /atie plaztaram , quod in quibusdam dilütius eft, quàm inaliis:in lympbá feu claris faccis, quorum plurimi funt /22;4i5. |! in cosfolid4 veró & aliis quibusdam wzcilagroifr. Et pet bant eodem modo comparanda fünt ; ac per eorum qwanrizarem. 7 Similiter €eorutu colores , odores & fapores : quorum omnium. j Angelica y y [nutem in Levifi:co. In quibusdam plantis odorem fpi- | rat, ut in zmbelliferis ; in aliis non , ut 1n czcberacezs ; & in plu- | rimis amarzzm.íed cum quàdam ims tate. ^ Ef mencilaoints,| plurimae parüm habent five coloris . five sporis .oderis aut fiti | | qualitates quoddam ; ; fiquidem magis quàm probabile cft, omnes colores & Tuquiren- dum est ut Que gene- fpe- Bb (except a/bedine, qu& nonnunquam communis eft tàm conti- W zentiber, Quàm) contentis part: Las) omnes odores & fapéres . q / "HI immediaté magis; & fine refolutione pzizcipiorum esfentialium | Gant ad ve. percipiantur in Vegezab;li quodam 5 non adfcribendos esfe par- |. getabilia, uibus organtcis aut coztiaentibus , led isdem faltim, quz in his|. , continentur ; uti € variis rationibus poftea apparebit. T. EEUU TRUTTREHITSOSNPUR GUN UUNNUNUNCUT SENT [^ "fosa HréTORIA Rit eobc rca 5 ny : rea primo in corum colores ; ubi, in refpectu ad fingulas In eoruth co» ntas & partes ; magis lint zataliles, uti rubedo in foribus; aut lores, eenflantes ut viridiras Y foliis. — Qui, in refpectu ad fingulas / pa 2$ unius Gtatts » fint magis teVAnidi , utl viriditas in fatlibuss | aut durabiles Ut color lztez s in Jfeoribus. In quibus partibus ma- gis fi fint Jeeplices, uti femper i In fezmiae, aut magis compofrtz , ut. , j^ füre ; & in quibus p/azris fpecialiter magis , ut in Nymslaris. "(Pancy.) Quifint proprii p/azzz; ejusmodi fapore Vel odore pra- | ditis ; uti uterd; in fforzbus albis communiter mins foris eft : plns. qui florent ejusmodi ztezapore , Ut fores lute: , principali- r, uti exiftimo pientis verai;. Et plaunis,que naterales Tunt | ejusmodi , fo aut fzdi , uti plantis aquaticis ulitatus magis eft des albus. — QulS colorezm omnium planris fit magis communis, E ut viridis ;aUt rarzs magis , ut Higer. Et quz omnes hz varie- | tAtes colorzm i int poft czlraram . pracipué tamen in zataral; Ca- . rum fo/e. Obíervandi quod; cum co/orzbu; earum fepexficialz-. | bus inttr : fic radices "Lapatborzm funt /zeg B Bzftort& ; rubra, Caz |! syopbyllare ; purparee ; plurimarum autem 4/fe. — Voi intera: & fu- y perficiales colores conveniant , ut in foires ; aut difcrepent, ut Mfrequenter in reliquis parzibes. Et quà ratlone fzzar fint | quidam 4 univer[aliter dilatantzur , alii veró faltim longitudinaliter. | decurr ust cum vafis, ut in folzzs lapathi rzbri;G& floribus acetofellg. |o proxime iorum odores; qua f fit illorum fedes principalis; odgeg,' | utrum una , aut plures fede; in eàdem plaut. Qus pracipua "materia, ex quà hi continuó nafcuntur. — Qua& fououlzgdo inter edores diverforum vegetabilium ; ut inter melisfam & limoniuma | (vulgo pomum citrium foa viridia zlzarig,& capfas virides | guum jeglandium. Aut inter oderes plantargm & animaligm , utl "eder. viridis & fatis adulti car4u; fimilis eft olido rancori ab | àxills nonnullorum fpiranti. Que habeant c4zes magis : m. bilem , uti habent plurima; & quz minus, ut ffzmentum. Ubi | folia viridia fint pars fragraniisfiua , ut In Geragio mofchato s iN *Q ubi D n6 InrA HrsTORIE PHTTOLOGICÉ, — Warm ubi /£j; , ut In rfi; ; radix , üt in calamo dulci. biomnes parte c habeant odorem quendam, ubi quzdam ,aut una folüm ,ut in. cochleariá tantum fores; & An aro pifilium folütn , nam ned. | : folium ned; radix odore quoquam gaudent, fed illud fatis gra». |. viter foetet, non admodum abludens ab excrementis hu. - ] manis. i: i Saporet, Sed in fpecie illorum fapores , quos ut pracisé magis did uj ftingvamus, magni momenti eft; prim) per gezera eorum fin« gula; zzeras enim horum quoq; major cenfendus eft , ac communiter fit. Non recordor, calorem & acredinem , in t€-. (Ípe&tu ad /aperem , diftingvi ; & tamen radix ari admodüm pungitiva elt absq; aliquo calore proprio, & caryopbylli funt ad». modüm calde absd; aliqua proprià «credize. Sic radices alba. |- millefolii fapore gaudent difficulter aliquà alià ratione perceptis |. bili, quàm, dum excitat lenem excasdefcentiam & contineat ionem. * caloris in lingvà. — Ita erz» per unius cum alio comvenientiamsg uti fapor zedearig & cardemomi minoris aliquatenus fimilis eft p fapori hos Szmiliter per eorum gradu; ,in quibus magna |- occurrit latitudo, & extendi debet ab zzoe ad decezsz, aut cum di(tin&tione facili ab 726 ad ezizá, ; fic radix acetofg amara elt in. | primo » laparbi ia. fecundo rofe canine in tertio; taraxaci àn quartas. | gentiana in quinto : Oblervando non tantüm, prout variant im |- fingulis generibus fed [becies fingulas i 1B uno, ut in zzcborzo , bie- racio.taraxaco. Et dezm eorum compofitiones ; fapores enim zqué veré conjundti funt in. parre unà, ac colores: per quos latitudo adhuc major eft, eó quód omnes fzporum fpecies , in omnibus fuis eradibus , & in numeris differentibus varié invicem com- ponuntur: 4«oe maximam partem , üt in fo/zis lapathi. acuti s aflringens & acidus , YR radicibus acetofz , aftringems & amarus; & in aloe amarus & dulcis , alter i 1n qu alter i in primo eradu ,M ficut ex experimentis fine preconceptà opinione factis percipi: po- teft: & magis evidenter adhuc in fee amma; cujuscunds terre- pcm (m AY. n7 Eorefris. EN tres , ut 1n agrimoniá , amaris , acerbus: L k aciduls & in agaárico, amarus , acerbus à dulc:s, Et forfan re; nonnunquam , quorum omnium diftin&iones fenfibiles. "am laté feré patent, quàm p/asrarem ipfarum. | Quare licet "temeritatis foret ingentis, tollere d/fizdiones caloris. f agoris ; dogemiditatis ; E ans. j btilitatis er asfetiei , & aliarum qualita | aum in fingulis. fuis gradibus, quas antiqui particularibus plantis | 'affixere ; quoniam tamen hi id fecerunt in variis illarum cum | magnà E nuindine & in univerfum megis proprie loquen- ' do hz potius funt Boso & operationes plaztarzm , quàm ea- | rum qualitates ; ità$y obfervationes practice oftendunt utile /esfe , ut ha fen(ibiles variorum faporum (qualitates ) addantur; quz pracipué diftingvunt earum conjzgationes & gradus. Denió,, "warietates eorum (ingulz , & mutationes refpectu fubjecti , in ' | quo re(ident, itidem notandz forent. llt, ex omnibus fapo- | vibus , in plantis Nbeibiibas y amarus & acidus funt communis- | |! fimi 3 dulcis & falfus rarisíimi. Quomodo varient cum &tate | y pianta aut paris» ut radices vaphauorum , ad feminis progenera- !tionem efflorefcentes , «czzmozzam fuam perdunt; fic frztlus ; plurimi funt primó acidi , dein dulces. Quis proprias fit fin- i gulis partibus alicujus planta ; fic folia iuit. extraordinarié * amara lunt , radix vix adeó in totum , cal;4; , fed plané azferez- Ü[ tis feporis- Quis magis communis aut raras alicui prt 5 fic » nulla rag/« , quas ego D oicin guftavi,eftac;4«. Et quomodo - ! alterzegt in fingulis plantis üt radix florum tunica elt. mordax , "^mon autem fzL; é contrario, fa/;/4 pe ficavia minoris zordez?, - / mon radix; & fimiliter in aliis; Quibus addendz funt 4/z- venti te"mpor?s , in qua fapores paperom percipiuntur; ut arzn f b ranuuculus , utrumqs eft mordax ; verüm prioris fapor uti tarde ! , percipitur » ita diu coitinaat vel gura; poftersoris citÓ eritis kal cito perit, Inter Facultates ng Ib5A Hioonk PudroudcibE 20 pt — ———— Inter reliqua adjuncta partium contentarum ,licet non ha» quj €-rum tantüm, facalates vegetabilizm funt examinandz: nam fi. LT PS vefr 24A jalapa , quz eft pergens » eft Vérüum cozteztzum partium erg. | aicarum hujus radicis, Ceu fanguis eft in vezzs; ideoq; requiri- tur, ut circa hanc quod; particulares obfervationes inftituan- | tur. Et primi.qug facultates precipue vefideauz 3n. vegetalilibus | pre aliis : ita nullum cognitum eft, quod ufum haberet fzliva- | tionis, nifi in ore teneatur: licet querere posfemus, quare | . nonnulla inter illa ( fümta introrfum in corpus ) non habeant poteftatem evacuandi zqué hàc, ac aliis viis violentis? Ubi] magis wziver[aliter. difperfe fint in omnes vegerabilzs partes , ut i jn zfzro. bi pertineant precipsé aut teraliter ad. quasdam partes ingulares , vel partez unam 5 ut in rbabarbaro przcipué | ad radicem & in aucibus de Barbado tantüm ad genuinum & pro- prium earum fzeez. Utrum ejusmodi facaeirates propria fint ejusmodi partibus fpeciatim. Quam conjunctionem habeant| cum /aporibus ; aut aliis qualitatibus ; 1ta ejusmodi , que gaudent| Vl catbartzca & emeticá , licet quedam eorum faporis fint fortis | major tamen pars, & eorum nonnulla fortioris fpeciei , non| habent faporeza, aut. falim non multüm; ut Sezza, falapa , | Scammonium , Helleborzs ; Afarzm & alia. . Sic etiam Ca, qua faporis funt fenfibilioris , funt, ut mihi videtur, maximam | partem ; niagis minusvé mari; ; aut fimpliciter, ut colocyntbis s 1 aut amari & affringentis , ut vbabarbarum; aut. amari & dulcis , ut |. aloc aut amari, efiringentis & dalcis , ut agarsicus, Pauca funt | calidi, ut rz; ; aut fimpliciter dulcis, ut Mazza. Et licet qug- |. dam fint fabacida, qu& funt /axantza vel leuzentia, nullum ta- Í men proprié pzergass wel vomitorizm eft acidum. Quomodo [ fimiliter eorum facelrates & qualitates gradus fuos varient aut |. differenter; aut fimul; fic a/ce & colocynthis utrad; «mara eft in grade fummo aloe tamen , que item dz/cis eft, moderatiüs |. purgat ; colocyatbis , qu& tantüm amara eft; violentius. Quatenus | f«t- IpEA Hrtsronis PurTOLOGICE. no facultates. vegetabilium , &qué ac eorum azalitates componan- tur, ubi, & quz illarum praecipue; ut a4frizgens & purgans in -phabarbaro. Quo pertinet 242/;» ilia, utrum diverfz aliz "& adhuc magis extrem faczlrares , eque ut adffritliva & purgats , - pon alicubi '& in aliis itidem reperiri queant, aut effici , ut , concurrant: quà ratione eadem p/azra feu praeparatio ejus effica- 1 - esf "mA esfet , fed fimul 2nnocentisfima ; dum malignitas ipfius "quidem fuam exfereret porefZatem , fed virtus quod; fuam fepe- X FIoritAterm eodem tempore. Et zazdez;; quanam afjinztas inter - eas occurrat ; ceu plurimas p/azras, qua funt fortia purgantia p. imprimis vomitoria, €gO etiam esfe puto flerzutatoría, ut —— Belleborum album, falapam. Tabacum : ut e contrario,ejusmodi,qua — fünt /'erzaratori« , quzdam funt appropriata maximé & gene- ud | rofi is(ima medicamenta cephalica, prO cerebro & genere. nervofo fi "interné asfumantur, & fimiliter. | Et hucusq; obfervatio par- | ticularis gz4litatum & facultatum contentorum Yn vegetabilibus pro« - cedere debet, prout hzc in 2274 fuo saroral exiftunt. Ex quis - bus; licet quedam conjecture probabiles elici queant de eo- "pum esfeztits materialibus & formalibus, & de caufis varietatum j eorum determinatarum , aut ;zedis vegetation; ad hunc fco- bum necesfariis : conceptu; tamen noftri hanc circà rem fient faciliores , clariores, & magis comprehenfivi fi per omnes - alias obfervationum V ea fimiliter examinetur; prout qui- - dem experimentum applicari unicuiq; illorum poteft. Ut per coztefronem , ic quedam plazrg non produnt odorem omnta bec - fuum, ni(i fricezter , aut non adeó bené , ut fz/;4 viridia fframo. porró ex- ! fis , cocblearig , & plurium aliarum ; aliz perdunt eum fritlzone , "Ut flores violarum » caryopbyllorum , borraginis, &c. alie eum pro- ] dunt utroj, modo , Ut rofmarinus , &c. fic poma quedam emendant faporem fuum , dum radzntor , & pyra: dut volvaztgr , in fpecie D qua nobis dicuntur new/zg Pear. | *R uper . - Append. Ann. YXs Ephem. Lou aminanda fimt per cot tufioneme NY MEROLISC RS gms Ee TC PRA RIP NIS. DOT RUINIS 44 ERES TEE Li ra denos 5o Ipfa HisrORIE PHTTOLOGICE. —— Pes yer Agit4- Per Agitationem , qua idem efficit nonnunquam z;. quod tiomh — digeflio calore : lic. olezsm quoddam frigidum & /jrzpss modo | convenienti invicem agitatl, € duobus corporibus fizidis fiunt | uaum confiftezs , uti notum eft. ET PerFrigefa- Per Erigefattzonem ; quatenus facez vegetabilium ; five extra5| Giom, five intra illa; quidam ex his, aut nonnulli magis ; ac alii füb- | jiciuntur feigor; : & ejus ope privantur sorz fuo aut cozfiffentid naturali , aut patiuntur a/rerazzegeze 1n fuo colere, fapsre vel eaore. | . per infufio- Per I;fufronem ; ubi intelligo lofefonem folüm in aqua fim :j sum, plici; & ita obfervandum , qe illorum in hàc disfolvi queant;| &-4uatenus ; nam. quadam 72 terzm , quedam folüm quoad|. partem; alie plané zo2; aut admodum parce; quod proprium. eft .zqué quibusdam /zecis lalleis, a€ gummatibu:. lta quas| colorum , odorum & Íaporum differentias hzc per hanc prodant 3l. quz reperiuntur varie; & in quibusdam plané non expectate |. uti /2//2 viridia se/;;fa debite infufa 4444 fimplici, fine addi-|- tione alius alicujus corporis, eam tingunt purà & profundá. vubedine accedente ad colerem vizi Clare; , uti fzpius exper- tus fum. | per Digt- jg Per Dzgeftzouem cum Freromentatzone ; five integrorum Vege d feum, — tabilium , live. faccorum aut aliorum contentorum & horum vel perfe vel cum fimplici 44*4. Et hinc notandum eft, que fit. differentia in fortitudine » celeritate & continuatione fermentationisy Similiter quomodo horum szaltares hinc. alrerenrar ; üt. odor. qiolavum à fragrautia excellentisfimà ope Zigeffiogis reducitur ad odiofuüm & abominabilem furere, fimilem feror nigri limi canalium , ut expertus fum plus , quàm fimplici vices. Per Digeffiogez cum Calefatlzone s ita. color. fucci Limonum,| à rransparentid (fi haec eft color ) abire poteft in perfecté zebra. - Unde factum eft, ut quidam decepti fint in praeparatione siatlara corallierum Ma dicta ; fupponentes ; coraliia menffruo fuum : celos! T N PRAEC ASA LESS ane" ub OUS TES UNT AWRT 7 JY ENS - c^ T Yet fe. x Xm Rr Hieronis Pyrrotootex, ER s D: la CHEÓRMNUN cocta fit friabiliss faccbarigps amarum & brunng ribedezis. Rape amittunt /aporem acrem, cepe fuam mordacita- tem ; neutre tamen harum eandem ipfam azalitatem aque com- ^municant. Idem obíervandum in 4ecotl/oze dulcium feminum feniculi , anii & aliorum , in feipíis amittentium multum de aporibus fuis & tamen parum admodüm de eis communican- liquoribus, in quibus coquuntur, düm major portio partium eorum velatiliz;m , eorumdQs virtus & Japor fimul avo- Jant : é quibus ideoq; praftat elicere ezzlfrozem. quàm ea deco- "quere, feu facere emwlfonem ex eis cum propriis deco; , in 1 fpecie, Í1 medicamentum debet esí(e carminativum , uti frequen- ter obfervavi. Decetio quoq; protrahi deberet per omnes | gradus ad eum usd; ; qui debetur exzratto ; quà ratione szualitares | Vegetabilinm nonnunquam valdé alrerazrzr ; ut in foliis viridi- "bus violarzsm;, qu& ex leteo colere tandem abeunt in obfcur uum (& picis inftar zigram , idd; absdj ullo empyrevmates. ' ederem vel faporem , & in quibus o modia fortitudinis five infrà, ! five faprà naturalem eorüm conditionem; ut mentba,pulegium , |"& fimilia, que funt aromarica & calida, du fapores perfecte - edunt: fed abfinthium ; quod eft aromaticum & amarum , dimi- ' dium ejus tantüm prodit, tantüm aromaticum , parüm de amare, | Et. cardzs:, quamvis etiam excesfivé amarss, non tamen aro. | maticus exiftens, difficulter in totum aliquem fapor em prodit. BLAU degerabilid oleum dent in maximà cop;4; & qua diffe- - rentia fit in his c/z;; quoad eorum celerem , pondus , & alia, ut Terphlerem nonnunquam vubrum Cft, cingamomi limpidem Ld | * R2 | utrumd; E bro Decotliones ; live ri: T die liguorsm Per. Deco. -eorum ; & Blifervasidunr; quz alterationes hinc fequantüur, Giomem, E Per Deffillattones ; ive via : frigida ; five alembico » capella , aut per pefi. " dgne aperto: & notandum , quz veretabilia hic prodant fuum liuiones, zt m T L'^EUES Ye C 3 TTE M Ar RN PEN EAT EET FLU NON ; E YR S nr. X vs 5$: — YprA HisTORIE PHTTOLOGICAE. —— Parr utrumd; ponderofum. Ita deftillandi esfent fzzer ; pummata vel | alia contenta 128€ calido , & videndum quas fsbflantias h&c emit- | tant, & quarum azalitarum ; Mt terebiatbinam prodere praeter | eleum (uum phlegma fubacidum notum eft, acerz fpiritum aci- | dum ut ea pars appellari debet, quam c/ymci fveverunt nune | cupare phlerma, ES per Ara. —— Pet Arefatlionem ; fic latdles fucci , qui funt liquidi & candidi &iontm. in fuo naturali ftatu; dum aliquandiu ftant, fiunt. gz»ofí, lutei , & alià ratione differentes, ita fit cum /atde ftorxonera s & lac feniculi in balfamicum . ied limpidura oleum abit. Sic radi |. ces ari arcfatlg multum perdunt de forztadize faporis füi ; con- | trarium autem obfervatur in quibusdam aliis ;a4//54;, qua |. poftquam arserzzt , illam intendunt. Quzdam fife & fepo- . fita mutant fuos colores naturales in rsbrzm purpureum Ipteum s. qiridem , aut album ; ut liquiritia in z/bzz in quibusdam locis; b & paonia in rubrum ; nonnunquam in dzos , ut bippolapatbum . in ] luteum & rubrum, - "M | | ; Ber Arfatto- Per Asfatiouem ; hinc poma asfata comefta acidior« fant. |: mm, — Radix armoracie toflafapit equé aC rapa. In bara, capis, & non-|. nullis radicibus aliis & partióus fapores earum hinc aut alteran- tur aut refringuntur ; quod praecipué, unà cum modo , quo]. id fit, obfervandum foret. Eftaliqua hic alteratio tàm notatu| digna, quàm communiter nota, efti; ca ; qua fequitur asfa-|. tionem vel toftionem /eczei alicujus pyrorum NV aldenfianorum i (volemorum ,) qu& loco N/aldez nos corrupté vocamus Wardea. Per Uflio- Per Uffzouem ; Àn qua nonnulla vegerab;Liuz amittunt fuum ki WM — odorem ut refe ; alia fervant illum ut zofzarizus ; & alia emen- 4 dant eum ; ut J/gzum aloés. Notanda hic non tantum altera-|- tio gzalitatum iorum , fed etiam , quid hinc eliciatur ; ut rere-| bintbina , quz in deffllatzone dat oleum & phlegma , utrumd; lim-|- pidum; poft ////onem nihil oftendit ; nifi nigram fu/igzzem. Sic i M ! EENUC-. 5;* —— IprA HisTORLE PHTTOLOGICA. T E Benzotn dat per deffillationem oleum . pet uffionem . flores albos , uti notum eft. j Per Calcinationem ; & hic obfervandum in quonam capu PerCalcina- | mortuum. unius quoad zarzraz differat à, vel conveniat cum fionem, ! eapite mortuo alius; & ita comparanda bac cum iis, quz pro- | veniunt é corporibus agimalium. Mti etiam quoad quantita- | tem eorum. Et comparanda hec cum co, quod dant per - deflillationem & ufHionez; tanquam utra mq; fimul. Hzcztisd, hec probata funt fzzpliciter, live. per fe. Debebant quoq; exami- |. .ar1 ü | i Per Compofitionem ; non tantüm cun 2424 , ut ln z»fzfiomibus pey Cotnpo- Mfimplicibus,&c. fed cum aliis quibusdam corporibus, que po- fitiorem "teftatem agendi habent in ea , aut in quz hac poteftatem agen- eum alii . di habent. Et ita inítituendz esíent ;zfvfenes , def illationes , Corporibus, decotlzones , digeflsones in diverfis fpectebus Hiquormsm , Qt aceto , pri- ná spiritu coran cervi » (Spirit of H. H. ) vino , fanguine , lade , aliisq;. ! Sic in zzfzfianibus quidam colores rabr: exaltantur ope acidorum, . «erulez abeunt in purpureum. Ita fatidi [fpiritus fine dubio red- "duntur multó magis grati per reizfcariezem unam aut dupli- - Pocem cum arozatibas recentibus. Obfervandum quoq; , quid ?!fequatur poft mixtionem liguorum aut aliarum porum plantarum ;! invicem ut €x oleo tercbintbing per digefl ionem cum /aje lixiviofo | quodam extrahitur zzbra tinüara. Aut cum fahibus, terris, » metallis , aut aliis corporibus varils , ut fuccus foliorum viridium ^ rofg » rubi idei , primule veris & diverfarum aliarum p/arteram ' principaliter ejusmodi ; puto, que funt 24/r/zgeztes) expres- ! fus fuper chalybem , ubi exarzit , fit. colori; parpare:. Urso ; per Compofitionems experimentorum ipforum vel coz. E? per Cotti- | guntlione duorum aut plurium eorum circà eandem mate-p/itionem ' riam : ut fermentationts & deflillationis , ceu ufu venit pro qui- experimet- T busdam a4z;; elaborandis: i»fufionis & fermentationis , ut in con-'orim ipfo- 7 ficiendà cerevifia ; fermentationis & cottionis , aut potius asfatsogis, — I E uu | *R 3 ut KE: NAI E Cc] T (USTED ION DSPUNT : P peg, k Y^ mL P Ta PNE '& iren Motos, j d e Um T2 14. [nrA HrisTORTIE PHTTOYLOCICÉ, — Partt. | ont in panficio; arefatiionis & deflsllationis. ceu experimenta fieri | in quibusdam /erb;;, & in quo, & à quodifferant, per earum defeillatam bumiditatem notari poteft. - C Quid inde Progresfos hucusd; per omnes füperiores particulares | acquiri pos- 2); ; obfervationum profpetium comparativum earum capere opor- h /«- tek: per quem tandem cozemenitates & differentia contentorum : vegetabzlzum difcerni, de »odo caufaodi eatum & origine partim H judicari ; & in quonam esfesria (ingularium zaterarzm & quas. |. litatum confiftat, quodammodo comprehendi posfet. Et con-. |. fequenter tam à cogzitiene particularium eorum zarzrarzm, |. & analogia inter has repertà, apti fieremus melius cozjzciendé |. & experinndi, cui ufui quzdam horum fint, aut esfe posfint, Tunc enim certé promptius fciremus applicare , & aptius pre- |. parare YeS ad proprios fuos ufus, ubi prius noverimus, quid. |. ez fint, non obftante, quód facelrares plantarum Ófapé magis lateant. Optimum ideod; eft, non totaliter acquiefcere in ejusmodi conjetlzri; , quales earum fapores aut alie proprietates |- fuggerunt; fed fubjungere experzmeztzm. Yn cujus elabora- |- tione, & judicii hinc formatione varias cautelas, tàm refpe- |- €tu planig, ex quà, quàm refpectu /z5;ez, quo illud fadum |: eft, attendi requiritur. Quibus tamen, cüm non adeó di- | recté à materià, quam in prafenti fub manibus habemus , re- fultent, ego hic non infiftam. — Et zanrum quoad tertiam genera lem methodum. : j " Quarta, Simul cum rontentie partium vegetabilium organicarum veo |— Jiilis infe- quiritur , ut examinentur quod; eorum przzcipza five corpora; |. dio pritci- Qui non proprié adeó continentur in dictis partibus organiciss |. P5 Quamimmediaté concurrunt & ad esfe eorum necesfariz fünt. |. tung Di horum obfervanda nobis funt primo uzmeras , utrum bené | partium gy. reduci queat ad quinarium » fenarium , fepteuarium, aut majos bs gauicarum, T€ra , aut minorem 5 & différente fpeciales fub uno aliquo ge- | - nerali obfervabiles ; quoniam hic cerpora varia differentium |. plané |. s avs t. Inra HisTORIZs PHutTOLOG!CE. B "plané naturarum confufa funt füb uno nomine. proxzmé €O- "pum cozjzgatio; quenam fint illa, que velinfra velfupraea, — - |"que in azimalibss aut aliis corporibus obfervantur, invicem —— "combinentur in vegerzb;Z; quodam ; quousd; fint communia erganicis diverforum vegerabilium partibur ; aut fingulis partibus "erganici; unius, aut quatenus in his differant. Sizlrer pre- grosses eorum , qua nt maxima, qua 22:04, aut ?21Z0r1$ quantitatis, & in quibus gradibus ; tam in diverfis vegetabilibus , quàm in fingulis partbss organicis unius. — Et dezozsm concentra. tio & unio eorum omnium invicem; ut quoad eradz; horum - €onnexionis aut /axitatis ; aut z0dum implications corum & cobg- onis; aut quoad eorum /ecatiezez;, dum unum magis eft ces. rale , aliud magis expofmuo; & fupra reliqua exaltatum , aut alio »modo differens. Examinanda h&c prizcip;a per eorum colo- mem , f2porem , odorem » confiflentiam » fixitatem » uolatilitatem , pon- dus » figuras aut alia accidentia. | Et pro hoc propofito progre- diendum per fupra memoratas vias experzzaentorum , ut zffzo- mem , calcinationem » de[lillationem , &c. prout quzdam ex his hüc videbitur posfe applicari. Et experzmezta inftituenda non tan- ^tüm de fingulis parribss organicis diftincié, (ed ctiam de ipfis principiis, in qu& he refolvuntur, hzc nimirum mifcendo, | Mut zvicez; aut cum aliis cerporibes, aut alià ratione. Novi - difficile id esíe, ut fiant obfervationes hujus generis, quoad "ergeuicas vegttabiligm partes fpeciatim. — Cogitavi tamen de | quibusdam viis, quibus feri posíint genuinz, & ejusmodi, quz non decipiant, circa quasdam illarum , & probabiliter | quod; circa reliquas: de quibus autem, cum non multum ad- huc in eis fim expertus, nunc nil referam... .—— Profecutio ejus, quod hic proponitur; requiritur ad ple-Unde «c- -niorem & clariorem contemplationem odorum vegetatronis , uiri porest | denübilium zargrarzgm vegetabiliuz; & abditarum magis fac y] terior £07: v ow | - gnitio fio» | ! aid & virium. — Primo tuodorum vegetation Suppolito EHERA m vege. E : : x P989. uitio, Oualitatum | .vegtabi-. tinebimus ulteriorem fcientiam arare & canfationis aut |. liu, n6 InrA HisTORIE PHTTOLOGCICE. Won W^ VTL ST LUE Paerqo nos loqui de ra4;ce quàdam ; & debita confideratione proprie. | tatum portis cujusdam aut partium ejus; certum ett, caufas rea. |] | les & genuinas dari posfe de diverfis aliis proprieraribu; depens | dentibus, quz generaliter de totà ra4íce dicuntur. Verüm |. rurfus qutritur 5 qu& fimt caufa barum primarum & independentium ? | Quas, fi querere volumus, faciendum id nobis eft ejusmodi | quazftione , quaenam J/mt principia partium harum? Necesfa- |. rium enim eft, ut principia, é quibus corpus coníiftit , fint, fi " non omnia cazfz atlva , faltim tales , que capax reddant corper, |. aut ejusmodi , quales dicuntur cazfz, fime qu non fiendi & es- fendi in omni refpectu, tàm quoad /z/ffaztzam , quàm acciden- | tia, quodcund; horum fit corpz; : aliàs eorum exiftentia in hoc | corpore in totum esfet fuperflua , quoniam poterat esfe absqs |. his: quod fi ita esfet, potuisfet fieri ex alio aliquo, & nulla | tunc foret necesfitas conítituendi quandam 4/fzrezrianm , f nul- | lum horum , ex quo illud conítituitur, necesfarium ad ejus |: exiftentiam esfe putetur. Si itaj; demon(trare volumus; |: CoYptts ; & ita quod; orgAT1CAS vegetabilis portes , habere principia Ho demonítrandus etiam nobis eft horum principiorum ufus ne- | cesfarius ; & quod forme , aut aliz proprietates partium dictarum |. tantüm dependeant à z4/774 horum ; quantüm rotunditas gut- | tz atramenti à fluiditate aqux illud ingredientis. EG Rerfus , principiis organicarum partium cognitis, indé ob- | eriginis contentorum darum , quoniam hzc non tantüm inclu- |. duntur partibz; dictis orgazicis. fed etiam ab his creantur: |. & necesfe eft esfe ita, (ive fupponamus prizcipia contentorzm |. horum praexiftere ad eorum receptionem eó, five non. Si enim zoz praexifhuzt , quid poteft esfe clarius, quam quod dicte |. partes his fuam dent exiftentiam ? Et fi preexifizzr, eo tamen | refpectu, quod diítingvuntur , & ejusmodi tantum admittun- |. tur fpeciei ejusmodi in parem organicam unam inter alia; |. qualis- [ t IpEA'HisTORIE PHTTOLÓGICAE,. .— m q Binodi fant apta ; ut combinentur & mifceantur i invicem in tali formà, & ita conftituant talem quendam liquorem; |! equé evidens ihide fit, exiftentiam ,finon horum princpiorumt, | hujus tamen liquoris » xiepcddere 3 a dictis partibus. "eàdem ope illa esíe diftin&tarum adeó facz/rarzz & virtutum : quoniam facultas aut virtus corporis non in uno priecipiorgm ej us feorfim refidet, fed refultat ab iis omnibus, aut ab eorum peculiari Bussieodi modo & methodo invicem zione & com- | binatione. Ita principia partium pn UMMA radicis Ut rbabarbari , icc ea fupponeremus exiflere in rrr. circumdante, dicere Tamen nequimus, cam rerram . AUt principia in eà contentas Er pargantia; fed ejusmodi faltim, quatenus combinantur "invicem adeó peculiari modo, fieri talia. Ita parzes fingula orologi; , licet fint & debeant v omnes prazexiftentes ad illud; "& hoc fit earum ferma. per quam ez funt id , quod funt in feipfis; ; attamen combizatio invicem ejusmodi generis partzzz p &in tali genere odi folüm facit , ut illud fit berologiem. Et E quoniam videmus, mixturam duorum corporzgm duarum di- B verfarum qualitatum , €. f. duorüm colerzz producere colorem P tertium differentem ab horum utrod; , ut cerzlezm & rubrum | 'Con(tituere ferrzgizezz ; cur non duo aut plura cerpera etiam " differentis zatzre . ita combinarentur invicem , ut producant maturam tertiam ? Aut quare probari nequeat, effici posfe id Azmatara , quod artificlall zedicamentorzz; aut aliorum corportm "eompofítione 3ntenditur , & (pé efficitur? Unicum tantüm pro- | ducam exemplam ; aqua adeps & fal alcalifatum facilé ità difponi | | queunt, ut inveftiantur novis qualitatibus , natzrá & virtutibus ; | fal. ut amittat faporem extreme avo & pungitivam ; febum , | fuum odorem ; e ut anteà cum 4444 infociatile nunc cum eà E: *S .anfcea- : - Append. Ann. YX, Ephem. Et fi ope parzzzz dictarum fit , ut earum cosrenta evadant Et. eoruta "talis aut talis peculiaris zzzxrzr«; inde quod; manifeftum eft, facultatutit, WERT PEE TS -p$ Ypra Hisromrs PuvTOLOGICR. —— enifceatur : ned; febum , fal, nec aqua lola expungunt maculam adipofam , omnia veró unita facile id perficiunt ; ezdem parres |. tres unitz, in quibusdam cafibus, ut in ;üero , funt »edicrma |. excellens, cüm unam ex his propinatam magis posfet cedere |. in prejudicium , quàm in curationem : & omne id efficitur folum ; 1 fi debité hzc invicem coquantur in unum corpas, quod nobis |. dicitur fapo. Unde rurfus, fi talis eft 42775 & proportio generis | ejusmodi principiorum ,qua& producit ejusmodi facultatem; & li |. aliquà methodo eó pervenire posfumus, ut fciamus, guid bee | "fint ; posfibile eft , ut quod; deveniamus in cegziziozem ejusmodi |. regularum , quarum ope genus quoddam faczlratum poslit pro- |- duci, tàm, ut componantur ejusmodi cerpera, quz nec fint| prrgantia , nec vomitoria ; quàm , ut fimul inveftiri queant tali- t bus facultatibus. Et fi noverimus ea conficere , confequenter j quoq; emendare , exaltare , roborare & nobilitare ea majori facili- h tate & certitudine poterimus, Er tautum) de quartá generali |. spetbodo. j | Quinta, Confideravimus hucusq; zaterialia vegetabilis faltim , ut| fimili infpe- illud. zagrediuntur : remanet hinc gz7214:» tabulatum confcen-|.- dio hom dendum, i4 e£? confideranda funt hac marerialia quod; , qua- " E /""; tenus derivantur ab exrr2: aut quatenus , poftquam funt re-| : cepta & naturalifata , cum aliis, quz adhuc funt extrà in ali-| | principia ij. Q4 genere correfpondent. Et horum funt quatuor in ge-| - la vel cum ht , fcil. Terra» Aqua , Aér & Sol, quz omnia , quoniam univer-| - quibus ba- faliter adeó faciunt ad vegetatiozem , & ad omnia, quecundg| bent. aliquan vegetabili continentur , requiritur itaq; ut de his fimiliter| | Commmo- p opoario particularis inftitueretur. i. "2 Fel pos Et prim? de Terra , & omnibus folidis plantarum vecepta. in genere, Chir. Ubi confiderandz funt fingulee €JUS. /eczes , ut matis , ar&- Terra fc, dy moa , argillacea , cretacea, & alie : harum zngredzentia, ut olida omuia (oli- & mitis Terra Cutm arena , aut Cunt zrgillz, aut areza CUtry Lore. | da recepta- aut omnes fimul, & eorum proportiones :; principia, in quaj ^ aliquod 3 Ipnra HisTORIzs PrrtTOLOGICX. 19 ] aliquod illorum zzgredieztizm feparatum à x He & 1mpoli- tum 2ze//e deflillatorie » wflovée , calcinatorig , aut aliis , five folum L. five miftum cum aliis cerporizus, refolvitur. Et per fuas qHAS (iratos, ut colorem » odorem , [aporem , &c. tàm zaeredientia, quàm (principia examinanda funt. — Experimezra facienda funt aggmez- "B plantare in omnis generis fimplicibus filis; five rerrenis, dive mineralibus , ut avgilla , margá » ocbra , terrá fallonum , bolo ar« | mena » vitriolo , alumine , &C. aut vegetabili , ut ligno putrida , fur- foribus , amplo , aut flore ; &c. aut azzmali , ut ffercoribus , carne con. ! 1454 , cruore ficcato & in pulverem redacto, & fimilibus ; ut ap- , pareat , quatenus aliquod horum contribuat quid it planta V angmentwm , aut unius prz alterà. E Proxizse de Aqua & omnibus liquidis veceptaculis. ubi Aqua , r/ ! fingula genera agug 6 fontibus. fcaturiginibus , pluvia & vivis omnaliqui- - per fuas gualitates & facultares lunt examinanda , prout ha & per da recepta- - has earum principia five in zarzral; fuo fParz , aut per digeflionem £u, 'aut alià vià funt obfervatu: quoniam & aa fezplex in fe fine "dubio componitur é przzcipzzs variis; nam fimplicitas ejus neq; arguitur ab ejus clarztate & rmransparenti ; folutio enim alg. "minis, licet contineat notabilem quantitatem rere, clara ta» "men veré e(t; ned; ex eo, quod videatur nec odore, nec fapore — pradita; bdropore enim varzetares ütriusq; in differentibus aquis -tibi narrabunt. Preterea, (1 h& czai;rares putarentur potius | concipi /zagiz4tiozse quam feefz, differentià agzarum tamen - manifeflior fit ex earum differentibus efettibus , obfervatis per ! €oquos » lotrices , vytbopeptas & alios , quibus eft occafio illis uten- | di: nam non mifceri cum /apone absds coagulatione ; facere, ut. ' earo cum eis cocta non fiat zezera aut fine colori; rubri zzda- iore maneat , & fimilia vitia funt 4244775 nonnullarum ,non - | aliarum, qua tamen viderentur quoad colorem , faporem & odo- rem esíe exdem. — Experimentum item fieri decebat. aumenti | EU in omnis generis receptacel;; liquidis; ut «244 com- *S2a "uits 2 4cf, E; $gl, & ejusmodi eft, ut nullum /ezez in eà queat confiftere ; & cüml^ DUDEN S. IET HAE MEUS. NA eS ACE TESI I NOE OE ETSI TRE TRIS SNR ? xd : ec : Na - J aouni , nivali , mariná , uriná , lale y fero , vino , oleo , atramento . aut in aliquo horum cum folutione falisynitré , falis prumelle , fa. | poris , aut alius corparis; & hinc obfervari, quid fequatur vel | in liquore , Vel in ipsà planta : ut 11 corpus duoddu fixum librà * expendatur, ante fuam in 4444 disfolutionem, & planta in eo. eoníita creícat , tunc agzá evaporatà utrum quantitas corporis | disfoluti cider maneat, an minor facta fit. Sic utrum Vegen zabile quoddam fiat opzarzz; , dum crefcit tempore notabili in | purà folutiene aut tinterá aque Opi, & fimilia. Quz experie 1 menta quemcund; eriam fortiantur eventum , ultimó tamem noftra ulteriori inftructioni in zargra vegeratiopis erunt utilia, 1e Dez de Aere ubi requiritur, ut inquiramus, cujus genes ris eorpora in €o contineantur: etenim probabile fit, à varie- tate meteororzm in eo formatorum, & RET & e cbalatian continuó ineum delatorum, quod ub atd; alia corum habeant |t analogiam quandam ad omnia cerpera volatilia, five animalizm|t & vegetabilum , fi five zmineralizzm. | Et confideremus zatzrazm pe-L. | culiarem ejus corporz; , quod ftricté dicitur 22r. Uti etiam ex-]t periamur , quales effectus differentes diverfitas zzrz; producat| 1 in uno vegerab;L : ut dum planta vel fézen conferitur fivé exces-| fivé in profuzdum , tanquam ad fzadum fontis profundi, five ex-| cesfivé in almum. tanquam ad cacamen bafilice: aut aliàs, dumlo exponitur terra quzdam AEYÉ s qua certó caret femine omni;| | obfervemus , utrum zer poteftatem habeat producendi gets ' dile in €eà, an non: & fimilia... i Tandem de Sole :; utpote circa quem confiderandum, qum|. infueniiam hic habeat fupra plantam ipfam, fupra folum, aut| 1 fupra aerez. — Utrum hic zzfioxu; lit quiddam peculiare à calore » | aut differat ab eo, qui et /zz;;, alià ratione; quam quod eft. temperatus & eqalior i : licer difficile admodum futuram | LES IprA HisTORIE PurroLo6iCA. ? UEM: d: ROREM atomortuu folarium Ope vozzrorzz in formà magifleriís aut forum. & ejusmodi fimilium, tantifper animus fit fufpen- dere cogitationes meas,düm eam videam. Tantum folum- m modo in praíenti teeranas me intelligere non posfe, cur $i nequeat habere influxum quendam in corpora, preterquam oper calorem , li concedatur , Lzze esíe quendam ; atq; cur id vi- deri posfet, argumenta quzdam bona mihi fuppetunt. Hucusd; examinavimus principia necesfaria ad Vegerati0-. Sexta j 1"- wem; queftio adhuc una inftituenda esíet 5 qíomodo bec principia qufitioges — | adeo adaptata fint. nt capacibilitatem ananci[tautzr combinari imvi.neralis LA «em in ejusmodi numero Con]rgattone ; proporsione X : ione, nt con- oiittiftüre - fitzant corpus wegetabile? Pro cujus comprcehenüione itidem "fciendum nobis foret, quz fint prizcipia horum principiorem. D licet jaceant in magnà adeo abysfo obfcuritatis , videor tamen mihi rationem quandam habere credendi, in totum non esíe ejusmodi, quz detegi nequeant. Quatenus posíint, adeo procul fum ab eo, ut determinem;ut neq; conjecturam nunc inftituam.. | | Hoc eft i»fierum.& he metbodi, quas in ordine ad cosdlufio, -ilud propofuüi. De quibus omnibus fuppono, eas videri | Cwecesfarias. Quicquid enim à zamra expectamus, non im- (uem ipfi, fed blandiendo ab eà obtinebimus, Posfibi- ' ]e eft, ut quicunq; illi procantur , eam ducant uxorem ; non | E adeo communis eft, ut proftituat feipfam ingenio opti- | mé etiam mue. E folüm experimenta de ipsa fufci- | pit, nec tamen applicatur ipfi. DUM ego, ei, qui pbanta- | fiam & imaginationem fequi vult, dependentem à or ft-. pientia divine , laborandum esfe, fperandum & perieveranenn DEt ficut werbodi propofitz omnes funt zecesfzrig, fic etiam | probari poteft, eas fuo modo cum efédis jungi. Quousd;, ! :ego non promitto; via longa eft & tenebroía: & icut peregri- | enr: nonnunquam inter zozres, dum ad cacumen unius per- e *$;3 | tingunt; E. T YA2 IDEA HisTORIE PHTTOLOGICA. p m tingunt , tàm procul abfunt ab itineris fine, ut eó falim de- | venerint, ubi alium adhuc ante fe jacentem videant: ita via | BALITÉ Ms eft invia, &, ut ita dicam, declivis & acclivis ; Ut s | quousq; etiam progresíi fimus , (pcm tamen una difficultas |- confpectum alius adhuc offerre fit folita. Credendum itaq; |- nobis eft, quicquid acquifiverimus , imperfectum esfe, donec | omnia fecerimus : fed quoniam non omnia contingere pos- |. fumus, non tamen ideo inferendum elt; nihil nobis poíteà |. tentandum esfe; illatio enim hec oculos adeo diftorquet |- à practico hominum fenfu, ut refponfíione ad eam opus non .- fit. Ned;ratione meliori eó procedere posfumus ut deter- .- minemus , quid agendum fit. Propofita maxima , quz aliquis [E fufcipit ; incertitudinis maxime funt, quoad fuccesfum: qua fi appareant grandis esfe momenti, licet nefciamus , quousq; obtineri queant, proponendz tamen funt nobis zerbodi , in quarum extremo ufu folüm apti esfe posfumus, ut judicemus |. deco. Merce; dimittenda non eft ob pericula, qu& ipfam pra- |. ftolantur: ned; cozeilia Prizcipsm abrumpenda , quoniam illi; [. qui in eis fedent, predicti non funt fpzrire prophetis, &qué ac |. fapiestie. Ut concludam , quamvis parüm tantüm efficeretur, 2 plus tatnen proponere, nos non pornitebit : licet enim nemo | unquam feriet //e//a jaculo eas petens, iis tamen propiys multó accedet, ac alius , qui poma jactu petit, COM: | e()So d COMPARATIVA ANATOMIA IN | RADICIBUS. continuata», PARS SECVNDA. Lap L Um in eo fum, ut de radiczbu; loquar, requiritur, pro meliori ejus, quod fequitur; intellectu , ut quedam; quoad earum fezras ; motus & etares, premittantur, — — Radices generaliter diftingvuntur , quoad earum fezras5 p, fauris quod fint magis zntegre, ut eft liquiririg, aut partite, ut radix radicum. in byperici. Partite vel ad fendum , ut plurima radices ; vel ad fum- genere, lenitatem , ut taraxaci & nonnullae alig. parzte rurfus, vel raz;. | ficantur ,ut confolidg magortzs ; vel multiplicantur , ut ranaucul: : qua- rum utrad; partita eft, fed prior per fubdivifionem majorum "ramorum in minores; hac, ubt radices diveríz omnes diftin- "tam originem obtinent ab uno capite. Nonnulle funt retiz, (mt raphban: ; alie curva , ut biflort&, Leves wt buglosfr, aut circuni- | €ircà fbrofe , ut aquilegit. — Crasfe sut vbabarbari y tenera , ut vitis. | Longa , ut feniculi ; breves, ut rape: qua funt diftincte à magnis J& parvis, €0, quod he ita dicantur cum refpectu ad fingulas "radices; ille cum refpectu ad fingulas dimenfiones unius, | Breves funt fuccifa . (fHubbed,) ut iridis tuberofe 3 aut rotunda , wt "dracontii. Retundg funt taberofg ; at ranmucali , ('Rape Crowfoor j) | bulbofa ; ut cepa. Ubi nota, omnes radices bulbofas este, tan- | quam bermaphroditicas , aut radicem & truncum unà;fibre enim | dolüm funt radices abfolute 5 & 1zlbus actu continet partes eas , ' quz disfiliente co conftituunt fo//a aut corpzs ; & eft, tanquam IS d gemina X dei De harum Motzs radicaza Xem diverfi funt. Nonnunquam "» motibus, 1s, ut lepuli, & omnium illàrum , que proprie repunt: none : vel minus profundus vel magis: quedam parallele progrediune: genna f ive germen grande (ub : terrà. Radices. rürfus me jet aut zzaquales : plana funt cylindrica , ut eryngii s aut pyramidales, | ut Porraginis. Crefcentes tenusts deorfum , ut plurime faciunt; aut crasfius. ut fifari« loequales funt foveis predit&, ut batata, | ubi oculi futurorum zrzazcerzz intrinfecus latent, aut nodofg y. ut in fre folis pyramidali ,( ferufalezm artichoke , )ubi exterius ex». flant. Hx differentia item funt compofita. Ita quedam radices | funt & zntegra & lgues ,ut paonia s alix iniegrt fed fbrofg , ut bor- mim. Quaedam& plana & nodo[a ; ut felzpendula ; Isli2 non balbofi,. & aliorum. | Et inter has omnes funt gradus finguli: qui | omnes cum aliis differentiis , ab iis , qui defcriptiones planta. yum fufcipiunt, accuraté dub funt; & in tractatione ne rum, & aliarum parzzz omnium , earum moles tota compu cu esfet jufta bilance. | Sed 4/férenrzg fupra memorate iud | ferviunt propofito noftro prafenti. rH punquam perpendicularis , ut paftinaca ; qui differt à eto, nam. quzdam radices retle funt paralleli motz;. Mterd; horum eft: tur, & prope ce[pttem , ut anemonues fyiveffris ; aliz depresfts Ut graminis canini; quedam deorfum Nergunt. brevi tantiim vi4, ut ftramouis alie ;z profundam nituntur, Ut avrzoraciq - qui "otzug differt à »otz in longum ; nam quzdam radices longa funt paral- | lcla , ut lepuli. Nonnullz rurfus Zzfrendznt , ut tulipnrum Hs alie | rAdices bulbofz : quod differt à protenftone deor [um s eó, quod hic | caput radicis elk izmobile , fed 1n deftenfu ; tota radix locum "utat » | usd; & usd; profamdius in terram fe immergens. Nonnullz quod; nonnunquam z/fzezdzat , & in quàdam parte apparenter fupra folum , ut rapa. Hi zorzs itidem componzntzr tàm 1n re- | fpectu fingularum. radicis partium , quàm fingulorum zezporum. SiC radix major primulg veris eft parallela » fibrofe lunt. perpendi- |. eulares. |. | , : m 2 C C AXINATAMÁ ConmEAGUT MA 04e . dr: Tt. Ioza-HisTORLE PutTOLOGICA, 145 wwlares.. Radices plurima, quz ipíz in terram inferuntur 5 (Jeedlings) a[cendunr & deftendunt eodem tempore. — Radices bi- forte , iridis, & aliz quaedam, quoad partem tàm afcendezt, | quàm Zefcenduzt fingulis temporibus : unde fit , ut radix Piftorte (fit corva ; & partes quadam radrezs iridis fepé fupra terram appareant. Et quadam torte funt absq; motz extra fuum locums "qui worzs Obfervari nequit, nifi folum per procesfam obli- | quum ovaforgz , quz mox deícribemus. | Motus defcenfus hucusq; tantüm in bulbofrs radicibus fuit ob- Motus. de- |fervatus. ^ Cozszus:;; tamen eft praterea variis radicibus , ut ftenfus pro- "ari, primule VEYÍS, ADIIT , caryophbyllata , iridi; &aliüs. De rrazacis prius variis "enim harum & aliarum variarum p/aztzrsz obfervatu cft pure : quod gradatim & continuó Zefceadeztes. infra fuperficiem bue or - & feipfos inibi occulentes hinc »teztur quoad zarram ; locum bullofom, ! & officium in radices Veras quz , per continuationem dicti zzz; | in /rzzco , etiam defcenduat. Demonftratur id fpecialius per Demenflr4e : quasdam, ut per paralelas & nodofas radices , acetofelle , primule — tyr, " veris, &c. foliis enim harum plantarum fuccesfivé putrefcenti- bus, & earum /r«zco gradatim defcendente in terram (o4) tquxvis horum fe/ergs bafis nutritur fucco copiofiori , & ita !in varios adeo zedo: intumefcit. Notitia zorz; hujus hic de- | ducit ad detegendum fimilem in aliis p/azz5; ubi fz/ia deci- | dunt arti ad fuperficrem truci , ut in iride tulerofa, ubi folüm ! fedes perditorum foliorum & extremitates vaforums eorum obfícu- » ré funt vifibiles, (^ Caufam hujus defcenfus , quatenus is dependet à cosforma- Caufa bujus ! Bone radicis internà , poftea oftendemus. Immediaté veró vi- immediatae ! Bibilium una fünt radices fibrofz , que hzc trencorom genera fre- ' quenter propagant ; qua per feipfías directe ;» fusdum defcen- s dentes velut totidem f»zes, poft fe trahunt z»zcu». Inde Ouid inde ?auberofe radices iridis, poftquam putruerunt, & emarcuerunt refolyi * ps * radices qW4fe f E . Append. Anm. Y&, Ephem. UERSHECOUPUEC COPRIERUETUM KtDieu- radices fibrofa iis appenfe, nonnunquam parüm reafcezdgnt. | Inde quod; frzra radicum quarundam zmgverritar, cum enim - plurima difpertiantur verfus inferiora in crzz4 varia, quedam | verfus fuperiora partiuntur in varias cervices, ut t4raxaci, | &alix. His enim propagantibus ad fummitatem varia zrzz. | 6i - germina , germina dicta fuccesfivé protrudunt nova & pro- | jiciunt. fua antiqua fs/4, & continué ita progresfa in fuo | defcez[u , tandem formantur in totidem cervices trinm quatuor, | quiná, aut plurium digzteruz longitudine Yafra terram. Er de earum Inde etiam intelligimus, quo particulari modo nonnul- &iatibuy lg radicum fiant perennes. Quzdam in totum. funt ejusmodi, : ut radices arborum » fruticum & variarum plagtarum ligno[avtm. à Quoad partem alim, aut per movam radicum progeniem à capite. | vel corpore antiquz, in locum illius , quz quotannis mori- | tur ; aut poft cerzzi tempus , ut in Lo gon bulbefo ; fere folis py- | vamtdali , batatis, cynoforchbide , napello , chelidouio minori ; & aliis: in quibus p/azr;; una aut plures radicus harum ffe funt; re- lique [pongiofa & effata , & partim per raptum zrzzcz, & aliarum [ vadicum juniorum reducta ad confümptionem & interitum, |. Quomodo Cum his zz/ipe & ali radices bulbofe confortium habent : nam]. vadices bul- imerulk cortices & putamina , ex quibus precipue Pzlbzs conftat |. bfe — [! Gicceslivé pereunt & contrahuntur in varias adeó tenues & ari-| erem. qas cuticalas: inter quas, & in cezrro earum , aliis. foliis & putas | | uintbus fuccesfivé formatis , 24/54; inde perpetuatur. Eodem. modo radices fibrofa tem una alteri zzzzarzz fuceedit. Ita ut fub finem annorum diverforum , licet hinc infpecta usq; ba-| beatur pro eàádem radice individzali , it tamen reapfe alia quoad | Quomodo fingulas fuas partes. Tandem; varie radices alia perpetuane| alie rcdicetgur per dictum anté defcez[zm trunci , eX quO aunzatim repara-| - écfcenden- tuy , ut per gradualem interitum partium iffarum inferiorum |. H5 ^— diminuitur; ceu in. radicibus taberofis ari » aridis fragarigs ca-|.— ryepbyllarg, &c. extremas & vetuliiores earum partes primó| | War 4a s d p add i - e» Vip ES e. um mem à DR dm MENS Weil Rl Tels 0 X » -A ^r Ecl addat Sp MEA 6a a AAHTÀAUI CÓNTIAAUFTTEC ES F M Los - Maps: " nonnullarum rziczz ; ut ejus plaute, qua füperftitiosé voca- | tur morfzs Diaboli que talis non eft ab origine, fed ubi pars |! quedam ejus putruit, refiduum vivum fit truncatum, & vi- - bus radicum. : Car. II. — iÉtht progredior ad fingulas pare; , € quibus radix compo- /* nitur. Par; omnium exzizza e(t cuz; ; que communis eft omnibus radicibus. Colores obtinet diverfos, casdidzor eft in "Jfífaris . Iatea in lapathbo , rubra in £atata, brunna in leviflico, nigra P dn juglosfo. Superficies ejas nonnunquam eft /ev;s5, ut in armo- | vuci4; afpera, üt in fcorzomerá. — Vari e(t magaitudinis; tenuis : admodüm in palflinaca , crasfa aliquatenus in buglosfo , admodzen | erasfa in iride. Nonnunquam eft opaca, ut in cardzo ; & non- ' nunquam :7razsparezs , üt in rebia. — Radix qualibet fuccesfivé ' duo genera obtinet curi; : alteram coetazeam partibus aliis; quae !erigizem fuam habet ab illà, quz involvit partes feminis ipfas: 'alteram pef/zatam , que fuccedit in locum prioris, ubi radi« ' inveterafcit ; & or;gizem ducit à Libro. | Cutis hec ut plurimum, fi non femper, componitor & duo- . detur femefum. Hacusd, de generalibus frauris , motibus & gtati- qe:!J —Ipra Hisrognre PHTTOLOGICE, 147 arcent , & per gradus computrefcunt. linde quod; videmus Ef quid im- ationem Ineqnalium & obiufarem extremitatum harum, &aliarum de.— rofolvi qued. De eute: ejus acci- dentibus ex« terni C ori- gine. Partes ea. — " bu: generibus CoYDorzm : quod itidem probabile eft de cogtanea. componett- -. Alterum eft pareuchbynaticum , & frequenter conftruitur ex ex- - €esfivé tenuibus celiz; aut bz; ; qui in nonnullis radicibus , ut |aparagi transverfim fectà , & per wicrofcopium infpedtà plané - Vifibiles funt. (Vide Fguram.) Bulle hz (unt magnitudizis diffe- | rentis ; 1H buglosfo majores , in afparago minores , & nonnunquam |" hz coincidunt & difparent. Sed in his & omnibus aliis zad;- - &ibu; , eo ipfo in loco, ubi hz 1z/le non apparent, parezchyma - &&tis ejusdem zatzre fubflanriatis ett cum parenchymate altero pae "Iac Vivis Ies, Oudrum. una ei pa-- venchymati- (645, conjt- flens ex bnt- lg, 00 vet TO oe Com EA TUE Ra E* c Ipfa HisTOnRlE Peiper vividiore & crasfiore /;/r; : uti manifeftum fit ex eo , ; quodi in- de derivetur ejus origo; & fimiliter cosfzrmatum fit, uti vide-- bitur; & non tantum z4Zracez; ei, ceu chirotheca manibus; fed. eontinuum Mi ,ut partes frufti $e oranes conftituuntunum., Altera D Ex hoc cerpore parenchiymatico cutis confiftit precipue, fed | gnofa conf. non integra; vafa enim varia rebulofa ib mifcentur cum eo: |. flens ex va- quod licet difficulter per microftopiuzm , alià tamen vià demone | fir tubulofis. (trav poteft. Nam in /aceratione cutis id facilius effeceris per |. longitedinems , quàm latitudinem ; priori enim modo, coztzzzitas l folum parencbyziatis dioere: fed pofteriori tàm bujus ; quàm |. i vaforum , quae difpofita funt per longitudinem radicis ; ità ut, ficut ob ex iguitatem bullarum parencbymatis »cutis elt denfa , lic ob | vafa hzc fit rigida. Rzr[zs fi radicem transverftm fecueris , & fe-|. Hu pofueris per tempus quoddam ; omnes ez parzes , ubi non funt |: vafa » contrahuntur. infra f'aperficiem. extremitatis fetlo, fed ubi cund; ea (ita funt , nulla fit cozzrattzo ; quod fzpé evidenter eriam apparet in cure: quoniam vafa dicta, licet; bzllargz; more I coiacidant , non tamen postunt vifibiliter yoreicuog aut e in Jongitedine ; non tagis ac féramen , cujus /atera difficulter fal-| j li tim pesfunt corrugarz. Porro , fi vadix transverfmm Íecetur , & pro- | i pé extremitatem fellam lene admodüm premas latus radicis) i extremitate zzgvis tui, fzccus inde nonnunquam à czre emere» get; codem modo, ac ab alià radicis parte , ubi fimilia vafa fita |.» funt. Et licet /zccos fimiliter exprimatur ex ze4zll4 & aliis| partibus, in quibus nonnunquam nulla horum vafzrgzz exiftunt; |. id tamen non absqj; folutione coatinmttatis earum fit; quod hic non fequitur, ut apparet ex eo, quod /zcczs difpareat unà cum |. intermisfione preifinis, dictis vafí; tunc feipfa dilatantibus| | 72014 ref itutionis & fuccum rurfus imbibentibus. Huc adden-|. ; dum eft zefimozizsz; vifus; dum vera vafa ipfa in quibusdam dh radicibus vifu: manifefto apparent , fita circumcirca in exrrema| pede radicis, üt 1n radice liquiritit» aquilecze , fcorgonera s | 1 &alia.| | hi * ATO 9 | ; | Isra-HisToRiE-PutTOLOÓ]ICRE. — 0 E: caliarum, (v1d. Figuram radicis ftorgonera. ) Quz experimenta "hic femel pro femper particularius fübjungere volui,quoniam | poftea referendi me ad hac habebo occafionem... E Ca», HI. fu pucri intrà curtem adjacet liber, Hic eft nonnunquam Liler, fcor. X jutenur, üt in lapatbo; ruber , in bzffortá; communiter veró , fex.Ejuori- | & in radicibus, qux ipfz in terram inferuntur, ( fzedizg ,) ut 9 C ex- mihi videtur, femper albus. | Derivatur à femine ipío; eftq; tan- ja iei | tüm exten[fro aut prolongatto p^rtzs unius illorum corporum , qua ion | 3n eo originaliter exiftunt, & quam alicubi nominavi zaZzcz. | "dam. Varig zagnitudinis eft; nonnunquam rezz;; admodüm, (mt in fore folis pyramidali ,tragopogone , & plurimis arboribus ; ubi quod; retinet zomenz libri vel corticis. Nonnunquam crasfior 'eít, & conftituit maximam feré partem radicis, ut in radicibus | fürofis afparagi,taraxaci,G alis. Temuisfmaus & crasfisfmus ana- log; funt omnes, & eosdem generales z/z; obtinent. — Gradg; | magnitudinis ejus inter omnes radices optimé numerari pos- funt fupta-vigizt . & videri in fequentibus exemplis 5 Pere fci- | | licet, fhpendulg, foris folis, fabarsg , valeriaza , barba bircing,- D owrtica » fcrofularig » aquilesig , cbelidontz , alharagz , armaracia , pao- (mi. bryonig. eryngi , borraginis , leviflici, taraxaci , paftinaea , | paftinacg Integ : Yn quibus J/£er confideratur a£folyre , & non in | eemparatione cum reliquis partibus. (Vide Figeras.) — : Componitur é dzobus corperibus. | aum eft parencbymati- Partes com. | eums continuum per omnia; aliquatenus tamen g/;cab;le absq; ponentes, | foletione continmitatis ejus. —Excesivvé porofzz; uti apparet exQ"amm | | ejus tantà cozzraü;oze, ubi aruit. Por; ejus extenduntur ad- n Vei ' modüm equaliter Xàm per loagitudznem quàm /atztzdigem radicis ; Kip l quapropter contrabitur per utramq; aimenfonem magis equaliter. curi fpon- | Et hi funt admodüm 4/:al;les ; ut quod; evidens eft ex ipfo- gió rum apiitzudise pro ref'auratione faz prioris mol;; , per fui sfu- p OMM *T.3 fronem jx -€e/ —mwmerum Cxeedentem denarium , aut duodenarium , quarum non- | X50 Enn. C reo ese E TCOFUHE Arcu ffonem in 4474; quali dixero , esfe hoc corpus curiofisfimam & ex- | quifità cum pulcritudine elaboratam fpongiam. Hucwsd, oculus. & ratio demonffratione ducit. "y : ; DE .2 Bule eju Microftopism confirmat veritatem hujus, & pracisé magis | olfervate oftendit, hos poror omnes esíe quodammodo fpberzcos , & partem. | per. micro-hanc aliud nihil, preter z2;fzm infinitam cellglaruzm parvarum | fipittty aut bullarum fixatarum. | Larera nullius harum vifibiliter pervia | funt unum in aliud, fed unumquodq; intra feipfum colligi- | tur: ita ut pareachyma libri fit tantum idem, quoad cozformas |. f104€m quod [puma cerev:fig aut ovortam eft tan quam fusum ; aut | fruflzm: pasis filiginez, tanquam corpus fixatum. — Latera item | bullarum harum adeó funt rranfparentia, ac funt aque. (Vide ali- || quam Figurarum micro[copicarum. ) —— —9— € Edu ga- - — Sed earum wagnirsdo ut plurimum multó rezzeior. e(t5 | gnitudo ,po- & pofires magis regularis. In omnibus radicibus adeÓ exigug fiis, cti- hx fant , ut difficulter abs; zierofcopio difcerni queant : funt | FO tamen differentis magnitudinis tàm in eàdem , quàm in diverfis | yAdictibus ; qua varietates inter omnes radices reduci posfunt ad nulle in raraxaco fünt de zeiimis, & in buglosfo de maximis. | (Vide Figuras microfcopzcas. ) $:tg funt plurimz in &quali alti- | tudine ; & congeíte plané una fuper alteram ; ita ut fzpé vift- | biliter decurrant in ordizibus vel feriebus tàm per longitedraem , | quàm /arztedinem radicis, ut in radice Puglosff aut taraxaci fifsà | per medium videre eft. Licet he communiter fint fpbarzce, | nonnunquam tamen & in quibusdam locis magis funt oblonga. . ut in parre exteriori [;brz buglosfr. (Vide Féguram microftopicam.) | Bxll; he nonnunquam optime videntur , ubi radi» transverfim fecta per tempus quoddam ad arefcezduw fepofita fuit, Hz funt receptacula liguories qui eft (emper coloris limpidi , | & ut mihi videtur; femper ;ez4/; magis. Sunt he in omnibus | rditi. | T AAHXOMUC COmELAATITME. AD IGUA. | queo E m ^ adicibus feminalibus eo replete ; & ut plurimüm: etiam in iis; quz bené adoleverunt , ut in borragine. rapbano , &c. L0 pars hc parenchymatica eft , in quibusdam radicibus , tex- Portioner— qure uniformis; ut in afparago » armoracid , paoniá batatà , & aliis. diametrales "In variis aliis eft, quafi :4»a diverfimodé contextum ; dum P/!* bujus ! TP licet fint regulares ; attamen vel in forma magnitudine vellus dr füuatione differunt in quibusdam partibus earum ab eo, quod is v -ex funt in aliis quibusdam intermediatis. Hx enim parre; | - funt quaíi tot candidi radii decurrentes per diametrum radicis -ab intimo azgzlo verfus czrcumferentiam libri ; ut in leviflico » sae. i -lileto , paflinacá , &c. Continzantur quod; 5 licet non in lineis EDU 1 velli: ; per longitedinem radicis; ut fint tanquam totidem ;zezz. "Brass. quibus reliqu& ZLiri parrs diterminantur. — (Confer | Eguras. dr. | Á it Continuatio diametralium horum radiorzm aut portionum eft Farum. v4- ' varia: nonnunquam tantüm per dizzdrem libr? , aut aliquanto ria extenfío, W plus » vel mings , üt in. meliloro. Nonnünquam & communiterorigo, dis — "mranscurrens plané ad veram ewrem , ut in perrofiliuo ; cum quibus fantia,cen- "eutis Videtur obtinere communionem arctiorem , & in his & (imi- PImMeHe c libus rad;cibu: in fpecie inde ezzgizezs ducere. Communiter ! flant in Z;fazti4 equal; in càdem radice , led in refpectu ad di- - verías , 4à;ffagtia earum VAT1AL : Ma minores funt in p4f iaaca , uma. fores in angelicá. Sunt communiter redilinea ; ut 1n /evzf/ieo s ' fed nonnunquam huc & illuc fszcfz , ut in paffinaca lutea dome. ^ * E | flica , pimpinella. (Vide Figuras.) | k Non funt femper hz unius magnirudznis :in pal iaaca Iutea gavnit. mu- 1 excesfivé tene; (ünt , & difficulter dignofcibiles ; 31 aliis Cra sffore s, füeTUs y flde | ut in tribus majoribus weLlori , charefelio communi. 'Fàm per gnitudo, |: diflantiar, fuam ; quàm saczitadinem vagis minusve funt zze- Bulle, | rofa ; quzdam faltim , ut funt propiores ; quzdam » Ut rezzzores 5 |! quxdam, ut & propiores & reasiores.. Nonnunquam funt ejus- . dem crasfitiei per librum ab angulo ad angulum , ut in leviffzco. la. | is : 4 | x "d - Í cce P» ! í Content, Altera pars lignofa con- elt , fubfeantig compofit s dum ibi certus zamerzs eft vaformm fuc- |. fiftens ** ciferorug, , pauciorum vel plurium, in alio atd; alioloco, mix- | vlr ficci- corum parti parenchymatice füprà defcripte ; & alià atd; alid ra- | erB. |petrofeligo; & , ut puto; nonnunquam wiseres.. Verum ficut | CEP NS dus ebopt Anrrco it cans riu RotDicum. EURO. QLLTP IBI I ETT M ME TM SR aS IonrA-H:isTORIEc-PHTTOLOCIOE, ^ Parrii ( Vide Figuram.). Et nonnunquam notabiliter djfergantar aut | dilatantur Nerfüs cuti; , cum quà junguntur, & in quam vifibi- | liter magis feruntur, ut in petrofelino. ( Vide ipfam radicem. ) | Bulle harum portionum. diametralius nonnunquam zzafore; funt | lis, que funt reliquarum partium parezchymaticarem , üt in | ibl, ita hic variant »agzitudine ; ad fex circiter vel odo graduss | & ez, quz funt perrofelini , fupra tertium , quartum & quintum. | Figura earum nonnunquam eft magis o/lozga; & earum direlie | & refpectus magis verfus cezrram radicis. | | Uti relique partes parenchymatice libri funt receptacula [i- | quoris,ita ha (ubi funt) aer;;s. Arguitur hoc ex eo, quod | magis cazdrde funt, & non rranfparentes , aC ejusmodi radices | & partes esíe conífveverunt, que copiofius & equalius replen- | tur //gsore : Utl »zedulla [ambuci , que in vetuftioribus /zap;; eft | alba, olim erat, & ruríus fit, fi bené maceretur, tranibarens, | Et ex eo, quod zridieres (unt , & vacue liquoris : ubl bullas €ea« | rum , qu& vacuitates ese nequeunt repleri necesfe erat zfori | Vel minori quantitate aeris, m1xtl cum /zcco aut. vaporofrs ejus p4rtibas, Hoc magis obfervabile eft in his portionibus diame.| tralibus , que terminantur ad, & decurrunt in cz. Liber non folàm eft zratis diverfi, fed, prout dictum| tione demonftrabilium in omnibus radicibus ; uti afferitate lia | bri per latitudinem diffracti: continuatione vifibili vaforszs dictae | rum per J/eagztudimem libri in fimilitudine tenuium florum: & eftenfu fucci in fectione radicis transversà, in ejusmodi lo-| cis Jib; , ubi hzc f/4 terminantur: ut exiftentia illorum in |: este probabatur cap. z. | 1738 T XN CARUE COR PATE RR. Le c Ea hac rebslofa non decurrunt per brum in ligers retis Rami — bs. fed frequenter invicem .zamiffcastzr formáà operis veticzlarr ,THm vafa- AK parenchymatice partes ubij; explent para inter fla fe am- — Mm. -plexantia; ut in prmpizella , ftorgonera , &c. fi delibrentur, aut diber detrahatur, apparet. ( Vide Figzras.) Videntur hzc pri- mó; ubi fe complectuntur , /zofi vlr; , & esfe quafi pervia unum in aliud : fed infpectio accuratior, & fpeciatim swerofcopro ad-. .juta contrarium detegit. Ned; ea ullo modo unum circà - aliud g/omeranter , uti fija in fzze: nec implicantur , ut in fi: -gonnexis vel modis retium : ed tantüm fünt cozrzgaua ; aut fimpli- - Citer fe tangunt , ut fingula chborde in lateribus tympani : qug hinc »jnvicem combinaatur per partes parenchymaticas , ut ratio hujus ei , feu, quomodo id fiat, intelligetur , ubi de »eaz4Z dice- "mus. Non tamen femper eadem //4 attinent & integra ma- "ment ad unum usd; razzm ; led frequenter difpertiuntur in fila minora à ramo in ram transpolita.. Ned; hzc femper; füve rota , ive quoad partem. ftatim , poftquam fe invicem con- tigere, ab invicem rurfus d/fcedunt; verüm fzpé in Jongitudine "eallateraliter juncta invicem feruntur ad fpatium quoddam, ut in flere folis pyramidali. H1 rami numero variant in diverfis "radicibus ; frequentiores funt in flore folis minus in fcorgonera , rd Miores in confolidá majori. Fila icidem varié drvaricantur ; "magis nonnunquam; ubi ra»; funt frequentes , ut in ffore folis 5 & minds ' nonnunquam , ubi razz funt rarz, ut in fcervonerá, taraxaco : !& in omnibus radicibus frequentius verfus interiorem Jibri- ly marginem. ( Vide Figuras. ) | — . In iis, quz dicta funt; partim implicatur , //; hec non afa conjus - esfe fingula vafa; fed racemum corum, ex viginti , triginta , AUtgAta in fila. | pluribus aut paucioribus his conjunctim. Verüm uti f//a non | dn ramos; ita nec vafa in fila inofculantur. Ned; etiam contor- Nullibi tá- | quemar fed. tantüm . collateraliter fibi ad//azr, ceu fla fingula men inofuu- 1 * Vy —bomby. - lat. (0 Append. Ann. YX, Ephenm. Eois: MOEE 170 RE (0 VINFEORUC CONTARATWoE Ro Dieux. bombycis in flocco. ferico (Slzeve - filk. ) Neq; hzc vafa funt pyra midalia, quantum quidem vire detegitur, aut rarioze proba- Ned, s4ti-bili conjicitur. Ned; ramificara, ita ut quafi füccesfivé pros feata , fed pagarentur unum ab altero, juxta modum venarsz : fed cylin- difintla, ut 2/7, , & diftincté continuata per longitudinem radicis ; ut fibre. fibra nemi. fingule in tendiae quodam , Vel zervo. : T Genera eo- Vafa haec diverforum fünt gezerum in radicibus diverfisz mm dem-de quorum diferentibis natis judicandi licet alie fint werbodig. mina 4 quousd; tamen zzfpett;o ducit , przcipué id facere posfumus per conteW! — Jiyerfiratems liquorum ilorum , quos ea fpeciatim continent. fai; at j-Nonnunquam produnt Iympbam , eamd; tensem , ut vafa paffi- nw "ac£ ; & in fpecie ea, qua azaulzm conftituunt ad interiorem libri extremitatem. ( Vide radicem zpfam. ) Suecum hunc purum. afcendere folüm ab his vafj; , certum eft; quoniam nuilus //guor ita procedit à [^re parencbymatica quàdam, ut cap. z. dictum eft: & quoniam zarzra ejus diverfa elt à /zeco contento im bullis parenchymatis; licet ejusdem coloris, fenfibiliter tamen dulcior. H1 HISSEIITL O s Nonnunquam produnt erasfam & macilagiaofam I[ynpham y ut im cozfolida majori, ceu apparet ex €JUs rezacitate..— A muct- laginofo vaforum horum coztento Bit " Opinor, Ut /zcces contens- tus in bsllis frikis natare réddatur, quatenus ei appropinquat; | quod nonnunquam fit z45;;, ut It a/rbea , nonnunquam tag- tum parzz , Ut in Lorragzze. Si enim exprimatur fzcez; ex hàc | plesta, & dein calebat fuper igne quocund;; maxima ejus ! pars tensis remanet; & quedam faltim certe fibre & fruflula 1 exigua /wbflantie gclatinofe mifcentur cum illà5 quas ego opi- | | nNOr; ab origine fuisfe lquorenz proprnm horum lymphedutlunm, Vafalatlea, Saepius hc vafz fuceifera produnt. latlesm , vel candidum feceimi ; & nonnutiquam /zrezz , aut aliorum co/erzs; ut in | foncho , & plurimis plantis cicboracezs 5 in angelicd & plurimis | uiubelsferis , in bardand & Varlls cardai: , quorum hac eft frecies: | LÀ e - D — MAKWCORUE CO/ATAAECCIVE RNC. 0 ar: Y. IptA-HisrORIE-PutTOLOOiC-. 15 ir ftorzonerá ; campanulis communibus , & aliis quibusdam plaaris, - de quibus communiter notum non eft, eas esfe /4üeas.. Qua- zi rum omnium /zcci latte, quamvis celere & aliis qualitatibus | ifferant , in eo tamen conveniunt, quod fint magis e/eoff funtq; mixtura partium oleofarum cum alio aliquo liquore lum- pido » fed. diffeventis natura , qU& colore hunc producit. Eodem modo, Ut oleum commune. & liquamen tartaré forte concusfa in- Vicem in p5;z/4, ftatim miícentur in Zigworem album : & quam- Vis maximam partem iterum fecedant , quzdam tamen par- tis €orum fine ullà coctzoze, aut tantum minimà 4geffzone i -€alore per folam agitatzionem , aut fi una fent ad tempus quod- dam » 22corporantur in formam [ucci laülei tenuis; qui etiam dis- folvitur in 4774. Suppono itad;, // velat;le praeprimis plaz- Unde | fg. "arum iMtarum esfe id, quod mixtum cum earum elec, efficit rum conten- Miquorezm hunc aib; vel alius coloris. Nonnunquam olezz fepa- t4 albi aut fatur & feipfum prodit : (i enim transverfim difcindas radicem 4l fimili feniculi , quz jam per aliquot dies extra terram jacuit; tunc &lo? fit, 'eadem vafa. quz in radice recenti fundunt /ac, olesm prodent. Omnia fummata & balfama fimiliter referenda fünt ad tontenta propria horum vaforzm : bec enim & latliformes liquores propé admodüm zazz: generis funt. ta /ac feziczti , ubi fte- terit, abit in purum Pba/famzm ; fcorxonerag »taraxaci , & aliorum in gummi. Et in aridis radicibus angelice , &c. fisis Lac juxtà continuationem horum vaforzz apparet, velut fazgvinss coa- gula in vezi;, condenfatum in duram & lucidam ream. ( Vide TAAices Zp[fas. ) e /— — Vafa hzc fsccifera non tantum funt diverfi generis , in. di- piverfi ge- verfis radicibus ; fed etiam in eZdcz. — Utrum in omnibus, du- seri in ed- bito: in quibusdam tamen certum eft ea esfe: (i enim radicem dem radice fünicuL transverfim fecueris, tàm /ac, quàm impide; faccus FP. fum , fe : ftatim afcendet, & accuratà infpedione fupra taleolo dittin - "n femper, | € apparebit. ( Vide tàm Figuram , quam radicem spfam.) rrum BM * V a2 | itle Numerus eorum diffe" ponis ; biflortá , pauca tantüm funt; in afparago pauciora ; in pas T€Hs. ; ; Magttitudo wel capaci- ob z»merum , five ob quantitatem horum vafarum. Commune| f45, Ecrut f Situatio vaforsum horum varia eft & elegans; Nonnun-| tuatio va- quam fita funt tantüm ad izrerzoreg marginem libri , ubi con-| fid. NACOAUE CONPERATIVA RABCUR- in omnibus rzadicibes (nt Iymphadntlus , itidem dubium e : maximé tamen probabile, esíe p/zres vcl pasciores, ltantes. maximam partem in azzzlo ad interiorem sargrgem libri : quos rum /»ccus eatenus à communi zarzrá in omnibus radicibus | recedit , quod fit cars; & minus oleofzs. | de Ozantitas horum vaforzm admodüm differt : in Porragine, ffinacá , chelidomio quedam ; in. füaiculo , altbed quadam plnra; & inter hzc duo eire funt varii gradus, ut per comparationem. radicum , armoraAct& , rapa, bryonia fifa , petrofelinz , tragopogontss & tot, quot lubet, plurium , videre eft. ( vide Figgras.) Da | fünt »erbodi judicandi de eorum zzzero : vel ut eorum extre- mitates funt vifibiles per fectionem transveríam 4r; ; vel ut. liber diverlimodé fragilis e(t & afper , qui fit talis à zz?»ero va- rio vaforzzm horum in illo , ut CAp. 2. dictum eft. | Qzantitas fucci afcendeatis , eft argumentum dubium, five | enim id eft plurimis radicibus latlifzris , ut lac afcendat £Op10«| fées : in quibusdam tamen illarum , vafz, in proportione partis parencbymatice , non videntur esfe tàm zzmerofz , ac funt in aliis quibusdam radicibus, ubl famecus afcendens pasciar e(t; uti per comparationem latkeorum taraxaci , & Iymphadutliuum fauiculi in- vicem apparet : ut ita videretur, perforarionem ( cavitatem ) va- forum ladeorum esíe majorem , quàm Jyzphadutizum. ». flituunt azzzlzm , ut in afparago. In quo /eco & fitu flant in pluribus, fi non in omnibus radiciba; , quàm varié etiam aliàs | difponantur. 44/4; hic eft vel magis zzreger, üt. in ezyzgro, |. ferofularid , valerianá , &c. aut eft. as2414s acuminatus ; ut in|: petaftide. Nonnunquam precipué difponuntur in azselum | acuminatum verfus exteriorem partem libri, ut in paoniá j| | &quaz-|. e TARHtetid Canta Th Scu Ern acuminantur tota. ultrà Jibraz , ut in TTA. In lis hec non adeó ftant in. aczmisatá ferie, quàm in portioni ; vel coluzzi;, utin confolidá majori, Inaliis rurfus omnia c ftant in eoaztzasatis magis /zeis, vel radiis five diametrice , ut jn oM five peripherice , ut in chbelidonio. Radii non equa- liter extenduntur in omnibus radicibus : in paftinacá verfus gircumferentiam libri, 1n. buglos( ad dimidium circiter. In | borragine radii magis continui funt ; in paftinaca domeflica , mas 1 gis acuminatt. Hic itidem acz:»« ftant in Zzezs redis ;in le- "wufhico divaricantur. De quibus, & iis, qua in aliis radicibus nonnullis funt , itidem obfervatu eft, ea non esfe omnia pro- "prié dictos aczleos, (acwmiza) fed plurima illorum exiguos admodum circulos , qui , poftquàm /a4c hinc frequenter ablin- "xeris , & illud cesfaverit afcendere, vifibiles funt. ( Vie Fga- ^ra.) Et nota, quod in iecoris omnibus vafis lalleis , Jer removendum (it, non digito, fed lingvà, toties, donec non "amplius , aut parüm faltim afcendat. Et Pets radices iti- : dem macerandz funt in 4424. quà ratione fitus vaforum latieo- "zum vilibilis fiet per celerem obfcuriorem libr; ; ubi hac ftant. i R4d;j nonnunquam decurrunt magis parallel? & finguli ftorfim manent , ut in zapcllo; & nonnunquam verfus circewsfe- |ventiam libri (ibi occurrunt, ut in €7)ng10 : ità ut hlC zermizatio £orum fit magis circularis s &in bryouiá angularis . aut in formá (glorie; uti etiam In armoraci2 per microfcopizm infpecta. Linea | peripherice in quibusdam funt magis zzregrz circul;, ut in ' taraxaco ; in aliis compofita ex chordis brevioribus, ut in £ara- | q4» confolidá majori , & in partibus tenuioribus radicis napeliz. In quibusdam acz/e; exces(ivé adeó zezses funt, & adeó ardtz c [etuer Ut oczlo 22do appareant , tanquam annuli contiumi , qui | tamen per snieroftopium apparent difündti, ut in zie & gly- | eod. ( Vide Fzgnras. ) »"3 e ] de | TW Non- 57 ms We Re LE ^ wt QU. W- | : : er ac — DU quU RP VES UE ETE Ir PONERTE 3 secs SENA LOL € Y D CREE MI E dpi 9 prr am aU end 4 9A AKT 2 gQ oH y 3 j E^ * L2 z v ^P ^ /j4 P 5$ UM kpbiius Nonnunquam colgmaa & chorde componuntur, ut in pim- - pinellé ; acules & chordg , in batata; vadis & annuli in napello ; bi | annulus eft (implex. In fea£culo duplex , aut triplex ordo eft càum. | radiorum, quàm azalerum , dum i ico isa ftant in radiis, | & lallei in auzulis. Et in altbed vafa ita difponuntur , ut cons | ftituant utrumd; hoc gezas Iinearzm. | In chelidonio hec omnia | nido oculo apparent, ac fi ftent in numerofis zzz45, quorum | unus intra alterum contineatur. (Vide Fggras.) Uti quod; in. | taraxaco ; in quo tamen , obíervato per zcrofcopium apparent radii plures tenues, qui decurrentes ab zzrerioré margine libri, | decusíatim dividunt tres vel quatuor aszelorss minorum; |» & ibi terminantur. ( Vide Figuram microfcopicam. ) Unde vides | ri posíet , radios lymphaticos & annulos ladieos eatenus esíe invi-- cem mixtos; /ympba tantüm confufa cum Jade difcerni nequit, | Et ubi vafz latlea evacuata funt, aut ejusmodi remporibzus , in | quibus ea minus plena funt, varia radices latleg fundunt /44o- rem clarum ad interiorem marginem. librz , ubi , aliis temporibus , tantüm /ac effundere videntur. — Er bac ese defcriptio libri. Cap, IV. De portione [.30rtzo radicis , que ftat proxime intra rum , itidem come | radicis pro- &. ponitur é duobus corporibus ; parencbymatico & lzgnefo. Parem-. ; ximá intra toto eft ejusdem zatore fulflantialis cum eo , quod eft in. | librum Par- jp, . & eriginem ducit ab illo; dum non tantüm a4jacer ifti, | e ls fed circumcirca quod; coztznéum eft cum eo, equé ut illud eft pr, CDI ees parenchyma enim 4; ditiribuiterdd à tempore ad Parencby- tempus : partim verfus exzerzora in cutem , & partim ad 10tertora maticas ejm in hoc. origo. Pofitzs fingularum ejus partism differt. Maximam par- Pofitus aut tem funt contiumationis diametralis An ingulis portionibus ; de- confirura- currentes inter totidem /; gnofarum partam à circumferenid ver" i Íus ceatrum radicis. ln radicibur nonnullarum plantarum magis hz " & Wire Com R4 ELTECRADi Ste ^ Ne E m " ^ 159 x funt B teeotlles, ut in copfalidd ; qu INDE in "cogni- joneni earum in omnibus aliis tàm p/azri; , quàm arferibus. Hu Eguram.) Nonnunquam par; hujus parencbymatici cor- peris difponitur in azzJos, ut 1D feziculo. uorum azzle- "rum unmerus & magnitzdo differunt ; in faaiculo in locis quibus- dam funt ueri. fed pauciores s in beiá fant ansufhior es ;Íed pia- res. (Vide Faguram. ) — Portiones diametrales militer admodum ' vari funt; in confolidd , chelidonio » majores ; in betá s buglosfo , sui- mores ; in. borragine , paftinacá , plures & minores & in plurimis | radicibus ligzofis , decurrunt inter medullam & librzm , tanquam tot ex1gut radii. Contigmatio earum itidem differt ,in non- nullis radicibas verfus centrzum tendit, ut in agtalegiá , in aliis : non, ut in paflinacá. ( Vide Figuras.) Et nonnunquam differt án ché radice Ut 1n vite. (Vide Fzguram microfcopicam.) Textzra4 portionum harum [nen Dyneisur um. poe Textura, b: eft uniformis , ut in: beglosfo, paontá ; & nonnunquam quod; ; | ut in Z/£zo , differens ; partim magis fucculenta & pellucida, partim (magis «lba, arida & atrea, ut 1n paffinaca dome icd » leviffico , » feorzoner , & aliis; quod tamen obfervari nequit, nifi cautà Bnpcatione. (Vzde Figuras. y Generalis veró earum zexrzra eft ; eadem, compofita tota ex variis exzgzis bplii; ; qua fünt zagzs- (Omdrmis dit sbts, equé ut ex, quz funt in ro; maximam | autem partem sores. Figsra carum itidem communiter eft ! B udo; ; nonnunquam autem oblonga & ovali;,utin borragine s | aut eb/onga & quadrata , ut 1n vite. nos Mgnefa. pars fi non femper , communiter tameu etiam Altera pars . componitur & duobus generibus corporum s fucciferis fc. & aereis ligntfa, "wafis.- Seccifera funt , quousq; diícerni posfunt, ejusdem. coz. Communis | formationis & nature cum vafi ir libri , & 1n fellione transversa va i sn dicis , (epe, uti hec emittunt lizorem. | Ramificanter hac iti- 7 (hn Qd | dem; & horum d ana in diftinctis flis aut portionibus cellas aoraus | teraliter unà decurrunt, — Vefa aérea Mà. voco; quoniam €23 Alrerym | non funr faccife» DENM HELCRE APOCIUD S9 dup dabit fa NL f ex i. | HAM TAAUE CA PEAKT Tul AO uN. t ; 2 ye E D mos e dU VE us ; Y VU UM Y0i0 | lbor4-HassroRtHE-Pur? eg Pues qos Eh we f&, five innon /rguorem continent, fed aerezz vaporem. Magis vel minus prafetti , f.hec funt vifibilis in. omnibus radicibus. — Diftingvi posfant.- originaliter», d, oculo à partibus ejus parenchbymaticis per fuam fzperficiem. | go candidiorem ; & quod magis prominent; càm ille infra rrans- | 5 aL Uerfam planitiem radicis , ubi aruit , contrahantur. Varia ho- | Urraj, po. Fm frequenter invicem conpyugantur ; nonnunquam pasciora» rum , quoad & maximam partem /mgzla, ut in 4parago; nonnunquam ali | ramos (uos quor , ut 1n. arzzoracia. (Vide Fzguras microftopicas.) | Et conpuga- ConjugAtt0- roges quoq; eorum razificantur , ut ffla vaforum. fucciferorum. it, Cf- Nullibi autem hac zzeftelaztzr : ned; unum fuper aliud cozzer- VU BRE quetar; Verüm fe tantüm razggunt , & collateralia funt, Ned; n ramificantur majora in minera; Verüm omnia diftincté contis |- cum iic, qug nantur ab uno hine radicis ad alterum. ?| fant. in di- Amplexationes eorum , ut fucerferorum vaforum , idem zue bro, — mero Variant; 1D. confolida , fcorzonerá , rariores ; in. borragtne fre- Horum 4-4 p entiores kunt 5 uti poft feparatzonem libri in ejusmodi radicibus; esie] ubi facilé detrahi poteft, videre eft. ( vide Figeram fcorgonera-) | difzrant. Et ha fzpius variant 1n eadem radice , Mà 1D borragzne , fcorzones rá , &c. frequentiores funt in ceziro & propé Librum , quàm in fpas |. tio intermedio uti per £;fzram harum radicum infra medium | apparet. (Vide Figuras.) Ha itidem variant ab illis; qu& fünt |- in vafis. fucciferis ; dum he communiter fegzentriores funt, ut. |- in flore filis, quam quae 1n aereis. ( Vide Figuras.) 5 Strutura Inter hac fe awplexantia vafa aérea decurrunt partes. pa: libri , € Yi- senchyssatice fupra deícripte, uti decurrunt inter fzcezfera in fibilior Dor- jus, ( Vide Figuras.) Conveniens cum his ffrzüzra obfervatur Bie. T in partibus mu [culi 1n quibus quadam magis membranofe & albg, parata cug PO'üntür & connectuntur invicem in formà arcli rerzeuli : aliz firutiurd magis rabre , aut molles, replent omnia fpatia interjacentia; | muli, & habent procesfum contrarium aut contianationem ; alterum per latitudizsem velcrasfitiem mefculi ,per longitudinem alterum. Eadem ferutlara fimiliter vifibilis eft in tezdizibus , fed difficulter magis. |. Pofitio n * " eno d IT vod TNWCUN PR y^ TANGAT NT T —- y a EU- uo 7 y^ d. lag; passe e roga nec n EU DeC SP E. d$ f Io». Pie JEDE? SES T. Us 2. i 4 Er PET AT 2 / Fey .w — 4" e 4 00 x | Pofiss utriusd; hujus vaforum generis varius eft. SucciferaPofitis. va- nonnunquam difponuntur in diametralibus lineis aut portionibus , rius vafor 8 ^mt in vire: nonnunquam oppofita funt azre/;, ut in fer ; in/"ccifero- | quà quilibet 4774/7; duplex eft & confit ex fzccifzri; tàm , quàm "" (64 » !'wéreis vafis. In rticá feccifera decusfatim decurrunt per aérea zin fingularibus , 24:74, . fex . feprem, vel pluribus a»zalis. In eryoniá fingule aéreorzm conjugationes circumdantur à fecciferis. - In bippolapatho- facczfera difponuntur prater rad;s, in varios LEXIguOS azzmlos magnitudinis differentis fupra & infra quafi ! efperfos ( [jrinkled, ) neq; obtinent unum cezrzz» commune: in "quorum pluribus aérea includuntur: fpeciatim in iis, quz non gpretrahuntur in 4774/5, fed quafi conftituunt fepes vagabun- "Mas. (Vide Figuras.) * 7o Pefüus Midem vaforum acreorum eft varius & elegans. — InVaforum ammi .lilio uon bulbofo conftituunt azzzlum : 1n his azazuigz aca- acreorutite Meatum ;in pgomid anulum &radiss in valerianá annulum ex aculeis "&radi. Inaliis hec non conftituunt azzzlos . fed radzos lon- | Biores , extenfos vel verfus cezzrzz , ut in. fcerzonerá ; aut con- "«urrentes in illo; ut in 4447/g;2. In £ezí hac ftant in awzulzs "fingulis, & quivis zz74/4s confit ex radizs. In confolidé radis In& annali feparati funt ; quorum hi ftant extra, illi propé cez- earum. In chelidonzo funt parallele , in zapello cuneatg forma. In 'borragine pafttus quorundam illorum eft [piralis. In armoracia magis confufa funt , nec in azz4//5. nec in radrzs, conjngationes -veró eorum fingulz raiz; funt: cum multó pluribus aliis J differentiis. ( Vide Figuras.) Onantitas vaforum horum , quoad fpatium , quod hzc in Nutters | radice obtinent, computanda eít duobus modis, per eorumvaris c emerum & magnitudinem. Numerus in quibusdam radicibus ,Tagnitudo »'&in menfürà quàdam , dijudicari poteft 744» oculo, dum cU qe |! quenter fünt fzperficiei candidioris, ac reliqua partes. Uti : i. T *YXxX : & eo- E P Append. Ana. TX Epberzn. IMENECL x aiu m dida s quorundam. $1 enim radices vitis, f*aicali , taraxaci , penu» Qumerum corum , quàm zagaitadinem fieri debet ope "microfto- Ops; &ita apparebit, plus ea variare. In /zffortá , frfaro funt D HTTOLOGICE, — & corum magnitudo ; perforatio ( cavitas ) quippe horum vaforg ui major eft, quàm /zcezferorgie 1n omnibus radicibus; Ípeciatim | t . A fambuci s. fAlzcis ( Iyfimachzg , ) &c. fepofueris ad tempus quod. dam , ut arefcant ; & deinde abícideris resfz/az; admodum ex- iguam transverfim à quàvis, & has ;e:[;/4; ante oculos tenue-- ris, ita ut vifus trajiciatur per dicta vafa. hzc inde vifibilia | fiunt, ut qux notabiliter differant tàm in szzero, quàm in tAchnitudine. | Verum obfervatio infallibilis & accurata tàm quoad admodüm pazca; in ferá admodüm ula; inter que extrema. funt omnes gradu; ; ut in faber, anapello . fcorzonerá , chelidonzo majori, ponia » borragine , funiculo, &c. videre eft. Ita eorum gnagnitudo in quibusdam eft extrema rezerzrudiz:s , ut in fragariá, biflortá , valerianá ; in aliis admodum grazdrs, ut in. afparago ; buglosfo, vite. Sunt ea quoq; magnitudinis fingularis in eàdem radice ; ied in nonnullis minus variant; ut in ///e gez bullofo , efparago . buglosfo ; Yn aliis magis , ut in /ryozid , leviftice. Inter omnes radices hec variant ultra vigisti gradu;; uti per com- parationem radicum vitis, fentis . pomi , bryonia » leviflici , fanr- culi , paf nace fyloeftris » faxsfragig y petrofelini , ponia , marrulii y guinquefolii , fragarig , &c. invicem ; videri poteft. (Vide Figuras earum tot » quot [unt fculpta. ) : | In quibusdam radicibus fünt exzgza & pauca: ut in fore | folis; 1n aliis exzgua, fed zulra, ut 1n. armoracia: in baglosfo €a | funt magna sfed pauca : in vite magna & multa. Ita ut proportio, l quam vafa viris, unà [umtis zzzero & maenitudiue corum, ha- | bent ad vafa floris folis ad minimum fit, tanquam ezzzquaginta ad uuum. (Vide Figuras microfcopicas.) De iis, qua funt gene- Dis ziuimi, Mt de vafis quinquefolii , floris felis , & fimilibus, notan- Coh RTT. WAP. E E 165 notandum e(t, ea difficulter unquam videri in recentibus ha- jacuere , ope viz; boni, clare /gci;, & conftantis infelironis difcerni posíe.. E n quibusdam radicibus marora horum vaforum ftant in vel j Juxta Centrum , ut ln taraxaco , in aliis propé circumferentiam » mt in armeracia. Nonnunquam fingulum horum ab una |! radicis extremitate ad alteram zqualioris eft magnitudinis , five i magis cylizdricum , ut 1n altbza ; fed communiter dilatantur | magis vel minus à cacumize ad fendum radicis , üt in. cynosbatos | Xirca cujus cacumen hzc maximam partem funt faltim fexre, Meptima & otlavg magnitudinis, quedam unte , nulla autem rum radicum tesfslis, fed demum , poítquam ez per tempus. "tertia ; fed circà fundum plurima funt ;erte & quinta : unde ma- cotnparau- ^nifeftum eft; quzdam horum esfe , more vezarzz , aliquate- ts nervis nus pyramidalia : : fed ampliationcm Tet procedere non vere - fus, fed ab eorum origine , üt in gervis. — . Dehis vafi; Doctisfimus Malpigbzzs obfervavit ; ) componutt- "£r , inquiens, expofr jt fifinle xond tenui d? pellucidá , velut argentes ceoloris laminá , parem latá ; ; Ia [piraliter locata (y extremis lateribus "unita tubam interins Q9 exterius aliquantulum afperum efficit. Cui ofervationi porró addo , onam [piralem , quam Me ità Portus. fpi- - dicit, non esíe abíoluté parrez; unam ;zregraz ; fed confiften- rali ng ' collateraliter exiftentibus: & prout vel pauciores vel plures ^^ | harum f£brarzz; abrumpi contingit à fuà (rar; invicem lecatio- ne.zonam esfe angufliorem in trunco, & latiorem in radice. | | tem ex duabus vel pluribus rotundis & perfectis fibris (imul t2 cH H vd(a dérea componumne IE De his //j;;; itidem obfervatu eft, non imofeulari CS 10- Quid porrà - "vicem lateribus ad latera , verüm cozzeti; & invicem cozfzi per fit obfervatu. "quasdam alias minores; quarum hz funt tanquam fame , de hi parti- | & illz zz horum vasforee. — Videtur tamen mihi, (ingulas bu [prrali- | has fi/;4; non intertextas esfe eodem plané modo , ac in relá: | fed d modum pese vcl pos velut fingulz laming in matt. IE *X2 Clarus U.- | Y64 ri HORNO »RrEPHUTTOLOG(:CE, — P i ' Clarus & elegans confpectus harum fibrarez , & earum zzrer- tegminis, per. fisfonem radicis vitis , aut frufl querai , obtineri po- teft in lateribusmajorum herum vzfoerzm aéreorzm : qug omnia | fimul fimilitudinem habent arti operis Phrygii. je Spir& fbrarum horum vaforum facilius obfervantur in £YÓUnco quàm in radice s & melius in qunioribus plantis ; ncc adeó bené, fi fecentar , quàm fi fradanter aut avellatzr pars quedam | exigua, per quam ea feruntur, cum earum cozforzzat;o hoe modo non corrumpatur. ' Hàc tamen vià przcipué he viden- tur zon refolute : in foliis autem & fcapz; teneris omnium ejus-- modi plaztarsm , que diffractz genus lanneizis vel lazg often- dunt, ec videbuntur refz/gte & protratia , & 1d nonnunquam etlam zdo oclo , digiti unius vel duorum longitudine ; & hec. Ouid fit la- lana aliud nihil eft, nifi "merus fibrarum refolutarum à fuo. n4 illa, que [pirali pofitu 1n his vafis , & 1n longitudinem protractarum , & ita app4ret. i compactarum ad invicem, tanquam totidem //4, aut ficels difratis fo-vyinores ; quod apparet ita in plurimis vegerabilibus, in fpecie liie vel alis v6 in ejusmodi , qualia funt viris, feabiofa. fguille, & alia, pue: ( Vzde ipfas plantas. 2 Procesfzs fpirationi: harum non eft, quas. farum, (enus ego obfervavi , accidentalis , fed conítanter z4ez ; fcilicet in radice per seridiem ab occidente ad orientem , fed in zrzzco con- tra, per meridiem ab ortu ad occidentem. : Contentd Contentum vaforum horum eft; uti jam intimatum, magis. borum V4fó- aéveum. — Cujus indicium eft, quod poft rransverfam radicis fé- | "Wü. — (lionem , f«ccus nunquam in eo loco afcendit , ubi hec exiftunt, | Confpecta item per wicrofcopizm , nunquam obfervantur im- | pleri /qwore.. Praterea, fi radix fcindatur & immergatur 4244, donec aliqua pars ejus in v«fa tranfierit, & tunc eximatur - & comprimatur 5 parzes relique fundunt Zgzorem;, hzc veró | faltim edunt £z/la; , qug ble fargunt ab exiguà quádam asap- | tate liquori; mixti cum aere antea contento in didis vafis. |. Quibus confirmandis alia argumenta accedent ab iis, que |. | fequen- l LU Awrcatl CokPzt ive RXDICIUu. arr |. — losA-HisrORTE-PHTTOLOOGICAE: 16; fequentur: uti & pro hoc, quod illud eorum cozrezz^» non fit purus » fed vaporofus aer. Utrum vafz hec non, in vegerabilibus | "quibusdam , & quibusdam rewpori^u; , contineant //2zerez , du- bium efl. Tantum de parte lzgaofa. D. UE AD V. Ntra partem lrenofam Jacet medulla. Pars hac non eft cozizez. De medulla, 24; Omnibus radicibus, nonnulle enim habent zz/zz , ut z;- Hec nec eil €otiana ; fl'ramouium ,& alie. Aliqua tamen , quz habent zz» communis. aut parzz ejus per omnes partes inferiores , habent fatis conj; Mans ,4- €gam circa fuas fummtates ut zalva; borrago »taraxacam , &fimi- E. " Jia. (Vide radices.) Et in quibusdam aliis parre; parenchymatica dum cut funt ejusdem zarere fubflantzalis cum medzlla , vibiles à fsmi- py; parti- | tate ad fundum , ut in £erá » faniculo , &c. (Vade radices ce Figuras.) . bus. 2 ) Magnitudo medulla variat per gradz; plures , quorum zzze- Ejus mágtii- rus facilé eft ceprenarius ; in faniculo; taraxaco , afparago tantum tudo varia, | eft exigua ; in armoraciá , valerianá » biffortd ingens. (Vide Figuras.) Figura ejus in partibus inferioribus plurimarum radicur eft Er faura, | pyram:idalt s ; fed ad fummitates varia , juxta differentem diftri- : | butionem vaforzm , ut in paflinacá lured , byperbolicas in petrofe- ; ! lino , ovalis ; uti apparet in fedzoze radicum per longitudinem. (Vide | PH Ezgsuras.) | [5 Medalla , maximam partem , in fpecie In zrLoribus , eft cor- Vafa. fücci- l pu fimplex : nonnunquam autem velut Zber, compofitum dum fera -8Stil- ^" certus quidam uumerus vaforum facciferorum mifcetur cum Cà s numquam |ut in fore folzs ; armoraciá, &c. poft. fetionem transver[am , per € differenti ' infpectionem exactam , difcerni poteft. ( vide Fgzras.) pofgu, 000 füi- ; eorum nonnunquam eft confzfu; ,Uut in paflinacá lure ; & non-Á "eruca | nunquam regularis , ut in petrofelino apparens per jJezonem ; " | grausver[am in azaulis,& per fetlsonem longitudinalem in arcubus. 1 (Vide Figaram-) E Hs | *X Ju. OE ! :u y | 1 S desi MES. ER Org t- ^ Utiomnmes partes reliqua radicis originem? ducunt à femines dWlé ita nonnunquam ipfa smed&lla. Nonnunquam autem ejus. derivatio magis immediata eft à ;ro. Inde fit, ut variz radi. ces, que non habent »edellam in partibus fuis igferoribus , a | beant quandam ad fuam fomitatem ,ut aquilegia, leviflicum,&e. | (Vide radices.) Nam partes. parenchymatica libri per gradus dia ftributz in pertíemes diametrales, decurrentes inter has /gaofé |. corporis , & tandem concurrentes & unit in cezrro, hinc cone |- ftituunt zedzllas. Eodem modo, ad fzmmitareze quarundam |- vadicum , medulla vel conftituitur vel augmentatur ab azzalis |. |Ogarenchymaticis fupra defcriptis , qui gradualiter di(tribuuntur |- & incorporantur in cezrre, ut in fwzzcgle & aliis quibusdam |. radicibus , fi Pnferiores & fuperiore; carum partes invicem compa«| * «crentus, videre elb | E D Medulla Inde apparet , »edzllam esfe ejusdem quod; /zbffantialis ejusdem nà- nature cum parenchymate libri, & cum portionibus diametralibus, te — (i & hzc omnia esfe corps; unum differens folüm in fgzr & loco. |] ftantisló — i & ex €o, quod eft cozrizea cum portionibus diametralibus , i ze Ja eodem modo, ac he funt cum parezcbymate dido. Et ex| ehymaticá , ejus. textura , quam per serofcoprum apparet esfe eandem in €? ejudeg 9Yinibus; cum hzc quoq; conftiruatur ex bzlli; : quod Doctis-|. texture, fc, fimus Da. Hocke primo demonftravit mihi in zedulla trunci fam. | eumpofitainbucisi. Et ego,qui ante demonftravi, Jbrgm & portiones dia]. UM — myptrales esíe unius fébftantialis nature cum zedaullá ; (uti quod; da |J omnesreliquas partes parenchymaticas planta , iu foliis , ffstin , &c.| ^ ceu eas alibi defcripfi,) conjeci, eas esíe itidem ejusdem| ipfius zextarz ; & appofité ; ubi hzc per bonum viri infpesiy i d 5^ daos Vos abe e XU Art. aL qe DUUEUE EUM NE E NUTS TATE i E t P 7A 3A r: x s ^ "ag 3 je , ^ aiite )& g x. n MAU xj j^ dq ^w » ^ ; Em [A Ac *-- 24b T2/&. T l j * j jeux PT » C ; | IprA-HisrORIE PutTOLOGICE, 167 Valerianá , armoraciá , € minoribus y in. biffortá , peoniá, 6 minimis. JWide Figuras.) Situs earum raró variat , uti fzpé fit in Libro, fed magis saiformis eft, & in fetlzone trazsverfa , &qualiter re- |" fpiciunt omnes radici; pertes: fed dum etiam una fuper alte- | ram congeritur, in fetizone per longitudinem) videntur decurrere | jin ferie rectà per longitudinem radicis. Figura quod; earum "communiter e(t circzlarz: magis; nonnunquam veró aliqua- tenus angularis 1n eis5 qua funt enajoris (peciez , ut in flore folis. (Wide Figuram microftopicam. ) a Hucusá, textura medzllg bené detegi poteft in radice: in Medulla est "arenco ulterius & facilius. Sed quoniam rro illius defcriptio- vere mirabi "nem trado, ideod; porro eam illuftrare exezpl;; inde petitisle; dum la- "debeo : atd; ita eis, qua obfervata funt, porró addo, /4/5:4, '€4 emi "quibus /z/e antea memorat zedzlle circumfcribuntur , non óullarum "esfe meras cutes chartaceas , fed totidem fingulares ordzzes & cu. MT W - anulos excesfivé tenuium filorum fibroforum , qua itidem fibi alia Kon o F- aliis incumbunt à fzz4o ad fwmmitatezs cujusvis £z/le , & decus- P fatim feruntur , ut f£ in zextorzs tramate; ab unà bulla ad alte- f ram; quod eft idem, ac fi dicerem » medullam este nihil aliud, | f. quàm rete zirabile. aut numerum infinitum exiguarum fibrarzz gp fuc fila P mirabiliter invicem complicatarum ; ut per fetizonem medellg ex plurimis cum novacula videre eft. tenuisfimis E Non omnia vegetabilia hoc «qué diftindé fpectandum firi, I exhibent , fed illa optimé, quibus funt /4/e largzsfpze : ned; I. dpfa medulla in aliquà conditione, fed optimé, ubi exaruit; |^ quoniam tunc /zccgs evacuatus eft, & hinc fara inter fila - fibrofa , & ita. fila ipfa diftincté magis difcerni queunt. Non — famen exficcari debet poft /ziü;ezez; quoniam fingule ejus | partes tunc. conciderent & deformarentur ; fed eligenda , ubi IL plaza adhuc viret, cum fxpé inveniatur 4s, fine tamen - [1 deformation ; ut 11 ;ruacis cardus communis » floris folis , &c. i | 3 p - : T Ela - Fila hac, , quatenus ego oblredge queo, non fünt f; per i fibra ; fed communiter confiftunt ex diverfis. Ned; hz fim-- pliciter funt collaterales , fed per texturam aliarum üingularium. | quarundam in naturali füo ftatu invicem conzellanror ; eo plas. né modo, ut fibra fpirale; vaforum a&reorum. — Connextonem hanc. nullibi 115 concinné vidi, quam in fuzdo albo bullarum gunci ». per rransverfum fct; ; ubi ie apparent facie pulcri admodum |. & arcti operis phbryeis. | à .— — Fibra fingule raró & difficulter funt vifitiles, nifi obliqué |... laceretur zzedz//4; quà ratione illa apparebunt per vira fra- |... &z nonnunquam ad ezadraztem vel dimidium digiti,aut intez |... grum digitum in longitudine , & excesfivé tenues ultra 4. In unco ha nonnunquam difcerni posfunt, fi fecetur per /ezgiz tndiaem. Wa fibre & fila ex iis compofita, dum maximam pare|c. tem ita fünt pellzcidg, & arcte fieuata , fepius videntur confti-| t. tuere unutm corpzs zztegrum , ut frufium glaciei, » aut carzcula aque k ipfa: aut ut fepé cwres animalium apparent quas tamen fcimus|..., & communiter probamus esfe fibrofas. 1 Situetio aut. Sztuatio horum filorus contraria eft fi tuationi vaforum , UtIS.. continuatio illorum: per longitudinem , ita borum precipue per latztudinem va- denm. dicis, aut borzvontaliter ab una extremitate medalla ad alteram. Continuantur circulariter , unde toties, quoties intra ambitum fingularum /z//zrzgs manent /z//g dicte funt rorzsdg ; ubi vero|o.. ea evolvuntur ab unà /4//4, in alteram , mutuó interfecant| chordam f. partes circulorum earum ngulorum, quà ratione| bulle evadunt angulares. | Textura Textéra fimiliter tàm parencbymatica partis libri, quàm| | Qmnium Y€- 1; 15ety- Inge portionum infertarum inter lignofas , eadem eft cum|. Lm H4" nunc defcripta zedzllz, id eft, £irofz. Unde iceligimum À pud: ;, quomodo: finguli razi & fila vaforum lint conftituti : vafz enim. um n decurrentia pet /ozgitudizem radicis , ut trama, & parencbymatice, dici ( five foe decusfatim aut horizontaliter delatz ; tanquam ed inc. "A NN ; an uL bush 12 E. nA E COPEUTWE AOPICuIUx. 3 v;]. — Ipra—Hrronre PHTTOLOGICE, 169 hinc combinantur, & quafi connectuntur invicem. — Iwrerzex- planta ) iti fura tamen eorum non videtur esfe /j»plex , ut in. panao; fed dem fiórofa, |^ quod quedam horum Zlorem fibroforum convolvantur circum- Qromodo "eirca fingulum v4;. & eodem modo continuentur ab uno ad : fire "alterum ; & hinc ea magis arcté unà connedtant in fu unum" uS vanfi Bu; & hzc f£/4 rurfus in unum zauzm : ad fimilitudinem j,,,q5; rs. omnino operi; Phrygii, dicti Bach - Stztcb , aut quo utuntur in mo; Q» filas carretitzone pilarum. | Conípecdtus aliqualis obfcurus rei hujus aut conjuga- haberi poteft in //; Guzeraci ope microfcopzi ; fed maxime vifi- tiones vafa« "bile id eft in f2/i5 & floribus plantarzm quarundam. Delinea- "P "tionem itad; harum rerum omittam , donec poft eó devenia- *mus , ut loquamur de his parus. Hj Ex eo, quod di&um eft, conjici poteft; vafa aerea fuc- Ex bi; fe. «xesfivé in /;/bro apparentia formari non ex //z/44 quàdam sare- eutdaria r4, uti funt originales ille, fed ex parezchymaticis fibris fc.Y4fa aérea | per mutationem illarum à fpoerico in tubulofum & à circulari in? robabilter dpiralem fitum. | formantur. Ex pracedentibus itidem manifeftum eft; parce; omnes oyi4.— inde parenchymaticas radicis esfe fibrofas. Unde probabile eft , omnes inferri B ranimalium: partes parencbymaticas (militer esfe fbrofas, etiam queat de "alandularum & omnium vzfcerz; : quod tamen ob operis pui partibus. Tarem , & minorem parrigm cenfiffentiam hic difficilius obferva- eu ju | n po teft. " pau | Et tandem , integrum radicis corpus confi(tere ex vafis (A fibris. Et fibras has ipfas esfe rubulofas aut tot plura vafa, 'probabilisfimum eft: deficit faltim major perfectio virorum microftopicorum pro determinatione hujus rei. Unde itidem. "probabile eft, omnes azimalis partes , ipfa quoq; osf2. in ori- 'pinali feras formatione, componi ex vafj ; aut ad minimum ex. "vafis & fibris. Cujus cozfettare ulteriora mihi funt fwedamenta, 'quorum nunc non facio mentionem. | T *Y : Cont£t- E H Append. Ann. YX, Ephem. Contenta emcdule, eft partium pareuchymaticarum libr; à quo eciam quoád natue | Ea Contenta. medals funt ," nonnunquam //gzer, & nonnun-- quam Aer vaporefus. L:quor femper eft Iimpdus , uti ille, qui ram fuam parüm differt. 42 nonnunquam minus, & non- nunquam magis eft vaperofzs acre libri. Per acrem) hunc in- " telligo eum, qui continetur in £z//;: intra cozcava: fibrarum | fuppono alium quendam differentem adesfe: ita ut, quem- | admodum in 54//; continetur aquofir , & 1n vafj magis — | esfentialis liquor ;14ta nonnunquam in ezli/; conti- neatur magis vaporofu;, & in fübris magis /eeplex & esfeutialis | aer. * QA - 04 7) goes i QUO 85 Y (LT. 1 — SN Sg "NS. 63 | Na S ICA AVZ Ene EN A) LA ; 7 T irs | S fa AU DA TN e eN: e «57150 THEORIA VEGETATIONIS RADICUM;. Fundata pracipué fuper pracedenti ANATOMIA. PARS TERTIA. Hilofophari, eft reddere casfa: & fzes rerum. — NNemo omoi vera itad; qui negat Dez, illud veré praftare poteft : remo- philofopbia tio enim cafz prima omnes res facit cozzzagentes. — Jam necesaria ejus , quod eft contingens , licet aliquis fit events; , non tamen 4Jrit, efe |poteft esfe raro aut fiis: ita ut tunc ea meditaremur, qug P^" "non funt. Ita cazfz rerum; fi hae fünt conrizgeztes, non pos- ' funt esfe confZaures : illud enim , quod cazfz eft hujus nunc, fi - iftud ita fit contingenter , non poteft esfe cazfa poftea ; ac nulla »propofitio phyfca fundata fuper cozftaztia & certitudine rerum, "fundamentum quoddam haberet. Quisquis itad; philofo- | phatur & negat Deu, ludit luf puerili. | Quare zara & caefg & rationes rerum. debité confide-gr asfecurat - ratz , naturaliter ducunt nos ad DEUM, & funt via quadamuevflram ve- 'asfecurandi noftram venerationem ergà Eum ; dum nobis tra-rerationem. dunt non folum demonftrationem generalem exiffentig Ejus 784 Eu , fed particularem quandam plurimarum gaalifcatienum Ipfius, . Omnis enim bozrtas , reliirudo , prapertto , ordo , Veritas ; & quice - quid aliàs excellens eft & amabile in crearzr;, demonflratio - eft fimilium in DEO : imposfibile enim eft; ut DEUS efficeret - ! | quidquam, quod non fit fui fimile in uno aut altero gradu: *Y res gi lege: En, KrEjsnmy. — Et uti hinc eó devenimus, ut recté inftruamus appres [v feria, henfiones noftras quoad /eges Ipfius, ita & quoad »feria. Et providet- fiam Ejus, udew n UTERE E ECT D rs "^ Qu MT i P ERAN IAS TER S TS $ js ETIN Da APTE SCA IEK aid I Oc Mer du ceo t D 2 L4 -— 172 THEORIA VEGETATIONIS RADICUM. frs res ha ,& vere notiones , quas de iis habemus, funt — egredientes eX ztero naturg diving. — ; Iisdem viis nobis oritur asfecuratio major de excellit tia facri Ejus verb; ; quod Ille, qui ficit omnia adeo tranfcen- dentaliter bona , necesfarió eque bené /oguarpr .ac fecit. Quod. Ille , qui adicacabt adeó modo fe: hominem , non post | non fcire optimé, que genuina ejus int principia & facultates s | ^ & qu£ att/oze; maximé refpondeant iis, & cüm eum adorna- |- verit tàm pzleris & amabilibus quibusdund ; imposfibile fit, ut bc eum usq; conftituerit ita, ut in exercitio harum facultatum I aliquo modo posit deformari & fieri inamabilig. Mt enim Ipfe. » tàm egregie omnia faceret, & tamen requireret; ut creature | Ejus aliter facerent , concipi nequit. Us Sunt enim hic quedam talis z64; vel ratzozi5 , cujus exiftentiae [ov certam cognitionem non habemus, de eorum exzffeziá ta- |n men certi adcó fumus , ac fenfus noftri nos reddere posfünt z [x verum zqué bené negare posíemus id » quod DEUS fecit, ejfe : | quàm id, quod dixit, esfe vermm , quoniam non intelligimus quamods fiat. Et quoniam cognitio rerzz gradatim tantum |5. acquiritur, occafionem habemus refpiciendi, quzdam nos |! jam bené concipere posfe , quz quondam putabamus esfe |. non intelligibilia: fcio itad; id, quod non ;zreligo; fed non |... ício id, quod eft zoz izteisgibile; quod nunc adhuc ignoro, nofcere posfum in pofterum ; aut fi non ego; alius quis; aut fi nemo, aut nulla crezrzrz alia, fufficit, DEUM ipfum illud. | plenarié intelligere. Non itai cogzir;s nature, fed Jafosva. | phastafía mentium humanarum eft, qua nos eó difponit; ut vel oblivifcamur DEI, vel iniqué de Ipío fentiamus; Ned; eft, quare timeamus progresfüm zlrerzerem aut ni». | ^ euam àm jiudio naturae hisgtia quàm engresfatnn in illud; quo- ü | niam, |. Pe: n. THEORIA VEGETATIONIS RADpicuM, T3 liam . quó altius afcendimus in verà cognitione &debità con-- t "mplatione Hujus, €ó propius accedimus ad 4;vizz; Ipfius "wwtorem. — Aut ut exiftimemus , contradictionem implicari | quandam, fi philofzophia doceat id fieri à zarrá , quod relzgro "& Seriptura facra docent fieri à DEO: non magis , quam fi di- "erem , equilibrium borclogii moveri per proximam roraz , esfe. ddem ac negate , rotam; & reliqua moveri à pinná aut ut tàm pinna , quàm reliqua partes omnes moveantur unà, effici per I avtomatarium . í, fabrum ipfius, Ita DELIS reverà poteft esfe "eanfa bojns effectus, licet mille aliz cazfz intervenire prafup- | ponerentur; zargra enim omnis eft tanquam zzchiza ingens facta & confervata per lpfius manum. — Et uti id eft avromaza-- "nii artificium , quod manus regulariter movetur ab horà ad ho- ram licet non usd; admoveat digitos fuos: ita id demonftra-- qRitio eft /zpientie diving. quod partes zarre adeó harmonicé «E. compofitz & confeci fint , ut confpirent ad omnia genera 4: motuum naturalium & effeaimini absq; extraordinarie-im. : mediato influxu 42:7; ejus. | J. Quare ut exifeztza orzginalis omnium rerum eft propriis-- ("fima demonftratio porentig divine , ita fzecesfrog &enerationes. IE & operationes rerum funt propriisfima demonftratio fapientig T ! Ejus. Si enim fupponeremus, DEUM non efficere aut facere. «aliquid per aliquod, tunc nullus zfidz; produceretur à c4754 "P mamrali; & confequenter Ipfe femper continuaret opus (P ereationis ; à quo tamen Ipfum ferzzrz nos facra Scriptzra CCrtos | reddit; & expectare posfemus formationem ;zfazris in ovo, p «qué aC In rero; aut pelli ex lapide tàm , quàm €x ovo; infinita i. enim potentia non facit diftinctionem inter res, quibus ntitur. - 'Sed quoniam res he non tantüm fatle funt; fed ità fatte, ut. » producant zzrzrales fuos effectus, in co latet fenfibilis & illu- | | ftris evidentia Ejus fapzentze , & quó magis implicitas , & vafté - numerofas demonftramus esfe caza: satarales rerum ,Cózquius b. ? - EY: 3 fcnti- PT TUTTI LOST SON EIE TURIN E US I REIS SERIEN E UT EE e T EDEL EET EDITOR RSS RE SEA SERPENT S P QR VM ENT ENT - ; £ 2 " - fox o LAUR "T ulii j "3 1 74 THEORIA VEGETATIONIS RADICUM. Pars Tlf fentimus de cà /apientiá , qu hinc eas omnes difponit ad hos | earum efedus. jt | L1 Natura e Uti fapientia Reg/; non elucefcit ex eo, quod feipfum inter» uiiverfalis ponat inter omnem cafum; fed ex traditione fuarum /egzz, monarca & conftitutione zzziffrorum fuorum in ejusmodi conditione; | ut ab iis effectivé adeó determinari debeant ('cafzs. ) tanquam. ipfe reverà id fecisfet. Hinc omnes res funt velut &izzzriin ma-- nibus DEI confpirantes invicem mille »ed;; ad mille efeftes 5: & fiue: uno tempore ; idd; eàdem certitudine, ac fi przpofuis- fet omnipotens illud F/z;, quo utebatur in creatione mundi; (L« ad unumquemvis eorum. Es: Vifibilie , ut Hzc monarchia univerfalis, uti eminenter vifibilis eft in i» «lis omnibus aliis particularibus ecozomi;;; ita non minus in vege- 9 omnib — tbi. Ex infinitis occafionibus, & fecretis occupationi- E particulri- bs conftituitur, quas intelligere non posfumus, nifi ope va- | E ue riarutn zzerbodorum , & tales ego fuppono esíe eas, quales nu» (t mm mims Per propofui. Adhuc dum faltim unam harum profecutus in vegetali- fum , fzil. anatomiam , & hanc ned; per totum. — Quousd; igi- du: lius, tur obfervationes jam facte nos deducent, ire tentabo. — Et fi, pro declarandà melius vià , intermifcuero quasdam con- jecturas, eas non meré tales esfe puto, fed quarum funda- j menta quzdam mihi füppetunt , & quas feries difcurfus fequen- |i: tis aliquatenus probabit. E c i eonfidere- Dicamus igitur, rice plazte cujusdam in quodatmn /fo/e [5 mm , quo- depofità pro ejus convenientiori augmento ; necesfe esfe; ut |o mode folum 1deÓ foluz; apte praparetur. P/zvza igitur decidens &imbibita [5 preparetir. ab illo , aliquatenus diluit disfolubilia prizcrpia inibi conten- |- per pluvia , ta, & facilius communicabilia ea reddit za4/c , dum eft velut folem , ven- SPA TO D NEE Ses , 2 tum, aerem, menfiruum extrahens ifta prizcipia à majoribus aliis & inutili- eoruma, fuc. US. fob partibus. | Ia cesfiones fint» Et conjuncto /z/c calido cum emolliente p/ívi4, ab utroq |: Sé — diceftio vclut foli aut lenis fermentatio inter fingulas ejus par- |. tcs 9 | n. — si os Vu LOO Vessdiii diia iMd s WEN NR LA dis m grt ur: m. THEORIA VEGETATIONIS RADICUM, 1j 'tes , fequitur: unde partes in eo disfolubiles putrefcunt & mi- tefcunt ; hoc eft principia, qua adhuc remanfere £xzeza, nunc ulterius refolvantar & referantur, & copiofius ac aqualius fc- EF met difpergunt per corpus 2/7. i D. Hac dum principia cum incremento plantarum continué IE exhauriuntur , & reparatione indigent; füccesfiones ideó 54. Y miditatis , venti & alius tempeflatis , demoliuntur & putrefaciunt d folia & alias partes plantarum : unde (ut berba erratica, qua Íve- -*? verunt tumulari fub terrà,) hzc fiunt zamralis cultura, five 3B flercoratio & folum de novo impragnant; dum hinc, quoad p partem, ex fuis propriis refolutis prizcipizs annuatim rurfus if componuntur. | Jd Nonnulla horum priszciprorum poft fuam vefolutionem per Hf folem magis attenuata & volatilifata, continuó afcendunt in ME aerem ,& cum eo mifcentur. llbilicet non amittant vegeta- F- bilem fuam naturam, quoniam tamen inter alia (unt puriora Jb principia, hec quod; depofitis fuis foeculentiis terreftribus, ^: fiunt fübtiliora , fimpliciora & magis esfentialia corpora... Et Atd; aer elaflica five falientis nature cxiftens, premens ma- »|- gis vel minus omnia corpora, inde femet urget &infinuat in - 4| folem per omnes ejus poros permeabiles. In proprio fuo in- | gresfu , varia quod; dictorum vegerabiliem & esfentialium prin- | eipiorum longe fecum trahit, quz unà cum reliquis omnia Wf fuper corpus fo difperguntur. Quà vià, licet minus vehe- ub mens; fübtilior tamen ferzzeziaze ; & cum minimo caloris gra- i. du continuanda, efficitur. tet Principia hinc ulterius rcfoluta & fubtilifata ftatim exha- | dif darent, nifi p/svia rurfus praveniret: qua itad; decidens fu- Jf pra & imbibita intra f2/uz eft tanquam zezfiruzm recens (a- "turatum aut imprrzgnatum horum pluribus, & prout fempet 4j) magis ad inferiora vergit, illa longé fecum trahit à fuperfi- 4! clalibus ad profundiores partes f24; fic non folum maturans "b has Au uci im eo proportione partium aquofarum fünt pauca tantüm & ita r6 Turzomi4 VEGETATION!IS RADICUM,. Parr. has quod; partes, quz alias esfent macre magis (condi. d] & frigidiores; fed ibi quod; feponens & fecuram fervans co-- piam gradatim magis & frugalius rurfus in fuperiores partes expendendam, ubi opus fuerit. SUE b E. Dumd; awtamaues fepofüit copiam , fequens eum biems. pel quafi fores ante feti obíerat. Quo tempore quadam cali- &.. ' ^ diora intervalla inferviunt ad porró & gradatim maturanda |. | congefta prizcipia. fine periculo exhalationis eorum. Et ubi c. ver revertens referat iterum fores, calidiori & magis conftans |* E ti fole, placida & frequens plpvia plenarié refolvit dicta przz- [E cipia, & ita fubminiftrat abundans alimentum pro omnibus generibus vegerabilizm; dum eft compofitio agz« praeprimis y in qua refoluta eft portio quedam rerze , falis , acidi ; olei pu £45 & acri; , aut aliorum corporum his affiniumr. Lfu paren- Radix ftans in folo ità preparato , & ubiq; circumdata libra chymatis lj. qui przcipué confiftit ex parezchymarico fpongiofod; corpore; bri, per hunc, utfpongiz folent, naturaliter imbibit partes aqueas Principia folz impragnatas dictis principiis. Quz principia tamen in quare minm magis esfcarialia , & licet mixra adhuc ac adhuc parum sra; dfcr ^ ideod; in hàc parte parencbymaticá, nunquam magnopere de- quas — prehenduntur five per colorem , faporem, five odorem; Quemadmodum probabile eft , 4274; quasdam deftillatas; qua (5. nihil quoad fenfum detegunt de p/azr;; , à quibus deftillantur; |5.. quoad partem tamen retinere carum facalrares ; atd; notum I. eft, varia corpora, ut crocum metallorum , derivare multas pare ^ tium fuarum in zezférazz ; absá; ullà fenfibili ejus alteratione. | Ita glacies & zix nec faporem ,nec odorem produnt ;ex earum |- ^" tamen figuris evidens EIE, diverfa gehera principsorum falinorum Lg incorporari cum illis, aut ad minimum ejusmodi qualia funt |... communia 5/; & variis generibus alim. Introi- |. tr. THEORIA VEGETATIONIS RApiCUM, 97 " . Introitus impregnatz hujus «222 aut fzcci non ett fine Uf utin differentià; fed determinatur aut dirigitur per intervenien- tem cur, dum per eam colatar & purior redditur: atdy cw, , juxta crasfitiem aüt denfitatem fuam , nonnunquam fit fal- ! | tim , tanquam charta emporetzca, nonnunquam ut gosfypéum , P & nonnunquam ut /acczs coriaceus ad fzccuz tranfeuntem ,.— (e prout natura ipfius requirit. llnde etiam zederarro contin- P git, ne //ber fpongiofus exiftens eum imbibat nimis fübito, f & ità radix velut opprimatur à p/erber4. Et dum varia veforzms Bofucesferoryem. cum. illà mifcentur, & proximé /2/s adjacentia P communiter magis vel minus zertzficantur (emoriuntar ,) & ita eorum przacipra aliquatenus refolvuntor ; fuccus inde melius . ifpecificatur , & ulteriores rzd»ra: acquirit, cüm ejusmodi par- P'tes /zcc£ optimé intrent, que funt maximé convenientes his y principiis , & ea quoad partem quandam , cüm tranfit (secus) dn Zibrzz , abripiant. : E Succo ita percolato, licet puro, & confiftente ex partibus Uf ulte- vesfeatialibus , compofito tamen adhuc ex bererogenezs quibusdam ,"!* parem / & recepto intra parencbyma libri, leve & fpongiofum corpus S n. hz jam facilé & leniter ferzeztastoy. Unde ulterius adhuc " Ir praparantur : & ità facilius femet infinuant intra omnes bul- T las dicti parezcbymati; ; tumefacientes & dilatantes id eousq; , " quoad continuitas partium ipfius fufferre poteft. Hinc par- ! tim à continuato introitu recentis /zcc; & partim per motum "aut presfionem ref'iturionis in tumidis & diftentis Luz; paren- P ebymatis , fuccus inde urgetur in reliquas partes radicis. |. Etquoniam parezcbyza in nullo loco aperté aut vifibili- Uf, smt ! ter pervium eft, ubid; veró componitur é numero infinito exi- Unlarum. | guarum Zz/arum ; ideod; faccus non folüm fermentatar in eo, dus | & aptus redditur pro feparatione ; fed quod; fimul ac tranfit | per illud , qualibet ejus pars co/arsr centenis vicibus à bud. - in bellam. i | degunt c sl JE DS B iu BS e Mc uM $uccH | AMppend. Ann. YX4 Ephem. i; T | n UHR NT WE NS ERR RN TIT MESI GS ERE Y j T Sd E ow tiL NETT I E icerg iri reo cut dori MIN AN ere BC US T TES IENRN VETUS r iz - is z $e Note. TUN Z2. o, na * * vg THEORIA VEGETATIONIS RADICUM. Par; Hf. principia Succus ita fermentatus & colaius diftribuitur in partes orga. fucci quotio- 7045 , juxta ac prizeipra ejus fingula refpondent illis , ex qui-. do, Ó C5 bus dictse partes orgazice confiftunt. — Ubi itad; fzcces tranfit | *- E à 5ullá in bullam , ejasmodi prizcipia, qualia refpondent fores | Ex pz. Duc. dictarum buliarame , adhaerent illi , & infinuant femet in cor- mm, PUS/fibrarum .Ícil. rerrea & aquea pracipué, proxime acida; hinc f firituofa & oleofa , & ultimó omnium aérea. : | principiis Et uti fzccas per continuum füum appaulfum & percela. (o Bani fira- risseps , relinquit partes nonnullas fupra dictis £55; ita dum | Fin quomo- onetasfatur Ynter illas à £zlld in bullam , lambit & detrahit alias Vici quasdam ab his; in quádam zzioze cum illis; & ità impregna- | tur 11$, Uti zgz4 tranfiens venam minerales tintluram acquirit E. ejusdem zaiaer als. principia Succus hinc impregnatus quibusdam Entf principiis paren- l facci quomo- chymaticarum fbrarum , tranfit ad vafa feccifera ; quó & refpon- | do d cujus dentia ipfis principia ingrediuntur 5 zerrea fcil, 4qucA, falina gentrk 49- & oleofa przcipué. Et quoniam principia parencbymatica mixta gluineiti cam his in gradu quodam zzizzrar , & ita promta magis funt Jucifent d fvarionem ; ideo nonnulla horum fimiliter intrant in dicta dues vafa. Inde, alcali oleofum unius , & acidum fbirituefim alterius invicem concurrentia cum reliquis przzeipiz; omnibus cozeez.. trantur ,& ex diverlis fiuidis abeunt in unum fxarzz corpus, & gradualiter agglutinantur vafis ; hoc eft ; vaf2 Jam zatrzuntur. Succ duo- | Suppletione füces usq; continuatà , principia ejus noix modo refun. folàm ingrediuntur corps; harum partium ; fed & cavirare;. — daturabis- Ec dum pereuchyssaticg fibre comvolvuntur circà v4fa, quoties den. vofis, dictae fbr fünt 1srgidrores proprio fuo contento /27:40 , hzc in- de aliquatenus a££reviaztzr , aut contrahuntur in longitudine; & ita necesfe eft, ut fupra vafa Zgezrur , & hinc quafi gratiae ; . (rgeant) partem quandam 74; contenti tàm intra feipfa , | quám retro vafa, rurfus intra £zllas. | ——À—EÓ— GÀ 9 Succo |: por n. TurORIA VEGETATIONIS RADICUHM, — 170 E Succo ibi ita »/z&z74 inftructo quorundam szzrormem prin- Ottnoda "eipiorum veforum, eorum multa jam quod; infinuant femet in 4gglurine- B fibras parenchymaticas , & incorporantur cum illis ; quà ratione f! firirpe- €z,que anté tantum erant relaxatg & dilatate , nunc. itidem Pen. Camrisztur, & non nifi demum nunc. Portio enim quedam thes principiorum anitorum utrarumq; partium necesfaria eft ad ve- Tam sautritionem cujusvis ; ceu confufio & juncta asfi(tentia tàm ameriofr, quàm zervofi liguorum cft ad nutrimentum partium dn animalibus. | Quedam portio /5cc hic dupliciter sita, eodem tem- Vafeatyes, | pore transmittitur ad , & intrat in corpns vaforum aercorum ; I confiftens precipue ex rerrá , a40d . aere , & acido, & fimili ratio- 3€, ac in reliquis partibus ibi agglztznarsr. Et appulíu & pres(ione /zcc; usq; continuatis , partes quaz- Ouomods dam ejus itidem trajiciuntur in cozcavam vaforzm dictorum, € cujus ge- exiftentes inibi tanquam fluidum maximé compofitum , parti- "t? traji- -cipans magis vel minus tàm de priscis, quàm rinüleris cate- CAT 1m | rarum ergazzcarum partium & propriorum ipías continentium [gets ' waforum , & funt quafi sixta vefolutzo allorum omnium... fri Et fibris parenchymaticis convolutis circa hec, ut reliqua vef , & codem modo viatiz; fupra illa, inde frequenter exprz- "sitar pars contenti ipforum //z44; rurfus , ut necesaria licet | mon pro immediato nutrimento partium , tamen pro debità -qualificatione fzcc; ; dum conítans azrezz fermentum füccesfivé | affluit intra vafa aérea , & inde transfunditur ad feces & par- lites alias. Et ut ibi fit melior tranfitus fzcci ità z/2t; ad fingulas lergemicas partes; ideod; nulla egrum ar&é conjunguntut |! & compinguntur intra feipfasfigillatim , ita enim àeaccesfibi- lia forent f/zcco. & earum portiones interne deftitutz debito Ufi sani. - alimenti fupplemento emorerentur: fed vafa tàm aer, quàm ficationuti y | facci ubids dividuntur in portiones £rachiales » frve ramificationes, hon En | * 73 &alig "epus i AMMIO - uso VPaorrATtbdNe RADICHNE 21 PE & alie parencbymatica replentes fpatia intermedia, intermi-. fcentur : ibi itaj; fit libera & copiofa communicatio fecei | & omnium zizizraram füccesfivé in illum transfufarum , à par» | te ad partem, & ad quamlibet cujuslibet harum portionem) dum portiones paremchymatice inter ramificationes decurrunt, ceu vafa minora inter reliquas partes in azzzalibzs ; unde nul-: lum horum (vaforzz) deftituitur debità iflà materià, quz eft necesfaria five pro corum Dor dades five pian bono ftatu con. p tentorum eorunL. portion Pro debità diftributione fi Sie eios partium linc: dia. diametr-. zetrales portiones corporis parencbymatici decurrunt nonnun- i litt! quam rectà per. Jbram, ut in [eviffico petrofelizo , &c. & wp omnes vel plurime earum continue funt inter tàm /zccifera i quàm aérea vafa, à circumferentià ad centrum , eo modo de-[: vehentes copiofius & magis aérewm fermentum ab uno, & comer municantes illud cum altero. Nam ubi fzcczs intrat Jibrgzz Mo liquidiores partes usd; abeunt in fzcculentas ejus portiones sli & magis aérea feparatur in illas, quz funt candida & aridioreslo : diametrales s & in fuo tranfitu inter portzones vaforusms aereortim2dn | in longum omnis communicatur illis. Non tamen eft purusf: | is& (implex. ar , verum talis; qui vehit r/z&rag fecun à vafe | | fuceiferis : atq; eapropter ubi diametrales portiones plus diítant lf: : vafa decurrunt non in lineà rectà inter hac, fed reciprocé ita inclinantur, ut tangant illas , ut in /evifizco videre eft; hoc -Énodo cemmunicantia zzzizras fuam aeri, dum tranfit ope il-: j j lorum per dictas Ziametzales portiones. | j Ufu me ——— Per continuum appulfum recentis fec; quedam tàm| dil&. — aérearum , quàm omnium reliquarum ejus partium transmit- tuntur in zedz/laz ; ubi dum plus fpatii i inveniunt, zccus leni- : ter magis hinc Zigerzrzr : in fpecie dum in ea nancifcitur come moditatem gradus cujusdam caloris, remotior à folo , & quafi - MAE intra lignum » aut zzasfam circumdantium Bop. It: | ! i ^ d x HN. THEORIA VEGETATIONIS RADICUM, — Tgr medulla fit velut repofiorizz melioris alimenti fuccesfivé con- 'sefti in hzc vafa fzccifera , quz frequenter difperguntur fupra -& infra eam, & quz aícendunt in rrzzcsm. — Ubi veró nulla vafa fuccifera cum eà mifcentur, ea communiter fit aridior & repletur magis aereo & calidiori fz;co, quo progerminatio «aulis promovetur , tanquam à lecto calido exadté ipfi fübftra- to. Et ita omnes hz parze; proficuum al/wentum procuratum obtinent pro fuà austritione. vi In hoc zwtrimento p'i»cipia fucci funt , prout diximus , Organic. «eoncentrata & concle[a unum intra alterum : unde fit ut ozgapicepartes qut- Mpartes , repurgatz à fuis cozzezt;;, nulle fint alicujus faporz,"t creant Qut odori; , Ceu in ezedzllis plantarum ; chartá & pannis limeis evi-/4 pore, odo- dens eft; quoniam donec per digeflionen , violentam 4 fo; ju 4 € elore tionem aut aliam aliquam methodum hzc refolvastur ,mon pos- | funt agere in ozgaz« fenfüum horum. — Ex càdem ratione nul- - libi rsttzraz habent , nifi à fuis costezzi;; & licet oculo nudo | fzp& videantur alba. per zzicroftopism tamen infpedia omnia |- apparent zraensparentza. Eodem modo ac ferzm fangvinis , albu- | amina ovorum » tendines »pili & corzua , Yn feipfis funt rra»esparentza, ned; multi odorzs aut faporis dum eorum przzczpi2 , in omnibus I his magis vel minus cozeeztrazter ; fed fi vi quàdam refolouztur , : . usd; varié inveftiuntur omnibus his ezalzmatibus. d... Et uti à conceutratione principiorsm in fingulà parte crga. Usde vafa f. nic hzc omnia eatenus conveniunt; fic ab horum predominio fuccifera , án fingulà parte relique coguntur , non tantüm ad concentra. figida, tionem , fed quod; aqfomilatiosem , & proprietates eorum refpe- $ &ivz ita prafervantur. Inde /zcesfera vafa lemper funt rigida 1. & maximé plicabilia; talis enim eft omnis Z/Per, in quo hac f abundant va/a: ita funt fla iz; , que nihil aliud funt, quàm V fuccifera. vafa hujus plantz. $4/ enim a/cali. olezz, phlegma | & rerra funt, uti dictum eft; przdominantia principia horum Powafarum. jam ab oleo przcipué fit; ut corpora fint r/gig4: nam BE - | *Z3 dum 1! Qul HAD T Vi L EROUNTOMTTANUS TRORNTEUCMES TTE 2187-93 s E - REDE LAE dac NIE P PET AE "A aa a ? AA LC as T VOR E MSS X8 THEORIA VEGETATIONIS RADICUHM, - Pars Til dum in feipfo eft vifcofum & tenax , per apprehenfionem re- | liquorum priacipiorsm €a invicemv unit : & fal alcal & terra |. conceztrata cum eo, addunt ei majus robur. — Hinc caps mor- |. £455 plürimorum corporum , in fpecie eorum, que abundant |. eleo & fle alcali , fragile eft & friabiles dum ea principia, que. erant ligamenta (:zcz/a) reliquorum, expulía funt ab illo, |- Et partn- Inde quod; parenchymatice partes radicis funt fragiles & friabiles, * cymaic? quoniam fc. earum rerrea & in fpecie oleofz & falina principia |. partes fria- fant ; prout diximus, adeó pauca. Ideo omnes medulla & fim-|. Het pliciora pareacbymata franguntur breviter ita frumentum & radices|. Batatarum , & variarum plantarum aliarum exficcatz facilé fri-| cantur f. comminuuntur in fariza;z ; & nonnulla poma; voli] quam congelata fuere, farinaceum faporem obtinent, que omnes|. partes analogiam & esfentiam habent zz;72; tantüm corporis. — |. Quottiodo Et velut corfyffentia fingularum partium organicarum de-|. v4/4 fucci-pendet ab earum prizcipiis; fic & earum ffgzra. Et primo]! fera ct, fuccifera à füo fale alcali crefcunt in longitudinem; perin eid E hanc enim dimenfionem prazcipué hoc f] femper verg;; , & dum|- lindri 71 eft principis minus mobile reliquis; & ita aptum, ut citius ji Qva — fatur aut confiflat vel cogatur ; hinc ea in propriam fuam fearazs ! fau. | velut ad regulam difponit. Etaqué ac figura globuli vefliarii | Y (quales veítibus, ut indute conftringi posfint, asfüuntur,)|. dependet à for, fuper quam fericum & alius materie fila|- contexuntur , quz femper ad eam conformari apta funt 5 ita| : hic , /2/ eft tanquam fzrza , circa quam reliqua przscrpia magis | pasfiva feipía congregantia , omnia colliguntur & ad eam|: configurantur. Inde quod; v4f2 non funt pyramidalia ut vena | fed equaliter crasía ab unà extremitate ad alteram ; dum di-| &i f/4//; motus & confiftentia ('/booring ) fimili drzenfione itidem | - figuratur. Et uti per faliza principia vafa funt longa ita per| - eleofa ea ubivis fünt oerzzda aut proprié cjlizdrica ; absq; ullà| - jundà efficacià priscipiz, per quod dicta vafa esfent P -: 4 aliquà. ^ ] ROTEN TPYAY v. TESORO E RENI 1. - EPERUE d e , x v^ UN. * - 2 THEORIA VEGETATIONIS RADICUM, SG "aliquà ratione acuta & a»gzlaria; ut omnes /a//zs crytallifa- tiones in feipfis funt , uti 2/pmzizis , vitrioli , falis avamoniacs , fat- marini nitri, &c. Et quoniam feiritzofa & fleidior portio | principiorum minimé omnium apta eft , ut figatur ; interea itad; | dum reliqua partes circumcirca figuntur, hzc remanet mo- - bilis in cezzro; unde quodvis vas formatur, non in folidum , [ fed CAUuT. cyhiadresn " hoc eft, hit z2bus. ( (ooo Lethifera vafa funt rbulofa. ceu bympbedeties | led covitatis Latlifera - aliquatenus largioris,, Nam dum eorum prizczpia minus fünt quomodo, "erre & oleofa . & ita magis laxé cozcentrrama ; uti ejusmodi esfe , quere -ex eorum facili corruptione vel refolutioze ab aere apparet ;fPetiofira, ' ideod; teneriora funt ; & fic facilius dilatabilia & contribuen- -tia ad dictam fpirimefam portionem in eeze. Unde quod; »magis adaptantur ad motum liberum lactei co75:75:/; quod -oleofa & crasfior fubftantia exiftens & deftitutum commodi- :tate pulfationis, quà fruitur fangvis in ezizzalibu, , nonnun- |. quam aptum fieri ad ftagnandum posíet ; nii vafa, per que 9 NS T P Nep x. Bua - movetur , aliquatenus esfent fpatiofiora .. | .. Ut falina principia funt forma fueciferorum, Ma. agrea funt Oucetnodo KaEreorum tnborum. | Jam fuppono, particulas a£r;; omnes esfe aérea. vafa Mfexuofas ; & quasdam illarum ffsrales ; quod à naturà elaft icu ftrt forma- Vairis , apià tàm dilatari, quàm anguftari à violentià quàdam , ^4 5. fum? »probabile eft; id quod fieri non posfet; fi ejus particula es-Patitfrra , ; fent rectà protenfz, & non flexuofz, neq; tàm bené , fi omnes PEE - earum feaplicirer esfent flexuofx , quam fi quedam esfent quod; o, quo ri dpirales. Quare dicus fpralibus & aliis fexzofrs particulis eri; fundius ! primó fimul protenfas & comepofitts tanquam formá , reliqua prin- flant inrde ^ cipia hzrent & figasraor conformiter circumcircà illas: ita ut, — dite» | €eu à vi falinorum principiorum reliqua apta fiunt protendi in con- | URHatas longe fibras , ic à V1 acreorum , hx fibra usq; difponantur i in lineas [birales , efhcientes ità vafa area. Et juxta quam pau- | &iores harum aérearzo particularum funt in proportione ad ) d " | faliaas s RC NONO TPTNE UNE AE E PTS ERE [RUM T D DRE SO THPN TT DUE TET TEL 184. "TürOoRIA VEGETATIONIS RKADICUM. Parrnh|- falinas , cavitas. acreorum vafirum varié fpatiofior eft , aut fibre Ph r continuant fuam protenfionem per azzzlos fpatiofiores quàm |. ejusmodi , qui propius accedunt ad //zeam retlam , & ita magis |. complent fezram & protenfionem dictarum partium /falzsarzm. |. Et cum vafa fuccifera protenfa folüm in longitudinem nullibi |. - fenfibiliter a»plfcentur ultra füuam originalem magnitudinem; | hzc é contrario, femper magis vel minus augent fuam 4iame-| trum , quoniam eorum fibrs difpofitz funt in lineas fpzrales,ne«| cesfe ideo eít, ut, ceu continuant fuam protenfionem ; usd; | dilatentur in majores & majores zzz4los. Et dum ad fundum, radicis emotiora funt ab aere, & ita pauciores aliquatenus) ^ particulas puré aéreas ibi easingredientes habent, tuncad fumes| ^ mitatem magis cadunt fub imperium /fal/zargz , & ita propius| accedunt ad //zeam retlam , hoc eft jin majores czreulos (abeunt; )- & (ic aerea vafa , compofita ex his circsli;, ibi in genere funt|« e W Ee. EY ampliora... | Ouottiodo Mediantibus fuis principiis partes parencbymatice fimiliter." partes. pa- radicis habent fuam propriam zexrzraz. Nam ab acido fao fale| es hz funt fbrofz ; ab oleo fuo fibre funt roruzde , & in omnibus par-|-^ bre , e» fi tibus intra feipfas equales ; & ab eorum firirz ,illas quod; esfe p üre dif. Cà Vas , maximé probabile eft. Quoniam autem frrz; hic| ^ manu inet copioflor ave ; & falina princtpia fal acidum funt , & magis| ^ (ula, — fub regimine f»irztu;, quàm alcalz ;ideod; fibre dicte non con-| tinuantur in lineis rectis, ut vafa fuccifera, aut per saiformem| ^ motum quendam in lineis frralibus, ut fibre in aéreis ; fed voluum. |." rur modo circulari huc illuc »sodrs zille, conformibus ooi | fimili fpiritu; magis attivi, & hic maximé predominaztis prin-| — cipi. Et dum partes fjiriruofz hic, uti dictum eft, copiofio- res & redundantes funt , non folz hz füfficiunt cavitati féra- | ru explende, fed invicem congregantur in innumerabilia | ' exigua fpatia fuperius & inferius extra eas: unde frg non| — posfunt fledi & convolvi invicem ardié; fed urgentur, ut | - god Hi B I^ P xe v: HL. THEORIA VEGETATIONIS RADICUM, 3 ia. T ———— 00 Q2 A roserdftvliovistidoiletontintal T. 5 Ec pM RR Qs... ervent ad quandam di(tanriam particulam unam ab altcrà (feorfim,) & ita difponuntur , ut p4nis , dum pinfitur , n £udlas. - . Etinferioribus fri; pofi; primó, tanquam /Pamzze , par- Quotrode 65 fjirsruofe proxime adjacentes itidem inclinant ad fxarzogem, "t6: invi & 1ta opus five textum regunt fuperius /az overwork) ex fibri, , I Come- dum eas, quafi traz«. in tenuioribus usd; circulis circà reli- dame quas volvunt , unde hz omnes invicem connectuntur. Ob "eandem quod; rationem /zcczfzra vafa primó formantur, | & parenchymatice fibre Midem circà ea fff uztar & volvuntur. Et "wereis vafis; formatis in centro , fzccifera decurrunt per longi- 'tudinem horum, fimili modo, ac fzia volatilia feruntur in "longitudinem ad latera vitri , aut g/acies ad fene(tram , & ita quafi circa illa incruftantur in azzzizw. | Omnes atherez magis & fübtiliores partes aerzs, velut situatio va- ! fluunt per radice . videri posfent gradatim difponere vafa forum aére- - aérea , ubi plura eorum fünt,in radios. Quare in inferioribus trum unde , | partibus radiczs hzc funt minus regularia , quoniam remota »magis ab aere. Et in fuperioribus partibus quarundam rad. f €um , ut confolide Lorraginis , paf inace : ubi ea, qua funt proxi- I.-ma- centro , confufa funt, aut differenter difpofita ; ea, qua funt propé //5rzs & ita propiora a2;; . magis regulariter & fem- |per in raz;os difponuntur. Ob eandem rationem eft; quod wwafa fuccifera in Libro , ubi vafa aerea funt numerofiora , com- gr ficcife- A muaiter difponantur in rad;os; & quod pareachyma libri difpo- — rorum , natur in portziones diametrales atq; ; ubi vafa aerea funt paucio- lira aut tenuiora , hz quod; porrzozes fint tenuiores, vel nulle, üt 1n chberefolso , afparago , taraxaco , fabariá , biflortá , armoraciá , datatis , &c. : Dictz partes ztherez acr; poteftatem habent fuper vafa yotus vafo- . 4erea, non folum ità difponendi ea; fed quoq; follicitandi rum aéreo- , & difpergendi .pas&m à centro ad circumferentiam radicis rum. verfus | IONNEMNEN E *Aa " - quam ciréuvfe- | Mppend. Ann. YX, Ephes. 4 d l ue b n r M? RUE SETTE E CURAS NE TIENE SURG IO TBPA IR SERRA X56 TUurzoRIA VEGETATIONIS RADICUM. Par; rettiti ra- quam poteftatem , loquendo juxta vulgarem fenfüm , ut arma- dici unde ; dose nominem , veniam peto. — Hac arrratlzo five virtus ma- | gnetica inter acrem & hac vafa argui poteft, à naturà principzorums | utrisq; his communium ; à naturà e/ectzicd diverforum aliorum |^ corporum , dum »gzes non folus ejusmodi quid eft , quod | attrahit ; à difperfione vaforss horum femper magis vel mi- |- nus ad partem fuperiorem radici; , ubi propiora funt a&;: qua |. - mon e(t mera difperfio zadicis totius, fed motus particularis |^ horum vaforzm vifibiliter ulterius progresforum fupra limites |). libri ; & ab aliis effectibus poftea memorandis. Ef unde v4- Difperfio horum vaferzm variat , non folum juxta vim, | Wit. quam habet aer in ea; fed quod; eorum propriam apriradiaem |» in eam concedendi. Quoties itaq; hzc funt teneriora, pli- lir cabiliora quod; funt, & magis recedunt à centro verfus cir- |V cumferentiam: hinc in ejusmodi radiczbz;, ubi hec funt ex- I. igua , magis diftant ab invicem , ut in rapa. fore folis . batatis | & aliis; & ita eorum ramzficatiozes funt pauciores ; ind; eàdem || radice , ubi ha funt exiguz magis, eorum diftantia major eft, |» Praterea in his vafis aerei; tenuioribus ; «»;»/; funt minores , V: & [pirales fibre , ex quibus illi componuntur , continuant fuam |» protenfionem , diQ itads anzuli necesfarió debebant esfe tàm va- | rié plures, quàm hi funt minores, & ita plus fpatii obtinere |» per longitudinem zadicis; dumd; fic non fünt apti, ut com- |»: primantur in lineam rectam , quodvis va; urgetur, ut recedat |. in curvam vel arcuatam aliquam. H Ost qug- —— Vafa fuceifera per fibras parenchymaticas ilis connexa fimi-g dam [ucci.liter complent motum fuum & difperguntur foràs cum iis, | fera. velin- Dum vero usd; minora funt & plicabiliora , quàm vafa area, | 2 & ita magis con cedunt ad intercurrentes //]ra;s parenchymatiss | filamenta eorum raewifcara nonnunquam multó. magis diva | N yafat in me. . N n . : : | ; , ; Ficantur 5 quam hac vafa Aerea , Ut 1n fore folis. Et quoniam, i vafa [uccifera s licet jungantür. areis perJfiras paren ebymaticar » 4 non - - 2 WurrT. THEORIA VEGETATIONIS RADICUM. — 187 mon tamen funt continua cum iis ; neq; fub (imilem potefta- tem ettractivam 457; cadunt, ut aérez, acrea ideoq; in fuà difperfione, non femper fecum trahunt per longitudinem — - | omnia zccifera , fed (epe , fi non femper, relinquunt nonnul- ; | da horum retro difpería fupra & infra »edullam ; ut in petrofels- we » pafhinacá lutea » flove folis , rapá , &c. videre eft, Difperfione aereorum vaforum usq; continuatà , quzdam Unde. er. '! &ita diftribuuntur, five ad partes humiliores in ramos & febras , ( firigmen- » dum exigua , aut fzcezfera vafa ad ligandum ea tantum pauca; "eapropter fzpé plura horum frequentius ramzficaztur in. cen- "tro ; quà de ratione non posfünt adeó facilé femet feparare- "& difpergere inde; fed interné magis afcendunt in camem, : ut in Zerragine. | À variis sagaztudinibus , proportionibus & difbofttzonitus pat Cuotnods. ; tium , radrces Varig funt sagnztudinis , ffgura » motus & gtatis.. Ec y radices va !que per annuum incrementum funt largz, pauciora habent rie fnt ma- 'fàm aérea, quàm /zecifera vafa, & copiolius parenchyma. Ita £!ifHditie |»ut , dum aérea vafa aut acreum potius fermentum in lis conten- 'tum velatilifaa minorem portionem /zccz : hic idcircó minus | capax promotionis in zrzzczz , necesfarió remaneat, & copio- "fius gatur in radice, qua propterea magis augetur. Sic ubi "vafa fuccifera fant pauca , vadix tamen proportionaliter larga rel; & ubi illa funt numerofía, hec nunquam adeó (larga) "quoad annuum fuum incrementum, in quàdam proportione ;ad illorum numerum eft; quoniam z/orzm tzztiora. ulterius | progreditur in ponendis partibus perencbymaticis , quàm uatlara "bujus án ponenda bac. | | | Quando vafz aérea plicabiliora funt & fequuntur attra- pyogiodo . €&ionem a;ri;, & ita femet explicant , & fucerfera fimul cum varie. for- | : *Aaa | iis m4 , ut te TL MDC UE CEDERE LEUINTCUTTBRR P ACUNT COEUR TTD FPHQNLUUNLI CUENTEN UE "DL TR EN CY Yl PETER TR MARBRE PETIT USE X37 RES LES. Ubgb. ode oio EU CUOI EPT T NOCT NM T Sn : * ; »t : ' horum tandem prorumpunt ultra circumferentiam radicis Pto firarü aut ad cacumen in /?/j&, Et ne omnia feipfa difpergerent jap » folia , nullo pro cazl/e relicto ; ut fieri posfet, ubi ea funt admo- true ! e VUE vm part n. 1 . agg | THEORIA VEGETATIONIS RAD1CUM. PUE vel iis magis foras; modo co, quem diximus 5 radix etiam/crefcit Crasfs in latitadiném; dum nutritio partium barenchymaticarum ; qui- bus v«fa adjacent, per eandem dimenfionem hinc magis aug- | mentatur, ut in rapz, flore folis, &c. Sed ubi hzc foras non 1 explicantur; radix tantum Bee eft ut in afpar ago, FATA EO; &c. Et quemodo Vafa, ut ea hinc explicantur & moventur verfus circum-- medula — ferentiam , quoniam ftre parenchymatis nullibi 2nofculantar aut| fiat; ubi ra- continuz funt cum his, fed tantum cazvolurg circà illa , & ea-|: dix craft- rum. motus exquifité adeó piger; ideod; viam non infiftunt]- Kit. — per di&um parenchyma , Mud lacerando, aut aliquam rzprezamlti faciendo; fed ita tantüm , ut /a/aarer ipfa per longitudinem|e: ejus fbraram , tanquàm à £zll4 ad bullas, (uti folent assslzl: *Tarring-Irog ,) & ita hec ut movent femet antroríum , relin- quunt fra; dictas retró fe omnes invicem connexas in cen tro, ita five conflituentes five augentes medullam. Unde radix Si vafa aérea contracta funt , & aliquatenus magna aut? lwg& numerofa, & fzcczfera itidem magis copiofa circumcirca ifta; radix evadit veré longa, uti 1n faniculo , vite , glyeyrrhied , &c. T Nam fermentum in vafis atreis copiofius contentum bené dige- rit & maturat f/zcezz ; dum veró feccifera proportionem ad illalt. tranfcendunt, ideod; hic eó usd; non volatilifatur , ut a(cen-P dat przcipué in zrzzcizz , fed tantüm inferviat incremento ple- niori horum vaforzz; ;: & his numerofioribus, & ita robufítio- ribus, minusq; fequacibus pro motu expanfivo zéreoruz; ex- iftentibus , illud ipforum incrementum proprium , & confe-. quenter reliquarum partium omnium, non poteft esífe tan-. tum in latitudine , quantum in longitudine,. — : x Tarring-Iron , latine, Ferrum remorz , finifiat , ut videtur , ma- chinam illam , que ex circulo ferreo fed in longitudinem compresfo , é» dein lamell con[lat , per cujus foramina quot. clavi exeunt , tot. annulos tenent artificiosé imvicem connexos , circulid, ifla latera cingentes , qui , mifi arti- ficio fingulari d? per moram longiorem , nec omnes iis. induci , uec omnes de rabi queunt , Germani , ein 9'tu(tex « Cifen, "ENOTENO ONT TETEUMERUNRNENTTN SS TB YEN INS SI » : b vw: 1I. THEORIA VEGETATIONIS RADICUM,.- 189 - A Ubi eadem va/a aerea funt pauciora, aut magis contra- Urde minu 1&3, aut inclufa cras(iori bro & arctiori; »a4ix e(t lzvis ,&mi-Yel magie T US ramificata , ut in eparago , ponia, taraxaco. Ubi vero nura, aut "merofiora , inclufa /;/bro tenuiori , minora, magis dilatata ;4'/fieata, | adix magis ramificatur , aut fitrofa magis eft , ut in aquilegid s he Whormzino , betá , nicotará. Dum enim, uti dictum eft, his mo- dis, (equaciora funt attractioni azr;; , magis usd; appropin- | quantia circumferentiz /z/r; , tandem per eum-vergunt intra l-gerram. | Et dum fe parencbymatice volvuntur circà hzc, | & fuccifera vafa his nectuntur per illas f£ra;, ideod; hzc nun- l-quam prorumpunt nuda , fed femper inveftita quantitate quà- |. dam illarum partium , tanquam /;ro fuo : unde quzcund; pars l'esfentialis eft in corpore zajer? radici; , cadem quod; eft in quo- "vis rao five fbrá. .. Ab eàdem expanfione & plicabilitate vaforz azreorupe , Unde gem- | vadix fzpé emittit gemmas radicales ; in quarum gemarzzs for- tm radici, 'matione hzc funt ad plicandum & recedendum apta omnibus dn "viarum generibus ; dum non tantum invitantur extrorfum ; "verfus circumferentiam rad;czs, ut in fibris radicum; (ed ma«- ' gis foras difperguntur quálibet vià in gemmam , cum in dictis "radicum fibris hec femper magis contracta fint ; quod in refpe- '&u difpofitionis parrizz , eft principalis differentia inter ,44;. "eem & troncum..— Inde radices ile przcipué habent gemmas v4. - dicales , qug habent tenuisfima vzfa azre4 ; cum €a, uti dictum ' eft, magis plicabilia fint & expanfiva ., l Verum quoniam aptitudo ad expanfionem zeforzm quod; owomode | partim dependet à paucitate amplexarzonum (ramificationum ) fua- diverfimodà rum ; ideoq; zem propagantur differenter in diverfis r44;c;.. fituate, "bus. Ubi pauciores, he propagantur ultra circumferentiam | fAdicis , ut in flore folis s ubi magis arctz, ut in batatis, gems ; jacent parüm abíconditz fübter illam , cüm vafz aerea per ao Ó: "Aaj plexa- | un I9o THEORIA VEGETATIONIS RADICUM. P4r: Wf. - plexationes fuas aliquatenus inhibentur & coércentur; dum | hi liber interim continuat intumefcere pleniori incremento. — — Unde radix Si v«fz area omnia per longitudinem zqualioris funt |. glinri magnitudinis radix quod; ejusmodi eft, aut cylisdrica , uti in | — el pyratmi- eryngío , armoraciá » altbea , glycyrrbiz4 , &c. fed fi inzqualia | — IA E ampliora usd; &unt crefcendo verfus fundum radicis ; radis | — quod; eft inzqualis, fed crefcit modo plané contrário illi, |: quo creícunt cafa aérea, dum tenuior usq; fit & pyramidalis, |- & quo numerofiora & largiora va4f2 funt, Iber necesíarió pro- |. portionaté eó minor eft, & ita rad/x acutior & fpicata, ut in | borragine » urticá , bippolapatho , cynosbato, &c. Nam hic, ubi lik dicta vafa a£rea íunt ampliora , continent copiofius fermentum, be à quo /zcce; ulterius magis volatilifatur , & copiosé pergit ad | - partes fuperiores. Summatim, ea hinc fufcipientia intra |- feipía, & transmittentia ad partes fuperiores abundantiorem |.- vaporem , inde fpoliant partes parencbymaticas alimento fuo; |. & ita limitant carum augmentum... 3 T Ea Mi Ouottodo A differenti proportione & fituatione partium, motus vadicts |. radices va- quod; variant. Nam ubi vafa aérea foras fparguntur, & in- |: tie ti0ve4!- ve(tiuntur tenuiori [/bro, radi vergit aut Jacet parallele , ut in |. fur , ut p4-, A licibus parallelis primula veris , ammi ,anemones , &c. videre eft. |- rale Ita ut hz radices, ceu per perpendiculares quasdam proteníiones n - ab illo ('zot» parallelo) in terram deorfum revelluntur ; ita per |-- vafa asrca , aeri propiora, & fub ejus poteftate attractivà fita, |. invitentur furfum ; unde neq; defcezfum obtinent, nec afcem- | 2 fum . fed parallele manent inter utrumq;. Aut perpen- Sed fi hzc vafa contrahuntur vel in vel propé centrum | diculariter, exiftentia , & inveftiuntur Libro proportionate crasfos; radi vergit deorfum perpendiculariter , ut taraxaci , buglosfi , paffzna« ec, &c. Quare vafa dicta, licet foras fpargantur parallele , in. perpendicularibus tamen rad;czbzs ejusdem plautg ea femper con- trahuntur; uti ex comparatione paralliarsm & retia. deorfum Vergene aU dE RA n ME EIE A E LEX «x " q ELEM " WW Ww." TY dd 3 - ' MAN "d : ur e " ^ ;H. CTHEORIA VEGETATIONIS RADICUM. 191 qentium radicum ammi, primslg versis » floris. folzs , paralyfeos , & aliis, manifeftum eft. | 5 Si vafa afrca contrahuntur & cinguntur numero majori Quotodo iu faceifevorum , radix creícit profunde ; hoc eft, perpendicularis & lon profundum pa fit ;. perpendicularis à contracdtione aéreorutm , & longa à pra- erefcant y » dominio facerferorum , quz in fuo augmento extenduntur tan- tum per hanc dimenfionem , ut in g/yoyrrbizd , erjngio.&c. $i fuccifera proportione excedunt parencbymaticas partes , Aut non in fed exceduntur ab A&rets y radix quidem perpendicularis eft, fed profundum. mon in profundum creícit 5 (brevis maner ,) dum fzccifera robufta ! fatis funt , ut illam perpendicularem fervent , & aérea prxdomi- E habentia, ut confervent eam, ne in profundum ctreícat; Ut 1D /framozio , nicotianá » betá , &c. à Si € contrario parenchbymaticg (partes) predominantur Quomodo wéreis, idd; tàm in radice, quàm frz»co; tunc corpus totum eg defcene "radici; nutat locum five defcezdir ; ditis enim vafis acvez; ha- — dant; "bentibus nec in sco, nec in radice fufficientes vires eam fur- | fum trahendi ; ea ideó per gradus concedit ad motum ra4/cz»» fuarum fbro[arum ; qu& ut vergunt in f2/zz , illam fecum deor- fum rapiunt. Et quoniam fre vetuftz quotannis putride pereunt , & nova fuccesfivé deorfum vergunt in ///57 ; ea itadj 1 *quotannis adhuc profundius defendi: , ut in zalzpd , lilio, &c. -obfervari poteft. (D. Ubi vafa aérea multum foras fparguntur, & fic numerofa defendam - ! funt , 7a4;x fxpé , quoad fingulares fuas partes, deftezdir tàm , c» afcen- quàm afcendit unà: ita rapbanorum » raparum partes eodem tem- das mul, pore inferiores defcendunt, füperiores afcendunt, ubi propter- - €a dicta vafa folutius ramificanter , & multó magis 4;fferguatur "foras, quam in partibus inferioribus. Hinc quoq; pars fupe-- rior radicum plurimarum , que ipfa in terram infermntur, (Secdlings) ' afcendit; quoniam , dum f// prima proportionaté larga ex- : Miunt ; & libero 46r; expolita funt ; acre vafa in. eis €— | N OoDLi- : $ " ' » , LL TARMETROURATRUTETATISS TRO SSNPEE EUR TER , dio ^ 2 UMEN T OOTTNSOR VER, HENARES. E - T «^ d "a A. ; x y LED, or ous |j * y vo gÁ.T DENM - "hrs EN io "n 192 THEORIA VibbviHOS 11S RaDICUM. Pars V. | obtinent in rezices juniorem; & ita ipf concedunt ad folli- | citationem aeris fzr[um , & radicem partim poftfe trahunt, — ^| Quomodo Per füuationem & bdo ena partium, «tas quoq; radicis | varie fmtvarilat. Nam [1 vafa fuceifera habent proportionem maxi- |. &t4tit ; per- pam , radix elt perennis, idd; ad ultimam extenfionem ; ut in |. emn — vboribus & fruticibus: quoniam his vafis continentibus copio- | fius tàm 4/cal; , quàm ole , & fingulis eorum principiis arctius |. concentratis » hec minus (ubjecta funt refolutioni , hoc eft, COI- | JA. .ruptioni aut mortificationi (2: zt loqui liceat ,) ab aere. | bienes, aut —— S parencbymaticg partes habent multó maximam , radix |. éirárer, raró ultrà biennium vivax eft, fed pofteà perit five tota, five |. quoad partem, uti fit, in bzlbofis quibusdam, Pos aliis | radicibus , five ez fint porofz magis & fucculente, five arctio- | res & aridiores. Si porofz , omnia prizcipia fláida abundan-|. i tiora inibi, five per fermentationemfortiorem, five alio modo : reíolvunt fixatas q44:dam partium organicarem ; ; unde tota radix |. putrefcit, ut in Zar4t25. Hinc quod; Baffauiibs & alie quzdam j radices , que in duro & fterili ///o durant annos aliquot , in alio magis olido, ftatim putrefcunt.. Sed (i parezchbyma eft ar&tum;|- tunc acr pracipué intrans, & replens illud; hinc perimit radi.) cem , non per putredinem partium , fed per nimiam arefactio-| nem earum, ut in fatyrzo , ranunculo tuberofo , napello , &c. / amus. Si vero aerea vafa habent maximam , & in fpecie, (i T largtora; & omnia magis foras disfer[ai radix eft annua, ut in cynosbato , (Thorn-apple ) nicotiana ;&c. Dum enim hinc in omnes. partes reliquas transfunditur copiofior aér, ea inde per gra-- dus indurantur & (tipitum naturam induunt, i imperviag; adeó | fiunt fzcco . qui liberum & univerfalem tranfitum à parte in| partem habere debebat : uti osfa per precipitationes e fanguine tandem crefcere cesfant. Aut ipfe abundantior aer eousq; volatilifat partes fiuzdas , ut omnes tranfeant in zrzzcum , & Mta, | radix emoritür, linde quod; vafa 4érea rroaci, ubi (un | nume- "ambo wa e o0007-—— A À principiis partium , harum contenta & qualitates ingulz | eorum quod; variant ; dum //;;4a cujusvis partis orgazice pra- - cipué conf(ticuuntur per f/rrarzozez trans latera ipfarum ; & ejus- modi priszcipia fucci admittuntur in & transmittuntur per | hec, qualia funt eo fini aptisfima, eodem modo, ac fi o/eu»s & 4444 fundantur fupra cbarram , 2n tranfit , o/ez remanet: aut ut chbylz; colatur per membranas inteflinorum in vafa latlea : aut ut 2424 in purgationibus colatur per easdem membranas à me- feniericis. Dum itad; prineipia fibrarum parenchymaticarum funt f;- | tuofa , acida & area, hz quoq; fimilia fibi admittunt , exclu- dentes precipué ea, que funt a/calica & oleofa. Et uti per €onjugationem ejusmodi principiorum in fibris; Íimilia apta funt admitti intra eas, ita proportio & uu: eorundem principiorzm dirigit eorum ;razsmisfronem in cavitatemn earum: quare , dum principza fibrarum fant przcipué acida , proximé (prrituofa , & tan- dem area; quedam magis aérea transmittantar : f1 enim plura borum figenda es(ent fieri id deberet per fimilitudinem & ad- -hefionem ; fed ubi pauciores funt partes fimilares, quibus ad- Jzrere queant; pauciora ut adhareant, opus eft. F//e tunc continent tot partes aér;;. ut posfint plures aliquas adwitrere necesíario per admisfionem tranfeundum eft in cavirares ea- rum ; ubi, unà cum quibusdam aliis magis fpiricuofis partibus; conftituunt erberezm floidurs.. Et quoniam quedam aue & va- .perofa partes itidem cum his percolantur ; inde fit, ut ; quó "plures , pluresq; harum ingrediuntur , hz per gradus usq; ex- pellant aérea; illas, qua fueculeatioribus parenchymatis fibris xe- pars Hl — THEORIA VEGETATIONIS RADICUM. 193 | mumeroía & proportione excedunt molem ;ra4;c;;, ut in ffs. mento, €ousq; hzc promovent tranfitum /zcci , ut exhauriant radicem , exíugentia ipfam ad confumptionem & mortem... Contentá vegetabiliá unde vari, 3 x Contentá paremly- maticarum fibrarum quotiodo ef. fc 14ntur E | intra fuam fübftantiam ; fed cas figere nequeant; quibus ita; Unde por- tiones. did metrales repleantur — *Bb lidis 4^ Append. Ann. YX, Epbem. 1394 . THEORIA VEGETATIONIS RADICUM, | | . fitis urgentur; ut fe recipiant ad aridiores quasdam, fc. omnes | Unde me- illas, ex quibus portzones diametrales conítant. Obeandemra- dla, tionem partes «éreg gradualiter exclufz à fzceulentis fibris libri s | urgentur, ut recedant & transmigrent in mzedzlle. Et fibris. ipfis repletis, & partibus are;; usq; in eas adactis; hac tandem | quod; tranfeunt per fra: in bullas; unde, dum ber fuceulentus |- elt , aedulla (pé repletur aere. : €estenta Lympbaduttus terreflriores , magis falini , oleofr & aquofi eX- ] lymphedu- iftentes tàm admirtant ; quàm copiosé fs»: fimilia prizcipias |. um quo- dum veró ag44 magis perflzere poteft, quàm reliqua, ideod; |. qmodo effi- tranfit zizüurá horum leviori , five sagis Incida ( lghter ) in eo- |. 6AnU , rum cavitatem. Et in fpecie priacipia oleofa eorum funt elafficas |- '& ineptiora , quàm ut f£zagr & occupent 4quofas partes poft in-| troitum fuum , quàm /fzi;za. | 1 Uaforum la- Sed lalbiferis minus aliquanto zerrezi: & oleofis , quàm Jyz- |. Giferorum , phadutius , & oleofis partibus in iis minus e/2//;c;; exiftentibus , |- - ideog; partes rerreg & olcofe utrads copiofe zragsmittzater 1n i- | los. Ita ut Jyzpbhedziaus exiftentes magis oleoff tàm admittant, i quàm eant fimilia prisczpia; latte; moderaté oleoff exiftentes |. admittant ea, non autem /azr, transmittentes ea5 fed f/rpg parencbymaticn vix in totum aleofg exiftentes tantum non admit. s taut CA» | | : E? &Creori, Fermentum fieid«m contentum in aérez; vafir , partim quoq; | dependet à prizcipiz; horum vaforum , dum in. eorum percola- |. tione rzgitsr lisdem. — Quoniam autem percolatio non fit|- per corpus fibrarum , 6 quibus vafa componuntur, fed tantüm i sauter hic 5 ideoq; priscipia tranfeuntia hic non diítingvuntur |- omnia immerguntur in corpus aliquod a2r;;: dum fre ipfe. intereà, ut fre parenchymatis admittunt & continent magis s aereum. & gtbereum flaidum. | (3 : Coniéa. ECT I -— n 1 Cortenta Variant, non modó ob zaisram , fed quod; pro- gortionem & fituationem partium , per quam hec differenti facili- -tate & quantitate communicantur alicui alii. Hinc partim | fit ut viris & fromentum parüm adeó habeant o/z/; fc. quoniam | eorum vafa aérea in proportione ad parre; reliquas funt adeó "magna G numerofa: in feumeato Qu0q5 caulzs veré cavus fit, & fiat - quafi unum va; aérez;z magnum. — o/ofe enim partes /zcci ex- cesfivé adeó arrezuantur per fermentum acreum contentum in his vafis , ut int maximam partem eousd; zzzwerfe [Piritei ,aut cum eo mixte , ut, fi colligantur in aliquo corpore notabili, di- ftingvi nequeant abifto. Etaffinitas intercedens inter fpzr;tus 1 & olea , in fpecie esfezrialia. manifefta eft ; utraq; per fz inflam- / mabilia funt, & tota comburuntur ; o4eres. quos vocamus fpiritus plantarum , refident in earum c/eo esfeatiali ; utraq; de- bite retlificata &qué facilé invicem miícentur , aC 4924 & vizum. Ita ut, quamvis o/ezz, per feparationem rerref/rigz; fuarum & falinarum partium , quz ipíi dant ejus fenfibiliter o/eofzz» cor- . pus ; eousq; non posit attenuari , ut procucat [pzritum ; quod fta- "jmen eatenus , & ita mifceri queat cum illo, ut zegzeat difcerns "ab eo , concedendum fit. has fn. THuEORIA VrorTATIONIS RApICUM. — 19; Contenta vi- tis y frumene ti "c. unde tam parum — oleofa, alia- rum plus, . Inde quod; /tlifzra vafa, quoniam remotiora funt ab "aereis , & fuccifera interponuntur ; ideo //gzor contentus in his, ' non adeo eft füb imperio ferzezti airez, & inde partim magis "eleofus. Ex eadem ratione, radices omnes, qua funt Zzies, quatenus ego obfervavi ; proportionem minorem vaforam 4€ reorum habent , ut hac fint vel pauciora, vel minorg..- | (7 Ex precedentibus recipere posfüumus informatioriem ali- | quam fimiliter de oderibus . coloribus & faporitus plantargm. Et | "quoad ederes. füppono, precipuam eorum materiam esfe fer- | mentum aPremm contentum in vafrs areis. Non tantüm, quod "reliqsg partes quod; concedant fuum oderez ; fed quod hoc | prodat fortisfimum & oeprimzz. & immediaté perceptibilem : | *Bb2 | : in. Obfervatio- nes quedatt de odoribus .— vegetailiii;. 3 nl 106 TuronRiA VEGE T. 1n recentibus , non aridis ,& non comminutis plan tis. 4er enim in-- trans & pertranfiens radicem & rintluram à fingulis organscis pars. tibus & cozrentis longé fecum trahens; & tandem intrans quodj eavitates vaforum acreorum ; ibi exiftit maximé compofitum & vola- |. tile fleidum , prz reliquis omnibus in plautá , & ita materia aptise |. fima odoris; & ejusmodi odort5 , qui refpondet oderi omnium | partium odoratarum planta. Quare orgaz:ce partes plané non | ) olent, quoniam przzcipia , ceu dictum eft, eatenus fixata funt |: & concentrat4 invicem, | Hinc quoqj coztezta ipfa , aut alia qua- dam corpora, prout eorum przzeipia aliquomodo magis fgua- |- ihr. funt minus ederata : ità refimna minus olet ; quàm tereliutbi- Ww n4 & pix erida , quàm liquida , & nonnulla corpora eadem ipfa ; |.- ubi funt coeagzlara , quàm ubi //2pefatla: ita quod; mofcbus , qui [- non ita liquidus eít, ac zi&erbz» , non adeó fortis eft; neq; |^ umbra , ut mofcbus : nam, licet fit odoris excellentioris, quàm | siofchus, non tamen eum adeó facilé prodit, quoniam eft corpus magis fixarum , & arri; cujusdam indiget ; ut recludatur, |: Inde quod; f2//a quarundam plazrarez perdunt füum oderez ; |. fi fracentur ; quoniam vafis aerei; hinc omnibus fractis, omne eorum conztearam fluidum odoratum unà vice evanefcit, quod an- |. tea per gradus folüm cz» penetrabat. Partes tamen ipíz |- fix«te , poftquam aruerunt , eousq; alterantur à fo/e & aere, ut |. fiant refolubiles & odorata. i dé. eorum Sic & de earum eoleribos.. Ut unde colores cutzum varient; |^ eoloribu ; nam diverfis vaforum fucciferarum unà cum partibus pareucby- ld maticis füccesfivé in eam decidentibus à &4ro; per approxima- |^ tionem fuam ad rerram & aerem eorum prizcspza magis vel mi- |: nus refoluuatzr , & ita producunt diverfos colores. — Ita illae za4i- | ce, que reddunt perpurezm alicubi intrinfecé , communiter |: habent cz» nigriorem ; dum alter horum duorum co/erzz; per | refolutionem & corruptionem partium facilé convertitur in |: alterum, ut in cozfolidá majori. carduo,&c. Ita lac fcorqonere s | conten- - TATIONIS RADICUM. Par; HL. THEORIA VEGETATIONIS RADICUM, 197 ontentum 1n vafi; br; , poftquam aruit, abit in co/erez brun. jun ; Quare curis , in quà diverfa horum vaeforsm funt, ejusdem "Kcoloris) eft. lta tàm /ac, quàm ewtis leviffici ex fubbrunno E coloris eft, Paflinaca vero clariorem fucum habet in omni- bus fuis vafis fzcc:feri? & candidiorem czri». — Yta barata per 'transverfüm fecta , poftquam per tempus aliquod é folo eru- 'ta fuit , habet varias 4574; maculas fupra & infra , ubi vafa fita "funt, & ejus cuz; fimiliter eft zzz. Ratio, inquam ; horum colorzz eft refolutio & referatio prin. "eipiorum partium fingularum przcipué ab aere, & mixtzra co- -rum /»crdior confequens illam; per quam /z/phbzree aut oleofg ; partes, quz ante erant cozceztraze , nunc magis vel minus exa. "tantur , manifeftantes feipfas in diverfis coloribus, juxta ac ha mixte fünt diverfimode cum reliquis prizcipzzs. — Hinc colores ;hi notabiliter conveniunt cum naturà partium , zz qz;bu; hi (funt, aut quibus a4jacez: ; fic ubi vafa fuccrfera decurrunt , ibi | ruber , vel alius quis faturatior color eft, quoniam principia oleofa , ut dictum eft, copiofiora funt in his vafis; ut in ;bro peonig , 'àn partibus interioribus Parararaz &c. videre eft. — Pareschyma- !ficg autem partes , ubi remotiores à v4//; dictis, communiter Ifunt a/Pe , aut falüm lave. dum fzlpbsrea earum principia funt uti dictum eft, tantüm parca. Idem videre eft in iis radicibus, (quz produnt & rabrszm & flavum ; quarum ez partes principali- |fer, ubi feccifera vafa decurrunt, funt rubrg, & ubl aerea tan- ' tim mixta parencbymaticis , fave , ut in b:ppolapatbo. Ita pars » auedullofa paftinaca dome[hicg , ubi aérea habent pauca admodum | fuceifera fecum mixta , fava eft, fed /;ber , ubl fucczfera funt ad- "modum numerofía, eft »zLe. Ex eàdem ratione plures ' radices , qu funt albidiores in fuis partibus fuperioribus, funt p perpyuree aut rubicunde in inferioribus, ut caryophyliate , fraga- " sie &c. quoniam , dum hz partes humiliores diutius füb terrà ] Jacuerunt " ( funt enim radices defcensentes » ) carum principia | *Bb; | inde f0g —— "TuroWrA VEOETATIONIS RADICUM. Parr mr. inde aliquatenus propiora funt corruptioni , aut ut quadante-- nus magis refolvantur ; &ita oleofa exaltantur & fparguntur omnia: fuper reliqua in eo colore. AME OS Atd; refolutionem felphureorum. S aliorum. principiorum |o. partim effectum esfe aéris , apparet ex eo, quod ubi 42; me- |t lius patet accesfus ad fzcezfera vafa. colores precipue producan- | tur,aut magis fint confpicui. Ita in /aratís, ubi fuccifera vafalo aut funt proxima aer externo, ut in cure; aut contigua vafis aereis , ut in azzzlo intra. [brum ; ibi producunt rubrum: abi veró ab utrisq; remotiora,ut in medio 5r; , vel centro radicis lt nullum ibi producunt. Inde quod; fit , ut fo//a & fores quas , rundam plaztarzm , ut polygoni , acetofelle , vaphbani, jaceg , &e. licet viridia fint aut alla in portione maximá parezchymatice | fuz partis, verum ubi /zcezfera & aérea vafa decurrunt , fint]E vubri , carulei & alius coloris; dum oleofe partes zzzzs referantur |y - & apersuntur per aereas alterins, e | Etdecum ——— Et tandem de earum /aporiber. Ubi vel fuceifera vafz faporibus, fant Iyspbadatius ; vel portiones diametralesin libro deficiunt , aut vafa aerea numerofa funt & larga , vadix eft remisfioris faporis; uti radix pimpinell, meliloti , borraginis | buglosft, confolida "4j o« vis, batate &c... Quoniam enim hzc funt minus oleofz , & acr copiofius miícetur przacipéis falinis, unde hzc vel emolligztar. vel refiizguntar ; he ned; funt calide , aut pengentes , fed fiunt | magis rezisfe. Unde quoq; in eodem radicum genere, ez 1M quibus funt tenuisfimz & paucisfimg porroses diametrales , üt y Fifari , funt mirisfmae; & ex , quibus largisfimz, forzisoee , ut |) UT RET RO "i DM nm Plurimz radices, qua funt acres aut puzgentes , habent co- | piofistimum parezebyma in proportione ad vafa fzccifera ;ut aris |. draconti; & aliorum 5 quoniam alza & reliqua principia non |- adeó funt ca//4a ob fufficientem quandam quantitatem fulphu- |- «eoram ab his vafis , fed potius redduntur pungentia à quodam E. | fpiritu | Lj CRIUMMPNSLTUECOTSSOTM Med. Ws POASLN -S vx m !IUR iritu & aére..— Scd diveríz radices wmbelifere , Ípeciatím , quz pundant vafis latzferis funt calida , ut füniculi, levifiici , ATE 6. , calidas fed combinátio ejus cum faz; partibus; uti mani- "feftum eít ex naturà /z;2;; harum plantaram , in quo olezp, eft "kopiofisfimum ; & quod ad candelam detentum , dum ardeat; '&onflanter fpuit j quod provenit ab eruptione falinarmm pat- "tium ; dum idem ipfe hic eft effectus cum €o0, qui fequitur P: accenfionem feri aut famgvinis. Et propterea , prout /ezzza Munt cal/diora , eó magis quoq; fpuunt ; ut cumin; , &c. quod li- «cet predulce, non tamen adeo calidzz , minus feniculi , anetbi magis; dum /;;/. inibi major quantitas /z/;s volat;]j; contine- Potur. Inde omnia z/ea esféstzalza funt calida , dum [parttzs & fal welatile cum eis incorporantur. Et nonnulla horum COAC He anter & cryltallifantur , more fa/izz . ut oleum anie, quod ar- &guit mixturam notabilis quantitatis /2/7; volar;, Uti & ex wmaturà horum o/eorgzz ( patet) dum funt amica ftozzacbo,, car- (minativa & nonnunquam amodyna , quatenus fci]. enervant fuez- adum quoddam , corrofrvam ,aut fermentans acidums & falia volati- lia ipía fimili gaudent operatione in cafibus quibusdam cum B 1s oleis. | .. Nonnullz radices latlifere . ut taraxacz , & alie hujus ge- Mneris, non tantoperé cag funt, aC zzare. Licet enim ob wafa latlifcra fint admodum olecfz ; dum tamen vafz hxc fituan- "tur in zzazli; ; non in radiz;, neq; habent portiones diametrales "decurrentes per fuum librum ad vafa aérea; acido - atreg partes | hinc, fi non mortifcant , eousq; tamen refringunt félizas , leniter "refolventes unà oleofas , ut producaht faporem amarum. Qui affi- - nis eft adffringenti y in quo fuppono, /zlizas & terreas esíe po- "tiores , o/eofas; minores ; & «czdas plurimas , & ita arctius reviz- | jentes oleofas & terreas cum falinis. j Inde varia corpora 4z/cia '&ombufta cvadunt «z4r«; dum «c;dg partes, qua ante erant »IL CTHEORIA VrGETATIONIS RADICUuM, — 199 "lice , &c. non tamen earum oleum folum eft ; quod reddit eas 3 magis :00 — TuHEORIA VEGETATIOXIS RADICUM, Parr DL magis concezrrata , nunc magis exalraztur , & copiolius miícen- tur cum o/eofis. | jo E Redices aut aliz partes variarum plantarum umbelliferarum funt /aporis fubduicis , uti tàm dulce, quàm commune cherefolium ,. pafinaca lutea , tàm bortenfis , quàm fylveffris , pafl inaca , fenicu- | [ym , &c. dum falina principia concentrantur in oleofis, & utraqs- quantitatis moderate in refpectu ad reliqua funt: nam per. eleofum [alinum vedditum eft /gvius & amicum , & utrumq; dum eft moderatum ideo non funt ca//4s, ut in aliis quibusdam | radicibus umbeliferi; , féd ob prsdominium reliquorum prizci- | piorum facta mina. Inde eft, quod faccbares, ipfum fit dulce, 1 quoniam /fz;l. eft fal oleofum ; uti manifeftum fit ex ejus füummá& | inflammabilitate ; eX ejus disfolutione facili à moderato zgze absq; | additione 4444; & quod liquefactum cum serebizrbisa & aliis! . eleofis corporibus , unà cum illis »;fceaurur. Et eryf alli: in oleo | feminis anifi dicenda funt faccharum 4uf. lta quog partes| acide 4cett. concentratg in. falimo - [ulpbureis plumbi producunt) faccharum. | Inde bordeum, quod Zef/illatione aut decotlioze tantüm | prodit «czZg&» quoddam , redactum in bynem fit dulce : quoniam fcil. dum maceratur , compingitur & ia. fermentatur , oleofg partes inde referautur , & exaltantur füper reliqua prizcipi4, & hunc faporem ipfi conferunt, — Et rsbera ipfa, qua juxta aquam & ter- ram , confi(tunt ex partibus maxime o/zofi; , & variis tàm /alizis, | quàm ac:d;s , fünt a»zarodulcia ; dum falize & acide (partes) mites redduntur ab oleofis , & oleofe leniter revincinutur ünà cum his Htriso, aC3. Q9 qO ilL, * $i dy y. Vy; SUA d Qr Anat Gi EDI Bez. & S & & s i -— Ry Rl | E. - | . 409920786» |- EXPLICATIO FIGURARUM. S | TAsura I. -FIG. I. Taleolus radicis «&/rbee transverfim fecta circa fummitatem., 442. Cutis. aaaccc. Liber, | ecacac. Portiones diametrales corporis parenchymatici , quse decurrunt per librum verfus centrum, I^ Annuli nigri in libro fignificant pofitionem vaforum fuccife- 1 rofüm.» E Macule nigrz fignificant pofitionem vaforum aéreorum. Quo- rum majora funt ea, quz in centro, & extima in annulum difpofita adjacentem ad ccc aut interiorem marginem libri, NB, Quod in hác & reliquis figuris omnibus in genere per quam« cunq; maculam fingulam non fignificetur fimplex vas aéreum, fed conjugatio vaforum aéreorum , pauciorum nonnunquam; | nonnunquam plurium conjunctorum., !FIG. II. Taleolus e;z:dez» radicis fe&tz circa fundum transverfim; ubi vafa tàm fuccifera, quàm aérea usd; pofitionem fuam ge- neralem retinent; fed priora hic non reprafentantur, - FIG. Ill, Taleolus es54ezz; radicis tcansverfim fe&z circa medium, a4accc. Liber; in quo tàm portiones diametrales, quàm vafa fuccifera omisfía funt. €ccccc. Portionesdiametrales copiose latz inter centrum & ine teriorem marginem libri, in fex radiis exact, | !FIG. IV. Taleolus radicis cozfol;de majoris. —. 4«4aaccc. Liber, eec. Po(itio vaforum fucciferorum ; que eft ab extremo margine libri ad chordas nigras peripherica ; & ab his margo internus ftat in columnis : ^ Pecec. Partes fimpliciter parenchymatice libri, Cctt. Pofitio exteriorum vaforum aéreorum in duplis macula» rum circulis, £te. Pofitio interiorum vaforum aéreorum in annulis, Omnia fpatia alba funt partes fimpliciter parenchymaticz ejus- |— . dem plané fubftantialis nature cum medullà, —— (a ed * ; H * Append. Ana. YX, Ephem. -« L3 "** hano" iis y uu wa *Uo^* xo XB NS. we LVNTITCE SN pU CU ET. Cor V TOES DE » - ty TE Nos ks NAT NE z lir die — *05 ExfucATIO FrenxARUM,. FIG. V. Taleolus radicis fez:zeuli. 4aasccc, Liber ,aut omnisea radicis pars, qua eft analoga illi, 1 eebcel. Pofitio vaforum fucciferorum »fpeciatim dictorum lyme- pheductuum in triplici ferie radiorum., eecbbb. Pofitiovaforum ladeornm in maculofisannulis, ^ — Linex albe funt portiones parenchymatica decurrentes pet! libram. | ccce. Vafía aérea , aliquatenus radiatase e. Medulla, - .. K1G. VI. Taleolus radicis paff izace. HB &aaAete. Liber, |j eee. Pofitio vaforum fucciferorum in radiis, 1 ee tc. Vafa aérea, planius radiata eirca circumferentiam , & ma- | gis confufa circa centrum, | FIG, Vii. Taleolus radicis Pere. 444. Cutis, — | Ad primam feriem macularum zftimari poteft liber , nec ulterius, |. eeecce. Vafía fuceifera pofita in annulis, & hi annoli compo- | fiti ex brevibus radiis, Macule funt vafa aérea, que omnia pofita funt à centro ad cir- |. cumferentiam in maculofis annulis , & hi annuli componun.| tur ex radiis brevibus; in fpecie illi, qui funt inter 222711. | | Spatia alba omnia funt parenchymatice partes, | FIG. VHi. Taleolus radicis erzzoeracia. 4aAA^ccc. Liber, Maculez in eo fignificant pofitionem vaforim., cccv vv. Vafa aérea, ned; in radiis, ned; annulisconftituta,, — |. e. Medulla., | Macula in ea fünt pauca fücciferorum vaforums, F1G. IX. Taleolus radicis £orragigis. aaaAccc. Liber. Vafa fuccifera hic funt omisfa , fed funt fita in radiis , velut illa in Fg. 20. tttt. Vafa aérea, | etce. Eorum pofitio magis in radiis juxta interiorem libri mare | - ginem. ttt. Eo» | TO ao aA AS... T93 7€ ("cor r1" FX - i - T M URN EX?LICATIO FIGURARUM, M5 . eet. Eorum pofitio in lineis fpiralibus juxta centrusa, — — .Spatia alba funt partes fimpliciter pacenchymatice, FfiG. X. Taleolus radicis peonig. | 4aaeec. Liber; — Macule in eo fignificant pofitum vaforum facciferorumu, - €ecc. Major pars vaforum aéreorum fita in annulo proximé ad vibus radiis; & plurima vaforum horur inibi largioris ma- gnitudinis, Ad centrum quod; (unt una vel due conjugationes adhuclazgio- ris magnitudinis, Refidua in radiis interpofita funt minora & magis diftantia,, Omnia fpatia alba faut partes fimpliciter parenchymaticz, FIG. Xl. Taleolus ej»dezz radicis ttansverm fedt circa partem te« nuiorem», Aaa4ccc. Liber, Maculz inibi fignificant vafa fuccifera, ccc. Vafa aérea tenuiora pofita jn radiis, : Majora hic folum fita juxta centrum , & in triangulo conftituta as FIG. Xl. Taleolus radicis crasíe parallela zridzs euberofa. aaaeete. Liber. "Super margine interiori ejus fita funt vafa fuccifera; fed hic omisía.. | eee. VafaaéceasatGiora hic aliquatenus, quam funt in radice ipfa; 6££. Mia vaía area difpería furfum & deorfum in fingulis con- : jugationibus irregulariter. Vaía aérea cujusvis conjugationis difpo&ta funt in annulum parvum , ubi annulus quivis aut eonjagatio continet pertem corporis parenchymatici , velut medullam exiguam intra fe , reprafentatam per maculas nigras, Ja Quzlibet conjugationum barum p«sopagata integra cum fuà ia- — £rinfecá medullà, & parte parenchy matis externà , fit perpene I dicularis radix fibrofa , (imilis delineate Fzz. 27. - FIG. XIII. Taleolus radicis Pzfforte, saaccc. Liber, Super interiorem libri marginem ftant vafa fuccifera in annulo; hic vero omisíàa funt, 4Cc2 ecceee. Vae interiorem marginem libri; & isannulus compofitus ex bre- - AY ioa TEN. AU DOR RU D VRMG AEG ^ UOMINI ad SEN * PCSUIPAH GAME MATRONA T SIR SOR NE WD P n t " D EM 1 Y- Bir a NE lI s ExPLICATIO FIGURARUM, gcceee. Vafa aérea omnia pofita in annulo maculofo juxta i. teriorem libri marginem. 1 eec. Medulla, : F1G. XIV. Taleolus radicis chelidouis majoris. aaaccc. Liber, | .. Line peripherica fi five ehordes d fignificant pofitionem, vaforum | — fucciferorum., i ccce. Vafa acrea fita omnia in radiis ab interiori margine libri verfus centrumb, | ! . Circa centrum magis confufa., ee. Parenchymatice aut medullofz partes, F1G. XV. Taleolus radicis tzraxacz. aaaccc. Liber;aut omnis ea radicis pars, quz efft analoga illi, ct Linez peripherice , aut annuli & chorda (ignificant pofitionem | fucciferorum aut lacteorum vaíorum., ecce. Vaía aerea fita. confuse, 'e. Medulla., FIG. XVI. Taleolus radicis aquilegig. ' aaaccc. Liber, Vafía fuccifera in eo pofita potius in radiis ; licet fculptor ea te. praíentaverit per annulos, | eee. Vafía aérea pofita in radiis ; quorum alii continuantur ad centrum , alii dimidià vià , aut rninus, ' Spatía alba figaificant partes varenchymatitat, FIG. XVil. Taleolus radicis fabarze feclz transverfim ad partem tus berofam., aaaccc. Liber, Macule exiguz fignificant pofitionem & quantitatem vaforum fucciferorum inibi, | €cceee. Vala aérea, ecc. Extima horum pofita in annulo, l eee. Eorum nonnulla decurremtia ab annulo in radiis verfus |" centrüumL, M Spatia alba analoga medullz, Y1G. XVIII. Taleolus ejzdez radicis transvetfim fecta ad partem te- l nerioremb. | 4 PRENDE EIN PR HEP SMERI SOUCI GUSTA YA AERE US ote c TERPNET TR QOC HEIC 70V MON An ExPLICATIO FIGURARUM,- joy: "in quo vafa aérea fita funt in duplici annulo, ; altero juxta librum ,. H . altero juxta centrum, FIG. XIX. Taleolus radicis tragopogonis. ? . «Aaccc. Liber. — — ecc. Pars una fucciferorum aut ladeorum vaforum pofitorum EB. in annulo fuper interiorem marginem libri, (00 Etquedam horum , quz debebant reprafentari aculeis fupra & in | fra adíperfis per librum , funt omisfa.. (cce. Vaía aereaomnia fita in radiis, & decurrentia ab interiori margine libri verfus centrum. Et conjugatio eorum pofita exacté in centro, Inter hos radios vaforum aéreorum decurrunt quaedam exces. fivé tenues diametrales, & magis aeree portiones corporis |parenchymatici, nm XX. Taleolus radicis valeriang. aaaccte. Liber, (ginem, £cc. Vafa füccifera pofita in annulo fuper interiorem libri mar- Macule reprafentant vaía aérea fimiliter difpofita in annulum juxta interiorem libri marginem; & quadam horum radios extendentia verfus centrum, &. Medulla., |F1G. XXI. Taleolus partis crasfioris parallelz radicis am»r, |. Tenuiores maculae reprafentant pofitionem & quantitatem füc. l ciferorum aut lacteorum vaforum in libro, Majores macula repraefentantaérea vaía difpofita in annulum ad. jacentem ei; & communiter compofita ex novem conjuga. tionibus, . — Intrinfecus continetur medulla., "FIG. XXII. Taleolus tenuioris partis e;z5deza parallele radicis, : Vafa fuccifera in libro funt omisía., Vafa aérea pofita in annulo adjacente ei ; & confiftentia ex quinq; - A conjugationibus, ^FIGC. XXiü. Taleolus perpendicularis radicis ai. Maculz minores funt vafa fuccifera libri, aut partis radicis c anae logz illi, | | Macula magna nigra reprafentat vafa aérea omnia conjugata. aut .Sacematim pofita in centro, *5Cc3 FIG. XXIV. dre EUN Lp AS. ipd ^ —-— EXBIICATIO FICHRARUMP, — 7 oc " FIG. XXI. Taleolus fuperioris partis radicis fpecies veneris. aacc. Liber, 1 ec. Quadam vaforum fucciferorum pofita inibi in scuta annulo, | eecc. Et quedam eorum ptta's in radiis, cc. Vafa aérea; quorum nonnulla difpofita funt in fingulas con- jugationes prope librum , fed plurima in radiis concurren- tibus in centro, Spatia alba funt partes parenchymatice, FIG. XXV. Taleolus tenuioris partis ejzdezz radicis. In qua vaa fuccifera partim difpofita funt in tres chordas refpon. dentes priotibus in circulo, Refidua debebant esfe in radiis brevibus, | Vafa aérea pofita funt in tres portiones triangulariter , i duced quod; portio cuneatz (ive triangularis figure , quorum trium omnium puncta concurrunt in centro, FIG. XXVI. Taleolus radicis f/zz [Purge. In quo vafa aérea pofita funt in quatuor conjugationibus quadrangulatiter. FiG. XXVII. Taleolus perpendicularis aut fibrofz radicis afaragi. 444. Cutis, que e(t admodum crasía... aa24£4&. Liber ;aut omnis ca radicis pars , quz eft analoga illi, Annuli exigui nigri reprzfentant pofitionem vaforum fucciferos- tum fuper interiorem marginem libri, non tamen in annulis | duobus, ut hic reprefentantur, fed in uno, Spatium interius album reprzfentat pofitionem vaforum aéreo- rum in annulo crasfo. Macula nigra reprefentat medullam parvam intra illud. KF1G. XXVIII. Taleolus tuberofa aut crasfioris partis radicis [7/25 205 bulbofr. 4aaect. Liber;fiveomnisea parsradicis, quz eftanalogailli, — , Mafa fuccifera pofita funt in annulo fuper interiorem marginem. libri , ut in afparago; hic autem omisfa., | ee e. Vafa a€rea fita in tenui macularum annulo, ce. Medulla.., F1G. XXIX. Taleolus radicis floris folts pyramidalis. 444. Cutis, € € &.. Liber, Ta EY WW. o. on ur 2E S i b. IIT din — 3. 4S. - BENI. z ^L ^ Es (05 7 0 XEXP?LICATIO Fi6uRARUM, $67 - Vala fuccifera inibi difpería furfum & deorfum pracipué in ma- culis, & nonnulla in brevioribus chordis, fed utrzd; hic funt omisíz; & reliqua in annulo quodam fuper marginem libri, : eeee. Varia alia vafa fuccifera difpería foras circa centrum ;con- jugationes autem funt minores & minus difcerni queunt , quam maculis his reprafentatur, ddd. Vafa aérea pofita in. radiis inzqualis longitudinis, & hue. É illuc flexa verfus centrum, Cum quovis horum radiorum alia vafa fuccifera mifceri videntur, Omnia fpatia alba funt fimpliciter parenchymatica & ejusdem nature cum medullá, | -FIG. XXX. Taleolus radicis Pz71osff. «aaecte. Liber, | eeeccc. Vaía fuccifera in eo difpofita in radios, & decurrentia ab interiori margine ejus verfus circumferentiam circiter dimidià viá, eeet. Vaía aérea pofita in radiis , & latadirecté ab interiori mar- gine libri verfus centrum, : cet. Parenchymatice portiones infertz inter omnes radios, b & concurrentes in centro, | Ad XXXI. Taleoclus radicis junioris eryzg:r. " aaatete. Liber; five pars omnis ea radicis, quz eft analoga illi, : ececcc. Vafía fuccifera.. -— eet. Éa, que fuper interiorem marginem libri pofita funt in ^ annulo. -.— cececec. Alia protenía in radiis verfus circumferentiam, cec. Terminatio radiorum unitiva & ovalis five arcuata,,, eeev. Vafa aétea pofita in annulo adjacente. interiori margini libri, — - 9. Medulla.s | -FIG. XXXIL Taleolus radicis feirophbularia. aaaeee. Liber, — eet. Vaía fuccifera pofita in annulo fuper ejus marginem in- IM ^M diis DE. wa —- E | teriorem, —.. cet. Vaía aérea pofita in radiis ab interiori margine verfus | - centrum, - | cce, Ea» TT ox MV 0.9 1v. Maisemud s 6 E - ?08 — ExXPLICATIO FiGURARUM, ccc. P213 vafa aérea crasfius confita & invicem | confufa - centrum, | FIG. XXXI: Taleolus radicis urtite. "yrs E aaaccc. Liber, € €€. Succifera vafa ea, quz funt inibi difpofita i in annulum fuper. ejus interiorem marginem, | Refidua omnia vaforum fucciferorum pofita funt in diverf(is aliis annulis , quorum quivis alterum cingit, Vafa aérea funt pofita in radiis directé decurrentibus decusfatim per annulos fucciferos, FIG. XXXIV. Taleolus tuberofg five crasfioris partis radicis fi/;. pendala. aa4accc. Liber, ccc. Vaía fuccifera pofita in annulo, cece. Vafaaérea pofita quadam in fingulis conjugationibus ad- jacentibus interiori margini libri; & quedam in radiis con- currentibus in centro, EIG. XXXV. Taleolus tenuiorum & rotundiorum. partium radicis bryoni&. aaaecc. Liber. | ececec. Vaf fuccifera in eo difpofita in formá glorie, & ex-. tenfa ad dimidium circiter verfus circumferentiam libri, . €€ee. Vafía aérea poíita partim in radiis, fpeciatim veró im. annulis uno intra alterum ab interiori margine libri ad. centrum, Circumcirca quamlibet maculam aut conjugationem vafa (ucci- fera quod; videntur exiftere ,, Omnia fpatia alba funt partes fimpliciter parenchymatice - EKIG. XXXVI. Taleolus radicis zzelzlotz. aaaccc. Liber. Maculz reprafentant pofitionem fucciferorum vaforum in eo, Portiones diametralesextenfe per dimidium. verfus circumferene. tiam libri hic funt omisfz, ccc. Tres admodum crasíz parenchymatice aut diametrales portiones pofitz triangulariter , & concurrentes in centro. Va omnia fita funt in radiis reprafentatis per lineas acu- catas, ExPLICATIO FIiGUÜURARUM, | 209 — Tàmhac, quàm minores portiones diametrales decurrentes intet : has debebant esfe numerofiores, VIG, XXXVII. Taleolus radicis pirpznelle, aaaecte, Liber. €ee, Politio vaforum fucciferorum in columnis extenfis per di- midium verfus circumferentiam, | Varia alia vafa fuccifera, polita in chordis reprafentatis per li- neas nigras, Omnia fpatia alba funt partes fimpliciter parenchymaticz, Vafa aérea funt pofita in radiis ab interiori margine libri ad : centrum, : FIG, XXXVIII, Taleolus partis fuperioris radicis /evzf/cs, 44aA4€cc, Liber, Linea nigra funt portiones diametrales decurrentes per eundem - .. &circumferentià verfus centrum: intra librum veré confpi- cuz , fed extra illum difficulter dignofcibiles, Circuli patvi & maculae reprzfentant vafa fuccifera pofita inte |». pertiones diametrales , ita ut quosdam circulorum ab utrodg latere jungant dictis portionibus, bbb, Succulentiores parenchymatice partes libri, in quibus omnia vafa fuccifera ftant, ect, Vaía aérea, quorum plurima ftant in brevibus radiis ab ina teriori margine libri verfus centrum , & quedam eorum ine ibi concurrunt, d, Medulla, FIG, XXXIX, Taleolus minoris partis ejzsdezz radicis, | a«aa4cte, Liber; five omnis ea pars radicis, quz illi eff anae , loge . Ab eee ad centrum ftant vafa aérea omnia invicem contrada, FIG. XL, Taleolus radicis bzppolapathi, : — 4A4aett, Liber. . ccc, Pars fimpliciter parenchymatica libri, hd eee, Va(a fuccifera pofita in radiis, & extenfa ab interiori mar gine libri tàm verfus circumferentiam , quàm verfus cen- trum , quorum plurima in libro uniuntur & arcuantur 1n» | vicem., : «Dd lil, Alia —— Append. Ann. YX, Ephem. * CER (CU FIGURARUM. | 116 - EA Alia vafa füccifera, quorum quadam huc iu fccum E. in lineis extravagantibus, fed plurima eorum fita. funt in | circulis parvis differentis magnitudinis, reprafentata omnia | per maculas, Bi Intra quemvis circulum & in largioribus fpatiis albis , continen- | xc tur vafa aérea; hic vero non reprafentantur, quoniam, dum. funt pauca , difcerni nequeunt, nifi ope vitcorum, : Omnes partes reliquz fpatiorum alborum prater quam , ubi vafa aerea exiftunt , funt fimpliciter parenchymatica, F1G, XLL Taleolus exiguae Patate, aAabbb, Liber, Vaía (uccifera pofita funt in eo quedam in radit: & maculis fü. per interiorem marginem , & alia in chordis He circum-| ferentiam ; quarum quzdam debebant esfe longiores. b bbb, Et reliqua breviores linex & macula verfus centrum funt| vaía aérea, Ü ccce, Partes fimpliciter parenchymatice, 3 F1G, XLIL Taleolus paffizaca lutee, | "l aaacc c, Liber, ü Pofitio fucciferorum inibi vaforum fignificatur tàm per lineas; quàm maculas, d ecc, Pofitio eorum in brevibus lineis fuper interiorem mergi nem libri, cb cbcb, Pofitio eorum in radiis punclatis extenfis verfus cir. cumferentiam, bbb, Eorum pofitioin lineis flexuofis partim radiantibus, & pal tim periphericis ; quarum plures debuisfent reprafentari ad- jacentes cuti, & acutius magisq; directe protenfz fuper m dios punctatos, ] ecce, Pofitio vaforum aéreorum in brevibus radiis ab interiori margine libri verfus centrum, | Varia alia vafa aérea difpería fupra & infra partem medullofam| radicis, reprzfíentata per maculas nigras, qua videntur cine Ga ab. vafis fucciferis, : NB, Quod prater differentias inter has radices vifas in earum defcriptionibus hic fuppofitas ; aliz quzdam obfervari posfinty per comparationem. figurarum invicem ; & plures adhuc infpe- mitica 24 ic jj Hug SIL DLL P Ba. 2. Anat eget i HH 9. Hn $eeeeet CC HOOQ Grec 935 fad infpectione earum per microfcopium; in fpecie quoad nu-- merum & megnitudinem vaforum & bullarum partium pa- renchymaticarum, | Licet plurimz figurarum fatis bené exprimant materiam propo- fitam, quedam earum tamen non asfequuntur elegantiam & exactitudinem , qua in ipíis radicibus eft vifibilis , fi fecen« tut & ob(erventur modo debito, TA2uLA II. F1G. I. Pars radicis fcorzonera fisfz deorfum dimidiz, 4444. Cutis five faciesexterna libri, qua eft plane afpera. cese. Conjugationes fucciferorum aut lacteorum vaforum , per quas quoad partem cutis fit afpera, €cc. Ramificationes dictorum vaforum, |o €ee, Parenchymatice partes replentes fpatia inter vafa rami. ficata, e4attt. Liber demon(tratus in fedione transverfa, Maculz reprafentant pofitionem didorum vaforum ladeotum in eo. tdtdtd. Vafa aérea locata in radiis. d. Conjugatio eorum largior in centro, F1G. Il. Pars libri radicis pzzpzzella bortezfis, que melius denudari poteft , quàm in fcerzozerá, a444 Interior facies reprafentata & plane fita. Linez nigre repraíentant pofitionem vaforum fucciferorum. Ad fpatia alba hzc divaricantur per fuas ramificationes, E1G. Ill. Pars ejusdem radicis fcoryezerg antea quoad partem de. ^ fcripta, 4444. Keprafentat mediam pattem aut fubflantiam libri, cu- jus pars exterior detracta, e€ecece. Supra dicta vaía lactea, i cccc. Eorum ramificationes hic verfus interiotem marginem libri numerofiores, | (—. eee. Parenchymatice partes replentes fpatia inter vafa connexae IFIG. IV. Pars radicis taraxacs fcisíe per medium deorfum, — 4ca4c. Crasfities libri, aut omnis ea pars radicis, qua ei eft 1 analoga, ! E | CE *O5d2.5 5555. Cons 12 | ExrrICATIO FrcüunARUM. 4:55. Conjugationes vaforum laéeórum decurrentes per eum, | " | qued non debuisfet repraíentari per lineas in totum conti- | nuas , fed frequenter abruptas ( uti linez libri pimpinele s). p, ubi hec divaricantur per fuas ramificationes, 3 aeaded. Dicta vafa lactea, uti apparent fita in chordis & annu-. 7 lis per fectionem ttansverfam, 1 tct. Vaía aérea omnia connexa invicem in centro, FIG. V. Pars ejusdem radicis fcervozera antea partim defcripte, 4444. Reprafentat illam detracto libro per dimidium ejus cir- — cumferentiz, d eded. Vafa aérea adjacentia interiori margini libri, sl ddd. Ramificationes vaforum a&reorum conformes extimis ra- | mificationibus vaforum ladeorum repraíentatis in Fzg. I. buyas Tabzulg. ec e. Parenchymatice partes explentes fpatia inter ramificata vafa aérea, ccce. Vaía aérea apparentia in fectione transverfa , ut in Fzz. I. bujus Tabula. Linez debebant directé decurrere ad mac ;dum maculz funt terminationes dictarum linearum aut vaforum a&reorum de- currentium per longitudinem radicis ab interiori margine libri ad centrum... ElG. VI. Pars ejusdem radicis ftorgonera per medium ad inferiora. fisfe , ut prima, 4444. Reprafentat faciem internam , aut planitiem dice partis, - dedded. Vaía aérea decurrentia per eam inter interiorem mar- — ginem libri & centrum, Po v vv. Abruptio di&terum vaforum , ubi hac divaricantur pet. — fuas ramificationes. E ecce. Conjugatio largior feu racemus di&orum vaforum adcen- . trum , & ibi arctius connexorum, X €4b a. Liber, & vaía lactea in eo apparentia per fectionem ^ transveríam., ce. Vaía aéreas, F1G. Vil. Taleolus radicis borraginis deorfum fectz per medium, - 4acc. Crasfities libri, ecce. Vafa aérea gepaara per omnes lineas abruptas, " €c. Aide p | ExPLtCATIO FICURARUM. C E — €€. Plurima di&orum vaforum frequentius connexa verfüsinte- riorem marginem libri, abruptorum vel abícisforum ad quamvis ramificationem, eeee. Quadam pauca eorum connexa arctius ad centrum , & quz- dam ramificationum apparentes invicem non fradz, edc. Gradualis approximatio didiorum vaforum veríus circume ferentiam ad fummitatem radicis, d. Meduila hinc facta, 1G. VIII. Taleolus paffzzace deorfum feda per medium, 4dad. Crasfities libri, db bbb. Vafa aérea decurrentia per radicem. db. Horum pofitio arctior , frequentiores ramificationes, & ma- jor numerus juxta interiorem marginem libri, Refidua circa medium & centrum reprafentata per lineas mino- res: majores debebant esfe tot lucide umbra repraíentantes fucculentiores partes parenchymatici aut medullofi corporis , i ubi pauca quzdam vaforum fucciferorum ferri videntur, Una aut duz conjugationes quod; duci debebant à 7 ad e ad fum- mitatem , vincientes medullam in figuram hyperbolicam, ecce. Quadam vaforum fucciferorum invicem colleda nume- rofius ad fummitatem radicis , absá; aliquo vafe a&reo mixto cum illis, cccc. Folia lateralia, 4c. Folia centri emergentia five ante five fuper caulem, de. Spatium, in quo aliqua tàm fücciferorum , quàm aéreorum vaforum per gradus diftribuuntur collateraliter in dicta Folia ccae. ! 1G. IX. Taleolus radicis perrofeíszs fecta deorfum per medium, adad. Crasfities libri, | v vv. Vafa aérea t fed linez , per quas reprafentantur, gon debe- bant in totum esfe continuz, uti funt , infra ovalem figuram, ned; omnes extra adeo numerofz, evt. Conjugationes dictorum vaforum decurrentium per lon- gitudinem circumferentie , & concurrentium ad baíin cau- lis, & ita medullam ligantium in figuram ovalem. € 4€ 4. Folia lateralia, €c. Folia centri, »Dd 2 stie. Quz. "4 FIG. X. Pars radicis fers folis per longitudinem fecte, E1G. XI. Radix fioris folis. FIG. I. Taleolus unius ex perpendicularibus aut fibrofis radicibus €ece. Vaía aérea, ÉxrLICATIO FIGURARUM, 5£le. Quadam vaíorum fucciferorum exiítentium in "medulli | absi: aliquo vaíe aéreo mixto cum illis, svv. Quxdam eorum numerofiora & magis confufa, ttll. Alia eorum arcuata, - lle. Arcus arctiores & obtufiores, In fectione transverfa radicis eadem vafa fuccifera eue pa- fita in annulis, £24. Parenchymatice partes medullae, 4444. Uti apparet cum parte libri detractà, cc. Ramificationes vaforum dictorum , admodum rat, eeee. Vafa fuccifera cum fuis dace excesüve nu- merofía , & multum divaricata, Spatia alba (unt partes parenchymaticz, 444. Qualis apparet omni libro feparato, P d. Vafa aérea, d. Eorum ramificationes, bc d. Spatia inter hec repleta corpore parenchymatico, ccee. Modus eruptionis gemmz radicis,aut trunci,àradice. — Annuli precipue conftituuntur ex fucciferis, & radii & maculas ex aéreis vafis. : e. Medulla in centro gemmz, TABULA III. afparagt transverfim fecti, 44d. Qualis apparet nudo oculo, Annulus extimus niger eft cutis, &cc. Liber, aut omnis ea pars radicis, quz eft analoga illi, Interior annulus niger oftendit pofitionem vaforum. fucciferorum fuper interiori margine libri, Intra quem. vafa aérea exi(tunt, & debuisfent reprafentari Pe alium annulum album, Et intra hune cenuis admodum medulla Vleepm Fig. 27. Tab.l, - fuperius deícriptae, : AA. Quá- : ld POmur | iA Jsparagi : TÀB. liga; T d DIQIXI—-M Fi : 3 : Hoz Selis. Seam ra art. aime E TARIBET RR: S e Ru EON cae TAB. IV. gy. a: "Talrolus Radicis. Alba. Tig 2. | d S SS SS RD 1 ExPLICATIO FrcüRaARUM, — OMS AA. Quadrans ejzsdeza taleoli, qualis apparet per microfcopium, bb. Cutis, compofita in totum ex bullis, Debuisfet esíe revindta per lineam à reliquis libri ad crasfitiem circiter tertiz partis pollicis, AA4GG, Liber , aut omnis ea pars radicisanaloza illi; compofita in totum E bullis, .€£, Bulle libri, hic magis rotunde, Textura fibroforum filamentorum , ex quibus componuntur , hic non reprafentatur, quoniam magis perfpicua eft in ductu meduliz radicis, DDGG, Pofitio fucciferorum vaforum in annulo fuper interio- rem marginem libri, GGTT, Vaía aérea quod; difpofita in annulum, & magnitudi- nis largioris, Annuli albi oftendunt latera dictorum vaforum aéreorum, Maculz nigrae intra eos oftendunt eorum cavitates, Spatia inter eos replentur fubítantià mixtá , partim confiftente ex fücciferis vafis, fed precipue parenchymaticá, TT, Medulla in totum compofita ex bullis, FIG, Il, Taleolus tenuioris partis radicis //orz; fo//s transverfim fectz, 444, Qualis apparet nudo oculo, ccc, Liber, | cecece, Tàm fuccifera, quàm aérea vafa reprzfentata per lineas | nigras, fucciferis pofiris diredté contra vafa aérea fuper inte- riori margine libri, Sed linez funt nimis pauca, e, Medullas, AA, Quadrans ejusdeom taleoli , qualis apparet per microfcopium, b b, Cutis AAEE, Liber, Columnz nigre funt fuccife vafa, $$, Junior & fucculenta magis portío di&orum vaforum fita in chordis, In reliquis partibus columnarum ftant vetuftiora, minus füc- culenta o, — . Inter has ftant vafa a&rea; magnitudinis minoris, & circiter qua- tuor aut fex in quávis columnáà, ELEL, Alis columna inter hac tot& parenchymatica, | | | j n L L, Me- E I 16 — —EXPLICATIO FrcuRARUM. i 7 LL Medulas, —— | ES ec, Bulle medulle, quz funt plane large & plurima largisfimae 5) rum per trama fuarum fbrarum componentium facte an«- gulares. » TaAsurA IV. FIG, I, Taleolus tenuioris radicis tarax4cz fecte transverfim, 44, Qualis apparet nudo oculo, refpondens Fg. rg, Tab. f, AA, Quadrans efu:ders taleoli ; qualis apparet per microfcopium, — C 6,- Cutis; A4GG, Liber, (ive omnis ea pars radicis analoga illi, DIG, Pofitio fucciferorum aut la&eorum vaforum inter minos 3 tes bullas, in annulis chordarum ; chordis exiftentibus diffe. ; I rentis longitudinis i in eodem annulo, E" EE, Parenchymatici annuli inter hos omnes à C, ad G, in quibus bulle funt largioris magnitudinis , omnes vero hz parva in. refpectu earum, quz in variis aliis radicibus exiftunt, r GTGT. Bullz delati in radiis cruciatim per tres vel quatuor an« nulorum nigrorum; in quorum fpatio alia vafa fuccifera fc, lymphzductus videntur mifceri cum lacteis. À GG, introrfum ftant vafa aérea , omnia contracta in cylindrum in centro: quorum majora circa centrum , minora propé li-- brum, Et omnia hzc exigua in cemparatione eorum , qug — " in aliis variis radicibus, . E | d E n ". Spatia intermedia repleta corpore misto, partim confiftente e fucciferis vafis, precipue autem parenchy matico, FIG, II. Taleolus minoris partis radicis z/rbeg fe&transverfim, — 7 44. Qualis apparet nudo oculo juxta defcriptionem Fze, z Tab, fu. A4, Quadrans ejusdem taleoli, uti apparet pet microfcopium, b & 5, Cutis; in totum non adea crasía ; & bulla potius difpolita. Ld in radiis, * D AD A, Liber, | G G, Succifeta vafa difpofita in annulum fuper interiori margine libri, SSLL, Refidua fucciferorum vaforum ftantia in mage diftindis conjugationibus per librum tàm in annulis, quàm radiis r€« preíentatis per maculas nigras, Wl SLSL. Pa- — M o TAB. IV. gg... * - lale Radécie Tar-acaci . "Taleolus Radicis: Athac. -, e EA RSRN S RSEN RD 1 Append Án AX Eph. Cue. iue adicto Taleolus. Dugli ; Talicius Radicis flmoraci EN SSN SS ee al 1LAna (xL IABY. pag. MES Veg .grew.. ^08 ENS NT CEPRRPEPUPTHISERN MO NNSS E: L. Parenchymatice partes libri exiítentes inter lla, ". A DD. Ad centrum ftant vafa aérea.,, .DTDT. Pauca quedam eorum difpofita in radios: quorum par t tes intermediz fünt tote parenchymaticz aut medullofz, —. A TT. Introrfum refidua, & major pars aéreorum vaforum ex- iftentium conjun&im in centro, h A * » | TABULA V. nc. 1. Taleolus inferioris partis radicis &urlosff Uniierd m feciz, s uti apparet nudo oculos E ^«. Cutis, 4e. Liber, ccc. Vafa Íuccifera in annulo, Intra hec vafa aéreas, ——— E1G. Il. Quadrans ejz5dez taleoli , qualis apparet per mictofcopium, Abb bb. Cutis; que debebat esíe aliquatenus crasfior, AALL. Liber, bbGG. Bulle libri difpofite potius circulariter, — GGFF. Refiduz bullarum omnes radiatz; inter quas quadam E. pauca vaforum fucciferorum ferri probabile eft, $$. Arcuatio radiorum bullarum. FFLL. Succifera vafa vifibilius & numerofius difpofita in annu- lum fuper interiori margine libri, Interius ftant vafa aérea difpoíita in radios , quorum plurima con- currunt in centro, ttt. Vas aéreum fingulare.,, ff. Conjugatio trium in diametrali pofitu, J. eee. Pauca quzdam firmius invicem contenta in centro per fila» b menta parenchy matica.. . - dddd. Partes parenchymatice, FIG. IIl. Taleolus inferioris partis radicis arsmoraci& xt fe» &z , qualis apparet nudo oculo, 4. Cutis, 4c. Liber, cum vafis fucciferis inibi dmg per minora punda, "Ec .. Inte- «— Append. Ann. YX, Ephem. J bj | EXPLICATIO FricunARUM., n MUS sol 2f d. ^ 2d Vimus To iQ NL rn e T AVE US " 08 72). TERN RET NIRE aid FER ; T , b ; * ^ fias u$ OExrniCATIO FIGURARUM. jnterius (tant vaía aérea FP eIenrata per largiota & nigriora puncta. ——— | b e. Medullaz, | E F1G. IV. Quadrans efusdeom ileli , qualis apparet per sierofcopium, | A 4. Cutis, E. BB. Liber. BL. Succifera vafa inibi pofita i in forma gloriz, 1 BG. Vafa aérea pofita in crasío annulo; cujus conjugationes án» | gula funt radiatz, GE. Alia vafa fuccifera intra vafa aérea pofita in annulo fübiili E. Medulla-, E £6. Bulla medulla, | 1 TAsnurA VI. Quadrans taleoli v; , qualis veré apparet per Gee FopiuM 1 A. Cutise AB. Liber, S. Vafa fuccifera inibi pofita in magis ditinctas portiones, figura : fingulz portionis proximé accedente ad femiovalern, 1 LLL. Lignoía pars radicis confiftens ex vafis originaliter fuc«] ... ciferis, Inter hec ftant vafa aerea differentis magnitudinis, ecce. Quoddam largisfimorum., E. Conjugatio trium tenuium. - 4 DD. Parenchymatice aut diame:rales portiones Infertz inter va E nuper dida circa partem tertiam yetinp centrum; quarum bulle funt quadrilarerales, D BG. Alis largiores & longiores portiones continuz cum librad & punctantes prope centrum ,aliz, quarum omnino fex font ip toto taleolo, omnes concurrentes in centto , & cruciantes fe inyicem feré ad equales annulos, | OOQOOOcON sas9ersee Sene weO eme. E D^ r Taltolus Radicis t j4: ; &y. Cur . -— umb ua Y£ 7 ^ ; * et *. Ww Comparativa ANATOMIA TRUNCORUM, Lnà cum THEORI.A FEGETATIONIS$ EORUAM eidem [upev[ivaclá ino DUABUS PARTIBUS, Prior lea coram Societate Regiz Febr. 25. 1673. pofferior , Tun. 17. 1675. Tota explicata ftngulis figuris in novoendecim Labulis enets ; prafentata Regia Societati "dnnts 1673. 6$ 1674. per Nruraui4M GREY, M. D. €9 Societatis Regia Sociuns. Ex Anglicá in Latinam, translata, Append. Aum. X, Ephem. Sen , ES | «35(221)5te- Bititftitftftiéttittttitfitfrtfta - L DC GNC CXE2CAE GATED CAN : z. ticCGII DIITIIIXIITIIIIITl gd 101111:: 511. J MAUuGUSTISSIMO PRINCIPI, EAROLOI MAGNA BRITANNIZE, FRANCLE ET HIBERNI& REGI;&c. eAPngufiisfime REX, |! S3 wi O ftquam antehac duas fect iones ana- CE 2) tomiz plantarum dedicavi Regis LP SCA Jocictati; utramd; quidem bené ac- 'ceptam: & Veftirz Majcítati quoq; vifis illis, bené de iis fcntire placitum fuit: confirma- |tus jam fum animo , ut in prafenti tertiam in proprias Vcftras manus Regias humillime tradam. Per quam Majeftas Veftra inveniet ; esfe tàm Terras incognitas in Philofophia, quam *Re s funt | ZDEEREEAL. uo funt in Geographia : atd; pro detegenda hàc ^ earum parte, periculum facere me conftituis- / Íc.. Atd; , fine vanitate, dicere posfum tan- 1 tum, felicitati id mihi ces(isfe , quod fuerim Y primus; qui unquam proderet Mappam Re-. | gionis. Majeftas Veftra hic videbit esfe ejusmodi | | quadam , quz fünt paulo minus admirabilia | in plantà , quam in animali: plantam equé; | ac animal, conftitui ex (ingularibus partibus [' organicis;quarum quzdam dicendz funt Ejus | intcftina: cuivis plantz esfc inteftina diver(i generis, continentia liquorum diverfa genc- ra: plantam zqué partim vivere ab are; pro cujus receptione peculiaria habet organa. lta 1 ut planta fit quafi animal in fcapis(choris; ) f velut animal eft planta, five potius plantas. diftinctz, colligatz in unum volumen. | Rurfus , omnia dicta organa, inteftina vel alias partes, xqué artificialiter esfe fa- 1i Cta ; & ita przcise, pro fuo loco & numero invicem compofita; acfunt omneslinex ma- | thematicz floris aut faciei. Stamen mate- | A rix E] |J ja (? l| | I L um XM TE u : extopso- Tqic Ein adeo exquifité pulcrum, ut ne bom. byx quidem fubtile adeo filum nere fciat. dta ut, qui circumambulat cum baculo te- muisimo, teneat partem opificii Natura in manu fua , quod longe fupergreditur clabo- Tatisfimum trama , aut opus Phrygium in mundo. Pcr omnes has vias, afcenfum fücci; di- flributionem aéris ; confectionem (ingula- rum fpecierum liquorum, ceu lympha, la- &is , olei, balfami ; cum aliis vegetationis actibus ; omnes perductos circiter & reda- Cos esíe ad mechanicam methodum. Sum- imatim , Vcítra Majeítas invenict, nos deve- inisfc fcré in novum Mundum, cujus non vi- 'demus finem. Fieri poteít, ut quidam dicant, in alte- ram Utopiam nos pervenisíe. NonEgo ta- men, fed Natura ifta loquitur, fola Pallas genuina cum quà comparare , etiam curio- fisímà manu inftructam Arachnen , crimed laíz Majeítatis cft. Cujus nominc, Ego minimus Pupillo: um iliius, cum omni fub- masíig- ende s 1 misone exoro Veltre Majeftatis gratio(is- | L fimum Patrocinium. De quo dubitare ne- | queo, dum con(idero Propenfionem Veftram ' Regiam in omnibus aliis fimilibus occafio- ' nibus: majorem cam esíe, quam quae movea- - tur — Ignorantiz aut Prajudi- | cii: & fxpe exercitam in multo fublimio- . ribus demonfítrationibus horum principa- | lium. ornamentorum Sapientizx ; Juftitiz & Benignitatis. Qua omnia illuftrant Im-: perialem Majeftatis Veftre Coronam, & eam reddunt veré Auguítam. In fümmà , eft gas» m, aliquid Regale; | in Veftrz Majeftatis Philofophià zqué , ac. in Inclinationibus & Poteftate. Secundum; | cujus Principia placitum fuit Illi inftituere. cam Societatem , cujus labor fit incorrupta) & univerfalis Exploratio Veritatis, Tudi- cat Veítra Majeftas , qué generofüm id ese? Propofitum , fi augeat. territoria Scientiz (^ quàm Dominii. jJ Si mihi inftituendz fünt alique ultel | rius obíervationes hujus, aut alius natura | optati- | E «36(125 ) S6» : optandum mihi. necesíc eft , ut usd; transfe- 'rar Ipfe in lucem claram; qualis eft Veftrae "Majcíftatis Bencvolentia. Dum Illa cft 592 quali & 24uima bujus Infalavis Mundi ; ideods inon minus €rit exiguz adeo Illius partis, qualis cft bet VESTRE MAJESTATIS | m Homillimts ey obedientisfimtis Servus & Subditus, NEHEM. GREW* | "ERIS. VIRO Append. Aug. ?». Ephem. | | etie ETTTTUEYT Ty :] J FIRO HONORATISSIMO, DN. WILHELMOJj | — Fite-Comiti BROUNCKER, PRJESIDI REGI4& SOCIETATIS, Simul cum reliquis dicta Socictatis Membri, DOoMINE, P Drs) Oftquam cum omni fübjectione obtuli Difcur- f » EE 3s fus fequentes Regi, Patrono noftro Regio: 255835) proxime licentiam exoro , ut idem faciam er- f g Cabe Dominationem : Tu enim, in quodam fenfu, f Majeftatis Regix Cancellarius es in his Nepotis ; & füm- mo jure à Rege factam esfe Tui le&tionem, declaráfli | per Prudentiam & Integritatem ingentem , quam hic f omnibus in occafionibus oftendifti. [ Exemplum hujus rei quoddam exhibitum nobis | eft in prafenti fübjecto , 4fmatorzia lc. Plantarum. Qui] aliquot - E 9:7) | ; "aliquot abhinc annis fufceptá; & inde additionibus au- -€tà , atq; utráq; publice luci expofità confilio Sociezzzzs Regia , & mandato ejus Cozci/z , quod Tuam Doziza- fionem Praftdez: colit: non obftante hoc, congruum 'esfe judicavifti , Dozzize , nuper idem mandati impone- -ge pro divulgatione fimilis propofiti per aliam (accura-- "tisfimam reverà) manum.: Tanquam bené fciens, non "incommodum id futurum pro faciendá fide harum ma- "terierum, que nova adeó funt & peregrinz, fi offer- 'rentur mundo duplici autoritate. lInus enim, quam- :wis ipfi mens decipiendi non fit, citius camen decipi po- teft, quàm duo: in fpecie f1 degant in Regionibus diver- 1fis, nullo inter fe habito commercio. Similiter, licet idem fübje&tum tractetur à duabus manibus; usi; ta- men magis illuftratum iri variis ntriusá; exemplis, Si- cut etiam, velut in aliis fubjectis, ita hic defectüs intriusá; , qui fufceperunt , per mutuam operam fupple- tum iri. Hujus rei , cum venià Dozizationis Tux , exempla quedam dabo. In Capate tertio primi mei Libri as- ignavi Contentum quoddam aéreum eis , qua hic nun- cupo vZ/z aerea ; & in fecundo Capite bujus Libri de- fcriptas dedi. — Eatenus veró folum, quatenus oculus non adjutus detegebat : dum conftitueram, variis de «caufis, partem. microfcopicalem refervare pro fecundo quodam conatu. "Verüm quod nudo oculo obfervart nequibat, Doctisfimus Marcellus Malpighius ope vitro- tr *EBÍ2 Eum, Z1ty* fy ds o vt m RE TURPUOT S M T. x ; EM C». E ER M rum;in prizzo fuo Libro (quem Eruditus Da. Oldenburg. appellat Ejus 72472) luperaddidit, texturam fc. eorum fpiralem. — Per quam obfervationem , loquor verbis | Eruditi Gro£ii in occafione fimili, profeczfe sme nom | diffiteor , quin gaudeo etiam , ploriorg. F Simili ratione , ejusmodi obfervationes, quales - Dorinus Malpigbius non. inferuit Libro fuo prirzo , ins |o ventu funt in pzzzo meorum: exempli gratiá ; Defcriptio comz floridz , in omnibus corymbiferis, & aliis Hori bus fimilaribus : de acetario in centro pyrorum omnis. generis: de nucleo in prunis omnis generis: de tertio uodam & interno integumento , reperto in omnibus es feminibus cujuscundQ; generis , analogo fxpé fecun dinz cuidam: intumefcentia prodigiofa involucrotum;l (in fpecie in fructibus cum nucleo) in generatione fe- minis ; & poft corum contractio; juxia rationem uteri in quibusdam animalibus : cum variis aliis: quorum quadam nunc reperiuntur in /éczzdo Dozizi Malpigbil Libro , & quadam ibi adhuc defiderantur, — Autori ifft dignisfimo nunc fimiliter placuit iisdem uti Nominic: bus, quz, ubi effecit, ut Liber meus misfus Ipfi pet. '. Doctishmum Dz. O/Aezózze , transferretur in. Idioma! — Llauünum: ipfe videbat, me impofuisfe inibi quibusefo . dam dictarum partium defcriptarum... UE Rurfus ad Ejus obfervationem texture fpiralis va- forum aéreorum, Ego in fécuzdo meo Litro addidi de- Ícriptionem ulteriorem dictorum valoruim.. | ED.? ri ^u Di - E» Magis. 2d n. . EXP MW wXvr E «€59) — | | . Magis adhuc , quoniam pauca dicens de AzZici- de, femetipfum magis implicuit Difcurfui de Tzzzcá : | «contrario, in /ecuzZo Libro meo , mei negotii id feci, nt tractarem largius, & darem cozparatioam dnato-- ' ven Radicum. Hxc enim inter alias rationes eft, ut U [ m AS per hoc natura partium utrarumq; adhuc plenius & ma- gis perfpicué reprafentetur inter nos Ambos. - . In quorum omnium confideratione , Dozzize , fene fu commoveor admodum tàm ob ingentem illam Jufti- tiam , quam exhibuifü erga fubjectum tractatum; ita imeipfum honorando, ut ashgnaretur mihi eminens :adeo Collega »: 10 Quam quoad fequentem zZfzazorzuez , ut Tux Do- B uinationi id ymponam moleftiz notandi ; Me à Dozzino Malpigbio variare in omnibus, ut mihi videtur, hic ex- B hibis exemplis. llt quo&; progresfum hic quendam fa&um ultra id , quod Tua Dominatio inveniet in füpra- dicto Erudito /z/oere.. Exempli gratià, in ulteriori 'demonftratione fabric five ftruéturz lymphaeductuum ; vaforum aéreorum ; & medullx ; & feorfim in particu- laribus magis. Quà de causi, conveniens magis esfe [putavi fequi dictum zfzforem dignisfimum in horum | publicatione potius, quàm praecedere: licet figurz , uti "Tua Dominatio meminerit , Regie Societzzi din ante "oblatz , & plurimz earum biennio abhinc fuerint, Tan- "dem, me elegisfe exempla tradere preprimis in fectione /transversá, quoniam D. Ma/pisbii prncipaliter funt " "Big Mo "IT. 5 XM dura 4 Cw NOU S Tout uam C ATYR OPNS, | wnoÉe .— ^-^ - in fectione per longitudinem. — Quod eam inprimis | ob rationem feci , quoniam , ut varietas partium ( quoad magnitudinem, numerum & pofitionem) in quávis fpe- Cie; ita regularitas earum & conflantia in individuali- |. bus cujusvis , hác vià clarius & certius reprazfentantur. Absá; quarum circumftantiarum diftinctà annotatio- 1. ne, generatio liquorum varii generis in planas, & di- |. veríorum aliorum particularium ut intelligatur, posfi- bile non eft. Qux omnia Tua Dozzizatio optimé ob- Íervabit, per comparationem fingularum noftrarum L- figurarum invicem». | Et quoad Difcurfum fubfequentem, fuper hác Ana« f. tomià fundatum; eundem humiliter fübmitto Judicio] Tuo, Dormize; quod necesíario candidum eft & be- 1 nignum , quoniam eft magnum. Id folüim dicerehabeo, Ec Tesoic» msaesxuSooi nuDov Ayauok | non reprehendet Dozziza£tio Tua molimen, licet adhuc: à perfectione aliquatenus recedat. Refültat hoc à variis Dominationis "Tus Virtutibus & Dexteritate, ut fciat, quoad excitare minimos nifus debeat xqué, ac recté aftimare, & asfiftere maximis effectibus. In cujus rei reípectu , illud ipfum ambio, ut fim, DOMINE, Dominationis Tux Ob fequenti sfimens er burmillimne Servus, NEHEM. GREY. COMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORU M. Car. I. O fine, ut nofcamus & claré intelligamus, quid fit truncus ,canlis , aut ramus plante; per has fesras ante nos. pofitas defcribam fingulas parre; , ex quibus componitur. Et, exempli gratià, primo loco defcribam r/«zco; fex fin- peferitio - gularium generum plantarum , quales apparent, & obfervatu fex tmumee- $ funt oculo nudo. Quo fado, proximé procedam ad defcri- rm. fimgn- iptionem particulariorem diverforum aliorum rrzzcorzm & ra. Vtriumqs- | orum quales apparent per microfcopium , quo ego ufus fum. ji sc d "In utrisd; oftenfurus, non tantum quz fint fingulz eorum "(à peres tanquam attinentes ad raum , fed quod; per compara- tivam infpectionem ; quo refpectu horum unus ab altero fpe- | cifice diftingvatur in fingulis fpeciebus ramorum. Sit itags IYZnCÓus promus defcribendus borraginis : in cujus videlicet teleol transverfim fecto apparet primó afpera , fed fina & trans- lorraginiü arens curis, Intra hanc ewe quod; eft asznlus tener vaforum diccifirerum quz, absj; minimà compreslione , eructant dympbar- PO Proximé adftat parencbyma Ubri. Quod ubid; conftitui- (tur ex numero ingenti minimarum Zz/larzm aut veficulargm. | Super interiori margine hujus parench; matis fitus eft alius annus vaforum Jecerferorem ; qui etiam prodit Iympbam ; camq; | differentem, uti prooabile eft, à /jjspha annal; eximit, — Huc- | usq; vergit /;bez. : —— . Adjacent azaulo vaforam fneciferorum , ad interiorem £z; |! arginem (fi to) vafa ajea ad marginem exteriorem "medullae | non in 4774/o; fed in fingularibus portzenibu: ; earumds portio- | am quzdam in figurà paosderwm parvorum 5 aliz in paren £623 frdxAG , irefce ; .rüm /ifer borragisis non «quat dimidium crasfitiei Jrbrs ta] tz. COMPARATIVA ANATOMIA TRUXCORUM. — Parrt.- lineis arctratis fer& fimilibus eanfonani V.- Et fi infpiciantur | per eiu» bonum, tunc apparent intra ambitum largioris | 1 cujusvis macula viginti circiter aut triginta vafa aerea ; e intra | | minimarum circiter effo aut decem. ; Medella ,in caule adulto , femper eft cava: fed originalipecd | eftintegra. Tota componitur ex ingenti numero veficularum s quinquangularium , fexangularium & feptangularium. Et. plurima harum majores funt eis; quz in ///ro; ita ut plane vifibiles fint nudo oculo. : Proximus: ftraraxaci. Yn Cujus raleclo fimiliter transver« fim fe&o videnda eft , primó curi; , dein fimplex, album & ar« | &um parezcbyza ; compofitum fimiliter ex vficulis , fed iis ex« |. cesfivé parvis. | Intra huncalbum & crasfuti aszulum perenebymaticum ex tant vafa latllzfera , in diftindtis fingularibus colueunis , differen- tis magnitudinis ; fingulis co/gzz;s compofitis ex fzprez vel otlo lineis arcuatis. nter has colgmuas totidem diametrales por« tiones feruntur; derivata à dicto parentbyimane albo & crasfo , in vel verfus mzedzllam. Proximé intra hzc fita funt vafa acres, Qugitidem did viduntur , per dictas portiones diametrales , 1n. diverfas lneas ar« cuatas, Magnitudo horum vaforem, &qué ac eorum smsvaerus minor eft, ac in borragine. Intra hzc ftat medalla, confiftens ex aegri exiguis bulis aut veficulis , ut ber. Eft admodum exigua, G diameter | cjus vixquintam partem zquat diametri medallg borraginis. Ve TYAXAC£. Tertius truncus efto brasfeg. In quo fi f mili modo fecto; uti priores, obíervanda eft primó cuzr;. Proximé ad eam ;| arcum vere & obfcurum pareschyma. Cum quo mifcentur| pauca quedam vafa feccfera, qu& [accum cadent ed E ntra 2; ij 3 ftant par: 1. CoMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM. ex variis brevibus & teneris albis zrczbzs. M concurrentes in tot albis diamerralibzus portionibus feruntur in —meaallam. Juxta dictos arcu; albos , & inter dictas portiones drametrales totidem portiones vaforum fucciferorum , tanquam totidem 25 Intra hoc eft ferratus annulus parenchymaticns » five annulus Qui ubid; invicem parva femi-evalia. Intra quarum quamvis includitur album D parenchy "24. Ad interiorem »zax ginem libri bita eft fpecies alia vaformuné j - cedit L£er. Proximé intra hunc azzzl»pm ftant vafa acrea, in fingula "M ES portionibus ; diametraliter oppofitis dictis parezchbymaticis K- eft vajorzm fucciferorzum , ut lllud Jem - ovalzzum. -facciferoram in uno tenero & integro azzwlo. p portron: bus proxime extra aznaulum fneciferum. Et hucusq; pro» - Ultimó omniura, & magis intra medullam; , idem genus Uiriusq; ho- - rum per lineas exiguas, unum in alterum decurrit; ut ita ab - utrod; làtere obfideant vafa aerea, & invicem conftituant tot — bien Pyramides. Onartus fic altbee f, bibrfci. In quo fecto, utante, juxta cuz alte , Verfus interiorem ejus zargizez ftat genus unum ovzfo- rum [ucciferorum » dpolitum in breves raazos. Hzc vaf2 edunt 1 eft parenchyma, aliquatenus arétum; & proportionaliter crasfum. T 4 T : anucilaginem. Et ad interiorem owargizem Irbri itus eft annulus tenuis aliorum vaforzm fucciferorzm. Proximé intra 47s» funt vafa area , fimiliter difpofita in breves ra4ro; , diametraliter oppofitos ra4/;; l;brz. In quo- vis radio funt circiter duodecim aut fedecios vafa. Tandem, & magis intra wedzllam ftant alia vafa fuccerfera ,- | -bsend. Ani. K. Epherzz. - omnia in admodum tenuibus & teneris cberdr; , ita obfidentia fingulas portiones vafoerzm aéreoram. Qufat« te MN EI EIER E TOI DESPIERTA A WQWN AES TEM bii wt DA SUAE TÀYLUOEC RR 254. COMPARATIVA ANATOMIA TRUXCORUM. | Pari E Cueuteru Qmiatum eligemus CHCHTREYI S. fylueffrzs. -In quo primó i fjlvefri y. omnium proximé ad CAEUPB , eft AAHulus vaforum ficciferorums |] Qui axzelus quod; componitur ex radii, omnibus punctanti-- i bus verfus , & plurimis eorum terminantibus in ceri. j Proximé omnium ibi eft crasfus, & fi implex aaaulu; pa- | vencbymaticus. — Ad cujus margizem interiorem , funt alia vafa | S Ufa [ita in. portiozibus , etlam in azmaulo. RE pr ocedit | | MN later. ; 3 Proximé interius ftant vafz aerea, in totidem portionibus y. | qua funt contigua portionibus vaforum feccifevorem ante dictis | . Quibus (imiliter junguntur totidem plures porriozes vaforara | fuceiferorzm Mitra medullam , oppofita: dictis vafer fucciferis intra | librum. endmie, Sextus elto mancus endivie. In quo, juxta cztiz ; eft pri- [ mo ecrasfum & fimplex pareacbyma. | Deinde inibi eft genus annuli undulati veforum laileorum. — Intra quem fiat fpecies Iymphadutleum in fingularibus portionibus , nonnullorum in zr. euatis (emi ovalibus , aliorum in brevibus teneris radzis. Inter | has portiones nonnullz fimiliter vaf[orzim latteor um exiftunt. Proximé inibi eít azazlus zndzelatus alioxum iympbadsteum » divifus, ut in plurimis zrzzezs, inter Jzbram & medelam : intra quem funt ve[a acrea ; & Mtra hac plura vafa fuccifera: utrads | horum in exiguis »sacal;s refpondentibus , aut oppofitis radiis ' bri. | Omnes hz garres horum fex. tryzcorem posfünt, uti eas | i nunc defcripfi, obfervari absq; zwrerofcopzo : excepto folum nu- i . Tero ezforum aereorum, Tria tamen funt necesfaria , vzdelicet. | oculus perfpicax ; lux clara ; & fcalpellum , quo posánt fecari, | Ca». II. B | - peftriptio proreer nunc ad particularem magis defcriptionem fir». |. fesularium gularium Irunceoruu & ramoram quales apparent per optina |. - Bruncorua urere [copsá. p CRars 1 CowPARATIVA ÁNATOMIA TRUNCORUM. 23; T Jam IY AHHC2t$ 5 five VAI Iu cujusvis arboris habet tres partes & partinm 1 generales defcriben dass Zlbras fcilicet ) Irgnnm & enedullatm. Trzua. P'incorum , ^en; item feu razzs cujusvis vegerabilis berbacez , vel easdem tres quales ap- partes habet : vel alias tres parres analogas; corticalem icilien di "Mignofzm ; & medullof2m partes. roto . BS EDU )| COD THfTfs Liber confiftit ex duabus parzibos , cute Íc. extimà & f2). piss do. cfeantid erafá. — Cutz; 1n. genere componitur ex admodum ex- fcripiio gt- iguls veficul;; , invicem connexis. Ita eft originaliter; fed ubi neralis. fin- plasta creícit , curi; arefcit, & dicte veficulg plurimum contra-ularíi par- huntur, & difparent. . oo Bum Bins : Inter has vefewlas euiis, communiter mifcetur genus "^ | : lignofarum fibrarum , aut vaforum , qua per longitudinem Cutis "feruntur; ut in malod , wrticá s borragine , carduo, & plurimis lagtis. Quod non faltim arguitur ab afperitate csi; per vias |didorum «vaforaz ; led in quibusdam p/azri; plané videtur, ut in drp[Aaco. Utrum hzc fint vaf2 aerea an fuccifera dubium eft. Nam v ex alterá parte, quoniam non emittunt /zccum , aut non eren. tantur , probabile eft, ea esíe vafa aérea. Ex alterà tamen Muccifera vafa hoc non obftante esfe posfunt: quoniam non- emisfio /zcc; non eft infallibile & demonftrativum argamen- tum vafis a£re;. | | ue Sunt enim quadam plante, qux non erzentagtzr. Que tamen inítructe funt vafrs facczferis adeo certó, ac aliz qua- | dam, quz fuccum fundunt. i : Cutis truaci nonnunquam vifibiliter porofa eft, Nullibi autem magis, quam in genere meliori cazzerzzs ambulato- riarum; ubi po; funt adeó crasfi, ut quod; nudo oculo videri ' queant, finriles illis, qui funt in fine noftrorum digitorum. (V2. Fg. 7.) | Subflantia crasfa libri confiftit itidem ex duabus partibus , eil. parenchyszate & vafis. Pareucbyma componitur ex innume- parewdje " *Gga | rabili maiz, aer ( "A Td versn RERO NNITISITTERRI TN Y S0 827 ua ToS VETE, ERAT RART E TROP. nmn-2 Ms EMT * " j IDIUEUSN CAN PI PRSTRIL ELS NOU EA ERLUND i ^ 236 COMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM. — Par: b rabili copià exiguarum oeficularus invicem connexarum: im. nullà re differentium ab illis in czre prius dictis; nifi quod ha | fint multo largiores; & in genere rotundiores, 1 Parencbyma hoc libri idem eft quoad fuam /zbffantiam . [I in radice , quàm in rrazco : led quoad rextzram partizm fuarum ;| in uno & altero, ea obfervabilis eft differentia, videl. quod | in Lbro radicis ransuesfin fecto , dictum parenchyma commu-s- niter fit magis vel minus difpofitum in radzos diametrales , de-. currentes per /;brzm , eodem modo , uti L/zez berarig per mar- | ginem /aza borologi: : cum in 2 trunci dictum parenchyma raro hinc difponatur in radios diametrales: ned cum difponi-. tur,radi; hi continuentur ad circumferentiam Zr; ; uti in libro radicis frequenter continuantur. Quid amplius obfer-| vatu fit in zexewrá. parenchymatis, oftendam in defcriptione medal vufiruto, V4fa libri uti quogs oftendam, variis modis diverfa funt. | Sed ibi quedam funt quorum ratione in omnis generis plantis hzc conveniunt. Pro, quod ftent numerofisfime , fupra, vel propé ad marginem interiorem Z/br. Secundo, qtiod ubids & tantum fint vafa fuccifera.. Tot infpexi, ut minimum fecu- ré affirmare tantum queam, fi fint quedam p/azie heterocli- tz, in quibus hzc aliter reperiantur, unam non esfe é quin- gentis. Terrio , quod ubiq; fint cozyugara , aut cozzexa invicem in formà operis reticulati : licet numerus & diftantiz ramifitas tionum admodum differant : uti jam tum oftendi fgz;; diver2 fis in meà azatomis radicum. Proprietates per quas dicta vafz Db; [xe uie antur & dis] fingvuntur unum ab altero, tàm in eàdem p/azid, quàm i j ! fingulis fpeciebus p/azrarzm, variz funtadmodum. Quae pros? prietates non funt accidentales , fed ejusmodi , que demon-| ) -Proximà — ftrant conftans & univerfale inftitutum naturz. — Que omnial? particularis demonítrabuntur in fingularibus furi; , reprafentantibus tot i quar » COMPARATIVA. ÁNATOMIA 'TRUüNCORUM. (237 quartas partes taleolorum totidem generum ramorum transver- defcriptio fim fectorum.. lbs Do Primo itad;, quoad primas octo ezartas , vafa libri funt otto fingula. "tantum d4»aoerzm generzm : ead; fimiliter tantum lympbadutius. pe i ci LIn omnibus tamen his octo, tàm in refpectu fuz proportionis; um s fe, E. PN. vp : | ilicie , cory- Iquàm pofirionz; veré differunt. lta in corylo & feaxizo pauca tan- Ji , ferperg, "tum funt : in ;/ice & berberibus plura: in. poo » pyro . prouzo . elo pomi ,pyri , * Padhuc numerofiora. Et ex his tribus fizüibus, in pomo aut primi ulmi, "pruno plura, quàm in pyro. | | fr xifii; qu0» Lo gRerfzs.uti eorum proportio , ita fimiliter eorum pofz;o eft i En "diverfa. Nam in i/ice interiora vafz proxime ad //gzzz5, ftant : ia m Jin radii: adeo tamen arcte ad invicem; ut conftituant unum pipa. "integrum annulam : in corylo hac ftant magis in portionibus ob- &w XE longis: in £erberibus fimiliter , ftant in pertionibus , fed ez funt "totidem /zi-ovalia. Lympbeduüus extimt omnium trium tres — anunlos conftituunt. Rarf45 . in poma , pyro & prugo Mitimi Jygpbadatius radiantur. - Externi neq; radiantur ,neq; conftituunt integrum. amnium ; led Lin portionibus periphericis ftant. Juxta eandem quod; admo- "dum rationem ítant 1n z/se. In fraxizo, dida vafa duos IL anaulos conftituunt , fed nullum ex his radia!ez : dum internus | annulus confiftit ex arcuatis portionibus , & Cxternus ex rorgadis aliquibus. Et cum in precedentibus omnibus , interna usd; "contigua (int //z7, ; & externa magis vel minus diítent à cur: "hic, é contrario, interna diftant à /;zzo, & externa contigua Munt coz; RU | | — .. Omnia v«fa dicta in Libris; dictorum oCo rzzoera», licet — [3 me vocentur /ympbeasttus ; quoniam non obfervo; quodquam iid, duorum "horum emittere //2zorez ,qui non fit clarus , & minusoleofus: gezerum : ^funt tamen non unius,Ííed duorum diftinctorum generum — dympbedetlus . quod evidens eft; uti ex aliis quibusdam rationi- ' bus , ità inde; quod eorum po/z;ozes omnes fimul fint hetero-- 5 *653 geneaz Iv BLU TE TENE OW RSEN NES SRONM UE S eT Hk rer NU Y Er UN, a ELE vd ARCS aur ra LUDUM QU MUT DR ASSI MER UP e EN IND n$ COoMPARATIVA ÁNATOMIA TRUNCORUM, — Parr. genez: in utrisj; tamen conftantes, regulares & uniformes. | Dico, rationem dari aon posfe, quare idem epfem genus five " (pecies vaforum habeat differentem ,imo contrariam goffrzezem, | eamdq; contrarietatem non accidentaleti, fed regalarem & cons. 1 flantem. ? Adhuc triá , In tribus proximis grt; , nonà fc. decimà & undecimà | fe... juglan- vafa libri differunt in. zsmero; pofitione ; magnituarme & genere s. b dk, feMIn pio, qua eft undecima, funt pauciora: in zglazde, nor € piti. plura: in cz; decimà, uud $ Ita, quoad fuam pofitionem , in pigo, interiora formati ; anaulum vadiatym. . Extima ftant vagabunda furfum , deor- | fum, fine certo quodam ordine. In ;z7/454; interna quod; | formant zzz radiatum ; €eXterna anulum duplicem ; nom. vadiatum ,led ex retundis portionibus. In fcz intima quoq; con-B ftituunt aznulum radratum ; led extima duplam , & nonnunquam P triplicem annulum , nOn CX radiati; , nC roruadis , fed arcnaris portionibus. x | Nas fia- Tertio, differunt ea quoq; in genere. Illa,ut mihi vide- | : yum. priori; üt ; duorum priorum , jzglazdis & ficus hinc differunt: ea cer- | duorum funt t€ , qua in fcu , funt ejusmodi ; dum funt /ymphedzdus & later. ^ lymphedu- Lympbagamitus conftituunt internum azazzlpm radiatum. | Exter-; à w C la- ni; qui conftituunt reliquos aAnuulos iun Areuatis portionibus s. ftri... func ladiferz. 5 Esfe hac diftindli gezerís vafa. evidens eft ex duabus rá- | tionibus. Przm», ex eorum pofitione in libro, que in univer- ^ fum eft disfimilis, uti dictum eft. seczz4» , ex diverfitate ma 4 ximé apparenti Z/256rgm aut fwccerum, quos hac continent; | & qui in fectione ram; transversà diftindé ex iis ex fada [ Quz methodus aliqua eft, per quam diftingvimus vafa anima | lium ipfa. Wt in yecere , difficile dictu foret, quodnam fit vas d fangviferum , & quodnam vas biliarium , ubi admodum exigua - funt , nifi ex cezientis utriusqs. | Ea, "a 4t I. — COMPARATIVA. ANATOMIA TRUNCORUM. 319 Ea ; qua in /;bro pizi , duplicis fimiliter gezerzs funt. — In- Proximz (f terna funt /pbadzstzs , ut in prioribus duobus. Externa non/ri ) lym- fünt vafa latlea. (ed gwmmifera, aut refmifera. Ex his vafis? Peduttus "omnis ea rerebiztbiza clara, ex(tillans ab arfore ; exit. Prater 2 "m "differentiam pofiioni;s corum , & [/guori; , quem continent, fe t& flillant ; tertia adhuc eft, eaq3, megnitudizis eorum. — Pluri- !ma horum funt ample adeo cavitatis ut appareat nudo ocu- |lo: cum ea /yzphadatlusm , difficulter difcernatur optimo | microfcopto. : Eadem vafa vefinifera pini fimiliter , per fuam magnitudi- "mem , notabiliter differunt à vafis latte: fcus, Nam, quae in fien , funt in comparatione, excesfive exigua; dum quivis arcet inon e(t vas fingulum , fed portio qut rx4cemus vaforum s quorum Centum aut ducenta conítituant unam poerrzozem arcuatam. Cum unum fimplex UA$ gummiferum aut terebiatbiniferum in pizo , nonnunquam tàm crasfum fit , ac duo integri racemi ar- nati , hoc eft, ac ducenta vel trecenta vaforzm laüieoram in ffcg. |;Et eisdem vafis gsmm:feris vel rerebintbiniferis iu piso, compa- ratis cum /yypbaduttibu: ejusdem arbori; , unum vas gummiferum , ixftimatione moderatà , poteft haberi trecentis aut quadrin- gentis vicibus amplius /ysupbedutie. Similis differentia pro- idigiofa in magnitudine fingulorum generum vaforum. variorum aliorum vegetabilium obfervari poteft. Tres proxima quarta ramorum. funt quercus , fumach com- Adbiuc tria ,, imunis, & communis z/fistbzz. 1n quorum wvefis certicalibas fc, quercus , inlterior adhuc varietas obfervatu eft. In omnibus enim aut/atmacb , in plurimis fuperius nominatorum duo tantum rezera vaforgm €. elfmthis in Abro fant. Sed in quovis horum, tria funt pezerz. POTIS : Et primo , in quercus ramo duo funt genera IymphaduBaunr P li- Kk unum gezas refimiferum. Interni Iyj bedutlos conftituunt (s fü AE nullum radiatum ;conttrpuurm I:;gno. Extern1 Dmnphedstlus quoq; geuengm, :onftituunt azul; , lcd non radjatum. — ofa generis refmifer: | Kant o diga: T 4 T1 "id RS :odiq15 D. Loca TA A CONTOUR E » sm is 2 — 49 CoMPARATIVA ANATOMIA. Tiiscokm Pars d. 1 ftant in rotundis portionibus , portiones majores inter duos ADHA. ; los Iymphadutizum , & minores inter extimum arzulpm & cutem. — 17 Quod hzc vafa differant ab utrisd; reliquis, evidens : | H ex differentià corum pefiriozis ,ut antea dictum. Et quod hae |^ fint genus refrzoforzm , hinc arguitur j quod ga//; non: folàm |. veré funt refm4 plena, fed /ber quod; quercus ipfe eft refinofus,. Pro quarum partium refinofarum conducta admodum i im- | r probabile eít, ut alia quedam vafa infervirent, nifi generis — peculiaris; quz itad; proprié vocantur refizifera. B Proximus elt ramus communis fzmacb. In cujus Isbro fit imi- ] liter tria gezera vaforum funt. Primó omnium , ibi eft zz»ulur crasfus radiatzs Jymphadutiuum ; fitus ad »rgisem interiorem libri,contiguus /;gno. Hac vafa lympbam fuam admodum ap- parenter exhibent. Alterum genus Jywpbhedstiezm Ütuatum verfus externum »sargiem libri , & componitur in diftinctat ! | portiones arcuatas , Omnes deíinentes in azzzIzm. | r Inter duo genera /ymphedutluum ftant vafa latiea. Quod: vis fingulum vas Jatleum vallatar aut ob(idetur ab arcz uno. Iympbedutusm. — Hac vafa lattea (unt extraordinarié larga , fe J I6 ut vafa gummifera pini ,1ta ut facilé obferventur abs; micros ftopis; & (ine difficultate admittant aciczlam, quà vicgimef ! utuntur; dum ducentis aut trecentis vicibus en crasfitiemy Wpmiphedetias. i U/rizeus eft ramus communis abfmrbij. In nd libro fi de ^ liter funt tria vaformm genera. — Primó omnium , inibi eft te / nuls radiatus anaulus Iymphedatiuum contiguus ligno aut interio i i margini libri, Anmulus autem non eft integer, fed compofitus| CX portionibus Varlis ; qua intercipiuntur per totidem infertionts parenchymaticas. Aliud genus Zysphedstilaum aut aliorum quorundam v4. | forum facciferorzum fituatur circum medium Zr: : & componitu | in arcwatas portiones, qua fimiliter omnes sftant apprime in azz4lo ulas. y iu p 5|. — COMPARATIVA ÁNATOMIA TRUNCORUM. 241 , Ultra hos arce, & verfus exteriorem »arginem litri eft "tertium quoddam genus vfirzz, , aliquatenus analogum vafis atieis in fumach. Differens tamenab his, quoad partem quan- ' dam , quoad corum /rzztzonem , magnitudinem & contentam. In femacb enim vafa latlea ftant intra. arczatos lIymphadutlaus;: cum Lea in a//ribio ftent extra illos. Similiter dum fünt vafa berba, multó minora funt, fc. ambitu circum aut amplitudine bra- c&ez. (fpangle.) Eorum cozsreztzm, non eft Jac; fed perfecta terebintbina , aut liquidum & oleofismum gummi: aut quod, pro- pter fuam deledabilem aromaticitátem , nuncupandum eft dalfamum. Pertedé enim prodit, quicquid eft in odore & fapore abfthbii : dum eft esfentia totius plante ;quam natura tanquam -thefaurum recondit in his v4fj. Sunt quedam aliz , tàm berba , quàm ar£ores , que in fimilibus v4/7 continent zerebzzibi- nam aut bal[/amum aromaticums ut azgelica , eanla campana, & alie: "4f; adeo largis exi(tenribus, ut facilé inveftigari queant ultro, .— Amnonin quibusdam /az:;s fint plura, dicere nequeo; licet nobis multum rationis non fit, cur de eo dubitemus. Quoniam videmus , adeo magnam varietatem esfe in v;fcer;- Mbus animalium. Quod enim funt. vifcera in animalibus; idem | vafa funt in plantis. | | ibris de plautis, lignofas partes vaforum omnium esfe rzbzlares.J - Hoc eft, /zccum ferri per longitudinem p/azzz ab innumera- - bili copià exiguorum tuborum » fill alarum , aUt vaforum. Quazítio vero ulterius moveri poteft: [1 fbrofe partes librs ' formantur ex ;z£;;. ex quo illi ipfi ;4/; formantur? Refpon- - deo, non folüm hos rsos aut vafa fuceifera este ipfos orgazicos , | | | *Hh | -.— fed Append. Ann. X. Ephem. ! P Quod vafa faccifera concernit, ulterior quedam «obfer- Ulrerior 'vatio mihi fubjungenda eft ,(c. quoad zextzraz aut formatzonem obfervati dictorum vaforsm. Dixi jamtum P] & oftendi in prioribus meisaforum » facciferorá. in genere, d43 CousARATIVA ASATONTA Tüuxconuns Part fed eorum /a:zera. vera quoq; c compofita ex aliis partibus ; qu funt organica » fc. ex fibris lignofss : qu fibra arcté confit & cone tigux in rotunditate, conftituunt unum corpas tbulofum , quo voco vas fucciferum planta. Et maximé probabile eft; ha ipfas fibras esfe quoq; tabulofas : hoc eft, vas fucciferam des ex- iguum zzbzu , compofitum & conftitutum ex aliis adhuc mul- " to minoribus rz54/i;, rotundé invicem: connexis im fggrá cy- b lindricá. '"Yanquam fi conciperemus copiam fframinum , quaz — funt tot /fzie tenucs ;. Epnnuesu ccena invicem in rotun- | dum , ita ut conítituant aliam majorem /f//zlam , refrondene .: tem cave canna : canna ,Anquam , esfet quafi fuccifera vafa; & flva- zjina , quafi fibre, ex quibus componitur. nde quod; apparet. | prodigiofa tenuitas harum fibrarum. | Vas enim Juectferum €ex- iguum indifferenti computo zftimandum eft quinquagefies tenuilus pilo e4uize. Si itad; tantum viginti prius dictarum - fibrarum deftinarentur pro uno vafe , quafi diceretur ,ex decem | componi /arera ejus ; & adhuc ex decem concavum ejus reple- ri; unc una fibrarum dictarum. necesfarió: esfet millefies te-- | nuior pzle eg4izo. Annon fira exaliis rurfus f/2rz; componan- J. tur 5 ;//e (olàm , qui eas fecit , novit. 3 Prima cognitio , quam cepi de his fbr; , & vafis fuceiferis | earum ab iis compofitarum , facta eft in candidisfimo & claro 5 frufto ffaxizi fcisfo cum folertià quàdam per longitudinem. arborrs , & objecto luci convenienti. Difcerni quod; nonnun- | quam posfunt i in quibusdam aliis /gg;; claris, ut in admoduny | alba. abiete , &c. M Diverfz confiderationes me in veritate bujus rei confir | márunt: ex quibus in przfenti duarum harum. memincro. b primo quod in his asalogi4 inter vafa animalis & plante, clarise fima eft & propria admodum. Nam ficut vafa fazzvifera i. animali componuntur ex numero fbrarzz rotundé conira invicem in f/gará tubular ; ta hac quoq; vafa fuccifera cujusdam. | plena. | t6 ee S "Mr: 1 — COMPARATIYA ÁNATOMIA TRüUNCORUM. — — 24j plante. Secund) , quod in his genuina magis copvenzeztia elt in- | ter hzc, & reliqua vaf2 plante ipfius: fc. vafa aérea ; que con- tituuntur ex numero certo rotandarum ffbrarzw collaterali- -ter fitarum, five latere ad latus, uti itidem obfervavi in meà |wnatomitá radicum. Ita ut eó minus peregrinum fit ; vafa fzccz- | fera componi debuisfe ex fbr; , queniam vafz aérea fimiliter - funt compofita. Cum hac folüm differentià, quod , dum in | vafrs aereis fibra ta funt fprraliter ; & ita horizontaliter magis, | aut per latitudinem ;rzzci : in vafis fucciferi; ftent & continuen- | tur ia zc;; ardtis per longitudinem. — Et hucusd; de /£re. ! CAP. IIL Ens generalis pars vam eit Il;gnum , quod eft fitum inter Deferipris librum & medullam. | Idi; fimiliter utplurimum confittit ex/ig! in | duabus parribau; generalibus , fc. parte. parenchymatica , & vafis. emn | Pars parenchysatica digni licet diverfa fit admodum, in ignc; PUES | tamen quarumcunq; arberzz hanc habet proprietatem , ut | -difponatur in varios Zzazztrales radios , aut infértzones , delatas | anter. tet portiones vaforum à libro ad medullam ; ut in quàdam l loli)em |! harum azartarzue ante nos pofitarum apparet. | ilz autem zufertiones multum diveríz exiftunt juxta fin- ]e figuli | | gulas fpecies p/antarwm. | Yta in derberibus . fraxéno , pino , abfra-trmmcis prim | zbio ,minusfünt numerofz: in z/nmo . jzrlande » ficu » fumacb ;plu-dihi. — De IBres: & in z/zce. fyro» prumo » pomo » querca, corylo ,numerofisíima. (0m parte I. Earundem zzfertiones in terteríbus , abftatbio , & n quercul gi P. j ' monnullz funt admodum crasíz: in. pio , fiez, fraxino ; medizs | magnitudinis : in pyro, ilice, & plurimeg in qwerco. fant exces- ^ pus; *ivé.tenues. Ruríus , in Perberzózes , vlpo , fraxino , famach » ficu, LE funt ex equalis magnitudinis : in ilice , corylo , pyro , pruno ,querctt , admodum inequales funt: dum quzdam harum in zzce qua- "ter aut quinquies crasfiores funt reliquis ; in prazo fexies aut | fepties ; & in queres minimüm decies, | *IHha ^ - Adhuc mua cQ EIE QM EE v SOCIUS SN TERIS MUT. EVE NES AE I AONO NRR D ESI RUA x MER SD. 244 COMPARATIVA NU TRUNCORUM.. Pers d Adhuc unam diverfitatem ez obtinent , quz eft, quod in diverfis didtorum ramorzz . noh faltim decurrant per lignum; fed quod; excrefcant ultra illud, in quandam parrem Libri , ut | in e/mo , fumach ,ebfistbio, &c. Cum in pgzzo, & quibusdam re- ? 1 * liquorum aut non diftin&z maneant à reliquis parzibus paren-.) chymatis libri; aut adeo tenues fint , ut ab illis diftingvi ne. queant. Textura fimiliter izfertiongm harum aliquatenus variat. | Nam in a/fzibio , & plurimis plazris manifefte componuntur ex. exiguis bullis vel veficulis ; differentibus in nullà re à /zuliis lsbri aut »edzlig , nifi quod fint multó minores ; in fpecie in ramis arborum. | Sed in berbis multó largiores funt, quod ad melio- rem carum in ar£oribu; quod; obíervationem ducit. Sed in quibusdam arboribus, ut pomo; pyro» prano, pino , &c. hz vel plané defiderantur ; vel ita coarctantur & comprimuntur ad invicem per /zgzz;» durum ftans ab utroq; latere ac difcerni nequeant. Itaut differentia inter vefezlam in medzllá , & unam harum in zzfertzozibus , unicé hac fit , quod altera (it velut ju fa expanfa , & altera, velut eadem /zr(2 contracta , & unà cum jJ fibris coacta... P Vafa ligni fimiliter multum varietatis babent. In (T tamen omnium arderzzz eatenus conveniunt; vide. quod fint | duarum fpecierm generaliter , hoc eft, oafz facciféra & crea. fint: cum proprium fit £e, ut habeat tantum vef fuccifera... Similiter inter vafa fzecifera, aut Jignofa libri & ligni hac eft | differentia; quod vafa Liz; in fectione rax; transverfali omnia immediaté xilibilürer cruenteutur.. Sed vafa ligai non ita, dum. quadam eorum nonnunquam; & plarima eorum nunquam | fuccum fundunt. i- provee. Hac vafa feccifera ligi militer RAM vifibilis varie * que origi. tatIS (unt: multo minoris tamen, quam vzfz aérea , uti oftende- saliter gj. tur... Ob quam rationem ca vocem vafa faccifera ; intelligen-. | dum De eorum g4lif s. js X Part 1. -—] (COMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM, ——— 24j "dum eft; quovis anno novum emergere azzzlzm vaforum fucci-tintt futs ferorum ad interiorem marginem libri: qui azaulu; indurefcensem ;. que per gradus, ad finem anni pofteriorem , vertitür in aridum//"t. verum -& durum azzzl»» perfecti [7z2; : ita ut quovis anno liber arboris lignum 5 "dividatur in partes duas , & diítribuatur duplici vià contrariá, Exterior pars decidit verfus cuz»; & tandem fit. czris ipfa: | eodem modo, aC cuticula in antmalibus, eft tantum cflloreícen- (tja cutis. Dico, ewm antiquiorem ar£erz;, non ab origine factam esfe crim ; fed tantum fuisíe quandam ex parte eed; | Iljbrs ipfius, que annuatim rejecta eft, & exaruit in cz» : qué | BE curis V€Ta vipere poft gradualem nova fubtus generatio- !nem, cum tempore degenerat in exzviz4;s. Interior portio | Hibri, annuatim diftribuitur & additur 920: ut pars parencby- "anat CA ejus novam additionem 1nfertionibus intra Irgnum con- ferat; & vafa novum additamentum Zrzefir frzffis, inter qua flant zzfertiozes. lta üt amzelus vaforume» facceiferarzms im Dzbro hoc anno fiat zzzzizs lign; proximo ; & 1ta. alius azszulus vafo- rum fucciferorum & ligne fuccesfivé ab anno ad annum. Ita kquarta rami pomi oftendit aliquem. incrementi trium anno- rum 5 Perberzm , duorum s /zzacb, unius faltim 5 4/5; quind;. iUunde duo eó melius notari posfünt. pPrzz» differentia inter igradus excrefcentiarum: azzzarum: lingularum zrborzz;: dum 'excrefcentia trium annorum in gzercz, tàm crasía eff ac quing; lin z/jo; uti per comparationem feptima & duodecimz sz4- tarum. invicem, videre eft. —Seczz4o, differentia inter excre- fcentias 4z»4s ejusdem arberi;; que non fünt proportionis 'conftantis; fed variant im crasfitie, uti posfet videri, juxta 'tempeftatem anni 3. unde apparct ; qua tempeffas aut anni ge- nus maximé omnium faveat excrefcentiz latitudinali, aur in er asfiti eom arboris € ujusdam.. |... Eft quoq; varietas quedam ulterior horum antiquorum meforum. fucciferoram , eX quibus Legum genuinum confiftit 5 : Hh; Icpr&e $c). a OT K P SE Tu: INE x2 pL VE E YER PE COTON TONTRSET M 146 Coup nofi, A ANATOMIA. Tatwtokdit | pA; pe ] reprafentata in jzelande . ficu & quercu. bi, certus numerus | & minor eorum ftat in pofitu contrario; ad illum refiduorum, |- videl. five in exiguis & albis azz4//5, ut in. 24ercu ; aut aliàás in | | diverfis albis & falcatis f/4/fs, ut in juelazde & fes. — Videtur |- enim, quod ad minimüm in quibusdam arLer;bu; , quedam |. portio vaforum omnis dedi in //bro , non tantum diftribuatur |- annuatim in //ggzm, fed fimiliter ibi retineat eandem, aut |. admodum fimilem pofitionem , quam ea obtinebant originali- |. fer in [;bro, ut, ceu omnes hz crasfiores & obfcuriores por- |- tiones /;g»; originaliter erant aliud nihil, quàm Jysphedztius |. vadiati libri ; ta exigui circuli albi, aut frufta circulorum in eo- dem /;gzo , originaliter esfent aliud genus vaforzm fuceiferorum jn Z/£ro , fc. talium; que inibi circularem pofitionem obtinent, ültimó, ut dicta «afa fwecifera antiqua variantur per | guentitatem fuam & pofitzonem ; Ya (imiliter per fuam zagaitudr- sem. ln gqwerco enim , & plurimis /7gz;; duris , extraordina- | rié tenuia funt, exacté difcernibilia per bonum sreroftopizm. In /zglande ; ficu » corylo, magis aliquanto patent. Sed in a/;ere; |. & quibusdam aliis pg; hujus gezerzs, notabiliter ampliora | funt, quam in plurimis aliis lignis. "Vidi ea in pz» & abiete decies aut quindecies crasfiora , quàm funt in gzercu , & in quàdam fpecie reprafentantur per exiguiores nigras maculas exiftentes 1n ra4j;; undecimz gz4rme.. Ita ut pars /igaz abzegni s | fpeciatim generis albi infpecta per zcrofzopiuz , exacte fimilis | it ran fene fencfirg aut fimilis /;gzeperforato ,ex quo ferzze glo» |- bulorum vefliariorum excite funt. | De rami: abiectis pini ,& aliorum ejusdem generis notati dum itidem eft ; quod, inter dictos Jwpbedatiz;, ex quibus. praecipue confiftit //zz4m ; difpería fint furfum & deorfum pau || ca quadam vafa gumm; -aut terebintbinifera ; reprafentata per largiores maculas nigras in 244": undecimà. Que 4/5 funt eadem numtro ipfa , quz aliquando pertinebant ad //broo ; x hic itidem | CoMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM, 247 itidem in ligno continent & evomunt liquidam zerebizrbizam. Compresía tantüm per /gg4» facta funt multó minores | Vafa aerea, cum vafrs fucerferis antiquioribus , & zzferzio- De vafis es. mibus parenchymaticis unà omnia conflituunt id; quod commu- rum eere a - niter appellatur lenum arborzs. - Va/a aerea ita appello, non "quod nunquam contineant aliquem //z;5re» ; fed, quoniam | peromne tempus principale augmenti p/azze . quando vafa Irbzz "replentur Z/g4ere, hzc tantum replentur vapore aut acre ves Lgerabihs. ; In omnibus feré vegetabilibus, ne uno quidem ex cente- 1 is diverfis excepto , proprium hoc elt vafis a£re;; ; ut habeant pliorem multó perforationem aut cavitatem 5 quam ali- juod ex vafe fuceiferis in Iiggo. In Hgzo, Ánquam , nam in "Hbro varia vafa fuccifera crasliora funt crasfisfimis vafi; inibi LWerets. Varietates hz funt admodum multe; in refpectu zzmeri 'eoruti , magzitudimis & pofias ; dum vel in duabus faltim fpecze- Ubus plantarem quarumcund; non funt eadem. przz» in re- Hfpectu füi nsmeri. Ita in corylo , pomo py numerofa admo- 9dum funt; fed in gradibus differentibus: & reprafentantur án iisdem figuris per omnes nigras maculas in Zgge. In ;/ice,. ppran : berberibus aliquatenus numerofa : Al] quercu , fraxino » fte uglande pauciora: in pine , aliisqy hujus generi; admodum pauca 5 ypauciora fcilicet, quàm im alio quodam quocund; genere. 4 Secundo, in refpectu fua magnitedizis; que à primà vel "maximá, ad minimam , computari poteft faciléad viginti cir» (iter gradus. Hinc quzdam eorum in. z/zsie. fraxioo ; juglande s fien s quercu; , admodum larga funt. InZerberibes & pruno,nott :adeo larga. In corylo, fumach , minora; In z/zee, pyre» mino- iris adhuc magnitudinis. lta ut horum quedam in z/pzo , vel. gueren , lint. vicies crasfiora ,quàm qua in //;ce , aut pyro« ; | 2 5 PUE. d T ELO. n "A me 2 TOCOMOAS. MpNUM SERA, UNES D. S D. 2 .SCTRQCEICHOTN TI T "PETRI EM MTS EM E Ct : * RT : ci $^ j 2 ^ - TM aot 148 COMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM. Pars I. Et prout fünt zagn:t24i2:5 differentis in planris diverfo- TUm gezeram ; ita fimiliter ; juxta Patizz , in quo ftant in p/aztis ipfius ejusdem gezerz; , differunt. Itain z/ce , corylo . pomo magni- 1 tudo eorum zqualior eft per totam latitudinem zr/ov;;. Sed in]? berberibus , ulmo , quercu , fraxino eorum ewagnitudo in quàvis ad- modum differt , non fortuito, fed ubivis multum ad eandem rationem. Nam in omnibus rami; nominatis vafa. aérea , quae ftant in interiori zargize finguli aauzlz aun; , omnia funt mul- tó crasfiora, quàm quoddam eorum ; qua ftant in exteriore parte «azzlz. | Tertio hec vafa aérea itidem differunt in fuà fitnatione. Ita. ID pomo, juglande , ficu foràs omnia difperguntur, in quovis annulo annuos non difpofita inaliquà certà Zzed. In aliis, ma- gis intra bubus manent cujusdam Zzee vel lizearum ; five| diametralium , ive peripbericarum. Sic in ;/;ee hzc vadiantur 2 aut decurrunt in drazetralibus lineis rectis anter zedzllam & li-| bram. lta quod; funt quedam eorum in corylo; & pauca qua- |? dam in Jsglande. | Sive hzc ftent zrregulartter five fint radiata, notandum| | eft, naturam maximam partem ità difponere ea , üt eorum] quzdam usd; proximé adítent zsferrionibus. Tta in pomo, po- tius declinat //zeaz; formans rectam 5 aut in z/ice , potius /zzeamel dirimit in f/z4, quàm ut vafa aérea remota ftarent ab snfertiam mbés. Quo fne hoc faciat, in pofterum dicetur. Ruer fs , in fraxino nulla vaforum aereorum funt radiata , fedll eorum plurima (tant in circulis ad margizez interiorem cujuss|- Vis azz4|; annui, Qui czrezls; nonnunquam admodum cras-|- fus eft, ut in ffaxzzo & berberibus. Inaliis tantüm tenuis, dum]. vafa maximam partem fingula exiítunt per univerfos czreuloss| - ut in 4e. Rurfus nonnunquam. utrad; hzc conftituunt|- esrculum , & foras difpería (unt; ut in pyro & nios Ea. | BEEN ISTUTT RR S . dile LEE f i EN ' " j Par: 1. — COMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM, —— 249 3 - Fa fimiliter, que difper(a funt foras, nonnunquam vregz- lariter fant difpofira. — Ita in £erberibu: prater hzc largiora, "que cireelym formant, funt quedam alia minora; que ftant in lineis obliquis unà Isa per alteram , fimilia feré Lfexurg fcuti. In quercu potius conílituunt certas columnas, Tfitu veis. Etin 4/mo conftituunt quafi varios veles cruciator fitu fafcia. 1 Hzc differentia magna in Pcutradqe & fitu vaforum atrea- "rum in eàdem p/azrá individuali , eft fundamentum unum, | quare mihi probabile videtur, esfe ibi diverfa gesera vaforuns - aereor um aque ac fucciferorum. | Eque, ut 1n CERO funt - diverfi generis organa pro (pratione & feparatione acris: pifces & labent fuas Praschias y animalia terreftria pulmones fuos, & quz funt i in razis , &c. funt peculiaris aliquatenus gezeris. To Texturam horum vaferum , & vias varias, per quas optimé Ufreiop /— ebfervari posfünt , jamtüm oftendi in azareme meà radicum. olfervatia Sed pro clariori noftro intellectu zexzzze dictorum vaforum , vaforum a£ 7 ulterius parüm eandem hàc fimilitudine illuftrabo. Ita eam reum — ia ]? — Aiii ac Í1 /e»za Ípiraliter circumvolveretur circum-. 8e "eirca baculum ; ita ut margo marginem tangeret ; & fic ex- "tra&o baculo, rez;4 in eo fitu relinqueretur ; in figura 45; | Bieipondenis vafr aere, Tenia, inquam , illud enim, quod, ; "vafe non refolzto videtur esfe /sz:za , elt reveta mamoralis tenia: I -eftá; aom wma pars iutegra (1deod; non femper ejusdem latitu- | - dinis ) fed confiftit ex certo numero fibrarzm rotundarum colla- "teraliter ftantium , uti fflamezta in artificiali tenid. Et ita, fe- eundum. eundem plané modum per alias curvas & minores. (fibras invicem arcte cozzeüluztur ; uti maximé apparet in largio- -ribus & vetuftioribus vafis aéreis piui , quercus & aliarum qua-. rundam plagarsm, Quid fint he fre curva , melius intelli- | getur, ubi venerimus ad zexreram medulle. ; |. *Ii | CA». IV, L TOME Ann. X, Fplen. — — —————— o z e e. sli Mi nues TEES "m E ; 46 COMPARATIVA ÁNATOMIA TRUNCORUM, — Parél. | Car. IV. pefcriptie que pars gerieralis ram eft cedula. — Qua licet differens medie in -E obtineat nomen à parencbymate libri , & infertionibus ligni £C; quoad tamen fuam /fsDfAantiam, eft idem ipfum cum his. duo- bus. Cujus rei duplex indicium eft, fcilicet; jdegtzta5 texture illorum, & eorut costzzgitas. Textara eorum ftatim oftende- tur. Quoad eorum cezrizuitarez notandum eft, ficut curis continua eft perencbymati libr; ; & hoc pareuchyma fimiliter zafer- ! tionibus ligni ; Ma has rurfüs znfertiones per ligages decurrentes itidem continuas esfe »edzllg. ta ut caris, parenchbyma ;dnfer- o tiones & medulla int omnes auum iategrum operis fraftum diver- | i fimodé tantüm vafr; repletum... | CEDENS Moles viedrlis varia eft, ned; eadem eft in duobus quibus- trn aut dam ramis hic repraíentatis. In abfrztbio , fumath ; freu; berbe- ramis antevibas, et admodum larga , fc. inter 2224, & feptem pollicum | dil , Wt diametrum , uti apparet per szicrofcopium. In pino, fraxino | ilice, | quoad mo- J«glasde non adeó larga , à rum pollicum dzowerro ad azarzor. | /|5 In quercu s parao , pyro , corjlo , minora vix à dezorzm ad trium. in | dama[cena pruna, non fupra saum pollicem cum 4/»sdio. Et in umo, ViX unis: pollicis diametro. Notandum itidem, quod inter omnes plantas; berbe & frutices in genere habeant wedulag fette largisfimas, in proportione reliquarum /rawz partism, ut in E fiemach , ficu , berberum rubo ynanifeftum eft, Medulla maximam partem, fi non femper, ir ramo, equé | ac in radice componitur € duabus partibus, fc. ex pareuchymare | DucAd vafa, & vafis feceiferis. Vafa hic communiter ita funt fita, ut con- j ftituatit zazzlum ad marginem medullg. Ubi hzc funt numeros | fiora aut largiora , evidentiora fünt; ut in juelande . ficu , pipa, | &aliis, Sunt quod; diverforum gezerzz refpondentium illis | in hére, ut in jwglande lympbadstias » in feu lailes, in pino re« friferi. : | Parcas £1. — CowPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM. 25 Parencbyma medzslie componitur ex veficalis. L& que in zzferrionibas , minime omnium ; quà de ratione mi- - nus obvie funt ez, quàm in »edzll. B - : " [ Veficule mednlle , licet femper comparativé grandes , funt L tamen differentis admodum arzizz4diz;;. Facile diítingvi- » biles funt, equé quoad borivontalem füam aream , ad viginti gra- - dus. Quz in fice, berberzm rubo, & quibusdam aliis, funt grandes. Et in quibusdam plantis, ut in cardo, berragine - &aliis rurfus adhuc triplo crasíiores ;apparentes in wrerofcopro, - fimiles cellis largisfimis favi. Qux in preno ; abfinthio » famacbh , "parvae: in yo . pomo pyro, minores : in ;/ice & 4uerc« adhuc - minores. Ita ut vef/reule medulle in borragine aut carduo com- muni fint ejus magnitudini;, ut contineant intra ambitum - folüm borizontalis areg fux , viginti circiter veficulas medulle ! quere. Quare una integra veficula in carduo ad minimnm due . - centis vicibus crasíior eít, ac alia in zzercz. : De magnitudine harum medullg veficularum notandum itetit , eft , non omnimodeé eas fequi zagnitudinem medulle ipfius fed -usq; variare , prout natura eedallez pro vario ufu deftinat. ; Hinc quoniam »edella fzmacb eft largior , quàm Perberum ; co- "gitari posíet, veficula; , ex quibus componitur, fimiliter lar- -giores esíe debere ; funt tamen rurfus tribus vicibus minores, | ta »wedzlla przzi multó minor e(t, quàm py; veficule verà ^ quater aut quinquies crasfiores. — Ita »edella coryli eft fere tri- "bus vicibus adhuc minor, quàm ;Lc;; vefce tamen corylé - glecies funt cras(iores , quàm :J;c;s, | i Eigera quod; veficularem quandam obtinet. varietatem, Licet enim maximam partem fint rotundiores ; fzpé tamen - funt angulares: ut in fpargazo , plaztá aquaticá ; ubi fünt cubzce ; $5 Bop nur 1d f «s. is E Que funtOwad pa. ipfe ezdem cum iis in 5/ro ,& in izferrionibos intra lignum. Vllaerenchyma tantum in zzed// fant solis largisfima; qua in Zire, minoris ;& 4i vef -— » MU 251 COMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM. —— Pars l. & in borragine » cardno , & aliis quibusdam , ubi funt gzinguangu- lares , fexangulares & feptangulares. * ty uy "ud De rextará veficularum quod; notandum , nonnunquam latera. veficularam majorum componi ex minoribus; uti fxpe vidimus in iis, quz funt in Porragrze , & quibusdam aliis plasris. | Eodem modo, ut vafa fuccifera funt tantum majores fi/rg com- pofitz ex minoribus. | Medalla licet femper originaliter componatur ex vefzzlis; & ita nnum Corpus Hategrum exiftat 5 in progresfu tamen , ubi fis aper-planta excreícit ; diverías obtinet aperzzras at rupruras in eà fug aut effectas ;(zpé regulariter admodum , & femper pro ufu bono, rptii?4 & cum con(tantià obfervatas in eàdem plazrarzm fpecie. In juglaude contrahitur in transverías czriculas aut zembrazas ; uti fimiliter 1n geniflà bifpanica. Nonnunquam membrana non por- riguntur à latere ad latus, fed circiter vià dimidià, dum una verfus alteram procedit per indentationem reciprocam: aJi- quatenus juxta modum valvzlargm conniventium in intefinis te- nuibus. Nonnunquam perforantur diverfis caverz;; per lon- gitudinem : nonnunquam unicà magnà per totum caz/ez ; & nonnunquam proteníà à zedo ad zeduz ; unde dividitur in fingulas ra/a/a; : & diverfis aliis modis. | Ulteriores Concludam Difcurfum hunc illuftratione ulteriori zex. E quadam ób- 14a medulig , & totius plante inde confequentis.. Dico itad; ' fervationes ( & dedi hujus rei fpecimen quoddam in meà Azareze radicum). dc medulla quod , ficut vafa plaata ; Íc, aerea & [nccifera componuntur ex b d omi Pins jaxta ea, qua in boc difcurfu fuperius dixi; ita parezchy- " M IUn. "mA planta , aut veficzlg , €x quibus prenchysa confiftit, fimiliter fir c? pares. CO mponantur. ex fibris. Quod verum quod; eft de pzreuchy. (bymaticg "24te libri: itidemq; de zafertzonzbaus in [250 : imó de frudibus , 1 (plane par. & omnibus aliis parenchymaticzs plaztg partibus... Dico, veram |- bus, pzlpam pon: pyrz ; CZCUHAEY154 , prem aut alius cujusdam fiutizs E. nihil esfe aliud; quàm padpuw (4 ball) filamentorum aut fibrarum |- PLUR €XÍgHÁ- |. E SOTVBECOTE jio o TEC TRAUNS ins y dia. We " Fr : . N ET ( pars t. COMPARATIVA ANATOMIA TRUNCORUM. — 25 ; ignarum traniparentium , omnium arte izvicem , (licet modo Bliverfo,) convolutarum & coumnexarum. | Et xqué omnes eas | vegetabilis partes , que neq; formantur in zzo; vifibiles , neq; Lin veficulas , componi tamen ex fipris. Quod licet diflicds ob- " fervatu fit in quàdam harum parzzzz qua arctius nexe funt; Lin zedzllá tamen quarundam plantarum in fpecie, quz con- - fiftit ex opere magis aperto, vifibilius eft; & ita introducit ob- V fervationem ejus; in omnibus aliis parzibzs parenchymaticis. y Unde fequitur , univerfam fabflantiam ; aut omnes partes. "vegetabilis, quatenus ergazitas , esíe quod; fbrofas. | Ex quibus D feris omnibus ez,quz in p aícendunt per longitudinem p plante: qua in medullà & aliis parribus parenchbymaticis , decus- 'fatim feruntur per latitudinem aut Jorzvontaliter. E Quibus methodis dicte fire pareacbymaticg , dum petunt i4 - fuos circulos borixontales , primó omnium texunt, & compo- nunt veficmlas medullg in opus apertum. Et eodeni fbre conti- " nuatz , proximé texunt & componunt zzferrzozes in opus artum. - Inter quas znfertiones vafis ftantibus , quzdam dictarum fibrarum Pfemetipías circum illa vo/v477; ita quadam horum invicem. X eolligantes ; & componentes fingulas illas cozjzgatzozes & ramos V waforum , quos ante defcripfi. Et velut quzdam harum fra. ovum parencbymaticarum volvuntur CXCa vafa; ita etiam circa ve- ^ ras fibras, €x quibus vafa, ut fupra dictum eft, componuntur. i; unde eft ; quod dicte frg vaforura Omnes affs antur aut cozze- "élazter arcté invicem in unam fubítantiam coherentem. Eo- | dem admodum modo, ut perpendicularia fegmenta aut virga " eorb;is nectuntur per £e ; qua interius & exterius borivontaliter E... Et eedem fibre parenchbymatica ulterius adhuc in "librum productz componunt ibi fuperius rurfüm idem opus: | faltim non adeó aperrzm , ac in medela. 1 . lraut fincerisfima & propriisfima fimilitudo, quam con- -eipere posfumus de toto p/azre corpore ; fit comparatio ad H : *Lr3 partem 254. CowPARATIVA ÁMATOMIA TRUNCORUM, — Par pn p partem elegantis Boze -lace* eo tempore, cum foeminz illud nent vel texunt fuprà pz/vizarí, Omnes enim partes parenchy- snaticg , ut medulla ,in[ertiones & parenchyma libri , nihil aliud funt, quàm oepzs laciniarem ; dum fibre. medulie decurrunt borizonta- V liter, ut fila in laciniá; & colligant fingulas vefiulas medulle | & Libri; ceu fila ingulas cavitates lacizig : & componunt infer- | tiones extra veficulas, aut tenuisfimas quasdam , uti eadem | fila l'imiliter aritas partes lacinia ; quod vocant she cloatb - work, | Et tandem, vafa perpendiculariter (ita decurrunt. decusfatim ad | ffbras borizontales ; &qué , ut in fnbrid acicule ad fila. Et hzc eft | Vera plaatg textura , & compofitio generalis mon faltim vazi, — | fed omnium reliquarum parziz» à femine ad femen. (Vide Figuram veprafentantem caulem card.) * Bone-lace eit ormamentum illud. ve[lium , inprimis tuliebrium , quod ex fiis pluribus , quibus. pedunculi ex osfibus vel ligno torti appen- dent , finguli inter fingulos digitos utrius, manüs diflintlis d» artificiosd invicem ad normam acicularum pulvinari infixarum vari formá. com- plicatis velut rete quoddam contexitur , Germanis , aeflepyette Cyiscn/ de quo fequentia omnia funt. intelligenda , unde £y the cloath-vork Bud ipfum textum dici potes , oie Sleppel o Qixbeit, M E D, ES -— X 4 cri BL CO: AEN THEORIA à VEGETATIONIS TRUNCORUM, Fundata fuper pregreísà ANATOMIZA. Atà jam Anatemid truncorum ,proximé procedam ad ví- dendum, quis »fz; inde erui queat; & principaliter, Y ad explicandum modum vegerariozi; eorum. | Quod I dum faciam priorem serbodzz ; quà ufuy fum in oftendendo ^» modo angmenti radicum , non exacte fequar. Sic enim ; dum (p gartes generales radicis & trazci funt ezdem, & confequenter | 3 gutritio & conformatio partium utriusq; organicarum eodem modo L efficiuntur ; obligarer hinc ad repetitionem multorum jam '" dictorum: quod naufeofum foret & inutile illis, quibus placi- pu fuit ca perlegere. Explicatio itaq; omnium eorum, " qua fpecialius attinent ad zrzzc»5 ,aut magis in eo apparent; ^ meq; de iis dictum eft, aut non adeó plené in 4£r;; meis prio "ribus labor meus eritinprafens, Primaria hujus cap;;4 funto - hac fequentia ; viz E PRIMÓ, Motus & curfus fucci. SECuNDO, Motzs & curfus aéris. TERTIO, Smraüiura partium. QuaAnRTÓ; Gezeratzo l'quorum. |. — QuinNTÓ, Fzgsratio trancorum. SExTÓ, Mono Truacorum. Et tandem. SEPTIMÓ,Natara trancorum Varie inflructorum pro »fz "nechanice, CET Car.I. nu A M S Li D Er al dou 256 THEORIA V EGETATIONIS- VEKHSCOMUR pos q.d Cap L poi, quoad cerfum fucci , tres funt partes, per quas meove- | De ftu zur; Íc. medalla, Irgnum & liber. Primo medalla; per quam fzc- | fucci in me- c4; movetur anno primo & tantüm anno primo. Sive, pre- dullá prium ia quarto modo eft medzllg cujusvis azzz& excre[centig , G zae- | dalle ejusmodi exerefcentig folüm , ut fit. f/zceculenta. — Hoc eft, | five in germine ex femine, aut in ffolone à radice, aut in. fzrculo | à ramo ; medulla lemper reperitur anno préze fucci - plena. — Ve- | rüm anno fecuzde , eadem edulla in individuo , femper arida | fit, & ejusmodi continuó manet pofthac (emper. | RA Caufa hujus. reieft quod vafa fuccifera in libro , dum anno. (o primo adjacent »wedslle omni hoc tempore transfundant par- tem /zcc; fui in eam , & ita eam femper fucculentam praftent. Sed eadem vafa fuceifera anno fequenti abeunt in //gzzz; & v«fa,qu* nunc vehunt fcc; , ultra illud in Zzro fita funt. f Ita ut f/;ccu; remotior jam à zedullé, &interceptus à [;gzo novo ,. E non posfit transfundi cum robore fufficienti & plenitudine fF in medallam , ut anté, qua Hag; à primo anno feniper perfiftit arida .. Secunda pars, per quam fuecus movetur fub formá liquoris; [n ligtó, eft Izgaum. Quod tamen non fit in omnibus p/azrz;, fed in | quibusdam faltim,& in paucis vifibiliter, ut in viz; in quà, IE inquam , fzccus vifibiliter afcendit pet lignum. | Et hoc fit non | folüm anno primo, fed fingulis annis, quàm diu vizi; crefcere |E pergit. Licet autem hic per //gzum afceníus fiat fingulis an- fe nis fit tamen faltim in vere; per tempus circiter unius zezfis , |* Íc. in Martzo & Aprili. 1 Suntalie quedam arbores, przter vitem ,1n quibus eodem | anni tempore( & forfan in omnibus arbcribu; aliis pauló anté |- vel poft) in quibus, inquam, fzceus eftendit, licet non adeó copiofé,przprimistamen , per //zzm. Sienim ram biennem | aut |* Par: di. — THEORIA VEGETATIONIS TRUNCORUM. ED Lo ----—— —————————————————————————————————————— «————————— —M'Á— aut triennem acceperis, fuppono /z/ci;, & primó trans- verfim eum disfecueris, & /;5x45» tunc eedem modo durius - aliquatenus cultri dorfo presferis propé extremitatem ante LL fectam; zcv; planisimé afcendet ex extremo ligni enuulo, |. Et fi eodem modo prematur inferiüs circiter uno pollice, I efcendet 1$. €X. qUuOVIS. azazzulo ligni ad centrum. | Eodem tamen || tempore, quod notandum eft, plané non afcezdzr. fuccus ex — Jibre.. Quod oftendit errorem communis adeó opinionis , |o fecum. femper. afcendere. inter. lignum. & librum. | In ort& enim H veris afcendit , neq; inter Jigaum & librum, ned; in L£ro ; fed fo- c düm in Zgze. | | 1 Tertia pars, per quam /zecus afcendit , eft liber , uti obfer- In libre, »vari poteft in quovis feré ramo decus(íatim fecto vere. adulto -& aflate ; five ubi /zccus fponte fuà erumpit, five poft presfu- -ram,utiante dictum. Ita ut; ubi /zccw; definit afcezdere fub | formá liquoris per lignum , tunc incipiat afcendere per //£rz». Prater differentiam temporis; orgazice partes fimiliter ; - per quas duplex hic /zcc4* afcendit, diverfz funt. Nam in C ibro vifibiliter faltim afcendit per vafa fzecifera.. Cüm in Igne |; | folüm afcendat per vafa aires. Quod idem eft ac fi dicerem, ||ea vafa in ligzgo, qu& in exortu vcri; Íeplus l/gworezm vehunt - ubi arzer augeri incipit, & nova partes formantur & nutriun- - tur , faltim repleri aere , aere fc, vegetabili. Dicta in Jiggo vafa - - fimiliter obtinent differentem plané /zrattzraz ; dum compo- - nuntur ex [iiralibus , fed qua in Libro, ex reililineis fibris ; uti nuper oftendimus. In quibus «afr; [;br; omnes Jigueres [pecifics cujusvis arbori; praeprimis continentur. | Ex dictis intelligimus quid fignificetur erzentatione plan-Duo genera rarum. Si generaliter eam fumimus, proprié fatis exprimiteruentatio- Leruptienem. [ucci ex quibusdam vafis ; & ia ; feré omnes plante ti. plantae tempore a/latis , fangvinem red : hoc eft ; à vafis five in dt TW à *K M -— Append. Ann. X, Ephem. Caufa 7177] m 8 — THeoRA. VicsTATIONIS TücMcORENÉ par. H5 - di TRES T ANY. TP CADRE NEN i. Wn b $ j Os. VEDI AND j » FIENT TCHEESLHMRQNERUI REIS: SNEIOISESCTUNNIPETNRDURCSUONTTTRGEPNNNIUE XU SNNSECERN SOT T ARN TR DW oo ns five in. margine medalla :& fucci , QUi cruoris inftar exffillazt , funt vel acidi , dulcis » calidi , amari , vel alius faporis. Quo teémpo-. fe vefa quoq; in Libro rami vitis effent. [mccum acidum. Sed illud, quod vulgó audit crzezrario, ut in. vire, alia | plané res eft; tàm quoad //uorem , qui exit ; quàm quoad focum, | in quo exit: hoc eft; ac fi dicerem; ese ned; dzicem , neqs acidum , led faporis expertem facczsm ; exeuntem non ex libro fed va[rs aereis [1gni. lta , ut tanta fit differentia inter craez- tationem vitis,aut xblas fecci alius cujusdam arbori; ,in Mar- zio & julio; quanta eft inter falivationez & Wins aut inter car[zm chyli in vafis latteis , & circulationema fengvinis i in 4r- teris & veni. jam caufa) dide fiat, ut maturus fuccus Vernaus isi sa borum aliarum afcendat per /gmuz ; elt , quoniam va/a fuecifera juniora libri , per qu£ fzccos omni flare afcendit ; adhuc tan- tüm inceperunt formari. ta ut fzcczs vafrs his, que ipfum recipiant , adhuc deftitutus propterea afcendat per vafz aerea | ligni. Simulac veró vafa dicta in L/bro incipiunt notabiliter |F. increfcere , fzccz; relinquens vafa aérea (emet ad 7/4 confert, tanquam receptacula fui maximé propria... Caufa quod; , cur v4/; omnium feré plaztarum disfecta , prodant /zccuz , aut fanguinem ; eft presfio, quam pareachyma in ca exercet. — Medu/la enim & ali€ partes parenchymaticg plata , e. per receptionem Z/gworis conata gaudent femet dilaagdi : uti | manifeftum eft à fronzzi; , que funt fubftantia ejusdem naturz, f. & fimilis aliquatenus ftructurz: uti & à /z/ere, quod eft tan- ff. tüm parenchyma planta. Dico itaq; : parenchbyma repletum & tu- | midum /zcco hinc gaudere cozars continuo dr/arazdi feipfum 5 e & in eodem gradu, comprimendi invicem aut contrahendi |... vaf2 qua circumcingit : & disfectis va; dictis , tàm actualem |». eorum coutratlzonem , quàm eruptionem Jueces immediaté fequi. i iNotan- | * Mri fl— Turont VroreTATIONIS T'RüNCORUM. 359 MET T nM |^ — Notandum quod; elt, muocum aut ramen: plazte cüjus- E dam, fi fecetur, femper ab utrod; latere ceruezrar: , fuperius L & inferius, zqué liberaliter. Quod, uti & diverfa alia expe- Lorimenta, plané demonftrat, in vafis plantarum. facciferis non mesfe valvas. — | - Ex iis, quz jam fupra , & alibi antehac diximus, intelli- ? nonnunquam afcendat ; intelligi nequit; quomodo ita afcen- f deret hucusq; virtute par;;; unius cujusdam pazza folius, hoc pe ; néq; virtute parenchymatis , ned; virtute vaforum folam. "Ned; per parenchyma folüm: hoc enim , velut habet naturam | fpongte aut félrrs pro fzcco imbibendo; ita fimiliter illum folüm "ambiberet ad ejusmodi quandam altitudinem , unius fortas- - his aut duorum pollicum circiter, nec ulterius, Neq; folüm per va/2: ob eandem rationem. Licet enim ' videamus , tenues zzLos vitreos immerfos aqua ipfi concedere - afcenfüm ad pollices aliquot; eft tamen hic certa perodus | juxta cavitatem fiftule leu eub; , ultra quam non asfürgit. Con- .jungenda itad; nobis funt tàm vef2, quàm parezcbyma in hoc "fervitio, quod ab iis perfici modo fequenti concipiendum eft. Sit A B vas plaute : int G H frg , ex quibus componitur: fit CE D F numerus vefiezlargm parencbymati; , quibus cingitur. - Dico itaq; , /zccum in ff/&lá B A ex fe ipfo afcenfurum esfe fal- "tim ad pollices paucos, ponamus 3 Dad L. Dum veró cingi- "tur à veficul;; D P , & dicte veficele tumefiunt. f/zcco , compri- amunt dicam ///zlam B X. Quz dum eft pervia per fuas fibras AG HH, veficuslg eodem tempore fms: , aut transfundunt. par- | tem füi /zcc; in eam; qui 1tad; cogitur altius in ea afcendere, Et ///sl4 dictà aut vafe toto per longitudinem cincto à fimili- bus vefeulis . fuccus in eà femper altius & altius urgetur. Qua- € veficulg parenchbymatis funt quafi totidem ciflerng liquoris ,qu& * *Kk2 dung | V ;./ y * y va | | gimus itidem cam afcenfus facea. ut quoad id, quod dixi Caufa afcens t primo , fi confideretur, in quam altitudinem & quà copià fzccus. fis fucci, 360 THEORIA VEGETATIONIS TRUNCORUM. Par; I. dum per longitudinem omnem zie illi funt contigua , ubi- vis afferunt continuum /zcci fupplementum. Ita ut per fup- plementum & presfuram ceifferzarum aut veficularum E D fuccus afcendat ad L, per eas ad Q L afcendat ad M; per eas ad N M; afcendat ad I5 per eas ad OI, afcendat ad K5 per eas ad PK; afcendat ad E; & ita ad cacumen arzor;;. Et hucusq; de zoru | fucci. (Vad. Fig. 27.) à Car. II. De motu D in quod inquiremus, eft morus & curfus: acris. acris, Ubi hzc quaflio primó omnium proponenda, fc. quà vià | aér intret primÓ plantam ; utrum ad zrazczm , folia, & alias partes | | fupra terram ; aut ad radicez; ? Refpondeo , izrrare eum per par- | Ouod primà tes ad bac omnta. Pro Yeceptione tàm; quàm extramisfone ejus, E. intret plat- por? adeó (unt largi in zr42:;; nonnullarum plagtarum , ut in | tam parti yaeliori genere crasfarum aruzdizum ambulatoriarum , ut vi- E. per trinci, Gbiles fint oculo perfpicaci fine vz;o, fed per viru» videtur |. prüatwri (oa ese quafi extremitas baculi.pleni cavernarum cum ;zzi; | magnis: quz funt tàm large, ut bene admodum exprimant poros cutis in extremitatibus digitorum & palmá manus. | In foliis pizi hi itidem exhibent, ope viz, elegans plané E: fpectaculum ; dum omnes exactisfimé ftant in erdize & ferie, per totam longitudinem fo/ierzwm. Figwra ejus rei dabitür poftea, ubi devenerimus ad azatemen foliorum. —— Ü Praecipue Quamvis autem azr ingrediatur quoad partem ad trezcum , I autem per & alias partes, in fpecie in quibusdam p/azz/;; ejus tamen in- radicts, — troitus precipuss cít;-ad radicem. | JEqué ut nonnullx portes. | airi; continuó ingrediuntur eerpus & fangvinem , per babitum aut poros Cutis 5 pracipué tamen ibn] of. Et quod eft o; in 4471- u zoali , idem eft za4ix in plantá. — ^ LU Rurfus, fi praecipuus ingresfüs 4277; esfet ad rrzzeum ; tunc; |^ antequam fmiíceri posfet cum /zece radicis, WEN ? ip |. 4 oos Ro MEN Li per: m. | TuroRIA VrGETATIONIS TaUNCORUM. 261 M ———— "ipli esíet ; & ita moveri deberet contrario curfu ad /zcce» per - totam p/azram. Cum per fui receptionem ad radicez, & ita — afcenfum ex illà, naturalem magis & faciliorem afcenfus mo- — tum obtineat : nam , ut fzccw; ejusdem plazte continuó afcen- — deret, & aer defcenderet, esfet aliquatenus abfurdum.. ; Idem porró arguitur ex paucitate & parvitate portions - diametralium in trunco in comparatione earum , quz funt in - radice: quas natura plané ibi confütuit pro /epararione aeris 1. à fucco , poftquam horum uterd; unà receptus eft intra raZicem. | Ita ut receptio & cur[ns aeris, fiat modo fequenti. Aér , dum eft corpus e/af£icum , infinuat fe in omnes poros Modus di- [ & rimas rerre , & ita perfedié mifcetur cumfolo. Quo facto fiributioni p faccus ingreditur radicem , plus aut minus aerz; femper fe- 6j binc per " metipfum una cum eo infinuat. Portio //24;d fucci tumefa- "4m plan cit & replet fücculentas partes /;br;. Pars area, uti dictum — "^ eft , feparatur à //guid4 in diametralibus portionibus. Per quas 1t derivatur à /;bro, & ita in v2fz aerea ; inter qua vafa dicte por- - rieges diametrales decurrunt à J;bro verfus ceatrum radicis. Aer || ita receptus in vafa a&rea, & receptione ejus iisdem modis 'continuatà; per hec promovetur in razczpz. In quo pro- ||| gresíu rurfus magis vel minus diftribuitur in omnes rrzzcz j| partes, prout eas permeat, — Parrim intró in medullam. Unde 1! exedulia femper ultimó repletur aere. — Partim in znfertioness pet -. quas deducitur extra in /;brzs. Quorfüm partim transfun- ,|. ditur per faccum ; & ita refiduum , cum parte fzeci , remittitur l, ) in regresfu perfpirationis rurfus in aérez. lta ut, cum diame- ab. trales pertiones in radice inferviant abducendo aéri à fzcco in »| vafa aérea : € contrario i»fertiones hic in rrzzco inferviant de- (8 ducendo aéri à vafis aereis in. fuccum, | Quare , ut vafa aérea promovent aérez ; aut partem fucci aeream , &ita devehunt eam «E per Jezgitedinem trunci; ia snfertiones eam filirant , & portant |P per Jauzredunem. a | 2 | *Kk5 Quodd; mis — Bà yos Re UTE is ie E Rs TEURET ixisig diu woke dida. MER UC EN AUDENT USE NUR Uo ES TurORrA VrorzETIONIS TRUNCONRUGM, — Pavr d. Uf isfer- Quodd; :infertiones eO fungantur officio fabferviends utrid; (ionum. in- vaforum generi, ulterius adhuc apparet, (1 confideremus vafa. V ^— aca femper ita fituari, ut contingant dictas zzfzrriazes , aut minimüm admodum propé illas ftent. Nam aut illz funt large, & ita frequenter ifta ab utrod; latere tangunt; ut in pImo » fiaxino , juglande ,&c. — Aut fi (unt exiguae; tunc vel lon- gitudinaliter feruntur in lineis rectis collateralibus cum zzfer- tionibus dictis, ut in zLice: aut minimum reciprocé , quzdam. ad unum , &alia ad alterum latus ad eas inclinant; ut in pomo. Quibus modis omnibus az promptius deducitur ex vaf; in 2nfertsones. i Rurfus ulterior hujus rei evidentia eft, quod in genere; quó crasfiora & numerofiora funt vafa area; có crasfiores; aut minimum , numerofiores itidem fint rzfertiones : in fpecie, fi comparatio inítituatur (ut in omnibus cafibus aliis fieri debet ; zqué ut hic, ) inter fingulas feces ejusdem gezeris. Ita | Cor:2 ,quod habet vafa a£rea exigua ; itidem exiguas admodüm obtinet zsfzrtioges. Sed viris obtinet utra; admodüm larga ; ét. nalis. ..«- Cottparatio Quare rrfertiones miniltrant inter vafa atrea & fuccifera; fne ufum eodem modo, ut veficulg pelmenum inter broachias & arterias. mfertionum Ac (1 dicerem , ceu in azzzeali , bronchig deponunt aerez in vefr- C memira- i, pulmonum ; qua illum fubmini(trant avrezzzs : ita in plantá , E ud ges aerea deponunt aerem in enfertiones , hoc eít, in veficulas E partium. foramen per quas ille gradatim fftra;mr in librum & vefa 1 (AD. II De s cpur Inquifitio eft in generationem & firutluram partium. F4 parium, Cujus rationem jam tum explicare tentavl ab azatome radi- eis, per omnia particularia. Quedam autem circa hac ul- terius adhuc declaranda funt mihi. | ut — ssa Ld DIST ^ Y spar did Par: — THEORIA VEGETATIONIS TRUNCORUM, 263 - oe Ut prim zz:£o Lbri ad corpui artoris. Contra commu- Uso. /iiyj nem opinionem ,quód bec non fgrcontinua , led quod Iber folum eum corpore - circumdet corpts , C€U vagiza enfer , Aut chirotheca manum. Ceu. 4born, | quoq; probari videtur per facilem fecesfrozem libri falicis , & plu- Primarum ar£orzz aliarum , ubi /veco funt pleng, à /gzo. | Non obítante tamen hoc, equé veré hac cozizua (fünt , Ctufa eju ; LAC cutis corporis eft cum carze , fc. Ope parenchymatis , quod eit | unum corpas integrum, decurrens à Z/ro in ligzzm. & ita. - utrumq; invicem uniens, | Jam ratio, quare /;5er nihilominus tàm facilé fecedat Cava. va- 1 à ligno, plana eft; vide. quoniam plurima vaforum juniorum rie fuperfi- ^& partium parenchymaticarzm ibi quovis anno fuccesfivé for- cie e ft- 'Iamantur ; hoc eft, inter /;ggzm & librum : ubi dicte parres nuper eu ite I formatz, tàm tenere (unt, ut tenerrima vafczla in animalibus. x Et concipiendum nobis eft, quàm facile foret unà vice lace-. I rarl aut frangi mille vafa aut fibras Embryonis ab utero vel ovo. | Eadem [Jibi vafa femper femet amplexazizr, & gradatim | "decidunt unà cum p»areuchbymate in. extimum cortices. . Hinc |! fit, ut ir; nonnullarum zr£erzz» velut cancellati fint variis | rimis aut fsfrri;, diverfa magnitudinis, in figurà rbomborum : /Ldum fzre dictz referunt pofiionem & tratlum vaforam in fuis I "ramifcationibas. Hinc quoq; ht, ut Jjber nonnullarum | 47£o. orum ,ut Corzzy Ceraft, &c. decidat in Aaunzlos , fc. quoniam vafa | oceifera eodem modo difponuntur in /;)re. | Vafa fuccifera , licut generantur ad interiorem /;5r; mar- | ginem: ita fimiliter, in quantitate exiguà, ad extimum mar- (ginem wedelle. Hinc, id cft, per annuam horum vaforgm 'accretionem fit , ut sedula nonnunquam minor fit in ErHACO » djminytionis "guàm in rezi;, & minor 1n vetuftioribus ramzs. quàm in ju- medulle in | mioribus; & nonnunquam £ré totos repleat eosdem. — verfunri- Nonnunquam etiam ea frangitur & contrahitur, trans- ^ ramis - formans hinc zascem in tabum tai Kfielam. | Caufa uod eft so. L3 — vila : Et in quem faeit Quotnodo eoing4t, funt. Wt unde contingat; quod hac in genere, minora fint |.. Véfa aPreA in sepupco ejusdem planta ; quàm in radice? Cujus rei caufa eft, ! M esfe minora | dn fuo 264. "Turo&tA VgGETATiONIS TRUNCORUM. — Par: In. GLAS uu ilii icureabd. C RE 0000s vel largitas pororum ejus; vel senuitas laterum dictorum pororum ; f - ob quam utramd; rationem s»edzlle facilius frangitur , & fracta contrahitur, & ita fit cava: ut in cicborio, lampfzná » foncho, dipfaco firophulariá & aliis; in quibus pori medullg. funt largi, & latera pororum tenuia, Quare, ob contrarias rationes ; se- L dullg plurimarum arborum , perpetuó manent integra. Rn Ratio, cur p/azte hinc fiant caue, eft partim pro matura V. tione frutius aUt feminis; que eó melius perficitur ab abundan- | tiori fupplemento aeri; continuó recepti in cavos fuos truncos. | Cujus aeri; ope pars facci exficcatur ,& remanens pars ejus fit | calidior, & ita citius maturatur. | Partim pro meliori determinatione vera «raris plante. V Hinc fit, ut major pars eruncorum annorum fit cava: dum aer f contentus in hàc cavitate exíiccat /zccz», & contrahit vafa f. fecerfera eousqd; , ut impediatur in iis liber /;77/c; motus ; unde necesfe eft plaztam perire. Ita ut, ceu contentum vaforum ac- reorum eft genus. acris vegetabilis ; cujus officium eft. arezaare , & fermentare fuccos plantarum : fic contentum harum cavitatzum fit «zr magis zatsralis deftinatus precipué, quàm primum , ac f. eft conveniens ; ut illum exfrcer. Nonnunquam , licet frangatur »edella, non tamen fran- gitur in unam ///ulam , led varias membranas drvaricata; , ut 1n f. juglande, & geniflà bifpamicá. Quoniam enim hic dilatatio |. rami & medalle in eo multó minor eft in proportione , quàm | ejus incrementum in longitudine: itaq; medulla, quia maximé |t. per longitudinem ejus porrigitur, citisfimé eàdem vià fran- |j. gitur, & confequenter contrahitur in tot membranas per lati- f. tudinem *rrzaci. | Rurfus , quoad vafa a£rea dine quaftiones formande: I ; quod hic in «co magis fint fub poteftate acri; ; tàm ejus, qui |- ingre- E Bet dt. — THEONIA VEGETATIONIS TRUNCORUM, - 16; ingreditur ad zrzzcz» , quàm ejus, qui ex proprià füà naturá ejusdem an illum afcendit ex radice. — 4ér enim ceu alibi diximus, eft Plane; forma vafarum a£reorzim , fccundum cujus particulas curvas fz//54 1*4! f "4e *& alia prizcipza concurrentia ad eorum generationem confor- diens mantur. Quod faciunt-hoc melius, quo minora hzc funt: Ldum fre largiorum vaforzm acreorzm conftituunt majores Lesrculos, & ia propius accedunt ad //zeam retlaz , refponden- ptem frzre particularum; non aere, fed falsi principis. : Quare ficut vafa a£rea obfervantur usd; dilatari aut ex- | tendi verfus partes inferiores radicis; dum prizczpiom acrenzns "dbi minus predominatur , & /2//zz» magis : ita verfus füperio- "rem partem zrzzci contrahi aut tenuiora fieri; dum hic prz. "eipium acrenm magis predominatur , & /2//zuz minus. ; Ob eandem caufam obíervandum eft; vafa area fingu- Et e4 amj orum annorum fuccedentium anno feczz4o, esfe prop unius primi, com- T agnitudinis : fed ea f2czz4; anni communiter multó largio- muniter -ra esfe vafis primi, ut quae funt füb minori poteftate 4:,,, f"!to mim. | Primo enim anno, dum ze4zlia plena eft liquore, vafa 4:,,'^ » 14m "ipfa fola funt repofzoría airis. Quare poft annum primum, ibit E "ubi sedzlla arida, aut alterum grande repofrtorigm fit pro aere; : : vafa aérea inpofterum replentur humidiori & magis vaperofo D& faliao a&re , & ita apta fiunt, ut ampliora evadant crefcendo. : Ex eàdem caufía fit, ut difparitas inter vafa aerea primi "& füccedentium annorum non fit, ubi »edzlla eft exigua, tàm wiübilis Dum enim nunquam apta eft ad continendum va- rias partes azreas fzcce:i ; ipfa vafa aérea pergunt usq; esfe pra- cipua aers receptacula , & ita emper aequalem obtinere magni- "tudinem: ut in cerj/o, uio, &c. videre eft. — | ! Hinc vera magnitudo medallg multum iflaxus habet fuper vafa acrea, & modum zutritionis, & generationem liquoram in plantis. : ea | ! *Ll ! ulti- Append. Aun. X, Ephem. Se d Et b m E mrt X ue s M E Ad EE Lo duel sdb d cr EU T ENSE OE Mu dou Tos. Xx NO MORLEMeL LL LL te E E e ME i A a 266 ^ "THEONA VEGETATIONIS TRUNCORUM. sons dh uetnodo Ultimó, ex caufa fuperius dictà , reps; , in quo'v«fa quo- emti?4!; ];ibet anno formari incipiunt , aut apparere, eft femper fzrizs5. S44 47^ pyinimüm, in refpectu ad rewpus arboris. Ita ut, cum vafa ie s faccifera formari incipiant in vere : hzc; non usq; ad extimum f x amp, Bnem &ffais,.aut circa eum ; minimüm non usi; circa. hoc tempus appareant ; hoc eít, quando /zcczs decrefcere inci- pit; & magis aérez; evadit ; & ita aptior materia pro geaceramene dictorum vaforum acreerum. | Cap». IV. De penera- Và Witte & formatione partium dependet generan liquorum , o tione liquo- ut nuper intimatum eft, Cujus »odz» antea demonftra- -. "h^: wi, dum de rzadzce disferui.. Nonnulla tamen hic ulterius mi- put hi explicanda fant. — Et primo. quod antea asferuimus, fcz/. Miis ME concurfum duorum feczfice diftin&orum liquorum &qué neces- &wam à farium esfe ad zetritzozem in plantis, ac in animalibus. Quod lignis. (v apparet; ficut ex diverfis aliis confiderationibus , ita ex verà parenby-— f vudurá planta : in quà Omnes partes organica , hoc cít, peren- tuatici pAT- cbygsa & vafa, nbidy mixte funt invicem per sizaima,id eft ; Liban, per minimas partes organicas , live fibvam cum fibra iingulorum generum. ltautquazvis exigua pars arborzs aut libri arboris fit quafi genus rei cujusdam , qua ex Zze & lazá conftat, (Linfy NWoolfey.) lItautibifit ne minima pars /zcc;, qua non fit im- pregnata diverfis zizüzrzs esfentialibus, prout continuó frrztay. à fibris Unius generis ad fibras alterius 5 qua ubid; ftant Contortg & invicem cozzexe pro eodem inftituto. | Vafa plan- À fpeciali z4:5r4 & firullura. partium. liquores plastarum sarum cji- fimiliter fpecificantur. yafz enim funt pracipua vifcera plautg. b Omnes enim liquores in plastá certe facti funt per hanc plastam. dbi Et quoniam planta non habet vifcera (1ta-dicta) fcire vellem, |. * per quid finguli €Jus' £zazeres cfficiantur ? S1 in parencbymate y |. certe per id pareuchyma s fi in vafis P per vafa; & fi geuerzs di- verfi, | lr, T. CIT T "- C.P RE TT Co Ma oaa siad, Eu o (CC ERR famem afe M Paint VrEGETATIONIÉ Teemeentol: $67 . J " ri T. In animalibus , ipfa vafz idem (int in plazr;s. — Ac (i dicerem, Ceu vifcera azimal;; funt tantüm vafa conglomerata: lic vafa gente esfe vifcera per dongitzdinem protratia. r Rurfus ; ut £ecificatia fcc; dependet przcipué à à fpeciali D patará partium : ita partim à ffrzülará tores. Unde p pars qu&vis usq; melius inftruitur proprio fuo fzeco. Hinc vafa aerea ne- ?eesfaria funt, non tantüm & nude pro /zpplemento acris; fed | quod; ;ut per (uum mzenerum , magnitudinem & pofitum &qualiter [ - diffribuant quantitatem ejus aeris, ad imperium BHtY111071 5 5 L& generationem liquorum fbecsficorum cujusvis plagte.. Quod inde "evidens eft, quod ea non fequantur magnitudinem planta ; fed | fint magna & multa in quibusdam p/azr;; exiguis ; & exigua "tione /accus attenuatzr & minus oleofus fit; copiofiusd; ims pregnatur fubtili , volatil; & viaofo fpiritu. Ex eàdem ratione cazze , qua: dant f/zccum idum didi $ vex quo faccharzm conficitur , & qui etiam abundat vo/ar;; & in- ammabili 2;7ir» : hz , inquam , obtinent (imilem proportio- nem excesfivam vaforum aéreorzum , ad eam , quam videmus in plurimis plantis. Inde quod; fit, quod nulla dictarum p/az- "tarum habeant lbrgz notatu dignum; ut ita attenuans & füb- "tilifans acr obtineat faciliorem & uberiorem quod; admisfio- mem in zrzzcem. — Quà de caufa fimiliter pori cur; quarundam | camarum (unt , uti-obfervatum eft, notabiliter ampli. Hinc etiam obfervatu eít quod ejusdem fpeciei f. generis piene ille, quz habent plurima, & in fpecie largisfima vafz eere s fiobicant quod; abundantiam maximam 4i; aut vizofr Hiquoris. Ita in pomo largiora hac fant; ac in wal fylveftri ; en p largiora ; quàm in cydozio ; & in pyra largiora quàm "Els TOR E a3 uci - "- Ev veríi, per diverfa veforum genera. lta ut, quod vifcera funt . & pauca in quibusdam aliis, quz funt magna. — Ita vires & frz- Quá rationd. pientum , uti antea obfervavimus , proportionaliter numerum /f4ccus vino» magnum habent vaforzm aereorum , ead; veré larga. Quà ra« fis fat; " 21^ & WI EM SEE T Y 0 EN T. ERU a Nia E 3 x PX; MS vut ^ xis. e ie 6s | NON TA NE UE Nea id ? eai dfe - 468 THEORIA VEGETATIONIS '(TRUNCORUM. Pars |. in voleme. lta quod; in corza largiora, quàm in grosfulá ; & in vite largiora, quàm in corzz: & ita in aliis. Quá ratione Et velut aerea vafa per fuam eulitedigem & amplitudinem. rjufu, accommodata funt, ut eó melius conficiant fuccum vinofum : ita per fuam paucitatem & exiguitatem , oleofum. uti notabi- liter videre eft in a/iere, & aliis arboribus reftaofis : dum hae ha- bent, fi non exigiisfima , faltim paucisfmma vafa aerea pra omni- T bus aliis arboribus. | : 2n £t quomodo Si queritur , quomodo contingat , quod -g/azta habet contingat, olez:; quoddam in univerfum in quàdam parre? Quoniam vi- ut pla demus fuccum, per quem radix nutritur, apparere aliud nihil, E babeat ole cae aou : & plantas nonnullas, que dant magnam copiam sid € olei [Hillatitii , ut mentba, ruta, & aliz, tamen crefcere in 4224: fi i I^ is inquam , inquiratur, quomodo hzc 4724 facta fit vizzz, aut olezm ? Refpondeo, ibi non esfe ejusmodi materiam. Sed eleum , & omnia reliqua przuczpia vegetabilza actualiter inexifte- re, & mifceri per minima, quamvis in extraordinarié exiguáà proportione quoad agam : &qué ut videmus 2224; deflillatas feminis anift, plegii, & limilium, impragnatas esfe propriis fuis o/ei;, qu& dant faporem & odorem ejusmodi auis. Quare ut certa quantitas /2//; alicujus disfolvi poteft in «quá; ultra quam (fi afcendatur,) non mifcetur illud cum eà, fed remanet füb proprià fuüà fzrz4: ita hic certa proportio olei , licet multó minor, etiam perfecté mifcetur cum 2424; & certé talis eft, major vel minor, in omnibus 2427; in mun-- do. Sed fi ea proportio, aut gradus impragnationis femel excedatur ; particule o/z tunc; & non nifi tunc , congregantur | in unum corpus & apparent fub proprià fuà forzd. | Dico itag;; omnis generis principia vegetabilia esfe vel yt in, vel una cum 2422 in exiguàá differentiá/recepta In plantean : | fed quando femel inibi funt ; tunc fepararz, hoc eft , rari, quzdam ab aliis, in differentibus plané prepertéonibus & con- £uudits ; 0 THtoMA VEGETATIONIS "RUNCONUM, 269 wnüsonibus per lingulas partes; aqueum per unam , aéreum per aliam, oe/eofzp per aliam partez , & ita reliqua : adeod; quam- vis partem esíe receptaculum liquoris , qui factus eft peculiaris , mon per rrazsformationem aliquam, fed tantüm pet percolat£o- Mem partium ex communi ma(á aut fonte fucci : atq; fic omnes - eas partes /;cc; , quz fünt fzperfi«e in quodam genere plaza: - eodem tempore dimitti retrorfum per per[pirationes , in acrem. E Et hinc, ut zatzra in variis percelationibus & feparationibus - fucci usd; eó melius fuo fini refpondeat ; hinc, inquam, fit; - ut omni curà refpiciat, non folüm fpecialem orgazorzm nata- - ram , per quz opus fuum facit ; fed fimiliter quoq; veram eo- prum pofitienem. | Hinc id eft obfervatu , quod , cum /ywpba- .L dutius , qui vehunt //gwerem aquofrorem , emper fiti fint ad inte- - riorem marginem /;5r;. proxime ad vafa aérea : latlifera & re- p ffmifera vafa plantarum, quorum Jzgzeri oleof mixtura multi - acri; eft incongrua , communiter fita fint, ned; ad interiorem, - neq; ad exteriorem marginem //7;; fed in »»die. Quà ra- "tione hzc in maximà diítantià, & maximà item fecuritate " funt ab acre; five eo, qui intrat ///zuz ad circumferentiam; - five , qui à gno & medullá ( advenit.) [ Et quoniam refmofi plantarum. liquores magis oleoff funt, - quàm /«tez earum ; horum ideó fecuritas ab approximatione Lw«eis ulterius adhuc procuratur. Eatenus , quod in pino; . & aliis arboribus refinofis » portiones diametrales nullibi reperian- tur; minimum non «iZeaztar: qu& tamen in aliis arboribus — funt confcia ; düm (ünt ez partes, quarum officium elt intro- ducere aérezm à ligno in librum. WEN Rurfus , /atei liquores plantarum tenuiores dum funt vef Quá vatioue sofis , & continent quantitatem notabilem 427; mixtam cum fucew la- - fuo c/eo ; hinc eft, quod in pi/aztis Iatlei; , ut in rbz; numerus deu. fiat? - major /ysphadutiuum it; id; propiores exiftant «afi; latleis, - quam qui in p;zo, & fimilibus exiftunt refiofis, Quà ratione " Us WW LES | aptio- i h , k "d A P 1 l z L4 dvo 'THeoRA VeciTATTONIS C'ütmcOmuM. — Pues dt. D aptiores funt , qui affundant 24e: fuas partes in majori co- pià dicto //2weri lalleo. — Undeliquo- —^—— A mixturd aquearum partium cum oeleofrs accidit, ut, qua- resplanta/á niam omnes lympha , mucslagines & refing funt transparentes ; fui albi ? Egquores aqueo -oleoft plantarum fint /4&es aut candidi , aut alio modo epaci. | Eadem enim eft cauía albedinis /4di; tàm ve- getabilis ; quàm azimali;: hoc eft, cepiofior agnearum Goleofa- | ram partium per minima,autin unum corpus mixtura. JEqué enim /zrofe & eleofz partes attis animalis , ubi in totum ez ab invicem feparantur, utred; fiunt plané transparentes. ta eleum deflillatum f[eminum an:fi elt maximé transparens & Lmpi- dim ,&qué ut 2244 ipfa: notum tamen eft genus quoddam a4zz albe feminis amifj, uti communiter appellatur: hoc eft, in qua oleum in deftillatione afcendit & uberius mifícetur cum 4447. Et Aqua , in quà oleum fLhillatitium alicuj us vegetabilis disfolvitur, fit /ac perfecté candidum; ceu in venerabili hac Eraditorum pra- - . ftatiá antea occafionem habui id demonftrandi. Omnes li- Et quod //zzeres latte quorumcund; vererabilizm fimili- ques la. ter fint magis oleofr, quam eorum 4Jjzpbe, certisimum eft. deos pla»- Omnia enim €a gumnnata , qug disfolvuntur in o/eo aut a4, "au U4- ut calbaaum , & limilia, originaliter fünt fscez plantarzm later. p^ 2. Et fi capias /ac cujusdam plante, e. g. lac communis feemach, - FA aut cujusdam faporis , amari , adilringeutis ; calidi , fiigidi; aut alius cnjuscunq; ; & illud bené /carz accendas ad candelam ; flagrabit id hinc lucidà & durabili flammà zqué fimili flam- ma ipfius picis liquida aut rerebinthine. Ex iis, quz diximus, colligemus fimiliter maximé ge nuinam fignificationem vocabuli cz"; , & diftinctionem ejus. & Quid fit re. tàm à refi, quàm à mucilagiue, Primo refiaa originaliter eft | BNNESRENUCATIEU DR OM NT CORE CT ER CNET RU S SITUE CAEN e s, AERE IUE IS NIE ESTARIA au ESI E C VUES Sdn : 7 LANGUE. CHTRNDOS, : cg op T s Kp E [o ^ n GC ES . LI a fma. provrid terebintbina, aut Llguor. acido -oleofus, continens excesfivé ex- | dfc dila; iguam quantitatem partium agwefarzm cum eo mixtarum 4 |. quz ob eam rationem in a444 disfolvi nequit, fed tantum |. - | : its -"THroRiA VrGETATIONIS TRUNCORUM, ———— 74 in elec. Hujus generis funt maz/lix, benvosn , tacamabaca , & alia diverfa , communiter in f[chednulis noftris. pharmaceuticis dicta Lgummata. Stricté tamen loquendo omnia hac (unt totidem fma. Lo Secundó gz»»;,& quodvis oleofum sz; eft origi- Qu. gutt- 3 naliter liquor latlezs , continens majorem quantitatem 4gqug . fü, "mixte cum ejus e/eofi; partibus ; qui, ob eam rationem , dis- * folvi poteft five in a444five in o/es.— Ejus generis fant f/agape- - sum opopauax , ammoniacum , & alia... : Tertium genus zz: eft , quod zer eft oleofu;s , & quod ouid mud- | ideo tantüm disfolvitur in aqua, ut gummi arabicum, gummi lago, "eerafr, & alia fimilia. Hoc gzmm;, licet communiter ita di- - é&um, proprié tamen tantum arefacta »»zcilago eft: & origi- naliter nihil aliud , quàm /ywpha mecilaginofa exiens & vafis arboris. Simili modo, ac exit € cozfolidá , zalvá , & variis aliis v plantis ,uti etiam € communi cuczere. Quorum «vafa fecta transverfim /jzpbam evomunt plané wweilagizofam , que pro- - bé ficcata tandem fit genus gzmm:; aut potius indurata »c;- lago. Simili modo , gzmmata prunorum » ceraforum , & bimilia, ^nihil aliud funt, quàm cata vucilagizes, | Aut , fi vocabulo "uti volumus in fenfu fuo latisfimo, tunc omnia zzzata ori- .ginaliter funt five rerebintbiza , live Jac , five mcilago. Varias alias füfcepi obfervationes de /aperibus, odoribus & coleribus plantarum» & contentorum carum, prater eas, quas nuper publico dedi: easq; tàm pro eruendis veris cazfis gene- rationis eorum , quàm pro applicatione eorum ad zfzz sedi- um» & mechanicum ; particulatim veró pro conficiendis omnis "generis coloribus, aut rislluris €x fingulis partibus plantarum , quibus utantur; qui pingunt aqueis coloribus... Yn quarum ele- &ione magna eft habenda differentia. Sunt enim quxdaur planta ; quarum ce/ores funt veré clari & radiantes in plantis Apfis; (ed ubi in ufum adícifcuntur; non manent sjosinons a | H FE L3 272; "THkORIA VEGETATIONIS TaUuNCORUM. Parr db fed mutantur, & fiunt /5salidj. Quoniam veró hzc proprié E magis fpectant ad forem & alias partes plantarum , ideó omittam E ea, usd; dum , DEO mihi vitam & fanitatem concedente; po- E. [tcà eó deveniam , ut de his parribos disferam.. Et ut eó plenius ego & alii informaremur in hàc mate- rià ; requiri vifum eít, ut omnia genera partium exoticarum plantarum , €qué ut earum , que apud nos proveniunt; fimili- ter examinarentur. Quas ut tàm ab orzestalibus , quàm occi- dentalibus ndis procurarem , jam tüm perfonarum quarundam . opem follicitavi; quos fimul informavi, quomodo prafervari debeant tali modo, ut eas obtineam adeó vegetas, tanquam | esfent recens avulfz à plaztá aut arbore, Et hucusd; de gezera- tione [iquoram. - Fe V. De fuura- Uzetum eaput fit de figuratione truntovum. Que itidem ; fione trus- a nar ac cozftttio liguorum dependet à ffrutiura partis. Ut CWI. pyizo,feré omnes fenrices (ceteris paribus) gaudent numero Caufa fruti- fnajori vaforum afreorum y eorumd; magnitudinis minoris; d:;, & confequenter foràs admodüm difperforum , tanquam facil- limé cedentium »wagzeticg aeris poteftlati, prout plenius de- E monfítravimus, ubi de vegetationt radicum diximus: ceu. in f fambuco , corylo , ficu , fuamach, & fimilibus (videre eft.) Per fj quam difperfionem dicta vafa a£rea citius & facilius tranfeunt Il in [brum , & ita. producunt collateralia. germina & ramos , eosd; | in primo afcenfu CoY Doris é radice : hoc eft, planta fit ffatex. Arboris pro- Verüm fi dicta ea/z aérea funt admodum larga, non «j£, — adeó facilé cedunt, ut collateraliter erumperent ; & ita erzzcus excrefcit magis proceré & integer, (bec esf, on difertitus in| ples ramos,) ut in quercu » yuglande , ulmo , &c. in quibus hxc excesfivé larga funt, obfervarur. Hinc etiam viri;, fi modo fuftentetur , in prodigiofam altitudinem excrefcit. Et /zpslws : &érye- | E E43 kd, Mew «v: I. — THEORIA VroETATIONIS TRUNCORUM. »$ &ryonia , funt quzdam procerisíimorum ex omnibus azzzis germinibss; quorum omnium ova/a acrea funt admodum larga. Cum /orrago , & alix fimiles p/asre , licet pori parenchymatis €a- rum fint vaíte amplitudinis, & repleti /zcco; quoniam tamen earum ov«/a aerea funt exigua ; ideó he fint tantüm pumile laste. — Quare proceritas aut incrementum p/azre vel arborzs "dependet non à copzé fcc; , quantácund; etiam ; fed à »agzite- dene vaforum acreorum. | | Rurfus, ficut plata vel arbor cre(cit vel in furicem , vel in. Tenere , dy p proceritatem , juxta magaitudinem diorum vaforum : ita ob eo- erafe r« irum pofitionem ex fiunt vel zezerz , vel crasfg. lta ubifubfiftunt ^6 - magis intra ambitum azzzL ; ut in z/mo & abiete ; arbor in pro- "portione communiter crefcit procerius & minus crasía fit. "libi autem dicta v«/a magis foras difpería funt, & in fpecie Mfituantur in radi;;, uti in gzercu , arbor fit admodum crasfa. | Quoniam, dum dicta 4/2 hinc omnia ftant per longitudinem | propiora ;zfertzenibu: , promptior ibi & copiolior tranfitus aérzs : ex uno in alterum fit; & ita Z/amerrale incrementum £gzi mae - gis promovetur. | Tandem , ob eandem caufam generalem fit, ut (rozcé ve-. Unde thm» Hgetabiliam hint Vel rotundi vel angulares. Trugci omnium arborum ci. votutdi , funt rozzzdj. Quoniam fro ibi crasfiori exiftente ; & vafis vel angula- "aerei; revinctis majori quantitate //gz; ; aer fufficientem po- — 6^ teftatem non habet ea , & l/brsz cum cis, in ejusmodi varias "pofitiones aut figurationes movendi , qualem rrzsez plantarum. " concedunt. -. . €asfa tamen variarum fgsrarum. traucorum non. eft ace folus; fed quoad partem etiam prizcipia plantarum ipfa, in conjunctione cum illo; juxta quorum praedominium, ut przcipué cujusdam certi generis /z//;, (quod forfan poftea particularius explicabo;) rrwsces eft quadratus, mriangularis, i VEN *Mm. (00 QHife v Append. Anti. X. Ephem. E d pe morbus éruncorame Caufa efcenfs figaratione trancorum. 474 . THEORIA VEGETATIONIS TRUNCORUM. | 3 quinquangularis , Velaliter figuratus, Et tantum in genere de. Car. VI. Ot: quod; trancorem funt varii. Principaliter 24er; fcil. «ftendens, deftendens , bherizontalis & fpyralis. | Caufa | afcenfus. planta ; eít certum «cosmmercinm ( corre[pondentia ) mAQnt. | ticum, ADnter aerem & vafa aerea plante , quorum sorum & tenuden- | éruncorim 5 ,;.,, tota fequitur plazta. Asferui hoc, & ut exiftimo, claré Velcenfus eorum 1m ferra, demonftravi in primo meo & fecundo Z/r;5 de azatomid. plan. tarum. Addam hic planum hoc €Xperimentum. : Capiatur cifta cum terrà, perforata in fundo foramine fatis capaci, ut transmittat caslem plante, & ponatur fuper grallis virgà dimidià aut plus fupra folum. — Tunc rez infe- ratur p/azta quedam , e. g. faba eo modo ut radix fabz fitz in terrà cufpidem furfum erigat 5 caz/;; verfus folum tendat, Ubi planta crefcit, fiet , ut tandem caz//; furfum afcendat , & radix é contrario femetipfam arcuet deorfum. Quod evi- denter oftendit , non fufficere, ut ra4/« habeat zerzaz , in quà germinet , aut ejus zorzozem folum fuisfe apperitum , ut in eà locaretur, quocund; etiam modo: fed ejus naturam require- re, ut; licet jamtum fit in ;e4. tamen mutet fuum /zuz, & moveatur deorum. | Et ita fimiliter zrzzc;, ut licet jamtüm in libero are füpra folum exiftat, tamen tunc novo tendat | 77014 Íürfum.. Licet autem :otzrs naturalis trunes fit afcendens , Íxpe ta- men cogitur, ut defcezdat. Trunci -vadices enum excrefcentes ex nonnullis p/azt;; prope terram , & ad truncos vergentes, velut totidem funes rrzzces annuatim magis magisd; deor- fum in folum unà cum his revellunt ; uti videre eft in Jerophae lariá ; jacebga , & aliis variis plaatis. P3 si | gir: dH. — Turowm VrcrTATIONTS TütWCORuM, 17$ S1 hz rrszci - radices erumpunt faltim circa fuzdzse trunci y utin pradictis ; plantis , tuDC trzazcus gradatim defcendir in terram , - & vertitur in radcem. | Sed fiis ef admodum rever, & trunci. Horizonte radices erumpunt owes per Jongrtudizem ejus , tunc ferpzt bori- lih — corum Rontaliter: dum dicte radices detrahunt eum, prout longitu- — fU, - dinaliter repit ; ad folum ; ut in fragari4; quizquefolio, miei, | féerdio ; c. Quoad f;rales eorum etus notandum eft; Ligna Spiralis ev» omnium cozvolvzlerzz; exiftere arctius & rotundé unitum in 'PM fors, vel propé centrum , ut inde fiat rotundus aut tener trozcus. . Quo fine TMEDMA id esíe debet poteftati externi »wororis, ' quicunq; is fit: & ita magis fecurum ; ne per fuum »oram vae - lubilem f. [piralem frangatur. Quare convelval; non volvuntur per aliquam naturam | peculiarem aut gez», quo alii reci carent ; fed quoniam eorum partes ita difpofitz funt, ut eos jeudane fequaces ex- terno »wrori. JEqué ut capreoli vitis , qui fimilis funt ftructu- T€ motum quoq; convolutionis obtinent; Cum x47; ipfi ob con- trariam rationem moveantur in lineà rett4. | Convolutio truacorug; non uno , fed diverfis modis fit;dum Unde foles — quidam moventur per azffrgm ab oriz ad occafum; & An ab rese las — eccafu ad ertum. Quare videtur, ficut efficiens can[a convolutionis di 4 lanta non eft in pl/aztá ,led externa: ita quod; , eam non esíe zz4, dir fed esfe dua; gna; eficientes hujus »z£u5 , Solem ÍC. & Lunam. ' Quzdam volvuntur unà cum Sole, in ÍuO motu diurgo , pet -mertdtem ab ortu ad occafum. | Et alie volvuntur cum Inza ,itk fuo motu men[teuo , ab occafu ad ortum. Hzc forían esfe poteft una /ezfibil;s ratio diftingvendi Anter folares & lunares piantas, Hucusq; in genere de motibus Iaruucerum. j CETUR. TTE a ERE *Mm2 CAP. p ST NM HIDR AD A QU An P S Bre D CERE QR ED ENT - 1 vis ae m 276 THEORIA VEGETATIONIS TRUNCORUM. | C CAP. VA De naturá ELGmum,de quo dicere propofui , fant gzalirates ex fingule fiHÉCOYUTH , IYHncorum , Aut zz HOY ZB unde apta funt pro afa VAeCDAHICO : quatenus — ut durities , mollities , frrmitas s fisfilitas , rigiditas , fragslitas , duya- varios ufi bilitas , aut aliqua ex iisdem gwalitatibus compofita, Quarum babent 9 caufx vwifbiles obfervatu funt parrim in fireüzra fingularum ucc iicié, partium y Íc, infertionum ) vaforum fucciferorum & aéreorum quoad numerum , molem ,aut fitum cujusdam harum: & partim in natura parium , ejusmodi fcilicet, qualis eft z;47:/:/74 fenfui. Juxta claram noftram & diftinctam omnium harum caufarum ob-T fervationem intelligere posfumus, quare aliquo 7;zzo utamur pro hoc vel alio inftituto; itidemq;, ubi commodeé illud ap- plicari queat ulteriori zfz;. Pro quo fcopo, hiftoria com- pleta ufuum mecbanicorum vegetaliliuzg admodüm conduceret. Exempla quedam in przfenti dabo. | Uode ligna ut promo, quadam Zgza4 funt mella. ut abes & felix. fint. mollia, A. differentibus tamen caufis. 45:5, ob magnam poerofüatez e in qu ligni ipfius , aut largos poros inter vafa faccifera. Sed falix , dijereitiés non ob porofftatem ligni Veri, fed ob numerum ingentem vafz- yum acreorum füpra illud totum difperforum. |. Ob eandem ra- tionem, licet utrumq; horum fit s/le, non tamen inferviunt eisdem inflitutis ; in fa/jee enim optimé operari posfumus, quocundj; modo eam fecemus : fed a/;e: . inprimis a/4a , fi fcin- datur transverfim ; laceratur , & nunquam poliri, aut levis reddi poteft. | Rurfus , in falce , propter equalem difperfionem va«forz Atreorum , molisties eft equalis aut par in omnibus partibus, Ob quam caufam dat excellentem carbozezm pro pitloribus. Quo- niam non faltim facit /zcez , fed ubid; cerzem Lizeum, & ita non turbat zqualem motum manus. Ex eàdem causà , fzrores quoq; cà utuntur pro fuis z;feribus fculptilibus. Quoniam dum: | ubivis. 7 Yam P ^ i EM -— e LES mu RIA VretTATION!S TauNcOR'M, 275 Bac XA eft, non vertit cufpidem cewirroram €Q- ES Ei Quod faceret ii ftatim 5; quoniam, licet fit vere mollis in quibusdam locis, in aliis tamen eft dura; hoc eft, ad interiorem marginem cujusvis annui azzzls (ign; , ubi ve- tuíla v4/a fuccifera cvadunt magis compacta & invicem con- - Quadam rurfus /;gza funt molla. fed non firma; qnadam L& mollia & firma ut tilia: Cujus melities dependet à numerofi- tate & zquali difperfione vaforum aereorum : firmitas , ab com- * pa&ione //gz; veri , & brevitate, exiguitate , & frequentià ;z/z- - Henum. Ex quà causà ufus eft excellentis pro variis inftitutis; & fpeciatim, pro reneris feulpturis : quales nonnunquam viden- | tur in formis (marginibus ) fpeculorum , aut minorum pictu- | rarum cum coloribus aqueis exaratarum.. Quadam rurfus //gz4 funt frma & dura; ut ulmur. — Ejus - durities dependet à compadione /irzi veri. Ejus fypota; parum "b eàdem cauía partim ab exiguitate infertionum , partim à pau- | €itate vaforum acreorum in proportione cum Zegze;, & partim E transversà & dece:sfatd. pofitiore nonnullorum eorum. Hinc Mf, ut x/mss prz reliquis omnibus , fit zzg75» maximé rraz;- $ verfís lineis fitlum , hoc eft, findatur tàm inzqualiter hinc & in- de; j juxta pofitum éph Sci dictorum vaforsm. P Hinc quod; à/ficillimé finditur , etiam tunc , ubi eft absq; - medi; quibusdam. Quà de causà eo femper utuntur, tanquam | optimo, pro wbilico magne rote. liti quoq; pro fif elis aqua- peo: & antliis, Non quoniam eft lignum maximé drvralile ; fed - quoniam non fzd;;zr aut fatifcit, five dum elaborate , ve poca. | Ob eandem ipfam rationem ufurpatur prO Joculis, P Caffe ;) hoc eft, quoniam non finditur in operatione: non i quoniam longishimeé durat füb terrà; pal; enim femper fiunt ex quercu. lta quod; radii & apfrdes ( ladles and foles) votg so- | laris fiunt ex ulmo; uti etiam carina Cymb& P Íc. nc findantur : re- 3 qua autem partes fiunt ex 4xercz. 5 *Mm; E con- «X Firma dy dara P] pr TrroRIA VméETATIOMIS "TatwCORUM. — Payer Yt. D Fiflia E contrario ceu z/mz; ex omnibus /:;ga:5 elt ffemisfimorum quoddam; ita ex omnibus duris lignis quercus eft maximé fryile, ac facillime finditar. Cujus caufa eft, parrims amplitudo zzfz- tionmm y & partim diametralis aut radiata pofirzo plurimorum ex vafis aereis, propter quam utramq; rationem , ubicund; fisfzra cepit; facilé per totam continuatur diametrum trunci. Rida, — ^ Rurfüs, quedam /gza funt dere, firma & vigida. Tale! et faxinus , & in fpecie fagus. Dara & firma, 0b aliquam ea- rundem caufarum ; ob quas spes. — Rugida, non à ffrauliura fed à naturá. partium s vis. dum funt /gzwm minus oleofzum , & 1ta non fragile. Quare in carris Londrnenfibus anauli rotarum ex fago fiunt, quoniam difficilius fcisdsror ; quàm vel ipfa fr4x;- &4;. nde etiam pro gradibus cocbleis (férews) non habet ligaum libi fimile. Sed pro exigui: (ive cocblidii; , unius circi- ter pollicis diametri , betula eft optimum; tanquam licet non adeó derum , magis tamen rgidum. Durabilia. Quo frarilius lignum elt, hoc etiam communiter maximé eft durabile. lta guercus, lienure non rigidum , íed admodum fragile , tàm durable feré eft, ac aliud quoddam. | Cum far»; Letula , & fimilia, quamvis admodum rigida; pro dwratione ta- men nullius fint ufus: nulla enim //gza his citius putrefcunt: atq; ideo, licet firma fatis fint, funt tamen inepta, que con- ftituant quasdam partes confiftentes in ed;iczo aut fupellettiles in fpecie in humidis madidisq; locis. Quoniam, dum (unt; | uti dictum ef , /;gza olei expertia , aptiora funt pro imbibendá | humiditate etiam »ucidi acri; ; ob quam humiditatem aut pus trent , aut producunt vere; , qui ea deftruunt. | EM (or Hinc fit, ut id, quod vocamus cor tigzi, uti eft magis | E. fragile, ità durabile magis fit, fc. quoniam eft magis eleofum. ral fit & quere E id, quod dicitur fecus quercus , eft multo rigidiu: cordes - quedam ar. 'ACCt cor it magis dzrab;le. Hoc eft, quo vetuítius lignum elt, lores p,. €Ó magis evaporavere partes agzee, remanentibus usd; e/eofre, éeant. cor, tanquam genere z/zdure in gzo. JEque ut videmus emiza alie nen, inc ei DU ERU C SC r! Y. — TuroRiA VEGETATIONIS TRUNCORUM, t7 tiquiora ejusdem gezeri;, magis esfe o/zo/a iis, qua funt vi- dia & recentia. Ita ut partes o/eofz feu vefmofe fucci , int ge« nus pellintlure pro corde , aut antiquiore parte aor; , fecurum reddens à deftructivis impresfionibus 4£r;;. Ex eàdem ra-- one fit, Ut Quercus, tAxus» COCHS » QHAp ACH ) &c. quz funt Irgna «fa , femper plus cordis contineant : cüm Zerzla , alnzs ; fagus acer , quz o/eo admodum defüituuntur , ?»4/;/; quicquam cordi; habeant. | Inde fimiliter intelligimus caufam rgsirat/; L5; : dum Unde rigi- id, quod dicimus /;757 , fint tantüm vafa fuccifera libri. Et. ditas lin, án genere, /;ber cujusvis arboris, ut falsci;s, (ex quo commu- miter conficitur genus quoddam fwzism.) eft veré rigidur. Dum «afa hic funt juniora, & minus o/eof/2, quàm in /gze. Ita quod; cazzabis aliud nihil eft; quàm va/2 fuccifera libri plante ita dida. Et pannus fcoticws eft tantum matirumfamilias elabo- FAtío (boufewifiy) earundem partinm libri wrticg. Unde probabile eft admodum , esfe quasdam alias plantat» Ouod plate E ac fupra nominatas , €x quibus apta pro rtdentibus materia tarf genus (4ec) concinnari posfet. — Et ex nonnullis, in fpecie in refpe- optimam &u quodam , melior, quàm ex ipfo //», Quoniam licet zqué preleat "annabi; tàm finum //amen non concedat, ac /;;», (nam "teram omnia noftra fina Hollazdrca fiunt ex It520,) linum tamen, quod pro rudemi tantum eft ejusdem puritatis aC cazz4b;;, nunquam , per - 'omnem adhuc dum cognitam artem , tàm candidum reddi ,poieft, aC caunabi; fit. Qzalitates igitur optime rHdertum CAn- abis , quz poteft esfe in natura funt , ut /Zajmez Íit /ongum , ex- Bguum , rigidum & candidum. Ita ut, fi in Z;/bro cujusdam plaut "ainveniamus has gzal;tates excellere ; certi esfe posfimus , ufum (ejus , in refpectu quodam; pro conficiendo pazzo potiorem es(e posíe, quàm ipfius /;. Concludam uno adhuc exem lo ,idq; cft de ;7/2ione. Cujus Quomodo: nus felixq; fuccesfus certo dependet ab aptitudine &conve- omnes pro- entià inter fingulas partes ;ranes & gemma; ut librum lignum l TES P ui o, Juntiiounes | & 7"- T» "A "3 i. s " Jj eR LL JA ^ 4 dh t o) Med S » hs BA TC TS QPUEYA ET TT n / 2 D 3 A 7 SANTA " 1 . ^ x" e ^ E M. (fo T'rmoxri VecETATIONIS TRUNCORUM, — Pare dh pu omfitionté & medaillam : tàm quoad numerum ,magnitudinem & fitum partium comi ^ di&arum,quàm earum fingulorum poroerzm aut vaforsm : juxta. qu — quorum gradus cezjuntlio (caterís paribiss) fit magis minusve | profpera. Ita ut de omnibus ejusmodi cozuntizonibus quz re- | perte funt apte & apprehen(ive, quas; aliqui didicerunt non | fine longà praxi & experientià : alius tantüm ex comparatione vamorum arborum invicem labore parvo, & multó minori tem- pore femetipfum informare queat. Eàdem ratione nonnullae | conjantliones , qua videntur peregrinz, ut cydoz;i & Dyi(pnae albe & me[]ili , &c. per convenientiam tamen fuarum partis , zqué ac per experzentíam, apparent esfe bong, — Neq; dubium eft, quin variz cozyuntliones nondum adhuc tentatze , aut de quibus adhuc nefcitur, fuisfe eas ejusmodi, ex eodem funda- mento probari poslint bono cum fuccesfu. | uw inf |. Ufz:s praecipuus rnfitzonzs & inoculationis eIt, accelerare proe tini. ductionem beni fratus. — Cujus caufa elt nodus, qui femper fit in congunüione. — Quà ratione omnis fuccus colatur , & ità fur- fum in ferculum five qma , purior & in minori quantitate, afcendit, hincd; melius & citius concoquitur. Inde, quo mi-. nor frztz; eft alicujus arberi;,licet non ftt optimus, fzccos tanien ; dum ejus szor in eo eft ouanrttas ; eO citius mataratur. Contrà, ubi fzccas nimis liberé afcendit, non folüm rerardat productionem feztas , fed nsditatem producit; uti videre eft in lis rami; luxuriantibus, ubi totus furfum ad fei/4 decurrit. Hinc quod; vites per eraentationem fiunt facsndioves : hoc eft, per effufionem partis fzcez facilior meliorario fit ejus, qui remanet. /Equé ut phlebotomia Íxpé faniorem & meliorem babztum pro- priorum noftrorum corperzz producit. Ut concludamus , im» minutio quantitatis , & hinc melioratio /zcc afcendentis per nodos elt ipfius naturg inftitutum ; uti videre cftin cama facchariná .frmmento & aliis plestss. EXPL M. | 1] j EUREN IDUDU ets nw ' H * i^ j k 5nser so cran ficus , i tl - » * 4 ". j m - v "E LP LEO - 2j s - DP 54 9 CAMAS TUMIS T2. VII. | | | | | ! I I i ! i ! i - MI, i 1, LL VL A n «33/:81)$0 EXPLICATIO FIGURARUM. Runci quarundam plantarum, quales apparent nudo oculo, per fedionem traasvciizm, repizíentatz fex primis Figuris, TABuLA VII. FIG. 1. Reprzíentat truncum borraginsa. 444. Cutis, ccc. Liber, Linea migra inter ccc. eos. reprzíentat aonulum vaforum fue- j ciferorum ad interiorem margiaem libri, ce. Una ex majoribus congeriebus vaíorum a&reorum , adjacens di&o annulo vaforum fucciferorum.. 1 €». Quzdam minorum «ongerierum.. seo. Medulla, in quà veficulz fuat vi(ibiles nudo oculo, f. Cavitas medullz, FIG. II. Reprzíentat truncum r«xraxaci. |. 444. . Cutis, ccc. Exterior pars libri, absd; aliquo vafa », In parte interiori libri exi(tunt vafa fuccifcra, in totidem exiguis annulis ab eee. ad cras(um annulum proxime ad x. Aunulus crasíus con(i(tit ex vafis aéreis, «. Medulla., enc &. Portiones diametrales libri , decurrentes inter omnia vafa in medullam,, FIG. Ill. Reprazfentat truncum £ra:/ice. 4 4 4. Cutis, ccc. Exterior pars libri continens tanrüm admodum pauca vafa. fuccifera., Albus arcuatus aut ferratus annulus, eft fimpliciter parenehy- maticus : unde variz exiguz portiones diametrales decurrunt ia medullaaz, Annulus niger inter cecece confiftit ex vafis fucciferis, & eft verus internus margo libri. Omnia parva nigra femi-ovalia extra annulum dictum, & ei con- tigua , funt aliud genus vaforum fucciferorum., *Nna Omnia Append. Aun. X, Epbem. TRAN dV MGE IMBRE M CREDAS Ark L4 Pr 2 ExFLICATIO FiGüuRARUüM. — Omnia femi-ovalia & cunecate partes intra dictum annulum & ei contigua , funt plura vafa fuccifera ejusdem generis, Macule albe intra fingulas portiones vaforum fucciferorum im | libro funt parenchymaticz. - | 4 is ^ Relique maculz albz intra annulum nigrum vaforum füccife- | rorum , eid; adjacentes funt vaía aéreas, eee. Medulla., £IG. IV. Reprafentat truncum z/;cz5. £44. Cutis, ccc. Exterior & largior pars libri absq; aliquo vafe ;, Annulus inter cecece confiftit ex vafis fucciferis, & conftituit interiorem marginem libri, Radii breves extra ditum annulum, & ei adjacentes , non au- tem contigui, funt alia vafa fuccifera, continentia mucila- ginem», d Radii breves intra annulum di&um , fimilid; modo ei adjacentes, funt vafa aérea, Linez divaricate aut chorda e obfidentes dicta vafa aérea, funt plura vafa fuccifera, ece. Medulla s 7. Cavitas medullz, | K1G. V. Reprafentat truncum cucptris fylvefrris. aaa. Cutis, j Vi acacac. Annulus radiatus vaforum fucciferorum adjacentium cuti, | |.» €ctc. Media pars libri absq; aliquo vafe, is — 7^ — Annulus nigzraram macularum inter cecece funt vafa a&rea,, | Macule nigre intra medullam, & contiguz vafis aéreis funt alia vafa fuccifera , iis refpondentia, qua funt in interiore mar- gine libri, eee. Medulla.., F1G. Vl. Reprzfentat truncum ezdivis. 444. Cutis, ; &cc. Exterior pars libriabsd; aliquo vafe five fimpliciter paren- . chymatica,, €ecece. Annulus crasfus, niger & undulatus lymphaductuum fitus in interiori margine libri, ; / /? ^ i DIT, ; sm A |n m» y ha A ATL UR NL CLEA a. rd Cecece Inn Radü | n» , , *&. 4 e Li ? P le. 7 » & Z^ j ALTA. aAA. cc IU, Ex vn "tau. [002 dcn fh aA. & ^ v "ed e« AI. | B Agpend Amm. X Ld Cu. Fart HL Anas . L7 ^ Grew, Fa ABrz JOamus licis [ab VIIL p ase. Fig TE Janus Gli. x Radii nigti & femi- ovalia extra annulum di&um funt alit lyme phaduc&us, : Radii albi, & annulus albus undulatus adjacens ccc con(iftunt ex va(is la&iferis, Radii breves intra annulum nigrum undalatum & eidem adja- centes, funt vafa. aérea... | Maculz nigrz adjacentes eee funt plura vafa fuccifera., eee. Medulla., £. Cavitas medulla, Omnes figurz fequentes funt microfcopicz. FIG. VII. Pars exigua de cute cazze ambzlatorig melioris fortis, qualis apparet per bonum microícopium ; in qua maculz nigra repraíentant amplos ejus poros, TAsBuLA VIII. £16. VIII. Reprzfentat quartam partem taleoli rami £//c25 trium au- norum , transverfim fecti, ABCD. Liber, AB. Cutis libri, O Q O. Parenchyma exterius libri; in quo veficule funt extta- ordinarie exigua, DOPC. Aunulus vaforum fucciferorum in interiori margine libri, . HI. Diveríz portiones rotunde vaíorum fucciferorum alius fortis, DCFE. Lignutn., DK,KM, ME. Singula annua incrementa ligni, $8$$$. Genuinum lignum; quod ab origine funt vafa fuccifera libri. KXXX. Vafa aérea fita nonnulla in integris, alia in fractis radiis, Q e. Infertiones largiores decurrentes per fingulos annulos an- nuos à medullà in librum. OP. Inferticnes minores, EFG. Medulla,in quà veficule funt excesfivé tenues, F1G. IX. Reprafentat quartam partem taleoli rami corjl; trium an- norum, fe&i transverfimi ABCD. Liber, | | : "Nna 0 0. Pa- p | w ÉxPLtCATIO ÉICHÉARUM, — d ula scd d 284 ExPLICATIO FIGURARUM. O Q., Parenchyma: in quo veficule fuat largiores. ; quàm in libro ilicis. HI. Annulus vaforum fucciferorum.. DQC. Varie portiones vaforum fucciferorum alius generis, DCFE. Lignum., DL.KN, MF. Singula incrementa annua aut annuli ligni, S$5. Lignum genuinum. XXX. Vaía aérea,quorum plurima funt admodum exigua , & fita in columnis & radiis, Oc. Infertiones largiores decurrentes per fingulos annulos an- .nuos à medullá in librum. OP. Infertioaes minores, EFG. Medalla; in quà veficule funt multó largiores, quàm in mcedullà £/czs. TABUuLA IX. FIG. X. Reprafentat quartam partem taleoli rami 4b; berberum duorum annorum , transverfim fecti, ABCD. Liber, AB. Cutis, nMnM. Parenchyma libri, DC. Annulus vaforum fucciferorum confiftens ex largis femi- ovalibus portionibus, MO. Una ex dicis porrionibus, HI. Annulus integer vaforum fucciferorum alius generis, DCFE. Lignum... DL.KF. Annuli finguli aut annua incrementa ligni, $$8. Genuinum lignum. OPOP. Genus unum vaforum aéreorum, exiguum , & fitus varii, POPO. Alterum genus valorum aéreorum largius, fitorum in racemis magis zqualiter intra annulum. MTMTAMT, Infertiones large decurrentes per duos annuos an- nulos à medullà in librum, EFG. Medulla, quz eft plané larga... TIT. Annulus vaforum ucciferorum in extremo margine me- dulla, i FIG. XI. Fíg.o. JAB. IX-pag m | lys , & tamus Ruli Berberum... Aamus. Mali. SORTA JU ME ANM DM. il V | | | d QW dr É SP | | | | EXPLICATIO FIGURARUM, 18; : FIG. XI. Repraíentat quartam partem taleoli rami »4/; trium an- norum , feci transverfim. ABCD. Liber, Pp. Parenchyma., HI. Genus unum vaforum fucciferorum , fitorum velut in an- nulo , externorum in largioribus oblongis porticnibus , ma- gi; diftantinm ; internorum in minoribus portionibus, feré femi- ovalium, & arctiorum invicem, DOC. Annulus crasíus radiatus vaforum fucciferorum alius ge- néris, DCFE. Lignum, DL.KN.MF. Singuli annui annuli ligni. $$$. Lignum genuinum, XT.TV.V W. Vaía aérea, quz funt exigua, numerofa, & fo. ràs difperfía per totum lignum , absd; aliquo certo fitu, Qo. Infertiones variz exiguz decurrentes per fingulos annulos annuos à medullà in librum, EFG. Medulla.. W rZ. Infertiones fingulz arcuatz invicem in extremo margine medulla codem modo , ut in Perberibus ; &c, TABULA X. FIG. XII. Reprafentat quartam partem taleoli rami 57$ trium an- norum , fecti transverfim, ABCD. Liber. Q Q. Exterius & fimplicius parenchyma, compofitum ex veficu- lis admodum exiguis, HI. Unum genus vaforum fucciferorum diftributorum per di- &um parenchyma in diverfis oblongis portionibus. Qua- rum quz veríus interiorem marginem libri funt rotundio- res & numerefiores, DOPC. Annulus vaforum fucciferorum alius, fcil, generalis ge- neris, DCFE. Lignum. DL.KN.MF. Singuli annuli annni ligni, TTTT. Lignum genuinum, : STSTST. Vaía aérea fita partim irregulariter, & partim in radiis, *iNn3 KL. Àn- . Éx?LICATIO FIGURARUM. KL, Annulus vaforum aéreorum pauló largiorum re(iduis, Qoo. Infcrtiones largiores decurrentes per en annulos an. nuos à meduliá in librum OPP. Infertiones/exigua, / hagif EFG. Medulla.. £IG. XIII. Reprafentat quartam partem taleoli rami disi quind; annorum , transveríim fecti. ABCD. Liber, V W. Exterius & laxius & &mplicius parenchyma,. HI. Unum genus vaforum fucciferorum, fitorum in exiguis ob. longis portionibus. S$$. Eadem vaía numerofiora, & in portionibus minoribus, conftituentia genus annuli, DTC. Annulus vaforum fucciferorum alius, viz, generalioris generis, DCFE. Lignum, DL;LN.d'c. Singuli annui annuli ligni, XXX. Lignum genuinum. XTXT. Vaía aérea. KL,MN,0OP. (vc. Totidem annuli vaforum a£reorum (ad i intetic- rem marginem cujusvis annuliligni) multó largiores refiduis, $$$. Infertiones magna decurrentes per fingulos annulos ligni à medullá in librum. STT. [afertiones exigugz, EFG. Medulla;,- TAb5uLrA XI. FIG. XIV. Reprefentat quartam partem taleoli rami Iz? quatuot annorum cum dimidio , transverfim fecti. ABCD. Liber, 4B. Cutis libri, TITT. Parenchyma libri. In quo veficule fant adeó excesfivé tenues , ut difficulter difcerni queant microfcopio, Pottiones nigrz funt genus unum vaforum fucciferorum, SSD. Annulus vaforum fucciferorum alius generis, Diametrales linez albz funt partes parenchymatice continue infertionibus $GD G. DCFE. Li- | TA X. pag. 286; herd. An. X ey Cur. Tàrt.III. Anat. Veg. Grtw. * Jr E S ARTI k Pi ata. duoi uk. 2e; ii adi ii at AT obo ad bos 1. iu dE aue! * 1 ^- « , L ExPLICATIO FIGURARUM, — agp DCFE. Lignum., DK.XM,M0O,Qrc. Singuli annui annuli ligni, $S5$. Lignum genuinum, quod funt originaliter vafa fuecifera libri, KLMN.(*c. Vafa aérea magna fita przcipué in annulis , ad inte- tiorem marginem cujusvis incrementi annui ligni. KM;MO.Q. Vaía acrea exigua difpofita przcipué in formá pesfulorum transverforum, .$GDG. Linez alba tenues funt infertiones decurrentes pet fin. gulos annulos annuos à medullà in librum. EGF. Medalla, TiG. XV. Reprafentat quartam partem taleoli rami fraxzzi trium an. norum , fecti transverfim, ABCD. Liber, AB. Cutis, AHB. Annulus vaforum fücciferorum confitens ex variis rotun- dis portionibus , contiguis cuti. H]. Parenchyma fimplex, HOC. Ànnulus alius fortis vaforum Kscci ctn , confiflens ex variis arcuatis portionibus, diftantibus omnibus à ligno, DCFE. Lignum. DL.KN.MF. Tres annuli annui ligni, $53. Lignum genuinum. STST, Vafa aérea, KL,MN.EF. Vafa aérea larga ad interiorem marginem cujusvis annuli annui, PO. Aérea vafa exigua difperfa extra quemvis annulum. 0^0. Infertiones decurrentes per annulos fingulos à medullà in librum... EFG. Medulla. eee. Veficulg & quibus medulla confiftit, T ABULA XIL. :1G. XVI. Reprafentat quartam par:em taleoli rami Pme qua- tuor annorum , transverfim fedi. ABCD. Liber, &R. Parenchyma, 95, Va- - 4 ' 1 optem eem Sie boi i nct —————— Áo€—À -€— » Lows i: ; | * ; l 1 Me 1T CGRLUUNCS UO NUR I M LDCUMBRL CLAN BI TENIS utdie mtstpih- ditas LEM S xu. ExPrti:CATIO ÉrGURARUM. Q Q. Vaía fuccifera communia conltituentia annulum ad inre. riorem marginem libri, — HI. Alia vaía fuccifera peculiaria | à fpecie eorum ,qua fita fun in annulis, compofita ex rotundis portionibus, DCFE. Lignum, DL.KN,d. Àunuli finguli annui ligni, ddd. Lignum genuinum; aut vaía fuccifera vetu(ta , originali ter ad interiorem marginem libri, QcOZ. Alia vafa fuccifera vetu(ta, que videntur originaliter esf ea, quz funt in medio libri, DCLK.. Vafa aéreaomnia difpería extra totum annulum ligni, ec. Conjugatio (fingulorum vaforum aéreorum , (itorum in equa li lineá arcte ad invicem, QOO. Infertiones , decurrentes per fingulos annulos fignra à me dullà in Bum: EFG. Medulla, EF. Annulus vaforum fucciferorum ad marginem medulla, FIG. XVII. Repre(íentat quartam partem taleoli rami cz: anni fe cundi ; fecti transveríim, ABCD. Liber. | L M. Exterius laxius & fimplicius parenchyma; in quo veficul: funt aliquatenus large, multó tamen minores ac in me dullà, DKC. Unum genus ( viz. fortis communis) vaforum fuccifera rum, que funt lymphaductus. HI. Aliud vaforum genus, viz, la&iferorum , fitorum in fingu lis arcuatis portionibus. 4T. Infertiones decurrentes in. pertionibus diametralibus vi feré dimidiá per librum. DCFE. Lignum, TTT. Lignum genuinum, TVTV. Vafa aérea, STSTS. Viz. partes candidiores, quz originaliter erant vafa la Cea in libro, KKK. Infertiones decurrentes per lignum à medullà eousd; , qu! vafa lactifera in libro. EFG. Medulla: in qua veficula funt larga. bud EF. Án ——e- p———— F3 J E B.XTI pag.ase. Juaz i damus Afuplandis. Lu 16. [2x V e S me is "E [5 "i "3 iR m *3 P QJ E - d ec 4 re A Anat Ve; Irt UT. ExPLICATIO FrIGURARUM. — 299 EF. Annulus vaíorum fucciferorum , przcipué lactiferorum, fitorum in portionibus rotundis ad angulum medulla. TABuLA XIII. FIG. XVIJI. Reprafentat quartam partem taleoli rami pzzi fecundi | : anni transveríim fedi, ! ABCD. Liber, AB. Cutis; quz eft veré crasía, EV mn. Eos & laxius parenchyma ; in quo veficulz funt majoris E moits, E DLC. Pars interior parenchymatis repletaannulocrasfo vaforum — — E fucciferorum, fc. lymphaductuum, E . H1. Vafa ampla refini- aut therebinthinifera, difpería ultra me- 1 DCFE. Lignum, ( dium libri, XX. Pori ampli ligni genuini. $3. Quedam vaía gummifera exigua, Vaía aérea difficulter vifibilia funt, LL. Infertiones, e EFG. Medulla; in quà veficule funt aliquatenus larga. EF W N/. Quzdam vaía gummifera ad angulum ejus. FIG, XIX. Repraíentat quartam partem taleoli rami 44ercus trium annorum , transverfim fecti, | ABCD. Liber, AB. Cutis, | " XTXT. Parenchyma, us DORC. Lymphzductus communes, | HI. Annulus alius generis lymphaeductuum, KLAI. Tertium genus vaforum, fc, refiniferorum, fitorum in fingulis portionibus rotundis, "DCFE Lignum ^ | i D N.MP.OF. Singuli annuli annui ligni, | ZZZZ. Lignum genuinum, ST.V W. Quzdam vaforum originaliter libri, fitorum in an- | nulis undulatis, | EN MN.OP,.EF. Vafa aérea largiora, ad interiorem marginem cu- A jusvis annuli annui, *Oo : RZRZ. Va- Append. Aun. X, Ephem. b : ÉxrL:CATIO FIGURARUM. - J R&ZRZ. Vaía aérea exigua fita in columnis, - * : QOO. Infertiones magne decurrentes per fingulos quos aR- E nuos ligni, à medullà in librums, *- ORR. Infertiones exigua. 1 EF G. Medulla: in quà veficule funt icc tenues, P. TABuLA XIV. E EIG. XX. Reprzfentat quartam partem taleoli communis /zmacb » primi anni, transveríim fedi, E ARCD. Liber, 5i AP. Cutis, Z | 44. Pili; quorum quidam funt acuti, alii nodofi 4 fuas extre- mitates. KLCD. Annulus lymphaductuum veré crasfüs vadiatus: E KL. Annulus amploram vaforum lactiferorumo, - 4 ! V. Linum ex dictis vafis lactiferis, tr. Ar&um parenchyma circumcingens quodvis vas lacteum., HI]. Ánnulus tertii generis valorum fucciferorum ; confiftentium ex arcuatis portionibus circumvallantibus lactea. ?:. llnadidarum portionum confiftens ex aliquot centum vafo. tw. Parenchyma laxius. (rum XX. Annulus alius vaforum fucciferorum , qua videntur esf quarti generis, DCFE. Lignum... x x. Lignum genuinum, Xy. Vafía aerea, MM M. Infertiones Quarum plurime decurrunt per lignum & dimidià vià per librum, viz, quousd; lactea vafa, - EFG. Medulla.. jy. Annulus vaforum fucciferorum EE marginem medulla, F1G. XXI. Reprafentat quartam partem taleoli rami ab/rztbzz com munis, transverfim fecti, ABCD. Liber, M M. Parenchyma.., DC. Communes lymphaductus, confiftentes ex fagulis largi portionibus, in annulum difpofitis, V. Una ex didis portionibus, KL.Aliu: TAb.civ. pa-a. Jost IIT. nat. Veg Cw. ^ 3] d ela 4^ didt alat a : . Xl ad qe ie . , P - | ExPLICATIO FIGURARUM, . 291 KL. Aliud genus lymphzductuum, fitorum in totidem portioni- bus, ut priores, omnibusd; his arcuatis. v. Una ex didis portionibus arcuatis, HI. Reünifera f, gummifera vaías, T. Unum ex di&is vafis. DCFE. Lignum, X. Lignum genuinum., xy. Vafa aérea, jm Mm. Ynfertiones decurrentes per lignum , & dimidià vi per. librum, Ubi, zqué ac in medullà, he arcuantur ; hinc utrumd; genus lymphaductuum circumvallantes, EFG. Meduülla., : | At. Quadam pauca vafa gummifera ad angulum medullez, TABULA XV. FIG. XXII. Reprefentat partem libri p/aare /athzferg tefecti pet lon. gitudinem , ind; eo vaía lactea nuda, A A. Exterior fuperficies libri. - bbbb. Parenchyma. € c. Vas lacteum fisíum deorfum pet medium, dd. Aliud, cum parte quádam ejus exiguá defcifsi, ec. Aliud, quod eft integrum, ff. Loca, ubi dica vafa lactea femet amplexantur, ££. Yermini duorum aliorum vaforum lacteorum , ubi tatione obliquioris fui procestus refecta funt, | FIG. XXIII. Reprafentat partem ligni, confiftentem ex vafis, que | erant originaliter lympheductus libri, €c6c. Quidam dictorum lymphaductuum, compofiti ex variis exiguis fibris lignofis ( hoc e(t , ex aliis exquifité exiguis va- fis) invicem ita difpofitis, ut conftituant cavum cylindrum; hoc eft lymphadu&dum.. eee. Aliieorundem lymphaductuum , in quibus offenditur nexus dictarum fibrarum lignearum invicem per fibras parenchy- maticas , quz decurrunt horizontaliter, 44. Unum ex iisdem vafis demonftratum difcerptum | verfus. finem ab e. ad 4, per quod fingula fibra , earumd; connexio, melius apparet, j &Oo2 NB. Quod à L4 ó ^4 / CHAT Y cm pee e cost RU 957 P5 us EA zac Fg. c - —— 291 ExPLICATIO FrGum NB. Quod magis diftináa & perfpicuz fculptura gratiá vaía dicta . hicrepraíententur ampliora, ac apparent etiam per micro- Ícopium, Quod prater hanc in nullà fadum eft figurá, FIG. XXIV. Reprzfentat portionem vafis aerei, — 44. Conjugatio duorum vaforum aéreorum, : cc. Conjugatio trium vaforum aéreorum , diverfz magnitudinis, Lo bbb. Loca, ubi dicta vafa femet amplectuntur, , t1. Spiralis, & feré horizontalis continuatio fibrarum, ex quibus dicta vaía precipue, fed non tota, confiftunt, zb. Perpendicularis continuatio excesfivé tenuium parenchyma- ticarum fibrarum , per quas fuprà dicte fpirales mutuó con- nectuntur in firmum & coharens vas, ec. Fibre dide fpirales non explicatz, five extenfz in conge- riem vaforum, : 1 | FIG. XXV. Reprafentat textutam parenchymatis ( five infertionum ) & vaforum, : : 4 4. Singula portiones ligni genuini confiftentes ex fibrisligno- fis, decurrentibus perpendiculariter five per longitudinem | arboris, : bb. Infertiones; confiftentes ex fibris parenchymaticis , decur- rentibus horizontaliter , five per diametrum arboris, ccce. Mise portiones ligni genuini, in quibus oftenditur in- termiítio,lignofarum & parenchymaticarum partium , non tantüm portionis cum portione, ut ina; fed quod; fibra cum fibrá. €c. Procesfus lignofarum fibrarum, cc. Procesfus parenchymaticarum, TAsuLA XVI. FIG. XXVI. Reprafentat quartam partem taleoli caulis minoris cazduz communis fecti transverfim, ; ABCD. Liber, E 4B. Cutis | HI. Parenchyma. | : AHB. Genus lympheductuum contiguorum cuti, ec. Una portio dictorum lymphadu&duum, E. DC. Annulus aliorum lymphaducuum confiftentium fimiliter r ex fingulis portionibus; fitis ad interiorem marginem e 44. Una ARUM. : dis — aX Es.24 "afa. aeve Baencl: dis erivonum-) [22 afe oru. in Ta. In T éced us 6 - Gre. get 3, Anat. V B - IR. , - SS "oe H " mend D TI — " . h : ! D ] B 1 ^. ' P » D ^ I N N à i e CY G 1 S * Acer a bag. a * I ^ "T e E et m: id » | dI "A3 M d Em - m NS [44 UTE d S 1 EE CAI io ko RE P ci m lc | 3. 1 | D «x. , T" " X 4 T. 2 L. 74 : «] | Li "e ( ej : iyd U ? d P Me, LA 44. Una ex dictis portionibus, -HC. Annulus vaforum lactiferorum , confiftentium.- ex fingulis portionibus arcuatis adjacentibus antedictis lymphaductibus, cc. Una dictarum portionum, DCFE. Lignum divifum in fingulares portiones, 4att, Vna didarum portionum, yv v. Lignum genuinum; per quod. totum vafa aérea; repra- fentata annulis largioribus albis, di(tribuuntur, EFG. Medulla confiffens ex sdtuomin largis, & angularibus veficulis; quarum latera componuntur ex fibris invicem con- -- nexis & decurrentibus precipue horizontaliter ; convolutis - modo circulari ex uná veficá in alteram ; & ita mutuo inter- fecantibus fingulos arcus totius earum circumferentiz, TT. Una ex didis veficis, five potius dimidia, dum altera pars refecta eft, Cujus fibre horizontales non funt fingula, fed totidem fila; dum fingula fibra in uno filo funt, $$. Una fibra fimplex, EF. Alia vaía, tàm lymphatica , quàm la&ifera, intra lignum, - aut ad marginem medulla. ?1. Lymphaductus, $5. Vafalactifera, — | 3t4c. Infertiones decurrentes inter fingulas portiones ligai, à medulla in librum, "m X TT "e b trn To * - 7 ; AoÉSSE S, » L " TOR" LN * r L] T ExirIcATIO TreunARUM 00 20) DISCURSUS Habitus coran. SOCIETATE REGIA, — Decemb. 10. 1674. - Concernens MIXTIONIS, NzHEMIA GnEWw, M. D. €9 Regie Societatis Socio. Ex Anglicà in Latinam, translatus. p $9 ELIT MA, d a. * ^g ^ : WO N l Sy / x " M Kd 1 ; ^ j n P $ | | | li 2 MM D 3n | | ; : 3 w^ ^ VM 1 iw t ^ d | / | « 4 : Y " ^. 1 "^! : l P» us . h 1 : * L " * | *. i : L " : [ - " L W *, , n i a wid i ; 1 P dd - ^ ^. ; E * I vs ' M / -— 2 * à Í « j | * * * , ) * a : ; " | , u , » : : 4 ^ "5 2 M ? » 4 ; " ) ^ d ^ t ? / " S P j [ » * / " / ^, XE WV ee CLMTIUN * | * : t is D L "3 j ! | / i ) d sd LA^ | ! 3 -— "a - A H [ j ; | ; , i - : ed x LI pF f : ) ; Ux : 4 2 * P - JS V - p 5 ! € I2 ! 3 * Ü ; ^ à N D L D ] P. ' E / , *- Á J » J * M " id / b: 5 i ^ Pf jj ; : ; A z i * M. [i L : E 63 Le E) i uU ; j - v s: H M | 1 . , l ^ : y^ - 2 do NOR ^ j ? ju D 9 A 2 " " UP CI Da j n ur a P j Y z 7 pu " y vU — Lo :5 T «95(207)5€ RR EE RE E RR RA EEREERERICCEERERETTITE HONORATISS$IMO FIRO, DN. WILHELMO, Comit: BROUNCKREZR; PR ESIDI SOCIETATIS REGIA. DOMINE, Alia ratio, Dozzize , cft, quod non poteram non publicas 7z« Dominationi reddere grates, quod So- cietati Regia in laudabili iftà vià, quam dudum infli- . tit, animum addiderit, maximamq; laborum ejus par- tem gubernaverit. In quo, Dozzize, non tàm prafu- TP mo; Append. Ann. X. Ephes. Aecep5ee —-- . — 1 mo ,quàm reverà eloquor mentem univerfz Societatis ; ne uno quidem, uti exiftimo, excepto. ^ Eádem confidentià asíerere. posfüm ;. Dozzize, quàm felicem fe pradicet illa, dum Perfogz gaudet adeó aptá, qua ipfius laboribus prafideat, qualis eft Tua Dominatio. Amplitudo ZzeScientiz , Judicii 7zi éxp/Cua., quitas Converíationis (comport) 77; ejus- modi funt qualitates necesfarie , quas Regzz Majeffas habuit in oculis, (optimé intelligens, quid faceret;) cum in Electionem 7 z7 Dominationis ferretur. Scio, Domine, esíe quosdam, qui tantum plané habent intellectüs, ut íolüm eos doceat, quomodo ese queant ambitiofi : quorum philautia fimilis qua- dantenus eft titillaioni infantum, donec in faltu ca- dant. Similiter autem fcio , 72472 Dominationem le- met in eo, de quo jam dicebam, non adeó evehere; uti CE $ A R feipfum , quando milites ejus incipiebant eum falutare REGEM. — Sicut enim ille dicebat, zoz RE X, fed CAESAR: ita Dozmizatio Tua falum femel nominetur , & omne id , quod fequitur , Zz/7o/ogiz fal- |. tim eft ejus, quod esfe 7e jamtum cognitum eft. Quod |. Prafés es Societatis Regia , quod Przzaeus es, qui e/ecfus |. eft; & quod eeu es à Sapieuti adeó REGE; hinc |. tàm fublimis & in re fundatus (real) 74e Dorsinatioma |... Panegyricus exfürgit, ut alii, qui in verbis confiftunt, | (verbal) inde reddantur. fuperflui, & omni foliditate |. deftitud, | Unde; | au (299)509 NEAR: | Unde, Domine , tertia mihi ratio admodum na- - turaliter emergit; qua eft, quod audere posfim füb- mittere meipfum quoad ea, qua in fecuturis dixi, Ti ue Dominationis cenfurz. — Adeó aptus, adeó zquus T9 es Arbiter inter eandem & omnes eas perfonas, quz huc pertinent; ut neá; falli posfis, nec corrumpi in formando Judicio in aliquo puncto ad alterutrius in- . Juriatm.s. |... Et fané, Domine | (1 id faltim proficifceretur à prin» .Cipio proprii mei commodi, non tamen defiderare poslem ut aliter fieret, — Mzzdus enim, fi eft duratu- IUS, certé tantó fapientior evadet, ac nunc eft; quantó -nunc eft fapientior, ac fuit ante». lta ut xqué ex- Agua fit nobis ratio contemnendi azZigaitatez ; ac esíe poteft voluntas, ut ipfi nos defpiciamur à Poffe- iate s. : Differentia tamen hic aliqua eft inflituenda; v7. dnter homines omnium atatum, qui modefli fuerunt in fuá ignorantià; & eos, qui putaverunt, aut credi vo- luerunt, fe fuisfe omnifcios. | Aut fi fciverunt & agno- verunt, fe fuisfe ignotantes; non tamen contenti fue- re eo, quod fint tales; nifi zqué bonà ratione ac fenfü, perívaderent omnibus hominum generibus, fe non offerre nofcendum quicquam amplius, quàm | feipfos.- 7. Summatim , Dozize, non defidero, ut magis fis Patronus, quam es Judex. Si enim hoc Scbediasma a xp P2 exl- i OK Mid «39(300)86- exiguum minimam merebitur benevolentiam , certus. fum, 7e, dum alteruter futurus es, futurum utrumá;. Quo facto, Dozize, non parüm nutries & animabis. conatus meos fimilis nature fecuturos: qui íüm admodum fíollicitus in demonflrando , me ipíum esíe.» | 3 DOMINE: Tuz Dominationis E: delisfrosnm Q obedieutisfimum Servum; NEHEM. GREY. DIS-f [p ————————————————————— IB" prscunssus, Habitus coràm. SOCIETATE REGIA. ae" — Onorem illum. nactus, hujus diei laborem ut exan- tlem , accommodare me conabor pb;Lfopb;s. quam Societas hac profitetur ; quz eft Rariocinatio fuperffrutia expersentig » 9 communibus fenfuum notionibus. Prior illarum eft absd; alterà nimis fubtilis & incomprehenfibilis; pofterior absd; priori, nimis magna & intractabilis: amba autem jun- €&im veram analogiam ad nofmet gerunt ; qui neq; Angeli fumus, ned; mera animalia , fed homines. Subjectum , de quo loqui conftitui, eft »;xzv. De quà, ut Difcurfus nofter magis fibi confert, & intelligatur melius ; omnia, quz mihi dicenda funt, hàc methodo erunt diípo- fita , vid. 1 1. Mt primo breviter recenfeam receptam »wzxtroris dollyinam, 2. Proxime , ut fupponam quasdam Propofitiones de Principiis, ex quibus omnia corpora »;x:« confiftunt. 4. Dcin,Ut detegam veram mixtionis naturam ; five dicam, quid ea fit. p.c Bt post enumerem caufas mixtioni; ; five dicam; quomodo ea fiat. $. Tandem, oftendam virtstem. mixtioni; ; five , quid posfit efficere. | Sich T. R1MO, quod attinet receptam de »;xtone dollrinam ; ne vos À inquietem tzdiofis citationibus, quid 4riffereles, Galenus; V Eernelins , Scaliger , Sennertus , Raverzus & alii de eà referant ; fup- .| ponendum eít, omnia hac in fummam collecta ese in hàc *P Pj . defini- 361 DfíscaKeds Dg MiyTrOME. ———— 00 definitione , quam Arifloteles ipfe de eà dedit, & cui numerus fe- quacium ejus major feré religiofe adhz(it ; v;4. quod fit «v pax]ov cXXoueDev]ev Évamie. Lib. 1. de. gener. é$ corrupt. cap. nlt. 3 id eft, mifcibilium alteratorum wnnio. Que defnit;io, uti com- muniter explicatur, nec zzre//;e: poteft, nec ullum zfz» praftat. Duo zzrelligi nequeunt; quid intelligant per a/reratiozem ; & quid per zzrozem. In hàc alreratioze , ajunt, veras formas elementorum. alterar. |. Et capropter hoc fubíternunt axioma: quod in mixto forma elementares tantum [rat in potentiá. Videamus autem confequentiam. Nam fi in »ixro corpore forma Elemen- torzm funt tantum zz potentia ; ipfa tunc E/lezezta lant tantüm i? potentiá: Omnes enim nos dicimus, forma dar esfe. Et fà Elezsenta componentia funt tantüm ;z potentia compofitum etiam - corpas; tantüm esfe poteft zz potentiá : id quod di&u tamen eft : abfurdisfimum.. Quoad enuiontm Elementorum in mixto corpore ; eam confti- tuunt ejusmodi , quz tandem eos cogat aslerere penetrationem Corporum , uniouemá, corporum mixtorum €síe nihil aliud. Di- — cunt enim, eam tali modo fieri, ut particula quavis corporis mixti participet de zarerá totius. Qua satura furgit € con- temperatis zgalitatibus quatuor Elementerzm. Unde conclu- dunt, quamvis particulam cerporis mixti in feipsà continere 9 omnia quatuor Elementa. | Quod plané eft asferere pezetratio- - zem corporum. Singulum enim Elementum cít, ad minimum; particula una; fi itaq; unaquxd; particula mzxti corporis con- tinet quatuor E/ezezra; tunc quatuor particule funt tantum una. Inde ergo concludo; receptam »wixizonis detirinam este autellette, imposfibilem. | | Inde fequitur , eam quoq; esfe ferilem & fine nf». Quis 2. enim id in ufüm vertat aliquem , quod non intelligit? Et ex- 2 perientia tot annorum , in quibus per difputationeshominunm | ventilata fuit; admodum id probat: difficulter aliquis eorum, gc | | 1 excepto Disétiaeus Dre. MixTIONK, | — Pei excepto Doüi;fmo Sennerro, aufus fuit experimentum moliri, pre timore, ne feipfum intelligeret. Hoc in confesío eft res multas elegantes inventas esfe per mixtionem artificialem. Neutiquam tamen ez in acceptis referendz funt huic ejus defmirioni. Nam (icut perfona ;gno. ran; perficit opus malum , & bona rcgz/a nunquam poteft esfe pejor: ita períona izgez;ofa perficit ops; bonum , & mala regula nunquam poteít esíe melior. Quzítio non eft hzc, quid homines fecerint? Sed quid fecerint ope hujus fundamenti : quod mixtio fi nfcibilium. alteratorum. unio t Si ex hoc edocti fuisíent efficere aliquid & vel atramentum faltim , quo illi omnes fuas Difputationes exaràrunt 5 confiteor , eos habuisfe ali- quid , quod pretenderent dl. Veritas autem teftatur , eorum gotiones de mixtione tàm procul abfuisfe ab eo, ut nobis aliquid emolumenti afferrent , ut multum attulerint damni: dum ob uam fubtilitatem imaginariam , abfurditatem vero realem, unt velut totidein fpectra phantaftica , infervientia folüm illi ni, ut abíterreant homines; ne propius accedant iis, aut füub- eco, quod tractant. Ego idcircó conabor detegere veram »ixtrionis naturam. uperftruamq; 4s£r;zam meam commownibus finfunm notionibus ; quas nemo rerare; unusquisd; autem cozcipere poteft. Quod um ordine agam, licentia mihi capienda eft fupponere quas- am propofitiones de principiis oronium mixtorum corporum. SrEcr. Il. Hr ET primo , per principia intelligo a70mo; , aut certa gezer4 | atomorum , Nel femplicisfimorum corporum. Aliàs enim hzc non esfent principia ; nam compofitum principium , ftricté icendo, eít cez;radidie. JEqué, ut quizá, tria aut duo non funt principia aumeri , led unitas. 7, unde diac. cac hj jo4 Discunsus Dr MixTIONE. 2. Unde fecuzdo fequitur , ea item esíe izdivifibilia. Non matbematicé ; nam Atom: cujusvis principii fuas habent dimenfro- ses. Sed pbyfici ; ita quidem ut ex eo, quod eft í547 faltim ,. non posíint fieri dzo. Si quzritur; annon , fi baculus cultro disfecetur , ex uno fiant duo? Refpondeo, baculum non esíe corpus s, fed aliquot millia corporum , hoc eft A/emorsm ; ned; aliquod eo- rum divifzm esfe in feipfo, fed unum faltim ab altero fzpara- 14m , ubi culter fuum motum perficit. Ut, fi quis digitum fuum ducat per cumulum frumenti ; nulla ibi 4/v/fo fit in - quoquam rrazo , fed faltim fzparario unius ab altero ; omnibus | tamen remanentibus in feipfis integris. Dico itaq;, illud, — quod eft g5yficé saum , maximé etiam firmum esfe & rzdivifibileg - hoc eft ; Zmpenetrabile ; nam penetratio eft faltim feparatio, non divifo Atamorum. ; Hinc rerz? hzc quod; fünt /»mmetabilia. Quod enim - dividi nequit , nequit etiam z»ari. lta ut in totà Aromorguns univerfitate nec ulla unquam pertulerit;nec unquam fufferre .— posüt minimam tationem. Super his fundata eít cozffantia caufarum & effetuum. lta ut in omnibus rezerationibus non minuscertum fit; idem ipfum 7 pr»cipium usq; propagari ab eodem; quàm elt, propagari bomi- nem ab bomine. Quare , co»pofita corpora generantur 5 principia - autem non nifi faltim propagaztar ; hoc. eft, in quàvis genera 7. tione , hzc tranfeunt non alterata in feipfis ab uno corpore — in aliud. | xo d priucipia , five atom; omnes funt zzmzutabiles ; rurfus fequitur, eas esíe diverformm generzm. Unum enim idem; principium , five genus atomorum usd; eandem producit. vem | & enndem habet efetlom ; ita ut omnes generationes tunc forent etdem. Quare , quoniam ea funt zmmatabilia , diverfa quod; fint , necesfe eft. | : | | $. Hac : Discunsus Dr MIXTIONF. 365 ho —————————————'ÉÁOüMÁMÁMMáÓÁH——————-á—— $« Hac drverfita; ob eandem rationem non eft exigua, fed admodum swwerofa. Sicut enim Made; junctim fumtus eft natur£ offcina ; Ya principia rerum funt ejus izffrumenta & ma. rerialia..— Quare ut id teftatur de bonitate officine ; ita quoq; tee ftatur de perfetlrone semiverfr, fà inftructum fit variis z»ffrementis, quibuscum , & variis marersebus , circa quas eperetwr. Et con- fequenter , ea ph;l;fopbia Optimé proprium fuum nomen tue- turjquz non contendit omnia referre ad duo vel tria prizc;. pis» zqué ac duz vel tres campanz in bafilicà miferabilem ede- rent /;n«w ; vcrum quz ad »arsre ipfius namerum aícendere, atq; ita omnes »utatiores in mundo completi tentat. 6. Ned; tamen vafta hec diverfiras tollit regimen & fubordi- sationem principiorum. | Certus enim hic, fed minor zuwerss eft eorum quz five ob 2/45:5/:4:» fuam majorem aut alias rationes imperium obtinent & dominis» , in fingulis fuis ord;- mibu:;, fuper reliqua omnia. Ubicund; enim /sbj«lwm eft multitudo , ordo pars eft perfectionis ejus. Ordo enim eft proportio. Et quomodo exiítimari queat, naturam in rebus aliis omni- bus proportionem obfervare, hic veró negligere. Quare, ut ordo & imperium Certó reperiuntur in omnibus partibus Mendi rationalis , ita quod; certó in omnibus s»arerialis. Unde fit ,ut; licet [pecies principrorum int veré nmmerofa » hoc tamen non obítante principia dicta galenica , chimica, aut alia quzcund;,; quz ullo quidem modo füb notitiam fenfus cadunt , red«ci queant ad rwmerum minorem , vid. juxta numerum pradominantium principiorum in natará ; aut ad minimum in eà parte univer[i, qua eft prope Q circumcirca nos, quorum poteffat£ & imperio omnia reliqua prizcipia fubmittuntur. Quz fz2- mi:fo non eft defereio propriz fuz zatrzre; fed tantüm eorum apparentia fub externà facie aut 54/;;, dictorum prademinaz- pum principioram. *Qq 7. Velut Append. Anu. X, Ephem. 506 Discumsus DE MixTIONE, | | s CENE dcdM ^N Vids tou EbUI VACYNU S. 6o 00s 7. Velut hic oro principiorum absqs diverfitate esfe nequit; | ita nec diverfitas , nifl origizaliter obtingat duobus his modis; 3 fc. magnitudine & figurá. Per bas ca admodum differunt: 9 & omnes pratereà proprietates reliquas, per quas ea differunt, 3 dependere Oportet ab bs duabus. ; | $. Ned; idcircó hzc alias aliquas figuras habere posfünt, | quàm qua funt regulares. Regzularitas enim eft frmilitude conti- zuata. Dum ergó omnia atomorum genera difergg: tantüm per fuam azantitaterz & figuram ; nifi illa ipfa quantitas & figura 1 esíet communis numero Certo a/zzeraz , hz non posfent dici | esfe 4245 cujusdam gezeri;, & confequenter nifi foret fopilitu. | do atomorum , non posfet etiam esfe difliptlio principsorum. 9. Hinc etiam, hi duo modi atomorum , vid. earum guanti- r ta; & figura, funt vere, & folz originales qualitates. atomorum. Hoc eft 9 4AB0?24 eft talzs vel talis, quoniam eft talis certe quantis tatis & figura. : : 10. Tandem , uti hi duo »odi figillatim fuümti funt 2447/7476; atomi ; ita junctim confiderati, funt ejus forza. Forma enim fubftantialis Corporis eft aliquid intellectu imposfibile. Corporis, inquam, licet enim azzza rationalis fit forma fubflantialis , forma r tamen eft bom;zi;, nOn corporis. Formem enim corperis alio. modo concipere non posfümus, nifi , ut modrficationem Corporis, aut complexionem omnium eederum corporis. Quodetiam con- : venit cum eà definitione form , quae inter Philofophos peripateticos | fatis bené recipitur, vid. quod fit ratio ejus esfeutza , qua cuim, 1 rei competit. Qua rario, fi referatur ad corpzs , quid aliud eft, | quàm zzediftatio ejus cerporis? Propofità ita fylloge mearum - €ogitationum Circa principia s progrediar proximé ad oftenden- dum, quid fit miflio eorum... : SECT. Til. ] C primó omnium à Prezi;fis ad hanc devenimus cosclafo- uem y [c. quod. formatio & transformatig omnium Corporums ps nihil . Discugnsts Dz MrxTIONE. |. 307 la i EE nihil posfit esíe aliud , quàm »;xrio corporum. Nam omnia principia lunt immntabilia; uti fuperius probavimus: & propte- rea non gezerabilia , formabilia , aut transformabilia. Et forma principiorum , dum eorum tantüm funt ood; , etiam funt z»a- tabiles. . lta ut totum negotium Mundi materialis fit nihil aliud, quàm mixtio. Rurfus, ceu sarsra ubivis operatur tantüm per sixtic. zem;lta hac »:xro ublvis zz4 tantüm elt, & zz;4 tantüm esíe poteft. Sive enim ea fit mixrio magnorum corporum, five parvorum ; compofitorum , aut atomorum; ubivis ea eft »:ixtio, & mixtio corporum. Quapropter ; »:xr/o aut eft affetlzo intells- gibilis ommum corporum ,aut nulins quod pofterius nemo dixe- rit. Quot igitur modos vel videns: vel concipere posfumus mixtionis quorumlibet magnorum COrporum , quz in manu noítrà tenemus, tot quod; modos concipere debemus fz/rilzz- fimarum miflionum ; quas natara perficit ; aut atomornm iplarum; ; nec alios praterea... : Jam omnes modi, per quos diftingvere posfümus sic. nem , in genere funt hi 47» ; (ive in refpectu corporum mixtorum ». five modorum miflionis ipfius. In refpectu corporum mixtorum viifrz0 itidem diftingvitur duobus modis , vid. per conjugationem & proportionem. Per conjugationem intelligo certam miflionem ejusmodi quae rundam principiorum , (? uen aliorum. Quz eft triplex, Primo ,quoad zwmerzm: ut quando corpus aliquod com- ponitur ex duobus principiss , aliud ex rbz; , tertium ex qUALHOY s quartum ex 4776, , & fic porró, Secundo , quoad genas: ubi licet fiat conjunctio ejusdem numeri , non tamen ejusdem gezeris. Terti? , quando una ab alterà differt tàm in z«mero ; quàm in eere, *Qq2 | Tot i dto ME na ir * UMP EC TIONES ENS SIS ERIS M NERIS OP TIERTCE TITRE TCR 308 .- Discunsus DE MixTIONE. Tot modis principia corporum. conjngari concipi debet ; ideod; conjugantur: hic enim id , quod 4c/e: esfe, e. — Con- fequentia eft manifefta, — priz;? enim zarara varia habet zzare- vialia, quibuscum has mxtienes perficiat 5 prout. oftendimus. f Secundo, per has siffiones Mla potef?, & absd; concurfu cujus- 1 quam forze imaginariz defer producere omnes varietates ing amzndo materiali ; uti fimiliter didum eft. Quam ob rem dum ] omnes, quz quidem concipi posfunt, z;/Liozes facte funt, exzd; ad aliquem finem , fi e non haberent zra, samura esfet ampefetla : quoniam nos ipfi imaginári nobis non posfumus; quomodo fua zareríalia difponere ad ufum ulteriorem pos- ] fet , nifi zr faceret. ; Exiftimare itaq; , omnia. przzcipiorum genera, aut omnia Jj Elementa. ingredi compofitionem cujusvis corporis compofíti ; opinio eft non magis credibilis, quàm ea, qua referret, omnia rotarum genera & reliquas partes borologiz in campaná quoq; exi- fiere ; aut non esfe alia »z7:"/4//4 , quibus ex(trui queat d»: quàm quz requiruntur ad rezrorzz» aut zavez. Quomodo j enim zarzr4 , magnus ille a/£fzx , per quam omnia perfedia opera 3 fiunt , omnia in unum confarcinare & compingere fingi pos- 7 fct ; quod ipfi nos tanquam abfurdum quid esfe videmus? Secundo , mifio principiorum diverfa fit , uti per eozjugatio-2 zem ,ita quod; per proportionem : hoc eft, per diver(as guaztitates| fingülorum priaciptorum aut partium invicem zzxtargm. Ut fi zzantitas unius esfet, ut o4izá, ad decem ; fecundi y. | Ut 44/74, ad quindeczm ; tertii, ut "quizá, ad viginti,&C. Aut fi unius fit, ut 42274, ad fz« ; fecundi , ut /z« ad feptem ; tertii ut fiptem ad otio. Per quam & alias proportiones miftio innume-gg rabilibus modis variatur. z Rurfus , ut »:f/zo variatur in refpectu ad corpora nmixtas;ita fimiliter in refpectu zioni; ipfius, quod voco L;carzozem prin: €ipiorum , aut "odes CoPIumtizonis eorum. Quz varia esífe potefl | | «qué Fr || prscussus De MixTIONE, jo9 ———————————————————— —À— zqué, ac eorum cozjzgatio & proportio. Omnes tamen ez re- duci posíunt ad 475; »;4;; generales: dum omnia corpora, & propterea omnia. prsncspia mifcentur five per mediatzonem , five per coztatlum. Jam omnis coztatis; five compofrtorum , five atomorum ,alius- modi esíe nequit, quàm qualis refpondeat earum fis. Ande ergó tantum rre; generales modos concipere posfumus ; videl. primo, contatlum in punito quodam ,aut aliquá parte exaltori : ut quando d»« «tz concurrunt, qua funt g/olofz, aut aliter gibbofn. — Secundo , contallum in plano: ut in conjunctione /aterum atomorum triangularium Aut quadrangularium , aut aliter planarum. Tertio » contatlum in concavo : ut quando aros una admit- titur in cozcavum aut caviratem alterius; ut obturaculum intra fiphonem.. primus dici potet appofitio s fecundus applicatio s tertius. rt- ceptio vel sntrufio. ; Duobus poffericribus modis «rom: junguntur per zediatzo- nem led optimé omnium z/rz»e,. Ut quando deo extrezza unius tomi recipiuntur intra cozcavgm aut cavirares duarum aliarum. Et hi funt omnes modi gezerales . per quos concipere pos- fumus corpora zixra esíe invicem ; fc, per variam ipforum conjugationem , proportionem & locationem. | lta, ut compofitio atü- amorum in corporibzus fimilis [it compofitioni litterarum in vocabalis. Quam horribilis foret fragor ejusmodi vocaPzL; , in quo omnes viginti quatuor /;zterz confarcinarentur ? Unum ergo compo- nitur ex pluribus, aliud ex paucioribus; hoc ex quibusdam, & illud ex aliis: & tàm COHp 4g 4110 ; quàm proportio & locatio lit- terarum varia eft in quovis vocabulo : unde emergunt tot millia vocalalorum. diffrentium , absds aliquà in univerfum alteration dn Uueris ipfis ; & decies plura componi postent. Simili modo | "Qq4 itaq; ; GO P PERPE n o CO-405.!* 22 AA MEA QUEM S PUMA IE duda Aut os MT TESI! ACT NET CET EE k- 1 | "BIecum stis Ds MIXTIONE, T —— MU € — —— ————Á—— 3 | itad;, aut eà ipsà analogià , ut /rrrere. alpbaber; funt principis V vocabulorum ; fic principia (unt alphabetum reram. E! | Quicquid diximus de prizcipiis; & de mifliom , tanquam E] ea confequente ; s fundamentum erit inftructionis inrelligibilis de ! üatura & caus plurimarum intrinfecarum proprietatum & 4q44-. litatum corporum : ut gravitatis » levitatis » fixitatis » flniditatis ,an- pu rotunditatis , caloris » frigsditatis , nigredimis , albedinis , | actáttatis , dalcedinis , fragrantia , fütori: ,& plurimarum aliarum. Intelligibilis, inquam , inftructionis ; ejusmodi fz//. quz fuper- | flructa eít zorionibus fenfws , & perficitur secbazice. Dum au- tem hujus rei per exempla deductio campus eft amplior, | quàm pro hàc, aut uná aliquà /etlieze, idcircó antequam ad | caufas "miftionis Brocrsdiue Aa tantum densum corolla L ria Íequentia .. | : IL Primo. Nullam esfe ajlrerationem principiorum aut elemens | t0Yu9A , in perfettisfaná corporum zzf/zeze. Nulla potesi esíesnam principia funt, uti diximus , Zzmwrabilia. Et fi dari posfet | non tamen opz; foret , ut esfet: princtpia enim tàm var;a funt ; & infinitis modis cozpon: posfunt; uti oftenfum eft. Tta ut; opus non habeamus nos ipfos torquere aliquà illarum difficul-| tatum, quz emergit é dollrzna alrerationis elementorum. | Cujus d] opinionis fundamentum eít, esíe tantum quatuor elementa; & omnia elemezta necesfarió esfe debere in quovis corpore.) Et ita homines folliciti; quomodo exinde eruenda fit infinita) corporum «varzetas, finxerunt ea esfe alrerabilia, & alterari 139. quàcund; ziff;one perfztlá. Non confiderantes , fi eorum quas. | tuor elezenta alterabilia lint quàm pauca ea Bnt, non paucio«- ra, quàm :z;4 eorum refervari posíe, zzz; enim elemeatum »| f1 eft a/rerabile , fit quodlibet. D 2. Hinc, feczado , folvitur ingens illa Dz24:4:/0 , utrum - D qu& vocamus fa/;a lixtviefa, fiant pet sgnem? | Prima em. " eT ... . Drscunsus Dre MrxmIONFE. wr ; Primo enim, nullum principium ft per 2OHem : dum omnia ui rveipia funt €J jusmodi » Ut zen posit alterari , & ideo nec feri. Secundo iad; diftingvendum nobis eft inter prizcipigm; & modrficationem principii, aut variam ejus zz;ffiozem cum UN priscipiis , unde illud variam fortitur aezomizatzozem. Quare /a/ lixsviofum ; quà //xiviofum , certó fr per ignem. Sed quatenus /7/ eft, non t, dum hoc pzizcipium extrabi poteft €x plurimis corporibus; & aliis variis »odi;, prater zesez. Sive enim cal/cizetur corpus five fermentetar (juxta modum demon- firatum ab indufirio & curiofo Autore Ícientiz cbzzica ; D. Daziele. Coxe;) aut aliter pzrrefrar fub terrà aut »ergaror mari; usd; emittit 2/24zm [alis jeciem. Qus omnia falia funr , non per ; produtizonem principis falzni ; fed tantüm per varzaz ejus miffio- | nem Variis ejusmodi modis folutionis corporum , cum aliis przz- | cipis s à quà ejus miftione varia illud acquirit Varias denomina. T fones » marini , nitrofi, volatilis & lixiviofr. | 3. Hinc,reri, perfectisfma corporum zzfeio ultra coztattum Tafcendere nequit. Omnia enim przaczpia fünt zoz-alterabilia; (& omnis materia eft impencetrabilis, uti dictum eft. In illà imüxtione, quz maxime vifgi patet & laxa eft, e( contatto; ; |& in Jubtilisfzoa & perfetisfimá , uti in generatione jipsà nibil 1 adeft amplius. J 4. Hinc, gzarto , facilé intelligimus, quàm varia ipforum eorum priacipiorzm , que fpectant tàm vegetabilis, quàm alia jplura corpora, atia quod; exiftant in corpore 5ezz;;. Quo- d niam zqué in generatione aut rraz mutatione principia ; qua trans- |feruntar ab uno corpore ad aliud , e. g. à vegetabili ad azimal, Ine minimum quidem in feipfis a/rrazrzr ; fed tantüm eorum ifhio hoc eft, conmmaatio , proportio & locatio variat. ] ; Hincetiam differentia zzxrzonis refultans ex dre - Ieontatlas intelligi poteft, quoad rre; fc. hos gradus ; congregatio- laem . unionem óc conceutrationem. E77 f 7 m 3E " pis cu&sus DE MiXTIONE. Congregatio & n fio Ln lens ett, quando fi ingule atoms. | concurrunt tantüm in pente ; qut porte extliori. Qrá ratione, à diverfis argumentis inducor, ut credam, 4rozo; omnium B corporum fiuidorum , qua fiuidorum , fe tangere 5 & zon alis. | Unio eft , quando fe tangunt in plazo , ut in cryflallis & cry. ffatitfatiore omnium faliwm , & aliorum corporum fimilium. Si enim eorum partes divifas & fubdivifas oculo noftro, quousd;. posfumus , perfequimur; usd; ea terzzzantar ; à quovis latere; in plaza. Unde intelligitur, eorum aromos veras itidem rer- minari , adeoq; concurrere in plano. Concentratio eft, quando dug, aut plures atomi combinan- tur p€T recepironem Q itrafonem unius in alteram: qua eft arüisfima omnium & frzisfmna mixtio ; ut in quovis fixo » zzodoro| & infipido corpore: cujusmodi corporum arozzi non funt apta 7 ut emittant odorez; aliquem aut faporem , nifi gne folvantur | hoc eft ; unius aczes ab alterius liberetur. 6. Hinc, fex») , intelligimus , quomodo in quibusdam ca- fibus videatur esíe pezetratio corporzm ; & quo fenfü ea posfit ad- mitti; videl. ut nihil amplius per pezetrationez intelligatur; quàm zzrrafe. letrefo enim unius arem in concavmm leu cavi- arem alterius, eft fpecies pezerratianis ; per quam hz minus ob-7. tinent fpatii in corpore exte, quàm obtinerent per alium modum cozratles. Ut culter nudus & vagina ejus feré duplo plus implent fpatii,; ac implent, ubi culter vaginz eft intrufus Unde rzarzezem dare posfumus; quare aliqui Z/2zeres , cum funt zx; , plus impleant fpatii , quàm implebant zo»; uti Ingeniofr Lemus D. Hoock, id fieri experimento demonftravit. RAt1 , nem , inquam , hujus rei apertam , aut ad minimum aliquar : esfe ismafionem) variarum eorum aromorgm intra fe invicem. | Quod tamen non eft pezerrario corporum ftricté fic dicta. - 7. Siomneid,quod faci; zatura , faltim eft »ffio ; & omnis) | hac utfeio faltim contains : evidens hinc fit 3 "nifeiones natzrale 3 "H & b ! ers TAA .— Discunsus D$ MiXTIONE, BE sme pc EC C ——— — c xil — — — MM i£ & artificialem esie easdem. — Er omnes has fobririrates apparentes , n quibus Pbilofoph: ad ambages funt deducti Ut difeingverent illas " totidem tantüm fuisíe rezricslamenta ad abfterrendos bomines ab zmitatione ratur. 8. Demum , hinc fequitur , artez ipfam longé progredi pos- fe faciendo id, quod fac; zara. — Et quis dixerit, quousd; ? Nihil enim eft, quod fer; debeat, fed tantum »wifcesda nobis funt smarerialia; que jam pro noftris manibus elaborata funt. Similiter zarzra ipía , uti di&um eft, nihil facit 2ov:; fed tan- tüm »i/cet omnia. Quousq; igitur regere posfumus »xtze« nem , Yd , quod zarzza facit, faciemus. Quod ut hinc eó melius intelligamus, proximé prius vi- deamus caufas mixtinis. Dum enim ixtzo zatsralis & artr- ficialis eft. eadem ; caufa immediata utriusq; funt & necesíarió funt eedem. SrEcrm. IV. Am omnes caxfz mifHionis , quas concipere posfumus , redue cendz funt , ut puto, ad hzc fex genera s videl. congruitatem , pondas , compresfionem » folutionem , digefiionem & agitationem. I. Congruitatem , aut aptitudinem &- cozvezientiam inter magnitudines & figuras partium mi[cendarum : ob quam corpora reverà dici posfunt caufe inflrumentales miftionis fui ipforum. ut quando planum refpondet plano , quadratum quadrato » €0nve- xum concavo , Vel miuus majori aut equali , &c. juxta quas conve- gientias partium corporum hac magis vel minus facilé miíceri apta funt, 1. Pondus, cujus ratione omnia corpora fida fuppofità congruitate partium fuarum , inevitabiliter mifceri oportet. J. Compresfiouem , qua vel ab aere , vel aliquo alio corpore ponderi addita, in gradu quodam , promovet mwfHionem. Quo- niam pozdz; ipfum tantüm eft pre;re. | 9 o ANINEISOPIRUE 4 Ob Append. Aun. X, Ephem. 3 "o. 2 hd dauuiue wu! 17 3E. eda x i NN d o S. ita c "r.- C TSPEPRCPSUNSaRTIEERN INS - « & BUTS NV | CAE Rr. 2 CIE xd 5 NOE TULO S edi MAL M RR. ME usn Discunsus DE MixTIONE. Ob ulteriorem probationem dictarum cezfzrz;s omnium, —.| experimentum hoc fufcepi. Oleum feminis anifr, & oleum vitrioli 3 | ponantur feor(im in vas recipiens antlig pneumatica. | Exbauflod, ex illo acre tunc 4e e/ea dicta unum alteri fuperfundatur. Quo facto | Prim videtur, ea invicem swifzeri & coagulari ; hoc eft, | partes eorum,alias aliis zzmadi & incuneari , absds nfitatd a&ris compresfione ; hic enim exbazfius eft: ideod; faltim ob congritta- tem partium eorum recipientium & intrudentium ; & ob pozdzs corum 5 ob qued folum ea ita comprimuntar ut illam nmirmfioues efficiant. | Secemd, evidens item fit , quód , licet coagulentur invicem , non tamen id fiat tantoperé, ac, quando confunduntur invi- cem eodem modo & quantitate , in. aere aperto. Quare coz- presfío , five ab acre, live ab alià aliquà re effecta, aliquatenus promovet mifi ionem corporum ; eoq; magis ; quo major eft compre sfro. 4. Solutionem. Omnia enim corpora optimé sfcentoy in forasd fiui dá. Idd; ob duas rationes. : Primo,quonlam parzes corporis cujusdam tunc non funt - in flatu. unzonis , fed feparationis , & propterea in fatu magis apto pro ineundà milione & uauiosc cum partibus alius Corporis, Secundo , quoniam ez tunc etiam funt in //ztz zortur , ma- gis vel minus, & idcircó in continuà tendentia ad "wiftionem s dum omnis "ifeio ht per morizm. Quare omnes geserationes & mifliones perfetisfema in natura fiunt per fzida; live in vegetalilibus ; animalibus , fiV€ mizera- libus... Quod item convenit cum pottrzzd Hosorabilis Da. Boyle in excellent; Ejus rratlatu de naturá & virtutilg: gemmarum. | Optimeq; notum eft, corpora ordinarie petrefferi , aut 7 lapidefcere ex 42445 hoc eft, ex partibus petre[ceutibus disfolutis per "ina in 4gu4; tanquam & meufiruo Carum & velsculo. : Quare - T an. Disceunsus Dre MIXTIONE. nj . Quare fi de auro conficiendo loqui volumus ; illud fieri debet non per /apides Philofophorum fed per Z44orez Philofophorum. * $ Digefizonem , cujus eadem eít ratio, que pro mz//ioze pet folutionem. Nam, Primo, omnis calor arreznar , hoc eft, ulterius usd; feparat partes corporis cujusdam ; & ita illas reddit magis »fcibiles cum partibus alius. Ideoq; | Secund? , majorem illis zr» conciliat pro z;/?ioze earum perficiendà. 6. Agitationem quam ut credam esfe magnum & efficacem iflionis modum ,ob varias coníiderationes inducor. lt Primo, quod elaboratto fangvinis in corporibus animalium , & mixto cbyli cum eo admodum promoveatur eàdem ratio- ne;íc. per agiratiozem partium angvizis & cbyli in continuà illorum circzlatione. Rur[u:; ob confcllionem butyri & lale eodem modo : per quem folum fit feparat;o partium oleofarum à fero; & zz/f:o earum invicem... U/reriv; , ob magnos efetlus dieeflionis, qui omnibus in. cbymicis praparationibus verfatis bené cogniti funt. Qua ipía digefHio [becies tantum eft pnfenfibilis agitationis partium corporis digeft. — E(t eriam experimentum notum 5 rationem promtisfimam disfolvendi /zcchbarsm in vizo aut alio I/22ore este , f1 vas celer:- ter moveatur , & 4llidatur acerrime ad corpus dzrzm & confiftens : unde partes omnes /zccbari & ligsoris vehementem fubeunt agitationem , & Xtà Ymmediaté invicem oiftentzr. Et memini, me, (dum p;/z/as D. Maribew conficere in- tenderem,) aliquid ole; terebintbing & falis tartari mifcuisfe invicem in lagenà, & rzre huc mifisfe ; comperisfed; , conti- - nuam agitationem in /Zatzone ( the Road ) per tres aut quatuor dies , plus cffecisfe quoad illorum »;/ozcp ; quam multó lon- *Rr2 gius " m. F VEA Me AAA, UP ais d Mp NA VPE Sb qe ETE uH iat ONU * - 316 ! Pa sus Dr Mugeund » -- ———M———————— gius tempus 4igef/iozi; folum anté effecerat. Et certum eft, | vehementem agiratiozezm , in fpecie continuatam , aut suis | digzfHioni , acceleraturam esfe »ifliozez quorundam corporum | decies plus; quàm aliquam nudam chius folam ida variis - experimentis probari poteft. E Unum hoc dabo exemplum. Lagena, in quà iliquid 3 olei terebintbing & boni fpiritus nitri conjunctum eft , obture- | tur, admoveaturg; igni, donec //gzere; parür calefiant , & ebul- lire incipiant. Tunc remotà lagená, & bullis Es in- | crefcentibus; duo hi L/gueres ex fe ipfis tandem ferentur in | impetuofam adeó ebsllitiozez , ut fiat fpecies explofronis , & fu- Jl mus ad altitudinem 4zarzz feré perticarzm effletur. — Quo fa- ? Co partes utriusds J/2ueris violenter agiram. quoad magzam | partem incorporantur in momento in bal[amum crasfum : iddy absqs aliquo calore zz;ezfo , qui fentiri poshe per lagenam.. Et tan- tum de caufis mixtionis. "Srtcm. V. Numeratis cani. (n generalibus ultimo inquiremus in potentiam 3 & ufum Az 10015 3 » five, quid illa Agere queat & datere. Idd; ) fex particularibus demonftrabo. | P. Primi , quod reddat omnia corpora, qualiacundj illa fint,» fücialilia. ^y : [ Secundo , quod efficiat corpora artificialia emula. eorum; quz à zatzrá ipsà producuntur. E Tertzo quod prodacat aut zzztetur qualitates corporum | fenfibiles ; ut odores & fapores. E. Quarto ; quod prodzcat aUt izzitetsr eorum faczltates. ; Quinto, quod fit cavis ad recludendam aram cor. porum... EC " Sexto , ad recladendum eorum z/zm & modum operationis. 3 etait. 1 Extw- Discuxsus Dr MixTIONÉ. —— E ExrMPrLuM L R/mi ,quod reddat omnia corpora fociabilia , aut wifcibilia: Ut 22747 CUm oleo , falezn cum (irztz & fimilia. Mzxrio enim namralis & artificialis elt eadem ; ut ante demonftravimus. Si itad; zarzra id facere poteft uti videmus eamin gezerarzoze cor- porum facere; in porefAare arti; itidem eft ,ut efficiat illud. — utq; id fieri posfit, duz regzle gezerales refultant ex pra- sisfis ; fc, caufarum applicatio & elecizo smateriersum. Quoad caufas ] ez funt ejusmodi, quales modó allegavimus. Et quoad ea- rum applicationem deas has regulas dabo. - Primo , ut infiftamus zarzre veftigiis , quàm proximé pos- 1 fumus, non tantüm in applicatzone canfz talis , que poteft esfe ! maximé propria ejusmodi cuidam ron, ed etiam in 1 fefficientis temporis pro ejus effedtz concesfione. Ita enim ipfam náteram in producendis perfedlioribus fuis miffionibus: commue- niter facere videmus. Non producit forem , aut pomum . equam , | aut bominem velut in oomezto , led omnia per gradus ; & pro per- | fellioribus (? magis elaboratis miflionibus utplurimum p/zs temporis jrequirit, Omnes enim ejusmodi z;xizrg fiunt & contrahun- jtür per zizima; ideod; plus temporis pro fui complemento jrequirunt. Regzla fecunda eft ,ut non folüm fiat appiicatto debita Teazfarzm ; fed ut nonnunquam ea accumaulentar. Quà me- Ithodo, non faltim zzztabeimer zatzram .Íed in quibusdam ca- (fibus fuperabimus eam.. ti enim addito fzreulo vel gesmá darunco producimus fi zdzm pulerizeez , & nonnunquam »elierez , Iquàm zarsra per srazcum folum productura esfet ; ita hic cazfi Jaeifiiomis accumulatis; hoc eft, conjunctis ribus; quatuor , aut Ipluribus invicem; aut applicatis pluribus in quibusdam cafibus, mbi zara applicat pazcieres; apti reddemur pro efficiendà, Hn non perfetliori ; longé tamen expeditiori miftione , quàm ZAtaTA | *Rr3 efficit. [ CUÉCo2em ng Drscunsus Dg MizTIOKtE. Y efficit. t fi conjungantur cozspresfío , calor & violenta. po ; tio, & ez omnes fimul continuentur, prout in(tituti ratio re- | quirit, per fpatium /zptzmane , aut menfis, aut longius , absáj | ces[atione.. Quod probabiliter producet non tantüm szfolegtes; | led siiles effttlus , in folutioze quorundam , & sezftione aliorum - $ corporum. Et inferviet zz/cezd;; ejusmodi corporibus, qua- lia propter exiguum congvuentinum fuarum partium numerum ali- 2 quo alio modo difficulter mifieri posfünt. — Agitarzo enim eft, ac (i c/av;; hinc illinc torqueatur, donec feriat feram; aut|| intra /zraz , donec feriat fm»ofitates. 1 Secundo , quoad eletlionem. materierum , 1 e immediate , hoc ^ eít, ex feipfis mifcibile: non funt; vertenda tunc nobis eft ecies | una zioni: in regulam ; quz fi fit, ut ea mifceantur mediante ali-. | quo rerrio.five foplictori ive compofita corpore, quod ex parte | cum utrod; horum congruat : ut fzl;a fulpburea refpectu aque | & olei; qug ideo mwifcibilia funt cum horum alreratro, f Aut mediantibus dvobs: corporibus congruis, quz iti- dem ex parre congruunt cum dezobas alii; : & fimilibus aliis modis. Unde parres corporum; licet nunquam adeó Perero- gene, Otunes tamen cogagclznter & compingsuntur invicem. | /Equé ut visiuti claves posfunt »zirji, connexis faltim duobus annulis, à quibus dependent. Y MI "ui Harum rerum confideratio inftigavit me pro conficien-. | dis fingularibus experimentis , quoad Me corporum Pere- | rogeneorzszm. Duo tentaminum exempla producam ; alterum. | quoad f/4;4; , alterum quoad cosfjfleztia corpora... ud Quoad prins, recepi oleum feminis anifi , iudqy alii cor«? | por! fuperinfundens ita difpofüi, ut hinc verteretur in| balfamum perfecte Lattefcentem , five butyrum. Quà ratione elem dictum s»; /;;L]ile reddebatur cum alio aliquo //2ere ; oleo » vino | Ut 2474 ; face , &in inflanti 1n MS Jatlis formà diffueas. Nora] | dum, B8 . DrscuReus DE MixTIONÉ gn natura , & operationis dicti o/e;. Simili quadantenus ratione non modó c/c» az;7, fed quodvis aliud ;/ez»z ffillatitium transformari posfünt in per- fectum & lacefcens butyrum ; & fimiliter mifceri cum agua aut alio aliquo 7/ze.. Id quod in zedrciod varii sf»; et, idq; fxpius convenientsfimum & maximé proficuum expertus fum. Rurfus , non tantüm za. fed confifentia corpora, qua ex feipfis tantüm mifcentur cum o/eo ; convenienti millione cutm aliis corporibus reddi posfünt face disfolsbilia in 4444; Ut refing , & omnia refmofa & friabilia gummata. ltiquoqg; cera: idq; absq; notabili mutatione eorum colors, faporis aut odoris. Quz itidem res cuicund; alii; Medico fané zfzz multiplicem praftare poteft. ExEMPruw IF. Er muixtionen item docemur zzzzar: produtia natarq. Quo- Es refpedu ex eis, que ante diximus de z;/7/;z: , conclu- . dimus; non esfe generationem corporum "oT g AHICOTME quam non posfit imitari poteftas miflsonis. Ut quoad zzizalia , imil- tari faggvinem ; pinguedinem , cbylum ; [alivam ,phlegma ; bilem , &c. Quoad vegetabilia , imitarl /ac , muecilaeinem , refinam ) gummi aut fa/. Quoad mineralia , MDitarl virzzolum , alumen, & alia falta; uti etiam ;zeral/a , & fimilia .. i: Non dico, me omnia hac posfe : fed f1 ex bonis prem;;fs concludere posfumus, id fieri po:fe ; gradus hic eft unus ad id efficiendum. Dabo autem quod; eveeplzz alicujus , quod feri poteft in quovis gezere. Et —- plum dabo in pzzgvedize. Qus fiz;; poteft ita; recipe olezm elivarum , & affunde illud rectificato fpnitue wntris digerendo ea ad dies aliquot. —Gradatim ees acquirit celerem. medulla . | | & tane elumá, cít , factum id esfe absq; minimá alteratione odori; , faporis |. Prio pro 2UHAitatione corporis cujusdam animalhs,exem- ; 310 Discursus DE MixTiONE. & tandem congelatur aut induratur in pingvedinem albam au Y butyrum , que tantüm foloitur per zgzezz ,ut pingvedo animalium. Dum ita o/ezz vertitur in pingvedíinem , notandum eft, id. j indurari maxime ab exbalatzone quarundam partium magis p ] pharearum fpiritus nitri. Quod fatis bené pro meo propofito? effeci , dum aperiebam vitrum poft aliquod 4igeffzon;s tempus 32 & ita finebam oleum. disfolui & concrefcere diverfis temporibus fuccesfi VO calore & frigore. | Hinc, genuinum przacipium congelans eft fpiritus nitri fe-| peras à fuo filphbare. Quod ut eó melius efficiatur , ac eft. commodisfimum ezfiruam pro dicto firitu nitri. 53 NS Unde etiam ; fi posfemus procreare ejusmodi (ritum - Bitri. congelare RUM aquam in medià effare. — Refrigerare quod; posfemus /oca cum eo artificialiter; ;zirari, omnia me«? teovra fisgida. — Pro efficienda pingvedine fufficit congelatio durabilis] olei : quod fieri poteft abs; figere, idd; , quomodo fiat , de-? monltravimus. Hinc etiam apparet, ipfam auzmalis pinguedinem esfe fal- - tim coatlzonem partium oleofarum fangvinis five. à quibusdam | propriarum ejus partium faligarsm ; live à nitrofis acris i partim cum els mixtis productam. 1 Hinc fimiliter fit, ut quzdam azzzalia , ut hididuli; & mus. alpinus magis pingvefcant tempeftate frigidd : dum eleofsg partes. fangvinis tunc magis quàm communiter coag ulauter à major i abundantià partium mitro[arum receptarum ex acre intra eorum | corpora. | Ob eandem rationem pingvedo animalium tevreftrium € 3 dara scum pingvedo pifcium fit adpzodum mollis , & quoad magnam partem diffluat in o/ezz . fc. quoniam 4444, in quà hi vivuntg. & quem loco aér;; infpirant, paucioribus partibus j/;rofis re ferta eft; fi comparentur cum iis ; quibus ac FEE p Discunstuüs Dr MIxTIONE. nÜt 2. Pro ;»nutatione corporz vegetabilis , tria dabo exempla : re- fine . gummi & falis lixiviofi. Prima ita fieri poteft: recipe bo- num ofer virriol; , inftillad; id o/eo as;f/; & hec ftatim invicem 22corporabzntar ; perd; gradus zzdezrabuntur in perfetlam refrnam , P d cum generalibus & definitivis proprietatibus veri naturalis. vefinoft £nummatis. Cujus ne minimum quidem /olvitzr in agua, aut faltim non magis,ac quedam naturalis ref; , vel gummi : fa- cilime autem per ;gzem : dum item eft (üummé zuflammabilts e & excesfivé friabilis. | : Quamvis hzc re[ma artificiali: fit effectus duorum Irquorum , quorum uterdj; admodum fortiter ferit fe»fz; , 1 tamen bené ab eà abluanzur paries aon &ncorporate ; (quod cum aliquà curà fieri deber) vix aliquem prodit fapores aut odorem. — s Concentratio horum dwerum lignorum fimiliter seniverfalrs adeo ell 5 ut refiza non fiat per precipitationem , fed feré fit coms binaszo zoralis dictorum [44orgm ; & hoc vix cum tàm multo, ac quidam fumi v;fibiles. ; Rurfus, recepl certum pzlverem & liguorem. falinum , mi- (ícuid; invicem in lagenà, & ita 4/ge:f ad tempus quoddam; tandem p4/vi; transmutabatur in perfectum gememi oleofum , quod itidem ar;folvztar five in oleo, five in 44224 ; eodem modo aC galbanum , ammoniacum , & fimilia... | Et razdem , fal lixiviale imitari posfümus ita; recipe zi. trum , oleum vitrioli , & [ffaritum vini rectificatum quantitate anaticà. Horum ;z;^» corporum non 4» quedam combi-. nata; hoc eft, neq; szrum cum oleo ; ned; oleum cum fpiritus — ned; nitrum cum j[barim; vel minimam excitant ebullitionem :— omnia rri« tamen sixta izvicem admodum cospicuam excitant. Ubi fpritus vin; tanquam fzlIphbur eft & ita hoc unà cum sire vicem obtinent alcelizati , hoc eft fslphurei falis , contrarii o/ee vitriels. Varia alia experimenta fimilis nature oftendere posfum. Ou "IS Wd : - 3. Ulti-- "Append. Ann. X, Ephem. ; í $1 : Discunssus DE MixTIONE, | 3. Ultimo loco pro zrwratione corporis miner alts exempla | dabo in duobus . Íc. nitro & fale marino; fi ea inter corpora mine- ralia referre mihi licitum eft. Quoad zr». mixtis guatuor.— ligquoribus invicem , & repofitis ad coagulandum , cryft alios obti- nui gezzini & perftt: falis quod multum obtinuerat de /zpore nitrofo. & liquefichat moderato calore , ut nitrum ; atq; tàm facile quod;, ac Zztyrum ipfum: ego puto, non per additionem cu- jusdam generis //gaerz; aut alius alicujus corporis Zi;folvi 1d 5 fed per folum ignem. | Et quoad /4/ marinum , ut imitarer. naturam in confciende illo, confiderabam, /z/ ita dictum nihil aliud esfe , quàm /24 animale & vegetabile , liberatum à fuo vero fpivita & fzlphure , & quibusdam parziculis falinis, qua unà cum illis azzzale aut. | vegetalbile fal £a (becie conftituebant. Dum enim corpora tàm | animalia , quàm vegetabilia continuó per omnes rivos f, flozmina ducuntur in mare & varia fimiliter per sasfragium , aut varios alios uódos ÀY €O fubmerguatur : hec tandem corrumpzntar,; hoc ! eft ; orum partes compozentes vecluduntar & vefolunatar. Refo- * lutio verÓ in «gud non fit precrpiranter , ut in. acre ; fed per gra- dus & [ez admodum. — Unde Ju/pbureg & alig volatiliores pat- tes evolando non adeó fzZinan: ,ut longé fecum abripiant ma- gis fra; partes fz//za:; fed eas poft fe relinquunt in 4444, quz | tanquam proprium ;ezffrzum ilas imbibis —— | 1 Et zmitatio nature hic ita perfici poteft. Inde /2//s Ex;- viali; , quantum placet, inlagenam orificii patentioris, & cum «quá purà hinc fiat fo/zrio ejus fortis; ita nt quzdam ejus pars. | non vefoluta maneat in fundo vitri: ftet ita lagena fpatio dimi- ^ dii circiter, aut trium partium anni; toto tempore aperta, Quo tempore , pluribus /zlpbzrearum & aliarum. volatiliorum partium gradatim avolantibus; fundus à /4/e zoz refoluto ia- eveff abiter , aut tanquam g/acze obdztlus apparebit ; à multis exiguis & duris concretionibu; , qug ex fuà naturà abierunt in gercicinicn fal TT RI NUS Pg - Nw Driscunsus Dr MrixTIONE. 321 fl marinum. Cujus rei duplex eft probatio ; pria , quod plurimze dictarum concretionum Íunt cubic , aut (imilis admo- düm figure , Ípeciatim in f'iperioribus earum partibus; cum pro bafr fuà agnofcant corpus fixwm , ideo earum partes :;zferzores contigua illi minus funt regulares... Cum partes falis 1n sar cingantur ab omni latere f//;4v quodam , ideo earum fiera ab omni latere eít regularis. Secunda, quod fpiritus. acidus fortis aut olezr; fuperfufum /folprioni ejus farurarc ; non tamen exci- tet ebullitionez; ; quod itidem proprium eft fali marino. Ettane tum quoad &eneraliorem corporum 1mitatzonet. ExEMPruw III die premit; , & per enumeratos modos non dubium eft fieri posíe , ut etiam reliquas corporum awalitates fez- fibiles imitemur , ut eorum odores & faperes. Neq; (olüm gene- vales quosdam ,ut ffagrantem aut afiringeutem ed eos quod;; qui funt fecifici & proprii ejusmodi cuidam corporum ffece;, Ita, exempli gratiá , mifcendo plüra corpora invicem in debità pro- portione ; imitatus fum oderes variorum vegetabilium , ut tana- ceti , lieni. vhodii, & aliorum. | Facileq; id esfe concludo, zz; tari faporems AUt odorem mo[chbi Nel ambrg , aut alius alicujus cor poris in mundo, Ex£&MPLuMw IV. Hi* etiam decer , quomodo zwzrari posfimus facaltates , zqué ac alias qualitates corporum. — Ratio eff ; quoniam & bz non dependent à /z/f/zz:/4]; quàdam forma , ut in primá parte libri mei ultimi de az4tomiá vegetabilium ine exiftimo in paucis lineis claré demonftrásfe: fed tantum refultant à »/i»- zc, & efficiuntur ab iisdem casfi;, five in saterá, live in artes uti etiam in premisfis hujus D;fczerfa; oftenfum eft. | *S$5s2 "UU TREES. E MENT BLUE NET co 7I im "n4 Discunsus DE MixTioNE. | ExEMPLuM V. ; Dr rurfus , fimiliter eft clavis ad recludendam corporum na-.— iram. Quousd; enim pertingimus in »ifcendis , five efr-— éiendis iis, eousqd; quoq; fcimus , 4»id ea frat. B Corpora enim funt sfcibilia, five ex feipfis , five ob ali- quod tertium. Quoad ea, qua mifceutur ex füipfis , certó con- cludere posfumus , congraitatem aliquam inter ea esfe refpectu alio vel alio. Ita per varia experimenta diíco , o/ea esfeztielia facilius imbibere c/47»; quàm a4lcalj. Unde evidens fit, esfe aliquam cezgraitatem & fimilitudinen; YtCY olea esfentialin &c aci- dum , qualis non eft inter dicta o/ea & alatis. Quoad ea, que mifcentur faltim per aliquod zerz» ; certó itidem nobis concludendum eft, quod , licet Zze extrema fint disfmmilia; habeat tamen utrumq; eorum /oilitudzzem aut eongruitatem cum ifto zertio , per quod ea zzzzzrur. | Ulzerinus judicium formare posfumus à zzedo aut zradp mi- ffiouis. Ita aeidus nitri [Diritu; "ut dictum eft, ceagnlat oleum elavarum illudq; confifiens efficit. Unde cogitari posfet ; ali- quod aliud acidez forte fimile quid pra(titurum ; hincj; non magnam esfe differentiam inter satram dictorum /iquoram aciderum. | Contrarium autem ejus rei experimento €onftat, Dige:fr enim oes idem , eodem modo, & per longius multó tem- pus , cum forti oleo fzlphzris; quod licet hinc aliquatenus mu- taretur in colore, nullam tamen coofifezti4m acquirebat.. Rzrfzs ; quoniam dictus zi: [piritus coagulat eleum oliva. vum ,Íperari posfet eundem inde oriturüm effectüm cum o/eo ani; aut , ad minimum , fi alia 4c;45 coagulant oleum anii; maxike'id ab hoc effectum iri. Experimentum autem probat contrarium. Ex omnibus enim , qua tentavi, o/ezg vitrioli folum eft ac;d/»., quod ;z :zflazt; hoc facit. Oleum felpharis , fi admodum forte, id facit, non tamen adeó cz; nec tanto- pere. 27 sDprscunsus Dg MixTIONÉE, 35 mmm M — M «€ pere. Azgza fortis & [piritus falis , quoad prafens y "e quidem tangunt illud. Et fpiritus zirri ipfe non coagrlat idlud nifi intra eto vel dece horarum fpatium ad minimum... - ExEMPLUM VI. mee & confcquenter clavis eft ad aperiendum ufum medicum & operationem corporum. Tta exempli grAHA , ex 2mitatione vefinarum & gummatum vefinoforum , certó cognofcimus , 2^4 ez omnes fmt, quando tem , & 4uo fiae ufavrpande. Quid enim funt »mafflix . tbus » olibanum , Benzoé , & alia refine [imiles , aut gum- "mata refinofa , quoad partes fuas principales (9 predominante; , hoc eft ; o2 refina s ni(i corpora refültantia à »:/:one natural; , modo fimili , quó oftendimus per az:ficialem effici posfe, ut reful- tent ? Hoc eft, o/eofe & acide vegetabilium partes utrzq; fibi in- vicem «f/zf/z & mixte per inima in aliquo vafe plante hinc incorporantuy in corpus. unum confiffens & jriabile quod nomina- Ihnus refinaz. Jam inde fit, ut refe dicte & refizofa gummata , uti etiam ambra & falphur ob easdem rationes magni adeó & efficacis ufus fint contra plurima tenuia & falfa vhbeumata; fc. quatenus. funt corpora acidoe-oleofa. Nam per fuas partes acida; qua in his corporibus omnibus copiofisfrma funt y morrificant & infringunt ejusmodi /z//4. qua fuftentant rbeuma. Et per oleofas fuas partes eadem falta etiam zzb;banrar. Unde hz omnes in gra- du quodam invicem zzeerporantar , hoc eft rbesma incrasfatur : qui e(t «fedus defideratus. Quare , € contrario, fi :45//y E ocedie non à zezz; & in fpecie falfo vheumare , fed à wxfcofo phlegmaate ufus aliorum quo- ir«ndam corporum , quz itidem funt magis oleofa , & abundant non adeó multo ac;de, ac bac , in fpecie horum 4««dam , pro- prius magis eft: dum talia , ut ;/4. in hoc cafu, videntur non- nunquam non tantum ineffcacia esfe, fed quod; prejudicium *Ss 5 . infer- R6 (— Drscumssus DE MrxTIONÉ. inferre. Dum vera cazfa v«fcofitatis dicte phlegmaris precipue eft magna quzdam acidritas in fangvise aut 1n alià aliquà parre , ut diverfis argumentis probari potelt. | Plura quzdam exempla his fübjungi posfent: & offeren- tur poftea benevolentiz eorum, qui feduló inquirunt z»aterias d hujus zze. Anticipare hic non debeo, aut reiterare cogita- fiones & obfervationes Virorum duorum accaratorsm & Dottorum ; 1 D. Vilifü , & D. N'altber Needbam , quas alter horum jamtüm ] publica expofutt Inci , & de quibus ambo nobis [pera fecerunt. | Exesspla autem jamtüm propofita fufficiunt ad evidentiam | eorum, qua diximus. Sperod; przfentem D;fcerfum ali-. | -. quo modo tantum probaturum ; Experimenta & con. - ?Muues HOl104€$ fenfus esfe prolificas s nihili; esfe flerile , prater phanrafiam & ima- gmnatienem. bPINIS: £owgRonomod Qd *dgongo OR E m Logo mor fov ov ex ex ure "^ a o e S L3: cpu A Ax] icq TR x PELLE SEC EX CHO YISDRUIUE Oops des lescsieo eaten n 35353525 Ve (Xe cite XE 2.6.6 XR. 6o€ 6269 3EY 0c oX€, 3e -CXED Sex »i€ XC oxe.GXeoO cce veo e se 6A6eJ6-eN6. CAE QIESCAe 231€ 2^ e 2 vct c €25 ci cf5 c5 25 € C3 ch. c4 CA c 5 RU Eo Eni Ud IITIITIIIIITZIIILFITITZIEIIIEZILIILII- FN Uandoquider: Colle&ores Ephemeridum ocz- dis auribusd, crebro bacfents percepimus , binc GEIRNE Z;de a drverfes diverfimode noffrar Epheme- rides, zc zofzaet ipfos verbis acerbioribus 9 quandod, plane iniquis lacesftri ; E9 im Scriptis tàm boc in noffro, quam altero quod, Orbe, ab iis Autoribus non folum , quibus aperte nobis aduerfari lubet ,féd 69 ,qui optime nobis cupere videri volunt , Eg. Societatis noflra amore ac [pecie blandiuntur ,ffdem veritatis quorundam com- municatorum ,feu obfervationum infufficientia ,féu ex- pervmentorum defectu fubleflam reddi , nom potuimus f4cere , quin B. L. paucis füper bac re placide ac folide admoneremus. Inprimis autem ferio conteffamur , fem- per nobifcum confiitutum fursfe, fufurros ejusmodi ad- euodum aolefflos quidem fed prater auram ffreperam amplius [ape parum aut nibil in recesfu babentes , pra- Lermittendos potius , quam vefponftone excipiendos , aut prolixius refutandos esfe ; atd, adbucdum €9. impoffe- rum ei fententia firmiter nos inbafuros , opera tantum retium , bac*vice, ac femel pro femper equisfmuo Tuo, L.B.arbitrio caufa noftra juflitiam [ane legitimam fub- smittendam exiflimantes. Mon agre autem feres ,quod , qua antehac &9. à primordio flatim dicli Ephemerides *Ttc colli- Append. A22. 2S, Epben. - 38 PosTL OQuruM, | coliigendi edendid, infiituti jamtitin dec donidd füere; 1 denuo hac occafr. fone repetere coBamuWr , Hunguam nemi- fe»ned D. Sachíio p. m. laudatisfeo , ueritifirzod Col- lectionts bujus Autori, ned Collegis €j5 Auf Succeslori- bus zz senten venisfe velle , ut pe e4 qua in Ephe- merides cozgeruntar , tanquam ind: tbitata ac infallibili veritate conflarent , (Biete boc uero exemplo alio- JU non quotidiana exiftimationta Virorum fedeliter. | E€9 cordate fe intendüfe fem, jper ut ex congeféis inibi ac. deinde inter fe collatis pracipuorum Eruduorum driver- "2 licet , ac disfentientibus opinionibus ,feutentin Jadi- cina "ueritas bro cujusvis «uel captu vel lnbitu erni atd elici posfét. —..Quodff "vero in fes Obfervationum vel Experimentorum relationibus circumf antia quadam in- concinna videantur , aut ffecie veri fallere, Culbam ejus. vei nobzs imputandam esfe,quis aguior caufaram Cen-. for dixerit aut probaverit: ? Ltà enim vitio nobzs verts. zon poterit , quod apprime €9 man 745 ^ff o f. quoad : £/us feri potuit obirudere caverüimtus ; ita y Cim nimis f'ffeni nobis esfémus , f£ de aliorum fide el dubitare , vel liberis judicare auderenmus; quód. Communicata-. | rum benevolentia contenti propria Ipforum *uerba re-..— cenfuerimus € de bouts Viris nulla nobis fft orta faffi- C10 , jure exprobrari nobis uon poterit. — Ut enodó nou adducamtu ,abfurdum esfe 69 imposfibile , exigere 2 Col- lectoribus rigorofum TA Obféroationum £9 Experi- mentorum. CXAIIER p CI 72 DA » €. g. ex Indiis de veram Ne - -. PosrioQütuM. : : 29 naturalium in iffis Regionibus flatn notas nobifCum com- gunicet , necesario illi aut credendum fft aut autopfre Ar Alia exotica illa Regna ipfa prater officii rationem adeunda ; de uario autem Experimentorum faccesfu nom Joftim eruditiftmé commentatus fet Iuflris ile Phyfe- £115 , Robertus Boyle, verzza €9' quotidiana teffetur ex- perientia. — Quodfi Eruditorum quifpiam veriora , ex- aciora ,€9 meliora proponere uooerit , aut voluerit ,il non modo per nos liberum erit , fed gratias quod, ideà tum apud nos tim apud alios merebitur ingentes ,tan- Enumodo, iterum atd, iterum rogamus ,citra cavillatio- zem aut diffamationem Perfonarum , amore Boni pubü- ci animi fui fenfu proponat , ut. aliorum fama parcens uam minus ipfe collutulet. —.INos interea funcfioni no- Jfra abunde fatis fecisfe nobis oidemur ,quando*vel pro- babilia faltim ,ubi apodiclice vera deffciunt , protuleri- gus; quod 6&8 nofirum bactenus fuit fludium ,mens E39 in- Lentio ex eo , quo nata eid iffa curiofitas , continnanda , donec aliquando fatifcet , aut ftis cedet. Errare quos- dam Dunn. Communicatorum zz zozauliz potuirfe, guamrots nullo cum prolubio, iuficias ire nolumus , con- donaudum tamen 2fets est aliquid bumani paafes , inpri- "Hs CHI IS qui nunquam errare fée pose. Aut errautnsfe , | fed mera oracula protulisfe , ab aliis credi vult ,buma- nitatem omnem frue mor lem [rue phyfecam exutsfe uio deri debeat. | .: Hac, qua fferà potuit , brevitate in noffri laboris. forfam non adeo improbandi windicationesm TIE libe- $30 | « PosrtoouruM. liberis pauló in aediam arenam proferre , necesfttate | ità jubente atd, urgente vifum nobis eil, uunc, quas | Anno Ephemeridum noftrarum Octavo promifnus ; ViuiClrafmi D. NEHEML/E GREW Radicum & Trun- corum Ánatomiam. , eas ex Anglico in Latinum Idioma & Collega quodam no- ffvo translatas , Tuo, L. B. judicio €9 ufum fubmittimus, | addito 922771 elegantisfemo ddutoris laudatifemi DeMixtione Difcurfu. lIofam operum borum excellemiiam,€9 accuratam ues - getationts explicationem "07 e5z , quod suultis laude- - etus ,ne videamur bonitati caufa ,€9 Tua , Le&or, egua- | nimitati diffidere velles. — Hoc faltizs terpretis zzozzi- | ne Te monere neces[um est: Primo , zz bas etiam ,aqué ac | 2- . A » 7 * e in prima , partibus Tibi eb&veztura pauca quadam ve- etabilium nomina propria Anglica ,qua ob Lexicà com- phetiora defecium "verti nom poterant , ettamfe amicos .— pluresetiam in locis disfetis eo nomine compellaverit Yn- - terpres: Secundó , Te ,z examinando filo rigori critico * non indul[furum couffdit idem ,cogitaturumd fatis esfe, licet quadam vocabula suinus latina occurrant , ff eo- rum ope genuinus utor fenfes , €8 vei ipffus quaff Schema exatdius inde ob oculos feffatur :'Yertió. autem. férió dolet Interpres quod, poffguam denuo borzs fücci- fis Partem primam Anatomiz Vegetabilium, Anno Ephemeridum VIII, zzférzag pervolvit € cupa ztnglico | exem ju cepa RE ruens H * f Li v E PosTrioOQU!UM. —— ^» exemplari contulit , magno fuo cum faffidio notaerit , propter vequifittam tum temports feffinationem plurima irrepfesfe fBbalimata [Fue cverfrants , [Fue typograpbica , qua fenfum genuinum 4utoris nonnunquam perver- £unt nonnunquam faltim turbant. Cám rveró Interpre- tis fé deles , quantum pote , officio defungi velit , nec in D. GREW opera nec in Tua, Le&tor , cozmoda inja- vius esfe, aliam buic ingenti damno medelam f'peresfe zon retur, quam ut erratorum iorum frue «iliorum, fue majorum Catalogum becfübnectat ,atd ita dum er- |! zare bumanum eid, ipfe errorem confitendo , E9 fecun- | das cogitationes , qua primis utplurimum meliores nafci | folent, commmunicando ,"veniam Tuas follicitus ambiat. Sunt autem fequentia , juxta feriem paginarum in An- no VIII. Ephemeridum zo£zz« : de o^ | Pag. 297.lin, 18» Obfervationum fide, eg. Obfervationibus autem inftituendis, 298. lin, 1, tantüm esfe, leg. tantüm fimplicem esfe, lin. 2 14 224 leg, dura aut crasía involucra s, 299.1. 7. exilia, leg, paucas. | l, ult, facilis; leg, difficilis, 300. l, 1 5, feqq. ita immutenur: Quas tenera ejusmodi pars à terrá pati posfet , cui, fi corpuselatiusfuisfet integrum , illa in germinatione fabz contigua jacuisfet, L ult, & p, 301. l, 1, leg, Quarum cum nullo alio, &c, differant, | 301.1. 8. eg. Planta totius. li7. intra fabam immittas, l penult« totamoe ——— 302,15, . videbimus, Optime l, 10, cadem , leg, idem, *T1t3 Pag. 303, soc c wSODSO Pag. 303 l. $5 é leg. à : | .Lhro. organicá, 305,1, 1, matrix , /egi tertae hs |, 14. leg. fermentationem & fufficiens fucci fupplementum. ], 16, in illà produ&tus, leg. in quà illa producitur, - 306, l, 29, lege , prztereà genuini ipfius fabz corporis, 308. l, 16, lege, in feminalem radicem omnem, | l, 23, folidum , lege, crasfum, 311.1, 29, lege , demon(lrationem exi(tentiz radicis feminalis, 312, l, 15. lege, partes Viri (Senis) cum &c, l, 17. extrema, leg, extreme tenuis illa cuticula, 313.1, 9, «quales, lez, easdem, ], 11, tenue , /eg. tenuis, ], 15. dele: tamen nimis. l, 14, crasfum, lege , venttofum. 315.1. s. fisfa, lege , cuneata, l, 12, lege » aliqualiter magis, 316, l, 10, flexibus , lege, Plexibus, | l, 19, pars radicalis , lege, pars radicis diftin&ta. - l, 19, ad marginem, Medulla; ejus origo nonnunquam a fe- mine ; l, 29, ad marginem. Nonnunquam à corticali fubítantiá, 317.1, 5, intimam , leg. minimam, l, 24. lege , fimiliter ex peculiari, 318.1, 6, utplurimüm , /ege, generaliter. l, 16, lege, Centrum ejus, - 319.1. 2 8. lege, fubftantia corticalis faltim. 320, 1, 14. lege, lignofi nempe corporis etiam illud, 322,1. 3. matrice, lege, terrá, | l, 23. transponatur comma bec modo: ejus tamen faltim, fuppo- namus &c. x 323.1. 8. fic, lege, ha l. 13. hac interna, lege, he interne, - l, 18. disleminatus , lcge, disfeminatas. ], 21, remotiores, loge , remotislimze - l, 22. hac , lege, hz, l, ult. fit ,lege , cit, Pag, 324. j PRZC E ^ a ^s 25 ad ERU RON Pag. 324.1, 22, matrice , lege; terrà. ! 326.1, 15. 16, in variis , lege , quidam feu varii in maturis lignis &c. conípicui, l, 24. fuerunt aperti , Jzge, jacuerunt fub dio, l, 25. continuasfe, /eze, continuisfe. 328.1. 29. lege , efficiant falum, 329.1, 7, dele , recurrentis, l. 14. illi quod; pori , lege, tractus fimiliter pororum, l, 20, fint quafi linee recta, lege, locentur plane in lineis rectis aut ftris, 1,27, quorum laxiras cum marginibus, lege, quorum am- plitudo in comparatione ad íua latera adcó exqui- fité tenuia, | l, 29, & inde accidit &c, lege, & idem (imile ingentem pro- : |» portionis inzqualitatem inter molem & pondus medullae aridz fatis declarat, 330.1, 18. apparenter , ideo , /ege , apparenter adeo , esfe, l, penult, forían ) & circulationis , lege , deftinantur, forían & circulationis ) 331.l. 14. lege, in proprio fuo afcendendi nifu. l, 16. matricis, lege , terra, | 332. l. s. eadem , lege , (imilis, l. 6, efficientis , /ege , effecti, l, 28. corporis & circumferentia, lege, corporis circumfe- rentialis, | l. ult, largum, lege , econtra amplum, 333«l. penult. trunco , lege, annulo exiftenti faltim tenero, 334-l. 3. dele , quafi, 339:l. 15, integrum, lege, novum, 336.1, 19. hanc, lege; hoc. | -— 337«l4 8. decorticationem , lege, contradionem, l, 14. dum eum eousd; promovet , lege, ut eum eousq; pro l. 22, quousd;, lege , verfus quem. . (moveat, 338.1], 4. nifus, terminum fuum agnofcit collateralem , lege, ni» ^ i; fus terminum fuum agnofcit, collateralem , — lo 17. circà finem, lege, minimum, l, 20, quibus, lege , illis, | ? Pag. 339. ( em M4) —— 0 Pag, 339. l, 4. hujus , lege, harum. 340. l, 9. pro repente Adrerlialiter legendus est Allativus , repente, l, 12, teneri , lege , fragiles 341.1. 13. lege, & fuperiora magis. 34.24 l, 17, dele , qui eft, : i 1,24.25, uti videmus non folum, lsze, ut videantur non folàm., l, 24. ad margin, Et ufus nodorum., l, 28. reinatum , lege , refinatum, ! 343.le 11, leg. augeatur, Ratio & pofitus Germinis cujusvis, 344 l. 7. pofitu in circumferentià , lege; pofitu circumferentiali, l 18. formationis, lege, forma, l, 21, equalis, lege , equalioris. l, 24, tefpondente fic fibi fitu & formá, lege , congruenter quod; ad fitum & formam, pn l, 25, hinc, lege, quoniam, 34.5, l. 1 1, poteft, lege, posfunt. l, 14. lege , inofculantur in folio, 346.) 20, Lemnifci, lege, Lemnifcis. l, 27. ibi, lege , ubi, l. 29, ubi, lege , ibi. 247.1. 9. involucrum , lege, cylinder f, convolutio, l, 17. lege , fex circiter via. l, 19. vela, lege, pileos, : 348.1, 6. ubi proximum folium &c. lege, ex quo proxim fequens. | folium usd; emergit ; forma & fitus omnium ejus-. | modieft, ut non indigeant aliis protectionisgene- ' ribus , & ita quodvis folium fpecialiter propriofibi | velo inftructum eft, 349. l. 4. matrice , lege , terrà. 359. l. 7. lege , non à lignofo corpore, nifi in proportione, l. 19, lzves, lege, plani, | l. 20, rari, lege, longi, ut in germinibus vitis, appella. ^ mus &c. | l, 2 1. leves , ramofi , [ege , plani non funt, fed in tramisexpanfi | 352.1 4. effloreícens , lege, floris &mulum, ; b Papi$3e — «496(55)50 DOUNCCMMRT TUERI LOU S HS NRI Duis s Acbrer i E MESE TRMEOMAN SPORE RPM M Pag. 353. lin, 13. Verba Flore albo , referenda funt ad. pracedens Blattaria, —- l. EH convolutionis , lege cylindri, 3954.1. 2, à comá fuà cinguatur , /ege , comam f, antheram fuam. tanquam in gremio fovent, I, 15. ad margin. Villi. 355.1. 6, partibus gemm frigidioribus, lege, parte veris frigidiore, l. 7. germen , lege , los, l. 9, parenchymate cindtos, lege, parenchy mate praditos. l, 12, fege, majer vel minor eft. l. 16, folia frondofa, lege, folia viridia. 357.1, 23. nunquam, lege , femper, 359.l, 10. non, lege; nos, 360.1. 15, Pericarpio, 4dde , ive nucleorum capfulig; l, 22, recenti , Jege , juniori, l. 23. pulpam, lege, medullam, 361. l. 4. lineá rectà , lege , lineá recliori, l, 1 1, maturitatem , lege , corpulentiam, l, 13, rami hodur, lege , rami dicti fructui, l, 17. & hinc, lege qua hinc, | A, penult, srenularum, lege , nodorum calculoforum, 62.1. ult. lege, RH f. Lapis. 363. l, 7. finguli rami non decurrunt, lege , folitarius ille ramus | non decurrit, 1. 15, tandem , lege , usd l. 16,23. & p. 364.1. 2, fuprà , lege, circà, 364. l, 15. indiftin&tum , lege, ups 1, 27. dum, lege, &, 365.1. 2, 3. intrans, non more reliquorum, ad Bain, lege, in- ttans, more reliquorum , non ad Bafin, l. 27. Coronam, lege , fedem floris f. umbilicum, .. 368.1. 19. Capfule, lege , tunica, -«td margin, Exterior tunica , & ejus gras 369.1. 22. pulpa illius, lege, pulpa interioris, l; 23. tatis paragrapbus ita mutetur : Seminis hbormini in oculum E .. émpofitio in ufum deducta esfe potuit ob hanc mu- cilaginem, per quam folam potef esfe medica- |-— : . gmentofum., im um. I HE Pag. 369 | Append. Ann. X. Ephem, wx »656 Pag. aen. 26, reos lege, tunicz, p 370.1. 44. poft vegetationem , lege, in vegetation, l, 16.22. 26, capíule , lege , tunica f. jetieolg 371.1. 2. quibusdam ; lege, plarimis,. | l, 6, equé ut lobus. alteruter , lege , equat lobum. alterutrum, l, 21. connectuntur, leges inofculanture R 372. l. 24. minimüm, lege, minimam fibram, i731 1bapell; lege , fub. | / 377.1. 9. vergunt in radicem , lege, funt radi& feminalis; 378. inter lin, 26,8 27. inferatur e. Medulla. 379. $ minimz & utrumi; , lege, minimi, & utriq;, Hic esf, prolixior quidem , erratorum,qua inm rele- | ione Anatomiz Vegetabilium occurrerunt , Catalo- gut, cui €5 paucula Ula, que in Anatomiam Radicum | & Truncorum oc zz 'Tomo cozteztam prater fpem i ir- 1 vepferunt , (abjungere aquum exiffiamamus. APPrNbIG Pag.rio.], 23. Connexe , adde, vel fibrofe, utrum, euim fegnificat vocabulum Anglicum , Stringed, ], penult. formationis , lege , in quo fit. | 111.1], 4, teeming proprie fi (mificat geftationem in utero, - l. 7. lege , & he quidem, vel quoad &c. 1 113.1, 21, 22. proximus; lege, probabilis, 115,1, 15, Iege , omnibus fere, — ; 1 120,1, 24. quod detegi nequit, fege, que dete ne- | queunt. 1 14.5, ad 170. infcriptio paginarum efe delet : AN ATOMIA $ . COMPARATIVA RADICUM, - t 149.1, 18. fuprà, lege, circiter. — ? . 150,1. 19, excedentem, lege , circiter, 152,1. 8« fupra , lege, circiter ad, 162,1, 2 1, ultra, lege, circiter ad. 166,1. penult, fupra, lege, circiter ad, .. 176,1 6, ante; lage; poft. — | . ArPEND, . o «90:750 » APPEND. P. 178. lin, 4. refípondent fibris , lege; rcípondent principiis | | brarum., y^ 185. l. ult. pasfim , lege, foras, 188. l. r. lege, etiam magis. 250.1. 22, lege, reliquarum ejusdem rami, 252.1. ult, pulpam; lege, pilam. 256.1, 11, lege, caufa hujus rei una, 268.1. 30. lege, differentià primó recepta 282,1, 27. lege, Annulus nigrarum macularum infef cecece funt alia vafa fuccifera in interiori libri margine fita, Annulus albarum macularum intet cecece funt vafa aérea; 3t7,l, 26, pulcriorem, lege, citioremu, Pi uf. Xl ^ir is 2 RM QR £.) llic ETE nd dd mA ——— m INDEX .MISCELLANEORUM vits CURIOSORUM —»MEDICO-PHYSICORUM ANNI NONI ET DECIMI. | | A. ANATOME agne bicipità — 247. | BERESSRE capitis per palatum | agni sponfiroff 32 | AMBRA zr yfea quid fit 459. | exit c 348. apoflematibus pulmonis 2 bepatis $7) defantià | 344.349. T ingvinü fauat ente- : (0 dyfariá extiniii 276. Y Pie a Ls | : AR 309. tef am &itact 242. ABSINTHII af in Aféte ^ 63. cu ifcburiá defansli 411. ACARI 109. agiclione puralentá de. — — JETHIOPES erga liberos iniqui 464. | fenthü — 7.421. 3 AGNUS /^iceps / "e | rais bumani artifi. —— ssonfirofus — dais - 413. ] ALCALI »ativants 2d : —. ejua defcriptie 418 Jeq4- 7. ALTHJERE. acrimonia» 2s6.| ' «liarum Corporís par. ALVI covfHipatio pertinax 1 edd : L6 au. letbalis 423. (o phe 250. $3 € femini excretio ffmul 343. Porpediná- — ^ 389. 7 excrementa lapidezs — 294. AN CHORA fauciatorum D, We-.—— beri | 328. T ANGI- . [ | 3 ANGINUE remedium, 285. | ARTERIARUM fis m | ANGVILLA epar BI Heus Sg. ANOREXIA ; | 139. | ARTHRITIS curatur woxé 23.91. ANSER ^ricor 267. veficaterià 995 ANTIPATHIA 122. 456. | i£ ARTHRITIDE vae á feorbuticá ANUS paerpetas —— — 3u. Ine/fizecia fünt veicatoria 92. APHONIA ' 230. bu ARTHRITIDEM 4Za/fimum APOPLEXIA 4 venere 392. Burrbiauum» AI. M APOPLEXLE remedium són T. AS reis EN remedium. evpo-- uteyi Yuirum» 63. — fà! vitrioli did. 4. | Avis rara ájrice 454 venafeétio É Hips f'iminans 310. | APOSTEMA puímonums B. | | anatotzie» 344- reni s. BAC vo^ RU M jesiperi ufta i S : | £uxatio 346. ete» x ft dto, e£ ef curalile 347. | BALSAMUM antiartbriticum eju ff, qua differunt à ; pleuriti- pn M 314. cts peripnewmonia 345$- 229. emt 7| BRONCHOESOPHAGHS ilia ARENULL.E ex fosticalo Me A Rios erg Licipitó ; ns nto 9 per afvnm excretus *3 | ARGILLA a//« fadorifera e quomodo [fne nox in cerpore y /! ARNICA | 2.1 bumanuo bofbitetur |. 562. ; ejus defcriptio El qu noxá quibusdam come- un : experimenta | 27.[eqq. Zr 362. | bee : $4- | ceneuatus ob Al0mos "ola- L. 5 26. i | AROMATUM falia volatilia. 487. | vires tiles 36g. | « Veneno caret in America 362. ARSENICUM caza? innoxium | 321-| ARTERLE afjere calculi 143. | magis externó quám in- exalcratio 3498-| — Iernà nocet 364. "Vvs .— BURRHEI unus altero venen. 7or 362. Y I«pEx "Renta MÀ MÀ Canjitca» » : BURRHI ballamum vatiastbritic E ufa u ernta "vefict no- | Cun » bie eee | Anim xius 325. Ctra Catbolices ^. . 216. | inteynus fethi- | BUTYRI Atsrimonii ufus pro bv fer 98.323. c (0 fico : gd CAPILLI prodigiofi 48. p CAPITIS veriná Cr dolor à ipu 1 CAATCHU "m ff 7 MEG CASEI noxa: 423.424. | Fees P ld get aw ouai cate CATECHU qwid ft ^^ 463. | dune ocalorura vulnera fd- .— — arterie a[pere£ — 143. ibis 203. | oyftidà fe dea usta ICA vs cantharidum — 93. 1 ex fonticulo [ponta- | cAusT meceesiias là 336. H um Sot dés mercurialiuva £9. luna- 1 ex fifiula ani ex- rium cryflallorum 336. — Peinba à - CAUTELA circa. curationegm febb. | bep gorges Aib d Unterqmittentiuna pe^ bi Cit "T "717 * UTERII Zixzvia/é corruptio 336, i v esto inclu is. s. Cur E cum butyro anti- LU lormes per perineum y *re | 336. d excreti 91. | | 84. AZZIA. LEPRA |o, 994 Map UMLAS fuo iade d s T enn catbolica Burrbi: 216. Ld root pap coke CEREBRI pfeudo polypus : 77... 1 | A pulnus profundum 297 E * CALOR quid fi de edet | CERY AS MI i 2) ome ia s "-— : | CHOROIDES verfiolr |. 492. a. corpore lufas NTHEMUM movfira- CANINJE sare; 403.404. Big ro 3o. 8 |.— CANINORUM pilorum mictio be 9. TIO quomodo fat S7. CANNULA /jppsthice x 29$ | CHYLIFICA Pe vitits — $9... CANTHARIDUM agifferism 2:0 139. Glanber iatis 97r CIBI nappetentia | P" INNNNNNMMMMWMWWWWwwwwwwwuuuuu—————----mmmmmmAMM—MM————————— ——————————————— n———————— Á PÓ— € ReDES RIRuüMS Vite CINAMOMI dececium 15 menfam CORNEA hen 492. profíuvie 100. | CORPORIS Zvumani deformitates CINNABARIS antimonialá | 337. | Vari& à (0 fadfitia fefpesa ia ufam ta- fe&rica arti- men trata. 337.338. | fées x nativa meliorá not& |. 358. | CRANII crepitus 304. fpecies vara» — 337. fitura bifiens 439. vulearts ATONIS cca quadam expli- ejus depuratio focil- cantur 340. 341. lima» 340. ^ CREMBALUM d4eg/atitum — 270. de CINNABARI /»xza quadam Cratc- | CRUSTA /apidofa leni aduata | eg. n&à explicata 340.341. | CRYSTALLI Zanares £9 mercuriales CIRCULATIO fang viui met | pro cauflico incommodi 336. exhibitas — CUCURBITULARUM f/carifrcata- CITRIUM manuforme» 56i Yum eficacia s 20I. CLYSTER ove rejectus 244. | CURATIO febrium intermitten- COCHLEARUM operculum — 213. | Hum» 342. COLI i»steflini vulnus 293. | morbilorum d varic- COLICA fIuporem cuté inducens 134. larum in Indió | 461. CONDIENDI coria modus 16. | morborum lavatione in CONDITURA cadaverum varia. 3.| aquáfficid ^ 460. CONJUGIUM ^yflerica pasftonts | vulserum apud /Etbic- remedium 113. | ps 462. | CONTAGII rzsz:2 282.383. | CUTIS //»per à colicá 134- 3 CONTAGIOSI seri 382. CYSTIDIS feZee Japà 31i. CONTAGIUM phitbrfeos PD. D : S e podag ort "TI s. | : * CONTINENTIA. fn a ularis d DACTYLUS Án 2 223. | CONV s5 e IONES adwiran- DAUCI radix manuformtüi 21g. | 163. fegg. | DECOCTUM Czaamomi inmen- : cb d in 4no anfere — 267. | f -" js vio : is .DELIRI aU utero AT DIS verses .. I. : | COR ver i $ DEN. ÍxDrx RrzRUM. A i Si : ; : ^ ep - . DENTES pifcium cui diat. 427. T EPILEPSIA infantum fingu- er a.» 273. 208. 287. ortuorune.s 98.539. DEPURATIO —( Hà- c medias de capitis .— — 20I. : tjs — FYAYUULS . 199. DIARRHOEA ex Ed m | ESSENTIA feccini 102. DIGESTIO ciorum quomodo fiat ": 3 pude muri vivi 316. . DIGITI z£azdantes ! pilorams 173. DIURETICA im fc eg mentorum ligniló4. DOLOR capit 2 verme» — 127. | femina c alvi 343. à contailn torpedin& ct ^ terediná —— — 166. DYSURIA /eba/z J vipere Ww. 68. t 7* |expLICATIO locorum quorun- : dam Cratonris 340-341. ECHIUM monfirofam.s 298. Iac a[pere Arte- EMETICA gravide innoxia 202. rie 348. EMPLASTRI Nerimbergenfis pulmonum diverfzas — 347. BOX» - utilitas in. ab[cesfa ie | E. | i patá | rAciEs fphacelatas $3. in empyemate dbi i |FzCES cerevifta ffccate pur- E EMPLASTRUM 4e byofcyamo 3S0. 1 g4nt 343-344. $ velt. fcatoriuta. sae mous Qnartana centumax — 87. 4 DNPYEMA ouais Suintana duplex — z06. - ENEMA per os rejeclum» ji FEBRIUM :ntermittentiupm cu- ENTALIORUM virt io. | reis 7 342. 3 Angina» 285. | FELES volantes 495. 2 ENTEROCELE fanatur per ab-.— | FEMUR fac fondens 197. |. fcesfum. in gviná 360. | FERTILITAS Javé 462. . EPILEPSIA puerpera curata». — $1. | FISTULA ventriculi curatz» 306. —— fangvine bumano uon. FLOS Oypriss 284. - - €uratur 324- perpetuus 283. | INprx RznuM. —Ó—— Ó—— to —— üt : FLUOR a/óus. primo feptenario qoe capreolini urinas rube- erumpens . dine inficiunt 196. féngvinü tertio &fati | microcofmici ^; X60. anno i ipa | FLUXUS menffruus in lactente ^ GALLIN/E Sevanenfe n 464. vetule Jii GAMMARI trerreffres 434. culo revotatus ibid. | GANGRJENA mwliebriups mnale |. ad FLUXUM fangvint eia | zraciatas 358. fium» curatur 399. FOETUM pelentia, 5] rine incontinentiam FOETUS aprugni. hie | | perit 399. peculiaris — 409. fotius corport 215». | FOETUS mortuus per quatuor | GEMELLI 4/fpares 396. suen[es in utero incorra- monf?rofs 335* | pius , exftccatus 356. | GEMELLORUM /ecundine va- FONTICULO xu merfiruuas riant uumero 397. Yevocatuds 46. | GENERATIO vermium in capite narium polypia cu- utrum posfibila 130. | vat tus 78. | GENITALIS zembri erectio in |! FONTICULUS fpontaneus avenu- "nort us 98. 390. Jas eg. calculos fandens 197. | GLACIES Africana» 462. |! FORMICJE Jsdice ^. 489.460. | GLANS pen imperforatz» — 269. | | FORMICATIONIS fevfia expli peremit ciue Melitenfes 297. catur 461. l GONORRHJAA periodica» 46. | | FRAUIS medica falutari 125. |GRAVIDA gemelos difbares | FRIGORIS c tok vod s | | edit | 35 6. | es) corpore luus. 89. . mueriuos | intenft in (oue Vivo / | enonftrofosa, parit. 399. |o fenfus 436. | GRAVID/E bemorrbagia "narium | FRIGUS /a/z volatilá cornu | à .4$. pardori 43. : cervi 308. woles ventyó im. ——— ERUTEX feoftbilà 223. | LC 394- |a E NX féngi- Append. dos: X. Ephem. INDEX RrRüM. t M n à Mata is rem uae S Em | fergini vomitus iuo. - wy rhennet rue abdomine, m | | xitus I ffmmptomata eMinihn: ked E HYDROPIS origo inh omento | 64. 1 7. $, proficuas — eu non x! gorii L| «yomitoria proficuas. 202 vet aeo — ibid. ; seri fHlicidium inne | infelix curatio | 66. | Num.» Ve | rw evpori- "i I litbautripticas 201 un» 1 iiy dipl pe . 407. | HYDROPHOBIA di» occultata Y16.. — de HYOSCYAMO Ewplefirum 350. H. HYSTERICA affedfio 147. D. FJEMOPTOE rid "eae | conjugio curata» V3. |. fiv"a - I letbali CMM | | RHAGIAM ev » MAVA fertilitas 462. | » pe eet 145- T 2257. | IDIOSYNCRASIA "iyd.s 266. uteri remedium eee pesfro curata. 228. T. externnnts 366. | ILIACI azatorze » 242 H/EMORRHAGIA uleyt in "n | pusinea —À i» 1 . $ra- tuagenariá ?uTLs 1 " - seid apoplexiata Aet 4. [IMAGINATIONIS VM in gra- 1 HJEMORRHOIDES paelirum 409. RN NA e P. HEMICRANLE cara» 94. NE HEMIPLEXIA ex Jfeburia» — 272. | INCO NTIN ENTIA rine. d HEPAR Zn»gvile partum ciet. 101. | e. Xu 2857. d magnum» 311. 409. £4" gena miievriM 398. —. HEPATIS calculi membrana in- — | | CHTAÍAS 3959. cluft 70. aff 220. * focculoincluft 26$. | INFLAMMATIO iu farum - * HERBA Caz.zia lepra» 284. vule —— ibid. —— falfa. P 295. INSECTUM Poesie mo- |] AN. daii 456. E7 427.428.429. .— E Nu. iMISCHIA- — Ixprx RzRUM. in ISCHIATICA «veficatoz iorum | LINGVA gemina puella . 31t-- utilitas 9$: i LINGVJE efficiunt» 406. ISCHURIA 4iautaurza curata | 207. | pifcibus nulle fant — 408. bemiplexiam eff- férpentumm Meliterfes 287. ciens 251. | LIQUOR //ypticua Hafuienfis |. 327. ISCHURIA /etba/zs 410. interne tutü dattia. —— 328. €jtes CAU fa.» 412. ejua nfta 329. ISCHURIA defanécfi anatome — 411. examen varium — 33T. JUNIPERI Zaccarum ufus in itbitatio 332 a[cite. 65. | ingredientiuma pro- L portio — 334- A Weberi ^ 328. LAC per. fcarificationem extra- | LITHONTRIPTICA 201. 213. - Gum» 186. | LIVOR corpora periodicus 272. ex femore effiuens 187. | LOLIUM depaefcit triticoma — 301. LACERTAUE son veuenate | 4gg. | LUCIS pi/a£e Kunckelzi 369. volastes — 307. 485. | LUTRJE dactéis cbolidochi — 408. LACHRYM.E /angvinee 259. | LUX ad principium fulpbureum LAPIS Bononienfis tingit mone- pertinet 368. ta'n argenteam 369. probatur . 269.370. LAPSORUM panacea drnica — 22. M LAPSUS tumidi venir remc- [ dium» $4. 4 MACHINA pro demovfiranda. LEONUM indoles 433 "viffone» $. LIBER 4e flatu T urcico 422. | MAGNES ar[enicalit pro cau[lico LIEN :»fvete magnitudiad 69. incommod«us 336. LIENIS v«: breve in ism MAGISTERIUM Cazstharidum perviums — eS. Glauberianum.» 9v. LIGNI /eesenta excretas 164. | MAMMUE geminá pepe iH" : LIGNUM fenum» 439. firucia 4m LIMATURJE marta cum aqua | MANNA Ceylonenfis 459. f. iucalefcentia 104.] MANUCODIATA . 4897. *Xxa MANUM i ped LIO o Pd IxpEx RERUM. MANUM referens citrium radix MARTIS limature cum aqua fe- plici incaleftentia MEDICA flaw falutari MEDICINA quid fit MEDICORUM infelicitas MELANCHOLICORUM s»«- einatio MEMPRANA fétia aprugni pc- EE uma exco Rpexccu Greer Oercremerzr rne RR APA 30. | MORBILLORUM curatio in 218. India» L MORBILLOS poZutie nc- 104. urnas $24 8 125, MORBORUM curatio lavatione 376. in aqua frigida 460. 368. | MORS ab arfumta cantbaride ex vifa nimic 300. 112,121, | MOSCHI ful 107. MOTUS «convoulffvui admirandi x c ^ pecori woo aes ; 98. 7 caliayti 409. 163./£4q. MEMBRANARUM ofas carti- | MOXJE in podagra efficacia lagineus 88. 23.934 302, MENSES DU 2. 3 ? | ui fene 95. » ; . prouenit » AY «» 2 " MENSIUM luxta in befliis — 456. | MUS vivus in corpore bumano 317. in laciente — 46, | MUSCULI //atue lignea mobiles. 1, vetula fontice- | MUTUS Zorá quavis prima me- Jo vevocatus ibid. :] ridiana loquens 415» MICROSCOPIA globularia 286. N MICTIO pilorum caninovum —— 50. " purulentas 421, | NARIUM polypus curatus 28. Ja ginis 2 8. 1 firucdiura in Ls 403. | vermium.» in uro. | 404. MINER :z India» | acid qualt faciat pro MOLA gemina» 322, odorata | ibid. MON si gr P A NERVI eptici im eculum infer- ONSTRUM Zevizum» 10 3144450. — bumenunt» 3s ki NITRI ieflammabilites unde — 270, evilum» — 32.247, [hiritws cur rulilet ^ ibid. vegctabile 30,295, | NIUX. vemica cani | inno- MORBI cegtagicfi 382. | V Np OQ. OB- 321. " D — — — b M edi e vL ape wem EST ; JNDEX RERUM, " aes PIL/E cervine , i 1 d : : bedorum dome[licorum | ibid. OBSTRUCTIO «foi ltbali Mas PILORUM carizorum midlio .— so, vaforum ermalgen riff PILULJE /uci& Kunckelii 369. OCULI agii qup ar 413. ! PISCES /ingv4 carent 406, 7 d : /citantur ferpentum Melitenfes | 187. Be. fa antu bit vulnus fa i -asd - íi | PISCIUM dez*es cui £ono 407. ODONTALGUE Ewporifls 45 Pa URBI al ODORATUS ^de — 4044 PODAGRA coszagiofas i2 OECONOMIA a»nima/s ex- POLLUTIO 074 p; ens plicat zs 378 ELM $14 OMENTI ofmiums ——— 59. T POLYPUS narium curatia 78. NT "d Lyáropis origo s 2 POTUS 24 Rexes ^ia, $6 | OPII abufze , | PRESERVATIVUM aniverfal: OSSICULUM deelutitum s "sue PR diss dd ja 379. OTTI machina pro demon[rrandá 5. | PRIAPISMUS cadaverum | 98,350, viftane s PROLES z7erHanmarit palida- P. fima i " 342 - 464. IPRURITUS corpord unrverí in PANIS Isdorum: Eris | vetula curatis 47, PAPILL/E matar ai é 100, pedendi malieórà. MEE ob eram is à vermibus — 44, PAID eMarus ariven die ios PSEUDOPOLYPUS Lu PENIS 5/azs imperforata, A i » | dix 77. er PERIN.EUM "is gi ^w : Eu PUELLA i/meud Nd PERIODICUS dtd T j 724 PUELLORUM Zemorrfaides 409, - oper | YAtALo Pt PHUOS Mme 120, | PILMONUM apofemata 344» PHTHISIS contagic[as j E 26, | un CA vA PILA plembre per ptuem re 1 | qomice 344. dias 7 d tS M ND TEN 07 OXUMIT T7 fxpz* Rrauw. — , ] 1 " T3 i E: 1 b : $c. pica 4 ul doit: | 1 PULSUS 4iverfas im utred RAUCEDINI »exia 7. 5, 146. — | carpo — 152, | REFRACTIONES ;z vifrene — 446. —.] fallax 153, | REN eonfivofus 258441I. i intermittent e defi- RHEVMATISMUS Z.$,«cu- | ! ciens 236, ralud 292. 35 PULVIS /Pypticus D, Wedelii — 71. | RISUS nzius mortá repentine 4 — PHURGANTIA optitoe note — 462. (— eausfao 300. T. f'imulant venerem 343,| RUMINATIO Zratorups — 353. 1 - son curant bydropemm. —| 65, | bumana ibid. € PURGATIO per fzces cereviffe |. — oss - ? | fíecatas | 343.34541 - per odorem. 343.462, | SACCULUS calcula vefertus be- PURPURA ferbatita. 714 pati adnates | 165, : PUS cavitate ventri contentum | perineo puelle ad- Hj P" empltafirum Norim- | Bau e 454 | 1 Lergen[e evocatur 67. | SAL velatile C. C. ffigidum — 308. PUSTULE /ezbales in fere cox- | SALIA volatilia aromatum |— 457. | Hnuá d | SALIS vitrioli ufus im apople- 1 PYRAPYRUM Z mingeri 337 xiá 366. - |SALIVA sos deglutienda in — - | conver[atione cum d QUARTANA contumax $7. | | gri 387 £nvevas I10. esi prafervatiuum uni- F QUINTANA doplex. 205. | verfale naturale 379.4 R | | ventriculo tpaximé ne- j RADICIS s//bee acrimonia» | 56, ceJfaria 379.3844 — RADII zzeidentie veri ad appa- verminofa jos. vYenteua tatio 449. | SALVIA iZota an c cur noceat. 364. RADIX mazaformü 218. |I SANGVIS £utanus- Epilepftam ü RANULA iva deglatitas 319. son cHYat — 3244 : | RANUNCULAUS pratezfis artbri- | SANGVINIS eirculatio mechani- — " tidem [anat 3024 | €é exlibita : W r, 0 floor , 00 USE RERUM. füuor teftio «tatió amo 5 gae | SPASMUS ex Dypercaibará — i104. miclio 258.| SPHACELUS faciei $3. [patum periodicum men- | SPICA deglutita» 166, fram 81. | SPIRITUS ti uzde utile — 370. vomitus 68./e32. SPUTUM Jfargvinm periodicum — gravida letbali 63. eienfiraum s $1. gravide innoxius — 43. | STATUA Dbumaza civtulgteria — 1. ad SANGVINEM cengrumatum ejus ftruciura 9. disfol'vendum cvporiftum 16. u[us c praxd 1:215 4d SANGVINIS flaxum evpori- STATLIA ferrea ambulans i. flans Oba 2204 lignea mabilà ibid. de SANGVINIS vosita porá- STERILITAS 4 v»a/nerato utero ("4125 71» curata» 155, SANGVINEE Jachryme 255. | STILLICIDIUM ateri gravide SCARIFICATIONIS ef/icatíia 201. innoxium» 86. SCELETON .5/vii ud STREPITUS ofiun.s 304. SCIRRHUS eri "i STUPOR cat2 4 Colicá — — 134, SCORBUTICA purpura. 72 rarus leibaláà dad s SCORPIONES exwvie dep- — | SUCCINI esfutia aeu nunt 455. | SUCCINUM BZrendezburgicum 223. Q0n venetndli 454. Witebergerfe — 1oi, SCROPHULAZ 7ote corpore abun- SULPHUR primum lucidum — 371. dantes 45. CF «qua prima nuiri- SECUNDINJ.E gemellorum i in nua- | bilia; ibid, gero variant 357. | SUTURA cranii bifceens in in- SEGMENTA /ignuorum excrtta 164. fevteo - 439. SEMINIS * alvi excretio fimul 343. | SYMPTOMATA apoflematum SENES dentientes — 223.508.387. pulmonam. 34$» SERUM /angvioli nigram 195. gravida rara 3545 SIMLE volagtes — EI LI Jfisgularia 435. SIRONES f 109. | Vermiu/ 436. T. lAÀ- | | | | SILEX iz ovo 220.1 byflerica mira ii) ** ; £ IupEex RERUM. T. p om teflium periodicus — 349. | | í ventri lapfa curatus $4. — | TABACUM Chinenfc 457. | TUNICAE corzee vulnus 452. 3 TARANTISMUS Z81. | TUSSIS 4 calcul arterie TENTIGO mertuorum —| 98.550. a[pere 143. TEREDO per os excreta 166. [e à TUSSI urine incontinentia — 220. TERRA Caatcba quid fit 463. E" TERROR cara diarrbee 244. | : E TERTIANARLE proles palidé- VACCE marine 455. TéSTUUM ui " 341. M doris vent cAve 316. .— aD[ce [us 348- 109. tumor periodicus — 349. | VARIOLARUM rz, Indiá cn- | TESTUDINUM generatio 463. ratio 461. TIGRIDUM zndsoles 454-| VAS £reve lienuts in ventricu- TOFUS certilagineus arteria- sz vati gr air u 69. "um : emuleentia obfira 412. TONSILLARUM ;/zffammatio 246. | VEN/E cave valvula 316. TORPEDO - 389. | VEN/ESECTIO ;z apoplexiá com- pifces mortuos non. re- mendatur 367. g- efCitat 399. | gravidé proficaa 123. TORPEDINIS anatome — 389.feqq. | de ed in pleuritide là 440. defe riptio 397. VEN/ESECTIONIS noxa in rau- "5 flupefaciiva | 395.396. cedine » 146. 400. nen percipitur à (og | VENJESECTIONE Rbevmati- ginquo 396. nec tacta | "mus curatus 292.. ssediato ibid. variat pro. | VENENUM Z»fouts in. volatili sjotu vario animali 397. bus atomi conffit — 3a6$5. — 398. etiam in mari 399. VENTIICHLE 9277. cur4ld — 306. ejus cat (à 400. 402, fha- ipyimenfa moles in — 7 Jot percipitur , ff. digit gravida — 354. tangatur , quàm fi bra-. | VENTRIS tumor Japfa cu- €bio 403. rais E V E e eceocidigaties ($4. VENUS ? 4 [Ll ncccz C AH E M MURUS PU EU AUR. 3S CU uei TOO NES ER E CRY Eme Uus Door NU roeue o EU E E INpErzx RERUM. | í i DI CMT ERAI NREUET OVEPPNR AEN n———————M—Á] VENUS //gnea D«dalt VISIONIS detmon[iratio mecbanica 5$. VERMES capit 12 E diflinéb fime locus — 312. cordi j1 441.feqde — dentiums —— 75.433.| VISUS Zeffo ex intenta fola in- microfcopio ebférva- fpeciione» 45251 biles 280.| VITA fedentaria fanitati no- in falioá 305. xia» 412. uteri 44. | VITRIOLI /a/ in apoplexia — 366... utrum in capite gene- VITULUS Ziceps 37- rari posint 150. | UNGVENTUM antiartbriticum VERMIS ex wvu/nerato. abdo- | Burrhi — 214. [a — $o.| ad preparada : pilíio t5 coria IO. fpymmptomata 436. | vocis interceptio ^ Xl. Na |. VESICA ;z £ove dérupta 321. | VOMICUE pulmouum 344. VESICZE calculsa (ponte i - |VOMITORIA gravide in- ) | - Jutus noxia 202. qermi : de d VOMITU rejecium enema 244. sulcus ibid, !| VOMITUS craentu gravide le- vulnera non oyinia lec- | tbaló 68. tbalia» 32.1. fangvins gravida in- VESICATORIO Epilepfia curata 51. | noxitd 43- VESICATORIORUM in artbri-— | URINA nigra 195» tide vagá fcerbuticá | rubra à fungá capreo- inertia lima 196. utilitas in I/cbiatica E! URINUE incontinentia 358* - VIPERA per alvum Pe | | à cafü 2575 | fS 166. à tuiff 220. | VIRGO ruminans 353. ad eam remedium 315. VIS f'upefaciens torpedina 395. fefentio diuturnacurata 207. VISIO 4wid fit 5:273 085 | flimulat venerem 343- *Yy URSI Append. Ann. X, Ephem. | ils INpEx RERUM. | ^—UuRSI seres — 404. | VULNERA t ejzce non omnia Kc- LUTERI bemorrbagia — 366. t balia wd dat prolapfea 156.| VULNERUM curatio apad pfe nds - polypsa X e/£tbispes 461. -i flidicidium gravida in- | vuLNus cerebri profundum | 197. HOXÍMD 96. | faciei mirabile à Cervo vermes o 44- infhicium»: 222. UTERINA a2ffeciio curata - 147. inteflini coli 293. 46 UTERO v«/zerato. [lerilitas oculi 203. | curata | 155. | iunic& cornea 452. UTERUS fcirrbofia o1. |. — vwentricali curatum — 306. UVEA verftcolor 452. | UVULAE inflammatio 246. FINIS. €. — leco 18. dele quod, 21, finiftrorum , 6. ' quod, 14. nullo remed, I3. Obfervari , 24. exafpiratio, 6. illic, 29. Accedere , 2 Ts plenum, -genult, Derz, IO. RENEM,; 2 Is (p!i ; 1$. Fig. 3. & 4. 24. fufpiciens , 29. cultivori, 25. reflexiones, 2s reflexione, Poítquam , 18. ArPEND, Truncorum, 2e jungitur ? I, E p falis nitri, 6, . Rngularibus, 28.feqq. — nulla, eorum, &c, 12, componitur ; I8. tot, 9. ufui 2s fit, Nus exigua, n. *fmarnum; ult, T 3 saafos VPN y €. kat "a a4 «c (o)Se. ERRATA. Profectores, lee, Profcctores, forte malà notatur adverbialiter. X »oGcS finiftrorfum, quo, n nullo non rem. Obíervavi. exípiratio, M illis, BAT Accedens, ! planum. Cerz, PENEM, (Bii. Fig. 3$ & Tab. XVI, 1 fufcipiens, cültrivori, | refractiones, P refractione s, | Poít quam., Trunci, | ; junguntur, à, falis, nitri, fingularibus, nulle earum feipfas, accesfi- biles, earum., componuntur, totidem, : ufus. fint, magis exigua, genuinum fal marinum» ! i I | Li L | ! |! [ i | | i | Í | | | | i ] | | | ' ! | | | | 1 | | ' l | | | | | | | | | ] F | IH | de NS QS N ^