PA Ke NUE 3 A 4, # CU PE 0 MÉMOIRES L'ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES SAINT -PÉTERSBOURG:. SIXIÈME SÉRIE. SCIENCES MATHÉMATIQUES, PHYSIQUES ET NATURELLES. EIOLM ET VIT. SECONDE PA RCI EE SCENIC ES ON AT U' RE L'LES- TOME V. | ) & ( | | ST.-PETERSBOURG. DE L IMPRIMERIE DE L ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES, 1849. Se vend chez MM. Eggers et Comp. libraires, Commissionnaires de l’Académie, Perspective de Nevsky No. !/,;, et à Leipzic chez M. Leopold Voss. Prix 8 R. pour la Russie; 41 Thilr. 6 Gr. pour l'étranger. MÉMOIRES L'ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES SAINT -PÉTERSBOURG. SIXIÈME SÉRIE. SCIENCES NATURELLES TOME V. ST.-PÉTERSBOURG. DE L'IMPRIMERIE DE L'ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES. 18 4 9. Se vend chez MM. Eggers et Comp. libraires, Comissionnaires de l’Académie, Perspective de Nevsky No. !/,,, et à Leipzic chez M. Leopold Voss. Prix 8 R. pour la Russie; 11 Thir, 6 Gr. pour l'étranger. enAAIe et LA MAATINE A TÉEAN : EN FOREST PNR T EL ie Me LE | Les AA M AZ à Far PAR ORDRE DE L'ACADÉMIE | 2 CR je : 2 En Ne _. ' | r ie El rt | Le Secrétaire perpétuel P.-H. FUSS. GES Lier 1 ! CHANTANT CHATS CP . V. MOT * jan 5 JON ét Er 4 re EC Arr ton or d En sales dhris MR AS MEv! EU OT ral rise qat ll ‘ y CCC Et oo El tous #S 'Errd Led L | Shen 9h connait chan 6 { TABLE DES MATIÈRES Page, Resultate der, in den Jahren 1816 bis 1819 ausgeführten astronomisch- trigonometrischen Vermessung Livlands; par M. W. Srruvr. (Avec une charte et une planche) . . . . . COR Considérations sur les démonstrations einalee Le Li Hhidre des paral- lèles; par M. Bouniaxovsky. (Avec une planche) . . . 07 Solution d’un problème sur l'analyse des combinaisons, concernant Éhéoie des équations simultanées; par M. BounraRovsky . . . Fe (D) Astronomische Ortsbestimmungen in der europäischen Türkei, in Koukx. sien und Klein-Asien, nach den von den Officieren des Kaiserlichen Generalstabes in den Jabren 1828 bis 1832 angestellten astronomi- schen Beobachtungen; par M. F. G. W. S'TROVE MILLE SEE 1099 Nouvelle théorie des parallèles; par M. Bounianovsky. (Avec une pianéhe)) 2e cs sr ë . 207 Sur une application curieuse aire des A RPaRIlitES à la Hors tion approximative des limites de la perte réelle en hommes qu'éprouve un corps d'armée pendant un combat; par M. Bounianovsky. . . 233 Recherches sur différentes lois nouvelles, relatives à la somme des diviseurs des nombres; par M. BouNiakOvsky. . . Ë 259 Sur la dilatation de la glace, d’après les expériences Gites, en | 1845 et 1846, à l'Observatoire central de Poulkova, par MM. Schumacher, Pohrt et-Moritz; par M. W. Srruve. (Avec une planche) . . . 297 Mémoire sur les équations différentielles, relatives au as des isopéri- mètres; par M. OSsTROGRADSEY . .. . 385 APPENDICE MÉTÉOROLOGIQUE. Observations météorologiques faites à Sitka, sur la côte NO. de l'Amérique (latitude 57° 3’, longitude 222° 15" à l'Est de Paris), et calculées par M. A.-T. KuprFerR . . . ; tro. HEOIMATO#R. à TABLE DES MATIÈRES. Page. Gramina Agrostidea. IT. Callus obconicus. (Stipacea.); par MM. Trinius et RIOPREGRTEC. PE RD NE OR RM de ci Ro ee Co eue à 1 Ueber einige Cornus-Arten aus der Abtheilung Thelycrania; par M. C. A MEYER . 191 Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra, durch Abbildung erläu- tert; par M. C. A. Meyer. (Avec 8 planches lithographicées) . . . 225 Ar 1 em Lu El HT th Pr AP Cr UNE TÉER: A 4 sers gunrisdsgl, 16b au valeur A <2à d'a anlsnit À bn er 4. à M MS l Dr a L , + | et L h Mém GRAMINA AGROSTIDEA, III CALLUS OBCONICUS. (STIPACEA.) EXPOSUERUNT C. B. TRINIUS et FE. J. RUPRECHT. Conv. exhib. die 10. Junii 18#2. ( ) L' DicHEeLACHNE. EnxpzicHer 1833. Panicula plerumque densa, linearis, thyrsoidea. Spiculae uniflorae; flosculo articulatim secedente, glumis membranaceis breviore (inde di- versa a Mühlenbergia). Valvula inferior glumis quoad consistentiam homogenea, glabra, superiorem vix arcte involvens, sub apice bidentato vel bifido axistam tenuem, dorsalem vel subapicalem, geniculato.flexuo- sam, inarticulatam, parum tortam sustentans. Lodiculae sqq. 2. Sta- mina {—3. Ovarium cylindricum. Styli 2, superne plumosuli. Genus Novae Hollandiae et insularum adjacentinm, satis naturale, licet characteribus non constans, Agrosteis et Stipaceis intermedium. À Lachnagrosti differt: arista longa et valvula glabra, non 5-seta; à Selerachne: valvulis et glumis non coriaceis: a Lasiagrosti: inflorescen- tia, consistentia valvularum et arista inarticulata. Streptachne diversa videtur: valvulà apice integrà et glumis laxioribus. Stipa longius distat se. nat. Tom. F. 1 2 DITICAINENTNANCHTINSE. Botanique. 1. Dichelachne montana Endlicher Prodr. FI Norfolk. (1833) p. 20. ubi descriptio. Icon. Bauer. ined. tab. 136. Panicula densiflora, sub- lobato-pyramidata; glumis acutis, subaequalibus, fere bilinealibus : valvula externa sesquilineali, apice bisetosa; arista dorsali inflexa, vix torta, 3 — 4 lineali. Stipa. Dichelachne Steudel Nomencl. 18/1. Insula Norfolk: mons Pitt. (Ferd. Bauer in Hb. Mus. Vindobon. !) 2. Dichelachne Sieberiana n. Paniculae lagae radiüis erecto-patentibus, spar- sifloris; glumis acutis, superiore 2£ lineali, glumam inferiorem rarius superiorem aequante, dorso asperrima et 3-nervi, apice breve-bidentata: arista subapicali, subtortili, geniculata, subsemi- pollicari. #. anomala. n. Glumis obtusiuseulis, interdum mucronulatis ; valvula externa 44 — 2 lineali, glumam superiorem quidpiam ex- cedente:; arista sub # lineal. Agrostis seiurea RBr.? Prodr. (1810) p. 171 e portu Jackson et terra Van Diemen. RS. Syst. Vegetab. Il. p. 359. Kunth Agrost. syn. p. 218 et Suppl. p. 17%. (certe triandra! Kit.) atque huic imnixae: Vilfa? sciurea PB. Agro$t. (1812) p. 16; ct Mühlenbergia (Tricho- chloa) sciurea Trin. Diss. FE (1824) p. 193. Stipa micrantha N. ab Esenb. in Diar. Ratisb. 1828. I. p. 299. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 7#. et verosimiliter etiam Cavanill. (sed vix RBr.) Icon. 5. (1799) p. #2 tab. #67 fig. 2. licet aristam valde tortam et flosculum apice barbulatum pinxerit. Nova Hollandia: ad portum Jackson. (Sieber. Agrostoth. n. 63!) Radix fibrosa, perennis. Culmus erectus, fere bipedalis, simplex, sub lente brevissime deorsum pilosulus, nodis 4 glabris. Vaginae infe- riores internodio paullo longiores, superiores breviores, sursum sca- brae aut glabrae. Zigula brevissima truncata. Folia 25 — k polli- Botanique. DICHELACHNE. 5 caria et ultra, alia plana et lineam lata, alia convoluta, sursum scabra L glabra. Panieula k — 8 pollicaris, fere linearis, semipol- licem lata, lucidula, basi libera. Aæis communs scabriusculus, in- ferne per spatia sesquipollicaria radios emittens pertenues, scabrius- culos, inferiores 2 — 3 pollicares erectos, compositos. Pedicelli alü brevissimi, ali spicula parum breviores, scabri. Spiculae ca- nescentes. Glumae glabrae, 1 nerves, ad nervum brevi-hispidulae, inferior parum minor. Valvulae aequales, insidentes callulo brevi et subrotundo, brevi-barbulato: inferior tota asperrima, apice brevi- bifida et aristata, obscure 3-nervis: superior glabra, dissite biner- vis. Lodiculae sqq. 3? Stam. 3. Antherae lineares. 3. Dichelachne vulgaris n. Panicula contracta, densiflora; glumis inacqua- libus, superiore acuminata, fere bilineali;: valvula externa vix ses- quilineali glumam inferiorem aequante vel haud attingente, dorso 5-nervi, apice bidentata; arista dorsali, subtortili, geniculato-in- flexa, semipollicari. Agrostis criniüa. RBr. Prodr. (1810) p. 170 e portu Jackson et terra Van Diemen; saltem quoad diagnosin. Apera crinita P.B. Agrost. (1812) p. 31. p. p.; innixa tum syn. praec: Brownii, tum Anthoxantho crinito Linnaei et La Billard. Agrostis rara N. ab Esenb. (non RBr.) in Sieb. Agrost. n. 70. ex Diar. Ratisb. 1828. 1. p. 299. Mülhlenbergia sciurea Trin. Act. Petrop. (1841) p. 61. ubi descr. excl. synn. Nova Hollandia: ad portum Jackson. (Lindley! Sieber Agrostoth. n. 70!) k. Dichelachne Hookeriana n. Panicula contracta, dissitiflora; glumis cau- dato-acuminatis, subaequalibus, 3 — 3; linealibus; valvula externa glumis breviore 21— 3 lineali, apice profunde bidentata: arista x CS) D IC HE LAC HN E. Botanique. dorsali, tortili, geniculata, fere pollicari; vaginis foliüisque dense pubescentibus. Anthoxanthum erinitum La Billardier (non alior.) Nov. Holl. 2. (1806) p. 115 tab. 263 e terra Van Diemen probabiliter ad hane speciem per- tinet. ‘Auctor sequentia: Sesquipedale semiorgyale, erectum ; panicula sesquipalmaris — dodrantalis; gluma exterior parum brevior interiore; flosculus vix glumis brevior; arista longissima, infra recta, dein fle- xuosa. Stam. 1, rarius 2. — In icone aristae fere erectae repraesentatur. Terra Van Diemen (Hooker!) 5. Dichelachne Forsteriana n. Panicula contractissima, spiciformi, densi- flora, crinita; glumis longe acuminatis, subaequalibus, trilinealibus; valvula externa glumis paullo tantum breviore, apice bidentata ; arista supra medium dorsi inserta, flexuosa, haud torta, vix pol- licart. Anthoxanthum crinitum Forst. Prodr. (1786) n. 18. sec. specim. ori- gin. et descr. Forst. in Voy. d'Astrol. p. 136. sub n. Agrostis crinita Richard. R. Brown vero ad Agrost. crinitam suam ducit fide spec. ori- gin. in Hb. Banksii. Miüihlenbergia crinita Yrin. Diss. L. (182%) p. 192. descr. ad spec. Forst. Probabiliter quoque huc: Anthoxanthum crinitum Linne Supp. (1781) p. 90. «panicula Tonga, cylindrica, coarctata, ut referat spicam; arista longa, molli, laxa, patente» qui plantam ab Eq: Bäck communicatam prae oculis habuit. Willd. Spec. 1. 157 e descr. Linnacana. — Apera . crinita P.B. Agrost. (1812) p. 31. p. p. et Cinna crinita Trin. Fund. (1820) p. 118 innixa syn. Linn. Nova Zeelandia. (v. sp. e coll. Forster!) 6. Dichelachne comata n. Panicula contractissima, spiciformi, densiflora, longe-comata; glumis longissime cuspidatis, subaequalibus, 3-linea- Botanique. DICHELACHNE. 5 libus; valvula externa vix bilineali, apice bidentata; arista medio dorsi inserta, flexuosa, vix torta, subsesquipollicari. Agrostis rara R. B.? Prodr. (1810) p. 171 e portu Jackson et huic innixae: Wülfa? rara P.B. Agrost. (1812) p- 16 atque Mihlenbergia (Trichochloa) rara Trin. Diss. [. (1824) p. 193. Agrostis crinita N. ab Esenb. (non R. Br.) Diar. Ratssb. 1828. 1. p- 301. teste Agrost. Sieb. Mühlenbergia erinita Tri. Act. Petrop. 18#1. p. 62 excel. syn. (ubi descript.) Nova Hollandia: ad portum Jackson. (Sieber Agrostoth. n. 86) 7. Dichelachne longiseta n. Panicula contractissima, spiciformi, densiflora, longe comata; glumis longe cuspidatis, subaequalibus, fere quadri- linealibus; valvula externa trilineali, apice bidentata; arista medio dorsi inserta, flexuosa, vix torta, sesquipollicari. Terra Van Diemen: (Hooker!) Est quasi Dichelachne comata major. SPECIES DUBIAE. + 8 Agrostis rigida Richard Voy. d'Astrolabe. (1832) p. 12%. Paniculae pe- dalis et longioris ramis semiverticillatis, ramosis; glumis paullo inaequalibus , exteriore subbreviore; valvula exteriore glumis bre- viore, convoluta, subpubescente, apice subemarginato aristata; arista termunali, flosculo duplo longiore, setacea. (Diagn. sec. Richd.) Nova Zeelandia loco «Passe des Français” dicto. Incolis «Pat audit. «Rhizoma repens. Culmi bipedales et majores, caespitosi; rigidi. Fo- la rigidiuscula, longa, glabra, lineari-convoluta. Ligula membranacea, brevis. Paniculae radi piloso-scabri, apicem versus radiolosi. Flos- culus basi nudus. Valvula exterior apice acuta, vix tomentella. Stam. 4.» Richd. 6 DICHELACHNE. STREPTACHNE. Botanique. +. 9. Agrostis procera Richard Voy. d'Astrolabe (1832) p. 125. Paniculae pyramidalis, bipedalis et longioris ramis semiverticillatis ramosis; glumis flosculum basi glabrum paullo excedentibus, inferiore sub- breviore angustiore; valvula externa glabra, apice obtuso et pau- disper bifido aristam emittens quadruplo longiorem, setaceam, sae- pe deciduam. (Diagn. sec. Richd.) Nova Zeelandia. «ÆFolia desunt. Paniculae ramis longis, capillaribus, ramosis, com- pressis, piloso-scaberulis, basi incrassatis. Glumae tenues, membrana- ceac. Valvula inferior involens superiorem breviorem, obtusam, hya- linam, glabram. Fructus ovoideo-oblongus, apice angustior, non sul- catus» Richd. Not. Hae 2 species ob valvulam inferiorem bidentatam potius hu- jus generis videntur, quam Lachnagrostidis, et inflorescentia longis- sima ab omnibus distinctae. Mensura flosculorum omissa et affinitas obscura. IL STrRerTAcHNE ‘R. Br'1810. Spiculae uniflorae; flosculo stipitato. Glumae laxae, muticae. Val- vula inferior cylindracea, superiorem muticam obvolvens et aristam terminalem simplicem inarticulatam emnttens. Stam. 3. Styli 2, stigma- tibus plumosis. Genus Novae Hollandiae facie Aristidae vel Stipae, ab bac diversa: arista cum valvula haud articulata. (Charact. gen. e Str. stipoide R. Br.) Botanique. STAR NP ET ANENE IN E. : 7 US 19 a. Arisia inferne tortilis. 1. Streptachne stipoides R. Br. Prodr. (1810) p. 474. Speciei character ut £eneris. Nova Hollandia tropica. (Banks detex. in itinere primo Cook. b. Arista vix torta. Valvula superior inferiore triplo brevior. LU Huc nisi generis novi: . Streptachne ramosissima n. Paniculae tenerae laxae radis subquinis, @ medio l. supra medium floriferis; glumis acutiusculis, subaequali- bus valvulà inferiore non prorsus lineali paullo longioribus; arista persistente, flexuoso-recurva 1. geniculata, glumis 5 — 9-ies /on- giori; antheris apice aciculatis. Urachne ramosissima Trin. Diss. I. (182%) p. 173. Süipa ramosissima Trin. Act. Petrop. 1829. p. 74. Nova Hollandia ad portum Jackson (Sicber Agrostoth. n. 82); in lacunis ad fontes fluminis Hastings (Lindley!). Radix.….…..Culmus 10 — 12-pedahs, inter frutices scandens, glaber L scabriusculus, ramosissimus; ramis floriferis plurimis, tenuibus. Va- ginae fasciculorum solutae, sacpe aphyllae, ramorum arctissimae, gla- briusculae. Ligula brevissima, obtusa. Folia multa, fasciculatim et se- miverticillatim per intervallia 5 — 9 pollicaria e geniculo erumpentia, alia (paucio ra) plana, lin. 4 L vix lineam lata, alia (plurima) tenuissi- me setacea, pl. min. spithamea, glabra, viridia. Paniculae plurimae, 3 — hi pollicares, lucidae, inferne vagina inclusae, virides. Axis com- munis pertenuis, deorsum scabriusculus, inferius per distantias pl. min. pollicares paniculatus. Radii 3 — 5, tenuicapillares, deorsum scabrius- culi, saepe a basi radiolosi, inferiores pl. min. pollicares. Pedicelli: ali (perpauci) longitudine spiculae, alii spicula longiores, flexuosi, tenerri- mi. Spiculae clausae, linea parum longiores. Glumae 3-nerves, sub- acquales, inferior parum longior, fere duplo latior, ad nervos brevi- 8 S TOR EP T. À CLH'N Æ Botanique. aculeolata. Valvulae deciduae, inferior tota scabra, callulo brevi et bre- vissime piloso insidens, apice obtuso aristam gerens flexuosulam, me- dio decurvam; valvula superior triplo brevior, obtusa, glabra, fere hya- lina. Lodiculae sqq. 2? obtusae, ovario subbreviores. Sfam. 3; anthe- rae lineares, lobo utroque apice setulam emittente. 3. Streptachne verticillata n. Paniculae contractiusculae, subinterruptae ra- dis plurimis a basi floriferis; glumis acutis, aequalibus, valvula inferiore wltralineali parum longioribus; arista persistente, flexuo- sula, 10 — 18-lineali: antheris apice barbatis. Stipa micrantha R. Br. Prodr. (1810) p. 175, circa portum Jackson lecta, quoad descriptionem (exe. foliis scabris) bene convenit, plantae Cavanillesianae vero (quae Dichelachne Sieberiana) pluribus notis con- tradicit Süipa verticillata N. ab Es. in Sieb. Agr. n. 64 ex Sprengel Cur. post. (1827) p. 31. et ex Diar. Ratisb. 1828. 1. p. 299. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 75. Kunth Agr. syn. p. 184. Nova Hollandia ad portum Jackson. (Sieber Agrostoth. n. 64!) Badix..….. Culmus firmus, simplex L arcte erecto-ramosus, ultrabipe- dalis, glaber, nodis 3, glabris. faginae internodis breviores, vix sca- briusculae. Ligulae loco margo angustissimus. Folia firma, plana, li- neam lata, superiora angustiora, tenuissime acuminata, deorsum sca- briuscula, 8 — 9-pollicaria. Panicula dodrantalis — ultrapedalis, inferne subinterrupta, densiuscula, obscure viridis. Axis communis laeviuscu- lus, sub semiverticillis scaber, inferius per distantias pl. min. bipollica- res paniculatus. Radii tenerrimi, basi adpressi, apice patuli, valde in- aequales, ali brevissimi, ali 2 —— k-pollicares. Pedicelli ali spiculae longitudine, alii duplo longiores, hispiduli. Spiculae patulae, sesquili- neales. Glumae angustae, subaequales (inferior nonnihil longior) et apice acutissimo trinerves, superne nervo medio aculeolatae. Val- Botanique. STREPTACHNE.. URIACHNE. 9 vulae deciduae: inferior tota brevipilosa, callo insidens brevi et cireum- cirea piloso (pilis valvula # — 5-ies brevioribus), apice obtuso et bre- vipiloso aristam gerens dense hispidulam ita, ut sub lente brevissime pubescens videatur: valvula superior subtriplo brevior, apice obtuso brevipilosa. Lodicula.... Stam. 3: antherae lineares, apice dense barbatac. IT. UracHnEe Trin. 1820 et 1834. Panicula, interdum restricta, linearis s. racemiformis. Spiculae uni- florae; flosculo articulatim secedente, glumis membranaceis pl. min. breviore. Valvula inferior demum coriacea s. cartilaginea, superiorem et caryopsin arcte obvolvens, apice indiviso aristam caducam, vix aut parum tortam et obscure geniculatam, ad summum semipollicarem sus- tehtans. Lodiculae sqq. 3 — 5. Stam. 3. Styli 2, stigmatibus plumo- sis L pennicilliformibus. Caryopsis oblonga, teres, antice sulcata, scu- tello suo subtriplo longior. Species orbis utriusque extratropicae, intra tropicos in locis tantum elatis, frigidioribus visae; in Nova Hollandia, Africae australis et Asiae orientali-australioris montibus nondum inventae. $. D. Piptatherum P. B. Agrost. 1812. char. emend. Flosculi eliptici, ad latus valvulae internae quidpiam applanati, medio vel sub medio apice subulati, demum plerumque colorati. Lodiculae sqq. 3, ad- jectis als 2 ad latus valvulae superioris (ut in Ichnantho). Stig- mata brevia, sub anthesi /aferaliter exserta. — Species Europae australi, Africae boreali, Caucaso et Songariae propriae. Subgenus Mém. sc. nat. Tom. F. 2 10 UVR'A CY'HYNYE. Botanique. proxime affine Milio et inde Paniceis ; differt vero Milium : flos- culo’ mutico, squamulis 2, callo nullo et anthcris numquam bar- batis: in Piptatheris arista quandoque brevissima (U. coerules- cens) vel fugacissima (U. grandiflora); antherae saepe eberbes : im U. parviflora lod. squamulae tantum 3; in flosculis fructigeris stig- mata etiam ex apice exseruntur ; valvula interna saepe tantum marginibus obvoluta. 1. Urachne- parviflora Trin. Fundam. Agr. (1820) p. 110. Diss. I. p. 173 et Act. Petrop. 183%. p. 125. Paniculae radïis in verticillo pluri- bus; gluma inferiore sesquilineali, 5-nervi; flosculo lineali, gla- bro; avista exserta, bilineali; antherarum loculis apice barbatis. Gramen miliaceum majus nutante panicula arundinac. Barrel. Icon. 754. (471%) 1208. Agrostis miliacea Linne (1753) Codex n. 530. Koel. gram. p. 79. Willd. spec. 1. p. 363. Brotero Phyt. Lus. tab. 102 et 103. Host gram. 3. tab. #5. Savi Bot. Etrusc. p. 31. Sebast. pl. Rom. fasc. 2. p. 23. Agrostis sepium Jacq. Enum. stirp. Vindob. (1762) p. 12. (Habitat circa Crems.) sec. Steudel. Agrostis montis aurei Delarbre Flor. Auverg. (1800) p- 8. teste Poir. 1810. Milium multiflorum Cavan. demonst. bot. (1801?) p. 36. Schrad. FI. Germ. 1. (1806) p. 195. Mert. et Koch FI. Germ. 1. 501 cum de- script. Reichenb. Agrost. Germ. fig. 1459. Bertol. F1. Ital. 1. p. 386. cum descr. Agrostis oseroënsis Seenus! Reise n. Istr. u. Dalmat. (1805) p. 50. Agrostis graeca Sibth. Graec. tab. 66. ex Smith. 1806. Milium arundinaceum Smith FL Graec. prodr. 1. (1806). p. 45. Agrostis (Milium) comosa Poir. Encycl. meth. Suppl. 1. (1810) p. Botanique. U;R'ACHNE. 11 257. cum syn. veter. Seb. et Maur. Prodr. FI. Rom, p. 26. Kunth Agrost. syn. p. 227. Piptatherum multiflorum P. B. Agrost. (1812) p. 18 innixum Milo multifloro. RS Syst. 2. 329. Kth. Agr. syn. p. 177 et suppl. p. 131. Achnatherum miliaceum P.B. Agrost. (1812) p. 20. innixum Agrost. miliaceae Gouan. Agrostis monandra Hornem. Hort. Hafn. 1. (1813) p. 72. Piptatherum comosum R.S. Syst. 2. (1817) p. 330 et Mantissa 2. p. 184. innixum Agrost. comosae Poir. Milium gaditanum Mort. Gorenk. ex RS. 1817. Milium microspermum Hornem. Suppl. Hort. Hafn. (1819) p. 8? Milium (Piptatherum) frutescens Link Enum. hort. Berol. alter. 1. (1821) p. 72. Urachne comosa Trin. Diss. I. (1824) p. 175. Urachne multiflora et U. frutescens Link. Hort. Bcrol. 1. (1827) p. 93. Milium Thomasü Duby et D.C. Bot. Gall. 1. (1828) p. 505. et: Piptatherum Thomasii Kunth Agrost. syn. (1833) p. 177. Radi in- feriores paniculae plurimae, substeriles. Milium pauciflorum Mort. Madrit. (specim. macrum) ex Trin. 1834. Agrostis dispar Hort. Paris. ex Steudel 18/41. In rupestribus, ad sepes, in sylvaticis, inter frutices. F1. Junio, Ju- lio; in Hispania (teste Boiss.) vere et aestate. Perennis 1. fruticosa. Hab.: Insulae Fortunatae in regione secunda culturae (Buch); Ulys- siponae (Martius!); Hispania pr. Gibraltar. (Schott!); prov. Granatensis! Malaga, Estepona, San Roque, Carratraca (Boissier); ins. Baleares (Camb.); Barcellona!; Asturia (Durieu); Gallia australis in arenosis (Duby); v. g. pr. Grasse (Lenorm'), Arles! Montpellier! Marseille et Bone, Avig- non, Toulon, Frejus (Mutel); Liguria occid. ad promont, delle Mele et orient. pr. Segesta Tiguliorum:; Nicaea, Sarzana in colle «di Sarzanel- x 12 URACHNE Potnaique. lo» et Massa ducalis ad veterem pontem super Frigidam (Bertoloni), pr. Chiusa (Reichb.); in Tyroli calidiore (Host ); Istria: alla grotta d'Ospo (Biasoletto); Hungaria in comitatu Sumeghiensi (Host); Croatia et Dal- matia (Reichb.); insula Caprearum et Corsica pr. Bonifaccio, Ajaccio et Calvi (Bertol.), ad «Cap Corso» (Milium Thomasii Duby); Sardinia ad sepes frequens (Moris), pr. Laconi et Cagliari (Müller!); Roma vulga- ris, circa Neapolim et alibi (Tenore); Sicilia (Presl); Graecia in Arcadia pr. Pylos, ad litus Messeniae et sinum Laconiae (Bory); in insula Za- cyntho et pr. Naupliam frequens (Urachne frutescens Link); in monte Athos (Frivaldsky! in Hb. Meyer); in insula Ceos (Steven!); Creta pr. Canea (Sicber!); Alexandria (Ehrenberg!); Sinaï: in humidis umbrosis regionis Arbain (Schimper!). Indicatur praeterea in Austria pr. Vindobonam (Rchb; cf. etiam syn. Jacq.); civea Ratisbonam vero (unde a cl. Hoppe ad Schrader missam vidimus) non crescit (Fürnrobr); nec in Sibiria (ut Linnaeus ex Gme- lino habet). N. Urachne frutescens Hort. Berol. ab U. multiflora magnitudine exi- mia (5 — 6 ped. sec. Portenschlag ad litt. mar. adriat.) indicante cl. Link sat differt; folia angustissima, longissima, laevia, pedunculi infe- feriores steriles eleganter involucrantes. Cirta Neapolim frequens. Ad U. frutescentem pertinet: Milium arundinaceum Sibth. sec. loco natalia, at icon potius U. multifloram sistit. In hortis frutescens manet, nec hieme ad basin usque enecatur, ut U. multiflora. 2. Urachne virescens Trin. Fundam. (1820) p. 110. Paniculae radüs 2 # plu- ribus; gluma inferiore sesquilineali, trinervi; flosculo sesquilineali glumä superiore tertià parte breviore, sparse pubescente; arista 4 — 6 lineali; antherarum loculis apice subbarbulatis. Agrostis racemis ternatis pendulis, spiculis aristatis, arista undulata longa. Scop. FI. Carn. (1760) p. 186. Botanique. URACHNE. 135 Milium paradoxum Scop. (non L.) Carn. Edit. 2-da. Vol. I. ( 1772) p: 58: tab. { (mala). Host gram. 3. tab. 23. Mert. et Koch F1. Deutsch]. 1. 501. Schrad. FL Germ. 1. 196. Reichenb. Agrost. Germ. fig. 1460 (bona). Oryzopsis paradoxa Nuttall Journ. of Acad. Philadelph. 3. (1823) p. 198. Milium Scopolianum Willem. ex Steud. 181. Urachne paradoxa Link En. Hort. Berol. 1. (1827) p. 92? In sylvis umbrosis, montosis. Majo. O (2 sec. R. S.) — Carinthia (Rchb.); Carniolia c. Idriam (Sieber!), Gotschee (Müller!), prope viam regiam inter Loitsch et Oberlaibach (Scop.); Fiume (Host), Istria in in- sula «dei Brioni» (Bertol.); Croatia (Rchb.); Bannatus ad thermas Her- culis (Rochel!); in Tauria et Caucaso passim (M.B'), v. g. in dumetis pr. Kuby alt. 1500° (Meyer'!); in provincia Karabagh orientali, pr. Cartiliniam (Szovits!). 3. Urachne Linnaei n. Paniculae radis geminis: gluma inferiore 21 lineali, quinquenervi; flosculo bilineali glumis tertia parte breviore, sparse pubescente; arista # — 6 lincali ; antherarum loculis apice nudis. Gramen paniculatum Galloprovinciale, Aquilegiae semine. Schol. Bot. Par. p. 258. et Pluckenet Alm. (1696) p. 17%. tab. 32. fig. 2 a She- rardio acceptum, cujus specimen sub hoc titulo e reliquis, ut videtur, Sloaneis vidimus, quod U. Linnaei est. Agrostis paradoxæa Linne (1753) Codex n. 526. Milium paradoxum Linne (1762) Codex n. 526. excel. syn. Scop. et fors etiam Gerardi. Milium nigrum Lamarck FE Gall. 3. (1778) p. 568. Agrostis melanosperma Lamarck Encycl. 1. (1783) p. 58. Piptatherum paradoœum P.B. Agrost. (1812) p. 17. innixum Milio ni- gro Lam., Milio paradoxo Schreb. et Agrost. paradoxae L. 14 URACHNE. Botanique. Madeira, in regione Ericarum 3000 — 5000 (Martius); Arragonia in . montibus de Rodanas, Sierra de Toved (Asso); Pyren. orient. et Nar- bonne (Bentham); Gallia meridionalis in agro Nicaeënsi, Galloprovincia: Monspelu!, Delphinatu australi (Duby); circa Lutetiam «Pare de Vin- cennes» (Loisl.): Romainville, Rouen, Evreux, Pont-Audemer (Mutel); forte etiam flora Romana in collibus Tiburtinis inter St. Polo (Paolo?) et Vitriano (Viuvaro?) sec. Bertoloni, nisi hic locus ad U. virescentem amadandus. Urachne Linnaei, cujus specimina spontanea tantum Monspeliaca co- ram sunt, certe ab U. virescente specie differt, et magis ad U. coeru- lescentem vergit; ab illa practer notas adlatas adhuc diversa callo flos- culi demum fusco-nigrescentis concolori (non albido L flavescente ut in U. virescente). Icon Piptatheri paradoxi in N. ab Es. gen. pl. Germ. fase. 11. Urachnem Linnaei potius, quam virescentem exprimit. CL Ber- toloni Milium paradoxum Alionii (FI. Pedemont. 2. p. 236. ex agro Nicaeënsi) excludit et ad U. coerulescentem amandat. h. Urachne coerulescens Trin. Fund. Agr. (1820) p. 110 et Diss. I. p. 174. Link. Hort. Berol. 4. p. 93. Paniculae radüs binis solitariisque ; gluma inferiore trilineali, 5 — 7 nervi; flosculo bilineali glumà superiore sub duplo breviore, glabro; arista intra glumas occul- tata, lineali; antherarum loculis apice nudis. Gramen miliaceum, saxatile ete. Micheli in Tillii Catal. pl. Hort. Pi- san. (1723) p. 73. in saxosis montibus prope Pisas, vulgo «i monti di calci». Milium coerulescens Desf. Atl. 1. (1798) p. 66. tab. 12. (bona). Schousb. Marocc. (1800) p. 34. Smith Prodr. FL Graec. 4. p. #5. Bertol. FI. Ital. 1. p. 388. Agrostis coerulescens Poir. Encyel. meth. suppl. 1. (1810) p. 258. D.C. F1. Gall. suppl. p. 250. Botanique URACHNE. 15 Piptatherum coerulescens P. B. Agrost. (1812) p. 18. tab. 5. fig. 10. RS. Syst. 2. p. 328. Kunth Agrost. syn. p. 176 et suppl. p. 131. tab. 11. fig. 2. Milium purpureum La Peyr. hist. Pyren. (1813) p. 33 et FI. Pyren. t. 54. teste Bentham. In rupibus calcareïs. Planta perennis. FL Majo, Junio (Julio et Au- gusto t. Presl). — Insulae Fortunatae in regione IT culturae (Buch); im Atlante (Desf.); regno Valentino (R.S.); Pyren. oriental. (Benth.): mon- tagne de Fort-Sarral du côté de Millas (Lap.); Narbonne!, St. Arnoux (Lenorm'); in lapidosis apricis Arelatis, agri Ruscinonensis, Telonis ! (Duby), Monspelii (Czernajefl!) Frejus, Aix (Mutel); Nicaea (Duby): Li- guria occid. ad Capo S. Spirito et orient. item inter Petram-sanctam et Massam ducalem prope «di ports» (Bertol.); Corsica pr. Ajaccio (Soleirol); ad sepes Sardiniae (Moris); in collibus Calabriae: Capo della Trinitä, Capo Colonna, Scilla (Tenore); Sicilia inter Syracusas et Montallegro (Gussone); Graecia: Lycabettus pr. Athenas (Hampe); in planitie Mo- * don et in Laconia (Bory); in insulis Gracciae frequens (Smith); Greta pr. Cap Maleca (Sieber!); in collibus sylvaticis Smyrnae (Fleischer!): Aegyptus (Raddi teste Savi). 5. Urachne songarica n. Paniculae radis binis solitariisve; gluma inferiore trilineali, basi ima violascente 7-nervi; flosculo sesquilineali, dimi- dia parte superiori pubescente; arista exserta, trilineali; anthera- rum loculis apice barbatis. Urachne grandiflora Trin. in Ledeb. FI. Alt. 1. (1829) p. 78 ubi descriptio. Icon. FI. Alt. tab. 221. In rupestribus montium Kurtschum, Arkaul et Dolenkara, nec non prope Buchtarminsk (Meyer!); in montosis apricis pr. Ajagus et im ru- pestribus montium Tarbagatai. (Karelin et Kiril.) Majo. 16 Uur V1 CON E. Botanique. 6. Urachne grandiflora Trin. Diss. 1. (182%) p. 17#. Paniculae radiis sub- binis; gluma inferiore guadrilineali, basi violascente 7 — 9 nervi; flosculo 2£ lineali, toto puberulo; arista exserta 4 — 5 lineali; an- therarum loculis apice barbatis. Agrostis holciformis M. Bicb! FI. Tauro-Cauc. 1. (1808) p. 54. #17. Piptatherum holciforme R. S. Syst. 2. (1817) p. 328. In rupestribus. Majo. — Bannatus: in rupibus Gaura-Jurculuy in valle Kasan (Rochel!); in Tauria meridionali rarissime c. Sudak (Steven), Laspi (Compére') et Alap-Ram (M.B.); in Iberia c. Tiflin (M.B); Ara- bia in monte St. Catharinae (Schimper!). en . IL Oryzopsis Richard in Michaux FI. Amer. bor. 1803. — Dilepyrum Rafinesq. in N. York Med. Repos. Il. (1808) Hex. V. p. 350. Flosculi ovales vel elliptici; valvula inferior sub anthesi vix involuta, potius a latere compressiuscula, demum valvulam internam totam obvolvens et colorem profundiorem nasciscens. Lodiculae sqq. 3 (semper?); accessoriae nullae. Sügmata elongata, sub anthesi (vix tamen distincte in U. mi- crantha) ex apice flosculi exserta. — Species Americae borealis extra - tropicae; per U. micrantham affines U. parviflorae ((. [.), contra U. brevicaudata arista sua brevissima et fugaci ad Milium accedit; in U. racemosa lodic. sqq. certe 3, interior lateralis quidpiam minor, rotun- data. 7. Urachne micrantha n. Foliis lineari-setaceis convolutis; paniculae radis geminis multifloris; flosculo glabro glumis acutiusculis linealibus paullo breviore; arista glumis subtriplo longiori; antherarum lo- culis apice nudis. Amer. bor. (cum sequente mixtam mis. Hooker! Affinis quoad habitum U. parviflorae, sed spiculis nitidis primo ob- tutu differt. Botunique. UmuCHWE 17 8. Urachne brevicaudata Trin. in Act. Petrop. (183%) p. 127. ubi descr. Fo- lüs convolutis filiformibus; paniculae depauperatae radiis geminis, paucifloris: flosculo pubescente, glumas acutiusculas vel obtusas sesquilineales aequante: arista glumis paullo longiore, mox decidua; antherarum loculis apice nudis. Stipa juncea Michx. (non L.) FI. Am. 1. (1803) p. 5%. teste Gray: sed vix Müblbg. descr. p. 182, qui culmum 2! pedalem dicit, et flos- culum basi pubescentem. Spa canadensis Poir. Encycel. 7. (1806) p. #52. Richards. App. Frank- lin Journ. 3. R.S. Syst. 2. p. 338. Kunth Agr. syn. p. 180. Miiium pungens Torrey! in Spreng. N. Entd. 2. (1821) p. 102 et FI. Am. 1. p. 78. Schult. Mantiss. 2. p. 178. Oryzopsis parviflora Nuttall in Journ. of Acad. Philadelph. 3. (1823) p+ 126. teste Richards. et Hooker FI Am. bor. 2. p. 236. Milium Mülhlenbergianum Schult. Mant. 2. (182%) p. 178. (Milium no. 3. Müblbg. descr. p. 78). Kunth Agrost. syn. p. 67 — sec. Hb. Muh- lenbergü est Urachne canadensis: Gray in litt. Descriptio Mühlenber- gi incompleta et fors erronea recedit «flosculo glabro, mutico». Panicum firmum Kunth Agr. syn. (1833) p. 111. Urachne canadensis Torrey et Gray! Gram. et Cyp. exsice. (1836) n. 114. In rupibus montibusque saxosis a sinu Hudsonis ad Canadam (Michx. Poir.); ad lacum Winipeg (Lindley!); a Canada usque ad fl. Saskatcha- wan (Hocker); Nov. Eborac. pr. lacum Oneida (Gray !); Massachusetts pr. Shenectady (Torrey) et ad fl Connecticut «4 miles from Bellows Falb (Nuttall). FL Majo. (Torrey) 2. 9. Urachne asperifolia Trin. Diss. L (1824) p. 174. et Act. Petrop. 183%. p. 128. Foliüis longissimnis linearibus, 3 lineas latis, omnibus fere basilaribus; paniculae simplissimae racemiformi-linearis radis ge- Mém sc. nat. Tom. F. 3 18 URACUNE. Botanique. minis subunifloris, brevibus erectis: flosculo pubescente, glumas mucronato-acutas, 3 lineales - aequante vel subexcedente ; arista glu- mis subsesquilongiort: antherarum loculis apice barbatis. Oryzopsis asperifolia Richard in Michaux FE Am. 1: (1803) p° 51: tab. 9. Vahl Enumer. 2. p. 397. Poir. Encycl. meth. TL gener. Suppl. p. 539. tab. 908. P. B. Agrost. tab. 6. fig. 5. Pursh FL. Am. sept. 1. p. 60. RS. Syst. 2. p. 264. Nuttall Journ. Acad. Philad. 3. p- 127. Kunth Agr. syn. suppl. 131 ubi descript. sec. specim. Michx. Oryzopsis mutica Link Enum. alt. 1. (1821) p. #1. Schult. Mantiss. 2. p. 154: Kunth Agr. syn. p. 176. Link serius (Hort. Berol. 2. 1833. p. 241) dicit: Oryzopsis mutica est Urachne leucosperma, cui aristae pro- cul dubio deciderunt, hine in Hort. Berol. 1. c. omisi. Urachne (Oryzopsis) leucosperma Link Hort. Berol. 1. (1827) p. 94. À sinu Hudsonis ad Quebec per tractus montium (Richd.); Massa- chusetts (Spreng! Torrey!); Novo Eboracum pars occid. (Gray'); a No- va Anglia usque ad Virginiam (Nuttall); a Canada usque ad Rocky- Mountains (Hooker. FL Bor. Amw.); April. Maj. (Forrey); Jun. Jubo. (Pursh.) 2%. 10. Urachne racemosa Trin. Diss. L. (1824) p. 17#. et Act. Petrop. 1834. p- 127. Foliis elongatis, ellipticis, medio & — 8 lineas latis, basi- laibus et caulinis; paniculae radis elongatis, patentibus, geminis, paucifloris : flosculo pubescente, glumis acuminatis # linealibus paullo breviore; arista glumis fere triplo longiore; antherarum lo- culis apice nudis. Milium racemosum Smith in Rees Encyel. (1819?) n. 15. Sprengel' N. Entd. 2. (1821) p. 103. Schult. Mantiss. 2. p. 178. Oryzopsis melanocarpa Mühlbg. descr. Gram. (1817) p. 79. teste cl. Gray in litt. non obstante descr. — Nuttall Journ. Acad. Philad. 3. p. 127. Botanique. URACHNE. 19 11. Species Mühlenbergiana teste Hooker (FI. Bor. Am. 2. 1840. p. 236) valde differt a Piptathero nigro Torrey. Piptatherum nigrum Torrey! FL Am. 1. (1826) p. 79. Urachne (Oryzopsis) melanosperma Link Hort. Berol. 1. (1827) p. 94? «Urachnae leucospermae simillima, nec nisi colore seminis diversa» (Link: an igitur eadem ac U. asperifolia? In umbrosis, saxosis a Pensylvania usque ad Novam Angliam (Nut- tall); N. Eborac. pars occid. (Gray): in collibus Pensylvaniae pr. Lan- caster (Mühlbg ex Sm.). August. (Torrey) 2. IT. Eriocoma Nuttall 1818. Panicula ampla lucida. Flosculi seri- ceo-lanati, ovati. Lodic. sqq. 5. (1. e. 3, accessoriis 2). Antherae barba- tae. Stigmata ex apice flosculi exserta. — Incola Americae boreali -occi- dentalioris temperatae. Urachne lanata Trin. Act. Petrop. 183%. p. 126. Folüs convoluto-fili- formibus; paniculae amplae, effusae, tremulae radis geminis, plu- rifloris, elongatis, patentibus: -foseulo sericeo-lanato, glumis cau- dato-acuminatis # linealibus duplo breviore: arista glumis paullo longiore:; antherarum loculis apice barbatis. Stipa membranacea Pursh FI. Am. 2. (481%) p. 728. non Linne. Kunth Agr. syn. p. 186. Hooker F1. Bor. Anier. 2. p. 237. Stipa hymenoides RS. Syst. 2. (1817) p. 339. Mantiss. 2. p. 188. Eriocoma cuspidata Nuttall! gen. 1. (1818) p. #0. Milium cuspidatum Spreng. Syst. 1. (1825) p. 251. Ad litora graminosa fluvi Missouri (Pursh. Nuttall!'): Carlton House Fort (Hooker), versus «Rocky Mountains» ad fl. Platte (Torrey): «from the Arikaree village to the Northern Andes» (Nuttall}: in planitie ste- rih ad fl. Columbia à catarrhactis magnis usque ad fontes fl: Missouri (Douglas ex Hooker et in Hb. Soc. Hortic. Londin!). Jun. Julio: (Nutt.) + — 00 URACHNE. Botanique. &. IV. Nassella Trin. 1829 char. reform. Flosculi obovati, hinc gibbi, a lateribus quidpiam compressi, nec distincte striati, neçue tuberculati. Arista debilis, aequa, lateralis. Stigmata brevia cum staminibus sub an- thesi (in omnibus speciebus?) e medio rimae valvulae inferioris exscr- ta. — Species plana altiora Peruviae, rarius demissiora regni chilen- lensis inhabitantes. Hinc ad (. V, illine — flosculis sensim ad forman cylindricam vergentibus et aristis quidpiam tortis genieulatisque — in Stipas transeunt. 12. Urachne Haenkeana n. Paniculae radis geminis, inferne nudis: glumis acutis, sesquilinealibus ; flosculo oblongo, apice truncato, lineal, pubescente; arista tenui, flexuosa, parum torta, glumis subtriplo longiori. Stipa inconspicua Presl! in Reliq. Hänk. 1. (1830) p. 227 ubi de- scriptio. Peruvia? (Hänke). 13. Urachne Meyeniana n. Paniculae radüs geminis; ramo altero a basi fere spiculigero; altero inferne nudo; glumis acutis fere bilincalibus ; flosculo oblongo, apice obtuso, 3 lineali, glaberrimo et laevi; arista tenui, flexuosula, parum torta, glumis subduplo longiore. Peruvia. (eum U. laevi mixtam d. Meyen!) 1%. Urachne laevis n. Paniculae ra ins contractis, a basi ima spiculigeris; glu- mis cuspidatis sesquilinealibus; flosculo cuneato, glumis duplo bre- viore, glaberrimo, nitido; arista tenui, flexuosa, parum torta, glu- mis duplo triplove longiore. Piptatherum laeve Nees et Meyen. Meyen! It. 1. (183%) p. #8 solum nomen. : Piptatherum ramosum N. ab Es. in Act. Leopold. (1841) p. 16 (1#8) ubi descriptio; excel. syn. Steud. Botanique. URACGHNE 21 In plano alpino Peruviae altitud. 5500 ped. (?) circa Tacoram (Nees): ad lacum Titicaca pr. oppidum Puno (Meyen itin.), in planitie alta 14500 ped. circa Pisacoma (Meyen mss). 15. Urachne pubiflora n. VPaniculae radis inferioribus 2 — %4-nis, inferne (saepe ad dimidium longitudinis ) nudis; glumis acuminato-Cuspi- datis, subbilinealibus; flosculo cuneato glumis duplo breviore, pu- bescenti-piloso (pilis albidis sursum longioribus); arista tenui, re- curva, vix L parum torta, glumis subduplo longiore. Peruvia. (implicatam U. laevi d. Meyen!) Panicula % pedalis. Folia semipedalia, linearia, plana, nec ut in U. chilensi convoluta, filiformia. 16. Urachne major n. Paniculae radiïis subbinis, inferne nudis; glumis acu- minato-setigeris, biinealibus; flosculo oblongo-cuneato, glumis du- plo.breviore, glaberrimo; arista tenui, rectiuscula, vix L parum torta, glumis duplo triplove longiore. Chile? (mis. Lenormand!) Fortassis varietas U. chilensis, glumae tamen longiores et angustio- res, flosculi pariter angustiores et apice non rotundati; ligula glabra. 47. Uruchne chilensis Trin. Act. Petrop. 183%. p. 123. Paniculac radis infe- rioribus 2 — 3-nis, abbreviatis, wno alterove a basi spiculigero; glu- mis acuminato-cuspidatis, sesquilinealibus; Hosculo obovato-cuneato, glumis duplo breviore, glaberrimo et nitido; arista tenui, recurva, vix vel parum torta, glumis duplo triplove longiore. Caryochloa chilensis et refracta Spreng. mss. in pl. Pôppig. p. p. ex Trin. 183%. Urachne ramosa Steud. et Hochst. Un. it. 1835; glumis quidpiam angustioribus. 22 Er ACH N E Botanique. Piptatkerum Lindleyanum N. ab Es. in Act. Leopold. (1841) p. 17 (149) e Valparaiso à Cumingio lectum quoad descript. et diagnosin non differt. Chile (Cuming!) in pascuis sylvaticis saxosis collium pr. Quillota (Bertero!).et in aridis montanis pr. Concon (Püppig!). Sept. Octobr. Culmi tenues, { — 2 pedales. Ligula brevipilosa vel subglabra. Va- riat culmo ramoso et pumilo, caryopsidibus ustilagine corruptis. 18. Urachne obtusa n. Paniculae linearis, contractae, dépauperatae radiüs bre- vissimis à basi spiculigeris; glumis obtusiusculis, sublinealibus; flos- culo oblongo, glumas subaequante vel paullo breviore, nudo et scabriusculo: arista tenui, subrecta, non torta, glumis triplo I. qua- druplo longiore. Piptatherum obtusum Nees in Meyen itin. 2 (1835) p. 32 solum no- men. Nees ab Es. Act. Leopold. (1841) p. 18 (150) ubi descriptio. Peruvia: in planitie alta ad Arequipam 12 — 13000 ped. (Meyen') Septemb. $ V. Piptochaeliym Presl 1830. (Caryochloa Sprengel 1827 non Trin. 1826.) Floseuli obovati, hinc gibbi, a lateribus quidpiam compressi, dor- so bicarinati, sériati vel verrucosi. Arista firma, lateralis. — Species m- primis chilenses ad Brasiliam meridionalem usquepropagatae; per U. setosam in Stipas: intermediam et bicolorem naturaliter transeunt, sed in ipso hoc limite adhuc U. setosa et stipoides (cujus arista jam evi- denter torta) callo depressissimo subannulari a Stipa bicolori affinibus- que separanda. 19. Urachne simplex n. Paniculae depauperatae sesquipollicaris radiis 2 — 3-nis, a basi fere spiculigeris; glumis late ovats, acuminato-cuspidatis, subsesquilinealibus ; flosculo obovato, hinc gibbo, lineali, ad callum Botanique. URACHNE. 23 brevipiloso, ceterum ‘glabro et subtilissime striato; arista firma, fle- xuosa, non torta, glumas aequante, mox caduca. Caryochloa refracta et chilensis Spreng. mss. in pl. Pôppig. p. p. In aridis montanis pr. Concon et in Andibus de Antuco. Sept. Oct. (Péppig d ) #8. Peruviana; flosculo subtilissime striato et tuberculis hinc inde ob- sesso. Piptochaetium setifolium Presl! Reliq. Haenk. 1. (1830) p. 222. tab. 37. f. 1. Stipa setifolia Kunth Agrost. syn. (1833) p. 182. Etiam U. panicoidi valde similis, spiculae tamen quidpiam majores et arista minor. Panicula sesquipollicaris et basi vaginata, quod in U. simplici et panicoide nondum comprehendimus. 29. Urachne panicoides Trin. ex N. ab Es. Agrost. Brasil. (1829) p. 376. Trin. Act. Petrop. 183%. p. 124. (specimina brasil. et chilens. am- plect. excl. syn. Presl.) Paniculae depauperatae subpollicaris radis geminis, a basi fere spiculigeris; glumis late ovatis, acuminato-cus- pidatis, sublinealibus; flosculo obovato-globoso, glumis paullo bre- viore, ad callum brevipiloso, ndique verrucoso: arista firma. fle- xuosula, demum parum tortili, glumis duplo longiore. Stipa panicoides Kunth Revis. Gram. 2. (1830) tab. 122 et Agrost. syn. suppl. p. 137 ubi descript. ad specim. chilense Berter. — Kunth Agr. syn. p. 182 excl. syn. Lam. et Richd. Chile (Lindley! Hooker!): in pascuis montis la Leona Rancagua. Ma- jo (Bertero! Un. itin.; spec. pumila.); Andes de Antuco locis aridis (Pôppig! specim. 3 poll.). B. Brasiliensis; paniculae amplioris, ovatae, bipollicaris radus basi nu- dis; spiculis quidpiam brevioribus; folus filiformibus, longissimis, flac- cidis. — Stipa panicoides (vix Lam.) N. ab Es. Agr. Bras. (1829) p. 2% CPR 4/CHUN E Botanique. 376. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 73. À Monte Video usque ad fines regni Paraguayani (Sellow! ex NE.). 21. Urachne trichotoma Trin. Act. Petrop. 183%. p. 124. Paniculae amplis- simae, sesquipedalis, lucidae radis binis ternisve, radiolisque basi nudis, spiculas paucas ( sub 2) gerentibus; glumis caudato-acumi- natis, inaequalibus, inferiore 2{ lineali; flosculo obovato, semili- neali, verrucoso-aspero, basi villis medium ipsius attingentibus cincto; arista debili, rectiuscula, parum torta, glumis # — 5-plo longiori. Stipa trichotoma N. ab Es. Agrost. Bras. (1829) p. 375 ubi descript. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 73. Kunth Revis. Gram. 2. tab. 121 et Agrost. syn. suppl. p. 139 ubi descript. Piptatherum macratherum N. ab Es! hb. Monte Video (Sellow!; Mendoza (Gillies in hb. Lindley!). 22. Urachne setosa Yrin. Act. Petrop. 183%. p. 124. Paniculac linearis de- pauperatae contractae 2 — 3 pollicaris radiis adpressis, a basi fere spiculigeris; glumis longe acuminatis, trilinealibus, coloratis: flos- culo obovato, hinc gibbo, glumis subduplo breviore, strialo et apice cerrucis paucis obsesso, basi villis fere medium ipsius attingenti- bus cincto: arista firma, rectiuscula, dein flexuosa et quidpian torta, glumis subduplo longiore. Sripa panicoides Lam. [ust. 1. (1791) p. 158. Poir Encyel. 7. p. #53. Gn planta Lamarckiana valvula inferior fusca, striata, vix tuberculata teste Kunth 1830. RS. Syst. 2. p. 3#1. Oryzopsis setacea Richd. in Dict. class. 12. p- #45. cum tab. (planta pumila). Kunth 1830 hoc syn. teste spec. Commersont ad Stipam pa- nicoidem Lam. amandat. Sapa ovata Trin. Act. Petrop. 1829. p. 73. Kunth. Agr. syn. p. 181. Botanique. CNP ANCIENNE MSNT I P À. 25 Spa bicolor 8. 1. N. ab Es. Agr. Bras. (1829) p. 373. Chile (Cuming!); Brasilia meridion. (Sellow!): Monte Video (Com- merson ex Hb. Thouini teste Lamarck et Poiret.) 23. Urachne stipoides n. Paniculae diffusae, k — 5 pollicaris radis subbi- nis, ereto-patentibus, superne spiculigeris: glumis longe acumina- us, trilinealibus, medio coloratis, margine hyalinis; flosculo obo- vato, à lateribus compresso, hine gibbo, glumis subduplo breviore, striato et apice verrucis paucis obsesso, basi villis ferrugineis, se- anilincam longis cincto; arista firma, exuosula et geniculata, evi- denter torta, subnovemlineali. Brasilia meridionalis (Sellow! pro Stipa bicolori Z. 1. N.E. ex Hb. Reg. Berol. accepta). Stipae intermediae valde affinis, sed differt inprimis cillo brevissi- mo, annulari, nec attenuato pungente, etiam coronula in apice flosculi magis incrassata, strangulata, integerrima, subnuda, pallida. IV. Sripa Le 1753. Panicula, interdum depauperata, lucida. Spiculae uniflorae : flosculo articulatim secedente; eallo obconico, barbato, saepissime elongato. Glu- mac membranaceae, flosculo (excepta St. papposa) numquam breviores. Valvula inferior coriacea, involuta, subcylindrica, apice indiviso coronato vel nudo aristam persistentem vel caducam, firmam, tortam et genicu- latam, ad minimum semipollicarem mediante articulo sustentans. Lodi- culae sqq. 3, interdum 2. Stam. { — 3. Stvli 2, stigmatibus plumesis. HMém sc. nat. Tom. F. 4 2 26 DUTURRN AL Botanique. Caryopsis cylindrica, antice anguste sulcata, scutello 3 — 10-plo longior. Species zonam temperatam orbis utriusque inhabitantes; intra tropicos Americae tantum in elatis frigidioribus observatae. $ I Orcostipa. — Chilenses, Bonarienses, Perusianae et Mexicanae. Glumae subaequales, plerumque coloratae, 2 — 8 lineales fin St. melanosper- ma sola sesquipollicares }; flosculi saepe coronati; arista nuda, longi- tudine modica, : — 3 pollicaris fin St. melanosperma k4 poll.) 1. Stipa intermedia n. Paniculae erecto-patulae, lucidae radis binis ternisve, a medio circiter floriferis; glumis acuminatis subaequalibus, fere 4 linealibus: flosculo obovato, Ainc gibbo, nudo, striatulo, versus apicem verruculoso, sesquilineali, basi barbato, villis ferrugineis di- midio floseuli longioribus: arista subpersistente, scabra, parum tor- ta, flexuosa, 10 -—— {# lineali; antheris. .. .. Stipa bicolor B. 1. N. ab Es. Agrost. Bras. (1829) p. 373! Brasilia meridionalis. (Sellow !) Urachnem stipoidem inter et Stipam bicolorem media. Culmi sesqui- pedalis nodis glabris. Folia basilaria # pollicaria — pedalia. Panicula 3— 5 pollicaris. Axis communis inferne per spatia 10 linealia (in pa- nicula deflorata bipollicaria) radios emittens, quorum inferiores sesqui- pollicares. Pedicelli spicularum longitudine. 2. Stipa bicolor Vahl Symbol. 2. (1791) p. 2%. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 79. N. ab Es. Agrost. Bras. p. 372. pp. (tantum 8. 2.) Kunth Agr. syn. suppl. p. 137. Paniculae erecto-patulae, lucidae radiis binis ternisve, ultra medium floriferis; glumis acuminatis, subae- qualibus, fere 6-linealibus; flosculo subeylindrico, striato et versus apicem verrucoso, 3 lineali, basi barbato, villis ferrugineis medium flosculi attingentibus; arista persistente, tortili, flexuosa, 2 — 3 pollicari; antheris parce barbatis. Botanique. STEP A. 97 = Brasilia meridionahis {Sellow!); crea Montevideo et ad fl. Rio grande do Sul. (NE. nisi hic locus ad St. intermediam spectat.) Radix fibrosa, perennis. Culmus cum panicula 3-pedalis, glaber, pa- rum geniculatus, nodis 2 —- 3 glabris. Faginae internodis breviores, glabrae. Ligula vix linealis, obtusa. Folia involuta, fere filiformia, ra- dicalia angustissima, culmea inferiora ultra sesquipedem longa, glabra. Panicula 6 pollicaris — pedalis, lucida 1 lucidissima. Axis communis deorsum scaber, inferne per spatia 2 pollicaria radios emittens. Radii inferiores longiores, 4% pollicares; deorsum scabriusculi. Pedicelli spi- culis 2— 3-p'o longiores, scabri. Spiculae fere 6 lineas longae, lan- ceolatae, ex amethystino alboque vel e fulvo variae. Glumae parum inaequales, inferior paullo longior, glabrae. Falvulae aequales, stipiti insidentes basi glabro, sed mox barbato pilis valvula dimidio breviori- bus; inferior striatula, 3-nervis, apicem versus setis brevissimis ob- tecta, ceterum tota glabra, apice coronata; superior angustior, glabra, nunc enervis, nunc anguste binervis, apice brevissime mucronulata. Lodic. sqq. 3. Stam. 3. Antherae lineares. N. Vahl L. c. in specimine suo a Thouinio circa Monte Video lecto, culmum sesquipedalem et flosculum obovatum describit, hinc fortasse Stipam intermediam prae oculis habuit; arista tamen bipollicaris potius Stipae nunc tractatae, quam St. intermediae convenit. 3. Stipa Neesiana n. Paniculae erecto-patulae, lucidae radiis subbinis, a me- = dio circiter floriferis; glumis acuminatis, subaequalibus, 7 lineali- bus; flosculo cylindraceo, undique verrucoso-aspero, 3 — 31 li- neali, basi sericeo: villis candidis abbreviatis, in nervo dorsali us- que ad medium valvulae excurrentibus: arista persistente, versus insertionem pubescente, tortihi, flexuosa, 2 pollicari et longiori ; antheris..….…. 28 ft # ST TPE: Botanique. Stipa eminens N. ab Es. (non Cavan. nec HBK.) Agrost. Bras. (1829) p. 37%. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 79. Monte Video. (Sellow !) Differt a St. eminente Cavan: inflorescentia: flosculo aspero, nec un- dique tomentoso et coronulae praesentia. Variat nodis glabris et vil- losis. #. chilensis n. Flosculo tantum aspero; paniculae 2 — % pollicaris radiis erectis (non adscendentibus), minus elongatis. Stipa bicolor Cavan. (non Yahl) Icones et descr. 5 (1799) p. #2. tab. 466. fig. 2 probabiliter; in fundo chilensi Longavi Januario lecta. — Chi- le (Lindley!); coronula in apice flosculi (ut in St. Neesiana) breve acu- leolata, sed colorata. Huc etiam pro parte spectare videntur specimina Berteroana ab Un. itin. s. n. Urachine longiflora Steud. distributa, quo- rum coronula vero decolor et pilosa, folia dense pubescentia; aliud spe- cimen admixtum erat Stipa Cumingiana 8. lachnophylla. 7- Fernandeziana n. Elata; folüs planiusculis cum nodis glabris; l- sula sesquilineali: paniculae pedalis radis 3 — % verticillatis, divari- eato-pendulis adscendentibusve; flosculo #} lineali; coronula aculeato- pilosa. ns. Juan Fernandez (Prescott!) Huc? Urachne megalantla Steudel Nomencl. 18#1. Spa setigera Pres! Reliq. Hänk. (1830) p. 226. «Paniculae simphcis, k-pollicaris, secundae, laxae, rachi radiisque flexuosis binatis, al- tero longiore; glumis oblongo-lanceolatis, setigeris, paullo inacqua- libus, inferiore 7-lineali: flosculo 31 lineali, oblongo-lineari, fla- vescente, tuberculis minutis exasperato, nervo medio et margine albo-piloso, pilis ultra medium flosculi excurrentibus, apice annu- lo mucronato-dentato coronato; arista glumis madtoties longiore, supra medium torta, higeniculata, infra medium brevepilosa» 1 c. ‘ Botanique NE 7 00 LA 29 Patria? (Haenke leg.) «Culmi fragmentum 10 pollicare; nodi albo-pilosi. /'aginae scabrae, ad oras pilosae, suprema ampla, paniculam basi involvens. Ligula bre- vissima, truncata. Æolia linearia, convoluta, utrinque margineque sca- bra. Spiculae albescentes. Gluma inferior 3 nervis, superior paullo bre- vior, 5 nervis. Caryopsis oblongo-linearis, rufescenti griseo-alba, apice bimucronulata, tuberculis sub lente etiam minutissimis exasperata.» Presl. Stipae Neesianae proxima videtur, an eadem? 5. Stipa Pôppigiana n. Paniculae laxae, coloratae, semipedalis, basi vaginatae radis binis ternisve, adscendentibus, circiter a medio floriferis: glumis acuminatis, subaequalibus, 5 — 7 linealibus; flosculo sub- cylindraceo, usque ad apicem seriatim albo-piloso (interstitiis aspe- rulis), decolori, apice setuloso, 31 — # lineali; arista demum ca- duca, inferne brevepubescente, tortili, bipollicari et longiori, ad 2 longitudinis recta, dein geniculata; antheris nudis. Chile australis andina pr. Antuco. Novembr. (Pôppig! pro St. emi- nente Cav. missa.) 6. Stipa Cumingiana Trin. Act. Petrop. 1836. p. #0. Paniculae laxae, basi vaginatae radis binis, circiter a medio floriferis; glumis subulato- acuminatis, subaequalibus, # — 5 linealibus; flosculo ovali, undi- que albo hirsuto-sericeo, ecoronato, 21 lineali; arista subpersistente, versus insertionem pubescente, tortili, flexuosula, subsesquipolli- * cari; antheris barbatis. Chile. (Cuming!) #. St lachnophylla Trin. Act. Petrop. 1836. p. 39. Semipedalis et ultrapedalis; foliis dense pubescentibus; panicula simpliciori. Chile. (Cuming! Bertero fi = 9 0 LS Enr PA; Botanique. 7. Stipa trochlearis Nees et Meyen: Meyen It. 1. (1834) p. #84. N. ab Esenb. Act. Leopold. 19. p. 151. Paniculae contractae, coloratae, basi va- ginatae vel exsertae, subsecundae radiis geminis: aut utroque aut breviori fere a basi florifero; glumis acuminatis, subaequalibus, sub # linealibus; flosculo oblongo L. subcylindrico, (excepto apice asperulo) toto sparse pilosulo, 25 lineali; coronula subcolorata, basi constricla, apice setulosa; arista caduca, inferne brevepubescente, tortili, semel bisve geniculata, { — 1 pollicari; antheris....… Ad Arequipa, urbem Peruviae, in campis siccis altit. 12000 ped. et ad lacum Titicaca. Aprili. (Meyen!) Mexico (Berlandier! n. 604). >. Stipae Cumingianae simillima, distincta tamen videtur glumis fere atro- violaceis, flosculis angustioribus, fere cylindricis, non ad apicem usque dense villosulis, coronula evidenter constricta, À lin. longa, etiam panicula magis contracta. Culmi in specim. Meyen. fere pedales, pauci- nodes, ad genicula glabra infracti. Æolia pL min. digitalia, convoluto- filiformia, stricta, glabra. Ligula obtusa, quasi e pilis contexta. Vaginae inferiores margine ciliatae. Panicula 4 pollicaris. Fors varietas Stipae eminentis HBK., sed Stpa eminens Cavan. ex ico- ne (tab. 467 fig. 1.) et descriptione diversa videtur: culmo tripedali et longiori, panicula lucida, radis erecto-patulis, verbicillatis, flosculo un- dique pilosulo ecoronato et glumis albo virescentibus. + 8. Stipa eminens (Cavan. Icon. 5. (1799) p. 42. tab. 467. fig. 1?) HBK. Nov. Gen. 1. (1815) p. 102. Kunth Agr. syn. suppl. 135. Pani- culae ramosae, 6 — 7 pollicaris radüs verticillatis, laxis, secundis ; glumis acuminatis, subaequalibus, purpurascentibus, flosculo sca- bro, basi et apice piloso duplo longioribus; arista pollicari tortuosa, pilosa. (Diagn. ex HBK.) ; k x . : : In pascuis «Exido de Quito» et ad muros juxta montem Tavirae altit. 8952 ped. Februario. (Humb.) Botaniqre. SRE 1 31 Radix fibrosa. Culmi caespitosi, erecti, tripedales et altiores, striati, glabri. Nodi pubescentes aut saepius glabri. Folia setaceo-linearia, con- voluta, striata, rigida, scabra. Waginae striatae, glabrae, internodiis lon- giores, ore pilosiusculae. Ligula brevissima, rotundata, glabra. Rachis glabra, radis hispido scabris. Glumae membranaceae, carinatae, glabrae, dorso scabrae. Valvulae convolutae, coriaceae. (HBK.) Squamulae 2, obo- vato-subdolabriformes, membranaceae, glabrae, Tongitudine ovarü. Stam. 1. Ovarium sessile, oblongum, glabrum. Styli 2, terminales. Stigmata plumosa. Caryopsis immatura linearis, truncata, glabra. (Kunith) Stipa eminens Cav. 1. c. prope oppidum Mexicanum Chalma mense Augusto lecta differt: panicula pedali, glumis albo-virescentibus, flos- culo undique pdoso et arista (ex icone) sesquipollicari. Ob inflorescen- tiam culmumque tripedalem et longiorem neque Stipa Cumingiana esse videtur. Nees-ab Esenb. Agr. Bras. p. 37% sequentia: Specimina Sfipae emi- nentis Humboldtiana Hb. Willd. spiculis gaudent minoribus [Stipà Nee- sianà|, aristis brevioribus, flosculo in spec altero scabro, basi tantum et apice barbato, in altero toto pilosulo, ligula in omnibus brevi, truncata. Patet ex his, omnem inter hanc et Stipam mucronatam Humb. diversi- tatem ad ligulam, in hac elongatam, in illa abbreviatam reverti.» f 9. Stipa mucronata HBK. Nov. Gen. 1. (1815) p. 103. Kunth Agr. syn. suppl. p. 136. Paniculae simplicis, subsecundae, 5 — 6 pollicaris radüs verticillatis, distantibus, inferioribus patulis, subsecundis, su- perioribus erectis, adpressis; glumis acuminatis, subaequalibus, purpurascentibus, flosculo pilosiusculo, basi pilis adpressis brevi- bus cincto paullo longioribus; arista pollicari, tortuosa, pilosa. (Diagn. ex IHIBK.) In montanis regni Mexicani prope Actopan et vicum Magdalenae, al- tit. 6240 ped. Junio. (Humb.) 92 10. + FIV) YL Botanique “Affinis Stipae eminenti, sed diversa: ligula exserta ct panicula sim - plici. Culmus erectus, pedalis et altior, striatus, cum nodis glaber. Fo- lin linearia, convoluta, rigida, glabriuscula, striata. Paginae striatae, gla- briusculae, internodiis breviores. Ligula elongata, ovata, membranacea, glabra. Rachis glabra, radis hispidulis. Glumae carinatae, dorso scabrae. (HBK.) F'alvula inferior externe sericea. Arista subsericeo-pilosiuscula Caryopsis teres, basi attenuato-stipitata. glabra, libera. (Kunth 1835.) Aristac in specimine Hb. Willdenowii (n. 1781!) vix semipollicares, parum tortae et haud geniculatae. Glumae 2 — 3 lineales. Flosculi bi- hneales, fere cylindrici, undique brevepilosi: coronula depressissima, brevissime setulosa. Valvula superior longitudine inferioris. — N. ab Esenb. Agr. Bras. p. 373. Slipam mucronatam Hb. Willd. diversam a plan- ta Humboldtiana contendit et ad Stipan fimbriatam HBK. amandat, certe diversam. = Sapa caudata Trin. Act. Petrop. 1829. p. 75. Paniculae contractae, lu- cidae radüs subquinis, als non longe supra basin, als superne floriferis: glumis subacqualibus, 21 — 3 linealibus, altera plerum- que apice caudulata; valvula imferiore Hineis 2 sublongiore, pilosa et apice setulis pluribus breviusculis coronata; arista persistente, flexuosa 1 medio geniculata, 6 — 8 lineal; antheris brevissime barbatis. Chile. (Lindley!) Caulmus 2 — 3 pedalis, tenuis, stricte ercelus, glaber, simplex, no- dis 3 glabris. Vaginae arctae, internodio pl. min. longiores, glabrae. Ligula brevissima, pilosa. Folia filiformia, deorsum subscabriuscula, pe- dalia aut paullo breviora, supremum semipedale. Panicula spithamea — pedalis, fere linearis. Axis communis deorsum scaber, ad radiorum or- tum brevissime pilosus. Radii inferiores 5, longiores # pollicares, bre- viores sesquipollicares, deorsum hispiduli. Pedicelli spicula nunc bre- Lotanique. S 7 \7 WP Ci. 35 viores, nunc longiores. Spiculae sub trilineales. Glumae patulae, 3 ner - ves, fere aequales, inferior tamen nonnihil brevior, aut (rarius) utraque acutissima, aut altera |. utraque brevicaudulata, caudula semilineali; ca- rina nunc glabra, nunc scabra. Valoulae deciduae, inferior callo insidens circumeirca piloso (pilis valvula quinquies brevioribus) et 1psa nunc dissite, nunc densius pilosa, apice obtuso pilos emittens erectos valvula circiter quadruplo L quintuplo breviores ; valvula superior inferiore quarta quintave parte brevior, apice obtusiusculo brevissime pilosa, dis- site binervis. Lodiculae sqq. 3, una latiori et ovarium paullo superante. Slam. 2?, antheris hinearibus. A. Süpa mucronala Hb. saltem Willd. ut videtur simillima differt : arista multa tenuiori, quidpiam longiori, glumis setigeris (non breve mucronalis), angustioribus, nec margine lato hyalino superne cinctis. f 11. Supa coerulea Presl Rel. Hänk. 1. (1830) p. 227. Paniculae simpli- cis radiis binis ternisve, patulis, fasciculatis, uno longiori multifloro, reliquis brevibus unifloris; glumis aequalibus, ovatis, acuminatis 1. mucronatis, coeruleis, 3 linealibus:; flosculo glumis aequilongo vel paullo breviore, fusco, pilis rufis obsito, coronato; arista tor- til, fusca, scabriuscula, 7 lineali. Mexico. (Hänke) ? «Affinis Stipae fimbriatac, sed omnino diversa. Radix caespitosa, fibrosa. Culmus erectus, strictus, nodo infimo subgeniculatus, teres, ses- quipedalis, crassitie pennae columbinae; nodis rufo-fuscis, pilosis. Fa- ginae striatae, internodiis paullo breviores, inferiores glabriusculae, su- periores scabrae. Ligula exserta, truncata; integerrima. Folia convoluta, setacea, inferne scabra, superne glabriuscula, flaccida, arcuata, culmum superantia. faniculae rachis et rami obtuse angulati, scabri. Glumae margine membranaceae, dorso rotundatae, nec carinatae, glaberrimae, inferior 5 nervis, superior 3 nervis. Stipes fosculi dense rufo-pilosus ; Mém. sc. nat. Tom. F. 5 ETA S'AT AT AP A. Botanique. flosculus apice annulo piloso coronatus. Valvula superior Yanceolata, con- voluta, binervis; nervis fuscis in mucrones excedentibus.s Presl 1. c. E descriptione aliqüantulum recedit a Stipa mucronata HBK. + 12. Spa fimbriatu MBK. Nov. gen. 1. (1815) p. 103. Kunth Revis. gram. 1. p. 263. tab. #3. et Agrost. syn. suppl. p. 438: Paniculae ramosae, subsecundae, laxae, # — 5 pollicaris radïis subverticilla- tis (in icone geminis), distantibus, superioribus adpressis, inferio- ribus patulis secundis; glumis ovatis, acutis, brevissime aciculatis, aequalibus, flosculo (ex icone 15 — 2 lineali) piloso-sericeo fusco- nigro paullo longioribus; arista scabriuscula, flosculo duplo lon- giori, tortuosa. (Diagn. ex HBK.) Stipa heterophylla Wild. herb! (teste NE. 1829 ad St. virescentem HBK.) Avena stüipoides Wild. herb. Milium niexicanum Spreng. herb! In alta planitie mexicana inter Burras et Guanaxuato; item in sco- pulosis prope Mina de Villalpando altit. 6300 — 7980 ped. Septemb. (Humb.) «Simillima Stipae bicolori Vahl. Radix fibrosa. Culmi caespitosi, erec- ti, 11 aut 3 pedales, teretes, striati, glabri, infra nodos glabros sca- briusculi. Folia radicalia linearia, # aut 5 pollicaria, caulina lineari-se- tacea, planiuscula, sicca convoluta, striata, scabra. Waginae striatae, gla- brae. Ligula ovata, rotundata, apice subdentata: Rachis scabra, in axillis. ubi radii inseruntur, squamula unica aut duabus, lanceolatis , membra- naceis instructa. Glumae carinato- concavae, membranaceae, 5 — 7 ner- ves, glabrae. Vulvulae coriaceae, convolutae, subaequales; superior mu- tica, inferior paullo angustior acuminata.» (HBK.) «Glumae virescenti- purpurascentes, actate provectiori margine fimbriato-dentatae. Waloula inferior subrotundo-elliptica, concavo-involuta, lateribus compressiuscu- Botanique. $ A À À À: D5 s la, externe sceiceo-Lirsuta, fuscescens: arista valvulam subduplo (sic! in icone; im descriptione dicitur sextuplo) superans, spiraliter torta, basi haud articulata. Sguam. 3. Caryopsis immatura, oblongo-subturbinata, obtusa, glabra, fusca, interne sulco longitudinali exarata, externe sub apice basibus stylorum distantium notata» (Kunth ad spec. Humb. Me- xic. 1829. 1835) In specumine Mexicano Herb. Sprengelit nomine Mi mexicani, cui b. Willd: adseripsit: Avena stipoides Humb., quod autem a Stipa fim- briata HBK. vix differt, sequentia observantur: Culmus (pars suppetens) tenuis, erectus, simplex, ad nodos glabros leviter geniculatus, sub pa- nicula satis longa nudus. Vaginae striatae, glabrae. Ligrla membranacea, obtusa, brevis. ÆFolium supremum (quod solum adest) lineare, angustis- simum, dimidiam lineam latum, attenuatum, planum, glabrum, digitale. Panicrla spithamea, patula, lucida. Axis communis tenuis, subangulatus flexuosulus, glaber. Radü bimi, subcapillares, a medio floriferi, glabri, radiolis simpliciuseulis, plerumque biflonis. Pedicelli longitudine spicu- lae, scabri. Spiculae obovatae, turgidulae, bilineales, purpurascentes. Glumae tenui-membranaceae, acquales, satis Jatae, brevi-acuminatae, flos- culo paullo longiores, aetate demum apice lacerae, binerves. Flosculus subovato-ellipticus , compressiusculus, totus hirtulus, basique acuta, pi- lis brevibus circumcirca barbulatus, coriaceus, deciduus, 2 lineas lon- gus. Valvula inferior 3-nervis, apice subeucculata, ad angulum (a mar- ginibus conniventibus formatum) pilis 2 rigidulis, acumen breve re- praesentantibus obsita, — ipso autem apice truncatulo aristam emittens parum tortilem, geniculato-flexuosulam, valvula duplo et ultra longiorem, persistentem; valoula superior inclusa, aequilonga, angustior, coriacea, apice cucculato in muéronem cornuformem exiens, nervis 2 prominulis parallellis notata. An Urachne generis? ob callum depressissimum, sed flosculi non gibbi, nec a latere compressi, neque tuberculati aut striati. + 36 DOTE À; Botanique + 13. Stipa virescens HBK. Nov. Gen. 1. (1815) p. 103. tab. 680. Kunth Agr. syn. suppl. p. 138. Paniculae simples laxae, # pollicaris ra- diis oppositis, erectis, scabris; glumis albidis, margine fimbriato- dentatis, brevissime aciculatis, flosculo piloso-sericeo, virescente (ex icone 2: — 3 lineali) paullo longioribus : arista scabriuscula. (Diagn. ex HBK.) In subfrigidis regni Mexicani prope St. Rosa et Cuesta de Belgrado : item in radicibus montis porphvritiei «la Buffa» juxta Guanaxuato, al- tit. 6414 —- 7h40 ped. Septemb. (Humb.) «Radix fibrosa. Culmi caespitosi, erecti, 14 aut 2 pedales, striati, in fra nodos glabros scabri. Folia radicalia filiformia, caulina setacea, con- voluta, scabra. Vaginae striatae, glabriusculae. Ligula ovata, glabra. Ra- chis glabra, radis scabris. In reliquis Stipae fimbriatae simillima. (HBK. « Valvula inferior externe hirsuta; arista scabra, spiraliter torta, glumis triplo quadruplove Vongior, basi articulata; valvula superior concava, ad dorsum sulco profundo exarala, quasi bicarinata. Squamulae 2, oblique ovato-lanceolatae, integrae, glabrae. Stam. 3, antheris glabris. Overium obovatum, complanatum, glabrum. Sfyli 2 terminales, distantes, abbre- viati. Saigmata plumosa, pilis subsecundis.» (Kunth. 1835.) Nees ab Esenb. Agr. Bras. 1829. p. 373 Stipam fimbriatam cum Stipa virescente conjungit, quae autem ab icone (1 c. tab. 43) et de- scriptione Kunthi certe recedit: panicula fere racemiformi, ramis infe- rioribus abbreviatis (non subfastigiatis elongatis ut in St. fimbriata), fo- lüs subpedalibus {non 2 — 3 pollicaribus), spiculis majoribus. In Hb. Willd. n. 1778 sub nomine Stipae avenaceae Stipa virescens et St. fimbriata commixtae sunt. t 14. Stipa ibarrensis HBK. Nov. Gen. 1. (1815) p. 102. Kunth Agr. syn. suppl. p. 135. Paniculae ramosae, secundae, laxae, spithameae ra- diüis fasciculatis, distantibus, patulis; glumis acuminatis, subaequa- Botanique FAR». A 57 libus, virescentibus, apice purpurascentibus, flosculo albo - piloso duplo longioribus; arista flosculo ériplo longiore, inprimis basin versus tortuosa. (Diagn. ex BK.) Ad muros urbis Quitensis: Villa de Ibarra, in subfrigidis altit. 710% ped. Januar. (Humb.) «Culmus erectus, 1. — 2 pedalis, simplex striatus, glaber, nodis gla- bris. Æolia lineari-setacea, convoluta, striata, scabra. F’aginae striatae, glabrae, internodiüis breviores. Ligula brevissima, pilosiuscula. Rachis scabriuscula. Glumae Vanceolato-lineares. Arista basi articulata. Antherae rubrac. Sligmata alba.» + 15. Stipa melanosperma Presl. Reliq. Hänk. 1. (1830) p. 226. Paniculae sim- plicis, ultra semipedalis, basi vaginatae, nutantis radis geminis simplicibus bifloris, erecto patentibus, pilosis; glumis oblongo-lan- ceolatis, longe subulatis, inaequalibus, inferiore sesquipollicari; flos- e culo lineari, 8 — 9 lineali, medio laevi, nitido, apice angulato, scabro, excavato-punctato, coronato; arista #4 pollicari, usque ad 3 partem torta, superne flexuosa, adpresse pilosa. Patria? (Hänke leg.) «Culmi fragmentum 5 pollicare. J'agina glabra, striata, involuta. Fo- lia linearia, convoluto-setacea, glabra. ÆRachis paniculae inferne teres, superne angulata, pilosa; radis angulatis, pilosis. Glumae ad nervos pi- lis brevissimis hispidae, inferior trinervis, superior minor quinquener- vis. Ælosculus gluma inferiore (sine stipite) fere 5-ies brevior; pedicello albo-piloso, flosculo paullo breviore. Valvula inferior oblonga, enervis, apice sulcis 2 notata, angulis ideo emergentibus, scabris, denique ob- scure brunnea, annulo coronata, cujus margo mucronulis plurimis ex- asperatus. » Spiculis in hac sectione maximis facile agnoscenda. 28 LS & RE À Botanique. 16. Sfipat Sellowiana N. ab Es. mss. Paniculac pedalis, patulae, laxiusculae, 17. lucidae, exsertae radis 3 — 5 a medio floriferis; glumis acutissi- mis, subaequalibus, 8 linealibus; valvula inferiore 5 lineali, tota pilis albidis patulis hirsuta, apice ecoronata; arista caduca, scabrius- cula, ad ; longitudinis suae recta et valde torta, dein geniculata, fere tripollicari; antherarum loculis apice setosis. Brasilia merid. (Sellow!) Culmus 5 pedalis, glaber. Ligula brevissima , membranacea. Folia subfiliformia, convoluta, glabra, inferiora bipedalia. Glumae patulae, e violaceo et roseo coloratae, trinerves, nervo medio asperae. Fosculus coriaceus, stramineus. Arisla firma, fulvescens, ad longitudinem 22 li- néarum stricte erecta, dein flexuosula 10 fHinealis, et mox tenuissime subulata. Valvula superior (nisi squamula antica) hyalina, flosculo k— 5-plo brevior. Stam. 1?, antherarum loculis apice setuloso-barbatis. Caryepsis cylindrica, apice birostrata, flosculo quidpiam brevior, scutel- 4 lo suo quinquies longior. Stipa megapotamica Sprengel ex Trin. Act. Petrop. 1829 p. 77. Kunth Agr. syn. p. 18%. Paniculae éntorto-contractae radis 5, omnibus inaequaliter infra medium floriferis: glumis acutissimis, subaequa- hbus, valvula inferiore 21 lineali, inferne ultra medium usque pi- losula, apice denticulato :coronata tertia parte longioribus; arista persistente, torta, supra medium geniculata, pilosula, bipollicari ; antheris nudis. Monte : Video. (Sellow !) Radix fibrosa, perennis. Culmus cum panicula ultrasesquipedalis, sim - plex, glaber, modis # glabris. faginae glabrac, nodis longiores, suprema pamiculam involvens. Ligula brevissima, truncata. Folia erecta, com - presso-involuta (aperta 2 lineas lata), firmissima, aculeolis minutis, de- - orsum versis scaberrima, inferiora subpedalia, supremum ultra 3 polli Botanique. Sr PA. 39 care. Panicula dodrantalis, densiuscula, ad medium usque vagina su- prema involuta. Axis communis glaber, tenuis. Radii scabriusculi, lon- giores semipedales, breviores pollicares. Pedicelli spicula breviores vel eandem aequantes, seabri. Glumae 3 nerves, lineas 31 longae, fere clau- sae, subacuminatae, inferior paululum longior, adultiores inferius ame- thystinae, apice albae. Valoula inferior stipiti satis longo insidens, fere linearis, sed basi angustior, subcoriacea, inferne aut ad nervos 5 lon- gitudinaliter, aut etiam inter eosdem pilosula, superne scabra et apice brevissime coronata. Arista gilva. Valoula superior (? nisi squamula ter. tia) hyalina, minima, enervis, acuta. Lodiculae sqq. 2 oblongae, ob- tusae, hyalinae. Sam. 1. Anthera oblonga, brevis, nuda. Obs. Si squamulae hyalinae, quarum intermedia acuta et longior, la- terales oblongae obtusae sunt, lodiculam constituunt, tum valvula su- perior nulla. 18: Stipa fiifolia N. ab Es. Agr. Bras. (1829) p. 379. Trin. Act. Pétrop. 1829. p. 77. Paniculae lineari-contractissimae, densae radüs 5 — 6 ( fasciculatis), fere a basi floriferis; glumis aequalibus, 3 — 35 li- nealibus, valvula bilineali plus tertia parte longioribus; arista per- sistente, torta, ultrapollicari; antherarum loculis apice barbatis. Monte Video. (Sellow!) Radix subrepens, perennis. Culmus cum panicula 4f — 3 pedalis, erectus, simplex, glaber; nodis 3, glabris. Vaginae scabriusculae, inter- nodia aequantes vel üis breviores. ZLigula linearis, longa, rotundato- bi- fida: Folia plurima, filiformia, scabra, rigidula, fasciculorum longiora sesquipedalia, caulina breviora (supremum pl. min. semipedale), vagina sua multo angustiora, viridia. Panicula 6 — 9 pollicaris, linearis, # li- neas lata, densissima, subcontorta, obscure viridis. Axis communis api- cem versus scabriusculus. ÆRadii conferti, inaequales, longiores sesqui- pollicares adpressi, compositi, scabri. Pedicelli pl. min: lineam long, 40 SUP EI Butanique hispidi. Spiculae clausae, angustissimae, 3 — 3; lineas longae, albes- centes, basi (et arista) virentes. Glumae membranaceae, subaequales (in- ferior vix longior), lanceolatae, acuminatae, glabrae, 3 nerves; nervis lateralibus plus dimidio brevioribus, viridulis. Valvulae albidae, anguste lagenaeformes, imsidentes stipiti inferne curvulo et glabro, superne den- se brevi- et albo-piloso; inferior pilis raris adspersa, apice aculeolis ob- sita, 3 nervis, aristam apice e callulo emittens (in junioribus plantis) persistentem, pollicarem vel sesquipollicarem, viridulam, undulato-fle - xam, inferne contortam, scabram; valuula superior hyalina, glabra, ener- vis, fere triplo brevior, obtusiuscula. Lodiculae sqq: oblongae. Ovarium subulatum. Sam. 3. Antherae lineares, apice brevi-barbatae. 19. Stipa Ayalina N. ab Es. Agr. Bras. (1829) p. 378. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 79. Paniculae contractae, fenerae radüus subternis, alus non longe supra basin — aliis a medio floriferis; glumis subula- to-acuminatis, paullo inaequalibus, valvula ultrasesquilineali, ter- tiam 1. subdimidian partem longioribus: arista persistente, flexuo- sa, ultrapollicari ; antheris.... Stipa avenacea Sprengel in Hb. Sellow. (non Syst.) Monte Video. (Sellow:) Radix grumosa, repens, perennis. Culmus 1 ultra bipedalis, basi radicans, adscendens, ramosus, glaber: nodis 5 glabris, inferioribus ge- niculatis. Jaginae internodiis plerumque breviores, glabrae. Ligula bre- vissima, truncata, brevepilosa. Folia alia plana et lineam lata, alia te- nuissima et filiformi-compressa, deorsum scabriuseula, longiora pedem alta, viridia, supremum paniculae basin involvens. Panicula 5 — 10 pollicaris, viridi-albens. Awis communis superne scabriusculus. Rad subadpressi , terni L superne genuni, inferiores longiores sesqui-l. bi- pollicares. Pedicelli scabri, lineain dimidiam 1. integram longi. Glumae fere 3 Jlineales, pellucidae, albae, tenuissime membranaceae, 3 nerves, Botanique. SR EP "4. 41 nervis laterahibus abbreviatis. Palvulae stipiti conico insidentes, superne circumcirca piloso, pilis valvula #-plo magisve brevioribus: inferior li- neam {5 longa, sub lente undique squamulis obliquis tecta, dorso fere ad medium usque pilosula, apice coronata, processu glabro in lacinulas tres abeunte:; arista flexuosula , ultrapollicari : valvula superior #-plo brevior, obtusa, glabra, dissite binervis. Lodiculae sqq. 3? hyalinae, ob- longae. Stam. 2. Caryopsis immatura fusiformis. 20. Stipa tenuissima Trin. Act. Petrop. 1836. p. 36. Paniculae angustissimae tencrae radis swbsolitariis, non longe supra basin floriferis; glu- mis subulatis, inaequalibus , valvula inferiore lineali coronulata triplo longioribus: arista persistente, flexuosa, ultrabipollicari: an- therarum loculis apice nudis. Mendoza. (Gillies!) Radix fibrosa, annua. Culmus cum panicula bipedalis, filiformis, sca- briusculus, nodis 2 1. 3 glabris. Vaginae scabriusculae. Ligula fere li- nealis, obtusa. Æolia tenuissima, filiformia, deorsum scabra, inferiora ultrapedalia, supremum paniculae basin involvens, eandem subacquans L superans. Panicula angustissima (lin. 1 — 2 lata), dodrantalis aut brevior, cum reliquis partibus albendo-pallens. Axis communis laevis. Rad tenerrimi, adpressi, inferiores ult rasesquipollicem distantes et in- ternodia subaequantes. Pedicelli scabri, spicula breviores longioresve. Glumae tenuissime membranaceae, subtrincrves, computato subulo te- nui pl. min. 3 lineales; inferior circitér quartam partem longior. Val- vulae stipiti conico brevi insidentes circumcirca barbato, pilis flosculo a L # brevioribus; inferior apice lacinulis pluribus brevibus coronata ; arista aequa, valde flexuosa, superne recurva, 21 pollicaris; valvula su- perior oblonga, obtusiuscula, enervis, triplo brevior. Lodicula.... Stam. - 4, anthera oblonga. Caryopsis scutello suo triplo longior. Mém. sc. nat. Tom. F. 6 49 Se TLICP A: Botanique &. IL. Jarava RP. 179%. Arista (vel basi tantum) plumosa |. pennata. Pa- tria ut sectionis antecedentis. 21. Stipa Jarava PB. Agrost. (1812) p. 19. Paniculae compactae radiis 3 — 5, alüis a basi, alüs superius floriferis: glumis subulato-attenuatis, parum inaequalibus , valvula ultra-l. sesquilineali, apice pilis ses- qui-L bilinealibus papposa duplo aut triplo longioribus: arista per- sistente, flexuosula glumis plus duplo longiori: antheris barbu- lats. Jarava Ichu KR. et Pav. Prodr. FE Peruv. (179%) 2 tab. 1. fig. 2. Flora Peruviana {. p. 5. tab. 6. fig. 6. (rudis) Süapa criostachya HBK. Nov. Gen. 1. (1815) p. 103 (127). tab. #1. ‘bona.) Kunth Agr. syn. suppl. p. 140. Trin. Act. Petrop. 1836. p. 37. Stipa lchu Kunth Revis. Gram. 1. (1829) p. 60. Supa pungens Nees et Meyen! Meyen it. 1. (1834) p. #84 ct 2. p. 32. N. ab Es. Act. Leopold. XIX. p. 151. Jarava arundinacea Wild. herb! n. 1505. À temperatis regni Mexicani prope Moran, altit. 7800 — 8100 ped. (Humb.) et Sultepec (Karwinsky!), per plana regni Quitensis juxta Riobamba, inter Ticsan et Guamote, dein prope Mulalo in radicibus Cotopaxi (Humb}, per alpes Cantae, Huarochiri, Xauxae, Huancaveli- cae, Tarmae, Huanuci, Huamalies et aliarum provinciarum regni Pe- ruviani (R. P.), Cerro de Pasco in alpinis non infra 10465 ped. (Pôp- pig), per Ccampos arenosos pr. Arequipam urbem et lacum Titicaca (Meyen!) usque ad Mendozam (Gillies!). Floret per totum fere annum. Incolis «lchu et Ocssa.» In Huanca- velicae fodinis hujus graminis frequens usus est ad argenti vivi ex- tractionem et ex eo Indi storeas aliaque texunt, domuumque et tugu- riorum culmina tegunt; tencra herba in pabulum valde nutriens venit bobus; nos, ut ceteri viatores saepius eam adhibuimus ad ciborum coc- Botanique. STEP 1. 45 tionem et taedarum loco ad lumina artificialia, per frigidissima et de- serta loca peregrinantes (Ruitz et Pavon.. Fadix fibrosa, perennis. Crlmus cum panicula 2 — 6 pedalis, laevis, crassitie pennae anserinae, nodis # glabris. Vaginae internodis breviores, deorsum scabriusculae. Livrla brevis, obtusa, vix lineam dimidiam lon- ga. #olia filiformi-involuta aut prorsus filiformia, deorsum scabra, in- feriora ultrapalmaria — sesquipedalia, suprema paniculam basi involucran- tia et interdum superantia. Panicula dodrantalis-ultrapedalis, lanceola- to-contracta, densiuscula, cum reliquis partibus pallidissime virescens. Axis communis laevis, inferius per distantias ultrabipollicares panicula- tus. Radü plures, semiverticillati, vix deorsum scabriusculi, inaequales, semipollicares — pollice longicres, a basi —, vel (ultratripollicares) infra medium floriferi. ledicelli apice scabriusculi, spicula breviores longio- resve. Spiculae sublineares, lincas 3 1. 3 longac, pallidissimae. Glumae ultra 3 lincales, angustae, paullo apertae, inferior 3 nervis, superior interdum { nervis, nunc inferior, nunc superior parum longior. Val- vulae insidentes stipiti pilosulo, basi acuto; inferior tota pilis brevibus densiuscule adspersa, subbilinealis, apice pilis coronata expansis; arista terminalis 6 — 9 linealis; valvula superior dimidio brevior, angustior, lanceolata, acuta, glabra. Lodicula.... Stam. 3, interdum (teste Kunth) 1 — 2; antherae lincares. Caryopsis cylindrica. 22. Stipa papposa N. ab Es. Agr. Bras. (1829.) p. 377. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 78. Paniculae patulae radüs 3 — 5, alüis supra basin 1. inferius — , aliis a medio L. supra medium floriferis; glumis subu- lato-acuminatis, parum inacqualibus valvula 3 — # lineali apice longe-plumosa paullo brevioribus; arista persistente, a basi geni- culato-recurva. 8 — 10 lineali, nuda, scabra; antheris nudis. Calamagrostis plumosa Sprengel Syst. 1. (1825) p. 253. 44 ST VTRP A. , Botanique. Monte Video (Sellow!); Chile (Lindley!): in paseuis sterilibus collium prope Quillota, Novembr. (Bertero hb! n. 13%1; foliis radicalibus bre- vissimis et confertissimis.) — Specimen à el. Lindley missum culmo 22 pedali, foliis et panicula spithameis, etiam glumis brevioribus 2 linea- libus quidpiam recedit. Radix fibrosa, perennis. Culmus ? — 2 pedalis et paullo altior, gla- 2 I 2 2? 9 ber, simplex aut ramosus, nodiis 5 — 6 glabris. Vuginae internodiis breviores, glabrac. Ligula brevissima (subobsoleta), vaginarum juniorum villis aliquot barbata. Folia in humiliori planta 13-, in majori 8-polli- carla, lincà angustiora, plerumque convoluta, glabra, lacte viridia. Pa- nicula 2; —- 10 pollices longa, subsecunda, lucida. Axis communis gla- ber. Radii tenuissimi, scabriusculi, semiveiticillati, inferiores per inter- valla 1£ — 2! pollicaria distantes, ramosi, valde inaequales, inferiorum longiores 31 pollicares. Pedicelli breves 1. spiculam aequantes, scabrius- cul. Spiculae 4 lineas longae. Glumae membranaceo-hyalinae, vix 3 ner- ves, lincas 3 longac, glabrae, inferior nonnihil brevior. Falvulae stipiti insident basi obtuso, ima basi glabro, dehine brevepiloso; valvula infe- rior cylindracea, angustissima, basi per quartam circiter partem pilorum serie obducta, ceterum aculeolis minimis scabra et apice per lineac di- midiae spatium villis bilinealibus albis et patentibus vestita, supra quem statim aristam emitüt basi geniculato-recurvam, scabram; valvula su- perior inferiore triplo brevior, hyalina, glabra, acuta. Siam. 2. + 23. Stipa humüis Cavan. Icon. 5. (1799) p. #1. tab. #66. fig. 1. Kunth Agr. syn. suppl. p. 13%. Panicula brevi, coarctata, basi vaginata ; glumis acutissimis flosculo (ex icone 2 — 3 lineali) triplo longio- ribus; arista prope basin nuda et recta, superne pilis candidissimis usque ad geniculum pennata, ultra geniculum nuda, recta. (Diagn. sec. Cavan.) Patagonia: in aridis ad portum Deseado. Decembr. (Née) Botanique. Se TU INPI A. 45 Radix fibrosa. Culmi caespitosi, # — 6 pollicares, tenues, glabri, par- ce nodosi. Folia radicalia sesquipollicaria, convo'uta, subulata. Faginae foliorum culmorum subulatorum pollicarium internodiis breviores: va- gina suprema longior, ventricosa, paniculam basi obvolvens, in folium subulatum terminata, paniculam excedens. Panicula (exceptis aristis) vix pollicem longa, coarctata, radis brevibus, glabris. Glumae albicantes, flosculo triplo magisve longiores. Valoulae inaequales, exterior longior. (Cavan.) Proxima Stipae papposae, sed bene distincta, ut ex icone et descrip- tione Cavanillesii patet. Kunth (1 ec.) in descriptione speciminis Cava- nillesü dicit: Valoula inferior submembranacea, eylindracco-involuta, externe pubescens, superior dimidio brevior. Squam. DMNSTONL à: 2%. Stipa speciosa n. Paniculae contractae, depauperatae, vaginatae radiïis sub- binis, altero paullo supra basin-, altero superius spiculam fovente; glumis acutis, hyalinis, subaequalibus, valvulà exteriore fere 6-/i- neali, tota pubescente 1. sericea fere duplo longioribus: arista mox caduca, a basi ad geniculum candide plumosa, paullo infra me- dium recurvata, superne nuda, 11 — 2 pollicari; antheris nudis. Chile. (Cuming!) Radix fibrosa, perennis. Culmi pl. min. pedales, simplices, nodis (2) glabris. Vaginae foliorum radicalium scariosae, fuscescentes, glabrae, culmeorum internodiis breviores. Ligula brevis, truncata, brevissime ciliata. Folia radicalia pl. min. digitalia, fiiformi-convoluta, pungentia, glabra et laevia, culmea breviora. Panicula 2 — # pollicaris, speciosa, splendens, candide plumosa. Glumae pro maxima parte hyalinae, deco- lores, 10 lincales — pollicares, apice saepe bidentato-lacerae. Valvula superior bilinealis. Antherae 3. 25. Stipa plumosa Trin. Act. Petrop. 1836. p. 37. Paniculae contractae ra- dus 2 — 5, alüs paullo supra basin-, aliis superne floriferis; glu- 46 SET YPt A Botanique. mis subulatis, parum inaequalibus, valvula inferiore bilineali ter- tiam partem L. fere duplo longioribus: arista caduca, tot breve- plumosa, paullo infra medium recurva et basi glabra, pollicari : anthers nudis. Chile. (Cuming! Culmus cum panicula bipedalis videtur, simplex, glaber, nodis gla- bris J'agina inferior internodio dimidio brevior, superior paniculam basi vaginans, utraque glabra. Ligula nil nisi margo angustissimus, utrinque brevissime et obtuse auriculatus. Folirim culmeum # pollicare, selaceo-involutum, glabrum, supremum bilineale, brevissime pilosum. lanicula 5 pollicaris, lineari-contracta. Aris communis glaber. Radi infini quini, inaequales, longior pl. min. pollicaris, superiores bini, ra- mosi, glabri. Pedicelli spicula breviores 1. aequilongi, hispidi. Spiculae erectae, # lineales. Glumae lanceolatae, longe acuminatae, hyalino-mem- branaceae, albae, candidae, tenuissime 3 nerves, nervis laterahbus bre- vissimis, glabrae vel ad nervum dorsalem (et inferior etiam superne ad marginem) breve et dissite pilosulae. Valoulae stipiti insidentes cur- valo et glabro: inferior sublagenaeformis, lanccolata, 3 — 5 nervis, ex- cepto callo tota brevepilosa, subbrunnea, superior oblonga, tenera, gla- bra, obtusa, inferiore #4 — 5-plo brevior. Arista pl. min. pollicem longa, infra medium recurva et cum reliquis aristis complicata, basi subnuda, sed infra geniculum densiuscule albo plumosa, pilis fere lineam longis. Lodiculae saq. 3? oblongae. Stam. 2? Caryopsis teres, sublinearis. Iq Y0f Obs. Anne haec ista Stipae pennatac varietas Cavanillesiana (Icon. et deser. 5. p. #1{.), ad portum Deseado crescens, cujus calyces fusco-vio- lacei et arista dimidio et plus brevior.? Botanique. STE À 47] $. III. Nesostipa. — Species Novae Hollandiae et insulae Van Diemen. Glu- mae parum inaequales, #1 — 9 lincales, interdum coloratae. Flosculi ecoronati. Aristae nudae, scabrae L. pubescenti-plumosae, 4 — 3; pollicares. 26. Stipa crinita Gaudichaud! in Freyc. itin. Bot. (1826) p. #07. Kunth Agr. syn. p. 18% Paniculae contractae et confertiflorae radüis pluribus, subfasciculato-semiverticillatis, brevioribus a basi, longioribus :su- perne floriferis; glumis paullo inacqualibus, longe acuminalis, flos- culo sesquilineali, pubescenti-sericeo subtriplo longioribus; arista ca- duca, tenui, inferne parum torta, infracta et quidpiam flexuosa, scabra, 11 — 2 pollicari: anthera apice seticulosa. Aristida Freycinetü Steudel Nomencl. 18/1. Novae Hollandiae ora occidentalis ad sinum Phocarum. (Gaudichaud in Hb. Kunthn!) Radix fasciculato-fibrosa. Culmi caespitosi, dodrantales — sesquipeda- les, erecti, simplices, toti vaginati. Vaginae fasciculorum tenui- pubes- centes, culmeae glabrae, scabriusculae. Ligrla membranacea, brevissima, in fimbrias soluta. folia setaceo-convoluta, rigida, scabra, fasciculorum ad summum spithamea, culmea breviora. Panicula basi vagima supre- ma involucrata, subcontorta, satis densa, pallida, sesquipalmaris — fere pedalis. Glumae hyalinae, inferior quidpiam longior, # — 5 linealis. Callus albo sericeus. Faloula inferior ecoronata, superiorem fere aequi- longam involvens. Anthera (unam tantum conspeximus) in apice flosculi maluri semiexserta. Caryopsis cylindrica, longitudine valvulae internae, glabra. t 27. Stipa compressa RBr. Prodr. N. Holl. (1810). p. 175. «Flosculis seri- ceis; aristis nudis longissimis rectiusculis; culmo compresso vagi- nisque glabris laevibus; foliis involutis; ligula elongata, nuda, subincisa.» RBr. 48 NETATNPA AE Botanique Novae Hollandiae ora meridionalis, ubi Menzies legit. Inter Stipam micrantham et St. flavescentem posuit cl. Brown. Stipa crinita hujus loci esse nequit ob ligulae, vaginarum et aristarum con- ditionem alienam 28. Stipa flavescens La Billard. Nov. Holl. 1. (180%) p. 2#. tab. 30. Poir. Encycl. meth. 7. p. #5%. (RBr. Prodr. 1. p. 175? recedit enim a nostra vaginis inferioribus pubescentibus et ligula ciliata.) Kunth Agr. syn. suppl. p. 1#0. Paniculae contractae densiflorae radis pluribus, appressis, tum a basi, tum superne floriferis; glumis paullo inaequalibus, longe acuminatis vel cuspidatis, flosculo 34 — & lineali, toto rufescenti-barbato parum (lineä) longioribus: ari- sta subpersistente, tortili, flexuosula et superne geniculata, scabra, vix bipollicari; anthera nuda. Terra Van Diemen (La Bill. Lindley in Hb. Mus. Vindob.!) et por- tus Jackson. (teste R. Br.) Culmi teretes, recti, sesquipedales (La Bill), in specimine suppeten- te 3! pedalis; nodis brevissime pubescentibus. Waginae glabrae, supe- riores internodiis breviores. Ligula brevissima, truncata, glabra. Folia involuta, culmea glabra et laevia. Panicula semipedalis et longior. Cal- ls fulvo-barbatus; valvula exterior pilis rufescentibus adpressis, inte- rior fere aequilonga. Arista ad dimidium longitudinis suae torta et fle- xuosula, satis valida, dein geniculata et recta, tenuissima. Antheram non nisi 1 conspeximus flavescentem. . Süipa rudis Sprengel Curae post. (1827) p. 31. teste Agrostoth. Sieb. Kunth Agr. syn. p. 186. Paniculae depauperatae, vaginatae radis binis, altero non longe supra basin —, altero superius florifero; slumis paullo inaequalibus (inferiore majore 6 — 7 lineali), sub- erosis, valvulis 35 — % linealibus, scabris, non ad apicem usque Botanique. $ TIR À, 49 pubescentibus longioribus; arista subpersistente, tortili, flexuosa, infra geniculum scabriuscula vel glabrescente, subbipollicari. Stipa pubescens RBr. Prodr. (1810) p. 17%. e portu Jackson fortasse eadem est, nisi St. commutata. Nova Hollandia ad portum Jackson. (Sieber Agrost. n. 66!) Culmi caespitosi, 14 pedales, ad nodos tenuissime pubescentes. Ligu- la subnulla. Folia radicalia spithamam longa. Panicula & — 5 pollica- ris, basi vaginà inclusa. Reliqua ut in Stipa commutata exceptis pro- portionibus spicularum. 30. Stipa commutata n. Paniculae laxiusculae exsertae radis binis, altero non longe supra basin —, altero superius florifero: glumis paullo in- aequalibus (inferiore majore 8 -— 9 lineali), obtusis !. erosis: val- vulis #5 — 5 linealibus, scabris, non ad apicem usque pubescenti- bus; arista (sero caduca), tortili, flexuosa, infra geniculum scabra vel brevissime pubescente, fere tripollicari; antheris nudis. Stipa pubescens N. ab Es. (non R. Br?) in Diar. Ratisb. 1828. p. 298. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 80. p. p. (Stipam commutatam et St. rudem amplectens.) Stipa selacea R.Br.? Prodr. N. Holl. (1810) p. 17% e portu Jack- son et terra Van Diemen; — differt enim quam maxime glumis seta- ceo-acuminatis et ligulis elongatis, nihilominus tamen specimen aucto- ris in Hb. Kunthii ad Stipam commutatam pertinet. Nova Hollandia ad portum Jackson. (Sicber Agrostoth. n. 59!) Fadix fibrosa, perennis. Culmus 3 — % pedalis, erectus, nodis # gla- bris. Waginae glabrae, superiores internodiis multo breviores. Ligula brevissima, truncata. Folia subfiliformi-involuta, pedalia, erecta, glabra. Panicula 6 — 9 pollicaris, sublinearis, lucidula, pallide virescens. Axis communis scabriusculus, inferne per spatia pl. min. pollicaria radios emittens { — 2 pollicares, erectos. Pedice/li aut spicula multo brevio Mém. sc. nat. Tom. F. 7 SAN À. Botanique. res; aut easdem aequantes, deorsum scabriusculi. Spiczlae 7 — 9 linea- les. Glumae lineares, angustae, aequilatae, membranaceae, apice ob- tuso erosulae, 3 nerves (superne interdum 3-nerves), inferiore paullo (ineà { — 2) majore, apicem versus nervo medio seabriuscula. Valvu- lae acquales 1 rarius superior paullo brevior, insidentes stipiti obeoni- co, ipsis fere duas tertias partes breviori, ima basi glabro, dein cireum- circa flavescenti-barbato; inferior rugosula, pubescens, apice nuda: su- perior glabra, acutiuscula, binervis. Lodiculae sqq. 3. Stam. 3: antherae lineari-oblongae. Caryopsis teres, brunnea, scutellé suo-decies longior. À Stipa rudi inprimis differt altitudine et spicularum dein fusearum longitudine; nodis glabris et panicula longe exserta. S o 5 31. Spa pubinodis n. Paniculae contortae radüs pluribus, .brevioribus non longe a basi —; longioribus circiter a medio floriferis; glumns acutissimis, inaequalibus, inferiorervalvulé G lineali, marginibus ad apicem usque brevissime pilosulà subduplo —, superiore fere quar- tam partem longiori; arista persistente, . flexuosa, medio recurva. infra geniculum brevissime pubescente, 3, pollicari; antheris nudhis. Terra Van Diemen. (Hooker!) Culmus 24 pedalis, simplex, erectus, glaberrimus: nodis 3, albo-pu- bescentibus. Vaginae inferiores pilosulo-scabriuseulae, nodis pl. min. bre- viores,_ suprema panieulam basi involucrans, glabra.. Ligulae. mferiores vix lincales, rotundato-obtusae, suprema brevior, apice fimbriata. Folia involuto-filiformia, inferiora pl. nun. pedalia, scabra, supremum gla- brum, 5 — 6 pollicare. Panicula 7 — 10 pollicaris, aristis contorta, contractiuscula, basi vagina suprema involucrata. Axis communis sca- briusculus, pér spatia pollicaria radios emittens, inferiores 8 — 10, quorum Jongiores (non computatis aristis. spicularum) 34 pollicares, sub lente scaberrimi, simplices L compositi. Pedicelli spicula breviores L. ejusdem longitudinis, hispidissimi. Spiculae anguste-lanceolatae. Glumue Botanique. S'X2x UP 41. 51 inaequales, 3-nérves: splendentes,1albae aut amethystinae, inferior ma- Jor: 9% — 1411 linealis, superior 6 — 8 lincahis. Valvulae insidentes sti- pit obcomico, basi retrorsum curvato et mudo,: dein circumcirca albo- piloso, valvulis tertiam partenr breviori; inferior coriacea, inferne paul- lo densius, superius vix aut: dissitissime brevepilosula , laëte spadicea, superior: membranacea, aequilonga, acuta, dissitiuscule binervis. Anthe- rae 3, lineares: Lodiculae sqq: 3, obtusae. Obs. ‘Sfipa setacea K.Br., cujus descriptio hanc potius quam Stipam commutatam indicat, differt nodis glabris et aristis nudis. 32. Stipa semibarbata R.Br. Prodr. (1810) p. 17# RS. Syst. 2. p. 336. Kunth Agr. syn.; p. 183., Paniculae coarctatae radiis subternis, alüs fere a bas, ahis superius floriferis; glumis acuminato-subu- latis, paullo inaequalibus, valvulis #1 linealibus, pilosulis subduplo longioribus; arista persistente, torta, flexuosula, superne genicula- ta, ad. geniculum. usque breveplumosa, fere. tripollicari; antheris paucisetosis. Terra Van Diemen. {RBr.: Hooker !) Valde affinis Stipae molli, sed satis distincta: panicula mmori, mi- nus densa,. glumis subcoloratis et aristis geniculato-infractis, ultra ge- niculum strictissimis. Radix fibrosa, perennis.: Culmus cum panicula sesquipedalis, simplex, erectus, nodis brevissime pubescentibus: Vaginae inferiores puberulae, superiores internodiis parum breviores, glabrae, ad ligulam dense bar- batae. Folia lineari-convoluta, filiformia, spithamea, :scabriuscula Pa- nicula e yagina ultimia fere exserta, in specimine suppetente 5-pollica- ris. Glumae 8,— 40: lineas longae. Valvulae aequilongae, exterior fere ad apicèem usque pilis'accumbentibus, albidis, satis densis tecta, apice ecoronata: Sfam. 3. 52 S Mu P: 4 Botanique. 33. Stipa mollis RBr. Prodr. (1810) p. 17%. RS. Syst. 2. p. 336. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 80. Paniculae con‘ractae radiis subquinis, aliis {ere a basi, ais superius floriferis; glumis acuminatis, paullo in- aequalibus, valvulis 3 — 3{ Zinealibus, pilosulis plus duplo longio- ribus; arista persistente, subtorta, flexuosa, longe ultra medium usque breveplumosa, 31 pollicari; antheris brevebarbatis. Nova Hollandia ad portum Jackson. (R.Br. Sieber! Agrost. n. 60.) Badix fibrosa, perennis. Culmus cum panicula 2 — 3 pedalis, sim- plex, erectus, nodis 3 — # glabris. Paginae apice I. apicem versus bre- vissime pilosulae internodiüis paullo, nunc longiores nunc breviores, su- prema paniculam inferne amplectens. Ligula linea brevior, truncata, apice et lateribus brevissime ciliata. Folia lineam lata, plerumque con- voluta, 1% pollicaria et breviora (supremum # pollicare), glabra, apice brevissime pilosula. Panicula 8 — 10 pollicaris, flavescendo-canescens. Axis communis scabriusculus, inferne per spatia pollicaria radios emit- tens. Radü basi pilis brevibus obtecti, semiverticillati, breviores fere a basi contracto-ramosi, longiores 2} pollicares, superius floriferi. Pe- dicelli spicula multo breviores, hispiduli. Spiculae 9 — 10 lincales, an- gustissime lincari-lanceolatae. Glumae membranaceae, glabrae, paul- lo in-l. sub-acquales, inferior 3-nervis, superior 5-nervis. Walvulae aequilongae, insidentes stipiti obconico, ima basi glabro, dein circum- circa brevebarbato, valvulis ? — ! breviori; inferior sublinearis, breve et dissite 1. dissitiuscule pilosula, apice nuda; superior glabra, dissite binervis. Lodiculae sqq. 3, 2 majores obtusae, uninerves, tertia dimi- dio minor, acuta, enervis. $tam. 3; antherae lineares. 34. Stipa elegantissima La Billardier Nov. Holl. 1. (180%) p. 23. tab. 29. Poir Encyel. meth. 7. p. 45%. RBr. Prodr. p. 175. RS. Syst. 2. p- 339. Kunth Agr. syn. suppl. p. 1#0. Trin. Act. Petrop. 1836. p. 38. Paniculae demum patentis radüs 3 — %, circiter a medio Botanique. $ T1 P A. 53 floriferis, plumosis ; glumis acuminatis, paullo inaequalibus, valvu- là 3 — 35 lineali tertiam — quartam partem longioribus (villis adspersis); arista persistente, torta, recta, sub lente pilosula, ultra- pollicari ; antheris barbatis. Cap Van Diemen (La Billard.!); Swan River. (Hügel!) Culmus 3-pedalis et ultra, glaber, ramosus, sublignosus. Vaginae in- ternodiis breviores, ampliatae. Ligula membranacea, circiter lineam lon- ga. Folia setaceo-involuta, vix digitalia et breviora. Panicula ultra- spithamea, dum floret erecta et subcontracta, demum patens. Radii basi callosi, maturi graminis deflexi, cum pedicellis pl. min. polli- caribus plumosi. Spiculae 4? lineales. Glumae (maturae gilvescentes) lineari-lanceolatae, acuminatissimae, pilis adspersae, inferior paullo lon- gior et latior, 3 nervis. Falvulae stipiti insidentes obconico, basi gla- bro, superne pilis brevibus barbato: inferior demum nigrescens, sub- coriacea, subrugosa, ad medium usque margmibus pilis adspersa, apice exserens aristam brevepilosulam; superior glabra, angustior, subhyalina, inferiore plus dimidio brevior. Caryopsis teres, lutea. $. IV. Schizachne. — Species capensis. Glumae subulato- mucronatae, in- ferior apice integra, superior bidentata flosculum subaequans. 35. Stipa parvula Nees ab Es! Gram. Afr. aust. (1841) p. 169. Paniculae depauperatae radis solitariis binisve, patulis divaricatisve, jam a basi spiculis { — # brevepedicellatis obsessis; glumis coloratis, in- aequalibus, inferiore bilineali apice setigera, superiore trilineali sub apice bidentato setigera, flosculum laevem aequante; cal'o bar- bato, superne longepiloso, pilis dimidium fere flosculi aequanti- bus; valvula superiore semilineali; arista horizontaliter reflexa, 5 — 6 lineali, scabra, basi torta; antheris nudis. Qt PS) $: S TI P 4. Botanique. in collibus saxosis siccis deserti Karro district. Klein-Namaqualand et prope Karleptpraam, etiam ad ostia Gariep fluvii infra 500 ped. al- titud. Octobr. (Drege) Radix annua (Neesio perennis). Culmi digitales, fasciculati, a basi divisi, fastigiati, glabri, erectr. Vaginae glabrae , inferne purpureae, ad os lanuginoso - barbatae. Folia erecta, pollicem longa; glabra, canali- culato-complicata, setacea. Ligula obsoleta. Panicula pollicaris, stric- tiuscula, secunda. (NE) V. Eustipa. — Species zonae temperatae hemisphaerü borealis (una ca- pensis).. Glumae saepe decolores, hyalinae, interdum valde inaequa- les: & = 21 lincales. Floseuli apice nudi E coronulati. Aristae nu- dae |. (in ultimis 8 speciebus) holosericeae aut pennatae, rarius 3-pollicibus minores, saepe longissimae (ad 42 pollices usque). — Species n. 36 — 38 ad sectionem {. L vergunt, n. 39 et #0 Lasia- grost idibus affines sunt, 36. Stipa leucotricha n. Paniculae pauciflorae radis inferioribus binis, erec- tis,-apice 1 — 2 floris; glumis acuminatis, subaequalibus, 6 — 7 linealibus, nervosis, pallide viridibus vel hinc inde coloratis: val- vula exteriore & — 5 lineali, ad callum et nervum dorsalem ultra medium floseuli candide barbata, : ceterum undique papilloso-sca- berrima: arista subpersisténte, torta, superne quidpiam flexuosula dein geniculata, 21 pollicari: anthéris pennicillato-barbatis. Texas. (Hooker!) Stipae avenaceae proxima, differt tamen praeter notas adlatas adhuc apicibus fios-uiorum magis constrictis, nec trunçatis, sed in coronulam pallidam , glaberrimam, fere linealem, apice. pilis, obsitam terminatis. Quominus cum Stipa Neesiana confundatur, obstant: color glumarum .— Botanique. $ RAP À. 53: potius virescens, quäm profunde violaceus, radis paniculae non tam elongati et barba ad stipitem flosculi pallide fuscescens. Culmi 1 — 2 pedales Nodi deorsum pilis albis barbati. * Vaginae internodiüs plerumque breviores. Folia semipedalia et longiora, lineari- convoluta, filiformia. Panicula 3 — % pollicaris, basi plerumque vagi- na ultima lata inclusa, demum exserta, Flosculi adulti vix adeo fus- cescentes ut Stipae avenaceae. Antherarum penicilli decidui. 37. Stipa avenacea Linne (1753) Codex n. 660. Walther FI. Carol. p. 77. Pursh Flor. 1. p. 72. Mühlenbg. descr. p. 181. RS. Syst. 2. p. 334 et Mantiss. 2. p. 186. Elliott Carol. et Georg. 1. p. 139. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 79. Kunth Agr. syn. suppl. p. 136. Paniculae pauciflorae radis inferioribus binis erectis, apice 4 — 2 floris; glumis acutis, aequalibus, #1 linealibus, pallide -viridibus ; valvula exteriore 4 lineali ; excepto callo ferrugineo-bärbato glabra. sublilissime striata, sursum scabra: arista subpersistente, torta, se- mel vel bis geniculata, 1} — 21 pollicari; antheris nudis ? Andropogon folio superiore spathaceo etc. Gronov. Virgin. (1743) p- 133. Stipa barbata Michaux FI. Bor. Amer. 1. (1803) p. 53. Stipa virginica Pers. Synops. 1. (1805) p. 99. RS. 2. p. 334. Kunth Agrost. syn. suppl. p. 136. Stipa bicolor Pursh FI. Am. sept. 1. (181%) p. 73. excl. syn. Vahli. Nuttall gen. 1. (1818) p. 59. Trin. Diss. 1. (1824) p. 185. In Carolinae meridionalis et Georgiae umbrosis montosis; Mart. ad Majum (Elliott); in Virginiaé (Gronov. Linne) et Carolinae superioris sylvis (Michx.); Cherokee, Delaware, Nova Cacsarea! et Pennsylvania: Junio (Mühlbg.); Novo Eboracum (Sprengel'); ad fontes fl. Platte.et Canadian. (Torrey) À $, TÜRPLE Botanique. CL Nees ab Esenb. in Agrost. Bras. (1829) p. 372 duas distinguit varietates: œ. Panicula simplici, basi vagina involuta. Huc: Stipa barbata ct St. virginica. 8. Panicula composita, exserta. Huc: Stipa bicolor Nutt. et Trin. 1824. Stipa avenacea Walther et Stipa diffusa Walt. et Bosc. in Hb. Willd. Pursh sequenti modo suas species distinxit: Stipa avenacea. Foliis striatis glabris, panicula patente, subunilate- rali, ramis verticillatis ramulosis. Junio floret in sylvis sterilibus siccis. Stipa bicolor. Foliüis convoluto-filiformibus, panicula pauciflora, ramis simplicibus 1 — 2 floris. Floret Julio et Augusto in sylvis umbrosis. Planta in Novo-Eboraco lecta aristis longioribus (24 pollicaribus) et tenuioribus, plerumque bis fractis, flosculis (ut videtur adhuc juveni- libus) glauco-viridibus, vix striatis et barba ad callum pallido-fusca a planta Novae Cacsareae differt, cujus arista firmior, inferne evidentius torta et scabra, ad longitudinem pollicis circiter stricte erecta, dein se- mel fracta, 10 linealis, flosculi vero consistentiores, fusci et barba au- reo-rufa ad callum instructi. Linnaeus de stirpe sua fortasse juvenili dicit: Culmi tenues, Avena sativa minores, folium summum ventricosum, longitudine paniculae ; arista longitudine pedunculorum. — In planta Sprengeliana panicula dein longe exserta et aristae pedunculis pollicaribus plus duplo longio- res. Michaux, Persoon et Elliott in plantis suis stipitem flosculorum barba rufa dense obtectum commemorant. Elliott 1. c. sequenti modo describit: Radir perennis. Culmus 2 — 3 pedalis, eretus, glaber. Pagi- nae internodiüis breviores. Ligula membranacea, emarginata (elongata sec. Mühlenberg, in planta Sprengelii linealis). Folia inferiora # — 6 ollices longa, superiora 1 — 2 pollicaria, vix lineam lata, infra gla- 5 P P S Botanique. S TIR PY A 5% . bra, supra scabra. Panicula pauciflora, radüs 5 — 7, pollicem longis, 2 — 3 floris, pedunculis spicularum { — 3 pollicaribus. Valvulae ae- quilongae, rigidae, rufae, glumis quidpiam breviores. Arista scabra et ad basin breve hirsuta. Antherae 3, luteae. 38. Stipa Richardsonii Link! Hort. Berol. 2. (1833) p. 245. Paniculae pau- ciflorae radiüis inferioribus binis, divaricato- patentibus, inferne nu- dis, versus apicem spiculas 2 — 6 gerentibus; glumis acutis, sub- aequalibus (superiore tantum # linea breviore), valvulam 2 — 3 linealem hirsutam aequantibus; arista subpersistente, torta, geni- culata, 8 — 10 lineali; antheris barbulatis. America boreali-occidentalis. (Richardson !) Radix perennis videtur (Linkio tamen teste annua). Culmi 11 — 3 pedales. Vaginae glabrae, internodiüis longiores. Ligula subnulla. Folia pleraque radicalia digitalia, convoluto-filiformia, scabriuscula, culmea 2 — 3 sensim breviora. Panicula e vagina ultima longe exserta, brevis, tremula, consistens ex paribus 3 — # radiorum, quorum inferiores 2 — 3 pollices longi sunt, inferne ad 2? partem nudi et apice spiculas ge- runt pedicellis rarius lineà majoribus insidentes. Glumae non coloratae, hyalinae, inferior 3 lineas plerumque excedens, apice obtusiusculo cito in acumen breve angustatae. Valvula inferior 2 lineis plerumque ma- jor, dorso undique et apice pilis brevibus obsita; superior subduplo brevior. Stam. 3, antherarum loculis apice pauce-setulosis. 39. Supa viridula Trin. Act. Petrop. 1836. p. 39. Paniculae Hineari-contrac - tae radüs ternis binisve, als paullo supra basin —, aliis superius foniferis; glumis à setulam acuminatis, subacqualibus, valvulà 2: — 3 lineali hwsutà paullo longioribus: arista demum caduca, tor- ta, flexuosula, fere pollicari (L 1% lineali); antheris nudis. Stipa parviflora (non Desf.) Nuttall! gener. 1. (1818) p. 58. Schult. Mantiss. 2. p. 187. Mer. sc. nat. Tom. F. 8 (ie) STUr\ PA: Botanique. Stisa spartea Hooker FI. Bor. Amer. 2 (1840) p. 237° Stipa Nuttalliana Steudel Nomencl. 1841. innixa syn. Nutt. Abundat in planitie ad fl. Missouri (Nuttall); ad fl. Saskatchawan (Hooker!); Arkansas (Nuttall). Radix fibrosa, annua. Culmus bipedalis et altior, deorsum scaber Î. scabriusculus, strictus, nodis 3 glabris. Vaginae deorsum scabriusculae, internodiis breviores. Ligula brevis, obtusa, suprema fere linealis. Folia involuta, apicem versus tenuissima, deorsum valde scabra, 5 — 8 pol- licaria. Panicula T — 8 pollicais, contracta, lineas 2 — 3 lata, tamen lucidula L interdum densiuscula, pallide viridis. 4æxis communis sca- briusculus. Radi erecti, inferne adpressi, scabriusculi, inferiorum lon- gior compositus pl. min. 2 — 3 pollicaris, brevior subsimplex 8 linea- lis — sesquipollicaris. Pedicelli spicula pl. min. breviores, scabri. Spi- culae crectae, pallide virides. Glumae 3 — 4} lineales, subaequales (in- ferior tamen linea longior), apice in setulam acuminatae, 3 nerves, gla- brae. Valvula inferior 24 linealis, stipiti insidens brevi, circumoirca bre- vepiloso, ipsa quoque pl. min. dissite pilosula et apice coronata pilis setuliformibus pluribus; superior glabra, acutiuscula 1. obtusa, triplo brevior. Arista sub lente brevissime pilosa. Carÿopsis sesquilinealis scu- tello suo triplo longior. £Proxima Stipae sibiricac, sed primo aspectu glumis longe acuminatis, panicula magis contracta, pedicellis spicula- rum et caryopsidibus brevioribus diversa. Flosculi maturi fuscescunt ut in Stipa sibirica et St. Richardsoni. Observ. Stüipa conferta Hort. Paris. Poiret Encyel. meth. suppl. 5. (1817) p. 252. Schult. Mantiss. 2. p. 187. ex diagnosi et descriptione Poiretii potius cum Stipa viridula, quam cum alia quadam Stipa con- venire videtur, sed etiam ab illa «corolla (flosculo) basi pubescente» recedit. Specimen ex Horto Parisiensi acceptum (a descriptione Poiretii vero valde recedens) erat Lasiagrostis Calamagrostis, sed aliud in Hb. Botanique. SAR P 4. 59 Desfont. sub nomine «Stipae confertae Poir.» asservatum, a el. Kunth (Agr. syn. suppl. p. {#1{.) descriptum, tum a Stipa viridula, tum a ve- ra St. conferta differre videtur: valvula inferiore sericeo - pubescente, superiore paullo tantum (nec subtriplo ut in Stipa viridula) breviore, arista Tlongissima, torta, sericeo-pubescente et antheris barbatis. Poiret de stirpa sua sequentia: «2 — 3 pedalis; culmus rectus, glaber, teres; folia glaberrima, longa, rigida, plana, dein convoluto-subulata; vaginae ore membranaceae; folium supremum spathaceum; panicula conferta 8 — 10 pollicaris, glaberrima; spiculae pedicellatae; glumae elongato- acruminalae; Mlosculus (corolla) basi pubescens; arista glaberrima, calyce (ad minimum) triplo longior. Patria ignota. Perennis. Affinis Stipae Ari- stellae, a qua praeter characteres allatos aristis multo longioribus differt.» Stipa striata Link Hort. Berol. 1. (1828) p. 98. (Vaginis striatis brevibus; ligula truncata; foliis planis 1 — 2 lineam latis, striatis, antror- sum scabris.) Panicula simplici; glumis subaequalibus, longe acu- tatis, exteriore parum longiore, 6-lineali; flosculo arrecte piloso, Jusco-nigro; axista gyris laxis semel fracta, ad geniculum usque 6 — 8 lineas longa, ultra ipsum non multo longiore, tota scabra. (Diagn. sec. Link.) Australia? Perennis. Descriptio quodammodo Stipae viridulae convenit, in qua vero glu- ma exterior ad summum 5 linealis. 0. Sfipa sibirica Lamarck Illust. 1. (1791) p. 158. RS. Syst. 2. p. 338. Trin. Act. Petrop. 1829 p. 78. et in Ledeb. FI. Altaic. {. p. 82. Icon. FL Altaic. tab. 99. Paniculae contractiusculae radis 3 — 5 — 7 pl min. superius floriferis : glumis acutis L. acrtiusculis, sub- aequahibus, valvulas 21 — 3{ lineales villosas parum tantum ex- x 60 SR ER PA Botanique. cedentibus; arista persistente, geniculato-flexuosula, pubescendo- hispidula, 9 — 10 lineali; antheris barbatis. Avena sibirica Linne (1753) Codex n. 66%. Gmelin! Sibir. 4. (17%8) p- 11%. n. #8. tab. 22. spec. in Hb. Acad. Petrop. asservatum. Tobolsk (Haupt!)}; in montibus Altaicis ad Tschujam (Bunge!) et ad fluvium Tscharysch (Ledeb! — panicula colorata, lucidiori, glumis 3 li- nealibus, obtusiusculis); a Jenisea orientem versus ad Lenam et Argu- num usque fluvios, ut et ad ipsos hos fluvios in montanis copiose (Gmelin); Ireutia (Turez'); in lapidosis transbaicalensibus (Turez! — panicula, 8 pollicari densiflora , spiculis virescentibus):; ad fl Schilka (Turez! var. similis Altaicae Ledebourianae); in pratis Mongholiae chi- nensis (Turcz'); deserto Ghobico in itinere versus Pekinum; 31 August. (Lad*schinsky!) et in foenu Chalgunensi. (Bunge! — tum normalis, tum var. paniculae lucidulae radis patentibus longis, inferne nudis, floscu- lis 2! lincalibus.) Radix fibrosa, perennis. Culmus sesqui — tripedalis, erectus, superne scabriuseulus, nodis 3 glabris. Pagina infima nodo paullo-, superiores isdem multo breviores, scabriusculae. Ligula brevissima, truncata. F0- lia plana 1. pl. min. involuta, { — 2 et interdum 3 lineas lata, laevia L' aspera, pro statura plantae spithamea — ultrapedalia, radicalia et culmea acqualia, viridia. Panieula spithamea — pedalis, plerumque sub- linearis et pl. min. secunda, lucidula, 8 lineas lata, nune tota viridis, nune e viridi et purpureo varia. Axis communis superne scabriuscu- lus, inferne per spatia 1! — 2 pollicaria emittens radios erectos, com- positos, scabriusculos, inaequales, longiores 24 pollicares. Pedicelli spi- cula breviores 1. eandem aequantes, glabriusceuli. Spiculae lineari- lan- ccolatae, 4 lineales. Glumae aequales (superior vix minor), 3 nerves, glabrae. Falvilae stipiti insidentes ima basi nudo, dein brevepiloso: in- ferior tota puberula, apice longius pilosa; superior paullo brevior, inter Botanique. STI IP O4. 61 nervos 2 nune vix pubescens, nunc longius villosula: aristae pubes non nisi lentis ope conspicua. Lodiculae sqq. 3, breves, subaequales. Stam. 3, lineares, antherae apice multi et brevebarbatae. Caryopsis bilinealis, scutello suo quadruplo longior. &i. Stipa Bungeana Trin. in Bunge FI. chin. (1832) p. 144. et in Act. Pe- trop. 1836. p. 38. Paniculae contractae radis 3 — #4, alis paullo supra basin, aliis superne floriferis; glumis subulatis, ix L. paullo inaequalibus, valvulis ultrabilinealibus seriatim pubescentibus plus duplo longioribus; arista subeaduca, infra medium recurva, 24 po/- licari; antheris nudis. Ad radices montium Zui-wey-schan et ad vias prope Ssi-jui-Ssy Chinae bor. Majo; minora specimina paniculà apertà m planitiebus Gho- bi septemtrionalis, Augusto. (Bunge!) Cacspitosa, perennis. Radix fibrosa. Culmus 1 — 2 pedalis, simplex, erectus 1. basi geniculatus, glaber, nodis 3 glabris. Vaginae (ut tota planta) pallidissime glaucae, internodiüis breviores, suprema paniculam basi involucrans. Ligula folii inferioris brevis, superiorum fere ultrali- nealis, obtusa. Folia setacea, firmula, plerumque recurva, glabra, radi- calia digitalia —ulirapalmaria, culmea 1 — 2 pollicaria. Panicula speci- minum majorum dodrantalis, minorum 5 pollicaris, nunce lineari-contracta, nune patula. Axis communis glaber. Radiü erecti, glabri, inaequales, breviores longe infra medium —, longiores supra medium floriferi: spi- culis 3 — 6 alternis, 5 — fere 7 linealibus, pedicellis brevibus et bre- vissimis insidentibus. {lumue lanceolatac, glabrae, longe acuminatae, k — 6 lineas longae, superne carina scabrae, membranaceae, albidae, 3 nerves: nervis viridibus, lateralibus in gluma inferiore abbreviatissimis. Valovulae stipiti insident curvulo et gfabro: inferior 5 nervis, basi cir- cumcirca et ad medium usque (raro altius) seriatim pilosula, tota te- nuissime punetulata, superne vero magis magisque aculeolata, ita ut 62 S VT'NE Pet. | Botanique apex valvulae coronatus sit: valvula superior aequilonga, membranacea, basi brevepilosa, dissite binervis, apice obtusa. Arista nuda, inferne ad tertiam partem longitudinis contorta, dein bis subgeniculata et superne scabra. Sfamina 3, antherae lineares. Proxima St. parviflorae, sed flosculi non dense albo-pilosi, gluma su- perior inferiore non duplo brevior et arista minor. #2. Stipa parviflora Desf. Atl. 1. (1798) p. 98. tab. 29 (longitudo gluma- rum in tab. false expressa et flosculi perperam glabri descripti) ; RS. Syst. 2. p. 335. (non Schult. Mant. 2. p. 187.) Trin. Act. Petrop. 1829. p. 77. Kunth Agrost. syn. suppl. p. 134. (quo teste in spec. Hb. Desf, valvula inferior dorso sericea et gluma inferior superiore duplo longior.) Paniculae laxae, lucidae radïis 3 — 6, in- fra L. supra medium floriferis; gluma inferiore acuminata, superiore duplo breviore, valvulam subultrabilinealem undique pubescentem vix aut paullo superante; arista caduca, infra tortili, 2, — # pol- hicari; antheris barbatis. Stipa Bergeri Link! in Linnaea 183%. p. 135. Stipa tenuifolia Sieber in Spreng. Hb. ex Steudel 181. In rupibus, collibus aridis. Majo. Barbaria pr. Mascar et in regno Tunetano (Desf.); Hispania: Murcia y Orihuela (Lagasca!), Castella no- va (Boissier); Pyrenacis: Valée de la Segre, pres la Seo d'Urgel (Benth.); Graecia (Link!); Creta (Sieber!); Alexandria (Ehrenberg'!); Arabia ad radices montis Sinai (Schimper! Un. it. n. 102). Radix fibrosa, perennis. Culmus 1 — 2 pedalis, simplex, glaber, gra- cilis, nodis 2 glabris. Vaginae glabrae 1. tenuissime pubcscentes, inter- nodiis breviores. Ligula brevissima, rotundata, utrinque barba pilorum semilinealium auriculata. Folia angustissima (vix lineam lata), longa, plerumque involuta et subfiliformia, rigidula, sursum scabriuscula |. glabra, sacpe curvata, 6 — # — 1! pollicaria. Panicula 6 — 7 pol- Botanique. STI À. 63 licaris, patula, pallens. Axis communis glaber. Radü inaequales, lon- giores 2 Î. fere 3 pollicares, tenues, deorsum scabriusculi. Pedicelli spi- cula rarius breviores, plerumque eandem aequantes, deorsum hispiduli. Glumae angustae, patulae, lanceolatae, 3 nerves, aut totae pallidae, aut basi e viridi et amethystino variae: inferior 5 — 64 lincalis, superior duplo brevior. Valvulae demum spadicescentes, stipiti insidentes inferne glabro et curvulo, superne dense albo-piloso ; inferior 2 — 21 linealis, 3 nervis, pilosula, apice nuda; superior dorso pilosula, apice obtusa. Lodiculae sqq. 2?, lanceolatae. Stam. 3, antherae lineares. — In spiculis vetustioribus decoloratis apices glumarum inferiorum evanescunt et glu- mae subacquales apparent. Adnot. Stipa etongata Roth in Usteri Annal. Bot. 1#. (1795) p. 22 et in Catalect. bot. 1. (1797) p. 9. teste Schrader ad Stipam parvifloram Dsf. pertinet (aut potius inverse), specimen autem cultum ex 1psius Rothii manu profectum, quod in Hb. Mertensii exstat, Stipae tortili, excepta magnitudine, per omnes partes simillimum. Serius (1802) Roth in N. Beytr. 1. p. 117) Stipam barbatam Dsf. cum? ad St. elongatam duxit et pro eadem habuisset, nisi aristae in illa barbatae. Descriptio Roth (1795) pluribus notis tum a Stipa parviflora, tum a Stipa tortili recedit; en: «Gluma exterior 5 circiter lineas longa, interior duplo lon- gior; arista 5 — 6 pollicaris, capillaris, basi fusca, recta, raro basi paul- lulum torta; valvula exterior costata, tenuissime striata, vix ultra 2 li- neas longa et ita glumä minore duplo saltem brevior; valvula interior vix ultra lineam longa; semen [i. e. flosculus maturus] striatum, pilo- sum, brunniusculum, fere 3 lineale, arista longa recta terminatum» 43. Stipa capensis Thunberg Prodr. 1. (179%) p. 19. Ejusd. FI Cap. edit. Schult. 1. p. 106 (104). Willd. Spec. 1. p. #42. R. S. Syst. 2. p. 33%. Nees ab Es! Gram. Afr. aust. p. 170. Paniculae contorto- linearis radiis quaternis ternisve, paullo supra basin floriferis; glu- ke, SNA PA Potenique. mis paullo inaequalibus, acuminatis, valvulis vix trilinealibus v- losulis duplo longioribus: arista (aegre) caduca, valde tortili, fle- xuosa, brevissime pilosa, 2! — 3 pollicari; antheris paucebarbatis. In deserto Karro circa flumen Gauritzrivier distr. George (Ecklon ): ad Ebenezar juxta flumen Olifantsrivier distr. Clanwillian, altitud. in- fra 100 ped. Novembr. (Drege:) Radix fibrosa, annua. Culmus cum panicula £ — 1 pedalis, erectus, pertenuis, glaber (longiores superne longissime exserti), non nisi infer- ne fiorif-ro-ramosus, nodis inferioribus 2 glabris. Vaginae internodüs lon- giores, laxae, glabrae, striatae, ut totum gramen viridulo-albescentes. Ligula brevissima, truncata; quandoque pilosula. Folia angustissima, vix lineam dimidiam lata, inferne plana, mox convoluta, dorso glabra, in- tus scabriuscula, pl. min. bipollicaria. Panicula à — 2 pollicaris, lineas 4 — 2 jata. Axis communis hinc scabriusculus, inferne per spatia 3 li- nealia (superius linealia) exserrens radios subbilincales, saepius uni- floros sed et bifloros. Pedicelli spicula semper breviores, hispiduli. Spi- culae semipollicares. Glumae nitidae, albae, nunce inferior, nune superior parum longior, 3 nerves, glabrae. Faloulue insidentes stipihi lineam longo, basi et dorso nudo, celerum albo-barbato: inferior absque stipite bili- nealis, dissitiuscule pilosula, ipso apice nuda, ecoronata: superior ? bre- vior, glabra, dissite binervis, apice bifida; arista valde contorta, inferius bis fracta. Stipa tortilis Desf. FIL. Atlan. 4. (1798) p. 99. tab. 31. f. 1. (jam Boc- coneo 4697 nota et in Mus. tab. 97. depicta); Annal. du Mus. 1. p- 202. DC. FL Fr. suppl. p. 257 excl. syn. Lapeyr.; Willd. Enum. H. Berol. 1. p. 99. RS. Syst. 2. p. 332 et Mantiss: 2. p. 185. Link Hort. Berol. 1. p. 97. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 78. Kunth Agr. syn. suppl. p. 134: Bertol. FI. Ital. 14. p. 688. Pa- niculae intorto coarciatae radiis subternis, plerumque a basi flori- Botanique. SX TATYPS À 65 feris: glumis parum inaequalibus, valvula 3 — 31 lincali pilosula subtripio longioribus:; arista (demum) caduca, tortili, pubescendo- pilosula, 3 polliceri: antheris barbatis. Stipa paleacea Vahl Symbol. 2. (1791) p. 2%. teste spec. origin. in Hb. Schumacher!, sed excel. syn. Poir., quod ad Anthesteriam; Smith Prodr. fl. Graec. 1. (1806) p. 65. Sibth. Graec. 1. p- 68. tab. 86. Stipa humilis Brotero Phytogr. Lusit. fase. 1 p. 5. Eadem selectior (1801) p. 20. tab. 9. et FL Lusit. 1. (180%) p. 86. Link Enum. p. 73. Stipa seminuda Vahl ex Hornem. Hort. Hafn. 1. (1813) p. 76. In arenosis, arvis, collibus apricis. Mart. — Junium. ON(S ;sec Link.) Insulae Fortunatae (Lenormand'): in ins. Lancerotte {Berth. et Webb); Flora Atlantica (Desf.), Tingis (Salzm.!); Lusitania (Link!) v. g: co- piose pr. Lisboam ; Hispania: prope Gibraltar (Martins), in regno Grana- tensi (Boissier!); in ins. Balearibus pr. Palmam (Camb.); Pyren. orient. (Benth.), Toulon, Collioure (Mutel), in agro Ruscinonensi et Nicaeënsi (Duby); Liguria occid. pr. Ceriale, Pietra et Capo S. Spirito (Bertol.); Corsica: Ajaccio sub «la torre di terra» prope insulas Sanguinarias, Ba- stia pr. le Case vecchie (Bertol.): Sardinia pr. Cagliari (Müller!); Ti- bure (Mauri), Lucania (Orsini), in pratis montosis siccis Neapoli, Dau- niae, Calabriae (Tenore); Siciliae! frequens: in monte Aetna usque ad terminum arborum, 6200’ et ultra (Philippi); im Graecia! vulgaris (Link); Melitae, Meli etc. (d'Urville); Creta pr. Cap Maleca (Sieber!) : Smyrna (ex Scheuchzer 1719) Lycia et Caria (D. Don.); Tunetum (Vahl! in Hb. Schumach.); deserta Alexandriae (Ehrenberg'!) et Cairi (Delile); Lybia (Vivian.); Arabia petraea in monte Sinai (Lenorm!) et in valle Hamme. (Schimper!) Radix fibrosa. Culmus (non computata panicula) 3 pollicaris —ultra- pedalis, erectus, glaber, simplex L ramosus, nodis 3 glabris. Vaginae internodiis plerumque longiores, glabrae I. deorsum pilosulae, suprema Mem. sc. nat. Tom. PF. 9 66 SUTMENPUA: Botanique. patula et paniculam juniorem semiamplectens. Ligula brevissima, trun- cata, lateribus brevebarbata. Folià linearia, rarius plana et lineam lata, plerumque involuta, glabra 1. deorsum pilosula, 3 — 7 pollicaria. Pa- nicula pl. min. digitalis, spiciformi-coarctata , viridulo-alba. Axis com- munis tenuis, glabriusculus, inferne per intervalla 3 —— & linealia emit- tens radios ternos binosve, semiverticillatos, glabriusculos 1. scabros, 1 — 3 lineas longos. Pedicelli breves, glabri. Spiculae pl. min. 9 lineas longae, tenerae. Glumae hyalino-membranaceae, albo-splendentes, 3 nerves, nervis lateralibus abbreviatis, glabrae, angustae, longe acumi- natae, inferior paullo longior. Falvula inferior subcoriacea, glumis tri- plo quadruplove brevior, fere linearis,- insidens stipiti obconico, in- ferne curvulo et glabro, ad medium usque ut et dorso marginibusque brevepilosa, aristam apice emittens pl. min. 3 pollicarem, ad medium usque contortam, marginibus puberulam, dein geniculatam et scabram : valvula superior triplo minor, obtusa, enervis. Lodiculae sqq. 2?, li- neares, acutae. Valde affinis St. capensi et fors tantum ejus varietas, sed flosculi cum arista robustiores, magis pubescentes, panicula latior et saepissime basi vaginata. +5. Stipa juncea Linne Spec. ed. 2. (1762) Codex n. 656. (excl. syn. Scheuch- zeri, qui potius Stipam capillatam describit, syn. Bauhin. perpe- ram conjungens). Desf. FL Atl. 1. p. 98. tab. 28. (satis bona) excl. syn. nonn. Willd. Spec. 1. p. #40. Sibth et Sm. Prodr. FI. Graec. 1. p. 65 et F1. Graec. 1. p. 67. tab. 85 (quae potius St. giganteam exprimit). Allioni Auct. FI. Pedem. p. 39. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 81. Kunth Agr. syn. p. 179 et suppl. p. 133. Bertol. FL tal. 1. p. 687. Paniculae implexo-contractae radis bi- nis, altero a medio —, altero superius florifero; glumis subulatis, parum inacqualibus valvulà inferiore 5 — 6 lineali, inferne seria- Botanique. STI EP 2. 67 tim pilosulà, apicem versus brevissime pilésä tertiun partem I. plerumque dimidio longioribus; arista caduca, tortili, flexuosula, pubescente 1. nuda, 3 — 5 pollicari; antheris barbatis. Festuca junceo folia G. Bauh. Prodr. (1620) p. 19. n. 66. Stipa pubescens Lagasca Elench. (1816) p. 3. n. 29. et huic innixa: Stipa Lagascae RS. Syst. 2. (1817) p. 333. teste syn. Desf. sed spec. Madritense ab ipso Lagasca sub hoc nomine in Hb. Monaceñsi asser- vatum est Stipa gigantea. In collibus aridis. Majo. Junio. € sec. Linne. FI Atlantica (Desf.); Hispania: in provincia Granatensi usque ad altit. 4000 ped. (Boissier!), prope Madritum «en el Cerro Negro» et in Murciae Regno en las Ano- rias, Pretola, Chinchilla et Albacete (St. pubescens s. Lagasca); Pyren. orient. et Languedoc (Benth.), de Custoja, de Prades, de Pena (Lap.); Gallia australis v. g. prope Grasse (Lenorm'!), Roussillon, Avignon, Frejus, Marseille (Mutel), Monspelii!, locis saxosis calidioribus agri Ni- caéensis prope Villafranca (Allioni }; Liguria occid. pr. Castell Erno (Bertol.); Sardinia pr. Laconi (Müller'); Japygia : Ginosa, Jarunto, Lec- ce; Calabria pr. Amendolara et Daunia: pr. Manfredonia et Polignano (Stipa Lagascae s. Tenore); Greta et Lycia (Smith); Alexandria in de- sertis (Delile). Radix fibrosa. Culmi 1 — 2 pedales, panicula pl min. longiores, glabri, nodis 2 — 3 glabris. Vaginae internodia aequantes 1. ïisdem lon- giores, glabrae. Ligula 3 — 5 lincalis, decurrens. Folia capillacea, fili- formia, glabra 1. glabriuscula, intus pilosula, inferiora 6 — 9 pollica- ria, superiora breviora, glauca. Panicula bipollicaris — ultrapedalis, linea- ri-implicata, angusta, glauca. Aæis communis glaber, inferne per spatia fere pollicaria — ultra 3 pollicaria radios emittens pollice minores — fere 3 pollicares erectos. Pedicelli spiculis breviores 1. easdem aequan- tes, glabri. Spiculue 10 lineales — fere 11 pollicares. Glumae membra- * 68 SNS PE À. Botanique. naceae, lanceolatae atque superne longe et tenuissime acuminatae, 3 nerves, glabrae, splendentes, basi viridulae, mox inferior mox superior paullo major. Valvulae aequales, demum brunneae, insidentes stipiti obconico, ima basi nudo, dein albo-barbato, valvulis fere quadruplo breviori: inferior ad nervos et margine inferne circiter ad medium us- ‘que seriatim pilosula, superne et apice brevebarbata; superior aequi- longa, angustior, ejusdem substantiae, apice acuta et barbulata (coro- nata). Lodiculae sqq. 3, 2 minores, tertia duplo longior et angustior. Stamina 3, antherae lineares, apice brevebarbatae. A Stipa capillata et St. gigantea semper differt arista minori, semel vel bis geniculata, sed suprema pars stricta, numquam flexuosa vel in- curvata. Differentiam a St. capillata jam Allionius 1. c. exposuit, huic vero non adeo affinis , quam St. tortili. Observ. Nomen Linnaeanum servavimus, licet Linnaeus im Spec. pl. ed. 4. (1753) sub nomine Stipae junceae Stipam capillatam et fors etiam St. junceam veram simul coram habuerit et serius tantum (1762) utrasque exposuerit: perperam vero huic aristam longiorem adseribit, quam St. capillatae. + #6. Stipa Richteriana Kaelin et Kirilow Enum. 1. in Syllog. Soc. Mos- quens. 181. p. 862. «Glumis caudato-acuminatis, superiore paullo breviore, flosculo andique villosulo tertia parte longioribus: arista tortili, hirta, glumis #riplo et quadruplo longiore; antheris nudis: (foliis convolutis rigidis.)» In argillosis deserti Soongoro-Kirghisici inter Ajagus et rivulum Don- syk et im collibus lapidosis ad rivulum Tschulak. Medio Majo jam se- minibus maturis onusta. «Affinis Stipae junceae, sed in hac antherae barbatae et arista glumis 6-plo longior.» .K7. Süpa spartea Trin. Act. Petrop. 1829. p. 82. Paniculae contractae radis binis solitariisque, altero L. utroque superius florifero; glumis subu- Botanique. > MS ETAT EP 4, 69 lato-acuminatis, subaequalibus, valvulà inferiore 7 lineali, fere ultra medium usque undique pilosulà, apice barbulatä duplo lon- gioribus; arista persistente, tortili, flexuosa, pubescendo-hirtula, 31 pollicari; antheris tenui-barbatis. Stipa juncea Pursh FI. Am. bor. 1. (1814.) p. 72? “de ripas fl. Mis- souri m. Augusto lecta. (Hb. Lewis.) Stipa robusta Nuttall! (flosculo cum stipite 10 lineali). Arkansas (Nuttall'); Red river (Lindley!); Rocky Mountains ad fl. Missouri. (Hooker Catal. n. 253!) Radix fibrosa, perennis. Culmus cum panicula 14 — fere 3 pedalis, simplex, stricte erectus, deorsum scabriusculus, nodis 3 glabris. Vagi- nae internodüs longiores, subglabrae. Ligulae obtusae, imferior brevissi- ma, reliquae 1 — 2 lineales. Folia fasciculorum involuta, pedalia, cul- mea saepe complanata, pl. min. lineam lata, 6 — 7 pollicaria, in pagina superiore scabra, viridia. Panicula # — 6 pollicaris, stricte erecta, con- tracta, subpauciflora. Axis communis deorsum scaber, per spatia 1 — 2: pollicaria radiolosus. Pedicelli ali spicula multo breviores, pauciores eandem subaequantes, hispidi. Spiculae 16 lineas longae, pallide viri- des. Glumae parum inaequales, inferior nunc paullo longior, nunc bre- vior, lanceolatae, inferne latiusculae, superne subulato-acuminatae, gla- brae, utraque 5 nervis. Valoulue insidentes stipiti obconico, ima basi nudo, dein livide-l. in maturis obscure-brunneo, valvulis subduplo bre- viori, undique piloso; primum flavendo-viridulae, demum fuscae: infe- rior 7 1. fere 8 linealis, inferne ad medium usque fere undique-, mar- ginibus ad apicem usque pilosula, ipso apice brevecomosa; superior aequi- longa, nuda, apice acutiuscula, dissite binervis. Antherae 3, lineares, apice tenui et satis longe barbatae (?). Lodiculae sqq. lanceolatae, una fere 1 longior et latior. Caryopsis scutello suo 7-plo longior. 70 STE. À. Botanique. 48. Stipa gigantea Lagasca' Elench. (1816) p. 3. n. 27. RS. Syst. 2. p. 333. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 81. Paniculae laxiusculae radis 2 — 4, alüs inferius, aliis superius floriferis; glumis subulatis valvulà inferiore 7 — 8 lineali, inferne seriatim pilosa, apice brevissime aculeolatà subtriplo longioribus; arista caduca, tortili, curvata, 8 — 12 pollicari, aspera; antheris..… Stipa juncea Cavan. Prael. (1799) n. 89 teste Lagasca 1816. In incultis circa Madritum! et praesertim in praedio Regio «la Real Casa del Campo» dicto (Lagasca), prope Castella nova et in aridis mon- tosis regni Granatensis altitud. 3 — 6000 ped. (Boissier!). Radix fibrosa, perennis. Culmus cum panicula 14 — 3 pedalis, erec- tus, ima basi tantum ramosus, glabriusculus, nodis 3 glabris. Vagi- nae internodiis longiores brevioresve, scabriusculae, suprema paniculam basi involucrans. Ligula Vinea pl. min. brevior, obtusa. Folia involuta, 6 — 9 polhicaria, expansa lineam lata, intus pubescentia, pallide viri- dia. Panicula 4 — 2 pedalis, contractiuscula, lucida, pallide viridis. Axis communis strictus, superne scabriusculus, inferne per spatia 5 — fere 7 pollicaria radios emittens 3 — 6 pollicares, retrorsum scabros. Pedicelli nunc brevissimi, nunc breves, nunc spiculam subaequantes. Spiculae plerumque ultra sesquipollicares. Glumae herbaceo-membrana- ceae, acuminatissimae, glabrae, virides, 3 nerves, superne albo-splen- dentes, nunc subaequales subbipollicares, nunc modo inferior, modo su- perior paullo vel multum longior. Valvulae aequales, virescentes vel gilvescentes, insidentes stipiti obconico, ima basi nudo, dein albo-bar- bato, valvulis sexies breviori; inferior infernc quinqueseriatim pilosula, seriebus inaequilongis, majoribus valvulà dimidià longioribus, apice aculeolis minimis scabra:; arista deorsum scabra; superior aequilonga, angustior, binervis, basi et apice acuto pilis aliquot adspersa. Botanique. SP PPE NP" À: 71 Stipae capillatae simillima, differt autem aristis in arcum unum duosve amplos inflexis, nec multifarie undulatis et implicatis, dein glu- mis illaesis fere bipollicaribus, quae in St. capillata raro pollicem ex- cedunt. À Stipa juncea recedit: arista ad longitudinem 2 pollicum stricte erecta et torta, dein in arcum simplicem vel çvyu« longissimum inflexa; aristae pars superior non torta in spec. Lagasc. et Granatensi- bus # — 5 pollices longa, in cultis spec. 8 pollicaris et insertionem versus glabrescens. Specimina, quae hucusque vidimus $£ pubescentis Lag. tantum vaginis foliisque basi evidentius pubescentibus et aristis paullo minoribus (6 pollic.) semel tantum arcuato-incurvatis diversa fuerunt. B. St. pellita n. Flosculus infra medium (non seriatim sed) undique dense pubescenti-sericeus; aristae pars inferior torta, subpollicaris, su- perior 6 — 7 pollicaris. In spec. Siculo vero tota arista 12 pollicaris et ligula foliorum culmeorum 3 — # linealiss — In Sicilia (a D. He- ckel lectam com. Zahlbruckner!); Alexandria. (Ehrenberg !) 49. Stipa holosericea Trin. Act. Petrop. 1829. p. 81. et 1836. p. #1. Pani- culae lineari- contractae radis binis, altero inferius, altero supe- rius florifero; glumis subulatis, subaequalibus, valvulis (demum) 6 — 7 linealibus, inferne seriatim margineque pilosulis, apice bre- vebarbulatis plus duplo longioribus; arista caduca, subtortili, fle- xuosa, tota (sub lente) pubescente, fere 9 pollicari; antheris nudis vel rarius barbatis. Spa pennata fB. Trin. in Meyer En. Cauc. (1831) n. 37. £. In collibus aridis lapidosis prope pagum Swant in montibus Talysch, altit. #020 ped. (Meyer! — aristis superne pubescenti-pilosulis, inferne scabris); Persia borealis in siccis montosis circa Badalan prov. Aderbeid- schan rara. Junio. (Szovits! —.aristis inferne molle pubescentibus, su- perne scabris.) 72 20. S\ Tor wPx A: Botanique. Rodix fibrosa, perennis. Culmus erectus, cum panicula 45 — 3 pe- dalis, totus vaginatus, nodis 3, deorsum pilosulis. Vaginae internodiis multo longiores, deorsum pubescentes, ut totum gramen albo-glauces - centes. Ligula Vinea paullo major 1. 3 linealis, acutiuscula. Æolia invo- luta, firma, flexuosa, sursum scabra, radicalia 5 — 8 pollicaria L pedalia, supremum 3£ pollicare. Panicula pl. min. 9 pollicaris, lineari-contrac- tissima, inferne involuta. Axis communis glabriusculus, inferne per spatia 3 pollicaria radios emittens cum spieulis 2 — 3 pollicares, retrorsum bispidos. Pedicelli ali breves, ali spicula paullo minores, hispidi. Spi- culae sesquipollicares. Glumae angustae, aequales (L inferior paullo lon- gior), 3 nerves, inferne virides, superne longissime subulatae et splen- dentes, inferior dorso —, superior superne dissite et breve-aculeata. Pal- vulae aequales, pallidissime lutescentes, insidentes stipiti obconico, ima basi nudo, dein albo-piloso, valvulis quater breviori; inferior quinque- seriatim pilosula, margine fere ad apicem usque, dorso et serie inter- media fere ad dimidiam valvulam usque, apice brevecoronata; arista ca- duca, 8; pollicari, inferne tortili: superior aequilonga, glabra, apice brevebarbata, binervis. Valde affinis St. giganteae et fors tantum ejus varietas, distincta ta- men vaginis, inprimis inferioribus, holosericeis- et nodis omnibus ob tectis. À Stipa arabica et affinibus recedit aristis brevissime pubescen- tibus tantum, nec evidenter plumosis. Stipa capillata Linne (1762) Codex n. 657. Schrad. F1 Germ. 1. p. 231. Host. Gram. 3. tab. 5. Gaudin Agr. Helvet. 4. p. #8. Smith Prodr. F1. Graec. 1. p: 65: Lagasca Elench. 3. m.,28..RS. Syst. 2. p. 333. Mert. et Koch. FL Germ. 1. p. 532. Trin. Act. Petrop. 1829. p- 81. Bertoloni FE Ital. 4. p. 686. Kunth Agr. syn. suppl. p. 133. Reichenb. Agr. Germ. fig. 1462. Paniculae pl. min. imple- xo contractae radis subtermis, aliis fere a basi —, aliis superius Botanique. NWPT EP À. 70 floriferis: glumis subulatis valvula inferiore 5 — 8 lineali, inferne seriatim pilosula, apicem versus glabra dimidio longioribus; arista persistente, plicata, varie inflexa, subsexpollicari; antheris nudis. Festuca longissunis aristis G. Bauh. Phytop. (1596) Gr. 107. Theatr. bot. p. 153. Trichosantha Ehrh. teste Steudel 1841. Stipa juncea B. Lamarck FIL Franc. 3. (1778) p. 575. teste RS. Stipa juncea Lamarck TMust. 1. (1791) p. 157. (teste hb. Desfont. sec. Kunth 1833) et omnium Auctor. FI .Germ. ante 1806 teste Schrader. Spa erecta Hort. Madrit. ex Trin. Diss. 1. (182%) p. 186 et Act. Petrop. 1829. p. 84. est Stipa capillata culta, panicula explicata. Stipa Lagascae Gussone pl. rar. (1826) p. #8 et FI. Sicul. prodr. 1. p. 132. sec. Bertoloni. In rupestribus, calcareis, campis et coilibus siccis, arenosis:; April. Majo et in editioribus Junio — August. Arragonia, Languedocia (Benth.); Pyren. or: Heremitage de Pena (Lap.); Delphinatus (Mutel), Gallia pas- sim v. g& Monspelu!, Massiliae!, Parisiis (Cheval.): Helvetia et Germa- nia hinc inde; septentrionem versus usque ad Palatinatum, Wetterawiam, elect. Hanoveranumi, Hercyniam, Halam, Barby, Berolinum!, Neomarchiam, Bohemiam, Posoniam, Bukowinam; in Silesia (ubi a Mattuschka indi- catur) deest (Wimmer); in Transsylvania juxta Segesvar et Karoly Fe- jérvär (Baumgart.); in Rhaetia copiose in petra quadam ipso pago «fon- üs rubri» adjacente (Scheuchzer 1719 ): in Tyroli australi pr. Bolza- nam; in Jtalia pr. Segusi, in montosis Tiburtinis, collibus Sulmonis et «di Popoli» ad radices montis Morrone in Praetutüs, tum pr. Terrano- va et Castelvetrano in Sicilia (Bertol.); in Aprutüs et Apulia (Tenore); Graecia (Kunth); circa Byzantium (Smith); Volhynia et Podolia {Bes- ser); Copiose in campis et pascuis guberni Katherinoslaw et Poltawae (Haupt!), Ucraniae! — deest tamen in Flora Mosquensi et Kasaniensi; * Mém. sc. nat. Tom. F. 10 74 SW TT P 4%. Botanique. in planitiebus Tauriae! et Caucasi abundat (M.B.); in promontorio Cau- casi occidentali 1800 — 3600 ped. alt. et prope castellum Grosnaja (Meyer); item pr. Konstantinogorsk! Helenendorf et Schuscha! in de- sertis Kirghisorum copiose (Lessing'!); in desertis sibiricis omnium gra- minum frequentissimum (Gmelin sen! Festuca n. 49.); in Flora Altaica vulgatissimum (Ledeb.!); Songaria ad fl. Lepsa (Karel. et Kir.) usque ad Ireutiam (Haupt!), regiones transbaicalenses (Turez!) et Monghol. chi- nensem (Turcz! Bunge'). Badix fibrosa, perennis. Culmus cum panicula 1 — ultra bipedalis, scabriusculus, nodis 3 glabris. Vaginae internodüs longiores 1. breviores, glabrae 1. scabriusculae. Ligula in planta lrcutensi et transbaicalensi brevis et brevissima, in reliquis inferiores 2 — 3 lineales, suprema # linealis. Æolia plerumque filiformi-involuta, inferiora 5 — 11 pedem longa, superiora 6 — 8 pollicaria, glabra, inferne interdum complanata et in pagina superiore piloso-hirta, Panicula spithamea — dodrantalis — ul- trapedalis, inferne vaginata, viridis, demum interdum purpurascens aut rubicunda. Axis communis deorsum scabriusculus, inferne per spalia bipollicaria et interdum 5 pollicaria radios emittens: inferiores 2 — 3 pollicares, scabriusculos. Pedicelli nunc brevissimi, nunc spiculam aequan- tes L. superantes, scabriusculi. Spiculae pollicem —, in plantis Mongho- heis sesquipollicem longae. Glumae herbaceo-membranaceae, acumina- tae, glabrae, superne dorso aculeolatae et albo splendentes, subaequales 1. inferior paullo longior aut brevior 3-, superior 5-nervis. Valvulae aequales, albentes, insidentes stipiti obconico, ima basi nudo, dein al- bo-barbato, valvulis tertia quartave parte breviori; inferior inferne inter nervos 3 et ad marginem seriatim brevissime pilosula, seriebus marginalibus et media longioribus, intermediüis brevioribus et brevissi- mis, apice nuda; superior angustior, apice acutiuscula, binervis, nuda. Aristae in planta Mongholica interdum 10 pollicares. Lodiculae sqg. Botanique. SIP À. 75 tres, lanceolatae, 2 breviores, tertia opposita longior et angustior. Stam. 3. Caryopsis cylindrica, 4 lineas longa, antice sulco angusto longitudi- naliter exarata, apice puberula, scutello suo 8-ies longior. Observ. Stipa ucranica l. ucranensis Lamarck Illust. 1. (1791) p. 157 n. 785. Poir Encycl. meth. 7. p. #54. Kunth Avr. syn. 1. p. 186, ad quam Lamarck laudat: Tirsa Guettard Memoir. 1. (1768?) p. 19. tab. 1. 2. est planta admodum dubia. Descriptio quandantenus Stipam ca- pillatam indicat, sed aristae dicuntur «rectae». Stipa ucranensis herb. Desfont. est aut Stipa pennata aut species simillima (teste Kunth). Ru- sticis Odessae Stipa pennata «Tirsa» audit. Aristida avenacea Hottuyn (Panzer in Syst. Linn: Ed. 15. 1785. p. 512) est idem q. Tirsa Guet- tard. 51. Stipa comata n. Paniculae pl. min. implexo-contractae radiüis subternis, alus fere a basi —, alus ‘superius floriferis ; glumis subulatis, sub- aequalibus, valvula inferiore 5 lineali wndique brevepilosa subdu- plo longioribus; arista subpersistente, tortili, plicata et varie in- flexa, subsexpollicari; antheris barbatis. Stipa juncea Nuttall (non L.) Gener. 1. (1818) p. 58? ad ripas Mis- souri et in Virginia abundans itinerantibus molestissima. «Arista lae- vis, gracilis, vix contorta, semipedalis. » Stipa capillata Hooker! FI. Bor. Amer. 2. (1840) p. 237. Carlton House Fort ad fl. Saskatchawan (Drumond); ad ripas et in planitie fl. Columbia prope «Missouri Portage» (Douglas). Simillima Stipae capillatae, sed flosculo undique et ad apicem usque barbatulo, setulis aristarum hinc inde longioribus, denique antheris distincte barbatis diversa. Reliqua ut in St. capillata; specimen suppe- tens pedale. 52. Stipa Éhrenbergiana n. Paniculae depauperatae, contractae radis solita- ris binisve, superne spiculas 1 — 3 foventibus; glumis longe + 76 S TR IP 4. Botanique. subulatis, subaequalibus, valvulis 5 linealibus infra medium den- sissime seriatim barbatis triplo longioribus; arista caduca, inferne tortih et Aolosericea (non pilosa); superne breviplumosa, subsex- pollicari; antheris..…. Syria. (Ehrenberg!) Culmus sesquipedalis, glaber. Vaginae infimae glabrae. Folia radica- lia hinc inde scabra. Panicula fere pedalis, axi communi et radis gla- berrimis, pedicellis spicularum tamen bispidis. Glumae 16 lineales, aeta- te dilaceratae et abbreviatac. Valvula inferior evidenter seriatim bar- bata; barba densissima, argentea, vix dimidium flosculi attingens. In reliquis Stipae arabicae simillima. 53. Süipa barbata Desf. FL Atl. 1. (1798) p. 97. tab. 27. Paniculae depau- peratae contractae radis inferioribus binis, subunifloris; glumis longe subulatis, subaequalibus, valvulà 5 — 6 lineali, supra callum seriatim barbato-pilosä et apice hispidä quadruplo longioribus; ari- sta caduca, infra geniculum tortili, {ota patente-pilosa, subsexpolli- cari; antheris..… In collibus incultis circa Mascar et ‘lemsen. 2 (Dsf.); Tunetum. (Vabl! in Hb. Schumacher nune Hort. Imp. Petrop.) Stipae barbatae Dsf. insufficienter descriptae icon quoad longitudi- nem et indumentum aristae atque flosculi, vix rite quidem depiciti, cum specimine Vahlii magis, quam cum ulla alia Stipa convenit et tan- tum radiis inferioribus utrisque bifloris recedit. À Stipa Ehrenbergiana differt: barba flosculi minus densa, serie illius tantum una { floscul excedente: flosculo non tantum ad insertionem aristae setulis coronato, sed etiam sub apice albo-piloso; pedicellis spicularum longius- et fere ad insertionem usque pilosis; facillime vero: pilis infra geniculum ari- stae non brevibus et adpressis, sed patentibus et lineam fere longis, etiam vaginis supremis (sub lente) scaberrimis. Botanique. S AN À À: 77 Stipae arabicae arista minor et indumentum flosculi in omnibus va- rietatibus alienum. À Stipa pennata secundum ipsissima Desfontainesii verba differt: «foliis rigidis glaucis, planiusculis, hinc striatis, latiori- bus, margine serratis et aristis a basi ad apicem barbatis.» #. Stüipa hispanica n. Flosculo 4°— 5 lineali, ultra medium usque se- riatim pilosulo, versus apicem hispido; arista # — 5 pollicari, bis flexa, a basi ad geniculum brevepubescente, dein patente-pilosa. Castella nova. (Boissier) Culmus cum aristis vix pedalis, nodis omnibus obtectis. Folia bipol- licaria, setaceo-involuta, curvata, rigida, pungentia, versus basin sub lente asperula I. tota glabra. Waginae infimae glabrae. Ligula lineam longa. Glumae exceptis apicibus hyalinis spadiceae. Reliqua ut in Stipa barbata. Stipa arabica, quoad habitum valde similis, differt in omni sta- tu: nodis non obtectis, profunde purpurascentibus et flosculis dense, - nec seriatim pilosulis. 54. Stipa arabica n. Paniculae contractae radis binis, altero inferius -, altero superius florifero; glumis longe-subulatis, subaequalibus, valvula — 5 lineali, ultra medium usque undique breve-pilosula fere triplo longioribus; arista caduca, inferne tortili holosericea, superne bre- ve-plumosa, 3 — 4 pollicari; antheris nudis; (culmo basi cum va- ginis glabro vel tenuissime pubescente.) Inter lapides ad radices montis Sinai; {5 Majo. (Schimper! Un. itin. n. 107.) 8. Stipa Szovitsiana Trin. im Hohenack. Enum. Syllog. Soc. Mosq. 1838. 3. p. 243. Culmo basi cum vaginis brevissime tomentoso; arista 5 — 6 pollicari. Stipa orientalis B. persica Trin. Act. Petrop. 1829. p. 79. Stipa barbata Trin.? Act. Petrop. 1836. p. #1. ubi descr. ad varieta- tem flosculo 7 lineali et arista 9 pollicari. 78 STUIN PNA; Botanique. Persia borealis: in salsis arenosis inter Khoi et Seidkozi prov. Ader- beischan rarius; Junio (Szovits!); Transcaucasia: in collibus aridis la- pidosis prope Tatuni tractus Suwant. (Hohenacker!) 7. Stipa Meyeriana n. Culmo glabro vel basi tantum versus nodum pubescente, vaginis infinis glabris; arista # pollicari. Stipa orientalis Trin. in Meyer Enum. Cauc. (1831) n. 36. In Jocis lapidosis aridis montium Talüsch prope pagum Perimbal et Swant, altit. 2400 — #020 ped. (Meyer!) Pedalis. Vagina suprema decolor, angusta. Panicula semipedalis. Glu- mae 8 — 18 lineas longae. Flosculi # — 5lineales, vix distincte seria- tim pilosi, sed excepto apice undique fere pubescentes. Aristae su- pérne magis arcuatae ac in Stipa orientali, numquam coloratae. 55. Stipa consanguinea n. Paniculae depauperatae, intra vaginam dilatatam coloratam absconditae radis solitariis binisve, non longe supra ba- sin spiculas paucas gerentibus; glumis acuminatissimis, subaequra- libus, valvulis # linealibus, seriatim pubescentibus et apice coro- natis duplo triplove longioribus; arista caduca, subtortili, refracta 1. arcuata, {ota adpresse pubescente, 3 — 4 pollicari; antheris nudis. Stipa juncea L.? Trin. in Bunge suppl. ad FI. Altaic. (1836) p. 8. FI. Altaica: in desertis Tschujae editioribus; Julio. (Bunge!) 2. Habitus totus Stipae orientalis, sed pubes adpressa aristarum Stipae holosericeae, ab qua statim culmis (vix pedalibus), flosculis et aristis multo minoribus distinguenda. A Stipa juncea potissimum differt aristis infra medium geniculatis et parte superiore non stricte patente, sed arcuata. 56. Stipa orientalis Trin. Act. Petrop. 1829. p. 79. et in Ledeb. FI. Altaica 1. p. 83. Icon. FI. Altaic. tab. 223. (mediocris). Paniculae subin- torto-contractae radiis binis solitariisque, non longe supra basin subpaucifloris; glumis acuminatissimis, subaequalibus, valvulis 3: Botanique. S AE 2 À. 79 linealibus, seriatim pilosulis duplo magisve longioribus; arista ca- duca, tortili, plicata, tota plumosa, bipollicari; antheris nudis. FI. Altaica: in rupium fissuris ad fl. Tscharysch, etiam in montibus Kurtschum et Arkaul; Junio (Meyer!); in montosis sterilibus prope Ajagus et in collibus lapidosis ad rivulum Donsyk; initio Junii deflo- rata. (Karelin et Kirilow.) Radix fibrosa, perennis. Culmus 6 pollicanis, erectus, glaber, nodis 3 glabris. Vaginae internodiis paullé breviores, glabrae 1. asperae, su- prema dilatata et plerumque colorata, paniculam involucrans. Ligula acuta, lineà vix longior. ÆFolia setacea, firma, 3 — 4 pollicaria, laete viridia. Panicula ultra 2 — 3 pollicaris, angusta. Axis communis gla- ber, inferne per spatia £ — 1 pollicaria radios emittens. Radiü (pedi- celli) spiculis multo L paullo breviores, subangulati, pilosi, uniflori. Spiculae 7 — 10 lineales, inferne virides I. amethystinae, superne albo- splendentes. Glumae subaequales (inferior plerumque nonnihil longior), longissime acuminatae, 3 nerves, glabrae. Valvulae 34 lineales, aequi- longae, insidentes stipiti obconico, circumcirca brevebarbato: inferior sublinearis, seriatim brevissime pilosula, apice coronata; superior paullo angustior, glabra, apice acutiuscula, anguste binervis. Arista saepe co- lorata, infracta, pars superior recta vel parum tantum arcuata. Lodicu- lae sqq. 3, lanceolatae, acutae, opposita dimidio minor. 57. Suüipa Lessingiana n. Paniculae depauperatae vaginà inclusae radis sub- sohtariis, 1 — 2 floris; glumis acuminatissimis subaequalibus, val- vulis & — 5 linealibus, ad apicem usque undique pubescenti-pilosu- lis subduplo longioribus; arista caduca, a basi ad geniculum us- que glaberrima, torta, obscure geniculata, dein breve et arrecte plumosa, 5 — 6 pollicari; antheris nudis. In gubernio Orenburg. (Lessing' n. 413.) 80 TURN P- A: Botanique. Habitus Stipae arabicae y. Meyerianae, sed folia fere pedalia, strictio- ra, paniculam attingentia et aristae basis usque ad geniculum (ut in Stipa pennata) glaberrima. À Stipa pennata aristis et pluma breviori, non patula, neque divaricata, etiam flosculo undique et ad apicem us- que pubescente satis recedit. 58. Stipa Hohenackeriana n. Paniculae angustae, contractae radis inferiori- bus binis, 1 — 2 floris: glumis longe subulatis, subaequalibus, pollicaribus; valvula exteriore 5 lineali, usque ad medium circiter subseratim pilosula: arista (serius) caduca, arcuata, a basi ad ge- niculum usque nuda et torta, dein breve et arecte plumosa, sub 5 pollicari; antheris nudis. | Transcaucasia circa Shusha et Helenendorf. (Hohenacker!) Proxima Stipae pennatae, sed aristis, glumis et flosculis minoribus, pluma breviori, ereclo-patente differt. Valde etiam quoad habitum af- finis varr. /. et y. Stipae arabicae, sed aristae pars inferior glaberrima et flosculi seriatim barbati. À Stipa Lessingiana practer indumentum flosculorum adhuc differt: statura quidpiam majori (sesquipedali), culmis duplo crassioribus (lineam latis), infra nodos 1 — 2 exsertos brevissime pubescentibus, foliis radicalibus pedem quidem longis, sed paniculam vix attingentibus, ligula hyalina bilineali (in St. Lessingiana deficiente) et foliis superioribus planiusculis, lineam circiter latis, aristis denique magis arcuatis. 59. Stipa pennata Linne (1753) Codex n. 655. Schrad. FI. Germ. 1. p. 229. Gaudin Agrost. Helvet. 4. p. 50. Schkubr Handb. 1. tab. 16. Engl. Botan. tab. 1356. Host Gram. Austr. #. tab. 33. Mert. et Koch FL Germ. 1. p. 531. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 82. Bertoloni FL Ttal. 1. p. 685. Kunth Agr. syn. suppl. p. 133. Reichenb. Agr. Germ. fig. 1463. Paniculae angustae, contractae radis binis solitariisve, 1 — 3 floris;: glumis longe subulatis, subaequalibus, Botanique. SK TAUPE A! 81 valvula inferiore pl. min. 8 lineali, circiter ad medium usque sub- seriatim (marginibus ad apicem usque) pilosula duplo magisve lon- gioribus; arista (serius) caduca, subflexuosa, a basi ad geniculum glaberrima, nuda et torta, dein longe divaricato-plumosa, 9 — 15 pollicari; antheris nudis. Spartum austriacum pennatum Clusius Hist. (1601) lib. 6. p. 221. cum fig. ; Locis üsdem ac Stipa capillata. April — Junium. Flora Atlantica (Desf.); Arragonia, Sierra Tejada (Webb); Pyren. orient. et Languedocia (Benth.); Gallia passim (Mutel) v. g. in monte Ventoux (Martins) et ad Fontainebleau (Scheuchzer 1719); Belgia circa Tornacum et in sylvis humidis Flandriae orient. {Lej. et Court.); Britannia, tempore Dillenü in Westmoreland (Hooker); Holsatia (Nolte); Westrogothia pr. Skara (tempore Linnaeï, anno 1840 rursus imventa); in Helvetia et Germania australi atque media hinc inde, usque ad Wetteraviam, elect. Hanove- ranum, Wittenbergam, Berolinum'!, Neomarchiam, Bohemiam, Craco- viam et Carpathos, in Silesia (indicatur a Mattuschka) deest (Wimmer); meridiem versus in Tyroli austr. pr. Bolzano; Bannatus et Transsyl- vania; in Hetruria pr. «Monte calvi alla Sasetta», Pedemontio ad ther- mas Valderias (Bertol.) et ad litus marinum Fossac Clodiae (Naccari): Flora Romana pr. Vetralla (Mauri); Apulia, Aprutia, Lucania, Daunia, Calabria (Tenore); Sicilia in collibus calcareis «di Termini et d’Altavilla» (Gussone); Graecia in monte Athos et in insula Cypro (Smith); in Ros- sia australi usque ad Volhyniam et Podoliam (Besser); gubernium Kursk (Hôfft), Katherinoslaw et Poltawa (Haupt!); deest in FL. Mosquensi et Kasaniensi; in Tauria (M. B.') et Caucaso nimis frequens in planitie- bus aridis argillosis, Ruthenis «Kowyl» dicta (M. B.); in promontorio Caucasi occident. altit. 5400 ped., nec non prope castellum Grosnaja (Meyer); Flora Altaica ubique (Ledeb'); in Songaria haud rara (Karel. Mem. sc. nat. Tom. F. {1 52 U S\ TATYP'* À Botanique. et Kir.); vasti campi inter Jeniseam et Obum, item inter hunc et Ir- tin fluvium saepius ea pleni sunt; inveni etiam inter amnem Uram, eui magnus cognomen est et fontem quendam aquarum dulcium, cum ex Kanensi munimento urbem Krasnojarium versus iter facerem: ad Jaicum fluvium teste catal. mss. (Festuca n. 50. Gmelin! 1747) Radix fibrosa, perennis. Culmus simplex, 1 — 1} pedalis, erectus. olaber, ad nodos 3 deorsum brevissime pubescens. Waginae laxae, in- ternodiis pl. min. longiores, rarius üisdem paullo breviores, glabrae. Ligula obtusa, linea brevior. Folia filiformia,: immixtis planis et lineam latis, deorsum scabriuscula, infima 3 — # pollicaria et incurva L fere pe- dalia — sesquipedalia, erecta, superiora breviora. Panieula (exceptis ari- stis) eirciter # — 5 pollicaris, implicato-contracta, inferne vel tota va- ginà supremà involucrata. Axis communis tenuis, glaber, per spatia pollice breviora radios emittens glabros, semi- et ultrapollicares. Pe- dicelli nunc spicula breviores, nunc acquilongi, glabri. Spiculae 44 — 2 pollicares, virides. G/uwmae subacquales, inferne fere ad valvulae apicem usque lanceolatae, glabrae, dein in subulam tenuissimam, albo-splen- dentem transeuntes, 3 nerves. Valvulae aequilongae, insidentes stipiti obconico, ima-basi nudo, dein albo-piloso, valvulis quarta parte bre- viori; inferior apice nuda: superior angustior, tota nuda, apice acutius- cula, binervis. Antherae 3, lineares, nudae. Lodiculae sqq- 3, lanceola- tae, una paullo brevior. #. mediterranea; flosculis undique fere (nec distincte seriatim) pilo- so-barbatis. Tergesti!; Gallia merid. (Czernajeff!); Hispania in aridis montium Granatensium altit. circa 5 — 6000 ped. (Boissier! — pluma aristarum speciosiori, Candida, densiori, magis erecta); et fors alia loca natalia sup. cit. Botanique HR M RIRE NUL A. 85 NM ATRTSTEL LA IRN MIS20: Panicula linearis, depauperata, subracemosa. Spiculae uniflorac, flos- culo articulatim secedente, glumis membranaceis subaëqualibus di- stincte breviore. Valvula inferior glumis paullo firmior (nec coriacea), pubescens, superiorem arcte obvolvens, sub apice hyalino aristam arti- culatam, persistentem, rectam, non tortam, vix semipollicarem susten- tans. Lodiculae sqq. 3. Stam. 3, antherarum loculis apice nudis. Styli breves, distantes; stigmata plumosa. Gramen in regione mediterranea usque ad Caucasum crescens, affi- nius Lasiagrosti ($. IL.) quam Stipae, sed potissimum inflorestentia et glumis nervoso-costatis diversum. 1. Aristella bromoides Bertol. FI. Ital. 1. (1833) p. 690. Gramen sparteum saæatile ete. Micheli m Tilli Cat. Hort. Pis. (1723) p. 73. in monte Boni Florentiae crescens. Agrostis bromoides Linne (1767) Codex n. 531. (Gouan Illust. 3. tab. 1. fig. 3.) sec. Hb. Linnaei et Gouan. apud Smith prod. (DC. suppl. ) MB. Casp. app. p. 208. teste se ipso. Savi Bot. Etrusc. 1. p. 31. Stipa Aristella Linne (1768) Codex n. 658. DC. FI Franc. 3. p. 28. MB. F1. Tauro-Cauc. 1. p. 76. Allioni Auct. p. 39. tab. 2 fig #. Host Gram. #. p. 20. tab. 34. Smith Prod. Graec. 1. p. 66. Sibth. FI. Graec. L. tab. 87. RS. Syst. 2. p. 33%. Scbast. et Maur. Prod. FI, Rom. p. 26: Mert. et Koch FL Germ. 1. p. 532. Trin. (Fund. p. 110.) Act. Petrop. 1829. p. 75. Kunth Agr. syn. p. 180 et suppl. p. 133. tab. 12. fig. 3: (ubi descr.) Reichenb. Agr. Germ. fig. 1461. Calamagrostis gracilis Seenus Reise Istr. (1805) p. 73. ex RS. Achnatherum bromoides PB. Agrost. (1812) p. 20. innixum ÂAgrost. bromoidi Linn. et Pers. CS) A RASITE LE 4. Botanique. Andropogon hermaphroditum Pourret ined. ex Poir Encycl. meth. suppl. 5. (1817) p. 252. Calamagrostis bromoides Nuttall gen. 1. (1818) p. ##. In collibus siccis, petrosis, etiam sylvaticis. Junio — August. Pyre- neae: Font de Comps (Lap.); Gallia australis passim (Duby) v. g. Gras- se (Lenorm') Avignon, Aix, Frejus, Arles, Roussillon (Mutel), Telonii! Monspelii!; in agro Nicacënsi et Volaterrano in sylva «di Berignono» (Bertol.); in agro Pisano ex humentibus «di S. Rossore» (Savi); Sardinia pr. Laconi (Müller!); FL. Romana «al Lago de’tartari» (Mauri); Cam- pania, Daunia, principatus Citerioris, Calabria (Tenore); in Nebrodibus Siciliae «Piano cuzzolino» (Presl), pr. Kefalu et Panormum (Gussone); Istria in agro Fluminensi (Noë! in Rchb. FI. exsice.); Dalmatia (Host ); Peloponesus! frequentissime inter frutices ( Link), in Laconia et ad prom. Male (Bory); Creta pr. Mirabello (Sieber!); insula Scyri (d'Urville ); Smyrna (Fleischer!); Bithynia (Sm.); pr. Bysantium (Aucher Eloy!); fre- quens in Tauriae montosae tractu littorali, praesertim a pago Forus ad Alupkan usque, nec non in montosis sylvaticis ditionis Kubensis Cau- casi orient. (MB!) Radix fibrosa, perennis. Culmus 2 — 3 pedalis, erectus, glaber I. scabriusculus, nodis # — 5 glabris. Vaginae glabrae, inferiores interno- dio longiores, superiores breviores. Ligula brevissima, truncata. Folia lineam lata, fere omnia setaceo-involuta, deorsum scabra, inferiora pro statura plantae 3 — 9, superiora { — 5 pollicaria, viridia. Panicula li- neari contracta, 3 —- 9 pollices longa, 2 — 3 lineas lata, lucidula, vi- ridis. Axis communis glaber L scabriusculus. Radiü axi adpressi, solita- ri — bini ternive, scabriusculi, inaequales, altero paullo supra basin, altero superius floriféro: inferiores longiores { — 2 pollices a se invi- cem remoti. Pedicelli rarius spiculam aequantes, plerumque breviores, scabriusculi. Spiculae in minoribus 3, in majoribus # — 5 lineales, li- Botanique. ARBISTELLA. ORTHORAPHIUM. 85 neari-lanceolatae. Glumae aequales (1. inferior nonnihil longior), promi- nule 3 nerves, acutae |. subacuminatae, valvulis in minori planta paul- lo —, in majori lineis duabus longiores, glabrae. Valoulae in minoribus lineis 2 parum longiores, in majoribus 3 lineales, callulo insidentes planiusculo, basi glabro, mox circumcirca breve albo-piloso; inferior nunc undique, nunc hinc inde pilosula, 3 nervis, apice brevissime bifida et cum arista persistente, aequa, erecta, 2 — 7 lineali articulata; superior angustior, paullo brevior, acuta, dissite binervis, glabra. Lodiculae sqq. 3 (2 lineares ex Bertol.), duo collaterales, obtusae, ovarii longitudine. Antherae 3, nudae. Ovarium glabrum, stylis terminalibus, brevibus, di- stantibus, recurvatis 1. patentibus. Sfigmata plumosa, pilis longiusculis simplicibus. Caryopsis libera valvulä arcte obvoluta. VI. OrrHorapaiuM Ners ap Es. 1841. Panicula linearis, depauperata. Spiculae uniflorae; flosculo articulatim secedente, glumis membranaceis inaequalibus paullo longiore. Valvula inferior glumis vix firmior, versus basin pubescens, superiorem laxe ob- volvens, ex apice in aristam subarticulatam, rectam, non tortam, semi- pollicarem abiens. «Lodiculae sqq. 3. Stam. 3, antherarum loculis api- ce barbatis 1. nudis. Styli breves, basi contigui; stigmata plumosa» NE. — Gramina Indica. 1. Orthoraphium Roylei Nees ab Es! in Royle hb. Ind. reg. mont. sup. n. 304. et Annal. of nat. hist. 7. (1841) p. 221. (o 2 ORTHORAPHIUM. LASIAGROSTIS. Botanique. Radix perennis, radiculis e rhizomate breviusculo exeuntibus, sparsis. Culmus erectus, cum panicula bipedalis; nodis 3 glabris. Vaginae infe- riores longiores, glabrae, superne hiantes. Ligula chartacea, vix lineam longa, obtusa. Jolia linearia, lineam et q. exc. lata, interdum convo- luta, acuminata, glabra, intus scabra, fere pedalia. Panicula 8 — 9 pol- licaris, lineari-contracta, albendo-virens, lucidula. Radü subterni, re- moti, adpressi, { — 2 flori. Pedicelli spicula triplo — quintuplo bre- viores, glabriusculi. Spiculae k — 5 Vineales, lanceolatae. Glumae inae- quales, inferior 3-, superior # linealis, 3 — 5 nerves, nervis non prominulis, obtusiusculae, glabrae, membranaceae, inprimis versus mar- gines albidae, nec tamen scariosae. Valvula inferior 5 linealis, lineari- lanceolata, callo superne sericeo insidens, dorso inprimis inferne ad- presse pilosula, multinervis, nervis parum prominentibus, apice atte- nuata, indivisa et in setam rectam, non tortam, scabram, 6 — 7 linea- lem (dein deciduam?) abiens. Pili ad basin setae longiores, interdum deflexi; valvula superior 3 linealis, plana obvoluta, bicostata, lanceolata, apice tamen obtusiuscula. ZLodiculae sqq. 3 (?), anteriores interdum li- neam longae, angustae, glabrae. Stamen non nisi unicum conspicere li- cuit, cujus anthera apice barbata. Ovarium in specimine disquisito non satis evolutum. Habitus Aristellae et genere haud satis diversum. VII. Lasracrosris Link 1827. Panicula pl. min. ampla et pluriradiolosa. Spiculae uniflorae; flosculo articulatim secedente, glumis membranaceis distincte breviore (in L. Botanique. LANSLTO1NG ORIO 15 LT I S. 87 mongholica aequilongo). Valvula inferior glumis plerumque paullo fir- mior (nec tamen coriacea), pubescens vel pilosa, superiorem demum obvolvens, ex apice integro vel paullo sub apice saepe bidentato aristam subarticulatam, recurvam L. geniculatam (rarissime subrectam) et (in spec. genuinis) vit fortam sustentans. Lodiculae sqq. 3. Stam. 3. Sty- li 2. Caryopsis cylindrica. Species in Europa australi et Asia media, rarius in Africa australi crescentes. À Stipa igitur recedunt valvula apice bidentata et ubi ari- sta subterminalis: consistentia flosculorum et arista vix torta. $. L. Leptanthele n. Spiculae fere 3 lineas longae. Arista subpollicaris, pi- loso- sericea, torta et geniculata. 1. Lasiagrostis mongholica n. Paniculae laxissimae, pauciflorac radis solita- rus binisve, superne { — 2 floris; glumis obtusis, subaequalibus, apice (sub lente) tenero-pilosulis, valvulas 22 lineales, inferne pi- losulas aequantibus; arista persistente, tortili, flexuosa, medio in- curva, tota lanata, circiter 10 lineali; antheris nudis. Stipa mongholica Turczaninow ex Trin. Act. Petrop. 1836. p. 12. Stipa filiformis Turez. in sched. olim, In pratis humidis subalpinis ad torrentéem Dschizmai. (Turez.! Radix fibrosa, annua. Culmus gracilis, simplex, erectus, 2 — 3 pe- dalis, glaber, nodis 3 glabris. Vaginae inferiores internodüs paullo ma- jores, superiores eodem multo breviores, deorsum scabriusculae. Ligula obtusa, linea brevior. Foia tenuissime filiformia, déorsum aspera, laete viridia, inferiora palmaria — dodrantalia, culmea circiter pollicaria. Pa- nicula 3 — & pollices longa, lucidissima, 12 = 16 flora, e viridi, pur- pureo et albo variegata. Axis communis deorsum scaber, inferne per spatia ultrapollicaria 1. pollicaria radios emittens -binos solitariosve, ca- pillares, tremulos, patentissimos, inferiores ultrasesquipollicem longos, flexuosos, quandoque retortos, aut simplicissimos ét unifloros, aut com- 88 L SANS ANG RANONSENL À. Botenique. positos paucifloros. Spiculae lanceolatae. Glumae aequales (1. inferior non- nihil minor), glabrae, tantum apice obtuso sub lente tenerrime pilosulae, 3 nerves. Valvulne aequales, callo parvo, infra nudo insidentes; inferior apice bifida et aristata, ad medium usque inaequaliter pilosa, superior glabra, nec nisi apice acutiusculo sub lente pilosula. Lodiculae sqq. 3, subaequales, ovario longiores, 2 obtusae, tertia acuta. Stamina 3, anthe- ris linearibus, flavis. ç. IL. Lasiagrostis Link 1827. Spiculae 1 — 3 lineas longae. Arista vix semipollicaris, nuda, vix torta. 2. Lasiagrostis capensis Nees ab Es! Gram. Afr. aust. (1841) p. 167. Pani- culae patulae radis 2 — 5, brevioribus infra medium —, longio- ribus supra medium floriferis; glumis aequalibus, acuminatissimis, flosculo bilineali dorso longius, lateribus brevissime et dissitis- sime piloso jere line4 longioribus; arista persistente, aequa, supra basin curvata, # — 7 lineali; antheris nudis. In Hottentotthollandia prov. Stellenbosch, in districtu Zwellendam et George ad fl. Gauritzrivier (Mundt); in deserto Karro, ad fl. Gau- ritzrivier, ad fl. Zwartkopsrivier altit. prima, et ad praedium Pauli Ma- ré; tum prope Adow prov. Uitenhage et inde ad fl. Zondagsrivier (Ecklon, Drege); in collibus ad Grahamstown altit. circ. 2000 ped. in territorio Ceded, sub Acacüs ad fl. Brakrivier juxta fl. Klein Vischri- vier altit. 2000 ped. solo argilloso et inter frutices ad Modderfontein juxta fl. Brakrivier altit. 2500 ped. (Drege) Culmus 2 — 3 pedalis, simplex, stricte erectus, glaber, nodis 3 (nisi pluribus) glabris: Vaginae praesertim sursum scabrae, internodiis bre- viores. Ligulae tenui-membranaceae, obtusae, inferiores linea breviores, superiores longiores. Folia plana, inferiora 3 — # lineas lata, superiora Botanique. T'AS QTNANG RERO SÉTLI SE, 85 angustiora, omnia (praeter supremum #} pollicare) 8 12 pollices lon- ga et pl. min. scabra, viridia. Panieula 8 — 1% pollicaris, pollicem et q. excurrit lata, lucida, pallidior quam folia. Axis communis glaber, inferne per spatia 25 — # pollicaria exserrens radios compositos, valde inaequales, quorum breviores sesquipollicem longi, majores # — 6 pol- licares. Pedicelli nunc brevissimi, nunce spicula paullo breviores, nunc eandem aequantes, scabri. Spiculae fere 3 lineales. Glumae aequales, apicem versus nitidulo-albae, 3 nerves, inferior carina fere tota —, su- perior apicem versus scabriuscula. F'alvulae subaequales, stipiti insiden- tes brevi, basi glabro, dehinc circumcirca piloso; dorso praesertim api- cem versus pilis obsitae, lateribus valde dissile et brevissime pilosulae; inferior 3 nervis, apice obtuso (acute bidentato s. Nees) aristam gerens scabram, inferne parum tortam; superior vix paullo brevior, dissite bi- nervis. Lodiculae sqq. ovario parum longiores, 2 obtusiusculae, tertia dimidio (?) minor. Ovarium glabrum. Shi 2, stigmatibus plumosis. In sylvis primaevis prov. Uitenbage pr. Erakakammam cl. Drege varictatem legit radiis inferioribus magis elongatis L omnibus elongatis dissitifloris, panicula flaccida et glumis angustioribus distinctius nervo- sis. Hacc: Lasüagrostis elongata Nees ab Es! Gram. Afr. aust. (1841) p- 168 et Stipa laxa Portenschlag! in Hb. Mus. Vindob. 3. Lasiagrostis splendens Kunth Revis. Gram. 1. (1829) p. 58 et Ar. syn. p+ 178. Paniculae contractiusculo-laxae radis 5, pl. min. superius floriferis:; glumis acutis: superiore circiter £ — 1 longiore, valvulas bilineales, villosnlas vix superante; arista persistente, aequa, rec- tiuscula, 3 — 4 lineal; antheris barbatis. Agrostis longearistata Mb. Rossic. ex Trin. 1821. Süipa splendens Trin in Spreng. Neu. Entd. 2. (1821) p. 5%. Ejusd. Diss. 1. p. 183 et Act. Petrop. 1829. p. 76. Schult. Mantiss. 3. p. 565. (excl. syn. Pursh.) Mém. sc. nat. Tom. F. 12 90 LAS TAG ROSTIS. Botanique. Stipa altaica Trin. Act. Petrop. 1829. p. 7. Ledeb. FI. Alt. 1. (1829) p. 80 et Icon. FI. Alt. tab. 222. Kunth Agr. syn. p. 18#. Littora orientalia maris Caspium ad prom. Tjuk-Caragan (Eichwald): FI. Altaica in desertis sterilibus subsalsis frequens (Ledeb. et Meyer!); in montosis apricis ad fl. Ursul (Bunge); etiam in arenosis pr. Semi palatinsk ad rivulum Suchaja Retschka et in montosis apricis Alatau ad fl. Lepsa (Karelin et Kirilow); in campis transbaicalensibus (Furez'!); in campis lapidoso-arenosis pr. Kiachtam (Turez! s. n. Urachne dasy- antha sibi 1829); Mongholia chinensis (Turcz! Ladyÿschinsky!). FL Ju- nio et Julio (Karelin). Radix crasse fibrosa, perennis. Culmus 3 — 4 pedalis (et major), erectus, glaber, simplex, nodis 3 glabris. f’aginae internodia subaequan - tes, glabrae. Ligula 2 — & lincalis, decurrens. Folia pl. min. involuta, ubi plana sunt, lineam 4£ lata, inferiora dodrantalia — fere bipedalia, supremum # — 5 pollicare, extus glabra, intus scabriuscula. Panicula pedalis — 15 pollicaris, pallide glauca immixto purpureo, basi sublibe- ra. Axis communis deorsum scaber, inferne per spatia pl. min. 3 polz licaria radios emittens # — 5, plerumque infra medium ramulosos et compositos , scabriusculos, valde inaequales, longiores semipedales. Spi- culae bilincales I. parum longiores, lanceolatae. Glumae glabrae, infe- rior uninervis, valvulis paullo brevior, superior trinervis, lisdem parum longior. Falvulae aequilongae, callo parvo infra nudo insidentes, utra- que villosa aut villosula, inferior apice bifida et aristam exserrens sub- erectam, scabram; superior acuta, binervis. Lodiculae sqq. 3, lanceola- tac, subacquales. Sam. 3, antheris linearibus, apice brevebarbatis. 4&. Lasiagrostis Caragana n. Paniculae laxae, lucidae radis subbinis, superne floriferis; glumis acutis aequilongis, valvulis aequalibus, swbultra- linealibus fere tertia parte longioribus; arista caduca, aequa, recta, glumis subtriplo longiore; antheris barbatis. Botanique. LAPS Ur 4 Ve MRVOYS CTI $. 91 Stipa Caragana Trin. Act. Petrop. 1829. p. 74. Eichwald pl. rar. Casp. tab. #0. (bona). Kunth Agr. syn. p. 184. Stipa Redowskü Trin. in Led. FI. Alt. 1. (1829) p. 80. Icon. F1. Altaic. tab. 98. (excl. analys.) Littora orientalia maris Caspium (Karelin!): ad prom. Tjuk-Caragan (Eichwald); FL Altaica in rupestribus montium Arkaul (Meyer'); in salsis Songariae ad rivulum Aï, nec non in collibus ad fontem Fschin- gildy (Karelin et Kirilow). Majo. Junio. KRadix fibrosa, perennis. Culmi 1 — 3 pedales, erecti, tenues, glabri, ramulosi, nodis # — 5 glabris. Vaginae internodiis multo breviores, glabrae. Ligula brevissima. Folia perangusta, subsetaceo- involuta, gla- bra 1. deorsum asperiuscula, inferiora spithamea — dodrantalia, supe- riora sensim breviora. Paniceula patula 1. subpatens, in majoribus peda- lis, depauperata. Axis communis filiformis, glaber. Radü bini, tenuissi- mi, asperiusculi, 3! pollicares, inferne ad ? nudi, superne adpresso- ramulosi et floriferi. Pedicelli spiculam aequantes 1. superantes, apicem versus incrassati. Spiculae ultralineales, pallidae. Glumae aequales, lan- ceolatae, acutae, 3 nerves, paullo exasperatae. Falvulae aequales, callo insidentes obtuso, pilosulae et apicem versus magis villosae; inferior paullo latior, 3 nervis, apice vix diviso exserrens aristam aequam, rec- tiusculam, ipsà valvulà triplo et q. excurrit longiorem; superior biner- vis. Stam. 3, antheris linearibus, apice brevissime barbatis. Caryopsis lineari-elliptica; scutellum ipsà ? brevius. 5. Lasiagrostis Calamagrostis Link Hort. Berol. 1. (1827) p. 99 et 2. p. 245. Kunth Agr. syn. p. 178 et suppl. p. 132. Reichenb. Agrost. Germ. fig. 1464. N.E. gen. FI. Germ. 11. 10. Paniculae contrac- tiusculae radis 5 — 7, superius floriferis; glumis acutis, parum inaequalibus, valvulà inferiore bilineali totà et praesertim lateri- LL 92 L AS 1 4 06 2R 10 SA TUI NS. Botanique. bus longe villosà paullo (lineà) longioribus; arista persistente, aequa, recurva, 4 lineali; antheris brevebarbatis. Gramen arundinaceum, panicula densa, viridi-argentea, splendente. Scheuchzer Iter alp. (1709) et Agrost. p. 1#6. tab. 3. fig. 11 Agrostis Calamagrostis Linne (1759 ) Codex n. 53%. Willd. Spec. 1. p- 365. Gaudin Agr. Helvet. 1. p. 71. Lapeyr. Abr. p. 3%. Hall. fil. in Rôm. Arch. I. 2. p. 10. RS. Syst. 2. p. 362. Stipa Aristella Gouan Ilust. (1773) p. #. ex ejus Herb. teste Bertol. Agrostis argentea Lamarck FI. Franc. 3. (1778) p. 570. Calamagrostis Arundo Gmel. syst. 2. (1791) p. 171. Agrostis stipata Koel. Gram. (1802) p. 77. teste RS; sed P. B. et Schultes serius (1824) cum? ad Aristellam bromoidem ducunt. Calamagrostis conspicua Bergeret FI. Pyren. 1. (1803) p. 60. Calamagrostis argentea DC. FI Franc. 3. (1805) p. 25. n. 1526. Calamagrostis speciosa Host Gram. #. (1806) tab. #5 Arundo speciosa Schrad. FI. Germ. 1. (1806) p. 219. tab. 4. fig. 8 Willd. Enum. 1. (1809) p. 128. Bertol. FI. tal. 1. p. 736. Arundo Halleri Wild. prod. n. 187. (Scheuchz. 1719. Gram. p. 146. tab. 3. fig. 11. —— Arundo Haller Helvet. n. 1521.) Achnatherum Calamagrostis PB. Agrost. (1812) p. 20. tab. 6. fig. 7 antherae false depictae. Achnatherum Halleri et argenteum PB. Agrost. (1812) p. 1%6. Spa Calamagrostis Wahlenberg Helv. (1813). n. 23. Gaud. FI. Helv. 1-.p.172: Mert.et. Koch, El-.Germ: 1:1p.633-Mcon:\Diss. 4-p.1183 et Act Petrop. 1829. p. 76. Süpa Redowskit Hb. Gorenk. ex Trin. in Spreng. N. Entd. 2. (1821) p+ 53. Trin. Diss. 1. (1824) p. 183 et Act. Petrop. 1829. p. 76 (excl. sp. Altaic.) Kunth vs syn. p. 18%. p. p. Botanique. LAS TAG R\0O S TI S. 99 Streptachne Calamagrostis Dumort Agr. Belg. (1823) p. 135. tab. 12. fig. #7. Arundo glauca Hornem. sec. Hb. Henningii. 182%. Agrostis papposa Gilib. ex Steudel. 18%1. In rupestribus, inprimis calcareis, montanis et subalpinis. Junio — August. In Pyrenaeis! passim (Lap.); Gallia aust. a planitie usq. ad altit. 1500 ped. (DC) in montibus Burgundiae et Languedociae (Mutel); Monspelü, Grasse! Nicaea!; Liguria occident. in jugo «di S. Spirito», Pe- demontii pr. Susa (Ave-Lallem!) et in vicinis «di Entraque»; in valle Intelvi ad Larium et in saxosis «dei Corni di Canzo» (Bertol.); Helvetia australis et media (Koch), inter Bononiam et locum «la Madonna del Sasso» juxta Rheni ripas (Micheli 1723), ad Rheni posterioris ripam in littore arduo, fere e regione Castri Rhaetiae imae (Raezins) sito, ad viam qua balnea fontis rubri adeuntur (Scheuchzer 1719), abunde im agro Aquilejensi (Hegetschweiler); in Tyroli australi pr. Bolzenam! Ga- driam!, in agro Tridentino «a Rayina» et pr. Fiemme inter Panchia et Jesero (Bertol.); in muro oppidano Bergomi et in montibus Veronen- sibus (Bertol.); in rupestribus Forijulii (Rchb.); Carniolia!; pr. Montfal- cone (Brumati); in Apennino Pistoriensi (Savi); in Lucania pr. Lago- nero, Calabria! pr. Rogliano, Daunia «alle Murgie», Gargano ad radices «di St. Angelo» (Tenore); Croatia (Rchb.); Bannatus ad fontes thermarum Herculis (Rochel!); in Transsylvania v. g. Pietrà Mare, Bucese in Co- mit. Hunyadensi scil. in m. Strasza et in Comit. Szolm. interiore scil. in m. Arszul. (Baumgart.) Radix subrepens, stolonifera, perennis. Culmus erectus, 2 — 3 pedalis, glaber, simplex L. basi ramosus, nodis 5 — 8 glabris. faginae internodiis longiores, glabrae. Ligula brevissima, truncata. Folia inferiora plana, 1 — 1! lineam lata, glabra L. deorsum asperula, pede minora |. majora, viridia. Panicula 3 — 10 pollicaris, lanceolata, contractiuseula, densius- n L VA ŸS ÀI (A YG RAOMSETNI S:. Botanique. cula, pallide viridis I. lutescens, basi exserta. Axis communis glabrius- culus, inferne per spatia 5 — 2 pollicaria radios emittens plerumque 5, scabriusculos, erectos, compositos, inferiorum longiores 15 — fere pollicares. Pedicelli spiculam aequantes 1. superantes, scabri. Spiculae 3 — 3! lineales. Glumae acutae 1. subacuminatae, glabrae, trinerves, in- ferior paullo major. Valvulae subaequilongae, stipiti obconico inferne nudo insidentes: inferior tota pilis linealibus et paullo longioribus al- bis obsita, apice brevebifido aristam emittens statim recurvam et aequam, superior glabra, angustior, subhyalina, binervis. Lodiculae sqq: 3, lan- ceolatae, parum inaequales. Stam. 3, antheris linearibus, apice multi- et brevebarbatis. IT. Macrochloa Kunth 1829. (Linosparton Theophr.) — Spiculae 9 — 12 lincas longae. Arista longa, nuda vel inferne barbata, manifeste tor- ta et geniculata. 6. Lasiagrostis tenacissima n. Paniculae densae, coarctatae radis 3 — 5, fere a basi floriferis; glumis subulatis, parum inaequalibus, valvula in- feriore 31 — 4 lineali villosà et brevebifida plus duplo longiori- bus; arista (sero) decidua, tortili, geniculata, inferne ad geniculum usque plumosa, subbipollicari; antheris barbatis. «AwOSTuQTor » Theophr. — «Spartum» Plin. # Gramen sparteum primum C. Bauh. Phytopinax (1596). Stipa tenacissima Linne (1755) Codex n. 659. Lôfhing Iter Hisp. (4758) p. 118. Desf. Atl. tab. 30. Lamarck Ilust. n. 788. tab. #1. fig. 2 (non commend.). Willd. Spec. 1. p. #42. Cavan. Dem. p. 39. Smith Prod. Graec. 1. p. 65. RS. Syst. 2. p. 334. Link Enum. p. 73. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 80. Botanique. L'AMSETANE ER AONS TI &. 95 Macrochloa tenacissima Kunth Revis. Gram. 1. (1829) p. 59. Ejusd. Agrost. syn. p. 179 et suppl. p. 132. tab. 12. fig. 1. In collibus incultis Barbariae denso caespite crescens (Desf.); Tune- tum (Vahl! in Hb. Schumacher. ); Lusitania raro v. g. ad promont. St. Vincentu (Link); Hispania: in collibus aridis circa Malagam (Salzmann), in aridis regni Granatensis à planitie usque ad altit. 3500 ped. (Bois- sier!), in montibus et collibus sabulosis juxta Aranjuez et Cienpozue- los, copiosissime ad Bugnonam et Chinchon (Lôffling 1758); in Attica (Smith). — Hispanis audit: Æsparto (in Arragonia Lygeum spartum sic nuncupatur). Usus hujus frequentissimus per universam Hispaniam ad storeas, ad funes crassiores pro navibus atque corbes et alia utensilia pro transportandis fructibus. (Lôffling.) Radix subrepens, in uno specimine # pollices descendens, crasse- fibrosa, perennis. Culmus 2 —:3 pedalis, scabriusculus, basi ramosus, ad nodos inferiores plures, superiores binos pubescens. Vaginae fauce tomentosae, internodiis plerumque longiores. Ligula dense villoso-cilia- ris, brevis, utrinque in subulam capillarem, 2 — 4 linealem excurrens. Folia filiformia, 8 — 1% pollicaria, glabra, tenuissima, superiora # — 6 pollicaria. Panicula lineari-lanceolata, medio lineas 6 — fere pollicem lata, 7 — 11 pollices longa, viridulo-albescens, saepe e spadiceo varia. Axis communis glabriusculus, inferne circiter per interstitia sesquipol- licaria radios emittens, ibique pilosulus. Radii inaequales, longiores bi- pollicares, scabriusculi. Pedicelli aut brevissini, aut spicula dimidio bre- viores, dense hispiduli, inferiores saepe barbati. Spiculae 10 lineales, lineari-lanceolatae. Gluma inferior nonnihil longior, ambae subquinque- nerves, glabrae, submembranaceae. Valvulae glumis demum paullo fir- miores, stipiti insidentes obconico, basi glabro, dehinc piloso; inferior 5 nervis, apice bifida, tota pilosa; arista ad tertiam partem inferne plu- mosa et torta, dein recurva et scabriuscula; valvula superior paullo an- 96 LUVAUEMRIONITM S 7 Botunique. œustior, aequilonga, glabra, binervis, terminata appendice hyalino, bre- vi, lanceolato. Lodiculae sqq. 3, lanceolatae. Stam. 3, antheris lineari- bus. Caryopsis (s. Lôffling) oblongo- cylindrica, glabra, utrinque acuta. 7. Lasiagrostis gigantea n. Paniculae laxae, subsecundae radis binis ternisve, pl. min. superius floriferis: glumis subacuminatis, subaequalibus, valvulis 8 — 9 linealibus, villosulis tertia parte longioribus: arista persistente, tortili, flexuosa, nuda, subtripollicari: antheris bar- batis. Gramen sparteum avenacea panicula dumetorum. Gnisley Virid. Lusit. (1661) n. 684. teste Brotcro. Stipa gigantea Link in Schrad. Journ. #. (1799) p. 313. Stipa arenaria Brot. Phyt. Lusit. select. (1801) n. 6. Ejusd. FI. Lu- sit. 1. (1804) p. 86. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 82. Avena Cavanillesi (cujus definitio ob calyces hirsutos male quadrat) Lagasca Elench. (1816) #. n. #9. et in Herera Agricult. (1818) p. 1#2. RS. Syst: 2. p. 677. Macrochloa arenaria Kunth Revis. Gram. 1. (1829) p. 59. Ejusd. Acrost. syn. p. 179 et suppl. p. 132. tab. 12. fig. 2. Lusitania: in collibus arenosis prope Setuval, Bellas et in facie au- stral Estrellae non raro (Link), in aridis et arenosis per Transtaga- nam, occurrit passim in pinetis et dumetis ab Almada ad promont. barbaricum vulgo «Cabo de Espichel» Majo. (Brot.); Hispania in monti- bus calidis pr. Malacit. altit. 2000 — 3000 ped. (Boissier!): ad lacum Valentinum Hispaniae Tarraconensis, in montibus Sierra de Agua, Sier- ra Tejada et alibi in prov. Baetica (Webb). — Planta pabularis, cum omni pecori jucundissime sapiat, facile sese propaget et perennis sit; fo- his etiam rustici ad ligamina utuntur, unde «Baracejo»: ipsa tamen lon- ge minus tenacia, minusque incorruptibilia quam illa Stipae tenacissi- mae sunt (Brot.); aristae pro hygometro Lusitanis inserviunt (Martius). Botanique. LASIAGROSTIS. ANISOPOGON. 97 Radix fibrosa, perennis. Culmus erectus, cum panicula # pedalis, (2 — 5 ped. sec. Brot.; 6 — 9 pedal. sec. Link) inferne, demtis foliorum fasciculis adpressis vaginisque, crassitie pennae cygneae, superné cor- vinae, glaber, undique vaginis vestitus, nodis 3 glabris. Vaginae longis- simae, tumidiusculae glabrae. Ligula fimbriata, folit inferioris 3 linealis, contorta. Folia fasciculorum bipedalia, involuto-filiformia, erecta, glabra, apice obtusiuscula, culmea 3 — 5 pollicaria. Panicula pedalis et ultra, paullo nutans, pollices 2 lata, obscure flavo-viridis 1. spadicescens. Axis communis glaber, subangulatus, inferne per spatia bipollicaria emittens radios compositos , filiformes , subadpressos , glabros, quorum longiores pl. min. 3 pollicares sunt. Pedicelli spicula breviores 1. sub- longiores, superne scabriusculi pilosulive. Spiculae pollicares, lanceola- tae. Glumae subaequales (nunc inferior, nunc superior paullo minor), glabrae, trinerves, subcoriaceo-membranaceae, apice plerumque hyalino in acumen tenue productae. Valoulae glumis paullo firmiores, stipiti hinc piloso insidentes; inferior exceptis lacinüis apicalibus acutis undi- que villosa L. villosula: arista brevissime scabriuscula, basi contorta, plerumque bis inflexa ; valvula superior paullo brevior, acuta, brevissi- me bifida, binervis, dorso longitudinaliter barbata. Lodiculae sqq. 3, longitudine ovarii (post florescentiam evanidae sec. Brot.). Stam. 3, an- theris linearibus. Caryopsis oblonga, subteres, utrinque acuta, glumis paullo brevior, hirsuta. Specimen, cujus spiculae biflorae, vel ut La- gasca vult, imo 3 — 6 florae, nondum vidimus. VIIL Axisorocon R.Br 1810. Panicula depauperata, effusa, pauciflora. Spiculae uniflorae cum rudi- mento setuloso flosculi superioris. Flosculus fertilis stipitatus articula- Mém 6c. nat. Tom. F. 13 98 ANISOPOGON. Botcnique. tim secedens, glumis membranaceo-chartaceis duplo triplove brevior, aequivalvis. Valvula inferior subcoriacea, extus sericea I. glabra, supe- riorem obvolvens, apice 3 aristata; arista media longior firma, inferne torta et medio geniculata. Lodiculae sqq. 3, in A. capensi 2. Stam. 3. Ovarium (in A. avenacco) turbinatum, apice pilosulum, stigmatibus 2 plumosis, inferne discretis nudis. Caryopsis (in À. capensi) subeylindri- ca, libera, antice sulcata. Gramina Novae Hollandiae et Africae australioris, Stipaceis (med. Ma- crochloa) et Avenaceis (med. Pentameri) intermedia. 1. Anisopogon avenaceus R. Br. Prodr. N. Holl. (1810) p. 176. PB. Agrost. p- #3. tab. 9. fig. 8. Kunth Revis. Gram. 1. p. 301. tab. 62 et Agr. syn. suppl. p. 261. (descr.) Culmo tripedali; foliis longissi- mis; spiculis bipollicaribus; flosculis sericeis. Deyeuxia avenacea Spreng. Syst. 1. (1825) p. 25#. Danthonia Anisopogon Trin. Act. Petrop. 1829. p. 72. Icon. gram. tab. 61. cum descript. Nova Hollandia ad portum Jackson. (RB! Sieber! Agrostoth. n. 56 et 87.) 2. Anisopogon capensis Nees ab Es.! Gram. Afric. aust. (1841) p. 265 cum descript. Culmo semipedali; foliis brevibus, pubescentibus ; spicu- lis semipollicaribus; flosculis glabris, apice’ scabris. Province. Worcester ad Waterfall prope Tulbagh altit. 1000 — 3500 ped. Novembr. cum fr. matur. (Ecklon!) ©. Botanique. A) R SR TE IN D: À: 99 ARTS DA 0011752: Kielbul Adans. 1763. — Curtopogon, ChoTe, Arthratherum et Aristida PB. 1812. — Sripagrostis NE. 1832. — Moulinsin et Trixostis Rafin. Panicula, interdum valde depauperata, racemiformis. Spiculae uniflo- rae ‘); flosculo maturo articulatim a glumis secedente; callo obconico barbato (rarius subnudo). Glumae membranaceae L chartaceae, flosuclo breviores 1: longiores. Valvula inferior chartacea 1 coriacea, involuta, ovalis L. cylindrica, apice indiviso (1. rarius emarginato: Stipagrostis NE.) et ecoronato, interdum attenuato et torto aristam fripartitam l. trifidam ?), aut persistentem et basi inarticulatam (Chaetaria P. B.) L arliculatam, aut caducam (Arthratherum P.B.) sustentans. Valvula su- perior minuta, subhyalina, quasi lodiculae sq. tertiam referens, integra, rarius (v. g. in À. brevifolia) bipartita. Lodiculae sqq. 2°). Stamina 3, antherarum loculis apice eberbibus. Styli 2, stigmatibus plumosis prope basin (in Arthratheris et Stipagrostidibus multis ex apice) flosculi exser- tis. Caryopsis cylindrica, interdum apice turbinata, antice (interne) ‘) anguste sulcata, scutello £ (A. amplissima) — duplo — triplo (A. cilia- ta) longior. Gramina regionum calidiorum: in orbe veteri ab Azoris et Fortuna- tis ad insulam Adscensionis et St. Helenae, ab Hispania australi (38° 1.), Africa boreali, Syria, Armenia et regionibus Caspicis (x8° L.) usque ad promont. bonae spei, insulam Mauritü, Arabiam felicem, peninsulam Indiae orientalis et regnum Birmanorum disseminata; praeterea in Son- garia, Mongholia, insulis Philippinis, N. Guinea, N. Caledoma et N. Hollandia observata; in America a (42° 1. b.) provincis confoederat s (nondum tamen transcordilleranis) usque ad (37° L a.) regnum Chilen- se et Paraguayense. 100 ZANRNXS UT OT D) 4; Botanique. Obs. 1. Spiculas interdum bifloras in panicula A. Namaquensis in- venit Nees ab Esenbeck et rudimentum lineare minutum imferne cum basi glumae superioris connatum — quale in omnibus fere Arthrathe- ris et Stipagrostidibus conspicitur — primus notavit Kunth. 9. Aristae seta k-ta et 5-ta lateralis minor solum in flosculis A. ca- pensis subinde accedit: setae laterales in A. dichotoma minimae sunt (Curtopogon) et in speciminibus nonnullis ljuvenilibus ex affinitate A. plumosae tenuissimae, vix a pluma setae mediae discernendae. (Commu- tatio facilis cum Stipa.) 3. Lodiculae sqq. rarius imveniuntur 3, v. g. in A. vulgari et A. Neesiana; unica in A. vulgaris spiculis quibusdam et in A. gibbosa. 4. In A. hygometrica, teste cl. Kunth, caryopsis externe, ubi val- vulam inferiorem spectat, sulco longitudinali notata. $. L Aristida (genuina).*) — Chaetaria P.B. — Aristae persistentis setis nudis. a. Extratropicae, boreali- Americanae. 1. Aristida dichotoma Michaux FI. Bor. Amer. (1803) p. #1. Sprengel Act. Petrop. 1810 p. 293. tab. 6. Pursh FIL. Amer. sept. 1. p. 72. Mühlbg. Descr. p. 171. Elliott Carol. 1. p. 141. Trin. Act. Pe- trop. 1829. p. 87. Kunth Rev. Gram. 2. tab. 174. Ejusd. Agr. syn. p. 188 et suppl. p. {#1 (descript.) Paniculae sxbbipollicaris, linearis radis inferioribus binis, uni-l. paucifloris, erectis; gluma superiore 3 — 4 lineali inferiore paullo longiore, flosculum linea integra fere excedente: ‘flosculo dorso adpresse puberulo; setis la- teralibus erectis, brevissimis (vix ultra semilin.); media divaricata, inarticulata, basi flexuosula, longitudine flosculi. Avena selacea Müblbg. (non Vill.) ex Spreng. 1810. *) Nobis Aristidae generis typus est A. Adscensionis, prima a Linnaeo descripta species. Botanique. A RALUS UT ETID FA: 101 Curtopogon dichotomus PB. Agrost. (1812) p. 32. tab. 8. fig. 7. RS. Syst. 2. p. 398. Avena paradoxa Willd. herb! n. 2211 ex Kunth 1830. Canada (Prescott!); in siccis arenosis a Nova Anglia usque ad Caro- linam vulgaris (Pursh); in glareosis et ad vias Pennsylvaniae (Mühlbg.); prope N. Eboracum (Torrey') et Bethlehem (Moser!) ; Carolina borealis pr. Lincolm (Michx.) et australis in provincis superioribus (Elliott ); Georgia ad margines sylvarum (Beyrich! — culmo superne ramosiore, inflorescentia uberiore, panicula subpyramidata); Arkansas (Beyrich). FL Majo — Julium (Pursh). Septemb. (Moser, Mühlbg., Torrey.) Radix annua (Torrey), biennis (Pursh), perennis (Elliott). Culmi 8 — 12 pollicares, ramosi. Folia 2 — %# poll. vix line latiora. (Elliott.) 2. Aristida gracilis Elliott ex Nuttall gen. 1. (1818) p. 57. Elliott Carol. (1821) p. 142. tab. 8. fig. 3. Trin. Act. Petrop. 1829 p. 86. et probabiliter À. longespicalta) Poir. Encycl. meth. suppl. 1. (1810) p- #52. Paniculae linearis, racemosae, basi interruptae, # — 6 pollicaris radiüs binis, uni-l. paucifloris, adpressis; gluma inferiore 21 lineal, glumà superiore et flosculo dorso scabro parum bre- viore; setis lateralibus erectis 3 — %# (rarius 2) linealibus; media divaricata 1. reflexa, inarticulata, non torta, lateralibus duplo longiore. Trixostis Rafin. ex Steud. Nomencl. 18#1. Curtopogon gracilis NE! in hb. Marti. Pineta sterilia N. Caesareae (Gray Gram. exs. n. 9!); Delaware (Bern- hardi'); Carolina (Bosc. ex Poir.), vulgaris circa Charlestown (Elliott); St. Louis (Drummond'). Sept. Octob. Semipedalis — pedalis, basi ramosa. Panicula strictiuscula, contrac- to-angustissima. «Æloseuli in speciminibus ‘visis singulari modo maculis lucide et obscure griseis fasciati sunt, quod nisi variabile putassem, 102 ABS TU D 4. Botanique. speciem À. fasciatam appellassem» (Elliott). Aristida longespica valde affinis A. purpurascenti, sed spiculis multo minoribus et aristis valde inaequalibus differt; culmus 1 — 2 pedalis; aristae seta media flosculo duplo longior. (Poir.) 3. Aristida purpurascens Poir. Encycl. meth. suppl. 1. (1810) p. #52. Trin. Act. Petrop. 1836. p. 46. Paniculae linearis, fere pedalis, basi in- terruptae radüs ternis, duobus brevioribus uni-l. paucifloris, ter- tio multifloro, omnibus adpressis; gluma inferiore # — 6 lineali, glumam superiorem et flosculum lined 1 — 2 superante; flosculo dorso laeviusculo; setis lateralibus erectis L patentibus medià di- varicatà 1. patente pollicari — 16 lineali, inarticulatäà, non tortà parum brevioribus. Chaetaria purpurascens PB. Agrost. (1812) p. 30. RS. Syst. 2. p. 390. Campis arenosis N. Caesareae (Gray Gram. et Cyp. exs. n. 8!); Ca- rolina. (Bosc. ex Poir.) — Sept. Octob. 2. (Torrey) Culmus bipedalis, compressiusculus. Vaginae inferiores piloso- lana- tae. Folia laevia, saepe complanata et lineam lata, inferiora dodrantalia — pedalia. Panicula stricta, purpurascens. Variat longitudime spicula- rum, sed gluma inferior semper longior. 8. Alabamensis, culmo tereti; vaginis glabris; panicula subcontinua, pallida; gluma superiore # — 4 lineali, inferiorem et flosculum paullo superante. Alabama. (V. com. ab ill. Fischer et Meyer.) Obs. Aristida racemosa Mühlbg. descr. Gram. (1817) p. 172 cui m- nixae: Chaetaria affinis Schult. Mantiss. 2. (482%) p. 210 et Aristida affinis Kunth Revis. Gram. 1. (1829) p. 61. teste panicula in Hb. Willd. vix ab À. purpurascente distinguenda; in descriptione vero Müh- lenbergius dicit: culmus quadrangulus; radii paniculae aut solitarii uni- flori, aut gemini: altero unifloro, altero 2 — 3 floro. In glareosis. Sept. Octobr. Maxime affinis A. oliganthae. Botanique. ARTIST I D À: 1035 4. Aristida stricta Michx. FE Bor. Amer. (1803) p. #1. Pursh FI. Amer. sept. 1. p. 72. Trin. Act. Petrop. 1836 p. #5. (commixta cum A. purpurascente.) Paniculae linearis, semipedalis, racemiformis, inter- ruptae radis binis abbreviatis subunifloris; flosculo dorso laevi, apice non torto, 31 -— 4 lineali, glumà inferiore lineà, superiore lin. duabus breviore; setis omnibus divergentibus 1. reflexis, se- mipollicaribus, subaequalibus. (Diagn. sec. spec. Michauxii im Hb. Kunthii.) Aristida Adscensionis Walt. (non L.) Carol. (1788) p. 7#. teste EI liott; Pursh ad A. oligantham ducit, sed «panicula aMOsA spicis spar- sis» nec in hanc, neque in illam quadrat. Chaetaria stricta PB. Agrost. (1812) p. 30. tab. 8. fig. 5. (non com- mend.) RS. Syst. 2. p. 391. non Mantiss. Aristida lanuginosa Clarion. Trin. Act. Petrop. 1836 p. #6. ab A. stricta non diversa videtur. Vaginae glabrae; folia convoluta, sericeo- hirsuta, versus apicem glabra; panicula 8-pollicaris, radii pseudogemi- ni: longiore 3-floro, versus insertionem sparse piloso; in reliquis spe- cimini Michauxi simillima. (V. spec. Clar. ex Am. bor. in Hb Mer- tens. s. n. A. lanuginosae Bosc.) In arenosis (Torrey), saxosis, umbrosis, ad fluvios Virginiae, Caro- linae etc. (Pursh); in Carolina inferiore (Michx.); an etiam Mexico? {ut Kunth Agr. syn.) — Jun. Jul. 2. Caespitosa, 2 — 3 pedalis (Torrey). «Cz/mi cum foliis pubescentes, stricti; folia variant planiuscula et convoluto-filiformia (glabra s. Pursh); racemus in spicam elongatam angustam coarctatus» Michx. Obs. Planta Elliottii (FI. Carol. 1. p. 142) «gluma una flosculo bre- viore, altera illo longiore» diversa videtur et fors A. purpurascens. «Radix perennis; culmi 2 — 3 pedales, basi ramosi; vaginae interno- diis longiores, breve pilosae; folia fere pedalia, 4 — 2 lin. lata, glabra; 104 M BTS TI D À. Botanique. spiculae racemosae ad radios non coacervatae; radii 4 — 3 lin. longi; aristae flosculo duplo longiores. In arenosis Georgiae et Carolinae au- stralis vulgatissima. Sept. Octob. (Elliott.) 5. À. virgata Trin. in Spreng. N. Entd. 2. (1821) p. 60. Ejusd. Diss. 1. p. 178 et Act. Petrop. 1829. p. 86. Paniculae pyramidato linea- ris, 1 — 1! pedalis radiis inferioribus remotis, patulis, fernis: duobus brevioribus subunifloris, tertio 4} — 2 pollicari, multi- floro; glumis paullo inaequalibus 3 — #4 linealibus; flosculo büli- neali, dorso laevi, non torto; setis lateralibus erectis, # linealibus, medià patente fere duplo brevioribus. Philadelphia. (Bernhardi!) Tripedalis. Vaginae glabrae, internodïis duplo breviores. Ligula ob- soleta. Æolia plana, semipedalia et longiora, glabra, fere glaucescentia. Glumarum Vongitudo mutua variabilis (ut etiam in A. Beyrichiana), mox inferior lineà longior, mox superior. Proxima A. lanosae Müblbg. Obs. Aristida perennis Panzer in Hb. Wilid!' n. 1799 e Carolina ab A. virgata quidpiam differt: culmo simplici, paniculac radis solitariis vel binis et setis lateralibus patulis, fere semipollicaribus, media patente 6 — 8 lineal. Culmi pars in Hb. Willd. suppetens cum panicula bi- pedalis, tenuis, simplex. Vaginae glabrae, interiores longiores, infimae villosulae. Ligula brevissima, ciliaris. Folia inferiora plana, lineam lata, glabra, dodrantalia, superiora pl. min. canaliculata, vix breviora. Pa- nicula pedalis, Hineari-contracta; radüis: altero paullo supra basin, altero superius adpresse florifero. Ælosculi nigro-maculati. 6. Arrstida Beyrichiana n. Paniculae linearis, ultrapedalis radis solitarüs, remotis, adpressis, pl. min. bipollicaribus, a basi fere floriferis ; glumis subaequalibus, 5 — 6 linealibus flosculum (hebetatum?) triplo breviorem arcte includentibus: flosculo laevi, apice non Botanique AMRNDMSETIET ED) A. 105 torto; setis (juvenilibus) omnibus erectis: media semipollicari la teralibus paullo longiore, interdum patente. In pinetis Georgiae et in territorio Arkansas. (Beyrich!) Proxima A. virgatae et A. lanosae, ab hac diversa: vaginis et radiis ad insertionemnon lanosis, ab illa: radis solitariis paullo supra basin floriferis et longitudine glumarum mayori. 7. Aristida lanosa Mühlbg. Descr. Gram. (1817) p. 17%. Elliott ex Nuttall Gen. (1818) p. 57. Elliott Carol. 1. p. 143. (Mühlenbergü plan- tam eandem esse ac Elliott testatur ill Gray in litt.) Schuilt. Mant. 2. p. 210. Trin. Act. Petrop. 1836 p. #9. Paniculae pyra- midato-linearis, ultrasesquipedalis radiis inferioribus remotis, erec- to-patulis, ad insertionem dense albo-lanosis, geminatis: altero sub- unifloro, altero tripollicari multifloro; gluma superiore # — 5 li neali flosculum aequante, quam gluma inferior parum breviore: flos- culo dorso laevi, vix torto; setis lateralibus erecto-patulis, # — 5 linealibus, medià divaricatà subduplo brevioribus; (vaginis foliorum tomentoso-lanatis.) Aristida lanata Poir. Encycl. meth. suppl. 1: (1810) p. #53. non Forsk. Aristida gossypina Bosc. ex P.B. et Chaetaria gossypina P.B. Agrost. (4812) p. 30. solum nomen. «Planta Boscii eadem videtur ac A. lana- ta Poir., nullibi enim inter Boscianas apud Poiretium occurrit A. gos- sypina et Belvisius ob A. lanatam Forskälii nomen mutavit» (R. S.) Moulinsia Rafinesq. ex Steud. 18/1. Carolina (Bosc. ex Poir. Mühlbg.): australis et Georgia (Elliott); Loui- siana (Drummond), Radix perennis, caespitosa. Culmi 2 — % pedales, prope basin pilosi. Vaginae internodiis longiores, tomentosae (Elliott). Czlmus 3 pedalis, compressus. Folia glauca. Radi paniculae contractae solitarii. (Müblbg.) Mém. sc. nat. Tom. F. 1% 106 8. AA TNT TU DIE A: Botanique. Obs. Verba Poiretii «aristae subacquales flosculo duplo longiores» in speciem nostram vix bene quadrant, sed lana characteristica in vaginis et ad insertionem radiorum a Poiretio commemorata nulli aliae conve- nit; etiam Kunth (Agrost. syn. suppl. p. 1#7.) ad specimen Poireti aristae setam mediam describit lateralibus duplo longiorem. fristida spiiformis Elliott ex Nuttall Gen: 1. (1818) p. 57. Elliott Ca- rol. 1. (1821) p. 1#1. Paniculae linearis, thyrsiformis, rigidae, 5 pollicaris radis subsolitariis, approximatis, adpressis, multifloris, pollicaribus; glumis apice longissime setigeris: supertore 4 Jineali, setam propriam adaequante, inferiore 11 lineali setà proprià sub- duplo breviore; flosculo dorso laevi, ad callum candide barbato, 3 lineali, in stipitem aristae /ere pollicem longum et aliquoties tortum abiente; setis squarroso-patentibus et divaricatis, media pollicari, lateralibus quidpiam brevioribus, inaequalibus. Aristida stricta Mühlbg. (non Michx.) descr. Gram. (1817) p. 174. teste cl. Gray in hitt. Culmus bipedalis teres; folia pubescentia; glu- mae flosculo multo breviores. Georgia (Schweinitz! Mühlbg.): in pinetis humidis, etiam Carolinae australis. Sept. Octob. (Elliott.) Radix perennis. Culmi 1 — 3 pedales, simplices. Waginae glabrae, internodiis breviores. Folia glabra, supra et marginibus scabra (Elliott). Arisla (cujus descriptio apud Elliott 1. c. valde obscura) cum valvula non articulata, quamvis stipes stramineus rigidus a parte chartacea co- lorata facile solubilis sit. In spiculis aliis sub nomine A. spiciformis EI. à Nuttallio benevole communicatis flosculi nigromaculati solum li- neas 2 longi erant et stipes setarum semipollicaris, setae autem ipsac vix 10 lincales, subaequales; seta glumae inferioris longitudine valde inconstans, mox illam subaequans, mox triplo longior. Verosimiliter etiam huc spectat: Aristida squarrosa Trin. in Spreng. N. Entd. 2 Botanique. ANR PSUT LD} A. 107 (1821) p. 62. Ejusd. Diss. 1. p. 177 et Act. Petrop. 1829. p. 8%. at- que Chaetaria squarrosa Schult. Mant. 3. (1827) p. 577. flosculo (ut videtur juvenili) cum stipite aristae 5 lineas tantum longo. 9. Aristida purpurea Nuttall Transact. Amer. phil. Soc. 5. (1837). Panicu- lae lucidae, sparsiflorae, flaccidae, basi interruptae, semipedalis ra- diis quinis, lenuissimis, semiverticillatis, e/fusis, { — paucifloris ad- scendentibus, flexuosis; glumis inaequalibus, bidentatis, sub apice setosis: inferiore 3 — # lineali, superiore 6 lineali flosculum di- stincte excedente; flosculo # lineali, dorso subtilissime scabro, apice non torito; setis omnibus subaequalibus, ultrapollicaribus, patulis. Arkansas (Beyrich!): in planitie graminosa flum. rubri (Red River) locis aridis. (Nuttall !) &. Berlandieri. Radïs contractis, fere sessilibus; glumis brevissime dentatis — Texas pr. Bejar. (Berland. n. 1777!) 7. Hookeri. Robustior, saepe bipedalis; verticillis radiorum longio- rum remotioribus; glumis apice integris 1. brevissime denticulatis. — Texas. (a Drummond. n. 293. lect. com. 1ll. Hooker.) 10. Aristida micropoda n. Paniculae lucidissimae, sparsiflorae , rigidiusculae fere semipedalis radis geminis: altero brevissimo unifloro, altero longiori 4 — 2 floro; glumis parum inaequalibus, 5 — 7 linea- libus, apice profunde bidentatis et subulo 2 — 5 lineali instructis: inferiore quidpiam bréviore; flosculo 6 = 7 Zineali, dorso laevi, apice non torto neque articulato; setis omnibus patulis, media bipollicari, lateralibus quidpiam brevioribus. Arkansas. (Beyrich!) Culmi caespitosi, erecti, bipedales, ad nodos ramosi. Folia convolu- to-filiformia, fere pungentia, semipedalia, inferiorum nonnulla plana. Ligula nulla. Spiculae pleraeque pedicello vix semilineali, patenti, rigi- do affixae. Proxima A. olisanthae, sed spicularum magnitudine et ra- 9 P S + 105 ANR TRS ET TEDNA Botanique. dis geminis polssimum diversa; panicula junior facie A. purpureac nondum evolutae. 11. Aristida oligantha Michaux FI Am. 1. (1803) p. #1. Poiret Encycl. meth. suppl. 1. p. #53. Pursh FL Am. 1. p. 72. (etiam ut videtur Mühlbg. descr. gram. p. 173, licet in herbario ejus, teste cl. Gray, sub ‘hoc nomine A. purpurascens exstet, cui «panicula nutans et radii solitari breves» contradicunt); Trin. Act. Petrop. 1836. p. 50. Paniculae racemosae, k — 6 florae, laxiusculae, fere semipe- dalis radns solitaris (varo geminis), unifloris, brevissimis, pedicel- los spiculae rigidos semilineales referentibus; glumis subaequali- bus, 8 — 10 Zinealibus, apice bidentatis et inter dentes subulo ad 6 lineas usque longo instructis; flosculo 9 — 11 lineal, glumas adaequante, apice tantum scabriusculo, vix torto,. nec articulato ; setis omnibus patulis, media fere bipollicari, lateralibus sesquipol- licaribus. Chaetaria oligantha PB. Agr. (1812) p. 30. RS. Syst. 2. p. 391. Aristida pallens Nuttall Gen. 1. (1818) p. 57. teste specim. non Ca- van. et vix Pursh FI. Bor. Am. 2. (181%) p. 728, qui iconem Cavanil- lesiüi laudat cum definitione: Gulmo erecto, simplici, circiter pedali; fo- his filiformibus, radicalibus culmo brevioribus; panicula pauciflora: pe- dicellis alternis, brevibus, bifloris; aristis ultra tripollicaribus. Louisiana superior. (Hb. Bradbury.) Pennsylvania (Beauvois in Hb. Merteps!); in vastissimis pratis Illinoen- sibus (Michaux); in saxosis ad ripas fluviorum Illinoensium et Virginiae (Pursh); in planitie prope munimentum Mandan ad fl Missouri (Nut- tall); Arkansas (Nuttall'); Texas. (Drummond n. 341!) — Jun. Jul. 2. Culmus superne ramosus. Vaginae cum folüs, ut in A. micropoda, hine inde pilis raris adspersae. Botanique. AURNEUSITTE D. A. 109 12. Aristida tuberculosa Nuttall! Gen. 1. (1818) p. 57. Trin. Act. Petrop. 1836. p. 51. Paniculae simpliciusculae, sparsiflorae, rigidae, fere semipedalis radis geminis, stricte erectis: altero breviore subbi- floro, altero longiore paucifloro; spiculis pedicello 41 — 2 lineali insidentibus; glumis ex apice longo setigeris, subaequalibus, (com- putato subulo) pollicaribus; flosculo 7 lineali, laeviusculo, apice cum stipite aristae éorto # — 6 lineali persistente articulatim con- Juncto; setis omnibus divaricatis 1. deflexis, subaequalibus, sesqui- pollicaribus. Chaetaria tuberculosa Schult. Mant. 2. (1824) p. 211. Campi arenosi prope Middletown, N. Caesareae (Gray Gram. et Cy- per. n. 10!); in pinetis arenosis Georgiae haud longe ab Augusta. (Nut- tall) Septemb. Culmi 2 — 3 pedales, rigidi, erecti, dichotomi; geniculis tumidis. tuberculis parvis axillaribus ad ramos singulos. Vaginae inferiores fere undique tomentosae. ÆFolia glabra, longissima. Aristae ultra bipollicares (Nuttall). Culmi in specim. visis saepe simplices et tuberculi ad inser- tionem radiorum pariculae interdum obsoleti. 13. Aristida desmantha n. Paniculae fere semipedalis, apice nutantis radus geminis, erecto-patentibus, apice fasciculifloris ; spiculis brevepe- dicellatis; glumis ex apice subulato setigeris, subaequalibus, 7 — 8 lincealibus; flosculo 4 lineali, laevigato, apice cum setis ws- que ad basin fere disjunctis (sua sponte) vix deciduis articulatim connexo; setis omnibus patentibus, pollicaribus , subaequalibus, inferne tortuosis et basi in stipitem linealem semel tortum coalitis. Texas (Drummond n. 285! — n. 333 in Hb. Mus. Vindob. eadem: depauperata, pedalis, radüs paniculae tantum trifloris.) Bipedalis, stricte erecta, ad nodos ramosa. Ligula minima, truncata. 110 CARTES D'DEA. Botanique. Folia cum vaginis glabra, convoluta, semipedalia et longiora. Proxima videtur A. fasciculatae et A. tuberculosae. 1%. Aristida fasciculata Torrey Annal. Lyc. N. York. 1. (182%) p. 154. Spreng. Cur. post. (1827) p. 31. Paniculae 6 — 8 pollicaris, erectae, sub- spicatae, multiflorae, purpurascentis radis apice fasciculifloris; glu- mis lineari-lanceolatis, acutis, valde inaequalibus; flosculo 6-lineali, scabro, glumam superiorem subaequante, inferiorem multum exce- dente: setis subaequalibus, patentibus, flosculo longioribus. (Diagn. ex Torrey.) Chaetaria fasciculata Schult. Mant. 3. (1826) p. 578. In sylvis ad «Canadian River: Rocky mountains» (James leg.); nec Canada ut Sprengel scripsit. Culmus bipedalis et major, filiformis, erectus, glaber, teres, leviter deniculatus, breveramosus. Vaginae glabrae. Ligula annulum barbatum referens. Folia longa, plana, angustissima, versus apicem plerumque filiformia. Stamina 3, antheris purpurascentibus. Proxime affinis À. pur- purascenti Poir. sed culmo ramoso, glumis et setis brevioribus distinc- ta. (Torrey.) b. Species Americae borealis tropicae et australis. 15. Aristida capillacea Lamarck Illust. gen. (1791) p. 156. n. 777. Poir. En- eycl. method. suppl. {. p. #51. Vahl Eclog. p. 10. (teste NE. et Presl); Spreng. Pugill. 1. p. 9. Trin. Diss. 1. p. 180 et Act. Petrop. 1829. p. 87. Presl! Reliq. Hänk. 1. p. 224. cum descr. Kunth Agr. syn. suppl. p. 143. Culmo 3 — 6 (rarius 9) pollica- ri; paniculae pyramidato-oblongae, lucidae, capillaceae radïis ter- nis, tenuissimis, erecto-patentibus, sparsifloris; glumis patentibus, inaequalibus: superiore 4 — 14 lineali inferiorem distincte supe- rante; flosculo À — 3 lineali glumà inferiore parum breviore, in Botanique. ARE STE D À. 111 stipitem linealem, parum et obscure tortum abeunte; setis subae- qualibus, stricte patentibus, 2 — 3 linealibus. Aristida elegans Rudge Guian. (1805) p. 22, tab. 30. teste Kunth. Chaetaria capillacea P.B. Agrost. (1812) p- 158. RS. Syst. 2. p. 393. Chaetaria capillaris Nees ab Es. Agrost. Bras. (1829) p. 388. excel. syn. Cavan. Mexico (Karwinsky!); Panama et in Peruviae montibus Huanoccen- sibus (Hänke ex Presl); Guyana gall. (Hb. Mus. Paris. n. 245:!); imsu- . la Cayenne (ex Spreng.); Surinam (Weigelt, Reichenb.'); Brasilia: im pascuis, locis sabulosis prov. Piauhi et in Chapuda do Paranno prov. Goyaz; ad fluv. St. Francisci (Nees); in glarcosis prope Guyaba et im humidis St. Franca (Riedel!). April. — Septemb. ©. 16. Aristida Sanctae Luciae Trin. Diss. 2. (1826) p. 25 et Act. Petrop. 1829. p. 83. Semipedalis et humilior; paniculae oblongae 15 — 2 pollicaris, confertiflorae radiis 3 — 4-nis, tenuissimis, adpressis, plurifloris; glumis erectis, subaequalibus, flosculum eum stipite ari- stae semel tortum sesquilinealem aequantibus; setis divaricato- patentibus, intermedia 4 lineali, lateralibus paullo brevioribus. Brasilia (Martius hb. FI. Bras. n. 850!): in declivibus prope St. Lu- zia et in collibus pr. Saborä. (Riedel!) Octobr. ©. 17. Aristida tincta n. Paniculae 3 — 5 pollicaris, pyramidatae, secundaue, Co- loratae radiis binis ternisve elongatis: longiori inferne nudo erecto, superne patulo; glumis spadiceis subaequalibus, acuminato -CUSpi- datis, bilinealibus, flosculum pallidum superne scabrum non tor- tum aequantibus; setis lateralibus erecto-patulis # — 5 linealibus, media divaricata et parum arcuata 6 — 9 lineali. Chaetaria spadicea Nees ab Esenb. Agr. Bras. (1829) p. 385. non RS. Aristida spadicea Trin. Act. Petrop. 1836. p. #3. non HBK. Guyana gall. (Hb. Mus. Paris. n. 262!); in praeruptis ripae fluvi So- 112 LES OS RDA. Botanique. limoes provinciae fluminis Nigri et in graminosis cultis ad villam de Obidos provinciae Paraënsis; item in campis agrestibus provinciae Piau- hianae. (Martius!') Nov. Decembr. ©. ; Culmus 1 — 2 pedalis, simplex vel rarius superne ramos floriferos 1 — 2 gerens, glaber ut tota planta. Ligula nulla, interdum pili pauci ejus loco. Folia filiformia, canaliculata, stricta, pl. min. pedalia, glabra, vix scabra. Aristida spadicea HBK. longe differt flosculo glumis multo longiore, apice spiraliter contorto. 18. Aristida torta Kunth Agrost. syn. (1833) p. 190. Paniculae semipedalis 19. ovato-py ramidatae, lucidulae, coloratae radis gemimis subaequali- bus, elongatis, adscendentibus, patulis, inferne nudis, rachi ad- pressis, superne sparsifloris; glumis subaequalibus, acuminato-cus- pidatis, trilinealibus, flosculum pallidum, glabrum, apice non tor- tum paullo (vix linea) excedentibus ; setis omnibus arcuato-de- flexis: lateralibus & — 5 linealibus, media 7 — 8 lineali. Chaetaria torta Nees ab Esenb.! Agr. Bras. 1829. p. 366. In campis altis province. Minarum (Martius): prope Ypanema. (Riedel in hb. Hort. Imp. Petrop!) Mart. April. Padix perennis. Culmi 1 — 2 pedales, caespitosi, erecti, simplices vel ad nodos glabros paucos ramosi et ibidem parum compressi. fagi- nae internodiis breviores glabrae. Ligula subnulla. Folia convoluto-fili- formia, rigida, erecta, pedalia et breviora, ad paginam superiorem in- volutam hirsuta, pilis versus basin tantum exsertis. Aristidae tinctae proxima, sed primo aspectu aristis in arcum fere dimidium incurvatis diversa. Aristida recurvata HBK. Nov. gen. 1. (1815) p. 101 (123). Hb. Willd. n. 1801! Paniculae 3-pollicaris subverticillatae coarctatae radiis approximatis, abbreviatis, adpressis; glumis subacequalibus, acumi- nato-cuspidatis, trilinealibus; flosculo glabro, nigro-maculato, apice Botanique. ARISTI D À. 115 bis torto, 2 — 2{ lineali; setis divaricato-patentibus, basi recur vatis, superne strictis: media # lineali, lateralibus quidpiam lon- giore. ; Chaetaria recurvata RS. Syst. 2. (1817) p. 397. In planitie Orinocensi amoeno gramine tecta prope Santo T homas de la Angustura. Majo. (Humb.) Radix perennis. Culmi caespitosi, erecti, 15 pedales, simplices, cum nodis elabri. Vaginae striatae, glabrae, valde approximatae, inferiores marcescentes et revolutae. Folia convoluta, margine scabra. 20. Aristida Neesiana n. Paniculae 5 — 8 pollicaris, contractae, densiflorae, spiciformis, basi interruptae et longissime exsertae radis 3 — 5-nis, abbreviatis, a basi floriferis; glumis subaequalibus, apice attenuato acuminatis, 4 — 5 linealibus; flosculo glabro, nigromaculato, apice vix (aut semel tantum) torto, 24 lineali; setis divaricato-patenti- bus, basi recurvatis, superne strictis, media 7 — 9 lineali latera- libus quidpiam longiore. Chaetaria recurvata Nees ab Esenb.! Agr. Bras. (1829) p. 385. non R.S. ü Aristida recurvata Trin. Act. Petrop. 1836. p. ##. non HBK. In altis Adamantinis Serro Frio dictis, prov. Minarum. (Martius) Culmi simplices, ultra bipedales, erecti, nodis glabris. Faginae inter- nodüs plerumque breviores, glabrae. Ligula subnulla. Folia inferiora plana, retorta, caulina # — 8 pollices longa, lineari-convoluta, glabra L. supra pilis tantum paucis prope ligulam obsessa. À simillima A. re- curvata HBK. differt culmo, panicula, glumis et aristis longioribus. 21. Aristida Riedeliana n. Paniculae fere pedalis, basi vaginatae, fasciculatae radis geminis ternisve, elongatis, erecto-patentibus, basi nudis, su- perne floriferis; glumis subaequalibus, apice attenuatis, acuminato- cuspidatis, sub 5 linealibus; flosculo glabro, nigromaculato, apice Mém. sc. nat. Tom. P. 15 114 AR I ST ID\A. Botanique. scabro, vix torto, 25 lineali; setis divaricato -patentibus, (juniori- bus erectis et vix) basi recuryato-intortis, superne strictis vel pa- rum arcuatis: media subquinquelineali lateralibus quidpiam longiore. In campis prope Ypanéma. Martio mense. (Riedel! in coll. Hort. Imp. Petrop. com. ab ill. Fischer et Meyer.) Badix fibrosa, perennis? Culmi computata panicula ultrabipedales, stricte erecti, simplices, compressi; nodis omnibus obtectis. Vaginae glabrae, suprema paniculam jam explicatam basi amplectens. Ligula sub- nulla. Æolia inferiora plana, lineam lata, glabrescentia, emarcida, supe- riora stricte erecta, satis rigida, filiformi-convoluta, + lineae lata, fere pedem longa, etiam intus glabra et laevia. Valde affinis A. Neesianae, sed inflorescentia satis distincta; a simili A. gibbosa setis intortis et glumis longioribus, etiam culmis crassioribus, magis compressis recedit. 22. Aristida gibbosa Kunth Agrost. syn. (1833) p. 189. Trin. Act. Petrop. 1836. p. 45. Paniculae } — 1 pedalis, contractae, fasciculatae, ba- si exsertae radiis pluribus, pl. min. elongatis, erectis 1. adpressis: als a basi, aliis (longioribus) paullo supra basin adpresse florife- ris; glumis subacqualibus pellucidis, cuspidatis, sxbtrilinealibus ; flosculo glabro, apice scabriusculo non torto, 24 lineali; setis erec- to-patulis, strictis: media subsexlineali lateralibus quidpiam longiore. Chaetaria gibbosa Nees ab Esenb! Agrost. Bras, (1829) p. 383. cum descr. In campis agrestibus provinc. Piauhi et Minarum generalium. Majo mense. (N.E.) Ladix perennis, radiculis etiam e nodis 4 — 2 suprabasilaribus prodeuntibus. Culmi 2 — 3 pedales, stricte erecti, compressiusculi, ad nodos superiores gibbosos ramosi. Vaginae cum nodis glabrae, inferiores internodiis breviores. Ligula brevissima, ciliato lacera: Folia glaucescen- tia, inferiora ultrapedalia, planiuscula, lineam lata, superiora complica- Botanique. ANR ATOS ÉTAT ED MA. 115 to-convoluta, laevia et praeserlim basin versus pilis longis adpressis obsita. Ab A. setifolia proxima differt: culmo altiore firmiore, panicula densiore, magis ramosa, glumis aequalibus angustioribus, neque inferiore 4 breviore (N.E.); praesertim vero arista sub divisura non torta, nec cum flosculo articulata. 23. Aristida complanata Trin. Act. Petrop. 1829. p. 85. Kunth Agr. syn. p. 193. Paniculae 5 — 6 pollicaris contractae, basi subinterruptae et longe exsertae radiis inferioribus solitarüs, elongatis, superne floriferis, superioribus brevioribus paullo supra basin divisis et dense floriferis; glumis inaequalibus, superiore 6 — 7 liniali flos- culum parum excedente, infcriore À breviore; flosculo glabro, api- ce non torto, 5 lineali; setis stricte patentibus, parum inaequali- bus: media longiore, sesyuipollicarti. Chaetaria laevis Nees ab Esenb. Agr. Bras. (1829) p. 384. Aristida laevis Kunth Agr. syn. 1833 p. 192. Inter Monte Video et flumen Rio grande do Sul circa fines regni Paraguayani. (Sellow!) Fadix perennis, radiculis firmis e rhizomate crasso, fasciculis culmo- rum basi tumidorum congestis, formato. Culmi simplices, 2 — 21 pe- dales. Vaginae internodiüis longiores, glabrae 1. ore breve et parce pilo- sac, e glauco-coerulescentes. Ligula subnulla. Folia glabra, inferiora fere bipedalia, plana, lineam lata, striata, superiora convoluto-filiformia, 3 — k-plo angustiora. Affinis A. pallenti. 24. Aristida pallens Cavan. (1. c. &.) Trin. Act. Petrop. 1829. p. 85 et 1836. p- #7. Paniculae (non computatis setis) bipollicaris — spithameae, pl. min. contractae, subsecundae, nutantis, (demum) longe exser- tae radis inferioribus subgeminis, pl. min. longe supra basin flo- riferis; glumis valde inaequalibus: superiore inferiorem subduplo superante, 4 — 2 pollicari; flosculo ad carinam dorsalem scabro, Li 116 ARISTI D 4. Botanique. ceterum glabro, 5 — 6 lineali, apice non torto; setis subaequali- bus, strictis, demum patentibus, 2£ — 8 pollicaribus. Chaetaria pallens P.B. Agrost. (1812) p. 158. teste syn. Cav., sed in Hb. illius vix vera; cf. Kunth Agr. syn. suppl. p. 148. Nees ab Esenb. Agr. Bras. p. 380. a. genuina; Culmo pedali et longiori; foliis radicalibus culmo parum brevioribus, filiformibus, tenuissimis; paniculae (exceptis setis) 3 polli- caris, pauciflorae, lucidae radïüs solitarüs, bifloris; gluma superiore pol- licari; setis tripollicaribus. — Aristida pallens Cavan. Icon. 5. (1799) p. 43. tab. 468. fig. 2. In oppido Chilensi Cucha-cucha. Januario. (Nee); Conception. (Brogniart) 8. tenuifolia Nees ab Esenb. Culmo spithameo 1. parum longiori; va- ginis ore barbatis; nodis exsertis; folus capillaribus, curvulis, # polli- caribus et brevioribus; paniculae 2 — # pollicaris, pauciflorae, lucidae radüs geminis, 1 — 2 floris; glumis pallidis: superiore 10 — 13 linea- li; flosculo 5 lineali; setis 2 — 2; pollicaribus, coloratis, patentibus. — Chaetaria pallens Ô. NE! 1. c. et Aristida pallens var. d. Frin. L c. — Monte Video. (Sellow:) 7. intermedia. Eadem ac praecedens, at culmus parum altior (10 poll.); nodi plerumque obtecti; glumae subcoloratae; setae 5 pollicares, erectae , Versus apicem coloratae. — Monte Video (Sellow'!); Chile. Lindley!) Ô. Tragopogon. Culmo subbipedali: vaginis ore nudis, nodos obte- gentibus; folüis laxis culmum subaequantibus ; paniculae subsemipedalis, densiusculae, linearis radüs geminis plurifloris; glumis (junioribus) co- loratis: superiore 1 — 2 pollicari; flosculo 5 lineali; setis 6 — 8 pol- licaribus, erectis, subcoloratis. — Chaetaria pallens 7. NE. L. c. et Ari- stida pallens var. c. Trin. 1. c. — In campis siccis province. St. Pauli Botanique. ARIST ID A. 117 frequentissima et molestissima (Langsdorf!); in campis Taubaté Ytu. Novembr. (Riedel!). Lusitanorum «Barba de bode.» s. patula, ut à, sed setae patentes, # pollicares; paniculae radii infe- riores longiores patuli I. adscendentes. — Chaetaria pallens. 8. N.E. 1. c. et Aristida pallens var. b. Trin. 1. c. — Inter Monte Video et Rio grande do Sul versus Paraguay et circa Monte Video urbem. (NE) &. murina. Culmo 5 — 10 pollicari; vaginis ore pilosis internodia superantibus; foliis brevibus rigidulis, curvatis, planiusculis et compli- catis; paniculae bipollicaris, contractae, densiflorae radis gemunis solita- risve a basi fere floriferis; glumis coloratis: superiore 10 — 13 lineas longa: flosculo G lineali; setis subtripollicaribus, coloratis, contractis L. patulis. — Aristida murina Cavan. Icon. 5. (1791) p. ##. tab. 469. fig. 1. in insula Mindanao Philippinarum prope Samboagan mense De- cembr, lecta, cujus icon et descriptio (exceptis setis albicantibus) om- nino quadrat. Aristida crinita Presl Reliq. Hänk. 1. (1830) p. 223. — Chaetaria pallens &. NE. IL. c. et Aristida pallens var. a. Trin. L c. — A Sellowio cum varr. praec. lecta; in arenosis Peruviae (teste Presl). 25. Aristida flaccida n. Paniculae fere pedalis, basi vaginatae, tremulae ra- dis geminis longissimis, nudis, apice paucifloris: imferioribus semi- pedalibus, simplicissimis, flaccidis, superioribus brevioribus, erectis L. erecto-patentibus; glumis inaequalibus: superiore subquadrili- neali inferiorem (mox caducam) lineà superante; floseulo 5 lineali, spadiceo, versus apicem non tortum scabro; setis erectis, valde inaequalibus: media quadripollicari, lateralibus 3 — 4-plo longiore. Aristida laxa Trin. Act. Petrop. 1829. p. 85. non Cavan. In montibus Carassae prope Capanéma. Januar. Febr. (Riedel:) Rhizoma 2, subrepens. Culmus cum panicula ultrapedalis, sine ea vix semipedalis. Vaginae glabrae, internodiüs longiores. Ligulae loco cal- lus membranaceus pilosulus. Folia convoluta, filiformi-setacea, fere pe- 118 AMYTST\ID 4. Botanique. dalia, rigidiuscula, erecta, glabra. Panicula debilis, levissimo impulsu vacillans. Aristida laxa Cavan. differt: flosculo glumis breviore, arista infra divisuram torta, radus solitaris etc. 26. Aristida longifolia Trin. Act. Petrop. 1829. p. 8%. Paniculae { — 2 pe- dalis basi vaginatae firmulae radiis 3 — 5-nis, longissimis, rigidis, érecto-patulis, inferne nudis, superne spicaeformibus, longioribus itérum divisis; glumis param inaequalibus: superiore 4 lineali in- feriorem mox aequante, mox lineà superantes flosculo 3 — 6 li- neali, maculato, ad nervum dorsalem tantum scabriusculo, apice non torto; setis érecto-patentibus, media 9 — 10 lineali, latera- libus fere duplo longiore. Chaetaria divaricata Nces ab Es! Agr. Bras. 1829. p. 387. excl. synn. Aristida bromoides Salzmann (non HBK.): flosculo pallido fere 7 li- neali et gluma superiore interdum 5 lineali. \ In agrestibus ad Caxias provinc. Maragnan et prope Almeirim prov. Paraënsis (Martius!); Bahia in collibus aridis (Salzmann!); in umbrosis siccis pr. Cuyaba. April. (Riedel!) Khizoma perenne, subrepens. Culmus 1 — 2 pedalis, panicula aequi- longa auctus, valde compressus, nodis exsertis, glabris. Vaginae glabrae, superiores internodiis multo breviores, ore ciliolatae. ZLigula subnulla. Folia fere longitudine totius plantae, viridia, glabra, complicata I. pla- niuscula et lineam lata, fasciculorum filiformia. Quoad babitum refert Aristidam Humboldtianam, cujus autem arista infra divisionem torta et flosculi glumas subaequant. 27. Aristida Humboldtiana n. Paniculae pedalis basi vaginatae, firmulae ra- dis geminis ternisve, ultra medium floriferis: inferioribus erectis, superioribus patentibus 1. divaricatis; glumis subaequalibus, 5 li- nealibus, purpurascentibus: flosculo glumas aequante vel parum Botanique. MAETSTID M. 119 excedente, pallido, angustissimo, versus apicem scabriusculo et pluries leviter torto; setis erecto-patentibus, subaequalibus, media 6 — 7 lineal. Aristida divaricata H. et B. ex Willd. Enum. (1809) nomen (sed vix descriptio, quae potius ad A. Jacquinianam). Willd. hb. n. 1802! HBK. Nov. Gen. 1. p. 100. (123) Chaetaria divaricata RS. Syst. 2. (14817) p. 392 et Mantiss. 2. p. 211. est mixta species, hanc et sequentem nisi adhuc tertiam compre- hendens. In regione subfrigida regni Mexicani inter Salamanca, Guanaxuato et Ovexeras, altitud. 5400 — 6600 ped. Septemb. (Humb!) Radix fibrosa, perennis. Culmi caespitosi, erecti, cum panicula 1 — 2 pedales, simplices, striati, compressiusculi, cum nodis glabri. Waginae internodiis longiores, striatae, glabriusculae, ore barbatae. Ligula bre- vissima, ciliaris. Folia convoluto-subulata, spithamea et longiora, stria- ta, glabra, margine scabra. Radii inferiores sesquipalmares. 28. Aristida Jacquiniana Tausch! in Diar. Ratisb. 1836. 2. p. 508. Paniculae pedalis valde depauperatae, demum longe exsertae et firmulae ra- dis solitaris geminisve, divaricatis, remotis, subsecundis, a medio circiter floriferis; glumis inaequalibus, pallidis, superiore breviore! subquinquelineali, inferiore 6 — 7 lineali flosculum pallidum gla- briusculum, apice attenuatum et tortum subaequante; setis latera- libus erectis, medià & — 6 lineali, erecto-patente, duplo L. triplo brevioribus. Aristida divaricata Jacq. Eclog. Gram. p. 7. tab. 6 et vix cum du- bio etiam Willd. Enum. (1809) p. 99, qui etiam semina s. n. A. pal- lentis accepit, sed excl. patria et syn. Humb. et Bonpl; quae numquam in hortis culta fuisse videtur. Link Enum. alt. 1. (1821) p. 73 et ejusd. H. Berol. (1827) p. 95. k 120 MARBISTES Botanique. Chaeturus divaricatus DC. Cat. Hort. Monsp. (1813) p. 932 (ex Hort. Madrit. acc.) idem ac: Agrostis divaricata et Mühlenbergia divaricata Hortul. ex DC. L. c. Patria latet. Anno 1811 ex horto Taurinensi s. n. Aristidae pallen- tis Horto Vindobonensi missa et e seminibus educata; etiam ex H. Be- rol. plantam juvenilem flaccidam panicula debili nutante vidimus, in qua pariter gluma inferior longior erat. Sed in varietate: 8. Durandii (A. pallescens Durand in Hb. Mertens') gluma superior tantum 4 — 5 lincalis inferiorem subaequans et radiü densius floriféri. Jacquin 1. c. sequentia: Radix annua (Linkio perennis), fibrosa. Cul- mi caespitosi, erecti, 11 pedales et ultra, simplices. Vaginae glabrae, ad oras et ubique nudae. Ligula brevis, truncata, ciliata. Folia sesquipe- dalia (in icone tamen vix semipedalia), linearia, plana, glabra. Gluma exterior brevior (in nostrà ratio inversa). Valoula superior minima in- feriore sextuplo brevior. Antherae 3, luteae. Sqramulae 2. Ovarium ovato-oblongum. Styli 2, stigmatibus pennicilliformibus, albis. Caryopsis lineari-oblonga, glabra. Ceterum analysis Jacquiniana minime in plan- tam postram quadrat. Quid? Aristida divaricata Lagasca Gen. et Spec. nov. diagn. (1816) p. 3. n. 30. Paniculae divaricatae incurvatae radis inferne nudis; spi- culis adpressis, alterne fasciculatis, subsessilibus; arista intermedia /on- giore. E Nova Hispania attulit D. Sessé. 29. Aristida Schiedeana n. Paniculae 4 — 1 pedalis, depauperatae, exsertae radüs solitarus, suberectis, firmulis, remotis, subsecundis, a medio circiter floriferis; glumis subaequalibus, coloratis, # — 5 lineali- bus; flosculo colorato, (sub lente) minutissime punctato-exaspera- to, apice longestipitato et torto, 6 — T7 lineali; setis lateralibus erectis minutis media quinquelineali patente decies brevioribus. Botanique. AGŒUSTI D À. 12i Podosaemum stipoides Chamisso! et Schlechtd. Linnaea 1831. p- 36. non HBK, cujus arista intra lacinias valvulae non stipitatae neque tortae inserta. ; Mexico: prope Jalapam. Augusto. (Schiede n. 909!) Radix perennis. Culmus 241 pedalis et major, basi pennam passeri- nam crassus, simplex, ad nodos 2 — 3 glabros levissime geniculatus. Vaginae internodüs fere semipedalibus duplo 1. triplo breviores, etiam ore glabrae. Ligula nulla vel interdum pilis aliquot stipata. Folia pa- tentia, pedalia et breviora, filiformia, convoluta, glabra. Panicula fusco- purpurascens. 30. Aristida longiramea Presl! Reliq. Hänk. (1830) p. 224, Paniculae circi- ter pedalis, depauperatae, longissime exsertae radis geminis, stricte erecüis, firmis, remotis, secundis, a medio circiter floriferis; glu- mis inaequalibus, stramineis: inferiore apice longe setigero, 2 — 3 lineali, superiore #} — 5 lineali; floscule maculato, parum colora- lo, versus apicem scabro et in stipitem /ongum tortum attenuato, 7 — 8 lineal; setis patentibus: media 6 — 7 lineali lateralibus paullo longiore. Mexico. (Hänke) Fadix perennis, fibrosa. Culmi stricte erecti, teretes, ad primum paniculae radium bipedales. Faginae glaberrimae, arcte adpressae. Li- gula: margo brevissimus, integerrimus. Folia vaginis suis multo lon- glora, convoluto- setacea, rigida, intus glabra. Panicula nutans; radii bini in fasciculis 3 — 4 dispositi, per spatia & pollicaria et minora in- ter se distantibus; radii imaequales, longior infimorum interdum 9 pol- lcaris. Caryopsis rufescens, lineari-fusiformis, intus vix sulcata. (Presl.) 31. Aristida Karwinskiana n. Paniculae circiter pedahs, longe exsertae, lu- cidae radis pluribus L solitariis jam a basi divisis, patentibus, secundis, 4 pollicaribus, a basi |. paullo supra basin floriferis ; Mém. sc. nat. Tom. F. 16 122 AR YSTUMD 4. Botanique. glumis subaequalibus, breve cuspidatis, purpurascentibus, 3 — 34 linealibus; flosculo glabro, maculato, apice in stipitem longum subgeniculatum et tortum attenuato; subsexlineali: setis laterali- bus erectis, media 5 — 6 lineali plus duplo brevioribus. Mexico. (L: B. Karwinsky !) Culmi pars suppetens panicula non computata sesquipedalis, stricte erecta, nodis glabris circumcirca sulcatis. Faginae internodüis quidpiam breviores, glabrae, ore pilosiusculae, penultima nodum superans. Ligu- la subnulla. Folia erecta, superiora adhuc pedalia et longiora, planius- cula et basi lineam lata, superne complicata, ceterum intus versus li- gulam sparse pilosa. Panieulae fasciculi per spatia 1£ — 2 pollicaria inter se distantes. Ab A. spadicea HBK. diversa videtur: panicula. lon- giore, glumis subaequalibus, flosculo glabro et seta intermedia floscu- lum aequante. t 32. Aristida spadicea HBK. Nov. gen. 1. (1815) p. 101. (123). Paniculae 8 — 9 pollicaris, secundae, subnutantis radis laxis, alternis, lon- gissimis, patulis, secundis; glumis lineanibus, subulatis, brevissi- me aristatis, purpurascentibus, aetate fuscescentibus, inferiore bre- viore; flosculo scabro, basi pilosiusculo glumà superiore multo lon- giore, apice spiraliter convoluto; seta intermedia floseulo duplo longiore, lateralibus dimidio brevioribus. (Diagn. ex HBK.) Chaetaria spadicea R.S. Syst. 2. (1817) p. 397. Mexico: locis apricis subfrigidis juxta Guanaxuato et Mina de Bel- grado altit. 7200 ped.; item in regione calida: in ripa Orinocensi pro- pe Carichana et in innundatis fluminis Guayaquilensis altit. 240 — 600 ped. Majo. Septemb. (Humboldt.) Fadix annua. Culmus erectus, 14 pedalis, simplex, nodis glabris. Va- ginae striatae, glabrae, ore pilosae. Ligula brevissima, glabriuscula. Fo- lia linearia, plana, sicca convoluta, rigida, striata, glabra, margine sca- Botanique. AR RNIL SAT D À 125 briuscula. Glumae glabrac, dorso ciliato-scabrae. Valoula superior mini- ma. Affinis À divaricatae. (HBK.) t 33. Aridida ternipes Cavan. Icon. et Descr. 5. (1799) p. 46. Paniculae sesquipedalis coarctatae radiis alternatim fernis, semipedalibus, ca- pillaribus, rachi parallelis, versus apicem spiculas subdecem al- ternas pedicellatas gerentibus; glumis carinatis, viridibus, subula- tis, inferiore paullo breviore; flosculo glumis longiore, basi villo- ‘so: setis lateralibus brevibus, intermedia semipollicari; folio supre- mo convoluto, subulato, sesquipedali. (Diagn:s ex Cavan.) Panama. Novembr. (Née.) 34. Aristida chapadensis Trin. Act. Petrop. 1836. p. #8. Paniculae 10— 18 pollicaris, exsertae, flaccidae, subsecundae, nutantis radis 2—%#-nis, erecto-patentibus, semipedalibus longioribusve, divisis, infra me- dium adpresse floriferis; glumis subaequalibus, subcoloratis, 8 — 10 linealibus; flosculo colorato, apice in stipitem longum tortum attenuato, 12 — 15 lineali; setis subaequalibus, patentibus, me- dia paullo longiore subbipollicari. In siccis arenosis Serra da Chapada. Majo. (Fiedel!) Radix perennis, subrepens. Culmus cum panicula 3 — % pedalis, plerumque simplex, erectus, robustus, crassitie pennae anatinae, ad nodos fuscos tumidus, ceterum sordide fuscescens et maculatus. Fagi- nae internodüs breviores, glabrae et ad oras coloratas hispidulo-pilosae. Ligula subnulla. Folia tum plana, tum convoluta, glabra, inferiora ul- trapedalia. 35. Aristida implexa Trin. Act. Petrop. 1836. p. #8. Paniculae & — 10 pol- licaris, mox longissime exsertae, contractae, linearis, apice contor- tae radis pluribus 1. solitariis, usque ad basin fere divisis et flo- riferis, adpressis, brevibus; glumis pallidis, apice longe attenuato- cuspidatis, inaequalibus, inferiore (in spiculis perfectioribus) fere + 124 AO TI \S NTOINEN A Botanique. pollicari, superiore 7 — 8 lineali; flosculo dorso versus apicem papillis minimis rotundatis obsesso, apice in stipitem longissimum tortum attenuato, 2 — 2! pollicari; setis patenti-divaricatis, saepe retortis L. implexis: media geniculata subsesquipollicari, laterali- bus { longiore. In campis siccis prov. St. Pauli prope Hapitininga et prope Ypane- ma. Martio mense. (Riedel!) Radix perennis, subrepens. Culmus cum panicula 2 — 3 pedalis, simplex, erectus; robustus, vaginis laxe obtectus, basi crassitie pennae ansérinae. Vaginae omnes internodiis longiores, glabrae, saepe ore h- gulae loco villis densis cinereis barbatae. Folia plerumque convoluta, rarius complanata et lineam circiter lata, glabra, infer:ora sesquipeda- lia. Panicula pallide straminea vel colorata. Ælosculi triplicis occurrunt speciei: valde Aebetati, quorum aristae facillime secedunt; fertiles (?) colorati et maculati, sine stipite 3 lineas longi, basi barbati, qui cum aristis a glumis articulatim solvuntur et effoeti. (2), valvula # lineas longa, inflata, straminea, basi eberbi et cum glumis tenaciter cohae- rente. #8. aequa. Panicula latiore, cuneata, colorata, nunus implexa: flosculo vix sesquipollicari (13 — 16 lineali); setis subacqualibus, basi non re- tortis, bipollicaribus 1. parum longioribus. — In graminosis siccis Ser- ra da Chapada. Majo. (Riedel') Specimen flosculo tantum 13 lineali et setis basi non retortis, bipollicaribus inter speciem genuinam prope Ypanema lectum ante oculos fuit. Arthratherum megapotamicum Nees ab Esenb, mss. in Hb. Bras. Mus. Berol., cui fortasse: Aristida megapotamica Sprengel Cur. post. (1827) p- 31. a Sellowio circa fl. Rio Grande lecta et huic innixa: Chaetaria megapotamica Schult. Mant. 3. (1827) p. 578. accensenda, ab A. im plexa solummodo diversa videtur: flosculo pallido, 20 — 21 lineas Botanique. AORLE SET ED M. 125 longo. Aristida megapotamica Sprengelii in Agrostographia Brasilienst non memorata, qu'd certe sit, ex diagnosi pessima vix divinabis. 36. Aristida riparia Trin. Act. Petrop. 1836. p. #8. Paniculae subseptem- pollicaris exsertae, contractae, linearis, fasciculiflorae, interruptae radus pluribus 1. solitariis ad basin usque divisis et densifloris, adpressis, brevibus; glumis parum inaequalibus, pallidis, apice at- tenuatis et cuspidatis, inferiore quidpiam longiore 5 lineali; flos- culo apicem versus scabriusculo, in stipitem tortum attenuato, 6 — 7 lineali; setis erecto-patentibus, a basi jam strictis, media subpollicari lateralibus quidpiam longiore. In arenosis ripae rivuli Jacaré pr. Parana. Decembri. (Riedel!) Radix perennis, fibrosa. Culmus cum panicula bipedalis, inferne ra- mosus, nodis tumidis, fusco-nigricantibus. Vaginae glabrae, internodus quidem longiores, sed nodos non obvolventes. Lioulae juniores longe ciliato-barbatae, adultae tomentosae. ÆFolia pleraque convoluto- filifor- mia, caulina interdum complanata, lineam lata, pedalia et longiora, glabra. Panicula pallens, luci obversa non solum inferne, sed et su- perne interrupta, € fasciculis 8 — 10 brevibus ovatis composita. Affi- nis À. implexae. 37. Aristida subspicata n. Paniculae # — 5 pollicaris, exsertae, contractae, linearis, {hyrsiformis, basi interruptac, rigidiusculae radis pluri- bus L. solitaris, brevibus, ad basin usque divisis et floriferis; glu- mis cuspidato-setigeris, subaequalibus, # linealibus; flosculo gla- bro, apice cum arista obscure articulato, infra articulum ter qua- ve torto, trilineali; setis patenti-divaricatis, parum inaequalibus, media subsemipollicari, Insula Albemarle Gallopagonum. (Macrae !) Radix repens? Culmus 1 — 14 pedalis, ad nodos parum geniculatus. Vaginae glabrae, mternodüs dimidiüis breviores. Ligulae loco pih breves, 126 ARISTID 4. Botanique. densi, candidi. Folia semipedalia et breviora, planiuscula, 4 lineam lata L. convoluta, subtus glabra, supra densissime et brevissime pilosula. Panicula pallide straminea, junior basi vaginà inclusa. Flosculi maturi ovato-oblongi 1. ovales, dorso (sub lente) minutissime et densissime punctulati, apice constricti et in stipitem aristae manifeste tortum ab- euntes. 38. Aristida setifolix HBK. Nov. gen. 1. (1815) p. 100 (122). Kunth Agr. syn. suppl. p. 143. Paniculae subsemipedalis; longe exsertae, con- tractiusculae, linearis, subsecundae, fasciculiflorae radiis 2— #-nis, erecto-patentibus, brevioribus mox supra basin floriferis, longio- ribus 1! — 2 pollicaribus; glumis flavidis , parum inaequalibus, breveacutatis, superiore quidpiam longiore, 2: — 3 lineali; flos- culo apicem versus scabro et cum arista mediante nodulo pl. min. distincte articulato, infra eum bis terve torto, trilineali; setis pa- tentibus L divaricatis: media # — 6 lineali, lateralibus plerum- que recurvatis parum longiore. Chaetaria setifolia R.S. Syst. 2. (1817) p. 396. Nees ab Es. Agrost. Bras. p. 381. «! qui spec. Humb. comparavit. In apricis Novae Andalusiae inter Bordones et Cumana. Septembri (Humb.); in campis prov. Piauhi et in arenosis praeruptis ad fl. St. Francisci pone Salgado prov. Minarum (Martius); Bahia (Salzmann). Radix perennis. Culmi caespitosi, erecti, sesquipedales, ramosi. Va- ginae glabrae. Ligula brevissima, longe ciliata: Folia convoluto-setacea, ’ glabra, margine scabriuscula et pilis paucissimis obsita. (HBK.) 8. A. arenaria Trin. Diss. 2. (1826) p. 25 et Act. Petrop. 1829. p. 87. Gluma superiore # lineali, inferiorem linea dimidia 1. integra su- perante; flosculo # — 5 lineali; setis divaricato-patentibus, media 6 — 8 lineali. — Aristida sabulosa Kunth Agr. syn. 1833. p. 196. CAae- taria setifolia N.E. 1. 'c. var. 8. 3. sec. spec. auth. (flosculo 4 lineali, Botanique. ARISTI D A. 127 nigro-maculato, setis 8 — 10 linealibus). — In arenosis pr. Parana ad rivulum Jacaré m. Decembri et in arenosis lapidosis pr. Cuyabä m. Majo (Riedel); in prov. Bahiensi (Martius ex N.E.); in pascuis et locis sabulosis prov. Piauhi. (N.E.') y. intermedia. Gluma superiore 5 lineali, inferiorem lineâ sperante; flosculo vix # lineali, infra articulum semel torto; setis divaricatis, vix strictis, media subpollicari. — CAhaetaria setifolin N.E. 8. 2. 1. c. sec. sp. auth. — In prov. Piauhi et ad Joazeiro. (Martius) Ô. grandiflora. Gluma superiore 7 — 8 lineali inferiorem lineis dua- bus superante; flosculo 6 — 7 (—10 sec. N.E.) lineali; setis divarica- to-patentibus, media 12 — 16 lineali; panicula pauciflora. — Chaetarta setifolin N.E. 8. 1. L. c. sec. spec. auct. — In prov. Piauhi et ad Joa- zeiro. (Martius.) 39. Aristida cognata n. Paniculae 5 — 6 pollicaris, longe exsertae, contrac- tiusculae, linearis, subsecundae radis inferioribus subgeminis, stricte patentibus, mox supra basin floriferis: longioribus 11 — 2 pollicaribus; glumis pallide stramineis, parum inaequalibus, acu- minatissimis, fere 3 linealibus; flosculo apice scabriusculo, nec ar- ticulato neque torto, trilineali; setis erecto-patentibus, subaequali- bus, media 4 — 6 lineali. Aristida Adseensionis Swartz Observ. (1791) p. #0? Ins. St. Thomas Ind. occ. (Ventenat in hb. Schrader! nunc Hort. Imp. Petrop.) Culmi pars abscissa ultrapedalis, ad nodum supremum parum geni- culata, pertenuis. Ligula suprema minuta in cilias brevissimas soluta. Folia suprema angustissima, filiformi-convoluta, glabra, 3 — % pollices longa. À simillima A. setifolia HBK. differt: gluma inferiore multo ma- gis acuminata flosculum aequum inarticulatum fere attingente, aristis minus divergentibus. 128 CAOREITS TND 4. Botenique. #8. media. Gluma superiore 31 — & lineali flosculum apice articula - tum et vix tortum adaequante, glumam inferiorem linea dimidia supe- rante; seta media 8 — 12 Jineali. — V. spp. cc. kO. Aristida repens Trin. Act. Petrop. 1829. p. 87. Paniculae 3 — # polli- caris, (junioris) basi vaginatae, contractiusculae, linearis, flexuosae, subsecundae radiis solitariis, erectis, a basi fere floniferis, inferio- ribus pollicem longis; glumis obtusis L. erosis et breve mucronatis, subaequalibus, bilinealibus: flosculo subglabro, apice cum arista obscure articulalo, infra articulum semel (?) torto, sesquilineali: setis patenüibus, subaequalibus , trilinealibus. Insulae Gallopagonum. (Douglas!) Culmus tenuis, prostratus, stolonifer, per intervalla pollicaria et mi- nora e nodis radiculas et foliorum fasciculos steriles aut culmos flori- feros semipedales erectos emittens. Vaginae inferiores internodiüis bre- viores, slriatae, glabrae. Ligulae loco fasciculus pilorum. Folia linearia, anguslissima, vix lineam dimidiam lata, plana, viridia, subtus glabra, supra densissime et minutissime pubescentia, superiora # pollicaria; in- feriora breyiora, omnia flaccida. Proxima A. setifoliae, sed hujus radix in omni statu fibrosa 1. subrepens tantum et folia fere semper convo- luto-setacea, nec supra Lam dense setulis minutis exasperata. hi. Aristida ebiptica Kunth Agr. syn. (1833) p. 193. Trin. Act. Petrop. 1836. p. #4. Paniculae { — 11 pollicaris, exsertae, contractae, spi- caeformis, ovalis L. ellinticae radis pluribus brevibus, a basi jam floriferis; glumis cuspidato-setigeris, quandoque apice obtusiuscu- lis L. erosis et mucronatis, subaequalibus, 3 — 4 linealibus; flos- culo apice scabro, non torto neque articulato, 2} (— 4 sec. N.E.) lineali; setis erecto-patentibus, subaequalibus, media & — 5 lineali. Chaetaria elliptica Nees ab Esenb'! Agrost. Bras. (1829) p. 389. Botanique. ARISTI D A. 129 In pascuis agrestibus prov. Piauhi et in fluvii Itapicurü ripa ad Ca- chias prov. Maragnanensis passim m. Majo. (Martius.) Radix perennis, repens. Culmi ; — 1} pedales, rigiduli, adscenden- tes, basi et apice subcompressi, pubescenti-scabri, trinodes, ad nodos inflexi et ramosi. Vaginae internodiis breviores, dehiscentes, scabrae, ore villosulae. Ligula in cilias soluta. Folia 2 — 7 pollices longa, 5 — 11 lineas lata, strictiuscula, recurva, plana, siccitate convoluta, supra pilosa et vaginam versus lanata, lacte viridia. (N.E.) 42. Aristida dispersa n. Paniculae 1 — 6 pollicaris pl. min. contractae ple rumque coloratae radiis solitariis L. verticillatis, a basi fere florife- ris; glumis inaequalibus, acutiusculis: superiore 3 — 4% lineali in- feriorem lineà dimidià 1. integrà superante; floseulo glumam mox superiorem, mox inferiorem adaequante, ad divisuram usque aequo; setis erecto-patentibus, parum inacqualibus, media 6 — 7 lineali. Ab A. vulgari, cujus quasi seriem formarum orbis novi alteram si- stit, suadente tum glumarum flosculorumque proportione mutua tum radiorum numero pro tempore distinctam adhuc servavimus. «. A. nana. Steudel Nomencl. 1841. Semipedalis et minor; paniculae oblongae 1 — 2 pollicaris, coloratae radis subsolitarüs adpressis; flos- culo glumam superiorem aequante; foliis planis L. convolutis, supra pu- bescentibus, culmo inferne ramoso plerumque duplo brevioribus. — Ari- stida festucoides Hochst. et Steudel! (non Poir.) in sched. Un. itin. 1835. Chaetaria nana N.E. ex Steud. Nomencl. 1841. — Chile: prope Valpa- raiso (Cuming'); in aridis ad Concon (Püppig) et in declivibus apricis collium prope Quillota m. Septembri (Bertero hb. n. 9941). ©. Speci- mina obveniunt interdum magis adhuc hebetata bipollicaria, gluma su- periore, flosculo et setis 3 linealibus. 8. À. humilis HBK! Nov. gen. 1. (1815) p. 99 (121) c. descr. «Tri — sexpollicaris; paniculae 2 — 3 pollicaris decoloris radis verticillatis ; Mém. sc. nat. Tom. F. 17 139 MBIS RNA Botanique. flosculo glumam inferiorem aequante; folis culmum simplicem subae- quantibus» HBK. — Chaetaria humilis RS. Syst. 2. (1817) p. 396. — In exustis aridis Cumanae m. Septembri. 2. (Humb.) y. A. bromoides HBK! Nov. gen. 1. (1815) p. 100 (122) c. descr. «Pedalis; paniculae 2 — 3 pollicaris radiis alternis; flosculo glumà su- periore parum breviore; foliis culmo ramoso minoribus, interne pubes- centibus» HBK. — Chaetaria bromoides R.S. Syst. 2. (1817) p: 396. In montanis regni Quitensis juxta Tambo de Guamote et Llanos de Tiocaxas altitud. 9600 ped. Julio m. Z. (Humb.) Ô. A. coarctata HBK! Nov. gen. 1. (1815) p. 100 (122) c. descr. «Bipedalis; paniculae ramosae 5 — 6 pollicaris radiis subverticillatis ; flosculo glumam superiorem et aristas aequante; folüs planis (siccitate convolutis), supra scabris. A. bromoidi valde affinis.» HBK. — Chaeta- ria coarctata R.S. Syst. 2. (1817) p. 396. Aristida laxa Wild. bb. n. 1806. non Cavan. In alta planitie Mexicana inter Burras et Guanaxua- to altit. 6360 ped. m. Septembri >. ( Humb.) Setae interdum flosculo duplo longiores et flosculi quoque glumam inferiorem aequantes 1 pa- rum excedentes. e. À. nigrescens Presl! Reliq. Hänk. 1. (1830) p. 223. Octopollicaris — pedalis; paniculae lucidulae # — 6 pollicaris radiis 3 — #-nis, erec- to-patentibus 1. adscendentibus , paullo supra basin floriferis; glumis pallidis, patentibus: flosculo 4 lineali glamam superiorem aequante, ma- turo colorato et supra dimidium scaberrimo ; fois convoluto-setaceis culmum non adaequantibus, intus pubescentibus. — Mexico (Hänke) ©. In panicula laterali juniori flosculi decolorati et minus scabri, plane ut in À. coarctata. t 43. Aristida interrupta Cavan. Icon. 5. (1799) p. 43. tab. 471. fig. 2. Tri- pedalis et altior; paniculae (7 pollicaris) radis (solitariis binisve\ erectis, virgatis, (rigidis, plerumque a basi) interrupte fasciculiflo- Botanique. ARURATES ÉTAT AD VA. 131 ris; glumis parum inaequalibus, acutissimis, superiore longiore (3 — % lineali); flosculo gluma superiore paullo (lineà dimidià) lon- giore (apice non torto); (setis sessilibus, patentibus, parum inae- qualibus, media sub 7 lineali.) Diagnosis ex descr. (et icone) Ca- van. Chaetaria interrupta P.B. Agr. (1812) p. 30. R.S. Syst. 2: p. 395. Prope oppidum Chalma regni Mexicani m. Augusto. (Cavan.) Cav. L c. seq. addit: Nodi incrassati rubentes; vaginae internodiis subaequales: folia subulata, bipedalia: aristae barbataes (1. e. scabrae ut P ex icone patet). A. dispersae proxima videtur, flosculi tamen glumas distincte excedunt. c. Species orbis veteris et Novae Hollandiae. #4. Aristida vulgaris n. Paniculae 2 — G pollicaris, subsecundae, rigidae |. apice nutantis, linearis L: pyramidatae, basi exsertae et interdum interruptae radis inferioribus geminis, aut contractis erectis a basi fere floriferis, aut effusis nutantibus: altero paullo supra basin -, altero superius dense florifero; glumis pl. min. inaequalibus: su- periore 21 — hi lineali, apice obtuso l. eroso et interdum mucro- nulato, flosculo pl. min. breviore, glumam inferiorem obtusam 1. acutam lineà £ — 1} superante; flosculo 3 — 6{ lineali, glabro I. scabro, apice non torto neque articulato; setis parum inaequali- bus, erecto patentibus, media 4 — 12 lineal. Ab A. Adscensione in omni statu diversa: glumis obtusioribus et ra- diis semper geminis, panicula basi exserta et culmis jam prope radicem diffusis. Nodi geniculati numquam a vaginis ohtecti. Vaginae glabrae, 5 5 $ $ ore pilis paucis brevissimis obsitae. Ligula nulla. Folia anguste linea- ria, plerumque convoluta, in pagina superiore scabriuscula L. densissi- me et brevissime pubescentia. Flosculus semper glumis, quidpiam sal- + 132 ABUS TNA AE. Botanique. tem, longior. Variat panicula colorata 1. pallida et culmo simplici I. ra- moso; raro gluma superior (ut in quibusdam spiculis var. mongholicae) inferiore lineà dimidià brevior. Radix in omnibus varr. annua videtur, Desfontainesius tamen A. coerulescenti perennem adscribit. a. A. canariensis Willd! Enum. (1809) p. 99. Trin. Diss. 1. p. 176. Culmo pedali et altiori; folüs virescentibus; paniculae interdum colo- ratae radis inferioribus nutantibus; gluma superiore 3 — 33 lineali, in- feriorem obtusam lineà 4 — 11 superante; flosculo 3 — 4 lineali, gla- bro: seta media & — 7 lineal. — Gramen avenaceum, panicula minus sparsa, cujus singula grana tres aristas longissimas habent. Hab. prope urbem Funchall in ins. Madeira. Sloan Catal. (1696) p. 35 et Hist. 1. p- 16. tab. 2. fig. 5 et 6. Aristida gigantea Linne fil. suppl. (1781) p. 113 et Chaetaria gigantea P.B. Agrost. (1812) p. 30. — Teneriffa (Mas- son ex Linne, Willd! Chamisso!): ubi usque ad Chasna altit. #000 ped. adscendit. (Berth. et Webb.); Madeira (Buch). Obs. 1. Speciei in hortis frequenter cultae panicula interdum ad 10 pollices usque longa evadit, seta media 7 lincalis et folia pedalia, flac- cida, plana. In specimine Bertheloti e Teneriffa (in Hb. Mertensii as- serv.) gluma superior saepe 27 linealis et radii paniculae coloratae in- feriores erectiusculi. Specimen Chaetariae canariensis N.E. Agr. Bras. p. 387. in ripa fluvi Îtapicurü prope Caxias prov. Maragnanensis ab ill. Martius detectae nondum vidimus, Obs. 2. In Aristida gigantea L. sec. specimen Hb. Ventenatii e Te- neriffa teste cl. Kunth (Agr. syn. suppl. p. 150) sequentia conspiciun- tur: «Glumae inaequales, inferior triplo brevior, apice acutata et bifida, superior valde acutata et bifida; flosculus glaber; arista trifida longis- sima, inferne spiraliter torta, lacinüis lateralibus paullo brevioribus.» Speciei hujus, certe ab A. canariensi diversae, patria constata, syno- nyma nostra excepto Willdenowiü in dubium vocanda. Botanique. ARTISTID À. 135 B. A. mongholica. Nana, viæ semipedalis; foliüis planis glaucescenti- bus; panicula contracta, linearis, saepe colorata; gluma superiore 21 — 31 lineali, inferiorem obtusam lineà dimidià 1. integrà superante; flos- culo 34 lineali, glabro; seta media # — 6 lineali. — In arenosis et pla- nitiebus deserti totius Mongholiae mediae. Julio et Augusto. (Bunge') y. À. pygmaea. Bipollicaris; foliis complicatis; gluma superiore 3 li- neali inferiorem linea dimidia superante; ceterum ab A. mongholica non diversa nisi glumis obtusioribus emarginatis ut in A. strictiflora, cui fortasse affinior. — Africa australis. (N.E!) Ô. A. depressa Retz Observ. k. (1786) p. 22. Roxb. FI. Ind. 1. p. 351. Trin. Diss. 1. p. 175. Culmo spithameo— pedali (—sesquipedali sec. Retz et Roxb.), adscedente 1. procumbente; foliis glaucescentibus; pa- niculae pl. min. coloratae et densae radis contractiusculis, nutantibus; gluma superiore 3 — 34 lineali, apice obtusa 1. erosa et brevissime mucronulata, inferiorem obtusam 1. acutam lineà sesquialterd (rarius unà) superante; flosculo 34 — 4 lineali, glabro; seta media 6 — 8 li- neali. — Chaetaria depressa P.B. Agr. (1812) p. 30. RS. Syst. 2. p. 39%. Aristida setacea Trin. Act. Petrop. 1829. p. 84. non Retz. — In sterilioribus Malabariae (Koenig ex Retz); in montibus «Nilgherries» inter radicem montium et Cunnur. Februario (Schmid'); ad Ganges fluvium prope Allahabad; item ad fl. Jrawaddi, Taghamew et Prome (Wallich Cat.). Apud Telingas audit «Nalli-pootiki» (Roxb.) Occurrit etiam humi- lior (Royle herb. n. 367) pollices 2 — 3 alta, flosculo minori (3 li- neali), gluma superiore 2} lineali, inferiore linea breviore. e. À. curvata. (Nees ab Es! Gram. Afr. aust. 1841. p. 186. «&. sub Chaetaria). Culmo pedali; foliis virescentibus, planis, rigidis, curvatis; pänicula colorata, contractiuscula; gluma superiore 3 — 34 lineali, apice bidenticulata et mucronata, flosculum nervo dorsali scabrum adaequante, glumam inferiorem truncatam et mucronatam lineà 1 — 1; superante; 154 ARBISTID MH. Botanique. seta media 5 — 6 lineali. — In planitie Steenbocksvlakte ad septem- trionem montibus Winterhocksbergen spectante prov. Uitenhage. Martio, Aprili. (Ecklon.) Adnot. Glumae in omnibus subspeciebus ex Africa australi undique pilis minutis obsitae, sed hoc gradu minori etiam aethiopicis et abys- sinicis convenit. &. A. strictiflora. Culmo 8 — 10 pollicari, strictiori: foliis complica- tis, minus curvatis; panicula contractissima, angusfiore, lineari, strictis- sima; flosculo 3 — #{ lineali, versus apicem wndique scabro; seta me- dia 6 — 7 lineal. Reliqua ut in A. curvata. — Chaetaria curvata 8. mi- nor N.E.! Gram. Afr. aust. (1841.) p. 187. In collibus ad Zondagsri- vier fluvium prov. Uitenhage altit. 1500 — 2000 ped: et ad Zwartbul- letje juxta Gariep fluvium altit. 2500 ped. Mart. et Apr. (Drege pl: exs. specc. a! non b, quae cum loco natali alterutro hic citato ad sequen- tem pertinent.) ». A. confusa. Culmo pedali, ad paniculam curvato, bäsi geniculato; paniculae contractiusculae radiis inferioribus nutantibus ; gluma supe- riore # fincali inferiorem line superante; flosculo demum 5 — 6 li- neali, versus apicem scabro; seta media 7 — 9 lineal. Reliqua ut in A. strictiflora. 9. A. abyssinica. Purpurascens; gluma superiore 3 — 34 lineali in- feriorem acutam lineà } — ? superante; flosculo 3 — % lineali aspero; seta media 6 — 9 lineal. — In siccis montium et vallium prope Adoam m. Septembri; incolis «Eddini». (Schimper Un. itin. n. 319!) s. A. aethüopica. Pallida, glaucescens; gluma superiore 3 — 3! li- neali inferiorem acutam lineà superante; flosculo 44 lineali, aspero; se- ta media sub 8 lineali, — Sennaar (Kotschy pl. exs. n. 248! 226! et sub n. 103 Hb. Vindob. cum A: mutabili in arenosis Cordofani pro- miscue: flosculis glabrescentibus #1 — 51 linealibus quidpiam recedens). Botanique. ; AR E à TE D À. 135 x. À. senegalensis. Gluma superiore 31 — 4 lineali, inferiorem line superante; flosculo 5 lineali, scabro; seta media sub 9 lineali. — Se- negal' (Perrottet !). Huc pertinere videtur Aristida festucoides Poir. En- eyel. suppl. 1..(1810) p. 453. (Chaetaria festucoides P.B. Agrost. 1812. p- 30. RS. Syst. 2. p. 39%.) in Senegalia a Dupuis lecta, quamvis fo- lia «brevia» et glumae «acutissimae» a Poiretio designentur; reliqua, imprimis «panicula fere Festucae bromoides» potius in hanc quam in A. mutabilem aut À. Kunthianam quadrant. À. À. arabica; ut A. cocrulescens, at gluma superior tantum 21 — 3: linealis inferiorem lineà integrà superans; flosculus interdum 3 li- S nealis asperulus et paniculae radii contracti, erectiusculi, a basi fere floriferi; folia glauca. — Arabia (Dr. Seb. Fischer!); in monte Sinaï (Aucher Eloy! n. #65): ibi in rupibus et rupium fissuris locis siccis m. Majo. (Schimper Un. it. n. 368!) Adnot. Aristida nutans Ehrenberg! et Hempr. cujus specimina arabica et culta Hort. Berol. coram sunt, est modificatio: foliis virescentibus, vaginis infimis purpurascentibus et paniculae magis effusae radis om- nibus secundis, nutantibus. — An quoque hujus loci: Aristide panicu- lata Forskäl FI. Aeg. Arab. (1775) p. 25. in Arabia felici reperta, cu- jus diagnosis ad omnes fere Aristidas aristis nudis praeditas quadrat. Ex sententia ill Necs ab Esenbeck ad Chaetariam Forskälii aman- danda. w. A. coerulescens. Desf. FI. Atlant. 4. (1798) p. 109. tab. 21. fig. 2. Schrad: Neu. Journ. 4. p. 70. Trin. Diss. 1. p. 175. Culmo 1 — 2 pe- dali (sec. Cavan. # ped.); folüis viridibus; paniculae densioris (interdum pedalis s. Cav.) radiis erectis 1. nutantibus; glumis parum inaequali- bus: superiore 37 — 4; lineali, erosa 1. bidentata, flosculo parum bre- viore, inferiorem acuminatam lineä dimidiä tantum superante; flosculo # — 5 lineali, undique seriatim aculeato-scabro, versus basin glabro; 156 ARE S TAD À: Botanique. seta media 7 — 9 lineali. — Aristida elatior Cavan. Icon et descr. 6. (1801) p. 65. tab. 589. fig. 1. bona, sed in descriptione «corolla caly- ce duplo longior.» Chaetaria elatior et Ch. coerulescens P.B. Agr. (1812) p. 30. RS. Syst. 2. p. 39%. 395. Aristida setacea Hoppe (non Retz.) Hort. Ratisb. fasc. 1. ex RS. 1817. Aristida Adscensionis Savi (non L.) in Act. Moden. 1837. p. 198? ex Aegypto. — Barbaria in arvis prope Kerwan (Desf.); in aridis et saxosis prope mare Malacitanum ditionis oppidi Benagalbôn; tum etiam inter Albateram et Callosam oppida Or- cellitana regni Valentini; Augusto (Lagasca ex Cavan.); in collibus ari- dis et rupestribus circa Malacitum (Salzmann! Boissier!); Syria prope Beyrut (Ehrenberg! pro À. rufescente Ehr. et Hempr.); in rupibus mon- tis Sinaï. (Bove t. Decaisne.) — In spec. Hb. Desf. (teste Kunth Ar. syn. suppl. p. 146.) glumae inaequales et setae flosculo triplo longiores. v. À. pumila Decaisne Ann. sc. nat. #. (1835) p. 85. Quadripollica- ris et minor, colorata; foliis glaucescentibus; panicula satis densa, sub- contracta; gluma superiore # lineali, inferiorem obtusiusculam lineà 1 — 1} supcrante; flosculo 55 — 64 lineali (excepto nervo dorsali) gla- bro; seta media 7 — 8 lineali. — Inter Kahiram et Suez (Ehrenberg'!; in deserto Sinaitico (Aucher Eloy! n. #63); in planitie arenosa Geddae m. Febr. (Fischer!); Hedjas (Bove ex Decaisne). £. A. Ehrenbergü. Pedalis et paullo altior, circa nodos colorata; foliis viridescentibus; panicula lucida, subeffusa; glumis roseis: superiore 3 — 34 lineali inferiorem obtusiusculam Vineà À — 1 superante; flosculo 5 Zineali, demum profunde purpurascente, scaberrimo; seta media 9 — 11 lineali. — Arabia. (Ehrenberg!) , o. A. spicigera ut A. Ehrenbergii, sed paniculae fere spicatae, inter- ruptae, pallidae radii 1 — 2 adpressi, subuniflori; flosculi glabri et seta media 5 — 6 linealis. — Flora Sinaïtica. (Ehrenberg!) Botanique. AORNINS TA ID KA. 1357 45. Aristida guineënsis n. Paniculae 8 pollicaris, angustae, subsecundae, apice nutantis, densiusculae, coloratae, basi longe exsertae radiis tenuis- simis, pluribus l. solitarüs, ad basin usque multifidis, erecto-paten- tibus: longioribus sesquipollicaribus, paullo supra basin dense flo- riferis, inferioribus quandoque nutantibus: glumis paullo inacqua- libus, acuminatis, superiore 2£ lincali inferiorem lineà dimidià su- perante; flosculo 13 — 2{ (raro 3) lineali, carina dorsali et nervo laterali versus apicem scabro, ceterum glabro et (maturo) macu- lato, apice non torto neque articulato; setis parum inaequalibus, patentibus, media 5 — 7 lineali. Guinea. (Thonning in Hb. Schumacher! nunc Hort. Imp. Petrop.) Rhizoma subrepens? Culmus fere tripedalis, simplex, ad nodos (3) tu- midos vix geniculatus, glaber, teres, inferne lineam fere crassus. Va- ginae internodüs breviores, glabrae. Ligula in cilias brevissimas et den- sissimas soluta. Æolia pleraque pedem circiter longa, plana, 3% lineae lata, flaccida, glabra, viridula. Valde similis A. vulgari et fors ejus tan- tum varietas, gluma superior enim apice obtusiusculo interdum breve inucronata; at spiculis parvis, plerumque bilinealibus in panicula longa pluri- et tenuiradiolosa semper dignoscenda. #6. Aristida Thonningü n. Paniculae 7 — 9 pollicaris pyramidatae, subse- cundae, apice nutantis, fasciculiflorae, pallidae, basi exsertae ra- dis fenuissimis, pluribus, patentibus: longioribus fere bipollicari- bus, paullo supra basin densissime floriferis, inferioribus nonnul- lis nutantibus; glumis inaequalibus acutis: superiore 3 — 34 li- neali, inferiorem lined integr4 superante; flosculo maturo # /ineali, carinà dorsali et nervo laterali apicem versus scabro, ceterum glabro, maculato, apice non torto neque articulato: setis parum inaequalibus, patentibus, media 6 — 7 lineali. Guinea. (Fhonning! in Hb. Schumacher.) Mém. sc. nat. Tom. F. 18 Li 138 CA UR\I S TNT (D A4. Botanique. Radix fibrosa, annua. Culmus 1 — 2 pedalis et major, erectus, sim- plex L. ad nodos 2 — 3 tumidos ramulos steriles emittens, parum ge- niculatus, glaber, teres, inferne lineam crassus 1. duplo tenuior. Vagi- nae et ligulae ut in proxime affini À. guineënsi. Folia subsemipedalia, planiuseula, angustissime linearia, 4 — ; lin. lata, apice attenuato se- setacea, flaccida viridia, glabra, supra obsolete scabriuscula. 47. Aristida Adscensionis Linne (1753) Codex n. 688 et Osbeck Iier. p. 298. Trin. Diss. 1. (1824) p. 176 et in Act. Petrop. 1829. p. 83. Brogniart in Duperrey Voyag. p. 13. Kunth Agr. syn. suppl. p. 146. Paniculae sub 4 pollicaris, contractae, thyrsiformis, oblongae, basi subinterruptae et vaginatae radiis pluribus solitarüsve, jam a basi divisis et floriferis; glumis inaequalibus, superiore apice ob- tuso bidenticulata, flosculum aequante aut line dimidià et glu- mam inferiorem acutatam lineà superante; flosculo trilineali, dorso scabro, apice non tlorto neque articulato; setis parum inaequali- bus, strictis, erecto-patentibus, media 7 lineal. Chaetaria Adscensionis P.B. Agrost. (1812) p. 30 et RS. Syst. 2. P- 390. (utraque plantae Linnaeanae innixa.) Insula Adscensionis. (Osbeck ex Linne; Swartz!, Clarion! in Hb. Mertens.) Radix fibrosa. Culmi caespitosi, simplices, rigiduli, semipedales et majores, basi semilineam crassi, erecti. Waginae glabrae, internodis lon- giores. Ligulae loco pili brevissimi, densi. ÆFolia convoluto-sctacea, ri- gidiuscula, scabra, 5 pollices longa et breviora, paniculam aequantia x superantia. Panicula pallens, condensata , semipollicem circiter lata, in specimine Clarionis basi exserta et 2 pollices longa. Valula interna s. Brogniart quadruplo brevior externà; squamulae 2 obovato-cuneatae, valvulà internà parum breviores; séamina 3; ovarium oblongum. Botanique. ZAR IR SETX INDEA. 139 Obs. 1. Linnaei descriptio pluribus notis a planta nostra recedit: «Perennis; panicula ramosa, spicis sparsis. Habitus Festucae ovinae, sed paullo major; xadix caespitem constituens; culmi inferne ramosi: folia e basi latiore sensim angustata, pleno-canaliculata ; subulata; panicula oblonga, distincta glumis corollae znivalvibus»: nulla tamen alia hujus generis ex hac, pauperrima innotuit insula. Synonymon Sloanei a Lin- naeo allatum veroshmiliter ad A. canariensem, illud Pluckenetii ad A. Hystricem spectat. Obs. 2. Aristida Adscensionis Swartz Observ. (1791) p. #0. in sabu- losis aridis Jamaicae australis inventa (Aristida: spica laxa teñnui, ari- stis longissimis crinita. Brown Jam. 1756. p- 135. 1) vix est vera Lin- naci planta: SwWartz L. c. seq: «Culmus caespitosus, { — 2 pedalis, de-, cumbens, genieudlatus, simplex, laxus, laevis: folia tenuissima, filiformia, erecta, lacvia; panicula ramosa, subcontracta, radiis adpressis subdivi- sis erectis; spiculae frscae; glumae subaequales: inferior subulata mutica, superior nitens, mutica, carinata, flosculum longiorem niténtem obvol- vens; antherae atropurpureae; stigmata villosa, concoloria; semen mi- nutissimum acuminatum.» An A. cognata vel species huic affinis? A. Adscensionis Hb. Willd. eadem videtur ac A. cognata. + #8. Aristida racemosa Sprengel Mant. ad FI. Hallens. 1. (1807) p. 35. Panicula contracta, cylindrica, spicaeformi; aristis aequalibus ca- lyce triplo minoribus. Chaetaria racemosa R.S. Syst. 2. (1817) p. 396. St. Helena. uFolia glabra, involuta, longissima, linearia; ligula nulla; vagina glabra.» In systemate Spengelit omissa et quoad collocationem valde ambigu. k9. Aristida mauritiana Kunth! Revis. Gram. 1. (1829) p. 265. tab. #4. et Agrost. syn. suppl. p. 142. Paniculae 3 — # pollicaris contractae, 140 AGEUITS F TD\A. Botanique. linearis, basi exsertae et interruptae radis binis ternisve: altero (4 — 2) brevissimo, unifloro, altero vix semipollicari, adpresso, pauci-(2 — 6) floro; glumis oblusis, inaequalibus, superiore, 1, — 13 Zineali inferiorem vix linea dimidia superante; flosculo bilineali, glabro, apice non torto neque articulato; selis subaequalibus, erecto-patentibus, trilinealibus. Chaetaria mauritiana «. Nees ab Esenb. Gram. Afr. aust. (1841) p. 158. l Insula Franciae (Kunth') et Borboniae. (Hb. Mus. Paris. n. 152!) Radix fibrosa, annua, interdum stolonifera; fibris tenuissimis, sim- plicibus. Culmi caespitosi, erecti, tenuissimi, 8 — 10 pollicares, ad no- dos simplices 1. ramulosos parum geniculati, inferne colorati. Vaginae glabrae, internodüis breviores, plerumque coloratae. Ligula in cilias bre- vissimas soluta. Folia convoluto-filiformia, setacea, curvula, glabra, 2 — 3 pollicaria L breviora. Panicula in icone Kunthïiï minus quam in speciminibus suppetentibus contracta, ovato-oblonga, pollicem dimidium lata, etiam subcontinua. Affinis A. vulgari. Adnot. In specimine Thouarsiano simillimo radi paniculae bini 1. terni; gluma superior 2} linealis inferiorem lineà superans; flosculi 3-.et se- tae k& — 5 Jlineales. 50. Aristida pusilla n. Paniculae : — 1 pollicaris, simplicissimae, racemosae, linearis, basi vaginatae radïis brevissimis unifloris, solitariis binis- ve, adpressis; glumis obtusis inacqualibus, superiore bilineali in- feriorem lineä dimidià superante; flosculo 2: — 3 lineali, glabro, apice non torto neque articulato; setis subaequalibus, erecto_pa- tentibus, trilinealibus. Chaetaria mauritiana B. nana Drege! pl. exs. (specc. d.); an etiam N.E. Gram. Afr. aust. p. 188? planta enim benevole missa, fors ex commutatione quadam in herb., varietas pygmaea A. vulgaris erat. Botanique. A CRANI TS TNT ED A. 141 Inter Kussie et Zilverfontein in collibus saxosis alt. 1500 — 2000 ped. et in editioribus siccis inter Natvoet et Gariep fluvium altit. 500 — 41000 ped. Augusto m. (Drege) Valde affinis A. mauritianae, sed praeter notas indicatas adhuc cul- mis caespitosis numquam ultra pollices 2 longis, valde condensatis et folüis semipollicaribus recedit. 51. Aristida Cumingiana n. 4 — 6 pollicaris; paniculae oblongae, lucidae, capillaceae radiïis ternis, tenuissimis, erectis, sparsifloris; glumis patentibus, inaequalibus: superiore fere 14 lineali inferiorem di- stincte superante; flosculo ? lineali, glumam inferiorem aequante 1. paullo excedente, apice scaberrimo, non torto, directe setas Jle- œuosas emittente: laterales suberectas 4 — {1 lineales, intermediam divaricatam incurvam duplo longiorem. Aristida capillacea Cavan. (non Lam.) Icon. 5. (1799) p. #3. tab. #68. fig. 1. Insulae Philippinae (Cuming'! n. 671): Luzon. (Née ex Cavan.) ©. Specimen Cavanillesiü im Hb. Reg. Berol. teste cl. Neesio a planta Lamarckii non diversa; etiam icon et descriptio a nostra recedit: setis aequalibus, stricte erectis; sed setae in apice flosculi sessiles depingun- tur ut in A. Cumingiana. Addit L. c. Cavanillesius: Radix fibrosa, ca- pillaris, ex qua culmi prodeunt vix palmares, glabri, articulati, tenues. Folia glauca, radicalia 2 — 3 pollices longa, subulata, angustissima. Sam. 3, filamentis brevibus, antheris fuscis oblongis. Germen lineare, turbinatum; styli 2 capillares, stigmata villosa. Caryopsis minima sub- linearis. 52. Aristida rigida Gavan. Icon. et descr. 5. (1799) p. 44. tab. 469. fig. 2. Paniculae subsemipedalis, contractae (ovato-oblongae, densiflo- rae, rigidae, basi exsertae) radis alternatim pluribus ex eodem puncto, inaequalibus, iterum ramosis, multifloris (patentibus, pol- 142 ARUISTID 4. Botanique. licaribus, a basi fere floriferis); glumis violaceis, acutissimis, sub- aequalibus, sesquilineam Vongis: flosculo glumis breviore (apice non torto); setis (strictis, erecto-patentibus) imaequalibus, media (7 — 9 lineali) lateralibus duplo longiore. Diagnos. ex descriptione (et icone) Cavanillesii. Ins. Philippinae. Novembri. (Née) «Culmus tripedalis, glaber, usque ad paniculam foliosus. Folia rigida, disticha, subulato -canaliculata, acumine subspinoso, culmo parallela, approximata, 3 — # pollices longa, vaginä exceptà, quae pollicaris est et striata.» Cavan. + 53. Aristida sorzogonensis Presl Reliq. Hänk. (1830) p. 224. Paniculae 8 pollicaris, simplicis, contractae, basi vaginatae radïis 3 — 5 inae- qualibus: longioribus bipollicaribus mulüfloris; glumis aequalibus, stramineis et partim coloratis, setigeris; seta glumae inferioris ex- tus primum pubescentis longiore, ipsa gluma triplo breviore: flos- eulo glumas aequante (in diagn. «excedente»), glabro, scabro, apice in séipilem tortilem altenuato: setis inaequilongis, glumas excedentibus, media longiore. (Diagn. ex Presl.) Luzonia ad. Sorzogon. (Hänke) «Culmus 6 pollicaris, erectus, simplex, teres, crassitie pennae colum- binae. Vasinae internodiis longiores. Ligula brevissima, pilosa. Folia convolulo-setacea, superiora culmum excedentia, areuata, rigida, intus glaberrima, margine scabra.» Presl. t 5%. Aristida luzoniensis Cavan. Icon. et descr. 5. (1799) p- #5. tab. 470. fig. 2. Paniculae & pollicaris contractae (oblongae, densiflorae, basi vix exsertac) spiculis alternatim pluribus (radiis erecto-patentibus, { — 1! pollicaribus, à basi floriferis); glumis lutescentibus, cari- natis, valde acutis: superiore paullo longiore (% lineali); flosculo glumas aequante, maturo punctis fuscis variegato et arcte in cy- Botarique AMRISETO"“ 145 lindrum convoluto (apice non torto); setis (stricte erectinsculis) subaequalibus, longitudine flosculi. Diagn. ex deser. (et icone) Cavan. LU Chaetaria luzonensis P.B. Agr. (1812) p. 30. RS. Syst. 2. p. 392. In insula Luzon altera ex Philippinis. April, Majo. (Née:) «Culmi tripedales et longiores, racemosi, articulati, glabri. Folia subu- lata, convoluta, radicalia numerosa, pedalia, reliqua ramos vaginantia; vagina arcta, striata, duos pollices saepe longa, postea in folium soluta radicalibus simile.» Cavan. t 55. Aristida laxa Cavan. Icon. et descr. 5. (1799) p. #4. tab. #70. fig. 1. Paniculae pedalis et longioris laxae (depauperatae, flexuosae, basi exsertae) radis (sohtariis, patentibus, flexuosis, & pollicaribus, in- ferne nudis, superne) bifidis, tenuibus, apice spiculas (5 — 8) ge- rentibus (cum aristis) pollicem et ultra longas; glumis fuscis, subulato-acuminatis, subaequalibus (% linealibus); flosculo (non computato) apice torto (3 lin. longo) glumis paullo breviore; setis inaequalibus, media (4 — 5 lineal, lateralibus triplo) duplo lon- giore. Diagn. ex descr. (et icone) Cavan. In insulis Philippinis et prope Montevideo. Septemb. (Née.) «Radices filiformes fibris aliquot. Culmi fasciculati, simplices, bipeda- les, foliis duobus aut tribus. Folia convoluta, subulata; radicalia fere pedem longa; reliqua culmum arcte vaginantia; vagina striata, glabra, sesquipollicaris. Caryopsis teres, oblonga, basi sulcata, rufa, nitida.» Ca van. Nota. Species Montevidensis vix eadem ac Philippinica; inter ame- ricanas À. Jacquiniana et A. longiramea iconi plantae Cavanillesianae proxime accedunt. 56. Aristida junciformis n. Paniculae 5 pollicaris, lucidulae, subeffusae, py- ramidatae, basi demum exsertae radis pluribus superne floriferis: 144 MUR 1 S TI D À. Botanique. inferiorum Jlongioribus 1 — 2 pollicaribus, patentibus L. erectis: glumis inacqualibus, scabris, pallidis: superiore 3£ lineali, acumi- natissima, inferiorem longe cuspidatam lineà superante; flosculo bilineali, minutissime scabro, apice non torto neque articulato; se- tis parum inaequalibus, patentibus, media 8 lineal. Africa australis. (N.E.') Culmus sesquipedalis, stricte erectus, simplex, infra nodos valde com- pressus, uli tota planta stramineo-flavescens. Faginae internodiis lon- giores, infimae dorso sparse pilosae et in folium vix productae; ore glabrae. Ligula nulla. Folia longissima (etiam subradicalia) paniculam aequantia, filiformi-convoluta, rigida, erecta, apice pungentia. Panicula junior e medio vaginae erumpens, adultior ad interstitium tripollicare exserta. Cum nulla nisi A. Adscensionis fors comparanda. 57. Aristida bipartita (Nees ab Esenb. Gram. FI. Afr. aust. 1841 p. 187. sub Chactaria.) Paniculae 5 — 6 pollicaris, depauperatae, effusae, subsecundae, apice nutantis, basi exsertae radis solitariis, ad ba- sin usque bipartitis (longioribus iterum bifidis), divaricatis, 2 — 3 pollices longis, apice spiculas 1 — 5 gerentibus; glumis acumina- is, aequalibus, 3 — 35 linealibus; flosculo 24 lineali, glabriusculo, colorato et maculato, apice non torto neque articulato; setis sub- aequalibus, patentibus, 3 linealibus. Ceded Territory in montibus altit. 2000 — 2500 ped. ad Katrivier fluvium. (Drege!) Rhizoma repens, perenne. Culmus : — 1 pedalis, erectus, subsim- plex, teres. Vaginae internodia aequantes vel ïis breviores, ore ciliatae, demum ad nodum coloratum usque apertae. Folia curvata, filiformia, pleraque complicata, 3 pollicaria et breviora, viridi-glaucescentia. Pro- xima videtur A. vaganti Cavan. Botanique. A BR. 2 S Ti DA À 145 + 58. Aristida vagans Cavan. Icon: et descr.:5: (1799) p. 45. tab. 471. fig. 1. R. Brown Prodr. N. Holl. 1! p. 173: Paniculae (5 pollicaris, lucidissimae, rigidae, basi paullo exsertae) radiis (geminis, remotis) divaricatis, (mox supra basin) :spiculas paucas gerentibus (altero breviori 2-, altero longiori sesquipollicari 6-floro); glumis obtu- siusculis: superiore longiore (bilineali); flosculo glumis longiore (4 lineali, apice non torto); seta media (frilineali) flosculo breviore, lateralibus quidpiam longiore. Diagn. sec. descr. (et iconem) Ca- van. Nova Hollandia ad portum Jackson. (Née ex Cav., R.Br., Brogn.) «Culmi 2 — 3 pedales, glabri, teretes, articulis rubentibus, elongatis. Folia vaginantia; vagina pollicaris, in folium semipedale desinens.» Cavan. In planta Brunoniana sequentia: Panicula effusa rara; rami et pedi- celli stricti; glumae coloratae, mucronulatae, subaequales, flosculo di- midio breviores, setas subaequantes: arista tripartita cum valvula non articulata. 59. Aristida ramosa R. Brown Prodr. FI. N. Holl. (1810) p. 173 et ? Ap- pendix ad Salt. Abyss. (1814) p. 63. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 84. Paniculae 5 — 6 pollicaris, sublinearis, contractae pl: min. lu cidulae, basi exsertae radüs geminis, erectis: altero brevissimo unifloro, altero sesquipollicari, paullo supra basin paucifloro; glu- mis coloratis, parum inaequalibus, brevecuspidatis: superiore 3 — 32 lineali, apice obtusa 1. brevebidentata, inferiorem lineà dimidià superante; flosculo 35 — 4 lineali, glabro, maculato, apice non torto neque articulato; selis parum inaequalibus, patentibus, me- dia 6 — 7 lineal. Chaetaria ramosa P.B. Agrost. 1812. p-152.R:S: Syst. 2: p. 397. Mém. sc. nat. Tom. F. 19 146 AH S TR D }. Botanique. -Nova Hollandia ad: portum Jackson (R.Br., Sicber! Agr. n. 55); No- va Guinea: insula Waïgiou loco «le havre d'Offak.» (Brogn:) Rhizsoma ramosum, repens; perenne. Culmi 1} — 2 pedales, simpli- ces; ad nodos inferiores genieulatos ramosi. Vaginae internodiis 3 — % plo breviores, ore brevissime pilosae. Folia 5 pollicaria et breviora, ra- ra, filiformi-convoluta L planiuscula, lineam dimidiam lata, glabra, vi- ridia: t 60. Aristida pilosa Labillard. Sert. Austro-Caledon. (1824) p. 12. tab. 17. t 61 Paniculae semipedalis, contractae (oblongae, basi exsertac) radis (solitariis, erectis, fere a basi) spiculis 4 — 7 obsessis; glumis (parum. inaequalibus) brevesetigeris: inferiore breviore, rarius lon- giore; flosculo (circiter # lineali) glumis (paullo) longiore; setis erecto- patentibus : media (6 lineali) lateralibus duplo longiore. Diagn. sec. descr. (et iconem) Labillard. Noya Caledomia. «Culmi 14 pedales, simplices, teretes, inferne pilosi. Folia linearia, marginibus scabra, (5 pollicaria et breviora; vaginae internodüs brevio- res.) Ligula brevis, fimbriata et pilosa. Faloula interior minima, lan- ceolata, membranaceo-hyalina: Siam. 3. Ovarium ovatum, stylis 2 basi approximatis, stigmatibus pilosis.» Labillwrd. Flosculus, saltem ut ex icone apparet, apice non tortus neque arti- culatus. Ab A. calycina differre videtur: longitudine flosculi; ab A. ra- mosa: culmo inferne piloso. . Aristida calycina. R. Brown Prod. FI. N: Holl: (1810) p. 173. Pani- cula subramosa; glumis coloratis, mucronatis, subaequalibus, /on- gitudine flosculi; axista tripartita cum valvula non articulata, se- tis flore longioribus; culmo erecto simplici. (R.B.) Chaetaria calycina P.B. Agrost. (1812) p. 80. R.S. Syst. 2. p. 397. Nova: Hollandia intra tropicos. (R.B.) Botanique. 4 BYS TUMVA. 147 62: Aristida Hystriæ Linne fl: suppl. (4781) p. 113. Roxbürgh FL Ind. 1. p. 351. Trin, Diss. 1. p. 177. Ejusd. Act. Petrop. 1829 p. 83 et 1836. p. #7. Pamiculae 5 pollicaris, rigidae, lucidulae, ovalis, ex- sertae radis subgeminis angulatis rigide patentibus ad axillas bar- batis, paullo supra basin dichotomns et floriferis; glumis inaequa- Hbus: superiore longe, acuminata, 6 —,7 lineali glumam inferio- rem longesubulatam lineis duabas tribusve superante; flosculo #1 lineali, minutissisime scabro, apice non torto neque distincte ar- ticulato: setis parum inaequalibus, curvulis, erecto-patentibus, media 4 — {1 pollicari. Gramen maderaspatanum avenaceum panicula sparsa aristis longis ornata. Pluckenet Almag. (1696) p. 174. tab. 198. fig. 3. Chaetaria Hystrix P.B. Agr. (1812) p. 30. RS. Syst. 2. p. 390. excel. syn. Thunb. Aristida tripilis Thunberg Florula Ceylan. Diss. (1825) p. 2. (solum nomen.) Peninsula Indiae orient. ubi Telingis «Shilpuroo -kalli» (Roxb.); Ma- labaria (Koenig ex Linne fil.); Ceylonia. (Thunbergi) Rlüizoma perenne, repens. (stoloniferum s. L.),.crassum, lutescens, valde ramosum.. Culmus adscendens, 10 pollicaris (— bipedalis s. Roxb.). Vaginae internodiis plerumque duplo breviores, :glabrae, striatae, ore barbatae, radicales interdum teste Linnaco albido-tomentosae. Ligula subnulla. Folia glaucescentia, distiche patentia, # pollices longa et mi- nora, culmea 14 pollicaria, convoluta, glabra, supra asperula. Panicula lutescens, pollices 2 lata. Siam. 3, antheris lutescentibus. : Ælosculos glumis longiores, ut Linnaeus habet, numquam conspeximus. Adnot. Aristida Hystrix Thünberg Prodr. El. Cap. (179%) p. 19 et FI. Cap. 1: (1813) p. 39%. valde differt à planta Linnaei: aristis basi tortis, pedunculis paniculae trichotomae capillaribus, glabris,. culmis * 148 ARS TM D 4. Botcnique, erectis et glumis aéqualibus flosculo brevioribus. An forma A: vestitae anicula angustiore? -- sed glumae iterum acquales dicuntur. I S + 63. Aristida rigescens Roem. et Schult. Syst. 2. (1817) p. #00. Paniculae palmaris et longioris, cblongae, subcontractae, e vagina vix exser- tae vadiis subbifloris, compressis, angulis oppositis scabris; glumis valde inaequalibus, compressis, flosculum arcte includentibus, ca- rinatis, apice in setam sesquilinealem terminatis: gluma interiore dimidio breviore; arista tripartita, recta, infra divisuram in glu- mis latitante; setis erectis: media bipollicari lateralibus pollice di- midio longiori. (Diagn. sec. Roth.) Aristida rigida Meyne et Roth (non Cavan.) ex R.S. 1817. Roth Nov. plant. spec. (1820) p. #2 Arthratherum rigidum Schult. Mantiss. 2. (1824) p. 212. India orientalis. (Heyne ex Roth.) «Culmus bipedalis, adscendens, flexuosus, teres, glaber, crassitie cul- mi secalini, articulatus (nodis glabris), ramosus, ad ramos valde incras- satus; rami alterni ét oppositi, erecti, rigidi. Vaginae internodüis paullo breviores, glabrae, marginé membranaceac, ad oras barba densa pilo- rum cinctae. Folia erecto-patentia, rigida, subulata, convoluto-subtere- tia, striato-angulosa, glabra, margine argute serrulata, vaginis multo longiora. Glumae lincari-lanceolatae, costa dorsali asperae. Flosculus basi pilis brevissimis adpressis, linearis, arista tripartita terminatus in- fra divisuram glumis breviore. Proxime accedit ad A. stipoidem R.Br.; at in A. stipoide folia breviora, minus rigida minusque convoluta, su- pra pilis longis adspersa; vaginarum barba longior, rarior ; panicula simplicior et glumae subaequales, longius subulatae; arista porro infra divisuram glumis dimidio longior et torta: setis patulis, subaequalibus, fere 3 pollicaribus.» Roth. Botanique. MRUTTID V4. 149 An A. Hystrix L.? sed descriptio pluribus notis differt. Flosculi apice non torti, ut ex verbis Rothii patet, neque in aristas attenuati, aristae enim «tripartitae» (nec trifidace) dicuntur. Bi Schultes A. riges- centem tantum ob affinitatem a Rothio indicatam serius Arthratheris adjunxisse videntur, sed veram Aristidam stipoidem b. Roth vix prae oculis habuit. Gk. Aristida setacea (Hb. Willd') Retz Observ. #. (1786) p. 22. Roxb. F1. Ind. 4. p. 349. 350. Kunth Agr. syn. suppl. p. 148. Paniculae 7 — 9 pollicaris, contractae, linearis, densiusculae, basi interruptae et longissime exsertae radiüis erectis pluribus 1. solitariis, jam a basi divisis et floniferis; glumis inaequalibus: superiore 5 — 7 li- neali apice bidentata et pl. min. longe mucrônata, flosculum paullo, et glumam inferiorem longe subulatam lineis fere duabus supe- rante; flosculo glabro, apice non torto neque articulato; setis pa- rum inaequalibus, divaricato-patentibus, vix strictis, 412 — 16 li- nealibus. Chaetaria setacea P.B. (1812) p. 30. RS. Syst. 2. p. 391. In aridis sterilioribus Malabariae (Koenig ex Retz); Serampore (Hb. Schumacher!); insula Borboniae (Hb. Mus. Paris. n. 151!) Apud Te- lingas sec. Roxburgh «Shipur-gadi» audit. Inter utilissima Indorum gramina; ad scopas et peniculos dentibus purgandis adhibetur; chartae confectores loco fih orichalcei illo utun- tur; acuum vices subit ad templa floribus ornanda, ad patinas e foliüis conficiendas (Koenig), practerea ad parietes stramineos «Tatties» adpel- latos, quibus aquà continuo humectatis aër in domicilüs refrigeratur.*) (Roxb.) *) Etiam Andropogonis muricati radices ,, Kuskus“ odorem gratum simul spirantes huic scopo inserviunt (Roxb. Koyle.) 150 A BTS TU ID Botanique. Rhizoma crassum;, perenne, culmos plures emittens. Cxlmi bipeda- les, erecti, satis firmi, teretes, ad nodos tumidos plerumque ramosi. Vaginae inferiores internodiüis breviores, etiam ore glabrae. Ligula sub. nulla.. Folia filiformi-convoluta, flaccida, semipedalia et minora. Pani- cula pallide straminea. Diagnosis et descriptio nostra sec. specimina Aristidae arundinaceae Hb. Schumacher. et A. setaceae Hb. Willd. — Aristida arundinacea Koenig in Hb. Schwägerichemi! quae fortasse vera A. setacea Retz, (si e spiculis judicare Jicet) non differt ab A. seta- cea nostra nisi glumis coloratis, angustioribus («gluma superiore fere aristaeformi» Retz) et spiculis longius pedicellatis nutantibus. Roxburgh 1. c. de planta sua sequentia: Radix perennis; culmus erec- tus, plerumque simplex, basi circiter crassitie pennae corvinae, textu- rae firmissimae, farctus, teres, 2 — 4 pedalis; /o/ia pauca, angusta, con- voluta, glabra; panicula lineari-oblonga, 6 — 12 pollicaris, composita e ramificationibus 15 — 20 subalternis, erectis 1. adpressis, sessilibus, remotis; arislae ereclae. Adnot. Chaetaria cyanantha N.E. in, Royle Ind. reg. mont. sup. n. 64. (Aristida cyanantha Steudel Nomencel. 1841), quam hic exponere non posse valde dolemus, quum ramus lantum paniculae praesto sit, verosimiliter species ab A. setacea bene distincta: radis semipedalibus, tenuissimis, inferne alterne et remote uni-radiolosis, ad ? partem lon- gitudinis nudis, apice tantum floriferis, flosculis cyanescentibus et glu- mis angustioribus, Dimensiones ceterum spiculae eaedem ac A. setaceae. 65. Aristida mutabilis n. Paniculae 3 — 6 pollicaris, fasciculiflorae, basi demum exsertae radis solitariis, primum erectis, subsecundis, dein divaricatis, bipollicaribus, à basi ultra medium nudis, apice dense floriferis; gluma superiore trilineali, glabra, apice bidentata et brevecuspidata, inferiore scabra, acuminato - euspidata; flosculo 3: — hi lineali, superne scabro, apice attenuato, laxe torto et cum Botanique. ARNUS TU ID U. 151 basi aristae (wix sua sponte) solubilis articulato; setis subaequali- bus, érectis L erecto-patentibus, £ — 1 pollicaribus. a. aequilonga; glumis aequalibus; floseulo 31 lineali; setis 6 — 7 li- nealibus. — Cordofan: in arena e saxis graniticis delitescentibus for- mata. (Kotschy! pl. exs. Aethiop. n. 103.) #. Dongalana; eadem ac «, sed gluma inferior linea dimidia brevior: panicula tantum 3 pollicaris; culmus semipedalis. — Dongala. (Ehren- berg!) 7. longiflora; gluma superiore inferiorem lineà ? excedente; flosculo k4 lineali; setis pollicaribus; fois planis; eulmo minus ramoso. — Ad pagum Cordofanum Abu-Gerad in solo arenoso sicco. Septembri (Kot- .schy! Un. it. n. 5#.) Ô. senegalensis; ut y, sed multo tenuior; folia longiora, semipedalia et culmus simplex. — Senegal. (Lenormand! mis. s. n. 114. 118.) Radixz in omnibus varr. fibrosa 1. subrepens. Culmus 4 — 2 pedalis, in var. æ&. superne ramosissimus, pl. min. glaucus ut tota planta. Va- ginae ‘internodiis breviores, ore ciliatae. Folia plerumque convoluta, li- néaria, 3 pollices longa, patentia, satis rigida. Aristidae barbicolli pro- pius accedit quam A: Meccanae. 66. Aristida Kunthiana n: Paniculae 2 — 3 pollicaris, fasciculiflorae, basi de- mum exsertae radis solitariis, patulis, sesquipoilicaribus, basi nu- dis, a medio 1. infra medium dense floriferis; glumis aequalibus, (2—) 3 linealibus, apice bidentatis, superiore glabra, apice breve mucronata, inferiore (subulo apicali non computato) breviore, lon- gius cuspidato, scabro; flosculo 24 lineali, glumis breviore, angu- stissime cylindraceo, minutissime scabro, apice non torto, sed cum basi aristae facile solubilis articulatim conjuncto; setis subaequali- bus, erecto-patentibus, 5 — G linealibus. Senegal: prope Richard-Tol. (Lelievre in Hb. Kunth!) 152 ARUS TI D A. Botanique. 67. 68. Culmus decumbens, fere pedalis, tenuis, fiiformis, ad nodos fascicu- lato- et contracto-ramosus, ramis iterum fasciculato- et florifero - ramo- sis. Vaginae glabrae. Ligula brevissima, ciliaris. Æolia 4 — 2 pollicaria et breviora, compresso-convoluta, glabra, angustissima. Habitus plane idem ac À. mutabilis. Aristida Meccana Hochstetter mss. Paniculae 2 — 3 pollicaris, contractae, linearis 1. oblongae, flexuosae, basi demum exsertae radiïis inferio- ribus solitariis, erectis 1. adpressis, 3 pollicaribus, fere a basi dense floriferis; glumis glabris inaequalibus: superiore fere trilineali, apice bidenticulata et brevissime mucronata, inferiorem acutam duplo exeedente; flosculo trilineali, glabro, apice laxe 1. densius- cule torto et cum basi aristae (vix sua sponte) solubilis distincte artieulato; setis subaequalibus, patentibus 1. divaricatis, 7 — 9 li- nealibus. In valle Fatme prope Meccam rarius (a cel. Schimper lectam mis. Hochst. et Steud.); Flora Sinaitica. (Ehrenberg! — panicula pollicaris, plerunique vagmalta, radis jam a basi ima divisis.) Radicis annuac? fibrae paucae tomentosae. Culmi 5 — 8 pollicares, erecti, ad nodos parum geniculati, tenues, ut tota planta glaucr. Va- ginae internodiis breviores, ore tenue et longe barbato-pilosae. Folia pollicaria, rigidiuscula, patentia 1 divaricata, lineari-complicata. Flos- culus inferne 14 lineam longus, ovatus, dein in stipitem aequilongum angustatus. Arista solubilis ad articulum , sed a flosculis etiam matu- ris sponte delapsam non vidimus. Teneritudine et spiculis angustis in- signis. Aristida barbicollis n. Paniculae 3 — # pollicaris, efusae, subsecundae, fasciculiflorae, ovato-pyramidatae, apice nutantis, basi demum ex- sertae radis solitariis geminisve, divaricatis LE patulis, 1 — 2 pol- licaribus, inferne nudis, superne dense fleriferis: glumis glabris, Botanique. 24 CRVINS QT NI D VA. 153 inaequalibus, breve-cuspidatis: superiore 3} lineali apice bidentata, inferiorem lineà 1 — 1{ superante; flosculo trilineali , superne scabro, apice cyanescente ter quaterve dense torto et cum basi aristae non deciduae distincte articulato; setis subaequalibus, stric- tis, patenti-divaricatis, 7 — 9 linealibus; {vaginis ore longe cilia- to-barbatis.) Chaetaria Forskolü N.E. Gram. Afr. aust. (1841) p. 188. (non Ari- stida Forskälii Tausch). Synonymon Forskälii (A. paniculata) potius var. A. vulgaris esse videtur; cf. pag. 135. In saxosis siceis altit. Il. inter flumina Konabrivier et Katrivier in territorio «Ceded» dicto (Ecklon) et ad fl. Zondagrivier alt. 1500 — 2000 ped. prov. Uitenhage; in saxosis ad Gamka fluvium prope Wel- tevrede alt. 2500 ped. (Drege pl. exs. spec. e!) B. panicula contracta spiciformi. N.E. L c. In montanis apricis ad Enon altit. 1500 — 2000 ped.; in monte Klein-Winterhoek altit. 500 — 1000 ped., inter Herrmannskraal et castellum Beaufort altit. eadem et in saxosis ad fl. Key alt. 500 ped. (Drege.) FL a Julio mense in Martium. 2. Valde affinis A. congestae, inprimis vars. 3, sed vaginae semper ore cilüs lineam longis, candidis obsitae, folia minus rigida, saepe planius- cula et glumae praeter carinam dorsalem glabrae : inferior brevius cuspidata. In varietate {3 paniculae strictae bipollicaris radü: aut sim- plices adpressi, paullo supra basin anguste floriferi (Drege pl. exs. spec. al), aut compositi sessiles paniculam densissimam semipollicem latam formantes. (Drege. spec. b') 69. Aristida congesta R.S. Syst. 2. (1817) p. 401. Trin. Diss. 1. p. 179. et in Act. Petrop. 1829. p. 88. Kunth Revis. Gram. 2. tab. 172. cum descr. Paniculae 11 — 2 pollicaris, contractae, densiflorae, thyrsiformis, ovalis, demum basi exsertae radis pluribus I. solita- Mém. sc. nat. Tom. F. 20 70. 4 ee Nr Vs Tr VD M. Botanique. riis, jam prope basin divisis et floriferis; glumis scabris, inaequa- libus, superiore apice bidentata et setigera (computato subulo 1 — 1 lineali) # — 5 lincali, flosculum paullo et glumam inferiorem longe cuspidatam lineà superante: flosculo 3 — % lineali, superne sca- bro, apice bis terve torto et cum basi aristae non deciduac distincte articulato; setis subaequalibus, strictis, patentibus, 5 — 7 vel 8 Hnealibus. Aristida coarctata Lichtenstein! ex RS. 1817 non HBK. Chaëtaria congesta N.E.! Gram. Afr. aust. (1841) p. 189. In terra Coranarum prope Witwater m. Julio (Lichtenst.): in plani- tie Steenbocksvlatke ad septemtrionem à montibus Winterhocksbergen prope Uitenhage (Ecklon); in fissuris rupium ad Colesberg alt. 4500 ped.; in saxosis ad Niewe Tanton alt. #500 ped.; ad ripas Key fluvit alt. 500 ped. et ad Port Natal infra #00 ped. (Drege) Febr. — April. 2. Radix fibrosa 1. subrepens. Culmi simplices [ ramosi, } — 1 peda- les, caespitosi, compressiusculi. Vaginae internodiüis breviores eum fo- lis glabrae, ore nudae. Ligula brevissime ciliata. Folia incurva, bipol- licaria, complicata, rigida, pungentia, glauca. Flosculi in specimine Lich- tensteinii tantum 3 lineales et sctae ad summum semipollicares. Aristida hordeacea Kunth Revis. Gram. 2. (1830) tab. 173. cum descr. Paniculae 44 — 2 pollicaris, contractae, densiflorae, thyrsiformis, ovalis, basi longe exsertae radïis pluribus sessilibus, jam a bas dense floriferis; glumis (non computatis setis) inaequalibus: supe- riore flosculum paullo superante, apice breve bidentata el inter lo- bos seta triplo breviore instructa; inferiore breviore apice setosa, setam propriam aequante; flosculo 21 lineali, dorso scabro, apice articulato, non torto: setis subacqualibus, strictis, erecto-patenti- bus, 5 — 7 lincalibus. (Diagn. sec. Kunth.) In siccis Senegambiae. Februar. (Leprieur.) Botanique. LCR DISC D) 4: 155 «Culmus ramosus: ramis teretiusculis cum vaginis obsolete scabrius- culis. Ligula brevis, membranacea, irregulariter fissa, ciliolata. Folia . anguste lincaria, acutata, convoluta, rigida; glauco-viridia, obsolete sca- briuscula, subsesquipollicaria» Kunth. 71. Aristida Steudeliana n. Paniculae 2 — 3 pollicaris, contractae, densiflo- rae, thyrsiformis, oblongae, basi exsertae radiis pluribus, semipol- licaribus, sessilibus, jam a basi dense floriferis; glumis setosis, (seta 1 — 15 lineali computata) subaequalibus, 4 linealibus, pu- berulis, superiore apice profunde bidentata; flosculo 2 — 21 linea- li, dorso undique scabro, apice obsolete articulato, non torto: se- tis subaequalibus, strictis, erecto-patentibus, sub 10 Zinealibus. Ad pagum Cordofanum Abu-Gerad locis demissis graminosis. Sep- tembri (Kotschy! Un. itin. n. 33.); Abyssinia: prope Gapdia locis sic- cis umbrosis ad rupes. 30. Sept. (Schimper Un. it. n. 804!) Aristidae hordeaceae nimis fortasse affinis, differt tamen: culmis sim- plicibus, compressis, cum nodis dense pubescentibus; fois (inprimis culmeis) planis, 15 lineam latis, membranaceis, 3 poll. longis; glumis subpurpurascentibus, superiore profundius bidentata, dentibus + lineam longis; setis longioribus. Culmi 8 pollicares — pedales, caespitosi; ra- dix fibrosa, probabiliter annua. $. IL Arthratherum V.B. ref. — Aristae caducue setis nudis. — Species Africanae, Asiaticae et N. Hollandiae. 72. Aristida amplissima n. Paniculae (adultae) pedalis, effusae, amplissimue, lucidissimae, sparsiflorae, rigidae, basi exsertae radns pseudogemi- nis (1. e. solitaris a basi jam divisis) L rarius ternis, 5 pollicari- bus, stricte patentibus, remote dichotomo-ramosis, radiolis ultimis 3 — 1 pollicaribus unifloris; glumis valde inaequalibus: superiore * 156 ARTIST ID M: Botanique. = 5: — 6 lineali, lineari-lanceolata, apice truncata 1. erosa, imferiore ovato-oblongà apice bidenticulatà et brevissime mucronatà triplo lonsiore; flosculo quadrilineali, glabro, maculato, apice non torto, sed cum stipite aristae deciduae 7 — 9 — 12 linealis contortac articulatim conjuncto; seta media patente 1} — 2 pollicari, late- ralibus erectis lineis { — 3 -- 6 longiore. Aristida stipiformis Lamarck [lust. (1791) p. 157? Poir. Encycl. suppl. 1. (1810) p. #52. Chaetaria Lamarckü R.S. Syst. 2. (1817) p. 393. l Arist da Lamarckü Steudel Nomenel. Ed. 1. (1825.) \ Arthratherum comosum Gay! in Hb. Kunth. ad syn. Lam. Senegalia (Dupuis ex Poir. Reïchb.!): in arenosis pr. Walo (Perrottet in Hb. Kunth!); Nubia ad montem Cordofanum Araseh-Cool passim. Octobr. (Kotschy Un. ïtin. n. 142!) Radix fibrosa; fibrae crassae, densae, fasciculatae. Culmus 2 — 21 pe- dalis, erectus 1. obliquus, ramosus, versus nodos (3) eximie compressus, inferne purpurascens. Nodi valde tumidi, nigro-purpurascentes, dupli- ces, lineas 2 à se invicem remoti et interdum gemmam bulbiformem, ovato-globosam magnitudinis nucis Avellanae minoris foventes. Vagi- nae internodus breviores, ore adustae, loco ligulae barbato-lanatae: cils satis densis, sordide albidis, lineas 2 longis. Æolia fere pedalia, sub- convoluta, compressa et in hoc statu lineam lata, glabra, laxiuscula. Panicula junior basi vaginata, debilis, flaccida, ramis erectiusculis, spi- culas angustissimas :gerentibus, adulta difformis. Sfipes aristae aetate sensim prolongatur; in specimine Nubico pollicaris evasit, quod quidem rarius in Senegalensibus; in planta adulta plerumque panicula aristis omnibus delapsis cernitur, flosculo intra glumas persistente. Aristae in specimine Poiretii 3 pollicares; ceterum species nostra sine dubio etiam Poiretiana, sed Aristida stipiformis Lamarckn à D. Roussilon in Sene- Botanique. AR IS D DNA. 157 galia lecta, cujus panicula «illi Stipae junceae similis» (Arist. funicula- ta?) planta adhuc dubia manet, ex herb. ejus recognoscenda. 73. Aristida vestita Thunberg Prodr. FL Cap. (179%) p. 19. et FL Cap. p. 39%. Paniculae 2 — 9 pollicaris, effusae 1. contractiusculae, basi exsertae radis solitarüs 1. pseudogeminis, erectis 1. divaricatis, /a- œis, paucifloris; glumis inaequalibus, apice obtusiusculis L trunca- tis: superiore # — 7 lineali, lineari-lanceolata, inferiore lanceolatà fere duplo L. triplo longiore; flosculo 3 — 6 lineali, glabro, sub- colorato, apice non torto, cum stipite aristae deciduae, 4 — 3 li- neali, contorto (rarius aequo À lin.) mediante articulo pl. min. ob- scuro conjuncto; setis patentibus I. divaricatis, media 3 — 14 pol- licari, lateralibus paullo longiore. Chaetaria vestita P.B. Agr. (4812) p. 30. R.S. 2. p. 392. Arthratherum vestitum N.E. Gram. Afr. aust. (1841) p. 174. In graminosis, desertis, locis saxosis inprimis calcareis, nec non in sylvis primaevis a planitie usque ad altit. 5000 ped. totius Africae au- stralis non rara. Aprili — Decemb. (N.E.) Radix fibrosa, perennis. Culmi caespitosi, ad nodos inferiores genicu- lati et interdum fasciculato-ramosi, 1 — 3 pedales. Vaginae internodüs longiores vel (praesertim superiores) üs breviores. Folia bipollicaria cur- vata L. pedalia suberecta, semper satis firma, convoluto-filiformia, gla- bra et laevia. Species polymorpha, cujus varr. fere omnes hic enume- ratae formis intermedüs cohaerere videntur. Qualem sub A. vestita Thunbergius proposuerit, vix liquet; descriptio enim «culmus totus in- ferne lanatus; panicula ampla; gluma superior flosculum aequans, infe- riorem duplo superans» neque prime ad var. « referenda, cujus spe- cimen anonymon cel: auctor misit. a. A. diffusa Vrin. Act. Petrop. 1829. p. 86. Paniculae 6 — 9 pol- licaris, effusae, amplae, lucidae, sparsiflorae radis 3 pollicaribus, pa- 158 ASR\IS ST À A. Potanique. tentibus L. divaricatis, basi nudis; gluma superiore 65 — 7 lineali in- feriorem duplo superante; flosculo 5 — 55 lineali; stipite aristae 3 li- neali, contorto; seta media patenti-divaricata, subsesquipollicari, late- ralibus erecto-patentibus lineis 2 — 5 longiore; vaginis glabris. B. densa ut «; sed panicula densius florifera; gluma superior 5 — 6 linealis; flosculus 4! — 5 linealis; setae laxae, divaricatae. (Drege pl. exs. spec. A.) y. Eckloniana; ut 8: sed panicula angustior, magis contracta, tan- tum # — 5 pollicaris; radi erecti; gluma superior 6 linealis; flosculus k linealis: setae minus laxae. — Arthratherum Hystrix N.E. in Lin- naea 1832. p. 287. Ad latus septemtrionale mont. tabularis alt. IT. No- vembr. (Ecklon hb! n. 976.) Ô. Schraderiana; ut y; sed gluma superior 7 linealis, inferior # lin.; flosculus semipollicaris ; vaginae inferiores lanatae et folia paniculam aequantia. e. parviflora; ut «; sed panicula parviflora, angustior (inprimis ju- venilis); gluma superior # — 4} linealis; stipes aristae bilinealis; setae rectiusculae, patentes, media 9 — 12 linealis. (Drege pl. exs. spec. &. juvenile. a.) £. brevestipitata; ut 8; sed panicula tantum # pollicaris; stipes ari- stae { — 1} linealis; setae patentes, rectiusculae; vaginae inferiores ex- tus lanatae. (Drege spec. g. et f partim.) 7. Pseudo-Hystrix; paniculae bipollicaris, contractae, depauperatae, basi longissime exsertae radis a basi mox floriferis, multiradiolosis, ad- pressis; gluma superiore #{ lineali, inferiorem triplo superante; flosculo & lineali, apice cum stipite aristae non torto, À lineali distinctius arti- culato; setis patentibus, pollicaribus; eulmo simplici, fere pedali, basi geniculato ; foliis bipollicaribus, curvulis; vaginis radicalibus junioribus lanatis. Botanique. ARISTI D A. 159 74. Aristida funiculata n. Paniculae 3 — % pollicaris, depauperatae, con- tractae, lincaris, rariflorae, basi paullo exsertae radiis subge- minis: altero subsessili unifloro, altero brevepedunculato, erecto, 1 —2 Jloro; glumis parum inaequalibus, longe acuminato-cuspi- datis; inferiore longiore sub 10 lineali, superiorem lineis { — 3 su- perante; flosculo 2£ — 3 lineali, maculato, apice asperulo, non torto sed cum stipite aristae deciduae 17 — 21 lineali contorto articulatim conjuncto; setis subaequalibus, patentibus, 2 — 21 pol- licaribus. Aristida funicularis Steudel Nomencl. 18%1. Aristida (Arthratherum) Kotschyi Hochstetter! Aristida stipacea Ebrenbg! et Hemprich. (stipite aristae tantum 8 — 15 lin., setis fere 3 pollicaribus.) Senegalia: in sabulosis pr. Walo m. Septemb. (Leprieur in Hb. Kunth!); Nubia: ad pagum Cordofanum Abu-Gerad locis demissis are- nosis siccis m. Sept. (Kotschy! Un. it. n. 31.) et in planitie arenosa Accabae (Kotschy'! pl. Aeth. n. 98.); Arabia prope el Gidon. (Ehren- berg') Radix fibroso-fasciculata, annua. Culmi e caespite numerosissimi, se- mipedales 1. in speciminibus Senegalensibus et subinde quoque Aethio- picis pedales et longiores, simplices 1. ramosi, uti tota planta pallescen- tes vel pl. min. glaucescentes. Vaginae internodiüis breviores; ore loco ligulae sparse ciliatae. Folia tripollicaria et minora, rarius semipedalia, planiuscula, lineam dimidiam lata, erecta 1. patentia, glabra. Panicula squarrosa, aristis quandoque inter se invicem contortis ut in Stipa jun- cea, quare eliam À. stipiformem Lamarckii hujus esse loci credideremus. Chaetaria murina 8. villosa N. E. in Wight hb. n. 73. B. e penin- sula Indiae orientalis fortasse eadem ac A. funiculata, sed specimen tantum juvenile hucusque vidimus. 160 Al B A STUM À. Botanique. 75. Aristida Royleana n. Paniculae 3 pollicaris contractae, linearis, conferti- florae, basi longissime exsertae radnüs subgeminis: altero breviore ' subsessili, paucifloro, altero pollicari, patulo 1. erecto, paullo su- pra basin multifloro; glumis subaequalibus (inferiore parum bre- viore 1. longiore), longe acuminato-subulatis, semipollicaribus:; flos- culo 2 — 3 lineali, maculato, apice asperulo, non torto, sed cum stipite aristae deciduae 6 — 12 lineali contorto articulatim con- juncto; selis aequalibus, patentibus, 1 -— 1; pollicaribus. Chaetaria murina N.E! in Royle Hb. Ind. mont. India orientalis sup. (Royle.) Radix repens? Culmi 8 — 11 pollicares, inferne ramosi et ad nodos geniculati, pallentes ut tota planta. Vaginae paucae, infimae internodiis longiores, e subsequentibus panicula ad interstitium # — 6 pollicare exserta. Ligula brevissime ciliolata. Æolia pollicem longa et breviora, planiuseula, lineam dimidiam lata, erecta. Proxima A. funiculatae. 76. Aristida Sieberiana Trin. in Spreng. N. Entd. 2. (1821) p. 61. c. descr. Ejusd. Diss. 1. p. 179 et Act. Petrop. 1824. p. 88. Kunth Agr. syn. suppl. p. 1#7. Paniculae # — 6 pollicaris, coloratae, contrac- tae, sublinearis, pauci- et confertiflorae, basi longe exsertae radis solitariis, à basi mox divisis et floriferis, erecto-adpressis:; glumis inacquahbus: superiore 7 — 8 lineali, inc inde adpresse pilosa, apice profunde bidentata et subulo 3 — # lineali instructa, infe- riore acuminato-cuspidata (comp. subulo) 6 — 7 lineali; flosculo &i — 5 lineal, maculato, apice scabro, non torto, sed cum stipite aristae deciduae 7 — 10 lineali laxe contorto articulatim co 1juncto: setis patentibus, subaequalibus, 2 — 2{ pollicaribus. Chaetaria Sieberiana Schult. Mantiss. 3. (1827) p. 578. Arimathea. (Sieber! Hb. Palaestin.) Botanique. ARISTID 4. 161 Fadix fibrosa, fibris crassis tomentosis. Culmus 11 — 9 pedalis ad nodos ramosus et quidpiam geniculatus, teres, plerumque purpurascens et hinc inde rore glauco adspersus. Vaginae internodiüis multo brevio- res. Ligula pl. min. longe ciliata. Folia convoluto-filiformia, crecta. firma, glabra, 5 pedalia et breviora. #. Nubica. Pallida; radüs paniculae longioribus: inferioribus geminis. superioribus solitariis, basi nudis; gluma superiore 9 lineali; stipite ari- stae pollicari, laxissime 1. non torto; setis 3 — 34 pollicaribus. — Ad pagum Cordofanum Abu-Gerad in sabulosis elatioribus m. Septemb. (Kotschy! Un. it. n. 55.) 77. Aristida leiocalÿcina n. Paniculae 5 pollicaris, pallidae, flaccidae, con- tractae, sublinearis, pauci- et confertiflorae, basi exsertae radiis inferioribus solitariis, a medio vel infra medium floriferis, paten- tibus, superioribus a basi mox divisis et floriferis, erectis 1. ad- pressis; glumis inaequalibus glabris: superiore 40 — 11 Zineali ex L. sub apice bidentato longe setosa ; .inferiore 6 — 7 lineal apice subulata; flosculo 5 lineali, apice scabriusculo, non torto, sed cum stipite aristae (demum) deciduae, solubili, 7 — 8 lineali. laxe contorto articulatim conjuncto; setis patentibus, acqualibus, bipollicaribus. Guinea. (Thonning in Hb. Schumacher! com. ill. Fischer et Meyer.) Aristidam Sieberianam Nubicam quoad habitum exacte refert. 78. Aristida stipoides R.Brown! Prodr. N. Holl. (1810) p. 17%. Trin. Act. Petrop. 1829. p. 88. Paniculae 6 — 10 pollicaris, pallidae, tenuis, contractae et implicato-tortae, linearis, pauciflorae, basi vix 1 parum exsertae radis inferioribus geminis, adpressis: altero a basi, altero paullo superius florifero; glumis inaequalibus, glabris, apice biden- tatis et brevissime mucronatis: superiore 8 — 9 lineali, inferio- Mém. sc. nat. Tom. F. 21 162 M @ Y ST AIMD A. Botanique. rem duplo 1. plus duplo excedente; flosculo # lineali, glabrius- culo, apice non torto, sed cum stipite aristae mox deciduae { — 15 pollicari contorto articulatim conjuncto; setis patentibus 1. di- varicatis, subacqualibus, 2 — 3 pollicaribus. Arthratherum stipoides P.B. Agrost. (1812) p. 33. Nova Hollandia tropica septemtrionalis ad sinum Carpentaria. (R.Br.!) Fadix fibrosa. Culmi caespitosi, { — 14 pedales, tenues, simplices vel rarius ad nodos inferiores interdum tumidos ramosi, teretes et cum foliis virides atque glabri. Vaginae internodiüis breviores. Ligula dense et breve ciliata, cils lateralibus nonnullis elongatis. Folia filiformi-se- tacea, imvoluta, pl. min. semipedalia, intus scabra, patentia, flaccida. t 79. Aristida hygrometrica R.Brown Prodr. N. Holl. (1810) p. 17#. Kunth Agr. syn. suppl. p. 149. Racemi simplicis radiis inferioribus 1 — 2 floris; glumis inaequalibus, glabris, apice muticis et obtuse bidenticulatis: superiore 1% /ineali inferiorem plus duplo supe- rante; flosculo 5 lineali, glabriusculo, apice non torto, sed cum stipite aristae (demum) deciduae, fere bipollicari dense contorto articulatim conjuncto; setis stricte patentibus, acqualibus, # (5- sec. Br.) pollicaribus. Arthratherum hygrometricum P.B. Agr. (1812) p. 33. tab. 8. fig. 8. Nova Hollandia tropica. (R.Br.) Glumae in spicula suppeténte flavescentes: superior lineam lata, in- ferior lineas 6 longa. Callus flosculi pallidi bilinealis, dense seri- ceus. Aristae stipes firmissimus, 22 lineas longus. Kunth I. c. addit: valvula superior inferiore duplo brevior; squamulae magnae, oblique triangulari-cuneatae, subacinaciformes caryopsi duplo breviores; caryop- sis cylindracea, stylorum basibus reflexis inferne connatis terminata, glabra. Botanique. AMBISTVDU. 163 80. Aristida arenaria Gaudichaud'! in Freycin. It. Bot. (1826) p. #07. Pa- niculae 3 pollicaris, subcoloratae, contractae, lineari-lanceolotae. pauciflorae, basi vix |. parum exsertae radis inferioribus ternis, erecto-adpressis, brevioribus unifloris: longiori bifloro infra medium nudo; glumis inaequalibus, glabris, ut plurimum ex apice atte- nuato-subulato breve cuspidatis: superiore 10 — 11 Jineali infe- feriorem duplo superante; flosculo 25 lineali, (excepto callo) gla- bro, colorato, apice non torto, sed cum stipite aristae mox deci- duae 2 — 3 lineali, contorto articulatim conjuncto; setis patenti- bus 1. divaricatis, 11 — 2 pollicaribus. Ora occidentalis Novae Hollandiae ad sinum Phocarum. (Gaudichaud !) Culmi caespitosi, ramosi. Vaginae internodia aequantes I. parum su- perantes, glabrae. Ligrla breve ciliata. Folia convoluto-setacea, curvata, "2 — 3 pollices circiter longa, sub lente scabra. $. I. Sripagrostis N.E. ref. Aristae caducae setis pennatis. (Aristida P.B.) — Species Africanae et Asiae occidentalis. A. Setae laterales nudae. (exe. 82 0.) 81. Aristida ciliata Desf. Emend. alt. in Schrad. N. Journ. 3. (1809) p. 255. Delile FI. Aegypt. p. 176. tab. 13. fig. 3 (var. &.). Trin. Diss. 2. p. 26. et Act. Petrop. 1829. p. 89 (var. «). Kunth Agr. syn. suppl. p. 150. (descr. ad spec. hb. Desf.) Tausch Diar. Ratisb. 1836. p. 507. Savi Act. Moden. 4837. p. 198. Culmo vaginisque glabris; nodis et ligulis dense ciliato-barbatis ; paniculae lineari- oblongae lucidissimae, 3 — 6 pollicaris, basi vaginatae L exsertae radiis geminis, medio |. infra medium spiculas 2 — 4 patentes 1. cernuas gerentibus: glumis subaequalibus, glabris, apice obtusissi- mis, emarginatis et brevissime ciliolatis: superiore parum longiore, x 164 MABYS TIM 1: Botenique. hj — 6 lineali; flosculo 21 — 3 lineali; stipite aristae deciduae 21 — 31 lincali, conico, vix torto, glabro, intus cavo; setis late- ralibus erecto-patentibus, nudis, 8 — 11 linealibus, media sub- duplo longiore, basi ciliato-pilosa 1. ad 5 — 6 lineas nuda, su- perne pennata; mucronulo apicali lineali, nudo 1. plumoso. Aristida lanata P.B. Agrost. (1812) tab. 8. fig. 10. non Forsk. (te- ste Tausch.) a. genuina. Panicula saepe vaginata ; gluma superiore 54 — 6 lin.; flosculo fere 3 lineali; stipite aristae 31 lin.; mucronulo apicali nudo. Aristida plumosa (non L.) Lamarck Illust. 1. (1791) n. 778. tab. M4. fig. 1. exhib. specim. Desf. rude depictum. Desf. FI. Atl. (1798) p. 109. — Mauritania (Mertens'); in desertis Kahirae prope Suéz, item prope Rosette m. Octobr. (Delile! in hb. Mertens.); in regno Tuneta- no: in montibus aridis prope Kerwan. 2. (Desf.) #. A. Schimperi Hochst. et Steud. in sched. 1835. Panicula demum exserta; gluma superiore #{ lineali; flosculo 21 lineali, stipite aristae 24 lin.; mucronulo apicali nudo. — Aegyptus (Aucher -Eloy!); im ru- pibus montis Sinai m. Majo. (Schimper! Un. it. n. 164.) Arabice «Nass- je.» (Bove.) 7. capensis ut 3; sed mucro setae mediae apicalis pennatus. Variat ceteroquin glumis omnino pallidis 1 basi tantum coloratis, aut e nigri- cante, sanguineo, straminco et flavo variegatis; seta media inferne nu- da vel a basi jam ciliato-pilosa; glumis #£ — 5 linealibus. — Arthra- therum ciliatum N.E. in Linnaca 7. (1832) 3. p. 289. Arthratherum Schimperi N.E. Gram. Afr. aust. (1841) p. 178. fort, in collibus siccis ad Aris prope ostia Gariep fluminis altit. vix 200 pedum et ad Bitterwatter alt. 2500 ped. (Drege!); ad Gamka fluvium. Mundt in hb. Reg. Berol!) Ad castellum Beau- Botanique. ARISTI D À. 165 82. Aristida plumosa Linne (1763) Codex n. 690 (ad var. «?). Vahl Symb. 1e p. 11. tab. 3. (ad var. y?). Trin. Diss. 1. p. 181. (var. y) et Diss. 2. p. 26 (var. Ô.). Ejusd. Act. Petrop. 1829 p. 89. Kunth Agr. syn. suppl. p. 151. (var. e?). Fresen. Mus. Senkenb. 1. p. 69. (var. 62). Tausch Diar. Ratisb. 1836. p. 506. (var. &). Savi Act. Moden. 1837 p. 198. (var. y.) Culmo (et interdum vaginis) tomentoso -lanatis; nodis eberbibus; ligulis pl. min. longe ciliatis; paniculae lineari-oblongae 1. pyramidatae, rariflorae, 2 -— 5 polli- caris, vaginatac |. paullo exsertae radis solitariis geminisve, à basi spiculas 1 — %# erectas gerentibus; glumis paullo inacqualibus, glabris (rarissime inferior sericea), apice truncatis et glabris L. bre- vissime ciliolatis: superiore 6 — 9 lineali inferiorem lineà 1 — 2 superante; flosculo 1£ —- 3 lincali; stipite aristae deciduae 1 — # lineali, cylindrico, vix torto, glabro; setis lateralibus suberectis, nudis (in var. Ô. pennatis) # — 12 linealibus, media { — 2 pol- licari pennata; mucronulo apicali nudo, À (rarius 1) lineali. a. Szovitsiana (genuina Linnaei?); glaucescens; vaginis (inprimis in- ferioribus) lanatis; ligulis longe ciliatis; panicula lineari-oblonga, de- mum paullo exserta; gluma superiore 8 — 9 lineali; flosculo 3 lin.; stipite aristae & — 5 lin.; setis lateralibus 8 — 12 lin., media bipol- licari, inferne a basi fere pennata. — Gramen orientale tomentosum, spicatum, minus, aristis pennatis Tournef. Coroll. (1703) p. 39? Arme- nia (Schreber ex Linne — seta media versus basin nuda!) — In salsis arenosis inter Koi et Seidkodzi prov. Aderbeischan m. Junio. (Szovits') 8. Eichivaldiana; flavescens; culmo superne geniculato et ramoso; vaginis inferioribus lanatis; paniculis vaginatis, fasciculatis; higulis bre- vissime ciliatis; gluma superiore 7 lineali; flosculo 2£ lin.; stipite ari- stae 3 — 31 lin.; setis lateralibus inacqualibus: longiore 7 — 9 lineali, media 1! — 2 pollicari inferne ad ? nuda. — In insula aridissima 166 À 2 À St Te D) Æ E Botanique, Tschelekän quae est Talca Claud. Ptolemaei et Tazata Plinii (Eich- wald!); Turcomania: ad pedem montium Balkan. (Karelin! in Hb. Meyeri et Kühlewein.) 7. À. brachypoda Tausch Diar. Ratisb. 1836. p. 506; flavescens; vaginis glabris; ligulis breve ciliatis: panicula pyramidata, vaginata; gluma superiore 6 lineali; flosculo 2j lineali ; stipite aristae lineali: setis lateralibus # — 5 lin.; med. 12 — 16 lin. inferne ad 3 nuda. — Acgyptus ad Pyramides. (A. plumosa Sieber!) Ô. A. lanata Forsk. FI. Aeg. Arab. (1775) p. 25; ut y, sed culmus magis ramosus; stipes aristae f — 2 linealis; setae laterales 8 — 12 li- neales erecto-pennatae, media jam paullo supra basin pennata. Aristida Forskohlii Tausch Diar. Ratisb. 1836. p. 306. Aristida capensis Savi (non Thbg.) Act. Moden. 1837. p. 198. In desertis prope Rosette (De- lle! in Hb. Mert.): ibidem in arena mobili circa turrim Canope, in desertis quoque Kahirinis m. Martio. Arabice «Dhracirae» vel «Sjaefsjuf.» (Forsk.); Alexandria (Ehrenberg'); in rupestribus montis Iloreb. (Au- cher -Eloy !) Adnot. In specimine quodam Sieberiano e Pyramidibus Aegypti re- lato setae laterales in panicula eadem, imo in spicula singula variant nudae vel pennatae. e. seminuda; ut y, sed vaginae infimae lanatae: stipes aristae bili- nealis; seta media inferne ad dimidium longitudinis usque nuda. — Aegyptus inferior (Wiest! Un. itin. n. 569.) ; in arena deserti inter «el Tor» et juga granitica Arabiae petraeae m. April. (Schimper! Un. it. n. 174.) €. Alexandrina; ut y, sed culmus minus tomentosus, potius superne dense et brevissime pubescens: flosculus 2 lin.; stipes aristae # linea- lis; setae laterales 6 — 7 lin.; media ultra sesquipollicaris inferne ad Botanique. AMAHISFFR À 167 dimidium longitudinis nuda. Aristida Raddiana Savi Act. Moden. 1837. p. 198? (diagnos. non obst.) — Alexandria. (Ehrenberg!) | ». Berberica; ut y, sed vaginae infimae lanatae; ligulae longe cilia- tae; stipes aristae bilinealis; setae laterales 6 — 7 lineales, media 16 lin. — Ad pagum Abu Hammed provinc. Berber m. April. (Kotschy! pl. Nubic. Un. it. n. 360.) ÿ. Aethiopica; ut y, sed gluma externa adpresse pilosa; flosculus 1; — 2! lincalis; stipes aristae bilinealis; seta media a basi ad dimidium longitudinis usque nuda; mucro apicalis lineam longus. — Aethiopia. (Kotschy! hb. Mus. Vindob. n. 343.) 83. Aristida acutiflora n. Culmo infra nodos sericeo; vaginis et nodis gla- bris; ligulis brevissime ciliatis; paniculae sesquipedalis, pyramida- tae, lucidulae, demum paullo exsertae radis geminis patentibus, a basi L. paullo superius floriferis: longiore 7 floro; glumis sub- aequalibus, glabris: superiore 31 — % lineali, apice breve bidenticu- lata et cuspidata, inferiorem acutatam L. mueronatam vix aut linea dimidia superante; flosculo bilineali; stipite aristae deciduae mi- nimo L. semilineali, non torto, glabro; setis lateralibus divaricatis, Gift nudis, sub # lincalibus, media patente 6 — 9 lin., inferne ad nuda; mucronulo apicali nudo semilineali. Dongala. (Ehrenberg!) Culmus sesquipedalis, teres, flavescens (ut tota planta), ad nodos in- feriores ramosus et parum geniculatus, superne cum panicula strictus. Folia imvoluto-filiformia, pleraque semipedem longa, flexnosa, satis fir- ma, glabra. Proxima A. plumosae, sed notis adductis reapse distincta. 84. Aristida obtusa Delile Aegypt. 1813. (182%) p. 17%. tab. 13. fig. 2. op- time expl. R.S. Mantiss. 2. p. 213. Culmo, nodis vaginisque gla- berrimis; ligulis brevissime 1. longiuscule ciliatis; paniculae 1 — 2 — # pollicaris, linearis, contractae, demum exsertae radis solita- 168 ARTISTES À Botanique. ris erectis L. adpressis, fere a basi densiuscule florifenis; glumis subaequalibus, glabris, & (— 5) linealibus, acutatis; flosculo 1 —- 1; lineali, apice emarginato pro stipite aristae deciduae 1 — & li- neali, non torto, glabro; setis patentibus: lateralibus nudis 5 — 6 lin.) media pollicari inferne ad ? partem circiter nuda, superne cum mucronulo apicali pennata. Aristida piligera Burchell Iter. Schult. Mantiss. 2. (182%) p. #78. ad fl. Gariep lecta. (deser. quadrat.) Stipagrostis ? obtusa N.E. Linnaea 7. (1832) p. 293. Kunth Agr. syn. suppl. p. 15#. Stipagrostis capensis N.E.' Linnaea 7. (1832) p. 291. et Gram. Afr. aust. p. 171. Arthratherum obtusum N.E. Gram. Afr. aust. (1841) p. 179. Drege pl. exsicc.! In desertis inter Kairo et Suez m. Januario (Delile); in rupestribus prope «Wadi Hebran» Arabiae petraeae m. Aprili (Schimper ! Un. it. n. 163.); Africa australis: in planitie ad Bokport altit. 3500 ped.; im arenosis planitiei ad Gariep fluvium altit. [. et in deserti elatioris Kar- ro altit. III. locis saxosis distr. Klein Namaqualand (Drege); in sabu- losis ad montem Kamiesberg distr. Klein Namaqualand altit. IL. et ad Nicuwefeld: Ceded Territory (Ecklon). Septemb. — Novemb. 2. Pulvinata L. densissime caespitosa, 3 — 9 pollicaris. Folia numerosa basilaria, confertissima, angustissima, { — 4 pollitaria et interdum bre- viora, cuevula, glauca, glabra L. in spece. capensibus subinde ciliato- pilosa. Culmi uninodes, numerosi, inferne tenuissimi et ad nodum co- loratum exsertum geniculati. Vaginae in speciminibus examinatis sem- per glabrae ut quoque Delile describit (sec. N.E. in A. obtuso lanugi- nosae): suprema pl. min. ampla. Glumae pallidae. Seta media coerulea. Süpes aristae inter lobos duos minutos apicales rotundatos valvulae ex- Botanique. AL RUE MT D M. 169 ternae insertus. Inter specimina arabica et capensia differentiam sta- bilem hucusque detegere non potuimus. 85. Aristida Dregeana (Nees ab Esenb! Gram. Afr. aust. 1841. p- 172 sub Stipagrosti.) Culmo, nodis vaginisque glabris: ligulis brevissime cilatis; paniculae subbipollicaris ovato-oblongae, laxiusculae, de- mum exsertae radiis solitariis geminisve patentibus, a medio cir- citer trifloris; glumis subaequalibus, glabriusculis, 5 — 6 lineali- bus, acutatis; flosculo 1% — 2 lineali, apice leviter emarginato pro stipite aristae deciduae bilineali, non torto, glabro; setis laterali- bus patentibus, nudis, 7 — 8 linealibus, media divaricata 15 li- neali, inferne ad ? circiter nuda, superne cum mucronulo apicali pennata. In lata planitie arenosa deserti Karro ad ostia Gariep fluvii m. Oc- tobr. (Drege!) ®. Omnibus partibus crassior ac A. obtusa; culmus semipedalis, 2 — 3 nodis; folia minus curvula, culmea bipollicaria, basilaria breviora. 86. Aristida geminifolia (Nees ab Esenb! Gram. Afr. aust. 1841. p. 173. sub Stipagrost.) Culmo scabriusculo; vaginis tenuissime pubescen- üibus 1. glabriusculis; ligulis cum nodo supremo pilosis; paniculae £ — 1 pollicaris, contractissimae, ovato-rotundatae, hirsutae, parum exsertae radis solitariis brevissimis, glomerulifloris; glumis hirsu- tis, inaequalibus, muticis: superiore #{ lineali, apice bidentato in- feriorem acutatam lineà superante; flosculo 1! lineali, apice levi- viter emarginato pro stipite aristae deciduae semilineali (13 lin. sec. N.E.), vix torto, glabro; setis lateralibus squarrosis # — 5 lin. nudis, media demum patenti-divaricata, 8 — 10 lineali, a basi us- que ad apicem cum mucronulo pennata. In collibus sabulosis et saxosis ad Kunkunnuwub altit. 1000 —- 1500 Mém. sc. nat. Tom. F. 22 170 MAUR N ST I D À. Botanique. ped. et ad ostia fluvii Gariep prope Knigunjels infra 200 ped. altit. distr. Klein Namaqualand m. Septembr. (Drege') 2. Culmi & — G pollicares, basi conferte ramosi, inferne dense vaginis tecti, superne 3 nodes: nodi penultimi 2 plerumque approximati, va- ginas brevissimas gerentes; vagina ultima 3 — 5 linealis basin pani- culae amplectens. Folia in vaginis infimis nulla, in superioribus bre- vissima, { — 2 lin. longa, patentia, rigida, involuta, glabra. Habitus singularis. 87. Aristida brevifolia Steudel Nomencl. 1841. Culmo, nodis vaginisque pl. min. /anatis et tuberculoso-glandulosis; ligulis brevissime ciliatis: paniculae 11 — 2! pollicaris, contractae, lineari-oblongae, exsertae radis binis ternisve, subsessilibus, 1 — 3 floris; glumis paullo inaequalibus, glabris, apice attenuatis, acutatis: superiore 5 — 6 lineali, inferiorem lineà 1 — 1£ superante; flosculo 2} lineali, apice late truncato et biauriculato; stipite aristae deciduae (2 —) 3 li- neali, asperulo, semel 1. bis laxe torto; setis lateralibus nudis, # — 5 linealibus, media patente pollicari, inferne ad ? nuda; su- perne cum mucronulo apicali pennata. Arthratherum brevifolium Nees ab Esenb! Gram. Afr. aust. (1841) p. 183. In terra Buschmanorum (29° 1. a.) solo deserti Karro sabuloso altit. LL. distr. Namaqualand; tum in collibus et in planitie inter Dweka et Gamka altit. 2500 — 3000 et ad Zilverfontein distr. Buschmanland altit. eadem. Junio — Octob. (Drege) £. Fruticulus hic pabulum dat pecoribus jumentisque praestantissimum. Semina ab Hottentottis «t'Ga» a colonis «Aarboschjes» appellata cibum quoque praebent magni ab Hottentottis aestimatum; ventis dispersa a formicis colliguntur atque in nidos suos delata accumulantur; effractis formicarum horreis frugum acervos auflerunt Hottentotti. (Nees.) * Botanique. ZE RUE SATE IN D À: 171 Culmus 8 pollicaris — pedalis (2 ped. sec. N.E.), basi ramosissimus, sub- lignosus, arcte vaginatus, crassus, superne distichophyllus. Vaginae su- periores internodiüs parum breviores. Folia semipollicem longa et bre- viora, patentia, convoluta, rigida, tuberculata, ut tota planta glauca I. flavescentia, — interdum bipollicaria, laxiora, planiuscula, subviridia et tunc lana alba in nodis culmi densior. (var. 8. floccosa N.E. L c.) 88. Aristida subacaulis Steudel Nomencl. 1841. Culmo pygmaeo pubescente, leiogono, vaginis scabriusculis obtecto; panicula simplicissima, 3 — 6 flora, semipollicari, basi vaginata; glumis parum inaequali- bus, glabris, acuminatis: superiore # — 5 lineali inferiorem linea 1 — 1 superante; flosculo 1 lineali, apice truncatulo; stipite aristae deciduae lineali, semel laxe torto, ad divisuram pilosulo; setis re- fracto-divaricatis: lateralibus nudis 5 linealibus, media pollicari, inferne ad dimidium longitudinis nuda, superne cum mucronulo apicalh pennata. Arthratherum subacaule Nees ab Esenb! Gram. Afr. aust. (1841) p- 180. ‘In editioribus circa Gariep fluvium solo arenoso-argillaceo distr. Klein Namaqualand altit. 300 ped. m. Septemb. (Drege') ©. (Neesio 9.) Culmi eum panicula £ — 1 pollicem alti, numerosissimi in globum compacti, basi fibra radicali una paucisve terrae affixum. Waginae ad culmum singulum plerumque 2 — 3, latae, margine hyalinae, sulcato- striatae, ore ligulae loco ciliatae. Folia subsemipollicaria, convoluto- filiformia, striato-sulcata, scabra. Tota planta obiter inspecta inflores- centiam Aristidae alicujus decerptam mentitur. Quin status pygmaeus A. obtusae sit, notae reliquae adlatae suadent. 89. Aristida hirtigluma Steudel mss. Culmo fertili cum nodis et vaginis glabro; ligulis dense ciliatis; paniculae linearis, contractae, 2 — 5 pollicaris, basi exsertae radis subquinis (1 paucioribus ad basin « 172 ARHNINSAT UND A: Botanique. usque partitis) subsessilibus, { — 3 floris: glumis paullo inaequa- hbus, pubescentibus, apice obtuso emarginatis 1. bidentatis: supe- riore 4 — 44 lineali inferiorem lineà dimidià superante: flosculo 11 — 15 linceali, apice scabro; stipite aristae deciduae # — 7 li- neali, torto, glabro |. superne piloso; setis lateralibus erectis, 3 — 5 linealibus, nudis, media fere bipollicari, parum geniculata, inferne ad 4 — ? partem nuda, superne pennata; mucronulo api- cali nudo, biineali. — Variat: æ. stipite aristae glabro. s #. stüpite aristae superne piloso. — Arthratherum ciliatum N.E. Gram. Afr. aust. (1841) p. 182. (non 1832) In rupibus «Wadi Hebran» Arabiae petraeae m. April. (Schimper! Un. it. n. 165. var. &. et /8.); Abyssinia. (Ehrenberg!) Culmi 3 — 1 pedales, basi quidpiam geniculati. Gluma inferior den- se, superior dissite pubescens et interdum glabriuscula. Aristae stipes speciminis abyssinici in spiculis diversis paniculae ejusdem variat sub- glaber et densiuscule pilosus. Accedit ad A. uniplumem. 90. Aristida uniplumis Lichtenstem! im RS. Syst. 2. (1817) p. #01. Trin. Diss. 1. p. 80. et Act. Petrop. 1829. p. 89. Culmo, nodis et va- ginis superioribus glabris; ligulis dense et breve ciliatis; paniculae radis inferioribus geminis, divaricatis, paullo supra basin florife- ris; glumis parum inacqualibus, glabris, apice acute bidentatis: superiore # lineali inferiorem Hineà 4 — 3 superante; flosculo {1} lineali; stipite aristae deciduae bilineali, torto, superne ad divisu- ram barbulo-pi'oso; setis lateralibus erectiusculis, 3 — # linealibus, nudis, media sub 8 lineali, geniculato-patente, inferne ad ; — ! partem nuda; mucronulo apicali vix exserto. In deserto Karro prope Chamka fluvium in distr. Graaf Reynett et Kaab. (Lichtenst.) Botanique. A IS FT D) A. 173 Culmus ramosus, sesquipedalis. Vaginae internodiis breviores. Fo- lia involuta, filiformia, subulata. t #. Neesü. Paniculae contractae radis fasciculatis; glumis subaequa- libus 54 lin.; flosculo bilineali; stipite aristae 3 lin.; setis lateralibus 5 lin.; media 9 — 10 lin. fere à basi albo-plumosa, apice nuda. Ar- thratherum uniplume N.E. Gram. Afr. aust. (1841) p. 81. excel. syn. — Inter rupium nuda capita ad Colesberg altit. #500 ped. (Drege). An species distincta ? 91. Aristida papposa n. Culmo, nodis Yaginisque superioribus glabris; ligu- lis longe ciliatis; paniculae oblongo-linearis, contractae, # — 5 pol- licaris, basi exsertae radis subfasciculatis, erecto-adpressis, paullo supra basin floriferis; glumis parum inaequalibus, glabris, apice attenuatis, acutatis: superiore & lineali inferiorem lineà dimidià superante; flosculo (sub anthesi) lineam longo, apice truncato et emarginato pro stipite aristae deciduae bilineali, laxe torto, superne ad divisuram barbato-piloso; setis lateralibus patulis, # — 5 linea- libus, nudis, media 13 — 15 lineali, parum geniculata, basi ad 2 — 3 lineas nuda; mucronulo apicali nudo, ? — À lineali. a. Niliaca; virescens; culmi debiliores, simpliciusculi, duplo tenuio- res ac À. uniplumis; folia convoluto-setacea, glabra, superiora circiter bipollicaria. — In graminosis ad litus Nili sinistrum prope Chartum m. Martio. (Kotschy! pl. nubicae Un. itin. n. #30.) 8. Senegalensis; flavescens; culmi ramosi, rigidi. — Senegalia pr. Ri- chard-Tol. (Lelievre in Hb. Kunthü!)} B. Setae laterales pennatae. (cf. 82. Ô.) 92. Aristida lutescens (Nees ab Esenb. Gram. Afr. aust. 18#1. p. 179. sub Arthrathero.) Culmo, nodis vaginisque glabris; ligulis brevissime ciliatis; paniculae pyramidatae, lucidae, 5 pollicaris, basi demum 1 4 MRISTIRX. Botanique. exsertae radiïs geminis, rigide patentibus, a medio circiter ramu- losis et floriferis; glumis inaequalibus, glabris: superiore attenua- ta, apice obtusiuscula et leviter emarginata, 5 lineali inferiorem acutatam lineà superante; flosculo (ex N.E.) sub 24 lineali, stipi- pitem äristae deciduae solidum paullo excedente; setis lateralibus 8 lineas longis, breve pilosis, media 9 — 10 lin. a basi fere usque ad apicem cum mucronulo pennata; pluma lutescente. Ad Zilverfontein in terris Buschmanorum cum A. brevifolia et in collibus Karroo prope Knigunjels distr. Grootdarm infra 200 ped. altit. ad Gariep fluvium. (Drege') à. Culmi ultrapedales, rigidi, basi ramosi, sublignosi, lutescentes ut tota planta. Vaginae internodüs paullo breviores 1. longiores, # — 5 in culmo alternatim dispositae. #olia rigida, pungentia, distiche patentia, convoluto-filiformia, glabra, intus tomentosa, 2 — 2} pollices longa. Proxima A. Namaquensi; hujus autem setae omnes aequali modo pluma candida pennatae; inflorescentia aliena. 93. Aristida Namaquensis (Nees ab Esenb! Gram. Afr. aust. 1841. p- 185. sub Arthrathero.) Culmo et nodis glabris; vaginis glabris L hir- sutis; ligulis brevissime ciliatis; paniculae linearis contractae, & — 8 pollicaris, basi parum exsertae radiis geminis erecto-adpressis, a basi mox divisis et floriferis; glumis paullo inaequalibus, (excepta carina ciliata) glabris, lanceolatis, apice obtusiusculis et emargi- nato-bidentatis: superiore 6 lineali inferiorem lineà superante; flosculo 2 — 21 lineali, apice truncato; stipite aristae deciduae 14 lineali, non torto, conico, intus cavo, extus glabro; setis patenti- bus, omnibus aequaliter à basi ad apicem cum mucronulo penna- tis: media 8 — 12 lineali, lateralibus paullo longiore. Solo sabuloso altit. IL. in regione Namaquensi (Ecklon); inter mon- tem Kamiesberg et Onderste Bokkefeld, in rupestribus inter Nieuwe- Botanique. A CRNT'S ENT ND V4. 175 fontein et Platklip 3000 — 3500 altit. distr. Namaqualand; in planitie graminosa ad flumina Klipplaatsrivier et Gariep altit. 3500’, in vicinia “Gamka fluvi ad Bitterwater altit. 2500’, in alveo fluvii Kromrivier altit. 3000’ et ad flumen Brakrivier distr. Nieuweveld altit. 3000 — -#000'. (Drege) Novemb. Decemb. 5? Incolis «Steek Kweek.» Culmi pedales et minores, basi valde ramosi et sublignosi, glauci 1. flavescentes, rigidi. Vaginae internodiis plerumque longiores. Folia glauca, rigida, pungentia, culmea 3 — 4 patentia, pollicaria, sursum breviora, convoluto-filiformia, extus glabra (lanuginosa sec. N.E.). Pa- nicula flavescens, undique pollicem circiter dimidium lata; pluma aris- tarum candida. Culmi nonnulli (steriles?) ad nodos fasciculos densissi- mos ramulorum sterilium emittunt, interdum etiam gemmam magni- tudinis nucis Avellanae, e bracteis latissimis ovato-rotundatis bifidis conflatam cum lana copiosissima sordide flavescente. + #. vagans N.E. 1. e. Culmo fere bipedali, procumbente, hinc inde prolifero; vaginis margine saepe subnudis, arista + pollicari; panicula 6 — 7 pollicari. — Ad fl. Gamka. (Mundt in hb. Reg. Berol.) 94. Aristida vulnerans n. Culmo, nodis vaginisque glabris; ligulis brevissi- me ciliatis; paniculae ovato-oblongae, strictae, densiuseulae, semi- pedalis, basi demum exsertae radiis solitariis rigide patentibus, à basi jam divisis et superne ramulosis: ramificationibus intra axillas callosis et pilosis : glumis sxbaequalibus , glabris, lanceolatis, #5— 5 linealibus; flosculo bilineali, apice truncato; stipite aristae deciduae vix semilineali, non torto, cylindrico, intus cavo, extus glabro : setis arcuato-patentibus, omnibus aequaliter a basi pennatis, apice subnudis, semipollicaribus. Aristida pungens Sieber hb. Aegypt. (vix Desf.) Trin. Diss. 1. p. 181 et Act. Petrop. 1829. p. 89. Savi Act. Moden. 1837. p. 198. Aegyptus sup. pr. Syene. (Sieber!) 176 ARTS TMD. Botanique. An varietas À. pungentis Desf.? sed spicularum magnitudo in speci- minibus omnibus investigatis valde constans, etiam panicula densius florifera ac in icone Desfontainesui; folia erecto-patentia, strictissima 1. rarius quidpiam arcuata. f 95. Aristida pungens Desf. FI. Atlant. 1. (1798) p. 109. tab. 35. Kunth Agr. syn. suppl. p. 150. Culmo glabro; paniculae (ovalis, semipe- dalis, strictae, apice lucidulae, basi vaginatae) radüis patentibus (solitariis, basi et superne ramosis); glumis acutis, subaequalibus, 54 — 7} lineas longis; (flosculo 3{ lineal; stipite aristae articulatim deciduae minimo;) setis (patentibus) omnibus (aequaliter à basi) pennatis, subaequalibus, flosculo duplo triplove longioribus (semi- pollicaribus.) Diagn. sec. descr. (et iconem) Desfont. Arthratherum pungens P.B. Agrost. (1812) p. 33. tab. 8. fig. 9. RS. Syst. 2. p. 398. ; In arenosis humidis prope Sfax et in deserto. # (Desf.); prope El- Tor et in arena mobili pr. Gaza. (teste Decaisne.) «Culmus perennans, fruticosus, erectus, 1% — 4 pedalis, laevis, in- ferne ramosus. Æolia glabra, rigida, subulata, acutissima, patentia, ca- naliculata, pungentia, 3 — 10 pollices longa» Desf. 96. Aristida scoparia n. Culmo, nodis vaginisque glabris; ligulis brevissime ciliatis; paniculae oblongae, strictiusculae, apice subcernuae, lu- cidae, rariflorae, semipedalis basi exsertae radiis solitariis, erecto- patentibus, a basi jam divisis et superne ramosulis; ramificatio- nibus intra axillas callosis et glabris; glumis inaequalibus, glabris, lanceolatis, apice attenuatis et acutatis: superiore 7 — 9 lineali inferiorem lineà 1 — 1! excedente; flosculo 3 lineali, apice arti- culato; stipite aristae deciduae vix semilineali, non torto, cylin- drico, intus cavo, extus glabro; setis arcuato-divaricatis, omnibus aequaliter a basi wsque ad apicem pennatis, & — 6 linealibus. Botanique. AURATNS ETAT ED NA. 1671 Aecgyptus: in deserto ad Pyramides (Aucher-Eloy n. 2988!); in de- serto prope Abu Zahel Aegypt. inf. m. Januar. (Schimper! Un. it. n. 36.) Rhizoma stoloniferum, sublignosum, rampsissimum. Culmi 1 — 3 pe- dales, inprimis versus basin flavescentes. Vaginae culmeae internodiis longiores. Folia longa, flexuosa l. arcuato-recurvata, nec stricta, rigida tamen et pungentia. Callus flosculorum ut in A. vulnerante subnudus. Ab A. pungente Desf. differt: panicula multo lucidiore et glumis inae- qualibus; ab A. pennata, cui maxime affinis: internodiis culmi infenio - ribus numquam rubentibus, foliis rigidis, crassioribus, flavescentibus, spiculis paullo minoribus, flosculo rarissime apice denticulato, mucro- nulo apicali setarum longius ciliato. Aristida pennata Trin. Act. Petrop. 1815. p. #88. tab. 10 et ibid. 1829 p+ 90. Ejusd. Diss. {. p. 181. Karelin et Kirilow Act. Soc. Mosq. 1842. p. 209. Culmo, nodis vaginisque glabris; ligulis brevissime ciliatis: foliis /laccidis tenuibus, glaucis: paniculae 5 pedalis et lon- gioris effusae, basi exsertae (junioris cuneatae et basi vaginatae), apice cernuae |. nutantis, lucidissimae, rariflorae radis solitaris patentibus, erectis L. adpressis, basi et superne ramulosis: rami- ficationibus intra axillas callulosis et glabris; glumis inaequalibus, glabris, lanceolatis, apice attenuatis et acutis, superiore 9 — 10 lineali inferiorem lineis 1 — 3 excedente; flosculo 21 — 3 lineal, apice bidenticulato; stipite aristae deciduae vix semilineali, non torto, cylindrico, fistuloso, extus glabro; setis arcuato-patentibus . omnibus aequaliter a basi fere ad apicem usque pennatis, semi- pollicaribus. | In desertis inter fl. Wolga et Ural (C. A. Meyer!): in sabulosis Son- gariae inter fontem Sassyk-pastau et montes Arganaty; copiose quoque ad fl. Lepsa. Junio. (Karelin.) & Karelini; panicula ultrapedali: gluma superiore 7 — 8 lineali, in- Mém. sc. nat. Tom. F. 23 ce 173 A ER Y1 S #14 T D 4, Botanique. feriorem linea dimidia 1. integra excedente, setis 8 — 9 linealibus, apice : nudis. — Turcomania: loco «Bjeli Bugor» (Karelin! in Hb. Meyer); in collibus arenosis et argillaceis insulae Tschelekän, ad litus orientale maris Caspium. (Eichwald') 98. Aristida capensis Thunberg Prodr. F1. Cap. (179%) p. 19 et FI. Cap. p. 395 (var. æ&?). Trin. Diss. 1. p. 181 et Act: Petrop.1829. p. 90 (var. &.). Kunth Rev. Gram. 2. tab. 171 (var. «.). Paniculae oblongae 1. obovatae, # — 8 pollicaris, aequalis L secundae, basi exsertae radis pseudogeminis, patentibus; glumis glabris, lanceo- latis, apice acutatis: superiore 6 — 8 lineali inferiorem vix aut lineà 1 — 2 excedente; flosculo 21 — 3{ lineali, apice bidenticu- lato; stipite aristae deciduae 11 — 7 lineali, torto; setis patenti- bus, omnibus aequaliter a basi pennatis: media 8 — 18 lineali, la- teralibus quidpiam brevioribus. Chaetaria capensis P.B. Agrost. (1812.) p. 30. R.S. Syst. 2. p. 395. {ad syn. Thunbg.) Arthratherum capense N.E. Linnaea 1832. p. 288. (var. «&. forma: stipite 23 Jin. longo, seta media 9 lin., flosculo 24 lin., glumis aequa- bus 6 lin. — ad spec. minus Ecklon. pl. Un. it. n. 977.) — Ejusd. Gram. Afr. aust. p. 176. (var. &. 8. 7.) In sabulosis montosis, saxosis, etiam in planitie: districtus Worce- ster, capensis, Caledon, Stellenbosch, Klein-Namaqualand etc. altit. 0 — 3500 ped. Julio — April. (N.E.) a. canescens. Panicula oblonga 6 — 8 pollicari lucidula; glumis sub- aequalibus, 7 — 7} linealibus: flosculo 31 lin., stipite aristae 5 lin. piloso: seta media pollicari; mucronulo apicali nudo; pluma canescente. Specimina Bergiana glumis 6} lin. et stipite aristae % lin. mis. cl. Schlechtendahl: praeterea quoque alia his et var. Zeyheri intermedia: stipite aristae tantum bilineali, sed barba setarum 7 linealium apice Botanique. ASRÉIES TOI D. A. 179 nudarum canescente, gluma sup. semipollicari; inferiore parum bre- viore. &. macropus NE L c. Panicula # -— 6 pollicari, patente, rariflora, basi longissime exserta; glumis lutescentibus, basi atro-purpureis, 7 — 74 lin.; flosculo 31 lin.; stipite aristae 5 - 6 lin., glabro; mucronulo apicali ciliato; barba setarum aurea; seta media 12 — 1% lin.; foliüis 2 — 3 poll. (Drege spec. c. non a.) — In specimine Schraderiano stipes aristae 7 lin.; seta media 18 lin.; folia longiora. 7. fulviberbis ut 3, sed panicula densior, obovata, 7 — 8 pollicaris, basi parum exserta; stipes aristae 4 linealis. (Drege spec. à.) 0. A. Zeyheri Steud. Nomencl. 1841. (N.E.! Gram. Afr. aust. 18#1. p- 177. sub Arthrathero.) Panicula secunda contracta; spiculis pluribus nutantibus; glumis inaequalibus: superiore 6 (rarius 7 — 8) lineali, in- feriorem lineà (rarius 2) superante; flosculo 24 — 3 lineali; stipite ari- stae 1! — 2 lin. dense piloso; seta media 8 — 12 lineali: mucronulo apicali nudo { — 2 lin.; folüis longissimis; pluma canescente. — In variis Jocis prov. Worcester et planitiei capensis. Septb. Octob. (N.E.) e. Meyeri ut 0, sed glumae aequales 7 — 8 lin.: flosculus 3{ lin. (mis. G. F. W. Meyer Gôtting.) Quid? Aristida chrysopila Steudel Nomencl. 1841. Arabia felix. Aristida geniculata Rafin. Amer. monthly magaz. N.York. 1817. Achnatherum argenteum P.B. bromoides P.B.. Calamagrostis P.B. Halleri P.B.. miliaceum P.B.. Agrostis argentea Lam. bromoides L.. Calamagrostis L. coerulescens Poir. . comosa Poir.. crinita N.E. . crinita Richd. crinita R.Br.. dispar H. Paris. divaricata Hort.ex DC. . graeca Sith... holciformis M.B. longearistata Bot. Boss. . melanosperma Lam. miliacea L. monandra Horn. montis aurei Delarb. … oseroënsis Seenus papposa Gilib. paradoxa EL. procera Richd. rara N.E.. rara R.Br. . rigida Richd. scturea R.Br.. INDE X. pag. pag- 92 Agroslis sepium Jacq. . 10 83 — stipata Koel.. 02 92 Andropogon hermaphroditum Pourr. 8% 92 Anisopogon RBr.. 97 11 — avenaceus R.Br. . 98 2 — capensis N.E.. 198 83 Anthoxanthum crinitum Labill.. . 92 — crinitum (Linné) Forst. . % 1% Apera crinita P.B. . 3,4% 10 Aristella Trin.. : 83 5 -— bromoiïdes Bertol.:. nr 0S %. Aristida L.. . 99, 100 3 — abyssinica* (var.) 13% 11 = aCuIDrA . 167 120 — Adscensionis L.. - 139 10 _—_ Adscensionis Sani . . 1436 16 == Adscensionis Swartz .1 127, 139 89 — Adscensionis Walt. . 103 13 — aequa* (var.). 122 10 — aequilonga* (var.) 151 11 — aethiopica* (var.) . 134 10 — aethiopica* (var.) . 167 10 — affinis Kih. . 102 93 — alabamensis* (var.) . . 102 13 — alexandrina* (var.) . . 166 6 — amplissima* . 155 3 — _Antillarum Poir. — Eutria- 5 nae spec. 5 — arabica* (var.) 190 2 — arenaria Gaudich. . 163 Aristida arenaria Trin. (var.). . . 126 arundinacea Koenig. Hb. Schum.… + : . 150 arundinacea L. — Es en nigii Spr.. avenacea Hottuyn . É barbrcol TS EME EL 52 berberica®{{(var.) "MR 167 Berlandieri* (var.) 2%, . 107 Beyrichiana eut 10k bipartila* . . 5 . 144 brachypoda éLone (rar) . 166 brevestipitata* (var.) . + . 158 brevifolia Steud.. . : . . 170 bromoides HBK. (var.) . . 130 bromoides Salzm. . . . . 118 calyeina R:Br A TM EG canariensis Willd. (var.) . . 132 canescens* (var.) . 1 . . 178 capensis Savisw 11 ."1MA . 166 capensis Thunbg. . : . . 178 capensis* (Var CM M6 capillacea Cav. +. 2 . 141 capillacea Lam. . . . . 110 chapadensis Trin. . . . . 123 Chloris Salzm. — Chloris fo- liosa W. chrysopila Steud. . . 4179 Cala DSC ARTE 63 coarctata HBK. (var.) . : . 130 coarctata Lichtenst. ex RS. 154 coerulescens Dsf. (var.) . . 135 cOpnata EE MENT M27 complanata Trin. . *.) . 115 confusa® )(var)itt. Ar 54134 congestat RS 100. ANR 3 crérita "Pres MEMOIRE T pag Aristida Cumingiana* , . . . . 1M curvatas (Vars) MALTA 483 cyanantha Steud. . . . . 150 densat (var) Een. 158 depressa Retz. (var.) + . 133 desmanthasllt ee 109 dichotoma Michx. . . . . 100 diffusa. Trinth(var.) ml 157 dispersa* . ae .-499 divaricata HBK. STE: 149 divartata Jacq. nat. 1419 divaricata Lagasc.… . . . 120 ?dominsensis Kunth = Andro- pogon (Schizachyrium) domin- gensis.* dongalana* FE araur 451 Dregeana* . LUI. 1169 Durandii* éd. SAR, 420 Eckloniana* (var.) . 1 . 158 Ebrenbergiana* (var.) . . . 136 Eichwaldiana* (var.) . . . 165 elatior \Cav2W98, MAI, -436 élepanstRudoe We 11 elliptica Ko SR RATENET 128 Jasciata" Elliott -MWMAMENN "102 fasciculata Torrey . . . . 110 Jestucoides Hochst. et Steud. 129 Jfestucoides Poir) M), 435 flacerdat. Un AO 107 Forskohlii Fauder PME. :166 Freyeineti Steud. … . . 417 fulviberbis* (var:) 1: #1 , 479 Junicularis Steud. : . : . 159 funiculata* MUNENMMEMEE 7159 SeninHo Na Ne EME ANNEES 160 geniculata Rafin. . aUVEr2179 gibbosa Kunth . .”. . . 11% 182 pag: Aristida gigantea L. fil. . 1422 — gossypina BosctP:B\: . 1405 — gracilis Elliott . 101 — grandiflora* (var.) 121 — guineensis* 137 —. hirtigluma Sleud.* . 111 2. Hookeri‘ (var.) . . 107 — hordeacea Kunth . 154 — Humboldtiana* 148 — humilis HBK. (var.) 1129 — hygometrica R.Br. . . 162 — Hystrix L. fil. 147 — Hystrix Thunb. . . 1447 — Jacquiniana Tausch . . 119 — implexa Tri. . 423 — jintermedia* (var.) . 116, 127 — interrupta Cav. . . 130 —. jorullensis Kunth— Mühlb. pilosa.* — junciformis* . . 123 — Karelini (var.) . ANT — Karwinskiana* “421 — Kotschyi Hochst. 109 — Kunthiana* 101 — laevis Kunth. . 115 — Lamarckii Steud. . 156 — Janata Forsk. (var.). . 166 — lanata P.B. . 164 — lanata Poir. . . 105 — Janosa Mühlbg. . 105 lanuginosaClarion.Trin.(forma)103 laxa Cav. . . 143 Lara Tree 147 laxa Willd. hb.. 2150 leiocalycina* . . 161 longespica(ta) Poir. . 101 longiflora* (var.) 151 longifolia Trin. . . 118 Aristida longiramea Pres. . lutescens* , luzoniensis Cav. . macropus N.E. (var.). mauritiana Kunth . meccana Hochst.* media* (var.). +” megapotamica Spreng. Meyeri* (var.) . micropoda* mongholica* (var.) . murina Cav. (var.). mutabilis* . namaquensis* nana Sleud.* {var.) Neesiana* , Neesïi* (var.) ï ) ï nigrescens Presl (var. . nilraca* (var.), nubica* (var.). nutans Ebhrenb. (forma) . obtusa Delile . oligantha Michx.. pallens Cav. . pallens Hort.. pallens Nutt.. pallens Pursh pallescens Durand . paniculata Forsk. . papposa* . . . parviflora* (var.) patula* (var.). pennata Trin. perennis Panzer (var.) pilisera Burch. . pilosa Labill. . P28: . 121 - 129 . 142 le) 1139 . 152 . 128 . 42# 1149 . 107 2159 Soil (ri . 150 . 174 . 129 A113 LAS . 130 17 AC 2161 el Hempr. 135 . 167 115, 119, 108 116 120 . 108 . 108 1.490 135, 153 Der 17/5) . 158 "A117 7 . 104 . 168 . 146 pag Aristida plumosa L.. . 165 — plumosa. Lam. . 16% — Pseudo-Hystrix* (var.) . 158 — pumila Decaisne (var.) . 136 — pungens Dsf.. . 176 — pungens Sieber . 175 — purpurascens Poir. . . 102 — purpurea Nutt. . 107 — pusilla* . 140 — pygmaea* (var.). . 133 — racemosa Mühlbg. . 102 — racemosa Spreng. . 139 — Raddiana Suni . . 167 — ramosa R.Br. . 145 — recurvala HBK.. . 112 — recurvata Trin.. . 113 — Lrepens Tri... . 128 — Riedeliana* 413 — rigescens R.S. . 148 — rigida Cav. À . 141 — rigida Heyne et Roth. . 148 — riparia Trin. . 125 — Royleana*. . 160 — rufescens Ehr. et DER . 136 — sabulosa Kunth . . 126 — Sanctae Luciae Trin. . . 111 — scabra Kunth — Mübhlenber- gia scabra.* — Schiedeana* AS 125400 — Schimperi Hochst. Steud. * (var.) . 16% — Schraderiana* Kaas . 158 — scoparia* ; . 176 — seminuda* (var.) . 166 — senegalensis* (var.) 135, 151, 173 — setacea Hoppe. RS. . 136 — setacea (Retz) Hb. Willd. 149, 150 155 Da Aristida selacea Trin. Û … — setifolia HBK. . 126 _— Sieberiana Trin. . . 160 — sorzogonensis Presl. . 122 — spadicea HBK. . 122 — spadicea Trin. . 111 — spiciformis EI , . 106 — spicigera* (var.). . 436 — squarrosa Trin. (forma) . 106 — Steudeliana* . 155 stipacea Er. Edge Re) 159 slipiformis Lam.. . . 156,159 stipiformis Poir . . 156 stipoides R.Br. . 161 stipoides Roth . 148 stricta EL. . 103 stricta Michx.. . 103 stricta Mühlb. . . 106 strictiflora* (var.) . 13% subacaulis Steud. . 171 subrecurvata P.B. delle. subspicata* . 1425 Szovitstana* (var.) Ê . 465 tenuifolia N.E. (var.) . . 116 tenuis Kuntk — Mübhlenber- gia tenuis.* ternipes Cav.. . 123 Thonningi* . 1437 tincta* . 111 torta Kunth . . 112 Tragopogon* (var.). . 116 tripilis Thunbg. . 147 tuberculosa Nutt. . 109 uniplumis Licht. RS. . 172 vagans Cav. . . 445 vestita Thunb. 157 virgata Trin. . . 10% 15% pag. Aristida vulgaris*. . 1431 — vulnerans*. 1175 — Leyheri Steud. 179 Arthratherum P.B. p. 99. (subgenus char. ref.) . 199 — brevifolium N.E. . 170 2 -capense N.E.\ 0176 2 Ciliatum Nate 24164, 172 =— comosum Gay. . 156 —. floccosum NEA(vars), 17 — hygromelricum P.B . 462 = + Hystrix NE, (var.). . 458 — _Kotschyi Hochst, 159 2 VJutescens IV. EUR... 179 — megapotamicum N.E.. . 124 — namaquense N.E: . 174 — obtusum NE. . 168 — pungens PB. ..,, . 176 — rigidum Schult... . 118 == Schimperi NE . 164 —— stipoides P.B.. 4162 — subacaule N.E, 1741 :— uniplume NE, 1143 — vagans, N.E3 (var)... . 175 —,veslitum! N.F. 197 —— Zeyheri INR 479 Arundo glauca Hornem. 93 — Hulleri Wilid. 192 = Pa Schult. Mantiss. 3. 21): 60%. (add, un pap- posae) 2 DL = speciosa Schr ar 92 Avena Cavanillesii Lagasc. 96 — paradoxa Willd. kb. 101. — setacea Mülit. 100 —_ stbi: ica VE oO C : . 60 — stipoides Wilid. Rp. : 34,35 pag: ÉRATASTENES argentea D C. 92 = pa "undo Be el. 92 — bromoides Nuit. . 84 — conspicua Bergeret . 92 — gracilis Seenus . . 83 — plumosa Sprenx. 43 — speciosa Host. NO Caryochloa chilensis Spreng. . . 21,23 — montevidensis HSPS eng. Cur. post. (1827) 22. 30. (add. Ur. panic. B?): 23 — refracta Spreng. b 91, 23 Chaetaria P.B. . 99, 100 — Adscensionis P.B, . . 138 — affinis Schult. . 102 — bipartita NE. . . 144 — bromoides RS. . . 1430 = calycina ‘PIB . 1446 — canariensis M.E. 114192 — capensis PP; . 178 = caypillacea P.B. . Sn VTT — capillaris NE . 111 = coarttata RS. . 130 — coerulescens P.B. . 1436 — congesta ME. . 154 — curvata N.F. 10199 —. cyanantha N.E.. . 150 — depressa P.B. 132 — divaricata RS. . 449 — divaricata N.£. . 118 = melalion Pb .156 — clliptioa NE:. . 128 — fasciculata Schult. . 110 — festucoides RS. ». È 11935 — : ÆForskolii NE. 0453 — gibbosa N.E.. ..114 — g'gantea P.B. 132 Chastaria gossypina P.B. — humalés RS: —. Hystrix PaBX —_ interrupta RS. = Re TESNIN E Ne — Lamarekit RS. — luzoniensis P:B\ Jan -— mauriliana @« N.E, — mauriliana B.(N.E.?) Drege — megapotamica Schult . AURA NE SNS — murina B. villosa N. ais 0 ranaNIN EN ends — oligantha P.B... . — pallens P.B... — purpurascens P B. —— racemosa RS.. 1 Tr AMOR AS — recurvata N.E. — recurvala RS. y setacen Pain ue SEL O ILES NET LIT — Sieberiana Schult. . —+ spadicea NE. . — spadicea RS. . —— SquarTosa Schult. . . = snicta PIB, US — torta NE. x — tuberculosa 8 hult. — veslita PR. Chaeturus divaricatus D. Cinna crinita Trin ‘ Curtopogon P.B.. 1... — dichotomus P.B. = /graCEUS INSEE MN te Danthonia Anisopogon Trin. . Deyeux ia avernacea Spreng. Mém. sc. nat. Tom F. 99, 100 pas: . 105 130 447 MST . 115 . 156 . 143 1:0 140 . 12% . 160 159 «129 . 108 110 102 . 139 145 .113 .113 449 . 126 . 160 11 122 .107 . 103 . 112 . 109 107 120 4 . 101 . 101 98 98 Dichelachne Endl. — anomala* (var.) . — comata* + Forslériana* — Hookeriana* — longiseta* — montana Endl, — Sieberrana* — vulgaris* Dilepy rum Rafin. Eriocoma Nuittall — cuspidata Nuit. {subgenus). LE (subgenus) . Jarava R.P. (subgenus) — arundianacea Will. he. — Ichu RP. , — usilata Pers. (addenda) . Kielboul Adans. . Lasiagrostis Link . — Calamagrostis Link. Syn. —. capensis NE. — caragana* —, elongata NE. Gé) — gigantea* —. mongholica* — splendens Kunth . — tenacissima* Leptanthele* (subgenus) Linosparton Theophr. Macrochloa Kuntu (subgenus) — arenaria Kunth . — ténacissima Kunth . Miliun arundinaceum Smith. — coerulescens D\f. — comosum Poir. — cusp'datum Spreng. 2 2h 1805 st EU à OMC TE Le 2 = x Ÿ 186 pag- Milium frutescens Link. . 11 — gaditanum Hort. Gorenk. 11 — holciforme, Spr. eng. Syst. 1. (1825) 251. ads Ur. gran- diflorae) 16 MeELICANUM re id Ca Syst. 1. p. 251) » 34.35 — microspermum Hornem. 11 — Mühlenbergianum Schult. 17 — multiflorum Caw. 10 — nigrum Lam.. 13 — _paradoxum AUT.. 1% — paradoxum VE 13 — paradoxum Scop. . Ê 13 — pauciflorum Hort. Madr'. 11 — pungens Torr. Spr. 17 — purpureum Lapeyr. 15 — racemosum Sm. . . 18 — Scopolianum Willem. 13 — Thomasii Duby. DC." 11 Moulinsia Rafin. . 105 Miluenbergia crinita T'rina. . 4,5 — divaricata Hort. ex DC. 120 rare TNT mi - sciurea Trin.. 273 Nasella Trin. (subgenus) . 20 Nesostipa* (subgenus) 47 Oreostipa* (subgenus) 26 Orthoraphium N.E. 85 — Roylei NE. ” 85 Oryzopsis Richd NI (ahbééibns) 16 — asperifolia Richd. Michx.. 18 — leucosperma Link 18 —— melanocarpa Mühlbo. . 18 — melanosperma Link 19 — mutica Link. 18 — paradoxa Nutt.. 13 Oryzopsis parviflora Nutt. setacea Ruchd. Panicum firmum Kunth Piptatherum P.B. (subgenus char. ref.). Piptocl coerulescens P.B. comosum RS. frutescens Link (forma) . holciforme R.S.. laeve N. et Mer. Lindleyanum NE. . macratherun NE. . multiflorum P.B. nigrum Torr. . obtusumN. in Mery. paradoxum P.B ramosum NE. Thomasii Kunth (forma). aetium Pres! (subgenus) . setifolinm Presl . Podosaemum stipoides Cham. Schizac Schl. TS hne* (subgenus) : Spartum Plin. Stipa L.. 9 — altaica Trin. . arabica* arenaria Brot. Aristella Gouan Aristella L. avenacea L, avenacea Spr. ën Hb. SUR avenacea Walt. avenacea Wild. hb. . barbata Dsf. . barbata Michx. . barbata Trin. et 10 Bergerr Link bicolor Can. . bicolor Pursh bicolor Vahl . . . 12 NE). Bungeana Trin. . bicolor f. Calamagrostis Whbg. . canadensis Poir. capensis Thunb.. capillata Hook . capillata L. Caragana. Trin. caudata Trin.. chilensis* (var.). coerulea Presl comata’. commutata” compressa R.Br.. conferta Poïr.. consanguinea” crinita Gaudich . Cumingiana Trin. Dichelachne Steud.. aiffusa Walt. Bosc. Ehrenbergiana* elegantissima Labill. elongata Roth. eminens (Cav?) HBK. eminens NE Trin. erecta Hort. Madr. eriostachya HBK. . Fernandeziana* (var.) . filifolhia NE, . Jiliformis Turez. Jinbriata HPK.. flavescens Labill. gigantea Lagasc. . pag: 10. St 1) I) xt S SN DR en 1163 30, 31 28 73 12 28 39 87 34 48 70 Stipa g'gantea Link heterophylla Willd. Hat hispanica (var.). Holienackeriana* . holosericea Trin. humilis Brot.. humilis Cav. . hyalina N.E. . hymenoides RS. Jarava PB. …. ibarrensis HBK.. ZIchu Kunth inconspicua Presl . imtermedia* Juncéa Ca. . Juncea Lam. . juncea Linne. Juncea Michx. juncea Mühlbg. . Jjuncea Nutt. Juncea Pursk. JuUnCeRS TT ins NN, Lagascae Guss. . Lagascae RS. . laxa Portenschl. Lessingiana*, . leucotricha* mediterranea* (var.) megapotamica Spr. ex Trin. melanosperma Presl membranacea Pursh Meyeriana* (var.) micrantha Cav. N.E.. micrantha R.Br. mollis R.Br. . mongholica Turcz . lachnophylla Trin. fra} Fo CT] mucronata HBK. 31 Stipa spartea Hook . Neesiana* . . PCA PT — spartea Trin.. Nuttalliana Sara 58 — speciosa” . orientalis Trin. 1829 78 — splendens Trins. orientalis Trin. 1831. 78 0 siriata Lio 2h Em |: orientalis B. persica Trin. . 77 — stricta Lam. (Audropogonea”) ovata Trin. . 2% — Szovitsiana Tin. |var.).. paleacea Vahl 65 — tenacissèma L: | panicoides Kunth 23 — tenuifolia Sieber. panicoides Lama. su, . 24 — tenuissima ‘Trin, L panicoides NaEk eut - 23 — Mtortlis Dsf MEME: papposa NE Momie - 43 — trichotoma NE. parviflora.Dsf. :+,..,. 3: . 62 — trochlearis N. et Mey. parviflora Nutts hum: - 57 — ucranica Lam. parvula NE, 603 feu -- 53 — ucranensis Lam. pellita" (var) ant -— 71 — . vertlicillata N.E. ‘ pénnatal.. annil-saému 80 — willosa Walt. AR pennata, f: Thint.ssx -c071 nulans ?) plumosa Trin: 44... . 845 — virescens HBK.. Pôppigiana® .mw@ cœur, -— 29 — wirginica Pers. : pubescens Lagasc. t'OZN7I — viridula Trio. pubescens (R.B.?) N. £. .—49 Stipagrostis N.E. p. 99. (ag liar. pubinodis* . . del 550 ref.). pungens N. et Mer. et .— #9 — capensis NE. ramosissima Trin. … . : . — Dregeana NE: . Redowskii Tran: : :.. à 91,92 — obtusa NE. Richardsoni Link: . . . . 57 Streptachne R.Br. Richteriana Karel. et Kivil.. 68 — Calamezgrostis Dumort. robusta Nuit encours 1069 — ramosissima* 3 rüdissSprebgsdmnleqmana -— #8 — stipoides R.Br. . SellowianaiN.E.rmuonrler . 38 — verticillata* semibarbata R.Br. . 51 Tirsa Guett. seminuda Vahl - 65 Trichochloa rara Trin. setacea Br Liruruie 49, ot — — sriurea Trin . setifolia Kunth 23 Trichosantha Ehrh.. setigera Presl. 28 Trixostis Rafin . sibrica ban autant 59 Urachne Trin. pas Urachne asperifolia Trin. . . . .. 17 Urachne micrantha* . — brasiliensis* (var.) . 23 — . multiflora Link . — brevicaudala Trin.. . . . 17 — obtusa”. — canadensis Torr. et Gray . 17 — panicoides Trin.. —Mchilensis ÉLrIR: 0 VU MOI — paradoxa Link . — coerulescens Trin.. . . . 14% — parviflora Trin. . = COMOSANÉTITT 0 Al — peruviana* (var.) — dasyantha Turcz. . . 90 —— pubiflora* . — frutescens Link (forma) . 11,12 — racemosa Trin. — grandiflora Trin. 182% 16 — ramosa Steud. (forma) — grandiflora Trin. 1829 . . 15 — ramosissima Trin. . — Haenkeana* 20 — setosa Trin. . . . . — Jlaevis* . , 20 — simplex Trin. . . . = tlanata DE En OM — songarica* . — leucosperma Link . . . . 18 = stipoides* : —Mlimnaer tee MENU EM — {richotoma Trin. — longiflora Steud. 28, 29 ee yireScens DE re HA MAIOT NE 10e OU. 21 Vilfa articulata P.B. — Chaeturus — megalantha Steud. . 28 fasciculatus. — melanosperma Link. 19 Prara br — Meyenrana* 20 sciurca P.B.. "+ —— 189 P28 2 CO © PRÉC 10 % al L + [l Pal PO CR Rnéiquioe © ST él PUY , oh | TN TAF it cnofifuie. + MOQUE à. ME ? Ale SEC ME Tnt anwiamit | {0e GE 8e | HN | APE A tite 14 Lu Mu a + : , LL | "tannins PEU, [ ER Ware RES © PTE EE LOT TT ES PASS © F1 LE ve p RE 7 ut ‘ , . # %  : } } peu Û es #4 KA a “ an à a s n LA « a 2 { | . ÿ % (s A 4 ‘# “LR A É 1 £ FR W vs * { L Le tree ! # Ml RE fa ke tir (EE 1! } (AUS 1e 2 « n ï ÜBER EINIGE CORNUS-ARTEN, AUS DER ABTHEILUNG THELYCRANIA. VON C A. MEYER. (Lu le 411 octobre 1844.) Ba: einer nähern Untersuchung der, in Russland wildwachsenden Cornus- Arten, glaubte ich zwei neue Arten, die wenigstens nicht in De Candolle'’s Prodromus aufgeführt sind, erkannt zu haben, und sah mich dadurch ver- anlasst auch die amerikanischen Arten, so weit sie mir zugänglich waren, genauer zu untersuchen, hoffend Kennzeichen aufzufinden, nach welchen die Arten sich sicherer characterisiren und leichter erkennen lassen, als dies, wie es mir scheint, bis jetzt müglich war. Da ich jedoch, um diesen Zweck zu erreichen, zum Theil zu neuen Kennzeïichen meine Zuflucht genommen habe, die bis jetzt in den Beschreibungen fast gar nicht berücksichtigt wor- den sind, so war ich genüthigt mich auch nur auf die Auseinandersetzung der Arten zu beschränken, von denen ich Gelegenheit hatte Exemplare zu sehen und zu untersuchen; den Vorsatz, eine vollständige Monographie der ganzen Mém. sc. natur. Tome F. 25 192 MEYER Botanique. Gattung auszuarbeiten, musste ich, als unausführbar, aufgeben. Ich übergebe auf diesen Blättern die Resultate meiner Untersuchungen, wünschend, — môge es mir vergünnt seyn zu sagen: hoffend, — keine unnüthige Arbeit un- ternommen zu haben. Bei der grossen Aechnlichkeit, welche die Cornus-Arten unter einander haben, und bei der grossen Veränderlichkeit der Blattform, welcher alle Arten dieser Gattung unterworfen sind, ist es in der That sehr schwer sichere Artenkennzeichen aufzufinden; ein Umstand, der meine Vorgänger bewogen haben mag auch die Farbe der Rinde, der Staubbeutel und der Frucht in die Diagnose aufzunehmen, obgleich dieses Kennzeichen doch nur von einem sehr untergeordneten, oft trügerischen Werthe ist. Éine kurze, prüfende Uebersicht der Kennzeichen, die angewandt worden sind und wer- den kôünnen, um die Cornus-Arten zu unterscheiden, müchte hier wol nicht ganz am unrechten Orte seyn. Die Farbe der Zweige, die, im Herbst und Winter, C. alba und C. sibirica so sehr ziert, ist doch bei den Cornus, im Allgemeinen, sebr veränderlich, und oft sind die Zweige ganz, oft nur von der einen Seite roth, oder auch wol ganz grün und nur mebr oder weniger ins Rôthliche spielend. — Auf den Zweigen aller Arten finden sich Lenticellen, die bald einzeln, bald mehr gedrängt stehen und die Zweige im Alter mehr oder weniger warzig machen. Blos C. circinnata ist durch die zahlrei- chen Warzen der Zweige wirklich ausgezeichnet. — Die Richtung der Zweige ist auch nicht beständig, Bei C. sibirica z. B. sind in der Regel die Zweige aufrecht und gerade; gekrümmte Zweige finden sich hauptsäch- lich nur an alten Stimmen, und diese Richtung muss fast mehr als, Aus- nahme, denn als Regel angeschen werden. Nicht viel anders ist es bei C. alba, und auch andere Arten zeigen bisweilen zurückgekrimmte Zweige. Die Stellung der Blätter ist keinen Abänderungen unterworfen. Sie ist bei allen Arten, mit Ausnahme der C. alternifolia, eine gegenüberstehende. e Botanique. Ueber ernige Cornus-frten. 193 Die Form der Blätter zeigt viele Abänderungen, nicht nur an ver: schiedenen Exemplaren derselben Art, sondern auch an einem und demselben Zweige. Es sind vorzüglich die obern Blätter eines blühenden Zweiges, an denen hauptsächlich, ja fast ausschliesslich , die typische Blattform der Art am besten aussgedrückt ist, und man muss in der Diagnose auch nur diese Blätter berücksichtigen; dagegen die untern Blätter und die Blätter eines nicht blühenden Zweiges unbeachtet bleiben kônnen. Bei allen Arten bemerkt man auf beiden Blattflichen zerstreute, kleine, zweïtheilige, angedrückte, von kleinen Knôtchen scharfe Borsten (Mal- pighienhaare). Ausserdem kommen aber bei verschiedenen Arten auch noch andere Haare vor, und die Behaarung der unteren Blattfläiche bietet uns die besten und sichersten Kennzeichen, um die Arten zu erkennen. Man darf daher die Behaarung nicht vernachlässigen, obgleich sie nur mit gu- ten Loupen genau unterschieden werden kann. Bei den meisten Arten kom- men blos die oben beschriebenen Malpighienhaare vor, wobei man die einzel- nen einfachen glatten Haare auf den Blattnerven und in deren Achsel nicht berücksichtigen muss, da sie bei äerselben Art bald vorkommen, bald feh- len. Meistens stehen diese Malpighienhaare zerstreut und einzeln; C. Drum- mondi erkennt man schon daran, dass diese Haare länger und dicht ge- drängt sind, fast noch gedrängter als bei C. florida. Bei C. sericea finden sich, ausser diesen kurzen Malpigienhaaren, noch lange, vüllig glatte, meistens braungefärbte, zweitheilige Haare, die diese Art sehr auszeichnen, aber (bé- sonders bei der Varietät &) leicht abzufallen scheinen. C. sangriinea und C. circinnata haben auf der untern Blattfläche scharfe, gekrämmte und ab- stehende, bei C. sanguinea meistens einfache, bei C. circinnata meïstens zweitheilige Haare, und bei C. californica sind diese zweiïtheiligen Haare noch länger, weicher und glatt; wenigstens erscheinen sie glatt auch noch bei einer hundertfachen Vergrôsserung im Durchmesser, dagegen man an den Borsten der andern Arten, auch schon mit mässigen Vergrôsserungen, * 194 MIREXE Eur Botanique. die kleinen Kôrnchen an der Oberfläche derselben unterscheidet, — An vielen Arten erkennt man auf der untern Blattfliche, ausser diesen verschiedenen Borsten und Haaren, schon mit guten Loupen kleine, weisse Hôckerchen, die an trocknen Exemplaren meistens die Gestalt kleiner Schüppchen an- nehmen und der untern Blattfläche jene graue Farbe ertheilen, die die meisten Cornus auszeichnet. Dieser graue Ucberzug giebt ein gutes Kenn- zeichen ab, welches jedoch bisweilen etwas verwischt wird. Der Blüthenstand zeigt folgende Abänderungen. In manchen Füällen bildet er eine regelmässige Trugdolde, der bei Sambucus nigra ähnlich. In andern Füällen stehen an einer kurzen Mittelachse die Zweige der Trug- dolde sich gegenüber, wodurch eine Cyma paniculata entsteht; dies sieht man vorzüglich deutlich an C. paniculata. Es lassen sich jedoch zwischen diesen beiden Formen des Blüthenstandes Uebergänge nachweisen. Bei C. alterni- Jolia stehen die Aeste des Blüthenstandes abwechselnd. — Spach legt ein grosses Gewicht auf die Zeit, wann sich die Blüthen, im Verhältniss zu den Blättern entwickeln. Ich môchte diesem Kennzeichen keinen so gros- sen Werth beilegen, theils weil es sich an trockenen Exemplaren nicht er- kennen lässt, theils weil die Cornus-Arten oft zwei-, auch wol dreimal im Jahre blühen. Der Kelchrand giebt meistens recht gute Kennzeichen ab, die nur in seltenen Füällen unsicher werden, wo denn andere Kennzeichen aushelfen muüssen. Die fleischige Scheibe (Discus), welche den Fruchtknoten über dem Kelche krônt, ist bei den meisten Arten flach und wird von den Kelchzähnen überragt. Bei C. alba und C. sibirica ist diese Scheibe, wie schon Spach sebr richtig bemerkt, dick und polsterartig, wodurch diese beiden Arten sich von den andern auszeichnen. An trocknen Exemplaren wird dieser Unterschied bisweilen undeutlich. Die Form der Blumenblätter ist sich bei allen Arten so ähnlich, Botanique. Ueber einige Cornus-Arten. 195 dass die sehr geringen Unterschiede, die man allenfalls bemerken kann, keine besondere Berücksichtigung verdienen. Die Länge der Staubfäden scheint allerdings einige Arten auszu- zeichnen; da dieses Verhältniss aber zum Theil von der Entwickelung der Blume abhängt, so habe ich in der Diagnose darauf nicht Rücksicht ge- nommen. Weder die Farbe, noch die Gestalt, noch die Anheftung der Staub- beutel scheinen mir einen Platz in der Diagnose zu verdienen. In der Form des Staubbeutels habe ich keinen besonderen Unterschied auf- finden künnen; und wenn es auch richtig seyn mag, dass bei einigen Ar- ten die Staubbeutel etwas ticfer, bei andern etwas hôher angeheftet sind, so scheinen mir diese Unterschiede doch so geringe zu seyn und so schwer zu erkennen, dass ich sie unberücksichtigt gelassen babe. Der Griffel zeigt zwei unabänderliche und leicht erkannte Verschie- denheiten. In den meisten Fällen ist er überall gleichdick, oder doch nur unmittelbar unter der Narbe verdickt; zugleich ist er, wenigstens im trock- nen Zustande, der ganzen Länge nach gestreift. Bei C. australis, C. seri- cea und C. sanguinea ist der Griffel an der Spitze keulenfôrmig verdickt, und dieser verdickte Theil ist gelblich-grün und ungefurcht. Die Farbe der Frucht kann nicht in die Diagnose aufgenommen werden, denn sie ist nicht durchaus standhaft, und man kann, 7. B. an jedem grüssern Stamme der C. sibirica gleichzeitig weisse und mehr oder weniger gesältigt blaugefärbte Früchte finden. — Die Form der Früchte kann vielleicht eher dazu dienen, die Arten zu unterscheiden. So erkennt man die C. sibirica im Leben leicht an den länglich-eiférmigen Früchten von der C. alba. Es kommen jedoch Ucbergänge vor, wodurch die Wich- tigkeit dieses Kennzeichens geschwächt wird. Die Gestalt der Nüsse ist bei den verschiedenen Arten verschieden und sie verdient weiter beobachtet zu werden. Bei C. sanguinea ist die 196 MEYER Botanique. Nuss kugelrund: bei C. alba und C. sibirica zusammengedrückt; bei C. alba ist sie in der Regel breiter als hoch und nur bisweilen fast kreisrund; bei C. sibirica ist sie meistens linglich oder doch wenigstens länger als breit ; allein die runden Früchte, die sich bisweilen bei C. sibirica zwischen den linglichen finden, haben eine Nuss, die denen der C. alba ähnlich ist. Cornus alternifol:ia. Durch die nicht gegenuberstehenden Blätter ausgezeichnet. Bisweilen sind die Blätter sich so sehr genähert, dass man über ihre Stellung ge- tüuscht werden kann. Ganz sicher erkennt man diese Art an der Stellung der Blattstielnarben, die gleichsam ohne Ordnung an den Zweigen stehen ; ferner an dem Bluthenstande mit abwechselnd gestellten Aestchen. — Fast scheint es, als ob zwei Arten unter C. alternifolia verwechselt werden. Wenigstens kann man zwei Formen unterscheiden, von denen die eine sich durch die stark verschmälerte Blatthasis, die zahlreichen einfachen Borsten auf der untern Blattfliche und den undeutlichen Kelchrand, — die andere durch Blätter, deren Basis mehr oder weniger zugerundet, biswei- len fast herzfrmig ist, und die auf der untern Blattfläche mit zahlreichen Malpighienhaaren und wenigen einfachen Borsten, die jedoch auf den Blatt- rippen und in der Nähe derselben niemals fehlen, besetzt sind, und deut- lichere Kelchzähne unterscheidet. Vielleicht ist diese letztere Form die C. plicata Tausch (Æora XXI p. 733); allein die Blattstiele sind nicht kürzer, als bei der ersten Form. : ) Cornus sericea. Diese Art ist in ihrem vollständigen Zustande an den, meistens braun- sefarbten, véllig glatten, zweitheiligen Borsten, die die untere Blattfläche mebr oder weniger bedecken, leicht erkannt: diese braunen Malpighien- haare fallen jedoch leicht ab und bisweilen fehlen sie fast gänzlich. Solche Botanique. Ueber einige Cornus- Arten. 197 Exemplare erkennt man an dem weichhaarigen Blüthenstande und den lan- gen lanzettférmigen Kelchzähnen. Man kann drei Formen dieser Art un- terscheiden, die eine mit eiférmigen, an der Basis zugerundeten, — die zweite mit elliptischen, an der Basis verschmälerten , — die dritte mit länglichen, fast lanzetiformigen Blättern. Cornus alba. Unter diesem Namen werden seit Linné zwei sehr nahe verwandte, doch gewiss verschiedene Arten, eine nordamerikanische und eine si- birische, verwechselt, die erst Tausch und Spach näüher ausemander- gesetzt haben. Fast in allen systematischen Werken wird die amerikanische Pflanze als C. alba beschrichen, dagegen Torrey und Gray in ihrer schätzharen Flora, die sibirische Pflanze für C. alba L. halten; ob mit Recht ist schwer zu entscheiden. Linné sagt von semer C. alba ,,stolo- nes juxta radicem procumbunt; ramis recurvatis.“ — Michaux beschreibt die C. stolonifera: ,,caule inclinato, ramis debilibus; fru- tex uberius stoloniferus. Diese Worte beider Schriftsteller passen sehr gut zu einander. In Gärten treibt die amerikanische Art aus der Wurzel zahlreiche neue Schôsslinge, die bisweilen niederliegen môügen; durch diese vielen Wurzelschôsslinge gewinnt dieser Strauch das Ansehen eines dichten, breiten Busches. Schon Schmidt sagt von C. alba ,,im gu- ten Gartengrunde bilden viele an der Erde gebogene, aufwärts gerichtete Stämme, welche sämmitlich aus einer vielarmigen Wurzel entspringen, ei- nen 8— 12 Fuss hohen, und freistehend einen 12 — 20 Fuss im Umkreise sich ausbreitenden Strauch®. — Von der sibirischen Art habe ich in den hiesigen Gartenanlagen zahlreiche Stämme beobachtet, die nur selten aus der Wurzel einzelne neue Schôsslinge treiben; stolones juxta radi- cem procumbentes habe ich an diesen niemals gefunden. Meistens sind die Stimme und Aeste aufrecht und gerade, an alten Pflanzen jedoch bis- 198 METYTER Botanique. weilen stark zurückgekrümmt *). Ich halte es für wahrscheinlicher, dass Linné die amerikanische Art als C. alba beschrieben hat und werde die sibirische als C. sibirica Loddig. anführen. Miller hat schon vor langer Zeit eine C. tatarica aufgestellt, die aus sibirischen Saamen er- zogen seyn soll und hiernach die C. sibirica seyn müsste. Allein schon Tausch bemerkt, dass diese Abbildung der amerikanischen C. alba ähnlicher sei. Uebrigens ist sie so wenig gut, um nicht zu sagen so schlecht, dass man sie füglich unberücksichtigt lassen darf, — C. sibirica unterschei- det sich von der C. alba durch die verhältnissmässig breitern, an beiden Enden weniger zugespitzten, oft zugerundeten, auf der untern Seite fast grünen, oder doch nur wenig grauen Blätter, durch den fast ganz ver- wischten Kelchrand, (dagegen €. alba deutliche Kelchzähne bat), und durch die verschiedene Form der Frucht und der Nuss. Auch blüht die C. si- birica viel früher, beendet aber auch viel früher ihren Vegetationskreis und sie ist schon vüllig entblättert, wenn die C. alba noch mit grünen Blättern bedeckt ist. — C. alba und C. sibirica unterscheïden sich schon durch den dicken, kissenférmigen Discus von den andern Arten. Hooker hat als C. alba eine von Drummond in Neu-Orleans gesam- melte Art vertheilt, die sich wesentlich durch die eiférmigen, an der Basis stark zugerundeten, auf der untern Fliche dicht mit ziemlich langen Mal- pighienhaaren überdeckten Blätter, und durch den flachen Discus unter- scheidet. Wiedemann hat dieselbe Art auch in der Provinz Texas ge- funden. Cornus paniculata. Eine in Wuchs und Grüsse der Blätter sehr wechselnde Art, zu der ich, ohne zu zweifeln, die tab. 68 aus Schmidt’s üstreich. Baumz. *) In seiner Flora rossica sagt Pallas von der C. alba ,,stolenes radicales crebri re- clinatif, Es bleibt dahin gestellt; ob er seine Beschreibung der Linneischen hat anpassen wollen, oder ob er solche alte Stimme vor sich hatte, oder ob vielleicht der sibirische Botanique. Ueber einige Cornus-Arten. 199 ziehe. Diese Art zeichnet sich durch die, auf der untern Fläche sehr sparsam mit kleinen Malpighienhaaren besetzten, fast glatten Blätter und die rispenférmige, glatte Trugdolde aus. Cornus stricta. Eine mit der vorigen sehr nahe verwandte Art, und es hält schwer sie zu unterscheiden. Der Wuchs ist steifer, die Blätter sind mehr lederartig, auf der untern Fläche ganz grün und durchaus ohne Hôckerchen und Schüppchen, welche bei C. paniculata die untere Blattfläche weisslich er- scheinen lassen. Cornus sanguinea. Von allen bis jetzt aufgefuhrten Arten, unterscheidet sich diese durch die einfachen, scharfen, gekrümmten und abstehenden Haare auf der un- tern Blattfläche. Der Griffel ist, wie bei C. sericea, an der Spitze keulen- formig verdickt. — Es kommen in Europa zwei Formen dieser Art vor, die jedoch in einander übergehen. Die eine hat elliptische, an der Basis ziemlich stark verschmälerte Blatter; béi der andern Form, C. latifolia Bray, sind die obern Blätter viel breiter, breit-eiférmig und bisweilen den Blittern der C. circinnata ähnlich. In den caucasischen Provinzen, in der Krimm und auch bei Constan- tinopel wächst eine, der C. sanguinea allerdings sehr ähnliche und auch vielfach mit derselben verwechselte Art, die sich jedoch durch die Behaa- rung auf der untern Blattfläche leicht und sicher unterscheiden lässt. Es fehlen nämlich dieser Art die einfachen gekrümmten abstehenden Borsten der C. sanguinea vèllig, und die untere Blattfläche ist blos mit angedrückten Malpighienhaaren besetzt. Ich habe viele Exemplare dieser Art und der Strauch bisweilen solche Wurzeltriebe macht. Ich beschreibe hier die Pflanze so, wie ich sie im Garten in zaklreichen Exemplaren beobachtet habe. Mém. sc. natur. Tome F. 26 200 MEYER Botanique. C. sanguinea sehr sorgfältig untersucht, aber nie einen Uebergang bemerkt. Vielleicht ist C. citrifolia Wahlenb. dieselbe Art; allein die Blätter sind nicht gelblich, sondern grün, auf der untern Fläche nicht glatt, sondern mit vielen zweitheiligen Borstenhaaren besetzt. Uebrigens kônnte auch der Name cürifolia nicht beibehalten werden. Mit C. sanguinea sehr nahe verwandt sind drei Cornus, die in den hiesigen Herbarien als C. eæcelsa, C. tolucensis und C. asperifolia aufbewabrt werden; sie unterscheiden sich von der europäischen Art fast nur durch die Beschaffenheit der abstehenden Borsten auf der untern Blattfläche, die bei C. sanguinea fast immer einfach, bei jenen amerikanischen Exem- plaren immer zweitheilig sind. Diese drei amerikanischen Formen weichen unter sich durch die Blattgestalt ziemlich bedeutend ab; da jedoch die Gestalt der Blätter bei den Cornus-Arten überhaupt sehr abändert, jene amerikanischen Pflanzen aber in den übrigen Kennzeichen genau überein- stimmen, so sehe ich mich veranlasst, sie blos als Abarten einer Art an- zunehmen, obgleich es nicht unmôglich ist, dass es drei verschiedene Arten sind. Cornus circinnata. Diese schône Art ist der C. sanguinea zunächst verwandt, und es kom- men wol Exemplare vor, die in der Blattform ihr sehr ähnlich sind. C. cir- cinnata unterscheïdet sich von C. sanguinea ganz sicher durch folgende Kenn- zeichen, 1) dass die untere Blattfläiche von zahlreichen kleinen Hôckerchen weisslich ist; 2) dass die Blätter von jeder Seite des Hauptnerven meistens 7, nur selten blos 6 Seitennerven haben, dagegen bei C. sanguinea nur k, sebr selten 5 Seitennerven vorkommen; 3) dass der Griffel an der Spitze nicht keulenférmig verdickt ist. Ghamisso hat in der Linnaea eine, in Californien gesammelte Cornus als C. circinnata? aufgeführt. Hooker hält diese Pflanze für eine Varietat Botanique. Ueber einige Cornus- Arten. 201 der C. alba, Torrey und Gray dagegen für eine Varietät der C. sericea. Es kann jedoch die californische Pflanze keiner dieser Arten untergeordnet werden. Sie unterscheidet sich durch die zweitheiligen, langen, krausen, glatten Borsten-Haare, mit denen die untere Blattfliche dicht bedeckt ist ; ausserdem noch von C. circinnata und C. alba durch eine andere Blatt{orm, von C. sericea durch kleine Kelchzähne und eine andere Form des Griffels. Ueber die Verbreitung der drei, in Russland wildwachsenden Ar- ten, herrscht noch einige Ungewissheit. C. sanguinea ist im mittleren Theile Russlands, wie es scheint, allgemein verbreitet, von der Insel Oesel an, durch Liefland bis zum Don hin; die ôstlichsten Exemplare, die ich gesehen babe, sind von Woronesch; Henning (de plantis tanaicensibus) führt sie nicht an, auch Wirzén hat sie nicht bei Casan gefunden. Den Ural über- schreitet sie hôchst wabrscheinlich nicht. Pallas giebt sie noch im Ural und in der Gegend von Werchoturie an, wo doch wol nur C. sibirica wachsen môchte; auch die von Pallas bei Sterlitamak und Ufa gesammelte Cornus gehôrt wol ziemlich gewiss zu C. sibirica. Nach Norden wird C. sanguinea seltener; im Gouvernement Pskow findet sie sich noch, und Bo- huslaw hat sie bei Archangel gesammelt. Wie weit sie sich nach Süden verbreitet, kann ich nicht bestimmen. In Taurien und auch schon am nôrdlichen Fusse des Caucasus wächst C. australis. C. sanguinea habe ich im Caucasus nirgends gefunden. C. australis wächst in der Krimm, an dem ganzen nôrdlichen Abhange des Caucasus, am Beschtau, in allen Provinzen jenseits des Caucasus, vom Schwarzen bis zum Caspischen Meere, und zieht sich bis nach Gilan hin. C. sibirica ist hauptsächlich im ôstlichen Sibirien zu Hause; im Altai scheint sie nur im ôstlichen Theile vorzukommen; in den, südlich vom Altai gelegenen Gegenden ïst sie nicht gefunden worden. Gmelin und Falk geben sie bei Tobolsk an, Pallas bei Werchoturie, und wahrschein- ich wächst sie auch bei Sterlitamak und Ufa; Turczaninow hat sie bei L 2 202 METYER Botanique. Krasnojarsk gefunden; Bohuslaw bei Archangel, zusammen mit C. san- guinea. Auch habe ich Exemplare gesehen, die in dem Gouvernement Wiatka gesammelt worden sind. Tabula analytica Corni specierum, in hoc opusculo descriptarum. Folaralfrnavelisparsa. 4. - Ce 2 0 OC alternafolra 2e COBDOSUIL EE a. 5 00, eo A Folia subtus setis bipartitis adpressis scabra . . 2 » bipartitis vel simplicibus paten- PR hirta . RE Er en Folia subtus setis elongatis laevissimis rufescentibus SETICER. UE ste «+, « ee Pl le MUISEPICP subtus setis brevibus tuberculatis albis scabra 3 Discus depressus, calycis limbo humilior. . . 4 3 pulvinatus, calycis limbo altior . . . 8 | 51 1 NÉ AMENER € MONS A dû cé ed, du LS cylindraceus, ad apicem usque (in sicco) SIFLALUS PS LU QU A au 6 Calyces dentes elongati lanceolati, panicula pilis elongatis lanuginosa . . . : . . . (C. sericea dentes breves late ovati, panicula setulis SCABTA NS 1 UE... cie. Hit. OT AUS TEA Folia basi rotundata, subtus setis bipartitis densis- SunENObEeCLA EL … 2... . 0 Cr Drummond basi attenuata , subtus setulis bipartitis raris L apice clavato-incrassatus , parte incrassata AB PET SAR Ce + UT Botanique. Ueber einige Cornus-Arten. 203 . Folia subtus tuberculato-sublepidota glaucescentia CG. paniculata 3 AMIReviatenrcolor cn MEANS a IC stricta Folia subtus glauca, calycis margo k-dentatus. . C. alba. RAM S » vix glaucescentia, calycis margo obso- TELUS DORE ee + 2 CC) Sthirica Stylus apice clavato-incrassatus, parte incrassata levis, de ns in 7 étre 10 ; » cylindraceus, ad apicem usque (in sicco) SÉPIALUS a Ne en R SPRARRE ITA S Folia subtus setis patentibus simplicibus hirta . . C. sanguinea 10! ge à a se bipartitis hirta . . . GC. excelsa Folia apice sensim acutata, subtus setis patentibus W lacvibus tit EN at oc, im Cr cabfornica ;, apice abrupte acutata, subtus setis patentibus abris thintar MENT EE 1 CT circinnatà. CORNUS Tournef. Sect. Thelycrania Endl. Flores corymbosi vel paniculati, exinvolucrati. I. ALTERNIFOLHAE. 1. Cornus alternifolia L. fil. (Suppl. p. 125.) C. foliis sparsis late ellipticis ovatisve acuminatis basi rotundatis subcor- datisve, subtus tuberculatis glaucescentibus setis (brevibus) bipartitis scabris setisque simplicibus scabris adspersis, nervis lateralibus utrin- 204 | MEYER Botanique. que 5; cyma paniculata subovata glabriuscula; calycis limbo subden- tato: disco depresso; stylo cylindraceo; nuce (subrotunda). C. alternifolia Herit. Corn. p. 10 tab. 6 (bona), Roemer et Schult. Syst. Veg. UT p. 323, Mantiss. IT p. 251: DC. Prodr. IV p. 271; Hooker! F1 bor. amer. I p. 275; Torrey et Gray Flor. of North Amer. I p. 649; Spach hist. nat. des vég. VIT p. 92; Tausch in Flora XXI p. 732! Schmidt oestr. Baumz. IT p. 15 et 16 tab. T0 (ic. rami florif. bona, rami fructif. foliis op- pos.): Duhamel ed. alt. I p. 157 tb. k5 (mediocr.) Species foliis sparsis (non oppositis) in genere distinctissima. Cortex ramorum virescens vel fuscescens, verrucis raris notata. Folia valde variant magnitudine et forma; plerumque folia sunt lato-elliptica, basi attenuata vel cuneata; non raro basi rotundata vel interdum subcordata; apice sae- L pissime longe abrupteque cuspidato-acuminata, rarissime breviter acutata; saepius 3 poil. longa, 18 v. 19 Tin. lata, maxima #'/, poll. longa, 3 poll. lata, interdum (supériora) 2 poll. longa, 15 lin. lata: subtus tuberculis plus minus glauca setisque dimorphis scabra, setis aliis bipartitis adpressis tu- berculato-scabris nunc copiosis, nunc (in aliis speciminibus) rarioribus; aliis (in nervis nunquam deficientibus) simplicibus scabris patulis, nunc solum- modo ad nervos sitis, nunc per totam fol paginam inferiorem dispersis; nervi laterales semper utrinque 5 vel sub-6. Petioli longitudine var, ‘/, ad 2*/, poll. longi. Cymae paniculatae, subovatae, subglabrae, ramis prima- ris alternis ramulisque linea pilosa notatis. Calycis margo obsoletus, inter- dum distincte denticulatus. Discus depressus. Stylus 1 lin. vix longus, cylindraceus, apice non clavatus, in sicco ad apicem usque striatus. (Drupa subrotunda, atroviolacea. Nux subrotunda, vix striata. Herit.) Hab, in sylvis humidis et in fruticetis densis Americae borealis, in Ca- nada, in montibus Aleganicis ubique usque ad Carolinam australem, nec non in parte occidentali provinciae Kentuckensis. (Torrey, Gray). Botanique. Ueber einige Cornus- Arten. 205 IT. OpposiTiFoLrE. 1. Setae in foliorum pagina inferiore bipartitae, incumbentes. (In- terdum pili simplices rari in nervis et in nervorum axillis). 2. Cornus alba L. (Mantiss. p. k0, excl. syn. Amman. et patria Sibiria). C. foliis oppositis late ellipticis (oblongisve) acuminatis basi attenuatis sub- tus tuberculatis glaucis setis (brevibus) bipartitis adpressis scabris ad- spersis, nervis lateralibus utrinque 6; cyma depressa setulis scabra; calycis dentibus disco pulvinato brevioribus; stylo cylindraceo; nuce compressa altitudine sua latiore. C. alba Herit. L. ec. p. 6 (excl. syn. Pall. et Amman. et patr. Sibir.), DC. Prodr. IV p. 272 (excl. syn. Pall. et Amm. et patr. Sibir.), Hooker l. c. p. 276, Tausch L. ce. p. 130! Schmidt 1. c. p. 10 et 16 (excl. syn. Gmel. et Pall. et patr. Sibir.) tab. 65 (ic. bona). C. stolonifera Mick. fl. bor. Amer. 1 p 92 (folüs differre videtur), Tor- rey et Gray L. c. p. 650. Rami sanguinei, lenticellis sparsis verrucosi, recti vel (adulti) recurvati; ramuli juniores setulis bipartitis scabri. Folia petiolo 6 — 10 lin. longo fulta, exacte late elliptica, plerumque 3'/, poll. longa, 1°/, poll. lata, in- terdum (maxima) 5 poll. longa, 2°/, poll. lata, apice semper abrupte et longe acuminata, basi breviter attenuata, subtus tuberculis minutis tecta, setulis brevibus adpressis bipartitis tuberculato- scabris sparsis adspersa, in nervorum axillis saepe pilis longis subbarbata, nervis lateralibus utrinque (ut plurimum) 6 notata Cymae depressae, setulis minutis scabrae. (Calycis denticuli parvi, sed conspicui, praesertim in floribus defloratis, ovato-lan- ceolati, in fructu maturo plerumque marcescentes. Discus valde incrassa- _tus, pulvinatus. Stylus fere 4 lin. longus, cylindraceus, apice non clava- 206 METYER Botanique. tus, longitudinaliter (in sicco) striatus. Drupa alba, depresso-subglobosa. Nux leviter compressa, obliqua, altitudine sua plus minus latior, nervis plurimis striata. Hab. in ripis fluviorum et in sphagnetis Americae borealis, in New- foundland, Canada (a 69° lat, Richards.) et in provinciis borealibus usque ad latitud. bor. #2°; in parte occidentali provinciarum Ohio et Missouri. (Torrey et Gray). 8. angustifolia: foliis oblongis latitudine triplo longioribus. Solum foliorum forma a genuina C. alba latifolia differt. Folia 3 vel 3‘/, poll. longa et fere */, poll. lata. — Vidi specimina culta. 3. Cornus sibirica Loddig. (Loudon hort. Brit. 1830 p. 50.) C. folüs oppositis late ovato -ellipticis breviter acutatis acuminatisve basi (saepe) rotundatis, subtus subtuberculatis subconcoloribus v. subglau- cescentibus setis (brevibus) bipartitis adpressis scabris adspersis, ner- vis laterahibus utrinque subsenis: cyma depressa setulis scabra; calycis limbo obsoleto; disco pulvinato; stylo cylindraceo; nuce compressa latitudine sua (plerumque) longiore. C. sibirica Spach L. e. p. 9% (excel. syn. Mill.). C. purpurea Tausch! in Flora XXI (1838) p. 731; Walpers Repert. bot. IT p. #35. C: alba Linn., ap. Torrey et Gray L. ce. p. 650 (sed descriptio Linnaeana potius cum nostra C. alba quadrat); Ledeb. fl. ross. II p. 379 (excel. syn. pl.); Ledeb. fl. alt. T p. 150 (excel. syn. Spreng. et Schult.); Turezan. Cat. baical. - dahur., in Bullet. de la Soc. Imp. des Nat. de Mosc. 1838 p. 93 N. 556; Pal. fl ross. I. p. 51 (excel. syn. Linn.) tab. XXXIV; Pall. Ie. I p. 22%; IT p. 246 et p. 317. Falk. top. Beitr. I p. 117 AN. 173. Botanique. Ueber einige Cornus- Arten. 207 C. sanguinea Ledeb. fl. alt. L. ©. p. 149 (excl. syn., praeter Gmel.) et fl. ross. 1. c. p. 378 (p. p.); Pall. FI. ross. p. 50 (p. p.), Pall. it. T p. 550, Il p. 14; Georgi it. I p. 199. Cornus N. 277 Amman. ruth. p. 198 tab. XXXII! Cornus N.33 Gmel. fl. sib. IT p. 163! (excl. syn., praeter Amman.). Ad C. albam proxime accedit et saepissime cum illa confusa; differt praesertim folüs subtus non vel vix glaucescentibus, vix tuberculatis, basi saepius rotundatis, apice minus acutatis, calycis limbo obsoleto, drupa ut plurimum ovata et nuce plerumque elongata. Frutex arborescens : turiones radicales nulli vel pauci. Rami purpurei, recti, patuli, vel rarius (actate provectiore) recurvati, verrucis sparsis no- tati. Folia petioiata, petiolo 3 — 7 lin. longo, saepe late ovato-elliptica, basi rotundata et apice breviter acutata; vel rarius late elliptica, illis C. al- bae similia, basi leviter attenuata, apice vero semper acumine breviore acu- tata; subtus subviridia vel subglaucescentia et vix distincte tuberculata, se- tis brevibus adpressis bipartitis tuberculatis sparsis scabra, in nervorum axillis saepe pilis simplicibus barbata, nervis lateralibus utrinque 5 vel sae- pius 6 notata; 3 poll. cire. longa, 1°, poll. lata, vel paulo majora, vel saepe minora. Inflorescentia C. albae. Calycis margo obsoletus: denticulis vix conspicuis, saepe nullis. Stylus { lin. vix longus, cylindraceus, apice non clavatus, in sicco à basi ad apicem striatus, rectus vel basi subgeni culatus. Drupae aibidae, coerulescentes vel coeruleae saepe in eodem fru- tice, plerumque ovatae vel ovato-oblongae, interdum drupis subglobosis intermixtae. Nux compressa, saepissime latitudine longior, oblonga vel el- liptica, 3 lin. longa, 1'/, lin. lata, vel obovata, 2!/, lin. longa, 1°, lin. lata, vel interdum (in baccis subglobosis) illis C. a/bae subsimilis, semper inaequilatera et nervis 10 striata. Hab. praesertim in Sibiria orientali, Kamtschatka! Dahuria! pr. Selen- ginsk! (planta foliis subtus magis glaucescentibus) [rkutsk! Krasnojarsk Mém. sc. natur. Tome F. 27 208 MEYER Botanique. (Turez.); in regione altaica rara, ad Kundoma! et Tom! circa pagum Tscha- girka (Ledeb.); prope Tobolsk, ad fl. frtysch, in districtu Barabensi et ad fl. Ob (Falk); Tobolio ad [schim usque fluvium, circa Kusneziam urbem (Amman): prope Sterlitamak et Ufa (Pall.); in sylvis humidis Sibiriae ura- lensis borealis supra Werchoturje satis communis (Pall.); prope Archangel in omnibus nemoribus humidis! (Bohuslaw); in districtu Wjatka! k. Cornus paniculata Herit. (Corn. p. 9. tab. 5.) GC. foliis oppositis ellipticis late ellipticis subovatisve acuminatis basi atte- nuatis cuneatis, subtus glaucis tuberculatis setis (brevibus) bipartitis adpressis scabris raris adspersis, nervis lateralibus utrinque subquater- nis; Cyma paniculata subovata subglabra; calycis dentibus disco de- presso sublongioribus: stylo cylindraceo; nuce (subrotunda). C. paniculata Roem. et Schuit. L. ce. p. 322; Mantiss. L c. p. 250; DC. Prodr. IV. p. 271; Hooker L. ce. p. 275; Torreÿ et Gray L ce. p. 650; Spach Le. p. 98; Tausch !. ce. p. 732; Schmidt oestr. Baumz. L. ce. p. 13 et 16 tab. 68 (ic. bona). Species C. albae proxima et specimina latifolia interdum aegre ab illa dignoscenda; differt folis basi plerumque magis attenuatis subtus setulis raris adspersis subglabris, nervis lateralibus paucioribus; eyma paniculata subglabra; disco depresso vix pulvinato; calycis dentibus longioribus. Rami purpurascentes vel virescenti- purpurascentes, adulti grisei, lenti- cellis parvis numerosis adspersi, graciles; juniores glabri (non glaberrimi). Petiol\ 3 — 5 lin. longi. Folia subtus tuberculis glaucescentia, setulis raris incumbentibus brevibus bipartitis scabris adspersa, subglabra, nervis et ner- vorum axillis glabris (non barbatis); plerumque exacte elliptica, basi angus- tata, cuneata, apice longe acuminata, 2 poll. longa, 9 v. 10 lin. lata, vel Botanique. Ueber einige Cornus- Arten. 209 paulo minora, vel majora, ultra 3 poll. longa, 1‘/, poll. lata; — superiora ramulorum floriferorum saepe latiora, ovato-elliptica, basi modice attenuata, apice longissime cuspidato-acuminata, maxima cum acumine fere 4 poll. longa, 2 poll. lata; — vel late ovata, basi attenuata (non rotundata), apice acuminata, 20 lin. longa, 13 v: 1% lin. lata; nervi laterales utrinque ple- rumque #, rarissime 5, in foliis infimis interdum 3. Cymae plerumque paniculatae, ovato - hemisphaericae, setulis minutis raris adpressis adspersae, subglabrae, Calycis dentes mediocri, quam in C. alba longiores, illis C. se- riceae vero certe breviores, ovati, acuminati. Discus depressus vel leviter pulvinatus. Stylus 4{ lin. longus, cylindraceus, sub stigmate leviter in- crassatus et (in sicco) a basi ad apicem striatus. (Drupa alba, subrotunda. Nux subrotunda, lineata, Herit.) Hab. in umbrosis, collibus et fluviorum ripis a Canada et Americae provincüs septentrionalibus ad Carolinam, et occidentem versus usque ad Missisipi. (Torrey et Gray). 5. Cornus stricta Herit. (Corn. p. 8. tab. k.) C. folüs oppositis late ellipticis acuminatis basi (plerumque) attenuatis, sub- tus concoloribus laevibus setulis (brevibus) bipartitis raris adpressis scabris adspersis subglabris, nervis lateralibus utrinque #; cyma pani- culata subovata subglabra; calycis dentibus disco depresso longioribus; stylo cylindracea; nuce (ovata). C. stricta Roem. et Schult. Le. p. 322; Mantiss. L. e. p. 250; DC. Prodr. IW. p. 211; Hooker L. ce. p. 275; Torrey et Gray L. ce. p. 651; Spach. l. c. p. 96: Schmidt. oestr. Baumz. L. e. p.12 et 16 tab. 67. (ic. opt.) C. paniculatae valde affinis et ab illa aegre dignoscitur ramis ramulis- que érassioribus rigidioribus, foliis crassioribus subcoriaceis utrinque viri- dibus, antheris coerulescentibus. 210 M'EYER Botanique. Rami rigidi, purpurascentes , subverrucosi. Petioli lin. 2—5 longi. Folia elliptica, basi acutata, apice acuminata, subtus viridia, non glauca neque tuberculata, setulis incumbentibus parvis bipartitis scabris raris ad- spersa, subglabra, nervis lateralibus utrinque #; maJora 3'/, poll longa, 20 lin. lata; alia saepe minora. Inflorescentia et flores C. paniculatae. Ca- lycis tubus minus dense albo-sericeus, fructiferus subglaber; dentes quam in antecedente specie majores. Antherae coerulescentes. (Drupa globosa, coerulea. Schm.). Hab. in paludibus Virginiae usque ad Georgiam (Torrey et Gray); ad margines rivulorum a Carolina ad Canadam, etiam in Mexico inter Tam- pico et Real del Monte (DC.). Obs. Cornus glabrata Benth., in Hind's Botany of the Voy. of Sul- phur fase. II. p.18. C. paniculatae est proxima et vix satis diversa. Vidi specimen valde incompletum, floribus fructibusque destitutum. 6. Cornus Drummondi m. C. foliis oppositis late ellipticis ovatisve acuminatis basi rotundatis, subtus tuberculatis setisque (elongatis) bipartitis adpressis scabris dense inca- nis, nervis lateralibus utrinque subquinis; cyma depressa setulis in- cumbentibus scabra; calycis dentibus disco depresso longioribus; stylo cylindraceo; nuce ..... - C. alba, Hooker Drummond's collect. in Hookeri Companion to the bot. mag. I. p. #85. No. 366! Species foliis subtus undique setis elongatis bipartitis scabris incumben- tibus dense obtectis incanis insignis; differt praeterea a C. alba foliis basi rotundatis ut plurimum ovatis, disco depresso, dentibus calycis majori- bus: — à C. australi folüs subtus tuberculatis, stylo cylindraceo, non apice clavato; — a C, sericea setis scabris, stylo cylindraceo; — a C. paniculata et C. stricta foliis basi rotundatis et inflorescentia exacte cymosa. Botanique. Ueber einige Cornus-Arlen. 211 Rami rigidi, stricti, cortice in sicco nigricante tecti, subverrucosi; Jju- niores setulis bipartitis adpressis scabri, canescentes. Petioli 3 — 5 lin. longi. Folia plerumque exacte ovata, basi rotundata, apice cuspidato-acuminata, acumine obtuso: ‘alia 2‘/, poll. longa, fere 1*/, poll. lata; alia majora, 4 poll. longa, fere 22 lin. lata; folia in ramo inferiora minora, ovato-el- liptica, basi subrotundata: omnia subtus incana, dense tuberculata et setis quam in C. alba longioribus bipartitis scabris incumbentibus (pro more C. floridae) dense vestita, submicantia; supra intense viridia, setulis nume- rosis bipartitis incumbentibus scabra. Inflorescentia cymosa, fere ut in Sam- buco nigra, 3 poll. circ. lata, depressa, ab ima basi in ramos saepissime 5 divisa, setulis incumbentibus scabra; saepe adest flos longe pedicellatus in cymae dichotomiis. Calyx setulis canus; limbus quadridentatus: dentibus in speciminibus floriferis e provincia New-Orleans breviores, ovati, acuti; in speciminibus magis defloratis e provincia Texas longiores, ovato-lanceolati. Petala in sicco flavescentia, anguste oblonga, obtusiuscula, externe setulis scabra. Discus depressus. Filamenta petalorum longitudine. Antherae fusces- centes. Stylus filamentis paulo brevior, 4 lin. circ. longus, cylindraceus, apice paulo incrassatus et, in sicco, per totam longitudinem striatus. Stigma subeapitatum. Fructus ignotus. In New- Orleans legit Drummond (1838 No. 138)!; in provincia Texas Dr. Wiedemann'! 7. Gornus australis m. CG. foliis oppositis late subovato-ellipticis breviter acutatis basi (saepius) ro- tundatis, subtus laevibus concoloribus setis (brevibus) sparsis adpressis bipartitis scabris adspersis, nervis lateralibus utrinque #; cyma de- pressa setulis scabra; ‘calycis dentibus disco depresso longioribus late ovatis; stylo apice laevi clavato; nuce subglobosa. 249 MEYER Botanique. C. sanguinea Güldenst. It. I p. 189, 28h, 421, #25, 428, IT p. 27; Falk topogr. Beitr. Il p. 117 (p.p.); Pall. fl. ross. I p. 50 (p. p.) Ledeb. fl. ross. IT. p. 378 (p. p.) M. Bieb. fl. taur. cauc. I. p. 112 No. 284 (excel. syn., praeter Habl.); Meyer Enum. cauc. casp. No. #02; Hohenacker Enum. Eli- sabethpol., in Bullet. de la soc. Imp. des natur. de Mosc. 1833 p. 217; Ho- henack. Enum. Talüsch., Ibid. 1838 p. 266; Karelin Enum. Turcoman. et Persiae, Ibid. 1839 p. 156 No. 378; Eichw. pl. nov. casp. cauc. p. 22; Koch Catal. plant., in Linnaea XVI p.366; Sibth. fl. graec. prodr. 1 p.104? Gri- sebach Spicil. fl. rumel. et bithyn. 1 p. 388? W'ahlenb. plant. in Oriente a Berggren lect., Isis XXI (1828) p. 982? C. citrifolia Wahlenb. L. e.? (excl. syn. Amman., ad Rhamn. dahuric. pertin., et syn. Pall., ad C. sibiricam spectant.) Differt a nostra specie fo- lüs colore flavescente subtus glabris. Species C. sanguineae proxima, a qua foliorum indumento statim distin- guitur; cum C. sericea stylo convenit, sed reliquis characteribus valde dif- fert; a C. sibirica recedit calycis dentibus, disco depresso, stylo apice cla- vato et nucis conformatione. Rami virescentes vel sordide purpurascentes, subverrucosi; juniores se- tulis adpressis scabri. Petioli 3—6 lin. longi. Folia late ovato-elliptica, basi saepissime rotundata, rarius leviter acutata; apice breviter abrupte acutata, ramorum non floriferorum saepe longe acuminata; majora 2 poll. longa, 11/, poll. lata, maxima 3'/, poll. longa, 2 poll. lata, alia minora; inferiora exacte elliptica; supra intense viridia (in speciminibus fructiferis pallidiora); subtus pallide viridia (sed non glauca neque tuberculata) et so- lummodo setis brevibus bipartitis incumbentibus tuberculato-scabris ad- spersa (nullis setis simplicibus patentibus hirta vel in nervorum axillis bar- bata), nervis lateralibus utrinque semper # notata. Cyma depressa, setis parvis adpressis scabra. Calycis limbus quadridentatus: dentibus latissimis ovatis acuminatis; tubus setulis bipartitis adpressis canus. Discus depressus. Botanique. Ueber einige Cornus-ÆArten. 213 Stylus 2 lin. longus, filiformis, apice incrassato-clavatus, clava viridi laevi (non striata), caeterum (in sicco) longitudinaliter ‘striatus. Drupa globosa, purpurea. Nux subglobosàa. Hab. prope Byzantium, in Tauria, in provinciis caucasicis ubique, tam cis, quam trans Caucasum, a Ponto Euxino usque ad mare Caspium; in nemoribus promontorii Caucasi occidentalis versus Anticetam (alt. 500 hexap.), in monte Beschtau (alt. 210 — 250 hexap.), in nemoribus et sylvis pro- vinciae Lenkoran, in depressis ad mare Caspium et in montibus Talusch (usque ad alt. 500 hexap.); in Persiae provincis caspicis Gilan et Astrabad ; in provincis trans Caucasum frequens. 8. Cornus sericea L. (Mantiss. altera p. 199.) C. foliis oppositis ovato-ellipticis late ellipticis oblongisve acuminatis basi rotundatis v. attenuatis, subtus (saepe) laevibus concoloribus vel sub- glaucis, setis bipartitis (elongatis) laevissimis incumbentibus (saepissime) subsericeis, nervis lateralibus utrinque 5 cum ramulis cymaque de- pressa lanuginosis; calycis dentibus elongatis; disco depresso; stylo apice laevi clavato; nuce subglobosa. C. sericea Herit. L. c. p. 5 tab. 2 (ic. bona ad var. & pertinet); Roemer et Schult. l. e. p. 320, Mantiss. L. c. p. 250; DC. Prodr. L c. p. 272 (excel. var. y); Hooker L. c. p. 276; Torreyÿ et Gray L. c. p. 651; Spach L. c. p. 99; Tausch L c. p. 732; Schmidt L. c. p. 9 et 16 tab. 64 (ic. opt. ad var. 8 spect.). æ ovatifolia: foliis ovato-ellipticis basi rotundatis subtus rufo-se- riceis. #& oblongifolia: folis ellipticis oblongisve basi attenuatis: junio- ribus subtus rufescentibus, adultis glabratis. 7? Schuützeana: foliüis oblongis basi attenuatis, subtus tuberculatis 214 MEYER Botanique. glaucescentibus, setis rufescentibus (etiam in folis junioribus) nullis. C. sericea? Schütze pl. exsice.; Arrow wood dict. Species setis in pagina foliorum inferiore bipartitis elongatis laevissimis rufescentibus, nervis subtus ramulis junioribus et cyma lanuginosis, nec non dentibus calycis elongatis distincta. Rami adulti saturate rubro-violacei, subverrucosi; ramuli juniores uti inflo- rescentia pilis mollibus laevibus patulis plus minus lanuginosi. Petioli vix se- mipollicares, lanuginosi. Folia subtus plerumque non tuberculata, pallide viri- dia, rarius subglaucescentia et subtuberculata, setulis brevibus bipartitis sca- bris adpressis raris adspersa, aliüis setis bipartitis elongatis laevissimis rufes- centibus adpressis, in & copiosis, in @ paucioribus (in foliis adultis deciduis), in y deficientibus subsericea et in nervis pilis mollibus simplicibus laevibus lanuginosa; in var. « ovata vel ovato-elliptica, basi rotundata, apice ab- rupte longeque acuminata, majora 3'/, poll. longa, 2 poll. vel 2'/, poll. lata, aa minora; — in var. © folia basi plerumque attenuata, late ellip- tica, cum acumine 3 v. 3°/, poil, longa, 18 — 20 lin. lata, vel exacte el- liptica, 2'/, poll. longa, { poll. lata, vel suboblonga, 3 poll. longa, 1 poil. vix lata, infima interdum lanceolata, 1°/, v. 1%/, poll. longa, 7 lin. lata; — in var, y oblonga, utrinque attenuata, 2'/, poll. longa, 10 lin. lata, vel 3 poll. longa, 7 lin. circ. lata. Cyma depressa, non paniculata. Calycis lanuginosi dentes elongati tubi longitudine, sublanceolati. Discus depressus. Stylus 1'/, lin. longus, apice clavato laevi, caeterum (in sicco) longitudi- naliter striatus Drupa ovato-subglobosa, coerulea. Nux in var. & subglo- bosa, costata, sulcata; — in var. © subovata, subcostata. Hab. (œ et #8) ad fluviorum margines et in pratis humidis Americae septentrionalis, à Canada usque ad Georgiam et Louisianam (Torrey et Gray). — y prope Washington lecta (Schütze). Botanique. Uvber einige Cornus-Arten. 215 2 Folia subtus setis vel pilis bipartitis simplicibusve patentibus hirta. 9. Cornus sanguinea L. (Sp. plant. ed. T p. 117). C. foliis oppositis oblongis ellipticis v. ovato-ellipticis abrupte breviter acu- tatis basi attenuatis v. rotundatis, subtus laevibus concoloribus setis (mediocribus) simplicibus scabris patentibus curvatis subhirtis, nervis lateralibus utrinque 4; cyma depressa hirsutiuseula; calycis dentibus disco depresso longioribus; stylo apice laevi clavato; nuce globosi. C. sanguinea Herit. L. c. p. 5; Rômer et Schult. L. c. p. 320, Mantiss. L c. p. 249; DC. Prodr. l. e. p. 272; Spach. l. c. p. 97; Schmidt L c. p. 11 et 16 £ab. 66 (ic. opt. var. «); Wüld. et Guimpel deutsch. Holzart. tub. 3 ic. bona ad var. & pertin.); Duhamel ed. alt. IT p. 153 tab. #4 (bona ad var. « spect.); Engl. bot. tab. 249 (ic. mediocr. inter varr. « et 8 media); F1. dan. tab. 481 (ic. satis bona var. &); Pal. fl. ross. 1 p. 50 (p. p., cum C. austral. confus.); Ledeb. fl. ross. Il p. 378 (p p., excel. syn. mult.); Gül- denst. IL. 1 p. 108, IT p. 127, 129 etc. usque ad p. 344; Gmel. jun. IV p. 16; Falk topogr. Beytr. I p. 117? (excel. patr. Terek et Cauc.); Hoeffi Cat. Kursk. p. 12; Besser Enum. p. 7 No. 176; Eichw. naturh. Skizze v. Lith., Volh., Podol. p. 153 No. 337; Fleischer et Lindem. F1. d. Ostseeprov. p- 63: Luce fl. Osil. p. 38. æ communis: folüs ellipticis oblongisve basi attenuatis. # Latifolia: foliis (saepius) ovato-ellipticis ovatisve basi rotundatis. Stirps a reliquis speciebus setis in foliorum pagina inferiore viridi sim- plicibus curvatis scabris diversa. Rami graciles, atropurpurei vel purpurascenti-virides vel saepe uno latere purpurei, altero virescentes, subverrucosi ; juniores hispiduli. Petioli k v. 5 lin. longi. Folia substantia tenui membranacea, saepius elliptica, Mém. sc. natur. Tome F. 28 216 METYER Botanique. basi plus minus attenuata, 3 poil. longa, 15 lin. lata; — vel ovato-elliptica, basi subrotundata, 2!/, poll. longa, 1*/, poll. lata; — vel, in var. 6, illis C. circinnatae subsimilia, ovato-suborbiculata, 2*/, poll. longa, 2°/, poll. lata; — interdum oblonga, basi valde attenuata, 2%/, poll. longa, vix { poil. lata : — rarius obovato-elliptica, apice latiora, rotundata et abrupte bre- viterque acutata, basi attenuata, 2°/, poll longa, apice 1°/, poll. lata: in- terdum occurrunt folia maxima, late ovata, basi rotundata, # poll. longa, basi 3 poll. lata; — folia omnia subtus sunt pallide viridia (non glauca et non vel obsoletissime tuberculata), setis simplicibus (rarissime bipartitis) tuberculato-scabris curvatis atque patulis plus minus hirta, nervis latera- libus utrinque #, rarissime 5 notata. Cyma (interdum subpaniculata) de- pressa, setulis patulis hirsutiuscula. Calycis dentes late ovati, cuspidati, disco depresso longiores. Stylus 2 lin. longus, longitudinaliter (in sicco) angulato-striatus, apice semper clavato-incrassatus, parte incrassata laevi (non striata). Drupa sanguinea, globosa. Nux majuscula, globosa, non costata. Hab. (& et &) praesertim in Europa media, Germania! frequens, Gallia (pr. Dole! , Italia superiore (Bertol.), in regno Neapolitano? (Ten.), Gott- landia! (latifolia); — in Imperio Ruthenico occurrit imprimis in regione temperata, in insula Osilia! (latifolia), Curonia, Livonia! (Segewold! Ko- kenhusen! latifolia), prov. Pskow! Lithuania (Vilna!) Volhynia! Podolia, Kiew, Ucrania! Cherson, Poltawa! Jekaterinoslaw! Kursk! Voronesch! ad Tanain (Güldenst.), Viatka, ad fl. Kama (Falk), prope Archangel! (Bo- huslaw). 10. Cornus excelsa Humb., Bonpl, Kunth., (Nov. gen. et sp. pl. ed. in fol. IT p. 335.) CG. folüis oppositis late ovatis ovato-ellipticis ovato-oblongis vel oblongis acu- minatis basi rotundatis vel acutatis, subtus laevibus concoloribus setis Botanique. Ueber einige Cornus-Arten. 217 (mediocribus) bipartitis scabris patentibus subcurvatis hirtulis, nervis lateralibus utrinque sub-#; cyma depressa hirsutiuscula; calvcis den- tibus disco depresso sublongioribus; stylo apice laevi clavato; nuce..…. æ Schiedeana: foliüs latitudine duplo longioribus late ovatis vel ovato-ellipticis abrupte acuminatis basi (plerumque) rotundatis. C. tolucensis? Schlecht. (non H. B. Kunth) de plant. mexic., in Linnaea Vol. 9 p. 604! et Vol. 5 p. 171; Cornus No. 2717 Ga- leotti pl. exsicc. Mexic.! 8 Hartwegiana: folüs latitudine triplo longioribus ovato-oblongis sensim acuminatis basi rotundatis. C. excelsa Benth. plant. Hartweg. p. 60 No. k65! Humb., Bonpl. Kunth. {. c.? (descript. paululum differt); Roemer et Schult. L. ©. Mantiss. p. 249? DC. Prodr. IV p. 670? 7 Beyrichiana: folüs latitudine triplo longioribus oblongis abrupte acuminatis basi acutis. C. asperifolia Beyrich plant. amer. exsicc.! C. tolucensis Humb., Bonpl., Kunth l. c.? (descript. in speciminib. nostris bene quadrat); Roemer et Schult. l. ce. p. 250? DC. L. c.? Tres stirpes sub hac specie, mihi non satis cognita nec quoad syno- nymiam bene eruta, dubitanter conjunxi, foliorum forma (charactere in hoc genere nimis variabili) differunt, sed reliquis notis inter se conveniunt; a proxima C. sanguinea praesertim setis patentibus in foliorum pagina in- feriore bipartitis diversae. Planta Schiedeana. Rami purpurascentes vel purpurascenti-grisei, len- ticellis parvis sat copiosis tecti; ramuli juniores petiolique # — 5-lineales setulis minutis patulis scabri. Folia membranacea, sed satis firma, supra intense viridia et setulis adpressis bipartitis scabra; subtus pallidiora (non glauca neque tuberculata), setis bipartitis scabris, alüs adpressis, alïis lon- Ê 218 MEFYER Botanique. gioribus patentibus sparsis adspersa, subhirtula, nervis lateralibus utrinque 3 v. # notata; alia late elliptica, 3 poll. cire. longa, 1'/, poll. lata, basi rotundata , apice longe abrupte acuminata, acumine submucronulato ; alia ovato-elliptica, basi rotundata, apice longe acuminata, 2°/, poll. longa, A poll. lata; — alia maxima, late ovata, # poll. longa, 2 poll. lata; — inter- dum oblonga, longissime acuminata, basi acuta, 2'/, poil. longa, 1 poil. lata. Inflorescentia C. sanguineae, pube parva patula scabra. Flores albi, illis C. sanguineae similes. Slamina corellam aequantes. Stylus 2 lin. lon- gus, apice incrassato-clavatus, inferne (in sicco) striatus. Dentes calycis sublanceolati, disco depresso altiores. (Drupa coerulea, Schiede). Planta Hartwegiana. Rami rigidi, purpurascentes, tubercuülis parvis numerosis notati; ramuli juniores pube minuta rara adspersi. Folia quoad pubescentiam cum planta supra descripta conveniunt, consistentia sunt fir- miora fere subcoriacea, nervis lateralibus utrinque 3 v. # notata, ovato- oblonga, ex rotundata basi sensim in acumen praelongum mucronulatum vel, mucrone deciduo, obtusiuseulum attenuata, 2! , poil. longa, L poil. lata, — vel 2'/, poll. longa, 11 lin. lata, — vel etiam i/, poll. longa, a poil. lata Reliqua ut in planta Schiedeana, praeter calycis dentes paulo breviores latioresque. Planta Beyrichiana. Rami graciliores, purpurascenti-grisei, apice (petiolique %# lin. longi) pilis parvis patentibus pro parte fuscescentibus hirtuh. Folia membranaceo -subcoriacea, in utraque pagina subconcolora, subtus vix pallidiora, setis bipartitis patentibus numerosioribus mollioribus hirta, nervis lateralibus utrinque plerumque 3 insignita, exacte oblonga, basi acutata, apice abrupte cuspidato-acuminata, acumine mucronulato; in- feriora fere 2'/, poll. longa, 9 —11 lin. lata (adsunt folia minora); — superiora majora, 3 v. 3'/, poll. longa, 13 v. 1% lin. lata. Inflorescentia frutifera (flores stylique mihi ignoti) fere C. sanguineae, subpaniculata, pi- lis parvis patentibus hirtula. Drupae immaturae subglobosae, hispidulae, Botanique. Ueber einige Cornus-Arten. 219 calycis dentibus parvis ovatis acuminatis disco depresso altioribus coronatae. Nux subglobosa, dura. Hab. & in Mexici sylvis Jalapensibus et prope Chiconquiaco! (Schiede); prope Xalapam, alt. #000 p-! (Galeotti). & in Mexici regione la Sierra dicta! (Hartweg.) et prope urbem Mexico (Benth.); — y in Georgia ad flu- vium Savannah! (Beyrich). 41. Cornus circinnata Herit. + (Corn. p. 7. tab 3.) C. foliis oppositis ovatis suborbiculatisve abrupte acutatis basi rotundatis subtus tuberculatis glaucis, setis (longiusculis) (plerumque) bipartitis scabris curvatis patentibus hirtis, nervis dateralibus utrinque 7; cyma subpaniculata depressa hirsutiuscula; calycis dentibus disco depresso longioribus; stylo cylindraceo striato; nuce subglobosa. C. circinnata Roemer et Schult. Le. p. 321, Mantissa L. ce. p. 250; DC. Prodr. l. e. p. 272; Hooker L. c. p. 276; Torrey et Gray L. c. p. 650; Spach le. p. 95; Schmidt L. ce. p. 1% et 16 tab. 69. Species C. sanguineae proxima, a qua distinguitur ramis valde verru- cosis, folus ut plurimum amplissimis ovatis suborbiculatisve, nervis latera- libus utrmque 7 v.8 notatis et subtus tuberculatis atque glaucis, stylo apice non clavato. Rami crassiores, purpurascentes v. viridi-purpurascentes, dense verru- cosi; juniores subglabri. Petioli &—6 lin. longi. Folia suborbiculata, 3!/, poil. longa, 3°/, poll. lata, vel minora, 2!/, poll. longa, 2 poll. lata; ma- xima 4°/, poll. longa, #'/, poll. lata; — vel late ovata, 3'/, poll. longa, 2'/, poll. lata; — vel late elliptica, 3 poll. longa, 2 poll. lata; - vel etiam - oblongo-elliptica, 3°/, poll. longa, 1*/, poll. lata, vel k1/, poll. longa, 2'/, poll. lata; basi saepissime rotundata et non raro subtruncata; apice sem- 220 VE NE R Botanique. per abrupte breviterque acutata vel acuminata; nervis lateralibus utrinque 7 vel 8 (rarius et nonnisi in foliis minoribus 6) notata; subtus tuberculis minutis dense obtecta, glauca et setis, quam in C. sanguinea longioribus mollioribus scabris curvatis crispatisve patentibus bipartitis (raro bipartitis radio altero breviore), interdum simplicibus hirta, in nervorum axillis bar- bata. Cyma subpaniculata, depressa, hirsutiuscula. Calycis dentes late ovati, euspidati, disco depresso (sacpissime) paulo longiores. Stylus longitudine lineam vix excedit, cylindraceus, apice non clavatus, in sicco ad apicem usque striatus, stigmate majusculo terminatus. Drupa subglobosa, (dilute coerulea, demum albida. Herit.) Nux, in speciminibus inspectis, subglo- bosa, subcostata. Hab. in ripis umbrosis fluviorum Americae septentrionalis, a Canada usque ad montes Virginiae et in parte occidentali Indianiae, non frequens. (Torrey et Gray). 12. Cornus californica m. C. foliis oppositis ellipticis ovatisve acutiusculis v. sensim acuminatis basi rotundatis, subtus tuberculatis glaucis setis (elongatis) bipartitis sublae- vibus cerispatis patentibus hirtis, nervis lateralibus utrinque sub-6; cyma depressa hirsutiuscula; calycis dentibus disco depresso sublongio- ribus; stylo cylindraceo; nuce subglobosa. C. circinnata? Cham., in Linnaea I p. 139. hs C. alba & Hooker L. ec. p. 276. C. alba Hooker, in Botany of Beechey Voy. p. 1#2. C. sericea B? Torrey et Gray L. c. p. 652. C. pubescens Nutt. Mss., ex Torrey et Gray L. ce. (non Wild.) Ad C. sanguineam et C. circinnatam accedit, differt foliorum forma et praesertim setis in foliorum pagina inferiore laevibus (non vel obsoletissime tuberculato-scabris); — a C. alba distinguitur, praeter foliorum indumentum, Botanique. Ueber ernige Cornus- Arten. 221 etiam foliis basi rotundatis apice sensim acutatis, calycis dentibus longiori- bus et nucis conformatione:; — a C. sericea omnino differt. Specimina complura coram habeo, quae inter se paululum differunt. Specimina fructifera, prope St. Francisco lecta. Ramuli atropur- purei, subverrucosi; juniores subpilosi. Petioli 3 v. # lin. longi. Folia ovato- elliptica, basi rotundata, apice leviter sensim (non abrupte) acutata, fere 2 poll. longa, pollicem lata, supra atroviridia, subrugosa, setulis bipartitis adpressis scabra; subtus tuberculis dense obtecta, cinerascentia, setis bre- vibus bipartitis asperis adspersa et aliis setis bipartitis moilibus longiusculis patentibus crispatis laevibus hirta; nervis lateralibus utrinque 6. Inflores- centia fructifera cymosa, coarctata, setis patulis hirsutiuscula. Calyx canes- cens, dentibus ovatis acuminatis disco leviter pulvinato vix longioribus. Stylus vix 1 lin. longus, cylhindraceus, apice vix imcrassatus (non clavatus), per totam longitudinem (in sicco) striatus. Stigma majusculum. Drupa alba, subglobosa. Nux subglobosa, interdum leviter depressa, interdum paulo (vix) compressa, saepe obtuse costata. Specimina autumnalia, iterum florentia, cum praecedentibus lecta. Rami crassiores, atropurpurei. Petioli\ 4% v. 5 lin. longi. Folia ovata, basi rotundata, apice sensim attenuata, acutissime acuminata, nervis lateralibus utrinque 7 notata, supra atroviridia, rugosa et lineata, pagina inferiore ut in speciminibus supra descriptis; majora 3 poll. cire. longa, fere 1‘/, poll. lata. Cyma subpaniculata, depressa, pilis longioribus hirta. (Calycis dentes disco depresso longiores. Corolla Corni albae. Antherae, ut videtur, fus- cescentes. Stylus { lin. fere brevior, cylindraceus, apice non clavatus. Specimina in California prope coloniam Ross lecta. Rami rigidi, subtuberculati, purpurascentes vel virescentes. Petioli subsemipollicares. Folia quoad indumentum cum speciminibus prope St. Francisco lectis conveniunt, in nonnullis speciminibus sunt elliptica vel potius ovalia, basi leviter ro- tundata, apice obtusiuscula, acutiuscula vel leviter acuminata, 1'/, poll. 202 MEYER Botanique. cire. longa, 12 v. 13 lin. lata: — in aliis speciminibns majora, 3'/, poll. longa, 15/, poll. lata; maxima fere 5 poll. longa, 2°/, poll Jata, ovato- elliptica, acutiuscula vel sensim (non abrupte) acuminata , nervis lateralibus utrinque 5 vel 6 notata. Cyma subpaniculata, densa, depressa, hirsutius- cula vel glabrescens. Flores et fructus ut in planta prope St. Francisco lecta. Discus depressus. Hab. in litore occidentali Americae septentrionalis (Hooker, in Califor- nia prope St. Francisco! (Cham.) et prope coloniam Ross’ SPECIES ADDENDA. 13. Cornus brachypoda m. G. foliis oppositis late oblongis subellipticis acuminatis basi attenuatis, sub- tus tuberculatis glaucis setis (brevibus) sparsis adpressis bipartitis sca- bris adspersis, nervis lateralibus utrinque 8; cyma paniculata subglabra, pedicellis ovario brevioribus: calycis dentibus disco depresso (cyathi- formi) longioribus ovatis:; stylo apice laevi clavato; nuce..... C. alba Thunb. fl. jap. p. 63 (excl. syn.)? Species bene distincta, inter C. australem et C. sericeam inserenda; ha- bitu ad C. albam accedit, characteribus vero cum C. australi magis con- venit; differt ab &//a foliorum nervis lateralibus numerosioribus, pedicellis perbrevibus, disco depresso cyathiformi, stylo apice clavato; — ab hac re- cedit nervorum numero, pedicellorum longitudine et foliis basi valde atte- nuatis subtus tuberculatis atque glaucis. Rami purpureo-nigricantes, verrucis raris notati; juniores setulis mi- nutis bipartitis incumbentibus adspersi. Folia opposita, petiolo 9 — 15 lin. longo fulta, illis C. albi similia, 3 — 4 poll. longa, 1°/,—2 poll. lata, Botanique. Ueber einige Cornus-Arten. 223 basi attenuata, apice longe acuminata, nervis lateralibus utrinque 8 notata, subtus glaucescentia et, ut in C. alba, tuberculata. Inflorescentia fere C. pa- niculatae, setulis raris scabra: pedicelli breves, infimi longitudine calycem aequantes, superiores calyce breviores. Calycis tubus setis bipartitis incum- bentibus canus; limbus ad basin usque in dentes # ovatos acutos patulos divisus Petala (ut videtur) alba. Stylus C. sanguineae, apice clavato-in- crassatus et laevis, inferne striatus. Discus cyathiformis, depressus, calycis dentibus brevior Fructus non vidi Hab. in Japonia. Mém. sc. natur. Tome F. 29 | L _ r Ld " D Fi » AUS 17 MS La ee" F0 . y CF} ha LR: BE "a f n A Hunt EL Hbc « dar x mie LA da TU PAS na LUN 08 4h M rade Nr SA oi st mn “Aus Ten verrerie M Pre ni sai Qt SALUE Le" Lee Vol " Where mar hu al vf @ # é ic de r 10 on re F4 ni F. sig à 20 “tt tr 7 dk pa pe 7 it ta pepe. NU LS SLR EL " e ot 1 ! Mu Mi En or MA ARLES de: ! (4 L: « \ Fu - D VERSUCH EINER MONOGRAPHIE DER GATTUNG EPHEDRA, DURCH ABBILDUNGEN ERLAUTERT. Imperfecte traditae sunt Species hujus gensris. Linn. Schon längst war es mir wahrscheinlich, dass die in Iberien wildwach- sende Ephedra wol eine noch unbeschriebene, neue Art seyn kôünne; allein erst jetzt, wo uns Herr Dr. Kolenati so schône, vollständige Exemplare und reife Saamen dieser Art mitgebracht hat, sah ich mich zu einer nä- hern Untersuchung derselben veranlasst, wobei es denn natürlich nôthig wurde auch die andern Arten dieser Gattung zu berücksichtigen und zu ver- gleichen. Bei dieser Gelegenheit war ich so glücklich in den Museen der K. Academie der Wissenschaften und des K. Botanischen Gartens, so wie in dem, an seltenen Arten so reichen Herbarium Seiner Excellenz des Herrn von Fischer eine so schône Anzahl Ephedren — 17 von den * 226 MEYER hier beschriebenen 19 Arten — zu finden, dass ich mich bald entschloss meine Untersuchungen weiter auszudehnen und eine monographische Bear- beitung der ganzen Gattung zu versuchen. Diese Arbeit übergebe ich jetzt dem botanischen Publikum. Môge sie sich einer günstigen Aufnahme erfreuen! | Für eine angenehme Pflicht halte ich es, Sr. Excellenz Herrn von Fischer hier meinen wärmsten Dank zu sagen, für die zuvorkommende Gefälligkeit, mit der er mir jetzt, wie bei vielen andern Gelegenheiten, die Benutzung seines Herbarium's gestattet, hat. { 1. Die sonderbar gestalteten, blattlosen, hinsenartigen Ephedren. mit ihren rothen, saftigen, nicht unschmackhaften Fruchten, denen auch Arzeneikräfte zugeschrieben wurden, môgen wol schon fruh die Aufmerksamkeit der Krän- tersammler auf sich gezogen haben. Schon Dioscorides und Plinius scheinen, soviel man aus ihren Beschreibungen schliessen kann, Ephedra- Arten gekannt zu haben. Wenigstens passen auf eine Ephedra die Worte gar nicht übel, mit denen Dioscorides den Tragos beschreibt: est enim, sagt er, herba Tragos, quam aliqui Scorpion, aut Traganon vocant, maxime: in maritimis nascens, a palmum alta aut amplior, fruucosa, humülis, oblonga, sne foliis: pusillis cirea ramos acinis, rufis, multis, magnitudine tritici, acuto cacumine, gustu multum adstringente. s. Matthioli Commentar. in Dioscoridis Cap. XLPT, p. 730, in Dessen Opera omnia, cur. Casp. Bauhinio. Die Pilanze jedoch, welche Matthioli Le. p. 731 als Tragos abgebildet hat, ist Sa/sola Tragus, wolur auch Sprengel (Geschichte der Botanik 1 p. 142) den Tra- gos des Dioscorides hält, obgleich dieser Annahme jene Beschreibung gar sehr wiederspricht, die jedenfalls besser zu Ephedra passt. Mit dieser Be- schreibung stimmt die, welche Plinius giebt, sehr gut überein: Est alia herba Tragos. quam aliqui Scorpion vocant, semipedem alta, fruticosa, sine folus, Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 227 pusillis racemis rubentibus, grano Tritici acuto cacumine, et ipsa in maritimus nascens. s. Pliniü secundi Historiae mundi libri XXXVIT, a Sig. Gelenio ed. 1682. hd. XXVII Cap. AU p. 503. {. 57. Clusius und andere Botaniker, auch Sprengel (2 c. p. 170), glauben in des Plinius Polygonum IT gleichfalls eine Ephedra zu erkennen, doch môgte dieses Synonym wol ein sehr zweifelhaftes seyn. Plinius beschreibt diese Pflanze wie folgt: Quartum (Polygonum) genus silvestre appellatur. pene arboris modo frutex, radice lignosa, stirpe Cedri rubicundo: ramis Sparu, binum palmorum, nigris geniculorum ternis quaternisve’ articulis, L. ei. p. 501 — eine Beschreibung, die wenig auf Ephedra passt. Eben so zweifelhaft ist es, ob Plinius unter Caucon seu Ephedra un- sere jetzige Gattung Ephedra gemeint habe; seine Beschreibung will nicht recht stimmen. Caucon, heïsst es, quae et Ephedra, ab aliüs Anabusis vocata. nascitur ventoso fere tractu, scandens arborum, et ex ramis propendens, folio nullo, cirris numerosa, qui sunt lunci geniculati, radice pallida. (s. Plinius L ce. libr. XXVI Cap. VII p. #79 L. 2.) — Auch Belon's Beschreibung der Ephedra, die ich hier folgen lasse, ,wiederspricht in vielen Stücken: et la plante Ephedra, d'excessie haulteur: duquel la nature est come celle de Smi- lax levis, car s'il trouve un arbre encore jeune, il luy tiendra compaignie en croissant: tellement qui si l'arbre s'elevoit jusques au ciel, aussi fera l'Ephe- dra. À l'exemple de quoy nous avons veu des platanes, qui ne sont gueres moindres en haulteur que les plus haults Sapins du mont Emus, qui avoient conduict l'Ephedra jusques à la summuüté: mais le Smilax levis à quelque chose d'vantage que l'Ephedra, c'est qu'il a vertu de s'entortiller: mais ces- luicy demeure seulement affaissé ou il se trouve sans clavicules: et s'il trouve un petit arbrisseau, il demeure petit, et ne croist non plus que s'il trouve une muraille. s.. Pierre Belon Observations de plusieurs singularitez et choses me- morables, trouvées en Grece, Asie, ludée, Egypte etc. Paris 1553 Livre I} Chap. XLII. fol. 202. S. auch in Clus. Exotic. P. Belloni Cenomani ete p 197 228 MEYER Noch zweifelhaftere, bisweilen citirte Synonyme der jetzigen Gattung Ephedra sind Androsaces (ich finde diesen Namen in Belon zweimal ge- nannt: Liv. 1 Chap. LV fol. 56 und Liv. IT Chap, LIT fol. 208, doch ohne Beschreibung) und Croton. Doch ist das Croton des Anguillara hôchst wahrscheinlich eine Ephedra, und zwar E. distachya *). Er beschreibt seine Pflanze mit folgenden Worten: 1! commentatore di Nicandro nella Theriaca uno Le, che il Croton sia simile al Pino, la qual descrittione è molto diversa da quella di Dioscoride del suo Croto. Onde si dee conchiudere, che ouero siano due specie diCroton, ouero che lo interprete di Nicandro prese errore, ouero che il nome di Croton è falso, et è stato aggiunto come molti altri in Dios- coride, la qual cosa io non son al presente per guidicare. Trouasi ben una pianta alla uolta del fiume di Sebenico in Dalmatia per an dar à Molini, che & frutice non tronpo alto simile molto al Pino con frequenti nodi, le cui noglie somigliano quelle dello Equiseto minore, et il suo fiore è rossetto: benche ne bo ueduto di quello, che trabe al pallidetto: il quale poi lascia un frutto tondo minor di una ciregia nella sua maturitat&, di color rosso, che si potrebbe mangiare. Hor, se questa pianta non à il Croton del commentatore di Nicandro; per me non saprei, qual pianta potesse essere il Croton. Nasce in luoghi asperi, et montuosi, et sassosi, et l'odore del legno rassembra à quet del Pino. s. Semplici de l'eccellente M. Luigi Anguillara, . . . . nuova- mente da M. Giovanni Marinello mandati in luce, Vinegia 1561 p: 20#. Doch alle diese, so wie viele andere, ähnliche Cttate, die von den Schrift- stellern als Synonyme zu Ephedra gezogen werden, sind sehr unsicher. Wer ‘iese alte Synonymie weiter kennen lernen will, findet sie in Jo. Bauhin flistor. plant. I, 2 p. 406 aufgeführt, Die erste sichere Angabe einer Ephedra finden wir, wie ich glaube, in *) Er hat seine Pflanze bei Sebenico in Dalmatien beobachtet, wo Alschinger die E. distachya angiebt. Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 229 Lobels Nova stirpium adversaria 1576 *) p. 355, wo E. distachya beschrie- ben und abgebildet, zugleich die Vermuthung ausgesprochen wird, es künne das Kraut Tragos oder Traganon des Dioscorides diese Pflanze seyn. In Clusius Rariorum aliquot stirpium per Hispanias observatarum Historia (1576) p. 183 sind, unter der Aufschrift: de Uva marina vulgari, schon zwei Ephe- dra-Arten abgebildet. Nur wenige Jahre später (1583) stellte Rau wolf die Vermuthung auf, eine bei Tripolis gesammelte Pflanze (E. altissima) kônne wol die Ephedra des Plinius seyn. Obgleich nun Clusius und Rauwolf in diesen Pflanzen schon die Ephedra Plin., wenn auch nur mit einigem Zweifel zu erkennen glaubten, so finden wir doch bei allen Botanikern des 16ten und 17ten Jahrhunderts diese Pflanzen nuch als Uva marina, Rubus marinus, Polygonum bacciferum, Polygonum IT Plinii und Equisetum polygonoides aufgefübrt. Erst Tournefort hat in dem Corollarium Institu- tionum rei herbariae 1703, dieser Gattung definitiv den Namen Ephedra beigelest und sie durch Abbildungen begründet. Linné hat beides, sowol die Gattung als den Namen angenommen. s. Linné Genera plantarum, ed. 1, 1737 p. 312 M 766. $ 2. Verfolgen wir die allmählige Zunahme der Gattung Ephedra an Arten seit Lobel, so finden wir, dass diese Zunahme eine nur sehr langsame war, ja bisweilen sogar Rückschritte machte. Lobel kannte, wie schon oben gesagt wurde, nur eine Art, die E. distachya. — Clusius unterscheidet (Rariorum aliquot stirpium per Hispanias observatarum Historia, 1576) schon zwei Arten und bildet sie recht kenntlich ab, nemlich Polygonum HIT ma- | jus, welches E. fragilis ist, und Polygonum IT minus, welches zu E. distachya gehôrt. Dasselbe wiederholt Clusius in einem andern Werke *) Die erste Ausgabe dieses Werkes, von 1570, kenne ich nicht. 250 MEYER (Rariorum plantarum Historia 1601), und giebt hier auch dieselben Abbil- dungen, die denn auch von andern Botanikern jener Zeïtperiode, z B. Ta- bernaemontanus, Dodonaeus, wiederholt worden sind. Dodonaeus (stirpinm historiae 1616) hat gleichfalls zwei Arten Ephedra, von denen die eine Ephedra sivè Anabasi (p. 7#) vielleicht E, altissima seyn künnte, die zweite Uva marina (p. 75) = E. fragilis ist. — Casp. Bauhin führt in seinem Pinax (1671) p. 15 schon 3 Arten, unter der allgemeinen Benennung Po- lygonum bacciferum sive Uva maritima an. Es sind 1. Polygonum bacciferum scandens . . . . . ÆE. altissima (nach Desf.) fi x marilimum majus . . ÆE. fragilis. p h _ minus . . LE. distachya. Rajus (historia plantarum tom. Il, 1688, unterscheidet, p. 1638 Cap. I de Polygona baccifero, Uva marina dicto, gleichfalls drei Arten, 1) Polygo- num bacciferum scandens C. B., Ephedra sive Anabasis Dod., Park., welches E. altissima ist. — 2) Uva marina major = E. fraguis. — 3) Uva marina minor = E. distachya. — Auch Morison (Plantarum histor. universal. ed. 1715, Vol. IL. p. 621) führt nur noch 3 Arten an: Egquisetum polygonoides bacciferum majus E. fragilis. E. distachya. ê Fe montanum creficum. . Z E. cumpylopoda. FR | s murs Tournefort (Institution. rei herbar. append. et Corollarium, nimmt schon 6 Arten an. Ephedra sive Anabasis Belloni . . . . ZE. altissima (nach Desf., wahr- scheinlicher zu E. fragilis gehôrig.) fs maritima, major — E. fragilis mas. . z HUROPL- EE Se Se. NÉ MUSIC AY 1 hispanicu, arborescens, tenuissi- mis et densissimis folüs. — E. altissima. Versuch einer Monographie der (rattung Ephedra. 251 Ephedra cretica, tenuioribus et rariori- bus flagellis — E. campylopoda. , orientalis, procerior, flagellis durioribus et me- diae crassitiei. . Z E. procera? « Barrelier (Plantae per Galliam, Hispan. et Ital. observ., cura Ant. de Jussieu 1714) unterscheidet vier Arten *). EL Polygonum frutic. botroides hisp. med. 1Clus., tab. 731 fig. DL . = E. fragilis mas. IL. ge 3 pa narbon. minus Il Clus.,t. 731 fig 1. ZE. distachya foem. (ic. haud bona, ament. ssepe solitariis). IlI. J. is # majus hisp., t. 732 Sig. I. — E. distachya mas. (ic. ex Clusio recept.) IV. ; » agvhlor crassiorib. flagellis, 1,732 fig IV, — E. fragiis? Amman beschreibt (in Stirpium rariorum in {mp. Rutheno sponte pro- venient. icones et descripl., 1739) zwéi Arten aus Sibirien, E. monostachya und E. monospermos. Von allen diesen angedeuteten Arten hat Linné nur zwei angenom- men, E. distachya und E. monostachya. — Forskäl (Flora ae2ypliaco-ara - bica, 1775, Cent. VI, p. 170 Æ 6%) beschrieb, in einigen Zweifein befan- gen, eine neue Art dieser Gattung, seine E. aphylla, welche die Botaniker, vielleicht nicht ganz richtig, zu E. altissima ziehen. — Zu diesen Arten fügte Desfontaines {Æora atlantica) zwei neue Arten hinzu: E. altissima *) Polygonum fruticans «pvA2oy corniculat. minus, tab. 1054 fig. 7, welches im Text p. 422, als Ephedra corniculata minor aufgefüuhrt wird, gehürt dieser Gattung nicht an. Mém. sc. natur. Tome F., 30 252 M£EYÉR und E. fragilis. — Humboldt und Bonpland entdeckten die erste ame- rikanische Art dieser Gattung, die Æ. americana. — Willdenow (Species plantarum 1805) und Sprengel (Systema vegetabilium 1826) kennen nur diese 5 Arten: E. distachya, E. monostachya, E. altissima, E. fragilis und E. americana. — Eine neue, jedoch noch nicht beschriebene Art aus dem Himalaya, E. Gerardiana, führt Wallich (Catal. A 6048) an. — Eine zweite americanische Art, E. andina, brachte Pôppig mit. — Decaisne beschrieb (1834) die E. ‘alata, Schrenk entdeckte (1841) die Æ, lomatolepis, und E. procera wurde 18%% bekannt gemacht. — Ausser diesen Arten habe ich in meiner Abhandlung noch eilf andere aufgeführt, so dass diese Gat- tung seit Linné um das Zehnfache an Arten zugenommen hat. Es ist aber die Gattung Ephedra eine so natürliche und in sich begränzte, dass sie, trotz dieser bedeutenden Zunahme, dennoch unzersplittert beibehalten werden muss. Ein in der systematischen Botanik seltenes Beispiel! [ndessen ist es doch nôthig den Gattungscharacter nicht unbedeutend zu modificiren, um ihn allen jetzt bekannten Arten anzupassen. Ç 3. Die Gattung Ephedra gehôrt, wie bekannt, zu der grossen, in vieler Hinsicht hôchst merkwurdigen Classe des Pflanzenreiches, welche die neuern Botaniker, auf die trefflichen Untersuchungen R. Brown's gestutzt, die Classe der nacktsaamigen Pflanzen genannt haben. Lange wurde Ephedra den Coniferen (im weitern Sinne) beigezählt, bis Blume ihre na- be Verwandtschaft mit Gnetum nachwies und aus diesen beiden Gattungen die kleine Familie der Gnetaceen bildete, die sich von den (jetzt in mehrere Familien getrennten) Coniferen allerdings wesentlich, hauptsächlich durch den Bau der männlichen Blumen unterscheidet. Obgleich nun zwar der Habitus der Gneten und Ephedren ein sehr verschiedener ist, so ist doch V'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 2353 ihre grosse Verwandtschaft, in Hinsicht des Blumenbaues, sogleich in die Augen springend. Denn bei beiden Gattungen erkennt man, im Allgemei- nen, dieselbe Bildung sowol der männlichen, als auch der weiblichen Blu- men, und wenn Decaisne einige Schwierigkeiten findet Brongniart’s Be- schreibung und Abbildung, welche dieser ausgezeichnete Botaniker (in Du- perrey Voyage auiour du monde, Vol. Il p. 5 etc. tab. 1) von Gnetum gege- ben hat, mit seinen eignen , an Ephedra angestellten Beobachtungen, und mit Blume's Ansichten über den Fruchthau der Gnetaceen, in Einklang zu bringen, — so sind diese Schwierigkeiten doch nur scheinbar und las- sen sich leicht beseitigen, sobald nur die einzelnen Organe der Gnetum- frucht richtig gedeutet werden Wenn wir nemlich die, an der Spitze in ein hervortretendes Rührchen verlängerte Saamenhaut bei Gnetum und Ephedra als den Vergleichungspunkt annehmen, so kann man nicht weiter verkennen, dass bei der Gnetumfrucht, verglichen mit der Frucht von Ephedra, die äusserste, nicht die innerste Hülle (nach Brongniart) gleich- sam eine üuberschuüssige ist. Diese äusserste Hülle kann aber in der That nicht dem Eichen, nicht einmal dem 5. g. Fruchtknoten zugezählt wer- den: sondern sie ist der innersten Scheide (oder, wenn man lieber will, den beiden innersten, in eine Scheide verwachsenen Schuppen) des kätzchen- artigen Involucrum's der weiblichen Ephedra gleich zu stellen, und sie un- terscheidet sich von dieser Scheide blos dadurch, dass sie, bis auf ein klei- nes Loch an der Spitze, vüllig geschlossen ist, während die Verwachsung bei Ephedra niemals so voliständig ist. — Sobald man diese, wie ich glaube naturgetreue Erklärung als richtig annimmt, und wenn man foiglich die änsserste Hülle der Gnetumfrucht, die erste Eïhaut nach Brongniart, fur ein Involucrum, für das Analogen der innersten Involucralscheide bei Ephe- dra erklärt, die gleichfalls im Fruchtzustande saftig wird, — so fallen alle Schwierigkeiten weg, und die Aehnlichkeit im Fruchtbau beider Gattungen ist eine vollständige. Es ist, wie ich glaube, die (nach Brongniart) zweite * 2354 MEYER Saamenhaut = Richard’s Involucellum = Endiicher’s Ovarium: — Brongniart’s dritte Saamenhaut ist die eigentliche erste (äussere) Saamen- haut, — und die innerste, blos an der Spitze des Eikern's freie Saamen- haut (nach Blume eine Conduplicatur der äussern Haut), scheint Bron- gniart übersehen zu haben, obgleich sie in den Zeichnüungen hin und wie- der angedeutet ist. Dass aber diese innerste Saamenhaut bei Gnetum fehlen sollte, ist nicht zu vermuthen. — Diese Analogie, oder vielmehr diese fast véllige Uebereinstimmung im Blüthenbau und Fruchthau bei Gnetum und Ephedra ist so gross, dass man beide Gattungen nur durch den sehr ver- schiedenen Habitus, durch eine andere Vertheilung der Blüthen und durch die, bei Ephedra freien, bei Gnetum verwachisenen Cotyledonen unterschei- den kann. Eine gewisse, obgleich nur entfernte Analogie im Bau des weiblichen Ephedra-Kätzchen mit Juniperus ist nicht zu verkennen. Besonders spricht sich diese Analogie durch eine sehr merkwürdige Ausartnng der ‘Schein- beere einer Juniperus aus dem Caucasus (hôchst wabrscheinlich der J. Oxy- cedrus caucasica, gewiss nicht J. oblonga) aus. Diese ausgearteten Schein- beeren sind nicht, wie im Normalzustande, vüllig geschlossen, sondern an der Spitze offen, mit Schuppen, die von der Spitze bis über die Mitte ganz frei auseinander stehen, und nur unten verwachsen sind *) Diese Missbil- *#) Herr Professor von Trautvetter betrachtet diese sonderbare Juniperus als eive beson- dere Gattung, die er Thuiaecarpus nennt. Ich kann diese Arsicht meines verehrtesten Freundes nicht theilen. Ich habe eine nicht geringe Anuzahl dieser, allerdings sehr inte- ressanten Scheinbeeren zu untersuchen Gelegeuheit gehabt; unter diesen waren einige vüilig geschlossen, mit Schuppen die bis zur Spitze yerwachsen sind, gauz wie bei einer normalen Juniperusfrucht, denen von J Oxycedrus äbnlich; — an andern dieser Schein- beeren sind zwei Schuppen bis zur Spitze verwachsen, die dritte dagegen ist ganz frei;— meistens sind freilich alle drei Schuppen getrennnt und nur unten mehr, oder weniger verwachsen. Bisweilen kommen auch wol 4 — 5 getrennte Schuppen und 4 — 5 Eichen vor; .solche Scheinbeeren haben ein ganz besonderes, unregelinässiges Ansehen und be- weisen wol um so deutlicher, dass wir hier keine Normalbildung, sondern blos eine Aus- artung vor uns haben. Auch sind die von mir untersuchten Saamen , ibre Anzah] war T'ersuch ernrr Monographie der Gattung Ephedra. 2355 dung hat, wenn wir dabei gar nicht auf die Dreizahl Rücksicht nehwien (bei Eph. lomatolepis kommen bisweilen dreisaamige Kätzchen, mit dreithei- ligen Scheiden vor), allerdings einige Aehnlichkeit mit dem Fruchtkätzchen einer Ephedra. Dass sich auch Aehnlichkeiten im Blüthenbau der Ephedra mit Taxus nachweisen lassen, ist hier kaum zu erwähnen nôthig. Ç 4. Es haben wol die Botaniker bei keiner andern Pflanzenfamilie so ver- schiedene Ansichten über die Bedeutung der einzelnen Blumen- und Frucht- theile ausgesprochen, als dies bei den sogenannten nacktsaamigen Pflanzen der Fall ist. Wenn ich auch in der Hauptsache, in Hinsicht der Eichen nemlich, mich zu der Ansicht R. Brown'’s hinneige, so kann ich doch nicht in allen Stücken den Ansichten der Botiniker, über den Blüthenbau von Gnetum und Ephedra, beistimmen. Die männlichen Kätzchen bei Ephedra betrachte ich als einen sebr verkürzten Zweïig, mit sehr kurzen Gliedern und dicht gedrängten, zweï- theiligen Scheiden, die in ihrer Achsel die Blümchen tragen. Dass die Organe, die ich hier Scheiden (Vaginae) nenne, den Scheiden eines Ephe- drazweiges vollkommen analog sind, davon kann man sich leicht uüber- zeugen und die Uebergänge uüberall finden. Bei Gnetum, wo keine sol- che männliche Kätzchen vorkommen, werden diese Scheiden vielleicht durch jene zerschlitzten Spreublättchen (paleae setaceo-dilaceratae, Blume) vertreten. — Das kleine häutige Scheidchen, welches den Staubfadencylin- freilich nicht gross, sämmtlich taub. Was die Ste!lung der Saamen zu den Schuppen be- trifft, so ist diese in der That bei Jun. Oxycedrus, macrocarpa , communis etc. ganz die- selbe wie Thuiaecarpus. Es stehen nämlich die drei, dreikantigen s. g. Saamen mit ihrem breiten Rücken dem Mittelpunkte, mit ibrer scharfen Kante den Näthen der Schuppen zugewandt. — Bei Ephedra stehen die s. g. Saamen den Schuppen gegenuber. 236 MEYER der umgiebt, môgte ich (mit Richard) Hüllchen (/nvo/ucellum) nennen. Will man diesen Theiïl als Perigonium (Blume), oder Kelch (Meisn.) bezeich- nen, so habe ich dagegen auch nicht viel einzuwenden: man müsste dann aber auch die äussere, lederartige Hülle (involucellum, Rich.; ovarium, Blume) der Scheinsaamen bei Ephedra — die zweite Hülle bei Gnetum— eben so bezeichnen, denn dass diese Hüllen der männlichen und weiblichen Ephedra-Blumen sich adäquat sind, dafür finden wir an den männlichen Kätzchen der E. campylopada den besten Beweiss, die in dr Regel an der Spitze, statt der beiden obersten mänolichen, zwei weibliche Blümchen tra- sen, wobei das, den Staubfadencylinder umgebende Hüllchèn in das Invo- lucellum (Ovarium) eines weiblichen Ephedra-Blümchen umgeändert ist, und ein, allerdings unvollkommenes Eichen einschliesst. — Das Involucellum des mänolichen Kätzchen ist zusammengedrückt, mit der breiten Fläche den Abschnitten der Scheide zugewandt und an der Spitze in zwei Kiappen getheilt Vor dem Aufblühen greifft die innere, der Achse zugekehrte Klappe mit ihrem eingeschlagenen Rande über die äussere Klappe und verschliesst so die Oeffnung des Involucellum vôllig. — Den, die Stanbbeutel tragenden Cylinder (filamentum Rich., Blume) bei Ephedra, halte ich fur einen Bündel verwachsener Staubfäden. Diese Verwachsung ist meistens eine voll- ständige, bisweilen jedoch sind die Staubfäden an der Spitze frei. Bei Gne- tum scheint nur ein einfacher Staub'aden vorzukommen. — Die Staubbeutel habe ich bei Ephedra immer zweifächerig (hôchst selten dreifächcrig) ge- funden; einzelne, getrennte Antherenfächer môgen wol nur selten und blos zufäilig vorkommen. Das weibliche Kätzchen einer Ephedra sehe ïich als ein, auf ein emmziges Glied reducirtes Kätzchen an, dessen einzige blumentragende Scheide unten von mehrern andern, leeren Scheiden umgeben wird und so eine, aus 2 bis 6, dachziegelférmig über einander geschichtete Scheiden, zusam- mengesetzte Hulle (/nvolucrum) bildet. Die innerste dieser Scheiden (pseudo- Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 257 pertanthium, Blume) ist die grôsste, und sie sind alle entweder fast bis zur Basis, oder bis zur Mitte getheilt, oder oben nur schwach eingekerbt, doch an der Spitze immer offen und im Fruchtzustande, meistens, saftig-fleischig. Bei Gnetum scheint dieses Involucrum aus einer einzigen Scheide zu be- stehen, die, bis auf ein kleines Loch an der Spitze, vüllig geschlossen ist, im Fruchtzustande aber gleichfalls saftig wird. Auf dem Boden der innersten, grôssten Scheide (pseudo-perianthium, Blume) sitzen bei Éphedra entweder ein einzelnes, oder meistens zwei (hôchst selten drei) weiblrche Blümchen, die sich, wenn deren zwei sind, mit der breiten Fläche berühren. Diese Blümchen bestehen aus drei Hüllen, von denen die zwei innern ohne Zweiïfel dem Fichen angehôren. Die äusserste Hülle nennt Richard /nvolucellum, Blume dagegen Ova- rium. Es entspricht aber diese Hülle, wie es mir scheint, cher dem Begrifte eines Perigonium, als eines Ovarium; auch habe ich oben auf die Analogie mit dem Involucellum (perianthium, Blume) der männlichen Blume hinge- wiesen, und ich ziehe es daher vor sie, mit Richard, Involucellum zu nen- nen, als ihr eine andere Benennung von mehr specieller Bedeutung, wie z. B. Perigonium, oder Ovarium, beïzulegen. Das ganze einzelne Blum- chen im Fruchtzustande, d. h. das Involucellum und den Saamen zu- sammengenommen, nenne ich Pseudo-nucula. Wem diese Benennung nicht sefällt, môge eine andere substituiren. An dem Ephedrasaamen sind zwei Häutchen zu unterscheiden. Das äussere Häntchen (Calyx, Richard; Spermodermis, Blume) ist sehr zart und von bräunlicher Farbe; das innere (Pistillum, Rich.; Spermodermü dupli- catura, Blume) ist fester, weisslich und oben, bis auf ‘/, der Länge des Saimenkorn's frei, weiterhin aber mit dem aüssern Häutchen so innig ver- schmolzen, dass sie nur ein einziges Häutchen zu bilden scheinen. Das äus- sere Hautchen verlängert sich über den Eikern in Gestalt eines dünnen. kleinen Rôhrchen (Tubillus), welches über das Involucellum hervorragt. 238 MEYER Das innere Häutchen verliert sich nach oben in eine, den Eiïkern krôünende drüsenartige, gelbe Warze (Kernwarze, tuberculus stigmaticus, Rich.), die auf der innern Seite mit der Spitze des Embryo's (des Würzelchen) zusam- menhängt. Zieht man die beiden Saamenhäute ab und legt so den Eiweiss- kürper bloss, so hemerkt man sogleich, dass er nicht bis zu der Spitze des Saamenkerns reicht, sondern schon unterhalb aufhôrt, oder gleichsam in Gestalt eines dünnen, weissen, runzeligen Häutchen bis an die Keïimwarze fortsetzt. Dieses Häutchen verschmilzt also nach unten mit dem Eiweisskür- per und hängt an der Spitze mit der Kernwarze zusammen. Ich habe auf keine Weise, auch nicht durch Maceriren, finden künnen, dass dieses Häut- chen sich über den Eiweisskôrper ausbreïtet. Bei dem Keimen der Ephedra- saamen reisst obiges Häutchen rundum ab und bleibt an der Kernwarze sitzen, während das Eiweiss in Gestalt einer dickhäutigen Scheide, mit einer ziwkelrunden Oeffnung, zurück bleibt. 6 5. Das Keimen der Ephedra-Saamen ist, so viel ich weiss, zuerst hier, in St. Petersburg, von dem Kandidaten Herrn L. Cienkovsky beobach- tet worden. Ich habe in diesem Frühjahre eine Anzahl keimender Ephedra- saamen untersuchen und über die Keimung Folgendes bemerken kônnen. Zuerst springt die äussere Hülle (/nvolucellum) bis zur Mitte, oder etwas tiefer, in zwei Schaalen auf, die an der Basis, zu Jeder Periode des Keimens, vereinigt bleiben. In den Spalten, zwischen diesen beiden Schalen, befindet sich, an jeder Seite, ein kleines, linien-cylinderférmiges Kôr- perchen, welches vermittelst mehrerer Fasern mit den Rändern der Schaa- len zusammenhängt und die, in dem noch ganzen Nüsschen, vou den bei- den Schaalen eingeschlossen werden. Nachdem die äussere Saamenhülle aufge- sprungen ist, tritt die Spitze des Saamenkern's hervor und zerreisst die Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 239 äussere Saamenhaut rundum, auf die Weise, dass das kleine Rôhrchen auf der Spitze des Saamenkern's sitzen bleibt und die Kernwarze bedeckt, Spä- ter dehnt sich die Spitze des Saamenkern's seitlich mehr und mehr aus, bis diese Ausdehnung die Gestalt eines seitlichen Würzelchen annimmt, welches sich zurückbiegt, allmäblig an Länge gewinnt und endlich zur zarten Wurzel des jungen Pflänzchen wird. Während der ganzen Entwicke- lung des Würzelchen bleibt die Spitze des Saamenkern's und auch das Wür- zelchen selbst von der zweiten Saamenhaut bekleidet, welche sich gleichzei- tig mit dem Würzelchen ausdehnt. Ist die Entwickelung des Würzelchen etwas weiter vorgeschritten, so fangen auch die Cotyledonen an sich zu entfalten. Die innere Saamenhaut zerreisst seitlich, an der, dem Wür- zelchen entgegengesetzten Seite, und der Bogen der, durch die Umbiegung der Saamenspitze (des Würzelchen) gleichsam gekrümmten Cotyledonen, tritt mehr uud mehr hervor, bis endlich die Cotyledonen ihre, unterirdisch bleibende Hülle ganz verlassen, sich gerade ausdehnen und an Länge zunehmen. Im Allgemeinen keimt also, wie man sieht, Éphedra auf dieselbe Art, wie Pi- nus. (s. Richard Comment. de Conifer. et Cycad. pl. 12) Ç 6. Von den 21 Arten der Gattung Ephedra, welche in dieser Abhandlung ‘aufgezählt werden, kenne ich eine Art, Æ. Gerardiana, nur dem Namen nach, eine andere, E. aphylli, blos nach einer hôchst unvollständigen Be- schreibung, und zwei Arten: Æ. americana und E. alata aus guten Abbil- dungen und Beschreibungen; die übrigen Arten habe ich alle, zum Theil in Zablreichen Exemplaren, zu sehen und zu untersuchen Gelegenheit ge- habt. Es ist mir aber nicht leicht geworden Kennzeichen aufzufinden, nach denen alle diese Arten gleich gut und sicher zu characterisiren und wieder zu erkennen wären. Die Ephedren gleichen auch in dieser Hinsicht den verwandten Coniferen, bei denen es gleichfalls nicht immer môglich ist die Mém. sc. natur. Tome F. 31 240 \ MEYER Arten scharf zu unterscheiden. Zudem sind die Ephedren, wie bekannt, zweihäusig *), und die weiblichen Pflanzen sind oft den männlichen so we- nig ähnlich, dass man Anstand nehmen môgte, sie als zu einer Art gehô- rig anzusehen. Dadurch werden naturlich die Schwierigkeiten, die Art rich- tig zu erkennen, nur noch vermebrt, und Irrthümer sind vielleicht nicht immer zu vermeiden. So findet z. B. über die männliche Pflanze der E. altissima Desf. kein Zweifel statt: wol aber über die weibliche Pflanze dieser Art, die nach Desfontaines zweiblumige Kätzchen haben soll; da- gegen bildet Richard sie einblumig ab, ében so beschreibt sie Spach, und die von Boissier mitgetheilte Pflanze aus Spanien ist gleichfalls einblumig, so wie es auch die reifen Früchte aus Algier sind, die ich gesehen und un- tersucht habe. Ist nun die Angabe Richard's, Boissier’s und Spach'’s die richtige, so ist offenbar die von Desfontaines als E. altissima foemi- nea beschriebene Pflanze eine andere und — wenn anders die Abbildung in Desfontaines Flora eine richtige ist — unbekannte Art, denn die Figur & (1 c) kann weder zu E. altissima, noch zu E. fragilis gehôüren, die beide einblumig sind, noch auch zu E. campylopoda, deren weïbliches Involucrum nur aus zwei Scheiden besteht. Hat jedoch Desfontaines die wahre E. *) Ueber das Vorkommen der männlichen und weiblichen Ephedrapflanzen sind einige auffal- lende Beobachtungen gemacht worden, die hier wol einer Erwähnung verdienen. Lôf- ling erzählt von Æ. distachya ,,es war‘besonders, dass ich da keine Männchen fand, wo das Weibchen wuchs, ob ich gleich genug darnach suchte“ — Dagegen fand Dr. Facchini bei Trient unter vielen Tausenden männlichen Individuen der Æ, distachya (?) keïin einziges weibliches. Dass aber auch bei Ephedra die Be- fruchtung unenthebrlich ist, wird wol Niemand bezweifeln, Schkuhr bemerkt ausdrück- lich, dass in seinem Garten die Früchte der Æ, distachya wol reif, schôn roth und saftig geworden sind, doch ohne vollkommene Saamen, weil er ,,keine männliche Pflanze dabei hatte“ — Dr. Kolenati hat bei Æ. procerx immer männliche Pflanzen unter den weiblichen bemerkt; dagegen hat er viele Sträucher durcheinander stehend ange- troffen, von denen einige lauter gelbe Früchte, mit eingeschlossenen Saamen, andere nur rothe Früchie tragen, mit Saamen, die hervorragen und fast immer taub sind, wäbrend sie in den gelben Früchten vollkommen reif werden. Im Uebrigen stimmen diese Sträucher alle vollkommen überein. Stellenweise bemerkte Dr. Kolenati nur un- frachthare Sträucher, die weder blüheten, noch Früchte trugen. Versuch einer Mnographie der Gattung Ephedra. 241 altissima foem. beschrieben, so muss die von Richard w. 4. dafür ge- nommene Pflanze eine neue Art seyn, wenn man sie nicht für eine Varie- tät der E. fragilis halten will, was kaum annehmbar seyn. môgte. Es ist hier wol ganz am rechten Orte, einige Worte, über die Kenn- zeichen, die zur Unterscheidung der Ephedra-Arten dienen kôünnen, zu sagen. Die Wurzel der meisten Arten ist mir unbekannt geblieben. Bei den Arten, wo ich sie habe untersuchen kônnen, war sie immer eine kriechende, Der Stamm zeigt bei den verSchiedenen Arten, oft auch an derselben Art, einige Verschiedenheiten. Bei einigen Arten treibt die kriechende Wur- zel ganz krautartige- Stengel, die bei andern Individuen derselben Art, an der Basis holzig werden; andere Arten wachsen in Gestalt kleiner, niedri- ser Sträucher, wahrend E. procera einen hohen, fast baumartigen Strauch bildet, der nicht selten über mannshoch wird, und die in Chile wachsende Ephedra, nach Meyen, die Gestalt hoher Bäume annimmt: Æ. altissima ist kletternd und erklimmt oft die Gipfel der Bäume, E. campylopoda hängt von den Felswänden und Mauern, zu mehrern Klaftern Länge und in Ge- stalt ungeheuer langer Fäden herab. — Allein die niedrige, fast krautartige Æ. monostachya erreicht, auf einem guten Boden, die Gestalt eines kleinen Strauches, ähnlich der Æ. distachya. Die Zweige vieler Arten sind gerade, fast steif; bei andern Arten sind sie weniger steif, etwas gebogen, hin und her gewunden, oder auch wol s Die jungen, grünen Zweige sind bei allen Arten der Länge nach 'gestrei!t mebr oder weniger kletternd. Uebergänge kommen jedoch bisweilen vor. und die Streifen meistens mit kleinen Hockerchen besetzt, daher scharf an- zufüblen; bei E. procera fehlen diese Hückerchen, die jungen Zweige sind zwar gesireilt, übrigens aber glait; Æ. Alte ist mit kurzen Härchen bedeckt. Bei den meisten Arten hängen die Glieder des Stammes und der jungen Zweige, auch im trockenen Zustande, fest zusammen, oder trennen sich doch x 249 MEYER nur schwer; bei E. fragüis zerfallen diese Glieder im trockenen Zustande meistens sehr leicht. Auch dieses Kennzeichen hält micht Stich. Die Scheiden der Zweige sind, bei derselben Art, in der Gestalt oft sehr veränderlich und geben kein gutes Kennzeichen ab. Bei Æ. altissima masc. findet man oft, besonders an den jungen Zweigen, statt der Scheiden, 2 od. 3 fadenformige Blättchen, dagegen bei Æ. altissima foem. die Scheiden stumpf- 2- od. 3-zähnig sind; bei E. Alte dagegen sind die Scheiden der männlichen Pflanze 2- od. 3-zähnig, die der weiblichen Pflanze in zwei oder drei fadenformige Blättchen ausgewachsén. Ueberhaupt kommt es nicht selten vor, dass bei Ephedren, deren Scheiden gewôhnlich stumpf-zweizäh- nig sind, an ganz jungen, kräftigen Trieben die Scheiden in lange, spitze, fast blattartige Zähne auswachsen, Die Kätzchen sind bei einigen Arten (z. B. E. procera, E. fragilis) an den Gelenken der blühenden Zweige vollkommen oder fast vollkommen sitzend; bei andern Arten stehen sie an der Spitze kleiner Zweige oder Stielchen *), die an den Gelenken der Zweige, innerhalb der Scheiden ent- springen. Diese Verschiedenheit in der Stellung der Kätzchen bildet ein gutes Kennzeichen, und ich habe fast niemals bei Arten mit sitzenden Kätzchen, andere gestielte bemerkt; wol aber kommt es vor, dass bei Arten mit gestielten Kätzchen, die Stielchen (besonders bei, an dürren Orten ge- wachsenen Exemplaren) bisweilen an Länge so abnehmen, dass die Kätzchen fast sitzend erscheinen; doch sind wol niemals alle Stielchen eines Exem- plares auf diese Weise abgekürzt. — Die Stielchen sind an der Basis im- mer von einer kleinen Scheide umgeben und tragen an der Spitze eine an- dere Scheide, welche das, oder die Achrchen an der Basis umgiebt. Bei einigen Arten sind diese Stielchen ihrer ganzen Länge nach ungegliedert *) Ich werde sie in der Beschreibung der Arteu, der Kürze wegen, pedunculi nennen, ob- gleich sie wol eher Zweige zu nennen wären. Der Ausdruck ramilli scheint mir nicht aunehmbar zu seyn. l'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 245 (pedunculi inarticulati); —-bei andern Arten dagegen sind sie gegliedert und bestehen aus 2, 3, bisweilen # Gliedern, die sämmitlich mit einem Scheidchen versehen sind (pedunculi articulati). Dieses Kennzeichen ist 7iem- lich gut, obgleich bisweilen einzelne Abweichungen vorkommen Die Staubfäden zeigen in der Zahl und dem Grade der Verwachsung, bei den verschiedenen Arten, einige Verschiedenheiten, die wol zu berück- sichtigen sind. Bei den meisten Arten ist die Verwachsung der Staubfäden eine vollstäindige und alle Staubbeutel sitzen an der Spitze des Cylinders auf, oder sie sind doch kaum merklich gestielt: — bei E. vulgaris (distachya) geht die Verwachsung nicht bis zur Spitze, sondern die mittlern Staub- beutel sind deutlich gestielt. Die besten und, sichersten Kennzeichen bieten uns die weiblichen Kätzchen. Die Hülle derselben (/nvolucrum) besteht aus mehrern, in ein- ander geschobenen Scheiden, von denen die innerste immer die grüsste ist und die Blümchen einschliesst. Das Involucrum der E. procera hat nur zwei Scheiden *); bei den meisten Arten zählt man drei Scheiden, bei E. ameri- cana und Ë. Tweediana fünf, auch wol sechs. Diese Scheiden sind sehr ver- schieden getheilt, entweder blos mit zwei Zähnen an der Spitze (Vaginae bilobae), oder bis auf ‘/, der Länge (Vag. semibifidae), bis auf die Hälfte (Fagin. bifidae), ?/, der Länge (Vag. profunde bifidae), oder auch fast bis auf die Basis (J’aginae subbipartitae); in diesem letztern Falle nehmen die Scheiden das Ansehen zweier, nur an der Basis leicht verwachsener Schup- pen an. Bei allen Arten ist eine jede Scheidenhälfte mit zwei, oft freilich undeutlichen Nerven versehen, die an der Spitze zusammen stossen; ein Mittelnerv fehlt immer. Hieraus darf man schliessen, dass eine Jede Scheide aus vier verschmolzenen Schuppen besteht. — Bei E. altissima, E. fragilis und Æ. Alt tritt die ungetheilte Rôhre der innersten Scheide weit über die andern Scheiden hervor; bei andern Arten ist diese Rühre von den *) Man muss das Scheidchen an der Spitze des Stielchen, nicht dem Iuvolucrum beizählen. 244 MEYER untern Scheiden véllig verdeckt, und um zu erkennen, wie tief die Thei- lung geht, muss man erst die äussern Scheiden entfernen. — Bei den mei- sten Arten werden diese Scheiden nach dem Rande zu zwar dünnhäutiger, ohne jedoch von einem deutlichen, entfärbten Rande eingefasst zu seyn; bei Æ. stenosperma haben die Scheiden einen sehr zarten weïssen Rand, — und bei Æ. andina, E: alata, E. lomatolepis, E. americana, E. Tweediana sind sie mit einem breiten, weisslichen Rande versehen. — Bei den meisten Ephedren wird die Hülle ( Involucrum) im Fruchtzustande saftig, und das weibliche Kätzchen nimmt dann die Gestalt einer Scheinbeere (Galbulus) an: — bei Æ. americana sollen, nach Kunth und Richard, die Scheiden des weiblichen Kätzchen auch im Fruchtzustande trocken und pergament- artig bleiben: dasselbe scheint auch bei E. Tweediana der Fall zu seyn: vollkommen reife Fruchté dieser Art habe ich nicht gesehen. Die meisten Ephedren haben zweiblumige weibliche Kätzchen: — bei E. altissima, E. fragilis, E. procera, E: graeca und E. monosperma sind sie regelmässig nur einblumig. Unter sehr vielen Kätzchen der E. procera habe ich nur ein zweiblumiges gefunden und auch bei E. fragilis kommen bis- weilen, obgleich nur selten, zwei Blümchen vor. Ich halte diese Fälle nur für Ausnahmen, äbhnlich denen, wo (bei E. /omatolepis) drei, sogar (bei E. vulgaris) vier Blümchen in einem weiblichen Kätzchen vorkommen: — um so mehr müssen diese Fälle für Ausnahimen angesehen werden, da dann auch die innere Involucralscheide meistens (obgleich nicht immer) anders gestaltet, drei- vicrtheilig ist. — Auch die Gestalt der reifen Frücht- chen (Pseudo-nuculae) zeigt bei den verschiedenen ,Arten einige Verschie- denheiten: meistens sind sie eiférmig, oder eiférmig-länglich, bei E, steno- sperma fast linienférmig. Die gepaart stehenden Früchtchen sind von der einen Seite flach, von der andern gewälbt: die einzeln stehenden sind von beiden Seiten (von der einen etwas weniger) gewélbt und bisweilen fast schnabelformig zugespitzt. — Die verhältnissmässige Länge des Früachtchen, l'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 245 im Vergleich zu der Hülle (Involucrum), ist auch, obgleich nur mit Vor- sicht, zu berücksichtigen. Einige, wie ich glaube wesentliche, Unterschiede zeigt das zarte Rôhr- chen (Tubilius), welches als eine Verlängerung dés aüssern Eiïhaut über die Saamenhülle (Involucellam) hervorragt. Bei den meisten Arten ist die- ses Rôührchen nur kurz und ganz gerade; bei einigen Arten ist es bedeu- tend länger und schlangenférmig hin und hergebogen. Ich habe verschie- dene Exemplare der Schweizer-Ephedra, von verschiedenen Botanikern gesandt, gesehen, so wie zahlreiche Exemplare der E. intermedia und E. monosperma, bei denen alle Blümchen ein schlangenférmig gewundenes. langes Rührchen haben, dagegen ein solches bei den Arten, mit einem kurzen, geraden Rôhrchen, niemals vorkommen. Diese Verschiedenheit ist sehr auffallend und gewiss nicht zufällig; sie kann auch nicht die Folge eines Fehlschlagens, einer Wucherung, oder einer andern, ähnlichen Ursache seyn, da sowol die Arten mit einem kurzen, geraden Rôhrchen, als auch die mit einem längern, schlangenférmig gekrümmten, vollkommen reife Saa- men tragen. — Dieses Rohrchen ist an der Spitze meistens schief abgestutzt und bildet gleichsam ein kleines Züngelchen, welches vor dem Blühen nach einwärts geschlagen ist, und das Rôhrchen vollkommen schliesst ; die Oeft- nung ist immer nach aussen, d. h. nach dem Rücken der Scheinnuss ge- richtet. — Bei E. americana und E, Tweediana dagegen breitet die Spitze des Rôhrchen sich in Gestalt eines sehr kleinen, gerade abgestutzten, durch- bohrten Scheibchen aus. — Die Länge des zungenfôrmigen Spitzchen, ver- glichen mit dem hervortretenden rührenfôrmigen Theile des Tubillus, ist bei den verschiedenen Arten verschieden und scheint auch ein brauchbares Kennzeichen abzugeben. Nate Indem ich die eben besprochenen Kennzeichen in Anwendung bringe. theile ich die Ephedra-Arten zuerst in zwei Hauptgruppen, von denen 246 MEYER die eine aus den beiden amerikanischen Arten besteht, deren Muündung des Eirôbrchen (Tubillus) scheibenférmig ist und deren Fruchtkätzchen aus mehrern (5 — 6), auch im Fruchtzustande wabrscheinlich trockenen Schei- den zusammen gesetzt ist, — die zweite alle Arten, mit schief abgestutz- ter, zungenfôrmiger Mündung des Rôhrchen und im Fruchtzustande safti- sen, aus wenigern (2— 3) Scheiden gebildeten weiblichen Kätzchen um- fasst. — Diese zweite Hauptabtheilung zerfällt wieder in drei Unterabthei- lungen, je nachdem die Scheiden des weiblichen Involucrum blos an der Spitze, oder bis zur Hälfte, oder aber fast bis zur Basis getheilt sind. Diese Unterabtheilungen werden noch weiïter, nach der Zahl der Blümchen und der Gestalt des Tubillus eingetheilt. — Die Arten werden charakterisirt durch die Verschiedenheit des Stammes und der jungen Zweige, die ver- schiedene Stellung der Kätzchen, die verschiedene Anzahl und Verwach- sung der Staubfäden, die Beschaffenheit der Scheiden der weiblichen Kätz- chen und die Zahl der Blimchen in jedem dieser Kätzchen; durch die Ge- stalt dieser Blümchen im Fruchtzustande und die verhältnissmässige Länge derselben zu den Scheiden, so wie durch die Form des Tubillus. — Durch die Benutzung dieser Kennzeichen gelingt es im Ganzen recht gut die Ar- ten zu unterscheiden. Doch sind mir zwei der, als neue aufgestellten Arten einigermassen zweifelhaft geblieben; E. helvetica nemlich unterscheïdet sich von ÆE. distachya (vulgaris) fast nur durch die verschiedene Gestalt des Ei- rôhrchen; ich habe aber, wie schon oben gesagt worden ist, nie, weder bei E. belvetica noch bei den andern Ephedren, eine Abänderung in diesem Charakter bemerkt; — die zweite Art, E. Tweediana ist der E, americana (die ich nur aus Beschreibungen und Abbildungen kenne) nahe verwandt, scheint sich jedoch durch mehrere Kennzeichen und durch ein gar ver- schiedenes Vaterland hinreichend zu unterscheiden. Weitern Untersuchun- gen muss es vorbehalten bleiben, die Selbständigkeit dieser Arten nochmals zu prüfen. Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 247 ç 8. Die Synonymie habe ich gesucht nach Môglichkeit zu sichten und zu berichtigen ; zugleich habe ich auch nach Vollständigkeit gestrebt, mich dabei aber darauf beschränkend für ein jedes Reich nur eine oder zwei all- gemeine Floren anzuführen, ohne die Localfloren viel zu berücksichtigen, wenn dadurch nicht ein neuer Standort für die Art gewonnen wird. Es wird nicht auffallen, wenn-einige dieser Citate zweifelhaft geblieben sind, da es mir natürlich nicht müglich getvesen ist alle Citate nach Original- exemplaren zu berichtigen, oder auch nur aus allen Ländern die dort ge- fundenen Ephedra-Arten zu sehen. So bleibt es mir zweifelhaft 1) ob E. allissima Delile fl. aegypt. I. N° 947 wirklich zu E. altissima Desf., oder vielleicht zu E. campylopoda, oder wahrscheinlicher zu E. Alte gehürt ; 2) ob E. fragilis Fresen. und Decaisne von dem Sinai, nicht vielleicht zu E. campylopoda, oder zu E. Alle zu ziehen ist; 3) ob E. distachya d'Urv. En. pl. in Orient. lect. p. 126, und E. dista- chya 8 Chaub. et Bory de St. Vine. fl. du Pélop. 4 1612 mit der südfran- zôsischen Pflanze identisch ist, oder vielleicht zu E. fragilis, zu E. campy- lopoda, oder gar zu E. graeca gehôrt. k) E. distachya Koch Synops. gehôrt ohne Zweifel zum Theil zu E. hel- vetica; es bleibt aber auch unentschieden, ob bei Trient und Botzen die wahre E. distachya wächst. Alle aufgenommene Citate habe ich selbst nachgeschlagen und verglichen, bis auf Parkinson, dessen Werk wir hier nicht besitzen. Ç 9. Die Ephedra-Arten wachsen fast nur in der gemässigten Zone, weder sehr weit nach Norden, noch auch den heissen Tropen nahe, wo die Gne- tum-Arten gleichsam die Ephedren vertreten. Æ. americana wächst fast Mém. sc. natur. Tome F. 32 248 MEYER unter dem Aequator, allein im Gebirge, in einer Hôhe von 1200 Toisen (hexapod.), in regione temperata“; — E. Gerardiana aber bewohnt das kalte Gebirgsland Kunawur, welches Royle ein ,,Tatarian climate“ nennt. Nach dem Norden zieht sich, nach Gmelin’s Beobachtungen, eine Art (entweder Æ. monostachya, oder wahrscheinlicher E. monosperma) bis zum 60° N. Br. hin. ledenfalls ist dies die nürdlichste beobachtete Gränze dieser Gattung. Wenn wir die E. apkyila und. E. botryoides unberücksichtigt lassen, so vertheilen sich die andern 19 Arten, nach den Welttheilen, folgendermassen. Africa. Europa Asien, America. E. altissima . . fragilis campylopoda. . vulgaris ; helvetica . . . . intermedia. .. monosperma. . procera graeca lomatolepis. . Tweediana. . americana . Gerardiana. . . _ 2 1 s# arfiata te — — 1 æ antisyphilitica . _ —= == 1 Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 249 Die vier in Nordafrica wachsenden Arten gehôüren sämmitlich dem Becken des mittelländischen Meeres und dessen Einbuchten an; keine der- selben ist auf Africa beschränkt. In Europa, und zwar nur im südlichen Theile Europa's, wachsen sechs Arten, von denen zwei, E. helvetica und E. graeca, diesem Welttheile eigen- thümlich sind; drei Arten kommen auch in Africa, zwei zugleich in Asien vor. Bei weitem zahlreicher sind die Ephedren in Asien, denn von 19 Ar- ten wachsen hier 12, und von diesen sind 8 Arten Asien eigenthümlich :; 3 andere Arten, die auch in Africa und Europa vorkommen, E. fragilis, E. campylopoda und E. alata, berühren so eben den Westrand Asien’s: dagegen die E. vulgaris sich von Africa, durch Süd-Europa bis tief nach Asien hinzieht. — E. campylopoda wächst bei Smyrna; E. fragilis, E. alata und Æ. Alle auf dem Sinaï (diese letztere Art mügte wol auch in Aegyp- ten vorkommen); in dem caucasischen Gebiete, so wie in Armenien und dem nôürdlichen Persien sind drei Arten gefunden worden, E: pro- cera, E. vulgaris var. und E. ciliata; E. Gerardiana bewohnt die Alpen- provinz Kunawur; in der Region des Altai und dem angränzenden Kirgisenlande, bis zu dem Balchasch-See und weiter südlich, wachsen E. stenosperma, E. lomatolepis, E. intermedia, E. vulgaris monostachya und noch eine Art, wabrscheinlich E. procera; in Nord-Asien (Sibirien) kommen zwei Arten vor, im Westen E. vulgaris monostachya, im Osten E. monosperma. Aus Nordamerica ist eine Art, E. antisyphilitica, bekannt, die am Rio del Norte, zum Mexicanischen Meerbusen hin, wächst. — Aus Südamerica kennen wir bis jetzt drei Arten. Zwei gehüren dem Westrande an, und war wächst die eine, Æ. americana, fast unter dem Aequator (Quito), die andere viel südlicher, in Chile, etwa unter dem 33° S. Br. *. Ob die #) Nach Meyen's Schilderungen scheint es fast, als ob zwei Arten in Chile wachsen In seiner Reise lesen wir: ,,Die Æ. americuna wächst als ein hoher Baur, ganz bezogen mit # 250 MEYER von Meyen in Peru, auf dem Hochgebirge Altos de Toledo (welches: eine Hühe von 15,530 F. erreicht), beobachtete Ephedra zu E. americana, oder zu E. andina gehôrt, bleibt dahin gestellt. — Die dritte Art, E. Tweediana, kommt am Ostrande Südamerica’s vor, in der Provinz Buenos Ayres (in Nord-Patagonien), etwa unter dem 36° S. Breite. Aus Südafrica und Australien ist bis jetzt keine Ephedra bekannt geworden, Im Russischen Reiche wachsen sechs Arten: E. vulgaris, E. procera, E. stenosperma, E. lomatolepis, E. monosperma und E. intermedia. Ç 10. Der Nutzen, den der Mensch von den Ephedren zieht, ist nicht beson- ders gross. Das Holz einiger Arten dient als Brennmaterial, z. B. auf Creta (E. campylopoda) und in Iberien (E. procera). Die saftigen, süsslichen Früchte werden wol überall, wo sie vorkommen, genossen. Gmelin erklärt sie fur sehr wohlschmeckend; Steller und Pallas dagegen finden, dass sie emen brennenden Nachgeschmack haben, und Pallas glaubt ibr Genuss erzeuge Dysenterie. In Frankreich werden die Früchte der E. distachya für nuütz- lich gegen das Faulfieber gehalten; in Entzündungskrankheiten soll ihr Saft, esslôffelweise genommen, als ein besänftigendes, temperirendes Mittel dienen. Auch empfielt man die Spitzèn der Zweige und die Früchte als adstringirend und reinigend, und es soll die Ephedra bei Dysenterien mit Nutzen angewandt worden seyn. Gute Wirkungen soll die Æ. distachya auch bei Unterleibsbeschwerden und dem fluor mulierum leisten. Die Kal- den scharlachrothen Blumen der Mutisien.‘ ([ p.500) — auch die Æ. americana wird klei- ner und kleiner (p. 306) — ,,Die Æ. americana? kommt hier in einem verkrüppelten Zu- stande, als kleiuer Strauch von 1 bis 2 Fuss Hühe vor, doch mügten wir sie als eine eigene Art betrachten, wie dies auch Miers gethan hat, der sie £. bracteata genannt zu haben scheint.“* (p. 313). V’ersuch einer Monographie der Galtung Ephedra. 251 mücken kochen den ausgepressten Saft der Früchte zu eine Gallerte ein, die sie Serganà-chat nennen und sowol als Leckerbissen als auch gegen catarrhalische Affectionen anwenden. Nach Jährig gebrauchen die Kal- mücken eine starke, nach Wachholder schmeckende Abkochung der Zweige der E. monostachya in grossen Gaben mit Erfolg gegen Rheumatismus {nach Georgi auch gegen gichtische, epileptische und andere Krankheïten). Um die reichlichen Schweisse, welche dieses Mittel hervorruft, zu befôrdern, muss der Kranke sich warm bedecken; eine oder zwei Gaben heben das Uebel. Ferner gebrauchen die Mongolen die Ephedra zu Räucherungen ge- gen Geschwüre bei dem Vieh. Die Kirgisen aber mischen Ephedra- Asche ihrem Schnupftaback bei. — In Mexico scheint eine Ephedra gegen Syphilis angewandt zu werden. Welche Rolle die Ephedren in dem Haushalte der Natur spielen, darüber wissen wir fast gar nichts, wenn wir die Nachrichten ausnehmen, die H. Dr. Kolenati mir über E. procera mitgetheilt hat. Die Haasen benagen gelegentlich die jungen Zweige dieses Strauches, dessen Früchte von ver- schiedenen Vôgeln (Perdix saxatilis und cinerea, Accentor modularis, auch wol von Hühnern) verzehrt werden. Als Kkonstante Gäste kommen einige Wanzenarten (Halys spinosula Lefbere, Alydus Tragacanthae Klti und Jalla Herrichii Klti) vor, die den Saft der Früchte aussaugen. Die, ein rothes Pigment ausschwitzenden Auswüchse an den Zweigen der E. procera, wer- den von der Larve der Cynips Ephedrae Kli bewohnt, und in den Saamen entwickelt sich die Crysis Meyeri Klti. Auch an den Zweiïgen anderer Ephe- dren findet man nicht selten Auswüchse, die von Insekten bewohnt gewesen seyn müssen, — und Nüsschen der E. altissima, die aus Algier stammten, waren gleichfalls angebohrt und ausgefressen, zum deutlichen Beweise, dass auch dort ein, die Saamen der Ephedra zerstôrendes Insekt lebt.. Das- selbe gilt auch von der amerikanischen E. Tweediana. 252 MEYER EPHEDRARUM ENUMERATIO SYSTEMATICA. Ordo GNETACEAE Blume. Blume de novis quibusdam plañtarum familiis expositio (Annales des science. natur., sec. série, Tome 11 (1834) p. 101); Endlicher Genera plantar. p. 262; Meisner Plantar. vascular. genera p. 351 et Comment. p. 263; Spach Hist. nat. des Végét. Phaner. XI p. 283. Flores unisexuales, in amentis monoicis vel dioicis dispositi, vaginis vel paleis setaceo-laceris fulti. Flores masculi. Involucellum: vaginula membrana- cea, bifida. Stamen e fundo vaginulae, erectum, sohtarium, vel plura in columnam connata. Antherae biloculares: loculis connatis vel sejunctis, apice rimula brevi transversali dehiscentibus. Flores foeminei solitarii vel gemimi, vagina solitaria ventricoso-tubulosa, apice poro pertusa, vel vaginis plurimis (2— 6) decussatim imbricatis, apice apertis, in fructu (plerumque) baccatis involucrati. Involucellum ventricoso-tubulosum, apice poro pertusum, ovu- Jum solitarium nudum includens, in fructu persistens, coriaceum, semen arcte obtegens et pseudo-nuculam monospermam constituens. Semen erectum, rectum, albuminosum: integumentum exterius (primina) membranaceum, apice in tubulum fliformem (tubillum) elongatum, exsertum, ore pertusum productum ; integumentum interius (secundina) membranaceum, superne liberum, inferne cum integumento exteriore confluens; embryo in axi albu- minis suspensus, antitropus, rectus; cotyledones duae, lineares, distinctae, vel in corpus solidum apice bidentatum connatae: radicula brevis, supera: Arbores vel arbusculae ramosissimae, aut frutices interdum sarmentosi, vel suffrutices humiliores; ramis oppositis vel fasciculatis, articulatis. Folia opposita, petiolata, exstipulata, late ovata, glabra, integra et integerrima, penninervia, — vel vaginae ad genicula aphyllae, bi-tridentatae, interdum foliis brevibus 2 v. 4 setaceis terminatae. Ordo parvus, inter plantas gymnospermas praesertim staminum structura l'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 253 distinctus, genera duo, habitu valde dissimilia, alterum tropicum, alterum extratropicum, amplectens. GNETUM Linn. Linn. Mant. p. 125; Blume !, c. p. 102; Endlicher L. c. p. 263; Meis- ner L. ©. p. 352 et Comment. L. c. p. 263; Brongniart in Duperrey Vor. autour du monde Vol. II p. 5 etc. tab. I Spach L. c. p. 283. Amenta monoica aut dioica, cylindracea, articulata, interrupte verticil- lata: verticills singulis involucro abbreviato cupuliformi fultis. Flores paleis setaceo-dilaceratis (pilis fasciculatis articulatis submoniliformibus, Brong.) immersi, masculh et foeminei in eodem amenti verticillo, vel in diversis verticillis, vel etiam in distinctis amentis (an in diversis arboribus?). Was. Vaginula bifida, stamen solitarium fovens. Anthera bilocularis: loculis con- tiguis vel in filamenti cruribus sejunctis, apice rimula dehiscentibus. Foe- mina. Involucrum: vagina solitaria, ventricoso-tubulosa, apice poro pertusa, uniflora, in fructu succulenta. Involucellum ventricoso-tubulosum, apice poro pertusum, semen nudum includens. Cotyledones in corpus solidum, apice bidentatum connatae. Arbores erectae vel frutices sarmentosi, in Asia tropica et in Guiana Americae provenientes, ramis geniculato-nodosis, foliis oppositis ovatis, amentis axillaribus et terminalibus elongatis pedunculatis. EPHEDRA Tournef. Tournef. Corollar. Instit. rei herb. p. 53 tab. #77. Linn. gen plant. ed. 1 p. 312; Endlicher L. ce. p. 263; Meisner L, ce. p. 352 et Comment. L c.; Richard Comment. botan. de Conifer. et Cycad. p. 135, tab. k et 29, Spach Hist. nat. des Veget. T. XI p. 287. Amenta mascula et foeminea subglobosa in diversis plantis, rarius in eadem stirpe. Mascula e vaginis bifidis decussatim superpositis composita. Flores solitarii, in vaginarum axillis oppositi: vaginula bifida, e fundo co- 254 MEYER luminam antheriferam exserente. Antherae biloculares: loculis apice rimula dehiscentibus. Foeminea. Involucrum e vaginis plurimis decussatim imbri- catis bidentatis, bifidis, bipartitisve compositum, uni-biflorum, in fructu succulentum vel siccum. Flores in fundo vaginae intimae sessiles: involu- cellum ventricoso-tubulosum, apice poro pertusum, semen nudum includens. : Cotyledones distinctae, lineares. Frutices interdum arbusculiformes, ramosissimi, -erecti vel scandentes, aut suffrutices humiliores, subaphylli, anabasiformes, in regione temperata utriusque hemisphaerae crescentes, ramis gracilibus articulatis vaginatis, va- ginis bi-tridentatis vel foliis brevibus setaceis 2 — 4 terminatis; amentis e vaginarum axillis lateralibus pedunculatis vel sessilibus. SPECIERUM CONSPECTUS. Sect. L Plagiostoma. Ovuli tubillus apice oblique abscissus, limbo ligu- lato. Amentum foemineum e vaginis 2 — # compositum. $ 1. Involucri vaginae apice breviter bilobae, tubus vaginae intimae longe exsertus. $$ A. Amenta foeminea uniflora; pseudo-nucüla utrinque conveæa. 1. E. altissima. Scandens; amenta mascula in ramulo paniculato-ramoso; antherae 2 v. 3; amenta foeminea pedunculata nutantia, vaginae inferiores truncatae; tubilli limbus brevis. 2 E. fragilis. Rami recti Amenta mascula ad articulos sessilia; antherae & v. 5; amenta foeminea subsessilia suberecta: vaginae inferiores bilobae; tubilli limbus elongatus. $$ B. Amenta foeminea biflora; pseudo-nuculae hinc convexae, illine planae. 3. E. campylopoda. Scandens; amenta mascula ad articulos sessilia: amenta foeminea pedunculata nutantia, vaginis glabris. Versuch einer Monographie der (Gattung Ephedra. 255 k. E. Alte. Ramuli recti; amenta mascula ad pedunculorum apicem aggre- gata; amenta foeminea erecta, vaginis ciliatis. { 2 Involucri foeminei vaginae bifidae; tubus vaginae intimae vaginis inferioribus reconditus. ( A. Amenta foeminea biflora; pseudo-nuculae hine convexae, illinc planae. æ æ& Ovuli tubillus brevis, rectus. 5. E. stenosperma. Amentorum foemineorum vaginae scarioso-marginatae, intima semibifida; pseudo-nuculae sublineares. 6. E. andina. Antherae sessiles; amentorum foemineorum vaginae margine albido chartaceo cinctae, bifidae; pseudo-nuculae ovato-oblongae. 7. E. vulgaris. Antherae mediae stipitatae; amentorum foemineorum vagi- nae immarginatae, bifidae; pseudo-nuculae ovato-oblongae. & #. Ovuli tubillus longus, tortus. 8. E. helvetica. Frutex; galbuli vaginae bifidae immarginatae pseudo-nucu- larum longitudine; tubilli limbus ligulatus tubo duplo brevior. 9. E. intermedia. Suflrutex; galbuli vaginae profunde bifidae submarginatae pseudo-nuculis longiores; tubilli limbus ligulatus tubo multoties brevior. $ B. Amenta foeminea uniflora; pseudo-nucula utrinque convexa. a« « Ovuli tubillus longus, tortus. 10. E. monosperma. B B Ovuli tubillus brevis, rectus. 11. E. procera Amenta foeminea fructifera erecta; involucri vaginae ad me- diam partem bifidae. Mém. sc. natur. Tome F. 33 256 MEYER 12. E. graeca. Amenta foeminea deflorata cernua secunda; involucri vaginae ad ?/, longitudinis partes profunde bifidae. $ 3 Involucri vaginae fere ad basin usque subbipartitae, bi- florae. 13. E, alata. Fruticosa; amenta foeminea sessilia; pseudo-nuculae ovato- acuminatae, 1%. E. lumatolepis. Suffruticosa; amenta foeminea in apice pedunculi; pseudo- nuculae ovatae, obtusiusculae. Sect. IL Discostoma. Ovuli tubillus apice truncatus, discoideus. Amentum foemineum e vaginis 3 v. 6 compositum. 15. E. Tiveediana. Vioica; rami laxi flexuosi; amenta exacte sessilia; invo lucri vaginae profunde bifidae pseudo-nuculis breviores. 16. E. americana. Monoica; rami recti: amenta breviter pedunculata, subses- silia; involueri vaginae bifidae pseudo-nucularum longitudine. Species non satis notae. 17. E. botryoides. Ramuli patentissimi v. deflexi: pedunculi articulati recur- vati; amenta mascula racemosa oblonga; antherae sub—#, sessiles. 18. E. ciliata. Rami distorti, vaginis folüferis; ramuli floriferi recnrvati apice amenta mascula aggregata gerentes; amentorum vaginae ciliatae; antherae sub—3, sessiles. 19. E. antisyphilitica. Insignis geniculis ramorum lignosorum incrassatis, quotannis ramulos novos atque amenta mascula proferentibus. 20. E. aphylla. 21. E. Gerardiana. Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 257 Sect. L Plagiostoma. Ovuli tubillus apice oblique abscissus, limbo ligu- lato. Amentum foemineum e vaginis 2 v. 3 compositum. — Species “in togere, unica americana. { 1. Amenta fructifera drupacea. Involucri vaginae apice bre- viter bilobae; tubus vaginae intimae longe exsertus. $$ A. Amenta foeminea uniflora; pseudo-nucula utrinque convexa. 1. Ephedra altissima Desf. flor. atlant. IT p. 371. (1800. E. ramis ramulisque distortis scandentibus subtuberculatis; ramulis floriferis masculis ramosis paniculatis: antheris suhtribus sessilibus; amentis foe- mineis pedunculo internodiis amento brevioribus intercepto fultis uni- floris subovatis cernuis; involucri vaginis 3 immarginatis, inferioribus abbreviatis truncatis cupulaeformibus, intima apice biloba pseudo -nucu- lae ovatae rostellatae longitudine; tubilli recti parte tubulosa longitudine limbum (breviter) ligulatum excedente. — Jcon. nostr. fig. 1. Ephedra. Rauwolf. it. p. 56 et 57. Polygonum bacciferum scandens. Casp. Bauhin Pinax p. 15; Rayi hist. plant. Il p. 1638. Ephedra sive Anabasis Bellon. Tournef. Inst. rei herb. App. p. 663. Ephedra hispanica arborescens, tenuissimis et densissimis foliis. Tour- nef. l. c.; Quer et Ortega fl. Espan. V p. 72 A II. Ephedra sive Anabasi. Dodonaei stirp. hist. p. 74? Ranwolf Flor. oriental, eur. Gronovi (1755) p. 133 .AF 322. E. altissima Desf. fl. atlant. 1 p. 371 €. 253 (ic. pl. masc.! ic. amenti foem. dubia); Lam. Encycl. meth. bot. VII p. 277!; Wild. Sp. pl. IV. p. 859!; Spreng. Syst. veg. III p. 66! (excel. forsan syn. Forsk.); Duhamel traité des arb. et arbust., ed. nouv. (1806) TT p. 18 tab. 6! (copia icon. Desf.); Buck Physical. Beschr. der Canar. Inseln p. 159 et p. 168; Boissier (Voy. bot. dans le midi de l'Espag.) * 258 M £ YER Enum. pl. Granad. p. 581!; Tineo Cat. pl. hort. Panorm. p. 104; Hogg Cat. üf Sicil. pl, in Jardine Annals and Magaz. of Natural. Histor. X (1842) p. 330: Delile Florae aegypt. Ilustr. AE 947? Ri- chard de Conif. et Cycad. p. 29 tab. 4! (ic. opt., sed vagin. med. amentor. foem. nimis profunde emarginat.); Spach L ec. p. 290. Yerba de las Coyunturas. Castell. (Ortega). Altissima, arbores procacibus brachiis scandit et cacumina aequat (Desf.). *) Caulis lignosus, nodosus, crassitie digili aut pollicis, # ad 8 metr. (12 — 24 ped ) altus. Cortex griseus (Desf.). Rami numerosissimi, e geniculo solitarti, az 3, vel etiam %, virescenti-subglaucescentes, leviter striati et obsolete tu- berculato-scabri, graciles, tortuosi, intertexti et scandentes, juniores com- pressi (Desf.); ramuli divaricati. Articuli ramorum exsiccatione non secedunt (Desf); in nostris speciminibus subfragilis Ramulorum vaginae in planta mascula breves, sacpius fere ad basin usque bi-, rarius tri-vel quadripartitae : lacimiüs une brevibus, 1—1'/, lin. longis, subulatis, nunc elongatis foliaceis, foliis Asparagi similibus. In planta foeminea hae vaginae illis E. vulgaris similes sunt, 1. e. breves et apice breviter bidentatae, in statu provectiore fus- cescen'es, subscariosae. Ramuli floriferi plantae masculae plus minus ramosi, paniculati, divaricati, articulati et ad articulos vaginula brevissima bidentata instructi. Amenta mascula in gencre parvula, vix granuli Cannabis magni- tudine, vaginis glabris Columna antherifera longe exserta, antheris plerumque 2, biporosis, perfecte sessilibus. Pedunculi in planta foeminea semipollicares, poilicares, simplicissimi vel subramosi, recurvati, articulis 2 v. 3 intercepti et ad articulos vaginula brevi utrinque leviter emarginata instructi; inter- nodiüis brevibus, 1 v. 2 lin. longis, amento semper brevioribus. Amenta foe- *) Ein Stauden, gleichend dem grôüssern Polygono, dess . . . . Clusii, welche an Bäumen so hoch auffwachsend, das sie oben von ästen wiederumb herab hanget, deshalben solche allem ansehen nach wol für die Æphedra deren Plin. im 7 Cap. seines 26 Büchs ge- denkt, zuhalten. Rauwolf Aigentl. Beschreibung der Raiss, soer....in die Morgenländer . ... vollbracht (1585) p. 56 l'ersuch einer Moncgraphie der Gattung Ephedra. 259 minea primo cylindracea, in fructu subovata, drupacea. Vaginae 3; infima brevis, truncata; media etiam apice truncata, cupulaeformis et vix dimidiam vaginae intimae longitudinem aequans; vagina intima longe exserta, # lin. circ. longa, apice leviter biloba; omnes immarginatae i. e. nullo margine distincto scarioso cinctae. Flores (in speciminibus et fructibus a me inspec- tis) semper solitarii (conf. etiam Richard L. c.). Tubillus brevis, rectus, apice oblique truncatus; limbo ligulato perbrevi, parte tubulosa exserta qua- druplo fere breviore. Pseudo-nucula involueri longitudine, 3 lin. paulo lon- gior, ventricoso-ovata, utrinque valde convexa, apice breviter rostrata. ?) Hab. in Africa boreali, in arvis Mauritaniae et in Atlante! (Desf.), prope Tripolin (Rauw.); in insul. Canar. region. infer., (alt. 1 — 1200 p. p.), prope Xinama et versus Telde (Buch); — prope Abouqyr et Etkou (Del) (?); — in Hispania non rara, pr. Aranjuez, Toledo, in Andalusia etc. (Ortega), in regno Granatensi: in fissuris rupium regionis calidae superioris, in rupibus sep- tentrionalibus pone pagum Albaurin, alt cire. 1000 p. (Boiss.)!, in Sicilia (Guss., Tineo). — Hyeme floret; fructus primo vere perficit. (Desf.). (Vid. specimina mascula culta, specimina foeminea hispanica, a cl. Boissier missa, et fructus maturos e Mauritania (Aloir). 2. Ephedra fragilis Desf. Jlor. atlant. Il p. 372 (1800). E. ramis ramulisque rectis tuberculatis (fragilibus); amentis ad ramorum articulos aggregatis vel pedunculo brevissimo internodiis bre vissimis intercepto fultis; antheris subquinis sessilibus: amentis foemineis sub- cylindraceis unifloris (saepissime) erectis; involucri vaginis 3 apice bi- *) Male quadrat cum nostra foemnea planta descriptio E. altissimae ab ill. Desfontainio data, quae forsitan ad aliam Ephedrae speciem spectal. ,F oem. Amenta ovata, pedicellata, bi- nflora. Squamae 4 ad 3 (in icone vaginae 5), urceolatae, truncatae , ulrinque emargiuatae, #» Ssese invicem basi involventes; exterioribus gradatim brevioribus Corolla nulla. Germina duo, supera, longitudine squamarum interiorum et iisdem involuta, Styli totidem, filifor- mes. Bacca ovata, rubra, divisa, -ex squamulis incrassatis et carnosis composita. Semina 2, »Oblonga, hinc convexa, inde plana“ Desf. L c. 260 MEYÉR lobis immarginatis, inferioribus abbreviatis, intima pseudo-nuculam (im maturam cylindraceam) aequante; tubilli recti limbo (longe) ligulato longitudine partem tubi exsertam subexcedente. — Jcon. nostr. fig. IL. Polygonum III Plinii majus. Clus. pl. hisp. hist. p. 183 et 18%, c. ic. pl. masc.; Clus. rar. pl. hist. p. 91 et 92, c. eadem icone. Tragos sive Uva marina major. Lobel stirp. hist. p. #62 c. ic. (eud. ut in Clus.); Lobel Ie. stirp. p. 796 c. ic. (ead. c. praeced.); Joh. Bauh. hist. pl. 1 pars 2 p. #06 et #07 c. ic. (ex Clus. repet.). Polygonum marinum Il, Meer-Wegtritt. Tabernaem. Kraeuterb. (ed. 1687) cap. CXIV p. 1218 c. ic. (ex Clusio recept.). Uva marina. Dodonaei Stirp. hist. pempt. p. 75 c. ic. (copia ex Clus.) Uva marina major. Raji hist. pl. Il p 1638. Polygonum bacciferum maritimum majus. Casp. Bauh. Pinax p. 15. Equisetum polygonoïides bacciferum majus. Morison hist. II] p. 621. Polygonum fruticans botroides hisp. medium. Barrel. 731, I. Polygonum frutic. «puAlor crassioribus flagellis. Barrel. L. c. 732, IV? Ephedra maritima major. Tournef Inst. rei herb. App. p.663 (mas); Quer et Ortega fl. espanola T. V p. 71. AF 1 (excl. syn. Linn.); Maratti fl. romana IT p. 364 AS 1892. E. distachya. Broteri fl. lusit. Il p.6; Asso Syn. stirp. Aragon. p. 1##; Delile f1. aegypt. ül. A5 946 (?); Bové Relat. ltin., in Annal., des Science. natur., IL sér. Vol. Ip.162 (?); Sibth. fl. graec. X p. 51 tab. 961 (excel. syn. Linn. et Tournef.; Ic. nitidiss. plantae masc., solum antheris numerosiorib, (15 — 16 ut videtur) a speciminib E, fragilis discrep.), Dum. d'Urville En. pl in Orient. lect. p. 1262; Chaub. et Borÿ de St Vince. now. FI. du Péloponn. et des Cyclad. p. 65 AF 1612? E. fragilis Desf. L. c.!; (excl. syn. omn.); Lam. Encycl. meth. bot VIlp 278! (exel. syn. pl); Wild. sp. pl. IV p. 860!; Spr. Syst. veg. Hp. 66! *) Polygonum 4 bacciferum, sive Uva marina major. Parkins, 450. Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 961 Moris Sürp. Sard. Elench. fase. 11 p. 9; Reichenb. fl. germ excurs. A 948? (conf. etium Addit.\; Cambessed. Enum. pl. in ins. Balearib. lect. N° 538, in Mém. du Mus. d'hist. nat. T. XIW p. 310; Fresen. z. Flora v. Aegypt. und Arab., in Mus. Senckenberg. I p. 73; Decaisne JI. Sinaic. A 75, in Annal. des sc. nat., sec. sér. T. II (1834) p. 240; Boissier Enum. pl Granad. p. 581! E. major. Host. fl. austr. Il p. 671 (ex cit. syn.). E. vulgaris. Richard de Conif. et Cycad. t. 4 fig a. Cornicabra dos Algarvios. Lusitan. Ferba de coyunturas et Belcho.Mispan. Aelgde-Gemmel Arab. (Decais.) Holyxounros hodie (Sibth.) Amentorum foemineorum structura haec species ad E. alissimam acce- dit, sed diversa statura humiliore, articulis in sicco facile secedentibus, amen- tis masculis ad ramorum articulos aggregatis sessilibus (non paniculatis), antheris numerosioribus, galbulis gracilioribus et illorum vaginis apice pro- fundius emarginatis, nec non tubilli limbo ligulato longo; — ab E. vulgari (distachya) facillime distinguitur amentis et antheris sessilibus, praesertim vero amenti foeminei structura Frutex 3 — 6 decim. (11 — 22 poll.) altus (Desf.), #- v. 5- pedalis (Boiss.), basi tortuosus et saepe procumbens, ramosissimus; rami ramu- lique oppositi vel verticillati, teretes, striati et tuberculato-scabri, in sicco ad articulos facile secedentes. Ramorum juniorum vaginae breves breviterque bidentatae, subscariosae, fuscescentes. Amenta mascula ad ramorum articulos ut plurimum perfecte sessilia vel pedunculo brevissimo vaginato fulta, illis E. vulgaris vix minora. Antherae in ‘apice colummae # v. 5, rarius 6 (in icone citata fl. graecae numerosiores), sessiles. Amenta foeminea subsessilia. pedunculo amento multo breviore articulato et vaginato (internodiis brevis- _simis) fulta, juniora cylindracea, erecta (amentum unum alterumve inter- dum declinatum), in fructu succulenta, rubra (Desf.). Vaginae 3: infima re- 262 MEYER liquis multo minor, utrinque emarginata; media cupulaeformis, ‘profunde emarginata , tertiam longitudinis partem vaginae intimae paulo superans ; vagina intima longe exserta, apice profunde emarginata, longitudine pseudo- nuculam adaequans. Flores solitarii (rarissime duo, tune involucri vagina intima apice saepe dentibus tribus insignita est). Tubillus rectus, parte tu- bulosa exserta limbum longe ligulatum aequante, vel illo saepius paulo breviore, vel interdum paulo longiore. Pseudo-nucula immatura perfecte cylindracea, apice obtusa. Hab. in insulis Balearibus, in collibus maritimis prope Artam in insula Majore, nec non in insula Minore (Camb.); — in Africa septentrionali: im Barbariae montibus et ad maris littora! (Desf, Poir.); Tunis!; — in desert. Kahirae (Del.); in Aegypto inter Cairo et Suez in valle Kebourhetim (Bové); in Arabiae petreae summo monte Sinai, in valle Arbain, alt. 5888! (Decais. et Fres.); — in Lusitaniae sepibus maritimis prope Lacobrigam in Algar- bis (Brot.)!; —in Hispaniae litore maris Mediterranei et Oceani (Orteg.), His- pan. Boetica et regno Murcico circa Velezel rubio! (Clus.), in Aragonia (Asso) et in collibus apricis regionis calidae superioris, in parte superiori montis San Anton prope Mallaga, in rupibus supra Albaurin (Boïss.)!; — in Sardi- niae summo monte calcareo Oliena (Moris); in maritimis pr. Romam (Ma- ratti}; — in Sicilia prope Punto Cerciolo, humana altitudine et valde fru- ticosa (Rajus); — in Dalmatiae montibus? (Portenschl.); — in maritimis Graeciae, in monte Atho et ad viss inter Smyrnam et Bursam (Sibth.), in insula Melo, in rupibus novae Camini, pr. Theram (d'Urv.)?, prope Tzimo- vam, ad ostium Eurotae fluvi, in Argolide ad ripas, in insula Naxo aliis- que locis (Bory)?— (Vid. specimen masculum e Barbaria, a el. Desfontaines commun., specimina mascula hispanica, cum specimine Fontanesiano exac- tissime congruentia, et specimina foeminea bhispanica a D. Boissier missa, nec non specimina antherifera in b. Trianon culta, spontaneis omnino similia). Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 263 $$ B. Amenta foeminea biflora; pseudo nuculae hinc convexae, illine planae. 3. Ephedra campylopoda m. E. ramis ramulisque flexuosis distortis scandentibus tuberculatis; amentis ad ramorum articulos, masculis aggregatis sessilibus (saepissime) flori- bus 2 foemineis sterilibus terminatis; antheris subsenis sessilibus; amen- tis foemineis subovatis bifloris, pedunculo internodiis amento breviori- bus intercepto fultis reflexis; involucri vaginis 2 glabris, infima abbre- viata cupuliformi subtruncata, intima apice biloba pseudo-nuculas ova- tas aequante; tubilli recti limbo ligulato (brevi) longitudine partem tubulosam subexcedente. — Jcon. nostr. fig. II. Equisetum montanum creticum. Prosp. Alpin. de plant. exot. p. 140, - © ic. mediocr. pl. foem. Equisetum polygonoides montanum creticum, Moris. plant. hist. III p. 621 M 18 *). Ephedra. Tournef. Inst tab. #77 (in Lam. Encycl. méth. t. 830 fig. 1 (fig. b male) repetit. et omnino male ad E. monostachyam relata). Ephedra eretica, tenuioribus et rarioribus flagellis. Tournef. Inst. rei herb. Corollar. p. 53. E. fragilis. Sieber rel. itin. cret., in Flora I p. 273 **)! itin. cret. IT p. 91! et plant. cret. exsicc.!; Müller pl. exsice. Smyrn.!; Frivald. pl. exsice. Maced.! (p.p.), Sprunner pl. Graec. exsice.!'; Kosteletz. fl. med.- pharm. p. 323; Petter bot. Wegw. f. Spalato in Dalmat. M 358; Biasoletto Viagg dalla M. del Re Federico Augusto p. 206. E. altissima. Tommassini it. dalmat., in Flora XVIII, 2 Beibl. p. 56 ***); Delile fl. Aegypt. ül. AMF 97? x) Parkins. 1202. **) Von den Wänden hängen zu mehrern Klaftern Länge Ephedra fragilis herab (Sieb.). ##*) Ephedra altissima hing an den Mauern und Felsen in nngeheuer langen Fäden herab. (Tommass.). Mém. sc, natur. Tome F. 31 264 MEYER E. distachya. Dum. d'Urvil. En. pl. in Orient. lect. p. 126? E. distachya 8. Chaub. et Bory nouv. fl. du Pélopon. p. 65 A 1612? Species insignis, habitu distorto scandente ad E. altissimam accedens, sed amentis masculis et foemineis longe diversa; — ab E. fragili, quacum amentorum masculinorum structura atque situ convenit, facile dignoscitur ramis ramulisque tortis scandentibus, amentis foemineis pedunculo longiore deflexo fultis semper bifloris, involucro e vaginis duabus composito aliisque notis; — a sequente E. Alle satis distincta. Frutex altus, bi-, triorgyalis, e muris et rupibus pendulus. Rami et ramuli herbacei distorti, varie flexi, recurvati, scandentes, striati et tuberculato- scabri, subfragiles; internodia 4 — 2 poll. longa vel paulo longiora Va- ginae breves, breviter acuteque bidentatae, fuscescentes; interdum in ramu- lis junioribus plantae masculae hae vaginae illis E. allissimae sinnles sunt et utrinque foliolo herbaceo setaceo uni , bilineali patente instructae. Amenta mascula ad ramorum floriferorum nodos sessilia vel pedicello brevissimo vix distincto vaginato fulta, sacpe congesta, interdum solitaria, opposita, magnitudine et forma ut in E. fragili. Vaginae inferiores masculiflorae, summa saepissime flores 2 foemineos steriles , involucello ventricoso apice perforato et ovulo cum tubillo exserto incurvo instructos, proferens. Anthe- rae 5 v. 6, sessiles. Amenta foeminea ad ramorum articulos, solitaria, oppo- sita, pedunculata, — pedunculo amenti circiter longitudine, articulis brevi- bus vaginatis interceplo, deflexo — nutantia, subovata, 3 v..k lin. longa, semper biflora. Involucri vaginae duae, immarginatae, 1. €. nullo margine scarioso discolore cinctae; infima abbreviata, cupulaeformis, truncata, vix lo- bata; intima multo major, ventricosa, subovata, apice breviter biloba, pseu- do-nucularum longitudine et in fructu succulenta, rubra. Pseudo-nuculae ovatae, acutiusculae, hinc valde convexae, illinc planae, nigricantes, 3 lin. cire. longae. Tubillus brevis, vix semilinea longior; limbus ligulatus, longi - tudine partem tubulosam exsertam paulo superans. V’ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 265 Hab. in montanis Cretae! (Prosp. Alpin), cum Cappari rupestri in prae- ruptis montis Îdae, e rupibus longe dependens! (Sieb.); in insulis Melo? et Naxo? in Argolide ad rüipes?, in faucibus montis Hymetti! (Sprunn.); prope Smyrnam! (Müll), in Macedonia! (Frivald.); in Dalmatia, in ruinis castelli Buduae e muris et rupibus pendula (Tommass.), in locis sabulosis prope Torrete et frequens prope s. Girolamo (Petter); in Aegypto prope Abou- qyr et Etkou (Del.)? k. Ephedra Alte m. E. ramulis rectis hispidulis; pedunculis ad ramorum articulos verticillatis continuis vel internodiis amento longioribus interceptis erectis; amentis masculis in apice pedunculi aggregatis: antheris subquaternis sessilibus; amentis foemineis ovatis bifloris; involucri vaginis 2 submarginatis ci- liolatis, infima cupuiaeformi obsolete biloba, intima apice semibifida pseudo-nuculas ovatas aequante; tubilli recti limbo ligulato (brevi) lon- gitudine partem tubulosam subexcedente. — Icon. nostr. fig. IF. E alata. Schimp. pl. exsice., ab union. itin. Essling. distribut. M 280 et M 316 (non Decais.). E. altissima. Delile fl. Aeg. IL A5 947? Alte, arabic. Proxima E. campylopodae, sed diversa ramulis rectis, peduneulis erectis continuis vel internodiis elongatis amento longioribus intereeptis, amentis masculis in apice pedunculi plerumque 3, apice nullis floribus foemineis instructis, amentis foemineis in apice pedunculi communis distincte pe- dicellatis erectis, vaginis involucri (pedunculorumque) ciliolatis, inferiore majore, intima apice profundius divisa; — ab E. altissima et E. fragili amentis foemineis bifloris, aliis notis praetermissis, abunde diversa; — ab E. alata nostra longe distat. Frutex ut videtur altus, cortice griseo vestitus. Planta mascula: Rami herbacei flavo-virescentes, elongati, crassitie pennae corvinae vel (ramuli) * 266 MEYER tenuiores, recti, crebre striati et tuberculato scabri; articulis 2 — 3 poil. longis, in sicco non secedentibus. Vaginae breves, latae, subscariosae, fla- vescentes, dein fuscescentes, ciliolatae, apice bi-, tridentatae: dentibus trian- gularibus acutjs vel, in apice ramulorum juniorum, in foliolum herbaceum brevissimum subulatum recurvatum excrescentibus. Pedunculi ad ramorum floriferorum articulos numerosi, verticillati, ali vix { lin., ali 2 lin. ad sesquipollicem longi, semper continui et nullo articulo intercepti, recti, basi vaginula brevi truncata instructi, apice vaginula brevi lata laxa coronati et cum amentis masculis articulati. Amenta in apice pedunculi sessilia, plerum- que tria, magnitudine cire. ut in E. vulgari, multiflora. Columna stamini- fera exserta, antheris 3, #, 5, sessilibus, bi-, rarissime triporosis terminata. Planta foeminea: Rami glaucescenti-virides, crassilie vix pennae corvinae, saepe tenuiores, plerumque recti, patuli, interdum leviter distorti, striati, tuberculato-scabri et praesertim apicem versus setulis minutis hispiduli; articulis 1 — 2 poll. longis, in sicco vix secedentibus. Vaginae perbreves, scariosae, foliis 2 v. 3 herbaceis subulatis ciliolatis 2 v. 3 lin. longis erectis v. recurvatis terminatae; vaginae ramulorum floriferorum atque pedunculo- rum illis ramorum similes, sed foliis brevioribus lineam circ. longis linea- ribus ciliatis recurvatis instructae. Pedunculi (ramuli floriferi) ad ramorum articulos verticillati, elongati, erecti, simplices vel subramosi, rarius continu, saepissime articulati: internodiis elongatis amento multo longioribus. Amenta im apice pedunculi plerumque 3, interdum 2 vel solitaria, pedicello proprio brevi cum pedunculo articulato, vagina bifida scariosa ciliata terminato suf- fulta, ovata, in fructu succulenta, rubra, subglobosa, semper biflora. Vagi- nae 2 (praeter vaginulam pedicelli terminalem), vit scarioso-marginatae, ci- liolatae; vagina exterior (inferior) cupulaeformis, obsolete biloba; vagina in- tima campanulata, vagina exteriori triplo fere longior, apice vix ad tertiam longitudinis partem bifida: lobis latis rotundatis, in fructu 4 lin. cire. longa et longitudine pseudo-nuculas aequans. Tubilli recti limbus ligulatus brevis, Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 267 parte tubulosa brevissime exserla saepe fere duplo longior, sed tota tubilli parte tubulosa fere duplo brevior. Pseudo-nuculae magnae, crassae, maturae 3 lin longae vel longiores, nigricantes, hinc valde convexae, illinc planae, apice leviter acutatae. Hab. in Arabia; plantam foemineam W. Schimper legit ad rupes vallis Raphidim! masculam loco Bestan, ad radices montis Sinai! — in Aegypto prope Abouqgyr et Etkou.? (Vid. specim. masc. et foem. a Schimp. lecta.) $ 2. Amenta fructifera drupacea Involucri vaginae fere ad mediam longitudinis partem vel paulo profundius bifidae; tu- bus vaginae intimae vaginis inferioribus reconditus. $$ A. Amenta foeminea biflora; pseudo-nuculae hinc convexae, illinc planae. æ. æ Ovuli tubillus brevis, rectus. 4 5. Ephedra stenosperma Schrenk, Mey. E. ramulis tuberculatis; galbulis subglobosis bifloris; involucri vaginis 3 scarioso-marginatis, media profunde bifida, intima ad tertiam longitu- dinis partem semibifida pseudo-nuculas sublineares aequante; tubilli recti parte tubulosa longitudine limbum ligulatum vix excedente.—Jcon. nostr. fig. V. Species bene distincta, sed nondum perfecte cognita; vidi enim solum ramulorum articulos et galbulos maturos. Locum inter subsectionem primam et secundam tenet; vagina involucri intima enim minus profunde divisa cum $ 1 magis convenit, sed tubo vaginis inferioribus obtecto potius ad 2 accedit. Ramuli cum vaginis exacte ut in E. vulgari. Galbuli subglobosi, 3 lin. in diametro, biflori. Involucri vaginae 3, margine albo scarioso angusto cinctae; infima profunde bifida: lobis ovatis acutiusculis; media etiam pro- funde bifida in lobos latos suborbiculatos; intima ad tertiam longitudinis s partem semibifida. Pseudo-nuculae angustae, sublineares, 2 lin. longae, */, 268 MEYER lin. latae, uno latere convexae, altero planae, acutiusculae. Tubilli recti tu- bus exsertus limbo breviter ligulato paulo longior. Hab, in Songoriae desertis ad fluvium Saryssu, locis arenosis! (Schrenk). 6. Ephedra andina Pôppig. E. ramis rectis *) tuberculatis; amentis masculis ad ramorum articulos in apice pedicelli (brevis) continui congestis; antheris subsenis sessilibus ; amentis foemineis pedunculo (longo) articulato recto fultis erectis sub- ovatis bifloris; involucri vaginis 3 marginatis **) bifidis, intima pseu- do-nuculas suboblongas aequante; tubilli recti limbo ligulato longitudine partem tubulosam exsertam excedente. E. andina. Pôppig pl. exsicc. e Chile austral. andin.! (mas). E. peruviana. Herb. Berter. A5 966, ab union. itin. distribut.! (mas). E. americana. Bertero (non Humb., Bonpl.) Enum. pl. chilens., in Linnaea VIL Lüter. Bericht. p. 46! Meyÿen Observ. bot., in Novor. Actor. Acad. Caesar. Leopold.-Carol. Natur. Curios. Vol. XVI Suppl. secund. (1843) p. #2# (excl. syn. pl.); Meyen It. I p. 300 (plant. arbor.), p. 306 et 313 (humil. fruticosa). E. bracteata. Miers's Travels in Chile and la Plata I p. 531; Meyen üin. 1 p. 313. E. chilensis Miers, ex Meyen Obs. bot. L c. Ephedrae species e Chile, Cuming. pl. chil, exsice.! (masc. et foem.). Frutilla del campo (Bert.). AbE,. vulgari, quacum multis notis convenit, distinguitur vaginis amen- torum foemineorum latioribus margine lato albido cinctis; — ab E. steno- sperma dignoscitur, aliis notis praetermissis, involucri vagina profundius fissa, nec non nucularum forma; — affinis etiam E. americanae et E. Twee- RE Re Mnbe a Cumingio in Chile lectis, cultae sunt laxi, modice flexuosi. #*) Margo in flore distinctus, in fructu maturo obsoletus. Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 269 dianae, sed ab illis differt vaginis amentorum foemineorum paucioribus in fructu succulentis et pracsertim tubilli conformatione. Haec species, nisi species duae distinctae Ephedrae generis in regno Chilensi crescunt, ex observationibus cel Meyeni altitudine valde variat; in planitie enim, ad fluvium Tinguiririca Ephedra occurrit procerrima, arborea; altera in altis Andibus crescit statura humili, pedali vel bipedali. Rami ramulique nunc distincte, nune obsolete tuberculato-scabri, in speciminibus inspectis spontaneis recti, in planta culta laxiores, flexi; inter- nodia f!/,— 2 poll. longa, in sicco non secedentia. Vaginae profunde bifi- dae, ramulorum juniorum in utroque latere foliolo subulato apiculatae. Amenta mascula congesta in apice ramuli brevis, longitudine amentum saepe vix aequautis et non articulati, ut plurimum 3 v. 5, interdum solitaria, sessilia et cum pedicello articulata. Vaginae et vaginulae scarioso-margina- tae, paulo minus profunde, quam in E. vulgari divisae. Antherae saepius 6, sessiles, vel mediae obsolete substipitatae. Amenta foeminea solitaria, rarius terna, ramulo pollicari, sesquipollicari, supra mediam partem articulato fulta. Involucri vaginae tres (praeter vaginulam in apice pedicelli), vix usque ad mediam partem bifidae, lobis jatissimis rotundatis margine latiusculo albido chartaceo (non scarioso), in fructu vix distincto, cinctis. Galbulus succulen- tus. Pseudo-nuculae duae, vaginae intimae longitudine vel vix longiores, subovatae, obtusae, hinc convexae, illinc planae. Tubilli recti brevis limbus ligulatus longiusculus parte tubulosa exserta sacpe duplo, interdum paulo longior, Hab. in Chile, Silla de la Mar! (Cuming, mas et foem.), — in Andi- bus Chile australis! (Péppig, mas), — in praeruptis et sabulosis Quillota! (Bert, mas); in Cordillera de S. Termando (Meyen), ad fluv. Tinguiririca et in altis regionibus versus montem Impossibile (Meyen);— in Peruvia, in Altos de Toledo, alpe 15,530 p. a. alta (Meyen)? (Vid. specim masc. et foem. à Cumingio, Pôppigio et Bertero lect., nec non fructus maturos). 270 MEYER 7. Ephedra vulgaris Rich. Comm. de Conif. et Cycad. (1826). E. ramis rectis *) tuberculatis; amentis ad ramorum articulos pedunculo continuo vel articulato recto **) fultis v. subsessilibus; antheris suboc- tonis, mediis stipitatis!; galbulis subglobosis erectis bifloris; involucri vaginis tribus immarginatis bifidis, intima pseudo-nuculas ovato-oblon- gas aequante; tubilli recti limbo ligulato longitudine partem tubulosam exsertam excedente. Species, per Europam australem et Asiam rossicam late disseminata, ha- bitu atque altitudine et amentorum numero valde variat, sed amentis pe- dunculatis, foemineis bifloris, involucri vaginis bifidis immarginatis, an- theris mediüis stipitatis et tubillo brevi recto semper recognoscenda. Inter E distachyam et E. monostachyam **) nullos inveni characteres firmos ad illarum distinctionem. «. subtristachya: amentis ad pedunculorum apicem saepius subternis. Croton. Anguillara Semplici, nuovam. da Giov. Marinello mandati in luce (1561) p. 20#. An racemosa Equiseti facie planta sit Tragos vel Traganon Diosc.? Lobel. Stirp. Advers. nova p. 355, c. ic. mala pl. mascul. Uva marina monspeliensium. ZLobel. Ic. stirp. p. 796, c. ic. ead. ut in Adversar. Polygonum ITIT Plini minus. Clus. pl. hisp. hist. p. 183 et 185, c. ic. pl. masc.; Clus. hist. p. 92, c. ic. ut in praec. opere. Tragos sive Scorpius maritimus. Dalechamp. hist. pl. (ap. Rovill. 1586) IT p. 1388, c. ic. mala pl. masc. *) in E. monostachya locis sterilissimis enata, iuterdum circinatis. **) raro in planta culta et ante florem expansionem leviter recurvato. ##*) E. monostachya nimis affinis praecedenti (E. distachyae). Linn. Syst. nat. ed. XII p.661. x) #x) Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 271 Tragum, uva marina circa Monspelium. Camerar. hort. med. et phil. p. 171 et Camerar. Icon. tab. 46, ic. pl. masc. et foem. Tragus sive Uva marina. Joh. Bauh. hist. plant. Vol. I P. 2 p. #06 c. ic. pl masc. et foem. atq. ampliss. synon. scriptor. botan. veter. n) Polygonum bacciferum maritimum minus. Casp. Bauh. Pinax BL; Magno!. botan. monspel. p. 208. Polygonum marinum II, Meerweggrass. Tabernaemontan. Kraeuterb. p. 1218, c. ic. e Clusio deprompt. *) Uva marina minor. Raÿi hist. pl. II p. 1639. Polygonum fruticans botroides narbon. minus Barrel. Ic. 731, II, pl. foem. Polygonum fruticans botroides majus hispan. Barrel. L. ce. 732, IIL pl. masc., copia ex Clus. Equisetum polygonoides bacciferum minus. Morison. Hist. III p. 621. Ephedra maritima minor. Tournef. Instit. rei herb. App. 663: Quer et Ortega fl. Espanola. V p. 72 M 2. Ephedra. Linn. hort. Cliff: p. #65, ©. omn. syn.; — Boerh. hist. pl. p. 581; — Fabric. h. Helmst. p. #36; — Gerard. fl. galloprov. p. 544. E. distachya. Linn. spec. pl. (ed. 1) p. 1040; Richter Codex bot. Lin- naean. p. 987; Miller. Gardn. dict.; Houtt. Pflanzensyst. IV p. 629; Lam. Encycl. méth. VII p.277 (excel. syn. pl.) tab. 830 fig. 2 (ic. pl. masc. haud bona); Wild. Sp. pl. IV p. 858; Spr. Syst. Veg. II p. 65; Kosteletz. fl. med.-pharm. p. 323; — Buch Phys. Beschr. d. Canar. Ins p. 198; — Desf. fl. allant. IT p. 372 (excel. syn. pl); Pour. it. led. germ.) I p. 254;—Loeffl. it. (ed. germ. Kôlpin.) p. 110; — De Cand. fl. franc. I p. 281; Loisel. fl. gallic. I p. 352; Lapeyr. hist. abr. des pl. des Pyrén. p. 609; Benth. Cat. des pl. des Pyren. p. 76; Nathhorst fl. monsp. (praeside Linnaeo deff.) p. 28; Gouan hort. Monsp. p. 510, f1. Conf. etiam Haller. Enum. stirp. Helvet. p. 145. Polygonuim bacciferum minus, sive Uva marina minor. Parkins A50. Mém. sc. natur, Tome F. 35 272 | MEYER -Monsp. p. #29; Salis-Marschlins En. pl. Corsic., in Flora XVI, 2 Beibl. p. 1; — Risso Hist. nat. de Nice Il p. #59; Aion. fl. pedem. Il. p. 177; Moris stirp. sard. El. fase. 1 p. #2; Maratti fl. roman. Il p. 36% N° 1893; Tenore Syll. pl fl. Neapol. p. 484; Hogg. Cat. of Sicil. pl., in Jardine Annals and Magaz. of Natural Histor. X (1842) p. 330; Tineo Cat. pl hort. Panorm. p. 10%; Petter bot. Wegw. f. Spalato in Dalmat. M 357; Alschinger fl. Jadrens. p. 155; Reichenb. fl. germ. excurs. M 9W7; Koch Syn. fl. germ. et he. (ed. 2) p. 76% (p. p.); Nees ab Esenb. Gen. pl. fl. germ. fase. 1 M 8 (p. p.); Pallas Tabl. de la Tauride p. 59. E, minor. Host. fl. austr. IT p. 671. E. vulgaris. Æick. de Conif. et Cycad. p. 26 t. % opt. (excl. fig. a, D, E, F, ad E. fragilem spectant.); Spach hist. des vég. XI p. 288. E. fragilis. Frivald. pl. Maced. exsice. (specim. steril.) Raisin de mer, Uvette, gallic. Radix repens. Frutex bi-, quadripedalis, ramosissimus, basi non raro dis- tortus, cortice griseo vestitus. Rami herbacei recti, striati, tuberculato-scabri, internodiis pollicaribus, bipollicaribus, in sicco non secedentibus. Vaginae arctae, { lin. longae, breviter bidentatae: dentibus acutis vel obtusis. Pe- dunculi ad ramorum nodos, utrinque solitarü vel duo et terni, 2— 1% lin. longi, recti, saepe articulati et vaginati. Amenta in apice pedunculi saepe 3, interdum 2, non raro solitaria, pedicello proprio cum pedunculo articulato fulta vel supra pedunculum sessilia, erecta. Amenta maseula subovata, 3 lin. longa vel paulo minora. Antherae 6 — 10, centrales distincte stipitatae, qua nota haec species ab affinibus differt. Amenta foeminea fructifera subglobosa, 3 lin. cire. in diam., succulenta, rubra, biflora. Involucri vaginae 3, bifidae, nullo margine distincto discolore cinctae. Pseudo-nuculae ovato-oblongae, obtusiusculae, hinc convexae, illinc planae, nigricantes, 2 lin. cire. longae, involucri longitudine, Tubillus brevis, rectus: limbus ligulatus parte tubulosa T'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 273 exserta duplo triplove longior — Descriptio ad specimina monspeliensia — Specimina mascula prope Tridentum (TFrient) lecta et a cel. Reichenbachio, inter plantas florae germanicae exsiccatae, sub E. distachyae nomine (.AF 2325) distributa, amentis masculis ad ramorum articulos sessilibus aggregatis a planta monspeliensi differunt. Hab in Madera (Buch); ad maris litora Africae borealis (Desf., Poir.); — in Hispania ad mare Mediterraneum et Oceanum (Ortega), in colle quodam secundo a Salmantica miliari (Clus.), aliisque locis (Lôffl.); — in Pyrenaeis ortentalibus, in declivitatibus lapidosis (Lapeyr.), Font de Comps (Benth.); in Galliae australis! sabulosis maritimis a Nicaea ad Nannetes usque (DC); in locis arenosis regionum australium et in collibus maritimis utriusque maris (Loisel.); in arenosis hitoribus prope montem Ceti et Frontignanam, inque saxosis collibus vicinis abunde provenit (Rajus); Corsica, in arena maritima pr. Isola Rossa (Salis-Marsch} ); — in agro Nicacensi (AIL), in Sardiniae arenis maritimis litoris occidentalis (Moris)!, in arvis maritimis prope Porto scuso *) (Müll.); in maritimis saxosis pr. Romam (Maratti); in regni Nea- politani collibus saxosis maritimis, Fondi, Basilicata, Lecce, Calabria (Ten.); in Sicilia (Hogg, Tineo.); — in rupibus Litoralis australis et in Dalmatia (Reichb ), Spalato (Petter), ad fl. Titium (Kerka) (Alsching, Anguill.); in Ty- roli australi prope Tridentum (Facchini) et prope Botzenam in ruinis Sie- gismundskron (Koch); in Hungaria, prope Budam in monte Aquilino! (Lang, specim. vidi masc. cum pl. monspel. exacte conven.); — in Macedonia! (Frivald., specim. sterile); — in Tauriac calidissimis rupibus! (Pall., vid. specim mascul. gallicae plantae simill.). — (Vid. specim. cult. et spontan. e Gallia, Sardinia, Hungaria, Tauria). 8 media: elata, frutescens; aimentis saepius solitariis pedunculo saepe inar- ticulato fultis. E. monostachya Marsch. a Bieberst. Beschr. d. Länd. am Cusp. Meere #) Différt vaginis amentorum foemineorum minus profunde divisis. 274 MEYER p. 78; Mey. Enum. pl. cauc.-casp. M 299! (p. p.); Hohenack. pl. Ta- lüsch., in Büllet. de la soc. des Natur. de Moscou 1838 p. 257? Ka- relin Enum. pl. Turcoman..et Persiae, Ibid. 1839 p. 172! C. Koch. pl. exæsicc. N° 28! E. monostachya 8. Marsch. a Bieb. fl. taur. cauc. Ip. #27, I p. 635, excl. synon. (fid. specim.). Omnino media inter E. distachyam et E. monostachyam. Frutex saepe bi-, quadripedalis, trunco interdum crassitie pugni (Bieb.). Rami herbacei et ramuli recti, tuberculato-scabri. Pedunculi nune breves, nunc pollicares, sesquipollicares, erecti, saepissime conlüinui, interdum internodio intercepti. Amenta mascula solitaria vel haud raro tria in apice pedunculi. Amenta foeminea saepius solitaria et in apice pedunculi sessilia, rarius pedicello pro - prio fulta. Reliqua ut in E. distachya. Hab. in Caucaso calidiori, in convallibus Caucasi orientalis subalpini, in glareosis ad torrentes passim obvia (Bieb.)!; in collibus aridis prope Sallian! (Mey.); prope Lenkoran (Hansen)!; in provincia Talüsch pr. Kumbaschi (Ho- henack.): in Armenia ruthenica ad rivulum Arpatscha, prope Kulp in prov. Schuragel et in ruderatis Ani (Koch)!; in litore oriental. maris Caspü, in insula Swiatoi et in montib. Balcan dictis Turcomaniae (Karel.)! (Vid. specim. spontanea mascula et foeminea.) 7 submonostachya: humilis, suffruticosa; amentis saepius solitariis. Ephedra saxatilis supina, baccis coccineis. Messerschm. Ephedra minima, flagellis brevioribus et tenuioribus. Amman. ruthen. p. 176 Æ 254 tab. XXVI! (pl. foem. fructif.). Ephedra petiolis saepe pluribus, amentis solitariis. Gmel. fl sibir. Xp. 471 tab. XXX VII fig. A! (eæ Amman. repetit.) (exclus. var. J, tab. XXX VIL fig. B et tab. XXX VIII). E. monostachya. Linn. sp. pl. (ed. 1) p. 1040; Richter Codex bot. Lin- naean. p. 987 (excl. syn. E. monosperm.); Houtt. Pflanzensyst. IV p. l'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 275 623; Lam. Encycl meth. VII p. 278; (exel. var. 8); #Tilld. Sp. pl IV p. 859 (excl. var. 8); Spr. Syst. veg. UT p. 66; Spach hist. des Vég. XI p. 289; Kosteletz. Fl. med.-pharm. p. 322; — Tenore Sy. pl. fl Neapol. p. 576; Herbich Enum. plant. ital., in Flora XNII, 2 Beibl. p. 121: Sadler fl. com. Pesth. (ed. sec.) p. #10; Reichb. fl. germ. excurs. M 946; — Besser Enum. pl. Volhyn. et Podol. p. 19 A 161*; Eichiw. Naturh. Skizze v. Lith., Volh., Podol. p. 128; Dum. d'Urville En. pl. in Orient. lect. M 902; Henning Obs. de plant. tanaic., in Mém. de la Soc. des Natur. de Mosc. VI p, 81; Marsch. a Bieb. fl. taur. cauc. Vol. Il p. #27 (excl. var. 8); I p. 635; Güäldenst. It. 1 p. 113 et p. 197; Meyer Enum. pl. cauc.-casp. M 299 (p. p.); Eichsv. plant. nov. vel minus cogn. casp.-cauc. p. 2 et p. 6; Claus F1. desert. Casp., in Gôbel's Reise in die Stepp. des südl. Russl. I p. 308; Karel. Enum. pl. Turcom. et Persiae bor. M 833 (p. p.), in Bullet. de la Soc. des Natur. de Mosc. 1839 p. 172; Ledeb. fl. alt. IV p. 300; Sievers Briefe aus Sibir., in Pallas neuest. nordisch. Beitr. IA p. 17%, 280, 329; Fa/k top. Beitr. Il p. 268 E. distachya. Sckkuhr Handb. TT p. 500 #. 339 (ic mediocr. pl. foem.). E. polygonoides. Pal/. fl ross. Il p. 87 (excel. syn. pl.) t. 83 (ic. satis bona pl. masc. et foem.); Georei Beschr. d. Russ. Reichs III p. 1361. Xsoñaure aroanoû (Chwoinik jagodnoi) rossie. Crennaa mana (Stjepnaja malina, i. e Rubus idaea desertorum), in Sibir. Buprouniit aroabr (Birutschyi jagody, i. e. Baccae lupi), Cosaccis astra- chanens. Sergana, Culmuce. (Jäbrig), Kirsik et Pärgea (Falk). Kysiltscha, Kirsiso-tatar. (Falk). Omnibus characteribus stabilibus cum E. distachya convenit et certe in illa transit. — Adeo diversa facie haec planta ludit, ut merito Proteum in regno vegelabili dicere liceat. Sibi tamen tantum placet in campis aridis, 276 MEYER aut et in montibus sterilissimis, ibi flagella tenuia, hic crassiora et longiora producens, modo érecta, modo inclinata, modo procumbentia, ab aliquot unciarum ad dodrantis longitudinem. (Ginel.). Suffrutex radice repente. Rami herbacei flavescenti-virides, saepe glaucescentes, recti vel (praesertim in speciminibus sterihibus) apice circinati, striati et tuberculato-scabri. Va- ginae ut in &. Pedunculi amento longiores vel breviores, in speciminibus altaicis saepius breves vel brevissimi, recti, interdum (praesertim ante flo- rescentiam et in planta culta) modice recurvati, articulo intercepti vel sae- pius continui. Amenta mascula solitaria vel terna, quam in E. distachya saepe minora. Antherae minores, sed quoad formam ab illis Æ. distachyae non diversae. Amenta foeminea ut plurimum solitaria, in apice pedunculi sessilia vel pedicello proprio brevi fulta, cum vaginis, tubillo et pseudo- nuculis ut in-Æ. distachya. Hab. in regno Neapolitano in Aprutio: Boschi di Piscina (Ten.)?; in Italia superiore et Carinthia inter Udine et Ponteba (Herbich); in arenosis Hungariae (Rchb.), in omnibus apricis calcariis ad Budam et in clivis arenosis ad Pest- hinum /Sadl.). — In Rossia in campis cirea Odessam! (Besser, Eichw., Mey.) incipit et in australioribus per deserta arida, partim montosa frequens est ad Obum fluvium et montes altaicos usque ; in collhibus siccis Tauriae! (Bieb.), in herbidis ad oppidum Kertsch copiose (d'Urvil.); ad fluvios Cho- per, Don et Terek (Güldenst.); in collibus aridis Caucasi et in campis are- nosis versus mare Caspium haud rara! (Bieb., Mey.), in monte Beschbar- mak! (Mey.), prope Baku (Eichw.); in deserto australiori caspio volgico ubique frequens, nec non in regionibus vicinis Sareptae! (Claus); in monte Bogdo!, in locis incultis ad Uralum fluvium circa Sacmaram et Uralsk urbem (Heinzelm.); prope Orenburg (Eversm.); in Scythia (Pander, specim. masc. valde incomplet); in regionibus Altaicis, in rupestribus aliisque locis siceis apricis | (Ledeb.), in Songoriae desertis locis salsis frequens! (Sievers, Mey.), prope Loktewsk! (Gebl.), ad Irtin fluvium!, in locis montosis asperis ad Ca- Tersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 277 tunjam fluv.! (Schangin), prope Buchtarminsk! (Gebl.); versus montes Sa- janenses! (Less). Vid. specim. numéros. spontan. et cult. #8. #. Ovuli tubillus longus, tortus. 8. Ephedra helvetica m. E. fruticosa: ramis rectis tuberculatis; amentis ad ramorum articulos pedun- culo (plerumque) continuo fultis; antheris sub-8, mediis stipitatis; galbulis subglobosis erectis bifloris; involucri vaginis 3 immarginatis bifidis, intima pseudo-nuculas subovatas aequante; tubilli elongati torti parte tubulosa longitudine limbum ligulatum duplo excedente. — /con. nostr. fig. À. Ephedra. Hall. En. stirp. Helvet. p. 145 (excl. syn. mult.), Hall. Hist. stirp. Helvet. I p. 323 (excl. syn. pl.). : E. distachya. Gaud. fl. helvet. VI p. 304 (exel. syn. mult.); Koch Syn. fl. germ. et helo. 2 p. 76% (p. p.); Nees ab Esenb. Gen. pl. fl. germ. fase. 1808" (p. p-) Species iterum recognoscenda, ab E. vulgari praesertim tubillo elongato torto distincta. Sed ipsissima haec tubilli forma characterem praebere om- nino constantem atque firmum, persuasum mihi est. Inveni enim in omni- bus speciminibus plantae helveticae et in E. monosperma, sicut in E. inter- media tubillum semper elongatum atque tortum, in reliquis Ephedrae spe- ciebus vero constantissime brevem rectumque. Frutex bipedalis et humilior, habitu E. vulgaris. Rami ramulique recti, tubereulato scabri. Vaginae breves arctae, breviter bidentatae. Pedunculi ad ramorum articulos oppositi, longitudine vari, in planta mascula nunc bre- ves, nunc semipollicares, erecti, et saepissime inarticulati (inter pedunculos numerosos unicum peduneulum vidi articulo interceptum). Amenta mascula ut plurimum solitaria, forma et magnitudine ut in E. distachya. Antherae mediae stipitatae. Amenta foeminea solitaria, sessilia in apice peduneuli recti, brevis et marticulati, magnitudine et forma illis Æ. vulgaris simiha, 278 MEYER biflora. Involucri vaginae 3, bifidae, immarginatae. Galbulus subglobosus, coccineus. Pseudo-nuculae longitudine involucri, ovato-oblongae, hinc pla- nae, nigricantes. Tubillus elongatus, linea longior, filiformis, flexuoso-tortus, limbo ligulato duplo vel triplo longior. Hab. in Helvetia: Valesia! (Gesn.), Seduni ad rupes arcis Tourbillon! et circa Fouly (Hall), pont de la Morge et pr. Saillon (Murith.). Vid. spe- cim. sp. masc. et foemin., florif. et fructif. 9. Ephedra intermedia Schrenk, Mey. E. suffruticosa; ramis rectis tuberculatis; amentis foemineis ad ramorum ar- ticulos pedunculo (brevi) continuo stipitatis bifloris suberectis; involueri vaginis 3 submarginatis, intima profunde bifida pseudo-nuculis subova- tis longiore; tubilli elongati torti tubo longitudine limbum ligulatum multoties excedente. Media inter E. helveticam et E. monospermam; — characteribus ad prio- rem speciem magis accedit et verbis aegre ab la dignoscenda, differt habitu humili suffruticoso, involucri vaginis profunde fissis, longioribus latio- ribusque, distincte scarioso-marginatis; — ab Æ. monosperma dignoscitur amentis foemineis semper bifloris, involueri vaginis profundius fissis distincte (licet anguste) scarioso-marginatis; — habitu E. eulgari monostachyae simi- lis, sed tubill structura diversa. Planta mascula ignota. Stirps foeminea est suffrutex humilis, facie E. vul- garis monostachyae. Radix repens. Caudex lignosus brevis, ramos vel cauli- culos profert tri-, quadripollicares, vix altiores, simplices vel parce ramosos, striatos et tuberculato-scabros, tenaces; internodia pollicaria vel sesquipolli- caria, in sicco haud secedentia. Vaginae breves, arctae, breviter bidentatae, dentibus acutis vel obtusiusculis. Pedunculi laterales, in utroque latere ramuli plerumque solitarii, oppositi, breves, 2 — 3 lin. longi, simplicissimi, con- tinui, amento solitario terminati, in fructu erecti vel rarius horizontales. Galbulus nullo pedicello proprio instructus, cum pedunculo articulatus, glo- T'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 279 bosus, 4 lin. in diametro, succulentus, ruber, biflorus. Involucrum e vagi- nis tribus imbricatis compositum: vagina infima reliquis longe minor, subbi- partita, lobis late oblongis obtusis; media fere 3 lin. longa, ad duas tertias longitudinis partes bifida: lobis suborbiculatis rotundatis; vagina intima pro- funde (ultra dimidiam longitudinis partem) bifida: lobis latissimis suborbi- culatis obtusissimis et apice cucullalis; omnes margine angusto scarioso cinc- tae. Pseudo-nuculae involucro breviores, ovatae vel ovato-oblongae, apice obtusiusculae, uno latere convexae, altero planae. Tubillus elongatus, ses- quilineam circ. longus, filiformis, flexuoso-tortus; limbus brevis oblique ligu- latus, tubo multo brevior. Hab. in Songoriae collibus versus altum montem Tarbagatai! (Schrenk). $S B. Amenta foeminea uniflora; pseudo-nucula utrinque convexa. @æ. &. Ovuli tubillus longus, tortus. 10. Ephedra monosperma Gmel. Amman. ruth. p. 178 (1739). E. ramis rectis tuberculatis: amentis ad ramorum articulos, masculis sessili- bus, foemineis pedicello (brevi) continuo fultis defloratis secundis; an- theris subsenis subsessilibus; galbulis globosis unifloris; involucri vagi- nis 3 immarginatis bifidis, intima pseudo-nuculam subovatam subduplo excedente; tubilli elongati torti tubo longitudine limbum Hgulatum multoties excedente. — Jcon. nostr. fig. XI. E. monospermos. Amman. ruth. p. 178 No 255. Ephedra No 25 var. j. monosperma. Gmel. fl. sibir. T p. 172 tab. XXXVIIT fig. 1 (mas) et IT (fructif.); tab. XXXVII B? (foem. florif.). E. monostachya 8. Wild. Sp. pl. IV p. 859. (excel. ic. eit.). E. monostachya. Turczan. catal. pl. baical.-dahur. No 1077, in Bul- Mém. sc. natur, Tome F. 56 280 METYER let. de la Soc. des Natural. de Mosc. 1838 p. 101; Cham. in Linnaea VI p. 53% (specim. masc.). Dsherganà, Mongolis (Jährig.) Species galbulis unifloris, involucri vagina intima ampla pseudo-nuculam includente ïillaque fere duplo longiore et tubillo elongato torto optime distincta. Suffrutex humilis, diffusus. Radix repens, crassitie pennae columbinae, vel paulo crassior, cortice fuscescente vestita, multicaulis, (Caules herbacei, ima basi fruticulosi, modice ramosi, laterales saepe declinati. Rami recti, te- nues, flavescenti-virides, striati, tuberculato-scabri, tenaces et in sicco ad genicula haud secedentes; internodia °/ , —*/, poll. longa. Vaginae arctae, virescenti-flavidae, bidentatae: dentibus obtusis, vel saepe apice herbaceo acutatis. Amenta ad ramorum articulos, utrinque solitaria, opposita, dioica vel non raro monoica, 1. e. mascula et foeminea in eadem stirpe. Amenta mascula sessilia, basi vaginulis nonnullis vacuis fulta, illis Æ. vulgaris mi- nora, subglobosa, Antherae 6 — 8, sessiles vel mediae substipitatae. Amenta foeminea in apice peduneuli perbrevis (1 3 lin. longi) continui, dein recurvati sessilia (nullo pedicello proprio fulta) et cum peduneuli vaginula terminali articulata, deflorata secunda, semper uniflora. Involucri vaginae 3 finterdum 2), in fructu valde ampliatae, pseudo-nuculam fere duplo longio- res, Immarginatae; infima reliquis minor, subsemipartita: media intima duplo brevior, bifida: lobis latis obtusis; intima vix ad mediam partem sub- bifida: Tobis latissimis obtusis. Galbulus turgidus, subglobosus, 4 lin. in dia- metro. Pseudo-nucula ovata vel ovato-oblonga, obtusiuscula, hinc valde, iinc minus convexa, 2 vix 2°/, lin, longa. Tubillus elongatus, longe ex- sertus et in serpentis formam tortus; limbus ligulatus brevis, parte tubulosa quadruplo octuplove brevior, Hab. ad Lenam amnem! (Gmel.), in regionibus cis Baicalem, prope pa- gum Wedenskaja! (Turcz.), et prope Kultuk ! (Gebler): in rupibus transbai- l'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 281 calensibus ad fluvios Angara et Amur! (Turez.); in desertis Selengae et Udae fluviorum! (Gmel., Siev.); in Mongolia chinensi (Ladysch.); in rupibus ab Aldano Ochotiam usque et in glareosis circa mare. (Steller), — Vid. spec. spont. florif, et fructif., etiam cult. 8. 8. Ovuli tubillus brevis, rectus. 11. Ephedra procera Fisch., Mey. Index X hort. bot. Petrop. p. #5 (1844). E. samis rectis impresso-punctatis (non scabris): amentis ad ramorum arti- culos: masculis sessilhibus, antheris suboctonis subsessilibus; foemineis pedunculo (brevi) continuo fultis unifloris: galbulis subovatis erectis; involueri vaginis 2 bifidis *) submarginatis; pseudo-nucula oblonga involucrum aequante vel subexcedente; tubilli recti limbo ligulato longi- tudine tubum exsertum aequante vel (paulo) excedente.—Jc. nostr. fig. VI. Ephedra orientulis, procerior, flagellis durioribus et mediae crassitiei. Tournef. Corol. p. 53? E. monostachya. Eic/nv. plant. nov. vel min. cognit. casp.-cauc. p. 26? Guldenst. it. I p. n22? Chatirchuiruchi {cauda muli), Tatar. (Hohenack.). Tschürhäk, Armen. Sürps insignis, ab Æ. fragili ramis non scabris et praesertim amento- rum foemineorum structura bene distincta; — ab E. vulgari distinguitur ramis non tuberculato-sceabris, amentis masculis sessilibus, antheris sessilibus vel subsessilibus, amentis foemineis unifloris, vaginis binis: — ab ÆE. mo- nosperma differt trunco elato, ramis non scabris, pseudo-nucula involucri longitudine vel breviter exserta, tubillo brevi recto. Varietates duae (nisi species distinctae?) sub oculis habeo, galbuli colore atque forma inter se diversae. *) Ad mediam longitudinis partem divisis. 282 MEYER «. chrysocarpa: galbulis flavis ovato-oblongis, pseudo-nucula inclusa, 8. erythrocarpa: galbulis miniatis ovato-subglobosis, pseudo-nucula bre- viter exserta. Frutex quinque —, sexpedalis, interdum subseptempedalis cum trunco brachii crassitie; in locis sterilibus non raro humilior, ramosissimus. Trun- cus et rami lignosi cortice griseo tecti. Rami ramulique herbacei recti, tenues, striati et (oculo armato visi) obsolete impresso - punctati (non tu- berculato - scabri) , subglaucescentes et in var. «& flavescenti- virides, in var. # coerulescenti-virides. Internodia 8 — 10 lin. longa vel paulo bre- viora, in sicco non, vel vix dehiscentia. Vaginae tubulosae, arctae, mem- branaceae, flavidae, actate fuscescentes, breviter bidentaiae, dentibus obtusis vel acutiusculis. Amenta mascula in utroque latere ramorum ad articulos sessilia, solitaria, opposita, subglobosa, quam in E. vulgari minora. Antherae 6 — 8, sessiles vel mediae vix substipitatae. Amenta foeminea pedunculo brevi (vix 2 lin. longo) basi vaginato et vaginula biloba terminato fulta, solitaria, sessilia et cum pedunculo articulata, semper uniflora, florifera ob- longa, fructifera majora. Involucri vaginae duae (praeter pedunculi vagi- nulam terminalem); vagina inferior minor, longitudine tubum vaginae inti- mae aequans, vel illo paulo brevior, bifida, obtusa; intima ad mediam par- tem (non profundius) bifida, obtusa et in fructu apice subcucullata. Galbuli in var. @ flavi, ovati, 3°, lin. cire. longi et longitudine pseudo nuculam non exsertam aequantes; — in var. {3 minores, vix 3 lin. longi, ovatosub- globosi, miniati cum pseudo-nucula apice breviter exserta, oblonga, breviter acutata, utrinque convexa, brunneo-subnigricante, 2°/, lin. longa. Tubillus brevis, rectus; limbus elongatus, ligulatus, nunc tubo exserto vix, nunc dis- tincte longior. Hab in ripa dextra torrentis Terek, Darial inter et Kasbek! alt. 950 hexap., frutex humilis, (Dr. Kolen. et Dr. Fritsche);—in Iberia! (Adams) inter Macheta et Tiflis ad fluv. Aragwi et Kur (Kolen.); — in Iberia et Albania l'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 285 (Eichw.); ad fluv. Ksani (Güldenst.); — in collibus et declivibus inter Elisabethpol et Sournabad, in locis altioribus, in dumetorum solo fert ilior saepe quinque-, se pedalis in locis demissioribus vero, solo sterili arido cres- cens, humilior! (Kolen.); prope Helenendorff! (Hohenack.); — in valle Koschadara prov. Nakitschiwan! (Szov.) et in Persiae districtu Khoi prov. Aderbeidschan! (Szov.); in lapidosis pr. acidulam Nartzana? (Mey.) Varie- tates & et & promiscue crescunt. (Kolen.) — Crescit forsan etiam in mon- tibus altaicis orientalibus, versus fluvium Tschuja, unde specimina vidi mascula, plantae caucasicae omnino similia. — Vid. specim. spont. masc. et foemin., etiam fructif. 12. Ephedra graeca m. E. ramis rectis impresso-punctatis (non scabris); amentis foemineis ad ramo- rum articulos pedunculo (brevi) continuo fultis unifloris dein cernuis subsecundis; involucri vaginis 2 profunde *) bifidis submarginatis; pseudo-nucula (immatura) oblonga; tubilli recti limbo ligulato longi- tudine tubum exsertum excedente. — Icon. nostr. fig. VII. E. major. Heldr. plant. graec. exsicc. (non Host). Species inter hanc et sequentem subsectionem media, ab E. procera, cui caeterum proxima, amentis foemineis defloratis deflexis et involucri vaginis profundius divisis satis, ut videtur, distincta, Mas mihi ignota. Foemina est frutex forsan altus, ramosissimus, cortice griseo tectus. Rami et ramuli herbacei recti, tenues, virides, striati et punc- tis in pressis vix conspicuis notati, sed nullis tuberculis prominulis scabri; articulis in sicco non secedentibus; internodüs semipollicaribus vel subpol- licaribus. Vaginae breves, arctae, breviter obtuseque bidentatae. Amenta foeminea ad ramorum floriferorum articulos 2 — %, pedunculo brevi, vix 2 v. 3 lin. longo, continuo, apice cum amento solitario articulato fulta, primo erecta, dein cernua et plerumque secunda, semper uniflora; juniora 2 lin, *) ad duas tertias longitudinis partes. 28 MEYER cire, longa. Involucri vaginae duae, ad */, longitudinis partes profunde bi- fidae, lobis ovato-oblongis obtusis albido-submarginatis; vagina infima tubum vaginae intimae indivisam superans. Pseudo-nucula in amentis junioribus apice éxserta, oblonga, acutiuscula, utrinque convexa. Tubillus brevis, rec- tus; limbus ligulatus parte tubulosa exserta longior. Hab. in Graecia, ubi in vertice Stagios-Elias jugi Malevi, alt. 6000 p. legit de Heldreich! $ 3. Amentorum foemineorum vaginae fere ad basin usque sub- bipartitae, biflorae. Pseudo-nuculae hine convexae, illinc planae. 13 Ephedra alata Decaisn. Florul. sinaic. (183%). E. fruticosa; ramis tenuissime pubescentibus; amentis masculis sessilibus vel ad ramulorum apicem glomeratis; antheris subquaternis; amentis foemineis ovoideis sessilibus bifloris; involucri vaginis subbipartitis late membranaceo-marginatis pseudo-nuculas ovato-acuminatas acute trigonas aequantibus; tubillo, . . . . E. alata. Decaisne Flor. sinaic. No 74!, in Annal. des scien. natur. second. série. Vol. 1 p. 236. E. altissima. Bové Relat. itin., in Annal. des scien. nat., sec. sér. Vol. lp. 162. Aelgde, Arab. Frutex bi-tripedalis, cortice griseo longitudinaliter fisso vestitus, ramo- sus: ramis oppositis, articulatis, ad articulos subnodosis. cylindricis, laevibus, novellis viridibus, tenuissime puberulis. Vaginulae monophyllae, bi-aut ra- rius quadridentatae, dentibus acutis, reflesis, virescentes, demum exsiccatae, membranaceae, albidae. Flores masculi: Amenta ovato-globosa, lin. { longa, axillaria, solitaria, opposita, sessilia, vel ad ramulorum apicem glomerata. Involucrum proprium (vel vaginula floralis) bifidum, laciniis obovato-rotun- l'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 285 dis, conniventibus, subconcavis, membranaceis, glabris, erectis, involucrum subiequantibus, staminum filamentis parum brevioribus. Stamina 3 — 5. filamentis in columnam tenuem apice incrassatam coalitis; antherae subro- tundae, biloculares, loculis poro transversali apice dehiscentibus; pollen ova- tum. flavum. Flores foeminei: Amenta ovoidea, sessilia, biflora. Involucrum vel squamulac biseriales cruciatim dispositae, subliberae, media parte viridi lineari-lanceolata, marginibus late membranaceis subdenticulatis; squamulae a basi gradatim ad apicem latiores. Ovula bina ovato-acuminata, acute tri- gona, facie plana apposita; integumentum exterius (testa) apice apertum, tridentatum, crustaceum, laeve, glabrum, subfulvum; interius (tegmen) tenuis- simum, in colle longo apice aperto constrictum, integumentum exterius aequante; intimum (seu tercina Mirb.?) nucleus conicus, versus apicem ex- cavatus, cavitate obovata, embryonem obovoideum suspensum includente,.‘ Decais. |. c. Hab. in Aegypto inter Cairo et Suez, in desertis sabulosis (Bové), in de- sertis versus Suez et ad Sinain! (Bové, Decais.). Non vidi. 1%. Ephedra lomatolepis Schrenk. Diagn. pl. novar., in Songaria lect. (1844). E. suffruticosa: ramis rectis tuberculatis: amentis foemineis subglobosis in apice peduneuli continui aggregatis sessilibus bifloris; involucri vaginis sub- 4 late membranaceo-mirginatis subbipartitis, intima flosculos ovatos obtusiuseulos aequante: tubilli elongati flexuosi tubo exserto longitn- dine limbum ligulatum (brevem) multoties excedente.—le. nostr. fig. VII. E. lomatolepis in Bullet. de la classe phys. math. de l'Acad. Imp. des scien de St. Pétersb. Tome I No 1# p. 210! A proxima E. alata distinguitur caule herbaceo vix ima basi suffrutes- cente, amentis foemineis in apice pedunculi, pseudo-nuculis haud icuminatis. potius obtusis. 286 MEYER Radix plantae foemineae repens, lignescens, crassitie pennae anserinae, saepe ramosa atque multicaulis. Caules aggregati, pedales, sesquipedales, ima basi fruticulosi, caeterum herbacei, flavescenti-virides, erecti, ramosi (non ramosissimi), teretes, striati et tuberculato-scabri, articulati, tamen in sicco non fragiles; internodia 1°, — 2°, poll. longa (ramulorum saepius breviora). Rami recti. Vaginae ramorum apice bi-, rarius trifidie, lobis acuminatis apice leviter recurvatis; ramulorum 1'/, lin. cire. longae, membranaceae, biden- tatae, dentibus acutiusculis vel obtusiusculis. Pedunculi oppositi, rarius terni, 1, — 2 poil. longi, rarius breviores, basi vaginula cincti, apice vagina bifi- da aperta coronati, caeterum semper continui et non articulati. Amenta foe- minea ad apicem pedunculi plerumque 3, interdum 5, rarius 2 vel solitaria, cum pedunculo articulata, lateralia exacte sessilia, intermedium subpetiolu- latum, florifera subglobosa, fere 3 lin. longa, biflora. Involucri vaginae # vel 3, imbricatae, fere ad basin usque subbipartitae: lacinüis latis, suborbi- culatis, in media parte viridibus, margine lato membranaceo albido obsolete denticulato cinctis; vagina intima reliquis paulo longior, longitudine flores aequans , 2'/, lin. circ. longa. Flores ovati, obtusiusculi, hinc plani, illinc convexi. Tubillus elongatus, { lin. cire. longus, aurantiacus, gracilis, flexuosus: limbo brevi ligulato tubo exserto multoties breviore. Fructus maturos et plantam masculam non vidi. Ad lacum Balchasch in Songoria legit D. Schrenk'! Floret aestate. Sect. IL Discostoma. Ovuli tubillus apice truncatus, discoïideus. Amen- tum foemineum e vaginis 5 v. 6 compositum, in fructu siccum (Kunth, Rich.) — Species americanae. 15. Ephedra Tweediana Fisch., Mey. E, dioica; ramis laxis flexuosis subtuberculatis; amentis ad ramorum arti- culos aggregatis sessilibus; antheris sub-5, mediis substipitatis: amentis Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 287 foemineis subovatis bifloris ; involucri vaginis subsenis imbricatis mar- ginatis profunde *) bifidis, intima pseudo-nuculis (immaturis) bréviore: tubillo brevi recto, ore discoideo. — Jcon. nostr. fig. IX. E. americanae proxima, sed haud eadem; differt enim ramis laxis flexuosis (non strictis), amentis masculis et foemineis in diversis plantis, exacte sessilibus; involucri vaginis profundius fissis, pseudo-nuculis (imma- turis) longe exsertis. Frutex. Rami patentes, laxi, flexuosi, subscandentes, striati, juniores tu- berculis raris scabriusculi, sublaeves; internodia 1, 1'/, vel fere 2 poll. longa, in sicco vix secedentia. Vaginac profunde bifidae, lobis acuminatis saepeque cuspidatis, dimidiam amentorum foemineorum longitudinem sub- excedentibus. Amenta mascula et foeminea in diversis individuis, ad ramo- rum articulos exacte sessilia, aggregata. Antherae # v. 6, mediae brevissime stipitatae. Amenta foeminea deflorata 3°/, lin. cire longa, biflora. Involucri vaginae plerumque sex, arcte imbricatae, coriaceae et in fructu, ut videtur, siccae, profunde ultra mediam (fere ad duas tertias longitudinis) partem bifidae, lobis late ovatis margine albido lato cinctis, vaginarum inferiorum acutis, superiorum rotundatis. Pseudo-nuculae immaturae ovato oblongae, acutius- culae, uno latere planae, altero convexae, involucrum excedentes, 3 lin. paulo longiores. Tubillus brevis, rectus, ore truncato, disciformi, obsolete crenulato. Hab. in provincia Buenos Ayres (in Patagonia boreali) prope Bahia Blanca! (Tweedie). Vid. masc. et foemin. 16. Ephedra americana Humb., Bonpl. Willd. Sp. pl. (1805). E. monoica; ramis strictis scabris; amentis ad ramorum articulos pedicello brevi fultis; antheris suh- 3 sessilibus; amentis fructiferis siccis subova- , , *) Ultra mediam partem. Mém. sc. natur. Tome F. 57 288 MEYER tis bifloris; involucri vaginis subquinis marginatis bifidis, intima pseudo- nuculas ovatas aequante; tubillo brevi recto, ore discoideo. E. americana WUd. Sp. pl. IV p. 860! Humb., Bonpl., Kunth Nov. gen. et spec. plant. (ed fol. max. 1817) T. I p. 2! Richard de Conif. et Cycad. p. 31 tab. 29! (ic. nitidiss.). ,Frutex ramosissimus, erectus aut repens; ramis fasciculato-verticillatis (erectis), teretibus, striatis, scabriusculis, viridibus, articulatis; nodis vagina- tis Vaginae bipartitae; laciniis ovatis, acuminato-subulatis, glabris, (paten- tibus aut reflexis, Rich). Amenta e nodis ramulorum erumpentia, subqua- terna, brevissime pedunculata, e quibus tria feminea, quartum masculum. (Flores monoici, masculi et feminei in iisdem ramunculis, ex diversis vero articulationibus:; priores inferiores et multo pauciores; utrorumque capitula ad singulas articulationes aggregata, s. brevissime pedunculata subsessilia, Rich.). Amentum masculum subglobosum, tetragonum, deciduum, magnitudine grani cannabis; squamis 16 — 20, decussatim oppositis, imbricatis, subrotundis, concavis, unifloris. Calyx urceolatus, compressus, bifidus, membranaceo-dia- phanus, fuscus, glaber: lobis obtusis. Filamenta #—6, connata, exserta. An- therae (sessiles, Rich), subglobosae, biloculares, apice biporosae, pallide flavae. Amenta feminea elliptica, obtusa, biflora, vix tres lineas longa; squamis 8 aut 10 (per paria 5 — 6 connatis, Rich), decussato-oppositis, ellipticis, obtusis, concavis, ‘in fructu coriaceis, glabris; interioribus flores subaequantibus, exterioribus sensim minoribus. (Involucrum fructiferum a florifero, nisi partium accremento discrepans. Squamae non carnosae,uti in E. vulgari, Rich.). Calyx (cupula) clausus, hinc planus, inde angulato-con- vexus, apice ad exsertionem styli perforatus, glaber, demum coriaceus, nigro-fuscus, nitidus, fructum arcte includens. Ovarium hinc convexum, inde planum. Stylus subulatus, exsertus. Stigma simplex. (Tubillus calycem ter- minans, Capillaris, rectus, supra involucellum exsertus, fistulosus, ostiolo obliquo et subquadrilobo coronatus, Rich). Glans cupula arcte inclusa, hinc T'ersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 289 convexa, inde plana. Pericarpium tenue, membranaceum, diaphanum, cum integumento proprio seminis in unum arcte connatum. Semen inversum ? Endospermium carnosum. Embryo cylindraceus, centralis, inversus, ortho- tropus? bilobus; lobis integris; extremitas radicularis endospermio subad- nata. Kunth. IL. c. Hab. in ruderatis ad fluvium Guallabamba et in crepidinibus regionis temperatae regni Quitensis, alt. 1200 hex. Floret Januario. (Humb., Bonpl.). Non vidi. SPECIES NON SATIS NOTAE. 17. Ephedra botryoides Fisch., Mey. E. ramulis patentissimis deflexisve tuberculato-scabris , vaginis tubulosis bi- dentatis; pedunculis lateralibus articulatis recurvatis; amentis masculis racemosis oblongis; antheris subquaternis sessilibus.—Zcon. nostr. fig. XII. Specimen vidi masculum in herbario Academiae Imperialis Scientiarum ex herb. Pottii sub E. distachyae nomine acceptum; alia specimina vidi mascula culta ex herbario Schraderiano, nunc in horto Imperiali botanico Petropo- litano asservata, quae nomine E. distachyae mayoris inscripta sunt. Sed ab E. distachya haec stirps differt habitu distorto, fere ut in Æ. altissima, amentis in pedunculis lateralibus racemosis et antheris paucioribus omnibus sessilibus; — ab E. allissima distinguitur vaginis, etiam ramulorum junio- rum, tubulosis bidentatis, amentis racemosis oblongis sublinearibus, an- theris & v. 5. Rami ramosi; ramuli elongati, simplices vel parce ramosi, patentes, pa- tentissimi vel saepe reflexi, striati et tuberculato-scabri, tenaces, non fragi- les. Internodia pollicaria vel sesquipollicaria, rarius pollice breviora. Vaginae E. distachyae, ramulorum juniorum saepe acute breviter bidentatae. Ramilli floriferi (pedunculi) ex ramorum nodis duo, oppositi, vel solitarius ramulo sterili oppositus, patentes vel saepius recurvato-refracti. Amenta mascula in quovis pedunculo 5 v. 7, interdum 3, racemosa, infima quandoque compo- * 290 MEYER sita, multiflora, oblonga, sublinearia. Involucellum (ut videtur) paulo minus profunde, quam in E. distachyÿa divisum. Antherae saepe #, interdum 5, exacte sessiles, Planta foeminea ignota. Hab:? 18. Ephedra ciliata Fisch., Mey. E. ramis ramulisque distortis scandentibus angulatis impresso-punctatis, flo- riferis recurvatis arcuatis; vaginis folis filiformibus terminatis; amentis masculis ad ramulorum apicem aggregatis subsessilibus: vaginis ciliatis; antheris subtribus sessilibus. Ephedra. Aucher-Eloy Herbar. orient. N° 5338! < Species non satis nota, habitu distorto scandente, vaginis foliaceis et an- theris paucis sessilibus ad Æ. altissimam accedens, sed ramis angulatis sub- tetragonis, amentis terminalibus aggregatis (non paniculatis) et illorum va- sinis ciliatis satis differre videtur; —*ab Æ. Alie distinguitur babitu scan- dente, ramis angulatis, ramulis floriferis arcuatis recurvatis, antheris paucio- , ribus minoribus, Rami herbacei in promtu sunt plantae masculae, forsan altae et scanden- tis, graciles, flexuosi, distincte angulati, subtetragoni, pallide virides, glauces- centes, striati, impresso-punctati (non tuberculati), apicem versus obsolete atque minute puberuli. Vaginae breves, folüs # Gliformibus acutis 8 lin. circ. longis ciliolatis terminatae. Ramuli floriferi in alüis speciminibus pollicares, sesquipollicares, simplices et nullis articulis intercepti, — in alüs ramis duplo triplove longiores, parce ramosi et articulos paucos intercepti, com- pressi, subancipites, recurvati atque arcuati, amentis terminati. Amenta mas- cula aggregata, 3 v. 5, sessilia vel saepius pedicello proprio brevi fulta, ils Æ. altissimae paulo majora, ovata, multiflora. Amentorum vaginae sub- Lersuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 291 bipartitae, rotundatac, albido-marginatae et setulis mimutis ciliatae. Antherae 2 v. 3, parvae, sessiles, biporosae, Hab. in Gilan'! (Aucher-Eloy). 19. Ephedra antisyphilitica Perlandier. (plant. mexican. exsicc. M 1590). Specimen unicum masculum vidi, valde incompletum et vix florentem speciei, ut videtur, omnino distinctae. Ramus lignosus, crassitie pennae anse- rinae, ramosus, cortice griseo vestitus, ad articulos valde incrassatus, nodo- sus et ex illis nodis quotannis ramulos herbaceos, circa nodum aggregato- verticillatos, rectos atque erectos proferens, profunde sulcatus, punctatus et obsolete tuberculatus, internodiis pollicaribus vel sesquipollicaribus, ad ge- nicula, ut videtur, facile secedentibus. Vaginae in specimine suppetente omnes detritae. Inter ramos herbaceos et ad illorum basin e nodis incras- satis ramorum lignescentium propullulant gemmae solitariae vel saepius aggregalae , aliae amentiferae, aliae forsan altero anno ramulos herbaceos proferentes. Amenta mascula ad ramorum nodos pulvinatos inter ramulos herbaccos sessilia, aggregata, vel interdum ad infimum ramuli herbacei ge- niculum sessilia, subsolitaria, erecta, in specimine nostro nondum florentia, glaberrima. Antherae 5 v. 6. Hab. in Mexici provincia orientali Cohahuila, prope Loredo ad Rio del Norte, 20. Ephedra aphylla Forsk. E. ramis patentissimis. — Caulis teres, planatus, articulatus, subdicho- tomus, gliber, non sulcatus, aphyllus, crassitie pennae columbinae, articulis sesquipollicaribus; non lignosus, sed coriaceo-spongiosus, viridis, diffusus, altissime scandens.— Rosettae in sepibus altissimis. Graec. Zragra. Nominis similitudo Spartium diadelphum non evincit; quumque flores non vidi, 292 MEYER convenientiam memini cum planta ejusdem formae in insula Imros quondam inventa, quam Ephedram putavi; forsitan vero in utraque deceptus sum. Forskal Flora aegyptiaco-arabica (1775) Gent. VI p. 170 Æ 64. 21. Ephedra Gerardiana Wallich. (Cat. N° 6048). Species nondum descripta, E. distachyae affinis. — Hab. in alta et fri- sida regione montium Himalayensium Kunawur (Kanawur) dicta. Conf. Royle Ilustr. of the Botany of the Himalayan mountains p. 348. Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 295 TABULARUM EXPLICATIO. Fig. I. E. altissima. a. Amentum foemineum. A. Idem, magn. auct. B. Tubillus, magn. auct. c. Pseudo-nucula. Q Eadem, m. auct. D. Eadem transv. sect., m. aucta. Fig. IL. E. fragilis. a. Ramus masculiflorus. B. Flos masculus, magn. auct. c. Ramus foeminiflorus. D. et E. Amenta foeminea, m. auct. F. Pseudo-nucula immatura c. tubillo, m. auct. Fig. IL E. campylopoda. Ramus masculiflorus e monte Hymetto. a b. Dito ex imsula Creta. Ramulus foeminiflorus cretensis. o . = Amentum masculum, auct. [oo . Flosculus masculus, valde auct. 294 F: G. H. 16 Fais aive HOmmeQOre» MEYER Amentum foemineum, auct. Flos foemineus cum tubillo, auct. Pseudo-nucula, auct. Eadem transverse dissecta. E'/Aïlte: Ramus masculiflorus. , foeminiflorus. Flos masculus, magn. auct. Amentum foemineum. Idem, auct. Tubillus, magn. valde auct. Pseudo-nucula, auct. Eadem transverse sect. Fig. V. E. stenosperma. Galbulus integer. Vagina intima. Pseudo-nucula. Eadem transv. sect.; omn. auct. Tubillus, valde auct. E. procera. Specimen masculiflorum. o foeminiflorum floriferum. ; fructiferum var. «. . var. f. Flos masculus, magn. valde auct. Galbulus var. «. Hujus vagina media. : 5 intima c. nucula, omn. duplo auct. Pseudo-nucula, auct. Versuch einer Monographie der Gattung Ephedra. 295 K. Eadem transverse dissecta. L. Tubillus, magn. valde auct. Fig. VIL E. graeca. a. Ramus foeminiflorus. B. Amentum foemineum. C. Hujus vagina intima cum pseudo-nucula. D. Pseudo-nucula; B, C, D, magn. auct. E. Tubillus, valde auct. Fig. VIIL. E. lomatolepis. Specimen foeminiflorum. Pedunculus cum vaginula ad basin et amentis 4 ad apicem, m. auct. . G Involucri vaginae exteriores, m. auct, . Vagina intima cum pseudo-nuculis, m. auct. Pseudo-nucula immatura, m. auct. Tubillus, valde auct. pmHEnrre Ramuli particula c. vagina, valde auct. Fig. IX. E. Tweediana. Ramulus masculiflorus. Ramus foeminiflorus. Tubus stamineus c. antheris, valde auct. Amentum foemineum, magn. auct. Involucri vagina intima c. pseudo-nuculis, m. auct. Pseudo-nucula immatura, auct. Eadem transverse secta. HOmEEOrre Tubillus, valde auct. Fig. X. E. helvetica. a. Ramulus foeminiflorus floriferus. B. Amentum foemineum. C. Involueri vagina imtima c. pseudo-nuculis. D. Ramulus fructifer. B. C. D. magn. duplo auct. E. Tubillus, valde auctus. Mém. sc. natur, Tome F. 38 296 MEYER Fig. XI E. monosperma. a. Ramulus floriferus foemin., apice masculiflorus. b. Ramulus fructiferus. C. Galbulus. D. Hujus vagina intima c. pseudo-nucula, paulo aucta. E. Pseudo-nucula, magis auct. F. Eadem transverse sect. G. Tubillus, valde auct. Fig. XIL E. botryoides. a. Ramus masculiflorus. B. Flos masculus, magn. valde auct. Fig. XIIL Ephedrae germinatio (Vid. 5). a. Involucellum, pseudo-nuculae velamen exterius. b. Corpusculum cylindricum inter involucelli valvulas situm. c. Seminis pellicula exterior rufescens. d. À e interior alba. Glandula in nuclei vertice, cum tubilli parte inferjore. e f_ Radicula. g. Cotyledones. h Plumula. ADDEN DA. Ephedra fragilis. Add. syn. E, fragilis, Th. Kotschy plant. exsicc. Persiae austr. M 819, prope ruinas u. Persepolis lecta. Specimina nondum floren- tia, valde incompleta; ob hanc causam de identitate cum E. fragili mauri- tanica non omnino certus sum. Ephedra procera. Adde synon. E. major, Th. Kotschy plant exsicc. Pers. austr. N° 417. — Vagina intima amentorum foemineorum floriferorum vi- detur esse profundius fissa, quam in amentis defloratis, sed attentius observata haec vagina re ipsa vix unquam ultra mediam longitudinis partem fissa est.— Hab_ etiam in Persia australi, in monte Sabast-Buschom prope Schiras (Kotschy ). L'ersuch einer Monographie der Gattuns a] Le] Ephedra. 297 Ephedra graeca. Ad banc speciem, non ad E. fragilem, pertinere videtur E. distachya Sibth. fl. graec. tab. 961.—Plantam masculam E, graecae non vidi. Ephedra foliata Boiss, Th. Kotschy plant. exsice. Persiae austr. N° 866. Specimina foeminea cum amentis nondum explicatis prope ruinas u. Perse- polis in m. Kuh Ajub lecta. — Species iterum recognoscenda; ad E. cilia- tam accedit, sed habitu stricto differre videtur ;— E. Alte etiam simillima est et vix abilla distinguenda ; amenta foeminea, admodum juvenilia, longe minora sunt etillorum vagina inferior, comparata cum toto amento, amplior apparet. ee — INDEX SPECIERUM ET SYNONYMORUM. PTE ON UT re eo 0 CMAURR COGENUMEl SN: ee le dE SO FAUNE ES RS tre A An racemosa on ee face SRres sit Fragos Diosc ?"Lobel: "7. 1,60 7e Belcho D Urte lien el HU Chatirchuiruchi . . Eu . 11. Cornicabra dos Algarvios . . . LA Croton, Anguillar. 7. Dschergana . . RL nl 2e Ephedra Aucher N° 5358 . nee the . 18. : Gmel. fl. sib. 7. Se Hall : : 8. = FÉTTNONONC 7. » Rauw. . . 1E © Tournef. bi 477 RS , sive Anabasis, Tournef., Do- JON RAUVE De Mere le ALATA DECAIS, = alata Schimp nd ALTE M.. .. op Modo to 1 > = d ALTISSIMA DESF . altissima Bové . . = ù Del. ?. 4 Fe 5 Tommass. . + 3. AMERICANA HUME., BONPL. 16. americana Bert. et Auctor. 6. »» ” & Ephedra ANDINA POPP. . . . er: . ANTISYPHILITICA BERL, 119: » APHYLLA FORSK.. . 20. ” BOTRYOIDES FISCH., MEY. 17. . bracteata Mirs. 4: 20-2070; ; CAMPYLOPODA M, . ... 3 Es chilensistMiers 2. LU NG » CILIATA FISCH., MEY. . . 18, Add. ; cret. tenuiorib. et rar. flagell., Tourne MP ee. LS distachya Auctor . DDC: 5 2 fl. Graec , . 4%, Addend. + 5 Gant RS te , 5 Linn . nr 7. a - a SCRKS EN ZE CT 5 major Hort. -..."47: ” FOLIATA BOISS. . Add 5 FRAGILIS DESF.. 2, Add. A fragilis Sieb. et Auct. . . . . 3, 7. a 55 GERARDIANA WALL. . . . 91. en GRAECA M.. 42 et Add. » HELVETICA M... ... à. 5 hispan. arbor. tenuiss. et dens. fol. Tournef. . . ! . INTERMEDIA SCHRENK, MEY. : bon EE , LOMATOLEPIS SCHRENK. . {4 298 MEYER Ephedra major Heldr., Kotschy. . . . 42. e major, Host... 1.14 1. 2. , maritima major Tournef. . . 2. 5 a minor Tournef. . . 7. « ; minima, flagell. brevior. et ten. Amiante oc eue (deu) 5 minor Host . . . . un ex + MONOSPERMA GMEL. . -1110, " monostachya L, Auct. . 7 Bety,11. . 5 Durxez ect 0: n cn GAWERS 10 5 oriental.procer.,flagell. duri or. et med. crass. Tournef. . . 11. 5 peruviana Herb. Bert.. . 6 = polygonoides Pall. . . . . . 7. y » PROCERA FISCH., MEY. 11. et Add ss saxatilis supina bacc, cocc. Messerschm. . . . . 227 5 STENOSPERMA SCHRENK. 5. » TWEEDIANA FISCH., MEY. 15. 2 VULGARIS RICH. . . . . . y À Eqisetum montau. cretic. Prosp. Alpin. 5. » polygonoïdes baccif. majus Moris . . Neue D à . 5 . minus MONS CES AT: sé -) montan. cretic MONS ee aie de 3. Frutilla "del campo + > : G. KYSUESCRA RE NN RRQ, 7 PA) Polygonum baccif. marit. majus C. Bauh. 2. L 5 , minus C.Bauh. 7. a à » Scandens C. Bauh.,Raj. 1. .|Sergana. . . . A Polygonum frutic. apvA/oy crass. flag. Barrel: .E tft ads 35 #» botroid, hisp. med. Barrel Elan de A Fe » majus hisp. Barrel : #» narbon. minus Barrel , . marin. II Mecrweggrass Ta- Dern 5 » Meerwegtritt Ta- bern. III Pliniü majus Clus. . . “ minus Clus. RrasinlideWneriE D. HEMEUBE .. - . e ” »” »” Tragos s. Sn marit. Dalech . Ps Uramarnna de Bauhee NT Ds US ” major Lobel., à J:(BauRe 0. Tragum, uva marina circa Monsp. Camér ES Ce TSChHrRAK NS AUS ete eee peie Uva marina Dodon. uen INAjor RAS. MHNOT RA)l Mo ee ete Mmonsp. Lobel "1." Yerba de las Coyunturas . . . . . . DBapronsii AroAB . : , . « + + « « Crennan Masnna . , . Xvoñaake Aaroauoñ . , . . + + + . . N nier Ai 10. af LAN À OP RE UT RTNT Mat NT mA a ve d … Moycr bpheda TL L +: À & = Ÿ 71 ? * / ss AAA 7 Lfcd ta” d (e (C PAL he VA agite 2 (4 (fr A % Aa Va C | ? Cle 74 I (C4 F 2774 your 74 pl) L € La LL + = EE 2 ES Mene Se nat LI à : leyer Lphodia LS 0710 = Cyhrdia IE té ar lie) ù æT : RE SR à Es _ Mogee bhedn Lis TU Meyer bphedre Ti TU Fg XU e Che ee | Cha oneshei 772 ADS si Ale ira LE En ZOOLOGIE Er PHYSIOLOGIE. Ma. 4 TABLE DES MATIÈRES. Page. Symbolae sirenologicae, quibus praecipue Rhytinae historia naturalis illustra- tur; par M. Branpr. (Avec 5 planches lithographiées) . . . . . { De Rhinocerotis antiquitatis, seu tichorhini, seu Pallasii structura externa et osteologica observationes, e reliquiis, quae in museis Petropolitanis servantur erutae; par M. Brannr. (Avec 25 planches lithographiées.). 164 #1} COMINTEONS SYMBOLAE SIRENOLOGICAE, QUIBUS PRAECIPUE RHYTINAE HISTORIA NATURALIS ILLUSTRATUR AUCTORE Joanne FRIDERICO BRANDT. (Accedunt Tabulae F.) (Conventui exhib. die 23 januarii 4845.) v PARS I. + Observationes ad structuram cranü Rhytinae borealis seu Stelleri ejusque manducationis organorum spectantes. INTRODUCTIO. Cetaceorum herbivororum seu Sireniorum generis Manati et Halicores historia naturalis olim valde obscura recentioribus et recentissimis temporibus accuratioribus observationibus a variis naturae scrutatoribus secundum ex- actioris scientiae progressus institutis, nominatim Daubentonii, Rafflesii, Albersii, Homii, Georgi et Friderici Cuvieri, Diardi et Duvau- celii, Quoyi et Gaimardi, D’Altonii, Rüppelii, Humboldti, Wieg- manni, Rappii, Owenii, Schlegelii etc. laboribus, tanta cepit incre- menta, ut quoad partium internarum, praesertim ossium rationis, cognitio- Mém, sc. natur. T. F. 4 2 BRAUN D T Zoologie. nem satis excultam dicere possis. De specierum numero generibus supra commemoratis adscribendo viri docti omnino adhuc disputant. Tertium contra Sireniorum familiae seu rectius ordinis genus, Rhyti- nam*) seu Stellerum dico, generibus duobus supra commemoratis multo minus cognitum invenitur. Rhytinae historiam naturalem propriis observationibus innixam, pro tempore et conditionibus adversissimis **) distinctissimam, in insula Beringu anno {742 naufragus exhibuit solus et primus Stellerus (cf. Novi Com- mentarü Petropolitani T. II. p. 29%.) Post Stellerum nemo animalis structuram investigavit nec, ut serius elucebit, investigare potuit **). Qua de causa descriptio ejus ab omnibus naturae scrutatoribus, qui de Cetaceis fusius egerunt, ad recentiora usque tempora est repetita. Rossiae naturae scrutatores, quamvis vari eorum post Stellerum mare Camtschaticum adierint et omnem operam impenderint neque animal ipsum invenire, nec fragmenta ejus ossea indagare hucusque potuerunt. Hinc factum est, ut laminae palatinae corneae in Museo Academiae ante tredecim annos a me ipso detectae fusior descriptio (Mémoires de l'Académie VI Série Scienc. mathem., phys. et natur. T. II. p. 103.), praecipue vero Il- lustrissimi Collegae de Baer doctissima atque excellentissima de Rhytinae geographica distributione ***) et deletione completa (hominum industria *) Fere omnes auctores duce Illigero (Prodr. p. 1A) scribunt Æytina, secundum exactas grammatices regulas scribendum autem Æhytina, quia nomen Rhytina derivatum a graeco évrs (ruga). In omnibus enim vocabulis graecis @ cum spiritu aspero exprimitur per rh. De iniquitate conditionum et impedimentorum cf. quae ipse Stellerus 1. L p. 521 affert. Stellerus ob spatium angustum naviculae naufragum ipsum cum sociis ex insula Beringit ## — ###) in Camtschatcam reducentis, quae fecerat anatomicas praeparationes (vituli corium et scele- ton) secum auferre baud potuit, ut in Nov. Comment. 1. 1. et Beschreibung sonderbarer Meerthiere Halle 1735. p- 95. narratur. Ilustrissimus Schlegelius (Abhandlungen aus dem Gebiete der Zoologie u. Vergl. Ana- tomie Leiden 1841. Heft. 1. p. 17.) quoad geographicam Rhytinae distributionem profert: »Aus diesen Beobachtungen folgert nun Herr von Baer, dass der Verbreitungsbezirk der FFE) Zoologie. Simbolae Syrenologicae. e) anno 1768 effecta) commentatio (Mémoires de l'Acad. Imp. d. Sc. de Pé- tersbourg VI. Série Scienc. nat. T. IT. p. 53 ete.), nec non figura, quamvis rudis, animalis ab eodem in iconibus ad Zoographiam Pallasii (Fasc. Il.) publici juris facta, animalis historiae nova incrementa tantum centum anno- rum spatio afferre potuerint. Insimul vero etiam lamina palatina à me in- venta unicam et indubitabilem partem Rhytinae servatam post Stelleri tempora visam sistebat et animalis praeterlapsis temporibus existentis tutum testimonium exbibuit. E Rossicae Faunae animalibus Rhytinae Stelleri accuratior cognitio fere prae ceteris mihi semper curae cordique fuit. Qua de causa jam paullo post receptionem inter Academiae nostrae Scientiarum membra (anno 1832) ad Coloniarum Rosso - Americanarum summum tune temporis praefectum, Ulustrissimum atque itineribus in mari glaciali maxime boreali institutis Celeberrimum Wrangellium, literas misi, ut integrum animal juvenile vel singulas saltem animalis adulti partes compararet. Vir Illustrissimus et scientiarum amore flagrantissimus tamen, cui Museum Academicum nume- rosa debet objecta zoologica Coloniarum Rossicarum, praeter costarum frag- menta nihil comparare potuit, sed e contrario, Rhytinam prorsus deletam videri, quum a nemine sit visa, certiorem me fecit. Quo facto Academiae proposui, ut praemia exponeret iis adjudicanda, qui animal integrum vel partes singulas ejus Academico Museo transmitterent. Illustrissimus Collega Stellera von jeber auf die beiden Inseln (Berings- und Kupferinsel) beschränkt gewesen sei“. [llustrissimus autem noster Collega disertis verbis 1. 1. ait p. 54: ,,Ich habe ver- sucht, die Verbreitung der Rytina zu der Zeit als die Europäer bis an das Meer zwischen Kamtschatka und Nordiestamerika vordransen , .so genau als môglich zu bestimmen. porro ib. p.78: Es lässt sich gar keine Vermuthung darüber aussprechen wie weit es (das Geschlecht Rhytina) ursprünglich, d. h. vor der Ansiedelung von Menschen, verbreitet gewesen sein mag.“ et p. 79: ,,Da sich nicht urtheilen lässt, wie weit vor sehr langer Zeit die Verbreitung der Rhytina ging, so wäre es vielleicht nicht überflüussig die Schriften der Chinesen und Japaner zu durchsuchen“. Ex hisce ipsissimis verbis [lustrissimi col- legae luculenter apparet ipsum minime credidisse Rhytinam circa insulam Beringii et in- sulam cupri (Kupferinsel) sedes tantum habuisse, ut Celeb. Schlegelius proposuit. # 4 BRANDT Zoolo gie. de Baer nonnullos annos post Commentionem excellentissimam supra lau - datam Academiae tradens, quoad fragmenta Rhytinae ossea in Beringn in- sula inquirenda denuo verbis gravibus propositiones de praemis adjudican- dis repetiüt. Plurimorum tamen annorum spatio e nostris propositionibus nihil commodi scientiae redundavit. Ante aliquot hebdomades tamen Musei zoologici praeparator ad colligenda varia historiae naturalis objecta anno 1839 in Colonias Rosso -Americanas missus, diligentissimus Elias Wosnesenski, cui Rhytinae fragmentorum indagationem vocibus et epistolis iterum iterumque commendaveram, crann fragmentum in Beringii insula repertum transmisit ossa alia animalis insimul promittens. Fama igitur, quam illustrissimus Wrangellius Baerio nostro (cf. tractatum ejus p. 7#) de fragmentis osseis animalis ignoti in terra in- sulae Beringii observandis communicavit, ad liquidam confessamque verita- tem nunc est perducta. Cranii fragmentum acceptum enim in terra esse inventum particulis terrae, lichenibus et muscis singulis locis ei adhaeren- tibus distinctissime demonstratur. Crani Rhytinae fragmenti missione Museum nostrum Zoologicum ob- jecto est ditatum, quod in omnibus orbis terrarum collectionibus res natu- rales servantibus, quantum scio, huc usque frustra quaerebatur et inter numerosissima alia objecta, haud parvi aestimanda, quae Wosnesenskii laboribus per quinque annos continuatis debemus, sine dubitatione primum locum occupare debet. Partem enim praetiosissimam animalis sistit, quae centum annorum et quot excurrit spatio a naturae scrutatorum nulle est observata et accuratioris structurae ejus cognitionis haud parvum praebebit commodum. Felici fortuna enim longe majorem osstum numerum cranium, nomina- tm cavitatem cerebralem ejus et partem facialem formantium, satis bono conservationis statu ostendit. Ossa temporum. ossa jugalia, ossa lacrymalia, Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 5 vomer, nec non laminae perpendicularis ossis palati superior pars et man- dibula prorsus quidem desunt ; omnia reliqua ossa autem, praeter os fron- tis, os nasale lateris dextri, nec non praeter partem nasalem ossis frontis, porro alae magnae ossis sphenoïdei partem superiorem, sicuti ossis inter- maxillaris partis nasalis apicem lateris sinistri, satis integra suturisque ad- huc conjuncta animadvertuntur. Quum igitur fragmentum nostrum naturae scrutatoribus de Rhytinae cranii ossibus plerisque imaginem satis bonam, quamvis nondum plenam capitis osteologiae cognitionem praebere valeat, ulteriorem ejus descriptionem iconibus accuratis illustratam, qualem nunc Academiae tradere conatus sum, omni jure mereri videtur. LIBER I. De Cranio Rhytinae. Capur I. De Rhytinae cranio animadversiones quaedam historicae. Quo clarius rei historica cognitio eluceat, descriptio nostra Stelleri ob- servationibus de Rhytinae cranio communicatis (Nov. Comm. I. L. p. 310 et p. 318) commode incipi posse videtur. Meritissimus auctor de cranü structura haec tantum affert: «Ad ossa Manati quod attinet capitis ossa soliditate et robore equina re- ferunt, reliqua vero et magnitudine et soliditate omnium terrestrium ani- malium ossa vincunt.» «CGranium robustissimum est et cerebri parum habet. Cerebrum a cere- bello nullo osseo sepimento discriminatur. Cranïi ossa conjunctim nec equino capite majora, nec forma, nec ossium conjunctione multum differunt.» 6 BRANDT Zoologie. «Cranium abque ulla sutura integrum anterius duobus processubus duris*) versus narium ossa extenditur, ac arthrodia diarthrodes ossibus nasi et ma- xillaribus jungitur, ossa nasi vero maxillaribus ginglimo diarthrodes jun- guntur. Ossa nasi rudi sutura junguntur **). Os temporum cranio sutura, os occipitis autem harmonia jungitur, durissimum et fere saxeum est. Ma- xilla inferior in adultis ex uno, in vitulis duplici osse constat. Caput a naribus usque ad occiput 27 pollices longum ad occiput 13'/, pollices on E cranii brevissima descriptione modo allata luculenter apparet, hodierni latum temporis zoologiae statui sufficere haud posse, ut alii naturae serutatores omni jure jam monuerunt. Descriptio enim neque crani figurae imaginem accuratam generalem, neque ossium singulorum ejus quoad figuram ratio- nem, nec denique differentias ab affinibus animalibus praebet. Stelleri temporibus tamen et sub conditionibus talibus, qualibus ante centum annos excellentissimos de bestiis marinis commentarios in ipso itinere periculoso naufragus composuit, hujusmodi observationes exspectari haud potuerunt, Quare quae accuratissimus et scientiarum amore ardentissimus naturae scru- tator communicavit gratissimo animo accipere debemus, observationes osteo- logicas admodum mancas ejus, quantum fragmentis osseis animalis exstincti fieri potest, secundum scientiae hodiernae progressus supplentes et augentes. Figura generali, quantum e fragmento nostro colligi potest, Rhytinae cra- nium omnino similitudinem quandam cum equino offert. E crants anima- *) Processuum durorum nomine Stellerus processus orbitales ossium frontis intellexisse videtur. #*) Stellerus vix genuina narium ossa, minima, a Cuviero, quantum scio, in Cetaceis herbivoris primum detecta invenisse et ossium nasalium nomune designasse, sed potius, processus nasales anteriore parte sutura invicem conjunctos ossium intermaxillarium vel potius ipsa intermaxillaria pro ossibus nasalibus habuisse videtur. Alio saltem modo Stel- leri descriptionem satis obscuram et nimis brevem vix quodammodo explicare possum. Notandum est Stellerum mensuris Britannicis, Rossicis identicis, usum fuisse, ut e Nov. Comm. 1. 1. p. 294 elucet. XX) Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 7 lium saltem, quae ante centum annos naturae scrutatori nota esse poterant, equinum cranium Getaceorum herbivororum eranio omnino similius appa- rere debebat, quam alius animalis. Exercitatis oculis recentiorum scrutatorum, “quibus varicrum ordinum familiarum et generum crania vel ex ipsa natura, vel ex iconibus praestan- tissimis saltem innotuerunt, Rhytinae cranil comparatio cum equino omnino paulisper claudicare videbitur. Quamvis autem meritissimus Stellerus, quoad comparationem modo laudatam tempore et conditionibus iniquissimis et maxime adversis, qui- bus scripsit, excusari possit; defensio tamen ejus minus suscipi posse videtur, si Capitis ossa Manati sui, quod attinet ad soliditatem et roborem, capitis ossibus equinis pariter comparavit; Rhytinae enim cranii ossa equinis aperto multo crassiora apparent. Vix etiam aliquis hodiernis temporibus Rhytinae cranü fragmentum nostrum accuratius considerans diceret: «cranii ejus ossa conjunctim nec equino capite majora, nec forma, nec ossium conjunctione multum differre»; ab equinis enim non solum magnitudine, sed etiam forma et conjunctione examine accuratiori instituto omnino satis discrepant. Quae de suturis apud Stellerum leguntur in universum quidem accipi possunt, sed ad cranii rationem peculiarem cognoscendam et differentias vel similitudines ad generum affinium crania spectantes dijudicandas nihil fa- ciunt, quum characteres mammalium toti ordini seu familiae (Sireniis) ge- nerales tantum offerant. UÜlteriores igitur criticae observationes verborum ejus sine scientiae damno ommitti possunt. Quare ad ipsam rem i. e. ad accuratiorem cran fragmenti nostri considerationem generalem, nec non ad singulorum ejus ossium figurae et juncturae descriptionem transire liceat. Antequam tamen fusiorem crani fragmenti descriptionem incipio, ne in Rhytinae cran historia aliquid desideretur, illius cranii fragmenti Sireni animalis-mentionem facere debemus, quod ab Othone Fabricio in Groen- 8 BRANDT Zoologie. landia est repertum et ab ipso aliisque viris doctis, nominatim a Cu viero (Recherch. s. l. ossem. foss. ed. quart. T. VIII. P. 2. p. 49.) et, ut videtur, duce Cuviero, etiam a Lessonio (Complem. d. oeuvr. d. Buffon T. I. Cetacés p. 96)*), nec non etiam a Baerio nostro (2. L. p. 64), Rhytinae adseribebatur. Otho Fabricius in Tricheci sui Manati varias Sireniorum species am- plectentis descriptione (cf. Fauna groenl. p. 6. n. 3.) haec tantum de cranio ab ipso viso affert: «Rarissimum animal in mari groenlandico, cujus solum cranium ex parte consumtum, communi cum sequenti specie (Phoca ursina) ab incolis dictum nomine Auvekaejak, vidi, inque hoc dentes spurios tales confertim congestos, quales Steller. (Vide Adelung Geschichte der Schiff- fahrten und Versuche zur Entdeckung etc. Halle 1768)». Ex hacce Fabricii relatione admodum brevi et adeo obscura pro certo Rhytinae cranium vix cognosceres, quamvis verba Fabricii: «inque hoc dentes spurios tales confertim congestos, quales Steller» omnino ad Rhy- tinam solam referri possent, nisi recentioribus temporibus etiam in Manatis et Halicoris laminae palatinae, si hae, quod pro certo minime affirmarem, a Fabricio innuuntur, essent repertae. Qua de causa verisimilius videtur, ut recte jam statuit II. Schlegelius (2. Z. p. 13), cranü fragmentum Fa- bricianum Manato americano, forsan e Florida undis vel glacie allato esse tribuendum. Vix enim credibile videtur, cranium laminis palatinis adhuc instructum per Fretum Beringii, deinde per totum mare vastissimum Ame- ricam borealem cingens, massis glacialibus magna saltem ex parte impletum, glacier ope ad Groenlandiae oras usque transportari potuisse. Huc accedit, quod Fabricius cran fragmentum post annum 1768: igitur jam post completam Rhytinae stirpis exstinctionem, viderit. Ipso enim anno 1768 ”) Lessonius adeo putat, ob Rhytinae cranium prope Grônlandiam inventum, conjici posse mare apertum in America maxime boreali existere!! Zoologie. Symbolae Sirenologicue. 9 Fabricius in Groenlandiam demum profectus est, ut e Faunae Groen- landicae praefatione p. VIT. elucet. * CarurT II. Generales de cranii fragmento nuper in insula Beringïi invento observationes. $ 1. Cranii fragmentum per se ipsum consideratum. Cranïi fragmentum nostrum, ut e figurarum, quas depingendas curavi- mus (cf. Tab. 1), exacta contemplatione rei gnarorum quivis primo intuitu observabit, in universum consideratum formam fere tetragono -pyramidalem offert. Pars zygomatica seu rectius processus zygomaticus maxillae et pars occipitis laterum inferior seu mastoidea reliquis partibus in fragmenti late- ribus magis prominent et sibi invicem oppositae conspiciuntur. Pars orbitalis et partis nasalis, a processu nasali arcuato ossis intermaxillaris formatae medium cum squamae ossis occipitis angulo superiore externo in eadem linea recta observandae parte jugali et occipitis inferiore minus prominent, quamvis partem cranii postorbitalem et temporalem latitudine vincant et parte rostrali lateribus, praesertim in apice, compressa multo latiores inveniantur. Summa igitur cranii fragmenti latitudo in parte ejus zygomatica et OCCIpi- tali inferiore seu mastoidea, minima vero in partis rostralis lateribus valde compressae apice animadvertitur. Cranïi fragmenti pars inter processum or- bitalem ossis frontis et occipitis squamae marginem lateralem conspicua, fossam temporalem facie exteriore constituens, latitudine sua partem rostri basalem fere aequat, vel parum superat, sed a parte occipitis laterali, nec non a parte orbitali et nasali et occipitis angulo superiore externo magis prominentibus, in cranii lateribus superatur. — Summa cranii fragmenti condylis occipitalibus, porro processuum pterygoideorum et rostri apice in facie Mém. sc natur. T. F. 2 10 5 R AN DT Zoologie. ejus inferiore reliquis partibus magis et quidem fere aequaliter prominen- tibus plano impositi altitudo (vertex) in ossium frontis posteriore parte et ossium bregmatis initio supra ossis sphenoïdei medium observatur. E summa altitudine seu vertice fragmentum parte sua ‘posteriore in ossibus bregmatis minus, in squama occipitali autem paullo fortius versus foramen magnu: ossis occipitis sensu. obliquo descendit, parte sua anteriore vero sensim ver- sus narium aperturae externae parietis lateralis medium declive apparet, deinde ad narium aperturae anteriorem angulum antrorsum denuo ascendit, inde ab hoc ipso angulo valde elevato autem fortiter arcuatum antrorsum deflectitur. — Pars media cranii inde à foramine magno occipitali ad rostri apicem lJinea curvata dimensi supra ossium palati excisurae posterioris acut- angulae partem anteriorem observatur. Narium apertura externa cordata, am- plissima, sursum spectans, igitur fere tota in cran anteriore dimidio inve- nitur et fere margine posteriore suo tantum in cranii posterius dimidium intrat. Fossae temporalis superior pars, ab osse frontis et bregmatis formata, modice arcuata et impressa in parte anteriore ossis frontis lateri impressa, parum profunda et satis perpendicularis, in parte posteriore vero ossis bregmatis lateri fortius arcuato-impressa, magis obliqua sensim descendit et versus occiput deorsum curvatur. Pars crant fragmenti rostralis lateribus fortiter compressa et impressa apparet. Occipitis squamae exterior facies (Tab. IT. fig. 1.) in medio offert impressionem quadricrurem, infra latiorem, crista obtusa, longitudinali, parum elevata (crista occipitali) divisam, nec non eminentias triangulares binas, asperas, obsoletas, obliquas, versus cristae lau- datae inferiorem partem angulo acuto tendentes ostendit, deinde, in lateri- bus angustior facta, supra quovis latere eminentia magna aspera, pariter tricruri, antice in processum mamillarem transeunte, in parte inferiore vero medio a foramine magno occipitali, lateribus a condylis occipitalibus valde prominentibus terminatur. — [nferioris cranit faciei aspectus (Tab. L. fig. 3.) partem apicalem eminentias binas, dentiformes offerentem ossium inter- Zoologie. Symbolat Sirenologicue. 1i maxillarium, porro processuum pterygoideorum et ossium palati angulum posteriorem inferiorem, nec non condylos occipitales reliquis partibus magis et quidem satis aequaliter prominentia ostendit, ut supra jam innuimus. Ossis intermaxillaris pars palatina pone ipsum ejus apicem obvia, nec non processuum alveolarium maxillae media et posterior pars et ossis occipitis processus mannilaris partibus modo commemoratis minus, sed reliquis crann partibus magis prominent. Processuum Zygomaticorum apices et pars basi- laris ossis occipitis, nec non partis basilaris ossis sphenoidei posterior margo et praecipue maxillarum partis palatinae medium ossibus supra nominatis minus, reliquis autem magis elevata observantur. Ossis sphenoïdei pars ba- silaris sensim sursum et antrorsum ascendit. Choanae aperturam triangula- rem, postice dilatatam, latissimam, sed ante posteriorem partem paullo la- tiorem, anlice valde acuminatam exhibent. Palatum inde a posteriore parte usque ad spatium ossium maxillarium processubus zygomaticis oppositum sensim descendit ibique deorsum cristae centralis forma prominet, ante cri- stam vero iterum arcuatim ascendit et in partis rostralis medio et basi sursum, in apicali vero deorsum sensim curvatur, insimul vero cavitatem convexitate sursum directam, ad rostri apicem usque extensam, oblongo- tetragonam, ad recipiendam laminam palatinam, pinnato-rugosam e tubulis corneis compositam efficit. — Pars crani cerebralis ab occipitis margine superiore ad os cribrosum usque linea recta dimensa cum totius cranii lon- gitudine linea curvata a rostri apice ad ossis occipitis limbum superiorem dimensa comparata — 9:32. Rostralis partis intermaxillaris longitudo cum crann longitudine comparata — 11:32. Aperturae nasalis longitudo cum cranii longitudine comparata = 7:32. Latitudo aperturae nasalis summa cum crani longitudine comparata — 4:32 — 1:8. Cranii ambitus circa os occi- pitale supra processus mamillares 26” 2”, igitur fere /,, cran longitudi- nis. Cranii ambitus circa verticem et partem basilaren: ossis sphenoïdei op- 12 BRAUN D T Zoologie. positam 20”, igitur — 5:8. Cranii ambitus circa ossis frontis medium supra: processuum pterygoideorum basin fere ‘/, cranii longitudinis. Cranii fragmentum nostrum adulti animalis fuisse, occipitis simplicis cum ossibus bregmatis et ossibus interparietalibus coaliti asperitate, ossis inter- maxillaris partis palatinae cavitatis ad laminam corneam mastucatoriam ex- cipiendam destinatae magnitudine, ossium omnium arctiori junctura sutu- rali et firmitate, nec non mensuris capitis a Stellero allatis cum cranio nostro comparatis satis probatur. Ç 2. Crani fragmentum cum aliorum mammalium cranïis comparatum. Comparatio crani fragmenti (Tab. I. et IL.) cum variüs aliis mammalium craniis distinctissime demonstrat, habitu generali et singulorum ossium ra- tione, praesertim narium structura et situ, ad familiam Cetaceorum herbi- vororum seu Sireniorum referri tantum posse. Signis enim charactericis generalibus in cranis hujus familiae observandis cum cranïis generis Hali- cores et Manati proximam, imo adeo maximam praebet affinitatem. Accu- ratius consideratum omnino etiam notis peculiaribus pluribus, infra fusius exponendis, nominatim parte alveolari margine interno involuta, edentula, ab Halicoris et Manatis valde differt. Qua de causa etiam vix dubitari potest, quin ad Cetaceorum herbivororum ordinis genus peculiare, a Mana- torum et Halicorarum genere diversum pertinere debeat. Maxillae dentibus prorsus destitutae, porro pars palatina ossium intermaxillarium satis lata, oblongo-tetragona. excavata, ad recipiendam laminam illam palatinam ob- longo-tetragonam, corneam, pinnato-rugosam, a Stellero commemoratam et depictam et a me ipso accuratius descriptam, aptissima, sicuti locus, ubi fragmentum est repertum (insula Beringii), nec non magnitudo ejus in- signis, reliquorum familiae generum hucusque notorum crania magnitudine longe superans et potissimum etiam observationes quamvis mancae, quas Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 15 Stellerus de capite et cranio Manati sui communicavit sententiae nostrae haud repugnantes, aperte demonstrant, fragmentum nostrum animalis à Stellero Vaccae marinae et Manati nomine descripti re vera esse. Cranü fragmentum nostrum igitur sine ulla haesitatione illi generi erit tribuendum, quod a Retzio Hydrodamalis, ab [ligero Rytina (scribendum Rhytina cf. supra p. 2 notam), à Desmarestio aliisque Stellerus vel Stellera, a Fi- schér o denique Nepus est appellatum. Carur II. Ossium singulorum in Rhytinae cranü fragmento observandorum accuratior descriptio. ASE De osse occipitis. (Tab. I. et IL fig, 1, cde, fig. 3, d. fig. k, q.) Os occipitis maximum, validissimum, crassissimum. Occipitis squama (Tab. Il. fig. 1. c, d) magna a facie posteriore cum parte condyloidea (e) et processubus mastoideis (d) ejus considerata os uni- cum, non e partibus pluribus compositum, sensu transverso fere ovatum, facie exteriore locis singulis, praesertim in margine superiore et laterali, fos- sulis et canaliculis irregularibus, parum reticulatis impressum, inter ipsas fossulas autem imaequale et eminentiis parvis vel minimis variae figurae as- perum apparet. Margo superior ejus modice curvatus et parum flexuosus, in medio arcuatus et arcu suo parum antrorsum protractus, in lateribus supra subemarginatus, antrorsum satis inclinatus, partis basilaris medio et processus mamillaris anteriori parti antice oppositus, limbo suo externo vero maxima ex parte massa ossea suturam obsoletam lambdoiïdeam, squa- mosam explente, interiore vero suturae margine impressa, satis distincta, 14 BRAUN D T Zoologie. sed non denticulata, cum ossibus bregmatis margine posteriori ei suprapo- sitis et ossibus interpariétalibus conjunctus et adeo parte sua externa con- fluxus observatur. -- Margines laterales crassissimi supra in eminentiam ro- tundatam minorem, sub eminentia minori vero in eminentiam majorem, processum semilunarem, oblique retrorsum directum, insignem, margine suo posteriore satis compressum et plus minusve involutum emittentem pronn- nent. Sub eminentiae majoris modo commemoratae processu margines late- rales angustiores, compressiores et postice excisura triangulari instructi ob- servantur. Occipitis squamae marginum lateralium inferior pars in processum mamillarem, subtrigonum, insignem, supra et in medio paullo angustiorem et cum eminentia majori supra laudata confluentem, infra autem latissimum, tumidum, truncatum, asperum, subrotundatam et processus Zygomatici ma- xillae angulo posteriori linea recta oppositum desinit. Occipitis squamae posterior facies sub margine superiore et laterali, ob rationem eorum modo descriptam, porro ob condylos ralde prominentes et foraminis occipitalis figuram, fere semilunaris et magna ex parte satis impressa animadvertitur. Pars media ejus fere tota, limbo foraminis occipitalis excepto, crista humih, longitudinali, obtusa, lateribus depressa et fossa subtrigona, satis profunda terminata sensu longitudinali in partem dextram et sinistram dividitur. Juxta partem impressam trigonam, in lateribus cristae conspicuam, emi- nentia triangularis minus alta, satis aspera et foveolis sparsis impressa, supra latior et cum margine squamae occipitalis superiore et laterali confluens, parte sua inferiore autem acuminata versus marginis superioris foraminis occipitalis medium oblique descendens observatur. Inter hancce eminentiam, condylos occipitales et processum semilunarem eminentiae majoris marginis lateralis facies exterior squamae occipitalis fortius impressa evadit et supra rhomboidalis, subglabra et latior, infra autem angustior, antrorsum eurvata, foveolis nonnullis excavata et parum aspera descendit et in crura duo, crus anterius seu mamillare, in processum mamillarem continuatum, magnitudine Zoologie. Srmbolae Sirenologicae. 15 majus, et posterius minus ad condylum tendens excisura arcuata sejuncta desinit. Pars condyloidea (Tab. T, fig. 3) antire crure subrhomboidali supra in- fraque crassiore, Juxta processum mastoideum foramen condyloideum ex- ternum mediocre in canalem ducens fovente, incipit et postice in partem tumidam, basi angustatam, condylos emittentem terminatur. — Cordyli oc- cipitales maximi, latissimi, valde distant et extrorsum vergunt, ita ut supra lineam rectam ab ipsis ad foramen supra-maxillare ductam limbo suo exte- riore processum triangularem insignem pone medium emittente valde pro- mineant et antice processus mamillaris posteriori parti sint oppositi. Foramen occipitale (Tab. IF, fig. 4) maximum, transversum, fere rhomboi- deo-ellipticum, supra latius, infra angustius, marginibus modice arcuatis termi- natum. Margo superior ejus facie externa fere semilunaris, medio tamen exas- peratus et inaequalis et parum deorsum prominens, lateribus compressus, glabratus, pauloque profundius excisus, facie interna autem glaber et medio impressions fere semilunari (in pullis forsan excisura parva, in adultis massa ossea expleta) instructus. Margines laterales superiore paulo breviores, magis arcuati. Margo anterior superiore circiter duplo brevior, arcuato-excisus, satis antrorsum directus, partisque mastoideae medio oppositus. Processus basilaris ossis occipitis rhomboidalis et latissimus est, multo la- 3, tior saltem quam in Halicores cranio evadit; latitudo ejus anterior enim ‘/, longitudinis aequat, latitudo posterior vero longitudinem superat. Facies interior fere tota modice excavata, anteriore parte pone verticem con- spicua, cum ossis sphenoïdei parte basilari massa ossea arcte coalita invenitur. Facies exterior ejus pariter latior quam in Halicore, foraminulis vascularibus numerosis, sparsis perforata e partis anterioris quovis latere eminentiam ovalem, asperam, ex parte in ossis sphenoïdei partem basalem extensam prae- bet. Eminentiae ovales, asperae parte media autem haud confluunt, sed spatio angusto, lineari, glabro, impresso disjunguntur. 16 BARRAEN «DT Zoologie. $ 2. De ossibus bregmatis. (Tab. 1, fig. 1 — 3, Tab. IT, fig. 1,05%b,; k,.p,45se) In cranü fragmento nostro ambo ossa bregmatis haud integra quidem sunt, sed parte anteriore carent; in sinistro tamen latere anterioris eorum partis figura ossis frontis posterioris partis fovea aspera distincte impressa indicatur. Ossa bregmatis satis magna et irregulariter hexagona inveniuntur, ita quidem ut ante medium latissima, posteriore parte angustiora, sed latiora quam anteriore parte appareant. Pars anterior irregulariter, sed subelongato- triangularis et tenuior, inferior breviter triangularis, superior crassa, antice et medio satis recta, postice parum arcuata et limbo posteriore exterinsecus magis incrassata anguloque satis rotundato supra occiput prominula invenitur. Pars anterior processus triangularis, apice suo processuum pterygoideorum mar- gini anteriori oppositi, forma cum ossis frontis posterioris partis fossa aspera suturae squamosae ope conjungitur. — Facies superior fere oblongo-tetragona, inde ab anteriore margine versus posteriorem sensim sensimque retrorsum, lateribus autem parum deorsum declivis, in marginis interni anteriore et media parte elevata et obtuse atque obsolete subcristata, in posteriore vero vix parum elevata magisque depressa conspicitur.— Facies lateralis supra pa- rum arcuata, subplana et parum impressa, glabra et angulo parum acuto sensim declivis infra in spatio triangulari aspero cum squama temporali et ala magna ossis sphenoïdei conjuncta cernitur. Cristulae in lateribus ossium bregmatis conspicuae faciem superiorem a laterali sejungentes fossamque temporalem cranii supra terminantes modice deorsum et retrorsum arcuatae, satis humiles et angustae apparent et parte posteriore satis multoque magis quam anteriore inter se distant. Quoad juncturas ossa bregmatis parte sua anteriore superiore cum ossi- bus frontis, inferiore cum osse temporum, posteriore cum osse occipitis su- Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 17 tura squamata, cum ala magna ossis sphenoïdei parte anteriore inferiore vero, nec non inter se et cum ossibus interparietalibus sutura plus minusve obsolete dentata conjunguntur. Ipsae autem suturae in exteriore cranii facie locis singulis evanidae massaque ossea plus minusve expletae et in interiore ejus facie tantum conspicuae observantur; nominatim in parte vertebrali inter ossa interparietalia et in occipitis superiore et ossium bregmatis po- steriore margine. Ç 3. Ossa interparietalia. (Tab. 1, fig. 1—3; Tab. IL, fig. 1, a; fig. 5 inter c et d). Ossa interparitalia massam quidem triangularem, unicam in cranii externa facie inter ossium bregmatis marginis interni posteriorem partem et ossis occipitis superioris marginis medium exhibent. Internae autem cranü facie; inspectio distincte man#estat (Tab. I], fig. 5) ossa interparietalia duo ad- esse, anterius et posterius. Anterius posteriore majus, magis triangulare, antice acuminatum, postice latius, inter ossium parietalium posteriorem partem in conspectum venit et in cranii cavitate eminentiam parvam, obtuse triangularem sistit. Posterius minus, oblongum, postice acuminatum pone os interparietale anterius in excisura occipitis superioris marginis medium occupante invenitur et api- culo suo posteriore paulisper in cranii cavitatem prominet. Ç #. De ossibus frontalibus. (Tab. I, fig. 1—3, Tab. Il, fig. k, o, Jig. 5, b. Quum in cran fragmento nostro ossis frontalis sinistri, quod solum exstat, pars antérior interior seu processus nasalis fractura sit laesa et magna ex parte deperdita de partis nasalis ejus figura nihil afferri potest. Reliquae Mém. sc. natur, T. F. 35 18 BR. A N DT | Zoologie. ejus partes aperto similitudinem magnam cum, osse frontali aliorum Ceta- ceorum Herbivororum indicant. Os frontis parte sua posteriore seu frontali et anteriore seu maso-orbitali crassissimum, inferiore autem tenuius evadit. Pars frontalis faciem superiorem planam, postice triangularem, angustiorem et retrorsum paulisper ascendentem, anteriorem vero satis planam, vix paulis- per versus nares descendentem offert. Facies lateralis partis frontalis parum arcuato-impressa, et non exacte perpendicularis est, sed suboblique pau- lisper descendit. i Processus orbitalis angulo acuto emergens et eodem versus orbitam di- rectus fere tetragono-conicus ,; Maximus, extrorsum parum curvatus, crassus, satis altus, sed modice latus, apice truncato-rotundatus, sed aequalis et neque in margine anteriore vel posteriore excisus, neque apice dilatatus (ut in Manatis), facie superiore subangustus, planus, antrorsum ét deorsum ar- cuatus, facie laterali et inferiore rotundatus, facie interiore autem planus, postice ad recipiendam partem conicam posteriorem ossis nasi cCavitate conica instructus et ossis occipitis eminentiis semilunaribus lateralibus supra processus mamillares conspicuis linea recta oppositus observatur. Partis apicalis interior facies plana, sed impressionibus et eminentiis parvis et sulcis vascularibus nonnullis instructa cum parte superiore processus fron- talis ossis intermaxillaris et maxillaris harmonia ita conjungitur, ut eminentia parva, plana, obtusa processus orbitalis ossis frontis a fossula seu emargi- natione ossis intermaxillaris recipi possit. Facies interna seu pars cerebralis ossis frontis satis parva, 3” alta, 3” 2°" lata, fere perpendicularis, arcuata, excavata, impressionibus parvis, ob- soletis instructa, triangularis, antice supra 0s ethmoïdeum impressa crani cavitatis anteriorem superiorem et lateralem partem tantum claudit. Pars ossis frontalis interioris faciei ante partem cerebralem obvia cum osse eth- moideo conjuncta crassissima, maxima , cercbrali plus duplo major, praeter eminentiam a fossa lateris externi ossis ethmoidei impressa receptam, ad Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 19 partes laterales eonvexas ossis ethmoïdei excipiendas tota canaliculata et sub- aspera invenitur. Ossis frontis diploe omnino cavitates parvas vel minimas, oblongas, an- gustas, numerosissimas, parallelas, lamellis parvis, subparallelis plerumque tamen ramosis, oblique retrorsum spectantibus effectas, praesertim in cere- brali parte praebet. Hae cavitates autem parvae non versus nares diriguntur, sed versus cranit cavitatem spectant et cum aperturis minimis, numerosis, sparsis, vasculosis in cranii cavo obviis cohaerent*). Qua de causa etiam non pro sinubus frontalibus, sed pro diploës lamellosae cavitatibus sunt sta- tuendae, quod etiam de cavitatibus similibus, quamvis versus nares directis, partis apicalis processus orbitalis ossis frontis valet. Sinus frontales veros igitur, quales in homine et animalibus terrestribus, nominatim valde evoluti in Pachydermatibus inveniuntur Rhytina haud praebet. 5. De osse ethmoideo. (Tab. I, fig. 2. Tab. II, fig. 4, k, L fig. 3 et 5, a fig. 6 et fig. 7.) Os ethmoideum admodum evolutum apparet et partem cranii cavitatis anteriorem fere totam claudit. In labyrintho maximo paries superior et parietes laterales distinguendi. Paries labyrinthi superior arcum osseum, 3” latum, admodum crassum format. Facies superior hujus arcus lateribus satis declivis in posterioris partis medio processum triangularem medio cristatum, lateribus longitudi- naliter impressum, cum crista galli laminae cribrosae cohaerentem, a cavi- tate peculiari ossis frontis receptum offert. Parietes laterales satis crassi, facie exteriore valde inaequales, laminam insignem, suboblique extrorsum directam componunt, quae sub ossis frontis *) Ossium bregmatis et ossis occipitis diploe similes ceterum cavitates, sed minus perpendi- culares magisque reticulatas praebet. 20 BRAIN DT Zoologie. anterioris dimidii interna parte antrorsum versus ad ossis intermaxillaris partis nasalis apicem usque discurrit. In facie exteriore inaequali fossae seu impressiones asperae, posterior, superior et inferior inveniuntur, quae ad recipiendas ossis frontis eminentias sunt destinatae. Anterioris ejus partis medii fossa oblonga, peculiaris autem posteriorem seu apicalem partem os- sium narium excipit. Facies interior contra excavata, arcuata, glabra, con- chas plures oblongas, satis magnas, maxima ex parte involutas, vel revo- lutas, hominum igitur atque ruminantium et pachydermatum conchis haud dissimiles magnitudine et figura variabiles, sed in universum satis magnas emittit. In latere cran fragmenti sinistro, quod conchas integras fere ostendit, (cf. Tab. 1, fig. 1: Tab. I, fig. k, k, l'et fig. T.) concharum superior re- liquas magnitudine vincit et longitudinem &” et latitudinem ti fe offert, quoad formam autem oblonga, supra intus convexa, in marginis superioris posteriore parte appendice involuta, conchiformi, infra autem sub medio appendice oblonga, bipartita, conchiformi involuta, conchas duas oblongas sulcu sejunctas repraesentante instructa apparet. Sub concha modo descripta in latere eodem concham secundam seu mediam, superiore antice angustio- rem, #” 3°" longam, posteriore parte 1”, 3°” latam, anteriore parte acutis- simam, in media et posteriore parte in conchulas quatuor oblongas, .ex parte sursum, ex parte deorsum plus minusve involutas vel revolutas di- visam, nec non sub concha secunda tertiam concham infimam, parvam, bre- vissimam, secunda concha fere dimidio breyiorem, conchulis duabus bre- vibus, involutis instrunctam inveni. — In latere dextro, ubi concha su- perior deest, supra conchas quatuor simplices, satis parvas, magnitudine inaequales et sub ïis conchae quintae majoris e conchulis quinque invo- lutis compositae rudimenta; sub quinta concha vero sextam, infimam, bre- vem, satis angustam, in conchulas oblongas, plus minusve involutas, sub- ternas divisam observavi. Conchae descriptae ethmoidales facie inferiore la- Zoologie. Symbolae Srrenologicae. 21 mina oblonga, sursum ascendente, infra canaliculata ossis sphenoïdei ope- riuntur et conchas omnes in cranio obvias sistunt:; concharum enim ossea- rum inferiorum seu maxillarium ne vestigia quidem inveniuntur. Lamina perpendicularis ossis ethmoidei admodum crassa, linearum 6” diametrum transversam offert et, ut in als animalibus, labyrinthum insig- nem in partes seu cavitates fere triangulares, supra angustiores, infra latio- res duas, dextram et sinistram dividit. Lamina cribrosa (Tab. II, fig. 6 et 3 a) laminam perpendicularem, subcor- datam, maximam (2° 2°" altam, 2‘/," latam), fere totam cranii cavitatis ante- riorem faciem claudentem, lateribus impressam, parte posteriore cum pro- cessibus ensiformibus ossis sphenoïdei coalitam exhibet. Latera impressa fo- raminibus et foraminulis numerosis perforata ex parte vero processulis acu- minatis nonnullis introrsum et retrorsum spectantibus munita animadver- tuntur et crista centrali satis insigni, supra latiore atque inaequaliter bi- cruri, postice vero angustiore et cum crista acuta processus ensiformis ossis sphenoidei conjuncta in partem dextram et sinistram divisa apparent. { 6. De osse sphenoïdeo. Map feet el 3 Tab Il. fi 3, bicrer h, min) Os sphenoideum magnitudinem insignem praebet. Corpus seu pars basilaris ejus inferioris crani cavitatis anteriorem par- tem ad medium totius cranii inferioris faciei a parte basali ossis occipitis ad intermaxillarium apicem usque dimensae componit et minus fortiter quam in Halicore sursum ascendit. Pars corporis posterior crassissima, rhom- boidalis, occipitis parte anteriore paulo latior, sed cum ea arcte substantia ossea conjuncta et faciei inferioris utriusque lateris tuberositate aspera, parva instructa invenitur. Tuberositates ejus parvae cum majoribus supra 29 BuneAt N DT Zoologie. desèriptis ossis occipitis confluunt, et ad tuberositates illas subovales in oc- cipite descriptas efficiendas conferunt. Media corporis pars facie inferiore cum processubus pterygoideis internis sutura arcuata, obsoletissima con- juncta, oblongo-tetragona, parte corporis posteriore angustior, parte sua po- steriore et media plana, anteriore vero lateribus canaliculata, modice (minus quam in Halicore) retrorsum declivis observatur. — Anterior corporis pars, ante processus pterygoideos conspicua, ex inferioris faciei medio cristam (ro- strum sphenoïdale) satis crassam, sursum directam, anteriore parte tenuiorem, cum lamina perpendiculari ossis ethmoidei supra confluentem, in nostro fragmento non integram oflert. E faciei inferioris lateribus ejus lamina ossea, oblonga, declivis, sed sursum spectans, juxta cristae latera conspicua et la- mellam parvam, prominulam ad ipsa cristae latera deorsum emittens, infra profunde canaliculata et narium cavitati, supra autem plana ossi ethmoideo obversa, apice anteriore bicuspis exoritur, quae labyrinthi ossis ethmoidei cavitatem infra claudit. Interior seu superior ossis sphenoidei corporis pars (Tab. 11, fig. 3) valde depressa et lata est. Pars posterior ejus ante juncturam cum parte basali ossis occipitis fossam transversam, 1” 2” latam, 9” longam, ovato-rotundatam, parum profundam, sed satis amplam, ad glandulam pituitariam recipiendam destinatam (Tab. I, fig. 3, c) offert. Ante fossam commemoratam fossula alia transversa, oblonga, 2” lata, angusta, cristula parva, ossea, antice et postice terminata, lateribus in sulculum excurrens (ad circulum venosum et chiasma nervorum opticorum recipiendum , ut videtur, destinata) in conspectum venit. Processus ensiformes (ibidem) ante fossulam modo descriptam obvii lami- nam in medio crista triangulari, acuta instructam, utroque latere vero alam tenuem, triangularem, arcuatam, supra acutam, postice latiorem, obtusam oblique subtruncatam, aequalem, margine laterali posteriore libero inaequa- liter denticulatam ostendunt, quae parte sua laterali ascendente intus cum lamina cribrosa, extus cum ala magna ossis sphenoïdei suturae dentatae ope Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 25 conjungitur; cristae ope vero lamina in medio cum crista laminae cribrosae confluit. In utriusque alae processus ensiformis posterioris partis medio foramen opticum, paulisper depressum, satis parvum, 3° latum observatur, quod in ca- nalem osseum, antice oblique extrorsum versus cavitatem oculorum directum transit. Inter laminae alaris processus ensiformis partem lateralem, alam sphenoïdalem magnam et processus pterygoidei externi basin foramen ma- ximum, subsemilunare, perpendiculare, supra angustum observatur, quod in canalem transit, qui supra processus pterygoidei externi basin pone fo- ramen opticum et in processus pterygoidei basi supra ossis palatini poste- riorem marginem fissurae oblongae, magnae, perpendicularis forma desinit et fissuram orbitalem, 14°” altam, 4°’ latam, cum foramine rotundo continet. Jpsum tamen foramen rotundum antice tantum, ut videtur, cum fissura orbitali confluit; postice enim canalem osseum in angulo superiore fissurae orbitalis situm, foramine peculiari in cranii cavitate juxtae laminae cribro- sae laterum inferiorem partem originem ducentem invenio. — Alac magnae ossis sphenoidei satis insignes, cranii partis inferioris et anterioris latera occupant, sed cranïi medium parte quidem externa, sed non interna su- pérant. Pars inferior earum crassa, superior autem parte anteriore attenuata, posteriore vero pariter incrassata et limbo postico aspera evadit. Facies ex- terior earum fere falcatam, antice acuminatam exhibet formam et acumine falcato suo, cum ossis frontis fossae lateralis inferiore parte sutura squamata conjuncto, ossis palatini posteriori parti opposita invenitur, ita ut a ma- xilla superiore remota maneat. Facies interior infra ad fissuram (orbitalem) supra laudatam cum processubus pterygoideis constituendam canaliculata et obsolete longitudinaliter sulcata, supra autem ad cerebri partem anteriorem, inferiorem (processus clavatos potissimum) fovendum modice impressa eva- dit, juga tamen cerebralia distincta in aliis animalibus conspicienda minime ostendit, cerebri igitur partem vix vel parum gyrosam continuisse videtur. Processus pterygoidei satis longi, parum crassi, valde complanati et 27 BRANDT Zoologie. lati non exacte perpendiculares, sed valde antrorsum atque extrorsum divergentes cernuntur, qua de causa etiam spatium latissimum, infra magis adhuc dilatatum ineludunt et cum ossium palatinorum latissimorum parte posteriore pariter valde distante conjuncti choanas amplissimas efficiunt. Apices corum inferiores condylis occipitalibus oppositi observantur. Processus pterygoideus externus laminam basi 3” latam, elongato-rhom- boidalem, oblique extrorsum et parte interiore seu apicali antrorsum, parte basali vero retrorsum vergentem, parte inferiore pone angulum anteriorem, angustiorem, 1!/,” latam, parum truncatam et tuberculatam margine ante- riore et posteriore nec non basi depressam repraesentat. Pars ejus basalis facie exteriore longitudinaliter excavata interiore plana, sutura parum di- stincta corpori et prorsus obsoleta alae magnae adhaeret et in marginis posterioris basi, ut in aliis Sireniis, excisuram semilunarem, satis insignem, foramen ovale postice apertum repraesentantem , offert. Posterior ejus margo valde angustus et impressus à processus pterygoidei interni posteriore mar- gine superatur, quare fossa pterygoidea inter processum pterygoideum ex- ternum et internum non distincta, sed sulculo angusto parum indicata. Processus pterygoideus internus laminam magis trapezoïdalem, antice breviorem (9° longam), postice.et medio triangularem et multo (plus du- plo) longiorem (2", 6” longam), basi arcuata, subcanaliculata, cum corpore ossis sphenoideï sutura obsoleta, arcuata conjunctam sistit. Margo anterior superior truncato-arcuatus sutura inacqualiter dentata cum osse palatino conjungitur. Pars posterior inferior tumida, crassa, obtusa et fovea longi- tudinali (fossae pterygoideae rudimento) impressa; pars posterior superior autem cristata, angusta, compressa, extrorsum subrevoluta et basi emargi- uata conspicitur. Supra processum pterygoideum internum lamina perpen- dicularis processubus osseis apiculatis variis et canali optico osseo valde inaequalis, asperrima, brevis subrhomboïdalis emergit, quae cum parte tri- gona inferiore ossis ethmoidei posterioris partis et cum lamina canaliculata Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 25 laterali corporis ossis sphenoïdei anterioris partis, nec non verisimiliter etiam cum ossis palatini parte perpendiculari conjungitur et corporis ossis sphe- noïdei vel processus ensiformis continuatio esse videtur, quamvis in Rhy- tina cum processu pterygoideo sit coalita. Ç 7. De ossibus palati. (Tab. I, Tab. IT, fig. k g, h, Tab. IL, fig. I, a, a, b). Ossa palati, ob partis perpendicularis et palatinae anterioris seu supe- rioris latitudinem et partis perpendicularis longitudinem et altitudinem, ambitum maximum praebent. Pars inferior eorum maxima ex parte trian- gularis et crassa, superior autem et media seu lateralis. sicuti anterior la- miniformes et tenues apparent. Processus pyramidalis laminam satis magnam, latam, parte anteriore pa- rum extrorsum arcuatam, posteriore retrorsum directam, fere rhomboidalem, infra crassiorem et tuberculis nonnullis (binis vel ternis) parte posteriore inferiore instructam, pone et supra maxillae posteriorem partem incipien- tem sistit, quae non solum crassitie, nec non longitudine et latitudine partis inferioris processus pterygoidei interni apicem inferiorem in nostro frag- mento saltem superat, sed adeo, quantum concludere licet, hamulum pte- rygoideum efficere vel saltem ad ejus formationem essentialiter conferre videtur, atque processuum pterygoideorum apicum margines posteriores sub processuli compressi, triangularis, in inferiore cranïi facie adeo postice satis prominuli forma (processus pyramidalis) sejungit. Pars palatina seu horizontalis in partem anterioréem seu superiorem et inferiorem dividi potest. Pars superior laminam latam , glabram, arcuato- canaliculatam, facie superiore nec excisura, nec processulo instructam, parte anteriore latiorem et descendentem, suturae dentatae ope cum parte pala- Mém. sc. natur. T. F. A 26 BRANDT Zoologie. tina maxillae pone processus zygomatici radicem conjunctam, in interioris marginis postrema parte cum alterius lateris ossis palatini superiore parte in angulum acutum convergentem sistit, quae cavitatis narium amplissimae parietem posteriorem inferiorem efficit, lateribus vero in partem perpendi- cularem transit. Anterior partis anterioris utriusque ossis palatini margo pone processus zygomatici basin conspicitur, interior vero cum alterius la- teris ossis palatini margine respondente antice sutura dentata conjunctus, postice vero liber excisuram posteriorem acutangulam narium cavitatis po- steriori parti oppositam insignem reddit, pone excisuram autem angustissi- mus apparet. Pars palatina inferior oblonga, triangularis, angusta, satis longa, angulo acuto posteriorc parte excisa, margine interiore glabra, com- pressa, angusta, exteriore versus maxillae marginem descendente den- ticulata et crassior; facie inferiore planiuscula, parum impressa; parte sua anteriore latiore brevissima, margine interno plana, ecristata pone maxillae processum zygomaticum conspicua; parte posteriore vero cum parte pyra- midali conjuncta, ante ipsam juncturam vero e margine externo processu- lum emittens, qui basi sua foramen parvum in canaliculum ducens (fora- men et canalem pterygopalatinum) offert. Pars perpendicularis laminam perpendicularem, tenuem, longam, subte- tragonam (tripollicarem) in faciei externae parte anteriore superiore convexam, inferiore et posteriore impressam et plus minusve introrsum spectantem, facie inferiore subcanaliculatam, parte anteriore processus zygomatici ma- xillae processui angulato posteriori oppositam, parte inferiore maxima ex parte a lamina maxillae ascendente (parte malari posteriore ejus nominatim) obtectam, supra liberam componit. Cavitas nasalis igitur postice in lateri- bus non aperta, ut in Halicore, sed lamina ossea clausa invenitur. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 27 ç 8. De ossibus maxillaribus superioribus. (Tab. I,:Il. fig. k, d, e et Tab. III, fig. 1, c, d, e, ft) Maxillae ossa in universum breviora quam in Halicore, sed, ut videtur, minus brevia quam in Manatis, varias notas characteristicas exhibent. Pars malaris maxillarum laminam osseam sistit fere perpendicularem et subtriangularem, medio latiorem et multo altiorem, parte anteriore et po- steriore angustiorem, acuminatam, supra pariter acuminatam, infra sub- rectam margineque elevato, ante medium intracto a parte alveolari termina- tam, superiore dimidio magis convexam, inferiore impressam et quidem ante medium et in medio sub processu zygomatico fossa triangulari, maxima for- tius impressam, atque intractam. Pars anterior ejus fere rhomboïdalis, satis recta, narium aperturae anteriori margini margine anteriore opposita, mar- gine suo anteriore et superiore suturarum dentatarum ope cum osse interma- xillari lateris sui conjungitur. Sub marginis superioris satis recti medio, ante narium aperturae externae medium, apertura insignis, fere elliptica, postice intus in fissuram angustam et dein in sulcum latum, rectum, in foramen infraorbitale transeuntem desinens (foramen supramaxillare) observatur. — Pars media ejus intracta, lata et impressa e medio processum maximum, rhomboidalem zygomaticum, e processus zygomatici superiore facie vero processum alium triangularem, recurvatum, 5° longum, basi 1" 8”, apice 3” latum, antice bicrurem et latiorem, postice vero angustiorem, sub pro- cessu nasali ossis intermaxillaris versus frontem satis arcuatim ascendentem et cum ossis frontalis processu orbitali, nec non cum ossis nasalis inferioris marginis apice harmoniae ope conjunctum (processum orbitalem) emittit. — Processus zygomaticus narium aperturae externae medio oppositus à typo generali Cetaceorum herbivororum haud recedit, sed maximus, latissimus, horizontialiter satis compressus et antice processu angulari, externo breviore, * 28 BR. ALN.DT Zoologie. postice autem in processu angulari insigni, triangulari, subhamato instruc- tus observatur. — Processus orbitalis maxillae crure suo externo latissimo atque maximo, facie interiore plano, exteriore maxima ex parte profunde longitudinaliter canaliculato e processu zygomatico exoritur ; crure interno parvo vero, facie exteriore et interiore plano, e margine superiore, partis malaris et partis palatinae internae originem ducente processus zygomatici et partis superioris partis malaris ope canalem infraorbitalem antice et po- stice foramine satis magno, subtriangulari, perpendiculari hiantem componit. Lateralis interior canalis descripti paries cristulam longitudinalem et juxta eam sulcum longitudinalem duplicem, superiorem et inferiorem, atque fo- raminula plura vascularia offert. Partis malaris maxillae posterior pars, 1. e. pone processum zygomaticum conspicua, laminam, partis malaris anteriori laminae haud dissimilem, ob- longo-tetragonam, 3!/," longam, subarcuatam, infra parum impressam, supra subplanam, in universum quidem perpendicularem, sed postice parum de- clivem nariumque aperturae posteriori parti et choanarum excisurae trian- gulari oppositam, parte anteriore altiorem, ipsa parte posteriore fere duplo angustiorem pracbet, quae partis perpendicularis ossis palatini exterioris faciei inferius dimidium maxima ex parte obtegit et cum ea suturae squa- matae ope conjungitur. Pars alveolaris processus parvi et fere marginis forma apparet. Pars anterior eJjus, ante foramen supramaxillare et processus zygomatici basin conspicua, marginem simplicem, triangularem, obtusiusculum; extrorsum subdirectum, et parum prominen!'em, figura sua in universum a margine alveolari laterali ossinm intermaxillarinm haud diversum, sed paullo latio- rem et inde a medio sulco longitudinali exaratum offert. Inde a parte sua sub processu zygomatico et foramine maxillari sita margo alveolaris satis in- trorsum curvatur, pone processum zygomaticum autem denuo sensim ex- trorsum tendit et parte sua posteriore palati excisurae’ triangulari oppesita Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 29 adeo magis extrorsus conspicitur, quam parte sua anteriore. Partis alveo- laris media seu intracta pars sub processu zygomatico conspicua posteriore pone eum observanda humilior magisque impressa evadit. Media et poste- rior partis alveolaris pars ceterum exteriore limbo suo minus evoluto emi- ve nentiam linearem, satis parvam, subdepressam, 3 — 5°” latam, in medio sulco longitudinali, pone medium suum latiore exaratam et cristula lineari satis angusta, minima, fere obsoleta interiore ét exteriore margine termina- tam exhibent: e limbo interiore lato vero cristam sâtis arcuatam, oblongam, insignem, 6 ad 6!'/;" longam, antice 6”, medio 7”, pone medium 8”, postice 3 4" latam; basi sua 3 — 5°”, margine libero 1!/, — 3" crassam, obli- que deorsum émittunt. (Crista laudata parte anteriore sub processus zygo- matici maxillae anteriore parte ct posteriore, pone excisuram palatinam an- gularem obvia, ut mensurae supra allatae demonstrant, angustior, medio autem, praesertim versus posteriorem partem sub processus zygomatiei po- steriore parte latior evadit et facie exteriore longitudinaliter parum profunde depressa, facie interna impressa, margine inferiore seu interiore lbero, arcuato, postice crassiore autem ita deorsum elevata et introrsum declivis apparet, ut limbum alveolarem externum infra valde superet et sub partis pülatinae maxillarum exteriore dimidio satis oblique angulo acuto introrsum vergat atque ita disposita observetur, ut inter ipsam et partem palatinam maxillae semicanalis acutangulus, subflexuosus, parte interna, anteriore et po- steriore, apertus, superiore, inferiore et exteriore autem clausus, sulciformis formetur. Ù Partis palatinae maxillae inferioris faciei pars anterior, ante foramen maxillare sita, media et posteriore latior (1 3 — %” lata), rhomboidalis, tota excavata; dimidio interiore profundior, exteriore satis elevata, margine anteriore inaequalis, denticulata, et in angulo interno ad foraminis meis- sivi posteriorem partem formandam oblique longitudinaliter truncato-emar- ginata et impressa, externo vero trianguli forma ad processulum ossis inter- 30 BRANDT Ù Zoologie. maxillaris recipiendum excisa. Pars media et posterior oblongo- tetragonae, satis angustae (8"— 1” latae). — Pars media dimidio externo profunde ca- naliculata, foraminibus insignibus palatinis binis, processui zygomatico ma- xillae oppositis, crista alveolari superatis, anteriore et posteriore, medio perforata cristaque partis alveolaris transversa oblique introrsum directa, supra jam descripta superata. Dimidium internum contra versus marginem internum denticulatum sensim angulo acuto descendit et cum alterius late- ris partis maxillae palatinae partibus correspondentibus cristam triangularem media sua parte, inter processuum zygomaticorum medium conspicua, magis prominulam, anteriore et posteriore autem depressam componit a cristarum lateralium processuum alveolarium marginibus internis infra superatam. — Pars processus palatini maxillae posterior magis plana, parum canaliculata et margine interno vix elevata, margine posteriore inaequali, denticulato, subtruncato cum ossium palati anteriore margine denticulato suturae ope conjungitur Partis palatinae superior seu interior facies laminam triangularem, antice acuminatam, postice multo latiorem, pone ipsius medium angulatim flexam (geniculatam), ab ossibus palatinis ad foramen seu rectius forsan excisuram seu fissuram incisivam porrectam, suturae dentatae ope cum alterius la- teris lamina conjunctam, et cum ea narium cavitatis amplissimae anteriorem et inferiorem ,parietem formantem sistit, Processuum zygomaticorum ante- riorem partem contra lamina glabra, integra, satis convexa, sed in ipsa convexitate transversali (genu) parte sua laterali et processuum zygomati- corum margine anteriore humilior invenitur, inde a convexitate transversa vero sensim sensimque parum antrorsum declinatur, fortissime autem re- irorsum versus ossa palatina valde declivia descendit. Convexitate transversa commemorata ceterum (genu laminae) pars palatina superior maxillae in partem anteriorem, parum deorsum spectantem, et posteriorem fortiter re- trorsum declivem dividitur. Zoologie. Syrmbolae Sirenologicae. 51 Pars posterior laminam fere rhomboïdalem, latissimam, margine interno dentato subrectam, posteriore arcuato-emarginatam, anteriore rectam, medio subplanam parum impressam, lateribus sursum arcuatis canaliculatam offert. Latcralis ejus pars subperpendicularis, sed arcuata ét extrorsum inclinata ascendit et supra e medio processum triangularem uncinatum, satis tenuem et angustum, sublamelliformem, sub processu nasali ossis intermaxillaris ad processum orbitalem maxillae rétrovergentem et cum eo confluentem margine posteriore emarginatum emittit Sub ïipsa autem hac emargina- tione lamina palatina in lamellam intus cavam, suboblique perpendieu- larem, in Halicore deficientem, extenditur, quae juxta parietem internum canalis infraorbitalis et pone eum et posteriorem aperturam ejus observatur et canalem infraorbitalem a narium cavitale antice sejungit; postice autem cum ossis palatini lamina perpendiculari sutura conjungitur et cum ea ca- vitatis narium partem lateralem inferiorem claudit. Lamellae modo de- scriptae superior anterior margo intus cristulam seu eminentiam satis angu- stam, longitudinalem emittit, quae multo latior et obtusior facta eminentiae oblongae, rotundatae forma, (concham inferiorem osseam in Rhytina, ut mihi videtur, deficientem vel forsan conchae cartilagineae insertionis locum in- dicantis) in partem anteriorem partis palatinae superioris continuatur et supra sulco longitudinali (nerveo vel vasculari) e foraminis infraorbitalis parte superiore interno prodeunte instructa observatur. Pars anterior partis palatinae maxillae superioris antice valde acumimata, parte posteriore fere duplo longior, sed antica plus duplo angustior, elon- gato-triangularis, excepta parte suprema, tota canaliculata, antice sub ossium intermaxiilarium parte ante aperturam narium externam conspicua dimidio suo anteriore angustiore discurrit et cum üis cavitatem triangularem, infra latiorem, supra angustiorem, antice in foramen incisivum, postice in narium cavitatem transeuntem componit. Margo partis anterioris superioris palatinae maxillae interior rectus, dentatus, vix parum elevatus, in medio emmentiam 32 BRANDT Zoologie. longitudinalem minimam supra planam, vomerem forsan excipientem offert. Angulus anterior impressus et ad foraminis incisivi. partem posteriorem for- mandam subexcisus observatur, Margo lateralis subflexuosus , denticulatus, parte anteriore ad processulum partis palatinae ossis intermaxillaris excipien- dam parum excavato-excisus invenitur. Antrum Highmori evolutum cum narium cavitate aperturae ope com- municans invenire haud potui. In Halicore ceterum, pariter deest. Cavitatis seu antri Highmori defectus ipsius narium cavitatis amplitudine suppleri videtur. Ç 9. De ossibus intermaxillaribus. (Tab. I, Tab II, fis. 2,et h. ,a,.b, c. Tab. IL, fis., 1, à, k.) Ossa intermaxillaria conformatione generali et situ ossibus intermaxilla - ribus Manati et Halicores similes quidem apparent; sed notas etiam pecu- liares praebent. Conjunctim considerata parte sua ante exteriorem narium aperturam posita, a facie anteriore vel superiore inspecta, corpus versus apicem sen- sim declive, arcuatum, trigonum, fere ‘/, cranü longitudinis sua longitu- dine aequans , lateribus valde compressum , postice in processus binos cor- nutos, arcuatos, narium aperturae lJatera terminantes (processus nasales) excurrens, antice vero in apicem quovis latere excisura fere rectangula (Tab. 1, Tab. Il, fig. 2, a. Tab. II, fig. 1, i), medio vero processu supra plano, tetragono, dentiformi instructum (Tab. 1 et Fab. Il, fig. 2 b, Tab. HI, fig. 1, k.) desinens constituunt, quod supra ante apicem crista, parte basali, ante narium aperturam conspicua, lata, tumida, convexa, triangulari, deinde vero antrorsum versus admodum compressa, angusta, ancipiti, obtusius- cula, basi impressa superatur, Inferioris contra faciei ossium intermaxillarium conjunctorum aspectus corpus oblongo -tetragonum, margine subrotundatum Zoologie. S'ymbolae Sirenologicae. 33 ostendit, quod, excepto margine laterali externo, totum excavatum in medio foramine incisivo oblongo, longissimo, satis lato, in lateribus foraminibus vasculiferis numerosis (duodecim vel pluribus) ex parte seriatis, foramina vasculifera Balaenarum maxillae lateribus excavatae, in memoriam revo- cantibus, perforatum est, margine anteriore vero, fere ut in facie superiore, quovis latere excisuram, in medio vero processum dentiformem praebet. Ossa intermaxillaria singula partem maxillarem seu antenasalem, partem seu processum palatinum cum maxillari rostri partem apicalem et mediam componentem, et partem seu processum nasalem offerunt. Pars maxillaris a latere inspecta (Tab. L, fig. 1 et Tab. H, fig. k, a, b, ce) for- mam fere rhomboiïdalem seu rectius forsan trapezoidalem exhibet. Margo ejus superior arcuatus, sed subflexuosus evadit. Pars basalis ejus, 1. e. ante na- rium aperturam obvia, oblongo-pyramidalis, in parte sua basali latior et tumida, postice et lateribus convexa, antice sensim sensimque acuminata et supra depressa observatur. Pars media marginis superioris fortiter late- ribus compressa cristam arcuatam, angustam, altissimam, perpendicularem, supra obtusiusculam, parte anteriore latiore et depressa cum parte anteriore marginis superioris confluentem emittit. Pars anterior marginis superioris oblongo-tetragona, antice angustior, processus dentiformis anteriorem seu superiorem faciem format. — Margo inferior subarcuatus, flexuosus, sub- acutus, postice cum ossis maxillaris parte malari et alvcolari conjunctus: parte anteriore seu apicali vero excisura triangulari fere rectangula instruc- tus est, ob ipsam autem hanc excisuram in medio in processum tetragonum, parum deflexum, apice parum attenuatum ct rotundatum prominet. Excisura commemorata marginem superiorem arcuatum, subconvexum et subtumidum praebet, sub ipso autem margine impressa evadit et foramina vascularia bina majora e canali infraorbitali prodeuntia, superius et inferius, nec non foraminula nonnulla parva, sparsa offert. Foramen superius minus evadit et sulculos duos antrorsum emittit, inferius autem majus invenitur et sulcis Mém. sc. natur. T. F. * 34 BRANDT Zoologie. binis, magnis, flexuosis, deorsum in palatum tendentibus originem praebet. Sulci hi vasculares processulis asperis sejunguntur. — Margo ossium intermaxillarium posterior supra parum arcuatus et flexuosus, infra ad re- cipiendam partem malarem anteriorem maxillae dentatus et angulatus m- venitur. — Facies externa partis maxillaris ossis intermaxillaris postice la- tior, modice compressa, parte posteriore parum, anteriore autem sub cristae dorsalis parte acuta fortiter fere falcato-impressa, sub hacce impressione autem satis convexa, — Facies interior arcuata partem superiorem et in- feriorem praebet. Pars superior ejus perpendicularis, plana denticulis spar- sis tamen aspera, et harmoniae ope cum alterius lateris ossis intermaxillaris facie correspondente conjuncta est. Pars inferior libera, planiuscula vel sub- excavata, supra cum alterius lateris facie correspondente angulo acuto con- nivet, deinde vero infra angulo acuto extrorsum et deorsum directa apparet et postice processus oblongi, brevis, horizontalis dentati ope cum parte pa- latina superiore anteriore maxillae conjungitur ita quidem, ut cum ea ca- vitatem triangularem a naribus ad foramen incisivum ducentem componat, antice vero angustior facta foraminis incisivi parietem internum efficiat. Processus nasalis seu pars nasalis, maximus fere instar cornu bovini e parte maxillari emergit et in frontem ascendit. (Tab. I, fig. 4 et 2. Tab. Il, fig. #, c), et primum quidem ad medium suum usque extrorsum versus processum zygomaticum, deinde vero parte media, processus zygomatici an- teriori angulo opposita et supra partis orbitalis maxillae partem superiorem ei prorsus subjacentem conspicua, nec non parte posteriore introrsum cur- vatur et non solum supra apicem processus orbitalis fronti obversi maxillae, sed etiam supra orbitam et os nasale versus frontis anteriorem partem as- cendit et aperturae nasalis externae amplissimae cordatae, postice ab osse ethmoideo terminatae partem lateralem totam ambit. Processus nasalis ceterum facie interiore arcuata, satis plana in partem basalem, mediam et posteriorem dividi potest. Pars basalis seu anterior supra Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 35 maxillae anteriorem marginem ex ossium intermaxillarium parte maxillari originem ducens perpendicularis, lateribus latior quam parte superiore, par- bus reliquis processus nasalis crassior et altior et juxta faciem superiorem marginiformem, rotundatam lateribus compressa evadit. — Pars ejus anterior, ante foramen maxillare conspicua, altissima (3” alta), fere rhomboïdalis, facie exteriore satis plana invenitur; pars ejus posterior contra, supra sulcum et foramen maxillare observanda, anteriore multo humilior, in faciei exterioris medio longitudinaliter elevata, sed supra et infra elevationem sensu longi- tudinali impressa animadvertitur. — Pars media processus nasalis processui zygomatico maxillae opposita valde depressa, supra plana, valde dilatata et latior quam alta, facie exteriore superiore in margine longitudinaliter cri- stata et angulatim antice prominens, sub crista laterali vero impressa ob- servatur, ob latitudinem insignem autem supra processum triangularem or- bitilem maxillae e processu zygomatico prodeuntem prominet et angulo suo prominulo processus orbitalis anteriori parti opposita invenitur. — Pars apicalis triangularis processus nasalis, satis crassa, apice truncata, facie superiore plana, subaspera, facie exteriore pariter subaspera, in faciei infe- rioris basi fossa subovali asperrima, ad apicem subjacentem ossis maxillaris partis orbitalis excipiendum excavata, apice suo orbitam longe excedit et ante os ethmoideum conspicitur. Partes palatinae ossium intermaxillarium (Tab. I, fig. 3) partem tetra- gono-oblongam, parum deorsum et antrorsum arcuatam, margine anteriore satis rotundatam, et in lateribus ejus excisam atque in excisurae emargina- tionibus denticulis binis, parvis instructam, in medio vero processubus duobus tetragono-conicis, apice truncato-rotundatis, deorsum arcuatis, supra jam commemoratis superatam, marginibusque lateralibus seu alveolaribus angustis, Vix longitudinaliter sulcatis terminatam sistit. Inde a margine anteriore et marginibus lateralibus partis palatinae in- ferior ejus paries sensim sensimque sursum versus marginem interiorem % 56 BRANDT Zoologie . antice rectum, media et posteriore parte longitudimaliter excisum et impres- sum ascendit et cavitatem oblongam, subarcuatam, parte interiore superiore profundiorem efficit. Cavitatis anterior pars, media et adeo posteriore minus profunda, processuum dentiformium basi et excisura laterali terminatur, posterior pars cum parte anteriore partis palatinae maxillac superloris exCa- vata confluit. In cavitatis mediae et posterioris partis lateribus et medio foramina vascularia majora et minora (duodecim vel plura) ex parte subbi- vel triseriata vel sparsa 1!/,—6" diametrum offerentia, laminamque palatinam corneam nutrientia utrinque observantur, quae in parte cavitatis anteriore, vasa nutrientia e foramine magno supra descripto, in rostri apicis excisurae inferiore parte conspicuo (Tab. III, fig. 4, i) accipiente, nec non in parte interiore desunt et foraminulis minimis tantum quodammodo representantur. Utriusque lateris ossis intermaxillaris junctura et maxillarum partis palatinae anterioris ope cavitas insignis, oblongo-tetragona, laminae masticatoriae pala- tinae insertionem praebens (cf. infra), media et posteriore parte foramine simplici, centrali, longissimo, (4” longo) et latissimo (6 lato), oblongo, in partis palatinae maxillae anteriorem partem angulo suo posteriore extenso, in canalem nasalem transeunte (foramine incisivo) perforata efficitur. Ç 10. De Rhytinae dentibus. Rhytinae cranii fragmentum nostrum exactissime a me consideratum neque in maxilla, neque in ossibus intermaxillaribus (cf. Tab. 1, fig. 3. Tub. IT, fig. # et Tab. III, fig. 1.) dentes vel denticulos vel alveolos vel saltem tuta eorum vestigia obtulit. | Ab initio quidem foramina illa vascularia supra descripta in excisura angulari laterali partis apicalis rostri obvia, eo ipso igitur loco observanda, quo in Halicore dentes incisivi magni, in Manatorum pullis autem vestigia Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 37 eorum parva inveniuntur, pro alveolis, denticulis Jactura orbatis habui et in Rhytina adulta dentium incisivorum rudimenta pariter adfuisse conjeci. Accuratiore tamen inspectione instituta errorem intellexi et non solum fo- raminum laudatorum nexum cum canali infraorbitalis foraminis specilli ope inveni, sed adeo sulcos vasculares ad ossium intermaxillarium partem pala- tinam anteriorem vergentes, ipsis (foraminibus) originem debentes in ossium intermaxillarium apice detexi. Quamvis autem, observationibus cranii fragmenti animalis adulti Muser Academici innixus, cum Stellero (1. 1. p. 302) pro certo affirmare possim, Rhytinam adultam non solum molaribus, sed etiam dentibus incisivis et ca- ninis (igitur dentibus in universum) in maxilla superiore saltem (quam so- lam huc usque inspicere mihi licuit), sed verisimillime etiam in mandibula prorsus caruisse; minime tamen contenderem, in pullis neonatis denticulo- rum vestigia nulla adfuisse, quum Geoffroyus*) et Eschrichtius**) denticulo- rum rudimenta in pullis Balaenarum adeo invenerint. Imo adeo aspectus exci- surae angularis in ossium intermaxillarium apice obviae vario modo im- pressae et asperatae ad conjecturam invitat, in pullis Rhytinae denticulorum incisivorum rudimenta forsan adfuisse. Quae quidem conjectura tanto ma- jorem veritatis speciem prae se ferre videtur, quum excisurae angulares Rhytinae alveolis in Halicore dentes incisivos magnos foventibus exacte re- spondeant. Rhytinae autem dentes fortasse in pullis ob incrementum for- tiore laminae palatinae vasorumque ejus evolutione impeditum mox periere, $ 11. De ossibus nasi et narium cavitate ossea. (Tab. T, fig. 2 Tab. Il, fig. k, i et fig. 8.) Primo quidem intuitu ossa nasi in craniüi fragmento nostro prorsus deesse *) Annal. d. Mus. T. X, p. 364. &x) Isis 1841, p. 265 et p. 435 38 BRANDT Zoologie. credidi. Seriore tamen tempore, accuratiore examine ejus instituto, inter os frontis et parietem externum lateralem ossis ethmoidei os peculiare trigono- pyramidale (cf. Tab. Il, fig. 8) angulo superiore angustissimo, brevissimo, (8 longo, 2 — 3" lato) in frontalis ossis margine interno prominens, facie anteriore excavata, triangulari, perpendiculari, versus narium aperturam externam et processus nasalis ossis intermaxillaris apicem directum; facie anteriore et angulo superiore exceptis, totum in cavitate triangulari satis in- signi, subinfundibuliformi ab osse frontis et osse ethmoideo formato inclu- sum, sed liberum (ita ut e cavitate extrahi possit et harmonia tantum con- junctum videatur) detexi, quod sine ulla dubitatione os nasi repraesen- tat. — Facies seu pars anterior ejus triangularis medio tota excavata, cavi- tate sua canalis infundibuliformis parte interiore aperti initium ostendit, et marginem inferiorem brevem, subobliquum, sicuti marginem externum et in- ternum inferiore fere duplo longiorem offert. Margo externus subarcuatus limbo anteriore libero inaequaliter dentato-crenatus, medio subexcisus, e su- periore parte processulum humilem, subtetragonum, juxta frontis ossis inter- num marginem prominentem, angularem emittit et margine interiore magis antrorsum prominet. Margo internus externo brevior, subcurvatus, in medio a canali infundibuliformi perforatus est. — Pars ossis posterior faciei ante- riori opposita processulum superiorem majorem, conicum, basi processulo auctum, a cavitate ossis frontis receptum et processum inferiorem brevem in ossis ethmoidei cavitate obvium, a processu majore sulcu arcuato e ca- nali infundibuliformi prodeunte sejunctum, emittit. — Ossis exterior facies perpendicularis, antice latior, subrhomboidalis, vix subcurvata, planiuscula punctato-impressa et aspera in posteriore parte striato-impressa. — Facies interior perpendicularis, subrhomboidalis, antice latior, superiore et infe- riore dimidio parum depressa, medio sulco infundibuliformi (canalis infun- *) Ossium nasalium verorum observatione probatur, Rhytinam disjunctioue eorum in linea media cum Manatis, non autem cum mammalibus terrestribus convenire, ut Cuvierus Re- cherches sur. 1. oss. foss. ed. 8. T. VIII, p. 47 conjecerat. Zoologie. Symbolae Srrenologicae. 39 dibuliformis posteriore parte) excavata, subaspera, nec non substriato- et punctato-impressa. Facies inferior oblongo-tetragona, faciebus lateralibus bre- vior, limbo interno glabro excepto, aspera et fossulis impressa. Margo su- perior rectus reliquis marginibus longior, acute triangularis, impressus. Mar- gines inferiores subrecti, subasperi. Apertura narium externa maximä, amplissima, (Tab. 1, fig. 2. Tab. II, fig. #) ex parte in anteriore cran dimidio conspicua prorsus sursum di- recta, horizontalis, sed parte posteriore tantum in cranü posterius dimidium parum extensa oculorumque cavitatem postice vix superans, formam corda- tam exhibet. Pars anterior et posterior magis sursum elevatae media autem depressa animadvertitur. Pars anterior ceterum acuminata, aequalis, non ut in Halicore processu angustata, maxillae partis malaris anteriori margini; me- dia, latissima, arcuata processus zygomatici anteriori margini, posterior me- dio subemarginata, anteriore parte latior vero ossium palatinorum anteriori superiori seu interiori parti opposita est. Pars anterior et media a proces- subus nasalibus ossium intermaxillarium valde elevatis, posterior ab apice superiore eorundem ossium, porro ab osse frontali, ossibus nasalibus et osse ethmoideo processubus variis asperrimo et inaequali terminatur. Narium cavitas ipsa amplissima, profundissima inter posteriores margi- gines processuum Zygomaticurum ossis maxillaris latissima atque in genu elevata, exinde vero antrorsum parum, retrorsum autem fortissime declivis apparet et partem anteriorem, mediam et posteriorem praebet. — Pars ante- rior ejus in cavitatem triangularem supra jam descriptam, in lateribus ab ossibus intermaxillaribus valde elevatis, in parte inferiore vero a parte pa- latina superiore maxillarium formatam , ad foramen incisivum transit, sed posteriore narium cavitatis parte multo minus declivis, multoque angustior et antice sensim acutior invenitur. Pars media ob elevationem (genu) ossis maxillaris partis palatinae superioris minus profunda (sed multo profundior quam in Halicore) inter margines anteriores processuum zygomaticorum 40 BRANDT Zoologie. observatur. Pars posterior narium cavitatis anteriore longior, multo (fere duplo) amplior et profundior, inter processuum zygomaticorum maxillarium margines posteriores amplissima evadit, deinde versus choanas amplitudine sensim decrescit et versus cranii superiorem partem magis angustata poste- riore parte in choanas infra angulo acuto excisas, pone et supra hujus an- guli posteriora crura angulo parvo dilatatas, dein lateribus paulisper sursum angustatis ascendentes, in parietis superioris medio rostro sphenoiïdali promi- nente interruptas, fere cordatas, sed in genu flexas eamque ob causam ob- lique ascendentes, amplissimas, septo osseo haud divisas transit. Pars ante- rior cavitatis nasalis ab ossium intermaxillarium processubus nasalibus valde, media ab eorundem ossium parte media minus superatur. Paries narium cavitatis posterior superior ab ossis ethmoidei et ossis sphenoïdeï partis ba- silaris anteriore parte formata conchis magnis ex osse ethmoideo prodeun- tibus plus minusve inaequalibus atque acuminatis et cavitatibus irregulari- bus ipsis interpositis inaequalis et aspera apparet, minime vero laminam perpendicularem cribrosam illam, foraminulis numerosis quidem perforatam, sed processulis acuminatis, sparsis tantum asperam in Halicores cranio conspicuam ostendit. Ç 12. De fossis nonnullis in cranii externa parte observandis. (Tab. 1, fig 1 et 3.) Fossa temporalis parte superiore semilunaris, arcuata, parte anteriore et posteriore aequaliter, sed non admodum profunde excavata, in medio pro- fundior, cristula parum elevata, antice adeo obsoleta, cranii latera occupante supra terminata invenitur. Pars inferior antice subtriangularis, pariter in cranio parum impressa videtur. Nihilominus tamen processus zygomatici et ossis occipitis margines externi supra processum mastoideum satis promi- Zoologie. Symbolae Srrenologicae. 4 nentes arcum zygomaticum insignem eamque ob causam etiam cavitatem musculo temporali magno expletam indicant. Sub fossa temporali, in maxillae posterioris partis inferiore dimidio et ossis palatini parte perpendiculari et protessus pterygoidei externi parte anteriore depressa, fossa triangularis, antrorsum elongata, magna, in processus pterygeidei externi posteriore dimidio autem fossa triangularis minor ob- servatur. Fovea maxillaris haud ïita magna, nominatim satis humilis et modice arcuata invenitur, minus saltem profunda atque alta quam in Halicore apparet. Ossium intermaxillarium foveae :laterales insignes et apicis eorum im- pressio anterior musculis partis rostralis maximis labia maxima à Stellero descripta moventibus insertionis locum commodum praebere potuerunt. Labium superius duplex igitur majorem ambitum quam in Manatis offerre potuit et Halicores labio volumine suo similius apparuisse videtur, ut e Stelleri descriptione etiam concludere licet. K 13. De cran cavitate. (Tab. Il, fig. 3, k et 5.) Cranii cavitas rotundato — tetragona et subovata, postice latior, longitu- dine sua quartae cranti longitudinis parti aequalis et parte anteriore et media fere aeque alta ac lata, parte posteriore vero multo minus alta, quam lata invenitur, figura generali autem ab affinium generum, nominatim Ha- livores cavitate parum differt. Latitudo anterior ejus 3”, media 4/,” poste- rior 7°/,/! diametro transversa ostendit. Altitudo anterior et media latitudini anteriori et mediae subaequales, posterior altitudo autem latitudine poste- riore duplo vel fere duplo brevior observatur, Mém. sc. natur. T F. 6 49 BeRtA N D'T Zoologie. Accuratior cranii cavitatis interiorum parietum consideratio in parte la- terali et snperiore eorum impressionem seu foveam (cerebri) anteriorem, mediam et posteriorem praebet. Fovea anterior reliquis angustior ab ossi- bus frontalibus et sphenoïdalibus, nec non ab ossium bregmatis parte an- teriore laterali et inferiore componitur. Media fovea ab ossium bregmatis posteriore superiore parte et ossibus temporalibus, posterior vero ab ossis occipitis squamae impressione efficitur, (Tab. IL, fig. 3, W). Tentorium osseum et aliae cristae, in cran cavitate multorum aliorum mammalium, imo adeo in Halicore *) observandae, ut Stellerus recte jam adnotavit, prorsus desunt. Cranii cavitas e contrario (Tab. IT, fig. 3—5) se- cundam meas disquisitiones lis ipsis locis, quibus cristae in alis animalibus imveniuntur impressa adeo atque sursum intracta animadvertitur. Nomina- tim sutura ossa frontalia invicem conjungens cum sutura sagittali (forsan ad sinum venosum amplum excipiendum) limbis suis fortius arcuato-impressae et intractae apparent (cf. (Tab. II, fig. 5). Sutura lambdoïdea superiore parte simile quid ostendit, minus tamen impressa observatur. E medio ejus api- culus quidem minimus prominet ossi interparietali posteriori originem de- bens (Tab. IT, fig. 5) quem vero pro radimento tentorii non haberem. Juga cerebralia in multis aliis animalibus e. c. in vitulo plus minusve distincta, imo adeo satis magna, in Rhytinae singulis cranü locis e. c. in ossibus bregmatis vix parum indicata reperiuntur, in universum autem ple- rumque desunt. Orificia vascularia minima, sparsa vero in cranii ossa, ex parte crassis- sima, intrantia frequentissima inveniuntur. Inferioris et anterioris cranii cavitatis faciei adspectus (Tab. II, fig. 3) processus ensiformes ossis sphenoiïdei invicem conjunctos et impressos et *) {n Halicore sutura interfrouialis et potissimuni sagittalis cristam acutissimam, compressam, triaugalarem, postice in processum (riangularem desinentem effciunt et sutura lambdoidea parier io crislam parvam superiore parte elevata conspicitur. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. ' La laminam ceribrosam (Tab. II, fig. 6 et 3aa) perpendicularem, parum impres- sam, sed foraminibus pluribus ex parte satis magnis perforatam et precessu- lis inaequalem, porro foramina optica parva, fissurarum orbitalium initium sulcato-impressum, fossam pro glandula pituitarià ovato-ellipticam (/g. 3c) transversam, sellae humili impressam et partem basilarem latam ossis occi- pitis, distincte canaliculatam (ib. d) manifestant. Cranii cavitatis descriptae ambitum cum cranio et corporis animalis mole, qualem Stellerus exhibuit, comparantes, cerebri parvam copiam capere tantum potuisse luculenter apparet. Quare omni jure jam proposuit Stelle- rus 1. E p. 310: «cerebri parum habere». Maximopere tamen dolendum est ipsum, praeter haecce verba, de ce- rebri ratione nihil amplius prodidisse. Quum ex accuratiori cranh cavitatis contemplatione nonnulla structurae cerebralis momenta concludi saltem possint, quae ipse hacce via reperi proponere saltem liceat. Quod quidem eo magis probandum videtur, quum ad Rhytinae partium mollium anatomen instituendam vix ulla spes affulgeat. Quoad cerebri superficiem gyros parvos vel vix ullos adfuisse jugorum cerebralium defectus fere completus indicare videtur. Gyros prorsus de- fuisse vix tamen crederem, quum Stellerus talem memorabilem cerebri ra- tionem verisimiliter annotasset. Situs perpendicularis et ambitus insignis laminae cribrosae, sicuti con- charum ossis ethmoidei magnitudo, nec non processuum ensiformium ossis sphenoïdei excavatio, processus clavatos et nervos olfactorios magnos, ol- factum igitur saüs validum *, fuisse, satis clare indicant. Praeter ipsos au- tem processus clavatos cum nervis olfactoriis et nervos opticos tenues, ca- ali optico angusto et oculis animalis parvis a Stellero descriptis optime correspondentes; anterior cavitatis cerebralis fovea haud ita magnam cerebri %) In Halicore ob laminam cribrosam multo minorem et conchas minus validas olfactus mi- nus validus esse videtur, quam in Rhytina fuit. 44 BRANDT Zoologie. hemisphaeriorum partem condere potuit. Fovea cranii media cerebri massam quidem per se haud exiguam cum glandula pituitaria transversim elliptica cohaerentem includere valuit, sed ipsa haec massa pro cranii et praesertim corporis animalis mole parva, imo adeo fere minima, dicenda est. Cerebri hemisphaeria igitur sine dubio admodum parva fuerunt. Fovea posterior cavitatis cerebralis cerebello satis parvo*) et medullae spinalis maximae initio tota impleta fuisse videtur. Medullam spinalem cum cerebro et cere- bello comparatam maximam sese praebuisse processus basilaris ossis occipi- tis latitudo et foraminis occipitalis ambitus et diameter aperto manifestant. Ipsa quoque corporis animalis ingens moles medullam spinalem maximam postulavit. Cerebri autem quoad corporis molem et praesertim medullae spinalis magnitudinem parvitas animi facultates e cerebri actione pendentes minus completas atque perfectas exhibere et stupiditatem gignere necessario debe- bat. Re vera etiam quae Stellerus de vita Rhytinae enarrat stupiditatem ejus extra omnes dubitationis limites ponunt. Ipsa vero stupiditas ad animalis exstinctionem completam perficiendam haud parum contulisse mihi videtur. CarurT IV. Cranii fragmenti variorumque ejus ossium et cavitatum mensurae secundum mensuram Parisinam pollicarem exhibitae. Cranï fragmenti longitudo ab ossis occipitis foraminis superiore margine £ : - 1 " ad rostri apicem in curvatura 2, 8. s Cranïi fragmenti summa latitudo a processu zygomatico maxillae dextro ad sinistrum 10”. *) Cum cerebro comparatum tamen cerebellum forsan haud ita parvum fuit. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 45 Cranii fragmenti latitudo inter margines externos processuum mamilla- rium ossis occipitis 9/, 6//, Cranii fragmenti latitudo in regione orbitali 8‘. Gran fragmenti latitudo narium aperturae medium contra 74, 6, Cranü fragmenti latitudo in rostri apice ante processus dentiformes ejus 34; in ipsorum processuum dentiformium apice 1/, 3/4. Cranii fragmenti altitudo ab ossium frontalium posterioris partis supe- riore facie ad processuum pterygoideorum apicem 8/, 4//, Alütudo ejus in occipite 6/, 9, Altitudo supra narium aperturae medium ##/, 2// Altitudo ante aperturam narium 5. À condylorum occipitalium posteriore margine ad ossium intermaxila- rium apicem (Craniïi inferioris faciei summa latitudo) 26“. À condylorum occipitalium anteriore margine ad processuum pterygoi- deorum apicis inferioris medium 6/, 6//. À processuum pterygoideorum apicis medio ad angulum posteriorem pro- cessus zygomatici 54, 3/4, Ab angulo anteriore processus zygomatici ad ossis intermaxillaris api- cem 1{0//. A processu mamillari ossis occipitis ad processus zygomatici angulum posteriorem 9, 9//. A foraminis occipitalis anteriore margine ad excisurae palatinae angu- Jum anteriorem 10/. Ab excisurae palatinae anteriore angulo ad foramen incisivum 8/, 1#. À foraminis incisivi anteriore angulo ad rostri apicem 2, 64. Ossis occipitis summa latitudo superiorem marginem foraminis occipita- lis contra 10'/,/. Condylorum distantia in parte superiore #/, 1 — 3//. Distantia eorum in medio 2/ 9/4, 46 BRANDT Zoo logie. Distantia eorum in inferiore parte 2/. Ossis occipitis superioris marginis summa latitudo 6. A margine superiore foraminis occipitalis ad anterioris marginis ejus medium 3/. Condyli occipitalis diameter transversa 3/. Ejusdem diameter longitudinalis in curvatura 5, 241, Partis basalis ossis occipitis diameter transversa ante condylos 5. Ejus diameter in parte anteriore 2/, 6‘. Processuum mamillarium distantia inter se 6, 74. Distantia eorum a condylo occipitali 8 — 10/. Foraminis occipitalis diameter altitudinalis 2/, 10!/,/4. Ejusdem diameter transversa maxima in medio 3/, 6 — 8/. Processus basilaris ossis sphenoïdei latitudo posterior ante processus pte- rygoideos 34, 2/4, Ejusdem latitudo ante processus pterygoideos 2/, 14, Processus pterygoidei externi longitudo maxima #/. Ejus latitudo basalis 4. Ejus latitudo in medio 3/. Ejus latitudo in apice 1/. Ossis bregmatis summa longitudo 74, 3//. Ejus summa latitudo in medio, in curvatura dimensa 4//, 94, Ejus latitudo anterior 6//, posterior 2/, 8/4, Ossis frontis a vertice ad processum orbitalem longitudo 8/, 6 — 8. Latitudo ejus in cranii superiore facie 2/. Crassities ejus summa supra os ethmoideum 1#, 2/4, Partis orbitalis ossis frontis apicis latitudo 1/, 3, Ejus altitudo 1/4, 1// — 2/1, Partis orbitalis ossis frontis ambitus in basi 5/4, 10/4 — Gr, Ossis palatini partis perpendicularis superioris longitudo maxima 4/, 94. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 47 Ejusdem partis posterioris summa altitudo 3, 2//, Ejusdem ossis partis inferioris longitudo 34, 6/7. Ossis palatini partis horizontalis inferioris faciei longitudo 64, 1 — 3; latitudo anterior 10// — 1//, posterior 8/41. Ejusdem partis superioris faciei longitudo 5/, 9/4. Excisurae palatinae angularis longitudo 6/. Ossis maxillaris partis malaris longitudo 9/, 8//. Altitudo sumuma maxillae superioris pone processum zygomaticum con- spicua 54, 541. Altitudo ejus in apice anteriore 6//. Altitudo ejus in apice posteriore 9// — 1/. Altitudo ejus pone apicem anteriorem 1'/,/. À maxillae superioris margine alveolari ad processus zygomatici angu- lum anteriorem 4/, 3 — G//. Processus zygomatici longitudo anterior 2/, 6//, posterior 2//, 9// — 12//. Processus zygomatici latitudo in basi 3°/, — #/, in medio 2/ 3/, in margine cxterno 3/, 7/1. Crassities ejus in medio 10/7. Ossis maxillaris processus alveolaris marginiformis latitudo ante proces- sum Zygomaticum k — 8//; sub medio processus zygomatici 9 — 11//; sub posteriore margine processus zygomatici, ubi latissimus, 1/ 2//; in poste- riore parte ante Juncturam cum osse palatino 3//. Ossis maxillaris partis palatinae longitudo 7/ 7//, latitudo ejus 1/—1/ 3//, Ossium intermaxillarium longitudo ab apice ad processus ejus nasalis apicem linea curvata 1/, 4//. Ossium imtermaxillarium partis maxillaris longitudo linea curvata a na rium apertura externa ad apicem 10/, 9//: linea recta 9. Latitudo eorum in superiore margine ante narium aperturam 2/, 3//; in parte media crista compressa instructa 7/, in apice 1“, 2 — 5//. 48 BRANDT Zoologie. Altitudo ejus ante narium aperturam #/, 94. Altitudo ejus in apice 9//. Altitudo ejus in medio inter apicem et altitudinem ante narium aper- turam desumtam #/. Marginis alveolaris ejus latitudo pone apicem 3 — 4, Apicis excisura triangularis longa 1/, 9//, alta 1/ — 4 — 5//, profunda 64. Processus dentiformis longus 1/, #/; latus in baseos facie externa et interna 14 3 — 4/; in baseos facie posteriore {/, 1//; in baseos facie an- teriore 9//. — Apicis ejus obtusi diameter 3 — 6//. Processus palatini ossis intermaxillaris longitudo summa ab apice denti- formi ad partem palatinam ossis maxillaris 6. — Ejusdem latitudo summa in medio 1/, 4/4, — Ejusdem excavatio seu fossa canaliculata laminam pa- latinam corneam excipiens, longa 5, lata 14, 341 — 6//; in margine mte- riure 7 — 8//, in margine exteriore 2// profunda. Processus nasalis ossis intermaxillaris cornuti longitudo in curvatura à narium aperturae anteriore margine ad apicem 9/. — Ejusdem altitudo in parte anteriore 3/, 5//; in parte narium aperturae medio opposita 1/, k//; in apice posteriore 10/. — Ejusdem latitudo ante aperturam nasalem in margine superiore {/; in medio supra processus zygomatici anteriorem par- tem 1/, 8//; in apice posteriore 3 — 4///. | Ossis nasalis longitudo 3/, 1//. — Latitudo ejus summa 1#, 10//. — Mar- ginis ejus prominentis longitudo 7°/,//; altitudo ejus 3// et crassities 2 —2°/,/1. Cavitas narium a processubus pterygoideis ad foramen incisivum infra longa 10/, 5/7, Cavitas narium postice lata 3/, 3/4, Cavitas narium inter processus zygomaticos, ubi latissima, #// lata. Cavitas narium ante foramen incivisum lata 1/, 54, Cavitas narium postice, ubi altissima 7/; supra excisuram palatinan 5°/,# Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 49 alta, inter processuum zygomaticorum medium 2/ 2/ alta; in parte ante- riore 1/ 4/ alta. Apicum inferiorum processuum pterygoideorum distantia (Choanarum summa latitudo) #//, 9/7 Choanarum aperturae longitudo 6/. Choanarum aperturae profunditas summa 3/ À foraminis occipitalis superiore margine ad laminam cribrosam (Summa cran cavitatis longitudo) 7//. À foraminis occipitalis inferiore margine ad laminam cribrosam 6/, 4. Cavitatis cran altitudo a laminae cribrosae basi ad os frontale linea recta 3//, 6//, Ejusdem altitudo a sellae rudimento ad ossis bregmatis medium #/. Ejusdem altitudo a suturae lambdoideae medio ad processus basilaris ossis occipitis anteriorem marginem 3//, 10//. Cranii cavitatis latitudo anterior inter alas magnas ossis sphenoïdei 3/, &/, Ejusdem latitudo in medio inter ossium bregmatis laterum posteriorem partem H//, 4/4 — 6/1. Cranii cavitatis summa latitudo supra processum basilarem in squama occipitali 74, 6//. Aperturae nasalis externae longitudo 71/,/. Latitudo ejus maxima (in medio) #‘/,/. ÉAMB'E RC FT Capur I. De laminis corneis masticatoriis Rhytinae in universum. (Tab. III et IV.) Quum, sicuti supra $ 10. demonstravimus, Rhytina adulta dentibus pro- pris prorsus careret, organa peculiaria ad comminuenda nutrimenta haud . Mém. sc. natur. T. F. 7 50 BRANDT Zoologie: ita mollia, qualia fuci marini majores praebuerunt, nécessaria erant. Deus Optimus, Maximus igitur eam organis masticatoriis peculiaribus, in aliis ta- men Sireniis pariter, sed una cum dentibus, obvüs, donavit, quae Stellerus (. L p. 302.) his verbis descripsit: .Masticationem absolvunt praeter normam omnium animalium non den- tibus, quibus in universum carent, sed duobus ossibus*) validis, candidis seu dentium integris massis, quarum una palato, altéra maxillae inferiori infixa et huic apposita est. — Insertio ipsa seu connexio prorsus insolita, nec ullo noto nomine exprimi potest. Gomphosin vocare non licet ob id, quod ossa non infiguntur maxillis, sed multis papillis et poris, poris et pa- pillis reciprocis palati et mandibulae inferioris recipiuntur. Practerea a parte anteriori membranae papillari labii superioris interni ad latera vero oris striatis ossis**), a parte posteriori duplici apophysi palato et mandi- bulae inferiori inseruntur et hac ratione firmantur, Ossa haec molaria subtus multis foraminulis pertusa velut netricum di- gitale vel spongia, quibus arteriae et nervuli eodem modo, ut dentibus animalium inseruntur, superna parte glabra et multis canalibus tortuosis et undulatis excavata, ac eminentuis intra hos elata, quae eminentiae sub masticatione a canalibus appositi ossis ita excipiuntur, ut fuci intra haec #) Substantiam horum organorum masticatoriorum (Kauplatten) corneam esse, eosque eam ob causam cum Stellero ossium momine designari haud posse, e laminarum exacliore consideratione cuivis patebit (cf. infra), e commentario, meo de Rhytinae dentibus conscripto supra laudato ce- terum jam redundavit. #*#) Verba Stelleri ,,oris striatis ossis“ non satis liquent. Vix credcrem cum auctore versionis germanicae p. 60 vertentis ,,mit gestreiften Beinen“ ad latera oïis massas peculiares corneus stria- tas callis similes adfuissé, quum cas Stellerus fusius non descripserit et Rhytina praeseutia earum a reliquis Sireniis differret. Huc usque enim nemo de talibus massis in Manatis et Halicoris ob- vis loquutus est, quamvis organorum masticatoriorum Rhytinae analoga in hisce generibus pari- ter sint reperta. Rectius igitur statuendum Stellerum dicere voluisse, laminas manducatorias par- tibus suis lateralibus striatis ad oris latera fuisse insertas, quae quidem explicatio magis congrua. Margines lateralés emim Jaminarum $striati apparent (cf. infra). A Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 51 veluti intra fullonum asseres seu molas manuarias comminuantur ac sub- ‘igantur. Ossa haec quae clarius docebunt, quae descriptione minus intellisibilia sunt, delineari curavi.‘“ Ex hisce verbis Stelleri patet, Rhytinam dentium loco in maxilla et mandibula massam unicam peculiarem (ossa molaria Stelleri) seu rectius, ut mihi videtur, laminam masticatoriam seu manducatoriam habuisse , quae sibi invicem ita oppositae erant, ut nutrimenta inter ipsas Comminui possent. In universum tamen figura et situs laminarum e solis Stelleri animad- versionibus et iconibus ejus aegre derivari possunt. Qua de causa multi na- turae scrutalores Rhytinae dentes molares quatuor, i. e. utrinque utrinsecus duos peculiaris structurae tribuerunt, antequam similium organorum man- ducatoriorum in Halicores et Manatorum palato et mandibuia obviorum existentia innotuerit. In tractatu meo de Rhytinae dentium structura com- posito (Meém. de l'Académie d. Pétersb. VI. Scienc. mathem. et phys. T. 1. p. 103) Rhytinae laminae manducatoriae pariter erronce dentium nomine adhuc sunt designatae, quum mihi organa analoga Halicores tunc temporis nondum innotuerint. Îpsa enim commentatio temporis spatio est conscripta, quo Bibliotheca zoologica Academiae scriptis zoologicis minime abundavit et Academia in uvwiversum nova literaria tardissime accepit. — Meckelius (Syst. d. vergl. Anatomie Bd. IV. Halle 1829 p. 532) primus situm longitudinalem et in maxillis apicalem organorum manducatoriorum, nominatim unici supe- rioris et inferioris, disertis verbis defendit et observationes Stellerianas hoc modo intelligendas esse contra Cuvierum multosque alios naturae scrutato- res exposuit. E recentioribus Meckelium sequuti sunt Rappius (Die Cetaceen, Stuttgart 1837, p. 26), Fr. Cuvierus (Hist d. Cet. p. 376) et Schlegehus (Abhandl. aus d. Gebiete d. Zool. u. vergl. Anat. H. 1, Leiden 1841, p. 15), qui postquam Rhytinae organis mandueatoriis partes analogae in Halicores * 52 BRANDT Zoologie. et Manatorum maxillae et mandibulae apice erant detectae rem accuratius et tutius eruere potuerunt. Quae quum ita sint laminae masticatoriae seu organa manducatoria Rhy- tinae in laminam manducatoriam superiorem seu maxillarem seu palatinam et inferiorem seu mandibularem discernere possumus. Utrumque organon similem structuram et situm habere debuisse analoga organorum animalium ratio et functio postulavit. { CRC TI De lamina masticatoria seu manducatoria palatina. (Tab. III. fig. 1—3 et fig. 5—M1 et Tab. IF.) ( 1. De laminae manducatoriae palatinae situ. (Tab. II. fig. 1.) Organorum manducatoriorum Rhytinae cognitio solis observationibus et figuris Stellerianis (Noci Comm. T. HI.) niteretur, nisi mihi anno 1832 con- tigisset in Musei Academici scrinio partem antecessoribus, ut videtur, igno- tam animalis inveniendi, quae examine accuratiore instituto figurarum et descriptionis a Stellero exhibitae ope Rhytinae organon masticatorium se prae- buit et a me fusius sub erroneo dentis Rhytinae titulo loco laudato est descripta. Ad recentiora tamen usque tempora adhuc dubitabam, num organon à me inventum maxillare seu palatinum, vel mandibulare fuerit. E Stelleri enim organorum masticatoriorum figuris, quum descriptione satis accurata et explicatione fusiore prorsus careant, antehac pro certo haud concludere valui, quacnam figurarum palatinam quaeque mandibularem laminam re- praesentet, Cranii fragmenti missio demum certiorem me fecit, organi man- ducatorii partem in Museo zoologico Petropolitano servatam laminam pala- tinam, non mandibularem esse. Laminae enim ipsius figura generalis, no- minatim curvaturae ejus ratio et facies convexa foraminibus majoribus per- Zoolosie. Symbolae Sirenologicae. 53 forata cum parte palatina ossis intermaxillaris oblonga, excavata et figura ei simili, 1. e. tetragono-oblonga, comparata, aperto demonstravit, laminam Musei Academici palato, non mandibulae affixam fuisse. Qua de causa etiam haecce lamina Rhytinae masticaloria exactius laminae manducatoriae seu maslicatoriae palatinae nomine designari nunc potest, E laminae affixione in parte palatina tetragono-oblonga, arcuata, exca- vata sursum convexa, infra (i. e. in ore) concava ossis intermaxillaris (cf. Tab. nostram L. fig. 3 et Tab. IL." fig. 1 g, h) sequitur, partes longiores laminae seu partes striatas laterales, (id. g, h et fig. 3c) 1. e. dextram et sinistram, Stellero teste ad latera oris striatis ossis insertas, breviores autem (Gb. fig. 2a, b) anteriorem (a) et posteriorem (6) partem sistere, ita ut la- minae situs longitudinalis corporisque lineae mediae congruus exinde ap- pareat (Tab. IL. fig. 1). Quum autem laminae partes breves (Tab. IL. fig. 1 et ib. fig. 2 a, b) formam: variam offerant, pro ‘situ vario, anteriore vel po- steriore, in maxilla observando, quaeritur adhuc quaenam partium brevium anterior, quaenam autem posterior [in lamina Musei Academici fuerit. Ad solvendam hancce quaestionem verba Stelleri: ,,organa masticatoria (ossa) a parte anteriori membranae papillari labi superioris interni, a parte poste- riori autem duplici apophysi palato firmari“ nec non adspectus figurae dex- trae tabulae Stellerianae, laminas masticatorias Rhytinae illustrantis, satis tutum praebent adminiculum. Pars enim laminae nostrae rotundata et me- dio subemarginata (Tab. IL. fig. 1h et ib. fig. 2a) in figuris modo laudatis inferior, in Stelleri figura dextra pariter inferior et appendice papillas la- biales offerente instructa partem anteriorem rostri apici finitimam sistit. Pars ei opposita contra (Tab. III. fig. 1 g, fig. 2 b) in lamina masticatoria Musei Academnei lobata seu, ut cum Stellero loquar, apophysibus instructa et in figura ejus dextra, sicuti in figuris nostris, partem organi manduca- torii superiorem constituens partem posteriorem laminae palatinae componit. Insimnl vero etiam e figurarum Stellerianarum adspectu apparet, lamnina- rum masticatoriarum eminentias seu cristas et fossas triangulares eas sejun- gentes angulis suis acutis retrorsum spectasse (cf. Tab. nostrae LIL. fig. 1 et 2). 2, Laminae manducatoriae palatinae structurae externae descriptio. De laminae masticatoriae corneae structura quidem jam ante duodecim et quot excurrit annos egi (Mém. de l'Acad. VI. sér. sc. mâth. et phys. Tab. LI. p. 103), ut autem omnia , quae de Rhytinae historia naturali innotuerunt, facta huc in unum corpus collecta appareant, descriptionem laminae in Mu- seo Academico servatae vario modo emendatam et microscopicis observatio- nibus de penitiori ejus structura institutis iconibusque novis partim a me, partim a pictore magis exercitato exhibitis auctam nune quidem communi- care debemus. Lamina palatina masticatoria Rhytinae (cf. Tab. LIL. fig. 1. et ib. fig. 2 et 3, nec non Mém. de l'Acad. L. L. tabulam), quae, ut e comparatione cum cra- ni fragmento nostro et e figuris Stellerianis apparct, sine dubitatione adulti animalis partem constituebat, corpus corneum, substantiis corneis veris ha- bitu simile, oblongo -tetragonum, lamelliforme, statu sicco flavescente -albi- dum , in sectione horizontali (Tab. IF. fig. 1), ob dissectos canales perpen- diculares matricis albae rudimentis cutaneis albis farctos, albo - punctatum, in sectione perpendiculari (Tab. IL. fig. 7) autem, eaudem ob causam, albo longitudinaliter striatum, aqua emollitum autem album seu candidum”*) sistit. Pars laminae media in situ naturali pro ossis intermaxillaris partis pala- tinae figura sursum arcuata (Tab. IH, fig. 3), pars anterior (a) et posterior (b) autem declives apparent. Laminae totius in curvatura dimensae longi- *) Quare Stellerus laminas recenti statu observatas omni jure candidas appellat. — Color fla- vescens ex exsiccatione et ex parte a particularem pinguium rancidarum praesentia derivandus videtur. . Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 55 tudo 7, 341, Partis ejus anterioris in margine anteriore latitudo 24. Lati- tudo pone marginem anteriorem 2/, 8//. Latitudo laminae in medio ad an- teriorem et posteriorem partem ejus usque 3/. Crassities laminae summa in medio ejus observanda {1//, minor in lateribus conspicua 6 — 8//, minima vero marginis exterioris 3// et posterioris limbi adeo 1 — 2// tantum aequat. Margo anterior (Tab. IIL, fig. 1 h,2 et 3a) et posterior (56. fig. 1g, 2 et 3b) laminae in facie ejus inferiore (&b. fig. 1)*) (i. e. ex parte oris cavitati, ex parté mandibulae apici obvérsae) marginibus lateralibus ob declivitatém de- scriptam, magis deorsum prominent; in facie superiore (i. e. palatinae parti ossium intermaxillarium et maxillarium anteriori inserta) autem marginibus lateralibus pariter quidem magis deflexi, sed insimul depressi et parte me- dia humiliores animadvertuntur. Margo anterior (66. fig. 1, et 2 et 3a) infra, forsan trituratione glabratus, leviter arcuatus, subrotundatus, subflexuosus et in medio subemarginatus, in lateribus autem parum angulatim excisus est; posterior (fig. 2 et 3b) autem lateralibus non solum, sed etiam anterivre multo ténuior, in medio in processum semilunarem, 1/, 4// latum, obsolete subbilobum prominet, latere quovis autem excisura subsemilunari instructus eoque parum oblique truncatus evadit et ab eminentiis cristatis posteriori- bus inferioris laminae faciei longe infra superatur. — Margines laterales (dexter et sinister) (Tab. IIL, fig. 1,2 et 3) elevati, antice paullo magis postice minus, sed parum angustati et humiliores, infra sulculo subarcuato, longitudinali, subobsoleto inipressi, supra autem tubulis corneis clarius ap- parentibus parallele striati, in laminae facie inferiore latiusculi et obtusins- *) Quum in componendo tractatu inéo supra laudato de Rhytinae Janina masticatorià con. scripto incertus essem, num lamina nostra palatina vel mandibularis appellanda esset, facies su- perior et inferior ejus exacte definiri häud:poterant. Cranii disquisitione et figurarum Stelleria- narum, ope ejus nunc explicandarum, adspeetu autem certior factus sum, lanninam a me descrip- tam palatinam esse et me, Stelleri verbis: ,,Ossa haec molaria subtus multis foraminulis pertusa etc“ seductum, in tractatu meo facienr superiorem ejus convexam distiuclius porosam false pro inferiore, inferiorcm autem pro superiore habuisse. se BRANDT Zoologie. culi, satis verticales vel parum introrsum directi, in superiore autem magis triangulares, acutiores, compressiores et extrorsum directi animadvyertuntur. — Margines omnes ceterum supra limbo corneo, tenui, subpellucido, niti- dissimo, glaberrimo, ut videtur laminae affixioni destinato, deorsum subin- voluto, fere 1// lato, postice in lamina saltem nostra, latiore, 2// lato (Tab. LIL, fig. 3ceccc), sed forsan adhuc latiore, cinguntur*). Facies laminae inferior seu interior seu oralis oris cavitati et mandibu- lae apici obversa (Tab. LIT, fig. 1) antice et postice elevata, pone partem anteriorem et ante partem posteriorem tota sursum arcuata infraque exca- vata evadit ad laminam masticatoriam corneam mandibulae apicis, facie su- periore verisimiliter convexam, recipiendam. Ipsa vero facies inferior seu oralis minime glabra, sed eminentiis seu cristis triangularibus, satis magnis, pinnatim positis, in summitate libera trituratione glabratis et subnitidis, in- terstitiis triangularibus, profundis, pariter pinnatis, disjunctis, inaequalis ap- paret. In medio scilicet faciei inferioris eminentia seu crista longitudinalis, subtriangularis, pone marginem anteriorem laminae incipiens ct ante mar- ginem ejus posteriorem desinens, laminamque in dimidium dextrum et si- nistrum exacte dividens, medio et postice parum flexuosa, lateribus com- pressa, eminentiis lateralibus humilior, antice multo latior, sed humilior, postice añgustior et parum interrupla, tota punctis numerosissimis, sparsis, minimis, plus minusve distinctis, margine elevato orbiculari, plerumque du- plici obtusiusculo cinctis (Tab. IIT, fig. 11), fere veluti netricum digitale impressa discurrit. — ÆE margine elevato externo versus cristam modo lau- datam e quovis latere eminentiae seu cristae manducatioriae quinae, trian- gulares, apice acutiores et angustiores, basi multo latiores, subalternae vel *) Limbum descriptum pro illius partis analogo (gingivae strati epithelialis processu) habe- rem, quae in Balaenis laminarum cornearum basin amplectitur easque cum maxilla conjungit, eamque ob causam a Rosenthalio (Ueber d. Barten d. Schnabel-Wallfisches, Abhandl. d. Berl. Acad. für 4829, p. 128) Hornband et Hornkranzhand appellatur. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 57 suboppositae, subparallelae, rectae vel parum subflexuosae, 2 — 3/ vel 34, 3// longae, basi 3 — 6//, apicali seu interiore margine libero 1!/, — 24 latae, 3-— 10// altae, punctis sparsis, minimis, numerosissimis, fere veluti netricum digitale totae plus minusve distincte impressae , retrorsum versae, angulo acuto postice versus cristam longitudinalem centralem connivent an- tice vero distant. Cristae anteriores reliquis breviores et minores et ante- riore extremitate extrorsum subcurvatae, a margine anteriore laminae spatio satis insigni, fere semilunari elevato, cum maxilla declivi remotae. Cristae duae antepenultimae margini posteriori postice approximatae vero, in medio conniventes, eminentiam semilunarem, in lamina nostra fissura subbilobam, non solum marginem posteriorem (Tab. ILL, fig. 1 et 3b), sed reliquas cristas superantem margini anteriori laminae oppositam eique altitudine aequantem et cum maxilla pariter declivem (Tab. LIL, fig. 3b) constituunt. Marginis la- teralis inferior limbus prominulus (b. fig. 1), posteriore parte acutior et sulculo transverso, subobliquo exaratus, quovis latere cristarum mastica- toriarum par sextum (postremum) componit, cujus singulae cristae postice parum connivent, sed fere parallelae discurrunt et longitudine inaequales sunt, dextra enim sinistra longior evadit. Cristae manducatoriae descriptae fossis triangularibus, supra latioribus, sicuti ipsae cristae, impresso-punctatis, ima basi, ex parte forsan exsiccatione, irregulariter rimosis, in medio Jlaminae profundioribus, profunditate 6 — 7// aequantibns, in lateribus multo minus 2// tantum profundis, pariter (ut cristae) pinnatis, cum cristis igitur descriptis laminae corneae superficiem inferiorem pinnato-rugosam formantibus disjunguntur. — Cristarum latera et fossae eas sejungentes, nec non marginum latera massae albidae, parum flavicantis, in tritura pulverulentae et terrae calcareae speciem exhibentis tenuissimo strato, e saliva deposito, firmissime adhaerente plus minusve Mém. sc. natur. T. F, 8 58 BRANDT Zoologie. obducuntur, quod puncta impressa saepe implet et obtegit minusque di- stincta vel inconspicua adeo reddit.*) Laminae superior facies, in situ laminae naturali matrici ejus et palato osseo obversa, medio longitudinaliter convexa et in centro cristae centralis superioris faciei loco longitudinaliter impressa (Tab. III, fig. 2), cruribus seu areis tribus glabris, brevibus, in partis posterioris utroque latere (id. b) obvis, exceptis, tota foraminibus numerosissimis, reticulatim positis, mini- mis, vel majoribus profundis et distinctioribus , marginibus acutioribus et angustioribus cinctis, (Tab. IT, fig. 10, IV, fig. 2) aperte vasculis sanguiferis nutritortiis et nervulis introitum parantibus perforata est. Foramina ampliora parietibus angustioribus, acutis, compressis cincta, nec non depositi albidi salivalis defectus, faciem superiorem ab inferiore seu orali primo intuitu distinguunt. Praeterea vero superior facies ab inferiore in eo diflert, quod in marginibus lateralibus integris, acute triangularibus, subextrorsum ver- sis, et ex parte subflexuosis elevata, inter convexitatem mediam fere cin- guliformem et margines laterales tota longitudinaliter impressa, parte ante- riore et posteriore autem pariter depressa et parum impressa observetur. Medium ceterum laminae superioris faciei sulci seu fossae longitudinales et cristae triangulares, quovis latere quinae distinctae et sexta (postica) obso- leta, occupant, ut in facie inferiore, fossae tamen faciei inferioris eminen- tiis faciei superioris et eminentiae seu cristae inferioris faciei fossis superio- ris faciei plus minusve exacte oppositae inveniuntur, ita ut fossae faciei su- perioris cristis faciei inferioris et vice versa respondeant. In facie superiore ceterum cristarum anteriores et mediae (ob ossium intermaxillarium exca- vationem antice majorem) majores et magis elevatae, posteriores contra de- pressae et multo humiliores apparent. Antepenultima seu quinta crista (Tab. LIL, fig. 2) ante seu rectius Juxta apicem posteriorem suum (b) aream oblon- *) Massa albida e saliva verisimiliter deposita in facie opposita deficiens pariter indicat, faciem descriptam interiorem seu inferiorem i. e. oris cavo obversam laminae esse. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 59 gam, foraminulis minimis marginibus elevatis haud cinctis perforatam, 10// longam, 2/7 — 3/4 latam longitudinaliter impressam offert. Superioris lami- nae faciei posterior margo (Tab. IIL, fig. 2 b) subsulcato-impressus, glaber, e latere utroque aream bicrurem, crure interno multo longiorem, impres- sam, foraminulis antice tantum parum perforatam, vel foraminulis minu- tissimis, parum distinctis tantum instructam, glabram, sulcum vascularem, ut videtur, constituentem, antrorsum emittitt — Foraminula ceterum reti- culatim, sed subirregulariter posita, margine angustiore et acutiore cincta, figura et magnitudine varia, subrotunda, subhexagona, subtetragona, semilu- naria, elliptica, ovalia vel subreniformia (Tab. 111, fig. 10. Tab. I, fig. 2.) laminae faciem superiorem seu palatinam perforantia, in anteriore laminae parte et in sulcis seu fossis ejus in universum multo majora quam in cri- starum parte acuta et in marginibus lateralibus animadvertuntur, ita qui- dem, ut inter foramina majora etiam minora et minima occurrant (Tab. IF, fig, 2) et foraminum maximorum circiter quatuor, minimorum decem fere vel plures ad duodecim vel numero minores in lineae quadratae spatio ob- serventur.*) GE De laminae palatinae structura penitiori observationes. Quoad penitiorem structuram (Tab. ILE, fig. 5 — 11 et Tab. IV) lami- nae manducatoriae Rhytinae in universum duplicem proferre possumus sententiam. Eam ipsam enim vel pro parte solida cornea, haud tubulosa, matricis canalibus frequentissimis, perpendicularibus tantum perforata, vel pro massa € tubulis invicem arcte conjunctis, et coalitis, corneis, perpendi- *) Foraminulorum adspectus sectionem transversam foliorum seu caulium quarundam grami- nearum, spongiarum vel Rhinocerotis, nominatim Rh. sumatrensis cornuum faciem basalem in memoriam revocat. * 60 BRANDT Zoologie. cularibus, vel saltem subperpendicularibus et interdum parum introrsum inclinatis, crinibus et cornuum fibris similibus composita habere possumus. Opinion primo loco exhibitae annuere videtur massae sensu transverso vel perpendiculari dissectae adspectus superficialis. Sectiones modo comme- moratae enim oculis nudis consideratae locis singulis, nominatim in laminae marginibus et fossis profundis oralis faciei obvns (ubi integri tubuli sejuncti haud raro inveniuntur), exceptis, massam solidam et continuam, corneam, canalibus perpendicularibus matrice candida impletis tantum perforatam et interruptam (cf. Tab. IL, fig. 7 et fig. 9, Tab. IV, fig. 5) exhibent. Secundae opinioni, laminam e tubulis seu cylindris, corneis, sparsis, frequentissimis, perpendicularibus, densissimis, parietum cellularum periphe- ricarum ope confluxis compositam statuenti, favent non solum tubuli cor- nei disjuncti, in laminae margine et sulcis pinnatis oralis faciei occurrentes (Tab. HI, fig. 3,5,6,8, Tab. IV, fig. 4) sed etiam tubuli reliqui omnes ita coaliti, ut microscopii simplicis ope in sectione laminae transversa*) termi- nos plerumque subangulatos, tetragonos, pentagonos, hexagonos vel trigo- nos raro subcirculares (Tab. IV, fig. 1), quorum ope ipsi invicem cohaerent, plus minusve distincte ostendant. Sub microscopo composito denique in sectionibus laminae teneris, transversis, (Tab. IV, fig. 8, 9, 10,11) matricis canales centrales cellularum orbibus vel ellipsibus concentricis ambiuntur, in sectionibus longitudinalibus vero (6. fig. 5, 6,7) pariter cellularum stra- tis frequentissimis circumdati apparent et tali modo tubulos distincte effi- ciunt cellulis periphericis omnino plerumque arcte invicem conjunctos (cb. fig. 9, 10 et 11.) Quae quum ita sint secundam opinionem primae longe praeferendam esse putarem, quamvis ipsim quoque omnibus numeris absolutam et funda- tam nondum statuerem. Putarem potius, eam ipsam adhuc observationibus *) Observandum lamen, in ipsa facie laminae superiore et iuferiore talem disjuuctionem mi- pime apparere, sed sectione transversa instituta tantum in conspectum venire. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 61 primae evolutionis laminarum in Halicores vel Manatorum embryonibus imsti- tuendis in posterum fusius esse probandam, quum haecce mammalium ge- nera laminas manducatorias simillimas possideant.. Tubuli seu cylindri cornei plerumque perpendiculares in marginibus laminae lateralibus autem introrsum satis inclinati (Tab. ILE, fig. 1 et 3) mag- nitudine et evolutione admodum variant, ali enim maximi 6// longi be ad #/,44 ati, ali minores, # — 5// longi, /,, — ‘/,/ lati, ali minimi angustis- simi modo commemoratis minores (‘/,, ad ‘/,,// lati vel angustiores) evadunt et microscopi ope tantum distincte detegi et exactius observari possunt. Tubulos hosce minimos inter cellularum strata tubulorum majorum obser- vandos (Tab. IV, fig. 9 et117) pro tubulis imperfectis haberem, quorum incrementum impeditum videtur Singuli tubuli minimi diametrum trans- versam 0,02232/ vel 0,03348// circiter offerunt, cellularum longiorum tu- bulorum majorum igitur diametro circiter aequales apparent, inter se autem 0,02232//, si proximi sunt, vel 0,0#46% ad 0,08928// et amplius, si remo- tiores apparent sub microscopo 250-es augente distantes itaque distributos inveni, ut in spatio ‘/,, lineae quadratae interdum ad decem usque, ple- rumque vero numero multo minores vel solitarii vel nulli observarentur. Totum laminae ambitum circiter viginti pollicum quadratorum spatium occupantem statuentes et cuivis lineae quadratae tubulos majores et minores nudis oculis conspicuos adscribentes, Jlamina palatina cornea in quovis pol- lice quadrato circiter 120 tubulos majores et minores plerumque coalitos possideret, in universum igitur circiter 2400 tubulos corneos majores et minores offerret.*) Tubulorum longissimi (5 — 6// longi) cristarum et marginum elevato- rum faciei oralis medium constituunt, breviores vel brevissimi (1 — 3/ *) Omnium tubulorum numerus ob magnitudinem variabilem et poros non semper distiuctos aestimari haud potest, quare obiter soltem majorum et minorum numerum exhibuimus tubulos minimos nuimejosissimos omittentes. 62 BRANDT Zoologie. longi) in marginis lateralis limbo externo (Tab. LIL, fig. 3c), nec non sub faciei superioris cristarum summitate observantur, — Tubuli longissimi in- simul latissimi (4b. fig. 7 et 9) reliquis rariores sunt, angustiores et breviores majoribus frequentiores, minimi seu angustissimi autem inter majores sparsi omnium frequentissimi videntur. Tubuli ceterum ïüisdem locis aequalem magnitudinem haud praebent, sed minores vel minimi majoribus interpositi inveniuntur. Minimi ceterum non solum in ambitu majorum et minorum sparsi, sed adeo ex parte a majorum parietibus plus minusve inclusi vel saltem ex parte circumdati reperiuntur. Praeter tubulos descriptos ipsam laminam componentes tubuli brevissimi obsoleti arctissime confluxi, vix lineae longitudinem aequantes in marginis lateralis limbo angusto ligamentiformi, glaberrimo (Tab. IL, fig. 3bccc) occurrunt. Tubuli in universum, ut jam commemoravimus , tam arcte invicem ap- proximati et cellularum suarum periphericarum ope coaliti apparent, ut massam solidam, subflavescentem, in sectione perpendiculari (Tab. LIL, fig. 7), longitudinaliter et tenuiter albo parallele striatam, in sectione transversa vero albo punctatam (Tab. IV, fig. 1) componant. In margine anteriore ta- men, nec non in inferioris faciei fossis, basi rimosis, sicuti in marginibus lateralibus, singuli tubuli locis quibusdam minus arcte coaliti, vel laxius uniti, vel adeo fissura prorsus disjuncti et plus minusve distincte longitu- dinaliter striati et subangulati (Tab. LL, fig. 5, 6 et8) cernuntur, ita ut ob- iter considerati interdum setarum vel setularum acuminatarum adspectum praebeant (Tab. IL, fig. 6 b d) imo adeo interdum recurvati (tb. b) appareant. Singuli tubuli (Tab. IL, fig. 5, 6, 8,9) majores et minores (Tab.1F, fig. ), nee non magna ex parte etiam tubuli minimi, e pariete corneo distincto, in siccis flavescente, subnitido cavitatem seu canalem centralem (Tab. LIL, fig, Ja, Tab. IV, fig. 5 et Gac) in medio et in extremitate orali seu inferiore (a) augustiorem, linearem in extremitate palatina seu superiore (c) vero Zoologie. S'ymbolae Sirenologicae. 65 plus duplo saepe latiorem, imfundibuliformem ineludente constant. Paries tubulorum commemoratus plerumque plus minusve angulatus vel compres- sus evadit. Crassities ejus in parte tubulorum media et extremitate orali canali matricis fere aequalis vel 1*/, ad 3-es major, in extremitate palatina autem saepe plus duplo minor canalis matricis centralis diametro transver- sal cernitur. In universum parietum tubulorum majorum et mmorum dia- meter circiter ‘/,, ad ”/,// aequalis esse solet. Tubulorum parietes ceterum in angulis suis crassiores observantur. Cavitas centralis (Tab. IV, fig. 5a ce, Gac), excepta parte superiore mfundi- buliformi (c), latiori, ob matricis basin, qua impleta erat, deperditam saepius vacua, plerumque massa alba cutanea plus minusve effarcia invenitur. Ca- vitatis centralis tubulorum majorum in extremitate orali et in medio ‘/,, — 1/41 in extremitate palatina infundibuliformi autem ?/, — ‘/,/4 diametrum praebet, in tubulis minoribus pro magnitudine diminutam. Massa centralis commemorata papillarum acutissimarum , conicarum, e cute prodeuntium (matricis laminae) particula apicalis ex parte vero particulas epidermidis seu rectius epithelii tenerrima distincte cellulosi, matricis papillas ambientis strata aperte referebat. Extremitas superior seu palatina et inferior seu oralis singuli tubuli seu cylindri plerumque poro centrali impressa est, qui margine corneo plus minusve elevato cinctus apparet et in canalem tubuli centralem transit. Po- rus palato et matrici obversus, sen superior (Tab. ILE, fig. 10, Tab. IV, fig.2) 0 ad, diametrum offerens , profundior et amplior margineque seu pa- riete angustissimo, compresso et acutiore, ‘/,,// ad ‘/ // crasso, inciusus.con- spicitur atque in cavitatem brevem, infundibuliformem (Tab. 1V, fig. 5 et6c). supra laudatam transit. Porus ori obversus (Tab. IIL, fig. 11 et 8a, Tab. IF, fig. 1) in cavitatem cylindricam continuatus, minor (!/,,/ ad /// tantum diametrum offerens) parum profundus, margineque obtusiore et latiore sub- duplici circumdatus , in medio plus minusve distincte impressus, epithelii 64 BRANDT Zoologie. stratis tenerrimis, cutaneis, matricis apici incumbentibus plerumque farctus et sedimento illo salivali supra commemorato saepe plus minusve obtectus observatur; baud raro vero, nominatim in locis laminae impressis, triturie ciborum parum expositis, obsoletus invenitur vel prorsus deest. Pori orales tubulorum majorum et minorum ceterum ‘/, ad ‘/,// inter se distant. Tubulorum pori pro magnitudine singulorum tubulorum majore vel minore majores vel minores inveniuntur, ita ut in tubulis majoribus majo- res, in minoribus minores appareant (Tab. III, fig. 10 et 11, Tab. IV, fig.1 et 2). Poros palatinos tubulorum minimorum microscopii ope in parietibus partis palatinae tubulorum majorum et minorum observare quidem licet (Tab. IV, fig. 2 uœuu), poros orales eorum autem in superficie laminae orali rarius detegimus, quum plerumque cellulis centralibus supra clausi animad- vertantur (cf, Tab. IV, fig. 9 et 11 yy7). Quoad figuram pori orales et palatini tubulorum variorum discrepant. Pori orales rotundi vel elliptici magisque distantes (Tab. LIL, fig. 11, Tab. IV, fig. 1) reperiuntur. Pori palatini (Tab. I, fig. 10, Tab. IV, fig. 2) plus mi- nusve approximati septisque tenuibus sejuncti, subrotundi , angulati, hexa- goni, pentagoni, tetragoni, trigoni, elliptici, reniformes vel semilunares eva- dunt; praeterea vero etiam interdum per paria approximati vel confluxi vel septulo tenuissimo sejuncti cernuntur. Praeter tubulos majores et minores supra commemoratos invicem coali- tos poroque central orali distincto instructos, cristas manducatorias laminae formantes, inveniuntur etiam in sulcorum cristis manducatoriis interposito- rum basi, nec non in laminae manducatoriae posterioris extremitatis lateri- bus sub limbo prominulo ligamentiformi (Tab. LLL, fig. 3 cc) tubuli extremi- tate sua orali acuminati vel rotundati, poro igitur orali destituti (Tab. IF, fig.» À BC) vel ejus vestigiis saepe parvis tantum instructi (5b. fig. # D, «);. quorum -quidem illi, qui in cristarum manducatoriarum basi occurrunt (5b. fig. 4), excepta extremitate palatina , liberi, illi vero, qui in marginis late- Zoologie. $ymbolae Sirenologicae. 65 ralis laminae posteriore parte apparent (6. ftq. 3) invicem conjuncti et apice orali libero saepe longitudinaliter tenerrime quater sulcati et eminentiis linea- ribus ternis instructi (66. fig. 34) vel simpliciter acuminati (5b.b) animad vertun- tur. Tubuli apice orali clausi structuram analogam in partibus corneis fibrosis vel tubulosis apice clausis aliorum mammalium conspicuam aperto indicant et verisimillimam reddunt sententiam , poros orales in plerisque laminae palatinae tubulis conspicuos apicum oralium suorum detritu, nominatim manducatione, esse effectos, cui quidem sententiae favet etiam, quod tubuli apice orali clausi üis ipsis locis observentur, qui triturae minus expositi ap- parent.*) Tubuli ceterum sine ullo damno poro orali hiare possunt; quum matrix semper stratis pluribus teneris cellularum, minus exacte observanti massam cutaneam structura carentem referentibus, parte apicali seu orali clausa inveniatur (cf. infra). Laminae palatinae segmentum per dies nonnullos aqua frigida emollitum flexibile et elasticum totumque albidum, in tubulorum medio tamen magis candidum se praebuit. Qua de causa etiam hoc statu cavitates tubulosae albae, centrales, processus matricis apice et lateribus massa tenera epithe- liali et cellulosa circumdatos foventes (Tab. IL, fig. Ja et Tab. IV, fig. 5 ac) a parietibus minus flavicantibus parum bene discerni possunt. Segmentula tenuissima longitudinalia et transversalia massae tali modo emollitae microscopi compositi magnitudinem naturalem 65-es ad millies et amplius augentis ope considerata (Tab. IV, fi. 5 ad 19) e cellulis albis, cor- neis parietes tubulorum evolutorum formantibus , nucleis et nucleolis in- structis, substantia intercellulari haud disjunctis, eamque ob causam epitheli palatini aliorum animalium cellulas ad amussim referentibus, plantarumque cellulis figura simillimis et massa centrali, & e. in canali tubulorum cen- *) Conjiciendum igitur omni jure, in pullis lactantibus tubulos corneos omnes acumen poro destitutum ori obversum habuisse, quod matricis canalem claudebat, Observationes in Balicorarum et Manatorum pullis instituendae rem verisimiliter ulterius demonstrabunt. Mém. sc. natur, T F. 9 66 BRANDT Zoologie. trali obvia, cutanea. pariler ex parte cellulosa, albida, cellulas seu vesiculas globosas adiposas, flavas, aggregatas*), numerosissimas continente composita inveni, Cellulae cum nucleis et nucleolis suis aqua madefactae non semper distinctae quidem fuerunt, nominatim in sectionibus perpendicularibus (ex- empli causa in Tab. IV, fig, 5) sed etiam in horizontalibus cellularum nuclei granulorum minimorum sparsorum forma inter matricis canales (a et c) tan- tum observantur; liquore kali caustici aqua diluto autem adbhibito et in sec- tionibus transversis et perpendicularibus cellulae distinctissimae parietibus suis planis majoribus (non marginibus ut in elasmiis) semper observatori obversae sese manifestarunt, In particuhis diutissime (per hebdomades plu- res) aqua maceratis ceterum structuram cellulosam etiam kali haud adhibito distinctissimam observavi. Cellulae parietes tubulorum majorum et minorum formantes circa quem- vis matricis canalem (Tab, IV, fig. 8— 11), plerumque orbicularem , haud aro vero ellipticum vel parabolicum vel adeo subangulatam orbes ambitu pro matricis ratione et figura varios, plerumque circulares, sed baud raro etiam ellipticos vel parabolicos vel angulatos, seu rectius forsan spiras, pro distantia et crassitie singulorum tubulorum tres ad vigimti quinque vel plu- res (in tubulis majgribus 10 — 25, in minimis 3 — 6 vel 8), concentricos, sed minime exacte regulares et saepissime parum distinctos constituunt; ita quidem, ut tubuli majores et crassiores majori, minores seu tenuiores, nec non tubuli magis approximati, minori orbium seu ellipsium numero am- biantur, sicuti sectiones transversae (Tab. IV, fig. 8 — 11) luculenter osten- dunt.**) — Cellulae centrales, particulas juniores seu natu minores exhi- *) Memoratu digoum videtur, in lamina nostra, per centum circiter annos conservata, adipis distinctissima vestigia adhuc inveniri cellulis globulosis inclusa. **) Cellulae eam ob causam in orbes concentricos dispositae esse debent, quod verisimillime, ut in aliis auimalibus, e blastemate a matricis processu conico vel compresso-conico cujusvis tu- buli cornei cavitatem implentis exsudato formatae erant. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 67 bentes in orbes distinctiores, haud raro ellipses referentes, dispositae omnium angustissimae, acutissimae et longissimae sunt (Tab. IV, fig. 8,9, 10). Inter orbes modo commemoratos centrales et periphericos cellulae lati- tudine satis insigniter sensim sensimque augentur, apicibus practerea sacpe plus minusve oblique vel subrecte truncatae evadunt orbesque paulo minus distinctos baud raro offerunt. Cellulae periphericae tubulorum evolutorum denique, naitu majores, plerumque omnium maximae, latissimae parumque acuminatae dispositionem orbicularem semper minus distinctam manifestant tubulosque singulos laminam manducatoriam componentes invicem conjun- gunt. Tubuli minimi imperfecti seu rudimentales supra commemorati, saepis- sime poro orali haud hiantes, in tubulorum majorum peripheria obvii (Tab. IV, fig. 9 yy) cellulas centrales elongatas, angustissimas saepissime haud ostendunt, sed a cellularum majorum vel mediae magnitudinis orbibus non- nullis, (6. et fig. 10 et 11) quarum centrales curvatae et minores evadunt porumque oralem frequentissime prorsus elaudunt ambiuntur tantum.*) Gellulae in variis tubulorum parietum regionibus obviae non aequalem magnitudinem praebent, sed majores minoribus et magis elongatae brevio- ribus interpositae observantur ita tamen, ut minimae et maximae minus frequenter occurrant. — Saepius, forsan adeo semper, in extremitate pala- tina tubulorum cellulae majores et latiores conspiciuntur (Tab. 1F, fig. 6c). Cellulae elongatae diametrum longitudinalem plerumque tubulorum cen- tro parailelam seu concentricam habent, ita ut diameter transversa earum tubulorum centro perpendiculariter sit plerumque imposita. Quoad figuram cellulae singulae abbreviatae vel elongatae evadunt et non solum in sectionibus transversis (Tab. IV, fig. 8 — 11), sed etiam in sec- *) Tubulorum minimorum extremitate orali poro aperto haud hiantium consideratio novum praebet adminiculum sententiae supra allatae, poros tubulorum omnium orales in pullis clausos fuisse et apicis oralis detrimento originem debere. ü 68 BRANDT Zoologie. tionibus longitudinalibus (&b. /ig. 6 et T) tubulorum figuras similes hexagonas, pentagonas, tetragonas, rhomboïdales, trapezoidales, oblongas, subovales vel pyramidales, interdum fere lineares vel trigonas exhibent , marginibusque semper plus minusve angulatae, apicibus vero truncatae vel acuminatae cer- nuntur. Magnitudo cellularum et dimensiones earum valde variabiles. In univer- sum diameter longitudinalis transversam superat; ita ut cellulae longissimae etiam angustissimae sint. Inveniuntur vero etiam cellulae, nominatim latio- res vel latissimae, diametrum transyersam et longitudinalem aequales vel subaequales offerentes (Tab. IV, fig. 1# et 15). Cellulae ceterum, quamvis et in sectionibus transversis et in sectionibus longitudinalibus tubulorum laminarum minimarum figuram exhibere videan- tur, re vera tamen laminas compressas minime sistunt, sicuti non solum sectionum transversalium et longitudinalium laminae similis figurae cellula- rum segmenta offerentium accuratior contemplatio , sed etiam observationes directae cellularum singularum solutarum demonstrant, In cellulis lamello- sis sectiones faciebus laminae latis parallelae tantum latae, reliquae autem angustissimae esse deberent, ita ut in hujusmodi figurae cellulis diameter transversa et longitudinalis dissectae similes figuras praebere haud possent. Cellulae putredine solutae a me frequenter observatae (Tab. IF, fig. 15, A—W) superficies omnes integras ante oculos ponentes praeterea ad amussim de- monstrant, cellulas laminae manducatoriae tubulos corneos componentes cor- puscula polyedrica, minerum crystallis et plantarum cellulis habitu similli- ma, subpellucida, albida vel flavicantia, quoad figuram varia (Tab. IV, ib. A-W) hexagona, pentagona, tetragona, trigona vel pyramidalia, breviora vel lon- giora, vario modo compressa, angulata et impressa, saepissime depressa, cras- sitiem variam plerumque diametro longitudinali et haud raro etiam trans- versali minorem, saepe vero etiam aequalem exhibentia sistere. Cellulae aut facierum vario modo inclinatarum et directarum, planarum vel obliqua- Zoologie. Srmbolae Sirenologicae. 69 rum, aut apicum emarginatorum acuminatorum vel truncatorum ope invi- cem conjunguntur (ib. 4, a ad f). Secundum dimensiones a me sub microscopo Schiekiano 250-es augente (nominatim sub oculari 1 et objectivis #, 5, 6) telae araneae filorum paral- lelorum ope, quarum distantia exactissime ab amicissimo collega Lenz est definita et 0,00186 pollicis Parisini particulis aequalis reperiebatur, quae sequuntur cellularum dissectarum variae magnitudinis et figurae (Tab. 1, fig. T — 11 et fig. 1x) dimensiones ad mensuras lineares Parisinas redactas inveni in quibus { (i. e. distantia duorum telae araneae filorum exacte pa- rallelorum) — 0,00186/ — 0,02232// = circiter ue Cellularum variarum dissectarum mensurae micrometricae ad diametrum earum longitudinalem et transversalem spectantes. Telae ara- Longitudo. Telae ara- Latitudo. neae filo- Ineae filo- ee Polices. Lineae. DA Pollices. Lineae. 12000279 —10,033%8 — ‘/,,// 1/,—=0,000%6!/, — 0,00558 1/0! 1°/,=0,00232;/, — 0,02790 = ‘/,,.4 1/.—=0,00031 —0,00372 ed 1/4 = 0,00232"/, — 0,02790 — ‘7/4 | */, — 0,000%6"/, — 0,00558 17 so 4! 114=20,00232}/,—0,02790 = /.,/ ‘/3—0,00062 —0,007## ss 11/, = 0,002322/, — 0,02790 —/,.# | ‘7, —0,00093 —0,01116 DIAIPLTEL IAE IE EU 3 1 —0,00186 —0,02232— 1,4 | 1/ —0,000%6!/, — 0,00558 Pa 1 —0,00186 —0,022322— 17, | 1/,—0,00031 —0,00372 logctt! 1 —0,00186 —0,02232— 4 | 1/.—0,00062 —0,0074 — 1, 12 0001860— 0.022324 ut | 17 —10,000937 "— 001146: 1— !/s4 4 0,00186 = 0,02232— 27 4 | 10 0,00186 : — 0,02232 — 1}, 8/, — 0,00139:/, — 0,01674#— 1/4 | 1}, — 0,00046:/, —0,00558 —!/,,4 8/ — 0,00139!/, —0,01674 — "7,4 | 2} —0,0012k —0,01488 — ‘/./ PE = UV 0 01H00 PAR = 0:00097 = 0'0DRET EN He 0,0012# mm 001888 0/0 = 0,00046"/, —10;:005 58, 15/1, MR 000124 00-20/01788 2) NE 0.00098 = 001116 — 7, 1/12 0,00062 :=10,0074k = ‘7,540 | !/, = 0,00023!/, = 0,00279 /3 134 8 4 70 BRANDT Zoologie. Mensuras modo allatas exactius considerantes varias cellularum sectionum . rationes exinde derivare possumus. 1) Cellularum maximarum segmenta quoad longitudinem cum minimis (?/, longis ‘/, latis) comparata — 1°}, : 7; —= 0,03348// : 0,007 Rs AUESRONNZ , quoad latitudinem — 1 :|°/, — 0,002232/ : 0,00279/ = 8: 1. 2) Diameter longitudinalis cellularum longissimarum et angustissimarum transversam seu latitudinem — 1°, : ‘/, = 0,033%8// : 0,00558“, 6:14; vel in ais = 117,0) =10,02790/4: O003720 RE, 15:2 igitur in universum fere — 7:1. I IFR 3) Diameter longitudinalis et transversalis cellularum maximarum et la- tissimarum — 1:1 (— 0,02232// : 0,02232//). 4) Diameter longitudinalis et transversalis cellularum sectionum mediae magnitudinis, quales praecipue tubulorum orbes mediae offerunt ra- tiones admodum variabiles, medias inter rationes sub Nr. 1, 2 et 3 allatas praebent. Diameter longitudinalis enim inter { et ?/, (—0,02232/ et 0,01#88//) — 1!/,: 1 — 3: 2 variat, diameter transversalis vero inter !/, (— 0,00372) et ‘/, (— 0,01116) — 1:3 vacillat. 5) In universum diameter longitudinalis singularum cellularum inter 1 / 134 ii ad ‘/,,/4/ transversalis ab ‘/,,,# ad ‘/,,// variat, ita quidem ut cellulae diametrum longitudinalem et transversalem inter mensu- ras allatas medium plus minusve tenentem offerentes frequentiores sint. Cellulae parietes offerunt distinctos, sed minime sejunctos, qui margines laterales teneros lineares, singulis locis, praesertim ubi plures cellulae fini- timae sunt, paulo crassiores, magnitudine 250-es microscopo aucta crassitiem unius vel duorum filorum telae araneae latitudine aequantes ostendunt, quorum ope cellulae invicem reticulatim et quidem directe et intime con- junctae et coalitae apparent. Substantiae intercellularis enim nulla indagare Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 71 potui vestigia. Intima cellularum conjunctio efficit, ut singulae cellulae polyedricae a confinibus solutae (Tab. IV, fig. 15 À — W) rarius et nonnisi in particulis diutius (per plures hebdomades) aqua maceratis integri obser- vari possint. Cellulae singulae seu corpuscula cellularia longitudine et latitudine vel ad sectionum cellularum supra allatarum mensuras quadrant vel eas supe- rant, ita ut inter cellulas solutas longitudine ?/,, aequantes (cellularum seg- mentis longissimis ‘/, circiter longiores) invenerim. — Cellulae a me quoad crassitiem dimensae inter ‘4, ad ‘/,,/ differebant. Singulae cellulae plerumque in spatio a centro plus minusve remoto vel saltem juxta centrum, interdum adeo prope marginem nucleum distinc- tum album, ut mihi videbatur supra cellulam subelevatum(?), convexiusculum, oblongum vel linearem vel ellipticum vel trigonum vel rotundum, medio con- vexiusculum vel subdepressum, interdum arcuatum vel geniculatum offerunt. (Tab. IV. fig. 1%et15).—Nuclei formam elongatam exhibentes, in cellulis elongatis praecipue conspicui, diametro longitudinali cellulae et tubuli centro plerum- que paralleli vel subparalleli, concentrici, rarius subobliqui et plus minusve excentrici observantur. Nuclei rotundi semper plus minusve tubulorum centro concentrici evadunt. — Singuli nuclei microscopo 250-es augente in varüs cellulis plerumque 0,00223°/,// ad 0,00558//, rarissime ad 0,00744// lon- gitudine et 0,00139'/,/// ad 0,00223';.// latitudine offerebant; igitur in uni- versum quoad longitudinem ‘/,,,// ad ‘/,,/, quoad latitudinem vero ‘/,,,/ ad ‘/,,// aequabant. Nucleorum plus minusve elongati diametro sua longi- tudinali cum transversali comparata — ‘/, (= 0,00248//) ad ‘/, (— 0,00558//) or) 775) 4107002247) 7) vel — 17, #7 ad 7 TT ad ‘,,// ostenderunt, nuclei rotundi vero —/,,:{/,, apparebant. — Nu- L : pe — _—— 1 ES PSE 1 cleorum longiorum longitudo — ‘/, — 0,002%8 ad ‘/, — 0,00558//, — 1/,,,/ ad ‘/,,,/* ad cellularum longissimarum longitudinem (— 0,02790/ — 1*/, NOR DORE Rad RNA Rad Le), 0), — 1.14), 79 BRANDT Zoologi $ vel 1/ : 414,4: 13/7, dende =); 1/ 45 go A AR a me est observata. — Nuclei longitudinem 0,00558/ = ‘/,,,/1 ad 0,00372/ = !/,,,// offerentes reliquis frequentiores reperiebantur. — Nucleorum lati- tudinem cum cellularum latitudine comparatam plerumque = ‘/, ad ‘/, :1 haud raro vero etiam — ‘/, ad ‘/,, : { inveni. — Nuclei singuli loco in cellulis singulis interdum occurrunt vel nuclei bini invicem conjuncti et, ut videtur, a nuclei divisione transversali derivandi (Tab. 1V, fig. 1%, E G et 16,b), vel nuclei bini revera disjuncti et in cellularum extremitatibus oppositis conspicui (Tab. 1V, fig. 14 Aa, et 0, S) ïta ut forsan cellulae nucleis talibus instructae pro cellulis invicem confluxis sint statuendae. In nucleorum singulorum medio vel juxta medium nucleolum plus mi- nusve dinstinctum, haud raro tamen parum distinctum vel nullum obser- vavi. Nucleoli vel granulorum subimpressorum subrotundatorum vel cor- pusculorum subrotundatorum vel ovalium vel ellipticorum subconvexorum formam exhibent. (Tab. IV, fig. 14 D — Het 16«). Longitudine sua nucleoli evoluti interdum *, nuclei longitudinis vel plus vel minus, latitudine vero /, ad ?/, nuclei latitudinis aequabant. Singuli nucleoli loco in cellulis prae- sertim nucleo duplici vel diviso instructis nucleolum duplicem pariter mveni. (id. fig. {YE, G et fig. 17bu,«). Massa mollior subcutanea statu sicco friabilis in canali tubulorum cen- trali obvia colorem centri candidum et strias perpendiculares (Tab. LIL, fig. Tac et Ja) im transversis autem (Tab. IV, fig. 1) areas centrales variae figurae plerumque rotundas vel ellipticas vel trigonas vel tetragonas, quoad diametrum infra et in medio ‘/,,# — ‘/,,//, in parte palatina ?/,,/#4 — 5) 41 efficiens cavitates centrales cylindraceas parte palatina infundibuliformes vel subinfundibuliformes tubulorum (Tab. IL, fig. 7 et 9a, Tab. IV, fig. 5 et 6 ac) plus minusve implet, sed semper lacunas plus minusve insignes, lineares transversas arcuatas vel reticulatas, magis regulares vel irregulares praebet, ex parte vero etiam fere prorsus temporis injuria deest. Nominatim pars Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 75 media et extremitas oralis tubulorum ab ea plus minusve fere totae im- plentur, extremitas palatina vero interdum tantum plus minusve farcta, maxima ex parte autem vacua apparet. Quae quidem ratio aperto pariter à temporis injuria, quae substantiam molliorem delevit, derivanda nmuhi vi- detur. | Massula commemorata cavitates tubulorum occupans per se considerata (Tab. IV, fig. 5 et 6ac et fig.12 et 13) corpusculum cylindraceum, saepius com- pressum, transversim plus minusve distincte arcuato-plicatum , interstituis transversis variae figurae et magnitudinis locis singulis saepe interruptum (id. fig. 5, 6, 7,13), foraminibus tetragonis vel ovalibus vel rotundis irregula- riter reticulatis saepius perforatum (ib. fig. 13), cutaneum, statu sicco admo- dum friabile, fere pennarum scapi massae centrali simile et notione identi- cum sistit. In ipsa autem massa descripta substantiam duplicem discernere possu- mus, periphericam et centralem. Peripherica (Tab IV, fig. 7 aa et fig. 12) parietes internos et extremitatem oralem tubulorum occupat et parte sua externa seu basali cum parietibus internis corneis tubulorum tam intime conjuncta evadit, ut eorum conti- nuationem singulis locis tantum solutam constituat. Primo quidem adspectu structuram peculiarem haud ostendit, kali caustici solutione aqua diluta autem madefacta et dein sub microscopo 500 ad 1000-es augente observata cellulas satis distinctas elongatas, angustissimas, acuminatas, sed minus regu- lares praebet (1d. fig. Ta) eoque naturam epithelialem manifestat. Qua de causa sine dubitatione pro strato epithelii intimo, teneriore et juniore , 1psi matrici incumbente eamque infra obtegente, sed cellulas minus regulares offerente declaranda erit. Substantia centralis in tubulorum cavitatum media et interiore parte con- spicua telam tenerrimam, cutaneam, albam, lamellosam, nec distincte cellu- losam nec globulosam, saepius ramoso plicatam (Tab. IP, fig. 17) vel in fibras Mém. sc. natur. T! F. 10 74 BRANDT Zoologie. longitudinales variae latitudinis (— 0,000,16 ad 0,00062/ — 17,4 — 1/41) simplices vel ramosas striatas, saepe transversim articulatas, haud raro in spiras contortas, sed nucleorum vestigia haud offerentes, irregulariter disce- dentem (56. fig. 17 T,U,V,W,X) exhibet, quoad histologicam notionem telae conjunctivae (Bindegewebe) adscribendam. Fibris saepe massulae vario modo aggregatae e globulis parvis ‘/,,,/ ad ‘/,,,4 diametrum offerentibus adipe flavo impletis compositae adhaerent (56. fig. 17 T,U,V,W). Semel quoque vasis capillaris rudimentum arcuatum inter telae conjun- ctivae fibras observasse puto (ib. fig. 18). In universum tamen vasa et nervi tubulorum cavitatis medium usque vix intrasse, sed magis in extremitate eorum palatina in lamina nostra matrice maxima ex parte destituta, restitisse videntur, ut ex eo concluderem, quod vasorum et nervorum rudimenta in tubulorum superiore parte quamvis matrice farcta haud indagare potuerim, quodque tubulorum cavitates minus amplae sint et in centro plerumque tantum telae conjunctivae particulas foveant. Vasa et nervi enim ultra telae conjunctivae strata in ahis animalibus haud excedere solent. Massula modo descripta centralis tubulorum evolutorum nihil aliud esse videtur, quam rudimenta matricis elongatae seu papillaris, cutaneae, mollis vascula et nervos in tubulorum extremitate palatina continentis, quae e pa- lati parte molli, cutanea, palato osseo incumbente*) exoriebatur et per poros tubulorum ampliores superiores seu palatinos in ipsius laminae cavitates tubulosas intravit, ut supra jam breviter innuimus. Quae quidem sententia non solum laminarum palatinarum cornearum Balaenarum seu elasmiorum, nec non aliorum organorum corneorum (‘cornuum Rhinocerotis, dentium Ornithorhynchi et praesertim omnium mammalium etc. palati ratione ana- *%) Lamina palatina enim cavitatem palatinam intermaxillarem, ut cranii et laminae adspectus demonstrat, non prorsus implevit, sed inter ipsam et cavitatem palatinam spatium relinquebatur, quod massa cutanea molli (matrice laminae) tantum impletum esse potuit, Zoologie. Symbolae Sirenologicae. Ts loga*), sed etiam ipsis Stelleri verbis supra jam allatis corroboratur. Ait enim Stellerus: ,,Ossa (scilicet laminae manducatoriae) non infiguntur ma- xillis, sed multis papillis et poris, poris et papillis reciprocis palati et man- dibulae inferioris recipiuntur“ et addit porro: ,,08sa molaria velut netricum digitale seu spongia subtus multis foraminulis pertusa, quibus arteriae et nervuli eodem modo, ut dentibus animalium inseruntur“. Limbus corneus seu forsan rectius cutaneo-corneus laminae margines ligamenti instar ambiens (Tab. III. fig.3ccc) supra descriptus, tubulos quidem brevissimos et pariter etiam cellulas ostendit, magna ex parte vero cellulis angustis vel angustioribus, sed etiam latioribus componitur (cf. Tab. IV, fig. 19) porosque tubulorum distinctos constanter haud praebet. Ç 4. De laminae manducatoriae palatinae notione. Lamina palatina ob situm et figuram, nec non ob insertionis rationem et structuram cellulosam, epithelium, nominatim formam ejus stratas cellu- las exhibentem (Pflasterepithelium), in memoriam aperte revocantem, quoad notionem histologicam et physiologicam considerata pro palati indurati ru- gisque transversis duris, retrorsum angulatis aliorum mammalium analogo haberi tantum potest. Palati igitur anterioris et mediae partis stratum ex- terius in longe pluribus aliis mammalibus cutaneum vel subdurum, vel subcorneum, sed parum crassum et mollius, quamvis pariter e cellulis nu- cleatis semper compositum, in Rhytina alüsque Sireniis massam corneam unicam, Crassam €t tumidam, pinnato-rugosam, durissimam, e cellulis epithe- lialibus durissimis, corneis, strata largissima aggregata , supra posita, circa *) De elasmiorum structura cf Rosenthal: Abhandl. d, Berliner Academie pro 1829 p. 127. cum fig. et Ravin. Annal. d. sc. nat. Zoolog. 4836 T. IV. p. 266. — De elasmiorum, dentium Ornithorhynchi, cornuum Rhinocerotum et mamalium epithelii palati mollis structura penitiori in tractatu peculiari mox publicando fusius agam. * 76 | BRANDT Zoologie cutis papillas admodum elevatas concentrica formantibus eamque ob causam tubulos constituentibus compositam sistunt, quam palati sic dicti mollis (ï. e. non ossei) propagationem, nominatim epithelii palatini evolutionem sum- man *), usui peculiari (manducationi) destinatam considerare debemus. Quam ob rem laminae manducatoriae corneae epithelialis nomine quoad histologicam rationem et physiologicam functionem designare et palato, cri- nibus, unguibus, elasmiüs, cornubus aliisque partibus analogis mammalium quoad structuram aequiparare omni jure possumus. Lamina manducatoria palatina Rhytinae ceterum cum Balaenarum lami- nis corneis palatinis structura sua tubulosa et substantia durissima cornea e cellulis epithelialibus largissimis composita maximam atque proximam, situ vero haud parvam similitudinem praebet, a laminis Balaenarum corneis tamen eo distinguitur, quod massam unicam imparem, in linea media cor- poris , maxima ex parte sub ossium intermaxillarium excavitione palatina, sitam, e tubulis corneis brevibus, truncatis, supra glabris, parietibus late- ralibus plerumque invicem prorsus coalitis compositam, e cellulis magis distinctis et aequalibus, margine haud vel vix incrassatis formatam cibisque comminuendis destinatam constituat. Laminae corneae Balaenarum contra, sub parte palatina excavata ipsorum ossium maxillarium symmetrice disposita, massam duplicem, dextram et si- nistram, interstitio elevato cristato, osseo, centrali sejunctas et e palati late- ribus in os perpendiculariter dependentes praebent, quarum utraque e la- minis numerosissimis, infra basin, qua massa interposita cornea, ligamenti vices gerente, uniuntur, sejunctis, apice deorsum directo acuminatis et in *) Observandum est in Rhytina omnino cellulas tantum duriores, perfecte evolutas, nucleum parvum pracbentes, a me esse inventas, non autem illas nucleo maguo et parietibus crassis in- structas matrici palati incumbentes. Sed tales cellulae verisimillime Rhytinae quoque haud deerant, sed una cum matrice, ob substantiam molliorem, quodque minus cohaererent, in lamina nostra perierunt. Observationes in lamina palatina Halicores et Manati instituendae rem fusius probabunt. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 97 ejus margine interno fimbriatis, in series plures dispositis constat, [psae vero laminae singulae e tubulis maxima ex parte conjunctis, apice tamen liberis, (fimbrias apicales descriptas praebentibus) massae intertubularis ope coalitis componuntur, quàe acidi sulphurici ope emolliti cellulas distinctas, magnas, margine externo incrassatas sub microscopo ostendunt. Laminae palatinie corneae Balaenarum ceterum non cibis masticandis, sed animalibus integris capiendis et retinendis inserviunt.*) Foramina laminae palatinae nutritoria seu vascularia partis palatinac maxillie superioris, sicuti quodammodo etiam excavatio ejus lateralis, simi- litudinem cum Balaenis pariter manifestare videntur, quamvis foramina vas- culosa Rhytinae in ossibus intermaxillaribus, non autem, ut in Balaenis, in ipsis ossibus supramaxillaribus inveniantur, Rhytina igitur dentium defectu, nec non partis palatinae maxillae excavatione latiore et profundiore fora- minibusque vasculiferis amplioribus perforata majorem cum Balaenis affini- tatem offerre videtur quam reliqua Sireniorum genera. Ipsa vero haec similitudo in embryonibus fortasse major adhuc fuit. La- mina palatina in ipsis enim forsan e parte dextra et sinistra constabat ossi incisivo dextro et sinistro impositis, serius autem in linea media confluxis. Ossa incisiva enim in adultis adeo duplicia, nec non linea centralis longitu- dinalis eminens faciei laminae oralis, sicuti linea centralis longitudinalis impressa ejus palato obversa tali opinioni saltem favere videntur, Dentes Ornithorhynchi figura et textura Rhytinae laminis masticatorus haud dissimiles quidem sunt, loco insertionis autem (maxillis et mas:dibulis enim non palato impositi inveniuntur) differunt et transitum a laminis pa- latinis ad dentes genuinos et Balaenarum elasmia quodammodo exhibere vi- dentur. *) Laminae manducatoriae Rhytinae igitur functione et facie orali truncata dentibus veris ma- gis adpropinquantur, quam orgava ipsis analoga Balaenarum, elasmia Illigeri. 78 BRANDT Zoologie. Dentes Orycteroporum tubulis perpendicularibus parallelis, quibus com- ponuntur, laminis Rhytinae masticatoris similes quidem apparent, sed in- sertionis loco, structura penitiori microscopica (Owen Odontogr. II. Tab. 76, 77et 78), nec non materia ossea tubulos constituente facile distinguuntur et verisimiliter etiam evolutionis ratione cum dentibus genuinis conveniunt. Ç. 5. De laminae manducatoriae palatinae chemica compositione observationes nonnullae. In tractatus mei de Rhytinae dentibus 1. 1. publicati p. 111 quae se- quuntur de chemica laminae manducatoriae compositione exhibueram : , Die Zahnmasse des Borkenthiers enthält schon deutlichere Spuren von Kalkerde, was sich theils schon durch das äussere Ansehn, die stärkere Sprôdigkeit und die geringere Flexibilität im Vergleich mit den Barten, theils auch durch die chemische Untersuchung ausspricht. Ein Stückchen des Rhytina- zahns hinterliess nämlich nach dem Verkohlen mittelst der Lôthrohrflamme nach den Untersuchungen meines gefälligen Kollegen Hess, sehr deutliche Spuren verglasster Kalkerde in Form von Kôrnchen, während ein ähnliches Stückchen einer Wallfischbarte, das demselben Experiment unterworfen wurde, nichts Deutliches von Kalkerde zeigte.“ — Supra communicatas novas de penitiori laminae structura observationes instituens inveni, fragilitatem et habitum ejus physicum alienum ab aetate et exsiccatione derivari posse, in- simul vero etiam conjeci, terrae calcareae majorem copiam ab Hessio reper- tam sedimento salivali faciei oralt firmiter adhaerenti supra (. 2. descripto forsan originem debere. Novae igitur disquisitiones chemicae , non solum ipsius laminae massae , sed etiam sedimenti salivalis necessariae erant. Ill. igitur Doctorem Schmidt Curonem in Universitate literaria Dorpatensi priva- tim Docentem adii, ut de terrae calcareae quantitate in lamina invenienda novas institueret disquisitiones, quibus redundavit, ipsam laminae mandu- Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 79 catoriae substantiam a reliquis telis corneis chemica compositione haud | dif- ferre, sedimentum salivale autem viginti circiter partes e centenis salium cal- careorum, nominatim calcareae phosphoricae copiam magnam, exhibere. Con- jectura igitur mea, calcareae majorem copiam antea in lamina manducatoria repertam sedimento salivali originem forsan debere, ad liquidam confessam- que veritatem nunc est perducta. Capur IL. De lamina masticatoria mandibulari. (Tab. LIL, fig. 4.) Organi masticatorii partis mandibularis Rhytinae cognitio huc usque sola descriptione et figura Stelleri nititur. Partem manducatoriam mandibularem Rhytinae maxillari in universum figura, structura penitiori et matricis ratione, praeter situs diversitatem et figuram paulisper diversam, similem eique oppositam fuisse ex anatomes animalium lesibus generalibus in partibus situ et functione similhbus simi- lem quoque structuram praebentibus, nec non e Stelleri descriptione orga- num nostrum situ tantum, non structurä distinguente, praesertim e verbis ejus quae sequuntur concludere licet: ;,Masticationem absolvunt duobus os- bus, quorum unum palato, alterum maxillae inferiori infixum et appositumi est‘ et ,,Ossa haec molaria etc. nec non ,,Ossa haec quae clarius docebunt quae descriptione minus intelligibilia sunt delineari curavi.‘ Quaenam figurarum Stellerianarum autem (cf. supra) organum mastica- torium maxillare, quaenam autem mandibulare repraesentet in tractatu Stel- leriano frustra qu.eritur. Quum autem, ut supra in laminae manducatoriae palatinae descriptione ostendimus, cranii fragmenti et laminae masticatoriae palatinae consideratione innixi figuram dextram tabulae Stellerianae pro or- gano masticatorio maxillae superioris habere debeamus; figura sinistra ejus organon manducatorium mandibulare repraesentabit. 80 BRANDT Zoologie. Figuram sinistram Stelleri non eandem partem (i. e. laminam mandu- catoriam palatinam) repraesentare ex utriusque figurae Stellerianae laminam manducatoriam exhibentis diversitate, nec non ex eo apparet, quod Stelle- rus disertis ‘ae afferat, organon masticatorium utrumque icone esse re- praesentatum, ait enim: Ossa haec (i. e. laminam masticatoriam utramque) delineari curavi. Statui igitur ex his potest organi masticatorii partem mandibularem (cf. tabulae nostrae III. figuram quartam Stelleri iconem repetentem) structura et figura generali parti palatinae in universum quidem similem fuisse, sed fa- ciem ejus internam seu oralem sursum , inferiorem autem deorsum versus mandibulam spectasse, cujus rei contrarium lamina palatina ostendit. Ana- loga tamen mandibulae apice declivis structura aliorum Sireniorum, nec non maxillae superioris Rhytinae laminaeque ejus masticatoriae curvatura et prae- sertim declivitas apicalis et excavatio ejus in medio, si, ut Stellerus refert eminentiae laminarum manducatoriarum sub masticatione a canalibus oppo- siti ossis recipiebantur, necessario postulavit, laminam masticatoriam mandi- bularem medio convexam, antice autem palatina magis adhuc deorsum de- clivem fuisse; quod quidem sane de figura sinistra Stelleriana, a nobis in Tab. IIL, fig. k. repetita valet. Haecce enim figura in parte sua inferiore (4) appendicem similem papillis instructam, partem labii interni, papillosi re- praesentatem, ut figura dextra, (cf. supra de lamina manducatoria palatina), ostendit eoque manifestat, partem figurae inferiorem in animali anteriorem fuisse. Ipsa autem haec pars anterior in figura Stelleri sinistra magis declivis quam in dextra ejus figura conspicitur et insuper emarginata evadit, (cf. Tabulae nostrae II. figuram primam cum fiqura quarta). Lamina manduca- toria mandibularis igitur, quantum e figura Stelleriana concludere licet, apice anteriore declivis et emarginata, medio autem convexa fuisse videtur, Quae quidem iconis ratio optime respondet non solum conformationi, qualem la- mina mandibularis habere debuit, ut superiori modice deorsum arcuatae Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 81 infra excavata apponi potuerit, sed etiam figurae atque directioni, quas man- dibulae apex declivis aliorum Sireniorum offert. Quum lamina mandibularis et ipsa Rhytinae mandibula in Museis bucusque deficiat, ut quae modo ex- posuimus facilius intelligantur, figuram Stellerianam sinistram repetendam curavimus in tabula nostra LIL, fig. 4. Quoad rationem histologicam lamina manducatoria mandibularis pariter pro evolutione peculiari epidermidis seu rectius epitheli atque cutis et qui- dem mandibulae apicem operientis statuenda videtur, generali igitur signi- ficatione a lamina palatina verisimillime haud differebat, nec etiam, ob eundem usum, discrepare potuit. Quum in regionibus maxime borealibus Sibiriae Rhinocerotum, fortasse ante multo millium annorum spatium exstinctorum, nominatim Rhinocerotis tichorhini, cornua satis integra inveniantur, futuris temporibus in insula Beringii forsan etiam laminas Rhytinae masticatorias ab accuratius inqui- rentibus inventas iri sperare debemus, quae dubitationes allatas de laminae manducatoriae mandibularis ratione tollere valebunt. DE PARS Il. Observationes ad Cetacea herbivora seu Sirenia et praecipue ad Rhytinae historiam naturalem generalem , aflinitates et locum systematicum spectantes. {Conventui exhib. die 4. Aprilis 1845.) INTRODUCTIO. Quum cranïi in Beringii insula inventione Rhytinae historia novum et gravissimum adminiculum ceperit et non solum pristinae ejus existentiae maximum argumentum sit allatum, sed comparatio animalis cum speciebus Mém. sc. natur. T. F. 11 82 BxR-A N. DT Zoologie. affinibus instituta multas alias conclusiones, quoad structuram ejus majori veritatis specie nunc permittat, haud superfluum forsan erit observationibus craniologicis nostris succinctam Rhytinae historiam observationes Stellerianas graviores haud raro in variis locis tractatus ejus sparsas magis in Conspectum ponentem addidisse et characteres ejus cum generum affinium notis contu- lisse. Qua de causa tractatui nostro de Rhytinae cranio conseripto alium ad- jungimus ad Rhytinae structuram generalem se se referentem et tertium ad affinitates ejus cum aliis Cetaceis herbivoris, nec non ad characteres eorum generales eorumque classificationem spectantem. E DB MBAR I IE: Rhytinae historia naturalis. CaPpur [I Locus Rhytinae generalis in systemate. Si quae Stellerus de Rhytinae structura affert paucis comprehendimus et non solum cum characteribus Cetaceorum generalibus, sed etiam eum Ma- natorum et Halicorum structura exacte comparamus , luculenter apparet, Rhytinam characteribus generalibus cum Cetaceis in universum et speciatim cum Celaceis herbivoris convenire; praeterea vero etiam notas ostendere, quibus vel cum uno alterove reliquorum Getaceorum herbivororum genere congruit vel ab eo differt Differentiae autem hae tales sunt, qualibus in nonnullis aliis animalium familiis genera singula vel adeo sectiones generum peculiares familiarum seu tribuum nomine distinguuntur. Typum Cetaceorum generalem Rhytina exhibet corporis conici nudi, collum parum conspicuum offerentis figura, pedibus anterioribus pinniformi- bus, oculis parvis, aperturis aurium angustissimis, conchis prorsus destitu- tis, cauda pinna horizontali terminata, extremnitatibus seu pedibus posterio- ribus prorsus deficientibus, pelvi rudimentali, epidermide e tubulis corneis Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 83 composita et, ut in pluribus aliis Cetaceis, plus minusve rimosa*), vertebris collaribus valde abbreviatis et caudalibus processubus spinosis bifurcis arti- culatis instructis, nec non denique cranii ossibus ex parte minus coalitis vel suturis laxius conjunctis. Rhytinam Cetaceorum herbivororum divisioni, Ordinem peculiarem mam- malium Cetaceis carnivoris valore aequalem, Pachydermatibus propinquum, constituere debenti esse adnumerandum quae sequuntur notis probatur. Caput parvum. Narium aperturae in apice rostri conspicuae. Os ob ossa intermaxillaria labiaque valde evoluta atque crassissima et mandibulam plus minusve abbreviatam fere inferum, satis parvum. Lamina masticatoria cor- nea non solum in palato, sed etiam in mandibulae anteriore parte. Lingua ore brevior, aspera. Membrana nictitans obvia. Cranium in universum ossi- bus nasalibus lateralibus parvis, ossis frontis cavitati parte sua basali inser- tis et narium aperturae situ plus minusve verticali exceptis, ut in animali- bus terrestribus formatum. Glandula ventriculi peculiaris. Cor apice bifidum. Tractus intestinalis longissimus, Mammae duae pectorales in feminis. — Victus fuci marini vel saltem plantae aquaticae. CarurT II. Rhytinae historia literaria. £ {. 1. Historia literaria generis Rhytinae. De Rhytinae historia literaria, quantum huc usque observationibus di- rectis in ipso animali vel partibus ejus singulis institutis nititur, supra jam in tractatus primi introductione loquuti sumus, ostendentes, praeter Stel- lerum nullum naturae scrutatorem animal ipsum vidisse. Insimul quoque *) Epidermidem non solum in Rhytina, sed etiam in Balaenis e tubulis corneis ungularum modo compositam esse jam Stellerus observavit (Novi Comment. L. l. p-298) et recentissimis 1em- poribus de Hälicore pariter affirmavit Schlegelius (L L p. 14). Quare Rhytinae epidermidis struc- tura characterem essentialem minime praebere potest. 84 BRANDT Zoologie. probavimus laminam palatinam a me descriptam unicam huc usque fuisse animalis partem conservatam, quae post Stelleri tempora centum annorum spatio a naturae scrutatore est visa. Reliqui auctores, de Stelleri Vacca ma- rina verba facientes, [Il. Baerio exceptu, qui variorum auctorum de patria ejus et deletione sparsas sedulo collegit animadversiones, ad unum omnes Stelleri vel epitomatoris ejus (Krascheninnikowii) relationes repetierunt. Qui post Stellerum scripserunt auctores cum Stellero animal vel ad Ma- natum americanum, sed varictatis Z borealis titulo Tricheci Manati nomine retulerunt vel usque ad annum 1809, quo Cuvierus tractatum excellentis- simum de Cetaceis herbivoris publicavit, pro specie quidem peculiari, sed cum Manato americano in genus unum conjungenda considerarunt. Animal Manatinum Stellerianum speciem distinctam sistere debere primus disertis verbis exhibuit Schreberus anno 1774, sed speciei nomen haud de- dit, nec a Manatis veris distinxit. Schreberum sequutus est Zimmermannus, qui speciem Manatum gigantem appellavit, Serius ab aliis eadem species Le grand Lamantin de Kamtschatka, Manati Balaenurus (Bodd.), Whale-tailed Manati (Pennant), Trichechus borealis et Manatus borealis est nominata. Cuvierus primus (Annal. du Museum T. XIII. (1809) p. 296) disertis verbis demonstravit, Manatum sic dictum gigantem seu borealem seu balae- nurum genus peculiare constituere debere, cui autem nomen systematicum non imposuit, sed titulo Lamantin du nord de Steller et serius Stellère de- signavit. [ligerus itaque in prodromo (1812) genus innominatum Rytinam*) (rectius seribendum Rhytinam cf. supra p. {. notam*) (germanice Borken- thier) appellavit. Nomen Illigerianum a multis quidem naturae scrutatoribus et ipso Cuviero est receptum, alii tamen aliud proposuerunt. Gallorum haud pauci (cf. Synonymiam) genus Stellerum, seu Stelleram, Retzius teste *) Nomen Rhytina ceterum haud ïta apte electum, quum cutis aliorum Sireniorum pariter corrugetur et epidermidem rimosam offerat. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 85 Fischero (Synopsis mammalium p. 503*) Hydrodamalin, Fischerus de Wald- heim (Zoognosia Mosquae 1814 Vol. III, p. 6x1) Nepum appellavit. $. 2. De Rhytinae speciei synonymia. Rhytinae speciei Synonymia pro variis, quos in bibliotheca, cura mea nunc ditissima, Musei Zoologici Academiae et nostra evolvere potui aucto- ribus quae sequitur modo proponenda : Manati seu Vacca marina Hollandorum seu cow Anglorum, Russorum Morskaia Korowa (mopexaa kopoga). Occisa d. 12. Julii 1742 in insula Beringn Steller Novi Comment. Acad. Scient. Petropolitan. T. Il. ad annum MDCCXLIX. Petropoli 1751. p. 294. Accedit tabula laminam palatinam et mandibularem corneam repraesentans. — Historia naturalis pro tempore classica. Omnium descriptionum, excepta lamina palatina et cranio, fons unicus! — Versio germanica hujus commentarii invenitur in: G. W. Steller’s ausführliche Be- schreibung von sonderbaren Meerthieren Halle 1753. 8. S. #8. — Versio gallica apud Fr. Cuvierum Histoire nat. d. Cetacés Suite a Buffon chez Roret à Paris 1836 p. #1. — Excerpta observat. Stellerianarum reperiuntur apud: Krascheninnikow Beschreibung von Kamitschatka p. 163 — 166; Onucanie semau KRamuarka, cos. Cr. KpawenuuuKkosbims 1755; Krascheninikow in Chappe Voy. en Sibérie Vol. IL: — Hamburger Magazin XI. p. 132. — Buffon Hist. nat. Supplem. T. VI. — Tilesius Isis 1835 p. 716. Trichechus Manatus Linn. syst. nat. ed. 12. T. I. p. #9. n. 2. e. p. — Erxleben syst. mamm. p. 596. n. 2. ex parte. Trichechus Manatus & borealis Gmel. syst. nat. T. [. p. 61. Der Manati (Trichechus Manatus) Schreber Säugethiere Th. Il (177%) p. 269 (ex parte). — *) Unde Fischerus synonymum Retzianum Hydrodamalis desumpserit huc usque frustra eruere tentavi 86 BRANDT Zoologie. Manati gigas Zimmermann Geographische Gesch. Il. Leipzig 1780. p. #26. n. 387. (Nominis specifici fons!) Manati & Manati von Kamtschatka Donndorff Zoologische Beiträge I. p. 128. Manati Balaenurus Boddaert Elenchus animal. (anno 1785) gen. #5. p. 173. Trichechus Manatus 2 Manati — 2 8 — Manatus borealis Kerr the ani- mal kingdom London 1792. 4. p. 120. n. 169. Whale tailed Manati Penn Hist. of quadrupeds IT. p. 292. (London 1793) — Arctic zoology I. p. 177. n. 81. Der Wallfischschwanz - Manati (Manati Balaenurus) Pennant's Arctische Zoologie übers. v. Bechstein Bd. L. p. 171. n. 100. — Pennant's Uebersicht der vierfüssigen Thiere übers. von Bechstein (1799) S. 605. Trichechus borealis Shaw gener. Zool. Vol. I. P. 1. (1800) p. 2#0. Manatus borealis Tilesius Jahrb. d. Naturgesch, Gi P- 23. — Dwigubski Faunae rossicae prodr. (Gottingae 180%) p. 135. — Tiedemann Zoolog. I. p. 556. n. 2. — Pallas Zoogr. Rosso - Asiat. Vol. I. p. 272. n. 142. cum figura, quam ipse Pallasius rudem appellavit (cf. Icones ad Zoogr. Fasc. Il.) Rytina borealis Illiger prodrom. Berol. 1841. p. 141. verum cCarpus et mela- carpus solida pinguedine , porro multis tendinibus et ligamentis, nec non cute et praesertim cuticula durioribus, crassioribus et siccioribus ambieban- tur.t) Cutis et cuticula brachiorum apicis in quodam animali casu adeo in partes duas fissae conspiciebantur, ut apicem fere velut ungulam bovillam divisum redderet.ff) — Gauda crassa, validissima, et ab ano versus pinnam sensim attenuata leviter quadrato-oblongam exhibuit formam et quoad pro- *) In Manato Orinoci fluminis ab Il. Humboldtio (Wiegmann Archiv 1858 Jahrg, LV. Bd. I p+ 8.) observato 9: 2 — 110” pollices longo antipedes 4’ 4 — 16” longi fucrunt, igitur circiter ve corporis longitudinis aequabant. — In Halicore, quam Celeb. Rüppelius in Museo Senkenber- giano (T. I. p.99. sqq-) descripsit, corporis longitudo 40: 5“ — 125", extremitatum 4° 54 — 45 aequabat. Antipedes igitur circiter }/4 corporis longitudinis sua lougitudine ostenderunt. #%) Brachii inferioris faciem subtus setis obsessam fuisse Stellerus disertis verbis ait p. 306 et p. 322. Qua de causa cum Schlegelio 1. L. p. 16. minime putarem Stellerum inferioris faciei cutem rimosam et laceram pro setis habuisse. +) Digitorum defectu a Stellero descripto, si re vera exstitit, Rhytina non solum a reliquis Sireniorum generibus, sed à mammalibus omnibus diversa fuisset. — Suspicari tamen vix potest Stellerum digitorum ossa a metatarso haud ita strenue disünxisse, quum accuratissimus obserya- tor disertis verbis dicat (1. 1. p. 506): ,,Curiosissimum omnium in quo animal hoc ab omnibus tam terrestribus, quam marinis amphibiis et animalibus discrepat brachia sunt.“ | + Cutis casu fissa brachiorum apicis in singulo individuo a Stellero observata (ait: quodam animali\ valorem talen minime habere potest, qualem tribuit Scblegelius 1. 1. qui structuram memorabilem apicis brachiorum Rhytinae a mutilatione et usu nimio forsan esse derivandam pu- tavit. Zoologie. Srmbolae Srrenologicae. 95 cessus vertebraram caudalium cetacinae similis fuit. Pinna caudalis nigra, durissima, rigida, horizontalis, sesqui-pollices crassa, figura balaeninae simi- lis, tali modo postice fissa, et leviter forcipata apparuit , ut partes aequales bifurcatione exortae, quas cornua vocare possumus, secundum Stellerum 7%/, pollicum (rectius forsan 17/) altitudinem offerrent et apicibus 78 pol- licum distantiam et sesqui pollicum crassitiem exhiberent. In Rhyÿtina ceterum pinna haec ad unum dodrantem ab extremitate lacera fuit et rudioribus aristis aristatas quodammodo piscium pinnas obscure retulit. Anus 8! pol- licem infra pudendum situs in diametro #/ et sphincterem non adeo arcte clausum , candidum obtulit. — Mammae pectorales binae, una sub quovis brachio conspicua, in diametro sesquipedes longa, convexa, multis spiralibus rugis rugosa, vaccinis durior. Papillae pariter cuticula nigra in orbem ru- gosa, sed molli circumdatae, sub ipso brachio pendebant, ac in lactantibus # pollices longae, sesqui crassae, in reliquis autem, qui ablactarunt, aut nondum pepererunt, ita intra contractae et breves fuerunt, ut verruculae saltem fortui- tae forma viderentur. Areola circa mammas valde rugosa et parum reliqua mamma elatior inveniebatur. — Vulva antice trigona, labiis crassis cincta, 8 ad 87, pollices ab ano remota erat. Epidermis setis labialibus et pedum inferioris faciei exceptis pilis prorsus orbata, quercuum annosarum cortici similis et praesertim in anteriore corporis parte (in capite, oculorum regione, auribus, mammis, brachiis ) fissuris perpendicularibus frequentibus parasitis frequenter habitatis instructa, excepto dorso, tota scabra, rugosa, scruposa, dura, tenax, vix securis aut unci aciei obnoxia. À nucha usque ad caudae pinnam nonnisi rugis circularibus tantisper in superficie inaequalis, in la- teribus autem valde scruposa , ac multis acetabulis prominentibus, pezizas referentibus , horrida praecipue circa caput est observata. Cuticula, corpus crustae instar ambiens , 1/ crassa, madida nigro-fusca erat, veluti corium pernae fumo siccatae, exsiccata autem nigra evasit, et non solum in anima- libus ejectis glacie, saxis etc. plus minusve abrasa conspiciebatur, sed etiam 94 BRANDT Zoologie. in animalibus inter capturam a corporis fortissima vibratione, nec non cau- dae et brachiorum motu desiliüit. In aliquibus [cuticula majusculis maculis et zonis variegata observabatur, qui color ad cutem usque continuebatur. Labium superius album. Vulvae regio pariter albo variegata. Caput et la- tera, minus vero dorsum mucum secernebant , qui animalium in sicco de- gentium cutem capitis, laterum et dorsi madefecit. — Longitudo animalis ab apice labii superioris ad extremum eaudae forcipis 296 poll. anglicanae mensurae. — Capitis longitudo a naribus usque ad occiput in sceleto 27/. Latitudo occipitis 10/, 5//. — Ab apice labï superioris ad nares 8/. — A columna narium ad oculi canthum majorem 13/ 5/4. — Altitudo extremi rostri 8/ &//, — Ab oculi cantho majori ad minorem 8/. — Intercapedo oculorum ad canthos majores 17/ 4/4 ad minores 22/ 24, — Altitudo na- rium 24 5/4, — FEatitudo narium 2/ 5//, — Ab apice labii superioris ad oris frenum 15/ 54. — Diameter oris ad frenum 204 W//, — Ab apice labii superioris ad humerum 52/, — Ab apice labii superioris ad orificium vulvae 1947. — Vulva longa 10/ 24, — À pudendo ad ani sphincterem 84, — Longitudo caudae ab ani sphinctere ad initium pinnae caudae 754 5/1, — À Jabio inferiore ad sternum 5#/. Ambitus capitis supra nares 31#; ad oculos 48/4, — Ambitus coli ad nucham 82/. — Ambitus corporis ad humeros 1#4/. — Ambitus maximus circa medium abdomen 2#4//, — Am- bitus caudae ad pinnae insertionem 56/, — Pinna caudalis alta 8/ 84, — Pinnae caudae extrema cornua a se invicem distant 78/. — Pondus circiter 8000 librarum. (80 circiter centenarios). CAP UT IV. Partium internarum descriptio. Si quae Stellero de partium internarum structura debemus cum affinibus animalibus comparamus et quae essentialiora videntur tantum communica- Zoologie. S$ymbolae Sirenolegicae. 95 mus partium Rhytinae internarum descriptio quae sequitur modo componi potest. . 1. De animalis osteologica structura. Osteologicae Rhytinae borealis structurae descriptio, qualem Stellerus ex- hibuit, multum abest, quin omnibus numeris absoluta nominari possit, Quae enim de cranio habet nimis generalia sunt et ad ipsius animalis accuratio- rem cognitionem specificam et differentias ab aliis animalibus cognoscendas parum conferunt, ut supra jam innuimus. Qua de causa in prima commen- tar nostri Sectione cranii fusiorem descriptionem, quantum objecti con- servatio permisit, proposuimus, differentias et affinitates craniologicas cum generibus affinibus Manatorum et Halicorarum indicantes, Nimis tamen lon- gum esset, etiamsi tantum generalia, quae e nostris comparationibus redun- darunt, facta nunc repetere vellem. Sufficiat potius huc in memoriam re- vocasse, Rhytinae cranium typum Getaccorum herbivororum generalem ma- nifestare, longe pluribus notis craniologicis cum Manatis, minore notarum numero cum Halicoris convenire, praeterea vero etiam notas plures peculia- res ostendere. Quae de columna vetebrali et de aliis ossibus apud Stellerum leguutur in universum pariter ad generalem Sirenii et Cetacei animalis structuram referri possunt, nonnulla tamen specialia etiam continent, quae ulteriore consideratione digna videntur. Referente Stellero numerus vertebrarum columnam vertebralem Rhytinae componentium reliquorum Sireniorum vetebrarum numerum magnitudine vincit. Aderant enim vertebrae colli 6, dorsi 19 et caudae 35, in universum igitur 60, quum in Halicore teste Cuviero, d’Altonio, Schlegelio*), Owenio et *) Halicore referente Schlegelio (Abhandl. aus d. Gebiete d. Zool. u. vergl. Anat. Heft 1. p. 13) vertebras colli 7, dorsi et costarum paria 49, lumbales et caudales 98, igitur 54, offert. — 96 BRANDT Zoologie. Rüppelio vertebrae 52 ad 59, in Manatis*) vero teste Daubentonio, Homio, de Humboldtio, Cuviero, Schlegelio, Wagnero et Roberto vertebrae 46 — 50 tantum inveniantur. Stellerum in numero vertebrarum collarium forsan er- rasse et septimam vertebram pro dorsali habuisse, ut Schlegelius ad analo- giam Rhytinae cum Halicore magis perficiendam conjecit (1. 1. p. 16), mi- nime putarem. Quum enim Rhytinae cranium, ut supra ostendimus, Mana- torum cranio multis notis similius sit quam Halicores, colli vertebrarum numerus Rhytinae cum Manatis perbene congruere potuit, quamvis structura tertiae et quartae colli vertebrae , in Manatis supra haud clausae , Rhytina Halicorae similis fuisse videatur, quum Stellerus de vertebris colli nonnul- lis supra ex parte apertis nihil afferat, sed eas cum equinis, igitur cum ver- tebris supra clausis, comparaverit. Quomodo 19 vertebrae dorsi et 17 tantum costarum paria a Stellero enumerata sint explicanda, ut jure annotavit Schle- gelius L 1 p. 16, dubitationes omnino moveri possunt. Sin autem accipia- mus Stellerum vertebras dorsales, lumbares et sacrales non distinxisse, sed omnes vertebras inter collum et vertebras caudales proéessus spinosos infe- Rüppelius (Mus. Senkenberg. I. p. 109) in Halicore. 7 colli, 19 dorsi, lumbales 3, pelvis 3, cau- dae 27 et costas veras 4 invenitt — Cuvierus (Recherches s. 1. ossem. foss. editio 4ta. 8vo. T. 8. p. 60) vertebras colli 7, dorsi 48, caudales cum Jumbalibus 27 tantum enumerat. — D’Alto- nius (Scelete d. Robben u. Lamantine) vertebras colli 7, dorsi 18, lumbares 3, sacralem 1, cau- dales 26 affert. — Owenius Halicorae 55 vertebras (scribere voluit 56) in universum tribut, qua- rum 7 collares, 49 dorsales (costigerae) et 50 caudales (cf. Proceed. of th. Lond. Zool. Soc. P. VI. 1858. p. 40.) *) Manatus Orinoceusis teste Ilustr. de Humboldt (Wiegm. Arch. 1838 Bd. 1. p. 8) verte- bras 50, colli 7, dorsi 40 dorsales cum apophysibus et 3 caudales sine apophysibus offert. — Cu- vierus (].1. p.36) collares 6, dorsales costigeras 16, lumbares 2, caudales 22, in universum igitur Daubenton collares 6, dorsi 16 sacrales et caudales 28 in universum igitur 50 enumerat. 46 vertebras commemorat. — Homius vertebras colli 7, dorsi 47, caudae 24 generatim 48, igitur 2 plus quam Cnvierus enumerat. — A. Wagnerus (Wiegmann’s Archiv 1858 Bd. 1. p. 18) colla- res 6, dorsales 13, sacrales et caudales 27, in universum igitur 48 invenit. — Schlegelius (1. 1. p- 10) vertebras colli 6, dorsales, costigeras 47, caudales et lumbares 27, in universum igitur 50 vertebras cum © costis veris adesse exhibuit. — Robert denique (Annal. de sc. nat V. p. 27, Wiegm. Arch. 1857 Bd. IL. p. 191) vertebras colli 7, dorsales 46, lumbales et caudales 95, igi- tur 48, in Manato senegalensi reperit. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 97 riores lambdoïdeos offerentes*) obvias vertebrarum dorsalinm nomine desig- nasse et vertebrarum dorsalium unam pro lumbari, alteram pro sacrali statuamus, relationis Stellerianae explicatio vix aliquid difficultatis habere videtur. Rhytina enim tunc vertebras septemdecim dorsales proprias, porro vertebram sacralem et lumbarem obtulit, quas tamen Stellerus dorsalibus adnumeravit. Vertebras caudales 35 in Rhytina adfuisse Stellerus binis locis (p. 305 et p. 319) prodidit. Stellerum autem vertebras caudales genuinas, non autem etiam sacralem vel sacrales caudalium nomine comprehendere ex eo appa- ret, quod p. 305 vertebris suis caudalibus processus inferiores planos figura lambdae Graecorum tribuit. Quoad ossium pelvis articulationem seu junctu- ram cum columna vertebrali autem in tractatu Stelleriano omnino error in- venitur, ut jam commode observavit Cuvierus (Recherch. s. 1, ossem. foss. ed. #. T. 8. p. #7.) Ossa pelvis enim vertebrae 35, ut apud Stellerum (1. 1. p. 320) legitur , haud inserta esse poterant , sed potius vertebrae 25, ut conjecit Cuvierus, inseri debebant, quum Stellerus p. 305 dicat: ,,a verte- bra 26 cauda incipit et 35 vertebris continuatur. Quae ceterum Stellerus de vertebrarum figura speciatim affert nomina- tim: ,,vertebrarum colli corpora angusta esse, vertebrarum dorsi spinas acu- tas et latas valde eminere, vertebras caudae singulas processus # singulares habere, quorum laterales longi et lati, exterior (dorsalis) lateralibus bre- vior, interior (inferior) os singulare lambdae graecorum simile ligamentis firmatum sistebat, omnesque vertebras robustissimis ligamentis invicem con- junctas et quoquoversum obtectas fuisse‘“ ad distinguendam Rhytinam a reli- quis Sireniorum generibus vix conferre possunt. Forsan tamen vertebrae dor- sales e regione ventriculi et hepatis interna parte acuminatae, reliquae omnes *) Non opus igitur videtur conjectura a Schlegelio p. 16 proposita in sceleto Rhytinae a Stel- lero observato costas duas forsan deperditas fuisse, Mém. sc. natur. T. F. 13 38 BRANDT Zoolo gie. vero rotundatae, characterem distinctivum praebuerunt. In Manatis enim in- de a sexta vertebra dorsali corpora vertebrarum cristata apparent (Cuv. re- cherch. s. 1. oss. foss. ed. 8vo. T. 8. p. 36.) in Halicore autem omnia vertebrarum corpora cylindracea appellantur (Rüppel. Mus. Senkenberg. T. 1. p. 110.) Vertebrae caudales Rhytinae praeter numerum multo majorem etiam forma a generum affinium caudalibus vertebris differrent si, ut Stellerus p. 305 disertis verbis affert, omnes duas epiphyses et quatuor processus, scili- cet laterales duos latos, planos, apice resimos, porro processum superiorem in spina acuminatum et inferiorem, os latum, planum, figura lambdae Grae- corum referentem possederunt , quod tamen vix crederem, quum analogae mammalium omnium caudae evolutioni repugnet. Costarum verarum 5 paria sterno cartilaginibus jungebantur. Gostae spuriae duodecim paria aderant, Costarum numero igitur Rhytina cum Ma- natis ab Homio et Schlegelio observatis conveniebat, costis quinque veris autem et a Manatis et ab Halicoris recessit, quamvis Halicoris quatuor costas veras offerentibus (Rüppel. 1. 1. p. 109 et Owen I. 1.) affinior fuisse videa- tur quam Manatis costas veras duas (Schlegel. I. 1. p. 10) tantum praeben- tibus. Sternum Rhytinae superiore parte, qua costae jungebantur, cartilagi- neum, inferiore versus scrobiculum cordis ad 1'/, pedem osseum fuit. Ossa pelvis ex ossibus duobus ulnae humanac forma constabant, ac una parte verisimiliter vertebrae 25 (non 35 ut in Stelleri tractatu errore for- san typographico legitur) ligamentorum fortissimorum ope inserebantur, altera vero ossi pubis(?)*) jungebantur. Claviculis Rhytina carebat, — De bra- *) Obscura sunt ossa quae Stellerus ossa pubis nominavit. Num forsan intellexit processum spinosum inferiorem, non lambdoideum, bipartitum primae vertebrac caudalis, vel num pelvis, ut im Halicore secundum Rüppelii observationes (1. 1. p. 109) quovis latere e duobus ossibus, supe- riore seu anteriore, majore oblongo, et inferiore seu posteriore conico, minore et mobili (os pubis Steller) componebatur ? Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 99 chiorum structura quidem supra jam loquuti sumus in partium externarum descriptione; monendum tamen adhuc videtur, Stellerum tribus locis (p. 306, p. 320 et p. 322) repetere, brachia e duobus ossibus, tarso et metatarso tantum constare. Componebantur ceterum ex humero cum scapula articu- latim conjuncto 14/4 5// longo, ulna 12/ 2// longa , radio, tarso et meta- tarso (metacarpo). Digitorum autem nulla vestigia aderant. . 2. De partium internarum mollium structura.*) Partes internas molles quod attinet Stellero observationes pro tempore excellentissimas de organis digestionis circulationis et urinae secretionis de- bemus. De organis gencrationis contra parum, de musculis et nervorum systemate autem nihil adnotavit, quae enim de musculis labiorum et de ce- rebro ait paucissimis verbis comprehenduntur. A. De cuticulae, cutis et labiorum structura. Epidermis seu cuticula e tubulis corneis composita, non raro pollicis crassitie, firmissima, securis et unci ope vix discindenda, in sectione trans- versali ligno ebeno glabritie et colore simillima apparuit ita ut a cuticula Balaenina nulla prorsus re teste Stellero (p. 298) distingueretur. Cutis mollis, duas lineas crassa, alba, firmissima, structura et robore plane talis, qualis in Balaena. Pinguedo sub cute totum corpus ambiens palmam in aliquibus locis vix dodrantem crassa, candida, soli exposita bu- tyri majalis instar flavescens. Labia multo robustiora atque duriora quam in aliis animalibus, quare esui inepta, Stellero teste structuram peculiarem obtulerunt, discissa enim #) Comparationis causa cum aliüis Cetaceis herbivoris conferatur Owenii excellentissima disser- tatio de Halicores anatomia. (On the anatomy of the Dugong Proceedings of the zoological So- ciety Part VI. (1858) p. 28. 4 100 BRANDT Zoologie. tabulae schacharinae adspectum, ob musculos innumeros trapezoïdalos et spatiola tendinosa reticulata, adipe impleta ostendebant. B. De organis digestionis eorumque ligamentis peritonaealibus. Oesophagus amplus intus membrana validissima, candida, nervea vesti- tus, plicis longitudinalibus ad ventriculum usque rugosus et supra cardiam appendiculis triangularibus multis, sursum oesophagum Versus tantisper refle- xis, 1// longitudinem offerentibus, instructus ventriculi medio, ut in alns Cetaceis herbivoris, insertus erat. À gula ad oesophagum 32/. Ventriculus maximus 6/ longus, 5/ latus, fucis repletus à quatuor viris robustis funi alligatus aegre moveri potuit. Tunicae ventriculi 3/ crassae. Interior glabra et candida. Haud procul ab insertione oesophagi in ventriculum glandula ovalis, humani cipitis magnitudine, inter tunicam musculosam et nerveam fere aneurismatis forma prominens, per tunicam villosam multis poris et ostiis patens, intus excavata, conspiciebatur, quae liquorem albidum, copiosum, consistentia et colore succo pancreatico similem, tubulum et annulum ar- genteum colore nigro inficientem (acidum igitur) in ventriculum secerne- bat; ut in als Cetaceis herbivoris.*) Pars ventriculi posterior ventriculo structura similis, quam Stellerus py- lorum vocavit ita amplus et tumidus fuit, ut per analogiam cum aliorum Cetaceorum herbivororum ventriculo pro secundi ventriculi aliorum Sire- niorum analogo habendus fuisse videtur, cui opinioni etiam Stellerus primo *) Stellerus igitur primus glandulam gastricam Sireuiorum detexit, quamvis ipse observator exactissimus et admodum severus dubius adhuc haeserit, num glandula res constans vel morbi- dum quid fueit. Ob animalis molem et auxilii humani sufficientis defectum enim unius iudivi- dui ventriculum tantum accuratius examinare potuit. — In ventriculo ceterum nec non glan- dulae cavo et duodeno invenit lumbricos candidos (Ascarides) numerosos !/,’ longos. Simile quid observarunt Rüppelius (Museum Senkenb. I. p. 106) et Owenius | Zoolog. proceed. P. VI. p. 30) in Halicore. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 101 intuitu recte annuit. Appendices coeci, quales Halicore duas in pyloro, Ma- nati autem tres, duas in pyloro et unam in cardia praebent, a Stellero non commemorantur, vix igitur adfuisse videntur, quum accuratissimum scru- tatorem structurae ruminantium ventriculi analogiam sedulo inquirentem vix fugere potuerint. Statuendum igitur videtur ob analogiam cum generi- bus affinibus, Rhytinam quidem ventriculo subbipartito, sed appendiculorum coecorum defectu simpliciore praeditam fuisse generibus affinibus. Tractus intestinorum equino haud dissimilis, structura autem nequidquam diversus, a gula ad anum 5968/, 20'/, vicibus igitur integro animali lon- gior, longitudine igitur ruminantium nonullorum similis apparuit. Quare etiam abdomen totum intestinorum mole utris instar tumidum et inflatum conspiciebatur. Intestina tenuia glabra, 6/ in diametro lata, teretia, alba, multa pingue- dine obvoluta et excrementis liquidis impleta erant, quae facta apertura velut sanguis ex aperta vena e foramine cum impetu prosiliebant. Coecum maximum et colon ope ligamenti per uniuscujusque lateris longitudinem producti in multas cellulas divisum, valvulam coli Stellero se- dulo inquirenti haud obtulit et simplicitate sua cum coeco Halicores, non cum Manatorum coeco duplici convenisse videtur. Anus in feminis 8 — 8‘// infra vulvam situs, sphinctere non adeo arcte clausus, in diametro #/ latus. Sphincter candidus erat, interior autem intestini recti tunica glabra, laevigata, e fusco olivacea, eadem ac in equis ratione, ubi interdum nigra, interdum albo maculata invenitur. Hepar exterius membrana validissima nervea obductus, colore magis fuscus quam boum, valde mollis, ita ut velut putrida sub manibus difflue- ret, e duobus lobis praemagnis lateralibus et tertio, fere quadrato, incudis forma supra lobos laterales elevato, sub ipsoque sterno jacente componeba- tur. — Cystis fellea defuit. Ductus choledochus amplissimus digitos quinque compositos facile admittens, ‘/// crassus, validissimus, foris albidus, intus 102 BuRyA N DT Zoologie. croceus, ante introitum in duodenum cum ductu pancreatico in canalem unum coahtus observabatur. Pancreas bilobum, parvum, #/ tantum longum, e multis glandulis gran- diusculis conflatum fuit. Ventriculus omento singulari pingui, 2// crasso, superiore parte tunicae membranosae ventriculi circa medium firmiter adnato, reliquum quoquover- sum libero cinctus inveniebatur, Peritoneum, duplex, validissimum, mem- branosum, nerveum, ab osse pubis ad sternum usque pertingebat et costis spuriis utrinque adhaesit, a quibus singuli robusti tendines, in multos recti- lineos ramos diffusi, ab utroque latere usque ad lineam albam excurrebant, ac in superficie peritonaei remotis musculis abdominis sibi invicem occur- rentes et se secantes peritonaei rami superficiem veluti tabulam tessellatam schachariam jucundo spectaculo oculis obtulerunt, — Ab interiore latere costarum alii similes tendines oriebantur ac peritonaeo ab interiori parte implexi ac subextensi cernebantur, veluti tegmina horizontalia. Ambae mem- branae in medio circa lineam albam in unum conjungebantur, versus latera autem duplices evaserunt, — Mesenterium valde crassum et pingue multis glandulis juglandis et glandis mole obsessum fuit. C. De systemate uropoëtico. Renes in cavitate lumborum juxta spinam dorsi reconditi, 32 longi et 18/4 lati, validissima membrana (capsula) inclusi, formam ordinariam prae- buerunt, sed e renculis numerosis, magnis, 2/ longis, 1°/,/ latis, intus py- ramidatis peculiari papilla uretherica atque arteriola instructis componeban- tur, Renculorum singulorum peculiares uretheres et papillae sex ramos urethericos constituebant, qui in pelvem, ut in elephante formatum , con- juneti canalem (uretherem) in vesicam urinariam ducentem emiserunt, Vesica urinaria 2// crassa, validissima mole caput humanum superavit, sed bubula minor fuit, Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 103 Orificium urethrae in feminis 5 pollices circiter a vulvae introitu remo- tum in vagina inspiciebatur. D. De genitalibus et mammis. De genitalibus paucissima tantum apud Stellerum leguntur. De masculis annotavit tantum penem crassum et 32/ longum, cum vagina sua abdomini firmissime antrorsum alligatum, ad umbilicum usque pertin- gisse et equino forma quidem simillimum, valde crassum, ac adspectu ob- scenum, nec non glande simili, sed majori praefinitum fuisse. Quoad genitalia feminarum Stellerus quae sequuntur attulit. Pudendum femininum 8 pollices supra anum. Ostium vulvae fere trigonum, superius scilicet, ubi clitoris imminebat, latius, versus anum angustius, rima ipsa quinque digitos compositos non aegre admisit. — (Clitoris sesqui polices longa, fere cartilaginea, cute valida dura, laevigata circumdata et multis rugis brevibus, in orbem corrugandis inaequalis. Cutis e fusco et albo va- riegebatur, pariter ac vulva ipsa. Labia vulvae valde rigida et dura fuerunt. Infra urethram membrana valida, partim musculosa , partim nervea semi- lunaris obtensa, veluti vestibulum quoddam, vulvam a proprie sic dicta va- gina uteri saeparavit et hymenis speciem obtulit. Tanta autem fuit apertura intra cornua hujus membranae, ut penis abque ulla difficultate vaginam subire potuerit. — Vagina ïipsa 9°, pollicem longa, nervea, validissima membrana obvestiebatur, quae secundum longitudinem striata, ac multis sulcis superficietim excavata et quoad substantiam adeo dura fuit, ut aegre transversim cultro dissecari potuerit. Intra vaginae sulcos glandulae permul- tae, aciculae capitellum non superantes, deprehendebantur, mucum excer- nentes, quo vagina undique oblinita erat. Abhinc uterus ipse mole felini capitis, sphaericus, sed cornubus brevibus instructus*), apparuit, et discissus *) Uterum cornubus brevibus instructum fuisse Stellerus p. 324 affert. 104 BRANDT Zoologie. eodem modo ac vagina mucosus permultisque plicis ‘/, pollicem latis ru- gosus inveniebatur. — Ligamenta uteri et tubae prorsus eadem, ac in equis, structura occurrebant. Mammae glandulosae vaccinis duriores, multis spiralibus rugis inaequa- les absque ulla intermixta pinguedine, sed corporis panniculo adiposo tan- tum et cute molliore, rugosiore tectae tubulis lactiferis 10 aut 12 in unam- quamque papillam patebant. Glandulae discissae lac fundebant. E. De organis circulationis et respirationis et glandulis üïs affixis. Glottis ut in bove, sed epiglottide crassiore magis firmiter clausa quam in quadrupedibus terrestribus. Arteria aspera e cartilagine una continua in spiram contorta usque in pulmones ipsos extensa, tam interne, quam externe membrana valida spiras coercente obvestita, formata erat et inaequalem latitudinem (infra glottidem diametrum #?/,/) ostendebat. Spirae autem arteriae asperae non ubique la- titudine aequales fuerunt, sed in aliquibus locis superioris circuli excavata ora inferioris circuli oppositam eminentiam gibbosam oram excepit. Hac structura spirali aspera arteria infra glottidem in ramos diffusa in bronchias pergebat.*) Pulmones duo magni, praelongi et lati et ad medium abdomen extensi lobi erant in quovis latere ad spinam dorsi unus, quoad situm fere ut in avibus comparati, sed liberi singuli et membrana validissima ita obducti ut adeu, si externam eorum structuram et colorem consideres, vix pro pulmo- nibus haberi poterant. Cor apice oblique versus sternum , basi vero versus dorsum directum in universum mediastino carebat et pericardio spatiosissimo, liquore largiter *) Stellerus (p. 315) putat structuram spiralem tracheae forte ob nullam aliam rationem ad- fuisse quam quo continuitate horum spiralium circulorum praegrandem pulmonum molem faci- lius attollere posset. Zoologie. Symbolae Sirenologicue. 105 repleto, erat inclusum. Magnitudo 36°/, libras, longitudo 2/ 2/, latitudo ab una auricula ad alteram 2'/, pedes attingebat. Cor igitur magis latum et crassum quam longum fuit et ut in aliis Cetaceis herbivoris, ventriculo quo- vis ultra septum elongato in apices duos ad unum tertium usque fissum conspiciebatur ita quidem, ut apex sinister dextro tantillum longior et am- bitu crassior appareret. Valvularum ratio ut in homine erat. Trabeculae carneae majores, validiores et numerosiores quam in homine inveniebantur. Basis cordis pinguedine multa, 1°/,// crassa, cincta erat. Fo- ramen ovale et Ductus Botalli non aperta observabantur. Venae coronariae amplae valvulas obtulerunt. Pleuram validissima et duplex membrana constituit. Inter hanc muscu- lus unus continuus, 1/ crassus, interjectus, utrinque latera obvestiebat. Glandula thyreoidea secundum Stelleram (thymus forsan secundum Rap- pium*), vel rectius, ut conjicerem, thymus et thyreoidea conjunctim a Stel- lero considerata) praemagna, discissa copiosuin succum fundebat duplicis con- sistentise et coloris; album seu potius lacteum, scilicet lacte ovillo spissio- rem, dulcem e glandulis exterioribus minoribus (thymo?), et alium pultis farinacei consistentia, glutinosum, flavicantem, album, amarulentum et sub- dulcem e media glandula (slandula 1hyreoidea propria?).**) CapurT V. De moribus et vita. Infausta, sed scientiae zoologicac faustissima, occasione Stellero contigit per decem menses Rhytinae mores et consuetudines quotidie observandi. *) Rapp, die Cetaccen zoologisch-anatomisch dargestellt. Stutig. 1837. p. 452. #*) Practer partes exhibitas aliaram, nominatim systematis vasorum, musculorum et nervoram, descriptiones apud Stellerum frustra quacruntur. De musculis tantum affert: musculos quadru- plici positione conferre ad caudam 1ietragonam reddendam et musculos labiales ita esse insertos, ut capita eorum oblique versus rictum, caudae vero oblique versus verticem spectent. Mém. sc. natur. T. F, 14 106 D'R4A4 N'DT Zoologie. Qua de causa quae in tractatu Stelleriano non omnia in unum caput stre- nue composita, sed magna ex parte sparsa leguntur, sedulo conjungere ten- tavi, quo vitae historiae animalis imago completior exinde nascatur. Rhytinae amabant loca vadosa et arenosa circa litus maris, lubentissime autem circa ostia riparum et fluviolorum, aquarum illuentium dulcedine allectae gregatim*) et communissime in vicinia integrae familiae, mas cum femella, adulta una ct parvula cum tenella prole degebant. In pastu nondum adulta animalia et tenellos ante se agebant a latere et tergo sollicite cin- gentes et medios semper in grege servantes. Aestu maris auclo tam prope ad litus accesserunt, ut non tantum baculo vel lancea peti, sed manu adeo interdum tergora eorum demulceri potuerint. [llata fortiori injuria nihil aliud agebant, quam quod à litore longius discederent, post breve tempus autem oblitae injuriae denuo accederent. — Vorabant indesinenter, parum sollicitae de vita et securitate, ita ut cymba vel homo nudus medius inter ipsas versari aC quamcunque e grege unco secure ferire posset. Qua de causa etiam animalium dissecatorum ventriculus et intestina nutrimentis plus mi- nusve concoctis eorumque reliquis potissimum, prorsus effarcta invenie- bantur. Pascentes maxima quidem ex parte caput et collum, ex parte ob corii crassitiem , fere ut in bobus pascentibus, deorsum directa sub aquis habe- bant. Quum autem respirationis causa sub aqua diutius commorari haud potuerint elapsis quatuor aut quinque minutis nares ex aqua exserebant at- que aërem et pauxillum aquae cum strepitu equorum ruspatione simili effle- bant. Ad locum in pascendo mutandum ex parte placide natabant vel unum post allerum pedem lente antrorsum movebant, ex parte vero boum et ovium pascentium more gradiebantur. Pascentium tergus et laterum dimi- *) Stellero teste 1. 1. p. 329. Rhytinae prope insulam Beringii tanta multitudine invenieban- tar, ut Kamtschatcae incolis alendis constanter sufficere viderentur. Zoologie. Symbolae Sirenologicue. 107 dia pars ex aquis semper prominebant , ita ut Lari dorso insidentes pedi- culis intra cuticulae ejus fissuras haerentibus recrearentur. Nutrimentum unicum fuci marini labiorum et brachiorum ope arrepti pracbuerunt. Labia maxima ob apparatum musculorum valde evolutum et motus variabilem facultatem spiraliter praecipue agentem, nec non ob setas rigidissimas, quibus praesertim in oris angulo obsessa erant, ad petendos cibos magnam utilitatem praebere debebant. Setae labiales vero non solum fucos arreperunt , sed eliam partes eorum magis foliosas et molliores, cibo igitur aptiores, a caulibus et radicibus duris (cibum parum commodum prae- bentibus) ita detonserunt, ut veluti cultri obtusi acie abscissae observaren- tur ; practerea vero etiam ex parte impediverunt, quo minus cibi ingesti ex ore exciderent. Partes foliosae, quas solas cibo elegerunt, in ipso ore lami- nae corneae palatinae et mandibularis sibi exacte oppositarum ope veluti intra fullonum asseres seu molas manuarias comminuebantur. — Fucos au- tem non omnes promiscue, sed praecipue {) Crispum Brassicae Sabaudicae folio cancellatum, 2) Fucum clavae facie, 3) Fucum Scuticae antiquae Roma- nae facie et #) Fucum longissimum limbis ad nervos undulatis devorabant.*) Locis ubi hospitatae fuerint ingentes radicum et stipitum acervi, a fluctibus in litus eliminati, cernebantur et animalium praesentiam indicabant. Ventribus repletis nonnullae supinac in dorso conspiciebantur. In locis terrae borealis, quibus Beringii insula adnumeranda, hiemali tempore, forsan ob plantarum marinarum incrementum impeditum, mino- *) Quasuam maris Camtschatici Algarum species hodiernorum botanicorum Stellerus innuerit pro certo non definiendum. — Consentiente tamen Ill. Ruprecht Stellerus Fuci crispi Brassicae folio etc. nomine Agari varias species, sicuti Agarum Gmelini (Postels et Ruprecht Illustrationes Algarum Tab, XX et XXI) Tourneri (ib. Tab. XXII.) pertusum (ib. Tab. XXII.) et forsan etiam Thalassiophyllon clathrus (ib. Tab. XVIII et XIX.), Fuci clavae facie nomine Nereocystin Lütkeanam (ib. Tab. VIII et IX.) et forsan Dümontiae species, sicuti Dümontiam fucicolam et alias (ëb. Tub. XXXP.); Fuci scuticae facie nomine Constantineam rosam marinam (b. Tab. XXX.) et Fuci longissimi etc. nomine denique Alariam esculentam (ib. Tab. XVII.) intellexisse videtur. * 108 BREGAYN DT Zoologie. rem pabuli copiam invenire potcrant. Quare hieme adeo macilentae erant, ut praeter spinam dorsi omnes costae conspicerentur et ad spinam dorsi utrin- que veluti fossa excavata appareret. Vere et aestate contra dorsum in pin- guibus modice convexum cernebatur. Excrementa equinis simillima fuerunt magnitudine, forma et colore, ita ut antequam Stellerus originem eorum comperisset in litore insulae inventa pro excrementis equinis e vicina America ab undis allatis putaret. Corporis moles, brachiorum brevitas et caudae haud ita magnae ambitus motus facultatem Rhytinarum haud insignem, pracsertim in sicco, fuisse in- dicare videntur, Qua de causa etiam maris aestu retrocedente ne in sicco relinquerentur à litore longinquius removebantur. Quod vero non semper ipsis contigit. Beringii enim comites talia animalia in sicco relicta, inerna fustibus et securibus oppresserunt. Hiemali tempore a glacie circa litora na- tante saepe suffocabantur et mortuae in litus ejectae sunt observatae. Simile: quid accidit, si undis impetuosis versus saxa jactatis implicitae versus rupes ilidebantur. Brachiis seu pedibus ceterum non solum ad natandum, sed etiam ad incedendum in litoribus maris parum profundis, porro ad retinen- dum in saxis vel in captura utebantur, —— Motus organon essentiale autem pinna caudalis praebuit, Caudae enim motu placido versus latera placide antrorsum natabant, caudae motu versus dorsum et ventrem autem corpus impetuosissime propellebant et sese inimicis subtrahere tentabant. Monogamae videbantur et vernali tempore, praecipue circa vesperam, tran- quillo mari coibant, Antequam vero congredichantur praeludia multa vene- rea praemiserunt. Femina placide natavit hinc et inde in mari, a mare se- quuta et dein tam diu multis gyris et maeandris elusit, donec morae ulte- rioris ipsa impatiens, velut delassata et coacta, se in dorsum resupinaret. Quo facto mas, furiose superveniens , libidinis tributum solvebat, ac ambo brachiorum ope in mutuos amplexus ruebant et mare incubo femina autem succuba coitum celebrarunt. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 109 Stellero teste quovis anni tempore pullos edidere, communissime autem autumno, ut ex parvulis recens natis illo tempore conspicuis apparuit. Dehine vero, quod primo vere potissimum generabant cum Stellero concludi potest, ultra annum foetum in utero gestasse. Non plures, sed unum vitulum pepe- risse ex cornuum uteri brevitate, porro e binario mammarum numero et ex eo concludere licet, quod vitulus unus semper circa matrem sit observatus. Lac pracpingue et dulce, consistentia et sapore ovillo simile, saepius a Stellero e mortuis eadem ratione papillae compressione , ac e vaccis solet, largiter emulsum fuit. Glandulae discissae pariter lac fundebant. Vocem peculiarem articulatam Rhytinae non ediderunt, sed fortiter tan- tum spiraverunt et vulnexatae sonos suspiria referentes emiserunt. Oculorum pro animalis mole parvitas summa et aurium aperturae an- gustia, nec non concharum auricularium defectus horum organorum effica- ciam eamque ob causam etiam animi facaltates necessario diminuere debe- bant. Apud Stellerum quidem de visu et auditu quae sequuntur tantum sunt notata. Oculis quantum valeéat et auribus affirmare non audeo vel sal- tem ob id parum vident et audiunt, quod caput subinde sub aquis conti- neant, imo animal ipsum usum horum organorum negligere et contemnere videtur. Stupiditas animalis summa fuit. Dum enim ex animali vivo frusta ex- ciderent cauda tantum vehementer vibravit, brachiis vero, quibus tamen ad defensionem pariter uti poterat in solo tantum ita retinebatur, ut saepe in- gentes cuticulae partes desilirent. Quae supra de incuria Rhytinae in pascendo et injurüs facillime infe- rendis, nec non de usu organorum visus et auditus observata sunt, pari modo stupiditatis argumenta haud neganda produnt. Qua de causa etiam commode Stellerus quae ali de Manatis cicuratis notaverunt respiciens ait: animal propter nimiam stupiditatem et vorandi aviditatem vel non mansue- factum mansuetum apparuisse. 110 BRANDT Zoologie. Nihilominus tamen Rhytinae mutui et praesertim conjugalis amoris di- stinctissima praebuerunt argumenta. Si enim animal quoddam e grege unco perforatum impetuosius moveri cepit vicina individua ad auxilium incita- bantur ita quidem, ut alia dorsi ope cymbae eversionem molirentur, vel funi unco affixo incumberent, alia vero caudae ope uncum e dorso vulne- rati animalis removere tentarent, quod etiam interdum ipsis contigit. Cu- riosissimum ingenii et amoris conjugalis argumentum erat, ut masculus cap- tam et unco tractam femellam, postquam liberationem ejus omnibus viribus, sed frustra tentasset, multisque adeo verberibus propterea affectus fuisset, nihilo tamen minus ad litus usque prosequeretur et non solum aliquot vi-- cibus, insperato veluti sagitta emissa, ad illam jam defunctam appropinqua- ret, sed altero, imo adeo tertio die femellae suae occisae adstaret. Animalia ceterum parasitis saepenumero tantopere, praesertim circa ca- put, oculos, aures, mammas et sub brachüs, ubi cuticula scruposa, undique obsidebantur et infestabantur , ut cuticula tota perforata et ipsa cutis sau- ciata fuerit. Quo casu ab extravasata lympha vel corrosis glandulis, pingue- dinem veluti in cellulis servantibus, verrucae grandes et crassae exorieban- tur et loca saepe pessim foedebant. De animalculo parasitico, quod Rhytinam infestavit, quodque Stellerus insectum appellavit, fusius egi in Appendice II. hujus tractatus. Creurr 2 LV: De Rhytinae captura et usu. Captura Rhytinarum a sociis Beringii e cymbis a quatuor vel quinque viris unco ferreo ancorae forma acuminato et annulo, cui funis praelongus erat alligatus, armatis, aliisque pluribus in litore vicino maris stantibus, qui animal e cymba unco percussum et ictibus atque vulneribus defatigatum funis ei affixi ope magno labore in terram trahebant, perficiebatur. Capta animalia valide et velut cum gemitu spirantia caudaque vehementer vibran- tia et brachüs adeo renitentia, ut cuticulae frusta desilirent, e dorso vulne- Zoologie. Syrmbolae Sirenologicae. iii rato fontis instar sanguinem in altum emittebant, quam primum capite elato spirabant. Adulta et praegrandia animalia ob minorem mobilitatem et cutem cras- siorem, unco in trahendo magis resistentem, facilius capiebantur quam vituli. Pinguedo gratissimi odoris et saporis dulcis fere ad oleum amygdalarum dulcium accedentis fuit, ita ut non solum quadrupedum adipi teste Stellero esset anteponendum, sed ïisdem usibus, quibus butyrum destinari potuerit, a naufragis sit adhibitum. Praeterea vero etiam in lampade absque foetore ardebat et poculis ebibita alvum leviter solvebat. Pinguedo caudae durior, sed cocta delicatior fuit. Pinguedo tendinosa circa caput et caudam vix eli- xationi paruit. Adeps vitulorum lardo suillo tam similis fuit, ut vix discer- neretur. Caro fibris quodammodo robustioribus, crassioribus et rubicundioribus ac bubula constabat. In libero aëre etiam calidissimis diebus diutissime absque foetore servabatur licet vermibus undequaque obsita, quam quidem quali- tatem Stellerus recte a nutrimento animalis, materiis salinis scatente (1. e. a fucis marinis), derivasse videtur. In universum caro, licet diuturniori coctione opus habebat, cocta optimi saporis, nec facile a bubula discernenda fuit. Musculi abdominis, dorsi et laterum reliquis praeferebantur et sale conditi sapidissimi evaserunt. Viscera (cor, hepar et renes) nimis dura a naufragis, ob melioris carnis copiam, respuebantur. Mammae elixatae vaccinis parum duriores erant feri- numque levem odorem spargebant. Labia, quum tam dura apparerent , ut neque elixatione, neque alio modo emolliri potuerint, esui inepta invenie- bantur. Pinguedo tendinosa capitis et caudae vix elixationi paruit. Caro vitulorum nec quicquam a vitulina differebat, coctione cito emol- liebatur , ac durante ea instar suillae junioris ita intumuit, ut altero tanto majus in olla spatium sibi vindicaret quam antea. 112 BRANDT Zoloogie. Carur VII ÿ De Rhytinae pat:ia et exstirpatione.®) De Rhytinae geographica distributione et deletione ejus hominum in- dustria effecta excellentissime et accuratissime disseruit quidem Illustrissimus collega de Baer (Mémoir. d. l’Acad. Imper. d. Science. d. Pétersbourg. VI. Serie Scienc. nat. T. IL. p. 58 etc. et Bullet. sc. d. l'Acad. Imp. d. sc. d. Petersb. T. IL p. 355. (Extrait).*) Quum autem in completioris historiae naturalis Rhytinae conspectu, qualem nunc proponere tentavi, patriae exposi- tio et de exstirpatione animalis exhibitae observationes haud deesse possint, quac e collegae amicissimi doctissimis et accuratissimis disquisitionibus et ob- servationibus ingeniosissimis redundarunt facta paucis hic comprehendere et observationibus nonnullis atque additamentis propriis augere haud abs re esse putavi. In universum Rhytina ab Europaeis rei gnaris, nominatim ab expedi- tione geographica Beringiana sic dicta secunda, in loco natali prope insulam Beringii 1741 et 1742 magna copia (cf. supra) est observata et a Stellero, qui in expeditione commemorata naturae scrutatoris munere fungebatur, pro tempore accuratissime 1. 1. est descripta. Prope insulam Cupri Beringianae insulae, ut notum, vicinae tamen pa- riter vixisse videtur, quamvis de hoc loco natali observationes minus suf- ficiant. Insula Beringii et Cupri eam ob causam, utpote loci natales certi, in charta ïlla egregia Tricheci Rosmari et Rhytinae geographicam distri- butionem illustrante a Baerio ( Mém. d. l'Acad. d. sc. de St. Petersbourg Scienc. nat. Tom. IL. p. 237.) exhibita, solae asteriscis circumdatae conspi- *) Patria et exstirpatio Rhytinae tam arcte cohaerent, ut consideratio earum haud disjungi possit, qua de causa utramque in uno eodemque capite tractamus,. #*) Quoad Rhytinae deletionem ceterum Bacrius jam in Fasc. I. Icon. ad Zoogr. Pall. exhi- buerat: ,,bellua dicta prorsus deleta videturs“ Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 113 ciuntur, Ali loci contra, quum argumentis parum certis et aliqua tantum veritatis specie Rhytinae patriae adjungi possint, nominatim insulae Aleu- tenses occidentales, insulae Bering et Cupri finitimae, ab Illustrissimo col- lega in charta modo laudata punctis tantum inelusi inveniuntur. Beringii insula igitur versus occidentem, insulae Aleuticae occidentales, inter insulas Vulpinas et Comm doras sic dictas (insulam Beringii et Cupri amplec- tentes) silae, autem versus orientem Rhytinae patriam ab Europaeis inventam terminant. Rhytinam prope insulas Curilicas, Schantaricas et Camtschateam vel adeo, ut Schinzius (Synopsis mammal. T. I. p. #95.) erronee scripsit, in in- sularum Carolinarum Archipelago speciem propagasse observationibus scrip- tis vel traditionibus haud probari potest. A Rossis in insulis Vulpinis non esse observatam Pallasius (Neue Nord. Beitr. 1. p. 307.) auctor est. Camt- schatcae incolas de Rhytina tamen jam ante expeditionem Beringianam ani- malibus mortuis, quae interdum ad litus Camtschatcae circa promontorium Kronozkoi Nos et sinum Awatscha undis eliminabantur et ob victum in in- testinis eorum observatum nomine Kapustnik (1. e. brassicam seu herbam vorantes) sunt designata, notiliam habuisse e Stelleri Commentationis p. 328. luculenter apparet. Conjici igitur saltem potest, ob insulae Beringi vicini- tatem, Rhytinam praeterlapsis temporibus, antequam Camtschatca minus vel nondum ab hominibus erat habitata, longe ante Rossorum adventum*), in oris hujus peninsulae vitam sustinuisse hominumque industria pertisse: quamvis Stellerus referat (Pallas Neue Nord. Beitr. Bd. IV. p. 230.) cosac- *) Rossorum adventu enim in peninsula Kamtschatka jam satis magna hominum copia inve- niebatur, quae tamen scrius morbis periculosis, nominatim variolis est valde diminuta. — Kamt- schatka ceterum antiquissimis adeo temporibus populatione humana minime c2ruit, ut e Neu- manni relationibus e foutibus Sinensibus depromptis { Ausland 1845 n. 164) apparet. Sinenses enim jam regnante stirpe Imperatoria Tschen, temporibus Mosis et Salamonis, cum incolis irsu- larum Oceani tranquilli, piscaloriam et venatoriam artem exercentibus commercium habuerunt. Sub domo regnatrice Tang dicta peninsulae Camtschaticae graduum gcographicoram distantia a regni Sinensis tunc temporis metropoli, Schensi, nota fuit. Anno 1640 vero, temporibus Tangi II, prima atque ullima legatio e terra Lieu-Kuei (Kamtschatha) Sinensibus tributum contulit. Mém. sc. natur. T. F. 45 114 BRANDT Zoologie. cum suum Camtschaticum dixisse, animal prope Camischatcam minime in- veniri. Rhytinam prope insulas Schantaricas et in mari Ochotzciensi nostris tem- poribus non inveniri ex eo apparet, quod amiciss Middendorffius, qui insu- las Schantaricas et mare Ochotzciense visitavit, neque Rhytinam ipse obser- vaverit, nec de ejus existentia aliquid audiverit. Inter alios quidem locos Stellerus quoque Americam utpote Rhytinae patriam attulit (Beschreibung von Kamtschatka p. 97). Animal ipsum tamen in insula Beringiana tantum ipse vidit, ut non solum e diario ejus (Pallas Neue Nord. Beitr, Bd. IV. p. 230.) luculenter apparet, sed etiam ex accu- ratiori examine commentationis ejus de Rhytina conscriptae concludi potest. Qua de causa necessario Baerio nostro assentire debemus, Stellerum Ame - ricam inter Rhytinae locos natales tantum appellasse, quod Vaccam suam marinam cum animalibus Americanis a Clusio, Hernandezio et Rayo de- scriptis identicam statueret. Praeter Americam vero Stellerus quoque terrae Tschuktschorum oras Rhytinae locis natalibus adnumerare tentavit, quod audivisset Tschuktschos cymbas e Manatorum corio conficere, quum tamen Trichecorum Rosmarorum coria adhibeant. In terrae Tschuktschorum oris ceterum nullus variorum peregrinatorum, qui terras Tschuktschicas adierunt Rhytinam vidit. Nec etiam expeditiones partim jussu Imperatoris a militum praefectis ad fretum Bering usque in- stitutae, partim navigationes mercatoriae a Societate Rosso-Americana variis temporibus, imo fere quotannis, ad Tschuktschorum oras directae de Rhy- tinae existentia famam retulerunt. In universum de Rhytinae in Coloniis Rosso-Americanis habitatione no- stris temporibus, nec hominum eruditorum, nec plebejorum relationibus ali- quid innotuit. Societati Mercatoriae Rosso-Americanae autem, quae non s0- lum variis locis ditionis suae (nominatim etiam in insula Beringüi) colonias parvas venatorias et tabularia (Comptoire) in insula Sitcha punctum centrale Zoolosie. Symbolae Sirenologicae. 115 habentibus instituit, sed etiam satis exactas de animalibus utilibus potissi- mum ditionis suac notitias et catalogos possidet, Rhytina, si in Coloniis ad- buc existeret, vix ignota esset, quum e carne et adipe ejus excellentissima haud parvum lucrum et cibum gratum sibi comparare posset. Accidit adhuc, quod Rhytinae praesentiam suam fucorum durorum reliquiis magna copia in litoribus ejectis, ut supra notavimns , semper proderent, Rhytinam in Coloniis Rosso - Americanis non amplius existere plurium virorum testimoniis pariter probatur. Berchius, cui historiam chronologicam detectionis insularum Aleuticarum (Xponorornaecraa Hcropeia Orkperrsia Aueyrekuxe Ocrpososs Cr. Ierep6yprs 1823. 8-vo, i. e. Chronologitsches- kaia historiae Aleutskich Ostrowow. St. Peterburge 1838. 8-vo) debemus de Rhytina prorsus tacet. Alii porro viri bene versati vel adeo docti, qui prae- fectorum vel directorum Societatis Rosso-Americanae muneribus fungeban- tur, nominatim Etholinus, qui viginti quinque annos, Wrangellius Illastris- simus, qui sex annos et Chlebnikowius qui per triginta annos in Coloniis Rosso-Americanis vixerunt de Rhytinae existentia nihil audiverunt. Chleb- nikowius adeo dubitavit, quin praeterlapsis temporibus vacca marina re vera in ls existerit. In nulla relationum et itinerum scientiarum causa inde ab anno 1768 in mari Camtschatico et in ejus Archipelagis susceptorum Rhytina seu \acca marina Viva commemoratur. Catalogus a Bragino de Insularum Aleuticarum et insulae Beringii ani- malibus compositus, quem Pallasio (Neue Nord. Beitr. Bd. Il. p. 310) debe- mus, Vaccae marinae mentionem haud facit. — Merkius, qui naturae scru- tatoris munere in expeditione Billingsiana (1789 — 93) fungebatur Rhyti- nam pariter haud commemorat. — Inter insulae Bering regni animalis pro- ducta a Schelichowio in itinerario (Iyremecrsie Ileauxosa Cr. ferep6yprt 1812, i. e. Puteschestwie Schelichowa St. Peterburge 1812, Pallas Neue Nord. Beitr. Bd. VI. p. 168.) speciatim nominibusque exactis enumerata Rhytina * 116 BRAUN D FE Zoologie . pariter frustra quaeritur. Expeditio duce Krusensternio et alia multa serior sub Lütki auspiciis instituta in insula Beringii et prope eam de Rhytina nihil viderunt. Chamisso et Eschholtz, qui duce Kotzebuo Colonias Rosso- Americanas visitarunt, nec non Ermannus et Peters de Rhytina pariter tacent. Factis modo laudatis repugnat quidem Tilesii assertio (Isis 1835 p. 718): »peregrinatores, qui e California, Sitcha et Kadjak redierunt animal ibi vi- disse“; quum autem orbis terrarum circumnavigator Celeberrimus senten- tiam suam argumentis cerlis non probaverit, verbis suis vix aliquid valoris tribuendum videtur. Imo adeo huncce valorem tanto minoris aestimare de- bemus, quum non solum Etholinus e praefectura Coloniarum Rosso-Ame - ricanarum, qua per sex annos fungebatur, nuper redux Rhytinam non am- plius vivere mihi repeteret, sed etiam praeparator jam supra (cf. supra p. #.) laudatus, diligentissimus et rei gnarus El. Wosnesenski, cui Rhytina curae cordique est, in itineribus per quinque annos in Californiam , insulam Sit- cham et Kadjak, nec non in insulas Aleuticas, Curilicas et insulam Beringi institutis de Rhytina vivente hucusque nihil scripserit; expeditiones variae Anglorum et Gallorum vero Californiam, Colonias Rossicas et Camtschatcam adeuntes de Rhytina pariter nihil retulerint. Accuratius igitur perpendens, quae supra de Rhytina serioribus tempo- ribus non amplius observata proposuimus facta, e contrario cum Langsdorffio (Bemerkungen auf einer Reise um die Welt Bd. 1. Vorbericht S. VIL.) et Baerio (1. L.) statuenda esse puto, quae Sauerus (Billingsii secretarius, eui observationes certae ad manus esse poterant) in Billingsi itinerario (Billing's Reise übersetzi von Sprengel 1803. p. 185.) disertis verbis affirmavit: ,ul- timum Vaccae marinae individuum anno 1768 prope insulam Beringii esse oceisum et postea specimen nullum ejus 1bi apparuisse.“ Ipsa vero animalis in insula Beringii et Cupri exstinctio aperto post re- ditum expeditionis Beringianae incepit, ita ut Rhytinarum greges prope in- sulam Beringii a Stellero observatae viginti septem annorum spatio Euro- Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 117 paeorum industria prorsus evanuerint. Beringianae enim expeditionis sodales et inter eos etiam (forsan adeo praecipue) Stellerus ex itinere reduces non solum ingentem pellium pretiosarum copiam inde retulerunt, sed etiam sine dubio de Manatis venatoribus in insula Beringii cibum largum et gratum promittentibus narrabant. Hinc factum est, ut lucri bonus odur multos mer- catores alliceret insulam Beringii aliasque insulas finitimas venationis causa visitandi, quat quidem expeditiones venatoriae in insula Beringü vel Cupri hibernantes cibos necessarios exinde appetebant, quos inter verisimillime Vaccas marinas sapidas, facile capiendas aliis animalibus marinis ingratis. captu difficilioribus praeferebant.*) Primo quidem intuitu re in universum considerata mirum nobis vide- tur, animal marinum, quod animalibus terrestribus elementi sui ope facilius effugere et submergendo se se inimicorum insidiis subducere valuit, tam brevi tempore deleri potuisse. Sin autem quae supra de vitae genere ejus fusius duce Stellero exposuimus accuratius perpendamus, extinctionem Rhy- tinae haud ïta difficili negotio perficiendam fuisse clarius patebit. Animal enim cibum gratum atque largum praebens, praeter caudam ar- ma parum apta praebentem inerme, insignis corporis molis, quod ob motus organa minus evoluta agilitate parum expedita gaudebat gregibusque se se consocians oras fucis abundantes locosque aquae dulei vicinas elegit, quod- que porro organis sensuum parum acutis instructum, propter vorandi cu- piditatem , timoris expers fuit et minutorum quinque spatio praeterlapso respirandi causa in aquae superficiem emergere debebat, quodque denique erga conjuges et pullos, imo adeo erga socios tam singularem amorem ha- bebat, ut non solum vulneratis auxilium praestare tentaret, sed mortuis *) De expeditionibus hisce cf. Scherer Neue Nachrichten von den neu entdeckten Inseln zwischen Asien und America, Hamburg und Leipzig 1776. 8. — W. Coxe Account of the Rus sian discoweries between Asia and America, London 4780. — Pallas in Heropnaeck. n reorpa- ænseck. Kaesaaps 1785, übers. in Büsching’s Magazin Bd. XVI. S. 253 et Berch I. I. 118 BRANDT Zoologie. adeo per aliquot dies adstaret, hominum insidiüs haud diu resistere valuit. Deletio ejus autem forsan tanto citius accidere potuit, quum locis singulis tantum oris et aquae dulci finitimis sociatim habitaret et praesentiam suam ingenti fucinarum reliquiarum copia in litoribus ejecta manifestaret. Qua de causa conjectura minime inepta videtur, Rhytinam non solum in locis habitatis, nominatim etiam prope peninsulam Camtschatcam et in aliis maris Camtschatici et Ochotsciensis oris et insularum ripis*), sed etiam in locis ab hominibus tantum frequentius visitatis, tanta celeritate, ex parte jam ante tanta saecula, ob capturam facillimam et carnis praestantiam, fuisse exstinctam, ut adeo fama de pristina ejus existentia apud populos penitus evanuerit. Quod quidem eo facilius forsan fieri potuit, quum ineruditorum oculis tantam cum Balaenis habitu offerret similitudinem, ut ab ns forsan parum exacte distingueretur. Hinc forsan etiam explicandum, quod Schle- gelius, Sieboldius et Hoffmannus (Schlegel I. I. p. 1#, nec non Fauna Ja- pon. Dec. 3. p. 26.) in Sinensium et Japonensium scriptis de Rhytina no- titias frustra quaesiverint. Animal stupidum , inerme, socios vel conjuges mortuos haud deserens enim longe ante literarum et hisioriae apud Japo- nenses et Sinenses initium in eorum oris maritimis forsan erat deletum. Omnia quae de locis supra diximus, quibus Rhytina ab Europaeis pro certo est observata, comprehendentes opinari saltem potest, Beringii et Cu- pri insulam ab hominibus non habitatas adventu eorum, nominatim expe- ditionis Beringianae tempore, ultimum stirpis recessum constituisse. Conjecturae ceterum etiam locus est, varia phaenomena naturalia prae- terlapsis temporibus in terras inter Asiam et Americam sitas et in oras ipsius Asiae et Americae irruentia, sicuti eruptiones vulcanicae in insulis PRE “hUNES Let eine 7 F *) Illas orbis terrarum plagas, quas pro Rhytinae patria pristina habemus ex parte saltem jam antiquissimis temporibus ab hominibus rei piscatoriae et venatoriae gnaris fuisse habitatas e disquisitionibus supra laudatis Illustr. Neumauni apparet, qui insimul etiam addit insulae Jeso incolas teste Jesuita Hieronymo d’Angelis jam anno 4618 audaces uautas fuisse. — Haud abso- num igitur videtur etiam hosce ad Rhytinam delendam forsan contulisse. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 119 Aleuticis et Camtschatca etc. evidenter geognosticis formationibus indicatae, in habitationibus animalium pristinis vim pariter haud parvam exercuisse et inter alia vegetationis marinae variationem, aquae dulcis mutationem etc. effecisse, quae ad diminuendam Rhytinae stirpem pariter conferre valuerunt. Animalia eversionibus naturalibus e loco natali expulsa etiam loca ab ho- minibus habitata petere et ita deletionem plus minusve citam sibi ipsis prae- parare potuerunt. Rhytinam loca tantum illa, parum spatiosa et perpauca habitasse , qui- bus ab Europaeis est observata, vix putandum videtur, nec re vera ab ullo creditum est, Talis enim opinio aliorum animalium distributionis rationi repugnaret et animali marino praecipue parum conveniret. Qualis autem Rhytinae vera patria illis temporibus fuerit, quibus species maximos atque ultimos distributionis terminos occupavit, vix unquam accu- ratius erui posse videtur. Osseae animalis reliquiae in variis maris Camtscha- tici, Ochotskiensis et forsan adeo Japonici insulis et oris disquisitionibus ac- curatis forsan inveniendae parvum pristinae patriae adminiculum in poste- rum fortasse quidem praebebunt. Ipsum autem hocce adminiculum cautis- sime erit adhibendum, ne ipso loco tribuantur quae ab undis vel glacie ali- unde sunt allata. Si respiciamus, Rhytinam cum maris Camtschatici hodiernis animalium speciebus vixisse, quae Faunae peculiarem rationem (propriam Faunae di- tionem ut ita dicam) Enhydribus marinis, Otaria ursina et Stelleri, Alci- narum progriis generibus, Carbonum speciebus peculiaribus etc. distinctam constituunt , cogitari vix potest, eam Americae vel Âsiae longinquae et australioris maribus tractubus oris finitimis patriam et originem debuisse, sed putandum potius videtur, maris Camtschatici et insularum ejus plagas oris finitimas veram ejus patriam fuisse.*) *) Recte igitur forsan jam statuit acutissimus Illigerus (Geographische Vertheilung d. Säuge- thiere in d. Abhandl. d. Berliner Acad. 1811) Rhytinae patriam inter Asiam et Americam bo realem esse inquirendam. ; 120 BR AÎN:D ET Zoologie. Huic opinioni etiam Rhytinae structura cum Manatorum et Halicorarum structura et geographica distributione comparata pariter favet. Rhytina enim cranü structura et nonnullis aliis notis anatomicis Manatis, in Americae et Africae oris, in magni igitur Oceani (Atlantici) Africam ab America sejun- gentis marginibus seu terminis, ut ita dicam, obviis, similis invenitur. Ha- bitus Rhytinae externus e contrario, nominatim labia, caudae figura et la- mina palatina cornea mandibulari exacte opposita, nec non aliae nonnullae rationes anatomicae, poctice fusius explicandae, majorem praebent affinita- tem cum Halicoris inter Africam, Asiam, Novam Hollandiam et Americam prope magni Oceani seu Indici litora habitantibus. Sequitur saltem ex his Rbhytinam magni illius Oceani alveum (Mare Camitschaticum etc), medium quodammodo inter locos natales Manatorum et Halicorarum, commode occu- pare potuisse et, ut verisimillimum videtur, pristinis temporibus ante et paullo post hominum adventum re vera tenuisse. Ex omnibus denique, quae de patria et deletione modo innuimus, factis apparere videtur , Rhytinam illis animalibus esse adnumerandam, quorum haud paucae forsan species hominum industria jam penitus sunt exstirpatae. Historia ejus igitur hac ratione re vera haud parvam similitudinem prae- bet cum exstirpatione avium quorundam generum in insulis prope Madagca- riam sitis olim observatorum (Didus, Solitaire, Oiseau bleu etc.), nec non cum Dinornibus, quarum osseae reliquiae ab Owenio Illustrissimo nuper in tractatu excellentissimo sunt descriptae. (Cf. tractatum meum: Bemerkungen über die durch Menschenhand vertilgten Thierarten Bull. sc. de l'Acad. de Sc. de St. Pétersb. CI. Phys.-math. T. V.) ENTRER RITES De Rhytinae affinitatibus. In tractatu meo de Rhytinae dentibus publicato (Mém. de l’Acad. de St. Pétersb. VI. Serie Scienc. math. et phys. T. IL. p. 103.) non solum affinitatem Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 121 Rhytinae ob caudae structuram aliasque notas cum Halicore majorem esse indicavi, sed duce Illigero et Fischero Halicorae Rhytinam appropinquavi,#) quod etiam e recentioribus fecit Illustr. Rappius (Cetaceen p. 27). Serius Schlegelius (Abhandl. a. d. Gebiete d. Zoolog. u. vergl. Anat. Heft 1. p. 1#) eandem similitudinem cognovit et aliis notis, nominatim labiorum structura et epidermidis textura corroboravit, minime vero, ut putasse videtur, (ait enim: ,,Dem Beispiele Steller’s folsend verglich man dieses Thier (Rhytina) immer mit dem Lamantin und dachte um so weniger daran dasselbe mit dem Dugong zu vergleichen»), affinitatem Halicores cum Rhytina primus proposuit. Rhytina vero, ut e Stelleri descriptione cum reliquis Sireniorum gene- ribus exactius comparata, nec non e craniü variorum Sireniorum generum contemplatione satis apparet, praeter affinitates cum Halicore alias cum Ma- natis ei communes et notas quoque peculiares offert. Qua de causa necessarium videtur affinitates et differentias singulorum Sireniorum generum, nec non Rhytinae proprietates nunc accuratius con- siderandi. Carur I. De Rhytinae affinitatibus cum Manatis. Rhytinam non partium externarum, sed internarum nominatim crani ratione Manatis similiorem esse quam ais animalibus supra quidem jam variis locis repetitum est; quo facilius autem affinitates cognosci possint nunc in clariorem adhuc conspectum ponendae esse videntur. Rhytina cum Manatis convenit quae sequuntur notis : 1) Craniü structura Rhytinae typum Manatorum magis quam Halicores prae- bet et quoad ossium frontis et bregmatis figuram praecipue 1lli Manatorum *) Cuvierus Regne animal 2 ed. I. p. 284, Rhytinam pone Halicoren, in Recherch. I. 1. os- sem. foss. ed 4-ta T. VIII. P. 2. p.44. inter Manatum et Halicoren posuit, Manato autem com- paravit. ; Mém. sc. natur. T. F. 46 122 BRANDT Zoologie. speciei similior apparet, cujus cranü fragmentum exhibuit Cuvier Rech. s. 1. oss. fossiles pl. 220. fig. 22 et 23 et descripsit (quatrième ed. T. VIII. P. 2. p. 63.) sub nomine Lamantin fossile d'Angers. — Cranü characteres speciales Manatis et Rhytinae communes sunt: — 2) Cranii, praesertim par- tis rostralis curvaturae ratio. — 3) Partis malaris forma. — 4) Narium ca- vitas ab oculorum cavitate et canali infraorbitali maxillarum parte superiore parietali tenui sejuncta. — 5) Ossium palatinorum partis perpendicularis cavitatem nasalem a fossa temporali, ut videtur*), sejungentis altitudo et la- titudo. — 6) Partis palatinae maxillae superior facies fortiter canaliculata et impressa inter processuum zygomaticorum maxillarium anteriorem partem parum convexa in narium inferiore pariete prominet. — 7) Processuum na- salium ossis intermaxillaris figura. — 8) Partis maxillaris ossium interma- xillarium formae et curvaturae ratio, parte apicali excepta. — 9) Cavitatis narium anterioris et mediae partis similitudo, — 10) Apertura narium ex- terna cavitatem oculorum parte posteriore parum vel vix superat. — 11) Pars seu processus orbitalis ossis frontis figura, excepta latitudine apicali, similis apparet. 12) Ossium frontalium figura similis. 13) Ossa frontalia et parieta- lia lateribus convexiora et lateribus et postice minus devexa. — 1%) Ossis occipitis squama supra latior, quam in Halicore. Praeter notas ad cranii structuram spectantes Manati cum Rhytinis pari- ter conveniunt 15) Vertebrarum collarium numero senario. — 16) Verte- brarum Jlumbarium , ut videtur numero minore (binario). — 17) Costarum numero {7 nario**). — 18) Vertebrarum dorsalium mediorum corporibus infra cristatis. — 19) Brachiorum figura, exceptis digitis. — 20) Renibus Hun- tero teste in renculos divisis. {) *) Scripsi ,ut videtur“ quia cranii fragmentum nostrum non satis integrum est. *#*) Costarum numerus in Manatis quidem variat inter 13 — 17, cum autem Homius et Schle- gelius 47 in sceletis Manatorum invenerint affinitas eorum cum Rhytinis satis clare patet. +) Hunter Philos. Trans. 1787. p. 412. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 123 :CGarur Il De Rhytinae affinitatibus cum Halicoris. Rhytinae cum Halicoris excepta brachiorum figura, rostro minus deflexo, abdomine crassiore etc. affinitates quae sequuntur obtulisse mihi videntur: 1) Corporis figura similiss — 2) Labiorum duplicium setis fortissimis ex parte obsessorum structura fere eadem. — 3) Lamina palatina cornea man- dibulari exacte opposita, magna. — #) Pinna caudalis apice furcata, — 5) Bra- chia subbreviora, quam in Manatis. — 6) Ossis intermaxillaris partis maxil- laris longitudo et magnitudo, nec non partis palatinae ejus latitudo et mag- nitudo. — 7) Apertura nasalis externa posteriore tertia parte postice pone et supra processum zygomaticum maxillae prominet et etiam in laterum posteriore parte a processu nasali ossis intermaxillaris terminatur. — 8) Pro- cessus nasalis ossium intermaxillarium processus angusti O@rbitalis maxillae versus frontem ascendentis faciem superivrem obtegit. — 9) Ossium inter- maxillarium apex latere excisura angulata et fovea instructus. — 10) Mag- nus vertebrarum numerus. — 11) Vertebrarum collarium 3 et # supra clausae. — 12) Costarum verarum numerus in utraque major. — 13) Sterni forma similis. — 14) Stomachus simplicior, appendicibus pyloricis quoad numerum minoribus a Manatorum stomacho, ut videtur, diversus. — 15) Coecum simplex. Carpur III, De differentiis Manatorum a Rhytinis. Manati a Rhytinis differunt quae sequuntur characteribus : 1) Labia non duplicia, ut in Rhytinis et Halicoris, sed simplicia. — 2) La- mina palatina cornea a fossa mandibulari et lamina cornea mandibulae à fossa palati ei correspondente recepta. — 3) Pinna caudalis integra. — #) Brachia longiora quam in Rhytinis. — 5) Ossa intermaxillaria in Manatis breviora antice et supra crista parva instructa, in apicis lateribus non an- gulatim excisa eamque ob causam etiam processu dentiformi anteriore desti- * 124 BRANDT Zoologie tuta. — 6) Processus nasales ossium intermaxillarium breves, maxillae pro- cessum Zygomaticum et orbitam postice haud superantes, qua de causa na- rium aperturae externae pars posterior in lateribus ab ossibus intermaxilla- ribus haud terminata. — 7) Narium apertura angustior et longior rostri apici magis propinqua. — 8) Pars posterior processus orbitalis ossis maxil- laris versus orbitam et frontem tendens a processu nasali ossis intermaxil- leris haud obtecta, sed eam postice superans. — 9) Pars orbitalis ossis fron- tis extrorsum angulo satis obtuso versus orbitam directa, margine orbitali fortiter dilatata. — 10) Vertebrarum colli tertia ‘et quarta supra ex parte apertae. — 11) Dorsi vertebrarum mediarum omnium corpora infra cri- stata. — 12) Vertebrarum caudalium numerus (comprehensis sacralibus) multo minor i. e. 2k— 30. — 13) Costae verae binae tantum. — 14) Ven- triculus appendigibus coecis tribus. — 15) Intestina teste IL. de Humbold- bio circiter duodecies corpore longiora.*) — 16) Coecum bifidum. — 17) Vesica fellea conspicua. CaPuT I V! De differentiüis Halicorarum a Rhytinis. Halicore , cui, ut supra vidimus, habitu externo Rhytina admodum si- milis fuisse videtur, anatomicae structurae characteribus haud paucis di- stinguitur. 1) Cranium in frontali parte altissimum. — 2) Pars cranii cerebrum fo- vens magis tetragona, supra et lateribus valde perpendicularibus planior, versus occiput valde declivis. — 3) Pars crann rostralis crista obtusissima subobsoleta supra instructa una cum parte malari anteriore maxillarum an- gulatim deflexa. — 4) Processus orbitalis posterior pars cristae forma supra *) lustrissimus de Humboldtius enim {Wiegm. Archiv 4858 Bd. I. p. 7.) intestino tenui 68, crasso 40° longitudinem in animali 9 2 longo tribuit, exinde sequitur intestinalem tractum corpore duodecies longiorem fuisse, Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 125 ossis frontis anteriorem partem in lateribus cranïi prominet, — 5) Ossis ma- xillaris pars malaris magis antrorsum elongata ossis intermaxillaris antena- salis partis medium attingit. — 6) Cavitas narium, canalis inframaxillaris et orbita massa ossea in cranio non sejuncta, sed confluentia. — 7) Cavitas narium processum Zygomaticum maxillae contra partis palatinae superioris maxillae elevatione insigni, tetragona, in excisura propria vomerem fovente, infra valde angustata. — 8) Ossium intermaxillarium processus nasales su- pra valde plani, depressi, antice in margine interiore angulatim prominen- tes. — 9) Narium aperturae externae pars anterior eam ob causam intus angulatim angustata. — 10) Narium aperturae externae pars posterior pone orbitas conspicua. — 11) Cavitatis narium posterior paries quasi laminam cribosam externam , poris inaequalibus pertusam et conchularum rudimen- tulis processulorum irregularium, tenuium forma instructam exhibens. — 12) Processus orbitalis ossis frontis angustus, apice asperatus. — 13) Pars perpendicularis ossis palatini brevis, humilis, angusta. — 14) Pars anterior ossis palati angusta, anterioris choanarum parietis medium tantum consti- tuens, sed ad vomerem usque antrorsum ascendens. — 15) Pars alveolaris cujusvis maxillae ante molares conspicua cristam perpendicularem , rectam angustam, acutam format. — 16) Pars ejus alveolaris molares fovens pari- ter perpendicularis oblonga, tumida, crista interna destituta. — 17) Pars pa- latina ossium maxillarium ante dentes molares angusta, ad foramen incisi- vum usque profunde canaliculata. — 18) Processus pterygoidei ossis sphe- noidei crassiores, subangusti, satis perpendiculares, postice fossa pterygoidea triangulari, distincta instructi. — 19) Choanae ob processuum pterygoideo- ium situm magis perpendicularem postice parum latae. — 20) Pars basila- ris ossis occipitis angustior. — 21) Squama ossis occipitis parte superiore acutior. — 22) Condyli occipitales minores. — 23) Vertebrae colli septem. — 24) Vertebrarum dorsalium corpora cylindracea. — 25) Vertebrarum caudalium cum sacralibus numerus minor (27 ad 30}. — 26) Costarum nu- 126 BRANDT Zoologie. merus major (18 ad 19). — 27) Costae verae quatuor. — 28) Tractus in- testinalis corporis longitudine undecies ad tredecies longior. — 29) Valvula coli biloba. — 30) Vesica fellea obvia. — 31) Renes simplices (Rapp Cetac. p. 182. Taf. VIT. fig. 2. et Owen Proc. 1838. p. 39.) | Carur V. De Rhytinae proprietatibus. Rhytina non solum a Manatis, sed etiam ab Halicoris, quae sequuntur notis secundum Stelleri descriptionem et meas observationes craniologicas et comparationes inter observationes Stellerianas et Manatorum atque Halicora- rum anatomicam structuram institutas distinguitur : 1) Ossa intermaxillaria circiter ?/, cranii longitudinis aequalia, pone api- cem, medio dentiformem, lateribus emarginatum, crista insigni, compressa, angusta , instructa. — 2) Apertura narium externa cordata, antice lateribus rotundata et impressa, postice ossium palatinorum partis perpendicularis medio et arcus zygomatici initio opposita et in posterioris cranii dimidio parte sua posteriore ex parte conspicua. — 3) Maxillae superioris pars al- veolaris prorsus edentula, margine externo depressa, longitudinaliter unisul- cata, margine interno dilatata, depressa et processus seu cristae satis hori- zontalis forma sub processu palatino maxillae lateribus canaliculato conspi- cua. — 4) Os frontale modice convexum, antrorsum in processum orbita- lem, margine terminali subrotundatum, modice crassum, sed non dilatatum, nec asperum transiens. — 5) Os ethmoideum conchis valde evolutis pluribus oblongis, involutis instructum. Lamina ejus cribrosa magna, foraminibus nu- merosis perforata, crani Cavitatis anterioris parietis maximam partem fere constituens. — 6) Fossa pro glandula pituitaria distincta, quare etiam sellae turcicae distinctum vestigium. — 7) Tentori et processus falciformis ossei vestigium nullum. — 8) Vertebrarum (columnae vertebralis) numerus ma- ximus (60), reliquorum Sireniorum generum vertebrarum numerum supe- Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 127 rans. — 9) Vertebrarum caudalium numerus (35) pariter maximus inter Si- renia. — 10) Costae verae quinque. — 11) Digiti teste Stellero omnes pha- langibus destituti. — 12) Ventriculus simplicior, appendicibus coecis desti- tutus. — 13) Tractus intestinalis corpore vicies cum dimidio longior. — 14) Valvula coli nulla. — 15) Vesicula fellea nulla. — 16) Uterus satis rotnn- dus, parum bicornis. CapurT VI. De Rhytinae affinitatibus cum aliis animalibus ad Sireniorum ordinem haud spectantibus. Quum proprietates accuratiores cujusdam formae animalis non solum e talibus componantur, quae ei peculiares vel cum uno alterove genere ejus- dem familiae vel ordinis communes sunt, sed etiam tales esse possunt, qui- bus cum animalibus aliarum plus minusve affinium vel adeo remotiorum divisionum convenit de affinitatis Rhytinae cum animalibus aliorum (1. e. non Sireniorum) ordinum pariter sermo esse debet. Ex affinitatibus supra allatis formam quodammodo mediam inter alia duo genera (Manatos et Ha- licoras) probantibus vix crederes Rhytinam cum aliüis animalium ordinibus majorem affinitatem praebere posse, quam ea genera, quibus Rhytina inter- media invenitur. Nihilominus tamen Rhytina maxillis edentulis, sulcu lon- gitudinali in margine externo exaratis, lamina manducatoria cornea palatina igitur tantum armatis, sicuti pilis et setis in corpore prorsus deficientibus aperto majorem cum Balaenis offert similitudinem quam reliqua Cetacea herbivora. Affinitas Sireniorum cum Balaenis constituitur igitur genere inter duo alia genera (Manatos et Halicoras) a Balaenis genuinis dentium verorum praesentia diversa medium quidem tenente, sed characteribus peculiaribus (maxillarum et mandibula edentularum*) structura corporisque calvitie com- *) Dentium defectus generis inter Manatos et Halicoras quodammodo medii probat ceterum, dentium defectum vel praesentiam in mammalibus haud semper tanti momenti esse, quanti esse 128 BRANDT Zoologie. pletissima), versus Balaenas tendente. Praeter affinitatem cum Balaenis Rhy- tina autem vix majorem cum alüs mammalibus praebet similitudinem, quam Halicorae et Manati, nisi forsan conchae ethmoiïdales ejus magis evolutae affinitatem majorem cum Pachydermatibus et ex parte etiam cum Ruminan- tibus indicant. Carur VIL De Manatorum et Halicorarum affinitatibus. Rhytinae affinitates et differentiae, nec non structura ejus specialis vix exactius concipi possunt, nisi etiam Manatorum et Halicorarum affinitates respiciamus. Manati et Halicorae quae sequuntur notis in Rhytinis haud observatis conveniunt : Maxillae alveoli perpendiculares, dentigeri. — Partis palatinae maxillarum inferior facies infra a margine alveolari haud superata. — Fossa pro glan- dula pituitaria et sella turcica nulla. — Lamina cribrosa parva foraminibus parum numerosis perforata. — Digiti omnes phalangibus instructi. — Ven- triculus appendicibus pyloricis binis, coecis munitus. — Vesica fellea con- spicua. — Uterus distincte bicornis. — Corporis cutis setis sparsis obsessa. Capur VIII. Generales de Rhytinae affinitatibus conclusiones. Comprehensis quas de Rhytinae affinitatibus et differentis instituimus disquisitionibus quae sequuntur momenta generalia inde derivari posse vi- dentur. 1) Rhytina toto corporis habitu externo, praesertim etiam labiorum at- quae caudae figura, nec non lamina cornea palatina et mandibulari sibi op- positis et characteribus pluribus anatomicis, Halicoris tam similis fuisse vi- crediderunt, sed plurium organoram summam differentiam vel similitudinem affinitates animalium tutas tantum constituere. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 129 detur , ut multis alüs chararteribus et differentiis gravibus haud réspectis Halicore edentula appellari potuerit. 2) Structura Rhytinae anatomica cum Manatoram structura , praesertim quoad cran rationem comparata, tantam hotarum congruentium copiani obtulit, ut Rhytina characteribus partium intérnarum comprehensis Manatis affinior appareat. 3) Rhytina igitur cum alüs Sireniorum generibus comparata habitu ex- terno magis cum Halicoris, notarum anatomicarum majori copia autem ma- gis cum Manatis convenit. 4) Praeter notas aliis Sireniorum generibus pariter adscribendas, e. c. na- res supra rostri apicem obvias aquam haud ejicientes, mammas pectorales, caput parvum , a collo parum discretum, palati anterioris partis faciem in feriorem et mandibulae apicis superiorem faciem massa laminari cornea, epitheliali manducatoria, pinnato-rugosa obductas, nec non varias anatomicae structurae notas e. c. glandula ventriculi, cranii structura a Cetaceis genui- nis diversa et ad animalia terrestria propius accedente, Rhytina tamen cha- racteres plurimos peculiares offert, eamque ob causam minimé pro mera forma inter Halicoras et Manatos media, sed potius pro forma generica pe- culiari Sireniorum duobus aliis generibus varïs tantum characteribus affini statui debet. Quod quidem eo magis accipiendum, quum notis nonnullis af- finitatem majorem cum Balaenis ostendat quam reliqua genera. LI, BE Rss LEE. De Sireniorum seu Cetaceorum herbivororum Ordinis*), nec non de familiarum et generum ejus characteribus. INTRODUCTIO. E variis disquisitionibus modo propositis ad Sireniorum generum affini- tates vel differentias spectantibus in universum redundavit. Rhytinam pro *) Sirenia non Familiam, sed Ordinem peculiarem potius formare debere, medinm quodammo- Mém. sc. natur. T'F. 17 130 BRANDT Zoologie. typo peculiari Getaceorum herbivororum divisionis esse statuendam. Ipsa haec sententia vero minime prorsus nova evadit, sed jam ante duodecim annos in universum quamvis argumentis minus tutis, imo ex parte minus exactis suffulta, in tractatu de Rhytinae dentibus conscripto a me ipso est proposita; nunc tamen demum observationibus numerosis, craniologicis praesertim , re vera fundata invenitur. Typum Rhytinae peculiarem in tractatu laudato Tribus notionem ad- scripsi, cui aliam Tribum e genere Manatorum et Halicorarum compositam addidi. Rhytinarum Tribum Rhytinea, Manatorum et Halicorarum vero Ha- licorea nominavi. Illustrissimus Rappius (1. L p. 24.) ad eandem Sirenia dividendi methodum inclinat, ait enim: ,,Erstere (i. e. Sirenia) kônnen nach Brandt in zwei Unterfamilien Halicorea und Rhytinea getheilt werden.“ Recentissimis temporibus Grayus (List of the specimens of Mammalia in British Museum, Lond. 1843 p. XXIIL), quodvis Sireniorum genus pro fa- miliae peculiaris typo declarans, Sirenia in tres familias (Manatidae, Halico- ridae et Rytinadae) divisit. Mammalium varias divisiones a naturae scrutatoribus variis ordinum no- mine propositas accuratius inspicienti Sirenia in duas sectiones, simili prin- cipio 1. e. secundum dentium rationem, igitur etiam secundum praesentiam vel absentiam eorum, disposita, ut mihi videtur, vix aliquid contrari of- ferre possunt , praesertim si ad dentium rationem alienam etiam aliae notae accedunt.*) Praemissis igitur ordinis characteribus vario modo castigatis et auctis ad familiarium earumque generum characteristicam transire liceat. do inter Pachydermata et Cetacea genuina seu Carnivora tenentem recentiores naturae serutato- res omni jure proposuerunt, nominatim III. Owenius Proced. of Zool. Society P. VI. p. 28, et Eschrichtius Froriep's Neue Not. Bd. 27. p. 595. j *) De dentibus Sireniorum verba facientes Jlaminas palatinas et mandibulares corneas mandu- catorias eorum excludimus et dentes veros osscos tantum innuimus. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 131 Carur I. Ordinis Sireniorum seu Cetaceorum herbivororum characteres et divisio. Sectio I. Sireniorum Ordinis characteres. Caput parvum, a collo paulisper disjunctum. Rostrum crassum, breve, truncatam vel subtruncatum. Narium aperturae disjunctae, subsemilunares, valvulis musculosis clausiles, in rostri apice hiantes, respirationi, non autem aquae ejectioni destinatae. Labium superius inferiore majus, vibrissis largis plus minusve crassis vel crassissimis, in oris angulo largissimis munitum. Membrana nictitans conspicua, Pupilla rotunda. Mammae binae, pectorales. Palati anterioris partis deorsum arcuati facies oralis seu inferior , nec non apicis mandibulae deflexi superior facies massa laminiformi cornea, epithe- liali, pinnato-rugosa, manducatoria totae obtectae. Molares in adultis ple- rumque, incisivi in pullis plerumque, in adultis interdum obvii et dein co- nici. Pedes postici nulli. Cauda furcata vel ovata, horizontalis. Corium cras- sum epidermide cornea, tubulosa obductum. Pili subsolitari, rigidi, seti- formes vel nulli. Pinna dorsalis nulla. ê Cranium symmetricum babitu generali ad mammalium terrestrium et Phocacearum cranium accedens. Pars verticalis cranii valde evoluta bullam elongato-tetragonam, parte posteriore pone cavitatem glenoideam et meatum auditorium obviam, parte anteriore vero fossae temporalis medio oppositam sistit. Pars frontalis fossae temporalis anteriori parti opposita. Ossis occipitis squama margine anteriore pone vel supra ipsum meatum auditorium con- spicua. Ossa frontis faciei superioris mediae partis longitudine ?/, — ‘/, cra- nii totius longitudinis circiter aequantes et parte orbitali plus minusve in- crassata instructa, ossibus mammalium terrestrium frontalibus haud dissimi- lia. Ossa bregmatis pariter mammalium terrestrium more evoluta, facie su- periore subtetragona, circiter .!/; vel plus cranii cavitatis supra claudentia, ossibus frontalibus figura subsimilia, supra subtetragona, cum ossibus fron- * 132 BRANDT Zoologie. talibus et inter se suturis dentatis plerumque conjuncta. Processus zygoma- ticus ossis temporum ab orbita remotissimus, cum osse zygomatico , ut in mammalibus terrestribus, tantum conjunctus. Os zygomaticum maximum, Foramen infraorbitale maximum, simplex. Canalis incisivus amplus e na- rium anteriore parte originem ducens, antice in foramen incisivum magnum desinens. — Narium aperturae in cranio inter orbitas in aperturam maxi- mam ovalem, sursum directam, a rostri apice remotissimam confluxae et hiantes. — Conchae inferiores seu maxillares vsseae, ut videtur, deficientes. — Mandibulae pars ascendens valde evoluta, latissima. Dens epistrophei conspi- cuus, Vertebrae lumbales binae vel ternae. Costae omnes cum ipsis, verte- brarum corporibus conjunctae. Phalanges digitorum mediorum numerum ternarium (in mammalibus terrestribus observandum) haud excedentes. Ossa canpi approximata. Glandulae salivales distinctae, Ventriculus simplex vel subduplex, prope cardiam glandula peculiari excretoria instructus. Canalis intestinalis elonga- tus, Cordis dilatati ventriculi apice fissura plus minusve profunda divisi. Habitant in fluviis majoribus, praesertim in ostiis eorum vel in litoribus marinis Asiae, Africae et Americae, Victum plantae aquaticae variae vel fuci suppeditant. Pedibus in pascendo fulcri instar vel plantis arripiendis utun- tur, Hodiernis temporibus tantum in coeli plagis calidioribus inveniuntur, olim vero etiam in partibus borealibus Oceani tranquilli sunt observata. Caeur !IL. Tribus seu Familia L Sirenia dentigera seu Halicorea mihi. Dentes incisivi in adultis obvi vel abortu deficientes. Molares utrinque utrinseçus 5 — 9 sub foramine infraorbitali incipientes, saepe uno alterove vel pluribus in adultis deciduis. Maxillae partes alveolares perpendiculares, Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 135 margine interno in cristam infra sub maxillarum parte palatina prominen- tem haud dilatatae. Fossa pro glandula pituitaria et sella turcica non con- spicuae. Lamina cribrosa parva, foraminibus parum numerosis perforata. Digiti omnes phalangibus instructi. Ventriculus appendicibus pyloricis binis. coecis et interdum etiam tertio appendiculo a sacco ventriculi coeco formato munitus. — Intestinorum tractus corporis longitudine undecies et tredecies circiter longior. Vesica fellea conspicua. Uterus distincte bicornis. Corpus setis sparsis, rarioribus obsessum, ventre minus crasso atque tumido et cor- rugato instructum. Halicorea seu Dentigera dentium praesentia, alveolorum maxillarium figura, corpore setis sparsis obsesso et digitis phalangibus et ex parte adeo unguibus instructis ad animalia terrestria nominatim ad Pachydermata pro- pius accedunt, quam Rhytinea. Generum Sireniorum dentigerorum seriem Manati merito incipere de- bent, quum non solum corpore pilosiore, labiïis simplicibus , porro caudae haud forcipatae figura mammalis cujusdam hydrobii caudam , nominatim Castoris, in memoriam revocante, nec non unguibus digitalibus saepe praesentibus distinguantur, sed dentium coronis cum Tapiris magnam offe- rant similitudinem. Alterum contra Sireniorum dentibus instructorum ge- nus, Halicore, ob corpus minus pilosum, labia duplicia, caudam forcipatam et molarium coronas simpliciores a Pachydermatibus magis recedit et non solum pinna caudali et dentibus simplicioribus , Rhytineis affinius apparet, sed ob commemoratas cum Rhytina relationes, ad Cetaceas genuinas (Ba- laenas) magis inclinat quam Manati. Qua de causa etiam, ut supra jam im- nuimus, inter Manatos et Rhytinas collocandum erit et secundum inter Si- renia Dentigera, inter omnia Sirenia vero medium locum obtinere debet. Halicorae ceterum ob talem affinitatis rationem Sireniorum dentigerorum di- visioni nominationem Halicoreorum commode praebere possunt. 134 BRANDT Zoologie. shinQs À Genus 1. Manatus (Rondelet, Scopoli, Storr, Lacépède, Dumeril, Tiedemann et omnium recentiorum). Character essentialis. Dentes incisivi in adultis nulli. Molares maxillares sex (?) ad octo*) vel novem in utroque latere. Molares mandibulares utrinque quinque (?) ple- rumque octo. Rectius tamen forsan utrinque utrinsecus 8 vel 9 — #4 vel 32 accipiendi. Molarium omnium coronae sensu transverso subbi- vel sub- quadriplicatae. Palatum et mandibula eminentia callosa cornea, ante vel pone callum vero fossa instructa, ïta ut ore clauso palati eminentia callosa a fossa mandibulari, mandibularis eminentia vero a fossa palatina recipiatur. Caudae pinna integra plus minusve ovata vel elliptica. Labium inferius simplex, superius apice vix subduplex. Character naturalis. Praeter characteres exteriores modo nominatos Manati rostrum minus declive, subtruncatum, obtusum et in digitis ungues quatuor vel numero minores (2 — 3 vel 1) vel nullos offerunt brachiïis que inuniversum longioribus et apice latioribus, nec non labiis minus tumidis, simplicibus et corpore setis longio- ribus et largioribus obsesso ab Halicoris differunt. Humboldtio et III. de Schle- gelio teste Manati in maxillae et mandibulae anteriore parte callum durum et pone vel ante eum fossam cute callosa, rimosa obductam offerunt, ita quidem ut callus maxillaris a fossa mandibulari et callus mandibularis a fossa ma- +) De dentium molarium numero varii auctores, ex parte forsan ob species diversas, dentium numerum diversum fortasse praebentes, variant. Illustr. de Humboldt Wiegm. Arch. 1. 1. p. B. iu maxillae quovis latere 6 in maudibulae 5 invenit. — Homius (Philos. Trans. 1821. p. 590.) mo- lares 24, in maxillae et mandibulae quovis latere sex, observavit. Schlegelius (1. 1. p. 10.), Fr. Cuvierus (Dents de mamif. p. 256.) et G. Cuvier (Regn. anim, I. p. 2853.) in maxillae et man- dibulae quovis latere molares octo reprehenderunt. — Riley (Brit. Assoc. 1836; Wiegm. Arch. 18357, Bd. IL. p. 491.) in Manato molares $£ semper ab initio adesse, quatuor anteriores autem cito decidere exhibuit. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 135 xillae recipiatur. De laminis seu callis corneis palatinis et mandibularibus, quoad situm et figuram eorum, auctores modo nominati Illustrissimi, (num forsan ob specierum, quas inquisiverunt differentiam?) minime consentiunt. Hlustr. de Humboldtius (Wiegm. Archiv Jahrgg. IV. Bd. L. p, 5.) fossam in mandibula ante callum sulcis 3 — % instructum, in maxilla autem callum ante fossam inveniri proponit.*) Schlegelius contra (1. 1. p. 10.) ait, maxillam superiorem postice callum oblongum, mandibulam vero anteriore parte cal- lum rotundum, cute dura, sulcata obductum offerre, quibus callis in utra- que maxilla fossae singulae similis figurae responderent. — Cranii**) pars facialis cerebralem longitudine parum superans vel adeo fere ei subaequalis. — Ossa intermaxillaria sola parte sua maxillari seu antenasali parum deflexa, inde à posterioris marginis narium aperturam antice terminantis medio ad apicem dimensa cranü longitudinis circiter ‘/, — ‘/, aequantia. Latera partis ante nares obviae supra rotundata et in lateribus atque apice tantum com- pressa; quare crista ejus basi plus minusve obtusa, apice tamen plus mi- nusve compressa brevis et angusta , sed antice lateribus tantum depressa. Apex ossium intermaxillarium lateribus non excisus, sed rotundatus atque in pullis dentem unicum deciduum in cujusvis ossis intermaxillaris man- gine inferiore parum prominulo offert. Processus nasales ossium intermaxil- larium satis elevati, antice triangulares et facie interiore parum arcuati vel subrecti, parte posteriore apicali brevissima autem parum arcuali vel sub- recti oculorum cavitatis et processus zygomatici maxillae medio, nec non ossium frontis processus orbitalis atque maxillae alveolorum anteriori parti oppositi conspiciuntur; aperlurae nasalis laterum posteriorem partem igitur haud ambiunt. Pars palatina ossium intermaxillarium brevis, quartam vel *) Notandum est in explicatione figurarum Tab. HI. p. 40 et p. 5. tractatus Humboldtiani er- rorem evasisse; fig. 5 enim maxillam (non ut impressum mandibulam) et fig. 2 mandibulam re- praesentat, ut e descriptione Humboldtiana et fig. 4 tabulae laudatae apparet. *#) Quoad figuras cranii Manatorum cf. Cuvier Recherches s. 1. oss. foss. pl. 220. fig. 1 — et Schlegel 1. 1. Tab, V. fig. 5 — 7. 156 BRANDT Zolvogie. tertiam circiter palati partem tantum occupans, subtus ad callum corneum palatinum recipiendum parum excavata et narium aperturae anterioris an- guli medium contra foramine incisivo insigni perforata evadit, — Maxillae pars malaris subtriangularis, vel subrhomboidalis, recta vel satis recta, parte antériore narium aperturae anteriori parti opposita. Pars orbitalis maxillae processum zygomaticum contra in laminam tenuem, canalem infraorbitalem et orbitam a cavitate narium sejungentem elevata, parte sua posteriore juxta processus nasalis ossis intermaxillaris apicem posteriorem ad processum or- bitalem ossis frontis tendit. Pars alveolaris subrecta, ante alveolos ineurva, in parte dentigera autem modice tumida, elevata, perpendicularis, infra trun- cata observatur, et in adultis plerumque molares octo (secundum Hum- boldtum in Orenocensi specie sex) vel novem fovet, quorum corona rotun- dato-quadrata cristulis a substantia vitrea formatis , crenulatis vel denticula- tis plerumque binis, sed interdum quaternis, in dentium lateribus tubercu- lorum formam exhibentibus instructa apparet. — Partis palatinae maxillae interior seu superior facies narium cavitatis partem inferiorem claudens pone narium aperturae externae anteriorem angulum desinit et profunde canaliculata atque inter processus zygomaticos tantum parum sursum et in- trorsum elevata, ante elevationem vero antrorsum et retrorsum declivis ap- paret. — Vomer anteriore parte attenuatus et acuminatus fere anteriorem angulum aperturae nasalis attingit. Maxillae processus zygomaticus postice admodum latus et paulisper sursum, elevatus processum acuminatum versus os frontis emittit, qui cum parte orbital maxillae canalem infraorbitalem satis verticalem componit. — Ossa zygomatica tetragona , latissima. Ossium palatinorum pars perpendicularis satis insignis. Pars palatina eorum quartam palati partem occupat et apice anteriore molari tertio opposita invenitur. Ossium palatinorum excisura posterior ante molarem penultimum conspici- tur. — Ossa narium minima, tonsillis similia, distantia, parte superiore mar- giniformia, posteriore conica, ab ossium frontalium sulco recepta. — Narium Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 137 apertura externa magis oblonga, parum cordata, processum zygomaticum postice parum vel vix superat. — Ossa frontis ‘margine laterali cristata, sa- tis declivia. Processus orbitalis ossis frontis angulo fere obtuso extrorsum versus orbitam tendens, margine posteriore et anteriore parum emarginatus, apice suo valde dilatatus et narium aperturae externae posteriori parti vel medio oppositus, — Ossa bregmatis vix parum retrorsum declivia, intime confluxa. — Ossis occipitis condyli postice supra squamam occipitalem plus minusve insigniter prominentes. Vertebrae colli 6 vel 7(?). Vertebrae dorsi et costarum 15 — 17 paria. Vertebrae lumbares sacrales et caudales 24 — 28. Vertebrarum dorsalium mediarum corpora infra cristata. Costarum paria 15 — 17. Costarum verarum paria duo vel tria. Digitus internus Schlegelio teste phalanges 2, secundus et externus tres, duo reliqui quatuor offerunt. Digitorum ungues saepe distincti. Ventriculus in sacco coeco appendice conica auctus. Coecum bifidum. Renes lobati. . 2. Genus 2. Halicore Illiger (Trichechus Storr, Limne, Erxleben; Rosmarus Bodd.; Dugong La Cepède, Dumeril; Dugungus Tiedemann). Character essentialis. Dentes incisivi supra in adultis conici satis magni bini, ex ossibus plus minusve prominuli, infra nulli.*) Molares utrinque utrinsecus quini vel in individuis aetate provectis jactura quaterni, terni vel bini. Molarium coro- nae in junioribus conicae, plerumque simplices, in adultis detrimento trun- catae, planae. In palati et mandibulae anteriore parte lamina cornea satis crassa, sulcis et eminentiis angulatis inaequalis et aspera, quae sibi invicem oppositae animadvertuntur et vice versa recipiuntur. Pinna caudalis forci- pata. Labia duplicata. *) In pullis praeterea supra duo ali parvi, in mandibula vero quaterni minimi decidui obser- vantur. Mém. sc. natur. T. F. 48 138 BRANDT Zoologie. Character naturalis. Rostrum admodum declive labiis admodum tumidis, duplicatis exteriore et interiore, Ungues digitorum nulli. Brachia in universum breviora quam in Mavnatis. — Cranii”) pars cerebralis faciali fere duplo brevior. — Ossa intermaxillaria cum maxillarum parietis lateralis seu malaris anteriore parte angulo obtuso deflexa, inde a posterioris marginis narium aperturam antice claudentis medio ad apicem dimensa cranii longitudinis ‘/, longitudine sua superantia vel subaequantia. Latera partis ante nares obviae supra convexa, in medio ejus modice compressa, quare crista ejus lata, obtusa parumque distincta. Apex ossium intermaxillarium quovis latere angulatim excisus et truncatus in quavis excisura alveolum et dentem conicum insignem, in adul- tis apice exsertum fovet, parte interiore vero laminas angustas binas, rotun- datas, lateribus compressas, lamelliformes, processuum dentiformium in Rhy- tina analogas offert. — Processus nasales ossium intermaxillarium bumiles, supra lati, satis plani et quidem antice oblique depressi, in faciei arcuatae interioris marginiformis anteriore parte in eminentiam trigonam prominent, parte posteriore intus arcuata complanata vero narium aperturae latera tota ambiunt et processum zygomaticum maxillae valde superantes ossis frontis medio, nec non alveolorum maxillae et ossis palati posteriori parti et pro- cessuum pterygoideorum parti apicali inferiori oppositi apparent — Pars palatina ossium intermaxillarium marginibus lateralibus triangularibus angu- stissimis, valde compressis, exceptis cum margine anteriore depresso tota facie inferiore canaliculata, sed foraminibus majoribus nonnullis uniseriatis tantum instructa et in limbi interni parte posteriore tantum fortissime ex- cavata et ad canalis incisivi aperturam inferiorem breviusculam cum partis palatinae maxillae excisura componendam sursum valdepere impressa, quare foramen incisivum multo brevius, quam in Rhytina. — Maxillae pars ma- *) Quoad figuras cranii Halicores cf. Cuvier Rech. 1. 1, Rüppel Mus. Senkenberg. Bd. I. Taf. VI. — D'Alton Sckelete d. Robben u. Lamantine Taf, V. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 139 laris anterior satis longa , narium aperturam antice longe excedens, et fere sub ossium intermaxillarium medio parte sua anteriore conspicua ; medio valde impressa , recta ; antice deflexa. Pars maxillae orbitalis processui zy- gomatico maxillae opposita, impressa et antice tantum lamina interna versus vomerem directa et in lateribus ejus conspicua instructa; quare canalis in- fraorbitalis et cavitas oculorum lateribus cum narium cavitate confluunt. Pars alveolaris maxillae antice triangularis depressa, deinde vero in cristam perpendicularem, rectam, acutissimam , angustissimam , ad dentium mo- larrum alveolos usque porrectam prominens , processum zygomaticum con- tra et pone eum tumida, oblonga, infra truncata, parte interna non cri- stata, dentes molares quinque vel jactura quatuor. vel numero minores in adultis semper coronis planis, truncatis instructos fovet. Partis pala- tinae maxillae inferior seu exterior facies parte sua anteriore deflexa, di- latata et canaliculata extrorsum vergit, deinde vero ante dentes angusta, recta et tota profunde canaliculata, inter molares vero lateribus canaliculata, me- dio in cristam parvam elevata et crista alveolari nulla obtecta evadit. — Partis palatinae interior seu superior paries non solum in parte processui zygomatico maxillae opposita, sed etiam ante eam valde elevatus, eminentiam fere rhomboidalem, insignem, in narium cavitatem prominentem efficit, pro- cessum zygomaticum et alveolos altitudime sua valde superantem nariumque cavitatis partem ei impositam angustantem , quod non in Rhytina observa- tur. Ipsa autem eminentia in faciei posterioris declivis excisura ata vomeris anteriorem partem excipit, Juxta latera excisurae vomeralis vero sulcos tres longitudinales, (vasculares et nerveos, ut videtur) exhibet. — Maxillae pro- cessus Zzygomaticus paullo minor (fere ‘/.) atque angustior quam in Rhytina e facie exteriore processum brevissimum, frontem haud attingentem emittit. Qua de causa canalis infraorbitalis transversim ovalis, amplissimus parte sua anteriore exteriore ex parte tantum ab ossis zygomatici processulo clauditur. — Ossium palatinorum pars perpendicularis satis angusta, antice et medio * 140 BRANDT Zoologie. ab ossis maxillaris parte alveolari obtecta eaque multo brevior. Pars eorum palatina anterior superior satis angusta narium cavitatis posterioris partis medium tantum occupat et alveolos aequans versus vomerem processus ob- longi, tetragoni forma ascendit. — Processus pterygoidei ossis sphenoidei sa- tis tumidi, mediocres, interiore parte perpendiculares, modice distantes, facie posteriore fossa triangulari , distinctissima toti impressi. Processus pterygoi- deus internus solus hamulum pterygoideum subrectum , prominulum, obtu- sum, subtriangularem componit. — Processus basilaris ossis sphenoidei parum latus, — Alae magnae ossis sphenoïdei subbreves , parte superiore alveoli maxillaris et ossis palatini posteriori parti et orbitae medio oppositae. — Vo- mer antice dilatatus, parte sua anteriore ossis zygomatici anteriori superiori parti oppositus. — Narium apertura externa cordiformis ante apicem ante- riorem quovis latere angustata cranü a foraminis occipitalis superiore parte ad intermaxillarium apicem dimensi medium maxima ex parte occupat. Margo posterior aperturae narium arcus zygomatici medio oppositus. — Choanae mediocres, postice ob processus pterygoideos satis perpendiculares et partem basilarem ossis sphenoïdei et occipitis magis prominentem multo angustiores quam in Rhytina. — Os ethmoiïdeum satis parvum. Lamina ejus cribrosa parva, impressa, intus foraminibus nonnullis extus numerosis perforata, sed concharum rudimentis brevibus tantum instructa.*) — Ossium frontis pars superior fere rhomboïdalis in medio elevata, postice et antice declivis. Proces- sus orbitalis eorum parte superiore angustus, cristae compressae, obtusiusculae similis supra ossis frontis medium et processus nasales ossium intermaxilla- rium prominens, facie laterali satis perpendicularis et arcuato - impressus, parte anteriore seu apicali humilior, modice dilatatus et supra asperus et subtumidus, infra excavatus, narium aperturae externae medio oppositus. — Ossa bregmatis supra tetragona; retrorsum fortiter arcuato-declivia, mar- *) Ossa narium sejuncta in cranio mostro non conspicua, nec ab auctoribus descripta. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 141 ginibus lateralibus seu temporalibus elevata, facie laterali fere plana et su- bito satis perpendicularia. — Ossis ‘occipitis pars basilaris, satis angusta fere ‘/, longitudinis latitudine mediae partis suae aequans. Occipitis squama parte superiore squamae temporali opposita, lateribus angustata et parum tumida , postice in medio tota subtriangulariter impressa, et parte superiore tantum cristae obtusae vestigio instructa, in quovis angulo superiore externo praeterea fossula peculiari impressa et parte superiore tantum cristae obtu- sae vestigio instructa. — Condyli occipitales mediocres, foraminis occipitalis diametro transversae anterioris inferioris marginis latitudine sua in medio aequales, parte sua laterali processus zygomatici basi oppositi. Foramen occipitale perpendiculare, supra acuminatum, diametri transversae maxi- maë mensura squamae occipitalis diametri maximae transversae {/, circi- citer aequat. — Fossa pro glandula pituitaria et sella turcica non distinctae. — Tentorium osseum et praecipue processus falciformis osseus rudimenta- lia, sed sutura sagittali et lambdoiïdea in cristulam elevatis distincte indicata. Vertebrae colli 7. — Vertebrae dorsi et costarum paria 18 — 19. Vertebra- rum dorsi corpora cylindracea. Vertebrae lumbales sacrales et caudae 27, 28 vel 33. — Costarum verarum quatuor (Rüppel) vel tria (Home) paria. — Digitorum phalanges teste Schlegelio 2, #, #, #. Ventriculi saccus coecus simplex. — Coecum intestinum indivisum. — Valvula coli biloba (Rapp). — Renes simplices fabarum figura (Rapp, Cetaceen p. 182. Tab. VII. fig. 2.) Carur III. Tribus seu Familia Il. Edentata seu Rhytinea mihi. Dentes genuini (in adultis saltem) nulli. Maxillarum partes alveola- res mediae et posteriores in cristam (Tab. III, fig. 1eeee) triangularem, subarcuatam, satis horizontalem, infra limbum externum canaliculatum par- 142 BRANDT | Zoologie. tis palatinae maxillae (Tab. III, fig. 1ff) conspicuam introrsum prominent. Lamina cornea manducatoria palati et mandibulae anteriori parti inserta sibi invicem oppositae figura similes, admodum evolutae. Fossa pro glandula pi- tuitaria (Tab. LL, fig. 3c) distinctissima et sella turcica pariter indicata. La- mina cribrosa (Tab. II, fig. 6) satis magna foraminibus numerosis interiore et exteriore facie perforata. Digiti omnes Stellero teste phalangibus destituti. Appendices coecae in ventriculo a Stellero non observatae. Intestinorum tractus corporis longitudine vicesies cum dimidio circiter longior. Vesica fellea nulla. Uterus subsphaericus, cornubus brevibus instructus. — Cor- pus, labüis exceptis, nudum, ventre admodum tumido et transversim satis rugoso instructum. Character essentialis. Character Tribus seu Familiae. Character naturalis. Habitus Rhytinae externus ob labiorum duplicium, nec non laminarum cornearum manducatoriaram maxillae et mandibulae ,sibi oppositarum pin- nato-rugosarum rationem et caudae forcipatae figuram Halicoris similis, (cf. iconem in tabula quinta exhibitam)., Rhytinae rostrum autem minus defle- xum, corpus setis et pilis, labiis exceptis, orbatum, cute aspera, fortissima, rimosa vestitum, porro brachia brevia, apice truncata, unguibus prorsus or- bata et dentium defectus differentias offerunt. — Diversitates craniologicae Rhytinarum et Halicorarum, ut supra ostendimus, variae ; nec desunt aliae nonnullae notae anatomicae. Quare characteres partium Rhytinae hucusque notae quae sequitur methodo componi possunt. — Cranii pars facialis parte cerebrali fere duplo longior. — Ossa intermaxillaria sola deorsum modice arcuata , inde ab anteriore narium aperturae margine ad, apicem suum di- crani longitudinis aequantia (paullo longiora igitur atque in Ha- mensa }/, licore, sed multo longiora , quam in Manatis). Latera partis ossium inter- Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 143 maxillarium ante nares obviae fortiter compressa. Superior margo ejus in cristam ante narium aperturam obtusam, tumidam, triangularem, mulio la- tiorem , antice vero angustam, acutam, admodum compressam in apice de- pressam. et planam elevatus. Ossium intermaxillarium apex ante cristam et in cristae anteriore margine depressus, planus, latere quovis externo excisu- ram triangularem, edentulam, foraminibus vasculigeris magnis duobus, an- teriore minore, posteriore majore perforatam, interno autem tuberculum seu processum tetragono-conicum, dentiformem, magnum, subdeflexum praebet. Processus nasales ossium intermaxillarium basi trigoni et valde elevati parte anteriore ad medium usque lateribus compressi, deinde vero supra plant, margine interno toto aequaliter arcuati et planiusculi. Pars ossium interma- xillarium palatina maxima, marginibus triangularibus, angustis, elevatis, parum compressis et margine anteriore valde prominente tuberculato excep- tis, tota facie inferiore sursum et introrsum ascendente , excavata foramini- busque vascularibus numerosis, subbiseriatis parte posteriore instructa, mar- gine interiore vero , excepta parte anteriore profundissime sulcato-impressa,* ita ut foramen incisivum longissimum et canalis nasalis insignis exinde ori- ginem ducens efficiatur. Foraminis incisivi apertura satis longe ante narium aperturam externam conspicua. — Maxillae pars malaris anterior brevis, sub- triangularis seu subrhomboïdalis, satis recta, facie exteriore medio modice, posteriore parte sub processu zygomatico fortiter (fossa malari} impressa, narium aperturae anteriorem marginem vix antice excedit. Pars orbitalis maxillae processum zygomatieum maxillae contra in laminam satis tenuem, canalem infraorbitalem et oculorum cavitatem a narium cavitate cum parte perpendiculari ossis palati sejungentem elevata. Pars alveolaris maxillae non ut in alüis Sireniis molares fovet eamque ob causam nec tumida, nec trun- cata atque elevata apparet, sed formam alienam offert. — Anterior ejus pars scilicet triangularis, ossis intermaxillaris margine alveolari paullo magis in- trorsum spectat; medio vero humilis depressa, longitudinaliter sulcata et 144 BRANDT Zoologie. intracta evadit et limbo interiore introrsum directo, arcuato, cristae cras- siusculae compressae forma sub partis palatinae maxillae lateribus conspici- tur, posterior denique medio figura similis sed latior et magis extrorsum curvata invenitur. — Partis palatinae maxillae inferior seu exterior facies parte sua anteriore subrecta latior et modice canaliculata , parte media et posteriore vero angustior apparet et in margine interiore in cristam pro- minet, parte externa , a limbo interno cristae forma involuto partis alveo- . laris obtecta vero per longitudinem canaliculata observatur. — Partis pa- latinae maxillae interior seu superior paries, narium cavitatis partem infe- riorem claudens processus zygomaticos contra eminentiam arcuatam, parvam praebet, nec excisura vomeri recipiendo , nec laminis versus vomeris latera ascendentibus instructam, inde ab eminentia vero parum antrorsum, sed fortissime retrorsum declivis et canaliculatus observatur. Qua de causa na- rium cavitatis anterior et posterior pars tota glabrata et profundissime ex- cavata evadit. — Maxillae processus zygomaticus basi latissimus, fovea ma- «xillari subtrigona, insigni infra impressus, e facie superiore processum fal- catum , acuminatum, angulo acuto ascendentem et apice suo sub osse fron- tis et processu nasali ossis intermaxillaris conspicuum (processum orbitalem seu orbito-frontalem) emittit, qui solus parietem exteriorem canalis infra- orbitalis triangularis satis ampli componit, — Ossium palatinorum pars per- pendicularis longissima , latissima et altissima, parte sua anteriore et media supra maxillae partem posteriorem laminae perpendicularis forma prominet et narium cavitatis latera claudit. — Pars ossium palati superior interior et anterior latissima , depressa, retrorsum declivis, satis canaliculata ad vo- merem non ascendit. Crista processus pyramidalis ejus magna in processum asperum , hamulum pterygoideum ex parte repraesentantem infra prominet. — Processus pterygoidei ossis sphenoïdei complanati, latissimi valde extror- sum invicem distantes, in posterioris marginis superiore parte in cristam triangularem, acutam, valde compressam, vix sulcatam, satis tenuem, subfle- Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 445 xuosam coaliti. Processus pterygoideus internus non solus, sed cum proces- sulo ossis palati commemorato hamulum pterygoideum componit. — Pro- cessus basilaris ossis sphenoïidei satis latus. — Alae magnae ejus parte su- periore orbitae superiori margini oppositae. — Narium apertura externa cor- diformis, apice anteriore acuminata cranii medium postice parum superat, quare margo ejus posterior fossae temporalis initio atque arcus zygomatici anteriori parti oppositus invenitur. — Choanae ob corporis ossis sphenoidei latitudinem et ossium palatinorum atque pterygoideorum partisque basilaris ossis sphenoiïdei latitudinem atque distantiam, nec non ob partis palatinae maxillarum et ossium palati longitudinem insignem, amplissimae (‘/, am- pliores quam in Halicore.) — Os ethmoideum magnum, fere totum anterio- ris Cranii Cavitatis partis parietem anteriorem componens, lamina cribrosa satis magna, foraminibus numerosis ex parte satis amplis facie interiore et exteriore perforata, conchisque pluribus, longis, insignibus, simpliciter invo- lutis instructum, olfactus organon igitur sine dubio magis evolutum quam in Halicoris. — Ossa nasi (ut in Manatis) ex ossibus singulis, subconicis, parvis, antice fossa excavatis, margine superiore angustissimo tantum pro- minulis, ossium frontalium cavitati conicae insertis composita. — Ossium frontis pars superior oblongo-tetragona, postice elevata, antrorsum et lateri- bus declivis. Processus orbitalis eorum crassus et fortis, margine laterali subdeclivis, facie laterali modice arcuatus, excavatus et suboblique perpen- dicularis , facie inferiore totus planus, apice, narium aperturae exterioris posteriori parti opposito , satis crasso, parum acuminatus et subtetragono- rotundatus (non dilatatus). — Ossa bregmatis subhexagona , processu ante- riore superiore acuminata, fere ad frontis laterum medium extensa, antice elevata, deorsum declivia, marginibus temporalibus parum elevata, lateribus plana, sensim declivia et parum perpendicularia. -— Ossis occipitis pars ba- silaris latissima, latitudine ejus anteriore */, longitudinis aequante, latitudine posteriore vero longitudinem ejus parum superante, — Occipitis squama Mém. sc. natur. T.F. 19 146 BRANDT Zolvogie. parte suprema squamam temporalem parum superans, supra in medio vix parum angustior , postice in medio crista longitudinali supra ipsum foramen occipitale incipiente instructa et in ejus lateribus fossa triangulari impressa, quovis angulo externo superiore autem aspera et tumida. — Condyli occi- pitales maximi, medio latissimi et foraminis occipitalis anteriore inferiore margine latiores, parte sua laterali processus zygomatici medio oppositi. — Foramen occipitale transversum , subrhomboïidale, supra rotundatum, maxi- mum, ita ut ‘/, squamae occipitalis diametri transversae diametro sua trans- versa maxima aequet, — Fossa pro glandula pituitaria distincta, ovato-ellip- tica, transversa, sella turcica humili impressa. — Tentorium osseum et pro- cessus falciformis osseus non indicata, sed sutura sagittalis et lambdoidea potius marginibus impressae. Vertebrae colli 6. Vertebrae dorsi et costarum paria 17. Vertebrae lum- bares 2, sacrales et caudales 35. Vertebrarum dorsalium mediarum in re- gione ventriculi et hepatis obviarum corpora subtus acuminata. Costarum verarum quinque paria. Brachia (Stellero teste) praeter humerum ulnam et radium e carpo et metacarpo tantum composita. Appendices coecae in ven- triculo a Stellero non observatae. Tractus intestinorum corporis longitudine vicesies cum dimidio circiter longior. Intestinum coecum indivisum. Valvula coli nulla. Renes e renculis compositi. Vesica fellea nulla. Uterus subsphae- ricus , cornubus brevibus instructus. BP PE NDIX, EX De Rhytinae icone ideali in tabula nostra V. repraesentata. Icones objectorum naturalium plus minusve exactas meliorem et con- ceptu faciliorem ideam praebere descriptionibus exactissimis cuivis notum. Quamobrem valde est dolendum, quod Stellerus, forsan quia animal ab ipso observatum cum Manatis ab aliis auctoribus depictis identicum statueret, Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 147 iconem Vaccae suae marinae haud exhibuerit, quum tamen aliorum ani- malium marinorum figuras communicaverit. Seriore quidem tempore animalis Stelleriani. figura Pallasio est commu- nicata , ipsa autem haec figura, cujus originem et auctorem nescimus*), ut ipse Pallasius:omni jure observavit, iconem rudem exhibet, quae Stellerianae descriptioni exactae minime respondet, ut quivis concedet, qui hancce figuram Rhytinae unicam in Iconum ad Zoograph. Pallasii- fasciculo secundo Baeri cura publici juris factam compertam habet. | Figura accuratior igitur omnino quam maxime desideranda videtur. Quum autem ob animalis deletionem a Baerio nostro primum fusius pro- batam (cf. supra Part. IL. Lib. I. Cap. VIE p. 112.) icon ad vivum depicta haud amplius exspectari possit, Pallasiana figura descriptioni Stellerianae accuratae mensurasque animalis recenter occisi numerosissimas offerenti magis adaptata meliorem saltem animalis effigiem praebere posse videtur. Quam ob rem Stelleri adumbrationes et mensuras strenue respiciens et cranio, nec non animalium admodum affinium, nominatim Halicores, figuris adhibitis a pictore diligentissimo Papeo iconem aliam novam concinandam et in Tabula quinta repraesentandam curavi, quae notas characteristicas, quales innotuerunt , accurate manifestat. Talis figura emendata, quam omnino magis idealem dicere debemus, strictius judicantium postuiationibus minime quidem satisfaciet, in univer- sum tamen, quantum fieri potuit, rectiorem habitus externi animalis ima- gmem praebebit. ———e<— ' . *) [lustr. Baerius conjecit (Mém. de l’Acad. 1. 1. p.76.) Pallasium, quia de figurae origine ne verbulum quidem fecit, figuram forsan a Merkio accepisse, cui numerosa alia maris Camtschatici objecta debebat. Merkius autem, ut recte pergit Illustr. collega, figuram non ad naturam depin- gere potuit, quum animal eo tempore, quo in pristina ejus patria degeret, jam deletum fuerit, sed verisimiliter apud alium invenit. 148 BRANDT Zoologie. TABULARUM EXPLICATIO. Tabula I. Fiqura 1. Crann Rhytinae Stelleri fragmentum a latere inspectum ‘/, mag- Fiqura Figura Figura Figura Figura Figura Figura 2. . Rhytinae cranii fragmentum a facie posteriore consideratum ", nitudinis naturalis exhibens. Rhytinae cranïi fragmentum a facie superiore inspectum ejusdem magnitudinis. Rhytinae cran fragmenti facies inferior ejusdem magnitudinis. Tabula FI 1 magnitudinis naturalis. — a. Ossa interparietalia. — b, b. Ossa bregmatis, — €, c. Squama, d, d., processus mamillares et e, e. condyli ossis occipitis. Ossium intermaxillarium pars media et apicalis a facie anteriore repraesentata ad cristarum (€, c) porro excisurarum lateralium (a) partis apicalis et processuum dentiformium (b, b) eorum figuram illustrandam. . Rhytinae cranii fragmenti cavitatis cerebralis inferior paries ‘/, magnitudinis naturalis. — a, a. Laminae cribrosae interior pars. — b, b. Ala magna ossis sphenoïdei. — ce. Fossa pro glandula pi- tuitaria. — d, d, d, d. Pars basilaris ossis occipitis. . Rhytinae cranii fragmenti dimidium sinistrum longitudinaliter dis- sectum et a facie laterali interna inspectum ?/, magnitudinis na- turalis. — a, b, e. Os intermaxillare (c. processus ejus frontalis). — d, e, f. Maxilla superior. — g, k. Os palatinum. — à Os nasale. — k, 1. Conchae ethmoidales. — m, n. Os sphenoïideum. pe à 0. Os frontis. — p, p. Os bregmatis. — q. Os occipitis. Cavitatis cranii superior pars seu interior superior facies abscissa ‘/, magnitudinis naturalis. — a. Os ethmoideum. — b, b. Ossa frontis. — €, c. Ossa bregmatis. — d, d. Os occipitis. — Inter ossa Zoologie. Figura 6. Figura 7. Figura 8. Figura 1. Figura 2. Fiqura 3. Symbolae Sirenologicae. 149 bregmatis et os occipitis in cranii linea media ossa duo interpa- rietalia parva in conspectum prodeunt. Laminae cribrosae et cristae galli ossis ethmoidei ejusdem frag- menti facies interior ‘/, magnitudinis naturalis. Ossis ethmoiïdei labyrinthus sinistri lateris a facie interiore visus, ‘/, magnitudinis naturalis. Os nasi sinistrum sejunctum, a facie interna in conspectum ve- niens, situ naturali, sed ‘/, magnitudinis naturalis repraesentatum. Tabula III. Maxilla superior cum palato osseo et lamina palatina manducato- ria ei inserta a facie inferiore repraesentata, ‘/, magnitudinis na- turalis.*) — a, a. Ossa palatina. — b. Excisura palatina acutan- gula. — 6, e, d,d,e,e,e,e, f, f. Ossa maxillaria superiora (c. pro- cessus zygomatici, d,d. partes maxillares, e, €, e, e. partes alveo- lares intus crista horizontali interna instructae et f, f. processus palatini eorum in eminentiam triangularem in medio cranü con- niventes). — 9, h. Lamina palatina manducatoria cornea faciem inferiorem seu interiorem offerens partis palatinae ossis maxillaris et intermaxillaris excavationi imposita. — à, & Excisurae angulares ossium intermaxillarium apicis foramina duo vasculosa offerentia, k, k. ejus processus dentiformes. Laminae palatinae corneae superior facies 1. e. palato osseo ob- versa ‘/, magnitudinis naturalis. — 4. Pars anterior, b. posterior ejus. Lamina palatina a latere sinistro visa ‘/, magnitudinis naturalis. — a. Pars anterior, bd, posterior ejus, — 6€, €, c, c. Limbus corneus glaber ; cujus ope lamina cum palati lateribus conjungitur. *) Observ. Laminam palatinam talem situm habuisse, qualem hac in figura repraesentavimus, e figura dextra Stellemana laminae palatinae situm exhibeute apparet. 150 Fiqura Fiqura Figura Figura Fiqura Fiqura BRANDT Zoologte. k. Figura sinistra iconum Stellerianarum (Novi Comment. Petropolit. T. IT. LL) laminas manducatorias repraesentantium , secundum meam opinionem mandibulae partem anteriorem cum lamina pa- latina exhibens, ‘/, magnitudinis naturalis, — a. Pars anterior cum parte papillari labïi, b, pars posterior ejus. 5. Singuli laminae palatinae tubuli e parte anteriore ejus desumpti duplici magnitudine. — a. Extremitas oralis. — b. Extremitas pa- latina. 6. Singuli tubuli anterioris laminae partis, quorum nonnulli (b, d) setularum recurvaturum formam exhibent ejusdem magnitudinis, — a. Extremitas oralis. — €. Extremitas palatina. 7. Sectio longitudinalis partis laminae tubulos invicem coalitos exhi- bens, quorum cavitates centrales massa alba matricis impletae strias albas perpendiculares repraesentant ejusdem magnitudinis. — a. Extremitas ejus oralis. — b. Extremitas palatina. 8. Singulus tubulus striatus anterioris marginis extremitatem ori ob- versam poro centrali margine duplici cinctum (a) et extremitatem palatinam € exhibens magnitudine naturali triplici repraesentatus. 9. Tubulus longitudinaliter dissectus triplici magnitudine naturali. — a. Cavitas centralis massa alba impleta in parte palato obversa (in figura nostra inferiore) infundibuliformis, massam albam cutaneam ce (matricis particulam) continens. — 4. Extremitas oralis. Figura 10. Palatinae laminae superioris seu palatinae faciei particula cum poris reticulatim positis palato obversis, matricis processubus la- minae introitum praebentibus, variam figuram et magnitudinem exhibentibus magnitudine naturali quater aucta. Figura 11. Laminae faciei oralis seu internae particula poros centrales tubu- lorum margine duplici elevato, obtusiusculo cinctos magnitudine naturali quadrupla offerens. Zoologie. S$ymbolae Sirenologicae. 151 Tabula IV. Microscopicae laminae palatinae structurae illustratio. Figura 1. Sectio transversalis particulae laminae e parte media ejus desumpta tubulorum octo sectiones variae magnitudinis invicem coalitos, sed ambitus terminis angulatis disjunctos magnitudine naturali quin- tupla offerens. Figura 2. Sectio transversa laminae faciei palatinae aperturas matricis cana- lium tubulorum variae magnitudinis et figurae offerens natural magnitudine decies aucta. — «, «&, &, «, &, u. Tubulorum minimo- rum aperturae parietales. Figura 3. Tubuli invicem conjuncti ex anguli posterioris inferiore seu oral parte laminae palatinae desumti extremitates orales (a, b) acumui- natas et poro centrali haud perforatas, liberas exhibentes magni- tudine aucti. — 3a. Apex singulus tubuli longitudinaliter sulcatus et inter sulculos in cristulas ternas elevatus. — 36. Apex simplex tubuli. Figura 4. Tubuli quatuor (4, B, C, D) extremitate orali acuminati vel ro- rotundati, quorum 4, B et C apice poro haud instructi, D autem pori rudimento («) gaudet, magnitudine naturali aucta. Figura 5 Sectio laminae longitudinalis magnitudine aucta, aqua humectata, canales matricis cum massula eorum centrali @, 4, a, €,€,c ex parte lacera impletos, nec non nucleos cellularum numerosissimos, spar- sos granulorum minimorum forma in substantia offerens. — a, a, a. Extremitates orales; €, €, c. extremitates palatinae infundi- buliformes tubulorum. Figura 6. Singuli tubuli laminae palatinae longitudinaliter dissecti pars in- ferior, circiter ‘/,, longitudinis offerens, octogies magnitudine na- turali aucta. à, c. matricis canalis. — a. Extremitas oralis: €. ex- tremitas palatina ejus infundibuliformis. 152 BRANDT Zoologie. Fiqura 7. Apicis tubuli sectio longitudinalis 250-es aucta. à, a. Pars interna canalis matricis e particulis tenerrimis, cellulosis, plus minusve ar- cuatis, laceris (cellulis internis parietalibus) formata. — Figura a Warneckio naturae scrutatore juvene, spei pleno, delineata, qui in observationibus microscopicis laminae vario modo adjuvit. Fiqura 8. Tubuli particulae sectio transversalis 250-es aucta. — a. Cellulae centrales: b. cellulae periphericae. Figura 9. Tubulorum duorum majorum confinium sectiones transversales 1:0.es auctae cellulas cirea matricis duos canales in sectionibus rotundatos et massa lacera, porosa impletos, concentrice dispositas offerentes. Inter cellularum periphericarum orbes tubulorum mi- nimorum seu parum evolutorum plurium y, 7, y, 7 dissectiones sparsae animadvertuntur. Fiqura 10. Sectio transversalis plurium tubulorum minorum et majorum in centro matricis Canalis aperturas albas, dissectas variae figurae in medio exhibens, cellulis cinctas, ejusdem magnitudinis. Fiqura 11. Sectioncs transversae quatuor tubulorum minimorum 7,7,7,7. cel- lulis orbicularibus, centralibus et periphericis, sparsis circumdatae et in matricis canalis sectionibus ex parte cellulis obtectae, 250-es auctae. * Fiqura 12. Matricis sejunctae particula longitudinalis 80-es circiter magnitu- dine aucta. Fiqura 13. Matricis sejunctae particula longitudinalis alia reticulata circiter 150-es aucta magnitudine, Fiqura 14. Cellularum sectiones variae figurae, magnitudine naturali insigni- ter (circiter 250-es) auctae, — 4. Variarum cellularum dissecta- rum acervus. B ad $. Cellulac dissectae singulae variae figurae cum nucleis quoad situm, numerum et figuram variis, nec non ex parte cum nucleolis distinctis. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 153 Figura 15. Cellulae integrae polyedricae seu corpuscula cellularia (4 ad W) variae figurae 250-es ad 300-es auctae. — 4, a — f. acervuli plu- res cellularum variam juncturae earum rationem illustrantes. — B ad W cellulae singulae varias cellularum figuras a me obser- vatas exhibentes. Figura 16. Nuclei circiter 500-es aucti cum nucleolis («;,«, «, «,«,«). — a, Nuclei et nucleoli simplices. — 6. Nucleus divisus cum nucleo- lis binis. Fiqura 17. Telae conjunctivae matricis rudimenta referentis variae rationis particulae circiter 250-es magnitudine auctae. — 4 et B particu- lae ramosae et lacerae, quibus cellulae seu globuli pinguedinem continentes adhaerent. — (C. Particula magis membranacea , sed plicata et lacera, cellulis pinguigeris paucis adhaerentibus. — D. Particula spiralis, globulis adiposis frequentissimis instructa. E. Fibrae telae conjunctivae ramosae ex parte transversim articu- latae. Fiqura 18. Vasculi sanguiferi fragmentum ejusdem magnitudinis. Figura 19. Cellulae elongatae e ligamento marginis lateralis laminae de- promptae 250-es auctae. Tabula V. Rhytinae borealis seu Stelleri icon figurae Pallasianae et descriptionis Stel- lerianae, nec non cranii ope concinnata. 2% t— APPENDIX Il. De animalculo parasitico peculiari (Cyamo? vel rectius forsan Sirenocyamo ? Rhytinae) in Rhytinae cuticula a Stellero observato una cum Rhytina et | Ascaridibus ejus deleto. À Stellerus non solum duobus locis (p.298 et 324.) ipsius Commentationis de Rhytinae historia naturali conscriptae (Novi Comment. Petropol. T. IT. Méëm. sc. natur. T. F. 20 154 BRANDT Zoologie. p. 296 — 329) parasitici animalis in cuticula scruposa observati insecti vel pediculi nomine mentionem fecit*), sed etiam in appendice peculiari com- mentationis modo laudatae p. 330 fusiorem ejus descriptionem pro tempore accuratam, quae sequuntur, verbis exhibuit : ,Manati peculiari insecto veluti pediculo infestatur, hoc plerumque bra- chia rugosa, mammas, papillam, pudendum, anum et scruposa acetabula cu- ticulae occupare et inhabitare solet magno numero, ac dum cuticulam et cutem perforant ab extravasato liquore lymphatico verrucae hinc inde con- spicuae oriuntur, ita et insecta haec laros invitant, ut tergis horum anima- lium inhaerentia rostris suis gratum venentur escam, animalibus autem ab ïis vexatis amicum et gratum officium praestent. Insecta haec dimidiam plerumque unciam longa, annulosa, hexapoda eandida aut subflava, diaphana sunt. Caput oblongum, acutum, miliü semine majus. ÆE fronte antennulae geniculatae duae breves, ‘/, lineam longae ex- porriguntur. Loco mandibulae inferioris duo tenuia, bis articulata brachiola squillae instar habet, extremitate acutissima et clavata. Reliquum pro nu- mero pedum senis conflatur annulis, in dorso convexis, ‘/, lineae latis, tho- racis autem annulus duplo latior, reliqui caudam versus sensim angustiores. Thoracis annulus dimidiam lentem refert: huic ad latera par chelarum cras- sarum binis articulationibus adnascitur. Chela quaevis aculeo flexili prae- finitur, quibus firmissime Manati cuticulae infixis adhaeret, reliqui pedes graciliores omnes aculeis praefiniti et sensim breviores. Ultimae duae bre- vissimae e caudae annulo orbiculari egressae ipsum corpusculum praefiniunt, ac dum insectum graditur, dirigunt.s , Accuratius perpensis verbis modo allatis Stelleri invenimus, animalculum descriptum caput liberum, oblongum, parvum, antennulis brevibus frontali- | a *) Pagina 298 Commentationis enim ait: ,,cuticula ubi scruposa undique insectis obsidetur et infestatur“!, pagina 324 autem inter pascendum lari dorso insidere solent ac pediculis eorum inter cuticulam baerentibus recreari“, cf. etiam quae ipse supra p. 410. attuli. Zoologie. F ymbolae Srrenologicae. 155 bus superatum, porro corpus ex annulis senis totidemque pedum paribus chelis Squillarum plus minusve similibus, inde a primo seu thoracico an- nulo latiore versus ultimum, sicuti ipsi annuli, magnitudine decrescentibus compositum, ultimum autem pedum par corpus praefiniens annulo corporis ultimo (caudae) insertum obtulisse. Animalculum igitur minime ad Classem Insectorum recentiorum naturae scrutatorum referendum, sed potius Crustaceis sic dictis Loemodipodibus erit allegandum, cui quidem opinioni etiam locus natalis in animali Cetaceis veris propinquo optime respondet. Cetaceorum enim cuticula, ut notum, animalculis parasiticis ad Crustaceorum ordinem supra laudatum spectantibus ejusque ge- nus peculiare constituentibus infestatur, cui zvologi recentiores Cyami seu Pycnogoni seu Larundae seu Panopes nomen dederunt (cf. Milne-Edwards Hist. nat. de Crustac. T. IL. p. 110. sqq.) Descriptio Stelleriana pediculi Rhytinae in universum adeo longe plurimo notarum numero cum generis Cyami characteribus ita congruit, ut sine hacsitatione pro Cyami specie pe- culiari corporis inde ab anteriore parte ad posteriorem sensim attenuati figura Cyamo gracili (Roussel de Vauzème Ann. d. sc. nat. T.[. p.259. pl, 8. fig. 24.) haud dissimili declararem; nisi Stellerus praeter pedes mandibula- res, quos insuper biarticulatos appellat, pedum thoracicorum sex paria enn- merasset (ait enim reliquum pro numero pedum senis conflatur annulis), nisi porro chelas seu pedes thoracicos anteriores biarticulatos dixisset et de appendicibus respiratoriis in annulo corporis secundo et tertio pedum loco in Cyamis genuinis obviis prorsus taceret. Accuratissimus observator tamen vix sine causa sufficiente antipedes biarticulatos appellasse, atque de appen- dicibus respiratoriis, si revera, ut in Cyamis, pedum secundi et tertii paris locum occupassent, prorsus tacuisse videtur. Sin autem animal parasiticum re vera notis modo commemoratis discrepavit, tune genus peculiare consti- tuere debebat, cui Sirenocyami (?) nomen forsan conveniret. Primo qui- dem intuitu appendicum respiratoriarum defectus dubitationes pro certo * 156 BRANDT Zoologie. movere potest, sin autem consideremus Rhytinam corporis superiore parte frequentissime ex aqua emergisse, forsan parasito ejus cutaneo tales appen- dices minus necessariae erant. Ad stabiliendam tamen differentiam genericam aliorum Sireniorum ordi- nis animalium pediculorum cognitio adhuc optanda videtur. Qua de causa pro tempore parasitum Rhytinae dubitanter (sicuti signum interrogationis indicat) generi Cyamorum quidem inseruimus, sed in parenthesi nomen hy- potheticum Sirenocyamus interrogationis signo addito pariter exhibuimus antequam, quae sequitur, descriptionem ejus in ordinem systematicum re- dactam proponimus. Cyamus (?) num genus proprium Sirenocyamus (?) Rhytinae. Pedes mandibulares biarticulati, extremitate acutissimi et clavati. Pedum thoracicorum sex paria. Pedes thoracali annulo inserti chelis similes, biar- ticulati. Appendices respiratoriae a Stellero non descriptae. (An characteres generis Sirenocyamus ?) Characteres specifier. Habitus fere, ut videtur, Cyami gracilis. Caput oblongum, acutum. An- tennulae geniculatae, duae, breves, %, lineam longae, e fronte exporrectae. Annuli corporis pro numero pedum sex, dorso convexi, ‘//// lati, a primo ad ultimum annulum (caudam) sensim angustiores. Thoracis annulus sequenti- bus duplo latior, lentis dimidinm referens. Annulus ultimus seu caudalis orbicularis. Pedes (exceptis illis, qui ad latera thoracis erant adnati et chelas crassas, biarticulatas, aculeo flexili firmissime Rhytinae cuticulae infixas refe- rebant) graciliores, omnes aculeis praefiniti et sensim breviores; ultimi duo #) Si animalculum parasiticam Rhytinae a Stellero recte est observatum Cyami genuini ab eo differunt: Pedibus mandibularibus B-articulatis, pedum corporis genuinorum paribus quinis, om- aibus quinque-articulatis, nec non appendicibus respiratoriis in secundo et tertio corporis annulo pedum loco conspicuis. Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 157 brevissimi ex annulo caudali emergentes corpusculum praefiniebant, ac dum animalculum gradiebatur dirigebant. Corpus dimidiam plerumque unciam longum; diaphanum. — Color can- didus aut subflavus. Animalculum modo descriptum re vera formam peculiarem inter varia animalia exhibuisse non solum e characteribus modo allatis, sed etiam ex animalium parasiticorum distributionis rationis legibus, nec non e Rhytinae ipsius natura et vitae genere a Cetaceorum genuinorum vita diverso (cf, su- pra p. 105) concluderes. Conjici adeo posset parasitum cutaneum Rhytinae pedum et organorum respiratorium ratione Leptomeris magis quam Cyamis affinem fuisse. Ipsum vero hoc animalculum una cum Rhytina necessario perire debebat eoque argumentum primum atque tutum deletionis Crustacet peculiaris humana vi effectae exhibet. Observandum ceterum est Cyamum? seu rectius Sirenocyamum Rhy- tinae non unicam animalculorum speciem fuisse, quae una cum Rhy- tina exstinguebatur. Animalia enim illa a Stellero in ventriculo et glandu- lae cavo ejus, nec non in duodeno reperta (cf. supra p. 100 notam), sed, quod valde dolendum, obiter tantum ab ipso lumbricorum candidorum no- mine cemmemorata, non autem fusius descripta, aperto Ascaridum speciem, verisimiliter pro peculiari animalis natura, cui inerant, peculiarem consti- tuebant, simul cum Rhytina pariter perire debebant. Binarum igitur animalium specierum exstinctio una cum ipsius Rhytinae deletione est effecta, quarum una adeo generis typum peculiarem (Sireno- cyamus?) forsan*) ostendebat. Venatorum Rossicorum insidiis igitur non solum unicum animalium Si- reniorum, sed etiam forsan Crustaceorum genus, nec non Ascaridum spe- ces, ut videtur, peculiaris prorsus evanuit.**) *) Scripsi forsan, quia in aliüs fortasse Sireniis adhuc viventibus Sirenocyamorum generis species ignotae adhuc hospitantur. **) Conf. Bullet. Scient. de l’Acad. Imp. de Sc. classe physico-math. T. V. p. 189. sqq- Th E—— 158 | BRANDT. Zoologie. SYMBOLARUM SIRENOLOGICARUM ARGUMENTUM. PARS I Observationes ad structuram cranii Rhytinae borealis seu Stelleri ejusque organorum masticatonis spectantes. pagina. MfroduCtrOl hist OMER A ANT RE ND UE Fe PRO CLEA | Liber I. De cranio Rhytinae. Caput I. De Rhytinae cranio animadversiones quaedam historicae. ..…. , debit nées Caput IL. Generales de Rhytinae cranïi fragmento in insula Beringi nuper in- vento observationes........... MST t ue 38 RO OU OO 0 Me C0 DO 0H AE otre) $ 1. Cranii fragmentum per se ipsum consideratum............. RERO UE 9 $ 2: Craniïi fragmentum cum aliorum mammalium cranïs comparatum ..... 12 Caput III. Ossium singulorum, nec non fossarum et cavitatum in Rhytinae cra- ni fragmento nuper invento observatarum accuratior descriptio ..... 13 SAAUDE GES CCI AA EURE nan oo noms Ed ce 13 $ 2. De ossibus bregmatis 4... 40424. cg LE Lol te be 13 $ 3. De ossibus interparietalibus ....... EOE DE CAE AACELEEUE € FT CARE HSM ESANAEANCIETZ 6 &. De ossibus frontalibus ....,.,.....,, .. Seth SÉNUE ONE IA ÉOAEEE 17 S 5. De osse ethmoïdeo ....... de depends A8 pti 5e subie. 4h 19 $ 6. De osse sphenoïdeo....…. RO cc ee DM DE Eee ee PE ren 0 à PO $ 7. De ossibus palati........... Fran Proc Hide s LU HA 25 $ 8. De ossibus maxillaribus superioribus .,... ......usessesse.sees ss 27 $ 9. De ossibus imtermaxillaribus............ La SRE Me eee ee 32 $ 10. De Rhytinae dentibus ................ AC hr OC a a else es DE 36 $ 11. De ossibus nasi et narium cavitate ossea...... ....... SD eos 6 a 0e 38 $ 12. De fossis nonnullis in cranïi parte externa observandis........... 0 $ 13: De cran cavitate ............ 9... SU AN AURONT. HU À | Caput IV. Cranïit fragmenti variarumque ejus partium mensurae............. . EE Erb'enatle De laminis corneis masticatoriis Rhytinae. Caput I. De laminis corneis manducatoriis Rhytinae in universum ........... 49 Ca Zoologie. Symbolae Sirenologicae. 159 pagina. Caput IL De lamina masticatoria seu manducatoria palatina ............. ouaot. Es $ 1. De laminae manducatoriae palatinae situ ......... École lets latte ie à $ 2. Laminae manducatoriae palatinae structurée externae descriptio ....)., 5% Ç 3 De laminae manducatoriae palatinae structura penitiori observationes. .; 59 Ç #. De laminae manducatoriae palatinae histologica et physiologica notione. 75 Ÿ 5 De laminae manducatoriae palatinae chemica compositione observatio- : nesinonnulaier 2er... HOROIerr OT ae RACE EEE À 78 Caput IL De lamina manducatoria mandibularr. . .... HE, BUT. PTT ER ..14.15479 PARS IT Observationes ad Cetacea herbivora seu Sirenia et praecipue ad Rhytinae histo- riam naturalem affinitates et locum systematicum spectantes ........ 81 Introductio.......... Rte tete VA Te erslsre ne A à He aise ste ele orale ete Eee 81 Liber Tr Rhytinae bistoria naturalis. 82 Caput [. Locus Rhytinae generalit | in.|spstemates,) 442 dame sshhà ee Je à. 82 Caput IT. Rhytinae historia literariasslosseareihhro. pptsanatentét Les brain 1102 i, $ 4. Historia literaria! géneris Rhytmab. si . 1 debout des oubié 4. bi 311183 $ 2. De Rhytmae speciei synonymia . sise suisses sesueic tee 85 Caput III. Rhytinae partium externarum descriptio...;,.4,..,.,,..,4...:.:.. 89 Caput IV. Rhytinae partium internarum deserfptio ; ........::. ,4......,..: 9% $ 1. De animalis osteologica structura in mniversum,.:....:.,:,,,....... 95 $ 2. De partium internarum mollium structura. .,:,..,...4,,.:4,..:...,, 99 A, De cuticulae, cutis et labiorum structura ....,,,4.4!.:.. .,.4 199 B. De organis digestionis eorumque ligamentis peritonealibus ...,.,, 100 C:iDersysteihaté uropoëtico seuilyulil ai. (seules asussnonor ..... 102 D. De genitalibus et mammié. uk éseliliasah le aailqubié ous. 103 £. De organis circulationis et respirationis et glandulis üs affixis.... 10% Caput V. De Rhytinae moribus et vila.................... É DOC CAD à .. 105 Caput VI De Rhytinae captura et usu........... D et ele ee le diet à Pécococ D Caput VIL De Rhytinae patria et exstirpatione ......................... 0112 160 BRANDT Symbolae Sirenologicue. Zoologie. Liber, IT. PAR De Rhytinae affinitatibus. 120 Caput IL De Rhytinae affinitatibus cum Manatis:........................,.. 121 Caput I. De Rhytinae affinitatibus cum Halicoris...,...................... 123 Caput II. De differents Manatorum a Rhytinis....,..,..............,.... 123 Caput IV. De differentiis Halicorarum a Rhytinis .,...,:..,................ 124 Caput V. De Rhytinae proprietatibus .... .........,:.......... séries 125 Caput VL. De Rhytinae affinitatibus cum aliis animalibus ad Sireniorum ordi- nem baud spectantibus ................e....se secoue 127 Caput VI De Manatorum et Halicorarum affinitatibus .... ,................ 128 Caput VIIL Generales de Rhytimae affinitatibus conclusiones. ...,............ 128 Liber III. De Sireniorum seu Getaceorum herbivororum ordinis, nec non de familiarum et generum ejus dispositione et characteribus. 129 Éttroductos ER Re ER RRQ LR CAR LUE RU à LE VAL 4 SAME ANSE EEE OR ne 129 Caput I. Ordinis Sireniorum seu Cetaceorum herbivororum characteres et divisio 131 Sectio L. Sireniorum ordinis characteres : ::.....,.. FER OTRE ACTE PEN À 131 Caput IL Tribus seu Familia IL. Sirenia dentigera seu Halicorea. . ........... 132 $ 1. Generis Manatorum characteres .... sétikersléierse MN El A ntf EE 13% $ 2. Generis Halicorarum characteres . ....4, dokze siege asia EL 137 Caput HI. Tribus seu Familia IL. Sirenia Edentata seu Rhytinea. ......,.... 1:1 Generis Rhytinarum characteres. ..4,:.,...,..,..4..,.0,.2,. 2. 142 Appendix I. De Rhytinae icone ideali in tabula nostra quinta repraesentata. ... 146 Tabularum explicatio.........i..nntsssess ls, 148 Appendix IL. De animalculo parasitico peculiari (Cyamo? vel rectius forsan Si- renocyamo? Rhytinae) m Rhytinae cuticula a Stellero observato una cum Rhytina et Ascaridibus ejus deleto .:....::......,....,.... 153 "D ©" TC L ; = 2 ré Cr 4  : d Mono es VA Sr Re ralu E À 77 PT ee Glace a or (CRE L'ART a ' bu. los GRAS 7 ACONM CTI ù D NANL sn : D ane > uit à Ÿ 4 : VE o L Lot ne ; y L ' ll | Le 4 ; + ; : | : f ; : L in : à é ÿ 3 LZ i | \ ® k LL NA r | . L PT | N | l o Li _: w É à n MAC { 4 eMemottes 7e Lire ratié DR e Dean. e PL 7 2244 d dolde © % CAC D tenaogtCoc k > A (EX: ape 7 7) ac ral 0€ $ Er : ETS /A ( 2/4 tenogoae 2. ral (2 A 7 Pre 704 pnOLtES 072 ST TE re cn a CU Ww 1 k k 4 | L k TE LE A ae F7 77 noiter ÎleL se. nalut T7 is Lorealér à Rates. D A 2274 4 Ge PR ne el , M Los RAP EE Die EEE rés nl ne iumdatplens D D À | his: radiée EE safe. Ve! n x f | DÉC RTE RER À PS PVR, Ru D à: dns shpiéontetins TMS EE DE benriehérbhrit vo ir gere ei du. tn TE AM nt OURS SUP NRA EE nét F: ME ui” dry on dus. : LS rame | à d.: Cane: PR ” La: tr De 96 a M à LUt Uruubiorde, ‘alles D ec Va Ne UN Pl PIN 7 Ye SE | An ode À là aie ci + se»: oral QU AS De rom Poe À AP MEUTPMMRES toegparr ile, à cum Séhtolas es 0-8 rar Date: À asp; PEN ARE Somme murmure «inf # “nat TT TUNIS dm.” SC du anihr res ans blige «5 ii: si hé AA api sà k PPT CANTON ESS" DS JM dà 7 2 AE j ’ d CR” M pre | A ve | A MER sc sun L ù Onon Mine Reno cars nus + fine cata 44 w | fr ep en sine. ca RL | +. DE RHINOCEROTIS ANTIQUITATIS SEU TICHORHINI SEU PALLASII STRUCTURA EXTERNA ET OSTEOLOGICA OBSERVATIONES E RELIQUIIS, QUAE IN MUSEIS PETROPOLITANIS SERVANTUR ERUTAE. AUCTORE J. K. BRANDT. (Gonv. exhib. d. 2 Martii A. 1849.) ————— INTRODUCTIO. Jam ante novem et quot excurrit annos, quae de magna Rhinocerotis specie antediluviana septo narium osseo insigni, cujus reliquiae in varis Europae et Asiae regionibus, majori autem copia et meliori conservationis conditione in maxime borealis Sibiriae locis inveniuntur, in Pallasii et Cuvieri tractatibus aliorumque observationibus scripta leguntur cum Musei Acade- miae nostrae objectis numerosissimis comparans, satis intellexi, animalis historiam capite et pedibus cute obductis. nec non craniis multis plus mi- nusve integris vel eorum fragmentis novo examine facto et adhibitis quae in Instituto Imperiali Minarum servantur craniis vario modo dilucidari posse. Diligenter itaque tune temporis non solum in animalis reliquiis contem- plandis et comparandis versatus sum, sed tabulas adeo nonnullas, quae ad observationes dilucidandas necessariae videbantur, depmgendas curavi. Mém. sc. nat. T. V. 12 162 BAR ANNE DT; Zoologie. Variae autem alius generis occupationes literariae et rhinocerotis adhuc viventium specierum sceleti et cranii defectus ad ejusmodi studia in tem- pora opportuniora differenda me compulerunt. Sceleti tamen rhinocerotis javanici acquisitio TL. Temminckii benevo- lentia facta recentioribus temporibus me commovit, ut ad pristinum pro- positum reverterem et disquisitionibus atque observationibus antea factis reiteratis et vario modo emendatis et auctis quem nunc Academiae arbitrio proponere audeo tractatum componere constituerem. Gratulor mihi, quod in ipso hoc tractatu non in sola ossium descrip- tione quam maxime accurata versari coactus sim, sed etiam de partibus mollibus variis animalis exstincti inquirere easque cum partibus similibus animalium adhuc viventium comparare potuerim. Ex ossium systematis ratione simili in animalibus hodierni temporis et priscis observata naturae scrutatores, ut notum est, similem omnino reli- quorum systematum anatomicorum structuram in animalibus antediluvianis et hodiernis obviam derivarunt. Talis agendi ratio e conelusionibus ex analogia depromptis derivata in universum quoque haud erat vituperanda. Sola vero analogia argumenta potius indirecta, non autem directa praebens, hypothetica quodammodo ne- cessario ésse debebat et argumentis directis deficientibus admitti tantum potuit. Quam ob rem, non solum partes molles, quarum fragmenta capiti et pedibus in Museo Academico servatis, quantum conservationis ratio earum et Musei postulationes, in statu enim quam maxime integro erant objecta reservanda , permiserunt, exactius quoad habitum externum contemplatus sum, sed cor, pilorum, cornuum, dentium, musculorum, vasorum, tendi- num, periostei et cartilaginum structuram penitiorem eximio microscopio Schiekiano adhibito examina vi. Qua quidem agendi ratione, quae antea, quoad partium mollium ratio- nem, ex analogia tantum fecerant naturae scrutatores conclusiones obser- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 163 vationibus microscopicis directis confirmare contigit, ita ut de structurae penitioris Rhinocerotum antediluvianorum et adhuc viventium quoad par- tium mollium identitatem haud amplius dubitari possit. Praeterea vero speciei craniologiam disquisitionibus specialibus numero- sissimis ditare et animalium exstinctorum pathologiam osteologicam novis quibusdam exemplis augere studui. In universum enim praeter crania quatuor integra i. e. maxilla inferiore dentibusque plus minusve completis donata, viginti septem crania plus mi- nusve completa mandibula carentia et praeterea dentium copia satis magna ad manus fuerunt. Completam quidem animalis osteoiogiam , quod valde dolendum, huc usque proferre haud possum, quum vertebrae, ossa extremi- tatum etc. perpauca tantum in Museis Petropolitanis inveniantur, LIBER I. De partibus externis et mollibus Rhinocerotis tichorhini secundum specimi- nis integri prope flumen Wilui anno 1771 inventi reliquias (capitis et pe- dum) nec non cornua Musei Academici effossa exaratis. Carur IL Animadversiones ad cadaveris inventi historiam generalem spectantes. Rhinoceros tichorhinus et Elephas primigenius seu mammonteus, ut no- tum, solas huc usque animalium terrestrium exstinctorum species sistunt, quarum structuram et formam externam ex parte saltem cognitam habemus cadaverum integrorum ope, quae in Sibiriae terra congelata inclusa restite- runt nostris vero temporibus rapidorum Sibiriae borealis fluminum vi eluta et aquae vi et solis radiorum effectu in hominum conspectum sunt posita. Quorumque reliquiae unicae in Museo Academiae Petropolitanae Zoologico curis meis per septemdecim annos continuatis restaurato et objectis nume- rosissimis aucto servantur. 91* 164 BRANDT. Zoologie. Rhinocerotis cadaveris modo supra enarrato eruti, ut notum, caput et pedes recenter abscissa Pallasius in Sibiria orientali martio mense anni 1772 a Summo Gubernatore A. de Bril Ircutiae accepit. Quae quidem partes erant animalis, cujus integrum cadaver quadragenis circiter stadiis Rossicis supra hibernaculum Wiluiense superius (Werchknoe Wilujuiskoe Si- mowje) aquis elutum et arena semipultum in ripa fluminis Wilui arenosa sub praerupto quinque orgyis ab aqua remoto colle est observatum, ut relatio praefecti districti Lenensis seu Jakutensis (Joannis Argunow), qui raris- simas reliquias miserat, Rossica lingua conscripta dataque Decembri mensi 1771 ex hibernaculo ad Wiluiense ostium sito testatur, cujus versionem lati- nam Pallasius in Novis Comment. Academiae Petropolitanae Tom. XVI p. 590 inseruit, fidum vero apographum Rossica lingua exhibitum Acade- miae Petropolitanae obtulit. Quam quidem Argunowii relationem, publice scriptam, non solum summum ad animalis inventi pretium constituendum, nec non ad historiam ejus exactius cognoscendam, sed etiam aliam ob cau- sam verbotenus repetendam, et praeterea documento alio corroborandam esse putavi. Recentissimis enim temporibus Illustr. Blainvillius (Osteogr. Rhinoceros p. 177)*), non solum cadaveris Wiluiensis relationem a Pallasio exhibitam minoris fecit, sed in historia ejus plus dubii quam veritatis esse disertis verbis proposuit (ib. p. 220). Quam ob rem dubitationes, etiamsi ab ipso haud quidem luculenter pro- positae et argumentis probatae sint, factorum repetitione et dijudicatione erunt removendae, *) Blainvillius nominatim p.177 ait: Un animal entier trouvé dit-on enseveli sous le sable et ib, in nota addit: »Il est à faire observer que le recit de Pallas repose sur un rapport fait à l'autorité par une personne qui l'avait reçu elle même et qui n'a rien vu plus que Pallas,» deinde p. 220 note affert. «Je reviendrai quelque jour sur l'Elephant d’Adams et sur le Rhinoceros de Pallas il y avait plus de doute que de certitude dans leur histoire». Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 165 In Novorum Commentariorum loco laudato quoad Rhinocerotis cadaver in ripa fluminis Wilui inventum quae sequuntur Pallasius attulit: Relatio praefecti Joannis Argunow Rossica lingua conscripta, dataque Decembri mense {771 ex hibernaculo ad Wiluiënse ostium sito (Nishnoe Wiluiskoi Simowje) Ircutiae vero 27mo Februarii sequentis anni accepta, cujus fidum apographum Academiae obtuli, sequentia continet: « Eo ipso Decembri mense in ripa Wiluji fluvii arenosa, sub praerupto quinque orgyis ab aqua remoto colle, quadragenis circiter stadiis Rossicis (quae quingentis orgyis explen- tur) supra hibernaculum Wilujense superius (Werchnoi Wiljuiskoe Simowje) repertum fuisse aquis elutum cadaver animalis arena semipulti, cujus longi- tudo quindecim dodrantes, altitudo decem dodrantes aequasse videbatur, quodque, nec a Rossis ejus regionis incolis, neque à gentibus interrogatis agnitum vel unquam antea in illa plaga visam fuisse Praefectus testatur. Quum itaque ineruditis etiam res mira et insolita evenisset edictumque prius a Gubernatore emanuerat, ut omnis generis curiosa, quae in ditione Jreutensi offerentur, praefecti ad Gubernatorem deferrent. Caput reperti animalis cum duobus pedibus citissime (optimeque servata) per Olcmense munimentum freutiam transmissa fuerunt; reliquum vero cadaver, corrup- tum valde, licet corio naturali adhuc obvolutum, praeter unicum adhuc pedem, qui ad Praefecturam Jakutensis Provinciae transmittebatur, in loco relictum pertit». Haec Pallasius. Adest vero adhud aliud cadaveris inventi testimonium. Capiti cum pede Petropolin recenter allato enim Academia Nostra in Museo tabulam ligneam apponendam curavit, cui epigramma lingua Rossica typis impressum, brevem cadaveris inventi historiam verbis quae sequuntur exponens, affivum conspicitur. Sumoro 1771 roxa Haïñ1eno HAkyTaMn, Ha OXOTY B3AUBIIUMU, Ha PBKB Bu- AYB, TBAO O04BIATO 386PA, Haspisaemaro Hocoporoms (Rhinoceros), oTB Kko- Toparo ynpasntear Bnayñckaro Samosps, no umeun Hsan% Aprynos®, upes Axyrekyro Kannesapio, npncaars KB Mpkyrekouy Fenepaars-TyGepnaropy 166 BRANDT. Zoologie. Bpuuio roiosy CB OAHOI 3aAHE H CB APYTOI nepeAHer0 HOTON. Br yer- aomaenin o ToMB o7B 17 l'ensapa 1772 roaa ynomanyro, uTo cie Meprsoe u yxe OueHB COTHHBINee HBOTHOE HaËAeHO BE /lekaGph MÉCANB, AO NOAOBHHPI 8 leCKb Jekalmee, BepcTB 3a #0 Bpune Buavieraro SHMOBPA, OTB BOZbI BB {-oï caxeHH, à OTB BbICOKATO KPyTaro Gepera 3a # caxenn. Ha camour TOMB MBCTB OHO GOBIAO BbIMBPeHO H HaH1eHO BB HEMB AAMHbI 3'/, apumma à BBAUHHY COUAH BB HOATPETEA apruuma. Bce THA10 2KUBOTHATO HMBA0 ele HATYPAABHYIO TOAIDMHY H Ch KOXKEIO; HO TAKB PaSPYIIMAOCB, UTO KPOMB HOTB H TOJOBbI, HHJeTO NBAATO IIPHBE3TH OBIAO He MOHO: lOAOBA € M HOTH AAA PBAKOCTH mpycaambi 6bLAH BB MpkyTCKkB à TperbA Hora BB Akyreryio Kan- neaapuo. Buayñ prka, Hpkyrekoï lyGepnin, 88 AKyTCKOMB YB34B, Bnayaere CB 3anaAHOH CTOPOHBI BB pBKky /Îeny Huxe Akyreka. Onoe «uBoTHoe HaïñAeHo noxB 64 rpaaycous Cbsepaoïñ wmporbi». Epigramma laudatum- latino ser- mone redditum verbotenus audit. Hieme anni 1771 à Jakutis venandi causa profectis prope flumen Wilui inventum est cadaver magni animalis, quod Rhinocerotem vocamus, cujus caput cum pede anteriore et posteriore praefectus Wiluiensis hibernaculi, cui Joannis Argunowii nomen erat, Summo provinciae Irkutensis Gubernatori Brilio per praefecturam Jakutensem transmisit. In relatione dehac re 17 Ja- nuarii die anni 1772 facta notatum legitur, animalis cadaver jam satis putri- dum inventum esse mense Decembri arena semipultum, quadraginta miliarium Rossicorum (werst) altius Hibernaculo Wiluiensi, ab aqua orgya una, à litore alto et praecipite quatuor orgyas remotum. In ipso loco dimensum longitu- dinem ejus 3!/,, altitudinem vero 2'/, ulnarum Rossicarum invenerunt. 2, Cadaver naturalem quidem adhuc crassitiem et corium possidebat, sed tali modo destructum erat, ut praeter caput et pedes nullae aliae partes integrae transportari possent. Caput et pedes curiositatis causa Irkutskiam sunt trans- missa, tertius vero pes praefecturae (Kamuezspia, cancellariae) Jakutensi est exhibitus. Zoologie. De Rhinocerote tichorhno. 167 Flumen Wilui provinciae Ircutensis in agro Jakutskiensi, a meridie ostium in Lenam facit inferius urbe Jakutsk. Inventum igitur animal sub 6% gradu latitudinis borealis. \ Allata haecce testimonia cadaveris Rhinocerotis speciei in Sibiria reperti et a flumine eluti reliquiarum ejus in Museo Academico servatarum quali- tate et conditione, nec non pabuli fragmentis in molarium ipsius cavitatibus conservatis hodierno tempore adeo optime probantur. Primum enim caput Wiluiense cum pedibus speciei illae extinctae, quae septo narium osseo di- stinguitur cujusque crania aliaque ossa in Europa et Asia boreali frequentius effodiuntur est adscribendum, deinde vero etiam terram partibus repertis adhaerentem, quoad qualitatem illae, quae in Sibiriae fluminum ripis obser- vatur, simillimam invenimus. Caput et pedes pilis fasciculatis corio adhuc ex parte insertis dense obsessa, nec non nutrimenta aequalia in dentium cavi- tatibus capitis Wiluiensis atque ali cranü Sibirici a me reperta, Coniferarum familiae Sibiriae indigenae maxima ex parte adseribenda denique rem veri- simillimam reddunt, animal eo ipso loco vel saltem haud procul ab eo vixisse; quo cadaver ejus inveniebatur. Quam maxime omnino non solum a zoologis, sed etiam a geologis do- lendum, quod Pallasius reliquas cadaveris partes non eo ipso loco, quo inveniebantur quoad situm et terrae ipsas circumdantis rationem sedulo inspexerit et pabuli fragmenta cum reliquis sceleti partibus osseis et carti- lagineis etc. reportaverit. [pse ceterum Vir [lustrissimus serius hoc sensisse videtur, excusationis enim causa addit, se ipsum cadaver observare haud potuisse, nisi totum itineris sui Consilium mutare et per menses aliquot ad- buc in provincia Jacutensi degere voluisset. Locus enim ubi Pallasius caput et pedem Rhinocerotis accepit, urbs [rkutzk, a Werchnoi Wiluisk, ubi repertum erat cadaver, mille stadia remotus est, ipse vero eo tempore properavit, ut Baikalem lacum, vere et aestate valde procellosum ante dis- ruptam glaciem trajiceret. 168 BORA NADÉTEAUNS Zoologie. Haec ipsa itineris festinatio, nec non quae de cadaveris reliquis pirtibus corruptis ipsi relata erant verisimiliter Naturae scrutatorem Illustrissimum insimul impediverunt, quo minus famulum saltem delegaret. Omissa tamen a Pallasio inspectio aliorum observationes minime irrilos facere et de Rhinocerotis Wiluiensis historia dubitationes movere potest, ut Blainvillio placuit. Capur IL. Observationes generales ad Rhinocerotis Wiluiensis reliquias spectantes. Capitis et pedis unius descriptionem Pallasius, ut notum, in Acade- miae nostrae Novorum Commentariorum Vol. XVII p. 588 sqq. exhibuit et Tab. XV iconibus illustravit. Harum quidem reliquiarum, quae fere eodem statu, quo Pallasius retulit, hodie adhuc in Museo Academiae Petropolitanae Zoologico servantur, rationem accuratius contemplans , icones à naturae scrutatore illustrissimo datas statui hodierno scientiae zoologicae parum convenire primo statim intuitu invenies. Insimul vero etiam concedes, de- scriptiones, etiamsi, ut omnes descriptiones Pallasianae, pro tempore exactis- simae sint, ipsis objectis hodierni temporis oculis contemplatis et cum ani- malium speciebus affinibus numero sioribus accuratius comparatis, varia non solum admittere complementa, sed novas quaestiones movere. Quapropter, praesertim quum de animalis exstincti reliquüs in aliis Mu- seis nusquam reperiundis agatur, neque icones accuratas, neque recentiorem earum descriptionem non solum non superfluam, sed zoologiae et palaeon- tologiae commodissimam et utilissimam statuimus. Descriptionum et iconum reiteratio aliam quoque ob causam optanda vi- debatur. Videmus enim Rhinocerotis tichorhini structuram recentioribus tem- poribus contra Pallasii assertiones alio modo punctis quibusdam esse exco- gitatam. Sic. e. c. in Novorum Actorum Caesareo-Leopoldinorum Tomo XVII P. IL p. 750 Tab. LXIT pro specie unicorni a naturae scrutatore Rossico Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 169 Celeberrimo esse declaratam*). Cui quidem opinioni erroneae etiam Blain- villius ex parte annuere videtur, quum cornu mutilati figuram ab Eich- waldio datam (Osteogr. PI. IX) receperit et simpliciter p. 228 pro cornu declaraverit. Antequam vero ipsam incipiamus descriptionem ad auctiorem rei intel- lectum e Pallasii tractatu repetenda erunt, quae ad reliquiarum pristinum conditionis statum ab ipso observatum spectant. Illustr. Zoologus in Nov. Comm. T. XVI. p. 594 etc. ait: «In capite pedibusque recenter acceptis corium atque tendines aliquam mollitiem a terreno humore madentes serva- runt foetoremque spirabant non recens corruptarum carnium, sed latrinis prorsus antiquis Comparandum, quasi ammoniacalem. Properans illo tempore, ut Baicalem lacum ante disruptam glaciem trajicerem neque de accuratiore descriptione cogitare potui, neque partes illas Rhinocerotis fossiles deli- neare tempus permisit. Îtaque [rcutiae relictas in furno omni cura sen- simque exsiccari jussi, quod cum diutissime continuata cura, propter exsu- dantem continuo pinguositatem vix tandem aucto colore obtineri potuisset, casu interea accidit, ut pars superior cruris posterioris omnisque pes an- ticus in furno nimis ardenti ambureretur et ab üs, quibus siccandi cura erat demandata, abjecta fuerit. Caput vero et extremitas postici pedis inte- gerrima atque siccatione vix mutuata ad me pervenerunt eoque statu in priore adjectarum tabularum (Tab. XF) accuratissime depicta exhibentur. Caput (/ig. 1) a latere dextro, pes vero posticus a latere pariter (fig. 2) et a facie antica (fig. 3) inspectus. Odor partium mollium, quae pinguedinis baud parum in medullis servaverant, siccatione denuo transit in foetorem tetrum carnium post aliquam putrefactionem ardore solis exsiccatorum, quem quidem etiam nunc servant. *) Iu 1. 1. Nov. Act. Acad, Caes. Leop. p. 752 legitur: »Rhinoceroti huic tichorhino unum absque dubio cornu adfuisse videtur, propterea quod alterum nec alibi repertum est, neque in cranio se se fingendo aptum locum invenisset.s Mém Sc. nat. T. V. 29 4 170 DER AN) DUT. Zoologie. Animal, cujus hae partes fuerunt, non e maximis sui generis, neque aetate provectum erat, ut testantur ossa capitis magis, quam in cranis Rhinocerôtum olim a me descriptis, discreta. Adultum tamen fuisse e com- paratione magnitudinis cum is ipsis cranis senioribus, quae in variis Sibi- riae regionibus fossilia reperta sunt, apparet. Longitudo capitis tota a summa crista occipitali ad extremum rostri ossei denudati aequat mensurae Pari- sinae duos pedes. tresque pollices cum dimidio. Cornua cum capite adlata non fuerunt, prius forte vel a flumine vel à transeuntibus gentilibus, qui venationi operam navant, ablata. Apparent autem cornu nasalis pariter atque frontalis evidentissima vestigia. Area scilicet imaequalis (fig. 1 a) inter orbitas leviter protuberans , ovato-rhomboida fere corio destituta est, soloque incrustata periosteo tenui, quasi corneo (quod non, vide infra), creberrimisque villis erectis, corneis hispidato. Aequat haec area longitudine 6” 5’, latitudine 5”, anteriore angulo acutius terminata interjecto isthmo semipollicari corii integri discreta est ab area tuberculosa (fig. 1b) ovali in rostro osseo conspicua, Cui Cornu nasale innatum fuisse probat productio corii in fibras densata atque extenuata corneas, supra posticum marginem tuberis nasalis continuatas; hujusque tuberis longitudo 8” 6/” circiter ex- plet. Corium maximam partem capitis obvestiens in sicco statu substantiae est tenacissimae, fibrosae, corio arte pro calceomentorum soleis durato similis, extus fuscum, intus vero substantia albida gaudens, ignique injectum instar vulgaris corii foetidum. Circa os, ubi mollia carnosaque labra fuerunt, maxime corruptum atque lacerum, osseas maxillarum extremitates reliquit nudas; passim etiam in latere sinistro, quod aëris injuriis diutius expositum forte fuit, corium hinc inde cariosum quasi et a superficie exesum apparet. Sed maximam partem , a dextro praesertim latere, quod depictum fuit, super- ficiem ita servavit integram, ut per totum illud latus, itemque in vertice inter orbitas crebri pori, seu ut rectius dicam lacunae minutae, quibus forte*) *) Pilorum radices, ut microscopii ope indagavi (vide infra), frequentissimae singulis eorum insident. Zoolosie. De Rhinocerote tichorhino. 171 pili insiderunt, appareant. Imo in regione mandibulae à latere dextro qui- busdam locis co:iosi adhuc supersunt pili, fasciculatim nascentes, maximam partem ad radicem fere usque detriti*), hinc inde vero ad duas tresve lineas longi, antrorsum atque deorsum prostrati, rigiduli, griseo-cinerei, praeter unicum alterumve pilum nigrum singulo fasciculo additum , paulo rigidiorem reliquis. — Mirum maxime quod et orbitas obtegens palpebrasque formans corii pars maximam partem incorrupta supersit, ita ut palpebrarum aperturae, difformes licet, vix digitum admittentes, ipsumque circa palpebras corium in rugas subcireulares resiccatum appareant, dum ipsa oculorum cava luto argilloso seu humo animali(?) repleta videntur, quale partem quoque cranii cavitatis occupaverat. Adsunt corio fibrae tendineae copiosae ac satis firmae, musculorum maxime temporalium atque masseterum reliquiae et in faucibus fibrarum pterygoidearum fasciculi insignes dependent. Ossa denudata flavo colore tincta sunt neque adeo solida, ut in aliüs Rhinocerotum fossilium craniis. Praesertim os scutiforme, quod cornu na- salis firmamentum praestat, cum subjecto fulcro osseo crassissimo vomeri comparando nondum coaluit, sed harmonia tuberculosa totius plani, ut epi- physes ossium juniorum solent, inarticulatur. Extremitates maxillarum neque dentium, nec alveolorum vestigium ullum habent, imo passim integumento- rum reliquiis incrustatae sunt; primusque molaris à margine terminali mandibulae quadripollicari intervallo distat». Haec de Capite Pallasius, mensuras ejus addens, quas utpote minus completas nostris omitto. De Pede ipsi transmisso apud Illustrissimum Naturae Scrutatorem 1. 1. p. 595 haec leguntur: «Pes qui mihi superest, posticus sinistri, ni fallor, cruris non solum corii maximam partem pilis evrumve radicibus instructam, integerri- mam, porro tendines et ligamenta calcis robussistima conservavit, sed corium etiam usque ad flexuram genu integerrimum fuerat, inque locum musculo- #) Ut mihi videtur combustione deperditi. 22* 112 BRANDT: Zoologie. rum limus ater corii vacuum occupabat. Extremitas pedis in tres ungulas fissa est, quarum soli ossei nuclei conservato hinc inde periosteo supersunt, calcei vero cornei ahscesserunt neque simul fuere adlati. Pili in multis locis cor adhuc supersunt, ab una ad tres lineas longi, satis rigidi, sordide cinereo- pallescentes ; totumque pedem ïis fasciculatim nascentibus deor- sumque prostratis obsitum fuisse e relictis detritorum reliquis apparet, Tan- tam vero pilorum copiam, quantam in hoc pede atque in descripto capite adfuisse apparet, in Rhinocerotibus, quos in Europam advectos nostra aetas vidit, numquam, si bene memini, observata fuit, adeoque aliis dijudicandum relinquo , nonne Rhinocerotem Lenensem nostrum in temperatiori forte Asiae mediae climate natum fuisse sit existimandum; Rhinocerotes enim in sylvosis Indiae borealis dari relationibus innixus affirmare possum , eoque ab ïis, quos calidissima gignit Africa pilosiore corio diflerre verosimile est, uti alia quoque animalia calidioris climatis iisdem in temperata plaga natis glabriora solent esse (?). Mensuras pedis sequentes addere visum est: Longi- tudo a calcaneo ad margines medios ungularum 1° 3°” 2°” — Ungulae mediae latitudo 2” 912” — Ejusdem altitudo 1” 5°” — Latitudo ungulae . . . ! e (3 [24 44 . . . interioris 2° #°” — Altitudo ejusdem 1” 5° — Latitudo ungulae exterioris DIE HAVE Ejusdem altitudo IT LE Circumferentia pedis supra bulbum 42 1 2°" — Circumferentia ad calcaneum 1° 7° —» Communicatis factis, quae ad pleniorem speciminis Wiluiensis historiam cognoscendam praemittenda videbantur jam ad ipsarum reliquiarum descrip- tionem observationibus novis originem debentem transire liceat. Capur III. Capitis descriptio generalis. (Tab: 1 I-et il.) Caput Wiluiense felici fortuna, ut supra jam innuimus, hodie adhuc in Museo Academico fere eodem statu restitit, quo Illustrissimus Zoologus Aca- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. Li demiae transmisit et descripsit 1. e. maxima ex parte corio obductum et ali- arum partium mollium reliquiis obsessum locisque quibusdam humo obtec- tum, sed, nunc quidem ut videtur, pilorum minus largis vestigiis obsessum. Partes molles cutaneae exsiccatae colorem sordide flavo-fuscescentem, plus minusve pallidum vel subalbidum, tendinosae similem, musculosae magis rufescentem vel plus minusve fusco nigricantem, ossa vero e fusco flavican- tem vel rufescentem offerunt. Ossa praeterea nominatim in osse occipitis et temporibus, nimio calore partim subadusta, partim adeo semicombusta et friabilia*) apparent. Foetoris quidem indicia in reliquiis percipienda nunc quidem cum Pallasio non latrinis antiquis compararem et ammoniacalia dicerem, quum mutationibus chemicis caloris et temporis forsan influxu eflectis mumiarum odori potius magis aequiparari possint, etiamsi magis foetent mumus. Quoad figuram caput in universum quidem figura sua a Rhinocerotum generis specierum typo haud recedit et nominatim capitis figura magis elon- gata, nec non rostri anteriore parte angustiore quam in Rhinocerote bicornt, simo et Keitloa quodammodo magis ad Rhinocerotem javanicum et multo magis adhuc ad sumatranum**) tendit, etiamsi aliis characteribus, sicuti corlo ver- rucis et scutellis distituto, pedibus humilioribus etc. speciebus nominatis africanis similior fuisse videatur. Caput enim pracbet formam tetragono- pyramidalem, modice elongatam, parte anteriore modice attenuatam, pone me- dium et partis posterioris initium magis tumidam, Latitudo summa ejus supra mandibulae medium et praecipue supra articulationem in arcus zygomatici *) Nonnullae partes massas facie externa, nec non fractura resinae vel potius glutini animali exsiccato similes, in aqua solubiles sistunt, x*) Excellentissimae Rhinocerotis sondaici seu javanici nec non sumatrani figurae in opere eximio Verhandlingen over de Natuurlijke Geschiedniss d. Nederl. Bezittingen Zoülogie Mam- malia tab. 33 ei 34; Rhinocerotis Keilloa, bicornis et simi icones optimae vero apud Smith Illust. of Zool. of South Africa No. 1 PI. 4 et 2 et No. 8 PI. 19 reperiuntur. 174 BR ANN DT Zoologie. prominentia invenitur. Oculorum quidem ambitus sub forma eminentiae subrotundae pariter apparet, sed arcu zygomatico multo minus prominet. Inter eminentiam ocularem et zygomaticam vero caput impressum observamus. Pars frontalis anterior et media depressae et satis planae, insuper vero medio paulisper elevatae et lateribus compressae, ipsis lateribus autem parum sensim convexo-devexae evadunt. Frontis posterior pars depressa cum ver- tice pariter depresso confluit. Vertex sursum versus occipitis superiorem marginem reclinatum angulo subacuto retrorsum ascendit, ita ut supra pone aurium aperturas retrorsum, multo minus tamen, quam in Rhinocerote indico, promineat et non solum frontis mediam ct anteriorem partem, sed etiam rostri partem dorsalem prominentem altitudine valde superet. Fossae temporales per longitudinem fossa oblonga impressae, capitis latera vero infra oculos ad labium inferius usque impressa et parum plana observantur. Rostrum inde ab oculorum eminentia usque ad apicem paulisper attenuatur et lateribus compressum et devexum , sed modice convexum cernitur, in ipso autem apice ob labia incrassata intumescit. Pars nasalis parte frontali anteriore et media postice magis prominet et in universum multo convexior, anteriore parte vero deorsum et antrorsum declivis apparet. Oculi statu exsiccato quidem in capite non restiterunt, sed eorum locum massa terrea occupat. Oculos ceterum pro capitis ratione, ut in alüs spe- ciebus, parvos et margini anteriori fossae suae osseae approximatos fuisse e lissurae eorum obliquae, angulo anteriore sursum, posteriore deorsum spe- ctantis ratione, quae utroque latere palpebris munita exstat, concludere licet. Oculorum enim fissura parva, imo adeo pro animalis et capitis mole minima, transversim oblonga à rostri apice osseo 13”, a meatu auditorio 9” remota, a cantho anteriore ad canthum posteriorem 1, 1°” tantum longa et antice 2°", postice #—6” lata conspicitur. Palpebrae satis crassae et arcuatae sunt et corio in rugas minimas subobsoletas, circulares vel irregulares complicato ambiuntur, Ciliae quidem in capite nunc quidem desuni, sed in terra, quae Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 175 cavitates oculorum implet pilos singulos rigidos, subbreves (cf. Tab. FT. fig. 8) inveni, quos, ob similitudinem generalem cum cils aliorum animalium et figuram a pilis corpus et pedes obtegentibus diversam, pro ciliis putredinis effectu e palpebris solutis haberem. Dolendum valde est, quod aurium conchae ab inventoribus sint abscissae. Quantum vero e meatus auditorii ossei et cartilaginei directione elucet, valde sursum et retrorsum directae aliarumque Rhinocerotum speciebus haud dissi- miles fuisse videntur. Narium aperturae externae, quantum e cartilaginum narium rudimentis concludere possumus, fissurarum forma paulo ante medium circiter rostri in capite obviae inveniebantur. Partes earum relictae postice parum oblique sursum et retrorsum tendunt. Labia (Tab. V. fig. 1) insignia et incrassata et verisimiliter magis evo- luta, quam in pluribus Rhinocerotum speciebus adhuc viventibus exstitisse rostri ossei altitudo et satis magna latitudo, nec non rudimenta partis basalis eorum in capite nostro, praesertim in dextro ejus latere observanda, e corio valde incrassato musculisque admodum evolutis composita testantur. Labium inferius (ib. C) superiore (4, B) multo brevius et angustius fuisse non solum rudimenta labiorum superiorum latiora (4, B) et crassiora in capite nostro conspicua, sed mandibulae apicis angustia et ossium nasi et intermaxillarium latitudo, nec non specierum viventium analogia docere videntur. Plicae illae insignes transversae, quae in Rhinocerote indico adhuc vivente pone oris angulum observantur (cf. Schrebers Säugeth. Tab. 317 DD) in nostra specie vix aderant vel parvae saltem fuisse videntur, corium enim capitis nostri talis formationis mihil offert, etiamsi corium pone labrum su- perius paulisper inaequale et subcorrugatum fossulisque arcuatis inaequalibus impressum inveniatur. Cornua cum capite Pallasio non sunt communicata, nec postea missa, sed antea ex eo avulsa fuisse videntur. 176 BR A, NEDT: Zoologie. Gula et guttur, quantum e cor fragmentis concludere licet, parum pro- minebant. Colli initium pone mandibulae posteriorem marginem impressio- nem ei parallelam praebet. Cavitas cranii massa terrea nigricante ex parte impleta est, Anterior capitis facies (Tab. I. fig. 3) fere tetragona, sed altior quam lata apparet. Pars apicalis rostri partibus mollibus, praeter periostei frustula et cartilagmem nasalem lateris sinistri, tota denudata et insuper parte supe- riore seu maxillaris apice tota fracta et deperdita est. Quare etiam septi narium ossei anterior pars ab ossibus narium non obtegitur, sed libere supra intermaxillarium apicem prominet. TIpsum vero septum osseum in capite Wiluiensi cum ossibus maxillaribus nasalibus et intermaxillaribus non coalitum est, sed liberum evadit atque antrorsum et retrorsum moveri potest. Anterioris igitur septi nasalis ossei partis structurae et nominatim juneturae ratio distinctissime imdagari et accuratius quam secundum crania majora, ubi coalitum animadvertitur, deseribi potuit. (cf. Librum If, Cap. II \ 12.) Anguli anteriores exteriores limbi septi nasalis vero non integri, sed ossium fractura ex parte deperditi sunt. Sub narium septo ossa intermaxillaria mavima ex parte periosteo, parti- culis cutaneis et musculorum frustulis irregulariter antice dilaceratis obducta et parte superiore et margine anteriore tantum denudata conspicimus. Faciei anterioris pars mandibularis seu inferior latere sinistro tota corio denudata et fissura laterali instructa, vi effecta, in summi apicis angulo sinistro pariter nuda, in reliquis autem partibus periosteo et musculorum frustulis obducta apparet. Dextrum faciei anterioris partis mandibularis latus corio quidem antice pariler toto fere orbatum, sed periosteo et musculorum fragmentis obsessum invenitur. Oris apertura (Tab. F. fig. 4 b) lacera, quantum concludere licet pro animalis magnitudine satis parva dicenda est. Oris apertura ceterum, sicuti angulorum ejus rudimenta, ut mihi videtur, ab oculis remotiora fuerunt, Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 177 quam in speciebus viventibus huc usque notis minusque retrorsum ultra narium aperturas porrigebantur quam in plerisque earum excepto Rhino- cerote simo, tichorhino magis cognato, in Smithii figura saltem narium et angulorum oris similem rationem manifestante. Capitis superior facies (Tab. 11. fig. 1.) fere ovato-pyramidalem praebet figuram. Summa ejus, ut jam supra notatum est, latitudo in arcus zygo- matici posteriore parte, ossis frontis posteriorem partem contra animadver- titur. Ante et pone hancce partem capitis latiorem caput quidem pariter latum, praesertim in regione orbitali apparet, in universum tamen regionem temporalem latitudine cedit et retrorsum, magis vero adhuc antrorsum lati- tudine diminuitur. Pars frontis media posteriore sursum et retrorsum ascendente, nec non nasali minus elevata invenitur. Tempora depressa, vertex vero satis planus evadunt. Latera partis frontalis pone et ante oculos modice convexa, sed insimul devexa apparent. Ob partem verticalem et frontalem ascendentem et partem rostralem medio convexam in capitis superiore facie arcus duplex formatur, anterior longior supra ante medium convexus et posterior brevior, convexitate deor- sum spectans, qui in frontis anteriore parte confluunt. Praeter partem rostri apicalem, frontis posteriorem marginem, verticem, tempora et occiput, capitis Wiluiensis superior facies tota adhuc corio ob- ducitur, quod areas singulares binas ‘/, — 1'/,/"" profundas, anteriorem, ro- stralem seu nasalem, et posteriorem frontalem, cuti attenuatae impressas et limbo ejus humili, ‘, — 11," alto, interdum subevanido cinctas offert. Quae quidem areae jam a Pallasio descriptae faciei suae externae ratione a corio reliquo capitis differunt eamque ob causam omni jure pro locis, quibus cornua inserebantur sunt declaratae. Utraque area non solo periosteo, ut Pallasius (Nov. Comm. I. I. p. 592) Mém. sc. nat. T. V. 23 178 BRANDT. Zoologie- meminit, sed, ut jam monuimus, etiam corio*), corii capitis latera cingentis continuationem sistente tecta, etiamsi corium in areis cornigeris multo tenuius quam in reliquis capitis partibus inveniatur. In ipsius autem corit, quo vestiuntur, facie externa non, ut in reliquo corio, caput ambiente, impressiones seu foveae pilos emittentes, sed eorum loco eminentise papilli- formes, compressae, parvae, cylindraceae vel conicae vel subtriangulares, sub- compressae, apice saepe truncatae, cutaneae, sparsim, sed dense dispositae, ‘/, lineae ad 1°” longae vel paullo longiores, t/,— 1," latae reperiuntur, (cf. Tab. VI. fig. 14, 15 et 16), quarum jam Pallasius sub nomine produc- tionum corii in fibras corneas densatarum atque extenuatarum mentionem fecit. In arearum locis multis eminentiae papillares modo descriptae desunt quidem, sed detritu atque putredine tantum deperditae apparent, ita quidem ut corium, ubi desunt, glaberrimum sit et poris piligeris haud perforatum observetur. Arearum anterior in superiore facie nasalium conspicitur et modice fornicata, medio altior, lateribus autem declivis evadit formamque, rotundato- tetragonam offert. In nostro quidem capite, ob corium in rostro haud inte- grum, posterius ejus dimidium tantum ex parte integrum, anterius vero ex parte non amplius conspicitur. (cf. Tab. II. fig. 1.) E figura faciei basalis cornuum fossilium tamen et ossium nasalium cornubus subjacentium asperi- tate figuram ejus completam certius conjicere possumus. — Diametrus trans- versus areae anterloris ante marginem posteriorem leviter arcuatam fere m1, in medio vero circiter 5°” fuit. Exinde apparet cornu ipsi insidens seu nasale, similem habere debuisse diametrum et ambitum basalem. Re vera etiam rationes posterioris et mediae partis areae diametri ad cornua integra fossilia Musei Academici commode quadrant. (cf. infra.) Area ceterum mar- gine elevato, humili cincta eminentias papillares matricis cornu singulis locis tantum adhuc offert. *) Leges histologicae necessario postulant, cornua, epidermidis cutem operientis evolutionem peculiarem sistentia, cuti seu corio, non mero periostio insidere. Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 179 Area posterior integrain ossis frontis superiore facie parte sua anteriore ante oculos, parte sua posteriore autem inter oculos conspicua 1” ad 1” 2” ab anteriore incipit et non solum magis impressa et distinctius margine elevato cincta evadit, sed etiam figura ovato-rhomboidea ab anteriore rece- dit. Ob figuram rhomboiïdalem angulus anterior et posterior atque anguli duo laterales (dexter et sinister) distingui possunt. Angulus anterior reliquis paullo magis elevatus longe ante oculos in conspectum venit, anguli late- rales oculorum cantho anteriori fere oppositi vel paulo ante eum, pone medium ipsius areae animadvertuntur anguloque posteriori, oculorum cantho posteriori circiter opposito, parum approximati apparent. Areae diameter longitudinalis ab angulo anteriore ad posteriorem ductus 6” 7°”, transversus ab angulo laterali dextro ad sinistrum 5°” 3°” aequat. Exinde sequitur, dia- metrum longitudinalem diametro transversali maximo inter angulos laterales observando 1” 4” circiter esse majorem. Ipsa vero area in linea capitis media in eminentiam linearem cristae parvae subsimilem, oblongam, antice et postice depressam elevata, lateribus autem sensim declivis, ante angulum posteriorem et in angulo posteriore in spatio subsemilunari paulisper de- pressa observatur. Matricis cornu eminentiae papillares in singulis locis ejus, nominatim in lateribus bene conservatae. Areas modo descriptas, ut supra jam innuimus ob structuram et figuram cornubus affigendis inservire Rhinocerotum viventium cornuum affixionis ratione facili negotio demonstrari potest. [pse quoque in Rhinocerotis bicor- nis cornubus, quae in Museo Academico cum cor frustulo insigni con- juncta servantur, cornuum Rhinocerotis insertionis rationem exacte observare potui. Prodeunt scilicet e corii parte (area) cui cornua insident, eminentiae cutaneae numerosissimae angustae, conico-lineares , (pulpa Petri Camperi), quarum singulae singulo cornuum poro in cylindreolum corneum intranti inseruntur (Tab. V, fig. 13, 14.) 23° 180 BR A ND: Zoologie. Quum Rhinocerotis tichorhini caput, ut modo exposuimus, binas areas sejunctas offerat exinde aperto sequitur, ut etiam jam Pallasius statuit, hancce speciem binis instructam fuisse cornubus. Huic assertioni quoque favet, quod cornuum fossilium integrorum trium speciminum facies inferior tetragono-rotundata exacte respondeat areae anterioris seu nasalis figurae. Porro in omnibus Rhinocerotum speciebus adhuc viventibus in eo crani loco, cui cornua vel cornu insident, ossa tuberculis vel granulis papillisque irregularibus laceris, osseis, vasorum in cornua intrantium et in ossium partis, cui imposita sunt, superficie obviorum tutamen praebentibus asperata atque in eorum interstitiis plus minusve distincte sulcis ramosis vasorum decursu effectis reticulatim impressa apparent. In Rhinocerote tichorhino crania pariter duobus locis, (in frontis anteriore parte et supra nares), (cf. Tab. XIII. fig. 1, 2, Tab. XIV. et Tab. XV.) qui arearum cornigerarum supra descriptarum situi exacte respondent, simili modo plus minusve for- titer exasperata apparent , ita ut etiam his locis asperatis indicetur duo ad- fuisse cornua. Areae asperae in craniis majoribus medio plerumque confluxae argumenta de Rhinocerotis tichorhini cornuum duplicitate supra allata refu- tare nequeunt, quum in plerisque crants, ut in cranio Wiluiensi corio obducto, areae sejunctae vel in medio tantum spatio angusto supra foramina maxillaria conspicuo confluxae appareant et areae duplicis praesentia etiam in craniis, ubi ambo medio confluunt, (exempli causa in craniis tabula XV repraesentatis), distinctissime observari possit. — Hisce addi praeterea forsan posset Rhinocerotum species viventes dentibus incisivis deciduis praeditas omnes bicornes esse. Inferior capitis Rhinocerotis Wiluiensis facies (Tab. Il. fig. 2) tetragono- elongatam offert figuram et parte sua anteriore et posteriore sursum arcuata evadit, (Tab. 1. fig. 1 et 2.) Pars media vero modice arcuata animadverti- tur, Inter angulos mandibulares inferior facies summam offert latitudinem, parte posteriore vero, et multo magis adhuc anteriore angustior et com- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 181 pressa conspicitur. — Corium capitis faciem inferiorem obducens in lateris dextri anterioris partis apice tantum deest, in lateris sinistri anteriore parte vero multo magis, fere usque ad mandibulae rami dimidium, abscissum observatur. Quare in latere dextro mandibulae apex tantum, in latere sinistro vero praeter apicem totum fere anterius dimidium, vel saltem anterior tertia pars, mandibulae rami corio denudatum apparet. — Epidermis inferio- rem cranit faciem obducens satis bene quidem conservata, sed ex parte massa terrea et organica pulverulenta subpingui, fusca obducta est. Pilos integros, singulos adhaerentes quidem adhuc inveni, sed partes fasciculorum pilorum suprabasales fere omnes quasi derasae et breviter truncatae eva- dunt, etiamsi cavitates conicae, quibus inseruntur, nec non pori, e quibus erumpunt, frequentissima et plerumque integra cernantur. Pori piliferi in regione mentali majores (Tab. VI. fig. 3) quam in reliquis capitis partibus (ib. fig. 1 et 2) apparent, pilos igitur longiores, majores, et frequentiores, forsan barbulae mentalis speciem constituentes, emisisse videntur. Facies capitis laterales (Tab. I. fig. 1 et 2, Tab. IL. fig. 1) fere rhom- boïdalem exhibent formam et margine superiore flexuoso longiores, quam margine inferiore arcuato, margine anteriore vero longiores seu altiores quam margine posteriore evadunt. Etiamsi vero in animali integro secundum symmetriae leges facies dextra et sinistra eandem exhibere debeant figuram, in descriptione nostra tamen, ob capitis Wiluiensis conservationis statum, facies dextra et sinistra se- junctim sunt describendae, quum variam figuram ostendant, a vario con- servationis statu derivandam. In facie dextra (Tab. I. fig. 1 et 2) ossa nasi inde a medio corio et periosteo denudata sunt, basi vero corio obducta et musculi levatoris labii superioris et alae nasi vestigiis instructa cernuntur. Dessepimenti nasalis ossei tota pars anterior nuda apparet. Ossa incisiva corio orbata parte inferiore et anteriore ex parte periosteo et gingivarum, nec non musculorum labialium 182 BRANDT. Zoologie. frustulis obducta, ex parte vero nuda apparent. Cartilaginis narium frag- menta soluta tantum cuti labiorum adhaerent. Mandibulae apex corio quidem pariter caret, sed periosteo et musculorum frustulis ex parte saltem vestita observatur. Labiorum pars basalis tumida et satis crassa sola satis integra, sed lacera restitit, media et apicalis pars labiorum prorsus desunt. Labü superioris rudimenta (Tab. V. fig. 1 A, B), quae labii inferioris rudimento (ib. C} longe majora, crassiora et tumidiora sunt, lobum duplicem (ib. 4, B) offerunt, superiorem (4, et inferiorem (B). Lobus superior (4) mar- ginem anteriorem lacerum cartilaginis narium et musculorum rudimenta ca- loris vi commutata, nec non marginem inferiorem attenuatum, integrum, compressum, paulisper curvatum, parte posteriore distinctius sursum curva- tum, media et anteriore parte crenulatum, obsolete rugoso-plicatum, inter plicas vero subsuleatum pilisque rigidioribus ?/, — Ÿ/, pollicaribus ciliatum con- tinet, sub quo narium aperturae externae (4, a) baseos angulus posterior fis- surae oblongae forma sursum et antrorsum versus interiorem narium cavi- tatem tendit, Lobus inferior (B), qui in capite e labio superiore restitit fere rhomboidalem praebet formam. Facies ejus exterior sub narium fissurae posteriore angulo longitudinaliter impressa est. Margo superior compressus vel impresso-depressus et paulisper attenuatus, tenere irregulariter sub- oblique plicatus, inter plicas elevatas, parvas irregulariter subsulcatus et inferiore multo longior apparet. Margo inferior in ipso angulo oris (b) tantum integer invenitur. — Labn inferioris (C) partis lateralis fragmentum tetrangulare et parvum conspicitur, — Angulus oris (b) inter labi superioris et inferioris rudimenta excisurae telragonae, plicatae forma distincte restitit. Pone angulum oris in corio impressio observatur, plica duplici longitudi- nah, anguli oris continuationibus, divisa. Narium fissura (a, a) inter labüi superioris lobi superioris et inferioris limbos externos amplior, quam inter limbos eorum internos apparet. Oculi fissura satis regularis et postice parum deorsum dilatata conspicitur. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 183 Rostri apice, temporum superiore parte, vertice et occipite, quae periosteo adeo carent, exceptis, caput totum corio obductum observatur. E fossae temporälis anteriore parte musculi temporalis vestigium in figuris nostris colore rubro indicatum animadvertitur. In corio sub meatu auditorio sito parva emarginatio invenitur, quam pro auriculae abscissae vestigio haberem. — In mandibula ligamenti capsularis et musculi masseteris, in condyli occi- pitalis baseos latere vero musculorum occipitalium (recti capitis lateralis?) distincta in conspectum posita sunt vestigia. Pone et supra angulum man- dibulae iobus satis insignis, 3” longus cutaneus, profunde impressus conspi- citur, corn collum vestientis rudimentum sistens. Meatum auditorium massa cartilaginea postice fusius describenda adhuc vestitum reperi. Epidermidis stratum exterius plerumque satis integrum locis tamen quibusdam deperdi- tum, alüis vero substantia terrea pilorum derasorum fossulas obtegente coopertum est. Pilorum derasorum vestigia in genis et mandibulae margine hoc illove luco distinctissima. Quoad partes singulas sinistrum capitis latus (Tab. III. fig. 1) in uni- versum minus bene conservatum animadvertitur latere dextro, ut jam ad- notavit Pallasius, nihilominus tamen partes quibusdam magis integras quam in latere dextro invenio, quare pariter delineandam curavi. Corium mandibulae marginem inferiorem obtegens inde ab ‘apice fere ad medium ejus usque deest, ita ut labit inferioris et anguli oris vestigia, parum di- stincta supersint. În rostri apice corium magis deperditum et profundius fere usque ad cornu nasalis insertionis loci posteriorem marginem abscissum observatur. In capitis posteriore parte, inde a frontis posterioris partis late- ribus et arcus zygomatici medio, corium pariter deest, ita ut mandibulae partis condyloideae apex corio haud obtegatur. Ossis frontis posterior pars, ossa bregmatis, squama ossis temporum et arcus zygomatici posterior pars periosteo adeo destituuntur. Ossis occipitis et ossis temporum squamae, nec non ossis bregmatis superior pars fractura deperditae sunt, qua cavitates 184 BRANDT. Zoologie. eorum olfactoriae seu sinus patefactae sunt. — Oculi fissura deorsum multo magis dilatata, subtrigona et irregularis quam in latere dextro conspicitur. In angulo seu cantho oculi fissurae anteriore membrana nictitans distinctis- sima plicae semilunaris forma apparet.— Labii superioris rudimentum paullo longius quidem, sed magis lacerum facieque externa minus bene conserva- tum quam in latere dextro invenitur., Qua de causa aperturae nasalis angu- lus posterior fissura pariter disjungitur, nec accuratius distingui potest. | one labii superioris rudimenti inferioris partis anteriorem marginem verrucae singulae sparsae, subrotundae, parvae observantur. Labium superius igitur tenere verrucosum fuisse videtur. Cartilago nares fulciens insignis magna ex parte superest, ita ut adco parium apertura interna eam perforans restet. — Praeter musculorum rudi- menta in dimidio dextro commemorata levatoris labii superioris et alae nasi vestigia admodum distincta in conspectum sunt posita. Musculi temporalis autem rudimentum praeter tendinem deest. Cori collum vestientis fragmen- tum longius, quam in latere dextro, quatuor pollicum longitudinem ex- cedit, supra autem minus latum et 2'/, pollicum distantia ab ossis temporum parte petrosa irregulariter abscissum invenitur. | Epidermis locis quibusdam parum bene conservata et nonnullis adeo adusta, aliis autem, forsan ubi inter exsiccationem terra obtecta erat, bene conservata non solum fossulis piliferis, sed pilis adeo singulis, longioribus, ipsi adhaerentibus, locis quibusdam adhuc instructa apparet. Faciem posteriorem capitis Wiluiensis (Tab. IT. fig. #) fere ovatam, in medio paullo latiorem, superiore parte latiorem quam inferiore considerantes quae sequuntur invenimus. — Occiput cum ossibus temporum, praeter musculorum rudimenta minima ante condylos occipitales obvia, partibus mollibus prorsus denudatum est. Condylorum occipitalium facies posterior et squamae ossis occipitis media pars, nec non squamae ossis occipitis supe- rior margo in latere sinistro combustione erosa et nigricantia evadunt sub- Zoologie. De Rhunocerote tichorhino. 185 stantiamque osseam cellulosam ex parte ostendunt. — Mandibulae margines posteriores, excepta parte superiore musculi masseteris frustulis cooperta, de- nudati et terra ex parte obtecti postice corii collaris fragmentis superantur. Cavitatis oris, narium cavitatis et partis basalis ossis sphenoidei et occi- pitis, nec non partium petrosarum ossium temporum contemplatio haec offert. Cavitas oris, choanae, nec non ossium temporum partes petrosae partesque basales ossis occipitis et sphenoideï, sicuti tota facies interior mandibulae partibus mollibus fere tota orbata et ex parte humo obtecta vel impleta cernuntur. Partes petrosae ossium temporum nimio ardore valde commutatae et ex parte semicombustae atque erosae conspiciuntur. Qua de causa ossicula auditus frustra quaesivi. Processus pterygoidei ossis sphenoïdei dextri pars posterior fractura periit. Musculorum pterygodeorum et occipitalium tamen rudimenta distinctissima adsunt. — Dentes ob terram, qua circumdati erant, caloris vim minus passi sunt, etiamsi rimis parvis exinde derivandis haud careant. Mensurae capitis cute obducti ad normam pollicarem Parisinam exhibitae. A condylis occipitalibus ad ossium incisivorum denudatorum apicem 2”, 1”, 6”. Longitudo ab occipitis posteriore margine ad septi narium ossei anteriorem marginem in curvatura DRE RE Linea recta a condylo occipitali ad septi narium marginem anteriorem 2”. Linea recta à frontis medio ad mandibulae inferiorem marginem 1,1” Ab oculo ad narium septi marginem anteriorem 1”, 1”. Ab oculo ad narium aperturae posteriorem marginem gff: Ab oculo ad meatum auditorium 8”. Ab oculo ad oris angulum 9,6”. "1 À narium apertura ad oris angulum 244 Distantia oris anguli utriusque lateris 5”. 114 ® . Utriusque oculi distantia linea recta 9”, # Mém. sc. nat. T. Y. 24 186 BR A N0D NT Zoologie. 11 Ab oculo ad mandibulae inferiorem marginem linea recta 97,97. Ab oculo ad areae cornu frontalis angulum lateralem 3% Ab oculi dextri cantho anteriore ad areae cornu frontalis angulum anteriorem F ARE Ab oculo ad areae cornu nasalis posterioris marginis medium linea recta Shots "11 Capitis latitudo ante oculos, linea recta 1026: Capitis latitudo pone oculos 9”, 6°”. Capitis latitudo in parte ossis zygomatici magis prominente 1”. Areae cornu frontalis posterioris marginis distantia ab occipitis margine posteriore superiore 11 CAL Ab angulo mandibulae ad marginem anteriorem denudatum ejus 11160468: Circumferentia capitis in angulo orali D'ugis3v:: Eadem inter aream cornu nasalis et frontalis 2’, 11”, 6°”. Eadem ante oculorum canthum anteriorem 3°, 2”, 9°”. Eadem in parte arcus zygomatici posteriore magis prominente 35157 ,210 Ab aperturae narium angulo posteriore ad areae cornu frontalis initium linea 7 recta 6,6”. Linea recta a narium meatus angulo posteriore ad aream cornu nasalis 3,9 "11 Ab angulo oris ad aperturae nasalis posteriorem angulum 20, Ab angulo oris ad mandibulae inferiorem marginem UE "11 Fissurae oculi longitudo 444 Ejusdem latitudo in latere dextro 6”. Ejusdem in latere sinistro 1% Areae cornu frontalis longitudo a margine anteriore ad posteriorem 6”, 8”. Latitudo ejus a margine dextro ad sinistrum 5e: Areae cornu nasalis summa latitudo prope marginem posteriorem 4", Distantia areae cornu frontalis et nasalis in linea capitis media 1”, //". À mandibulae inferioris marginis anguli posteriore parte ad aurem 11//”. Zoologie. De Rhnocerote tichorhino. 187 Garur IV. Pedum posticorum descriptio (Tab. HI. fig. 2 et 3 et Tab. IV.). (. 1. Generales de pedibus posticis observationes. E relatione [lustr. Pallasii, supra jam commemorata (Nov. Comm. T. XVII p. 591) elucet, ipsum praeter caput modo descriptum pedem anticum et pedem posticum [reutiae quidem accepisse, partem superiorem cruris poste- rioris omnemque pedem anticum autem in furno nimis ardenti fuisse com- busta et abjecta, ita ut caput et extremitas postici pedis ad Pallasium tantum pervenerint, et ab ipso describi potuerint. Quum ipse Musei Academici objecta perlustrarem praeter pedem (sinistrum) a Pallasio (1 L p. 595 etc.) breviter Jam descriptum et (ib. Tab. XF. fig. 2 et 3) depictum alium adhuc pedem posteriorem et quidem dextrum Rhinocerotis tichorhini inveni, non solum multo melius a Pallasio descripto exsiccatum et servatum, sed longe completiorem. Qui quidem, ut conJicerem, ad Pallasium non pervenit vel saltem post publicatam Pallasii Commentatio- nem de Rhinocerote Wiluiense conscriptam Petropolin est advectus, quum Vir Ilustrissimus de pedis postici alterius seu dextri existentia prorsus taceat. Ex Argunovii relationis loco et potissimum e tabulae ligneae epigrammate supra laudato praeterea concludendum praeter caput et pedes Pallasio tradita, pedem posteriorem alterum pariter [rcutiam, nominatim in Cancellariam Ir- cutiensem, pervenisse, qui forsan raritatis causae Ircutiae per aliquot tem- poris spatium remansit et seriore demum tempore, in Museum Academicum transiit. ÜÎpsum vero huncce pedem seriore tempore missum non solum Rhinocerotis tichorhini, sed ipsius speciminis Wiluiensis esse, magnitudine, figura simillima, conservationis ratione, nec non cort et praesertim pilorum fasciculatarum ratione peculiari in nullo alio animali observanda aperto de- monstratur. Quantum scio praeterea integrum Rhinocerotis tichorhini cadaver, cui pes originem debere posset, postea a nemine est observatum. 188 BRANDT. Zoolosie. Rhinocerotis tichorhini pedum reliquiae in Museo Academiae ser vatae e parte tarsali, metatarsali et digitali constantes in universum consideratae congene- rum pedum structuram figura sua generali nec non digitorum numero ter- nario in memoriam revocant (cf. Tab. II. fig. 2 et 3 et Tab. IF.) et practer corium singulis locis piliferum et poros numerosos, sicuti corium caput vestiens, pilorum maxima ex parte deperditorum fasciculatim positorum ru- dimenta foventibus, e partibus mollibus (musculis, tendinibus, aponeurosibus etc.) exsiccatis et ex parte vario modo, ut videtur quoad substantiae rationem ignis vi, nec non temporis, et aëris etc, inflaxu commutatis componuntur. Corium colorem flavo fuscescentem, subgriseum, a particulis terrae ad- haerentibus derivandum, locis quibusdam nigricantem offert. Tendines e subbruneo flavicant vel albicant. Partes musculosae fuscescunt. Ossa brunnea evadunt. Pars pedum (Tab. III. fig. 2, 3, Tab. I. fig. 2, 3, #) superior infe- riore fere , latior et magis tumida apparet, media autem inferiore ambitu multo minor et angustior conspicitur. Ungulae digitorum, ut Pallasius Jam de pede ab ipso descripto annotavit, deperditae quidem sunt, earum strati interni mollioris seu matricis periosteo et ossibus firmius adhaerentis eamque ob causam putredini et exsiccationi minus cedentis vestigia tamen distincla sub forma substantiae lamellosae, cutaneo-corneae digitorum articulum apicale plus minusve ambientis (Tab. VI. fig. 17 a. b., 18 a. b.) invenio. Matricis in- dicatae pars anterior, interior et exterior massam plicatam et inter plicas sulcatam, e fibris confluxis compositam (ib. fig. 17) supra (b) arcuatam in medio et apicali parte longitudinaliter parallele sulcato-striatam (a) sistit. Pars posterior matricis plicarum autem in fibras papillosas oblongas, compressas, distantes soluta animadvertitur, ita ut matrix Rhinocerotis tichorhini ungu- larum à matrice aliorum animalium ungulatorum haud differret, Digiti cum Rhinocerotis javanici partibus similibus comparati, pro longi- tudine sua crassiores et latiores videntur. Digiti medii articulus apicalis reliquis latior antrorsum directus, transversim tetragonus anteriore margine attenuatus Zoologie. De Rhinocerote hichorhno. 189 observatur. Digiti externi et interni apex a digito medio divergentes parte interiore antrorsum, parte exteriore autem extrorsum et retrorsum directi evadunt, ita ut hacce directione a digito medio figura et directione recedant, etiamsi, praeter magnitudinem minorem et directionem supra laudatam, figura haud ita differant. — Digitus internus digito medio paullo magis approxi- matus animadvertitur digito exteriore. Planta pedum haud nuda, sed eminentüs duris papillaribus , nee a longis, ‘/—1/ Jineae basi latis, subconicis, sparsis densissime obsessa et D “8 6 ’ asperata apparet (cf. Tub. IV. fig. 1 et Tab. VI. fig. 18, 19, 20). Ç 2. Pedis dextri descriptio. ; Pes a Pallasio non commemoratus à me in Museo Academico inventus meliorem, ut supra jam indicavimus, conservationis statum exhibet (cf. Tab. I]. fig. 2, 3 et Tab. IV.). Integram enim pedis extremitatem apicalem e tarso, metatarso et digitis nec non partibus eorum mollibus exsiccatis compositam et corio integro cinctam sistit, cui ungulae et pilorum maxima pars tantum desunt (cf. Tab. II. fig. 2, 3 et Tab. IV.), etiamsi sacci cutanei conici pilis originem praebentes cum ipsorum pilorum partium basalium rudimentis fere ubique in corio observentur. In superiore ejus parte tendo Achillis aliique tendines pedis musculorum, nec non Calcaneus, astragalus et fibulae pars ima abscissa in conspectum prodeunt (Tab. IV. fig. 2). | Pars superior ejus a latere inspectus fere subrhomboïdalis reliquis par- tibus multo crassior, parte anteriore modice angulata, posteriore tumida fortiter obtuse triangularis, lateribus vero satis compressa apparet. — Media pedis pars ambitum multo minorem non solum parte pedis superiore, sed etiam parte ejus inferiore ostendit. — Inferior pedis pars a latere considerata superiore fere ‘/, tenuior, in facie pedis anteriore et posteriore tamen parte 190 BRANDT. Zoologie. superiore latior, parte sua apicali anteriore in digitos tres divisa apparet, in digitum medium, majorem et duos laterales (externum et internum) minores, quorum articuli basales sulco et crista cutanea semicirculari a reliquo pede sejunguntur. Digitorum lateralium partes apicales inter se aequales et parte latiore versus latera ita directae cernuntur, ut margo interior rectangulus antrorsum, exterior obtusangulus autem retrorsum spectet, et facies externa pedis lateri externo in digito externo, in digito interno vero pedis lateri interno obversa observetur. Digitus medius rectus facie exteriore tota an- trorsum directus, lateralium articulis apicalibus parte sua libera fere duplo longior, lateralium articulis apicalibus tamen circiter ‘/ latior. Angulus ex- ternus et internus ejus aequales, obtusiusculi. Anterior pedis facies (Tab. IV. fig. k) medio arcuato-depressa, parte su- periore versus articulationem cum tibia et fibula, nec non parte inferiore versus digitorum articulationem sensim elevata, supra digitum quemque tamen inde a medio obsolete longitudinaliter impressa, lateribus autem, praesertim in exteriore, depressa invenitur. Posterior pedis facies (Tab. HI. fig. 3) supra et infra sensim elevata, supra tamen multo altior, medio depressa, supra partem plantarem in spatio triangulari insigni inaequaliter impressa est. Impressio haecce prope marginem interiorem acutior et profundior infra in angulum acutum marginibus ele- vatis cinctum desinit, et aream pilis satis integris dense obsessam offert. Facies pedum laterales anteriore et posteriore plus duplo fere angustio- res parte superiore et inferiore pariter magis prominent, media vero arcuato- impressae evadunt, Interior earum supra digitum internum prope posteriorem marginem impressionem insignem 5!/," longam, &— 7°” latam, subflexuosam ostendit, ex parte forsan ab exsiccatione derivandam. Planta seu facies pedis inferior (Tab. III. fig. 3) aream fere subsphaeri- cam antice digitorum elevatorum apicibus et excisuris seu impressionibus subellipticis inter digitorum apices obvis, postice vero margine vix elevato Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 191 locis singulis impresso, obsoleto, pilifero terminatam sistit. Ipsa vero planta ante digitorum apices et inter digitos depressa evadit et praeter elevationes tres magis obsoletas, in parte sua posteriore obvias, e media parte elevationem 11, la a- acutangulam apice antrorsum versus digitum medium directam, 3—6 tam, postice crure uno longiore juxta digiti interni, altero breviore juxta digiti externi basin originem ducentem offert. Crus longius {cristae simile magisque elevatum) crus secundarium peculiare, sed breve, introrsum ad digiti med marginem internum emittit. Totius plantae inferior facies et eminentiae papillis sparsis, sed densissi- mis, corneis, oblongis, linearibus vel conicis, apice angustioribus, saepius truncatis, !/, ad ?/,"” lineae usque ad 1°” longis, ‘/,—1//" latis obsessa et aspera est (cf. Tab. PT. fig. 19 et 20 et 18 b.). — Papillae posteriorem plantae partem occupantes minores, quae vero in medio plantae observantur reliquis majores et densiores invenio. În sulcis seu impressionibus transversis, quae in parte digitorum basali plantae cernuntur papillae minimae evadunt. Digitorum articulus terminalis supra et in margine inferiore substantia cutaneo-cornea, sublamellosa (Tab. VI. fig. 17 a. b. 18 a.), in fibras vel pa- pillas plus minusve distincte divisa (ungularum matrice) et periosteo ei sub- jacente plerumque obducitur, Singulis tamen locis articuli digitorum basales ungularum matrice et periosteo carent. Microscopii ope consideratae papillae vero (T'ab. VI. fig. 35) non e tela cornea, sed e tela conjunctiva compositae apparuerunt, cui pinguedinis et granulorum rotundorum, minimorum (pigmenti?) acervuli additi erant. Semel tantum cellulas corneas telam conjunctivam operientes observasse puto. Epidermis igitur in dictis papillis jam abscessit. (. 3. Pedis sinistri descriptio. Pedis alterius pars terminalis, cujus descriptionem et iconem jam Pallasius (L L p.595 Tab. XV. fig. 2 et 3) exhibuit, pedis modo descripti parte ter- 192 BRANDT. Zoologie. minali multo minus bene conservata est. Quam ob rem iconem ejus recen- tissimis temporibus ceterum a Blainvillio (Osteogr. Rhinoc. PI. XIV.) repe- titam omisimus. Figura et structura generali quidem cum pede a me in Museo invento convenit, sed pars superior eJus non solum lacera, sed ruptura et excisura lie flexuosa tantopere hiat, ut os metatarsi tertium cum osse cuboideo et calcaneo extrinsecus fere totae denudatae conspiciantur et mus- culorum aliarumque partium mollium exsiccatarum Copia mullo minor ani- madvertatur. Faciei posterioris et inferioris corium pariter faesum observatur, ita ut aponeurosis plantaris et tendines musculorum, qui digitis affiguntur, in con- spectum posita sint. Extremitas superior ejus abscissione valdopere laesa calcaneum nec non os cuboideum et os cuneiforme primum sicuti metatarsi extremitates supe- riores musculorum et tendinum rudimentis interiore parte tantum obtecta praebet. Astragalus, nec non os naviculare et cuneiforme tertium desunt; quod maxime dolendum. Notandum vero est, musculorum massam et telam cellulosam atque adiposam, praesertim in pedis parte superiore, quae elemen- torum, nominatim caloris atque aéris influxui, magis exposita fuit, ex parte in massam satis fragilem, quodammodo colophonio, sed magis adhuc glutini animali*) colore et textura haud dissimilem, esse commutatam. Ad: hancce, quam partes molles passae sunt mutationem explicandam respiciendum est, Rhinocerotis cadaver primum terra congelata circumdatum et conservatum, aquae vehementia vero deinde elutum et hoc modo aëri et ex parte putre- dini expositum fuisse. Secundum Pallasii testimonium enim partes Rhino- cerotis acceptae foetorem latrinis prorsus antiquis comparandum, quasi am- moniacalem spirabant. Hoc ipso vero putrefactionis statu caloris tam vehementis ope in furno sunt exsiccatae, ut ex parte comburerentur vel adurerentur. *) Etam chemica massae qualitas glutinosam naturam calore effectam indicat. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 193 Planta pedis a Pallasio exhibiti a planta pedis supra fusius descripti figura et structura paulisper differt. Eminentiae ejus posteriores minores inveniun- tur. Elevatio angulata centralis, in pede dextro commemorata magis evoluta et triangularis observatur, praeterea vero in eo differt, quod crus secunda- rium ejus ad digiti medn internum marginem tendens multo majus et longius sit quam in pede dextro, ita ut inter ipsum et crus primarium internum spatium insigne, triangulare, impressum digito medio obversum remaneat, cujus in pede dextro vestigium tantum adest. Pilorum fascicula- torum, sed apice plus minusve truncatorum vestigia distinctissima locis sin- gulis observantur. ( #. Pedis dextri (cf. Tab. II. et IV.) mensurae. Ab astragali prominentis margine superiore ad digiti medii apicem 1’, CAE À digito interno ad astragali marginem supeériorem 1’. A digiti interni margine inferiore ad calcanei partem superiorem, linea recta 1°, 6”. Diameter transversus maximus a latere dextro ad sinistrum in pedis parte superiore k”, 8”. Diameter transversus maximus pedis partis superioris a facie pedis anteriore ad posteriorem 7”. Pedis latitudo supra digitorum basin in facie anteriore A Pedis latitudo in parte superiore #1/. Ambitus pedis superior 1’, 6”. Ambitus ejus in medio 11”, 3”. Ambitus pedis supra digitorum basin 1°, ie Digiti interni partis prominentis longitudo in medio | MT OU 44 Latitudo ejus in basi 2”, 3". Latitudo ejus in apice 17,9”. Mém Sc. nat, T, F. 95 194 BRANDT. Zoologie. 172 Digiti medii partis prominentis longitudo in medio 2” #81: Summa ejus latitudo in basi 3”. Summa ejus latitudo in apice 2”, 5”. Digiti externi longitudo 1”, #—6"". 19 Ejusdem latitudo in basi DR LL Ejusdem latitudo in apice 1190" Capur V. De corü, pilorum et cornuum ratione. Saut: De corio. Capitis partes maxima ex parte, pedum extremitates autem totas corio plus minusve integro esse adhuc vestitas e partium modo laudatarum de- scriptione supra exhibita satis apparet. Corium exsiccatum intus colorem e brunneo sordide et subpallide fla- ventem vel albicantem, facie exteriore autem plus minusve griseo, brunneo, vel nigro imbutum praebet et aliis locis valde fragile est. ita ut inter digitos facile lacerari possit, aliis autem satis tenax et subelasticum invenitur. Corio igitur animalium effarctorum per longum temporis spatium in Museis ser- vatorum haud dissimile apparet. Aliorum pachydermatum more corium offert crassitiem insignem et in occipite, nec non in labïüs et pedum superiore parte, praëesertim vero in gutture, ubi crassimum, quatuor ad septem linearum crassitiem ostendit, sub areis cornigeris, nec non in mento autem, ubi tenuissimum observatur, 21, ad 3° usque diametrum transversalem tantum praebet. Exterior corii facies in capitis anteriore et inferiore parte, nec non in lateribus oculis nudis satis quidem glabra, in capitis posteriore parte autem sub microscopio visa eminentüs parvis, depressis, obsoletis parum inaequalis Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 195 et in ipsis eminentüs granulis minusculis instructa (subalutacea) observatur, in labüs vero, ut infra fusius expositum erit, distinctissime granulatam se praebet. Tota corü exterior facies, parte labiorum anteriore excepta, im- pressiones seu potius poros subrotundos vel ellipticos, interdum subangula- tos, numerosissimos, satis densos, reticulatim vel ad quincuncem dispositos, ultra lineae spatium haud inter se distantes, plerumque autem magis ap- 1/ /6 proximatos et saepe ‘/,"” lineae tantum distantes, ad ‘/, lineae diame- trum offerentes, margine plus minusve prominulo, subplicato cinctos ostendit. Pori in genis, nec non in collo et mandibula, praecipue vero in mento, majores et margine elevato distinctius cincti, in capitis superiore facie au- tem minores et in regione opthalmica adeo minimi apparent (cf. Tab. VI. fig. 1—%#.) Sectio cutis transversalis massam densam, spongiosam, e brunneo vel flavo albicantem, irregulariter reticulatim fibrosam refert et sub microscopio com- posito considerata e contextu irregulari, saepius cruciato fibrarum tendi- nearum tela cellulosa vel conjunctiva cellulas adiposas sparsas, flavas et vasa minuscula continente invicem conjunctarum formatam ostendit. Fibrae tendineae corii (Tab. VI. fig. 21) locis singulis ramos quasi arti- culatos (ib. a, b) praebent, quorum singuli articuli in medio striam pellu- cidam fibras divergentes sensu duplici opposito emittentem manifestant. Fasciculi tendinum primarii 0,1999 ad 0,2666# millimetri, secundarii 0,0666 ad 0,0888 millimetri latitudinem retulerunt. Epidermis stratum tenue cuti satis adhaerens, brunneo-nigrum vel nigrum vel flavicans, locis alits satis integrum, aliis laesum sistit, sub microscopio simplici visum tenuissime fere humanae instar vix subgranulatum et poris piliferis modo supra laudato perforatum, inter poros autem in eminentias parum convexas, subreticulatas saepe plicis abruptis similes, in porororum piliferorum ambitu circuli formam exhibentes, plus minusve distinetas vel obsoletas minimas elevatum. 925* 196 PR ANNADITE Zoologie. Structurae epidermidis penitior investigatio microscopii ope a me suscepta, ob singulas cuticulae particulas caloris, nec non aëris influxu per centum fere annos im ipsas agente ita commutatas, ut aqua emollitae plerumque in massulas squamulosas , angulatas , irregulares , structuram propriam haud praebentes diffluerent, ab initio quidem parum cedere videbatur. Repetitis tamen tentaminibus laminas angulatas nucleis cellularibus instructas (Tab. VI. fig. 34) re vera indagare contigit. Epidermis Rhinocerotis tichorhini igitur nihil peculiaris offert. Labia (Tab. V. fig. 1), quorum fragmenta in capite Wiluiensi obvia supra descripsimus, ut pariter jam notatum est, anguli oris, nec non narium aperturae distincta praebent vestigia. Verrucae parvae, subrotundae in labio- rum rudimentorum facie externa observandae planiusculae , subrotundae satisque densae sunt et /, ad 1°” diametrum praebent. Sub narium aper- turae (a) initio inter ipsum et oris aperturae (b) vestigium verrucarum loco plicae seu rugae longitudinales tenues, breves, oblique retrorsum subspec- tantes (ib. fig. 1 pp.) observantur. Inter ipsas verrucas et plicas pili bre- vissimi, pauci, singuli sparsi ex impressionibus minimis prodeunt. Labiorum fragmenta aperturae nasalis, nec non anguli oris vestigium satis distinctum in dextro capitis latere praebére supra jam exposuimus. 2. De pilis. (Tab. VI. fig 5 ad 13.) Secundum Pallasium, cui cadaveris Rhinocerotis tichorhini in ripa fluminis Wilui reperti reliquias ei traditas statu recentiori observare et de- scribere contigit corium totum pilis densis fasciculatim nascentibus, nigri- cantibus vel nigris erat obsessum. Reliquiarum praeparatio caloris ope effecta, quo pili fragiles sunt facti, ita ut postea sensim sensimque deperditi sint, et maxihna ex parte adeo Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. von comburerentur, sicuti capitis posterior pars adusta manifestat, nec non tem- poris injuria conservationis ratione parum Commoda comitata, nominatim tinearum praesentia, pilorum partes largiter vestientium copiam tantisper diminuerunt, ut hodie in Rhinoc. tichorhini reliquis cute obductis quibus- dam locis tantum, nominatim in pedibus pilorum pristini status distincta, sed perpauca restent vestigia. Qua de causa etiam caput nunc calvum apparet et singulos tantum pilos longiores ex parte ei adhaerentes non autem statu natural: insertos obtulit. Felici fortuna tamen in terra, quae capitis latera ex parte intime obte- gebat, pilorum fasciculatorum acervos invenire mihi contigit, epidermide et cutis vestigiis ex parte adhuc cohacrentes, qui terra circumdatae caloris vim et aliorum influxuum evitare facilius potuerunt. Pilorum fasciculatorum acervos a me in terra capiti adhaerente repertos (Tab. VI. fig. 7) re vera Rhinocerotis tichorhini, nec alius animalis esse pilos casu terrae admixtos, eorum dispositionis peculiaris fasciculatae cum fascicu- lorum integrorum pedibus adhuc singulis locis insertorum comparatio, nec non structurae generalis ratio aperto manifestant. Etiamsi vero, sicuti supra innuimus, in pedum singulis locis, nominatim in fossulis supra digitos obvüs, pili situm et structuram naturalem nunc quidem tantum offerant, corii partes accuratius intuenti non solum in pedi- bus , sed etiam in capite distinctissima pristini status naturalis in corio ubique obviam veniunt indicia, quae pilorum fasciculorum in terra capiti adhaerente inventorum ope, nec non descriptione Pallasiana adhibita, de pi- lositate Rhinocerotis tichorhini non solum satis accuratam ideam comparare valent, sed ulterioris adeo disquisitionis ansam praebent. Pih locis illis, quibus situm et rationem naturalem offerunt, nominatim in pedibus, e fossulis seu poris subrotundis seu transversim oblongis (Tab. PI. Jig.1 5) corû et epidermidis eminentia circulari cinctis supra jam descriptis fasciculatim emergunt. (ib. fig. 5 et 6.). Simile quid etiam in capitis locis 198 BR APNVDPT, Zoologie. compluribus observare licet, etiamsi vero in hisce pili non integri, sed supra apiculum , quod e corio emergit, fracti vel detriti vel abrasi (15. fig. 11) animadvertantur. Quo clarius autem pilorum dispositio et longitudo naturalis ante oculos ponatur particulam corii capitis pilorum fasciculis in terra capiti adhaerenti a me inventis obsessam delineandam curavi (cf. fig. 7). Ipsorum vero poro- rum seu fossularum ambitus cutaneus poros seu fossulas includens in saccu- lum infundibuliformem vel conicum (Tab. VI. fig. 10) intus continuatur, cujus partis externae amplioris apertura externa (a) ipso singulo poro cutis et epidermidis repraesentata extrorsum hiat (cf. fig. 1 —%), pars interna acuminata (fig. 10 b; et clausa autem corio obversa et adnata seu inserta cernitur. Sacculi tales seu bulbi communes pilorum magnitudinem variam longitudinem 1 — 1*/, lineae et supra latitudinem ‘/, — ‘/, lineae offerentes (Tab. VI. fig. 9, 10) longitudinaliter discissi (ib. fig. 11) pilorum complu- rium (viginti vel longe plurium*) integrorum vel parte media et apicali frac- tura vel abrasione deperditorum partes basales fovent. Pili vero non basi vel medio vel apici sacci tantum sunt inserti, sed gradatim in sacco sparsi animadvertuntur (cf. Tab. VT. fig. 11), ita quidem, ut pili, qui aperturae sacci propriores sunt, reliquis breviores et tenuiores, qui vero fundo sacci implantati sunt omnium longissimi et crassissimi appa- reant. Hinc fit ut pilorum longitudo a fundo sacci ad marginem ejus exter- num porum ambientem gradatim diminuatur et in uno eodemque fasciculo pili medn longiores et crassiores pilis lateralibus gradatim brevioribus et tenuioribus cireumdati inveniantur (cf. Tab. VI. fig. 6, 9, 10 et 11.) Pili majores singuli satis rigidi (Steifhaare) sed haud setacei, aliorum pilo- rum rigidorum in plerisque mammalibus conspiciendorum modo basi tumidi *) Pallasius numerum minorem quidem affert, accuratior autem disquisitio viginti usque vel plures vel minorem numerum obtulit. Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 199 (cf. ib. fig. 11, 12) bulbum (c) plus minusve inflatum, ovalem vel subro- tundum sacco pilorum communi (ib. fig. 1) insertum praebuerunt. Longis- simi et crassissimi eorum diametrum transversum seu crassitiem circiter Va — "3 lineae Parisinae offerunt et 1”2°”” ad 1%,” longitudinem mihi obtulerunt, in universum tamen, sicuti etiam Pallasius jam annotavit, breviores et tenuiores evadunt, etiamsi, contra viri Illustrissimis assertionem, (p. 593) duarum vel trium linearum longitudinem statu integro semper excesserint. Pili quidem pedibus adhuc infixi fere omnes subrigidi, subrecti et revera penicillati apparent, quare forsan statum pristinum satis integrum non refe- runt. Quam ob rem pilorum Rbh. tichorhini veram rationem e pilorum fasciculis potius derivarem, quos terra involutos capitis posterioris parts lateribus intime adhaerentes inveni. Ipsi enim hi fasciculi singuli pilos in- tegros cum bulbis variae longitudinis et crassitei offerunt. Longiores et crassiores plus minusve recti et rigidi tenuiores longitudine plus minusve superant. Tenuiores ‘/, lineae Parisinae diametrum vel majorem vel mino- rem adhuc praebentes satis largi plus minusve flexuosi apparent et hac ratione pilis codarium in aliüs animalibus constituentibus comparandi viden- tur. Codarium Rh. tichorhini tamen non admodum tenerum et largum fuisse videtur. Partes pilorum basales seu bulbi massae granulosae flavofuscae (Tab. VI. fig. 9, et ib. fig. 11 d) insident, quae sacci pilos foventis (bulbi seu vaginae communis) cavitatem ex parte implet et e tela cellulosa, vasis atque adipe composita apparens, ut verisimillimum videtur, glandularum adiposarum et sudoriferarum ostia quoque continuit. Ciliae, quarum unam in massa terrea oculi cavitatem implente inveni (cf. Tab. VI. fig. 8) figura magis arcuata, substanlia rigidiore et bulbo magis oblongo a reliquis pilis discrepasse videntur. 200 Bai: AUNODUT: Zoologie. Structura penitiori (Tab. VI. fig. 13 et 13°) Rhinocerotis tichorhini pili a pilis mammalium in universum baud differunt. Microscopii ope enim a me jam 1845 et hoc ipso anno a Warneckio indagati (Tab. VI. fig. 13) substantiam medullarem et corticalem obtulerunt. Substantia medullaris inde a pili radice, ubi ambitum majorem ostendit, ad apicem usque porrigitur, sed versus apicem sensim attenuatur et in ipso apice deest, Substantia me- dullaris (œw) accuratius considerata in cellulas transverse-tetragonas divisa et quartae parti substantiae corticalis voluminis suo volumine circiter aequalis animadvertitur, Substantia corticalis e cellulis transversis, tetragonis, majori- bus seu epithelialibus (ib. y, y) componitur, stratu tenuissimo corpusculorum elongatorum, angustissimorum, tenuissimorum, exiremitate utraque acumina- tarum seu cellularum corticalium (8, 8) obtectis. Quoad colorem pili pedum, forsan ob aetatem, pallide flavicant. Capitis pili longiores a me observati ex parte pallide brunneo-flavicantes, ex parte basi tantum brunneo-flavicantes vel albicantes apice autem fusci vel nigri vel toti rufo-brunnei vel brunnei, minores codarium aemulantes vero omnes pallidissime flavicantes apparuerunt. Quum tamen pili a me observati per longum temporis spatium non solum post mortem animalis duraverint, sed etiam fere centum annos post congelationem ejus aëéri et luci expositi essent de animalis viventis colore nunc quidem vix aliquid certi ex is derivari posse videtur. Quum tamen Pallasius pilos plerosque griseo-cinereos et singulos eorum nigros in partibus recenter detectis invenerit animalis colorem gri- seum nigro adspersum fuisse summa verisimilitudinis specie statui posse videtur. Colorum quidem varietates a me in pilis observatae (cf. supra) aetati et agents physicis in pigmentum pilorum vim suam exercentibus commode tribui possunt. Quod quidem eo magis statuendum videtur, quum etiam in effarctis animalium coriis per longum temporis spatium in Museis conser- Zoologie. De Rhunocerote tichorhino. 201 vatis similes mutationes accidere et pili nigricantes vel nigri in colorem brunneum vel adeo flavicantem transire soleant. Pilorum in singulis capitis partibus dispositionem quod attinet e poro- rum pilos vel evrum rudimenta basalia emittentium dispositione et direc- tione de pilorum frequentia vel penuria, nec non de directione eorum conclusiones omnino fieri possunt. Ex hisce conclusionibus patere videtur: Caput totum ad labia et nares usque pilis satis densis rigidiusculis fuisse obtectum in ipsis labiis antem pilos sparsos, parvos antrorsum spectantes magisque solitarios fuisse (cf. Tab. L fig. 2). — Pili in capitis superiore parte pro pororum directione plus minusve antrorsum et insimul paulisper sursum directi fuisse videntur, sicuti praecipue in narium basi observare licet, versus latera vero e capitis superiore parte paulisper deorsum tende- bant. In capitis lateribus et genarum superiore parte pili deorsum et pau- lisper antrorsum spectasse, in genarum inferiore parte, nominatim in man- dibulae margine inferiore, magis antrorsum minusve deorsum, in gulae initio et mento vero antrorsum atque parum introrsum directi fuisse videntur. Ex aperturis seu poris, e quibus pili prodibant, circa oculos et areas cornigeras minoribus (Tab. VI. fig. 2) quam in reliquis capitis partibus, pilos in oculorum et cornuum ambitu minores et rariores fuisse conjicere possumus. Pedum extremitates quae restant pilis rigidis, subsetaceis, satis adpressis, apicibus versus articula digitorum unguligera directis erant vestitae (Tab. VI. fig. 5 et 6) ita quidem ut pedes ad ungulos usque et circa ungularum basin pilis obsessi fuerint (Tab. IV. fig. 2), ipsi vero pili pedes vestientes, in alüs quibusdam animalibus e. c. in Suibus codario paucissimo comitati, in nostra specie codarium distinctum non amplius manifestant. Omnia, quae de pilorum figura, longitudine, dispositione et copia, nec non de pororum evs emittentium ratione , in fragmentis, quae ante oculos habemus, observari vel ex accurata eorum contemplatione derivari possunt, Mém. Sc. nat. T. F. 26 202 D'OR ANNODNTI Zoologie comprehendentes satis apparet , Rhinocerotem tichorhinum totum quidem, nominatim in capite, exceptis labiis, et pedibus pilis largis corium occultan- tibus fuisse plus minusve obtectum, pilos tamen in universum pro animalis magnitudine non solum breves. quum longissimi eorum duorum pollicum longitudinem nondum offerent, sed etiam haud ïta copiosos et densos fuisse etiamsi vestimentum ! /, policis altum, pilis longioribus brevioribus inter- positis superatum forsan formaverint. Codarii admodum evoluti largissimi e pilis mollissimis flexuosissimis, tenerrimis compositi praesentiam frustra indagare tentavi, etiamsi pilorum breviores, tenuiores magisque flexuosi qui in singulis fasciculis pilos majores ambiunt, codari distinctissima indicia praebere videantur. Pallasius pariter de codario tacet et de pilis fascicu- latis tantum loquitur. Rhinoceros tichorhinus igitur pilositate satis brevi et subrariore minime speciebus mammalium illis adnumerari potest, quae pilis densissimis et longis- simis gaudent. Qua de causa pilorum densitatis et longitudinis penuria et brevitate ab animalibus terrestribus plus minusve borealibus (Ursis, Vulpi- bus, Lupis, Cervo tarando et adeo Cervo Alce aliisque Cervorum generis speciebus) non solum satis recessit, sed adeo Elephante mammonteo, co- dario largo plus quam bipollicari instructo animalibus borealibus magis se se appropinquante, minus pilosus inveniebatur. Rhinocerotis tichorhini pilorum largitatis omnes species cognitas longe superantis consideratio nihilominus tamen haud parvi, imo forsan maximi momenti esse videtur in dijudicandis theoriis geognosticis patriam calidiorem Elephantum et Rhinocerotum speciebus exstinctis necessario vindicantibus. Ç 3. De Rhinocerotis tichorhini cornubus in universum. In Sibiriae borealis variis locis, praeter Rhinocerotis tichorhini crania, cornua Rhinocerotum inveniuntur, quae vix ad alias formas animalium per- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 203 tinent et jam a Pallasio (Novi Commentar. Petropol. T, XIII. p. 446 et 457 sqq. Tab. X.) aliisque naturae scrutatoribus, nominatim a Fischero et Eichwaldo Rhinoceroti,tichorhino omni jure tribuuntur. Ipsa quidem hac conjectura, quamvis veritati quam maxime consentanea videatur, quum huc usque hujus tantum generis Rhinocerotum speciei crania in Sibiria boreali sint eruta, unico tantum cornu, quod auctore Pallasio (4 L p. #47) una cum cranio integrum est reperlum certius et directius probatur*). Notandum praeterea est, longe plurimum cornuum effossorum numerum huc usque observatum non statu intesro in Europam pervenisse, sed fere omnia lateribus esse abscissa et a Sibiriae borealis incolis securium ope mutilata. Populi enim terras maris glacialis Asiatici finitimas habitantes, nominatim Yukagiri, teste Hedenstrüm (cf. Fischer sur le Gryphus an- tiquitatis p. 13) cornua Rhinocerotum fossilia indagantur ad arcuum elasti- corum praestantissimorum confectionem. Rhinocerotis tichorhini cornua, quorum fragmentum jam anno 1728 prope Quedlinburgum est effossum (cf. Zückert Beschäftigungen d. Berlin. Ge- sellsch. naturf. Freunde Bd. IL. S. 343 Tab. X. fig. 8), primus fusius de- scripsit Pallasius secundum quinque specimina in Sibiria reperta (Nov. Comment. / £) Cornuum descriptorum duo tamen integerrima tantum fuerunt et hodie adhuc in Museo Academiae Petropolitanae exstant, reliqua autem mutilata sunt. Recentioribus temporibus Fischerus (Recherches sur 1. css. foss. de Russie [. Sur le Gryphus antiquitatis Moscou :1836 4° cum tabula) atque Eichwaldus (Nova Acta Acad. Caesareo-Leopold. Nat. Cur. Vol. XVII P. IL. p. 750 Tab. LXIT) de cornubus Rhinocerotis tichorhini egerunt, non autem cornua integra, sed eorum fragmenta, i. e. cornua lateribus a popu- &) Areae cornigeraë in capitis Wiluiensis rostro observandae figura cum cornuum integrorum basi comparata pariter demonstrat, cornua a Pallasio descripta Rhinocerotis tichorhini re vera esse. 26* 204 Per ANNYDUT: Zoologie. lis Sibiriam borealem habitantibus plus minusve abscissa, arte igitur commu- tata, ante oculos habuerunt et depingenda curaverunt. Eichwaldii figuram repetiit Blainvillius (Osteogr. Rhinoc. PI. IX) Largam cornuum in Museo Academico servatorum copiam, quorum tria integra, quartum fere integrum et reliqua mutilata servantur cum descriptionibus huc usque exhibitis com- parans persuasus sum, accuratiorum descriptionem eorum Bguris illustratam ad cornuum figuram veram satis variabilem accuratius cognoscendam haud superfluam esse. Cornua integra et eorum fragmenta in universum considerata figura et structura anatomica penitiori, postice in Appendice fusius exponenda a spe- cierum viventium cornubus in universum haud recedunt. Omnia quidem arcum duplicem, convexum et concavum praebent, et plus minusve compressa, sensim attenuata atque acuminata, in parte apici opposita vero dilatata et incrassata, fossaque infundibuliformi insigni profun- ditatem summam pone medium cornu offerente vel cavitate oblonga in- structa observantur, quae quidem fossa semper foraminulis minimis, nume- rosissimis, densissimis pertusa apparet. Specierum viventium cornuum structuram nec non arearum cornigera- rum Rhinocerotis tichorhini supra (p. 177) descriptarum figuram respicientes pars lata et crassa in facie truncata, impressa et foraminulis perforata pro basi, qua cranio affigebantur, pars acuminata, angustior , ei opposita vero pro apice sunt declarandae. Arcus eorum convexus easdem ob causas faciem anteriorem, arcus vero concavus cornu posteriorem faciem vertici oppositam sistere debebit. Exinde vero sequitur, partes inter anteriorem et posteriorem conspicuas pro faciebus lateralibus (dextram et sinistram) esse statuendas. Singularum partium ratione tali modo constituta ad fusiorem singulorum cornuum descriptionem transire possumus. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 205 Ç # Cornuum integrorum descriptiones. Cornua integra in Museo Academiae servata figuram elongato- conicam, compressam, retrorsum arcuatam, inde a basi versus apicem sensim acumi- natam praebent. Facies anterior convexa, depressa et lateribus angustior evadit. Facies laterales elongato-trigonae pariter, sed minus, depressae, imo adeo subdevexae omniumque facierum latissimae cernuntur, rugarum tamen illarum transversarum articulationes quodammodo exhibentium in cornubus, quorum latera sunt abscissa, conspiciendarum, ne vestigium quidem offerunt. — Facies posterior ob compressionem fortiorem reliquis angustior, concava et arcuata, anteriore duplo angustior et in carinam elevata evadit. Apex tri- gono-conicus lateribus compressus retrorsum versus verticem ita directus animadvertitur, ut basin valde superet. — Pars cornuum basalis subrotun- dato-tetragona, tumida, crassissima, faciem inferiorem plus minusve conico- excavatam praebet, cujus diameter inde à margine anteriore ad posteriorem ductus diametrum a latere uno ad alterum ductum plerumque superat. Margo anterior faciei basalis posteriore latior, sed lateralibus paullo brevior esse solet. Inferior cornu partis basalis facies plus minusve fortiter conico- impressa et foraminibus creberrimis, densissimis, minimis, foraminulis acuum vpe factis haud dissimilibus, in tubulum corneum filiformem, capillis com- parandum, simplicem ducentibus ejusque cavitatem constituentibus perforata est, quibus interdum fibrae tenues adhaerent, quae matricis cornuum aperta sistunt vestigia. Cornu primum. Tab. VII. fig. 1 —3. Inter cornua integra Musei Academici illud, quod Pallasius /. Z p. #57 primo loco breviter indicavit et (ib. Tab. X fig. k) depingendum curavit 206 BRANDT. Zoologie. primum occupare debet locum. Non solum enim bonum conservationis sta- tum et magnitudinem insignem praebet, sed insimul cum cranio*) secun- dum Pallasii testimonium in provincia Jacutensi anno 1727 est repertum (cf. Z. L p. #46.) À reliquis cornubus integris statura et crassitie majore, figura magis conica, tumida et convexa minusque arcuata recedit. Pars apicalis conica, acutissima, lateribus compressa, modice arcuata, glaberrima fusco-nigricans et integerrima evadit et partis basalis posteriorem marginem tantum supe- rat. Pars media fibrarum cornearum strato superiore plus minusve caret et fibris corneis solutis, setarum plus minusve prominentium formam exhiben- tibus quasi hirsuta apparet. [In parte basali admodum tumida fibrae cor- neae magis adhuc sunt sclutae, imo adeo ex parte prorsus desunt, qua de causa etiam pars basalis asperrima conspicitur. Facies anterior (ib. fig. 2) supra basin in medio sulci seu impressionis longitudinalis vestigium offert cornu mediam partem haud attingentem. [In baseos (ib. fig. 3) faciei inferioris medio impressionem fossam infundibuliformem , satis insignem, Pl profun- dam, fere #1, infra latam observamus. Tota praeterea inferior facies rimis irregularibus fissa conspicitur. Quae quidem fissurae, sicuti fibrae corneae solutae, aperto manifestant, cornu descriptum aëri et humori antequam in- veniebatur expositum et ex parte putredinem passum fuisse, Mensurae. Curvaturae anterioris longitudo 2’, 9”, 10°”. Curvaturae posterioris longitudo 2, 61”. « . . « 1 Diameter baseos ab anteriore margine ad posteriorem 7°/, . Diameter baseos a marginis lateralis dextri medio ad sinistrum margi- nem 6)”. *) Ipsum hocce cranium, quod valde doleo, in Museo Academico indagare haud potui. Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 207 Cornu mediae partis diameter a facie anteriore ad posteriorem 31/”. Diameter transversalis supra medium dB Diameter lateralis ante apicem summum 37 Apicis summi diameter SA Partis basalis ambitus 2”, 11”, 2°”. Partis mediae ambitus 11°”. Apicis summi ambitus 1°”.' Cornu secundum. Tab. VII. fig. 4 — 6. Alterum in Museo Academico servatum cornu statura multo (circiter ‘/.) cornu descripto minus, quod Pallasius secundo loco paginae laudatae in- dicavit, sed non depinxit pariter omni jure pro fossili considerandum esse videtur. Figura enim generali cum cornu n° 1 (Tab. VIII. fig. 1 et 2) con- venit et quae sequuntur notis ab eo tantum recedit. Facies inferior baseos ejus fossa infundibuliformi minus profunde exca- vata, sed prope marginem anteriorem fibris singulis matricis vestigia refe- rentibus instructa observatur. Pars media et apicalis magis compressae atque trigonae pauloque minus tumidae. Facies anterior magis plana, sulco longi- tudinali nullo exarata. — In universum quidem cornu nostrum gaudet con- servatione satis bona, etiamsi pars basalis et media magis detritae et fibris solutis asperae appareant. Pars apicalis paullo magis retrorsum curvata quam in cornu n° {, non integra, sed plus minusve detrita et rimosa conspicitur Summus apex non integer, sed fractura deperditus et non solum antice, sed etiam in lateribus detritus cernitur. Color minus niger, sed e flavicante fusco-cinerascens. Mensurae. À baseos anteriore margine ad apicem 2’, 1,6”. "or no : 2 1/" A baseos posteriore margine ad apicem 1”, 10/. 208 PR: AND ITR Zoologie. . . . Q ” rrr A baseos anteriore margine ad posteriorem 6 ,10 . À baseos margine laterali dextro ad sinistrum nn". Baseos imae ambitus 19”, 9°”. Mediae partis ambitus 8°”, 7°”. Apicis summi ambitus 2”, 3”. . . . 1! 174 Diameter baseos ab anteriore margine ad posteriorem 6 ,7 . 5 sue . . 172 117 À mareine laterali baseos dextro ad sinistrum in diametro 5° # . . . . . . . rl Cornu mediae partis diameter a facie anteriore ad posteriorem 3 . . . r' Diameter transversalis supra medium 2. 144 ” . " LA2 Diameter lateralis transversalis ante apicem {1 ,6 . . . 11 Apicis summi diameter G . Cornu tertium. Tab. VIII. fig. k, 5, 6. Tertium servatur in Museo Academico cornu, cujus origo ignota, quod vero figura et habitu cum modo descriptis cornubus praeter partem apica- lem angustiorem, magis triangularem et lateribus minus complanatam in universum convenit et a Rhinocerotis bicornis cornubus magnitudine et figura differt. Pars ejus basalis non, ut in cornubus specierum viventium excissatis, fissuris tantum singulis longitudinalibus parum profundis, sed maximis longitudinalibus et transversalibus instructa et quasi reticulata, antice et lateribus praesertim locis quibusdam exesa et tactu in fructulas parvas luteas, quasi resinosas (ignis forsan vi mutatas?) abiens. In facie inferiore in viventium specierum cornubus exsiccatis solida et substantia pulposa cornea tota obducta, non solum fissurae crebrae, sed impressiones irregulares quasi erosae, inaequales cernuntur, quae particulis terrae argilla- ceae ferrugineae vel griseae il, quae Rhinocerotis Wiluiensis capiti et pedibus adhaeret, habitu haud dissimili impletae inveniuntur. Quapropter Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 209 etiam hocce cornu fossilibus vel saltem in terra repertis adnumerandum esse videtur et accuratiorem postulat descriptionem, praesertim quum cum duobus descriptis habitu generali et superficie externa baud articulata qui- dem conveniat differentias tamen nonnullas ostendat. Praeter imam basin, quae pariter toto ambitu strato externo fibrarum cornearum caret, exceptis locis quibusdam erosis, flavicantibus, cornu totum integrum et corneo-nigricans apparet. — Pars basalis (Tab VIII. fig. 6) magis tetragona quam in cornu n° { et 2 et ab ‘anteriore margine ad po- steriorem haud latior evadit quam in diametro ab uno laterum ad alterum ducto magisque tumet, ita ut antice adeo quasi articulatim discreta obser- vetur. In partis basalis anterioris faciei medio impressio longitudinalis, satis insignis conspicitur, in cujus lateribus cornu magis protuberat, praecipue in simistro latere. Praeterea vero locis quibusdam aliis basis plus minusve de- pressa et inter impressiones prominula animadvertitur. Baseos inferior facies fossa infundibuliformi excavata est, ut in cornubus n° 1 et 2. Pars apicalis angustior, magis trigona et versus marginem cornu posteriorem compressior invenitur. — Summus apex magis elongatus, attenuatus et angustatus quam in cornu n° { et 2. — Quoad curvaturam distinctiorem magis quidem cum cornu n° 2 convenit, sed parte apicali tota angustiore et tenuiore multo fortius supra baseos marginem posteriorem arcuatum animadvertitur. Mensurae. . . . r [44 À baseos anteriore margine ad apicem 2 Ta A baseos posteriore margine ad apicem 2" Kafaie 11 À baseos anteriore margine ad posteriorem 6” 8°”. À baseos margine laterali dextro ad sinistrum 6” 8°”. 474 Baseos imae ambitus 1° 10° 3°”. Mediae partis ambitus 9”. Mém Sc. nat. T, F. 27 210 BR: A ND Tr. Zoologie. Apicis summi ambitus 2”. Diameter baseos ab anteriore margine ad posteriorem 6”, 6”. A margine laterali baseos dextro ad sinistrum in diametro 6”, 6”. Cornu mediae partis diameter a facie anteriore ad posteriorem se Diameter transversalis supra medium 18 Diameter ante apicem 4" . . . 111 Diameter in apice summo # . Cornu quartum. Tab. VII fig. 1 —3. Quartum in Museo Academico invenimus cornu pariter incertae originis, quod, ob figuram generalem, et longitudinem insignem, nec non partem mediam et apicalem valde compressas et substantiam fibrosam ex parte sal- tem commutatam fossili Rhinocerotis speciei tribuendum esse videtur, etiamsi in universum, practer partem basalem laesam, melivre conservationis statu gaudeat quam cornua modo descripta. Exterius baseos stratum circa cireum abscissum est, ita ut media ejus pars (ib. fig. 3) tantum supersit inde ab anteriore margine ad posteriorem 5”, 3”, inde à dextro ad sinistrum vero in medio # pollicum diametrum offerens. Facies inferior foraminibus cribrosis creberrimis perforata cavita- tem infundibuliformem insignem, QU pro fundam obtulit, qualem in alis cornubus non observavi. — Curvatura parum insigni partis apicalis cornu cum cornu n° { convenit, sed ab hoc et a cornu n° 2 et 3 compressione majore et crassitie, nec non latitudine minore recedit. — Coloris ratione cornui n° 2 simile apparet. — Facies anterior ejus a basi ad medium usque sulco longitudinali in linea media obvio, majore, praesertim longiore, quam in reliquis cornubus, exarata cernitur. — Pars apicalis summo apice fere anceps et antice tantum paullo crassior magisque plana, postice vero satis Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 211 acute carinata evadit. — Superficies exteriores supra basin glabrae, e fus- cescente griseae. Mensurae. A baseos anteriore margine ad apicem 3, 2”, 9°”. À baseos posteriore margine ad apicem 3, 2”, À baseos anteriore margine ad posteriorem HU AE A baseos margine laterali dextro ad sinistrum #4”. Baseos imae ambitus 1”, 4”. Mediae partis ambitus 8”, 8°”. Apicis ambitus DH Diameter baseos ab anteriore margine ad posteriorem 5”. À margine laterali baseos dextro ad sinistrum in diametro 4”. Cornu mediae partis diameter a facie anteriore ad posteriorem 3°’. Diameter transversalis supra medium 2'/”. Diameter ante apicem 1!/”. Diameter in apice summo 7°”. E cornuum plus minusve integrorum, quas modo exhibuimus, descriptio- nibus et figuris satis apparet cum Cuviero (Recherches s. 1. ossem. foss. ed. kta T. IL p. 125 et Eichwaldo L 1) minime accipi posse Rhinocerotis tichorhini cornua admodum plana fuisse, Quoad locum, cui cornua descripta erant inserta, statuendum videtur omnia nasalia seu anteriora fuisse. Offerunt enim partem basalem tetrago- nam fossa infundibuliformi instructam, et similitudinem cum cornu ante- riore Rhinocerotis africani ostendunt. Pars basalis figura sua tetragona op- time respondet areae cornigerae nasali in cute capitis Wiluiensis obviae (cf. Tab. IT. fig. 1). Fossa infundibuliformis faciei inferioris partis basalis pariter in anteriore cornu Rhinocerotis bicornis seu africani tantum invenitur, quum in cornu hujus speciei frontali magis elongata conspiciatur. 27* 212 BR: A NxDT, Zoologie. 6 5. Cornuum mutilatorum descriptiones. Tab. IX et X. Practer cornua integra modo descripta in Museo Academico servantur sex cornuum fragmenta seu cornua mutilata, a populis borealibus Sibiriae, nominatim à Yukagiris vel Jacutis securi lateribus abscissa, qualia jam de- scripsit Pallasius (Novi Comment. T. XIII p. #58) et recentioribus tem- poribus pariter exhibuerunt Fischerus et Eichwaldus 1. 1 Servantur quoque talium cornuum mutilatorum duo minoris magnitudinis in Museo Instituti Imperialis Minarum (Bergcorps). Quum fragmentorum seu cornuum mutilatorum variae curvaturae et latitudines, nec non partium basalium eorum differentiae ad accuratiorem Rhinocerotis tichorhini cornuum cognitionem omnino aliquid conferre pos- sint etiam fusiorem in Museo Academico servatorum descriptionem haud superfluam statuo. Fragmenta in universum lateribus admodum complanata, facie anteriore et posteriore autem valde angusta evadunt figuramque plus minusve fal- catam praebent. Extremitas latior 7, — 3°/, pollices crassa, altera autem tenuior, 3—#" crassa apparet. Partem latiorem et crassiorem partem ba- salem esse appellandam ex comparatione ejus cum cornubus integris, nec non e pororum praesentia in parte truncata latiore statim elucet. Pars enim basalis cornuum rhinocerotum i. e. ea, quae cranio affigitur, non solum latior et crassior, sed facie inferiore poris minimis, numerosissimis seu po- tius tubulis perforata conspicitur, quibus processuli illi lineares cutanei va- sorum fibras nutrientium introitui destinati inseruntur, ut supra Jam expo- suimus. — Quoad faciem inferiorem partis basalis fragmentorum fossam centralem non semper infundibuliformem, ut in cornubus integris descriptis, sed saepius magis oblongam et a margine anteriore ad posteriorem profun- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 213 ditate aequalem vel plus minusve aequalem inveni, quae quidem ratio ex parte tantum e substantiae lateribus resectae defertu derivari potest, sed plerumque pro formatione naturali et normali statuenda esse videtur. Singulorum fragmentorum superficies fibris corneis eminentibus et ex parte solutis inaequaliter elevato-striatae vel adeo asperae fibrisque vario modo revolutis hirsutae conspiciuntur. Facies laterales singulis intervallis rugas seu eminentias transversas, subcirculares, invicem subparallelas sae- pissime offerunt, ita ut cornuum fragmenta, sicuti Pallasius jam obser- vavit, quasi articulata appareant (cf. Tabulas). Rugae inferiores seu basales magis invicem approximatae, breviores et ab anteriore margine ad posteriorem latiores observantur reliquis, quae versus cornuum fragmentorum apicem sensim sensimque latiores, sed breviores conspiciuntur. Ipsae vero eminen- tiae seu rugae transversales non in omnium cornuum singulis locis aeque distincte animadvertuntur, sed in cornubus. quibusdam locis fere evanes- cunt, sicuti nominatim in cornu parvo (Tab. IX, fig. 3). Eminentiarum seu rugarum originem hoc modo explicandam esse putarem. In sectione substan- tiae corneae fibrae singulis intervallis restiterunt et eminentiam formarunt sub qua fibrae inter ipsam et eminentiam proximam resectae inveniuntur. Haud raro vero, nominatim in cornubus duobus majoribus (Tab. IX et X Jig. 1), fibrae inter eminentias conspicuae non invicem substantia arcte coalitae sunt, sed inter se et a subjacentibus solutae et distantes sursum curvantur. Quo fit, ut inter eminentias articulatas supra descriptas aliae efficiantur e fibris solutis sursum curvatis compositae. In universum autem facies cornuum fragmentorum articulata a fibrarum decursu derivanda mihi videtur. Accuratius enim cornuum fragmenta nostra considerans fibras corneas non rectas et exacte perpendiculares, sed singulis intervallis constanter flexuosas reperio, quod in cornuum nostrorum ma]o- rum uno luculenter observatur. Sin tgitur in removendo cornuum strato externo loci illi, quibus fibrae extrorsum flexuosae sunt, denudantur ruga- 214 BRANDT. Zoologie. rum forma necessario exoriri debet, qualem in cornuum fragmentis videmus. Rugae cornuum transversales igitur ex ipsa cornuum structura originem du- cunt, eamque ob causam etiam certis intervallis eodem numero in unius ejusdemque cornu utroque latere conspiciuntur, sicuti duo majora cornuum nostrorum fragmenta praecipue manifestant. Rugarum numerus in singulis cornubus pro magnitudine varius. Mais mum enim e 24, minimum e 21 compositum inveni. Eichwaldus 1. L p. 752 sine dubitatione rugarum regularitate commo- tus, earum numero aetatem animalium, quibus cornua pertinebant, definiri posse statuit, ita ut totidem annorum bestiam fuisse ei probabile videatur, quot rugarum adsunt. Quae quidem sententia observationibus de generis Rhinocerotis specierum viventium cornuum incrementi ratione institutis fu- sius in posterum adhuc erit probanda. Hucusque quidem tales observationes non exstant. Fibras corneas parallelas, perpendiculares in fragmentorum superficie externa fibris linearibus transversis, seriatis, confertissimis 11/” circiter longis, !,," circiter latis, parallelis invicem conjunetas et circumdatas esse in fragmentis nostris optime conspicimus, etiamsi, qui antea de Rhino- cerotis tichorhini cornubus scripserunt, de hac peculiari structurae mutatione taceant. Rationem autem cornuum superficie modo descriptam non pro statu normali habere, sed potius a temporis et agentium physicorum, . no- minatim aquae, caloris et putredinis effectu derivare debemus. In specierum Rhinocerotum adhuc viventium et ipsius Rhinocerotis tichorhini cornubus enim fibrae longitudinales corneae massa solida non in fibras horizontales divisa invicem conjunctae conspiciuntur. Deinde etiam demto strato externo fibrarum massa, quae eas conjungit, minus vel parum fissa vel integra ap- paret. E contrario vero in üis cornubus, quorum stratum externum magis laesum se praebet, fissurae horizontales massae fibras longitudinales unientis magis in oculos incidunt. Accedo nunc ad fusiorem singulorum cornuum mutilatorum descriptio- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 215 nem, quorum quodvis, quo comparatio et intellectus faciliora sint. numero peculiari, ut in cornuum integrorum descriptione designavimus. Cornuum mutilatorum numero primum. Tab. IX. fig. 1 et A. Primi fragmenti nomine fragmentorum Musei Academici longissimum de- signamus, quod praeter longitudinem parte media et apicali angustioribus et admodum acuminatis, nec non pone baseos posteriorem marginem valde re- curvatis, sicuti superficie pallide cinerascente, hirsuta et inaequali rugisque 2# instructa distinguitur. Inferior ejus facies (ib. fig. 4) medio per longitu- dinem fossa oblonga excavata et terra ex oxydo ferri composita ex parte obtecta observatur, Fossa marginibus elevatis cincta et pone medium latior et profundior apparet. Ipsum vero fragmentum basi et apice valde compla- natum apparet et, quantum e dimensionibus judicari potest, idem esse vi- detur, quod Pallasius (Nov. Comment. T. XIII p. #58) primo loco indi- cavit his verbis: ,, Unum ex his mutilatis longitudinem quatuor pedum et unius fere pollicis‘, Cornu mutilati dimensiones. Curvatura anterior 4’, #'”. Curvatura posterior 3°, 5”. Pars basalis ab anteriore margine ad posteriorem 9”. Partis basalis summa latitudo a facie dextra ad sinistram 2”, 8”. Partis mediae diameter transversalis 31/. Diameter transversalis supra medium ante apicem PRET EN Apicis diameter a margine anteriore ad posteriorem 1”, 2°”. Ambitus in basi 1”, 8”. "1, Ambitus in medio 8”, 6”. Ambitus in apice 2!/,". 216 BRANDT. Zoologie. Cornuum mutilatorum secundum. Tab. X. fig. 1 et À. Cornuum mutilatorum secundum' primo longitudine fere aequale, ima basi tamen paullo angustius, magisque complanatum et non solum medio, sed etiam apice primo multo latius apparet et 21 tantum rugas transversas coloremque cinereo -nigricantem offert. Facies inferior fossa oblonga ante medium angustata, pone medium autem dilatata et paullo magis profunda distinctissima gaudet, cujus pori terra pariter ex parte implentur. Fibrarum cornearum decursus in hoc valde distinctus: ita ut directionem earum facili negotio conspicias. Apex truncatus et fractura deperditus. Fragmentum no- strum ceterum jam Pallasio notum fuisse et tertio loco ab eo (ib. p. #58) indicatum esse videtur. Dimensiones saltem optime conveniunt. — Latitu- dinem et longitudinem apice fracto diminutam in universum considerantes cornu fragmentum maximis adjungere debemus. Cornu mutilati dimensiones. Curvatura anterior #4. Curvatura posterior 3”, 5”, Baseos diameter ab anteriore margine ad posteriorem 8, 2’ Partis mediae diameter ab anteriore margine ad posteriorem 5”, 2”. Diameter transversalis supra medium ante apicem Là Apicis diameter a margine anteriore ad posteriorem 2”, 1”. alt! . Ambitus in medio 11”, 6”. Ambitus in basi 1, 6”, Ambitus in apice 4’, 9”, Cornu mutilatum tertium. Tab. X. fig. 2 et B. Cornu mutilatum tertium figura generali magis cum secundo quam cum alio convenit. Est enim pariter valde latum, sed rugas transversas apice Zoologie. De Rhinocerote hchorhino. 217 parum dislinctas 22 et minorem longitudinem offert, basi tamen paullo crassius, sed magis inaequale conspicitur. Colore nigricante secundo cornui simile observatur, sed fibrae corneae ejus solutae minus frequentes sunt, do ec acis elabr aebeth Partie basalis : qua de causa superficies ejus magis glabram se praebet. Partis basalis infe- rioris faciei fossa ob substantiae corneae copiam magnam abscissam parum distincta et inaequalis, antice multo angustior, postice latior. Dimensiones. Curvatura anterior 3', 6”, 6”. Curvatura posterior 2’, 10”, 67”. Bascos diameter a margine anteriore ad posteriorem 8”, 6°”. Cornu pars media ab anteriore margine ad posteriorem 5”. Cornu diameter transversalis supra medium ante apicem 3”, 6”. Apicis diameter à margine anteriore ad posteriorem 1”, 3°”. Ambitus in basi 1”, 7”, 2”. Ambitus in medio 11/’. Ambitus in apice 2”, 10°. Cornu mutilatum quartum. Tab. IX fig. 2) et B. Quartum cornu mutilatum tertio quidem subsimile, sed longe brevius et pro longitudine sua latius reliquis fragmentis in baseos posteriore parte magis trigonum et multo crassius quam fragmentum n° 1, 2 et 3, 5 et 6, nec non quoad inferioris partis basalis fossam obsoletam valde inaequalem diversum. Pars apicalis latere dextro valde laesa et erosa. Rugae transversales magna ex parte haud distinctae, ita ut numerum eorum haud definire pussis. Color ut in duobus antecedentibus cinereo-nigricans. Fibrae longitudinales corneae ex parte solutae, qua de causa facies externa satis aspera. Dimensiones cornu verisimillimum reddunt idem esse, quod Pallasius Nov. Comment. I. |. cornu alterius appellavit. Mém. Sc. nat. T. F. 28 218 BR 480 DR Zoologie. Dimensiones. Curvatura anterior 2, 8, 3”. Curvatura posterior 2’, 1, 10°. Cornu basis ab anteriore margine ad posteriorem 9”. Diameter transversalis supra medium ante apicem HU LL Apicis diameter a margine anteriore ad posteriorem 17, #7. Ambitus in basi 1’, 9”. ; : AL Ambitus in medio 1”. Ambitus in apice GW Cornu mutilatum quintum. Tab. X. fig. 3 et C. Quintum fragmentum, quarto subaequale, sed paullo longius et multo tenuius, magisque integrum supra medium et in apice latius, basi praeser- tim valde complanatum et paullo angustius. Facies exterior nigricans et fibris longitudinalibus locis quibusdam solutis vel eorum apicibus prominen- tibus satis aspera. Rugarum transversalium numerus in parte apicali haud definiendus. Faciei inferioris baseos figura ob laesionem haud rite cogno- scenda. Dimensiones. Curvatura anterior 2, 10”, 6”. Curvatura posterior 2’, 4”. Cornu basis ab anteriore margine ad posteriorem 7”. Cornu media pars ab anteriore margine ad posteriorem k"”. Diameter transversalis ante apicem 2”, 6. Apicis diameter a margine anteriore ad posteriorem 8”. Ambitus in basi 1”, 3”. Ambitus in medio 9”. Ambitus in apice 2”, 27”. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 219 Cornu mutilatum sextum. Tab. IX. fig. 3 et C. Sextum cornuum fragmentum colore griseo-albido, facie exteriore fibris longitudinalibus solutis admodum asperata, nec non parte media et apicali angustis, sicuti forma valde complanata, praeter curvaturam paullo majo- rem, Cum primo convenit, sed magnitudine multo minore ab omnibus fragmentis modo descriptis recedit. Inferior facies (C) fossam longitudinalem medio vix angustiorem, postice angustatam, antice, postice et in medio aeque profundam haud infundibuliformem offert. Dimensiones. Curvatura anterior 2’, 5”, 7°”. Curvatura posterior 1”, 11”. Cornu basis ab anteriore margine ad posteriorem 7”, 9°”. Cornu media pars ab anteriore margine ad posteriorem NE AE Diameter transversalis supra medium ante apicem D AA Apicis diameter a margine anteriore ad posteriorem NME Ambitus in basi 1’. 5°”. Ambitus in medio 8”. Ambitus in apice 2”, 6”. Cornua duo mutilata, quae im Museo Instituti Minarum servantur habitu toto et curvaturae ratione cum descriptis conveniunt. Qua de causa fusior eorum consideratio vix necessaria videtur. Ç 6. Generales quaedam conclusiones ad Rhinocerotis tichorhini cornua spectantes. Forma mutilata cum cornubus integris illis, quae supra cornua nasalia ap- pellavimus, comparantes in curvaturae ratione differentias haud invenimus. 28* 220 BhHANDT. __ Zoologie. Fragmentorum tamen secundum, tertium, quartum et quintum latitudine insigni partis mediae et apicalis sese manifestant: deinde in cornu mutilato secundo et praeserlim sexto loco exhibitis fossa in baseos inferiore facie conspicua non pone medium infundibuliformis, sed in fundo suo (cf. Tab. X. fig. 1 et Tab. IX. fig. 3) sulco longitudinali aequaliter excavata apparet. Quaeritur igitur num nounulla cornuum mutilatorum, nominatim n° 2, 3 et 6 (Tab. X. fig. 1, 2 et Tab. IX. fig. 3) ob partis basalis (4, B:et C) inferioris faciei fossae centralis figuram oblongam (non infandibuliformem), non sint pro coroubus frontalibus habenda, ita ut statuamus, cornua fron- talia non curvaturae ratione, sed quantum e cornuum mutilatorum diffe- rentiis concludi posse videtur, fossa centrali longitudinali partis basalis in- ferioris faciei a cornubus nasalibus fossa infundibuliformi instructis (cf. quae supra de cornu integro n. 1 et 2 inpuimus) differre. Quae quidem assertio optime respondet cornu frontalis et nasalis partis basalis inferioris facier rationi in Rhinocerote bicorni et aliis speciebus bicornibus observandae. Non minus vero etiam hujusmodi sententiae favere videtur, quod in capite cute obtecto Rhinocerotis tichorhini supra descripto area cornu frontalis seu posterioris insertioni destinata figura rhomboidali differat et in medio in cristam ob- longam , longitudinalem , angustam, antice et postice depressam, lateribus devexam sit elevata, cui fossae longitudinalis appositio optime conveniret. a Haud negandum quidem est in craniis cristam ab utriusque ossis nasalis interiore margine formatam plus minusve insignem, longitudinalem, jam a Cuviero descriptam, plerumque inveniri, cui pariter melius responderet fossa oblonga, non autem infundibuliformis. Cornua nasalia autem non ipsi cristae modo laudatae osseae, sed areis impressis supra descriptis corii na- salis et frontalis insident. Ipsa practerea crista ossea supranasalis craniorum, ut caput corio obductum manifestat, non in medio areae cornigerae obser- vatur, sed in anteriore ejus parte in narium ossium apice invenitur. Qua de causa cornu nasale non ipsi cristae osseae nasali exacte fossa sua impressa Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 221 impositum esse potuit, sicuti Cuvierus et Eichwaldus statuerunt. Huc accedit, quod in omuibus speciebus Rhinocerotum bicornibus viventibus, quorum cornur in Museo Academiae servantur, nominatim in Rhinocerote bicorni et sumatrano, cornu frontale facie basali inferiore impressionem oblongam, nasale vero infundibuliformem habeat, sicuti supra jam imdi- cavimus. Latitudo major cornu frontalis cum cornu nasali comparati in fragmento secundo et tertio Jam commemorata mihil contrari offerret, in Rhinocerote simo enim cornu posterius anteriore latius invenimus. Sin autem assertiones modo prolatae verae sint, cornu frontale seu po- sterius Rhinocerotis tichorhini anteriori (nasali) curvatura et forsan etiam figura generali et compressione laterali majori, nec non fossae inferioris con- formatione diversum statuendum esse sequitur, quale in Tab. L fig. 1. ca- pitis Wiluiensis punctis indicavimus. Curvaturae et figurae cornu nasalis et frontalis similitudine igitur Rhi- noceros tichorhinus forsan magis cum Rhinocerote sumatrano, cornu fron- talis compressione, qualis ex areae cornigerae figura rhomboidali apparet, nec non eJus magnitudine insigni et apice minus uncinato et crassiore, qua- lem e cornubus mutilatis n° 2 et 3 fossa basali oblonga praeditis eamque ob causam pro cornubus frontalibus a me habitis derivarem, Rhinoceroti simo similior fuit. Praeter argumenta supra allata huic opinioni corroborandae etiam ali- quid conferre mihi videtur numerosa cornuum a Fischero, Eichwaldo et praesertim a me ipso observatorum figura generali inter se congruentium copia. Vix enim credere possumus, omnia cornua huc usque observata na- salia tantum fuisse, praesertim quum areae frontalis cornu affigendo desti- natae magnitudo aperto demonstret cornua frontalia maxima, nasalibus sub- aequalia vel mole parum vel vix minora fuisse. 222 BYR: ASNEDAS Zoologie. Quae quum ita sint in capitis figura prima tabulae primae cornu nasale integrum, repraesentavimus, quia de ejus insertionis ratione minus dubitari potest, cornu frontale autem punctis indicavimus. Quoad longitudinem cornu frontalis nasali subaequalem, qualem in figura punctis indicavi pro certo omnino nec defendere, nec denegare audeamus, num cornu nasale cornu frontale longitudine paulisper superaverit, vel bre- vior fuerit vel num, ut in Rhinocerotis simi cornubus in Museo Academico servatis, cornu nasale et frontale longitudine aequalia fere fuerint. Si. quod veresimile statuimus, inter cornuum fragmenta Rhinocerotis tichorhini supra descripla cornua frontalia re vera inveniuntur, sicuti supra conjecimus, pu- tarem quidem cornu frontale ejus nasali longitudine aequale vel fere aequale fuisse. Gui opinioni etiam magnitudo insignis areae frontalis haud contraria videtur. Cornuum, nec non corporis, praesertim Capitis mole ceterum, ut e cor- nuum integrorum et arearum cornigerarum corii, nec non € cranii mag- nitudine et septi ossei narium aperte cornuum fulcro destinati praesentia concludere licet, Rhinoceros tichorhinus omnes species adhue viventes simili fere modo superasse videtur, qua Elephas primigenius Elephantes hodiernos corporis mole et praesertim dentium incisivorum superiorum magnitudine antecessit. Minime vero statuendum est, ut Eichwaldo (cf. Act. Leop. L. L p. 752) retulit medicus expeditionis Wrangelianae, Rhinocerotis tichorhini cornua ultra 2 orgyas louga, angusta, margine anteriore excisa existere. Capur VI. De partibus quibusdam internis mollibus, meatu auditorio cartilagineo, cartilagine narium, musculis et tendinibus, cartilaginibus articularibus, pe- riosteo et vasis sanguiferis animadversiones quaedam. Zoologie. De Rhinocerote hichorhno. 223 ( 1. De meatu auditorio cartilagineo. (Tab, V. fis.-2x3su.) Apertura aurium externa, quam in dextro capitis latere inquirere licuit modice dilatata, subelliptica (Tab. V. fig. 2, a} marginem auriculae baseos abscissum flexuosum ostendit. Meatus aurium internus canalem cartilagi- neum satis curvatum et sursum ascendentem, ab apertura aurium externa originem ducentem, meatus audilorit ossei parieti anteriori et superiori magis approximatum et margine externo flexuosum, 2” longum sistit, qui sectione longitudinali patefactus (ib. fig. 3, a, b) canalem oblongum, sub- curvatum, pilis brunneis variae longitudinis largiter obsessum manifestavit. Pilorum ejus exteriores in auris apertura obvi breviores 3 — #/," longi erant (ib. fig. #) et distinctissime aliorum corporis pilorum more e saccis infundibuliformibus cutaneis fasciculatim emergebant et situ transverse (cf. fig. 3 sub 8) in ipso aperturae initio expansi conspiciebantur. Pili inte- riorem meatus auditorii faciem vestientes longiores et rigidiores apparebant et situ magis longitudinali observabantur. Cartilago meatam auditorium constituens {Tab. V. fig. 3) in aurium aperturae ambitu infra cristulam seu plicam («) transversam, ex parte ab- scissam, porro supra lobulum rotundatum majorem, circiter 3 — 4” latum (8) et infra eum minorem triangularem (y) praebuecrunt, pilis obsessos. Diameter transversus meatus auditorii aperturae a pariete superiore seu posteriore meatus auditorii ad inferiorem seu anteriorem 8'/" ab anteriore ad posteriorem 5°” aequat. Meatum aurium cartilagineum ceterum massa cartilaginea et cutanea biloba, lobum posteriorem elongato-tetragonum angustiorem (Tab.W. fig. 3, c) et alium majorem securi similem (d) offerente ossis temporum parti pyra- midali affixum inveni. Ob meatum auditorium valde elongatum 2" et ultra longum pilisque 224 BRANDT. Zoologie. obsessum supra descriptum membrana tympani ab aurium apertura externa valde remota esse debebat et verisimiliter eminentiae interruptae annulari valde introrsum spectanti affigebatur. [psius tamen tympani nec non auris partium internarum et ossiculorum auditus vestigia distincta indagare haud potui, quum combustione perierint. Fossa inferior triangularis meatus auditorii massam ex parte musculosam, sed alteratam continebat, nominatim, ut videtur, musculorum auriculam mo- ventium (attrahentium) vestigia. Ç 2. De narium partis cartilagineae quibusdam rudimentis. Ex interna et externa ossium narium facie, nec non e septo osseo eo- rum carlilago insignis, ubi crassissima linearum fere duarum crassitiem offerens, exoritur, quae margine inferiore maxillae aflixa extrorsum supra maxillam arcu modico curvatur et margine externo revoluto deorsum spectat, insimul vero margine externo libero incrassata evadit. In antoriore parte cartilago foramine oblongo-triangulari antice et postice angustato (narium apertura) perforata observatur, cujus longitudo 21/" circiter, latitudo pone medium circiter 4”, anterior vero k — 5°” circiter diametrum pracbet. In posteriore margine foraminis descripti cartilago eminentiam fere perpendi- culirem, sed subobliquam , subsemilunarem emittit, quae narium aperturam angulo posteriore angustiorem reddit. [psa autem haec eminentia parte sua inferiore processui, peculiari in ossis incisivi superiore margine obvio affigitur. Microscopica textura (Tab. VI. fig. 25) cartilago narium in nostro speci- mine calore adeo commutata in universum nominatim corpusculorum cartilagi- neorum seu cellularum (Henle; nucleo simpliei vel nucleolis binis, ternis vel pluribus instructorum satis frequentium ratione a reliquorum mammalium cartilagine in universum bhaud recedit. Cellulae minores subrotundae vel Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 225 rotundae quae sequuntur obtulerunt teste Warneckio mensuras microme- tricas: cellula ipsa 0,00672”, nucleus ejus diametro longitudinali 0,0032#, transversali 0,00252". Cellulae majores semper oblongae teste eodem dia- metrum longitudinalem 0,01176”, transversalem 0,00576” et nucleum valde elongatum, cujus diameter longitudinalis 0,00722”", transversalis vero 0,0012” aequabat, manifestabant. Ç 3. De musculis Rhinocerotis tichorhini observationes quaedam. Sicuti in descriptione singularum capitis parlium generali jam innuimus varia restant musculorum fragmenta, quae, quantum fieri potest, accuratius considerandi operae pretium videbatur. Pallasius enim in tractatu suo de Rhinocerote Wiluiense conscripto (Nov. Comment. T.XVIT) de musculis, tendinibus et periosteo ejus loquitur quidem et musculorum nonnullorum sicuti temporalium etc. nomina affert, sed identitatem eorum cum animalium viventium partibus descriptione ex- actiore fusius haud demonstrat. Musculorum reliquiae in capite Wiluiense fibris, quibus componuntur mollioribus, subfragilibus, nec non colore pallide rufescente - et flavescente- brunneo a periosteo albicante et cute flavicante vel albicante primo statim intuitu cognoscuntur et distinguuntur. In universum fibrae musculares similem offerunt situm atque tendinibus adnatae telaeque cellulose ope invicem conjunctae eosdem componunt mus- culos singulos atque in speciebus viventibus. Microscopii usu musculorum capitis fasciculi aqua madefacti quoad sub- stantiam non recentium qualitates obtulerunt, sed e fibris primitivis sim- plicibus, flavicantibus, tenuibus, fragilibus, irregularibus, transversim haud striatis compositi apparuerunt, (Tab. VI. fig. 33) verisimiliter eam ob cau- sam, quod caput ingenti calori expositum fuit. Mém. sc. nat. T. V. 99 226 BRANDT. Zoologie. E musculis numerosis capitis in capite Wiluiensi soli musculi mandibu- lam moventes et musculorum labialium nonnulli distinctius plus mmusve decursu suo cognosci possunt, qua de causa ea, quae observare potui, buc communicare haud superfluum statuo. Notandum tamen adhuc videtur in capite galeae aponeuroticae insignis rudimenta pariter observari. 5 5 ( De musculis mandibulam et labia moventibus observationes quaedam. In rostri anteriore parte quae sequuntur musculorum rudimenta inveni. . Musculi orbicularis seu sphincteris oris in latere dextro distincta vestigia adsunt, Depressorum anguli oris partem frustula musculosa statuerem, quae € mandibulae inferiore margine dentibus molaribus anterioribus opposito inci- piunt et sursum versus angulum oris tendunt, ubi irregulariter abrupta sunt. Musculi quadrati menti rudimenta particulas illas musculosas esse puta- rem, quae in lateribus partis prominentis mentalis conspiciuntur. Supra fibras, quas depressori anguli oris tribuimus ante molares ante- riores fasciculi muscularis rudimentum invenio, quod levaloris menti vesti- gium declarari posse videtur. In latere capitis dextro et sinistro pone et supra cartilaginem nasalem fasciculi musculosi reperiuntur, quos pro evatoris labii superioris alaeque nasi portione haberem, quum non solum ad labium superius, sed etiam ad cartilaginem nasalem tendant. Compressoris nasi in latere sinistro vestigia pariter apparent. Musculus temporalis in latere dextro magna ex parte adhuc superest et reliquis musculorum rudimentis multo clarius similitudinem maximam cum musculo analogo reliquorum quadrupedum manifestat. Exoritur enim apo- neurosi ex parte adhuc tectus non solum e linea semicirculari ab osse tem- porum, bregmatis et frontis et fossa (temporali) ei subjacente, sed etiam pari modo fibris suis antrorsum ad processum coronoideum tendit, cui ten- Zoologie. De Rhinocerote tichorhno. 227 dine forti, cujus fragmentum insigne in capitis sinistro latere restat, musculi temporalis mammalium viventium more inseritur. : Formam exhibet oblon- gam et magnitudinem pro animalis mole satis magnam. Musculus masseter. Utriusque lateris mandibulae ramus facie exteriore fibris musculosis et tendinosis obtectus observatur, quae ab arcu ZyYgomatico ortie ad mandibulae inferiorem marginem tendunt, sine dubio igitur mus- culi masseteris partes considerandae sunt. E processu articulari ossis temporum, pone faciem ejus articularem con- spicuo, fibrae musculosae tendinosis intermixtae originem ducunt, quae mandibulae margini posteriori infra condylum inseruntur, ita ut vel mus- culum peculiarem vel portionem accessoriam musculi masseteris efficiant. Musculi pterygoidei. Ab alis pterygoideis, in nostra specie, ut in parte osteologica exponamus, minus evolutis, nec etiam fossam pterygoideam satis distinctam efficientibus, fibrae musculares ad interiorem mandibulae ramo- rum faciem tendunt, quae musculos pterygoideos aperto repraesentant. Praeter musculorum rudimenta modo descripta capitis variis partibus, nominatim occipitis basi, fibrae musculares adhaerent, quae tamen in massas musculares minus distinctas et ad mammalium viventium partes analogas tute referendas conjunctae non amplius inveniuntur. Qua de causa fusiorem earum descriptionem omittere debemus. Quod attinet ad musculos in pedum partibus apicalibus supra descriptis con- spicuos pariter tacere debemus. In pedum uno sinistro maxima ex parte desunt, vel calore mutati et deperditi inveniuntur. In altero (dextro) pede, qui integer restitit, musculi quidem pariter bene conservati videntur, sed fusiores de iis observationes institui haud potuerunt, quum pes integer servandus esset. ( #. Tendines. In pede integro ceterum partis inferioris tendinis Achillis distinctissima apparent rudimenta (cf. Tab. IV. fig. 2) fibrarum tendinearum exsiccatarum ; 29* 228 BÉR ANDRE Zoologie. flavicantium, sed vario modo fissarum forma. Singulae fibrae sub micro- scopio 350" magnitudinem linearem offerente consideratae fibras primitivas oo diametro transversal praeditas obtulerunt, quarum singulae plus mi- nusve leviter flexuosae cernebantur, sicuti in Tabulae sextae figura 23 repraesentavimus. \ERLTE Cartilago articularis. Pedis integri contemplatio ostendit etiam partem ossium articularem strato cartilagineo, ut in mammalibus viventibus, vestitum. (216: Periosteum. (Tab. VI. fig. 22). Ossa ut in animalibus hodiernis in Rhinocerote tichorhino periosteo fuisse obducta praeter pedes etiam capitis ossium plurium magis integrorum, no- minatim mandibulae adspectus, clare ostendunt, qua de causa etiam Palla- sius de periosteo in Rhinocerote nostro observato obiter loquutus est. Quod attinet ad histologicam structuram periosteum a manimalium viventium ossium integumente analogo minime differt, sed e telae sic dictae conjunc- tivae fibris figuras diversas exhibentibus pariter componitur. re De Rhinocerotis tichorhini vasis sanguiferis et nervis observationes quaedam. Quum, ut supra jam commemoratum est, in capite Rhimocerotis Wi- luiensis, quod in Museo Academico servatur, musculorum fragmenta tantum sint conspicua vasa sanguifera pariter maxima ex parte desunt. Nihilominus tamen quamcumque potui operam ad invenienda vasorum vestigia navavi, nec frustra. Musculorum capitis cnim fragmenta disjuncta accuratius per- lustrans et non solum nudis, sed etiam armatis oculis considerans vasa Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 229 sanguifera minora cum vasis Capillaribus ut in hodiernis animalibus compa- rata inveni. (Tab. VI. fig. 27 — 32.) Vasa a me observata massam subgranulosam in aliis brunneam, in aliis vero subnigricantem, in aliis denique e fuscescente rubram, sanguini per longius temporis spatium exsiccato similem (ib. fig. 27) non solum conti- nebant, sed ex parte adeo quasi eo effarctae conspiciebantur. Quare in ani- mali recenter mortuo sanguinis magnam copiam in vasis venosis capitis congestam fuisse, ut in animalibus apoplexia occisis accidere solet, inde ap- parere mihi videtur. Qua de causa etiam Rhinocerotem tichorbinum Wi- luiensem subito aquae vi succubuisse putarem, quam quidem sententiam jam alio loco proposui *). Fasciculos nervi supramaxillaris pariter observare potui. Nervi singuli ipsum componentes neurilemmate cincti, ut in animalibus viventibus erant comparati, Filamentorum duorum nerveorum anastomosin pariter vidi. Ner- vorum contentum autem microscopii ope consideratum structuram in nervis recentibus detectam non amplius demonstravit, sed massam rudem atque difformem constituit. CONCLUSIONES quaedam generales ad partes molles spectantes. Ex üs igitur, quae de partium plurium mollium structura anatomica penitiori modo exposuimus factis satis apparet Rhinocerotem tichorhinum partium mollium dispositione et histologica structura ab animalibus adhuc viventibus haud discrepasse. Omni itaque jure concludere possumus ani- malium jam diu exstinctorum species, quae cum Rhinocerote tichorhini sae- *) Cf. Brandt in den Berichten über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Kônigl. Preuss. Akademie d. Wissensch. zu Berlin. Juli 1846.. — St. Petersb. Acad. Zeitung 1846 n. 202. — Frorieps Neue Not. 1846. 230 DÉR ANNDET: Zoologie. culs praeteritis vixerunt non solum osteologia, sed etiam partium mollium penitiori structura cum nostri temporis animalibus convenisse. Naturae vis creatrix igitur etiam in partibus animalium sic dictorum antediluvianorum mollibus gignendis et disponendis easdem regulas et leges generales sequuta est, quas hodierno tempore in corporibus animalium animadvertimus. Quam praeteriti et hodierni temporis naturae scrutatores quoad animalium specie- rum exstinctarum partes molles ex ossibus, conchis et coralliorum sceletis, eodem modo atque in animalibus viventibus constructis, deduxerunt sententia disquisitionibus nostris anatomicis et histologicis de partibus Rhinocerotis tichorhini mollibus institutis re vera itaque confirmatur, Quare non amplius merae sententiae seu conclusionis ex ossium concharum et sceleti coralliorum structurae conformitate derivatae notionem sistit, sed facti observationibus directis confirmati valorem exhibet. Disquisitiones igitur de Rhinocerote ‘tichorhini partibus mollibus insti- tutae non solum exstinctae animalium speciei historiae accuratiarem prae- bent cognitionem, sed vim generalem in tutiore animalium exstinctorum structurae anatomicae consideratione exercent, sententiae seu conclusionis per analogiam, ut dicunt, exhibitae loco experientiam et observationes di- rectas ponentes. Ipsae autem nostrae observationes jam ante octo annos factae atque Academiae nostrae ex parte jam propositae, nec non in nota ante tres annos duodecimo Decembris die 1845 Academiae tradita et in Tomo quinto Diarit Academici (Bulletin scientifique) classis physico-mathe- maticae p. 91 publicata jam commemoratae, tanti majoris esse debent, quum Glebowii Professoris apud Mosquenses celeberrimi disquisitionibus de Ele- phantis mammontei partium mollium penitiori structura sedulo institutis (cf. Bulletin d. Nat. de Moscou 1846 n. IT p. 108 PL VII— IX) eadem sententia generalis ï. e, partium mollium Elephantis mammontei cum ani- malibus viventibus quoad rationem histologicam identitas pariter probetur. Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 251 LIBER I. Cranii normalis Rhinocerotis tichorhini descriptio ad viginti septem craniorum specimina. ‘quae in varüs Museis Petropolitanis servantur exhibita. Capur L Generales quaedam observationes ad capitis osteologiae historiam spectantes, E variarum, quae hucusque observatae sunt, Rhinocerotis tichorhini sceleti partium numero crania integra vel eorum fragmenta reliquis ossibus, in Rossia saltem, longe frequentius sunt collecta et in Museis servata, quod sine dubio e forma cranii prorsus aliena et scientiae zoologicae ignarorum, imo adeo Sibiriae indigenoruim oculos afficiente ex parte saltem derivandum esse videtur. De Rhinocerotis tichorhini osteologiae historia et Rhinocerotum historia in universam sparsas, sed pro tempore satis completas observationes commu- nicavit Cuvierus, primum quidem in commentartis singulis (Magazin Encycl. T. I p. 326; Mémoires de l’Acad. de Paris 1801; Annal. du Mus. T. VIT), deinde in operis classici de ossibus fossilibus compositi (Recherches sur |. ossém. fossiles) varïis editionibus, quarum ultima (quarta) ut notum, post mortem auctoris [lustrissimi forma octava 183% est publicata, cujus quidem editionis ultimo loco citatae Tomus TT p. { ad 185 fusius de Rhinocerotibus agit et p. 84 sqq. specierum fossilium imprimis Rhinocerotis tichorhmi hi- storiam naturalein et literariam summa diligentia exaratam amplectitur. Jam duos annos ante publicatam ultimam operis Cuvieriani editionem, anno 1832, [Mustrissimus Herrmannus de Meyer in libro eximio, cui Palacologicorum titulum dedit p. 74 ad 76 succinctam quidem, sed pro tempore satis com- pletam, qui de Rhinocerote tichorhini scripserunt auctorum enumerationem composuit. Quae quum ita sint illos tantum librorum vel commentationum ad animalis osteologiam spectantium titulos hoc loco enumerare liceat, qui 232 DAT AN NIDTE Zoologie. apud Cuvierum et Meyerum no: inveniuntur, apud Blainvillium vero in tractatu monographico praeclaro de Rhinocerotum Osteologia ante aliquot annos composito (Osteographie Livr. 20, Rhinoceros, avec 1% Planches), partim sparsi leguntur, pag. 78 etc., partim vero pariter desunt. Huc spec- tant: Hollmann von den Rhinozeros-Knochen in der Nühe dés Harzes, Samml. zufälliger Gedanken. Lemgo 1771, 6 Samml. — Faujas St-Fonds Essai de geolog. T. L. Paris 1803. 8. p. 207 PL. IX fig. 3 (Caput Wiluiense) et PI. XI fig. { et 2 (cranium e Merckio) et fig. 3 (cr. Tschikoïense Pallasii )— D'Alton Skelete der Pachydermen (Bonn 1826) Tab. IX fig. ce, d, e); Me- ckel System der vergl. Anatomie Th IL ADI ANS 795035060507 513, 516 und 572. — Jahresbericht des Mannheimer Vereins für Naturkunde 1843; Meyer in den Berichten der Naturforsch. Gesellschaft z. Maynz.: Eichwald Acta Acad. Caes. Leop. Vol. XVII. P. IT. p. 747; Fischer L'Elasmotherium, Programme Moscou 1808 p. 13 et Mém. de la Société d. naturalistes de Moscou Vol. IE p 250 (ob synonymum Rhinoceros ticho- rhinus Fischer, non Cuvier); Fischer Zoognosia Mosquae 181% T. IL. p- 30%, Bullet. d. natur. de Moscou I. p. 178 avec 1 pl, II. p. 152 avec 1 pl: Fischer Oryctogr. de Moscou. Moscou 1837 fol. p. 11%, Tab I et [IT; Desmarest Mammalog. à Paris 1820. #. p. #02. n. 630. (ob synon. Rhi- noceros Pall. — Rhinoceros antiquitatis Blumenbach Spec. archaeolog. telluris 1806. IL. p. 6.); Kaup. recherches sur 1. ossem. foss. Cah. [IL p. 63 — Recentissimis temporibus Owenius in libro insigni History of brit. foss. mamm. and Birds London 186. 8. p 325 supplementa plura historica et anatomica iconibus ex parte illustrata speciei nostrae cognitionem illustrantia exhibuit. — Bronn Lethaea geognostica Bd. IL Stuttgart 1838. S. 1211. — Pictet Traité élémentaire de Paléontologie T. I. Genève 18%4. 8. T. I. p. 262 PL X (cranium Tschikoïense) et ali de Rhinocerote tichorhino pro librorum ab ipsis exhibitorum indole breviter tantum egerunt. Scripta modo laudata supplementi causa jam a Cuviero, Meyero et Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 233 Blainvillio laudatis admodum numerosis addita, nec non praecipue Blain- villii et Guvieri disquisitiones obiter considerantes quoad Rhinocerotis tichorhini capitis osteologiam rem actam egisse mihi viderer, nisi viginti septem crania vel eorum fragmenta plus minusve memoratu digna, maxima igitur corum plus minusve bene servatorum, à nemine huc usque observa- torum copia *) ossium singulorum omnium structuram, nec non cranii atque dentium rationem completam exhibens, et speciei evolutionis typi vario modo aberrantis longe ampliorem cognitionem promittens in Museo Academico, nec non in Instituto Imperiali Minarum a mè accuratius disquiri potuisset. Inter haecce crania etiamnunc exstant specimina à Pallasio locis laudatis descripta incluso cranio Tschikoiensi fere completo (cf. Pallas Novi Com- ment. T. XIII. p. #36. Tab. IX et X; Novi Comment. T. XVII. (pro anno 1772) p. 200. Taf. XV, Acta Petrop. pro anno 1777. (I. 1. p- 210. Tab IX.) nec non illo cujus iconem Academia nostra Cuviero misit **). E quibus luculenter probatur me non solum Rhinocerotis antiquitatis seu tichorhini genuini reliquias, sed ipsa speciei archetypa specimina ante oculos habuisse. Quam maxime quidem dolco, quod praeter Rhinocerotis javanici et ticho- rhini cranium aliarum specierum capitis osteologiam propriis oculis disquirere haud potuerim, ita ut quoad Rhinocerotem indicum, sumatranum, bicor- nem, simum, leptorhinum, Schleicrmachert et incisivum observationes mene Cuvieri, D'Altonii, Christolii,-Kaupii et Blainvillii relationibus et figuris omnino accuratis tantum nilantur. Quoad cranii descriptionem singula ossa quam maxime accurate descripsi, principia a Cuviero, Owenio aliisque zootomis Illustrissimis observata se- *) Pallasius enim quinque crania, quorum unum completum, Camperus unum vel duo Collinius et Merckius duo, ut videter haud completa ante oculos habuerunt. Cuvierus observationes suas iconibus a Merckio, Collinio, Campero, Howshipio, Morlandio et Academia Petropolitana communicatis, nec non craniis in Anglia visis et uno a Bucklandio Museo Parisiensi donato (Cuv. Rech. ed. 8. T. LIL p. 122). Blainvillius (Osteogr. p. 103) de- nique trium cranioram inspectione nititur. (*) Cuv. Rech. 4 ed, T. IL. p. 125 pl. 47. fig. 6, Blainv. Osteogr. p. 101. Mém Sc. nat. T. PV, 50 234 BRANDT. ‘Zoologie. quutus. E partium omnium, non autem singularum, accurata inspectione et comparatione enim differentiae morphologicae generales bene fundatae deri- vari tantum possunt. Qua de causa Blainvillio (ut infra fusius exponam) Rhinocerotis tichorhini et aliarum specierum evolutionem craniologicam ad cornuum volumen relativum reducere tentanti et characteres essentialiores craniologicos specierum (Osteogr. Rhinoceros p. 173 sqq.) eam ob causam nimis limitanti, annuere haud possum, etiamsi haud negarem, naturae per- scrutationis summam in factis specialibus ad principia quam maxime gene- ralia reducendis esse positam. Capur Il. Cranii Rhinocerotis tichorhini habitus in universum spectatus. (Tab. XII. XIV. XV. XVI) In universum quidem Rhinocerotis tichorhini cranium, ut jam Palla- sius et Camperus, nec non praesertim Cuvierus et recentiorum naturae scrutatorum ad unum omnes confirmarunt, habitu generali et ossium figura et compage typum in Rhinocerotibus obvium aperte manifestat. Mole tamen sua et ossium crassitie Rhinocerotis tichorhini speciminum maxime adulto- rum crania non solum omnium specierum adhuc viventium crania superasse videntur, sed reliquorum corporis ossium magnitudine respecta proportione sua maxima, majora quam in speciebus viventibus, apparuerunt, ut recte jam observavit Cuvierus *), sicuti alio loco fusius demonstrabimus. Cranium Rhinocerotis tichorhini mandibulae incumbens a latere et facie superiore inspectum specierum viventium omnium cranio, imo adeo fortius, quam in Rh, simi cranio, cui reliquis affinius apparet, magis elongatum, in media parte et ante medium autem quoad altitudinem magis elevatum, quam in Rhinocerote indico et javanico conspicitur et altitudinis ratione ex parte *) Recherches 4 ed. T. III. p. 164. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 235 sumatrani, praecipue vero Rhinocerotis africani atque simi (specierum igitur bicornium) cranio similius apparet *). Superior cranii facies Rhinocerotis tichorhini in universum figura multo magis elongata in parte postorbitali angustiore specierum viventium cranio, excepto Rhinocerote simo, quoad partis cranii postorbitalis conformationem, Rh. tichorhino simili, (cf. Blainv. Osteogr. pl. IV) differt. Ipsa autem haec longitudo parte occipitali superiore et verticali posteriore valde reclinatis condylos occipitales et foramen magnum superantibus, nec non potissimum parte rostrali magis sensu longitudinali evoluta efficitur. E specierum vi- ventium numero praeter Rhinocerotem simum Rhinoceros africanus Petri Camperi partis occipitalis configuratione reliquis speciebus Rhinoceroti tichorhino similior apparet, etiamsi partis frontalis et verticalis anterioris directione Rhinoceros sumatranus et praecipue Rh. simus longe majorem cum Rhinocerote tichorino affinitatem manifestent. Inferior cranii facies in universum spectata pariter magis elongata ani- madvertitur quam in speciebus viventibus, praesertim in parte anteriore ante dentes molares sita et ex parte etiam in medio, nominatim in regione ossis sphenoidei, Rhinocerote simo excepto, os sphenoideum et processus pterygoi- deos valde elongata et antrorsum vergentia pariter offerénte. Partis cranii anterioris seu apicalis latitudine majori Rhinoceros tichorhinus majorem cum Rhinocerote bicorni et simo, quam cum alia specie similitudinem mani- festat et Rh. indici, javanici et sumatrani cranii parte commemorata latius evadit, ita tamen, ut Rhinocerotis tichorhini cranium pro longitudine ma- jori antice angustius Rh. simi et bicornis seu africani cranio appareat, quamvis Rhinocerotis simi similius evadat. — Posterior crani facies magis reclinata cernitur quam in speciebus bicornibus africanis, ita ut in Rhinocerote ticho- rhino haud raro fere dimidium posterius ossium bregmatis adeo pone poste- *) Partis cranii medii altitudo a cornu frontalis eminentiae intraorbitali asperae inserti evo- lutione, in Rh. javanico et indico deficiente, derivanda. 30* 236 DERNANNIDNT Zoologie. riorem cavitatis cranii partem conspiciatur et ad conformationem ejus non con- ferat. E speciebus asiaticis, in quibus occiput plus minusve antrorsum tendit, posterior crani facies à Rh. tichorhini facie eo potissimum diversa conspi- citur, quod in Rhin. indico fortius, in javanico paulo, in sumatrano VIX antrorsum vergat, ita ut fere diceres in speciebus Rhinocerotum Asiaticis unicornibus huc usque cognitis occipitis superiorem partem esse plus minusve antrorsum directam, in Africanis bicornibus autem plus minusve retrorsum tendere, Rhinocerotem bicornem antediluvianum borealis Asiae et Europae (seu tichorhinum) Rhinocerotibus africanis et quodammodo etiam Rh. sumatrano bicorni occipitis ratione esse cognatum, imo adeo squamae occipitalis reclinatione summum manifestare gradum in Rhinocerotibus ob- servandum, quum etiam in Rhinocerote simo (Blainv. Osteogr. 1. L) Rh. tichorhino magis affini, occipitis squama condylos occipitales haud superet. Anterioris cranii faciei contemplatio Rhinocerotis tichorhini cranium an- gustius quam in speciebus bicornibus Africam babitantibus, sed latius quam in speciebus Asiaticis esse probat. Quoad altitudinem vero pars rostri api- calis ob ossa nasalia multo magis dechivia et mandibulae apicem magis ad- scendentem minus altum quam in speciebus Asiaticis et Africanis conspicitur. Ossibus nasalïbus septo narium osseo divisis et parte ejus apicali ante- riore in adultis cum ossium incisivorum anteriore parte in laminam robu- stam, antice tetragonam et tuberculis quinque instructam, coalitis autem non solum ab omnibus Rhinocerotum speciebus, sed etiam a reliquis mam- malibus huc usque cognitis Rhinoceros tichorhinus differebat. Carur Il. Ossium cran singulorum descriptio. Tab. XII— XXI et XXIV. ‘ Cranii figura generatim considerata ad singularum ejus partium seu ossium quam maxime accuratam descriptionem transimus. Non omnium quidem zwologie. | De Rhinocerote tichorhino. 237 ossium singulorum figuram exactius illustrare licet, quum adultorum tantum animalium crania ad manus sint, Cranium enim prope Tschikoi repertum a Pallasio descriptum (Tab. XIII. fig. 1 et 2), quod Cuvierus pro juniori statuit, ossa maxima ex parte coalita, non autem suturis disjuncta ostendit. Adsunt tamen interdum etiam in adultorum animalium cranus suturarum ossa singula in junioribus animalibus invicem conjungentium plus minusve distineta vestigia. Nominatim caput Wiluiense locis quibusdam cute ; orbatis suturarum vestigia magis quam in aliis craniis distincta praebet. Quare capitis modo laudati et cranii Tschikoiensis accuratiore contem- platione instituta aliüisque cranüs suturarum vestigia quaedam offerentibus in usum vocatis et sedulo inspectis singulorum ossium terminos indagare et in tabula nostra XXIV repracsentare contigit. $ 1. De osse occipitis. (TobR NIV AA" PANNANE) Os ocripitis, etsi figura generali a typo Rhinocerotum haud quidem dif- ferat, peculiares tamen quasdam notas offert, Quare singulae ejus partes fusiorem considerationem postulare videntur. Pars squamosa. Tob. "XF et Tab XXI Ps di A 5 AS A": Ossis occipitis squama in Rhinocerote indico et javanico antrorsum incli- nata, in Rh. bicorni seu africano et sumatrano autem fere subperpendicularis vel saltem parum retrorsum vergens in Rhinocerote tichorhino parte sua superiore reclinata et retrorsum evoluta foramen occipitale et condylos duo- rum ad sex pollicum longitudine postice superat pro variis craniis, quod vero neque à sola aetate, quum crania variae magnitudinis hac in re varient, neque a differentia specifica, ob crania reliquarum partium confor- 238 BR VA ND ir Zoologie. matione invicem similia derivandum. — Squamae paries posterior (Tab. XVII. fig. 1—9) plerumque rhomboïdalis, rarius magis tetragonus (ib. fig. #) infra fere ,, sed minus ‘/, latior quam altus, dimidio superiore semper plus minusve angustior, angulum parum acutum cum parte condyloidea prae- sertim dimidio suo inferiore efficit, Ipse vero paries dimidio basali subrecto parum, dimidio apicali vero fortiter reclinatus seu recurvatus supra foramen occipitale in medio plus minusve convexus, lateribus tamen plus minusve depressus evadit, ita ut supra partes laterales, pollicis unius vel duorum altitudinis in medio sit elevatus et protuberantiam obtuse triangularum effi- ciat, quam protuberantiam posteriorem seu majorem appellare liceat, quae- que in als speciebus pariter occurrit. Supra protuberantiam modo descrip- tam, quae ex angulorum superiorum suorum quovis cristam seu eminentiam latam, depressam vel subcarinatam, plus minusve elevatam et plus minusve latam et distinctam emittit, nec non in lateribus paries occipitalis posterior impressus evadit, ita ut fossae tres, fossa superior et duo laterales seu infe- riores exoriantur, quas etiam in Rbhinocerote javanico indicatas invenimus. Fossa superior foraminis occipitalis posteriori margini opposita conspicitur, et in lateribus cristis obtusis jam commemoratis protuberantiae occipitalis posterioris, in superiore margine vero occipitis margine superiore valde in- crassato, arcuato et impressionibus muscularibus majoribus vel maximis et profundissimis impresso terminatur, Îpsa vero fossa superior formam ple- rumque subrhomboïdalem, interdum fere pentagonam, praebens, parte sua superiore latior, inferiore sensim angustior evadit, sed pro variis craniis profundior, latior et longior esse potest, ita ut in craniis senioribus quidem profundior et latior inveniatur, profunditate et latitudine vero in his quoque variet. Fossa quidem vel simplex (ib. fig. 1, 7, 8) et cristula centrali lon- gitudinali destituta vel cristula minima seu rudimentali (fig. 6) instructa apparet vel cristula distincta longitudinali, angusta, brevi partem superiorem vel inferiorem fossae occupante ( fig. 9) ex parte divisa vel denique crista lon- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 239 giori ad occipitis marginem superiorem et inferiorem extensa (ib. fig. #) tota in partes duas aequales divisa animadvertitur. — Fossae inferior angulus plerumque quidem integer seu imperforatus, saepius autem (in craniis sep- tem e numero 19-nario) foramine parvo vel insigni, simplici, subsemilunari, &— 6” diametrum offerente vel in duobus craniis e 18 (ib. fig. 8, 9) substantia ossea interposita in duo foramina, majus et minus, diviso perfo- ratum se praebet. Foramina commemorata, saepius deficientia (fig. 3, k) in canalem osseum 2 — our longum, apertura ampla in cavitatem cran ante foramen occipitale hiantem, vas venosum verisimiliter e sinu transverso emergens ambientem seu foventem ducunt. Fossarum duarum seu impressionum lateralium singula supra condylum occipitalem, sed paullo magis extrorsum versa conspicitur. Utraque fossa formam offert irregulariter triangularem, inaequalem et lineolis vel cristulis vel protuberantiis angustis, irregularibus, interdum subgyratis, nec non fossis et fossulis a musculorum occipitalium insertione effectis asperam atque in- aequalem, et parte inferiore latior, superiore autem angustior apparet. Pars superior profundius impressa conspicitur, ita ut in craniis nonnullis, quae aelate provectiora videntur, fossa adeo peculiaris, insignis, oblonga efficiatur a squamae occipitalis margine laterali et superiore crassissimo valde superata. Fossae laterales Rhinoceroti javanico quidem haud desunt, sed latiores mi- nusque profundae et elongatae evadunt. Squamae occipitalis marginis posterioris inferioris media pars foramen occipitale supra terminans vel totus arcuatus (ib. /ig. 1) observatur, vel in medio plus minusve trianguli forma excisus (ib. fig. 2 — 8) animadvertitur, ut etiam in speciebus viventibus, nominatim in Rhinocerote javanico. Ipsa vero excisura in plurimis imo adeo, ut putarem, in omnibus craniis ab initio (i. e. juniori statu) adfuisse quidem, seriore autem tempore substantia ossea sensim sensimque expleta fuisse videtur. Foraminis occipitalis margo superior in medio limbi interioris seu an- 240 BURYA NID\T: Zoologie. terioris interdum, nominatim in cranio supra commemorato Tschikoiïensi et in alio majori ignotae originis, appendicem osseam peculiarem, triangularem, foraminibus seu aperturis nonnullis perforatam, infra arcuatam et latiorem supra acuminatam, postice parum excavalam possidet, apice suo angustiore superiore tantum ipsi adhaerentem, reliquis autem partibus libere supra foramen occipitale pendentem, tentorei ossei posterioris rudimentum forsan sistentem. In aliis craniis processus triangularis loco (Tab. XXI. fig. 2) processulus transversus angustus medio foramine, venam emittente perfora- tus conspicitur, — Squamae ossis occipitis tetragonae lateribus emarginatae (Tab. XVIT) superior margo valde incrassatus, paulisper arcuatus vel sub- rectus, interdum adeo in medio paulisper excisus (Tab. XVII. fig. 2, h) vel e contrario tuberculo prominente (ib. fig. 6) instructus evadit. Partes ejus laterales parte media multo crassiores multoque latiores apparent et quovis latere protuberantiam insignem, plerumque oblongam vel tetrago- nam, postice plus minusve impressam et fossa majori singula vel duplici, oblonga vel subpyramidali fossulisque minoribus, frequentissimis, irregula- ribus inaequalem et eminentiis interpositis asperam constituunt, in medio inde ab anteriore parte ad posteriorum 1°, vel duorum vel amplius polli- cum diametrum seu crassitiem offerentem. In singulis cranüs quoque, ut supra commemoratum , inter protuberantias laterales modo descriptas media pars in eminentiam insignem lateralibus minorem evoluta cernitur. Mar- ginis occipitis superioris protuberantiis lateralibus modo descriptis valde evo- lutis et crassissimis musculorum validissimorum insertioni destinatis ceterum Rhinoceros tichorhinus Rhinocerotum species viventes plerasque superasse videtur, ita ut Rh. simus squamae occipitalis superioris marginis crassitie Rh. tichorhino tantum magis appropinquetur. Squamae occipitis (Tab. XVII. fig. 9) margines laterales, ut caput Wi- luiense demonstrat, admodum flexuosi et dentati et cum parte posteriore partis mastoideae ossis temporum sutura dentata conjuncti sunt. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 241 Pars condyloidea. (Tab. "XPT et XXIP' 4") Pars condyloidea pro crani structura admodum fortis est et a parte condyloidea Rhinocerotis javanici, praeter volumen majus, condylorum parte basali crassiore, rotundato, non autem, ut in Rhinocerote javanico, suleato- depresso et sub condylorum angulo anteriore interiore carinato -compresso et in Carinam triangularem postice bicrurem elevato recedit. Condyli an- gulis suis anterioribus in crantüs variis aetate provectis plus minusve, 1”, 1°” ad 1” distant et fere paralleli conspiciuntur. [nterdum tamen, nominatim in craniorum nostrorum uno 8” spatio tantum disjunguntur. Cum Rhi- nocerotis Javanici, indici, simi et bicornis condylis comparati Rhinocerotis tichorhini condyli longiores magisque oblongi videntur. Foramina condy- loidea mediocria vel maxima, ut in alüis Rhinocerotum speciebus formata, in marginis externi limbo externo vero area seu fossa in sulcum processus ma- stoidei transeunte impressa et rarius lamina ossea bipartita, observantur. Pars basilaris. (Tab. XVI et XXIV A.) x Ossis occipitis pars basilaris forma generali in universum ut in Rhino- nocerote javanico, nisi forsan in universum paullo longiorem basique latio- rem, se pracbet, sed in facie infcriore ante condylos in medio plerumque parum convexa et vix depressa, in lateribus semper sensim declivis et sub- impressa, non autem fossis subpyramidalibus instructa, ut in Rhinocerote Javanico, evadit. In dimidii anterioris faciei inferioris processus basilaris medio crista longitudinalis pro cranit mole parva, in craniüs vetustioribus distinctius plerumque evoluta observatur (cristae longitudinalis tricruris Rb. javanici anteriori parti correspondens), quae cum crista in parte basilari ossis sphenoiïdei parte sua anteriore confluit. In junioribus craniis, quorum suturae tamen Jam evanuerunt, vel cristae rudimentum minimum, vel sub- Mém. Sc. nat. T. F. 31 242 | BRANDT. Zoologie. nullum, vel tuberositas elevata, compressa tantum observatur. Inveniuntur etiam crania alia, quae aperto animalium aetate provectorum erant, quae pariter cristam parvam tantum offerunt. Notandum denique in nonnullis Rhinocerotis tichorhini crants partis basilaris inferiorem faciem ante condylos elevationem obsoletam vel magis distinetam, triangularem, plus minusve de- pressam, in eristam supra descriptam transeuntem efficere, ita ut tali evolu- tione singula Rhinocerotis tichorhini crania Rhinocerotis javanici crantis magis appropinquentur *). Processus mastoideus partis basilaris pro capitis mole brevior, sed prae- sertim in basi et supra basin fortior et crassior evadit quam in Rbinocerote javanico. Processus mastoideus Rhinoceretis tichorhini ceterum, quamvis in craniis adultis partem ossis occipitis sistere videatur, ut caput Wiluiense demonstrat, pariete suo anteriore exteriore tamen a processu triangulari e parte mastoidea ossis temporum originem ducente componitur et serius tan- tum cum processu mastoideo occipitali confluit. Processus mastoidei tali modo compositi, magis occipiti adseribendi, figuram in craniorum longe plurimis basi tetragonam, apice triquetram, in nonnullis toto ambitu triquetram, in aliis denique, sed rarius, antice et postice valde compressam et planam, subparabolicam et margine externo et interno angustissimam pariterque compressam invenio, Si figuram basi tetra- gonam habet in faciebus plus minusve asperatus et impressus est, praesertim in exteriore atque interiore facie et posterioris faciei basi, sin autem para - bolicam ostendit figuram faciem anteriorem et posteriorem tantum offert, quarum utraque cristam obtusam, longitudinalem, obsoletam praebet. In pro- cessus mastoidei interiore facie sulcus insignis, longitudinalis, digiti medn apicem admittens observatur, ad foramen condyloideum insigne, simplex ducens, eujus satis distinctum vestigium etiam in Rhinocerote javanico *) Partis basilaris ossis occipitis varietates supra laudatae satis demonstrant, partem basilarem ossis octipitis välorem illum specificum minime possidere, qualem ei Blainvillius p. 103 tribuit, Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. . 2Sr invenio. — Ante foramen condyloideum alia observatur apertura ab ossis occipitis anteriore et partis petrosae ossis temporum posteriore margine for- mata, a foramine condyloideo septo angusto, osseo saeparata cum sulco in- signi in processus mastoidei occipitalis interna facie exarato conjuncta, ple- rumque septulo divisa (foramen lacerum posterius seu jugulare) pro cranii magnitudine satis par va. Foraminis occipitalis seu magni, pro magnitudine cranii pariter satis parvi, figura valde variabilis, rotundata vel transversim oblonga vel supra trianguli forma excisa, fere pyramidalis, ut supra jam notavimus (conf, Tub. XVII), invenitur. Ç 2. Os sphenoideum. (Tab. XXIV_B, B’,,B”, Bis). Os sphenoïdeum Rhinocerotis tichorhini in universum à typo gencris haud recedens cum osse correspondente Rhinocerotis javanici comparatum, magis tamen elongatum et forma paulo humiliore, praecipue vero proces- subus pterygoideis subbrevioribus, sed latioribus, angulo acuto antrorsum directis, non autem perpendicularibus, margine posteriore obliquo, non per- pendiculari, carinato-compressis, non ut in javanico acute triangularibus, basi latioribus et planis, hamuloque pterygoideo minus evoluto, non vssis 2ygo- matici medio; ‘ut in Rh. javanico, sed anteriori ejus parti oppositis distin- guitur. Alae magnae figura vix diversae e cujusvis lateris margine poste- riore spinam plus minus insignem, triangularem versus foramen lacerum anterius seu caroticum emittunt, quae in seniorum animalium craniüis cum canalis carotici spina externa conjungitur. Alarum pars orbitalis foramen rotundum insigne, supra processus alveolaris maxillae posteriorem partem conspicuum, Ossis Zygomatici margini superiori oppositum possidet, nervo supramaxillari destinatum, cum foramine ovali haud confluxum, sed ab eo 31* 244 BR SA UNDME. Zoologie. remotum et in orbitae medii inferiore parte supra maxillam conspicuum. In ossis sphenoïdei alis pone orbitam, ut in alüis Rhinocerotibus, lamella satis insignis, semilunaris seu falciformis, e processus pterygoidei externi basi originem ducens et in cristulam versus orbitam directam transiens obser- vatur. Ante superiorem angulum ejus foramen ethmoiïdale unicum, maxi- mum *) invenitur, in canalem ducens, qui in cranü cavitate Juxta laminae cribrosae marginem- lateralem ostio simplici terminatur. Sub laminae falci- formis parte superiore foramen opticum parvum conspicitur: sub media et inferiore autem apertura seu fissura insignis lamina satis brevi, transversa, tenui in foramina duo, superius et inferius, intus divisa observatur, quo- rum superius, magnitudine majus, figura oblongum, fissuram orbitalem superiorem parvam **), in cavitate cranii cum foramine ovali confluxam, inferius vero canalis Vidiani aperturam anteriorem sistit. Canalis Vidianus amplus ab apertura anteriore incipiens et sub fissura orbitali retrorsum discurrens postice in foramen ovato-rotundatum, pone partem basalem pro- cessuum pterygoideorum conspicuum, insignis magnitudinis desinit ***), Canalis Vidianus ceterum in Rhinocerote tichorhino fere duplo longior, quam in Rhinocerote javanico observatur, ïta ut lamina parietem ejus ex- ternum constituens inter aperturam anteriorem et posteriorem conspicua in Rhinocerote tichorhino fere duplo latior quam in Rh. javanico inveniatur. In cavitate cranti, supra lamellae osseae e processu ensiformi et sellae turcicae lateribus emergentis angulum posteriorem exteriorem foramen parvum observare licet, quod cum fissura orbitali superiore pariter commu- nicare et arteriam meningeam mediam in crani cavitatem transmittere *) E maxima foraminis ethmoiïdalis evolutione ramulum ethmoïidalem rami ophthalmiei quinti nervorum paris maximum fuisse merito concludi potest, cui rei summa olfactus organi evolutio in Rhinocerotibus observanda optime réspondet. **) Fissurae orbitalis parvitas cum oculorum parvitate cohaeret. ##) Canalis Vidianus amplus nervum Vidianum magnum fuisse indicat pro organi olfactus summa evolutione Zoologie. De Rhinocerote tichorhno. 245 videtur, ex ipsius enim foraminis utroque latere sulcus in sulculos illos ramosos transit ab arteria meningea media effectos. Foramen modo laudatum igitur foraminis spinosi in cranii baseos facie externa haud obvii vices ge- rere videtur,. Processus pterygoidei arcte invicem in lamellam satis crassam coaliti forma antice magis abbreviata et directione antrorsum inclinata, rarius sub- perpendiculari, a Rh. javanici processubus pterygoideis differunt et multo magis Rh. simi affines apparent. Parte inferiore ceterum non, ut in Rh. Javanico, satis tumidi, sed compressi et subrotundati evadunt, ita ut ha- mulus pterygoideus tuberculo compresso, parvo, ‘haud raro obsoleto, ple- rumque detrito, interdum fere prorsus deficiente, semilunari, rarius sub- majori, tetragono repraesentetur *). In craniis hamulo plus minusve evoluto instructis hamulus a processus pterygoidei externi apice sulco vel emargina- tione sulciformi plus minusve distincte disjungitur, in cranïüs vero, ubi hamulus obsoletus evadit, sulcus modo commemoratus pariter obsoletum se praebet. Fossa pterygoidea in Rh. javanico saltem rudimentalis, in Rh. ti- chorhino, ob processus pterygoideos valde approximatos et invicem coalitos, prorsus deest. Quoad internae cranii cavitati obversae ossis sphenoïdei faciei rationem quae notanda putavimus conferatur cran interioris faciei seu cavitatis expositio. Ç 3. Ossa temporum. (Fab XXI Go C8 Ge) Ossa temporum partem posteriorem inferiorem et lateralem cranti, ut in alüs animalibus vertebratis, occupantia figura generali et situ a Rhinocero- tum viventium ossibus temporum haud vel parum diversa se praebentia *) Hamuli evolutio minus vel haud distincta‘ forsan craniorum conservationi minus bonae ad- scribenda. 216 BRANDT. Zoologie. in nostra quoque specie figura humili reliquis Pachydermatibus haud dissi- milia apparent et in universum spectata, ut € capite Wiluiensi, ossa cranh suturis adhue plus minusve sejuncta praebente, elucet, corpus subtriangulare offerunt. Pars squamosa. (Tab. XXIV. fig. 1, C.) Pars squamosa angulo satis acuto retrorsum reclinata et margine poste- riore pone occipitis basin et processus condyloideos in craniis a latere et facie superiore inspectis plus minusve conspicua, formam subpyramidalem, elongatam et faciem exteriorem canaliculatam marginemque lateralem incras- satum el posteriorem tenuiorem in cristam subrectam elevatos exhibet, An- terior ejus pars cum posterioris partis ossis frontis lamina exteriore declivi et canaliculata, media et posterior pars autem cum ossis bregmatis lamina exteriore declivi et canaliculata, posterior margo denique cum squamae ossi$ occipitis anteriore seu superiore margine in junioribus individuis sutura plus minusve distincta, subrecta, in individuis aetate ‘provectis obsoleta conjungitur. Qua quidem junetura paries osseus ille cum parte basilari ossis occipitis angulum plus minusve acutum, retrorsum patentem constituens, parte sua posteriore superiore supra condylos occipitales vel pone eos con- spiciendus, cranii posteriorem et lateralem partem constituens efficitur, cujus superior facies fossa elliptica canaliculatim excavata evadit. Fossa haecce (fossa temporalis) antice profundior et satis lata, medio ante meatum auditorium la- tissima pone medium autem sensim acuminata, sed in ipso tamen margine posteriore elliptica animadvertitur et cum parte basilari ossis occipitis angulum acutum, retrorsum patentem efficit, parte sua posteriore, ut, notavimus, pone condylos occipitales conspiciendum. — Fossa a parte correspondente Rhi- nocerolis indici et javanici forma multo magis elongata et acutiore, porro situ reclinato admodum diversa a Rhinocerotis bicornis quidem fossa tem- Zoologie. De Rlunocerote nchorhino. 247 porali, praesertim vero à Sumatrani minus recedit, Rhinocerotis simi fossae temporali vero simillima invenitur. EE specierum sic dictorum fossilium numero, quoad fossae temporalis rationem Rhinoceros leptorhinus reliquis speciebus fossilibus (Rh. incisivus et Schleiermacheri), magis cum Rhin. tichorhimo convenit. Utriusque lateris fossa temporalis in vertice cranii ossis frontis posteriore superiore, nec non ossium bregmatis superiore parte, planis et parum latis subtetragonis separatur eoque magis Rhinocerotis su- matrani et pariter leptorhini, praesertim vero simi appropinquatur. Fossae postérius dimidium plerumque foramen unicum vel foramina nonnulla majora vel minima (emissaria venarum), rarius nulla ostendit. Processus zygomaticus (Tab. XXIW. fig. 1. C7) modice arcuatus, parte posteriore et media trigonus et compressus insignem magnitudinem offert. Facies exterior ejus modice convexa, interior subplana, sed arcuata, margo inferior autem antice subemarginatus evadit. Anterior processus zygomatici pars acuminata et fere usque ad oculorum cavitatis propriae medium extensa invenitur, ubi partis suae anterioris mar- giné superiore tuberculi vestigium orbitam infra subterminans offert ossisque zygomatici processui temporali pariter acuminato "incumbit, cui latitudine fere aequat. In individuis aetate provectioribus facies exterior granulis osseis frequentissimis, interior et inferior autem impressionibus et eminentiis gy- ratis asperae apparent. Cum Rhinocerotis javanici comparatus processus #vgomaticus multo angustior et longivr, nec non magis triangularis et com- planatus, sed minus extrorsum curvatus observatur. Area articularis, ut in alüis Rhinocerotibus, paulisper elevata, oblongam exhibet formam et marginis anterioris medio parum exciso, porro magnNi- tudine et latitudine minore à Rhinocerotis javaniei differt. Pone partem interiorem areae articularis, ante processum mastoideum ossis occipitis, ut in als Rhinocerotibus, processus osseus, insignis, processu mastoideo occipitali major, sed pro cranit mole minus quam in Rhinocerote 248 BR AND T. Zoologie. javanico evolutus exoritur, processui mastoideo hominis origine situ et ra- tione physiologica minime quidem aequiparandus *) ob figuram tamen pro- cessus articularis nomine designandus. Processus mastoideus temporalis a la- tere inspectus in alüs craniis figuram fere tetragonam, in alüs conico-trigonam exhibet figuram et apice plerumque paulo angustiorem se praebet. Si tetra- sonam offert, facies exterior et interior valde compressae evadunt et pars api- calis ejus latior et truncata observatur, sin autem trigonus conspicitur facies exterior carinato-compressa , interior et anterior autem planae apparent et pars apicalis deinde plerumque paulisper introrsum spectat et in processubus mastoideis conico-triangularibus subrotundatus, vix paulisper emarginatus, in tetragonis autem truncatus, et fortius emarginatus invenitur, ita ut pars posterior apicis emarginatione saeparata anteriorem longitudine interdum superet. Facies anterior ejus semper aream articularem offert et cum factei articularis mandibulae portione posteriore inferiore articulatur, sub ipso plano articulari suo vero in processulum parvum, semilunarem prominet. Partis mastoideae pars superior seu posterior formam subtriingulirem vel subsemilunarem, elongatam praebet et eranii posterioris parietis partem externam et inferiorem fpostice foramen occipitale superantem sistit. Exterior seu posterior ejus facies fere subsemilunaris vel subtriangularis, depressa et impressionibus atque tuberculis frequentibus, musculorum insertioni desti- natis, inaequalis apparet marginemque posteriorem valde flexuosum, denta- tum eum occipite suturae dentatae ope conjunctum et anteriorem edenta tum, glabrum, parum excisum praebet, Limbus partis mastoideae anterior protuberantiam triangularem, insignem, cristae subflexuosae haud dissimi- lem, (sed minus compressam minusque prominentem quam in Rhinocerote Jjavanico), postice vario modo impressam, pone meatum auditorium conspi- *) Processus articularis temporalis Rhinocerotum enim ante partem petrosam in cavitatis gle- noidalis ossis temporum ïipso posteriore margine observandus cavitatis glenoïidalis augmentum sistit et impedit quo minus mandibula nimis retrorsum dirigatur. Zoologie. De Rhnocerote tichorhino. 249 cuam, sed meatum auditorium parum superantem componit. Pars inferior seu anterior partis mastoideae juxta protuberantiam modo commemoratam conspicua formam plus minusve tetragonam exhibens margine posteriore elevata, exteriore vero sub meatu auditorio admodum depressa et inaequalis apparet. Posterior ejus limbus elevatus e parte sua interiore processum triangularem (Tab. XXI. C, a), in junioribus individuis suturae ope cum processu mamillari occipitali conjunctum, in maxime adultis vero cum eo confluxum parietemque ejus anteriorem tantum exhibentem deorsum emittit. Processus mastoideus igitur in Rhinocerotibus maxima ex parte tantum ab osse occipitis efficitur, ita ut ex eo appareat processum mastoideum, non ut in homine, a solo osse temporum, nec ut in aliüis mamalibus ab osse occipite tantum formari. Pars petrosa. (Tab. XXIV. fig. 3, C’".) Pars petrosa trigono-pyramidalis parte anteriore truncata, asperrima, in Rhinocerotibus in universum parva dicenda, in nostra specie pro crani reliquarum partium mole minor adhuc quam in reliquis, sed figura similis, in adultorum adeo animalium cerantis sutura tantum et massa tendinoso- fibrosa cum reliquis ossis temporum partibus conjuncta fuisse videtur, quum in nonnullis craniorum nostrorum baud raro e juncturis soluta et plus mi nusve mobilis observetur, in nonnullis adeo deperdita sit. Processus styloi- deus, ut in aliis Rhinocerotibus, brevissimus, crassiusculus, subteres, apice truncatus, excavatus, rotundatus vel ellipticus, in ipsa excavatione granulis osseis asperatus. Foramen stylomastoideum distinctum. Supra exteriorem processus styloidei faciem processus trigonus, peculiaris, supra profunde ca- naliculatus, meatus auditorii ossei partem constituens animadvertitur, Pone processum styloideum e parte petrosa processus lamellaris osseus plus mi- nusve elongatus et acuminatus, postice canaliculatus et margine inferiore emarginatus processui mastoideo ossis occipitis suturae ope sese adjungens et cum hujusce processus faciei interioris anteriore limbo sulcum ad fora- Mém. sc. nat. T. V. 32 250 BRANDT. Zoologie. men jugulare extensum constituens emergit. Ante processum styloideum duo processus longitudine subaequales antrorsum tendunt, exterior et inte- rior. Exterior, angustissimus, et acutissimus ossis sphenoidei cristulae in- cumbit; interior vero triangularis, exteriore ter major, et basi latior infra foraminis carotici introitum conspicitur, Canalem caroticum proprium in craniorum nostrorum nullo inveni, ita ut carotis tantum per foramen in- signe (foramen lacerum anterius seu caroticum) inter partis petrosae apicem et ossis sphenoiïdei marginem posteriorem conspicuum in cranii cavitatem penetrare videatur, quod quidem foramen processu osseo tenuissimo et an- gustissimo in partes duas divisum apparet, quarum exterior a processu triangulari, acuminato e parte pyramidali ossis temporum ante processam tendente parte sua inferiore superatur. [pse vero processulus foramen ca- roticum dividens e processulis duobus sutura obliqua conjunctis componitur, quorum unus ex ossis temporum apice, alter vero ex ossis sphenoiïdei mar- gine posteriore emergit et antrorsum in hujus ossis inferiore facie in cristu- lam minimam, plus minusve distinctam, continuatur. Foramen caroticum spina elongata trigono-pyramidali, insigni superatur. Foramen jugulare subsemilunare, pro animalis mole satis parvum, simplex vel lamina angu- stissima, ossea bipartitum invenitur. — Meatus auditorii apertura rotundior, a paricte suo posteriore et facie inferiore multo minus superatur, nec non in inferiore margine multo minus profunde excisam se praebet, quam in Rhinocerotis javanici cranio, quod parietem posteriorem et inferiorem partis mastoideae in eristam supra perpendicularem compressam, insignem, meatum auditorium postice et infra superantem evolutum repraesentat. — Meatus auditorius internus satis insignis, subobliquus. In cranio Tschikoiensi et capite Wiluiensi meatus auditorii ossei fundus procsesum acuminatum, angustum osseum, peculiarem e parte petrosa progredientem fundique posteriorem partem dividentem praebet. — Canalis Falloppii insignis. — Canalis semicanalis cum canali tubae Eustachii admodum magnus. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 251 NEA Ossa parietalia. (Tab. XXI. fig. 1, 2, D. Ossa parietalia tetragona, parum elongata, versus squamam occipitalem rechinatam, angulo aculo sensim ascendentia, in maxime junioribus indivi- duis tantum separata et sutura conjuncta, in animalibus adultis os unicum constituunt, cujus facies superior et lateralis non solum in universum lon- giores, sed etiam multo magis sensim sensimque reclinatae et parte sua posteriore supra condylos occipitales elongatae quam in reliquis Rhinocero- tum speciebus, multo magis potissimum quam in Rhinocerote indico et ja- vanico, imo adeo magis quam in Rhinocerote sumatrano, leptorhino et sima apparent, ita ut fere anterius eorum dimidium tantum pariete suo interno ad cranïi cavitatis conformationem conferat, posterior tertia pars vero ultra cranii Cavitatem retrorsum elongetur. Superior facies subtetragona, satis plana, longior quam lata, antice an- gustior, medio sublatior, postice multo latior parte anteriore et media, parte sua anteriore et media cranii parte ei finitima tertia parte cireiter angustior, interdum subarcuata. Pars ejus posterior superior cum occipite conjuncta reliquis partibus latior, parum elevata, sed depressa et plana evadit. In medio faciei superioris saepe ceristula longitudinalis obtusa plus minusve evoluta conspicitur, quae in multis craniis vix indicata observatur vel pror- sus deest. Facies lateralis fere elongato-semilunaris et modice excavata, sed in ipsa excavatione subconvexa margineque exteriore elevato, arcuato a facie superiore sejuncta, fossae temporalis partem superiorem componit, ita quidem, ut fossae temporales in universum spatio oblongo-tetragono, mediocri sejun- gantur, parte sua anteriore et media circiter minus !, cranii posterioris partis diametro transverso aequante. — Facies interior excavata et arcuata *) Rhinoceros simus ossium parietalium et fossarum temporalium figura R. tichorhino similli- mus quidem conspicitur, sed ossibus parietalibus fossisque temporalibus supra condylos postice haud elongatis differt. 32* 252 BRANDT. Zoologie. cranii cavitati obversa sulcis vascularibus crebris, plus minusve profundis exarata, facie superiore fere duplo brevior et faciei superioris anteriore et media parto paullo, superioris posteriore parte vero fere ‘/ angustior invenitur. Su5a Os interparietale. (Tab. XXI. fig. 1. E.) Cuvierus (Recherch. ed. 4. pl. 160) os interparietale Rh. javanici (LL fig. 2) ossiculi elongati, subtrigoni forma indicavit et (ib. fig. #) in Rhinocerotis bicornis eranio ossiculum triquetrum interparietale pariter re- praesentavit. Ossiculum interparietale re vera tuberculi forma et in cranio Rhinocerotis javanici et in gypsea imagine Rh. palaeindiei indicatum invenio, ita ut Meckelius (Syst. d. vergl. Anat. a. a. O. p.507) Rhinocerotibus omni jure os interparietale tribuisse mihi videatur, quamquam in craniis aetate pro- vectis obsoletum sit. Os interparietalè etiam in junioribus Rhinocerotis tichorkini speciminibus adfuisse e eranii saepius commemorati Tschikoiensis accuratiore inspectione concluderem, etiamsi reliqua Musei crania distinctiora ejus vestigia minime ostendant. In cranio Tschikoiïénsi enim eodem loco, quo ossiculum interparietale Rh. javanici observatur, 1. e. inter ossium pa- rietalium angulos posteriores interiores et ossis occipitis marginem superio- rem, areolam triangularem, 1” longam, ‘/,"latam, textura peculiari ab ossi- bus parietalibus diversam reperi. (. 6. Ossa frontis. (Tab. XXI. fig. 1, 2. F.) Ossa frontalia maxima, crani mediam partem occupantia in omnibus craniis, quae comparare licuit, non solum inter se, sed etiam cum ossibus nasalibus, ossibus lacrymalibus, zygomaticis et maxillaribus substantia ossea conjuncta animadvertuntur, ut sedula et repetita inspectione suturas qui- dem summa certitudinis specie invenire haud contigerit, sedula tamen cra- niorum inspectione instituta futurarum termini illam habere mihi videntur Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. - 253 formam, quam in tabulae nostrae XXIV figura 1 et 2 offerunt. — Ossa frontis, facie exteriore superiore, ut videtur, in uriversum subhexagona, postice multo (fere duplo) angustiora quam in anteriore parte, medio autem inter oculos latissima et figura in universum reliquarum specierum similia evadunt, ita quidem, ut Rhinocerotum bicornium more, faciem superiorem convexam et plus minusve asperam, lateribus devexam et plus minusve compressam, margine vero depressam praebeant. Partis posterioris superior facies tetragona, ossibus bregmatis minus elevata, sed depressa et plana, interdum fossula triangulari, e medio cristulam emittente, postice instructa, Partis posterioris latera excavata fossae temporalis partem anteriorem pro- minentem, ut in aliis mammalibus, componunt. Faciei superioris ossis frontis pars media et anterior eminentiam centralem convexam, plus minusve insignem, antice et postice, praesertim autem in laterum anteriore parte, plus minusve devexam et compressam exhibet. Convexitas inter orbitarum anteriorem partem, nominatim inter arcum orbitalem valde incrassatum et asperum, major quam in reliquis locis apparet et aream maximam, rotun- dato-rhomboidalem, medio magis elevatam et convexam, lateribus vero plus minusve depressam et devexam vel parum compressam, sulcis vascularibus et papillis tuberculisque osseis irregularibus, sparsis, frequentissimis, laceris, magnitudine variis, in senioribus multo magis evolutis, asperam vel asper- rimam sistitt In reliquis vero etiam ossis frontis faciei superioris partibus, praesertim in parte anteriore, papillae asperae, similes sparsae, sed numero et magnitudine minores vel minimae conspiciuntur. Area rhomboidalis an- tice et postice acutior, lateribus paulo obtusior et sublatior observatur. Anguli ejus anterioris medium in aliis craniis modice devexum, in aliis, et quidem in longe pluribus (in 9 craniorum nostrorum), fossa plus minusve distincta elongata, aspera, e medio cristulam asperam emittente, instructum, in aliis denique, sed rarius, fossae loco in cristulam elevatum animadver- titur. Area rhomboïdalis (frontalis) aspera ceterum ab area nasali in crantis 254 BRANDT. Zoologie. senioribus plerumque vix vel haud disjuncta, sed tuberculis et papillis os- seis, in tota ossium frontis exteriore superficie obvis, cum ea plus minusve confluxa cernitur. Sulei vasculares supra commemorati insignes, inter pa- pillas et tubercula ossea exarati, ramo vasculari insigni vel duobus (arteria supraorbitali et frontali) supra marginem orbitalem anteriorem utroque latere incipientibus et ad ossis frontis medium ramis suis transversim tendentibus cornu frontalis nutritioni maxima ex parte destinatis originem debere viden- tur. Ipsi vero rami vasculares inter papillas osseas sese dividere et ab ipsis tueri videntur. Posterior faciei lateralis pars cum fossa temporali confluens arcuato — de- vexa et impressa et excavata observatur. Margo orbitalis ossis frontis, orbitam propriam supra à fossa temporal terminans, in majoribus craniis praesertim valde prominens, magis incras- satus et tuberculis osseis exasperatus, quam in alüs Rhinocerotibus videtur et ex angulo anteriore processum insignem, apice interdum sublatiorem, vel incisura ab ossis lacrymalis processu sejunctum, vel cum basi ejus proces- sulo osseo conjunctum emittit, ita ut inter utramque processum foramen vel canalis brevis efficiatur. Praeter processum modo commemoratum, an- teriorem, in posteriore parte, vel in media parte et parte posteriore mar- ginis orbitalis, processuli asperi plus minusve evoluti animadvertuntur, quo- rum posterior angulatus et medio plerumque acutior, angulum prominentem brevem posteriorem, interdum adeo in processum 6” longum prominentem marginis orbitalis constituens, constanter invenitur. SL Os ethmoideum. (Tab. XIX et XX, fig. 1, XXI. fig. 1 et 3 et XXI. jig. 2. G.) Os ethmoideum, ut in aliis mammalibus anterioris cranii partis medium occupans, Jlaminam cribrosam subtetragono-rotundatam, mon horizontalem, Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 255 sed parte anteriore ascendentem: et cum cranii basi angulum acutum con- stituentem, 1” 4!” longam, 8°” latam vel majorem*), facie nasali admodum convexam, in faciei interioris, cranii obversae, utroque latere intus plus mi- nusve fortiter excavatam et depressam, medio in areas duas: subovales crista insigni divisam, foraminibusque numerosis variae figurae et magnitudinis sub- stantia ossea reticulata et elevata cinctis perforatam pariter offert. Anteriori laminae cribrosae convexae faciei conchulae (Tab. XX. fig. 1) 1 — 3” longae vel longieres, 4” ad 1” latae vel latiores, elongatae, numerosissimae, sub- seriatae et subparallelae, vario modo involutae et revolutae, nec non angu- latae, invicem vario modo lamellulis transversis conjunctae eamque ob cau- sam utroque latere in massam unicam, lamina perpendiculari ossis ethmoïdei ab alterius lateris massa sejunctam coalitae parte sua posteriore adhaerent. Conchularum quidem exteriores margine suo externo partim ossi frontis (no- minatim superiores earum), partim (earum inferiores) ossis sphenoïdei pa- rieti laterali interno, nec non laminae papyraceae parieti interno affiguntur. Crista laminae cribrosae partis suae anterioris processu trigono, parte supe- riore sensim acuminato ab excisura seu sulco ossis frontis excipitur. Ipse vero processus plerumque valde elongatus et in sulco ossis frontis faciei interioris parte sua inferiore repositus, parte sua apicali libera recurvata, apice saepius bifido instructa, supra mediam vel superiorem adeo partem anterioris partis interioris ossis frontis faciei cristae plus minusve trigonae, simplicis vel duplicis forma in cranii cavitatem prominet falcisque osseae anterioris rudimentum angustum quodammodo sistit. — Posterior cristae ethmoidalis pars supra processuum ensiformium ossis sphenoidei medium continuatur et processu suo posteriore dilatato foraminum opticorum limbos superiores plus minusve disjungit. *) Laminae cribrosae magnitudo et conchularum ethmoïidalium frequentia et. volumen nervum olfactorium maximum fuisse et corpus sic dictum clavatum, ut in Ruminantibus, constiluisse satis clare indicant. 256 BR AN DE: Zoologie. Lamina perpendicularis insignis, subeurvata modo supra descripto parte sua posteriore conchularum ethmoidalium agmen dextrum à sinistro disjungens parte sua superiore cum ossibus frontalibus, inferiore autem cum vomere osseo conJungitur. Laminae papyraceae (Tab. XXIV. fig. 2. G) termini in craniorum, quae ante oculos habemus, nullo quidem prorsus distincti; e nonnullorum junio- rum accurata inspectione tamen apparuit laminam papyraceam ossiculum satis magnum, rhomboïidale, impressum, excavatum, circiter 3° longum, 1” et ultra latum, antice ab osse lacrymali, postice ab osse sphenoideo, supra ab osse frontis, infra ab osse palatino terminatum sistere. L2 ( 8. Conchae. (Tab. XIX.) Conchae utroque latere praeter conchulas ethmoïdales descriptas binae, ut in alüs Rhinocerotum speciebus simpliciter revolutae, oblongae, elon- gatac, satis rectae et parallelaé marginibusque liberis angulatae Ruminan- tium conchas figura in memoriam revocantes, cranii dimidiae partis longi- tudine breviores, sed ‘/, cran longitudinis superantes, quinquies vel sexies longiores quam medio latae, parte anteriore apicali valde angustae, sensim attenuatae et trianguli forma acuminatae, parte posteriore pariter, sed paullo minus quam anteriore angustae et infra arcuatae, medio latiores quam api- cibus. Concha media inferiore paullo longior magisque antrorsum elongata, inferiore quoad marginis superioris atque inferioris figuram rectior et prae- terea multo magis in narium cavitatem prominens foraminulisque crebrio- ribus dimidio inferiore potissimum perforata. Concha inferior margine su- periore et inferiore magis arcuata, nec non parte apicali posteriore angu- stior, acutior et sursum arcuata a conchae mediae margine arcuato poste- riore interstitio semilunari sejuncta animadvertitur. — Conchae aliis locis imperforatae, crassiores, aliis vero valde attenuatae foraminibusque reticu- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 257 latim positis cribri forma perforatae, sed praesertim anteriore parte minus cribrosae et interstitiis reticulatis atque aperturis multo minoribus et minus frequentibus quam in Rhinocerote javanico interruptae. Praeterea quoque Rhinocerotis tichorhini conchae in universum magis quam in Rhinocerote javanico elongatae*), alüsque characteribus diversae inveniuntur. Concha media tichorhini enim partem anteriorem triangularem, fortiter acuminatam, non autem ut in Rhinocerote javanico valde tumidam et ellipticam ostendit ; Concha inferior Rh. trichorhini vero longior et humilior magisque revoluta et involuta quam in Rhinocerote javanico observatur. Ç 9. Ossa lacrymalia. (Tab. XXIWV. I) Ossa lacrymalia magnitudine minora, praesertim vero minus alta, quam in Rhinocerote javanico apparent et molari ultimo et penultimo (non molari tertio et quarto, ut in Rhinoc. javanico, sumatrano et indico, vel quarto et antepenultimo, ut in Rhinocerote bicorni,) vel penultimo, ut in Rhinoc. simo opposita conspiciuntur et processum mamillarem, asperum subtetragonum, truncatum vel conicum plus minusve asperum, intus cavum, insignem e margine orbitali emittunt. Canalis lacrymalis apertura plerumque simplex, haud raro tamen lamina ossea in duas partes divisa invenitur. Ossa zygomatica. (Tab. XXIV. K.) Ossa zygomatica crassitiem satis insignem et latitudinem mediocrem, ut in Rhinoc. simo manifestantia, parum extrorsum directa, parte sua anteriore *) Conchae Rhinocerotis tichorhini magis quam in Rhinoc. javanico elongatae, ab olfactus organo in Rhinoc. tichorhino pro cranii forma elongata magis sensu longitudinali evoluto deri- vandae videntur. Mém Sc. nat. T. F. 33 258 BRANDT. Zrologie. seu maxillari supra molarem ultimum conspicua posteriore seu temporali autem processuum ptérygoideorum marginis posterioris basi, fere ut in Rhi- nocerote simo, opposita, magis igitur retrorsa quam in reliquis speciebus observantur,: quum in Rhinocerote javanico et indico pars anterior eorum molari penultimo et ex parte quarto, in Rhinocerote bicorni quinto, pars seu processus posterior autem in modo nominaiis Rhinocerotum speciebus viven- tibus processuum pterygoideorum parti anteriori opposita animadvertatur. — Facies exterior ossium zygomaticorum sub cavitate oculorum antice mo- dice convexa, haud depressa et subperpendicularis, ut in Rhinocerote java- nico, conspicitur. Margo eorum orbitalis crassitiem insignem manifestat et limbo suo exteriore pone os lacrymale tuber subsemilunare, arcuatum, in- signe, facie exteriore asperum et valde tumidum format margni orbitali superiori valde prominenti et asperrimo fere congruum. Ç 11. Os n as la (Tab. XXIV. fig. 1 e 2 L.) Ossa nasalia in animalium adultorum craniis invicem connata laminam osseam cCrassissimam, pro variis craniis tetragonam vel subelongato-tetragonam vel magis rhomboïdalem, medio crassiorem, antrorsum et deorsum arcuatam, margine anteriore truncatam, sed in medio ejus tuberculo plus minusve prominulo instructam et paulisper curvatam, basi latissimam, parte an- teriore vero ossa incisiva et septum nariun osseum paulisper superante paullo angustiorem constituunt. Ossa masalia ceterum faciei superioris lati- tudine et convexitate valde differunt et in medio ejus latiora vel angustiora et antice plus minusve angusta evadunt, ob marginem exteriorem sulco vasculari instructum plus minusve prominentem et tuberculis plus minusve asperum. — Laterum posterior pars admodum arcuata et devexa, media et anterior autem lateribus minus declivis, sed interdum subhorizontalis obser- vatur. — Longitudine os nasale singulum tertiam totius cranii longitudinis Zoologie. De Rhnocerote tichorhino. 259 partem plus minusve superat, latitudine vero summa ossa nasalia conjuncta summae cranû latitudinis dimidium fere aequant vel parum :excedunt. Am- borum ossium nasalium invicem conjunctorum latitudo in medio supra na- rium medium ad longitudinem — 1 : 2 vel —1:1°/, vel 1°/,+ vel —, in apice autem fere ad 1:3 vel multo minus, fere ad 1:2!/, vel fere ad 1 : 2 observatur, ita ut mediae partis latitudo fere duplo, apicis autem plus duplo minor sit ipsorum longitudine. Ossium nasalium margines laterales in cra- niis animalium aetate provectioribns deôrsum quidem curvati, sed satis rectt, Margo anterior eorum satis rectus vel:subcurvatus seu subangulatus e medio tuberculum plus minusve insigne emittit, quod saepius cum crista centrali ossium nasalium superioris faciei et frequenter etiam cum septi narium ossei marginis anterioris superiore parte conjungitur. Ossium nasahium ex- terior seu superior facies tota tuberculis et papillis osseis subsimplicibus vel laceris plus minusve aspera vel asperrima sulcisque a vasorum decursu effec- ts, exarata conspicitur ita quidem, ut papillae et tubercula in universum in animalium adultorum craniis multo magis evoluta appareant. Tubercula et ptpillse hoc modo disposita in ossibus nasalibus invicem in laminam con- fluxis aream tetragonam, asperrimam constituunt, cutis fossa glahra, tetra- gona impressa obductam, cui cornu anterius seu nasale insidebat, ut caput Wiluiense supra accuratius descriptum demonstrat. In anterioris partis me- dio areae osseae crista longitudinalis subglabra vel plus minusve aspera pa- pillisque asperis plerumque cincta, interdum (Tab. XXI fig. # 5) area peculiari parum papillosa vel tuberculosa supra circumdata, vel interdum eminentia trigona versus ossium nasalium anterioris marginis tuberculum porrecta ejusque ope cum septi narium ossei parte anteriore in craniis seniori- bus plus minusve conjuncta, cute tamen obducta et extrinsecus parum di- tincta, conspicitur*). Saepius tamen crista modo commemorata ossium *) Cristae loco in Rhinocerote javanico, bicorni, simo aliisque speciebus sulcuslongitudinis observatur. 35* 260 BRANDT. Zoologie nasalium anteriorem marginem haud attingit. Crista autem vel supra tuber- cula ossea et papillas prominet vel ipsas altitudine aequat, ita quidem, ut in animalibus aetate provectioribus major, in junioribus vero minor et interdum adeo magis lineae elevatae quam cristae similis appareat et longitudine quo- que diversam se praebeat. In craniorum quidem nostrorum plurimis in anteriore ossium nasalium dimidio tantum observatur et in nonnullis tan- tum paullo magis retrorsum extensa cernitur, ut in cranio a Cuviero (Re- cherch. s. les ossem. foss. ed. # Tab. 160. fig. 5) dipicto. Crista*) ceterum in omnibus fere craniorum nostrorum #speciminibus simplex, in uno tantum sulco vasculoso longitudinali fere bipartita evadit, — Sulci vasculares supra commemorali ramo arterioso, aperte ex utroque foramine supramaxillari emergenti, cornu nasalis labiique superioris nutritioni destinato, originem debent, qui in ramum superiorem et inferiorem dividitur. Superior in na- rium aperturae posterioris marginis sulco plus minusve profundo versus ossium narium superivrem faciem ascendit ibique in ramos duos, ramulos numerosos emittentes, divisus sulcos supra dictos efficit, inferior autem in ossium nasalium margine laterali discurrens versus rostri apicem tendit: — Interior ossium nasalium facies lateribus plus minusve excavata, praesertim in anterioris partis linea media eminentiam satis latam, trigonam in capite Wiluiensi, quod aperte junioris animalis fuit, distinctissimam, emittit, quae a facie superiore trigoni forma impressa septi narium anterioris dimidii exci- *) Cel. Eichwaldus (Act. Caes. Leopold. 1.1. p.751), ut supra jam notavimus, afferens: «Cornu itaque cristae nasali altae tumidae (?), acutaeque, ipsi apici maxillae superioris quam proxime in- sidebat» sine dubio cristam supra descriptam innuit, Equidem vero slaluerem ad coruu anterioris insertionem hanc crislam parum conferre, quum plerumque parum promineat, porro, ut caput Wiluiense luculenter demonstrat, in integris animalibus cute obducta fuerit et pro situ et magni- tudine anterioris cornu nasalis partis medio fulcram tantum praebuerit. Huc accedit, quod crista in craniis Junioribus parum vel minus evoluta sit, etiamsi areae cornigerae osseae magnae eorum distincte probent ipsorum cornua magnitudinis insignis fuisse. Deinde vero etiam in aliis Rhinocerotum speciebus (Ah. bicorni, simo, indico, sumatrano, javanico et leptorhkino), ut supra diximus, cristae longitudinalis loco sulcus invenitur. Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 261: pitur:éique incumbit, in craniis aetate provectioribus omnibus.a me hucusque observatis, cum septo narium intime confluxa invenitur! ‘ita ut in ipsis ossium nasalium et septi narium ossei terminos nullos, vel parum distinctos conspicias. \-712 Vomer et Septum narium osseum. (Tab. XXI. fig. 2 —7 et Tab. XXI. fig. 2 M) In mammalibus reliquis, ut constat, narium civitates septo perpendicu- lari sejunguntur, cujus posterior pars ex osse peculiari, compresso, plano, perpendiculari, (i. e vomere), anterior vero e lamina perpendiculari, eartila- ginea ossi nominato affixa componitur. In Rhinocerote tichorhino vero, sicuti jam Pallasius, Camperus, Cuvierus, Meckelius aliique recte demonstrarunt et supra Capite Il. ipsi notayimus, contra reliquorum mammalium huc usque cognitorum normam narium Cavitates septo osseo non solum parte posteriore, sed etiam parte anteriore, inter narium aperturas externas divisae conspi- cluntur. Septum hocce narium osseum in animalium prorsus adultorum, praeser- tim aetate provectorum cranis integris a me comparatis semper completum*) nec ullo foramine majori vel minori centrali vel laterali naturali perforatum observavi (Tab. XIII. fig. 1, 2, XIV: XIV. fig 2 MM), etiamsi in craniorum nostrorum haud paucis minime integrum, sed fractura laesum et incomple- tum inveniatur. Quoad rationem generalem septum narium laminam elonga- tam insignem, maxima ex parte perpendicularem osseam cum osse ethmoideo et rostro sphenoïdali, porro cum parte anteriore ossium frontis et nasalium, *) Qua de causa etiam de septo osseo in craniüs adultis vel femineis ex parte incompleto loqui haud potest. Blainvillio igitur characterem specificum a septo osseo desumtum minoris facienti (Osteograph Rhinoceros p. 85, 88, 403 et 123) minime assentiendum. 262 BRANDT. Zoologie. nee non cum ossibus palatinis, maxillaribus et intermaxillaribus conjonctam a cavitate rostri inclusam, nariumque cavitates et aperturas in partes duas, aequales dextram et sinistram, sejungentem sistit. Adultorum quidem, nominatim aetate provectiorum, animalium crania. quem in ipsis septum osseum cum ossibus supra nominatis intime coalitum inveniatur (ef. Tab. XIII et XIV), accuratiorem ejus cognitionem minime praebent. Qua de causa etiam auctores obiter tantum de structura et Junc- tura ejus egerunt. Felici fortuna in capitis Wiluiensis supra fusius descripti parte rostrali an- teriore, corio maxima ex parte orbata, septum narium osseum (cf. Tab. XXII. fie. 3 M. M, M, et fig. & — 7) ut Pallasio (Novi Comment. T. XVI. p. 59% et p. 171 commentationis nostrae) jam innotuit*) reliquis ossibus nondum adnatum, eamque ob causam adeo solutum et mobile invenitur, ita ut non solum ex parte et antrorsum, et retrorsum, supra partium palatinarum maxillarium et intermaxillariuom limbum centralem suleatum, cui incumbit, paulisper moveri possit, sed cum septo nasali perfecto aliorum craniorum comparatum dimidium anterius totum et posterioris dimidii anteriorem par- tem maxima ex parte tantum ossea, posterioris dimidi posterioris partis par- ticulam anteriorem autem nondum ossificatam offerat. Capitis commemorati (Tab. 1 et Il) ope igitur non solum septi na- rium ossei juncturas et figuram, sed formationis ejus rationem accuratius indagare, eamque ob causam, aliis craniis vel eorum fragmentis pariter adhibitis, fusiorem ejus descriptionem iconibus (Tab. XXII. fig. 2 — T7) illustratam proponere possum. Septum hac ratione exactius consideratum quae sequuntur obtulit facta specialia *) Pallasus tamen hancce capitis Wiluiensis uremyonns quoad septi ossei nasalis rationem nimis breviter descripsit (cf. supra p. 170), quare accuratior descriptio non solum ad refutandas opiniones erroneas, sed etiam ad ipsius sepli struclturam et notionem exactius cognoscendas neces- saria videtur. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 263 Forma septi narium ossei completi oblonga vel rectius elongato-tetragona observatur (ib. /ég. 5). Pars anterior (#, M) altior, posterior (M'') vero humilior apparet. Media ejus pars lamellosa. perpendicularis et plana, in craniis junioribus, sed satis adultis glabra, in aetate provectissimis his illisve locis, postice praesertim, aspera vel subaspera inaequalis, in centro semper multo tenuior quam in partibus marginalibus, nominatim in junioribus animalibus éonspicitur. Capitis Wiluiensis septum narium (Tab. XXII. fig. 4) ceterum, ut supra notavimus, minime completum. Posterius enim ejus dimidium (M) in medio aream (a, @ a) minime fractura ortam, fere falcatam, antice (a° a’) latiorem, postice (a) angustiorem, substantia ossea: haud impletam praebet. Ipsa area a processu superiore infra arcuato et postice emarginato, latiore et breviore (b) et inferiore (c) longiore oblonge tetragono, postice parum exciso terminatur. Processuum margines aream (a. a’, a!) terminantes rotundati et subgranulati apparent, quales in ossibus, quibus cartilagines affiguntur, invenimus. Area commemorata igitur sine dubio in animali vivente cartilagine erat expleta*) quae in individuis septo osseo completo instructis in substantiam osseam commutata reperitur. Ex- inde vero apparet, septi ossei anteriorem partem parte media et posteriore citius ossificatam fuisse marginemque superiorem et inferiorem parte centrali tenuiore citius substantiam osseam excepisse; deinde vero etiam e factis commemo- ratis concludi posse videtur, vomerem proprium citius quam reliquae partes septi narium Rhinocerotis tichorhini evolutum fuisse, quum in Rhinocerotis capite Wiluiensi vomer osseus a septo narium sejunctus non inveniatur*). Margo septi completi, quale in crantis adultis reperitur, superior com- pressus, triangularis infra multo tenuior, dimidio posterivre satis rectus, *) Septi rationem descriptam in capite Wiluiensi observandam accuratius perpendens, cranii fragmentum ab Illustr. Owenio (Brit. foss. mamm, p. 586 fig. 151. p. 568. Jig, 140 et p. 567 fig, 138) descriptum et depictum Rhinocerotique leptorhino tributum, ob summam cum Rhino- cerotis tichorhini craniis similitudinem, Rhinoceroti tichorhino potius adseriberem , ut ipse cete- rum auctor [llustrissimus antea omni jure putaverat. 264 BRANDT. Zoologie. anteriore vero sursum et deinde deorsum curvatus. Dimidium posterius ejus cum ossis frontis interiore facie canaliculata conjunctum, anteriore tenuius et multo angustius, imo angustissimum evadit. Dimidium anterius e contra- rio marginis superioris sub ossium nasalium facie inferiore pariter excavata conspicuum, versus ossium nasalium marginem anteriorem sensim sensimque latius et crassius evadit et limbo dextro suo a sinistro angulo quodam- modo acuto divergente ex utroque latere laminam (Tab. XXI fig: 3 MM, 6 MM et 7 MM) oblongam, elongatam, triangularem, primum sursum ascendentem, dein deorsum et”antrorsum curvatam, antice multo latiorem, quare in speciminibus maxime adultis totam vel fere totam vel maximam partem inferioris ossium nasalium faciet excavatae dimidii anterioris infra obtegentem (Tab. XXIF. fig. 2 M, Tab. XXIL. fig. 3 et 6 MM) et apertu- rarum nasalium parietem superiorem interiorem (Tab. XXII. fig.7) formantem, nec non crassiorem, supra (ib. /ig. 7) convexam et asperam, infra (ib. fig. 6) excavatam et magis glabram vel glaberrimam emittit. Laminae descriptae angulo acuta, ut supra commemoratum, divergentes spatium triangulare su- pra efficiunt (ib. fig. 3 et 7 a) ab ossium nasalium inferioris faciei (fig. 3 LL) eminentia triangulari expletum. Quare septi narium ossei anterius di- midium deorsum et antrorsum declive a facie superiore consideratum (Tab. XXII. fig. T7} figuram fere oblongo-cordatam praebet*). Lamina singula ceterum parte posteriore 2 — 3°”, anteriore 1'), — 2” lata vel latior 8” vel ultra longa, in ipso narium aperturae angulo anteriore parte sua basali, ubi crassissima, cirea 1” crassa, margine externo tenui vero k'”” crassa ob- servatur. Pars laminae lateralis anterior supra et ante narium aperturae angulum anteriorem superiorem in processum fere semilunarem apice sub- truncatum, plus minusve evolutum (Tab. XXII. fig. 4, M) in crantis aetate provectioribus (Tab. XXT. fig. 4. 5 Tab. XIV et XVIII) ossium nasalium #) Anterior ossium nasalium margo cum septi nasalis anteriore margine conjunctus pariler figuram fere cordatam exhibet (cf. Tab. XXII. fig. 5). Zoologie. De Rhinocerote hchorkino. 265 marginem lateralem et anteriorem superantem et interdum adeo tubercula- tum anguloque inferiore tuberculo mamillari plus minusve distincto et plus minusve aspero supra ossis incisivi partem lateralem anteriorem conspicuo in- structum desinit. — Anterioris septi marginis superior pars a laminarum descrip- tarum marginibus anterioribus invicem conjunctis formata excisuram trian- gularem (Tab. XXII. fig. 7 a et fig. 3 et 6) exhibet partem ossium nasalium marginalem, triangularem anteriorem medio tuberculatam excipientem e craniis nostris in capite Wiluiensi solo distinctam, in aliis crantis autem cum ossibus nasalibus coalitam. Anterioris septi marginis inferior pars eminen- tiam oblongo-tetragonam, crassam Tab. XXII. fig. 2 et 3 M') sistit parte sua superiore inter ossa nasalia et ossa intermaxillaria (ib. fig. 2 et 3 P, P) conspi- cuam, parte inferiore vero ab interstitio inter ossium intermaxillarium partes anteriores relicto in Rhinocerote tichorhino admodum insigni exceptam (ib. fig. 2). Apsa vero eminentia (ib. M”) ut caput Wiluiense demonstrat, in junioribus individuis tota asperrima et supra quovis latere emarginata (ib. fig. 5), infra latior inter ossa intermaxillaria (ib. fig. 2 P, P) haud pro- minet, in craniis aetate provectis contra (Tab. XXI, fig. 5) ossa intermaxil- laria valde superat et lateribus fortius compressa et aspera foraminulisque impressa, medio plus minusve fortiter carinata, quare triangularis, ‘infra semper fossula impressa, vel adeo trianguli forma emarginata (ib.), supra saepe cum tuberculo in ossium nasalium marginis anterioris medio: ob- vio confluxa eoque adeo pariter haud raro cum crista longitudinali centrali in ossium nasalium superiore facie conspicua conjuncta observatur (Tab. XXI, fig: 5): Pars septi ossei posterior, seu vomer (T4b. XXII. fig. M) proprie sic dictus, in animalibus aetate minus provectis, nominatim in capite Wiluiensi, jam jam ossea, in animalium aetate provectiorum cranüs vero (Tab. XXII. fig. 5) a reliquis septi narium ossei partibus haud distincta, supra, ubi cum lamina perpendiculari ossis ethmoïdei conjuncta est, tenuior, parte inferiore, Mém. Sc. nat. Tm. F. 34 266 BR A ND T. Zoologie. quae cum osse sphenoideo coalita cernitur (ib. M”), admodum crassa et tu- mida apparet cavitatemque duplicem (ib. a, b) ossis sphenoiïdei corpori ob- versam, aërem excipientem, superiorem (a) minorem, fere tetragonam etinfe- reriorem majorem, oblongam (b), digiti minimi apicem admittentem praebet. Cavitates descriptae cum corporis ossis sphenoidei cavitatibus cellulosis ol- factoriis communicant, ita ut in Rhinocerote tichorhino cellulae olfactoriae in vomerem adeo continuentur, quod, quantum scio, in nulla alia marmaliun specie hucusque est observatum. Margo, septi inferior posteriore parte crassus, lateribus parum compressus dimidio posteriore choanas disjungit. — Pars media marginis inferioris, parte sua posteriore minus Crassa, in sulco peculiari ab ossium palatinorum et maxillarium partis palatinae faciei superioris interno limbo formato lateribus limbo plus minusve evoluto osseo, lamelloso, humili terminato, septi ossei inferiorem limbum rotundatum amplectente reposita est et in craniis nostris omnibus, capite Wiluiensi saepius commemorato excepto*), postice cum ossibus palatinis, antice cum partibus palatinis ossium maxillarium et intermaxillarium coalita animadvertitur. — Inferioris septi marginis pars anterior dimidio suo posteriore, tenuiore superior faciei sulcatae crurum mediorum partis palatinae anterioris maxillarum et processubus palatinis intermaxillarium incumbit, an- teriore autem dimidio tubereuli forma (Tab. XXII. fig. 3 M) inter angulos anteriores inferiores ossium intermaxillarium (ib. P, P) magis prominentes conspicitur. ÆE partis modo dictae anterioris antice fossa centrali subtrian- gulari, tuberculata vel papillosa, interdum medio cristula donata, impressae posteriore dimidio quovis latere, ut caput Wiluiense clare demonstrat (Tab. XXII, fig. 6) processus triangularis, basi latior, longior vel brevior (ib. M' ««) retrorsum vergit, sulco longitudinali in septo (M') conspicuo ab al- terius lateris processu disjunctus. In capite Wiluiensi quidem processus *) In capite Wiluiensi enim septi inferioris marginis media pars libera et mobilis exstat, ut supra innuimus, Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 267 magnitudine inaequales, ita ut dexter sinistro 6” longo fere duplo brevior inveniatur, apice posteriore libere prominent et breviores evadunt, in ani- malium maxime adultorum cranïis autem magnitudine et asperitate plus minusve augentur et cum ossium maxillarium partis palatinae marginis an- terioris crure medio conjunguntur*). Septi pars anterior foraminüm incisi- vorum interiores terminos, nec non canalium incisivorum parietis interioris interiorem partem sistens, infra sulco centrali, longitudinali (Tab. XX. fig. 3 pone M}, antice interdum substantia ossea tecto et in canaliculum com- mutato, in canaliculum vasculosum**), sub medio palato (ib. 0° 0) discur- rentem postice continuato exarata et foramine vasculari simplici vel du- plici perforata, nec non in partis anterioris utroque latere processulo infra cristae forma prominente, plus minusve evoluto et aspero limbata et superata observatur (Tab. XXI. fig. 3 M' et fig. 4). Notandum praeterea est in capite Wiluiensi septi narium ossei anterioris dimidii laminas laterales e margine superiore emergentes (Tab. YXII. fig. 6,7 MM) non, ut in cranïis maxime adultis, totam anterioris ossium nasalium partis faciem inferiorem, margine ejus laterali angusto éxcepto, sed interius ejus dimidium tantum obducere. Ipsi vero laminarum lateralium margines laterales libere prominent, quum in craniüs aetate provectioribus cum ossibus nasalibus intime plerumque sint coaliti. Margines modo dicti laterales liberi capitis Wiluiensis rotundati, subgranulati fossulisque irregularibus impressi conspiciuntur, talem igitur texturam praebent, qualem in ossibus, quibus cartilagines affiguntur, invenimus.: Imo adeo capitis commemorati aperturae nasali sinistrae cartilaginis nasalis fragmentum involutum adhaeret, talem praebens figuram, qualem pars lateralis cartilaginis nasalis Suis Scrofae cum septo narium cartilagineo cohaerens offerre solet. Vix igitur dubitarem, #), Quare in animalium, magis adultorum craniüs veram.anterioris! narium septi structuram haud eruere valemus. ##) Canaliculus vasculosus aperto arteriae ramum in palati anteriore parte distributum fovet. 34% 268 BRANDT. Zoologie. quin cartilaginis fragmentum commemoratum laminae septi narium lateralis margine ejus laterali externo antea affixum fuerit. Non solum vero ex ïis, quae de narium dissepimenti evolutione singulis locis imperfecta in capite Wiluiensi commemoravimus factis, sed etiam e figurae et insertionis similitudine secundum meas disquisitiones inter disse- pimentum osseum Rhinocerotis tichorhini cum septo cartilagineo narium Suis Scrofae observandam concluderem, septi narium ossei Rb. tichorhini mediam et anteriorem partem nil nisi septum cartilagineum ossificatum alio- rum mammalium sistere et forsan adeo, quum septum cartilagineum mam- malium pro vomeris appendice haberi possit, vomeris summae in regno animali evolutionis huc usque repertae exemplum praebere. Qua de causa etiam Rhinocerotis tichorhini septum narium osseum ossiculo rostrali sic dicto Suis Scrofae aliorumque mammalium cum Blainvillio (Osteogr. p. 125) multo minus aequipararem, quum ipsum ossiculum rostrale Swum in pullis septum narium cartilagineum prorsus completum, et quoad figuram septo osseo Rhinocerotis tichorhini simillimum jam praebentibus, nondum evolutam sit, sed, ut cum Amic. Collega Middendorfo certior factus sum, massa fibrosa repraesentetur, e contrario igitur appendicem septi narium ipso septo narium serius evolutam sistat. Quoad structuram internam septum narium osseum pariter peculiare se praebet, in parte enim posteriore crasso cavitates olfactorias supra jam commemoratas fovet et praeterea totum intus e cellulis reticulatis osseis, densis, satis parvis componitur, intus igitur ossium more cellulosum apparet. Ç 13. Ossa palatina. (Tab. XXIV. fig. 3, N) Ossa palatina Rh. tichorhini Rinocerotis javanici ossibus palatinis quoad figuram et foramina in universum quidem similia, sed partibus quibusdam Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 269 angustiora, latiora et cum processubus pterygoideis parte sua perpendiculari, latissima oblique antrorsum inclinata non, ut in Rh. Javanico, perpendicu- laria apparent. Margo posterior, utriusque ossis palatini partis horizontalis seu palatinae junctura effectus, ut in Rhinocerote javanico, indico et simo arcuatim excisus, non autem in medio, ut in Rhinocerote bicorni excisura triangulari, profunda instructus evadit, saepius vero etiam in medio in tu- berculum parvum, subtriangulare *) in Rh. simo pariter conspicuum retror- sum directum prominet. Partis palatinae ossis palati anterior pars laminam fere tetragonam, transversam exhibens, longitudine fere sextam vel septimam partem longitudinis partis palatinae maxillae aequat, non solum vero lati- tudine, sed etiam longitudine parte posteriore plus duplo major, nec non maxillae parti ipsam lateribus terminanti latitudine fere aequalis dentisque penultimi mediae et posteriori parti opposita conspicitur. — Posterior ossium palatinorum partis horizontalis pars anteriore ter, partis palatinae maxilla- rum anteriore parte vero plus duplo angustior animadvertitur. — Processus orbitalis et sphenoidalis rationem accuratius eruere haud contigit, ni fallor tamen processus orbitalis satis elongatus videtur. — Choanae valde elongatae, sed minus quam in Rh. javanico profundae cavitati oculorum parte sua media et posteriore sunt oppositae, parte sua anteriore vero orbitis paullo magis antrorsum directae, non autem parte sua anteriore parti posteriori, ut in Rhinocerote javanico, vel mediae oculorum cavitatis, ut videtur in non- nullis ais speciebus Rhinocerotum viventibus, oppositae conspiciuntur. Ç 14. Ossa maxillaria superiora. (Tab. XXIV. 0.) Ossa maxillaria quoad structuram generalem quidem aliarum specierum similia, notis peculiaribus tamen diversa, cum ossibus incisivis inde a mar- gine posteriore ad marginis anterioris incisivorum medium dimensa cranii *) Rhinocerotis javanici cranium in Museo Academico servatum in marginis posterioris medio rudimenta tuberculorum talium duo offert. 270 BRANDT. Zoologie. “longitudinis ab ossium nasaliun apice ad condylorum occipitalium marginem posteriorem desumta paulisper superant, sine ossibus incisivis vero crani baseos dimidiam longitudinem fere aequant, ita quidem ut in variis crauiis ipsarum longitudo cum cramii baseos longitudine comparata similem rationem atque 1% vel 15 ad 25, 27, 28 vel 29 manifestet. Pars malaris parum convexa, sed parte suborbitali magis prominens minusque perpendicularis quam in Rhinocerote javanico. Foramen maxillare anterius admodum im- signe, subsemilunare, plerumque simplex, rarius, ut in craniorum nostro- rum binis, latere uno lamella perpendiculari ossea divisum supra molarem tertium vel supra aream inter tertium et quartum molarem conspicitur, fere ut in Rhinocerote bicorni et simo, non autem supra molarem secun- dum et tertium, ut in Rhinocerote sumatrano, Rh. indice et javanico. — Canalis maxillaris supra ultimi dentis molaris posteriorem marginem foramine insigni margini superiori partis orbitalis ossis maxillaris opposito incipit et in maxilla parum arcuatus discurrit. Pars anterior ossis maxillaris ante mo- larem primum sub naribus conspicua tetragona, satis recta, latiuscula, ut in Rh. javanico, indico et sumatrano elongata, spatio a molari primo et secundo occupato paullo longior, margine inferiore tamen recta et integra, non ut in Rhinocerote indico, javanico et sumatrano emarginata et angu- stata, sed latior, nec etiam valde abbreviata spatioque a molari primo et secundo occupato multo brevior, ut in Rhinocerote simo et bicorni obser- vatur. IÎpsa autem anterior pars margine anteriore subarcuato tam arcte cum osse incisivo Conjuncta conspicitur, ut adeo in craniis aetate minus provectis suturae vestigia aegre observes. Margo inferior rectus partis ante- rioris partis malaris maxillae ceterum, ante molaris primi alveolum paulisper prominens, superiore ejus margine angustior et limbo exteriore sulco lon- gitudinali plus minusve profundo ante primi molaris alveolum incipiente et in ossis incisivi inferiorem marginem continuato exaratus evadit, Pars alveolaris, 1. e. molares fovens, pro cranü baseos longitudine multo Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 271 brevior quam in Rhinocerote javanico, indico, sumatrano et bicorni, imo adeo brevior quam in Rh. simo apparet, nec non cranti baseos dimidia longitudine ab ossium incisivorum anteriore margine ad condylorum occi- pitalium posteriorem partem desumta pariter multo brevior, Rhinocerotis simi processui alveolari tamen similior conspicitur *). Margo partis alveo- laris posterior. parte sua inferiore arcuata, quae cum ossibus. pterygoideis conjungitur, oculorum cavitatis propriae posteriori angulo, ab angulo poste- riore processus orbitalis ossis frontis effecto, fere ut in Rh. sumatrano et simo, oppositus, ânte medium arcus zygomatici, non ut in Rhinocerote javanico, indico et bicorni longe pone orbitam, medium ossis zygomatici contra ob- servaiur. Margo alveolaris singulus (in adultorum animalium craniis saltem, Tab, XXIV fig. 3) foveas seu alveolos distinctos sex tantum praebet. Alveo- lus anterior fossas binas offert molaris primi radicibus destinatas. Alveolus vero secundus aperturas radicibus molaris secundi destinatas tres ostendit. Alveolorum reliquorum autem singulos fossis quatuor ad totidem dentium radices excipiendos instructos invenio. Alveolorum anterior omnium mini- mus. Reliqui ad penultimum usque magnitudine aucti. Ultimus penultimo angustior, sed longior. — Pone alveolum ultimum pars alveolaris in pro_ cessum subirigonum, lateraliter fortiter compressum, apice paulisper rotun- datum, rectum et ut in aliis, RA. Javanico excepto, deorsum directum denti ultimo situ parallelum, insignem, asperum, basi fere 2”, apice 10 — 12 diametro offerentem, 1‘//’ longum prominet, quem quidem cum intus sub- stantia reticulata, spongiosa, admodum fragili componatur, in craniorum unico specimine tantum, nominatim in eapite Wiluiensi, statu perfecto et integerrimo animadvertere contigit **). *) In Rhinocerote indico et javanico enim pars alveolaris maxillae fere dimidio cranit baseos longitudinis aequalis, in bicorni dimidia cranii baseos longitudine multo longior invenitur, in simo autem crani baseos longitudinis dimidium fere aequat. *#) Rhinoceros javanicus pariter processum alveolarem descriptum, sed minorem et retrorsum directum ostendit. 272 BRANDT. Zoologie. Pars palatina ossis maxillaris in universum angustior eamque ob causam paullo longior apparet quam in Ahinocerote javanico, imo, ut e figuris Blainvillu et D'Altonii concluderem, longior et angustior quam in KA. simo et bicorni videtur. latitudo ejus posterior anteriore minus duplo major observatur. Facies inferior ejus canaliculata et in margine interno utriusque lateris partes palatinas singulae maxillae suturae ope conjungente cristula ab ipsa sutura effecta, plus minusve distincta, in parte media et anteriore majori, instructa est. Facies interior seu superior tota utroque latere ca- naliculata et, ut in Rhinocerote javanico, cristula obliqua munita, margine exteriore sursum arcuala, in marginis interni limbo interno sulco impressa in externo vero in cristulam vel lamellulam perpendicularem, triangularem, basi multo latiorem, plus minusve insignem, 1” vel plures Jlineas altam, septi ossei à sulco commemorato limbo interioris recepti partem literalem inferiorem amplecténtem, evoluta animadvertitur. Margo anterior partis palatinae utriusque maxillae excisuram simplicem, plus minusve insignem, triangularem , apice suo posteriore longe ante molarem primum conspicuam, juxta medium ostendit. Quare partes palatinae maxillae conjunctae antice excisuram incisivam duplicem*), non ut in Rhinocerote javanico atque aliis speciebus excisuram triangularem, centralem, imparem, simplicem, apice posteriore molarti anteriori oppositam offerunt. Utriusque excisurae crus inter- num subtriangulare vel oblongum antice truncatum, in junioribus individuis, nominatim in capite Wiluiensi, parte anteriore et interna sejunctum obser- vatur, in cranis aetate provectioribus autem parte apicali anteriore externa cum processus palatini ossis incisivi margine interno conjungitur, interdum vero etiam (in cranio Tschikoiensi) spatio angusto, flexuoso ab eo disjunctum manét. In Jinea media contra in animalibus adultis crura commemorata *) Excisuram duplicem, cruribus centralibus maxillae partis palatinae in Rhinocerotum spe- ciebus viventibus deficientibus effectam, re vera adesse caput Wiluiense, cujus ossium suturae distinctae, praecipue demonstrat (cf. Tab. XXIV fig. 3.). Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 273 interna invicem confluxa septum subtetragonum, facie infériore-sulco longi- tudinali exaratum foraminibusque duobus, anterioré et posteriore perforatum efficiunt, quod: parte anteriore cum septi nasalis anteriore inferiore parte conjungitur. Excisurae! triangularis crus externum triangulare, interno duplo vel plus duplo latius, cum parte alveolari: ossis incisivi coalitum observatur. Ç 15. Ossa intermaxillaria seu incisiva. (Tab. XAIT. fig. 2 et XIV. fig. 1 —h.) Ossa incisiva structura sua a reliquis Rhinocerotum speciebus viventibus vario modo differunt. Ossa incisiva in universum spectata, etiamsi dentibus incisivis evolutis careant, laminas rhomboïdales, insignes sistunt, 241 vel amplius longas, postice 2” et ultra, media parte, ubi dentium incisivorum rudimenta fovent, 15/,— 2" altas, ipsa vero parte anteriore impressas, sub- canaliculatas et attenuatas anguloque superiore magis antrorsum directas, parte anteriore cum septi narium ossei anteriore parte ipsis interposita con- junctas vel confluxas, posteriore vero in junioribus animalibus cum maxil- larum anteriore processu sutura arcuata unitas, in maxime adultis vero substantiae osseae ope cum eo confluxas. — Facies exterior medio subplana vel subconvexa, in maxime adultis individus subaspera, limbo superiore et inferiore, nec non parte anteriore plus minusve impressa est. — Facies interior subcava et inaequalis, sensu obliquo processum, cristae similem (Tab. XI. fig. 2.) facie superiore seu anteriore minus, inferiore seu poste- riore vero fortiter canalicalatum'et in anterioris faciei mteriore parte inter- dum (e. c. in cranio Tschikoïensi) fovea triangulari, in aliis craniis, aetate provectioribus praesertim , baud disjuncta, impressum, foraminis et canalis incisivi utriusque lateris limbum et parietem anteriorem excavatum, oblon- gum, formantem,, partem palatinam ossium incisivorum sistentem, in KA. javanico linea elevata tantum indicatum emittit. Mém. sc. nat. T. V. 35 274 BRANDT. Zoologie. Processus modo dictus in craniis maxime vel plus minusve adultorum animalium laminam oblongam vel: subtriangularem et subflexuosam, parte anteriore interna cum crure medio marginis anterioris partis palatinae maxillae confluentem, vel saltem sulco angustissimo, flexuoso tantum sejunc- tam componit, in capite Wiluiensi vero laminae tetragonae diberae asperae forma apparet. Superior ejus facies sulcata septi ossei particulam condit. Inter utriusque lateris ossis incisivi faciei interioris anteriorem partem spatium insigne tetragonum, majus quam in aliis Rhinocerotum speciebus remanet ad septi narïum magis quam in aliis congeneribus evoluti partis an- terioris, in animalibus adultis suboblongo tetragonae, facie anteriore compressae et cristam triangularem plus minusve asperam exhibentis, supra osstum incisivorum margines, et quidem parte sua superlore magis prominentis et cum ossibus nasalibus et incisivis intime coalitae, in junioribus (e. c. in ca- pite Wiluiensi) liberae, asperimae, haud triangularis supra emarginatae, nec supra ossa incisiva prominulie, dimidium inferius excipiendum. — Margo ossium incisivorum anterior subarcuatus, parte sua superiore antrorsum magis spectat et cum margine superiore angulum sursum atque antrorsum promimentem componit, parte sua inferiore autem magis netrorsum dirigitur. Margo superior ossium intermaxillarium parum rectus, sed subflexuosus, angustissimus, compressus, inferiore plus triplo angustior, in posteriore parte processum plus minusve änsignem in junioribus individius parvum, sub- triangularem, in adultis plerumque majorem, triangularém, tuberculiformem et asperum, 2— 8” longum, in omnibus individuis, etiamsi saepe statu magis rudimentali, conspicuum praebet, cajus'analogon etiam in Rhinocerote indico*) et Schleiermacheri invenimus. — In anteriore marginis superioris parte cri- stula obtusa, transversa, cblongo linearis, angusta, 2— 4" lata, pone processus subsemilanaris septi narram angulum inferiorem invenitur, impressione a pro cessunommato sejuncta vel,nominatim in cranñs senioribus, cum ea fereconflusa, *) In Rhinocerote indico secundum Blainvillium non semper invenitur. (?) Zoologie. De Rhnocerote hehorhino. 275 in individuorum senilrum craniis tamen in universum distinctior, —-Margo in- ferior ossium incisivorum seu alveolaris parte sua posteriore et media sulco longitudinali, in sulcum maxillae inferioris marginis ante molares obvii con- tinuato exaratus est, anteriore sua parte vero eminentiam obtusam, oblon- gam pollicis longitudinem superantem et dimidüi pollicis latitudinem aequantem format, cujus posterior pars, foraminis incisivi angulo anteriori opposita, in junioribus individuis, nominatim in cranio Tschikoïensi, (Tab. XI. et XXI, fig. 3) utroque latere alveolum conicum seu infundibuliformem, distine- tissimum, parietibus glaberrimis instructum, #7 latum et #1/, — 5°” pro- fundum, fundo suo acecuminato foramine vasculari perforatum (Tab. XVI. et XXIV.) in crani Tschikoiensis osse incisivo sinistro dentem incisivum rudimentalem adhuc foventem ostendit. In craniorum senilium singulis adeo eodem loco, quo cranium Tschikoiense alveolos distinctos offert, alveoli vestigium fossa subrotunda vel oblonga. glabra, foramine vasculari interdum perforata indicatum reperi*). Anterior marginis inferioris pars ante alveolum descriptum in tuberculum prominet, in craniis senioribus satis magnum et asperum, septi ossei partem anteriorem inferiorem fossa impressam, nec non partes palatinas ossium incisivorum superans. Quod quidem tuberculum non solum facie inferiore foveola interdum impressum invenitur, sed etiam in craniorum nostrorum unius latere sinistro alveolum infundibuliformem, maximum, parietibus glabris instructum, in dextro minus distinctum offert. Cranium Tschikoiense tamen et alia in eo alveoli vestigium haud praebent. Tuberculum modo dictum vero prominentiae triangulari anteriori in Rh, javanico indico et sumatrano dentem incisivum magnum antice superanti comparandum videtur. Foramina incisiva in Rhinocerote tichorhino duplicia, oblonga vel sub- pyramidalia, posteriore parte acuminata, 11" longa vel sublongiora, antice, *) Fossulam eandem ceterum jam Pallasius, Cuvierus et Owenius observasse et omni jure pro alveoli vestigio habuisse videntur, 35* 276 BR AN DT. Zoologie. 1, lata, a partibus palatinis maxillarum et intermaxillarium ubi latissima, supra descriptis, nec non a processubus e facie inferiore septi narium emer- gentibus formata sursum in canales incisivos oblique retrorsum directos, circiter 2” longos (Tab. XXI. fig. 3) transeunt, in narium aperturam externam juxta ossis maxillaris partis anterioris internam faciem apertura interna hiantes, quorum paries anterior et externus faciei interioris ossis intermaxillaris processui triangulari, canaliculato, internus vero septo a cen- trali e septi narium et maxillarum processubus composito originem. debet*). ( 16. , Mandibula. (Tub. XIII. fig. 2b et 3) Quoad habitum generalem mandibula quidem typum in generis Rhino- cerotum speciebus obvium manifestat, et parte anteriore excepta cum Rhi- nocerotis sim et bicorni similitudinem praebet, e specierum omnium hucus- que cognitarum numero autem longe majorem affinitatem cum ÆRhinocerote leptorhkino manifestat. A latere inspecta corpus et mentum altiora, quam in plerisque aliis specicbus (excepto nominatim RA. leptorhino et simo) apparent, ita ut corporis ejus mediae partis dentes molares foventis longitudo inde a dente molari primo ad ultimum dimensa altitudinis ejus sub molari- bus tribus posterioribus desumtae dimidium fere aequet, quum in Rhinoce- rote javanico, indico et sumatrano, minus vero in bicorni, partis alveolaris molares foventis longitudo cum cranii latitudine comparata sit —9 : 21/, ad },, ita ut altitudo ejus tertiam longitudinis partem fere attingat. — Margo inferior totius mandibulae valde arcuatus, et crassus, haud raro tuberculis muscularibus seriatis munilus, nec compressus et subrectus, ut in Javanico antrorsum et retrorsum adscendens anguloque mentali et parte sua media sub molaribus obvia, ut in AA. bicorni, simo et leplorino magis quam in *) Rh. tichorhinus igitur non solum foraminibus incisivis in cranio osseo etiam duplicibus, sed etiam canalibus incisivis parietibus osseis suffultis a Ahinocerote javanico et reliquis speciebus differre videtur. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 277 Rh javanico, sumatrano et indico prominet. :Mandibulae rami fossa externa seu masseterica, plus minusve inaequali et aspera instructi cum processubus condyloideis et coronoïdeis ut in RA. simo, bicorni et leptorhino reclinati, non utin Rhinocerote javanico , indico, sumatrano et incisivo satis perpen- diculares observantur; quare, ut in leptorhino, bicorni et simo cum corpore mandibulae angulum obliquum, non autem rectum, ut in Rhinocerote indico, javanico, Schleiermacheri et incisivo constituunt, ubi adeo interdum paulis- per antrorsum inclinantur. Pars ascendens mandibulae ceterum ut in spe- ciebus africanis et /eptorhino paullo longior quam in Rhinocerote Javanico, indico et sumatrano conspicitur. Processus coronoideus, ut in ARhinocerote simo, fortius quam in sxmatrano retrorsum arcuatus processui condyloideo magis approximatus est quam in Ahinocerote javanico alüsque speciebus pro- cessum. coronoideum plus minusve rectum vel adeo antrorsum paulisper vergentem offerentibus. Margo anterior processus coronoïdei arcuatus, po- sterior, ut in RA. simo et leptorhino arcuatim et satis profunde emarginatus et quidem fortius quam in bicorni et sumatrano observatur. A processus coronoidei basi ad marginis alveolaris limbum internum ceterum interdum cristula: ossea humilis porrigitur. — Processus condyloideus pro cranii mag- nitudine minus fortis, nominatim brevior et tenuior quam in Rhinocerote javanico, sed processu posteriore majore condylum ipsum magnitudine fere aequante et parte sua media interdum fere superante supra magis disjuncto quam in aliis Rhinocerotum speciebus, nominatim indico, sumatrano, bi- corni imo adeo simo instructus invenitur. — Incisura inter processum con- dyloideum et coronoïdeum obvia cum Rh. javanici excisura comparata, ut in simo angusta, arcuata, in ipso medio paulo profundius quam in Javanico excisa el fere semiovalis cernitur. Foramen maxillare posticum partis basa- lis: processus coronoïdei anteriori margini, non autem, ut in Rhinocerote Javanico, processus coronoidei medio oppositum est. — Facies inferior et interdum etiam interior: corporis mandibulae sub limbo alveolari interno 278 BRANDT. Zoologie. magis tumet et convexior evadit quam in Âhinocerote javanico, et Rhinoce- rotis bicornis, simi et leptorhini sumilior videtur. Pars mandibulae anterior superior, quam processus alveolaris seu incisivi vix autem mentalis nomine designare possumus, mole sua affinitatem majo- rem cum Rhinocerotum specierum dentibus incisivis instructorum, nec non cum leptorkino quam cum Rhinocerote simo et bicorni ostendit. Quoad figuram processus modo commemoratus laminam à facie superiore et inferiore inspectam quadrangularem, sensim ascendentem, a lateribus consideratam trigonam, satis crassam, longitudine sua circiter ‘/, longitudinis reliquae mandibulae partis aequantem, 3°” et ultra longam vel latam sistit, — Margo anterior ejus subrectus, attenuatus, compressus, in medie excisus, plus minusve fortiter sursum directus in lateribus magis tumidus, dilatatus et subrotundatus, non ut in speciebus dentibus incisivis evolutis instructis oblique truncatus nec etiam ut in Rhinocerote simo, totus rotundatus animadvertitur. Facies superior processus incisivi in medio canaliculata, ante marginem anteriorem aream arcuatam, ele vatam, fere fasciatam, depressam et excavatam, medio angustiorem;, lateribus vero dilatatam et alveolorum vestigia distineta interdum foventem offert. Cranium Tschikoïense nominatim fossulas quatuor, quovis latere binas, aequidistantes praebet, quarum exteriores interioribus minores multoque minus distinctae apparent. Cavitates seu fossulas alveolos re vera repraesentare adspectus fossulae externae dextrae 11/7” latae 2°” profundae clarius ostendit, cavitas enim ejus parietes glaberrimos, rotundatos, quales in alveolis inve- nimus re vera praebet. Facies inferior processus incisivi medio canaliculata eoque fossa subminore vel majore, ovata, longitudinali plus minusve profunda excavata utroque latere autem magis elevata et convex« apparet foramineque mentali in utroque latere gemino, uno pone alterum posito, vel tribus, quorum bina juxta se posita, perforata est. — Margines laterales antice ma- gis prominentes, latiores et tumidi, in media et posteriore parte minus lai, supra et lateribus depressi eamque ob causam subtrigono-compressi cernuntur: Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 279 Ca Pwr HILL Variae cranii cavitates.' { 1. Cavitas cranii. (Tab. XVIII. — XXI.) Cranü cavitas (Tab. XIX. et XXI. fig. 1 — 3) subrotundo-ovatam exhibet formam et inde a cristae ethmoidalis basi ad foraminis occipitalis Jimbum . e/! superiorem J , ad limbum inferiorem ossis occipitis 6” longitudinem, in diametro ‘transversali summo, supra partem basalem ossis sphenoïdei de- sumpto vero, k"” 6" in cranio 28” longitudimem pracbente offert. Altitudo summa eranñ Cavitatis inde a baseos ossis sphenoïdei interiore facie ad ver- ticem 3°” 8" — 10” aequat, diametro igitur transversali paullo inferior invenitur, ta ut summa cranü altitudo in medio baseos supra ossis sphe- noïidei posteriorem partem observetur. — Sella turcica pro cavitatis cranu evolutione satis insignis, elongata, supra depressa, lateribus compressa et inaequaliter impressa, facie posteriore subtrigona, declivis, e facie laterali utraque ad interiorem ssis sphenoidei parietem Jlamellam osseam, horizon- talem, insignem, supra fissuram orbitalem :superiorem expansam emittit, quae antice in Jateribus cum processubus ensiformibus valde dilatatis plus minusve confluit, ita ut foramina optica pro cranit ratione parva et nervi optici oculorum minorem evolutionem indicantia in sellae faciei superioris de- pressae, subtrigonae lateribus et quidem in sulci satis parvi anteriore parte observarentur. E posteriore margine lamellae modo commemoratae utroque latere processus insignis, osseus, basi trigonus, medio angustatus et infra subcanaliculato-inflexus, postice appendice subtrigono, paulisper incrassato auctus, situ horizontali versus occiput directus et margine posteriore parti basali posteriori ossis sphenoïdei oppositus, sed non solum à parte 1basilari æssis. sphenoidei, sed etiam ab osse eccipitis spatio satis insigni diremtus ‘emergit, qui pro tentori ossei partis anterioris et inferioris medio conside- rundus.esse. videtur, 280 BR A ND T. Zoologie. Alae sphenoïdalis pars interior posterior pone processus modo descripli basin sita subtrigono-compressa et in cristam osseam brevem, cavitati cranii obversam evoluta observatur, quae cum crista ossea, in ossis temporum squamae interiore et anteriore parte conspicua confluit et tentorii ossei inferioris seu anterioris vestigia lateralia repraesentat. E' squamae occipitalis interioris faciei superioris partis medio eminentia insignis, transversa, 2# longa et ultra {'’ lata seu crassa, fere seminularis, bicruris, medio emarginata, crassa, tuberculis et eristulis vario modo con- structis aspera et echinata, sinubus et fossulis irregularibus sulcisque im- pressa, in cranii cavitatem prominet, quae pro tentori ossei partis occipitalis rudimento consideranda videtur, Ante marginem anteriorem-hujus eminen- tiae occipitis squama utroque latere fossis subbimis insignibus sinuatis, invi- cem confluentibus, quarum externae oblongae, internis majores deorsum versus foramen lacerum continuantur, pone marginem posteriorem vero fossulis sex ad septem vel pluribus invicem conjunctis impressa' est. Fossae laudatae aperto sinus transversos fovent, ita quidem, ut primo loco comme- moratae sinum transversum superiorem, posteriore loco commemoratae véro sinum transversum inferiorem excipiant. In cavitatis cranii parte ab:osse frontis, osse sphenoïdeo et squama temporali formata juga cerebralia et emi- nentiae digitatae frequentia evadunt, nec sulci arteriosi crebri ab arteriis menuhigeis effecti deficiunt. — Pars verticalis crani lateribus satis glabra, sed pariter suleis vasculosis exarata est, in medio vero sulcis pluribus lon- gitudinalibus impressis substantia ossea inaequaliter limbatis aspera observatur. Sulcus centralis eorum, suleum pro sinu falciformi referens major evadit et antrorsum in os frontis continuatur. Pars basalis ossis sphenoïdei poste- rior et pars basalis ossis occipitis postice versus foramen occipitale vix pa- rum diclives in cranii cavitate planum continuum, depressum, antice, in ossis sphenoidei baseos posteriore parte, angustatum et magis depressum constituunt. Pars basalis occipitis ceterum a sphenoiïdali linea transversa, Zoologie. De Rhinocerote hchorhino. 281 aspera, subrecta, eminente sejuncta apparet. Ante ipsum tamen foramen occipitale partis basalis ossis occipitis interior facies: magis deorsum declivis est. Limbi foraminis occipitalis superioris pars media canali brevi e cran interiore facie et quidem e sinus trarsversi inferioris sulco aperto emergente, insigni saepe perforata est. Ex ipso limbo inferiore ossis occipitis, ut jam in occipitis descriptione notavimus, in nonnullis craniorum nostrorum appen- dix ossea triangularis, sulcis et fossulis vario modo impressa et aspera, in- fra latior, supra acuminata dependet, quae foramen occipitale supra angustius reddit et in seniorum animalium craniis cum margine superiore ossis occi- pitis confluxa est. Appendix modo laudata sinuum venosorum occipitalium particulam et nominatim etiam canalem centralem venosum supra ludatum in squamae occipitalis facie externa ostio plus minusve insigni vel duobus saepe hiantem fovet. Cavitas cranii Rhinocerotis tichorhini cum processu- bus osseis ex osse sphenoïdeo et occipite prodeuntibus (tentorii ossei rudimen- tis) ratione generali a Rhinocerotis javanici haud recedit, sed pro cran mole. ossibus magis elongatis et incrassatis effecta multo minor invenitur. Sella in Rhinocerote javanico tamen inter fissuras orbitales latior et linea elevata ossis sphenoïdei et occipitis partes basales conjungens arcuata, an- gustior, acutior magisque glabra evadit. Granit cavitatis ambitum spectantes merite concludere possumus cere- brum Rhinocerotis tichorhini pro insigni cran mole fere minorem adhuc ambitum quam in Æhinocerote javanico habuisse*), ta ut RA. tichorhinus Javanicum stupiditate forsan adeo superaverit. Ç 2. Oculorum cavitates. Orbitae praesertim in anteriore parte marginibus orbitalibus valde ele vatis ossis frontis, lacrymalis et zygomatici angustata et diametro subminores x) Cerebri et cerebelli cameram in Ahinocerote africano majorem esse quam in Rhinocero- Mém. Sc. nat. Tom. F. 56 282 BRANDT. Zoologie. magisque retorsum directae quam in plerisque speciebus viventibus. Non solum enim, ut jam Camperus et Cuvierus notarunt, margine anteriore molari ultimo oppositae, sed interdum adeo pone molarem superiorem ultimum observantur. quum in aliüs speciebus margo anterior supra dentem penulti- mum, vel adeo supra quintum vel quartum conspiciatur. Rhinoceros ti- chorhinus igitur oculos non solum minores, sed etiam magis retrorsum directos quam Rhinocerotum species viventes obtulit, quod etiam e capite cute obducto, Wiluiensi (Tab. 1 et 11) luculenter apparet. (se Cavitates narium et cellulae ro ae (Tab. XVIII — XX.) Narium aperturae externae in craniis maximae, transversae, ovato-ellip- ticae, totae substantia ossea limbatae et circumdatae et, ut supra vidimus, in craniis senioribus septo osseo completo disjunctae, longitudine sua cirei- 1/ /4 dine longitudinis suae dimidio circiter aequales, latitudine ad longitudinem ter eranii longitudinis aequantes, summa ipsorum latitudine seu altitu- —3:7 ad 3,:8 acquante, margine posteriore molari maxillari tertio op- positae, margine anteriore vero supra eminentias dentium incisivorum su- periorum vestigia vel alveolos foventes parte sua anteriore tetragono-rotun- data, canaliculata prominent. Margo superior inferiore subrecto sublongior, multo magis arcuatus. Pars earum posterior anteriore longe profundior, ita ut ab anteriore parte versus posteriorem sensim sensiumque profundiores evadant. Meatus narium parte sua anteriore supra conchae superioris initium paulo angustatur, ut in aliis Rhinocerotibus, in nostra tamen specie, ob conchae superioris partem anteriorem minus tumidam, minus angustus apparet, quan tibus fossilihus Sibiriae (Rhinocerote tichorhino) jam observavit P. Camperus (Acta Acad. Scient. Petropol. p. anno 1772. P. 2. p. 498). Zoologie. De Rhinocerote* tichorhino. 283 in Rhinocerote javanico et quantum e figura Camperi concludere licet mi- nus etiam quam in Rhinocerote africano. Praeter conchas ethmoidales et conchas narium proprias satis evolutas, organis olfactoriis sensu proprio adnumerandas, supra fusius descriptas, ca= vitates vellulosae olfactus effectum corroborantes seu cellulae olfactoriae aërem excipientes tam magnae et numerosae observantur, ut fere omnia cranii ossa cavitates cellulosas cum narium cavitate cohaerentes foveant. Cellulae olfactoriae nonnnatim in osse maxillani, porro in totis ossibus frontis, in ossis sphenoidei corpore et alis, in ossibus bregmatis, porro inter occipitis squamae parietes non solum in superiore parte, sed etiam in media et inferiore supra ipsos condylos occipitales, dein inter parietes ossis tempo- rum squamae et partis mastoideae posterioris, porro in septi narium ossei parte posteriore, sicuti in processu temporali ossis zygomatici, nee non in osse lacrymali plus minusve insignes ambitu et figura variae inveniuntur. Cellulae majores septis osseis numerosis, latioribus vel angustioribus plerum- que reticulatim positis disjunguntar, etiamsi omneés aperturis septorum inter se commuicent et orificüs pluribus in cavitatis narium superiorem et late- ralem partem directe vel indirecte hient. Cellulae maxillares, frontales posteriores. bregmaticae, temporales, occipitales, sicuti corporis ossis sphenoi- dei, nec non septi ossei narium partis basalis omnium maximae. Cellulae frontales anteriores parvae Cellulae verticis temporum et ossis sphenoidei superiores cum cellulis frontalibus confluunt. Cellulae sphenoïdales inferiores cum cellulis septi narium ossei seu vomeris modo supra laudato (cf. descriptionem septi narium ossel) in cavitatis narium pasteriorem portem transeunt. Maxillares, qui- buscum zygomaticae cohaerent, nec non lacrymales et frontales anteriores in narium cavitatis mediam partem ostia sua faciunt. Nominatim quidem cellulae frontales anteriores in rarium cavitatis mediam et superiorem partem ostiis pluribus hiant. 36* Ab ossium incisivorum an- | * 284 BRANDT. Zoologie. Cellulae olfactoriae ceterum in variis individuis vario modo constructae, nec in utroque latere semper exacte symmetricae apparent, ut cranii (Tab. XXII. fig. 2) depicti facies superior ostendit, sed uno latere singulis locis majores et magis extensae, altero minores vel minus extensae conspi- ciuntur, — Singulorum quoque ossium cellulae pro variis individuis majorem vel minorem ambitum manifestare possunt. Occipitales e. c. in als cranns ad squamae occipitalis marginem superiorem et condylorum basin sunt ex- tensae, in alis vero occipitis squamae partem superiorem, vel inferiorem, vel mediam haud occupant. Cavitatum olfactoriarum summa extensio et volumen non solum cornuum insertioni spatium majus praebuit, sed insimul ad cran ambitum augendum contulit, ita tamen ut cranii massae graviditas insimul haud augeretur. Carur IV. NE ut Craniorum variorum dimensiones. I. IL. HT. IV. V. VL VII. < ee — — d 3 ; AU] ! 024 / 114 nn Mo!!! ’ 1/22 let! / / teriore margine ad marginem| 2,1 2,4, 6 9/27 19,4, 92 —2 2 —6 2 2 foraminis ossis occipitalis. A crista occipitali ad oss. narium nem. Ossium zygomatic. partium Ra 7 Re, A , À Ab . +", . . (2 fi L | ” [À magis prominentium distan-| 1,2 az 4'—5 AA 1'—6"7 | 1—10 1,1 la. Ossis occipitis altitudo a margine foraminis ossis occi- 72 Lens 7202 ’o'1 PULL Lee D: x : 9, 6 9, 6 5) tan? 237: ‘44 HT 9/3” pitis inferioremad cristam oc- ? d 9, 9, 4 9,3 9 8, 8 » 3 . Cipitis superiorem marginem. Squamae ossis occipitis la- . k huge titudo pone aurium apertu-| 9, 11 | SATA MO PATES 10/ 97971 | 8107 10° laesa ras. | Cranii faciei superioris in- : ter medium fossarum tempo- ou A0 ES 07 LIÉE OR ES rs CAGE DE 1 laese ralium latitudo in facie su- periore. « . Pl / 1/24 1e art! la eut 10 l'erll a /' ’e l'e'!t ot 1/2 /4 anteriorem margi-| 2/7 (|2,10,7 12,8, 3 |2,9, 6 |2,6, MONT OPEN A2, 6,10 011286; 10/ laesa IX. 4/10://74 occipat postice laesum 1 1,1 (4 laesa UN 8,797 UT 214 2 D ap a Zoologie. Craxii latitudo inter mar-| ginum orbitalium ossis fron- tis anteriorem partem. Aperturae nasalis longitu- do inde ab oss. narium apice ad maxillam. Aperturae nasalisaltitudo in- de a medio maxillae ad ossium narium superiorem marginem. Ossium nasalium latitudo in medio. Anguli anterioris orbitae distantia a meatu auditorio. Palati longitudo inde ab extremitate ossium incisivo- rum usque ad extremitatem processuum pterygoideorum. Ejusdem lJongit. ab oss. incis. apice usque ad choa- nas. Distantia inter extremita- tem ossis incisivi anteriorem usque ad molarium initium Lougitudo spatii a molori- bus obsessi. Utriusque lateris primi molaris distantia. Utriusque lateris ultimi mo- laris distantia. Choanarum longitudo. Choanarum distantia a fo- ramine occipitali. Ab unius condyli margi- nem exteriorem ad alterius condyli exteriorem. Foraminis occipitalis lati- tudo. Ejusdem altitudo in medio. ‘F 947” "1 7,18 34 5 19°?! 9” 1,66” 411,427” 5” SA? 2264 3740 ES 44 777 8, 5 alt! 6, 3 0, 76) 1/27 DST De Rhinocerote tichorhino. IL. DTA 9” 927 3 19/7 6 UE Ve 10, 2/” 1,6,6;7 11,6” 4, EYE 8 uçt" 2,9/ 3, 71 VAL 5 C4 , 8, 6’ 6 71 7 74 3 NAT 2; | L4 IL. Ho!!! 9,2 4 4414 7,51 ve 9/ {4 BETe 9,6!” 1/6” 10,” 317 24, 4/4 4,77 9” 9 /! 5/7 32 6737 272 TO 5//q/" , \ 1 , A 9// IV. 1 0, Le 1 8, D 1 TE ni a 67 laesa 8,11” t= ot 4515549 { 1 4 16// 41 lacsa 9 #97 2] laesa GUEST / FA 6 190" QMON EL 9// Ve 10,2 Herr! 20 SA 4 6” 1 8,/’8! 1e 1,5//10/’ 1 17477 laesa laesa laesa laesa = Mol 560 7 MG. QUE A l'o'! 2,2 92, 4 VI. / 9, 8 (4 8” !e ou (ET 0 5,//9 y CI204 1 (6 CA 11,47 r r9/!! ; laesä 9,741 M5 Mttt b;07 4 7 9//’ 6” 9// /! 9! a" VII. 9,6” TES 7/2 3 j 79 1/4 » Ma’ 5,9 8, (64 laesa laesa 6” 17,174 76! Hy/! 5, 14 , V1 g3/ 9,1 [144 | | | | UD 12 703 114 3, 20 " {2 6,/5/’ leasa He Ho! 155,112 laesa laesa laesa laesa Jaesa 6” SAT art 6,1 / 9,2 9 k "9 74 IX. BA FNEQUE 9:/4 4/1 5// a!!! 7: 9!’ 1 TË 7// ler 9/6 4,1 1714 LL /! A4 2,"61/ 3 1a"t 2, 5 ag Ve 7/40 772 5,9 9,3 1 AU 1,41” 286 Cavitatum glenoidearum ossis temporum distantia. Ab ossium narium anterio- ris marginis medio ad ossi] ingisivi auterioris margihis medium. Ossium narium anterioris marginis latitudo. A foraminis infraorbitalis posteriore margine ad orbite marginem anteriorem. Ab orbitae anteriore mar- gine ad fossae témporalis po-| steriorem marginern. Fossae temporalis latitudo! sûpra meatum auditoriuin. Lougitudo fossae tempora- lis inde à marginis anterioris medio ad marginem ejus posteriorem. Latitudo fossae temporalis in margine posteriore, A foramine infraorbitali ad ossis incisivi anteriorem mar- ginem. À marginis orbitalis an- teriore margine ad ossis nasi anteriorem marginem. Arcus zygomatici longitudo inde ab orbitae anteriore mar- gine ad meatus auditoriiaper- turaim. Ossis occipitis .squamae in medio latitudo. Ossis occipitis marginis su- perioris latitudo. Cranii latitudo inter fora- mina infraorbitalia, Cranii latitudo inter mar- ginum orhitalium snperiorum posteriorem angulum. L 5,87” B] Hg! 5) l'aff! 4,9 /1, 44 4,10 1, 1/0 l'a!!! 4,:2 72772 8, 7 BR AN DT. IL. !1! Ar 3” 4,10” Arte 1,329 4, F2 y y 9,11 1,417 | laesa /! 7: 7"! [/24 14437 97 8” 7 / (6% , 6, W:14 7,107’ LÉ AT 7 ui: KA , 7 Ü 8,197” IE. 6” Aa! 2, 10 L4-4 144 4, 5 U4,, 1444 4,17 too!" 12,72 4, Hg! 8/44" | 14-72 4 5// 6, "4 0” EN az!" 9,4 8, 10’ 7, 40/” "1 627 8" IV. 272 5, 4 / BA (44 laesa 4,107 1 RER 41 4407 9,6 1" 1/2” > À 9” 1,2, | 9// 272 9, 3 8,9 72 7/! l'ertr 8,8” EU 2,5 1" 4 (34 7 A 600 1,1 AT 10 4 57 Herr 9,6 134 Herr 7,5 14 ” 8,9” U / 9,168 L 74 of 62302 8,9” VI 4 UMA , LAS EL 3:78”! l:esa Her" 4,6 1 4 Hg! | ir à 7277 4,/57 7277 STE W 4:73 "1 7/2 "1 1446 9, 9// 9/’ laesa 6 #4 "1 ? l'ortt 8,/3 Zoologie. VIL VII. IX. 5,8’ laësa 5277 laesa RAT af 4 less 4,/'8" 4,6” Jlaesa 3,9” AA lacsa 4/37 4,747 laesa |4,/21/// + salt laesa 7,9 67 valde: ac-| 1,/41//|4 Jaesa cuminata 1 aesa 8/’ 7167 4,1,4,7|"laesa ps 9,1 "1 laeen 8,/6/” 8/47 | Jaesa laesa 7,107’ | laesa laesa 6/6” | 6/6” | 5,107 7,8’ / laesa 7 ar HU Zoologie. Ab orbitae inferioris mar- ginis medio ad superivris marginis medium ejus. Ab orbitae auteriore mar- gine ad fossae temporalis marginem inferiorem, Cavitatis glenoidalis ossis temporum longitudo. À molari uitimo ad fora- minis jugularis initium, Ab ossis zygomalici inte-| riore facie ad proc. ptery- goidei interiorem faciem. A meatu auditorio dextro ad sinistrum distantia. «Condylorum ossis occipitis distantia in margine anteriore et inferiore. À margine anteriore usque ad processus condyloideimar- ginem superiorem in cursa- tura. A margine anteriore ad marginis anterioris medium linea recta, Linea recta a menti infe- riore margine ad interstitii inter partes condyloideos ob- vii posteriorem marginem. À margine anteriore ad pro- cessus coronoidei apicem li- nea recta. Processus coronoideïet con- dyloidei apicis distantia: Processus mentalis longi- tudo, IE 2,10” ’ 7, A 4 3,6” (444 8,/9 4 le 3, 6” “nt 8, 4 LA 1 205 Cranü No. IX. 2,/3,/10/ 1,67! 1 ‘8/2 L//4 ? 1 15" 1 144% L 3” De Rhinocerote tichorhino. Il. NL. IV. Sp MO ROUE 8 SE ANT 4! Guy 7e 4 (gr 4 8° laesum 3, 68/4137) 7 8,47 ,roqutée ) 9ff7 4 CR LAON IE VAE PAR EE . 2. Nat 2/10/” | 7/9" 3467 laesum 3/7” 9,1 “1! af! 4,2 287 VI. VIT. | VIIL. LL, Z2 ref DAT 9,87 |Taesum "fe {a 100 7/17" |laesum | 4,19"! 3,//6/’ |laesum laesum | laesum |laesum “of! | 3, 9 laesum |laesum (4 2: Vel! 8,//11/” | 9,6” |laesum 1 l'o!!' 9 REA UE Mandibulae dimensiones. Distantia ramorum inter molaren primum utriusque lateris in faciei interioris medio. Distantia ramorum inter molares ultimos eodem loco. Angulorum distantia in margine inferiore, Processuum condyleoideo- rum distantia, Processuum coronideorum partium apicaliunt distantia. Partis a molaribus occupati lonygitudo, Processus mentalis latitudo in baseos inferiore margine. Cranii No. 1X. 104/27 EME 6//’ 4/79” 6 UT La , 7/1 | l4 3,"6"/ Ejusdem in anteriore mar- gine. Latitudo mandibulae infra molarem primum linea recta, Latitudo mandibulae infra molarem 3 limea recta. Latitudo infra mol.sextam: Latitudo rami adscendentis in basi supra angulum. Latitudo rami in medio. IX. 72 2,1 6/1 0” S Le ; in latere sinistro 8 18" » in latere dextro son 37 8/1 0” 77 1,5 Cranii No. IX. SHAEVE "y 9/9" 7 072 3, 61/2 114 | EU TVA 5. Yg#/? 2114 ASE Distautia molaris primi ab asteriore margine, | Ab anguli inferioris mar- ginis posteriore parte ad con- dylum. ge 16 1/7 " S 177 288 BRANDT. Zoologie. | Crauii | Cranii No. IX. {No IX. Crassities alveoli in tertio Ab incisura coronoidea ad! molari. ES anguli inferiorem margisem linea recta. 6,107” Crassities mandibulae sum- ma iufra molarem tertium Linea recta inde a molari in inferiore margine. 97977 ultimo ad rami posteriorem | marginem. 7:40 Crassities mandibulae in margine inferiore infra den- PE. .Longitudo faciei articula- tem primum. 12/47 ris condyli. SUIS | Crassities inferioris mau-| À foramine maxillari in- dibuläe marginis infra den- terno ad rami posteriorem| Var =. | or! tem ultimum. 2,4 marginem, | 4/78 Carur V. Dentium descriptio. 1. Observationes generales. De Rhinocerotis tichorhini dentium quoad externae eorum structurae proprietatibus fusius quidem jam egerunt Pallasius (Nov. Comment, Pe- tropol. T. XVIL p. 601) et Merckius (Seconde lettre sur les os fossiles Darmstadt 178%) ita ut adeo Rhinocerotis tichorhini molarium structura disquisitionibus eorum per longum temporis spatium accuratius cognita fuerit quam specierum viventium. Post Pallasium et Merckium Cuvierus (Recherches s. 1. ossem. fossil. var. editiones, ed. 4ta 8. T. II. p. 108) et nuper Blainvillius (Ostéographie Rhinoceros Liv. 20. p. 106 sqq. PL XIIL) de speciei nostrae dentibus disquisiverunt. Varias praeterea observationes communicarunt Camperus, Fischerus et ali*), praecipue vero e recentioribus Celeb. *) Christolius tamen inter naturae scrutatores, qui de Rhinocerotis tichorhini dentibus ege- runt minime laudandus, quam (Ann, d, science. nat. 2° ser. 4835 T, IV. p. 44) mandibulam cum dentibus Rhinocerotis leptorhini, ut recte demonstravit Blain villius, non autem Rhinoce- rolis tichorhini ante oculos habuerit. Zoologie. De Rhnocerote tichorhino. 289 . Kaupius (Akten der Urwelt 1, p. 3. Tab. I fig. 2) et Illustrissimus Owenius (History of british fossil manmals and birds London 1816 p- 329 sqq.) Vix igitur primo intuitu exspectes de hisce organis aliquid novi adhuc proferri posse. Accuratior tamen craniorum nonnullorum dentes omnes, vel fere omnes vel partem eorum plus minusve magnam saltem foventium, nec non dentium complurium singulorum inspectio me docuit etiam hac in re scientiam varüs factis non solum specialibus, sed magis generalibus augeri posse, quum ab auctorum laudatorum nullo completior dentium descriptio figuris illustrata hucusque sit exhibita. Ç 2. De dentibus incisivis Rhinocerotis tichorhini. (Tab. XIIT, XVI. et Tab. XXIV. fig. 3 et h.) Pallasius, in prima, quam de Rhinocerote tichorbino publicavit disser- tatione (Novi Comment. Petropol. T. XIII. p. 453) ait: «Non parum miratus sum in omnibus quatuor craniis nullum omnino superesse vestigium dentium primorum» et pagina sequente addit» posteaquam vero in speciminibus adul- tis Musei nostri ne vestigium quidem apparere video. In tractatu secundo (Novi Commentar. T. XVII. p. 59%) vir celeberrimus caypitis Wilutensis extremitatis maxillarum neque dentium nec alveolorum vestigium ullum habere affirmat, quoad Rhinocerotis tichorhini cranium prope flumen Tschikoi repertum vero (ib.p.60%) in maxillae inferioris marginis anteriore parte dentes quidem nullos, verumtamen oblitterata quatuor vestigia al- veolorum (4 L Tab. XVI. fig. 3ee) minusculorum aequidistantium inve- nisse refert, quorum duo exteriores obsoletissimos, intermedios vero fossis satis insignibus denotatos esse exhibuit. Deinde etiam ait din superiore quoque maxilla ad anticum palati terminum utrinque (ib. fig. 1 e e) tuber osseum adstare obsoletissima fossa notatum, quae alveoli quondam praesentis vesti- glum refert. Hisce addit vir Illustrissimus: «An itaque certa aetate Rhino- Mém Sc. nat. Tom. F. 37 290 BRANDT. Zoologie. ceroti dentes primores, saltem inferius enascuntur, haud diu duraturi? In- deque forte dissensus auctorum , qui Rhinocerotis dentes describunt. — Cu - vierus (Recherches p. 118) observavit: «Après beaucoup des recherches Jose presque affirmer que les rhinoceros fossiles les plus communs en men- quaint (c'est a dire des incisives) comme notre bicorne du Gap» Alio vero loco ib. p. 120 proposuit: «S'il on examine bien notre fig. 5. pl. 45 on verra que les extremités de os incisifs (a et a) ne paraissent pas inème assez grandes pour avoir contenu des dents La tête donnée par Mr. Buckland ne me fournit point de resultat positif. On y aperçoit quelques restes d'en- foncemens qui pourraient avoir appartenu à des alvéoles, mais qui pour- raient aussi n'être que des accidens» Tertio denique loco (ib. p. 121) con- cludit: «Il est donc certain que si ce rhinoceros avait des incisives elles étaient fort petites; que c'étoit tout au plus la mâchoire inférieure qui pourrait en avoir eu de marquées, et que, dans ces cas, les intermédiaires y auraient eté les plus grandes.» — Owenius LL p. 33% alveolorum dentium incisivorum vestigia in mandibula prope Rugby reperta Musei Oxoniensis adesse refert omnique jure adnotat (p. 343) incisores citius evanuisse, parum recte tamen p. 342 afferens, Christolium alveolos dentium incisivorum inferiorum Rhi- nocerotis tichorhini descripsisse. — Blainvillius ait 1.1. p. 107 et 105 se ipsum Pallasianae relationi de dentibus incisivis maxillae et mandibulae nihil novi addere posse. Îmo adeo in nota p. 107 adjecta fossulas in margine alveolari incisivorum cranti a Bucklandio Museo Parisiensi donato eodem loco, quo distinctos alveolos, ut infra videbimus, observavi, conspiciendas, a Cuviero (L./. p. 120) dubitanter pro alveolorum rudimentis habitas, pro pro fossulis gingivae insertioni destinatis statuit. Cranium apud flumen Tschikoi repertum saepius commemoratum (cf. Tab. XL. fig. 1 — 7) jam a Pallasio, ut supra innuimus, inter alia quo- que ad dentium rationem definiendam, accuratius descriptum, hodie quoque adhuc in Museo Academico servatum, secundum meas observationes alveo- Zoologie De Rhinocerote tichorhino. 291 lorum illorum pro incisivorum dentium rudimentis destinatorum vestigia, fossularum parvarum, parallelarum, aequidistantium forma (ib, fig. 3,4, 7) et in ossibus incisivis (ib. fig. 7) et in mandibula (ib. fig. 3 et 4) offert, imo adeo in maxilla et mandibula alveolum detexi corpusculum osseum, quoad substantiam dentibus simile foventem, qua quidem observatione extra omnis dubitationis limites ponitur, Rhinocerotem tichorhinum iüllis Rhinocerotum generis formis adnumerandum fuisse, quae dentium incisivorum evolutionem imperfectam manifestabant *). Nominatim in tuberculi illius ossis incisivi seu partis alveolaris supra commemorati (Tab. XXIV. fig. 3 P) posteriore parte juxta foraminis incisivi angulum anteriorem exteriorem conspicua et quidem in exteriore parte ejus ante marginem anteriorem seu terminum anteriorem sulci longitudinalis, qui in margine inferiore partis palatinae anterioris ma- xillae ‘et septi narium ossei inferiore, anteriore parte exaratus est, in cranit Tschikoiensis (Tab. XVI. fig. 3, Tab. XIV. fig. 3) sinistro latere alveolus infundibuliformis (b), vix subtrigonus, parte inferiore palato ob- versa latior, parte superiore naribus opposita acuminatus conspicitur, cujus interlores parietes glaberrimi et rotundati sunt parteque summa seu apicali foramine (foramine rutritio dentis rudimentalis) perforati animadvertuntur. Diametrus maximus alveoli 4°” aequat. Summa ejus profunditas 5%//"— 6" aequalis invenitur. Alveolus non rectus, sed parte angustiore seu apicali sursum, retrorsum et introrsum versus canalem incisivum directus obser- vatur. Cavitatem modo descriptam alveolum dentis re vera esse, non s0- lum e situ ejus dentium incisivorum alveolorum aliarum specierum analogo et parietibus internis glabris supra foramine nutritio perforatis, sed potissi- mum etiam alterius lateris ossis incisivi partis alveolaris inspectione probatur. — In latere enim dextro (Tab. XXI. fig. 3 P) eodem loco, quo in sinistro *) De dentibus incisivis Rhinocerotis tichorhini nuper dissertationem publicavi (Bullet. scien. tif. CI, phys. math. T. VH. p. 305) iconibus tamen haud illustratam. 57° 292 BRANDT. Zoologie. alveolus descriptus (b) conspicitur, fossulam seu alveolum similem sinistro linea recta oppositum (a) inveni, qui corpusculum osseum album, substan- tia vitrea obductum, liberum, et mobile habitu dentium naturam aperte manifestans (ib. a”) fovet. Hocce corpusculum osseum formam fere subtri- gono-conicam , compressam offert et parte sua posteriore, paulisper intror- sum versa, latius, parte sua anteriore paulisper extrorsum directa vero an- gustius, truncatum et parum excavatum conspicitur. Longitudo ejus y" latitudo in parte anteriore 2/1), ostendit*). In craniis aetate provectioribus bene conservatis (Tab. XVT. fig. 1) eodem loco, quo in cranio Tschikoiensi alveoli distincti apparent plerumque fos- sulae impressae subrotundae, tenere rugulosae, interdum vero etiam plus minusve glabrae animadvertuntur. In nonnullis craniis vero adeo fossulas infundibuliformes, parietibus glabris inclusas et foramine superiore, vascu- lari, centrali perforatas inveni. Nominatim in craniorum nostrorum duobus sinistro vel dextro latere alveolus subinfundibuliformis # — 6” latus, pa- rietibus satis glabris munitus, in alterius lateris osse incisivo autem eodem loco fossula subrugosa et aspera cernitur. — [n craniorum adultorum Musei Academici uno binorum supra descriptorum, in singulo osse incisivo solita- riorum loco quatuor adeo alveolorum vestigia, in quovis osse interma- xillari bina (Tab. XXIV. fig. 4 a, b, c, d), quorum unum pone alterum positum, observantur. Vestigiorum anteriora utriusque lateris (c, d) in ipsius ossis incisivi (ib. P) igitur ante locum in cranio Tschikoiïensi (ib. Jig. 3 a, b) ab alveolis descriptis genuinis (a, b) occupatum, observantur. Vestigiorum anteriorum sinistrum (ib. fig. # d) dextro (c) majus alveolum destinctissimum, pari tibus glaberrimis instructum, 10°” longum, 3!” latum et 6°” profundum sistit, reliqua vestigia (anterius dextrum, nec non po- sterius sinistrum et dextrum (ib. fig. # a, b) fossulas alveolares supra de- scriptas magis referunt. Alveolorum vestigia exhibita in utroque osse inter- maxillari bina, quorum anteriora (ce, d), ut supra innuimus, ante locum in Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 293 cranio Tschikoïensi et plerisque aliis cranns ab alveolis vel fossulis vestigia eorum indicantibus occupatum inveniuntur, non solum indicant, in singulis ossibus incisivis bina interdum saltem fuisse dentium incisivorum rudimenta incisivis Rhinocerotis indici etc. quoad numerum in memoriam adeo revo- cantia, sed etiam probare videntur alveolos veros cum dentis incisivi rudi- mento in cranio Tschikoiensi observatos dentium incisivorum posteriorum alveolis respondere. Sin autem haëcce sententia, ut putarem, veritati con- grua, tunc statuendum erit, quum semel tantum alveolorum dentium inci- sivorum anteriorum rudimentis originem debentium distincta vestigia obser- vaverim, ipsa dentium incisivorum anterioris paris rudimenta rarius evoluta fuisse vel posterioribus citius disparuisse. Memoratu dignum ceterum videtur in cranio capitis Wiluiensis, quod septum narium nondum completum, dentes molares posteriores parum vel nondum detritos et suturas ossium cran multas admodum distinctas osten- dit, aperto igitur junioris animalis fuit, me cum Cell. Collega Midden- dorff periosteo adhuc adhaerente ab ossibus incisivis remoto et ossis inter- maxillaris sinistri margine alveolari serrae ope disjuncto, neque dentium incisivorum, nec alveolorum eorum vestigia invenisse. Dentium incisivorum superiorum rudimenta igitur, etiamsi ipsorum alveo- lorum vestigia in craniis aetate maxime provectis haud raro inveniantur, im junioribus individuis, singulis forsan, citius adeo interdum evanuisse videntur. In processus symphyseos mandibulae parte alveolari cranii Tschikoiensis area arcuata, excavata, pone marginem anteriorem conspicua, fossulae qua- tuor minimae, aequidistantes, jam a Pallasio in cranio Tschikoiensi (Tab. AN. Jig. 3, #) indicatae et descriptae, pariter obveniunt, quarum duae exteriores, duae autem interiores seu mediae apparent, positionem similem atque alveoli dentigeri Rhinocerot. indici, et javanici occupantes. Exteriorum utraque in angulo externo tumido marginis anterioris, internarum vero in medio marginis alveolaris in con- 294 BRANDT. Zoologie. spectum venit. Exteriores quidem interioribus majores sunt, sicuti etiam mandibulae exteriores dentes incisivi in Rhinocerotum speciebus dentibus incisivis perfectis instructis interioribus multo majores evadunt*). Exterio- rum dextra rotundata, linearum duarum diametro, alveoli indolem non solum profunditate et ambitu, nec non parietibus internis arcuatis et glabratis, sed praesertim corpusculi ossei. lenticularis, breviter acuminati, albi, substantia vitrea obducti, ail longi, basi ALL lati et truncati mobilis in ea con- tenti (dentis incisivi rudimento) (ib. fig. 5, 6) praesentia demonstrat. Exte- riorum sinistra, quamvis rudimentum nullum foveat parietibusque concavis, glabratis, haud instructa, sed paulisper aspera reperiatur, situ et distantia alveoli naturam aperte manifestat, Fossulae mediae cranu Tschikoiensis mandibuiae exterioribus magis an- trorsum directae et multo minores, 4 — 1/,"" latae, inter se decem linearum spatio circiter distantes, ab exterioribus octo ad novem circiter linearum spatio remotae apparent. Utraque earum pone angulum emarginationis in medio anterioris processus mentalis mandibulae margine observatar et fossulam subrotundam vel oblongam sistit, cujus diameter longitudinalis 117”, trans- versus vero 1’ circiter aequalis observatur. Alveoli naturam dextra fere magis quam sinistra manifestat. Dextrae enim parietes magis glabri, sinistrae autem, quae dextra paullo minor evadit, magis tenere rugosi animad- faut vertuntur. "ET JU AUS : ; À 5 . CLOSÇIGI In cran in Sibiria occidentali reperti Imperatoris Augustissimi Jussu Museo Aeademico nuper missi mandibula alveolorum vestigià tantum terna non solum margini, sed invicem approximata et duo eorum subrotundata inveni, ita ut in mandibulae dextro latere unum (internum) fn sfnïstro bina observentur. j In cranio una cum mandibula in Instituti Imperialis Minarum Museo #) Pallasius 1, 1. e coutrario exteriores obsoletissimos, intermedios vero satis insignes vocavit. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 295 servato alveoli quatuor (Tab. XII. fig. 7), qui totidem dentium insivorum rudimenta olim versimiliter fovebant, non ‘solum supra descriptis cranii Tschikoiïensis majores et mandibulae modo dictae alveolis similiores, 3°” diametrum transversam, nec non 2°” profunditatem et magnitudinem aequa- lem praebentes, sed quoad formam magis rotundatos inveni. Capitis Wiluiensis, incisivorum superiorum rudimenta alveolaria minime offerentis, individuis junioribus adnumerandi mandibula ceterum dentium incisivorum rudimenta alveolaria locis commemoratis offert quidem, sed minima et quoad formam irregularia apparent, ïita ut ob positionem et praecipue ob distantiam aequalem pro alveolis haberi tantum possint. Ex observationibus modo expositis apparet Rhinocerotis tichorhini dentium incisivorum mandibularium rudimenta vel eorum alveolos pro variis indivi- dius citius vel tardius evanuisse, eorum alveolos tamen diutius quam alveoli incisivorum in maxillis restitisse*) — Quae supra de magnitudine alveolo- rum cranü Tschikoiensis diximus satis praeterea demonstrant, exteriorum dentium incisivorum mandibularium vestigia interioribus minime minora fuisse, sicuti CGuvierus (1. I. p. 121) conjecit, Pallasii auctoritate (Nov. Comment. T. XVIII p. 600), ut videtur, commotus. In universum vero quae comunicavimus de dentibus incisivis vel eorum al- veolis facta probare videntur, Rhinocerotem tichorhinum bicorni quoad dentium incisivorum conformationem similem fuisse. In Rhinocerote bicorni enim, ut ex observationibus Vrolickii**) quoad mandibulam, et Blain villii{) quoad maxillam et mandibulam elucet, pari modo imcisivorum rudimenta similibus locis inveniuntur, quae quidem, praesertim in maxillis, in quibus Vro- lickius haud invenit, citius vel paullo tardius evanescunt. Etiam Rhino- *) Imo adeo incisivorum alveoli diutius alveolis molarium anteriorum deciduorum praecipue in mandibula restant, **) Annal. d. sc. nat. 1837 sec. ser. T. VIII p. 90. +) Ostéograph. Rhinoceros p. 55 et 56. 296 BRANDT. Zoologie. cerotis simi pullis, etiamsi Blain villius in duobus hujus speciei craniis in- cisivorum vel eorum alveolorum rudinenta frustra quaesiverit, minime ea negarem, quum etiam in Rhinocerotis tichorhini singulis individuis, ut ca- put Wiluiense, quod aperto aetate minus provecti speciminis fuit quam cra- nium Tschikoiense, satis demonstrat, citius quam in als vel adeo citissime evanuerint. Ç 3. Molarium maxillae et mandibulae typus generalis in Rhinocerotibus. Rhinocerotum generis species, ut modo innuimus, pro varia dentium in- cisivorum magnitudine et figura in duplicem discedunt typum. Aliae enim dentibus incisivis perfecte conformatis (sicuti Rhin. indicus, javanus, suma- tranus) aliae, sicuti Rh. Uüichorhinus bicornis et simus vero, eorum rudimentis tantum gaudent, citius vel tardius deciduis. Quoad molarium figuram ta- men variae Rhinocerotum formae eundem typum sequuntur, etiamsi quoad numerum eorum, ob utriusque maxillse molarium primum in speciminibus junioribus vel in pullis adeo interdum jam deciduum, vel forsan adeo e maxilla haud emergentem, species nonnullae, interdum adeo singula ejusdem speciei individua, (cf. quae infra de molarium numero in Rh. javanico notavimus) differant. Pleraeque species enim molares quidem septenos praebent, aliae vero nonnullae, statu adulto saltem, senos tantum habuerunt. Molarium Rhinocerotis accurativres descriptiones figuris illustratae a na- turae scrutatoribus Illustrissimis nonnullis, praecipue a Cuviero, Chri- stolio, Kaupio, Owenio, Blainvillio aliisque I. 1. sunt exhibitae, ita ut observationes novae fere inutiles videri possint. ÆExactior tamen Rhino- cerotis tichorhini molarium consideratio aliarum generis Rhinocerotum spe- cierum, nec non cum aliorum animalium plus minusve affinium dentibus comparatio materiam minime exhaustam obtulit. Qua de causa vix ac ne Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 297 vix quidem superfluum videtur, si molarium speciei, cujus capitis osteolo- giam fusius sumus tractaturi, ampliori description observationes quasdam generales praemittimus, Hisce ipsis observationibus componendis vero prae- cipue contulerunt molares Rhinocerotis tichorhini superiores, penultimus poussimum, quum ob parlium singularum evolutionem completiorem distinc- tius reliquis structurae harmonicae vestigia manifestet. Ç #. Molares maxillares et mandibulares Rhinocerotum inter se quoad figurae similitudinem vel dissimilitudinem in universum comparat 1. Molares maxillares et mandibulares in universum considerantes invenimus utriusque maxillie dentium coronas, etiamsi primo intuitu partium singula- rum ipsas Ccomponentium conformatione diversissimae*) et admodum diffor- mes **) appareant, accuratius tamen comtemplatas eundem typum generalem quoad faciei tritoriae elevationes et fossas sequi, quem quidem, qui hucus- que de Rhinocerotum dentibus scripserunt, auctores vel non satis respexe- runt vel prorsus neglexerunt. Ipsa vero hujus typi morphologici communis inter molares maxillares et mandibulares obvii cognitio et agnitio tanto majoris aestimanda videtur, quum non solum comparationi cum aliis plus minusve affinibus generibus instituendae commodum afferre possit, sed etiam exac- tiorem typi morphologici dentium coronarum cognitionem praebere eoque stamina quaedam morphologiae comparatae dentium generalis, legibus gene- *) Quamobrem Blainvillius I. 1. p. 43 ait: ,,les inférieures différent prodigieusement des supérieures du moins dans la forme.‘ #*) Variorum mammalium maxillae et mandibulae dentes molares inter se comparati vel forma conveniunt vel minoris saltem momenti notis e. c. magnitudine tantum differunt (molares confor- mes) e. c. Bimana, Quadrumana, vel figura primo intuitu admodum diversi (dentes difformes) e. c. in pluribus Ungulatorum (Pachydermatum) generibus, nominatim non solum in Rhinoceroti- bus, sed etiam in Palacotheris, ipsis satis affinibus, nec non in Palaeoplotheriis etc. conspiciuntur. Mém. Sc. nat. Tom F. 58 298 BRANDT. Zoologie. ralibus ex parte adhuc detegendis innixae, in posterum condendae, apponere forsan valeat. Maxillae et mandibulae molarium coronae tetragonae, totae, ut in als molaribus mammalium genuinis, substantia vitrea obductae parietibus latera- libus subverticales quidem dimidio apicali externo introrsum tamen inclinatae apparent. Coronae singulae nondum vel parum usu detritae plus minusve distincte fossis seu fossulis duabus substantia vitrea RE et obductis, nec non caementi strato tenui vestitis vel crassiore impletis (valleculis), ante- riore (vallis seu vallecula anterior Tab. XI. et XII. a) et posteriore (vallis seu vallecula posterior ib. b) in coronae osseam substantiam processuum tu- bulosorum forma (Tab. XII. À fig. 1, 3, k) plus minusve profunde intrantibus in partes quatuor elevatas (colles seu colliculos)*), quarum una exterior, reli- quae vero interiores 1. e. oris cavitati obversae animadvertuntur et cum colle exteriore sensu transverso (colles transversi Tab. XI. f, g, h) coa- litae apparent**). Collis exterior (Colline premiére a, D qui suit exacte- ment le bord Cuv. Recherch. #. ed. p. 20; face externe de la dent Blainv. Ostéogr. p. #5***) cf. Tabulae nostrae XL figurarum e, e’, e,” e”!) pa- rietem externum coronae axi maxillarum parallelum, reliquis collibus ma- Jorem, laminae similem sistit, cujus interiori faciei colles tres transversi, *) Coronae formatio, per analogiam cum observationibus de dentium formatione ah III. Du- vernoy (Sur les dens des Musaraignes Lû à l’Acad, d. Paris Sept. 1842) institutis p. 22 sqq. hoc modo explicanda. Membrana substantiam vitream secernens tolam dentis coronae suturae ambitum involvens alia membrana caementum secernente extrinsecus obtecta, non faciem planam vel arcuatam, sed processus vel sinus intus cavos (colles et fossas), anteriorem et posteriorem sistit, qui eminentiis (collibus) cinguntur et dentis osseae substantiae insident. **) Observandum tamen vallem posteriorem molaris superioris ultimi una cum colle posteriore peculiari in pluribus speciebus forsan deesse. / *#K) Etiamsi Blainvillius collem exteriorem a Cuviero primum designatum non agnoscat, pro colle, tamen nihilominus habendus videtur, ut etiam alii statuerunt. Non solam enim pa- riter, coronae parlem sistit ceteris collibas analogam, situ et directione tantum diversam, sed etiam coronae divisionis ratio in aliis Ungulatis observanda, nec non dentium mandibularium colles pa- nietales (anterior et posterior nominatim) huic sententiae favent. Zoologie. De Rhnocerote hchorhino. 299 anterior, (Tab. XI. et XII f, f;) medius (ib. g, 8’, g'') et posterior*) (ib4 k, h', k") affiguntur. Collium transversorum anterior (seu primus) (ib. f, f”) parietem anteriorem, medius seu secundus (ib. g, g’) ab anteriore valle (ib. a) sejunctus mediam coronae partem et posterior seu tertius (ib. ) a medio (g) valle posteriore (ib. b) saeparatus posteriorem parietem co- ronae repraesentat. Colles omnes basi crassiores parte media tenuiores, parte terminali magis attenuati et compressi, pro Coronae structura e substantia ossea et vitreae substantiae strato caemento facie exteriore obducto com- ponuntur, Qua de causa etiam colles, si partes eorum terminales usu sunt detritae, areolas seu peninsulas quasi osseas, substantia vitrea limbatas caemento- que plus minusve extrinsecus tantum obductas repraesentant, valleculae vero in coronis usu detritis substantiae vitreae strato tenui caementi strato obducto vestitae vel fossularum plus minusve profundarum **) latere uno (interno) apertarum vel clausarum, nec non substantia vitrea tenui limbatarum et vestitarum in facie molarium tritoria conspiciuntur, — Rhinocerotum den- tium molarium valles ab aliorum Ungulatorum vallibus totam coronam sin- guli dentis aequaliter dividentibus, cujus divisionis exempla praebent, Hip- **) Cuvierus, Owenius, Christolius, Kaupius et Blainvillius molaribus maxillari- bus quidem colles seu colliculos transversos seu internos binos tantum tribuunt, collibus, quos an- teriorem et medium appellamus, respondentes. Re tamen exactius considerata praeterea quoque collis posterior distinguendus mihi videtur. Non solum enim in molaribus mandibularibus eodem loco collis posterior distinctissimus observatur, sed etiam in maxillae molaribus pars marginalis posterior coronae inter collis medii et collis externi posteriorem partem conspicuus, colli mandi- bulari posteriori (4), analogus statuendus, quum valleculam posteriorem non solum terminet, sed ad ejus conformationem conferat et coronae posteriorem parietem simili modo constituat, quo col- lis anterior anteriorem parietem facie sua anteriore repraesentat. Aliorum ceterum Ungulatorum molares e. c. molares anteriores Dichodontum (Owen Contributions PZ EH, fig; 3) et molares Palacotheriorum (Owen PL 1, fig, 1) quae quidem genera Rhinocerotibus satis affinia fuerunt, colles tres distinctissimos ostendunt, *#) Saepissime autem fossulae a substantiae vitreae processuum cavitatibus formatae tam crasso cacmenti strato obductae sunt, ut non spatia profunda, sed substantiae osseae areolam seu insulam vel peninsulam vitrea substantia limbatam sistant, quod praecipue in dentibus satis vel admodum detritis observatur. 38* 300 B'ANGENUDPT. Zoologie. .popotami, Tapiri etc., in eo differunt, quod dinidium coronae internum vel rectius partes duas tertias internas tantum in partes plures disjungant et directionem plus minusve obliquam, nominatim in maxillae molaribus praebeant. Coronae dümidii exterioris seu parietis externi divisio in Rhino- cerotibus omnino pariler haud prorsus deest, sed sulco longitudinali plus plus minusve distincte indicatur. Exterior enim facies utriusque maxillae dentium molarium (Tab. XII. fig. 4 et 2) in medio sulco longitudinali minusve distincto (in maxillaribus (ib fig. {) minus, in mandibularibus (ib. fig. 2) valde distincto) collium trausversorum medio semper opposito im- pressa observatur. Rhinocerotum dentium molarium corona igitur, etiamsi primo intuitu asymmetrica videatur, divisionis nisu modo indicato ad sym- metriam vel saltem ad harmoniam quodammodo tendit. Quoad molarium utriusque maxillaie (Tab. XIT. fig. 1—5, Tab. XI. fig. 4, 2) ambitum notandum ceterum, ut in multis aliis mammalibus mag- nitudine a primo ad ultimum sensim sensimque volumine augeri, ipsum vero dentem ultimum (ib. G) penultimo (ib. FÆ) paulo minorem vel fere sub- aequalem (e. €. in maxillae molaribus Tab. XII. fig. 5) vel adeo constanter paulo majorem, nominatim in mandibulae molaribus conspici. Ü - (5: De molarium maxillae et mandibulae variarum Rhinocerotum generis specierum differentiis generalibus. Rhinocerotum molarium structuram externam quoad specificas differentias eruentes strenue respiciendum nobis erit, nec coronarum terminos intactos, nec coronarum partes quibusdam ad proponendos characteres sufficere, sed variarum coronae partium rationem sedulo esse considerandam. Singulae enim coronae partes baud raro differentias vel similitudines praebent, quae in alns non cognoscuntur. Dentium molarium superiorum variorum Rhino- cerotum generis specierum Comparatio nominatim docuit, singularum specie- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 301 rum molares partis coronae superioris et inferioris structura, praesertim fossularum vel areolarum magis conformiunr ratione in maxilla superiore, vel earum absentia in inferiore magis convenire, quum parte coronae media species haud raro valde differant et fossulas vel areolas binas vel ternas sub- stantia vitrea effectas pracheant pro singulis speciebus. Coronarum externae faciei pars superior quoque, quoad costularum et fossularum seu sulcorum rationem, a reliquis partibus in singulis speciebus interdum diversam se praebet. ( 6. Maxillae molarium coronae qualitates et a mandibularibus differentiae. Molarium maxillae situm et positionem cum mandibularium positione comparantes invenimus, molares maxillares in eo differre, quod in arcum, in junioribus individuis minus evolutum, sint dispositi quodque coronae eo- rum magis quam mandibularium invicem approximatae appareant anguloque suo anteriore magis prominente dentis angulum posteriorem minus promi- nentem plerumque imbricatim obtegant. Quoad coronae structuram externam molares maxillares à mandibulari- bus vario modo, nominatim partibus coronae frequentius et magis irregu- lariter, nominatim sensu obliquo divisis eamque ob causam structuram magis complicatam minusque symmetricam offerentibus differunt. Omnium enim molarium maxillarium coronae, (excepto ultimo, in om- mbus speciebus dimidio apicali et in plerisque etiam dimidio basali trigono, nec non primo, pariter magis trigono) tetragonae vel trapezoidales vel trans- versim vel ex parte elongato-tetragonae apparent*), imo adeo in speciebus, quarum coronae medio quadratae vel ex parte elongato-tetragonae sunt (e. c. *) Dentium maxillarium coronae accuratius contemplatae coronarum figura quadrata, vallibus duobus cum sinubus eorum, nec noùû collibus duobus transversis majoribus figura non admodum diversis ad symmetricam conformationem tendant. 302 BRANDT. Zoologie. in Rh. tichorhino) basi transversim tetragonae conspiciuntur (cf. Tab. XI. fig: 3 E,G).— Coronae in omnibus speciebus parum vel mediocriter detritaemarginem exteriorem reliquis faciei tritoriae partibus vel saltem parte ei magis finitima haud raro multo magis elevatum cristaeque dentatae, medio satis fortiter émarginatae vel crenulatae similem exhibent. Dentium molarium collum brevissimum in nonnullis Rhinocerotum spe- ciebus (e. ec. in Rh. bicorni (Blainv. Ostéogr. PL VIII) incisivo (Blain w. ib. PL XIL etc.) cristula semicireulari interdum margme libero crenulata facie anteriore et interiore cingitur. | Ob molarium coronae figuram tetragonam, supra commemoratam, singuli eorum, dente primo et ultimo exceptis, in dentibus nondum vel parum de- tritis faciem superiorem figura inaequalem, inferiorem medio convexam, la- teribus vero radicibus superatam, porro facies laterales quatuor offerunt, exteriorem, anteriorem, interiorem et posteriorem. Facies externa tetra- gona vel subpentagona reliquis semper plus minusve major i. e. altior et latior atque eminentiis seu costulis longitudinalibus quaternis, sulcis ternis vel subternis vel subbinis sejunctis plus minusve evolutis, in coronae parte apicali seu terminali distinctioribus, munita parumque con- vexa vel supra medium impressa et, si tritura nondum vel parum laesa est, margine libero quadridentato, in medio fortioribus dentibus munito; vel quadricrenato terminata conspicitur. — Facies anterior diametro den- üs transversa considerata posteriore latior, tetragona, plana, sed utroque latere impressa vel subimpressa apparet. — Facies interior pone medium ad coronae basin usque valle anteriore, serius describendo, profunde emarginata vel potius excisa plus minusve convexa vel magis plana, anteriore minor vel subminor vel major animadvertitur. — Facies posterior anteriore et reliquis minor, subplana, medio longitudinaliter impressa, supra autem in dentibus nondum detritis emarginata evadit. — Ratione modo exhibita facierum coro- nae figura, dente primo et ultimo vel ejus parte apicali saltem exceptis, nisi Zoologie. De Rhunocerote tichorhino. 303 fere ad collum usque sunt detritae, facie externa maximae, anteriore et inte- riore angustiores, posteriore vero saepe magis adhuc angustae observantur. — Coronae ad collum usque vel fere ad collum detritae vero faciem exte- riorem et interiorem reliquis breviores et formam sensu transverso tetrago- nam, majorem igitur coronae diametrum maxillae diametro transyersa paralle- lam, in omnibus speciebus offerunt, etiam in üs, quarum molares medii ad antepenultimum, sicuti in Rhinocerote tichorhino, plus minusve subelongato- tetragonam formam manifestant. Molarium primus interdum cito deciduus, omnium minimus et reliquis plus duplo minor, angulum anteriorem triangularem praebet. Molarium ul- timi corona (Tab. XI. et XII. G) plerumque tota, vel tota trigona (e. c. Rh. javanicus, sumatranus, bicornis, leptorhinus, incisivus, Schleierma- cheri, indicus?) vel dimidio apicali trigona vel subtrigona medio et basi vero tetragona et subelongata (Rhinoceros tichorhinus, simus) reperitur, Molaris ultimi exterior facies parte media et posteriore fortius introrsum directa, satis lata, plana vel parum arcuata cum interiore subconvexa pariter satis lata, extrorsum vergente in angulum acutum plerumque, nominatim in speciebus supra commemoratis corona trigona instructis, connivet, in specie- bus corona ultra medium tetragona munitis vero facie impressa, angustissima (facie posteriore) sejungitur. Molarium maxillae faciei tritoriae seu inferioris in coronis nondum, vel parum, vel saltem ultra medium non detritis impressiones seu fossae seu valles et eminentiae vallium ope effectae (colles) cum mandibulae partibus homologis comparata, alienam, fere inversam evolutionis rationem manifestant et a forma magis regulari et simpliciori mandibularium, baud quidem sym- metricorum, € partibus tamen invicem figura similibus compositorum, parti- bus singulis invicem plus minusve dissimilibus recedunt. Valles*) magnitudine, figura et directione inaequali discrepant. Vallis an- *) Quum valles eas partes exhibeant, quae corouam dividunt et bacce divisione colles eff- 304 BURSA NNPDIT. Zoologie. terior (Vallon oblique Cuv., Vorderes Thal Ka up Akten der Urwelt, Espace creux ou fossette médian valliforme Blainville) fossam insignem, (Tab. XI. a et a° a”) oblongam, subobliquam et subeurvatam, vel falcatam vel flexuosam, ante dentis faciei tritoriae medium maxima ex parte conspicuam et sensu plus minusve obliquo termino suo externo versus faciem exteriorem et anterio- rem ultra coronae medium sensu obliquo tendentem, ipsum vero limbum coronae anteriorem et exteriorem haud attingentem sistit. Vallis statu in- tegro in coronis parum detritis observando substantiae vitreae strato tenui, caemento obtecto, vestita in medio et parte externa profundivr et latior colle anteriore tamen paulo anguslior evadit, parte interna vero excisuram plus minusve triangularem, angustiorem, in medium vel ultra medium co- ronae parum vel haud continuatam, in dentis interna facie conspicuam, in- terdum substantiae vitreae processulo peculiari supra ex parte clausam (Tab. XI) repraesentat. Vallis pars profundior (Tub. XIL. À fig. 3,4, a) formam infun- dibuliformen vel triangularem, compressam ostendit, parte angustiore, acuta versus dentis partem radicalem directam et ultra medium substantiae osseae coronae vel ad partem radicalem coronae fere continuatam. In dimidii sui externi posteriore parte (ji. e. parte collis externi parieti interno obversa) vallis in sinum minorem vel ampliorem et profundiorem ad medium coronae substantiae vel ultra continuatum, sed ipso valle semper vel plerumque breviorem, sicuti vallis, cui originem debet, substantia vitrea caemento coo- perta circumdatum (Tab.{XT. fig. 1,3, 5 — 15 c), valleculam accessoriam aemu- lantem dilatatur. Sinus vel facie anteriore im vallem hiante apertus exstat (ut plerumque in Rh. javanico) vel ex parte vel totus processu plicato (Tab. XL, fig. 1 et 5e”) e colle externo (ib. e) et altero e colle medio (ib. g, g') emergente clauditur, imo adeo, si totus clauditur tubuli conici vel ciant, descriptio a vallibus incipienda erit. Qua de causa etiam acutissimus Owenius in mola- ribus ab ipso depictis (Brit. foss. mamm. p. 529 fig. 422 et p. 335 fig. 125, nec non p. 536 fig. 126) omni jure valles, non colles literis indicasse videtur. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 305 infundibuliformis parte terminali coronae obversae latioris, sensu plus minusve obliquo divergentis (Tab. XII. À fig. 3, kc) forma substantia ossea interposita ab ipso valle sejungitur (Rh. tichorhinus), ita ut verum neyum et originem ejus sedulis observationibus et comparationibus in pluribus molaribus varios conformationis status offerentibus eruere tantum valeas, Accuratior tamen observatio manifestat sinum commemoratum a processu plicato ex angulo e parietis anterioris collis transversi medii (Tab. AT. fig 1 et 5 g, g', g')externo dimidio processulum (g”) plicatum curvatum oblique antrorsum directum (cornet Cuv. Christ.; lame en cornet Blainv.) emergere, cui processus plicatus alius similis intus stratum tlenuissimum osseae substantiae (caementi) fovens (e””) e collis externi (ib. e, e; e”) interno pariete progrediens et re- trorsum vergens vel approximatur, ita ut in spatio (Tab. XJ. fig. 6 c) vel fissura inter ipsos relicta sinus (Tab. XI. fig. 1 E, c) in vallem (ib. a) hiet, vel cum eo confluens (ib. D, Fc) ei adjungatur, qua deinde junctura sinus (Thal Kaup Akt. d. Urw. L p. #) partem propriam infundibuliformem in apice coronae vel in medio ejus originem ducentem (kôcherfôrmige Vertie- fung Kaup) componit. Sinus modo descripto plus minusve sejunctus et parte media et apicali valle magis deorsum et retorsum directus, nec non substantia ossea interposita plus minusve ab eo disjunctus (Tab. XI. et NII. A, c) in coronarum sensu transverso detritarum facie molari fossulam vel areolam sub- stantia vitrea cinctam, annulum completum vel incompletum aemulantem sistit (Tab. XI. et XI. c), cui quidem, si re vera prorsus sejungitur, imo adeo substan- tia ossea interposita a valle saeparatnr, quum reliquis fossulis magis exterior sit, fossulae seu areolae externae nomen afferre possumus*). Praeter sinum descrip- tum, statu plus minusve perfecto semper obvium, alius intus plerumque apertus (sinus anterior, accessorius Tab. XI. fig. 13 a’) adhuc ante ipsum in- *) Fossula sen areola externa in ejusdem cranii molaribus stricte invicem analogis vel clausa et sejuncta conspicitur vel fissura in vallem hiat, ita ut molaris penultinus Rh. tichorhini a reli- quis molaribus hac in re minime differat, ut Blainvillius p. 407 statuit. Mém Sc. nat. Tom F. 59 306 BRANDT. Zoologie. terdum invenitur, qui rarissime processui plicato e collis anterioris pariete posteriore emergenti et versus processum plicatum e colle externo progre- diente directo (e. c. in molari Rhinocerotis tichorhini prope Argentoratum reperto, Blainv. Ostéogr. P/ XHL deinde in Rhinocerotis incisivi molari- bus singulis Blain v. ib. PZ XII Sansans molaris secundus, porro Simorre et Orléanais) plerumque vero processulo secundo e collis medii pariete anteriore emergenti et versus collem ( f) anteriorem directo (Tab. XI. fig. 11 &, et Rhinoc. bicornis Blain v. PI VII. fig. sup.) origmem debet. — Interdum vero processulorum modo commemoratorum loco duo anteriores, e colle medio emergunt et, vallem (a) dividunt (Tab. XI. fig. 8 et 12 «, 8) ita ut sinus anteriores accesorti duo (a, a”), unius loco observentur. [mo adeo rarius processuli terni («, #, y) et totidem sinuli (a' a” a!) reperiuntur (Tab. XI. fig. 7). — Inveniuntur vero etiam molares singuli, in quibus sinuli duo anteriores a processulo plicato (Tab. XI. fig. 90) e colle externo (ib. e) progrediente in valle anteriore (ib. a) effictuntur. — Sinus accessorii ante- riores descripti autem semper parvi et breves apparent atque in coronae usu cito evanescunt. Vallis seu Vallecula posterior (Echancrure au ‘bord posterieur de la dent Cuv. Rech. # ed. p. 21. PL 40. fig. 3g, Ghristol 1. L'p. 87. PL 3. fig. 3 E: Fossette posterieure Blain v. p. #5: Deep valley and shorter valley Owen Brit. foss. mammal) fossulam (Tab. XI, XII, À et XII, b) sistit in dentibus, (Tab. XI fige 1, 5, 9, 10, 11) quorum coronae nondum vel parum pro- funde sunt detritae magis distinctam collisque medü (9, g’, g'!) posteriorem partem a colle (pariete) posteriore (4 À }) sejungentem, parte sua libera terminali vero in molaribus haud vel vix detritis (Tab. XI. fig. 5) non clausam, conicam vel infundibuliformem, parte terminali, coronae apici obversa latio- rem, tetragonam vel triangularem vel oblongam, compressam, vel semilunarem antice et postice latiorem, parte coronae medio obversa ultra medium coronae progrediente vero plus minusve acuminatam et plus minusve antrorsum directam Zoologie, De Rhunocerote hichorhino. 307 ante et juxta collem seu potius colliculum (collem) posteriorem (2) conspi- cuam, valle anteriore (ib. a) semper multo minorem et sinui ejus accessorio (c) figura et conformatione fere subaequalem*), sed longiorem. Fossula de- scripta (b) in omnium Rhinocerotum molaribus, excepto plerumque ultimo, constanter obvia, intus caémento obducta et a pariete externo tubuloso e substantia vitrea, composito processum. :oblongum vel infundibuliformem, compressum vel conicum in coronae osseam substantiam ultra medium elon- gatum, dimidio apicali antrorsum directum ecque a colle posteriore remo- tum (Tab. XII. A fig: 3, #) sistente cincta in coronis ultra medium non detritis areolam oblongam vel annularem**) vel semilunarem, limbo albo terminatam, in molaribus magis detritis (Tab. XI. fig. 2, 7, 8) fossulam seu areolam posteriorem substantiae vitreae format et dein collis medü poste- riorem partem a colliculo posteriore parum vel non sejungit eamque ob cau- sam a vVariis auctoribus pro emarginatione vel fossula tantum, non pro valle, valli anteriori analogo, est declarata. Pone vallem posteriorem (Tab. XI. fig. 1, 5,9, D) inter ipsius et collis posterioris medium (4) in singulis Rhinocero- tum molaribus, nominatim constanter in Rhinocerotis tichorhini molari supe- riori penultimo, parum detrito (ib. fig. 9) cavitas brevis, tubulosa, clausa, vel impressio in facie dentium molari areolam minimam, oblongo -tetragonam, sub- stantia Vitrea cinctam (fig. 9, 10, 11 d) constituens observatur, quam pro vallis posterioris appendice seu. vallecula accessoria seu sinu haberem et sinui La ‘ *) Vallem posteriorem vallem genuinum, non meram fossulam sistere, non solum e compa- ratione mandibulae et maxillae molarium supra instituta et partium (collium et vallium) mola- rium maxillarium morphologica ratione valleculae posterioris existentiam postulante, sed potissimum etiam e similitudine cum sinu vallis anterioris, nec non e molarium nondum detritorum adspectu (qualem e. c. exhibuit Owen. Br. foss. mamm, p. 535 fig. 126 et Tabulae nostrae XI. figura quinta ostendit) satis apparet, In dentibus nondum detritis enim praeter magnitudinem majorem veram indolem et notionem clarius manifestat, **)-Tidem molares parte terminali areolam oblongam, apicali rotundam offerre possuut, 39 * 308 BRANDT. Zoologie. vel appendici posteriori (c) vallis anterioris (a) fossulam seu areolam vitream externam (Tab. XI. fig. 1,3, 5—15 c) in molaribus detritis efficienti compa- rarem, ita ut vallis posterior (2) sinum posteriorem (d) interdum pariter possi- deat et hac in re etiam a valle anteriore minus differat, nisi quod sinus accessorius non extrorsum, sed retrorsum sit directus et plerumque, nomi- natim non solum in plerisque forsan speciebus, sed in unius ejusdemque speciei singulis dentibus deficiat. Hpsa vero appendix vallis posterioris in molari ultimo (Tab. XI. fig. 14, 15) excisura (d\ indicata est, ut molares penultimi minus vel ultra medium saltem non detriti ostendunt. — Quoad appendicis vallis posterioris originem observandum est, ipsam, ut in duobus molaribus (Tab. XI. fig. 12, 13) e tuberculo conico intus caemento impleto (k) collis posterioris (2) medise partis formari, cujus detritu dein areola descripta (d) efficitur. Etiamsi vero vallis posterioris appendicem huc usque in molari penultimo et ullimo tantum evolutam invenerim, in aliis tamen etiam molaribus tuberculo parvo e. c. Tab. XI. fig. 5) in collis posterioris nondum detriti medio conspicui (2”) indicatur. Interdum adeo fossulae seu areolae completae loco, haecce arrola facie exteriore hians plicam (p) vel sinum tantum sistit (Tab. XI. fig. 11). Collis externus (Tab. XI. fig. 1 — 1# ee) (Colline prémiere a, b qui suit exactement le bord. Cuv. Rech. p. 20; face externe de la dent Blainv. p. #5) seu paries coronae externus, laminam tetragonam, facie externa planam, sed sulcis longitudinalibus tribus, parte apicali magis conspicuis sem- per impressam et costulis quatuor inaequalem, reliquos colles ipsi sensu transverso affixos ambitu longe superantem componit. Collis externi facies interna inter insertionis locos collium transversorum sinus breves substantia vitrea e vallibus originem ducente obductos, anteriorem inter collem anterio- rem (Ta. XI. f) et medium (ib. g) et posteriorem, inter collem medium (g) et posteriorem (2) conspicuum offert. Sinus anterior saepissime processum plicae similem, minorem et breviorem, vel majorem, longiorem (rarius binos) Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 309 emittit, collis sinum in duos, rarius in tres dividentem, in medium co- ronae vel ultra penetrantem, versus processum'angularem collis medii ante- rioris parietis tendentem eique plus minusve approximatum vel cum eo se se conjungentem*), ita ut ejus ope vallis anterioris sinus posterior exterior in tubulum commutetur, qui in dentibus, quorum coronae minus vel ultra medium saltem nondum sunt detritae, fossulam externam (ib. c) substantia vitrea limbatam supra descriptam componit. Interdum vero etiam praeterea sinus vallis anterioris (Tab. XI. fig. Ja) plica (d) e colle externo (e) emer- gente in sinulos duos anteriores disjungitur. Collium transversorum seu interiorum anterior (Tab. XI. fig. 1 — 1% Jf: f') (Colline seconde Cuv. 1.1; Vorderer Querhügel Kaup Akt. d. Urw. L. p. 3) oblongus et subrectus (e. c. Rh. javanicus) aut obliquus et deinde subfalcatus vel subarcuatus vel subflexuosus, parte interiore (ori obverso) libero seu apicali saepe latior quam parte exteriore, quacum colli exteriori (e) affigitur. Collis anterior pariete posteriore plerumque simplex et glaber, interdum tamen substantiae vitreae processulo plicato, simplici, minore (e. c. in molaribus singulis Rhincerotis leptorhini (Christol PL HE fig. 10) inci- sivi (Blainv. PL XII. Simorre) et Schleiermacheri (Kaup Ossem. Tab. XII. g. 5) vel majore (e. c. in molari Argentoratensi Rhinocerotis tichorhini (Blainv. PL. XIL.) auctus invenitur. Processuli modo laudati accessorii val- lem anteriorem plus minusve dividentes sinum anteriorem peculiarem ac- cessorium supra commemoratum componunt (cf. Tab. XI. fig. 9). Collium transversorum medius seu secundus (La troisiéme colline Cu v. Ghristol; colline postérieure Blain v.) cf. Tab. nostrae XI et XII. fig. 1, 5— 15 g,g) colle anteriore (f, f’) subaequalis vel brevior vel subbrevior #) Processum brevem in coronae medium haud penetrantem Rhinocerotis incisivi (Blainv. PI. XII), binos Rhinocerotis Schleiermacheri (Kaup. Ossem, XZZ fig. 2) molares singuli praebent. Majorem Rh. bicornis (Blainv. PI. VII. fig. superior et media) et maximum Rhino- ceros tichorhinns offert. (cf. Tab. XI. fig. À D, E, e/” fig. 5 e/””). 310 BR AM Bo Te Zoologie. parte externa tctragona seu anteriore latior vel angustior, parte interna au- tem. postice cum colle posteriore (4) conjuncta oblongus et angustior vel latior, facie anteriore et posteriore plus minusve obliquus et interdum plus minusve curvatus et flexuosus invenitur. Collis medius e parietis anterioris parte seu angulo interno processum breviorem vel longiorem , plerumque simplicem (Tab. XL fig. 4, 58"), rarius processulo accessorio appendicu- lato minimo vel pluribus (e. c. in molaribus singulis Rhinocerotis Schleier- macheri Kaup Ossem. Tab. XII. fig. 2, k) auctum versus collem exter- num directum et saepius cum sinus eJus processulo laudato (Tab. XI. fig.-A1— 1% e"") se se conjungentem et cum eo sinum posteriorem exter- num vallis anterioris (Tab. XI. fig. 1 et 5 c) constituentem emittit. Interdum vero etiam processuli unius loco bini (e..c. in Rhinocerotis bicornis molari secundo, tertio et quarto Blainv. Ostéogr. PL. VIII. Jig. sup.) vel terni et quidem non solum in Rhinocerotis leptorhini pluribus molaribus (Blain v. Ostéogr. PL AU, val d'Arno, Christol PLOII. fig. 7, 8, 10), sed etiam in singulis Rhinocerotis tichorhini molaribus (cf. Tab. nostrae XL, fig. 7,8, B,7y animadvertuntur *). Collium interiorum seu transversorum posterior seu tertius (Bord poste- rieur de la dent Cuv. L. Let Blainv. p. #5) omnium minimus et brevissimus (Tab. XL. fig. 5, 9, 10, 11, 12, 13h, k, R°") nisi mandibulae (ib. fig. 2, 3, 4) molares cum maxillaribus exacte comparemus et consideremus, mar- ginem dentis anteriorem a colle transverso anteriore formari, vix pro celle genuino statuendus, quoad formam oblongus vel triangularis, marginiformis limbo superiore libero, compresso inaequalis, emarginatus et statu integro Gb. fig. 5 et fig. 16 X, h', k”) tuberculatus, coronae marginis posterioris medium sistit et plerumque ipsum vallem posteriorem terminat vel rarius *) Plicae accessoriae enim in variis speciebus parum constantes, etiamsi forsan in quaruu- dam specierum molaribus (e.c. Rh. leptorhini) frequentivres sint observatae, notas specificas mi- nime praebent. Zoologie. De Rhnocerote tichorhino. 311 valleculam ejus accessoriam (Tab. XI. Jig.'9, 10, 11 12, 13 d) e substan- tiae vitreae processulo conico (ib. fig. 5, 12, 13, 16 2”) antrorsum expanso. intus substantiam osseam fovente compositam exhibet. Praeter partes modo descriptas in Rhinocerotum molaribus superioribus observandas interdum etiam aliae occurrunt, quae vix omitti possunt. Huc primo pertinent substantiae vitreae processus solidus, plus minusve conicus, interdum subbifidus, qui fissuram vallis majoris in Rhinocerotis molari ultimo (e. €. in cranio Rh. tichorhini Tschikoïensi (Tab, XXIW. fig. 3 et aliorum Tab. XL fig. 1kk) claudit*) et alius, (ib. 2’), qui appendicis parvae forma pone ultimi molaris vallem posteriorem {Tab. XI. fig. 14 }') interdum in- venitur, sed forsan pro processuli conici (Tab. XI fig. 5, 16, 12, 13 2") valleculam accessoriam posteriorem (Tab. XI. fig. 9, 10 d) formantis ana- logo habendus erit. — Commemorandum porro videtur singulos Rhinocero- tum specierum variarum molares, vel eorum plures in angulorum co- ronae anteriorum interiore vel impressionem triangularem simplicem, im faciem tritoriam parum intrantem (Rh tichorhinus) (Taf. XI, fig. 11 0) vel magis intrantem substantiaeque vitreae plicam plus minusve apertam (Rh. javanicus) vel fere clausam (Rh. indicus Blainv. P{. 11.) exhibentem, quae in specie ultimo loco commemorata fossulam seu areolam angularem ac- cessoriam format (Blain v. 1. 1.). Similis fossula seu areola accessoria in Rh. lep- torhini molaris anterioris (Christol P/, II. fig. 3e’) interiore facie (inter- dum?) occurrit. Interdum adeo in molarium singulorum angulo posteriore externo e. c. in Rhinocerotis tichorhini penultimo (Tab. XI. fig. 10) im- pressionem triangularem (m) observavi. Coronarum media pars semper plus minusve quadrata. Coronae ultra medium detritae sensu transverso maxillae plus minusve transversim qua- dratae (rarius, sicuti Rhinocerotis tichorhini (Tab. XI. fig. 3), penultimi *) Similis processus substantiae vitreae in vallis initio molarium Rh. incisivi observatur (Kaup Akten d. Urw. p. 5). 312 BRANDT. Zoologie. (F) magis quadratae, vel adeo, sicuti ejusdem speciei molaris ultimi (G) elon- gato-quadratae) conspiciuntur et costulis fossulisque longitudinalibus externis, fossula media excepta, carent, ita ut externa earum facies, medio impressa, dimidio anteriore magis quam posteriore promineat, interna autem pone me- dium sulco vel fossa longitudinali (vallis quodammodo continuatione) exarata inveniatur. Molarium ultra medium detritorum coronae ceterum ambitu minores apparent. Quam ob rem in veterum individuorum craniis minores observantur. Quoad coronarum partes singulas (colles et fossulas) notandum, eas ipsas in coronae parte apicali quidem dissimiles, in parte media autem magis invicem similiores esse, ita ut fossulae etiam collibus tardius evanidae in parte terminali invicem similiores sint. In coronis parte apicali tantum orbatis colles, nec non appendices et appendiculi plicati eorum cum fossulis seu areolis ternis vel subternis vel binis, anteriore seu interiore (à) a valle effecta, externa (c) sinum vallisan- terioris septo completo vel incompleto saepe sejunctum repraesentante et posteriore (b) a valle posteriore effecta (cf. Tab. XI. fig. 1 dentes medios et posteriores) distincte observantur. — In coronis fere ad medium detritis fossulae ternae vel subternae i. e. anterior (a) major et posterior (b) minor completae, exterior (c) vero vel completa (Tab. XI. fig. 1 Fi c. ib. fig, 3 F, G, c; fig. 5, 7, 8, 9, 11, 12, 13 c) vel incompleta (Tab. XI. fig. 1 E e, fig. 8. c, 10 c) (coronae fossulis seu areolis ternis instructae), vel ob brevi- tatem nulla (coronae fossulis binis instructae). — Dentium coronac fere ad me- dium usque detritae fossulas tres commemoratas praebentes fossulam ante- riorem (vallem) (a) intus plerumque adhuc apertam, rarius processulo accessorio vitreae substantiae clausam (cf. supra et vide molares ultimos cranii Tschikoiensis (Tab. XXIV. fig. 3) et externam (c) a colle medio (g) sub- stantia ossea interposita plerumque sejunctam offerunt. In dentibus ad medium coronae detritis collis posterior distinctus nullus, sed cum colle exteriore pror- sus Confluxus apparet; areola externa (c) tunc in longe pluribus speciebus deest Zoologie. De Rhnocerote tichorhino. 313 (coronae biareolatae) in nonnullis autem (coronae triareolatae) invenitur vel sinu saltem distinctissimo repraesentatur (Tab. XJ. et XII.) fossula seu areola anterior (a) vero et posterior (b) sicuti externa (c), si invenitur, substantia ossea cireumdatae observantur. — In dentibus ultra medium coronae detritis omnibus usu continuato primum areola externa (Tab. XI. fig. 3 F), dein areola posterior (b) abit et anterior (a) in medio coronae sola restat. — In molaribus denique ad collum detritis etiam haecce areola plerumque non am- plius invenitur et corona dentis plerumque (1. e. molari primo, ultimo et haud raro penultimo exceptis) sensu transverso tetragona, fere tota ossea et substantia vitrea tantum anguste limbata conspicitur. Primum igitur sinus brevissimus (seu appendix accessoria) rarius obvius, vallis posterioris (Tub. XI fig. 9, 10, 11, d) quo facto fossula seu areola externa (1b. c.), utpote sinus vallis anterioris (a), dein vallis posterior fossu- lam posteriorem constituens (b) et denique vallis anterior (a) evanescit, ita ut primum vallium appendices (Sinus), (d, c) dein vallis posterioris (b) et denique vallis anterioris fossula (a) dispareant et fossulae atque areolae co- ronac posteriores (b, d) anteriore (a) citius extabescant. In universum autem observandum, molares anteriores mediis et poste- rioribus prius deteri et decidere, quum inter coronarum detritum etiam radices resorbeantur (Tab. XI, fig. 24). Interdum vero etiam mélares sin- guli (ut in cranio Tschikoiensi et Wiluiensi observavi) morbo affecti reliquis citius deteruntur et abeunt. Jam Cuvierus, deinde Christolius, Blainvillius alique de dentibus molaribus in aliis Rhinocerotum speciebus bifossulatis, in aliis autem trifos- sulatis loquuntur. Haud inutile igitur erit de hac re fusius inquirendi. Coronas molarium Rhinocerotum specierum ad medium detritas considerans cum aucloribus modo laudatis re vera invenio in medio coronie variarum specierum fossulam seu areolam externam (Tab. AT. c) non amplius reperiri, quum in aliis distincte appareat, ita ut variarum generis specierum dispo- Mém. sc. nat. T. Y. 40 11 BA ANNNP Zoologie. sitio fossularum ope instituta proponi possit. Notandum vero adhuc videtur species, quae fossulas binas offerunt, collis externi faciem internam supra medium et in medio coronae bisinuatam, quae vero fossulas ternas praebent trisinuatam et quidem in valle anteriore bisinuatam, postice pariter unisi- nuatam ostendere. Quamobrem, si fossulas cum sinubus pro characteribus specificis declarare velimus Rhinocerotum species quae sequitur methodo distribui possent. 1 Molarium maxillarium coronae (ultimi excepta) ad medium usque usu detritae omnes vel longe plurimae saltem fossulis seu areolis vitreis binis interiore seu anteriore) et posteriore instructae. Collis externi interior fa- cies bisinuata, sinubus à fossularum pariete externo effects. Huc spectant: Rhinoceros javanieus, sumatranus (Blarn v. Osteogr. PL VII), lep- torhinus seu megarhinus (Christol 1 1. PL IT fig. 3) Schleiermacheri (Kaup Ossem. foss. Tab. XI. fig. 5) et incisivus (Blain v. PL AIT, Kaup ib. Tab: XIV. fig. 5). Observ. Secundum Blainvillium (Osteograph. p. 50 et 52 PI VIIL.) molaris deciduus primus Rhinocerotis Javanici et sumatrani fossulas tres offert et molares plures parum detriti earundem specierum, posteriores no- minatim, fossulae externae plus minusve distincta vestigia praebent, pro pro- cessu anteriore collis medii longiore vel breviore et altiore, fossulam externam plus minusve distinctam efficiente vel indicante, Etiam in singulis molaribus non admodum detritis Rhinocerotis incisivi (Kaup Akten d. Urwelt Z p. 5. Ossem. foss. Tab. XIV. fig. 5) molaris 2 et # fossulam externam et 3, nec non 5 ad septimum indicia ejus offerunt. In Rhinocerotis Schletermacheri (Kaup Ossem. loss. Tab. XI. fig. 7) molaribus singulis fossulam exter- nam vel saltem ejus indicia (Kaup ib. et fig. 5) pariter indagare licet. — In magis detritis molaribus Rh. javanici, sumatrani, incisivi et Schleier- macheri tamen fossula externa omnino semper evanuit. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 315 I. Molarium maxillarium coronae (ultimi corona excepta) supra medium usu detritae fossulae ternae incompletae, infra medium detritae ternae, saepe completae. Collis externi interna facies trisinuata. Rhinoceros bicornis (Blainv. Osteogr. P/. VIT; Cuv. Rech. Rhinoc, PI 11." fig. 1, Pander und D'Alton Skelet. d. Pachyd. Taf. IX. f.) Observ. Rhinoceros bicornis fossularum molarium ratione transitum quo- dammodo a divisione prima ad tertiam parat. HT. Molarium maxillarium coronae (ultimo interdum excepto) supra me- dium usque usu detritae fossulis ternis (interiore seu anteriore, posteriore et externa, haud raro incompleta (Tab. XI. fig. 1) instructae. Collis externi interior facies trisinuata. Rhinoceros indicus (Cu v. Rech. Rhinoc. P{. IL. Blain v. Osteogr. PL IP), Rhinoceros simus (Blainv. Osteogr. PE IV.) et Rhinoceros tichorhinus (cf. Tabul. nostr. XI et AI). Observat. In Rhinocerote tichorhino tamen fossula tertia seu externa vallis externi saepe sinum tantum offert (cf. Tab. XI. fig. 1 E, c, fig. 6,c, 10, c), ita ut re exactius considerata tales dentes trifossulati dici haud possint. E contrario vero etiam, quamauam rarissime, dentes quadrifossulati e. €. in mo- lari prope Argentoratum eflosso (Blain v. PL XIII. Strasbourg, Cuv. PL. kk fig. 8) nec non in molari quarto sinistro cranti Motschulskiensis (Tab. XL. Jig. 8) inveniuntur, ob fossulam externam duplicem. — In crani ejus- dem molari quarto dextri lateris (ib. fig. 7) fossulae adeo externae tres (a', a”, a”) inveniuntur, quarum duae anteriores (a’, a”) accessoriae vallis anterioris divisione, plicis peculiaribus binis e colle medio emergentibus effecta exoriuntur. Etiam in Rhinocerote indico areolae quaternae interdum pariter occurrere videntur (Guv. Rech. Rhinoc. P/. II. fig. 3 E, F), quae vel substantiae vitreae processulo, etiam in Rh: javanico interdum indicato in angulorum molaris anteriorum interiore obvio (Blain v. Osteogr. PL 11.) vel 40* 316 BR AN DT. Zoologie. areolae ‘internae processulo , ut in cranu Motschulskiensis quarto molari sinistro divisae (Cuv. 1. 1.) forsan originem debent. Observationes Rhinocerotum generis specierum distributioni secundum fossularum substantiae vitreae et collis externi sinuum numerum modo pro- posito additas criticis oculis perlustrantes primum quidem invenimus, ipsam banc divisionem tantum evolutione plus minusve impedita processuli ante- rioris seu angularis collis medii (Tab. XI. fig. 5 g"'), nec non processuli (e”) e sinu anteriore collis externi (e, e’, e”) emergentis quoad altitudinem et lon- gitudinem minorem non autem defectu earum completo et areolae externae ab ipsis effectae absentia in coronae dimidio apicali conspicienda niti. Deinde vero etiam observamus, et species dentibus incisivis evolutis instructas, bicor- nes vel unicornes, et species dentibus incisivis abortientibus munitas; unicor- nes vel bicornes, aut fossulas binas cum sinulus collis externi binis aut fossulas ternas cum sinubus collis externi ternis offerre. Quam ob rem, nisi species steuctura reliqua, e. ©. eranti differentiis (cf. infra) dissimiles miscere velis fossularum et sinuum numerus generali Rhinocerotum classificationi minime inservire poterit, sed ad specificos characteres potius erit relegandus. Collum coronarum humilissimum vel glabrum (Rh, javanicus, sumatra- nus, tichorbhinus) vel eminentia seu potins cristula semicirculari margine hbero interdum denticulata vel crenulata (Rh. bicornis, incisivus, Schleier- macheri) cingitur. Blain villius (Osteogr. Rhinoc. p. 58) molaribus Rhinocerotum supe- rioribus excepto primo et ultimo tres radices offerre ait. Secundum meas tamen observationes in pluribus Rbinocerotis tichorhini dentibus sejunctis molaris superioris tertii, quarti, quinti et sexti (1. e. quarti ad ultimum aliarum specierum) specimina referentibus institutas ad Celeb. naturae scru- tatoris Parisiensis sententiam accedere haud possum. Coronae enim cavitatem radicalem pleramque quadrangularem accuratius considerans (Tab. XI. fig. 21) fossulas in ipsa quatuor triangulares invenio Zoologie. De Rhinocerote hchorhino. 317 angulis dentis correspondentes atque in lis conspicuas, e quarum singula canaliculus emergit in radicis singulae basin’ (ib. a, b, c, d) continuatus, ita ut re vera radices quaternae, quarum duae pro interioribus (b, c) et duae aliae pro exterioribus (a, d) sunt habendae, statui debeant, cui quidem opi- nioni etiam alveoli fossas quaternas in maxillis praebentes, nec non dentium forma quadrata favent. Radices in universum vel conicae vel tetragono-oblongae, semper valde compressae, faciei anteriore (fig. 19) et posteriore latissumae, interiore et exte- riore ( fig. 18) angustissimae, marginiformes, apice truncatae vel emarginatae, vel acuminatae, pro coronarum inagnitudine ambitu variae, in coronis ultra medium nondum detritis magnae, in coronis fere ad collum detritis brevis- simae (una cum coronis igitur resorbtione) evanidae. — Radices externae (fig. 18 à d) liberae plus minusve fortiter divergentes et arcu insigni vel angulo acuto origine sua disjunctae apicibus extrorsum tendunt et interiori- bus (b, c) longiores evadunt, ita quidem, ut anterior earum posteriore lon- giore vel sublongiore latior inveniatur. Radicum externarum anterior inter- dum adeo bipartita evadit. Radices internae (b, c), quarum posterior anteriore plus minusve minor vel longior et angustior, substantia ossea in- terposita ad mediam vel apicalem partem in maxilla introrsum directam (fig. 20 b, c) conjunguntur, ita ut radicis singulae speciem offerant et Blainvillii assertionem explicent. Molaris ultimus (fig-°22, 23) radices quatuor pariter offert. quarum tamen internae et externarum posterior in massam unicam undulatam retrorsum valde directam, quadricuspidem (sem per?) confluxae apparent. Ç 7. Mandibulae molarium qualitates et a maxillaribus differentiae. (Tab. XI. fig. 2, k, 17 et 24 et Tab. XII. Mandibulae molares, etiamsi, ut supra exposuimus, re exactius conside- rata, eundem cum maxillaribus manifestent typum principalem, vario tamen modo à maxillaribus valde differunt. 318 AR AN DT Zoologie. t Quoad situm mandibulae molares non lineae curvatae, sed satis rectae sunt impositae et practerea eo distinguuntur, quod coronae eorum subobli- que introrsum inclinatae una pone alteram positae observentur, ita ut an- sulus anterior earum antecedentis dentis posteriorem angulum haud imbri- catim obtegat margoque exterior interiore plerumque sursum magis promi- nente in dentibus detritis plerumque plus minusve humilior appareat. Magnitudinis ratione mandibulae molares pariter quidem a primo, omnium minimo, baud raro deciduo, ad ultimum volumine augentur, sed ultimus antepenultimo aequalis vel major evadit. Coronae structura in universum typi simplicitate et partibus smgulis magis invicem figura similibus, nec non positione minus diversis a maxil- larum coronis recedit. Quare mandibulae molares simpliciores magisque conformes et symmetrici a maxillae molaribus complicatis magisque adhuc asymmetrecis et difformibus, nec non, ut serius videbimus, partium singularum magnitudine sensu inverso conformatis diversi conspiciuntur. Etiam molaris mandbularis ultimus à penultimo figura vix parum recedit. Mandibularium mediorum et posteriorum coronae praeterea non radicibus ternis, sed duabus tantum in molari primo et secundo (Tab. XIL fig. 6, 7, 9, 10) simplicibus in reliquis saepe apice fissis, anteriore et posteriore, fuleruntur, Radix an- terior parte anteriore externo interdum paulo magis extrorsum prominet. Praeterea vero coronae accuratius consideratae et figura general et par- hum singularum ratione differunt. Coronae formam quidem in universum tetragonam (1. e. dentis primi saepe decidui corona triangulari excepta) sed sensu longitudinali (mandibulae parallelo) magis extensam seu elongato-tetragonam praebent, quare coronae mediorum et posteriorum dentium nominatim ‘}, vel saltem ‘/, longiores quam lati et facie exteriore et interiore latitudine plus minusve aequales cernuntur. Sulcus longitudinalis in externa coronae facie, dente primo et secundo (Tab XI. fig. 2 B, C XI- fig. #) exceptis, conspicuus satis rectus Zoologie. De Rhnocerote hchorhino. 319 et profundior, quare etiam hac ratione moïares mandibulares magis symmetrici, etiamsi sulcus commemoratus Coronam in dimidium anterius paulo majus et posterius paulo minus disjungat, ut in maxillaribus molaribus, in quibus tamen coronae dimidium anterius (a colle transverso anteriore et collis ex- terni anteriore parte repraesentatum) posteriore (a colle medio et posteriore. nec non à collis externi anteriore parte formato) minus invesiatur. Singulorum molarium coronae in universum quidem, ut supra innuimus, figura multo magis quam maxillares inter se conveniunt; duo anteriores ta- men colle anteriore posterioribus magis antrorsum elongato et acutiori sulcoque faciei exterioris magis convexae evanido, nec non duo vel tres anteriores vallibus minoribus collibusque brevioribus minusque sejunctis a reliquis recedunt. Mandibularium coronae collis externus (Tab. XI. fig. 2 etve,e,) excepto molari primo et plerumque etiam secundo, faciei externae coronae divisione sulco longitudinali effecta obiter in partes duas facie externa arcuatas, sed ex parte subimpressas, oblongo-tetragonas, basi et apice angustiores, medio latiores subdivisus apparet. Collis externi superior facies arcuata parte ex- terna convexa, interna excavata, basi crassior, apice attenuata, in medio exterioris limbi autem emarginata conspicitur. Emarginatione modo dicta collis externus in partes binas semilunares, sed literae C similes, colles transversos emittentes, dividitur, anteriorem et posteriorem, quae in anima- libus junioribus in coronarum margine apicali sejunctae in adultis vero ple- rumque confluxae inveniuntur. Anterior pars (ib. fig. 2 Ge, f, g) posteriore (c; b, h) plerumque major collem transversum anteriorem (f) et medium (g);, posterior minor magis saepe arcuata collem transversum posteriorem (A) emittit. — Colles transversi satis recti parumque obliqui, subtetragono-ob- longi, apicibus introrsum subeurvati, subaequidistantes. Collium transverso- rum anterior rectus et sensu in maxillaribus opposito evolutus, in molari tertio et reliquis omnibus collibus reliquis brevior et angustior, interdum multo angustior, medius subrectus vero omnium latissimus vel posteriori, 320 ER AND: Zoologie. satis evoluto (in maxillarium coronis anteriore multo minore) magnitudine subaequalis vel aequalis, sed subcurvatus invenitur. Un molari primo et secundo vero collis anterior triangularis posteriore submajor magisque prominet. Valles bini aequidistantes unus pone alterum positi, et figura invicem similes, in coronis parum vel nondum detritis plus minusve infun- dibuliformes, facie interna triangulares, plerumque haud clausi”) magisque in coronae media vel interna parte conspicui, plus minusve profundi et ultra coronae medium plus minusve apicibus elongati, supra latiores, et haud raro subtetragont, infra acuminati, in magis detritis, nec non in molaribus ante- rioribus duobus magis triangulares et emarginationibus seu excisurissaepe similes, in universum, ut videtur, in singulis speciebus figura magis vel minus triangulari et profunditate diversi. Vallis anterior (a) po- steriore (b) minor vel subminor minusque amplus et profundus collem an- teriorem ( f) a medio (g) disjungit. Vallis posterior (b) major collem trans- versum medium (g) a posteriore (L) sejungit. Quum corona tota cum collibus et vallibus substantia vitrea sit obducta partes ejus variae (superior media et inferior) dissectae vel usu detritae va- rium praebent adspectum. In molaribus nondum detritis posterioribus et medus coronae plus minusve tetragonae et parum sensu transverso evolutae colles supra eompressi et attenuati cum vallibus caemento plus minusve ob- ducti atque integri apparent. [In molaribus apice detritis coronae elongato- tetragonae colles in medio substantiam osseam substantia vitrea candida anguste limbatam praebent et faciem tritoriam excisuris binis internis sub- tetragonis vel triangularibus a vallibus effectis, seu potius valles indicanti- bus constituunt, Similem figuram coronae fere ad medium detritae exhibent: sed excisurae tune saepe satis parvae magisque triangulares inveniuntur. In coronis ad medium detritis primum quidem vallis anterior brevior eva- *) Iuterdum, e. © in molarium ultimo lateris dextri cranü Tschikoiensis (Tab. XII. fig, 5), processulus conicus substantiae vitreae vallem claudens conspicitur, Zoologie. De Rhunocerote nchorhino. 321 nescit, serius dein etiam vallis posterior, excisura indicatus, abit, ita ut valles molarium mandibularium maxillarium vallibus comparati sensu inverso delean- tur. Valle utroque detrito facies tritoria tetragono-oblonga ex ossea substantia vitrea anguste limbata formata restat sulco centrali longitudinali emargina- tionem efficiente et ad collum usque elongato facie externa notata. In sin- gularum tamen specierum , nominatim Rhinocerotis simi (Blain v. Osteogr. p. 55. PI. IV.) et tichorhini (Tab. XT. fig. 3) molaribus singulis, vallibus longioribus munitis, fossulae solitariae rotundae, completae (Tab. XI. fig. 17 n) vel facie interna haud clausae, oblongae à vallium parte apicali inferiore effectae in coronis fere*ad medium vel ad medium detritis observantur. Mandibulae dentium collum pariter brevissimum, interdum cristula se- micirculari, ut in maxillae molaribus, cinctum (e. c. in Rh. incisivo). Mandibulae dentes quoad radicum rationem a maxillaribus primo intuitu admodum differre et radices binas tantum, anteriorem et posteriorem praebere videntur, ut etiam Blainvillius putat, qui ipsas e laminis duabus compo- sitas esse (1. 1. p. 68) refert. Capitis Wiluiensis molaris anterior (Tab. XII. fig. 6, 7) et tertius (ib. fig. 9 et 10) omnino cavitatem radicalem bicanali- culatam, radices binas oblongo - tetragonas, facie anteriore et posteriore com- pressas, latissimas. faciebus interioribus sulco longitudinali exaratas, anterio- rem subrectam et posteriorem retrosum ab anteriore divergentem, satis lon- gam emittitt — Molaris tertius radices similes, sed latiores offerre videtur. Molaris quartus, quem in alio cranio Rh: tichorhini observavi et reliqui, quos sejunctos vidi, in Rhinocerote tichorhino et leptorhino vero vel cavitatem radicalem tripartitam plerumque autem quadripartitam et radices tres praebet, quorum duo anteriores et posteriores in coronis non admodum detritis substantia ossea basi et medio plus minusve conjunctae quare, simplices apparent, im molaribus autem corona ad medium vel ultra medium detrita instructis ra- dices breves quaternae sejunctae et massa ossea ipsas connectente resorbtione liberatae (Tab. XI. fig. 24) conspiciuntur, duae anteriores (a, b) et duae Mém. Sc. nat. Tom F. 1 322 BA RUANNIDNT, Zoologie. posteriores (c, d), quarum externae internas magnitudine plus minusve superant. Talium dentium alveoli etiam fossulas quatuor distinctas demonstrant, quoad » radicum numerum maxillae et mandibulae similitudinem pariter mdicantem*). ç. 8. De Rhinocerotis tichorhini maxillae et mandibulae molaribus. Praemissis quae accuratiori Rhinocerotum generis molarium structurae cognition, nec non descriptioni comparatae Rhinocerotis tichorhini dentium necessarla vVidebintur jam ad ipsam ejus maxillae et mandibulae molarium fusiorem illustrationem animum convertere possumus. Commentarios supra laudatos et alios, qui de Rhinocerotis tichorhini reliquiis agunt, criticis oculis perlustrantes satis apparet, ipsius speciei, cujus capitis et cranti contemplatio- nem studia nostra intendunt, dentes molares reliquis ossibus frequentius et accuratius esse pertractatos. Nihilominus tamen, qui hucusque de Rhinocerotis tichorhini dentibus scripserunt, auctorum nullo tanta craniorum ex parte dentibus munitorum copia est oblata, quanta in Museo Academiae Nostrae Scientiarum servatur; immo adeo ipsa haec objecta clariorem et accuratiorem non solum variae figurae, sed etiam variae dentium usu detritorum rationis cognitionem parare valent. à In Museo modo laudato enim praeter alia crania numerosa dentibus pror- sus orbata et molares plures solitarios, craniorum octo specimina molaribus omnibus vel pluribus vel nonnullis saltem instructa dentium morphologicae structurae studio largam praebuerunt materiam. Quorum quidem objectoram primum locum caput Wiluiense occupat, quum corlo ipsum vestiente incisurae apte applicatae ope reclinato molares omnes (Tab. XI. fig. 1, 2), praeter unicum mandibulae morbo affectum, completos obtulerit. *) Quum molarium maxillarium radices, ut supra notavimus, in externas et internas, mandi- dibularium vero in anteriores et posteriores dividantur, maxillarium corona in dimidium exter- num et internum, mandibularium vero in dimidium anterius et posterius sejungi potest. Zoolosie. De Rhinocerote tichorhino. 323 Cranium Tschicoiense (Tab. XUI. fig. 1 —3, XXIF fig. 3), etiamsi quoad den- üum rationem nune quidem minus completumi quam Pallasii tenpore, quum molarium duo deperditi videantur et reliquorum massa admodum fragilis minusque integra appareat, ad dentium accuratiorem cognitionem, mandibu- larium praesertim, vario tamen modo contulit. Cranium in Sibiria occidentali pariter repertum cum mandibula ante duos annos Augustissimi Imperatoris jussu Museo Academico missum molares utrinque utrinsecus tres fovens, sicuti cranium Tschikoiense, mutationum plu- res, quas molarium coronae usu sunt passae (Tab. XI. fig. 3 et k), perbene demonstrat. Cranium mandibula orbatum Sibiricae originis a Gel. Motschulskio in Museo depositum molarium posteriorum quaternos parum laesos offert, rariores ipsique peculiares quasdam texturae rationes praebentes, ex parte jam com- memoratas (cf. Tab. XI fig. 7 et 8). Quartum cranium maximum 2° 3° longum, mandibula pariter haud in- structum, incertae originis, sed verisimiliter e Sibiria allatum, quum conser- vatione optima gaudeat, molaribus maxillaribus quatuor posterioribus (Tab. XI. fig. 5 D — G) munitum conspicitur, quorum duo posteriores (F, G) usu minus sunt detriti. Quintum cranium, cui etiam mandibula deest, antecedentem 9” longi- tudine superans, utroque latere molarem ultimum et penultimum satis detritos offert. Sextum cranium, mandibula carens, quod Illustrissimo Pandero debemus, molares quidem plures maxillae insidentes, sed fragilissimos eamque ob cau- sam valde laesos fovet. Crania duo alia mandibula orbata molares singulos plus minusve fractos condentia minoris sunt aestimandi. Praeter objecta modo laudata Musei Academici vero in Instituto Impe- riah Minarum cranio cum mandibula molaribus parum completis et valde H1+ 324 BYRNANNO DUT: Zoologie. laesis instructo, nec non molaribus singulis in Museis modo dictis, sicuti aliis in collectione Amicissimi Collegae Helmersen servatis uti licuit, Quoad generales maxillae et mandibulae molarium similitudines supra (Cap. V. (.3) expositas Rhinocerotis tichorhini molares maxillares et mandibulares a ceteris Rhinocerotum speciebus haud differunt, sed congenerum typum imi- tantur et in eo forsan tantum a plurimis Rhinocerotum specierum recedunt, quod in craniis duobus, nominatim in capite Wiluiensi et cranio Tschikoiensi, quae aperto animalium aetate parum vel minus saltem provectorum sunt, in utriusque maxillae utroque latere sex tantum (molares igitur viginti qua- tuor) tantum invenerim, molari secundo et reliquis aliorum Rhinocerotum molaribus utrinque utrinsecus septenis instructoram comparandos. Dentem illum autem, qui magnitudine et figura cum dente molari primo Rhinoce- rotum septenario molarium numero munitorum comparari possit, in craniis nostris neque ipsum invenire, nec etiam alveoli ejus vestigium indagare po- tui. In cranio capitis Wiluiensis (Tab. XI. fig. 1 et 2), quod dentes tres anteriores minus, medios parum detritos et ultimum integrum, imo adeo e maxilla utraque dimidio apicali coronae tantum prominentem possidet, eo ipso loco, quo primus molaris vel ejus alveolus esse deberet, 1. e. ante mola- rem anteriorem evolutum, cristula triangularis, plus minusve aspera (ib. fig. 1 x) invenitur. Cranium Tschikoïiense simile quid ostendit et cristula molaris primi locum occupante serrae ope remota nec ipsius dentis, nec alveoli ejus vestigium indagari potuit. Reliqua, quae observavi crania pariter dentis anterioris analogi loco cristulam asperam praebent. Molaris primus igitur in Rhinocerote tichorhino cito et forsan jam in pullis vel adeo in embryo - nibus evanuit, vix enim ob numerum septenarium molarium in Rhinocerotum genere praevalentem credendum ipsum prorsus defuisse, quod quidem etiam eam ob causam non putarem, quum etiam in craniis individuorum aetate valde provectorum eo ipso loco, quo in aliüs aetate minus provectis molares vel eorum alveoli inveniuntur ecristulam asperam vel impressionem invene- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 325 rim. Sunt etiam auctores Celeberrimi atque Illustrissimi, qui de Rhinoce- rous tichorhini molari primo directe vel indirecte loquuntur eique molares septem vidicant. Pallasius quidem adhuc dubitat, num Rhinoceros tichorhi- nus molares sex vel septem habuerit. Adrianus Camperus vero Cu- viero (Rech. # ed. T° JIL p. 117) scripsit in juniore Rhinocerotis fossilis cranio cujus alveoli intacti, septem ‘molares fuisse et ipse Cuvierus affir- mavit crania fossilia molares septenos offerre. Attamen nec Camperus, nec Cuvierus sententiarn ab ipsis propositam argumentis tutis nec non iconibus re vera fundarunt. Merito igitur Fischerus (Oryctogr. de Moscou p. 11#) dubitat, quin Rhinoceros tichorhinus (adultus) re vera molares septem ha- buerit et in cranio, cujus basin 1. 1. Tab. IL depinxit, molares sex tantum adesse refert. — Owenius quidem (Brit. foss. mammal. p. 338) de primo molari mandibulae pariter loquitur, molaris autem, quem primum esse dicit et in fig. 128 repraesentavit cum secundo, imo tertio, quem autem pro secundo statuit cum tertio vel quarto capitis Wiluiensis potius quoad for- mam compararem. — Blainvillius (Ostéogr. Rhinoceros p. 107) speciem nostram molares septenos habuisse pariter exhibet, sed de primi praesentia re vera 4b ipso observata tutum testimonium in Osteographia frustra quae- ritur. Blainvillius e contrario observationibus perpaucis, quas de molari secundo, tertio quarto et septimo facit disertis verbis addit, se ipsum pri- mum deciduum non vidisse. Quae quum ita sint equidem, ut supra jam indicatum est, pro certo minime statuerem Rhinocerotem tichorhinum dente, qui primo aliarum spe- cierum respondet, prorsus orbatum fuisse, quum putari etiam posset, den- tem huncce citius tantum quam in aliis speciebus, citius e. c. adeo quam in Rhinocerote indico, in quo, ut molarium repraesentatio a Cu viero (Rech. #. ed. T. HIT. PZ 40. fig. 3, #) communicata ex parte demonstrat, et etiam Blainvillius affert molaris primus citius quam in multis als speciebus evanescere videtur. — In Rhinocerote simo, specie Rhinoceroti 326 BRANDT. Zoologie: tichorhino reliquis viventibus magis affini, in cranus ejus aetate provectio- ribus saltem, et in maxilla et in mandibula teste Blain villio (Osteogr. p. 53 et 55) molarium primus sine ullo alveoli vestigio pariter deest. Memoratu dignum omnino et sententiae primo loco expositae propitium videtur, quod in cranio Tschikoïensi non solum dentium incisivorum alveo- los distinctos, sed semel adeo dentium incisivorum ipsa rudimenta foventes et in aliis cranis rudimenta alveolaria eorum praebentibus molarem primum vel adeo ejus alveoli rudimenta non invenerim, quodque una cum dentis ultimi (septimi) corona jam detrita in Rhinocerotis indici figuris laudatis, nec non apud Blain villium (Osteogr. Rh. PZ JE) etiam molaris primus minimus, valde detritus omnino adhuc conspiciatur, quum e contrario in capite Wi- luiensi, cujus molaris ultimus integerrimus exstat, reliqui vero molares poste- riores haud vel parum detriti inveniuntur, ut supra inuimus, ne alveoli quidem vestigium observetur. Forsan igitur dens molaris primo aliorum Rhinocerotum analogus et homologus una cum dentibus incisortis antea evanuil, si re vera adfuit, Cui quidem opinioni etiam favere videtur, quod molaris anterior Rhinocerotis tichorhini (secundus aliarum specierum) a re- liquis molaribus magis differat. Rhinocerotis tichorhini molaris maxime an- terior maxillae enim cum Rhinocerotis Jjavanici secundo comparatus faciem anteriorem magis rotundatam praebet et juxta medium et in angulorum an- teriorum externo, in reliquis molaribus elevato compressus animadvertitur coque eminentiam parvam, triangularem in medio sistit (Tab. XI. fig. 1 Be) dentis ante ipsum positi evoluti praesentiae minus faventem. Mandibulae molaris primus capitis Wiluiensis (ib. fig. 2 B) pariter a molari secundo et angulo suo posteriore intus plano et angulo seu colle suo anteriore in pro- cessum triangularem (f) facie anteriore rotundatum producto distinguitur eamque ob causam dentis terminalis naturam praebere videtur. Omnia quae modo inuimus paucis comprehendentes pro certo statui posse tantum videtur Rhinocerotis tichorhini specimina adulta hucusque accuratius Zoologie. De Rhinocerote tichorhuno. 327 contemplata molares utrinque utrinsecus senos tantum possidisse dentisque primi aliarum specierum vestigia nulla obtulisse. Sine ulla tamen haesitatione nondum contenderem Rhinocerotem tichorhi- num. adultum constanter molares in utriusque maxillae utroque latere senos*} habuisse, etiamsi hoc verisimillimum videatur, quum adeo numerus molarium in una eademque specie pro variis individuis interdum variet et septenorum loco in utraque maxilla vel in singula maxilla seni chserventur. Vro- lickius nominatim Rhinocerotis javanici cranium (cf. Annal. d. se. nat. 1837 T. VII p. 25) senis molaribus in utraque maxilla munitum observavit. — Cranio deinde Rhinocerotis javanici in Museo Academiae nostrae servato dens molaris primus utriusque lateris mandibulae una cum alveoli vestigio deest, quum tamen primus maxillae molaris utroque latere valde evolutus inveniatur. Exempla quoad Rhinocerotem javanicum allata, nec non Rhinocerotis tichorhini molarium numerus senarius luce meridiana fere clarius ostendere videntur, mammalium genera haud pauca dentium numero, nominatim dentis unius absentia vel praesentia fundata parum valoris habere posse. Completa dentium molarium morphologica historia non solum dentium variorum in animalibus adultis, sed etiam in junioribus et in utroque sexu statum, nec non eorum evolutionis historiam postulat. Hujusmodi exposition autem quae ante oculos habemus dentium numerosissimorum specimina non- dum sufficiunt. Dentes euim, quos accuratius comparare mihi contigit, ad unum omnes adultorum animalium fuerunt et persistentibus, coronas ple- rumque plus minusve detritas, rarius (ultimus e. ce.) integras offerentibus. quoad individuorum, quibus originem debent, sexum minime distinguendis sunt adnumerandi. Descriptionem dentium deciduorum fossilium ab illustr. Bronnio obser- #) Numerus senarius ceterum, eliamsi constanter adfuerit, nihil contrarü offerret, quum e. c. in Ruminautibus, quibuseum Owenius Rhinocerotes et reliqua Pachydermata haud sine causa Ungulatorum nomive conjunxit, numerus senarius inveniatur. 328 BRANDT. Zoologie. vatorum et depictorum (Lethaea geogn. PI. XLVIT. fig. 3), quos etiam a Blainvillio (PZ XIII.) repetitos et cum Meyero (Lethaea T. I. p. 1212) Rhinoceroti tichorhino tributos*) esse invenimus, repetere nolui, quum ac- curatiorem eorum expositionem observationibus, quas de Rhinocerotis tichorhini dentibus instituimus, conformem proponere haud valeam. Ipse Hlustrissimus Bronnius publicata descriptione nostra facili negotio lacunam à nobis re- lictam explere poterit. Ç 9. Rhinocerotis tichorhini molarium maxillarium figurae descriptio. Molares singuli, quorum duorum anteriorum coronae parte apicali totae, reliquorum, excepto ultimo nondum detrito, parum usu detritae, ad capitis Wiluiensis maxillas descripti (Tab. XI. fig. 1). Molaris primo aliorum Rhinocerotum analogus et homologus a me non observatus. Imo adeo alveolus ejus deest et cristula triangulari, aspera (x) repraesentari videtur, ut supra jam innuimus. Molaris secundus (Tab. XI. fig. 1, B) facie externa subarcuatus et costulis parum evolutis, subevanidis munitus, facie anteriore satis, interna vero for- titer arcuatus et in medio ejus valde prominens, quare subtrigono-trapezoi- dalis, angulo anteriore externo introrsum et subdeorsum directo antrorsum supra lineam mediam maxillae prominens. Vallium superior pars cum collibus usu detrita. Fossula vallecularis anterior seu interior (a) oblonga, diametro longitudinali seu majori suo axi maxillae parallela, quare angulorum suorum uno antrorsum versus faciem coronae anteriorem, altero retrorsum versus *) Etiam Kaupius (Akten d. Urwelt [. p. 5) de molaribus deciduis radicibus orbatis loquitur et in ipsis cavitates tres utriculiformes supra parietem radicalem conspicuas, majorem, vallem majorem repraesentantem et duos minores ovales seu mamillares, cavitates pharethriformes sisten- tes inveniri alfert. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 329 posteriorem coronae faciem directa. Fossula vallecularis posterior (b) mar- gini coronae posteriori finitima, rotunda, fossula externa plus duplo minor Fossula externa (c) subquadrangularis, sed rotundata. Molaris tertius (ib. C) secundo subsimilis, sed major magisque qua- drangularis, facie exteriore subrectiore distinctius costulata, anteriore satis recta, interna fortiter arcuata et molaris secundi et quarti interna facie ma- gis prominente. Angulus anterior externus parum evolutus, haud extrorsum vel antrorsum directus, sed angulo posteriori molaris secundi appositus, non eum imbricatim obtegens (ut e c. in Rh. javanico et als). Vallium supe- rior pars cum cCollibus usu detrita. Fossulae majores quam in tertio, fossula vallecularis anterior seu interior seu major (a) oblonga, non exacte axi maxillae diametro suo majori parallela, sed satis obliqua, magis coronae an- gulo interno et externo angulo suo posteriore et anteriore obversa. Fossula vallecularis posterior *) (b) subovata, externa parum inferior. Fossula externa (ec) subquadrangularis. Molaris quartus (ib. Det fig. 5) parum subelongato-tetragonus, tertio major et corona minus detritus. Facies coronae externa distinctius quadricostulata, costula secunda prima multo minor, obsoleta, quare eam haud superans, tertia magna cum prima posteriore magis prominens, Facies anterior satis recta, interna arcuata et sulco centrali longitudinali impressa, molaris tertii et quinti facie interna minus introrsum prominens. Angulus anterior externuse faciei externae costula anteriore tantum formatus, tertii seu praecedentis molaris posteriorem angulum superans, sed vix subimbricatim obtegens. Collis externus (e) facie interna trisinuatus, inter sinum anteriorem et posteriorem valde angustus. Collis transversus anterior ( f, 11) oblongus, sed simpliciter arcuatus, satis perpendicularis, parte externa seu basali vix parum angustior quam interna, facie anteriore rotundatus, interna processulo plicato nullo instructus Collis *) Exceptionis causa vallis posterior in molari secundo et tertio descripto fossa externa brevior i, e. minus in corouae substantiam osseam elongata videtur, quod in reliquis molaribus nunquam inveni. Mém Sc. nat. Tom PF. 42 330 BRANDT. Zoologie. medius (ib. g) parte interna oblonga postice arcuata, facie anteriore flexuo- sus, in parte sua externa et interna parietis anterioris sinuatus, inter sinus vero in processulum plicatum (ib. g’”) prominens cum processulo simili plicato (ib. e””} collis externi parietis interni connivens et cum eo conjunc- tus corpus oblongum vel infundibuliforme, e substantia vitrea intus caemento obductum, vallis sinus posterioris externi divisione formatum constituens, ultra coronae medium elongatum, faciei anterioris inferiore parte fissura in vallem hians fossulamque externam in dentibus detritis sistens. Collis medii (g g') posterior facies parte exteriore recta, dein angulata, postice convexior, Collis posterior (Z ka") medio multo humilior, margine superiore biemarginatus, inter emarginationes processulum conicum (Z”) in coronis magis detritis sinulum accessorium indicantem emittit. Vallis anterior (ib. a a) subfalcatus intus inter collem medium et anteriorem fissura magis oblonga quam triangulari hians. Vallis posterior (b) parte sua latiore coro- nae apici obversa subtrapezoidalis, supra infundibuliformis , angulum anterio- rem coronae anterlori faciei obvertens. Molaris quintus (ib. fig. 1 Æ) quarto quoad faciem internam longitudi- naliter sulcatam, costulas, colles et valles similis quidem, sed major et distinctius sensu longitudinali axi maxillae conformi subtetragono-elongatus. Collis anterior (f f') et medius (g g’) intus magis prominentes. Collis an- terioris pars interna fere tetragono-oblonga, antice impressa, postice cum collis medii partis internae apicali angulo anteriore subprominente conjuncta. Collis medius parte interna fere rhomboïidalis, postice et intus subplanus, fortiter retrorsum directus. Collis posterior reliquis altitudine aequalis, angustus, parte interna, qua cum colle medio conjungitur, emarginatus. Vallis anterior ob collium juncturam commemoratam intus clausus. Vallis poste- rior (2) parte terminali subrhomboïdalis, subobliquus, diametrum majorem inter coronae externam et internam faciem offerens angulumque anteriorem exteriori et anteriori coronae faciei obvertens. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 331 Molaris sextus seu penultimus (ib. fig. 1 F} omnium maximus, quarto fere ‘/;, secundo fere duplo major et reliquis figuram magis subelongato- tetragonam offerens, parte coronae posteriore molare quinto angustior ma- gisque compressus. Facies interna basi sulco longitudinali exarata. Faciei externae costulis distinctis munitae, costula secunda {e”) satis evoluta. Collis externi (e, e’ e”!) angulus posterior maximus, triangularis, libere prominens, margine posteriore arcuatus. Collis anterior (f, f') fere ut in molari tertio et quarto formatus magisque quam in quinto arcuatus. Collis me- dius (9, 8’) fortiter arcuatus et altior, parte interna fortius reliquis retror- sum directus, nec non angulo posteriore truncato et arcuato diversus._ Vallis anterior subfalcatus, flexuosus, magnus, facie interiore apertus. Vallis ante- rioris sinus (c) processulo plicato e colle medio (ib. E g”) et altero e colle externo (e) emergente invicem conjunctis prorsus disjunctus, non in vallem hians et aperturam magnam terminalem, quadratam (ib. c) offerens. Vallis poste- rior (b) oblongo-tetragonus, profundissimus, postice latior. Collis posterior (ib. À) humilissimus, humilior quam in molari tertio, et a colle medio (g’) valde superatus, in medio tuberculo conico in dentibus detritis fossulam, seu sinulum, posteriorem accessoriam formante vel eam indicante munitus. Molaris ultimi (ib. fig. 1 G) coronae superior seu basalis pars in utroque latere adhuc in alveolo abscondita, coronae pars prominens vero triangularis. Collis externus ejus (e) laminam oblongam, tetragonam molaris quarti colli externo magnitudine fere aequantem, sed parte terminali multo angustiorem, dimidio posteriore introrsum et retrorsum directam, facie externa costulis quaternis in parte apicali coronae magis quam in reliquis molaribus sibi ap- proximatis instructam, in marginis liberi medio emarginatam praebet. Quare margo liber eius in partem anteriorem, longiorem, triangularem et po- steriorem breviorem, arcuatam, divisus conspicitur. — Collis anterior (ib. #0) medio plus duplo major, arcuatus, antice convexus, postice excavatus, fere subsemilunaris, insignis, parte sua interiore colle medio molaris penultimi 492% 332 BE AN DM. Zoologie. magis in palatum prominens, colle externo parum brevior et margine libero arcuatus. Collis medius arcuatus, anteriore multo brevior et angustior, inter collem anteriorem, a quo valle (anteriore) insigni, subfalcato, sed breviore quam in molari penultimo et antepenultimo , dividitur, et collem exteriorem parte sua anteriore et media conspicuus. Collis medti pars posterior vero cum colle posteriore, parietem oblongum, angustissimum repraesentantem, in laminam pyramidalem facie externa seu potius posteriore plus minusve profunde impressam, margine externo cum colle externo confluxam, mar- gine libero arcuato interno autem pone vallem anteriorem prominentem, colli anteriori satis parallelam coalescit, ita quidem, ut pars angustissima ob- longo-linearis, sulco longitudinali impressa pro ipso colle posteriore sit sta- tuenda. Vallis posterior satis insignis, cavitatem tubulosam, conicam, apertura ovali in coronae apice hiantem sistit. Vallis anterioris sinus processulo e collis medii anterioris faciei angulo emergeute sejungitur, ita ut in dentibus parte apicali detritis (Tab. XL. fig. 14, 15) fossula externa (ec) haud deficiat. Descriptis molaribus non admodum vel parum vel nondum detritis ad molares transeundum, quorum coronae usu fortius sunt detritae. Dolendum vero est, quod molarium quatuor posteriorum specimina tantum praestent. In universum quoad coronae rationem hoc loco in memoriam revocanda, quae supra jam de dentium Rhinocerotum coronis usu detritis in universum proposui. Rhinocerotis tichorhini molarium superiorum coronae, excepto ultimo et forsan primo, parte apicali vel media detrita plus minusve quadrangula- res apparent et sensu transverso maxillae evolutae 1. e. transverso-tetragonae, ut in alüs speciebus, e.c. in Rhinocerote javanico, non apparent; imo adeo antepenultimus et praecipue penultimus directionem longitudinalem plus mi- nusve retinent. Dentes tales facie tritoria saummam coronae longitudinalem diametrum manifestant, quum € contrario pars inferior coronae, praesertim ob partem anteriorem et posteriorem, nec non angulos externos in medio Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 333 coronae magis prominentes una Cum ipsa media parte coronae usu deperdita diametrum coronae longitudinalem, i. e. axi longitudinali maxillae parallelam, multo minorem, quam axi transversam manifestet, ita ut etiam in Rhino- cerote tichorhino molares ultra medium detriti, ultimo excepto, sensu trans- verso plus minusve tetragoni et ambitu Rhinocerotis javanici molaribus si- miliores inveniantur, quae quidem similitudo tanto major evadit, quod tune coronae facies externa costulis orbata medio pariter impressa figuram satis aequalem offerat (cf. Tab. XI. fig. 3). Fossulae à vallibus vel appendicibus vel sinubus eorum effectae in mo- laribus detritis, excepto plerumque ultimo quae sequitur rationem generalem offerunt. Fossula vallecularis anterior (Tab. XI, a), valli anteriori originem debens, oblonga, reliquis duplo vel plus major, et longior, medio latior, margine anteriore et posteriore brevissimis, semper vel axi longitudinali parallela vel subparallela. — Fossula accessoria ejus (fossula seu areola externa Tab. XI, XII. c) subrotundo-ovata, subtetragona vel cordata, a valle anteriore plerumque disjuncta ejusque dimidii anterioris margini externo ob- versa, saepe vero etiam cum ea conjuncta. Exterior ejus paries arcuatus, interior rectus vel subrectus. — Fossula vallis posterioris seu areola poste- rior (Tab. XI, b) exteriore parte terminali saepe major, plerumque ta- men externam subaequans, quoad figuram ovalis, roturda vel subsemilunaris, fossulae posterioris dimidii posterioris margini posteriori obversa. — Fossula vallis posterioris accessoria vel clausa et tetragona (Tab. XI. fig. 9 d) vel postice aperta (ib. fig 1%, 15 d) animadvertitur. — Quoad molarem ultimum, quum corona ejus dimidio terminali tantum triangularis (Tab. XI. fig. 14, 16), parte media et inferiore autem elongato — vel saltem subelongato — tetragona et postice angustior quam antice appareat (Tab. XI. fig. 15) facies tritoria ejus nunquam transverso - tetragonam exhibet figuram, parte supraapicali semper magis oblongo-tetragona et dimidio posteriore angustata conspicitur. Quum autem caput Wiluiense, molaribus duobus anterioribus exceptis, 334 BRANDT. Zoologie. dentes tantum minus detritos ostendat de molari quarto, quinto, sexto et sep- timo, usu magis quam in capitis commemorati cranio detritis, observationes in aliorum craniorum molaribus institutae speciales complementi instar erunt addendae. Molaris quartus minus detritus, qualem e: €. in cranii Motschulskiensis utroque latere (Tab. XI. fig. T, 8) observamus, adhuc satis quadrangularis, collibus transversis caret, fossulas vero tres, majorem seu interiorem, oblon- gam (a), posteriorem minorem (b) pariter oblongam et exteriorem ovatam (c) nec non costulas faciei coronae externae ostendit. — Molaris quartus detritus autem, qualem in alio cranio vidimus (cf. Tab. XI. fig. 6 et XII. fig. 5, D) jam-transverso - tetragonam offert figuram et easdem fossulas praebet. In cranii Tschikoïensis molari quarto (Tab. XXI. fig. 3 D) fere ad collum detrito, magis adhuc sensu transverso tetragono, fossula externa jam evanuit et fossula oblonga interior cum fossula posteriore parva restitit. Obs. Quoad molaris quarti cran Motschulskiensis fossulam majorem (a) notandum est, varietatem duplicem in alïis molaribus non observandam offerre, Dextri enim fossula major in margine posteriore plicas parvas substantiae vitreae tres magnitudine varias (cf. Tab. XI. fig. 7 «, 8, y) sinistri (ib. fig. 8) vero duas (&, 3) emittit. — Molaris quartus dextri lateris (Tab. XI. fig. 6) cran secundo loco commemorati fossula externa (c) haud clausa, sed antez riore facie tota in vallem hiante, vallis igitur continuationem, ut in alüs Rhinocerotum speciebus, e. c. in Rhinocerote javanico sistente distinguitur a sinistra*). Sinistri lateris molaris (Tab. XII fig. 5 D) ceterum fossula anterior latitudinem insignem praebet eoque ab aliorum molarium fossula analoga differt. Molaris quintus parum detritus cran Mottschulskiensis subelongato-tetra- gonam coronam fossulis ternis et costulis externae faciei munitam exhibet, *) Fossulae magnae varia figura notatae unius ejusdem individui deutium demoustrant plicas accessorias specificis characteribus haud suflicere. Zoologte. De Rhinocerote tichorhino. 335 — Molaris quintus alius dente modo descripto paullo magis detritus (Tab. XIL. fig. 5 E) a Motschulskiensi forma paullo magis quadrata et fossulis mi- noribus, figura autem et situ parum diversis, distinguitur, — Molaris quin- tus cranii ab Imperatore Augustissimo donati (Tab. XI. fig. 3 FE) nec non cran Tschikoïensis (Tab. XXIV. fig. 3 E) corona fere ad collum detrita valde transverso-tetragona, fossulam internam seu majorem (a) et fossulam posteriorem (b) praebet, fossulae externae vero, nec non faciei externae co- stularum vestigia nulla amplius ostendit. Molaris sextus parum detritus cranii Motschulskiensis (Tab. XI. fig. 12 et 13) coronam elongato-tetragonam, facie externa quadricostatam, angulis exterioribus prominentibus, collibus et vallibus omnibus distinctis, nec non sinu vallis anterioris posteriore externo fossulae peculiaris (c) apertura tetra- gonae forma hiante instructam offert. Vallis anterioris (a) falcati, intus aperti pars exterior superior in molari sinistro processulo plicato, admodum brevi (&), in sinum peculiarem anteriorem externum (a”) sejungitur (Tab. XI. Jig. 13) cujus divisionis initium etiam molares duo ali solitarii sextum in maxilla locum occupantes offerunt. Divisio autem modo laudato effecta cito desinit. — Vallis idem in molari ejusdem loci dextro (ib. fig. 12) in medio adeo plicis e colle medio emergentibus binis (&, {2) dimidio externo inter- ruptus animadvertitur, qua quidem nisus formativi aberratione sinus accessorii anteriores bini (4°, a”) indicantur. — Vallis posterior (b) in utroque molari deseripto et depicto cranï Motschulskiensis nondum detritus trapezoidalis, magnitudine insignis. (Collis posterior (4) laminam brevem margine libero subasperam componit atque e medio ejus processulum conicum e substantia vitrea formatum (ib. 2) emittit, in ipso centro caementum continentem, ita ut hoc modo processu conico detrito fossula illa minima peculiaris exoriatur (cf. Tab. XI. fig. 9, 10 d), quae merito fossulae externae a sinu posteriore externo vallis anterioris formatae comparari et vallis posterioris fossulae ac- cessoriae nomine designari potest. — Molaris sextus seu penultimus cranii 336 BÉRVASN DWT: Zoologie. maximi, molaribus quatuor utroque latere instructi (Tab. XI. fig. 9. et Tab. XII. fig. 5 F) parum detritus, sed magis quam crani Motschulskiensis detritus, coronam elongato-tetragonam, collem posteriorem jam detritum et vallis posterioris (2) fossulam accessoriam minimam, tetragonam (d) distincte manifestat. Molarium horum penultimorum sinister (Tab. XI. fig. 9) prae- terea vero etiam e colis externi (e e) sinu anteriore processulum plicatum (à) substantiae vitreae intus ossea massa impletum emittit, sinus vallis an- terioris externum in dimidium anterius et posterius sejungentem, qui dextro et aliüis molaribus deest, — Molaris sextus alius una cum cranio ab Imperi Rossici Rerum Internarum Summo Ministro Illustr. Perowskio dono dato allatus pro crani longitudine mediocri insignem offerens magnitudinem, non admodum detritus a reliquis molaribus detritis eundem locum in maxilla occupantibus corona magis elongata et angustiore differt et sicuti molaris penultimus collem posteriorem bumilissimum et vallis posterioris partem ter- minalem adhue apertum ostendit. — Molaris penultimus maximus a Tchicha tscheffio e Sibiria allatus (Tab. XI. fig. 11) parum detritus, vallecula poste- riore postice aperla fossula accessoria ejus plica (d) extrorsum aperta indi- cata, collis anterioris (f) angulo anteriore interno impressione notato, nec non valle anteriore (a) plicula ex parte divisa distinguitur. Molaris penultimus alius collections Helmersenii (Tab. XI. fig. 10) a molari penultimorum dextro cranii maximi (Tab, XII, fig. 5 F) supra laudato fossula externa (c)- haud prorsus clausa, nec non impressione peculiari triangulari (m) posterioris collis externi anguli discrepat. Molaris penultimus cranii ab Augustissimo Imperatore donati utriusque lateris ultra coronae medium detritus (Tub. XL Jig. 3 F) valles non amplius offerens, sed fossulas tres tantum quoad figuram pluries descriptis similis praebens, formam tetragono-rhomboidalem subtransversam manifestat, ita ut diameter ejus maxillae parallela brevior sit diametro maxillae haud parallela. — Alius cranii molares penultimi modo de- scriptis ad amussim fere similes conspiciuntur. — Molares penultimi crani Zoologie. De Rhinocerote hchorhino. 337 Tschikoiensis valde detriti (Tab. XXIV. fig, 3) a modo commemoratis quatuor haud differunt, nisi quod fossula externa cum interna intus con- fluxa conspiciatur, ita ut corona imperfecte triareolata appareat, ut in molari Helmerseniano (Tab. XI. fig. 10) supra laudato. Molaris ultimus (Tab. XI. fig. 1%, 15 et Tab. XII. fig. 5 G) in cranio- rum nostrorum molares quatuor posteriores offerentium maximo (7ab. XII. Jig. 5) parum detritus subtrigonam coronam prorsus ex alveolo exsertam exhibet. Gollis externus (e e e) et internarum anterior (f f”) ut in capitis Wiluiensis cranio (Tab. À fig. 1 G) formati. Collium transversorum me- dius ejus (Tab. XI. fig. 14 g g') cum posteriore (2) confluxus, nec non fossula insignis (b), vallem posteriorem repraesentans apparet. Vallis an- terior intus apertus (aa) tamen a processulo e collis medii anteriore pariete emergente g') parte sua anteriore exteriore dividitur, qua quidem divisione {c) sinus conicus formatur fossulam externam in dentibus detritis constituens eique homologus. Collis medius postice in processulum plicatum (g) desinit. Collis posterior (2) vero sulco longitudinali est impressus, qui fossulam ac- cessoriam vallis posterioris postice haud clausam repraesentat. Praeterea quoque in molarium commemoratorum collis anterioris (70) posterioris marginis parte radicali, nec non in collis posterioris (2) limbo posteriore externo, quo cum colle externo (e) conjungitur, tuberculum coni- cum substantiae vitreae (4 £’) observatur. — Molaris ultimus solitarius (Tab. XI. fig. 15) ultra medium coronae detritus adhuc satis trigonus, col- lium transversorum anteriorem (a) reliquis majorem, collem medium (g) retrorsum directum, anteriore vero duplo minorem, collem posteriorem mi- nimum sulco (ad componendam fossulam accessoriam posteriorem (d) postice apertam, munitum, nec non vallem anteriorem (a) intus apertum a fossula externa ovata, (c) ab ipso et processulo e colle medio progrediente (cf. ib. Jig. 1# 9") effecta, sejunctam ï. e, areolam externam, nec non fossulam val- lis posterioris pariter ovatam (D) demonstrat, quam ob rem reliquis dentibus Mém. sc. nat. T. V. A5 338 D AN DUT. Zoologie. modo descriptis et adhuc describendis ultimum in maxilla locum occupanti- bus typi conformitatem eum ceteris molaribus Rhinocerotis tichorhini clarius manifestat, quam quidem in alüs Rhinocerotis speciebus e. c. in Rhinocerote Jjavanico immo adeo, quantum e Blainvillio apparet, in Rhinocerote simo frustra quaeres. — Molaris uterque (Tab. XI. fig. 35\ ultimus crann ab Auguslissimo ÎImperatore donati ultra medium coronae detritus coronae figu- ram non trigonam, sed subelongato-tetragonam, postice angustiorem, vallem anteriorem (a) intus apertum, igitur margine interno magis profundum quam in reliquis molaribus, ubi citius excisura ejus interna evanescit, porro fossu- lam seu vallem posteriorem (b) nec non excisuram (d) fossulam ejus acces- soriam sejunctam, in coronis minus detritis cum ea conjunctam indicantem et fossulam externam (c) offert. Molaris uterque ultimus (Tab. XXIV. fig. 3 G) cranti Tschikoiensis similem trituram et coronae figuram demonstrans pariter valleculam anteriorem insignem, sed processulo substantiae vitreae intus plus minusve clausam, nec non fossulam vallis posterioris et excisuram areolam ejus accessoriam indicantem praebet, fossula externa vero seu vallis anterioris sinus ex parte ob processuli plicati e colle medio emergentis brevitatem jam evanuit, ita ut cranii Tschikoiensis molaris uftimus infra medium bifossu- latus appareat. Primo quidem intuitu, quam pro posterioris vallis fossula declaravimus, fossulam externam repraesentare videtur, molaris ultimi tamen faciem tritoriam cum molorium praecedentium coronis fossulam posteriorem (b) distinctissimam, exteriorem vero nullam vel evanidam offerentibus com- parantes huic opinioni minime annuere possumus, — Molaribus admodum detritis fossulis binis instructis alius cranii maximi utriusque lateris ultimus molaris modo descriptis Tschikoiensibus simillimus invenitur, nisi quod mo- laris uterque penultimus ejus, qui cum ultimo solus restitit, distinctius quam molares penultimi crani Tschikoiensis fossulas coronae tres saepe comme- moratas, 1.e, interiorem seu anteriorem majorem, exteriorem pro appendice ejus considerandam et posteriorem, vallem posteriorem repraesentantem, ut molaris penultimus cranii ab Augustissimo Imperatore donati (Tab. XT. fig. 3 G) ostendat. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 339 Ç 10. Rhinocerotis tichorhini mandibulae molarium descriptio secun- dum terna ejus specimina composita. Capitis Wiluiensis mandibula molares omnes parum vel vix detritos, ultimum vero ex alveolo nondum emersum praebens. Capitis Wiluiensis mandibula (Tab. XI fig. 2), quoad dentes reliquis completior, non solum molares omnes (B ad G) practer primum citissime deciduum, sed etiam usu parum detritos, ultimum (G) adeo ex alveolo non- dum prorsus prominentem exhibet. Quamobrem hacce mandibula reliquis nostris, nec non mandibulis huc usque in universum descriptis, accuratiorem et pleniorem molarium descriptionem praebere valet, Molaris primo aliorum Rhinocerotum generis specierum analogus deest, S ita ut alveoli vestigium pariter non observetur, sed cristula indicatum vi- deatur. Molaris secundus (ib. B et Tab. XII. fig. 6, 7 et 8) cujus apex detritus et quidem in dextro latere magis detritus omnium minimus tertio (C) circiter 1/, minor magisque introrsum directus, Corona supra collum admodum con- vexa et prominente, facie exteriore convexus, esulcatus, interiore satis pla- nus, in faciei anterioris parte superiore valde prominet et eminentiam a dentis facie superiore inspectam triangularem, a dentis interiore facie consi- deratam in processulum curvatum, angustum (f) collem anteriorem postice fossa triangulari, valle anteriore (a), impressum reliquis collibus (g h) magis prominentem sistit. Vallis posterior (b) triangularis excisurae in sulcum elongatae in sinistri lateris molari similis, in dextri lateris molari obsoletus et sulculi vestigio indicatus. Collis medius (g) in sinistri lateris dente posteriore duplo latior, parte anteriore depressus, posteriore arcuatus, in dextri lateris dente obsolete indicatus. Collis posterior 2)angulumtrigonum, subrotundatumexhibet, 43* 340 HERANN DNA Zoologie. Molaris tertius (Tab. XT. fig. 2 C; Tab. XIT. fig. 9, 10 et 11) secundo circiter ‘/, major, in universum tamen, facie anteriore excepto, similior quam quarto, a quo, sicuti secundus, corona breviore, supra collum convexiore, facie externa valde convexa, sulco longitudinali haud impressa, facie interiore plana, nec non vallibus (a, b) multo minus profundis, in limbo coronae in- teriore, superiore tantum conspicuis et faciei interioris superiorem partem tantum occupantibus, excisuras potius triangulares, angustas, quarum ante- rior (a) posteriore (b) minor quam valles’ veros, 1. e. fossulas, exhibentibus nec non collibus multo brevioribus, sed cum collium parte apicali molaris quarti comparatis sublatioribus distinguitur*). Molaris quartus (Tab. XI, fig. 2 D) tertio fere ‘/, major et figura diver- sus, Corona magis elongata, facie exteriore, parum convexa, in anterioris et posterioris externo dimidio arcuata et tota sulco centrali longitudinali ad- modum profundo impressa. Facies coronae interior subplana, excisuris binis triangularibus, supra latioribus, ultra medium coronae parte acutiore infe- riore continuatis, a vallibus effectis instracta. Valles (ib. a, b) infundibuli- formes parte superiore latiore ultra medium coronae extrorsum penetrantes, ita ut collis externus {e) colles transversos ( f k) latitudine fere aequet. Vallis ante- rior (a) posteriore {b) minor fere ad medium faciei internae coronae continuatus, pariete anteriore, exteriore et posteriore rotundato cinctus, quare supra aper- turam intus magis rotundatam oflerens. Vallis posterior (b) anteriore (a) longior et amplior, ultra medium interioris coronae faciei extensus, pariete anteriore rectus, exteriore arcuatus, posteriore subarcuatus, quare supra apertura fere tetragona hians. Collis anterior (f) a facie superiore dimen- sus medio et posteriore brevior, supra oblongus, sed arcuatus, antice convexus, postice excavatus. Collis medius (g) a facie superiore consideratus oblongus, * ce ; Le: < af: ; ) Molaris secundus et tertius e parte unica pro certo tantum compositi et hac in re mola- ribus superioribus adhuc magis similes et a reliquis e parte fere subsemilunari anteriore et poste- riore compositis et in facie externa sulco longitudinali centrali excavati satis diversi. Zoologie. De Rhinocerote hchorhino. 341 satis rectus, facie anteriore subexcavatus, reliquis longior intusque, nec non supra magis prominens. Collis posterior (2) anteriore sensu transverso cir- citer ‘/, longior, latitudine vero subaequalis, oblongus, postice fere subrectus vel parum curvatus, antice excavatus. — Collis anterior et posterior vallis anterioris dimidiam latitudinem aequantes, medius valle anteriore angustior, Molaris quintus lib. E), quarto minus ‘/, major, faciei exterioris ratione ei similis, sed magis planus magisque quadratus. Valles (a b) figura et ra- tione mutua similes, sed minores, praesertim breviores quam in molari quarto. Vallis anterior (a) ultra superiorem tertiam partem, posterior (b) vero ad mediam partem coronae interioris faciei haud continuatus. (Colles eam ob causam omnes, externus (e) et transversi, (/, g, k) latiores, sed paulo bre- viores quam in quarto molari. Collis anterior et posterior partis superioris latitudine vallis anterioris latitudinem subaequantes, medius valle anteriore sublatior, valle posteriore subangustior. Molaris sextus (ib. Æ) quinto circiter ‘/, major, elongato-tetragonus, sed paulo magis sensu transverso oblongus. Valles (a, b) profundiores, ultra medium coronae internae faciei parte acutiore magis elongati, nec non col- les minus detriti (f, g, À) angustiores in universum magis quam in molari quarto formati. — Vallis anterior (a) tamen laticr, supra magis subtetrago- nus, et posterior (b) pariter supra magis adhuc tetragonus. Colles porro longiores collisque anterior (f) facie anteriore rectus, angustissimus, collis posteriores (2) dimidiam latitudinem parte sua superiore aequans, nec non collis medius (g) angustior posteriorem latitudine et longitudine satis aequans. Molaris ultimus (ib. G) coronae superiorem partem ex alveolo tantum prominentem, facie externa sulco longitudinali centrali exaratam, sed supra longiorem quam in penullimo molari ostendit. Collis medius (g) arcuatus, parte apicali emarginatus et in dextro latere adeo biapiculatus, reliquis colli- bus major et longior. Collis posterior (2) arcuatus, anteriore multo major, 342 Rays ANVDATS Zoologie. nominatim crassior et longior. Valles (a b) admodum profundi, fere ut in molari antepenultimo formati, cui dens ultimus evolutus similis apparet. Aliarum mandibularum molares plus minusve fortiter detriti. Quum, ut modo exposuimus, capitis Wiluiensis molares usu minus laesi conspiciantur, molares mandibulares vero tritura plus minusve figuram pa- riter mutent, molares magis usu detriti pariter erunt describendi. Tales quidéem molares mandibula cranii Tschikoiensis (Tab. XII. fig, 3) et cra- ni nuper ab August. Imperatore donati (Tab. XI. fig. 4) praebent. Molaris primi aliorum Rhinocerotum analogi vel ejus alveoli rudimentum etiam in hisce mandibulis indagare haud potui. Molaris secundus sinister in mandibula TFschikoiensi coronam fere pror- sus fractam pracbet, dexter deest, sed alveolus ejus fundo distincte quadri- partitus et fossis conicis quatuor excavatus radicum quatuor basi unitarum, duarum anteriorum et duarum posteriorum praesentiam indicat. — Molaris secundus cum tertio et quarto in cran Imperatorii mandibula commemo- rata deest. Imo adeo secundi alveolus utroque latere non amplius distinctus, sed area depressa, reticulata (Tab. XI, fig. k B) indicatus*), Molaris tertius mandibulae Tschikoiensis in dextro latere deest, in sini- stro latere adest quidem, sed coronam pariete externo tantum completam, interno autem laesam offert. E vallibus ad mediam coronam haud pertin- gentibus hujus molaris, in capite Wiluiensi observandis, tamen satis apparet, coronam ipsius ad medium detritam figuram oblongo-tetragonam, non ut in i.0lari secundo anteriore parte subtriangularem et marginem: internum integrum praebere. *) In craniis igitur, quorum dentes mandibulares duo posteriores colles et valles ad medium usque detritos offerunt molaris secundus cum alveolo jam deesse potest. Semper tamen hoc non accidit. Cranii Tschikoiensis mandibula enim, cujus molares fere simili modo sunt detriti, mola- rem secundum corona omnino valde detritum alveolo insertum ostendit. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 343 Molaris quartus mandibulae Tschikoiensis (Tab. XIII. Sig. 3 et Tab. XI. fig. 17) non admodum integer colles et valles nullos, quare marginem inter- num integrum ostendit. Facies tritoria plana utpote vallis posterioris vesti- gium in posterioris coronae dimidii medio tamen areolam seu fossulam ovalem, substantia vitrea cinctam, intus cavam et caemento obductam, 5’ longam, #7 latam (Tab. XI. fig. 17 n) ostendit. Molaris quinti mandibulae Tschikoiensis coronae admodum fractae faciem superiorem magis quam in quarto detritam nec areola instructam offerunt. — Molaris ejusdem corona in cranii Imperatorii mandibula (Tab. XI. fig. k E et 1b. fig. 2%) magis adhuc detrita, sed integerrima , tetragono-oblonga, nec collium, nec fossulae vestigia, sed marginem internum integrum, rectum, externum vero pone medium emarginatione a faciei externae sulco longitudi- nali eflecta instructam praebet. Molaris modo descriptus ceterum radices admodum breves quatuor distincte manifestat (Tab. XI. fig. 24). Molaris sextus mandibulae Tschikoiensis capitis Wiluiensis analogo com- paratus magnitudine et figura generali simillimus, colles fere duplo breviores, sed ob eorum partem basaïem latiorem, latiores et valles parum profundos haud tetragonos, sed in medium coronae intrantes praebet. Vallis anterior oblongus, cavitatem oblongam ‘/, tantum latitudinis molaris cranii Wiluiensis offerentem ostendit. Vallis posterior ‘/, circiter minor quam in cranio Wi- luiensi apparet. Molaris sextus cranii [mperatorii (Tab. XI. fig. k F) sicuti quintus faciem tritoriam oblongam, fossula centrali destitutam, margine externo bisinuatam et marginem internum vallis anterioris (a) loco incisura triangulari, brevi emarginatum ostendit. Vailis posterior (b) vero sinum subtetragonum, fere ad medium coronae intrantem, parum profundum, duplo minorem quam in cranio Wiluiensi repraesentat. Molaris septimus seu ultimus mandibulae Tschikoiensis (Tab. XII. fig. 3) sexto paulo major et figura similis Corona ad medium nondum detrita 344 DR ANN°DNT: Zoologie. sed cum molaris homologi cran Wiluiensis comparata vallibus et collib us dimidio brevioribus, longitudine aequalibus, quamobrem facie tritoria plana instructa. Vallis tamen uterque insignis, profunditate ?/, totius coronae al- titudinis aequans, intus fissura triangulari magna, in vallis posterioris infe- riore parte tuberculo conico peculiari vel transverso substantiae vitre ae angustata, hians et supra ultra faciei tritoriae medium continuatus. Vallis anterior minor, magis ellipticus, posterior major tetragono-rotundatus. — Coronae margo exterior medio tantum sinuatus. — Cranii Imperatorii man- dibulae molaris ultimus (Tab. XI. fig.h G) coronam humiliorem, postice magis angulatam, margine externo subbisinuatam offert. Vallis anterior (a) fossulam oblongam, angustam ad coronae faciei tritoriae medium intrantem, medio pa- rum impressam substantiae vitreae tantum praebet. Vallis posterior /b) sub- tetragonus et arcuatus quoad profunditatem ‘/, vallis analogi capitis Wiluien- sis aequans, igitur parum profundus, etiamsi satis latus et non solum capitis Wiluiensis valle parum angustior, sed etiam ultra coronae medium ampli- ficatus. Ç 11. Maxillae et mandibulae molarium persistentium individuorum cranii magnitudinem variam offerentium mensurae,. Capite antecedente de dentium maxillae et mandibulae molarium figura fusius egimus, omissis tamen ipsorum dimensionibus. Dimensiones enim duplicem ob causam sectioni tractatus nostri peculiari servandae mihi vide- bantur, Primum enim mensurae figurae coronarum descriptionibus adjunctae singulorum maxillae molarium magnitudinis relativae in variis cranñis obser- vandae conspectum minus commodum pracbuissent, deinde vero coronarum dimensiones, quum ab auctoribus specierum distinctioni frequentissime sint adhibitae descriptionem fusiorem postulare videbantur. Qua de causa etiam molarium ipsis Craniis infixorum dimensiones tantum communicavi et moia Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 349 rium solitariorum omisi. Molares enim ipsis craniis variis inserti, quum usu plus minusque detriti appareant, non solum figura, ut supra vidimus, sed etiam mensuris valde variant, ita ut crania magnitudine et minora et majora pro coronarum statu plus minusve integro molares ambitu majores i. e. minus, vel minores i. e. magis detritos offerant, quo quidem facto e Rhinocerotis tichorhini craniorum plurium accurata comparatione a nobis eruto probatur, molarium dimensiones in unius ejusdemque speciei indivi- duis valde differre craniorumque molaribus instructorum majorem copiam sedulo comparatam summa adhibita cautione characteres tutos tantum prae- bere posse. Quod quidem factum osteologiae palaeonthologicae maximi mo- menti esse videtur. Molarium maxillarium cran Wiluiensis a foraminis occipitalis anteriore ee d seal . . . Dot! . mar gine ad nasalilum OSsiIum apicem dimensi 242 longi coronarum mensurae. Molares hujus cranii anteriores ad medium usque, medü parum et ulti- mus nondum detritus imo ex parte in alveolo adhuc absconditus. teriore ad posteriorem fiorem internum ducla ducta VIT. lateris dextri |sinist 1 1” 4! 1” GA 4’ 1’ 9///|4/ 9’//| 1//1/7 1” 1” 74” 7/| 4/4] a Molaris IT. II. IV. A VI. lateris lateris lateris lateris lateris dextri |sinistril dextri |sinistril dextri sinistri | dextri |sinistri| dextri {sinistri Diameter longitudinalis exterior e. axi longitudinali maxillae pa- Ilela ab angulo dentis externo | | 1” 11” 1” 9" 1” au ! LL 4!" u” Ge | 4 10// 1’ 11’ 21! 9” Diameter longitudinalis interna e. similis directionis, sed ab an- | lo anteriore interiore ad poste- | 9’ 10/ A1 1” 1” 11/,/ 1” 112 4 1” ç//’ 4/6 4” 10 1” 10// “ Diameter transversa i e a mo- ris facie interna ad externam 1” 4” 14 GEL 1” GYele 14 a” 1” LU 2 ” 5" | 81/2” 81/,” 1” 1’ 1” 5” 1” 5 {4 1” 5 1 1” 4, Coronae altitudo Molarium maxillarium eranii Motschulskiensis a foraminis occipitalis ante- riore margine ad ossium narium apicem dimensi 2’ 1” longi apicibus ple- rumque tantum detritis instructorum mensurae. Mém. Sc. nat. Tom. F. pe 44 346 BieR AN DIT: Zoologie. Molares in coronae apice dimensi. Molaris | IV. lateris V. lateris | VI. lateris | VII. lateris sinistri | dextri | sinistri dextri sinist i dextri { sinistri | dextri | UE AE AE CA ON A AE CAE CARPE" "7 AT (4 " Diameter longitudinalis externa Diameter Jlongitudinalis interna |4/ 91 PA CDN 0 | 1, 6” |. 27 17 Eu AL Diameter transversa (47 41 7] A2 574 | 0 | À 8” 4497 | 4/27 le al 64 | 4 6” Coronae altitudo | 4” 47 | 1” 572) 0 142 1127 1 10” | 17 10 | 9” | 2 Molares in medio coronae dimensi. Molaris IV. à es Lo à Pol tag 2: à Diameter Jlongitudinalis externa GIGt 12 cn AA 2” #1 gffe _ _— interua LA Ar 5) Aou) AO A La transversa 1” 7! 1” 8" a’ 10’ A7 6” Cranii duos pedes et duos pollices cum dimidio longi, praecedentibus igitur majoris (Tab. XIV. fig. 2 et XVI. fig. 2) coronarum molarium maxillarium quatuor posteriorum, quorum duo anteriores (Tab. XII. fig. 5 D, F) ad medium, posteriores (ib. Æ, G) vero parum detriti dimensiones. Molaris. IV. | V> VI. VII Diameter longitudinalis externa : OS CN AA AY LE be 122 Diameter longitudinalis interna (CAR A4 CN AAA 27 Diameter transversa LS AE (el A AE V2 EE A 7 Summa coronae altitudo in facie externa | 8 | 10” 4 47 | 9” Cranüi Tschikoïensis (Tab. XIII. fig. 1, 2. Tab. XVI. fig. 3), 2° longitu- dinem offerentis antecedentibus igitur paullo vel multo minoris, molarium quatuor posteriorum coronarum valde detritarum*) dimensiones. Molaris. | IV. V. VL VIL. Aire sinistri | dextri | sinistri dextri | sinistri | dextri | sinistri Diameter longitudinalis interior 11/7 aullus,|14/472|} nullus 4 4 4570 re NT se 7 Diameter Jongitndinalis interior | 47 4°” LIST 4257 | 47 47 | 4407 | 4/97 Diameter transversa 12467 | 17,97 | ART A GT MA SET Er Coronae altitudo summa Wa | li ho] gr 74 97 GIUETS) *) Molsrium duo anteriores i. e. quartas et quintus scilicet ad radicem fere, duo reliqui ultra vel ad medium coronae detriti. *) Dimensiones allatas cum cranii Wiluiensis comparantes cran Tschikoiensis coronae, pro Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 347 Cranii ab Augustissimo Imperatore donati 2{//" longi, igitur Tschikoiense maJoris, terlio loco autem commemorato minoris, molarium quatuor posteriorum (Tab XI. fig. 3), quorum coronae valde detritae, dimensiones. Molaris ve VI. VII. Diameter longitudinalis exterior SL KE 170 AN I0 Diameter longitudinalis interior aa 173572 #1 917,17 Diameter transversa 179 — 10 2” ; 124042 Coronae altitudo summa an? 51/10 87*) Cranïi nostrorum maximi (Tab. XVI. fig. 1) molaribus duobus posterio- ribus tantum muniti, 236" longi coronarum valde detritarum dimensione . Molaris 1j VIL. Diameter longitudinalis exterior a 9127 af2407 Diameter longitudinalis interior AGIT IAE Diameter transversa 0197 12487 Coronae altitudo summa 1 1007 Quoad molarium singulorum, quos comparare contigit, mensuras notan- dum est. me molaris penultimi specimina tria majora observasse, quae cum penultimis molaribus cranii Wiluiensis conveniunt, etiamsi per se ipsos con- siderati primo intuitu majores appareant, quod quidem in aliorum molarium consideratione pariter accidit. Molarium solitariorum consideratio fallere igitur potest. — Molires simili modo detritos adultorum animalium magni- tudine variare posse molaris penultimus collectionis Helmer seniti ostendit, cum molari penultimo simili modo detrito cranii tertio loco commemorati comparatus diametrum minorem offerens. Diameter enim ejus externa lon- 1 . . . ! . , ! ’ a gitudinalis 2," interna 1° 10,” transversa 1” 7°” offert, ipsius magnitudine fere aequali, non solum, ut supra vidimus, magis transversi (cf. Tab. X X//. fig. 3) sed etiam miuores, nominatim humiliores et breviores apparent, quum magis sint detritae. #*) Mensuras coronarum cranii Imperatorii majoris cum cranü Wiluiensis et Motsehulskieusis, magnitudine minoribus, corunarum mensuris comparantes invenimus in ultimo loco nominatis era- niis corones majores esse. 44% 348 BRL AGN::DUTS Mandibulae molares. Molares mandibulares capitis Wiluiensis parum detriti (Tab. Zoologie. XL fig. 2) Molaris II. II. IV. Y. VI: VIL. lateris lateris lateris lateris lateris lateris dextri {sinistri| dextri | sinistri | dextri |sinistri| dextri |sinistri| dextri [siuistri| dextri |sinistri Diameter longitudinalis exterior | 14/” 14” 1” 114//4 41/,1 47 47) 4” AC OA Ci ETS 0 LT AT A a Diameter longitudinalis interior |101/,// LV GE ON UE 14 CAO AS TI OX) A LANTA LAN TACLAE TAC YA 17 467% Diameter transversa (He fé 10// 10” 114/| 41/2 11 LEE AN TANT 1 12 Coronae altitudo 10/7’ 107 9! 4 9” 1” 4 9/7 1” 1” 1” g//! 1” 9// 1” 17 At” Molares mandibulares cran Tschikoïensis (Tab. XII. fig. 3), quorum anteriores valde detriti**). Molaris | LE III. HVe NW: WII: | VIL. | lateris lateris lateris lateris lateris lateris % | dextri {sinistri| dextri {sinistri| dextri | sinistri| dextri {sinistril dextri {sinistril dextri |sinistri Diameter longitudinalis exterior | © |81/2//| O |11”” a 9/47 5/75) ao trs ar 0 7407/1424 0 Diameter longitudinalis interior 0 0 DENEUVE CAT EP MC ER 7 VAE A LUE a le Ar AE VAN ANEEATE: Diameter transversa 0 6!” CAE 64 CANPANYE 1m AAA ANA ART a Coronae altitudo où |en67| on rer 10/2147 171008" SP TS PMR RER AUS Mandibulae (Tab. XI. fig. #) cranii Imperatorii molarium valde et inae- qualiter detritorum dimensiones. V lateris dextri | sinistri Diameter longitudinalis externa VASE AE VACHE Diameter Jongitudinalis interna LAS UP AURONT . / Diameter transversa 41” 147 . /) Coronae altitudo 1077 771 Molaris VI. ] lateris sinistri 1” 7/// 1” 7/1? 4” 1” | 10 dextri 1’ 7"! VII. lateris sinistri 1 1/2 9” 1 " 9 ” dextri 10” Molarium ipsis crantis infixorum dimensiones modo allatas accuratius comparantes exinde sequitur, ut supra obiter jam indicavimus: D) quare brevior. Molaris quartus capitis Wiluiensis carie in medio in partes duas divisus et valde detritus, #*) Molaris secundus et tertius dextri lateris desunt, quare numero 0 indicati. Zoologie. De Rhnocerote hichorhino. 163 1) Molares Rhinocerotis tichorhini ejusdem in cranio loci pro detrimento usu effecto magnitudine valde variant. 2) Molarium magnitudo variabilis non a craniorum magnitudine, sed a vario detrimenti gradu, quem usu passi sunt, in singulis speciei individuis adeo vario*) derivanda. — Crania maxima enim (e. ce. sexto loco indicatum, mo- laribus duobus ultimis tantum instructum) molares valde detritos, minores praebent, aliud vero tertio loco commemoratum, maximis adnumerandum., molarem penultimum et ultimum parum detritos offert. Crania minora porro vel dentes majores, quorum posteriores parum vel nondum sunt detriti (nominatim cranium Wiluiense et Motschulskiense) vel minores, quorum po- steriores admodum (ad medium vel ultra) sunt detriti, (nominatim cranium Imperatorium et Tschikoïiense) ostendunt **). Quum igitur molarium maxillis infixorum magnitudo a craniorum magni- tudine haud dependeat, dentium sejunctim inventorum dimensiones majores vel minores ad crania majora vel minora vel adeo ad speciem peculiarem cranio majori, vel minori instructam referri non possunt. Ç 12. De Rhinocerotis tichorhini et javanici molarium differentiis. Quum Rhinocerotis javanici molares cranio saepius commemorato infixi e specierum viventium numero soli in Museo Academico huc usque prae- stent, Rhinocerotis tichorhini et javanici molarium accuratior comparatio a me tantum hoc ipso tempore institui potuit. Descriptiones et potissimum figuras exactas a Blainvillio (Ostéographie) quoad Rhinocerotis javanici *) Pro certo putarem crania minora, €. c. Tschikoiense et Imperatorium, molares valde detri- tos offerentia feminarum aetate provectarum forsan esse, nisi cranium Tschikoiense dentium in- cisivorum vestigia et suturas plurimas cranii ossa singula conjungentes multo distinctius reliquis omnibus ostenderet. *) Molarium incrementum citius potius reliquorum ceranii ossium incremento cessasse videtur, sicuti crania maxima dentibus minoribus et minora majoribus instructa indicant. 350 BR AND Zoologie. molares datas cum reliquarum specierum molarium descriptionibus brevibus et earum figuris ab eodem et Kaupio (Ossém. foss.) communicatas compa- rantes apparet tamen, Rhinocerotem javanicum in universum cum Rhinoce- rote sumatrano, incisivo, Schleiermacheri, leptorhino et magna ex parte adeo cum bicorni convenire et a Rhinocerote tichorlrino, simo et forsan etiam indico*) satis differre, ita ut primo loco commemoratae Rhinocerotum species quoad molarium morphologiam à Rhinocerote javanico repraesentari possint. Qua de causa Rhinocerotis tichorhini ét javanici molarium exacta comparatio non solum typi duplicis in Rhinocerotum molaribus obvii ratio- nem, sed insimul Rbhinocerotis tichorhini molarium proprietates et differen- tias, ante oculos ponet. Differentiae autem graviores inter utrumque typum observandae non in parte basali coronae, sed in parte ejus terminali et potissimum in media ejus, ut supra innuimus, quaerendae erunt. Pars basalis coronae enim spe- cierum distinctioni eam ob causam haud adhibenda, quum conformatione ejus, nominatim figura sensu transverso tetragona, porro collium, nec non fossularum defectu plus minusve completo specierum omnium molares ita conveniant, ut characteres exactius definiendi ex eo deduci haud possint. Partis apicalis seu terminalis ratione quadam, nominatim quoad maxillarium vallis anterioris sinum externum processulo vel plica e colle medio emergente plus minusve divisum, omnes species pariter consentiunt. JÎpsi tamen pro- cessuli pro vartis speciebus citius vel tardius, ob brevitatem vel longitudinem majorem, evanescunt, ita ut in media corona, pro variis speciebus, desint vel exstent (cf. supra). Praeterea vero etiam collis externi externa facies cum margine suo exteriore inferiore partis coronae apicalis characteres haud spernendos praebent. #) Quod ad Rhinocerotem iudicum attinet molares satis detriti huc usque tantum sunt de- scripli et depicti, ita ut collis externi partis anterioris et nominatim marginis ejus liberi ratio pro certo haud notescat Zoologie. A. Rhinocerotis tichorhini mo- larium maxillarium qualitates gencraleset speciales e corona- rum parte terminali et media derivatae. Molares minorem in maxilla spa- tium occupantes, ita ut in cranis a foramine occipitali ad narium api- cem dimensis, 24 ad 27'/7 longis’ locus ab ipsis obsessus minor sit quam in cranio Rhinocerotis javanici 21” longo. — Molarium penultimus et ultimus pro craniorum magnitu- dine majores, secundus, tertius et quartus minores. — Coronae mola- ris penultimi et antepenultimi sub- oblongo-tetragonae, reliquae, ultimi et forsan primi exceptis, tetragonae. Coronarum externae faciei pars su- perior et media satis planae vel sub- convexae, basalis vero subconvexa, et medio impressa. Collis seu parietis externi angulus anterior exterior salis parvus, à Co- stula anteriore tantum formatus, co- stulam secundam sulco ab ipso sejunc- tam crassitie et altitudine superans. Costularum tertia in coronarum pa- rum detritarum dimidio apicali di- De Rhainocerote tichorhino. 391 A. Rhinocerotis javanici mola- rium maxillarium qualitates generales et speciales e coro- narum parte terminali et me- dia derivatae. Molares majorem in maxilla spa- tium occupantes. Molarium penultimus et ultimus pro crani magnitudine minores, se- cundus, tertius et quartus autem majores. — Coronae, primo et ul- timo molari exceptis, tetragonae ad directionem transversam tendentes. — Coronarum facies externa tota im medio late et satis profunde trian- guli forma impressa. Collis seu parietis externi angulus anterior exterior magnus cum: costula secunda coslula anteriore multo ma- gis preminente atque eminentiam oblongam, in dentem triangularen: terminatam reliquas coronae externae faciei partes valde superantem compo- 352 PBiR, AN DT. Rh. tichorhinus. stinctissima, primam subaequans vel vel latior, secunda altior. Parietis seu collis molarium externi margo inferior parum introrsum inchoatus, parum prominens, in dentibus parum detritis (e. c. in capitis Wiluiensis molaribus mediüs D, E, F Tab. XI. fig. 1) quadri- vel tricrenulatus, crenulis longitudine subaequalibus, in magis detritis (e. c. in molaribus duobus anterioribus capitis Wiluien- sis 1b. B, C) undulatus, in multo magis detritis (Tab. XI. fig.3 E, F) denique arcuatus, glaber. Collis ex- terni interior facies trisinuata. — In- terior molarium paries valde vel satis perpendicularis, basi aequaliterrotun- datus, anterior, ob angulum dentis anteriorem internum truncato-rotun- datum, dimidio interiore arcuatus. — Angulorum interiorum internus ejus rarius impressione triangulari muni- tus. Vallis anterior flexuosus, hiatu interno satis oblongo, parum trian- gulari instructus, parte externa ma- ris anteriori, interna posteriori faciei ei coronae obversus fortiterque antror- sum directus. Qua de causa in mo- Zoologie. Rh. javanicus. nens. Costularum tertia obsoleta vel saltem secunda multo minus evoluta. — Parietis seu collis mo- larium externi margo inferior fortiter introrsum inclinatus et satis vel for- titer prominens, in dentibus parum vel ultra medium nondum detritis (excepto primo et ultimo) quadriden- tatus, dentibus duobus mediis multo majoribus, triangularibus vel sub- triangularibus, excisura arcuata, pro- funda sejunctis. — Collis externi interior facies, ob sinum vallis ex- ternum haud sejunctum, bisinuata. — Interior molarium paries non ad- modum perpendicularis, basi rotun- datus et tumidus, anterior paries planus, dimidio interiore subrectus et in dentibus ultra medium non detritis in angulo anteriore interno satis recto semper impressione trian- gulari munitus. Vallis anterior sub- obliquus vel obliquus, parum cur- vatus, hiatu ïinterno triangulari instructus, parte externa magis ex- teriori faciei vel angulo anteriori ex- terno, interna vero interiori faciei obversus et minus antrorsum tendens, Zoologie. Rh. tichorhinus. laribus magis detritis fossula interna seu anterior ab ipso effecta (Tab. XI. fig. 1 B,C a) axi maxillae longitudi- nali plus minusve parallela vel sub- parallela. Vallis partis externae si- uus posterior processu plicato e colle externo (Tab. XI. fig. 1 et 5 e"”") et alio e colle medio (ib. g”) progre- diente totus est sejunctus {ib. 1 F) vel fissura plus minusve insigni in vallem hiat (ib. fig. 1 E, D) quam ob rem fossula a sinu vallis effecta seu fossula externa aut completa (ib. 1 F) aut in vallem, fissura plus mi- nusve insigni, hians vel cum valle intus ex parte confluxa*) in denti- bus varis eundem in maxillae locum occupantibus conspicitur, — Collium transversorum anterior et posterior admodum retrorsum curvati. An- terior parte interna parum latior Collium medius, molari primo et ultimo ex- quam externa seu bas. ceptis, basi subangustior quam apice interno. De Rhinocerote tichorhino. 353 Rh. javanicus. Qua de causa in molaribus magis detritis fossula interna seu anterior ab ipso effecta directionem axi ma- xillae plus minusve transversam et faciei molaris anteriori fere subpa- rallelam offert, Vailis partis exter- nae sinus posterior in parte mola- rium terminali plerumque processulo e colle medio emergente imperfecte tantum divisus, in media corona ob processuli commemorati brevita- tem vel evanidus vel simplex. Quam ob rem fossula a sinu vallis effecta (areola externa) in molarium parte terminali statu imperfecto indicata, in mediis coronis vero deficiens. — Collium transversorum anterior et posterior subrecti, sed oblique levi- ter retrorsum directi, non autem retrorsum curvati Anterior parte interna multo latior quam bas. — Collium medius, molari primo et ultimo exceptis, basi multo (ge cir- citer) latior quam apice interno. *) In Rhinocerote tichorhino tamen fossula externa, etiamsi incomplete sejnncta animadver- tatur, semper sinum majorem ét distinctiorem, quan in reliquis speciebus format. Mém Sc. nat. Tom F. 45 354 BRANDT. Rh. tichorhinus. Molaris primus in cranñs, quorum molares anteriores apice vel ad me- dium tantum detriti cum alveoli vestigio deficiens. Molaris secundi corona a forami- nibus incisivis et parte alveolari in- cisivorum remotissima, subtetragona, multo minor quam in Rhinocerote javanico, in faiei anterioris interno dimidio satis arcuata, angulo ante- riore externo facie externa impresso introrsum directo supra axin maxil- lae obvio. Diameter coronae longi- tudinalis exterior diametrum trans- versam subaequans. Molaris tertii corona plus quam minor quam in Rhinocerote Java- nico, ultra medium nondum detrita quadrangularis vel subquadrangula- ris, diametro suo longitudinal vix brevior quam diimetro transversa, facie exteriore et anteriore igitur ambitu subaequalis, faciei interioris medio quarto magis introrsum pro- minens. Angulus exterior anterior ejus in dentibus apice vel ad me- Zoolozie: Rh. javanicus. Molaris primus in craniis, quorum molares anteriores ad medium vel ultra medium detriti, adhuc conspi- cuus, elongato-tetragonus, reliquis angustior, facie anteriore trigonus, acuminatus. Molaris secundi corona foraminis incisivi posteriori angulo suboppo- sita, tetragona, transversa, in faciei anterioris dimidio interno parum ar- cuata, angulo anteriore exteriore ex- trorsum directo, igitur extra axim maxillae longitudinalem conspicuo. Diameter_ coronae externa diametro transversa brevior. Molaris tertii corona ultra medium non detrita sensu transverso tetra- gona, quare diameter longitudinalis externa diametro transversa et facies externa anteriore brevior.. Angulus exterior anterior ejus, ut in reli- quis molaribus, molaris praecedentis angulum posteriorem externum im- bricatim obtegit. Faciei interioris medium cum molaris quarti facie ana- loga introrsum aequaliter prominet. Zoologie. Rh. tichorhinus. dium detritis pone et juxta angulum exteriorem posteriorem dentis prae- cedentis observandus. Molaris quartus ultra medium non detritus tetragonus, subelongatus et diametrum axi maxillae longitudinali parallelam majorem quam ei trans- versam praebet, quintoque et quarto multo minus introrsum prominet. Molaris quintus apice detritus, quarto magis subelongato-tetragonus, ad medium coronae detritus autem satis quadratus facie exteriore tamen latior suam reliquis faciebus. Vallis anterior angulo interno clausus. Molaris sextus omnium maximus apice detritus elongato - tetragonus ad medium detritus subelongato-te- tragonus, diametrum longitudinalem majorem quam transversam offerens*). De Rhinocerote tichorhino. 355 Rh. javanicus. Molaris quartus ultra medium non detritus magis sensu transverso te- tragonus et diametrum axi maxillae longitudinali parallelam minorem quam buic axi transversalem, prae- serlim in dimidio anteriore, exhibens quintoque paulo magis introrsum prominens. Molaris quintus ad medium coro- nae detritus transversim quadratus facie anteriore et posteriore longiore Vallis triangulari quam exteriore et interiore. anterior intus fissura hiat. Molaris sextus omnium maximus ad medium coronae detritus trans- versim tetragonus, diametrum trans- versam majorem, quam longitudina- le, praesertim in anteriore dimidio, praebens. *) Blainvillius (Ostéogr. p. 107) supra laudatas notas essentiales haud afferens, molarem sextum fossularum seu areolarum ternarum loco duarum praesentia distingui affert. Molaris sex- tus vero tali modo a reliquis haud distinguitur, sed sicuti reliqui molares fossulas tres constanter offert (cf. Tabulam nostram XI), quarum externa omnino, ut supra jam notavimus, haud raro intus haud clausa, sed cum valle seu fossula anteriore confluxa animadvertitur. A5* 356 BR AN DUT, Rh. tichorhinus. Molaris septimus dimidio apicali tantum trigonus, corona ad medium vel ultra detrita oblongo-tetragonus. Vallis anterior parte interna retror- sum directus, quare cum facie coro- nae anteriore angulum fere rectum constituens, parte externa in coronis ultra medium non detritis processulo e colle medio emergente divisus eam- que ob causam appendice fossulam externam formante instructus. Vallis posterior cavitatem insignem, infun- dibuliformem, valde antrorsum di- rectam exhibens. Vallecula seu fos- sula accessoria ejus collis posterioris angustissimi excisura terminali po- stice aperta (Tab. XI. fig. 14 d) repraesentatur, Collis anterior pe- nultimi colle anteriore !/, fere brevior retrorsum arcuatus. Collis medius brevissimus, retrorsum curvatus, cum colle posteriore facie oblongo-lineari angusta, sulcato-impressa (ib. 2) in- dicato confluxus. B. Rhinocerotis tichorhini mola- rium mandibularium qualitates gene- Zoologie. Rh. javanicus. Molaris septimus parte apicali, media et basali trigonus et valle Vallis anterior in apice coronae tantum anteriore tantum instructus. processulo brevi, e colle medio seu posteriore emergente, divisus et fos- sulam externam incompletam, in media corona evanidam offerens, in coronis ad medium detritis igitur simplex. Vallis posterior et fossula accessorla ejus, nec non collis po- sterior nullus. Collis medius, collem insimul posteriorem repraesentans introrsum magis quam retrorsum directus. B. Rhinocerotis javanici molarium maxillarium qualitates generales et Zoologie. Rh. tichorhinus. rales et speciales e coronarum parte terminali et media derivatae*). Molares mandibulares minorem quam in javanico spatium**) occu- pantes, a secundo adultorum magni- tudine gradatim aucti. Coronae om- nes satis perpendiculares. Externa coronarum facies medio sulcolongitu- dinaliimpressa parum convexa. Margo coronarum internus vix introrsum inclinatus. Valles in molari quarto, quinto, sexto et septimo subinfundi- buliformes, perpendiculares , parte basali externa et superiore ampliore circiter ad ?/, coronae intrantes, su- pra tetragoni, plus minusve rotun- dati, vel arcuati. Colles perpendi- culares, facie interna etiam supra radices plani, depressi. Collis ex- terni dimidium anterius et posterius facie exteriore parum vel modice convexum, ecristatum. De Rhinocerote tichorhino. 397 Rh. javanicus. speciales e coronarum parte termi- nali et media derivatae. Molares mandibulares majorem quam in Rhinocerote tichorhino spa- tium occupantes a secundo ad quin- tum magnitudine gradatim aucti. Coronae omnes plus minusve, mola- ris quinti, sexti et septimi praesertim, fortius introrsum et antrorsum in- clinati. Externa coronarum facies introrsum inclinata, admodum con- vexa, in medio impressione triangu- lari, lata, insigni instructa. Margo coronae internusmolaris quinti ad sep- timum fortiter introrsum inclinatus. Valles in molari quarto ad septimum parte basali interna oblique intror- sum tendentes, parte superiore te- tragona vel trigona tantum ad me- dium coronae intrantes. Colles trans- versi, praesertim in molari quinto ad septimum, introrsum inclinati, facie interna convexi. Collis externi di- *) Primo quidem intuitu molares mandibulares Rhinocerotis tichorhini a javanici mandibulari- bus haud diffeire videntur, re autenr exactius considerata omnino differentiae generales et spe- ciales numerosissimae observantur a Blainvillio aliisque noudum notatae. #*) Spatium enim ab ipsis occupatum in Rh. javanici mandibula 17/ longa paullo longius quam in mandibula Wiluiensi 18” 3// et Tschikoiensi 48!/,/ longa, multo longius adeo quam in Imperatoria 191/,7 loriga. 358 BR 1 Rh. tichorhinus. Molaris secundus*) angulo ante- riore triangulari fortiter intracto et inflexo munitus, tertio circiter ‘/, minor, facie externa convexissimus. Molaris tertius magis oblongo- quadratus, quoad diametrum longi- tudinalem et transversam faciei tri- toriae quarto vel ‘}, minor, facie externa admodum convexus et me- dio vix impressus, corona fere ‘}, humiliore quam tertius instructus. Molaris quartus elongato-tetrago- nus, quoad diametrum. longitudina- lem faciei tritoriae quinto ‘/ vel circiter minor. Collis anterioris ante- rior facies fortiter arcuata. Molaris quintus elongato-tetrago- nus, quoad faciei tritoriae diametrum longitudinalem circiter !/,,; quoad transversalem vero ‘/, minor molari sexto. Vallis anterior dentis praeceden- tis valle anteriore minus profundus. NYDVNT: Zoologie. Rh. javanicus. midium anterius et posterius com- pressum vel subcompressum in fa- ciel exterioris medio obtuse cristatum. Molaris secundus angulo anteriore triangulari subrecto munitus tertio plus ‘, minor, facie externa pa- rum convexus, Molaris tertius tetragono-oblongus, quoad diametrum longitudinalem et transversam faciei tritoriae quartum fere aequans, facie externa satis con- vexus, sed in medio ejus late et satis profunde impressus, coronae altitudine a quarto vix recedens. Molaris quartus elongato-tetrago- nus, quoad faciei tritoriae diametrum longitudinalem quinto minus ‘/,, vel Collis anterior facies subarcuata 1/, fere minor. anterioris Molaris quintus elongato-tetrago - nus, quoad faciei tritoriae diametrum longitudinalem et transversalem mo- lari sexto magnitudine aequalis. *) Molaris secuudus vel excisurae mentali oppositus, sicuti in maudibula cranii Wiluiensis, vel ante eam conspicuus, sicati in mandibula Tschikoiensi et Imperatoria. Exinde patet, molarem secundum excisurae mentali oppositum vel non oppositum characteres specificos non p'aebere. Zoologie. Rh: tichorhinus. Molaris sextus praecedentibus paulo major septimo minor. Vallis ante- rior parte externa arcuatus, posterior parte externa tetragonus. Collis an- terior posteriore et medio circiter 1, brevior, margine interno subro- tundatus, latiusculus. Molaris septimus omnium maxi- mus. Vallis anterior supra tetra- gonus Collis anterior ut in molare praecedente. Collis posterior in mo- laribus nondum vel parum detritis medio brevior, supra totus trunca- tus, in detritis reliquis collibus alti- tudine aequalis. De Rhainocerote hichorhino. 359 Rh. javanicus. Molaris sextus septimo magnitu- dine aequalis. Vallis anterior trigo- Collis anterior minimus, posteriore duplo nus, posterior subtrigonus. brevior, margine interno fortiter compressus, acutissimus. Molaris septimus sexto magnitu- tudine aequalis. Vallis anterior tri- gonus. Collis anterior brevis, ut in molari praecedente. Collis posterior in molaribus minus detritis parte interiore medium et anteriorem pro- cessus subtrigoni perpendicularis forma superat. Ç 13. Observationes quaedam de Rhinocerotis indici sumatrani, incisivi, Schleier- macheri, leptorhini, bicornis et simi molaribus cum Rh. tichorhini com- paratis. Ut supra jam notavimus et Blainvillii icones descriptionibus nimis brevibus et vix completis (Ostéogr. Rhinoceros) illustratae molarium Rhino- cerotis indici, sumatrani, incisivi, leptorhini et bicornis, quibus Kaupii (Ossem. foss.) observationes de Rh. Schleiermacheri et incisivi molaribus institutae addendae , demonstrant , specierum modo laudatarum molares in universum typum evolutionis in Rhinocerote javanico obvium manifestant, ia ut quae sequuntur notis a Rhinocerotis tichorhini molaribus recedant : 360 BAR\AINEDIT: Zoologie: Molares specierum supra allatarum majorem in cranio spatium occupant. — Molares superiores parum vel ultra medium non detriti, excepto primo et ultimo triangulari, quadrangulares et quidem sensu subtransverso vel transverso quadrangulares. — Molarium superiorum omnium faciei externae costula prima seu angularis et secunda prima magis elevata, in molaribus non admodum detritis approximatae, eminentiam oblongo-tetragonam reliquas faciei externae coronae partes superantem constituunt. Faciei externae infe- rior margo dentes binos majores, subtriangulares , satis prominentes, sinu arcuato sejunctos emittitt — Vallis anterior cum cellibus transversis axi maxillae transverso parallelus vel subparallelus. Vallis anterioris sinus ex- ternus in molaribus dimidio apicali orbatis, excepto Rhinocerote bicorni et indico plerumque indivisus, quare fossula seu areola externa haud disjuncta. — Molarium superiorum ultimus etiam parte radicali triangularis, valle an- teriore fossula seu areola externa in media corona*) orbato tantum instructus, valle posteriore, excepto Rh. indico?, nullo. Collis medius et posterior confluxi. Mandibulae molarium coronae in Rhinocerote sumatrano, incisivo et lep- torhino magis introrsum inclinatae et vallibus plus minusve angustioribus, nec non molaris ultimi et penultimi colle anteriore admodum brevi, poste- riore et medio saepe duplo breviore instructi**). Quod ad Rhinocerotem simum attinet, Rhinoceroti tichorhino, ut saepius no- tavimus, reliquis speciebus similiorem, molares e] us superiores, excepto ultimo et forsan primo, fossulis seu areolis tribus muniti a Rhinocerotis tichorhini mola- ribus, quantum e Blain villii Rhinocerotis simi descriptione et figuris con- *) In paite coronae apicali vallis anterior omnino processulo brevi e colle medio emergente semper dividitur, ita ut tali modo fossulae externae rudimentum efliciatur. #x) Quam maxime doleo, quod propriis oculis ÆRhinocerotis sumatrani, indici, incistvi, Schleiermacheri, bicornis et simi molares lustrare haud contigerit, ita ut d'fferentias earum speciales exactius proponere non possim. Quam ob rem lectores benevolos ad Blainvillii relata parum completa (Ostéogr. p. 51, 52 et 33) et icones delegare debeo. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 361 cludere licet*}, non admodum differunt. Quae quidem Rhinocerotis simi diversitates pro tempore quae sequuntur notis comprehendere valeo. Molarium superiores et inferiores margini alveolari incisorio admodum propinqui, ita ut superiorum secundus foraminis incisivi posteriori angulo oppositus sit, mandibularium secundus vero paulisper pone marginem alveola- rem conspiciatur et in universum molares majorem in utraque maxillae locum occupent. — Molaris superioris penultimi corona magis quadrata. — Molaris superioris ultimi vallis anterior simplex, quare fossula seu areola externa nulla. Vallis posterior ejus pariter deest et collis medius media parte parum tumidum se praebet. Cardr VE De penitiori cornuum et dentium Rhinocerotis tüichorhini structura observationes. SA: 0 De Rhinocerotis tichorhini cornuum structura penitiori. (Tab. V. fig. 5 — 20) Observationes quaedam ad Rhinocerotum cornua in universum earumque texturam spectantes communicarunt Pallas (Novi Comment T. XIII. p. #46 et #57), Cuvier (Leçons d'anatomie comparée übersetzt von Meckel Bd. II. $. 602), Heusinger (Histologie I. S. 174), Home (Lectures T. IF Tab. LX. insertio), Blainville (Principes d'anatomie comparée p. 86) et *) Notandum tamen molares Rhinocerotis simi a Blainvillio exhibitos (Ostéogr. p. 35) nimis jam esse detritos. Qua de causa etiam faciei externae et marginis ejus inferioris, nec non vallium et collium figurae ratio e descriptionibus et figuris huc usque publicatis exactius cognosci haud possunt. E vallis anterioris seu interioris situ transverso lamen concluderes, hujusce vallis et col- lium figuram ab ipso valle dependentem in Rhinocerote simo et tichorhino simillimas esse. Mo- larem ultimum ob formam generalem et faciei externae marginis inferioris rationem vallisque anterioris directionem multo magis cum dente analogo Rhinocerotis tichorhini compararem, Mém. sc. nat. Tom. F. 46 362 BRANDT. Zoologie. Wagner (Handbuch der vergl. Anat. fste Auflage S. 580 et (. 38). Facta quaedam generalia oculis nudis vel microscopii simplicis auxilio eruta, nec non animadversiones historicas*) ad Rhinocerotis tichorhini cornua eorumque structuram externam et matricis rationem pertinentes supra (Lib. I. Cap. II. et Cap. PV. . 3 et 5) pariter quidem exhibui, omissis tamen observationi- bus ad penitiorum structuram microscopii compositi ope indigatam spec- tantibus. Speciales quidem de Rhinocerotum cornuum intima structura disquisi- tiones histologiae statui praesenti conformes huc usque de specierum nulla, quantum scio, sunt publicatae. Qua de causa ad typum conformationis cor- nubus Rhinocerotis tichorhini et specierum viventium, nominatim Rhinoce- rotis indici, sumatrani, africani et Keitloa, quorum cornua in Museo Acade- mico servantur, obvium stabiliendum disquitiones microscopicae comparatae necessariae videbantur. Quibus institutis apparuit omnes Rhinocerotum spe- cies modo laudatas penitiori cornuum structura convenire, etsi differentiae ‘speciales omnino satis insignes haud raro inveniantur. Sie e. c. Rhainocerotis sumatrani cornua partis basalis inferioris faciei poris pluribus periphericis et juxta centrum obviis in aperturas maximas reticulatim positas variae figurae ostia facientibus a reliquarum Rhinocerotum specierum viventium et Rhino- cerotis tichorhini valde discrepant. Quum autem cornuum specierum omnium vel saltem longe plurimarum histologicae structurae accuratior expositio nimis longa esset, quae in Aino- cerotis tichorhini cornuum segmentis tenuissimis, maxima ex parte microscopii compositi auxilio, indagare potuimus huc afferre tantum liceat, reliquarum specierum ceratologiam penitiorem comparatam in aliud tempus differentes. *) Cornubus huc usque descriptis supra Lib. I. Cap. V. $. 5 enumeratis tamen suplementi instar addendum erit specimen a Bucklandio exhibitum, una cum sceleto prope Derbyshire repertum, cujus Leonhard (Geologie IL. p.527) commemorat, figuram Bucklandi Tab. XX XII. fig. 3, 4 repetiens. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 363 Cornua Rhinocerotum e fibris parallelis, vel saltem subparallelis, setaceis, corneis, cavitate lineari, basi subinfundibuliformi, centrali munitis composita esse et ob fibras breviores partem ipsorum basalem externam componentes apiceque summo libere prominentes, basi asperrima, supra basin ad apicem autem glaberrima evadere, supra jam innuimus et ab aliis jam dudum est notatum. Fibrarum longitudo admodum variabilis observatur. Mediae omnium longissimae, extimae vero brevissimae cernuntur, ita ut fibrarum longitudo a centro cornuum ad ipsorum peripheriam sensim et gradatim decrescat (Tab. V. fig. 5). Fibrae externae interdum minus pollicis longitudinem aequant, quum mediae e contrario duorum pedum longitudinem haud raro attingant vel adeo superent. Quoad diametrum transversam singulae fibrae ‘/,, ad ‘/,, lineae quadratae circiter aequant. Non omnes tamen fibrae crassitie aequali conveniunt, sed tenuiores earum crassioribus saepe ‘/, angustiores ipsisque admixtae inve- niuntur. Fibrae ceterum, etiamsi primo intuitu omnes parallelae, praesertim facie externa, appareant, in cornuum facierum lateralium sensu longitudinali dissectarum (ib. fig. 5, 6, 7) singulis certisque intervallis tamen articulorum in utroque latere subaequalium formam constanter exhibent, ita quidem, ut partis cornu basalis flexurae breviores magisque invicem approximatae, mediae longiores minusque approximatae, apicales vero gradatim longiores omniumque longissimae conspiciantur (ib. fig. 5), sicuti supra jam indicavimus (Lib. 1 Cap. F. (. 5). Facies modo dicta articulata versimiliter ab incre- mento fibrarum diversis temporum intervallis effecto, vix forsan, ut Eich- waldius L 1 voluit, quotanni, derivanda*). — Quum autem cornuum pars *) Secundum Retzium (Müller’s Archiv 1837 S. 494) etiam tubuli dentium per intervalla crescant, ita ut singulis periodis tubuli flexuram quandam incipiant et perficiant, quod quidem ipse quoque affirmare possum (cf. infra . 2). AG* 364 Bb AND Zoologie apicalis et media, ut in aliis partibus ex epithelio formatis e. c. in pilis, basali prius efformetur, ex ipsorum articulorum inferiorum brevitate et su- periorum longitudine concluderes, Rhinocerotum cornuum incrementum quoad diametrum longitudinalem fibrarum in junioribus individuis majorem esse quam in adultis Nominatim quidem in Rhinocerotum juniorum vel saltem aetate minus provectorum cornubus fibrae centrales praecipue peri- phericis multo fortius elongantur, ut e fibrarum centralium longitudine et periphericarum brevitate pariter elucere videtur. Fibrae singulae formam cylindricam, setis pilisque similem, sed saepe angulatam offerunt et e massa Cornea (cortice seu substantia corticali, fig. 15 88), intus cavitatem cylindricam, in parte basali paullo ampliorem, magis conicam seu infundibuliformem, massa cornea et tela conjunctiva (fig. 13 0 et 1# dOdÙÔ d), substantiam sie dictam medullarem seu matricis continuatio- nem (/ig. 15 «) constituente, inipletam componuntur. Canalis meduliaris ceterum in fibris singulis a basi seu à poris subrotundis, ellipticis vel ovali- bus (fig. 8 — 11) in cornuum facie basali occurrentibus, supra descriptis, ad ipsarum apicem usque discurrit. Singularum fibrarum particulae sectionis longitudinalis vel transversalis ope obtentae quae sequuntur obtulerunt. Substantia fibrarum corticalis in fragmentis longitudinaliter dissectis solu- tione Kali caustici aqua diluta adhibita corpuscula plerumque oblongo-tetra- gona, angulis suis axi majori oppositis valde acuminata, interdum vero truncata, ut videtur prorsus solida (cellulas), reticuli anguste ope invicem quasi conjuncta sub microscopio composito ostendit (1b fig. 16 — 19). In singulorum corpusculorum centro plerumque nucleus oblongus vel li- nearis, nucleolum centralem parvum, ovalem vel oblongum fovens, animad- vertitur (fig. 17, 17”, et 19}, — Practer cellulas descriptas aliae magis tetragonae vel rhomboïdeae, lamellosae, prope canalem medullarem, praecipue in fibrarum parte basali occurrunt (fig. 16 et 15 « 0 0) Substantiae cor- Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 365 ticalis fibrarum sectiones transversales (Tab. V. fig. 19) probant, cellulas ipsam componentes (fig. 1932) tali modo circulorum interruptorum forma cirea cavitatem medullarem esse (&) posita, ut cellularum interiores tenuiores, mediae gradatim versus peripheriam crassiores, periphericae autem crassissimae et maximae appareant. In universum quidem cellulae corticales (fig. 17, 18, 19) fibrarum mas- sam tam compactam, fibras longitudinales offerentem, constituunt, ut nisi Kali solutionem et pressionem laminae vitreae vel compressorii ope effectam adhibeas, haud dissolvi soleant. — Cellulae singulae processu chemico modo laudato dissolutae et secundum axis longitudinalis et transversalis sectionem consideratae figuram oblonga-tetragonam , pyramidem duplicem praebentem ostendunt (fig. 17, 17, 47 46/19), Fibrarum substantia medullaris (fig. 15 «, «’) cavitatem sic dictam me- dullarem ( fig. 10 et 12 «uw) vestiens corpus lineare, parte basali (fig 12) magis conicum, medio et apicali attenuatum, locis singulis fere pennarum substantia medullari instar articulatum ( fig. 15), e tela conjunctiva ( fig. 20) compositum sistit, quod quidem, praeter pigmenti agmina largissima, vesicu- las adipis parvas, flavicantes, subrotundas (fig. 15 «, «', &” yy) ostendit*) Cutis partes elongatae singulae in singulam cavitatem medullarem fibra- rum intrantes earumque pulpam seu matricem, pilorum matrici comparandam aperto constituentes, ut supra jam (Libro 1. Cap. I. p. 179) innuimus in Rhinocerote tichorhino processulos conicos, cylindricos vel triangulares, sim- plices (Tab. V. fig. 13 0) sistunt. Quum autem in Rhinocerotis tichorhini reliquis, quas huc usque inquirere contigit, omnibus matricis et substantiae medullaris nexus haud satis pateat, quae in Rhinocerotis africani cornubus *) Vix explicandum sane esset Rhinocorotis tichorhini cornuum integrorum cavitatem medui- larem telam conjunctivam adipe et pigmento imbutam offerre, nisi reputares cornua recenter aquae vi e terra congelata Sibiriae eluta citius detecta et dein exsiccata verisimiliter fuisse, ita ut putrefactionem subire haud potuerint 366 BLF A N DT: Zoologie. cutis frustulo admodum insigni eo ipso loco, cui cornua inseruntur, fossa cornu circumferentiae correspondenti, ut in alüis speciebus mihi notis, im- presso, quoad matricem cum fibris corneis adbuc cohaerentem observare potui supplementi instar paucis comprehendere baud superfluum pu- tarem. E fossae supra dictae externa seu superiore facie cutis pro- cessuli numerosissimi, densissimi, stratum 1'/, ad 2’! crassum exhibentes, basi subcrassiores, dein cylindrici, saepius ab initio geniculati, dein recti emergunt (Tab. V. fig. 1WH000) et singuli in singulam fibram corneam intrant. Pars matricis in frustulis cornuum cum matricis particula abscissis et aqua emollitis haud raro e parte inferiore canalis medullaris fibrarum extrahi potest et dein corpusculum conicum setae sinnlem acuminatum componit (fig. 14). Quae de Rhinocerotis tichorhini cornuum structura modo exposuimus accuratius dijudicantes, exinde apparet, ea ipsa e setis seu fibris invicem in- time conjunctis, ut antea jam ali naturae scrutatores quoad aliarum specie- rum cornua censerunt, re vera componi et quoad penitiorem structuram secundum meas observationes laminis mastucatoriis Rhytinae et Ornithor- hynchi, porro barbis Balaenarum , nec non setis et pilis esse comparanda, etiamsi inter pilorum et cornuum matricem satis insignes inveniantur differentiae. Cornuum Rhinocerotum fibras pilis vel potius setis esse comparandas ex eo quoque patet, quod in cornuum ambitu, ut in Ru- minantibus setulae vel pi singuli, sparsi occurrant in cornuum substantiam periphericam sensim sensimque transeuntes*). Fibrae tamen Rhinocerotum cornua componentes a pilis genuinis et setis in eo differunt, quod substan tiae ipsarum periphericae ope quam distincte cellulosam et substantiae cor- *) Cornuum Rhinocerotum cum cornubus Ruminantium analogia et homologia vix verisimilem ceterum reddit assertionem a Lumnitzero (Isis 1858 S. 593) propositam, Rhinoccrotes cornua interdum dejicere. Fieri tamen osmnino posset, ut in speciminibus aelate quam maxime provec- tis cornua deperdantur, sicuti Wosnessenskius nuper in Ove nivicola observavit. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 367 ticali reliquae quoad structuram simillimam observavi, in corpus unum solidum confluxae appareant, hac ipsa fibrarum seu tubulorum ratione lami- nas manducatorias Rhytinae atque Ornithorhynchi, nec non Ruminantium cornua in memoriam revocans. Quoad canalem medullarem et pulpam nu- tritiam continuam vero Rhinocerotis cornuum fibrae secundum partium cornearum classificationem in dissertatione inaugurali a Broeckero nuper conscripta propositam*) illis erunt adjungendae partibus corneis, quarum pulpa una cum tela cornea involucrum ipsius constituente exsurgens unam tantum substantiam corneam vulgari strato corticali similem generat, sicuti suis scrophae setae, mystaces plurium mammalium, et Myrmecophagae ju- batae pili longi, quibus quidem partibus adderem etiam laminas manduca- torias Rhytinae et Ornithorhynchi. . 2. De Rhinocerotis tichorhini molarium structura penitiori observationes quaedam. (Tab. XII. À). Molarium forma externa specialiter supra Lib. II. Cap. V. exposita restat adhuc, ut de structura eorum microscopii compositi ope in laminis excisis tenuissimis à me ipso indagata inquiramus. De molarium Rhinocerotis tichorhini penitiore structura primus, quantum scio, observationes microscopicas instituit Nasmyth (British Assoc. 1840 Institut 1840 p. 219), qui quidem ab initio structuram cellulosam, deinde vero fibras moniliformes vidisse contendit. E nostris quidem observationibus prima vice jam ante octo annos incep- is, hoc ipso autem anno denuo repetitis speciei nostrae molares a typo dentium histologico in mammalibus et nominatim in generis Rhinocerotum *) Gustavus Broecker; de textura et formatione spinarum et partium similium Dorpati 1848. 4. p. 27. 368 PR 'AUN DT Zoologie. speciebus viventibus reperto in universum haud differre satis apparuit. Non solum enim varias illas substantias ab anatomis recentioribus propositas (vi- tream, osseam et corticalem seu caementum) simili modo in massa dentis distributas et invicem conjunctas, sed etiam similem substantiarum comme- moratarum penitiorem structuram microscopii ope obtulerunt. Ossea substantia sic dicta singuli dentis massae longe majorem partem com- ponit et in dentibus sensu perpendiculari dissectis oculis nudis (Tab. XII. A. fig. 1 et 2) vel microscopit minoris simplicis (Lupe) vpe consideratis (Tab. XII. A. fig. 5) varia strata parallela, vel saltem subparallela, subrecta vel angulata vel arcuata ostendit. Strata modo dicta terminis albidiorihus, linea - ribus, ut videtur subelevatioribus, quasi disjuncta apparent et ‘/. ad ‘/, in- terdum ad lineae latitndinem offerunt. Strata in dentis corona angulata et sinuata (Fab. XII. A fig. 5) et ex parte tantum locis singulis perpendi- cularia, in radicibus vero semper perpendicularia conspiciuntur. — Ipsa vero strata microscopii composili ope exactius considerata, e curvaturis, subeleva- üs, invicem exacte parallelis, lucem clarius reflectentibus tubulorum osseorum substantiam dentis osseam seu principalem componentibus efficiuntur (Tab. XII. 4. fig 6) et tubulorum osseorum incrementi variis temporum intervallis obtenti strataque satis aequalia, parallela sed subspiralia componentis indicia repraesentare omnino videntur. Tubuli .ossei sabstantiam molariun osseam seu principalem components plerumque vel fere omnes fasciculati ï. e. e nonnullis vel pluribus tubulis compositi animadvertuntur (ib. fig. 7 a -— e) et parte peripherica potissi- mum ramossimi (ib. /ig. 8 « «) apparent. Tubulorum pars centralis ï. e. dentis centro obversa vero minus ramosa esse solet, imo adeo tubulos mi- uores in tubulum majorem seu principalem conjunctos (ib. 8. Tea), in cavitatem dentis radicalem, quae pulpam sine dubio fovebat, poro hiantes ib. fig. 9 et9 bÔ) praebet, ita ut interna facies parietis dentis cavitatis com- memoratae microscopii ope considerata (ib. fig 9, nec non 9 a et b) poris mini- Zoologie. De Rhinocerote hichorhno. 369 mis, distinctissimis pertusa appareat. [Interdum quoque inter tubulos cor- puscula propria stellulata (ib. fig. 8 y, y, y), cellulas sic dictas stellatas ossium aemulantia, in singulis coronae molarium locis inveniuntur. — Quoad decursum tubuli in radicibus horizontales, in radicum origine et coronae basi subperpendiculares, in coronae media parte autem perpendiculares, inde a partibus dentium centralibus, cavitate radicali repraesentatis, ad periphe- riam discurrunt. Vitrea substantia Tab. XII. A fig. 1, 2, 5 v) dentis coronam ambiens et valles earumque appendices supra fusius (Libr. IL. Cap. V. (.3 ad 6 et (. 9) descriptas vestiens, massam ossea substantia duriorem, candidiorem et fragi- liorem sistit et e corpusculis majoribus, oblongis, fibras aemulantibus, quo- rum duodecim vel plures lineae spatium explent et ‘/, ad 1” longitudinem offerunt, componitur. Corpuscula vel simplicia, vel partita, plerumque sensu subobliquo substantiae osseae coronae inserta conspiciuntur. Externa sub- stantiae vitreae facies remoto caemento plicas minimas; impressionibus elon- gatis brevioribus, longioribus vel subrotundis interruptas, vel, praesertim in coronae basi, lineas elevatas, undulatas, subdenticulatas praebet. Interna sub- stantiae vitreae facies eminentias plicatas, elongatas, reticulatim conjunctas, impressionibus longitudinalibus munitas (ib. fig. 5 a) marifestat. Singulae particulae seu fibrae substantiae vitreae (ib. fig. 12, 13, 1%) e corpusculis linearibus vel subtetragono-oblongis vel prismaticis, iterum e particulis minoribus vel minimis (1# a) tetragonis vel alius figurae compo- sitis formantur. Corpuscula seu fibrae vitream dentium substantiam constituentia ab os- seae substantiae tubulis massa interposita cellulosa vel linea obscuriore vel pallidiore interjecta, ut in aliorum animalium dentibus, haud sejunguntur, sed potius ossei tubuli (ib. fig. 10 o) inter bases seu terminos radicales fibrarum vitreae substantiae (ib. yrr) intrant easque circumdant. Mém. Sc. nat. Tom. F. 47 370 BRANDT Zoologie. Caementum (Tab. XII. À fig. 1, 2, 5 z) non solum dentis radices et coronae parietes externos strati plus minusve tenuis, Ÿ, vel ‘/, lineae vel majorem crassitiem offerentis (ib. fig. 1, 2, 5, z) in radicibus tenuioris, in corona crassioris forma obducit, sed etiam strati processulos crassos, peculiares plus minusve insignes (ib. fig. 1, 2 z') exhibentis forma coronae vallium et sinuum vitream substantiam obtegit eorumque cavitates plus (fig. 2) mi- nusve (fig. 1) explet. Caementum quoad microscopicam texturam (cf. fig. 15, 15 a et 16) à substantia ossea (cf, fig. 7 — 10) in universum haud recedit; e tubulis plus minusve fasciculatis et undulato-crispatis vel submoniliformibus enim pariter componitur. Capur VII. De Rhinocerotis tichorhini craniorum singularumque partium eorum varlationibus. Cranïi, utpote corporis partis organa animalium altioris vitae gradationis conditiones praebentia foventis, structura a Zoologis partem scientiae syste- maticam tractantibus maximi omni jure semper est considerata, etiamsi haud raro singuli cran vel nonnullorum inspectione niterentur. Haud parvi igitur accuratior quaestionis disquisitio aestimanda videtur, num, si unius ejusdemque speciei magna craniorum copia comparari potest, quod perpaucis naturae scrutatoribus hucusque contigit, ad unum omnia eandem figuram easdemque dimensionum generalium et specialium rationes, nec non ossium singulorum et cavitatum foraminumque ab ipsis compositorum formas offe- rant. Haud infitiari omnino possumus, hujusmodi disquisitiones difficultati- bus pluribus aequo jure respiciendis laborare. Probandum enim primo loco erit, crania re vera quidem ejusdem speciei esse, deinde vero etiam variae differentiae aetati et sexui vel typo influxibus externis alienato forsan tri- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 371 buendae pariter negligi haud poterunt. Quoad speciei definitionem accuratius stabiliendam, ob singulas corporum organicerum classes et tribus formas quam maxime diversas offerentes, regulae certae generales omnino haud pro- poni possunt; in universum tamen omnia crania uni eidemque formae orga- nicae erunt adscribenda, quae examine accuratissimo instituto characteribus certis et notatu dignis haud differunt, sed notis peculiaribus in universum simill modo inter se conveniunt vel differunt, quo specierum affinium optime fundatarum crania mutua vice convenire vel differre solent. *) Quae ante oculos habemus Rhinocerotis speciei crania accuratius variis temporum intervallis aequo animo a me considerata sine ulla dubitatione uni eidemque speciei adjungenda sunt, quae quidem species nulla alia esse potest, quam illa, cui Blumenbachius Rhinocerotis antiquitatis, Fische- rus et Cuvierus vero serius Rhinocerotis tichorhini nomen dederunt. Imo adeo ipsorum craniorum plura, ut supra exposuimus, ea ipsa sistunt speci- mina originalia a Pallasio et Cuviero descripta, quibus Rhinoceros tichor- hinus fundatur. Craniorum nostrorum specimina plura per se considerata omnino singularum partium rationem primo intuitu speciebus diversis tri- buendam manifestare quidem videntur; omnibus tamen comparatis transitus unius formae ad alteram clare ante oculos ponitur. Quum autem differentiae haud raro memoratu dignissimae, quas craniorum nostrorum singula offerunt, facillime pro specificis ab ïis haberi possint, qui singula vel nonnulla, vel sal- tem perpauca crania vel singulas adeo eorum partes, e. c. dentes seJunctos, tantum possident eorumque ope differentias specificas proponere tentant, ca- vendum est, ne scientia palaeonthologica, nec non zoologica, haud parvum specierum notis perpaucis, levibus, e fragmentis singulis derivatis innixarum, quare fictitiarum, numerum amplectentes, speciebus novis denuo onerentur, *) Observationes tales omnino origine subjectivo baud prorsus carent, sed ipsae sententiae personales eo miuus in disquitione praevalebunt et ab objectis accuralius consideratis erunt re- futatae, quo major objectorum copia praestet et incorrupto animo dijudicetur. 47* 372 BRANDT. Zoologie. Etiamsi enim, ut per se patet, variaram formarum organicarum constantium nisus formativi organici varias manifestationes morphologicas et biologicas sistentium fundatio et accuratior cognitio doctorum animum ad summa stu- dia assiduosque labores intendere debeat, species tamen male propositae pa- rumque fundatae scientiam potius confundunt quam amplificant. Quae quum ita sint, quas singula crania Rhinocerotis tichorhini in uni- versum singulisque partibus suis offerunt differentias paucis huc comprehen- dere liceat, ut ex eo cognoscatur speciei typum craniologicum generalem et specialem minus constantem esse quam multi crediderunt et e majori tantum objectorum copia species bene fundatas, praesertim inter se magis affines te- nuique limite divisas tutius derivari et distingui tantum posse*). Quoad longitudinem et latitudinem, ut tabula nostra craniorum variorum dimensiones sistens demonstrat, etiam animalium adultorum crania differunt, ita quidem, ut non solum longitudine vel latitudine per se consideratis, sed etiam latitudine cum longitudine summa vel vice versa comparatis varient. Quam ob rem specimina singula eorum plus minusve elongata et gracilia vel plus minusve abbreviata et torosa evadunt. Rostrum in universim spectatum, nec non singulae ejus partes (e. c. anterior vel superior ejus facies latitudinem prorsus constantem haud prae- *) Qua de causa in Palaconthologia, ut putarem, formae organicae maximo vel majori reliquiarum memoratu dignissimarum copia characteres numerosos tutissimos, in affinibus haud observandos pracbente innixae, illis minime erunt aequiparandae et aequo valore adjungendae, quae objectis notisque paucis e. c. singulis dentibus vel mandibulae vel eranii, vel adeo aliorum ossium frustulis a formis affinibus aegre tantum distinguntur. Formae itaque singulis vel nonnullis ossibus vel eorum fragmentis innixae, nisi typum genericum ultra omnes dubitationes limites positum pror- susque alienum re vera manifestent, specierum et generum dubiorum titulo a speciebus bene fun- datis prorsus sejungendae erunt. Sic. e. c. etiam ÆRhinoceros tichorhinus, leptorhinus, incisivus et Schleiermacheri, utpote species antediluvianae bene fundatae, reliquis Rhinocerotum generis speciebus fossilibus huc usque propositis formas dubias vel maxima ex parte adeo prorsus rejicien- das constituentibus minime aequiparandae, sed sejunctim proprio titulo describendae mihi videntur, ut alio loco in tractatu peculiari fusius exponam. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 373 bent, ita ut facies superior plus minusve horizontalis, plana et latior vel medio magis elevata lateribusque devexa eoque angustior conspiciatur. Pars occipitalis valde variabiliss Squama ossis occipitis (Tab. XVII.) la- tior, fere tetragona vel rhomboiïdalis, supra angustior et plus minusve, inter- dum adeo vix paulisper, supra condylos reclinata conspicitur. Faciei ejus posterioris superior pars fossam profundiorem vel minus profundam, fora- mine vasculari majori vel minori, vel nullo perforatam offerre, media vero crista centrali longitudinali distincta, vel nulla munita esse potest. Squamae occipitalis superior margo haud semper satis rectum vel parum curvatum, sed in medio interdum emarginatum (ib. fig. k, 7) vel e contra- rio in medio prominentem se pracbet (ib. fig. 6). — Foraminis magni su- perior margo, ex parte pro animalis aetate, arcuatus vel trianguli forma ex- cisus animadvertitur. Ossis occipitis partis basilaris anterioris partis inferior facies plerumque quidem cristulam, interdum vero cristulae loco tuberculum offert. Ossis occipitis pars mastoidea valde variabilis eamque ob causam Rhino- nocerotis Javanici quidem in universum dissimilior, interdum vero similior apparet. Fossae temporales cum squama occipitali plus minusve retrorsum ver- gentes longiores, vel latiores et plus minusve in cranii superiore facie di- stantes, etiamsi nunquam valde approximatae, ut in Rhinocerote incisivo et Schleiermacheri, animadvertantur. Ossa nasi latitudine, crassitie, convexitate, asperitate, et cristulae centralis longitudinalis in facie superiore conspicuae magnitudine admodum differunt. Septum narium osseum laminis suis anterioribus superioribus lateralibus latioribus etiam in craniüs adultis plus minusve arcte coalitum et vel ab ossibus nasalibus superatum conspicitur vel limbo suo externo antice ossium narium externum marginem superat. Choanae haud semper margine ante- 374 BRANDT. Zoologie. riore pone molarem ultimum, sed interdum etiam posteriori ejus dimidio oppositae apparent. Arcuum orbitalium anterior margo plerumque quidem supra molarem ultimum, interdum tamen pone eum conspicitur. Marginis orbitalis tubercula et eminentiae, porro intermaxillarium, nec non septi narium aliorumque ossium magnitudo pariter variat. Excisura mentalis mandibulae inferior vel ante vel pone molarem secun- dum observatur. Quoad dentes, ut supra fusius ostendimus, non solum variationes frequen- tissimae e varlis circumstantiis, e. c. ab usu et aetate derivandae, quoad magnitudinem occurrunt, sed etiam singuli molares partium singularum ipsos componentium forma, nominatim fossularum et plicarum praesentia, haud raro valde differunt. Dentes molares igitur quoad volumen et figuram pariter partibus variationi obnoxüs erunt adnumerandi. Quae modo de Rhinocerotis cranii ejusque singularum partium (ossium, dentium etc.) variationibus, in descriptione nostra ampliore (Lib. 11.) fusius expositis, innuimus factis accuratius perpensis satis luculenter apparet spe- cies novas, aliis jam propositis affines secundum singula fragmenta aliqua varietatis specie summa adhibita cautione tantum proponi posse methodum- que a Palaeonthologis longe plurimis hucusque adhibitam vario modo esse mutandam. Recte igitur Blainvillius mammalium fossilium species nu- merosissimas et inter ipsas etiam plures generis Rhinocerotis formas con- junxisse mihi videtur, etiamsi, ut alio loco demonstrabo, principüs ab ipso sequutis, quibus conjunctiones frequentissime nituntur, saepissime annuere minime possim. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 375 Carur VIII. De Rhinocerotis tichorhini cranii characteribus specificis e comparatione cra- niorum huc usque cognitorum Rhinocerotum viventium (RA. indici, javanict, sumatrant, africani seu bicornis et simi) et exstinctorum aliorum (Rh. leptorhini, Schleiermacheri et incisivi) derivatis. Ç 1. Animadversiones quaedam ad speciei nostrae characterum historicam evolutionem spectantes, Etiamsi jam Grewius (Mus. Societ. Reg. Londin 1681) Wormii ani- madversionibus mancis (Mus. Wormian. p. 313) de Rhinocerotum dentibus factis commotus reliquias osseas in Anglia, nec non Hollmannus (Commen- tarii Societatis Regiae Gottingensis T. 11. 1752 p. 242 et 265) alias prope Herzbergam in Germania sub terra pariter repertas propria sententia et Me- ckelii, qui Parisiis dentem ab Hollmanno ipsi communicatum cum Rhino- cerotis dentibus comparaverat, observationibus (Epistol. ad Hallerum Comm. Gotting. 1. L) innixus Rhinocerotum generi omni jure tribuerint de ipsa specie, cui adscribendae essent, disserere haud potuerunt. — Ipse adeo Pallasius, commentarios suos celeberrimos (Novi Comment. Petropolitan. T. XII. et XVII) de Rhinocerotum fossilium reliquüs in Sibiria detectis componens aliarum, quas nunc cognoscimus, hujus generis specierum crania vel ossa vel saltem icones et descriptiones eorum in usum vocare et cum reliquiüs Sibiricis comparare haud potuit, quum in libris et Museis ad unum omnes deessent, ita ut primus fuerit, qui Rhinocerotum generis cranium et nominatim speciei, quam nunc tichorhinum vocamus, descripserit et iconibus repraesentaverit. Grewius enim 1.1. dentes singulos, Hollmannus 1. 1. vero extremitatum ossa, vertebras et dentes ejusdem speciei ante oculos habuerunt. 376 BhR AND Zoologie. Celeberrimus Petrus Camperus ut ipse refert, Pallasii tractatibus, specierum viventium osteologiae defectum probantibus commotus Academiae Petropolitanae anno 1777 Rhinocerotis africani capitis et cranii descriptionem iconibus illustratam transmisit, quae in Actorum Academicorum Parte se- cunda p. 193 sqq. est publicata. In ipsa hac dissertatione vero vir doctis- simus non solum de specie Africana egit, sed insimul e comparatione capitis et crani ejus cum cranis Sibiricis instituta utriusque formae differentias plurimas primus exposuit. Nominatim quidem ostendit cranium Africanum a Sibiricis cornubus duobus affingendis pariter quidem destinatis 1) altitudine majore 2) orbita ampliore, locum alium occupante 3) apertura nasali altiore k) septo narium cartilagineo (non osseo) 5) cavitate cranii ampliore 6) osse frontis ultra condylos haud retrorsum producto 7) basi cranii latiore 8) vo- mere bipartito et 9) cranio minus elongato differre. Qua de causa etiam addit se ipsum vix aestimare posse formam Sibiricam et Africanam eandem animalis speciem sistere *). Pallasius in Additamento, commentario modo laudato annexo, Camperi argumentis annuens (ib. p. 210) disertis verbis ait: descriptionem Camperia- nam cran Rhinocerotis africani utique tantam offerre à craniis fossilibus Sibiriae differentiam, ut vix pro eadem specie haberi queat. Merckius, qui inde ab anno 1782 ad annum 1786 epistolas suas tres (Prém. lettre [1782], seconde lettre [178%] et troisiéme lettre 1786) de Ossibus fossilibus Elephantum et Rhinocerotum in Hassia et reliqua Germania re- pertis lingua Gallica exaratas publici juris fecit, etsi accuratioris molarium, nominatim quoad fossularum a substantia vitrea effectarum rationem, cognitionis prima stamina posuerit, nec non propriam cranii Rhinocerotis Capensis de- scriptionem cum Rhinocerotis tichorhini comparatam pariter dederit, quoad *) Quae III, Camperus I. 1. exhibuerat repetita invenimus in dissertatione lingua Hollandica 4782 publicata. — Etiamsi vero vir Illustrissimus differentias inter Rhinocerotem bicornem et sibiricum obvias perbene exposerit, serius tamen Ev. Home, Philos, Trans. 1822 Part. I. p. 58) summam inter utramque slatuit similitudinem a Cuviero (Rech. 4 ed. III. p. 53) commode re- futatam. 2 Zoologie. De Rhinocerote tichorhno. 377 Rhinocerotum specierum distinctionem ulterius promovendam parum contu- lit, ut jam Blainvillius recte (1. [. p. 82) arinotasse mihi videtur. Geoffroy et Guvier (Magazm encyclopédique T. L p. 326 ann. 1795) Rhinocerotem fossilem sibiricum non solum ab africano, sed etiam a sundaico (javanico) et indico distinxerunt, quod quidem fecit etiam Cuvierus in trac- tatu 1797 publicato (cf. Bulletin des sciences d. 1. société philomatique), nec non in alio Academiae Parisinae conventui 1801 exhibito. In hoc ipso enim tractatu de quatuor speciebus viventibus disserit, supra enumeratis Rhinocerotem sumatranum addens. Quas Faujas de Saint-Fonds (Essai de Geologie à Paris 1803 Vol, I. p. 207) contra methodum Camperi et Cuvieri Rhinocerotum species di- stinguendi proposuerat dubitationes, Cuvierum omni jure minime movere poterant. — Cuvierus potius refutationis loco pleniorem commentarium tabulis quatuor illustratum de Rhinocerotibus fossilibus Musei Parisini An- nalium Tomo Septimo inseruit et Rhinocerotem sibiricum characteribus de- cem, nominatim {) cranio majori 2), occipitis squama valde retrorsum reclinata, 3) meatubus auditorüs obliquis, #) areis cornigeris remotioribus, 5) apophysibus maxillarium et intermaxillarium elongatis, 6) ossibus incisivis margine superiore processu instructis, 7) ossibus nasi cum ossibus incisivis conjunctis, 8) naribus septo osseo divisis, 9) foraminibus incisivis disjunctis, nec non {0) oculorum cavitatibus magis retrorsum conspicuis differre exhibet, In varis Disquisitionum de ossibus fossilibus editionibus (Recherches sur les ossémens fossiles) hosce characteres vel retinuit vel ex parte emendavit et duobus aliis auxit. In ultima (quarta) editione nominatim (Tom. II. p. 124 sqq.) characterem primum ïin cranii forma magis elongata et angu- stiore positum et reliquis characteribus supra laudatis narium posteriorem emarginationem latiorem et palati longitudinem atque angustiam majorem additas invenimus*), *) Notarum quas Cuvierus, cui Rhinocerotis éncisivi, leptorhini et simi cranium nondum in- Mém. Sc. nat. Tom. F. 48 318 BRANDT. Zoologie. Characteres a Cuviero propositi ceterum a variis Palaeonthologis et Ana- tomis recentioribus sunt recepti, non excluso [lustrissimo Owenio, qui his illisve locis libri eximiüi (Brit. foss, mamm.) eorum singulos pariter commemorat. Post Cuvierum Blainvillius (Ostéographie Rhinoceros p. 102 sqq. et p. 174) de Rhinocerotis tichorhini characteribus inquisivit, sed quos Cuvierus attulit maxima ex parte minoris fecit vel pro magis generalibus statuit*), novas insimul pro peculiaribus ab ipso habitis (p. 103) proponens, sicuti nominatim: «{) Os basilare latum, planum, ut in Rhinocerote simo 2) ossa pterygoidea interna non conspicua, nec ab ullo auctorum commemo- rata**), 3) ossa palatina parte horizontali valde antrorsum versa, aperturam nasalem posteriorem magnam, sed parum amplam, efficientia, #) foramina lacrymalia duo, anterius marginale et interius, apophysi disjuncta, 5) man- dibulam antice in processum spathuliformem dilatatam. — Blainvillius ceterum in specierum fossilium hucusque certarum (Rh. tichorhini, leptorhini et incisivi) characteribus enumerandis (Ostéogr. p. 17#)***). 1) digitorum numerum ternarium, 2) dentium systema, praccipue quoad dentium incisi- vorum in adultis plane difficentium rationem, ut in Rhinocerotibus Africanis formatum, sed maxillae molarium septimi et maxillae sexti structura differen- tias insignes specificas offerens, 3) cornuum duplicium magnitudinem sum- mam cranio valde elongato, ossibusque nasalibus clypeiformibus, in animali- noluit, proposuerat, plures omnino minus vel vix essentiales statuendi. Cranium enim elongatum etiam im leptorhino et quodammodo in simo, cranium angustius vero in leptorhino et ex parte in incisivo invenitur. Areae cornigerae porro etiam in adultorum speciminum Rhinocerotis tichorhini et capitis Wiluiensis craniis (cf. supra Zib. I. Cap. HI. p. 179 et Lib. II) sas approximatae apparent. *) Ait enim post enumerationem lounge plurium characterum essentalium Rhinocerotis tichorhini a Cuviero propositorum, quorum nexum physiologicum et morphologicum omunino perbene saepius describit et explicat: mais dans tout cela juspu’ici il n'y a rien de specifique. **) Quoad processus pterogoideos internos cf. quae supra Zib. 11 Cap. IL. $. 2 monuimus et Tab, XXII. fig. 3. *#*) Quas pro essentialibus characteribus osteologicis specierum viventium statuit notas Blain- villius sejuuctim pag. 9 — 29 ad Rhinocerotis indici, pro typo speciei propositi, normam tracta vit, quod equidem minime probarem, Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 379 bus adultis osse rostrali (Rüsselknochen) cum ossibus incisivis et septo na- rium osseo conjuncto suffultis indicatam, et #) denique ossa sceleti in uni- versum brevissima, crassissima et robustissima, quibus simo potissimum ap- propinquatur, pro notis essentialibus, distinctivis Rhinocerotis tichorhini de- claravit. Praemissis quae modo ad nostram generis Rhinocerotum formam accura- tius distinguendam variüs temporum intervallis ab aliis proposita sunt, jam ad notas speciales, quas ipse sedula comparatione in 24 craniis completis vel completioribus instituta confirmare vel eruere poteram, transire liceat. . 2. Rhinocerotis tichorhini cranii cum aliarum specierum cranio comparati characteres propriis observationibus confirmati vel detecti. Ad Rhinocerotis tichorhini cranii singularumque ejus ossium et cavita- tum characteres plus minusve essentiales cognoscendos, eorum ratio quoad reliquas Rhinocerotum species indaganda nobis videbatur. Talis enim me- thodus leges morphologicas certiores specierum evolutionis typi cognitioni accu- ratiori necessarias praebere tantum valet. Maximus craniorum numerus unius ejusdemque speciei, quem quoad notas et figuram non solum craniorum inte- grorum inter se, sed singularum earum partium atque ossium disquirere potuimus, ipsius speciei typum generalem atque aberrationes et generales, i. e. ad cranii universi figuram, et speciales, 1. e. ad singulorum ossium formam spectantes demonstravit. Quae in capitis osteologia constantia et specifica quaeque variabilia sunt clarius igitur in lucem proferri potuerunt. Exinde vero fundamentum tutius comparationis cum craniis aliarum specie- rum redundare debuisse satis patet. In ipsis autem comparationibus instituendis non solum Cuvieri, sed etiam Blain villii observationes respicere conatus sum. A8* 380 DRAAYNT DETS Zoologie. In universum tamen cum Owenio Illustrissimo in exhibendis et propo- nendis characteribus osteologicis methodum Cuvieri potius quan Blain- villii sequutus sum, singularum enim specierum qualitates quam maxime completae et relationes maxime naturales (affinitates) e variis qualitatibus derivandae, notarum quam maxime numerosarum comparatione niti tantum possunt, secundum principium summum cujusvis classificationis bonae, qubi plurima nitent» Singulas notas, quae magis essentiales videntur, eligentes isque alias, haud raro proprio arbitrio, inde derivatas subjungentes classifi- cationis principia omnino magis generalia et philosophica (magis physiologica ut parum commode dixerunt) sequimur. Inveniuntur revera notarum haud paucae, quae nexum naturalem prae- bent eamque ob causam e principio seu nota quadam peculiari derivari pos- sent. Tale autem principium saepissime vacillat. Haud raro enim accidit, ut alia quoque principi explicatio, imo adeo interdum principium contrarium, admitti possit. Non omnes praeterea notae, vix tamen minoris momenti fa- ciendae, majoris momenti notis pro hodiernae scientiae statu strenue sub- Jungi et e principio generali argumentis certis innixo derivari vel in nexum naturalem conditionalem conjungi valent. Blainvillius exempli causa (Ostéogr. Rhinoceros p. 102 et p. 174) Rhinocerotis tichorhini cranii characteres proponens, exceptis dentium quali- tatibus, omnes characteres essentiales cranii (occipitis squamam supra condylos postice elongatam, meatus auditorios obliquos, septum narium os- seum, foramina incisiva duplicia etc.) nominatim formam elongatam cranti generalem, quas quidem notas haud specificas esse contra Cu vierum affert, characteri suo generali ïi. e. summae cornuum evolutioni subjungit. Vir illustrissimus autem non satis respexisse videtur quod ipse p. { di- sertis verbis proposuit, cornua omnibus Rhinocerotum speciebus nec esse, nec fuisse peculiaria, quum in India forma ecornis a Lamare-Piquot relata in- veniatur et Rh. incisivus, ut Kaupius demonstravit et ipse meminit, ecornis Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 381 pariter fuerit, ita ut cornua Rhinocerotum nec characterem principalem ge- neralem, nec specialem, sed accessorium tantum sistere possint *) Cornua vel dentes magis evoluta rostro imposita vel inserta in univer- sum ceterum eranii formam elongatam minime necessario postulant. In Rhi- nocerote bicorni enim cornubus majoribus vel aeque magnis quam Rhinoce- ros sumatranus munito rostrum adeo satis breve et multo brevius, quam in sumatrano invenitur. Elephantum cranium dentibus incisivis maximis, quoad figuram et physiologicam finem cornubus quodammodo comparandis, praedi- tum, latissimum et altissimum, non autem elongatum evadit. Putarem igitur potius Deum Omnipotentem pro formarum organicarum summa varietate regulis tamen certis, ab harmonices specialis praemeditatae lesibus aperto derivandis, inclusa, Rhinoceroti tichorhino una cum cranio cornubus valde evolutis gerendis apto etiam cornua maxima re vera dedisse. Craniü igitur conformationem contra leges in aliis animalibus obvüs a cor- nuum summa evolutione haud derivarem, sed putarem potius omnium par- tium nexum conditionalem in universum respiciens, cornuum, utpote epi- dermidis appendicum, evolutionem majorem a capitis magnitudine esse deri- vandam. Habitu gencrali Rhinocerotis tichorhini cranium, cujus robur et prae- sertim rostri ossei cornubus maximis gerendis aptissimi crassities insignis jam Pallasio minime fugit, ut omni jure notavit Blainvillius, magis cum Rhinocerotis simi cranio, praesertim quoad partis mediae et poste- rioris figuram magis pyramidalem et cranüi, cornubus maximis binis muniti, formam valde elongatam, porro ob cranii baseos rationem, ossa pterygoi- dea et palatina antrorsum inclinata et dentium structuram, quam cum alius speciei huc usque notae convenit. *) Cornubus enim, utpote epidermidis, non ossium systematis, evolutionibus, in mammalium classe generatim spectatis vix valor insignis tribuendus, sed minoris momenti notis sunt adjungenda, praesertim quum saepissime adeo sexus differentiam tantum indicent. 382 BRANDT. Zoologie. Cranii summa latitudo inter arcuum zygomaticorum partem posteriorem multo minus quam ‘/, crani longitudinis aequat, quare cranium valde elon- gatum. Ossis occipitis pars basilaris in faciei inferioris anteriore parte tantum crista longitudinali brevi instructa, ante condylos lateribus parum impressa. Squamae occipitalis margo superior integer vel saltem subinteger cum ossium bregmatis parte posteriore valde reclinatus, ita quidem, ut ossium bregmatis, nec non squamae occipitalis superior limbus non solum meatum auditorium externum, sed etiam condylos occipitales et foramen magnum postice valde superet et distantia a narium aperturae posteriore margine ad condylorum posteriorem faciem desumpta multo brevior sit distantia a na- rium apertura ad squamae occipitalis posteriorem superiorem marginem extensa. Pars basilaris ossis sphenoïdei satis elongata, inde a processuum ptery- soideorum baseos posteriore margine ad marginem suum posteriorem dimensa partem basilarem ossis occipitis longitudine aequat vel subaequat. Processus pterygoidei (ut in Rh. javanico et aliis) partis apicalis inferioris summitate excepta (cf. Tab. XXII. fig. 3), invicem confluxi, obliqui, parte inferiore praecipue valde antrorsum inclinati eaque marginis orbitalis supe- rioris angulo posteriore oppositi. Meatus auditorii externi longe quidem ante ossium bregmatis et fossae temporalis posteriorem partem obvü, sed ob partem cranïi occipitalem valde reclinatam pariter fortiter retrorsum directi. Limbus posterior eorum infra crassissimus, limbo suo anteriore vix magis vel haud prominens. Processus ossis temporum (mastoideus temporalis) pone cavitatem glenoi- dalem mandibulae obvius, subtetragono- vel trigono-pyramidalis, angulo exte- riore et posteriore obtuso vel subobtuso. Fossae temporales oblongae vel subtetragono-oblongae, dimidia tamen cran longitudine multo breviores, parte posteriore cum occipite reclinatae eamque Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 383 ob causam sacpissime limbo posteriore pone condylum occipitalem pariter con- spicuae, postice area oblongo-tetragona, mediocri, antice subangusta sejunctae, parte anteriore superiore choanarum posteriori parti oppositae. Orbita supra vel pone molarium superiorum ultimum obvia, marginibus crassis valde prominentibus cincta. Marginis ejus superioris posterior angulus distinctissimus. Arcus zygomatici crassi, parum curvati et spatio oblongo-ovali a cranio disjuncti, pone molarium superiorum ultimum parte anteriore conspicui, ita ut ossium maxillarium processus zygomaticus molari ultimo et ex parte pe- nultimo sit oppositus. Rostrum valde elongatum , a narium apice ad arcus orbitalis superioris posteriorem angulum dimensum reliquo cranio ab arcu nominato ad partem cranii postice prominentem dimenso imsigniter, fere ‘/, ad ‘/, longius; inter oculos et ante oculos in partis nasalis superiore facie valde convexum et tuberculis granulisque osseis nec non sulcis vascularibus asperum, quare cor- nuum maximorum, binorum, frontalis et nasalis insertioni destinatum, late- ribus vero ante oculos satis compressum. — Pars rostri supra narium aperturae medium conspicua vix minus vel circiter ‘/, latitudinis partis intraorbitalis ante- rioris. — Pars rostri anteorbitalis squamae occipitalis inferiori dimidio latitudine aequalis, intraorbitalis vero squamae occipitalis superiore dimidio latior.— Rostri pars inter orbitam et narium aperturae posteriorem marginem conspicua apertu- rae narium externae summa altitudine multo loncior, orbita igitur a narium apertura satis remota. — Pars rostri apicalis seu nasalis anterior tetragona. Ossa nasalia invicem conjuncta deflexo-arcuata, parietibus lateralibus parum convexis, satis latis, parum versus latera declivibus, marginibus lateralibus integris sensu satis recto deorsum curvatis, margine anteriore subrecto vel vix parum curvato, parte media in processum parum prominente; facie su- periore asperrima, medio in cristulam plus minusve distinctam longitudina- lem elevata, quae cum processu marginis anterioris confluit ejusque ope parte 3814 DE AND T, Zoologie. sua anteriore infra cum septi narium ossei tota parte anteriore, trigona, ca- rinata conjungitur *). Nares in adultorum animalium cranüs integris omnibus huc usque obser- vatis, sine dubio igitur etiam in utroque sexu, septo narium osseo completo, validissimo, septum cartilagineum ossificatum (non os rostrale, Rüsselknochen) repraesentante divisae. — Narium aperturae externae posterior margo supra molarem secundum vel tertium conspicuus. Palatum osseum valde elongatum, tetragono-vblongum, parum latum, parte sua media vel posteriore maxillae parte alveolari adjacente angustius. Ossium palati partes horizontales molarium superiorum ultimo et penultimo oppositi, minus igitur quam in Rhinocerote javanico antrorsi. Palati excisurae posterioris satis longae margo anterior molarium supe- riorum penultimo vel penultimi limbo posteriori oppositus. Choanae parte sua media orbitae oppositae limbo anteriore adeo ante orbitam conspicuae, Processus alveolaris maxiilae exterior facies supra ipsos cavitates alveolo- rum conspicua supra faciem molarem impressam prominens — Foramen in- framaxillare supra molarem quartum observatur. Ossa incisiva subrhomboiïdea, insignia, satis alta, in margine superiore constanter processulo munita. Ossium ïincisivorum partes palatinae sulco supra exaratae septi narium ossei limbum inferiorem excipiente, in adulto- rum animalium craniis cum septo commemorato prorsus coalitae. Foramina incisiva bina, longe ante molarem primum angulo suo posteriore conspicua, singula in canalem incisivum parietibus osseis, parte anteriore ab ossium in- #) Conjunctio talis inveuitur, ut spatium inter ossa nasalia et incisiva non, ut in aliis specie- bus, cartilagine, sed ossea septi substantia impleatur atque ossa incisiva cum ossibus nasalibus contra reliquornm mammalium normam, sicuti Cuvierus statuit, non siut conjuncta. — Partem anteriorem septi cum Blainvillio (1. L p. 105) pro osse rostrali Suum analogo declarari haud posse supra fusius exposui. Ibidem quoque ostendi septum incompletum in feminis vix fuisse, ut vir Illustrissimus conjecit. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 385 termaxillarium processu palatino, interno a processulis e septo osseo prodeun- tibus, posteriore a maillarum parte palatina anteriore effectis suffultum transeuntia. Mandibula alta et parum elongata satis crassa, margine interiore subcur- vato, angulo posteriore satis alto et prominente munita. — Processus coronoi- deus reclinatus. — Processus pone condylum parum longum conspicuus valde evolutus, condylum longitudine fere aequans. Mandibulae latera antice an- gulis parum acutis convenientes. Corporis inferior margo valde tumidus, sub- planus vel subrotundus. Symphysis in processum insignem, laminam tetra- gonam, horizontaliter compressam, facie inferiore et superiore aeque latam et horizontalem, in adultis edentatam, in marginis anterioris recti, compressius- culi medio emarginatam, infra in medio fossa ovali impressam, marginibus lateralibus trigonis crassiorem exhibentem, terminata. Dentes incisivi decidui. Molares mediocres minorem quam in reliquis speciebus in maxillis locum occupantes, in adultis utrinque utrinsecus seni; ob utriusque maxillae primum citius deciduum. — Molares maxillares. Coronae in faciei externae, subplanae vel subconvexae, medio parum impressae, angulo anteriore, a costula anteriore tantum effecto, parum prominentes. Costula se- cunda et tertia prima minus elevata. Margo coronae inferior exterior in dentibus ad medium nondum detritis sabquadricrenatus. Coronarum angulus anterior in- terior truncato-rotundatus. Vallis anterior flexuosus, parte externa magis ante riori, interiore vero posteriori coronae faciei obversus, appendice externa aream et fossulam peculiarem etiam in medio coronae conspicuam constituente instructus ; quare molares in coronis ad medium detritis triareolati seu trifossulati, fossulaque seu areola interna plus minusve transversa instructi. Collium transversorum duo interiores retrorsum curvati. — Molarium secundus a processu alveo- lari incisivorum remotissimus, pone foramina incisiva conspicuus. — Mola- rium quartus reliquis minus introrsum prominens. — Molarium antepenul- timus et praesertim penultimus in coronis non admodum detritis oblongo- Mém. sc. nat. Tom. F. 49 386 RAA NN DAT; Zoologie. tetragoni eoque mandibulae molaribus subsimiles. — Molarium ultimus dimidio basali coronae oblongo-tetragonus, non solum valle anteriore, sed etiam posteriore et fossula seu areola ejus accessoria munitus eoque a reli- quarum specierum analogo recedens. Molarium mandibularium reliquarum specierum molaribus subsimiliorum characteres essentialiores in oculos magis incidentes huc usque indagare haud potui, exceptis 1Îlis, quos supra (Cap. V. . 12) in molarium mandibularium Rhinocerotis tichorhini et javanici descriptione comparata commemoravimus. APPENDIX L Conclusiones generales ad Rhinocerotis tichorhini figuram externam ejusque D D affinitates et patriam spectantes. Ç 1. Figura externa. Pallasius in speciminis Wiluiensis descriptione supra recusa Rhinocero- tem tichorhinum quidem, quoad capitis et pedum characteres externos, pro specie peculiari disertis verbis nondum declaravit, etiamsi annotaverit a Rhinocerotibus in Europam advectis pilorum largitate discrepasse, interrogans ,nonne Rhinocerotem Lenensem in temperatiori forte Asiae mediae climate natum fuisse sit existimandum”. Cuvierus (Recherches sur 1. ossem. foss. ed. kta T. III. p. 161 sqq.) de forma generali et externa Rhinocerotis tichorhini cum Rhinocerote indico et africano Juvene comparata primus inquisivit et e craniorum longitudine cum humeri, nec non pedis posterioris a calcaneo ad digitorum apicem desumti atque ossis metacarpi longitudine omni jure conclusit (p. 164): Il est donc clair que la tête du fossile est non seulement plus grande absulument parlant, mais encore qu'elle l'est beaucoup plus à proportion de la hauteur Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 387 des membres et que la forme générale de l'animal devait être beaucoup plus basse, beaucoup plus rampante”. Deinde etiam annotavit Rhinocerotem tichorhinum ab indico capite glabro diversum et africano similem fuisse ab africano et indico vero pilorum lar- gitate discrepasse. Post Cuvierum, quantum scio, recentiorum nemo de hacce materia exactius disseruit. Blainvillius enim (Ostéogr. p. 108) ossibus Rh. tichor- hini omnibus magnam quidem cum Rh. simo similitudinem tribuit et ab Asiaticarum specierum ossibus crassitie et brevitate magis differre attulit, comparationes tamen Guvierianis similes non solum non instituit, sed (Gb. p. 87) disquisitiones et conclusiones modo laudatas Cuvieri Illustris- simi parvi adeo facere et dubitationes quasdam quoad Rhinocerotis specimen Wilniense proferre tentavit. Quam maxime dolendum, quod cadaveris Wiluiensis, junioribus indivi- duis, ut supra ostendimus, omnino adnumerandi, qualitates generales ah in- ventore ne obiter quidem sint indicatae, ila ut capitis et pedis posterioris inferioris partis figura primum quidem a Pallasio et fusius a me ipso ac- curatius definiri tantum potuerit. Sunt tamen aliqua momenta, quae ad aliarum quarundam partium rationem ex parte saltem eruendam conferre valent. Rhinocerotem tichorhinum caput longissimum, extremitates vero humiles habuisse, ut acutissimus Cuvierus ex humeri et pedis posterioris, nec non ossis metacarpi longitudine cum cran longitudine comparatis commode et omni jure conclusit, pariter affirmare possum. Ossa humeri terna enim in Museo Academico servata, quorum unum una cum cranio, pariter obvio, inveniebatur, ?/, circiter cranti longitudinis tantum offerunt, quum in Rhi- nocerote javanico os humeri ?/, cranti longitudinis fere aequet. Rhinocerotis tichorhini ulna porro cum Rh. javanici ulna comparata, nec non pedis posterioris dextri speciminis Wiluiensis inferior pars ab astragali superiore +49 388 BFRSALNDNT. Zoologie. parte ad digiti medii apicem dimensa pro cran longitudine pariter breviores quam in Rhinocerote javanico apparent; deinde etiam in Rhinocerote Wiluiensi pes commemoratus cranii Wiluiensis dimidia longitudinis parte inferior invenitur, quum pes Rhinocerotis javanici simili modo dimensus dimidiam cran longitudinis partem superet. Ossa humeri tamen, ulnam, nec non ossa pedum accuratius considerata in Rhinocerote tichorhino pro longitudine sua latiora et crassiora quam in Rhinocerote javanico invenio. Exinde concluden- dum Rhinocerotis tichorhini membra non solum breviora, sed etiam latiora et crassiora quam in Rhinocerote javanico fuisse. E cadaveris Wiluiensis longitudine (3*/, ulnarum Rossicarum — 85'"#,6/” mensurae pollicaris Parisinae) ab Argunovio (vide supra Lib. L Cap. [) communicata cum capitis ejus in Museo Academico servati longitudine, quam partibus mollibus additis circiter 28-pollicarem statuere possumus, comparata sequeretur, Rhinocerotis tichorhini caput 3°/, corporis totius longitudinis composuisse, truncumque inde ab occipite ad caudam dimensum 57 cireiter pollicum longitudinem obtulisse. Capitis igitur longitudo cum trunci longi- tudine comparata rationem — 28 : 57 — 1 : 2°, sisteret. Truncus isitur, si Argunovii mensurae laudatae, ut putarem, credendum, pro ipsius capitis lon- gitudine brevior quam in speciebus viventibus huc usque notis fuisse videtur, quod quidem eo magis statuerem, quum proportiones longitudinis capitis et totius corporis Rhinocerotis tichorhini ad specierum viventium dimensiones similes in universum quadrent et Rhinoceros tichorhinus cranio longiore à reliquis speciebus distinguatur. Secundum dimensiones corporis et capitis Rhinocerotum specierum viven- tium à Wagnero (Schreb. Säugethiere) et Smith {Ilustr. of Zoolog. of. South Africa no. { et 8) communicatas, calculo a me subjectas, quas com- parationis causa addere liceat, {?h. indicus a rostri apice ad caudan: 108” longus caput 24” habet, ita ut capiüs longitudo ad totius corporis longitudinem sit — 1 1:41, capitis longitudo vero ad trunci longitudinem — 1 : 3*/,: in RA. javanico Zoologie. De Rhinocerote hichorhino. 389 longitudo capitis 15”, corporis 65”, capitis igitur longitudo ad totius corporis longitudinem = 1: #‘/, capitis longitudo ad trunci longitudinem — 1 : 3'/,; in sumatrano 88” longo caput 2%”, igitur capitis longitudo ad trunci longitu- dinem —1:3%,, in cucullato 86" longo caput 24”, igitur capitis longitudo ad corporis longitudinem — 1:37,,, capitis longitudo ad trunci longitudinem —1:2"*,,, in bicorni, 111” longo, capitis longitudo 24”, igitur capitis lon- gitudo ad corporis longitudinem — 1: #°°/,, capitis longitudo ad trunci longi- tudinem —1:3"%,,; in Keiloa denique 133” longo capitis longitudo 31”, igitur caput quoad corporis longitudinem — 1 : #°/,,, quoad trunci longitu- dinem —1:3°/,,. — In Rhinocerolis javanici sceleto in Museo Academico ser- vato cranium a narium apice ad condylos occipitis dimensum 3*/, trunci ab atlante ad ossis ischii posteriorem marginem dimensi sistit et totius sceleti a narium apice ad ossis ischii posteriorem marginem dimensi k'/, praebet. quae quidem proportiones ad supra de eadem specie communicatas satis bene in universum quadrant. Quoad variarum Rhinocerotum generis specierum viventium corporis al- titudinem cum longitudine ipsius comparatam mensurae Wagneri et Smithii supra allatae calculo instituto quae sequuntur praebuerunt rationes. In Rhinocerote indico altitudo (54°) ad longitudinem (HOBD AT 2 An javano altitudo (36) ad longitudinem (65) — 1 : 1#/ in sumatrano altitudo (48) ad longitudinem (88”)— 1:15, in cucullato altitudo (40) ad longitudinem (86") —1 : 2%, in bicorni altitudo (58”) ad longitudinem (131) — 1 : 2'°/,,: in Keüloa altitudo (60) ad longitudinem (133) — 1 :2'%/,, in sémo denique altitudo (67) ad longitudinem (14477) — 1 :2°°/., reperitur. In Rhinocero- tibus Asiaticis igitur altitudo — ‘/, vel paulo plus quam ‘,, in Africanis vero et in cucullato, verisimiliter pariter Africam habitante, — ?/, longitudinis invenilur, Argunovius cadaveri Wiluiensi altitudinem 2'/ ulnarum Rossica- rum (— 65" 8, 2” mensurae pollicaris Parisinae) et longitudinem 3:/ 390 BNRV AN DT! Zoologie. ulnarum Rossicarum (— 85” 4,6" mensurae pollicaris Parisinae) tribuit. ita ut in Rh. tichorhino, si mensuras ab Argunovio desumtas accuratas statueremus , altitudo ad longitudinem corporis — 65 : 85 — 1: 1“, fuisset, quae quidem altitudinis ratio non solum proportioni altitudinis ad longitu- dinem in speciebus supra commemoratis viventibus demonstratae, sed etiam Rhinocerotis tichorhini ossium extremititum brevinm et crassium, truncum pro corporis longitudine humiliorem prasbentium, qualitati parum responderet animalisque figuram nimis monstrésam redderet. Patarem igitur altitudinem, qualem Argunovio debemus, nimis magnam, non ab ipso humero ad pedum partem apicalem linea recta, sed vel inde ab humero in curvatura corporis laterum vel inde a capitis erecti summo ad terram esse intelligendam. Nihilominus tamen ex altitudinis proportione ab Argunovio data in universum forsan concludendum ipsius trunci (1. e exclusis pedibus dimensi) altitedinem haud parvam fuisse, quum capitis valde elongati et facie poste- riore (Tab. I fig. 4) altissimi, cornubus maximis muniti, affixio collum crassum et altum humerosque validos atque altos corporis proportionis na- turalis causa re vera postulaverit. Rhinoceros tichorhinus igitur truncum quidem per se consideratum satis altum habuisse, insimul vero, ob pedum ossa brevia et crassa, staturam humilem et torosam, forsan adeo quoad pedum brevitatem paulo humiliorem et torosiorem quam in speciebus viven- tibus Africanis, obtulisse videtur. Capitis inde a fronte sensim antrorsum declivis figara rostro labiis imsig- nibus munito, angustiore quam in speciebus africanis, sed latiore quam in Indi- cis species exstincta ab alüis, szmatrano forsan excepto, recessit. Oris angulr Rh. tichorhini pone narium aperturas, ut in simo, minus retrorsum elongati, oculi vero ab angulo oris remotiores quam in speciebus viventibus, nec non frontis superiori faciei minus occipiti vero magis approximali verisimiliter cernebantur. Cornuum duorum praesentia sumatrano et Rhinocerotibus africanis appropin- quabatur. Cornua ceterum longe majora, praesertim longiora, quam in re- Zoologie. De Rhinocerote hchorhino. 391 liquis speciebus adhuc viventibus et exstinctis fuisse videntur; ceraniorum enim maximorum nostrorum longitudo 32 ad 3% pollices, cornuum maximo- rvum vero 34 ad 38” aequat, ita ut cornua maxima Cranla maxima specimi- num aetate admodum provectorem, masculorum forsan potissimum , longi- tudine superarent. Cornu frontale ceterum nasali apicis curvati figura, ut in Rh. bicorni, quoad formam, aequale fuisse videtur, cornua enim Rhinocerotis tichorhini numerosa huc usque observata ad unum omnia partem apicalem arcuatam praebent, vix autem statuendum cornua nasalia in Museis tantum servari cornuaque frontalia, quae, ut area cornigera docet, pariter maxima fuere, huc usque non esse collecta. Areae cornigerae frontalis figura rhom- hoidalis praeterea cornu frontalis latera magis compressa, fere ut in Keitloa, secundum Smithii Ilustr. of. th. Zool. of. Afr. n. {. PI. {., indicare videtur, cui quidem rationi fossa oblonga, subrotundae loco in cornubus nasalibus obviae, cornuum nonnullorum Musei Academici basin occupans*), favere videtur, Cornubus maximis affigendis, ut supra jam variis locis indicatum, cranium valde elongatum, occipitis squama musculis nuchalibus valde evolutis inserendis aptissima, ossa nasalia crassa et lata et septum narium osseum, ossibus incisivis canales binos incisivos osseos (Tab. XXII fig. 8) componentibus, magnis, etiamsi dentibus incisivis minimis abortientibus tan- tum munitis, suffultum optime inserviunt, Mandibula alta et valida sym- physeos processu quadrato, lato, ut in speciebus asiaticis, attamen incisores minimos abortientes tantum fovente instructa partibus capitis superioribus fulciendis pariter contulit. Corium Rk. tichorhini, ut in Rz. bicorni, simo et Keitloa glabrum, scutellulis atque verrucis, forsan etiam plicis, minime obsessum fuisse e capitis et pedis speciminis figura supra descripta apparet. Ipsum vero corium pilis satis lar- ais e pallide fusco flavicantibus, griseo-cinereis, fuscis, et nigris, fasciculatis, *) Cornua maxima arboribus curvandis vel eradicandis vel eorum ramis flectendis utilissima ceterum Rhinocerotis speciei reliquis magis boreali facilius pabulum praebere potuerunt, 392 BRANDT. Zoologie. fere ut in Hippopotami labïüis, e poris in sacculos bulbos communes com- ponentes continuatis prodeuntibus, in singulis fasciculis longioribus et brevioribus, 3°” ad 18” longis, erat obsessum ita quidem, ut contra aliarum Rhinocerotum generis specierum viventium rationem corium totum pilis bre- vioribus et longioribus dense obtegeretur. Pili tamen in labiis sparsi, et subsolitarii apparuerunt. Color animalis generalis in capite saltem griseus vel fuscus, uigroque imbutus in pedibus vero, pilos ex albido et flavo fusces- scente nunc offerentibus, forsan pallidior fuisse videtur. Sexus diflerentiae hucusque pro certo indagari haud potuerunt. Partes externae descriptae sexus vestigia manifestare haud valent, Quod quidem etiam de cramiis dicendum. In crantis omnibus enim, etiam in speciminum aetate admodum provectorum minoribus, feminis forsan adscribendis, loci cornuum insertioni destinati cranii magnitudini respondent, ita ut cornua in aliorum animalium feminis plerumque minora, saepissime adeo multo mi- nora*), in speciei nostrae utroque sexu parum vel'vix discrepasse videantur. Quas modo exposuimus notis accuratius perpensis Rhinocerotis tichorhini character essentialis hoc modo proponi posse videtur: Rhinoceros bicornis, dentibus incisivis abortientibus, capite trunci dimi- dia longitudine parum inferiore, corio laevi, sed pilis fasciculatis dense obsesso. ( 2. Rhinocerotis tichorhini affinitates et locus inter Rhinocerotum generis species. Quoad ossis occipitis ossiumque frontis supra convexarum figuram, porro orbitam supra molarem superiorem ultinum conspicuam, sicuti dentes incisi- vos abortientes, molariumque superiorum posteriorum rationem, nec non *) In Rhinocerotis javanici feminis cornu evoluli loco tuberculum tantum inveniri dicitur. Zoologie. De Rhinocerote tichorhno. 395 cornuum binorum praesentiam et corium verrucis scutellisque destitutum, ex parte jam notum, Rhinoceros tichorhinus ‘Rhinoceroti africano, Keilloa et simo simillimus inveniebatur , ossibus intermaxillaribus, nec non epiphysi lamellari mandibulae vero cum speciebus Asiaticis majorem affinitatem praebuit, ita ut medium quodammodo inter Rhinocerotes Africanos et Asia- ticos tenuerit, Africanis tamen affinior apparuerit. Septo narium osseo, canalibus incisivis osseis binis, limbo meatus auditorii posteriore parum prominente, ossibus nasalibus tetragonis, latioribus quam in ÂAsiaticis Rhi- nocerotum speciebus, angustioribus vero quam in Africanis, porro mola- rium superiorum ultimo fossulis coronae tribus profundis munito, nec non corio pilis fasciculatis densissime obsesso ceterum Rhinoceros tichorhinus a reliquis speciebus viventibus et fossilibus recessit. Sectionis itaque pecu- liaris inter species dentibus incisoriis evolutis et abortientibus mediae notisque propriis instructae typum componere valet Tichorhinorum nomine forsan designandum. ( 3. Rhinocerotis tichorhini morphologicae qualitates, quoad nexum cum Rhinocerotum fossilium et viventium patria spectatae. Rhinocerotis tichorhini characteres modo laudatos et reliquarum specierum fossilium et viventium morphologiam quoad singularum specierum geogra- phicam distributionem spectantes exinde facta quaedam memoratu digna, huc usque quidem ex parte saltem cognita, sed hoc ipso nexu nondum accuratius considerata et proposita redundare videntur. Nostris quidem temporibus, ut notum, Rhinocerotes depiles maxime ca- lidarum regionum Asiae insularumque majorum ei finitimarum, nec non Africae incolae merito tantum considerantur, ita quidem, ut terrae orientales (Asia cum insula Java et Sumatra) species dentibus incisivis evolutis, cornubus in univer- sum minoribus, plerumque simplicibus, nec non corio verrucis vel scutellis obsesso, terrae occidentales contra (Africa) species dentibus incisivis abortienti- Mém Sc. nat. Tom. F. 50 394 BVR AN DT Zoologie. bus, cornubus majoribus, binis, nec non corio verrucis et scutellis desti- tuto munitas offerant. Hodiernis igitur temporibus Rhinocerotum formae typos morphologicos distinctos quoad dentium incisivorum magnitudinem majorem vel minorem, nec non corii rationem formantes coeli plagis certis atque distinctis constanter conveniunt et distributionis geographicae satis arctis finibus inclusae exemplum praebent, quae quidem typorum distribu- tionis ratio pristinis temporibus, quoad generis Rhinocerotum species haud valuit. Inveniebantur e contrario saeculis praeteritis, praeter speciem typum hodiernum asiaticum repraesentantem (Rhinocerotem Schleiermacheri) et aliam ob dentes incisivos typum africanum in universum magis*) exhiben- tem (Rh. leptorhinum), duae alise, quarum una (KA. tichorhinus), ob sep- tum narium osseum aliasque notas, altera vero (RA. inciswus), ob cran areis conigeris destituti figuram et pedes tetradactylos pro typi peculiaris duplicis huc usque non amplius observati formis sunt statuendae. Fhinocerotis tichorhint reliquiae nominatim inde ab Angliae et Galliae parte boreali ad occidentalem Sibiriam usque, nec non inde à Sueciae, Ger- maniae, Rossiae Europaeae et Asiaticae oris borealibus ad Galliam mediam, Germaniam, Poloniam, Rossiam et Sibiriam australem usque sunt obser- vatae **), ita quidem, ut ossa ejus in Gallia et Germania australi cum Æhi- nocerotis leptorhini, Schleiermacheri et incisivi reliquiis ex parte occurrant, in Anglia, Gallia et Polonia vero cum RA. leplorhuni (speciei longe rarioris) exuviis tantum inveniantur. — Kinocerotis leptorhini reliquiae hucusque in Anglia, Gallia, italia boreali, Germania australi et media, nec non Polonia, en L'ART k s PR : Fhinocerotis incisivi et Schleiermacheri vero in Gallia et Germania sunt effosae. *) Rhinoceros leptorhinus omnino specierum africanarum typum quoad dentium incisivorum rationem tantum manifestat et quoad mandibulam tichorhino , quoad partem nasalem cranii vero magis Rhinocerotibus hodiernis Asiaticis appropinquatur, ila ut adeo pro forma inter Rhinocerotes Africanos el Asiaticos, nec non Rh. tichorhinum media haberi possit. **) Specialem Rhinccerotis tchorhini geographicam distribntionem alio loco serius tractare in animo est. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 395 Europae et Asiae partes magis boreales igitur Rhinocerotis speciem fove- bant à speciebus Asiaticis hodiernis characteribus typicis supra allatis diver- sissimam, Rhinocerotum Africae typo hodierno magis affinem, sed ab hocce quoque pilis fasciculatis, corpus largissime obtegentibus septoque narium osseo etc. discrepantem, eamque ob causam prorsus peculiarem. Quamobrem Rhinocerotes exstincti Europam atque Asiam quondam ha- bitantes cum praesenti tempore adhuc viventibus Asiaticis et Africanis com- parati typi morphologici diversitatem longe majorem manifestarunt, ita quidem, ut Europa et Asia borealis praeter typos duos, quorum unus hodier- nis temporibus adhuc in Asia australi, alter vero in Africa centrali et australi repraesentatur, duos alios vel forsan adeo tres alios, praesenti tempore non amplius repraesentatos exhibuerint. In universum igitur Rhinocerotum generis species varios typos morpho- logicos sistentes saeculis praeteritis non solum quoad corporis et singularum partium structuram magis variabiles longeque completiores nec non nume- rosiores cernebantur, sed insimul in singulis mundi partibus nec tam arctis finibus, ut hodiernae, erant inclusae, nec pro patriae diversitate evolu- tiones morphologicas peculiares constantes, in speciebus hodiernis obser- vandas, manifestarunt *). APPENDIX H. Animadversiones quaedam ad Rhinocerotis tichorkhini pathologiam spectantes. Animalium fossilium pathologiae huc usque perpauca tantum specimina a nonnullis naturae scrutatoribus sunt exhibita. Sic e. ce. Soemmeringius *) Quod attinet ad Rhinocerotum species fossiles reliquas a variis auctoribus propositas supra haud enumeratas equidem eas pro tempore omnes speciebus dubiüs cum Blainvillio adnumerarem, excepto forsan À. minuto et angustiricto. 30* 396 BRANDT. Zoologie. vulneris sanati vestigia in Hyaenae spelaeae cranio descripsit (Nov. Act. Acad. Leop. Car. XIV. 1: — Walterus (Journal für Chirurgie 1843 p.161) de Ursi spelaei femore morboso disseruit. Schmerlingius (Leon- hardt u. Bronn'’s Jahrb. 1838) de ossibus fossilibus morbo affectis cavi- tatum subterranearum prope Leodium obviarum egit. Meyerus denique (Palacologica S. 46%) Bovis prisci cranñ vulnerati in Rheno reperti mentio- nem fecit. Nostra quidem Rhinocerotum generis species haud raro aegrotasse ani- maliumque structurae variis incommodis pariter onerata fuisse videtur. Cra- niorum enim a me observatorum duo ossium singulorum morbis laborarunt, tertium evolutionem dentium anomalam, quartum denique molarem mandi- bulae fissum et ex parte carie affectum obtulit. Cranium completum Rhinocerotis üchorhini in Museo Imperiali Minarum servatum, cujus supra jam mentionem fecimus, inter osseas reliquias morbi pristini vestigia manifestantibus primum sine dubio locum occupare debet, quum non solum in latere sinistro mandibulae articulationem anamolam, sed insuper etiam septum narium osseum in medio carie affectum, nec non os nasi dextrum carie pariter ex parte destructum ostendat. Quae quidem ae- grotationis notae ulteriore descriptione haud indignae videntur. In cranñ commemorati (Tab. XXII. fig. 1) osse temporum sinistro pars articularis (ib. b) limbo suo exteriore, posteriore et anteriore tali modo praeter normam dilatata apparet, ut parte articulari dextri lateris normali (a) duplo major evadat limbique elevati ossei forma processus zygomatici marginen: inferiorem superet, ante processum magnum articularem vero laminam parvam osseam, semilunarem, arcuatam, partem glenoidalem intus superantem et terminantem emittat. Condyli sinistri mandibulae (ib. fig. 4, 5) planum articulare ( fig. 4 b 5 a) pariter quoad longitudinem et latitudinem admodum auctum et circiter Zoologie. De Rhnocerote hichorhino. 397 duplo latius quam in statu normali (ib. fig. k a) conspicitur. Processus internus ejus longior evadit, margo inferior lacer autem satis prominet. Partium articularium ratio modo descripta figurisque laudatis illustrata luxationis vi vehementi effectae aperta manifestat vestigia. Ossis nasalis dextri anterior pars ejusdem cranii fragmentum osseum mobile, sine dubio suppuratione solutum, fovet. Septi narium ossei pars aperturae nasalis medio opposita in cranio lau- dato ossium carie affectorum more tumidum et asperum, nec non aperturis quinque perforatum animadvertitur. Ossis nasi et septi ossei status morbosus vi vehimenti externae originem pariter debere videtur. Haud rejicienda, imo forsan adeo veritati proxima, videtur sententia, ictum vehementissimum, ab alio Rhinocerote vel Mamonte fortasse acceptum, os nasi cum septo laesisse, commotione maxima inde orta vero mandibulae luxa- tionem in latere cranïi opposito, sed in ipsa linea diagonali quo ictus ef- ficacia verisimiliter propagabatur (Stosslinie) conspicuo effectam fuisse. Cranium Tschikoiense saepissime commemoratum in ossis nasalis dextri parte apicali fossam fere cylindricam, parte superiore ampliorem, 8” latam, 10°” profundam praebet parietibus reticulatis asperis, ut in ossibus carie affectis occurrere solent, instructam et cinctam. Faciei internae ossis nasi dexiri pars fossae commemoratae opposita eminentiam parvam, tumidam, pa- rum asperam, sed fossulis tenuissimis, reticulatis, nec non foraminulis imstruc- tam, in medio vero foramine 3°” lato perforatam ostendit, quod quidem foramem cum fossa supra laudata confluxum observatur et tali modo canalem os nasi dextrum perforantem componit. Exinde concludendum, cranium Tschikoiense ictu faciem superiorem ossis nasi afficiente laesum fuisse eam- que ob causam loco laudato carie laborasse, Memoratu dignum molarium evolutionis anomalae exemplum craniorum nostrorum unum e Polonii transmissum, sine dubio animali adulto tribuen- € 398 PUR AN DT. Zoologie. dum (Tab. XXII. Jig. 8), ostendit. Molares omnes, excepto antepenultimo lateris dextri, ultra medium jam detrito fossulasque tres in medio coronae substantia vitrea cinctas offerente, deperditi sunt, Ante ipsum huncce den- tem vero, in alveolo magno molaris junior (a, et ib. fig. a) angulatus in os palati dentibus normalibus multo magis intrans et ossi modo nominato parte sua coronali obversus, circiter 3” pollices longus, in medio 1°” 4°” latus (ib. fig. a) animadvertitur. — Lateris sinistri pars alveolaris, quae molarem an- tepenultimum fovebat, pariter molarem Jjuniorem , supra indicato similem, obtulisse videtur, quum fossa insigni seu rectius alveolo maximo, D lato, fossulis nonnullis impresso, ultra 1‘, profundo, in palatum osseum magis adhuc dente juniore lateris dextri continuato munita appareat. Capitis Wiluiensis molaris quartus sinistri lateris mandibulae reliquis humilior in duas partes, anteriorem, et posteriorem, forsan laesione fissus, in partibus apicalibus ultra coronae dimidium detritus in partibus radicalibus vero attenuatus fossulisque et eminentiis parvis inaequalibus numerosissimis, morbo exortis, ut videtur, inaequalis et quasi erosus et asper animadvertitur. APPENDIX III. Fabulae quaedam ad Rhinocerotis tichorhini cranium et cornua referendae. Partium externarum et internarum descriptio supra exhibita Rhinocerotis tüichorhini capitis historiam quodammodo incompletam sisteret, nisi quae de cranio et cornubus fabularunt paucis adhuc comprehendamus. Cranium prope flumen Tschikoïi repertum, saepius commemoratum (cf. Tab nostram XII), pro Draconis capite miraculoso a plebe habitum fuisse in Zoologie. De Rhinocerote hchorhmo. 399 in descriptione ejus a Pallasio exhibita (Nov. Comment. T. XVII. p. 600) relatum legitur. Hedenstrôm (Orpneks o Cuémpn Cr. [erepéypres 1830. 8. p 12%) veri- similiter quod a Yukagiris audivisset, cornua Rhinocerotum in Sibiria bo- reali reperta ungues avium mirae magnitudinis sistere de quibus multa fa- bulantur ; ea ipsa cornua, fabulae curiositatem veritati anteponens*), ob formam nimis complanatam et trigonam, pro unguibus avium gisantearum declarare et crania adeo, ob longitudinem insignem, Rhinoceroti pariter ab- negare tentat. Secundum ipsius opinionem enim quae populi Orientales de ave gigantea Rock (TFausend und eine Nacht) retulerunt populorum Sibi- riae fabulis forsan originem debere possent, quod quidem forsan eo verisi- milius ipsi videtur, quum, ut addit, in America sceletum Ardeae giganteum (Grue mammont) sit detectum. Mirandum sane, quod relata Hedenstrômii, qui cornua Rhinocerotis securis ope obscissa , eamque ob causam angulata et complanata, non autem integra (cf supra Lib. [ Cap. P. (. k et 5) ante oculos habuit, integra enim, ut jam Pallasius ostendit, plus minusve conica et lateribus rotun- data conspiciuntur, a nonnullis viris Celcberrimis Pallasii relationes de cornubus integris et a Yukagiris mutilatis prorsus negligentibus applausu quodam ad complendam et stabiliendam Gryphi antiquitatis historiam sint adhibita. Recte igitur Rossiae Zoologorum Veteranus, Ilustrissimus Fische- rus, nugas Hedenstroemianas quaeque ab aliis exinde sunt derivata in trac- tatu peculiari**) (Recherches s.1. ossemens fossiles de la Russie I. Sur le Gryphus *) Jam inde a medio saeculi praeteriti enim, praëesertim Pallasii et Camperi observationibus supra allatis, innotuit cornua maxima intus solida in Sibiria boreali reperta sine dubitatione ad Rhinocerotum generis speciem spectare. **) In ipso hoc tractatu eruditionis pleno auctor Il. insimul primum quidem ostendit, nomen Jeuree apud Herodotum duplicem habere notionem. In Zib. IF. c. 13 et 28 ed. Reiz. enim He- rodotum sub nomine Louvres, populum borealem aurum custodientem (ypvoopu/axe) in aliis duobus 400 B R PABINIPDN: Zoologie. antiquitatis des naturalistes Allemands Moscou 1836), refutans ungues avium ciganteos Sibiriae sic dictos Rhinoceroti tichorhino restituit. Quae pro unguibus avium censent cornua Rhinocerotum ceterum a Yukagiris ad arcus valde elasticos conficiendos maximi aestimantur (Fischer ib.) Tabularum Rhinocerotis tichorhini capitis et pedum, nec non cran figuram et anatomicam structuram illustrantium explicationes. Tabula I. Figura 1. Rhinocerotis üchorhini speciminis Wiluiensis caput sine pilis et cornubus a latere dextro }/, magnitudinis naturalis. Figura 2. Idem additis pilis et cornu nasali, nec non frontali punctis indicato. Tabula IL. Figura 1. Ejusdem speciminis capitis superior facies, *, magnitudinis naturalis”). Figura 2. — inferior facies !/, magnitudinis naturalis. Figura 3 — anterior facies !/, magnitudinis naturalis. Figura 4. — posterior facies {/, magnitudinis naturalis. locis autem (ib. IV. 79 et 152) historicum Graecum celeberrimum non populum, sed animal fa- bulosam ornamenti causa a Scythis et Samiis adhibitum (cf. Herod. IV. 79 et 152) serius in nummis repraesentatum intelligere. Quoad Gryphos fabulosos III. Naturae scrutator Mosquensis praeterea addit, veteres, quantum scimus, inde a Plinio (Hist. nat. VIL. 1), Herodotum male in- terpretante, F Mela (IL. 14.) et Claudiano (Epist. ad Serenam) populum Grypum cum animalibus illis fabulosis (Gryphis) confudisse. *) Lithographi culpa pars anterior figurae 4 et 2 superior evadit. Zoologie. + De Rhinocerote tichorhino. 401 Tabula II Figura 1. Ejusdem capitis facies lateralis sinistra Sine pilis, 14, magnitudinis naturalis. Fig. 2. Pedis dextri posterioris speciminis Wiluiensis exterior facies, !/, magnitudi- nis paturalis. Figura 3. Ejusdem pedis posterior facies cum plantae inferiore facie. Tabula IV. Figura 1. Sinistri pedis posterioris planta ejusdem speciminis Wiluiensis 1}, mag- nitudinis naturalis. Figura 2. Pedis dextri pars superior. Figura 3. Pes dexter posterior speciminis Wiluiensis a latere interno dinis naturalis pilis additis. Figura 4. Pes idem a facie anteriore consideratus ejusdem magnitudinis. Tabula V.*) Labiorum, auris externae, nec non cornuum penitior structura. Ye. magnitu- Figura 1. Labiorum fragmenta ad labiorum (4, B et ©) texturam verrucis minimis insignem et porororum piliferorum ad basin eorum conspicuorum dispositionem demonstrandam. A, B Labium superius, &, 4 aperturae nasalis pars posterior. — €, Labium inferius, à oris angulus. — pp. Labii superioris pars verrucis orbata, Figura 2. Auris apertura (a) auriculae abscissae particula basali cincta. Figura 3. Meatus auditorius cartilagineus (a, b) cum appendiculis auriculae («, By); nec non massae cartilagineae et cutaneae lobis c, d (cf. Lib. I. Cap. PI. $. 1) — a, pars externa, b, interna meatus auditorii. Figura 4. Pili breviores fasciculati in anteriore meatus auditorii parte observati. Figura 5. Cornu sectio longitudinalis ad fibrarum seu setularum cornu componen- tium directionem demonstrandam, !/, magnitudinis naturalis. Figura 6. Fibrarum cornearum decursus in basi et figura 7 in cornu medio. Figura 8. Cornu faciei inferioris frustuli poris pertusi adspectus magnitudine parum aucta. Figura 9. — ejusdem faciei frustulum maguitudine auctum et 9” sub microscopio composito visum. *) Observatio. Figura 4 ad Â2-mam, nec non figura 45 ad 20-mam e cornu Ahinocerotis tichorhini desumiae, figura 43 et 14 e cornu Rhinocerotis africani. Mém. Sc. nat, Tom. F. 51 402 ENPRRINPONT * Zoologie. Figura 10. Cornu segmentum longitudinaliter abscissum fibras corneas nonnullas canalis medullaris poro («) pertusas et substantia cornea (bbb) invicem coalitas exhibens, magniltudine naturali circiter triplicr. Figura 11. Sectio transversalis cornu particulae magnitudine aucta fibras corneas variae magnitudinis transversim dissectas, substantia interposita intime conjunctas, poro central instructas praebens. Figura 12. Fibrarum duarum cornearum segmentum longitudinaliter dissectum mag- nitudine auctum — @ æ canalis medullaris. Figura 13. Fibrae corneae particula inferior longitudinaliter dissecta Rhinocerotis africani cornu canalem medullarem cum matrice (9) adhuc conjunetum offerens iplicis cireiter magnitudinis naturalis. Figura 14. Ahinocerotis africani cutis cornu insertioni destinati particula (d) mag- nitudine valde aucta matricis fibrarum cornearum particulas (6090) emittens, quarum singulae magnitudine variae in singulae fibrae canalem medullarem intrant. (cf. fig. 13). Figura 15. Fibrae singulae segmentulum sensu longitudinali dissectum Rhinocerotis tichorhint, substantiam medullarem &, pigmenti cellulis locis singulis instructam et cellulas elongatas corticales (3888) liquoris Kali caustici ope clarius patefactas offerens microscopii compositi ope observatum. Figura 154. Cellulae medullaris singulae pigmenti granulis obductae sectio longitu- dinalis cum additis pigmenti agminibus duobus (77) — 15 œ' sub & substantiam medullarem cellulis duabus brevioribus, latioribusque (55) obductam praebet et sub 15 «” y cellularum pigmenti et pinguedinis acervulum in medulla observatum demonstrat. Figura 16. Cellulae singulae breviores, latiores in cavitate medullari fibrarum ob- servalae. Figura 17 et 17° et 17”. Cellulae corticales sectionis longitudinalis fibrarum cornea- . . ° . 1/ . rum Kali caustici liquoris ope patefactae — 17 , a, b cellulae singulae nucleum cum nucleolo centrali offerentes. Figura 18. Cellulae aliae formam lamellosam exhibentes. Figura 19. Sectio transversalis duarum fibrarum cornearum (4, B) microscopii ope, liquore kali caustici adhibito, considerata — & substantia centralis seu medullaris BB substantia corticalis. In parte 4 cellulae corticales (8) et medullares (æ) indicatae. In parte PB, cellularum corticalium (y) ope cum parte Æ conjuncta cellularum corticalium (438) situs lineis circularibus est indicatus. — 19° Cellulae corticales singulae sensu transverso dissectae. Figura 20. Telae conjunctivae particulae e canalis medullaris initio desumtae. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 403 Tabula VI, Cort, pilorum, periostit, tendinum, cornuum matricis, vaseulorum, musculorum et cartilaginis narium penitior structura illustratur. Fig. 1. Corii capitis fragmentum Rhinocerotis tichorhini Wiluiensis cum poris pilos emittentibus punctis nigris indicatis majoribus et mediocribus magnitudine naturali. Fig. 2. Corii capitis fragmentum cum poris minoribus ejusdem magnitudinis. Fig. 3. Corri fragmentum e mento desumtum poros maximos praebens ejusdem magnitudinis. Fig. 4. Cori pedis frustulum e pede desumptum magnitudine naturali. — &! Pori ejus paulisper aucti. 4” Pori magnitudine magis adhuc aucti valleculis circumdati. Fig. 5. Corii pedis frustulum pilorum fasciculos praebens. Fig. 6. Fasciculus pilorum e pede desumtus magnitudine aucta. Fig. 7. Pilorum fasciculi plures, quales capiti adhaerentes terraque obtectas inveni. Fig. 8 Pilus singulus in oculi cavitate terra circumdatus a me repertus, quem pro cilia haberem. Fig. 9. Cutis frustulum bulbos sex communes pilorum fascic ulos emittentes offerens magnitudine aucta (Pili majores non integri). Fig. 10. Bulbus communis singulus pilos plures supra basin abscissos emittens quoad magnitudinem auctus — a pars superior amplior, b inferior acumimatus ejus. Fig. 11. Bulbus communis patefactus pilorum octo partes basales in pariete (dd) suo varia altiludine originem bulbis (cc) suis ducentes praebens, magnitudine na- turali aucta. Fig. 12 et 12’. Pilorum singulorum variam magnitudinem offerentium partes basales cum bulbis (ece), magnitudine valde auctae. L Fig. 13. Pili smguli particula Kali caustici ope emollita microscopii compositi vpe considerata — &« substantia medullaris, (28)cellulae corticales(quae fég. 13 8” sejunc- tae apparent) et yyyy cellulae transversae seu epitheliales (Warneck delineavit). Fig. 14 Corit particula areae cornigerae nasalis papillas seu matricem offerens magnitudine paturali. Fig. 15. Ejus matricis particulae magnitudme paturali triplici. — 15 (supra fig. 2#). Matricis particulae aliae auctae. Fig. 16. Corii frustulum areae cornigerae frontalis magnitudine naturali. — 16 Tela conjunctiva papillas arearum cornigerarum seu matricem fibrarum cornearum com- ponens microscopio composito considerata. Fig. 17. Cutis fibrosa digiti apicis partis lateralis sub ungula sita (ungulae matrix) fibras circulares (2) et elongatas (a) offerens magnitudime natural. Fig. 18. Pars posterior digiti matricem ungularem (aa) et papillas (bb) offerens. Fig. 19. Papillae plantam pedis obtegentes magnitudine naturali, 51* 404 DR ANNNIDNT, Zoologie. Fig. 20. Eaedem papillae magnitudine naturali quadrupla. Fig. 21. Fibrae telae conjunctivae cutis magnitudine valde auctae. Fig. 22. Fibrae periostii valde auctae (Warneckius delineavit). Fio. 23. Fibrae lendineae tendinis Achillis. Fig. 24. Tubuli ossei mandibulae magnitudine valde aucti. Fig. 25. (Cartilaginis nasalis particula minima microscopii compositi ope considerala cellulas sic dictas cartilagineas offerens. (Warneck delineavit). Fig. 26. Alia ejusdem cartilaginis particula cellulas cartilaginis mimores (simplici nucleo et alias majores duobus vel tribus nucleis instructas offerens. Fig. 27. Vas sanguiferum capitis sanguine coagulato rufescente adhuc ex parte impletum. 28 et 30. Vasa sanguifera tenuissima, — Fig. 30 magnitudine naturali duplici. . 29 et 31. Vasa sanguifera alia magnitudine naturali. n ja 0 . 32. Vasis sanguiferi particulae magnitudine auctae lumen. ig. 33. Fibrae musculares magnitudine 250-es aucta. is. 34. Cellulae epidermidis valde auctae. mom de da ig. 35. Matricis cornuum particula e telae cellulosae fibris, supra quatuor cellulis epithelialibus tectis microscopii compositi ope observata. Tabula VII Fig. 1. Cornuum integrorum quartum a facie laterali, !/, magnitudinis naturalis. Fig. 2. Ejus anterior facies. Fig. 3. Partis basalis ejus inferior facies. Fig. #. Cornuum integrorum secundi facies lateralis ?/, magnitudinis naturalis. Fig. 5. Ejusdem anterior facies. Fig. 6. Inferior ejus facies. Observ. Ad cornuum latera sectiones transversae e basï, medio et parte apicali eorum desumtae cornuum crassitiem et ambitum illustrantes conspiciuntur. Tabula VIII. Fig. 1. Cornuum integrorum primi facies lateralis /, magnitudinis naturalis. Fig. 2. _ejus facies anterior. Fig. 3. ejus partis basalis inferior pars. Fig. #. Cornuum integrorum Êtertii facies lateralis V/, magnitudinis paturalis. Fig. 5. Facies ejus anterior et Fig. 6. inferior ejus. Observ. Ad latera cornuum sectiones transversae similes observantur atque in Tabula VII. Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. 405 Tabula IX. Fig. 1. Cornuum mutilatorum quoad numerum primum eum partis basalis inferiore facie. Fig. 2. Cornuum mutilatorum quoad numerum quartum cum partis basalis infe- riore facie. Fig. 3. Cornuum mutilatorum numero sextum cum partis basalis inferiore facie. Tabula X. Fig. 1. Cornuum mutilatorum secundum cum partis basalis inferiore facie. Fig, 2. Cornuum mutilatorum tertium cum partis basalis inferiore facie. Fig. 3. Cornuum mutilatorum quintum cum partis basalis inferiore facre. Tabula XI. L Molares maxillares et mandibulares Rhimocerotis tichorhini. Fig. 1. Rhinocerotis tichorhmi capitis Wiluiensis molares maxillares lateris dextri ab interna et superiore facie visi !/, naturalis magnitudinis PB. Molaris secundus*), C tertius, D quartus, Æ quintus, Æ sextus, G septimus. Ante secundum mola- rem 2 cristula x locum molaris primi indicans, pone ultimum processus perpen- dicularis osseus (7). a. Vallis anterior seu fossula anterior seu interna. 4. Vallis posterior seu fossula posterior, — c. sinus vallis anterioris, processu plicato e substantia vitrea formato, e colle externo et medio emergente plus minusve ab ipso valle anteriore disjunctus, appendicem tubulosam efficit in coronis detritis fossulam vel areo- lam peculiarem (fossulam externam €) formantem. — e,e”, e” Collis externus, e anterior angulus costulam facier externae primam formans, e’ costula secunda obsoleta, e”” costula tertia, €” angulus posterior, cn processulus plicatus internus cum processulo angulari plicato (g”) collis medii appendicem tubulosam fossulam externam (c) formantem componens — /f, f; collium transversorum anterior, f exterior, f” interior pars ejus. — g, g, g” collium transversorum medius, g pars exlerna, g” interna et g processulus seu plica angularis ejus — À collis seu pa- ries posterior. Fig. 2. Capitis ejusdem molares mandibulae a superiore facie conspecti, !/, natu- ralis magnitudinis. B. molaris secundus, C tertius etc. a Vallis anterior, b vallis posterior, e collis externus, f anterior, g medius, À posterior. *) Observ. Primus deciduus et in maxilla et in mandibula deest. 406 BR AN VDOT Zoologie. Fig. 3. Maxillae molarium quintus Æ, sextus #, et septimus G ad medium vel ultra medium detriti cranii ab Augustissimo Imperatore donati !/, naturalis mag- nitudinis. Ante molarem quintum, Æ, fossula anteriore (a) et posteriore (b) in- structum, ultra medium detritum, dentis quarti alveolus foveis quatuor ad totidem radices excipiendas instructus, ante huncce alveolum vero area triangularis locum alveoli molaris tertii et secundi evanidi indicans conspicitur, — Molaris ultimus (G) practer fossulas tres in figura prima bujus tabulae indicatas, etiam in molari sexto (Æ°) conspicuas, excisuram (d) a colle posteriore impresso formatam fossulae posterioris appendicem seu areolam accessoriam posteriorem referentem manifestat. Fig. 4. Ejusdem cranit molares mandibulares tres posteriores £, F, G valde detriti VE magnitudinis naturalis. — Molaris quintus Æ, vallibus prorsus orbatus. Molaris sextus (#°) vallis anterioris (a) loco excisuram, vallem posteriorem (b) vero adhuc satis integrum offert. In molari septimo (@) vallis anterior (4) angustus et posterior (b) latior animadvertuntur. Ante molarem quintum (Æ) dentis tertii et quarti alveoli (€, D) et area triangularis reticulatim impressa (2) molaris secundi alveohi vestigium referens observatur — e e collis externus. Fig. 5. Capitis Wiluiensis molarium superiorum dextri lateris quartus apice tantum parum detritus magnitudine naturali vallis anterioris (a, &) appendicem seu fossu- lam externam (c), fissura interna in vallem (a) hiante excepta, clausam praebens. h, h} h' collis posterior, » partem exteriorem, h' interiorem et h'' partem mediam ejus tuberculi forma incrassatam fossulam posteriorem accessoriam efficientem in- dicat. De reliquis literis valles et colles designantibus cf. figuram primam. Fig. 6. Alius cranïi molaris superior quartus dextri lateris ?/, naturalis magnitudini fossulam imternam seu anteriorem (a) cum sinu (c) fossulam externam haud re- praesentante et fossula posteriore (b). Fig. 7. Molarium superiorum dextri lateris quartus cranir Motschulskiensis magnitu- dine naturali fossulae anterioris (a) parte posteriore, ob plicas («, B, y) e poste- riore pariete emergentes, trisinuata (a, a, a')a molaribus reliquis diversus, — (4) fossula seu areola posterior, c anterior ejus. Fig. 8 Ejusdem cran molaris superior quartus, sinister, fossulam anteriorem (a) pariete posteriore plicis binis &, munilam praebens, magnitudine natural. Fig. 9. Alius cranïi molaris superioris sexti facies tritoria ?/, magunitudinis naturalis. — à vallis anterior parte anteriore plica (9) e colle externo (e, e) progrediente in sinulos duos anteriores parte externa divisus — à vallis posterior cum appen- dice fossulam seu areolam posteriorem accessoriam (d) efficiente. — €, fossula ex- terna accessoria vallis anterioris (&) — À k collis posterior Zoolosrte. De Rlinocerote tichorhino. 407 Fig. 10. Alius molaris superioris sexti facies tritoria a partibus in figura 9 notatis emarginatione (m) peculiari collis externi (e, e) poslerioris partis et vallis ante- rioris simplicis sinu (e) intus aperto diversus !/, magnitudinis naturalis. Fig. 11. Alius molaris sextus ejusdem magnitudinis a modo commemoratis valle anteriore processulo plicato (œ) minimo, e colle medio (g)emergente, fossula po- steriore () postice aperta et appendice ejus (d) plicam versus collem externum (e) apertam exhibente discrepans ‘/, magnitudinis naturalis. Fig. 12. Molaris sextus superior dexter cranii Motschulskiensis magnitudine naturali vallem anteriorem (4) processubus plicatis duobus (&, B) divisam fossulam igitur externam triplicem (a, a, c) ïi. e. posteriorem normalem (c) et duas anteriores accessorias (a, a”) exhibentem, nec non collis posterioris (2) processulum medium (4) intus substantiam osseam (caementum) foventem, fossulam accessoriam poste- riorem in molaribus detritis (cf. fig. 9 d) formantem demonstrans. Fig. 13. Molaris superior sinister ejusdem cranit a dextro valle anteriore plica e colle medio proveniente (&) simplici diviso distinguitur, quare fossulis accessoriis externis binis (a, c) differt. Fig. 1#. Molaris ultimus cranït vetusti corona parum detrila faciem posteriorem ex parte demonstrans magnitudine natural. — à Vallis anterior, b posterior, € sinus exterior vallis anterioris fossulam externam constituens, d sinus appendiculatus postice apertus vallis posterioris (b), e, e collis externus f; f” collis anterior, g, g collis medius, 2, À collis posterior. — h', k Substantiae vitreae processuli duo conici accessorii, Fig. 15. Molaris septimi alius corona ad medium detrita ?/, magnitudinis naturalis. Valles vel areolae eorum, nec non colles isdem literis atque in praecedente figura signatae. Fig. 16. Penultimi molaris maximi corona !/, magnitudinis naturalis collem posterio- rem (4, À; A7) reliquis collibus ï. e. externo (e) et medio (g) breviorem margine superiore trilobum, et in lobo seu processu medio majore CR’) caementum foven- tem ostendit. Vallis posterior libere inter collem externum (e) et medium et supra posteriorem (A) hiat. Fig. 17. Mandibulae molaris quartus cranit Tschikoïensis (cf. 7ab. XTIT fig. 3) ?/, magnitudinis naturalis in facie tritoria fossulam substantia vitrea cinctam (x) ostendens. Fig. 18 Molaris quinti dextri lateris maxillae exterior facies ?/, magnitudinis natu- ralis cum quatuor radicibus — @ radix anterior b, c radices interiores, d radix posterior. Fig. 19. Ejusdem molaris anterior facies — a radicum externarum anterior b inter- naruin posterior. 248 BR: AyN.-D\T. Zoologie. Fig. 20. Molaris ejusdem interior facies. Fig. 21. Molaris idem e facie imferiore, magnitudine naturali, demto pariete inferiore cavitatem cum cavilatibus radicum singularum demonstrans. b, c radices internae, a radix anterior externa, d radix posterior externa. Fig. 22. Molaris ullimus maxillae cum radicibus a facie externa ?/, magnitudinis paturalis — a radix anterior externa, d posterior, b interior. Fig. 23. Molaris idem a facie anteriore ejusdem magnitudinis — à, radix exterior anterior D, € radices internae, d radix posterior cum interioribus confluens. Fig. 24. Molaris mandibulae quintus valde detritus magnitudine nalurali, radices quatuor resorbtione jam valde diminutas praebens — a radicum externarum anterior b, c radices internae, (b internarum anterior) d radix posterior. Tabula XII. Fig. 1. Molares superiores a facie externa considerati {/, magnitudinis naturalis. Fig. 2. Molares mandibulae a facie externa ejusdem magnitudinis. Fig. 3. Molares maxillae a facie interna ejusdem magnitudinis. Fig. #. Mandibulae molares a facie interna ejusdem magnitudinis. Fig. 5. Facies tritoria molarium sex persistentium non admodum detritorum, e variis cranïis desumtorum 1/, magnitudinis naturalis. — Æ molaris secundus, C tertius, D quartus, Æ quintus, F sextus, G septimus. Fig. 6 Mandibulae molaris secundus a facie externa visus magnitudme naturali — ë angulus anterior ejus. Fig. 7. Idem molaris a facie interna observatus. — & vallis anterior, & vallis poste- rior, é angulus interior. Fig. 8 Facies ejus superior & vallis anterior, b vallis posterior, z angulus anterior. Fig. 9. Mandibulae molaris tertius a facie externa magnitudine naturali. Fig. 10. Idem a facie interna a vallis anterior b, posterior. Fig. 11. Facies tritoria ejus, a vallis anterior, b posterior, Tabula XII. À. Figurae dentium molarrum peniliorem structuram illustrantes. Fig. 1. Molaris penultimus sensu perpendiculari dissectus magnitudine naturali — o substantia ossea, y vitrea z, z caementum et quidem z' caementi strala crassiora. Fig. 2 Ejusdem molaris alia sectio perpendicularis stratum caementi altissimum, valleculam anteriorem implens z! z! demonstrans. Hio3: Molaris coronae pars processus subsfantiae vitreae 4, b, c in coronam in- trantes et valles anteriorem «à, posteriorem b et vallis anterioris appendicem seu sinum (c) componentes magnitudine naturali exhibens. Zoologie. De Rhnocerote tichorhino. 409 Fig. k. Valles singuli, à anterior, à posterior et c sinus seu appendix vallis ante- rioris seu vallecula externa ejusdem molaris magnitudine naturali. Fig. 5. Lamina perpendicularis superioris molaris magnitudine naturali dupla. o, o, o, o ossea substantia, y, y, » substantia vitrea, z, z, z, z caementum — 5 a Sub- stantiae vitreae interior facies magnitudine aucta. Fig. 6. Ejusdem lamellulae fragmentum microscopii compositi ope consideratum tubulorum osseorum transversorum undulationes exacte parallelas strata longitu- dinalia componentes praebens. — 6. a Tubuli ossei transversi undulati plures magnitudine aucti. Fig. 7. a — e Osseae substantiae tubuli variae magnitudinis et figurae sub micro- scopio composito observati — 7 a’ a pars basalis tubuli. Fig. 8. Tubuli ossei & & cum cellulis stellatis y, y et substantia vitrea BB. mag- pitudine valde aucti. Fig. 7. Substantiae molaris osseae fragmentum faciem internam poris minimis per- tusam exhibens; 9 a frustulum ejus magis auctum — 92 ejus frustulum 500-es auctum tubulos osseos (989) cum aperturis praebens. Fig. 10. Substantiae vitreae fibrae y y et osseae substantiae tubuli oo invicem con- juncta magnitudine valde aucta. Fig. 11. Fibrae substanliae vitreae 1, magnitudinis naturalis. Fig. 12 — 1%. Particulae variae fibras substantiae vitreae seu fibrillas ejus compo- nentes magnitudine valde (ad 500-es) auctae. — 1% à Particulae minimae fibrillas componentes. Fig. 15 et 16. Tubuli caementi variae formae, magnitudine valde aucta. — 15 et 45 a e radice et 16 4 e corona desumti. Tabula XII. Fig. 1. Cranium prope flumen Tschikoi repertum cum mandibula !/, magnitudinis naturalis. Fig. 2. Idem cranium (a), mandibula (2) remota. Fig. 3 Mandibula a superiore facie repraesentala. Fig. &. Ejus anterior margo alveolorum vesligia pro dentibus incisivis cum uno in- cisivo parvo offerens. Fig. 5 et 6. Dens incisivus mandibulae sejunctus magnitudine naturali. Fig. 7. Margo anterior mandibulae cranii in Instituto Minarum servati alveolos dentium incisivorum rotundatos praebens. Tabula XIV. Crania tria variam figuram exhibentia a facie laterali repraesentata DA magnitudinis naturalis. Mém Sc. nat. Tom. F. 52 410 BRANDT. Zoologie. Tabula XV. Crania tria figura sua paulisper discrepentia a facie superiore considerata 1} magnitudmis naturalis. Tabula XVI. Facies basales trium craniorum. Fig. 3. Crani Tschikoïensis basis. Observatio. Lithographi culpa figuras, ut erant, in lapide delineantis cranii bases figu- raruin sensu inverso apparent, ita ut quae in dextro latere sunt in sinistro in ipsa natura appareant et vice versa. Tabula XVIT. Ossis occipitis squamae valde variabilis (ef. Libr. IT. Cap. IT. $. 1) posterioris facieï figurae novem !/, magniludinis naturalis. Tabula XVII. Cranium a latere conspectum ?/, magnitudinis naturalis pariete osseo externo maxima ex parte remoto antri Highmori cavitates, porro sinus olfactorios maxillares et frontales, nec non sinus Ossis sphenoideï, bregmatis, temporum et occipitis demonstrans. Tabula XIX. Rhinocerotis tichorhini cranium sensu perpendiculari dissectum, ita ut cavitas cerebri, porro sinus occipitales, OSSIS bregmatis el sphenoidales, nec non conchae magnae et antri Highmori aperturae manifestent. Tabula XX. 1} Fig. 1. Pars anterior crant ‘}, magnitudinis naturalis, laminam cribrosam cum con- chis ethmoiïdalibus, nec non aperturas internas sinuum maxillae superioris et frontalium anteriorum demonstrans. Eie 5] P 4. " . ] L it li æ AE . : (à . . f ig. 2. Pars crauii /, magnitudinis naturalis pariete superiore abscisso sinuum fron- tium superiorem partem ante oculos ponens. Tabula-XXI. Fig. 4 Cranii dimidium posterius sensu horizontali in medio ita dissectum, ut ca- vitatis cerebralis structura patefiat, !/, magnitudinis naturalis. Fig. 2. partem superiorem (seu pavimentum) a cranii parle in figura prima reprae- sentala abscissam tali modo reclinatam sistit, ul cavitatis cerebralis superior pars cum rudimento tenlori ossei crasso in parte occipitali (in figura superiore) conspiciatur. Zoologie. De Rhunocerote tichorhino. 411 Fig. 3. Partem cranï figura prima repraesentalam linieis simplicibus tantum ex- pressam ante oculos ponit, ut ossa singula, eorumue processus, praesertim ten- torii ossei anterioris ex osse sphenoiïdeo progredientis vestisia facilius cogno- scantur. Fig. #. Partis nasalis anterioris Rhinocerotis tichorhini individui aetate vaide provecti superior facies cristas, eminentias et processus insignes praebens. Fig. 5. Ejusdem cranit fragmenti anterior facies ossium singulorum evolutionem summam el processus pariter manifestans, Tabula XXIT. Fig. 1. Ossis temporum facies inferior magnitudine naturalr. Fig. 2. Capitis Wiluiensis crani pars palalina anterior, */, magnitudinis naturalis cum molaribus anterioribus — ©’ O0’ O’ O" Pars palatina maxillae; P P Ossa incisiva, A’ Septum narium osseum. Fig. 3. Capitis Wiluiensis cranii anterior facies, L L Ossa nasalia. — M M M’ Septum narium osseum — P P Ossa incisiva, !/, magnitudinis naturalis. Fig. k. Ejusdem cranii septum narium osseum Folle (M pars superior, M’ anterior, M” posterior, @ a a Dit nondum ossificata, » processus posterior os- seus superior et € inferior ejus ‘/2 magnitudinis naturalis. Fig. 5. Septum narium osseum (W, M, M”) completum alius cranïi !/, magnitudinis paturalis cum cavitatibus basalibus, nominatim superiore (a) et inferiore () eorum. Fig. 6. Septum narium osseum WARS a facie inferiore in cranio conspectum LA magnitudinis paturalis. — M' pars auterior & & processuli laterales ejus. Fig. 7. Sepli narium ossei M M, */, magnitudinis naturalis repraesentali facies supe- rior — @ pars anlerior p poslerior ejus. Tabula XXII. Fig. 1. Crani Instituti Minarum baseos poslerior pars partem articularem ossis tem- porum sinistrum (4) praeter normam multo latiorem quam dextrum (a) offerens. Fig. 2. Particula cranïi posterior inferior a latere conspicienda processam mastoideum et articularem ei antepositum praebens. Fig. 3. Processuum pterygoideorum partes inferiores terminales sursum versae — (a) alae internae apex inferior. Fig. #& Mandibulae cranit integri Instituti Minarum in figura prima repraesentatr superior facies. — a condylus normalis dexter, b sinister anomalus. Fig. 5. Pars condyloidea sinistri lateris anomala modo dictae mandibulae sejunctim proposita. — a condylus abnormis — b processus pone eum conspicuus. Fig. 6. Mandibulae ejusdem anterioris partis inferior pars cum fossa centrali mentalr, B2* 412 BRVAYNEDNT: Zoologie Fig. 7. Mandibula a latere repraesentata ejusdem cranii. Fig. 8 Cranit animali adulto tribuendi e Polonia missi partis anterioris facies ba- salis ante molarem antepenultimum detritum lateris dextri molarem emergentem juniorem (a) sub cranio magnitudine naturali repraesentatum fig. a et praeterea im latere sinistro juxta alveolum molaris antepenullimi fossam insignem (dentis junioris alveolum), praeter normam in palatum intrantem praebens. Tabula XXIV. Crania, quorum ossium singulorum termini sunt indicati. Fig. 1. Cranii superior facies €, ol Ossa temporum, C" Processus eorum zygoma- ticus — /) Ossa bregmatis — Æ Ossis interparietalis vestigium — Æ Ossa frontis T'Ossa lacrymalia. — Æ Ossa zygomatica — Z Ossa nasalia — O Maxillae superiores. Fig. 2 Cranii facies lateralis. ANA A" Os occipitis (_{ pars squamosa, 4: condyloïdea, A!” mastoïdea) — B; B" Os sphenoïdeum B' Ala magna B'' Alae minores seu processus ptery- goidei (a fissura orbitalis, à foramen opticam, € foramen ethmoïdeum — €, C' Os temporum (€ squama C” pars zygomatiea C” pars mastoidea) — DD Ossa bregmatis— ÆOssa frontalia. — G Os ethmoïdeum — 7 Os lacrymale — X, X Os zygomaticum — Z Ossa nasalia — M Vomer seu septum narium osseum — ÆV N Os palatinum, cujus partis mediae termini ab osse zygomatico et maxilla obtecti punctis sunt indicati. — © Maxilla superior — P Os incisivum. Fig. 3. Craniïi Tschikoïensis basis. Ossa iisdem literis atque in figura antecedente indicta, quibus tamen accedunt. A pars basilaris, 4’ squamosa et 4” condyloïdea ossis occipitis; — B pars ba- silaris, B' alae magnae et 8° alae parvae ossis sphenoidei; C” condyli ossis temporum; D, Æ, F, G molares quatuor posteriores; M' septi narium ossei anterior pars; 0° 0" 0" 0’ maxillae superioris pars palatina — In Osse intermaxil- lari dextro P, P, sub litera a dentis incisivi rudimentum, sejunctim magnitudine paturali repraesentatum (a”), situ naturali, in sinistro vero ejus alveolus (4) conspicitur. Fig. #. Ossa intermaxillaria (P) cum foraminibus incisivis (Q) alveolorum dent. incisiv. rudimenta quatuor, duo anteriora majora, dextrum (c) et sinistrum (d), nec non duo posteriora minora, dextrum (a) et sinistrum (&) foventia — e, e ossis incisivi appendiculi peculiares conchiformes, arcuati, oblongi. Fig. 5. Mandibulae inferior facies processum mentali — alveolarem fossa ovali me- dio impressum offerens. COMMENTATIONIS DE RHINOCEROTE TICHORHINO PROPOSITAE ARGUMENTUM. INTRODUCTIO. Liber I. Pag. Partes externae et molles speciminis Wiluiensis............................ 163 Caput I. Animadversiones ad cadaveris inventi historiam generalem spectantes.,... +1:04163 Caput IL. Observationes generales de speciminis Wiluiensis reliquis............... .... 168 Caput IT. Speciminis Wiluiensis capitis descriptio generalis.......................... 172 Caput IV. Pedum posteriorum descriptio..... ............ ......................... 187 $. 1. Generales de pedibus posterioribus observationes. — f. 2, Pedis dextri descriptio. — . 3. Pedis sinistri descriptio. — Ç. #. Pedis dextri mensurae. Caput V De corii, pilorum EP COLAUUNT FALONE ecrire ee miens e see sel elsls tie ere sie Se 194. $. 1. De corio. — $. 2. De pilis. — $. #. Cornuum integrorum descriptio- nes. — (.5. Cornuum mutilatorum descriptiones. — f.6. Generales quaedam conclusiones ad Rhinocerotis tichorhini cornua spectantes. 414 ByB; AN, DT Zoologie. Pas. D Caput VI. De partibus quibusdam internis mollibus, meatu auditorio cartilagineo, cartila- gine narium, musculis et tendinibus. cartilaginibus articularibus, nervis et vasis sanguiferis animad versiones. ..... nt RE disisi sr étroits 029 $. 1. Meatus aurium cartilagineus. — (. 2. De narium act cartilagineae rudimentis. — 6. 3. De ul $. #. Tendines. — ( 5. Catilaeo articularis. — (. 6. Periosteum. — c 7. Vasa sanguifera et nervi. — Con- clusiones quaedam generales ad partes molles spectantes. Liber II. Cranii normalis Rhinocerotis tichorhini descriptio........... dasans SSP n Caput I. Generales quaedam observationes ad capitis osteologiae historiam spectantes..... 231 Caput II. De Rhinocerotis tichorhini cranii habitu generali................. nn eee .. 234 Caput II. Ossium cranti singulorum descriptio....................................... 236 $. 1. De osse occipitis. — $.2. De osse sphenoïdeo, — . 3. Ossa temporum. $. 4. Ossa parietalia — $. 5. Os interparietale. — (. 6. Ossa frontis. — $. 7. Os ethmoideum. — 8. Conchae. Ç. 9. Ossa Jacrymalia. — (. 10. Ossa zygomatica. — (. 11. Ossa nasalia. — (.12. Vomer el seplum narium osseum. $: 13. Ossa palatina. — 5. 1#. Ossa maxillaria superiora. — $. 15. Ossa in- termaxillaria. — (. 16. Mandibula. Caput IV. Varii cranii cavitates 0.1... .".00. a otot noce Te eeriete Mob GE 279 $. 1. Cavitas cranïi. — (.2. Gculotin cavitates. — 6.3. Cavitates narium et cellulae olfactoriae. Caput V. Craniorum variorum dimensiones .......... ST Do 0 Abo nnate Le $. 1. Craniorum dimensiones. — . 2. Mandibularum dimensiones. Caput VI. Dentium descriplio............. Reid NE A D RP De CON Ne ue) $. 1. Observationes generales. — (. 2. De dentibus incisivis. — $. 3. Mo- Zoologie. De Rhinocerote tichorhino. A15 Page larrum maxillae et mandibulae typus in Rhinocerotibus. — (. #. Molares ’ maxillares et mandibulares Rhinocerotum inter se comparati. — (. 5. De molarrum maxillae et mandibulae variarum Rhinocerotum generis specierum differentiis generalibus. — $. 6. Maxillae molarium coronae qualitates et a mandibularibus differentiae. — (. 7. Mandibulae molarium qualitates et a maxillaribus differentiae, — (. 8. De Rhinocerotis tichorhini maxillae et maudibulae molaribus. — (.9. Rhinocerotis tichorhini molartum maxillarium figurae descriptio. — (. 10. Rhinocerotis tichorhini mandibulae molarium descriptio. — $. 11. Maxillae et mandibulae molarium persistentium mensurae. — (.12. De Rhinocerotis tichorhini et javanici molarium differentiis. — $. 13. Observaliones quaedam de Æhinocerotis indici, sumatrani, ëncisivi, Schleiermacheri, leptorhini, bicornis et sémi molaribus cum molaribus Rhino- cerolis tichorhini comparatis. Caput VIT. De penitiori cornuum et dentium Rhinocerotis tichorhint structura............. 361 $. 1. Cornuum structura. — (. 2. Dentium structura. Caput VII. De Rhinocerotis tichorhini craniorum singulorum eorumque partium varietatibus 370 Caput IX. Craniü Rhinocerotis tichorhini cum aliis Rhinocerotum speciebus comparatio. ... 375 Appendix LH Conclusiones generales ad Rhinocerotis tichorhini structuram externam, aflinitates et locum in systemate, nec non ad patriam spectantes..,...... if s diode 386 $. 1. Forma externa. — (. 2. Affinitates et locus naturalis — ç. 3 Mor- phologica ratio quoad nexum cum patria. Appendix IL. De Rhinocerotis tichorhini pathologia animadversiones quaedam ............... 395 Appendix I. Fabulae quaedam ad Rhinocerotis tichorhini cranium et cornua spectantes .... 398 Labiullamruim Lexiplieait io: : 4022 00 —#@ en — 416 BRANDT. De Rhinocerote tichorhino. Zoologie. SUPPLEMENTUM ad Lib. F. Cap. VI. Conclusiones generales pag. 230. Loco modo citato quoad partium mollium Rb. tichorhini microscopicas disquisi- tiones legitur: «ipsae aulem nostrae observationes jam ante octo annos factae atque Academiae nostrae propositae», quibus quidem verbis addendum (cf. Compte rendu d. travaux d. l’Acad Impér. d. sc. pour l'année 1840, Recuil d. Actes p. 35 et Compte rendu pour 1845 p. 1#). Taéb-L Ta. a = MA ET LIVDIIDTU 11 CD DOUDIYZD | _ 7 LA É É 1 IA LÉ A 4 > 11 Do DOUDIZ Pl ? POLIUTYI 7 2 AT PDLIIOU 4 / A 17 /1 274 ie”. é TT 92] f il à * và ï Ce. de: Fe A) WE 4108 ge dos pou po >hor 4 F 5 Ly y 1/9 ‘29/77 LALTIOUUI NY" ? LRO ET ET A / < 04 2)0U7 » OUT > D De 107y FN QE ar7 A 7 2 SV 5 S s pe et OX La (: CZ TRES 4 © — EN . Momnes l'AC 2: US 7774 FE = £ Brant . rence Cichorhe nus 45 ) , Jape et OPsdt a7 mat del | E D. Les. | FL LP ty} Î € [=] 1 Re 3 3 à = 53 A Heart nu > TaE. LL 0 / / — DZ D , EP A 7. / / / r . FE » POPL , lenotees LL "LTÆ Le. HAL SL car CPinccctes Lchcthonu Tue. Porriel + Rhanicctis déhet ; Tr .» PE Sa me Nemauèes fe A Male RNA, ai NC ner ML nat A ne EPP TE |. il 4) I] Li AUFA À 40 / | | | | > > * 00e ZHi fn Tr C2 D A Land Chénoceres Lh Zab hf + FT UD : k LEX Se Tran Éhascars dichoihéns [l f FRS HAS nul TT PAR Le Prandé. Rhinoceres Brhorhines: LPrifé ad nat del ETufr ad nat. del ARR CA tanèt el D 1 SIL. Libethines BraDe RUE RESe raurcst et ©). Papa SR & Fr +. sl à. u secs es Z 1 L 4 Ft D Re Li d XZ1 CPhrp « LEE AR RS Plone ALL LL LT TE LL LA L/ . Dh dhdy À fs dé 6/1 V4 4 “2 AIX V7, 1 ». Fa All er Lab AY 4 ? 7 G d e rar - Éénociint luchothenses , nantes ; D LNAL TS a. Fig 3 d d fi4. « 4 / te 2 ou Une CA TE EL Do Re a ci Tab XI7. latiothunires TE ré / Hi 7 - RÉEL CE | X VIT. CA c D ) d Chan : Mhericésr Crchrekeres Vemuuécs 77: He 4 né à RES 227 LFllde AI14 1 1/ ? DAS 77 CIC tb / 1/0 V4 Panic 7/21 Z er À L _ Tab MU. 12724 er TA 712 re 7 7 . ) ) ue latte ae z , 7 ant D 1 hirce CrO0d Lee AAA 774 Zeb XX. D 7) > - Honoites Hit hr hinoceics 2 Guru F Pruss ad nal. in lap del. à Tr 4 ? E7— = « noces Te Li Ænal I Brandt Phone Fig 7 F Fruss ad nat: get Tab EI7 7 r Er 77) 7 ue 2/7) ner re 7 Pound Ahhinaceics ÉAoMRaS eee EE np dr / tr 4, SLI Ye 4 CG24 CPADIOULY 4 ‘ ss HOREUUE AREAS AJ" Lj! A LE ATOME, Y° FI. D af 2 © 4 : / CSI ET DA ARR EST TE AS! «Frarél Phonoceees £hothonues SLI PI) SARA OLIS ALL TPS 7 RE bé LL Jeu vç 2 UT ALTO" AL te «4 ù EE es ne ee ere nn nes ee