CASPARI BAVHINI LIBER PRIMYS. ^r e, v TE a ài dy New A ul CASPARI BAVHINI VIRI CLAREISS, T.HIE A- T. R BEST AOMITVI $4FE fre T O0. EL AB PLANTARVM Or YOTATIE VETERVM ET RECENTIORVM placitis. PROPRIAD. DBSERFATIONE LIBER P]! opera d eura I O. cip Sede H DN editus 2p ATE E P. "T 8 4A4S$S1L B.E APYD JOANNEM KoNIG, d cla. lac RXALE ! Ld "gie l'AZILAPOY Nor BAINOY iid ceQumirs HOHAOTFL EION KagíAg * T ii2-Dio PU C Onyeduga, quoad ixóy, EIO i loayytge puo Q4. : £cx& Bai, (35 5 9XiT amate 1o"$ ccot pas ov Diac e x» Qoae &zís (bo Sa pun mire, queue PA poris mo 54s. Lak. KITE ERITETCCET dbdddadtbddide «e QDIIEILIITEXETZIITIITI III TI TET SEV) Ri «IE 74 Duende m li (Á MPIAES M : CS A [, e JM «69 e AQ zl M EM z xU. E Mel vy DXND CRGNGUGSRVAVIRESU QS GN BERE DEOS GN RON aves ER EIIIDIIIIDIEITIIITIIIIQITIX SERQENISSIMO ?RINCI?I AC DOMINO DOMINO ERIDERICO DEI GRATIA MARCHIONI BADENSI ET HACHBER- GENSI LANDGRAVIO SAVSEN BERGENSI COMITI SPONHEMI ET EBERSTENI DOMINO ROETEL BADENVIL/E LAHRJE ET MAHLBERG/E ETC. PRIN- .CIPI AC DOMINO MEO CLEMENTISSIMO * Janitatem &7 felicitatem perpetuam. Serenifsime Princeps | ye Ibrum huncce, fponte fua ad Celfitudine 5 dentem, morari, aut quocunque modo eo currentem fuf- zd xu Ea erat conueniens Bumijree m ac c dpirodia B. 75 rem ipfum , fiue eum qui edi publice curat, undecunque T .euidentia occurrunt in hanc rem argumenta, / Stirpium . contemplationi deditos, ob ingétera voluptatem pariter & infignem quam fecum trahit udlitatem, olim fuiffe reges & principes , hodieque efle, extra. dubium cít: veterum enim aque celebraaum monumentis, ac quoüdia- na, nulla fuccedenuum feculorum interruptione temerata, patet hiftoria. Horum vettigijs , preter cetera. heroici ingenij documenta, Celfitudi- | | 5-1 im nem : nem Tuam infüüffe , aca prima iuuenta plantarum luftrauonc horto- rumque cultura delectatam, notifsimum cft — Sed nec ad aliud patroci- nium hauddubie fe contuliffet autor,fi viuo hzcce typis darc licuiffec: qui Celfifsima: Matri quos vernaculo opere tulit labores, obtulit, & infcripfit : fauor accedit & grada qua Inclytus Heros Celfitudinis Tuz Pater , eum o- lim prolixe complexus , in fua füorumque invaletudine ad confilia vocans, femper benigne habuit. Maxima autem Celfitudinis Tàz in me funt me- rita , quibus dignatus es, immerentem me a pluribus annis ad ordinarium medici munus deftinare, frequenter ad operis huius ediüonem hortari , ad fplendidifsimi aule horti infpectionem invitare , imo non aliter ac Alexan- der magnus quondam ad Diogenem , ita ad tenuem hortulum meum in- difceibsta Te demittere: reliquis beneficiis , quorum innumera feries, etfi heic non commemoratis , grata tamen memoria zternum fervandis ac celebrandis. — Hac funt SERENISSIME PRINCEPS rationum mo- menta,ob quz ad huius operis cutclam autoritatem Celfitudinis Tuz,im- plorare iuftum mihi vifum zquumque. — Non enim, benignitatem C. T. abunde expertus, caufas fubmiff huius mez confidentia altius árceffam, fiue a ftemmatis celfifsimi antiquitate, fiue a fapientia, magnanimitate & virtutis in impérando robore, qux univerfo orbi patent: nec ab incredibili padentia & colerantia in adverfis, quibus humanam fupergreffus es fortem : fed a fola Celfitudinis Tuz gratia, erga eum etiam qui publicobono labo- - res fuos dicatos cupivit, & eum qui in apertum protraxit , patrcm nempe meum ac meipfum: fubjectifsimi animi indicium,tenuem veluti ftricturam devota eraucudinis, emittere ftudens, dum maius digniusque debito huic officio idoncum nil occurri. DEvs oPT.MAX.SERENISSIME PRIN- CEPS s Celfirudinem Tuam,cum cxoptauffima profapia;conftand tranquilli er valere. & florere & imperare velit! in qua fumma votorum ac- | Tito & fubfifto r——— CELSITVDINAS TF E humilimus dias & Medicus | Io. CASE. BAVHINVS.- LECTORI - A Le&orn candido S. QVO N tanta indiciorim diverfiate, variaqne fcripta examinandi voluntate € luben- 53M ria, candidum omnino optimoque iure te cupimus, y c om. — Quem enim lurida RO prvidis cg malevolentie transverfum rapit animi f[puflra affe&lio,eumnec buic no- FEES PE Z4 3255 Ire prefationi equum fore putamus nec tra&latus buius benignum leHorem, con- EX templatorem,aut eflmatorem. Dum enim boc aeimus st plantarum tniverfee hi- : SS florie partem publico demus.ante ommia indicandum € monendum videtur, in bu- | tu elaboratione ure merito autorem bonorum doClorumque mereri fauorem , quem nibil aliud ad id la- boris füfcipiendum induxit. quam muneris publici fedula ob[etvantia, cui dum incumbit ad D x 1 ov7. MA x. latdem,(quod flatim1n ve[libulo operis diferteprofttetur.) ludi fua direxit , nec non ad utilita- tem que inde publico pojset accedere bono: quod tum im alys fuis lucubrationibus palam fecittum pra- ciptte in ea fludy fii parteyque plantarum illuflrationidicata. | Iu bacantem [epis teflatus e3 uihil, incundifsmum , utili[ámun , ac maxime necefJarium fludium , obfcurius difRciliusque reddere , quam ametbodiam, G7. promifcuas autorum fententia, dum quivis veterum placitis, fuas quas fors obtulit ac- commodare [Induit plantas : bac namquemultiplici pecierum varietati,eropintonum diffenfui, fenten- tiarumque diverfitati occafionem dediffe. — Quibus ille in unum opus contratlis decenti ordine opem laturus pracipuorum fecutus filum primum , dein propria fedulitate «7 obfervatione , quanta potust di- licentia n, auxit becce pomaria «g ampliavit. — Illorum etiam verbis potius , quam fuis,ubicun- que potuitin explicatione religiofe ufus. — Lec e$ atio, quod elegantiore, aut vbetoricis flropbis pba- lerisque fblendente aut luxuriante di&lione posibabita ,contentus optimorum in boc venere fcriptorum verbis. fuisque exponere [cribenda, fatis putavit , anplici , non affe&lata verborum textura rem pro- pofuiffe. — Quanquam autem opus eius botanicum , cuius bac pars duodecima diu ab ipfo promiffum, fepein publicumire ceflierit multis tamen modis variasque ob caufas fuit vetavdatum. precipue ob typo- grapborum idoneis prfidus infiruclorum defetlum, t cum cetera vnpedimenta abfuere , aliis fufceptis negotiis, qu ipfis promptiora videbantur,aut utiliora , ant vebementius urgere , vel dilatum , vel ister- ruptum. — "Landem per bancce temporum difficilimorum calamitatem,vix becce portio lucein ad]pice- pepotuit. INon dubitamus autem buic mgentj fatui idem obyenturum;quod liberis accidit, quorum tam felixsnec procreatioyiec educatio mortuis parentibus quam vivis: posibumi etentm de eis af]etlus [m- ceritate, quam à vivis parentibusym utroq prefidy «enereyperare potuiffentybauddubie iure [n0 babo:.t quod conquerantur.. Satis tamen bos eosdem fideli cura educare , Gg adeam u[que defendere etatem, donecfni pofsint effe iuris.Quod in bis cz .Jimilibus edendis quoque contingit : im quibus isqui va publico daturus munere fuo funtlus , cum nibil intermifit eorum que ad attovis mentem c feripturam expri- mendam faciunt. Qnod t7 bic fatlum,feruata autograpbi integritate reliquisque probe curata. — Par — autem autori fatwm obtigit cum magnis viris (magis post mortem quam wiyenti,) ut malevolovtm pe- titus fuerit calumniis. Forum alij etiamfi eius voce tum Wiya,tuim fviptis eruditimale m oratorum «7 ingratorum difcipulorum tamen potius maluerit obire officium,quam virorum bonorum. Non aliter aves, agittif*ex propriis alis armatis iCle, in vulneribus fuas agnofcunt pennas. Aly quoniam nibil yis placetynfi quod dentatum,neliores fearrodore maximum putant ingen induflrie opus. Sicuti vero — - autorypro [ua manfuetudme c7 modefHiayatrocifsime in fe accenfis parcius avere feaht, itanos quoque, — in edendo ecce feculi invidiaya fludio adres utiles propeno,arcerenec potuttynec debuit. Vtinam vero | que c7 autori 7 editori ba&lenus aliunde occurrebant obflacula,non morentur buc pertinentia € fi- milia, qu& ad rei | lantarie Jpeclant culturam;in quibus compendiun totius buius Jfndij , decenti ordi ne,cum fieuri Jfjmonymyjs.appellationibus variarum nationtom facultatibus , aliisque neceJJaris infiru- lum. Certe quicquid per multiplicia Jeriaquenegotia fupererit otij, id omne utilitati publica confecrab . tur it optatum fmem jfla afJequantur. £Eoc uti optamus ita ut Dzvs faxit VOZ HIM, tibiq kd c x 5 pipi LECTOR Oflüma queque vovemm, pu Monitum pium &amicum — — 3 AD Tt NO0BILI$$ c EXCELLENTISS VIRFM D.D. I O- CASP- BAVHINVM- BASI L:. MEDIC. .. PROFESS. ORD.SERENISS. PRINCIPP. ALIQVO T. CONSIL. . ET MEDIC. AMICVM SVVM SVMME OBSERVANDVM.. EE es É Eres paternae vere Ícientiae. eA Bavar, fplendor Paconiz fcholze, - jl Ecquid moraris publicare AE AParnzpollicitum TuzATRVM E Opus ftupendum,nempe quod otium T [nersque fomnus non peperit;neque Mensíordidis intenta curis Aut fterili ftudio occupata; Sed pertinaci cum vigilantia. | Multi labores, & ftudium frequens: — Quales nec ipfus P r18 1v s, nec Suftinuit T 1 zoPn aA sTv s unquam. Cáliginofo (i lateat loco à Thefaurusamplus,quarfo quid hinclucri? An pinguefiet inde Terra? Foenusan hincvenietlucrofum? - Sicarbitratur vulgus utaureas ^ 0 SS Gazasrelictas à Tritauis fuis SN .Malint recondi fub cauernis Quam veniant publicos in ufus. . Bic Tetenacem nonfore iudico Bavuiss, Pa ou vs quin potius velis . Quam Cox vs effe,& prodere id, quod - Hactenusin tenebris latebat. Verum fateri fi liceat mihi (Ignoíce fi quid dico licentius) Latensin abftrufo Theatrum. ids Neício quomodo fit Theatrum. . —— Squallere totam Teutoniam vides, -. Circeumque circa Baiscoicos agros — Inl ofum fenticetum | | (Heu miferum intuitum) rigere. | "a Pofset rependi Vaftities ea Perfectius,quam fi prius omnibus Radicibusvulüs Tu&zArTavw — . Plantiferum füper extruatur? * corem A Proinde nefic omnia vepribus e aad Obducat ifthzec maxima vaftitas Efto novus Cvtron,novusq ue : Ervsu RrzPARATOR Honzr:. Sic fietut quod multoties pijs Phabea votis expetijtSchola ei Maauva ILLND. HoRTORVvM uraTanvM Prodeat afpiciatque lucem. | Jer : meriolubens ^ ^^ Ce loaNNss FAvT$cHIVS Med.Prof.Ord.Acad.Fiib, WA. Lo sys 42yTioRmPFM, quorum in bocce volumine mentio fit. Cicero. | Herculanus. orus Acofta..— | Coelius Rhodiginus. Herodianus. 4) Acofta. Clufus. Herodotus. (coim Auto* Í Collinutius. - |Hefiodus. : res. Columella. . Hefychius. | mod | Columna. D.Hieronymus. A&gineta. Conciliator. | | Hieronymus Branfuicenfis, rnm Cordi Scholiaftcs, Euricyus Cordus. Hippocrates. K.lianus. | Valerius Cordus. Homerus. K'chylus, Cornarus. Chriflopborus jenen Aétius. Coftxus. —- *- |Horauus. Alexander ab Alexandro. | Conítantinus | I Alpinus. Curtius., Ioannes Grammaticus, - Altaharavius. | | D. ^ | 1faac. Amatus Lufitanus. " * .Dalecampius. Ifidorus. Amerias. Diodorus Siculus. Indiarum fcriptores. jue remos T Hadrianus lunius. a E us Mb. K. Aphrodiízus. . I ik Kyberus. Apollonijinterpres, ^ pin Academicus. | L. Apuleius. Dionyfius Halicarnaffeus, — — V Lacuna. Ariftides Dodonzus. 0o [Latfius. Ariftophanes. Donatus. - | Leo Atricanus. Arnoldus. Cafíor Durantis, — ' [Leonicenus. Ariftoteles... | Duretus. Lcrius. . Arnobius 5 su | : E, |Linacrus. pupa toe Erafmus. Fi ouR. enaus. olo ivius. Ata, Eiche E Lobelius. Auerroes. Euftathius, Lonicerus. Auguftàni. | Ey&ettenfis hortus. Lopez. : Avicenna. qm Re Lucanus. .— d Auíonius. LÍ Fabricius. " Lucianus. B. Fallopius. E Lucretius. Hermolaus Barbarus. . |Fernelius. | Ludovicus Romanus. Bellonius. Feftis, pt Lug dunenfis hiftorià P ái CZlexander Beneditus. e Fiera. Lycophron. — - cndreas Bellunenfis Foéfius. Hieronymus Benzo. Fragofus. D Biblia Veteris & Novi Tefta-! Francus. Manardus. Hen Fumanellus. Marantha. Praífavolus. LE. eu . Marcellinus. Brunfelfius, Galenus. : Marcellus Empiricus. Budzus. Garzids. d Martialis. Busbequius. : tei | jme T jx s i e Gentilis. : Cafalpinus. : Gerar Hue e ME Calepinns. | Gerardus Cremonenífis. F ciues cm | Geínerus. Martbeus à Michou. Vincentius Caprilis. Gorrhzuis. Monachi in Mefuem, Caffianus. Guainerius. - Wwe. poet / i | : ontagnana. ; crue | Stephantavan der Hagen. Hieronymus Montuus. Catullus. Haliabbas. Munaella, : Tie Br. Hh Myrepfius. Célius. | .. |Hecatzus. EQ ». | Comes de Neuenarc. N. Nicander. . Nicandri Scholiaftes. Nicoflratus. Nonius. : O. Olympiodorus. Oribafius. Oviedus. Ovidius. P. Palladius. e Paludanus. i Pamphylus Grzc. . Pandecarius. Papinius. Paulus Agineta. Paufanias. Pena. Perfius. Alexander Petronius. Philemon. Philyllius. Phrinicus. - Pierius Valeriadis.- | Antonius Pigafetta. | philippus Pigafetta. . Plato. Plautus. " Plinius. oh A. Plutarchus. —.— pue MIRI ICI TET 5 [ Servius. ORO X Pollux. Tacitus. Pona. "erentius. Porta. 'Fhalius. Pfellus. 'heocritus. Ptolomaus. ? Theocriti Scholiaftes. 25 i Q. -Jo. Baptifla Theodofws. Quinqueranus. 'Theophraftus. ES Timachides. Rauvvolffius. Trallianus. ARenodzus. .. Tragus. | Rhafis. Tryphon Alexandrinus; Ruellius. Turnebus. ' S. 'Turnerus. - 4 Saracenus. un Ne Julius Scaliger. ^ --, Valla. e Schola Salernitana, ^| Varro. (db .[Scribonius. Vegetius. 5 [ Seneca. Arnoldus Nillanovanus. .| Sepulveda. .| Virgilius Maro. Serapio. Marcellus N iwgyius. .: j Vindonianus. Simeon Sethi, Vitruvius. SimonIanuenfis. jiVlpianus. - oc | Solinus. Vopiícus. | Sophodes. | Io. Stadius. | W'ekerus. Strabo... X Suctonius, . (0 1Xenophon. 2Suidas ^ eub - | Sylvaticus. L. Tabernzmontanus. OR —— € PLANT AS. go MM NICAREENM NOMINA ^A Lbinus aha edam Io.Bauhinus | hoci in libro occurrentia. 1084385: | Heiferus —— 22.4, | Francus fenior 398.c. | Gillenius. . . 1454. | Imperatus 273.5. | lungermannus 434€. | Neudorfferus.—— 325. Saltzmannus : ccce in. TTerrentius p ^ 2324. | Vafmatus 74-€.188.«. ES 24.4. $56.80. | 5255 "vL : iw 3094. xii ^ s . 292.€. 2 Tu pts SECTIO- ND hi4! LITT dh. CIR s 15151A8AntRA2i2 M44 d p m LOLRCACEHEAE EUER ACER OE ECEGEGA: EAR ACAEA OCOSGOCOCOO0t3O00€ 500€ 300€ 96 COO Oco62 c5 EPEITIITIUEUITTETTA EE 51 b irRERPSR CO DE IROMEMI OCOGOCOO OD SO SUR C OC RU C UOCE III CAU, IE sei Bohr s ECTIONVM ET CAPITVM SERIES e Preiió 1. De Lusto capitulo lapuginofo c lumbyc: V SECTIO PRIMA k- teo ds TE TRUE 0 GRAMERN —— De lunc) Forido c, VIIT.:88.d, De Graminibus ClL5. DeNardeeiufque diffiremys c.IX.191.2. DeGranine Canino Clb7za. De Nardo furia Narbonen]i C.X.203.6 De Gramite Nodofo c Bulb clli:7.d. pe Oypero e$ ejus fBeciebus c.XI.205.b. De Gramine Tremulo c. IV.22.a. De Oypero Rotundo odorato c. XII 208.d. DeGranine Pauiculato De Oypero Rorundoinodore c.XIIL215.d, - Gramenprateufe pauiculatum eV.7.b e OyperoLongo odorato c XIV.216.c. DeGramine paniculato arueuft c VIa32.c. De Oypero Longo inodore c.XV 219.6 De Granaine paniculata pontano c falueffri cN1I.56.a. DeÓypero Efculeto c XVI221.e. De "Crasime pauiculato aquatic cVIIL;SS.b pe Sparganio eXVIL227.d, De Gramine Spicato | De Polygonobaccifero cXVIIL232.e. Gramen Spicatum aquaticum cIX.40.€. pe Equiféto ejusque c ffeciebni c. XIX.259.c. De Gramine Crifl ato ci Spicatopratenfi /—— c.X.42.€. De Grain Spicato »outauo ct uemorofo — c-X1.47.2. SECTIO TERTIA. 25» De Gramine Tiphoide c.XIL49.a. c RR VENEENPIRYS Teu De Gramine Phalar ode — px OX) De Arundine feu Calamo c 1355.2. De Gramint « x CXIV56b.— 5,75 4ie Inodora c.1L264.. — PeGramineTementofó CXV.59-& — pe trundinibus Indicis c.1IT.285.d. De Gramine Sparteo CXVLóz.G p, Arundime Sacharifera — ^ CIV.293.b. De Gransine Innteo c Spicdtà «....— e. XVIL724.— p, Saccharofatlitio QC» confiendi moda — c.N 302. b. De Gramine Qperodd]pitach pania eXVIIL— 5, crvbaro Cando c. Vl.314.a.. 82.d. De Saccharo Penidio e VII.317.b. «— DeGramine Arundinaceo cXIX.92.2 Deals Arundinibus Indicis — e VIIL3ro.c. DeGramine Nemorofo EL De Arupdine Indica aM» c1X.321.b, Gramen Nemoraftem glabrum cXX. 9745... : | C.X.323.d. De Gramine Nemorofobirfrto eXXLIoLc psi aperi €-X1.535.c. De Gramine am eiut Aedeat — cXXILIo66. - : De Grazie Dat yloide feu Ifebemo cXXIILuo.c. S E 2^ T 1 "e VARTA. Detalo PRIUS Jie Came Lohawa — et Á M vic Ak ; HoRDEVM, Sosck, uod. — 27 77 —AvtENA, VsriLAGO, ORYzA, Mir De Gramine Spiva Triticea c Sécalina — .XXN d s vM, PANICVM, PHALARIS. DeGramune Spica Briza c.XXVI. 33:2, E uo ETT (OXEEC ^ c laa: De Gramine Hordeaceo cXXVILij4.b. DeFrumenminuniuerfim C uh De Gramine Papiceo cXXVIlLi&a. DeTiec Sgt Fut uas DOM AE. — cXXIX.14o.d. De d/tieo Rufo *, mine pe ;" ur ng De Gramtne Sorghino c. XXX.141. e m D P 1 Me é De Aegilape fen Fofluca ci Bromo berba c.XXX1.143.« - DeGramine Auenaceo Am lanuginofo, quam nom lanu- agno. oXXXILi55 d. SECTIÓ SECVNDA |— 3 59. Ivucvs, NARDvs, CyprzRvs; GALANGAS SPARGANIVM)VVA MARIA RE Baxg. odi — SETYM, E et PELioa. c1L173.2. cms cIV.177.a. De Zeeerihoj E. c V.184.b. xa 2e Zeopy | vatieicaer : Delo XIV. Apa "7" eXVard à | : aie cXVI4 T ede di De Hordeo , CXIIX.435.€. De Pane Hordeaceo c. X1X.448.a. De Ptifana c.XX.449.d. De Pelgta c. XXI. 453.c. De Maza c.XX1L456.b. De Oripozo fiue Faripa trafiore. c Pulte— XXII 457.€. De Malro [rue Byne c.XXIV.458.d. Dc Potione ex Hordeo C.XXV.460.a. De Hordeo exoticocaufhico c XXVI.467.c. De Bromo [iue Auena c.XXVIILA68.d. De Vililagiue C. XXIIX.475.c. De Oryz4 c.XXIX.479.b. De [rumuenta Indico duplici C.XXX.488.2. De Friznento Indico tertioMays diéfo | c.XXXL490/b. De Milio C. XXXII.5oo.d. De Mila Arundimawo [ie ledwa Sorgo diio c. XXXIII. 5 10.d. De Panica C.XXXIV.516.a. De Sefaygo C. XXXV.524.a. De Eryfrsso cereali foliabederaceo yfrue Frumenta sar- 777 C. XXXVL29.c. De Phalaride C-XXXVIIL 534.2. SECTIO QVINTA 537- AsPHODELVS &T PHALANGIVM. De Afpbodelo APER De Affhodelo lubco C Pfeudoafphodelo — c.11.549.c De Phalangio C.III.553.2- SECTIO SEXTA 559. XrRIS; In1s, Aconus; GALANGA, ZiN- GIBER, ZrDoARIA, Cosrvs, Cvn- CVMA ET CRocvs INDiICVs. De Xyridefeuspatula faetida c.I.559.2. De Iride ejufque differentqs c.II.565:a. De Iride latifalia c. II 570.d. De Iride Latifoliaperegrina c.IV.579.a. De Iride latifóliaGermanica ei Pannonica. c.N 584.b. De Iride laufolia Belgica c.V1.589.a. De Iride biffora c. VIL592.a. De [ride Lutea c. VIIL.594.e. De Iride anguflifolia e c. 1X.596.b. De Chamaride | C.X.606.2. De Iridum viribus c ufa c.XLérs.d. De Acoro fiue Calamo aromaticoofficinarü c.XM. 62 4.€. De Acora adulterino fett Acoro Officinarii c. XY. 633.b. De Acoro adulterina Aquitanico c.XIV.637.b. De Galanga c.XV.637.€. De Galanga im4jore Acofla c.XV1.645.a. De Zingibere c.XVIIL646.d. De Zedoaria c.XIIX.657.c. De Coffo cXIX.667.2. De Curcumate C.XX.67 9.2. IN SVÀM PLANTARVM HISTORIAM ? ÀXkaT.io IN NOMINE SANCT4E ET INDIVIDVJE TRI NITIETIS, uem77 C - 2 | le JAS END Wee : A 3/4 Dei. Opt. Max. admi- 3*9 randam fapientiam,cle- A: | | Tdewe d mentiam hes - SwvZvs» in tot millibus planta- 1 Up. rüm creandis, ue 3 trm dem fupplex oro,vt mi- ES hi mifello , fuo S. Spi- ritu ádeffe velit , quó ipfius miracula expo- nere pofsim , ad dass fui Nominis lo- riam, ad Humani generis vtilitatem , cim AMEN. N ÀRR ATVRVS À que vitali fpiritu ahimátà in térris mouen- tur, his omnem herbarim viriditatem ad paftum dedifti. Procreafti 4 enim ex terrà, cum omnis generis arbores, & ad afpectum pulchras, & ad vefcendum accommodis: tàm Arborem vitalem in medio pomatij, arborem iniquam , fcientie boni & imáli. Ine lr pomarium Edenís hominem ád- duxiíti, ibiqueeum conftituifti , ut id cole- fet & tueretur: & , üt omhibus f^: omarij árboribus vefceretur, erimifiti fed. ,ut,ab fine ipfius auxilio à nobis nil , at ipfius ope B àrbore 9 fcientie boni atque mali abftine- omnia praeftari pofsint. Verum ergo, Óae- terne Deus , Spiritum Botanicum animo meo infunde, utnil, nifiyera dicam , utilia | poni, ut nil arrogantiz, vel cauillandi piritu ductus, fcribam. Aperi, Domine, & illuminaoculos & mentis & Sopudih vt non modó confiderare, fed & proferre pof: fim miraculatua, in Arborum &Herbarum creatione 4. 'Fuo enim juffu terra , tertio Creationis die,Stirpes dedit; Herbas frugife- ras,& arbores fructiferas, quae fuo quieq; in genere, fructü ederent, &in quibus interris C fuum femen ineffet 2. Tradidi(ti, (exta die; térraefolofrugiferze, omnesd; arboreo foetu preditas arbores, femen parie ntes,quibus ad alimentum vteretur. Sic c beftijsterreftri- bus omnibus, aérisq; volucribus, & qugcun- homini ,'omines herbas qux untinomni . Eus Tm ad : A nu : i ze j ; : - cd ? : a Gimft v». 12. b Gmei.v29. € 10. d Cii»o. c Cava. f *aGcapiy*is go»apopn»h h 66i;vdo 5 ret , praecepifti : nam fi ei vefceretur mori- turum, Te, DoxixE Issv , imploro, qui vnicus es & animz & corporis Archiiter, cum à füperis vires ipfis herbis & lapidibus influxerint , quae cognita fuére antequam Eua à ferpente decepta, primo parenti f ctum arboris vetiti , eiusdue efu à Domino ilterdicti , exhibuiffet 5, quando poft- modum terreftribus herbis veíci coactus: largire clementer, ut recte herbarum vires. fomam & proponám. Quare, ó Sáncta- Ir einitas , tt ardentifsimis & fupplicibus votis inuocó; vt meo inftituto cle- — menter adefle digneris; PT Amen. | BASILEZE, kxvtt. lanuar; orodec XXI. | e X x B * x CasPARI BAvHINI THEATRI BOoTANICI 4 PLANTARVM HISTORIAM A Marti confecratum fucrit,qui id ex humano vniuerfam, Trinuno juuante, propofituri, à GgAMINE exordiemur : & licet Gremen generali vocabulo quamcunque Hzasax denotet, quod Ciceronis a teftimonium comprobat, magis tamen proprié GnAMEN ambitu fuo plantam vniuerfam , qua folia & ideam fegetum profert, amplexatur : qua- re ab his , & quidem ab ijs, quibus proprie GnAuix1Is nomen competit, initium facie- cruore procreatum credidere: vnde & San- guinalem g vocarunt: Etfi quidam Satur- no ? , tanquamab eo primo fatum,tribuant. Sic Glaucum, huius herba cibo, immorta- litatem confequutum ; Athenacus ex hifce ZEfchrionis Samij Poéte verfibus exiftimat: x, Üem» deme «Upes lu) Kpév(O- xeiéardpcs. Deo- rumq; Tu grameninveniftiSaturnus uod Ícverat. Etfi / quidam non gramen,fed Po- mus: idque duplici de causá: partim , quód B lypodium herbam fuifle fcribant : Et Athe- Gramen ipfum 5, inter herbas vuleatifsi- mum fit : partim vero , quod apud veteres magno in béod;i fuerit. Apud Romanos namque Imperator victorià potitus , Ga- MINEA € Conona , quà nulla fuit nobi- bilior, tanquam gloria praemioscoronaba- tur. Gemmata enim & aurez , vallares, murales, roftratze;ciuice, triumphales,poft hanc fuere, fueruntque cunctze magno in- nazus K Semperuiuum velit efle herbam, quà comesà Glaucus Deus marinus factus fit. Veruntamen apud antiquos fummum fignum victoriz erat c , Herbam porrigere victos, hoc eft, terra, &altriceipfa humo & humatione etiam cedere: ( hinc apud Fe- ftum Pompeium prouerbium, Herba da- re,quo eum nos victorem agnofcere figni- ficamus:) qui mos, etiam apud Germanos, f H " * . rj E . . teruallo, magnaque differentia : fiquidem C tempore Plinij durauit, quamuis nuncfor- catterasomnes, finguli & Ducesipfi, Impe- ratoresq; militibus , aut aliquando collegis dedére: quas etiam Senatus Romanus, curá belli folutus , & populo otiofo, in Trium- phis decreuit. Át GnaMiNEA , tanquam fuprema , nulli contigit , nifi ab vniuerífo exercituferuato, decreta, quam folam miles Imperatori dabat, tanquam vniuerfi exerci- tus vnius virtute feruati , & pacis factz fi- titudinis & induftrie coroha, apud Germa- nos, non ex Gramine, fed ex varijs floribus & herbis, contexta, exhibeatur, licet certis - quibufdam diebus folennibus , vt in noui Magiftratus Tone ; Gramen per a- reas etiamnum fpargere confueuerint. Ft | apud Nigritas in Orientali India, fibi de aduentu fuorum eratulantes laetum pzeana canentes , totos gramine euulfo co perge- gnum. Dabatur hzc viridi € gramine, de- D re folent. cerpto inde vbi quis obfeffos (quare obfi- dionalis c vocabatur) liberaffet, cum totius caílri abominando exitio. Eiufmodi coro- na plures Romanorum fuére donati: ut ex Plinio Z & Alexandro e ab Alexandris col- ligere cít: forté quód ab antiquis f Gramen b Páündbzició. c' Pün.6b.zz.c. 2.4. s. Li Jibi. |l kirfchotus , párt, z. Indie Orientalis, cap. a. MA ub 259. à d 4b.22.c5. 46 oll. 640. Ruellius lib. 1. cap.20. C bib.3. c.9t. g Marcell. Firgil. lib. 4. i Diofcori yis : ; ; SCNE E. PHETCIN ) - H5. A. fcorid.cap.3t. h € Erafmum in Adagio , Glaucus comesá berbá babitas in mari , € Glaucus poto melle velarrexit, i Dalschampi Aprgusb c agg pnis Haec ergo caufa fuit, qu me mouit, vt à -GnawiNvM hiftorià ordirer , quo tali co- roni, (i quid in hoc opere laude dignum praftarem, donarer , & exoptatum fi- nemafílecutus, Graminecon- — . Ípergerer. | € lbi.càz. €t Hermolaus Barbarus lib. 4. | Mibeneus L7. Fide & Apollomi imerpretem, $ LisER PaiMvs SrEcTrO PniMA Car. I. 6 BS ECTLO.PRIMÀ DE G4TAMINIBJYPS3S CAPVT PRIMVM. em YS progrediendo ferpéndóue; ec. quod a géniculàtis viticulis $7, perterrám mirifice repát; no- P8459, men habét : vel à gienendi feecunditate , fiquidem crébró à fe nouas radices fpargat, idque non tàm, vt térram amoeno viroré ornét , quàm vt éius per- enni prouentu bobus & jumentis pabulum fuppeditet: nonnulli P 45, quod capris gratuin fit pabulo (2i£ capram EAD appellauere. Sic & &aaZiw quo carpentisque féruientia iuménta, eo pafsim eec fiué fit 2 viridé, fiuein foeno fic- catum, Vndein Sarmatia, ubi Cramina füb niuibus lztiísima funt, fibi iumenta hyeme; difiecto vngulis gelu; cárpunt, Scaligero e tefte. Aft, communi apud Graecos nomi- ne f. ^xe»s« , quali agreftis ; e4:2 712» 45e» ; dicitur, eó quód in agris vbiq; fponte , quo: viscoelo & folo, etiam non fatum , nec cul- . tum, luxuriet. Cretenfium vulgus Graecum BSEÉRAMEN à eradiendo, fiue À vicem tum figurà , tum facultate multüm difcrepant. At Theophraftus nullam difte- rentiam notauit. ' M vero Plinius / fimili- ter quatuor £ehera recenfuit : cui primum geniculatum : alterum quod in Patnaffo: | tertium aculeatüm , quod trium generum: primum cuiusin cacumine plurimum qui- ni actlei , Dactylon vocant: alterum ; quod Aizoo fimile eft: tertiü genus dactyli; quod tenuius in parietinis & in tegulis prouenit: quartum denique Babylonicum;quod iuxta iugo cB vias nafcitur. Sic eoqu: pofteriores plu- res Graminum differentias propofuerunt : tantus tamen , tamque varius in his naturae lufus,ut preter varietates tàm à prif is.quam à recentioribus zy propofitas,plures aut pre- termiffe, aut neelectze adhuc dentur;de qui- bus in progreffu. Ex his quadam in vfvm Medicum veniunt, quaedam veró non. Et rurfus, horum quzdam animátia depafcun- tur itaut nonfolüm viridia, fed & ficca ipfis . pabulo fint, quz in de potifsimüm pro- nomen feruat, dicens Agrofti.' nés 'Theo- C ueniunt, & anguftisfolijs, & gracilibus cul- hrafto & & »« Homero ^, id eft, Her- i quafi Gramen oimhiuin herbarü vulga- tifsim fit: quare Gallis abfolüte de /' FHerbe appellatur, ad imitationem Poétarüm, ápud quosplerumque, proómhi herbarum gene- Ye Gramenáccipitur. 7Egyptijs 4v«Q«: Ara- bibus, vt Serapioni //egem 1d eft Thel, id eft Neeil : F'agem , Negen fcu Negien. Germanis, Graf. Danis; Graf/s. Belgis & Anglis, Gras. Gallis,del" Eferbe,Grame. ItalisGrámigna. Fi- misprodeunt. Quaedam funt fpica fimpli- ci, ut panici , milij, lolij hordei, tritici aut alteriusfrugis (nam in hanc claffem Bromi, Phoenicis, Lolij, Hordei , vt & Auenz fyl- ueftrisfpecies, cum & ipfa graminei genc- ris fint ; retulimus) quedam vel cum Ari- ftis)vt Hordeum murinum : vel fine Ariftis vt Cauda vulpis. Quedam veto inzequali funtfpicà, eaque vel ramofa, vel ex racemu- lis conftante, velalio modo di(iunctisfemi- | fpanis , Grammba, Grama, Yerua. Sclauonis& D nibüs. Sic quaedam propriam a aut Polonis, Tráwa. Bohemis, Payranet Tráawa. Grxzná. Etfi quatuor tantum genera i Diofcorides i fecerit: 4'5e»sv primum: al- E runt. Quaedam denique parum , aut nihil iubam ; atit comam ; aut paniculam profe- - vtilia funt ; & horum quzdam locis palu- - ftribus & vdis: quaedam vero aridis & apris . cis prodeunt. De quibus ordine: a grami- pne Canino; cum eiusin Germanix of- ficinis vfus fit;initio facto. y CaspARr BavHiNI THEATRI DOTANICI B ERES I CSVISIISIUIUS 108 MRUNSUIBC SUN TUN A Graminis radices dulces funtpartes vero fu- DEOGRQA4MINE C4 mm AINXO Pan CAPTYIUYL, L GRAMEN CANINVM ARVEN- SE S. PRIMVM $. GRAMEN DIOSCORID: ET OFFIC. " | 9 UN SM /" il: i v NI 7 / - wo NI, Á n 3 dp * NI M o^ v " nu EN d y H RU Í a^ n Ü (X "Wi 7 der PPP J/ VP PA cod , '- 2j I EM * " L GaAuzx, quodin vfum Medicum apud — Germanos eft receptum ; Diofcorides nic latas, perterram repentes, qua à fuis ar- ticulis radices dulces;seniculatas fpargunt: "folia acuminata , dura, lata; ceu arundinis &; quibus boues &iumentapafcuntur. heophrafto Agroftis fiue Gramen, ra- s 5 geniculatas c habet, ceu Arundo: -obliqué adhaerentes d , nume- im türgentes, viresq; intenden: poe mo d diu. e. .mf16. f Adhift. g Dodonew, h. Gbagcspe periores caufa ficcitatis infuaues & prope- modum infipidae : quare radices fuam dul- cedinem feruant; víq; quo reficcentur, refic- catzc ftatim eam amittunt: folia f Algae ha- betfed multo minora: caules cum tota Er fuperna breues imbecillesque funt: infernaze veró partes magnae fréquétes & valida: (quo advires.) HocGramen dactylonfecundum efle cenfemus , quod infra proponetur. Noftrum veró, ex radicibus longe lateque fub terrà repentibus , quibus velut inter- B mortuü fefe propagat, candidis, geniculati $j fibi inuicem implicitis , guftu fubdulcibus, | quze pluribus locis emicates progerminant, &culmosrotundos fefquipedales, aut pauló longiores, quatuor aut ER geniculis di- |! ftin&tos,emittunt,vndefoliaerumpunt bafi caulem inftar vagina ambientiajanguftajin acumen faftigiata , duriufcula , arundini fi- milia, fed minora : fpica ex breuibus vtricu- lis densé confarctis , conftat: flore eft palli- do,femineafpero. Aliquando non fpicam, fed iubam e Milij aut Arundinis, minorem j^ i C tamenacrariorem habct. ^ Locvs. In agris frumentariis potifsi- mum , rarius locis arenofis, non autem in pratisprouenit:frugum vitium ac peftis, & agricolis exofum , qui procifIo agro, radices raítris erutas & collectas , & autumno & vere,ne renaícantur flammis exurunt:cüm tàm pertinacis vitz fit, vt etiam radices fe- | miarida terraobrutz, reuirefcant: & cüm mire ferax fit, pabulum frugibus;vicinisque plantis furripit ; radicibustotam terrae pin- guedinem adfe attrahentibus. Floretaeítate fic a defcripfit: Gramen viticulas habet ge-D vnà cum frugibus : at radices in vfum au- tumno leguntur. | | | | Nonwrs. Dicitur gramen Caninum, fcu Gramen Officinarum: Caninum voca- ^ mus, ad imitationem Plinij P ; eui Canária dicitur, quód eam canes inüenerint, quafa-. ftidium deducunt, eamque in noftro con- fpectu mandunt, fed ita , vt nunquam intel. ligaturque fit;,ctenim depafta cernitur. Sed hoc fabulofüm, nimis credulus Plinius re- sgermen fert: licet enim quotidie videre gramen , à ulcis :reliqua E canibus rofum & vomitu cum m pituità reie- | &tfic vorandi auiditaté hocinfra cap.xxit. in Gramine Daétyloide fecundo. . Quare quibufdam Cynagroftis: - alijs Dens canis 7 , & gramen acuminatum, » S9: ccu OON E . lasER Pmrwvs SrcriO PuiMA- Car. II. EC àfoliorum primó prodeuntium forma. Ve- A Ad tormina 4 , rum Ruellius & Canariam,quam etiam her- bam canisfuos appellare (oribis pauloaliter defcripfit: humilis eft herbula, tolijs tritici multo minoribus;calamulo tenui, geniculis pyxidatim: cohzrentibus, articulatis inter- nodijs modo tibiarum in fe infarctis, quz tracta fuis à vaginulis exeruntur ; euanida Ápicee loco panicula, ita vt folio & culmo tri- ticum , cacumine arundinem zmuletur. Gramen, Diofcoridi , Ruellio, Dodonzo, Cordo /, Caftori Durantis: Gramen Diof- xo» vrinz difficultatem (eam mediocriter mouéndo) & vefica vlcera, de- coctum eius potum , efficax. Vefica excre- menta calculofà comminuit : &, ut Oriba- - fius a , lapides frangere quandoq; confue-. uit : hinc Plinius , quidam propter veficae cruciatus , gramen vino decoctum ad dimi: dias, à balneobibi iubent. Ad lumbricos in- fantum necandos & expellendos, eius deco- ctum recentiores P commendant. Contra c morfus animalium venenatorum deco- Cum radicis in vino, ad vncias tres vel qua- coridis, Gefnero m : Gramen caninum me- B tuor , mané & vefperi vtiliter propinátur. dicatum, Aduerfarijs, Lobelio: Gramen Ca- narium; Eidem » : Gramen caninum, feu canarium primum , Tabernamontano: Gramen Caninum , Gerardo: Gramen vul- gare Dodonzii, Lugdunenfi hiftoriz: Gra- . minis primi Diofcoridis fpecies maior, T'ha- lio. Germanis, Graf / Junbegraf / yunbs: $abn/ AYuedgraf Saxonibus à iumentis,que ed herbà deleciantur: eius fiquidem radice, multi equos zcftate , cum nulla alia herba vi- ret,rceficiunt. &ued enim ipfis iumentum Aqua ex radicibus vernali , aut àutumnali tempore; diligenter mundatis & concifis, in balneo Mariz lento igne elicitur : dein ad aquae extracta libram quamlibet ; rádicis crafsiufculé contufze , vncia vna additur, fimul per horas viginti quatuor in balneo Marie macerantur, tum rurfus deftillàntur; & tandem infole debito modo réctificátur. Huius vnciz duz vel tres, mané & vefperi affumtee & cum potu ordinario commifte; obftructiones hepatislienis,renum tollunt; fignificat. Be gis; Ledtevafe, Hontsoras , oft C vrinam promouét, veficàm expurgit, calcu- pecn poten: Anglis , Coubacrafe , or Do ;eseraje, or Quick eras : Gallis , Dent de chien, & chien dent : Italis , Gramigna : Hifpanis , Gramenba & Grama. | E T QvaArirAs. Herbaipfa primo exceffu refrigerat , in humiditate vero & ficcitate moderata (fiue o in medio conftituta) Ga- leno p. Radix in qua precipua vis, & vbi mollis fuerit dulcis & efculenta, Galeno 4 modice frigida & ficca (hoc eft in ordine primo) mordacitatem quandam exiguam, lum expellát, lumbricos necát, & expellu m . Haec quia frigida eft; idcirco in pretio ha- benda, cum per d fint medicinae náturá frigidae quz calculos frangant & vrinam promoueàt: nàm propter dulcediné quam Ee diureticum temperatum eft... Sunt uiin eundem vfum radicis recentis conci- v manipulis quatuor, Eds fontana libras quatuor affundunt, per horas viginti qua- tuor in balneo Marie macerant,dein aquam eliciunt. Sic, inofficinisaliarum aquarum | & partium tenuitatem obtinés ( quare non-D modo extractam habent, ad 4 urinam mo- nullisaliquid r caliditatis habet: ) Oribafio $ aliquid acrimonig & adftrictionis: & Fer- nelio t ; fubadftringens & fuauis. Succus, (cüm fapore fit,quem alij aquofum,Actius w ' veró mediocriter dulcem vocat) eft inter caliditatem & frigidatem manifeftà in me- dio. Semen vulgo nafcentis debile eft: at ei quod ex Parnaffo » VÀS ficcatoria y tenuium ium & fubacerba, Galeno x . : H Aeiio loc.cit, Y Érafauolo in examine fi fg 3 lvo de boitis Gerihanie. i. bifooria Belgice c» in icmnibur. 0 Oribaf. 2. [ropz.t3. dr v. 8 2. vire, fimplr. p 6 mplic. $ 1,4. Col. 1o, Qr ei. loc. cit. t L5. metb. med. c.23. M feir. .oy Fermnel.s. Meib.med.4.. z.— Diofc. L4. c.40, Plin. 24,019. 8. 2. virtus. fimpt. 1. p b Mani: Diionew: Rendssrli[ecii, e Talmamg: d mani. uendam & lapillos franeendos. Vinum quoque ex radicibus recté mundatis ; vin- demiarum tempore, mufto affufo, co modo . quo catera vina medicata , parari oteft: |. cuius Arnoldus de Villa nóua e meminit: quem tamen , non Gramen caninuni , fed Polygonum mas;pro Gramine antiquorum | fumfiffe Tabernzemontanus voluit: & hu- Hen ius vini vfus ad praedictos affectus, máxi ad venarüm mefaraicarum obftractionés — & reclinatos: F. Lobebas im sbruationibu, g. Oribefs 2. vir. fmpt 5"Re——— 0 9 qup mee I CasPAnr BavHiNI THEXTRI DOTANICI 12 cis c & feminis puluis, drachma vnius,vel A & vulgato habitioribus,corpulentioribus & vnius & femis pondere cum vino affumtus, calculum inel Semine f etiam ad ob- ftructiones vifcerum;aliqui Apuleium imi- tati, vtuntur : cuius PS pam drachma vna, cum vino, in aluj fluoribus & vefica vlceribus,exhibetur. Haemoptoicis conue- nit fuccus radicis recentis, man? & vefperi ad vncias duas affumtus (fed de Gramine nodofo intelligendum cenfemus:) & ad vncias tres epotus lumbricos expellit. Ex- TRiNsECVS. Herba inftar cataplafmatis e dulcioribus : culmis aliquantum villofis,pa- niculis latis, fparfis, acerofis, in reliquis pri- mó haudabfimile , cuius vfus effe poteft ad eos affectus , quosfub primo recenfuimus. Locvs. Lobelius » , huius, inquit, Ca- nini Graminis haud à vulgato Gramine me- dicato difpar natura, quod ex amceenifsimis, lareofis, fabulofisque ambulacris,vicinisq; ds , iuxtanouum Medicum hortum , No- bilifsimi Baronis Eduardi Zouche eruitur: &hoc Gramen vnà cum alijs, à Clariff. Lo: impofita Sacr i fed non valenter: capiti B belio accepimus. circumdata , fanguinis € naribus fluxiones fiftit: &, quod € graminum genere feptem internodia habet, eflicaci(simé capiti contra dolores adalligari Plinius ^ cribit Ocu- lorum ; feruorem mitigat , radix viridis contufa & palpebrisimpofita. Dentium do- lorem aufertdecoctum radicis in vino, fi ca- lidum ore detinestur.. Dolorem ventris à lumbricis caufatum mitigat & mortuos ex- pellit, fi decocto radicis in aqua, venter fo- mentetur. Ifchuriam & vrinzeftillicidium . Nouzx. Gramen Canarium, longius ra: dicatum latiore panicula , Lobelio m. IV. GRAMEN CANINVM , LONGIVS RA- bICATYM MINYs: hoc, Lobelio defcribente, radicibus praetenuibus , reptantibus; cirra- tis, geniculatis , Graminis Canini vulgaris ítu non difsimilibus & efficacitate pari- bs , Coloris ex fufco albidi eft: Folijs veró fefquiuncialibus , juxta radicem pluribus, paruis & angultis: in fpithamzis autem te- nuibus cauliculis;juxta genicula tribus,raró tollit & vrinam fuppreffam promouet,radix € pluribus: latiore item panicula. . decocta & inftar cataplafmatis pubi applica- t1. Lumbricosinfantum expellit, cum Vio- laria & Portulaca contufa, in aceto decocta, fi inftar emplaftri ventri imponatur & fz- in reiteretur. Ad fplenis dolores ipfam erbam Apuleius decoquere , & cum ea flo: rem terere & cum panno imponere iubet. Vulnera (vlcera & Oribafius) cruenta glu- tinat radix trita & impofita. Succus auri- bus purulentis inftillatus , medetur: & ud . cum eo os colluatur , gingiuas à putrédine andem vt Vegetius /. refert, D tudinis, anguíta prodeunt: dein etiam inter IL GnautN CANINVM YINEALE:radice T eftalba tenui, repente, geniculis diftinata, uibus fibre capillaresin terram defigun- tur: culmos habet tenues,Izves,geniculatos 'eciinatos: ex quorum fingulis geniculis, folium atrovirens, ai guftum, duas tréfue it: culmorum fummo . Locvs. In vinearum v ls; . IlL GmAMEN CANINYM , Penivs à4- -DICATVM MAtys : hoc radicibus eft primo "Aduerfariorum parie alterá, A oda Harcynia Saxono Thuringicá, A. Locvs. Glareofis , obfoleto & inculto | agro hoc quandoqueoccurrit. ,. Nouzx. Gramen Canarium longius ra- b o | i XN. GRAMEN CANINVM SVPINVM PANI- dicatum , latiore panicula minus, m Lo. nudum proferre ber terreftri, 22. S. NI Y SS AME Tnm C Mee, T NCGSOIUN ;€ B terreftri, qui candidus vtplurimüm eft, nó- A . LisER. PniMvs SECTIO PniMa. Cap. IL M E an. Sicin ober ligeno Jyunbearaf. Belois; Li cben nunquam etiam rubens, non infrequenter —deeyen Gras. Anglis , Lyttle Qwycberas y or- prodit , 'Thalio referente. In Ttalià collegi- — upright Docseraffe. mus,fedlocusnatalis memoriaexcidit. — e Nowzx. Graminis primi Diofcoridis fpecies minima ; T halio. | VÍ. GRAMEN CÀNINYM' SVPINVM PA- NICVLATVM DVLCE: exradice oblonga, ca- pillata & nigra, folia pauca , lzeuia ; viridia; angufta , vncias tres quatuorue longa pro- deunt : inter quze calamus tenuis , interno- dijs diftinctus, folijs paucis, oblongis cin- B éus,fupinus primum,mox palmi altitudine erectus, paniculam tenuem, albam , glumis exiguis docitn fuftinet. Locvs. In Anglia, agris Londinenfibus vdis gaudet : vnde D. Lobelius ; Graminis dulcis nomine mifit. | VIL GRAMEN CÁÀNINVM SV- PINVM MINVS. i» C S $ 4 "o '" ViÍL GRÀMEN CANINVM SYPINVM MI- xvs. Aliud Graminiscanini genus fupinum reperitur , à cuius radice capillari , viticulae ;lures récutüze proftratze, intérriodi]s extu-e berita donatz oriuntur; vnde noui cir- riemérgunt, & radiaila fparguntur, quein térràm defixae , nouárum plantarum origi- nes éxiftünt:foliaquam in primo anguftio- ta, fed copiofiora Hhici pauca, expanfae ex atro rubóre fplendentes. E "Locvs. lüagriscultisprouenit. —— —— - Nou. Gramencaninum füpinum,Lo- xlio o. & Gerardo: Gramen caninum fu- inim fecuriduni ; Tabernaemont. quibuf- xe RS * eerafje. Hoc gramen oues liben: ter; Lobelio monente, depafcuntur. VIIL GRÀMEN CANINVM MÁ: RITIMVM SPICATVM, VIIL GaAMEN CANINVM MARITIMYM sPICATYM: radice eft tenui, oblonga; vul- : b gáto cahino fimili, à qua cirri plurimi ; rc- curui ; dependentes in terram dcfiguntur; nouarumque plantarum exortus exh bent: cauliculo eft tenui, & fpica tenui,inftar Gra- minis jüricei tertij; ex vtriculis compofita : folijsfemipalmaribus, oblongis, anguftis;& quidem primis crafsioribus; ruffefcentibus, fubdulcibus , aciditate cum leuifsima acre-- dine admixta. . Que o uie Locvs.. Hoc; quemadir odum & fubfe- yuens , locis arenofis ad ftaenorum decur, us; & in fnaritimis fabulofisque aggerum Selandizinwallachriáprovenit —— ^» Nowrw. Gramen geniculatum af num marinüm , Lobelio p: Gramen can num tertium , Tabernaemontan. Gramen caninum marinum ; Gerárdo. Germinis, Obr JoMibsaraf. Beleis j, ME | dujneti Lidigraas. Anglis; fea Dog wmraffés JC Cor eet I$ TIMVM SPICA FOLIACEA. T dad CCo. h. : A" i : - Y " AA -X a B p US ae cr. KDE TAN S XM Set AS quee s: WS . f— //, XN 7 ^ ^ T —À Àj [S j) 2 - N Q i ]/7 Z " S Y wi ^ y V d : 7. ] LP ! J "m i ! p". EY 4 IX. GRAMEN CANINVM MARITIMVM, : $PICA FOLIACEA : cX fingulis radicibus ob- longis, capillatis, priori fimilibus, culmus vnus & alter tenuis, breuisdue inter folia fe mipalmaria exurgit, qui in fpicam craffam foliaceam, velut quammofam & durà, abit; ^"& faporecum priore conuenit. : Locvs. idem qui & precedenaü. . Nowzx. Gramen caninum, longius ra- dicatum , marinum alterum 4 ; Lobelio: Gramen caninum quartum, Tl'aberngmont. Gramen caninum marinum alterum , Ge-D rardo. Germanis, Sehr Junbsgraf. Bel- gis , Anderj cleyn duynen Lidtgras. Anglis, fea Concheyaff. Ra cec ri fimi jun&tà) CasPARI BavHiNI THEATR:! BOTANICI — I6 NI M MARL-AX. GRAMEN CANINVM MARI- e GRAMES ps n TIMVM 'ASPERVM S. SPICA EGHI- NATA. A AaLls An exiguis, àfperis & echinatis, trifidis » alterna- tim difpofitis, & per maturitátem fpàdiceis, compofitz. ——— M . Locvs. Inlocis arenofis & maritimis,vt in Littore Veneto, circa Anconam & Monf. peffulum reperitur. INouzws. Gramen càáninum médicatüm fpicà echinata C. Bauhini (quo nominc, in Phytopinace, ante plures annos deícripfera- mus) Lobelio r. Monfpelienfibus Gramen echinatum dicebatur. XL GhAMEN CANINVM- MARITIMVM sPicATYM: exradicibusoblongis, tenuibus, albicantibus , lignofis, leuifsime capillatis, viticulz plures perterram repentes , rotün- 1e, lacues, pedales, cubito etiam longiores, requenter geniculata: , in ramulos plüres, tres quatuorue vncias , nonnunquam lon- giores ; furfumque fpectantes diuifae , pro- deunt :qux foliola pallida, angufta, breuia & acuta alternatim; vtin Arundine vülgari OL 4. n Prop: Perault, Doctor Saltzmannus colle- 15 .. LIBER. PürMvs SrEcTIO PRrMA Cap. HII. I8 XL GRAMEN CANINVM MARLAL GRAMEN NODOSVM AVE. TIMVM SPICATVM. NACEA PÀNICVLA. ^ st - i , 7 !z , ? M " f e : ) ^ j m o E - zd - X v : AP uti e SN Y | N À N (I) 4 * * J à ^ | nr: - "n : 3 AP e MET RU P Mí í : x ut ad * «c A. z V AA Ies E eS Y z— : P-— . S i oi cS p , Tre t Xll GRAMEN MYRORYM RADICE Rz-.. cubitalibus, quatuor vel quinque geniculis CEN Indc repente; nigricáhte & ca- C diftinctis:folijs oblongis,anguítis,quorum 5 pillacea: culmis pluribus, pedalibus, incur- quodlibet ad geniculum prodit; & caulem !: misstenuibus; ati cülatis; quos foliapauca, vagine inftar ad altérum pine internodium i * breuia &anguftaambiunt :culmorumfum- ambit:paniculàm fiueiu am hábet palma- i Et mitatibus, panicula albicans; fefquiuncialis, rem , tametfi nontàm vt Cahinum effuiam, à exminimisglumiscontexta,infidet. , ^ ^ fedrariorem; auenáceee inftar cd cate Locvs. Bafilez , ad vrbis moenia inte- — tenuioribus & breuioribus ariftis donatam. - ziorajinterlipidesreperitur. .., Locvs. In pinguioribus agrisprouenit: e Du purs cs poen - r^ (e. — apad nosquidemad Krentzachum imótem.: P RR CE Zo. c. MODIDBNIUS S & Anglos: cópiose in Du- DE GRAMINE NO02DOSO catu 5 Brábantiz; Hándriz , Geldrix : & B ET RFLBOSÓ faltibus c Thuringia : aeris aratro profcif- LGAPYT HÍ .. fis; radicum nodi fupraterram con piciun- mess sons so st ous. ,. Dtr:velterraàapotcistoftrofuffoffa,cüm ab üM GaÁMINIS NOposr radicesetiam ii — illis mirifice expétantur. Hoc Graminisno- vfuri Médicum veniát, rneritó nunc dofi nomine in hift. Lügduhen(i proponi- de eoágétidumi : cuius differéntiás quinque. tur:éodémque capite &aliud Grámen bul. agnofciinüs. c wp REM bofüm nodofüm éx Aduer(ariorum opere I GRAMEN NODOSVM AVENACEA PANI- ROniihe Pénz, pingitur , quod Cánino gra- * cvLÀ : radicibus eft albicantibus, craf- miniin omnibusprorfusfimile fit;ni(i quód. fis, crebrisqc tü eribus nodófis, rotun dis; rotunda tübércüla, veluti glandulas teretes, compreísis,ternis, quaternis,étiámquinis, guftu dulces, radicum anfractibus haerer &velut mültisnodis/libiinuicem infidend- | tes habeát, quibus illud careat :quod tempe- OV MEUCHRE ramento & viribusijfdem,quibusCaninuim officinarü polleat: quod rarius fit &plerifg; — .I9 CasPanr BAvHIiNI. THEATRI BOTANICI- 20 ^ Nous&.;; A tuberofis radicum nodis,no- A qui&Oryzam fylueftrem,dici poffe cenfet, dofum appellant: Graminis, vel auenzfyl- ueítris genus, Gefnero e : Gramen nodo- fum, Lugdun. hift. Gramentüberofüm fiue nodofüm , Camerario: Gramen bulbofum, Táberhz mont. Gramen catinum nodo- fum , Gerardo : Agrofteos alterum penus, Dodonxo. Germanis; $nollenaraf. Beleis, Anoop eras , Nnobbelacbtie gras, oft Qi lios gras. Anglis, Kiobbie or ¬tie Dogs era[[o, ", ien ud Sunt qui herbam Bromon; aut Bromi herba fpeciem faciát, quam non Bromurn, fed à veteribus prolegitimo gra- mine ac Agrofti habitum b dicát, & ex Marcello 7 Empirico probare conatur: Herba,inquit, quae Grame dicitur nodorum viginti feptem, in vino ad medias decocta, &c. An forte Aegilops Bulbi genus apud Plinium 5 fuerit; cuius nonjén folum ' . inter bulbosextàt. . QYVALITAS ET VIRES. Teémperaménto & viribus cum Canino officinarum conuenit: radices fapore funt dulci & grato , quibuf: dam ; tamen glandiüm inftar, faporisama- - . ri &acerbi. Veteres Kk. & aduersus calcu-- luni,& vefic& morbos commehdarünt: fi enim (ait Marcellus) nodorum viginti fep- € tem, exvino ad medias decóctorum , & ex- preflorum átque colatorü, decoctum ftran- guriofo ; ex vini cyatho vno ; potui detur; adeo potenter fuccurrit, vt vbi (inetorméto vrinam facere coeperit dari non oporteat fed , febricitantibus , ex aqua fola , dabitur. Recétiores modó huius, modó Canini radi- cibus indifferenter vtuntur: Verüm A nglie Medici huius radices,quas efficacifsimas ex- periuntur valentius obftructiones expedi- re &vtinam cierejquàm vülearis,ftatuunt: quare, fi communiter haberi poffet; Canino praferremus. ! Al GnawrN 6EMMESM , feu NODOSYM ALTERVM : przdicti fpecies eft , radicibus; Murs vriionum inftar can- "radicepropágatur. : x . Locvs. Hoc circa Patauitim ,in monti- busEuganeis; legimus. | Nowzm. Gramen gemmeum ; à radicis forma vocamus: Carfalpino, Perlara vulei, * de colleffane fi imn. f Dodonew ! X o |hnpiricus cap.a6. 1 4. 18.67. m Eg A« ib. 3. cap.5. d lib. 4. cap. t. a 2-hifor. plant éc cum Plinius oryza radices Gemmez (vel vt alij, geminz) rotunditatistribuat. In hi- ftoria Lugdunenfi, planta à Mycono miffa, & his Vim defcripta exhibetur: pafsim in pratis prouenitaltitudine dodrantali:caule vnico;rotundó,geniculato, qualis eft Triti- ci calamus, in quo folia prorfus gramini fi- milia, in fummitáte veluti Auenae panicu- lam habente : pro radicibus bulbi duo fub- funt, minor maiori infidet,vterq; candidus, dulcis, Graminis modo, vt inde Graminis fpecié effe colligere pofsis: quod fi a veteri- odonzus f iu-B bus defcripta,eaforté qua à Theophrafto m xsi* dicitur A quia Coicem intér xaAauódcua & 2ovépa, 1d cft; ea qua folium habent árundinaceum & angulofum recenfet : prae- terea Coicem (xs quedam exemplaria ha- bent) bulborum » generibus, qui radice ro- tunda & fquàmofa fünt , adícribit. Hoc addit Myconus, fe audiuiffe lepores magno- pere delectari,noctud; eius Slice liodie An idem cum Gramine noftro gemmeo? IIL GRAMEN NODOSVM SPI. LE ATUM É IÍL GaayMzx NODÓSVM $PIC4 M... radice eft parua; nodofa, albicáte, fibrispau-.- cis & breuibus adherentibus, cui ceu alter nodülus inferiore multó minor infidet , ca- E lamo eft lui; intertiodijs aliquot diftinéto 4.26. h dbig.ssps. i LugdwnLa.cs9. k Marcellus & cubito gi ;àd quem fibra: oblo Fsdifócren 2I . . LisER Pnmiwvs SECTIO PniMa. Car. IV. : 22 & cubito altiore: folio ad quodlibet inter- A fidentem ; Hordto murino fimilem ; quam inferius folium veficae inftar cinit; camd; fuperat. Hoc ficcum apud Ioannem Bauhi- num jfratrem p. m. vidimus. nodium vno ;angi fex longo:culmi fummo fpica fimplex, mol- lis, Typhini graminisforma vix vncialis; rae 5 — QUE .Locvs. In dumetisvdis, versus Burgun- diam;vt circa Befordiam vrbem,;prouenit. IV. GRAMEN BVLBOSVM AQVATICVM; IV. GnaMzN BVLBOSVM AQVATICYM: cui propric bulbofi nomen competit : bul- bum vnicum habet oblongum; maculis lu- teis, cüm récens eft , ftriatum , cuius caro al- ba, nulliusodoris; nullius faporis: ex cuius fuminó,pediculus duarum vnciarum ex(ur- : r3 radicibus fimi- guiitur, quibus folia aliquot latiuf- Ipergunt FO^1a, T" cula, irn & palmiariainfidét: an culmum ; vncias quatuor vel - 4 » - s €. j : - * 1 (oM. (MA IT "T fw o a» T9 ay] S aP[ P ev PR avje] 9. a9] P aP[ f^ ev hay] 19 9] Pav] I I T e To [QVO Y E e Pad 4 &5 : Ao E ti "y M Pa bor tior CATVT IV * L GRAMEN TREMVLVM " MAIVS. I GRAMEN TREMVLVM MAIVS: radice eft : fübnigra;breui,fibrofa;folijs ad radicem breuibus; anguftis; acuminatis: inter quae culti pedales, aliquando cubitales ; ftriati, nonnunquam fuíci , & ex fanguinco luridi, vno alteróue folio veftiti : panicula fiue iu- florémaque proferat; ignoranius. . ,D baexpánfa, qua áliquándo viridis; aliquan- ey nct POET VIREDUMUUP ORTUS 44 Xs Locvs. In ripa fluminis Trauz ; forte Ructibus proiectum ; fe inuéniffe D. David do fpadicéi coloris eft ; ex copiolis glumis (flores aliqui vocant;& idcirco ipfis polyan- thes dicitür) A aei laminulis fqua; | rotundis, lérticularibus , nitidis; coa tátà (laminulis illis micátibus; qüa ex fron- tálibus & vittis virginum dependent, fere! milibus) quz ex tenui filo; fericeoue capil-—* lamento; ceu pediculo; fapé nitido & atro — füfco,é fummis culmispropendent: quam — obcaufam penécontinuomotuagitantur& trémiunt: nam velynico; vel pluribuseius — Ícápis manti retentis, omnés eius pánicule, — 428 I ,ob quai npe l: 1 23 CasPARI BavHriNI THEATRI BoTANICI. 24.. & ftridularh panicularum &ngeriem,pucl-A IL GRAMEN TREMVLV M ]1ze & adolefcentuli libenter decerpunt, &in —— MAXIMYM. corollas nectunt: femine eft doclá minore, | quam fit Phalaridis, quod femen Canarium nominatur. | Locvs. Inpratis& paícuis ; potifsimum montofis, Germaniz , Galliae, Itàliae &:A n- gliz, circa Pentecoften reperitur: rarius in agris, alijsquelocisherbofis. :;.. | Nowrx. Aegilops Diofcoridis & Plinij quibufdam , fed malé. Aegilops Plinij, & Lolij decimum genus, Trago: Aegilops, Gefnero a & Lonicero: Graminis primum B genus, Dalechampio ? & Amato: JS e polyanthos , Lugdun. Gramen leporinum & tremulum , Tabernzmont. Gramen lo- liaceum decinium Tragi, Thalio: Phalaris pratenfis minor , Aduerf. & Lobelio c , cui & 'Trémula : Phálaris pratéenfis Gérardo: Amouréttes trémblantes , Clufio 4. Ger- OLTRE N WM y / manis, Qyotrm / Gitteraraf / & Sleterav -i NN b*3 e g à propendentibus & tremulis laminulis, A—-^M - . o E i / Sunafratven Daar/ os virginum : QOnfee ZA NN —— ANS js lieben Samen flache, linum Diuze Marize, ri- )» (, Z7 AN YN . pz Rheni vlterioris accolis : 3afenóbrein G- E wor ! : | Suricuoe d oris : VASE WR | fimis:in culmifaftigio, duo triue filamétà; 4 d pss: , ks pes : aJ afenaraf. Bel- quorum (ingula paniculam fquamatam fu- BIS » i 9n ovemae "Phalaris , ende Bevernelle. — (tinent , Íquamis inferioribus atrorubenti- Áng 5, Quakine &ralje. Gallis & Attreba- bus, reliquis pallidis , quintuplo quàm fex tibus , Zmourettes , ob panicularum clegan- quentis maioribus, » in pol mcs. diftinguant,vocem trem- Locvs. Circa Monfpcelium legimus; | ant adijciunt. j Nouzw, Phalaris parua, Cefálpino : Gra: IL GnaMEN TREMVLYM MÀxiMVM: ra; P6 amou rettes alterum, Clufio é; dice eft Bibrofa, alba, culto cubitali , tenui, Ns Itriato » geniculato : folijs paucis,anguftis, — TV. GuAuEN TREMVLVM MINVSCPANE- acumtnatis: paniculis fubrotundisfquamá: cvrA pARvA: radicibus nititur rufefcenti- Es dosi tend in vulear i maioribus, D bus, breuibus ; hüc illuc vagis : culmis eft ies &lo apbeni edo r Jus ;t€- palmaribus, vno alteróue geniculo diftin- | enis, cunms nómine leuifSima — ctis : foliis eramineis. ácüminaátie; Ban: LEE I n. ced Bod FUSCO vc dde | is em fuperiorem, folium xd bs ,In Apeninó & mohtibus Eu- fic obuoluit , vt vefice fpeciem referat, & ganeis; & in monte Rua, non long? P: X : e D A ET » hon longe Páta- fuperet, vel faltem uio, 5 uc e ep nies ES t, quae i aminulis fquama-- tis , lénticulze fimilibus » Ípadicei fzepe co- loris , non oblongis , fed rotundis , tenui breuique filo adpenfis, conftat: ex quibus fofculi tenues , ex auo pal ; r1 EE. raPn Onge 4U- uo qcumifit mIBIbs Col mitanorum coenobium legi- idxquet, qa fnülar ] nis paniculis ex Hifpania - panis leporinus dicitur P its halij dicer 25. - LisER Pniwvs SrEcTIO PurMa Cap. IV. 26 IV. GRAMEN TREMVLVM MI-Aim lexa;, culmi ex vno cefpite lures ; $éni- NVS PANICVLA PARVA. A pride & phe; Asien cpde non altiores exfurgunt : vt & folia pauca grami- nea, pies femidodrantalia:qui enim ex geniculis prodeüt, breuiora & minora funt: panicula eft fpeciofa palmari;aliquando ma- gisaliquando minus fparfa,ex laminulis nu- merofis oblongis , acuminatis Filicis maris foliolis fimilibus (hinc filiceà quibufdam) imparibus fpacijs prodeuntibus, ex atro vi- rentibus; per maturitatem candidis, aípectü iucundis compofita. ^. ; Locvs. In horti Patauini pramineis pri- B mó, (quod Nobiliff. Iacobus Antonius Cor- tufus Patricius Patauinus Zeaim fylueftrem nominauit;)dein in agrisPatauinis circa ad- tumhuin legimus: ficetiam in agro Lutetia- no ad femitas, non longe à monafterió , vul. 26 Bonshommes dicto,notavimus:In non- , nullis Hifpaniz locis áridis & fabulofis Clu- fius vidit: In Narbonenfi agro & Gallobel-- eio itixta Anxiacum caftrum & vicinisio- - cis frequens, Lobelio monente: In Alfatiae quoque & Rheni tractu aliquibus locis Ta- P E v ae GEN EUN cid Um bern:iemhontanus obíeruauit : ciréa Norim- V. GRAMEN PANICVLIS ELE- bergam etiam reperitur. Ob elegantiam ali: ir GANTISSIMIS. L. C quiinhortiscolunt. . - NoMwz&. Gramen amourettes ( quafi a- matorium , ob panicularum venuftatem ) Clufio " : Gramen paniculofum Phalaroi: des; Lobelio: Gramen prátenfe fextum; Do- donzo: Gramen filiceum feu polyanthos (àflorum copia) fecundum, Lugdunenfi : Gtanien paniculatum fatiuum, Heragroftis : & Gramen amoris, Taberngmontano: Gra: '. men paniculatum * Gerardo. Germanis, &icbgraf. Belgis; Lieffyck eva[$, ende Amouret- ten. Anglis; Pamicke era]Je. Gallis & Hifpá- nis Zmotirettes. | ve pVi. GRAMEN MINIMVM PANE CVLIS ELEGANTISSIMIS. 6 AAA. As oc o9 Desa, VA 6-9 Koo |LEGANTISSÍ- museft,& 27 VI. GRAMEN MINIMVM PANICVLIS ELE- À tales, ex cANTISsIMIS : hoc eft veluti gleba ampliuf- cula , rotunda : radicem habet ex plurimis cirris oblongis , albicantibus compofitam: CasPARI BavHIiNI THEATRI DOTANICI 28 glumis ariftis carentibus compofi- te , modo albicantes , modo obfcure purpu- rafcentes infident, que Maio Menfe florem rübentem , Panico fimilem proferunt: tota folia breuifsima, vnciam; rárius duaslon- planta molli 2 nM ube cit ; ita vt con- trectantium manibus blandiátur: fapore cft ga; capillaria, caefía, teretià & copiofà; cul- mis eft multis; vno alteróue ad radicem in- ter nodio diftinctis, duarüm; trium, etiam quatuor vnciarum : fpica ; féu potius pani- cula gracili; parua, ex paucis glumis compo- fita, Hofculis rubentibus, e filàmentis, ftatim ad primam aéris temperiem, Februario pro- deuntibus. Sapore eft initio dulci; dein amaro. pu SE PLIMetu Locvs. Monfpefluli in aruis; in vinetis; &propéBoütonetnafdtur. ——— NourxN. Gramén minimum Dalecham- pij in Lugdun. hiftoria nominatur. DE GRAMINE PANICFL ATO. GRAMEN, PRATENSE PAWICFLATF M. CAPVIT E L. GRAMEN PRATENSE PANI 2 CVLATVM MOLLE. PRATENS NICVLAÁTVM ci bis , breuibus: ribus : culmis fübdulaà. :** ARA PEE . Locvs. In montium riguis pratis apud Gallos, apud nos etiam in planis prouenit. .. Nowsx. Gramenlanatü Dalechampij a: Gràmen pàniculatum molle ; Lobelio ^. Cüm hoc plurimum conuenit , nifi idem velis; Gramenequinum, fiue Hippagroftis .. B Gefneri, quod Otefigraf circa Tigurü vulgo nominátur,cuius Camerarius c hisverbis meminit: Gramen albicans lanuginofum; molle,cübitos duos cum dimidioattingens: femine lato ; fatis magno ; vt Hordei fere, quod in pratis nafci, d parce Gefnerus re- iue -. Habeo éx horto Nobilifsimi Viri D. Georgij Ritefelij , vbi fponte inter caetera graminá proueniebat. | ; IL GRAMEN PRATENSE PA: NICVLATYM MAIVS. $^ * PESE MEA ^o 27 t EP. Ld ENSEESEZ : AUN RE aa » n5 MI 53 ets Woo T. 7x V^ Un. T2 QU f AN T 71 $ -—* c S um. | wf uU " L3 - "77 3 ae Ss NN (Sw: 7 m a d 5 £78 m S ^ 5 v s B a ^ TX! L 7 os pum 7) gc s S : IL GnAMEN PRÁTENSEÉ -PÁNICYLATVM MAIVS : radicum fibris exilioribus & creber- rimis capillàmentis fimilibus, humum per- n & tegit; culmos pedales , aliquando cubitales, graciles; leues & geniculatos , in- E E ter numerofa folia triticei ; erigit; qui pani- - a inbiflriaLlugdun, b "duerfar. pari.alierá, — € /— in fuo borio. A 29 culam fparí lem,fuftinent;in quáftinen'minutum,quod in horreis yeu excuffum à quibufdam colligitàn Ae o. Locvs. Hoc pafsim in pratis & hortis vulgó notifsimum,& quitido aruit,Feenum dicitur, In Flàndria & Comitatu Zutpha- niehifi j altius multó excrefcit ; & noftro fuc- culentiuseft. £1 | Àj Noam. iffa, Theophráfto d, cui fiffanà radicem tribuit, et(i eid generaliter omnis herBa 3 radice foliatà non ramofà, qux caule . femenfert, vtfrumenta; & pleraque olera, Iés dicatur: Gramen vulgó cognitum; Tra-B go, quoad iconem , quam Lugdunenfis hi- ftoria fub Carice pofuit: Graminís fecun- dum £enus, Dalechampio e * Grámen pra- tenfe maiüsyulgatius, Aduerfarijs: Gramen pratenfe Vulgatius, Lobelio , Lugdunenfi: Gramen , Lónicero: Grárien praténíe pri- mum, Dodonazo: Gramen cónimüune, T ha- | & vülgare, Tabérna- n lio: Gramen altérum montano : Gràmen p: manis, Graf. Belgis, t fas. Ànglis, Medou- MU. affe. Gállis , Ferbe dés pres & abfolute de . F'berbe. An per €hulen Garziasab horto hoc amen innuit? addit enim Clufius f: quid C 8r : per Chulen intelligat , hactenus fcire non otui, ni(i forte intelligat gfanien vel her- - báii vulgarem; quam Greci nv vocant. OvaLrrAs.&T Vins. Sapore cít fub- dulci cum aliqua adítrictione. Semine 7 ad vilcerüm obftructiones & calculum in pots vtuntur: fi ad dicufioném pertina- cium tümorum & flatuum , admouent. Of- ficinis tamén ignotum. - ES ENSE PANICVLA- longa, quz tatione loci, ftrigofior, vel la-- tior elt. LiWeR PRrMVS.SECTIO PRIMA Car. V. — fparíam, Arundini vallatoris fimi- & dinis vt przecedenter pratenfe,Gerardo: Gér- ...£ EREEC : currum fepe pofté- rior non vidéat, argumentum bonitatis foli. An recte in hanc claffem retulerimus, cum nobis confpectum non fit; ignoramus : Vc- v ergo merebimur , fi alterius claísis er1&. | À|ox A. ee - V. GRAMEN PRATENSE PANI - €VLATVM MEDIVM. LIA ri. E e "u^ B." " $ des e ww PY 13 " G : - j A * i /N. GU pa CHSE rase VEAT wrpivMt e rádicibus albis, Bbfofis, duas vncias longis ,culmos profert plures, inter- nodijs diquordi iam Irantem vix fu- perantes: olij$ eftoblon 1s, ahgultis,herug elato per medium diuifis , vtrinque acutis: culmórum fümmis fpicae plurés, binis fibi refpondéntibus infidént, in quibusfemen. Variat folijsanguftioribus &latioribus. " Locvs. lm aridioribus pratis ; collibus itemiccióribusprouenit — . — Noms. Gramer minus , Adüerfatljs, Lobelio, Tabernaemontano; cui & Grái quartum : Grámen prateníe fecundui dorso: Gramen pratenfe minus, Gérarco. nguftis , ácutis & mollibus: | iruis, tenuibus; géniculatis,do- - — 31 CasPan: BavHINI THEATRI BOTANICI 32 VI GRAMEN PRATENSE PA-A . VIL GRAMEN PANICVLA , WA 1. NICVLATVM MINVS. MVLTIPLICL |. o2 » uf t b-— Y - A x: NEAN. 2 Na f Y s a Pew I« d A — " ^ae e A P LP N RN UN ba" Pd 3* ww PN ) - £ , * rd e" » Ld * e E * " d $ ^N e 3 pe Na t. & L 7 i E drantalibus , nonnunquam pedalibus: pan: niculis fparfis , albis; m nonnihil fplen- dentibus refértis. ET 3. c Locvs. In Germania & Italia pafsim lo- cis grainineis notauitiüs ; verum etiam in hortis, aliquando etiam vinetis prouénit. Wasted i | Varathocpahiculà&culmispürpurtem — 5 P GRAMINE P ANICF- tibus ,án enun [discug Dein C DATO ARFENSL agris quibufdam Alíaticis propé oppidum - eos laci oe HEIES T ded] S LL GATXT VEO. Nowzs,.^ Gramen paniculatum minus LL GRAMEN ARVENSE PANI- album &rubrum, Tabernaemontano: Gra- CVLA ciisPA, 4e e f men minimum album & rubrum, Gerardo. R17 ESSI Germanis, $Ícinieif ofi fícinrotb Ctraufgraf. Anglis, wybite or Red Dwarfecrafe: VIL GnaAMEN PANICVLA MVLTIPLICI: hoc radice nititur ex multis cirris villofis, albicantibus & oblongis compofita , vnde culmi plures (viginti quatuor, in vna plan- igida , fpadicea , cuiüs co- facpe vifuntur. In hoc A LisER PgiMvs SECTIO PniMA Car. VI. 34 Aícalonie cepe bulbis exiguis non difsimi-AIIL. GRAMEN PANICVLA PEN- libus, cortice pallidé rubefcente tectis, coa- DVLÀ AVREÀ. : gue videtur, ex quibus radiculz capil- ! ares , aliquando breuiores, aliquando lon- deem quafi textu dependent: fo: ijs eft des , anguftis, & pro ratione caulis , breuibus : caulibus tenuibus, leui- bus,geniculatis,iliquando eléganti pürpurá nitentibus, apud nos feéfquidodranclibus & altioribus : apud Monfpelienfes ( vt figurá exprimit) dodrantalibus : flof ulis paruis; ribs ; in pánicula denfa, crifpa , & vcluti villofa, molli, fericea & fpéciofa, vt piuris- mümrubra,nonnunquamviridi. ^ B Locvs. In cefpitibus locorum aridoru, aliquando àgrorura marginibus & fabule- tis prouenit: rárius parietum füpercilijs, vt Bononiz & Patauij, apüd quos eciam circá femitas réperitur : fic in fabuletis fzuallidis, & vinetis glareofis non longé MonfpcliS legimus. — La dic EIMA Nowzx. Gramen vulgare Matthiolo, fi: gura non feliciter exprefTa, prefertim quoad radicem qua ád imitatióném def: riptionis Diofcoridez«depicta videtur: quem Lug- dunenfis hérbári; autor fecucuseft: Gràmen minimum Xerampelinum Narboneníium, C Aduerfarijs & Lobelio, horüm figuram era- minis minimi appellatione Lugdunenfis hi- ftoriapropofuit: Eft & tértia apud Lugdu- nenfíem figura, Graminis bulbofi Dalechàm- pij nominejin qua tamen panicule non recte exprimuntur. v cien ras neet [jn arenkens feet ghespreyt. ——— Vinzs. lifdem viribüs , quibus & grà- meii vulgó à Medicis vfitatum ; pollere fta: tuunt 4: | e | A F.9: áÀ «Lua ^ CCLUUAQuM e 27 - - - " Mies. V Anl AJ f uud f 23 m : i Ré ibt. d Ec S' IL GRaAMEN PÁNÍCVLÀ PENDVLÁ ÀV- 7 aA : radicibus nititur multis , nigricanti-D ". bus, diftractis: folijs mulus ; oblongis, gra- ! mineist culmo cubitali , genicülato : fore aureo (vndé aureum cognóminatür) in pa- Liqualidis d fiientibus pro- à j Noxzw. Gramenaireum Dalechampij nuifsima prodeunt ,àquibus pa X to Du UM ET TP T * F9 1a : j VES . in Lugduncnfi hiftoria nominatur. tenuifsim i0 tib. Weber PCT Zz culis diftindti exfur- - milibus veftiti: odio EET UM d 85 .. CasPARI DavHINI THEATRI DBorANICI 36 agris aucna cohffitis, Maidinién(t in Gernáa: Á raf. Belgis, Ackerwindtbalme. | Anglis, nia reperitur. | Nouzx. Gramen fegetum panicula Ípe- ciofa latiore , Lobelio ? : Gramen fegetale fiuc aruenfe paniculatum , Tabernaemont. Gramen fegetale, Gerardo: an gramen cau- le geniculato, Thalio. Germanis; $«fb ober Jid'erftraufaraf / Sornftraufaraf. Belgis; F'eldterafS , offt Koreneraff met fcboone [eer ret &he]preyde arens. Anglis; CornegrafJe. IV. GRAMEN SEGETVM PÀNI "CVLA ARVNDINACEA. - 5h .c Fa x MM .Jeo]557 d. OU I1 Mtr NOV? 1] Qu CeaA dades, 6, ad. ?£&. T a5 Reedesraffe DEGRAMINE ? ANICFVLATO MONJT.ANO ET SYLFESTRI. CAPSTV T VIL GRAMEN MONTANVM PANICVLA SPADI- CEA DELICATIORE t radice eft alba, bre- ui, capillacea : culmis ternis,quaternis,geni- culatispedalibus, vio alteróue folio cinctis, quz etiam ad radicem breuia & pauca funt: in culmorum fummo panicula triuncialis, fpadicei coloris , ex locuftis minimis com- pofita. Variat magnitudine , nam & caule fefquicubitali, & panicula femipalmari in- kehitr.. — : Locvs. In Saxofis prouenit: maius qui- dem in monte Krentzacho: mimus vero in monte , QBafferfaiL/ dicto. * IL. GRAMEN MONTANVM PA- NICVLATVM ODORATVM. Locvs.- 37 Locvs. Apud Boruffosprouenit. Nowzx. | Gramen Mariz à Regiomon- tanis dicitur, quod in fafciculos collectum, propter odoris fragrantiam, veftibus inter- ferunt. T Ill. GRAMEM PANICVLATVM FOLIO VARIEGATO. LisER PRiMvs SECTIO PRiMA Car. VIII 38 A Tabernzmontano : Gramen ftriatum , Lo- nicero & Gerardo. Germanis , Cypannifct: , graf/ 3Bdfcbaraf / Ctrimebüiggraf. Belgis, Vuidtebeflreept eas. Anglis), Ladie lacegraffv, or PamtederafJo. Gallis , Aguillettes d'armes. . IV. GRAMEN SYLVATICYM PANICVLA- TVM ÀLTISSIMVM: €X radice repente fibro- : fa, calami duorum &trium cubitorum ex- furgunt, qui paniculas paruas fuftinent : fo- lijseftlatis, Cyperigemulis., ——— . | Locvs. In Íyluis circa Montembelgar- $ dum frequens , ex quo ruftici torques ipfis * , equis, aratra trahentibus; conficiunt. Sic - Bin pago Champigni Luderenfis dicecefis, | Ioanni Bauhino fratri; data chlamys pafto- qe ralis, quaopiliones, aduerfus pluuiam , vti 4 confueuere. H DE GRAMINE ? ANICVLATO 3 |. AQ9F ATICÓ. | 1 unmiquen y v«VIIL.-- 3 'L. GRAMEN PALVSTRE PANI- EA . CVLATVM ALTISSIMYM. III. GRAMEN PANICVLATVM FOLIO VA4 RIEGATO: radicem habet fibrofam,albidam, pufillam, Graminis pratenfis inftar : culmos Panici , cubito altiores, etiam fefquicubita- les, craffos, ftriatos, geniculis diftinctos :fo- lia Milij ,arüdinismodorigida, mucrónata; fcfquipalmaria: longitudine media glauca, compluribus venis candidis,vel lineis Íolen- dentibus , rarius rubentibus iüfignità; ita vt ligulas fericeas, ex albo & viridi Varieiátus, 5 referant, at non videbis folia duo fimili mo- do vatiegata : panicula eft Panici fylueftris, cuius vtriculisfemen paruum , album & ob- longum,includitur. — | Locvs. Germani j Ápgli & Belgz in hortis colunt, femine primum ex Hifpania - allato, quamuis in fyluofis & montofis Sa- baudiz & Gallix Allobrogicze fponte pro- EN o S SAU "Nourx. Gramenfulcatum vel ftriaturà album, Aduerfatijs & Lobelio a: Gràmen fulcatum, Lugdunéfi: Gramen pictumi fiué flriatum, Camerario P : Grámen pictum; | ues, ftriati, caui,internódijscarentes,&in — falcatá, ftriatum Sabaudum; Hifpanicum, É paniculam pedalem; aliquando cubitalem. J * j.3 red hi As - E 3 et € E X A AED Y Y WII i / : W: / t A N M jJ $ , N N Ww V, / " d L^ [/ f/ » , 1 : ' M // , " N " J/ I a M b * 4 / ^, d Y A M j 5 N b: M 4 Y SS bN " ij 3 i N dn. NN EN. Ni d e E "m GRAMEN PALVSTRE PANICVLATVM AL * TISSIMVM : radicem habet ex fibris ali- quotcrafsioribus & rufefcentibus compofi- tam; vnde cauleshominis altitudinem fzpe fuperantes exfurgunt, quirotundifunt.lm- . 39 CasPAnI BavHINI THEATRI DOTANICI 40 de(inerttes , ex caulis enim latere plura, ceu AIV. G RAMEN PANICVLATVM AQVATICVM LÁATIFOLIVM. filamenta dodrátalia, etiam palmaria, fimul . eodem loco exeunt, quibus fparfim locuftae tenues, virentes, per maturitatem nigrican- tes, infident : mox , ex altero caulis latere, paulo altiore loco;ália prodeunt; & fic alter- natim àd fummum víque : folia habet cubi- tolongióra, viridia, ftriata, caulem ad radi- cem complectentia,incáauleveronülla. Locvs.. In paluftribus prouenit , & 2. dei àpüd nos Michelfeldae locis humidio- ribus. oHlgRC Pe ansocooi im Now£x. Gràmen àquaticum , harundi- náceuüm paniculatum, T aber nzgemoht. Grà- B men fnaitis aquáticum , Gerardo. Germa- nis , QDaffeericetaraf. Anelis , Great N/ater- eraffe.. Nulliusvfus, quàm vtiumentis fub- fternatur. I ; IL Ga AMEN PAÀLVSTRE PANICVLA SPE- c1054 : hocad bicubitalem altitudinem ex- furgit, calamo fatis craflo : folijs eft paucis, edad , latiufculis , per marginem afpe- riufculis, quorum aliqua tubuli inftarscalà- mum media ex parte ambiunt: panicula cft - iubata, fefquipalmari;ex elegantifsimis;par- uis & fubrotundis laminellis compofita. '" NoMrR. Lolij nónum génus $ 'Trago: Locvs. In humidis Patauij legimus, cit2 C Gramen maiusaquaticum, Lobelió a: Gra- es Müll: fium obferuauimus , & ex Hafsiae Íftagnisáccepimus. —— 2X IIl. GRAMEN PÀLVSTRE PÁNICVLATVM MINVS : ex radice crafla,, fibris albicantibus; durioribus donata,calamus rotundus,ftria- tus, cubitum fuperans exfurgit: quern folia pallide virentia, latiufcula, pedalia,fubafpe- ra, indeftiunt: panicula palmaris eft , rara, ex locuftis albicantibus, ariítis oblongis, ar- matis , cómpofita. | Locvs. Hocin dumetis humidis circá montem Krentzácenfem prouenit L4bdn ve dis Michelfeldentübus ; non longe Bafiléa, - altius infürgit. - MEN PANICVLATVM AQVATI- : radice eft repente, fibro- bitalibüs, etiam altioribus, ribus, frequen- culis ob eptis, 'r/s &Cacumi- Hiacea, pallida, minis arundinacei altera fpecies , "Thalio : Granién harundinaceum paniculatum, Ta- bernzmontano & Gerardo. Germanis, Quebtftranfgraf. Belgis, Groot N/aterzras mttt breede biraren.. Anglis. v'ildereede. Qut SOSA QE ehe QR GRO RDK NC. QE eS e DE GRAMINE S?ICATOU. GR.AMEN, SPICATZM AQFATICEM. CAPVT IX T. GnàMEN AQVATICVM FLVITANS MVLTI- ^ ert ..PLICI SPICA : radicibus longis,per tranf- ueríum latis, & fibrofis capillamentis , hinc indeterrz affigitur: caulibus tenuibus, iun- ceis peticulue circa quos folia angufta, obtufa , femperuirentia, quae fingula feor- fim pofita , fub initium Martij aquis inna- tant : ad caulis latera, alternatim pediculi te- gis p LiER PRiMvS SECTIO PRiMA CAP. X. co L GRAMEN AQVA TICVM AIL GRAMEN AQVATICVM GE. NICVLATVM SPICATVM. FLVITANS MVLTIPLICI SPICA. Gerardo. Germanis, Cntenaraf /Sluttgraf. Belgis, Gbemein 'lotgras. Anglis, Floteeraffe. Italis , Gramigna di fuwne: - | QyArirás. Temperamento eft frigido, quare. inflammationibus. & affectionibus calidis, non fecus ac lenticulam paluftrem adhiberi poffe, Tragus b cenfuit. XC IL GnàMEN AQVATICVM GENICVLATVM | sPICATVM : radicem habét priori fimilem, , fedfolijs dedos ; acutioribus, can- LÀ ; 3 Lo y niculato, cui fpicavnica, caudae murinz fi- milis ,in(idet. Uer ! - Locvs. Inaquis & riuulis reperitur. Nowrw. Gramen aquaticum fpicatum, Lobelio a : Gramen fluuiatile album, Ta- bernaemont. Gramen flu iátile fpicatum, - Gerardo. Germanis , QBaffhuttaraf. Beleis, Vuitevlotgras. Anglis; Ópi ked Flodegraf[e. Ya- "lis, Gr. bianca. z: [E ^u Coo . BR. 55 DE od a MA Ft jo : ex quolibet geniculo folia E tum nominare placuit. domo Secr Pg uaniba b bs de cap. 5 x e. uu ^ po 6o E. d 1 , ^ e d y» , n " " 2 ea, communiter bina , culmum bafi la- SPICATO PRATENSL. i C A D-V-Todbo: i - didioribus , mollibus: culmo breuiore, ge- D GRAMEN PRATENSE CRISTAÀTVM , fiue GRÀMEN SPICA CRISTATA Lvl: ràdi- cum capillamentis plurimis , oblongis , al- bicantibus , abundàt ; qu& :n vnurn veluti cefpitem coéuntia, deorfum repuht: culmis ei pluribus , fefquicubitalibus ; ger paucis donatis : folijs breuibus , angu & circa caulem paucis; vncias quatuor | quinque longis : Dice tenuem , ob- punicei coloris reperitür) qua plurimas - Galli criftas, vel femen planta: Caput pe - refert : cuius nomine crifta 43 CasPARI BavHiNI THEATRI DOTANICI OA L GRAMEN PRATENSE CRI- AIIIL. GRAMEN PRATENSE SPI- STATVM. CÀ FLAVESCENTE. nit. Verum fpica elegantiore & denfiore,in C monte 2Bofferfatl & MonfpefTuli obferuaui- mus, & fimile ex Anglia à D. Lobelio acce- Noxzx. Gramen criftatum C. Bauhini, « Lobelio a. Germanis $amgraf dici poteft. " Ll GnAMEN sPICÀ CRISTÀTÀ SVBHIR-- svrYM : hocá priori differt, radicüm capil- 4 lamentis xüfeicentibs ; culmis tenuiori- - 7, bus, parte inferiore lxeui lanügine afperfis & humilioribus : folijs longioribus : fpica candicante, mini $ compacta,néc ita elegan: tercriftamexprimente. ^ ^. Locvs. In dumetis circa Cliben ; non D longtBaflleacopioséprouenit. — 3 €j "D | 3 iw] ; 1E JRAMEN PRATENSE SPICÀ FLAVES: TE : radici t pluribus , veluti in v- E P Baflleasinpraus&locisquibuC — re fauefcente) in Lugdunenfi hiftoria, no- dam aridioribus,vtadvrbismeeniaproue- minatur, — 0 | IV. GRAMEN PRATENSE SPI CA PVRPVREÀA, EX VTRICVLO : PRODEVNTE; PY. Gud RR X. 45 lis eft [ci fimilibus, culmis multis do- drantalibus , etiam pedalibus : geniculis ni- | gricantibus diftinétis : folijs multo quam rS Me. Z. Int Cu E J : ; 7 CARP taa - A : 3 a à ; ? . : mnis etumis$ atper s denfeq; con ftis, com- e T Wo t SN Less ta Pe ; eque P pofita, nuncfatura nunc pal idévirentes, | — s cru e Jj XAR TE TEGERE | nunc partim virides, partimque atrórüben- E in illo anguftioribus & viridioribus: fpica quinetiam breuiore & crafsiore , purpureis Horibus ornata: folio; quod ex vltimo geni- culo pkodit, fic caulem obuolüente, vt non Apcrenus ( quod in priori non fit) '& veficae peciemoftendat. — — .— CN Locvs. In humidis pratis ; non longe Monfpelio & Lugduno ; & circa Matifco- nuni prouenit, ficetiam in Burgundiajinter Belnam & Catalaunüm. Nowzx. Gramen pratenfe Dalecham- py 5... EU ER P | OvàLrras. Sápor dulcis eft & aquofus,; cum priori idem : quare cenfuerünt aliqui; alterum márem, ru foeminam effe. Vinzs. Adeadem, adqux Gramen ofti- cinarum, fed inefficacius, valere £ ftáthunt. V. GRAMEN SPICÀTVM ASPE: JRO FOLIO. 'u ibis pic inde, ex pluri- ! LisER Pniwvs SEcTIO PmiMA Cap. X. MEN' FOLIO SPICÀM AMPLEXANTE : radicu- À tes: floribusoblongi D) SPICÁ SQVAMATA: prioris grar . continente. | PE buso ; pallide luteis, € fpica- rum rimis prodeuntibus : folijs eft paucis, ai n anguftis & afperis, nonnunquam articulatis, vt alterám alteri infertum vi- detur - dE oT XN | Locvs. Inàridis prouenit. Flofculis fub- rübris , in frigidorum montium pratis; Da: lechampius 5$ óbferuauikt. In Ttalia compa- ctiore fpica legimus. ! NowzwN. Gràmen pj os EU | VL GRAMEN CARYOPHYLLATA FOLIIS SPICA DIVVLSA : radicibus eft paruis, fibri- fpicátum Dalecháss- cem multis ; cráfsis , duris , faturate viridi- bus, acutis ác récuruis, Vetónice rea latz folijs fimilibusjintér qué cauliculi;pal- : : mares,rotundi,exfurgurit: qdorum fummo B tis, nigris vel etiam rufis: folijs circàràdi- » i» $ & «X D fpicà modo via , modoó plures inlidént; & : quidem aliquando pedicellis infidentes , ali- - quando ijs carentes, cauli proximé iungun- : tur:quz dum florent, flaux funt;niox ruf, & tandem vbi maturuére , fpadicei funt co- lorís, & in fafciculo quafi fimul iunctae. Locvs. In pratis aridioribus inuenitur: hoónnuriquam etiam in imontiü pratis vdis; C & circafontiüm fcáturigiries, & hoc maiis: cum id;quodiin ficcis creícit;minus fit; quale ex Iraliababenitjo oc ocior s . NowzX, Grámen fpicátum folijs Vetoz nice caryophyllate ;. Lobelio c : Gramen nigrum (propter fpicam nigram ) Lugdu- rienfi: Grámen caryophyllaeum, Taberna- morit. Gráminis loliaceioctáui quarta fpe. cies, Thalio. Germianis , 9táádeinaraf. | eis, Gbearent eraskenmetbladers van Geroffelen. Sapore eft fubacido ; quire bobüs minüs raturmi. * ! VIL G&àMÉN CARYOPHYLLATJE FOLIIS amnis perpo- illa fpecies eft; tota plantula palmam non Ficadónt radicibus párüis, nigricantibus; fibrofis : folislisoblongiufci : curuis & imbricatis: cauliculo tenui ;in f fummitate breuem fquamatamaue fpi Locvs. Aridioribus & apricis lóc . NoMEN. ris perpuffilla H codém titulo, 1 ) yz Sk ok (culis ftrictis; ré- e Gráminisloliaceroctauigene- — ur Hoc; cüm priore; o, Lobeliusin Iconibus — 47 CasPARI BavHINI THEATRI DorANICI 48 - Qeemeesooseseososonoseneeeoeon A IV. GRAMEN CARYOPHYLLA- TVM MONTANVM SPICA VARIA. DE GRAMINE S?ICATO MON. TANO ET NEMOROSO. C ATYVYITI xh '" GRAMEN. SPICATVM ANGVSTIFOLIVM MONTÀNYM:hocagrámine Caryophyl- lato pratenfi differt iolis , qua angoltils- ma: cauliculis, qui in hoc tenuifsimi , plu- ,, res &longiores: & loco ; cüm hocfolüm in » montofis; Maio menfe florens, reperiatur. ER IL. GRAMEN S&YLVATICVM ANGVSTIFO- $ LIVM $sPicà ALBA:exradice rufa, tranfucr- * fa, fibra capillaresdefcendunt, & folia plu- B 3 ra, fere capillàceá, palimaria,etiam breuiora, 4 rariüs longiora éxurgunt, ynà cüm culmis 4 tenuifsimis , qui plerunq; ipfis folijs breuio- 1 . 3 ? candida, exiguis ariftis; quat vix vnciam fu- SD perat, infidet. " | . .Locvs. Infyluis humidis Hüningé(ium res FUA quibus fpica, vt plurimum fimplex, a ? r» f M 3 : x. a *. * : S "d —o$ 3-ROSVM. SPICÀ "MVLTIPLIiCI: radice eft ex fi- ^ —X E | L.w rum montibus , lacarij & opiliones Rabis aut Rabinum , quafi praftantius & praci- puum eramen dicas,coenominant, eÓ quód P gr dicas, g »€oq vaccis eius pabulo lactis copia plurimum au- £eatur: in tnontibus eaim vdis Angli ha4 notauit. — x mnc uw Nowzx. Gramen alpinum uoddam, : | Gefnero b: Gramen Rabinum vel Rauifum LUV SPICA. VARIA: radicibus eft paruis, montanum , folijs Vetonica garyophylla- 5 nigricantibus, ex quibusT) tae, Aduerfarijs: Gramen Rabinum, Taber-- : Are nca mrpiur estenues,folis | é1s uimsvris MoiLiBvs : radiceeft arundi- imbec. f: 55 palmar €$5 rar ius pedales, —nacéa, tratfüerfim repente $ paucis fibris ca- qui in fumnio ramofi,modo fpi- pillata, ex quaculm cubitum fi MB crufefcentem, mo- rantes, folijs ipee ,áng ; Ípicas fupc- cispaleaceis inor- | rantibüs,& molli lani *quibus fingulis / tubul ostranfeunt irum, àácuminatüm in- ai : origa, mollis, iuipa: $s ofi mpiex,mo ariustriplet; alternatim difpo ! Locvs,:Hoc ; E peritur. 4 im-ddsefrüs — b bro de bortis c^ AE. 1 A i i: m A LinER PniMvs SECTIO PRriMA Cap. XII. 5o . &Arnoglofla, quam Ortygà quidam vocit, E 'B.eius mula funtfpecies: Et Plinius &. aliud rurfus fpicatarum genus,ex quo eft Cynops, Alopecuros; Stelephüros (quam quide Or- tyga vocant; alij plantapinem,) Thryallis. Hinc Gazà perfuafus Stelephuri vocem o- mittens , plantaginem fubftituit ; addens, quz agnina lingua à quibufdam vocata fit, &abalijscoturnix, Haec áutem Theophra- fti.c eft defcriptio: caudz vulpinz fimilis eft ftelephuros; nifi quód non, quemadmo- ., dum illa, particulatim floreat, fed per totam C fpicam vt triticü: verum florü emifsio am- bobus lanuginofa eft, ficut étiam frumen- . to:àafsimile verótota fpecie tritico, verum folio latiore. Germanis, Groffolbenaraf. IL GRAMEN TYPHOIDES í : MOLLE. GRAMEN TYPHOIDES MAXIMYM SPICÁ A *. LONGISSIMA : eX radice parua , nodofa, cui fibre exiguae & plurimg adnatac,culmus NES rectus ,fefquicubitalis, internodijs rariori- "dh. bus diftinctus , exfurgit : qui in fpicam re- ctam, teretem ; palmarem ,virefcentem , in [) maturitatealbicantem, tactu mollem; defi- nit: cuius vtriculi copiofis & oblongiufcu- lis ariftis armantur : folijs eft gramincis, paucis,oblongisque,maiori étianí párté cau- id v tienübus. C du tplm "7n N J8 Locvs. Hoc copiose, inter fruteta , ad EN ("A acidulas Gosppingefes V vürtembergici du- b 77x " catus , lulio tienfe primum obferüauimus: dein;non longe Báfileajin fepibus agrorum, ,. &infalicétis Michelfeldaes,légimus. — . E .NowEN. A"pgoeae rvQoadis dicitur, quod ica aliquomodo, clauz imaginem quam ypháaquatici gerit, referat : licet fint, qui inter Typhoides & Alopécuroides differen- iam non faciant: cüm tamen Alopecuroi- DÉTTONTSUS I E Ee AU SINCE IA zi xs 2 " x 1 ZEIT : fua clegantér caudam vulpinam 4 e E EO uS debo. oi fL? ser 7 ..Gramen typ ipsa moll e 7 bn: atüipoffet,Rifihuicfpicambreuio- — Tl. GmawN rmm rafsiorem , quàm reliquis tribueret. X eft parua, fibrofa: c 5 à pifplamao. b lavepay | 6 p bf planiao. E ci $1 CaspARI BAavHiNI THEATRI PBOTANICI | $2 dijs diftincto, folijs anguftis, acutis : fpica A maius, Thalio. Germanis, fidbgrof. An- longa, cx multispaleaceiscontinuis &par- glis, Great Cats-taile gaffe. uis vtriculis, tenuibus ariftis donatis, com- pofita; quibusexiguum &fubrotundum fe- meninclufum eft. ! | Locvs. Pafsim ad femitas reperitur. Nowzx. ,Gramen alopecuroides, Lobe- lio 4: Gramen alapecurinum primum, Ta- bernzmont. Gramen alopecuroides mi- nus, Gerardo. Germanis, $ucfefdymangaraf. Belgis Voffefleertengras. Anglis , Foxetaile- .gquapfe. | IIL GRÀAMEN TYPHOIDES | ASPERVM PRIMVM. Pe oue, e. Á Joi 7,3 PRPRERUN - II GnAMER TYPHOIDES ASPÉRVM PÉRI^ MvM: radicem habet,qua in multas tenues; longasque fibras abit; ex dua calarhi plures; fe(quipalmates, rotundi, geniculati , exfur- gunt, circa quos folia; breuia, arigufta, acu- minata: fpicam habent rectam , lonpam; ique , trium quatuórue vnciarüm, B IV. GRAMEN TYPHOIDES ASPERVM ALTERVM. — ^A x - [ly il // IN, 9. AV 5 ) IV. ÓnÀuzN rvpHOIDÉS ABPERYM At- TERYMI radicibus eft &brofis, tenuibus, ob- longis; quafi ex bulbiculis promanantibus: caulibus geniculatis; prióri (imilibus, folijs anguftioribus durio:ibus cinctis: fpicabre: D uiore, tenui, fabafpera. : locvs. Infabulofisreperitur. — |. Nowzsx. Gramen Typhinum; Lobelio, Lvgdunenfi: Gramen pratenfe feptimum; Dodonzo: Gramen T yphinum fécüdum; Tabernemont. Gramen Typhinum mi- nus, Gerardo. Germanis ; &iefchgraf.. An- :1 glis; Snal Cats-taile erapfe. V. GRAMEN TYPHOIDES SPICA ÀNGV- | &TionE radicem habet paruam, parumque : E fibrofam , folia D: | pauca fed. oblonga: cul: mum feífquiétibitalem , internodijs diftitis &tufn, fpicam longam, anguftam bustenuiorem. |. * Locyvs. In cultis feet NoMzx, Gramen Álc alterum , Lobelio e.: Gramen num fecundum , Tabernaemont. Alopecurinum minus , Ge£ar: * 1 dAM M P 1t ; H ^A» " p A 3 ' —— V ptt & 4 53 3 LiseER PuiMvs SECTIO PuiMa. Car. XII $4 V. GRAMEN TYPHOIDES SPLA VI. GaauEN rYPHOIDES CYLMO RECLI- CÀ ANGVSTIORE. /' NATO : radice eft ex multis tenuibus fibris E compofita , culo kr » geniculáto , ad a; exortü reclinato : folijs latioribus ,aliquan- j do ternis fimu] iuncüs : fpicapriori fimili : x ijfdemque locis proueniens. | SD Nowzx. Gramen alepecuroides minus, wg Lobelio e : Gramen alopecurinü tertium, vg Y Taberngmont. Gramen alópecurinum ma- Nor f 2 ius, Gerardo. | E pg VIL GRAMEN TYPHOIDES J SPICA MVLTIPLICI. PN 2! / E * 2 c Clein voffii fleerten evafe. Anglis , $mal ba[lavd Foxi-taile graffe.. Variat potifsimum fpica, quz inalio eftlongior;inilio breuior. VL GRAMEN TYPHOIDES " Ex CYLMO RECLINÁTO. ; VIL GRAMEN TYPHOIDES SPICA MVI- TIPLICI : ex radice nodofa, incurua, à qua fibra: hinc inde fparguntur;folia oblonga, Sparganij forma, fed anguftiora prodeunt, inter quae culmi tenues, rotundi,seniculati exfurgunt : fupra quorum medium fpica, ternasquaternz, alternatim pofita, longze, E afperae,& vbi maturuere, fubnigrae, L'yph forma,fédtenuiores,infident. — . Locvs. Inter arundinaceum praishumidisinuenitur. — Nowzx. Calamogroftis prima , Tra; quoad defcriptionem : Gramen typhinum ^ tertium , Tobernaaone ANA Typhi- - nus; Gerardo. Anglis; Cat/laile Galingale. — — ^ QvariTAs. Saporé eft acido aftringéte; quod necin vfum medic venit;nec iumen- - tà, fiue viride fit, fiuc ficcum,depafcuntur $6 1 $5 CasPARI BavHiNI THEATRI DBOTANICI | | eem A IIL GRAMEN PHALAROIDES SPICA s Wei o dbukS . MOLLI, fiue Grex MANICYM: culmo eft cubi- DE Gf TE e p. d ?H A. tali, prioris crafsiore,vno alteróue geniculo ae x e. E: diftincto:folio vno vel altero, eoque breui, G A PV. I XIH. culmum ambiéte, cuius fümmo,fpica biun- EN ; : E cialis , prioris anguftior, cinericei coloris, L GRAME N P HALAROIDES. Íplendens & mollisinfidet. Hoc V Imenfes, F. ! - . apudquos prouenit, à colore Onochordon S appellare; intelleximus. DÉ GRAMINE ALO09 E. NE QCOEQCU! ^f 00 moommoemeN o - B "I CEROIDE. 3 2 SGGMEPB OVE XE. " i GRAMEN ALOPECVROS - Xn | .$PICÀ ROTVNDÍORE. . n dad, T PPM fA tags I GRAMEN PHALAROIDES : ex rádice ali- * quando nodofa, fibrae capillares fpar- ntur,vnde caulis exurgit modo vnus,mo- do plures , pedalis , aliquando cubitum z- quans, geniculatus , circa quemfoliapauca D - . oblóga, cuius fummo fpica ceteris breuior, fed crafsior , Phalaridi fimilis , aliquando afpera & M ppsctin det. .. Locvs. Inagris Bononien(ibus collectà. A SAT Nóur&. Gramen Phalaroides alterum, EA SEE Lo elio a : Gramen Phalaroides;Tabernze- I CRÀMEN ALOPECYVROS SPICA ROTVN- mon .Gramen alopecuroides maius, Ge- ^* pionz: ex radice tenui , fibrofa, culmi orar jermanis , toifo Canariengraf. Bel- — triticeistenuiores, pedales, geniculati, ftria-- as ghelyekende t'cruyd' van. Spaenfcb. — i, tenui caniciealbicant: 'S exfürgunt Lytó eft Canarien fedt. Anglis , Great Foxe- — folia, quoe hordeacea; ténui lanugine mol- "PE -—— | | E lia:fpicain cacuminefübrotun ; L GrAME : ina & lanugine denía, ex qua. ili - j delicati , fubfului pródeunt,ita-t caudam. Vulpinam omninó imitetu ee vbi matüra eft, ípica flau Locvs. In Lio Ven. maritimo tractu , vulg. $ vidimus,inaruis cum | Tug Pt 57 nzeus. Simile ex Cretico femine Norimber- A geinhorto D.Camerarijcreuit. —— —. Nowzx. Theophrafto a eft 422759», feu Cauda vulpina, Vase inter fpicofas enu- merat, quz hirfutalanuginofa, vulpiü cau- dis fimilis cerhatur, vnde nomen acceperit : Et Plinij; & cauda vulpina , Alopecuros 'Theophrafti Anguillarze :./ Cauda vulpis Monípelienfium fpeciofior, Aduerfaris : A- lopecuros; Dodonao, Lugdunenfi, T'aber- naemont, Gerardo, Camerario c : Alopecu- ros alterá; Lobelio 4: Cauda vulpina;Cafal- B i pino, qui addit, hanc maxime videri Alope- curon, at non Horere particulatim, Germa- nis, Sucbsfribwang, Belgis , F'offeufleert. An- elis , Foxetayle. Gallis , Quéie de renard. Tta- [is Coda di volpe. (Ei. /7 QyaLtras. Sapore eft frurnentaceo & infipido, de cutus viribus nil hactenus, nec apud veteres, nec recentiores, fcriptum rc- perimus; o 4 ME j II. GRAMEN ÁLOPECVROS MINOR ,. SPI- - CA LONGIORÉ ! totà plantapedem alta eft.ra- G £y - dice fibrofa; culmis multis, geniculatis, re- ^: curuis : folijspriore longioribus , anguftio- *- ribus:fpica trium vnciarum;rarius minore; * albida, Graminis panicei effigie fed lanugi- ! nofa, quz compacta eft , ita vt fimplex vi- ; deatur,cüm tamen ex multisfpicis fit com- 5, marinas, quod etiam in Lio Venetorum in-T) ^" *s veninus 2 Nowzx. . Caída vulpina Monfpelien- fium; Aduerfarijs & Lobslio :pingit & Tur- nerus e ; Alopecuron longafpica;folijs mul- tis & breuibusad radicem ; quod in Germa- nia prouenire fcribit; cuius & Tabernaemó- tanus, fub Alopecuro maiore, meminit. IIl GRAMEN ALOPECVROS MAIOR SPI-- cA toXGIORE : hoc radice eft longa, per E tranfuerfum lata; fibris deorfum milsis:cul- mis cubitalibus;géniculatis, folijs gramineis | lis : fpicain cacumine ob- — Éocvs. In Adriatici máris Venetijs, & mediterraneis circa Monfpelium, littoreis . &fabuletis occurrit: fíc & pone aquas ma- rianas,via quaPefcaram itur. — Nowzxw. An hic Iuncus ille odoratus; vm b Ufw.cp ie lib, 21. cap. 7. € : in fao borio, c. | d duerfarih, eR ; es Cannavulearisà Calamo aromatico.- LiseR PgiMvs SECTIO PniMA Car. XIV. | $8 IIl. GRAMEN ALOPECVROS MAIOR SPICA LONGIORE. quem in Cámpania inueniri Plinius f me- morat ? luricus marinus gramineus folijs Schoenànthi,, Aduerfarijs, Lobelio, Lugdu- nenfi: Schenanthum adülterinum, l'aber- naemont. (cui & Squinánthum Europeum) & Gérardo. Germanis , fafftb &aincelbeu. Belgis , Zalfcb Schenantbum. Anglis , Baflard Camel; Hay. Pfeudofchaenantum dicitur, quod fpecie, magnitudine, culmo, Schoe- nanthó fit fimile, à quo tamen fpicaoblonga & odorearomaticodiffert.. HP Qyártras. Vires adhuc incognitz,licet moderaté calidum videatur : & cauendum LX & V. GRAMINIs ALOPECVROIDI ANGLOBRITÁNNICI MAXIMI ET ALTERI FRICAKI,Utriufq; Iconem D.Lobeliu iad m Londino;fed (ine defcriptione milit; admo- nens fein libro, cui titulum fecit Hluftratio nes Plantatüm ; vnà cum alijs defcriptio- nem;propofituuum. ^ - : £a de $9 CasPARI DBAVHINI VI. GRAMEN ALOPECVROL DES SPICA ASPERA. H culo (aliquando vno;aliquando duobus,tri- büfuc) tenui, palmàri, etiam pedali, cgenicu- lis diftincto, circa quem folia mollia, oblon- ga , anguíta , acuminata: in cauliculi fum- mitate , fpica breuisin vnum latus propen- dens, communitér afpera, ex cuius vtriculis, ariftze pene vnciales, prodeunt ;qua cum maturuere,rigidaefunt. - Locvs. In agris Monfpeliacis prouenit: Huic fimile, fi non idem, Gramen echina- tum Dalechampij ^, quod radicibus multis . nititur, gracilibus, candicantibus, caulicu- lis ex vno cefpite multis, huc illuc diffufis: folio arundinacéo minore : capitulis in fum- mo caule oblongis tactu fic afperis; vtechi- i videantur: fémité minutulo, candido, 1a obuoluto: fapor totius plantae éx fa- » fubdulcis: nafciturad ripas Araris. eti d E TOMENTOSO. GRAMEN TOMENTOSVM sPiCATVM : ra- . dicenititur candida, longa, fibrata: cul- . miseftpeda ibus nodis diftin&is, Í2epe cac- e quinque; etiam fex vncias longam, ali. a c. (h inbiferia Lugunnf. — a lb deVieribu. THEATRI BOoTANICI 6o A L GRAMEN TOMENTOSVM SPICATVM. | quando ad Typha crafsitiem accedentem, candidam, ferici inftar fplendentem , tactu mollifsimam quie ob flores oblongos; co- piofos , ex luteo rufefcentes, quafi rufis pun- Ctis variegata videtur. | Locvs.. Hoc non longé Monfpelio ad thermas Bellelucanas iuxta fzpes legimus, quod etiam in Flandria, non longe Ganda- D uo in fepibus, locisque incultis, l'aberna- montanus obfeéruauit. Cufn praedicto Gra- miné Alopecuroidef; icalongiore;fimilitu-. dinis multum hábétjita vt idem effe diu cre- diderimus:verüm fpica maxime variat,que in illo contactu non ita fuauis & mollis eft, necobrufapunéctavariegátà. —-- Nouzx. Gramen tomentofum , Lugdu- nenfi,qui Alopecuron Theophrafti & Pli-- nij ftatuit, & an lit AuysrspG- Hippocra- tis 2, dubitat. Verum Hippocratem de La- gopotrifoliointelligendum cenfemus :Iun- cus marinus gramineus, Lobelio: Gr fparteum fecundum & Sch. berniemónt. Iuncus m. Gerardo. Germanis, fi "Smal English mat Need, t IT OnauzN TOMENTOSVM -PRATEN- SE, PANICVLA sPARSA: fadice nititur craf- . fa, fibrofa, rufa: folijs eft gramineis, non- nunquam €. 61 LiBER PuiMvs SECTIO PuiMA. Cap. XVI. EDI 62 IL GRAMEN TOME NTOSVMA men eriophoron,Dodonazo: P(cudolinum, | PRATENSE ; PANICVLA SPARSA, * erat p od ot Au pm ^d fun anm Esdilibus jinter dia. cülis téres; enó s; iunciformis, cubitalis & bicubitalis exurgit : ex cuius fummitate, pánicula to- mentofà; Gofsipio mollior & tenerior; ni- üeo candore liuens, ex pedicülis; aliqu indo bréuibus; aliquando oblóngis , qui ex E carpio quodam fiue miémbraneo follicilo ex rufo nigricante, eóque bifido €el tritdo brodeunt, Iunio & Iü lio nienfibus; depen: - — ác € pappus fubronindusinfic Locvs. In Helüetie roris D. Bernhar- di minore, ad làcüm crefcit: idém ex Rha- tia áccepimus. Caftori quoad iconem : Gramen iunccum » lanigerum ,feu iuncus laniger, autbomby- * cinus, Thalio: Gramen tomentofum & Li- . nagroftis ; Tabérnaeimont. Gramen tomen- tarium, Gerárdo : Alijs gramen laniferum, ; Tomentilen prátenfe. Germanis , 9Xattene - "is 9? 3 * 3 3 fladbs/ 2Giefeiiflacbé/ qBidenmuliemn ideft, L* ; num pratenfe , & Lana pratenfis. Belgis, | Sydebiee , Vlockbife. » Quifbelbiefe , Matten- ylacbs, Cottoenbieffe. ndr Cottóngraffs, Me- . "dowewonlle, "n erlecke. Oxarrras. Aftringentis ceníetür facul. tatis, quare ex vino c coctum , ventris tor- minibus, eiusque profluuio conferre: : lánu- ginis copia fi haberi poffet textorio operi non incommoda forté &itürdl : alfàs paupe: res, loco plümarum,i in lectis & culcitris vfi fuit III. GRAMEN- TOMENTOSVM ÀLPINVM £r MINVS: ex rádicé | parua, inutili; cálamus dodráritem vix fuperans; folijs duobus tri- báfue veftitus wc cuius fummitati DE GRAMINE P AR TEO CAPYT XVI Spei. duplex eft: Aliud frutex Grz- corum;quod & 2 aráj]e, & v? arápter di-- det. Variat, paniculis ráodó fparfis, non-D xerunt quod Genifta ent nunquam cotractis pediculis: tanquam "E us confpicitur. Hic pappus ipfius flose nóh autem früctus &íemen, vt Tragus, 'Ta- berhaemont. & Lu ugdun. volunt, interenim tomentum ad pediculüm, íemifia oblóriga triangula, acuta, rüfá, habentur. Locik In hümidis prátis, & vligitiofis vállibus , étiam in ipfa vligine Germanis obferuauimtüs. | à Nowrs. Gtácé Abfysid-; iejiapr- id | e(t, Iuücuslinum, vel lanam férens dici pof fic: Gnaphalium Diofcoridis , Trago : : fed de criptio b Diofcoridea nori cóuenit, cum folia mollia ác álba tribuat quibus pro to- rnénto vtantur. Gna phalion Tragi , Lug- énfi: Cyl Dio cotidis ceniet. &vo- ET lári: Linum prátenfe, Loniceto: : oriens ; Aduerf. Lobelio; qui ratenfe Cordi notninat: Gra- 14 dics EE é Tab: em di an Genifta, Spartum fit; dubitet; qua de re interGeniftas. Aliüdl erba Bibsitum e Plinij $, quod é & Hifpanicum dicitir ; de quoin prarfens, Spartum autem.nunc plantam; e équa re- ites fiunt; nuncreéftem fignificat; to mod quo v9. & fünem;& iuncum notat : Gra- men fparteum maluimüs; quàm fi fimpliciter. ae DX p Geniftg - uz etiam fpartü Hifpanicum à quibufd; dicitor: Vérini cim huids legitimi. j| niani copnitio , Clufio exoticarum planta: rum Piriitimddebenrsete dto ps uia defumpfimus. É L GnaliN sPARTEVM DRIMVM ime rd LA COMOSA : huic radices fibrof: funt . : ad erennes ; quae facile luxuriatites ; atq; ir e implicitae latum cefpitem, € multan de pae b Lisa i Cun dii P p MEME ME EE 63 CasPARI BaAvHINI THEATRI DOTANICI 64 L GRAMEN SPARTEVM PRI- Anunc iyydejoy mv , nunc gmubm ; nunc MVM PANICVLA COMOSA. áJioreimir s vocat;) fit appellatus. Sic &lit- | ! toribus e Mediterranei maris utriufq; Afri- cz & Hifpanize non minus frequens, quàm nota: fed Valentino f regno longe vbe- rius & letius. Hoc Antuerpiae Guilhelmus Driefch e Pharmacopaeus; & Bruxellis Io- hannes Boyfotus in horto fuo coluit: licet til) — "lorentem,cuifemén oblongum,velutiin lam mentionémfparti Beuioqu rtio, nec hect abinitio Granatenfi mitibus , víque ad Murgin v quam Graci autor i Ipfe veró non di parton appellauere. bitat ; quin Spartum hoc [ ie, er vfieá eus des 7s Xocbmojs 242 ENT isye. e; " : Ma vidis din $ B ue e o Sia de Dk sets M ' Dalechamp. in Plin. k 4&5. Ll dba. ichs. inbifl.-Hifan. dr A GE JJ Graecorum. 65 LisER PgiMvs SECTIO PgiMA Car. XVI. 66 Graecorum Genifta non fit , fed Hifpani AITI.. GRAMEN SPARTEYM SE- generis apud Graecos rari , & víus non vul- CVNDVM PANICVLA BREVI FOLLI- gati, exquo Afiani lina ad retia praccipuafa- CVLO INCLV54. cerent: ex Geniíta enim nulla fieri poflunt. Non tamen Spartion Diofcoridis eft , quo vitesligari Diofcorides fcribit; itemque Ga- lenus Sparti nomine, quod Geniftam Pli- niusappellat. Eodem in víu apud Hifpanos eft , quo Plinij tempore fuit , hinc ftratà rufticis corum, ignes, facesque, binc calcéa- mina, & paftorum veítes conficiebàntur. Sic Hifpani ex crudo & (iccato, tapetes feu B aulae ,ftoreas, corbes;in quibus vua paffe &caricc tum & alia condiuntur : (ic & ru- dentes , aliosque funes ad p nauium orna- menta & ddilcitionum machinas expedi- tos,conficiunt,cuius » nomine etià ingenti copia , Mafsiliam , Genuam & Antuerpiam, deuchuntur ; quos Ibéricos funes Flaccus vocat , Ibericis perufte funibus latus. Et, vt vtquod ftoreis aut huiufmodi operibus có- ficiendis miniméidoneum fit, fed plurimus ad lineos faccos, ftraminis loco implendos, quos lectis fübfternam.. marinaoptime, fed &dulci;(imarinade(it: — ^ Nowz&. S ártum aliud; Clu(io: Spar- - »» * Lit ficcatumqué ; Sole iterum rigatur. Sire- tum alterum Plinij; Lobclio, Lugdunenfi, uas iumehitis im- 1. vocantjirhpleant. j;À ded Matyveede. pera £ H3 admodum Linum) vt fiat vitile(ob quem ^ nabinopanno confe 3 IIL. GaAMEN SPARTEVM $PICATVM FO- vtcruribus eorum , qui 1e ocrei ». dT JL 1 pw ao ; an duo itér eft faepifsime cruenta vulnera infer caule eft fefauicubitali , etiam bicubitali icüt Narcifsi lo- — fpicafecales fimili femineácerofo. — E " Locvs. In Littore Veneto primum inus: dein Monfpeffuli; prop? Peraul m 5s bacc doa P AS fo F wwe. ) v x : 67 — :QCaspAnr BavHiNI | THEATRI BOTANICI 68 [LII. GRAMEN SPARTEVM SPI-AIV. GRAMEN.SPARTEVM SPI- CATYM FOLIIS MVCRONATIS S. SPÍCA - CATVM FOLIIS MYCRONATIS BRE- .. SECALINA. | MÉBATAY S 2 (|, " , e oce) OU VC et AC ^ fend . C6f £€ e. Hlaln vocatur ; du MARGE 3e r8 ps id ho | GRAMEN SPÀ RTE VM SPL eft, àSale. Sic &, in fabuletis máris Ócci- | E: ATVM L ATIFOLIVM, dui Anglia $ Hyberniam vérsus , Lobelius notauit. Nonzrzx. Spartum- Jibi tértiuni mari- timum Clufio t & Lugdunenfi : : Spartum noftras, Lobelio: Spartum quintum & Pli- nianum tértium , T abernzemont. Spartum? D Anglicanum , Gérardd: Anglis, Englib- — matYYyede.. Nullius vfus eft, ni(i vt latis fuis | pd & valde contortis, atque obliq ué ar gentibus, arénám firmiorém ridi T: : asgcribus cólliget, ie tà facile vndis marinis &flüctibuse US d fórtiustem- | peftatibus refiftant, cüius nomine Holandi & Seclandi fuis aggeribus adplantant:: : iv. Dim SPARTEVM SPICÀTYM FO- Lii$ MYCRONATIS BREVIORIBVS : * radicem .. multis cirris tenuibus copofitam, ^ . | pedalia, rigida, angufta,neruodiftin- —. las cubito altiores, rotundas,leues; - — oblongas, t tenues, atro- Patto! yt éin Brabantia, loci are- | primum & — rrrorivi: radice & culis eniculatiscum Ee tertio conuenit: atfolijseft latior iti- i ceis; cacfijs Sip co ibus, Phalaridis | m E AMA. viriorum, i s Gn iiti, srARTEM. SFICATVM TN , ,multajiuncea, in acumen faftigiata:culmos ,,. tenuespalmares: fpicas tenues,ex atro pur- B 69 potius, quam Secalespaniculas,imititibusA IIX. GRAMEN SPARTEVM HOLLANDICVM S. CAPILLACEO FO^ -LIO MINVS. Locvs. In aggeribus Hollandix frequés: ijídemque vibus, quibus & tertium feruit. Nouzxw. Spartum noftras alterum, Lo- belio : Spartum fextum vcl Plinianum quartum , Tabernaemont. Spartum herbá quartum Batauicü, Clufio x . Belgis, etiam Halm dicitur. VL. GRAMEN SPARTEVM IVNCIFOLIVM* radicem habet repentem , fibrófam : folia uraícentes: vtriculis communiter ab vna : parte pitis oblongis,tenuifsimis; ^ 1n duasexiguas ariftàs abeuntibus. Locvs...Hoc non lónge Moifpelio , in monte Calcaris notàüimus, fic infra:Aroen- tinam propé oppidü Bar, in ouium pafcuis; inter Dhisaaiparisà copiose prouenit : in arenofis Hollandie , Lobelius obíéruauit. Nowzsw. Spartum noftràsparuum , Lo- belio y : Spártum feptimum,vel Plinianum quintum, l'abernamontano. — cC —VIIL GRAMEN SPÀRTÉVM BASILEENSE; fiue CAPILLACEQ FOLIO MAIVs : €x radicc fibrofa, culmi plures exurgunt: qui ftatim in folia capilli inftàr an din inacu-. men mollefáftigiata, palmum, fzepepedem altiora , abíumuntur: nec paniculàm , nec fpicam obferuauimus : totà planta infigni- ter viret: ex multis plantis fimul iunctis ce- fpes conftituitur. , Locvs. In noft is paludibus Michelfel- deriüibus reperitur: IIX. GnAMEN SPARTEVM HOLLANDÍ- cVM , fiue cAPILLACEO FOLIO MINvs: hoc pro rádice,fibellás tenuifsimas;albas; habet: foliácopiofà; capillacea, pallida, trium qua- tuórue vnciarum : iter qué culmi tenuif- fiii; pálmo altiores; vnó altéróue interno- dio donati; & pere nudi efferuntur : qui pa- niculam pallidam diuulfam füftinent,& có: muhiter plures céfpitem coriftituunt. — CVM ; flue cAPILLACEO FOLÍO .MINIMVM: — radicem hábetex fibrisalbis, oblongis; ca- d * ? laceis compofitam : foliacapillacea, vn- LisER PRiMvs SECTIO PRIMA Cap. XVI. 70 Lotvs. Monfpefluli inàgris;ftiuo tem- pore,reperitur |^ — X. GRAMEN SPARTEVM SETAS EQVINAS REFERENS : hocalbum eft; & ex rádicealba fetarum inftar , folia cubitorum quatuor longa producit, quae forma, & tenuitate , & robore, caudam equinani;erusque fetas refe- D runt; ex quibus lauz Infula incola tapetia texunt. Huius videtur facta mentio apud Clufium & , ex defcriptione nauigationis Stepliani van dér Hagen versis Guineam, hisverbis : Ambonenfes funium génustor- du folent ex herba quadam Sparto Hi- Ípanico non abfimill, quam alioquin fetas equinas quis effe judicaret:qui funes multó meliorésfunt; quàm quos ex Cocci, fiue nu- - cum Indicárum cortice conficiunt , & me- . liusaqua iniurijs & putrefactioni refiftunt. Locvs. InfyluaHagana prouenit. E y bap 1X. GRAMEN SPARTEVM MONSPELIA- - XLl GRAMEN sPARTEVM PENXATVM: radice éft € multis fibris tenuibüs ; candidis compofita ; cuius fummitati plura capilla- - | menta tenuifsima adnata funt: ex qua folia d inlamüm, X mbiflrararar. y difoBdfe. driconib, — a imiwri paferiori 71 CaAsPARI BAvHINI THEATRI DOTANICLI 72 | XL-GRAMEN SPARTEVM . Aculicompofiti reponuntur, domiqueà Tau- | | : rinenfibusafferuantur, apud quos,quemad- PENNATYM. ! | | iE ERI-A- a oy modum & Goricenfes luteo colore proue- : ! a Y X nit. Atnon longé Roma inter Viterbum & d. - og M YyYX Y Montemfiafconem ad thermas fulphureas, * ÍYrYy "4 y M LE | albo coloré reperitur ; pueriqüe, ad módum pennarum, pileis imponunt: Tn Báldo Ve- ronenfiumetiam monte notatüf. — ^ | Noxrx. Spartiherbe, qüzein Carthagi- | neni Hifpania gignitur , Plinio a autore, forté fpecies quidam eft: Gramén nonum, B quod & Iunceum dici pofsit; Dódonió: Spartum Auftriacüm pénnatum , Clufio 5 & Ponz c: Gráàmen pinnatum Dalecham- pij 2. Germanicé dicatür jeuarap/ aut trauffeoergraf.. Tcalis, fiumaterreflre. , XII: GRAMEN sPARTEVM VARIEGATVM E hocfolijs eft breuibus, quatuor vel quinque vnciarum, quorum alternatim pars vnà vi- ret,alerarübet. — - CWEMIpQtI ou Locvs. In Franckenbufanis Thuringiz montibus, copiose primo vere réperiti , & C colorem cultura mutaáre, D.Iungermannus; Anno CI» I2 CHI. Lipfiaád me fcripfit; & folafolia fpartinomine mifit. | | arundinacea/fed breui,quémadmodum ra: mulo feorfim adpicto exprefsimus : culmi multi graciles & pedales, communiter fim- plices rarius ramofi, inter folia exfurgunt: - quifpicam alijs difsimilem, & communiter 3 ' caudz inftar contortam ferunt ; que in do-- PXTVyT' vvn drantalem;aliquandolongiorém & mollem : A BAD E E * veluti pennulam,fubtilifsimis hincinde vil- (min: quaedam luncea dicuntur, vel lis , plumarum Árdeolarüm inftar capilla: — J quód folijs (int junceis: vel quod eno- tam, vel potius tenuioribus alarum auis iD des cauliculos iuncorum inftar proferant; . lius Paradyf ; fiue Manucodiate nuncupa-. -mixtid; fint generis cum Iunco & Gramine. tz pennulisferé rcfpondentem,definit: que. Talé Gráminis genus Grécis dc eivicggoes. in vnaelegaánter laut; at in alteratotacan- Germanis ; ?oingengraf. Belgis, Bieferas. DE GRAMINE IVNCEO ^ ET SPICATO. (005 | dida eft. Semen maturum Iunio menfe;vel à leuifsimo aurae Batu excutitur j;atque curi fua penhula paululumfolaris vbi decidit; ftatim per gramen ferpit, & terrae fé condit. -Locvs. Hoc noninlocisaurá mariná a£ flatis náf itu Badenfibust E ga, etiam fefquip Anglis , Quabie eraffe dicitur , cuius aliquot differentiaspropofiturifumus ^ - L GRAMEN rblils iVNCEIS OBLONGIS RADICE ÀLBA : radice eft expluribustenuif: imis fibris albicantibus contexta : e qua fo: lia multa,virentiaiunci thodo rotis deor: mi tenücs, oeni (a dibip.cpio b inbif.Pamnic ever, € nüfoipisokeRad, d in hift. Lugdun, 7d nhif. Lugd. 73 ÓBLONGIS RADICE ALB. * * E r 2 ni r1 P» A & ^" aX , " ^ ke : « M * £ Uu * Ww) J 1 T L4 1 H » * rr. ! go " x ü QUA H. L] iT. H ; H H m / !4 E —- 4 — it 2: 1 J/ i ME oe die "— y o ctam MJ W- tm « ime em. MX JE GhRAMrN roLIIs ivNCEIs BREVIBVS SMAIVS, RADICE NIGRA: CX radice; capillàta - nigra, folia iuncea rarius duas tréfue vncias Y fuperantia ; prodeunt: inter quae culmuste- nuifsimus, pedalis, lzeuis, cuius fummo glu- ma: minimae, quemádmodum in Gramine exili duto, alternátim difpolit&e funt. Locys. Ad moenia Bafileenfia legimus: Sft eeu S A « ua. P a a Vifvisa Lu ti CEFIS BREVIBVS MINVS; .— N FOLIOLIS IVNCEIS BREVI- | HE Gris — X5 MINVs: radice eft dodrantali nigra; ex SU LiszR Priuvs SEcTI0 PRiMÀ Car. XVIL | L GRAMEN FOLIIS IVNCEISÀ acbrisbreuifsümiscapillamentis compacta: B NOMEN. b: E 7 vnde folia iunccà , triüm qQüatuórue vncia- rum longa prodeunt : inter quae cauliculi plures, tenues, palmares, nodofi , raris folio- lis cincti exfurgunt: pàniculam oblongam, ex glumis breuibus ariftis armatis compo- fitam , fuftinentes : feminibus acerofis & duri. NS xii. BEI. Locvs. In fabulofis ericetis & fqualidis aridioribusqs agris Germaniae, Belgiz, Gal- lie &Anglieoritur. /— . . | x. Exile gramen durius, Lobelio : Gramen exile; Lugdunenfi: Gramen minus duriufculum , Tabernaemont. & Gerardo. Germanis, Stn bartataf. Beleis; Cloyi ber- tacbtich eras. Anglis, Smal hard vrafJe. Peco-- ri,& pótifsimum ouibus, minus gratum. - IV. GnàuEN rExiL£ Niczeva: Gramen circa Nicacam exile & ficcum crefcit,quo ca- pra pafcuntur , (quod àd lana tenuitatem multum conferre certum eft;)ex quarum la- , na pannusille, quem Cymatilon fiue Vndu- v.s 5 Clatum vocant, texitür: pilusefttenuifsimus adterrain víque propendens; queni caprarij rion tundunt, fed depectunt, qui suleiric: dineferico non multum cedit, quod fi capre alió transferantur, và cum pabulo pili mu- tantür. Hac Áugerius Busbe juius in fuo itinerario,in itinere Amáliants fcribit V. GRAMEN FOLIOLIS IVNCEIS RADICE IVBATA: ex radice iubata & cincinnata, bu- xe1 pallidi coloris, calami numerofi, genicu- lati, fefquipalmares; inter folia tota plàntá làntá 4, ;, D prolixiore, iuncea tenuifsima, rigida let AIL. GRAMEN. FOLIOLIS TUN- quiuncialia exfurgunt: quorum fumma fo- [1a latiufcula vaginulee inftar paniculs fpi- cátas,vnciales amplectuntur. 2m --Locvs. Saxorum interuenijs, leui terrà fterilis petrez Nortyegiz,, imisque marci- dis , rimofis caudicibus Íyluarum Dánit, | hocgramen viget, vt Lobelius P fcribit. — .. Nouzx. Gramen exile durius Nortwe- gicum aut Dánicum, Scopario gramini co- gnatum , Lobelio 2. | Nl GiAwek PArvsrAE DVNCEVM s CEMOSO sEMINE: folijs eft paucis , iuficeis culmo bil e cuve amicti nafoliola,veluti racemus paruus propen let .Locvs. In aquofis citca Francofurtum. ad Oderam D. Fleifferus collegit , & Anno: n 43 VIL QGRAMEN IYNCEVM ?OLYSTA- .CHION : radicem h et digitalis rafs 75 CasPARI BAvHINI THEATRI BOTANICI. 76 VIL. GRAMEN IVNCEVM PO-AIIX. GRAMEN IVNCEVM. FO- LYSTACHION. . LIO ARTICVLATO SYLVATICVM. Eur 4 * í* T ARX. i n c J 1 S B : NW MV fL fuer NALE n zz xs per tranfuerfum latam, multis fibris cdpillaz ^ Ang is; P vood RusbieerafJe. tam: culmos ténues, cubitalés, quatuor aut 3 quinque folijs; oblongis , anguftis ex inter- nodijs prodeuntbus, veftitos : inter caulém | &foliumfpice paruz , exatro flauefcentes; quaterna, quina, & plures (if inuicém fücs cedentes, prodeunt. — 5 a Locvs. Huümidts & paludibus gaudet. [) Nowzw. Gramen iunceum fecundüm, vel Gramen iunceum aquaticum máius, Tabernzemont. Gramen iunceum aquati- cum , Gerardo. Germanis, rof 3Gafferbine &unaraf. Belgis; Groot vváterbieseras. Anglis; Rusbie vvateroraffé. — zm |, HX... GRAMEN IVNCEVM FOLIO ARTi- $CVLATO sYLVATICVM : radice eft craffa in 4 multas fibras diuifa:à qua culmi pe atro- virentes, pedales, oe ticulatiymedülla molli, E Iuncis, far t: in quorüri fummo ra- u loribusfertuginei coloris oriufti : fo- 5 ijs paruis atrouirentibus, ex geniculis pro- x — Locvs. Ínvmbrofis , arenofis & humi- 35 . Nouzw. Gramen iuniceünmi primum, & | cc x: — fum, Taberna adcum,vélnemoro- — IX. Gruiw mvNervit, FOLIO ARTICY- Lc ont. Grameniunceüfylua. | 1Aro AQVATICVM : radicem candicantem, 77 | IX. GRAMEN " Te rer paru bis femen minutum nigrum iücluditür. ' Locvs. CircaBafileam LisER Pniuvs SrcriO0 PRIMA Car. XVIL.- E 78 IVNCEVM FOLIO A Arundo minima, quibufdam Gramen iun- ARTICVLATO ÀQVATICVM CYM PANI- n CVLÀ ET VTRICVLIS. ceum, alijs Gramen arundinaceum,Lugdu- nenfi. Etfiá multis pro Iunco habeatur,cüm tamen fit foliat(, ac caulesfrequentibus ge- niculis intercipiantür , Iunci generibus non recte adícribitur. | Germánis , 2Baffergraf. Belgis, Puater Wiedt gras oft Biermater gra. - Anglis, ics Huius etiam fpecies oli 4 minor habetur, js palmaribus fere, ftri- 'ifsimis, vtriculis item tenuifsimis, àc capi- . tulis valdé exiguis. Illud maius)hoc minus, B Thalius vocauit. Li X. GRAMEN IVNCEVM FOLIIS ET SPICA IVNCI. - X. "GnAMEN IVNCEVM FOLIIS ET $PICA lvxci : radice eft ex multis oblongis fibris: . ter qua calami duo ttéfüé prodéunt tenues; 3 76 CaspaRr BavHiNI THEATRI BOTANICI — — PN XL GRAMEN IVNCEVM FO- AXII. GRAMEN IVNCEVM MON- LIIS ET SPICA IVNCI MINVS., TANVM CAPITE SQVAMOSO. xr j E — EN V pn á PN N | | MN | | , B « € E Psi *j e? m :| € d s x E » ó 3 3£ / C5 J ^w XLl GRnAMEN IVNCEVM; FOLIIS ET sPI- CA IVNCI MINVs: radicé cum priore conue- nit,culmis pedalibus; foliolis anguítifsimis, iunceis, duris; firmis; quatuor vüciárum: . culmorum fummis, fpicee paru ; vt in iun- C cis,infident. | ES Locvs. Eódem , quo prius, loco repa- : CO -—— ( ritur. | ET Locvs. Inaquofis circà Altorffium No- Nowrw. Gramen iunceüm marinum densé ftipátum, Lobelio: Grameniunceum quintum, & Gramen iunceum áquáticum minus Tabernzmont. Graàmen iünceum marinum ; Gerardo. Germanis; f(cin aBap ricorum , vnde D. Doldius mifit : Franco- furti ad Oderam quoque prouenit. XIV. GRAMEN IVNCEVM MINIMVM AL- "renv à priore potifsimüm capitulis dif- fert , quaé & fummo caàuliculo infident, & ferbicfaraf. Belgis, Qcyn vyaterbiesgras. Àn- | Íqüamofa non fünt. | us glis, Little yvater Rushe eràs : Quibie fea evaffe.— . Locvs. Infofsis Patauinis; aqua defluxa réperitur.. | ' J. XV. GRAMEN IVNCEYM MINIMYM MA- RITIMVM: tota plantá dodrantem non fupe- rat cefpiti firhilis , ex cuiusfingulisradicu- lis, finguli cauliculi exfürgunt; foliolis ca- pillaceis paucis cincti; qui exiguis vtriculis dohintüp ^44 o ., Locvs. In Zeelandise maritimis ad op- pidum Gous D. Gillenius collegit & tranf. XIIL GRAMEN IVNCEVM MONTANVM tenuibus & fibratis: folijs (tricti;gracilil ácütis, oblongis: caule oedálijrarius cubita. — li; enodi, minimé foliofo, in cuiusfümmo —. cápitulaquaedám rotunda furfum porrecta, —— longoordineinzqualiter adharent:flofzu- —— lis ex albo fubluteis; quibusfructusoblon- - gus fuccedit , qui maturus dehifcens, telum - tibus cupidibüs iBücris d debili fpe- o Pique. €tantibus, (cufpidibus duobus de fum foe ode $I LisER. PnuiMvs EGENT. PuMa. Car. XVHL 82 XVL GRAMEN AIVNCEVM SPLA XVIL GRAMEN SPICATVM CCATVM SEV TRIGLOCHIN. cabtibus; tertia eriam hr irectà, Dálichim? pio9i imitàtur, vhde Triglochin cógriomi- natur, quod'ip(ius Íemen eft. Locvs. In prats humidioribus ; ; ipud nos Michelfelda: Circa Héidelbergam: Mate ca Noriinberg am in. jaluftribus ex ficcatis prouenit: ad ácus falfos ;, circa Halam Sa- -Xonizc , Camérár. in aridis; $ notátiit Dile-. chan piüs a. £m d NOnEM. Calig roftios fpeciem fecit Trágus: &fube cius fe ecrindà figura exprimi- tur: Cáréx minus ; Lónicéro : pos ma- 1 [n à terum, Lobcli io& Cáàmé- iius facit : Gramen. Tarinuürmi ei, Orirda: Gramen triglochin fcu verimiculatum , , Daléchámpio 4: Cálàmiá- egroítis quárta, Lügdunent: Gràmen i mixes tumexlunco & Gramific; Lhálio: Grámén iunceum Bow. vel fpicatum, Taberna- - "- (diei; vitridicibüdls ina átap/ Gedbretbiefz E. , z Ee Coehagun | foto aie error vtrinque ca- if ijs oblongis ; crafsis , inter qua: jfcul longo: iiini vtrifliq t ernatim difpofita infunt is; rotundus, püdiis; enodis &- ALTERVM. Locys. Nórimber di aquas & riuu: los:in maritimis Tid lac frequenter Clu- fi (ius legit. 9 NoMzx. . Gramen marinum. fpicatum, Lobelio.? : Grámini montano fpicato fimi- le; Clufio c: Gramén quaticum Ípicatum,; 'Tabernzenontano & Gerardo. Germanis; — - Gedbrt wáffetaraf. Belgis; z vci H Anglis reridei un : DE rh AMINE 525 uve — $PICATO ET PARUCELATÓ. CAPVT XVII. Qs CYPEROIDES ves CYPERINVM; (ic dictum ; ad differéntiam aliorum Gráminum, quód Vel folijs, vcl culmis vel fimilitudinem cum Y péro hábzit 1 P dice 4 iiti gare | licita; & Cypéri lon i T haer multà, pedal | ra; muef fínon (int € * - | | fédunt: : caüli uh usi fabet ood $3 CASPARI BAVHINI TuHEATRI BOTANICI — — , PS L GRAMEN CYPEROIDES LA-A fitia à D. Franco feniore , Graminis Bpra- TIFOLIVM SPICA RVTA S. CAVLE — TRIANGVLO, waldenfisnomineaccepimus. —— | III. GRAMEN CYPEROIDES ANGVSTIFO- : LIVM SPICA SPADICÉOVIRIDI MINVS : radi- ; ce eftbreuiore; lignofiore, parum fibrofa & rufa: caule triangulo;pedali: folíjsanguftis, duris, femipalmariDus, in acutiem dcfinen- . tibus : fpicis aliquot anguftifsimis, oblon- gis; fpadiceo viridibus; alternatim difpofi- tis ; & pediculis longis capillaceis infiden- . tibus. xo MERIT *33 B —Locvs. Aprili menfe Bafileze circa Bit- fam flumen reperitur. . | IV. GRAMEN CYPEROIDES ANGVSTIFOLIVM SPICIS LONGIÉ ERECTIS. LÀ Pbilvie s dtetag P i. Y ; f$ Sf à | Xe EE. e. 234, AP $. 54 m É rri" * ES , £rET THER * m, P a4 ^32. | vy bate. fh es TM Ft S E BAACIO uo Cn ES TyETEP n eril PM —— «XR VM Nee IV. GnaurN cyesROrbeS AxGVE TI EOS LIVM SPICIS LONGIS ERECTIS ' ex radice fi- trianguli, fpica$quator & qui longas, alterhatim (ibi füccéd branaceis vtriculis compofitas, . flofculis candidis;obloneis; ex vtriculis pro- : minentibus. SX tL RARE m o CONPIMP Locvs. In Ívluofis , humidis, locis heri : Bes SU anguftifsimum fübijcitur. botis Grafenofis repetitur. $crs dim pis e: Mc a In humidis ad Séllamnouam —— Nowzx, Gramen paluftre maiüs; Lo- ——— £x i i ne c E o | v CO HRAGOE 3 x 8$ LisER PniMvs SECTIO PniMA - Cap. XVIII. 96 V. GRAMEN CYPEROIDES SPLA cubitali, angulofo, ftriato, folijs oblongis, CÀ PENDVLA ÉREVIORE. | W. GRAMEN CYPEROIDES SPICA PENDV- LA BREVIORE : radice eft candida, nonnun- quam nigticante, crafla, frequentibus fibris capillaceis obfepta, & verum Cyperum ge- niculisaemulante, faporeherbaceo, inodo- ra : folijs Cyperi : caule cubitali , in cuius fummo e plures oblonga ; fingula: ex fingulari xus pediculis oblongis dependen- tes, qua: fquamofze & flaucfcentes. Hoc du-D lex eft : Maius ; foliorum magnitudine & laicudine, caulis item proceritate,Gramini cyperoidi miliaceo fimilimum. Minus, ra- dice eft paruajfpadicea,fibrata,cauliculo do- drantali tenui folijs minoribus actenuiori- bus veftito : in cuius fummo ex tuberculo noódofo, pauci, tenues, breues, pediculi pro- deunt,aquibus capitula parua, pauca,fara & fquamata, fpadicei coloris dependent; Tha- lio monente. dine bafi oblongà, caülem inizar tubi veftientibus: ex quo velutitubo , fpica fin-. gulz, vnciàs quatuor vel fex longze, anzvfte [outs & propendent : ipfum veró fo- lium cuilibet fpica fubiec&tum , oblongi: icc x. T: Locvs. In humidis, circa Thermas Áp- ponenfes Patauinorum crefcit; VIL GRAMEN CYPEROIDES B PANICVLA SPARSA MAJV$. ! à VA (0 1 4. ! E | - VW £*. "MNER, iiy » "í f VIL GnaàMEN CYPEROIDÉS PANÍCVLA SPÁRSA' MAIVS : eX radíce longa ; nigra; Cy- peri longi forma, geniculata, huc illuc fefe diffundente; multum fibrata, caulis fefqui- cubitalis tribusangülis afpérexfürgit,quem - folia Cyperi vel Arundinis; ex radice pro- deuntia veftiunt;cauliüim fümmis, fpice cir- ris bréuibus villofz j ex aliquot paniculis werk compofitze , füblutez & per matutitátem Locvs. In paluftribus & aquaticisriuo- E rufeicentesiinfident:quibusfoliaternáq rürhq; marginibusapud nos; T igurinos ité, ^. &Belgas reperitur: fic etiam vbiq; in Italia Lriuulos: Nowzx: Píeudocyperus ; Gefnero 5; Dodonzo & Lobelio c : Pfeudocyperus &Avyéxapz (9s, Lhalio: Gramen aquaticum; Lugdunenf:. Belgis; Valfcbe vvilde Galigaen. Vl. GRAMEN CYPEROIDES SPICA PEN- DVLA LONGIORE ET ANGVSTIOnRz:cauleeft vi. Coca iis eA vest s dm S 1 2 : », : ducat Ei: É 1:2 aided VE YE p o — b dé.dtheuá, € de C CMS cum vulgatius, Lobelio 4 & Gerardo:€ térnafubijciuntur, quorum quaedamlata& — . palmum longa; qz dam breuia &angufta. Variat panicula ; quze in altera compactioi & breuior;in altera, magis expanía & lon- gior eft. Et o (o Locvs. In hümidis, paludofis & coemo- fisriuorumd;margihibuscreícit — —— Nowrw.. Grámen Cype à 87 CasPaRI BavHINI THEATRI DOTANICI 88 nen Cyperinum maius, Tabernzemontano. A taconfiftit, quz femina oblonga ; fubnigra, | | Germanis gtof Copergraf. Belgis, Grootende | in aculeatum cufpidem definentia ; conti- gbemeynfle vyildt galigaen grafs. Anglis, ua- — net. Huiustres differentias notauimus:Pri- ter Opref]e eva[fe. | ma eftlatioribus & longioribus folijs,fpicis E EN RUE su2. o cuu maioribus: Altera; à priore rarioribus & IX. GRAMEN CYPEROIDE $ : minoribus fpicisdiffert: Tertiafolijs eft an- PALVSTRÉ MAIVS SPICA COMPACTA. guftioribus, breuioribus & fpicisinter duas | priores medijs. E tes Locvs. Primum Bafilea: ad riüulum molendinárium trans Rhenum reperitur : . alterum, noni6ge Bafileain via Ricehana ad B fepes crefcit : tertium, Patauij , locis humi- dis collegimus. p cru Nouzx. líchaemon Plinij,Guilandinus, Anno Clo I2 LXXIIX. nominauit, quod non próbámus. Idem. fed per omnia ini- nus; Anno CI» I2 LXXIX. Monfpefluli in humidis inuenimus, vbi Gramen Cype- roidesnominabant. |. X. GRAMEN CYPEROIDES PÀ- | LVSTRE MAIVS SPICÀ DIVISA. , "P Y. : IIX. GnàMEN ciPEROIDES PALVSTRE MAIVS SPICA COMPACTA: radicem habet (i: brofam, ex qua folia cubitum excedentia, | Sparganij aemula,vtrinqueácuta prodeunt: D inter que caulistriangularis fefquicubitalis, | —— Cyperi fimilis : fpicam vnciaruri quatuor . lengamyafperam,obícuréflauefcentem fu-.—.. ftinens, cui femin: ni?ra;oblonga,in acu- ' . leatumcufpidem prominentia, includátur. paluftribus, pigrisque a- paluftre cyperoides * Gramen cyperinum Àmeemont. Gramen ninceum | Fhalio. GermianiswafkrGy E —— : 2 F^ ater) yilde Galigaen gras. X. GRAMEN CYPEROIDES bÀLVSIRE. | E | MAIVS SPICA DIVisA :radice eftoctauo fi- — TOCTUPROIDES SPICIS MiNO- mili vt & folijs dódrantalibus,caulibustri- QYE COMPACTIIS: cx radice fi: quan; fefquipedalibus ; quc: um i 2 "i r&men,fouaanguíta,grami. fbicis breuesimaois diuifas denf u ht ; inter hes maturitatemrufr,infident. —. uicu : Us,lubalper, —— Locvs. Vdisvt &octauurtgaudet.. *in cuius Nowzx.. Gramen Cyperoides paruüma- - ali aculeà- quaticum, Lobelio e : Gramen Cyperinum - € in Kinibo. Mun : : paluftre 89 LisetR PniMmvs SECTIO PniMA Car. XVII 90 paluftre minus ; labernzsmont. Gramen A mum & duodecimum eramen Cyperoides r cyperoides paruum , Gérardó. Germanis, Sieintoaffer Cyperaraf. Belgis, Cloyn vvater vvilde Galizaen graft. Anghs y Smal cypreffe 5.7404 XXIX 8 XL GRAMEN-CYPEROIDES MINV$ PÁNICVLA SPARSA. Uus, M, TIER £ A 2 Sr 6 4 C À oaa Fe £UUSLOo OtwA, d, XE ORAMEN CYPEROIDES MINVS PÁNI- CVLA SPARSA: radicem habet ex paruis bre- - uibusque fibris albicantibus compofitam: |— 4 inti prodeü-D ra - calamis ex vria radice fupra vi tibus, trientem rion excedéntibus,etiam mi- noribus; in quoruim faftigijs paniculz ele- tes ; duplicate, flauz : quibus folia duo quidém oblonga furfum fpectantia, at terz tium breuiiis & dependens , fubijciuntur: qua & ad rádicemi, & in caule pauca; angu- (is bens dt diia. pu OE oper (qur Lócvs. In pratis latioribus & humidis; apud nos Michelfeldae , item Lipfize, & circa Norimbergam in paluftribus & arenofis prodenio o d$2 XBposso us uv "Nouz&. luncus exiguus pratenfis, Tra- goi cii & Calamagrofteos fpecies : Calama- oftis tertia ; Lugdunerifi : Carex minus, nicero: Gramen marinum fpicatum mi- ; Camerario. Germanis, $lan Xicbtaraf. cr coloré paniculee, in altero enim n altero obíoleto colore nigricat: altiüs ex(urgit; vtrümque tamen - , )*94 . eodemin z hocq il E US aie Oco prouenit :quivoletvndeci- minus, illud panicula fubflauefcénte , hoc aniculà nigricante nominando , faciat : quód Lóbelius f in Catalogo Graminum, Grámen Cyperoides minimum , panicula fubBlaua;& panicula tigricante nominat. XIL GRAMEN CYPEROIDES MILIACEVM. IL. GRAMEN CYPEROIDES MILIACEVM: dicibus conftat crafsis; fibrofis, niprican- tibus : caule féfquipedali; geniculato trian-- gulo; ftriato, viridi culiiu hordicei cráfsi- tie t folijs circa radicé ex geniculis prodeun- tibus; paucis , dodrantalibus ; longioribus- que ácüminatis: in caulium fummis coma. elegans; latius fparfa , femen. Iunci copio- fum , velut in racemis nigricantibus profe- rens : ipfi coma ; folia tria acüiminatz , al- tero paniculam j vt in Cypero fuperánte, - fübijjiuntüt. PT Locvs. Pafsim in Vliginofis iux quas; vt ad Necarim agro Heidelber apud nos vero pratis vdis & arenofi Nox. Cyperus gráminea fiue milia cea, Aduerfarijs, Lobelio v , & in hiítori Lugdunenfi , vbi .étiari fub Tunci lau no-- . £o A mine hàbetur : Pfeudocyperüs »Avxaor Qe, lio. Belgis , Grafachrich Galigaen. en ij : 4 9I CAsPARI BAVHINI. THEATRI BoTANICI 92" | XIIL GRAMEN CYPEROIDES A euet OI ORIG OR M EAR DNE DE GRAMINE ARFNDI. TA CE 0. CP VT. xix L GRAMEN ARVNDINACEVM CALAMAGROSTIS DICTVM , SPICA MVLTIPLICI. l / Nd f 7 "7 y MAP $- Q2 - gràue, genicülata, , - M C. orit tis: pánicula Paníci aut Sorgi fpicatajini no- na & Galloprouincia: reperitur: accirca uem atit décem fpicas per maturitatem ni- maius, in litore vero Veneto gras& afperas, (ità vt; fi premas digitos; un- | S | , . E gant) diuiditur, qua ex fingulorum folio- Now x. Iuncüs maritinius ; Aduerfarijs rum alisprodeunt nonnunquam ped iculis . | rum margihes fontiiim fcáturigines; &in | TUO TN. X 3 paluftribus. In agris & cámpis circávtbem "d c. *— xx « . — Bagader,aliasBüldacnoininatani Grámtn h- ii dunibw i .— füotolisdumctis humi 93 Rauwolffius a obferuaüit; in vicinis quoq; prouinciis fabulofis, vt Sufiána, Perfia, &c. Nox£x. Hoc Diofcóridis b &a^«pápeone; id eft, aründinaceum gramen, nobis vide- tur, quód tradit gramine fuo primo maius effc omni ex parte, iumenta in pabulo fum- ptum necare , máxime , quod in Babylone iüxta viasnafcitür. Idem & Rau olflius te- ftàtur , chius nomine locis citatis , paucos equós & boues reperiri , (ed dlnercls Bu- balos;quieopafcantur. Plinius c Veró;qui Gramen fimpliciter vocat, Camelos necare tradit in Babylonis regione; id quod iuxta . Vias hafcitur. Dicitur Calamiaeroftis vel ha- rubdinaceum forte Babylonicum,Aduerfa- rijs: Calamagroftis; Lóbelio, L'ügdünenfi, qui de eo etiam fub grámine arundinaceo egit: Gramen arundinaceü peculiare, quod incolis, ád imitàtionem Arab , Negil di- citur, Rauyolffio: Granien arudinaceum maius, Tabernaemóntáno & Gerardo. Ger- |. manis, gfofi Jtitbtaraf. Bel is uera An-C y glis, Great Qeede eraf]£. Gallis, Lec ML CRM nis; Grana (iue Gramenba erueffa. e. Hifpa- - Qum Acidüm eft : cuius in Medi- ciná vius nullus eft, nécpabulo eft iumentis gregíüe, cum eo, nifi multüm efuriant , & penuria melioris lábórent, vtingratifsimo & acido abftineant. Quódfi, in penuria al- terfüs pabuli, eo vtantur; tum labis; linguá à Lai bos vilierade & conftrictis , an- guis in ventriculum delabitur; ip fis corpus is intumefcit; inflammatür, & fepe morsfub-D fequitür. Sic & oues, nifi multum éfuriant; propter aciditatem eo abftinent: quod fi eo. vtuntur, fiti afliguntur; émáciantur , tabi- — &x fiunt, & tandem moriuntür; idque non propter venenatam aliquani huitis Grámi- hisnaturam; fed propter foliorum acütiemi (auciantém. Quare videasinterdüm iumen- torum fauces &labráfauciatà & fanguinca; quahdo vhà cum alio pabülo per focnifecia huius, aut fimilia Arüridinaceafolia ; efita- tint Variat ratio ian. nam quod inarc- E ft craísiore, quod in disfpica eft tenuio- ratione loci , riam quod nofis prouenit , fpica c E fe. De Gramine Cilicio; quo bouesinflam- E: fcribit quedim addasmus: miri Diofcorides | in Cilicia, inquit 4 ; nafcitur, quod indigé- ng Kvas; Cinnam appellant, fi co virente, fep xtur boues inflammat : hacc ille. Cornarus vertit ; boués ape inflánimari. Quidam ver Codices non habent mipmenet; a phe ES S idus LiBER PuiMvS SECTIO PuiMA Car. XIX. hoc , Diofcoridis defcriptioni conueniens, A fed zzi» sis Béns legunt, vt Lacuna. Sic ues pinguefcere volunt: quale fit iil G&AMEN ARYNDINACEVM PANICV- 3 LA MOLLI, CHEM: radice árundi- * nacea nititur : caulibus eft cubitalibus, ps dnares, fum, Lobelio f', quod quibufdim Cal been 6 apu d daebzs rd Riliu bsc. € ones. £n p & Herniolaus *t (qui hocipfum monct.) le- gie. videtur : alij huiusrecentis páftu bo- igno* & ramus. IL GRAMEN ARYNDINA- CEYM SPICATVM. ^. , L er Lian JEICIESMS S. e au . lk GnRAMEN ARVNDINAGEVM. SPICA- tv: hoc priori rádicibus & culn lis ac fo- ijs fimile eft; nifi quod per orüniamin Jq-4 d t xd xdec uw 4. ku.9: MA vd PRIOR WS 3.551 culmorum fümmitati vnicá fpica oblonga -^ RN : x i $55. Tm i vi m tL &1 L . d AN i1otvi. ljídém x m locis reperitur: NoMim. Gramen harundinaceum imi- tius, Tabernzemont. & Gerardo. Germanis f(an uebtaraf. Ariglis, SmalReedeeraffe. — — d cundis; internodijs diftinctis:folijs paucis; ^ oblongis,ánguftis:paniculant habet infum- : mo culmo nón vnicam , féd plures ferc pal glumis pluma adhzret. T M dpi .Locvs. Solo pingui. diori prouenit; vt apud nos i paluftribus PAM. EC LEME T, io € br d 95 PANICVLA MOLLI SPADICEA MAIVS. Ue9 tb dis Mb 4 "AP : fw, *Á.)21 (A. L4. e boy " 5 P y er ) y Pm E iie e SEES groftis , & vitlgó Grames plümofüm dica: tur : Graminis loliacei óctaul alia fpécies, 'Trago. Germanis , SBaffrrfeotraraf. Belgis; fPluym rieteras. — IV.-GnAMEN ARVNDINACEVM PANICVZ SUA, MoLLI sPÀDICEA. MixVs : cáüliculis et breuioribus ac tenuioribus ; inferioribus partibus enodibus in fumisaitàcé tantüpaucà - genicula habentibus : eX quibus pànicüle br-D) nae, ternaad fumim qüaternzllis breuio- xésáctenuiores, quz & ipft fpádicéx funt; t&vbi paniícul & déflórueré; deci- Cufpide proniinulum 1 monente. i:ruum, acuminitó ncluditur ; Thalió Ijfdem quibus prius, locis naf. a Íqüamátà füccédunt; - CasPani BavHiNI TugATRI. BorANiICI £t D ] 96 . 1L GRAMEN ARVNDINACEVMA VI GRAMEN ARVNDINA. 'CEVM ENODE MAIVS MONTANVM. Li rmiqué fiunt funulsinipuhols neta 3 .&mollibarun NoMEN.. Scirpi primum genis, Harüda E 97 LiBER PüiMVS SEcTIO PniMA Car. XX. 98 recentes & prhumidos in aére ficcandosA I. GRAMEN NEMOROSVM imponunt. E' minimis vero nonnulli pi- leos, quibus aduersus folis radios.& calorem vtantur, conficiunt, quos aliqui ferico ET modum obducunt. "o VII. GRAMEN. ARVNDINACEVM ENÓDE MINVS SYLVATICVM : illius genus alterum . multó tenuius ; breuius & magis exiguum exiftit: : culmis OBGBPus dk perpendicu- lari rectitudine fe fuftinenubüs : panicula oblónga, tenera, ex paleaceis feftucis Íqua- . matim compacta, fpadiceii fermé coloris. Locvs. [n noftris fyluis vt propé no- uam nominatam dónum;quà Vm: itur, aliquabdoreperias.. .NNoMEx. ien àlterum genus, Trago: luncus, Aussi (De tenuis maior , Tha alio, T" uem Broccenbergo familiarem feribit: ad- t & tertiam fpeciem, quàm Lychnanthe- mum tenuem nomirát qua ex radice fibro- fa plures iunceos ftylos , breues, digitales, fpica perpufillà fpadicefcentedi ue ein apice. EI cxornatos emittit, quae 1 illi in Broccenbergo: vifa it b IIX. GRAMEN ARVNDINACEVM MARI- TIMYM ACVTISSIMVM : hoc radice eft fibris capillata : caule cübitáli,arundinis modo vi- ridi penicilarói & ftriato : folijs alternatim vtinarundine pródeuntibus, , vncias quinq; füperantibus, árundineis, in aculéatum & atrociter pungentem pile finientibus: : caulem non vidimus 29 Locvs. te ir champij p | nodosprodiréaerit. E ENIRO. TUO E e. DE GRAMIN RCM ReerE v onis ! b: MOROSYM PANICVLIS AL^ st: roLio: : céfpitis inftar gra- ,. fie: bes 1)rnr:hT * -A d ou aui T B | Mófpelij prouenit. . ribus, nonnunquam pedilibus, térnis folio- ya is maritima , Dale-D lis cinctis: jn. folia gemina àd fingulos ci aliquan. o diuifa, ex mult " NEMOR0S0 icibus ca jilla- E grae iísimis SPICA SVBNIGRA RECVRVA. II. GnAMEN NEMOROSVM SPICA SVBNI- GRA RECVRVA : radice eft velut ex bulbis Aífcalonize modo compacta, vnde fibra ca- pillares breuesin terram figuntur : folijs ad radicem multis;breuibus, 3v rita aliqui- bus leuiterpilofis is: cauliculisa iquot palma- dpeio mere dd ndo fimp E diceiscompofi ita, & f 1 tFopij mo- do récürüa : femen minutum ; rotündum; rufefcens, vtriculis includitur. Locvs. Locis irenofis & fyluis] humedis prouenit; circa Mapfpeli Vobfeáa uimus. : Nowurzw. Gramen C fum ; Tabernzmon: nis; wafb ppcrgtàf. : nu pemoro- ' árdo. Sicrmac | ! BoTANICI loo | 99 CasPARI BavHiNI. THEATRI DOT. 1 IIL GRAMEN NEMOROSVM A IV. GRAMEN NEMOROSVM. SPICIS PARVIS ASPERIS. SPÍICA RVFESCENTE MOLLI. Wh NN S . "Z o INA e o A AM LS SS 1J 2 AVV ANS IIS N SS VILLE Wy SM TLDNS R N ; jl JJ N * WRINENIAN n lae Z 1 A AM Y d T N N / Uf E FA dA AU NU A NAA d 27 FH. il 1 jj Á M / u à WS We CUNUL / ) N Y Germania, locis potifsimum arénofis re —-..— c : m V. GRAMEN NEMOROSVM CALICVLIS PÁLEACEIS. - - Nous&. Gramenfyluáticum fiue nemo: . rofüm primum , Tabernzmont. Gramen. -yluaicum, Gerardo. Germanis, 3Bafb graf & ?oufcbaráf. Anglis, "voodrra]fe. ' 1V.. GRAMEN NEMOROSVM sPlCIS PAR- ——— VIS ASPERIS: radice eft capillacea, prioreI. - minore:folisetiamanguflioribus,breuio- . ribusjacutifsimis:culmis pluribus tenuibus, talibus ,in Ípicas páruas afpe- ., Locvs. 1r arenofis reperitur NoEx. Gram. H umtdis ,in dumetis & [x p^ i. b : fi E ra/Je. Variat,latiorefo- BERE... o ftioré, in pratis. E uum capitulum m : mbraneum & * e | 2 |. tineb;[cui femina plurima minutifs - e $ N Wl 1 i LY RP JOI LinER PniMvs SEcTIO PuiMA Car. XXI. totum offeum , per antiphrafim, non tamen A Diofcoridis a eft Holofteum , vt fuo loco dicetur. Holoftium Matthiolo 5 : Holo- ftium Matthioli, Lobelio c & Lugdunenfi: Gramen iunceum fextum , vel bufonium, Tabernaemont. Gramen £zyorcléxasoav, T ha- lio: Gramen iunceum , Gerardo. Germa- nis , Srottengraf. Beleis, Paddegrafs. Anglis, Todegraffe: , Rusberaf]e. Gallis , Flerbe aux crapatux , o Crapauidiere : que nomina Gra- men bufonium fignificànt : quod ijs locis; . vbi Bufones ftabulantur ; proueniat. E Vl. GkxAMEN HOLOSTEVM ALPINVM MI- ! NIMVM: tota plantula vncias tres non fupe- ; rat :folijs capillaceis; vncialibus : culmis ca- pitulapaleaceainfident. —— . E Locvs. InHeluetiz monte S.Bernhardi minore, copiose prouenit. Quero Qu AOI A rA iso : DE GRAMINE NEMORO0SO0 e. mimsvrI vel villofi , propter folia vtrinque per latera pilófa, fic di- cti , fpecies aliquot notauimus ; quarum primum IL GRAME N HIRSVTVM LATI FOLIVM MAIVS. 2» x3 B 102 l. GRAMEN HIRSVTVM LATIFOLIVM MA- vs : radicem habet ex plurimis fibris capil- laribus nigricantibus compofitam : vnde fo- lia multa, ad cubiti altitudinem accedentis, viridia, neruofa emergunt,quibus vtrinque alba lanugo,inftar pilorum obl5gorum ad- ponitur, & potifsimüm ad corum exortum denfius villofa exiftunt: inter quae culmi te- nues , fefquicubitales exfurgunt', quorum fummitates in aliquot pediculos inaequales fecantur , fingulis vnum alterümue follicu- lüm mollem fuftinetibus; qui vbi maturuc- rc, in plures apices abeunt, ex corumd; me- dio filamenta aliquot prodeunt, femenque aruum continent. s : .. Locvs. Inaltifsiniis & vmbrofis Alfatiae montibus prouenit: ex Pyrenzis quoque habemus. . "EP Nozx. Gramen hirfutum nemorofum, Lobelio a & Gerardo: Gramen fyluaticum quartum,fiue pilofum, T'abernzemont. Ger- v manis, arcdtig 2Dafo ober SSufcbaraf. Bel- C gis, Hayrich bofeheras. Anglis, Hayrievvood IL GRAMEN HIRSVTVM LA- TIFOLIVM MINVS. 104: Caspanr BavHiNI THEATRI BOTANICI | A mont. Gramen exile hirfutum , Gerardo. 103 breuifsimis veftitur , qui in fummo in pe- diculosabit, & paniculam rufefcentem in- ftar Graminis birfoti quinti fuftinet : a rioré potifsimum magnitudine & pariicu- ja difci. | d M Locvs. In montibus nobisvicinis, potit- fimum in Muteto reperitur quamuis etiam ex Italia habeamus. | IIl. GRAMEN HIRSVTVM CA- "PITVLIS PSYLLII. w^ "ts *. ^i ^ IIL QGaAMEN HIRsVTVM CAPITVLIS *PSYLLI : radice eft rufa, oblonga, repente; pluribus libris capillata : ex qua folia plura; c ntilia modo latiora fnodó angu- of » prodeunt: inter qua 15, leuistenuis, viridis cx- e it E 3r B € mn onibus, «d inbifl.Lwgdum. € ibt. Cape. : Germanis, Jjárebtig Cpperaraf. Belgis, Cleyn bayricb gras. Anglis , Flayregraffe. Variat fo- | lis latioribus & anguftioribus. iV. GRAMEN HIRSVTVM CA- PiTVIO GIOBOSÓ. .. IV. GRAMEN HIRSVTVM CAPITVLO GLO- bOsO : ràdicenititur parua, ex círristénuio- ribus compacta :folijs vulgati Graminis, vel D Tritia , quibus pauca lanugo: áfpera eft, (que in figura non fatis exprimitur,) culmis tenuibus , palmaribus, duorümue dodran- tum : quorum fumrhis capitula rotunda, fplendentia, infident: Rlofculis eft albicánti- bus, quibus femen minutum fuccedit. * ocvs. Ii colliculis eramineis & vm- - brofis Germaniz & Hetrüriee reperitur. — NoME£N. Combretum Plinij, A An Herba Luziola vulgó , quia noctu luceat; , Cefalpino : Gramen lucidum , Tabernae- E mont. quod füb gramine inato | LEN ^ » paluftri . apud Gerardum pingítur. Germá lingraf. Italis , Gramien Hetrufcis herba fpeciebusaliqua fit Combretum. linij e; vt Anguillara voluit , qu d Plinius e fcribit | bácchari (imilimum, foliorum exilitate víqi in filaattenuatum & i ocerius quàm f bac- char, & quod trítu ixüngia vuli mire fanet , ambipitu. . t- 3 * illàre: - Price e E NNI *7€9, 6, wy . £23 10$ LisER Puiwvs SrEcTIO PnuiMA, Car. XXII. et Ioó pini mente, eiufdem Ifchiermum £»quodA VL GR'AMEN HIRSVTVM AK- Thracia inuenit, qua ferunt fanguinem fi- GVSTIFOLIVM MINVS PANICVLIS fti, non áperta m o vena, fed ctiam praeci- ALBIS. fa : ferpit € terra milio fimilis , folijs afperis & lanuginofis, farcitur in nares: quze in Ita- lia nafcitur & languinem eadem adalligata fiftit. Caufa dubitationis, quód hoc unc. ribus recentibus mirabiliter mederi, fangui- nemque fiftere cum Anguillara,Cafalpinus teftatür: verum de Gramine dictyloide ,Ie- - étius dici polle e3; qua deTíchaémo Plinius . habet, cenfemus. | : m E A rm. cR T &c ttm 1^4 s A T3 V. GRAMEN HIRSVTVM AN- GVSTIFOLIVM MAIVS. , VL GmRAMEN HIÁSVTVM ANGVSTITO- LIVM MINVS PANICVLIS ALBIS : radice eft ex multis nigricantibus & oblongis. fibris compofita : caulibus aliquot pedalibus : fo- lijs palmaribus ; & quàm in priore. latióri- bus, viridioribus leuiter hirfutis, quorum ., aliquot paniculas; prioribus breuiores, can- D didiores & compactiores foperant, flofcul - finguli deoush Mis donanturfoliolis ; vn- de totidem ftaminula prodeunt. : . Lócvs. Dumetis àc montofis locis pro- EEDERU. qUTNA T M /.- "enit: apud Patauinos, & Monfpelij inaruis NX. GRAMEN HIRSVTVM ANGVSTIFOLIVM Frontignanum versus, monte item Calcaris ivs: exradiceexigua,fibrofa, rufefcente, legimus. — - Eu M TOM cus, cubito altior, vtplurimum ^ Nouzx. Quod veró hoc Grá en Gui- lacuis exfurgit:in cuiusfummitate panicula — Jandinus Aeíchynomena Plinij P credide- alba, mollis;leuitér fparf,cx mulüslamimu- fit, nulla fübeft ratio, ctim appropinquan- lis compofita , in quarum qualibet femina & manu folia wi. LR n miriuta,füBnigra &fubrotüda inclufa funt: E Apollodoro ci tribuitur: Graméleu. folijs eft paucis, anguftis; palmaribus &vil- — müm (à flore albo) Dalechàmpio i lofis, Cfculptor ifi pilis exprimendislapfus — — — E. f aliquot culmum cingentibu $3 ipfi yey Qo m oso »: : DN "e ide QC icüle,vuingfolinmtenuifimumin — v. ndefünensfubijcitur, quorum ale. — DE. Wichélfeldenfi: culmus: wot 107 CasPARI BAvHiNI THEATRI BoTANICI | 108 L GRAMEN SPICA SVBRO- A Nowzx.. Gramen echinatum tribuloi- TVNDA ECHINATA. — — des capitatum , Columna. | | IIl. GRAMEN SPICA PLANA ECHINATA: plantula palmaris eft : radicula ex fibellis al- Lis compofita: ex qua foliola capillacea;pau- ca, vnciam longa,& feftuca tenuifsima pro- deunt : fpicam habet vncialem , planam, quz cx vtriculis minutifsimis, ariftas acutas emittit. Locvs. InHifpania creuit, vnde cá alijs . plurimis, Doctor Albinus Hamburgenfis B nobis attulit. | : III GRAMEN ALBVM CAPIT V- -. LIS ACVLEATIS ITALICVM. ATA : radice eft geniculis nodofa; capilla- cea, alba: folijs paucis;anguftis , primis du- lo minoribus, ijs; quac media fua parte fe- Ítucam cingunt, quz tamen vix vncias tres fuperant, & per quae linea: fecundüm longi- tudinem excurrunt, càmd; fubafperam red- dunt: inter hzec culmifeftucarum inftar te- nucs, lzcues, geniculati, vno alteróuefolio e 7; geniculi nodoincipiente cincti, & quidem drcaMonf- furculis capitula rotunda. abemus: liolis aculeatis , inferné cr: libus & | duntur, ita vt Tribulum Anuer- rant: quorum in medio flofculi numero velut in globulunt ftipati : quibus femina, | e gps C MEN / 109 LisER PRniMvs SECTIO PniMA Cap. XXIII. 1o oblon is, exilibus, & albis glumis inclufa A ^ Locvs.. In humidispaludofis prouenit. fuccedunt.- Nowxsw. Gramen paluftre echinatum, Locvs. Inter rudera &in muris vetufta- Lobelio.a: Gramen aculeatum , hift. Lug- te collipfi Is prouenit, fic Arimini circa moc- nia, vbi Dector Neudorfferus collegit, no- bisq; cómmunicaüit, | . NOoMER.: Gracis 2 Ryeánc AC DSR 5c: Gra- men aculeatum Matthiolo , Lugdunenfi, Caftori. Germanis, Ctachfaraf. Italis, Gra- mina fpinofa. Polonis; Koleyca travva. Qykaás. lifdem viribus, quibus vul- gatum, praeditum effe Matthiolus afférit. IV. GRAMEN PALVSTRE ACV. LEATVM GERMANICVYM. | P4 GERMANICKM ; $ vel Mixvs: rádiceeft Bibró- 1, C: I iia folia arutdina- Pines digi: prope ra- in culmo | | vel pe A(i ex plurimis : mox cauliculo- * hi isfoliá v vnum; IV. Gite. PÁALUSTRE Hv rsbrbü E prodéunt : f ali; triangular; : a. capitula adriata , viri- : d* 1 in lamentuim. " ! scapitülis folium - nuntur, vni | dun. qui an ipfius fit Plinij / , minus recte fufpicatur. Belgis 7^ waerpafi , met dini arenkens. V. GRAMEN Pt Ospiti ACVLEATVM I- TALICVM Vel Màivs : ex radicibus fibrofis, culmi cubitales, tenues; ftriati; exfurgunt : : folijs eft fefc aipalmaribus , acuminatis & re angu ioribus, & in culmo breuiori- B bus, e cuiuslibet vero foli; j» quodin culmo eft; finu, pediccllus cipillaci breuifsimius exit, qui capitulum vnciam &feíquiunciam longum,f emunciam latum füftinet, quod ex plurimis minutis veficulis membraneis, pallide rufefcentibus, vtrinque duplici or- dine difpofitis componitur , ita tamen , vt etiam per medium capitulum vtrinque tcr- tius veficularum edo obferuetur :: & ha- rum fi ingulae in exiguum apicem ,.qui per c; maturitatem rigidior fit; finiunt: fummus c denique culmus in fj jicas. rufeícentes , an- ftas , diueríze longi us & alle ab- umitur. Locvs. In humidis & paludpfis $, circa. thermás Aponitanas Patauij ; & alibi in Ita- is ndm T | DE GRAMINE. DACTTLULD E. SEF ISCHAMÓ. UD CAPVT: Xx T | : nr digitos mantis cxpan-' Nc com ipiis vero afiftendofangui- né,nomen inuenit. Dactylon trium ene-. rüm eft apud Plinium z : funt. i & aculeus grünen. voc ifur plurimüm. bos conuolutos: quini ; -Dadtylon.s 'O naribus: infcrunt 4 E ciendi gratia. jd 10d; le, ad m qua. & pteryg cüm caro vn guibus cxcret Hc CasPARI. DAVHINI tis ferpens, culmis geniculatis digiti altitu- dine aflurgens,folijs communi Gramini fi- milibus; fed minoribus: culmis fingulis fpi- cae quatuór Iíchaemi , vel Graminis fangui- narij fimiles infident, quae perfectam cru- cem , zqué onines vno modo formant: his femina miniitifsima, feminibus communis * i. kt* An P. NIE ARAR ZR (oe seh - - : tub Graminis fimilia. (ywrswroe parit Locvs. In Aegypto nafci & fimilimum effeei, quod copiose & fponte in Italia pro- ueniat , Profper Alpinus D author eft ,«€. nos quoque circa Patauium collegimus. . Nowzx. Neiemelifalib Aegyptijs,id eft, Gramen crucis,à figura crucis quam fpicae formant, Alpino. : -Qyarrras. Radicem frigidam & ficc3, tenuifsimarumque partium efle aiunt: quae fapore eft dulci,cum aliquali acrimonia : ra- dicis decocto ad fudores mouendos fami- liarifsimé vtuntür: mulieres;pueris variolis | atque morbillis correptisjad eos propellen- dos exhibent : &ad menítruas purgàtiones interceptas vtuntur. Semina ad calculos Ys, CAS 1 : pe dbi xut om tum venum; tum veficae pellendos , xq: eos, qui in vefica concretifunt, frangen OS. (quod genus mor bi ibi familiarifsimum & quafi endemilim ) exhibentur. Sunt , qui pro fecreto auxilio habeant , decoctum ex Íeminibus modice contufis paratum , ad ex- " anthematain febribus peftilentibus, que pe- techiaslli sepe: ad vulne- ra quog; & vlcera, totà herba, praecipue rà- dice, vtuntur, hac Alpinus. »IL. GRAMEN DACTYLON FOLIO ARVNZ NACEO MAIVs : cx radicibus perennibus, | s genicul atis, candicantbus, longelátequeferpenubus,fübinde plurimis locis g us; fibras paruas ex fingu- lis geniculis fpargentibus ; culmi pedalis epe rufefcentes, rotundi; eeniculati affur- ! quibu foliaanguftá; in acumen fa. facéa, duraprodeünt, quo- funt, &angufta, & mar- ofa: culmi fiue calamiyi xunquam fenas fpi- em nigricantes, | iie cbloeé mi- 1 breuibus a- te coftz pro erminanti bs THEATRI BoTANICI II2 AIL GRAMEN DACTYLVM FO- LIO ARVNDINACEO MAIVS. L* is Es ' Peta Sa. LÀ B PL AA. Jh M: a n. / a^ : : bs hx E 3x , d mis longe laetiüs & vegetius, radicibus in- terdum minimi digiti crafsitie,quare in ma- ritimis Narbonz árundini vállatoriae radi- cibus forma adcó fimilibus, vt eafdem dixe- ris. Réperiturctiam quibufdam Germania locis, & Francofurto ad Oderam habemus : verü aliqua varietas obferuatur , quod Gal- ..» licum folijs fit nonnihil villofis; Germani- D cum vero, folijs elabris & caulibus minus erectis. —. E oo Noxzx. Hoc Theophrafti Gramen effe "4 credimus; cuius verba. upra capite fecundo pelüimu: :Tchaemon Plinij c effejaliqui vo- lunt; quod ferpere fcribit; é terra, Milio fi-- . mile;folijs afpéris &lanuginofis ; & farciri in narés: at Clufius négat :addens, fi ad Pli-. niani Graminisvllum aliud genus hec plan- E quini, Dactyli nomen indi grás ietien arenkens yan Oenden. QvaLrrAs. Sapor dam adftrictione fun . cum gramine canino facult lb a5. apá, E lina. pep vis Ld Ve. ad Cis da I3 LiBER Puiwvs SrEcTIO0 PniMA Car. XXIII. 1. re hoc pro Gramine Galli , Itali & Hifpani, A nit: fi quis tamen hoc cum srundinacco maiore idem volet, cum ipfo non multum cértabimus. IV. GRAMEN DACTYLON FO- 1IÓ LATIORE. vtuntur: ex quo aquam ad puerorum ver- mes, &ad febres malignas laudatam, per de- ftillationem, extrahunt. II. GRAMEN DACTYLON FO. LIO ARVNDINACEO MINVS; /| Ohr AE P t 5 d Ms v quinas,fenas & etiam plures , raró quaterna, rarifsimé ternas, veluti lineas di- gitatim diuifas, herbacci , rarius atro ruben-. tis coloris, in quibus femina oblor ra rubra, extremitate pungentia; dulcis & aftringen- tis faporis. TE 2 , Locvs. 5. Inhortorum areis , (crobibüs alibiquefponteexilit — .— » NoMzN. Ad Ifchazemon Plinij : (quamis compactam ; duram & quáfi arti- culátams nonnihil villofam mittit ; quae ter- rz ruríus infigitur , cuius nomine Plinij e E Gramen, effe ufpicamur, dum inquit: Gra- ien ipfum e(t inter herbas vulgatifsimum: xiculatisferpit internodijs, crebroque ab amor odijs) & ex ca- git Time in tisiantur. - . Locv effuli copiose NoMEN. lo reperituf. — * rx. Gramen vulgare Dalecham- X »* T . : E : : sss A t $ | pij f; cuius figura noftro apprime conue- Sang: (00 € dláganag. Hernilai ba. ario o. f nif imp. | i pauló ant , referimus , ftatuit je gn :(iquidem caeteris ipfos delectari notarit; ba fupra capite (ecundoappofit leio Crus galli , cuiu: jJ Il CasPARI BavHINI THEATRI BOTANICI I6 te, cuius hac funt : Coronopus oblonga Hetrufcis Sanguinclla Matthiolo : Ifcha:- herba eft cum fiffuris: & alibi » aculeata- | mon Gefnero s: Clufio t Iíchaemon vulga- rum caulésaliquafüm per térram ferpunt — re, Aduerfarijs, Lobelio & Gerardo. líchae- vt eiu$, quam Corónopum vocant: ex his mon primum & Gramen fahguinarium verbis quid dici poteft? Sed ex Theophra- — T'abefnzemontano:GramenHchaesmon Pli- fto bxc Plinius, corruptifsimé citàt Theo- nij, (iue Dactylon, Lügdunenfi. Germanis, hrafti o verba funt: DiRferuntinter fc her- C 5anenbein/ SStütaraf. Anglis , Cocks foote- aces Phi) quód alia terrae inftratafolia — eraf/e. : -eduntaliaincaulesjaliavtrobique. Inftra- — Qvarrrás gr vinss. Siccat & aftringit gienunt (imyacqox | potenter, eiusque homine à Plinio 5 1n hac- morrhagijs Iíchaemon commendatam,qua cx Theophrafto x fumpta; qui tamen ^ie tam:non defcrip(it. Sic inquit: Quin & re- la 1 gio Thracum pleraque fert validifsima, vt Ruellio p Capriola, Sanguinaria,quódna- — dicüt 9 ojus , que fanguinem fiftitjhanc ribusiüditá fanguinem eliciat: aos oli énimalij puncta vena , àl;j etiam vehemen- toribus Dens canis, ábacuminefolij, nami — tiusfectarctinere, ac penit!s prohibere fan- huiusfolia fiffa reptant humi, fed in faftigio]y guinis profufioném affirmant. Herba trita funtaculei, Hanc géneribusGraminisPli: — & admota, cfficacifsim? inanantem fangui- nius afsienauit, nobis exprimens eandem — nem fiítit, fide vulneribus imponatur, fiué im Graci Coronopum & Romani | naribus indatur. Spicas in globüm conuo- : e mvocant,&c.moxfübij: lutaspueri,etiàm Plinij & actátejnaribus in- cit: Córuinum pedem officinarim,qui vim debant, vellicabant, ficque fat scuinem eli- exulcer andi obtinet, (intelli; itRanunculi ciebanüt, (vnde Sanguinella vocati r)quáre | fpeciem) longé diuerfam herbam effe àCo- — pro diuerfo vtendi modo;herba hacfanguis - | . FOBOpG, curn olerüm rtiodo Coronopisé- &fifüitur,&elicitur: ——— 3 à ondemus cum Matthiolo : et( kx * in fui culmi fáftigio ; quirique : ti gracilesí DtUr, coi pis fládis oben, uz femen u n Locvs. Hoc locis incultis & in ig lib. 22. capat. n pois : o adaia ET : pas NoMEN. I7 . LisER Pmiwvs SEcTIO PniMA Cap. XXIII. I$ V. GRAMEN DACTYLON SPLA VIL GRAMEN DACTYLON cis VILLOSIS, AQVATICVM, Li * LJ » B p? " m SE LANI -Nowrw. líchamum fecundum Taber- —— Nowzw. Gramen aquaticum genicula- &smontano : quod viribus cum: priore tum; Tabernamontano & Gerardo. Cer- conuenit. manis , 2Bafferfnobengraf. Anglis , J"v«ter- VL GaaMEN bACTYLON scopARIVM: — Auood grajfé. Gi hoc radicum cirris perlongis tenuibus, rigi- IIX. GRAMEN DACTYLVM dis & albis, cübito etiani penus ,dona- Evo DRUMS I. tur:culmis gracilibus; rigidis , geniculatis, MEATALOPTE EE glabris, pedalibus; in quatérras, quinas, vt | plurimum fenas & plures ; clegantifsimas, D lucidasfpicas, & vt rioris villofas, faftigia- tis folijs item non di imilibus, guftu Gra- minis dulcioribus. s us T .— Locvs. Copiosé in Gallia,locisfabulofis, dictim quia ex afsim in lacunis prouenit. ! i H Mio | H9 IJCAsPARI BavHiNI THEATRI PBOTANICI 120 FS "uem . Tr. *Y IIX. .GnAMEN DACTYLON EsCVLEN- À nomé Gramini Diofcoridis potius debetur. Tv: radice eft ipfo quarto fibrofioze, can- dida, in B ibaerun porrecta, exqua culmi cubitales& nonnunquam altiores , crebró geniculati , per maturitatem fubrubentes, affurgunt : circa quos , folia oblonga, Gra- mini fimilia, prioribus latiora, viridia, & ea parte, qua culmos ànibiunt , villofa : pani- cula eft viridi, hs maturitatem nigricante, quz in plures, fcptem;octo & nouem veluti fpicas longas, faepe vhciasfex fuperantes, & parte vtriculisinclufum,magisque quam in Italis , Sanguinella «7: Flerba capriola.. Bohe- mis, (Roja. Polonis , Mannapolska , Manuna- krupiata. QvarirAs & Vinzs. Huic femini , Mi- lij & Panici, imo Oryzie qualitates Mat- thiolus tribuit , cum mediocriter ventrern aftringat. Sclaui, Cárniolie incolz , item | Goricienfes, Bohemiac Silefijfemen colli- | gunt; & córticz in pilis, milij & panici mo- . do, deglubunt, ac eorum , vel Oryza loco, : Bdxuati-. i H, 1 us v "et ke Tu perténues, diuiditur femen, ab vna tantum :B cum pinguium carnium iüre coquunt, vel u* b in pultibus cum làcte edunt , non minus |. quárto, confpicuum, oblonguin compret- fuaui güftü quàm Oryzz , cui Matthiolus | fum, MilioPanicoque minus, quod à glu- pra ponere videtur; quare hocfemen Man- mis ac vtriculis repurgatum candidum eft; Oryeierómodó. — — 27- v- ^ Locvs. Sponte locisincultis Germanie, Bohemiz & Italiz exit: apud nos quidem inagris: apud Saxones in Tocispaluftribus & vlieinofis, Cordo z mónente:areisetiam inhafcitur, muliércülis inuifum , quod alijs nam àppellant. Hoc, etfi mediocriter alat, falubrius eft Milio & Panico, cüm ita ven- trem flatibus non diftendat , & citiuscon- coquatur. Radicem & femen ad aperiendas obítructiones & vrinàs mouédas commen- dant. Semen quoque ex pingui iure deco- ctum , (& màmmis illitum , earum durities herbis alimentum fuübtrahat. Bélez non C refolüit. Ex gramine herba, quod agrofti- It x EY . A e IM nifi fatum habent... Sclaui Carnioli inco- lzc, Goricienfes & Carinthi ,inàagris ferunt &diligebtencolunt- — 0 VB .Nowzw. Hoc cum quarto idem fecere; & fané eiufdem generis effe; lubéter damus, cum ab illo in quibufdam regionibus cultu- ra duntaxat differat , ita vt illud fylueftre, hócvero fatiuum dici pofsit: quod alij Mi- lij fylueftris , alij Panici generibus adfcri- bunt: Cordo z Oryzx fpecies eft. Dicitur Gramen Manne Máuhiodlo; quggddiàqui-D ..—— 7 7 5 0 0I dH Rvovn vitia propiié dicta, nunc perfe: buídam Germanix locis colitur,& Gramen aculeatum Plinij, & Caftori: Gramen Man- na Dodonzo, (qui Gramen acu- lea le negat) l'abernzmonta- n X Gramen cereale: Frurhentum, quod Germanis Ciiiabtn/ oryzae fpecies, "Gramén Manna efcüléntum, ;Lobelió & Gerardo: Gramen tum , Gefnero « : Manna m : Graminis quoddam Cordo: 3: dunenfis herbari au- is , Davveraffe * Mania- uibus Chien deut, b. e. quod X mania feminis aeo Íc- E tim imbribus & nimia humiditate ob. : dein Dodonzi ! eniài florentibus, Hordeo «atur & num (alij Chortinon leeunt) vocant, in Ae- gypto oleum confici Plinius 2 fcribit: Sed -qualehoc Gramen ? Gramen Manne,quam - Germàni, Mannaàm coeleftem vocant ; effe Dalechampius cenfet. DE LOLIO ET ? HOENICE; $1. à FE, GRAMINE LOLI.ACEQ. CAPVT XXIV. quamur , quz licet generaliter Lolij no- men mereantur, (ingulatamen vitia ad ftias fruges referri poffunt, cám aliud (it Tritici, aliud Secales, aliud Auenz, aliud Hordei; aliud alterius generis, fiquidem quodlibet frumenti genus peculiarem fuam peftém iunctam habeat, quc vitiorum genera ; ex ipfis frugum feminibus, partim infelici fo- lo, przccipue locis humidis commifsis, par-- ortüm fuum habent , vt author e phraftus « & Galenus b. Si. ritur vel quandoin fpicam cet;) pluuijs obr ui a1 PEE S ee RE I2I LisER PRIMVS SECTIO PRIMA Car. XXIV. T—-ES oM 122 Tritico confitis, facileanimaduertitur,cüm A latis Tritici aut Hordei', fed gracil ioribus, facile in Lolium c , ipfum Hordeum, maxi- me ipfum 4 Triticum; quiavalidius v eft, abeat. Etenim, veldeoríum fertur tota fe- minis vis, id quodfit, uia Hordei caputal- terum, & craísius ce a in radicem ; alte- rum veró in culmum abit: iam veró (i anni conftitutio NUN fuerit , inferior:grani pars nimio humore obruta, totius grani vi attracta, ita luxuriat; vt fuperiore parte. Ípo- liata in radicém abfumatur, quz longe láte- que perterram diffunditur, ficque non fo- lüm fructusnullus exfpectandus; fed etiam agri corrumpuftur : & licet culmurm &fpi- cam oftentet, inanes tàmen i& vacui glumi remanent; cujus nomine Mopíus apud Vir- gilium f fic queritur Ipfa Pales agros, at- queipfe reliquit Apollo, Grándia epe qui- bus mandauimiis hordea fulcis. Infelix Lo- lium &fteriles dominàntur Auenz. L GRAMEN LOLIACEYM SPI. CA LONGIORE SEV LOL MEO IO: pM A es E | ..RIDIS CX " pe PETI T Lu eo pe. inr Ut * -" - : de «X RAE C 9 v "T ite, /, PRICE z Md VyvrPPU A Fou ( T ip am Li * JN QN CULTE VU «^ Hii, : E is seed ut s r l Loriv& P10sCoR : M SPICA LO Pes . necant. Verüm vtrecte Leonicenus o , ne- D quein Gracia, neque Italia compertu: E dema scea 7d Tiephs bb Lugd. Reel. 12:50. x Pünis ica. | folijs longis , vt Tritici , (ed colore viren- tiorc , nitentibus, glabris, (pinguibus i & pilofis Theophrafto:) fpica ydiLer multis paruulis racemulis alterno ordinc digetis, quibus fingulisfoliolum oblongum iüngi- tur,compofita: quarum fingulz erana terna quaternaue Triticeis minora cótinent , glu- misfeu cortice fufco & fimpliciinclu(a,quae in acntam & tenuem ariftam (vnde qui- boídàm. 7 cortice & aculeató dicitur) qua B aliquando tamen deftituuntur , (vt circa Bononiam obferuauimus;) de(inunt ; qua facilime exteruntur, & cum Tritico matu- rantüriau 21205 48 (CPV D T res N : Locvs. Cüm afrugum vitium fit;& cum ex frugum feminibus vitio aliquo degene- rantibis náfcatur, inter eas.crefcere necef- fum eft : nequeenim folüm itvtriticea , fed inomnifere alia fegete; & per fe etiam ma- cro plerunque folo prouenit : inter frugum . 1 morbos potius ; quàm inter ipfius terrae "c peftes numerandum : quia pabulum. tollit, ws cum fimul cim ijspróueniat,vt habec T héo- hraftus m : non vero quód Triticum ei fe circumligando «abo Hermolaus n voluit: qtii ex Plinio ea defümpfi tM ft; in- quit Plinius 7; hérba , qua cicer énecat & ' eruumcircumligandofe, vocátur Oroban- che: Triticum fimili modo. /Era: Hordeum Feftuca , que vocatur Aepilops : Lentem herba Securidaca: & hec quidem complexu neque Graeci autores fcripfere, /Eram feu grae , Iriticum circumligando enccare, fed folüm alimentum auferendo , quoniam Triticoadnafcitur: vt ex Theophrafti ver- bis colligere eft , quem przecipué de Agri- cultura tcribens Plinius imitatur. Quippe, ait p, Orobanche (eruangina,Gaza;) voca- tur, Eruum enecat amplexu compreffuque fuo: &Limodorum;Feenumerzcum inter- imit, protinus rádici adnaícens, & ali j jsinferünt,vt quz cum fingul gibus fimul proueniunt, ceu Loliut Acgilops; Tritico & Hordeo A parie ( pa Gaz ) Lenti & alia alijs: Or ia 3 idcirco interimunt, quia pabulum - ná ex parte Plinius expt acile;etrór cognof 123 CasPARI BavHiNI THEATRI BoTANICI - 124: rv à 21159 »" . "n " 1 . . xu fuo Eruum iraupue , vnde illi apud A lio in Triticum redeat, hoc certé admirabi- xi Graecos nomen, exiftimauit,, eandem effe Aerz & Acbilopi (1.olium & Auenam Gaza vertit) interimendi rationem. Quare fru- mentum enecare Paxamus autor eft, & Dioícoridi 4 , inter triticeas fegetes, feu cum Tritico & Hordeo & Auena : Et vt . Galenus s in Tritico frequentius, (cüm ex ipfius r femine orturh ducatlicet qüidam : .€Lino quoque fieri teftentur) in Hordeo verópaucum 4. Seminibus yis corru- ptis; ac in deterius, vt Galenus mutatis, & folo quidem racfertim vligino- Ío, per coeli crapetFasim Bümidam. ,menfi- bus potifsimum hybernis: quare verham x effe boss negant, fiquidem hyemeftatim ineunte e terra profiliat.. Quod & Galeni quoque pater , in fenili aetate agriculturae ftudiofior factus , adnotauit, qui Triticum Hordeumque fincerum omnid; alieno fe- miniorépurgatum terra: màndauit; cumq; *3o oquituryper- B liuseft. Ergo ceuimbecillitatem quandam, yel morbum feminis intelligere licet, quam alimenti coeliq; sitos to ge pofsit. Hu- ius etiam femen in panificium feri , Porta fcribit. Nowzx. Licetpro Lolio; alij Hordeum murinum:, alij Triticum vaccinum , alij Lychnidem cc fégetum feu Pfeudomelan- thium, (non fitie errore, defcriptione non . correfpondente;) oftendant, hoctamen ve- terum Lolium ftatuimus,quod 4227 9/25» Diofcoridi : «ee Ariftoteli , Theophrafto, Galeno, Aeginetze, Oribafio ; Aetio, Con- ftantino dicitur. Aie fiquidem à jafa , id eft, 0a» corrumpo; denominatum; vt E- mologicus tradit: hinc Suideeft 73 eir 2ja- Q9«e9; trumenti corruptio: licet Hefychius epe exponat á»eaz fias, herbas agreftes fcu fylueftres, vnde & esu xa9up3i dpeav apud Theophràáftum , & «iav &A/p» apud Hip- permultum Lolij in Triticoiin Hordeo pau- | ,, pocratém 44 : vel 242 5? alpéx quod eft ef- xillum prodijffe cerneret, in alijs quoq; fru- C "^ . erri vel furfum ràápi , à facultate fua; qua ef- mentaceis idem fecit periculum; comperit- due tàhdem in Leite, durum. rotundumq; Arácum,Securidacamqüe herbam dégene- ratione quadatà Lenti innáíci , abdicáta ci- bis femina: vt Galenus y mémorid com- mendauit: Aft & Lolium contrà in Triti- cum conuerti, l'heophraftus z fcribit: ad- dens , Quamobrem his ipfis vt ratione va: cantibus perfüafum quibufdam eft, nullàm mutationem eiufmodi fieri poffe , fed fre: fertur in cerebrum vapida aura;atq; demen- tia affinis E dicitur & Gi miey Conftantino, *- ( wor3-3. vir» & ví», quod noceat rugibus. Arabibus,vt Auicenne Zznzania, cuius Gloffographo Selen & Gafallu , Sera- pioni Zen & Sceilem : Halliabatti, Xeilem. Verum &his vtuntur nominibus, Ezarbien, Fexà; Scbelien , Selebien , Seloy , Silemi , Sirim, "icamna & Zuan, Plinio ee Lolium & Aera, nam licet vidéatür diuerfa voluiffe; quem- T aiCoíyiy y: quentiaimbrium Lolium prouenire; vacds admodum Hérmolàus /f ftátuit vt qui di- confiftere: quod etiam per fe facere ipfum pateícit, locis admodum pluuijs, (vt (lon té catur, )- nullo penitus Tritico Hor: ieoue difperfo. Sed obiectiónes ifte con- uinci à rebus ipfisplané videntur: permulti enini ,vtaiüt, cum Triticum vel Hórdeum ícuiffent, Lolium meffuerunt. Ergo gene- ris illam. mütátionem rátione vtraque fieri pofle, id eft, feminis alteratione atque rádi- is Itatuere debemus. Mutatio enim herbae pmo na- M. C E £i $: lib. 2. ceroll. 323. ; 3 ; hb. ile: 2 ib. "Plin. : des * in Diofceridem, Tid ponet n Weddpae hore .t Theoph. Shi... u Theoph, $. bif 8. o 4. camfari, X Xerit; Aerz gramen minimum eft;in cor- ticé áculéàto: adde; fi placet; vt qui eodem capite feparatimi de vtroque , tanquam di- uerfis gerit: tamen qui vites, qu. & Àera tribuitcüm Diofcoride contulerit, rem eandem inueniet, tantüm aliter Graeca, aliter Latina homéclátione defignatám ; ad-- ftipulantibus Leonicéno e v Ruellió & Cor- narb bb. Vulgo herbarijs Lolium,vtRuel- lio, Matthiolo Gefnero ii, Amato , Cor- &c. Ad hac homines E do kÁ ; Cornáro ( & quibufdám Triticüm vaccinum,) Turnero, Dodonzó,€ no , Caftori , Lugdun. Tabern x Lolium verum Gefhero 11 : ticum temulentum ; Àduerfarij lio: Lolium album Gerard tulcb/ vel foleb/ Voce Látinacorrupta, Sort — - d * E de Theoph, 4. caufi7, bb s.canfar. 125 nafcitur , €eafch/ propter infaniam qui fa- cit: inOlyra veró &refpz/Z rebfer/3-refibory. Belgis, Dolyck , Flanck', Tunades Droncuert. Anglis , Daraell , V'wbiiedarnell , Cock yll , or Yuray. Gallis, Yuraye, quafi ebriofa , ab ine- briando; quod admixtum pani, & cereali- bus potionibus , vini modo temulentiam concitet, vt torpido veterno cerebrum op- Wu us torpore afficiat, inc quibufdam Iuraia , lureum & lurum Latine. Italis, Loelio «7 Giorlic. Hifpánis, $ Yoio t7: Zizania. Bohemis, Kankolvvlask y. B nei &diuturnosartüum dolores fo . Polonis; Matonez. A Qyariràs ET vinrs. EXcaleéfacitmi in principio tertij ordinis, ex(iccat veró in fine fecundi , vt proxime ad sz acria accedat: alijs calefacit o6 ac (iccát ád tertium abfcef- fum fiue diftantiam à temperatis: quolibet enim frumento calidius & ficcius : naturá contrarium Tritico, hocenim homini fa- lubre , veterinis autem plerunque mors: at Lolium hominibus plurimüm nocet , non $E Lud v. autem alitibus; quo maxime colunibae & co- € ttim, multósmorb de tur, & quo maximé im- pinguantür. Attenuát, refoluit, abftergit. Hoc frugibus; ex quibus Cercuifia paratur; permixtum , ebrietatem prómouct. Quod fi pani cópiosius addátur , ftüporem & vel- uti temuléntiam e(itantibus parit,cüm inex- pugnàbilifer? fomno, & vt Plinius pp, cuni eft in pane,celerrimé vertiginesfacit. Qua- re iicerniculis diligenterà T'ritico; àlijsque cercálibus féminibus , priu(quám in fano- rüm víus veni ni 44 pater monere folitus erat. Etenim cimanni conftitutio prauá aliquarido fuit- fet ; Lóliim Tritico affatim innafci conti- it; quod cum neque agricola: , áccómmo- jme ad eam rem ctibris; exacte purgaflent; neque piftorés ; quód paucus effet Tritici rouentus, ftatim quidem multis caput do- de coepit ineunte vero zeftace;in cute mul- tórum qui comederant , vicera aut aliud quoddam fymptoma, quod fuccorum pra- . triticei repurgamenti préceptum non fafti- iéndum : nam licét inter initiafenfim graf- 1non eftugiunt tae incommodo, om LisER. PniMvs SECTIO PniMa Car. XXIV. nt; féparandum effe , Gale-D egre maturantuür ; rumpit. Quare : | addita polenta, aut rtiyrrha , aut.cro uitatem indicaret , eft fubfecutumi ; quare E thure : idem conceptum (fi folum "ideft, cum bitumine ,« - dicit füffitu iuü :( teat Primo fimilia inter fee conuenire : mox talé effe ; vt ince Xf dris. elle. mm. Oribafaviri fompl €'15.Coll. - 6r. Megimtte bog 126 À reret , quàm vt balneatores fufficerent , vt. ingruentem vim hominum fummouerent; Lolij fem£n carbonibus inijciebant , cuius Poe Tr A Mt Meritó ergo Ariftoteles s5, intercà quà capitis gra- uitatem efficiunt ; Loliom recenfuit : & Theophraftus,graue Lolium dixit, & caput tentanis: celerrime enim vertiginem mo- uet, quodtamen cum axüngia ( cum adipe anferino Plinio t£;) foris cataplafmate ad- motüm ,eadem incommoda tollit , pericra- dri O- culis ofBcit, caliginem adferendo, propter vapores acres in cerebrüm eleuatos : vnde Lolió victitare dicuntur Prouerbio; qui vi- fu funtimbecillo, vt lufciofi & caecunientes, quos Grxci tefte Nonio, Myopas vocant. Hinc Ouidius s, Et careant Lolijsoculos vitiantibus agri. Sic & Plautus x x : Mirum eft te Lolio victitare;tam vili Tritico: Quid iam ? quia lufciofus. Etfi lolium infelix à Virgilio dicatur , tainen exterius applica- bos fanat: etenim Diofco- ride autore molitum yy vim habet compe- Ícendi nomas, putrefcentia vlcéra, gangrae- nas : (Aerina farina magis caeteris purgát vlcera , Vetera ac ganrgraenas, Plinio 24 :) cumraphanis &faleimpofitum, feros liche- nas fiue impetigines (celerius quo fepiüs: mutatum eft Plinio z:) & lepras, cum fül- phure viuo & aceto fanat: at cum fiio co-. lumbino & lini femine in vino decoctum - ftrumas (& panos Plín. &3) difcutit,& qua DOS Heras emplaftrum nigrum f t,a las alarum ; inguinumque abíceffus válens, quod ab Aétio 444 refertur... Decoctum cum melicrato & impofità Iíchiadicis pro- deít. Si cüm polenta vero, myrrha, croto aut thure fuffintur, conceptionem adiüuat; - ita habent. Graeci códices & Serapio. Ve- rüm Cortiárus non tobidiftindum effe téexttim cenfet: & legit, l(Ehiadicis prodeffe, tur) iuudre: Verum verba hec Diofcoric qu aA pita s cüm polenta vero Marce Virgilius 35 mutauit &leg it iuffitu 1uuari.co addito vno aliquo ex ' fie, & in 127 CasPARI BAvHINI THEATRI BoTANICI I28 metfuoquefumo füffiat:quorumneutum A. IIL. GRAMEN LOLIACEVM polenta habet : neqüé enim cum myrrha, croco, thuréue conuenit: nec incendi adeó poteft vt fumo cius fuffiri aliquid pofsit : perfuafitque id quod fuffiendis aperiendisq; foeminarum locis praecipue bitumen lauda- tur: & quod Paulus Aegineta, Iridi equales vires habere Lolij farinam dixit quae tnol- liendis & aperiendis foeminarum locis ac- commodata cft : coniunctis; viribus idem potentia duofelicius, quod hic Diofcorides , docet , pracftare poterint. Huius femine B contufo, addito Irionis, cam melle & pice, quidam contra vomitum, ventri culoimpo- nentes , vtuntur. Plinius ccc Lolij médi- camentaà Diofcoride pofita ,nequeintegré, neque diítin& exprefsit fub Lolio, etiamfi quadam etiam füb Aerina fariha recenfuc- ri. Podagrz ccc alijsdue doloribus cum oxymelite medetur: ratio hac, àceti fexta- rio vno , diluuntur mellis vnciz duz : iu- ftum eft ita temperatis fextarijs tribüs, de- —coéctzefarinz Lol tir oe fimul cum radicibus & in corona figuram formatum, fi trunco arboris circumdetur, &fructum áàrbor producit & perficiteumd; nonàbijcit, vtex Sotioné Conftantinus Ca D far ee? réferc. ind :GnAMEN LoLrÀcEVM LATIFOLIVM; EB TIORE : ex radice alba, áründi- Xacea, tibróta;culmi aliquot cubitales exfur- 1t; folijs paucis, latiufculis, oblongis cin- &i: quorum fümmo fpica angufíta, vncias quatuor vel quinq; lónga,Phoenici vel Hor-- deo murin milis inBdet CS AO Bafiléz circa Cliben , vbi & breuioribus folijs varians - LOLIACEVM ANGVSTIÓRE ET SPICA , Ícü PHoexix DrOsconi- o fimilia, Íedbreuiora & angu- fert Lolio fimilem : calámos A im, radici aduolutos: & fpi- hh. Di. Oribsf 12, Coll Aepine,, (7. E etiám pratis. Jf: Phohix folia | | tini bus; Lolium rubrum & Loliu , bar apvicra fn. add: eebobeioorna, ett libto. ANGVSTIORE FOLIO ET SPICA SEV PHOPNIX DIOSCORIDIS. P gre /1. 4, NS —- eM *x— , M 77, «d ? ESSE S A Y / j : c-—À- 2 j| 227 t 3-30 ENQUMCRM dem fimile, fingulis tamen minoribus: cft radicibus fibrofis exilibus, culmis ex vnara- dice fae éfeptenis & octonis,palmaribus,ra- rius cubitalibus ; quod ratione loci euenit, geniculatis, récuruis: folijs Hordei,fed bre- uioribus anguftioribus: fpicis Lolio fimili- bus, aliquando puniceo MM coloreru- - bentibus, fed eibi ulae matura colorem. accedentibus, minoribus tamen, tenuiori- bus; breuibusdue ac rarioribus, albo flore comantibus : fingulis racemulis ex aliquot glumis compofitis & alterno fitudifpofitis, — — foliolum breueadponitur. Locvs. In aruis , fecus viasgraminofas, in coenteterijs ; domorum areis ; zdificio- rum e? tegulis recens illitis ,,& macerijs, ipud Germanos ; Anglos , Gallos & Italos dicc vbique obuium: nonnunquam aridioribus Nowzx. Dicitur Qvi b) Ji Ayximm: vocant: alijs e m p» x, iM iii. Phoenix, pun ceóué féminis colore, Lati recentiori- n murinum, Er 6.6 lib. 3.cap. 96. vli de -. folio. LI 129 LisER PRiMvs SEcTIo PRiMA Cap. XXIV. ; Bc. Marcello, Rüellio, Ma: | Dodonao (cui &Lolium mürinuni) Tur- pim Selàndiz Danorum, folo fabulofo id a NICVLA RAMOSA MARITIMVM. " p cnm IN A V , v ved Darneli.. &yaiis , | Groglio Jfaluatico., Fenice. Hifpanis , Zlcacor Z E 4. x [ del mitro , 4uca del muro. Polonis ; Myszy : * $^ 4^ " z , ^ Yecsunen. | : 1 largiorem fluxum (quibufdam & feminis)D |. cohibet. Püluis cum ouo duro fümptüs;aut in cibo, onines alui fluores cohibet. Sunt, qui ádalligitum in puniceo vellere & fu- fpenfum , fanguinem füpprimere prodant. IV. GnÁMEN LOLIACEVM MINV$ SPICA E ncis807 PMOGIPBO TN BS i IR D WT H rcs; rotundi; duri, duarum vicium &, ,.. VIL. Geauzx Ánirneyvu PAxicvrA 3j E. Liu aucisanguítis;K LoLIAcEA RAMOSA exradicé capillari, ob- 3j &breuibus cincti, exfurgunt: quibus ffica longa, álbicante; cauliculi plurcs rotundi d quarüni vnciatum anguftà Lolio fimilis, . recurui, altitudine inipátes; palno * jte 3: * 4 LA iüüdeh wo POCO CITRUS D res ; geniculati ; ad radicem non Lócvi. In gris Monfpelienfibus fe^ fpadiceicolóris: folijs paucis; quemseft. . 5 0, longisainceiexfurgunt: pai "V. GnAMEN LOLIACEVM MINVS sVPI- cea,ramofa;trium quatuórue vnc sPicÁ wvrripLici:hoc cauliculis eft Locvs.- In littore iGaris pr: r2 nultismaioriexpartereclinatisvnciarum nonlongéMonfpeliolégimus — atuor folis paucis & fpica mulüplic — 5 055 0000000 iüs vtriculis fémen paruuni oblongiufcu- : x Ae | DE GRAMINE | SPICA TRITICEA ET S$ECALINA. (OG APVT XX V. L GRAMEN TRITICEA SPICA COMPACTA LATIFOLIVM. j* Gi ii To T SPICÀ TRITÍCEÀ COMPACTÀ: culmo eít fefquicubitali, vno alteróue geniculo diftiicto : folijs fru-]y mentaceis, pedalibus: fpica triüceapalmari, lata, glumisariftis carente. Locvs. Bafilcae ad agrorum márginés: : No imberge veró, fpica occürrit anguftio- ; & vtriculis ariftatis. II. QV .LATIFOLIVM SPICA TRITI- CEA DIVVLSA : hoc à priore fpica potifsi- mum differt; quz in fpicas diftinctas & àn- . guftas diuulfa eft; hz fibi inuicem in culmo: tim fübíequuntur, earumq; vtriculi: CASPARI BAVHINI THEATRI BoTANICI A IV. 132 GRAMEN TRITICI SPI- CA MVTIC/E SIMILI ANGVSTI- FOLIVM. A, uma o PP IV. GRAMEN ADAC SPICÀ TRITICI MYTICE SIMILI: radicibus,oblon- gisgeniculatis;nodofi iscandidis ferpit: : cul- mis eft fefquicubitalibus , rotundis : folijs - iuficeis, obi ongis, duris,inácumen faftigia- tis : fpica óblonga t triticeà , glumis paucis, oblongis, ariftis carentibus. | | Locvs. Arenofi; is circà Bai leam , vt ad Cliben,prouenit. - s 64 Nowrzx, Grarméhn arundiná * € n | fpica triticéa , ! in Phytopinace nominauimus: Gramità frumentar lum , fegetaléue. triti- E oe &. 4 ceum , fiue triticea fpica | E Bauhini, Lobe-— lio 2. Germáatcog 15i «nara / appellare lubet. NEL ee us | Pe GRAMEN SPICA SECALINÀ : hoci fi fécali fimilimum , calamo eft ciel a oru j E lxüi , geniculato & pàllente : folijs pe paucis | Gas eror márgines. — loni iufculis : fpica vncias quatuor long t A eoe SVSTIFOLIVM:. SPICÀ — GElon. isariftisarmáta.- ior Pe : - COMPACTA : hoc folijs eft angu- Locvs Bafilez , in ag x oribus, fcíqui; almaribus, ri rigidis, acumi- dete eis Aum IG. atis i-o ibus: culmo leui, rotundo, Isadhcd urs Y Be ovi Me s ies 133 LisER PRiMvs SECTIO PniMA - Car. XXVII. 4 (OGGI Qut A que arre ex alia veró quatuer angulis, per longum, & in medio, canaliculus,tribus DE GRAMINE $21CA B8RIZA. AOWPAXE XXVL L GRAMEN BRIZ4E SPICA . MAIVS. I. guítis : fpicis palmi in Tritico hitéó dinde C 070 o TAI "Locvs. Bailez, locis accliuibus ad Rhe- ni ripam, & ad montis Crentzacenfis áícen- E. JRAMEN SPICA BRIZZ MINVS: tota oliol neícentibus: nor eft, radice exilijfibrofa: fpicà vnciali ; quae modo fim- plex,niodó geniina & terna: vtriculis atiitis armatis. (m Lc . Locvs. is circa Monfpelium oc- [[I. GnAMEN SPICA GEMINA MILLEPE- wirt: radice admodum tenui; equa- S " pe * . » aut quátuor foliàceis fructuum ordinibus emicantibus conftructis, in quibus paruum femen fuluum ,angulofum , minus Anagal- lide, fingulis continetur: fpicae vero e dorfi parte — fiue fcolopendram fere emularividentur. . .. . | .Locvs. In quo hoc legerimus, non me- moramus; campeftris eft , & (iccam ferua- mus. | B NOMEN. Ürimen 2 alibilbun appella- : tuf, quia binas femper in culmine fpicas fpc- ciofas profert: haec Doctifsimus Fabius Co- lumna a dehoc gramine ab alijs non defcri- pto» nobis propofuit, fimul quoque ipfam plantam exíiccatam tranímilit. : DE GRAMINE HORDE ACEQ. (GAPRYT XXVII. (Tos HORDEACEYM à fpica Hordeo fimili vocamus, eft enim tanquá Hor- deum fylueftre, eiusque quoad formam vi- tium, quod duplex c(t: maius & minus. L-GRAMEN HORDEACEVM MINVS ET VVLGARE.. EC CNN ": 35 CasPARI BavHtiNI THEATRI BoOTANICI 136 maribus, ftis, nonnunquam articula- A RSS KR RIQRa RR RARYRTRII IQ GIG? tis : culmis frequentibus fefquipalmaribus geniculatis :fpicis longis Hordeo (imilibus, D E GRAMI NE ?ANICEO. at tenuioribus , mollioribus, frequentibus CAPVT XXVIIL ariftis horridis,glumisq;inanibus. —— Locvs. Nafcitur pafsim iuxtà vias, in pa- L GRAMEN PANICEVM, SIVE rietinisyruderibus Germanize, Italize;Gallie, PANICVM SYLVESTRE SPICA DI^ - Belgij & Anglia: collibusaridioribus, ali- VISA. quandoin aridispratis. : Nouzsz. Hoc Plinio 4 Holcus dicitur: ariftis in cacumine tenuibus : culmo quale Hordeum reftibili, & im faxis ficcis nafcitur. B Lolij tertium genus; Trago: HolcusPlinij, Anguillarz : Hordeum murinum, Turne- ro & Cafalpino: Hordeum fpotaneum fpu« rium, Aduerfar. & Lobelio: Hordeum fpu- rium, l'abernxmontano & Gerardo: Hor- deum aut Triticum murinum, Dodonzo: Graminis loliacei terti genus minus, Tha- lio: Gramen Hordeaceum , Lugdunenfi: Aegilopstertia Tabernemont. Germanis, Gerftentimalh. Belois, Mw/e coren: Baflaert Gberfle. Anglis; valba:ly, vay Bennet. Gal- C lis; Soucrion. Italis, Orzo murarto. —————— — Qyarrras gr vines. Nullius vfus effe plerique dicunt;a 3 linio circa caput alliga- - tum,vel circalacertum,e corpore ariftas eli- - cit; obid Ariftidam quidam vocant: ad Ae- gilopem commendat Pena , eiusq; cineres; . ad cedemata podagrica , & crura hydrope tumentia. Mulieres ex ftipulis& fpicis fla« uioribus; lixiuium parant, àd crines flauos efficiendos , conijciuntur etiam fpicze in A manipulos, ad afferes, tanquam fcopis,ver-D y VEPTRE GNENEDIVISA: hoc cum. raece- ; - rendos. : ehte cereálium feminum vitium eft, & a- $ 1L GnauzN nonprACrVM MoNTÀNVM rundinaceze nature : aradice, multas fibras * fiue MAI c culmo eft bicubitali: fpica ii: ente, culmi complures &xfurgunt cu- : longiore quàm inpraecedenti;curn quo in bitsles) geniculati; quorum quidamerecti, — |reliquisconuenit. ^ nonnulli in latus &terram versus reclinati; Locvs. ln monte V vafferfall reperi: circa quos folia longa , afpera & arundina- 4 Pes ? Grámen leliaceum tértium — culis (rarius fingulari) alternofituj fummo i HORDEO DISTICHO $1MIZ bus & tenuioribus compofita; quae quando- coloris: (inigulis vtriculis mollibus & fub rotundis, fingula feniina , Panicc duriufcula , flauefceritia , fp ntia, vi ginés frequens: in hortis item & viridarijs nullo fatu , apud Germanos, Belgas; Gallos - <alos, gignitur... -— à 2A Bhappr, Ob ogbfheà. 6 Wmapfeh o — 7 0. ir m xu i F / OLAA A ue Cet put. m^ x 17 | ftori, Camerario, Tabernzemont. (cui & Pa- nicula fylueftris;) Gerardo: Panicüm her- bariorum fylueftre, Lobelio : Panicaftrellze fpecies , C&falpino : Grámen maünz alte-: rum, Dodonzo : Milium fylueftre & fupi- num, & Ifchaemon Plinij, Clufio. In hi(to- riaLugdunenfi habetur, primum, füb Gra- mine mànnz fecundo Dodonzi : dein, fub - Panicofylueftri Matthioli. Vtrum Milium fylucftre ,quod tíchaemon Plinij facit, An-B | guillara ? Germanis, QR ilberfench/ 3Bitbpante forn/ wifo fyimmeletbam. Belois ; J/vildpaniko- ren. Anglis ; Vyildpanick. ltalis ; Panico falua- tico, ouero Panicafirella. — QvariTÀS ET VIRES. Exficcát, refrige- | rat; altringit. In ciborüm vfum rion venit, gràmen Mànnz,, accedit. P, femine ta nen déle&antur auiculz, cólum- "dua. uU M av : 4 bz , gillinz , quibus pániculz offeruntur: eod; nomine propius,ad Pánicum;quàm ad : hs : LS de :: A ERE x z NICEVM,SIVE OM à EE YLVESTRE ARISTIS AR- ! MÁTYM. E LisER Paruvs SEcri0 PRiMA Cap. XXVIIL Nowzx. Dicitur FAw«Q- 459€» : Pani-A — Locvs. In cum fylueftre , Matthiolo, Aduerfarijs, Ca- .SYLVESTRE SIMPLICI buszin colmorum fummis pie E trita & cornu cum vinoinfufa, P L x^ T . RE FR, mentorum dicitur fanare. Lüg 138 agris Germanie & Italiae ob- bran DILE MUE LT NowrX. Panici effigie pramen ariftis circumuállatà Lobelio: Gramen paniceum fecundum Tabernemont. Gramen pani- ceum,Geràrdo. Germanis, $encbgraf. Bel-- gis, Ghebaerdt panik korengras. Anylis , Bear- dedero | TI. GRAMEN PANICEVM,SIVE PANICVM SYLVESTRE SIMPLICI SPICA, ui; ibroí4; albica Imis multis cubita- libus, aliquando pálmaribus, geniculatis & plérunque in terram reclinátis *folijs oblon- gis,inguftis , ex geniculorurà nodis €) tun- do granis vasn MNT TUE UR g« , aliquando breués & rotündze , villofee, cáud« vülpinze figura ;füblutezc; afpe nugine miro Deiea ium tes : ferien Panico exilius J. Locvs. In hortorum B9 —— CasPaRI BavHiNI THEATRI BOTANICI 140 ro, herba alba Plinij b creditur, quam Pa- A V. GRAMEN PANICEVM SPI- nico fimilem, occupare arua, & pecori mor- CIS NIGRIS. tiferam, refert:cui fententia potius fubfcri- berem. Dicitur &wgáseoss : Lolij fextum genus , Trago : Panici effigie gramen fim- plici fpica , Lobelio c : Panicum fylueftre aliud Dalechàmpij , Lugdunenfi : Panica- ftrella, Cacfalpino: Gramen paniceum pri- mum , l'abernzmont. fub Gramine Cype- roide fpicato, figura apud Gerardum habe- tur. Germanis, $'endgraf. Belgis, (Panicko-. rengras niet enkelen avens. Anglis, Panick graffe.B.- IV. GRAMEN PANICEVM SPICA ASPERA. LU JI | es] YN 3/77, 5 e, ANS b .. V. GRAMEN PANICEVM SPICIS NIGRIS 2 3 hocculmis eft tenuioribus,geniculatis:fo- ^| lijsminoribus:fpicislchiemo vulgarifimi- — — libus;nigris: femineglumis exuto;albo. Locvs.. Secusvias prouenit. 4 Nowuzx. Panici ef gie gramen tertium, Lobelio 2: Gramen paniceum tertium, - ., Labernemontáno. Cramen paniceum par- D uum, Gerardo. Belgis, Pauick eras. Anglis, | Smal. Panickeeraf]e. diae E ly) ; he Ao ya wif "elnm- "- e£ ^^ P^CN "av! fex] e» AMEN ÀNicEvu spicÀ aspeRA; — DE GRAMINE MILIACEO. ANICVM SYLVESTRE ÁSPERVM:przedi- | Por vx admodum fimile,verüm er cO ME CAPVI XXIX , Lf Milij herbam rcf erunt;quaze ner- I GRAMEN SYLVATICVM PANÍCYLA MI-' , & tactu afpera fübt:ineüb X- pues SPARSA : radice eft fatis craffa, icae multo prioribuslon- rufefcente, multis fibris longis capillata: ex fper , virides; per maturita: qua calami plures rotundi ; lxues , ftriati, arifas pertinacisimé tran( geniculati, bicubitales,cum folijs viridib JUS. entésjità vt vix auel- oblongis, fixiatis,exfürgunt :par hn bet Miliaceam pedalem; : aniz & Monfpe- exigüisdonatàm. ^ ludere&um & cubi- — Locvs. In fyluis ; non procul Norim- - js «- Q.. — bergaadmontem S. Mauritij, frequenseft 1à- Camérarioa monente. — a . Nouzx. Gramen mi Camerario, Tabernzem cenchrodes,) Gerardo : ramen pratenfi I4 LisER PRiMvs SECTIO PuiMa Cap. XXX. Ma 1 GRAMEN SYLVATICVM L 1L GRAMEN SORGHI PANI. . FANICYLA MILIACEA SPARSA. | quarum, Dodonzo (in ne c defcríptione. Ger- manis; JDiregraf. Belois, irs eras ende Seet gras. Anglis , Millet evafJe. Il. GRAMEN MORTAÁNVM PANICVLA MI- LlÀCEÀ SPARSA: ex rádice fibrofa, rufefcen- te , folia páuca, an uftà; vnciàs quatüor vel quinque longá,vna cum cülmo tenuifsimo; cubitali; vnó alteróue folio veftito , exfur- gunt : ín cuis furimo pániculafparfa , ex minutifsim is locuftis compofita. Locv: s. In monte Crentzácenfi pro-- uenit. " Bus "GRÁREN ARVNDINACEVM PÁNICV- — LÀ MILIÀCEÀ: €x radicibus fibrofis albis, v- nus& alter culmuscubitalis exfürgit, quem 'inféri erióre,falisarundinacea vnciarum 5, cirigunt :ad partem füperiorem duo- busibdis diftirictum, folia duo anguftiora, longioraque véftiunt: in cuiüs funimo pd- nicula trium vriciarum; j T cum fi- milis. E JB longiora & angult iora, quàm iii pi CVLA ERECTYM, ex radice parua, THUS di mus Geirgit cu- bitalis , geniculatus, folijs paucis, acutifsi- mii, véftitus: paniculam habet Borghi effi- ge ex Vtriculis pluribus, aliquibus in ari- m finictibus, compofi itam; e. album fplendensq; includitur. | , Locvs.. In agris fi ccioribus & ii D reperitur. : ac e NoxzsN. Graen Sorghie Rgie obe lio a :Gramen Sor hinum," Miemarion- Jramen prátenfe quin- tum Dodéogios niülla deícriptione addita. Germanis , Corgatof. Belgis; Piperas , ende Sorch faeteras. Anglis Darnellevaffe. . ll. GRAMEN ARVNDINÁCEVM. PANICVLA $PÁRSA: hóc culmis eft cauis, magna ex parte inclinatis, ita vt capillaribus rádicibus terre affigantur, qui per foli veluti per tubum Eran(cussl &in paniculam, feré AT 1 vtriculis donatam, fuftine 2 nt t CasPARI BavHINI THEATRI DBOTANICI 144. A figuraexprimeretétarunt, & Phoenix altera ios ^ ue 2 779 PPTOPEP P P CL ok, A PN x: £ EAS SERT v dde uta Uoc : 4 (à LT CSS NON S Y -— LAN e Y ^N FrsTVCÀ GRAMINEÀA GLVMIS HinsvTis: * ex rádicé fibroía capillari ; culmos ali- quotbicubitales, geniculatos,ftriatos, Tri- .- gu tico Hordeóue tenuioresc. iittit: circà quosD —Locvi. Hoc apud nos,in tectis & muris, folia obloriga, Triticcis latiora :fpicas hábet X cuimorüm verticibus pétidilas, craffas i 5$) veluti per fquamas modo indióres, difpofitas,ar- rr e MINIS qua pedi: blohgi, hirfuti, afpéri, fuftirient: vtri: , ubhirfütis , paruis; fémen oblongum, dine graíi fecalini, (ed ánguftius,te- & ácerofum includitur. Y ac velut tépida & üt,) potifsirium, is;te- tatémalbicant. . s * x € bus, Duero. Inter Secale ( cuius vitium eft, i y e. ; * k* 4 En 2 i bd c ot *14 5 i "x tes ; anni hyemisqié E haec altius exfurgit; ca "T halio dicitur:aliquando in oblongo Ícapo effufa iuba: fic etiam illud glumis aliquan- do glabrisjaliquando hirfuts,& quoque va- cuis , quod tum ratione aetatis, tum ratione loci;euenirecenfémus. — ."Nouzx. Sunt qüi Bromon e Diofcori- dis faciant : Tragus Acgilopém veram Ga- leni, verumque Lolium àc áC Germani- cum & ege» Diofcoridis, credidit. Hoc no- mine Lolij à Trago & Lonicero pingitur: at, fub fecundo Lolio, à Trago deksibitur : "Aegilops, Dodonzeo ? & Gefnero c : Feftu- caalteraDodongo:Feftuca graminea, T ha- lio: Bromos; Lacünz:: Bromos altera, Ge-- rardo: Bromos fterilis altera, Lobelio & hi- ,! ftor.Lugdunenfi; cui & Gramen murorum ..*. Dalechampij : Syphonium, &Bromos her- ba, Tabernaemont. Germànis , Sort/fulcj. Belgis Dianich.. Anglis, Snal vvilde otes. Gallis circa Lugdunum Que, inagro Segu- fianorum Cureuet , & Montisbelgardenfi- ;. Qyàrtrras. Facultas huius nobis adhuc incognita eft. COCOS m - IL F£sTVCA GRAMINEA -GLVMIS VA- CVIs : radice eft fibrofa : culmis pedálibus, geniculatis; adrádicem lanugine pubefcen- - - tibus : folijs paucis; breuibus; anguftis: fpi- cas habet oblongas ex tenuifsimis & oblon- gis filamentis dependentes quarum glumi - oblongi, ariftis arináti, partim virides, par- imd; Spádicéi fünt; & vacui exiftunt.. Cle ons durch nb t . Nowzw. Gramen tremulum Mon: lienfibus dicitur,eó quódà quouis vento: tati facile tremant glumi ; cüm longis menüsádpehfin 00. .. VaxizTAs., Aliquando; glumis paucio- . ribus & ariftis longioribus; 1jsque recuruis, in agris reperitür ; & Féftucà gráminea ari- ftis recuruis; nominari poffet. | IIL FrsrvVCA GRAMINEA EFFV$A IVBA? ule viridi & ró qui in iubam pedalis longitudi | bréüibus ariftis cincti cx pe capiti Cels, Q longis ] dépendent; qui per maturi 145 LisER. PaiMvs SECTIO PnRiMA | Cap. XXXI 14.6 dei culmis tenuioribusgeniculatisconftat:A VIL FESTVCA AVENACEA folia huic, inter omnes fpecies, latiora, fe- STERILIS ELATIOR, SEV BROMOS cundüm longinsdinom inter(triata,& molli DIOSCORIDISs. lanugine veftita , attactu vt Althez folia i | mollia: iubam in oblonga fpica profert, co- loris antequam flores exíerat , DAE deinde ex flàuo pàllidioris , vtriculos , bre- uloribus pediculis appenfos, habentem: qui- bus femina parua; oblonga, fplen.leniia & quafi Milij cuiufdam feminua rudimétum exprimentia, continentur. or oce d Lócvs. In montibus praminofis Harcy- B nice, Thalius notauit & de(cripfit,cui & haec EBnaPdebentus- uoo dot VR . Nouzmx., Feftuca nemoralis quarta, Thilo sd sit iis pns V. FrsrvcaA IVNCEO FOLIO: cx radice parua, fibrofa , alba , folia pauca, iuncea , fe- ».; micubitum longa, & culmus rotundus , cu- tam,definit: Sp n." hs eX : : folio conftitu-, E 3 dus 8. ir iftis longifsimis & argen- 3 pDEMEESEME I S os. s os j b: E Laer n Valefia, ad vrbis Sedunenfis |. i enu £i | -s.. paludem ; copiose próuenit; vnde Doctor euanidum,in glumisferé vacuis : quare ftc- ES nobisatulit — .— .. . , miles Aucnasdixit Virgilius a. . NonuzN.; Feftucanemoralis quinta ctan- —. Locvs. . Aeftate inter Hordeum (cuius guítifolia , ipfius Thalij ; effe videtur, vel vitium multi b cenfent) & Zeam frequens: 2 faltem proxime accedit. . ERE v ATE item , fecus Vias, agrorum margines, non- x ML, Fsstvea ivncro FOLIO sPICA GEF- nunquamin ftramineis domorum tectis re- 4 MINA : hzc culmo eft fefquicubitali, rotün- ., peritur.. Matthiolus refert, fe epenumero. i$' do,geniculato &rámofo: cuius fummitati D in Anania valle audiuiffe "ricolas cóqueri, 2 fpice,vixvnciam longa; molles,rufeícen- quód Hordeum degenerallet in Squalam: 3 tes,ariftisoblongis armat, Ifch:mo gra- — fic enim ipfos Acgilopem hanc fecundam ; minivillofo fimiles, infident: femper ss vocale —— ! ^- fimul, vnioblon otenui pediculo;adheren- .., Nouzx. Hac Bp Q Dio T tésiunguntur:folia habet iuncea,longajin- tur ,quam Aegilopi fimilem facit ? or linate difpofita. Jo TM nota addita : quamuis Anguillar: S cvá. Natalis mémoria excidit. fimpliciter fuppofititium ; fc ib at - fees | RS .. narusd , cáput hoc; in quibufdam Gra . VIL- FssrVcA AVENACEA STERILÍS E- codicibus, uppofititium habcri: quon LATIOR, feu nRoxOs nlosconipis: Auenz .. de Bromointerfrumentacca iam an & Feftuca:fimiliseft , fiquidem tota naturá E fecundo egerit. Márccllus quo habituque fylueftris quaedam Auena,nec — liuse anteipfum, teftatur,in an genere, vix figura, nec nomine;fed cultura — & melioribus codicibus ie differens. Ex radice copiofa & te- addit: (i dilige dee Imi, multiplices, bicubitales,genicu- pendatur,abingenio, nt; & foliá Aueria: fimilia, gapetbime bef : femen pené put hoc adult Br ARR 147 bique tractati;putat: fedin libro fecundo de ano tantum Auenize, in libro vero quarto, de herbe ipfius virtudes Portas Bormum, interdum Bormacern , dicere. Ego vero, cum Saráceio e , corum fententia fubfcri- bo , qui libro fond de Auena fatiua, & eíchlenta neque poftremum inter cerealia locum obtinente, mentionem fieri, exifti- mant; hic veró, de eadem, fponte nafcente & fterili, qua: intcr, fegetum vitia numerari - Bpépev, hanc vero'tectiüstfpgpor dici putent: | quanquam vtrobique apud Diofcoridem | Bou.» legatur: nefcire tamén, an vtroque ' locorectius Boi» legi pofsit. Alijs dpa Q- .7ía , id eft, Bromos Eu ab Auena di- . fcernatur, quz quoque Bra Q- dicitur: Fe- E ftucago Gaza. Lolij primum genus Trago; . qui, cum hac Phenicem Diofcoridis, con- . fundit: Aégilops prima Matthiolo 5: nulla . tamen alia notaaddita (& Tabernaemont.) | Ac lops, fecu&dum Auenae se d CUN . nafterilis, Eidem | : Bros s : . no, Lugdun. Bromos & Bromos fterilis, - Lobelio & Gerardo: A - farijs& Thalio, qui etiam-Feftuca: fpeciem ' dicit : Feftuca, Auena Graeca , Lonicero. . Germinis, 6audspaberi, $cufbabern/cucu: Ii vel murium auena S aubbaber / G watch. Beleis Ydelbauer. Anglis; Dranick , Vyilde otes , H'auereraffe. - Gallis , Z4ueron vel Anene- nienfibus , 5772/2. Hifpanis j Zwená mate-- Bromos Diofcoridi zm exfic: | uitur cum fua ra- 1 ter iuricoláto , mel: f emadiicitur: rurfüsdecoquitur, ii mellis fpifsitudinem : eg humore ibutum , naribus inditum , ad eo: foetida vlcera ; facit: aliqui t; & éo modo vtüntür: LI B DA b. * CasPanr BavHiNI THEATRI DOoTANICI molaus Barbatus f, eandem plantam vtro- À | altera Eidem i: Aegilops «r2 Geínero. 4 : C Bromos herba, Dodo- - uena ftérilis; Aduer-- vino decocta (co- E s1MIs rr PiLOSsis FOLIIS ? radix eft a 14$ II X. FrsrvcA AVENACEA STERILIS Hv- MILIOR : priore liumilior, culmis genicula- tis , ftriatis, molli lanugine incanis : folijs breéuibus , anguftis iy lanuginofis : jüba mi nore, molliore, minüfuefparfa: fici&ariftis uon multis nec afperis armáta. | : Locvs. Intérfegetes & locisaridis, iuxta femitas reperitur. — | Nowzx. Lolij quintum genus eft Tra- go, cüi & Bromos herba : Bromos herba graminei generis; Thalio. ' foleat. Nequedeeffemonetidem,quiillam B — IX. FesrvcA GRAMINEA ARVENSIS MI- | xok : hiec caulicülis eft tenuibus ftriatis: folijs breuioribus : in cauliculorum fummo vtriculi quidam parui , mémbranacei & pa- Bunk werler oM dent, ex tenuifsimts & vix vifu perceptilibus pediculis, quorüm exteriores membranulae | rubent, quibus dehifcentibus flos candidu- luseitipat iode duo. Te Locvs. Pafsimin agris Hárcynis Saxo- Thuringice prouenit. «— |. — Nowzx. Feftucafextá, Thalio. ! X. FzsTVCA PRATENSIS LANVGINÓSÀ? ex radice, capillacea , rufcícente ; folia mul- tàangufta, peda i2 vnàcum culmistenui- bus, bipedalibus » foliaceis, molli & pauca lanugine (culmis potilsimüm ) afperfis, ex-. furgunt: fpica eftoblonoa, angufta; ex glu- mis oblongis ariítis donatis compofita, & quafi inpaniculam paruam, expanía. | Locvs. DBafilez, pafsim in pratis. XL Frsrvch pyMgTORVM radice eft f: ron. ltalis, "dueua faluatica, Vena vana ; Anà-D) bris cápillaceis nigricantibus, ex qua culmi plures geniculis diftin&i ; paucifsimis pilis afperfis, duorum tritimue cübitorum, folij; oblongis,anguftis cincti,exfür int :i rum fummo fpica oblonga , locuftis x oblongis, cauli proximis & ariftisar conftans. | ib e Locvs, Bá(ilezcirca Birfam in dumetis, Iulio menfe reperitur : verum etiam in ve- / pribus;locis ficcioribüs, prouenit. ^ . XIL FzstvcA DVMETORVM ANGVSTIS- ex durioribus fibris compófiti: exaitdluc es, vto alteróue géniculo di- m nr ugine cula, ex qualibet .- glumis. e 149 LisER PnatMvs SrcTI Locvs. Bafilee , in dumetis circa Cly-A — Locvs. In Gallia,vt Mo * XIII. FESTVCA DVMETORVM VTRICVLIS LANVGINE FLAVESCENTI- BVS:ZEGILOPS DIOSCORIDIS: ben; reperitur. XIII. FrsrVCA VTRICVLIS LANVGINE FLAVESCENTIBVS: GILOPS DIOsCOn1DIs b: - herbula eftfolia Tritico fimilia hábens , fed nifi poft annum é femine fuo náfci (cribit. Noftra ; ex radice fibroía , cu!lmum tenuem; nodis diftiiictum , bicubitalém émittit; qui . folijs páucis triticeis veftitur : fpicam fiue E iubam habet Auenz fimileni, vtriculis fufci .. €oloris,tenuifsimis & oblongis pediculisin- dentibus, quibus lanugo tes; erici & adporiitur; qui in tenues & capillaceas abeunt : grana oblonga funt, acuta; brubra, folliculis inclufa , tenui gifsimam & articulátam ariftam p Li q soin to 6fmp. B ($8 Oribaf. is. Colle, € . "AMegineta Lib O PRIMA Cab». XXXL. $0 | nfpeffuli;Belpio &Angliajinter Hordeum & Secale frequens occurrit; ( & , vt Theophraftus 7 , agens de peftibus & iniurijsfrugüm; ait, quacunque | fingulis feminibus connàfcuntur , veluti ww & Ae lops, in triticea & hordeacea fegete:) potifsimum in Hordeo, cuius fege- usvitium eft,quafi Hordeüm in illam dege- neret;atq; Triticum in Lolium; vt Galenus monuit; multa vligine; vbi hyemis confti- , tutio humidà fuerit, aut ager fimo columbi- no, vt pleriq; aiunt; ftercoratus. ' NowzN. Hanc; etfi aliqui m inter Aegi- lopém &Bromum herbam mediam faciant, Acgilopa cenfemus Diofcoridis, (in nothis etiam eiléártAQ» & ndr & Brea dicitur) Galeni, Oribafij, Aecginetz, eophrafti H5" (vbi Gázà perperá Auenam vertit) Ayoap dicitur, quafi dicas caprinum oculum ; no- men enim obtinuit ab eiufdé nominis mor- nao : Aegilopsfexta fiue feftüca Bromoides altera; T'ábernz mont. Aegilops Dodonzi, T.ugdunen(i: Auéné tertium genus fy ftre,Cxfalpino: Auena fylueftris;feu ri; Thalio. Gérinanis , J3abértiealch. Belois, Gbebaerde eueie ; quafi dicas auenam barb la donatam: Anglis; Poure & oes; Tt Egilopo. -— 7 iid . Qvárrras ET Vinzs. Acgil bus polleat, hobis incompertür Galeno r difcütiendi ( p rendi) vim obtinet , i leuitér acris fit , declarat liquet, quod & i cgrilopas ( & t alopeciás) fa illinatur: & Diofcoridi s h 2 ISI ' CasPARI BAVHINI cutit, (quod Diofcorides ipfi herbze ,id Pli- niusfemini tribuit.) Sic& fuccusfaringad- mixtus ficcatus, eorundem gratia reponeba- tur , Diofcoride monente. Exprimitur x e caule folijsque pragnantibus,dempta fpica; & cum trimeftri farina digeritur in paftil- los. Archigenes, apud Galenum, y fuccum herbae cum melle ad zegilopaillinit. Hic ad- .. wertendum aliquos , inter quos eft Corna- .. rus , velle, Aegilopa herbameffe , quae A- vena Latine d eam;quz fua fponte proueniat; & que ex Hordeoin eam degence- rante fiat, (inde Virgilium, fteriles Auenas .. dixiffe,) qua inter frumentum fua Íponte proueniat, vtpote eius vitium, & aliàs etiam enaíci,& Aucnamfylueftrem , & erraticam, & barbatam, & nigram, & fatuam, à noftris DL XIV. FESTVCA; SIVE J£GI- 1- £OPS ALTERA CAPITVLIS x xecnh DVRIS. rina impofita fanat zcgilopas,duritiasd; di- A bus femina Hordeo fimilia , fed pauló mi- TIHEATRI BoTANICI 152 nora;at latiora, eaque terna, glumo tenuio- ri, includuntur: «à vtriculis (non autem 4 feminibus) tenues, oblongae , & acute ari- ftae candida eminent. Locvs. In Gallize Narbonenfis & Gallo- prouinciz & Italiae agris, inter fegetes triti- ceas & hordeaceas;eftuofis & glareofis mar- ginibus; frequenter obíeruauimus. In Ger- manizeagris neutiquam , quibufdam tamen hortisfatam notauimus, & quidem culmis B cubitum fuperantibus: folijs latioribus,lon- gioribus,triuncialibus : fpicis & ariftis , ex quinis, fenifue capitibus compofitis , quod cultura tribuimus. In Sicilia, aliud genus candidüm,aliud nier , & ariftis maeis füb- rectis, Cafalpino monente... ; Nowzw. Hanc fi Diofcoridis Aegilopa E (vt aliquibus 2 placet) dicamus, incertum fuerit , quid fit apud eundem Bromos Acgi- lopi fimilis , nihil enim habet Auena fimile cum hac, fi fpicam perpendas. Dicitur Ae- - € gilops; Anguillaràe, Aduerfarijs: Aegilops fecunda, Matthiolo, & hift. Lugdun. inqua & altera figüra habetur, cui titulus Acgilops . Lobeli & Pena. | Aegilops fiuc Feftuca, Matthiolo c & Dódonzo: Feftuca fiue Ac- d ops Narbonenfis, Lobclio; qui an feftuca ordeuná fit apud Plinium, dubitat: Aegi- lops peregrina ; labernzmont. Feftucalta- lica ; Gerardo : Frumentum fylueftre Ca- ftori d : Triticum fylucftre in Sicilia, Cac- .. falpino. Germanis, $rembotvotdo. Anplis, D Hlauergraffe. Italis ; Ezilopa , orz4 , fiue grano. faluatico. NIS. . Qyariras zt, yinzs; Hancexficcaread-- Ítringendo;citra magnum calorem & Aegi- - lopi morbo potius cepto, quàm iam longius progretlo, profuiffe , non fenacl expertum;, * Penamonet Semina quin & potui cereali indita , temulentos homines facere , idem. teftatur. 0 XV. FesrvCá LoNciss1Mis ARISTIS ^ - .. E ex radice pluribus tenuibus círris »raedita; — multa parua; angufta & oblonga f lia; pro- deunt inter quae, tres quatuórue culmi, te b m lib. 4. embl. v21. € intCompende, d A v nues, cübitales: quibus Ípicar auénaceze infi- Les Glumis vacuis, fpadieei coloris; a tis foliaceo nantur. — COSSENEER Car 4 Locvs. Semel tantümin Germania ób- — feruauimus, In femitibus a enofis inter . Vvorma- D3 . LisER Pmiwvs. SEcTIO0 PuigA Car. XXXIL abe o 54 XV. FESTVCA LONGISSIMISA IL GRAMEN AVENACÉVM /— "ARISTIS. MONTANVM SPICATVM. LX Vvormatiam & Fránckenthalium Taber- naémontánus notauit. E o Nouzx. Aegilops Brómoides Taberng: mont. & Gerárdo. Germanis ; Jtatctiwafdg. aeris prouenit : folijs paucis breui- "a liceo, fpica etiam donee : DE GRAMINE. AFENACEO; TAM LANXPGIN0S0, QV AM NON, scudo co Y E4NV GEN SO. -GAPVT XXXIL "- AVENACEVM aliud eft lanugi-- — nofum, aliud lanugine caret: de vtro- queagemus —— [| GaaMEN MONTÁNVM AVENACEVM. perc ; [CES TWQU OM S , $ EU. ; * » CÀ1YM : ex radice digitali ; bifida, inter- tri je Je - ET 2A as —$ri fida, multis tenuibus fibris fuperne tacapità multa prodeunt? quorum (in- Ta & nonnihil carinata, infirha (e-- i Clufio 4: à Gramen fylu ts 6 * a velutinfpicam tenuem, rarius am ex , aliquando decem & plura;ob- - pedalis, firm us, rotundus, lzuis, nudus & enodis, prodit: qui in fummo faftigio,mul- tos flofculos ordine ab vna caulis parte dif- pofitos, herbaceo colore praeditos, & in ca- pitula conglobatos ,protert. por Locvs. In pratis montofis , Auftria & 4&4 ^ Jramenmontanumípicatum; — Taberngmont. Gramenn arinum fpicatum alterum , Gerardo. Germanis » QBafbgrof. Anglis, Salt marfch |pike eraffe. — Il. GaaMEN MONTANVM A LOCVsTIs RVBRIS! fadice t alba ; fibris capillaribus vtrimque donat culmo fimplici, aliqi triplici, leui; né cubitali ; circa rádicem purpura ide d € lesa "n finente; cuius glumze vt plurim parte fite funt, foris ex ni tes, intus vero albae: in 55 LOCYVSTIS RVBRIS MONTANVM. Locvs. CircaBafileam in mótofis & vnà: brofis, vt Muteto;Richeníteinio & Crentza- chio, Iulio & Augufto florens reperitur. . Vaxikrás. , Hoc altius éxfurgens folijs; cauleque fübafperis , in duiüetis noftris hu- midis ad Birfani & V viefam flumina, occur- rit :in montofis veró caule lacui eft. : « modo, pér fümmütii cefpitem ferpente;vil- ; lislongioribus annéxis oll paucis;oblon- anguitis: culmo gracili, nitido; fefqüi- pedali & ali, fuperne glumis Àuena- Ceis breuioribus & rarioribus donato , aliàs iofifimiibus .. CVs. In Íyluis;non procul Cronebur- ro regio Selandiz Dahorum;vuido notauit. men auefiacedm , rátiore Danicum, Lobelio 2? . VENACEVM CAPILLÁA- aneuit * 3 (ju OD yluigeris Dania collibus & CasPaRI BavHiNI. THEATRI DoTANICI | E ILL GRAMEN AVENACEVM A montibus Lobelius collegit. In noftris quo- "Sy Te IIL GhRAMEN AVENACEVM LOCVsSTÍS. *nARIORIBVs: radice eft ; Graminiscaninipy — V. E "tduerfar, parte altera. € in bifieria varier. e 156 que montofis, fed culmis cubitalibus & pa- niculis ramofisobferuauimus. . Nowzwx. Gramen nemorale auenaceum alterum,exfufco xerampelinum & lucidum Danicum ,Lobelio^ . . V. GRAMEN AVENACEVM MONTANVM LANVGINOSVM. AZ. N | v Y MANN d PIS GRAMEN AVENACEVM MONTANVM LANVGÍNOSVM : rádice eft ex multis fibris duris, rufefcentibus, compofita; fingulisan- nis ahtérius ferpente : vnde culmi,cübitales, tenues, leues; geniculati; exfurgunt: quos | | folia oblonga; angufta, palmaria & acumi- nata cingunt : in culmorum faftipio fpica oblonga & nutans, ex £glumisbreüifsimo fi- lamento infidentibus compofita, quae exte- rius cathidicant; nec lanuginofz , at interio- *e res vtriculi lanuginofifunt,grana nude aue- E n fimilia continentes, — E. Locvs. Monfpeffuli fponte prouenit : ! idem in rupibus circa Vvalden Dürgu cem Bafileenfium, obíeruauimüs. Clu fecundüm vias in montanis vmbrofisque AI- fyluis , Pannonix , Auftrix & Bohemiz, nafci fcribit, & femen Iulio menfe maturum P obferuauit. NowzxN. Gramen montanum auenze fe- mine, Clufio c : Gramen auenaceum ,'Ta- T bernaemont. 17 rárdum pingitar. Germánis, Joabergraf. VI. GRAMEN AVENACEVM LANVGINOSVM. GLVMIS RARIO- - E , - ^" vi. Ónduix AVENÁCEVM LANVGINO- SVM GLVMIS RARIORIDVS:ex radice fibrofa, folia iuncea óblonga; culmique; iunccei plu- fes; cubitum fuperantes. paucis folijs ijsque breuibüs,culmum circageniculüm veftien-,; tibus,éxfurgunt: in quoruni fümmo glumg rariores, albae, lan inofx,vtriculum con- tinentes, cui femen nigrum, fplendénsque iclufum cít. ^ .Lecvs. h In | dfperis circá Monfpeliumi "oU enit * &c cum Clufia iàno confundi e TSP. VIL Già» — AVENACÉVM LANVGINO- SUM RÁMOSVM 1ràdicem habet Gibrofam,vn- de caulis vnus vel alter , cubitalis; genicülis multis diftinétus; prodit : folijs Jit, multo 4 - quàm in prioribus;] latioribus: fpica palma- ri;jalba; nonnunquam flauefcente, ramofa: is iuenaceis compactis & lanuginofis: riculisfemen, paruum, oblongum; 1 ninatum. 2 cxcem j^ ulicis feu . LiBER PRiMvs SECTIO PniMA CA». XXXI. bernzmont: fub Hordeo difticho apudGe-A — Nowrx. ET Gramen glumofum Dalecham: n j4 effe fufpicamur. vim GRAMEN GLVMIS V A- R11. ^ fa. baa [- " MAL $ , ^y UA ^ CQ20 ^a 9 Cy cA £4 d OM TT: Ckaibio éLvk. NAR: : In hanc Claffem referre lubet; quod radice cft craíf: ajincuru a, membrana alba rugofa inte- €ta, quz in fibras tenues,robuftas tamen,b- . fumitur: caules biní terniue cxíargunt, pe y dales, larues, fragiles, intern ; dijs .c E. communiter nudi : : quorum | cula fpicz fimilis, vncialis, ex colonisnonnunquami eniti Bo ind : folia plura ad radicem pa! maria facili e recta & faturáte virentia. idi * Locvs. . In montofis , circa Richer lai arcem Bafi leentium & Mótbelen dun uenit , vnde à Ioanne Bai uhinc memorie; accepimus... | i IX. GnaAwiNI AFHINIS PLANTA IVRIS INFLAMMATIONES VriLIS Petrus deO(ma & Xaràyzeto, é »é ru , fcribit ad Monardem £d "Plant quxdam hicin: MINIS modo, magnis acul 1 Siquidem eius decoctum. g " 159 : CaASPARI BAVHINI THEATRI BOTANICI 160 minationem à fe fumfiffe, porró ait , quod A ille. Planta hzc quoniam Graminei gend fibi familiaris eius fuerit vfus , &alijs vt vte- rentur confuluerit : Eius autem facultates didiciffe fe , ab Indo quodam, in ftirpium cognitione ad modum verfato. : Hactenus ris , omnino in hanc claffem erat referen- da. Sed quoniam nullis notis eam de. fcripfit ; ignota adhuc eíus fa- Th4Y x: clesceft. UV NCF$, XXJARDV$, CTPERV S, GALANGA, SPARGANIVMy VYA MARINA ET EQVISETFM. DbEIFNCOÓ. jJ CAPVT PRIMVM. &cae RAMINVM hiftoria abfolutà A íchaenos (quadam exemplaria olygofchze- | Zíey3 ad Iuncoruin explicationem 2l i Sam. ES ^N: áccedimus ; máxime propter , 24 Gràminis Spartei cum ijs fi- $39» militudinem. Ivxcvs Latine à iungendo dicitur, quo- niam ad iücturas valis Be: fic Graecis e» à loris & funibus: lunco etenim a Gra:cos adfunes vfos effe nomen oftendit, quo her- bam eam appellant: hoc etiam vox funam- bulonum notat; qui az29é6em, ab ijfdem di-. ' euntur: vel,vtl(idorus, ibus hereat.. Quibuídam BpiXev.. Dicitur etiam communis & inodorus uncus , d o: dorati differenti; E Xeís (B LA O8 etb aoi (Doo, Zxoe(B» spe & rud béo (Qo ; Iuncus palu- ftris, Iuncus áquaticus. Arabibus, vt Sera- . pioni , Dis : Alfaharauio ; Zlbaydi: & apud ienfem ; 4//)alef. Germanis; &Binfia "diomatricibus Synpfen : Saxo- us Aut & Sempfen. Beleis, Biefen. Anglis, hes. Gàllis, lonc. Italis, Ginico. Hifpanis, na & Chiudna. OT duo ex veterum fententia faci- um &Inodorum. Odorátum :nera duo, Diofcoridi 5 & E oe eas ls qui éZio/w$» dicitur 1giatur: cuius etiam duo 7?» fterile eft: alterum dibi.c16.654.cap2. C ogg, Colles, quod iunctis radi- B Holofchzenum à nos , minus recte legunt) totus iunceus. Oxyfíchzni dua fpecies;alterà fterilis,altera vero fructum fert. Theophráfto f tria funt - genera :2£06 &x297 (9 , acutus & fterilis,qui mas : x&pmp» frueifer quem BEMeyuegat (quidam peA2yxeoric uir legunt;) atriferum, quoniam femen nigrum ferat , nominat, 3 Tertius magnitudine 3 crafsitie ; &carnofi- - tate infignis eft;qui iaéggn- vocatur,quem - Mariícum Gaza vertigy: licet. Plinius £ : E Mariíco differentem fa ciat. Quod autem tanquam admiràndum | fubiungit , fcilicet Sterilem & Holofchz- | non cx eodem cefpiteoriri ; abfürdum qui- dem effet, icum Acuto Holofchenos nafce- retur; cum diueríx fpecies fint; at fterile & frugiferum nequaquam. Addit práterea, propagari radicibus ex ca itc Iunci emifsis, per caput intelligens cráffiin corpus, vn & Iunci &r ádices exeunt; vtin Capa non C idee ) : Iunci cacumen , vt Plinius áccipit ; (vtrecté- E Bo emis; ti. Vngaris, Ztthio. A- C Cacfalpinus monuit;) qui ait ex femetipfc cácumine in terram defixo repullulare. Pli nius nihil detoto d mare nafcentium Iun- Tra 161 . LmsR PniMvs SECTIO SECvNDA Cap, [ 362 grum, quem Melancranin vocent ,quicraf. A uiter frigida & aquea leuiter calida; vt & lior & fruticofior, & tertium qui vocetur inferna diis ofsint, & fenfim frigidos Holofchzenos. Quare pro tribus acuti ge-.— ad caput vapores fbit ambu tho- neribus ,tria à Theophrafto pofitaz ccepit. - lentesefficiant. Quare Diofcoridi p femen Hermolaus Barbarus 5 , Yecutus aliquot vtriufquetoftum & potum cüm vino (in a- Acginetze codices, legit apud Diofzoridem — qua Plinio 4) aluum & fluorem r rübrum 4» G» iasa id eft, luncus paluftrisynecprae (rubra foeminarum profluuia Aeginetz 5, ter rationem, quó diftinguatur àb als .qui fominarum menfes Plinió 4) fft & vri- in aridis & faxofis proueniunt,vteítlancus | nasmouet & capitis doloresficit. Folia au- odoratus &fpartum Hifpanorüm,quilun- — tem tenera, qua radici proxima funt; pha- cus eft aridi foli. Huc facit, quod Theo- langíorum morfibus imponuntur : & Pli- phráftus de luncoacturus, exaquaticorum B nio 4 Holofchzni folia commendàntur ad- genere efle dicat. Verum Plinius non A&es — uersus aranearum morfüs. Radix Plinio, non zA&e , fed Sa^&tuw, idcft marinum le-.— in tribus feminis aqua decocta ad tertias, — giflevidbtur: haec exVeterum placitis. At — tufsi medetur: & oleum t ex unco fit; quód recéntiores diuiduntIuncüm in odoratum. — Rofaceo eft fimilimum. Tuncorum etiàm & inodorum : vel in cum , quilocisaridis: — vfus ad (toreas, tegetes; pifcatorum naffas, &eum quiinaquolis proueniat:huncveró — fifcellas & funes: Medulla, ad lucernárum ineüm qui vel in aquis dulcibus, vel in ma- — lumina, in quibus elychnij vice eft 3 vfurpa- ritimis. Rurfum vtriufque pofterioris ge- — tur: fiftularü foraminibus ad dilatationem neris alij funt zai£e& ix^ exo»; id eft;in mu- — inditur : vitio cui aqua fit mixta impofitàmn, croném pungentem définunt, alij in fafti- | àquamad allicerefcribunt. — i gium obuifius. Sic uncus paluftris (iuea-C — Ivsci &YHIoPICI quoque Diofcorides y quaticus,aliusa& 9- leuis:alius xw, áfper: meminit hisverbis: Iuncüs Aethiopicusfc- aliusfaftigio acutiore; aliusobtufiore:lun- ^ men habet, fomni alliciendi vi praeditum : cus palüftris leuis,&infaftipioacutus,alius | Caucre auté oportet in potionibus máiore .eftOxyfchzinos, alius HolofcheenostOxy- — ip(ius copia; quia grauem fóporem fnuehit: Íchoetios duplex eft;alter mas, «aj nul- Verum quidam Adice non Ai9wnmó; ha- lo feniineFeecundiis :alterfoemina,nigrum | bent,fed Eie». Sed vtraque vox Válerio femen féréns , & ueAeyxesis nominatur: ad | Cordo x & Saraceno füfpedta éft:ità vt Co- imitationem Diofcoridis, quiOxyíchenum. dus ftribataudacter ex iofcóride has duas fterilém reperiridixit, quod inceterisetiam. dictiones reijciendas effe. Plinius qüidét quam femine omnesfünci propagantur. Ad p) etiamnum vnum Iunci genüs; qi iod Evii- hzc génera multae luncorum paluftrium PICEN VOCant. Hermolau r oithoón de- fpecies reduci xoffunt, fiquidem ad foscun- efle, qui Euripicem tropicet i dum ipfum Clauatum Erie oportet. De ter recentiores t4 uorum pleró que vt eru- Tüncó pejrofo, quem Alexandri milites ad ditionis fuae periculum faciant, multispár- Indos nauigántés ; noftratibus fimilem per. tibusrei Latinz officere. Cornar! littora obíerüaueré ; cum ad Lapides perti: — teri codice c. haberi crib. heat , nil de eo in prefens s & Theophra- | qua hicfeu Acthiopico, feu] ftus 1 hincos lapides ad mare reperiri;quós | à « Diofcoride tribuuntur;é nemo vifi à veris difcernere potuerit j re- S A: tért;:. fo ms : vtmeritó dubitari poísitjar géndum fit 7 5 ^is. nifitame | fite Eügymiol oris H olefchien * Oribai 163 CasPARI BavHINI THEATRI DOTANICI 164. A mi multi exvnoradicum cefpite pedales,ro- tundi , geniculati, aliquando lignofi; pleni, non caui, & in fummo graciles affurgunt: : uibus fecundum caulem gemina ferie , Lo- CAÀ PO ToWE lij modo, floresfpicatim haerent d, decidui, TEN CET 20770 wx. v inquorum glumis aut cáliculis,foris rubel-. Vxcvn alium effejodoratum, alium ino- lis, pappofi tenuesque flofculi , odore & fa- - fum diximus. De Odorato primum, pore eodem cumfolijs infident : his femina . queminter aromata Diofcorides (&Corne-.(, quibus fepe apud Germanos planta ex- lius a Celfus) ad facultatum fimilitudinem |^ (enit) füccedunt. Tota planta fuauem & refpiciendo , fuamd; methodum obferuan- aromaticum fpirat odorem. In pluresfpe- do , retulit: quae autem illa fit fuse in prifici- B cies; natalibus tantum diuerfas, diuiditur: — — pio commentar iorum Matthioli » quos tre- quidamenim in Nabatheea;quasprouincia ——— centis figuris , noftrisq; notis atque fy Wer eft Arabiz Iudea: contermina; àNabatho ——— mijs plantarum illuftxatos ^P ublici urisfe- — fGmaelis nepote denominata: quidam in A- cimus, expofuimus. id . rabia reliqua: quidam etiam in Lybia pro- IVNCVS ROTVNDVS ARO: uenit. bic Auicenna e eius duo genera con- n BON CS ftituizalterum Arabicum;qui odoratus eft: Ae 5 àlterum in Agiami, id eft Damafco; ex Gar- zie.& Acoftz fententia, natum.. Sed quid fi Auicenna duo capita Diofcoridis commi- . Ícendo, per alterum Iuncum eum; qui Iun- C cus paluftris feu vuleatus vocitatur , intelli- - gat? fiquidem Bellunenfis Agiami vocem, reddiderit natum in loco humido & palu- ftri: fed quod Iuncum odoratim, duarum eflefpecierum éx Diofcoridis autoritate fub- ijcit, vnum js fructum non habeat; alte- rum qui fructum habeat nigrum , fallitur; cum nufquam à Diofcoride fic diftingua- tur,necipfiuslunciodoratifructusmentio — — Bspcetre con cim asi .. Locvs. Nafctür fin África & Arabia; —— D laudatifsimus ex Nabathzá (cognominé — . Teuchites Plinio &) proximus Arabicus; — quem aliqui Babylónium cognominant; a- lj Teuchitim (fortafsis quodva(isaffereba- — 1 AROMATICO. cef IV £3), Ces. / 35y- "ud La tur , vUx(- enim vas fignificat:) pefsimus E 2 pgs" ex Africa (ac finéodore;addit e Plinius)ad- ^ . PAARE UU fertur. Eadem Plinius £habetlicetquz-—— Sess RS Pis eie i dam perperari notata; & in Syria Cocle co- COBRE He 5quiex: moe MINI HRMMinent SPheophra- —— | PRINS c dicibus b itum P fecutus , qui in Arabia & Syna,& /. 5, paruis, leritis, duris, li- trans Libanum mótem valle minima iux 3 É dadb.- Isexilibus fiimmo cefpite E'lacüm ; vbi & Calámus odoratus ,crefcéré — jadradicemlatis, etiarn vbi ftagnantesaqüze ficcantu * iminterfiis;quasin | abalijsnihil differerites ; aui viride 1d atam,firmam- — quam, fed ficci ; eff Di ope verticem Madéh. d pata arenis filas h 6ceK27. i sf k 165 lauent;attàmen à nàutis in Indias defertu s Medici & Arábes & Perf, qui in India de- (epo RP gunt; vtàbtur 5 Zdchey o vocantcs. . Sic & mercátores eq Lig biàin - Noówzx. Diofcorides & Galenus, (impli- j zh : R* . uncus odoratus, Hermolaóo | dod: Squinanthum Anguillàra 166 Iunci Bore, Galenüm; Actium, Aéginetim, E v,» $ ii hi : zn - : Y s f ^ , * ., Qribáfium forte fecuti quidum de co acturi ^f]; ) Zt ^ : à Mazcatenfis.. ribus depafcantur ; íed etiani alini , muli, equi; boues; caprae & odes, cum ibi nullum aliud pabulüm quam hánchérbàm norint: quare Perfis laf , quod herbam fignificat, per excellentiam appellatur. Iuncüsrotün- dus odoratus, Marcello; Amato; Cornario : Mátthiolo , Turnero (cui & rotundus ; € Géfnéro 4 ) Lacus; Aduerlanifs Lobe lo; Cufio 4, Cellpines Cito ecu. nénfi: Schoznüs & luncus odorati: teres ac rotuüdus ;Cordo c ; Schoenanthbs Manar- s ^ nantum Mefugo e; Lonic rotundus ; Tabérnz:miontái aromaáticus,) Camérario ridus feu áromaticüs ftà.. Gérmanis; 4 167 (moderatius Aetio. 9 ó ed minus Acginétae ) adftringit ; nec plane à tenuitatis taturaabefít. Radix floribus ma- gis í adftringit : quem vero florem vocàánt . (flos autem Acginetze) cálidior eft, qui & tenuium partium eft. Porró in omnibus partibus, in alijs magis, in alijs minusadftri ctio guítantibus apparet. Aperit , digerit; ellit, incidit,excoquisat venarum fpiracu- A laxat. Etfane ftipulze feu feftucae noftre, prater odorem iucundüm ; faporem ferui- CasPARI DBAVHINI THEATRI BoTANICI & Oribafio 5 , fed A cludit: eritigitur Iuncus florercfertus, cum 168 E eius folia iuncea ad perfectam magnitudi. nem adoleuerint : antequam cauleícat , & floccos fuos minus validos ferat: ob id raró Iuncum cum fructu afferri, colligi enim an. tequam caulefcat, cum foliorum cacumina floridum quendaimn colorem fubrubentem, habuerint , vnde cius fragmenta in purpu- , ram vergentia ac tenuia Diofcoridem lau- | dare: qua conditiones hodie in Iunci cacu- minibus vifantur. Pratereà cum dicat, efTe dum,fübacrem cum amaritudiné;praccipue B in vfu florem , calamüm & radicem , dereli-- | circa füràmitates , tenuifsimum valde aro- maticum habent, Pulegio fimilem , nulto tamen vehementiorém tq; Pulegij aquam optiina arte deftillatam refipientem : odo- rem /interrofas & pulegium medium;habet Iunci huius partes omnés olim ad médici- nam expetebantur, culmi videlicet, flores comae & radices : méminit Diofcorides flo« risculmorum;radicisd;. Quare nón folum folijs, vthactenus multi, fed vniuería planta quifle videri folia ipfa iuncea , quibus cala- mi nomen nequaquam cónueniat , neque rádicis: hec igitur atteftari Iunci florem hu- iufmodifolia fignificare. Hactenus Cefalpi- nus. Sed quid de hac opinione fit ftatuen- dum;praccedentia partim;partim fequentia, diligentem le&orem docebunt. Quod flo- reslunci huius odorati ; aliàs vix àc ne vix quidem (nunc etiám apud aliquos Phárma: copaeosinuenias,aliquando & totam plan: — vtetidum putamus, fiquidém omnes partes C tam floribusornatam,) in Europam füeriht odóratáe & efficaces furit, ( folia eténim iu cundá &arómatíca quadam acrimonia lins dix guftu eft feruido &- guam mordicant:ra di aromatico: floribus, aromatica tenuitas in- ellantur: ficdue ori: füpullshunc tribuitur. Cae(alpini m eft (en- tentia , luci florém ; qui caeteris partibus prettértur, non effe veré florem : Iuncos | non florere, fed ftatim aut gi iofa quaedam ferre , & E lunci fummitates fint; "antur. Sic enini hodie t | 5aliaque eiufmodi i ficii con- g odeiotri fitemus, b ds Col ooi. aduecti, irum non eft; cum etiam olim in ipfam Graciam illati non füerint, cum à Camélis Africanis, qui lubentifsimé eo vef- cuntur ; przecidantur; duod etiam Galeno cognitum fuit ; vt qui » tniratur eós , qui - femper Iunci flores expéteré confücuerint; cum floriscopia hon admodum füppedite- tur : & Garzias fcribit , fé multos in Infula cum facilé & dilabantur, & ab animalibüs depafcahtur. Verüm & delectushábendus; & diligentia adhibenda,curn palearum qtia- Li rüdam & herbarum feftucis adulterari pot- nuiofres lunci partes, fi terafcit quod ex odoris amifsione dep poc cr uat. 169 pitrecentem , fumme rufum, floribus refer- tum, ténuem, quidue dum (cinditur purpu- raícit, ( abs ipei Plinio p ;) qui manibus confricátus fuauem Rofx odorem 4 emittit, multoque cum feruore linguam mordicat (vinofz mordacitatis ad linguam, Plinió o.) Verum Diofcoridesin medica- mentis odoratis, fepe incertis comparationi- bus vtitur: nam luncus hic tritus, gratum Tu odorem fpirat, fed nón inftar Ro- | . LiER PRriuvs SecTIO SECvNDA Car. 1l —— uat. Quare Diofcorides eligendum przci- A uct: idem drachmae vnius; vel vnius 7o | & fc- mis pondere mané & vefpéri fumptum, do- lores poft partum tollit cuius vires adau- getfiin eiusdecoctoad horz vnius fpacium infefsio fiat. Contra dolores renüm & ve- ficae drachmz tres exhibeantur. Ín aqua q: decoctum hydropicis pro potü vtile. Ex Gallinaceó iure.a potus fit vtilis fominis; quz vteri doloribus in puerperijs laborant; Alij b cum mulfa in ventriculi affectibus & lubrica aluo exhibent. .Parátur etiam c Vi- r (nifi fortaffe in recenti s tantum obfer- B num Squinanthinum hoc patto. Recipe uetur:) fed manducatus Rofe, praefertim fa- charo condit odorem diac Clufio t auctore : cui ex femine, ex Italia mifTo; ali- quot plantz prodiere ; folijs tenuioribus, quàm fint Graminis; qua abíque flore pri- mis frigoribus periere, ita vt annua planta ipi viden Eligat ergó Pharmacopeeus; icum odoratum integrum, longum, plu- res cülmos ex vnáradice proferentem; non candicántem, fed rubentem , intus purpu- ráícentem, fuperius intenuiori coma in: fo purpureóquecolorécineraceum, fapore eruidifsimum , tenuifsinumque & odore vehementifsimum. — — yiaaitck Qui — Wiumzs. Ex Diofcóride, Galeno, caeteris- qué Graecis fubijciamus , de quibus tamen. pauloaliter Plinius Ícripfit. Vrinam t mo- uet(veficae medetur Plinio») menfes vellit; (& ab óbturátione liberat Aeginetze;) in fo- mentis & poti ( & Cataplaímatis Aeginetzej bitum: prodeft & iecoris & fto- in potu vti is; (angüiné (& bilemi Plinius y ) potu v o * AES. : - reijcientibus : tech níediciriis x quae hae- moptoicis exhibentur; coràmifcetur : dolo- ribus ftomachi, pulmonis, iócinoris, & rez jr. Sic fquinanthi puluerifati dráchma ma ficum vinocalido poem ul- fri at ventriculum : SP UT RAS S M AA * DM it :inflationes ventris difcutit : hepatis nestollit, ic em roborat, & à pu- : | í S : * et ? - ; mom. T AE L2 " $£7* ^— — p dhitcapi$. q — Rue libr. cap. S. f^ Garzie, Chrijf. r iron 3 ^m dad p w^ : TS * Dn. niflationes difcutit, ob id » ftomacho $ per diesaliquot in vino calido exhi- . Squinanthi concifi vncias duas; Vini vncize ehe - ócto affundántur , ftent horis duabus i Balneo Máriz: rcfrigerata colé- tur: huius vnciz tres quotidie mané exhiz béantur: contra ventris dolórem; lienis du- ritiem ; hepatis obftrüctionem , ifchuriam : boc & hydropicorum vrinas ; menfesque promouet. Aliud: Recipe Squinànthi con- cifi &crafsiüfcule contufi vnciásfedecim;in- - fü le j .fedecim capaci, additisfe- mül vt caetera vinabülliat : Huius potus irt Luis venere curatione, in colica, doloribus hepatis;renüm,veficze; lumborum vtilis eftt: menfes uet; & hydropicórum vrinasdu- cit: ventriculum roborat; quare ád naufei; vomitum;& máxime in lienis duritie ac ven- trisinflatione commendatur: Hinc & Squi- nanthi decoctum ; àd modum decoctionis: Chinie paratüm, & triginta vel quadraginta: 1: C gméntis Frixini muffüm infundatur & fi- dicbus exhibitum; purgantibustamen con? tiorie,&interiorum corroboratione 7 com- mendatur..: Potione étiam;ad przdittos do- lores plerofauc, locotini vti licet, aut huitis: tertia pars vino mifceri poteft;/qua: Recpit Squinanthi concifi ynciam femisj vali ; cui aquae fontange purifsitr vna femis, vel duze affundan tui vncias edécim,fup ^ nae menfurds qüatuor 3 tribus diebus & noctibu ris inflationibus. Flos x eiusD uenientibus praemiísis,in luisvenérég cüta- | : . mo yi CasPARI BavHINI Squinanthi conci(i & contufi vncize fex, fu- erinfundantur Menf. dua iam extractz, Ser obturato vafe ftent in Balneo;per ho- ras viginti quatuor ; tandem extrahatur per cineres Menfurà vna &femis. Víus contra dolorem hepatis, renum, véficae , caeteros; recitatos affectus, (i mane vefperi vncize duz fümantur : vel vino alijsque medica- mentis mifcéatur. Adorisfoetoremtóllen- dum,vtile&ftvinumin quo concifum Squi- dum (tvinum 'concifum S nad decorar he; fi eo frequenter os; j colluatür : quod & püluis in dentifricio praftbit Sie Gargarifi x Schanandh decocto; vuul tumorem tollit.. Eiüfdem decocti fumus; (i conuenientiinfttumentoó in vterum récipistur, fecundinam promo- ucbit : quod etiain praeftabit, eiufdem pul- | ueris cárbonibus iniectifumus. Decoctum f vuluz inflammátionibus inféfsione con- . venientifsimum eft: quare Plinius v àd mü- liebres víus décoqui fcripfit. Si lixiuio,in b quó Squinanthüm concifum bullierit, ca- put abluatur, id & éxpurgabit & corrobo- rabit. Opifthotonicis cum refina àridaim- ponitur. : Ventriculo;ad eius corroboratio- nem & iuüuandam coctionem , facculi ; ex iunci huius floribus; vna cum alijs; mmpo- nuntur: fic & fotubus & facculis contra he- patis dolorém ; induntür : Ad i vnguentà etiam vtilis. Oleum quin & ád manuum Ícabiem ex eó paratur; & Plinius & ; iunci- num oleum é iutico cotifici ; quod rofaceó fimilimum (it, fcriptum reliquit. .Nvxc; éorüm rationes , qui S | hoenantho ca rére die odiamus Pri- unt; radices Médico vfui conue- Lhabere , fed capillorum modo e : dein L paleas nullam guftanti- moniam relinquére : tum officina- e Schen anthum, lüricum non p roferre, àmos geniculatós Tritici vel Hordei "um fiue tenues fint radices; fiue id rém facit , modo ijs viribus. € eis tribuuntvr, quibus snon defcripferit: lur ei radicm Cas. ., Cálàmi aroniátici radiceni ; Sch int; quod fint capilláz E, dicem ftatuunt: nàm ciim huius Iunci ca-- THEATRI DOTANICI 172 A & faporecft infigni, &linguam morfu vel. licat, tam radix quam caulis medius. "Turn: uod calamos ; non iuncos proferre in- quiunt ; & hoc Diofcorides voluit , vt qui apert? calamorum vfum effe dixit. Anguil- lara alijs rationibus vtitur : primum quod caulem Cyperi non habeat : dein quod ra- dices Phu fimiles non (int; quod Diofcori- des capite de Cypero & Phu requirit: tüm, " quod antiquis florum; caulis & radicum v- ; fusfüerit, noftris vero foliatantam in vfum. B veniant: tandem, néc porem, nec odorem in caule; nec etiam radice Squinanthi offi- cinárum percipi. Reípondcetur : ex initer- pretum errore , errorém natum effe : nam. Diofcorides m capite de Cypero, caulem in- quit ^oc av» fimilem iunco : iam veró Schenantho Diofcorides calamum tribuit, Cyperiautem caulis, calamus non eft, nec. rotundus; nec péniculatus calami inftar,fed angulofüs , vt ad huius difcrimen Iuncus illea veteribus ,odoratusrotundus; cogno-. C ininatus fit. Sic capite de Phu; 23a 3, inquit, &mjpia xd xa0umo cxi $-, habetex ob iquo capillamenta Iunci : eiufmodi effe. 3 fupra oftenfüm fuit. € tum noftii Schenanthi in medicum vfum veniant ; incuria Medicorum hactenus fa- cum qui non curarunt, quid Pharmiaco- poci fümerent , nec attendentés ád id quod ipee p wc iLc.i ^ í pe E modo nafcentis Iunci radicem, ex Clufio, — Quod verófoliatan- prafcribere confücüere:cum réliquae par- — I5, , Q,, X8 omnes etiam odorata &efficaces fintj —— ui nos veroD nifi effoetz fint. Nec " ententia j ? nifi effostae fint. Nec approbanda Mona- chorum ? in Mefüem fe qui Ga- langam ; lunci ódorati radicém effe co: beliduhr : cim, Galanga 5: auctoi & Acofta; in China riafcatur; qu: Eni le fere leucis àb Arábiidiftat ; & àlunco — — odorato plurimum differat; cum folijs; tum radice : nec nifi fata Galanga proue- nit; Iuncus veró fponté nafcitur, nec apud. ipfos fertur. Sic nec ijs crédéridum 5 qui lami non fint caui ; vt in Árundi folidi Iunci modo ; hoc eos , qui - ipfum Calamum aromaticum '- - effeprodidere,re- —— .— — vu dae 453 PNE yu 1 ddonachi. Enarrato rei -dntidatarij o 1. C49. 4: 2 H eil "nom - [ 3 (a4. 173 . Lis PüitMvs SECTIO SECVNDA CAÉ. Ho Ow eunsiseanclitishiaostidmosioiciieuenen A Tuncis acuto cacumine, Gefnéro 4': Tücus DE IYNCO ACF TO. X maritimüsprimus, Adüer(ariss : Tuncusro- mime M GIOCO. tuiidus alter, Cafal ino. Géliaóis dici po- C ALTE TYUPDES a m "— ingen. Bel is Shen ; ae, cie x TCU Hun tiefen. Is, PE ^N ba eb. n L IVNCVS ACVTVS CAPIT V- 7» die e len Pard Rub. Ycalis, b p | QvarrTÀs: Feregie deficcát cüni leui adítrictione. Iuncis his contufis pro Spar- tho ad funes conficiendos,cum: b ftifsi fint, vtuntur. imi gil IVNCVS ACVTVS MARITI- -MVS, CAPITVIIS ROTVNDIS. ^'^ E 2$ i ?/2 wr enu & Iw. . 4 y SUR A. t yg ' I - L a t /. ex Cu dua &. [ lvxcvs ACVTVS CAPITVLIS sOnGI: hic * radice nititur craffs, lignofa, fibris deor- fum mifsis: calamis lauefcentibusctiám bi- nos cubitos quandoque excedentibus , me-r - dulla farctis, rotundis, robuftis, rufefcenti- | bus, qui in duos validifsimos & acutifsimé e AT i sre M Puygeptefagi ceetro panic iuperen iL Ivxcvs Ac VS ARITIMVS j CAPI- te;4 unt: inter quos petioli prodeunt, ca- TVLIS ROTVND. ic multo rocetior eft, pitula fubrotunda, fplendéntia fufca, Sorgi — radicecraffa, lignofa & nodo(a, fibris capil- aut Melicz amula, fuftinentes: quibus íe- — lata; rufo cortice obducta: calartii rHir- men minutifsimum , oblongum & fubfu- — pis permultis, duos cubitos fuper: cvs. ys ; ;D à Sun UE * sx 175 CasPARI DBAVHINI THEATRI BOTANICI 176 Locvs. Vterque eodem cefpitevirefcit, A IV. Ivscvs ACVTVS PANICVLA SPARSA: ftagnofis , maritimisque lacuftrribus, inter radicibus cum alijs conuenit ; ex qua lunci Latera & Perault agri Monfpelienfis: gau- — fiue ftyli plures bicubitales exfurgunt; me- det etiam limofo íolo aquis ftagnantibus — dullam candidam , (ed omnino exiguam, operto,quodzftateficcarifolet. —— ^ cum plurima parte inanes fint , continent, Nowx£xw. Hicluncuseftacuminátus, ÀA- non tamen omnes ftyli é radicibus, vt alio- máàto:Iuncusacutus maritimusalter, Pene: | rum, fed nonnulliex aliorum finubusoriü- Holofchosnus maior, Lugdunenfi:Iuncus tur:ad quorum latera panicula fparía rufef- reflexus, Monfpclienfibus. . 2 . censconfpicitur. Vsvs. Ex medulla & elychnia &aliaà ^^ Locvs. In humidisgignitur. circulatoribus fiunt, vnde columbas com- Nowzs. luncus acutus; Dodonzo, Ca-.- mentitias Mee ce aere fefe libran- B ftori : Iuncus acutus vulgatus , Lobelio v : tesconflatas Pena, vtin Aduerfarijsannota- Iuncusoxyfchonos Dodonizi, Lugdunenfi uit, vidit. sso whfle p Essiea xad x] S : Vsvs. Ad vinciehdum quoq; vtilis eft, HL IVNCVS ACVTVS MARL pra(ertümreficcatus &aridus. Hüc referri | —TIMVS CAVLE TRIANGVLÓ. debet,Iuncusiscui Caricis nomen tribuitur. AO UN C NMES | - Camzx,luncigenus acuti ac durifsimi. — | E E ££ SimileSparto,Seruioapud Virgilium:non auté Afparago, vt perperam, in quibufdam Lexicisfícriptum reperitur. — j^. : * Locvs. Vbique nafcitur , Columella f. - C Ícribente,his verbis: Filix quoqueautCarex vbicunque nafcitur : Augufto menfe rete extirpatur , meliüs tamen circa IduslIulij an- te canicule exortum. At Hadriano unio y4 frequens maritimis locis.tumulisque arena- rijs Oceano appofitis, qui ex femet ipfo ca- cumine in terram dépacto nafcitur, vt Pli- nius ) fatetur. Sed Theophraftus i àx 55s xtQans, id eft radicis bulbofo capite , radi-' culas quotannis renafci tradit, & natas quo- tannis emori. Deceptus Plinius, xedaAl2 — D cacumen vertit, fibi imaginatuscácumenin | terram defigi, & fic lüncum ; inftar Rubi; propagaritradidit ^ —«- ec Deipara . Nowzx. Carex Columellze & Virgilio :- Iuncus acutus £x Plinio dictus qui Carex Seruio, Iunio : Át Esos ,Carex Jémf - (emendawre, — hp — b. 21.cap.i$. — m dibstap.i54. f bt. Gap, g inso 177 nominatur. Helmum Hollandos vocare A Fiellen,Iunius fcribit. Etlocum,vbi copiose crefcit,vbi lepores latere & ftabulari folent; Carectum Virgilius » (tu poft carecta latebras) & Columella » , nominarunt. | GRO SR mr x: tio fq tisse ues ES Quen DE IFNCO L4EVÍ. CAPYT IV Ivscvs skv SCIRPVS INDÍÓvs : Iuneus , * hiccolorepallidu: aut fübluteus,trium, B quatüor, interdum plurium pedum longi- tudine, communi Afpara?o crafsitudine fi- milis,orini nódó aüt géniculo carens. Sub ftantia eius interior adeó porofa eft; vt fi quis huius viminis vnam extremitatem ori admoueat, eidue vel breuitértantum infuf- flet ftatim flatus ex alterà extremitate erum- pat. Sic;fiquis extremitati vlteriori faliuae autliquoris quippiam illiriat;& mox vna ex- voit dictó citius ex te bullas, pulchérrimo & propemódumftu- C ended lieri." Verum cuius tirpis p : né, an vimen , an iuncus, narundo, àn aliud quodpiani farmentum | fit; hactenusignoratur: quamuis, ob poro- fam illam huiusviminis fubftantiam, fufpi- cari quis poflet; fortáfis illud cáulem, aut pediculum effe cuiufdam plant aquatic, &in lacuftribus locis altifsimas radices àz&- tis , qualis in Batauige & vicinárumi reció- num paludibus Nyniphxa eft, cuiusfolia& floresi ürti loneifsimis porofis pedicu-I) lis inbafcintur, & füperficiei aquárum in- natantia, illo tamen caulefeu pedicülo, tá- dicibus füis inhererit & itidé alimentum tra- hunt. Sedan ale quidin hocIndico vimine ueniat;fufpicarinon autem affitmare,licet. türautem hicluncüs viminis vfum , in locisvbi crefcit/habere,cum adeó tenax,len- tusacflexilisfit — — — € —Locvs. Ex India Orientali , aut infulis illi adiacentibus , in Beleium adferri folet, | quem Clufius fiepé vidit, fed nori defcripfit: E. MJ "quiaàneniine veram, aut accuratam hifto- am nancif.i potuit. Hec defampfirtus ex juae ad Clufij curas pofteriores; fub no- | aribus, (iue fupparis. htextis: eas étiam fuper tapetia tá & per terram ftrata dormire, — LisER. PRiMvs. SEcTIO SECVNDA Cà. IV. talterapar- ,- Crafsitie ; virides C qui exfi nuléntam med - k . ue Scirpo viridi con- 4 agitatur. aep aid 178 texere. Sicapud Bantanos pilae c leues; ex Scirpis contextae & intortz, fphaere rotuh- ditàtem formam; habentes ; conficiuntur, uibus lüfuri vtuntur, lufumdue omnem, (blis pedibus, eàm impellendo,à sque omni manuum auxilio conficiunt. An idém hic cum eo quem Tücum Indicum vocauimus ? IL IVNCVS MAXIMVS; SEV SCIRPVS. IL lvséevs MAkiMvs, : magnitudine & crafsitie rcl proceritate Typhaezequ fitudine fere adi ali ;geniculata, perterram repente, cortice atro ru técta; intuscáh dida, Scirpi feu Iu: nis àltitudiném fuperantes n L| rotundi, enodes , med indida, me fingofa fárcti;attolluntur? quorum | minibus fcirpis reclufis , pétioli licülati ,foristeretesextrüdunt mo apice Bloccos, feu pani quales, fÍquamatim cóinpa inferne latiores, füperi ftinent: femen Mili; lum, altera parte comi elatofuccedit. Hic a hinc inde ,- 179 CaSPARI DAVHINI THEATRI BOTANICI I80 Locvs. Locis aquas femper habentibus, A tam oftendit. Quod fi quis cenfuerit A- vtpifcinis/ftagnis paludibus & fofsis gigni- tur: rariusfolo arenofo profilit : quare vbi reperiatur luncus , fcaturigines aquarum fubefle bique aquilegia ftrui poffe , Demo- crítus autor eft 4. Uer us | Noxzxs. Hunc luncum maximum, Ho- lofcheenon Diofcoridis nonnulli faciunt, eft , inquit e, & tertia fpecies, multo car- - nofior & crafsior prioribus duabus, quam rundinem pifcatoriam efTe , quae-Abaritana ex Africa dicitur Plinio o , forfan non aber- rarit. Dicitur luncus maior & paluftris Tra- go; (qui Arundinis potius, quam lunci ge- nus eífe, cenfet) Tabernaemont. Iuncus h- luftrisidem cum Scirpo efle, Ruellio vide- tur: lüncus grandis Holofchoenos , Gef- nero p & Dodonzo , có quod 3Aogrpra à Graecis nuncupato fimilis fit: Scirpus , & éAéoroivv vocant: habetvero & ipfefemenin — Iunci tertia fpecies , Lacuna. uncus gran- cacumine, (imile ante dicto. Sed Saraceno B dis ?^ész9- Grecis, Latinis, Marifcus,Cor- f *egattiten afperior, non sexvlez craísior le- e qua Jeparuer quia Theophra- ftus, poftquam de duobus Iunci acuti gene- ribus egit, addit: X ver rà psyéla, x, 78 mi- quii, x dorapxia 2g pépav , 6 xa Ap cH (Be 6A ógreiv(Bvo, hoc efb,tertius magnitudine, crafsitie & car- nofitate praftans, qui Holofchoenus voca- .tur: & Galenus g TUYO iod. a x, x,auvá]éeg. 3 624- yéqmvoi :- forte f iMeowvo legendum. Sunt - b qui Bpézer Graecisdicivolunt. Scirpum e dicit: necin fruticum, necin veprium, cau- liümue, neque in herbarum , aut alio vllo, Tu fuo genere numerentur iüre Scirpi ragiles paluftresd; ad tegulum tegetesque: € quibus detracto cortice, candelz lumini- bus&funeribusferuiunt. Firmior quibuf- damin lociscorum rigor. Namque ijs ve- lificant;non in Pado tantum nautici,verum &in maripifcator. Africus , przcpoftero more vela intra malos fufpendens. Et ma- palia fua Mauri tegunt: proximoque acfti- D manti hoc yideantur effequo inferiore Nili dfuntvíu. Reété ergo Plautus: pe; laudo fortunastuas, Qui lasgloriam aritudinis. Hic,quod rond : & enodis fit , proverbio locum Nodum in Scirpo queris, quod in ho- us aequo anxios torquetur , quiin ' ris atque apertis fcrupulum quae- Plautus & , & Terentius / , vfus nàPlinio z fub lunco,quem ! 5: non imme- ricum, Scirpum & Holo- n effeTu: icum volunt,cum- Ifidorus n ad texendas te- endent. ] ad quod Holof orem etes €x eius proce- ; idem vfus, candem plan. —* dka.esn. f im Dif q i » o lib.16.cap.36. s xn u 9.gart. Ind ecidtny, fis 2, 4 x fident O apüd Plinium. do 4 : Iuncus aquaticus maximus, Aduerfa-- rijs; Lobelio r & Gerardo , fed figura fub Iunco aui pofita eft: Iuncus & Scirpus,Lo- nicero : Iuncus tertius holofcheenus , An- illarze & Caftori : Iunci rotundi tertium genus , Cacfalpino : Iuncus lecuis aquaticus maximus Thalio : Holofchoenos Theo- phraíti, verus, Lugdunenfi fecundum de- deis Germanis ,. Gorof wer $i — &en / XXofbingen ferbtbingen.. Belois , Groot ecenfemus,cuius Plinius ;meminit,dum C vvaterbiefe Pyverbieffe. Anglis;-Great Yvater Queb , Bail usb. Ytalis, gore. | ES Qvyariras £r vsvs : Huiusradixvelpo- tiustenella germina;dulcia funt & caftanea- rum guftu : femen véró, fübauftero fapore - cft. De cuius in medicina vfu nihil nobis conftat , nifi medulla a4 dilatanda fiftula- rumoravti velis. Verum pueri,natandiar- tem addicere volentes, huius fcirpos, pro- ter infignem fuam leuitatem , & quod non acile mergantur, infafciculoscol igunt;& alis fubijciunt, quos Galli Nazeoires, quafi natantium, vel natare difcentium admini- cula vocant : hinc Plautus 5 : Quafi pueris, qui nare difcunt , Ícirpea inducitur retis. Pauperes etiam hoc Iunco ades fuas ope- riüt: aliqui vitespaloalligant:tegetes etiarí fiunt , ftorez texuhtur ad triclinia infter- nenda. Et Turc, Tripoli ex Iurico vari rum colorum tapetiitexünt, quibus folum tegunt, jsque infident, & ne calcando va- Giunco aquatico mage gare , quibus flumen bini traiecturi in- ied an hicidubiimus. Et Ae- ongiore fpacio natandum. ahunt , donec ter-- uplius nequent: | h Thesr.Schol i dii6.e37. k inMenedhm, | in-indria. q :nDioforidem, t imlcomibun $ in.-AfMaria, t dBiLedpid. — ISI LisER Pniuvs SEcTIO SECVNDA Car. I V. 182 natationem leuiorem & minus operoamA IV. IVNCVS LEVIS PANI: habent. | III. IVNC MEDIVS. H rJ "e" à [d T " "- ^w . 5 [7 L1 Y * in NES 0s | PA m wer. VY À NY Ld Xx * " d M o *6 A » * E 1 S s i. 3 ". Y. ) o Cn IIl. IvNcvs sivs sciaPys MzDIVS : hic a fecundo,magnitudine potifsimumi diícre- pat, vt ex adpofita figura colligereeft. — Locvs. In fyluis; féd locis aquofis; pro- BHL .— 3 2 0 E. Nowzx. lüncus fyluaticus ; Tabernzez py montano: fub Iunco aquático maximo, &- QBalbbingen. Anglis; Common Rusbos. , 1ndos, ténués, lzcues & enodes;in VS SIVE SCIRPVS tos & médula candid e. CVLA SPAKSA MAIOR. , ^. 53 RAN gurá exprimit) racemofa, ex folliculis fpa- diceis compofita ; paruis & bréuibus pedi- culis dependens : in quibus cum maturue- tint Augufto menfe, femen exiguum cufpi- dis effigie copiofum & luteum reperitur. At ; in maáremulti calami fructu & femine |. viduifunt. | : | eie , LocyVs. Locis ftagnántibus & paluftri- - büsirriguisdipratisexit. —— Noxrx. Hic luncuslau fsignántur g nera, ynum quidem fterile: altérur femen nieruni hábet, rotundum,craísioribusveró & carnofioribus calamis. luncus vulgati altér, Trago : Iuncusoxyfchoene nui lara : Iuncus lacuis feu lenis Co cus lzeuis vulgaris, Aduerfarijs, Th nicula fparfa, Lobelio: cuis, D Lügdunenfi. Germanis ; 9Bingan. Gbhemeyn onfcherpe bitfe , met o. vyitebefprejde faedekens. Án - € te Rusbes. Ytalis , Giumco 183 ex quo medüllam prorfus niueam extra- hunt, cüm ad lücernarum lumina, tum ad candelabra, aliaque id genus ingenias con- fingenda, quod facile. in fpiras duci , atq; in fe.Hedti & complicari pofsit, vt Dalecham- pius auctor eft. bes Gm Locvs. Hic,cum praedicto, in quibuf- dam ftagnantibus & paluftribus aquis nat- — Nowzsx. Hic forté mollis 4 &limofus 5 Iuncusà Virgilio dictus eft. Tunci luis a- »; liàd genus; Lugduneníi. -* - VL lIvwcvs Lzvis PANICVLA SPARSA 1 V utNon :totáplanta palmaris eft;radice fibris 5 " albis donata: ex qua ftyli plures tenuifsimi ! &palmareséxfurgunt, qui in fübtilifsimum ^ apicém finiuntur : ex ftyli médio panicula ; exigua, rüfefcens, & fpar(à, prodit. — siéds Tn Bernatum paludofis alpinis reperitur, via quà ex valle Grindelyáld in vallem Lauterbrun itur. | .XIL l]vwcvs L&YiS PÀNICVLA NON ; SPARSA: hiccum quarto conuenit panicula $ excépta, quae parudtum vuarum modo co- - ; haeret, vel floccis orbiculatis nigris fimilis * * $ E3 Y epo dide S Es m " 'Locvs. Idemqui quarts. np: 5 4 — NoWzeN. IuncusMaithiolo,Lacunze,Ca- 3 . 3ftori: IuncusIxuis;Lugdunenf. Iuncus glo: A — $ merato flore ; Lobelió c: Iüncus paluítris TN . iminor, Tabernzmont. an Iuncus rótundus 3 ; primus, Caefalpino. Germanis, ftein 2Goffcr? E -3 : binge. Belgis, Gbenten , oufcherpe biefen met. ^ ghetrofle 'Bloemen ende Jaedekens. IIX. IvNCvs gx1Gvvs MONTANVS MV- CUP lychnanthemus te- Xáni ex radice fibrofa, icefcenteque, in juam , quani in nagnitüd vriciám vix fuperer, fatis pon bs . P V . craífa : foliolise tribus,quatuórueiunceis. JA E cu ta nennt Sra E NDS V s: à Egogui b CaspARI BAvHINI THEATRI DOTANICI reues; digital ese 184. A Locvs. Tigüri propé lacum felinum, Maio menfe , Ioannes Bauhinus p. m. ante annos fupraquinquaginta collegit. Noxzx. Chàmafchoenos;Gefntero. Me- minere Aduerfariorum autores lücelli , qui vix fefquipalinum aequet : radice pufilla & breui :fpicistenellis: Hofculis difperfis mu- crone carentibus : qui;aridis pum &fíte- rilibus ericetis Septentrionalibus,ómnium | | minimus pafsir occurrat. DBHIFYNCOÓ ACFMINE F- FLEXO. Re 1204 L IVNCVS ACVMINE RE- .fLEXO MAIORE.- C h ]. Irsevs ^evursé üerr.txo uarons ir * dicenititur cápitáta ; & qua parte alia a . lijs adharent & incumbunt , leuiter com- E preffa;cortice ni TO obducta, fibris plurimis . deorfum , & ad latera emifsis, & in vnum GRE coaceruatis: fcirpis eft f fqu i LU lures 6s os emi ranofaà &oblonea và Eghjii 6 inlemipuso A : madentibus.: oxyfchoenos foemina. : huius figuram habet: . 185 cranisquafi átriceps dicitur : fructum gerit vuarum coharentium modo, in quibus cu- | nera. femen clauditur. Aquei & fübau- eri faporis. Locvs. Nafciturinaquofis & pinguibus locis ; fed pura & practerlabente aqua feré Noxsx. Videtür Iuncus qué ae^2yxegii?a Theophraftus P vocat, Gaza attiferum, alij a atricipiteri vertunt : frugifer, fcribit P queni u4Aayxeaiída vocamus , quoniam fe- men nigrum ferat : crafsior hic atque carno- fior. & mox: ex his psaayxeziic perfe fuo ge- nere prouenit. Iuncus leuis, Gefnero c Ta- bernzmónt. Tuncus melancranis, & luncus Lugdunen(ü : Gerar- dus füb Tunco acuto huius figura icus Iychnanthemos tenuis máior; m e té; pec jl e, filamentis czruleis (vt in Aphyll »rulea;) donata : quam caulis duarum triümue vnciarum;acutusfed mol- lis, parum umd;reflexusfuperat — .. Locvs. : Prouiricia Gallize prouenit. HL IVNCVS ACVMINE RE: C^ FLEXO TRIFIDVS. LisER PaiMvs SECTIO SECvNDA Car. VI | 186 tum continent. Vel vt Ruellius a , Melan- A pvs : ex radice nigra , geniculatà & fibro- fa, iunci plurestenue$, palmum füperántes éxurgunt: qui ih fummo in tres, rarius qua- tuor, ftylos tenuifsimos; trium quatuórué vnciárüm , diuiduntur : in quórum fummi- tátibus ; poft Iunci diuifionem , panicula paruz locatze funt. | | - Locvs. Exmorite Fractó Lucernatum; item ex Pyroneis & Morauiie montibus ha- bentus. LI IVNCVS EOVISETI CA. PITVLIS. HE CasPARI BAVHINI THEATRI DOTANICI 188. A L IVNCVS ALPINVS CAPI- TVLO LANVGINOS$O. ej | Bv A. tu à 187 | grana oblonga, nigricantia, dura, intrinfe- cus alba vidimus. Varietas obferuatur in fcirpis, vel ftylis :alteri eninttriplolatiores, Y aleritriploanguftioresfünt. — Y. Locvs. In cenofis &ftagnantibusaquis 4,4 u^ reperitur, & quidem latior, apud nosin pra- v tisvdis, cis pontem Birfae & ad ponticulum, S. Iacobi : angüftior vero, in iens Mi- chelfeldenübus : quem ctiam in Italia col- legimus. T : : . * TEM Nowrx. [uncus aquaticus minor capi- - tulis equifeti, Lobelio. Iuncus clauatus, B. Dalechampio a : Iuncus alius fecundus a , Eidem. Germanis; flcinfólbfechtig ingen. — Belgis , Cleyne vvaterbitfe net taxkens yan fPeerdt fleert.— | : QvarirAs S & fatuus eft. : Il |vNCELLVS CAPITVLIS EQVISETI FLVITANSs : ex radiculis capillaceis, iuncus tenuifsimus, recuruus, prodit, quiin plures - Iuncellós düarüm triümue vnciarum ; fub- diuiditur, quorum aliqui erecti; aliqui re- C fcri copi minimum fuftinent,& iun- cellis fingulis ; foliolum tenue capillaceum | 5 adponitur. — $e, poe Lot Lal RS. &o x CON e. ET. ^ "E lux T Locvs. In Anglia aquofis fluitat; vnde — D.Gillenius mifit. apor totius plante aqu ofus cea dere qui culmip ; pálmo minores ; q |^ N0S0 ET BOMBTCINÓ. v E VIL M bends ALPINYS CAPITVLO LANVGi- Gieonbcoosdi;oS radice eft fubnigra, tenui, fibro- LUI CE : uncorum more ; loco DE IVN ues recti , rotundi » lc L0 $5. & d - z quidem plurimiémurumt,quinlei — — CAT VT T war uu "ene Xngitudinefunt difpa- I IvNcvs FLORIbVs MAron : Padice niti- ongifsimi, Vix palmares, qui ad. ^* turcandida; craffà, inftar Pórri fec nonnihil cárinata, quamplurimis fibris ca- . "pilláta, parte quádain tenéra, guftui nonin- j &l s cunt & fübhirfut fünt : inter ticus ftriatus, ad fpithàmg plus udinerti exfürgit : cui capitu- E grata: ex quafolia multá Pfeudoacori áng ,molle;linügino- iota & Afphodeli longiora; doríó acüt orum cáuda difsi- ER TET Dé «éioAayéps, in : ofi hia: prouenit, fontem acidum Stibdfam 'ontem acid Iulio nienfe, Ioannes Bau- 5 mifit. E t &nominé linci alpini b T in bifl. Lugdun, ib inuicem diít * 189 Wr LA 229) / A Ig uo cw lilut: ,quales Mali per(icilongio- lis, ex vnó principio prodeunti- do b , fingula guttz , admodum parue, eoe coiere s póre & fubftantia mellis, quod & in Corona regia dicta , obferuatur: fenieri in capitulis "Locvs. In piriguibus , limofis & palu- ftribus;jaquis item I. autlentepi- gred; fluentibus riuulis, & quo fluuiorum inundationés peruenire poffunt, in Germa- lichelfeldenfibus, reperitur: PT T y i hn 3 Dio E M a - EE LiBER PmiMys SECTIO SEcvNDA Ca». IIX. L IVNCVS FLORIDVS MAIOR. A B & reliquá àTheophra 2. E ébato, quis "OAM costae inpaluftri- E coenobium Erémitanorum , & in x propofitz ; plantae quae infra. mine defcribitur, recte conüe: lum Diofcoridis voluit Cor- - ti Xiphiori; non Cy- i90 perüm, cüm Gázà vtrumque Glaudioli no- mine fzepe reddiderit :at Diofcorides 4 Gla- diolo fuo, radices geminas vna, pufillorum bülborum modo , fuper alteram infidente tribuit, & in aruis nafci fcribit : qua: non huic, fed bulbofo Gladiolo; qui & Victoria- lis dicitur; conueniunt. Cyperum Theo- ide effe ZEmylius, Cordi fcholiaftes & abernaemohtanus pronunciarünt, verum oftendanthobisin huíus radicé odorem,vel . quod vfus eius fit ad wr ux fané vt Íto propo ità , omnii SIS noftro , vt infra capite de vp oftendemys,conuéniunt. Butomon Theo- phrafti effe, Cacfalpinus aftruit; quod infra é Spargahiumi effe docébintus. Calamopro- ftis altera , Trago : Iuncus Roridus , Mat- thiolo & Lugdun. Sparginium; Dodonco f/ Gladiolus verus, Cordo 4£ : Gládiolüs pa- luftris , Eidem » & Gerardo. Gladiolus a- quatilisfeu paluftris, Dodonaeo: Iuncus cy- lüi4 ad CYDIM ypérum folijs & vmbella nonnihil accedat; alioqui radicé non difsi- - mili. Iuncus cyperoidés floridus, Taberna- norit. Carex alterum , Lónicéro: Calamo- groftis leucanthémos,Lugdunen(l. Germa- riis ; Bingen(cfwirtel/ €nperfchtoerte dicatur, £cibfarb QBafferídywertd. Beleis , J"vatterlifch, Voyatterblormbiefe. Yealis , Gimnco florido. Qvarrras. Radix fapore eft dulci & lutinofo, refrigérat mediocriter: funtqui uic Iunci facultates tribuant ; Matthiólo dentes;flores, (quos noh vic quos fructus gemini ro magnitudine,féquuntur. ^. | ócvs. In Heluctiz paluftribus Fracto , ad lacum Pilati Luce Y D; Burferus obferu uit. d 101. | CasPARI BaAvHINI THEATRI pDOTANICI 192 aee oomen À co tali rzeferunt. In Gedrofia quoque Nar- DE NAGQDO EIVSQVE DIFFERENTIIS. CEP T OSEE | AnDvs;Griecisa N42 Ó- & b Nagdezz- xoc: Latinis Nardus & Nardum, (for- te àaNaardó; vrbe Syriaca Eüphrati conter- mina/fic dicta;) Nàrdi fpica feu Spica nardi: cui Spice noómén primum ab Arabibus im- | pues füit: Auicennaenim & ceetéri Ara- es Indicam vocarunt. Serapio c Sumbel: Syl- uatico 4 Simibel paulàtim vocabulis corru-- pus.dicitur. — . SEI 0 0 - Gzuzna tria Diofcoridi e , Indica , Cel- tica & montana :de [Indica in Pelers fermo eft. Nardus haec duplex f eit, vna Indica; altera Syriaca : Indicae rurfus fpecies alia campeftris; qua: à f luuió e quodam Gange nominato, qui montem przeterfluit; ad cu- ius radices ca nafcitur éüàm Ganvatis no- dum eit, fed fub Indico contineri credimus. Eft denique quadam cui Samphariticce no- men , à loco natali inditum eft, admodum . pufilla;attàmen magnas fpicas habens,inter quas intérdum caulis rmiedius erumpit, can- didior,&fupramodum hircum olens: hanc in tótum àbijcere oportet. HacaDiofco- ..| ride eQéya x96, admodum pufilla dici- tur:qua duo vocabula, cum in veteri codi- ce non inueniahtur , vt heque apud Oriba- Cembul Spicim ; & Gembul bidi , Spicám B fium;idcirco redundare Saracenus / , fufpi-. cátur: nonenim verifimile effe, eam quam aülopoft ueyaMéenyvi efTe àit,r ézpa xoAcGo,- Lic éft valdécurtám , pufillam ac mutilam confpici. Hanc Meo anicdito Plinij effe Hermolaus fufpicatur. Blinius m aliter de Nardófcripfit: defolio Nardi, inquit; plura dici par eft ,Vt principali in vngüentis: fru- tex eft graui & craffa radice , (cd breui ac ni- gra pup ; fitum re-- dolété, vt Cyperi, afperoi apore, folio paruo minatur: quze viribus infirmior,quodin lo- C dénfoque: cacurnina in ariftas fe fpáreunt: d E ipargu cisaquaticis prouenit, éftque procerior;at- que complures Spicas ab eadem radice; titt comofas; tüm P penmva circumuolutas; virusque redolentés hábet.. Alia montana; quz in editiore montis parte legitur; ac ca- teras habet in fe dotes , quas & Syriaca co- gnominata. Syriaca vcro altera nüncupa- tur, non quod in Syriainueniaturfed quod ars montisin qua nafcitur, vna Syriam,al- tera Indos fpe&et. Hoc loco credit Marcel: lus ? , in contextu perijffe, alteram regio nem Indicam fcilicet : fiquidem incipiens Diofcorides hoc cáput , Nardum duplicein x&alteram Indicam, alterain Sy- risfübijciata; ftatim , non ideó in Syria nafcatur, fed naícitür, alterá riam fpectét. Exigere admodum dixerit,non ideo - iam de Indica aliquid di- fcilicet Indicam dici,quia E quod;&c. Hérmolao isgeneris éft, vnum. iniu. Di D herbe fpicis intelligenda effe : ideo geminá dote Nárdi fpicas & folia cele- brant. (Plinium, perfolium Nardi, Mala- | báthrum, fiue óc propofuifle credimus, cum fruticem dicat : nec mirum ipfum de- céptum ; cum in talem errorém multos quoque alios lapfos fuiffe , Diofcorides tradat: in quami rem Garzias ab hort confülatur : quc vero de cacumine ft E ftas fe fpargente hábet ; licet fint p qui ve-. lint, hiec de Nárdi Italic: feu Pfeudonardi | attamen ad Indicam reférendá videntur,modo vera fint qua Linfcottus 4 fcripfit, quod frumenti — | more fuccureicat.) Alterü eius gen pud — Gangem naícens, dáninaturin totum nidis nomine, virusredolens : (qua Plinius de Folij annona addit, ad Malabathrum per-.- tinent;quia de Malabathro verbis totidem & ijídem Árrianusetiam refert.) Sunt tem ea omnia herba practer Idicam. Ex 1j, Gallica non multum ab Indica differens. — Byriacatamenleuius. Idem alibi r de Vn- —— guento Nardino fiue Foliato 2p quibus conftet;enumerans,etiam Na minit :addens: in hoc genere conuenit me- miniffe herbarum qua Nardum Indicam imitenturfpecies nouem à nobis qa | - fmpl. Itegin. lb. Oribaf.: 2. Synopf. 3. €" is. item 12-715. Coll : à k me s cap.tz. l Mraenw in Dif. q 4.par Ind,orient.cep0. 1 ibas.esph 193 icHermolaus 5 : an Gangatis prima Oza- nitis dicta : fecunda Píeudonardus : tertia Syriaca : quarta Gállica: quinta Creticáin- de eft Phu: fextà Bacchàris : feptima Hircu- lus: octaua Afaron: nona Thrácia. Dictum etiam fuit ex Plinio; Cyperi odore : fiqui- dem à Diofcoride , caterisd; veteribus Nàr- dus Cyperi odore commendétur: quamuis vetus Plinij léctio Cyprefsi, cuattu "ttum vero exemplar Cuprefsi hàbeat.. Sed libra- LiBER PuiMvs SECTIO SECVNDA CAP. IX. que Nardum Indicam repracfentare dixit? A | 194. queinvno & eodem monte proueniant : ex quibus Syriaca ; in Occidentali eius parte Syriam no Indica veró, in Orien- tali partead Indiam vérgente, nafcatur. Sic Indica alia in ipfo mohte , alià in ràdice montis proueniat: quas fane fpecies indi- ftincte ad nos adferri credimus. Nàrdi de- fcriptiónem Diofcorides rcticuit. a , forte quoniam intégram hiftoriam ignorauit: vnde fcrupulus relictus àn Spicam Nardi - habeamus : de qt ! Dy ua re fequenti capite. Et t rij culpafactum videtur. Quod fi Plinio er- B Plinius hanc p ignoràffe vidétur, xor tribuédus foret, affinitate verbi lapfüm; dici poffet, «vasejorfom pro xvmejtee legéteni. Neque contrá dici poteft, Diófcoridem non Plinium , deceptum effe : quandoquidem Cyperunijidem ipfe Plinius£; odorem Nàr- di referre alio loco fcribát. Prácterea dum fcribit Plinius, in noftro orbe proxime lau- dari Syriàcum ; volunt aliqui eius fenten- tiam füiffe in Syria nafci: & licet id volue- rit; istàmen non negat; Syriacam étiam I[n- num efl; Sjtiaz Nárdüm ha, nig certum effe fcribit, & legitimam ple- ifa ue locis Aegypti & Syri in Europàm idferri : quod coriceditur ; cám ex India, A- m (quod in Syriá eft) & Alepo Vene- atur.. Hinc àpuüd pud jd eft Spica éx Álépo legitur. De n illiüs Syriacze nuncupátione iolo, Coftaus X fufpicatur; po- 'né regiohé qua àd Indum Hu- Ptolomato credimus; mons eft iri Indiá, qui à Gangé fluuio ád Syrafteriem cxtendicur. .ddit: quod cum India à Syria longifsime ftet ; multzque inter has régiories intér- ^zc finc, deferta Arabia, Perfia, Catmaniá; Darangiaj aliaeque nonnülla, qui d ofia;l alizque nonnullae , qu " poflet ; vt ioris ille ad s dm fitus; ra parte Syriam tari facile re Tuae , Vt dimus : fiquidem onn dum fruticem : nibali! quoddP- pE NARDO cám ; quàm à Syria. Nam 6 D Nardo & reliquis omirii dum fruticem defcripfit, cüm pótius planta iunceà fit quam früticofa. Quare credit & Va Sta .1erA 24 A NU Dd m gp), Fállopius hanc plantám iunceám effe, cum radicibus iunci , delinentibus in quoddam pur 4*3 i ep VIMATS I SL. fo. f. dp cáput in duás partes diftinctum ; in fpicas &tolia & caules,foliorum figuram fe igi raré; cum integra planta ad nos non adfera- tur: fpicas autem videri veluti Rores quof- dam confectos cx lana vel gofsipio qus ta- » men fica in infimis radicibus fint. Pd ads om - & vC SI li US qe P» i gue * £^ mh INDICA QVE OFFICINARVM SPICA. NÀARDVS INDICA QVE SPICÀ OFFICINAR. Amonium, alij ex Medi 2 aduchi narrant , quibus tür haccfere funt, Cafía; ( setiamquando- Thrac 195 CasPani BavuiNi THEATRI BoTANICÉ 196 phraftus fcripfit , radiculae potius quaedam A dibus duntaxat, iubeant. Verüm & multis. imitantes odore Nardur , fed leuiter. At 'Theophrafti a verba ita habent 7a 38 & rii Üedun Quéucia. ilia , xaSimp Tón 77 Vápd Q mecctu- Quy Tio or uad xov, x ne tla, Ki paxefeitia X, add cr 7l) iuda» £x. Sic vertimus: quaein 'Thra- cia nafcuntur radiculze, quemadmodum id quod inftar Nardi odorem habet, & alix uxdam parus & infirmze fuaueolentiam habent. Quibus verbisnon Nardum defcri- pfit , fed radiculas 'Thracicas : quod Plinij alijs eius regionis locis fata prouenire dici-: tur, non énim facile fponte nafci, nequevna altera praeftantior , & altera fpicam altera multolongiorem hàbere dicitur. Habemus érgo ex régno Cambaixe , vel Gambage: & huiufmodi regio eft Godrofia , qua à Pto- lomazo Gogambia dicitur, & maioris Afize- regio eft: volunt etiang adferri ex loco Sa- $apeno à Ptolomáeo dito. In monte oli- uarum Rauw'olffus f fe obferuaffe fcribit. teftimonio probatur, inquientis, inuentam $ Ex Oriente, inter aromata, ad nos affertur. in Thrácia nuper hérbàm; cuius folia nihil ab Indica Nardo fpecie diffentiant. Quare Nardus Indica fiue Spica officinarum,ab v: naradice cotpluresfpicas, perinde àcin Li lij , aut All;j radice E quz inftar Meu comofee & cápillatze funt, capillis fur- fum fpe&tantibus , & vt in Alga maritima farcüis, (ibique inuicem circumuolutis, co- - Tore rufo , capillamentis exilibus deorfum mifsis: intirfp fummara caé producüntur, item alia per virgulás;tali enim módo in Cambayate; Afurate, Gogua, alijsdué portubus marinis otifsimam tanien partém ab iridi- imiferunt ÀÁudiamüs & Linfcot- nardus planta eft duarum ter- im;trumenti morcfuc- m fpicienardi x radice páülum füprá ter- ex Cambayapotiísimüm ndiz montibus, & circa flu- ofcoridi: & vtGarziasau- - vbi ab iricolis Catézfara E. ncijs, regnis Delli,. E » fed pc- € dhbic3. d edpij. A 4. part. Ind. or. * : - aps manui Df. à Die lica venditur; vnde inercatores Árabes, & Pere D A E] l3 É t P ow E mx d. oris: Bi dE 2 riaces pra páratione , quám cateris veluti: Mrte 3.6.21. i- Diof. lib i.c 6. Orla. colle Ethac Medicicum Indici, tum Turca, Per- fe , & Arábes vtuntur, quae Gárzia autore legitima & finé mangonio importatur : fi- quidem multo plura aromata , 5 EP éa nos carere afferunt, éo quod odoris fua- b] ? : lanugirté conftant. Quire Galenus K Narduim réprobindam cénfet , quae é&cssjog & elota nominatur, eo quod vnguentárij | in vnguéhtorü coctürám inferuierit. Quo vero obijciunt / ex Galeno , in Theriac compofitione Spicainardi radic dam effe,non véro Spicam ipfam ; qi : tüm ad nos adferatur: fiquidem in ea The: E concifum magis & imáriifeftiorem Galenus pracfert, fic carmirié quodam fcribatur Te-- Febinithiridue refihám : Nardid; radicem. ;8 lib.12. c12, h Áánárdus lib.6. ij. 5. Lo. Bapt. Ü ofi x -— k rdpamüdaa. — | Manardeg.epif.s. ——— - - . vfum. 197 LisER PRiMvs SECTIO SEcvNDA Cap. x 198 Indix. Ad hocrefpondetur m vbi Andro- A cft Proprie radix, fed pars cefpitis inferio- machus,Indiz Nardum , Theriaca addere iubet hoc verfu 2. Et Cafiae calamos & quam tulit India Nardum, Galenum fcri- bere fe Indicam Nardum,quam Androma- chus inijcere iubet;etiàm Spicam Nardi no- minare , non quod fpica fit , radicem enim efe, (ed quod fpica formam referat : hoceft non intelligendum effe de radicibus plan- tam nutrientibus, fed per radicem hocloco intelligendum effe id auod ctp adhac- ris,qui haeret terre ac radicibus veris:) quatn vult Creticàm efTe, cum ait, ab ipfaterraPi- fao qua Ioue clàra manet: quahdóquidem fabularum fcriptores, Iouem in Dicteo Cre- tat monte educatum volunt, ibidem à matre Rhea occultatum ,ne& ipfe à patre Satur- nodeuoraretur. Quidam veró nón Creti- cam fed Indicàm indicátam effe aiunt , ex uà Ebur affertur : ex hoc enim ftàtuam food in Piffa factam & formatam effe. Et ret. Itaque Nàrdi Spicà & Nardi radix, vt B fane dum Diofcorides dicit &xsss cv ety, ex hoc loco colligitur idem funt. Nón mi- nus apudaliquos dubium , quaenam Nardi | pars vfurpanda fit, alijs radicem , alijs Hg cam; alijs caulem affumentibüs. Caufa du- bitationis; quod Galenus o Spicie nomine radicem intelligendam (cribat : & alibi p Spica filentio prattermiffa, radicis vires ex- P icárit. Quinetiam Mircellum Virgilium q in verfione Diofcoridis, radi-es, velut in- utiles , abijciendas reddidiil: : quas tamen . E br. i den. CR de S bap e HT 3 T T " WP e T folas ad medicamenta éxpeti ; Cornárus » C Diofcorides , Nar ' fcribit, Et Br ; fener fia iu- bet; Sp caulem & radicem V «netijs . emere4quoniam radix & caulis apud anc- uos autores, vt Diofcoridem & Galénu:n; maiori in víu medico fuérint; quam fpica: folia Diofcoridem abijcere, fpicam x non deferri;fed radicem,nempe nta illa; quae Venetias adferuntür, montanzx ác Syriacx radices. Ad detur, quod ex Galeno » con- loque tractaturus dé Nardo capiti titulum fecit de Nardi fpica , tamquam arte totius herbae nobiliore: & Nardi fpi- qualitate explicata; (non enimi t Spica io praétermiffa: ) ad quz radix valeat 1git: itávtex eo quoque loco clarum pfum voce vtráqüe indifcriminatim - effe: ex quo Ácgineta s & Áedüs x -transfcripferunt. Infuper Galenus y ; Phi- lonis antidotum perpendens, qui in deícri- -mam affumere iubet, addit quam e» ve .« nominant. Verfus Latini ita habét: ichmam dictae falfo radicis ; ab ipfa Met iubet,quam li veré nominatur, (quia non n : i.de.Amiid.6. 0 — 1. de Mfmiidos. 6. p de comp " pé fpicam radicem intelligere : [) nucleis accepere, ac tum cert? po ' benda fua antidoto ; Nardi Cretici drach- E próbamus; cum in Textu Grx nonz intelligenda eft fpicá; vt plerumque accipitur, qualis ea eft , qua frumentacea fc- mina continentur : à quárum fimilitudine Graeci jclénn , Stocchadi ; Thynió & alijs fimilibus &»xw tribuunt. Sed «&»w fiue fpicam hoc loco non ita accipiendam effe, vclexeo patet, quod , quicquid dicant non- nulli Plinij autoritate decepti Náürdus In- dica (inquit Saracenus) fpicas ciufmodi nullás habéré comperiátur. Intelligit veró Di d dicis nucléum , quae quide ipfius Nardi pars nobilifsimá & pra- dlantifimà eft, àc ciamnum in vfi medico frequentifsima. Vtenim Columella a ; La- tinique alij ; fpicas interdum àccipiunt pro nucleis, quibus numerofis, fibique inuicem coharéntibus, quarundam radicum bulbo- fa capita compinguntur; velüt a Állij v!pi- ci, Liliórum; quique in Allio Diofcoride P tefte Grxcis peculiariter 4241« nuncupan- tur: ita & Graeci &ixvec pro ijdem radicum cum Nardi Indice mentio -. Id ipfum fane aperté Galenus locis fupra cita- tis , inprimis primo de Antidotis innuit, quo loci ; ràdicém Nardi , fpicáin, nomi- nari dicit ; quia fpicac figuram aem Quare cenfemus veteres eas fpi acnumerafle,licet Linfcoi monuimus; frümen ftetur.. Quod vero ? à Nardo rádices abij ucctel / lus Vi ciendas putár; d aQupar dé, & atorén vis hae, oportet fi adhaeferit radi veifio à Diofcoridis , qu hetà & Oribafius c alic modum etiam apud Ita etiam omnes LI ferantur,easomnino purpen neceffe eft. Ec A ipfe Marcellus concedit us Aeginetam fic legi, & hanc quoque fuifle Serapionis atate fectionem : item concedi hanc lectionem, (i Nardi radices ad medicinam vfürpentur. Quid ergó mouit Marcellum, vt interpreta- retur, Auferendae in vfu eius primum radi- ces, cum tamen lectionem Gracàm iam al- latam afferuarit? Rationem hanc addit,con- cedendo, quod in pluribus , fed minus pro- batiscodicibuslegeritlutum à radicibus au- ferendum effe : in paucioribus autem , ve- B rum probatioris fidei legi, vt ipfe reddide- rit : addit hanclectionem omnem Nárdi ra- dicum vfum damháre, & tanquam inütiles abijciendas precipere : que tamen magis re- cipienda vifafüerit , non tam quod proba- iiia fidei codéxid habeat, quam quia hic ad nullius mali medicinam , Nardi radici- bus vtatur : & quod fuperuácaneum erat hoclocoiterum monere, quodin proémio communiter preceptum fucrat — Quod etiam in textu ftatim fequatur & cribro ex- C cutiendus puluis , opinatur hic intelligen- dum eum , qui fpicis earumque lanügini, Vento , pedibüsue animálium , in aérém fublatus , inhecferit: qui quoniam inutilis, excuti ante vfum in medicina debeat : nec minus, quod contagio Nardi odorem con- traxerit (& Caleno 4 fi terra radici adnexá contrectetu£, Nardi odorem habet) ad vi- tze delicias feruari: quas tanti plerique fà: ciant, vthuncfolum, pretiófifsimorüm na- turz bonorum fructum , & vfum fibi effc D voluérint: cum tamen ea vitze falutiaue no- ire primum & ex profeffo confulens, vo- & delicijs noftris áccedere fia tur , quod ih Nardo qua odoris prze- & radices com- totó corpore ho- ia multiplexdue vis & E fmpo| p üb. CasPARI BavHiNI THEATRI DBoTANICI ride Kk & Oribatio1 colliger addit Plinius p & gu ide ain exam. fempl. Braffauole, em. [17 etlam JAegineta lib.7. Oribaf 2. virt, fiml. && Aetio. -— 200 effe negent, fed aut alteram duarum; qua fcilicet in ima montis parte iuxta Gangem fluuium nafcitur , aut Samphoriticze genus, alias improbátum , quod ex collatione no- ftre Spice , cum ijs quz dé vera Nardo à Diofcoride traduntur, patebit. Sic Braffa- uolus.g Spicam hanc noftram , tertiam effe vult , quz ex Cilicia proprie & Syria qua montana appellatur, quam Venetorum na- uigationes Alexandriam primum , deinde - Venetias ferant : ex Cilicia enim & Syria, facilé Alexandriam , & pedeftri & naualii- ^ | tinere ferri : etiam ex Cypro infula afferri, — Similiter & Anguillara » Spicam officina- — rüm ,Nardum Gangiticam, cenfet. Equi- . dem in vfum veniunt ipfius Nardi fpicz, e radicis partes funt, inter quasaliquan- o videre licet, quafdam à fpicis Alez ma- ritimze nulla ex Ee aifferentes,quale Gan- giticum à Diofcoride proponitur. Alij E denique concedunt Nardum Indicam vez ram adferri, fedraroprobatifsimam: quare vbiSpica mentio fiat, Syriacam inprimis, | fi eius optimz copia fit deligendam:fin mi- " hus, Célticam illi pracftare, cum hanc opti- mam paruó negotio habere pofsimtus. O- : ptimze autern Syriacae notae; vt ofco- - fit quam maxime recens & leuis ; colore flauo, perquam odorata , qt praeterquam quod odore Cyperum ii tur, breuem fpicam habeat; guftu fitai linguamque maximé ficcante, ac quzein odoris gratia diutiné permaneat. At Gal no m Indica valentioreft, qua nigrioreft. í * quam Syriaca vocata. Hinc aliq marunt, contradictionem appari Dioícoridem & Galenum , dum Diof& des , Syriacatn, GalenusIrdicam approb : at nulla eft contradictio, ( vti monet Fallo- pius n ) quamuis videatur, quoniam etiai Spica Syriaca , eft Indica Spica : & Ind apud Diofcoridem , differt tanturn ratio afpectus loci : at Itidica apud Galenum p batür ratione eius , quae ex Creta & Ara ferebatur, non autem ratione Syi Adulteratur fcribente Diofcó: to ftibio, cürn aqüa aut magis compacta, pond & cypeti cottice : 1t e rdo. vt rüm fedulo 4 cauendum;nefragmentaf tüthd puluerem medicamentis mifcear ii epi. . h epist, PME Sy er C'capiz. — qp Val, Cordes 4. bif. 55. 20I 9x" Aeginete & Actuario compofito no- S mine. Nardus, Hermolao, Marcello, Ruel- lio, Cordo r, Gefnero s , Lacunz , Tur- nero ; Lobelio : Nardus Indica Matthiolo, Cordo t; Lofücero,Caftori,L ugdunenfi w , Tabernzemohtano ; Gerardo : Spicánatrdi, Anguillarz , (cui Nardus Gangitis Diofco- faciendi & éxíicc exceffu prinio; pleto. Ce ftringent inultagi&q r & acri , calida non imleuiterfübimara. Hepa- ricis atque nephriticis conue- jati & ftomacho, intró pota & foris a: naufez z & ftoniachi rofionibus, da pota auxiliatur: iténique ijs qui à itantur. Alium pota iftit: V- . Rhabarbaro d tánquani cor- tur : áb alijs nion vt maligni e.g nionente,in m : fingulorum min femiffemi os mufti congios rittito, & poft bi- e colato: cyathim vnum, cám tribus quae exhibeto : prodeft nephriticis, i teri 155 hepaticis, vrina difficultate laboranti- us ; decoloratis & ftomachicis. Sunt qui di vncias tres in mufti amphoram adij- Plinio ^ , Nárdi & Malabathri fe- i mufti congios duos additis: qui & & Gallica, & Celtica & fylueftri ExrmiNsEcvs. Ad Capi- Fi x ay 4 " »1 x yf. 3. 0 15. item, 15. Colle, 2. viri, fimpl. virt. mpl. Qr Metio.. 66r |o 0h, dihn.ca6. 5d db upnÓ xz: — HK m a; ^ / LrsgR Pnruvs SEcTIO SEcvNpA Car. IX. Nowrxw. Né93 Wh; Djiofcoridi: Raje- A ditur. ori vnciam vnani aut alteram;& Celtic E habet ftrigmenti crafsitudin im Temibus. yV GbiG.c. Diojorn ius terr. 1. ferm... C Serapio. Inem Ai . —Mafins de fimpl. puvg. c. e NT Dif.. G6. . 6. t E € Dieford, d 202 . Ad oculorum i quoq; medicamen- ta; víÍque ad fummum laeuorem trita,& cum vinoin paftillos conformata;vafe nouo non picatoreconditur. Adoctilorum palpebras 1 àfuperfluo humoreredüdantes idum ipfa cilia adftringit & condenfat : quaré contra ilii Moos puluis afpergi- tur, vel eius decocto palpebra fa pe fouctur. sic i , ex vtero (inventre & inteftinis adhuc & eas quae in capite & Thorace ; Ga- leno;) fluxiones faniemd; compefcit. Vul- B ve rinflammationibus ; áqua incocta ; fcü .fotu , feu infefü ; medétur. Kaóipews i ^ ndi intelligendum; fed etia quafi ex hu moris refudantis redundantia odorem de fé tetrum exípirare: veluti , cum alio loco di- Cit xalíseng paaraAcis Appaéid , quod quidem non inepté quidam interprétantur ; alarum virus mitigat. Apud veteres Nardo in vnguentis principatus fuit , quare inter o- dorata Tlieophraftus lecce Vnguén- | ti Nardini ; quod Plinius » Nardinum fiue Poliatum appellat , conficiendi modum & Diofcorides» & Plinins pi E Ps 4 gratiam conciliandam, Coftus ; Am Nardum Myrrha, Bal(amum. .L inquit Diofcorides » tenue ; n Cuius vis exténuans ; ác deterpens : nec non & humores rarefaciendi & excal ciendi vi pollet. ' Liquídum véro eft : i nam recipiat. Conficitur ai omphacino oléo, Iunco, Cà Nardo. Sic ex Nardo ola rem noftrüm o Mari confectum volunt. Apuc Nardini (quod olim 203 taxat , praeftantifsimum fiebat , poft etiam A in alijs vrbibus;) triplex defcriptio habetur, hocin vfum venit, quod recipit Nardi Indicz vncias tres , Vini & aquz fingulo- rum vncias duas cum femiffe , olei fefamini feíquilibram (vel eius defectu oleum dulce fubftituatur;) coquantur in duplici váfe i- gnelento, frequenter mouendo , ad hümo- ris aquei abíumptionem.. Habet & Séra- pio; differentertàmen. Apud Myrepfium alia. duo habentur quz nimis fumptuofa funt, & verius Balfama, àutvnguenta quam B olea. Ethocob infignes virtutes Oleum be- nedictum appellatur : nam omnibus affecti- busfrigidis, flatulentis , cérebri , ventriculi, iecoris, lienis& vtéri plurimum confert, & corporis odorem ,& colorem commendit. Quod vero nonnulli Nardi vfum apud In- - dospericulofum fcribant, ratio eos mouet, quod credant in Nardo quiddam véneni la- titare, ex quo Indi venenum illud mortife- rumPiíon r vocátüm conficiant;, quod non - modo potu, fed etiá cuti in fudoribusafper- C fum,;exitiale. Hoc à nonnullis putatur effe quod à Diofcoride s Plinioq; t Pharicon, ES Athenzo. 4 Phariacon appellatur ; eó quod in guftu Nardum fylueftrem refipiat; & eiusodorem prorfus ittiitetur, refolutio- nemqueneruórum cum cohuulfione & de- lirioadferat. Verum Garzias x (&tum co ont Acofta y) qui ii India multis annis medi- cinam exercuit , & non modó cüm omnis generis medicis A fiaticis verfatus, fed etiam, Regibus & Principibus familiaris fuit , fibi D querni, v hocPi nunquam vifum effe; nec eius no- iffe,réfert.. Hactenus de Nardo ca; de alijs fuo; Deo volente, " [P uit? ol Vw 9. 4&DO SPVRIAN TolR wen (QOA(QQA, AR; ARBONENSIs , ab Ad- defcribitur:Infima | Ibris , duris & ráris, i$q; torulis, mi- ore pallefcenti- um feré altis, non valde ladamténus per extreina idi , rigido, iunceo, vix CasPpARI DBavHiN: THEATRI DBoTANICI * 4 Rrell. lb. 2.c.6. Lacuna in Diofc. lib.i. c.33. € hifi. Lugd. 204. NARDVS SPVRIA NAR- BONENSIS. " pedém àlto, numérofo; qu ortum,transfpiceam comam ambientem fefe exerit ; multaed quafi vno céfpitis ambitu implexae, figiem prefeferünt. Totáinodóra ef Bn ue capillamenta fpicea , quae r craisiora quam Indice funt , odore 4 terréftris, cui femimerfa hu: comofa cápillamenta inferuntur , é q gracilis ac nitidus iunceus culmus, Elp (id eft Sparti) vocata hon difsimilis;. tum altus exit, à medio cuius ad fu altérnatim fütit admodum exiles herbac filiquz , apiculis e calyculis , aliquan: Biecamt flori , aut deflorcícenti Ger: nio&Cotyledonifimilibus. . — . Locvs. Ín Gallia Narborienfi, à Gar vtbecula, feptetn plus minus miliaria; dif tiis eft mons perquà ámoenus & celfus, bárum pracftantiorum feracifsimus, nomen , Dri Para circo vulgó tum : in cuius cliuo- marcue méditerraneui proüentu , mufcofis à - a NoMeN. Nardus Gangi bonze; quae Gangitidi Diofcori 20$ LisER Pniwvs SECTIO SEcvwNDA Cp. XI 206 ' quadrare videtur, Aduerfarijs & Lobelio a:'A etiam Cyeris , luncique alij trábuntor, Nardus fpuria Narbonenfis , Lugdunenfi. Nardus Narbonenfisadulterina, Taberna- mont.& Gerardo. Beleiszlfi be Nardi va Languedoc. Anglis , French Spikenard. . BE CY?EQO ET EIV$ $9 E. CIEBVFS. PTTPvyvqyÓOrR S , (Yrs kómi(g»; Diófcoridi 4, & Theo: —^phrafto KéómpQ- & Kóxrap9- b Acginez (E c VerO Kvmess, à radicis effigie, qua pi- xidulam; àut poculutn ; vafcutümue pufil: lum imitatur dictus videtur: etenim , pud Theophraftum d fólliculus VImi , »vmpt 756 7HeAés; dicitur. Etiam u&veízazzdo , Dio- : rmam, néc quo- t: altér f enim in lJuncorum itilium modo lentus folijs porra- Iter in fruticum ordine aculeatus & s. In medicinaautem etfi aliquas vi- us pares habeant, non tamen in his noftrze actatis medici quid pro t; fibi refpondeht ; & oéqüales vires i t) femen à Paulo Aegineta 7 ex- atur. Verum hoc nomen, vtrecté Mar- Na : x" ee. g s. € $. j a binis m Hermohgw ibat Coroll e. moras, & i amGaJkéncia dicunt; id eft equa- Ruelí lib. zie. Vel, vt Fallopiüs P, fortaffe fimilitudine ac- cepta à Iünco, quia haec planta (it velati vir- ga iunceà: vel , & melius; quià in furtimo - Caule feràt calicém , femen continentem. Huius enifn plantae caulis fimilis eft malo nauis , atque arbori ; hábéns in fümmitàte calicém illum & calithum. Quod vero ; aliqui Cypero; Afpalathi nómen etíam tri- buturh ffe velint; eos falli; verba Diofcori- dis hec édocent. KéresQ» à 5 iposíoxilos , ax B viz àcmi^aDir, xaMn, Cypérüm nonnulli, c- que àtque Afpalathum , Eryfifcepton no- minant. Democritus , vt in.Geoponicis A habetir; tradidit aliquibus z黫 dici ; vbi de rótundo etiam loquitur. Latinis Cype- rüs & Cypirüs.. Verum haec tria Cyperus, Cypirüs & in féminino penere Cyperis, funt qui confundunt; cum partim genere; partim Vttotum àpàrte differant. Plinius / diftinctioné fecit: quidam; inquiens, etiam- um vnü gerius faciurit Iunci tri do ; ' co catidór odorque vicinus Nardo ; Naxio acrior, Phonicio éxiguum fpirans, nullus Aegyptio. Etmox. Cypérüsiüncuseft an- : gulo us; iuxta terram candidis, cacumine | niger pinguisque: folia iiha porraceis exi-- cernuntur. Cyperofiquidem[üni- *liora, ii cacumine minntd , inter uaeftfe- - ior, & Afpalatho V iticis (Ericae a- D meri: rádix óliuae nigra fimilí óblongaeft Cyperidàvocant. Laus Cvpeto prima Hammoriiaco; fecunda R odio, ter- ia Thirácio; rodifsima Acryptio ; qupd onfundit intelle&um , quoniam & Oy ros ibinaícitir. (Pliniuserrorer. facit; vt qui pauló arite niale: » petodiftinxit.) Sed Cype sima vix- que fpiráns (idem ; paulo anie; de Cypirc * Ícrip it) Atnonnu| i m diftindion an 207 CasPARI BavHuiNI THEATRI BOTANICI 208 Graci s/w vocantcognominatus eft. Ve- A, me poteft. Radices 5. dulces funt & cibo rum de angulis Cyperi inter autores non conuenit : fiquidem Plinius / triangulum primo, mox angulofum : Celfus p quadra- tum; cui luncus quadratus dicitur. Cordus q quadrangulum negat: contra plerumque qua ulus, Ámaàto r : raró quadrangu- lus Brafauolae: triangulus verius Gefneto 5. Cautius Diofcorides ; qui nec triangulum, necquadrahgulum; fed angulofum appel- lauit : ficque vtramque difterenuàm com- idonez, ficutetiam illarum qug in paluftri- bus exeunt, vt funt Gramen ; «ize Q- , Beta, Apium & Equapium , quorum radices & caules dulces funt, folia maxime. Cyperus i quamuis odoratus & fuapte natura ficcus fit , tamen minus redoletrecens & viridis: ad K vnguenta Vero co vtüntur. Democri- - tus 1 folia tribuit fimilia xéiro ; (Carte ac Pa- pyro Fallopius reddit;) vbi recensfunt ena- tas gracilia, cauliculum veluti Iuncus; gra- lexus eft; & ficomnem litem diremiffevi- B ciliorem tàmen , in cuius vertice femen eft detur. Sedreuéra quandog; caulem trian- gulum ; quandoque quadrangulum habet, idcirco Mutinehtibus ; apud quos copiofe prouenit vulgo quadriletto. dici Bicpius autor eft. ArábibusSaberade , 1d eft Iucha t teríe cohaeréfites , aut etiam rotürdx , ni- gra ;odórátz, amárulentx. Náfcitur locis culus iüxta atque palüftribus Eadem fere Plinius y vti iám diximus. At 'Theophra- ftushec fparfim «€ Kveps (Gladiolum Ga za vertit) habet 2: Rádix eiusplürimum in- equalitate à caeteris diftat ; quod pars quae-- dam craíTa carnofade fit , quaedam erácilisf) uu * nofa: quin & gérmitiatiorie gene- lerefert. Nafcitür énimi dé z3 ra- radix altera teriuis ; iuxta latus; éaconglobatur,éx quá eucl E a ontumax eft, euellique diffici- enodiseft, fed ita eriode accipi páucos, natura ordine ha- Tefe cáulis prómit; in quo pofitum germen eft in profuhdum quoqüe - ce tus eft peculiare , Vtetiam c : Iolia Áründinisfimilia ha- habet ficut Álgá; Phleum locisque eiufmodi Phleum ; Iuncus & ilacuOrchomenio etiam pro- la ciim fit, à gelu torpere mini- terüm radicibus oblongis; C)! tantüm Cypérum agnofcun Dülcis veró ; vel anguftifolius; vel la ! CyPERVs ROTVNDYVS ORIENTALIS fitie , niultis; niediá quadam fibra tàriqi filo; Filipendule modo connexis; várijs ftri afperfis foris fubrüfis ; aliquando ruben ha / : caulis quaüdam E bus; aliquando etiam nigris; intus albidis, aromátici odoris & acuti faporis a porricci ; longioribus tamen at dif veluti Milium : radices nigrae funt veluti Oleaz;aromaticum faporem habentes. Ve- rum Diofcorides & 1 heophraftus, circa fa- porem huius radicis, non conueniunt:ama- | ras enim Diofcorides dicit ; Theophraftus vero dulces. Fallopius m codicem Theo- phráfti Vic fufpicátur , & loco Cy- peri, Glà iolum reponendum effe. xu. ^ GzxzRA düo Diófcoridés propofuit: al-- rum alium dicimus amarum ; cem: ámárum ; vél odoratum ; vel rum: vtrumq; vel rotundum; vello: lius eft. ÓDORATÓ. ^. —— CAPVT XH — * 1o&: radicibus eft rotundis Oliu£ $ bb. de bovsis. 209 in mufcofis humidis vidit, in Nilo flumine & pluribus ti lacubus ; vel locis — copiofifsime prouenit, Alpino monente : quare ex Sy- ria, Venetias & ihde alio tràüfg portatur. . NoMEx. Kid» géyyAQ- Loriecis, Cy: perus éft Diofcoridis : Cyperus Diofcorid maior, rótundus, Aducrlarijs: Cyperusro- tündus Orientalis maior vél B ylonicus, Rad Wolffio a; qui hodie Acthio vibus;Ars- bico vócábulo $oeédt dici afferit P Galan- d fylueftrém nominat: Cypérus rotun- B ui ZTodueg hec ZEgyptiis A pinó: Oypero rótiadó fimilis,Cae pinó: Cypérus maior Syriácus Camtrario; qui radices huius, ro- tundó vulgari: c »adpinxit | I1. CYbinYS RoryRDVs DnizNTALIS MINOR : : illo dupk minor eft, ex doe Se Syie montofis dis ed c & Apulia; vbi fponte pm defertur. ndr Ei ; rimus Fallopius üs rotundus minor, | "reta, fed nigro cor- tür ; quem (n minore Cre- merárius nonfinàt: cuius Plinius e uni áit in Cretá; cui color, odórdué do; át Na&ió ácrior : Phoénicio, iràns: nullis Áegypuo. P sig: Resp VVLGARIS : 'rentibusmultis i inuicem cofite- 5qux quotannis; nouos oculos & áfpara- ;[uncórüm riodo emittunt; qua ratione ropágatür. Sed rión tán exquilitze rotün- itis ; vt Orientalis vel Cretenfis : nigrae übrze preter pártém cauli proximá: ri m fuauis eft; qui. diuérfiniode us velat vini; nám, d tfpania Acn : vins Phár- LisER PniMvs SECTIO SEcvNDA Car. XII. f óblongis rotindis; e e fibris ali-]5 rüs alter; Cülpino. Gern 0 EORR :: 21O copiose RauwolffiusaA | IIL. CYPERVS ROTVNDVS VYLGÀKRIS. nz etiam & in Hetruria. . Noxzx. Hic Graecis imp rus dicitur: Kór$je9- géyysAes. lofus & triángularis ; Plinij: £o, Lobelió: cui & Iuncusquadr. Cyperi prima fpécies; Aniato: Cy erus ro- tundüs Cordo f Geínero v . Dodon. Lobe- lio. ; Lonicero, Táberhein. Gerárdo:Cype- atus; Celfi : bér Galgant. Anglis, Round | Soncbel. lalis, pero. is). wen Lii t phrifte Ga23 Vértit , à Dioitórid diuérfuni effe : verum videtu ftus 1 , ea qua: Diofcori | firmare: fiquidem c eius litate notatür:: 1 In fumma (i Filii af traduntür,quae ápite adduximüs perf. d s UM DAE ped. é Maclapo. (b. aiii E AR Minero o Xr 2lI CasPARLI Bavurui1 THEATRI BOTANICI 2D qui lubeat, inuetiies omnia T Diofco- A acumine cauda Scorpius: quanquam , & rideo conuenire. Caefalpini eft opinio, Cy- perum noftrum & rotundum & longum, de quofequenti capite , a" ex parte dif- ferreà Diofcoridis Cypero,licet viribusfor- te non fit inferior: Qui enim apud nos ra- dicem óluarem fert , non ad eam altitudli- nem adolefcit: cuiautem caulis altus eft, ra- dixneque oliuariseft, neque rotunda. Sed hoc, plures effe Cyperi fpecies, quam à Dio- Ífcoride fuerint pofita , arguit , minime veró eiufmodi aculeum , Plinius y dentis nomi. ne appellare non veretur : cui radix Cy. peri aduerfus ferpentum ictus, fcorpionum pracfertim remedio eft. Acgyptij a, apud quos maximos in medicina vfus habent , ex ipfis decoctum parant, quo vt & puluere, ad frd endumin renibus lapidem, & ad pro- uocandam vrinamfrequentifsimé vtuntur, — quemadmodum etiam: in chronicis febri- bus ; alijsque diuturnis morbis. lidem ad - concludit, plantasà nobis propofitas,Cype- B cerebri, neruorum, pulmonum; ftomachi, rum neneile. Eft autem Cyperus K opti- ma, qua grauifsima ef, denfa; plena, core fragilis , ifpera & odorata , cum quadam acrimonia , cuiufmodi cenfetur Cilicia , i-- temque Syriaca: & qua à Cycladibus infu- lis petitür: cum Cyperus in Orientalibus prouenietis odoratior & efficacior fit. Ft Alexanari ti, Cilicia & Sy- ftent , ide cx illis locis adf 1] m Vencti frequenter recto irfu it 1nauigent. —. Qvart unc ad qualitates Cyperi, qui /lic oratus fit , & fuapte natura fic- i Foliam igermina , miftae faculta- . tis funt; tenim quiddam digerens ex aquea fubftantia modice calida : verum n radices maxime vfui furit , quae abfque o morfu, a moleftiam calfaciunt & fic: cant , eisque vis quzdam adílringendi &- frigida terreftri ineft. Vafo- rum f ofcula recludunt;vrinas mouent, cal- D cipiat, aut ex radicibus emplaftrum : culofis 4 (quod incidendi vim quampiam d e teftatur calculos o aMecéridin & potu auxilio eft ; vt & aduerfus tim fcorpioniim ictus. nplariá hábent, atur, Pauli Ac- tate fretis, L. Synopf. 12. 4 C vtero affectis, alijsque morbis abi us récens & viridis;redolet. - | habenttritus;cumfacilé C . fananda; ( Tes adítrictoriam, ferm.x, edp.tó6. b. Theoph.G.cán[1). fn Oriba[t Tob, D GS. q. Disfe Pin. libat ca. ell p d (ad eius coctionem iuuandam) vteri &ar- .— ticulorum corroborationem ; calfactionem &ficeationem aliquotdiebusexhibét: qua- —— re omnibus morbis à cerebri tüm frigida, humidaque temperie ,tum frigidorum hu-- morü deftillatione cauíatis efficacifsimum — | auxilium funt,necnon ftomachicruditati- — bus; humiditatibus , flatibus, ar hélitusque "n. difficultati , orthopnze, tvfsi :hytfteri mnibus mulieribus, exfrigic ri caufis obortis , medentur : ad! | menfes, quos efüicácifsime reuocant; Agy- ptijs remedium familiare eft: hinc Plini vuluas aperit pota: largiori ,tanta expellat. Exvmixsgcvs : Ad ca remex frigore, Cyperurm tufum; ad rino admixto , capiti illinit G; Fotu menfes enocat, & vulua perfriger nibus & obftru&ionibus adhibetur: fi & decocto radicum foucatur, fuffitu ctum calidurà lumbis doslittrwr m ! mouebit. Sic & ad laeuorem (fà: i "T in frinactüspetülua e facit ad c vlcera (przcipué addit Plinius z , que: ftoniacho, cum vinovel aceto) etiam dep Íícendo cmm :ad que vt & pudendorum da, familiariiim Agypti im pulu re, tum radicum combuftarum cinere , uum tuit; mirifice profünt nam citi tatem radix hzc vlcera validius: citiusad cicatricem perc * 1: ' I « AI m € conuenit. Quod fi farir baccarum laüri ead. n Gal.7. fempl. * *. € Maibohw ——0— 213 LiBER PRiMvs SECTIO SECVNDA Cap. XIII. 214 picos mirifice iuuare inquiunt. Mifcetur& A — Locvs. Nafcitur locis isasdi: f malagmatis calfacientibus & ad vnguen- torum fpiffamenta aptatur : quare radicibus vti vnguentarios "icophiiftus £ Ícriptum reliquit. Marcellus Virgilius verba haec Dioícoridis fiam zmvepcis Bebé , bibitur có- travefica calculos; vertit : quz an Diofco- ridis mens füerit, non fine caufa dubitatur, veficae pofsit j quod longe difficili üseft. O- )niandis vnguentorum oleis, am el odor eft Nardum imitáns: quod in Nardo Diofcorides fatetur; tradés Nardum odore iácundo Cyperum emulari. IV. CyskRVS ROTVNDVS MINIMVS HI- AN1cvs : de hoc plura dicere non licet, n qu ex Clufio k fubijiemus. Non 1 non (inquit) meminifle eleganut- ili & pede humilioris Cyperi ro- iá relatis; confpexi. " L2 "n fapore áromatico ; : $: T5 c ium profert. m , Galangz fimilis radix ex Florida, "hee infportülis à Guilielmo Boelio D Noxzx. Radix S. Helenz, Monardi di- citur : Pater nofter S. Hilenz, Caftori : Pa- ter nofter , vel radix S. Helena, Lugdun. QvàrirAs. Siccainitio, calidain fine fe- tis psg fphzerule fiunt; quas milites iL CYPERVS ROTVNDVS INODORVS ANGLICY S. tum excedentibus , imp bitum fuperantibus bus & nitidis : folij nicüla racemofa cong E vro NHECSMES. 21$ |. lenefluentorumd; riuulorum & maris al- A luuionibus, Lobelio atteftante;oritur. Nowsw. Cyperus rotundus inodorus - littoreus, Lobelio, & Lugdunenfi. €afal- pinus ; Pfeudocyperum proponit , Cypero maiori fimilem, hirfutiorem,feminum floc- cis crafsiorem,nigricantem, forma fpicata - | radicibus rotundis,feré nucem equantibus, . nigris, per longa interualla difpofitis, vt in oliuari : fine odore , fapore adítringente : uz alias radiculas fibrofas, fumma tellure ferat, idcirco rotundas ob profunditatem B difficilesextirpatu effe,quze in luminum ri- . "pis detecte UsMere- curfum inuenian- . tur: herbam tum huius ; tum Cyperi ; ad foenum fecari & pro tomento lectis fubíter- - ni, & Noccum in Etruria vocari: tenellz .. melleam quandam dulcedinem prope radi- . .cem inefíe: quamobrem pueros mandere ,. &fuccumexugeré. feudocyperum E lic in Antifpodijs cen- : orides ex Pfeudocypero Ípodium quoque fieri refert : C um 'Theophrafti. 7 ftátuit, to nafci , ciboque idoneum ilcedine & cópia ali- 1 t eft füba(riilgéte, odo- *xpers,quarefrigidus & ficcus. j CasPARI BavHINI THEATRI BOTANICI 'aftringentes, nulla odorisgratiacommen- Lo € lbs, cap. M6. lib.a. cp.G4. — d 4. lif. 216 III .Cyrznvs ROTVNDVS INODORVS | GERMANICVs : huius radix nonnullas fed paucas, teretes, oliuares, oblongioresinftar . | filipendulz, glandulas emittit;guftu leuiter dabiles: cauleseifuntíefquicubitales,trian- .. euli :folia habet Cyperi bu folijs fimilia, ad radicem multa, etiam per caulem fparfa, ita vt quoque paniculee, folia duo, nonnun- - quam quatuor, fubfint: rias eft rufef- cente, communiter conglobata. : Locvs.. Hunccopiose in horto Ill. Ducis VVirtembergici ,. qui Montembelgardi à. Ioan. Bauhino fratre pia: memorix coleba- tur ; obferuauimus , qui idem eft cum eo, qui in fcrobibus & riuulis ad Scalda amo- nifsima fluenta ; pone nouam Antuerpiam vrbem prouenit, Lobelio, (& ex eo Lugdu- nenfi hiftoria) monente , quibus Cyperus aquaticus feptentrionalis : at Camerario, - Cyperus rotundus nieras inodoras radices habens, dicitur. vL DE CYPERO LONGO 3 | 0DORATÓ. CAPVT XIV .k GYPERVS LONG (3 0DORATYVSU-- DM » a NES 2t E 1 t (P. PERVS LONG 217 LisER Paiwvs SECTIO SECVNDA CAP. XIV. Pope oU EE. E buseft oblongis geniculatis,multis intérno- A rus dicitur Matthiolo, (qui vna figura &ló- dijs fibi implicitis & Graminis niodo fumi- mo cefpiteferpentibus, fibris multis cápilla- tis, € puriiceo nigricantibus;fucculentis,car- ne veró in fubluteo albicante, odóratis, fub- amaris ,.cum ob nimiam locorum humidi- tatem ; amaritüdonon-recté perfentiatur; vel füubacribés eum quadam àdftrictione. Sane huius radices fére infinitx funt inui- cem complicatze, vt funtradices Arundinü: quibus & aliquaeradicule feftácofg àdfunt;. gum &rotundum exprimit, vt & Lugdu- nenfishiftoriz;) Anguillarz I acunz , Get nero , 7 (cui & luncüs angulofus,) Caftori: Cyperüs Rómanus fiue longus , Cordo P : Cypérus longus habitior, Aduer(arijs : o- dorátior, Lóbelio,Lugdünénfi : Cyperusló- gus, Dodoneo, Camer. 1 Tabernaemont. & Gerardo : Cyperi fecüfida fpeciés, Amato: Cfperus primüs ; Caefalpinó. Germanis; fangcrtvilber Goatgan/ id eft ; Galanga fylue- quibus aliz rádices oliuofi appénduntur: B ftris longà : amGotricdyenbe cifete Dingen hoc éft , fucus àngulofüs ódorátus. Belgis; Vyilden Galigaen. | Anglis ; Vvilden Galingale ez Galingue,' Gallis; Souchet. talis; pero. Longobardis, Trecola. . Hifpanis; fica hey: vofa', Iuicia de olor. Lüfitanis; fica de chemoy nam hec planta habet duplicem radicem . ad füperiorá; & inferióra, cum tamen alie plante fürfum;alie deorfum mais ferantur; alie in vtranique "— in Cypero cículento videreeft. Folia habet ast cea; porráceis lori: 1 ora, eraciliora, duriora; doríó erhinente & acuto, vttànquam acies, manus euellentium fcindat: caule eft cubi- quaüdo di medullaalba; vt 1i Iunco rete cácuminefolia minora quadantenus, ftella- tim difpofita, come (quam etiam fuperant) fübiecta : Panicula feu iuba, (Tunio; Iulio, & tir. "Quod femen , ait Fa imum in noftra Oriza,in no- osvs. In lacutiofis & paluftribus Gal- : & Italiae : vbi eténim apparet; ibi aquile- aquam innenient, autore c Conftani- Sicin vallibus Pedemontij & Ferrariz longis radicibus, intenfó odore; vt autor - Braffauolas 4 ; carentibus. In Germania . apid Veleurionenfes — Corrtarus € . nott: in pratis humidioribus circa Ráper- ni i fingu ulis a ivi dae" oun : :l x Ld. | b bus , & fi comedatur inebriat D in oleo macerant; eoque renes id tractum Rhez E dio: tertia, l'hratio: hoüifsima, Aegyptio. Recentiores hoc vtuntur; quo intellectum roborant , concoctionem iuuant, hilaríta- tem caufaritur; oris fzxtorem adimunt, colo- rem conciliant.. Si rdtlicibus. puluerifatis; faccharüm & mel addatur , & cum pauco vi- no fimul coquantur , dein in taleolas diffe- centur , & iüfculum affundatur, Gingiber | conditum zmulabitur. Aliq diebus | 1, vtvri- o menfe to confpergunt, ficc dunt, vcftibus iütérponu gratia commendent. Bi Italize mulierculae odoramento : " 219 cum , appellatur , Monardi, (quo nomine ex Hifpania à Doct. Iacobo Albino accepi- mus) Radix contra venena, Lugdunenfi. Qvariras. Radix guíláta arómàticum quiddam cum acrimonia coniunctum fapit: huius puluis ex vino albo fumptus; aduer- fus omne venenum,cuiufcunque tandem fit generis ( vno fublimato s ie praftàn- tifsimum remédium eft, illud vomitu reij- cere faciens, aut po oouen eüacuáns : fed ci ferunt: ventris etiam animália pellit:hec Monardes. Nobis quoque relatum, Hifpa- nos hanc radicém Lapidi Bezoàri pricter- re. Sünt; qui radicé hánc in taleolas diffe- ctam, aqua: fontanze infufam Ibi vim füàm . AMLinein deponeré crédüt: aquamq; iftam vtilifsime in potu dari infantibus variolis laborántibus , quibus czeterà medicainentà naufcái pariunt. enemnsstiscitioinnenceenonsonigtigtibe c DE CIPERO0 LUNGO ». INODORO. — .1 CYPERVS LONGVS ÍNO- M ponvs PreRvANvs. * - | prelongám ; eam- quales extuberan- hiric in- . CASPARI DAVHINI THEATRI BoTANICI |(— tibus Contra yerua, quafi dicas, Alexipharma- A & lentze adnafcuntur, & quibus alij nodi de- D vt Clufius a ícribit,iningentiillapratoria — | & quántüm ex éarum forma colliger INODORVS PznvAs eas, cum alijs nobilibus med India Orientali natis, attuler MANiCSs: ex radice fibris donáta caules circa qiios folia oblongatr Iunci modo breui &fparía. 50008. iba. éxctic.nt. 220 pendent:nullo manifefto odore predita eft, fed faporis nónihil aftringentis,& linguam initio exficcantis, diutius veró manducat, tenuem fuauemd; acrimoniam in ore relin- quit, vt récte Clufius monet. A Locvs gr viis. Radicem hanc Hifpa- nos in Peru maximo in pretio habere , nec nifi difficulterredimi pofle, & folia praefens quidém venenum ; ipfam àütem radicem non modo huius veneni, fed etiàm àliorum & amátoria pocula; eo puluere hàufto,édu- B Antidotum effe: cor ac facultàtes vitales ro- borare; fi pollinis in modtim trita, mane ex pauxillo vino fümátur, exaquavero febris —. ardores mitigare ; ex N. Eliot , qui ipfius Drake in €a nauipationé comes fuit , Clu- fius intellexit. | . Noóusx.. Drakenaradix; Clufio (& Lug- dunenífi) à Francifco Drake equite Anglo, àquoabfoluta Anno CI. 15. x 3 c. nauiga- tione, quà totum orbem, fuperato Magala- nicofreto circumierat,dono accepit. Bezar- dicaradix, l'aberngmóntano. Sahé;vtre- é&te Clufius , facültàtüm ratione valdé cum pracédehte conuenit; &folum in hàác aro- maticus fapor & caloris grádus, qui illi tri- buitur; defiderátur : quae differentiá; forte tationé etatis obuénit:quare qui volet ean- dem dicat, nam & ex Angliaa Doct. Cargi loin ceterisà priore non differentem acce- pimus. Gérmanis, GPiffepurüód. — 55 IL Cybzüvs LoxGvs INODORVS ORIEN- — TALIS : radix praecedenti affinis vidéturqug L) naui ; proregém ex Orientáli India re hente & ab We naucléris occup Copia reperta fuit: etenim tuberofz era bat, per térre füperficiém repentes ;mültis. E villis & fibrisobfitz,fuliginofo coloré prae dit, nonnihil tàmén ad flauurn tendente faliuam ; duin manducabantur , inficientes, & amarz: &foliorüm aliquotpediculosad-- hucretinentes. Has magni apud Indos vfus fuiffe verifimile eft, quandoquidéii prorex affinis Clufio dicitu 21 | LisER PniMvs SECTIO SECYNDA Car. XVI. $2) HE CYPERVS LONGVS INO- A i CYPERVS ROTVNDVS DORVS S GERMANICY. ; ; ISCPDERTVS ANGVSTIFOLIVS. JA co ; Quiactee C£ LAW PETS P eem Cute €«, Cete, bératit,éxtrémüm diuifum hábentésve Má- "Nousx. n perus lobgus inodorus fyl: I; Punici fructus, Mefpili coronam emulan- uellcidLebeltd b. Germanis; £angtr milber ts ; paucis liheis pét obliquum c " umdu- "n geruch. Belgis ; 7"vilde Caliraen ais; àc fi pluribus partibus coniür euck. Paruifit cum inodorus fit, &à flarent! dliduádo Cicérum;aliquando Faba- icisin de iun fuis médicamentis rum mágnitudine: vel,vt Columna maid "E p? tüdine & forma,ád fructum min i Cr?xnvs roNGvs rxoDORVS sTL-j5 |i ex génere Setahec ; acced D i igadices habet oblongas , genicu- fcabro & rugofo, cum exfice: rufefcentes : folia plüra palmaria, vi- uerfümi vt Áruhdi angufta;fubafpera, ad principiü mem- terius rüfefcefite,. "ü rufefcenté fimul veftità: caulém ind finecoitice dici p C pis cw, CA, (3; db, e; «4, M£3 LI iL gasistentoto dli ximo: folijs Cypéro emu oblorigis; dorfo éminénte. minatis cáülibüs cubita j jenes ] DE * CTPERO 1 ESCFLENTO. Quotüni cacumine alia foliá minora ,fte Py Á P V $us P424 ade E rum modo difpofita: inter qud E: | exeunt fpicati , fi iue pánicüla DYPERVM EsCVLENTVM Cypéti effe ge: uefcéns: omniatamen q nere,fiue plátam totarn, fiie radices;fiue tundo breüidra: àc mihor: m riat: litium fpectes , manifeftum « eft: i "Eum qi dign Et 223 CasPARI BavHiNI THEATRI BOTANICI 224. adícribit: Fragofus, flores fpicatos aliquan- A Gefnerus 4 & Pena ? teftantur :ex Aethio- tum flauos habere refert : & Porte inca- pia & Infulis vicinis , praefertim ex Infula cumine frondes & flores aperti videntur. S. Thomz in Lufitaniam deferri , fed Auel.. Contra Gefnerus, plátam hanc, neccaulem, lana magnitudine; & colore exteriore fub- nec florem , nec femen prodücere , fed fola pallido , Amüàtus c refert :éXx Acgypto Co- radicum propagatione conferuari, pronun- piosé Tripolimádferri, à quibus, in Iunio ciat. At idem in fine libri inter addenda, prifértim, efitetur, Rauwolffius 4 Ícribit. haec habet: his fcriptis à Francifco Càlceo- — In Siciliz: extremis arenofisque oris Auftro lario Véronenfi pharmacopoco àccépi,hanc — expofitis/fpontéoritur, Columne e: & Nea- herbam étiam floréntem reperiri. Qüenam polim, venüm exportant plenos quafillos, vériór foretfententiaindagaturüs, àadloan- . apud quos plantátaetiam optime producit, ném Ponam phármácópoeum Veronénfem, B Porta f'fcribente: & in regno quoque Va- ^ fingularem é&àmicum &reiherbarimama- — léntiv, in Hifpánia Fragofo v ícribente. torem;ea dere fcripfimus; ro antes, vt hoc. At, vt Ponà » ; hec plantá Veronenfium.. diligenter obferuárét , cum illis plánta haec propria eft , cum nullibi in tota Europa, proxime àd vrbem viciná fit; qui cáulem & práterquám Veróna cópiose prope vrbem florem nonferreafferuit. Ouáre infüiBal- ad meridiém , fporte nafcatur; vbi etiam | — di montis defcriptione bachabentür: pro colitur. Vérum &in alijs Italie locis féri- — | certo babeo plantàm hanc intereáscollocà- — tur, vt in fluminis Athefis fibulofis ; Ale-.- | dam effe, quai nec caüilem,neécflorem;vt hec xandro Benedicto monente : Et ; vt Lobe- Íemen producun t: mültisabhinc ànniséam lius i humenti Belgio folo ; cemplures Cà- obíeruaui;fempertamen (ine caule, cum fo- | pillares rádices edit. , Venetijsapud pontem lijs Cypetinis Sonodudiie vhius cubiti àd C ripa altae venales habentur; quas 'Trafi vo- fummum inueni: & cum fülpicarerob id /. cant ; vbi; vt & Veronx: ; puerülos audias forían cà&ulem non producere,nequé 4d per- ^ Dolce Trafi clamantes , qui plenos quafillos fecta form amperueniréjQuodradicésfin- radicum verium circumferünt. | eter: àád propágationem euelle- . Nourxw. Plantàm ipfam aliqui Dulci- antas nonnullas non euülfi; fed chinüm; & rádiculas Trafos , fiue ^ ràgos, uórue annorum Ípacióimmotas aut Trafios appellant: Trafi, Matth KCa- qui,quastameri noh aliter créfcereani-.— flori; Cacíalpino & Lugdünenfi : maduerti, Exiftimo ergo Graminis cype- céntiorü, Aduerfarijs : 1 roidis cop BM fréquenter inter Dul- , Lobelio, & Frágofo: Iuncus auellatia;,Àm: cichinorum multitudinem ,ijsvelütanhe- — to : hinc Zxeveszjvos, Gefnéro k cui Dulcis xum, oritur, & quódfolijs eft multum fimi-D chinuin dicitür , vt & Guilándino, Dó libus , caule triangulari , fümmitáte inflar hao : Cypérus dülcis , Theophráfti Lo Cyperigmultis perfuafiffe;caules hos ex Dul- lio, Camerário; Tabernzemontanio : Cy : 'odire... Hacc auteifi plantá apud rus éfculéntus, Fallopio l (cdi & TI propagari confueuit: radi- Dulcichinum) Gerardo: Margarite e, "bus Nouémbrisneper pti ; autori libri Áriftotelis de s planti. nemi in terráputrefcant;erütás, Martio Áliquibüs Ziziphaé terreftres ; ob finiilem. e interram , fed arenófam, defigunt: f x f pol: en prius per diesaliquotin aquima- erit. Gerrnánis ; Cüffetwitber olgait. Bel-— — diti donec aqua ipfa quafi ebul gis ; Zoete Operis: Anglis; Spanzb Galm- ——— i dein abijciurit, aliam; . gale. . Italis; "Haft dolce & Dololmi,3tinSi- —— us macerare patnintür, E cilia & Néapoli; Flabazis, ] x ideducuntvtgérmi- fitánis ; Zunta auellanada pofsitit : & Íequen- éxiftimaht ab Hippocrate $ €Qi prouentüs nün- nus 4; & Fabricius o ,) sae temporé,inter- Tralliáno cetétisque récenti : iti haécex BsAGoxacyor nomenclatio: — Bulbuni &Caítáneam x lud Gefnerus hegare i ? videtur. Alij 4 Cyperum du ipt. montis Baldi. — i inobetuat. k de E "tini. inb. Dif. ^orto Mini" — p in Epifc. — q Lobel.CAmer. Tabirnatnohi. 225 vocatur, ) cuius r radices dulces , & cibo i- doneas dixit: fiquidem aliorum Cyperorum radices amaricént, minimeque edulés fint. Verüm, Columnaait; Theophraftum nuf- quam Cyperos differre radicibus & fapore tradidifle : fed femper inter paluftrés atque in aquis degentes plantas illos connumera- re, atque odoratas rádices tribuere: nec in fequenti capite Cyperum inter odoratas ré- cenfiturum fuiffe , tamà breui intérüallo; x LiBEK PaiMvs SEcTIO SEcvNDA Cab. XVL phrafti ftatuunt (vnde Kómu9- i242» A re cft: qui Alzelin granum dixit pingue, Ci: 220 céris magnitudine, citrinum exterius, & àl- bum interius; quod bonum faporem habet, & ex Barbária affertur: vel vt Auicenna 4; granum Zfzelin eft boni faporis, & oritur in partibus ZZerzur : Arabibus Abáziz . fi Leo- ni Africám deícribenti , itémque Bellunenfi &Portz credimus. Apud Theophraítum P MaAia99iNi dicitur : Lócis ; inquit; arenofis haud procul à Huuio (Nilo ) náfcitur in ter- ra , quod Malinathallàm appellant ; figura abfque vlla differentiae mentione; fi dc alio B rotundum; mágnitudine Mefpili, fine nu- Cypero, dulci fcilicet atque ràdicibus 1nó- doris, forma etiam differentibus, in antece- ' denti capite verba feciffet , pro quo Trafi planta haec intelligi poffet: rion enim 2 me- ià tà cito.) quod dé priori Cypero in WE ws antecedén te fcripferat; éexcidérc po- tuiffe: verüim Theophráftum dé recenti Cyperi radice loqui , nam ficcatà parum a- maram & ódoratiotem effici: in ficco enim non effe dulcedine, vt idem Theo & de €o intelligere Diofcoridém i t de e iptellieenteri , illi Chryfocomes 1 adicem comparare ; dicen- tem effe dulcem ; aliquantulum aufteram, his verbis: yd/ribévo oc àmroi y eomiipto iru) Bw, ' . * AERE i e(Te ; Guilandinus afferit ; eius verbis atteft LE G.Cauf plant. 16. eap. a übiiraWi.cpaos b 4b ' auget cxoffem appell: pto maiores fieri rádices ptopter loci E tunitatém : cum Dalechamp cleó , finé córtice : folia vt Cyperus mittit. Hec CÁnthali màla Rüellio t) incole legen- tés in bryto(Zytho) hordeacco decoquunt dulcia admodum efficiuntur; hisq; pro bel- lárijs vtuntur. Malum Anthali reddit Ruel- lius.c; Quod Aegypto peculiare , nec nifi menfis coghitum lit. . Plinius d ; ex T heo- phrafto mutuatus ; Anthálium háud lon- Lb goi diia: ciusáfluinine (inquit) ná(citur,Mefpili ma- hráftus; gn t rotund 1 $ : rami C cortice É folio Cyperi : mandunt igni para-. iné & rot nditate fine nucleo ; fine tüm : & alibi e: Anthalij, quod Aegypti] edunt, nullum alium reperi vfum. Volunt vocem hancex uaa & àa9v» , quod valde o» regermino fignificat, conBlatám cffe : ficut qualem , atque de maiore intelligunt , qui- bus Columna refpondet, fatis efle ad quam- libet Mefpilorüm fpeciem accedere , i éx triui generum Mefpilorum. T fti f, ad minorem Setanec f forfan tértio generi. * us & Columna volunt effe, 'Theophrafti & Anthaliumt QyALITAS ET VIRES 227 excitant.. Capiti non mediocriter condu- A cunt, Amato autore. Cremor lacteusbul- bulorum hauftus, pectus & pulmones ex- purgat: quare ijsqui tufsi laborant multum vtilis: in carnium iure macerati & contuli pzrlinteolum exprimunt. &cremorisin . venereis potionibus, cü flatus & genituram - augeat, vfus eft. Adacres fluxiones decoctü,. fiue, vt vuleo vocant, ptifanam;ex ijfdem pa- ratam;addito Codendi femine & paucalri- de commendant. Vringacrimoniam obtun- dit, praefertim fi Melopeponum , Cucume- B rum, & Cucurbitarum femen addatur: Ad dyfenteriam valet cremorexaquapotus,in . ' ^ ^ m xt qua candens ferrüm extinctum fuerit. IL .Cyrzavs norYNDvVs ESCYLENTVS LATIFOLIVs t radix haec (ait Garzias b) Tra-. fium modojin ipfisterrz vifceribus nafcens inuenitur , qua: deihide per ficcitates cauli- cuium dodrantalem emittit, folia fimul im- . plicata virentid; fridi lutez aquatica fiue Gladiolo fimilia : dehifcente per ficcitates /CasPARI BavHiNI THEATRI DoTANICI 228 quod valde fecet digitos eorum qui ipfum carpunt : vnde &à T heocryto e , Gémpor 5Zo vocatur. Vnius meminit Diofcorides f: Butomos Theophrafto 9 & mas & foemina, fcemina flerilis & ad nexus vtilis , mas in- utilis Diftinguimus in ramofum , quod vulgatius eft, & non ramofum , & mini- mum. L SPARGANIVM RAMOSVM. |. terra, tuberum modo exilit; deindéficcata, C... Caftanearum faporem refert:non fi ccatàau- temingraufaporiseft: 0 7 — Nowrm. (Caceras vocant in Malauar, garzie & Fragofo / in Goa, monentibus: Kaddit:an iaA»202»; Theophrafti ihalium Plinij: vulgo Trafi nuncu- »folio Cyperi? dx * i coe S. G ANIO. BAIVROGEUL UNIV M Z7epyánty (QOracis : quod um exiftimant 4 àm uw 5, quod fcilicet folijs cius ritilie do tenus profafcijs vtc- » quibus nutrices infantes fuos vin- lia raeci Cauyaya, dicunt. Eibidyoy & 22« in nothis Diofco- «mon Serapioni b. O£nuQ. dictum , quod luben- P ecetur : id quod & ür,quum ait e plan-- minente od tam viridis herba, | pahiculis flórentia, qug ir boues aícat, eiuf- peruenére, nucem ariiam aca cáppel- i asit aliquatenus fimilia eTée), ra,furrecta; herbacei c óbá.ezi go adifHu. Ch Cénlinodafos Cafalp. LisER PaiMvs SECTIO SEcvNDAÀ Car. XVII 236 - funt, quam multorum feminum oblongo- A eius fafügium; & alibi uoque exoriántur : Cornaro, Lacunz , Turnero , Aduerfarijs, B Gladioli inclinata , T indicare efle ma- Orto Eyftettenfi jS ug i rbà- jn; Dodonaeo s, Ruellio;Gef- neró k . Platanariá , à fructuum ; cum Pla- tani pil ilitudine, Dodonzo & Tha- nien. Belgis , /"vaterlfch oft Jer fnydende drycantich Lifch.. An- elis , Barre; rede. Italis, Sparganto.. Bohc- mis ; Sparkau.. Etfi Amatus » ; Gorrzeus o & Ruellius p ; Spatulam fostidam ; Sparga- niurn effe velint, fed male: nám Spatulatoe- tida filiquás habet , non pilulás; quas Spar- ganium habet. Alexander Benedictus; Tor- nientillam Spargánium facit; forte Plinij 4 lectione deceptus: is enim poítquami Quin- E rm & eiusrádix que Spárganium voca- tür. Vbi cenfemus vocem omiffam , & le- gendum, bibitur & eius herba radix; qua Sparganium vocatür. Hermolaus» nionet, jn ità légeridurti effe, vt radix eius herbze,. hoceft Quinquefolij, Sparganion vocetur, fed ita, vt Spargahion, per fe atque fui gene- ris fit herba. Dodonaeus vero Iuncum flo- ridum paludofum : & loanes Placa ;mo- hente Clufio 5 ; Narciffum autumnalem, | h oc Spar aniü Diofcoridis C eníemus;quod, siciciolid habetGladioli,fed atctiora & clinatiora, ac in fummo caule veluti pilu- quibus femen. Nec füfficiens eft eo- Bo cc uocrum: evolurit,quod nori iz axps 74 xav, aulis modo , fed & multo infra tlefnofprn / €dywertedriebt/ € enitudineSicla prox ij virés pérfecutus eflet, fubiunxit:bi-D cratis Butomum;Tribulum aqu tanecare fcribat noftrum véro , à bobus lu- Spárgánitim Diofcoridis ftatuit. Attamen E que peculiare nimirum obün quod verum foret , fi diceretur tantum in fummo caule pilulas effe. Sic & dubitatio Matthioli , ab hac opinione non abducit : caufa dubitandi ipfi, eó quod hoc folia Gla- dioli latiora gerat , non anguftiora furfüm fpectantià, non humi procumbentia. Re- (iotideir Aduerfaria ; vàágàm illam notam latioris;anguftiorisfolij , non fepe certam, fx pifsimé contrario fenfu in Diofcoridis lc- Ctione accipi : & vbi dicatur magis quam gis difparata & fparía ( vt (ane funt) quam fint Gladioli,qua vt plurimum recta & pro- ximé ád caulém parallela affurgui caule urgunt. Sed clara funt Diofcoridis in Graeco codice ver- ba; & Oribáfius s , vocabulum inclinatio- ra, non habet. Idem & Butomon Theo- ped ftatuimus;cuius (vt loquitur x , cau- is aequalitatem quandám peculiarem cum Gladiolo habet y: folia multa fimilia A- rundini & angularia a : fructu nigro, ma- ximo P : fluuios & loca aquofa amat. Huius in Geoponicis Con-- ftantini c , à Democrito his verbisfit men- tio : Butomon in paludibus nafcitur : folia fimilia ApíoiG , id eft 4 , popul ']s nigri herba gratá boum pabulo, ex vn diceprodeunt.- Dodonzusnon . fed «vzrde/voic fubftituit: Ruellius git Verum Anguillara f, Butor mocratis in Cafsiano Baífo à T Butomo diuzrfum dicit, ipfius eni AE CU Neutiquam etiam eorum or xaAapuaygucy , id eft | ceum Diofcoridis g faciunt , cum is iumen- benter profcindatur. Nec Phle inus : fiquidem Phleon Theop tore , folio conftat carnof vt reddit Ruellius ; lacinia e. iuxta folium aculeatum, altero quoqui lio conduntur; Ononis,Tribulus, Phle folum caulem aculeatum , fed habeant hifpidum 5 : radix pabulo eft, cüm aut fquall mor qui perluerat , cacümir cedit,quod Plinius,» tradi | aule ferre. in folio & c f 9Sparginio n dt. D 231 CasPARI BavHINI THEATRYI BOTANICI NE 232 videt ? qua ratio, cur coniecturze herbarij A uerfus venenatarum beftiarum morfus da. Lugdunenfis , nobis minime perfuadere potsintSparganium hic pictum,Phleonfoe- minam apud T heophraftum effe. IL SPARGANIVM NON RAMOSVM. .— 4, "3 :j qw ANIVM NON RAMOSVM : radis imili :folijs paucioribus: caule fimpliciori non ramofo, minori per inter- D ualla verticillis diftincto: circa quos floículi ofi; pedicellis infidentes ; m fert & m & in fummo caule , nonnun- i petiolis , quae molliores vs. lidem quibus pr. frequentius 1n. Ducatu Geldriz : aitem tam inferiore quam fupe habere cum Sparga- g um cenfet: Spar, anium Luedunenfi, Ww — Tabenemoni, bb.2, 6.17. . rijs & officinis hodie luncum cabacinum C corbulas quibus ficus & vuas paflas recon- complexus effe videtur - P^ Diefor. £o Plinio lib. 25. cap. 9. - Oribafins vt; Colle£f. tur : pracfertim 4 fi affectae partes illo deco- &oabluantur. AtPlinior aduerfusferpen- — — tes bibitur & radix qua dum m Voca- . j turexvinoalbo. EtquiaXiphidionetiam — — vocatur , fufpicatur Cornarus s , hoc quod Plinius t de Xiphio dixit, quod contra ve- nena fit efficax , ad Sparganium pertinere: coquod Diofcorides -- de Xiphio nondi- . . cat. Decoctum 4 radicum cum lunipero . in aceto , ealidum inore detentá , dentium —- | B dolorem fedat. Sic & huius radices , cum. « 1 f pari quantitate luniperi & Fauandula con-- tufae, & cum vino in cataplafmatis formam cocta, fi calide tumencbus hydropicorum E tibijs in initio imponantur, o timumreme- dium. Ex huiusfolijs tegetcs & fta D ruftici texebant, quo & Ruellius x refpe- xit, & Geínerus y , düm Butomum bed: vocari tradunt , quod folijs eius tegetes & - fpor culas , ficut e Sparto teXant : namque dunt; corbas vel potius cabas; appellare fo- | len c ! ^ 21d a IT^ SbARGANIVM MINRIMVM i plantula eft vnciarum quatuor: à radicula, ex fibel- - lis oblongis compofita cauliculus vncia- rum duarum effertur; quiin capitulum exi- guum fubrotundum, S a minus infi-- E det; herbacei coloris & forme; vtin Sparga- nio maiore, definit: circa quem folia vtrin- que quaterna, vel quina, angufta, caulicu- lum füperantia: - | BIA E. Locvs. Plantulam hanc D.FurerusAn: no CI» I5C x va. tranfmifit his: pus: Sparganiuni minimum & fem Northufij in lacuhis quibuf. cuius partes fiperiores per acftaterr cantur. VHS [5 DE P0LYG 0NO S mrzeqe C AJ YT XI: PoLycoNvX UR gd L hoc cum ] quifeto m; miícuifle, & vna Hipp I or PA deícriptio a : Hippuris bus nafcitur : dei | befcentes, fubafpert X dib.z. CapA27. p ja Caelo. 233 ftinctos, alijsin alia infertis: circa ipfos au- A tem iuncea folia, crebra, tenuia. Augetur autemin altum, afcendens in vicinos arbo- rum caudices , ex ijsdue dependet ; circum- fufum comis multis nigtis , veluti equi cád- da : radix lignofa dura. Sic & Plinius füb Ephedra de hoc agens, fcribit ? : Caucon, quz & Ephedra;ab alijs Anabá(is vocata; na- Ícitut ventofo fere tractu , (candens arbo- rem ; & ex rainis Propendens ; folio nullo; cirris numerofa, qui funt iunci geniculati, - Ls s radicepallida. Ftalibi c: alij Hippurin;li; B Ephed 3 'on , alij Anabafin vocant: tr1duntd iuxta bec naíci , & fcandegtem eas, de- pendere comis iunceis mults'nigris; vt eft equorum cauda , géniculatis ramulis, folia habere paüca tenuia, exigua: femen rotun- milé Coriandro.radice lignofa: nafci dümé. Hac autem Bellonius natura Sm "ui in Atho nafcenti perfi- milis : nan Ti 1uxta arbufcülam primum a- dolefcentem naícatur j prout illa crefcit, tiam attollitur; comesque in creícendo illi Riet;étiamfi inimmenfàm altitudinem arbor attollatur.. Vidimus enim Platanos , non minus.celfas Abietibusin Hamo monte na- ícentibuss quac Ephedram ad (ummum ví- .quefaftigium deduxerát; fine clauicularum adminiculo ramisincumbentem: fiveró iu- xta £rü milis n i$ manet; nec fupra eam attollitur : hzc Bellonius. Rauwoltfus e fruticem obfer- uauit Polygono maiori Clufij fimilem , qui adarborcs ita excreuit; vtab eiusramis rur- üsdependeret .— | « Ebocvs: In monte Olympo: & in Illyri cointer Caftel nouü & veterem Epidaurumt Bellonius obferuauit: át Rauw'olftius; circá : Uno 0. OUR LENT . Nowzx: | Polygonuni vocamus ; quia | eius virge multisinternodi E (tinctefunt: E & Plinij Caucon, qui & Ephedram (:9e/ba, fic dicta, quod arbaribus infideat) &ab alijs aabafin (44642; quod fcilicet in altum (cedat) vocari feribitcenfemus. Ephe- e Anaba(is Bellonio & Dodonxo: m Plinij effe, Rauyolffus fufpica- n Plinius Ephedrám cum Equi dere videtur: vt & Diofcorides LinER PaiIMvS SECTIO SEcvNDpA Car. XVIII iticem aut arbufculam nafcatur , hu- D 234. dum enim hic Hippurim in riguis &fcrobi- busnafcifcribit,de Equifeto (ccundo loqui- tur:dum veró addit, in füblime attolli & vi- cinos arborum ramos confcendere, Ephe- dram, qua non in riguis, fed arbuftis nafci- tur, exprimit. HN METAL à Aue rr.viREs. Ephedrz tempe- riem frigidam & ficcam efle, facultates eius, omnino Equifeti viribus fimiles oftendere, cui ipfatotaplanta, vt non admodum difsi- milis, ita quoque facültáte proximam , Do- donzeus volhit. . Datur , ex vino nigro au- ftero tritaad tuísim , fufpiria, tormina ; & forbitione facta, in qüam vium addi con- venit, Plinio » cui & 5 folia illita füruncu- los difcutiunt.- : dL POLYGONYM BACCIFÉ: RVM MARITIMVM MAIVS. IL PorvcONvM BaccirinvM Mj n MVM MaiYs: fadiceeft dura & lignofa: dice nonnunquam btachij crafsiti: mos ce d gricantes b bus multe virgulzc pedales; geniculis Equifeti fere mo lijs cárentes guítudue ad dent: flofculos habet fec 53$ CasPARI BavHiNI THEATRI DBoTANICI 236 moris haudabfimilés, acidofuccoplenifucA IIL. POLYGO NVM BACCIFE- cedunt, ijsqué vnum alterümue femen Mi- lio feré imile ineft, quodforisnigrum, in- tusquealbüm & fequentis quadruplo maius eft. Hacfübindein humanam altitüdinem affurgit, quandoq; humilior con(iftit. Loévs. In regno Mürciano; folum naf- cens & fefe abfaue adminiculis füftinens, & uidem Martij initio florens, copiose à Clu- (o obferuatum: fructus vero Augufto, vel etiam ferius, maturefcit: in Belgij hortis,foe- liciter énàtum ; Mechliniz & Lierae Lobe- B lius vidit. Eis ls) EY Nowzx. Etfi ad Ephedrám Plinij forfi- tan referri pofle Clufius cenfeat , attamen magis alteram ipfius opinionem spia qua ad Polyzonum quarrüm PiIinij refert. Verba Plinij i, Quartum genus fylueftre appellatur;pen? arboris modo frutex,radice lignofa,ftirpe Cedri rubicundo: ramis Spar- tibinum palmorum, nigris; geniculorum ternis quatérntfuearticulis. Hoctamen a!i- -Hifpanis ; Belcbo. Anglis , Sv s. Polygonuni quartum Pli- te, decoquitur in aqua ad ter-- jONVM BÁCCIFERYM MA RITI- fruticulus eft priori haud ab- inor ac humilior, femipe- rice fufco veftita;per ámulis feu cauli- libus , farmiento- lünci aut Sparti Js , eeniculis in- iifatis, laté is, iri api- natum ' ! definen- dis: flores habet minutos, | ., Cetum víquelevimus, vbi tanta vbertate lu- craffa , durá , lignofa, fex E xuriat;vt ea pláuftra onerari queant. - i bhiycapi kk mess inPünwm, — | Bb a cap. st- RVM MARITIMVM MINVS. LI aprimum, poftea - nigricantiá , euftu non fecus ác ramuli ad- ringente infünt EU E . Locvs. Maritimis gaudet , fic arenofis tumulis & littoribus fluctu maris allidi folitis, gignitur: hincflorentem inen- fe Maio, non longé Monfpelio ad ftagnum Volcarum ; propé pagum Perault & circa Frontignanum Sapiduin , tótoque illo tra- cru maritimo(ybi & Clufiusobferuauit) ad Dio- Ícorides / réété monet in mari : mé (noh diat femper;) nafci: f collé quodam ,fecüdo à Sa totiusfere Hifpani medi à mari, & quidem frequehtef uenerit. Ín hortis G | d occch fructi erius maturatür , on : | NoMrzxw. Diofcori 237 us fructus ipfius efui aptus fit ( quare ei- em & «eéya»- , quafi edulem dicas: vnde & veayipam , id eft bellaria nomen accepe- re) fiquidem plurimz nota: Diofcoridec 1; huic planta oum quadrant, vt ex fequen- tibus liquet, * ragusinquit,quem alij Scor- pion, alij Traganon, frutex eft pufillus; n maritimis maxime nafcens , & per terram fparfus, oblongus, & non ita magnis, pal- mi altitudine , aut paulo amplior, & is qui- LisER PaiMvs SECTIO SECvNDA: Car. XVIII. 238 Li t ^ . . ; "EC * - . ^ mus & quidem à «ya , id eft, comedo, À interpres mémunit ; intellexit , cuius hac funt: crefcit ad lumen Sebenicum in Dàl- matía, hümilis frutex Pino valde fimilis,fre- quentibus nodis , cuius folia Equifeto mi- nori fimilia funt, cuius flosrufe(cens,quam- uis pallefcentem viderim, qui poft fe relin- quit fructum rotundum Coral minorem, qui dum maturus ruber eft , qui etiam edi poffet: nafcitur locis afperis & montofis, & faxofis, & ligniodor Pinüm refert. Tragos Ruellio s, qui Iunco marino (fimileni dicit, dem fine folijs eft: circáramós autem hze- B vnde & multiluncum inarinum appellent: rentes , habet velut acinos pufillos , rufos, triticei grani mágnitudine, fumma párte a- cuminatós , numerofos guftug; admodum adítringentes. Et Oribafius & , qui Tra- : gum mgl ex proponit , eo modo quo Dio- (corides defcribit Tragium, Scorpium; aut 'Tragoriganum nominando. Huius & Pli- nius, locis quatuor diftinctis meminit, mo- do T'ragion , modo Scorpium , nominans. Tragion z ( Tragum aliquilegunt) & Afia WAS EE m: ntibus ad medicine vfum. I- ntotum fpina eft Scorpio , nullum ium habc enim folium habet : eft & alia herba Scor- pio &in : folijs, afparagi caule, ii càcuminie . aculeum habens, & inde nomen. Item p Tragonis fiue T'ragion nafcitur in. Crete tantum infülae máritimis, Iunipero fimilis, & femine, &folio, & ramis. Eft & ália her- ba Tragos, quam aliqui Scorpion vocant, Gee alta fruticofafine ilis , putillis racemis rubentibus;granó Tritici, acuto ca-D cumine, & ipfa in maritimis naícens. Hzc Plinius: que Sáracénus 4 , Theophrafti r Scorpio quem Nepam. Gaza vertit verius - cónuenire , quam Diofcorid:s Trago cén- fuit, rion tàmen negans Trasi Diofcoridis " mulos acutó effe cacumine. Equidém, qua: Plinius de Scorpio 8éfolio & de Tra- zio iunipero fimili , fcribit, libenter conce- D limus Scorpio. Theophrafti coinpstere 'cum &ipfe Pliniusah altero diftingu:t : (ed xeliqua ad Tragum - d icnes Nonnulli ad Androfacen — lerurit ; Belloniuin fecuti, qui hancin uere detur, Clufio monente. Verum, licet EcI- nius ter Androfaces memine:it i , &iusta- nullam ATO NO própofuit Y C olum habet t : Fp | Androface téferta.| Hoc fort? A.9- retu- ivit .Crotonis nómirié, ctiius NicisdH f m. 12.ColeR. — d$ dibrscapon 9 bib. 27. ctp 15. (00-08 kaesi Übses. t dibs.cheru.i. at. W lbiegp x /5. de beris. . y eh bnft, Lugd. z unc v e : A tis habet. Cacliacis , fcribit Diofcori .& feminis fluore laborántibus (! Diofcoridis réfcr:* dA E digérant, quofelicius conferuentur; i hedra. rübro fémi- ut E 5 ES p dba. cap. q "Tragus vel Tragium Gefnero x : Equifc- tum quartum , Matthiolo : tjus facie planta racemofa, Àduerfarijs : Polygonum quartum Plinij minus,Clufió : Vua márina, Dodonzo (fecundum defcriptionem, figu- ra énim praecedentis eft ) 2 imifonern incolarum Gallia. Narbonenfis, qui Qa/zis de Mar appellant. Vuà marina Monfj elia- cà; Lobelio & Tabernaemontano : Polygo- num iarinum fecundum , Eidem noua fi- onem veprém , fine folijs, C gura addità: quem Gerardus fecutus, Vuam marinam quartam & Vuam marinam imi- norem nominat: Tragus fiue Scorpio ma- ritimus Dalechampio jy : Tragum , Came- rario zx. Germanis , Qtertrau&en, Anglis, Smal ffirubbie , Séanroffe. Gal Raifin de mer. a Qyarrris zT vins. Tota tatem adítringentem pofsidet & cundo fatis intenfo, exficcat. Tra fructus &lácryma ipfi Oribafio tis digerentisque facultatis fünt partium & calidum Tragiu quodamrhodo ordine : alterum verót eft miis, non parum facultatis ad(trin: abundantia Plinius c) racerhorü cem ( ranioruin decerni aut duodec mina tritá, Plinio) ex vino | tür:à inius & dyfet néni excreantibus funt qui tufos in pafti ita vtuntur. : | OsrzocoLioX Hieroc bah clafféri referre opor hus videré rion contigi ,idcrco lib de. x * j e NACER 239 | geniculata, tenuibus fibris capillata, é geni-- culis & internodijs exorientibus ; ramulis permultis, penfilibus,Iünci modo leuibus, teretibus , fed geniculis diftinctis, cirrofis, tenuiori proceriórid; Sparto fimilibus, per- petuó virentibus, nullo folio veftitis; flore in aceruum fpicatum cotigefto ; € füfco ni- gricante , ex caüliculorum articulis prode- unte , petiólo fubnixo. Quidàm Polygo- nium, alij Tulcüition, alij Symphytum vo- cant. Oftéocollon quidem , quod fracta B offa ferruminet: Symphytum ; quód diffe- €ias carnes coalefcere vulgus credàt , fi vna coquatur: éfficacifsimá enim plutinandi fa- cultate partium diüortia committere & fe- parata p : Viridem éruunt, Vino co- quunt , dum fuperfit liquoris pars tertia. Decocto veterina falinant Hifpáni ; eo me- dicamine morbos arcentes , & à vitijs quz imminent; afferentes: tum etiam fi ad in- tusruptum effefufpicantur,ab hocauxiltum petentes. Hxc Abfyrtus & Hiérocles me- morix prodiderunt. . — . rei fitura nomén indenit , id eft Cauda - equina (qua voce officinze vtuntur) quod . folia fetis equinis refrondeant, vnde Latinis D | : tis dicitur: alij$Equifeta retiam ; vt i fuppo- 5 & apud cet herba (it gaudeat, ni. m 67:72 02275, 1d eft in a. ficat: 'Av&&aoxs ab afcen- à alijs firpus Ires "quodin e offaruni E] A d " "CasPAR: Bavurur THEATRI DoTANICI cápil latis deícendefitibus, illisto Jieevt , Catten fleort. ^? € 40 pendet, radice candicante graminis inflar A non f ridicule; vtidem Feftus carpit;inter- pretàtus: quod ea celeritate crefcat, vcfalire videatur. Cafsiano Batlo zaAvíypev. Vulgo herbariorüm,C4uda equina,Cauda vel Her- ba caballina, Equi cauda ; quia equorum metbro fuccurtat, ita ab aliquibus appel-... lari Brafauolus fcribit. Colus cohinbds Afperella; Arcontilla, Canác ella;Cunicella: Arnoldo, Hippofetà. Aràbibus, Dhenibenal- chail , Dembalchil , Danebalcbail , Auicennze: Dbeneb álchail , Sérapioni y : Genapalcail, Auerrhoi hb. Gerinanis , Qtof ober 'Dferbt ft:hwanf /XXof ober &atienimmabel Sagen(dywang/ Santenfraut/Cxbaffibaim, S aubenrgdfen/ ; id : | eft columbiha colus , eo quod primo vere ànte germinationem capitulum emittat, co- lo in torulos tornate fimilé, ceu pehfo in- uolutum. Etenim fi quis Equifetum her- bam nafcentem videat, (vci Marcellus & fcri- bit) & ex terra exeüntem aliquot diébus có- templetur, nunquam vridefutura : t "m in cauda équina pili unt: leré non poteft, nifi cum aut virens, éx alto prona pendet, autíecta ad - terram inuerío cacumine , folijs iunceis & équihae imáginem réddit. Belgis L Anelis , Elorfe taile , or Schaue eraffo. Gallis; Queue de tbehal ou de chat ; Efbrelle , Prelle quat qaidé2 |. talis, Coda di cátiallo , Gua di táuallo , 4]prella. Hi- GrNÉRÁ duo Diofcoridi i: alt ckümi - 3 pite praecedenté. Alteri » [nuin tunes te- caule recto aéquali cübito te, fub. TjO qua cau- nani ; comas cx iritertia s breuio- Vocaüerüt, res ;candidiores, & molli t Plinio x, um intel- Equifetum,Hippuris à Graecis dicta & pra- effedixit: tis vitüpératá nobis , eft autem pilus cA ROREM qat m UAI MN CE 241 LisER Pniwvs SrEcTIO equina fetz. fimilis. Alij Pini folijs fimi-A lem, nigricantem eodem nomine appellant. Alij Hippurin;alij Ephedron, alij Anabafin vocant: traduntq; iuxta arbores nafci, (&c. que fuperiorecapite adduximus). Faciunt & aliam Hippurim ; bréuioribus & mollio- ribus comis,candidioribusque (hec Diofco- ridis fecunda eft: ) de hac idém » : foenife- cis inuifà & Equifelis eft , à fimilitudine e- quinefete. Ex quibus colligere eft Plinium tria genera agnouiflc. |»... Locvs. Pafsim in aquofis & fcrobibus « IL EovisErVM rALVSTRE LINARLE SCO- B occurrit: tràns p Tyberim loca fuere, cau- " PARLE FOLIO: exradicérepentegeniculata —disequinisobfita, que Codeta, quafi Caude- w ; caulisrotundus , calami in modum inanis, ta nóminarunt, Fefto autore. - ;4 geniculisdiftincus,cubitoquealtioraffur- — Nowzw. Hippuris primà Diofcoridis e- ; — git:folijsad venicula pluribus Linariz vul- xiftimatur,& nonnulli Caucon Plinij 4 vo: : — garis folijs latioribus & Linariz ponam lunt : fed de vtroque, cápite praecedenti fer- 1 . fimilibus; viridibus ; oblongis, fragilibus, . mofuit. Hippuris maior, Brunfelfio & Do- E " effuículis : tél os id cacumine non donzo : mn Amato, Aduerfarijs, Lo- :- obferüauimus, licet quàndoque velut inrà: belior. Equifetum primum ; Matthiolo, 4 — mos diuidatur. PEN CAM TAE CT (cui & Caucon & Anabafis Pli- T^ ^ Locys. Bafiléz in paludibüs Michelfel- | nij) Brafauolo, Lacuna, Ciftori, Lugdu- denfibus, & in riuulis iuxta pacibulum, ré- C nenfi, qui & peculiarem Afparagi figuram, peritur. ——— -— fub Equifeti pue Aíparago Dodonzi, ex- Mc — uo os, hibst Equifetum maius Dodonao 5 ; Lo- IL EOVISETVM PALVSTRE belio &Cerardo: Equifetüm fecundum & pe. LONGIORIBVS SETIS. Hippuris prima Diofcoridis, l'abernaemon- w NE As NN 7 ww LI ^. " A P * LÀ ES es — Jum. y oo v) ^ : S — SETVM PALVSTRE LONGIORI- ex radice candida , ferpente & lespluresnigricantes,palma- | res, pollicis crafsitic , primo veré oriuntur, . - € Dillla fricent&clarificent: (ed ma Apis d : o HL Eaoyrszr TRE BREVIÓRI- — 5 avs sETIS : hoc à praecedenti magnitud Jata; per tránfuer: lamentis fibratà SECVNDA Car. XIX. 242 uorum fummitati capita oblonga,racemo- a, AÍparago feu luglandium iulo fimilia;per maturitatem purpurafcentia, infident: tem- pore procedente; caulesbicubitales, fimpli- ces, recti , enodes;caui geniculis pyxidatim coharentes , multis ftrijs afperi; tandema;- fubrübéntes confpiciuntur: ex eorüm geni- culis folià in orbem difpofitajténuiajiuncea, geniculatà ; fcabra & capillamentorum in- (tar longi; prodeunt. tano. Germanis ; Go wa Belgis, Groote peert[leert. Ang taile. Italis Affrella , à fua afpe tur: Sclaream mulieres Ferrarienfel lant Brafauolo monente, qui arbitr men inde fumptum efle, quia ft. pebcum. | at: càule enim eft tenuiore, fefquipalmari, iulo breuioi nuifsimo -folissitém anguítif: geniculatis & fabrisfedp uioribus, nec ita ele vtinprioredifpofius. — "Locvs. Potifsimum in fcrob (is, vt apud nos Michelfélda , cu denti reperitur. — - Nowzx. Equifetum pal beiot;: "nor VIN Pr í | V. EqyissrVM PÀI BVs FOLIIS POLYS 243 CASPARI BAVHINI THEATRI BorANici | 244. IV. EQVIS ETVM PALVSTRE A geniculis denfis,fibiinuicem tubarum mo- BREVIORIBVS FOLIIS POLYSPERMON. do infertis, & circa genicula in orbem cin- : js ; |. guntapicesPiceae foliolis (imiles: radix fu- peruacua: & Plinio 4 , Polygoni tertium enus , Órcon vocatur , Arundini tenerae nile ,vnocaule, deníis geniculis, &iníe — farctis , folijs autem Picea ; radicis fuper- uacua. | Locvs. Locis vdis & riuulorum ripis, lacubus & ftagnis gaudet : velut Diofcori- des b & Oribalius c; riguis : at Plinio a in B montibus nafcitur , onde forfan Oreon di- - ctum, fed fortaffe in opacis , & multis aqua- rum fcaturiginibus madentibus. — Nowzx. Etíiautores ad Polygonon re- . - ferant, attamen cum tótafacie ac natalibus — — Equifeto magis quàm Polygono mari con- — ueniat,ctiam Equifetivires habeat,idcirco —— in hanc cla(Tem rétulimus. reAs;5e $^v,Po- — | lygonum (quafi multnodium, propter cre- 08 bras geniculorum commiffuras) foemina — — Diofcoridi:licetaliqui d Sanguinariam foe- ; i di ; C minam vertant , eó quod fanguinem vnde- 4 ] cunque BHuentem maxime conftringat : fic i p 2 HN inter fpurias voces,Seminalis dicitur. Poly- E ede peni tertium genus ; quod Oreon vocatur overe, antequam cáüi- . Plinio e: vbi quidam j Segücy legendum cen- | aliquotpr odeuntforma íent,àcáud& figura quam (uo caule minu- ) e candicante, tenelli, efui apti; | tisfolijsveftitó; refert: alij 2egier id cft, pu- — : funt: caulem habet aliquando — chrum , ab eleganti foliorum ambiéntium.——— Go ternos &qtiaternos, Áruns circuitu. Brice ex eo quod Diofcorides 3 iiles & lunco multocrafsios —pénAcv & Pliniis vno caule dixerit , an ! tem definentes,rectos,rotun- noftrum fit aliqui dubitent; hon tamen fuf- dos,l:Fues, 1 eque ftris afperos, cubitum fü D. ficiens caufa eft, cüm & Ee & pluribus rc- E» denfe geniculatos, intérnodijs e | periri dixeriimus. Pol ygonum foerhiria, ibus commifsis: exarticulorim pyxi» — Matthiolo , Btició Cordo , Aneuillafa s breui admodum inter-.— Gefner ó £ , ÀÁmato, Lecbsgi Caftori;. -ug- E uno que br euia & — dunenfi, Tabernzmontano & Thalio. Po- v d geni foemina quatn Romani Sangui- 1 E inmalen xe nalem feetninam appellant, Equifetifpecies —— à ceu grana o 2m appelant, quiet ipe x) refécentia ad : plura, adnafcuntur. Veruü ps. la atur idcirco Herbario- E at, & Dodonzeus, femi- 1 tantum florem orem,qv rij fus echipbtuii s dB (qué Menzuculum - 2E id ir as usretert 4 Afr ar, D. : nil paluftrem jud Galle om |o €. 12. $. Üribaf i2. Pn ts. ColleBf. Gal M "om Eu c 1X - Ü Jia Gals. fmpl, "d ^ bicapi2, — b db $ doe : uf lib ,. in Dicfcor, enbLa.— e Lb 37. cap. 12. * Dalechamp, in Plinium. UEM | v. Eu «o PDikondan. à ka bey apio. k inlanibur. "T ÁN dincMM 245 LisER Puiuvs SECTIO SEcvNDA Cap. XIX. 246 V. Eavissrvu PALVSTRE MINVS PO- Áin quas pifcinarum aquae decurrunt: fic in LYSTACHION: radice eft repente, geniculis Alíatia,ruxta arcem Vvangenburg; copiosé diftincta: caule tenui, cubito minore »gehi- reperitur. j : culis crafsioribus articulato: folijs, aut po- . Nowzx. Hippurisminor altera; Trago: tius geniculatis cirris ad articulüm vtrin- Equifetum fyluaticum , Tabernaemontàno que ternis vel quaternis iunceis,palmaribus: & Gerardo. Gérmànis , Balbíchaffibeum/ quo pené Ange minutaípicaiuliin- emyferogft&mani, Anglis , 7 Yood THorfe táile. ulis arjinfidet : caülis veró iulüm oblongum; minus compactum,flofculis pallidifsime ru- IX. : E QV IS ETVM PRATENSE LÓNGISSIMIS SETIS. bentibus donatum , fuftinet. uds - Locvs. Bafilez in aquofis Michelfelden- fibus. B VL EovissrvM rALYsTRE TENVISSI- MIS ET LONGISSIMIS sETIS : culmo eft inà- ni , bipedali, geniculis pyxidatim cohzeren- tibus articulato ; cum c&teris conuchiens, exceptis folijs fiue feris iunceis ; longis, mul- toque tenuioribus. .. T Locvs. Eodem cum priore loco: oc- currit. | VIL EQVISETVM SYLVÀTE ET CVM TENVISSIMIS SETIS. — ese ^ Moe . &. 332/779 dope » "e Tae .J i Let de (ft... La] a PPP TT s ^ pratis reperitur: vt in decliuil iri Mutetae: & fonifecis árs sc Tis : caule eft pedali,geniculisfar- falces fua fcabritie obtunda : éx cuius articulis lingulis vtrinque,fre- inuifa& in prátis m vituperat ientifsima folia, tenuifsimorü capillorum — eft vliginofius effe inftar, prodeunt, qux varié & minutim di- hgcratioeft;cur Ziz ViL EáviszrVvM SYLvATICVM TENVIS- ..— Lotvs. Hoc in vallibüs &fyluishume- dine , foliorum lo .... KXüs& tenebricofis Vvafgouiz,maximéijs, A Pn ibas. 3j. 247 . CasPani BavHiNI THEATRI BOTANICI 248 Nowzx. Equifetum alterum & Equife- A quam , uod pratorum & aruorum uo lim Plinijeffe credimus. Dicitur Hippuris laris peftis eft , cum eo & foenum & fru- altera, Trago, Amato: Hippuris & Equife- menta , non minus atque alijs vitijs impe- tum , Gefnero » : Equifétum alterum fiue diantur. — ——UÀ minus, Matthiolo,LacunasCafalpino,Lug- ^^ ' Now. Hoc aliqui Diofcoridis , Ori- dunen(i : Equifetum , Fuchfio o: (minus, bafijs & Plinij Equifetum alterum ftatuüt: Eidem p ) Cordo 4: Hippuris maior pri- & quibufdam Zxín» nominatur. Hippuris ma , Lonicero : maior , [halio: Hippuris minor, Trago; Dodonaeo & Thalio: Hip- . iinor fontalis, Aduerfaris: Hippurisfon- — puris altera , Gefnero t Cornaro wu : Poly- talis & Eu is AR Diofcoridis gonum foeminaFuchfio x ; Equifetum lon- Lobclio: Equifetamg aluftre maius, Taber- gius, Eidem y : Equifetum alterüm , An- nemont. Equifetum palüftre Gerardo. Ger- B guillarz, Co: do a , Brafauolo, Lobelio a : manis , 2Bieft SXofftbwant. Anolis, vate Equifetum minus vel tertium ,' Lonicero: borfé tale. Diofcoridis r Equifetü alterum — Hippuris aruenfis , vel fegetalis maior & hoc effe aliqui volunt, alij defequentiintel- Corfanda, Tabernaemont. Equifetum fege- ligendumcenfent — 7. . tale, Gerardo. Germanis, ten (dafftbein/ cocpo dapi e 4 3cerfafftbcum / Sagtiabd. Belgis, Gon — — IX. E QVIS ETVM E RVENSE. PPeertflert.. Anglis, Corne Hore tuf Italis .— SOR EDINRUNNKOSETIS, CAS — Equifeto minore , Guiloni , Bononienfibus : at RE e e | mulierculis Ferrarienfibus Sceuolam dici Brafauolus teftis cít, — Hifpanis , Qabo de djiig. X. EQVISETVM FOLIIS NV: ... DVM NON RAMOSVM , SIVE | (0005 0 NNCEVM. ZI au , Im "PT ISETVM ARVENSE LONGIORI- M ; e eft tenera, gracili, nigra, | | 4 ite; quae Aprili menfe iu- i Me | 20$ teneros, caeteris minus E V d Mo ud Wc ^m — Boa: m pereü- Sis TET cin Maio menfe, PRI S edales, geni- COMTPNTALA D PC : erü,cauifa- ^ X. EoviservM rotis NVDYM NON RA-- MOSYM, SIVE IvNCEVM : radice nititur nigri. cante , per tranfuerfum repente, fibrofa & Dsin- infipida: cx qua caules fingtlares ad radi- onnun- cem atrorubentes & fplendentes exurgunt,. übsinDaf nb. x elis LI in Dioforidem, — t [b,. "S veu VU ite e ca 4.04]. 47. — $ 1L. Cole£. — €. ih Catalogo. "e d jn bifieri z in Dicforidem. a n lconiém. Rees Hn ijque cübitalés iuncei, ftrijs afperi ; caüi & A nudi;geniculis multisarticulati & tuborum modo fibi immifsi , (vnde Salpingion 5; quafi tubulum dixeris, Democrito cógno: minatur,) qui in acumninatum faftigium, aliquando & afparagum terminantur: & quandoque circa fümmum caulis , ex arti- cellis , folia admodtim parua , emittit : ra- . rius vnus vel altér ramus ex geniculo pro- dit. í acer | i | Locys. Ínfofsüs aqdofis , paludibus & pifcinis: ad pifcinarum ripas Cepe ex fundo; B culmi tricubitales erivuntür , at in pratis v2 liginofioribus humilius prouenit. | .. NOMEs. "Iszseis &QvXO-. dici poteft. Hippuris maior, Trago : maior altera; Lo- nicéro: Hippuris prima, Cornaro c : San- guinali feéminz firnilis, Cordo 4. Polygo- » * p "p t num fominetü aQuxéxas, Thalio: Équi- fetum iunceum Tragi , Lugdunenfi: Hip- puris finefolijs & nudà, 'abérnaemontano: Equifetum nudum , Gerardo. Germanis Ul ibufdam €&5d$abraufi - quod num, fiftilàrum, & fculpto- orum lienéorum operum cdi té , huius herba fcabritie in nitorem ex- poliant: cien rios ancillaé circulos, (qua- e . Tis figura adpofitus,) ad fuppe!lectilem ex- poliendam conficiunt. Ariglis ; Naked bor- fe tate. : | SVM: z- buriE & geniculató, at géniculis paucioribus, & apicém finiéns;prodit. Atipfe ditis 6i (emiuncial& ftria- ..— dul latera fimiliter & communiter vtrinq; * vnüsrátius cübitalis effertur. — ^—— L-— Locss. Ihfyluis vliginófis ; fed rarius; perimus; paluftri folo Matthiolus obfer: E Nowex. Equifetüm tercium , Matthio- ) nomine & in hiftoria Lugdunenfi E. Àt quod idem cüm Equifeto probamus. Hippuridis minoris nomine - (0b Ava ibg.eapo]. o6 bain Diofor endi. LisER PniMvs SECTIO SECvNDA Carp; XIX. | : eft praicedenti) effeveli; nón. 250 V- XL EQVISETVM FOLIIS N DVM RAMOSVM. Dodoengis & Lobelius e , binas iguráspro- pon quas diftinguimus ; & primam, muicconuenireaflerimus. — Xll EoviservM NvDvM MiNvs và- ÁIEGÁTVM BASILEENSE : eX radice parua, nigra, tranfuerfa, nonnihil capillata, cáuli- cüli plüres inzequales, ráriísime P $,cÓ-. muniter palinares , femipalmar: ftar iníidet, quod à corona alba; ex octo üem,étiam düodecim foliolis acut fita; fuftentátur : & quandc tur , crepitat. P 3 Loócvs. AdRheni : ruxtá locum, die Baar dictum ; ad míriorém vrbem p: üénit. Àn Gefrierüs f; hoc intelle inquit : Hippuris lacuftris Y zda manfü árenofis; in fine Iulij fic pluranon habet: Xii EoviszrvM. $n KzPENS : radice eft fibro " Caspani BavHiNI TuHEATRI DoTANICI 252 251 XIII EOVISETVM FOETIDVMA lingua Chara vocatur ; quafi Charadranon SVB AQVA REPENS. vel xaeadpádus id eft Anuvesa, paluftris , T8 nomine Equifetum vocari , in nominibus fuppofititiis apud Diofcoridem habetur. ; De Eoviszro saxzo inter plantas lapi- deas fermo erit. . . QvarrrArEs, Equifeti, Auicenna frigi- dum in primo & ficcum in fecundo dicat: At Brafauolo, frigidum quidem in primo, fed ficcum in ordine tertio eft : cum fecun- dum Galenum P adftringentem cum ama- B ritudine facultatem pofsideat, (imulq; citra mordacitatem exficcantem : & fecundum Diofcoridem i herbz vis eft adítrictoria, quare Plinio & vis ei fpiffare corpora. Vinzs. Iurnixsxcvs. Tufsientibus 1 , or- thopnoeicisruptisq; (& ijs quz ferpunt,Pli- nius & ) radix & herbafuccurrunt. Ad fan- inis reiectionem /, ad profluuium mulie- Á ; potifsimum rubrum, & ad dyfenterias, reliquofqueventris fluxus, ftrenuum & gc- nerofum eft remedium herba ipfa , aut ex C aqua , aut ex vino epota. (Puluisdrachmae vhius pondere , aut decocti in vino vncize quatuor, mane & vefperi propinatz.) Vel (inaquisenim pler : enim pler mque demerfum rarus vt Plinius K in vino dulci potus cyathis tri- emergens;) qua doque cubitalibus, in pu bus. Eadem poteft aqua ftillatitia, fi co- rés cauliculos brachiatis: folijsaliquot bre- — chlearia tria; duobus tribüfue diebus biban- uibus in breues apicésdiftinctis &fimulad — tur. Inteftinum diuifum & veficam diffe- genicula iunctis. Tota planta fragilis eft, ctam (& enteroceles) cogere & agelutinare, quz dum in aqua eft, viridiseft, atextra- — folia in aqua bibita, narratur, Diofcoride & - cta &xexficcatà , incana & friabilis, ita vt — Galeno m referentibus : enteroccles pluti- digitis minimo négotio in pul- narecum Galeno, Aetius z afferit. Lienem comminuatur , fed etiam fponte inp) curforüm extinguit; decocta fictili nouo ad | m abeat :odoris eft lutofi& fulphu- — tertias, quantum vas capiat, & per triduum - " : heminá potà, Pliniok. Succus fluentem inaquiscenofis demer- — o 6 naribus fanguinem fiftit (bibitus:) ad- Patauij primum in fofsis dit Galenus p fluxui obnoxijs (ad foeda ven- emet mgtnlinenbg vhria sri) aeo pus Y RR es * tem Birfz, pna ac; fifébreteneantur ex aqua. Dy- Iu. o in ofsis cxnofis fentéricis 4 in vino potus prodeft ac vri- ) echampius €üam circá nam mouet, & quidem vnciz duz , vel pet uit. HeImftadio quoqiex f[Íe,velcumvino umpta. Succus hic r cum fi habemus. : fucco Sonchi bibitus, hxmorrhagiam vul- im pini folijs fimile a- E nerum compefcit. Equifeti s cauliculuste- Da echampius: ver- Rerrimus dum erumpit , proie ad | BT higrican- menfas venit. Equifeti recentem. para- | lant. Plinius ni- gum £ , quem Hetrüfci 2altrufalo vocant, — EO album, vel d- elixatüm , farina adfperfüm ; oleo in farta- pius, Hippü- pine frigunt ; eduntdue. , quo aluus adeó - non de cri- fiftitur; vt inde coli cruciatusfacile excite-- "Ingenusmi- tür. Etiam y p[ebs Romana tempore qua- dos dr agefimze efitare folet, quibus fe del ca- 9iri [mpl d» A4eri, à dba. cap. 6. Er Plin. — k ib. 26. cap. is. |! 6a. o Diftor. Gal. p -Aegin, Oribaf. det. :q Diof.dr Phm, g Lenwenw. | ebuinDif. wu Petronius de vidi Romanor. lib.3. c.3. era * 253 ad dyfenterias vtuntur, áqua calida per no- cem macerantes coqüunt ; é in cibo ma- gno fucceffu exhibent. Scabiei x veficze, malo intolerabili medetur, & biliofum vo- mitum conftringit. Vnctis (in balneo lo- tis) ante diem vnum interdicitur, Plinio a . Exrmiwsscvs. Vulnera cruenta & folijs tritis & infperfis glütinantur : & vt Ga- lenüs c ; vülnera maxima conglutinat, etíam(i heruos przcfectos effe contigerit. Vim admirabilem inquit Plinius z tra- unt (eius quod Pini Ó lio eft) quod fan- guinis. profluuia, vel tàcto eo tantum ho- mine, fiftat. Sic Equifetum alterum , cum aceto tritum , vulnéribus rémedio effe , & eandem víni haberé Diofcorides jy fcribit, & Plinius 2 ; qui addit; propter fanguinem fiftendum. (ed & iíchiadicis perütilem effe. Véruni quae V eterés Equiíeto maiori tri- buerüntj earecéntiorés de ea quod riono lo- co propofüimis trádunt : am In vulneri- bus , tan inte T n externis fariandis; unt: ha commendárunt Ádf 9 fputum;ra- dicis exficcatae & puluerifataé drachma via; cum fuüccó Granatorum acidorum exhibe- tur. Contrá pectoris pulmonumdque vlce- ra; Equifeti in aqua decoctum mane & ve- fperi ad vncias tres calidé potum : vel eius fücci vnciz: dus exhibentür. In Phthi(i, uifeti drachmas vnius podere,cum. in cibis vti licet. Vómitum iae icidium (vt & fucci clarificati vnciae dua cm vírio) diabeteni , (quamuis & vrinam rioueat) 4qua ftillaticia ; bis terue in die, ad - vricias duás propiniarida : ca ad vlcera oris; "^ - Am d es P Ii Nec a. cm LisER Pniuvs SzcTiO Sr CVNDA Car. XIX. Attto vocatur, fed vfus periculofus eft. Sunt À colluendo:vlcera qui Aegis liccumannum afferust;quó c idem y lha46. m bises a dhiéw. ib Diofcorid. Fernel.6, me: va. ie ja t libe; Gal Oris Ae. — f lié.17.c12. £ L2 ss noc osv cera quinetiam genitaliun v. uriufque fexus eadem abluantur & lintcola intincta imponantür, & contra fedis inflam- mationesano indantur. Hepáti calido,ery- fipelatibus & puftulis calidis quàrumcunq; .partium,linteolà madefaa cilide imponá- tur: eadem genicalium & teftium tumorem difcutit. Sic hydropicorum tumores, her- bam contufani, mane & vefpeti impolitam difcutere afferunt. Eadem , contufa vel de- coctain vino, membris contufis vtiliterim- B ponitur. Succus, fanguinem é naribus ina- nantem reprimit, infufus Plinio 4 : fi cum bombace naribus indatur , fronti ac ceruici imponatur:dyfenteriam, ani & vteri vIcera, iniectus curat, Aluum 4 fiftit. Ani próci- dentiz, fi in cius decocto in(efsio fiatmedc- tur. Equórum membris, prxfertim vbi fan- guis fluxerit, fuccurrere, indeg; Equifetum appellatum effe Brafauolus fcribit. .Poly- goni foeminze vires : Diofcorides e Vim ad- Itringentem ac refrigerantem tribuit, & ad adqua polygonum mas, fed incffi- cacius valere. Et Plinio f inefficácius carte- ris Polygoni fpeciebus: peculiáre ifchiadi- cis. Sic & Acgineta ? cum Diofcoride fén- tit, licét Marcellus Virgilius 5. velit con- trarium : ita enim apud Acginetam legit 123 94Av T8 &ppcyQ ig upómspey ; foemina áutem mafculó vilidior eft : quo fit ( addit 5 ) vt oporteat , quemadmodum & Plinius indi- TCIY Cat; credere, diuérfas ex fex Poly Óni tas, oninibus locis & eentibüsnon? dem fed variatis áppellationibu cis'verbi caufa,maízula P. ly. tinis,foéminaeffet. At ini no betur ; ici 3j r2 apr co T8 JyAeue ATTE LIT NE tem niafcula fortior quam fciminá: quet admodum & Córnárus & Anderriacü cte legunt." Hoc vt & Equifetü quia vtrümque fractu coritum, culis expetitür ; ad vtenfilia a exte gendi; vafa prarfértim fFannes & omnis ge- - neris füpelléctilid, quáre nori temere Afprellà nominatur: | [- h /b.4in Di " AW D f. Vere E EET TT Te QI CUT L) * SEC Oz. OS 2S ERES 2ZTRS 2 Ead d "XX à cm Vcmtlpr V don V tdem 9; bai SECTIO TERTIA ARYNDO, TAPTRVS TTPHA DE ARVNDINE $EY CALAMO. CAPVT PRIMVM. ?T LS 2-27] i9», x22 t0 x&A96 apaóX , Vt 25 vult Etymologicus , in odo- 4^ xw ratam &inodoram diuiditur. Cadre IP. Odoratz, genus vnum pro- onunt, & xáAeoy ape jia doy VOCAt: X&Aapoy, à forma,cum Arundini vulgari figura & ha- bitu fimilis exiftat : epzjai», ad differehi- | tiam alteriusinodorz. "DE CALAMO AROMÁ- TICO. B mus, Indicum & Syriacum, imitati Guilan- ICVs in quo genére posi Diofcorides ? & Oribafius c ; a magno difcrimine: Plinio e vero juamuis eum locum Plinij aliqui ali- €rebris geniculisfeu internódijs dinem magis quam od vocant florém,& preftan- o (infrangendo Plinius)lentus, ringe fubacris ( amarus , Y- Colle. 2. $ynopf. 56. d tetralib, 1. fei 2. cap. 196 € dib.12.622,- 39h. Ciis Diofcoridi,at Aetio d mij nfractusinaffulasmul-- 15) fubalbidus, in com.., iminusfra- 77€ Rvx»o ; qux Gracis. KáAa- .À lentusque in frangendo. Negat Garzias;id quod in Calamo fpongiofum eft & flauefcé- u colore confpicitur, vlla ex parte aranca- rum telis fimile efle, vt falfo putarint Aui- cenna » & Serapio i , quos Graecis & Lati- nishzcmeliusnofleoportebat. — — CALAMVS AROMATICVS — SYRIACVS. CALAMVS. AROMATICVS SYRÍACVS radice inutili, trium quatuórue vnciarum. longa, fümmo capitenon nihil extuberante, & paucis fibris capillata;caulis, (modó vnus, - modo plur es,) fere bicubitalis, rectus, ro-- cundus, leuis, fragilis, multisgeniculisdi- Unctus , exurgit : qui recens , nihil aliud quam Arundo, flauefcenseft , exficcatus ru- feícit, & nonnunquam minoris digiti craí- fitudine, multo euam gracilior : hic in pl- | Tes ràrhos diuiditur , mox in alios tenuifsi- ib.2. c.161, i se fimmpl. c. 205. » i (mos - aid M 257 LimER.PRiMvs SECTIO TERTIA Cap. L 258 mos, inftar Liguftri. /ayptiaci Alpini, velA bettim in Güzarate & Balaguate feri: etiam Aolle Clufio dicti,fube Goa, vbi multus éius vfus fit, in hortis fa- membranula, (quafi tela alba fubtenfa,) vü *xBálaguateadferatur ad Occidentem mit- Aruündines Pra 15, qui : Í inful; tasfiffuras & fegmen res WM. : pecicellis fingulistenuifsimis infidént, ex — &in Syria Papyrus, circà quem odoratus il- quorum medio, ge ftyliinftarprodit:fo- le Cálamuslacum. Guilandino 4 Syriacus co, Valde amáro, & nonnihil acri, guítu.ue zia defcriptu Th àftus e vultetiam mucofo. Hic,nifi ex térràcuülfus & nün- — exire LÀ rr d M abu dee 1 ji | b e trans Libanum mótem, & inter ipfum Indian Arábiári de-. qu: Diofcoridesdelincauit, proftat. Arma- — quem. Mattbaeus niaré Galilea là Manardüm citat Garzias, ac fiin Pan- E niare Tiberiadis vocat ; ád cuius ri oniarecentemevidifledicerct:fiquidem — mum ob(eruanit. Huiusf nufquam vidiffe Calamum odoramim, odorato , Libani , Lobelius a genucfareatur fed id quodvulgó,proeo — étiani Calamiiodorati nominet | vidiffe. Garzias & Chriftophorus ludano exSyriare duce; 4 affirmantpertotamIndiam,pra- gintaíex,vna cum. bL. E. lib. iz capa. de Hermolané 259 mus,accepimüs & ali ea inter Schoenan i reperimus. a : — Nouzx. Dicitir K&2«9- Hippocrati?, Calanrür arofnaticum imterpres vertit: ali- bi xá2au9- pue e aos , Calamus vnguenta- rius , forte quia ipfius ad vnguehta vfus: k&Aane apunalocs , Diofcoridi , Oribafio, Aeginetze , Aetio: quod alij aroiaticum reddidere : alij odoratum , imitati Theo- phraftum m , cai xánapQ- i22 s« & quibuf- eftücas & Spicam CasPaRI BavHINI THEATRI BOTANICI nn NA. A in Afianis officinis, Ca/fab offeri vocatur: & ifi 260 qui legitimum Calamum odoratum defide- rabit, Gonftantinopoli in inercatorum of- ficinis Caffabon ferire requirere debet, Bello- nió y monente. Alíirauio , Alterira : Àn- drez: Bellunenfi, aderire , AMarira v7" Chafab darirbe : quibufdam Arabum fcriptoribus, Caratis tz Cayatim, Germanis, QBnrerieot/ QBolricdyenbrobr. Belgis, Pyolrieckendeviedt. Anglis, Ztromaticall feede. Tcalis & Hifpanis, Calamo Aromatico. dam xa^249- 122008» ,CalámusIndicus & B — Qvarrras zT vines. Sapor illi acris, odoratus, Galeno » , & Plinio o , Calamus odoratus dicitur. Aliquibustamen odorati vox non placet,eó quod aromaodorém non fignificet, f«d quod vulgo droguam vocant: attamen 4f»ua, (i etymón fpectes, dictum ab 4 , [ive ex particula inténfiua , & $c» fiue Ju», vnde & à Suida exponitur ivaZíaua - pope: & apud Gracos apwpua]ad s , id eft aromata rédolens ; pro odorato fumitur. Nec mouent Garziz verba , dum fe Cala- turn odoratum non fcire fcribit: fi ibidem fübiungatnion effe odoratum, nifi 2 terra áuellatur , verum quantó virentior (it tanto valídioris tétriorisque odoris fibi vi- deri. / 4» odórem &faporem tai calamo acrem, fuauém, ároma: Yceno non difsimilem ; fed iücün« buit. Dionyfius r xáXapev ipubpéior, nó vt Euftachius putat, quod dia, Erythraeo mari contermi- Diofcorides xi?» efTe tradit. Cala- » Celío: Calamus odoratus , Hermo- Calanius aroinaticus , Manar- Garziz, Lobelio, Acofta:,Ce- omaticus verus , Cor- s. fios. Ad: quidem C nimüm acer. bicus, Plutarcho, Calamus Alexan-D n" ^ m T2 " ; "3 . Lo» » a quei fiar is m n Gd da of as nk i áromaticus , amarus : & Galeno £ , Oriba- fio « , & Aetio P , leviculam quandam ad- ftrictioném ac minimam acrimoniam pof- fidet: maxima ex párte éffentia eius térrena eft & aerea, in caiiditatis frigiditatisd; con- iugatione temperata. Habeatur c fecündi - órdinis eorum qua excalfaciunt & delic- cant, valentius tamen deíiccant , quam ex- calfaciunt.. Fernelio 4 , calidus & ficcus eft órdine fecundo , leniter adftrir git & mi Ineft e quoque ei qu&- dam partium tenuitas. Aperit, incidit ac pellit. RURES ; — Vsvs. Ieriixvs. Conuullis f inedétur, duobusobolis potus, Plinio. Tuísim e & hydropem fana. Véntriculum g &hepar éxcalficit & roborat. Hydropicis, renim - vitio e & ftran rialaborantibüs & rüptis conuenit, Diolcoridi: Cui étiam P vrinàm (ihoderate Galeno &- Áetio ; ) cit , cum Graminé & Ápij fernine décoctüs & pc eme. ótutrahit, tidem. Exri£kmvs. Tufsi i fuffitu medetur , tümi pér fe , cümi etiam curii refina terebinthiná ( rides cuir refiria, Plinius) fumó per fiftulam ór fto. lécori k& & ftomacho cüm alij éetur & imponitur. Menfés áppofitü tra- ari in Guzar, Vas:inDe- hit: decoquitut & ad muliebrés infeffus : 'in Malabar, zzabu: i Malayo, riéc dot & infulico , quas Diofcorides: in Malaca Darinvoo, Acoftzt & tyoirndla. wrmetyxsvlo Galeni Vocat i iin d serlia, Hres:in Cürcanqua — vteri quoque fomenta, qa: phlegm: F'aticam (P'aycan Ácoftze , Bratia áut mienfibus itritandis affumiuntür.- ipioni ? ; fed corrupté, E vtilitet admifcetür: (cetiamnum /apud ——— Erenim Arabes medici Ihdos,in vteri affectibiis, & neructm do- ^ ci loribus, eius vfüs familiaris eft. Menfésm — mouet péffariurn ex Calamo inditum : vt Vterumi ficat & recreat fuffitu. Sudorém ? prouocat puluis, cum oleo 15. € L . £AL "adea os c 261 LisER PaiMvs SrCTIO TERTIA Cap. I. 262 tus: idem poteft » fiin oleo cum pauco vi- A ad Diofcoridem : (i quis accuratius expen- no, ad vini abfumtionem decoquatur. Fur- furibus f. & vlceribus manantibus cum Myrrha decoctus. Malagmatis emollienti- bus, atque fuffitibus ad odoris gratiam con- ciliandam mifcetur , Diofcoride (cribente. Apud Indos » expeti xXpetitur à Mulomedicis hyeme;contufus enim additis Alli js Amini, falis momento, butyro & faccharo iumen- tis aduerfus frigora mane exhibent , quod medicamentum Áràtà vocànt : étenim in India magno c irisyt lieribus & iumentis, quo & officina in Lu- JFitania vtuntur. Hxc de ipfius víü. Nunc perpendamus án Calamus aroma- ticus officinarum, fit ipfius Diofcóridis,nec ne? Ftfi Marcellus Virgilius o; Calamum Graccorum noftra atat? adeó notum, dicat, vt de eo longius agendum non exiítimet : contra Cornarus p eos non audiendos, qui fe nunquam Calamum verum vidiffe affe- im frangitur ; fiftulam ha- e earum plenam; lentus in man- dendo, adftringens ; fubacris : ex Arundi- num eft genere ; l'heophrafto & Plinio te- ftibus, quod & nomen declarát. Calamus vero officinarum, fiftula non éft, fed radix, ncque fiftulam feu arundinem fert ; fed pro caule ex latereexit folium potius,quam caü- lis, quod à medio ad fummum ufque pla- s,anguftius , & caulém veluti trian- , fed tranfuerfim ; Iridis vel Raphani : neque fübacris fed plán? acris eft. Cornarus cum Amato, obijcit, rádicis;: atus) Theophraftum & Pliniurà Ca- lami aromatici radicem defiderare eamque cxteris Calami partibus anteferre , vt apud Bit : 1D t & reliquis fimile, infinia véró pirte [) pim: Polygoni foeminae cau m efformans : neq; affulatini 4 fran-- io eft in víu,cum viris,tum mu- B tantum mentionem facere Theophraítü "m conüncet , quo in Theriac& pro Calamo vétérum vtim nullisvfibusaptaeft. Vel fi má buídam legas in Plinio, pro eff cula;fed éfficacioragenicula. Ad Diofcorides manifefte de fiftula ax tiquam de radice: & quod vox yéu ila , neutiquam radici tántüm c fed & cauli, licetinfinitis locis co poffet, fufficiat vnà ex Diofcorid quenti capite 1 mAvyérd]oy , crebro génic officinárum Calamus aliud qui (it , in: rendum cuius nam plantz radix fiet v tur yóa]a viet exer denía VIN Perge PATET BRAIN tq nme pn——————M 9. t€ 263 CASPARI DBAVHINI TuEATRI DBoTANICI 264. pope in officinis pro Calamo vfurpari A lus velit, ignoramus, cum in cenfura tefte- cribit, càm non folüm odore, carterisque facultatibus, fed etiam tota natura & effigie Calamus ab Acoro, cuius ha radices, difsi- deant. Galenus & Paulus c , Sphagnon; id eft, Mufcam arboreum fubftituunt, qui ta- men long? viribus differt. Verum,cum Iun- cus odoratus feu officinarum Squinithum & Calamus aromaticus Diofcoridis , fapore & qualitatibus noh multum difcrepent , fi« idem Galenus 4 dicat Squinanthum mo- tur odoratum «calamum iam diu perijffe: ipfius tamen figuram , que Arundinem ali- quam exprimit addere placuit, partim cum ad manuseffet;partim cum eandem Lacuna, Caftor Durantés, Lonicerus, Lugdunenfis, 'Tabernzmontanus & Gerardus , Calamia- romátici nomine exhibeant. Imo & Aco- ftac figuraab illa tantillum radice variat,li- cet de vero Calamo agat , Garzize verbis v- tens: foliatamen Gladioli & radicesrepen- ice calfacere , modice adítringere, Cala- B tes tribuit qui in locis humidis proueniat,& 'mum vero leuiculam àdftrictionem habere acminimam acrimoniam : placeret magis fi Squinanthum , Calamo fuccederet, quam officinarum Calamus, qui Acorus eft : ra- tio, quia Acorus, vt habet Galenus e , in ca- lefaciendo & ficcando terti eft ordinis, gu- ftu acris: Calamus veró calidus & ficcus or- dine fecundo, ac minimam acrimoniam : H k E poísidet. Quod fi veró exoletum fit Squi- nanthum, cum Galeno Cardamomum füb- ftituemus, hoc enim Squinanthi fuit fucce- C latius numerofiusque reuirefcat calic Jüncin :alamum Diofcoridis fuperet. MVS ODORATVS MATTHIOELI, - A&af &á quibufdam kia dicitur: eft & ex viuo depictum teftatur. i '. & DE ARPNDINE IN0DORA. | CAM T IL ticis fruticibus tenet, propter foecun- eciía, ditatem , fiquidem vel 5? adufta,. /9eus ab nis , Canbas, edis | GENERA quinqué, vt communiora, Dió- corides 4 enumerat:quedam Nas, (ic plenafolidaue à yaoyu aquo ac compla 05) ex qua fagitta fa&titari folent: altera ezave- (femina) ex qua tibijs lingulae conficiun- tur: alia zvejyyias (Riftula) multa carne pre- dita, (mórapxG» , funt e qui ex T heophra-. fto & Pliniojhon sAárapxG- aut mexican, caua, circum amnes nafcens , qua etiam. altera *ez,pirrs , (qua(i fepimentis idonea, feu vallatoria, à (odiosa (épio feu muhio,) gracilior, candicangs vulgo nota;(quzdam . exemplaria habent aedfes vzrfotuos : : dam veg. x Adixi« .) Quod Diofco € lib 4. cap.10. citur - quax- | | i | fA Rosso; queprincipaum a inaqua- —— E f«d potius B/uyéra px (D. legendum exiftimét;) 3 geniculis denfior , ad librorum fcriptionem accommodata : ália Penigls craffa & con- — 265 matus mendum fubeffe credit , càüm reuera pro texendis fepibus, erigendisque pergulis; ac apparandis baculis , crafsior & válidior melior fit : quare Theophraftus craffam & validam defiderat. 'Theophraftus f Arun- dinum differentiasplures conftituit, nomi- nans Auléticam ; Characiam ; Plocimon, Zeugitin; Bombyciam, Eunuchiam, Syrin- | gam, Donacem, Toxicáin, Laconicam , & Epigeion : duo tamen prima fécit genera; . . -LiBER Pmiuvs SECTIO TERTIA Car. ÍT. hic Vallatoriam gracilém commendet, A- A forté motus antiquórum confuetudinie;à 266 qui Gym feu (ys vocarunt r2» &pviÜuv Pv id eft, laqueos ad capiendas aüiculas defti natos, saliod calàmís vifcatis in aucüpijs víifunt, vt Martialis verficülusindicat : Gal bulà decipitür calamis; & retibus ales. Dà- lechampius / ; Iugalérn potius Latine nomi: nandam cenfet; vel quad eiufinadi Arundi- he tranfuerfa füblimes vineáe iüngerentur; quae ab eó iugatze Vàrroni dicebaritur ; vel quód ea vites in iugum alligarentur, quam quz in plurés fpecies fubdiuifit. AvAuozv Z B nectendx vitis rátionem Columella » do- viv éiigor , Tibialem, ( vt Gaza, Plinium fe- cutus, intérpretatür , T'ibiaria Herinolso,) & reliquum (iue alterum. Vnum autém ge: nus reliqui efle xacaxía), (Charácian Pli nio : Gáza vallatoriam , Hermolaus valla: rem interpretatur) crafam & firmam,ideo vallis & fepibus hortorum idonéam, vnde einiomeninditum: qua ezilos kojwa In co- .mythibus , É Arindinácei céfpitibus Ga- Z3.) nafcitur. Kapvba; VOcant, vbicoacér. & ata Arundo mutuó implexas radices habet, C A üita A itu o implexa quod znórü locis in quibus tellus piri- guis fuerit: Plinius in ripis éxpatiantis lacus dixit: Árundinetü pratdenfum & farctum Hermolaus. Phragmiten videtur Plinius P appellaffe. Graecanicam vulgo dici, &à Vi truuio,Cerdonen Gracam,autor i Hérmo- laus. Et hac e fortaísis vites alligabantur; vt fubrectz adeoque pedatz ftarent: fiqui- deni x&ez£ foeminino genere, ridicas feu pe- dimefita, quibus vinez fulciuntur; fignifi- d - eius folijs ftorez , tegetes , atque alia id genus ferent. Plinius k non ey only fed Mas legit, dum inquit: Characiam voca- bant crafsiorém firmioremque : Plotian ve- rófuübuliorem. Mouitforte Plinium,quod "Theóphraftum legiffet, hánc Arurdi: nem nafci ezi rdv SAaa ov ; id eft ; in infulis fluitantibus: naalí» quafi fluitantem, ( Ru- tari vel nexilem Hérmolaus;) pro eAécno vocauit. Tibialis Arundinis ortuni, natu - fàm , & differentias prolixiusexponit; tum plures aliisarundinumi fpeciésrecenfet, que é Plinius tránfcripfit. Tibialis, (vt ha- "Theophraftus;) aucta altitudine lacus, i€ inundatione craffatür Aründo , & - facta fit zéy/rz : cum vero aqua *rmanferit seiGoxís, Eadém fere Pli: üpatoriam & Bottibyciam vocis: Àliüd nén id éft.cextileforté quod D genus Rerét: vel cet,ob quem vfum etiam Arundinetajin Ita: lia potifsimüm,cultafuiffe Pliniüs n fcribit, ad cárüm & iuga & pedamenhta , qua de ré Varro à . Vel quod ex eius iritérnodijs cori: iugatis; compingeretur feptenis , vt ait Oui dius, fiftula cánnis: quidem (s àntiquis dicebantur coniuncta árundinum paria ; & uen sria fábricándis muficis inftrumenusi- doneà; quare &y/m« dictà éa qua crafsitie & longitudine ad id idonea & apta eft. Hinc uleius p ; nuptiales tibias vócát Zygiás; quám lügales : ficit lunoneri Zy *- galemi vocant, cui vinclaiugaliá curd vt ic quit Poeta. Idem 4 Arundineminüfice nutricülári appellat ; fiquidem ex ea tibize fiebant, quibus canebatur. Qüod veró Ga- Za /&yíslo krmamentáriarm vertitautor illi Plinius r füit ; qui inftrumentum Arma: mentum vocauit: aut quod ad vitiéarum ài mamenta, hoceftiugaferuiret. At Boitb cia dicta videtur,vel quod ex ea ge - uod Borhbyc: CO oris exilitics & ftr ) iab do hzc fimilis fit: v inaciem tibia dignur inu fed bombiirti duntaxat. Differt Bortibs autore Theophrafto reliquis An bus; alimenti nátiui pémun i: qui lentior; Tec & facie quod vera tw aucüpatofiam verterit, f f abf & dibié.e36. — b ib.32.c.16, ! i üba. ell tia. pue 2 5 NL e kie. p o4 267 respopulo osos fictioque accefsit, cafu ra mutata eft, cedunt enim noftra zcftate, menfe Maio & Iunio feré circa folftitium, aut fub ipfo folftitio & in trimatu vüles fiüt & breui exercitatione egent, linguaeque de- cliuesfunt & quafi deorfum flectütur,quod his qui fonos varié fingunt neceffarium cft. Hac Plinius etiam, fed paucioribus verbis exprefsit. Subiungit preparationem & con- fc iones T héophraítus quae adducere fu- CasPARI BavHINI THEATRI DOTANICI :Gcandas tilius erat. Poftea- A litium telum fagittas effe Paufanias s fcri- 268 bit) fui generis eft, nodis paucis geniculata, carnofior omnibus, maximeque flexum re- cipiens, atque omnino obfequens , quo li- beat flecti,calefacta. Plinius addit, in hoc quoque,vt cateris in rebus vicit Italia, quan- do nullus fagittis aptior Calamus , quam in Rheno Bononienfi amne, cui plurima ineft medulla, pondusque volucre (findendo fci- licet aéri opportunum ) contra flatus quo- que peruicaxlibra. Theophraftus: & folia peruacuum. . Profequitur dein adhuc alia p magnas differentias reddunt , non mudtitu- enera , quz differentijs vel fenfui manife- fiis difcernuntur : quadàm enim denía, tam carne, quam geniculis: quzedam rara, paucisque geniculis, & alia cáua tota, quam rózAyjs y id eft , fiftularem appellant , nihil enim ferc ligni càrnifue habet. 'Théophra- fto hcc Syrinx dicitur; quod natura da Ca- ua, nihilque carnis habeat fiftularum mo- do : Diofcorides eam carne craffa defcripit. At Plinio s , quod fiftulisvtilior fit, vt Au- dine magnitudineque tantum, fed etiam co- lore, (roborePlinius;) quippe quae Aexevacie cognominatur verficolor eít, (valida Laco- nicis, Plinius,) item pofitu ipfo atque anne- xu: quadam enim ab ima parte, foliorum plurima ferunt, ipfaque perinde atque € fru- tice feattollunt.. Genus quoddam Arundi- nis £z/yacy (terrenum Gaza, obliqua Arun- do, quz quibufdam Elegia, Plinio,) id eft sit,fedfu- pumilum , quod caulem non erig leticos tibijs: dum inquit, Calamusvero a- C perterram fpargitur Graminis (fruticis Pli- lius totus concauus, quem Syringiam vo- cant, vtilifsimus fiftulis, quoniam nihil eft | carti atque càrnis. Orchómenius ramine peruius eft, quem Aule- t; hic tibijs vtilior, iftulis ille. PliniusCalamum Orchomenium continuo foramine peruium fcri- ingi tántumà competit. Pergit us: aliáfolida & tota pene intus t item alia breuis, alia HOCHN excel- Sedquo isfolijs omnino. Multa etiam diffe- pro natura vfuque intelliguntur,fin- ie ad Bdeula ctdes Nominibus : ( Cannam Gaza atinos, vt ha- ium, (nonnifi in ultum tamen in ! erre, quod in 1n aquis creuit. aquaticis na- niquz in fic- ud E quas Arabes ad varios vfus aptant : etenim auium pennisin f. ibend nius,) modo, atque ita fe ampliat ,(fuauifsi- ma in téneritate animalibus, Plinius) ma- ' fculajfolida eft, foemina inanis. Refert Pli- nius x Arundines effe in India, circa Acefi- nem maxime amnem,tante proceritatis,(ca- uitátis) vt fingula internodia;alueo nauiga- bili ternosinterdum hominesferant: quod, dubitantertamen,alioin loco y repetit. Sed & Indica (ex Theophrafto,) ws ch vic cem praebent , (additis cufpidibus Plinio,) à; idue : &aliagracilis, foliofique: lia D folio non longo fed Salici fimili : haec forte Aucupatoria Plinij à Panhorma laudatifsi- ma: qui & pifcatoriam Abaritanam ex Afri- ca addit, & quze chartisferuiunt,Arundin Ícriptorias.. Sunt & alia fine nomi pr Oceritate, breuitate j crafsitudine m. tate, fimilibusque diftincta, adeo vt viginti | nouem genera demonftrafTe fe Plinius z di- xerit, in quibus Calamum aromaticum nüe merat. Inlordane quoq; Arundinum mul tagenera, Bellonio a referente, nafcuntt ex vno genere iacula , tela & leues lanceas — — conficiunt: ex alio genere fagitt afprorum precij , quibus vix alij quam : trapae vtuntur. Aliud. item 'enu diligen- ter leguntinalium vfum : nam Turcae Gre- hac Arundine El a b z.obfern.c.86. b Lüb.t.ob n». i au m 269 nam,& Canna Indicam látifoliam, Plinij Indica diuerfam : At quod àliqui c; Radi- cem Chinz;, Aruüdinibus acceníeant , non armentis Sinilaci probàmus, fiquidem fuisfarr pera (it (imilis, in eamq; cla(Tem reféren- Aründinum generibás aliquot da. Ex tot Arüüd fecénfeamük. —— ARVNDO VVLGARIS. -— [4 € 3 " II lli xus;albis, longis, cauis, geniculatis 4 laté ferpeiitibus & quotannis noua getrtiind pro- trudéntibus, multi éxurguht culmi, feu fca- preci, teretes, fiftulofi, ex pallofé pulli, al- itudinem dorum fzepé virórüm equantes; liviti cráfsitie , nümérofis internodijs , vt plurimiuni vicenis , diftiri&ti , interné tenui membraha füccincti e , nulla medulla:nuL (0s omnim d Tiepkin » LisER Pmiwvs SEcTIo TERT3A Car. IL uauimus. His addamus Cannàm fácchari-A uus diftinguit, delatis : incaulis fummo iu- , rum ripásvbiuis regionum notifsima. f v OW Yu 71 Eco. Oribafio Actio; KaAau- deny pim. b el 21 jy. Rieffe: kinas o. , Oribalio A ^KáAap D Os. [ ri " Arundo vàllatoria, fepiarià, Canna fepiaria, | S . 41 S | s d Sv efe | (/ 47 ro, Lonicero: Árun x VNDO VVLGARIS: ex radicibus viua-D manis ; Gumi, Jtobr / Set riora; firmióra, vtrinque ácumi- t: é cacfini manus faucianti: : fibris multis pef fofi; longitudinem , quam nér- - € Theph. ibi 902 270 ba, fub finem acftatis exiens, Milij modo cf- fufa, nutans, itavt leuifsima àurà hinc inde impellatür,mollis aclanugiüofi pürpuraC —— cens aliquando viridis. lübarum miaioré$ — | &clegantores cáfsidum plumasimitantur, —— qua vbi máturuere, feminibüs non confpi- tuis:ihaürasabeunt — 2. .. Locvs. Nafcitur in aquis refedibus, vel- üti infofsis, pifcinis, & circa fluminü laxio- . Nouzx. Dicitur Diofcoridi,Galeno,A c- eophrafto; A upaxia. : etfi Dodorizus cxi- ftimet hanc xéjiyz« fiftularem Theophra- o : quibuídam inis , Calamus vallaris, co quod rion folum tuguriorum tectus, fed irc & vallibus, (vnde Vallatoriam lius vertit, vtilis fit. Harundo;Tràgo: Z b. ) Vi t ^ * * » A o, Iurne- , * Tábérnamont, Arundo vállato nao 7 , Aduerf. Thàlio, Gerardo phráeriitis, Ruellio b : Cornaro nao, Calamus vulgaris, Cordo i: Arundo vallatoria , Lobelio , Cala: Harundo alia, gracili calamo , Cae Carina fecuhdá , feemina Diofcori guillàrz. At Lugdunenfis fub / vallatoria Dodonzi , & Arundin Matthioli , duabus figuris propo! Deckriedt. Anglis ;- Gallis, Rofeaucommiina e. It: ne d far fepe , Canella , Canuccia aquatica. hemis, Tre V Vandalis , Scbielff.— pot fréquéntes pluuias, fi cráffum olum fübeft, & modice aqiíze pif natent , celeriter füboriri : pare nam Eu ztior Arundo, fürgit: vt & The omríisArufido vi manus , fran nec Vomeri E 271 interram agit, denfiored; illas inter fe com- plexu innodat, quam vt enodari exararique pofsint. Sed hac ratione non fruftra in ex- 'irpatione laborabis, fi zftiuo folftitio per Pi cinam aquis Pen monoxylo vectus, ; €um. Qegypésne ma- veniat: licet hodie 4: NAx Dro- LL. cepa. CasPARI BaAvHINI THEATRI DoTANICI A sconipis : radicenititur dura,longa;craffa, D nia ad nos delata fit. "Aründo domel » lle daHamoyrjoid. (oc o X —b.debortis, 272 contorta, nodofa, geniculis multis, radice China aemula, qua tamen albior,late huc & illuc fubtus humum porrecta, guftanti dul- | cis fibrisque auct: qua quotannis noua ger- mina protrudit Calamis eft duris, firmis, 4 Àrpino & a- . Nouzx. Heceftaéra 2 ndAapnQ nime s», Diofcoridi : Aera y Theo; hraító : quibuf- dam tamen xapuuia, eiufdem. Recentiori- bus, Calamus Cyprius:quibufdam,Arundo | d am. oe quia primo ex Hifj Matthiolo , Lácunz , Caftori, Lugd Tabérnamont. Arundo amnica , Rue Arundo mágna , Gefnero r: Arundc prià, Amato; Gerardo: Canna qu cies, Anguillàrze : Canna, fiue ÀArund náx;Bellonio, Harundo Donax fiue Cyp 1s Dodonzo : Aründo donax fatiua , Aduer Nárbonehfes. Sic & Caloieri f montis Athou, ex hac Àrundine, colu ficiunt, quz intra tres nodos : ; Cia cft , vt foramine £f; mánus digitos infer nimum & binos ab o lib.x. in Diofe. embl. 93. p 4bgcpiz q , 273 relinquentes pollicem & indicem illi ximum, ad lanz penfatrahenda, & fufo plicanda. Summa cánnz articulatio , fur- culz in modum incif eft, vt lanailliimpo- fita, firmius cohaereat. Quomodo autem, & quo verticillo, & fo, quz noftris dif- (imiliafunt, fuam lànam in fila ducant, Bel- lonius s expofuit. — C VE o WS IIL AnvxDo ANGEICA FOLIIS IN SVM- MITATE DissECTIs: haecfolijseft cubitali- bus duarüm triümue vnciarum látis, neruis ap- aliquot per folij longitudinem cxcurrenti- B bus& eleuatis : folijsin fummo in duos,tres, etiam quatuor apices diuifis : hanc D. Car- gillus ex Anglià mifit. IV. ARVNDO SCRIPTORIA . 7. ATRORVBENS. f T E E. AnvXDO SCRIPTORIA ATRORV- »xxs: radicibus & folijs eft Donaci non ab- fimilibus : calamis concauis , crafsitie indi- . cem digitum,vel potius calamumi Cygni a- E quantibusocto fiue decem pedum alus, Ia- — uibus , fplendentibis , colore foris átroru- bente, intusalbo, geniculis diftinctis, alte- so ab altero plusdodrante diftáritibus, qui- lis & pin- ill 54a : m ET LisER. PüiMvs SECTIO TERTIA Car. II. pro- A ful uentus, fulciatur. à v a & Gracia : reperitur etiam , monente Amato t , apud Hifpanos , & Italos , przeci- pue apud Fauentinos, circa ei vallem quam Ammonis appellant, quibus literati pro ca- lamis charaéteribus pingendis, vt adhuc ho- dié Graeci & Turce, vtuntür: & ab his Ca- lami noftriex anferum, vel Cygnorum, vel Gallopauonum pennis adaptati, Calami no- men habent. Sic in China s tx Arundini- bus calàmi fcriptorij fiunt :in quos penicilla noftratium iram more indunt: an ve- ró cum hacezdem ? Rauw'olffius x fcribit, apud mercatores in Alepo alias reperiri À- rundines paruas, intus cauas, foris lzues , ex fpadiccorubentes, quibus Turca , Aethio- pes & alij Orientales pro petiná vtantur fi- quidem pennz anferüm apud ipfos in vfu non fint. 35-. L . Nourx. Dicitur zóg;y£ , Theophriafto. KáAan(9» ppyyias , Diofcoridi : etiam Rau- Wolífüo: Latinis, Harundo fiue Calamus, fiue Canna fiftülaris, Arundo feu Canna fcriptoria : Canna tertia , An£guillara : Sy- ringias fiftularis Arundo tertia Dodoneo y: Harundo fiftularis, Amato: Fiftula vel Sy- - ringà & Arundo fcriptoria, Aducrf Lobe- lio : Arundofcriptoria & Canna fiftula- ris, Tabernaemont. & Gerardo. ermanis, Cxbreiberrobr, Ccbraberrict.| Belgis, Riet om te Schryuen. | Anglis, Turkié vyritimg eedes. * Italis; Gdlami da Jcriuere; Jus LE V. ÁRVNDO FARCTA MAXIMA BENs : Calamo eft recto, craífo enodi ; lzxui , fplendente [oido 4. A... Locvs. Ex India & Syria. àdfertu interdum à naucléris, qui merces ad V terraneum & Thyrrcnum mare emuntur ; robüffiobes quidem , res ftolones, pro fcipionibus * cipum & fenum, quos tamen Architri ii im, argento circu: euam, in aulis principur dátos cibis praeferunt. | Ruellius Íe petfacpe vidiffe € Papyro, (ci lobi: triquetra fpecie, lacu quibus caduca. enectus ; au . Nowzw. Dicitür K4Aaj Canna Indica ; al thiolo : Canne prin 275 | | CASPARI BAVHINI ^N. ARVNDO FARCTA MA- ^ "XIMA ATRORVBENS. ; papyri Zgyptioe ge- Náftos fs Eas. AMduerliris | Naftostertia, Tabernzeinon- Naftos Clufij , Gerardo. Germanis, th arfülltXobr. Belgis , (iet ebe vult Anelis , Turkie yyalking y a ÁRVKNDO FARCTA GENICVLATÀ, $IVE sÀGITTÀLIS : prioris fpecies eft: cul- nisexilioribus & crebris geniculis cincta, nilis: ex quibus Scythae, Afiatici ,-& nhciunt, aliqui & pró Scipione ocvs. H ki uan ih no Bononienfip ;, autor eft PIi- dbidem & Amatus obferuauit, —— Harundinisprimum genus , À- 'Arundo prima,Dodoneo e: Itos prima , Tabernae- E Gerar do. Gerima-- era,toxica , Lobelio T5 — T HEKTM 'BOTANICI 276 A VL ARVNDO FARCTA GENI- CVLATA, SIVE SAGITTALIS. WA 0 7l Z z z Zz| A 2 Z 2 2 2A z z € Z z z z C Z z z z z z A ! & SS multis crafsis internodijs diftíncta : tales ij qui Mahometem inuifunt Mecha adferunt, quibus equites prohaftis vtuntur preíertim Arabes ,quia longa , robuftz , larues & fo- lide fünt; quibus vtrinquefpicula fefrea ad- dunt; talem haítam,vna many per medium apprehenfamjin aduerfum hoftemtanta de- xteritate vibrant, vt rectius hac quam telo offendant : qua de re & Theophraftus i & Plinius & verbafecere. "Talesraro apud nos confpiciuntur; quia ijs Chriftianis [cció in- térdictum eft. Similiter Infulae 'Ternates / incola haftis arundinàceis telorum loco v- tuntur; quas manibusexpeditifsimé & vio- lentifsimé vibrarefciunt;: ^ || VIL Anvkpo raRcrA rLAVA: Culmis —— Ieuibus je ene flauis, medullafar- - , €ti5, qui fipárui & graciles fint flecti li- "caripoffunt ——— r^ ul , Novis, Hac efe ton feu fegnina Dio Arundo fcemina & fecundi: Naftos feu farcta , fiue toxicà;gràc catilis , Lobelio » : Naftos: ecurida , Taber-- Arundo arcta, Gerardo. Ger- 277 Fr LAVA. . canes. T cil ; didus Rauwolffius o : mercatoribus ex India adfertur, valde dés flexilis ;1ntus farcta; foris lacuis & flaue- € eiufdem per totum pene crafsitieij paucis geniculis : longé diftantibus & vix confpicuis : cuius duae potiísimum fpecies, maior & minor: ex maioribus arit e inferium. & imbecillium fulcra cedunt: mi-- LisER. PRIMVS. SECTIO TE | VIL ARVNDO FARCTA .AIIX. ARVNDO REPENS;, vehi Cuánaiskzauis, S ul as exu prs ócoimma TERTIA. Cap. IIT 275 Arundini fimile à à nodis exoritur ; fed nu- fius , magisque multiplex , & »plures nicas inducit. -Héec Arundo pumiilàin fao- cis magnis Cofto Arabico & Zingibere ple- nis aliquando reperta ; veluti rara & inufi- tata hic doctis & rei herbariz: ftudiofi: $ fpc- canda proponitur. Hánc & Cacfalpinus p fic exprefsiffe videtur: Aründinem tertiam habemus in maritimis arenofo folo, ex lon- gifsimis cálamis humi ferpentem,ramofam; eadeni tenuitate; fed anguftiore fi NOMEN. Poffet & hamá&c noribus; d op ux tamen alijs forma plané fimi-T) pellari : Arundo humilis ; Ge : les, prot vtuntur,qua Turcaíericova- rundo e| ugdun : riorum colorum inuoluunt. ' dinum v fué & « | * Al X. ÁnvyNDO REPENS, VEL CHAMAE- CALAMYS: : Calamus cfi uitince Lugdunen(i;. arfus Graminis modo, cortice fulio ectu lineisfquamatim cirigéntibus di- - ftinctus , caulicülos alios multos vtrinque producens; , denfa congerié ftipátos ; fimili cortice, fimiliterque (quaniofo virgatos;qui. rurfum & alios gignüt, pronünentium vel. É toto orbe gerites adómneém fortunam .. utinodorum, autoculorum modo exertos; . E ures fuperiore parte, qua terram non at- Dit,pauciores inferiore, qua térra infter- ir, afpectu pulcherrima, denififsimia illa m caüliculorum furculorumq; con- cuhi c&terac Arundines folia tabtuüm z inde füittant , nullos autem praeterea rcu ws ; dus calamos; folium noftiiioe ciemus. — — e -Qyariras E rr vinss. Lubet cum cello 7 dicere, &i Arundo juxta vfus: rumque fuorüm acftimation : ximis arboribus com; ] in ea natura libéralior fuiffe videbitur : n aliuridé maior illi meritó laus erit ; quàm vno hocfrágili & inani frutice , omnesferd. tam inftruxiffe: td fácrificijs, pu theatris; 1$ multi Lc esum Vnàá heec füb M piene armat: id m 279 materiam praebet; modo vitem fulcitymodo hortum claufurn à pecore tuetur: & ne vo- luptati etiam defit, aucupio per hyemem in- feruit. Quac ómnes párentis omnium natu- dac laudes dicina vfus. sl ella conficiüt,cum vCnabev x e Dem iocritus 1i, (OeAévuc i$jait Pliniuss, i hamo noxia: propter hoc máxime ferenos dies Vets Odere ventos & nubes , quiinter ipfos pa- cem effe cogunt. Pace vero commodas ad- ibendum, cum.ex ijsCalamifiant. Deli- CasPpAn1 BavHINI- THEATRI :BoTANICI o: in quo m do tuguria tegit , modo ftoreis A Qui ctu in paludem is; exigisq; Ahindines Quipertegamus villam, dum fudum eft. In 280 reliquo vero orbe,cameras,inquit Plinius, leuibim: fufpendunt : volens innuere;ex js cameras fornicesque pergularum quam le- uifsimas & minime onerofasfieri. Chartis quoque feruiuntCalami , /Egypti maxime, cognatione quadam papyri. Quod véro panniculae comam;cauponum ftrata reple- re fcribit, hac de revide caput de Typha. Arundiries e etiam fiffz & folia carundem : Diofcorides t, B vinculorum quoquevicem fubeunt. Vtun- . tur & tektores cannis, ex illis nonnullain-.. . ftrumentà conficientes pro filis glomeran- dis: & Chirurgi noflri ofsibus fractis colli- pandisadhibent. Ad Rhenüm, vbi ligni ca- ritas in fafciculos Arundinescolligunt, qui- bus per hyemem fornacescalefaciunt& pa- — j nescoquunt. — — Ue m Qiii Medii Bb wfugi., non o- innia Arundinum genera commoda funt, fed Phragmitis maxime, de qua practer Dio- cijs; ad tibiarum vfum; quas à Barbaris in- C fcoridem, Galenus, Aegineta; Or ibafius & . uentas fuiffe tradunt, ideoque in defcriben- dis muficisinftrumentis, quibüs perítrepe- bat furiofa bacchantium cohors , recte Ca: rbaradue horribili ftridebat ti- ventas tradit , v(umque;n certamine; Mar: fium tibia; Apollinem Cythara..| Sic Phoe- »ilem vocem emuttebat, enóminatà, licet alij Gin- Aetius ; eadem feré tradunt. Cyprium ta- meneadem omnia poffe, Diofcorides aíferit &Pliniusquoqueprodidit. CalamiPhrag- —— mitis fradix,(quantim g guftulicetcomij- — | cere, ) abftergendi vim non modicam ha- bet; minimé acrem : folia tamen viridia fno- deráté refriverant: itemque non modicam. vim abfterforiam pofsident. Cortéx eiusv- ftus tenuium partium , atque difculforiam — | abundévimacquitit, habetque vimabfter- — Y , : * : : 3 grinas ab anferina voce dictas putent. 'Try-D gendi : adeo vth calefaciat & ficcet i vehe- — 4 i quoq; apud Athenaum x yy 962 eft área : quae tibizeab Athenaeo yíysen itidemque ab Hefychio, necnon jiarum ex Arundinibus di- legat Gellium y & Her- in coridem 4 : maximétamen ius laudat Arundincsad muficam; qua à Sicilia Thermitano agro fita ad- ert Bellonius a ex Arundi- iti quatubr, Muficum In- Xitm elegantem & fuauem m Germanica fiftu- t ntrionales populi antque aeutstecta 1a vocat Plau- üifti fpiritu, menter (tertio feré Á ficcat quam calefacit; /— 2.ddiod : Vsvs. Ixrzixsscvs. Vrinam/ menfes- . z quelmouebit.& ifchurigefuccurret,radicis, —— tim —— quàm fatiuag, it vino velas — quadecoctum;propinatum. E€rk1NsÉCVS. | Alopecias m cortéx vítus & ex aceto illitus emendat: quod Plinius 2 dé Cypriatradit: - idem poteft cinis o. cum axungia leonis. Furfures o áufertradicisin vitio dicato; ordine:) plus tamen Lurcas reperiri , quod E fi eo caput ablüatur. Aurium o dolorem mitigat, olei in quo radices decoctae fue- rint ; fi aliquoties in die guttae aliquot in- — ftillentur. Auditüm vitiat;pannicula p flos haret, vt auelli non pofiit; quare focpifsirmé. i 28I bus 4 alij :fue inflanimationibus tefítium) folia virentia tufa &impofitame- dentur. Acftiuo teinpore haec per febrici- tantis cóbclaue , refrigerandi grátia , fpar- guntür. Vulnera & vlcera ( putrefcentia, Plinius r) lihguáe curat , (i Éepius illinan- tur. . Viceribus antiquis & fiftulis;, puluis tenuifsimus adfperfus, eas exficcát & curat. Scorpioniim i&ibus; radix s contufa &im- ska Luxata t ; dolores; lum- orüm (fpinize Plinius) eadem ex aceto de- .. mulcet. Maculasex variolis relictas;fuccus radicis,cüm feuó hircino& melle;pari dofi, delet... Sudores potenter moüet medullá contüifa, fyncipiti & pedibus adpofita;fi quis in lectum fe componát & cóoperiat. - 4 i- eua ! , aculeofdue córpore extrahit palis contrità tum per fe tum cum bulbis impo- fita, quà de reGalenis & Aegineta dubitant. Plinius x & folijs cam vimtribuit. Celfus J plenius de hoc : furculum; inquit mé educit; fuperimpofità Arun fi tenera eft, protínis contri du. ior, antein mulfo decocta, cui («mper mel riftolochià cum eo- D. Erg doe áfpera eft ; eádemque offenfa étiam in Filice eft: fed vfu cognitum éft v- trumque aduerfüs alterum medicamentum efle; fi contrita fuperinfpofita eft. Et Mar- cellüs £ & Plinius a , Filicisradicemtritam Arundinem, & contra, celeritér extraheré fcribit : & vt Myrepfius » , ex quacunque corporis parte, radix Filicis tufa & cribrata, [) loc madefacta, cum adipe füfficienti fuperpofi- dicamentüri Hippocrates qeu meniuni videtür quibufda uere ác en LisER PRiMvs SECTIO TERTIA Car. IT. (etiam A rint loco, tabeícere carum alteràmi opo ficce prouin —nro (M ( E Addit infuper , peculiarem formarurn ad- uerfantem bcolcitim illisineffe. Qua fane arnmia Emblemati locum edit apud Cà - ieráriüm f Difparem vites: fijuidem di- Ípares mores , difgaria quoque ftudía fc- TER recte Cicero , quod hoc di- ichio complexus: Trifte Filix calamis ,Fi- lici quoqué triftis Arundo: Qui focium cu- pies quaerere , quaere parém. — Nec minus elegans Emblema apud eundem, Flectimur nonfràngimur : nam ventus ingentes arbo- res confringit , & radicitus euellit , contrà Arundo ftt, licét quolibet verito agitata, 11 lacfa : quáre patie Iparagi ferantur ; rhirifice pre quare Palladius 5 iubet inter tarum oculós, Afpárágorum etiaim femina fpargeré ; vt mifta na cantur , eo quod & Afparági colantur,& incendantur,co thódo duo Cannz : quod & Càto i inmüit. Cum ergo tantüs fuerit Arundinum €fus,non mi- rüm fi veteres ftudiosé aründineta colué- rint, vel vt Palladius 5.Canneta , queri mo- dum bréuiter,cx rei rufticie autóribus;fub- nectémus. Arundines apricis k locis gau- dent ; & à ventis nutriuntur üm xéetifehtcuiti fint vi fperius refoluto quà dénf * Ld iuis, luminuin ripis àc veprétis cotumodius, qiiam i$déponuhtur. Si» cálidar| ciz ftudemus, valles vel irriguas opus eft depütan frigida regio eft, locis fed fücco villarüm nii Aründo paftià elius tàmen bipal feritür factis E uifsimis fcrobibus Ibis radicis ; feritur- & talea 283 Caspani BavHINI THEATRI DOTANICI 284. vacantibus ge obrutus, (vel, vt 4 Cato À capite fequenti. Arundinibus Plinium x nis pedes ternos alium ab alio prabet : (Palladius m , oculos Cannarum per fingulas fcrobes obruit ; qui femipedis ipuda interíediftent.) Talea &tota Arun- Adarcam adnumeraffe aliqui volunt;alij ve- ró negant. Aftruit Marcellus y & cum eo Amatus. Et Dalechampius «, inepte Pli- nium facerefcribit. Contra veró Collinu- tius & Cornarus 4 , Plinium tuentur. Her- molaus P autemita;Plinius,inquit,non hoc dicit,Arundinempaluftrem efle Adarcam: (cd é cortice paluftris arundimis nafci Adar- cam , fub ipd eius coma quod & lib. xxxi. monftratapertifsime; ijídem fere verbis de ftratus calámus facilé germinabit : ita au- B Adarca & xxr. libro docet cum Binapt. E- digitorum trium, aut quatuor; & fic, vtex proltrati Arundinibüs , vnus aut al- ter oculus furfum fpectet.. Caeterum Cala- - mos, quirecté plantaritur, eos duos genicu- - los xeré oportet, & duodecim digitorum profunditate plantari. Tempusautem plan- - tationis; quidam veris initium effe volunt; quandoquidem facile à glacie ldantur: anno poft folftitium Hyemale: eoufdjue e- ugeícere creditur. At Columellet; | q cultu hetis primo triennio nonalius eft, teris: cum deinde confenuit - repaitin i idüm eft : ea eft autem fenectus; cum vel exaruit fitu & iriértia plurium an- 'um : vel ità denfatum eft , vt gracilis & Canna; nilis Arundo prodeat. Sed illud de integro refodi debet , hoc poteft inter- am.. Recidenda s quz in a funt , id eft putria malé qua gigriendi oculosnon ha- n 4 quoties & vineta : 165 etus, cinere , vel alio ftercore propter quoa ceefum plerique *á UE nisvoce vfus,) inhgrefcens;molh: Alcyonio prorfus fimilis, valde fpongiofa, vt videri pofsit Alcyonium paluftre:fió & Oriba- — fius e ; cui Adarcefiüe Adarciondicitur:at — — Hactenus de a- icibus cómbu- im imitatz, qua de re CUN s lib. 4.3. A € MUERTE Me MES EM 1 28; adnafcatur, ) dici poffe fcribit , id quod ab A alijs 2upvaioy & ^ui ms ji feu; vtetiam Aetius, AMpgéig nóminatur , fcilicet 2r TG Ayay, hoc eft; à paludibus in quibus nafcitür.. Quod Plinius ; Adarcen Latinam vocem affirmet, errat, cüm Graci paísim pro füa; ante Latinos vfi fuérint : equidem Latinis recepta Graécorum vox eft. Pallam mari- nam Italos vocare Córdus o ftátuit,cum ta- men longe aliud hac voce nobis oftende:- rint; pilam, nimirum, leuem quafiex quif- - quilijs ftramineis compofitam ; quam in li- B tore Veneto copiofe vidimus. Fallitur & Collinutius qui duas Adarces fpecies refert; cum Gracorum nüllus , quos equidem le- gerimus , duplicis meminerit. Sed de his alibi. Quid fibi velit Diodorus p ignora- mus; dum fcribit in Auftrali quadam infu- là; zequinoctiáli plàga Arundines háberi plurimas, fructà candidum neruó fimilem erente$, équo füauifsimus panis conficia-- tür. In /Ethyopiapopuliradicibus Arundi- — "A | victitant, & ób id Rhizophagi nóminantur; Rüellio » & Hermolao monentibus:Etiam.- num 4 hodie nonnullae gentes panem nori infuáuem conficiunt. Sic & Indos Cannis adt Arundinibus vefci ; Bellónius * te- ftatur. GE "DE ARFNDINIBFS IN. DIic1$. mOMEEAIYT Hina AL Enso6 ARBOR TABAXIFERA :árboreft Z- X*-magnd a &craífa & inftar Populi iia cerá, interdum minor , ramis frequehtibüs, vt plurimum érectis , internodijs pluribus gitudine à fe inuicem difsitis : folia ibat iultá Oleze longiora : triplo ? , quadru- ploue maiora & tenuiora: & , vt Liníco-- à qued feinem longis diftunt, o Pio. 16 din Dif ipa. 2 Heg Afi api (ES La € LisER PRIMvs SECTIO TERTIA Ca»: III. 586 ARVNDO ARBOR TA- BAXIFERA. iunctim includas, imo femoris erafsitic. In- ter fingula a internodia liquor quidam dul- cis; craffus, velut Amylum albus& conge- ftus, (materia quzedam c peculiaris, attàctu friabilis , afpectu medullam ill. Calamisfcriptorijs extrahitur, réfé terdum a multus, honnunquam : cus & plus ? in viia quám altéra reperitur:quém etiam 4 ion óm dines fiue rami continent, nec v duntaxat Et. Bifnager Bátecale ; & p prouincie alauar profe Iquor hic COD cretus duplex eft, interdum albus & craffüs interdum nigricans 4 & cinereus inü tur, quitimen non improbatur, cuit colorem nigricanteni ; aut o ihiditatem , áut quod diutii cha Beso honnulli putarunt ob a cum in multis ramis,quos Mt: non Vero, 'oris incendiur 287 labar , praecipue iuxta littus Choramandcl A in Bifnagar & Malauar prouenit: in 5c quoque 4 Norfinga: in fylua uadam Ta- nor, hancarborem, fiue Á buda vi- diffe ea forma , qua exhibet (quam & nos imitati fumus ) & ex ea medullam extrahi vidiffe; Acoftateftatur. — — —— | Nowrw. Arbor ipfa ab Indis Mambu di- citur (licet nunc etiam, fucci nomine Ta- baxyr vocari coeperit) quemadmodum hu- morab indigenisIndis, Saccar Mambu, quafi dicas , Saccharum de Mambu nominatur, B partim propter dulcedinem , partim quia Arundines, aut rami àrborisillud producc- tis Indi Mambu nominant, licet nunc etiam Tabaxft ambu vocari coeperit; quae VOX Perfica eft: nam 'T'abaxyr lacteum humo- rem , fiue liquorem album vt lac, aut fuc- € icubi concretum , notat: qua voce A- m cft, nam hi ; quemadmo- iopes & Perfx , hoc nomine, infignem medicamentofam vim pe- nt mitaciunt, ac mercimonij caufa ex Ind regiones éexportant , màgno pretioredimentesprocius prouentusratio- - ne, cuius pretium 4 in Arabia eft; vt puri ar-D ! ti pondere ematur. Diciturarborin qua ir generatur , Garziae: Spodium aut rianorum, Acoftae: Spodium, Ío: Mambu fiue arbor Ta- ámbus fiue àxir& Arun- Latini fecuti funt, at- Spodio confundére lidem Grecorum ard; rulgo Papel nominai (9 lb a an. traH. 2. cap. 617, d» de vigib, cordia wraBl. 2. lira S. CasPARI BavHiNI THEATRI BOTANICI 288 terram feupauimentum aliquando delabü- tur,& Cadmia facticiae fpecies eft : quemad- modum autem Spodium propter gode tem recidit/fic Pompholix fauilla efttenuif- fima & volaulis, quae dum zes in fornacibus perficitur, inaltur euolat, & camino inftar farinz vola a | adhaeret: quae cum ambo in eadem fornace fimul fiant ; tantam inter fe cognationem hàbent, vt in vnius defectu al- »en- 289 dum ,quodSaccharum, Diofcoridis , Gale- ni & Plinij, Dalechampius ceníuit : poterit érgo in huius defectu, Saccharum noftrum Candi fubítitui: quamuis Arabes in medica- mentis per osaffumendis in defectulegitimi T'abaxir, Rofis vfos effe, (int qui velintjid ex Serapionis cápituloállegato , atque etus in- terprete probántes: in Graecorum vero, id quod officinze Nihili grif&um appellant, in cujüs defectu , Graci aiviarzd|o. parabant, quz nonnulli ex ofsibus Elephanti ( alij Boum) crematis ficri cenfent; quod falíum effe Garzias & Acofta afferunt : cum Ele- phantum offa, velut nullius vfus, ab incolis abijciántur.. Sic mültze officinae , Auicen- nam o , vtaliqui volunt, imitata , ex radici- bus Arundinis combuftis fuü Antifpodium eonficiunt: alij, Ebür vftum exhibent... At longé rectius fiet fi Diofcoridem p imite- mur, qui varia Antifpodia propofuit,vt funt folia Myrti cum floribus & baccis immiatu- xis, in fi&ili crudo operculo perforato, vít víque ad F CT S , qu: pt: im 1 ir : fic ex tenerri- c ueftris ramis ; vel fatiuzae cum loribus , aut Malis Cotoneis diffectis & '" exoffatis , aut Galla :ex Móris immaturis, cá- didis;aut Térebintho;aut Létifco, aut molli- bus Rubi folijs: vel e Buxi coma,vel Pfeudo- cypero cum flore: alij ex ficulneis frondibus in Soleprius ficcátis: alij alia in Spodij Gre- corum vicem vfurpant , nullum tamen in- vid corpub iid huius loci rio | nita ETKES Qvárrras. Frigidum & ficcum eft Rha- fir; & quidem gradu te — Serapioni t ini fecu ]urERNVs. tremori prodeft, caliditatem s t rüationém cholera: remouct, fto- ftat & cárdiacz $ calidae, ni- uxui & vomitioni ; item zu ze, fiuc t vlcerib ris ? LisER PniMvs SrcT!O TERTIA Cosi III. i à igidum in tértio gradu »fic- - Febribis 7 acutis & | 290 A minceoxalidis addito. Exrxaw vs. Solentln- di y ex pulcherrimis eius ramis incuruatis, ^- pergulas & deambulacra, opere topiario, ad Meus vmbras, conficere. Sic in ciuitate antan a India Orientalis, cuncta adium füblicia, ex cráfsifsimis Arüdinibus, Bambo dictis, áflulatim diffectis conftant : vnde te- nui labore , fumptuque fuaszedes extruere aee Sic in Terenate a ex ijs domos uas zdificant , findunt cas & fingulari in- . düítria intorquent : licin Pegu 2 B ftramine tegunt. Ai debis annis rundinibus hiftoria India Occidentali telligenda, quas fcribit editiísim ura interfeptum uodl ct,mer c capax eft, & qua edium. 1 adhibentur: vbiquoque Cannarum Hiero- folymitanarum nomen occurrit. In Mala- bar d tantx amplitudinis & crafsitici funt, vehuntur ; fefc à Cro -T Tua EXE 29I bricant, quibus magnatum Lufitanorum mulieresimó & viri, perpublicum, de loco ad locum pórtari confueuerunt. Sic vbi animus non eft aduerfarium vita omnino exuere, verberibus duntaxat illi tergum tam obecontundunt, vtSalpam nemo friabi- iorem ictibus reddiderit, fit contufio ea A- rundine femoris crafsitiem habette, quam Bambus vocaht, ex qua contufione p itudo paulo maior vncia: triente : fu- ircumferentiaquafi zequalis infi " ma parti, ligni fpi(situdo triens vncize. T o- tum fragmentum , foris laccà rubra indu- . &um erat verüm multo longiora ex Orien- tali Indià naut Anno CI. I5. cI. attule- it, quorum bina in horti Academici pot- id Lugdunum Batauorum fufpen(a, 1e mutila : horum minus , vi- lex es Romanos longum; decem ac nouem internodijs donatum, crafsitudo in- iprehendit;fuperna quatuordecini : ma- Áefquipede longitudine füperabat jscrafsitudine: fingulorum in- THOU n longitu, Din vtroquecircum- ferentiaé partis. nterioris vtplürimum re- fpondebat, nonnunquam longior aut bre- ulor erat : materize fpifsitás feré par cum ea imo defcripta, hoc eft triens vncias. erae fuerint integrae illae A- "Ed ilis coniecturam facere li- 'infigere;vteasalióqüi cadu- requeant, hecille. Andehisin- eft Indiz Occidentalis hiftoria b dd . CASPARI BAVHINI "THEATRI BOTANICI : ! dein folidiore facta lecticas Pallankyns fa- A efformatis, Sagittas fuas ita arment Barbari fima parte decem & feptem vnciás ambitu D deatur Pliniusfabulam (cripfiffe;addit,qua- 1 M Tum anti SS . : * guav. i$ podbaó. pio. 292 in Brafilia, vt vno ictu feras humi fundant. Has Arundipes & cx ijs confectas nauiculas veteribus cognitas credimus, quia apud He- rodotum ; legimus, apud Indos OW: na- uigiac fingulis Arundinis internodijs fieri, uz Arundinea nauigia vocant. Et Mega- henesapud Strabonem k Arundinesquaf- dam dicit ftantes vlnarum triginta : quaf-. dam humi proftratas, quinquaginta, tanta crafsitudine, vt quibuídà diameter fit trium uidit uádrupla (trium oris Dale- champius) Sic Diodorus Siculus / : ferüt . Indize tum flumina, tum loca paluftria , A- rubdinum copiam itacraffarum, vt nequa- quam ea vInis homines amplecti queant:ex juibus naues optimze fiunt, propter Arun- pose robur. An de hac Ariftoteles i. lo- - catus? vtfupraadduximus. Et Solinus »,' . | quem Plinij contemperaneum aliqui pu- tant, deIndia fcribens,intercaeterá haec ha-.— m parte diameter pene vnciaràm C bet: qux paluftria funt, Arundinem creant ita craffam vt fifsis internodijs lembi vice vectitet nauigantes: € radicibus eiushumor | dulcis ad melleam fuauitatem exprimitur. 2i SicveróPliniuso: Arundinéstante proce- ——— ritatis vt fingula internodiaalueo nauipa- —— | bili; terhosinterdum hominesferant:&ali- —— bi p: HaruhdiniIndice arborea amplitu- — | do : quales vulgo in templis videmus : & mox: nauigiorumq; etiam vicem praeftant, fi credimus , fingula internodia. Et ne vi- les vulgo in templis videmus: res enim pe- regrifie, vifu rare & infolitae magnitudinis, publicislocis reponi folét: quemadmodum adhucintemplisquibufdiGermanig étiam — Galliz, vertebras & coftas Bálenarum hor- E renda magnitudinis , longa córnua qua — — Monocerotis creduntur; & eiufmodi alia; — AnnoCI»I5C xx.Bambu,fiue Arundinis — Indice nomine folia aliquot; cumquibuf- — dam alijs exoticis ex India à Reuerendo D. cole iuxta Piperis plantas E "Terentio accepimus , quorum defcriptio- nem fubijcere lubet:hec íüperiorafoliaeffe — ceníemus , adeo eriim angufta funt , vt ho-.- rum quatuor fimulfiiungantur,vikvnciam | lata fint; quorum quodlibet vnicias quatuor vulgaris quam Donacis folijs fimilia , bre- vifsimis pedicellis albicantibus donata ; in. ápicem fubtilifsimum definentia, venis ali- m bwablepé — & pé e TP quot 293 olij longitudinem excurrentibus & altero folij margine fubtilifsimis crenis quemad- modum & Donacis & Melica folia, vifum pene effugientibus, & folum tactu percepti- bilibus, exáfperáta funt. 2, ge DE ARVNDINE S4CCHARL FERA. 0! 4 Ts: Domitius 2 in quadam P3pinij poé- — tz: fyluula; Arundinem faccharum fun- détem ab Odorata non diftinguat; attàmen ex Odorat& propofit ; & Saccharina iam proponéndze defcriptione,opinionem erro- neam effe patebit. — — — A ARVNDO SACCHARIFERA. - LisER. PRiMvs SECTIO TERTIA Cap. IV. B fciffe pánguntur. Et Turcae ) fu — Dh coinmetciaomnià amplif feris Arundinibus excultam, m vp. IV. — 294 quos (preter neruum medium,) per totius A medulla fungofa , fucculenta, candida, mel- leeque dulcedinisfarcti, quae deco&tione fe- paratur, &in fal dulcifsimum cogitur,quod Saccharum vocatur : ex quolibet interno- diofolia numerofa,bicubitalia, acinterdum longiora furfum erecta prodeunt, quae A- rundinacea , Arundinis fatiuz anguftiora, paluftri T yphas, tam figura quam pofitu (i- milia , fcabra & Hoe pub Jc iE ftriata; ftolones amplectentiá: flos in fum- mo comofus aliquo modo Melica: fimilis : eteniminter Miliaceas & Arundinaceas pl i- tas media eft, & ab Arundine Nafto vocáta in Europá, tantum fucci dulcedine, craísi- tudine & crebrioribus geniculis diftat... Ex radice germina oriuntur, quz refecta plan tantur;cuius etiam talea ex ima radice ab- rt dtum Can- na fucculentum , duobus tribüfue interno- dijs diftinctum áffumunt , & per tranfuer- ; inter — tanis & Siculis edoctus,fcribit. | Locvs. Cannz hz inIndiavbii creícunt, & quidem in Baia infula e fimz, & initfula f Dium facchar fimum habetur: in Canaria g im facchari fit: in infula S.Domi ma i jifülà abunda locisartificio fingulariSac nne In Brafsilia , Kk quoque fed non idmodum frequenter. Belloriius / in Paleftina;itine- read Gazaram vrbem , planitiem, fa 295 Hunmenti folo gaudent, fed calidiore aére & A idiore aura. Nec audiendi funt illi, LÍ nullo autore nulloque tefte, in Syria o lo- cum eurá tradánt, inter Libanum & Antili- banum, cónualle media, hánc Arendihem hafci : nam ibi Aründo quidem prouenit, fedOdorata,nonSaccharifera. — — Nowzx, Dicitür Harundo faccharea, Hermolao, Zuccharum ferens, Agmato : Ha- rundo Saccharina Indica ; Aduerf: & Lobé- lio p: Arundo Saccharata , Dodonzo 4: - Dalechampio v : vel Saccharina, Taberna- ont. (cui & Calamus Saccharinus, ) Ge- B mont. | rardo: Arundó Sáccharifera Indica ; Lug- dun. Sacchari canna (papyri formam ha-. bens) Braffauole, Gefnero s : Saccharum, Lonicero : Melicalamus, Cordo t: Can- 5a; Caefalpino. -Mel Arundinis fiue ndicus quibufdam. Germanis, . Belgis » ludiaems Suyckerriedt. uarreede. Cod vero ex calamis (iue crudum; fiuc expreffum,fiue 'ex cànnis vel radicibus , dicitur C t rányapti uii Diofcoridi. Zuccha- chàr ; Saccharum & Succarum. anis, Qudter. Beleis, Sucker. Anglis, - Gallis, Sucre... Italis , Saccaro, ZZuc- anis; Auccar , 4zuquar. Polonis, HARVM DVPLEX EsT, ALIvD NATi- LiVD Facririvw. Natiuum eft, te ex Arundinibus effluit, & fu- ndines concrefcit. Fáctitium,aliud "um , aliud recentiorum. Veterum, ]) Lex radicibus exprimebatur;forté etiam 1e eliciebatur. Recentioruim, quod Cis elicitur: hocque di- in Cócr : Molle: Coricretum, in Pyramidale, Mifcellaneui , Candum & Penidium. Pyramidalein Maderehfe,Can- arium,Finale feu Finumi,Melifiim &Iho- juibus fingulisagemus. - | NA cep is eft fpon: fuze oculis & in geniculis E CaspPARI BavHiNI THEATRI BOTANICI & Zuchar : nonnullis mel calaminum id eft 296 Salis Indi nomine cognitüs fuit: de quo Diofcorides & Galenus, mellis fpeciem effe dicentes , idcirco de eo.inter Mella 3gunt. Concreti, inquit Diofcorides x, mellis ge- nus, quod in Áründinibus inuenitur, inÍn- dia & foelici Arabia , confiftentia Sali fimi- le, ac dentibusetiam Salis modofragile. At Galenus y Sacchar quod ex India & foclici Arabia conuehitur, in calamis, vt aiunt, cé- crefcit, & ipfum mellis eft fpecies. Et Páu- lus 4 Saccharum quod ex elici Arabia ad- fertur , minus dulce eft eo, quod apud nos eft , fed aequalem vim habet : quibus verbis differentiam inter Graecum & Arabicum o- ftendit. Meminit etiam Galenus 4 huius -Sacchari inter res febribus conuenientes. Audiamus Plinium ? , Saccharon & Ara- bia fert, fed laudatius India: eft autem mel in Harüdinibus collectum , gummium mo- do candidum , dentibus fragile : amplifsi- mum nucisauellanze magnitudine, ad me- dicinz tantum vfum. Hisfubfcribit Aphro- difzeus c : lisin Arundine cóagulüm eft; Sole cogente roresad mellis dulcedinem, qui tàmen Sac- charum cum Rofcido melle, id eft ; Manna, confundit. De hoc Strabo d ; prc 3 z; a& ya aav om TmiEO ME $ lagAuez & jc; Cay. - Vnde Megafthenes Grzcus , Indiam ià Árundi- fibus ; mel fine apum opificio gígnere tra- dit,&id mellis XÀA dguyty 7 Aeyéju ct UC gl in empórijs Erythraei maris etiam venale Arrianus e refert. Diofcorides dicit ixi «av xaAauor : Interpretes reddunt in Calamis: e- quidém prepofitio zi, pro diuerfa conftru- ctione diuerfàm fignificationem habet nam i cum genitiuo conftruátur, fuper f PniR- cat, aliquando étiam in quare fuccus fuit in Calamis quidem colle&us, fed fupra €ala- mos vi Solis ex Cannis expreffus & conglo- batus,qui in Cannatum geniculiserat,vel — etiam in Carina: idcirco Braffauolus f ait hanc concretionem fieri per guttam ; qua ex Carinàexcat. Hicergo,melleus ros Salis modo concretus ; Dioftoridi TAX QV MMÉAL, Galeno cáxya» ' PA i2 34 dicitur. Arabibus, ZZachar | - quod Saccar Indi appellant mele 297 LisER Pnruvs SEcTIOo TERTIA Car. I V. 298 propter candorem ac friabilem in eo ficci- A cula amplectuntur, Sacchari micaspifi ma. tatem , & quod liquefiat cüm humore ali- béo diluitur , presi in Sale funt: In- um vero;quod maxime in India proüeniat. 4Eginetze e enint 224 idixàe; colore quidem & concretione fimiliscommuni Sali fapore autem melleo. Sic Auicenna 5 , Si qui afportatur ex India , eft in colore falis & dulcedine mellis. Sed de fale Indico ihter noftra: actátis Medicos páfsim dubitatum, qui non patiuntur fibi perfuaderi, rem mo- itudineconcretàs. Sólis calóré éxcoctas interdum pellucidas, vt Saccharurh Cádum factitium , vocatum interdum véró cándi- cafites & non pellucidas; qui vulgo negli- gütur, cum carum magná cópià haberi non posit. Sic & Coftzus o ihinuit, antiquo- rum Sàccharum ex eadem planta proueni- re,qua noftrüm Saccharum vülgire, quod ex Indiz commeritarijs difcatur. Nec mo- uet Io. Bap. Theodofij ? nüdà pronuncia- co vbiquenotifsimam tam rioda, & vt illi B tio, Arundinem noftràm Saccharinam, in- opinantür , abfürda appellatione indicari. Quare locum apud Auicennam, pér Hercu- lanum ac Gentilem Saccharüm Candum expofitum , réprehendit Leonicenüus ; , qui vultiütellieendum Auicennam,imo & Pau- lum ZEginetam(cum inde Auicenna defum- pferit) de Sale albo , qui pro condimento . cibis admifcetur. Addit Leonicénus, Sac- charum Candum non effe alburn, fed potius cólore füblüteüm : fed verba /Egi rum Candum nectublüteum eft, fed quan- to exquifitius, tánto magis albicat, prétfer- tim natura conftans: quod etiam Canduni dictüm fife Fuchfiusteftatur, quia nimia Solis excandefcettià multum obduruerit: mirüm érgo cut Fuchfius & Auicennz in- terpretés repréhendat, quod per Salem In- dum; Zuccharum Candi intelligant: qui re- été oftéditerráré cos, qui antiquorum Sac- chárum,iSale Indo differre éxiftimant: eté- nim Archigencs antiquifsimus medicus, vt D quze Saccharó , alterum alte autor ZEgirleta |, Indicuni falém ; & arun- dineüm mel vocauit. Manifeftum itaque & / pro comperto apud Graecos veteres , quod &guítus & defcriptio cómprobant; Salarn Indicum, (quem Salem Conftantinopolita- fium, Montágnara vocat,) hori alium ab éo Saccharó quod fupra Arándines concréfce- bat , ex cutus Árundinibus coctis noftrum fit Saccharüm. Teftatur rlamq; Ámatus m p non folüm in India hoc euenire: fed etiam... . hodie in infulis Maderize & S. Thomia-ac E Sd vocalfe: fiquidem Galenu üunatis , quas Carinarias vocant: in qui- fcribit ; fe vidiffe Arundines it. Imo videas & | ba /Eginete ad- riuscu t ! ducta tollunt ambiguitatem : imo Saccha- C apes collegere, Solis calóre liqu * quientis, Diofcoridi & Plinio penitusigno- tam fuiffe." Adhuc enim apud Bathecalam Indiz , talé vidére eft ijfdém Atundinibus fponte adnafcés, ex quibus reli quum purius atque impurius cóficitur. Quapropter fal- luntur; quiantiquorum Sacchàruth ,: re fateris cocréfcere , vel mellé apüm materiam hábere contenu fiquidem Sacchárum in Sole pofit uh rius euadit : mel verój feü aéreüm Huit. Sácchárum cám ad formali peruenerit , Salis modo in mitiuti: imum puluerem redigi poteft: Mel veró in puluc- rem haud quaquam tüdi poteft. Prasterea, Soláliam in mellisapuri, aliam in Sacchari iatériioperátionem exercet? illüd iniqui dum fuccum coqués : hoc veró in ditum; folidum , crepituque dum cófringitur , aut - dentibus cóficitur difsilientem , Salisi couertit. Quare fiéadem effet mitá fiquidemi eaderh fit caufa efüiciem: da- mus & hoc: fi veteres vtriufque materiam; Rorém éfTe credidiffent; haudquaquam Mi- füatil Agzcéue^i; id éft, mel iC iQuil vocaí- fent. At fi obijcias, hanc Diofcoridi | leni mentem fuifTe: refpóde ; proprie Mellis vóce E : Sacchári hiftoriani nó f. SY 1 Es it d E * ate p: 299 CasPARI BavHiNI THEATRI DOTANICI fimile fuit, quod cum non amplius adfera- A difsimailia , aut folijs, aut geniculatis culmis, turjin eius locum fubftituendum eft: & Vc- neti decoctionis artificio eius fuccedaneum parant. Cenfet Dalechampius, effe ipforum Arabum Tabaxir, &SSacchar Mambu Indo- rum quod à Diofcoride proponitur. Sunt ui DiofcoridisSaccharum , Arabum T ere- miabin effe exiftiment , fed falluntur : quo- niam Serapio, vbi de Saccharo agit; ea Ío- lum refert, quac Diofcorides de fuo Saccha- ro fcribit:de Teruiabin peculiariter agit. Ac- cedit, quod Terniabin;nonin Arundinibus, fed fupra omnes arbores reperitur : ita vt Terniabin Serapionis , ab ànuquorum Sac- charo diuerfum fit , nottraqüe Manna coa- lata effe videatur. Haec di natiuo; nuhc iocum IARVM FACTÍTIVM veterum ex À- adicibus, & ex ipfis Arundini- batur, eoq; veluti liquido mel- cuius nomine quibufdam Mel ippellatum fuit: quod ex Egypto, E s rice 4 Galeno cognitüm negant , quia non fit locutus, nec de modo expri- nec deipfis Cannis : alij r cotra fta- eno, noftre Canna Saccharinae | | penitus ignotum fuiffe, fiqui- Arundinum rádices molles in ZE- € prouenire dicat, quze dulcés iutrimentà exhibeat: vbi textus | et; à 19 aA ai uA Aaa Bion: loci male interpres ; & molles malua- imamus, Galenum de vulgaribus A- ibus, & certo corum genere dulcio- ibufdam rebusaqueam dul- t, reliqua vero earum par- Aut econtra propter 1, & fimpliciter omnia T Manardus, liba. pif s, p pne cis edicit gel an attolluntur, infipidae E ropa natis fimiles efTe: uz funt fuperiora: quem- aut vtrifque , vt Sifynrichium , Gladiolus aluftris, &c. per inferiora autem earum erben ; Theophraftus radices,quz dul- ces funt , intelligit: per fuperiora vero, cul- mos & folia. Subijcit de epe Arundi- ne: proptereaetiam vbi plus eftboni alimé: ti,etiam fuperioraeorum , quae natura ficca funt, efui aptà fiunt: quemadmodum in JE gypto Arundinis, eius videlicet quae eft in paludibus : habet enim quandam dulcedi- | B nem, etiam alioqui fummitas, fed per exi- gum omnium: haecautem propter alimeéü onitatem & copiam;tenera prae caeteris eft ac dulcis: habent autem & radices eam dul- cedinem, víque quo exiccentur,reficcate ve- ro minime. Quibus verbis Theophrafítus docet, /Egyptiam illam Arundinem,natura ficcam &infipidam effe, quod ad folia & ca- lamos áttinet : quoniam vero in paludibus nafcatur, alimenti bonitate ieri, vt partefua fuperiore, terrena & dulcis euadat. Nili reta, Sicilia & Rhodo afferebatur. C énim aqua natura dulcis eft: quo fit vt plu- rimarum herbarum , in paludibuseius & . ircà nafcentium , radices edendo fint & | : itaque fi cáidém Arundo extra palu- mitate nonhaberet. /Egyptia ergo haec A- rundo cum Sacchari Canna eadem non eft, fiquidem illa pér accidens propter alimenti : dulcedinem, dulcis euadat: hec veró matu- ra talis/fit : illa Theophraftus dicit aliquam ; dulcedinem habere, hoc eft; agn loci nterj | oere; hoc eft, non magnam radices reddidit. Verüm cum Cordo]) s nec infignem : haec veró maximam & cum. melle certitem : illa minimé tota dulcis eft, & breuiadmodum parte, in fummitatequa tenerà adhuc eft & humida: hecper Calamum dulcedinem diffufam hab - liusradiceséovíquedulces manent,donec — humidz funt , éxiccatze veró dulcedinem anittunt: Cannz veró Sacchari, cum radi-- cibus; tum calamis, etiám exiccata:, dulce dinem fuam feruant. At ne quis miretur, Indicas Aründines, non per oninia in Eu- 300. des proueniret, dulcédinem illam in fum- a E is 3O0I LisER PniMvs SECTIO TERTIA Cap. V . 302 rundines, Sacchari Cannas intellexiffe: qu£ À rundinis humor dulcis & pi; tamen non impediunt, quo minus ezxdem Canne, tam factitium quam natiuum Sac- charum fundant; SC. idem tàm veterum quam recentioru verifimil Saccharum. Etenim & folertem indagatorem igno: notifsimam , etiam Domitiani; blij Terentij Varronis Narbonenfis qui tempore Iulij Caefaris ante Chrifti tum vixit : Galenus veró poft incar- imperatoris & tempore Adriani , in cu- ius gratiam Theriacam praeparauit, vt ipfe- met y fcribit. Varronis enim verficuli ex- tant, clare id genus Sacchari , quod ex Can- narum exprefsione fit; proponentes. Indica; nam magna nimis árbore crefcit Aründo; Illiuse lentis (alij & lentus) premitur radi- cibus hümor ; Dulcia cui nequeunt fucco contendere mella. Et Lucanus ; quem C. Cafare & L. Cefiano confulibus natum effe: | recentiorum à feci Strabonem c & Plinium 4. At Strabo; I: fub Octauiano celebrem fuiffe con- at , vtriufque Saccliari mentionem fecit: [) dinem coquitur; mellisinftar prioris; vbi huncin modum de Eratofthene . fcribit. Dixit Arundinem mel fine apibus gignere: alterius,dum ita tradit: Eratofthe- nes arborum rádices praefertim magnarum irundinum & natura & decoctione dulces fTe tradit. Ex adductis liquet; Saccharum alterius generis;ante Galeni etiam tempora: notifsimum fuiffe. Quod vérótantüm ver- bo Galenus attigerit ; factum ex co; quód tim nullius in medicina víusfuerit. Quid? iientis : In Lydia aiunt ex arboribus mel- it digenz conficiunt, duritia tanta , vt mifi - vehemétioreattritu ; rihil demi inde pofsit. "it& in Thraciá inel, non periridefolidum, quitjinu apud lridos me! in Arüdinumi. folijs, quod autrosilliusccli, aut ipfius A- — nis a bo. Syluar. SW |oy rndewndé. zo a bs. epift zog Pbefale. axfeulation.— f .— Epiffela 8s. aliquib, ed. 84. ebifiit. — € — Fuchf. Corp. med.1o. ! »' f Braffanelw. e non eft Galenum talium rerum DE SACCHARO FACTITIO ET nem Chrifti, tempore Marci Antoni- B. ior gignat; Sed quod Plinius omnium Pici Edulus inquifitor,qui Romz vixit, haec ante ipfum Ícripta filuerit, profecto mirandü eft. Nunc de nóftro aganius. : CONFICIENDI MODÓ. EAPYURV: qiAccnagi: FACTITIV à veterum Saccháro dii nardus a ; Braffauolàs / | dofius, Füchfius c ; &àlij volt idem ftatuurit, vt Gentilis Hei colàus Cáftellánus;Vicentiüs Ci nicenus, Curtius, Armatüs ; Marce Cacíalpinus & áli ECENTIORVM iconfi- ciàdtur. Vétum & veteres fuum decoxiffe; ex verfu Státij citàto & ex Stràbone colligi poteft. Eft iutét Sàcchárim nof fuccus d mellex dulcedinis, e fin ründinis gehére éxpreffus ,ád iu fiftentiam, calore ignis excóctus;d catus, & in turbinatás métas dénfanis ; colore & fplendore niuéus, autir candido rubefcens? cum aqua diffoluitur , & rürfüs longum ductilis, dalc& * tite ipfum mcl fuperáns :- ráns : qui quanto plus coquitur & deéfxcatur, taiito candidior & . dulcior éuadit. Quam coquedi rationieni e; veteres aut ignorarünt;aut ftudi 'runt,quod recentes Arüdinun éxprimérenthaberent. Nunc f vérói ftrum ex Canriis Mi eK ibüuri- dantius fieti poffet, quae ad generationerii referuantur. Modum ex coaüéndi " yin | ; SS he BÉ; ] Candum cognominetur. laus ; & Ruellius ^ Cyprinum Saccha- rum ante non coiuiffe, nunc denfari tanto inuentoris quaeftu, vt inde locupletifsimus euaferit: nec rem tamen communicatam efle, fedarcanam haberi; vtad hredeslati- fundij cuiufdam RN UNT vice tranfie- rit. Sed cum in Hifpaniola copiose confi- ciatur, modum E vfitatum ex Hierony- mi Bénzonis K fcholiafte adponere lubet. Hifpaniola & alijsinfulis occupatis, Hifpáni : listranftulerunt & plantarunt & ad Sáccha- rum conficiendum , Gonfálus de Velofajr- tifices ex Patmà infula euocauit ; molamd; nibus conterendis idonei, rcudaribus, fiie praelis , fuc- r Yerent,)in ripa Huuij Ni- xísit, (cuiusexemplum plu- àt;) quà ex Arundinibus »nmebatur : Succus expreffus in :betes transfunditur & coquitur Sacchati Àt irià coquitur: de in panes fiue metas decém, quin- viginti librárum cógitur; cine- amiaut crétácea fariná ad pür- füperiniedi üs, alioquin nigrum & máneret. Sácchari metae ex fuis té in alrüm locum ad refic- ium .conferüandum reponuntur. Eft 1locusis áadmodüm cápax;inftár hor- S, reponi- enctrare neque pluuia permeare enin caret &folam ianuam ificio longum tabulatum Octo pedes à terra ful- j u "s $ tquin ué quibus metze Saccharacez » neque fumum ; heque num inftarpaulatim 1e illze Sácchari me- ines autém fic con- ko jewmeiapig 0005. CasPAaRI BAVHINI THEATRI DoTANICI Referunt Hermo- A dia primum iin citeriorem Afiam, Rhodum, ues x : á " . . L] cam fita, ficnominatum ; vbi copiofifsime tus & vndique itá occlufus, vt neque[) tur ac défpumnietur ; áqucaim claritatem ha- — 5 quia locus nullutà aec E 304 Cyprum,aliaque loca tranfmiferint. Quod ex Cannarijs dictis Infulis & ei proxima Ma- dera adfertur , fuauitate & candore longé ómnibus excellit: etfi enim id qued ex In- dia, Alexandria & alijs Africae Empori]s Ge- nuam; Mafsiliam,V enetias,liburnicis afpor- tatür ; fzpius excoctum candore mar: reo cum Cannario certet, multotamena uitate & dulcedine gratifsimaà Cannariof peratur. Subijciamus differentias Saccl ix Sacchariferas Arundines ex Canarijs Infu- B vfitati;jaboptimoexordiumfumentes. ^ . SáccHÀRYM MADERENSE ; quod ab In- : fula Madera aut Medera nomen habet , ex Lufitania adfertur in metas pondere libra- rum fex, feptem; octo, nouem & decem for-. matum, (vulgus panesSacchari vocat)fua- — | uitate füa ad confectiones expetitum, quod «& caitéris praefertur: hoc fecunda coctura. perfe&um vult Braffauolus., & Saáccha- E rüm cráffum nominat. Germanis; QBabe — — tpiud'er. | u, qui inftár Salis concrekcit ^ quod C | SáccHARVM cáNNARIVM, abInfula Can- T nariá inter Africam, S pagnolam & Ameri-- coquitur ; quod Melifio & Thomzaofoli- dius , multó candidiüs ; fplendidius ac pu-. rius : faporé dulci & fuauifsimo. Quo i genere élisénidum hiuis 1nftàr candidifsi- | mum , aridiísimum ; minime lentum aut. pingüce fed málleo pércuffum infolidaspar- — tes difsiliens , dum dentibus atteritür cum. Ítrepitü quodám crepáns; átque fi refolua- bens : & hoc métis décem & duodecim li- — brárum adfértut. Gérmanis ; &anarj & £a naricnaud er. UU OCA ERU E ad BAccHARVM FINALE, finis aut fini m catoribus dictüm ; quod nomen ab extre«- ma & finem confecuta puritáté inuenit, — M 305 LIBER PniMvs SECTIO TERTIA. Cap. V. 306 lea & fordidióré pinguitudine, defpumán- | Saccharum intelligunt ; qua do exemerint. Tunc probe lympidum & ^ Saccharum fubftitui poterit. (ow factum Syrupum,lixiuio hóndüm — charüm Finüm vcl refinatum , Sacchàrum Hinvaporeméxpirarit. Quod fi; vt fé- B. . Saccnikvw wiristvM , quod aliqui à ré fit, férucns Saccharum impetu , artifice Meli quodàm Indie Occidentalis loco, co- Infula Melita ádfe tur, ) decoqueretur, recrudefcerétue : fed — aiunt ; hincque Saccharum Maltanum tini vndantes fpumzx refident. lam é Syrü- — mile fed mihus candidum , quodque Fino as, infundibulaue figlina váfa (Veneti x- — muniter [" 1n | ci ^ * i 1:'* ntus zquinoctiali fita eft, vbi pluri tur , affertur ; inquam infulam; | d lócipartim Saccha- — Cánnzc inuectze & plantatae ; cum t H luni ininiittunt, vt facilius craffamen- D latet 1 ram ue eme l vo t ferant, fupérné que lutim; cuiufniodi dixi- ^ mus, addun«. LOS quod cándoré,à- fue . dinem füperarit. ! iruás metás feü pyramides formato ; fo etarum paruitate & chartz colore Fina iente: dolum detegunt fragmenta à ic c P 307 fpuma excernit: cum rurfum ad fpifsitudi- A nem coquitur , denfitatem diu feruare ne- quit, fed propter pi edinem melli cogna- tam, femper humefcit: ideo, eo, loco mel- lis, ad,excipienda medicamenta liquida, (condituris eniin ficcis ineptum, ) proanti- dotis sferapijs, conferuis & fimilibus, vtun- tur: quod & clyfmatibus inditur. Saporem habet, cum odore aliquo pingui , caeteris quidem dulciorem, magisque vifcofum, at ulcedine quadam medicata;minusq; fuaui. quod non adeó lentum & contumax fractu ES cum. nalleo percutitur : hoc ipfoFino & dulcius & magis falübre. Adulteratur au- tem fpuma fuaintus pyramidibusadmixta: dolus fufco rubore detegitur. Et cum vul- » perfuafum (it, optimum Saccharum co- a chartain volutum effe, fit quorüdain hoc vilifsimum Saccharum lixiuiodepurent, co modo quo quod quidem albius redditur, di idius eft, eo plus Amyli habet; quodin de- purando admifcent & adulterant , paruis metis infundunt , ceruleaque charta inucl- Afferit Amatus ex hoc Saccharo Ve- mum ,refinatum dictum, prz- Thomzeum:: Practici & officine, arum rubrum (quod Braífauolus c cottura factum , vel fecunda rfecta, vel quodin fecunda coctura de- impe E. : decay quod d aliqui Spumam Sac-D Sacc. nominant). Arabibuspractici,zuc- .Sulimenum. Gérmanis , &'bomas; £ lapara & lacatra copiose in juod album non eft; (sd CasPARI BavHiNI THEATRI DoTANICI ari. Dicitur Saccharum Thoma- - 308 melli vel fyrupo fimile eft, quale etii (em- per remanet , funtque reliquia fpumz in Sacchari confectione collectae: quod ex In- fulis,in quibus Saccharum coquitur, in do- lijs duc Mori d udprecio, quam Md venditur, quo pro melle vti liceret, ni(i for- té adulteraretur. Hoc ex Infula Madera, . magna copi fM ipiam aduchitur, vbi ex eo placentulz , popularibus hominibus gi- cata;conficiuntur. Dicitur Mel Sacchari num; Remel. Germanis , Sud erboni Boum pingues denfum , candidius, & B Cypr, de quo &íupra. Meminit Auicen- na f & Zucchari Zlbufar (alij e Fdaofor vel FHaofcer legunt) cadens fuper Alufar , cui in- eft amaror & aítrictio, propterea etiam non facit fitim , quia minus dulce. Verum pero Flabofcer , quod idem eft cum Albufar , non. omnes ^ eandem plantam intelligunt, alijs rectam & proceram quandam plantam, alsjs certam Tithymali fpeciem fic vocantibus. Nec etiam conueniunt inter fe autores: À- uicenna enim Mannam effe dicit , qua fu- fed ipn recteinduratur : & quod can- C pra plantam Zh: far cadat. Serapio contra autoritatem Abrionifz fcribit, Zuccharum Habofcer egredi ex oculis ramorum fua plante , & à locis foliorum eius , hoc eft, qua folia à planta fua & oculis enafcuntur. Ita vtille, rorem feu Mannam : hic vero, la- chrymaim, feu gummidicat. Credidit Cox dus; Habofcer plantam effe ; Cannz Sacch rinon difsimilém , quz perinde vt Sacchari fui genes & minus dulce, quim verum fer. Recentior 6s Graeci, calidum & humi- iem : adu primo conftituere , & recte fi e At 309 — LisER Pniwvs SECTIO TERTIA Cap. V. 3ló pter lixiuium;à quocalorem &acrimoniam.A fium x inftrumenta, adquorum impulfum acquirit, Thomaeüm cáliditate fuperat, fi- | ex ordi « Lr F a AW m NE i. x d | p.e E- " - TA timque excitat : etfi non defint; qui m Sac- "T charum purifsimumes s & calore infe- ccufü qu mel, q; grafius ita & ofnia mitius quam mel cfficit y 1 ftomacho infeftum eft. Verum melle o minus nutrit , minus abftergit minusque fitim caufat, Non minus errànt, qui re ri- gerare Sáccharüm exiftimant; fiquidem in falitant; funt Cannie fàccharinz, ex ordine. gradatim ; ad fiftularumorganicarum mo- dum fcamno iuxta fefe pofite, cuiuslibetori-- ficium lamina feu orbiculo ex ere tenuato obditur ; quae pofteà ftilo eneo ex ordine pro cantus natura pulfàte , (uauifsimum iu- cundifsimuimque concentum edunt. Vsvs sACCHARI cocri, Nunc Saccha- ri fiue fucci Canhàrum vfum (ubijciamus. Saccharum àntiquis parcé & laudatum & calidiore ventre, in bilem vérti,compertum B vfürpatum;quo in medicinatantum vteban- ty n 3 a [S . * * A * , fi. Alijs p meliusquo vetuftius,quanquam calidius àc magis partium tenuitate polleat, fed capiti feré nocens. Dilütum quidem a- qua ; refrigerandi vim concipit; ibi algen- teft aqu& náturam afcifcens; pracfertim ter coctum. . rica optime & maxima copiá crefcere , ve- rüm cum ipfi & hominibus & machinis ad D giis affumptüm c i r, qux fui nas facc! m ofieus. p - quauis aetate, regione, in efu & ! ues egi | » C dos,fuauiores reddendos :imo m tur; quod quantitate nucis à batur atteítante Plinio a: bi commüne fecerunt, in of ni$ , in f2cünda & adueríà v: lang reperie- promifcuum, vt pené prodeffe deficisi tis vero, (vtinfra dicetur) obfit. Vfüs ád condiment, obíónia& alim * T magnificum , vix quotid 15; fine faccliaro placet. Acria lenit, acida retundit, auftera paláto g efficit & faporibus omnibus maiorem gra- tiam àdfert. Equidém 5 cum alijs cibis moderate fumtum ; fatis laudabile ; tum fübminiftrát: colorem flori dit,vrinam prouocat; & aluum mouet id fà dulcedine & lentore pracítat : i nullis coricoctioném promouet bun pi K E & Ne- Ícité cfformant, velint tés ; ità coloribus fucantes; vt vera . déáritur: ic & früctus omnis generis; n mágna: Canne E ralibus fimiles & € cor : rias lone e forma & colos bant;in fümmaSaccharum;no Tráhitür c étiam in picti li; venatus; claffes , op CasPARI DBavHINI THEATRI POoTANICI o - 3l 2s | , o / * 1 » quoque menfam inferri folitum. Vndena- A fpiritusque corroborabit verum & fangui- tum c prouerbium ,NullumferculumSac- nem mundabit : fic & posse & pulmoni- charo corrumpi. Sic&aromatarijipfaa- bus prodeft, (etiam folum fumptum;) tuf- romata , vt Cinamomum , fructusfeu nu- fim mitigat, & guttumis afperitatem tollit : cleos, pineas, amygdalas,auellanas,piftacia: raucedini à ca. aufatze fi ex aqua frigi- (eminüm varia genera, coriandrum ; ant- fum, feniculüm , papauer album; (quorum potius in bellarijs; nocturnifue commeffa- tionibus, quam medicinis víus eft, & id non fine magno vitae difpendio : nec immerito, cum háec & fanitatisconferuandae & reftau- randa gratia à Dzo fint creata; ) illo modo B corticis crafsitudine , modo cutis tenuitate contegunt & includunt : quie ratio veteri- bus non videtur víitata fuiffe. Dulciaria d léispineis & amy gdalis anti- ant,fed cüm inelle, Verum icinis, non minus frequenscft ; ad Syruporum , Conferua- litorum, Electuariorum , abel. iorum cofifectionem. Exiftima- emcum Ruéllio e , primum medi- éllis, Saccharum fubftituiffe, & icátos Saccharo excepitfe, vt vo- - xrantium hac in parte fubícribe- faftidiofum atque morofum x: atum nihil non feré refpuat;cui fua grata dulcedine laetius ad- Quare is autor pérmulta medi- ndidit f ; queSacchari mifturam pfo nomine —— Pubs cchar, Nymphacofacchar & eiufnio: -. di. Eft autem tex ia oh | *omponendis, vt & mellis triplex víus: fic- im nonnunquam 'dicame eter Saccha- magis abftergat , admifce- um ; recte à multis fieré , duni li ; in medicamentis qua tur, fubítituünt, fiqui- T" muian praefertim 15, ) &tomacho vtile; ( morfü E cefsit ) fi aqua dilutum biba- [. lb 3.6.22. ex Paulo ment, alde ininíicurh (it. Dio- E fp c e n .€ lib.3. (3 Ani Tébenem, — k da comedatur , medetur. A | ta, vel decoctionis Sacchari talis conficitur. Recipe. Saccharivncias octo,aque fontanae libras fex cum femilfe , bulliant lento igne ad medias : refrigerata colétur : cuius vfus o potu, in catharrisraucedine;tufsi; pleu- E ds peuipn cimpiilfibre Ephemera:qua & nutrices,quando infantuli tufsi laborant vti debent. Item Sacchari vnciae vnius,.cum aquae fontanz libris tribus fimul ad tertiz . partis abfumptionem coctze,colatum,potu, tufsi ficcáe, fiti , faucium afperitati prodeft: exhiberi poteft infantibus caetera medica- menta sinc : po etiam cum la- &te coctum in Iulepi formam , propinatur. Aliaaqua Saccharata cum Cinamomo, pa- ratür ex Sacchari vncijs quatuor, Cinamo- Actuarium in compofitionibusfuis, C mi optimi contufi drachmis duabus, aquae fontanz libris fex cum femiffe: Cantharus €.22, f $. bib. de cnfern, $00 7 an - 313 LisER PRiMvs SECTIO TERTIA. Car. VI. confiftentiam coquit: vfus tempore, Syru- A pivncias fex cü aquae menfura vna miícean- tur : (i coin febribus vti lubeát, tum Syrupi vncie iguaugum aqua. rofaceg vncijsocto; uoque adhiberi poteft Sac . CELA quod alij CaxpvM ; vt Braf- mimi eadifcufquets COuolit as alij Cindidum st Górideus B soculo;: | pupillis offundunt: idem indigitant, Hérmoláus C & Ruellius d Cán- raeftatfübülifsimusSacchari puluisfiocu- tium &ominant; Nicolaüm Myrepfiumi e , oindatur, velcollyrijs, maximé Candum, | imitati, qui folusex Graecis huius meminit, bb qu Capitis defluxiones, fi m carbo- | kéo vocitans, quo loci Fuchfius f kao» nibus imponatur , olfactu vcl fuffitu arcet. B legendum .cerifet , ad imitationem éorura, Dentifricium vtile fi puluerifatum melli qu etiam hodie decurtata voce hoc genus mifceatur,àc poftea dentesaquaabluantur. acchári, Candi vocant, cum potius integra "Vlcera panaritij , puluis , iis bis in die in- Voce Candidum effet appellanduni : Hiéro- fperfus,fanat., Ad vinum turbidum clarih- nymo Montuo, Saccharum Lucidum : alijs candum. Saccharum cuni alumine pulueri- Saccharüm Cryftállinum ,» vel Cónditum. 1m commendatur. Át, licet multis Bac-.— Germanis; 3uderCa ?) charivíus conueniat, obefttamenlifolum; — finger. Beleis; Suyckercandys. & magna quantitate affumatur , quia diffi- crecandi. Italis, ZZuccaro candito. D culter concoquitur & inflat :nocet etiam na- áliud riáturale, aliud arte paratum: INA rv- turisbiliofis &inde cau(atis morbis,fi eo fre- kALE ; quod e Carinis efluxum fupergas So quenter vtantur , cum in bilem,prafertim C lis ví coricreturi, ex véterum ferite eftate, vertatur. Infanübus,vermesgenerat; mus , & à noftro & à Sáccharo 1 Dentibus ; fi quid aliud, inimicifsimum, diuerfüm eft: & éx India, (fed non affertenim & nigredinem & rübiginé, eof- ádferebátur : in cüius locur tio que tremulos cfi cit: quare polt eius vfum; os & dentesaquafrigida;diligenter colluere fo A prudentiores docent. Quod vero aliquicon- tendunt , obítructiories vifcérum caufare; vero non eft (imile, cum vi abfter gendi pol- leat. Sunt etiam qui ftomacho Gbefís & fi- tim inducere hodiernum Saccharum affir- ment: & Leonicenusnon pus ad fitim ex- : 3 Ti D t Pls MES de in ra T^ $t H : T. "d 3 * o à máchi affectionibus & febrium ardoribus, réctiusé Maderenfi, vel Canario conficitur: vel maximé Saccharo praeparatas compofi- fiquidem Finifsimunm: à lixiuio ex cálce pa- im p rato , aliam qualitatem adícifcat, cum rm Candum offerri, velutquod inter cali- me ex Maderenfi, vel Cannati lulcedirie füperet & cándoré 2 si o Reli neas. de compof. medic. F oue 3I5 gunt , dein contundunt , mox vafi conue- nienti indunt & aquce fontana tantillum ad Sacchari liquefactionem affundunt ; & ne multum in multa aqua bülliat cauént, alias vifcidum flauumque redderetur : & quia parum aquae, illico in iuftam Syrupi con- fiftentiam abit. Hoc calidum infünditur ollis € rariore luto factis (vel vafi terreo quadrato, ) & vitratis ; intus prius bacillis ligneistenuibus & quadratiscatcellatim de- CasPARI BavHINI THEATRI DOTANICI 316 A puluerifatum pomo dulci excauato indi- tum , & in butyro recenti coctum exhibe- oculisque inditum. Oculc ftergit fi huiuspulueris drac 1óe vnciavna aqua mellis mifceantur & bis in die oculis indtillecdr Ac prerer iam dictum, cuífatimque, duorum vel trium digitorum — etiam Violaceum , Cinamomeum & Rofa- interuallo ab inuicem diftatibus, difpofitis B ceumconficiturde quibuspaucis. — ^ — quz ex recto fifsilique lignoyquale eft Abie- SaccuanvM CawpvM VioLACEVM & — tis, aut Piceaftri fiunt; cum circa hzecquám pellucidum , Venetis primum notum ; ita — . alialigna citiuscoricrefcat:dein;feruensad- — parabitur b. Accipito exempli gratia, SBac- huc,vafis tectis,calefacto acftuario ad forna-./ chari Maderenfis (Veneti finifsimi fumunt) cem Antüetpiani reponunt: Venéti vero, | librasfex; liquefcant & bulliantin aquaftil- uebombace inuolüungincel- latitia Violarum quam fieri poteft paucifsi- -calefa&am in diesfede- — mà , donecad crafsitiem tabellis conficien- —, ti recondunt, poft detegunt | disaptam;deducatur: mox affufis libris dua-- PERIHO quadam nec dum con- diculis ruo c mc bus, fücci Violarum qui e Violis à pedi. erit, effundunt: repente áffüfa | repurgatis;contufis & cum ftillautia V yrupi pinguedinem eluendam : C rum recens expreflus fit; ad Syrupi confi- uo feruens rédditum , illico cali- — ftentiam décoquantur: tum ollze térrez vi- dem rcefundunt, eodem loco pér | trate ; decuffatim in ea bacillis difpofitis, in- | dece quentes: quotem- funde, eodem & loco & modo &tempore ,circalignainiéctajSaccharum, | quo Saccharum Catdum confici diximus: li falifue fofsilis módo concre- parabitur. Quod fi requiras péllucidius & viuidiore colore, türh fucco violarum, dum u idum gradu primo: emollit . rufum , calidius eft; & ad !accedit: magis etiam can- quemadmodum idin cá. « à frigidioribus affecti: E. ris: cuius in frigidis Thorácis& Ventriculi — — nguoe hifluras, rau- $e su EDU iter, tufsim lenit NOsACEMAE : : fiin ore lique- Tufsi * is x E PM tur. Floridiore etiam cc efficietur, fi fücci Citri; Saccharo mifc éatüri à ui : h "duerf. Tabernem i lisi à dedllune sensi Rm 37 LisER PRiMvs SECTIO TERTIA CA». VII. ; 318 eft Syrupi rofati & Sacchari Rofacei. Quod A unctam cffünde , eiusque defluentes extre- fivero Saccharum infucco Rofarum incar- —mitates continuo in medium refer ; tam- natarum diffolueris & guttasaliquot fucci diu vfque dum propemodum larignze re(i- Limonum ; Sut SM y! addider is,eod;modo, | na crafsitudinem ácquifiuerit, ampliusque iQum confeceris, non folum pel-— non defluat: tum manibus Amylo confper- &incarnatum effeceris,fedetiam — fis, in vnco parieti affixo fufpende; ad v!ns um erit, quodelicatu- longitudinem detrahe, ad vncum rcfert, ce- ande purgare poteris. leriter diftrahe & quidem toties àc fine in- PU OC NENOSER S. termiísione; donec indürefcat &candorem IREEEM o mn 2 acquirat : quo diutius enim diduxeris , có DE $ACHARO PENIDIO. . - fewer quare ab vno opus ab- M tdi is e . B folui non poteft... 'Tándem veluti in tenues EBRIVITCY IT | 195. funes) digi c crafsitiei tenuiores cráfsieres, AccHARnVM PrxipivM; cuiusnecGreci — breuiores aut longiorés , fa*pius. torquen- meminere , nec conficiendi modum no- — dum ; tabulae Àmyló confperí impónen- uere, fic medicis & officinisdictum:quibuf- dum víque dum exficcetur.. Quod vbi re- - dam Penidia , Penidize & Penidij: Bellu- — frixit durifsimum eft & vitri ifsilit, nenfi, Alfeuid, & Syluatico Alferd Arabice, | at poft diesoctofriabile redditur; vt& dig: quibufdam Alphenicü,ob albedinem;quam ^ tis comminui pofsit: quae ómnia. inter fubigendum & ducendum acquirit; aftvarioperágéndafunc. Elig nominatur. Germanis; Qudferpenibt/&^ore — didifsimum;rarifsimum ácleuif Beer gud. Hoc ex Pyramidali fit fo ex .-€ VÁLITAS ET vsvs.. Hoct | x mifcellaneo optimé C lidum cft, lenit & emollit; afpe confici pofsit. Saccharum in micasconfra- | cium, raucedinem; tufsim fedat 'Thomao, quamuis ex : ctum,vel per noctem in fufficienti aqua,(iá —expurgat, fiue per fe ; fiue in cibo potu -.decoctione hordei quidem,) donec refolua- — fumptum : cüius.nomine infantulis vcl in tur maceratum lentis prunisabíquedefpu- — pulte;vel cum lacte exhibetur: T ufsi ficce mationead iuftam confiftentiam coquatur; | medebitur;(i cum decocto liquiritise quater víque quo guttz eius frigido marmoriin- indieadvhciasquatuor, fingulis vicibus ca ftillatae non defluant, autdonecfrigid a- — lide propinetur:fortiuserit; fi penidijvncig quz inftillatum omnino denfetur:deinfu- — quatuor; Aqux-fontanz vncize quatuorde- per miarmoream tabulam oleo perunctam; cim, lactisrecens muléti librae quatüor;vafi effundatur.. Vel Saccharo aquam affunde; — tereoindátur & lentaprunaad aqua abfum- & lentis prunis impofitum diffolue : dein D ptioné bulliant: cuius hauftus quac bullienti Saccharo, albuminaouorumdili- ter in die fumptus , iuuabit. In vl "i ad acte re- genter fcopis agitata afperge ; quo fordes — monum febre abfente penidij 1n ' albumini adhzreant : remoue ib igne, & — centi difloluti vfus frequens comendatur: fpumam cum. fordibus defpumatorio adi- quód fi febrisadfit; vncize quatuor vel quin- me: mox rurfum igni impone, & bullienti quein lactis afinini libris uatuor difloluan- denuo albumen afperge, fordesvtpriusde- tur. Ex longo morbo abfumtis/fi e fpuma, totiesque ota vfque dum Saccha- : bis mifceatur vtileeft.. Ad rum nullam fpumam amplius remittat. cium,raucedinem,tufsim,ta Tum per panum laneum cola, rurfum — tam exfcreationem, vtilis eft aqua 5a. - igni impone, quo lente, fed coritinuo bul- penidij, hoc pacto decocta: Accipistu liat , víque dum magnae bull« attollantur: E ch«ti penidi] albi, vncig quinqu mox bacillumi leuem ex frigida exémptum — tanze vncize centum : vati ter LL - Saccharo impone, vt ei adhereat : exempto, dántur , lentis prunis ad m frigidam afperge : quod (i Sacchárum indu- tur, colentur &ad víum. etur & faci : E baclk récedat;maíticatum. loco & confectione Diaf dentbusnon adheresüffcienerco- vititasvi lieb. tum erif, Quarcabigneremue,&vbibul. nidijcalidifunt; q le int,fupratabulam marmoream. ficam lenientes, e optimé exequatam, olco amygdalarum in-. funt calcfaciunt. ilic desi aio 319 ter | commendatur. Ha: funt Sacchari differen- tia cognita :ad quas variagenera ex Arabi- bus,à Séràpione b allata referri poffunt. Affert etetiim inprimis Züccharum Tabar- «tt ; quod tanquam optimum ab Arábibus in confectiones recipitur : alterum , quod ventrem magis mollit: tertium , quod Sali fruftatim concifo fimile: quartum; quód fit minus dulce;aftringentis faporis ; quod in planta nafcatür, cui folia fint lata - lare e CaspAn: BavHiNI THEATRI BOTANICI gargarifmati ex lacte confecto addatur, A . 320 |. Anvupo Iupica Vznsicoron : hzc ftanni modum, | &ipoteft. a HÉ Locvs. s Bengala crefcit &àLu- fitanis Canna de 'Bengala nominatür , quibus mulieres vetulz profcipione , ad ereíus ti- tübahtes füftinendos; vtuntur, & huius va- ramulis foliorum càuis, hon parui àmare- B ria genéra apud Doctorem Paludanum vi- Ícens, fructus ferre tefticulis Chàmelorum fimiles; in quibus fubftantia adurens conti-. neatur. Quid fibi velt Serapio quarto ge- nere, nomaflequimur: tertiuim Veto ceníet Cafál c , id de quo Plinius 4, quod , apud T héophraftum e fuerit od inter Loti genera poni- b S RN xt * H NCETO De lem Sacchári hiftoriàin con- ; ex adductis pátet; non leuem effe tiorés coritróuéríiám , noftrüm- quidem diuerfüm effe materià , ef- ormá; fine & viribus, imopenitus liuerfam , acriter rationibus & ar- iàud contemnendis Manardui f, o Fuchfius v probare contétidunt, on paucos in fuam fententiam per- wguméntá Mánárdi viginti qua- ruridem refutàtioneni prolixámi ilegere volet, confulat V ale- 2odie dicto, diuerfam: & Lr. 1 . riéc copiám huius; item & inopiam : nec vfuri ve- & hodiernüm fréquentifsi- non idém effe Saccha- us: cüm hóc vt e- dere eft. : II. Anvx»po I&picA Vznsicoron Frz- xiLi$: àliud genus 4 eiufdem Arundinis, gracilius ac fuccinctius , in Béngala , quod Rotà vocant,réperitur, quod ad modum vi- minis flexile , ex quo cáláthi & àlia multa pulcherrima conficiuntur. | i Ill Anvxpo IxupicA PvxicsA Mor- 115: Arundo ? vel Scirpi potius genus;pu- ." hicéicoloris &&mollis,quam parumper con- m,cum veterum Saccharocon- C tortàm, arcui pro neruo adaptant: in regno Conpgiánó & in regno Bengala àd Gangen fluuium nafcitür. - E à; IV. AnvxNpo ImpicA VorvsinIs: Á-- rundinis Indicae àdmodum mirabile genus, variefe circüm arbores vinciens &contor- incen infula Sàmátrá reperitur;centum, dücentüm , imo trecéfitüm & plurium or- gyarum longitudine ; ità vt eius origo , & linis ; vix deprehendi pofsit : quod circulis . Cordüm P . Nosveródicimusnec àp- vàfáriys conficiendis valdé accommodum - pellationem Sacchári vétérum à Zuccharo D éft : haec ad Clufij curas pofteriores addita funt. .—. . V. Ánvupo Iuptca FrvtrANS: dineta fluctuantia fiue Trombas in Báli In- fula Linfcottus obferuauit, vt videreeft c—— in Indie Orientális hiftoria: & figurá dab. — eodém exhibetur. .— — ieTACRUS ; : NE Tvavii ÁRVNDINACEI Ap AsTH- . MÀ : Cannarufn quidam Tubuli (inquit - Monardes e & ex eo Lugdunenfis hiftótia) € noui Hifpania ádüchuntur; paité interio- ré & exterioré quodam gummi illiti;quod | méo iudicio, T abici ficco infectüm el cáput tentat : hoc; TS eft ténix : cubi & ?E E s dicitis o 321 .l4BER PniMvs SECTIO TERTIA Car. IX. IY qui omnem pituitam X purulentoshumo- A minoris crafsitie, recti, Arundinis modo pé: rese pectore educit: hoc vero vtunturcum —niculati; lzues, herbàcei: circà quorum fin: Afthmate fe premi, &velutifuffocarifen: — gula genicula; multá fólia Hellebori àlbi f? $i *x tiunt. Primatemquendam fpius Afthma- | gura; ámplá, leuis tranfuerfis fibris neraós s fup urimum vü- Ía & firma, tenuia tamen & in mucronem ui,quifimilécó- —collecta;ex herbaceo virore pallefcentia;cit: Tabáci fumo percipiebat: ca caulem alterno fitü conuoluta, qua cum r iccum admixtum effeo- — pri pontes i autem vtriufque vfum bmi um punt; chartacea cornicula re: ; a ykf. 14 5 4214 &i' Do SEE S. uA erunt, vtin Elleboro albo: éxtremo cauli Fue c mp» b a factis fr baci fumum hauriendum, quales etia TOl1js in dieapud Ànglosinfrequentivfüfünt. ^ ^^ aperü cancrorum feu locuftae m. H 13i zt TIME GEWTIPFOLIAS 0 | " ARVNDA INDICA LATI en primum in Lufitaniám;( nafteri]jsfrequenter fub ftillicidijs feritur, mediaque etiam hyeme fio obferuatore,) delatum; itide i giones: itavt nincapud German Gallos, Italos & Anglos, áb rei he diofis elegantiae grátia in | vt Soli meridiano facilius exponatur tür. , Et licet apud nos , fi tempefti T. dunta- m a fri- da; pases a fencftra vitréx loco collo- can tA ae ^ A Ege ————c——— 94 1 1. [E 0€ " I i nw pex 323 CasPARI BavHINI THEATRI DOTANICI 324. ario . d cui & Xiphium Indicum Halorá, A Papyrus & Papyrum : Arabibus fudi fiue pur. SL ce MAGEN Si Eyftetenfi: A- Bed, duplex eft : alia Acgyptia : alia Si- rundo India llerida ,Aduerfar. &Lobelio, ciliana: Aegyptiafiue Niloti ca, aquaNilus cui & Cannacorus quorundai , quod am- POPE Ouidio dicitür, Perque papy- bigua fitinter Cannas & Àcorüm nature, riferi feptemflua fumirfa Nili , JEgy pto quare & Calamacorus: Papyrus, Caftori: peculiaris, &Indiz, fi Strabo Arundo Indica latifolia fiue florida & Ha- — in Aegypto nafci Diofcorides b : rundo lilifera, T'abernaemont. Arundoíeu — phraftus c, hic vero & in Syria prc t Canna Indica, Lugdunenf qui duabusfigu- — re teftatur : Plinio 4, non folum n^Ac- ris expreísit : Harundo florida , Gerardo : gypto fed etiam Babylone, & in Euphrate. Gladiolus Indicus, Camerario e. Germa- | Aduerfáariorum tamen opinione, apud Pli- nis; Snbianifcb Blümenricbt/Anbiani(ch fiam: B nium Papyri gemina eft defcriptio, ex dua- iuis SUR ; lIndiaenfch bloeyende rit. Anglis, | bus, Aegyptia alia, &alia Babylonia, con- Flouuring Reede. Icalis , Canna d India. Hifpa- ftans. Altera eft qua in Sicilia P ouenit, nis, & Lufitanis, Cuentas diciturà numero, Sari Theophrafti , Biblos fecunda Eufta- quod ex ipfius femine , fpheerula adpreces — thij , extra dade autore Strabone numerandasidonez fieri foleant. quee in Italiz paluftribus in Perufio , cu. ' rAs. Folia guílata herbaceum — 'ypha& AntBela cre(cit: in Sicili Ap alia, faporem initio habent, cui paulo — Calabria,frequens. De Nilotica feu À eay- moniz coniunctum dez. ptia primo , cuius natales facroe etiam He- : & in foliis (enefcentibus, ex- de ges littérae illuftrarunt; in papyrione quoddam tenue , nitri faporé ad Nilum expofitum f/ Moyfem tradentes. : fic fi ftolones vetufti & mar- C ZEcvrriaM Diofcorides P , tanquam fuo vaporario praeícindantur, la- tempore vuleó cognitam , non deícripfit : Iba, tragacanthze aemula,fübdulcis / vfum veró, quemadmodum & Galenustra- ftillat. Caftor Durantes , ei àr- didit. Theophraftus; qui aliquando totam partim Arundinis vires ra plantam názv, aliquando caulem & Sca- liis Gummi Elemi inuolutum, ds ipfos raziesg vocat ( quo nomine & li- vidumus. | er etus, & charta inde confecta etiam do- | iRVNDO IxpicÀ Làrirória Froné nantur,) & natales ; & formam; & varium Lvato PvxcrAro: haec à priore differt, cius vfum propofüit. Vnde & Plinius e primum magnitudine, cum omnibus fuí mutuátus , qui praeterea & modum cx ea partibus haec minor (it: dein oris colore, | chartas conficiendi , éarundemdüe genera, 2 qui luteus , punctis rubentibus afperfis va-D & vitiaenarrat Papyrüs P naícitur, (in —— — riegatus eft. Ín horto noftro fzepius colui- paluftribus &' Aegypti aut quiefcentibus ; mus, & Canna Indica lutea rubris maculis Nili aqüis ; ET cuagátee ftagnant, ) non in el flore croccoguttato,; in hortó alutudine gurgitüm , fed ad duos circiter lnatur. cubitos profundó vado; nónnáquaám etiam minore. Radix crafsitudine eft brachiali, robufti viri, longitudine decém cubitos ex- cedente. Crefcit fuper terrám ipfam ,rádi- ces obliquas tenues & denfas in imum de- mittens : furfum producit , quos Papyros y pto res fit Arun: E lofos magnitudine quatérnorum feré cu- n loquitur 4: bitórüm, (pedum decem Strabo i,) coma t,icápo fittrian- inutili exilique faftigiatos : fructus nullius amplius cubitorum longi PLatinis indüdens:íemi X^ "n1 SI M M aeuie cR b Sii. A CAR d Hhucu ENS 8 uc h 4b). — d Bb, i Bb cn. Lo " 1 325. LisER Paiwvs SrEcTIO TERTIA Cap. X. 26 quàm floris, ad Dzos coronandos. Athe-Atém, aquis extractum , ad verticem fiue cà- nzeus / ridet eos; qui putarunt é Papyro co- ronaria & Rofis coronàm fieri, quam Nau- cratitem coronam cenfeant, quac ex Myrto vnà cum Rofis compofita fuerit; quam Ána- creon geftare coRfifierá: idque non mi- nus abfurdum effe tradit, quam fi ex Allio & Rofà corona nécteretur, cum nec vtilita- tem , nec delectàuonem prabeat. At Plu- us m fcribit, cum Papyro coronari de- tarchus | | iri lectatum fuiffe; ob coronarum fimplicita- tem, eümque difcedentem à Y c) B diuidebant medium , fe accepiffe : alij Theopompum n hàc coró- natüm adducunt. Aufonius anigmaticas per Melonis albam paginàm ; Papyrum fi- gnificat , €ó quod. Nilus olim Melo dicus fuerit. Qualis fit hoc feculó in Aegypto, Profperi Alpini o fequentia verba édocent: Papyrus Berd Aegyptijs ; planta Rluminis Nili/binis aut pluribus caulibus rectifsimis; fupraaquam fex, feptémue cubitis: caulium &isii , fcapus. inhumeris capillamentis, longis rectisqüe contextis cérnitur : fol multis ré&is, enfiformibus, Typhze aliqua- tenus fimilibus, triangularibus ac mollibus Haecille. Huius fcapos aliquot cubitos ae- - 'quantes apud Nobilifsimum Cortufum Pa- tavij vidimus. Nunc qua ratione ex dcn ; ri Ícapo é xá£lne; (à xapaoso p Euftathio de- riuatum videtür;) charta praeparetur ; ex Plinio 4 fübijciamus. Preparantur diuifo (fcapo) acu in practenues, fed quam latifsi- folij mas (alij longifsimas) philuras: principatus . médio, atque inde fciffurze ordine: texun- D tur omnes tabula madente Nili aqua, ( Pa- yyri Íchédas , non autem afferes philuris. fubditos ,füper quibus agglutinantur , Gui- - Jándinus r intelligit; ) turbidus liquorvim ;lütini praibet , cüm prima füpina tabula i heda adlinitur longitudine Papyri , quz potuit effe, refégniinibus vtririque amputa- tis: tranfuerfa poftea cratés peragitur: pre- muntur deinde plagulae; praclis & Sole fic- cantur, (id eft; charta iam confectae lámina; Y uam chártz noftíz , ex linteistritis confe- E m vulgó vocarit, ) atque inter fe guntur ; proximarum femiper bonitetis inutione ad deterrimas: nunquam ias -ipo,quam vicena. Verba haec de char- We onc, ia explicat Dalecham- apum Papyri quatuór plerymque d eft, fex pedes longum, tunicis fiue Su d a ae g óncomment, fupra : z 9. C riem & flruém ; corium ; quod ad Clavdij membranis ad fummum viginti conftan- 1 2 ds M fà is tis Ae cumen praecidebant; quia pars illa gracilior foret ac inualidior: &ad radicem ; quia te- nella, molliufculaque ea pars, humore ad- huc pérfufa flauefceret , Brmitateque care- ret; adglutinationem, preli torturám; mal- leorumiictus, lauigaturam neceffaria. | Ve- rum quantum vtrinque amputáretur , non proditum: àd pedem circitervnüm refeca- tüm coniector, vt quatuor pedes truncati , fcapi füpereffent, quem tum demum in duó uidebant medium , ferro quodám àd id deftinato &áptàto, quod fortafsis àcum vo- cauérunt, membrànas fepárantes; € quibus rectotranfuerfoque fitu collocatis, chartam conficerent. Has membranas fiue tunicás; à fcapo reuulfas; Plinius Philuras, Schedas, ramenta vocat: cumin tabula recto fitu di- fponuntur ; ftamina fiue ftatumina : cum tranfuerfo fubtegminà, vocabulis e texto- rum officinà petitis : earundem fiue in 1c- tranfuerfum coniunctàrum ic- . &tüim; fiue intr. víq; temporá duplex tantüm fuit ; prius rc- ctis fibris,alterum tranfuerfis: eius vero ivf- fu triplex in ea chartà, quam de fuo nome Claudiam vocauit. Siccabantur autem cha:- tze in apricis locis; licet noftra ; quc folo a- qua: humore glutinantur; difsiliant ; cüm vapore Solis inarefcunt: atque luto pingui àut pollinis lore aqua diluto coherent ?*So- lis aftu, imó & ignis calore tenérius com- mittüntur. Quare quichartas denfas libris compitigendis , aut tegendis merci ficiunt; vbi praclo chartze qi pl [am fatis prefferint , info. &l lam ! folátu ficcánt; brarij volumirium; qua confuuntur pofte- riora glutirio oblita, vel igni admouent, vel Soli exponunt, vt citius reficcentu: : tarum génerá iam récenféamus. [i z . Eo. (i n ' beia , & nomen ci dedit;) denos habet: & v- ' no minus Àmphitheatrica (Arthribitica ab Arthribiz praefectura legit Guilandinus: fufpicatur dictam , quod in Amphitheatris Aegypti Alexandrizcque potifsimum à con- irfu populi vacuis, conficeretur , fiquidem dicat Pliniusà confecturz loco, ) pauciores - Saitica , ab oppido Saj vbi maxima fertili- tas Papyri nec. malleo fufficit (vel quod tam angufta, vtmalleum qua parte ferit, la- veltam fragilis fit, vt dem chartas,malleorumictu complanare ac extendere mos fuit, vnde Vlpiano w libri malleati.) Proprior etiamnum cortici Toe- niotica, (Taniticaa Taniciuitate Guilandi- .. noj)àvicinoloco; pondere iam hec,non bo- nitate venalis. Emporetic« breuitas,fex di- gitosnon excedit, qnae inutilis cribendo;in- uolücris chartarum fegeftriumd; (Stege- ftrium alij legunt, »« c4 5, ) in mercibus vfum prabet, ideó à mercátoribus cogno- CasPARI BavHiN1 THEATRI DoTANICI A vnam eandemque ftatuens. Strabo z Hie- 328 raticam , non chartam , fed Papyrum appel- lat, praecipue cultam in inferiore Deltae par- te, eamque duplicem, alteram pra'ftantio- rem, viliorem alteram. Subiungit Plinius a chartarumvitia quatuor , Scabritiem, rc- bellem contumaciam, lentiginem, taeniam. Scabritia lzuigatur dente, concháue,fed ca- ducz literae fiunt. Óftendere vult modera- tione opus effe , ne vehementius exteratur: nam quamuis ca complanatione ac eruga- Haie dae preuus es comen auenc a malleo percuffa difrumpatur :rugofasfiqui- B tione fplendeat magis , fulgenteque nitore oculis placéát, validiore tamen attritu, non forbetatramentum, fed refpuit, & fi quz li- terae appictee fint , inftabllis & fugax Ícri- ptura non permanet. Rebellàt faepe humo- re incuriosé dato primis, quod malleo de- prehenditur, autetiam odore , cum fuerint indiligentiores. (Alterum vitium eft rebcl- lio. Rebellat humore nimio incuriofe dato, cum artificis opere & ftudio reluctatur per- tunacius , nec omne cori] fpacium ex dequo minata. He fuere chartarum differentiz, C rigat & oblinit, fed alicubi fubfiftit copio- dum vixit Auguftus ,mutàta pofteaà Clau- fior; alicubi parcior affunditur, vnde plagu- dio , vt füprà monuimus. Quarefubicit larum fit inequalis & fuperficies & reficca- Plinius , praclatam Claudiam: Augufta in epiftolisautoritàtem , cuius nimia tenuitas - 'tolerandis non fufficiebat , àd hoc. tens literas, (id eft literarum atra- intum,) liturz metum afferebat auer(is, àtergo pofita;) vtraque enim facie ve- - teresícrip(ii e, teftantur hi verfus: Iuuena- - da charta, to. Nam cum probe curatàm , fubactam, tractàtamd; chartam effe putat ártifex , ne- que quicquam aliud operae fuz practeréá de- fiderace; tum , cohtra eius fpem, vitium id deteeitur,& rariquam recrudefcitquod eius diligenti: negotiuinfaciat. Itaq;réteken- - eodem Laboré domanda, atq; | o. CX e eur. io; Em x ^3. I : X i : pio Ae lis: Scriptus ,&átergonec dumfinitus O- — péruincenda quó prius. Malleó deprehen- reíles.. Martialis: Scribit in auería Picens D ditur id vitium , aut quód percuffam lace- epigrammata chartà, Et dolet, aucrío quod tillaDco. Sic defcriptos commenta- it, Hieraticam, - e00y, Méwerar lib. z cap. 7, lib. lime. retaut quod emitientiora tubera, depreísio- resque lacunas plagulàrüm ingquali percuf- [u tundat, & inuenufta deformitate tuas o- ftendat. Prodit eam labem etiam odor;char- ta praefertim hegligentius praelo compreffa & ficcata; mücidus, foitidusque, tutreiceire àc fitum olente humore, qüi nec pralo eft | elifus ; hec infolatu difsipatus.) Deprchen- ditur & Léntigo oculis: ( Lentiginem Pli- nius hic appellat nzeuos , fordes , decolorés punctorum notas, & rüácülofas velut afper- — gines , quz ficbant dum coria compinge- — rentur, fi quid impurius illaberetur, duod , natiuum colorém inquinaret,aütfiquidin —— Íchedis contortum aut conglobatum,char- —— ognoftebatur, —— tam infufcaret. Ocülis id co vel confpecta ftatim charta, fi maculae in. aperte*forerit, vel ad folém explicatá, fial- is Pa Le : cse T MSRSS Ut OE MEE V cun tusinfiderent) Sédtaria medijs glütinae à bijapi 0. itapd 2 M * : : * É L2 " tantüm volucresque feracque £ E 14 combibitur, & tam auerfam quàm aduer- titum fuiffet, ne quis ferro ; o glostà lucernis. Carmina, quéis 1gnes noui- musathereos, Lacüis in aridulo Maluze 329 LisgR Puiwvs- SecTIo TERTIA - Cap, X. 330 rio calamis fcribentium occurrit, inar] priuata linteis confici coepta , aut ceris (Li- fam faciem inquinat, Hoc autem fit,vt berct. Plautüs 3. Chry.. * - » aiunteius ártis magiftri; fi dum plagula: — tro Piftoclere ad Bacchidem atq; effer cito. nfra dicerhus;) | psi plum. bo , chartis ; membranis , etiam ligno , vt Itorum elogia , fácras Aegy- | EN mu phis contexere byblos | Nouerat ; in faxis LASS ue feruabant magicas animalia. linguas.) Sed " ente chartam, membran as (chartas SEAT n c Palmarumfolijs primo feriptitatum (in ha«dinas quibuídam) Pergami vrl Ma n llan- aluarum folijs legendum, putat Guilan- dis) repertas Varro tradi it. ain dinus , quoniam olim in Maluarum folis | rodotus m , priíca confue lezendum putat Guilandinus, quoniam o- lim in Maluarum folijs fcribebatur , vt ex verfibus Cinnz;, quos lfidorus d citat, col- . ligere eft: Hac tibi Arateis multum inui- E defcripta libello , Praáfiacá àduexit irune- ra nauicula. Probatur hac Lectio etiam eX Aeliano e , qui refert Pythagoram T/e pa Age M iepiml]ov folium Maluz fan&ifsimum vocafle ; eó quód Sacerdotes olim myfteria fua in hoc fcriptitabant.) lbi n é Plniw. d in Erymologico, lib.6. c12. Vat Pts ^t B 3 eoa. Qeon k liz. pandelar.e.50. V 331 CasPARI BAVHINI 'THEATRI BoTANICI 332 & affum manducant, & (fuccum deuorant: A ftet. Papyri enim cinis ficcat quidem , fed manducamentum autem expuunt: ( man- dunt crudum decoctümque ; fuccum tan- tuni deuorantes , Plinius o.) Diofcoridis ante e inuentas; prifcis Aegyptijs vfitá- ) é palüdibus vbi excerpfere; füpe- iüs partém àmputare, quam in a- tüm ignis grátia; fed àd diucrfi generis vafa (ài qué vtenfilià váforum ; Plinius) xipfa conficiüda: niátériám enim ámplam rObamá;przftat. Papyrus r ipfa á plu- rimà vtilis, etenim ex ea nauigia (quod & Efaiam 5 intellexiffe aliqui volunt) faciunt, (texunt Plinius;) & é libro velá tegétésqdüe texunt, & veftém quandám ique dt acf nes ; aliaque plura. Refert etiám Pli- mius £ ex Theophraftó , Ahtigonüm reé- ;ualibus rebus alijs funibus ion inde,nóndum Spartó conimu- S 4 tradit Ae; ptiós 1pagés introrfüm c bi- - , naues fabri care; comipag - blo facere, ex Papyri vértice àmpütato ; ex todem & vela & calceos. Hinc Lucaius ibulá Mémphitis cymbá papy- Js Sacerdoti bus; calceos ninit, ícribensiri vlceris cu- yid calceos Aegyptios lacerdotesvtuütur. t Dio: 1 * 1:às . DÉ-. 4 d Plinius. infirmior eft, Galeno, Aeginetze & Oriba- fio y. AtPlinio; charta quae fit ex ea cre- mata inter cauftica eft : cinis eius ex vino potus fomnum facit; ipfa ex aqua impofita callum fanat. Praecipua inquit Diofcori- . des,in medicina vulitatis, ad làxanda fiftu- aperit. Medullàm intélligere dise folio- ps aem pinus: cum ragula, D minibus chartae (BiGAía) notifsimae. At ho- die noüo chartárum artificio circá ahnum CI» CCCC.1xk.( quó tempore ex Galli- cia duó viri Antonius & Michael in Germa: niam & Báfileam vénerunt, & fecum artém illam antéà Germanis ignotám attülérünt,) inüentó, dimiffa Pápyro,adlintéa rediere, — qua vfu áttritá & flaccidá ; tani diu terünt, . máchinis áqua motis, donec in füccüm di foluantur : hunc optimé áqua diffolutuim,. non fine glutine ; & coasucbntis cribris geftare licebat,quortir E excipiunt ; qui fiícci crafsitiem retinentes pagitiám rédduntfüper ftramenta ad hunc víim parátá ; qus ad prioris imitationem Papyrüs quoque nominatur; eó quódéeun. dem Robis vftim bradftet, quem oli Aegy- PusPapyruspraftabat Veràm &ántev- — uni chartarum , inter cátéra téra etiam linteis, monümefitápra-fertira p iuata, vtfupra li- "tum ; corificiebant. Nec veró combuftae t basé. ou in Enterpe, P2733 -$ 6ipij. | uc ; à b.$:c.28. b $.f mpl, : ES noftre Pin. lib. 24. é.v1. 333 lLisER PniMvs SrecTIO TERTIA Car. X. 334 - EH gs . " * j " " .-- v V^ *$ ^ ; ; noftra charta cinis idem praeftare poteft, A ro fiunt longiores; crafsioresque, fepe cu- quod chart , qua ex Papyro fiebát , cui noftra inuftionefere penitus euaneícat,etiá- fi quis magno cumulo comburat. Quàre in medicamenta Graecorum xgl» recipientia, noftra affumi non debet: nec in paltillus Jui ex chartà conftat; aduerfus Nomas, & eícribitur à Galeno c, Aegineta 4 & Ori-. bafio e , qui aliam éius przeparationem f quoque hàbent , quam Actuarius 2. imita- tam, chartam recipientia,habentür. Quam- vis Ruellius ^ linteolarem chartam ijfdem. viribus, quibus & papyraceam pollere fcri- bat. Confultius tamen Aduerfarijs , in Pa- -pyri defectu cinis ex Cyperi vulgaris ; aut Iunci magni aquatici medulla paratur. PAPYRVS SYRIACA; VEL s SICILIAÁNÁ. , s eft. Sicutetiam alia medicamenta, que ibidem apud Galenum , Aétium & Acgine- B pellat. Getrtiahicé dici pote E Belgis , Papier - tumi noftrum eft ; plan bitos quàtüor excedentes, ( etfi fex , inter- duri fepteni , dicat Pena,) angulis obtufis (triquetris, tomentitiáà medullà far&tis , Pe- na) Foliaádimui breuia Cyperi aut Spar- ganij , àádultó fcapo nulla: in cacümine co- mà lata, e numérofís paruis; iuncistrian- gulis conftaris : in quórüm fummis flocci rufi, apicibus prominentibus;in fé collecti; quortüir ortu foliola ràdiatim ; «tin Cy- pero,ambiunt, .— . . 0 is Locvs. In Sicilia palüftribus prouenit; vbi vülgó Piperür vocant, iride in hortum Pifanuni translatà, Ceefálpitió docente: nori vero ek Aegypto illo delata ; vt Aduerfario- rüm autorefcribunt, qui bentuolentià C àbewa.- lius À baberi & ih Aethiopia & talia Pa- pyrum, Vel promifcué Ciminio lacu pluri- mürm, fed alteriusforte genéris,néc ad charz tás vtiléni , quaridoquidem Aegypto pro* —— ^ Noizx. HahcSati Theophrafti / ceh: (cmiisqux in áquis próuenit circa pee üerfaria pinxere , Tabérnaémot rárdus imitati furit: (ic & Lug itoriá, qua Papyru: 2 Wet. Anglis ; P Nunc dicendüm effet , quibuf in nouo Orbe vterentur;vti arborum folia & cortices , f d dbpepu. (6 Spp. Qf MÀ —€ m 335 | CasPARI BAvHINI THEATRI DOTANICI 336 Scaligero; Lugdunenfis hiftoria. II. Gua- A non vt reliqua radice numerofa adhaeret: iabarainInfulaHifpanicla,ex Ouiedo,Lug- vtroque autem BEOC EH CRULE, dios Ca dunenlshiftoria. IL. Copey, ibidem a- diolus, ripha, phleum, butomum exeunt: udeundem. IV. Tal,in ProundaMan- detiphaambigitur: phlei, tiphes; butorüi- gi Lugdunen. V. Lanorpimaindice due parstenera ab radicibus proximaeftv enuscuiusfoliavinlongitudinemequant: quam pueriparuuli potisimum mandunt. iftoriaIndim a Orientali. VI. Ficus Diofcorides i vero his verbis propofuit: Indice folijs & Turce vtuntur. VIL Pal- réowfoliá profert Cyperidi fimile, caulem mie o nuces Índicás Cocosgeretis arboris luem, album, equalem , qui in fummo cir- fubftantiam plicatilem víurpant. ITX. Ar- cumfüfum florem habet denfum, quique im boris p folijsfexbrachiorum longitudinem — pappum foluitur ;, quem aliqui paniculant equantibus cuius folio extenfo, tresqua- B vocant. Apparet Diofcorides contrarius tuórue viri,in itinere operiuntur, vt plu- — Theophrafto dum folium illi denegare vi- uiasnon metuant: Ex Nicolai Coftiniitine- — detur, at Diofcorides Cyperi folia tribuit : rario; Lugdunenfis hiftoria refert. IX. Pa- at Typham folia habere fatis compertum pyrus.ex laua, eft liber arboris tenuifsimae | eft: quare K Dalechampius aim v& aquo membranz inftar, vtex Clufij nocis,Lug- — 4àpvo»6 legendum cénfuit , nam Hosnon dunenfis hiftoria proponit. X. Melt fiue. eft folijs reliquorum modo ftipatus ; quod (laenei ex cuius folijs Mexicani Papyrüm — àQusfac voce deíignare voluit. Dein in num conficiunt, Dureto de ad- textu Diofcoridis vocem ^4» album , o- mirabilibus planis autore. | mnesinterpretes,Saracenoexcepto,legunt: EON ES inquit enim fe nec hanc vocem, nec aliam ARDOR RI OR RN OR QR eS ONSE eQe. old. dfi 25 eR C due ci relpondépi Grsecis exemplaribus, DE TY2HA PALVSTRL . vünequeapud Oribafium reperire. Sicvo- tun CHR r0 0. «Cem ógaAÉ , quam zequalem vertimus, eno- ui ld "Us ., demMareellusplanum Cornarus reddidit: | aquati- . qua voce zquabilem fimul & enodem cau- t Plinium 4 inter Calamos 3 Typhaegifle cenfeamus, eiushi-. lem Diofcorides Gignificare voluit, vt ex -ftoriam fubiungemus. Eft autem Typha — Theophraftocolligeree(t. Atcumtres dif- duplex : altera in aquaticis naícens , quam — ferentias cognitas Nonus earum defcri- ba rem: alter ai frugumgenere, quam — ptiones fubiungemus. cerealem nominamus. Sunt qui folius li- | rio. 'er iota cacumini fpica primüm tenuis , muftofos ljb.16. cap.36.- g rh 337 LIBER PRiMvs SECTIO TERTIA Car. XI 33 L TYPHA PALVSTRIS À tis curbinem , aut gigantis ftaturam mina- MAIOR. cem fi ignaret , nomen Se videtur. Vel potius z/$», à vi O-; 9^ guod locü paluftrem notat. Typha, M Àmato , iss. Fuchfio, Turnero. Cordo' "n Lacuna, Lo- nic. Aduer(ar. Lobelio , Caftori, Gerardo: Typha: aquatica Trago ; Lugdunená : wr HER. pha: aquatica, Scaligero r; T'ypha aluftris, |" » Ruellio, Dodonzco, Tabernaemonta ano,Ca- - falpino;Portz: Vlua,Anguillara. Nonnul- lis, Ceftrum & Sceptrum n morionis. Ger- 3i manice folia dicuntur à vietorib D$ & Sinofpen: panicula vero ; Svolben, /// M . ; "Claua, à fimilitudine , 5? tarzenfo m, icf /// b, Y folben / Sytefolben: &à natali oco , Sto: / X * . folben/ dBaffrrfofben / aBeoperfotben. Bd gis i Lifcbdoddoi, Donfen, Dullen, Polsen.. Anelis Gatflaile , fReede mace. Gallis. ; Maffe. de JonC, Marteau & Maffes : appofité inquit. Ruel- lius s, € uód "inui regum & clauasà: meli i4 ra- mitate pi e EPI m lis; herba - : ipfa, Peuera: Samnitibus Guelia: Hetrufcis, mina cil pents p peraérem tanquam pafferz Scbianza : panicula lanugo» Massa. Jorda, culos mittunt. Aliquando | tanien ; ad fe- qud eiuslanügoauribus ill apfa furditatem | quentis anni i eeftatein , clauz feu panicula: cfficiat. Hifpanis; Boborde , Iunco amacoro(a- remanent ; in quarum lanugine nonnun- do. Bohemis; Ló 1w:4 erii: yeken : at | quim pediculi; nati reperiuntur: :admiratio- is nc MEE dignum ,quomodo caule arido e la- | he adeo ficca; vt vento Acl à fub & viuere pofsint. ES à m Locvs. Theo hraftus m inter| ! v icc & iacuftria recenfuit : quare Diofcoridi Dodonao : quia T in paluftribus. & ftagnantibus quisgigni- menio nafcentis, "ume 7à ime dn án, tur : fofsis vrbium & iuxta lenté fluentium 7h pi mdp on dicit : que vérba dubitan fluuiorum. ripas: etiam tefte Plutarcho o; o; caüfam przbuere Do Ono. - um|quaerit , cur fcrnina, codleftibus aquis — de poffet; Fheophraftum. magis quàm profluétibus,ad 1 'énerationém rn folio « carcere pronu & incrementum pt coficiant:: difputans con- * tra Laitum quendam , qui « dicebat, caden- - tibus pluuijs aperiri terram; pulfuque illo a- cy. | pertara , citius ad radicis per eaqui ur Es pou" áia quod flos tere ere. Contraria rationc à passe. | clau fimilis co piciatur | is rationabatur ad quarumiradices,a- quorum morcftipatus. V: | on tranfit ; inter uas donzus, &cum eo C: Eo imis EE | pali L apo p ——— A adsis 339 — Ros , «ibzàs , (qua voce & Diofcorides ex A . aliorum fententia vtitur, ) feu Vc aM | catur : quod ex aco ad £c ( piacentaccum quoddam Gaza vertit;) molle & fübrübens eft, quo vtuntür aec rac eias (ad lixiuium G221) àd opera tectoria : mifcentes videli- e&t C addit Dodonzus zd pappos fiue lanu- inem luto aut calci , ficuti nunc caemen- tarij, pilos & cohfimile quidpiam admifcere folent , quó aut tenacius parietibus adhaz- reat, aut minus findantur difrumpanturue 'Theophraftus foeminam ad nexüs narem inutilem tradit: idem etiam getes & ftoreas texendas, & doliorum com- miífuras iungendas , vtilia funt : vbi vero aulem protulit , inutilia funt. De hac & Ariftophanem x, vbi ranaslaetantés & col- loquentes introducit, quod totum diem in- ter Cyperum & Phleum fáltantes confum- tanographo;Phleos más,eít Sagitta "bhleos foemina vero Sparganium : qua de re ijs in loci. Sic & Ouidium J Sdrpum nomi- .. maíleexquaftorecfiunt, quas Scirpeas mate .tasnomimarit At dominus, difcedite; ait, I4 ftrod: morantes Suftulit, in plauftro fcirpea Matta fuit. Quód vero aliqui Spa- tulam fotidam effe velint , nulla eft ratio, Vluala nis dicitur , vt apud Virgilium 2 Limofod; lacu per noctem obfcurusin V lua * exponit in Vlua. Sic & vulgaris verfus: Alga creuit pelaeo , fed nafcitur V1ua palu- e pha folia priufquam ipfa in fub Papyti fpecie, Dodo- uam figuram Lugedu- tor! r aftumfit , & Iluncum um Dodongi;nominaui :addens Vlue dioris genus quibufdam videri : alijs larifcum Plinij, ad texendas tege- T uftre Theophrafti : ali nenfis hiftoria GAS '"RACILI - 2d. mari, i maiore ncomip actonon unio menfe, flo- Ó breuior, te- CaspAni BavniNI THEATRI DOTANICI ratitij , luto vel calce incruftati. B - pferint,loqui cenfent.. At Lugdunenfi bo- C E citur, fuperné aliquando caulis in biu danus & Arar confluunt/hal plicis ; at l'abernzmontanus fimplicis cla- mitatus fuperioris Catzenellebogen ; no- — 340 IL TYPHA PALVSTRIS CL A- VA GRACILI. P AE I m e " CAR NSNNSENNSNSNSSNAENSNNN SNSSSSSSSRNNSNNRL S" ET "soo veiia e. . Locvs. Monfpeffuli collegimus hanc, iem delineari curauimus : verüm & in ^ — nglia , paluftri quadam foffa ad Tyburn.— .- Sacellum,nonproculabeoloco,inquoij ^ fepeliuntur , quibus ob maleficia EH Óla- 3 queo fracta eft, primo ab vrbe Londinenüi —.— | lapide , qua Occidentem fpectat ; copiose —— icu p | - hafcentem vidit Clufius c , quicam Typhg . Delitui. & alibi a Informi limo glaucad; D mediz nomine propofuit.- | ! IIL "Irem sAtvsTRIs MrwOR:fadice —— eft repente :folijs ftriatis ; anguftis ,àcumi-- . ^ natis, aliquantum rigidis : caule cubitali, lcui , enodi & rigido: claua- arud,ángu- fta, fepé duplici, quarum inferiorminor ——— rotundior , (contrarium Aduerfariaobfer- —— uarunt)íuperiorverómaior, duabusvn- ^. cijsab inferiore diftans & longior,cuifo- lium tritíceum aliquantum intortum, fubij- incia-- lem aciem abit. UE : Locvs. Ex Geneuehíi agro qua Rho- qe plici & duplicidlaua: licet Aduerfariàdu- —— Sr meminerit, hicdae in paludibus Co. tauit. EZ 341 .HLl TYPHA PALVSTRIS . MINOR. EET, v p * ) x - - m Ji "9 Nous. Dicitur Typha minor ; Aduer- farijs( uibus & Typhula;) Lobelio 4 ;Lug-- dun. Tabernzmont. Typha minima; Clu- fio. Germanis ; $ícinQBafferfótblin. Belgis; Cleyn Lafchdodde.. Anglis ; Lyttle veede Mae. Gallis ; 2etite Maff. talis ; Massa forda Nunore. . GEHE RUM Vinzs. Galenus, Aegineta ac Aétius,nul- lam,quantum conftat; fecere mentionem : D induruit, ficut in Bel ipforuni enim Typha; cerealis eít, nec com- mifcenda cum hac, vt in Calepinofactum. 'Theophraítus e, Typhze pártem tenéram radicibus proximam ; pueros paruulos po- 'tifsimium mandere, fcribit : uod de gem- mis Typliae noftra dulcibus dic mp At Diofcoridi f. ambuftis, Typhae Hos,vetere fuillo adipe loto, (aut lardo illiquato;) éxce- huniorem & inflammatio- LiseR PuiMvs SEcTIO TERTIA Car. XI. | , ] -- y j ^ A E B ci /| Wu - ll férunt. QuidquafoP : plicium cenfu praeterijfle;) dum intetfg 342 A bus, folijsque Betonicz , tenuiff. fimul pul- uerifatis & ouorum luteis affatis excepta, quo(di feliciter ad enterocelas triginta die- rüm fpacio, vti, quotidie jeiunis drachmam exhibendo; ita tamen vt óptimà seh & | 5 7 gae , kdli & Galli conficiunt : quas tegetes * » Belge Mattas: Lutetiani, Nattesvocantqui 4 ; bus& parietes muniunt. Sic & v liebria & puerilia texuntur : V T venophora ; conueftiuntur. Nonm I locis e lànofa lloccorüm denfitate, pradfer- j tim vbi matura nigrefcere, &inai ra abire ORO. eogperit; quod Augufto menfe fit, fitas cul- lumbis fübiecti, haud ien commodi ad - | inius 5 alitid voluit? (licet Cornarus ; eum velit Typham iti (im- ticos Calamós, inquit, cáetero grac dis diftinctá, leui (m ur i mina crafsiore paniculae coma , neque bac fuperüácua. Aut enim pro pluma ftrata cauponarum replet: autvbilimo 1 lo * 1S 34 Jii iecta nauium corimifluri: | xtus; glutino tenaci : endis fidelior picé. Hac ille Hoc norunt Vie- uris,pr tórés no ogni doliorum commillu T FC y T E rad )599 (C Oe, 0242 RS 203 :C 2 Ar Vlr mrt iom t ilm S d Vim 4 x x DE FRVMENTO IN YNIFERSFM. APVT PRIM YM. f quidem ipei igüpconinr il- $ lud, quod extructuterre in S alimoniam vertitur : neq; fo- £. lum quod ex frumentis & le- | gun , verum etiam quod ex Vino | (yndélauiusz , cam gentem,traditurfama | luptate captam,) velex fyluiscaeduis,cre- tz: fodinis, lapicidinis & fimilibus capitur. At Valla, fruges vocat proprie eorum femi- od vocabulum Feftus; Seruiüs àfrumine, parte fub mento gut- Hordeum, Typha,Zea,& reliqua quz Tri- ici Hordeiue fpeciem gerunt : alia y«vaz, IPlinio,) vt Faba, Cicer, Pifum, SESTO : hraftus tertium bORifta. eianft, PO Rvovx nomine generaliter A leguiminafroges vocari : hzc Latinis Cerea- rugum;, maxime vini, noua vo-- cutculioniseminente, qua cibusin - alimenz, c.16. k libas, 64p.7.8.10. (17. CECTIO QVAWBIBAP 4 JRITICFM, ZEd4, HORDEVM, $ECALE, :AVI Vsrrua€60, Onrz4» Mirnrru, Pautcy wo qe PHALARIS. lia femina : & Graecis , vt Galeno arqa ( B^ e]é» nutrio) & Zquivia aréppa o. appellantur. Cerealia quidem à Cerere, à creando dicta, quie peculiari epitheto; alma dicitur, quia nos alit: vel vt Cicero e tanquam Geres,a- erendis frugibus: fiquidem frugum dea feri habita: ratio , quód antequam illa a- griculturz vfum docuiffet , homines nulla lege viuerent: fiquidem Plinius f eam fru- menta inueniífe , (hinc Varro fuz agricul- bus paniscóficitur, nondum de- B ture libri initio ftatim Cereré inuocat,quafi frugum inuentricem,) cum antea glande - vefcerentur, teftetur. Quod etiam ex Vir- 'gilio v elicitur:alma Ceres,véftro fi munere tellus Chaoniam pingui glandem mutauit ^ áriíta. Etin Cereris facris;mefforibus quer- na coronatribucbatur, quod frugum inu£- tione glandium victum aboleuerit. Vir- gilius & Et Cererem clamore vocant inté- &a: nequeante Falcem maturis quifquam fupponit áriftis , Ouam Cereri tortà redi- egumina voca- C mitus teiiporà quercu, Det motus incom- pofitos, & carmina dicat. Poftea veró Ce- retisbenéficio, frugum vfu monftrato, coe- £ ec eft de agrorum finibus; qui antea nül- ierant vfui , difceptari: quam primam vo- - lunt fuiffe legum & luris originem ; hinc, Cererem Tefmophoram (1 cgum latricem;) . vocant. Virgilius ) S ies Cereri,Phoe-- Ns € dib.denatur, Deorum..— f dh. cp.56. 345 . LIBER PRIMvs SECT differre fruméta, Theophraftus m fcripfit;) femenque panificio & pultibus aptum , in Ípicis , aut iubis producunt, ceu Triticum, Hordeum, Milium, Panicum , & quotquot his fimilia exiftunt.. Dictum frumentum (sir. Theophrafto, ) à fruendo, id eft ve- : fceridó. AtSeruiusfrumenta dici putat;que- gufique ex fe ariftas emittunt, Varronem n tus, cüiin fégétibus frumentum quod ulmos extulit. : j GzuznA Frümenti dào funt prima o , B pro tempore fatus diuifa. Hyberna , qui eirca Vergiliarum occafum (feu Nouem- brem,) fatá, terra per hyemern nutriüntur, vt Triticum, Far, Hordeum: Áeftiua,qu& anteeítatém Vergiliarum exortu (circà Ma- iumj) feruntur, vt Milium; Panicum, Sefa- mgm, Horminum, Irio, Italia duntáxat ri- tu. Verütn in Grxcia & Áfia, oninia Ver- em occaáfü feri, Plinius & fcribit: que- am aüténi vtroq; temporein Ialia:ex his - quedam &tertio; Verisfcilicet : aliqui enim C "Verna appellant, Ottiliur, Panicum , Len- tem;Cicer, Alicam feu Siliginem. Aft Theo- phrafto » non Frumenti,fedíementis, duo plurimum témpora notantur, fed primutn "&potifsimüm quod circa Vérgiliarum oc- cafum accipitur , quod & Hefiodus & maxi- maferé pars autorum fecuta eft. Quum coe- lo emergunt füblimi 4b Atlantide nata Ple- , jades ; truncatida Céres." Morientibus illis Mitte in áratrà boues: quare tempus id per excellentiain Sàtum ( 454» fementem az- D youasxac Graccià vocauit : Sementiua , Pli- nius,) appellarunt. Secundum quod Vere incipit poft brumam. Sed non eifdem da-. - tür vtrumque: alia enim mature feri defide- — ránt: alia feró; quód hycriiem nequeantto- Terare: nori tamen defunt quae vtroque tem- pore fatis eA fcilicet & Vere proueniant. Maturé ferüfitur , Triticum. 1 2 dk 4 et T ehe | pam d '9 debili | -lumellam aliosd; confulat. Erurmpünt au- germen videntur: fed radices dicistum —À Atneque infrumentis huiufmodi particula vere diftant;fedintra IO QvanTa Car. I. . E 04 hs $ ' EP dinaceis folijs conftant (quoà leguminibus A tia temporis increméntum fumere queant. Tertium tempus additur à Theophráfto, quod a'ftate fit , quod acftiuis tribuit , quo Milium & Panicum ; & Sefamum feratur; Pluraqui volet, is Catonem, Varrónem,Co- tem fata;alia celerius,alia tárdius;Hordeüm q àtq; Triticum r , die plurimum feptimo, citius tamen Hórdeum. Hzc communiter fieri intelligere oportet: ionnüquam enim & quibufdam locis etiam. intra pauciores dies confici poffunt, vt in Aegypto, tertio, quartótie die prouenire affirmant: apud a- lios etiam pluribusopus: néc temere id cue- nit cum &tellus& coelum difcrepent: cum- que maturius fériüsue aratum eft: etfi ea quae fuperueniunt difsimilia fint. Tellus namque rarà & leuis & benigno coelo fub- acta , celeriter ac facile reddit: lenta veró & pondérofa; tarde : & qua fqualet ; tardius. Bic fi hyemis, aut fqualores , ferenitatesque nimiz fuperuenerint ; vel c contra imbres immodici ; longé tardius prouenient: pari modo & fi folum fit cultum fimodue ei tum, vel (i nihil eiufmodi áctum fit: nam & ád mature, feróue feréndum quoduis, loca differunt. Qua de caufa nonnulli Graeciae incola mature omnia ferere folent, propter fui tractus algorem , vt Phocenfes, ne (ili cét hyems herbas paruulas occupet. At fe- minibus his peculiare quid ineft: non enim áb eádem parte radicesin terram agere & — | parte qua cor eft, quod inferiu men autem , abaltera & lis alijs contingit : in reliqui: bus, edem particula principium eft;jtum $ corticem feminis corde latent dém inferius; germé autem gens , ita vt áltérum caput gr i crafsior parsintadicem, tenuior in crbam éxéát cortice in parte oppofita diirupto:: non enim femen biualue eft, hibus & caeteris plerifque, bin ofténdentibus: nam in ijst: tula, tznquam foetus e fer parte erunipit : inf u netur inttà cort'cem 347 cum pre feminis crafsitie & corticis duritie, bina illac feminis partes, in folianon erum- punt, fed ftatim proprium foliorum genus oftendunt: ficfrumentorum genus vniuer- fum fe habet: radicem non vnicam inaltum demittüt, fed ftatim plures fibras fine ramis fpargunt:vel , vt Plinius, multis radicantur fibris, fineramis : ideoq; furculos non mit- tunt, caules ferunt fimplices, geniculatos,& magna ex parte concauos , fine cortice, fed ticis vicem gerit: caules hos culmos vocant | &calamos:foliain longitudinem producta |. &indiuifà & neruofà, quorum quazdàm t !|| intertio geniculo fpicà concipere incipiunt, quaedam in quarto , fed etiamnum occul- tà, &genicula funt u Tritico quaterna, Far- . xi fena, hordeo octóna: fed non ante geni- culorum numerum fpice conceptuseft, que vtípem (uifecit, quatuor áüt quinq; diebus lanugineos, fubBlauos, vel pallentes, € folli- culis erumpentes:totidem aut paulo s plu- ! ibus deflorefcunt : pofteaquam defloruere, I rum infra dies quadráginta craf- | perint, quater nouenis diebus ábfoluuntur, & menícnono metuntur: féminà aridis fol- liculis inclufa funt, qui plerunq; in ariftas; s & àlperas feftucas definunt: eo- alia folliculis multipartitis inclüdun- Secale: aliavno eod; continuo follicu: à permanent, vt Spelta, Hordeum, juae liybe:ni a generis funt; verrio tempore in fti- :&hecfpi- COS Rau baeo f bbifin- CasPARI BavHiN1 THEATRI BOTANICI rit. Quodaliquando & biualuis contingit, A seueauaetetetoa Qa SR RURDTGONS folij pediculus, circumquaque veftiens,cor- B arroni;frugés ex quofloréréco- . 5 quibus facile liberantur, vt Triticum, D ipa - E ad cibum perünent, vt quae vocantur ei 348 DE TRITICO ET SILIGINE. CAPVT IL Ts: TmiricvM. generaliter omne fru-. mentum , quod ex fpicis tritum ac tri- turatione repurgatum eft, fignificet; vt ex . Varrone colipes eft, quo fignificato non- nunquam Iurifconfultus a vütur,pofterio- res tamen peculiarifrumenti Ípeciei Triti nómen tribuunt, quod cum apud Gra omnes tum barbarorum plurimos, femen hoc, Galeno monente, fit mAÀvyeyaiaónoy , : mAvxensénilo & frequentifsimum & vtilifsi- mum; obquá caufam Nature benigna ma- tantibus, florere incipiunt, flofzulos edunt C :3« zwz« dictos fuiffe arvoic , ato rie arcoés. | uenit. Lex zi : — GzxsRÀ Triticiduo Diofcorides 4 pro- pofuit , alterum recens perfecte maturum, colore luteo : alterum seems trimeftre, — quod ab aliquibus & sáu» appellatur. At. I! ráftus e Triticum & vrbanum & fylue re dicit, fed temporis fpacio cultum, mitigatuma ue & loci mutatione mutatum. . Vtbani plura genera apud Theophraftum f notantur, cognomina ex locisfortita,vt Africum ; Ponticum; Thracium, Affyrium,. Aegyptium & Siculum , qux & colore & | magnitudine , & fpecie & proprietate in ter fefe differunt. SUME étiam aliunde - quà àtérriscognomina pro fuis viribusfor- - tum alijs , tum vel niaxime qua - TrUpag X&yeid. íetg SÀfyyUc i^ aAsfaldva(D - : Nec í abfürdum fuerit (i & hinc differentiae fu- - | Africum :j b »dealimen. 349 Lybicum : aliud craffo, vt Africum & Can- chrydias dictü. Item quod aliud tunicis pau- cisaliud multis veftiatür, (ob nimia frigora illius plagze; Plinius) vt 'Thracium: Item aliud vnicalàmum fit, aliud multicalamum; & hoc quod plüres paucioresque calamos e- dat. In quibufdam eft & trimeftrium & bi- ieftrium genus; & fi quod aliud pauciori- bus diebus perficitur : quemadmodum ge- nus quóddam effe aiunt in Euboea ; (circa «' demd: & firmum efTe & ponderofum , nec; trimeftris niodo , leue: furfuris non mul- tum haliere, ( mirum nulli frumento plus effe ponderis &furfuribus carere, Plinius) quamobrem famulis preberi : celerrime ma- turum,fed inuentu rarum. Sic quzdam bi- meftria ex Sicilia in Achaiam ques, quz ' bimeftrium genera in Euboea cipu ud Carifthum. ria multa &ubiq; Lus ntur : leui parum foecunda ; & inex ortu ynicalama , atque in totum infir- má. Leuifsimum igitur Triticum Ponti- «cum (Gallicum e, atquec Cherfonefo ad- "e L5 " de v LiseR PRiMvs SECTIO QvanTA Car. II. Africum: & aliudculmotenui conftans, vt A Ponticum laudauit , quod in Italiám non "Thracium finum , Plinius) qüod quadra- B candido. Qua laus peculiaris hod "ginta diebus à fatu áugefcit & perficitur, i- distriticum in panem fibi quaereb: - frugis proprietati; quidam. : . tfibuunt: ita vt candidum, in ftatim, quofeges adolefcit, E ftiscarere, ficciore ariftis muniri, Su carum collifu non frangi. f fegetisdenfitatem , rarita velint, denfiore fegetef b berhum aliud x 350 peruenit. Ex omni.eodem genere pe pre- tulit dracontiam, ftrangiam & felenufiam; argumeps cráfsifsimi calami. He fuere fen- . tentia: Alexandro Magno regnante, quum - clarifsima fuit a , àtquein toto terra- rum orbe potentifsima : ita tamen vt ante mortem eius,annisfere C XL V; Sophocles Poéta i, frumentum Italicum anite cuncta laudauerit , ad yerbum translata fententia, Et fortunatam Italiam frumeri Yeícere que Ita- lico eft, quo magis admiror po corum huius frumenti nullam m fecifle. . Pliniüs Italicum; omnib anteponit. Reges Perfarum , ex lumella & rninusferupulofe Tri tradidiffe videtur : quippe ex pluribus quae cogriouerat, triatantum ferenda effe ddkuit. Prima inquit & vtilifsima hontinibuslku- a fünt, Triticum & Semen a tertiur erit trimeílre , cuius vfus aeri olis gratifsimus. Reliquz Tritici fpecies, nif (i quos multiplex varietas frugum & j diciuar, uot funt ariftas habeat ; aliquando careat corato agro ariftis car at 1h macro &i on ftercorato, ariftis horredt.. Addunt & coeli humidiorcari- & ventis adícribant: (i vehementic ariftas decuti, fin leuiores fpire dilfnehtifima exp T Jitca c.48. puu—P— 351 CasPAni BávHiNi THEATRI BOTANICI 352 fed etiam quatenus alia rotundioraalinob-A 1 TRITICVM HYBERNVM longiora: grandiora quoq; & minora, craí- ARISTIS CARENS. fiora & tenuiora. eue ! | Tarric: forma eft , quod radieibu multis &tenuibus eft, & exquolibet e: gramen vnicum Secalé tenerius virefcens exfurgiGquod pofteainftar Graminis,füper terram multiplicatur : quod fenfim àdole- Ícens , cie Aprilem virefcens, culmos Se- 3le crafstores, rotundos, concauos; ex vna i plureserigit, quaternis, aliquan- .geniculis diftin&os, qui primum, B oliorum;circa geniculos iam quafi - includuntur, éx quibus cum e- ; frugem in x ca fundunt; que nanos circa feftum S. Iohannis. ufdem forme cum reliquis frumen- bus, (Auenaexceptà,) Hofculis à. tar fibrarum tenuifsimarum de- s: quibus tot grana fuccedunt quc idépendent:que fi mutilatà non e(t Svt Varro » loquitur , vt in Hordeo & Tritico, tria habet, granum , elumam;ari- C ur,cam enim quo : Y TürricvM HYBERNVM ARISTIS CA- . | Granum dictum; quodeítinti- — xzss : ex radicibus multis, tenuibus culfni tcd ndó dictum arbitran- iculo déglubitur gránum, — fuerit vexata, tum enim facile Bes ee na, fic dicta quodarefcitprima:vndévt | tudinem rimula difcurrit quze alijs aii | thecáeft gluma; fic ápex arifta. Hlud — da , alijs í | iliis. iba obo in umma Spica iam mátufrá; ranum,Fritvocatur:quod ràr leriti 'nie i eft, Vrun- o. Át qui cupit co- FitICo Conueniaát, & fit , quomodo item E d ki .7. | . Persia. Fillecspa, VE EXT tur. Mifitexco fragilius prouenit aurentij : fic in Ly- uincijs & regnis ; € Guigea £ &lnfula S. Laur ma'4 Americe , folum frumenti copia ita fecundum, vt vna Tritici fpica, duel plus .— Hifpanicis fpicisfundat: fruges etenim quo- - tannis bis colligunt: ita nimirum; fi agros viginti milliarium fpacio in penitiore terrà fciminent , eodem tempore in parte altera maritima, frumenti meffemfaciunt. Vici- - fim fiin Lyma ágri confeminentur, tumin peniaore terra mefsis fit; ita vt frugibus ea regio fumme abundet, ac panisin precio vi- D lisimofit. Colitur quoquein Lemno x in- fulà; & in planitiecircá Libanüm y . Nec E profecto aliud vult Saluator 4 nofteg para- 2Beyffe. Bei bola de fémente, qua in bonam terrám ce- Vyeate, V ybite, ^y idit; &alia centuplum, aliá fexagecuplum, italis, Gráno » Formenione Solin lia crigecuplum fructum fecit. At magis Tiieo. Bohemis ; Pfsentce.. In ind * Belgis ; T'eruge , Koren.. Anglis, - Vybeate. Gallis, Ble,Froument apricum & ficcum ; quam ti 'uum arat : in Zütho. Vngaris »Buza ficco; vt Columella 4; melius coáleícit:im — GzrxznÀ huius tria fun huniido veroóac vliginofo degenerat : ( Vn- vingt 3: 27 EL de Virgilius 7 praclare haec de feminibus, — Vidi lecta diu, & mul cata labore ; generare tamén 4351 pd —— mL. ANM Ed "T9 35 € : nus, vt Porta 7 refert, Apulia & Campania, brondella vocat,quod ad flauum colorem in- clinet, eftque prime dótisinter caetera prze- ftantifsimum : granum nón i fed folidum, grae, flauüm ve! 1 m ficcum, mansáve minime mucidum & niti- dum. À ui verna- culisàfolliculorüàm &ariftarüm colore no- mina impofüerunt: primum genus albo folliculo & nigraariftà eft: fecundum, ni- gro fóihiculo, &alba arifta: tertium , folli- cul iftaalbis: quartum nigris. Apulo Varro ? multum contulit. Sed in átione loci mutacio deprehéditur,nam nido, nebulofo, tenuique folo , quale nontibusSegufiorum , Robus nafci- erior,fübatér;in panificio minus gra- vt panem ex Secáli ibidem genito; » Lritico parato;multi anteponant. Allobrogi | fsimum genus , quod Towfelle vocant Pris montaris ferunt; herbarij Lugdu- nenfis autore teférente. IL TuricvM SirretgEVA- altefá fpe- cies eft : vt reliquum Triticum furgit (éd non tam multiplici ftipula , nec culmotam fpicam (ine arifta fundit: in fpica mollius, la'uius , extrinfecus niti- ibi rubellumi , medulla laxiore & candida, farinam omniüni candidifsimam ;* &leüémfacit, cuitis modius quindecim fe- ; re]libris € 2 .- n dum vf tio pane: nam furnaceis bi- ciriq; genere adijciünt. utifsim | Kk feri iubet: :Columelle / de & vliginoía umus, Siliginem non irícommodeilit, & i2 tibus magis apta eft, néc tamen iut magna difficultate requi: inne Triticum folo vligi- «p... "^ 59 kc Eu Caspani BavHiNI THEATRI. DOTANICI : A fi Campana Pifisnota mifceatur : illa etenim tun idum, - flauum vel rübellum, ^v ar is eienit,cum Robi pre à minüspendet,quàmreliquura Tri- - b vmbra, vbi Sol: . .9. 5.5. de 356 ru&or,Pifanaautem candidior, ponderofior vero cretacea. Fuiffe autem in laudibus apanam idem tradit ; quam caítratam AVocabant: fuit item àlia eregalis (ine caftra- tura , quin & Clufiana & Arctina. Addit, Siliginem in loco aperto éditóque;qui Sole ! diutifsimé torreatur, ferito. Sed Plinius fibi contrárius eft; qui modo loco aprico & edi- to Siliginem feri pra&ipit ex Catone,cum prius , ex Columella dixerit, vliginofo ; & ouidh tractibus ferendam efle. Caufa hecforte , quod alia fit Tritici fpécies Sili- vo Catonis & alià Columella. Mattliolus prifcorum negligentiam accufat , quódnon folüm in Italia, vbi fümma diligentia circa gulie cupediás hómines fatigentur, fed &in Europa, tam excellentis frumenti fpeciem & propagationem neglexerint. Sed imme- ritó, Porta » monénte,cum o in tota Campania & locis fiitimis , ad prae- B Ev Gas, vide do Faronem liba. 6ep.9. & 3. qu? libi$.cdpg. — qu a. deratisne vibiws. 337 . bufts &trità in vino oculis illita; epiphoras fedare., Et eodém cápite , paulo poft , ait: Olyram Arincàm diximus voci! A s * cocta fit medicamentüm quod Aegypti] A- tharam vocant; &c. quod tamen Diófcori- des ex Zea fieri dixit. A:incam x autem Galliarum propriam, fcripfit, vocari: (& alibi y ) exeaque fieridulcifsimum paném, &fpifsiorem quam far, & maiorem fpica & ponderofiorem : cuius grhtii modius raro , pellationisveftigia retinet; Scanda non fedecim libras implet :exteritürin Grg- B Arétinos, incolae Galbigium vo cia difficulter: ób id iumentis dari, ab Ho- méro x dictum:hánc enim effé quam Oly2 ram vocitet. Columella a ; qui Tritici fpe- cies precipuás tres tantum fe cognouiffe trà- dit , Siliginem inter has fecuridami condi- tionem habere voluit: cuius fpecies in páne praecipua, ponderé deficitur: idemq; Tri- tici vitium effe affirmat : quze etfi cándore praítet, pondere tanien vinci , quare carri non lónge ,autmagna difficultáté requiren- ligo quos dicite Biigideni proprie Tr tici diicius dici; trádidit; & candorem effe fine virtute, & finépondére. Hic difsidium quoddam inter Plinium & Colümellam vo- foc; quando ille delicias Tritici, hic vero FIM Cr, d cofiiré jid Siligo fit. Nam falfifsimum, D Columel quodqüi ... . iLmER Parwvs SECTIO QvanTA Cap. IT - medijs aufpicatus eft , eiusque grana com- À cis; Caluifium,à gráni caluicie, quód ariftis pino. Hoc à Tritico & Siligine , non? o im o uluscii s. TEE E EE A. . Q A C OM. e IP a ooo E dameffe. At Plinius (cui, vt& Varroni;Si- C fationis témpore differt, fiquidem vnic - nón nouimus : at in infu . 358 vacet, nuncupatur. Hifpanis, Trizo Candial : Sequanis,1n quorum àgris frequentifsima, (Ble blanc id eft frumentum candidum di- citur: apud Allobroges, Blanch rem : vel quafi Branceé : Sic en Gallize quoque fuum genus Fa: quod illic Brance vocant; apüd nos Sanda- LODS € PLI $^ 2$ vi Dt 4 : lum nitidifsimi grani. . Sandilum quoque interltàlos pracfertim Hetruícos; teris à pinóàutor. — o sacco .. III. TüiricvM srivvM: t tici genus facimus : nam & Col Siliginis fpeciem & Tritici tertii fecit: cuius vfus agricolis gratif 3 " n 'àm quoties nites altiores , aut aquae xiones , maturam fationem prohibü certifimüm effe agricolis fumisleuam frigidioribus regionibus, & toto tract culmo, fr icalongiore; cra Siore, & longio- ribus ariltis ad Hordei fimilitudinem; gra- no.quinétiám magis rotundo : & hóc vere feritur; & zeftiuis menfibusad máturitatemi peruenit: vnde Trimeftre quibufdam dici tur. Columella v nullum nátura trii c lipfum ftum ; «c ru tri; Giineftrid; fpa: diz , iacta femina biméftri; trimeft: praicócius, quidam affe- CASPARI DAVHINI . 359 tempeftiua autumni (ementis occafione,vel er imbres , vel niues aliàue incommoda, uiusferotina fatione vtantur,quodfelicius & plures culmosferat: nam fem- iiuisgentium fatum prouenit, dum- imio calore vel frigorenon intereat. 4 fua illorum fatio el abt, vt Tritici genus quo dam, eftre appellant , quoniam per oris perfici pofsit. Idem quae- ion omnia congenera pari tempore ir, fed Triticum aliud Bimeftre, metre fit, & fi quid aliud fit, metris deícriptionem ex Theophrafto / foecundum, vnicalamum atque in um, paucis radicibus; paucisq; n ftit, quare continuo furfum ni- tque celeriter coniummatur : nani 5. L reobíeratur,velocius nafcetur, Xauciores fpargetur , & fpicam em geret. Si mature npo eritimbecil- 523 uc ca proprium genus fit, fed folüm quód omiffa A craffa ac genus eft Semhrea :dn- | X fi quidaliud "n nantius perfici pofsit. Sed Tritici Tri- C fübijciemus : T rimeftre Triticum leue eft nus eftfaciliusperfici poteft. Hinc - THEATRI, DOTANICI 360 inguiterra fatum foclicifsime pro- ueniffe obferuatum fuit. . Columella o, fed & cft , ait, altera fatio cum cogit neceísitas, i séiht agricolae. Ea locis pre- velidis ac niu (is,vbi acftas eft humida & fi- ne vapbribus , rece committitur : caeteris raro admodum refpondet: quam tamen 1- pfam,celeriter'& vüque anteaequinoctium vernum,conuenit peragere. Si vero loco- rum & cceli conditio patietur,quanto matu- rius feuerimus tanto commodius proue- B niet :-& Plinius , totis Alpibus hoc notum & hyemalibus prouincijs nullum hoc fru- mento latius. Porta , vero ita inquit tri- meftre Triticum, nonfrigida & niuofa que- rit, nam eiusnuda forma tale non admittit: fcd frigidis locisvbi Triticum autumno fe- ri non poteft , vere , gelicidijs iam exactis Íerunt: nam T rimelire Triticum inuen- tum ,ob nimia frigora, niuibus terras deti- nentibus. Id quoque Theophraftus con- firmat: Trimeítrefi mature feratur, frigus tolerare non poterit, fue imbecillitatis cau- ía. Quare & Columella o T heophraftum fecutus, fi Trimeftria bruma ferantur, fri- goris incommoda non ferunt; his enim pro- litatem vernum tempus debe- üe amápuy , Vt Hippocrates f. unt, quod , vt Galenus x LG Ass (eir Do- (0q — bn. fueile k in gloffs Hippucrasit. res 361 LisER PaiMvs SECTIO. Qvan TA Car. II. : EL T res dicunt) z& fov | và mara 75 £e) taraguóo , A horum naturam non fimpliciter oportet, hoceftj Triticum huiusprgíentisanninem- — fuperficiem externam duntaxat contem- pe verefatum: e$: enim hocanno fignif- plando; fed diuidendo quoque & frangen- cat; quafi «a ra éo; tefte Galeno ) , & E-— do : multa enim quee extrinfecus flaua ac tymologico. Et licet Setaneum cum Tri«-^ denía videmus, poíteapiftafractaque; rara, laxa , alba; intus fpectantur. Et Plinius c teftatur, apud veteres undenohtiaie cuiq; | Tritico praecipuam falubritatem perhibi- nominari dicit , swjz rà ez0o , Texerxoi(o, vt tam effe. , Galeni pater d Triticum aliaque fit panis ex farinafuccreta. Setanium Atü- — femina cerealia; legumina; fotusque arbo- cé, quafi purum, vt Phocioni placet. Lati- — reos, Pii de Fi atque ctiam praeco- . nis Trimeftre: Triticum trimeftre, Porte: B quebar, vtícilicet probitaus, improbitatifue Triticum aliud quod Vernellam vocant, | indubitatum experimentum haberet. Ea meftri Tritico reueraidem fit; attamen He- Íychius erzavíse 7wp3«, exponit xafaps; Triti- E UP Fi . 28 z. cà pura : itidemque Suidas enráwetoy aile de- ; Caefalpino. Gérmanis, Commer 2Bepeen, Belgis, Soimmerteruue. Anglis; Sommervybe- . te. Gallis; vt Parifien(ibus, Ble de Mars, id eft frumentum Martium : quod videlicet - Martio menfe fatum , tetno hinc menfe pla- né maturefcat atque metatur.. Lügdunen- etenim qüiz ocyus & amplius intumefcunt, optima & electifsima can i qua autem tardius & parum attolluntur in tumor improba deterioraque. Pra:terea capi ring naturam T ritici xplorabat : pracftantius plus quidem ; deterius | fium montanz gentes & Allobroges Trime- fia quafi Trimeítria vocant, quodlatifsime — corum, ceeter & copiofifsimé prouenit , agricolis & ru- , dera. fticis omnibus vtilifsimum: Italis, Fariola C & Margolo , fiue grano marzolino , à fationis tempore. , Hifpanis, T7izo treme[pio.. Et hoec . noftraopinione funttria geriera T ritici Co- - ]Jumellae, Robus ponderofioris ac nitidioris erani : Siligo hyberna, fiue Sementiua: & Siligo trimeftris. Alia mox fubijciemus Tritici generd. | P ounext - Qvarrrás. Triticum foris impofitunt eno q primi eft ordinis excalfaciétium, non tamen máhifefte nec re(iccat, nec hu- farinze redderé affirmauit. Verum | rum agrorum fitum & foli genera. Quin- tum largius validiusqs habeat , vt fupra ex Plinio f ofténfum. Ali Triücum com- -Amendarunt à calami craísitudine , à tenui tate vero improbarunt.. Porro intei TFritici iure refertur ; fi Lo funttotamq - - habent, vtd -. enim exigua mole , corpi D 36 ' A CasPARI BavHiNI THEATRI BoTANICI | | 364 ris graueolentis tetrique, & T ritici abortus A ditis. In Haemoptoicis, farinam c Betanio eft. Triticojin modum glutinis decoctam delin- Vsvs. Inter omnia cerealia, tanquam — gendam Diofcorides Kk exhibet. In Phthifi, preftantifsimum, Triticumcommendatur, inlacte, praíertim afinino, oleo amygdala- non folum propter infignemnutriédivim, rum dulcium recentifsimo, & Saccharo de- fed quod étiam aduerfus multos morbos; & ^ cocta exhibeatur, &in Pleuritide eum lacte intrinfecus , & extrinfecus vtiliter vfurpe- ^ amygdalato & faccharo penidio dulcorata. tur : attamen Triticum primo propofitum — Tufsi àfrigore caufátze, fi cum recenti bu- praeferendum. Veteres quiSiliginem Tri- tyro vino albo veteri & faccháro coquatur, tici genus fécerunt, catteris generibus can- proderit. In faucium & pectoris affectibus, doreàc leuitate(Hippocrátilriticoleuior) ^ renum & vefice exulceratione, fluxionibus catiorém quam conuiuis panem apponi iu- &mygdálarum dulcium , coctum & come- beba ' audatif- ftum: vt & eius farina, cum lacte & pingue- imári. Sicenim venufte & ele- dineanferisrecentd. Idem praftabit, fi le- manos,luxum & nitorémin pane uitercontufum, cum fufficienti quantitate es,exagitat;Eccealius quantopor- — fucci Betze recentis & pinguedine anferis, urmure panem, Vixfractumfolidae — coctüm exhibeás. In fluore vterino grana cida frufta birina: : Quà? geminum integra circiter fedecim , aliquot diebus ma- Xt, panis (ilieinei meminit,vt fimi &r a nim, vt Diofcorides monet, cibum leuio-D (iccant ; & ad vfusculinariosferuant. Ad — in cea confectis, vocant. Apud Geérmia- lum praeftantifsimus panis, de itico pinfitur, & ex panétri- nfantibus eratifsimi cibi, €o parantur : fed huric E 365 nas efficacior. Sic abOccideiiis t populis À Hyofcyami fucco impofita , tollit: AA Y. in potum refoluitür. "Tragum ex Tritici fe- mine fieri in Campánia & Aegypto Plinius mÍcribit. Granecw Triticé& confectiohem docet Cato m», fic vocans ptifanam triticedj 1co ve pultémüe ex ea parátam :. felibràm Tritici pe ; ià mortarium puràm indàt, làuet " «olo 1. : VON Us erié ; corticemque deterat bene , elüatque bene, pofteá in aulàm indat ; & áquam pu rant, coquatque: vbi coctum erit , lacaddat paulatim vfque adeo , donec crémor cráffüs LirBER Puiwvs SECTIO QvanTA Car. II | .366 uum irritandam ex farinz partibus duabus & vnafalis, cum albumine oui paíta con£- in formam füppofitorij reducitur , o- €0 Vel butyro inungitur , & ano inditur. Vteri doloribus, & eiuscommotioni ; Tri- ticum conquafTatum facculb inditum ; in aqua & vino párum decoctum & exprei- fum calidum , vmbilicóimpofitum, mede- tur. Podágram curat: nàm fextus Pompo- nius, Plinio r autore, cum horreis fuis ven- erit factüs.. Galénus ;, apud omnes Triti- B cilandis prafideret;correptus dolore poda- . cumin moletrinis antequám molatur ng risteftatur:élutvero;non ápud onines, ed. | plerisque tantüm in Afiz vrbibus, idq; eum in finem; vtfárina purgatior éuadát , fi ri- gatio énim préóccupet, fieri vt cuim furfu- faceum omine éxcrementuüm praridiufcu- Ium remáneàt, finiul cum farina excüd ne- . queat. Molz etenim difcrimen; hac inre non parum moménti hàbere, ij pütánt, qui rerüm natura prüdentés furit... E&riixsz- cvs. Advifum debilem &óbfci cula$ deleridas , Collyrium tale Rt : Tritici ntufi manip »ulus vnus cüpreo vafculó im- onitur , vinuim album optimum affündi- tur, relicta fimul pér aliquot diés , dein pet —— linteum colantur : cuiüs guttze dive oclo indantur.:. Maculas etiain delet , fuccus ex. Tritico, inter duos afleres compreflo , ef- Hucns, inunctus. Epiphoras fedant Siligi- cont - nés p kx m o Ábi5.6497. mmo cepió. n co.2, in Hipp. rana combufta , in virnio amineo trita; ! - ádditis, àc in modum cátaplafmatis; parti impofitum. | Inflammati . Ldednidas c0, Bb 2 , merfit in Triticum fefe fu er genua, | euatusq; ficcatis pedibus mirabilem in mo- . dum, hocpoftea remedio vfus eft. Ad cu- - ius ciant quidam recentiorum jubé hydropicum in arcam Triticople fepe liri capite excepto: hocque medio cl Pomponium nón fine fucceffu imitaflkui qui Tritici farinam, cum furfuribus, inligce to decóquunt , & in formam cataplafmti dolori podagrico applicant. Sic fi Y. cum folum conquaffattim, in vafe ad i calefcat, eid; pedes irnponantur; pod dolores leniuntur. & artum humiditates exficcantür. At proeftantius ; ad dolórem mitigindum , fequens cataplafma, fi fárinze Triticeze; à fürfutibus non purgátz , vncie quindecim ; in aqua decoquantur, dein olei rofati ; chimzmelini , & cerae liquatze fin- m rum chá mnem difcutit Tritici poll 367 - CaspAni BavHiNI THEATRI DoTANICI 368 calfhaus exprimitur. Sic Plinio , Tritici A preffo. Veficz; ad dolorem à calculo miti- eranaferro combuftajijs quefrigus vflerit, gandum, cum parietaria decoquitur ; fac- raefíentaneo funtremedio. Contra anari- culo inditur , & ENHOPS meet erp tium digitorum, ex farinz partibus uabus,. fa, pe&ini imponitur. | Sion: b &a vitri Veneti tenuifsime puluerifaáti parte V "vapera commorfis cocti cum rutze ecocto na , cum lacte niülieb ri cataplaíma ;. valet. conueniunt. - Luxatis metnbris c neruisq; Neruorum x contràdionibus,exacetoco- fi exáccto decoquantur, vülifsim um fom é- cta prodeft. Commorfis Jj àcàne rabiofo; tum praebent : ad quas affectiones noftri "Triticum cruduümtorhmanducatum & im- pai agrimoniam adhibent. Quod fi | pofitum auxiliatur. Cóntra vehenatorum — manus frequenter cum 1Js & aqua calida ab- ictus é Setanio Tritico farina ex aceto aut — luantur, molles & albe redduntur. Lepras vino (rubro Plinius) commode imponi, B (ferpigines papulas; Plinius) remouent Diofcorides àfferit. FkRMENTVM :farina- furfures, in acri aceto decocti ; & calentes ceum fermentum (ex farina Tritici) cale- ^ adhibiti: Diofcorides. |,SrRAMzm : eapil- faciendi extrahendid; & maturahdi vipré- — lum flauum reddit, fi lixiuio in quo Tritici ditum: priuatim callosin plantis pedumex- — ftramen decoctum fuerit, caputin fole pe- tenudit , & tum alià tübercula ; tum etiam — &tátur & abluatur., ParsA: adoculitabem, hiculos; ex fale, maturat atque aperi — Tritici paleafeufolliculijin aqua decoquan- :aütore. Fv&rvars:contrafur tur & in eius decocto colato ocfypum ma- dio erit/filocolixiui] vtàrisaqua, | defacito, calidum oculo imponito; fzpiuf- difsima per diei & noctem fur- que foueto. Ramicum incommodis , Cam; erint: maximefiea quotidie caput — vel etiam hordei ; calidam 1mponi experti is & éxficcari pérmittas.. Colli & C iubent ; quaque decocta funt aqua foueri, nafperitatem & dolorem,tollitgar- Plinius. Membra à frigore laca, fi earum a.ex décocto furfurum in àquà, fi ^ decocto lauentur , reficiuntur : fed fi vlce- olatum faepe calidum vfurpetur:qua- rentur,tum Triücigranain palaferrea ad — . io; furfures ; cum rofa , fico ficcá & ^ nigredinem víque torreantur;dein tenuifsi-- *cocti ;tonfillis; faucibusque; gar — me puluerifata; vlceribus ad mundificatio: — ione profunt. Contraftrümas&du- — nem & curationem infpergantur: r olli; tumores glanduláruim fub axil- | * ^ DE TRITICO RVFO;, SEM Ag yog repe ux x 0BLOMGO ET ARISTIS LON; inflammationem incipientem, (tumentium D | GIORIBFS. r^ 1 aceto decocti; vtile catáplafma. — CAP? pr III be fürfures facculo inditijin a- . IV. TairICYM RVFVM GRANO MAXIMO: humore expreffo,calide — fpicam fert muticam , granum maximum ana ugant, modo — &lifsimuim , fcd ad conficiendum pa- 1geratus,in cadem aquácale- nem minus vtile ; ex quo decorticato cum &expreffus fepiusapplicetur. Ven- — lactepulsfit, in cibo rufticis gratifsima,qua- resmitigant,in vinodecoéti& ^ readeasdeliciascolunt, Haud procul Lug- DS i k lus , dunoinpagismonti alto;fiue aureo;propin- | »t partum;) cocti . quis colitur ; & ab incolis /Blé rune ; & Gros 0;compefcunt Diofcoridi: E Le vocatur, vt hiftoria Lugdunenfis inonet. , yaj« Sunt qui FAn fiue ÀponzvM e(fe credant, - |. €X cuius pulte Romanos diu victitaffe Pli- vfum, ex- 369 LisER Puuwvs SEcri0 QvanTA Ca». III. 3 ftum ; € & pulmentaria hodic- que dicuntur. Pultipha&os ideo Romanos, | dicitur Halicaftrum; idque pondere & bo- ^H uls exequi$ partibus farinzfrumenti/ & femen adoreum ponit. lo. Baptiftà Porta &1a arum;authordei:velexfarina& aqua, vult antiquitus Far appellatum;& qui- mis educi , quibus ni(i euoluatur ; & vfui;& pa dá: / e osa ^at » B ario qui quoto eri quód ne Plinius r etiam refert: & Varro. humidiorc. Virgilius t Farri feren mem ; humidam aftatem optat : Humida folítitia, atque hyemes optaté ferenas Agri- cola ; hyberno letifsima puluere ftra. Recté autem Columella & , Adorei genera propterea agricolis cuftodienda funt, quod : raro quifquam ager ita fitus eft; vt vno fe- equodFaradoreum dicebatur. (Licet minécontenti cflepofsimus; interueniente qui velintFar generale nomen fuiffejado- |. parte aliqua vel vliginofa,vel arida. : cibo falubrius effec, . V. Türricyw : hocfpica eft rigidifsima & firmifsima,fex o dinibus diftincia, cümi in alijs quatuor t: tum reperiantur. E , Locys. Circa págum Eri: vbi le & gibus habetur. vfum effe. Far- - Columella m. 18. capp m 4b.2.«ap. cum s 4b.cg. 6 Lib.1 ———— — epa / 371 CasPARI BaAVvHINI. THEATRI BoTANICI (3 Vl TRITICVM MVLTIPLICI A Noxzw. A rufticis Long gran , id eft Longum granum vocatur;qui fame,vel ege- ftate compulfi, panem exeoconficiunt i alij fuibus & gallinisedendum obijciunt. V ide- tur ad Bpcar , Brizam Thraciam. Galeni a accedere , etfi & Zea monococcos, Brize — . huic correfpondeat. Huic congener Fru- mentum quod in Gallia vulgus Scourgeon appellat: femen eft triftejmacrum Hordeo fimile, cuius granum folliculo haud ita fa- -. dledeglubitur,nec vllis ariftis vallatum eft. -— B Verenon feritur, fed cum alijsfrumentaceis. ipfo autumno , frigora enim & coeli incle- mentiam non fert. E — Nouwzw. Scourgeon tanquam fuccur-. fum , vel fubfidium gentium Ruellio 5 & Bruyerio c , quiaid vbi annonaarctior pre- mit , agricolis auxilio venit , famisque ra- biem intollerabilem depellit. Forte Triti- cum optimum in hoc degenerauit ; quare malum Triticum appellari poffe cenfent: nam & Lolium ex Tritico, & Triticum ex C Loliofieri. Alijvoluntid agrefte Triticum SPICA. EMMMMEMEEMEEDEEMEMEMEEMEMMMEMMM E Wes S J.R 4 Pr ZA La S LM — 2. HX TRITICVM LONGIORIBVS - ' ^. ARISTIS SPICÀ COERVLEA:; As " yt Matthiolus viginti quatuor fpi- it: in quibus grana grandiora Nous. Hoc Triticum eft ramofum; Plinio y : T ritici, inquit, fertilifsima genc- raramofum,aut quod centigranum vocant. Tritici quinta fpecies Anguillara : "Trici- multiplici fica, Lobelio £» Gerárdo :,. ticum fpica ramofa , Cacfalpino , Portae: ticum tiphinum multiplici Ípica , Ta- 9. Germanis , QBepeem mit elgis ,. Ghebaerde tervie mel art uble eared V'yheate. lis ,'Blequitruche. Lugdunenfbus cnim — '- ber in ramos diuidi fignificat. Italis, vt — nguillata, Gran del erafpo jid eft, tri- fum : vel vt Porta, vulgo Gra- ant, vt fpica fpicata fit & ma- juod Neapolitani, quibus É Cetera genera ferunt , & í 1 iORIBVS ARÍSTIS | elégáti & magna; dirt db. lib. 5. 6:4. humidifsi- HE Tunc 2U5 prouen SPICÀ COeRVLEA: ; ES 1$. 2 hn ottibu. à L4dhnehz. b diis c 373 LigER. PRiMVS SECTIO QvaRnTA Car. 1v 374 & cüm maturuit, ariftis denfis)longis, hor- AIX. TRITICVM LÓN GIORIBVS Toi coerülei aliquando coloris, Íecus quam ARISTIS SPICA ALBA ipai Mes. Magibus , quarum fpicá : | -— "»DIARnA TET P2 DES Locvs. Apud Gallobelgas frequens Mel in Sebufiánis freqüentifsimum , in monto- fis , aridis & ventofis locis , quod nebulas, pruinas, gelu, aliasq ue calli iniüriás abfque noxatolerat, ventisque agitattim firmifsime granum retinet. Hoc cum eáFarris ac Fru-B. menti barbati ,fiüe Bladi apud Ruellium 4 fpecie conuenit, quod agricol c Fruméntum rubrum appellant : partim. etiam Lor, quafi inna quod pluribus t tunicis; per- : equáfi iloculisinuólutum condátur: pár- item Pullare; àpulligiie, quia ex rubro luri colorem degeneret. - Nourw. Triticum Loca vocatum alie- tum, & Triticum liuidum Gallobelgarum; dins /Lobelio e . Triticum nigrüm; pegnut, EET 4 bóriatibaph Triticum lucidum, Gerar- C : Tragus frumenti génus fpica cctüléa, ;dunenfi. Germanis ; Sraunter 2Goyóen, , Syverte of bruyn blinckende gbebarde | i ium fore ; : je. Anglis, Brigbtyybeate. Gallobelgis; | ur iit. hifier.. Gallis, Bie turquet. Vinzs. Haudmultum alimenti praebet: t & ex ipfius farina p anis atér craffus & con- cu difüciis;h icisque & óperatijs vti- DE $4 N E ET GENE D avs t conficimit. axis. quod etiam cuenit; r ix. JTarzieva Sasso. ÁRISTIS X. CA ALBÁ:priorifimi e;grano éxcepto;quo. : | pelchrius Ht album , ex qe ina alba & reto | gus delicatafit. xibda 3 pc rex docuit, vnde — cos p Arcades ici, . NozN. Àdzesdlid | ireferuht: Far- in oráculo Pythic& Lacedamonijs dat iis Gallici fiue bárbati geriusf f rt eRuellio Ís THo2oi C» Aguadía | BaAawmQáyn « : cuius granüm candidius , quam Locülaris 3emxeAóossa, iyà diim ari Eyaá : quod Clufinüm putatur. . Robus fiue Triti- frumenta ir cum (eren 2 Locis vocatum, x rardo. ox ,2 puit tryye, pud Syr Sdldbdgs Blas. Dus ficis ox f luda imus; hiftoria epi 2i i gcnus ala EZ | CasPARI Bavurui. TugATRI DoTANICI 376 eso, moy ^2 XvXedyd Dato A detractionem conftat , Inter furfuraceum teri folebant: dius, furfuretantüm leui- Cx xísys , gptráuch (D aemÜiuyy eis x&Aao , x, ex & fimilagineü me (— xa Ss dic xem: quod fuit occulti & arcani — terfuccuffo fit alvi | eiusmyfterij fymbolum, vr Hadrianuslu- dicitur: to: 110! || nmiusex Árnobio & Edf . ties triticum generofum non eft : genero- fum autem vocatur , quod fimilaginis plus - habetquàmfurfuris: quem cvyséuis» etiam dici cenfent, id eft, confufaneüm , qui ca- ftratüs non éft,fed omnia fimul tulit; fur- fures, vtriculos & fimilam : vtriculos id vo- J fátis à nóbis praedicetur & collaude- "anis definitione propofit ,ad eius & nomefi & differentia$accedamus. Etfi au- num cibo, vti Feftus arinotat, dicitur. Hi e. & is adnumerandus venit, qui olim ex pol- line frumenti tenuifsimo , ad molze pari iri | tem adhareícente, indeque multiscum vtide Panis P nomen defluxiffe | dibus deterfo , vt verius pulueris qüam: : at Nonio à pafcende : (lue ab eo ritize nomen mereatur , conficbat. AI rXcizb,omhédicuntquodoimni- coctürz módo;romina fortiuntur. Ath |mentis adhiberi pofsit & feré adhi- — nzeo quidem, furnaceus, clibaüites (iie té- Parthicum nominant. Atartopticium à cli- bánite & fürnaceo difcrepare Athehscus / quidem leuis érit,fed mini- - "Pe fplendidu à hic vet: Ofémperfermento 1e Attopticius coquebatür. ,Aucnictüs, Xi(é. Etehim coquuntgr aut in clibano,- idem qui. autfurno, aut incraticula,; aut fub cineri- 377 LisER. PRIMYS SECTIO QvanTA Cab. l V. 37$ Galeno & alijs véteribüs xiCasírri,) «e jGanirn: A & diutius agitata, quo crafsitudinem acqui- (quodenimi xAGawy Gracorüm vulgus, At- tici xe/Gav»» appellant)umonente Atheneo 7 xoiGanízs Polluci : Varroni "m , teftuaceus, quodin tefto cálido coqueretur:teftum au- tem Latini, quód Graci «a/Gam» dixere. " Notanduin clibanitemn apüd Galenüm & alios non fürnácéum , vd in furno coctuni intérprétandum effe : fiquidem clibanusjin- ftrumentum placentis potius & id D ci- bis,quam parii bibtiendi dicatum füit,quod ràt, & falis modicoinfriato, ferramentiso- leo nicum iuglandium illitis & feruehtibus imponunt, àcfoco modetató cóquunt, quo cibo agricola: famem leniünt. Qui hoc ge: nus panificij lautius expetunt , ferramenta habent nontam profünde exfculpta;fed tan- tuminfauorum rádimenta. Sic apud Ger- manos '& Gallos; tempore quadragefimz; triticea farina, à furfuribus diligenter fecre- ta; & cüm butyro diligenter fubádta, ouo- antiquitusex teflafeu opere figulino,poftea B rum luteis additis;in panificium redigitur : étiam ex ferro, vel &re , fieri folebát.. Dif- fért àütém à furrtio; quod clibanus minor fit; vtquócunque vifum fuerit transferri pofsit; éui prunis füppofitis placentae incoquun- tur : furnüs vero ; mator & immobilis eft: . Qui infürnó cocti funt, ima, furtiacéi : at dui fuper crátitulam affantür ; iqapízs di- éuntür. Eft autém eíchara ; ferreum in- ftrumentum , duabus veluti plagulis con- ftans, craticulác figura latius & altitis inci: fan , [urit vt fe contingant. Hac, cim igne. Órc pemodurh candent, iriferiori; panis ma- eria ftatim inijcitur,& admota Viet im iore , coquitur quod fatis eit ; vtrum- faepius ad ignem obueríando. Gérmani &offray Galli Gat/fres ; (fauos quidam cu: fiofiores dici putant) vocant. Gorraus » éóniectatur à veteribus eum fignificatum; ueni nebulas à candore & tenuitate ( ex te- t. Noftrates & lac;: uocibus: licatior fit, fis, qa: difparari & rurfus adduci proxime C mufto macératüs editur , quem i pane, Francifcus Galliarum rex, ulurimüm E noxius, preci] - — delectatusfuiffe, fertur : quare inftrumenta, . Quibus coquuntur ; ex argento cónflare, iuf-.- in figuram rotundam vel triquetram piíto- res fingurit: noftri $ücben id eft placentas; Galli Gaffeaux vocant. Plura aliá,3püd nos vfitata; quae ex purifsimá ac tenuifsima fari- fia, ouórum vitellis & butyfo conficitintur; & $üdbln vocantur, pratereo. Hic lubet: áfpergeré quod Bellonius p de pane Arme- fninori$ oppido; plerique vitam fufteni nem recentem & cáliduin venden ciunt : mágna vafa fictilia habent , dimidiam altitudinem in terrà recont cumque in imo perforata fint; canaleitilr- bicülarem ad latus in terra faciunt , qui imo fi&ili refpondet : fi&tili autem tranfüer- fim iacente , & cánalem ad imi latus habeh- hens pcena coquuritur: coctám Vblademit, alter. dem loco cóquendam reponit , & fimiul ; ex vafis fornice prop E furculá vhci mod lacentulz pendentes fácilé mtadgulimádpo: ^ uid piperis, add Xt, a mA ES ritàfic | em coenae vd Ai. o : : 379 CASPARI BAVHINI minere : hic videtur. carbonarius Diocli Caryftio 7 dictus , quem inquit fuper car- bonibus fieri, velutis, qui apud Atticos fub cincribus/ficbat. Et Cratinus & Agropy- riam nominauit panem, quifupra carbones coquitur, & hic cocturz ratione omnium maximé improbatur, quia inzequaliter tor- retur. Praeterea Plinius x .& alias differen- tias addit , quod alij ab obfonijs appellati fint, cuiufmodi funt Oftreari] panes: alij à delicijs , vt Artolagani : alij à feftinatione, (— vt Speuftici. Quin & Iulius Pollux y , pa- 1 nis fpecies colligit, vt & Athenzus c... Sic l| Ms das erat Àizvejmy Giue dirvpQ- , qui | ignefnbiserat expertus; qui delicatus fuiffe | traditur: cuiufmodi etiamnum , tam apud Germanos, quam Gallos & Italos, confici- tur, & in fine prandij,coenzeue;aut in cóm- (flationibus apponitur, & à quibufdam 1 appellatur : quem aliqui etiam | condiunt , quod & Plinius z panis inférioribus fübditum fcribit : quo à Alexandria ? pánisqui iftic pinfi- | placentas planasefformatur; cui Me- Jegitimi femen adfpergitur , quod gratifsime panes condire idem Pli- nonet. Infuper panis quoque mili- tur, cuius etiam funt differen- im,genus quoddam Buccellatum . inter mi itaris annonze genera t: eum fermen- 0 con Nauticus büiciung Orte i Plauto dictus, qui & 4a«dl9- ac cocti nomine donatur , quo pracipue adícalmum adacti;in triremi- funt qui exiftimaru s conficiebat C libeat vero tempore, ex aqua hordeoque bi- endus, qmi auxi ,rubi-D tum fuiffc. THEATRI DOTANICI 380 A feruari poteft , vltra vero vitiatur. Vulgo vero necfufferucfaciunt, fed tantum pridie afferuata materia vtuntur: palamd; notum eft acorefermeliitari. Fermenti autem con- ficiendi modum fic Plinius c porro recen- fuit : Mil; praecipuus ad fermenta vfus , & mufto fubactiin annuum tempus. Simile fit;ex Triticiipfiusfurfuribus minutis & o- timis (àfarinanondum omnino fecretis,) e mufto albo, triduo macerato, fubactis , ac fole ficcatis. Inde paftillosin pane faciendo, B dilutos cum fimilagine feminis (cius fru- fnenti ex quo panis conficitur,) feruefaciüt, atque ita farinae mifcent , fic optimum pa- fiem fieri arbitrantes. | Graci , in binos fe- modios fermenti , fatis effe beffes fermenti, ceftituere, Alipcum muftum in dolijs effer- Befcit, quod eructat fpumofüm , cum fari-. na Mili; (ubigunt , & exacte tündentes in paftillos cogunt , qui fole ficcati , ad vfum, inloco humentioreferuantur. Ethac qui- dem genera vindemijs tantum fiunt. Quo libres ofEe feruenti foco , vel fictili P torrentur , cinere & carbone , víque dum rubeant: poftea operiuntur in vafis; don C acefcant : hinc fermentüm diluitur : heec Plinius. Cornelius Tacitus d , panem Iu daicum, nullo fermento detineri, prodidit. Certum eftapud ludzcos religione vetitu. quibufdam dicbus anni, panibus fermen dsvefci: qua rationeforíitan motus,puta- uit omnem panem ludaicum infermenta-. parare docet: etenim nitrum panes friabiles reddit, velutetiam carnes. Álij panem abt- que fermento ficfaciunt. Vuas pridiequam panem faciant , in aquam conijciunt, & fe- quenti die vbi panem facere volunt , inna- tantes tollunt & exprimunt, àc humiditate efluente pro fermento vtuntur ; lic panes. iucundior: Juauior rotes & lautiorés ficri cxi- [E ER * " fsimos,, Porta f affe es quoc ue finefermentofad vc- 1 àNi fermento iuis àutem jicDidymus e, panem iucun- — difsimum , citra fermentum , itro adiecto, - 381 doneum ; fermentatum vero i alienàm ; & À nimis molita, facilius intus corrumpi velit, Gàlenus & ta- men ceeterid; medici Graeci , panes qui plu- rimum fermenti-capibat Millie conco- Pe praedicant : eos vero qui fine fermento inguntur, neminiomnino vtiles effe, con- ftantifsime affirmant: quare validiorà cor- pora effe quze pane fermentato iluntur, Pli: nius / autor eft. Quinetiam inutiliores fie- ri, ficafeusadmifceatur. Quod genus pani- ficij, & füiffe, &adhuc, apud Gallo-Belgas; in frequentifsimo víü effe tradunt. Sed in É - fermenti quantitate, modus ómüino fta- tuendus eft: quippe modicum férmeriti ,vt in facris m hábetur, totam maffam corrum- e: contfa; panes fí nori acceperint tàntum ermeriti , quantum necefle eft; plurimum atize aniittunt : fed hoc piftorum ihdu- rim committitur. Scythica etiam gen- tes aliorumque terrárum, non folum in pàá- ne ; fed etiam in potibus fuis cónfciesilis . fermentoad quendam acorem Van con- ciliandum vtuntur;quod Virgilij » carmen C elegantifsimum oftendit. Hic noctem ludo ducunt, & pocula, laeti Fermento atque aci- dis; imitantur; vitea, fórbie. Piftores [ au- eni Roma non fueruntad Per(icum víque bellüm, annis ab vrbe condità füper quin- gentis octuaginta. . Ipfi panem faciebat Quirites, (haud multisannispoftimperium conditum , Alex. ab Alexandro o ) mulie- rumque opuserat, ficut etiam runc in plü- rimisgentium. Vxor Catonis, autore Plu- - -tarcho, pinfendi munusà fua dignitate alie- D . num non putabat. Hinc Plutarchus p quid e eft , quod veteri more vxotes nec molere, nec coquere permittebant ? Án veteris ad- uerfus Sabinos foederis menioriati colen- tés? Nam poft filias Sabinas raptas, facta pa- - €e & focictate finita, in foedere nominatirri exceptum cft , vxorem viro Romano nec molete, nec coquinariami facerc. TToftum panem lautioribus Wr esu : & eos tan- tum piftores nominabant ; qi Far pinfc- rM J^. ^ - Y : ? x rA barit, Capitone Atteiotefte. À' E "Thearion piftor commendatu panum magiftros Cappadoc: uus r rcfert. Farina q LisER PRiMvs SECTIO QvanTA C accóniniodatifsinii erunt. coctiofufficit. Sic Athlecis . AP. TV. 385 neque recensineque vetusne que crafsi furfurisfüerit. Nam quz nimis molita eft, fürfuráceos panes facit: quac re- centior , adícititiànymolwe caliditateim reti- net: vetuspul uere carie, àut vifüfo ali- quo ódorejlabefactatur. Há&ec ne eus ma aquae permifcenda ; quz ex laudatifsi- mo fonte fluxerit, qui pellucida fit quae ne- qué cénuni, neque limüm redoleat. Prac- terea, fermentum ex eáfarinaà qua fübigitur áddendum, noh vetus, médíocrís quantita: tis, ne éx eiüscópia panis acefcat: inijcienz dum & falisalbi parum, vt panisguftüi gra- tior reddatur. Sünt qui vt pánem lefgio- rem laxiorémque réddant; Lupulum aqu cum qua pinfunt incoquurit. Quidam fpu- ma ceréuifiz: cóncretà pro férmento vtun- tur. Optimis panis ac faluberrimus , qui coricóctu fácilimus eft : tális &ütem eft; mo: nente Gàleno ; , dui plurimüni eft fe tatus ; & pulcherrime fubactus , qui clibano, igne thoderato, fuerit affatus ignis inimoderátus, primo ftátim o uperficiém externàm circumurens ftc modüm indürat. Sic düplici noi prauum pánem fieri accidit: priori quidegi quod parterii internám crudám atque il 3 qi Áo borátard : pofteríori veró , duod exte ficcam preaffatàm & teftacearn habeat. ró ignis modératoremifsior, pies minüs belle eláborat, fcd ipfüm crudiorem relin- quit, & maxime omneri eiuspartem inter- nam. Quiaütem in igne moderáto,longiós re fpáció, per totos feipfos ( sqiabiliie aii fieri ih ventriculo concoquentur , tum ad ca ras actiones, quz coctioném confequutitu | Péfsimi àdte panes ij funt habendi , quibus nihil án moratorum adeft. Puüri pahe$ copiofiore indigeht , ómnium fübigeré eos oportet ien & (ias [: di e diu- ee e türniorem támen coctioném poftülant: có tra furfuraceis páicini fermentum , le fübactio , breue intéruallum , bre modus, qui neque Bellisiméaffat 383 cít accommodus. In fumma panis optima A commendatio conftat Tritici bonitate , iu- ftaque cius , molituraac piftura : cribri te- nuitate miftione pluri, frumenti , falisq; modico: dzin apparatü,fübactioneque ex- . acta, &probacoctura. Panum differentias alias,ex coquendi ratione Galenus s fubiun- git: (nam veteres panes fuos torrebant fer- uenti loco , vel fictilibus patinis , cinere & carbone, nondum clibanis furnisq; inuen- ti.) Omnium optimi funt (longé magis viribus pollentes & fanitatis vfu praelati, cüm fuccum probum creent) Clibanitz ad gimodum tum affati, tum ad affationem arati : proximi ipfisfuntIpnita ( ipfe ? aja oi mem TqV adi £56 d qÀev6r, «d | exájy: interpresreddit, proximi autem ipfis funt, qui in minori furno affantur iio. üpáti , eodem videlicet quo praedicti reeparati) fed quiain profundo non r affantur vt Clibanitae, ob id ab ipfis iuntur. Atquifupercraticulàm; aut | es calidos , aut foci pauimentum ceu C umaffantur, praui omnesfunt,vt qui aliter fe habeant: nani partesipforum mae fu 10dum aífatz , intima: au- - ozeterum ijs quos ad técii áflantur , fubcineri- B afpergu 0$, qu qua Rernam pa- erum etiam folum calido pane, ggros um faftidiunt , (i diu frequenterque X fpiritu & corpore refici: tam imentum, vtíolo eius re- ellisodo CasPARI BavHiNI THEATRI DOTANICI 384. Septic áj]ay acd unum see. Et Hippocrates x dixit,& Galenus approbauit, vbi vires citif- fima recuperatione egent, odoribus effe re- cuperandas. Qua de re plenius Conciliator J inquirensnum odores tantum alterent;an etiam alant:fic & Manardus z. Nuncex qua materia panis fiat oftendemus : fit ex- A'ritico; Zea; Becali, l'ypha, Olyra, Alica, Hordeo, Auena, Oryza, Milio, Panico, ex femine Scfamo fimili in Aethiopia, Polluce &Athenao monentibus. Aiuntin Lithua- nia rufticorum panem nigerrimum atque ingraufsimum , ex Secali Hordeoque vna cum furfuribuspolline confufo: fed nobi- liorum & mágnatum cádidifsimum ex me- dulla Tritici effe. Medi,vt autor eft Strabo ex Amygdalis toftis panes faciebant. An- ' dreas Medicus panes quofdam in Syria ex Morisfierifcriptum reliquit, quibus vefcen- tes capillorum defluxum patiebantur , co- dem Athenzo 4 autore : apud Rhaetos c Caftànearum farina panis paratur »quo&: Genuenfis littoris incolae melioris defectu, Bellonio À. monente vefcuntur.. Loti Ac- | p ptijfemen quoque ad panificium accipie- atur Aétio autore c. Oritz apud Indos, nullum alium cibá nouere; quam pifcium, quos vnguibus diíTectos fole torrent, atque ita panem ex his conficiunt; vt ex Clitar- cho; Plinius 4 refert. AE o (. E: E Vut cu iicdeintotintetedSietcniotiet en enegen DE PANE IN INDIA FSI a T AT 0. CRPY T V pv in Peru , TaurAM , in alijs locis pro ratione materize ex qua conficitur ellant : quem à noftro pane, quo- iiam & qualitátern diuerfum effe, [* E 38$ monebimus. In nonnullisIndiz locis,vt in Infulis S. Doimit&ci ,.Cuba ; Puerto riuo, lamaiu & fionnullis finitimis, cüm in hislo- cis , nec frumenti ,.nec Mays prouentus fit, LI In Terzera infula, incolae ex radice panem conficiunt, de quafuo loco, has enim radi- . «es Anno CI5.12C. X X. 3D.AlbinoHaim- burg: accepimus. In Moluccis £ panisquo victitant , ex radicibus arborum pinfitur, qualis eft Brafilienfium :. quem panem b Saen vocant & ad res viliores emendas v- ' tuntur: nam apud Brafilianos; Io. Stadio i feferente ; confüetudo , vt fingulis diebus; aüt ad fummum alternis , radices recentes pg k ex Mandioca radice; pa- unt. In Florida / ex farina ra- LisER PniMvs SEcTIo QvanTA Car. VI tur, quemadmodum infra peculiari capite A m effodiant, ex quibusfarinam molant, ac li-D eé ua en 386 zam páníis loco háberi , cüm illic vt & Chinacopiofifsiménáfcatur. Aethiopes fi- militer ex farinaféminis Sitapi fimilis , quá NNachani Garzias Y vocat , panes orbícula- res , Secales fapore conficiunt , q ia de re capitede Secáli. De reliquis , tam bus , quàm radicibus , ex quibus QOIS RIO R GORIQEAR n sd M DE PANE TRITICEO. . ( NV£uApMODvM Triticum omnibus fru- mentis praefertur , ità ex eo confectus anis, ?óe»(9- Triticeus (pro quo - apud Homerum ) dictus , praé 1 im funt tenuiores ac puri jam crafsioresacimpuriores: oninia fimul commixta smutuata , aA£ VO-- éc Graecam eíle , ne aliterfe exprimere poffe G i Latini Florém, nonnulli & Silig, mine Tritico candidiori proprio 387 h3 hid s& Milij,non farina, tenuifsimum : A rurfus pollinem à furfuribus laxiore incer- & hanc farinam 22e ^«7fi» vocat. Polli- CRGZANSDU GISELE 2 lit facit t Polli- 'ritico, quod Flo- vine. Quare videtur Plinio pol- quod flos hodiein farina vocatus, quibufdam, minutifsimus Graecis luifculus , auttenuifsimum fari- quae farinz lautitia cribrorum tenui- ur. Verum Celfus f per Polli- m ntelligit, fiue crafsiorem farinam llinis incernicülo demtum eft, furfures cum polline confufos ha- cquo panes cibarij infirmifsimi fiunt; quod ex Paulo e , & Atheneo b defumpfif- fe videtur: at Marcelli i fententia minime probanda, qui Pollinem vult efle tenuifsi- erem & fübtiliorem farinze par« circa niolas frumentarias ple- locain quibus panis pinfitur, ac aa volatilis quibufda , vulgus Gallicum inam , alibi ain acvo- qua peculiariter librari; en faciunt : at'ex eo pol- nufquam legimus. Ca- .K quz & Simila Latinis, xcabulo , x«uid22:; dicitur xA Tó due, TO Aeslloge- a Syracufis xiumaAig appellab atur Athenaeo au- v farinz Triticee (licet,quidam ve- m ele, inter florem & farinam, | cuius iVlartialis ; meminit. Similae numerare nec v- oritóttes c Xaptacoquo. Ín- umeros quidem & przeclaros ad vfus men- im & conuiulorum vfu rpabatur : [auti im panificia , placentae & bellaria ac iucunda, ex ea fingebantur: Gallia durat Bruyerino » apud Germanos - ai D*-. d il e. vero inter - — OMyrim, tiorem tantum ac delicatiorem tranfmitten- tia: alia verorarioribus & pátentioribus fo- raminibus pertufa, furfuraceum quidpiam vnatranfmittunt: quibufdam vero,vel tota puriorem ac furfuraceam farinz B furfurofa moles excernitur,folo tantum a- cerofo & feftucis retentis. Quare panificij. differentiae praecipux, non inepté à cribro- rum rationefumuntur : ita tamen vt gene- rofz fruges , cribriq; exquifitifsima tenui- tas , opera piftrinarum laudatifsima prae- ftet. Omnia itaque panificum & piftorum curaatque Ceo cet curari debent. BudzusSimilam cum Siliginea farina con-- ; fudiffe videtur , nullainter eas conftituta differentia; Similaginisvfufere Gallis Celtis ir parietibus heerensinuenitur,quz C ignoto. Succedit fecundaria crafsior pars, ex qua flos excuffus eft, Pollen Celfi: &tan- dem Furfures ; funt pellicule à frumento inter molendum abfcedétes, («veg Diofco- ridi o & Theophrafto (alijs àdaugépoto ) qua tamen voce, cotticesfrumenti, vel Hordei, quibus grana ipforum integuntut , Hefy- chius fignificauit : veteréseo quod custo dme d. pafcerentur, Canicas,tefte l'efto, nomina- quid arbitrati funt; que - runt : at Creturam, Palladius : alij vtriculos Tritici dicunt: nonnullis «vor Gia; quae Ga- terpretatur: at Hefychio & Suida funt ace-.| ra & glumz Hordei, quz decidunt, dum a- qua maceratur : vel cum ipfim in clibano,. autSole tortetur: alij fabarum cortices, fic & farinam é rüilio xvoí&is vocant. Farina. inter haec media eft , quae omnes frumenti Ii 388. e rc. Eft aütem farina delicatior , fiue flosT) lenus p Furfures, & Hordei purgamentain- . 389 ofcoridi cuyanáuis z endum , tota farina, ) did l A ecundum bonitatis locum. eyuada^iv Simi- lagineo :. tertium ei qui evywaluche ipprdie mulüplex quoque : nam & cibarium non- nulliexeorum numero effe cenfent; quem tifsimum Neroni fuiffe,in annalibus tra- xetefle; Prolomao Ac- jonibu. . S lib.dealimentor, | pitucimnà - co firmifsiina filigo, deinde fimila Tini triticeam ; adiecto melle fubigunt, quib poftea cin Der a , JBeto,zingt panificium quadra tuj:quartum ei qui jvzsj fordidus dicitur, ,. tribuit... Sordidum autem panificij genüs E z libz.c107. |, à AAIL,| [10 ritenuitate conftat. Sic Celfo 4 cui nihiladémtum eft ( quod a4 ci vocant) infirmior eft , ex poll mifsimus cibarius panis: (minus tim digeritur , ficcátus tàmen replet ciliusin corpus permeat.) Philift quoque vtAthenavus e refert, pan rentias fecit, primum ex fimilagin aliaque id gen Li rumque figu Specianu ticibum praebet, e am obftruü. me nis noxa carentém : fiquidem fuccu béat minimum craffum ac lentum ex terreítriaéreus (it factus: qi * hemoptoi- im à ygdalito vtiles;ta- ino, febricitát j | tim fedandam caloremo - LI *. fundunt, quz vbi horis octo — A profluuia panis vetus & aridus , tum per fe, manicam colant: hancque in febribusa ffi- | 1 jlem miti- mi. recensfurno extracti, vncijs fex, Maderenfis vncijs quatuor: Cina- :Jecti crafse contufi, drachmis dua- ni veteris menfura vna affunditur, duodecim horas,per manicam eo ,quo vina aromatica cesa cola- uo clarius reddatur , ando , affunditur : huius, vfus, in ijs os faftidiunt , & qui ob diuturnita- orbi corpore funtabfumto. Aquaex elicita Wt Mariz , in diarrhzis, nodo de Secalinadicetur; commenda- Sunt ; qui ex furfuribus edulium pa- lod profamiliari medicamento aluó confüluit: rátionem paran- diindicant : Furfur, in àQua te- horas plus minus octo; macerare deinde amygdalarum dulcium 'COlant : re cà admifto , lento igne co- cocturam exactam pene integrum infectumque in ventriculo jemádmodim neque foris diffol« quamadeícens. Quamobrem pa- ai ftercoris copiam ubfidere &eceffe nica pániscum imécurh oleo florum pofita, mitigac. Fi £ap.1.. li $& CASPARI BavHiNI THEATRI DBOTANICI fi--- crudi actis parum in B panis , t: ekemtum fedulo E atque € charum fécundariüm, . . :& Hordeo fimilia funt,Zeani; Tipham,Oly- ina umatür,adde- ! | ntuf. Quinetiam furfurD gue & lxtumdefiderat: &ex c vtroque ee. Ed wor c6 nhe. f. ny, de almenior, fücul Ps tain 392 tum quibufdam admixtus, fiftit. Articulo- rum dolores inaguenédii imn iolan: , miti- 2 aM ALIC i$ tum coctus, exaqua mulía if bofi- tus demulcet, quippe qui plurimum em ol- liat, & quadamtenus refrigeret : maxime veró fi fuccisquibuídam, herbifue ad id ac- commodatis , commiíceatur. Galenus / fcribit cataplaíma ex pane factum magis di- gerere, quam quod ex Tritico fit,eo quod dem & fermentum adiuncta ha- eat: fermentod; ineft vis attrahendi, dige- rendid; eaquz in alto refident. : DE TRITICO TIP HINO ET DE TIPHA CEREALI COE FR XT. VIL ['[»HÀ CEREALIS MVLTIPLICI FOLLICV- Lo: TíQ« , T'ipha feu Tiphe Latinis; ab alijs Tipha cérealis , ad differentiam alte- rius T iphze, qua inter Arundines locis hu- midis prouenit. T'heophraftus 2 interfru- mentacéa, & quidem inter ea, quz Tritico ram recenfet , eamque T'ritíco perquam fi- milem affirmat, ficq; defcribit » : radicem numeroófam habet, vt Triticum & Hordeü, & omnium leuifsima eft : (implici culmo - affurgit; folotenui contenta;nécvt Zea pin- tremo germinat, vt Triticum & Hordeüm: mature 4 feritur, & poftquam 4 deflorue-. rit; craffatur, & vtplurimum intra dies qua- | draginta perficitur, vti de Hordeo & T ri- - tico dictum : multiplici vero e folliculoin- | cluditur vt Siligo & huiufmodi. Diofcori- des omnihó de ea tacuit. Galenus probat, Typham non inepteTriticum exile appel- lari poffe, cum & colore & concalfactoria vijilli proximéáccedat. "T ypliastamen fla- 393 Iiis PRIMvVS SECTIO QVARTA. CA». pr 394 minein itat , quod alijs ríép» alijs A negligenter parati fuerint , adeo: vtqui pa- $Aupg dicatur. ; ol yràmn & Typham eandem — nem edt j ares vnum aut duos dies, alénusr repre- ác multa, agentes 3lgnet.comedc- "Fipham n di- rit ; O 1n- L. requens Es & d potitus i regione eciin mvilianis expetitur, ip H qu : eft upra: Pergamufn;adeo vt rüftici ipfi, feo quódam mandunt; quem Miu ex ipfisfactis; femper vtantur, pro- mine Oxygalacium vocant. pterea quod Triticum ómne in CIPidA t C0- quoquetenerum effe oportet; & | po At Theophraftus £ liphasabO- nem calorém clibani adhucretiner yris diftinguit , vt & Diocles apud Gale- .. hunc modum áffatus eft;non rufti num: TUM b, Aegyptoà ác Syri rid, Cili- ü fed & vrbanis hominibus, i in deli ue mà, ; tintadüe j em ea HESS dllusi f p panes? trum id nus inueniri poft ; quod t tam ( )3 Cre : : facilé in f tate queat , * p Tiphá cdm fanda & abide? ; qui éx vi & Zea fiue Semen. Nam fi ipifta K & pur- — improbis feminibus fiunt; quorun gàta feratur Tipha ; in Triticum (in fru- phon Pirrasdis 4 mémi métüm liis? )) tranfit, fed non protinus, dies ipeo umyjà cortice,velu verüm ánhotertio. At Triticum 5i, quod ke libe ratur; ex co pin ex Tiphá & Semine fit, páratum, àtque arté ac vfui ominino áccommo confiftit ; ficut etiam ea qua praemiácerati aqua elixum manditur, haud a fructus düldoras afferunt: verum nón ío- tusà rufticis Apothermtis, defruto j | làn "Tiphain Triticum fed etiam Iriticum iniecta : nonnunquam etiarri ci in Tipham tranfit. Quod fimile feré f fit,at- Triticum elixum ,efitatur. . que cum femina ratione locóru perniu- D roe temperamentum. & vires. tantur:nàm ea quoque fi ngulisin locis pari fed Olyra deterior ft, fere temporis fpacio, atque Tipha;r te. At; quam nam. ug ftra tur, cuiusrationem "Theophraí ftus a 1 ciem reuera referat; àdhuc incertum e didit: quale namq; ;femen redditür, tale ge- bitramur.. Alij Triticum Italicum, d - merat, vnde fi alteratum. committitu ;facilé inox, cénfent : Porta 5 Grecoru zr commuratur: Si pars aliqua Tiphee fentini Secale effe credit , adde | defi opoitet,vnde mutari neceffeeft; tem autorum , qui apud eum alicutus aut : Meier altitudinem retinet: pe ritatis fint, Tipham Mose facere: f ea ipha valde wa | terca fua imbecillitate femen nil tolerare an E die i. Bic de ibus Siendo. ito pr Qlyrin : | 'nus EN vider, Hec Dp | gy: ib Fergiesn Try. T ir ^ quii PRiMVS BE QvaRTA, CAP. IIX. 396 VM TIPHINVM SIM- A Belgis , Qoom[che tervve. Anglis , Beardet UE tr FOLLICVLO. EE n E Gallis, B/e barbu. CEnfuit Dodo- neus L)pRame effee aem , quam Galli nenfi affe neque enim (inqui & Gallorum Meteil , non vbique noti, fet regrini Tri&cifpecies eft; fed pum ex^ tico , partim ex Secali mifcellanea fep: quám Lugdunenfes de la Mefcle vocant. SE ds TIPHINVM HispANICVM : hoc 4&5 7x 1 ws SCC NEATUES GR Per eximátur : & d putare; "Hle fuluo , folliculo "'[riücum i in Tipham loli vitio imutatum : ii , fili, quod facile é Hüuiusfr Hum Tipha ma ighám p granum, Phalaridis femini ex em hibet] differt tárnen in hoc Hifp xv cd Fortunatis; aduecti, per- ;& v rine Noxizx. | Triucum T hib Dodo- | xi nzeus & Lugdunenfis hiftoria nominant: 7 dégenerata obe duxit, b i ae ariftis circumuallato * Lobe- vti ex TT eophtafto t ofténdiinus, ofi: milima | T'iphá fit: quam ob ciiam Tiphinum nominant. familiare eft: :feritur i in E E rit SLESTRLO .€ À ? i I 1H x tritici terium vgeniis is Tro tre elfe cri Eeeenr DS n imilis,f lid & cai 397 . Belli mifit : quare non abfque ratione Cre- tenfes Diodoro Siculo a referente, fibi per- vduntilitmengao à Ccrerc in Cre- » Triticum fylueítreoriri,qué- nadum Poeta tradiderunt. Clufius 2 fi- bi felicifsimé & abundanter plantam hanc natam fcribit, fed antequam caules proferre .inciperetjab eo;cui horti repurgandi curam dederit; pro inutili herba euulfami & abie- é(tamfuiffe.. |... Nowsex. Agrioftari, quod Triticum fyl- B ueftre (ignificat; Honorio Belli ad Clufium: -Aerioftari fiue frumentum fyluc(tre Creti- cum Ponz c ; qui eiustigurám exhibuit. . - DE CHONDRU ET ALICA. IX MN d NA?ON, Galeni & aliorum Medico- €am veri int ; certae rug 5 rum fert omnesinterpretes,Alicam in- C & Celfus e Alicae faepi terpretantur ; idem effe putantes : forte le- &ione Aétij moti ::is enim frequenter haec ycabulà zévdyos & 4i» iungit ; cüm tamen xádigs & àx£ inter fe differant , vt - infraex Aegineta oftendemus. Hinc recen- . tiorum aliqui probare conantur,Grecorum xiv: & Latinorum Alicam ;idem effe, & ideó Aétium vtrumque nomen iunxiffe , vt . non differre oftenderet: forfan fuis tempo- ribus; vulgo à Graecis fic dicebatür , fiqui- dem Aétius & Acgineta; multa nor . teribus inufitata , fcri inf . com vt Latino- rum Alicze, ità& Graecorum xédys vOX a- LisER PRiMvs SECTIO QvamgTA Car. IX. — ina ve- D in intj- effe, & pro frugibus áccipi, tuato ab éa ré ,in quam ptotin 398 A hinc quidam niedicorum Triticeám pufa- nam Chondrum vocitarunt , alij pufana confectionem; aennulli ex Chond ro ptifa- nam. .Sedialius"Galcn: dtd t; x 2| vm bed To» eva, x, TER T0 Gréppa 5 id eft; proi d ex genere admodum exficcantiumi hocfemen autumarunt.. En Gal erépa appellat. | Suidae xvi. « an ($9. - y?u9rpóc d exAety Exeivg. Obftà nius c» quinon folum Alicam palm gun appellat, fed etiam aliolocó eítiuas fruges non obfcure enüme: etiam fimilem facit milio, panico; ceri , frugum haec genera verá ; ferantur , appellans : & paulo tunicasfrumento plures efTe, Ho: ximé nudum.& Alicam ; fed praecipue nam: ficexChondro panem cófectum ex Galeno & Atliengo in finecapiti demus::que fane declarant; xózpo cum. : : ugis nomen effe. inter genera frumenti retulit & becillifsimis ádnumerari fcr quoqpe forbitiones & pulti tat quod nec Theophraftus. Galenus, vel Pliniüs; quid. rint : cum rarifsimum fit n apud antiquós Medicos, vt menio didit Galenus, quoniam cornmun appellatione veniret. At apud ueniur , Ariftophanem ^ Co tentia. T» x éd &- gru dicique tores hon proprio quidem nomine *e to f autore: 34 Alicam feri, 399 TTO inuentum e ít nouum ( licet Pli- dem excogitatam , alioquin non pti- ius laüdes fcripfiflent Greci,inquit : ium Pompeij Magni etàte in vfu fuit- ideoque vix quicquam de ea fcri- Kk & cum eo Oribafius | $» x&v quam Zudsxor Lass ; I heophra- iam ex Hordeo fylueftri, fieri fcriptc- erunt autem inter fe x42». & ࣠, nus & fpecies; inquit Dodonaus: Vt vnius: generis duz Ípecies. fiue Alica ; Latinis ac Plinio aliuseft nomen, Graecorü tum 42jo Wuxa ipfis peculiariter nominata , fub nere & materia difcreparét,neutiquam "tà. iffet Alicam Chondro in à- et , ficut Bromum; Tragumi, velis eatenus in materia im e ftiraaffe, quafi Xóvd pov qui- , fortafsis a Axa vero é Zeà wo» : vel in ipfa pracpara- omine ; Alicam pro- 1 intellexerit ; quze fim- - Dicitenimab Alicaaluum ma- : &alibi o inter alimenta ggro- | Alicam: hi CasPAnr BavHiN1 THEATRI DOTANICI : idem toto genere, fed quodammodo e , fi diuerfa materia con-- citer parai : xédps vero, eamque ex D oné Alicarüm colorem teneritatemd;: 400 so : Is his verbis retulit: : x , xypfum album tundendum , & nuem pollinem rédigendum, (alij tenluifsi- mó cribro tranfmittendum,) & arenae albif- fima ac tenuifsimae quarta pars, cum gypfi parte, paulatim mifcenda Zee, quae iterum tunditur, (alij denuo wes répurgatur : ) »rxparatur autem in diebts canicularibus, À(clepiadisfchola-) fiquidem Dio- B ne acefcat. Vbi veró rurfüs tufa (alij per purgata) fuerit, per cribrum denfius excu- tiatur. Plinius 4 omnescónficiendi modos exequitur. Alica, inquit, fite Zea, quam fe- men appellauimus : tunditur granum eius in pila iine : nam lapidis duritia conteri- tur. Nobilius , vt notum eft, pilo vincto- rum pcenali opera: primori ineft pyxis fer- rea: excufsisindetunicis iterum ijfdem ar- mamentis nudataconciditur medulla. T ria eius generaex Zea facta, éx cohtufianis va- ens. Si namque vtrecté Gorrzus QC rietate , atq; etiam cribri farinarij per quod. fuccernuhtur , maióre minóréue anguftia diftinéta : fiquidem Conftantino & Plinio teftibus vnum ét ; minimuin idque primas rium in minutifsima grana tufum , (quod per cribrum anguftifsimum excutitur:) fe- cundarium quodcráfsiufcule contüfum eft: grandifsimum,maxima inter ea molis, gra- no ferétantüm extitó fuatunica; riec minu- tius trito,vndectiam 44a r à cortice vi- delicet fiue tunicis ablatis eft appellatum: vel quod tertium hoc genus fit , tanquam reieci longéprarftantiorafunt.. Sic & Conftanti- nO ., optima quz primum excuffa eft: fe. cundumlocum que fuccédit habet, deterior. autem tertiaeft. Alia Alicar c enéráproma- erig ex qua fit diuerfitate, Plinius s ftatuit um purgamentum füperiorum; due A 4OlI LiBER PniMvs SEcTIo QvanrA Car. IX. 401 t2 in tertio remanfit cribro anguftifsimo & A agimus Alica, Tm &granum ob eif cau: tantum arenastránfmittente. Alia (addits) am S s CETT a cafii: ac fe- ma elige it. ta in ollis ; poftea arefaciunt fole ád initium , rurfusque leuiter afperfa; molis frangunt. Ex Zea pulchrius quam ex Tri: tico fit eranum ; quamuis id Alice vitium fit. Candoremautém ei; pro creta, lactis in- cocti mifturaconfert. Ex his Plinij verbis colligitur, Alicám ex Zeatüm véra; tum de- 'eneranté , itemq; ex Tritico fieri. Addit: illud mirum dictu, Alica admifceri crétam; ? o appel- lato. At Conftantinus t nori cretam , fed i dum fperriendá. In Itali vcro plur cis, ficut Véronenfi Pifanoq; agro : paniatartien laudatifsima conficitu rant Álicani cohfici fine éo fiet . que;citrapericulum ac noxam in c B fumi non pofsint, vt ea ab Alica fe - bant, báculo varié in aqua agitan . bus modis veteres za xéde vtebantui fam Plinius videtur appellaffe.' Ac quam- uis ras ranum toaluissail G- vo- cari pofsit ; Veltit ae: WAS tamen; granum id | h vendicaffe ; Gorraco vidétur. apparatus; zic ziaxa»xe nomenclatu: uis Tà "Hose multis frugibus tot qua perinde atque Hordeum; turi e]ubifolebànt. Verum cuürm cretà diligentifiimé priufquam coquere E | quod in aqua fupernatanerat refid tés, coquebant , àutore hérbarij I fis monenté;qui id Gáleni x autori probat; vbi tamen Galénus de Tri notini farina clot agit. Vnde mir cur à Plinio tanta Alica falübritas p tur,€ui cretaadinifceretur. Cate xv. T finipliciter; vel xóde Chondrüm ptifane modo com vt Dioízóridés & Philotimus hoc Vero xévdoo vA ]àr appellaba LR ' Vinzs. Álica Gale t ( vnde Alica dicta eft Sexto E Feftum , quod corpus alat;) adeó plenus dici mercátur , vti Galenus it :imó ex Diofcoridis a mente;j tüm habe obit saptum ; ho vt práccauererit ; varijs modis condieb; in áqua cum mulía coquentes quor etiam apud Romanos edrf lis c hóc difticho mul 403 CasPAR! BavHINI THEATRÍ BOTANICI 404.. volebant , non Anethi modo, fed & Porri A ti, fed crafsi &lenti fucci effe: proinde huius quse , vel Pulegij, vel Calamerithi, vel | víum multum vitandum efle, potifsimum ji ipcoquebant, Piperinfuper fi mi- ijs quibus iecur cipem iper iuuareG Sed deforbi- | ad cal lendos dilp tior frcutim à ruüfticisC ctum, flatuofitatemdeponit,& —dundantiam. Quare Galeno ,» Chondrus, it, & alui fuxionibus, & tenui- — vt medicamen,emplaftice facultatis efb;tem- capite in pectus deítillationibuscon- — perie Tritico fimilis, plustamen illo vifco- "Aetio e ex Galeno docente. At íus,ideoillo etiam plus nutrit. Dyfenteri- $3wric , Alica lota; inquit Galenus, B cis dolore vexatis ; eius décoctum infufum us eft aquaé commiítus, qui co- idoneum eft. Exvruixsscvs. Chondros ex plurimam poftulabat,ipfum nam- — numero eft potius concoquentium , vt & arantibus , quafi fatis coctuseffet, Triticum, quae minime profecto deficcant. ant:zgrotos veró non minimum — At ob exficcantium medicaminum admi- celeriter enim quod inftar glutinis flionem, cum,quod ex illis compofitum eft, t; concrefcit ac denfatur. Oporte- — exficcatorium fit; Medicorüm complures in m multa aqua admixtum fupra errorem deduci funt, vtfalsó putarent de-. rimum mouédocoquere,quo- ficcationem Chondro acceptam ferendam, — ^ te coctusforét, tum vero falis T ijs quz admiftaerant praeteritis: eft itaque — étiam inijciebant: interdum &oleum — ceu materia » quidam idonea excipiendis initio mifcebant. Quod (i quando C aceto; aqua mariná, muria & id genus alijs veheméntém vétris mor dicationem, valentér exficcantibus. Aegil opis incipien- umorismultutranfitum;fiue | tibus medetur , lepras tollit & vnoues fca- »forbitione er entijsAli- bros pellit, Chondrus in aceto decoctus & octam víquedumextabue- illitus, Diofcoride o tradente; : am,átqueitacomparàtam, ————— ^ E . tucco colato effet perfimilisfor-. eesemeeitsoeioeio siens n exhibédam, inquit Galenus f5 E esie n & lotze Alice parandee ra: DE TR 460. fus e Alicam elotam febri- NES iu busditüümmiorftomachuseft Pi: € A PV T X Te Alizam eximie vtilem fcribi, ^T P&TOC Diofcoridi « & Galeno j Tpusgue ora deturexáquamulf,fucinforbi. —-5 Hippocrati b, quibü(dam Alica Olyri- a,fiueinpulte. Eadéminaluo — na: reCUS vé yos di]ad ws ; Tragus cereális, f dein fauorum céraà coqui: àáddifferentiam plante maritime, quae etiàm tàmen ongo morbo ad ta- Tedy(» dicitur. Diofcorides a formam er redactus i5terniseiuscya- : Chondro fimilem habere fcribit : Galeno, infextarium aquaef decoctis , do- T'raeus femen Chondro fimile : quare alij mibis aqua confumatur: poftea féxta. fr ugum fpeciem ; álij rém factitiam , quae. illiaüt caprini addito per conti- Chondti fimilitu dinem ác biuram gius taciedtomelle, (ht przci- fignifcarivoluni. Plinius c intet éxxernz tabe ilmonis | frumenta, Oryzze fimilia, & ab Oriente de- E ducta repofuit. Át rem factitiám efTe , ex. Galeno probatur, cui nunc 4 Olyrz pti a- ftio no- n2, nam ex nobilifsima Olyra de Lj ndan- cus tril M o Tragum confici prodidit: nun e rt fe dixiffe ], 5a id eft, Alicaq rex Z fpecieseft lin 1. detallóne pilus in wcutà 405 drinum pe latum maceratur & décortica- tur, & in fole calido ficcatur : deinde idem brofum eft infrümento dilabatur, atq; hoc modo etiam 'Tragus ficcatur & reponitur, qui ex generofa Olyra conficitur. Quidam autem , vt Galenus hàbét , femen ho& ge- nere quidem , non tamen fpecie cum Oly ris idem efle affirmant. At Graeci rei nil: cefcriptores Tragum ex Chondro gen erofo fieri, tradiderunt. Ex his colligere cft, o- mnia frumentorüm genéra ptifanae modo decorticari & proparári folita, eorumq; at? quics die ; ac (i fieri poteft ctiam noct que rerum quae ex 1plis | di; - Hoc Oribafius ^ ; far crafsius appellat, 1ec.inepté quidem : quandoquidem à vete- rum farre factitio , quod cum Diofcoridis xzAma quodammodo conuenire videtur, eo folo differt , quod hoc mola in pártés con- fringeretur, ille integer repurgatus afferua- retur. Trago víi funt veteres cum lacte co- quentes, vt Actius ; fcribit : alij primum Á in aqua decoquentes , deinde ca cffu » fa- pam , aut vinum dulce; aut mulían : dunt , ac nucespineas aqua macera nec plurimum intumuerint; fup Sed multo minus ; vt ex Diofcoric ago & panesc 1 Del di -— c atur : deinde idem | nio P ex omni Tritico ac Siligine;íc rurfus fit ; donec & pellicula & quicquid fi- B mum étrimeftri; fcilicet Triuico: Aij; Siligine. Germanorum aliqui calcare: tandem inna Mee gabs quam bisin. nouum indito , exprim nis, Zriydon. Italis, mido. merito Amyleo; quod Zeam amy camus, atnoftri ex Tritico confici: uentio eius, autore Plinio; Chio I betur, & laudatifsimum fuo tempe effe ait: poft Chium , maxime lau cüm,mox Áegyptiacum. Rationem ciendi Diofcorides a & Oribafius ofueré. "Triticum trimeftre purum im aqua citra agitationem eftur fimul vtilior fuccus effuat. calcari oportet , dcinde a niculo (hoceft; coch " bus peruio, quod incerniculi tollendi: reliquum veró colo trai inox vt exco]atum fuerit, fuper te: uis, arderitifsimo fub fole ficcar. oportet : nám. (i paulifper v. ácefcit. Cato v paücis eti: CIA Am cribit | nralueum indito , à je : dié decimo aquam ex éato;; exürgeto bene , in alueo puro mif bene; facito tanquam faex fiat id. tinám nouam; 4 arium: i ita facitog& re 0: eam pat facito , cum laé : 407 macerata & elota,ad vnum aut alterü diem, A & & maffz vel farinetriticegin modum («242€ habet, at Hermolaus K «zl» legiífe vide- tur , fiqaidem adipis modo interpretetur;) | | ta, tandemd; feruentifsimo ictum eft, exficcata, Amylum edicüm ineptum ad reliqua ve- eum, pararifcribit. Ex Zea amylea nt : Zex probé mundatz &lotz fri- affundunt, quinq; diebus continuis, ie resniditda & nouam affunden- aquam citra agitationem effun- itatamen vtquod vltimum aquz rc- t: dein Zca contunditur,perpannum itur,tantillum aquz predicte affun- do , quo rectius cremor tranfeat : ex- 1 vafi conuenienti inditur , fub fole -calidifsimo exficcatur ; & (i quid a- atetfemper effunditur. Simili mo-- Simila & omnibus leguminibus fub- àm confici Oribafius / oftendit : Si- LJ maceratam lauamus , linteo ex copiofif- »ercolamus, collam , vt maxime auferimus, in vafe fictili fubfi- ittimus ; aquam deinde percola- aque eodem modo affundimus : iendo, víq; éo permutamus, dum olátur purum fit : poftremó ve- ia extrahimus; atque in vafe fi- nec perfecté ficca fint , ex- turjinquit Plinius m , leui- frigi roprie tipa. «m ,inquitGalenus p, pani- uitatem habet: nam vt ill; mi- S ! panes non loti corpori alimen- praebent : ita & Amylum mediocriter & (iccat:inter &AvyótecQQa, afcribi- quidem mali fucci , fed crafsioris Celfusboni 4 fucci effe cefta. crafsiorem s pituita Ee betate , & gulae inutile, vltra quam cted t. E CasPAnI BavHiNI THEATRI BOTANICI. 4-08 'Theocritum habetur : & Athenaus 9 Amylum inter placente genera recenfuit, abet, mar onfolum pulticule conficiuntur : Exempli gratia, Amylum fubtiliter contufum , cribroque [x'piusque in die agitando : poít diem B tranímiílum in aqualeuiter coquatur, cre- moris amygdalarum fextuplum affunda- tur, & butyri recentis parum addatur, quze fimul in pulticulae modum fenfim coquan- tur; dein f2cchari quantum placebit vel im- mifceatur vel infpergatur: adrenum & vefi- ce exulcerationes & Gonorrhoeam etiam valet. Tenuioris fortuns homines , cum lacte vaccino,modo febrisabfit,decoquunt; quemadmodum & Galenus fecit, Actio a monente. Phthifíicis cum lacte caprino, a- n quam pinguifsimam capimus, leui- C mygdalato & faccháro penidio : Hecticis cum hordeato exhibeatur: in alui fluxioni- bus cum lacte; autin iufculo coctum detur. Oribafius a Amylinas forbitioncs; ijs quo- ^. rum in febribusaluus profluit, aptas tradit: quibus in lacte quoq; vti licebit, etiam aqua admixta : fluxionibus quoque quz tufsi ex- citantur conueniunt : ita veró preparetur, vt decem eius drachma, in aquae heminis quatuor coquantur.* Plinius ? cum ouo ex- hibet; his qui fanguinem reijciunt, & in ve- D fica: dolore , femiunciam Amyli cum ouo & posibelncis fufferuefactam : alij tribus ouis legunt , intelligentes quantum Vácuo trium ouorum putamíne capitur. In ardorevrinaz: commendant ; fi cum Traga- cantha exhibeatur : vel (i cum recenti laete. calidum virgz infundatur. Grauide cru- dum efitant : vidimus Generofam grauidá, - qua 'rofotuscorroboratiorie, quotidie fe- , pius übr; Y comedit. ExrEiNsEcvs. Aé- tius c , in ocularibus medicinis, Amylo ex itam face- E Hordco confe&o vtitur, ( vt in col lyrio A- thanafia dicto viderecft :)imitatusDiofco- —— ridem, qui contra oculorum fluxiones(e- — ip oras Plinius, ) caua vlcera (et P m—9 iem ubl qti]. d fam, s. eap 184. 409 rit: qiémadmodum uris,) efficax. Flu- LE mam redactum , vtile etiam inpapllum i pora ENG oT & genás duras entollire , fcribit Plinius. Infahtum párti- bus attritis, fübaxillis,collo, alijsque par- tibus vtiliter afpereitur , cuius lóco aliqui farina Auénacea, à ij cárie lignorüm vtun- tur. Galenüs 4 aliquando Siliginefeu pu- rifsima Tritici farina pro Amylo vtitur. Vt concludam, mulieres gluten ex Amylo B puls antiquifsimum cibi génus, qu 'Triticéo ; ad fua pepla & collária inalban- : ! da , induranda ; rigida ac plana reddenda; conficiünt. DE ATHARA, PVLYTE ET OJCLFTINE. CAPYVT XI Lud P 4- Xvox eft Aegyptia , Plinio c fcribente: 'que forbitio Gorg mX]àe jov Sev j inftar li- ida pulticulae: vel pulticula liquidior & forbilis ex Tritico Zeàue (€ 4 Zea molita, aut éfrumento,alijs;) molitis indue tenuil- fimam farinam redactis ; confecta. Qua forbitio tempore Diofcoridis ex Zeà tenuif fime molts parabatur; fed non ex fola Zea Atherafeu Athara fiebat: nam & ex Amylo eam contare Áetius prodidit. lulius vetó nus refert; multos apud Alexandriam inter orci prouocet, e INDE dilorem fedantibus E x3 LisER PaiMvs SECTIO QvanTA Car. XII. orc infantulorum fpe confpiciuntur, &À — Pvrs, tunc, cum aqua rofarum ; in linimenti for- Ud aura PASE e 7, lactetaddüntquat | j ? ^ Diófcoridi a: 444,4 Galetio & : C teres interdurn oua; rel vel cáfeum : nus » ágens de edulijs, quie àrufti cis ly- D factunt leniter ventrem fif . 46 néX] 8. Graecis; illo cibo fpifsior eft: edulium effe videtur , quod Galenus i ex multa Tritici farina lacte permixta fieri fcribit: Diofcoride & Aetio au ibus ex farina crafsióre;; Crimno didtà, conficitu quibus nec Galenus X. contrari bens ; forbitionem. éx Crimno co: aiXlev Vocari , quae & ex Zea fiat : no ex Zea farina párant. Actió axe. latur forbitio omnis ; ex cerealibus in füccum refolutis ; confectà. E dam Graecia pariter & Italia pro patte ví eft: id quod Plinius / manifefte tel pultc, nón pane, longó tempore v manos dicens: & primiim ex farin conficiebatur , vt etiamnum 3 pau fit, dein ex farina & lácte, quo cibo no fuos infantes, módo nàtós primisd; cibarefolent:quo & adultioresvtun i- qui ex farina fecalinájalij ex fegopyró cm doque & oua; nam &ye- " é "t s bant; & panísvicevtebantur. E panibus, puls; apud Aetium m. Sane puls ex T ritico, vel Zea là cibus boni fucci & multi alintenti nulli facchar& inijciurit vt flubrior alij quoq; oua adijciünt) q tilis: fed eius vfurti afsiduüm paréré;& cálculosiri rertibus gignere arántur;aflerit. Idem alibi o; frigatur fcripfit. Sedinfan modifsimus;hic énim à lact & vtilifsimus eft. Hinc Ariftoteles p d cuit,nós pofle diutifsime citrá faftidium c barijs ex farina Triticéa atq; Hordeace fci: caüfath adfert, ea quae fecu x fimila g & E ZEA SIFE $EMINE. * p VT XHI » Grecis zaa z 26a; fecundum quof- 1 peculiaris frumenti fpecies cft, alios idem quod saves ; quidam erpretantur. Sane za; vox, olim Quare Gàlenus a nihil certi de re videtur; ist iem ex alio- etis. Aiténim fe nufquam vidiffe, oalioaudiuifle;femen effealiquod 'aceum; quod vulgo (& aut («x ap- ': poffe tamen fieri , fic à Graecis ap- j: autem proprio alio voca- tum vult nullam aliam effe ex- am praeter Olyras àc'Typhas. Ve- xeophraftus & Diofcorides pecu- nec, vt aliquiarbitrantur, quoniam Quamuis f Ioannes Gram- fic dictám putarit, ze rà, limisü Ain .. Far ipfum effe nius contrariare. ecos nomen vagum fuit, & Diony- arnaíleus, Latinefubilam dici exi- B iunctagerit.. Alteraveró à Mnelitheo apud . quod aruum Zeám lar- D) h: tr untur 412 generum : altera àzA; (cuius priores non meminere : ) altera díxex«(9-. (veterum & . Galeni Zea; ) àbinis granis dicta , que in geminis ytriculis femen coniunctum ha- bet, feu in geminisputaminibus grana bina Galenum / propofita; recentiorum eft Mo- nococcos. Plinius adulterinam Africa, la- tioribus fpicis nigrioribusque, & breui fti- pula effe icit Theophraftus fic de ea fcri- pit: Zez m radix multiplex; atq; alta, cul- musq; numerofus : fed fructus (tunica » - multiplici tegitur;) facilimus, omnibusque. animalibus gratifsimus : mature o feritur,- ficuti omnia T ritico fimilia p, valida eít,& difficilé immutatur, quia radice numerofa ium 4 permanet., quia tunica multi-, tegitur: verum i r parte aliqua detra- latur ; principio gencrationem minus im- . pediet fed fi exempta faepius fit , & veluti penitus Íemen difpolietur, atque affici op- portuhiusrclinquatur;tum in qualitate miu- hec eandem multitudinem paleze re^ | : t zd ^ : (mixtim eti i OMM 413 "ZEE POTE QOROR. 9. MAIOR, unt mis difficile exteruntur , nám tribulis fe ri non patiuntür, fed in mola, Hordei . jni ar,deglubi volunt. Loócvs. Hzc multis quidem icai locis proueriebat lzetifsime , fed praecipue s in. Campania laudatifsima erat. Solo quali- cund; etiam humidiore , cum folliculo (vt Colume! la). fic Rrmiore & duriore proue- A -D. ames Zea Brunfelfo ; jd nit: icto tamen. pingui; & diligenter cu . to melius proficit. Frümentum Gérm nótifsimum,quod mature ficut omnia tico fimilia , Septembri vel. Octobri. To- ue denicticur. Qoo od 4^4 EN €. b "T Canbsii iN regnum n Siligie ex pe | EM ins ves icifsima eft: & Sapon terra fert : fic Spelta in regno ) Con omnium frümebtorum, quac habent ; fimum eft, eod; porcos alunt. * OMEN. - Haec Zea it The t diba$. cáp 10. : LisER PaRiMvs. SECTIO | E sa LE Germanis, Cpde./ Sindiil. Sind dfern; B E s x Py. d OMAMS a QvARTA Cap. XIII. 414. À à xaAgn T id eft ;Farrh, quod appellant Zeam. Et,vt Dionyfius Halicar "naíleus, nominabant. antiquifsimi: Romani fuas nu- ptiassy abulo fuo d "mto - &i Gv» dicimus. Dodonzus, & cu. bernamontanus , cüi Zea. Ador. Far. iftud effe Adoreum ; & fe en reum (de quo füpra) dickihi Hic conuenit , quid Far fit hodie y parum. ftare: quidám enim Galeni i interpre B ter quos Linacer eft , Chondrum Fat ver- terunt... Ruellius c idus: duo F c nera in Gallia fer; concauis tractib | cile rubiginem fentiant: vnum rut re, quod agricolae rubrüm frümeni :.«ent:alterum candidius.qiod.clufi tetur ytrumqué communi vocab batum frumentum, fcu potiusbladu gus vocare. Sic Columella d Adorei qu tuor genera in víu effe dixit: fed de fteá. Hinc patet id ; quod vulgo Fart v ^6 tur, nonvhum (cmd efle, fed ali ud : diuerfas gentes intelligi: comm men Far vocánt,qu odcunqueí cortice Biundanum & confractum quibufdàm Àj paruum herd Farre vtuntur: sin Gdlliac | eft proprium. .Árábibus , yt Sera Hats : Auicenrix ; "Duae & Herti ij idem & Hals, Hlc, Harien T . nao 8 Lonicero , Tà do: :Zies primum get "uchfio Speltaprima, fecundu defcriptionem , fecunda rationef ,lrago: Typha, jp güillarz : Far primum Ue pin terius nomine , Matthiolus ari | exprefit , quem Lacüna & Caftor imi tur: & Zea: maioris feu dicocci nomin ^ Lugdunéfi is hiftoria exhibet. Zceam vtram- | Ee -. quead Hordeéi familiam fint P qui refer forn/ noftri &orm vocant. Belgis Its Spelt corne. Gallis. | Spelta, à pulté ic dicta C vel Speutria , plerique . ipf iusdeglubitis rapi Alicim conficiánte Hi u E M n M Lj e|. tap. 34. mus "CasPARI BavHiNI THEATRI BOTANICI 416 ca; ad imitationefh veterum , qui decortica- A (qui leues, candicantes & modice deprefsi,) tam Zéam , Alicam' vocarunt. Hifpanis, atthiolo, Anguillara, minór & Mono- Luedunenfi proponitur; quae tam quam fpica; eft minore; in qua fin- E vulgó - ia hedge. fim- iofcoridis effe : falpinus fcribit. Hacc nüm eadem Diofcorides k Zéain 4 spo ; ori dicat , & Theophraftus l Zez fru- euifsimum & cunctis animálibus ad- iucindunmi fcribat : at ex noftra »cocco ,"panis confectus , infipidus & | difficilisfit, nifi forte, rationeloci 'rentiám obuenire;quis ftatuat:fed fubnectamus. BRIZA DICTÁÀ; S. MO- OCcOCCOS GERMANICÁ. ;, fineulisfolliculis includuntur :. , & Tiphan Galeni. Tes,prima eft) Trágo: Frumentum locula- : E Belgis, $. Peeters Koren. Anglis, Sen DNA . €OFné. inclufis, à quibus in mola, non in area; exuü- ^ qu à; is ariítis, to- rago mo- ; atin Belgio, Tritico aut Hordeo co- lore fatis fimilis; autore Dodonaco, prouc- mt" cC | Sq Locvs. Amat íolum tenue & aridum, quare apud Germanos ; cum ftercoratam terram non expetat, locisafperis & monto- fis, longo tempore vomerem non expertis, - [) noftra Monococco dubitamus. Si- B feri confueuit: licet aute Septembri feratur, tardifsime tamen omnium , & fubinde Se- ptembri demum nienfe;maturefcit. | . Nourx. HacZeaeft Mnefithei, T'ypha fua deterior: Galeni m Briza,vbi fufpicatur Mnefithei Zeam ,conueniré cum Briza Ma- cedonum ac Thracum, frumentum Typha. Graecorum , quz in Afia nafcitur , non ari- | fta modo; fed & totaplanta fimilimum : in-- terrogante namque Gig Barbaros, quod nam apud illos nomen haberet , refponde-- C runt onines, plantam totàm & eius femen Brizam appellari. Hanc cum frumento culari , de quo praecedenti capite; conueni re,cum Dodonzo male alias fufpicati fui- mus: cum Farre Vennuculo rutilo fimilitu- dinem habere; etiam Dodonzeus exiftimat: fed breuior eft Columella » , quàm vt quid certi ftatui pofsit : qui Zeze genus effe nega- . — rat,necprzter rationem, cum ex Zea panis Triticeo valdé fimilis & probatus conficia- tur: ex Brizà ater & irigratus: poftremo ta- D:mén non temeré Zeis adnuimérari monet. — ^ Dicitür Speltafecunda ( fi figüram confide- re; Ruellio : Briza, Dodonzco o, Lugdun. Briza Monococcos, Lobelio; Gerardo: Mo- QOEREM 45- mu ; ipe haeo : Zeae alterum genus, Fachfio, Tu riocóccum & frumentum bar 1 rne- ro, cui & Siligo : Zea fimplex , Cordo p: Zea ccos, l'abernzemontano. Ger- inanis ff / vnius erani frumentum: e. Qeter orn / iuforn / nonnullis 98tic'«n. — Vie Oribafij intérpi egitur :- &sá exo t ftomácho vtilém habet: ex quo ico Galeni Diofcoridem aliqui reftituen- m cenfent. Saracenus Zeam , quam pu: t Pliniüm à praftàntia Semen nomináffe, - &sóopuayoy elfe admittit: àttàmen (imul ctiam & uev; hoc eft, ori grátam effe minimé ne- p : quare Actuario «4 Zeà inter leuia edu- ]ia eft , pérpurpata & pultis in inorem de- £' cocta: néque fanguinem béné fincerum gc- neraré confueuit, neque fatis enutrire. Pa- *** 2 ü facilis : antiquus non ita gratus; & :octu difficilis Hunc pánem Philiftion "Lócrus haud dubio intellexit , dum chon- diitás poft (imilaginéos preeftare fcripfit. 53 - Conficitur autem vel ex ténuifsima & purif- ; tissqui Spéltacéusftue Zeaceus dicitur. So- lenteriam piltórés arte adeo conficere lupu- luniin àqua, quá fübigunt : decoquentés vt Ípongiofus videatur ; quare aey'yad "6 all panis fpongiófus appellatürjquem venalemi exponuntqui ventrem inflat/flatus generat, . &difficulter; fi multus comedatur; digeri- tur. Pultes & mica cum lácte, vel amygda- lato , vel iufculo, vel vino; vel cereuifia; & ; d faccharo fiint, & fanis & E vtiles: Pul- D in cibis frequehtem effe. ticulae ex Zezc Àlicá &1ufcu ocarnium; O- ryzàmagisnutriunt. Haeinoptoicis, pult culz ex bind , aquá & butyro bene coctae — invíuquotidiano efTe debent. His,vt & dy- fentericis & diarrhoea laborantibus vtiles, fi cüm pedibus vitulinis vel veruecinis deco- antür. In tabe & alui fluoribus ex farina cum lacte amygdalato , alióue , vel pingui iufculo carnium velgallinarum vales pra- — LIBER PniMvs | SECTIO QvARTA Cibi XIII. » À in aceto veró & illita fcabié (anat & vngues B Hepatis inBamrnationibus calidi - fimafárina, hicque etiam Semidalitisnomi- C fit, infipidus & concoctu dil ftuofo Jaetifsim? proueniens ; Zca vero; " quéadmodurn ex Zea pti A418 afperas laeuigat. Mammarum tumores cx coagulato lácté refoluit, micà panis cum la- él I enciin oleo rofatodecocta;& in mo- dum-citaplafmátis calidé applicita. Dyfen- tericos dolores decoctum Zex infufüm; mi- tigát: &' cum fuo hircinoiniectüm, i ftina ab exulceratione tuetur. clyfmátibus vuliter induntur. abfceffui,Aegyl op & quibusvis in aceto & vino decocti & impoli fi furfuribus & farina áddatür , & violato & recenti butyro mifcean plicentur. Zz Monococci femen matrices loco Secàles , Speltae fed co pr&ecipue faginandis peco, tur. Triphch Alexandrinus y inte panis, Chondriten quoque retulit ; Zcis confici tradit: nàámque ex Hor himé Chondron fieri TOM . Panis. Zea Monococcoconhfcitur, planepu qui ex Briza paratur. Sic & pud Galenum « afferit; ex grauis odoris , atrum & membi Ítantise cófici (quáre tum ápud alé tum ápud Áthenzcum z, panes ex Z nantur.) Quippe neminem diutii poffe inoffenfa valetudine, co fta n nütiat, praefertim fi affaum édatür: nint conficitur, & ventriculonego cefsit: prouincijs tamen hyemalit Romanis vocati tradidit,ex quo tam rus cibus Álicz fiebat. Campani agr dis tantum regionibüs fami eft, crafsior farina, & eXZ enuifsime lita Athera fiebat. Sic ex Tritico & ex ea Ze: quz dicoccos nuncupatur , Chondros fit. de jgiritul animal. nutritimmééap s. — x — lib. .€iP. c o dbascens do capdezales. DD s Caspani Bavuiui THEATRI DOTANICI 420 que tempus in fingulis regionibus deputa- tum fui NOMEN. | 4 DE ZEA AMYLEA SEV : ^. 700 LYRA pU LL us CAP Yy E XIÜv MYLEA SEV OLYRA. Bem rinci fpeciem,cum bitione , conueniat , cum o credidimus: iam vero ob- ticatione, ad Zeas, vel Diofcoi ridis Olyram referimus :vel,, (i mauis ,àfo ma Zeopyron amyleum nomines. Et Di - fcoridesc, iavpas én $8 adrà -yelvs v75 (ín edle; ^ (non veró Zez fpeciem) dixit, id eft;nature & facultatis eiufdem cum Zea. Galenus 4 , B (su; apud Hippocrátem * ; iases; exponit. & 'Theophraftus f, Olyram (Siliginem Ga- y zà nouit) ex ijs qae Tritico fimilima funt, ' ^ f effe dicit , cülmis 9 mollioribus atquein- - firmioribus , verum multiplici ^ folliculo includi. Sic & Plinius ; Olyram inter fru menti genera recenfet , & Arincam vocat; quae Galliarum propria;copiofa & Italie eft, | Ácgypto autem ac Syriz , Ciliciaque & A- fiz ac Grecice peculiares ZeajOlyra/ T yphe. Non placet Marcelli & fententia; qui Theo- LC phrafl & Plinij Olyram Secale effe vult. Sis quidem Plinius / diuerías facit, vt qui Se- ^ calem deterrimam & tantum ad arcendam famem effe, cui admifceatur Far ad amari- tudinem mitigandam: ex Olyra vero dul- Ísimum panem fierijidem fcribit. Nec D. Hieronymi » verfionem Probamus,qui vo- cem $Avja» à Beptuaeinta interpretibus po- fitam; quam ( vt ipfe fcribit) alij Auenam; alij Sigalam putant ; Viciumn interpretatus Y OLYRA : herba,cala- 'niculis tudine Tritico fimilis - ica ariftis multis vallata ; vt eatenus] rde m accedat : huius fingulze fpe- norum ordines, vt Zea dicoc- Semen folliculis modo can- ciuditur ; & vt Zca de- irit; quibus fpo- eft : qui tamen fatetur Symmachum (eas : fiue (&; ipE: NR efle , quam vel Far. vel gendli Italiae fermone , Spicam ; Spel- tamque dicit. Et hic panis eft , quem Elias Iezabel fugiens inuenit ; quem Septu in- tàz, panem óA2upizi» vocant.. Nec fubfcri-.- bimus Hermolao & Rucllio P.quiOly- ram Silieinem reddunt, fort Gazam imi-- tati 4 qui apüd Theophraftum Siliginem rannius eandem cfle Olyram & Oryzam exiftimauit. Forté Far halicaftrum - Colurmelle 4 ; quod trime(tre cognofni Tritici fecundum g rago , Fuchí - icif genus, Trag Lonicero ; qui Trimeftre Diofcoridis fent ; de uo fupra, q uod tamen.a fcrepat, cum illud decortication hift plant. api. g 8. cap.wf.9. n. &.Regume 421 confici foleat : quibufdam y9mmtren alijs €mmean & Cmmerforn. Belgis , Zmelkoren. Anglis , 4milcornegtarche corne.. Far aliud nobilius;addit Cefalpinus s , quod rarius in la feratur ; grano longe crafsiore & can- iore, quod e fuis folliculis facilius, more ritici erumpat, cuius fpica fine ariffa fit: tanhuiusfpeciesalIQua? 0. *Vinzs. Olyra, inquit Galenus t, me- diam Tritici & Hordei naturam pofsidet, | tum : at Diofcoridi Zea minusnutrit: &, vt Aetius & Olyra tanto deterior eft Tritico, quanto melior eft quam Tipha & Auena. Attamen in panes quoque ( candidos) cogi- tur , ex qua fimiliter xeu», id eft, crafsior — farina factitatur.. Panes Olyrini x , fi éx bonaOlyra fiat, poft Triticeos optimi funt: at fiex vitiofo femine facti func; Tiphinisin- feriores erunt. Plinio ; cx Arinca dulcifsi- mus panis. Mnefitheus panem qui ex Oly- .. Aduerí Far, Caftori. Tipha Théop ra fit, multuni nutrire dixit ; quia fine ma- C Tabernemótano. Germanis, a * gno labore digéritur; Atherizeo. Pultes ex Huius farina & pane , non fecus quàm ex "Tritico, ori gfatz, apud Mediomatrices co- "quuntur , ex Olyra & Tragus,; vt fupra o- " ftendimus, conficiebatur ; & Plinius 4 Far ex Olyra fieri dixit. | DE ZEOCRITHO SEV 0RYZA GERM ANICA. Manet Mua, o, X SCA V I LiBER PRiuwvs SECTIO QvanTA Car. XV. . fortaffe idem cum Plinij Sandalo e * xt e i » va y PL i i 3 cR S $^. & tam vt nutrimentum,quam vt medicanien- B vtrumquefit candidum: & an Far 422 Jimedforn ^ quod ex ea optimum Amylum A — Nouzx. OryzaGermanica Trago dici- tur, qui Columellz a Far. candidum feu vennuculum album facit,& Tragum cerea- le ciffliant : cui Dodonzus ( Oryzam Ger- manicam vocans,) & Táberhàrmontanus contradicunt : fiquidem Tragus , res (ic fa- &itià, Chondro fimilis; necfrumentum ali- quod naturale: quare Olyra Diofcoridis ^ magis fiilém , aut Plinij c Sandalo; Filiis Gallici fpeciei : aut Fàrri 4 Clufino cum femine candido , Ruellij e ,. quod lance à ruíticis appellari R fcribit. Verum quid debis nobis v. (cum Sandalum apud Plinium res fit) ex premifsis colligere eft cum Farre Clufino Columella co facile affenferimus : quod Clufinum foi &um 3 Clufio up ipo I quae alias togata Gallia nominatur. Cum hoc conuenit FAn Cri dunenfihiftoria,de quo haec finum áduectum exltalia, & in ag non: lium;qua cum folliculis cruda feruntu dc ideo Far minime toftum , cuim. i he « QasPARI BAvHINI THEATRI BOTANICI A24. xata ' sso À quod in Cappadocia prouenire fcribit. Et Plinio c Hordei genus in Boetica & Africa, pus glabrum rid Turranius. Or- eum sZásiyo rufticorum more Columel- DE ZE0PYRO SEV TR la d vocát, &Cantherinum, quod folliculo CAPY T XVI caftratum nafcátur, fpontequegránum glu ZÉDD RUM. SEV TRITICO. maéxcidat: Cantherij enim dicuntur equi, ^. SPELTYVM. qui càiftrati fut , Càtone autore. Speltae 3 tertia fpecies, Tragó, qui cum Chondro;aut Àlica (qu& res tamen fünt factitiz ) conuc- ^ ire ftatuit, & Fár vennuculum rutilum ^ 3 Columeilz cenfet. Zéopyron, Dodonzo, . Aduerf. Lobelio ,Lugduneénfi, Taberna. Hordéum Hexaftichum , quod hodie Hor- deuin finétunica, Cordo e , Hordeum gla- brum eidem f. Hordeum nüdum Gefne- ro £5 Geràr dó: Hordeum yupréxe ey » Arn- guillarz,Cámerario. Hordeum iundum Cefalpino. Germanis, $ern/2BaysaCpde/ Slactte(Sdft. Belgis, TervveSpelte, Naeckte Cevfle. Anghs, Nacked Barly , V »beate'Barly. B ulis, Orzoriudo. Neapolitanis, Ürgo mon- B) — C/larole. d dece be ' - QyALirás ET Viirs. Subftantia eduS;. Gáleno ) intér vtrumque media quodam-. modo eft, àc (i ex vtroque effet commifta: tameh pánis qui ex eó femine conficitur,co dui ex Briza in Thrácia conficitur , (in- dc b,) tanto melior eft; quahto Triticeo léterior eft... Apud Germanos non minus panibus & cibis parándis quam Hordeum, NM rios is eR S UM état guftum imitatut, adhibetur , & SOTIRONM SET Tuiricesbit rM i . ad piftíinarum opera vfum przcbet : Hor- e: fimile eft 2j & tódem modo quo D dei modo cumdlaéte aut carnium iufculis co: . ccos profilit, ridicibus multis, te- — quitur: alij cum adua mum cibus Xratis:culmisexvno práhomul- fit optime nutriens , exhibent : ita & panis ü,ciginta,nonnünquam é&eo confectus, inelius &o qui ex Zea fit; Autrit. Pultés ex fariria & panis mica , co módo quo ex Zea & T ritici faritia, & fahis & igrisorate, párántur. Veruüiti & in Cáta- wed uerindeacZeeglu- — plafinatibus loco Tritices Farinz vti poffü- r,.cO tritici modó pürüm müs. lica étiam quibufdam in locis ex itidum , fublütei coloris ,& 4^ hoc conficitur. Hifloriz Luügdunehfis aus ücum ) in area facil? Ragellis - tor à Zeopyro diftinguit, Zeo yrum Gym- : CU EP E nócrithon vocansiinquien "n deüm cor- tice exutum fi feratur, tale prouenire; dc Pilinam conficienidim nó/ft rave dérdum , femihis guftum hón uem effe ád omnia cibáriorimi genéra,qu | inquit Cordus a ,) fpicarum atiftis: (einen qtiod À qualé , DOR. ác Zea olu- Vt ád i6 E: m MEN. Cum Wepick P dni ifr pl 45 . . LiBER PaiMvs SECTIO. QvagrA Cx XVIL | 4i naícatur: duód ipfüm & in alijs Früfnento-A let , qua plerumque adcó non fallit; vt a rum generibus Rei dicit, fi detracto pariter vno grano duodeni & plures quando ue cortice terrae mandentur : cuius vis eadem fpicati c cülmi exeánt;) qui Triticeis sacos | qua Ptifand: horde: cea. Et, vt Columel- — res; at für ores, longiórés, & c ix vagina "a la i, proximuse Irümentis es Ordei He- fperá, graminea; irufdinaceiue ; quaternis xaftici; quoniam & àliaanimalia que ruri vt plurimum , honnunqüim quinis inter- fuat, mélius quàm Triticum, & hominem - nodijs diftinéti: : Kee fpicis i in verfut falübrius : quàm malum Triticüm pifcit. digeftis àriftis bretibus, nequiquam i in centibus, cinctis & aliquot quafi hami ? ferratis, ( cáueàt érgo quis né 'orifpicàm i in- Exo haod orsa ise acea DE $ECALI ET FARRA-. dat) vcfé uenti Égura 2 aliquot arift E pue GINE. 45 53 pridie ioa t reliq TAURO früe) s ved Ms .. áriftis nótauimus: floré 4t luteolo ; qu. ilis C A p "W IT XVIL in p Eu frümentis Mino dic & diu floret , adep vt quádrage mo die SECALE 2 $ 5 RNVM : flore ad poltquimid enim del ha feptimanis quinq; maturatür. Adj Dic floret erecta ef quare rübieini, cumi retinuerit , ofportünà : femine : V ans, plocimbit à ác dean rop quia longior. Grant éftoblongu 2 od RN us , Mel 6 es E 3 Ie non opertum, fed nüdum,; ic L. fepenumero fponte exilic x Locvs. In Germani, Galli due: regionum locis plurimis : pr: d pen fübiectis , nafcitur q | oló,etiam grácili, mácro &. diore tamen ac latio tius. Ápüd Germanos duturàrio feti fi celi temperies refponderit,noto j ue à fitione menfé in horred ci , apud Belgas étiám agris ari vt iri Brá CEES Cam ánià, - ápu ud Néa apol litanos fol "edd HE Nox. Dicitur él, Plixio. Di - Bninfelfo, Herniolao & Lonicero. | ES JA J— Seterum , & Secal MUT , qui liyb WU aan bs P eftiund nomitiat. Becale C ELADE ix digla coi nte Matthiclo & Caft ri Acum, alterum: enim autumno fatüm , pér donxo £. Lobe. | "is in terfà nütritur: alterum Vere. uememinit,' nt. Gerdrdó Rog- L& HszaxvM vel maiusrá- . à (i ue Secal dod 4utümno . &c |üod 1 (ceritir. SzcALE. : l z CHER eft E edubs fibrofis : lijsE eritui ; Dodonaeo. Olyri, Col im primum prodeuntrubefcentibus,, dein | pha cereali gs ibi reliquorum: prés virentibus, | Ais, - paio * Vhlu ^et MN. Cu wA. Loxuned e. A si fie. Gal. vti uellius L litera 427 Caspani BavHINI T Neapolitanis, Germano. Hifpanis; Cente- A no. Vngaris , fos , Tavasi Ros. Bohemis, ito. | SECALE VERNVM vzL AzsTivvM.:altero minus & gracilius eft, cum hyber num lz- tius fit , paucioribus culmis, fpica breuiore. actenui ore,granoq;l euiore,quod verecum i£ Hordco aeftiuo feritur, & Iulio; quinto à fa- idmemenfeapudnosmeütur. —— Nowzs. Siligo eftiua Trago :Secale al- terum, Lugdunenfi: Rogga fiue Secale x- ftiuum, Dodongo. Adquam veterum plàn- B tam referenda fit hactenusdifputatum fuit, alijs ad Siliginem , vt Hermolaus e, Brun- felfus, 'ràgus:alijsad Brizam,vt Ruelliusd, 1gos in magno érrore verfari 'qui Siligi- Ie exiftiment, fcribit: alijs T'iphaett, eius fpecies, vt Portae : alijs ad O- rentibus. ÀÁt nequis cunt Siligi- : aciat, vt Hermolaus, qui véterem m elle non ambigit : cum Siligo : hàbeat candidum , leuius fit Triti- itici , vt inquit Plinius f, delitiae, C is laudatifsimus ; & piftrinarum rum; ftriatum, anguftum,ex . plebeculac famem arcen- L. Accedit,quod Siligofem- t habeat fpica monente Plinio (IC i contineat, qui rubiginem faciat: épregnás.picim habet pro- - ríüm nutantém. Nec m Olyra effe oteft, cum Olyra cándidà ; & multis glumis veftiatur : Secale ve- ius eft , & vtriculis non includitur. d Brizam Afiaticam à Galeno fcri- nlonge difsidere credit, ab ea Far- s Secale vocatur, ex qua panis ater quidém, fed recens non infua- , ab eaque nomen Bizi panis in Gallia: gus manaffe putari, extrita litéra r Galli Bs, panem nigrum vÓcant. » Taberngmontanus non folum iemidem effeaffirmat. Verüni cum Bri- grana vtriculisinclüdantur , Secales ve- anum nudum it. diuerfaeffe quisnon incognitam arbitra- fcriptoribus Romanis, tamen fic quoque in Perfius;, buspabuli caüfafit , quod ex M. Varrone -oftendimus , qui pabuli genera recenfen HEATRI DOTANICI 428 liarem : forté etiam quod prifcis illis tem- poribus, Latio ignota fuerit: vel forté quod in Tritici & Farris & aliarum meliorum fru- gum copiaSecalem neglexerintno dignam arbitrati, qua pofteris vulgaretur,& qua in Italia fereretur.. Quare ad Secalem Plinij P referre oportet. Rarum dictu efle aliquid, cui profit negligentia. Id autem quod Se- caleatq; Farrago appellatur, occari tantum defiderat. Secale, laurini fub alpibus, A- fiam vocant, aterrimum (alij deterrimum legunt) & tantum ad arcendam famem vti- le: foecunda, fed gracili ftipula, nigritia tri- fte , fed pondere praecipuum. Admifcetur huic Far, vt mitiget amaritudinem eius : & ingratifsimum ventri eft. H e ualicunaue folo cum centefimo Nafcitur. grano: iss pro latamine eft. Haec Plinius : cui etiam Farrago eadem ratione, quà Far, Hordeum, Auena, Triticum, Far- ragines nominantur; quando vic elicet iu- mentorum pecudumque pabulo feruntur, vtFarrago. Sed pauca de Farragine afper- gamus.. P d FAnRA cix1s vox;diuería notat,fiquidem : pro Farre vel Frumento pofuerit, licentià Poética. Vappa & lippus & in te- nui Farraginemendax. Plinius & veró Se- cale primum , dein codem capite Farraginis nomine aliud notat; dum inquit. Farrago €x récremento Farris praedenfa feritur, ad- mifta aliquando & Vicia. Generaliter ta- men Farrago, quam Graci js appellant, ——— fignificat omnem viridem fegetem, qua ex - multis fatis, vtHordeo, Vicia & Legumini- Ocymum, Farraginem, V iciam, nouifsimé: foenum fécàri fcribit, & fübiungit : Ocy- iuge 4t)ra. $, 1. i l adi 429 . LiBER Purwvs SEcrI0 QvanrA Cap. XVII. 436 quinoctiur autumnale, fed impendentibus A perfüsfum , huius pànis efü corpora vàli- pluuijs,vt cónfitá, rigataque imbribus, cele? diorafieri. Bruyerinus q alferit in Lugdu- riter prodeat , & confirmetur amte hyemis | nenfi tractu & vicinis; mulieres; quac pane violentiam. . Nar ribus cum alia pa- . Secalinóàluntur,validas& bene curátasfor-- bula defecerunt; éabubus ceterisque pecu maque egregia confpicit'qui tamen admo- Ka praebetur : & fi depa- | dum fpernendum ilimentum hominibus - jles,víd; in menfem Maium —praftare cenfet. — Hic veterafcens àcorem d fi etiam femen ex ea voles odoris vel'ex Tritico,vel Zea'conficitur,cüm etiam hon ità facile àére exfuccus & aridus fillla- tur,vt isqui ex Zea confectis linus Syncomiftos, íd eft; qui. omi habet; farinam ; furfures, & vtriculos bé coctus benequc fermcntatus fuer nuslentus eft , non admodum agré c .. tur; citoque per aluum labitur: át ' Synconiifto;& grauior & concoctu di mium recenti ( cóm enim hur det, humidum paucumque praeb tum, difficilis concoctionis , flat due generat,) nec inueterato grau ris (fiquidem is & di [ tur, & putridum far | ligenter repürgato , mediocri! fe fale addito: qui etenim fermento & ee témperáte cal idum Tabernzemontai 1 2: r i oris nustámen Tritico & plus Hordeo emollit dit. übris & pusinouct. — LU ER de ^. qui vni ieft:fi juior fit, robuftis & operari dus Nec calidus comeden tticulo noxius ; corptsinflet ; a-eré con. quatur, fitimque c u Quod íchola.Sa- lérnitana his v« 1s exp cálidus , necfithimis inueteratus, Sed. oculatus, fit berie coctu: it eft , d u* 431 pofitis , contrahat : etiam mulierculas « cli- catiores,cum lacte mandere. Solent noftri tantundem Triticez 4 vel ex Zea confectz farina, commifcere, laudabilioremque pa- nem conficere , vt fic pànis téneritudinem fuam diutius retineat: alij àdmifcent Triti- jvt panem leüiorem gratioremq; red- dant ;étiam Medicorum confilio, àd aluum emolliendam màgnatibusficparatus;primo imeacftate, in vfucft. Apud Nea- ihtia fit ; ruftici in pánificio milium tatgdbnlulatur. Mica pracfertur , praefer- farinaSecalina bene repurgatà, quo es: crufta vero & difficulter Concoqui- ielancholicüm fanguinem generat: js vtilis qui corpuléntiam metuunt. que circa finem páftus éo vtantur; praefumptos deprimit; vt cito pér al- elabantur,& orificium ventricüli ro- & ijs qui ventriculo humido nonnulispanis SecalinusTriticeo idus, at Hordeaceo calidior: hoc vero minus nutrit. Nec folum ; verum & potus conficitur, ex ipfius farina, alius vero ex Q. pauperibus hoc pacto britàm Sécalinaai. fim cálidifsimám c uunt: hic potus iniucundus non eft, utrit& fitim fedát. Át ex páne,pro | ibus plácet áqua,in qua pá- uem inde rfr ulgus vócitat;) 5m DNO x Ctantibus cum fyrupo violáceo exhibetur. CasPARI BaAvHINI THEATRI BoTANICI quem ponderibus ftatim à coctione (üper- A duabus;affundant;& poft transfufionem,an- 4-32 tequam percoletur, horis duabus in vafe ter- reo ftare t. Embammata optima exfo- lijs gramineis , coqui tempore uadragefi- mali conficiunt , qug quidam fale & aceto - exhibeatur. Vérrmnes infantum e aco- : temperant: quibus & ad carnes & ad piíces vtuntur. Suntqui hoc pacto conficiant: fo- lia tenel]ajlotà & abfterfa, in mortario con- tundunt, & per linteum exprimunt, poft-. modum panem Secalinü fuper craticulam toftum aceto, vcl omphacio adhuc calidum , cum panis hic vifcof2e & ténàcis B indunt , vbi refrixerit, praedictum füccum affundunt, per piri sh cuin exprimunt, admifcent, vt eiusfriabilitàti huiusvifcofi- fal addunt: quando vti volunt, parum Pipe- ris, aut Gingibéris contufi ádmifcent. Vsvs. Inriimszcvs. FronvM:contuüfo- e plusfürfurüm imifcüeriséo minus rum drachma vnà cum vino albo ; fecundi- naspellit.. For1onva : ex folijs gramineis, minuum diffectis;in balneo Marize aquaeli- citur, cuius ynciz: dua in calore hepatis, re- num & vefice,màne &yefperi propinantüt, eaque vinum diluitur. Infantibus febrici- GnAxonvu in alüi luoribus àdtórminafe- ^ dand&; granorüm manipuli duo;in áquzli- brisfex mácérentur, coquantur d mollitie, colentur: huiuscolaturz hauftus ter in die tus ex ?ranorum inani t 5 Üepius cochleare vnü detur. E robti&oculisim- x on PruscoMamicrisera- ponantir Capi; ; deloresdiuturniores — emori contufi drachmis : lenit, farina confufanea quae totum recipit, - MEGA iue Meo in linteo 433 LiBER ParMvs SECTIO QVARTÀ Ch». vidas S i in linteo capiti circumligata. € Oculis illacry- À SECALE LYXVRIANS mafitibus collyrium fit ex granis combu- E LED T M ftis, puluerifagis, o albomixus. Vice: - SNWNEA ribus à frigore: caufatis hic puluis vtiliter afpergitur; vt & ad vlcera antiqua; cum ruta combuft« pari ári dofi. Vulneribus farina diligenter cribrata & infpérfà ichó- rem ( Glicbwaffcr vocant) fiftit. j* aluurü follicitandam ex farinze partibus duabus, fa- lis vna, cum albüminé ouiin paftam mixtis; fuppofitoria formantur. Oleum, étiàm fit. fecalinum , hocpacto : Ex | granis, duabus B Tercer cálidifsiniis exprimunt: alij -. craffe contundunt , boccix indünt; & ár- te chymicaoleum éliciünt* ali ij contufa, pá: l2 indunt, torrent, vino géneroló irrorán- do, calidifsima torculari fubdunt & expri- munt. Cuius olei vfus àd máculas ; afperi- tates cutis — , Biffuras & achotey infantum. Manüüm s pedumque rimis; cinis culmorum aqua (ubactus &illitus me: detur. . Apoftematà calidà matürát ináin aquain módum pultisdecocta &i — ait namemollit & pusmouet. Adcapillitiumi: pulchrüm, lixiuiüm ex fpicis commenda- opus eft, trahitur, ita vt cor tur: huius palez t &corticüm árantiorümi . tenerutn rut] ji &intérnam fu decoctum, capillitium flauüm & oes i rem fréquenti mulierculárura err | ficit. Furfuribus Sécalés, pleraque qua & éffe ; cum Triticéis (dé quibus (fid) wibuüntür: éumbune: quibus vérb. , | uodfi cuti Ruté füccocoquahturin mo: pfum nótáre rotuiffe ftatuimus : € um cataplafmatis , márümis poft partüm — qüi velint eum id viti innüere vc dolentibus & induratis vtiles erunt. Cul: quod Théophraftus x QunAepasins, mis n -— aqua madefactis ;Viti- D namfoliorim lu: ive cei eto ri &daub vocant. Nügg pà de gr Secaleskixuria 5 scgt LA | ; Béuend ingiuarüm | iem : rumgránorum fola iri or ial | j is rod cüm fücceffi | mitia a lóngáts ex füis vicini im uinis /oteadi ; ac ini mediocrem iss guns si- E gb ih excreleásd) ,quorum qu&dam i in tor | niculi modum récuruattür; q àni- tis quil | rum cólorém foris contrahunt, intus v ve: ftis on "can dida fariria denfioris materid cons mis: int. Hoc contingit vbitemporéquofo- ^ t pluuiz, &ijscalorfolis m it: fot é quia maior fücci t 435 CASPARI DBAVHINI IHEATRI. BoTANici 436 SECALE AFFINIS PEREGRINA. Meminit A Scabair,Scebair, Xabar, X aabar, X'abair. Ger- Li ug. Fi* VT » Gerfte. Anglis, Barly. 9. Hifpanis; Cerada. GrzxrRA. Vnius meminit Dio- TX cdbeeedisiuror (eire eiie i eieae qua paulofupra promontorium bonz fpei ba hinc inde noftris adiecimus, plur $pr9) ad(copulosallifa cft, defcripfit;aitjue fina- — didit difcrimina, fpicisfructibus.formis,vi- Di e effe, fed nigrius,cuius arina in pa- G1ic : | culares fubacta, tota illa /Etd iopie — Hordei genere, aliud binis fpicarum verfi- ora maritimà , profertim inter flmuiuih — bus , aliud ternis, quaternisque, item qui: S.Chrií i cum qui à 5. Luca no- 9 nis, cumqueplurimum fenis exiftit. Quod men acc Ls m ;d- |] o ee os ur. - x is gius, leuiusque aut breuius. candidius , nigrius, vel » r3 22- *uod. Plinius fylueftre vo- Bofmoron nom exafti- compe- e inquit Theo hraftus) folliculo abfoluto,. 437 LiBER PaMvs SEcrio Pria. Ca». XT IX. 438 . cuius fpi ica: mollioribus ariftis, Roh E. GIACHRM itic i. funt. - - i de E qi wy li P» quinas Sae Quod! luribus verfibus fpica, tur Gs rfuum eft, ^22 ias : fic quod m, fpi- conuenit cu o ui defrumen- camque ercctam gerit, 427i; xej Ho. tis loquens eailtuni de his Hordeüm ef pocrate. ly 3Theopl hrafto m hic fc , fcxibit , raroque/éxcedere quindecim &Galenuüs » A drm xpjlac. expon. libras Sed hic meminiffe o Ortet, cum | deum plenum &magnum ab Achill ompia femina, tum: precipucfrumentàpro dam fic nominatum , qui agricola : locorum ratione ac náturás ;'clidue. ftatu, - niusfuiffe dicitur, & hie erugini. T ) fata funt & enata , pose " is grauita- B te "T hcoplirafto, maxime obnoxium 7d temás -[ auge J^ ncuruatur ; évéxeAU-, quod cum in- HogpzvA kc toLYsricuva. ordeum (ut curuum nafcatur, [i imber decidat, ab acru- cuim gine minus infeftatur. mo utroque p puli ilat: exaltera b granipar- te deoríümi gekminante ; radices Runtte- fl HORDEVM POLYSTI ov nues Vero i velt t 'Tritici; ex altera : HYBERNVM. vero fni el dente hd, fed unico fo- lio ut soenii ür Orüifi aruhdina- - ceo ; tempore micefcene cilami de médio mittuntur, erecti; a 'és liorésd;;g b. Pa fto, Aud in tértio genicu- | lo dendden in jean fpicam gerere inci- piunt ; fed nondum aliqui mole confpi- uam , equidem per totum culmum fpica. digeritur;& férmmécum culmari iinceperirit, mox ea confpici poteft ; [ed latetantequam- adulta fuerit in folliculo, ) in ordines & : verfus nücterhos, interdum quatuor, nunc fex, nunc octo digeftis, longis, firmis, mor- | dacibus moris iien rariftis c é imum wid u54 rs cepe qua, ut Triticum florent: nàm. po aut quinto die florere incipit, toti- 12 emque feré diebus floret: vero plus - I At quod. Honbvi pOrTSTICHVA. temporis referunt, feptimo b die delorefce- re denotant.- Poftquam deoruit craffa- ^ szuxvM diximusid Horde dicitur, Brun- primumintra dies felfi Xp cr ME 0; Lobe- | um fi mplicit cenuifsimo E lio (cui & Hordeü Polyftichon autumna- glumo feu 1 palea, tunicáve pertinaci heu lep) Lonicero,Dodonzo, Caftori, C ad fepiente. includitur, & in area exteritur: no,Gerardo : Hotdeü maius, Trago : : d ! [ elut it The hraftus k femen membrana. deum Polyftichum, Fuchfio, Ti io Do. eopl | Caro fructus ob- » donzo 4; lad d Hor dene cantherinum,) oce oris ipfius vari Taberamo! : el cap.7. up. 1 Lehr m : liv. é 26.0^27. A mori :: aif CASPARI BaVHINI TuEATRI BOTANICI AAO HVM. 439 Gherfle. Anglis , winter Barly, & Britannis'A.— [TT, HORDEVM DISTI borealibus Scotis, Bier. Gallis,Orge vros:& ——^ L.. ED ndbeon Gallobelgisoncrior. Id q ^g 1n verfus üatuor fgficate allosslicet rarius dria ciini colonorum fpei noh ita refpon- IBipforum 5 agricolisquadratum, fi- in$ulum vocitatur. "Alterum ve- JN d RDEVM POLYSTICHVM J/ L5 Her ea, M cà P EM Vstthiolo , Camerario : Hordeum difti- chum, Fuchfic, Dod onzo, lurnero, Cor- Honpz VM POLYSTICHVM VERNVM, ordeum fenis verfibus, Matthiolo; ri montano : Germans, Belgis,Somereer/le van veel ryen, dumque ac 'M pISTICHYM, primo ex- pulis, feré nihil à priore E arte gracilius, fe(-. itum * , wo eer oblabas €. Mog i fibus quibus ferdin noftris &R A hera, y Theophrafi. S. hifüs. Plin bag cups. o MOÉEE D pt" permitte, cum circa itho ferite Hordea campis, v(quefub extremum /— Patet crgo ; íemina meliora deterioraque; brumm intractabilis imbrem. Átmodum tum cultura, tum terrze natura, fieri poffe: ferendi , colligendi & confxuandi, fire in agro f Afiatico cnim & Athenienfi ma- qui volét, Vindanionium cj Varronem 4, ximum & firmifsimum Hordeum reperi- imp tur. Sarculo ferebátur (id eft , terra leuif- lam é, & alios ; rei rufticae, fcriptores, fime mota &tantum fuüfpen(a, ut Rit farrien- confulat... Mirabile. in Mclio fieri T heo-. doj) monentePlinio 4: atColumclla d d utàrch praecoquem, Hordeum fatum; point. Mariam igi - fumpto , cum ad cibum dcte larc reir eie vo. Solum requirit (Plinio 5 & Columel- la- folutum ficcumque) queces fterco-.. vel flatibus , cum aut florens perflatur, aut ratum : licet The — -]o fatis proficere: — uius alimentum c . roh mpm dium i S Bpg, A spe iik diem. Gd, & voip ee P Vifs. à SLUT. t 1) dri. alter... Theiphi fau: 1 Rloap. ri. donft. m Plinio repay. pis | | EB 3 : ticofacultàtém eandem non ha- bet: fiquidem Triticum palam calefacit : um veró , non modo non calefacit; fed quoquo modo eá vtaris ; fiue panes ex feceris, (iue pifanam coxeris fiue po- lentam feceris, vim quandam refrigeràndi ire cernitur: fecündum, ZEginetàm &. idam & exterforiam vim habet , & co- tem velut in polenta; ficcat. Difsidet pre- terea à "Triticó fucci fpecie, quem utrum- queipforum gignereconfüeurt : fiquidem "Triticum cràffum ac lentum : Hordeum autem tenue, & fuccum fioüinihil deterfo- rium , non autem milum in nobis gignit, ut Celfus fcripfit... Quóquo igitur modo lordeum 4 paraveris , nunquar corpus fed vari?, pro ttiodo prccpatátio- um humectàt , tum ficcat. QuareGa- ! b. exficcat & refrigerat ordine primo, C axillum abítergit, & pauló plus deficcat, 1 farina fabaceá y cui cortices non in-- t: cetera vero fimiliafunt, foris utenti Diofcoridi c abftergit; vrinám ciet, latulentum eft, ( quod non diu fucrit eli- xum,) ftómacho adverfatur. Bcen J Vsvs. Hordeumincibum venitnonfo- : vu pauperibus , fed etiam po-- iifsir ilis ; ut Áthenienfibus, Ir- & /Ethiopibüs , apud quos foelicifsime ficium pateat, ) & hoc quidem fecu- "d. t B * M CME : 4 xime quoque apud Germahos : d 7. etin temabika ferm 1.Oridaf s, cul. m veluti ptifana humectat : toftum au-B. JuduriDiofo- tef 444. cft rscli quod gracile & rugofum. Galen imum Hordeum effe tra- reprafentet: quodque dénfüm ac ponderofum quintum Hordeinátura pof- cit :) item,quodplenum & exteriustenfum. Quippegracile acrugofum, laxum ac leue, improbius cenfetur.. Porró non ftatim à melle & tritura; eo effe utendum monet, f&d loco ficco & minime humenti per ali- quot dies condendumeffe. Etenim recens víuüi cibario minus idoneum ac falutare, propter hurhorem Prec qui ex- fugi ac concoqui poftulat ; quando vero mediocriter ficcátum contrahi apparebit, tunc eius ufus tempeftivus erit. Indicium vero Hordei diutius feruati , certifsimum 'effé putant; quando? fracto ac diuifo, qui- dam puluifculus excidit. &thiopibüs quo-- que noufsimuim; ut qui autore Plinio ; non. aliam frugem, quam Militum Hordeumque -nouere. Hodié non folum panes & fercu- la; & quidem non vhius generis ; fed & Po- tura , 1j fam ceruifiam , ex eo conficiunt. Hanc ob caufam Hordeum poft Triticum ? v P9 n P Rar E e : a MIO TE prediis T ex z^ | leetifsime prouenit, (ut indé natura D fa militibus 1gnaüis: nam neftrenuis largi- . batur. Sic Ariftoteles / tradidit; ou | Doe noftris competen- ece "dc "Aetius tetrabibl, x fer.x. PME ES fm [ € lb.2, 108. d $ bi Z (A ibas. espao. k jb. z. cap.i08,. phylos , "n 445 receperit : & idem s» de eodem Ifaac : feli- citas multiplicati. Hordei, ignoro fi quem . pofsit gloriafumH ere. Variis autem mo- disHordea mentum fint ; vel vt alimentum. medica- mentofum, Vt alimentum: fic plebei de- corticato Hordeoin aqua ad crepaturà de- cocto, butyrum. &falem addunt & cum ne comedunt : & ditiores in brodijs sr narum, vel pinguium carnium decoquunt, & tam fanis quam gris exhibent; magisil- B cum fücco malüz & albümilieóukfar lo nutriens: funtqui &acetum &piper ad- dant. Vt aliméntüm medi Miudn um pró . affectus diuerfitate praeparatur Hordeum : nam ;ad varios preclarofque medicinz v- - fus, abantiquis vfurpátum conftat ; & hac tam nobilis & eximia autoritas, tamin cibis que remediis ad. noftram aetàtem etiam cata. Fébricitantibus , éxanthemati- 'us sa Mi on doloribus calidis laboran- a | | infantibus colorem vepétum conciliabit, ex Jordéo cüm lace puls conficiatur, praíertim (ifcniculi femen áddatur. Pleu- "Mücis; hthificis &alijs pectoris affectibus -calidis;Hordeum, (eiusve farina;) cum la- dte amygdalato coctum , Saccharo peni- dio, vel cando addito , vtilitér exbibetur: aliqui cum melle defpumato. conficiunt. Ventriculi apoftematibus , pulticula -éx farina diligénter ue üiná multofále D bus, confécta , commenda tur. In renum & MS . ficea "cula ex farinatoftacum butyro, aluum có-- int hordéati I— for- i$ uis, carnibüs gall inarurh, cá- longum foret ; nec infti- . LiER Puiuvs SECTIO QvAnTÀ Car. XIIX. phylossrat, centenariam Hordei frugem A collectiones i imp ir, & quidem vel vtali-- Plinio : ) aducrfus inteftittorüm. inflat oftematibus, fi cum lacte, medioeri — faleaddito, coquatür;, vtile erit. Sic pali- ! Wo: i Tu & lac bisce addünt. & bus , pro ratiohe morbi: fimum ta; üg ex fimz pierumqn Itudeamus. E. larum. ded 4-46 jue difcutit , lenit & concoquit*) quin & düritias cum pice, re- fina &fimo columbino concoqüit , Diofco- ridi: qui étiam cedemata concóquere & ma- turare tradit. At Plinio,cuni fimo colum- barum, aüt fico ficca, aut cinere, Ex farina Hordei cum oleorofato, frontále in calidis doloribus capitis recentiores parant : ficalij cum mula in formám catáplafmatis deco- quunt, & cálidis tumoribus oculorum ,& miícent ; '& oculis: ; ek coritufione dolenti- bus; im t: ad eorundem vero dolo- rem & asit Cataplafma càlidum, exfa- : rina ; puluéré gállarüm & aqua fuperpo- nunt. Strimas Diofcoii enlique duri: ties) cum pice liquida, cera, impubis pueri vrina & oléo , àd cóncoctionem per ucit: (Plinio p cum pict & impubis pueri vri Lateris oet ( vel viriliuti aüt -—- | E- parato ) Granátorum forse Cpaercdybibtli (ncruórumin d. nes, Cum lini femine, (farina,) foem &ruta( ddito étiám oleo anethino;)impo- nitur. Ad iecinorís dolores P ftióm cum pofca concoqui opus eft; a , cam veérointér coquendum d: due curá eft; tunc iate nut] autin fe- ce aceti ; àut cum cotoneis pytisve. Cu | myrto $4 aut lentííco:; aut pyris fylu aut rübo m j icari foinog "xo; ve (rmi vel adi e setufto. Podagricis E cum c ET rac Ep mele, | ad pcm ur füppüranda; ad extrahe ^ 4M alij malagmatisin modum vertunt) decocta & calens appofita , medetur : Néruis Pli- nio; cum hyofcyamo illinitur,ex aceto & melle lentigini. Puri 4 mouendo farinae cre- mor, exaqua cumpice & oleo decoctüs ac- comimodatus eft : ile idem ex aceto elicitus, ficum pice coquatur; cóntra fluxiones arti- culorum prodeft. Succus decocti; Plinio p, inaqua ccelefti digeriturin paftillos, vt irt- 2 CIh recedánt ab ofsibus & eruptionibus pitui- tz, & niüris aranei morfibus: fies erfo faleac melle; candorem dentibus , &Tuaui- tatem oris facit. Hórdei ítraimen optimum, cui nullum comparatur , at palea. ex opti- mis: ex Tritico enim fuauiór ; quam ex ordeo, quia mollior & magis fucculenta; rato ctiamimonente. : A sex Hordcei folijs Maij medio; mane cum rore incumbente col- licitur, cuius vnciz due vel tres in is inflammationibus commendan- n- grá- x i crepaturam , ad iy antur; vbi refrixerit , coletur pro potu : — . . CasPAnt BavHiNi THEATRI BOTANICI quo ay Aóns Y (alij hordeaceü Cataplaíma, A lendam, renum & veficae apoftemata, vfus atur éxulceratisintraheis & vuluis. Ei- his ambuftis illinitur, &carnibusque B. 448 eft. Denique & Orzvw ex Hordei granis conficitur ; eo & modo ; & eum in víum quemadmodum de T riticeo fupra dictum fuit. Paratur quoque ex Hordeoó Paxis, PTISANA, POLENTA ) MAZA ; MALTVM ET CEREVIs1A, de quibus fingulis agemus. DE PANE HORDE ACEDO. CATWT XIX LJAxzs HORDEACEL Qui Seruatori a no- ^ ftro Chrifto miraculi, materiam pra- —" $C buere;vt E quinque millia virorum; qui adhucfenfibus poem feruiebant &legem fequebantur, Hordeaceis panibus quinque - faturauit, nonfuntvilipendendi: fiquidem | panis ex praftantifsimo Hordeo confectus, T'riticeofere nihil cedat, ita quidem vt vcl Hippocrátis teftiÁnonió - illum proxi- mum locum occupet. | Át, qui ex láxo & ? per alembicum ad modum rofa- 'C leui, gracili rugofo & exfücco; pàni furfu- raceó Ls span exiguum corpori alimen- tum przbet, cum per aluum cidifsiméfub- ducatur: quàre Hippocrates ^ neptifanam - quidem, ex tali Hórdeo Geri voluit: aeque énim dum coquitur , (üccum copiofum ex fe jo emittit. Quare medie funt in his Laudátiffimum autem Hordeum,quod vbi nitum eft | paret, & nonni- il denfitatis ac gerwois labet : ficíd quod plenum & tenfum eft, eà quód gracile & — rugofum melius eft. -Eft aütém, Galeno d. — euam monente , hon! modo Trit | rum etiamOlyrino; & multo tüagi 2o friabilior, quippe qui nihil len ille, in fe habeat.: du it qi Darren 3» € HUDUEEICOD DESEE PIDE. Quod compe i ue foret , certé in tanta Poda- | turba ; Hordeaceum panificium hibitus, corum obfcuritau prodeft. QNI ON - "2 "Sh Db. cap 7- Í kk. ir | € Jib.z.capio8: ^d hb * ^ agricult. 32. C" lib.3.c.9. a yonicis C im tet- C mamdue exailfe P ve . de rat. vifus im morb. ácutis, hi dbi. de AMflimens. facult. i B iit. de limen fac. m 4.Synop[.55. C 4. colle£f.t.. m lba.cap.28. rdum quoq; xef4)» g vocat. Et li nius pufane conficiendae vulgata ) NL CORE IPS HIE. ky t.e M in nem effe dixerit, Galenus P tàmé op Li ?o- effe eam recte probed; parare teítat : e^ e. t 1 44.9 - í : HM. P eS €. Ve. Pre ' proptera culinis perperam contici conque- ritüt. Varijsautem modis parabatur , ut ex Galeno P colligere eft: primo in corbibus Hordeum aqua pcrfufum , dum tumet, inSole ficcabantmox in pila ligneo p lo tahtifper Ortice D eM E. Aliqu cum prius aqua madefactum ;. réliccitum in pila tundebant, & Ad quod ex ipfo tenu cuffi i erat; calo pe m ipfum conferuarea leum in aqua len-. us vni parti Oriba- incta » quindeci Galenus H« r E lib.22.cap.s. a libio. b bb de Ku EF i29 —— AME. . CasPARI BAVHINI THEATRI BOTANICI 452 tum infundendum : dein olei (vel butyri) A Quod verà vulgus & Pharmacoposi hodié exiguum, quod tamen etiam per initiainiJ- difficilis. Pefsima Prifanae pra paratio , e- tiam Oribafio o monente, vbi coqui cru- dam ipfain in mortario cum aqua contude- rint, deinde parum coxerint, Sapam aut de- frütuin ihijcicntes: quidam cum his Mel quoque & Cuminum , cinnüm quendam verius , quàm ptifanam parantes. Hodie Medici noh. Hippocràtis & Galeni puifana, 1e rdeointe o mola décorticato,quod mundatüm officina vocant , v7 intiquis , etiam ipfo Ado , delicatio- fed. cantifper in aqua décoquunt, dum n referat , dcinde tundunt; te- lopercolant, Saccharüm, ces , & falis modicum àd- qui & aquam ftillaticiam rofarum | adinifcent : aliquàndo amygda- RETE uidiorem cohibere vtile o alia, vt Seminis melopeponurn, aut aueris cremórem, cum impén- € & fomnum conciliare vo- . Dodonzus, à- que alia & culi cre- rdei integri; ih qui biliofís decoéHi ius, - ropinatur. : Ptifanam xa]azeiem2s vocant , nec Ptifana, necPtifanz cremor eft, fed cantüm Hordei tenüius decoctum, ipfius fubftantize parum aut nihil retinens, fiue Aqua Hordei: cuili- quiritia rafa& vuze pate ; quandoque pru- na & dactyli & iuiubae , aliaque fimilia, ad- duntur. In aula p Gallica foeminarum illu- ftrium potus celebratifsimus, fiti, per aefta- tis feruoresíedanda. Lutetia; etiam , ÀAu- Vinks ET Vsvs. Püfana ab antiquis tommendata , quando exacte conficitur, hoc eít, quando coquendo plurimum intu- muerit , poftea lento igne per multum o- : néc Veterum more yos vt C tium in chylüm redacta fuérit, egregie hu- raectat, refrigerát & deterget, eduliumque eft in acutis morbis réliquis omnibus mentacéis praferéndum , (monette Hip-- pocrate 4 cuius laudes &o volumine ime N cutuseft, quare dePtifana quoque infcribi- tur; quon. vifcofitas eius laeuis, iucun- da, lubrici, & mediocriter humida , fitim. arceret , quoniam in aluo non intumefce-- rét ; quoniam facilé redderetur , & affuetis, is folus ibus in febribus, bis die dari E [un Pro varijs fiquidem fcopis,modohac, D fet, longe ab opinione corum , qui tum dicinam famé exercent , tum zgtos cibo- rum copiaobruunt. Siquidem Pufanze fuc-. cüs , alimentum fit medij generis , tenue à Galeno dictüm, quod vires nec onerat, vt plenusvictus, hec vttenüifsimus, diffoluit, num,cremore addito. Prifana; inquit corides s, ob cremorem, quem inter co- quendam reddit, plus alimenti praber iàm Polenta, ex eodem Hordeo facta. Ef- ficix contra acrimonias, atq; arteriae afpe- ritates & exulcerationes » ad quas itidem P — | — mim abeplo q óbdewihwimerkan, 1: "uiu stsyalibl 2. fermen.t, ep 76. ; liba. vapaol. 'Triticea :L! ls. ? E 453 Triticea ptifana conuenit, plusalit, & potentius vrinas moüct. Lactis: veró vbertatem pritítat-;elietim foeniculi femine decocta;forbeatur. Plinius tj Pei E fanse ufum validifsimum »faluberrimumd; - ab. Hippocrate volumine laudatüm fcri- bit: precipua tamen bonitátem tribuit Vticenfi:in /Eiypto veró eam efTe, quae fiat. ex Hordeo cüibini fünt anguli: in Baetica & Africa genus Hordei ex quo fiat,glabrum Coovéxnp uUo, Grascis,) Turanniüm appellare. bic & Hippocrates , monente Oribafio s; B nam fubi ; iuísit eegrótos po purgationis potionem, . ptifanam abíor ere, quia vt exiguüm fue- rit indefcenfu, cum gula, tum pars omnis fublimis ventriculi;non folüm inedicamen- ti purgant qualitate ; fed fübftantia quo- que inficitur , quare Ptfanz fuccusabíter- gere & inferiustrahere poteft. DE PÜLENTA . Bogart 4x2 5,9) /ENTA Plinio 2, A A dpí]or Grzcis pra- : &- éticis , Hordei toti feu frixi farina eft: - etfi namq; 4Aq»G, (non ut in Palladio cor- ^ rupte legitur alphica) nonfolüm dicantur, * apud Hippocraté 2, ex Hordeo farinae, fed & ex alijsleguminibus; fiquidem aAqits ai- era farinae triticee nominentur : & alibi c tnentio fiat lentiuüm & éruorüm ficcato- rum , ita vt omnis grani mediocri magni- tudine moliti tur: proprie tamen, vt recte Budzeus d an- tiotat, Hordei, priustamen frixi farina eft: Ex hac olim Hordeata fiebant , ficuti apud - Germanosex Auenz farina, Auenata. Nec nos mouct quod Gaza apud Ariftotelem e &AQior farinam , & &X&Cpoy fF farinam triti- ceam reddiderit: queinadmodum enim. àAQilo de Hordeacea farina proprie dicitur, fic A"Adopoy de Triticea dici volunt, idque ex isantiquifsimum in ci- genus f ruiffe multi tetantur , quorum ager m phrafto tefte feracifsimus erat. Ge. Toi t 6b18.cap 7. u 7. Colle E 13. a bbas.ci e. mat.[eH.21. f eadem in fétlione, g, 2. de Republ. ' ; m libiop7. m dr à LisER ParMvs SECTIO QvanTA Car. XXI. qua: quidem & À neraliter tamen de qualibet farina, fragmenta, 4A nominen-D b dhr "ipso 20 hs. Problemar. k 454 aA dooty ab &Aco molo ; dicitur : vüde &A.d,pty xvabg Diofcoridi P: 4x4» ii&oy apud Galenum: *. fic de Hordeacea xií$uo, &x£)»y, Aphrodi- faeus i: quare Herodotus, aoo vag aA Qi imísv : at Euftathius, aei) farinam propric frümenti, vt à», Hordeie(fe voluit. Fit. autem laudatifsima polenta , Galeno k & Oribá(io / docente, ex recenti Hordeo me- diocriter frixo, ( Hordeum enim a! torrébatur, priufquam pinferetur,& retur ) átque ex hac M: paratur: deficiente autem recenti Hordeo, plerunque &exalijs conficitur. Orni tem polentaquaze recte facta, boni effodo-- ris, & ca eft uaveolentifsima, qua éX opti- ino àcrécenti Hordeo, & quod ariftam non admodum (iccam hábeat, confecta eft. Prae- parandi rationem , ex Pherecrate, Eufta- thius refert, his verbis t sx xe,9n« 2& f Qe. 2e Geo slew, ayáv, aam), n Ead, E 21 ortét Hordeum tundere, pinfere, torf re, incerniculo cribrare, aqua. eere, molere , manu fübigere, e ponere. Plinius » plures mo r Grzci;ifiquit;perfufum aqua Ho We us GERM M wr 14 , toftum, rurfi rentibus eumre urgant ( ícilicet à puluere , alijsque fo us,) madidumquein pila tundunt, corbibus eluunt , ac ficcatum omnia, miícent in mola. Qui diutius y lunt feruare, cum polline ac furfuribi condunt nouis fictilibus : Italia fin fione toftum , in fubtilem for mam moli , ijsdem additis , atque etiam milio. Hac ases j Graci mili ^ AT. E AMrul € liba. de morbmidier, d € 455 u fes equuntur) minus quam fatis eft: iure igitur ea milites abítinebant. At qui in otio degun rum ftudiofi, qui plerumqueexercitijs non - vacant ab ea abítinerenon debent: etíi vul- 70a Germanis ftudiofi per conteratá Hor- CasPani BavHiN1I THEATRI DBOTANICI uo modo exercentur; (vt funt, qui ca- A Hordeacez. At non ficutfarinaimponen-- int ea veíci debent: vt & litera-. 456 da, fic enim non expediret ; fed liquor ad- denduss quidpeeiaum fignificandus; aut (i nóff exprimatur , aqua fere (implex calida, autaqua mulía addenda. "landem eeynána zAQim. fignificant Hippocrati « farinam ex Hordeo recenti & tenero confectam,ut Ca- lenus 2 exponit. DE MAZA. earij vocitentur. Compluribus per o ía- nitatem mos fuit eam fapa & vino dulci, ulfaque commiftis, nonnunquam fola e-- ua confperíam , a:ftate duabus tri- ! xe p balneum horis bibere; dicen- B CUA Boy axe e hoc potu fitiliberari. Si cumvino — . . men MUERE. aufteto fuerit epota, veritrem deficcat. Dio- Mt ^, Latinum nomen cum non ha- Ícoridi 7, aluum cohibet, inflammationes- * beat, nifi quisoffam ex Plinio « expo- que mitigat. Sicpolenta & potione, &pul- : Miccit- Que : m ftu poletita ehus efl farina; oleo & aqua, aut etiam ex | i- lacte, conftans : qua dere Rho Inus 6j - pisi fita Athenas seca vocát,quam vocem Àp- udem pollodorus Athenienfis / à mandendo Lin ni etiam farina dicatur: n- riuat: Athehaus » veróapiníendo dictam uam eivox, certam farinae fpéciem in-D contendit , vnde ctiam uaca nominata fit; 15; adijcitur, ut apud Galenum x xete- — fiquidem uáf pihfere dixerint, qui cibus 9 xez3vn apii ^vi, in cataplafma- popularis fueritex farinis praeparatus: pofts cea crudafarinà vtere. Idem. j vL. ed ALII ea neceffarium victum ob intemperantiam - ticea Ícripfitalibi y, — vatietate diftinguentes, & ftudiosé paula- - : ap tim immuütantés , nomen ipfüm Maz Mattyam cormutaffe, atq; ita ómnem ma- gnificum cibum appellaífe : quod & Arte- midorus ? demonítrat. Hincforte plácen- tac quac in officinis cxamygdalis &Sacchas ro conficiuntur , Mafsipanes nominan hs Huius multa nomina & genéra à TT fai produntur. Quod ve 'cum vario permifceatür oftendendum : Sul yÀvx& irpéom, S blc durat n Up MNNENKCTT aal oen) 4oTONS S Bb iriker f Vtginesa lib. 7. Oribas V5. e| nm Hips x 2. $& loca. y 4.Secund&m loca. uoc UU b de prifca Medicina, de falubri vitin , Q devalnerib. capisis., Korn NE. LUE Phu. RUM hermmees rnc, aile E E - dem 457 dem Á * P atet : Teftis quoque Xenophon [, qui concione coónuócatá , milites fuos. tuf*yrt o i *- P : E 23 :. aquae potionem adhoreafufefisc à co: non admodum receffuros oftendit ; ; P] 6815, (40, aAQvnará vd a] IAEA V uU Y du TV pá- Gn. eda, X, $as apnalá, (dan d«d dOucvo my az- DE CRIMNO SIVE FARINA - CRASSIÓRE, ET PFLTÉ. UATPYTUxXIE € fequitur , pér Crimrion ;non folàm tam Hordcei, fed cuiufuisfrümenti, tieantea tofti, (iue non tofti rudiorem craf- ue farinam ; intelligit : dum Crime hon dicit crafsiorém;qua inter molendum fite Zea, Triticoq; farinam : fic &Aétius dj * K à.dedie4, | 5h6 educ Cyr. m ide dilimimk facult. capa co08 p Simpl.— d terabibliferma, € lib fe E. Bruyer de rebar ib .. LiBER Paiwvs5 SECTIO QvARTA Caf. XXIII. .À & Acgineta e; Olyr (E. 458 etiam exOlyrà Crimnona- citari fcribunt. Germani, YIormé MR Gric, fiue Giricgmtd vocant , apud quos e- tiam ex Zea & Tritico conficitur. Galli f ficcam crithem; vel grio ficcum, quafi tor- vel cri appel- ridam & reficcatam crithem lànt; quz fpifTandis carnium iuribus vaena- citcumfertur. j3s éte dici, nihilque pliciter enu p ^. B petu À erm Vena a kr e Ker FF 3 cus m 9 us aqua maceratur : deinde effufa aqua in horreum aceruatür loco ventis minus per- cum eirros , & pullulationes (hyeme qui- dem tardius, vere & atate autem biduo aut triduo ) emiferit.. Mox priufquam in- calefcat, fulcatim difperfum , fefquipalmari denfitate , ter, quatérue die & nóGteaperto aére fübvertitur: octo vel nouem dies con- bulato vimineo acuüminato texto fornaci aptato, & Hordco fuperítrato, igne lento € e cremijs , vel arido ligno ; fornàcis oftiolo admoto , fcf'juipalimari interuallo ab imo interpofito, exficcatur, vios molisfràngi dejicitür : quod ex qualibet ei menfura , ad quartam partém ac- : àntiquum; in Zytho componen- uum bonitate pracellit.. Laudatif- um 'ró Martio & Aprilimenfibuscon- C lt Dodonaeus , ei qu tenfiorem , trigiQ em eius dam r eficcatum, mirus quidem cilet; & ipfum Hordeo calidius , vel folaD tione redditum ; qua abfque leui efactione , ob alienam humi- cedit. Abftergit praterea p inus lentoris ha- TS. li Jum » 'eró plus ha eat, quam cr - ullo calórcigbergntipum à Ptione;partim ab empyreuta- 45 CasPani BavHINI THEATRI DOTANICI p : Hordeum biduo & tribus nocti- A Nein eco M ERGALERL A | io , quoad germen perpufillosque radit ^ q iod factis, donec in liquorem Vino fimilem re- egeftate inuentum fcribit) ad imitationem 269 Q.; fed etiam tg. feu vw» (alijs Bóm, 4.60 0N3 EX "^" HORDE O0. (CEP Ml XX WM X uonpto diuerfa potionis genera conficiuntür : etenim apud /Egyptios olim & etiamnüm apud Turcas zr'eoc: apud Graecos veroó Diofcoride 4 monente tinuos iterando, perficitur. Tàndem inta- — 4j» Z xeigus: apud Septentrionales etiam- pertufo ,igne fübdito , vel calatho B num Cereuifia; paratur: de fingulis paucis, : & vtrum, vel conueniant, vel differant in- quiràmus. Z49(9., ex Hordeo paratur Dio- Íícoridi «, Galeno 5, Oribalio c, Aétio d: at Theophrafto e ex Hordeo Triticóue. Modum Theophraftus e ficexprefsit: non- nullos füccos ex propria natura dimouen- do & leuiter valisiBnuemio ad bibendum idoneos reddunt, veluti qui Vinum ex Hor- deo, 'Triticóue conficiunt, quod in ZEgy- pto 2593 appellatur : Galeno ? cum Ori- bafio, Aétio & Aegineta ex putredine pros. - creatur: Hermolaus Barbarus f & Gor-. reus g ex Hordco vel frugibus aqua made- * foluantur, fieri volunt. Quopotionisgene- ré losloco vinivti&Zythum appel- lare; l'heophraftus & Plinius P afferunt: — vàde & Pelufiacus potus, àPelufio ZEgy- — pti vrbe; à Poéta appellatur : hinc Columel- ai. VelPelufiaci proritet pocula Zythi. AtDiodorusSiculus & Zythum nonfolüm in /Egypto; fedetiam in Galatia fieri affir- mat/ícribit enim de Baccho 4&3 cz sic xpóiis xa qoxcoa uev TMAT ie, S yov Lt "e X3 A- lexandrina plebsZytho, Strabone / traden- te vtebatur. Hinc ratione vfus, periphra- fticas eir» xpi» , Vinüm Hordeaceum , Athenzo n, (quod ab /Egyptijspenuria & Theophrafti dicitur. . Verüm non folüm Bw) Ariftoteli n, vel à bibendo , vel 3óém», & Hecatxo y, UD1 ; eo bibere ait : fein b f.15. g in. oe €um f. /[ib.s. Coroll. sit. n n 4k desemulenz, Q apud Simeon, . Cas potus fit jx 461 LiBER Pnaniwvs SECTIO SimeonfBSethis, $eíxas Arabico nominevo- A fertim fiin cat, alijs $ox42u : quamuis Arabibus hog. LES i6 ') uam, (veluti Rhafis fcriptum reliquit, 8l pane Z7eweri, hoc eft (imilagine, mentha ac apio compofitus : & vt Haly Abbas auctor t , quzedam etiam borncas ; ex pigmentis, aut ex malorum punicorum fucco confici- tur. Cüm ergó Zythum, ex putrefactione proueniát, mirum non cft, (i autores Grae- ci, eius víum non probarint. Diofcorides : namque fuccum vitiofum creare , elephan- tiafin inducere , meningas potifsimum of- fendere , inflationem parere; renesacner- vos tentare , licet vrinas cieat, afferit. Et, B . cum Galenó s, Oriba(io x, quoque fucci calidus: parte verc praui & flatuofum eft , tum artim acris & ó plurima igidus aqueus & acidus potus «t Monet ctiam Sethi, fatius effe huius vfu abftinere, eó quódfuc- . cus qui ex co fiat facile corrumpatur,& ner- ar uis nocumentum afferat: quare antiquos ferc omnes exiftim aíTe, mali fucci effe, ner- C uis noxium ,capitisdue dolorem efficere, | - aduerfusfacrum morbum veró vtilem effe, crapulam ex vino conceptam, acfanguinis acrimoniamfedare. Sed quia diximus, eius etiamnum apud Turcas ufum effe, hoc ex Bellonio y oftendemus. Hic veterum Gra-- corum Zythum, cum Latinorum Pofca vel Phufca, cuius Columella & Suetonius, Se- rapio & Auicenna meminerint , idem fta- tuit, nuncveróà cauponibus Turcicis, Pof- fet vel Chouffet vulgó vocari, &à Cereuifia, D juz. veteribus Curmi appellata fuerit dif-. rre , quod hae ex integris , vel contritis granis fiat. At ch uflet conficiendi ratio- nem apud Turcas in vrbe Haman, quz ve- teribus Emiffa nGfninetur, víitatam fubij- cit, afTerens nullam in Afia vrbem inueni- ri, in qua Cauponze non fint, & vbi potio haec venalis non habeatur. Parant autem exfarina in malam coacta , quee in capaci: ; aheno coquitur;ex qua deinde orbieuli con- pu Me ebullit ; fine ignis admini ht, fecti in aquam demittuntur , qua illicó E & in denfam forbitionem coit. Eft au- Ed tem candida vt lac , denfadue & boni ali-- menti : fed fi quis liberaliusfumat , caput - U à v . Aeg valdétentat & inebriat. Huius dum co $ lib. de alim, t lih. cap.109. u lib.6.. de faculz, fmpl. genus potus Grzcorum ex Hordeo nullam aliam interZythum & Curmidiffe-. QvanTA Cap. XXV. 462 balneis ea fefe fricent, quam fa- cultatem veteres in Zytho non ignorauere, Rauwolffius & Ícribit, in Alepo inter cacte- f15 potiones haberi ; alteram quae Tfcber- eth vocitetur & ex melle conficiatur : altc- ram ex Hordeo & Tritico confectam, quae veteribus Zythum & Curmi nominata fue- rit, vtroque hoc potu Turcas; non fecus ac Germanie rufticos , Cereuifia , exhilarari. Subiungit Bellonius, nonnullos exiftim fe Pofcam idem effe cum O crato, fed ma- lé: nam Oxycratum id effe, quo Grseci & ltali naut vti folent , quodque naüta- rüm fex in Venetorum nauibus & trire dec bus vulgó bibit. Eos enim qui mare ful. cant;aquam tàm diu adíeruare c c plerumque corrumpatur & fete uo vero teter ille fapor ex nimia in vafis affer- vatione contractus, tollatur ; nonnih 1 admifceri, quod foetorem adimat & dum faporem conciliet. Vt autem e Poícam non eff: ! li yum Cafaris mancipium , € henfum fuiffe Pofcam venalem h certe, nifi ea potio aliud quàm OXyt continuiflet eius taberna frigida. dum fuiffet, & quaeftum exiguum fe HacdeZytho veterum. ——— Nunc de kor?Mt eorundem. Li - [Ik | cum, Cv rur nominatur , quofep no vtebantur ; Diofcoride a mon quo potionis generc hactenu nil reperi: & vt Gorrus, noi i atur. Verum , vt M Diofcorides, pitisinfert, prauumque füccum. ,ac neruos ledit. Hermola: | iT epi ius homo Stoicus, "Matthiolus c cenfet, Corma appella. Et rentiam effe, quàm in conficiendi rati cüm vtrumque ex eadem fr t. Diofcorides: & fimilia | j p. fi coquitur , fpüma alba eft&leuis,qua —& potus x lbigcleBan. y lb. obferh.capSE. 2 ninersr. paH.L. cap 6. E qe capo. b Mhz. eol gu, € smmen.nDiferid, d Bhaninfe — ! omniun - 463 Caspani BavHiNt THEATRI DOTANICI 464 omnium fpuma cutem feeminarum in fa- A fumitur , frigida eft & humida : Maltum, cie nutrit. Refert Marcellinuse; exHor- cum exigua. aliditate reficcat & abftergit: deo vel Tritico inliquorem verfo, potio- — PEMIBEMINPEPS TT peraté'éalida ficcaque nem vilem in Illyrico fieri, qux Sabaia dt^" "fu upuli lores, fecundo ordine calefa- catür,à qua Valens Impetator in obfidione Chalcedonis, Sabáiarius per lüdibrium fue- rit vócatus. Sic Dion Acádemicus; fcribit JE yptios Hordéaceo potu exhilarátoscan- are & temulentosfaltaxe. At quod Arifto- -lés f réfert, notatu dignum ; qui fcribit, tho ebrios ;. quoniam id potionis genus eft,in dorfum fupinos cadere ác re- vinoautem mádidosin faciem pro- (7 CeRivisrÀ vel Ceruifia, vt Plinius g, àCe- reré dicta videtur, & à Germanis omnibus, Gallis, Britànnis , & reliquo Septentrioni 3 ibus populis quibus Vini inopiam iere (iue Bere, vulgari quidem ac voce nominátur;cuius ráteria com- r eft Hordeum , vel maltum Hor- m floribus Lupuli fálictarij, ar Prouincijs Zythum ex Tritico, Pánic ulgó legunt lernitanà. Nonacidum vetera. De qua potetür; ftomae ént. Hin (TELE üum contür i S IRSE onttà vero aci- pntat, ventriculum. (uccum generat. Ca ;dulterata, fiquidem loco am Salicis folia fumunt, fre. h bo. f qui vnym, f. de risico vine Gr cle legeto, lb 3) i T M. 1 465 alij & fuligines cundus & acri ter iam dic ignia. Simeon Sethi prae- irene3 6 * ; ibus bt Cereuifie noftre expre ST otiícorum rationes redarguunt, aiuntque, | multis effe vtilem, incolumitatem, : fanitatemq; efficere : & reuera quidem pro- defthis , qui calidióre funt temperamento - & inprimis ventriculo: immodicé veró ca- lidos & obfitim ardore correptos magis ad- iuuat quàm quando fimplex fuerit. Sedat B leuiter quodammodo computrefcat enim fitim & appétenitiam fufcitat, & Vene- rem cit, eft & qàandolotium : ijs autem qui ftomacho hümido fünt & qui frigidiores temperaturas habent , valde nócet. Quae - vero Cereuifia compofita eft, pro varia & in&quali miftura , & pro qualitáte eorim quiz admifcentür , & ipfà varias qualitátes & vires, fubinde & noxias fortitur. Ace- turn etiam ex Ccreuifià paratur àb ijs ; qui . vinocarént, quodàceto vini minuseftacre, | Tninus péteris, nec ádeà tenuium pártium C | eft: cuius in cibis vfüseft,át medicamentis mifceri hon debet. Conficiunthocpacto: Cerevifia cocta & refrigeratie, pifa toftà càlidà & parum fermé inijciunt. Alij dum Cereui(ià fluctuat & efferuefcit, Tritici gra- fecus ac Curmi, & caput & neruos & ocu- — Tés ldant praüósdue hümores genérent. AtBppdonés , partim conuenire ; partim difcrepare oftendit: nàm quatenus ex Hor- LiseR Puiwvs SecTiO0 Qva&TÀ CA. XXV. iiflre€er A. 2d E n MESS c" vcrbis vfum Cere (SH Ac Cereuifiam nion ex fr Videtur : recentiorum quidam , (inquit). putfefcat; omnem boni odoris, fuaucoler ju dte 4.66 camini, àquibus cólor rubi- A ex putredine proueniat; mirüm non effe,fi B ». alienam qualitatem acquifiuerit , ob quàm es; factis , ac à natura fua ; vt Theophr loquitur , commutátis conficiatur Zythü '& Ctreüifiam conuerire : fiqu fua recedat : p. | mim, pots ic, m Mood uh i fofsit : non minus quàm Polenta non recente Hordeo , fed ex màti co in aqua máceráto;conficiatur: & tunc Hordeum leuiter quodámod humoremque alienum veluti dum Maltum futurum eft : tam mali fucci fore afferü j fe, ficuti & Maltum, modo vtrui confectum fit. Quare éos , qui. Cereuifize recté parate vfum impr deri. Lobelius m fic fcribit: quà vifiis noftris proximas, nec dubie dé | s Alam (forti d uz vini vicem ài ebat : éÉ ' iduus vfus, non poteft fümmo difpendio hac priparationes,o- . ima &füauifsimze Céreuifie , & praefer- — tir eius, quae ab Anglis Alaedicitur, & vini | GG antes 4.67 CaspPARI BavHINI TuHEATRI DOTANICI 468 faporem obtinet ; proponuntur. Conclu- A Hifpania nóua Cenadilla, ideft; Hordeolum dentes; dicimus Zythum veterum Gi à imilitudine uam guo hofte ,ánoftra C ifia-diuerfum fui hábet; ir fpica nuiis quibus rum; noftra Cercuifia diuerf tilt uae, ied cominus; X Linif- us ; ^w " s. a. quod & Pliniusz innuere vide- m n" neutiqt maius, & long? alijs facul- bis: ex frügibus fiunt & potus, tatibuspraeditum. ( t | : ivy & Ceria » Hi- cile: Ceuadilla, Monar di& Fragofot' t Ceruifia & plura genera in Gallia Hordeolum Monardis, Lugdunenfi: Ürsa- ic prouincijs. Vbi forté CeriayHifpa- — 4a, Italis & Hifpanis, Caftori.. im 1 vocabulum eft , nifi à céreo colore Qvarrras. Semen hoc, caliditate quar- linen impofitum credamus :& Celiam à tüm gradum excedit : adeo enim vrente vi . do nuncupatam , Ifidorus cenfet, B praeditum eft, ut in gangranis, putridis & | arum credibile eft : fic in Picardia —impuris vlceribus , eofdem quos fublima- m ex fücco pomorum potus Gdre tum & cauterium ignitum , effectus prac ü$conficitur. NecobítatquodPliniuso . beat: puluis fenfim infperfus , vermes in fcribit , effe & Occidentis populis fuam . vlceribus necat , vlcera putrida expurgat, ebrietatem fruge madidam : plurimis nio- pro vlceris magnitudine, maiori minoriue dis, per Gallias, Hifpaniasdue, nominibus quantitate infperfus, modo pracferuatiua, - alg ratione eadem : fiquidem fubjun- jue in horum remediorum víu vfurpari yptus quoque e frugé fibi potus fi-.— olent,adhibeantur. Ad huius facultatem »eitauit. . infringendam , puluerem , aqua rofarum - ex ijequée ex Bellonio ac ux ^ ils * . aut plantaginis excipiunt , & linum intin- iG ENT" € é&um, vlceribus & gangraenis imponunt: |! HORDEO EXO0TICO dein medicamenta farcotica , pro experti (o 4VSTKÓ -— -— .— Chirurgi iudicioadhibent. Eadem ratione. p 375 siii à ^APVT XXVI —— .. inanimalium malignis vleeribus vfurpa- ^ ELI | ^o... o turt hec Monardes,ex quoFragofus, Ca» —— M CAVSTICVM. ftor&Lugdunenfis. | ie AF EN. rn cOGCWPVT XXVIL Bases Gracorum , non ec eruditi ; Auenam interpretantur: : D jj vero Bro-- mo Latinum nomenmon dant, & diuerfum ab Auena faciunt. Sic Gaza vbiapud TI phraftum 4 o Boc légitur Bromum red- dit, vocem autem quae éidem eai dici- tur ÀÁüenam interpretatur. Verum Beópuov L nomine apud Diofforidem duae plante ha- ; ' bentur : altera b quae QooaQ- sa, Auena - - herba & Àuena erratica dicitur , quo ab al- E tera diftinguitur, de hac inter Gramina egi- mus. Altera inter fruges ab ipío enume- ratür, quam fic defcripfit c. Bromo culmus eft Tritico fimilis , etiam folijs , fed geni- culis diftinguitür : fructum vero habet in . furamitate velut locuftas bipedes ; in qui- 3 .- ousfémen , in cataplafimatis, ut Hordeum, 'sTicvMiplantaeftaNi- utile. "Theophraftus 4 ex verfione Gaza de 4 propofita , quz in Bromum &/Egilopafiue Auenam, Tritico 9 btc dpa. a pss a ES pam. capo. b ibacmplao. € lbncepuf. fimilia 4.69 4-9 LisER. PRiMVs SECTIO QvagTA Cap. XXVII 470 fimilia facit & Hordeo: quin etiam ea fyl-A pé ge crafsis ac duris inuoiutum & in- ueftria quadam Tia ! Kis Adhzc inséff feliqt Der tulmis difpergi; & tunica multiplici b idem teftatur: qui de ea planta , de quá Diofcorides inter ed egit , intelligen- Wus. Plinius d, licet cum /Egilope cónfün- / dat, eadem qux Diofcorideshabet. Quod autem Galenus e 8;ií», id eft Auenám exle- gaminum genereeffe fcribit; mendo mini- |. mé caret : idcirco pro éarejav, empay répo- B re: 4 - nendum effe cenfemus. Sed Virorum - triplicem Bromi Írueisproponemus. L AVENA VVLGARÍS bus copiofis nititur : ex quibus culmi ali- quot ex gramineis vaginis prorumpentes alfurgunt , geniculis diftincti , at triticeis . fhine fpica rara ceu juba Arundinis fefe ex- plicat , ex qua folliculi veluti parua locu- fle bipedes , longis ac tenuibus pediculis dependent, flore candicante , in quibus fe- men Hordceo longius tenuiusque , acutum & fübalbicans continetur: quodgeminum,. (altero tamen (emper grandius exiftente)) & fuperiori parte exiguis capillis hirfutum. -« dum Pini Qui commode ftercorari non clufum, non vt 52 acre deciduum : atin 4 ^ ^T a RET : tes ^R ximé a 3. li, candida & dulci : &: ne cilé décidit , idcirco quidam Aue cae genüs effe exiftimarunt. In hà tas Obferuatur: nám ea quae fingü feritur ; nonnihil ab ea; qux ex dec mine fponté prouénit, variat. Nám ta náfcitur, culmo eft crafsiore & uz fponte, tenui ftipula & fpi nà fterilis eft: etenim anni faece men caducum in agris refti ili fe te regerminàt 5 reliquam frugem; fuit, praecóci maturitate praueni mentüm fubripiénstabe conficit. | Locvs. Cüm Galeno f autore , frequentifsima (it, & potifsimüm i1 quae eft füpra Pergámum ; ubi & T: Olyra: uberrimus prouenzus cft: & f calidoi Afiafrigido : Apulia in omni folo , tempore quc deum ferunt. Sunt qui agros confe nuatur: ut Theophraftus b etiam mo inagro jaceat,imbresque cere & meliusfieri certum eft. OMEN. Be4uO- Theophrafto 8:24. * i , & : * " x c» " i 1 d nodofiores: folijs Tritici aut Zez : 1n cácu- E Diofcoridi, Galeno, Aeginetac & alisforté à Beua, vel Gsépn, quod. cibum fignificat, cum , ut mox dicetur , in cibum non fo lóm jumentorum , fed etiam bomirum . veniat: vel ut Aduerfaria , à fragoic foni- - táue, quem feges matura, minimo flatu ta- cta, edit. Bromus Plinio, quamuis & Bro- snas fiet viis frugum, quod AuemiPlic nio dicitur, de quointer Cramina egimus. | d übaz C6 db6.de fimpli. feels, Y übasde ament ful g libascepri. Órüboepao. h Sfüp. i dbi Gergic. k dib.2.cap.it. GO 3 Lj PU .— iat,Portz. Arabibus, Chwrtal, vtSerapi . Anglis, res & Hauer. Gallis, | et ruftici Lugdunenfes Guadam nuncupent. Italis, //ena, (iue Gena. 5, /Inena, fiue Aluea. Bohemis, W ou- raris, Zh. At; haec quam defcri- : ; ab Herbarijs communiter Auena, ena fatiua dicitur : Auena frümen- rà , qham aliquando in Hordeum efcribit : Auena vefca, Aduerf. Lo- Gerardo. Auéna mitior & fátiua, ino. . LAVENÀ NVDAÀ J A " , o. - G- Eme, ITER M EET NÀ altera , NYDA dicitur , eó emen nullis glumis inüoluatur, edicta fimilis, quz non ita cét iori melior & fapi- 9cul ab amono (in- Tamefi , qua Loadi- 1f. Lobelio, - Germanis, » wi Caspanr BavHiNI TuHEgATRI DOTANICI fi do m : Auena prima fpecies, An- B cito cadit. Clarz. Galenus o, Bromon fiue Auenam ex & Triticum & Hordeum &Zeam in Ave- Jnordacitàteri : témperiém pauli rem habet r, & nonnihil adftr: tinet , vnde & alui profluui: re Sethi frigeficere & aftringe dem ordine primo. 472 tu, fylueftrior eft; ftipula quinetiam & ore, & folionigriore, granain fpica dup ci ordine, in Auena fingulari glumo bina ariftas profertgranum REDUDs longi s & pilofius: gluma pilofa & nigra, e cu- ius dorío uilla intorta nafcitur, tunicàá tri- . plici veftitur , quarum tertia maturefcens Locvs. inter Hordeum & Triticum , quemadmo- dum Auenam, folüm inter Hordeum nafci, «— & hanc Auenam , quemadmodum nigram Galatrum nominari, Porta » refert. ad Ozonas laudatam mentionem feciffz / Cacfalpinus vult: Auenaaltera eft, Anguil- leguminibus(vti fuprà monuimus) effe di- xit, quomodo & Panicum & Oryzamlegu- mina appellauit, ita vt in diícriminatim vo- ce iare/s & avos leguminis & frumenti v- fus videatur: at Plinio p, Auena primum - omhium (praefertim Zee) frumenti vitium eft, &Hordeum in eam degenerat: (aliqui -—— 2. ioctitér frigéfacit , Oribáfio ;, & qui- rdi T Cuim autem Auerize & s & medicamentis vfus fit , de ípfius - in ci- [! 2 Y" diio rd 3 E] 3? : Hanc in montofis circa AÀs: bes Es | las Griesbacenfes fatam copiose vidimus: .. Nouzx. Huius Diofcoridem inter me- . dicas plantas , quee ZEgilopi fit fimilis, & - * vefcuntur: Quare Germani Medici & fanis « &ezgriscommendant t . floridumque fatis coloreni infantibus effi- cit ; ít étiam Turferüs y teftatur: Oriba- fio € quoque Auena, maxime omnium le- r'uminüm , ad concoquetidüm accommo: ta eft, & eius optima eft forbitio: fit eo- dem módo , quo Ptifana, vt hemina in de- cem aquae heniinis incoquiatur. Recté er- o Pliniis 4, Germanie populos féréré f ibit ; quibus frümenti imftar fit ; cüiu$ etiam pulte viuant. ex füprà adductis in Tritico & Zea & déeco- rundem frugum farina fiue Crimno colli- gere eft. Ex Auena duplice farinam ha- bemus: alterám, ex grano, Zex inftar mo-. lito, quac albicatis: alterani, quae tex Aue- ^náfrixa , qus nigricans: quz iterum du- plex , altera crafsior , quam cum aqua co- tam , addito butyro edunt ; aut forbent : altera tenuis, éx qua Sueui pultem craífam; noftri veró forbitionem parati. Solent & Saxones farinam Auenae crafsiorem , quam E. me * nium Sale afpergere & fic fimul coquere. €x Aueha leuiter tufa pitifitadue apud illos c edulium fit , quod vulgus Grual- lur appellát ; eodue quadragerario ieiu- hio diuites aeque ac pauperes fréquenter u- tuntur : cR & ex iure carnium editur: quidam edici id faluberrimüm promit- ipfi Grote vocant, omnibus feréobfoniss üà- morbo que apud quaídam gentes inferior: mannia & Ármoricarum regionum apud Germanos tempore inediz « nus 4 eítinfü allia. Anglia parte; panes & placentasex fito en Cabe e Aena | panis, & puls, & potus prarparai veteres quoque videtür fuitfe e Auena parturi, &,dpi- dictum,ut deó dheram: fiquidem Aegineta e; : (ange coquenda: modum declaraffc iungit : eodem autem modo quo pt tem. y. qualis u | àic folét ; quàm aquam vita áp ea loco vitii éós vti , hocqué fecus ác viho generofo inébriari : Sed & in medicamentis víurpari fo lant. Sed, quod addit ^; Ger- Etenim Tralltànus g Auenae cremoreé manos nulla alia pulte viuere , ipfum falli; D co ptifanze in. Ue Wele ex | ren ícribit: etiam in Pleüriti (aug ri d d iua ) profertim aue to: vim étim qua humores ex thorace & pulmone purse & edücat; haud niin quam ptifanà , fi non etiam à o pliorei, obtirtet. SicDiolco ipfa puls confecta, aluui fiftendi vi pruedita - éít. Tufsiéntibus fucus forbitione pro- deft; Diofcóride& Plinio àutoribus. Sum- rodéffe difficulter meientibus , & qui - cholera afficiuntur. Sethi fcribit - Coritra ardot t dorem ventrículi (Cebt Germa- hi vocànt;) eius grana circiter viginti , ma- . fticata & deglutita commendantur. Farina . eiüs tque ac Hordei ad cataplafmata vuilis Diofcoridi & Plinio i: & vt Gálenus K, - 'atáplafmatis modo impofita , deficeat & - Cataplalmatis modo impofita ; d digerit mediocriter ac fine morfu : inftai i | G6 fMi IE. urolBas E xdefantopiit, y iMMabfori. & a-Sympar a lübikcepi]. b Corher.übi. in Dif, — t G ape fenlj/ei. u LcoleBoty. ^x xdsfacaloment t ibat. f ilie & Brwyer. derecibar.lb 5.29. d Ve aliment, fac, dr Üribaf. | nes ) à übaz cp . g übwcapag bh 6bacepud: — GG 3 Es - k übs. Simp. 475 CaspaAm: BavHiNI THEATRI BOTANICI ——— 476 hordeacez quoque inflammatis & luxatis A VSTILAGO AVENJE. membris imponitur , quare altera alterius loco vfürpaBiepote(t, SBlfinio Auenz inaq 4, n2CUOs tollit. [ut ce unt & pro fuco vtuntur. At ipfa m putámine, vcl perfe, vcl addito 0 & cumini femine,in facculis cali- cata lateris & infimi ventris dolores xus, & frigiditate caufatos tollit. Vul- ad dolorem nephriticum mitigan- enam, cur baccis iuniperi facculo calide parti applicant. Ad fcabiem B n ; balneum , cui ftramen Auena- coctum probatur. Stramen noftra- madmodum & Zex comburunt;eo- ucre ad pültes nigras, quas fere t, conficiendas vtuntür , ipfeq; puluis iromàtarios Dfiffermet! noraine ven- unt »1 qui fub finem Maij exgra- folijs, Aquam eo modo quo ex iciat tad dolorem accaloremin S] geh » guttas aliquot inftil- linteola intinicta applicant: ad quod C üccüs ex folijs expreffus, fiin eolin- itegantür & apponantur, valet. vm "QUOC (UDOQ TSLYMX. os | SECALE S. .. culmum attollant; idq; coeli conftitutione (dam propria , ^v e pax A à e $54 bitudo , Ciceri & erucarum | infeftatio: |s etiam pulicum beftiolarum erofio: non- nulla etiam fcabie & falfugine pereunt , vt Cuminum : fic in Tritico; cantharis nafci- )&2 tür:&in Eruo, phalangium, & in alijs alia : a. 7y 1 "QM pos c MP. cap. 9. lib. 3. de canf plans. cap.27. d" | ganera. 477 LisE£R PaiMvs SEcTIO QvamTA Cap. XXII X. ex | enerá, Vox igudi&y à Gaza d modo per ru- À frugem fuam effundit : refidet enim in eo uS imitationem Plinjj c, redditur: humor putrefatus , qui rubiginem créat. nodo per axuginem-éfhon tamen; e, quod fpicam gerat eraélam, denifio- rémqe en ex | —— lucre — poteft: qua de cauía, fpicam alic | densi^ eda eft; fic enim quoc nuum eft , diffolui atque decidere cel. poteit. Hac eadem caufa reddenda ordeo e(t , habet enim przedictà on maxime cettérorum compáratióne. imbres décidant ; nec rore: inclinantur magis quae longae fu nent erectius latae ac breues: quo fi épumiGou qu, (a 19i em fentiant , 4 Plinio 4 eft & aliud ex vicino Auen: tium; cum amplitudine inchoata gr fed nóndum matura, priufquam ro euanefc i 1 qu Theophraftüs », inter um [3 E A ^ ud : CIN E és Noo Igoretantum cm putri * ad tur: Lo: Dcedanl à e AE 09 laginen e E ox ER di:ud . lib. 4. de'cauf plani. cap.is. — h ín jb. à. de caf € bg detanf plan aps) dr lb, epis. — E. müba deaf plats b Ve. B rs m. Thaphribi ife gun.ap36. i übaespaf k didi plam apio. iar o P, DE EPI decanf plancapi. 9 iba eap: 10,779: b qi dt cawJ. plant.capis. p DRE n ETE LUST E dedrborib. cAp.ig. y jm fnis iconibi. 4 d vp. hw NURCR .28. 4 u. i VARREORO | — . & * x yu E gcc | adnullam | 479 CasPARI BAVHINI THEATRI PBOTANICI 430 » rtu & alternatitü | ORT . lofo, oui figura,tectum , & afpera arifta at- c AP VT XX I3&c: matum eft: Eus exuto, granum üouispré-. f'antiffimo T ritico candidius, d | lacidums - durum, Auena breuius & craffius confpici- tur, qualem in agris Veronenfium legimus: B at flores non obferu&uimus; quos vt in Mi- lio purpureos effe i & eodem S & flores & femenproferre, dicunt. Lubet de- Ícriptioném Oryzz , prout autor hiftorize auriferi regni Guinéz K propofüit , fub- iungere : Oryza, inquit, in culmis crefcit; non nihil inflexis & incuruatis , firmis tà- men & rigidis, fpicashábet acutiffimisari- | ftis formidabiles , grana vero ipf glumis - inhzrent; fiue folliculis cerei coloris: cül- - mus lóngitudinem hábet vnius pedis cum C dimidio , aflimilatur veró ftipülis Hord fed radix ad Triticum magisaccedit. Or ginem tráxit ex Indiá, & per vniuerfum feré terrárum orbem difltrácta átque diffemina- ta eft, ita vt vixvlluslocus Indie Oryza va- cuus reperiatur. Multum requirit caloris; & mefÍis eiusferaadmodum eít;in Septem- brem nimirum incidens. Hocvero mirum E c T. dá quod gum durà & fpifía, humido ROT ORE àgro delectentür, & quód terrà humida & AER c cx | . vliginófa, frümentum tam praeftantis fapo- E! XYzAM , quàm cum Diofcoride a exD ris & alimenti , tamque ficcum procreare -— Cg rà» amp?» Acgineta 5, Plinius c poffit: hecille. Genera duo faciuntex Si- Celfus 4 dixere, Calenus e inter zióze;a | mcone Sethi, Ruellius/, Lonicerus& Ta- — — i recenfet: izro,4 enim f'appellari/ bernarmontánus, vnum granocandido:al —— iafemina,équibuspa- terüm gràno rubente, quod háctenus non vidimus: & hoc a Plinio defcriptum Rucl- Tus affert. An Plinius m , Oryzamàno- T4 —r———ÓÁP t, cerea minime co defcripti Ilic fed vic fortehoc Plinij ilud ft, quod Afia Barbara, Romanisinuidebat:nàm! atistriticeis & hordea- — Strab Yobuf oribus, genícu- ioft h E Hide qp Ub, planis € regis intere ibundat, caftellisad hanc rem montibusfu- erftructis, aut pro fterilium annorum fo- . látió, aut pro famis , obfidionifue álicuius ' remedio, recondunt: Oryza enim przci- pua omnium Indiz Orientalis locorum àn- nona eft. Differéntiatamen apud ipfosob- B At PE ss nen crefcit, vt in ) - feruatur: fiquidem in Goa. p vrbe Oryzam . vendunt in forma mafL orbicularis, funi- bus &ftrámine colligata: qua ita vénditur, . bonitate reliquam non cónuafátam füperát, E. & dicitür Oryza Girafol: at vilior Cbambafal E 2 . s ii E . . ^ - * . mominatur. Verum 4 binis hifce voculis, Girafol & Qanbafal nonífolüm Oryzam,fed & reliqua omnia diftinguunt , & cuiufuis ig nobilius Girafol , inferius veró Cbam- * Patanenfem Hollandis mififfejin nàuigatio- neIndicarefertür. —— urs — Locvs. Locis vliginofis àc paluftribus mafcitur, Diofcoridi s : magnà temporis -— parte in áquis refidet ; T heop iráfto £: in- ter amnes prouenit, Straboni. Ex Indiail- lata fuit; & Theophrafti zetate Graecia pe- regrina fuit,in India fereBatur: & quidem Eratofthene auctore, cüm zeftiuis imbribus maderet. Et Ariftobulus apud Strabonem tradit , MC ALN in aquis conclufam ftare, D fam fegetem laturam : ita vi areolis qui ufdam factis , etiam altitudine quátuor cubitorum ; multiplici fpica , co- piofo früctu, meti circa Pleidum occafum, & vt Zeam repürgari : naf:i in Bactriano o & in Babilonia, & Sufide, &inferiore Syria. Hoc feculo licet in vniuerfa India Oryzz frequentiffimus vfüs fit, alijs tamen i locis copiofiffime colitur , vt in Benga- la s, vbi pra oranibus alijs Indi locis V- berius prouenit : onerantur enim ea naues — —inuüehendái, nec tamén vnquam in Bengala res , tum ,ve Miner | ea deficit: fic per vniuerfam infulam x Ce- —loyfij quod de nauigatione fua fcriptit, ron. lon; quz in régno Candy eft, & Madura. y tionibus ita molle(cit, vt Oryza méffem! & Cifius d regn lat: & nea, &infula S. Laurentij: in I4uze * bafal vocare folent. Át Oryze r genus ali- demi quod peculiare; interalia munera reginam C cetautem copiofiffimé in Afia, ülá, tanta copia, vt hinc vicini ped | tàft: terraenim pinguispérpetüiséxundá- rüitica auttol x qninerimüs, Or 492 Ain regno Pegu 2 1 vbi nil preter Oryzam cit: in Patani a inftar Silieinis & Tri- umeaabun FEP 7 lis S.Marize & Celduum. laponen | Z vulgó eavictitant. In regno Congi metropolim quze & Cóngus dicitur, ties in qua; fed non mágni pretij, Sic in infüla Cóyo » non magna cis infulis, & quidem exincolarun gentia potius , quàm ex foli vitio. eft Bellonius ?; per vniuerfam /Egyr prz reliquis magni cenfus effe, ita : gulis annisad minimum fex naues: cx /Feypto Conftantinopolim adueh fiquidem En circa Nilum plurimi Oryza conífiti fint: quemadmodu niüe ; ad montem Olympi, ampla; pto & Fortunaris infulis proui tàmen étiam in multis Europalo vt in Hifpania , in agris Hetrurioc & Loft bardiz , circa Mediolanum , vnde potii mur ád nos adfertur: quare Plinius & ai Italicos agros maxime Oryza g: auctore Porta /, in Salernitáno ag tenti,vda planitie, maximo prouentu, tamen eutipis & ilicibus & fluuijs d quoties opus eft;rigant, aliàs null ficcum & e dum requirere fo. & falubre alimentum ribus Italizz, Pedemontanz prouinciz, qu buídam & Gallix locis prouenit. Verum juo pacto & qua füperftitione, vt cymbalis, dies , &inuocatione disbolorum , quos colunt, aptid Calecutos in India feratur, - complures quotannis; per terrarum orbém E metatur & recondamur , cum alibi paffim. | apud auctores , tum veró in itinerario A- iniucunda habentur. Sic de eius cultura | copiofe Quiqueranus Gallus n fcripfit. Rei | WS auctores Latini , quod quidem me- culturam minime per-- &uri; ad dimidium genu ih aquavétfentur: fecuti funt: forté quod tum Itali: parum. plans. cap. 4. Qrient. p xpernindOnenan qoa. pérk Id Orient. 6. Orient. Ind. s lb. cap t7. t à Mf. | (O8 part. 8. Orient. b qe $. EF. laudibus HH EI T ^h 483 . QasPARI BavHiNi TugATRI BOTANICI 484- familiaris fuerit: ea etenim ab externo orbe A leri. Vulgianimos opinio peruafit, ea fr e- inuecta,cum India populiscibusvulgatif- — quenter veícentes; obeíiores eddi: quare in | fimus fi t acítiuis folibus m quibufdasiftuis fco mite ede Liofen | «s, meflis'ferotina-circa aequi cilendóres Or za frequentius vtuntutet IEEE" 1mnale : quare Septentriónales ex lacte. & largiore faccharo affume ties. || icet humentes magis, tamen vt Sed veterum Medicorum fentenda conum refpuit: etfi Camerario 0 inaquo- dicit: vt quiinter ejéveece. (iue leuitef ; aliquoties prouenerit. ln Galla p alentia & dares fiue quas difficulter con , enfi quidam eam excolere tentaue- — ficiuntür retulere. Nam Aegineta a, Or M Lratamen: nam parumlixteproue- bafius 5, Actius c egre concoqui, exigui. ^ impenfa maior , quam ex eius pro- hutriment efle & aluum fiftere fcribunt. AE ; ilitas, fentiebatur. Pracftantiffima B Galeno d & Aeginetac € adftr ictionis. ceafétur , qux ex infulis Philippinis & ex quippiam habet , quare mediocriter venies ChbinBBduehitut/ .... 25 c aecioz trem fiftit.. Diofcoridi ac Pfello mediocri- | | Nonzw. oj Graecis, foli Theophra- | teralit, aluum fupprimit: & Galeno Chon-. | "ipto , quod forfan Indicum nomen. dro f£ fimiliter paratur : coquiturdue led. ! cft rimum ex Indiafueritallatum, vto difficilius, quam Alica conficitur & minus aíto q. colligere efl. Latini alit, & in edendi fuauitate; ab ea quam plu-.— 3ra m Oryzam retinent,nonnul- rimum relinquitur : qua omnes infiftenda | - lit ufum nuncupant. Arabibus Zr aluovtuntur, ipfam eodem modo quo Ali- &, tSerapioni r. Haliabbati, Arfpra cam coquentes: pifta, tanquam Alica ,COle E. ; Bloffigrapho Auicenna,/atbe- | coctu facilis redditur Theophrafto. At $ » Ouf, ipf. Belgis, Rs. An- C vis adítrictoria infringitur , fi per noctem | Gallis , ys, (Ris. Italis, (ufo. inaqua macercetur, Celfus ^ imbecillimis "rox, dtroz. Vngaris, Qs, Ktn- | adnumerat praefertim elotam; bonique effe — » Rose Malaice. In. Bantan,. fucci & ftomacho idonéai. Sed craffio-. ft femen maxima eft copia , ex qua Ptifanam confi- m fiue di- ceífas? agedim (üme hoc ptifanarium Ory-- "ris € candoris eximi. zz : quoda! fumunt pro vafe, in quo pti- cenfuere , Hermolaus, D fana coquitur , vel tunditur: jS pro Oryza.. hum it) Columella: , femus per Pufanam Oryzz:, intelligere O- ryzam piftam, Pufanze modo repurgatam hoc eft cortice nudatam, quemadmodum ad nos adfertur , & omnibus locis venalis anuar ior | proftat.. Oryzz vfus vniuerfis pro é na- T yphen Plinij x itatuant,moti — tionibus , tam Europais , quàm Africanis, us: Typhe & ipfa eiufdem gce- familiaris eft : inprimis Indis ( maxime in itin noftro orbe Oryza : vbi Orientali / Índia habitantibus) vt China & O hi Philippinis infulis, Iapponia, Mexico;Peru, - E alijsque locis , apud quos precipua m an-. lius & circa Idus lanuari nona eft. Quomodo Indi primo ea in cibo - Ke s V. t 1D pri- & potu , dein.quómodo lurce , tandem * j du bmneoniBe- quomodo quoqte Chriftiani v »bre-. E yzà eduli t uiter fubijciemus. Haec Indis : . €O Eit: etenim in Nagabatan cum p r, hac contenti effe coguntuf : fic n ?, panem non babent , fed eius 48j LisER PRrMvs SrcCTIO QvànTÀ Ca?. XXIX. 486 loco Oryzà in pulmentum toftà vtuntur. In infulis Philippinis ? fimiliter, quz vef centibus. alimentum "probum folidumdue praitat. Et vt Linfcottus 4 in fodiintulii res pane non vefcuntur , aut admodum ra- r5 vt nec ferui, necancillae, &idnon pro- .. pter annona caritatem; abundat enim Sili- de ; fed quod ad Oryzam adeo affuefaáti funt, vt àlium cibum non expetant: fed di- uerío modo páratur. Nam apud Canaryos Y contufa , rufticorum & pauperum quo- tidianus cibus eft: apud quos nondum ex- B corticatà, in columbis & gallinis pafcendis Hordeum fupplet, In Bantan 5; in patel- lam exarboris cuiufdam folio factam; Ory- zam coctam , & modico iufculi carnei per- — füfam, exhibent. In Philippinis p infulis, in vafis terréis , quz porcellanae dicuntur; decoquunt; codcm cum fio iure in pati- nam eHundunt, & fic cum cateris efcisper- mifcent. Alij ex aqua coct, pifcis faliti ge- mus , aut fructum falfum V amgarillis di- : | Cum fiue alium cibum ex pifcibus, aut car- C modo agitan pibus praepáratum addunt, quibus appofi- tis iufculum affundunt, tandem cibum di- itis cápiunt , cüm cochlearium ibi nullus "vfus fit. Solent enim t incole pifciculos quofdàm minutos, mágna copia in maffam contunderé & poftmodum Soli exponere, vt computrefcant & foetorem contrahant:* hanc maffàm ad Oryzam & cibos alios loco regri tantitamen faciunt,vt vel rex ipfemet omni-D AM Achin t placentis his olco affufo molli&- ^ti, vt videre eft apud Aét A — fant, & in locafinitima diuendunt; aut ij- ciunt , eam primum macerantes, dein el Xantes, eo modo quo apud Germanos Cer uifía ; aut apud Peruanos Aca, ipforum. l ADkx : " 3 3 v n E à ; d : p o.part. Ind. Ocódent, 8. pavt. Ind. Orient, t 2. part: Ind Orienés7. s $.part Ind. Oi *oInd.Oriemt. x Iofeph, deoa Nr annige y Xpart.Ind.Orienti$. 8. part. Ind. E. € m "Adwevjar. d lib.s. obfer. capul. e parte 1. isiner. cap.8. £odba. obf. cap.$9. £ lo coquunt , diuque ebullire finunt , nullo tranfeuntibus liberaliter £ inMonafterijs, ad montem Sinai ,e vaccino, (ficenim facilius conc ires alias permutant. Potum x quo-. que, in multis Indiz locis, ex Oryza confi- iecto. Culinxfaccharun E. co u pfidibus impofitam À potus,conficitur. Alij y vtin Pegu;áquam extrahunt, quae cum Aqua vitz, vel vino: igne eliquato, fua virtu àci re poteft: in Achin zi bus Indicis , àqua:n deftillant;q | nes inebriat & Zfrack ipfis nominatur: fed ín hac re Chinenfes a pre caeteris peritiffimi funt, & ex hac aqua, ceu vino, victus ecr- tum emolumentum quarunt. Qui Orien- tem 5 inhabitant, magno illi Cam fübdi- ti, ex Oryzaà additis varijs arómatibus, non- nunquam & Saccharo, quotidiánam potio- nem parant, qua faciliusociusque quat vi nó, inebriantur. Sic apud Mauritanos, ex Oryza lactemacerata liquorem (inquit Pe- na c) défliflaat; limpidüm primo, deinde oleofum, nec parum füauem, necmitius hilarantem fpiritus , & inebriantem , qi ipfum vinum. . Apud Turcas etiam Oryza in magno víu eft quam ita in cibum p rare.folent: copiose eam allumuntjin retur, corrumperetur; Bellonio te: &, vt Rauwolfftius e o vllus cibus apudipfos tam vulg diuerforia nulla ultem ex Oryza confec : 2 praebent: fic eti nantibusofferentes. In E. lunt) vt Germani & Belge, nuiuia celebrar tiam conciliandam. Alij e; ex fucco Amygdalarum du uunt: quandoqu contufo , afpergunt. ES J dibs.cep.. à temabibll.ferm.a.capo7. k Brprim — CASPARI DBAVHINI 487 | ; 3 thi , apparata, bonum habitum, bonum que À «tige RISUS II IRGRIII RII RC cenitalefemen auget. Pul- iuntur , vt in ijs folida nt & in cibum fumantur, nón us fuccus, vtcum Hordeo fit ,l:cet hraftusex Oryzaiufcula parari fcri- nHifpania / , ex farina huius & galli- narum pectoribus elixis & incifis, cumque Saccharo & lacte,lento igne coctis& ligneo inftramento valdé fubactis , fuauifsimum cibum , quem Album vocant; pararc folent, colorem affert &. eftque plurimi alimenti , fed paulo craífsio- B ris. Verum oryzz efum in Pleuritide da- mnat Aretaeus nn , quoniam ficcet & exà- reis , potiusque coftarum purgationem upprimar, quàm facilem reddat. In catár- his vero & doloribus capitis, à bile caufa- is, nimio fluxu fanguinis ex quacunque s parte: vlceribus inteftinorum, re- ficae : Ruxu hepatico;eius efus com- r. Sic Dyfentericis, coeliacis ; & :a laborantibus exhibetur ; praefer- uli extincti fuerint : addi poffunt .Dyfetitericis eius deco- | m efbinquit Sethi;mo- vero cum eft magis pro- atem aftringit. In hepatico fluore one fanguinea Oryzam cum lacte, iure co er fetaceum - xhibent. y2a cocta per liquoties affumpta. In hecticis & fau- . exulceratione , ex farina cum a- e tyro recenti cocta , addito lore, forbitionem Sac- MOTEL d ipientem inflam- . ibus Chamzreli & yrrefacta & decocta in lacte, in quo i- € Batauo ? quodam proponitur. Milium hoc / lore quidem femen cannabis emulantia/le forma tamen nonnihil oblongiori , quz . didiffimum apparet. Et lioc frumenti ge- horum aduentum: Hoc terra commiffum, 'eremedium, - * 1 * 1 , , . . M 4 - y anfmiffa, & inD tur, cumquealtitudinem viri affecutum eft, " cent : Lolium enim & Zizania non euel- lunt , fed (imul vfque ad tempus meffis | di : & E cium requirit, vt Solis cálore probé exfic- TugATRI POTANICI 438 DE ERVMENTO INDICO T dco) Boeth 7 FPLIC n e "hie OBRPVT XXX NM RvuzxryM apud Indiz fcriptores quá druplex reperio: primum , ipfis Milium Indicum : fecundum , Màjs , quod Triti-- cum ipforum eft: tertium , quod Manigette - indigetant : quartum eit Oryza : & trium , pofteriorum delineationes , in hiftoria In- dia: Orientalis « , proponuntur: de Oryza cum dictum fit , de tribus prioribus ácturi fumus, & quidem deprimo & tertio, quan- tum ex Indicis fcriptoribus colligere licuit? cum de fecundo etiam ceteri Botanographi iam egerint. or L FavuswTYM iwD1cvM QVOD MILIVM|- INDICYM VOCANT, his verbis in defcriptio- | ne auriferi regni Guinec ad Africam perti- | nentis, quod alias littus de Mina vocant; 1| fpicas habet oblongas, funtque granula co glumis fiue vtriculis & folliculis , ariítas nullas habentibusinhazrent, inftàr Dipfaci: : herba : fráctum veró & comminutum,can- nus femper ha uerunt ; etiam ante Lufita- breui fpacio pullulare & germinaré cerni & flores iam ex fpica prominent, in agri medio tabernam quandam ex ligno ex- ftruunt, fítramine contegunt, & filios inea - collocant , vt ab auium pernicie (quam a- | liunde non rhetuunt) frümentum vindi- | crefcere (inunt. Exactis tribus ménfibus; hoc enim fpacio excrefcit, abfcinditur & in terram depofitum , vnius adhuc raenfis fpa- cetur & percoquatur : poftmodum fpicas. culmis refecant , indue fafciculos collectas domum depot tant; ftramine ope: muhiendis quat & cingendis aec deflinato. Milium hoc , fn optimum eft, ex quo facili labore & cura; lurüm; £&d molle adinódum & attritu fa- frumenti pénus — anes pinferé licet; cüm non fit cráffum & ——— 459. . LiBER Pmiuvs SEcTIo0 QvAmTÀ Cap. XXXI. 49Ó cile » maffam conficiendis panibus ftatim A ftatim nato infante (quem 4 abfque omni aptam praebens : qui quidem pancs,fi reté ^ pudore , magno virorum easnlicruim iá- pinisent. uM Der coloris, cum pa- uenum , & virginungill nti nibus quos noftri ex Farre feu Zea confi- bus, irt lucem proferüm | ciunt, forent. Verüm cum fornacum & quem properant ; utfe ibi purgent Z£- ufum ignorent, & maffam i- ibfianga mox affumpto ntum 9 Itam , fóco ab ignitis faltem cineribus ca- quo, quem ex oleo & frümento À Hend, imponant; colore ad placentas ex le- /— vocato parant, àd operas & negotia dome- gumine quodam, quod Panicum quidam, fticareuertuntur;perinde ac fi nihil ex puer« quidam Pegópyrum vocant , factas acce- — perio dolorispercepiffent. ; dunt: faporis tamen boni fünt , & nutri- WU ETTMEEENIC inentum falutare eu ,in-B' ter edendum dulcedine quadam linguaàm — D E FRE MENTO IN D1CO , 1 QUOQONOTON JOCQCHOP COP QUO COP CQ CQCCQOI COP" ONOQNSTPNM C S even mi noni TERTIO MATS DICTO. -. fendant , quod arenulis ex lapide molari CER usb E v4 . contractis , abundent. haec ille. Meminit | € À L. : d T XXXI - Philippus Pigafettà c, in defcriptione r- 1L FRVMENTVM INDICVM gni Afrcani , quod Congo tam incolz, Màvsg DICTVM. — ^ Te Lufitani appellant , feminis cuiuf- . dam ex quo panem conficiant , his verbis: . omnium generum leguminibus abundant, precipuum autem femen eft quoddam; quod Lucum appellant , Cánnabis grana, C, . nifi quod pauló majus fit , referens , quod - mola manuaria fubactum & piftum , pa- - nem praebet ciuibus faluberrimum, candi- -— dum, triticeo noninferiorem. Lubet etiam —hic meminiffe Arundinis gratum feren- tis , in Virginia 4 infula prouenienüs: in- quit autor; eft ifthic Arundinis genus, gra- num ferens noftrae Secali aut frumento fi- mile, quod decoctum efui aptüm eft. ll FavwzxTVM DunicvM GnÀNO AVEL- LANA MAGNITYDINE : folia e habet angu-D fta & tenuia , fed in tantam altitudinem, —— quemadmodum Frümentum vérum (intel- ligit Turcicum vulgo dictum)non exurgit: ex ramis Frumentum inftar nucum Áucl- lanarum dépendet, quod ariftashabet cum ^ Tritico fiie Mays conuenientes, colore ru- bicundo: granacute tenellainuoluta, puta- minibusincluduntur, & peculiaribus qua- EU ^ UL COHEMEE T e (i loculis, ad modum granorüm in malo RvuzNTVM IwDicvM MAvs DICTVM: | id inuicem mw Seminatür 4L radicibusnititur numerofis, duris, fibro- * rotu , hn i 0 rd | | — CASPARI BAVHINI THEXTHI BOTANICE. nis E. Hp | ga 651 on nt A longitudine; tum cralsitu ine quant; & | L FRVMENTI INDICI MAYS- vagimularüm verticibus; filamenta capil- | SPICA. lacea , eofdem cum granis colore depen- | ud xig * dent; quo abauium & vermiuminiüria tu-.- j d ) tz effe pofsint. Vaginis cum exaruerint. AE MVC denudaris, grasa apparent piti mágnicudil | se: Um | ne , omninó nudà , nulloque folliculo in? | ete MA clufa , lacuià, fübrotünda, & qua mediafti-? FADA FREE] 7 no füsgofo,vididueheerent: propter come ic | BEES M 0 prefsionem angulofa, frequentia; qua fae- | Feed IEESUAM 0. péin vno racemo apud Indos feptingen- — 1| LES CE EN Ah B ta(apud quosfzp?,exvno granotrecentà — - Lid E33 33d | s . ÀÁ. 3 NE im T ; " : 2d "A | Sil t2222 5 modia colliguntur, coáceruatà , at ar&uf « ! Dus ue ENS v : "dd x T ^ € E : RM & PA EI (imé junctà, àc in octo, aüt decem , rárius [fa [3 SON j 4 .wis - e: s [ ec x LET. 9/ ' duodecim ordines in longitudinem rectis de ; * C * Oui 4 e - . lhneisdigefta : que rátione coloris variant; —- modo candida, interdum lütea, modo pur- mu Y RE purei, nonnunquam fufca aut rübra;ie-, Tec. EB c n. dulla tamen candida & fapore ceteris frü- |t... adhuc vides accen funt, dulcedi- mentaceis dulciori ac fuauiori. Interdum ||-. ne funt Sacchari : folijs eft arundinaceis, panicula, Camerario 4 monente etian — cubito.plerunque longioribus , trium aut — grana adnaícuntur, ubi nondum plene fefe quatuor vn: arum latis, venofis , margini- C explicauit, potifsimum circa imam parte bus aliquantum afperis : paniculis fummo — qua tunicis veftitur , quafi foccunditas n i libus, raris, iube - Puce os pereat, cademque à te jus : aliquando in peftatuminjurijs operimentis integrá con- ti & etiam triginta fpicas USES Autor hiftorix regni Guineze z »ariftis carentibus & « de hoc frumenti genere ficfcribit: non di memittendonatis: etenim flores — füb terra latitát , fed leui temporis fpacio 1 ) urddeftina- — erumpens crefcit , donec viri alitudinem: IN í , mue é,lon- varij coloriscernuntur: fic enim all HE rude ni2rá, quidam flaua & cerés; P Y 9 NEYS SY 494 fitudine, fpicam feu paniculam pedali lon- gitudine fundit; recentis cere colore : cu- iüfmodi omnes. fere tumà infularum , tum continentis Indiz occidentalis indigenae ü- tüntur ; &vulgó Mai in Hi(paniola: Brafi- lienfes vero ziuati , vocant. Recentiores ex Quin etiam aliud eft, quod quadraginta 2 tantum diébus à faiione maturefcit, prout terre & etheristemperiésfoit: fedid minu- tius eft 4 &infirmius, nec feritur nifi cum futura annonae fufpicio eft , ut autores re- ;gum Indicarum tradunt ;. apud quos haec onficia ) genera ; ad C net Mavs ab ipfis dic differentia notanda, quod. e p ad decein in fex , vel feptem pédes, tertium Virginia excreícat : fic alterum crafsius &- otundius, vt $uod à Lucanis tollitur : alte- - rum fuübtilius & aridius quod Morochen i /' pellant. Granum hoc maeni prouentuseít, cüm in Peru ex vno grano fexcetita gignan- huius de- d Manshiola 6» ex eo Loigdunanfi. e Lisk& PaiMvs SEcTIO0 QvamrA Cb XXXI pene Indi Occidentalis ( p * Odo AE 3 rdi E Md P ESAE i A64 Ícens, culmo aruódineo , granum pifi craf- A tatem Plinius e éx Milio Indico, quod Ne ronis principem diam it conuectu/n, adumbrarit , cuius acuti paro rürb notá fuerit; alti! idcirco perperam dici , inde tum; quare rectius naucler Africa, & Europa , Triticum commuruifsi- müm fuit, ex quo panis fuit confectus; fic in nouo orbe, licet ex varijs granis & radi- cibus panem conficiant , primas tamen te- ium , quod ontnibus. is, eciam Orientalis, ) regionibus reperi Peru, noua Hifpania, nouo re timalla , in Chille., totoque continente. Agrum K requirit calidum & hümidum : DOII- & non vulgari mo ry fed pe tionem & infitionem vt Pifa n« tiaterrae mandantur , & bis inanno fri to palo terram e mque ; 'à manu pran. quatuor vel quinque , triduo macerata, i unum quodd; foramen conjiciunt, pede : teroforaminia operientes, depaícantur : atque grum totum fi paucis diebus k * ÉL asm. 3 bis à Hn Nu j - 2 :495 i | tumno maturefcit : apudItalos ctiam fatu imé ignit, & Galli in hortis volu- . Àm icinar&m infüla- rum incole , Maizium & Mays nominánt. | Turcicum frumehtum , Trago , cui & Ti- | pha magna .: "Triticum magnum feü Afia- | ficum : Frumentum Tüurcicóm , Fuchfio, Anguillarz, Dodonzo, Taber. ( &Milium Indicum Plinij) Gerardo; &Indicum; ei- dem. Frumentum Turcicum vulgo; quod 1 . 2^ ** T. * vhs AD LEÍI Panicur rectiüs quàm frumentum vocabi- B fcio quam re&é,cümrelique noteá Plinio . tur, cognoménto peregrinum, Gefnero m: Fri mentum Indicum ; pérperam Turci- cur, Matthiolo, Lonicero, Caftori: T riti- cuni Indicum, Lugdunenfi,(Fuchfij & Mat- |. thioli figura adpofita;) Porte , cái non pla- |. cet referri ad Milium Plinij. "Triticum Bà- |. Ktrianum (iue Indicüm y Cordo », Gefne- |. rom, Milium Indicum , Dodonzo o (cui |. &Frimentum Afiaticum, ) Lacunze: Mi- | - liuralhdicumPlinianum, Ruellio, Gefne- cidentalium : Maiz Índorüm , qàod Pani- cum Indicum,imitatione Milij Indici appel- - dri pote(t , Cafalpino : Maiz , Camerario . &Monardi. Germanis , G'ürdhifthforn ober TOGe(chforn. xs , lurckskoren. , Turkie come. Gallis , Bled Sarafin, Saracenicum, quafi pe- uellio 4 monente , Mi- 1. [talis ) Grano fiüe For- 0 . Hifpanis, Mjo Tarquefco. Bo- Jlorck Buza. Ad quam veterum plan- efe dhüc fub judicelis eft, ijs ad Milium , alijs ad nam Gracis indi- Y referri debeat; a CasPani PaAvHiNI THEATRI BoTANICI m A dam loco vltra Báctra nafci proditur , quid ro p, Adaerfarijs , Lobelio cui &Mais Oc- C panisloco veícuntur,videlicet granis ex dci uftis, fipauló frequentius vtatitur ; 1 asi v mis, Turecka pfjeitice, Dndycka aneb. Vngà-D tur : nec Dodonzi , cui in nutriendo , tri- : Megan füum » vt ipfi vó: | WhpT. y 6 pert in rims co a epar, Ind. Qcdtns, 496 fimilitudinis habet; cuius grana fingula;ma- ghitudine tiucleis Oliuarum equiparari, T heophra ust fcribit: àt Plinio & » grà- nàtabtx magnitudinis in Bactris fieri tra: dunt, vt fingula fpicas noftras equent: vbi fórte pro fpicis , oliuz nucleos legere o portet, cüm ex Theophrafto haec tranfcrís ptáfint Alij ad Plin x Panicum, quod colore candido, nigro; rüffo, etiam purpu- reo diftinxit , referripo(fe cenfent , fed ne. propofita nonrefpondeant. —— 1. Qvariras. Huius temperamétum mul. tó calidius eft , quàm fit noftri vulgaris Tritici,cuitàmen necviribus,necfubítan- ' tia cedere videtur: hocindis nutrimentum bónum & falutare praebet: necfolumtriti- | có cálidius eft, verum & crafsius, multumd fanguinis generans : hinc fi eo nimium y-. tantur tümidi & fcabiofi redduntur : imo 1 "ueri Guinenfium , qui hocfrumento fepe *. *. cis excufsis , ijsque nonnihil toftis fefe vindicarenon poffunt, cumfanguinem | nimis calidüm. & quafi aduftum | gignat. Quaranon mouet Tragi fententia , qui i idem cüm 'Tritico temperamentum tri- buit: quz & Matthioli fere fententia ( eX quo Lugdunenfis hiftoria, ) qui idem tem peramentum vel páuló calidius tribuit; quod ipfius panis daícedé indicare vidéa- ticeis omnibus, imó & Hordeo longé infe |. rius eft. Ex hoc, apud Indos tam Orientas les, qàam Occidentales (miustàmen fr quentér in infulis Cuba, S.Dominici, 8J hafinis & lamaycqué) & panis & vinum conficitur. Panis y quidem huius fari- nam cum ipforüm Milio commifcendo't quidam autem cum Lufitanis frequ 2d petas fiant , » : $ I EO ; : 2. : / foluunt : mox eo diluto miftoq; ? ; vocant, informant Oryzz noftre fpeciem refert : quod otinus cortumpitur; itaque quan recén- j libz.ap.27. x Bb18.cóp7. 5 bif. indic, lib 4. hp. 16; difsimum i W. ovo TREE T 2 1 — — cátis fermentum conficiunt & decoquunt, rim/fiqui 497. — LisER PRiMvs SEcTIO QvanTrA Cab. XX XI. 498 ifsimum edi oportet. Praterea Indi com- A renibus falubrem effe, quam ob caufam a- » ádhugs adlinc liquet munitéer e Motevó g£ratiore. Sed delicatiór erit, cibus ; fiex — vero ftraminis vfum praebeant: grana qui grani moliti farina , parua placentie àadi- etiam equis exhibent ; quod Hordeo pl ntur. Btolónibusetiam cüm elfaria fint, butyri & oleiloco vtuntür.Indiquin- fit. Européorum aliqui Milij moc etiam déliciarum caufa; ex pr&dictà pafta— quunt : vel exgranórum farina cana & faccharo cibum cónficiunt; Bifcoctüm — ma, cumladit pultés conficiunt, | & Mellindres vocittes. Vérüm &viniapüd —thiolus ; ruri in alpinis tractibus pultem Indos locum fübit , vt quiexeó potionem — conficiunt , & addito butyro & cafeo, aui- conficiant , qua in Peru, Zfcria, &máàxime difsime vorant,cum non fit cibus infuauis, — Pru à SUA : hier pe ! d d» E. YI T c Wk : "1 ^g T A neà ; frumentum hoc aqua probé macera- /— przditus , durus acficcus ; nihilque lento- n * v ffe volet, c lege vetitum;elt ; i cur | vtqui noctes diesque faltándofeinebrient DICT Alius modüséft , quo ex gránis mafti- E priore EE o fibiperfuádent adfermentioptimicon- onem, à vetulis, qua foetido fünt ore, . | icari déberé , quo in confectione po- tusutuntür. Atpurifsimus, minusqueno-- xius potus, cx granisaffatisfit : quo & Hi-- fpanorum aliqai loco medicamenti utun- | tur, fiquidem víu conftet , potum renibus. ce a part.6; Ind. Orient. cip. b. part.3. marie. epi de raf aM 499 - CasPAR: DBAvHINI. THEATRI Bprawior OT s »va, Aillis mult maiores ; colore multó ma. IL FRVMENTVM INDICVM ^ gis vario funt , fig jicem non unius tan- MXMM ALTERYM. tum , fed diutffi coloris in una fpica mix- tz fint. Simplici colore funt candido »lu- teo , aureo , violaceo ; fpadiceo , aterrimo, fplendente. Mixtis coloribus, albo , fpadi- ceo & ceruleo: ceruleo, albo, nigro, par- timque punctis fpadiceis mixtis: albo, vio- laceo luteo cum punctis fpadiceis: rubro, nigro & fpadiceo : luteo, albo, aliquando caeruleo & violaceo: aliquando luteo & al- B bo , violaceis & ceruleis puncüs afperfis: rubró & fpadiceo : aureo & albo : czeruleo; luteo, albo, & punctulis czeruleis picto: de- nique czruleo, luteo, violaceó & albo. Nowrw. Milium Indicum magnum a« liud, Lobelio: Milium Indicum, Caftori: Frumentum feu Triticum Indicum , Ta- bernaemontano, qui fpicarum colore tan- tum variantium figuras fedecim pofuit. - Frumentum Afiaticum (qui duodecim ha« bet fpicas) Gerardo. Germanis, 3jnbianifd - € &orn. Belgis, Jndiaenfch eroot aerdich Tuyecks — Koren. Ànglis; Corne of Afia. lifdem cum prio | ri viribuspraeditum eft. T. IIL FuvwuENTVAM INbICVM MAYS DI& — crvM MiNVs : Meminit Tabernemonta- |. nus & alterius frumenti Indici , quod cul mis & folijs predicto fimile fit , fed me- : diam eius altitudinem vix attingat, cuius fpicae frugiferz non ad culmorum late ra prodeunt , fed paniculis ubi deflorue.— . rintfuccedunt, qux colore albo;rubro,fpa- — D diceo, luteo, atrorubente, aliquando mixe to, funt. i: DE MILIQ.I CATPVT^rrMELET me. Mi XÉS troc Theophrafto , Diofco« idé o ttUtidi, Galeno & alijs : xéyzeiy Strabo- ni: à minutis ficuum granis , feu gigartis numerofifsimis, quae Xty»eapideg VOCaDtUf) —— E didum videtur : mara) (ge Hippocrati , vt Galenus voluit a: verum , pro sara apud Galenum exzros Varin i« Simeoni granum ferat , tantae enim. feracitatis effe . à " e € lib, de limit, d Poria übar, Fille cap.33. vdnerfar. pag. io. ranà $ol LisER PniwMvs SECTIO grana térhos fextarios reddant: quae Plinij À verba, non de hoc, fed. de Indico Milio in- igimus. At Vàrro e, ctymon à Graicis ducit quod communi nomenclaturá; tam Pánicum quàm Milium , je» vo- cent : cum tàmen Diofcorides & Galenus per d Pánicum intéiligant. Scali- gero f, Milio quià válida radix , idcirco fructusádeo numerofi, ut àb eo Latini Mil- - le dixerint. Arabibus, Gréeuers Docbon Se- rapioni e: Zlraurés , Alfhaárauio : Auvejum & Laufefum, Hilyabbaci : alijs 20bain ; Alge- B nàárs Pers , Cecbius & Giawres.. Germanis; 53irf. Belgis, Frs,milie. Anglis, Mur, Millet: Gallis, du Mil, du Millet. Icalis, Mig. Hi- [panis ; Milbo , Myo. Vngaris; Loles. Bohe- mis, rofo. Danis, £Zyrfer)s.. Milium au- temi cum Panico inter frümenta tertii ge- neris, quae zeftiua dicuntür; cuni ahté Ver iliarüm éxortum fatüm ^ierit, à Theo- phráíto 5: at à Diofcoridé /, Galeno k, & Aeginéta 1, inter früges , ex quibu Milium; ptifanam ; fabarique (5! «bas Ven- deré. Plinius » inter frumenii 7cneráver- nàconnumerat. A Columellaveró »; moz dóintér fruges; modo vnà cum Panico, in- terlegumina p, eo quod multis regiotu- büs cibarijs corum o fuftineàntur, re- cénfetür. Huius apud antiquos tria gene- 1a: vhum Milium eft fylueftre apud Ga- [enum q:. alterum Milium Indicum apud Plinium »: tertium Milium eft communie; p. ] lis fon fpicam , € delqnakak, f inssdenm[i6. g de rémper. fomilic | db. m dt n Hóasc;. 0 Med p t jbibc7. wu Sca/g. idecanfglam.aa. — X D TN q: 2. | Qvanraà Càr. XX XII. nbuüspanes fiunt, refertür. Et Martíalrs »n Fruméntum, e fimo conclufum , colorisex candido flavé : nuior é&ífolutam t CR $03 MILIVM SEMINE LVTEO ribus, (Hos lanügineus vt frumenti, T heo- phrafto ) füccedit copiofum femen » par- vum. dürüm;lacue; l;uore quodam pecu- liari fplendens, rotundum, fo: liculo tenuif- Ícents ; interdum pallido c lié ténui-f ehiét prete ie U ig er a & Panicum feri Cato jubet fequitur. : Calidis & ficcis rej umo $03 CasPARI BAVHINI nóftri ferunt. Milium vt& Panicum;ant Ver commodecíeminon poteft, quoniam te- oribus maxime del&tatur, ob fuam enim 1mbecillitatem hyemem perferre. nequit; uare ultimà parte Martij meníis commo- lifsimé terrae committitur: &, Conftàánti- no d feminatur ab aquinoctio, quód eft ad octauum Cálendas Aprilis. Hefiodus ómnes früges acftiuas füb exortum. Vergiliarum; id di. Maio ménfe, feri felicius docet : hinc " "Theophraftus e arftiuis feri, & intra qua- des (it. Idcirco alij ante Vergiliarum ex- m ferurit Italia ritu: alioquin in Gra- arundem occafü : nonnüfquam vtro- que tempore. Gallize Tranfg adanae agros egregios ferendo Milió Strabo f trádit; obferacium aquarum abundantiam: quod famis remediàm permaximum. Contra tempeftates enim vniuerfas aerisque mali- gnitates refiftit, & nullo témpore deficere poteft , licet frugum cacteràrüm fterilitas num , annonz inopiam, milio füftinent, . Scaligero g autore. In Gallia, ut agro Si- . gàlonio, humo leui & tenui , copiofe feri- tur letnifsimedue provenit. At, ià Narbo- neníi & Hetruria, primo Verein pingui,li- mofo folo, ferunt, & tertio feré menfe poft .metunt. Quadraginta diebus aturá. teft, Rarum eft Milium in aruó femen o CN: alladius 5) expetit: h n modios indub elimum diem; vnà cum Panico meti B riora effe. Peftem à Milio & Panico, ftur- - irum s dem Milium,referente Theophráfto t, diu-.— inualefcat. Sic macra regiones, utBigero- C turnum cft , quia pluribus tunicis veftitur D pione: vna; inquit, earum eft afperum THEATRI BOTANICI $04. e À vum eft ; &quaexiguafunt facilius effici poffunt p copia aütem facilitati adjudican- da eft; quod ejufmodi omnia facilius auge- (cant, celeriusque aeris qualitati obtempee rent. Plinius 4, ex Democrito, ad Milij re- media rubetam noctu aruo circumferri ju- bet, priufquam farriatur; defodique in me- dio inclufam vafe fictili , ita nec pafferem, necvermem nocereteftatur: fed eruendam priufquam metatur; alioqui amarum fieri. Quin &, armotalpae contacta, femina vbe- norum , pafferumüe agmina íciuit arcere Plinius r, herba cuiusnomen eftienotumy; if quatuor angulis fegetis defoffa : mirum ES - dictü , vt omnino nulla auisintre.. Cum —. Ífpicam (ut & Panicum ) ediderit; priu£. quàm femina hient eftibus; manu carpans—— tur,& fufpenfain fole cumafsiccatafuering — ^. recondantur,éaque ita repofitaperennant —— diutius quàm cetera , Columella 5. Sie & ficcum eft : & annis plus centum dura- re, vt Triticum quinquàginta,fi quo ven- . - tus & aer non permeant reponatur, autor . eft Varro io P | Nowzs. Milium herbarijs : Milium vulgare, Gefnero x, Milium tertium , An- uilla. Milium aureum , Camerar. Milium, | femine luteo, velalbo, ad differentiam fub: fequentis, nominamus. Hic meminiffé conuenitduarum Milij fpecierum ex Sera- I : grá- num habens, & eft iliud quod potcft teri; & à quo aufertur cortex , ficut fit à Rizi Et alia fpecies eft fortifsimi & afperi gráni & abeocortexauferri non poteft. Tr d A. $05 LiBER Paiwv$ SEcTIO QvamrA / Gap. XX XII. E IL MILIVM SEMINE . Apfi: panis tamenqui exeo ; & Panico fit; | . exiguialimenti eft (mingigenim /', ceteris irugibus;alit,) & refe raridus ac friabilis (aluoq; humentiori reficcando ad- modum idoneus, ) nihil namque lentoris, neque pinguedinis in fe habet: at eum, ante- quam refrigefcat; fine faftidio afIumi poffe Columella 2. promittit: & pultem quot cius, quauisinopia , maxime cum lacte, n faftidiendam. Sed in panes coqui nequi nifi feruente aqua , vt lentorem quendá B affumat,cum omnium fortaffe frugc nimelentüm fit Panisautem (vti Pl € Milio multifarie fit, Panicorari nullum frumentum ponderofius quod cequendo magis crefcat. L. pondo panes? modio prodeunt,modiusdue ultis ex tribus-fextarijs madidis. Et Dio- fcoridis tempore in panés cogebatur. Sic in Campania; monente Plinto : ; panisfit pre- dulcis, & cum mufto fermentum fitin an- nuum tempus. Apud Italos vidimus fre- C quentér panes ex Milio confici, qui flauent, quique calidi deuorati; fua dulcedine pla- RSS .. . €ent, &àmultis, étiam non vrgente neccf- rotundiore;&adpul- fitate, expetuntur: quemadmodum & Mat- ! thiolus Verona notauit. Cum vero panis f. Nouzsz. Iilud; Milium nigrum Taber- ex Milio obduruit plane ingratus cit. Vg- ' m&montanüs & Gerardus: hoc veró, Mi- rum vt Vafconibus frequens, fic Germanis | Jium nigrum, Anguillara ;Camer. & Lobe- infrequens eft panis, qui Graecis xtyyeiaz & | Jiusjy$ vocáuit. | xeyygiódia; nóminattr: Hippocrati véro ei ' co Qyanrras Ef Vsvs. Galeno $ primo — farina fubülis vel etiam panis swa ordine refrigerat, exficcat vero teftio com- Galeno monente dici Sunt P... T T5 ; etiam tenuitatis habet. Aétio a boni fucci ocari, put F non eft; difficulter concoquitur, flatus ge- anici & Sefami p Paulus 5 frigidum & ficum effe,parum- tamen óce Plautus 7 Trid furfures fi E p Verum ex farina &. E -— reliquit: ac; Galeno fubfcribens, Panico ad tili lagana & placentas p: mniaanteponit.- Gelfo; , mox cum coct owe d git, f 2 tM | elogio ; recentis a cli pofterioril - tio, &ficcareinfecundo á(leránt. Attamen, -— ehóc multis gentibus in cibis gratiffimum ffe , & hodie quoque effe ; inter omnes. conftat. Quin etiam Aethiopes d, non a- - liam frugem quam Miliüm, Medisim dé nouere.- Sane meliorum e frugum penu- nus » & Ori! y inobfrnatienibur. | z. 7. frmplic. Oribafig. colle£?, ^. a. tetrabibl.t mé d DPln.lib.i8. cap.io. e Galen.lba. de aliment. facul. wap9, h dS. cap.7. j übiS.capio. — k Heonen, R3 "dfiraba , Gellio msneme lib.u. cap. n. bb $07 nunquam lactiincoctàm mandunt, non ali- A isidil Gérmabi milium à füo cortice deglubitum; Oryza modo lacte de- coquunt, maxime circa Bacchanalia, ad butyro; nónnünquará & Saccháro — In agro Tridentino , fylüani, qui carbones & arbores fecant fola pulté miliacea, quam qüllgo Polenta appellant, fe alünt; éam cum edentes, nec alio alimento fe sd offe dicant: quare totó anno; hoc tàn- tum alimento viuünt; & aquam fontanam ter quam T cefim appellant : eumque aliarum frugum oibus & cibárijs preférunt. Refert ex Philotimo Oriba(ius 7 , (i tótum coquatur multo ad cofificiéndum difficilius effe , & quandoq; àluum molliorém facére, &non admodum in excrementis alterari & eluci- nofür effe * fuccum veró , qui dulcem ad- ftrictiónem habeat ; corpori diftribuere. Actuárius s flatulentiam parere fcribit; id- CasPARI BAVHINI THEATRI BoTàÀNiCI Bacchánalia, addito - bibunt; Matthiolo p referente : in Aquita- B nif 4 cibum paragt éx Milio;quem Milia- $08 nicum, contufà & maxime fricta; & detra- cto cortice, precipue conueniunt ijsa qui bus venter biliofa affectione laborat, & qi bus, multe ténuesque éxcretiones ; per vum fiunt. Hac autem contufa; in àqua funt réfoluenda : nec horüm minus effe de: bet quàm quod acetabulum contineat: à- quac véró acétabula decem : cümiqüe in füc- cum redácta fuerint; per dénfum linteum excolanda funt , & vini aufteri modicum - perfündendum eft, & poftea coque&da : tum ita confecta ieiuhisexhibénda. Milium folidum oleo incoctüm ; Hippocrati 4 li- quidas & crudas déiectiones fiftit: eius grá- n3 e farinze (alij paleas interprétantur, alij |— kv oneAd légunt; vbifórté xveAGia legendum; quod xveci& Hefychius f 9 ye) AA Qs exponát;) ficcant & aluum fiftunt; & cum licubus vehementibus doloribus fuccurrüt. Coctum nutrit ; minimé tàmen pér aluum. fecédit. Plinius £ Theriaces compofitioni; quamágnus Antiochus rex aduer(us omnia circo eiusvfum abdicandum,; ni(i méliorufn C vénená víüs traditir, Milium addit, vbi penuria. Plinio monenté t Milio Campa- niagaudet praecipue; & ex eo pultem candi- e pültealuntur; & crüdá etiam fari- tum,quem Pry Virgilius x. Etlac. ta potus equo. Quod & Aclianus y, m de Saurómatis, féd & Mauris re- e(ius Delicias Milium imen- c quoties tépido n facit: Sarmatarüm quóque gehtes hác s | : Plinius i... Et cereuifize € Milio confectae e potat cqtiino. Martialis, Venit &epoto] pe Milij décorticáti libram vnam , in aqua coque, dein cola: huius hauftus in fineg roxyími éxhibeátur & compofito corpo WUebrenés & veficám abómhibu 4.Cie Pet pdó, — S. do Boi preter alia f prifca NEL uns non Milij, fed Mei legendum ex Galeno ^ cenfemus. Ficetiam Vinum ; éx Milij fe- mine máturo, cur ipfà ftipula(iuba) libra. & quadrante in congios duos mufli mácé- ráto & poft feptimium menfem transfüfo, - Athenéus Á méminit Antonius Guáine- .- rius / refert pononem ex Milió à D. Am- brofió confectam , qua Mediolani plures - tértiaria liberarit : confectiotalis 4t Acci ibris tribus, víquead Milij crepatüram dé- . Deac? céxe exficcátoe & puluerifatze vinci addunt , dénuoque imul de dein in Sole redificadus vefperiad vncias duas pota, v a Sebi, B dbz.capi9. — c^ Jib. Symp) dir les ic omuia 4 0 tap : F^ tis; etiam 1 - E F- » is rocul.effe fai. innuens Milium pudicg A $09 nuis , duabus horis ante prandium & ca- m , duas vel tres vhcias affuméndo, cuius tribus menfibus à calculo tutos; refert Tàbernzmontanus. ExrraNvs vsvs. Fa- rina eius (Plinio 5,) cum pice liquida, Íerpentüm & millepedze plagis imponitur. Torminibus atque A loribur Miliurm to- ftum feruensque facculo inditum, fi agra pars eo foueatur, auxilio efTe Diofcorides & Pliniustradunt : fed hoc iuuantur quibus B nifue , inuolutos coquunt , quantum 1pfis aluus adftri&a non eft... Sic Hippocráti & fomentum ficcum, ex fale & Milio torrefa- ctis, ac lanco marfupio exceptis accommo- datiffimum : quoniam leue &lene Miliam eft : Plinius leuiffimum , molliffimum, & caloris capaciffimum dixit. Itaq; eius víus effe pot: adomnia quibus calor profutu- rus eft, cum noniolum calorem recipiat fed etiam retineat: quapropter ad flatus difcu- tiendos, & inde ortosinteftinorum dolores & flüxiones artuum néruüorüm mitigandos ; optimum fomentum eft, pre- fertim fi Chammeli Hores addantur. In. menfium fluxu nimio , lümbis applicant. Ín Ípontaneo vrina fluxu, vel eius ftillici- dio, Milium in aqua hordei decoctum, pé- étini & vmbilico vtiliter imponitur. Gale- nus, Acgineta,& Aetius commendanthuius fotum , in ijs quae citra morfüm exficcari ftularit: laudat 1dema Galenus o forhenta ex Milio in n dolore. At cum admo- dum fxiabile fit, difficilis eias in cataplafina-D tisvíus eft; ih quibus exficcare poteít. T'an- dem Milium , non folüm feipfum propter fuam ficcitatem , potiffimum à putredine, & corruptione conferuat, fed & alia multa, qua: in illiusaceruis reconduntur, vt intef medicamenta fünt Rhabarbarum, Campho- rà, & fimilia non pauca: fic& mala Cydo- nia: imo & carnes ipíx récentes, in milio cítate recondita , à putredine pluribus die- bus vindicantur. Hinc fümptum volunt . Symbolüm Mariz de Aragonia, Marchió- E - nis Vafti coniugis, Seruari & feruare meum uod Camerarius in fuis Emblemati- 34 s . aà crimine feruat Putorem ilium ceu matronze imaginem effe. III. Miuavu SAB EVM: granum eft par-. | vulum, rotundum, Milio vt nomine , ia& à m (bzz pz n 2. derasin, vi, in ihe e 2 drampef d aeog eS m " ek Ed t Vu ) " LisgR Puiuvs. SEcri0 QvanvA Cap. XXXIII tis, etiam calculis,expurgat. Sunt qui fin- À formanon abfimile, (ed guftu dulcius: gulo trimeftri vtantur , fex diebus conti-- guftu dulcius: hoc in idue dolores C uium aliquot verfus! fic expreffit, Seque aliasd; puderis ma- E n ^49. in Guinea in regno Sabo, vocitant, & hocfrumento incola pratipuc vefcuntur, eX hoc panem conficiettes: granum probé maceratum , lapidi plano feu lateri impo- nunt, hümani genu altitudine àterra éleua- to, hocque alio lapide manibus fuis affidue terunt, non fecus ac pictores coloramenta fua cóminuere folent: comminutum aqik fubigunt & ex co rotunda liba, aut gl bos conficiunt: quos linteis, feu alijsfcrutis pan- fufficere videtur. Panis hic mali autingra- ti guftusnon eft. Ex eodem grano, pott conficiunt coquendo , aut aliter miícen quem Ádmiralius Batauus in vrbe. menfam regiam inuitatusymaximocum gu- ftu bibit, víque adeó, vt qui ante fübaegro- tabat, ex hoc potu conualui(le;aut faltem fa- nior factus, (ibi videretur. Haec defümpta funt ex defcriptione nauigationis Stephani van der Hagen,nau: vehue Ádmiraij na- lineam & Orientales Tndias: que C. Clufij curis pofterioribus ad* dita eft. Meminit Hieronymus Benzo in dcícriptione Infulae Canariz ; Milij ex quo apud ipfos panis c , hisverbis : Ca- narienfibus , Milidm pro omni fruge erat, exquoduorüm lapidum attritu commolito panem faciebant, ab e Gofio appellatum : plura non habet: an idem cum priore? ; MON QUON GQMWQG MirivM ARYNDINACEYM $ CVM SEMINE SVBROTVNDO:Í $ : D. ai fibrofis,multis , ac validisniti $11 CaspPARI BavHINI THEATRI BOTANICI | | : 512 L MILIVM ARVNDINACEVMA vero nigredinem invniuerfum contrahunt, quadamfubalbicant, — .- Locvs. Solum pingue & humidum a- mat, nàm multiplici culmo & radicibus ex fingulis geniculis robuftis; folum emaciat; quare ad agrorum luxuriam caftigandam, eiufmodi folo aliqui ferunt... Apud 2 Ita- los , folo aratro culto & optime paftinàto, locis temperatis; Màrtij fine (femeftreehim M SEMINE $VBRO- i: & f dh frümentum eft) calidiscitius)frigidiserius, . cum Milio feritur: viginti diebus fub terra p látitát : Maij initio abaqueatur, vt latius à radice pullulet: (i nimia loci pinguedine pe- vt fe à Solisárdore tueri poffit: Augufti fi- nevel Septembri médtür, in fafces colligi- tur, & vbi Soleinaruit, in area trituratur & in farinàm àd panificia molitur. Ex India adductum in Hifpaniam ; Italiam , Galliam aliasque regiones. Inter Pátauium &Ferra- riam fecus rufticorum tuguriola obferuaui- . mus,àrufticisádpanificiafatum. Germani C ex Italia habent, in hortis propter raritatem & colunt. .—. vocantes, cum quó maiorem fimilitudinem hab ] V dran rariusfubalbicántia etiam Miliüm aliquos deriuare,fup - bus fcopas ,, cul etiam Sarrácenicum, Córdo f, Geíne- Anguillarz , Camer. Miliüm aliüd Melica; Dodonzo, Cxfalpino, s vento refiftint. Verum áp Sorgo Infubrum , Bellonio: Sorgum, Gef- neró, Tabernzem. (cui etiam Panicum lo- ABufcherbirf , Corgimeitn. Belis » Sorgbfaet. " i " . Cof : Coa Port. . 4. 5b. wp € $n Iconibwr. À n hiffor) à edem Gallica. Anoelis, rit, farcülàtione adiuuatur: Iunio occatur, | pu cooiher gignüntur : feri débetin humidis: haecPli- ifubrubra, nius. Dicitur Melità ; forte à Meline; vnde | Melica,Dódonzo,Caíilpino,Sorgo;Füch- — fio À, Dodonzo i, Lonicero ; Lobelio: ' Mom — eulare) Gerardo. Germanis; Cotafaamm/ « 53 lis, Sorgo vel urga à proceritate qua inter fuas cognatas fruges; milium fcilicet & pa-- nicumfurgit. Infübribus, Melegua. qua vo- ce Panicum ab Italis nominari , Rucllius Á male cenfuit : cui fortafTe erranci occafio- nem, nominis Melicae & Meus. fiue Meg vicinitas prebuit : qua fecit vt Panicum cum Sorgo, & huius defcriptionem cumil- lius defcriptione, confuderit. Longobardis, Melega. Hetrufcis, Sagina , quia ea ànimalia .. LisER Pniuvs SECTIO QvamnrA Cab. XX XIII. Anglis; Turkie Millet , or Turkie Hirf[e. .Ytà- À feminárüm fiftere: quémadmodum albos LE flores, ex paniculis albis exceptos , álbos v- teri Hluores cohibere. Dari étiam vciliter dyfentericis, & alijs aluiflüxionibus. Idem quoque praeftare granorum putámen , oui vitello probe decocto exceptum , & à ieiu- nis dcuoratum. Ad idém vilet , pülticulà, ex farina &lacte chalybeato, oni cta. »- & femen frixum, pulüerifatum ; potu exhi- bitum. Ex fummis viticulis rigidioribus a- réfactis , fcopas Itali concinnant , veftibus faeinantur. Lüfitanis , Miliun ZZaburrum. B & capiti détergendis; quibus in várijs Gal- Vhgaris ; Grok. liae & Italie , nunc & Germaniae ls V- tufa lus ies rubris paniculis excutiuntur,drachmg po n dere ex vino rubro hauftos, rubra profluuia , Jà tuntur. — ( IL Mirulxpici ativp GExNVs bo Antonio Cortufo nobili Patat miffum Matthiolus fcribit , & ex e | nenfis hiftoria, quod culmis, folijs, panicu-. lis ipic mile eft , fed co pulchrius & octocubitorum ( dinem & fpecio jua poft Ho il ipit. ldem autor eft, flores qui ex. par - faccos. die AES 9 35 hunt, notauit. Àt Porta, ex hcthiapis ad-À uectum & noftro orbi inquilinum factum effe, folumd; pingue, coelum tepidum defi- derare & in Martio cum Milioferi, Iunijque fine florere,fcribit. Ante annosduodecim, Bafilez in horto eleganter excreuit, fed fe- menadmaturitatem nonperuenit. — : ? oa Milium Indicum; quodincolis la iquo nomine Arábico Dora dicitur, no- mine Rhafi & Serapioni noto, Rauwolffio. Vocem hánc 2ora & Simon lanuenfis & Pandectarius fic expofuere : Dora vel Dorati B Arabicé, exponunt quidam quod fit Meli- ca; quoc Xp ex Rhafi qui ad Almanío- rem 4 poft Milium & Panicum , de Dora egit.ÉVerum apud Serapionem r , exponi- tur quod fit Panicum. Toan.Berapio 5 , vi- detur voluifle, Milij fpeciem effe. Sed, vt Ianuenf(is, haec omnia in viribus fatis conuc- iuntjquáre pro quocunque accipiatur pe- m non eft, quando tamen magis a- ftringentibus vti expediet , Melica aptior eft. Huius apud Graecos & Latinos auto- C res nulla mentio , Arabes Flareoman appel- - larunt, & Triticum eft Sorgo Infubrum fe- | ré (imile,Bellonio. Milium Aethiopicum, Portze: an Milium album in regno Congi, quod Mazza di Congo, id eft, femen Congia- num vocant t , Pigafettac. b : S x Raw, e hb lif. 2. obfe od CasPARr BAVHINI THEATRI BOTANICI . qamt.capaa. — f /— 45.18. cap.7. cap.1j. xd lib.2, cáp.120. k bo. de $16 runt : in Ciliciaob lignorum penuriam fe- runt, cuius calamos pollicari craffitudi- ne , incola diligentet colligunt & éx illis ignem ftruunt. $E ?ANICO. CAPER XXXIV | ANICVM Graecis £v (O- X peAsvn , Dio- Íícoridi « , Galeno, Oribalio, Aeginetar, Actio: £v (B Hefychio eft a-2d« Gr ép s forfan ab iai» inuoluo: uv» Theophra- íto 2, Diocles Medicus Plinio c fcribente, Mel frugum ad etymon alludens , appella- uit: hac enim voce uer; melleum quid fignificatur : at Hermolao 4 fic dictum vi- detur quod durantiffimum (it inter fruges. Sed ne quis putet effe Theophrafti e Mel frugum peAio ii (9- fualinguanominatum, fiquidem Loti fpeciem. effe pronunciauit. Latinis Panicum à glumofis tuberofisque racemis , in paniculam nutantem & lon- gam aggeftis: nam Plinius f Panicum à pa- niculis dictum fcribit. Arabibus, vt Sera- pioni g leuers, alijs Dochen, Diochen : Alfara-. vio;Glares : Pratichin , Syluatico. Germanis, 8 ench/ Jydibelfeach/ Dfeiich, fleiner irf : Due iem / Gefnero: Sudfftmang; Cordo. Belgis , Pauickoren.. Anglis Gramaime Pa- nick. Gallis, Paniz «7 Panic. ltalis, Panico. extritum Milio tam fimile apparet, vt nifi : 1 * * ^ E á ux exacte quis vtrumque infpexerit , difcerni vix poílit , attamen Milio magis exiguutm videbit: adde etiam , cominunem vtriufq; naturam & vfum , cuius nomine Galenus 5 t 539. AB ns abend. cap.1o. Columella : ETT Tue $17 : LisER PRiMvS SECTIO QVÀRTÀ Ca. XX X I V. - gi Columella leguminibus ádnumérauit;fedÀ 1 pANICVM GERMANICYVM SIYE PANIQVLA irNORE. — poftea intet 7 frumenta repofuit. 'Theo- phraftus (qui tertio generi frümentorum contribuit, & tértium ferendi tempus de- dit,) fic defcripfit: panico m caulis arum- dinaceus ; Boy Hain cds : radix » válida; & pro fü radicis modo caules reddunt, vi- delicet à validis validos atque multiplices: quare cüm à principio exiguo caules multi 'róuenerint, früctum quoque abunde pro- fondi rátio eft: aftiuis o feritür(vtaeftiuà cetéra frümenta) quia imbecillum éít; & B huius generatio fimplex & vna eft: facile p germinat, & celérrime perficitur, namaà flo- re àd fummutn quadraginta diebus mátu- ratur : referuari égrégic poteft ,quiá tunica multiplici tegitur, & minus 4 àquárum in- diget, nàm cum plus habet; folia dimittit vt AAA : TMPAMAA bau , "P Milium. Plinius f, Panicum cacumine 3 languide nutante, paulatim exténuato cul- j T mo pene in fürculum , praedenfis àceruató 1 granis, cum longi ifima pedali. ) lobi : Mi-. : lium ác Panicum tantüm pro indiuifo & C 2E paruis auibus expófita funt: indefenfa quip- pe membranis continentur. Generà, ci- .dém r; fuht Panico: màmmofo é pano par- 1 d | Vis racémato 'ániculis & cacumine gemi- folliculis quibuf ám fubluteis obuolutis: in ho: quin & colore diflinguuntür candido, co differentia, quod quoddám flauis, alte- nigro; rufó, ctiam purpureo. Diftingui- rüm purpi reis; aüt nigris fpicárum faftigijs mus in fadum & fylueftré : de hoc inter | emicat: & hoc quoque àuiculárum iniurijs | Grámina egimus: àt fatiuüm; aliud dome- obnoxium LE Increfcente fpica ,àduobusj f MM o vel WR inferióribus; culmi vndig; in « maiore: aliud peregrinum, & quidem fpicà fci cinterram f vel obtufa ; vel acuti: em excre | —- p Pawicvà GERMANICVM , sIVE PANI- liuri defidérat , nimirum leüe que , vt rei rüftici fcriptores C Pálladiüs t , & alij docei folum , fed árena q cüminé languido & nutante prodit: foliis fiécum. & E riuulos piu tem $19 CasPARI BAVvHINI THEATRI DOTANICI —— fao | Nowzw. Milium agrefte fiue exiguum, A Hermolao; Ruellio; Matthiolo; (cui & do- | & Typha; à pániculatà illa iuba appellari poffet , Trago: Pánicüm, Fuchfio, Dodo- nao, T urnero, Cordo , Gefnero, Lonicero, Aduerfarijs, Lobelio , Camerario; Tabern. & Gerardo. Ll PANICVM ÍTALICVM SIVE PANICVLA MAIOR E: T EN ts " *: E Mw (e Y IL Pawrcvu IraricvM, sivi PANICV- ilis iini duorum digitorum £212, ad terràm verfa , granis numerofis, hirfütisque : color pánicula etiam variat: .3n qüibuídam candicat, js rufefcit, in minis color ER 1. de loy: facul, cap. x inbilir veli 2 dea "ds. cag .X inbiffor. varier, Plin. lib.22. oci desinens, fitulicapag, b bep c o Pg 3I : Bus s i S d... q db]. mefticum ) Anguillarze; C ino,Porta; quod MelicahodiélItalis vocetur: Panicum fatiuá Lugdun. Panicum vulgare, Clufio x: pro PaniciIndicifpica Dodonzuspinxit: & m Panicoalio Indico panicula vill ofa, Lo- belius, quem Taberaem. & Gerardus fecuti funt, Verum hanc varietatem foli ratione tius fieri credimus, quàm quod fpecies di- incita ftatuenda fit: quare vtramque figu- ram in Matthiolo noftro exhibemus, Came- (s VU VU i B rarium, qui vna tabella exprelfit, imitati. Qvariras. Guftu & qualitate Milio re- fpondet: effectus y quos milium praeftat: quarein cibo, pane & medicina, vt Milium vfurpari potef :idcircoper vniuerfam Ger- maniam , Bohemiam & Vngariam magni víuseft. At mali fucci eft : difficulter in ventré conficitur , flatus parit ; aluum ad E ftringit ficcat atque refrigerat: quare Gale: nus € Panicum pauci nutrimenti , & fa- cultate exficcatoria pollere dixit. Hinc, eo C dem Galeno a Aeginetae b item & Oriba- fio c autoribus, Milium ipfo Panico ad o« mnia praeftantius, fuauius, facilius concoe quitur, minus ventrem fiftit , magisque nu- trit. Pratéréa Panicum fi folum fümatur nullam in cibo $ratiam obtinet: ic qué -. d lac mifcere falutare inuentüm fuit: tollit enim ,aut faltem minuit prxdicta mala :fa- ciliorem concoctionem , quin & fuauita- - tem ; àc in corpus meliorem diftributio- nem, à lacte fibi afcifcit; Plinius e refert LA MarORE : hocradice,culmis s prio- D Panico Galliz quoídam pracipue in Aqui- addita faba , (ine is nihi ullum Panico pracferreci- faculs. etis tetralibl, 1. fers, y, lib. 18. LO - Et'Portalib.u. villecap.sa. € bas. bello cH, Alij ex yer. dere cibax, lib. s. Ori. h 4a. Lar Tus oo OUR $21 LiBER Pniwvs Sk CTiOo QvARTA Car. XXX I V. $23 e qugqué addito toc arari vol men diuerfum à Panico & Milio ; vtrique alij ex rure carnium, qua coquendi ràtioné, tamen fimile, nigrum; quod non aed "i juc- minus noxium fieri arbitrantur, celeriuf- — ouridug y roc; à eó fa À à; | u£Ans (Gs, à colore nigro fic vocatum minedeglumato , cum lacte pultes non in- Milium quoddam nigrum effe videtur. runt, quo licet infirmius, fuauiustamen, 11l PANICVM INDICVM cum dulcius fit. At, Italie ; ruftici, haud - SPICA OBTVSA COERVLEÀ; fere aliter ; quam admifto pingui fuillo & oleo, ad ariditatem domandam , farina veícuntur : & femine in edulijsnon fine la- B &e vtuntur. Columella: & quoque Pani- cum pinfitum & euolutum furfüre, pultem quauis inopia ,Diaximé cum lacte non fa- (tidiendam przbet. Hinc Fierain fua coe- nà Panici uberior leuioris menfa fuperbit, Saepius exiguis cedere magna folent. Panis quoque eodem modo vt ex Milio ( licet 7 rarius) conficitur , minus tamen Milia- ceo & nutrit & adftringit Diofcoride m & Oribafio monentibus: quiaperficcus,&ci- néris acárenaé modo fiai is, vtqui lento- C re, aut humoris vinculo careat. Itaque ru- fticis , fofforibus & mefforibus comeden- . dumrelinquamus, & melioribusfrugibus, . -. Dei gratia repertis, vtamur. Puls cum la- cte, in capitis doloribus à bile caufatis, ha- moptoicis , & pollutione nocturna , com- mehdatur. Ventris fluxus, ceu ipfum etiam Miliuin, nonnihil fiftit, Galeno n: in lacte z^ caprino coctum , & bis die hauftum , Pli- | xy dicen nio o: cui & fic prodeft ad tormina. Dy- |«— IIL Paxicvw Iw» fentericis, vt | IS. TERT idem o, in vino potum (pul-D COERVLEA : fadi verifatum ) prodeft : fi vero foris illinatur | (cataplafmate Orib. & Aétio) exficcat at- 1ndinacers; r« 'Ó gentculátis que refrigerat (alij adftringit legunt;) Ga- tículis praeditis , lanugine obfitis, leno 1 & Aegin. p Oribaf. 4 & Aétior:vel, vulgari Panicol dem digito craf- vt Plinius o, fimiliter his qua? vaporanda fioribus, firmioribusjaltioribus funt excalfactum (ficco fotu) imponitur. altitudinem Íaxpé fuperanti . Apuditalos , ad columbarum gallinarum- — radicem coeruleo eleg - Que faginam potius, quàmad hominum a- rafcentibus ; medi | . limentüm feritur. Seres vermiculos,équi- ctis & velutin ramos que busfericum vellus metitur, Panico ali qua» — ter folia i culi$ aij] breurores driennio apud Seras populos, tradit Paufa« E prodeunt *- ru nias : quinto anno arundine recenti: ve- ex fing .- sum apud Italos s aliasque gentes) apud -. quos in magna copia non Panico , non Às dine , fed Mori folijs vefcuntur , ob id multis locis eius arboris, maximé Morial. — dentati bz plantaria frequentia funt. Sed & hoc : zi sfpergamus , quoídam. velle Melinen non. anicum vulgatum » fed Panicum ni- ij Per libnL.eipa. k liba.capo. 1, Plinins lbqbcip]. melibzaspino. m Lb.s.de fonplie fam. Hie CCS apalidl dr zm Jing venil jmd. Herman CASPARI DBAVHINI $23 1i. quam digitalis, quandoque cn ca A eu-coni, xctüfo ad effigiem Fruméti Tur- ibcerülei coloris & ih regióni- ibüs faturatióris, fiquidem ftà- im ex ceruleó dilutó nitent : fe- petiolis oblongiufculis & grácilibus ipilláceis vtricülis, quae ipfam fpi- cam hirfütàm efficiunt, inclufa, qua exti- ris longitudinis ; fpecie cylindri 6S A : | eti; fübc lidior * UR inniXi, cà ue oq e glumis prominénte ; vülgaris crafsiórà magisque tótutda , laeuià & fub- corülafunt — 2 we | Locvs. Ex Indijs & quidem ex regno Peruaflio , ante anos quinquaginta femen )pam füit illatum , quod anté annos in Eurc quádráagintà quinque in horto Patàuinoó RB SUARIRE 0 WABlSr ORAS ues LE LS ke e primum legimus : in hortis Belgij ; rarius bíaniftber Sich. Belgis; daro Anglis Bis Pe i, Me RES NC sage PaxicvM IuDicvM sPICA LONGIS- T : AE 1 T T ultum máàiora, jida in- H cam C.Cluüus ánnó c1ó 15 dino accepit , quam nauclerus he redüx attulerat : qui poft- s ex Guineá àllatás ànno » Opi- ^men Milio & Panico fi- y. miliseftm "1 Su hraftus tertiuim frumenti génus fecit pe- E liümjPanicum; | 1 Mecum plamig, c .camfplonti9. f. TuEATRI BOTANICI DE SESAMO. CEP WI XXXV | Co Diofcorides & T héophraftus 5, A—SzsAMYM inter fruges retulerint: & Plinius c Sefamum ; milium & panicum frumenta zeftiuà dixerit; fic E & vs qux in Àfia & Gracia Sefamo fimile afferat : .Theophraftus 4 femina h:c , Milium, B Se(asnum , & Eryfimum , inter Íruges quoque repófuerit : & alibi e Sefama & ryfimum conjunxérit, & ficca cibo ido- néà , non vero viridia fcripferit ; commo- dior locusde hoc vtroq; agendi nobis non "occurrit. pisicewC E SESAMVM. - ErgodeSzsàuo primum, quód Colu- . mella f inter legüinina , retilit : Theo- in démpPanicum, Sefamum & eoruin, qu: zítiuis fementibus communi áppellat quod zftiuis pur b gf plei.ési. 6 Ghipupro d'xcf Ó Milium, LEN (e . Matthiolus E defcriptio huic non conueniat , quam ex Vs LiBER Puuuvs SEcT!0 QyanTA CAR. XXX V. 3 s Miliüm , Sefamum, item Irionem ; Ormi- À dam peculiari prodücit * & a tiuis 1 féri numque fe ln . Dzscnipri0. Sefamum radice nititur oblonga, nonnihil fibrofa fimplici, & alta; ex quacaulis rectus, angulofus, ftriatus/fef- quicubitalis exfurgit : quem folia , Solano proxima atrouiréntia , neruofa , oblongis pediculisdonataambiunt, quorum inferio- ra inuata, quandoque laciniata, vnciasfex etiam feptem longa , tres lata; ex quorum alis quandoque, & quidem utrinque rami tur & generatio fimplex& vna eft , quippe Íeminé tantum exit:fertilifsimum i eft vt Milium : durantautem m Sefama máxime quia pinguia funt: & hac b de caufa opti- mereponuntur : Sefamo imbrés » poft fa- tionem maxime nocent. Quadrágintà i die- rum fpacio , fructum perficit. Nonnun- quam o fponte fuae hatüra traditur: & à nullo p animali viride tangitür , propter amaritudinem, grauitatem íaporis ; fed ic- femipalmares prodeunt : fimiliter ex co- B catum acceptius euadit fructusque fuaues rundem alis , lores máeni , albi , digitali. feré forma; cucullati, leuibus cauliculis do- nati emergunt: his filiquae nonnihil villo- fx , quadrangulares & vnciales , breuibus pedicellis infidentesin acutum rigidumque apicem de(inentes,& praefepiolis diftinctz, fuccedunt : gem femina flaucícentda , ob- longa, guftu ulciacontinent. Huius plan- tam cum feminibus, ab Imperato Neapoli- | atc 2OH- tano pharmacopoeo przftantifsimo ; vnà Sefamum elfe cenfemus , fiquidem Alpi- nus in ENT. hoc obferuauerit : quamuis ubitet , co quód Theophrafti "Theophrafto fic propofuit. Prouenit cau- le milio fimili , crafsioré tamen ac altiore: folijs rubentibus : lore viridi , herbaceo: femine vafculis inclufo , Papaueris modo. Iam Vero Sefamum quod proponitur , non babereculmum Milio numerofiorem , nec radices longe plures , led fcapum fabz aD venire Theo mulum, in quo Fabarum more filiquae tri- quetrae autquadriquetrae gradatim exeant, eu g tif plos, hit plani, à plfsd Pini kx cipig. p S.hiftg. €" 6. cauf. 19. Q ibiS.cap.]. t S.hiff. plat. : den n y Galeri. 8. de fimpl faculs, Aegin.lib 7. O "is eull. dr a viria: fmph ates ve gs z 0 &hoc radice (ingülari p np efficiuntur : cum quicquid ámaritüdinis in €o fuerit , Solis opérà percoctum & cretum fit: haec Théophraftus. Plinius 4. Scíamo & lrioni , folia fanguineà tribuit: at nufquam quod fciam horum folia rube- re 'Theophra(tis fcripfit. "Theophraftus genus quoddi cid effe fcribit, quod ingulari radice cohzreat,hinc colligas du- ex Sefamum Theophrafto cógnitum hsif e, &hazc den oftro intelligenda effe. cum pluribusalijs accepimus. Verum hoc C — Locvs.. Putre folum plerunque defide- rat, non tamen deterius : étiam pinguibus arenis, vel congeftitia humo prouenit, Co- lumelle 5; Palladio t quod ex aeftiuis femi- nibus eft, & quod ante Virgiliarüm exor- tum feritur; Plinio : at Columella s, ab ZE- quinoctio autumnali in Idus Octobris fe- rendum voluit: addens, Ciliciae Syrieque regionibus menfe Iunio & Iulio conferi, . &per autumnum cum perimatüruerit, tole J li. In *Egypto & India naíci , & ab Indis. phraftus s & Plinius x- bünt: v frequent reatus obd non exigüain v habeat: & mcam. $27 cere, fcribant : fi addit Diofcorides 4, com- mandücàtum dentium commifferis inhae- ferit. Gáleno c & Oribafio 4 Sefami fémen pingue eft , ideoque repofitum celerrime oleofum fit, idcirco eos qui ipfo vefcuntur celeriter implet; ffomachumque fubuertit; & tarde concoquitur ; br iE alimen- tum pingue affert , ac e uccum glutino- fum generát : quoniam vero craist fucci eft , ideo non celeriter fecedit. Hanc ob CasPARI PBAVHINI THEATRI BoTANICI macho nocere , halitusque grauitatem fa- A tiemobftructze funt, men $28 j; fupprimun- tur, prodeft. Herba déCoctu;fimilem cum oleo vimobtinet Galeno ». Dolores? capi- tis,éx árdóre contractos;herbà cum rofáceo admotàlénit: oculorüm inflammátionibus & doloribusvino decocta prodeft: aürium fracturis & doloribus , inflammatonibus & ambuftis item ; ac coli doribus ; & ce- raft (ftellionum Plinio /) morfui me- detur , ulceribus quoque qua ferpunt ; & üx cácoethe vocant. At Cornàrüs p xaAer caufam rarius folum mandebatur,fed, Gà- B 4/441, non coli, fed artuum dolores in- leno. f monente, cum mellecrudo placen- tas, conficiebant , quas vulgo eespidas vo- cabant. Apud Athenacum g huiufmodi placenta , ex melle & Sefamo torrefácto, oleo ddito fingebantur, & quidem fpecie orbiculàri & globofa efformatee erant. A- liarum quoque meminit, quas ob vüiuería Sicilia pod nüncupatas afferit, quar ox Se(amo & melle , müliebris pübis forma; fihgebantur , quis famina déarum áltàri- bets AE jos E am, fed enn dod .37. ck netirin Püniwan. ol: db.32. capi. m tem à melancholia caufatam & potu , & partes affectas inüngendo com- |o Memaz. q -Jipimu. ribi.deamido s Gb. G cap. abübiezn td terpretatur , legéndümque cei a; non per »; quod inteftinum cráffum fi- gnificat. Etiamnum /Egyptj 4 cius deco-- ctum oculis 4 ophthalmia tentàtis, fomen- ti modo adhibent : fic ad tumores duros fcirrhofos difcutiendos , in fotu calido v- Diofcoridi;) ad ambuftá calidásque inflam- màtiones difcutiendasautfuppurandas. In- feísio fitexfolijs &fémine, modicoq; mel- le, quáin vtéri duritie; & cutis vitijs vtün- tur. Decóctüm clyfmatibus inditür, ad do- lores colicos & àluum emolliendam.Oleum ex femine apud AEgyptios fiebàt, Diofcori- pro Venetias afferuntur. Ad tulas, afperitatem & omné cibis, & * in mendatur. Quare ad cutis pruritus Olei $. 0 Mie facul. amm. d VOkH 2t. e nemporifzt, fit dealimen. facul, g Üb1s, bh deplans, Api; «pat. n. lb. de fimpl.facult.. 0. DDiofcorid. lib 2.cap.iat, p b.z.eme Pte 19, "u fb ville P DET vncias niet xaAay per | . "1 ait Aet $29 LisER PRiMvs SECTIO vncias qüatuor multis diebus propinant : etiamad' difficultitem ; pleuriti- dem deploratam, ad exícreationem promo. vendam , ad péripneumoniam, ad menfes mouendos : itém, ad ventriculi, inteftinó- rum & vteri dolores demulcendos , & in- tus & foris vtuntur, cuiüfmodi multa apud Rhafin, Auicennam, Haly, Serapionem at- que alios habentur. Conficiebatur autem oleum Sefaminum Aétio x docente, ex Se- famo contrito & in aquam iniecto , quod viribus ab oleo dulci non longé abeft, cüm caliditatem moderatam habeat; & faporem omnino leuiter aftringentem : quod cibis aptum, cüm faporis fit iucundi, Ail: con- coquatur & aluum fubdücat : illitum vim emplafticam habet. Et hoc , eodem mo- nente , ad praeparationem oleorum , quz odoris gratia fiunt , oleo communi aptius eft; propter dürabilitatem,quodq; non faci- lé putrefcat. Sicpinfi y codcm Sefà- mam in calida maceratam exporrigi, dein- de confricari, frigidae immergi , vt palec fluctuent, iterumq; exporrigi in Sole fuper lintea; quod nifi feftinato peragatur; liuido colore muccícere. DE ERYSIMO CEREALI FOLIO HEDERACEO: SIFE FRP- MENTO SARRACENICO. VCCABTYT XXXVI T Ts: Envstuv« cenzAr£, fiue Favuex- —"ivM SannAcrwiCVM , forma parum cum frumentaceis conveniat, attamen pro- pter vfum nomenque, inter eftiuas fruges referendum: hoc radice nititur vnica, bre- vi, paucis capillamentis fibrata, vnde caulis rotundus, tener, luis, ftriatus, concavus, geni culatüs 4 ; & rubicundus , cubito ma- ior, etiam bicubitalis; in plures alas diui- fus , exfurgit: folia quae primo prodeunt, binafünt , rotunda, pauló (t hederacea, molliora tàmen & inftar Smilacis aut Atri- - licis , minoratamen, acüta; inferioribus - quidem pediculo vnciarum quatuor dona- tis, fupremis vero proxime caulem ample- 'antibus, qua cum tota planta quando uu turefcit rubefcunt 5, ita vt vniuerfá fata, e- Qe. Ati etie et alis foliorum pediculi oblongi exfürgunt, quibus Iulio menfe flofculi parui, candidi, x serab.1. ferm.1. : y Pin.libi$.cap.1o. a negat Trag, b o —-»—»€»V€RRN QvaRTA Cabs. XXXVI $30 AERYSIMVM CEREALE FOLIO HEDERACEIO:sIVE ERVMEN TVM SARRACENICYM. B C racematini compacti , infideht : fuccedunt femina triangularia,feminis acetofz figura? fedgrandiora, corticefordido,colore nigri- cante, quo molendino exuta, candida me- dulla confpicitur. ' Locvs. Nullumfolum quantum D dum, afperum & arenofum , tur, refpuit : at imbr Aprili aut Maio ap tim in Vafgoia , cit s rris, & circa noftram vrbem Bafileam : a- fruge rubent : in nis & Foroiuli: 'onnunqu : in calidioribus locis , vbi Iulio metitur: poft meffem ; pabuli caufa denuó fcritur, E vtin multisTtalize locis fieri confueui prouenit, celeriter maturefcit. NoMzx. Frumentum Mattb, d Lugd. caudis foli s CasPani BavHiNI THEATRI DoTANICI $32 fuisue apludis explicitum , forma trique- A mum vocauit; quo fiftebant tra & colore,non autem magnitudine, fa- gineam glandem quodammodo referat. Ocymum veterum , Trago. Ocymum M. Varronis ; Anguillarze: Ocymum cereale, Tabernamontano. Frumentum Sarrace- nicum, Matthiolo, Caftori, Lugdun. cui & Eryfimum Theophrafti &lrio Plinij :Fru- mentonum , Amato, Czfalpino : Frumenti enusfolio héderaceo, Cordo 4: Frumen- im vaccinum, Lonicero. TraPotrophon, C cerealis fiue Eryfimum , Ruellio. Eryfi- mu cereale, Gefnero f, Portae. Eryfimum Theoph. Lobelio v. Fagopyrüm, éidem /. C& Lampfana vera quorundam ) Franco : Fegopyron , Dodonzo. Polygonum he- deráceum ; Columna. Germanis, 5epbee forn/ 5üdymeogm / G6. Beleis, Bockwo- | (Bueckenwy eyd. Anglis , £ucke vobeate. $, (Ble Sarraziy aliquibus Boucotte. Tta- - lis, Formentone, id cft, vile frumentum ;« n FHeidufcha. Hoc veteribus vel non cogni- tum, vel non vfitatum , vel neglectum Do- donazus afferit , quod Diofcorides in fru- mentorumcenfupratermiferit. Etfi Ruel- lius ifufpicetur eum Sefami vocabulo com- plexum fuiffe, cui cüm reliqua facie, tum viribus perfimile fit , hanc tamen fenten- tiam approbare non poffumus , cum Sefa- mum quod Diofcorides tanquam. notum inaceo fit culmo & folio, niméarundinacceo , & fo- rum qui dereruftica fcripfere , Traguseffe volüit,qui etiam vires quasOcymo odora- to veteres adfcripfere , huictribuit. Verüm Óiec Diofcoridis quod odoratum eft, & vul- .g9 Bafilicum nominatur: neque alterum E reRuftica fcripfere, quorum Ocymum pa- buli/, non alicujus herbze nomen eft od fegetibus videlicet & legum "Varronis & Columellz, fiue corufn qui de 1, qui fcribit pabuli genus e bili Dodo. m Jib.cap.. n £ibig.c16. o odonao e. Tragopyron ; Gerardo. Irio B mo fübacto Libamento legens ca | | | Sic enim vocatum fuit,quod ex quouis fru- . non deícripfit, ex quo /Egyptiosoleum ex-- rimere fcripfit, etiamnü hodie & notum,D Irioni folia fanguinea : Eryíimum a in A- Irionem vocant ; que virente nullum ani- mal vefcitur. Àt : (alij ex Varro- ne rectius le ünt ciebart ) alu : id erat épabu is; fegete viridi diffecta a quam io p. Sura Manilius id aliter in- cerpretatur, & tradit Fabae modios decem, Vicia: duos; tantundem Eruiliz in jugero autumno mifceri & feri folitos: melius & Auena Graeca, cui non cadit femen, admi- fta, hoc vocitatum Ocymum ; boum caufa feri folitum : quare apud Nonium 4 Varro pancarpinion vocat. Sed ati Min ocy- uca veris, id | gis ac leguminis genere feratur. An forté «eonpoy T heophrafti cuius inter Frumenta meminit , non vero Diofcoridis , quod in- ter oleraceas plantasreceníet &à predicto abfimile eft, & Galenus utriufq; meminit, Plinius veró vtrumq; confudit. Latinislrio dicitur , Plinio r monente, licet Gaza ali- quádo Trionum reddiderit. Theophraftuss | lic defcripfit: Eryfimo caulisferulaceus po Saraciio.. Bohémis , Pobanka. Sclavonis, C tius eft, vt Sefamo: folio conftat quod ab alijs (fcilicet frümentaceis & leguminibus) - fuaproprietate difcernitur: flós foliaceus, vtSefamo , cui t fimile & pinguiufcul& eft | & amarum : &ftiuo s tempere feritur:fe- racifsimum x eft, femendue minimum àd- fert , ideo ex feminis exiguitate fecunditas arguitur: hocviride y à nullo animali pro- pter amaritudinem & fiporis grauitatem, tangi videtur,fed ficcatum acceptius euadit & fructus fuauior efficitur. Pli inius « fic: [ia & Graecia Sefamg fimile, quod apud nos ibi Irionem inter fruges eed fimilem effe diximus & à Grecis ryfimon vocari:at que ibi fubjungit,non adhoc, fed ad Diofzoridis Brydmutl perti nent, confundens Eryfimum herbam ole- raceam Diofcoridis , cum Eryfimo fruge Theophrafti ; medicaminibus inquit po- tius quàm frugibus annumerandum. Hoc noftrum frumétum fit/ne apud T'heophra- ftum Eryfimuin , A luerfaria etiam dubi- tant : in Lugdunenfi hiftoria afferitur : & Porta probat ; cum nulla planta , erudito- rum fententia, ei affinior videatur. Alij ne- gant; eo quód cum Sefamo nullam (imili- üdinem habeat : dein quód folia viridia a. uidifsimé à iumentis edantur.. Galenus 5 gs. — 5 inObfervasion. à bzcep.io. k bah Disfer. 3 eds x iba SA MU T rA. " ns - ; d ( cap. 54. P Arvo 1.6.31. enat i2 y : Dalecam : 2 Pi mas EM 5 s. ife. tO Wbjh;. u 4c4mfa6. X 2camfys y 6xanjig. z bie - 2 1 Eco) M jp. in Plin r 45.22. b 1.de alim. faciilt.s8. inter ^ 33. . LisER Paiwvs. SecrIo QyanTA. Cap. XXXVII. 34 interíruges Egy imum referens;dixi vt Mi- A optimé faginatur, mir? enim ab cis expeti- lio panicum adfimilequodatmimo. tur : nofttu s obijciunt. ad omnia deterius, ad eundem medüm & Eu —"W - Seífamo Eryfimura , corporis fubftangja Wdo90eeRORUDODODUIECAECISIUER nonnihil affine eft, fed in cha infiel eft DE ?eHALA R12 E. & tenuioris alimenti, adeó quod in omni- TENES ungue busprzdictodeteriusexiftit. —— : CGAPVIT XXXVIL OvaLirAs & vsvs. Calefacit& hume-. 4. 4 ADTIG WM; ; état temperate : Triticoy Secale & Hordeo EPHALARTSMAIORSS E minus quidem nutrit , plus tamen quàm Milium & Panicum. Hoc étfi apud Ger- manos ad pabulum iumentorum fuerit fa- B MINE ALBO. n. tum, nunctamen ex cjusfarina pultes con- " ficiuntur,eratiores pultibus ex Tritico con- | fectis, quac magnatum quoq; menfis appo- T nurttur : alij cüm la&e, modo quo Milium, res alij in carnium vel caponum iure: alij cum 1 cremore amygdalarum decoquunt , Farris & Oryz« modo , granorum putaminibus in pila piftorum , exutis ? alij pro feruis in QoS a EN i aqua decoquunt, addito butyro & fale : non EN I NEIN am e enim ingratus cibus eft , fi re&ié coquatur, aV WZ4 WAV v ita vt grana integra remaneant, nec in pul- C tem difsiliant. Fárina, fi diligenter cribre- : tur & furfüribus purgetur, erit candida , & M guítu reliqua farinae genera referens, qua, xum annonz inopia premit , in panificia fübinde cogitur : & panis qui ex eo fit, aut farinam cius admixtam habet , fapidus eft, fed (übniger , ac ipfo Secalino magis flatu- lentus, qui mediocriter nutrit, cito defícen- dit & Auenaceo facilius concoquitur.Quin- etiam ex farina, lacte , & butyro, pulmen- ta ac placent pinfuntur, & fartagine tri-D : guntur , facilé concoquntur , cito defcen- —'' dunt & alimentum corpori mediocre; non. tamen vitiofum , adferunt; Ruílici Itali c qui in finibus Germaniz & Italie habi- E - «tant , pultem conficiunt, quae Polenta ipfis $ dicitur, deinde maífam in latas tenues "portiones fecant , cafco & butyro confper- as,in cibum fumunt, qui non ingratus,nec PüALA 8 E Ee dd $, ex geniculis fingu - ventriculum , vt puls ex Milij farina, gra- ibu veicalink eius farina d Cercuifia rubicundior & dul- E ce foliorum inuolucris prol — ior conficitur. Farina e ex lacte decocta qua fefquiunciales, digitali cr —. &illi , ad biliofas inflgmmationes pra- — cte 'ar Stoéchadis Axa! - flat. Verum iam dictum, pabulo pecorum fummo E M p m feri : Giquidem herbam virentem , priuf-...fq idibus line quam Íemen maturuerit , boués &ju "d ta depafcuntur : gallinze femine folo exhi- — uibus ita : bito; citifsime pinguefcunt : breui tempo- femen E Íqt go : e hoé pá £ É Omne pecudum genus quam dür n» vt Milium ? uo ndentes,, prode plendidum m tamen malus &l Makes do Led, € Maskaii E d - $35 CasPAn: BavHiNI TuHEATRI. BOTANICI 2 oblongius, in mucronem acuminatum.for- A ro. Belgis, Canariejaet,. Anglis, Y efLCum Cagaricfecdtà | 1s, Milium Wi us Mi p fc ridis a conuc- fylueft | Cordus Ícribit. Ttalis, Falari. nit: cauliculos , inquit , emittit ex radi- Mafsilienfibus etiam Frumenti Canarienfis cibus tenuibus & inutilibus, numerofos, nomine notum, quod inftitores ex Canarijs bipalmàresgeniculatos, Zea fimil es, graci- fecum (etiam in Ángliam & Belgium;) ma- liores tamen ac fàpore dulces : folia vero gnàcopia deferunt, & vna cum Canariénfi- | Zea (fimilia: at femen magnitudine Milj; bus patlerculis vel philomelis , plufquam E album , oblongum. Hac fané oinnia no- mellifluascantilenas modülantibus, eo cim conueniunt : non autem vt Ámaátus Plinius / habet , non adeo cum ijs qux à Diofcoride tradita fünt ,confentiunt: Pha- laris, ait, Thyrfum hábet longum, tenuem ceucalamum,in fümmo florem inclinatum, femen fimile Sefamae. : Locvs. Peregrinum hoc femen Germa- nis & Belgis ex Fortunatis Infulis ( fiqui- dem eàrum vna, Ptolómzo , Canaría no- minatur : quare Canàrium fémén dici- tur) & Hifpánia primó allatum, quod Ve- r fatum facile prouenit , & fub aftatis maturefcit : rit pluuiófus inquit Camerarius , in ipfis fpicisantequam colligátur , germinat. Paf- fim inter fegetes in Hetruria & Marchia roueniré , Anguillarà Ícripfit. Veràm & Naibonsan agró, via ad Magalonam prope fegetes ad pontem; prouenire; ibique ena- tum femen,in Anglia & Belgio (atum pro- uenifle, Aduer(ariorum autores teftantur. In Germania. & Italia , fpect: ndi gratia fe- ritur. | | . Nouwzrxw. Diofcoridis eft $4254; (& Gà- leni $2221, ) cum quo Plinius non con- nut. Phalaris » Trágo, Matthiolo; Ruel- » ibas cepas. Oribafta. colle, — b. dib.ag.capa2. X T luit , Milio Solis officinarum. Àtqua . liam álter | iu i uz à D à Panico diuerfüm , cuius nufquam alibi; at fi annus fué- C monet. Dt& ; tumfuccus,tumíemen; tum folia vti- - los frangit potum ex vino vel áceto , vel € in Diofcorid. érinhiforia, à b, dehors bs à. € anéu. colleéi., i db. k ib.27. cap.1a, . T eT 22465 27 affüeuerint alendis , vendunt. . Hoc Dale- champius f; Meliam àlteram T heophrafti, quàm capite vltimo libri pem hiftorize mentionem fecerit, effe ceníuit. . IL PHALARIS MAIOR SEMINE NIGRO: huius femen nigrum eft, oblongum, Milio fimile , quod in Melita frequens eft, & ab ipfis diligenter colitur ; ac incolis Ciieno dicicie: quod cum Tritico in pahis confe- &ione mifcent:'ex cuius erano aliquan- - do à Delecháinpio fato , Phalaris prodiit, | quemádmodum fuisad Plinium notisadss — | QvarrTAs & Vsvs. Phalaris tenue & j calidum quiddam in fe habet Galeno e & Oribafio ^ : femen guftu Milio non ditsi- mile : radicum tenella germina ; cülmi & folia aliorüm frumentorum modo , guítu aqueam dulcedinem prz fc ferunt , quare guftu dulci Diofcorides & Oribàfius dixe- re. Herbzetufze fuccus expreffus , cum vi- no aut aqua ad veficz cruciatus vtilifsimd ^ " bibitur Diofcoridi: at Galeno & Àegine- liter potari creduhtur. At Pliüio &, calcü- cum melle & lacte: idem & vitia vec - fanat. Semen cochlearis menfurà ex aqua potum, ad eaderü efficax effe , Diofcorides tradit. Nonnulli panes pinfendos curant * (aliqui cum fecalina farina mifcent, ) & ad calcülüm farctüsque veficas efitant : aliqui . & Nephriticis exhibent, In fomentis —— ficcis; Milij fuccedaneum effe 235 ^ poteft, ,. 0c S a9 f C (er ier 147 VU Sa v AIL SA ms LiseR PauiMvs SECTIO QviNTA Carp. IL 538 ro ee 1 : "^ ORA i ie Fn " pu )3 ST aet e aus — ——. RÀ vem ar a "e OSRCOSECNECOSR COSE COSECOOXEC" Tant. f Vae arise aae TC cT CE E ^r € » AE CPSERS AK : od 1:623 i tC: E. » Tw "wp Ver (6 9. T€9b 29. 1: , — -MSPHODELFS ET ?PHALANCIVM , | bE AS$PHODELOU. Coapqgo ypPRDEMEVOM 8^8 SrnoDrzLlVs, AvQiA. À Afphodeli vane voluerunt ; quemad- 27 Diofcoridi, Theophrafto & | modüm Hefychio & Theocriti (cholisf 25 cxteris Gráecis: Latinis Af: — placuit. At vero Eüftathius 5? fit ne aMécguxee 7$ NY phodelus & Haftula DES 4, àcQed Os xapric, an Vero xasAx, , habfitat. 1.215 quod dum floretregijfceptri — Genéris vnius Theophraftus; Diofcorides effigiem referat ; quibus & Albucum fiue (quem vulgaris noutiz dixit, ) Galenus, Albücus vocátur: & quia eft de clariffimis | Paulus meminere : at Plinius b ex Dionyfij herbarüm, vt Plinij P verbisvtar,Heroion, fententia fexu difcreuit, duoque genera ma- fiue vtalij codices Erincon; aliqui appella- rem & feminam fecit. hs 3 runt: alij ab Hefiodo etiam Halymum vo- Dszscmierio. Sicveterés Afphc ir ru ! m, A. hd totam plantàm Theophráftus d vocauit: quetr colo: : veophrafto, Plinio | : Serapióni:) gignitürin orbiculato quo- tit Gazà, ) nomipát, Pythagoram imitatus: dàm, quod flori fubeft : ex cidit: m 1 Cie eflon hos vero Plinfus ^ fequitur: &itàquidem, orbieulatüm illud dehi obexcellentiam quàndam florüm,ficdeno- tes vt & Scilla ab H xoc, COHSERIN i -HoFounrlaxximAR in Antiericosa minarunt: AtDiofcoridi f non plantà,non 1n Antüerico gignitul ia volatile ; floridümque tran nthericus exaruerit ( cum herba - habere; quod anguítus cum fit p Grxcis interdum profümmo fpicarüumfa- — fuperne habet: haec Theo p ftigio fümatur. Attamen , illud étiam dus, in fyluis nafci jo cAdeue e , rectius fortáffs ad ssa» referri fcripfit : radix eius na poffe cenfet. Sunt & qui eo nómine femen neque alia Bumcr à Tn, Scribanio ni . Marcello x aiiis. b lib an. e ay. ér lb & cáp. t5. (89 gene - bifl.plant:cap.a. —.f 4ib.z.cap.99. & ScY E VU - es L. 4b.7. bif "- rifimian ui Meere i gauge n vatis faepeb Grxci $i que Pydhaporas ; eius cubitalem , & (zepe duum cubitorum, folijs porri fylueftris, Anthéricon vocaue- re: radicem vero, id eft bulbos, Afphode- lon. Noftriillüd (album nimirum,) Albu- cum vocant , cui fcapus cubitalis, amplus, . purus, leuis: & Afphodelum, Haftulam re- am , cui acinofus fit caulis: hzc Plinius. o praecipit Mago Carthaginenfis, cxi- LÀ , caulem erit. femine cius nondum antumefcente, denetendum ; indendosque fcapos, quarto diein folem proferendos, ita ficcatis mani- pulos faciendos. Nunc vero , cum pofte- riores plures Afphodeli genera obferua- rint, ea ordine, FWAESUS Peg propofitis, recenfebimus. | i L ASPHODELVS ALBVS RA- :.MOSVS SIVE MAS. * xh. ASsPHODELYS ALBVS RAMOSYS SIVE Ms: radicibus eft ab vno capite pendenti- bus, numerofis, oblongis, exiguis napis fi- milibus inferne craffioribus, & in fibras de- finchtibus, fücculentis;foris candicantibus, intus croceis, acri & ingrato fapore : folijs & fere A illico à r. nfis Martij & initio Aprilis, cum flo-. € cematim coeunt, folijs porraceis, radice ful- D faxoíisqs Lufitanix , Hifpania, Gallize quo- E fula colligi , uauit. Hifpanis, Gamones. amifibus oblongis, anguftis , acumi- angulis, & carinatis, fungofis, & leritis : cauleaphyllo; laeui , rotundo, inter- dum bicubitali , fuperne ramofo , quem à medio furfum flores multi ftellati. exor- nant, ex fcx foliolis oblongis intrinfecus al- bis , foris verolinea purpurafcente medium quodque folium diftinguente ; compofiti : in quorum medio tot ftamina luteola, quot folia : his, capitula fabae magnitudine, or-- B biculata didus: ex viridi purpurafcentia, tribus coftis eminentioribus diftincta, fuc- cedunt: quibus per maturitatem dehifcen- tibus, femina nigricantia, triangüla & afpe- ra feofferunt. Marcellus Virgilius 4, tri- ginta & amplius humani pollicis craffitudi- ne, obferuauit: Ruellius r triginta, quadra- gintaue, & eum interdum in früuteus repe- riri fcribit: caulis erumpit auricularis di- - iti craffitudine, pedali altitudine, in cuius fligio déna duodenacue puniceg baccg ra- ua, multis bulbis, perinde quafi allium nu- | cleis, coagmentata. Clufius dum Olyfipone Hifpalim proficifceretur , huius radices ara- tro erutas vidit, quae ducentos, aut plures, ab eodem capite endentes, eosque crafíos admodum napos eR. , Vt quinquagin- taaut amplius libràs totam plantam pendif- Íc putet: (non mirum itaque, fi Plinius f- pe octuaginta bulbis fimul aceruatis , affe- rat:) eundem etiam idem , in editioribus que Áquitanicie & Narbonenfs locis, M tio & Aprilifforereobferuavit. ^ — - Nouzw. Hunc Diofcoridis & veterum Afphodelum, quem alij marem quoque vo- cant ; cenfemus. Afphodélum maiorem & primum Clufius s nominat. Afphodelus ramofus Lobelio t , Gerardo: Afbhodclis cauleramofo & maritimus, & mas, Cacfal- pino. Ande hoc intelligendus Belloniussi dum Afphodeli ficcos caules in Lemn quia ligni penuria lab Ícribit ? & 1n Cilicie x planis nu pes praeter Afphodelum, & Ferulam! Anglis, Branched ar- EI "Afbbodill. LL AsPHODELUS ALBVS NON RAMOSVs: hicà praecedente potiffimum magnitudine e ka * ? TOU d p Okt bif. plan. spio. lib.2.in Di ^ ; L arc MEDT Ma seo E "eS a ; «o m Sis cap.99. S ifr Mifpg — t in lcnbar ow dbi. X /— dbz ctp.too, EE differt: $41 IL ASPHODELVS ALBVS E v cH differt : radix tot bulbis non conftat , qui Poconis& radicibus fimiles, ferme concolo- res , pulpa intus virefcenté , qui cum amári- L 5 Büdine feni, fapore funt adftringente : folijs 3 cum priore conuenit: caulis cubitalis,non- hunquam maior, rotundus, |xuis, fimplex; & non ramófus: flores Maio &Tunio menfe in cacumine numerofi ftellati , ex fex y fo-D) dinem ex lijs & totidem ftaminibus compofiti , can- didi , rarius ex valde diluto rubro modice purpurafcentes : quibus capitula orbicula- . tà, herbacei coloris Accedunt quz femi- mà triquetra , & obfoleto colore nigricantia " Locvs. Invniuerfa Hifpania, paffim in prátis & conuallibus reperitur: ijídem quo rior locis , Clufio monente: in alpibus Ita- is Caefalpino : in littore maritimo inter - quentem notauimus. Apud Germanos & — Belgas, nonnifi ex femine; fatus prouenit; pud lem & floresoftendit. —— * 116,. | ,Ge nero a, £ inCaialog. y quingue foliolis Dodon, * Luglun. m! : E e ipo fo Di Lig PürMvs SEcTIo Qviw TA Cap. [. Cc .. Aquas marianas & Narbonem vrbem fre- E xAcviaris: quos aliquot annis poft fationém cau-- louzx. Afphodelus ; Marcello j Ruel.- Ama : * Lonicero; Caftori. Haftula regia ; fiue Afphodelus, Matthiolo, : A Lacunz , Kyfb efn E Abacunz , &ybero a, Gefnero ; Luédun. Afphodelus mas; Dodonzo. . Afphcdelus albus Gefnero ,"Aduer(arijs, Clufio, Do- donzo c, Afphodelus albus, Gefnero d , AduerfarijsClufio v, Dodonzo, Taberna- montano , Camérario. Afphodclus verus Cordo f. Afphodelus altér, Anguillara: & Clufio v. Afphodelus maioralbus , Lobc- lio: A hoic caule fimplici, Cafalpino. Afphodelus non ramofus , Gerardo. f cinis Affodillus & Aphrodili , pró q B communiter , magno errore, Mactaeum affumunt. Germanice dicatur 4Beify 2 billour&. Beleis, GrooteNitte Afi y glis, Witte Afhbodill..— e III. AsPHODELVS ÀvTVvMNALIS. Came- rarius P merninit Aíphodeli aütumnalis fiue maioris, qui ex femine, ex Italia hocfio- mine miflo, ipfi prodierit , at nec dum flo- ruerit: quihyemem non ferat, ni(i infi&ili afferuetur. Àn vero huius aliquis memine- rit dubitat. e | IV. AsrnoOpPEiVs ÀLPVS MINIMVS: rà- dices habet inftar fecundi generis glandu- lofas , minorcs tamen , é quarum capite, fo- lia quina, aut fena valde angufta & longiuf- cula prodeunt: inter quae cauliculus fingu- laris, non ramofus, rotundus, dodrantem aut pedem al tis;affurgit: in quo flores mul- ti, albi , fpicac in modum nafcuntur , qui fex folijs conftant, quorum fingula , in- ; ftar lorum Afphodeli fiftuloi , interne: externe , vena quadam fec * D — Locvs £T Nouzx. cobo Plateau ex femine cre v. ELVS PVRPVRASCENS F dicibus; caule non florumque forma cum tertio conue 3b eofolis due frequencibusibacal (a fant, difcrep Now, À marce À l 1]. ——roÍ 543 rubente Tabernaemontano, Gerardo. Ger- manis , Xoot 2fffobill £üfíen. Bel is, Affodille, et incarnate bloemen. Anglis, ded Afhbodill. SENI A PHODELVM LYVTEVM RADICIBVS j £r rLoxinvs AL20 enirex, (ed folijs bre- E ep. et Rie. oz muup— T or iom dHtgg vus dem uioribus, cauled; latis folijs veftito, adiun- Xere Tabernzmontanus & Gerardus,quem necdum videre contigit. Qvarrrás er vinss. Diofcorides,rádi- 1itu acres & calefaciendi vi praeditas lit. riter exficcant tenuiumque B im & potius exuftarum cinis , Oriba- fio s, Galenoz, Ae inet? o, Oribafio p, & Aetio à radix vtiliseft ficut Ari, Àari, & Dracunculi, nempe extergentis & di&eren- tis facultatis: vftze autem cinis calidi d €xficcantior, fübtilior , ac potentius digerit. Qua autumno col iguntur,cum plurimum . valent Plinio:atin Diofcoridis nothis habe. E 1; Vere per zequinoctium legi candidum AQ odelum , antequam femen créüerit, 6. o ih. db. ox lib.s. CasPARI BavHINI THEATRI DoOTANICI /e- vtiliaquippe Albucum (inte femen torrefactum vfui eft é ub. Alis cleBl d Lb. de viuib. mplicium. q temabill.t. ferm.1, $44. V. ASPHODELVS PYRPVRAS-A VIL. ASPHODELVS, LVTEVS €ENS FOLIIS MACVLATÍS. ^ Y. BV5 ET FLORIBVS ALBO SIMILIS. jüis noftra aetate credatantiquorum cibum di grauem poetam, fa- pientemque ; & cuius carmina in priuata vità pro oraculo à profefforibus fapientiae femper fueré recepta , audierit canentem; nefcire homines iniuíte rem fuam augen- tes,quam magnum bonum fit in Malua & Afpbodclo » Ngme Ed' ieu imu 2À60y pico Wipeg. Oud" Gmy C» Man 7: X Ac pod Ac Bey, &raap. id eft: Stulti neq; Íciunt quanto plus dimidium fit toto, Neque quam magnum in Malua & Afphodelobonum. Plato t rc- fert Epimeniden viliffimo cibo confecto ex Malua & Afphodelo contentum fuiffe, qui illum feruarit zuo, 5 4AWw.. Verum & Theophraftusteftatus cft, mandi Afpho- dclum , quo loci bulbofas radices omhes, | earumque difcrimina percurrens ;inter eas. quz edendo fünt, Afphodeliüm numerauit: & alibi, pérmülta, inquit, ad cibum affert | erpreti: Afpho- & bulbus Plinio x) toftum in cinere (fale & oleo addito , Plinius; ) manditur, & : fed radix tufa 8 Ób.7. Pifi. planar, cap.1z. X dib21. cap.12, cum $45 cum ficu,in vfum m vtilitatis plurimum; autore'Hefiodo, pra-- bet: haec T'heophráftus; quo ex co Plibius exfcripfit.. "l'antà rudi nouoque adhuc fe- culo , indifcreta ciborum Íruvalitas erat, * tempore , vt Lucretius cécinit : Quod ol àtque imbres dederant, quod térrà crca- rat Sponte fua; fàtisid plàcib àtpectóra do- num. Athac Hefiodi de Afphodelo, Gale- nus non de hoc Afphodelo, fed debulbofo (dc quolibró fequenti capite de Ornithàga- lo) intelligit. Et herbarij Lugdunenfis au- tor idem fufpicatur, eo quod Afphodeli Diofcoridis rádices ácriorés (int & ingrà- tiores , quam vt in cibum , praefertim ho- minibus noftris cedere poffint: at Galeni eciam non clixi visignauior multo,&feruor mitior : Ariftárchus eius radicem quoque efculettàm & odore erátó placentem ,Pro- iia 2i t: a. didi. Nunc de vsv ipfius in Medicina. "IurRiNsECvs. Láàteris doloribus, tuffibus, idices in vino pote entur: vrinas, men- C res mitigat , T" auricula per fefe in- conuulfis , rü 'tis , rádic ftruadue concitànt, Diofcoridi , modice pó- tz , Plinio »: addit : defectis córporibus & | phtlificis conftare , bulbos eius cum ptifa- na decoctos spend dari , panem; ex his - cuf farina fubáctis ,. faluberrimum ffe. Menfes füppreffos rádix in vino albo veteri cocta, & vino calido merácó, cyathi men- fura, haufta, celerrime ciet, Actio z. La- pides renum , in vino décocta atque potà, Simus (Alij Timon legunt) eximit. Voma- LI citari cüm vino & melle perunctis (genita- libustam márisquám fcemirize, ) aut biben- tibus;tradiderunt: at contrain nothis Dio- fcoridis habetur, ferunt Afphodeli radicem potam , veneris faftidia facere : teftatur id i herbárius Crateuas : & practer haec EL e edam B metus fübftrauit. Datur & cóntra ven : tiones 4 àdiuuat, luforij tali magnitudineD bus commanducata. Venerem 5 quoque ex- Lig PnaiMvs SECTIO QviNTÀ Cap.I $46 D T TZhwurb 6 $5 31-1 e ia meomnium venit & A Plinio c ue femine fümto turbatur ven- ter. Ad impetus lienis, femen dari Hippo- crates cenfet. A ferpente demorfis ; dibu drachmis datur : fe vulheribus ex morfu folia , radicem ac flores ex vino illinire o- portet. Serien c & flores fi in vino biban- tur, pra: ceteris omnibus, egregie fcolopen- dre &ícorpionum ictibusaduer(ntur. Ni- cander contra ferpentes, àc Ícorpionés, vel caulem, vel femen, vel bulbos in s bus drachmis dedit; &in fomno contra OS ta marina;& contra Ícolopendras terrefi ExrRiNsECVs. Oculorüm epiphoris, rà ces decocte in faece vini , fuppofito linteo- lo, medentur, Plinio: at Diofcoridi ; ex dicis fucco , additis vino veteri dul rhà & cróco,itavt fimul omnia decc tur , illinendis oculis , fit vtile cumi medicamentum. Idem e ad purulentas au- res, per fe & cum thure, melle, vino ac myr- rha tepefactus prode(t: dentium veró dolo- ftillatus (dec f. radicis in oleo füccus àcontrária aure). Chryfermus & paroti- das, ràdice in vino decocta , curauit: item ftrumas, admixta cachry ex vino. Quidam aiunt , fi impofita radice pars eius in fumo fufpendatur , & quarta die foluatur , vr cum radice itrumam areícere. Folia etiam medentur ftruümis, panis , vlceribu in facie, decoctainvino. Venenatis f yi neribus, foliaexvinoillinuntur. Vulne :rfanatis , radix decoct um polenta & illita prodeft, Diofcoridi: addit Plinius, ne cicatrix extuberet & immodice affurgat. Oleum e veró in excauaüs radi- - cibus igni decoctum aurium dolori (ad radicis in o MM $47 fcentia fiftit.. At Fallópius ; Afphodclo- rum puluerem inter xa asperi recenfet; hoc eft inter éa qua vim habent fuperfi- ciem tantum erodendi, fed qu& in profun- dum permeare non poflunt. Bulbi f: , Der- uis articulisque, cm polenta tuf, illinun- tur. Vitiliginem e albam ad Solem lin- teolo ante perfrictam illita radix emaculat. eft & f. concifis exaceto lichenas fri- re. Xenocrates, & lichénas & píoras ra- e in aceto decocta tolli dicit: item fi co- fit; cum hyofcyamo & pice liquida, ala- n quoque & foeminum vitia. Succus ex ris odorem corporis iucundum affe- Y ibus , cur iri arida & fális exiguo; a tétrüm odorém corporis 5 alarum; ijpueque foéminum & pedum ; emen- Ad fcabiem vfi funt radice , vt videre Scribonium &, ob vim e'us ab- Íoriam infignem, fiquidem admota, aut illita cuti ; (1 diutius permanferit, vlcus in CasPaR: BAvHINI THEATRI BOTANIC! — — — vlcera fordida purgat, fiftülofa fanat,depa- A. VIL. ASPHODELVS EOLIS B fumma cute inducit , autore Oribafio /. C Capillum f crifpiorem fieri rafo prius ca- pite, fi radice ea fricetur. Cinis e e crema- ta radice alopecias (fanat , Galeno, Paulo, Aetio ; Oribafio : emendat ; Plinio) illita : nfat, capilloue replet: & rimas f pedum inat.. Traditur & ante portas villarum f3- am; remedio ( fiue amuletum) effe cóntra. p noxam. Quz pofteriora Pli- , Lheoph nicus m prodit quofdam effe Libya; qui nihi! aliud poffideant, quam fi- tulam, gladium, & calicem , & ex Afphode- circumferant,vt fe valeant à Solisaftu vin- icaré. C. ulem eius, coc chlez terreftres in Campania mire perfequuntur & fügendo arefaciünt. Tandem in Gallia Narbonen- fi , fues roftro effoffis bulbis adultioribus - libenter, qüantumuis acribüs vefci, Aduer- fariorum fcriptores teftantur. — VII. Ásrnonz1vs rottis risrVLosis, Vel rHALANGIVM RAMOSVM MINVs ! radici bus eft ex vno capite nümerofis , fibrofis; craífis, fed nón landat , pallidis: folijs Circaradicem numerofis ; breuibus ftis vtcepz , fiftulofis, ripidis, dilute vi- rentibus: caulibus fex aut pluribus , ex co- € EIUS d (domiui de Conerijr pao, k dreompif l'heophraftus & D iofcorides ; non de fphodelo, fed deScilla tradidere. Hella- ! Nomadas in D fubinde cauliculis fubnafcentibus : quibus lo cafulam , vmbra: tantum gratia; quam & E ahgu- Pmdicgmemscap.Yos. — | 4b.t4. —..* 4Mbro2. corollar. 408. $48 o ms * SPA NS T NS dém rádice, inter folia affurgentibus, pedà- libus, aliquando cubitálibus, ramofis, non: nunquam in quatuor ramos brachiátis: cir- cá quos flofculi albidi ; ekterius fubruben- tes; propter vénam purpurafcentem , quaé médium folium per ongitudihem feécat,fex foliolis ; totidemque in medio ftaminibus; compofiti, toto fere atino obferuantur, alijs capitula oblonga, triangula, viridia pri- mum, dein albicantia, femen rugofum tri- gum Augufto maturum continentia uccedunt. OUEST tERNECCU Locvs. In horto Patauino primüm vi- dimus, dein, in illa Galloprouinciz plani: tie Salonze, quae vocatur Graux de 4lon, non E longe Monfpélio, áb Aduerfarijs admoniti : in Sicilia frequens Cafalpino: toto Valen- tino regio & Gadibus, & plerifque Grana-- ténfis regni locis nullüm fere alium Afphó-. delum reperiri Cluftusteftatur: ficetiamán: lapidofa illa planitiefüpra Arelaten, Maffi-. liám verfüs, fécusvias, inuenitur. Annua non eft , fed in noftris regionibus frigoris impatiens,& nifi diligentius hyeme 7 e tur,perit ——— | | Nowzw. Áfphodelus tertius , aliquibus ColleBi, cap. 5$. d» libro a. de viriÀi. femp. — in^ Hemek maritimus; $49 maritimus , Gefnero x : Phalangium Cre- tac Salonenfis; Aduerfarijs , Lobelio : Pha- langium tertii Cretae Salonenfis , Lugdu- nenfi : Phalangium Narbonenfe, T'arber- nemont. Phalàngium Creta , Gerardo, vbi figura Afphodeli paluftrisirrepfit: Phalan- gij alterum genus, Czfalpino,qui vult,huic Phalangij radices magis quam fuperiori . conueniré, (iquidem color herbaceus zAopis Grzcis dictus , faepe pro pallido accipiatur : Afphodelus minér, Clufio o, Dolonzs. (cui & Pícudosfphodelus j) E Camerárió, cài etiam fiftulofus. Grbfpinnenfraut mit rórlin blettern/ dici poteft. Anglis , Candy Spiderroort., V alentints , Ga- moncillos ,1d eft paruus Afphodelus. Grana- tenfibus, Cebolla de Calebra , hoc eft cepa co- lubrina. De buius in Medicina vfu nihil nobis conftat. ASPHODELVS LVTEVS ET FLORE ET RADICE. a vt Dodon. 3 P Hi L i LiB&ER PRiMYvS SECTIO ^ cx germanis; r G anis , Gb 3 ffobitlii b uib.6 Hifl. plam. f inobeawaionbw. ^g in append. QviNTA Ca». IT. $5o À üti bolbis ; multo quam in albo alteró tc- nuiofibus; radicem aceruatam habet;qua leuius turbinatae & longiores, colore luteo, lateralibus fibrisfere vndique fe pro ti folia numerofa, ing, plonge bc retia , cepitijs fere fimilia, non tamen caua; flriata, in virore quafi ceerulea,, & ipfius Al- lij folijslongiora & anguftiora: caulis (im- plex, ocior cubitalis, ac propeverticem vbi folia definunt , totus foliatus : flores, Maio aut lunio menfe, à medio furfum vet- Li B fus, plurimi, paruorum liliorum inftar, ly- teiin quórü medio ftamina confpiciut his capitulà rotunda, femen triangulum n grum continentia,fuccedunt — , Lo MUS ie n ; Belg ij & Gal- ie frequens, hyémemdq; ferens, qua fin admodum rigida füeric folia «t rent , licet vere noua exeant : apud Italos planta peregrina eft. — Noxew. Hunc Aífphodelum foeminam Dionyfij fufpicantur a: at, cum Plinius dif- C ferentiam vnius ab altero non oftendat, ni- hil pronunciare licet. Pro Iphyo Theo- phrafti oftendi pofíz, Anguillara voluit : Apud Theophraftüm P 7» ivo duplex ha- betur : alterum , cuius flos femine exit, vt Iouis fios,lammulà , quorum radices ligno gonftant: alterum c, quód ex coronariJs,& ante foliorum ac caulium ortum flores e-. mittit , vt inter arbores Amygdalus. Qui- 2 bufdam Erizambac Arabum. Afpho lu: emis :0 non coz niens beliu itur: & Lugdu- né ftoriz autor, figura uoque ac no- mine imitatus eft, tamen & alterafigura ex. A lusluteo flore & radice, Eiden regia minor, & Afphodclus CASPARI DAVHINI LI PSEVDOASPHODELVS PALVSTRIS. m 551 |». I Pszrv5oAsPHODELYVS PALVSTIUS:TÀ- - . diceeft longa, geniculata, qua fibris adau- Qagráminis modo ferpit: folijs Iridis tenui- foliae, au: Gladioli forrna, ftriatis , pulchre- ue virentibüs , fed ánguftis & dodrante reuiorib erécto, pedali, multis exi- . guis foliolis illum amplexantibus, cuius fa- : flirium, arftiuis nienfibus, Bores luteo pal- - lentes , e fenis foliolis , exiguis ii medio ftaminibus, compofiti , exornant : quibus Vafculà oblonga acuminata , vt in Hyacin- tho , femen. iguum includentia , fuc- Locvs. Inhuümidisác paluftribus, Flan- drim&Anglimnafcitur. ^ — s Nowr&. Hic inter Afphodelos, ob cau- . lis&florumaim CURES (imilitudinem . relatus eft: atqüia folijs cum Íride áut Gla- diolo conuenit, Pfcudoafhodelus dici . teft. Vocatur Áfphodelus acorifoliuspalu- E ftris, luteus, Aduerfa rijs: Afphodelu; palu- ftris Dodonzo &, Lugdun. Afphodelus minimus lüteus, acorifoliüs paluftris, [o elio [ Afyhodclus Bélgicusploftris fq |otws, Eidem : Afphodelus luteus paluftris .. Dodonzo(& Pfcudsfphodelus fureiis) T a- | bemamontsno : píeudoafphodelus pri- | mus; vel maior , Clufio | "^. Germanis; k (n bifisria florum. : !! "Mdwerfatior. pari alyepa, i po- E Neubeig; "igicus paluftrislu-- TugATRI DoTANICI - A (5b maffct X (ffobill. Belgis; W. ater Zffodille met gele bloemen. j E us- s. "IL PszvoÓAsPHODELYS PALVSTRI$ scoricvs : radicibus eft breuibus; fibrofis: folijs gramineis , rigidis , fefquiuncialibus, triuncialibus; etiam palimaribus: cauliculo. palmari & fefquipalmari, cui velut in fpica fores ftellati lutei amaeni ; oblongiufculis pediculis donati;infident. — | E. — Locvs. In Scoti paluftribus , vnde Doct. Cargillus mifit; prouenit: in paludo- B fis frutetis conuallium ,. fterilis & petrezé Nortuegiz &in Lancaftrienfi agros Lobe. lius 2 obferuauit. — Nouzxw. Afphodelus minimus Nort-- wegicm luteus paluftris , Scoticus & Lan- E caltrenfis , Lobelio » , quem cum Pfeudo- — . afphodelo fecundo Clufij conuenire, & tan- tum paruitate & magnitudine, ratione foli natalis variare, exiftimat : at Clufij longe. ininoribus eft flofculis.. Àfphodelus Lan-- caftriz , Gerardo. Anglis , Mdyden baire 1d C eft virgineus, venerifue capillus, à tingen- dis capillis,cum apud Anglobritannos,apud quos bic aut fimilis frequens oritur, puella - floribuslixiuio maéerátis, crines flauo coló- reinficiant. | x III. PssvpoAsPHODELYS ALPINVS : r2: dice eft crafia , fibris aliquottenuibüs dona- ta: folijsviridibus, numerofis ;Íeíe mutuo amplexantibus, prioribus latioribus, &ali: | quibus palmaribus , duris , amariufculis & calidi faporis:e quorum inedió caulisgraci- D lis; interdum pedalis, quandoque cubitum - fuperans; nonnunquam foliolis aliquot in- herentibus, exfurgit: cui fpica flofculorum ex herbaceo pallefcentium quandoque fla- uefcentium , & odoris expertium infidet; 2 multo quam in przdicto minores, fex oliolis conftantes : his capitula trigona; interdüm tetragona & péntagona cm dunt, qua femén minütiffimum rufum contimenEe s A oe zd ,Locvs. In Styriz montibus, Snealbei Es Etícheri ; atque alijs pratis mon- "tanis & gramineis collibus , fünio floren- tem & lulio femen proferentem, Clüfius c obféruauit : hunc in monte Baldo Vero- nen(ium , monte fracto Lucernatum & vi- cino colle Krerizacénfi , magnitudine và- riantemlegimüs. — ^. Nouzx. Pfeudoafphodelus minor (iue . pumilio, folio Iridis, Clufio dicitur. - | Biflot. raris, A vidyefar. paria, ^ o bif.rario, Rs DE 5853 : LiBER PurMvs SrcrTió QviINTÀ Car; II]. $4 : QONUDQAM «i I.e) [49a] (9, a) 749, ad | (0.89 49.8. NIORT *Y* 75 ioco norte .ANGIVM MAGNO ,« 0E PHALANGI0 atiuntln, Longe... | CAPVT TIL (C V & Phalangium , in totum , éxceptà 3i radice, Afphodelo fimile (it ; & Afpho- delus paruus quibufdam dicatur , idcirco e- ius hiftoriam fubnectemus : $222y34« me- minit Diofcorides «, quod alijs &aaayoimw, alijs ÀeGkéxiÓa dicatur.: fic dictum , quod demorfis aPhilangijs aüxilietur, Galeno ? B & Aegineta c aütoribus, quibus da^ayime; Plinio 4; Phalangites , à quibüfdam Pha- laàngium ; ab alijs Leucanthernüm voca- tüm : quibufdàm recentioribus xe»ajzose; id cft, Lilium grámiteum. Germanis; Cr; fpinnenfraut.. Anglis, Spideryort. Italis, Fa- lanoio. Dioícoridis;Oribaft Plinijque de- fcriptio haec eft: ramuli ei funt duo aut tres ( nünquam pauciores duobus, Plinio) lurésué, inter fe diftantes (in diuerfa ten- dentes, Plinio:) Rorés candidi, Liliaceis i- € miles(Lilio rübro, Plinio; ) incifuras rul- tas habéntés. Semen vero latum (plerique : — ex Oribafio zy» craffumlegunt,quodnon — ^ HE hr —. . videtur fequentibus conuenire , lentis di- & odore fimiles ; multo tamen minores & midio gracilis ; vt recte Marcellus & Sa- 1n partem anteriorem propendentes,ex fex ràcenus monuere;) higrum , àd dimidiate. folijs (quod pictor non obferuauit ;) con- lentis figuram , fed multo gracilius: radi- ítantes, quorum triainteriora, paulo latio- cula parua, tenui ; & dum e terra eruitur, ra , & eicganter venis crifpatà , exteriora coloris herbacei;poftea veró fefe contrahit: — vero viridi mucrone praedita; oblongis pe: (ceps B mrihaerus habeturin textu:atDa- — diculis infident ; quibus fingulis foliolum lecampius Cn Ad Roe T legit. Veri(ímile eftD erectum angulitu: ij vnci 3 ituc ? m radicem quze antea viridis herbáceiue colo- fubijcitur : at éx fori m y fami: ris , aut pallida fuit, ex confequenti, colo- na fena gracilia ; longit qual, rem auodammodo immutare:)náfciturin flauisapicibus donata, cum ftylo in medio - collibus. At recentiores fequentesdifferen- graeci RD co ee Floribus - tias notarunt. - capitula ; Vt in phodelo triangularia, fed. cape Ed | minora, fuccedunt ; qua f n eft pallida , vel fublutea ; im multas fibras - Locvs. Apud. craífas & longas , aliorum Phalangiorum te prouenit : vtapud. | radicibus non difsimiles, huc &illucfpar- —itrates 1n hortos tráns ura; E prátis montanis Sáb deunt:; interqugcaulispedalis, quandoque — terrenis Lorem » qua. cubitalis; viridis; teres; catis, medulla ca- itur; Dálechampius. bus, fed térrenis h lut alternatim; flores fex , feptem & quan- dg flaenta "t doque plures, Liliocandido,figuracoloré, vieit- à hydpizn b dhgdefmpiefemh, € db. 4 dhapepir iH] VEG DXPENISE S I IET dice anguftis, caulis feíquicubitalis , tenuis, teresque , af- . quibus caj 555 "- Nowzx. Phalangij nomine Matthiolus A (quem Caftor & l ugdunénfis ifftotiaüni- tati;) exprefsit; quahtum éx vitiofa figura; m de plantae habitu & forma , verbum nullum fecerit , colligere licet : non énim cum Lobelij Phalangio idem eft; vt in hi- ftoria Lugdunenfi erii Quare Ad- erfariórum autores & Tabernaemonta- us Phalangium à Matthiolo pictam y nec defcriptum, ipfis, & multis doctioribus nuf- uam vifum, forte nec Matthiolo fcribunt.- inc Camerarius in fuo Matthiolo , autoó- B figura femota, Phalatgij ramofi iconem (tituit : nos veró , tam in Matthiolo, m Tabernamontano , quos émacula- tos dedimus , veriorem figuram appofui- mus. Hoc Phalangium maius Gefnero € dicitur : Phalangium Dalechampij, hifto- rim Lugdun. Phalangium Allobrogicum maius Clufio f, & in Eyftettenfi horto. Verum in hiftoria Lugdunenfi , etiam fub Lilio polyrrhizo Myconij exhibetur : nam. licet qüibuídam Phalangium videatur effe, C aut Phalangij genus diuerfum à Phálangij icone, quam Matthiolus dedit, non tàmen differre cehfemus. Germanis, Gofailadin/ id eft, Lilia parua graminea , & ab incolis vbi nafcitur, Liltüm appellatur. t folijs ftatim à ra- pE : é quorum medioD rgit circa quem folium vnum aut alte- m jui in ramulos non brachia- io caule lacteos , ftel- eulos, (ineulis ld quium lut us prominent, à fübretunda , intrinfecus inigrüm &angulofum con- dunt. Huius fpeciés duz : pediculis infidentes ; medio ftamina luteis apici «tS p ,latiore, caule pr Oce- E ópideryort. € fpacio ab inuicem gis triquetris femi. Altera, foliis ftri- * id nos prouenit : | frutéta, vt "uteto, alijs- dm p Disfi. CasPARI BAVHINI THEATRI DOTANICI 56 IL PHALANGLVM PARVO. FLORE NON RAMOSVM. ^ qe locis, intota Al(tià, Rhenidue trácti ^— | etiam haud procul àfluminibus onnun- —— | quam gignitur, in Callia quoque & Pyre- neis montibus. Apud Belgas & Anglos ià hortis colitur. Altera fpecies , in monte Waflerfal nobis vicino, crefcit. — Nowzs. Phalangites quorudam Cor- do ?: Tiago eidem 5, vbi figura Phalan- £ij rámofi habetur: fic & Thalio , qui AC THES fylueftris fpeciem facit. Afphode- us Germanica, Cordi Scholiafti : Phalan- gium non ramofum ; Lobelio, Dodonzo, Tabernaemont. Gerardo : Phalangiurn cau- Iiculis fimplicibus; Caefalpino : Phalangio Allobrogico congenér , vel Phalangium mofitanum Clufio i. Sunt qui Liliafpho- dclóm albo flore nüncupent. Germanis, ?5rragilaen/ Grafgilgm, Anglis, ubrancbed ; QvariTAs. Sáporé eft glutinofo ,& ali- quantum naufeabundo. Nullius in medi- cinà , quod nobis conftet, vfus eft: etfi in plurimis pharmacopolijs huius radices,pro | Veri Rufci radicibus, quod figura multum fint fimiles, & Rufci appellatione (vti Cor- dus k & T halius rect! monent; mano er- rore Vfurpentur : cum vtriufque radicum. h isbfe i A curis tofey, k in Diofcerid. lib. 4. cap.t46. ' fapor ; i s peste SCC SUM oe LIBER PRIMVS. SECTIO QviNTA Cap. II S .non fit. Quem fané er- A quorum collectionem mifellis vétulis ,'& — fum, pfiori minus, oftendunc. faepe ignaris Pharmacopoeis , magno certe Locvs. Lugduni in collium accliuibus «grorarn difpendio, committunt. ád Rhódahum,& Pedemontis Táürino;Eri- ' OM P QAWMe — Qanique fluminis collibus vicinis , Aduer IL PH s : ed pet R A MO- faria notarunt : in horto Patauino legim à apudBelgas& Angloshortenfe eft. — Nowzx. Dicitur Moly alterum Plinij $ Dodonzo /: Phalan; ites, feu Phalangium herba, Gefnero m : P. alangium , Adüer . rijs: Phalahgium ramofum, Lobelio, D) donaco, Lugdunenfi, Tabernàemont. G&- rardo , Franco , Eyftettenfi ; Phalangiugi - cauliculis ràmofis , Afphodelus parüus di- ci poffet , Carfalpino: Phalangiur maius, ds Camerario. Germanis, Grbípinneafraut/. / | GroB Gilgm / qGcdffe QGibeton. Anglis). // Branched Spideryyort.. Moly Plinius » du- plex proponere. vidétur , cum dicat radice C rotunda nigráque, cuius florem Graci lu- teum pinxerint, cum Homerus album fcri- : pferit : fubiungit in Italia afci , radicibus N triginta pedum longis. Equidem qua de " primo [cipi Phalangio non conueniunt: LETTER TRIES: à XM n aA. UI quae vero fuübiunxit i m funt, quàm J :: vt quid certi ftatui pofsit. Et, licet Thalius / WS. . velit , quoad externam faciem , potius ali- Zl NES quam iio ae a ele Phalan- z V ZE Se LA DEAS NL giahac uoreferre, attamen defcriptionem | E LORS . a DiofcorideOribafio & Plinio proj III PuárAwGivVM RÀMOsv,M PARYOD üonalienam cenfemus. — — rFLonrirádiceshabetlongasgraciles,fibro- — Qvazrr jalang: eribus fas : folia pallide virentia, eramifea,angu- propofitas fu A Imo Acgine: caulis rotundus , luis, gracilis, cübitalis, pártium, & deficcantis facultatis. Folia, fe- circa fummum in multos ramulos , in di- inen, & flosex vino potà contra ferpentum. erfuüm tendentes, diuifus, affurgit: quibus | ictus,Phalangiorumq; morfus auxiliantu ftofculi &phodeli floribuscandidiores; & Diofcoride & Plinio átteftant: 9] : DÀ magis patuli, praedicti Phalangij floribus ^ nà quoque patientibusfuccurrunt, minores , ex fex foliolis compofiti , ftami- — cum ijdeit Galenus & Ácgic - — | nulis aliquot medijs concoloribus , lunio 2 hetà fferünt. | | d. Gallic. à delerfa Germih, ho Dbiy deu. 0 Ub. de fompli fils. p by. q iba. | c ^ "e "^ " y ? E ^ D 4^ x $59 CasPARI BavHINI TuHEgATRI DOTANICI ^ , -- e 90/7 —— Mm mim m rM v fl OE EA EE EE doe tae e a Dice 03 oic 034€ 939 23€ 38 23 CO EC 3E COE pete )- t2: T — xs M s s AS UU MS vi Ems "4 Er db errem — Mens 4 SRCTIO SERTA GYRIZCIEEN" aCORVPS CELAINGAÀ ZLN. ri GIBER) ZEDO ARIA, CosTys, CyRCVMA ET Cnocrs Ixnpicvs. DE XIRIDE SEV SPATFLA FOETIDA ir ou Y d AIC Oribafio P £e fiue £ógj; Ae- ginetz c: quafi raforius cul- «* ter , à folij fimilitüdine dici- Se^; tr. Eft enim illi folium an- cipiti nouàcülz fimilius , àcütiore acie ; & tenuiore rigidioreque, quàm Gladiólüs aut Tris , mucrone : lese dpi Theophrafto : quod nomen in nothis Diofcoridis, vt & xexàc fiue x2), habetur, & Romanis Gla- diolum dici additür. Iris fyluéftris; qui- . bufdam XyrisPlinio 4. Latine Xyris,non- B nullis Xerís. Officitis & vulgo fpatula fo-- tida, tum ob folij figüram gladium referen- tis (fpatà enim gladium fignificat:) tum; quod odorem grauem exhalet , nuncupa- , fur. Arabibus, Caf;ras. Diofcorides & Ori- r bafius fic defcripfere. Folia habet Iridi fi- - milia, latiora támen ( medio nimirum folij - latiore & ventricofiore) & in cacürine a- . cuta: caulem veró é médio foliorum erum- : jm y cubitalem, fatis cráffum, ex quo fi- cix riangulares dep os purpureus, in medio puniceus: femen vem in Tolliculi Eb (Oribafius eruis ha- bet) fimile,rotüdum (magnum Oribafius,) rubens acre : radix veró geniculata , longa Cuake2 : Pena wuxea legendum fufpicátur) - rufa. Quod veró femina fabis fimilia di- xerit Diofcorides, fab: àutém vulgares ob- - longz fint & late, Xyridis véró rotundz, . cenfuit Matthiolus, Xyridis femen non &- ur , fed odore tantummodo fabas refer-- re, ficque Diofcoridém intelligendum effe. D . Verüm & figuram Diofcoridem refpexiffc, rumque prifcorum fabas à noftra- 2e diuerfas fuiffe ftat uunt nem- penitus rotundas, quas hodie a lbcpax. b gno. CUP VT PRIMVM X Ynris zvek Diofcbridià & A meminere vetéres: recentiores duplicem defcriptiones fübijciemus. 'ndent : fuper ipfis C. t qui |& Thcophrafti & Diofcóri- — bet in nouellis plántisrotundam , & veluti crafsiores , veluti ex bul planta veró antiquzeradix, Iridis fylucftris pifa nigra nominant,vti pluribus argumen- tis, ex eorum teftimonio & autoritate du- ctis , Dodonaus probare conatur : qua de re fuo, fi Dzvs volet; loco dicetur. Vnius habent; alteráin apud Gerimanos horten- fem , alteràm veró maritimam : vtriufque L GLADIOLVS FOETIDVS. h- X 1.4 odd : L k « Pus ,, !] L Grapiorvs Foeripvs: Radicem haz ex qua fibra dependent : ulbiaut cepa: alicuius "x 5 $ lib7. d lkatcap.a0. radici, $61 ggtliéiaca (ibi inuicem implicita, mágnum e *guítu feruido, vt & ipfumYemen eft , odo- re Sambuci feré modo $raui : caules plu- res, rotundi, glabri , cübito <iores , craísi- tie mediócres & recti , inter folià aifur- de folijseft Tridis fimilibus, fed breuiori- us & nigrióribus, feetidifsimiüm odorém, ( praefertim fi digitis attrita; fpirantibus: floresTulio & Augufto ; Iridis floribus fi- miles, fed minores, tenuiores, te; ais fo]io- B Spurge Woort. Gallis , Glayeul piant. Tcal; lisfurrectis, colore vario , 2d tziili, purpu- reo in fufcim delinente, (aliquando e pur- pura faturiore, Violze márti , & in medio venis nonnullis luteis & phienicijs appa- rentibus,in Anglia) edit; qui, filiquarum rudimentis triangülaribus, qua(iinde exo- rientes, infident: qua floribus defluxis;ma- ioresQue & quidem aliqéando nucis iu- glandis magnitódine ; fed oblongae reddi- tz, poft autürànum , quo femen matura- tur, inpartestres de * ue fecundum longit - minoris quantitate ; E rubensque reconditur ; quod exficcatum contrahitur & nigrefcit: Sed hzc non veré funt femi- nà, verum feminum intra fe latenuum in- Xyris Diofcoridis : item Tabernzemonta- no& Camerario. Xyris, Matthiolo, Lacu- nie Turnero, Cordo, cui Tridis fpecies eft; Coo E i five Ernie, Dodo. g delen Germen. h. edis, Gallis mn Puwvs Stcrü0 SrxTA Cab. ] urdfimilis, & longi eft, À Lobelio: 'elnti cefpitei conftituens , & rufeícens: dion Amáto & Rue àtés finduntur: in C & capillatam dicit; cum Xyridis rufa & udinern , eemina - a- . ferie, in filiquarum rhembrancis lócu- ri fententia , Xyridi caulem craffum cubi- - lis, vt in Peconia , femen rotundum Pifi f. talemdue dediffe Diofcoridem, qui in Spa-5y v" | $62 | áftori , Camerario, Gerardo & antiquam plàntam ,& Matthioli , quae ucllam e rimit, habetur. Xyris &lrisfy ueftris. Theophr. Dodonzo ^, Aduería: rijs, Lobelio s. Xyris ; Gladioli fpecies vi- der Córnáro : Bparginium fiue Xiphi : lio. Germanis, qGanb: füuffrount/ ideft, Cimicum herba, à poténtig- qua cimicés enecat. Belgis, Wanthoyfcruyt, Strikende Lich. Anglis Stiiking Gladdon, Spatola fetida. Hifpanis, Lirio fDadanal. 3 fit XyrisDiofcoridis ambigitur , alijs àfl rentibus, alijs dubitanter pronünciantibut alijs dénique négantibus. Anguillar nim fcribit ; fi radicis Spatulee color a etiam flos verbis Diofcoridis correfponde- rent; Xyridem effe fe aüdacter pronuncia- turum, át deficientibus hifce notis dubium haerere. Sic Fuchfius,Spatula radicem nec longàm néc rufam; fed rotundam , albam longá fit. Et Gefnerus K refert ex Volma tula neque craffus , neque cubitalis fit : fe- miné fatis refpondere & radice. Refpon- demus, ipfosplantam noucllam forfan , & non éain quae aliquot annorum , infpexif- fe , aclicet quid in colore & magnitudineg rádicis & floris defideretur, talis tatio facilc fit: xemplo fit varie fr Tac c & fl e eft. dis, Gladiolü pu iolum reprehen it,quod 1c 1] neget. Verüm , oftendat nobi fummo caule *-— quas Diofcorides in Spargant nosveró ipfi in Spatulajfe lis, fed oblongis folliculis, b in Ich. k db. bortor. app E a i $63 | —— Qyaziras. Vehementeracrem qualita- A e videatur , ita vt non immerito cali- lam. & ficcam gradu tertio conftituant. :Galeno p Oriba(íio 4 & Aeginetg r tenuium eft partium, attrahentis, digerentis, defic- cantisque facultatis , cumradix, tum multo ttiam magis fructus. — ^. — Vans Diofcoridi & Oriba(io s Radix 'ontufa ex paffo ( ira yAvxéO- n9aaruím: Berapio sSuAsesaném legifle videtur :) bibi- tur ad conuulía, rupta, ifchiadas , ftrangu- B iliam & aluíprofluuia. Semen veró poten- (ime vrinam ciet;tribus obolis, (drachme mis,) in vino potum :cum accto vero lie- m abfumit, (vrinam ciet & lienes indu- rátos fanat, Galeno & Aegineta.) Contra cápitis vulnera & fracturas, (ràdix,) efficax ét : àculeos & omne teli genus extrahit, - (fuccus cüm vino applicatus,) citra mole- Ítiam, adiectaflore aris tertiaparte, & ra- *. dicis Centaurij parte quinta, & melle fuffi- 1cienti. Sanat veró cedemata & inflamma- 'tiones , cum aceto impofita, Plinio: ftru- , mas vel parios vcl inguina difcutit, fed de eius collectione fuperftitiofa quaedam ad- dit, qux vcinutilia przterimus. Sané mul- C 4 CasPARI BAVHINI THEATRI DOTANICI Brafsicz aut Plaff onui tiam, qui tulas curant, probé conti ita vt erodentibus medicinis adijci pofsit Cimices 4 quoque miré necát at E ue - i us vcl du illi gat, fi fuccus parictib natur. Il. GLADIOLVS FOETIDVS ManiT1iMvs. - IL Grapiorvs Fozripvs Maniriuvst, eit oblonga , in obliquum tenden- te , geniculata, cortice rufo obducta, àqua multe & oblongz fibre deoríum mit- tuntur : caule vno, pedali ; rotundo , gla- bro, folijs vn ique cincto, quorum qua- dam ex radice prodeunt , eaque vel palmo minora , vel trium ctiam vnciarum, quié- dam ex caule, impari longitudine , ftriata & in v3 mucronem abeuntia : in caulis faftigio , binz & ternze filiquz, an- guo. cum tota planta rufefcentes , quàs olia brevia , fed lata, vaginze modo com- posqonr : in quibus femina , rufa mem- rana tecta & velut compreífa , in medio macula nigra notata , quse cum mandun- uerifatum Staphidisagriz; Flammulas, ^: tur , lignofa & E onem modactylorum & Átramenti ana pár- — aftri ignola & dura funt , guftudue fub. Insgente. imola io E c ifcent & cum aceto & ax- .—Lócvs. Hunc flu&ibus maris cum uneia fuil: formam linimenti redigunt, ales Y T s "quo cutim terin dieinungüBe Fobss doni J* Purgamentis in littora eiectum Mon- E uc m einungunt,foliumdue fpelio habemus : quem primus herbarij : ! CHA. Cru. Geo. t Ghy son. NEC e pt | isi je. T5 LOB. t Lüdissifrdd. u Tru, X Fuerat, Dodones, | Lugdu- Ko 15 2 dii $65 . LmER PaiMvs SECTIO SExTÀ Cab. iL 166 Lugdunenfgs ator Xy1 iis máritima no-AÀ mi " p opotuit ;atin figu rà ràdix minus fecte exprinutur ; vt ex illius & noftri fi- purae collàtione cuilibet mánifeftum fiet. DE IRIDE EIVSQVE DIFFERENTIIS. CPTPVT IL R15, Gracis ig, à ceeleftis àrcus fimili- tudine, cui flores fimilesfunt, tomen ac- B cepit, autore Diofcoride a. In auibuídam veró Theophrafti & Athenzi codicibus ires legitur, quare conferuatricerà Gazà P vertit, quod in facrificijs pürificationibus- due füis , antiquitas Tride vía fic: hinc forte & xaOaiso», in nothis Dioícorideis: vbi & 3eiria, Cocleftis, quod cocleftis arcus fpecie & modo Bloreat: lic & 9222425 idmirdbilis, eadem ratione , quà à Poeüs cócleftis illeàr- cus T haumantiss dicitur, genus originem-. pu^ *»419* Buc LA s. CLAN UR UR ED que illi exádmirationé nous rei; rüdi àd- € hucfíxculo; vt primus, Plato c indicauit, antiquis áfsignantibus. Latinis Iris, Rádix "cónfecratrix , Lilium colefte: nonnullis, - ràdix Marica, vel pótius radix Náronici, à Narone 4 fluuio, circa quem optima & co- piófifsima, vt dicetur, nafcitur. Ab ZEgy- pujs, Nar, dicitur. Arabes, Afaeni Iii Se- bah iinbestht. ; ubjacent geniculàti ; folide , odorata ? de & Bomen : radice tantum commenda Bri Xn néhara, 1 alij pura m lutei legunt) Y" - ) à , ^ i ue. adeo, varietátem quaque fium eft , vt plan dec Iridi codlefti afsimilata fuerit. Radic qua fruftatim, diifectz in vmbra ficcanz tur ( quia facile corrümpuntur ). & funi cülo traiectae reconduntur. Sed dum Dio- Ícorides odoratas dicit de, radicibus fic cisintelligendus cft: quod Theophrá(tus » innuit ; dum radicem Iridis fcetidàm, fig càtam vérà redolere fcribit. Ratio o cfi quoniàm in radice viridi multa fubítantii cruda adeft : & quoniam omfie óderatüi peri tenues & calidàs optime coctás bet, atque adeo coctas; vt ad concoctioi Ípirituum perueniant. Si érgo radix ri di ficcetür ; odoratà eft , quoniam pártes illae crüdg & aque refoluuntür: nàm haec ràdix quánto vétuítiór eft; tantó magis Ó»- dorátà exiftit. Plinij p hac funt: lris cáu- lem habet cubitilem érectüra : floret di. uerfi coloris fpecie, (icutarcus cosle(tis, vn- * tur. Vtrüm Diofcorides hàn colórum di- 3 uerfitatea , in vno Bore feu indiuid ar diuerfis fpeciebus requirat; controuet tur. Etenim , Lacuna & Amatus volui non dici Irim, ob diuerfitatém colorum in. eft: v 3. on 94: us fimuléidem adfcribi, & incan- — ia; vbi Soli obijcitu Eun Te Diofcoridis me no: lo : coloris diuerfitas r . unfécutusftatuit: mo- - Illyrica | CasPARI DAVHINI - cuim Ruellio u s,) huiufmodi varietatem perquirunt, | tamen, diuerfis eius partibus, cum in- xa foliorum labia , vel purpureus vt ih Yyulgari , vel coeruleus color folus inficiat, fed Bores, cauo caliculi finu, verficolores ituras oftendant , qua diuerfa fpecie coe- Aeftemi arcum aemulantür : & hoc voluiffe Diofcoridem quis negabit, cuin engen cólorüm varietatem, quz inflore eft, plan- am ipfam, Iridi coclelt afsimilatam fuiffe, rat? quod & ipfius Plinij verba addu- t2, fatis innüunt.. Ec vc Fallopius x; haec imilitudo & ratione coloris & ratione fi- ura efle poteft , cüm flores via fimilitu- ine Iridem exprimant: nam figura con- yexa eft;& vari] colores, vt in arcu coelefti fadfunt. Quod pofíterius etiam Ariftote- les y, loquensde varijs coloribus in eodem floris folio; oftendit, Iridem nominans, do- ens hanc várietàtem fieri ; ratione váriz óncoctiohis: nam ; in varijs partibus flo- - ris , vario modo concoctioffit : & ideo vari ' colorésrefültant; quodetiam ; in coloribus | pennarum avium, apparet. Verum vtSca- diger 4 fcribit. lris noctu hiat, folis tactu E ahitür : quia finus interiores, humi- dum amittunt itaq; contrahuntur : laxan- nocturno gelu. Sic a & Iridém vide- liorum vetuftorum putrefactio- vum folum parare. Sed ratione loci natalis Iridem váriare , cuius nomine alia magis, alia minis commendetur, Dio- Ícorides & Oribafius fic demonftrant: Pro- batifsima Illyrica & Macedonica : ac inter has optima, quz radicem qua(i decurtatam | acdenfam hab » quefrángenti eft contu- fnax, colore fübrufo (rüfa melior , quàm candida, Plinío;) perquam odorata , guftu feruido (alij, vt Cornarus; Ruellius, Mat- . *hiolus;Saracenus zi y&/z m«oocioa amario- NS. p: nos verócum Marcello, Fallopio,Dal e- /— eampio,Cafilpino, pales legimus: quia rx licet amáricet ; ferventior tàmen guftus e- . tiam in Iridepercipitur , quan lectionem .. &Oribafius fecutus effe videtur;) fyncero odore, yes fitum non redolet , ac inter . tundendum fternutamenta ciet ( Plinio 5, óptima quz fternutamenta. tactu mouet: der TOSSE ci : 1 : tractata tactu, recte Cornarus reponit, (W bndpi x im£bDiercnie. y hbdao; — Up]. d ibG. decaní plait apzd. € lib]. & Fuchfio;falli eos; qd A TuHEATRI DBOTANICI Secundum locufmténet- Aden cans, guftu amara. Veterafícetes iu; iniuriamfentiunt, (teredines non ficcà moy do, verum & in terra celerrime fentit, Pliz. nioc) tunc tamen odoratiores reddi fo- lent. 'Theophrafto d, qui ejus interodora- ta meminit , quà in Illyride , melior cft, (odoratior,propter locum;) quam in Mace- donia: in T hracia vero, caeterisq; frigidio- ribus locis, odore penitus caret: (hoc non abfolute vérum eft, licetin Septenirionali- . B busodor fit inferior.) Imó & Galenus e in- ter aromata connumérat. Sic alibi fin Eu- ropa (inter odoramenta) nihil prater Irin inuenéris ; qua optima apud lllyrios pro- uenit, non tamen locis maritimis fed me- diterraneis,magisq; ad Septehtrionem fitis: cultusei nullus accommodatur , nifi quod ablaqueàtam reficcarefolent. Cum Theo: phraftus fcripferit nullum Iridi cultum ac- commodari , hinc Scaliger e, Iridém cul- tu detérius habere fcribit, fitque monente C Matthiolo, vt aliqui nullam Irim domefti- cam reperiti ftatuant: verum non deomni- lride, fed Illyricatantüm differit, quae, cum loci ac cóli clementia in Illyrico tractu; optima fponté proueniat » cultum non re: uiri: Adde, quod; & in Italia;Iris dome- - ica paísim in hortis fpectatur : fylueftris véró, per omiiia minof ; ià plurimis mon- tibus. Quin etiam veteres, Iridisfylueftris, (praeter Xyridem & Ephemerum non le- dac mentionem fecere,non folum Mar- D celli Médici ^ autoritate ; qui etiam, Iriri domefticam cultamque fuiffe ; oftendit, fed etiam Galeni i teftimonio , qui, in néphri- ticis coipofitionibus, ab Afíclepiade con- Ícriptis , Iridis fylueftris meminit. Leon- tius K, lridem Illyricam paruam tenuifsi-- mamque plantulam, ex récentibus; à lanua- rio víque ad Aprilem menfern , plantári; fcribit. Galenus / té(tatir, omnes herba- tios vianimés fcripfiffe, Irin inIllyrico na- .tam optimam iic: Plinius m fic fcribit : E laudátifsima in Illyrico, & ibi quóqué nori in maritimis, fed in fylucftribüs (in pálu- ftribus legit Dodónazus,) Drilonis & Na- ronz proxima Macedonica , longifsima hzc, & candicáns, & exilis: tértium locüm - habet Africana amplifsima inter ornnes; guftudue amárifsimá. Illyricà quoq; duum générüm eft : Rhaphanitisà fimilitudine, S » ? p.5. z 29 2. canf. Ai É 'ei.s - f AUR à Me cd Me Mad co 4 € Thai i "w^ dpliee. o b déorcapi8. € bat. to decompi multam. fcd iecusaps, k Ubi apiciót 23, in2. de canf. plant.19. Vi 1.de platiti ar lüldends, míkmepy qo (forte tuit: quare Amatus fic legit apüd Plinium; qua & melior Rhizotomos fübrufa : nec malóvt fibi Plinius confentiat; & à Diofco- B ride non difcreget. Galenus o (qui non fo- um Íridis meminit, vt Amatus voluit) pre- er Hlyricàm & Macédonicain Afclepiadeó quodam acopofecit mentionem p; cüm ta- . men in alijs compofitionibus Illyricam fere , admifceat: (ic & Carthaginenfem, in qua- dam T heriaca 4, récipit. Refert quin etiam; cam qua cx Lybia magna fua atate pluri-- mum Romam adterebatur, tantum ab Illy- | rica diftare , quahturh inórtudfüi corpüs à. viuo:non tameri inalíjs nátionibus ita mul- Ó tüm abeffe, atque in huius genere odoraátio- rem. deligendàm ; quemadmodum in alijs medicamentis Genus étiam vnum cius Trogloditicüm appellant, quz; dum eftur; vt Africanus fcriptum reliquit, os vinum non obolet,quamuis copiofius hauftüm fue- rit; ham Iris mirum in modum , ijs quibus halitusfoetét, 0s commendat... Cum Illyri- cati & Macedonicam commendet Diofco- rides ; quid peculiare his infit regionibus, vt prae c&étérisoptimam Iridem ferant; va-D ria eft. opinio : putant áliqui , caloris id gra- . tia euenire, proptéreaque in Illyrico; quam in Macedonia, étiam ipfam excellentiorem gigi i5 quod ea regio ac calidior fit. Alij veró non calorem , fed peculiarem quie lam foli vim , &obis ignotam ; atque plantae huius natura perfimilem ; pro. cauíá affe- runt: qua ratio nobis; cum C oftato r;ma- gis placet. Si namque ob regionis calorem Iris excellentior nafcitur , cur Diofcorides. fa, fibris lateralibus terra: fuperficie afiixaj | ARI m cam & Mace- É qua fin, $i Africánam minus quam ex IVIacer -— donicam probat , cum Africa calidior (it? - Rectius ergo; qui praeter calorem ; foli co Pnationem maiorem cum vná ftirpe quani. um altera ; in caufa effe putant: quam ob cáufam videmüs varijs in locis , varias ftir- E fponte prodire, & aliquas etiam fi trans-- erafitür j mórésimmütare nodimüs, quod hacc N 4 ual. lib.7. decmp. n LI Á— * : » Bir. z Mefu. bro Li&ER PniMvs SEerro SEXTA Ca». |] I. RA ctij)) qua & A vulgo d gnum cenfere: cur Perfea arbore créd; o im anifaduet 21 cum Africaná | nio Plinij àmariflima fit , tamen Diofc des Hlyricàm pretulerit? refpondet,in c ma Iride;przeter amaroret,alià quoque effe, &ácredinem, & odoris fragrantiam; qua omnia fortaffe in Africana non (int. Verum folutio me ra : , AI teíti juidem Dio; fcoridesnon amariffimaim PRA am é amaram., comniendat : & licet Africàr mariffima fit non tamen fübrufa, fed « dicanseft. Ha&tenus ex veterum placitisq Iride : nünc , ad differentias réceéntioribi cognitas;tránfe mus. Diuidimus Iri d fatiuam &fyl 1eitrem: hàe ratione & f : & loci variant. Ratione formg,vel radicui velfoliorum, vel foris colore: rátione rac | cum , alijs eft geniculata : alijs bulbofa: v E vel lacifolià vel sbgulifolisi ratio- ne foliorum, alia eft latifolià , alia anguftia folia: illa vel maior, quz caulifera : vel mi^ Dor , quie àxa»^G»: ratione coloris florum habeturfloreé candido, pallido, cinerco,coes ruleóue obfoleto, coiruleo, purpureo, ni-. gro, luteo, várijsque coloribus mixtis. Ra- tione detiique loci natalis , Illyrica , Là nica, Hifpanica, Florentina , Septentric lis, máritima, pratenfis, faxátlis. aütem faciémus , à geniculatas radices ha- béntibus maioribus latifolijs , inde ad h: rüiliores , easque latifolias progredi ] poftremo loco anguftifolias d de bulbofisverollibrofequent TU TIIAAM | 28E IRIDE L ATIFOLIA. GAÀPV TI JE Inis vvLcAnis GERMANICA; 51V StL- | dice eft digitali craffitudine; dódránte breuiore, geniculatá & tranfuer- T1* aT AEN 2L ülis annis à pofteriore parte; dine tantum fere amittit , quántum teríiori parte acftàte capiti reftituitur ; nec fatiüe in modum denfüm cefpidem confti-- tuit : folia plura ad radicum capita iuncta, latà ; in mucroriém definentia , femicubi- tüm circiter altà , hyeme pereuritia : inter. qüze cáulis, fere cubitalis, rotundus, glabery 5 medicamen, fecund. genera, q Db. 2. de amsidoiir, NN 3 frmpli.8. : CasPARI BavHiNI THEATRI BoTANICI É m | £r ou wx. DieieuritffBspadel(o, qui ta- G ARIS Wes Qu tali que à Venett Ulo. V^ antt E p meminit. Fuchfiushanc cum fequenti mif. cuiffe videtur, Iridem Germanicam nomi- nans; Tràgus; Gladiolum coeruleum vo- af. Acoro paluftri eo dirai ad Xy- rin Diofcoridisreferendam ftatuit: Irisfyl- ucftris maior, Mátthiolo, Lacuna; Geíne- ro c; Caftori : Irisfylueftris Cordo 4, Lug- .. dun. Taberniemont : Iris fylueftris prima, B Aduerfarijs : Iris, Gefnero e : Iris coerulea, Dodonzo: Gérardus figuram füb Iride bi- flora habet ;, Iris latifolia maior vulearis, Clufio f , plerisque Lilialis; & in Brus Spatula vt Monáchi in Mefuüem fcribunt. Germanis; £Bfatv(tbwertel. Belgis, Blaeu ifc. Gallis, Flambe faunage. Italis, Giglio azzti- 70 fite pauonazxo faluatico. Bohemis , Kofe- tes lebni. $71 . IL IRIS HORTENSIS LÀ- c —COTIRORNIA. ^ y » es NX (€ ! mm.» rexfurgit : cui Hores , ex coruleo purpurei, . nouem folijs; tribus erectis, tribus recuruis Jd NP bus minoribus ligülas tegentibus , do- Maio tieafe infident: quibus defluen- 15 filiqua: craffze , oblongx ; angulofz, he rotundo refertz fuccédunt : licet e fructu florem Iridis tradat, fpon ngijs & auulfione propaga- | D minh 77^ : CC -Locvs. Hocin tectorum culminibus; vincarum macerijs & muris, à rufticis plán- . tari confüéuit : verum ; in faxofis collibus; afperisdue locis etiàm fponte proucntt: chenflaim Bafileénfium «opiofiffime. Et SPAN Eu" p x E ESSA — ESTNE 2: CEN a SN . II. Iurs non TENsIS LÁTIFOLIA : radice eft longa , nodofa ac veluti geniculata, vi- . uidá, duorum digitorum craffitdine in uanfuerfüm ftriata, fubinde in multaspro- pagines per fummum cefpidem, ( cum fü- pa terram potiüs, quami intra hürnum, fita it) inobliqutm tendente, rádiculis tamen eniat, in Jenae e ELLE TUE C WUPTRRUN NT. 2 intwuig, P fe. longis & "ma $73 afcuntur , lutei coloris , in fine aut capite exiftunt;) foris modice in flauo ruübente, intus àutem candida: recens & nédüm rc- ficata faporis feruentióris eft, qui non fta- tm , fcd paulo poft quam manfa eft; depre- henditur, tunc enim faucibus linguze'ue 1gnee qualitatis veftigium, quod non facilé cluitur , imprimit: ficcá veró , multum & feruoris & ingrati faporis rémittit , quare gratiore eft odore; & guftu minus ácri.3B tria locu l Folia ab vno cefpide plura erigit , quce cubi- : taliajiniferius in radicum cápitibus coniun- cta & fibi inuicem inferta, fingulorum aper- to ventre fei cárina , alterius dorfum exci- pienté ; RS vero, alae modo in latitu- diném explicata, & in mucronem gládij fi- rürà definentia, rigida ftriata; Acoti folijs iara exiftunt. Caule eft rectoirotundo; tereti, glabro, lzeui, cubitali & altiore etiam; veluti cinereo puluere confperío, quinque àut fex geniculis intérfepto gula Were aniplectentia exeunt: in- feriofibus €o minora ; quo fummitati pro- ximiora. In caulis fummo, flores &*jznz, fiue alterno ordine pofiti, terti quáterniüe hem cónuolutis, quibus Mm expanfis, florés odori, fed odore aliquo modó caput LiseR PRiMvs SECTIO SExTÀ Cas. |I jrantfous, (ex quibus aliquot, quee adbuc feeit tà ex Quibus fin-'€ Quod fi diuer(is temporibus fores Iridis '* defodies. | quam ctiam in altiffimo quodam & grami: nofo monté , non longe ab arce Veldenfi lese , Giglio páuonazzp. E ; »riam eiusque lanuginem quodamm contegentia, Iridis codle(tis iiltar colori varijs tincta; confpiciuntur, ab vtroque tere hérbacei coloris, in médio dorfo liuidd extante : füb quib. etiam fingula ftamina uam octidüum circiter du-9 ua, Xiridis" ferius füblutea, angu lc femineminora (licet Trágus nullum fc ferre pronunciarit, ) continentur, quae ficcata rügas contrahunt & nigrefc téritur,fpirat. Vàriàt haec floris colore, ux vel varijs eft coloribus, vel colore eft co: l: leo Violae martiz inftar , fed intrà cálycem, & püniceo variante Nel pur- colore ex flauo & pür | pureo ; vel caéruleo obfoleto , ciner cóue. habere exoptes , tum verfio tempore; radi- cem aliam ad duodecim , aliam ad octo , a- ' liam ad quatuor digitorum profunditatem - Locvs. Hsc paffim in hortis colit lragusnotauit. Nonzs. lris Germanica , T! Ts volgari, : rdo: ior coerulea ve. 6a Cameratio: Iris Tibernamon- Germanis , $jimmd(dmetd. Belois, | (Blaeu Lifch ouer Zee. opus Tour de Luce; Á rim intermixtis, qua ab ipfo folij exortu, cluti bafi, tum etiàm ab ipfa laua fim- riétaemmeficiunt, ^77 |... Locvs.. H&c in Belgij hortis uns eft : fed & quibufdám paluftribus locis Íponte exit ; Dodonzo autore : & Clufius terá trium fürréctórum foliorum obfole.D tioris cóloris,odoris forum Sambuci;quz- & vltima 1n . due in Belgici Noxrsw. l1ris: ELT uu Tc o. LI - * M : . . non z 2 TgO HORTENSIS ALBA GERMAKI- in hortis tantum colitur ,.& à fecunda k hiflrehorem. GAsPARI BAVHINI THEATRI BoTANICI RIS, HORTENSIS PAL-- den rem proximé exprimunt, lineiscandidisin- folo floris colore variat, ob quam florum ria cxórienti bus,coloris gratam mixturam crimen fecere, vt vulgatus veríiculus often- ru j Lilium illi figr . s hortis rarior eíTe folébat, Adgscy dixerint. inAuftrie& Vngariehor- ^. Nowrx. lrisalbo Hore Geínero 1: Iris E S o. $76 TÉNSIS 1 BA NICA. ^ purpureorum &alborum várictatem, olim der ariorum vulgus , inter Iris & Ireosdif- | dit: Iris purpureum florem gerit; reos al- bum. Verifimile eft, huncerrorem proma- naffe , ex deprauatà Graecà voce Adeyor, qua iüod candidos profert flores genti catur , vnius literae A abiectione, In « ; conuéría , ita vt ág,» pro 1 albà , 'bernarmont. & Gerardo: Iriscan- dida, Dódonaco, cuius figura fub Iride.al- e uis : Iris hoftras ju y candidis floribus, Lobelio; Lugdunenti. Germanis, Lich. Anglis , White; Flouwer de luce. ... V. Ius ALBA FLÓRENTINA:. Huius flos €x toto candidus Cefalpino sm, alijs ema- culati candoris dicitur: áttamen Coftzeus z vult, illi & aliorum colorum obfcura qua-- : veftigia cceleftis arcus inflar ineffe, ic- o fbhddenz. — m dbiodpi6s m igMeom. uti & in. LI üti & in purpüréa, vbi Soli obijciatur. À' priori differt, quod rádice eft minore: dif- 5» à vulgari , quod haec radice candida, elegantiori afpectu & odore fuaüiore; qua infolatu ficcata, flaccida,rugofa fufcaue noii E , vt vulgaris feptentrionálium : quare hac hodie primas tenet. Plurimumin Me- diterraneis; non procul à Florentinis mon- tibus eruitur, (huius aliquando primo Ve- D tur;(iquidem Ptolom ré , caulem plenüm , circa Priuernum wr- | beni ; in itinere Neapolitano , Camerarius répérit,) multum temperie agri ceelique ad Illyricós tractüs accedentibus. Imó, etiam ipfa Illyrica; praftantior habetur. Namyli- cet Galenüs o cum antiquis; Illyricze pal- mam tribuat (& quidem nonomni : fed que tantum in fyluéftribus nafcitur,) cum ta- men idem pronünciarit ; quodlibét fimplex meédicámentüm , in fuo genere, quo (itfra- orentínami ipfi Illyricae praeferat. Fallo- ratà valde , adfertur. , Vehementiores hye- mes àpud llyricà. Similisetiam ex Hifpania,odó- Li LisER Pmiwvs SECTIO SEXTA Cp. IIT. bOREN. Aii eam; | B8 C alias exficcata non corn - . tenfi horto & Iris Illyrica & Iris Florentin: —. grántius, eo éffe "brun ideo recte quis E & vere & autumno floreat, & idem efie - : BEL — "pius p Irideni Iralicà ex Hetruria optimam. dicit, quae eafdem vires habeat, quas habe- — fcribat. Hoc eft Iris Columella | .: diligens hortulanus offici; fui. t! Camerario bec hnc - qe E VI [us DiriicÀ; etiam àliqi candidum florem producit: feda Flor na in eo differt, quod Illyricanohnihi fefcát ; (talem enim requirünt Diofc & Plinius:talis etiamán Illyrico ab Àn lara vifa, quitamen non extrinfecus, fed i trinfecus talem effe debere afferit;) min nitidàá fit: & tina odore eft fuauiore: rrugatur. In Eyfítet pingitur ; & inter vtramque hzc differenti proponitur, quod Florentinz flos candidi fimus fit: at Il!yricae diluto cceruleo color ád cyaneum pallefcente & odore remiffi re. HancadDrilonis & Naronz flumini ripas non in maritimis nafci , Nicander cecinit: l'eoS" sv £Üpexps Ag Ay X, Naoovoc à | lrind; quam Drilonis & Naronisripa alli Vbi fcholiaftes Illyricam Irin interpt ronem fluuiós , in uerfarijs , quam in officinis Iréos nomine oftendunt: hac enim Veneti vtuntur: &, in noftris officinis , & hanc , & Florentinam reperias. Marcellus Empiricus;, lyricam & Macedonicam éandemfeci illara Iridem Illyrícam à Nicandrolau- - Li ACIEM d Ao RF a dahin die Macionaci ab ijs nominari fcri: bit; nec figura ab Italica ditferre;ni(i quoi : & Paladij: quodve thum, quilris vel Gladiolus cicitur à fr litudinefoliorum. Et; quod T heo; víüm fuiffe, etiamnum inlllyria , ijsiü ; or $79 CasPARI DAVHINI quam domefticam flore cóeruleo v uz Illyricà nón differt , nifi quod Illyrice dix fit odoratior, & bisin anno floreat. L s i! A DE IRIDE LATIFOLIA EH PEREGRIN.A. ! ZXROGA POT V EV. mv IRIS SVSIANA FLORE MA- — X1MO EX ALBO NIGRICANTE. ks I : Tos SvstANA FLORE MÁXIMO EX ALBO (00. BIGRICANTE t hec, vt Clufius monet, cui hanc & pler :| eg cera debemus, ob floris amplitudiném & elegantiam pri- mum locum merito fibi vendicare videtur: .. tadicem habet craffam , obliquam , fumma . tellüre fefefparoentem, reliquarüm Iridum modo; fed globofam & veluti in bulbum . extuberantem; qua folia exoriuntür; pluri- "imum ad Galánga: maioris formá acceder. tem: folia fena aut octona habet, [ridis Lu- fitanice biflorx folijs non ábfimilia; mmutuo | fefe amplectentia :ié quorum medio, caulis cubitalis atit amplior, rotundus, genicula- gitalis craffitudiris, exit, um florem 35 adum maximum fuftinet , no- s om. Js có tantem, fed colore àrcliquis (. kidibus differentem : quorum tria ad ter- pom inclinata , craffa funt, interiore patte rem vti. Huicfimilem Camerarius habuit, À omnino nigras THEATRI DOTANICI $$o ' Vena ex pur- pura candicantes , initercürfarent, ab itrfima bafi, ad medium víque, nigris villis laté ob- fita, macula nigra, ferici villofi nigri panni inftar , medium folium occupante , & qua: foris mülto dilutiora funt: at; terna minóra eis incumbentia, quz ligulas tegunt, forni- catà & bifida funt, eiufdemque fere coloris, paulo tamen dilutioris & ad obfícuram pur- puram accedentis: tria vero folia furrecta; palmaris amplitudinis funt & ténuifTima,li- B neis plurimis , ab infima bafi ad folij extre- mum víque , excürrentibus , partim nigri- cantibus , pártim ex cinericeo caüdicanti- bus, vt pauonis Americáni caudam cexpan- fam fere imitentur , intérne circa vnguem nonnihil hirfuta: flosinodorus cft, fola co- loris varietàte cómmendabilis , cui capita trigoná;craífa, vncias tres, quatuor & quin- ue intérdum longa , fed raro àdmódum; uccedunt : qua femen numerofum rugo- fum , fufcum , pii feré magnitudine conti- C nent. Rarius floret , vt plurimum vnicum florem Maio profert : femen Iulij initio ma- türumfit. — | Locvs. Conftantinopoli primum Vien: nam annó CIo Io rxxzt. delata fuit. A' Clariffimo Nicolao Contareno Senatore Veneto , bisaccepi: vérum cum hyemis in- iuriasdifficilius dra frigóreperijt. ^ . Neowszs. lris maior latifolia prima fiue Sufiana, Clufio nominatur ; quia Alaia Su: fani & Alaga Sufam nomine Conftantino- poli miffa eit: & ex Sufa , Sufianae prouin- ciae metropoli; primum in hortos Conftan- tinopoli vicinos vltra Bofphorum fitos, il- latam putat. Íridis Pharaonis , vel nigra etiám Cretice nomine donatur. Huius flo- rem luculentae magnitudinis ; maculis for- tuitis tranfuerfis & obliquis, giluis, cineri- ceis & punicantibusvariatum Bruxellis Lo- belius vidit, & nomine Iridis Chalcedoni- ce variegatae propofuit ; vt & Tabernae- montanus : at in Lugdunenfi hiftoria Iridi lutea variate iungitur: apud Gerardum ve-- ro füb Iridis Camerarijtitulohabetur. — 5 E Il. liis Ást4ricÀ cokvrLEéA POÓLYAN- THOS : huius radix craffa eft, magria; nodo: fa, multis longistraffisdue fibris donata,la- teribus fé propagáns; & exiccata odora: fo- lia hábet. eni, feptena & octona, omnium Iridum ampliffima & in latum expanfa,eru- ginei coloris , imutuo fe amplectentia : € quorum medio caulis fefquicubitalis , in- E terduiti & m te e $81 LisER. PuiMvs | SECTIO SpxTÀ Car. 1V : IL IRIS A SkASEIC.A COERV- A TIL lus Asiarica PVRPVRIÀ: ue LEA POLYANTHOS. eft cuberofa; fccunda: mili : folis facubdss dde | breuioribus & anguftioribus : inter qi AND caulis cubitalis, rotundus, digitalis cra dinis; in aliquot ramos diuifus , fores e merbránaceis thecis , Maio menfe produ- cunt ; qui füperioribus minores , nonnihi odórati , quorum folià ad terram inflexa (ad turátioris pürpurze fünt , & circa vnguem qua hirfuta & pallefcéns fimbria excurrit, . varijs venis diftincta : his tria alia Folia la- B tiufcula & bifida incumbunt , quz ligulas candicantes tegunt : dein ; tria alia fo lateribus, eleganti pürpuréo colore prec ta; furgunt: his iliquaetri gülares, obt | mucrone füccedunt; quibus feinéi inaqi le includitur. E ré s Nowzsx. lris Afiatica ! urpüréa , vel L tertia Clufio d: Iris laifolis máior quintà fiue Afiatica purpurea , Fidern e. - ferri poteft, leis laifolia Violaceà maior,& Iris latifolia maior vàriegata ; ex Eyftetten(i * Chorto. . IV. Ignis PEREGRINÀ SVBRVBENS IN | bORA: haec cüm tertia radicis amplitudine | BE c . conuenit, folia fimilia habet, ores fimiles: s terdum bicubitalis, vel altior,firmus;cra- — (ed caulem paulo maiorem & flores aliqui- 9 fus, laeuis, geniculatus,multisalis concáüus, tüm maiores, inodoros; quorum folia terna z exfurgit : Rorés copiofi , vaginülis inclufi, ^ furrecta , rubedinis aliquid habent. Hanc Maio menfe, prodeunt; màgni, nouem fos ]o. Boifot anno C19 [o xxcii. ad Clu ] 1 lijs donati, quorüm terna inflexà dilutépür- (nim Viennam mifit : quam Iridem maio purafcentis & fubcoerülei coloris funt, mule rem latifoliam fextam nominat. ; | tis venis purpurafcentibus, ab inHma parté— V. Tuis t Ox & ítaminibus fimbria Baua in longitudi- D) rx : illi feré p: m nem &latera excürrentibus :foliabifidaex- — folia, o , Horem euam albefcunt, illorum tamen gibbá parte dilu- — parem BVexcepuib, quas te purpurafcenté : trià folia quz attollun- ad coeruleum magis tendunt & inferiorum. tur, ánguftiora funt; & ima parte venis qui- . fimbria magis flaccefcente , odore vulg ris bufdam purpureis breuibus diftinctà , vbi oxyacanthe: & hzeclris maior latif vero fe in latim expandunt;coloremfub- eftapudClufium, ——— y 27 «x NS I / H ceeruleum habent, fed dilutiorém quamin- -0o15 0. dM flexa: florum Sámbuci odorem (ed grauio- VI Iis D. (ATÍCA 3 rem aemulantur : his filiquz rariores, craffe, . cundze non valde abfimilis eft , ABEST y 1 larisfoliorum exortus | L Dauid Vn- tim infident, qui fatisn laceis iucundiffimo: i GE Ow. 0A a' hif. Pann. b bijfnvaww — € daietiu. d d e 55 r-- $83 CAsPARI DBAVHINI ^ VÍ IRIS DALMATICA . MAIORI. SN LT Li -- Locvs. Hanc Pancius; Ferrarien(is Me- "dicus, Clufio in Belgium mifit, cuius mu- nere vireta Belgica in delicijs habent. . Nouzsx. IrisDalmaticamaior, Clufio f: ris maior latifolia tertià fiue Dalmatica ma- | 7. Sic Lobelio; Lugdun. Ta- ontano & Gerardo Dalmatica ma- uoad defcriptionem : Iris Chalcédo- erna iÓr 5 q - IrisLufitanica verna Lobelij;àb hac differre non videtur. Camerario quoque Dalmatica dicitur: qui , an ad Illyricam nomine loci m color inter fecundi & tertij generis flo- rcs medii cR : folia xix. eft. E Es X. Ins DAMASCENA PorvamTHos: * habet cübitalem , aüt paulo maiorem, | nultos, vtin À fatica caerulea ; E. B. s. s r Tx. zt js eiufdemdquepene coloris & odo. —— . nicaalterà Taberngmont. fecundá iconem: D : Clufij Iris maior Lati- E caulem cubitalem aut amp radice & folijs Dalmaticae fimilis, cau THEATRI BorANICI $84. À purafcunt, & ad coetfféiditendunt, magií- due complicantur : at terna bifida & gibba, villofze fimbriz incumbentia, angufliora & cinerei quodammodo coloris , terna vero furrecta dilucidioris coerulei coloris funt, & interdum venis latis candicantibus , ex- terna parte; confpería: aliquando vnum ex folijs furrectis, fubtus perinde atque inflexa albefcit , aliquantulum inflectitur , fímilis - coloris eft , & fimbriam illam multis villis conftantem habet, Clufío monente. B | Locvs. Hanc Nob. Ioannes ab Hoghe- lande anno«c 12) 15 xc. cui femine nata;ad Clufium mifit. Nonzw. Iris maior latifolia quarta fiue | Damafcena, Clufio 5. DE IRIDE LATIFOLIA GER. MANICA ET PANNONICA. CAVE V. C Inis LariroriA G£gMANICA ÓODORÉ svAv1: folialongalatadue, Dalmaticae maiori pene paria habet, caulem non mi- nus pones ; nec ràriores minoréíue flo- TOS, i3 1 [; Sox 3 2 IL Inis LAT1FOLIA GERMANICA ODORÉ SaAMBYcI : hzc illa vulearior eft, folia fimi- lia habet, at circa radicem p rpurafcentia, flores € vaginulis, purpurafcentibus radijs infignitis proferéntem, florum Sambuci o- dore, nouem folijs conftantes, quorum ter- na incurua multis craffis venis purpureis notata funt , fimbria ad labrum inflexum protenfa, ftaminulis capillaribus flauo api- c inflexa P lodcilutius pur- ce tis donata: at, terna erectiora; bi- ] fida ple- * $85 fida plerunque quo nus octaua, Clufio. III Inzrs LariroLiA GERMANICA OCH- ROLEVCOS VENIS FLAVESCENTIBVS ET PVR» PVRASCENTIDVS DISTINCTA: folia multa, B fede, &àfimbria, a caeterarum lIridum inftar , fe inuicem am- plectentia , vnéiam lata habet: inter ua, caulis pedalis, teres,geniculatus exifti P mo faftigio , binas vaginas membranaceas, ex viridi pallefcentes , fuftinens : & quibus flos inodorus , rcliquis Iridum generibus forma fimilis , Maio emergit : qui ex albo pallefcit, fiue 47254540» cít, cuius folia ter- na repanda, venis flavefcentibus ab imo ad extimasoras diftincta funt, fimbria albican- — fimili praeditafunt, dorfi tamen eibbo non- nihil purpurafcente, ) integitur, flauefcen- te: atfoliafurrecta, abimo gracilia; interna parte, multisvenis obfolete purpurafcenti- bus, in latera fparfis, diftincta funt, vbi ve xófefe inlatum expandüt 4»esX&«s. coloris funt. Hanc Clufius, in horto Mylen phar- lem, nec vlla feré in re differentem , quam quod flores pauló candidiores videbantur; te: fed quatenus à bifidisfolijs (quae colore C macoposi Francofurti, aliamque huic (imi- oxyacanthz florisodoremaccedentes,pro- — | multis venis crafsis pursuit folij infima extremas oras fparfis, praedita fant, labris etiam farura purpura nitentibus: tria verófolia , ligulis incum- beniia , €oloris pallidi , tanquam fuligine perfufi, vt etiam tria erecta , fed magis luri- di : at floris color aliquando faturatior, in«- terdumdilutior. Hanc, à Camerario , Clu- fius habuit, lridem exoticam Camerarij nc minauit 4, & lridem maiorem Latifoli decimamquartam fecit. VI. IRIS LATIFOLIA PAN. NONICA COLORE MVL- TIPLICI. ' obferuauit; & fub Iride majore latifolia, vi-D . | X ES gefima octaua, defcripfit. m — IV; Ixis Lar1rOLIA GeRMANICA. CAN- pipoPvRPvnzA : inter folia fatis ampla, caulis viridis, pedalis, teres, geniculatus aí- .— furgit , thecas virides membranaceas » per eras leuiter purpurafcétes fuftinens : € qui» bus flores tenuiter odorati , bini aut terni, fatis magni, Maio menfe emergunt, nouem folijsconftantes, quorum terna terram fpe- &antia, ab imo anguftiora, interius candi- cantia, venis faturae purpurze eleganter di- ftincia funt, latiorevero parteomnino pur- LI | fcit; füperna purpurafcit: bifida foliola, fub quibus latet , lloridi purpurei coloris funt, vt terna folia füurrecta. Haec Clufio ex fe- minenata cít; quam Iridem Latifoliam ma- iorem vigefimám primam facit. | MU SP A .. à bf. LP É purea : fimbrig villofa interna parte flaue- M. Vs -H vL ats Larrro ^ A LORE MVLTIPLICI: I4 vulgaris inflar, no cem, multis fibris b bif. Y aX : - $87 ratifsima eft : folia rugefa funt ; minus ta- men quàm praecedenus lata, longa & viri- dia, ac ad radicem intérdim purpürafcen- tia: € quorum medio , caülis cubitalis ;lac- uis, viridis; aliquot ràámulis donatus; exfur- git: quibus flores, e viridibusvaginulis e- mergentes; infident, rüagni; que vel ino- dori, vel lorum oxyacantha inftar odora- ' ti,coloris varietate fpectabiles : tria etenim folia , quae fürfum fpectant; plérümque re- éta funt, nonnihil tàmen conuexá ; ángu- B totà can ftiora, lutei coloris quemádmodum & il- la; quz ligulàs fimbriamque cóntegunt : triaveró inflexa, circá exortum pallent, re- liqua parte candicant , multis tamen pa: re per folij longitudinem, ad pai- idas extrémitatés , eleganti fpectaculo dé- ürrentibus : villofa fimbria, qua parte 1n- egitur, lutea eft, extrema veró exalbida & ligula pallentes : his füccédunt magna ca- jn triangula ; obtufo mucrone aliquantu- | bimagnitudine,continéntià. — — : | . Locvs:, In Vügariá trànfdanubina , in . montánis fupra arcem Diui Georgij, turbi- do folo , & àd oppidum Stumphen ih col. bus non wi àb Entzeftorf Clufius, aio Borentem , obferuauit , cuiüs femen inijfinem máturuin. —— | ? x. lris quártà & Iris varia cauli- & b lris màior latifolia dc- Iris pannonica quarta Clu- cima quintá : figura; íub lride lutea variegata ; pofi- wet .. VIL Iur LarirorrA AL BA vinIDIS: | illi valde fimilis & haec , cui tamen folia breuiora, magna ex parté albo & viridi di- ftiricta, linea alb per longitudinem excur- rente, nonnunquarni dimidium folium , in- terdum fere toturi ; aliquando eius dunta- Xat partem occupanté : vagina flores in- cludentes , interdum ijfdem coloribüs di- CaspPAnI BAvHINI THEATRI BOTANICI exficcata; inftar Illyricae officinarumodo- A ro: radice eft cras - fij; Tabernzmontano : apüd Gerardum D $88 sniculata, intus can- dida; cortice fürüi coloris teet odore feré Valerianze domefticz : folijs latis, ruote pedalis feré longitudinis , circa radicem nonnihil purpurafcentibus : caule pedali, non é foliorum medio, fed feorfim, fine fo- lijs, floribus tribusaut quatuor, € purpura- Íceritibus vaginulis, fub A rilis finem exe- uhtibus,magnispurpurá faturatiore niten- tibus, inodoris , quorum tria folia recli- natáab ipfo exortu; vfque ad fimbriz;, qua dida eft; extremum, albis radijs no- tahtur : hisfiliquae triáhgulares,magnacob- tuío mucrone fhcceduti quae magnum fe- men ; aliarum Iridum modo ; continent. Huic péculiaré, quod ómnia folia per hyc- mern flaccefcant & exficcentur , & ineunte verenoua germina proferat. Hanc vt & fe- juentém Viennz in horto Doct. Aicholtzij Clufius obférüauit, &lIridem feptimam vel cauliferám , purpüream c nominavit , & fub Iride indjore Bom vigefima quinta d um donata, fémen fufcum, rugofuri , oro- C récenfuüit. Huic àlia, in omnia fimilis, ni- icem faturatius pür-..— fi quod folia circa rà purafcünt, quàmidem Augufto menfe flo- rentem anno CI? I5 xxci. Àntuerpiz in hortó Archigramimatei vidit , & fub Iride majore lacifolia vigefima fexta enumerat. IX. Iiis Lariroiià cANDIDA ViNis PVRPVREIS DISTINCTA : radice & folijs priori fimilis, vt & caule, qui pedalis & te- nuis, ex rádice d foliorum latus prodit; in quo e váginulis ex pallido: yire(centibus, ores finguláresáut gemiüi prodeunt, for- inà quidem priori fimiles ; fed colore va- riantes: nám térhá folia ad terram inclina- tà candicant , venis Ip exoletz ; ab eorum baíi víque ad extremam fimbriam fubcoeruleam , per latera éexcurrentibus : trià autein, e tegentia , alba funt, ea- rum gibbo fu rciá diftincta, flori, caput triangulum, craf fiüfculum , binas fere vncias longum, fuc- ftinctze, &folia ternàad terram inflexa fe- E. cedit ; quod Tulio per matüritatem dehif- . x€ fuperiori fimilia: fimbria, (tamina; vti & bifida folia illam tégentia tota flaua, cu- ius coloris etiam funt,terna illa, fefe attol- lentia , infima autem ; &anguftiore parte, s rpureis velut maculis ; interne afperfa | funt : hzc Iris maior eftLatifolia; decima K^1..fr. AIR . *SOVIHE BS Larrrotià cÀvrk ApHYL- cens,femen fübfufcüm 5 rugofüm, erui ma- gnitüdine oftendit. Hac inter lrides ma- iores latifolias, in ordinevigefimafc- ptima; apud Clufium exiftit, Iris 5 Partigalica , Ey- | | dtettenfi. —— * * - ! | "x tmt. * * ox » d bifl.varierwm. * 9 fubceeruleo : terna furrecta é- 4 * LJ A 1 : : & : f tiam candida, & à bafi multis venis pürpu- CAPVT VÍ ' 1 IRIS LATIFOLIA BELGICA ODORE SAMBVCI. ^L Ius LATiFOLIA Brroica óponk: SA vci : folia habet Iridi latifolize Ger- manicasfecuridae fimilia, &ád radicémpur-D ^ Nowix. Hace üráícentia , fed breviori : cáulem cub it4- em inalas divifum, in quibus multi flores - Sambuci odoré nouem folijs donati , duo- . gum térna deorfüm reflexa per oras fübcae- — rülea,circa vhgués ex flaio cándicantia, & multis venis crafsiufculis fatur purpura in lohgitudinem excurrentibus , przdita: (taminum fimbría fuperiori fimiliseft: ter- na folia erecta ex coeruleo cándicant , oris quodammodo flavefcétibus, àt vngues ve- nis tenuioribus diftinguuritur , folia bifi- E cántem , -— da & alata fimbtiam tegeritia ex flavo can- . Locvs. Hac cum fequentibus à Ioan: iaa, quam Trident paiorim laf imi fàcit. Hutus figurám ; Iridis IL Inis Làrroii Bzrercà vrRsL lo humilior eft j^ ( purpuraícunt : cau B nuioribus purpuréis notantur , cuius folia C riori equalis affurgit : flores ternos aut | sem vel aig - duodecima Clufio. | j alasBnt —| ditur , lores fu cHértema & odore qui- H1 dem fimiles ; diuerf famen éoloris: fam | terna folia inflexa, licetillius folijs non fint | ! | difparia; orás ad flauum obfoletum acce- — dentés, venasque paulo dilutiores habent: — | terna furfum erecta colorisobfoletifuht,ex 31b favefcente & purpurafcenté mixti quae Jt circa vngues magis lavefcünt,& venis té- ——— anguíta & alata fimili colore pracdita funt, praeter neruum medium , qui magis pur- purifdll a: os coco er Nowrx. Hanc pro Iride latifolia aio: re décima Clufius , (& Eyftettenfis;) recen | fuit, &lridis vulgaris candidis floribus fio — | gurám, à Lobelio propofitam, adpofuit. "". 11! — III Ini Lariroiia Brroicà ODORE 4 | SAMBYVCI ALTERA: huic folia, priori pa- Aa ria, inter qua: caulis feré cübitilis &íupe- — ALTERA: quaternos é vaginis viridibusoras purpu- raícentes habentibus, ferius proferens,quo- rum triafoliainfléxa pallida, vénís purpuz reis crafísis diftincta; fimbriam tamen vil- 97 lis conftafitém longius protenfam habe quàm vt à bifidis & gibbotsfolijs totategi - poísit, quorum coler obfcurior & fatura- | tlor; quemadmodum & fefe attollentium quibus nonnunquam maáculz luridé in fperfefunt. — . : | * quoruüni foliorümi reipondente; ar- £era diuerfo : fic nonnulla vnicüm dunta- xát variegatüm habeüit ; quzdam verí ico: lórém tantüm néruum medium folium eumque vel ampliorein Worim : mirum quoiriodo nátura i his flori Nouzs. Hac eft ri V. liis Lirtzotiá Bi iO0R corkvLEA : aliud ge dicti varietate colerum tamen adco elegans, ceo pallefcentis. T $91 CaspPan: BavHiNI THEgATRI DOTANICI $92. anc lidem. maiorem latifo- A ——QÜ ; TM -T n ImhHu facit. * VI Bus Larirorra Bree pr id 3O PALLÉSCENS STRIATA : Caulc elt peda- li, rotundo , geniculato, ex vaginis mem- GAPVI VIL ; branaceis, f lores binos autterDosptOmcn$ | 1&1 BIFLORA ODORE uorum terna terram fpectantia ; coloris L "E inn albo pàllefcentis, multis venis pur- zs nysbeccedfee . pureis ab infima foliorum bafi, quae angu- tior eft, in latera, tum à fimbria, quz fla- da eft, ad foliorum extimas oras percur- - rentibus ; quibus macula purpurea binz, B interdum fiügulares , afperfae funt : folia bifida fimbriam tegentia 4zexA&xs coloris funt, cuius etiam terna furrecta, ( angufta, eorum bafi excepta ; qua» flauefcens eft) multis venis purpureis in latera excurren- tibus, ornata efl. . : ' Nówsw. lris maior latifolia decimafe- | ptima Clufio. Cac — VIL Iwis Lariroria Bzroica nvMr- ! L10R PvRPYRzA: huic radix nodafa,non - | magna: foliá paulo anguftiora : caulis gra- C - cilis , feíquipedém ; interdum etiam cubi- ' tum, altus, in ràmulos diuifus quibus flo- . res omnibus praedictis rninores infident; . tribusfolijs adterram inclinatis, diluté pur- , pureis, tribus veró erectis obfoleté purpu- rei coloris; qualis in vulgari quadam con- Nouz&. s maior latifolia decima no- Inis BirLoRA opomz Linn coNvAL- Xi1yw : huicradix eft nodofa, genicula- LIOR VERsICOLOR : haec a przcedenti, nec ) *»!ncurua , pollicar is crafsitudinis, folida; radice nec caulis gracilitate; in ramos etiam denfa - frangenti contumax, intus candida, diuifo, nec foliorum anguftia differt:flo- In&rau fap oris initiomox feruidifsimi gu. - res quoque magnitudine pares, fed diuerfi ftus, multis übris ter ra adhaerens, quae fie | coloris , Sazbuci odore , paulo grauiore, piueous propaginibus & lateribus nafcenti- naClhufió. - - ee E E. VIII Inis Lar:iroria BzrorcA HyvMt- . habet: nam terna ad terram inflexa, colo- US propagat: folia illi funt ride vulgari risdiluti, & quidem obfoleti purpureifunt, reuiora & anguftiora ; alioqui non valdé multis venis faturatioris purpurze à fim- difsimilia , Dalmaticae magis fparfa : caulis H bria, (qua flauis ftaminibus conftant,) — Pedalis; aliquando & cubitalis, nonnun- —— ad oras fe fpargentibus , bifidafolia illam — quam fefquicubitalis, fripidiore & humi. tegentia obíolet? flaveícunt: terna furre- — iore regione, in cuius fummo, plerum pé € , inferné angufta, flaua etiam, fed pur- E Hos vnicus autalter, rarifsimé tertius, d và- | pureis venis diftin&a, lotiore autem parte ginulis purpuraícentibus , fingulari qi . €oloris palleícentis, purpura tamenleuifsi. Ue vaginule inclufüs, iucundifsimi odo- ma fuffufa. ITE |. fisLilium conuallium zmulantis; promi- .. Nowzx. lriseít maiorlatifolia vige. — net» vulgari Iridis flore aliquantulum mi- Am fima Clufio, ^. Po5foliis nouem violacei feu faturaté pur- * | . Ppurei coloris conftans , qui intribus rcfle- l^. * ... kis folijs intenfius nitet : at fimbria villofa, Po uS rie i lutea; in hac omnino can- da eft. onnunquam; monente Clufio; : z flos " — — yiit flos duodenis folijs: Ei 1 gpioinaum ru | hd uccedit. | |». , Locvs. Mulus Lufitaniz locis fuprà j Tagum nafcitur , vel pingui folo & in ar- uis , vt circa Cónimbricàm ; vbi Nouém-- bri menfe flórenterà Clufius eruit : vel à- B lebrofis & lapidofis locis , vt circa Caxcay; portum maris; vnde idem in Belgium mi- fit, cui inquilinà facta eft; àc ibi & vere & autumno floruit. | Uu Nonzmx. Iris biflora Clufio 4 & Lug- dun. Íris biflora Lufitanicà , Lobélio , Do- | donao. Iris Lufitanicà, Camerario. lris — . .. máior latifolia vigefimafecunda Clufig P. .— Hxc, vtrum ab Actio fub A (tragalitide füe- - rit explicatà , Lobclius dubitat, Aetius &- - nim in emplaftro venatorüm lrim Aftra- C galitim habet : cuius, fub eodém homine, Galenus c mémifit i remédijs ; que ád -conualefcentes prater attatem faciunt: A- - ftrágalitim veró nominat , à radice Aftra- galo ofsi fimili. Hanc Aeuj ; vidétur Pli- nius 4 Rháphanitim nuncupáf(le. | IL. [àipr BrrLORS ArriIS MAIOR: hec,vt Cluü&us autor; à Lufitanica biflora, non multüm differre videtur: etenim ra-. 7& $e dix nodofa & gehiculata , mulus Rbris, DUrwovemus auc à Ga d en ^5 Brm: tU ri odoris " dum virens efti igr 1 at dum ficcàtà eft; fatis grati : initio z; - E i: D acd CEU I REO 5 » Hn ed x^ EA 4 Eo ? N. Hac di guftus, poftea timen feruidi , faucesq nere Pancij , qui nomine Dalmaticz mino* - 4 $- (cribit. — 172 . . weéhtis : folia ex fingulis radicis càpitibus, DfT geo dessine . quisa vel fena, illius folijs fmilima pro» Pinna mi Dee 3 mit: inter qua caulis pedális, raro amp ior, 7 ib "S : if ub! ide afe |o. exfrgit, quiin fümmo ex vaginulis purs Ctr; 7 EU d etaum P pol | puracenübus florem Lufitanicieforma&t C5 T pedi, quam d colére, perfimilém , paulo tainen maiorem. AUN ; Ld ic plüriinuin tobvé & tenériorem, néc ádeó foauis odoris Majo m octauam 1 2d — —"menfefuftinet.. 1. WEE V rt 4 e Locvs. Venetijs rimum Viennam pró e aja Voux, Iris lllyrica Clufio e, qui eam - feto. . f füb Iride maiore latifolia vigefiia. 7 tia recenfet, An huic fimilis Byzantinà árij , quàm ab Aicholtzio accepit D Myers oc ab MEE d bbscabe " a nr b ^». ri. € deca Pu Time h -— " - rm i ue fpecies, vt lorum figura (Le & hanc Iridem fatiuam flóribus aureis nominat. IL Iàis rvrgA vaRrEGATA Losrrn: ip hec rara eft Iridis fpecies, cuius flores funt | utei Chamziridis onfpeliace tribus fo- lijs reparidis,péregrinaelegantia ftriatis;ob- re Doctifsimi Clufij prouenit: haec Lobe- lius a &exeo Lugdunenfishiftoria. IIL Inis tvrEA vARIEGATA CaAME- nAím : Duplicem Camerarius » propo- fuit: quarüm áltera folijs Àcori vulgaris, id eft , Iridis aquatica flauz ; fed latiori- bus, & rarifsimé vtaliarum erectis, fed ple- . runque mucroné linguido & iücuruo: - Bore variegato, é luteo & purpureo obfo- . leto, quem in locis natalibus non promit: Íylueftrium plantarum naturam, altéro an- no florct, & quotannis poftea, ac longe la- . tedue ferpit: iddue vérum éffe, experientia - ipfüm docuit , cüm eius generis plantas ex monte quodam Franconiz , propé arcem flos ex purpura flavefcit , & lineis pürpu- raífcentibus diftinguitur : ín horto Esc teníi INS S .. 1V. Durs ivrzA MEDIA LONGIssiMIs FOLIIS: radicem digitalis crafsitudinis , ni- iricantem & nodofam,inftar radicisangu- Sifoliarum habe ; habet : folia bicubitalia, vnciam lata, viridia , non tàmen fplenden- tia:inter quz caulis pedum quinque exfur- | git rotundis, firmus, nodofus , aliquot f5- - ijs breuioribus donatus: In cuius rene E . vaginis, flores bini &terni, prodeunt, no- uem foliis in ambitu inuofis con(fantes, lridis bulbofze, flauo flore, floribus & for manon difsimiles, aureicolóris ; quorum tria maioraterram verfus valdé reflexa, & inorá alata ligulam flaüain te- : reliqua , € lateribus máiotum BavuiNi TuHEATRI DOTANICI jos. CASPARI 3 | H3 main fitiuarum ge- A | ner6q 1iureos protert; quam Bo- ; : is. colunt : ferenda Iris Pannonica Vàriegatá , cuius[) nos $96 bulbofis confpiciuntur ;affurgunt, bifidum: due mücronem habent: his capità trigona, in fingulis lateribus geinina cofta , fecun- - dum longitudinem , eminentia , femini- bus, vt in Iride anguftifolia maiore plena, fuccedünt. Locvs. Tripoli allata; quam anno c15 12 1r11c. à Theodoro Coornhart Am- ftelredamenfi ciue Clufius accepit , & Iri- dem Tripolitánam c appellauit , ac inter Irides latifolias & anguftifolias. mediam (cure violaceis, quz in Belgij hortis, mune- p facit. (ORO QOXRO QOIIN QS QOIS uS tu) CubNKet DE IRIDE ANGFSTI FOLI.. Lu rvVr.Tx Ó V lridis latifoliz máioris diferentias ^expediuerimus, nuncanguftifolias per- fequemur, quarüm prima fit Iuis PRATENSIS ANGVSTIFOLIA FOLIO in hortum vero translata ; contra aliarüm QC rogrz NE : haec radice cft obliqua, loriga; . nodofá, vulgari graciliore, in fupérficie ni-- gricante, intus candicante aut pallefcentejà - qua fibrz plurés& longe deoríüm mittun- - tur: áb hacfolia multajoblonpa, rigida, an- gufta, & nigricantia,que HEN ATE ingratum,propémodum vt Spatulae foetidae folia, rhihus tamen graueoléntem , fpirant: inter qui cáules teretes oblongi & cubita- les , interdum étiam longiores exfurgunt; ex e re làterálibus quaternos aut qui- lores, Maio Menfe, promentes, coloré cerüléo faturatiore praeditos : quibus ca- pa oblonga, fubrufa, firma, trigona, angu- iséminentibus & qibiiammóda geminis; fuccedunt ; qua femen duplici feríe dige- fturn ; aliquantulum compreffum & angu- lofüm , füb rubefcente membrana tectum & durifsimum, Augufto matrum; conti- nent. Varietásobíeruatur, vt recte Clufius monet : ham huius généris invetiitur, iam deícriptae per oninia fimilis ; praeterquam quod ex eius folijs confractis nullus grauis | ódorpércipituf. - —" Locvs. Sponté nafcitür, in prato £lu- mini Rhenovícino, via quae Moguntia Op- P enhaimium ducit , 'Trago & Clüfio mo- nentibus : vérüin , in Auftri&elocis herbo: fis, iuxtavias & prátorüm mátgines, & pra« us quibufdám Vüeariz Clufius obferuauit: TT T illorum, qua in lridibus. In Beleio hortenfis eft. Ie eom à eOberuninb. — b Klo, Qo Mi reU. Nonzx. $97 .. LisER PniMvs SECTIO SEXTA Cà. Ix NonMz x. Iris aneuftifolia media Chu-Afe urpürà nit ntibiz o fio 4 & 5 Iris anguftifolia maior fiue " nib fáüe (upd di. mà : Iris folijs anguftis prima Clufij 2 ctà anguftióra fünt;| q ftettenfi. exalbidas ligulas tegen tibus , violacea feu IL IRIS PRATEÉNSIS. ÀN: score pM. unt ; his üliquabtriano GVSTIFOLIA NON FOETIDÀ £uiv , preuiores quam in praece ente ; né- que » véminà cofta eminente pi matüritatém ni icaütes « ux quale, nonnihi compre flum , & durum,Augufto maturumcóhtinent. - $ ,Loc6vs, In pràátis paluftri , B feldae, medio à Bafilea milliari, ut non lotis gc Argentina. ad págum ih Eíchauy ,in pra- uis Rhéno vicinis, prouenit : (i cClufi ius, in avs ibu(dám; Viehnenfi vicinis, upra Himbérgam, Eberftorf ad pa- ludes & alijs Aüftrize pratenfi ibus locis: !J item pratis vliginofis inter Muram &Dra- uam Vngaria "Büediis : itém in comitati Saladienfi, inter Lidwa fRüvium & Mura, obferüauit ; quam etiam à Camerario fic« 1 cam 2 montibilté erutam. p Sic Tha- ! jets, locis montanis & humectioribus, auff | te £augm/ proueniré s : Nowrsx. Diciturlrisanguíti : fiue Iris anguftifolia Pannonica, vario flo- re, & lridis vndecimx fpecies prior ,- fio c: Iris an euftifolia : tera Fidem bd fylueftris Suid T a Loi & à Gerardo: drisfylvetrisangufttol S co. Tris fylucftris anguftifolia maior TE ! L Tis: SV ON ANGVsTIFOLIA bernamontano: Iris vndecima Cluf j NON FOETIDA ALTIOR: :radicemhabet ni- — mérario: tenuifolia. , Thilio: 1 ri gram, uin , fibris plurimis, duris &te-D enfis nai ' " nuibus praditam : folia plurima , e denío | r rádicum cefpiteaffürgentia, cubitalia; nc Z7 2 nünquamal tiora, erectà tamen, admodum luce. Clufius f. 2 "hit eós , qui eam angufta, vix femuncialia, atrovirentia , non Conftancinopoli allatam putant , hos Tly- c Bas ae virt inferne pote ricae maioris 3Ut hir lueí : ilii m ftancino- ALTIOR. 22d yi. eMe el. 6. Fed , " — —À ———À - - z - — : AD AZ. x —— ÀE— : | Z o P g j "wm — -—— t - UN ) E MASS —€—MÁ—XÁ ^ EP — - - a z ANN CET a c". -— - -— gj n D me, Ir Tn. — —— ÁO Nec. 131 e 77/4 2 UL TED Uu — qu WW T "un. 2 Pre / SU a s D TEEUEDS x IS 4; ad AL a e T, PET a: à Bias. » b. hifi. variar. CasPARI BAvHINI THEATRI BOTANIC! — —— 600 S^PR AFERBNSIS:AN- A &potefiiifferioreft, ac in Germania re- - GVSTIFOLIA HYMILIOR. perta; quare non Rhizotomos, fed fui gene- | ris Germanica tenuifolia quadam Iris. Et, ^ vtidem, fifemen rotundum effet velut Spa- tul& foetidze , quod tamen ; vt aliarum Iri: dum, planum eft, Spatulz foetidae fpecies haberi pofsit, videlicet ea, cuius folia con- fricata grauiufculü odorem reddunt: hanc enim talem odorem réddere , Dodonzus fcribit, at Cordo, folia récéntis trita, me- . dium , intérfylueítrem Iridem & gramen, - B odorem fpiran. Verum , qui volet, fecun- dam & tertiam vnam faciat. IV. IRIS ANGVSTIFOLIA MARITIMA MAIOR. TL | I iminà ; quz liuentis in purpura coloris iftunt. Variat tamen floris color, qui eft cceruleus faturatus, fubinde violàceus pur- reus: foliola fingula anguftiorafunt, & [eré ere ftunt, reflexa fimbriam non men,parte cályci proxima, nonnihil hirfü- ta eft. | E Locvs. Inaapricisplanisque pratis, fruti- D cofis ac humentibus campis nafcitur, Cor- dofcribente, & non procul Tiguro, Gefne- SOUS CO MOS Noszx. Xiphion feu Gladiolus ceeru- leus minor , Trago : Íris tenuifolia , Cor- do 7 Geínero b: Kis minot feu tenuifolia, I V. Iais AWGVSTIFOLIA MÁRITIMÀ | Dodo lonzio : pfeudoacorus coruleus Trá- 3a10n : rádice eft nodofa,dura, minimi di- E. Lugdunenfi : reprehendenti Tragum git crafsitudine , antrorfum , & in latera 4 Óó Gladiolüm vocatit : Iridisvndecimze progrediens , & Vvelüti in orbem fefe fpár- altera fpecies, Clufio i, & k Iridis angufti- géns, multis fibris gracilibus , duris , fic- folie fecundze fpecies altera, fed nadam fi- E cis, frá&u contürnacibus donatá, quarum uram fine defcriptione pro ahterióres & récentes, crafsiorés , molliores bát ^ Gcandida funt : tota radix foris nigra, in- b terna párte ex albo flauefcens c(t: folia hà- bet mültá , firma, fecuhdze lorigiora & pri- má gang ftiorá, faturate virentia; nonnihil hia ios fpé. étiam f etidà : iter quz; caulis cabitalis , fir- : tior,Pli rus áffurgit, aliquot Hores , fecundz flori- coütralijs odore — buslohigiorés & primaferc Gmiilcs (ed lon- (0 Wadienopa. ho dhébe 0 haue k bhwüh d aieo 00000 08 | gefate- — folia furrectá, coloris fünt purpurei &vio ^ -—-EES P qe : 6OI bic 2 . iL Mon - " "Ni, ite 9 ^s Ot rr TN ^ , Lippe Prius Ssérto SexrA Cap DX coi ge faturatiore pürpurà & quafi nigrspiledi xusiczs nonabfümilimutitis übris dona -- : : mi: Hbris Gona- . Locvs. Reperitur , in maritimis Gallize pa bipedali: floribus albis q . * A. . 1 ? oliaterna reflex latiora, vénis fiue neruis Geri: in Hifpaniajnon procul ValentiaClu- breuioribus lineis concoloribus ftriata : at fius notauit, vnde m Belgium delata, fuava- — terna incumbentia; & triafurredtayquae rictate hortos iftic e * re c*wegoAr rs coo d icta osHticexornat , —— , , guftiorapenitus; candida funt. Nowzx. lris maritima Narbonenfis,Ad- Locvs. Hac; ex Francoual Plinius 2. lris anguftifolia media , Clu- Nowrzx maritima Narbonenfis , Lobelio 4. Iris IIX. IRIS ANGVSTIFOLIÀ fylueítris altéra Pénze , Lugdunenfi : Iris BICOLOR. Ireos yan Languedoc. V. I&is ANGVSTIFOLIA MARITIMA MI- NOR : haec; nec radice, nec caule;nec folio- rum flórümue forma, nec capitibus, femi- C néue;à praecedente differt, fed duntaxat hu- imilior eft , eiusque flores paulo minores & anguítiores, atque etiam ilutiores, primae tamen floribus fáturatiores. | Locvs. lifdem etiam quo prior lócisre- peritur. i : NowzR. lridis anguftifolie medi alte- ra fpecies , Clufio r , & s; Iris anguftifolia quarta,dicitur. — ^. | VL. ls AWGvsTiFOLI^ HORTENSIS — VERsiCOLOA: nec radicibus, nec folioerumD ^ forma à quàrta rfiultum difert , hifi quod folia non tám atra viriditate predita unt: Rores etiam plurimum differunt: nàm tria lacei : tria vero reflexa ; paulo latiora funt | | Du multis lacteis purpureisque ventis altetna- iIX. Ixis ANGVSTIFOLIA BICOLOÀ: tim mixtis , ab ipfo folij vngué exoriéenti- iungenda eft ea Iris, quam Iridis flore. bus , atque fecundüm longitudinem ; & in ruleo obfoleto cinereoue polyflóre nomi- latera fé fpargentibus, gratiffirnam variéta- fe Lobelius ) figura nuda propofuit, 2 tem efficiunt : hec lunio floret ; Septem- — hiftoria Lugdunen c — brifemeü maturumeft. — . —— E polyantheos nomine exhibetur: E. Locvs. Ín Belgicis tantüm hortis cul- dE f. i tià TA : à 4j VIL duis AxcvsTIFOLIA CANDIDA, LI- &ris RVBExTIBS VS NOTATA: rádice eft; Iri m b.4. caj.td. iiid. s fé. op lfknzer., o eds. Belg s E ;: e Hp. * Mgr cut mur x Adaefpenas. ^y Oe E Lo ooo. VOSEEDLATT 603 CasPARI BAVHINI SÉ REDOLENS MIxgi, ^ : D ra - LIAC) rm Ai-. eej. e2 ^ | N. " ig | - J Z : NN T^ 2 je guftu feruente: folijs multis oblongis, gra- mineis , fuperioribus anguflioribus., nec adeo duris; dilutius virentibus,flores mul- tum fupérantibus; hyemé pereuntibus, no- isque vere erumpentibus : caule vix do- ante, & vnicum mágna ex venfejinter folia occul- n vt in alijs; alterno 4 a 2 tatum , próferént fitu ; "a pente; quolibet fuo pediculo infidente, qui maturi Pruni;vel Armeniàci màl;i odorem juodámmodo referunt : dilutióris coloris t ; aliquando ex coeruleo violácei , ali- quando xem lacé n f . compofiti ;, forma quidem prioribus fimi- les , fed minores ; praefertim folia reflexa angüftiora funt, fimbriaque carent: his, ca- pitulà oblongiufcula & turgida, coftis emi- nentibus przdita , (emenque continentia, fuccedunt. - 1 $9 t répstit ; ! : | p: ffim in pratis V iertinenfis agri, ad radices fimul é fummo caüliculo erum-[) 5i, nouem foliolis Bad. Mes dur ia. c übnéhLap. Cb difHijws — c difhPame. d bn. 6 jn THEATRI BOTANICI 604. IX. IRIS ANGVSTIFO LIA PRV-A NOMEN. ;Huiue primus Hermolaus 4 - mehtiitit; hon tamen Illyricam, vt quidam volunt, áfferuit : fcribit namque ; fibi Iri- dem oftenfam à Felice Sophia, Paduze, cu- ius flos pruna perquam matura odore rc- praefentabàt: radice ruffa extra , intus per- candida. Ex quibus verbis eut eliciunt; ipfum Iridem Illyricam ftatuiffe : quare vul- go Igs Illyricà vócatür.- Iris perpufilla Íyl- ueftris anguftifolia, Lobelio. Iris angufti- . folia humilior; Clüfio 5. Iris anguftifolia B miror vel duodecima ; Eidem c, & 4 Iri- dis angüftifoliae fextae fpecies altera : Iris quaedam peregrina, qu& IrisIllyrica vulgo; Cxfalpino : Iridis alterum génus , Lugdu- nenfi: Chameiris, Dodongo &Lugdunenfi: Chamziris anguftifolia, Lobelio e & Fran- co: Chamziris anguflifolia minor, TaBer- nzmont. & Eyftettenfi : Chamziris odora- tiffima, Camerário. Chamziris tenuifolia, Gerardo. Germanis ; $eine Giitgen / fleiné .. €dtvertd./ Anglis, Graffe Flower de luce. C Italis , Giglio azzurro piccolo. X. IRIS ANGVSTIFOLIA PRV-- NYM REDOLENS MAIOR. X. Inis ÀNGVSTIFOLIÀ PRVNVM REDO- LENS MAIOR : hzcápriori differt; caule pe- dali ;qui binos áut ternos plerumque flores gefta - — donzxus, an Iris fit Aftra alitis dicta, cuius. 605 .. LmER PRiMvS SECTIO SEXTÀ Cp. X. ds geftat, (cum al CTI A3SCatllil^ ; " 4 reres re vro. dw Tee NN "n N ^ e — - ki Eb 2 — ia "E SJORO GNO magna ex parte proferat,) quorumloliáexX2 — CMM - tima; fuperioretàntum parte;aureis quibuf: "m dam lineispinguntur, Armeniaci mali odo- CAPV 5 di «4 re quem odorem , Matthiolus flori tribuit; : | s ( non radici , uare male ab Aduerfarijs re- . CHAÀMJAIRIS MAIOR SATVRATE PVRPV- prehénditur, quafi ódorem hunc radici ad- REA BIFLORA:T adicibus craffis , tranf- . verfis,aliorum modo fe propagat , folia cae- - íciplerit. ^ Locvs, In Goritienfi agro Salüatiano — teris latiora habet: flores quoque maiores, monte, & lapidize vallibus, intérfaxa,Mat- —faturatep 0s; ad nigrouiolaceum co- thiolusréperit — ^ | lorem accedentes : quz bis in anno floret. ., Nowzx. lrisfylueftris minor, dicitür B. .— Nowzx. Chamariris latifolia biflora, Matthiolo & Caftori. lris fylueftris altera —K Eyftettenfi. Germanis, qBreitbláteridit flcine e f & kugdunenfi: Chamairis an- Cxhwertelioure /mitfatten QDiolbraunen blümem itolia , T'abernzemontano & Gerardo: TL OMPCIGAIT Lais Iridis anguftifoliz fexte, prima fpecies Clu- IL CHAMAEIRIS VARIE- fio e. Camerarius, hanc,quam fola magni- MA IA 25b 6c 22m ey " 1 4 € we p . Eri . à 4 " " tudine à praedicta difcernit , penitus odore A ANN carére, vult. Sunt qui has duas Chamairi- des , Iridem Illyricam faciant ; qux etiam Matthioli fuit fententia, quam poftmodum mutáuit. Braffauolas P inquit ; Ferrariz florem quéndam haberi pülchrum & odo- C ratüm;fere odore pramaturi PruniautPer- - fici ,& varijs coloribus pictum , quem Irim - lllyricari vocent, fed Irim non effe ex hoc liquere , quoniam Diofcorides Irim dicat; gladioli folia habere, maiórà duntaxat, la- tiora, atque pinguiora : hanc veró , minora folia, ftrictiorà & minus pinguia gladiolo habere. Gefüerüs vero , Eadcis Matthio- lum, monet, quibufdam legitimam Illyri- cam exiftimari ,qui Illyricam ab Italica dif- ferre exiftirment : cum tàmenIllyrica,nonD | — fit vel genére vel fpecie à noftratediuerfa; ^ fed folum , coeli folique illius conuénientia, pracftantioribus pollére facultatibus ; addit Braffauolas ; ob perfectionem regionis , in - qua nafcitur, integrioribus viribus, nomen lridis lllyricecfortità eft, & prafertim quia ibi cópiofiffimé vireat & paffim reperiatur. Cacfalpinus dubitát, an fit hac, que à Pli: nio / Rhizotomos ties eft ; inter Il- lyricas, colore rufo fcilicet rádicis. Sic Do- SR. de queri — re,alteriüs terna folia; interram prona; 8: : Ux od í £o b deor d a Mifssarr. o inexankfimpüs, Y Enn UpT- Dd akudrinip sedcisda feni api d fms 607 CasPARI BavHINI THEATRI DOTANICI ——— 608 | aduc fimbria £134. ;ha fititolia Pannonica ^ maior , vel; fio c & d Cha: 2 B maciris latifolia maior; figurà; Chamziri- bas & fatis latas, duictas haben X doríüm variegátum feré , vt recte àt 11! Clufius, referunt: qüi tamen itodori funt: hisfili- dis latifoliz lore rubello , ipfius Lobelij; quz ; in quibus femen, Orobi ie addita. ne, pallidum; rugofum & oualiforma fuc- iv. CANC ETRIS MINO à PVRPVREÀ. cedünt. Floret vere, nonnunquam etiam . autumno : illius qüx pallidum & coeruleum. florem fert; caules aldoaridó pedales; reli- quarum vt dilute rubentium qus viola- ceo flore ítriato ; humiliores funt , & vix terra eminent. (5 NE. » ^kocvs. Ex femine Monfpelienfi , apud. Germanos; Belgas & Anglos frigido huini- doqué folo pronata, fic variat, non fecus ac innumerz calidàrum regionum peregrine ftirpes, foli & coeli témperie varias mutatio- pesfülan, a . Nowzx. Dicitur lris latifolia perpufil- la,Lobelio. Iris humilis latifolia; Clufto a; s -& b Charàxriridis latifolize genus primum, ddita icone eius , quam, pró Chamziride - niuea , Lóbelius d cs Chàmziris ; feu C alia perpufilla Iris latifolia; Lugdunenfi:ris fylucítris minor latifolia, Taberna monta- no. Huc referre oportet Chameiridem co-- eo & violaceo coloré; qua vtráq; in hor- Eyftettenfi depingitur. | IIl. CuAM£iRIS FLORE SATYRO VIOLÀ- ye propáganteri': fo- IV. CHAMEIRIS MINOR PVRPVREA: fu: m etiàm pedálibus, periore minor eft, breuioribus & anguftio- &íecundum ra- — ribus aliquantum folijs : flore , fupérioris fere fimili , fed minore, & villis md fu- pra ligulas coerüleis, infrà vero,quemàdmo- dum in alia; lüteis:faturatior ibterdüm éft; nunc dilutior ; illa quidem odoratà - hzc minime : térnis folijs, quae furfüm infe- - cuntur, in vtroque génere , módo orbicu- làtis, modo longioribus & bifidis. Siliqua & fcmén etiám minora, vti fünt reli quarum fubíequentitim fpeciérüm. | | . NoàN. lrisminor, Dodonzo: tris vio- , lacéà parua, Lobélió e. Chamziris latifo-: lia minor, pürpureà, vel Iridis nog fpecies. prima; Clufio f vel e Chamzeiris látifoliá V. CuáMEikIs MixOR FLORE PVRPVRO CCRYLEO: przdicte omnino fimilis; radice, quz eft odofa & obliqua, atq: mul- tis fibris praedita , nafcendi modo: tum fo- lijs &flóre; qui tamen ceeruleus eft & odo«- gets Scb Paen. d hirein, odit ign, E bite. HET En E. ratus, & : f — Nero —— età , 609 ratus, & labra interiorà Ícentia hábet.. hil purp - Nowzx. Chamairislatifolià minorcos | rulea vel Iridis nónz fpécies altera; Clüfio b & i Chàmairis latifolia minor fecunda; Eidem. Vi CHAMJAIRIS MINOR FLORE RVBELLO. A Alo ce] CERA fup à —. Vil. CHAMAIRIS MINOR FLORE VARI * picro: haéc nec radice, neque folijs; neque am floris; (qui | uis ries color diuerfus variedue pi- (ti nam tria folia reflexa varijs rádij ex pallido purpurafcentibus ; ab imo für- fum; &in] te afpería: fimbrià medium folium h fame d hse Ok bfcpamen d bf m jme oO LimsER Puiuvs SecTi0 SExTÀ Cà. X. UA ans ; multis flauis villis conftat ; qua bifi: B Ioaüne Boifot anno Clo I2 xc. Clufius C briá villofa; candida eft; flauefcentibus a 41. prortus. ii inodorus;) forma, à reli« Ai £rgo - — je , tenui quodám caruleo colo* ü- càáro:h: 6IQ O10 Thteguntur reliqua partc dilute coeruleis : folia gibba & fimbriam & ligu- lam tegentia ; colorisfünt ex coeruleo can- dicantis ; qui in cofta & ori; paulo fatura- tior eft : at ternaffolia ere&a ex coeruleo fa- ucfcunt,ab imo angufta & multis venispur- pureisin latera excurrentibus pracdità , quà veroin latera expanduntur; purpuráfcend- | | | bus maculis afperfa funt. Locvs tr Nowzw. Hanc ex Belgio à accepit; &; Chàmgiridem látifoliam mino- remfpümam m;fedt — | ^ CHAMAIRIS MINOR FLORE PVRPY- REO FLAVESCENTE: hiec in flore várieta- — tem oftendit: nam, triainflexa, longa funt; | & prater reliquarum Iridüm morem, adcó incurua, vt extrenio mucrone , floris pedi: culum,aueríà parte amplectantur : parte in- fima flauefcunt , dein hilure pur urafcunt; venis fatüratioribus difcurrentibus : fim » cibus donat , quàm foliolum bifidum , albidi & pallefcentis ex dilute coeruleo c loris, (quali étiam triá foliá fürrecta donan- tür,Éntegit : odore fereflores Sambüci au Thalictri reu 5v Locvs. Haec ex deciduo femine. :3 Francofurti anno C15 [o x c ri. natà, Apri- lfomut. ^ -— . Nouzx. Chameiris latifolia Ttettenfi, Aes eft, non« "- € We F nI BoTANICI | 612 61i CasPARI BAVHINI THEATRI 5 E. dE IX. CHAMJEIRIS MINÓR FLO.A XL. CHAM2EIRITS MINOR FLO RE PALLIDO ET ALBÓ. | Meno RELVTEO VEL CANDIDO. ] fert: is enim flauefcit, & folia fuperiórajra- diis purpurafcentibus exornantur , atllabia opendentia , vel nigricanté , vel dilutá purpura in medio infecta funt & ftaminà alba (unt & flos odoratus eft. Chamziris latifolià mihor va- ria, is none fpecies quinta, Clufio p, cui etiam 4 Cbamziris latifolia minor quinta. : *&* apertis collibusPannonie & Auftriz : Ter- purpurea excurrunt : at tria folia pinnata; reamaior; qus alba ftamina tegunt , ex illido albefz iam- cunt:folia veró erecta, pallida funt, circa O,fiué imum, radijs obfolete purpurafcentibus, usMe- afpéría. tkirchen & Baden immi- , Locvs. Hané Stephanus von Hau: Hbusetiam Quintajquzco- fen, diim Conftantinopoli Viennam anno | : Nona, fiue alba, in Ham- E CI» Io xxcir. rediret ; in Pannonia; in- burgenfi monte: at Decima , fiue Verfico- fra Budam eruit , & Clufio communicauit: lor; in colle feu monte Badenfibusthermis à quo , inter Chamzirides latifolias mino: ammirnent E — — res;fextoloco,recehfíetür. - " bx EU |... XHL. CuaMgtRis MIROR. AgelAd D. : à; & hzc, radice, folijs, Roris (qui inodorus) ^AxprDo : folo Horis colore diftingui-- forma; carteris fimilis eft: verum , tria folia tremam vfque fimbriam j venis purpura£ "XL Cmaüuius MINOR IfLORE LVTEG centibus; » 6s . Lista PaiMvs SreT centibus afpería: at; fub Gimibria mácula notata, quz fe in latera fpargit, oris exálbidis exiftentibus , fimbrià ab imo ad folij inflexioném flauis villis conftàt: vbi vcro purpüréam-maculam attingitalbis, & folijs bifidis & éam tegentibus albis, qualia & terna folia fefe attollentia : fed neruus médius ; in vtrifque pallide luteus : infimà parte radijs obfoletg purpura diftincta, fu- préma verójintérne paucis notis leuiter pur- - purafcentibus infecta. Hancá Boifoto Clu- fius accepit, &, Chamgiridem latifoliam n- 8 norem nonam , fecit. XIV. ChHAMAIRIS MINOR FLORE PVR- PvnRto: hzecClufio Francoforti nata, cauli- culo fuit femipedali, teréti geéniculato, cü- ius faftigio folliculus mémbranácéus; pur- goes oras habens , infidebàt : é quo, bini flores, nullà odoris fuauitàte cóm- mendabiles; nón magni , ngjerm folijs con- ftantes emergebànt : quorum; tria ; deór- füm fpectantia, bafi anguíta; foris pürpu- rafcentejintérius cádicante, & vfque ad fo- C -iolacei coloris: fimbria villefa infima par- valde exigui odoris ; ejufdem cum lij inflexionem, venis faturz purpurae; di- ftincta : labra véró propendentia , faturi te flaüefcens, reliqua purpurea: tern inte- gentia, vt & tern stolis fürre&a , pürpureà: & hasc eft Chámairis latifolia minor deci- ma Clufio y & Eyftettenfi. X V. CHAMJIRIS MINOR CAÀNDICANS vrXis vARIIS DisriNcrA : & heec Clufio nátà , quae à tuberoófa radice folia dodran- tem at pedem longa,lata & mucronata pro-D ^ ducebat: intér quae cauliculuss duas aut — fa tres vncias longus , affürgebat ; qui veluti folliculum binis mémbránáceis folijs con ftantem , füftinebat , é quo flos, nullius aut alijs for- 93e prodibat: cuiustria folia répanda latió- rà & candida erant , interius mulüs vénis, . ex auo pürpurafcentibus, in latéra vfque à guíti, r ;, diftinctá; iu fà,e oris erant: tr1 Mm fornicem conuexa & bifülca;aliquantulum; : alis furfum reflexis ; ligulam pallefcentem tegebant & fimbriz imminebaht ; albique erant: cui fübcocruleus color , praefertim m 4 "cA : hac radice eft obliqué prodiens : IO SExTA Ca. X. 6u. purpurcá À gibbo nonnihil admixtus erat ihanc » pró —Chamairide laufolia minore vndecima, Clufius in fua hiftoria recen(uit. XVl CHAÀMJEIRIS SAXA TÉ i15 Gariicà. XVI Cnauxinis axis Ga parua , aliarüm m Boris oblongis , can cantibus; deorfüm miffrs : fubftàntia denfá, colore Illyricae non abíimili : folijs P latiufculis, rigidis mucronatis; trium q tüor & quinque aliquando Aene o lon HA fi, pediculis ingul jue à terrà affurgit inquit Pena, qui primus defcri fit, Chamzleontis Chàmziris nuncupata. Latet À nd ibw. "6t CaAsBARI BAVHINI "duo generaá €lufio propofita,referre opor- "tet , quasfctibit in valde fterili folo, &ftr- me in faxó, proucnire, radicum fegmehtis breuioribus, rotundioribus, caule palmum álto: orerh alteri purpureum vt caeteris;cui & radix odoritior: alteri florem pallidum, . radicem autem inodoram, tribuit. E XVII. CuaMzIRIS LATIFOLIA SAXA- ritis Lvsrrhsaca: lridis genus humilius . in Lufitahia, faxofis , fupra Olyfi Pc locis marinis obferuauit Clufius E ijs Dal- maticx fere latitudine , fed breuioribus multo, cuius radix Dalmatica fimilis, ge- ' niculatà'& obliqua , cius florem non vidit, fed filiquas inanes in humili , & vix terra prominente caule , reperit , magnas , pro plante proportione, &triangulares. - Nowsx. lrishumilislatifolia, Clufio t; '& Iridis aliud genus humilius , Eidem s; nominatur. Ceterüm , cum Clufio dica- ins, tam infignem varictatem , fponte, ex mine deciduo gigni , dubium non effe: terra cómmiffa, & pallidas, & albas, & ver- ficolorcs matri fimiles protulere , & alias xterea , ad eam quidem accedentes , fed uibus quibufdam notis, inter fe difcretas, quales verbis exprimere difficilimum fit, vereque de ijs illud Poetae dici poffe exifti- àcies non omnibus vnà Non diuería «m decet ffefororum. DE IRIDVM VIRIBFS ET V$F. - 7 . e P. Ped P s Tu P4 " E Li err : mers o CX ZERO E. 454 Le ga ial CoL yam. - . ;. Qvànrras. Vim habent omnes Irides, .excalfactoriam & attenuantem , Diofcori- THEATRI Bor Nic 616 A tum ferécaliditstis gradum peruenire/fcri. bit: aridas vero , calefacere & reficcare , or- dine fecundo intenfo.. Auicennas, calidam & ficcam intertio gradu, non tamen inten- fo , quem Fallopius f. '& Amatus fequun- tur. Serapio calidam & ficcam ordine fe- cundo e dicit: at Matthiolo, ordine fecun- do quidem, fed completo, vel tertio incho- ante. Ruellio, Fuchíio & Fernelio 5 calefa- cit , ordine fecündo , & in tertio deficcat. Veruin , Mefue autore $ pro floris colore B qualitatem variat: eamque putat quze eft purpureo, calidam & ficcam effe in tertio: qe vero albo, calidam & ficcam in fecun- "do, quare hanc in ómni re debiliórem effe, fed fubtilioris fubftàntize , propter quod & oleum eius fit fübtilius, & maioris penetrà- tionis. Radicum apud veteres tantum vfus fuit: hinc Plinio & , Iris radice tantum cóm- mendatur, vnguentis & medicina: naícens: at, cum Mefue dicimus, meliorem partem planta radicem effe , poft illàm floreín,nam m verficoloris femina ab ipfo in hortulo C & floribusetiam recentiores vtuntur. Mo- dum autem effodiendi vetéribus v(itatum Plinius & tradidit: foffuri tribusante men- fibus,mulfa aqua circumfufajhoc veluti pla- camento terrae blandiuntür ; circumfcriptà mucrone pladij orbe triplici: & cum lege- - rinteam; protinus in coelum attollunt: (fi- mile, de Panace Afclepio, Theophraftus J relert:) precipitur ante omnia; vt cafti le- .... gant:hzecPlinius. De témpóre vero colle- . Ctionis, non conuenit: alij énim autumnali, - D alij véró vernali &mnpore, effodere iubent. Etenim, Méfües m veris principium,melius tempus collectionis effe voluit : quem lo- tell rd um cenfet cüm non ni(i verelegi i tiffimum fermonem effe;nec perpetam non repugnare , qui plantas tune € dh; d apio, 3E lbitcp]. f óminübkk tib. " lib, féaplic. cáp. 8. d Fernel. Bib. 5. Meib. cap.12. k 4.20 ipic. capS. — n — annonis. in Me[uem, tantüm cum E déflorum Irídis colléctione in- | | e . LiBER. Puiuvs fuis folijs exuuntür. Nobis verà autümna- | é le tempus magis placet , cüm eo tempore ' rádices pleraeq; cólligi confücuerint, etiám Diofcoridis 0f racícripto. Coftzcó refpón- demus : primo Diofcoridem non facere ad fententize eius comprobationem : dicit e- him : Radices vt recóndántür,eximeré con- uenit cum herbae fuis folijs exuuntur. At plantas folijs exui autumno , quis nefcit? & licetin Iride Illyrica vel doómeftic non fiat; fittamen in fylucftri : adde, quód Iri- dis radix fit eruendá eo tempore , quo, re- liquarum plérarumqué plántarum , legun- tur. Ádalterum, duod dicit vérnàli tem- pore Iridisradicem vtili humore pragnan- teni efle, àd foliorüm & florum productio- nem , refpondemus: fi füccum exprimere velis, hoc concedendum effe: 6 vero, radi- cem éxficcátam reponeré placuerit, impro- bari , fi humore [ít praegnáns: fiquidem Theophraftus , dum Tridém Illyricám ca- bat, fed eam, quain fylueftribus, non eam, qua in maritimis proüenit , cum humore himiurh, fit prégnans : fi enim humore à- deo fcateat, vbi exficcabitur, in rugas con- . trahetur. Iani veró, Galeno p meliora funt, in omni fpecie , quaecunque nec rugofa, nec exilia fuerint. Theophraftus 4 fic dé- -€reuit : i quibufdam per meffém, paulo- busveró per autumnum ; poft Arcturi ex- - Quemfané locum ita intelligimus; rat ces — legendas effe poft foliorum defluuium, fi- ue pér meffém , fiue per autumnum , fiat. vt oleorum fnajor pars,ex quo tempore €o- rum caüles radicesque lignefcunt, & in Cre- mia (ita enim fürculos aridos & minutos, rufticos vocare, teftatur Columella) trans- eunt. Quomodo lectà conferuari debeat, fupra ex Pe oftendimus: Galli, au- tore Ruel -bes diffecánt ; & füniculo traiectas prius (Gi Autumno legerent , opus non fo- 3) quo tinearum iniurijs, quibus adhuc es funt opottunze , minus páteanit, q dib.9.bifl. plant. cap... Q «in prefationt, — p. 1. de ántidot. | : - [i u Mebcip20. — 8 dbz. —t ^ üb.fimpl. cap.S. UETSNTINET SECtI0 SexTA Cab. X] tanti exirendas iübeat, cum x fin sili n : teris praefert, nón omni loco enatàm pro- C « que ante , carpendas effe radices: in pluri- - ortum,fcilicet poftquam folià defiuxerunt. D Quapropter Oribafius X; Suhteénim qua per meffem folia amittunt; 10, éxitü veris, érütas terra , iti or-E liàm trahit, fi plus jufto dederis, (qua "ixiuio macerant, ad fücci vim exhaurien- recondünt. Conferuantur ati- lib. 21. Cp.20. a in fragmentó de Medicam, purganibw . 618 , vtiles in vfüm medicum j"per annos duos,vtMefuesícribit — | Vinrs. Diofcoridi , contra tüfsim effi- ;- Càx , vt qüae humores, (in thorace y & ; ul- monibüs,) dcgre exfcreabiles attenuet, (fi in puluerém redacta , cum melle vfurpetur, aut minütim coneifà ii vino cocta biba- tur.) Idem & Aegineta 5: & Mefües t, qua- fe, ex cà, eclegma in quibufdam officinis, Cofitra pectoris vitia , páratur : cum maxi- ' UEE : Lu mé ad pulmones &.péctus , cómmendarit B Mefues. Inofficinisetiam vfitatifsimuseft, — puluis. diaircos fimplex ex Ireos Florenti- nae, velIllyrica: vncia femis, facchari can- di, pulueris diatragacáthi frigidi ana drách- mis duabus: hic (aléc excipi fichas: albu-- mine odi, in qua tufsilaginis aut fcabiofae aut fimili, clarificáto, vt décét cocto, & in tabellarüm formam concinnari : fmendo. pro facchári libra pulueris vnciam vnam vfus eft ad faucium deftillationem , umo: rüm craflorüm attenuátioném, coctione & expectorationem. In quem vfum, & rádix concifa, vinis medicátis additur. fos & biliofos humores, ( étiàm pituigm te — nuem & áquam , à quibus non raro febres & morbus régius oriuntur , in puluerem tedacta, ) ex mulfa , feptém drachma: pofidere épotà , purgat , (obftructiónes t. etiam aperit;) & renum 5 calculos éjicit: al-- 3 uum eüacuat cüin àqua mulfa pota: (dua- büs drachmis cum melle Plinio s, cui vomitionés ciét , duobus obolis fümta.) ' ex Rufo Ephe- fio, Iridem, intér eà quae per irifernas partes purgant, recénfuit: & Ásgincta 5, Ts éà; quae bilem flauiam ducunt, octo obolorum pondére, in aqua mulfa , exhibet, Illyricam - quz non fit vetufta , néctérédines h: beat Verum, vim pürgátricem; & dofimi, clc Oribafius , ex Ruffo; proponit; hisver- bis : Iris pitiitàm ,iucofa excréménta, ( & áquas citrinas Mefues ) átque etiam biliofa: deducit : quín & fanguinem & Melancho- 1 la vt médiocriter purget, cyathi dimidii | fufficiet, addit Ruffus a:) admodum 4 ftomácho eft ingrati. Án iclahtibüs tuf d Gentibus, & colicis , radicis dráchmz tres; j (feptém habent Diofcorides & Ruffus,) in. mulío daüidip. Mefué dofis eft, adrad WAR e m7 5 mes UTE iJ | " d übk : T r Inutieráta, peHoris (7 pulmonum vitia , blande expebioras Ferntl. tu n cx 7 Gali Se. pc bb. 7. cap. 4. z din . Cillelk fs 619 duabus, víque ad fex. | : quas hydropicorum ducendas; fuccum ex radice recenti eliciunt, cuius dráchmam v- nam , cum füfficienti faccharo ; vel cum lactis fero, aut alio liquore qui caliditatém eius nonnihil contemperet, cum aquas infi- iter ducát, exhibént: at, cum ventriculo faccus nóceat;is, non nili cüm Mulfa & mo- dica Nardo; ut Méfues docuit, exhibendus: vel vt idem , cüm àqua cafei ; & melle , & CasPARI BavHiNI THEATRI BOTANICI D. Recentióres; ád a- A conditas vnci& vnius Mem. vt & éilcu- 620 lofis, anhelofis ac refolütis; exhibentur. A- matus, füctum àd vnciam víq; vnàm; non- nunquam , cum melle rofaceocolato , ali- - quando veró cum decocto fena , vel àquà mellis, mixtum, praebet. Sic& vnciam in- tegram, Electuarij € ràdice cum melle para- . * A * 13 Lk " : .c 1 ti; pro aluofübducénda, exhibet. Verum Matthiolus Electuarium cónficittále: Ac- cipit fücci radicisdrachmastrés : Galangz, » pauco áftice , in affectu pectoris & pul- Zedoariae ana drachmas duas: Cinamomi, monui : néc quem mouéant Aduérfario- B Garyophillorum ana drachmam vnam fe- ' rum vérbàdum inquiunt:incertum máio- mis:Brafsice marina vnciam femis : Mel- * re ne crüciatü an incommodo agros ve- xent. Fallopius 2 fcribit, effe qui hanc ra« dicem víque àd drachmastres; cum fyrupo rofato folütiuo ; ad édücendam àquam, ex- hibeant: fe vero, huius radicis fucco vfum s elfe ad drachmás duas , melleaut faccharo admixto: fed quia tormina faciat, quae tà- nen ; puluere thuris & maftiches corrigi »ofsint, abftinere. Nec quem mouéatquod um Diofcorides de radicibus ficcis loqua- tur , füccüs autem , qui propinatur, ex rádi- ' virdhte, in qua humiditas cruda eft, ex- itur. Hocipfum ,de Iride Germànica, qua ex (jlucftribus in hortos tanslata eft, cit; ideoqué etiam àcriór eft: &, vt Ferne- ius c, hon folum acris , fed & fauces exu- réns; & füze qualitatis acrimonia, ventricu- - lo & vifceribus, non parum infenfa: qua lis q.f. ad excipiendum : hoc hydropici , fi quotidie femunciám , 1eiuni deuorarint, maximéiuuantur. Aqua etiam , e radice Iridis Germanica clicita , ad eadem vtun- tur , trium aut quatuor cochlearium men- fura, aliquotiesper diem pota ; qua tamen non, periüide vt decoctum, efficax : eius ta- men continuus frequensque ufus , hepatis obítrüctiones aperit ; thoracem pulmones- ófcorides torminibus mederi dixerit: C que expurgat , lienisac vteri doloribus & torminibus medetur. Sünt , qui áquam hanc, aduerfüs omnia venena, ctiam in fe-. bribus peftilentialibus , imó in pleuritide, fed nefcio quo fuüccelfu, Heec Nico- laus Myrepfiüs 4, exIride, Antidotum de- TM licet; quat valentius éxficcat & cale-— fcripfit, àd columellam pertufam, ad vo-" cém amiffam, raucedinem,afthma , & diffi- cilem refpirationem ; vtilem : fomnum e quoque conciliat, lachrymasque ciet; & f ,—— torminibus,(tufsi e; torminibus ; & infla- tamen , dejectione & nonnunquam vomi-D tionibus) medetur, (cum vino decoctà,me- tione etiàm, àquam przcipue citrinam, du- cit: ab hac deinde & crafsiorem pituitàám, tufaque achmas duas. Sic;cum Sc huius fuccus, eo modo uit, h dropicis adaquas dacilis ; propinatur: d menfes promouendos ad calculum re- is adum, comrendatur. Hydro- pieis recentes , faccharo aut melle quore , àut ex feró lactis, E d eB. 1. Gab to. E 394. Marid.sep.ó. — c5 Us etctnod, cups; e — Wee p Pino. b senitind as diocrem enim decoctionem fuftinet,) & calida pota : fic & Ictericis vtiliter in potu exhibetur, fudores enim mouet, & aurigi- nemexterit. Venenátorum morfibus ; ex aceto pota, & trit, auxiliatur ; (contra fer- pese áranéarum ntorfüs, ex pofca va- et: contra Ícorpiones , duarum ducks rum pondere in pane vel aqua fümnitur p.) Lienofis , quotidiana & quartana febre la- borantibus (liénes 7 ex acetofoluit : recen- tores, cum Tamarifco, vel Scofbpendrio, decoctum, fplenicisexhibent: &, vt Ferne- lius ^ ex aceto, aut oxymelite pota, lienem abfümit,) conuulfis, perfrigeratis 5 aut ri- gentibus, (& horroribus febrium , in áccef- fione epota;) opitulatur , ijsque quibus pe- nitura effluit, Diofcoridi : quoloa i, non intelligendum illüd proflüuium;quod pro- £ Dr. é pter ni- e Bird ini 1 Falop. com, inlib.9. Diefcer. cap. 6. weg DEMENS [opm fni . luntarià, in qua; vix tacta muliere , femén béer nimium cóitum accidefe am tunc nocet : fed de gonorrhoeà indo- emittitur. Fallopius ; experientiam addit, fe enim pluries , in hoc cafü , vfum, maxi- mo cum fücceffu , exhibendo radicis huius puluerifate, drachmam vnam,cunm facchari rofati vncia vnà &íemis,quotidie; per diés quadraginta, mane, huius mixturz , coch- leàre vnum exhibendo. Menfes ducit ex vi- nobibità. Marcellus, coeliacis etiàm exhi- betIridem Illyricam, id eft; Macedonicam, B cta, & bis térue calida impofità, bene di- ' quz grauifsimi fuerit ponderis, in tenuif- fimum puluerem redactam , & cribratàm, menfura acetabuli vnius dimidiati , cum pafsi cotyle vnapermixtám , & coagitatam, ejusque cochleare vnum, Coeliaco , mane ieiuno detur,ita vt à coena abftineat, mirifi- ce proderit. Sic, ad lliacos affectus,Illyri- cz puluerem , fefquidrachmze pondo , ex paffo calido, Matthiolus cómmendat. Ad artuüm dolores peculiariter Iridis radicem, inter alia , in apozemata alias'ue compofi- C clae, id eft, betzc, aut caultuni, aut cürn tiones aptanda, Fernelius & laudat. Exr&iNsECVs. Capitis / doloribus (an- tiquis;) ex aceto & rofaceo applicita , con- fert: cum m cotoneis malisaut ftrutheis il- - linitur, Fernelio » quoque Iridis Illyricae fiue florentinze radix, & aloe , praeterquam quod fomnum alliciant, dolorem etiam ca- itis, temporibus & fronti ex rofaceo illitz, [dst adoratae cerebrum recreant. Crá- ulas quoque, & orthopnoess, difcutit: na- putdue purgat. Sic & lridis Germaniera- dix, naribus fubdita, fternutamenta niouet, — & pituitam prolicit ; quod & fuccus vali- dius praeftat : fed , quod acrior fit, lenienté liquoré prapárandus. At alij; cum Méfué, fuccum nari »büs áttrahunt , vt fterhutatio- 3 ; ; ; eoa NES . . 'nem comiinouendo;cerebrüm à pituita ex- purgent. Dentium o dolori medetur; fi ra- dicis decocto ex aceto , colluantur , fedan- do p ipforum rheumatiímum.. Infantibus eam citcumligari falutare putatür, dentien- . tibus praefertim & tufsientibus: tinearum - vitio (lumbricis) laborantibus, inftillatur. "Halitus oris cómmádücatá ábolet, alarum- duevitia. Lentigines & maculas; à folis ár- don toritraztas ; exterit , cum veratro& duplo melle illita. At, ex fucco ipfius, & fa- rina fabárüm, & cicerum ;liriimentum Me- k bb. meh. Gba ^l DiWond. — m Pünie. : ; : :i ibon. de com * medicam.s. 5 q «om, in Diofcor. b.t.cap.o, — r $7 wg Y Mgwid 6mm LHBER PRIMVS SkeTIG SEXTA CA X - : t accidete folet , quo- À fues parat : allópius; IM . & dolores tefticulorum quoque mirifice 'gulorum ribus fübducta , fternutamenta mouet, ca-D lib. eth. cap.27. NEL de medicam. . w y Fem lb.6. merb, eapA2- " 'Oprui * mc M-Ià ita- tem deterfóriam tribuitmiró modo ad ma- * culàs à fole prouenientes afferit, pró quibus m habeatur Francifci Trilsinelicis ex arinà fabarum, cicerüm, ride & àmy gda- lis amaris confectus , qui poftea in lixiuio- diffolutus, maculas tangendo optimé fanat. i Ad idem, aqua cius ftillatitia valet, & rugas faciei , vel per fe , vel cum farina fàbarum mifta, demit, Parotidas , Irislllyrica con- tufa, ex páffo , more farinze ordei cos j cutit. Strumas p, inucteratosque fcirrhos, - radices coctae & admota entolliuhi Fallo- pius afferit fe ftrumis puerorüm nullumr — remedium maius re liz : radices virides ^ elixát; & cüm melle emplaftrum facit, cum iridis & thuris puluerem áddit, vlcus plet & emplaftrum pracdictüm imponit quoniam emollit. Scrophülarum o, àpof matum durorum, & propric iunctura & neruorum, emolliens eft, fi cüm aqua no coquatur , & permixtum cum rel oleo chamomelino. Succus duritiespmne emollit. Sedis rimas & condylomatà , o- mniaque in corpore excrefcentia ; fànat vnde & Meíue monente , hzemorrhoida rum orificia, fotu aperit: & Marcello s, vlceris interni durities mollit. Tumores tollit , radicis farina drachmarum t pondere, additis Cinamorni & Anethi fin- ulo , fi panni coccinei fruft ,, ineraco al- o perfüfo , haec omnia in püluerern trità excipiantur, & calidaadponantur. Ad mu- liebres u fotüscarum decoctum accómmo- datüm eft , quippé quod locós emolliat & apériat ( & muliebria trahat) Induntur é pefsis , radices enim , cum melle , collys i in 4 moduni fübdita, factus extrabunt. A 5i líchiadicorum infüfa, non minus ido-. neum, ipfarum decoctum : etiam x in dum émplaftri impofita. Lumbis € xendicibus cum refina illinuntur. ^ rum doloribus & contra f oléo imporrtur. Ad piorychiss rima 73 etiam vtuntur: cuni virioad clauos & ver- — | rucás , triduoque non foluuntur. Vulne- dx rárijs médicamentis Fe&te adduntur : n Uw r^ vt Diofcorides y ficcz & tritze vlcera im- £ap.3o t 623 CASPARI plent, Zocnitiitimu. v lcerà, & NEE g purgant. Vlcera itaq; pürgat «capis pra- cipue, & fuppurationes veteres.Fif ulas u & finus , carne explent (vt & fuccus y infu- fus:) quare ijs medicamentis adduntur. 'Tragus; cancro,fiítulis, herpeti alijsque,& / quidem genitalium vitijs cum primis, cum - "melle conducere affert. Mefues , vulne- rum antiquorum & putridorum medici- . nammágnam vocat, mündificans ea, '& in . ijs carnem laudabilem generans. Contra - carne P nudata operiunt. Hinc in pulue- res illos, qui capitales vocantur ; récipiun- «tur. Induntür c & malágmatis & àcopis, . nec non clyfteribus: àd vnguentactiam c vtuntur. Ínfümma ád multa vulifsima üt. In d vinum & céreuifíam fufpenfze, ianc dulcem conferuant ; illud vero , iu- ndo cum odore , tüm fapore commen- :: & piftoribus 4; ad ferment triticei ue has véítibus interponunt, vt à tinea- rum erofionibus tucantur, &odoris fragrá- ià comiméndent, Plinio monenté. Oleum tiarh habetur Irinum, & quidem fimplicif- fimum,ex Mefuéi praícripto : quod hoc pà- f ge hepatis, lien renum,vteri, articulo- | rumque & catterarum corporis partium af- fcctibus vtile; Somnum z conciliat inun- €üiocius àdtémpora, quod Diofcorides de Iride pronunciavit. Verüm; quaratione Íomnus calidis rebus inducatur,cum id ne-- mo memoriz commendarit ; ambigi po- teft fiquidem , vt fomnus aduentat , ne- BavHINI THEATRI DOTANICI rdid3) ex- À pituita qua fed . canum morfus éx oleo imponuntur. Offà B craífos humos extenuent , cápitis tamen — fracta extrahunt , cum melle impofitae, & — grauitatem efficiunt , Hippocrate ; mo- s parandum, víitátaé fünt. Radicesquo- C num habetur; quod, Plinio /. autore, Co- P. calfacere enim & attenuarc, ordine primo D aut fecundo inchoante, volunt: fed potif- porum copia excitetur, hocque pacto fom. | nus per accidens concilietur: prafertim, 1 vbi co non funt feruore, vt vapores; quos excitarunt, etiam difloluant. | Sic ergo Iri- num oleum, temporibus inunctum, cere- bri pituita attenuata & Niporibus multis excitàtis ; qui dein à cerebri frigiditate in- craffati , vias fpiritibus intercipiunt ; fom- num inducere poflunt. Quo modo, & fuf- fitus aromàtum, qui licet meatus referent, d ugue dod. nente ; ob vaporum copiam ad caput at- tractam , ita vt de Írino oleo; mirandum non fit. Adde etiam ex jucundifsimi odo- ris per arterias in caput afcenfu , anima- les fpiritus foueri poffe , quod ad illorum quietem plurimum facit. Marcello &, o- leum Irinum ; fi per clyfterem immit- pp o & aquofa & purulenta & atra, deducit. Vnguentum quoque Iri- rinthi diu máxime placuit , poftea Cyzi- ci: &; vtidem », optimum antealrinum. Leucade & Elide serebanor : iampridem enim [ris feritur : nunc é Pamphilia fed . Cilicium maxime laudatur. Qui volét Iri- ni fpilIamentum, eiusque vires noffe; Dio- Ícorideim » confulat. lridisveró prunum redolentis, vis & facultas , alijs Iri ibus fi- milis vidétür , cuni àcris & calida fit: ex- fimum foliorüm ; vrendi vis infignis eft: quare ; licet cum pracedentibus viribus conueniat ; tainen propter vin nimiam - caufticám ,cáute hac vtendum eft. Oleum; ex huius florib. fieri, quo quidárn ad mam- más ex partu tumentes , & ad tefítium in- flammátiones, vüliter vtàntur ; Matthiolus. refert. d ics AA SEMPUS ET «fum fit, inftum calorem ;ad internasE DE. 4COQ0. SIPE CAL AMO | partes réuocari ; & fpirituum meatus oc- - ludi , hacc erum. caufa fomni eft , vt Ari- ftoteles ) docuit. lam veró certum eft. À calidis médicamentis & infitum caloréra euo ; & fpirituum vias referari , quae [ — vigiliarum funt, Refpondetur. dficri pofle vt admotis ad cerebrum calidis ux AA ; ni id tr. b. * Diofcor idi Mefueo. - defomno d» vigila, — i ens Ps lib. 6. Method, m £ Thevphrafi. 9. bif 7, d, Trago. UPS7. A Fallop. com. in liba, Diofcir.cipz. Penain sddwerjar. MRQMATICO OFFICINARF A. CAPVI XILo A es, doe poy Grzcis 4 quod zà; depu; -3 id eft. » pupillis fiue. caliginofz aciei oculorum medeatur 4, nam; ficut Céterach Afplenium dicitur à fplene; ità Acor à pu- € tetrabibl, ferni.i. m bino. n bt - pilla .k capso. | dibag.cap.t, $55 aen. LIBER. PRIMVS. SEGTIO SEXTA: Cap, X1] pilfffSEts: 1 rote. A coros Plinio CAL À à CORVS phrodifiam , Itali Veneream ( quod Vene: - DU. Li , i x 2 4 rem mirifice excitet.) Grzeci Achorum.Gal.- AC Ip apium, quod earum aluearijs fu- | fpen a apes nunquam diffugiant) item San: dicem nauticam & Singentianá Apuleio 4 monente vocant incerta huiufmadi no- minum origine. Arabibus Vage , feu Fai. Apud 'Theophráftum e A^epee habetür; CVeneriam vertit Gaza,) vbi récenfet,cum feminibus ipis nonnulla flores edere , vt eft Acorüs, Cnicus; &c. Acorus, fed Acanos legendum, quod & Ce- falpino f plácet. Dioícoridés e & Oriba- fius b fic defcripfere: Acorum folia habet lridis aemula, attamen anguftiora , rádicés- que non disimiles, vérum implicitas ,né- que in rectum actas , fed obliquas , & in fumma terrae fuperficie fparíás , geniculis. interceptas , fubalbidas. | Plinio i Acoruüs Iridis folia habet , anguftiorà tantum , & longiore pediculo : radices nigrás, minus- .. : » cetero & has fimiles Iridis, C que venofas ructu (alij; érütu legunt;) faciles. Sane, Pliniuscum Diofcoride cónveniret, nifi rà- ». oL ET Àt; videtur non B - equaliter geniculata, firma , extérna | candicante , cum fub terra latet; fupra ram extánte virefcente, intus cándidifsim (in candido / modice rubefcente) fübftan tiarárá, anguftifsimis; | isfungofá;ac pon- dere leui : iucundi AE ; praertim | acri; tenui &ar rnatim | m reliquis foli j on Caspani BavuiNi TugATRI BOTANICI 628 627 TRI BOTANICI aa Ó? gitudir 1 unquam bicüiBitalis, qui àA in Europa náfci tradant; ) & fibi; & T : i * medi adfüummum víque foliorum modo . bus Àrábibus, Turcis, Coráfonibus &Indiz. | cis medicisignotum effe fcribit. : ftus & triangulus: ex cuius quafi medio & lateré nücamentum, Coryli iulo; vel Pipe- ri longo fimile, erectum , lineis obliquis, & tranfuerfim fe fecantibus diftin&um , pro- dit : loculis, cum feíe Iunio menfe expli- cat; quadrifolijs ; mufcofis, pallidis & ino- doris, plenum : quod paulatim augefcit & . fonnünquar digiti crafsitiem & longitu- diném adi . viridibus ita exornatum) vt Pinaítri recen- tém conum amuletur : aliquando ipfi nu- camento folíolum breue & anguftum fub- ijcitur : ionnunquam , ad nucamenti ex- ortum; aliud decuplo minus, adponi nota- uimus. Locvs. Apuleius inventu rarum fcri- & nonnifi cum flofculum produxerit ci poffe , quod filfum efle Hermo- m afTerit : fed, propter pofterioraver- planus viera véró parte craffus ; angu- Nicomedia , quz Bithynia ciuitas cft, alatis ac Colchis vicina, vbioptimum A- torum nafci tradit Diofcorides , quemad- odum Oribafius & plerique Diofcoridis nterpretes, (non vero xaAxi2s, vt Parifien- fis codex habec) legunt. Plinius » quoque oro primas tribuit , qui in Colchide na- scitur; juxta Phafim amnem, & vbique in a- quofis. Et, etiamnum, ex quodam vafta magnitudinis lacu ; ad radices montisprae- pifcitur; frequentibus tuberculis B maticus vulgó Mundella , Amato , Carfal- Not. Dicitur Acorus vel Acorum Manardo, Trago, Matthiolo, Gefnero,Cor- do , Aduerfar. Lobelio , Loniceroó, Dodo- nxo, Camerario, Gerardo: Acorus Dio- Ícoridis: Calamusaromaticus officinarum Fallopio o, Acorum, Caftori & Taberna montano: Acorüm legitimum , Clufio: A- corum verum, Lugdunenfi : Calamus aro- pino: Calamus Macoticus Fuchfio p: Cala- mus nofter, Iridis quacdam fpecies , Anguil- larz. Bellonius monet 4 Calamum aroma? ticum noítrarum officinarum , fi quis in mércatorum Conftantinopolitanorum ofe 3 73 ficinis , defideret , Acorum ab illis peten- dum efle. Germanis, Cahinuf ^ 2íd'ermurg. Belgis, Acorus. Anglis, Baflard or fal/e cala- mus. Gallis, Acore. Italis, Acoro , Calamo aro- matico. Bohemis; £ruf] Sroret. Polonis, Ta» bs , an noftrum intellexerit , dubitamus. C tarskie ziele, id eft, herba Tartarica , Prus- kusuor zecz. — Ovarrras. Radices Acori guftu acres; odoreautem non ingrato Diof£oridi y:at Galeno s guítu acres & modice amarz, o- doreque non iniucundo: quare Diofcoridi Acorus vim calefactoriam habet: vel vt Plinius r, vis ei ad calefaciendum extenus andumque efficax: calefacit enim & defic- cat ordine tertio, eftque tendium partium; Galeno, Acginetz t, Oribafio u, Aetio x. «elfi, juxta Prufam Bithyniz vrbem pon-D Veteres radice Ern víi funt , at po- té proueniens Coníftantinopolim defertur. In finibus Lituaniz & veríus Tanaim ac Maotim, vbi alba eft Ruícia Mocis parens, in magna copia crefcit. Sic etiam, fupra Vilnami vrbem; in paludibus extremz Li- thuaniz, Mofcouiam fpectante, vbi ab in- colis Tatarsky appellatur , quod à Tartaris eius vfus primum illi fuerit demonítratus. Sic, € Tranfyluania, Polonia, Moftouiticis- Mee ctis incelebriora emporia hacte- üm Galliz , Italie , verum etiam ermaniazs, magna copia colitur ; cüm fri- goris patientifsimus fit yemis intempe- xiem non réformidet , atque adnatis , mi- modum, locis tamen humidis fe e] . . arz Acorum ( cum nonnifi 5b. a6.tap 5, rtatus fuit. lam veró in hortis E . tür Plinio c) 3 : de c'hpo/. medic. cap.36.. s Srt Orla cda Xr 4$. a is oli s ipfas, - Plinis o. Cap. d Pin 6bz6. fleriorés & folijs. Preftat Diofcoridi & Oribafio y, denfüm , alburn , carie non exefum, plenum ( minimé rugofüm ) & o- doratum : cuiufinodi eft, quod in Colchi- de nafcitur, quodque ex Galatia àduéctum AarAimoy vocatur: vérüm 4arvi» cum Ori- bafio legeridum videtur, quod Acori radix lienem comniinuere credatur. Latéris 2; thoracis, (pectoris doloribus à & précors dijs 5) hepatisdue doloribus , fübuenit ra- dicis decocttm: liénes ábfumit; & Plinio c (lienes induratos iütiát, Galeho, Aeginétae, Oribafio; & Aetio) itemque torminibus; (tormina diícutit, fi Lactucae inódo füma: iptis, cohuulfis, (contufis & euerfis d) vrinas e ciet: iüuat & eos quis bus fübftillim eft lotium. Ad lotiumi & SP T gue ez iiilirus 629 , rua mültüm-facere Fallepius. fucco boraginis mifcet,huius víque ad cya- thos quatuor exhibet , quo remedio, infini. toslotij fupprefsione laborantes ; fe fanitati refticuiffejailerit.. Serpentum a ictibusáu- xiliátur : ac infeffu ; tanquam Iris ad inu- liebria ( menfes 7 fcilicet fuppreífos pro- mouendo,) conducit. Interioribus foémi- narum morbis vtile 2. Teftium tumores rádix decocta in vino tritaque & illità: du- rities b. & colle&ionesomnes fanat, deco- B mox in cribro fetàceo exficcant : dene: À éto eius herba fouentibus. Succus rádicis; Diofcoridi; éa qua pupillae officiunt; cali- ginemque offundunt , difcutit : Plinio fuc- cus potus : Galeno & Oribafio, cerátoidis crafsitiern detergit fimiul átque. extenuat : ad quod melior ipfius fuccus. Vtilitet c- tiàm ipfa radix antidótis mifcetur, Diofco- ride & Plinio monentibus : quare; àliquot antidóta , ex Acoro confecta; Myrepius 1 . propofuit. Quod vero recentióres Aco- rum : frigidas tantopere extollant, licet, confide- rato ipfius cémperamento : neruis prodefle putandum fiz;nihil tamen à Diofcoride,Ga- leno , Acginetà; Oribafio, Aetio, quod há- ctenus legerimus, de huiufmodi iuvamen- to tráditum eft, quod de Píeudoacoro Mat- thiolus trádit.. Noftrà aetate; & eclegma- tis , non abíque fruc&u , addityr , rte anbcrududtipididue humores pulmónes & péctus occupant: Acori , ex K aqua de- cocti vapor ; per infundibulum hiante orcD acerrimam & PE éxcéptüs ; maximo iuuamento eft tufs eiufdem quoque radicis puluis & cinàámo- mi dràchma,in vini abfinthitisháuftu fum- tà ; frigidum infirmumque ventriculum. | roborat. Oxynielex Ácoro ; ád refrigera- tos lienes; & refrigerata iecinora, hoc pa- &o Matthiolüs conficit. Ácóri radicum libr, crafsiufcule trita ; tribus diebus in à- cetó niacerátür ; poftea ad medias coqui- tur , dein linteolo percolátur , demum inel tum euanefcat coquitur ; quotidie vnciá — tum eiufdem Acori decocto exhibcatur. - Radix, aduerfus corrüptasaquasvtilis : que forté ratio, cur L'artári plerumque hancra- cem circumferant , néc aquam bibant, us in ca Ácorl rádicem miacerá- y Ru i Diofcór cap.6. inliba Diofo» g Pha. libn6icápág. Sm gie. D Mm jasia lib capaz. LisER PRiMVs SECTIO SEXTÀ - tauit, qui radices in vino tenui coquit,cum "- ad cérebri & nérüorüm dgritidines C fotubusvtuntür. Controuertitür inté quod (ufficit ádiungitur, & quoufque àce- E fecus guüfefcünt : quae non Íolüm | dim MattheusàMichon/ cumFu Mh (Püsdbióépin o d nópoli facci & in ufum fus corrupti aéris. conügia ; plerumque. edere folent ; Clufio monente. Germani eas hoc modo condiunt : radices integras, in aqua ; donec mollefcant, decoquunt, ' vt fic aliquantulum amaritüdinem depo- . nant ; cortice delibránt: quodíinimium | intumefcant , per loseiidintat findunt: | mane namque, adver-- chàrüm cóctum ; non tàmen nimium ca-- fein, clan, in firupi sonüiteniam coquunt&rurfus tepidum affundünt Has fic conditz ; ventriculum humidum : cant; concoctionem juuánt ; halitum ' mendánt, obítructiones vifcerum tó vrinas & menícs promouent ; & vi irritant. Verum, & folià exficcatà C ni reponunt , quibus in vinis medica r tores, dé Acono Diofcoridis; quidnàmi. alijs hanc, alijs aliam radicem ftatuencil breuibus eorum opiniones réferámus. mo; vulgus Pharmacopcorum , hacteni pro Acoro Diofcoridis Píeüdoacorum Tunpfod: qui fuas habent affeclas ; intes uos Ruellius 5; qui; & veri Acori & a- EN terini defcriptionem ; miícet , ac veri vi: rés (übijcit : verum , erroneum hoc fequens caput docebit. Alij rem) vocant, Acorüni, vt Braffavolas cum. Leoniceno, ftatuünt. Verum, Cypero po- tius cognatà videretur Galanga, nifi Myrti folia Garziás tribueret, (cuius nomine,Cy- perus , Galánga fylueftris : oni lis dici-- tur:) & Acoruslridi fimilisinonenim vi. | deas radices Galangae, Iridi fimiles, necfub- |— albicantes , quales Ácori ; Diofcoride mo« hente : qui potius &extrinfecus& intridie — O1 1 cori , fed etiam li | maritudo ullá in Galanga : cum dicem fubamaram , G. AQUI [ils meshod. med. Cap.nA. i T CasPARI BAVHINI poffent , Galangam maior um afferuit, quem Amatus fecutus cft, qui ali- ter prius fenferat , & Cornarus o & Fo- - fius p: idemque Caefilpinus fufpicatur. At Anguillara; Galangam maiorem, in pleris- fue, Acoro Diofcortdis quidém conuenire, E daiuis fedcfetum contrarium oftendere . concludit. Sed , cum lridi non fit fimilis, . fecforma, tec colore;nec vlla in ea fit ama- . titudo; quin etiáSerapió diuerfis capitibus, . tahquam de rebus genere & facultate di- . uerfis, egerit : imó recentiores Graeci; Ac- - tius& Actuarius &feorfim tria diuerfa me- dicamentà nouerint, Acorunt,Galangam;& Calamum, &aliquando inantidotorü com- pofitionibus (imul tria illa ; etiam diuerfo ondere pofüerint, vt in Aürea Alexandri- üd Actearium 4 & Myrepfium r vi- e eft, (quain compofitione , Pharmaco- 'confüeuere,) quis huic fententize ad- rcorüm & Galangam Auicennz , cum anga officinarum nil commune habere, a multa defiderentür : nam , etfi cali- men & alia aromatica, quae has quoqué notas habeant. Quarta bu eft , Cala- um aromaticum in officinis vulgo di- m. effe Acorum : quod Manardus t & Mundella fufpicati funt : fiquidem ille, vel - Acorum effe; vel aliam quandam rem fibi ilamum & Galangam vtramgq;, affu- üm & ficcum fit, & rubrum, & acre, effe rRI DOTÀNICI 632 THEATRI Do US Anguillaráshis rationibus motus, quo: lamo Aromatico recenti non fit is odor & ' fapor, quem Diofcorides Acoro tribuat jfi- quidem odoris fit ingratifsimi & fumnme a- fnarus : necradicem Tridi effe fimilem , nec colore albo. Addit quin etiam, ex Diofco- ridis contextü colligi, Acorum fruftatim diffectum , nullius effe pretij : contrarium vero in calamo fieri,& hunc quo antiquior fit, co magisamaricare ac fuauiusolere. Re- fpondetur, radices recentes etiam odoratas B effe: faporem amarum Galenum require- re, nontamen ita amaras efle, quin Tartari cas pro obíonio cum parie devorent , tefte Matthiolo: quod veró ridi fint (imiles,quis hon videt? cum geniculatz fint; folidae & ódorát&: nec colorem album requirit Dio- Ícorides , fed fübalbum, (quod haec dictio VmeAdxeis notat.) Denique quomodo ex his verbis Diofcoridis , optimum eft denfum; lenum, cárie non éxefüm, odoratum , col- Is fruftulatim diffe&um nullius effe pre- labitur. Fallopius s afferit , Acorum C tij , non affequimur. Refert Hermolaus £ legiffe fe, in Méótide Calamum odoratum naíci, radicefübalbida & (ine &ftulis, plena intus & amara ; fpécie Ácori , de quo fal- fos effe quofdam Acorum putantes : & ab - Iónio Ponto & Herculis columnis prorfus apudomnes, qui meditérranea colant Afri- c& , pro Acoro vicarium fubftituere, vt & eadem non fint pland, maxima tamen ger- manitate vifantur. Idem habet & Rucl- lius 2... At inquies, (i cálamus Aromaticus incognitam pronunciarit : & alibi v, velT) officinarum non fit Acorus Diofcoridis verum Acorum efle , vel viribus ei non difsimilem : & Mundellz x , officinarum Calamus magis ad Acori rádicem accedit. yuscécdeey uo s a ; & pro Acoro witur. Acorum effe, primus Tra- - gus pronurnciaffe videtur : fecutus Mat- thiolus & Amatus ( in fuisprimis in Dio- "fcoridem commentarijs ; fub Roderici no- mine editis,) Valerius Cordus y, qui ei ma- le tribuit Boremmagnum, lridi z:qualem, luteum, ita vt videatur cum Pícudoacoro E. confundere. Secuti funt pofteriores pené emnes: & quidem recté, cum enim ómnes notz Acoroà veteribustributz, pulcherti-. , mé conueniant ei radici, quae hodié per to- im Europam Calamus aromaticus; non ta- men fine errore , appellátur, quid ni Aco- d : dn emblem, in Dior. ; e fua phaymácop. : 7tWbéepfh n übisepfs, — x RUNS mus, & Diofcoridem Acorum; & tpi]. b cap.de C4lamó quidergoerit? Et hic diuerfa funt fenten- tix. Alij namque, hunc verum Calamum aromaticum Diofcoridis, ftatuunt, vt cum Braffavola,Amatus& Cornarus fecere, fed malé,cüm non tantüm odore;fed etiam effi gic tota, difsideant : fiquidem, Calamo huic - Gfficifarum, cáulis arundineus non fit: at Calamtis Diofcoridis , arundinaceo caule donatur & affulatim franeitur , vt plenius fupra P fuit oftenfüm. nguillará , Iridis fpecieit effe vult ; eó quod notas quafdam cum Iride communeshabeat, fiquidem ra- dix intrinfecus fit purpurea ; eáque exficca- t1 meliorem odorem acquirat , folijs item correfpondeat: imo, fi fruftatim diffecen-- tur, füauioris effeodoris , quod & delridis radice Diofcorides tradiderit. Ronde o f de apridor. feBd. 1. cap 1.- lijs, & $ decomfof. medicamentor.tapaó; — justy ?" Diofcorid, lbi, capig. & ÜDLtcrnég. a [übt : radicibus; cs gem. LUE Pas SeeniG Seca! Cue Xi 1 cibus, & odore fimilem frid'protllin: A ditm fobr eno c ciaffe. At Cafalpinus, Calamo huicaroma: rentibus: caule ef ela . tico ; Cofli Arabici défcriptionem , (atis € conuenire ftatuit: Diofcoridis c haec funt: / Coftus praecellit Arabicus, candidus, leuis, «o eximia odóris füauitate: quid hinc probare. . poffit non video. Nunc quis fit officina- rum Acorus, explicare oportet. - DE 4CORO ADVLTERQINO SEV. ACORÓ OFFICINLARV M. CAPVT XI «| . Sa * ÀCORVS ADVLTÉRINVS. X AT 3117/4 a et ua Nt oae opo i aen. — — Tr Y * í : D. ^ — : ó^ Uu Li fps P rii "at un s « D» 17 m Á -CoRvs ADVLTERINVS SIVE OFFICINA-' LM a vy: radicem habet longam ; genicu- latam ; in obliquum actam , multis capilla- mentis fibratam ; propter foliorum vefti- ( gia&reliquias, foris villofam & nigrican- J ceu filis quibufdam venofa , guftu glandis quotannis nouis Gcülis ; inftár Typhz a- M REN eos quotannis nous OCUUIS » JP - Gladiolus (à foliorum 1 quatiez; germinánte : fokia;lridisfolijs lon- giora ,&anguftiora, dorfo vtrinque extan- tc, & iüxta mucroném euanefcente , quo- rum eà; quae prope radicem furit ;nonnün- € libi. aki : "n in Diofcorid, b Lu hariis.. d dd Gallica, B'intis trifido fepto; in tría loculamenta , fz- . bus, Germániz, Gallia & Italie : etiam C hortis, quamuis non humido locó qr : iq tem , intus rubéritem ; fubftantia porofa & E & in viribus explicandis & Acori y inftar vehementer adítringente , inodorà,' dit. Butormon Clufio f. Ger ht y ceteris pallid? vi. ghbro, teret & ftriato; cauo & bicubitali: Ofeshabet;Maio &lu- nió menfe, luteos,lridisforma, (zd mino- res ; & anguftioribus folijs , uorum tria - priora folia deorfüm refle&untur: alia tria prioribus magis exigua , furfum feruntur : & corum ; quz in veris Iridibus vifüntur, quaedam veluti rudimenta tántum , 4c pri- ma lineamenta: floribus fi liqui longitudi- ne & craffitudine pollicari , triangulares, cundum longitudinem , diuif», füccedunt, qua femina multa, ordine congefta , com- preffa ; plana, cartilaginea, lentibus multó maiora, cüte primum lutea , mox rubente; tandem rufa intectà, medulla tàmén iht alba odorata ? fed faporis plane ingrati, continent. 2 Locvs. "Gaüdetlocis palu(tribus, hüini- dis & ri uis pratis & fluuiorum margini- radicem folidam & geniculatam ; diudurat. — | & Nowzs. Dicitur ÀAcorus Brunfelfo; Fuchfio: 'Acorum Lacuni : Acorum offi- cinarum Fuchíio : Acorum adulterindn Trago: Acorum falfum, Matthiolo, Cafto- ri: Acorus falfa; Cordo 4, Gefnero b: A- corus vulgaris herbariórum , Gladioli nus; Cornaro: Acorus noftras ; Rue Acorüs paluftris, Fallopio : Aco beuo: teus falfus , Lugdunen(i; Acorus vulgo & Iris fylueftris , Caefalpino : Iris lutea , Do- donzo c & Cordo 4: Iris paluftris lütea; Tabernzemontano , Gerardo, Franco; Gla- diolus luteus ; Fuchfio e : Gladiolus aut corus falíus; Türnero : Gládiolus aquatica; velluteis floribus, Amato: Pfeudoiris, Do- donzo: Pfíeudoiris palufttis ; Eyftettenfi; — Pféudoacorus , Matthiolo, & Lonicero;qui alio capite, fub Gladiolo lüteo , de eo agi fali & Gladioli Diofcoridis vires corifün- à) ijs&icus | Ctvertel/ vel Gátb 2 flágs or Fiir de luce. Gallis, Glaieu de 635 —. CASPARI BAVHINI 7ais , o Flambe baflarde: p T Giglio eiallo, Acoro baflardo. Bohemis, Aaja- teczbity fale/suy. Polonis, Miczjkonrie K org enie. Huius tadice officinze pro legitima Acori radice víx funt, & perperam Acorum vo- cant. Oftendamus quo nam hec plantà re- feratur. Ad Acorum quidám referuntquos Seplafiae adhic fequuntur: fed malé. Nam; licet in aliquibus forulfe Acoro conuenire poffit; forma tamen & viribus ab co pluri- . mum diffidet: rádicesnaraque form & co- - lorevariant, fic & caulis;flos & femen. Rà- dix huiüs inodora, aufteri & acerbi faporis: Ácori vero odóoratiffima , acris & amárá, uáre contrarium habeant témperaméetum necefle eít. Necvaletobiectio, Acorümin noftris regionibus fic degeneráre : nàm; praeterquam quod notusiam fit Acorus ve- tamen hic Pfeudoàcorus etiàm in cali- regionibus proüeniens; eandem aufte- em ferüat: & econtra, vérus Àcórus, loribus regionibus nafcens , eandem d cálidiore terra enatus. Ruellius v cum ve- o Acoro confundit, verique Acori vires ei às; non ácrés, neque ama- Xiphion , feu gladiolum refe- agüs & Cornárus. Fallopius ^ unt,vt Ir T icophraftum & Plinium vó- pinus. Verum, ob breuita-- » 5s t : J ib. Cr capi. h eomment. in lib.t. Disf cap. i di aur - ? : Bl medic ic, 3n Jd core, 3 E: k ILITAS ET Vinrs. Radix hac; quac fme contemnenda deficcandi & infigni - acitrictoria, pollet: an vero frigida, an biflor.&. THEATRI BOTANICI : 636 . calidivmubtambigitur, fiquidem citrdexs calfactionem deficcare., cum Fuchfio , her- barij Lugdunenfis autor fcribit: at frigi- dam & ficcám ordine fecundo; Dodonaus pronunciauit : Matthiolo vero radix , cuius tantum fit vfus; exficcat, & non nifi parum. excalfacit : verum, vt Adueríaria monent; fi non primore lingua; fed intimo gutture, explóres, aliquid acrimonia guftanti fem- per inurit; non quidem illico prima impref- .. fione, fedáliquanta cunctatione: quare non B frigidum fed mediocriter calidum pronun- ciáre oportet. Notauimus flores feruentif- fimi guftus effe jita vt guftati, nec fucco dc- glütito ; fauces; omni Siliquaftro violen- tius; vellicent;nullo interim; vt ex Aro, vc- ftigio caloris mordacitatisque relicto , vel impréffo. SanPuinem uionag: manan- tem radix fupprimit : funt , qui tantarum virium ftatuant , vt duntaxát corpori ap- penfa , apprefladue ; quemlibet fangui- nis fluxum fiftat : imó, ab omni fanguinis bet acrimoniam ; quam in Syria mülto C fluore tutum przftare Pandectarius , aífc- rit: Maio menfe lectam, fpafmum flatulen- tum quoque abigere áiunt. Ád menfium TER 17995 Acad à dib21.:4p.7. m We tompof. | riuntuür. ] Á ; í fis, £: i Íàcc - Mauritanos ; Culungem wes. LIBER Pn ir. Conférua,, ex radicitus 'er cribrum médicum tranfiniffis, oharo duplo ad electuariüm pércocto, excipiuntur; paratur. Ex floribus , quam recte aliqui aquam deftillent , qua ad in- flamrmationes oculorum vtuntur , quis ex florum qualitate non colligit? 637 QU ; p ^ 431 ; Ld i ; i ex ^ DE ACORO. ADVLTERINO 4QFITANICÓ. GAMPVI XLV Afr ADYLTERINYS ÁQVITANICYS: Mtadice eft cráffiore , denfiore quam Chinz , aut Galangz , ei tamen concolore; pradura , frátigenti conturace, lignofiore quam Chinz ; pralonga , tuberofis genicu- lis cincta, qua adftrictionis plurimum ha- bet: tota 4t craffa , inertisque facultatis, nil leuitatisemplafticas,vti Chinahabens. — Locvs: Ín agro Tholofano plufculis ab (: hinc annis érütà quam Pharmacopoi pro Chinà; &venditáre & venundare aufi fuere, ' uod facie effet haud ita diffimili , fapore "es nullo, eoque Apio affini. Arundina- cea effigie , Antuérplam Londinumque de- B lata, Chinam émentita, ita vt multos Medi- cos in lztitiam coniecerit, ratos, fe in Gallia * Chinam inueniffe, ad Luis Venereae appa- ratum : fed Acorum, non Chinam , gu us & euentus patefecit. Morbo Neapolitano curandoineptiffimum ;norunt, qui fruftrapy facpitis experti funt : tametfi ad vlcera niala & ftrumas illi fux dotés non defint. Hacc, de Acoro Aquitanico , ex Aduerfariorum Pena & Lobelij opere defurppta funt .— — NoMzx. Acorus Áquitanicus Pene: Chin Spuria Acori effigie ;. Lobelio 4; DE GALANGA bucpx quy. ( YAUANGA; qua recentioribus Graecis M uAsyss , Atabibus Giliugian nomtna" &ü£ ,-etíi apud Serapionem 4 & caeteros | aut Galungen cor- rupti legatur : nunc Veró 5 Caluzgia i nominatür. Gerrmànis ; G&afgantrurg. i 1 3 . à ediolegadigniüb ^ à as. D sper diner vs Stem abi, 6 being ri Ink (eit dip L GarANGA MINOR, qua fimpli nulla cognomenti adiectione ; & pro, hactenus Galangáe nomine cognità nunc veró ; cum & alia eiufdem no: & quidem maior afferatur ; minoris co mine ab altera diftinguitur : quamuis ; formá , & honnihil facultatibus ; diffe Radice eft geniculata ; & in quofdam dos crafftores; & (iuxta nodulos ex inter- uallis) nonnihil intorta, inzequali , locui & adnatis in tranfuerfum & in obliquum ten dentibus brachiata, craffitudine minimi digitum aquante: foliorum veftigijs ex teruallo ceu circulis cinctá , foris fübfufca; intusautem flaua (at Paludáno c ; tum foris, tum intus rubens;) qux dürá, fo- lida; venofa cum frangitur, tritu difficilis : odore valdé acri , aromatum todo iucunz do, & Cyperum quadantenus, tim forma; tum odore , imitante: vnde, ànon paucis — | pro Cypero Babylonico, habetur. áporé | Piperis, feu ignisinftar feruido , &ár oma- -— tico, liaguám vellicante: folijs, autore Gar- zia, Myrti, (quibus Galangamiaiore,mul- ne fruticat. 'Locvs. '.ageSi y P P i " dc : LI m 5 GENS au. 639 [ lz, Mundelle, Gceínero £ » | 'quam , herbarij fagáciores, Babylonicum Pun svbelline) Lonicero ; Aduerfa- rijs, Garzia , Lobelio, Acofte 1 Lugdunenfi, - Tabernaemontàno : Galanga Indica, fepla- * füarijs fubülis, Amato: Galanga tenuis, Co- f. $0: Galanga officinarum & Cypérus Ba- . bylonica Graecis recentioribus, Caefalpino : E Chinéfibus apud quos náfcitur ZLauandou b. '] Huius, ta&quam nobilioris, magisque odo- " — RR ————M—— — ., denfa, mediocriter ponderofajforisin fufco | rufa, intus fülua, minime pallida, dum cul- tro inciditur fplendens,nequaquam vermi- bus córrofa, guflu cum àromatica fuauitate acerrima & odoratiffima : qug enim candi- at & pondere cedit , àut odore vacát , aut ;rebris fcatet foraminibus, aut in puluerem atifcitimprobatur. At cum adülterari fo- 5tandum,vt Ruellius ; & Matthiolus » effe im poftóres qui intortis Iunci, E to piperato maceratis ; Galánge ácrimo- 1, mentiantur; fed impoftüra; cortice. afo , detegitur ; qui hunc faporem ebi- at interius namque tale nihil refipere uenitür. | IL. GarawcA VérÓ MAIOR - fic dictis figura refpondeat, illatamen eft : radice fiquidem eft polli-. * cem, & duos interdum digitos cráífa; no-. na ; Ácori paluftris vulgaris, ) inzequali, quafi ramis brachiata , veítigijs foliorum. candicantibus veluti circulis cinctà, & grá-. cilibusneruofisQue cirris fibrata : coloré fo-. ris rufo , vcl fubniero: fubftantia intus al ba, leui, venofa, Zingiberi firnili, odóre àcri. (non támen aque vt prior odoratà & frá- grante) fternutamenta prouocante, fapore acerrimo, ingrató, ventriculum fubuerten-. te : qug vt autor Gárzias binum ferécubi- torum, (Tauanenfis k vero quinque fgitha- E marum) altitudine attollitur; folijs rittcro-. natisin modum cufpidis lancea: (vel, vt Pe. 2a , folijs Iridis aut Xiridis nigricantibus,. ngultioribus tamen.) Caulis ex eorindem. inuolucri: vtin Orchidum generibüs vide- tur: flo ' candidus & inodo (folia / &: ? de compofit. COBRE Orienz. appendic im oua | ^r -0Om m CasPARI BavHINI. THEATRI BorTANICI. rat , précipuus vfus eft : fed cligenda cft B ( yperi inquit Matthiolus;) radicibus, inC doía (arundinis modo Garzia: : vel vt Pe-.D . co fufficit; h Linfaot:. 1 LR Je. pot AMts; pane - €ap.39, m 9. drenpis mii. p dis mel 640 AEBÉNGA MAIOR. "5. Belgis hanc denotat. ) zmulantur ) ícmen. paruum. Locvs. In laua k & Malabay fponte fuà crefcit non arte , non induftria exculta :: &, licet & fponte quoque vbiuis proueniat, nihilominus tamen, à quibufdam Indis, in hortis quoque plantátur. Verum , Garzia autore feritür radice duntaxat vt Zingiber,, radice in térràm defoffa, non (femine. At ex. femine nata, exigua quantitate; quanta vi-- delicet acetàrijs, & huius gentis víui medi-. | prouenit. In Sunda 5 & infula. Bali quoque es » Vbi Liburnicis in Se- ptentrionem redituris, venundánt. In Ale- po Syrie. réperiri autor Anguillara : vbi vulgo, (fcribit Pena) Iris putatur & normi-. natur propter arctam foliorü potius quam radicis fimilitüdinem:-qui & in hortis Pa« tauinis & Venetisvidit. - be cou Nouzx. Galànga inaior , Matthiolo, Cordo » , Lonicéro, Aduerfarijs, Garziae, Lobelio , Cafilpino , Lugdunenfi , Táber- na montano : Galanga craffa ; Amato ; Co- fto ? Ácorüs ; feu Galanga maior Leoni-- ceno, Braffauolze; Fuchfio » Cornaro,Fer.. nelio P: AcorusIndicus Foefio 4- India. Payas k vocatur. lauanenfibus; apud quos; i &b.z. cap. 4. k 4. pert. idit: E $icap7. — m 3.par;, Indie Orient. ap. 39. tap.18, £24. q de compof, med, in ,Acore. creícit; Li 641 LiBER PàRiM gam,veteribusignotam füiíle ; & Arábibus non fátis pérfpectam, pleridue cenfent. Ete- nim Aüicénna & Seràápió ; autoré Gárzia; exactam huius plàntae notitiam nón hábue: re , cüm dübitanter de ea fcripferint; ità vt Auicenna düobus diuerfis capitibus de eà egerit : altero r füb Calangiam , altero $ vez ro fub Cafechendar omine. Sed ; füb quo nominé, vel maioris, vel minoris, memi- nerint,ignórámus. Contravéro, Coítaus t legitimam vtramque effe quat circumfera- tur, fcribit, quod Serápionis & Áuicenüa hiftoria collata, patefaciat. Süfpicatur Pe: na, Arabes Galatium Acórum , quod cate- ris Diofcorides s praefert, in Galauge fide Galangze nomenclaturam deprauafle , vt, qui forte Galangam , Ácori fpeciem effe putarint. Fortaffe autoritate Braffauolar x motus , qui, praeceptorem Leonicenum fe- cutus , Galangeam Ácorum apud Diofcori- dem effe voluit, 5 quod folia Iridis, angu- ftiora tantum habeat: radices implicatas.in rectum altámué actas , guítu acres ; odore non ingratas. Et; quemadmodum Diofco- rides, Acori ràdicem , fubalbidam dixerit: fic Galahgám , qux antiqua non fit; colo- rem vA» fübalbidum habere , fi recte confideretur: quoad guftum, Acorum Dio- Ícoridem guítu acrem dicere; & nullam amaritudinis facere mentionem : & Gale- no, guítu agri & modice amaro effe: quod | fi Galangam guftaueris, — cum àcredine nonnihil amaror:s , fc vergat, Acorüs vero, vt tradit Diofcorides, — albus effe debeat & candicans , Plinium. anc animaduertiffe dubitationem, illique Occurrifíe & eam diluifle , dum Acorum Ponticum a optimum effe dixit, qui radices nigras habeat, qualesin Galangacraífa con- fpiciantur, in patte praecipue extériore fu- fobhicapihh o2 3 b. . tap.196. [ : s wu co M a dübiyupu. bo7 VS SECTIO SEXTÀ Cab. XV, 644 i8 Gáian- A perfitiali- àd rufediném. vérgenté E. quod fubdàt P iniüs 4 3 Creticas cátdh ios res Ponticis ; abfurdum afférere ; videri, cum Creticas radices cindidiores Ponticis infinuet ; àc fi Ponticas candida; dixiffet; cum potiüs eas nigras prefixerit:fed dubi: —— tauionem omnem fuftuliffe , exponentem | vtique pontica$ Acori rádicescandidas effe, quoad partes centrales intériores: (ed Cre- ticas Ponticis candidiores effe, in ei(dem partibus , cür vtrequé nigrae fint in parte B exteriore. Addit; Diofcoridém 5, cüm in- quit, Acori tádicém primam haberebonita- — us éftimationem, que colore (it fübalbida, - denfa & cándicans, intelligendum in parte interióre , cum in exteriore potius nigricet cum quadam rufedine, vtin Galanga craffa confpiciatur ; cui néc folia Iridis deünt, vt ab ijs acceperit, qui Guinéam fiauigarint; & eam inde eradicantes, fingulis annis tranf uüehant , quanquàm à Syria & Babylonia . eam quoq; afferant: vnde multi herbarum C conféctotes ; Cyperum Babylonicüm eam cognominauerint. Hiec Àmatus. Ven Acoriradix,vtcapite proprio fuitoftenfum, albida, odora, amaricans , fractu facilis; co- lore & concretione Iridi (imilis eft : Galan- vero minoris radix, ex fufco intusforis- que rufefcit, frangenti eft contumax. Vi etiam contradicunt: minór enim odorata & Myrepfius: imó &Serapi de Acoro & Galanga diu dixerit: praeterea rhabere ge la; fed totam fub terra opertam man CASPARI DAVHINI ces capillares , toti. radici craíTe :umpofitas , ac ipfam Vridiquaque cir- cumdantes, at in lridis radice , in vna tan- tum parte radiculas illas effe. Monachi in Mefuem 2, Galangam Schoeenanthi radi- . cem effe volunt: quam opinionem , etiam - Matthiolus refutauit. Inutilis enim eft -. Schonanthi radix, Galanga vero, vt mox . dicetur, vtilifftma. Et Schoenanthum, au- tore Garzia, in Arabia & Calaiate nafcitur: Galanga vero, in China & laua, prouincijs ab Arabia procul diffitis ; prouenit. Co- ftaco e , Iunci fpecies videtur , fi appendi- ces fpectentur, qua vtrique fint frequentif- fima. Clufius f fibi perfuadet , Galangam forte ei , quod in fua Pannonicarum ftir- pium hiftoria primum pofuit , & lridem - Chalcedonico e vario, fupra nominaui- mus. At Matthiolus , non effe Iridi (imi- m, vel Acori radicem referre, fed Arun- is potiu. Quod Galangam minorem ttinet: alij, ad Cyperum retulere, Cype- rum Babylonicam vocantes , vt monent -. Cordus ? , Gefnerus b, Lonicerus : & id - ob odorem , vt habet Ruellius : imó & ob uram quandam , vt Fuchfius ; & Mat- - thiolus : hicque, Cyperi potius , quàm Iri- dis folio prouenire , credidit : quod dubio procul Lonicerum mouit, vt vtramq; Ga- )gam folijs Iridis cffingi curarit. Aduer- fàrijs veró;an fit Cyperi Ípecies potius,quàám Galangz aut Acori difficile eft ftatuere. Li- cet enim radices afpectu, duritie, odore, fa- pore, & nonnihil figura, Cyperum longam repracfentent, certefolia, (i Myrti funt, plu- rimum, non folum à Cypero, fed & Aco- ro, imó & Galanga maiore , diftabunt. Rufco noftro congeneres , Cacfalpinus re- - fert : imó füfpicatur, Diofcoridem K , pro Piperis radice Galangam minorem , füm- fife , idds ob fimilitudinem faporis cüm | Pipere: quodalij de Zingibere cenfent. Sa- né Galanga maior , vt minore craffior eft, itaignauior & viribusinfirmior eft: eligen- da tamen maxima, leuis , plena, ac vermi- noftram maiorem , lridis genus effe, fimile: THrATRI DBoTANICI À recentigséfhanedtcos ; tam Latinos; ad frigidos affectus, magnus vfus eft. Medicamentum eft cephalicum , car- diacum &ftomachicum. Nam,Fernelio m frigidis & flatuofis cerebri & ventriculi af fectibus , medetur , & naribus indita cere- brum iuuat & firmat : idem 7, radicera oem Graecos Quam, E ^ EJ faccharo conditam , ad frigidos cerebri & . neruorum affectus , & eorum robur accer- ífendum , & peculiariter o. ad artuum do- lores , commendat. Cephalaam tollit , fi B diebus fingulis modica quantitate maftice- tur. Cordis palpitationi cum fucco planta: ? ginis vtilis, & ad lypothymias , fi à frigore caufentur , puluis cum vino generofo, vel aqua meliffie, vel fucco Borraginis: quare confueuere Germani , ijs quibus vena fe- cta , mafticandam praebere. Ventriculum roborat, concoctionem eius iuuat: eius do- lores, vt & coli & flatuofos vteri affectus; (aliqui & menfes promouere volunt, ) fi, mane & vefperi , bees ex vino bibatur, Cfedat. Acidis ructibus, füubuenit etiam ra- 3 dixfola, hyemein regionefrigida comman- fa: mane mafticata , & in ore retenta, hus. .— miditatem faliualem & catarrhalem defic- cat : cerebrum confortat, calorem natiuum viuificat: halitum ore retenta commendat, & fottorem in vino decocta, tollit. Renes - refrigeratos & venerem roborat vim geni- talem fufcitando , etiam p ore detenta vene- rem ftimulare creditur. Antidotusé Galan- ga habetur apud Nicolaum Myrepfium 45 D quz ftomachicis , lienofis & concoctioge deftitutis prodeft , ad fingultum etiam , & €os quibus cibus in ventriculoacefcit.iuuat: malum habitum corporis , hydropem & totius corporis refrigerationem emendat. Habet & aliam fimilem ei r, qua.eft apud Mefuem , quem & officinze fequuntür;quae calefaciendo , ficcando , detergendo frigi- dum ventriculum & hepar adiuuat: quam alij in Electuarij formam, cum faccharo & melle redigunt: alij cüm folo melle. Sicca E etiam feruatur , & per fe, aut cum vino de- coctionis Galangz , horis duabus ante ci- bus non corrofa: quinquenni xis TERR tee Bo sock quinquennium nina. bum datur : acftate tamen, calidis naturis ,, QyxAurmAs 2x vinzs. Galangam fuam, ac morbis; vitanda, Sic & Auicenna fuam ani. calidam S pu HUNE Diagalangam à Mefuei diuerfam ha- Auice BE uas & ficcam in fecundo bet, & alij alias pror : h 2. eeu |, recentioribus i, Galanga cal- nunt. b tacit & "Xüccat ordine tertio: cuius , apud * x " * x s c coa ): cuius * M e à d diffin&.1, cap.47. € in Mefuem. f "ope Ux ; : : CEBIT ERAT ram p Mfrenece nm i cmn AE t OC EOHLEN A NEL ra. ooo hien (DE 645 ^. LiBER PaiMvs SECTIO SExT ACOST E, COM VP E ( 3A XisoAx duplicem facit Acofta ; mi- À uegian : in Iaua. ZLancuzx: in Mal A norem dé quà prius, & maiorem;qüz 7? 05 TACICIS VMIS, Vtnon modoin mes - licet càm noftrà conuenire videatur; ipfius deris morbis eam víürpent ; fed in fari- — tamen & défcriptionem & icónem fubijcie- NL DEED E a Dei cum Cocci oc uw ivo TNI oot o? eu ANucis Indicz: làcte;onnünqvam Sur: Eben quere e EIE cce ee i termittendà : quae Clufius (ic reddidir. n Bra excepta aq panis — * GALÀNGA ACOSTA. pens pinfunt, in tenuiüm placentarüm formànm , & Apas vocant:indelicijs eft hic. pàánis, Mpeniqu. ijsqui ventriculi debili- tate & frigiditàte laborant in alui dolori- bus, vteri affzctibus, & vrinae difficultatiz bus : quó poftremo in morbo; mirám eiü efficáciám experiuntur : fiue ób humores cráffos , & pituitofos, flatüfue, aut asbl in vréteribus , àut collo ve(icz, congeftas, vrina difficultasortà (it, vel etiàm ex carnis , excréfcénua in ipfo vc(icae collo , àut meáti- C bus nàta. Prabent vero edendum hunc pa«. bem , deinde hauftum Nimpa (quae v àqua ardens cft) concedunt: in inguinibus vero; fupràdue pübem ; & collum véficat, folià Nymphez , decocta in iie , & máce ráta,atqué adhuc cálenti4; applicánt. Sub cit Clufius ; neque huüc autorem ; neque. — Garziam ab Orta, fibi in Galanga maioris | ez d * £1 E- B: í - d . * cM v IN » z ^ : a E! " [-—- M - I AT E^ 7, € ^ AX. "s 3 JA 3 * *: ^ 2 * / q E zu 7 e | MY 77 — NL | M: ; 4 - A P, R [d E i A - " — GALANGA ALTERÀ MArOn,plurima nafces in làuà & Malabár;cuius defcriptioné, quod in máiore vfüfitehicdamus. Eaduorum cü- bitorum altitudine crefcit , nonnunquam ámpliór , foccündiore praefertim folo: folià | aucuetieiobeseniosotsiotetiltaonotion habet Orchidi à Diofcoride deícriptae fimi- DE ZINGI lia ; longiora tamen & látiora , fuperne fà- — turátius, inferne dilutiusvirentia:caülem ^ — (C A P Y ex foliorum inuolucris conítantém ; vti in EÉ i C iTETS Orchidum generibus : florem candiduim r -— jnodórüm:femen éxiguum,neglectum :ra- - dicem; fecundum cáput, cráffam & bulbo^ fam; réliquaex parte Zingiberi fimilem, fed maiorém , nonnunquarn cápituia ; aftule régiae modo, proferentem. Seritur rádice, quae mirüm in modum fefe propagat. Ap- pellatur à Canarinis & Brachinanis ( qui- Arabibus, Perfis, Turcis, monentibus Car- "zia, Acofta, & Paludano c. Geugshil , noh Lengibel , vt corrupté apud Serapionem 4 legitur : in Guzarate ; Decan ; & Bengala, 'eum adhuc viride eft, Adrac: ficcatum vero, "Gute: in Malabar , tam tíride quam ficcum; logi: in Malaua Alia : in Infula Dantogil Sagnauiiro nominatur: laponice Ganti, quod corbibus praemagnis foro inferri folet, Lin- fcotto e referente : hic tamen fequenti ca- vite Ganti fcribit radicem effe vt Zingiber, B in Sundam ex China allatam , quam Indi- "caram faciunt , quod illa corpora fua infri- «ent. Gérmanis , ?3ngber / "ymber. Em "Gengber.. Anglis, Ginger. Gallis , Gingembre. Italis , Genceuo.. Hifpanis , Genciure , Gin- gebre.. Lufitanis , Gencibre. Diofcorides f. fic deícripfit : Gingiberis i nde planta eft, quein Troglodytica Arabia plurimum nafcitur: huiüshteba virente cocta ad mul- ia, perinde atque nosRuta, vtuntur, & pri- - Huius radices , Cyperi modo , paruz funt €andicantes & odoratz , atque Piper fapore imitantur. Quod Diofcoridesfcribit , pri- mis potionibus admifceri , quas ceom]ioi36 vocat , intelligit potiones , quz cibo prae- fnittuntur ; quae & zeezipam appellantur: quarum & hodie vfus multus sib spud Se- prentrionalesmaxirme gentes, quibus Clarc- tum & Hippocras nominatur : in quibus non herbz, cum non adferatur , fed radicis CasPani BavHINI THEATRI DOTANICÓ ,, 4, 648 | ieri. À que: ica, in villis nafcitur, pat herb res , quarea vul atiffimo ordiamur. Non enim cum Diofcoride conuenire videntur; qui radiculas paruas tribuit, at Garzias ra- dice Íridis , ac multo maiore quam Cyperi, depingit, quodipfum Chriftophorus à Co- (ta confirmat : & Ludouicus Romanus ^ fcribit: radicem erui quatuor, octo, ac in- terdum etiam, duodecim vnciarum pondo; quippe,cum minimé omnibus eadem am- plitudo fit. ZixGiBER , radice eft ad ternos vel qua- ternos palmos, arundinum modo, in pro- fundum acta, inzquali , modice plana , fre- quentibus geniculis, in laterales partes; di- uifa; (radice i , Liliorum forte Iridis,emula & nodofa,) quoquo verfum reptante,longi- tudinefefquiunciali, nonnunquam maiore, pollicis .craffitudine ac minore , foris albi- cante , aut in candido fubfufca, carne alba, mis potionibus , & edulijs , admifcentes. C friabili tenera, (nam, licet Scapo & firmo fit , radice tamen maiore eft;) per cuiuslon- gitudinem venze neruofz feruntur: guftu Piperis modoferuida ;acerrima, odore aro- matico , quz, teftante Acofta , etiamnum viridis leuiter adurit, minusque quam cum ficca eft mordicat, & quo loca , in quibus nafcitur, magis humecta funt, eo minus acrimoniz retinet, quo vero ficciora funt, magis acris eft : quare Zingiber, quod in Bacaim natum cít, ob humiditatem exupe- vfus eft, quae aut cum alijs incoquitur, D rantem ," non admodum acre eft. Folijs aut ea in faccos indita ; vinum fuperfufum tranfcolatur. Subiungit, & edulijsíeu pul- mentis addi : quod, non folum , adhuc apud Indos obferuatur , verum & Germanis vfi- pong In Troglo .o € 4prhIndÓrimt2o. d d Linfcois. pert. India Orieni. cap.20, d 7o 7 7m db. cap.aa. 0p36. € parta. Ind.Oritni.cap.7. f. 4i »part.6. cap:38, — 2: n dbz. dhargs«.inDiofK. o in defcripi, Molpecarum. arundinaceis (arundinis ;; aut Canna Bel- gice ritu trium Spithamarum altitudine emergunt) fed in breuiorem exilitatem fa- * . B * r a * ftigiatis, quze bistérue inanno fundit, affe- rentibus Marcello Virgilio / Ruellio m A- mato 2 (qui & Allij folijs affimilauit) & Geínero. Gramen in totum a«mulantur. Garzias folijs fimilibus Iridi aquaticze; aut Gladioli , non arundini , magis tamen ni- cap. 7. zg4pi00. g lbizcap?. h bs. k Scaliger in lib. 2. de Plans, Mrifot. — 1 lib.2. in Diofc. cap.i49. a radice candida. Huius differentias é nullas veteres agnoueré , verum recentio- Crócuin. "s * J Y* 649 iem LigER Du ^Crocurm (Indicum intellige 5 fiue Cureu- A Tnàj) fert , & eo modo cius radix nafcitur, qua Gingiber eft. Pigafetta: p parua cft planta, qua caules fert palmum altos, Árun- dini fimiles , folijs item (imilibus , fedan- guítioribus & breuioribus, quorum nullus hit víus. E | Locvs. Nafcitur frequentifsium in omnibus 4 India orientalis prouincijs fe- mine autradice fatum : nam; quod fponte náfcitur, exigui eft niomenti,&, ut Acofta, . "plerisqué locis non fatum fponté nafcitur, B mediterraneistamen rarum maritimis co- pioftus, toto ánho virens : in terra omnifa- riam rubra, &quidem in agro Calechutho Indiz, vbi non omnibus eadem eft ampli- tudo, vtexLudouico Romano fupra addu- ximus. Galenusr e Barbaria bM Ícri- bit: quod fi, inquit Garzias ; per Barba- riam , Indiam, ( regiones peregrinas Aco- ftà) intelligat , re&e SET t fi vero per Barbáriam, eam Africz partem; qua hodie. Barbaria nominatur , malé. Ac , vt Ma- € ximilianus Tranfyluanus s; paísirn in (ine gulis infulis huius Archipclagi nafcitur ; aliud femninatum , aliud fponte: fed quod feminatur, nobilius eft. Nam, cepi t fponte , à nemine transplantatum , creícit, exiguam virtutem & efficaciam habet. Sio, in regno & Congiano, in S. Thoma Infula Zingiber à Lufitanis inuectum. & planta- tum , vbique maxima copia radices egit : vt x nunc infula ea feracifsima fit. Sic, in rens comeditur. Sic z, in Nadigaícar,&in Baya. lnlaua 4, mira vbertate prouenit : copiose quoque in finu Dantogil apud In- fulam Madagafcar , & Daman b Bafait , & eirca Dabul ciuitatem magna copia , vt & in Pegu, etiamin regno Candy : at in Gui- hea c, Infula del principe, parum habetur. Verüm Chaul d. Indiz. terra ex fe abun- dat, quemadmodum totus ille tractus ma- ritimus, vnde vilifsimum apud ipfos eft. In -.— [ndia quoque occidentali habetur; — Baralena Infula America ; in noua Hifpa- ^*ia f, vtInfulis Hifpaniola , Cuba, 5. Do- tanarrát , inInfula Thidori nafci, quod re censnon fit acte, veluti ficcum eft. | . ÓyàW Robis Biguram Aduerfaria. pri», p óiEIndiborent parts Ind. drient. Cap.39— ü parttad.oriemt.capt, — X — parti. Ind. érient. cp.4- Ind.orient.cap-R. — b partz.Ind. rient, cap.22. Ó 39. to escident; nauig 1. Fráncife Drake. qu [4 IMVS SECTIO SexTA Caàp. X VIL Infula S.Laurentij J» vbi ab indi enis vi-D quorundam ritü effodie vt in eÉ bis exhibuit. minico Puerto Ricco. Antonius Pigafet- to db. Jpliówmi — $c vi 2 lhd. orient. cap. pari.6. Ind. orient cap.4. f pars. Ind. occident. nàsig.2. ZiNGIBtMrp. PRIOR 1CON. F9 munt, dein Lobelius, Lugdunenfishiftoria - & Lonicerus propofuere, primo loco pofui- mus, addita filiqua cum granis fuis, quee ex Lobelij obferüationibus defümpta,vbi haec — habentur : in Belgio ob coli &foli humi- dum füperfluüm , in folia abit ,marcefcit flacceícit, tandemque émoritur Zingi radix : eapropter céparum & bulborum pampinis fpoliata , emilfarijs aliquot ftolo- nibus propaginibusque effractis transfe- rehdà videtur. Semen aromaticum , fub- aftringens,guftü Zingiberis,colore album; Cardamomo maiori fere par , fed oblon-- us, minusque feruiduim, intriquetraitem - filiqua , rugofa , duriüfcula , villis quibuf: dam & cirris obducta, Chamairidis pufillae filiquee non difpari: de qua & Aduerfaria — in Cardamotrno, effigiem Linfcottus 2 no- pfis inni, Fliffeling y4 to lluftrifsimi Principis Mauritj à. ' ib. de fnfulis liec, — | b z pet g pana Ind. éri ^ ei P. CasPARI DBAVHINI ALINAGIBERI S "^ ALTERA ICON. S ; ""s* apud egregium virum D. Adrianum Meu- n, qui plures eius plantas nobis com- müunicauit quás alebát, (licet fint qui fcri- bànti, nullà àrte in noftro folo cicurari poffe) folo leui, lateritijs frágmentis rubris, quo gaudet , tenuibus; permixto. Laxauit autem & emifit ibidem primas fuas, non an- te, circa finem aftatis loge (quiá nqua prouincia delata , ^ M iil. racuulfa fuerat) folijs & calamo fefquifpi- amo ; autpedali ; nouellam fiue nuper enatam Arundinem vallatoriam pra fe fe- rehtes. Natiuo folo non tránslàt& radices, Derwor. t M. & eruitur apud Indos , Gárzia , Acoftà & Linícotto K atteftar nuàrio ( itatamnen ; fcribente Vaftoman- £9 no /, vt internodium ràdicisinfcrobe re- - linquant ad planta pérennitatem, terram- duc radici aggerant , ccü feinini eius radi- is, proximó anno erüturifructum, id'eft, iiber) dein aliquantum ficcatum limo : »« E Indorumcaps$. — 0 diudue € ter- es edere. produntur. Hac. belius. Vt autem áfferuetur , colligitur ngui & árgillacea) obducitur, k 4. part. Ind orient, 20. €" part.6, cap 3h. THEATRI BoTANICI 652 ris deris ; Of dus voluit) fed ut foraminibus, quibusto- - ta ocellat eft; obtürátis, diutius fine corru- puone in fua hüimidirate naturali , confer- uetur: & ne àcutus fapor cuanefcat : expe- rientia enim edocti 7, quo diligentius ri- mulz &foramina obturantur ; eo praftan- tius & generofius euadere: fic enim virium exhalatio & humoris extractio impeditur: nàm ; non probé ebductum , teredini ob-.. noxiurn ft , celeriter enim , inquit (fecu- tüs Diofcoridem ) Plinius ? cariém fentit, quamüisin tántà amaritudine, propter hu- moris excrementitij copiam , vt ex Galeno, Acginetà , Aetio & Oribafio colligere eft magisauteih quae candidiores & molliores funt, Cariei obnoxia funt. Ob id;etiam tem- pore Diofcoridis,à quibufdam condieban- tur , acfictilibus in Italiam afportábántur. At, Linfcotus p afferit;euulfarum radicum certam molem árgilla figulina tegi , & tu- . mülüm exquifité , contra omnem aeris & C ventorum vim, obliniri: fícenini & recen- tiores radices feruari, & a vermium erofio- PE deféndi:in India haud x | aitimàri: magno tamen numero in Or- mur Arabiain & Perfiàm deuehi : in Lu- fitaniam parcius inferri ; quód lohgin- quz vectionis prétium venditée non pen- fitent : folis tamen tormentorum magi- ftris licitum effe ; quintalia aliquot. naui- bus imponere : qu£; fine vectigali, ex án- . tiqua conftitutione etiam hodie , raró in. D Lufitaniam traijciant: ibi dein fuo arbitra- India efferri confuetum. Aliastamen Zin- zibéris quamplurimum in Hifpamiam ex e verde ex Infula S.Thoinz , Brafilia, infula S.Dominici & India Hifpanica, raro tamen ex India Lufitanica , propter ingen- tesfumptus, ad nos efferri. É j B : us, ad 1 x India tamen Lufitanicá feu Orientali aduéctum ; boni- taté caetéro longe praftantius effe ficut & &. alià aromata orientalia. Qui ex Indià ré- bus ; Decembri &Ia- E diéré, caufam cur téredini obnoxium fit, cam dicunt ; quando importune, per ver, ante maturitatem lectum fuerit: effe au- tem opportunum legendi tempus; cusà fo- lia illa áruerint ; idque in effodiendo Gini- giberé ab Indis obferuari: & bienniuin conferuari poffe. Hinc fit vt differentias in Phármacopolijs obferuare liceat , alias e | | dib.s. fue hawigat. capai3., "dién m chi. P Apart. Ind, orient. cap.z0, radices Mibaz. cap 7. rente Garzia,eft Maluaticum , (ex Malaya Paludano, ) Linfcotto, quod in Littore & terra Malabar crefcit ,, Arabibus & Perfis ^ 1 . E : maxime Wt o : fecindum locum ob- B tinet, quoc in Bengala inuenitur: tertium, quod in Dabul & Bacaim , totaque ea ora maritima nafcitur: in folitudinibus & me- diterraneis vixinvenitür,n eque indead nos . adfertur. Invenitur etiam in infulis D.Lau- rentij & Comaro, qua ZEthiopiz funt con- terminz: inde nonnulli occafionem fum- pferunt, vtfcriberent apud Troglodytas & Arabes nafci. Sunt, qui 4 optimum & pracftantifsimum ex Brefilia & S. Domini- ma & Promontorium viride fuppeditant, pauló minoris efficaci exiftere. Elieitur candidifsimum, friabile & tamen folidum, fuperficie extentum, plenum magnumque: &, monente Diofcoride r , quod teredinem minimé fenferit. : . Now£s. Gingiber Matthiolo , Ruellio; Garziz : Zingiber Cypero cognata herba Cordo ;: Zingiber Marcello, Fuchíio t, Gefnero t, Lacuna Aduerfarijs, Lugdun. ui pifcibus quoque & carnibus coficoquun €o efferri afferant, quod vero Infula S.T ho- C tur. | let ; ftomachum corroboran: do & calefaciendo : NVàpores craíTos átte- nuat; flatus difcutit; humores aquofos ab- 1 fumit. Vsus. Zingiberis vt &Piperis, maior in ' culinis, quàm Medicina vfus eft, quam ob - caufam maluit Diofcorides ea, acrimoniam ! habentibus & olerüm condimentis ; quam - aromatibus adícribere , maxime cum haec J duo; inter omnia aromata, plurimum acris — monia, & parum aromaticae qualitatis ha beant. Ind! folijs in iufculis & coquinario vfu, acacetario , veluti nos Alliorumfolij vtuntur , Amato. Radicem recentem p nis modo edunt, Pigafetta. Primis men inferunt, & dapes vice acetarij inchoat, ap- petentiam excitando, Acoftae. b, radices c | virides cum alijs herbis minutim concifae ex oleo;fale & aceto; acetarij loco funt: cum Quare Diofcoridi Zingiber cibo conueniens eft & cum condimento afTun tur: aluüm leniter emollit, fed intellige: dum ; fi recentes & adhuc tenerz. radice: edantur , multa in ijs adhüc humiditate al- uum molliente & lubricante , vnde Fal pius d Zingiber virens pituita purus uum dixit: quod quidam non animaduer- | tentes, contrarium ftatuere, aluum adítrin:. | gere, quoniam facta probé concoctione al profluuia à crudis humoribus nata fi: ' Gafítori : Zinziber , Hermolao, Lonicero,D ftuntur. Recié ergó Acofta , aluum folli: Lobelio; Cacíalpino , Gerardo: in Swertzij florilegio folijs & flore Iridis pingitur, & Zingiber florealbo facic Iridis nominatur. « Qvarrras:Excalfactoriam vim habet & 'excoquentem Diofcoridi r, Galeno x: Ae: ginetae, Oribafio y: & Aetio 2: radix ex- calfacit potenter, fed non dim ftatim oc- curfu; veluti Piper, vndefane & minus effe fubtilium partium quam Piper exiftiman- dum, fiquidem in tenues folueretur partes, citat & alui profluuia ex cruditate orta fi: ftit: intellige vetuftius & humiditate ex: hauftum. Sic, ad e medicamentorum quo: rundam facultatem augendam , radices hae adduntur: nàm quemadmodü pharmacis purgantibus veteres éa admifcebant; quae attenuant, vt pharmaca citó & facile ad lo- ca deftinata perueniant: vt Hippocrates f Piper: Ruffus falem : fic Mefues Zingiber addit, & maxim? fiabarticuliseuacuarevos . &celerriméactu vtillud fieret calidum ;ap- E lumus Zingiber Fallopius e admifcere iu- aretenimillaborata & crafsior adhuc queg- -dam ei effe fubftantia, nec ea ficca & terre- ; ftris , (ed humida potius, atque aquca.. Si- meoni Sethi 4 calidum eft in tertio , humi- dum veró in primo, vim habens áperien- di & cibaria concoquehdi ; (verum de re: 6. part, Inid, oriénz. cap.38. à lib.z. cap.90.. s in Disfoorid, C lib 4. biflor. cap. 67. bet: fic & Rhabarbari vis imbecilla Zingi- beris ; tanquam acrioris permiftione exci- tatur. Addit Diofcorides ftomacho viilé | effe ; fcilicet imbecillo; vt Sethi habet; ad. eius frigiditatem , & iecoris ; & fimul ad glutinofos lentosq; humores: Idco Lobelig HEUS (t de conipofi. medicam. — à 9n Catalog: FMOENEEC o COCOPNENPERTC on" à à , 4 - ; " ; 4 : ; " z , Ind 6 Aw s . cap.29; i X. 6.fimplic, - is.ColeHf. — z — temabibl. v. ferma. a Q^ Fernelio, 5. meh, med. cap.23. b 6 Linfcot. part.4. Ind. orient. cap.29. & Pivdnud i i Hs Ind. orient, eap.z20. Irem. part.6.cap.3$. — d — demedic. he dàp.25. —& Fakop. de medic purg.cap.27. D M &cHEOTHYI. g Fem, 4. meld, med 7. p 655 CaASPARI DAVHINI obít - ribus ventriculi & inteftinorum , à flati- bus genitis cum femine carui fumptum v- tile eft & concoctionem adiüuat. Sic & dràchmae du: cüni aceto fumpta, cubitüm . ituro, málas humiditates abfumunt, fipoft mediam noctem coopertus fudarit. Viri- . dé conditum faccharo ex India affertur, fe- nibus, & pituitofis, ác frigidis ,& male con- coquentibus ftomachis , accommodatum, praefertim i quod recéns conditum fue- t valét etiám ad Á lentam in pulmo- $2 ^e iim ; coquunt cum mel- lis partibustribus ; & faccari parte vna , & hoc noftri Ziügiber viride appellant. "Vt autem fcias; an récens , n vero antiquum Zingiber fit, quod conditum fuit ex Braffa- uolo. l, hoc diíces, fcribit enim : faccàro - conditum du h manditür , infine veluti fi- lamentum in ore relinquere ; fi adulterà- h S ftemdum loca 9 Ferne s. meth.umed.20. * auc n Part. Ind. orient, cap.8, URS uctiones à.craífa pituita inciden- do , digerendo , referát : inteflinorum; ventriculi & pülmonum farctus abftergit & difsipát: fuperuacuo humore abfumpto, cerebrum & memoriam robórando ; iuuat. Diofcoridi quoque efficàx aduerfus cà, que . oculiscaliginém offundunt (hebetudini vi- | a vé d acri - fus,qu:x ab humiditate próuénit, prodeft: nia moleftum , neque filàmenta in ore re- . vnde& acute viderefacit: venerem ftimu- lat & flatus difcutit : Sethi.) Inanudotis ad- difolet. In fütmma Piperis viribus refpon-- | ' det. Addentium dolorémconcifum, vino B magis dulcefcant.) Talefitin Bengala,quod -. decoctum,fi cálidé ieiurie dentes abluantür, | laüdatifsimum eft, deinde in Chaul; Daca- - commendant: fiquidem Galenus 5 adcor- . rofos dentes praferuatiuum tradiderit ta- - lé. Zingiber cüm aceto mulfo coquito , ac | probe térito , indequéin caüernam indito, : Lrixiue déritem éx co integito. Ad tábem . commendatur, fi cibis mifceatur. Indolo- Fernel.7. meth. mad. de condis O desAniidot, tap.462. . p^ sap. a7o. q 4b. ifl. cap.67. THrzATRI PoTAM $ fe)i bené maturum & plenum , non cariofum, (vt apud Indos conditur , Garzia autore;) multis aquis elotum , & per multos dies macératum, deinde faccaro conditum;gra- tifsimum eft; nec vlla vehementi acrimo- linquit. ( Àcoftà vero dicit ; conferuam fiéri cum faccharo, bene contufis prius ra- dicibüs , multisque áquis ijs infufis , quo mi , & Dabul : improbatur quod ex Báte- calà aduehitur, etiàm Linfcóttó m réferen- te. In Bengalà , electuarià ex Zinzibere & faccaro condiunt. Optimum tamen China promit, efui füauifsimum: quód in India partim ad víus quotidiános abfumitur;par- üm negotiationibus dicatü in Lufitaniam, & hincporró ad nos deuehitur. Conditur etiam acéto,& tunc Acbarnominatür. In » C Iauanon ficcant, fed faccaro condiunt, & fuis cibis adhibent. Myrepfius o antido- tracalorem afficitur : & aliam. p. ad epile- pticos, apoplecticos, infanientes, quartana- rios, & ad animi defectionem. Suum quo- qué Zingiber làxatiuum habent Augufta- ni, qui ex Zingiberis drachrnis duabus: Ci- namomi , Caryophill. ana drachma vna: Nücis mofchatz ; Galangz ana fcrupulo- . vno: Crocigranis quatuordecim: Turbethi D dráchma femiffe : Diagridij drachmis trí- bus: Sácchan vncijs quatuor morfellos conficiunt. NE . ZiüNGIBER Fvscva. Radix huius Zingi- beri éft cognatà : non folüm à Zingibere differt, quod co immatürius fit, (intempe- ftive collectum effe voluit Cordus 4) aut improbius, vt etiam Adueríaria téftantur : fed potius fpecie & concrétione , (caret e- nim fibris & filamentis) perfpicuitate, fuf . cedine, foliditate & acriore guftu , nec té- E redine exedi folet : quod etiam conditur, &in puo officinis proftat.. Dicitur Zingiber intus fufcum, Cordo: Mechin & Zingiber fufcum officinarum;Aduerfarijs : Zingiberfufcum Lugdunenfi ; d | ZINGIBERI AFFINIS CORTICE SQVÀMA- TO : radix eft, Zingiber vulgatum aut Me-. chinüm, referens , fed elegantiori afpectu, multis nodis diftin&a , & fer? veluti Do: l bamia. fimp. — m pari Inderient. "S ronicum - ceratum, dein faccharo conditum fit. Nam | tum queam ijs vtilem, quibus iecur ci-. DV M ; 657 LisER PRiwvs SECTiO SExTA Cab. Xll X. Xonicum articulata. Córtieemi habet Zins 4 kiid 2d d IN $6 — giberi fimilem, coloris fübcirini Pel n ZEDOAR LAU cari crafsitie , fibrisque caret : .gràuis eft ac folida ; fracta venas albas oftendit : a- ore eft acri, aromatico, & , (i carie non exeía fit, guftu Zingibere multo acriore & ficcioré.;«^ , Locvs. Hac cum Zingibere fufco fiue Mechino adfertur , cum quo facie externa singen — 1o | Nowzs. Sub Mechi in rarà varietate, Aduerfariorüm autores & Lobelius r pro- B pofüere : quare Mechinüm Pena, vel Me- chinuüm rárius, in Lüzdünenfi hiftoria no- minatur: Dorónicüm Arabüm Pona s no- minat; quiá pro Doronico legitimo agnó- Ícit; fiquidem notze à Sérapione & Arabi- bus Doronico adfcriptae conueniant , quo etiam pro Doronico vtendum cenfet, cu- ius loco multi hactenus, Aconito parda- lianche minore, quod facultatibus Doroni- co plané contrarijs fit, vfi fint : fed hac de re capite de Doronico acturi fumus. DE ZEDOÜARIA. GADVI.ZXBL EpoAiiA; cum folijs fit Zingiberis, 4 (pore &facie Zingiber aémuletur (li- cet folijs fit, máioribus longioribus & la- tioribus) vt & radice , àc 1n Calecut Zin- ger fylueftre , Garzià autore , vócitetur, doárià noininatur , récentioribus Graecis, licec barbaro nomirne , zada vel (424, ^ Aetio dicitur, Zadura, Zaduar, Zaduaria, Zadena, Zudar. Düplicem faciunt ; aliam longam, aliam rotundam. "TX ZzpoÀRIA LONGÁÀ: fadicem habet longitudine fextantali ; trientali aut qua- drantáli , crafsitüdine minimi digiti , que vtrinque in obtufum mucronem definit : g niam eius folia Zingiberisfolijs fimilia » foris candida, intus éx cinereo in fufcum - eolorem vérgente : cuius fubftantia den- fa, folida, pinguis & ponderofa : guftu at- que odore tenui fubamaro, mediocriter acri, cum grauitate quadam $ ac valde aro- matica fuauitaté , dum tunditur aut man- ducatur, fpirante , minimá portione hali- C ! p feruetur, cavendum: aut ne éx : ea nüncéritferino. HocinofficinisZe-.— dum;aut é contra crebro transferatur, alias — & Cananor : Satá autem & plantata hac —romlewbm. s mif hadlahet ^ à Geri His emt - and L Loxca. IL RorvxDÀ. IL 'TIvaz&osà konis NIGRICANS: tum comimehdánte & in cáput penetránté. — Eligenda eft magna; denfa, plena; non ru» ofa: fubftantia veluti pingui, lenta; den- tibus propter foliditatem aliquantulüm re- pe , odoratifsima , nullis foramini- us peruia.. Quo vero diutius conferue- tür, né humidioré & fitum redolente lc ROS i Ji NM RI e : enim jante vetuftatem corrumpitur. In de- cennium pofle conferuari funt qui ftatuant. - Locvs. Abund? provenit apud Indos 4 in Malavar prouincia, videlicet in Calecut ró nafcitur fylvofis,iam memoratarum re - gionu m, locis: inde à multis Zingib er fy l- ueftre appels ur, necid fineratione , iu lunt ^ ' maiora tamen & magis aperta, eius item ra- dix, Zingibere maior: quae eruta concidi. tur & ficcatur, deinde inÁr "UT que defertur , hinc in À poftca Venetias & tur. Conditur cti: due eft Zingibere co 659 Perfis & Turcis, Zeruba, In Gazerate, De- .. can, &Canara , Cachoraa. In Malaàuàr Cuar, |. Garzix. Zedoaria officinarum , Lobelio : . Zedoaria, Arabibus. Zurumbet aroma ingiberi fimile à Graecis praetermiffum, .. Amato : Zedoaria, & veterum Árnabi alte- E rafpecieslonga radice, Cordo 5$: Zedoa- — rià radice longa;Clufio «: Zedoaria offi- cinarum, quae non abíquératione Zerum- beth (iue Zurumbeth Auicennas ac Sera- CasPan: BavHiN: THrEATRI BOTÀNICH —— SUR. — Nost£u. a Furumbet appéllatür Arabibus. A differenter ià officinis habentuf , quibu: 4 660 ue promifcue vti liceat , cénfuere , vt in- La plenius dicetur. Radix refecta & fic. cata faccharo conditur : cuius vfus prz- ftantior &commodior ; quam Zingibéris, exiftit. IIl Zzpoa&iàA TVBEROSA roRIS Nl- enicaxs: Refert Clufius », Zedoarize quod- dam genus, Antuerpiz apud quofdam aro- matarios inueniri, illis Sock ZZeduar, id eft, tuberofa Zedoaria nuncupatum , rotun- pnis effe putatur, Dodonzeo. Zedoaria B dum inftar Ariftolochie rotundz , foris .. feu Coítus Arabicus, Anguillarz : Zedua- X riafiueZadura herba, Aduerfarijs: Zedoaria vulgó áppellata, & Arabum Zurumbet,Ca- falpino: Zadura, vel Zaduar, Gefnero d, . Ruellio, Fuchfio e: Zedoaria, Braffauolz, | Lonicero , Lugdunenfi , & Fragofo : Zc- doarià vulgaris , Guilandino. Germanis, - Bittmea. Belgis, Gbemein zedoar. Gallis, Gre- E tonart, lalis, ZZvedoaria. Polonis, Gukanar. .. LH. Zxpoaz1A norvxDa: hec fübítan- nigricans, interdum cinerei coloris , intus candicans , guítu vfualis Zedoariz. Eam radicem, quoniam multum cum Serapio- nis Zerumbet conuenire videtur , hic ex - eodem exprimi curauimus. Nowrsw. Zerumbeth Serapionis , Clu- fio, Lugdunen(i : Lobelius cum vuleari rotünda iunxit: Zadura & Zedoaria, Ca- ftori. ge ! IV. Zzpoamia GripWamn Auicennz i tia; pondere, foliditate, colore, fapore & o- C Garziz : Geiduar , vt Garzias o fcribit, dore,longa: Zedoarix omnino fimilis eft, foladue figura diffext, quz globofa, vnciali magnitudine , fuperficie aliquantum inz- quali , ac przcifarum vibrarum veftigijs tuberofa, Ari bulbo fimilis, nonnunquam . in breuem mucronem definens, quo , ter- — t adhuc haerens germen fundére confue- — uit; &, (vt Linfchotus f) Zingiberi fere fimilis eft , nifi quod folia longiora latio- radué fint : In faua , in Sunda copiosé na- radix eft magnitudine glandis , eiufdem- que feré forma, colorefub!ucido. At di- cimus rectius Anthorz vel Afphodeli bul. bo minori fimilem effe , foris cinericei, interius vero flauefcentis coloris, duram & folidam, guftu acrem & excalefacientem. Locvs. In regionibus Sinenfium pro- uinciz vicinis nafci, magno emi, nec faci- lé inueniri, nifi apud circumforaneos quof- dam & circulatores, quosIndi logues, Mau- Ícitur. Eligenda qux notas habeat inlon-D ritani Calandares appellant, hominum 9e- ga receníitas. . Noxzx. Dicitur Zerumbethum , Cor- do 2: Zédoaria Arabum , Guilandino: Zurumbet, altera fpecies Zedoariz, Fallo. pio ^: Zedoarià T eft, Clufio i: Zedoaria loripes k, Coftzo : Zerumbet, Aduerfarijs , & Lobelio ipfius Serapionis : Zerumbet ac Zedoaria rotunda, Ánguil.. lare: Zedoaria rotunda , qui pro Za- rumbet fumeénda , Fuchfio /: Zedoaria rotundà , hicero : Zurumbeth , quod Malaice & Ia- uanice Cziior nuncupatur , à quibus refic- catumin Chinam exportari confueuit;Lin- qua Avicennz Antora , Lo- E nz ,& fe nus , quod peregrinationibus & ftipem e- mendicando, vitam füftentat : ab hisenim & Reges & magnates emere, idem Garzias refert : fe quoque unicum huius fragmen- tum;quod circiter dimidiam vnciam pen: debat, à Nizamoxa femel impetraffe. Hanc à Ioanne Pona; (à quo & Clufius,) Verona D: xs | JNoMEX. Hoc medicamentum Diofco- ridi incognitum fuiffe, tum etiam Auiceri- exiftimare Geiduar effe , quod Bellunenfis p in Arabicorum nominum ep ione fubolfeciffe videatur , Gárzias : j allerit , Zedoarizque vocabulum corrü- fchoto I iu. 1 GESN . ptum effe, & Geiduar dicendum. Clufius d auod re Priorenon differrealiter, quam ^ addit, fe Geiduár hic defzzi; tirh , Europas quot iticis partes nt dinerfe , qua ij incognitum putare , & di icülter coghi- b a t OTCNENIE, d i —— de . d fg. 20. faci exprimitur. dnfualiffris. | e x € e compofisione smedizamenzoy, f A4.part Ind. vrienial. caj.7. dr RS ne co C. ANE. LONE ; P 2o WpR7MM S Lad : ^ 6 tum 1r1, 661 tum iri ; ob rationes 1 Garzi prolatas. Nam, quam Zedoariam vocamus; nihil minus effe quam Geiduar; fed ex Ze- rumba forfan generibus : tametfi non de- fint; qui eam inter Cofti genera 3 Diofco- ride deícriptá ; referendám cenfeànt. At; idem Clufius y, poft modüm,; fub Géidwar & defcripfit & pinxit. Cacíalpinus, Zedoa- riam veram nominat. Sámbaya, Malaijs 1: Gei- duar, Chinenfibus dici, Linfchotus 5 refert. Zedoáriam officinarum & Geiduar ; malé quidam £ idemeffevolünt. ^ . . Qyárrrás. Cum güftu ácris fit , excal- faciat oportet: & (vt Garzias) ad plurima vtilis eft ; fed praefertim aduerfüs venena & virulentorum animalium i&us ; mor- fulqüé& - X Nvxc inquiramus , ad quamnam véte- rum plantam Zedoaria officinarum referri pofsit, ab Arabibus exor(i. Zedoariz & Ze- rumbeth lectio apud Arabes pláne eft con- fufa; fiquidem Auicenna duo diuérfà capità de eis fcripférit s... Rháfis veró x, vtrum- C Geduar, vt Bellunenfis vertit, qtiod colla- 4 que fub vno capite comprehendit. ies varius eft , vt qui y Zurümbet exlfaàc fen-- tentià ; fcribát effe radices rotundas ; fi- miles rádicibus Ariftolochie rotunda in rotunditate earum ; fimiles effe fapore & colore Zingiberi ; ac afferri de Sein: effe calidim & ficcüm fecundo gradu. Vbi ad- uertendum;Serapionis interpretem fic fcri- bere, Zurümbeth ; ideft, Zedoarià , quám expófitionem legitimi codices non habent; itàvt ab interprete fit additá, tiam inter Zéloariam & Zcrümbeth igno yáuit. Sic apud Adicéenrám z de Zedoarià hábentur hecce:portiones fimiles Ariftolo- chiac,minorestamen ea;& eftin fuà virtute: & melior quidem eftilla,qua cuni Napello crefcit: & eius vicinitas debilitat plantàm Napelli. Garzias 4 Auicénnz infultàt , & plane fabulofüm effe, quod optimam juxta Napellum. náíci fcribat , quandoquidém Napellüs ibivix reperiatur: huius enim re- gionis fyluas Napello procréando aptas T - Malàüar locis nafci : tàmen etiám multis locis atám prouenire : néc pe cét diligenter perquifiuerit, hanc radicem jitaNapellüm vidife: imà Auicennat Zurümbet hiftoriam plane ignoraffe. Rur- fum, Serápioni ^ Zürumbeth eft ex fpecie- S parta. [nd orient. apk. LiBER PniMvs SrcTIO SEXTÀ a in.medium A . B cam; refoluere & ftringére ventrém. Addit. — qui diffcren- D pue nihil habere, Videntü non effe & Zerumbam plurimam fyluofis ^ bus odo ac ficcum prope tute fua fi Idem c; ef ,nulum habentem foliàlongi; | | : col ér viriditatem ;& ci- | trinitatem 5 (fimilia fol js Salis: & ità effe. — colorem ramorum étiam ; & haberé odo: — rem Citri: effe calidam, & ficcani àc füpti- & alia; qui Paulus de Arnábo; & Auicen- nà de Zarnabo hàbent. Sciibit deinceps de Zurumbet Auicénná, ( vbi Aduerfàr:a; Zedoariam malunt legere; & alio loco Ze: rumbet,) radicem etfe Cypero fimilem, $ qua & flatus difcucar; & vim ; alfij ; & — caeparum hàlitum emendet, àc àd alià mul: j ta utilis fit. In hac varietate cenfet Cos | fteus d Zürumbeth primüm Serapionis, | idem effe quod Auicennz Zedoaria , (eu —- ta vuriufque hiftoria planedoceat. Secui dum vero Serapionis Zurumibeth ; Paulo Arnabo effe. & Auicennz Zarnabum : huic enini ádícribit Serapio; quà Paulusfuo Ar-- nabo. ( Verum; eos qui ità fentiánc falli, &- cenfent; cümi Arnibo mültorum opinione árbor procerá (it; fuauifsime frágrans: vel, vt alijs pláceat, plantá quaedam , nunc illó nomine incognità. De Zurumbet vero Auicennz; & eiufdem Zedur ícu Zeduár identürhobia triplicem plantam Zurumbeth no- rábes mine propofuiffe , vtpoté Zedoariam offi- cinárum oblongam ; quc Zurumbeth vel Zerümbeth eft Auicennzc , quam Cyperó fimilem, fed minorem fcribit, & vini; allij; ác caeparum halitum emendare, quod no. guod no- | ftram Zedoariam faceré , eiusque grátia ex- - peti, notifsimum eft: imó & vteri flatus và- enter difcutit; quod füo Zurümbeth Àui- cenna adfcribit ^ Alterám effe Zédoariam rotundam dictam , qua: Zurumbeth pri- mumi Serapionis & Zedoaria Auicennae qur Zedoàriam eft: qüamuis non défint; qur hoc eft; cum Anthoraidém effe velint; vt Dodonaus & Matchiolus. wi We 2 efle egregiüm illam arborem in Libano que Zins - bo Auicéntize, hodie adhücin- T. VE T. OUS i. t^ Renodeur de mat. med, libi. feH. 3. cap * "V 4d unerumanaro. 5 parta. Int Jgjbz.maHieg74» — a dd. remat. capa. oux fnm t - menfis exhibet : qua de re inter arbores. CasPaní BavHiNi THrEATRI PDOTANICI 664. pes : : Me, et ut T 7 $5 cogfiítümaforte.quam à. os / Sa- A ciíci ;aliasoblofigátf terctem; alias órbicu-- licis quandam fpeciem fecit & circa Hafe- — latam & nodofam: fic Zedoarie, cuius na- pum obíeruauit, quamque indigenae Safsaf | turae ficut & nominis Zerurnbet particeps vocant, Arabum Zarneb, Zarnabum , Zar- — fit, eueniffe.. Necobftat quod Zedoaria ea nubeth , "lheophrafti Oleagnum , Aegine- | rotunda adiuncta longa. appendice ; Ari- tz Arnabo, exiftimat : quam arborem, ftolochiz rotundae fimilis non (it, quando Safsaf Syrorum nomine, hiftoria Lugdu- Ícorfim infpecta, (qualis plerumque ad nos adfertur , etiam Auicennáe & Serapionis Verum Paulus Aeginetafüum Arnabonon — tempeftate afferebatur, ) Ariftolochiz fa- dicit arborem, n ex aromaticis effe: nec — ciem habet. Ex quibus fequitur in Ara- dicit vnguentum effe, vt Brünfel(iuslegit, bum pracfcriptionibus , vt 1n. Antidoto c fed vnguentis mifceri. Aft, dum rem re- B gemmis Mefuci : cum Zedoaria & Zu- Ctius confideramus , credimus cum Co- rumbet codem facpéloco expetuntur,non ftzxo 4; vtin principio monuimus tam — aliud tamen , quam vulgatam Zedoariam longam, quam rotundam , vnius radicis effe affumendum, (iue longa fit fiue rotun- partes diuerías effe , ita vt longa & vulga- / da. Vcl, (i mauis imitare eos P, qui inopia ris Zedoaria, fit rotundae, quam aliqui lo-|. Zerumbet, Zedoariam rotundam fumunt: . ripedem fiue Zoppam vocant , appendix, ficetiam nihil refert, (i pro Zurumbet, Zin- . cum nec fapore, nec colore;nec odore diffe- pres utamur: vtpote cui Serapione atte- rant, ficque vulgaris Zedoaria ,ab Avicen- ftante, fapore & calore , adeoque facultate i na & Serapione fit defcripta. Rotundam . fimile eft. At;quid fit Arnabo Pauli, & Aui- - autem partem , Zedoariam : longam veró cennz Zarnabum ; quid item Auicennze £ X appendicem, Zurumbeth , yeluti res effent C Zeduar, (nifi Geidwar legendum fit;) fate- iueríz, Auicennam nominafle, ignoran- mur nos ignorare: quemadmodum eos,qui tem ex quali nam planta aut regione, eius: Arnabo Pauli Zedoariam: aut qui vulgaré . modi radix proueniret : fed cum vidiffet, | Zedoariam , Auicennze Zeduar efe exifti- in frufta rotunda , interdum veró in ob- mat, falli ftatuimus: nec minuseos qui Ben longa concifam , ad finum Perficum vehi, album antiquorum , Zedoariam ftatuunt. SETS efTe exiftimaffe. Hac etiam de Reprehendit etiam Garzias Á cos,qui Pauli ca fe, & quemadmodum ipfa radix ex India pinantur: quia Arnabo Pauli arbor fit pro- in alias regiones transferatur, duntaxat cX- cera , fuaui odore fragrans: Zerumba ve- prefsiffe. Certé etiam hodierno die , di- rO, graminea planta. "Quainre & ipfe re- uerfum eft pretium , eius qua in rotunda D prehcelitidor cum apu dPaulum nulla ar- fruíta reíecia eft , ab eius pretio, qua in boris fiat mentio , ac nc frirpis quidem. oblongs concifa eft, vt minores Zingibe. Sed quid? Gracisne cognita? Amatus ris radices viliores zeftimentur, quam pra- cenfuit Grocis przetermifíam , vt & Loni- andes » inquit Garzias. | Matthioli fuit cerus: ipfis incognitam , cum Aduería- ententia , quemadmodum Ariftolochiz, rijs , Lugdunenfis hiftoria credit. Manar- ita & Zedoariz duo effe genera, alterum — dus 7. veró antiquis vel incognitam,vel fub. longum , alterum rotundum. Aduerfa- alio nomine Ícriptam ftatuit. Cordus m ad xia Zedoar & Zerumbet, eiufdem radicis Arnabo veterum refert: & Fuchfius » vult e cdm effe unc , hec fecus inuicem di. Zurumbet Mauritanorum , effe recentio- erre, quam Cyperum roi | ET Nis va E ps ocum vdlon- rum Graecorum Zarnabum & Zarnaba- : Ohzrentibus radicum anfra- dium, vel Carnabium ac Carnabadium, Étibus : coque Serapi | Zedoaria | : ^ iral Tidi. s spopont doariam E quod Paulo Arnabo dicatur, qua: hodie in- uxille, rotundasdue — ter Zedoarias | t India & Otiénte Rs ico Tem» EORUndasqie | ioarias longas cx India & Okiénte radices Ariftolochiae defcribere, &Zingi- afferatur. Cum tamen Ruellius 2, Carna- beris i ; Colore ac fapore , in Chinis vltimis badium Doronicum officinarum ftatua, dum id eis v quemadmo- quodex collatione compofitionum Mauri- s ?oronicis ; Ariitolochijs. & Oenan- tanorüm cum recentioribus Graecis, & co- RE EM dines vanam molem nan- rum fectatoribus Latinis ; compererit. Ad de eas : - E innere parti capo, 5 e * L TAS ; p à * 1. fe&. a. LS : i k e 3 . $ "en 7Mefues, » p» liba. Rok Hou s Qd o Sag Coftum | folia, quae non viderat pratermifi— Arnabum , eandem cfTe cum Zerumbet o» . HEAT — .. hic vero 4 , quod pluribus in locis afferit, | adfcriptas, fufpicari tamen licere, Diofco- 4665 du ee LisER PaiMvs SECTIO SExTA Cap. XII X. Coftum aliqui referunt: etenim Anguilla- A ré , neque yni guftatui fidendum : ac feruor " Coftum 76 ape & nonelle Ze- — eerte didit illi incít ; confentire hac ctiam in oariam, teftimonia Auicenn: ió- revi folo OY VD nis fatis patefacere. At xcvi hem VAM ooMERe KR edid eri | rabicus, vel Indicus efTe; (iquidem Zedoa- BUD TAMEO ORRENET radice | abICUs ; fiquidem 0à- ergo magna & vegeta fit oportere , tàlem . riv radix grauis fit , colore potius luteo enim Helenij radicem efle. Noftrum He-. | quam albo : cum Indusatque Árabicus(int lenium praeter craifum illum radicis caudi- * leues, atque hic candido; isveronigro co- cem; plures appendices quoq; digitali craf- i lore. Matthiolus vero haud vnquam pro- fitudine habet , quae Zedoarix magnitudi- | batürum fe éorum opinionem, qui Zedoa- nem aemulantür : addunt quod fi Hclenij riam legitimum Coftum eífe contendunt, — radicém exficcatam diíecueris, colorem in & Ícribit./ Siquidem nec Diofcorides adfti- B extimo cortice nigricantem fpectari , qua- ?, puletur, nec etiam Galenus : ille quidem p lem etiam in Zedoaria. Denique obijciunt quod Hellenij radicibus, quae vegete ma- — ex India Zedoariam afferri, non ex Syria: .gnaique funt ; Coftum adulterari fcribit: fatetur deefle hoc. ad notas à Diofcoride 666 que vx Coítum difcufforia & adítringente facul- — ridis tempeftate, aut Syriam huius generis 4 tate conflare : adeoque eximi; fragrantis- Coftum coluiffe , aut ex Indijs in Syriam | qué elle odoris; vt non minus ad vnguen- — translatum, frequentiori quam nunc com- 1 tà odorata páranda ; eius víus apud an- meatu Syriaci nomen impofitum fuifle. Vt / tiquos bond dieti , quam Malabathri, A- vtfit; poteft Cofli vice t Zedoaria accipi: F momi ; Caíliz , atque Myrrhz: quibus (icut pro Doronico s; Zedoaria alba, P facultatibus ac notis Zedoaria deftituitur, C pro qua tamen alij Doronicum fubftituere | €um potius grauiter , quam fuauiter oleat; malunt. - ciat Adde; quod Cofto Galenus leuiculam pla: QvALiTAS ET VIRES. Zurumbeth Se- ne amaritudinem , & validam acredinem — rapioni x , ex diuerforum Arabum autori- tribuat , fed hzc in Zedoaria contrario tate ; excalfacit & ficcat ordine fecundo, modo fe habent, cum in ea amaritudo va- (Auicennz tertio. Recentioribus , calida ! lidior. fit & acredo remifhor. Coftifane e(t Zedoaria ordine fecundo, ficca veroter- — fpeciem Coftaus r eíle fufpicatur , cum — tio,) corpus inpinguat, (Gimbecillum rchi- Zedoaria fit acris, ac leuiter amara , & odo- cit,laudabilem generando fanguinem;) fla- re fuo caput feriat, quae Cofti legitimi fint tus diícutit. Odorem fumtorum aliorum, qualitates. At Cafalpinus 5, Coftum Sy- cxparum & vini aufert : morfai vc riacum effe exiftimat. | Quibus non repu- D rum confert: aluum ifti: : gnamus: ad 1d autem (tatuendumy; n ) ier E ta refoluit : E 1n "T M e: grauitas; color buxeus , odor non vulgaris, ventofx confert. Nol fe anáus Niecl x acrimonia , amáror , dotesque alia experi- contra Ma iw coeli contagia vtuntur , mento comprobata quales Cofto Diofco- Es tis medicamentorum compofitioni- tides adfcribit: vis ei eft excalfactoria, vric — bus mifcent. Vehtriculo vtilis, concoctio- - nasciere poteft ; vteri affectibus; atque eius nem iumando, quem, vt& rdliquavifers & ventris flatibus mire confert. Obijciunt calcfacit. "l'uflt a trigo e caufate 5 rit; Zédoariz odoteni non effe fuauem ; atque fi cum ouo forbili, vel cum vinofumatur. - acrimoniam effe amarore inferiorem : at Sic & L. ow ip. cya ? multorum etiam naribus odor fuauiffimus dam, ex Zedoaria , (alij ex Zi "à (olo) - - eft, &acrimonia ipfa longo cd quits E Galanga , & aceto parant. visi " —arnatitudo fuperior, atq; vixquidem amar we nficiunt : - m quidein guantes percipiunt, lin- PE o ita cO -suiam vero profundius & diurius feruere culo P wd M es feniunt. Dein etiam obijcitur Coftum no; ufpendunt: alij: purs. ialeni teftimonio exulcerare: ap Zedoaria n ciam 1e actis (it; vt exulceret experiendum e 3 chm iddito oleo , ac €ó Kfricato ex 3J$ corpo- Al , Nucem : c M ^ : notis in Mefue- 5$. üb.io.cap.4— t, PA 4 a US we pr TA PIN x hes d ji cap 172, €" Renedeo maner, mi Bb fits p | | 667 CASPARI DBAVHINI dunt y. Hocvinoadfrigidum tempore;parce fumendo; vtuntur. DE COSTO. 4 (APVT XIX E (Cy Cos: fpecies vna Zingiberi fimi- lis fit, & initio Zingiberis fylueftris . nomine, Aduerfarijs monentibus, vendita | fuerit; cius hiftoriam fubijciemus. Cosrvs, Grzcis Kés(9. , nómine ab Arabibus; vtvo- lunt 4; mutuato; quibus Coff aut Casf : in . Guzarte , Plor: in Malaca , Pucbo. Nam - quod Serapio & O»os? appellat ; corruptum á Pu exemplar; & Cost legendum: Ara- . bes eum nunc Gt nünc Cit , nunc Cosi . vocant. Látinis Coftüs vel Coftum : Stra- | boni Coftarium. lalis; & Hifpanis Coslo, * deducto nomine, vt liqui dixerunt (Fra- golo c referente) à. Cofto rege Alexan- driz, cuius filiam fuiffe S. Catharinam, nar- | rànt QGrsxrna plura conflitüere ; cum |. Graci, tum Arabes , tum Latini ; hinc fa- * Crüm vt mágna difputatio orta fit; an legi- timus Coftus habeatur. Vétéres Graeci, in- vr quos Diofcorides 4d ; triplicem agno- Ícunt fecundum regicnes ; quibus naíci- tur : przecellit ; inquit ; Arabicus candidus & lzcuis, eximio fuauique odore praeditus. "TuEAfRI BorTANICI 668 dii, Cardamomum ,.Cubebas $ )iper ad- A tertius eft amaris 5 graüis odoris ; qui no« minatur garyophyllata. Serapio , de Co: H . ventriculum; ctiam contra venena; & peftis — fto; omnia ex Diofcoride & Galeno exfcri: pfit. Arabes duas quoque ex fapore diffe- rentias fecere ; alterum ámarum ; alterum dulcem appellantes :: caufam huius ; Gar- hoc medicamentum , cum recens eft & in- corruptum , nullius amaritudinis fit parti- ceps; candidiusque perfiftat :vbi autem ve- . tuftate corrumpi incipiat ; àmaritüdinem B contrahere, fieridue nigricans, quam fapo- ris diuérfitatem in plürimis plantis aduer- tere liceat ; qua: recentes dulciores fint ac fuauiores : vetufliores ; teredinibus erofze. & corrupte ; acriores; amariores & infua- - uiores. Hos fecuti inter fecentiores Grae- €os ; pouíffimum Actuarius , & Nicolaus; qui Cofti dulcis meminere ; cum tamen; Galeno monente, omnis Coftus amarus fit Et Seplafiz indulcem & amarum diuifere; ,, quae hactenus nihil fere habuere, quod ve- C ri legitimiqüe Cofti faciem fine controuer- . fia referat , nec mirum, cüm nulla fere no- bis (int planta peregrinz delineationes: i- —.- mo tanta rerum eft confufio ; vt is quem. dulcem vocant amarus ; & quem amarum nominant; dulciorguftu féntiatur. Hisra- tionibus plerique moti; Coftum * been nobis effe negarunt ; & folum radices , vel in legitimo in officinis oftendi. Denique; , Garzias, in ca cft opinione ; quem Acofta Secundum locum obtinet Indus , craffus, D NA vt vnum duntaxat Cofti genus leuis ac niger, ceu ferula. Tertius eft Sy- riacus, grauis, colore buxeus, odore feriens. reitantiflimuscenfetür récens, candicans, omnino plefus, denfus , aridus, teredini- bus non erofus ; minimé virofus ; (qui e- dendo non fit , Oribafius € ,) fapore mor- daci acferuido. Idem refert Aetius f. Oribafius v. Hic tàmen alibi e Coftüm habet Arabicum & Indicum ; ac qua Dio- Ícorides Syriaco , ille Indico tribuit. At; Plinio ^; qui Indicüm duntaxat - vidctur, radix Cofti guftu feriens ; odore eximio , frutice alias inütili : primo ftatim introitu amnis Indi in Pafale infüla: duo eius genera, nigrum , & qüod melius, can- dicans : pretium in libras x v 1. Auicenfiae fpeciestres funt, Arabicusalbus, leuis; aro- maticus:alter eft Indus, qui magiscft leuis | y vein E — E CNUE "PERS S . (S Mbxpwpips. E rmika Jom rt oo NA efle credat,& vtquidam nifi collatione qua- dam cum ámáriore; vel acriore Cofto duis cem nominare cenfet. Gálenus de Cofti differentijs; quod nobis conftet, nil habet: & Theophraitus i tantum Coftum nomi- nat; inter ézquae ad vnguenta expetuntur. At Paludanus, notis fuis in Linsfchotum K; quatuor effe genera fcribit, Arabicum; Sy- riacum , Indicüm , & quártum quod Zingi- beri fimile fit. Nuncradices qua Cofti no- nouiffe E mine oftenduntür períequamur ; ab Arabis - co exorfi. 2H Cosrvs Anazicvs: Radice eft Zin- Eettoptiata | , fubftantia & figura can- didá; lzeui; pollicem craffa ; vnciam & feí- quiunciam longz; hinc inde tuberibus ob- - longis donata ; intus fibrofa; fed pallefcenz dt fmi tap d c de miis. Ind. c e | lib. CF chpaiz, à 55.9. bifi. plans. cap.7 k 4. part. té, etiam zias; (& cum eo Acoftà;) cenfuit ; quod. ifpania , vel in Italià natas; pro Cofto , Pj d hr caps í die Re " T CI ine c: i 669 té , etiam ad luteum inclinante , odore in- | tenfo ac iucundo ad Cuprefft , aut Cedri Libani odorem accedente, guftu acri: in- B dore autem valde acri , aromáti fimili &- terdum & buxea vi(itur, vti vulgata, odore & fapore fimilis, fubamara (eximiae amári- tudinis , Clufio,) vtraque , caetera fimiles. "T erédines etiam vt Zingiber fentit. Huius fru(tüm, intér magnam Zingiberis copiam forte repertum , fpecimen futurum , Vale- rando Donrez Flandro, Venetias ituro , & inde in Syriam fimplicium caufanauigatu- ro , Gefnerus dedit : (icque à Turcis infti- toribus ,fz»pe haud ita magno pretio emit, vt qui Zingiber fylueftre putarent. Haec C perficiem ductarum , vt in Rhapontico Venetorum Medicorum collegio oblata, digna habita ; quae inter lectiffima Theria- cae parandz (implicia anno CIo Io rx i11. infereretur : iamque ,€ Syria & Aegypto; Venetias magna copia aduehitut , quae Ze- doariae aut Zingiberis eft effigic. : Nouzxw. Hanc radicem , primus Vale« randus , Coftum verum cenfuit: Aduerfa- ria , Zingiberis effigie Coftum- Arabicum & Syriacum vocant, addentia : ctíi non fit Coftus genuina , tamen quia & radix eft; D rem fh: eximiaque odoris , faporisque gratia aro- : matica pollet , merita videtur parem Cofto laudem & gradum , qua pracferenda non modo officinarum inodora radici ; fed etiam Zedoariz , quae minus odora, aro^ - matica, & guftu grata eft. Cofti quoddam genus Zingiberis radicibus fimile , Clu- fio m. Coflus Arabicus Camerario n. Àt Coftzeus o diffentit ab ijs; qui hunc legiti mui effe Coftum putant , cum. huic le- uiffima & acrimonia , & amaror , & odor E Rauwolffius r referat Coftuiti Syriaca infi: fufpicatur vero ; Cyperi Indi potius; | em Cofti p: Coftus Syriacus Arabicus, ugdunen fi & Tabernemon- tàno. Hunc Coftum Arabicum Diofcori- dis Cenfemus : etfi Anguillara Zedoariam 1 Coóftum Arabicum faciat: vt praecedenti capité monuimus : & Cacfalpinus ; Cala- : M m GaeWam, à nManbl/uó. 0 horis in Ment. , d. wet wet MiIMVS SEÓTTO SEXTA Cab. XII X. ffürh Àrabicum ve- CosrvM album * feu Arabicum fic delcripf : radix eft Cen- 1 taurio maiori fimilis; duum vt plurimum F digitorum latitudine, etiam minor , denfa | & candida: que per tranfuerfum in partes fecta, ex Oriente huc affertur : Enulze 1 campanz inftar fabrüfüm liquorem cón« A tinens , rofcidis guttulis , perfubftaninm € eius difperfis : fapore vehementer , cum - aromatica gratia , feruido ac fübàmaro: o- P nares feriente. Eligendus folidus , candi- rH diffimus , plénus, & minime teredinibus corrofus : fapore & odore acerrimus & fua- uiffimus, hz enim recentis nota funt. S milem & Cofteus 4 propofuit : allata etiam nuper eft ex Indijs radix alia ; crat | fiorem Zedoariam magnitudine duplo (u- ' perans ; colore albo , (i tranfüerfim feces, - pukhro quodam fibrarüm ordine diftin.- Ca , à medio veluti ceritro ad extimam fu« atqui odore hax leni aut nullo, acrimonia cum lingua admoues tenui, amarore vero vbi vuufuldin deguftaris , tam infigni & | pertinaci, vt vix tandem fauces abluto ore expedias: que omnia radicem hanc legis | timo Cofto plurimum abeffe, perfüadent. CosrvM SvmiacvaM vel flaüum etiam re-. — fert , Arabico per ómnia fimilem , tnaios | rem tamen , & ad Centaurij maiorisradis cém propius accedentem , fiquidem colo- nunquam ad Centaurij ruborem inclinán- tem ,quo fere folo ab Arabico differat, cum guítu & odore eidem omnino refpondeat: qui quoque ex Oriente , in frufta per tranf- uerfüm di(fe&us veniat. - Elige idum ple- nuim , folidum ,guftu & odore acerrimum - & iucundüm; à vermibus etm cor-- rofüm. Vterque munc rariffime adfertur, — | fed ipforürn loco vel Thapfia, vel Enula — |. cuiuídam radix, vt infra dicetur:quamuís — | circa Antiochiam reperiri, quibus Chef? n« mine cognitus fit. T aiino 1L Coóstys nus huius radix facie &t TIAE. LI CLUU p oaBss. CasPARr BavHiNI THEATRI POTANICI |, DOLENS. etiam duld ; tainetfi iam fencícens intér- düm àmarefcat: nàm recens acri guftu eft, vt reliquà atomáta, (&, vt Camerarius x, fubftantia intus alba ;laxa, rara, & friabi- li : facile in puluérem abiente , Acofta ) caule foris ftriato, intus multà medulla al- bainfarctó. ^ — zu : : Locvs. Nafcitur, Garzia referente, cir- cà Guzarate, inter Bengala , Delli & Cam- . bayà, in Mandou & Chitor: quem mercaá- B tores 1n Ormutz exportànt ; quo Corafo- . nes & Péríx confluunt : inde in Adem,quo; huiuscum alijs mercibus emendi gratia À- rabés & Turca conueniünt; indeque multi currus , Cofto & àlijs mercibus onufti in Amadábár; qu& régni vrbs primaria eftin deferto (ita , & in Cambayete , vrbém non. proculà mari fitam, deuchuntur: vnde po- M per maiorem Afize, nonnullàm Africae partem, & vniuerfam Europam , diftribui- . tür cuiustamen exigua àdmodum quanti- C tasin Lufitaniam defert (6: inde Àntuer- piam , Clufio monente: ) ità vt mirum non ^" : JIBAÉR. : —. fit, fi ofbcinz eiusloco alio medicamento — 7 . reo tecta: fubftantize candicantis, intér- — vtantür, in regionibus procul àLufitania , dum ex cinereo flaucfcentis coloris ; quz diffitis. Indie Medici hoc in multis medi- . viole, feu ràdicis Iridis ódorém ,, Prefer- caámentis vtuntur , eiusdue in Malàcà plu- rinius vfus , vnde in Chinarüm regionem vehitur: máximá quin etiam pars in Afia minore & Syria confumitur , vt & apud A- rabes &Pérías: hc Gàrzias. Lintfchoto & quibus locis cius víüs pérmagnus eft. ES NoMik. Án fit Coftüs Indicus Diofco- admonet. Coftus Indicus ; Malaijs ?ucho » aliquando fub- dictus,Lintfchoto a; quo nomine ab ipfo e nares feriat Eun | am pae tur; quae fane figura cum Clufij — Kaar Sof capitis do- & Lobelij omnino conuenit. Verum Cla be lr 3 A — nosin a ono o ,* -- Manb. y in Garziam. eiat : . fio-nonvidetur huius Cofti dec " vetérüm Cofto conuenire: quia 673 ^ ridis defcriptione manifeftüm fit, illorum Coftüm radicem fuiffe ; cüm ait : funt qui radicibus praeclaris Helénij Comágeni ad. miftis adulterent : at vérifimile non eft, truncüm àut rámum fruticis cum radice tantam fimilitudinem habere , vt radice adulterari poffit. (Adde, quod Pliniusra- dicem diferte appellarit) At Garziz Co- ftum, radicis minimum habere, & fere ni- hil nifi lignum effe fuo cortice contectum : B quiunt , cortex videtur : figura Sámbuci a-- 4 & Garzias 5 dicit Coftum radicém non effe fed lignum. Quare , aüt véteres Co-* ftum ignoraffe , aut Arabum Coftum ( fi- quidem hic defcriptus Coftus, illorum Co- ^. ftus fit) à veterum Grecórum Cofto diuer- fum effe: hzc Clufius. Verum Ácoftàqui eadem fere quiae Garzias refert , admonet, effe qui folius radicis vfum dicant, quos no- tare conueniat , minórem partem rádicis effe , maiorem vero ligni , & altérüm áltero . non plusvalere, hüncque laudatum & non C adulteratum Vlyffipona haberi poffe. Sic Lintíchoto , Coftus priuatim lignum eius & radix cít: quamuis , vt Fragofus , radix melior pars fit. Addit Garzias,vnicurm efle ui ex India adferatür: quod autem tam doen nomina fortitus fit , pütát negotia- tore$, qui ex varijs regionibus oriundi erant, occafionem prabuiffe. At longe alia de Cofto Indico Bellonij.c opinio eft,quam doctis confiderandam proponimus: qui, de ftirpibus in infula Creta nafcentibus agens, D Nowrzxw. Vtramque hanc radicem. 1 P " code haec habet: fupra Chifami arcem, eamon- tis parte qua Calohierorum monafterium fitum eft, Artichoca fylueftris m cref- cit, paftoribus Agriocinára appellatum, cu- - ius radix cubitalis longitudinis , & hümani. cruris craffitiei , foris & intus nigra, pyri in modum turbinata , quam Coftum Indi- cum in Aromatariorum officinis venalem effe afferimus: intelligimus autem nigram illam radicem , quam Coftum. nominant, quamque — eredimus. Sed hac de re, inter Carduos a-. "gendum erit. - 4 AIL. .IV. Cosrvs Moluccenfis duplex ab Aduerfarijs proponitur, alter Con r1co-* sys » alter Licxosvs feruidior. Alter maior & arboris maiufcul , in- b cap. de Pipere. € fi, deris. api. rF d y LisER Puuwvs Srcrió SexyÀ Cb X]X iptio cümÀ ST ex Diofcoz- 'dum fimulantes, à ab omni antiquitate in víu effe E dix eít noftro Helenio per omnia fim " "oa E 674. IL COSTVS CORTICOSVS. —— ultioris & cinerácei rugis & plicis £c quens fapore & colore vehementi, IV. COSTYS LIGNOSVS,— | . Alter minor, radici Solani fylueftris val de fimilis; colore diluto pullo, guftu vren« te, vt vixardorem lingua ferre queat. Has. duas radices ay uh Coftum admo-- áunáio Rupellenfi Mé dico accepere , qui à naücleris e Moluccis redücibus habuit: quibus iam perfuafum - erat Cofti effe fpeciém, tametfi parum oco. re effent,quod vti non inhiciantur, ita 7: 15- rem vt potiorem retinent. Cofti Moluccerifis corticofi nomine etiam Lugduhenfis propofuit:at l'abernaemon- — tanusalterum fub Cofto Moluccano: alte» — | rum vero maiorem, fub cofto altero pere- — prino, quem Lobelius 4 Coftum effigie | | radicis Solani furiofi nominat. Nunc fub- ijciamus Cofítum & amarum & dulcem of. A. CosrYS AMARYS OFFICINARVM: f. denfior tamen & folidior , & ob co rem magis percocta , quaprof minus in ex(iccando flauefcit ; min m prolra oltre cocta humoris plus habet, quo 1nter € 675 Li LO &v . COST ^ vwero, vel intempeftiue effoffa , aut negli- * genter ficcata, liuet , aut fufca eft : lineis eft ' in cortice tranfuerfis , medulla alba & ma- gna, fapore amariufculo , vt & noftra , non 4 tamen adeo acri: inueterata, ingrato admo- F dum & virofo eft (apore , medicato tamen: . affertur vel tranfuerfim in taleolas incifa, . tumque-orbiculato rugarum habitu , He- lenium noftrum refert : vcl per longum — incifà, | : Locvs. Hzc ex Comagena Orientis re- gione aduehitur , & pro candido, hoc eft . Arabico Cofto vfurpatur. Admonuit etiam . nos Diofcorides e , quoídam pro Cofto, Comageni Helenij praduras radices ven- dere , quod deprehenfu facile , fiquidem . nec guítu feruet Helenium , neque vali- lum odorem vibrat , vt caput tentare pofi. epu afA T EC MU NowzwN. [nula | Comagena Cordo y* Coftus officinarum Aduerfàrijs : qui adul-* terinus , Lugdunenfi: Coftus Comagineus - adulterinus officinarum , Lobelio £: Có- ftus officinarum amarus, Lonicero , Ca- ftori, Taberna: nontano : Coftus amarus Pharmacopolarum ; Camerario b. Co- ftzus i fcribit Coftum amarum officina-- rum , vuleatam eíTe radicem , ex Gargano Apulia delatam , in qua , vna leuitate ex- cepta nulla prorfus Ípectetur Cofti nota, cum fit infipida ac inodora , nullaque illi gratia infit : cum tamen Coftus ,; àcrimo- mia , cum leuicula amaritudine excelle- . fe debeat , odore maxime commendetur, , cuius nomine ctiam in odoratis vnguentis vfurpetur. | Ed | x . Lo NS 2OSTYS DVLCIS or FICINARYM (ES Bei epS. p in tonius. EL owes 676 FIGINARVM, B ewTAVRIO MAGNO COGNATVS : hic radice - git craffa , folida , ponderofa , lineis mul-- tis à centro radicis ad fuperficiem ductis, . quz Centaurij maioris fpecies videtur , etfi eius odorem non habeat, & fapore fit fub- dulci. Wer | Nowrzw. Hunc Cofti adulterini dulcis officinarum nomine, Lonicerus & T'aber- naemontanus pinxere: at Camerario Á Co- fti Pharmacopolarum fpecics maior dici- tur: Coftus dulcis Caftori.. | " "VIL. Cosrvs ADVLTERINVS INSIPIDVS: & alteram radicem que Cofti nomine ad- fertur Camerarius iungit , qua dodranta- lis fere, dura, infipida, fübdulcis, inodora, grauis , folidiffiraa , tortuofa , inzequalis, nonnihil rugofa , ac foris fufca : intus le- uis, plana , polita, fimilis fere Rhaponticz vulgo dictz , id eft Centaurio maiori EM cognatam plantam effe credit. In medio partem modice cauam habet, & in ea ma-. teria aliena, & terreum aliquid inuenitur, forte vitio quodam. -Radix vero inutilis, & afferri indigna videtur: ne vfta quidem olet, cum fuccum reddit, pra duritie cul- tro fragilis eft, minime autem tenax: ma-- bs cerata in aqua, breui mollis euadit, & co- lore pallida. Hac Camerarius. Often- dunt , inquit Coftzus 7 , alij Venetijs, magnam oes radicem ex Indijs alla- tam , denfa fubftantia , colore nigro , & . leui amaritudine , & Coftum dulcem vo- , cant: fed & haec odore caret, & acrimonie,- dulcoris , faporifue alterius vix quidquam prodit deguftata. E IIX. Cosrvs OFFICINARVM INGRATVs, fiue rHAPsLE sPECIES : Cofti vice faepe d alia radix venditur, per tranfüerfüm in ta- - leolas feta , quae craffitudine plerumque manum complet, foris fufco , intus candi- r- Midun, IR Maie ^ à didum. — ko iw Maul, i cante colo-- TENESTNSUPS SSEORARRS 677 nomine curn Itilis Coftones, quafi Coftum amarum vocant. Caíalpino isle cuiuf- dam rádix eft in taleolas cóncifà ; faporé feruente , féd fine vlla odoris grátia , qua hodié pro Cofto vénditur. Cofti génera voluit & Tragus apüd Ger- manos Coftum nafci, effeque cam herbàm; quam Radicém peftilentialem Germáni vocant ; quae viribus & odore cüm Cofto conueniàt. Alij, Mentha Sàrracenica, Cofti vice vtuntur, Aiüàto àc Lacuna mó- nentibus: (& Fuchfius fufpicátur, àlterüm ex Coftis officinàrüm , huius Menthz rá- dicem effe:) alij , Lépidij rádice Amáto: . alij; quadam planta Elaphobofcifacie, quae - : ( cum Coftó nil commüne habet Matthio- C quam fotu & fuffitu opitulatur ; imp lo, (quam Píeudocoftüm vocat) & Lóni- cero autoribus. Sunt quibus Chriftopho- riana, Coftus niger perperam dicatur. Alij Angelicam ; Coftum nigrüm feu Indicum appellant; cum Coftum non obfcure refé- rat Matthiolo; propter infignes vires, odo- ris fuauitatem , infignem quoque acrimo- niam & amaritudinem leuem : fubfcribit W'ckerüs : & Cofti fuccedaneam facit Co- ftxus. Cum vero àdéo fit incerta Cofti hi- plicemus.. Galenüs , in fuis. aésGaNepeehug Helenium Cofti fuccedaneum fecit , 2i adss , 0c inquiens : nobis plácet fi Ze- doaria vulgata fubftituatür , cüm acris fit; leuiter amára, & odore fuq caput feriat; quac legitimi Cofti funt qualitàtes. Nec Mátthiolo difplicet, qui tàmén cum Coftgo; non folum Zedoariàm ; fed etiam Angeli- cam fubftituit: pofterius Lonicerus & Frá- gofus approbant. Qyarimàs kET | ridi m vim habet excalfaciendi. Galenó & Aegitieti n , leuiculam plane àámaránt plurimam autém àcrém & càlidam in fe qualitatem fimul & facultátem continet, adeo vt etiam exulceret , & in quibus ex- cálfacere partem quamuis , aut hümoren th. dbrepis (Oh Dhz.6nOnba[ n.Coe, O. nma V fte p r4 Uo. PYSMEM $ Fernel. lib.s. method, med, cap.26. LigeR*PmrMvs SECTIO SExTA Cà». X]X. olore , eprtice craffo, fubftantia rà- A áliquemn ex alto àd füperf Pratér hic B rum dolorés congruit ; Galeno : in oxy- oria, quid fubftituendum cenfeamus, ex- D füei , o viRrs. Coftus Diofco- E óoltum confügitür. Idem &^ Aetius o. Calefacit Oribafio p ordine - quárto. Auicennz véro;calidus in tertió; - ficcus in fecundo : Auerrhoi cálidus & fic-. | cüsiníécundo. Diofcoridi 4 vim hábét - vrihas ciendi mehftruüáque ducendi; à vi- | perà morfis füccurrit, fémunciae pondere | potus ; itemqué péctoris àffe&ibus ; cone . uulfis , inflammátionibusqué ; ex vino & - algfitchio (ad ruptà ; conuulfà , & late melité in potu Oribafio r:) làtum lum- bricüm ex aqua pellit , (ob amáritüdiném | quae illi init: venerem ex mulfío ft mulat; (per flatuofàm. quàhdàm humi ditátem qua ei iheft ,. Galéno & Áegin tz :) contra febriles ripóres, ante àccef-. fionurm initia , nec nón étiam páralyfiny: ex oléo pérunctione prodeft ; (1dém Ga-? lenus & Acgineta : fic etiam in refolutis & | iÍchiadicis:) Vteri vitijs , tar impofitu; | rum 5 enim vterum éxpurgat ; & ad com cipiehdüm iüuat: vitia cutis (àd contra- ctas velut ex fole maculas , Galeno) cüm | áqua vel melle illitus; emendat. Additur ] in malagmáta & antidotà. Apud Mefüem - electuarium Diacoftou , ad vifcerüm ob- ftrü&iones (in temperatura frigida & hu- mida) & hydropis principium. Eadem fere defcriptio apüd Auicennam t & Se- rapionem. .Sie & oleum Coftinum Me- cinis vfitatum , omnibus neruofi generis affectibus frigidis confert, vt etiam. páralyfin ac vehementem rigorém fpinze illitum iuuét, canitiem etiam prohibet, corporis colorem & odorem commendat. Cuius olei Auicenna & Serapio duas de-- Ícriptiones habent, Antiquitas » Cofto | périhde ac Thure füpplicabàt : quare hu- jus fuperftitionis gratia , aut vnguento- rum delicizrumque caufa , emebatur. | Etiamnüm x externis medica- — BA sS w X P a I. e WS E CasPARI DAVHINI 5E CFRCE MATE LAPVT Xi VxcvMaA Officinis dictaradix , cum /forma & viribus Zingiberi propior fic I 1 Cypero, in hancclaffem , ctiam Dio- coridis teftimonio, (licet de ea capite de eun relata: fiquidem omnes Cypero 4 huic radici aptifsime conueniant: itavt vi- deatur , qua de eà fcripfit , ab alijs audi- ione accépiffe : eius haecfunt verba: Aliud yperi génüs in India nafci tradunt , Zin- | giberis effigie, quod manducatum Croci vim reddit, güftu amaro fentitur,& illitum E prafentem püilothri vim exhibet. Ft Pli- nius 2, eft per fe Indica herba, qua. Cy- peris vocatur, Zingiberis effigie, comman- catà croci vim réddit. Dulé: autem eft, ice rótünda & longa. GV A: 6C Mo E , CvnevuA Loxca : radicem habet, craf- fitiem minimi digiti zequantem, (extantem - communiter longam ; Zi aliquan- s DN ps9. d oc notae à Diofcoride CyperoIndico tribute, g iniit. Difapidis, cap g, THEATRI PoTANXE modicé fcabram , medullam ex croceo co- lore, aliquando in puniceum declinantem, ponderofam , denfam , vtrinque radicibus minoribus brachiatam : quarum aliqua breues & oculatis bülbis fimiles funt , ac obfcurisfoliorum veftigijs precinctz: gu- ftu fubamarze , cum aromatica tenuitaté acres & odorata, que manducatz croceum Íputum reddunt,& aqua vinoue maceratac, croceo colore tingunt. CvyncvMA. Vero RÓTYNDA , fubftantia; pondere foliditate, colore, odorelongxré- .. fpondet : figurt rotunda , aut modice ob- longa, & Ari inftar ouata, cuius magnitu- dinem aliquando aequat : non fecus quam - longa fibris donata, fapore illa multo acrio- re; feruidiore ac tenuiore, praefertim quae fubítantia rariore conftat. Eligenda pon- derofior , denfior, qua nondum teredi- nem fenfit , quz diu acrimoniam in gu- ftantis palatorelinquit, & aromatum mos C doeftodora. Hanc radicem cenfemus Cro« ci Indici nomine Garziam c propofuiffe, : fere: eft haec radix recens intus crocea, - oris vero Zingiberi perfimilis : folijs Mi» lij maioribus (vel, vt Acofta; Orchidis qua Berapias dicitur, moioribus & latioribus; colore foliorurn fcillz , dilutioretamen & tenuiore) caule folíaceo: &, vt Acofta , é tolijsfimul implicatis & fefe mutuo amples xantibus. . —— D "Locvys.- Nafcitur plurima in rezionis Malauar parte ; videlicetin Cananor & Ca: lecut; (in Corhin & Fanor ; Acofte:) fic etiam in Goa, fed exigua quarititate: & ma-- gna Copia ad Arabes, Perfas, & Turcas de- ertur , qui omnes , apüd fe non nafci , fed ex India adferri , fatentur , Garzia monen- |. te: Linfchoto e referente, in S. Laurentij infulajinTaua, in Sundá, Madagafcar,&alijs India locis copiofe provenit; cuius EU ram , cum flore natiuo; Iridis forma exhi bet, & plantam lilio albo fimilern dicit. Ad- fertur ex India , & frequenter inter Zingi- ber; praefertim in Vehtétorum pharmacopo: | lijs reperitur. E OMEN, Kvztéj; idv; Diofcoridi : PP perus!Indicus Díofcoridis & Cürcuma offi- cinzrum, Cordo f, Fállopio £z; Lonicé- übde rebas Oper a pod eripi ip Ur pipi FU ro, Ca- * - tia Íp ecies, vel Indus, Amato : Cyperi fe- cundam fpeciem Matthiolüs Curcuma effe putat, inquit Lacuna : Cyperus altera, rà- dice luteà dicta Curcumá , Cáftori : Cype- ris Indica Gefnero i: Curcuma longa & rotunda, Cordo &: Curcuma , Cyperum Indicum effe fufpicantur Braffauolus & Co- ftzcus: Curcuma officinarum, CyperusIn- dicus,Clufio /, Lobelio & Taber&aemon- tano: Terra merita (quamuis terra non fit, — fed radix) Ruellio, Aduer(arijs, Lobelio m, . &Lugdunenfi : Crocus indicus Garziz, - Acoftze, Lugdunen(i: Crocus Indicus, fiue Curcuma , Guibet Malayz , Linfchoto 2: appellatur hzecradix in Canara lad: (ic e- uam in Malauar j fed pfoprie Maniábe , à Perfis Darzard , quod lignum Luteum fo- nat: Multis etiam Arabum Curcum dicitur & apud Turcas Sarotb, Acoftae,. Lufitanis MNT d Saffran da terra. Germanis, (Pilburg, Hu- — iusmentionem videturfacere Àuicenna o & Oaledfiun , fiue Caliduwuum à pellare, fed , vt Garziás , cum dubitanter hacc fcri- de re fibinon multum perfpecta , nihil a£ firmare licet. Fieri autem poteft , vt voca- bulum corruptum fit , & hzc radix initio Arabibus Zled vocata fit , quemadmodum & Indis , poftea vero corrupte Chaledffim. Serapio p de hac, fub Cyperi fpecie in In-- dia, egit, ipfum Diofcoridem imitatus. Ve- rum hic notare conuenit 5 Curcumam $i - rapionis & aliorum Arabum , vt Matthic lus, Fuchfius, Amatus,Braffavolus, C gefalpi- nus & alij monuere, non effe éam radicem, - quam propofuimus, fed noftram Chelido- niam, vt cuique conferenti ea quz de ca di- cát, cum ijs qua à Diofcoride "à capite de Chelidonio proponuntur , facilé patebit. Verüm, alij Chelidonium maius volunt: contrá vero Braffauolus v Chelidonium RIMVS SECTIO SEXTA Cip. XX. bat; aliorumque autoritatescitet tanquam. EG GP pL pr Ces o ES . 08 w'fo, Czefalpino : Cyperi genus quod India A de factum , vt poflea:pharmco &i;Cuf- . mittit, Matthiolo; Fuchfio 5: Cypéri ter- imas Chelidonge radicem effe credide- - rint. Fuchíius t hocquidem concedit;fed addit ».cum inter fimplicia medicamen- ta antidotum Diacurcumz conftituentia, qua à Nicolao falfo Galeno attribuitur, | nufquam inueniatur Chelidonium , cer-- tum effe apud Mefuüem Curcumam idem fignificare quod Crocum : & huius antido- ti defcriptionem deprauatam , legendum- jue 2jd xeóxs , id eft, € Croco,quemadmo- | B dum & Fernelius 4 legit. Errant àutem ij, qui ipfam Cürcumam apud Mefuem;, Erythrodani , feu Rubia tinctorüm radi- - cem effe volunt; vt Chriftophorus Hone- - fti x. Nec etiam vulgata Curcuma, Auí- .cennz Zurumbeth,feu Zedoarialongà eft | quod aliqui y fufpicantur : neque enim - Curcuma fotentem halitum commendat; | neque infignem illum croceum colorem ' Auicennapraetermififfet. —— P. Uu OvaLrrás & vi&gs. Calidam &ficcam | C effe, fapor amariufculus declarat : nam, vt - Garzias 2, vehementi amaritudine & a- crimonia ; düm récens, eft, caret; ob mul- : tam humiditatem, (fed paulo poft aliquan- - tum amaroris perfentitur , linguam vren- - do, Zingibere tamen minus. Acofta ad- dit;) ficcata vero acris eft, féd nonadeó vt Zingiber : ac fine noxa fumi poffe putat. | At, vtLinfchotus a, guítu primoquidem - pullum faporem, aut facültatem difcernes: — E paula pit tamen acrimonia os radetur, & & quafi exuretur.- Vulgo cum in Goàá , tum "apud Arabes & Perfás , ad cibos tingéndos & condiendos utuntur, eo quod viliori pre- tio, quam nofter Crocus, qui apud eos e- tiam prouenit, ematur. Huius tamen etiam - in medicina vfus eft, praefertim autem in ocularibus medicamentis: tum etiam ad pforam, fi cum mali Arantij fucco ; & - Cocci fiue nucis Indica oleo, ( ow R rum Acofta addit,) miíceatur : quibus — | affectibus Auicenna 5 Chaledfiuim j ibe ; etfi facula - | h — decompofitisme medicamenior. Í dnCnibg "nan hifi. cap.78. P 7. à iconibu — n dri. 4. Ind. orient. cap.3. €^ 7. o lib2.cap.195. p capi92.- : u compofrtiene : tà ; M t ^A brun wu ió.7. meibodi medendi de efcGÍuariis. i Mefuem eH, de gemmis, — 2. sic &* Linfébotus, paria. Ind, Orieti, cap 7. 683 Casp. BaAvH. TuraT. Bor. Lis. I. Secr. SE AP. X X. 684. Pena c , curfores & mulierculas cum Zin- A eft, cum magnam crocati liquoris OT- p 5 id i&erüm mifcere. Alijcum Cro- dat. Etijs 4 qui pro pháleris equorum. f co & Thüre, tribus matutinis ; in cero — zera poliunt ; fiquidem inducta, auri ve- exhibent. Véteres pfilothri vim tribuere, rum fulgorem ; ( quod & Chymiftz no- ! quod conféftim pilos detrahat: nechuic runt; ) mentiantur , ideoque auri loco ad - effectus réclamat ; nam pártés pilofe eà — exornàndas neas laminas opifices vfur- peruncta ; caluéfcunt , vnde recentiores pant. Ea etiam infectores lanarum vtun- depilatorijs addunt. Verum '& temporis tur. Coria quoque tenuiora apud Italos . & locorum interuallo ; & terédine ; cui, *a depilantur ; àc croci colore inficiüntur, | . & vt Zingiber ; licet minus , obnoxia, B quibus manica fiunt quas Chirothecas vo: - hzc vis languefcit ; ita vt applicata non cant ; atque adeo Croci & pfilothri - femper ftatim gods Pictoribus, tingen- vim; Coftzo autore, . dis menfis , & alijs rebüs, óptime cognita reddit. & in Mdueari, — d lin ba ip. hus I AE RSUPRIMISEA.N puni! Uy UK ) ck | E Y bd bd dd ddbddd. T IUE xx * z ne SESS per PUT qu ary 0 DU IE gi INDEX LATINVS S9 Dies. 2334. Alicegenetà 400.4. ? Acahos 6250. Allium 261.4. RAcer. - 3304. Aloe 147.4. E |N Acetum & Cereui* Alopécuros — $6.45.57.4.4.6044. i fia 4655. Ammj 361.4. | Eos 625.4. Ámomuüm 194:6.202.4. Aconitum pardalianches 657.4. Amourettés tremblentes — 234. Acotü 628.4.634.c. falfum 634. Amulum 456.4. Ácoros 6254634... Amydum 406.4. Acorus 262.43634.6534.6.628.4. Amygdaleé 384.5. 640.é.641..642.d.4. adulteti:. Amylxum frumentum — 420-«. nus 633.4.d4. Àquitanicus 637. Amylo fimilis fubfidentia ex fi- b4.Diofcorid.63o.&falífa634.c ^ mila & ogpnibus leguminibus Galatius 6414.Indicüs 640.e. — 407.4. 363.4. luteus falfus 634-2. no- Amylum 307.4363..405.£.4214. * [tras 634.c, Offiinarum 633.4. — 4574. | 634.635.4-paluftris634.c.4.636. Anabafis 241.4.233.4.b.e. 4.Ponticus 641.e. verus 625... Androfacc 237-€. 626.4.vulgaris 634.6. Anethum ^—364.6.446.4.451.4. Ádatcá . 384.4.6. Angelica 677.4. Adarce 284.4.28545. Anilum 379.5. Ador 369.4. Anthali mala 226.b. Adorca 369.4. Anthalium 226.5. .6.227.€. Adorei genera . 414-b. Anthela 324.5. Adoreum | 368..369.4.4.370.c., Anthericus $37 5.6.539.4. AÍchynomene Plin. 166.4. Anthora - 659.b.662.t. Alops 2434.1:24.1552.1434. Antispodium 2t5.P. 146.2.147.5.c,150. €.152.6445.4. Áparine 122.6. 4698.c.469.4.472.d. altera capi- Aphrodifia 625.4. tulisduris 157.&e. bromoides Apium 208.4.260.t. 156.4153.cDiofcorid.u49.2..7.. Apludx 389.c. 150.4. b, cd. 151. 44152,5. Gal. 144. Á qus bordél- 452.4. g. Aqua vitz ex Áuena 474-6. Fcilops bulbi senüsPlin. 19.4. Aracüs 0 23-4 Berà — 122.6,124.6. Arantiorum cortex 433-C. Atfodillus $42.4.. Arborfarinifera 386.4. Atffrodilt 5424. Arborfolijsfex brachiorum lon- Atrod;lus 374 dà tudinem zequantibus 3354. Ágem 385... Arbor in qua Tabaxir geticratur Avriocinard 673.4. | 287.4. Agrimonia 368.4. Arcontilla. 240.4. Agrioftari 397.4. Arinca i ds Plon: 356-€. . Aerorum ventifpica d. 357.4. : | Agtofteos alterügenusDod.r9.z;. Arifta. 35.4. . Ala potio 466.d.e, Ariftida - 135.6. Alaga Sufami 580.c. Ariftolochia 281.c. Alaia Suíani $8o.& Arhabo 66245.4.663.4.664.6.d.e. - Albucum (5374. Arnabialtera Ípecies lofiga radi- ^ Albucus 05374. . €€ D 659.4. . Alea 307.d.339.4. Arnogloffa so.4 b. . Algarum genus rd iR WEE Pre «4024.41 : 310 | . "^ veterum ton WE US fimilé ! frentes 285. b craffiffimae 290,4. 5.4. [Wes iv 365.4368.5. "uw hb4hhbhhbbbs iss GE US us Y 6 ArundinisIndicefoliumi 292.4. | Aruridinislanugo 284.6. Arundinum me 296.4 b.d.e. Aiundo 255.4.364. b. 275.6.281.6, Arundo Abaritana 180.4. Arundo admirandx magnitudi- - nis | 29r/.cd.é.292.4. 0.6, Arundo A gyptià 306.b.c.€. Arundo amnicá . 272 Arütdoarbor Tabaxifera 28 286.4. 3 Arundo Anglicafolijs in fummi- 1 tate diffectis 1 Arundoarmamentaria : Aründoaucupatoria 265.6.268.4. Arundoauletica — 265.4.267.€. | Arundo Bambus 278.4. | Arüdo bombyciar65.4.c.266.r.4, Arundo Cerdone ; Arundo domeftica 272.4. Do- nax 265.267.e. DonaxDiofc. 371.£.272.d. ArundoElegia268.^. Epigeio 265.4.268.5.278.4. Eunuchias 2654. ——. Arundofar&a 275.6.276.e. fla- va 276. geniculata fiuefa- gittalis 275. d.276.4. maxima atro rubens 274.6.375.4. — | Arundofoemina 264.2.276.e. fiz- — ftula 265.2-fluitaris265. d. fluta 265.4. Arundogracilis 276.e. granum inftar Secales ferens — 489.c. Grzxcanica 265.c. ArundoHifpanica 272.c humilis - 278.€. ArundoIndica268.6274.6.323.2. florida323.4.fluitans 320-2. lati- folia 321.5..323.4. latifolia . flore luteo pütictato 323. c. pu- nicea mollis 320. /. verficolor — 320-4.verficolot flxilis 3n. .. volübilis 320.c Arundines Indice ediffima e craffiffumz- ——. 290.).c. Arundo imodora 255.4264. lui . 266.4. Arundo magna 272.d. minima. ; irurido nexilis indo odorata T um s 264.4. plicatilis 278.«. | Arnndorepens | 277.6.278.7. F. Rot 3204. Arundo fagittaria 276.e.facchara- —. Xà295.4. Saccharifera293.44.e. 2954. latiua 271.c.e. faccharina 295.5. Ícriptoria 268.2.274.«. Ícriptoriaatrorubens 273.44. fepiaria270.4. folida 264.4. .. fpado 265.2 fylueftris 96.2. 1y- rinx 265.4.267 5.c. Arundotenera 268.2. textilis 265. T 3 Zubialisz65.4Z e. nbiaria 265. * — &toxica 2654. 276.e. * Arundovallaris 2655.2 70.£.valla- [| tOria264.6265.4 b.270.b.c, vul- P —garis269.44299.4.e.50c.4.£. . ArundoZeugitis 265.4. Zuccha- rum ferens 2244. Afarum 1934.543.d. 565.4. E 428.4. palathus 205.5.4.206.4.b, Iparagus 176.2.282.£ c.equiteti 242.4. paluftrisGal. | 244.c. Aíphodelus 5:7.4.541.e. acorifo- lius luteus paluftris 59.6. * Aíphodclusalbuss 42.4.minimus $51.€. phodeluscaulefimplici 542.2. pores Germanica 5564. phodelus flore incarnato palli- do 542.e1melino 550.e. fuave- rubende 542.£. Adphsdclas tceminaDionyf. 550. «e. (548.4. - Afphodelusfoliis fifculofis 547.2. fphodelusLancafüs — $124. Aíphodelusluteus55o.2. & ore & radices. 9.ce.:5o.e. minor 55o.d.e. radicibus & floribus albo fimilis 543«^. Afphodelusmaior 540.2, albus 542-4. E. | Afphodelus mariimus — 540.4. 549.4. cde "Afphodelus mas — $46.2.542 4. Afphodclus minor 549.4, mini- mus5;1.e. minimus Nordvve- gius - 552.5, Afphodelus nonramofüs 542.4, )phodelusparvus 541.4.5584. (phod ramofüs. -.540.À. eusiymeftris — 5:564, Arundo paluftris 7o A. phragini- 276.e.plocimos A 265.4. Plotia 265.2. pumila Afprella Iup»xrx Lacrr&kvSs. 259.d. E Z onn M kir cs JCaamitugun:.. — 34299. Berella "" 2404. Calaminum mel — 2966. — lenum 624.6, Calamiveterüfuccedaneü 262.4. 242.2245.4. Calamochne. 284.. Atchara 409.5, Calamogroftis ^— 19052229.5. Athera 409.6418.4. exquavis. Calamus 255.4.264.6:270.6.272. d. farina 4ogd, 2745.cAÀlexandrinus 259 Auena 147.4.149.d.157.5.284.4. — Arabicus ibid. 3510.420..442.4.463.C.468. €. 4714.alba 469.2. altera 472.4. barbata 151... barbula donata I5c.Z.erratica 151.0.468.2. ex Zea 412'7,413.. fatua 151.À.fru- mentum 471.2, Greca 147. v. 150.2.470.4. hcrba 468.4. mi- tior 471.2. murina 147.cnigra 150.2.1515.472.4.nda4 71.5.4. e Íatiua147.4.471.2.Ípontanca & fterilis 147.4 a» fterilis 129.2. 146.c.151.2.]yl. genus Gefh. 19. 4 Áylueftris145.e.150.4. 151.5. te- &orum129.2.veíca 471.0. vul- garisfeu alba 469.b cd e. Auenz vitium . 120.4, Auenataà | 453.24.473.4.474.4. p. : Baccharis 93.4. Balfamum 202.d- Bambo 290.4, Bambu folia 292.d. Bambus 578.d.291.4. .. Bafilicum 531.4.€. Benalbum 664.6. Beta 208.4.364.b. Detonica 3416. : Betula 336.4. Bezoardicaradix 220 5.c. Biblosífecüd.554.4.Euftath.324./. Diera —— 463 d. Bladum barbatum ER Bormaces 147.2. Bofmaron - 436.4. DranzeGallorum Plin. — 358.2. Briza415.c.e.416.2.418,e. Afiatica . 427.4.monococcos ^ A164. Bromos A&;ilopo fimilis Diofc. 152.».aliquibus r9.4.Dtofc. 144. EERI dM herba iu . &.145.4. | Bromus 1474242,468.5.c. 469.4. Dryonlacuftre d Ex Bulbocaftanum 224€. Butomon . 229.45230£634.£. Butomos . 190.52394228.4. Butomum -.336-4. Butomus 201.2.631.4. DBuxus CUM Sg.C, Dyne 458.4459.c. Calamacorus 32134. agrotis 34.c.81.489..92. (4c493595«96.Dioforidis Cizaui — Calamusaromaticus 172.2.255:5. - 259.4.4.670.4.Dioíc.632.2.Dio- Ícoridis quis ? 261.é. Indicus 255.b.Officinar. 261.4.624.6.625. e.628.4.1.631.c. Syriacus256.46; — ^ Calamus Cyprius272., Grzco- rum 261.4.c. Indicus 295.4,Moe- oticusó28.0. Calamus odoratus 164.6.258.&. . 259.4.b.c.d. Matthioli 263.c.e. Calamus Orchomenius 267.5. Saccharinus 295. &, — fagittalis 275-4. fagittarius267.e. vallaris — | 270,5. veterum 261. unguen* tarius259.2.vulgaris 270.c. - : Canacella 240.4. Canaria Plin. 8.d.9.4.114.6. Canarium femen - $354. Canicx 388.c.389.c. Caninus dens I16.4. Canna 264.6267.4.270.6272 4. 274.€1oemina 270.c, fiftularis 274.5. Hierofolymitana 256. 5. Hifpanica 392.5. Cannalndica —274.6322.6.3234. ftorecroceo guttato 3232. la- - tifolia 269.4. Canna mellea 295.2. rubra 355.7. faccharina 269.4.fepiaria270./. Ícriptoría 27 4.c/Tabaxir 278.4. Cannz Indice editiffimz & crat- fiffimx* 290-5.c. Cannacorus 3234. Cannabis 239.8. Caprio — —— mang exróa. Caprinus oculus . 1504. Carbunculatio 478.«. Cardamomum 263.6, Carduus benedictus 251.2. Carex 81.2:85.2.89.6.176.5.d r. —. 1904.229.b. Latinorum 339-6. Carnabadium 664.d.e.. Carnabium 664.2. CS 208.4, Cafia 4-4. Cafiols MeL Caflia lignea Ex Caffonadu - 307.5 Caftanex E 4874. Caucon Plin. 233.4.6.242.0, Cauda caballina 240.4. equina 4 2404244. Vulpina 57. gue Centaurij Ceicuità 460.b. 461. c. 3e b. 465.£.467.4.4744. adulterata $64.e. ex Eryfinio 553.e. ex Milio 568.2. optinia 473.4. E Cercuifie differente «— 464.4. t Cereuifia,. 444... 4 Chambuclümi 362.e. -[. Chamzealamüs — 277.6278.4.c. -F Chamixitis |604.5.606.2.607.. 614.0. — Cháitizitis ahgufti folia — Chamziris B. afgentco 612. €. E fBfauroviolaco c 667.c. do Chamaitislatifolià 606:2,608.4. E 609.4. d. 610. b, &é. 611. £, 612.8: * 615:2..614.4; faxaulis Lufita- nica , 615;4. — Chamairislutéàaltera | 612.c. Charxiris major candicans ve- F nisvarjsdiftiicta 615.7. lore 3 obiolcté pallido 612. c. fl.varie P 3 picto 669. faturate. putpürea 1 b:flora 606. 4. Chamixifis mínor,fl.rubello d69. 4 é.ateo vel candido éit.&612. a.pallido & albo 610: 4. 611. 4. purpureo éi5. b, purpureo fla- ueicerite 61: . putpürocoeru- lco 668. e. variegato | 610: c. Cham.:xiris minor pürpüted 618. 4. wxe2Atvx(OM . | 612.6: 665b. Charnazitis niuca 612.c. Pantnoni- | cá 608.4, faxatilis Gallica 614. «c. Varicgatà 666. b. 4, Chamiichim . s nih $69.£7 Chamapiys — -463.d. Cham:eichoenus | 185. €.184.4. ' Charadianon , 252. 4, Charte itiventid . 229. c. Chaitaé Papyto . 325. Chairtarum génera 316.4. iii no- vo Orbe quibüs vtantur. jt. sd is Clisarum viia? ES 4 Chelidonia 681.2. Cliina 170. c fpüria Acoti effigie 637. d. Choddos ^ x 4d. Choriditis jo €.397:0.399.€.. 401.€. an módo 9 pá- huh .385.4. € Cicer ic. M56 476.e. ! 449: Cimicim herba -.562- 4. | Lh * Clarecum IT 64. : ird Coftus ámarus 668.4.2. Officinar. 674.6:675.4.4. Coftis Arabicus 278.6.633:4.659. b. 665.4. 667.6. d.e. 668. e; 669. 4.c.d.£, 670.4. Coftus Contágiteus 76754. Coftüscorticolüs — 673.£.674.4. Coftüs dulcis 6684.4 676. d. of- ficinar. Centaurio magno €ó- gnatüs 675.6:676.2. Coftüs facie radicisCentauti] ma- ioris : ^—6324. CoftüsIhdicüs 665.4. Indüs 667: d.e. 652.d6.673.c.4. : Coftus Iridém. redolens $7o- e. i 4. — KL ic E "n Coftüsligtiofus —6]56744. Coftus Lufitanicàs ^ ^ 6724. ; Coftits Molüccenfis 67966744. Coftus higer (677.6: Coftusofficitiatum | 675.Zingra- tüs fiue Thapfiz fpecies 676. é. Coftüs Pharmacopolarum 675.4. 676.5. Coftus (olani radicis effigie 674.2 CoftisSyfiacs 665.0.667.4. e. I5pEKX LàiàcviNYvs x CO 355.4 Culmi- 3475 Coeccülx oriéntales 463.€. Cuminum 476.€. Coix 20.6. Cunicella 240:4. Colimbihácolus 340.4. Cutcuma 268.5679.4.lofigà 679: Combretum Plin. 104.26, £814. Officin: So ETE. Coníeruatrix $65.b. — 686.5.6814. Cotriandrum 227.4. 4634. Curmj Lan d. 462.£.465. dabis Corma 462:d. Cynagtoftis : Cornicis pes . .. Hó:4, Cynop$. | "n M CoroBopüs ri5.44.c. d.e.rió.a. Cyperella : 02.€, Corriu ccruí 116.4. Cyperis 206.2.2r. d, é;5. b. 68i: Corrudà 382.5. ^ herbáIndica208:. 681.4. Pli, Corfandá 2485: — 517.6 Coi'yinüs pes i4. Cypeti fecunda fpecies édi Ate. Copey 35.4. tiàfpecies Ibid. Coftariümi 667.5. Cypérus 159.4.166.4.172.4. à. 190i Cofüfücccdanteum ^ 67744. — 4.b.206..d.208.4.210. 6216.0. Coftones ^ 677.4. — i74. 339:5. 630.8. Diofc. 269. * Coftüim 667.b. 4 &tiusfpecies ...— 265.4. 5. Coftus 202.4. 663.4 b. Eu aquaticüs (epténttioiiá- Coftüs adulterinus 675.2. infi- ai6 b. idüs | 676.e. Cubleoet lonicus 209.4, 638- cunisalbas Mess .4. in €. 643. €. ia v^ H .Creticus| 209.c. dulcis 234. d. efculentüs 2t. e. 224. 2. gramihéa 9o:e. Indiciis 679.5. . 680. metre inodonis Cyperus longus 218. e. | An & ofitetlisa 226. €, Gértria- hicis 220.e.221.4.Peruanüs 219: : ££, fyluaticus 21. 4. odoratus - 216.8. odorusPéruanus 218. e. Cypérisiajot ^^ ^ 36984. Cyperusmiliaceaà 90.£. Cyperusthinor . 12094. Cy officinar. 16] bcomai : v. : agis Giles Romiahus. . dig Cypétus rotundus iéé. Mao i 2io. & efculetitüs e . 423.4. latifoliüis 227.5. iiodorus 213. 4.215. 4, A cüs 214:).e.ex Horida215 4Gar- manicus215.2.216.4. Hi -— .. odoratus208.42. — etiéntalis maior 1685094. initior 269.2. vulgaris 209.d. 210. 4. /669.6.6.670..6: Cyperus Syriaca an. b: Syriaci: Coftusvéfus -— JEN. rd | Zingibéri fimilis 668.4: 54-6. £x 669.cÀ. 333.5. : 4464: vi Ípliisoga zi | 388.c. - Crimnon 4Io. 4 45) 54734. Déns canis. e ns. € Crm&áos . 4i8.4. Dora — SIS.44. Ciocus nédén7. «dicis 68o. Dorotiimi Árabumi 657.4 of- 668b. — ficinar. 664.€: 5664; Cioton 4e. Diacimc oo $43d: Crüsgal — THta.e; Difesa talis - s 3104 | EphedraPlin. 23544562344 ! Ephedron 2n | Ephemerum nonlethale | 565. ydron 239.4. Equapiem — Mt - Equi cauda 24044. Equinalis: 2394. Fquifelis 259.2.241.4.Plin.247 4. icis - ets, oo» 239.4. Ecbic facie planta 23845. Equifetü. 159.4.2384.242.5.5244- £247 4,248.25.249.c. Pli233 € | ejuíqueípecies 239-4. - Equifetum alterumDiofc.247-45. | 2484.Plin.347.4248.4.. . Equifetum arveníe longioribus feds- ^ 00930-24754. Equifetum foetidum füb aqua re- P 250.€.251.4, pens Equifetum folijsnudum, non ra- mof.248.ce.ramof.249:4:25044. Equifetum junceü 248.64.249.b«.. Feftuca 122.6143.4.144-5.1477-4. Equifem maius Diofcz324.ve- ^ 148.150.4.152.«.3764. Auena- terum253.bminimum 251e ceafteriliselatior 145.21464. . Equifetumnudum 249. minus ^— humiliorr48.4.Capitulis duris |. "Variegatum Bafil. 3504. 151.6 €. longifsimis afiftis eium 242.2474. — 151€.153.4. Dumetorum 148. -breuiorib. folijs polyfpermon | «. anguftifsimis &pilofis fo- /242.243.4. breuioribusfetis . ijs 148. e. utriculis lanugi- 241À. longioribusfetis 241.ee. . minus polyftachium 245.4. te- nuiffimis & longiís.fetis 245.4. Equifetum pini fol.Pli.251.6:253.4. Mace pratenfe longiffimis 223.C. 369-4. 204.4. InupEX. XO . Fat quie 24144345. 53 ^ 69.6. 369. *. barbatum 373.42. can- didum4224. Clufinum 369.c. tactitium369.4.405.e. Gallicum 375.4. Gall.femine candido 422,P.halicaftrum 420.7. hor- dcaceum 369.«. naturale 369.7. c.nobilius 421.4. triticeum 369. c. vennuculum 370.4. album 422.4.rutilum 424 4. Farcta 275.€. Farreum 429.c. Farina 381.e.453.4.À mylea 4064. coniufanca383.2.ex Auena du- plex 473-4tolla 387.«hordeac. 454:4.455.7456.4.media 388.4. Íecundaria 388.e. triticea 453.4. 454.4. volans,volatica 387.4 Farinifera arbor 386.4. Farrago —4254.426.4.428.b.c.d. 429.4b.c.conditiua ^ 429.c Fegopyron E 5314. Fermentum | 367.5.379.€.580 4. 392.5. exMays 497.€. Ferula $40-6. ne flaueícentibus 149.4. Gra- mincaariftis recuruis 144.Z.at- ucfis mi.148.A.cffufaruba 144. e.glumis hirfut.143.4.c.2. vacuis 144.«. Iunceo folio 14 5.5.Spica e m - 24654. Plixjo.cPratenf.lanugin.148.c Equifetum faxeum 25244. fegetale Feftucago 147.5. » 4. 248.5 fyluaticum246.c iyluat, Ficus289.5367.7445.€. Ind.335.. . tenuiffüimiíetis — ^ 245€. Filix - 176.c271.D.281.c. Edula 670.4. Fiftulacriptoria — —... 274. Erica — : 205.4. Floscácri322.À farinz 386.6.387 4. Erineon ^. .537.4. Foeniculum — 4534. Ervangina ..122.4, Foenum |. 29.4. Ervilia ^ 449.4. Fonumgrrcum —122.2446.€4. Ervum — 122.2.476.e. . Foliumnardi bet Eryfimum 524.453254.533.4.c€-. Fraxinus 170.5.330.4. J reale 531.2. he cud Frit. S Wer. /529.5550.4. lheophr. 53144. Fruges343.4. carumgenera ibid. Eryfifeptruim — - 7205.4. Allan ocuat ib. 344. Ercocritum — 477.. d.vitia 120.€.476.4. Eunpie — -Xéx.d. Frumentacea 344-4. d E Pc KU hou Iu. ^73 rumentum ejufc ;genera .b. Faba 375547865104559.4. bipolar Ji Pagopyrum ——— 53tb — eaftiuum 345.)amyleü4c6.£. a 1530€. PRSE uia io ona 3394. 3734.416.4.Canar.-536 «4 folio- 373.4.422.4 b.e. craffius 405. €. 'eO 53LÉ. 9 rano nuclei magnitudime 342 2 hysod ernum 345. Ind. 498.4.495; 4b.5oo.b. grano aucllaiwe ma- eniudine 489.7. Mays dictum 3lterü 498.2.4.99.4,minus5oó; cxertium490.c.2,4914.qu0d.— Milium Indicum vocatur 488; ) loculare 373.7.416.6.2. Mar tium 5614. pullare 37354. rubrü 373). Saracenicum 495.7.529.4. 530.€.531.4.lylueftre 152.«. Cre- ticum 397.9. "Turcicum 384.*. 495445. 530.€. Vaccinum $314. Fubila 4M. Furfores 267.5.276.4.5388.6.389.6.— 391.0. 418.4. (ecal.433.«.trit.506.d | G Galbigium ^ 358. 4. Galanga 159.4. 172.4.637.€. 638.€. Auicennz 631. P.craffa 630.4.e. €36.d 640.6.641.2. fucata 639. c Indica 639.4. major 6314.639.€ 640.4. 642.d. Acoftz 645.4. : ' winor 630.4.638.4.0.639.^. 642.€.643.. [3 officinarum 631.4. fimpliciter dictué 58.«. fuba- lis 629.4. fylv.218.£.tenuis 689.4. Galangz fimilisex Florida 214.2. Galatrum 472. Galla 289.«.446.€. Garyophyllat4 668.4. Garyophylh 4634. - Geduar | 662.c.661.4. Geiduar - 660.c6.661.4. Genifta Plinij 62.2.64.5.6.65.4. Gigarta ficuum "$604. Gingiber . 647.4653. Gladiolus 189.e.190.4.206.c.d.e...— 207.5208.b.210.4.300.336.4.341 ^. €.559.4. 578.e.aquaticus 634. 2. couüleus 572.44min. 599.4. foetid? $60.4.4.márit.$64.4.4. Indicus323.4. ltalicussó1e. heus — ^ 7 6344. Pans 229.5. ' Pimij '" 209.6, ' , purpureus 562.6. 934. . acerofum ^ aculeatum. 106.€.1609.4.110.4.- 4.312.4.115.4.66.116-4.].119.d e. " achminatum E turi 84. agroftinum 12042 29 bun119.4. capitulis aculea- tis lrabcum 108.5, d, aximum 58.e. picaalpera 58.e.59.4. alopecu- roidis differentia à Typhoide 49-. TOI MT alopecuros maior fpica lon- giore 57.e.58.4, minorípicalon- giore 57.c.fpica rotüdiore 56.5.2 alpinum 98.«. amoris 261. amourettes — 232.24.6.26««. anatum : 40.£. anthoxanthon 43.€. aquaticum 39.5. 40.7:77.e.82. €85.e.1184, — fluitans multiplici Ípica 40.«.41.4. geniculatum fpi- catum 414.42.4. aque innatans 414€, arvéfe panicula crifpa23.c.2.e. arundinaceum35.2.40.7.78.4. .92.4.93.0.94.4.96.6.114. 4. 132. d. 230.4. calamagroftis di&um fpi- ca multiplicig2.2.2.enode maius montanum 69.4.c, enode minus fyluaticum 97.4. maritimum a- cutiffimum 97.«.panicula milia- cea 1412, panicula molli fpadi- cca maius Ee rig 95.6. lumosü albü 95.c forghi pani- cula fparía 142.2. fpicatü E - avenaceum 155.2.156.£.capil- laceum minoribus glumis 155.4. inofum & non lanugino- 153.2 lanuginofum glumis rario- ribus157.4«... lanuginofum ra- mofum 157.2. locuftis rarioribus 155.2. montanum lanuginofum 1)64d. — : aureum . 33.4. . bufonium IOL4. bulbotum 17.c19.4. aquati- cum 21.4 5.c.ex Alepo 31.2. Canarienfe -- caninum 8 Z.arvenfe7.2. lon- giusradicatum, maius ILe.12.). minus 12^. maritimum;afperum 15.4 [pica echinata 16.4. Ípica fo- liacea 15.4.5. cipicatum 14.4.4.al- tcrum 16.2.17.4. primum 7.4. fu- pinum 13.e minus 13. «2. panicu- — latum;dülce 154. folio varians it. . caryophyllatzfoliis;alpinum fpica diuulía 46.2.[quama- NR C hyllatum nemorofum - 474. 3544. 140.€. chortinon - 120.6. "92h Cilicium Diofc.- m58;. AÁn- 98 | P .Canarium rz... minus 13.e. Inprx LariwvS. cues —— 89.4.102.£.]39.4.223.£. anguftito- lium picis longis erc&is 84.2 4. aquaticüm 86.e. latifolium,;fpica rufa, five caule triangulo 82.e.85: 4Ápicafpadiceoviridi maius 83. d.minus 84.4.maritirnum 9I 4. miliaceum 90.4 Z. minus pani- cula fparfa 89.4.c. montanum fpi- ca varia 47.c.48.2.panicula fpar- fa maius 86.5. 2. paluftre maus, qua pan 87.4.cÍpica diui- a88.c.e. fpica pendula breuiore 85.4.c. longiore & anguftiorc 85. e fpicisminoribus minusq; com- pactis 87.e. he m dactyloides IIO.€. da&ylon r1o.2.112.e. 16. - gyptiacum r1o:e, aquáticum n7. e18.4. eículentum r18. Z.119.4.- fol.arüdinaceo maius r11.Z-112.4. minus 115.4.c.tolio latiore 114-4. cÁcoparium 117.zfecundum 8.4. fpicis villofis I16.€.117.4. Diofcoridis 74. diemoc vé qpogov 134.5. duriufculum minus. — 3r. echinàtum — 16.c.106.e.108.4. 110.4, Daléchámp.59.4. : équipun — 28.5. eriophoron 62.4. - exile192.6103.4.duriuis 74.0. — 31e dNixum . ^" 745 Rliceum — — 26.4. fluuanle — ÀL6 - folijs iuricéis;breuibus maius radicé nigta73.cbreuibus minus 73.4.6. dice alba 72.4. 7j4rdiceibatà —— 74€. - foliofpicam amplexáte 45.4. - frumentarium ^ —— 132.4 . gemmeum feu nodofum al- terum | dg geniculatum 139.6: glumis varijs 158.4.c. mofum . 158.4. hir(utum 161.c.112.é.119.2.am- ifolium maiustos.£.Z.minus - paniculisalbis 156.47. capitulo globofo 104.4. capitulis Pfylli 1034.4. latifolium maius ror Io2.41ininus -102.4.. . . holofteum alpirumb mini- inüm 2 101. hordeaceum —— 13441355. * montanumíeumaius135.Z. mi- rius & vulgare 134-6: hordeodifticho fimile 135.2. ifchaemum IOI.c. cypéroides 82.2.83.2. 88.5. — «^. folio articulato; aquaticum E iuncéüm 725.£2.7 54.6.77 t. - ij . M. 76.€.€.77.4. fyluaticum 75.2.76. «lanigerumó2.4. minimumca- — — pitulo Íquamofo 79.e. alterum .. | Soc, maritimum 80.7. müonta- ; numcapiteíquamofo 79.4.80. | 4 Ípicatumfeutriglochin 8o.& 81.4.polyftachion 6,7544. ieisdes Daledlanp:- din laniferum 62.4. leporinum 23.5: leucanthemumni 106.e. loliacer fpecies Thal. —46.«. loliaceum — 23.5.95. €. 1204. 129.5.135 ^ d latifoliüfpica angue ftiorer27.2. anguftiore folio & — Ípica172.€.128.4.miuus,fpicafim — 3 plici 129.2. fupinü fpica multipli- ci 129.*. panicularamofa mariti- mum 130.47. Ípica longiotet21.£, e.fupinum 13o.4. Tragi 35.7. lucidum Io4.€. manne 119.4.120.c.137.4. Marie 3744. marinü 81.2.82.c.89.e.154.4. maritimum g1.. fluitans cor- nunim 414. miliaceum 140.Z.€. - minimum Dalechamp. 27.4. paniculiselegantifs. | 26.2.27.4. minus 30.4. 31. duriuícult ^ * - (ne81. 4. mixtiim éx Iufico & Grami- montaniüm154.7.156.e, aue- naceum,locuftis rubris 154.d. 155fpicatum 1552 panicnlami- liacea íparfa 141-«. fpadicea dcli- catiore 36.4.paniculatum odora- tum 36.£2. Ípicatum 82.6. murorum 144.2. radice re- pente — 17.6. nemotale 156.4, nemorofüm; caliculis paléa- c&is 99:€.100.£. ere&um ibid. re* pens 99. hirfuturn 161.5.102.4: paniculis albis capillaceo folio p iet tufeícenteé molli 98.e. u 99.4ÍubhigrarecuruagSutefpi- —— Cisparvisdlperis — 99.41004; nemorum L6. higrum — 40 - M66 hodofümitzéd194.20:ave- Ta 20. 22A ij parva. D x £2 dee diat ^^ 7484 paluftré 84./.87..xto. 4.acu- n Gérmanicü 109.^.7. ma- .d. junceu " higraiqo. 44. T Eu i; TU S —. 81e. I NDEX Lacvixv$ me 24 fécalinà " ),0,72.€ r E. "ti éa166.c luziola104.2. Ma ut.canis 9. 4.lotionibus idós zeatenfis 166.c.[anguinea rr6 :2 138.544. " Panici effigie128.4. I montanutn 4 À. anguftifolur : panicula multiplici 39441404, 45. 54. aqua 7- alperó folio Heroi pendula a di3re32:4£. $us ticum 4.2. 41.2, fo-. Hipp on — | paniculatu pde 0$ itis mollib. 484. Rfoltis d TEST m 26.c.27.b.aquati- pravvaldenfe 4 Hippofeta 28.5. a cT" atifoliumgg.Z.40.4.fo» ees M 5e Hippuris 232.6.2 i. 24044. E Rt dd 37:4. montànü E ulcatunm 37 38. 4, 241. 4342. b. 33* :254. 4. 240. e. altifs.36.4. f j^ fyluaticu 3 Ww. f 247.4.249.b. E 364. Íylueft. m d cot. Dio paniculiseleganti UN a 3e NEA " PE jd QUA eM m 4. pue 1484. fo ; phalatoid & — nicul 1caalba 47.4.pa- 7 4t. lacuftri "T3 minus 56.42, r : 665544103, «4 a sip 4o d 4- — 2474249. P. minimas bs | p picamolli $6.4. tum altiffim 4L. —ROr246 ^ Sus éami- pilofum 3M t TS dà 249. bfc: e d 249.6; Be ns omentofi n24, Hir " tais | P -spinnatum UE 93:&. g. um 59.é. od 62d; cotriticum 448. b, - bn o PES fd en mo jo EUM JN^suo ^, pratenfeianeua puros 1. Holaus Plin. 1924. - pol | 95.É£. picatum 5. Holofch 00 $5244. bod yanthonLug tre $9-e.6c cenus 1 : BIS esce ARR lp RA LAM Dii 59416545161. ; ftatum Mesa, 4442 4. cri- .^, maximum 23.c. maius224. ^ Diofcor $$ 5.4. 179.€. 180. 4. b, a 424.434.Dalecham panicula magna 24.4 minus Holofk rid.179.4. guíhore fc li malls vL. PE ^. IMMEBA Hordeait : IOL4.102.€. 1 Abe. Edi: qnie. medium 30. triangulum 8 24.2541. Hordeicrem 45 $2 bx. fp 30.3145. molle triglochin 341766. tenuffü or 451.e.palea X , SE imi: 434. iA f triticca fpica com Std — dana. mir j87 x. Vidua de 44:64, vies iculo prodeunte sint : P xoi Per eee «150.4. xe R ceum C, H emis velRabis xs typhinum sre AS pss E .6152.6.384. pt ' fan UTRUS ibid. typhoides ,afperu 5244-5 4€. i i'9 435: .C d.e, 438. d a6 E guinanum — 51.4.c.4. alte m primum 71,472.c, Achill 465. v choenanthi j& 116. b, reclinato rum 52.4, 5. £z cult binis angulis * illeis 477. z epa Go. ficilonlin dim poco nb ael: yug 92 cuz. ficiis ««molleso. Vr e pus. cantheri- — | f pun didis Due fpica multi dd OIE 52.4.53.4 .— cum 467.04. aile €. caufti- | 334344 anndinac dd beo o^ 4364 A A churn 157.4 zd. : £235. Vi eee pP Meass. Cal err &Colunicl- forghi effigie 142 DA . vermículatum ES o 6.485.6. Sbtiu cum 436.4.439. : erectum ficu Vngaricum L4. ftichum 42 Ei ma .hexa- - "forghinum 141.£.142.4; b rudgare II3.€: n6 kMaib . pum st 4.0.436.d. hybe | Nd MUR S ES humtuimas- - "F^ Baf 60.6.62.6.67.£.1 xerámpelin (mum 35. 44. murinum unduti ; ileenfe; feu capill 39.4. Gramin umi 153.c mini- 129.5.135./.n 124.4.128.6. | talus 6 P aceo f li isípecie $i 35. udum E pilaccof Mum [ice Ci MC De Tacose home. zie » 3 M folio minis 69 EM immaticey ad gütturis in- ist Laumnale E zftinum : folio mini um ; feu. "kpen Granata acida utlis. — 158.e um 458.2. nes e hyber- E 69.4. toig. inidiolium Granca trítice o» quadrangulum, « ae : mi, p pennatum 70.e.71.4, pti enum i. 36^ hi isi SFaduimun : E E OE. b M M. s iu verimd Gummi Elemi T "D^ :: Sent ni notiffimum - ib. O.€, » d H 1neti M smod m.io- Halicavid [uw picis Ps "s tiiotibus 67.4. obatis br icatum | pes 440.4, i var 7:4. 68.4. lolium Halymus i p » i rium 135.5. |o nM sog Harundo 26452704. E "m fuist3s. 4. iiti n3 4 cami- -fiftularis 27 7 qas ; ylueftre : 28.6.1294. | di CO nt germina millepe- | 1£295. ao H vernum P lyftichumáge. d, 108.4. fu! ; B6. P lana echinata Halt regia Itid, 295 p Hornnu 3 46. . 107.46. ti da echinata 106, - 538745416. radi 7 AAA €6mn ti Heleni yof "i ] 8. ES T ofi: rc. 31.4.1324. Heln ium | 66 5, 385. Ad 3664.44 bo ema huic ium i5ne. Hi iis, E 666.4677 4. ApabL- Wes DM Relig 20 E74 Inufa Cc ra EM R — | ! Plin, P 6c. omagena : 139.4. sibalina xy Uo. hr. ap A be offici 1550.6 inar. — $784. Ine - ltis 127.42 578.4.568.4. albaFlorentina 576.€-577.4. .. . aneuftifol. $96.5.597.598.c.bi. - olor 6024.4. candidalineis ru- .. bétib.notata 6or.e.hortenfis ver- - ficolor 6014. maritimamaior - '606.b.d. minor 6o1.À. Pannonica - $98. « prunum redolens maior 604.c.e.minor 602.6.603.4. Afistica cxrulea polyanthos 58o.6581.4. purpurea 582.4. -aftragalitis 593.5.569.4.605.e. Belgica 575.4. biflorasg2.4. odore lilii con- uallium $92.2..593.5. : biflorg affinis maior 595.5.mi- n01594.4.c. Byzantina 5932.59 4-2.purpu- rocoerulea 583.4. fylv. 598.«. candida - 5764. Carthaginenfis 569.5. caulifera 588.5. Chalcedonica 575.2.583.2.f1o- re vario 643 2. variegata 58o.e. cerul.572.2.574.4.dilute 575.4. communis 574.4. Cretica 580.d, Dalmaticà masor 581.0.582.2. 585-4.c. min.594.4. (584.5. Damaícena polyanthos585.e. foemina 578.4. florc albo .578.&576.4. Florentina 578.3.615.4. Germáahicà 572445734. hortenfis,albà German. 575. -£.576.4. pallide coerulea 574. e. 57 5.4 latifolia 572.5.6.578.5. humilis larifolia 607.4.615.5. Illyrica 567.4. 578.4.6.d. 577. d.584.d.593.6.604.4.605. b. 615, d, maior 598.4, .improbaa | |. 6554. -latifolias70.4.572.4.575.4. al- ba viNidiss87.2.Belgicas89.4.ex albo pallefcens ftriata. 591.4.hu-- milior purpureasg1.Z.verficolor sg1.P.odore sábuci 589.4. altera -.s9o.b.variegata59o.4.verficolor . coerulea 590. e. odore fambuci - $90.4,cídida venis purpureis di- ftinttas 88..caule aphyllo 587.e. Germanica, candido purpurea - $85.2.ochroleucos venis flavefcé tibus &purpurafcentibus diftin- &a 585.2. odorc fambuci 584.4. . .. odore fua i 584. c.odoré oxya- -. eaptha 586.4. Pannonica colore * 274.5574. 565.4.572.4. 7 c.variata 58o.e. variegata 587. 4. Camerarij 595.2. Lufitanica 583.4.589.6.593. b. exLybia 569.5. Macedonica sé 7.457 8.4. maior alba 5784. . maritima 6o;.), Narbonen- fis 6or.4. minor 608.2. lutea 61r, nigra 508.4. Pánon.587.z.variegatas95.4. peregrina odore oxyacanthg 582.4. fubrubens inodora 582.«. perpufilla 604 .4.607.2.614.e. Pharaonis . 580.4. Pifidica 569.4. Portugallica $88.e. . pratenfis 598.2. anguftifolia, foliofcetéte $96.c humilior 598. €.599.4. non foetida 597.4.«. prunumredolens ^ 624.4. purpurea 5744. rhaphanitiss68.2.569.4.593.€ rhizotomos . 569.4. 605.4. Plinij 599». € fatiua 574.2. . floribus niuci candoris 5784. Suíiana flore maximo ex al- bo nigricante 579.54. fylueftris 559.4562. 4.4. 570. Iu»sx.Lacmimvs giffimisfolissos.2, fariua 594. - - D » : UP. T NETTE C : Ite N x y.Vv, 5I. :"AOO,V. 181.2187 4, | aromaticus. — 163.4165 d. aíper 161.£.3359 d. atriceps I85.4. atrifer 160.4.185.2. aucllaià 224 €. bombycinus 61.62 4. cabacinus 232b clavatus 161.2187 5. communis 159 4. cyperoides 196.4 c. . exigus 89.e.175.é.moncanus mucronecarens 1835.22.50 Eurypicus 162..d. floridus 166.2.188. 4.190. 0. 1 229.2, mai,188.4.189.4,mi.190.2. foecundus 187.5. foemina I61.c, frugifer 160.5,185.4, glomerato fiore 183.6, grandis 180.4. Hifpan.feuIberic?64.c.65.2. — .. . holofchoenus .. 180) Indicus - 177.5.278.4. inodorus 159.0.c. 161.5; lxuis 159.c.161.6177 4.5. 180. 5.182.d.185.4.0.185.P.alter 182.6. Dio.182.e.panicula;nó LRdens d.571.4. 572.4.598.€. 6015.605.b. — c fparfama.181.2.182.4.mi.183 6534.4. Conftantinopolit.598.2. ^ lanamvellinumferens 6r. tenuifolia ^ ^ 597.2.598.«. laniget 62.4, Trogloditica 569.c. latus ' go. "Iripolitana 596.4. lenis. a8 variaacaulifera — .587« . Amofus ,.—— —--— JepE variegata — $825. ——— lychn&them*27 2.182 4.1854 violaceag82.. parua 608.é. ^ — magnusaquaucus — 3334. vulgaris;74. 4. Germanica ^ maiof ^ 18214 $25.d.571. 4... marinusor.e.cramineus6o.é; líchemon $8.5. 10541114116 £, — r7.cPlin.izZa4.e.g.e, Tuncellus , capitulis equifeti flui- tans187.5, inutilis 185.0. 184.e. luncifputum | — 68.e. Iunc* 78.2159.4.18 3.6189.6.275.5. Iunci differenti 161.5, Iuncus &thiopicus 162. £. acumi* Dàtus175.4. irm acumine reflexo 184.2. maior 1544 d.alter 185 .trifid?r87 ee. acutüs. 159.6. 173.4. €. 174.4. 175.4. 176.5.4.185. b. capitulis forght 173.4*. 174.5 À.caule triangulo 175.5.4. paniculafparía r76.2. —— alpinus bombycinus — 188.2. mue a 187. d. 188. 4, cum caudaleporinar$7. e. máritimuscapitulisrotundis - maritimus 91.£,174.4. mas mel 166.c. maxi must78.2.2.179.4,180.5. Malacenfis S Tab. . mollis 1834. oxyfchoen.17 6.J.18 sail. paluftr.159.]61.6.180 4.1820 fus — - 1614, adifli 166.5, quadratus 166.4,210.r, OMA rotundus té 6.2.6, 17 4 caromaticus 163.44, — TX. R E: £; fyluaticus IL. pis o COMUNA $ TENUAM p ov Ju«pkgr Lam TVIOCI AR me 96.4. À Hen adii teres "ec ain ! "f mero 5o 'Teuchites 164.4. —€— € i 446.9544. - upinum. MEE 4-4. Malum Anthal triangularis "iz. Malus ebtob ium 2165.7. Sylueftre 119.7.137.4 e or Me onea ;o 5 vulgaris 182.4. Mambu . o. 589«. tertium k. Iuniperus 232. v b 27544. maior Mamiras 287.b.d.290.6.€. vulgare . 2054. Mandi 235.4. Mnafium Theophr. | lvraia qe. 3854. Molyalterum Pl EXT 152.4. Manigette 8 inij T o ibid. Manna 120. "3 3o 2c. T es té Moroche PF um ibid. —4.coeleftis 120.c P y i: L la T | Is 19. " oionorum | Jesi aquorundam — jt. Margartr Aegyptie —— 224.4. Lappa 335-4. Manícus — 160. 4.b.c.129.6.180.£. Tontndala pae. Plin. eigens Y L Lauribac 232.4634. Martagum 339^ FL e 463.4. Maffi panes bc : 1 ; cum 343. b.cd.575.). eorum. Mattya 456.d. Nachani 3865. farina 1 7. s iie differentia 345.4. d 38 44.48 456.4. Napellus | 661.7. Moyfis e 3 Le 122.0.123.0.345.64,50.4. T ii wA 490: b.d.494.c. Narciffus autumnalis MU nticula paluftris i Laeti ais & Maiz. Nardi folii gh 4c ume i392 4464 Mech 41) Aj6d. Niidunr Do b. fpica 1914. 3 idium ecnin 656.6.657.b. 191.4. 1 Lade fun n tum Di een 2d Misecose- fs na | .eucea nis ! | 914 i Liliazo 644. — frugum PRO das NES Gallica 191.e.192.4. 1044 1 Lilialis uo vx M num 308.4. n Pi ig .193.4.€.204..€.Iri- Liliasphodelusalb M elampyrum ica 1915..e. 194-4.:6.200 d. Lilia poss poc flore 556.2. Melanpcranis i iie. es. 4. Italica 192.7. Nülboncto 1 Lilium caelefte $65.. Vistüileam Milonem | c dia. "i fpuria 203.4/4.204.4. [ $535. polyrrhizon, T eliaaltera Theophr. M. chhais zoenis 192.2.193.44. Sá- qt Pd. Min 312.4.513.4.515.5. 520.4. bs eicit «Sana Shariech. Linopenita 2 Pen Meliloni i955. — b. n Ne mede d 64. 6.c. 1 cia num 123.4.259.6.446.c. ptaten- Mclonisalba pagina M b. Naft MC | | praten-. Mclope BRA ": 275.cd. ; Lolij genus T . . ére, Melt Lt 45). Ni it 75e4ea76. Loliu uM. 2145 Menoc 335.5. Noceum - 237.4. m I20.c. d. 124.4.C.€. ms. occum 416. d. ; Nym haa 215.5. E : "ecd 147.5. 654 r suis $0.4. 217. 62.d. » i 8463.6. ex Ze deu. Mepnigeners ^ es enin cereale $314. | Meran E ib cé. Miliariaherba Plin. $08. — ,d.6532 " Xe vU 129.4. rubrum 128.e. fa -e pe ae veterum r24.£.ve- ec ex Serapione Okcepenauk es Longum bum : d44). Mili um 120.4. 345. [ed 387. 4. Oleag nus Theophr. 385^. Loti genus E. 372.4. 4.b .38 4. PL :346.4. 380. Olea ylveftris 6634. jose cde | 319/. | mixtum SUE 300.4. pani Oleumíecalinum hats Lucum - i Er I Ab icum Olygo fchoenum 435^ LX Lupulus 489. €, gn oC : m 7 Inre- Olyra d. 9 16oc. 4c. Luzi in urd ^ inaceum femine plano T4 494.420. abe aozab. ola 2 » & alb s 427.c.470.5 T CER 104.4. : O s14.c. fubrotund 7.4705.483.4. cjus ptif: -) fegeum | -- t » $10. d. 1a. mne? MEL e A5 PM | Spe 1504.c.cómunesor.e Onoch E IS | Mum; 519.4. flavum o1. - cS. $64. vid 33554; — Indicum 492.8, Ctdeluncenth | 2304. "UA Mays. oo). 488. yh . magnum xaftichu erinum Ls .he« | 495.. x $0L5.510.d, stL2.5312, Oteon E 42544. ON WES oc wo£ Qrcbund Y IM cand, nig e. d. 515.4.521.c. e 122.c.d.€. $o1.2. , 50.4.5. 226.2 3 Lo $09. € cm a : s Wr iaa 386393. — s 446. f m? 46965124, 47954. 4885. 489.6. WEE eminc albo luteo eligiofüm 480.«. Ger». : P. pes manies d. 4 er. 420.7. grano candide € * D 1. » B's * [1C D E.M 2 Jryzx Ípecies 129.4. E Odücocollon 238.6.239.£. alis 29c.4. ycratum 462.5. Oxylcheenus 159.c. IÓG. 4. 161. c. Diolcorid. 170.€. Ox yazroftis S 97.d. 1368J.deMecha — 166... 3764. E Palinacoccosgerens 335-4 PO P:ibnarum folia 335-4- Fzlmites 385.5. - Panax Aífclepium 616. c. - Fencarpinün 532.4. Danicaltrella 137-4.139. 4. Panici genus I19-c. Paniculafylv.157.2.tectoría 279.e. Paniculz aruridinis 264«. Lenicum r20. 4. 345. D.c. 346. 4 514.4. 463-6. 495.0. 496.4.50t. 4. b.c. 502. d.6. 503.4.504. 5.505. d.506.4.d. 512.d.516.4.5.519.4.6. Aethiopicum — 523.€. 531.4. Americanum 523. &. Íeíqui- pedali fpica ibid. e. domcefticum 520.4. Germanicum five. panicula minore 517.4. 518. 4. Indicum 512.4. e. 523. «. pani- cula villofa ibid. Spica longiffi- ma 523.4. obtufaccerulea 522.54. Italicum five panicula ma- jore - $19. 4.b. loculare 512. €. nigrum $22. 4. peregrinum 512. €. . jativum $20.4. Íylveftre 1364.2. 157.4.159.4. vulgare $20. 4. Panis X ejusgefera 374. 7. diffe- |J renti» 39o.à cocturz modo 376. c. 383.4. à materia 375-384. 4. odor 385. 2. e. acetoius 376. P. 389.5. aqua- ticus 376.d.armatus376. P. Ar- - m«niacus 378. pers 376. d. e.ater 389.0. 429. d, auenaccus A E biscoé&us 379.5.4.bifus 576. . &.bizus 427.d.buccellatus 79. /. canicaceus 376.4. 389.9. car- bonarius 379. 4. cereus 439. e. Chondrites 417-5. 418-P. 403.€. Ci arii | 376. 389. b. 429.d.cli- banites 576.4. colloborus 389. ' €, confulancus 376. 4. craffus dalis 384. . arinca Isp£k LàáTiNvVs. . . melndo4$89.6maiz 496.2.498..- T 421. b. aiphod odelo 545. c.t. avena yaltiDeis 264 13 galanga cO EDI c. milio 505. e. 566. 4.5. c. 510.4. nue Indico 488.e. motis 384: .0 520.5. 521. b. phalari 536.5. 4 pol- line 376. kdlibrcho : "n fermento fine 380. c. 2. e. 381. 4.382.c.Foréfis 57 6.5. furfuraceus 376.4. furfureus/furfurofus 376. €. fürnaceus 376.6377. 4b. turni fuper pavimentum cocus 378.2. gregarius 376.5. 389. 5. gxof- fus 376.5. | hordeaceus — 375.€. 448.6. inIndiaufitatus 384. Z. ludai- cus 380.. leporinus - 23. €. 24.£. lotus 390.4. militatis 379.«. milicaceus 375. €. 394- b. : fiauticus 379.2. niger 376. ^. hitro paratus 380.4. . olyrinus 375. c. optimus 582. b.d. 393.4. | paniceus375.e.Parthicus376. d. prauus 382.4. rubidus 379.4. fecalimis379. €. 429. d. Íyn- comiftos 430.5, fecundatitis 388. e. 429. e. Íc- inidalitis 417; &. filigineus 363. b. 588.6. 389.6. 390. 4. fimilaceus 388. e. 389. (imilagineus 375. €. 376. 4.fordidus 389... fpecia- nus 390. c. fpeltatus 417 .£. pon» giofus 407.cfubcinericius;78:e; P teftaceus 376. «. teítuacctis 377-4 tiphinus 375,6:377.4.tri- uceus 375. € hujus ditlerentia 386.2.[yncomüftus ^^ 430.5 zeaceus 417.6. 475.€. Panes Artolagani 379. 4. clibani- t2: 383. 7. furfuracei 391. Z.ipni- tx 383. ^. olyrini 421.5.393.4.e. oítrearij 379.4. apcuftici 37 9. 4. Íübcinericij 383.«.tiphini 395. d.e. 394. €. Papas 385. 4. Papauer 374-6.446-. Popd 278.e Papyri fpecies 339. 7. € Papyro charta 315.€; Papyri 179.4. Papyrum 324.4. Patetngfar S. Helenx — 2i4 Petroielinum 364:6 a 485. 4. panico 506. 4, Phalan I9. t. Phalangités 553: £. $56. 558. &. ; vium 553: 4. 555: 4. 558. 5: Allobrogicü yrs À : s6.d. Cre: te Salonenfis 549: 4. caulicü- lis; ramofis 558, 4 fimplicibus 556.d-herbas58:).magno flore 553:4.554. 4.majus $55:2.558.5. montaiiüm $56.4.Narbonetife $49:4. paruo flore nonramio- fum 555::556.444, ramofüm minus 547.e. ramofum parüo flore 557 4.d.55 8.5. Phalaris 534.4. Cxfalp.23.4: herba $35.Z.maiorfemine albo 534. 4.4. 535.d. femine nigro SH 1 parua 24.6 pratenfis 23.5. fyl: d ueftris 1394. 7 Phleos 22945.230.4.€.231. 4. foemi- na229J.334. mas 3394. Pn 207.€.336:4. 338: 6.339: Lr Phoenicéahetba ^ — 128.6129. Phoenix — 1264147.5. altera 144. 4. Diofcorid. 127.€.128.4. £.129. 4. Phragmitides 264.6. Phu 17240193.4. PN 461.c. Phylira nep Pilus terre ud. Piper apium 6254. Piperisarboris radix ^— 643.4. | 647«. planta 4914. |perus P --— | 3754. etm 374-* exoryza 5.6, | DAMM. so.&, Platanarià 1io Riga Platanus 23443304: Polenta 369.^442.4455-c. 466. ex hordeo dm r-— 387.4.5.388.«. Polygonatum -- 262.d. Polygonon Ep Polygonum ^ 2354238.2394. ccferum 242. INT mum maius 2342.2. mifius 235. d.236.A.Ícaridens 2114. cocdferum ^ 2356 .— femimi2624, Dioícorid.. ! 243.4244 4.248.4254.5. Yy Q5. j r à [9] ! 5»0c dee. ——— ny oo linij tertium : ] : 244.47, quar- 3 D.C. 2104. Ix MU s ÀATINVS C 4: *. 520.8; b. m 3584. PEN $ 2245 opt de Portulaca nt Es 1 otione 0 461€ 4. Saccarum 6 -. Potus p ex hordeo I &.472.5. Sacchar 6344. Scandix 7 x frume 4604. S : 2954, Sanguitali nauticá 3 490. 4nili nto Maniget accharaceu 295.€. guinialis éisd. 3 , O0 490.4.0TyZà e. Sacchari nk nu x Ee 249.5. 444. fcemiaze Gn 1 (cu D 4.65€ Ne E na 307.6. Sanguinari ilis Ieudo ac i differenti 2 i ia otus 62 507. iri differentiz 95.0. - füemí 14.2. I1 . cxruleus 9.6.630.€.634..4. rabibus319. 4 ie 296. cx À- S ecd . 5.6 U6:d b. Pícudoafphod 1 4 Sicchitidisoa Ípuma 3o AÀ- Sanguincaher -— : " elus 599.4. t 294.4.€.d.2 307. d. Sangui erba 244.66 . rÉ owed uae. 4 narium 295.d.30 295. b. c. Ca- io m Ii6 4 : E id. paluftris ADIA iar candi 4-6.308.€. E 1 hcophrafti 1165.4. bos paluftris $514 OtiCUS 552.4. candidum 289.4.314 b es 3 E . , Pumilio foli 4, primus ss1 . candum? i roi Sceptrum moricni ibid. | Pfcudocoftu 0 iridis 4 303431 95.4. 297 J.2 314.4. Scevola Orionis jid. . Píeud iu y dm gh 14. d 25 b. Scilla 5A , S Ta " *f 6.6. IUD- x 22 — feudo. 389. Beooetone nrunte wp aratum 314 id des s E "udocypi : . — di modu: p, cjus E ces Qi. Maudoiis 6j aig ise nod pue (onec SA e : (ciidolinüme .paluftris ET cibale Jupes Sehürahtd 432 1 Pfeud id. 314.4. : um 166.4. 166.4. L Pfen puccenm : 62.4. conditum 306-5. terinum 38.c. v 4.259. 4, adul Pc Peu Y*, 124.4. mum 3144 o . verum an h BEL Ic b.d.i92 ab E T : Pfyllium oenagchum 5$.c iot ar e cuti 296.d. Sci cenus 166.2. od 1714. Ptuíana j 164.6, Ci allinum 3094. d e 96.d.97.b oratus 165 e. : frun 404.4.424.6, € 3e yprium arg ke. m Indicu 1784 4.179 br Eo 1entorum x omnium culinarium 303.4 ISLA E. s 1774. m diis Aii SU. d generibus 4og. — factitium 2 d, ^ Sclarea Pus Pans crem du mE i eai mM oe oldoepe s E px crem 364€. .- fnaé^ erum HO- Scourg 237.4. VEO P. Pulegium or 452. .fücc RS fnj - iU P. E soul geon . 7:238. cb. d.e ibi 295.4. Ee ' CE T " 369.45.409.b 167.5. finum 30g hnis d vr dM Hox diste QUAS nigra: 4104.458.4. hodiernu 295.4.306.4 * — 428.4 METUO EU LE ET ui coen ile d Desde s nondife Cue 2 «463.6. 489. €. reper Pyra 446 y: Maece 574-5. E lu S e] IrCa ve- 7-4.hybernu - xíftiuun - Íylu. casum ids j E MS um i 319.4. Ldiiblperorn. majus Dus Quadrilettum S ds : id. k Ml ereníe 295.4. : di^ .I1ans MEE 1n. 434.. Ae Quipquefolium 209.4. Res € Sm Seralin A 44. Vvernuur i : ^ : : E RM o6. 4 mater - pc WEE um 94. deMambi ipe L1 em elis so6. à. Meli E Io . vitium x2 . Meum TM 306A. Secali affinis üm 12044. dt ; : More 95 «306.5.308 7 Secla^ peregrina 43 naso 4 Dralena npa Duke" molle u$ 252.7 Semen 4m I T i ITiCA 56 » à isibid 1 nati EN 307-4. r 4ILA.E, : 22.€.125.€. peftilenti v.e. Naaronica Dos. vum Eod 127 "esud 2:4.418.4, ad i entialis 677.4 nicaibid, —— penidium 296. - — $35.4. o 370.5. C. 4 ado- 214.4 picaoL a.c ue s cu CHE scene Apad nui culu : OIL4A.vio! na Se iRE a midale à 295.d. quentifsim um 'SI5. 5 d doc $3 dcCa 565.e rehinatum ; 206.4 348 n umr & utili Be Refinatum 15.4. refinatum Soó : meftre . Hifpanicum E Rhabart 126.c, rubrum en Seminalis : 335.dtri- Rifum 48; "u^ ES ME. ae 3074. Semperuiuu dis Robe HN ET homaum 306.43194. au a -361«. 350.353.7. icum422.e, SIS. 295.d. 306.7508. Seíamum e 36163754. — :354-6.355.5. sig dcum 3989. — 4506. 3454.346.4.37 ; 26.4. EL -—— Sagi | 306 Sefamo Rd iu. 4^4 indinis gen 9.6, 535. : : : Conitai: SM P we Sefim F N s. A S Indus tinopoli 339.e. Set * 3844. frngum 682b, c ipingion SR s 4. Si m $264. COMTEES unluek 4*297.4. Siliginis cla - 36. - ^ Hale 464. fpcd 2494. uo n 420.4 : s d puimnRauv j cies circa (6) E ux volt 345.6 434-4. LE ] 5 €.356 48.4. v i 63.4. $6.c.e, 353.3554. 386.c. 357- V. .363.4. Je :39044.416.4.420,À. yo «4-426. 239 Cs 2, :240.4,àtbor Ee 259. d, 427.5. 648 5495.4. eítiu | à 427.4. E ret: n OA af Chinafrequens 4154. Campa .. hà356.4. Catonis alia à Colu- mell» 356.4. Cluftana 55 6:2:hy- ' bernag6r4.Laconica 356.4. fe- . di&prxAEPXATLEN V 34 | de zb. Thymus. Tipha . 33644954. 415.4 422.5: inentina367.éfpicamuticaggq, — 426 5.4794. céréalis 393.5 c. d(putia43s.ctrimeftris 361, , 395.6 magna 495.4. Simila 35563763,3874588.. Tiphé | 39». imilago 366.6.376.4.387 c, 88.4: Tithyniali fpecies Alhüfar 558.4. iriapl 284.5. Toméntum praten.e 62.4; noentiariá 6:;4. lorménalla 329 & yiod. Mragatos | 2374 Silyrinchiumi 300.4. lràgt. ED 252. liágio | 1375. gré, lragiumi 337 .d.358.4. Sorgurfi | sp. lragonis 237.6. Sparganium — 159:4.1984. igo. Tíagopyrol: 53. 237.2.229:4.22314.339.^ 562.4. Trágorigamum "e -eninimum 232.c. honramo- lragos ——— 3554.33 £.238.f. füm 23n4.cramofüm | 228.44. Tfagottophod — . — 5gr4. Spartium 64.c Tràgüm 237.5.c&réale — 4224. Spartum , é2:d. bos. 664.67. f e.69.44 D. 204. d. iln24. Hifpaticum — 62-6 Spatula 572.5, foetida 229.1.339.€. SpA MEC. oo Spelta 3705.394-4.4i14.414.d. 415.420 fecunda 416.4. tertia fpecies 424-4.in regnoCongia- no vilifimumfrumentáü 415.£. Sphagnon 263-4: Site 19143 51.4209. Àlep.195: cIndi 459. officinar.194.74. I Spica nardi — 191419442014, 3 Spicanardus 195.4. | Spodium 287.4.t. ala Ec. 14.6.4; Scinanihi 166 45.1674. 263.45. Eufopeum ^ —58.e. S: phis agria $63.€. T héopht.Anguillar: JU NUECTANNAENTNE MU GC AEN ELM - i e T Stelephuros $04: Dx Sillamafis — 11644 Stocbé * 338€. Stoechas 198.5. Stramen 368.5. Symphytumi 2394. Syringd fcriptoria $7446, Syritigia Ph — 96.d. 2 Syrifigias fiftularis 2j. Syrupus facchatt 305 4. x ; T Tabaxit — 27854.2884299 4: TE. 3354. Tam fps 'ferébinthüs — . 289.4: *[ereniabin Arab: 199.4: 'Terràiéfid — ——.. . 681.45. 'Yhapfta. 670.e. ejus fpecies 676. : | e67)4 Auftriacum. ennatum 72: Carthagihenfe Tragus 23845.6356.4.365.4. 421.6; 4232.4. Diofcoridis 237:4.€. cc- . realis 404.4. Trafi 424: 0.2274. Trafij $24.6 Trémula 25.5; Trepicé — 162:2. Tiibulus 2342 áqüatics | 230.4. Ttiglóchiti grameri Sr. Trionüm , 532.5. Trimenon Plin: 36o.t: Triticofpeltuum 42344 €. To Gh - Mel Triticum i26 1234 1234.12. 3454.4. 5484354384435: E, 4424.444:046364644:472: 0,476.6,477.b.5o4:c. Diofcori- dis & Galenj354.£.ciusabortus 3634. deliciz 357 z.exploraiidi modus 36Lé. 362445. formá Js gériééagq84.349.35otiia Columellz 561.z.genus; candi- - diffimum 357.e: fecundum, ter- tíü595.2. granorum váriet2s35o - &3sr.44pecies Colimellz» 557. b. nitium 120..121.4.150 4. xftivum 3/8. /. agreite 372:«. ámyleüm 420:Aphricanü 587: eApulum355 — Ad atiftas habenis 350.4. aliftis Li LI citens3544. longioribus; fpica 4lba 373.2.374-4.ccetulea 372454. pmuhitum & tircumvallatum 39544.396.4: Adiaticuni 495.4- Ba&rianum 4956. X bimeftre 34945358 4. 359 Calviftum 358.4. candidi 350.4. 356.4. céntigranum 371.£. plinij 353 exilé 392.2. ex Zea 415 genciofum 376.4. hexafti- chum;7oZhornoümum 402- hybernum 345.4. cius genera 354..ariftiscarens 352.4«€. " wet ak * $ suugduf T5 9o. Lotte ai lac m uw—DoR Qo.Uv, ST Indj T 384.t. , - 10ca37344 lucidum 37: 5.c:m :- gnum 495.2. malum 572.5.ma i- num 155. nigrum :63.e 595.5: optimuin 361.2. ramotum 371. Fobuim 354.e. Romanum 385. rufum 359.2.570.4. grano € maximo ]7-« agg T d femneftréssa.cfemiheoblom — — go 371.£.1eptiineftré 354.5. íeta- nium 361.2. fexangulum 379.4. liligineum 3552. forgo fimile y.& ; fpicàcterileà — 365.6 3534. multiplici 370.e:391.£ €. imutica 350.2.6.554.d.ramnofa ^^ 371.4. RES 348.4. Creticum 396.4397.5. a2398 trà temulentuiri — — 12468 —— tiphinum 371. Z. 373.2.392.4. 395.0.396.c. Hifpaliicum |. 396. fimplici folliculo | 394.6.395.2. trimeftre 348.6349. 5.2.3544: - 858:€.d 359. c.e.3 60. b.c, 3615. 363:0.420.€. vaccirium 124.4.£.vefcum 392; eurbanuni 349.4. lropicc 162:d. Tfinavv 385.4. 'Tubuli , arundinacei ad. afthma — 3204, Tulcüuttion . 239.4: Turcicum früméntum .— 495.« ypha 61.6255:338.4.384.4.4 71: d.519.4.Dipícorides 338.« eius differentiae E aquatica 338:4. cerealis 34125. ininor341.cminima , 34re. . paluftris 335-£.338:4.claua gra- Gli 359.2:530.4: maior 359.4.337: A&mihof 340.2:341.4, TyphePlinij 4854. 'Typhula V 341.4: Venella 361. Venerea 625.4; Verbena. — — 205.€, Nerbenacd 2054, Vicid , 4420.6 Victorialis í ooa d Vinum exMaiZ 4964.497.4. Violatia ko Vitex 205.4; Vimus Cei pe t; Viva ' 33844339.4. Arenas €", . 351.d; Vftilago qe Wm 476. & F4 iB hordéi qj&r. fecales . Amua78 e. fignis 766 Vua maria 159451354. 187. € E Yy 3 IxDERR LARLNSVM Xiphidion 562.4. 412). amylea406.5. 419.4. bi um V c.2224.:99.4635., — nisgranis 4124. briza dicta Lerumba 6614. yj reca e ec. "my dicoccos 412.2.4134*. Zerumbeth 659.4.b. 6Go.b, /— Xiris 635.4d.minorggg.. — genusaltrum 416.4. Germa- Limpiberi (0. DRM | Xylobalamum .— — 2r&. manica41j4maior 412.413. Zingiberz78.4.643.44 646.5640 | Xyris 559-4561e.562.). 568.7. ma- minor 415.4. Mnefithei 416. — 650.4.651.4.653.5.4.664. b. colo- E" aitima $654. monococcos372.4.4124.415.4. — ratum 653.4.fulcum 656.4.e.ru- | 41&fimplex ^ 4154.416.4. — brum 653. 4. Sylueftre 657.c. Yüc 3854. Zeodoaria 6574.659.4.660e. — 6584.6674.viride ^ — 655.e, | Z 669.6.677.d. Axabumós9.2.À- Zinglberi 647.4. affinis cortice — Zadena- 6574. — vicennx 662.e. Geidvvar Avi- Íquammato - 656.e. - Zaduar 657.4.6594. — cenne 66olongaós7 4.658.4. Zinziber 653.d. —. Zaduaria 657.4. loripes663.L.659.2.officin.óór. Ziziphze terreftres 224.d. - Zadura 657.4.6594.66o.). herba b. xadicelonga 659.4. rotunda. Zuccharum 295.«. 319.c2. Sulime- (— 6gg). ^ .658.4.659.b.d.662.e. Ípeciesal- ^ num ^ 307.4.veterum 139.4. - Zarnabadium 664.4. tera 659.4. tuberofa foris ni- Zudar E 657.4. - Zarnabo 672.b.c.6.664.d. — gricansóo8.4.660.4. vera 661. Zruumbet 689.4./.d. e. 661.c.d. . Zarumbet 659.4. — 4.vulgarisós9.b, Loppa 663b. —— 662arboróó2.4.primum Sera- [ Zea 3454. 3574. 370. 4). 373.4. Leduar | 662... pionis 66e. 1 384.4.398.4.411.4,414.. 444.6. Ledur 662.c. Zurumbethum 65 9.4. NE m - PLU ved ver AA: PP SEEN ENG £ A ' , 11 T SS SL (OS CORO CR NOS A AWEANTAN bdabibtiiititiiiia Seed esc 3S p Bc AS svthtiE IRIS AUIR-SUURURSUOR 85. EI LX IIl EX R II III A EA "Bflerzens 1 125.6, 443.6. ARX Abiumnti ex longo s $ morbo 318.4. cnlocibus 644.2. — Achores infantum 4334. Acidi ractns -. Acotus 201. e. cius radicum con- ditura 630. con'erva 637.4. pà- luftrisradic.condit. — 637.4. Aculeosextrahens.— 281..563.7. Acuti morbi 452.c. Adftringendoexficcans — 152.4. Adífir.ncens i rit. Beilops 135.150.2.4. 1514. 152.4. 404. €.418 4. Aeriscorrupticontagia ^ 630.4. Alarum vitia 547-4.621.€. Albugincs 225.€. Albus cibus Hifpanorum 487.4. Alimentumtenue 457. Allij halitum emendans | 662. 2, 666... Alopecia 150.£.280.d.547.6. Alphenicum | 377 ^. Alfirocoftum Mes. 288.«. . Alvidolores646.5.fluor 432. flu-.- oicsdiuturni 498.«. fluxiones 408.5514-4. fluxus 11.4.3645. profluvia 1294.4:392:4.446.4. 4724. 567.5. | Alvumciens 507.€ .cohibens 462. d.e. 403.4. 445. .505.d- con-. ftringens 498.«. inflans 364.7. irritans 5664. molliens 391.9. 405.4. 234. moyens 310.£.3IT-£.. ficcans 506.4. fi(tens 162.4.201. WV Accícensin ventricu-. Anodynum 644.6. OS 0 DELECAARARIIELERIIILIIITIII c I- INED EX AFFECTVVM ET REMEDIORV M. Ani procidentia 254. 5. ulcera. ibid. Animidcfe&io 656.c. Animolinquentes 390.€. 446.t. Antidota ex Acoro 629.4. Galan- ga 644.d.Gemmis Mes 664.5. Iride 620.e, 'Antidotus venenorum omnium, excepto fublimato 219.4. E ritus varia Diofcorid. 286. Adkifodiin: 215. 5. 288. e. 289. Avicennz officinar. 283.e. ex offibus Boum, Elephanti 289. exradicibus Arundinis 289.5. Appetentiam füícitans 465.2. ei excitandzyntínctus ^ 666.4. Apopleétici -656.c. Apofteitütisóó. d,dura 622.5, ca- lida 4334. 4. Aquaex Acori paluftris floribus : 637. Avena 475.b.ardens474.«. Iridis Germanice radice 62o. b.Secali 431.4. "wt b. Tritici mi- /ca390.6391.5. Milio ftillaticia 508.2. Oryza" 486.4.b. Aqua je 447- bd. ^ pangsa 4l x | Aquasducens. 3$ citrinas idi Aquise corruptis utile - 629 €. Aranearum morsus 16i. 620.4. Arata medicamentum Indicum * 5 epa, code Ardores externi & interni 289.e. . Áridacorpora humecans 409.4. Ariftaseliciensé corpore — 155.«. €232. 6.254. P. 474.4. 484-4. 0. Axfenicianfidotus 487.4. 654.4.666.. follicitans 433-4. Arteriacum medicamentum 402. 654.4. vacuans. 628. c violen- . d. ter dcijciens .s45«&. Arteriz afperitates 452.e. vu Alvuslubrica gn 3: 27 Nr ibid. PEL 454. 4475. 528.44. ntis 4: To.f. o. $464. Amici ^^ — 547446544. Bunylum inter placente. genera Articulorum dolores —— 3924. ET . Articulosroborans amd. neth 364-4. Artuum dolores 126.2, 366.2. 528. Ane 318.e. b. 603.0. 644.4. fluxiones clantes 618.. — 509.5. i difficultas 215.529. Arundinisremedium Filix 281. Afparagusequifeti edulis | 252.e. fibelof : 620.4, AMperamarteriam leniens 5184. Cipitisdolorem cxcitans AU UR ERZMURERRIDIRIBSR OCO00c300€390€30 EE LÀ Aíthma 320.d.321.4.620.c. Asthmaticisnoxium 449.b. Athara 352-4. Attenuans — 175-4. Attrit» partes. 235.2. infantum 409.4. Avenxcremor 474.4. Avenata 4734. Aurea Alexandrina 634. Aures purulentae I.65465. — Aurium dolores 280.5.528.42. 546.2. calidi'446.4. gravitas 546.4. b Bezoar lapidi praelata radix 219b. 3 Bilemreijcientcs 169.4. Biliofihumores 6284. Biliofz febres 28g. - Bromus 47344. LU Cxcutientes 1264. Caldsviveantidotus ^ 487.4. Calculi 509.4. Calculofi .2ILZ 62046 - Calculum renumgignens 4104. . Calculus 114. 253.2. 536.4. 636... renum IH.c 318.2, vertice HILÉ. 310.4, Capi- MoRPSDRE elu 22x abdo (1 5 e oo Calidz affe&iones 4 Caligo 629.5. Calli pedum 367^. Callum fanans /332.4. Calorem sacivomvitiiikio42- | &, reficiens 312.4, Cancer | 623.4. Canitiemprohibens ^ 678.4. Cantharidumantidotus 487.2. Canis rabidi morfus 3674. Canum morfus — 6254. Caninaappatenfia ^ 363«. Copiitium flauum & nitidum efficiens 433^ pulchrum red- ivium - 433^ Capillos crípans 47. fuos | reddens 368.7. luteo ingens / di $52. EU iti conducens 4174. 43606 7 — tr. 125.4. 158.6. 212.4. 391.4. 409.64314.4870.509:.623.4. antiqui 621. abardore 528.4. zd à bile 521.c. calidi 44644. fracture $635. furfures $28 4. gravitas 128.4. . ulcera 417.£. . Xulpera .. 563.5. 20h€. Caput frigidius Caputroborans lixivium — 171.c. Cardiaca calida 289.4. E Carieslignorum 40944. | Caroab offibusrecedens. 446. 7.4. halem humiditatem de- - ficcans 644. :. Catarrhus 312.4.487 5. -. Catharetica $87.4. - $ Cauíticum 110.£.332.2. : Cephalia 644.5. Cephalalgia calida 447^. . Ceraftz morfus 528.4. erebri xgritudines 629.«. affc- &us 636-«.frigidi 205.4. 644.4. . Dentes cortofi LJ *Corpulentiam metuen 430.5. : Cor roborans 1204. Corroboransmembra ^ 3124 Cordistremor289.47. palpitatio 644.5. Coxendicum dolores ^ 637.4 Crapula 4.61.6, Crapulam difcutiens 621.4, Cremor ptifanze 451.4. Crines flavosreddens 135-4. Crifpi medicamentum ex Tritico 365.4. Crura hydropetumentia Curcutis 404.4. Cutim crügans 4,61.6.463.4. Cutis afpera 366.6. 433.5. pruritus 528. bw 528.5.c.6.678.6. 135.4. Decolorati 501.4. Deie&iones liquide & crude so8 A. | 655.5. Dentibus candoré faciens 447. Dentium dolor 114232..546-«. í Epiphora 3i . Epitpaftum Orchomenium Hipp: D 357565..408 281.4. MT EÉquorum membra faüguinéni - fundentia 25445. Eruptiones pituita 44745. Erylipelas— 280.6.254.4.498.4. Everti 628.c. Exanthemataà II1.Z. 445.5. Exalperata lxuigatis 407 4. Excrefgentiaincorporé ^ 622.4. Expeétorationem — protnovens 7«€. A3: Exícreatio putulenta 318.4. Exícreationem promouens 529.4. Exficcanscitra morfum — 569g. — Extrahens carni infixa127.e.0mne teligenus 56854. lurculum 281.5, : Exülcerahs i15.d. Faciei liuores. 391.2. 528 l. pánt 546.4. rug 565.c. ulcera 64 6c. Farifia Avenacea 409.4. - Faftidia ftomachi 169.4. . intemperies humida &frigida — | 621.2.655.5. Faucium affe&tus 364.4. afperitas 2124, Dentientes infantes 6216, .— 3124.315.6.318.c2.367.c. 408.4. erebrum confortans 644.c iu-. Dentifricium i7t53137. — deftillaio 608.c cxulceratio . uansóssL.ceroborans 2125. Depilatorium 683.4. | 487.4253). ty Chartanoftra,non preftatinme- Deficcans - .443.€.. Febres 628.«. biliofie 589.6.451.6. * — dicamentisquod vcterü 335.4. Deftillatioftigidoriim humorum ——— chronicz 312 z.incandefcentes : |. Cholera289.7.morbus — 4744. — 21245. tenuis 4634; — 4re.maligni r3 peftilentia- |. Ciliacondeníans 2024. Detergens piane Ju 620.4. . Cicaricesz25.6emendanss46.2, Diabetes —.— $574 Febricitihtes 3964£.391.4.4034. - Chu — — — . 62. DiacotonOfficinat, |^ 6364. , 452.einfantes A324. . Co€tione deftituti 6444. Diagalangà Avicenm. — 644.e. Febticitantiumcibus 445.0. con- Coitionem promouens * 310. Diapenidion officinar. .318&.e. — clue rcíriocratitia 281.4; Coliacdi ^ 238.2.487.56214.. Diarrhoea 391.0.417.4.487.b.. Febrisacüta 289.2, ardens. 363; Coeparum halitum emendans — videProfluuum. .— - . ephemera 312.4. peftilensitu, 661.b.666.c. Digercns citra mordacitatem — Quartata 620.4. — quotidiafia Colicruciatusexcitans — 2523.4. . 4724.474«. 620, 35/5 4a . Coliaffe&tusflatuofi 644.7. dolo- Diae: Dus iso. Fébrium horrores 620 €. rc$528.44. tormentà — 545.e. Dolor 509.4. àflatibus475.4. à Fellefuffufi - $464. Colica 1764. ventofa 666.4. . frigidacaufa 459-.vehemens Filicisremediüi Árundo 223 «. Coloremconcilians2:8.cimfanti- ——$08.4, : ES ifus ^7 TUM. bus vegetum 445. «. corporis. Dolorcapitis,vide Capitisdolor. Fiftulx 6ij.4alatum ^^ 12644. commendans 203 2.678.4.flo- . ridum reddens 31o.c. Colle&iones 6294. . Colli afperitas 367.«. durities ibid. ^ — 4465. Collyria SC Wu Collyrium ad vifum debilem 365. cAthanafiadictum —— 408.e. Columella pertufa. 629.c, Conceptionem iuuaris — 126. d, p. ^R (5.64 4b, Conco&tionem iuuans 218.«:630.- —.. Condylomatafedis - 6224, . Conuíamembr ——— 2544 Doloremfedans 409.£. Durities 446,4,629.4, emollions 622.4. : | Dylenteria | 227.£252.£254.5. 289.6.364.5.404.4.432.d. Fiftülaturn foramiria & oras dila- .. tais & laxans 163.5.180.6:332.4. Flatibus exagitat; e "n 201.€. Flatülentiáfe&us - 203 Flatus diícutiés 569.4.655.4.666.€ Dyfenterii — 258.2.417.2418.4. Fluidx affectiones 1294. 487.5.46,514-,415..521.4, Flaot hepáticüs 417.6487 9- * : OE E Fluoremrubrumififtens — 162.4. Ebrietatém promouens — is; Flüxionesácres | 1722545 EclegmaexAcoro -629«, Fluxusbiliofi " 289«. ElectuariumDiacoftu |. 678. ex. Itide "cemifiatum morbi 619.4 pt oftü- | | . $204. . Viatubra $e. Embammata ex folijs Secales Foeminum vitia - 447. S4 E Fotimcorroborans 408.4, é&- ——— Einolliens .419.44335447.6.— trahens — 622.d. D. en Here. 126.. Írigefaciensmediocriter 4724. — t£roccle 252.6342.4, — : Frigj t "Frigore lxfa - Frigus qux ufferit curans 367. 4. Frifimelicx paftillus 622.4. Frontale 447.. Fucus 4754.487.5. Furfures 261.4.567.5, capitis .. 2804. | Furunculi 234 4.367.554 6:6. | G Gangrzria 126.c, 468.5. Gen: durx 409:4, Genitalium tumor 254.4. vitia 623.4. utriulque fexus ulcera 254-4. Genitura effluens 620«€, Genituram augeri 227.4. Gingiber conditum zmulans compofitioex Cypro — 218.c. Gingiuatum xemorrhagià | 454. d. putredo 114. vitia 235.2.ulce- ra 253-4. Glandularum tümot íub axillis 367.«. ininguinibus ibid. GSibwaffer 43344. Glutinans efficauftime — 239.4. Glutinofi humores 654.€. Gutturis afperitas3124.inflamma- tio 158.e. Guttur leniens . 3184. Gonorrhaa 564.4. 408.5. invo- luntatta 621.4. 2M H Habitüs mialus corporis 644.4. Hemoptoici rr.4.169.4.364.4.390: £.417.4. 521.6. Hamorrhagia 116/c.280«e. vulne: rum . -5252.€. Homorrhoidarumi ofificia » criens 622.4. Hi irum commendans é3o. b. ' 64444. Heétici 408-.451.£.487.d. Heparcalidum254.4. frigidum 644.4.645-t. "S : Hepar roborans 360.c.d. Hepatisapoftema — 266.2. calor 2m b. dolor. 170.&171.4.6.628. d.infarétus 9.e.10.5. inflamma- . tio 418.5. obftructiones 169.2. 17.5.6309. vide Iecoris. Hepatici : 3ot.cd Hepaticus fluor 487.6: — Herpes «623.4. Hiülaritatemcaufans ———— ai&. : ordei cremor 4516. decoctum "24. | Hortores fcbrium 620.e. Humeéans 4434.452.e. Humotes craffi 613.c. lenti 654.e. Hydrops 449.0.644-4.678.c. €0 . turmentia crura 1354€. Hydropid 156.4.6.211.4.212.€. - HydropNes m tumores 254: Z7 -— Lzvigans exafperatà ! Lapidem renumfrangens 212.4. Lapidi Bezoat przlata radix 219.4. Lepra ECTUUM ET Rd. timentes pedes 232.4. Hydrofacchar 3134. Hyfterice 212.5; I Ichor 433.4. Icterici 9;&.201.52.620 2,685 viz de Morbus regius. lecorisaffe&tus 656.:.frividi i b.inflatio 169.é 2. dolores c.refrigeratio 629.2. vide He patis. Ici 6024. Impetigiries 126.6435 5: Impinguans 528.4.666.c. Infixa carni extrahens 172.4. Infantes dentientes,tuffiétes 621.6 Infantumlumbrici 1o.Z1r&, ver- mes 147.€. Infantulorum tiffis 312.5. Inflammata membrá 475.4. Inflammatio 366.4.oinis 592.4. incipiens 367. Inflammationes 41.£.281.4.445.£: $28. 4..563.6. 6204. — intetriz 447.c. recentes Inflammationum remedia 169.c. Inguina 563«- Inguitum abfceffüs 126.4. Infanientes - 656:. Intelle&um roboratis —. 218. Inteftinorum dolor 446.2.509.4. 529-4.655.b.far&us 655.4. infla- tio365.e446.culcera — 487.5. Inteftinum divifümi 252.4. líchias . 563 0. JYíchiadici 126.2. 2534. 25446 ag 678.5... s Iíhura ^ ' r dios 380.4. Ip fofatim & violatü ; 315-6: L Lac aquófius corrigens 507.e: nu tricibus augens364.2.4.45.c.qui flatuofitatem deponat 403.4. La&isubertas 453.4. | 407 d. Lapis rénüini 541.4. 'Lateris dolor 446-5545 4:628. 678.45. Lentühumotes — . 654.€. Lentigines 365.4. 447:4.6114. 126.5368.0.404.6.446.€. Lichenes 365.d.54 7 4. feti 126.6. inveteratt 391«. Lienem abíumens 565.5. commi- nuens 628.2.e. curforum extin- guens . 252.d. Licnes indurati 565.5. rcfrigera- ü 629.4. RrzMwrzDpiORuUM. $46.e. frigidi 203.5 aag- tes E c170.5.4. impetus 546.4 obítrucuones Io.P. Lienofi 620.2.644.4. Lingur hffüre 3:5. ulcera pu-. * treícentia 381. Lipothymiz àffigoré — 644.5; Lixivium | ad capillitium pul* chrum 435. Lumborumdolot — 176.281 Lumbrici 10. 11.4: 621.e infantum IO.Z,I.€: Lumbricos teretes | generans 364-4. í Lumbricus latus 678b — Lotium fubftillum 658 ppt r fum | Lucsveneréa 170.52, vide Mor- bus Neapolitanus. 1 Lufciofi 164, Luxata 368.4.446:4.475.4. de- mulcens i84 | Dn abes M Macule /4334.àfolc 6212.662.4: 675.r. à variolis reliétz 2814. Maculas delens 26): 3 Mammx dependentes 365.e. do- lentes induraty 433. Mammarum durities | 1207.565. einflammatio 487.e..— tumor 367.42. 418:4.446.€. 624.4. ul- cera 546.c. Manducata pitiitam dncens plan- tà I58.e.— Manus albas & molles reddet " 368.4. Manuumfiffuüre 4334. rim 366.e: Maraímus 451€. Maturantia gre 126.c. Meientes difficulter 474.6. Melancholiamtrahens — 618.Z.e: Melutero inimicam — 31.4 Melli fübftituendüni faecharum mulieribus 311.2. Membtacorroborins ^— 314 Memotiamroborans ^ 21224. Menfes ducens 621.4678.4. mo-.- vens 280-2.529.4.629. 4. 630.5. 644 b. pellenstiég.c yro-bepro- movens 619€. 762. 4. trahens260.Z e: Menfes intercepti atr. P. füppreff irz.e, Menfium abundantia 38.2. fuor T nimiítis 4494. $09..636.6: — — Meníltüa — 629. 4. cies 4 ES Menfiruis movendis Agyptio- Mito use 3 620. c£, du- 629 A, 1 Milioc C d yid F Morb/l " X. Morbidiuturni 4. Morbus Neapolitanus 657.«. re- gius 6198-«. Mucofa excrementa ducen:ét8.7. Muliebre profluuium 251.5. uliebres infüfiones & infeffus 622.4. ulier:bus faccharum fübftituen- dum melli 311.4. Millepedarum plage ^ 50944 . Multipedarum moríus 446.£. -. Murisaranei morius 447 - Myopes 1264. Naui 4754. ' Narium fanguinis fluxus — 116-4. | — ulcera 147-4. 1 Nafifoetor 623.4. | Nauta -— 170.£.201.£, . Nerui^ 547.4exliccati — 528.5. . Neruinum 447-4. - Netuisprzfectis vulnera glutinans r^ 2534 "Neruorum:cgritudines 629.«. af- fectus 636 ^4 frigidi 644.4. Oris halitum emendans | ó21e. — co 365.4. 6784. — Orthopnoaa — 212.5252.5.621., Precordiorum dolor 628.4. tu- contractiones 367.4. Offa deíquamans $63. — mor 446.4. . dolores .260.€464.e.622.4.. Offa fracta 364.2.extrahens 127.«.. Profluuia foeminarum rubra ft- - jnfüammationes ^ 4464 6235. ftens - 1624. Neruos roborans 21224. Oxymelexacoro 609.4, Profluuiüm ventris — 62.5. vide Nephritici 9.€201.6,2]564-6.498. Ozoenz 1474. Diarrhoca | 4.536.d. Pfilothrum 685.4. — Nephriticus dolor 4754. P. cipe humore re- Píora 547-4.682.4. Nephritis (24-4. —. 202... Dtifana 449.2.450.&Ííeq. Hor- Nihili grifeum 289.4. Panaritium — — 367.4. — deacea 364.e. Triticiea 364.c. Nomz 126.6.3334. Panarit ceres eum 335. — 4534. Nutrienspotenter 402.5403. Panis calidi nocumenta — 439.74. Prilanz fuccus 4514. Nutrimentum optimum —363.e. Panusi26.4 Pani 563. Pudendorum ulcera 212. Z.tumo- E- | Papillarum fiffürae 409-4. res 446. Obefos reddens 484.4. Paralyfis 648.54. Puerperii dolores es Obftructiones 618.c; ,pariens 410. Pap 368.b. Pulmonisaffe&us 447- €. calidi c. à craffa pituita 655-4. Paronychia Ho..622.4. 3164.inflammatio 452.5infla- Obftructiones vifcerum 19.120. Parotides $46..622.4. — tio1694. farctus 629.c.655.4. 54.630.0.678.4.682.€. Partum feqnentesdolores 170.4. — ulcéra 2 : z dd Ocularia medicamenta — 682.4. Paftillusex charta 3334. Pulmones expurgans s D Oculi SUN maioris ulcufculum | Pectoriamicum 312.4 — 4, roborans : : n "5 150 Pectorisaffedus 364.4.678.ca- d Oculitàbes 368. b.tuniceceratoi- — lidi 445 ERI vi- Bee a discraffitiem deter gens 629. tia 61844, vlcera 2534. Puluísdiaireos Ee Oculi dolentes 432.. excontr Pecusexpurgans — 2274:318,c. Pupille officientia dif | fione 4464. Pedes hydropicorum tumentcs — 62947, * ks o see 391.€.433.4. : Ea : Purgatio ^ Le, Pedum Ocilonta abclls 418 j| jm motbieto ffr seods 366.4. mouens 407. eec 365.«. caligo 126.5. 6ss. Penidja du b Via 4337447. : : defluxiones calidie 78. Penistilcera p 408.e. $644 calidz 254. ;-3 doforés 528.calidi 446-4. epi- Perfrigerati E - ? gs 289. ur x s hes feruor n.£. flu- Peripneumonia 312.552 n Q : "iw - infammationes Pericranij dolores 12644. Quartarari | 6s6.c; COTEE MENS 528.44nà laca16.4. obícurita Oculos clarificans 316.2. hebetans. P 407.€. Odorfotidus corporis — $474. Odorem corporis commendans 203.0.678.4. Odorem corpori iucundum con- cilians - $4745. Odore membra commendans 2145. " Odores viribus recreandis prxci- 384-4. pui 5. Odoris gratiam fuffitibus dans 261.4. Oedemata 445.6.563.€- Oleum balaninum 202.2. benedi- &um 203.2. coftinum. 678.4. exhordeigranis 448.2.1rinum 623.c.0mphacinum 202.4. fefa- minum 203.4.529.4. Ophthalmia 475.5.528.b. Opifthotonici 171.c. Orisfoetor 171.4.218.«.graueolen- tia 147.e. fuauitas 447.2. ulce- I4 212.4.235..253.4.289.6. 331.€. - TA. 10 E "Odionim M irinend 202.4. geri prio "T onduo EE 2X R ^ " C112 LI 1DUS5 ilit 260.£, Peftilentis coelicontagia 666. s. Peftis 3n. 6.667 3t; Petechix Ital. IIL£, Phalangiorum morfus 162:2.553: b,558.4. Phlegmoneinduratz ised, 2 Phrenitici 4744. ^ Phthifici 390.6.408.5.445.5.545.6.. — Phthifts 253.5364-4, 3 Piper 55-4, Piton venenum Indorum 203. ^ Pituitz eruptiones 447.5. purga — | tiuum 654.6 0 Pituitam ducens 628.c planta manducata i$4. Pleuritici 445-6. 452.€. Pleuritis 312-4.364.4.367.4.487. b.620.c. deplorata 929-4. Podagraro.e.127.2.366.4.5.0,449. 5545. Podagrica oedemata 135€. Podagricz inflámationes 446.4. Pollutio no&urna - $21.6. Polenta ex hordeo 453.4. PotusexSecale 431.« ex 'Triti- Rami- * i r " Rancedo; 312.4.315. enit pes, & . 6204.à calore . 312.4; Rétrigerans Sr 443-5.432.4. Reíirigeratio totitis PLATES 624: d : Renes xftnantés 342.4. réfrigerati 644:t. vexati Renes expurgaüs 31r 508.e. Repuui apoftémata 44s.d. 448:4. calculus 262.4.619.e. 628.«. do- lof i704 1714. exülceratio 364:4. 408.D. 452. à. inflammá- tO 4525. inflatio 16g. d. lapis - $454. obftructio 9: 20. b viti- ümaóoc.ulceta . 487. Reni circuitum calefaciens 318. . élapidem ffanzens 212.4. Repellens - 487. Retoluens : 125.6. Réfouti 660.4.678.. Refpiratió difficilis 620.c. Reíp;tátion intervientium patti- — iini exulceratio 452.5. Rhàbarbari corrigens 201.4. Rlicuinatifini | 158.e. Rigentes |, 620.€. Rigores febrilés - 678.54. Riz 546.4. cosi $47.46 fedis 622.4. Rué&us movens Rug faciei Rup o PM em Rupturz sS. Saccharatiaqüi ^ 169.4. 622.4. | y6s 678.4: 252.0/260.4. 345. 5628.6. 355- "512 b ape deonrtgiilG timen: . 334. Sicchidétin Catidum Cifiamome- üm 316. Rodaceum ibid.£.Vio- lacum . - : jbid.&. "Saccharuni;Candum Spodij Áia- bum fuccedaneum 289.4. : Saccharunt Enum, in médica: - | — cauciidüm 305.é. cius mnurm . 3664 Schaum Melli fubftitüéndum aqui qu. Sacer morbus. 461.6. Saliualem humiditatem défircás 644.4 E Sang uiném ciéns rro.e.detrahetis ES d.énaribuseliciens 116.7. -mundans: 412.4, fiftens: 116.64. 244.6253. 1.434. d. fiftens amu- A Aetür29. d.fupprimens 336.5. ciéntés 169.4. | Sanguinis acrimonia 4614 €x- 14. Sternutamenta m Binem excreantes258. d. xeji- Árs: ECTUUM ET RrMEDIORUM; bes: Qa Io.€ Minus 104495. fux? nA $6.2: 2524. Gidopilot A pati 253. c Ss fitorium. 660.433. Sanguinis profluuium tacui fi- enim xs . ftens .. 2535. Suppuratà 4454 Satiguis x utero manans , 129.« Surculumextrahens "ASLÁ , Scabics 418.4.476.«. 5454. $63:d. Surditatem efficiens E d dinfantum 475. manuum Suípiria ||. 23 | 171.4. . . Sytüpus;cuius &cibi &j l Scirthi invéterati 622.5. us cffe poteft ye Scolopendt ictus 546.45. Syrupusde vino 312.2. Scorpiones 620.4. eorumiótus Syntexis . — .. 403€: 211.2.212.4.281.4.54 6.4. CR A. : Scrophule , 625. Tabaxir trochifci ... 289.6. Sccuhdirias pellens 432.b.promo- Tabes 884.6555. : vens . 17r& "fabidi. 390.6.4024.405.4.452.6: 1 Sedis inflammationes 35444. Temülentiam concitans 12544 e Scmen augens487.4. 528.4. 636.d. — 1524. m F Seminisfluxus ^ . 129.2.238.2. Tencsmus 73624 1 Senescorroborans 312.4. Tertiana 508. a Serpentes adverfum 232.4. ala- criores reddens 281. 2. ftupefa- ciens ibid: Serpentum i&us a11.2.212.4.558- d.629:4. moríus | 446.€.546.4. 620.d; plaga $09.4. Serpentia 252.5. Serpigines AR b. Siccahs 2.6. Sirigultus 6444. fedans AFF Sinus ; 625-4: Sitis 289.4. nA bj. e 43.4452. -— €455.5:465..cam fedás 447.4. Soleinuftz macule . 6214. 6 de . Somnolentiam caufans. 162.4.c.e. -Somnumi cohilians 620.«. 623,4. faciens 332.4. inducens 125.c ais up E Soporifera iX Sod abfter; - o9. Spafrüus flatllentus — | 6364. Spicula extrahens — 127.2814. Spe dolores. 3814. Spiritus corroborans 312.4: refi- Géfs 312.4283 d. Splenis delif- ..., ILC Spodij Arabum facul: 2884. Stelliopum morfus /$28.4- 621.2. Stomachici d 6444. Stomachí cruditatés ms dolor 169.4. faftidiü ibid.flatusibid. hümiditas 212.4-inflatio 169.4. tofionés 2ór.é ulcéra — 2124. Stomacho utile X Ius Stomachüm confortans 289.4. . Foborans 212.9. Stranguria 19.£/260.£. 55634. Strümz r6. £367.454464.5 513.4. | 54645563... 622,45,637.. Succos. prauos generans — m5. d. Suggillaa 523 S Ls ud 2 2*9 5 2 |» VIU 281.2, . - Tümentia loca. e Sudoresciens 356. z "mouens i . proi 'OCa [ BOO. "y " fnovens. Tefticulorum dolores 622.c. in" flammationes 281.4. 546.€. E 624.4. tumores 254.4622. d 619.4. € Thoracisaffe&us 447.4, 3calore 4. 216.2. frigidi ibid.e. ] dolores 628. - Thofacem purgans ^ 47442: - TIRCTA oie cursa 6216. — Tonfill (223 0074-3 Tormina 104:234.5.432.5.509.4, | -j2Lé 553.4: 619.6; 6204. 628.6. ventris , 62.5. 1 Toiminofi (3684 — dragu$ |... 0 4046 | lritídicrudidamna ^ . 364.2. c "Yrochifdex Tabaxir. -.., 289.c. Tubercula, 367.546. 26745 1 Tumores 459.£. fcitrhofi s28 bum quivis. 418.4 Türundapro fiftulis 3325.6 'Tuffientes infantes ó21.e- Tuffummitigans , | .3m4 Tuffüs , 1624, 2124. 21a b. 22744. hi de Mods 3124:315.€- |. 3164318.4.364-4 408. 447 aT. 4.545 Á ya ME MTS ngic icca 312.315.65184. Typhus 4 d 7 Variole Es E od: L ba maculz 2814. ulu- 487.e- 3 Vaonil ofcula aperiens d "rioiés Véneficorum n noxz EE Pu » : Z1 "o bokbGLbéó7d. di Ve d n " - Yos us "MC, T L408.6.636.£. ex ; RÀ 364-4.468.).45:-5. inflamma- Venenim Phariacum 263. Phà- ^ tío 452-lcabics 255.4. ulcerà nt ibid; ^ 1044.11423542.487.^. | Neneni fecundà folium, antido«. Ve(icze medens 1569.c. Venenum Indorumi mortiferum — 318.e. | pifon 20:4. Vinihalitüemendanséé2.2.666.£ énenorunm antidotus 220. o- Vinum Nardinum 201.4. ex pane mnium antidotusexceptofüb- ^ 59r4.Saccharatrim 53124. Squi- — limato i194. — fanthinum 1704. Zedoaria- Venere potiooes 227.4, — tum ^. 666«. ad Veneremeffcax 38o.. Vipere morfüs ^^ 368446784. Venerem excitans 545.2. irrítans. Vifilium dolor 4465. .- é3o.kroborans 644.«. ftimu- Virulentorum afumalium iéüus SET. —— ans 6554,678.b. — &morfus 661.0.666.d. ' Venereum 465.5. Vifcera calefacieris 666.2.obftru- - Veneris defe&us 365.& fflidia ^ &tionesó2g.Zinfat&tus — 9.4. .— faciens | ^ s45s.d. Vifüs debilis 365. imbecillus 126. . Ventrisanimalia 219.4. biliofa a£. b.hebetudo 655.4. - — fectio 5o8.4.dolorr7o.Làlum- Vitalem — facultatem : toborans bricis Ms -—-RRyrA, "iod, flatus 665.2.flu&üs 202.4.252. Vitiligo $47 4. L — b.189.2.521 563.7. feeda vitia - 1524nflatio169.ce.170.mordi- ^ catriceim difficulter admitten- catio àbile4o3.ctovmina 459.2. — tia212.eincute 125.Z.depalcen- . Ventremadftringens 120.2.dcfic- — tia531.«. àfrigore 368.5.433.4. . cans 455 P. leniens 318.«. pur- - ^ impura 468.5, mala 637.2.ma: gans s45«e.fiftens458.c.leviter — "mantia26ia. putreícentia 126.«. Vlcera 1116562.c.antiqua433 4.ci- Eo dm c JUN 468.5. tecentia 332.«: fexpefitia . Ventriculus frigidus 629.2,667.4, — 116.£:528.24ordida 623.4. tibia: humidus 431£630.5667.4. rnimsj46.4 vetera ^ 446.. . Nenuiculi affe&tus frizidi 203.5. Vlceraimplensé22.€:ad cicatticé |. 316.apoftemata445.2. ardor ^^ perducens: íi2.€, 474.*. debilitas 646.5. dolor Vicerumíinus — .- 366.e. .. 2144253. d. 367.d.529.4. 655.b. Vlceratainteranea — 447. dolores calidi 445-A.frigiditas Vneuentam — Foliatum 192. c, 646.5.ulcus 5ass.d. ^ $62.6 3 Ventriculum refrigerans 567.24. — Irinim 624.cNardinnmr9á.c. roborans 169..170.424.Y71.(. — 203.4 * 160.4. 644.b. 666.4. (iccon$ Vnguentorum — fpiffamenturn j074, Hee 2n. Ventriculus vidéStomachus, —— Vnguesafperi 418.4. Vermes infantü 147.6.432.c.pue- Nnguium plerygia - Hos rorum rr;.zinulccribus468.7. Vocemclaram reddens 28.4. Verrucz : 622.6 Nomitus 1 6.£:289.d. 526.6545. Vertigo 126.4. — €.bibliofus 253. fanguineus: Vertiginem caufans nÓs« ibid.Z d Verica diffecta 152.c. vexata ju. Vomitüm ciens ó618.c; répriméns Veíice apoftemata 445.2448.4- — 12726664. | calculus 1042124,368.4, colli Vreterumobftru&tio- 646.5. | . zi : * wuseiusdem planteradixa204. Veficam expurgans 508.2. leniens - Hu * 2 s ii motu 64,6.b.flüxuslargior 129.2, | xus fpontaneus 509.c ftllig- dium 11.0.253:4:50 9.6, Vrinamciens 201.4.2.260.6.364.6,. 44346 461.5.465.5.507.6.545.€. : $63.5.4:528.6.665.4.678.4. mo vens 120).162.4.169.c.€. 211.4. 212.4.252.. 253.4. 280.4. 6304, promovens 218.4.310.€508.&. Vrinà, vide Lotium, Meientes; Miécto: y Vtetusfrigidus & hütnid? 212. &.e, Vtcti afectus260.e.946.5.flatuofi. 644.5.frigidi -—» 2094 18 apoftemata 666.2. commo- tio366.4.dolor366.4.529.4.620. cin puerperio 170.45 3 durities 528.4. flatus 662.4. 665.4. fomenta 260.4. fluores albis14.4.fluxiones & anies 202; 4. vitia 678 &.ulcera254.4.260.€, Vtero melinimicum 3u e; Vterum emollens 622.2. robo- rabs — 212.5, Vterinus fluor 364-5. Vterini dolores 434.4. Vulnera irm.ci11622535.6.43344. antiqua 623.4. cruenta rr.«. lin- gua 281.4 putrida 623. 4.vene- . nata | 546.& Vulnera cruéntia glutinaüs 253; cab — E : Vulnertim fiemorrhagia | à52.& Vuluz exulceratz 447-4. Vuluz inflammatio | 1215.202.5, obftructio 212€: perfrigeratio ibid. : X iluasaperiens 212.« expellens; ibid. e Vvuletumor " 1714. Xylobalíami fuccedanéum a2. Á. js ph eo Zédoatiacondita | 658.é. 660.«. Zingiber viride 655.€. conditum .6554.656.b.laxativum. 656.«, Zingiberiscóditiirpoftura 65;.c. " Zingiberisconferva 656.4. Zingibereantidotus. 6564. — m- 6565. ;ü E- ÍNDEX PANT N/A ASIN CSS 2x Ne MM ——— c ERU EU EET d R95 E TYTTTNT ide lijiriiiiiieis à ià A NILUM CSDSISIU BR tte WT. y BREST E. CEBERO C A B Creta Alic» mifcebatur qot. b. Crocicoloretingens 684. b. 3e SX. Darca 284-4. Polücztbreni AR: nimiam vim Crocodilos non metuunt Indi, BS 2; Aedes ex Arundini- — hominum;qui abegerint i234. — cymbis Arundinaceis vei : T bus 290.4. Bitumien 1274. . 290.4. & Aediles — Cereales. bubus faginandis idoneum 112, Cyimatilos pannus 744. 344€. ».. Cymbz ex Arundinibus 290.4. Aerina farina 127.5. &. c. d. 292.4.b.c. | Aíricefummafertilitas — 55344 Cyprorumpafcua ^ — 2704. - Aggeres frmat radicibus iuis Cabe 2324. ; 3 Spartum - €7.d. Cadmia facutià 288.4. D Alcyorium 184.4. Calammi nomen , unde pennis ad | Alefia nde di&a 3794. Ícribendumaptatis — 2744. Demetrius, panis odore, vitam ; Alpereatescaleei genus — 65.4. Calcei élapyro 331. 2. exSparto — protraxit. 383... | Aunicitia Arondiniscum Corm- — 64-4.65 4. Dentis nomen aculeo tributum | da.feu A!parago 282.5, CampusSpartarius 636. — 212.4. Canneta veterum 282. Dioícoridismethodusque 1624. Amyli gluten peplis indurandis 09.4. Amylo adulteratur Saccharum - WE OUR 205.c. "Aya abdo 282.4. Anthericivermis $38. Applauda 406.4. Apothermus 394- Aquam , vino mixtam, alliciens 162.0. Aquatilia omnia calida , Theo- phr.cenfuit 16Lé, Aquatiliu m radices fic odora- t3,virides non item — 161.e. Aquilegia ftruendi indicia 179.4. Aquilegis. aquarum indicium 217. d. -. Atbori fru&um confervans coro- | na 127 e. - Axcades elandium efum docuere 3744. — Arcaspanis inventor 3754. Appia 259. Aroma ibid. Artopta 376.€. Arundineta veterum 282.c. Arundine fcribentes. 265.t. Arundinibus ftrué&tz xdes 290.4. .Arundinibus vefcentes ^ 185. gods & Fiicis antipathia |. 2814. Àj undo pifcinarum.. ; quomodo € aieo d. .e, 334- zh CETITTPITIIEEDTTITITIT EID UUPEETTTTPT dent 6 OOC SO oOD S GO S6 GC OUO COOOEDUD OO OO OU ORE E ERE c 3o5cs INDEX VARIORVM in EE S locus non eratcommodus. Ju Capris pilus elegans, ex pabulo Graminis Niczi 74-^- Catectum 177.4. Cafulaex Afphodelo $47.4. Cerextabule 33o4. Ceres unde dicta , & cur alma 344-4. frumenta invenit 374.4. legifera 344-«. Tefmophora ibid. Ceveris facra 374. Cerevifia 125.6, Cantherij 4244. Charra hodierna;& ejus inventio 332.4. €Papyro. — — 56 Chlmys paftoralis e Gramine 38.4. Cibusprimus Latio 368.e. .Ciborumtrugalitas veterü 545.4. - Cimices necans 562-4.564-4. Cinnus ; 451. Clibanus 3774. Coalcícere faciens carnes dií- fectas 239.5. Coli ex Arundine 2724€. "Color atrorubens 479.4. robeus 354- Columbe commentitia: , ex mc-. dullalundi — 7175.5. Corbes 205.€. duci cie . ne gó.e.ex Sparto . 64.4. Corbulx fiarum 3224. Corona. Graminea 5.7. é Myrto 325. 4, Naucratites 325. 4. €x . Papyro 325. 4. Querna 344. b. ex Rofis pj» cs varijs flori- 4-6 £zoi Doliorum commifluris con;in- — — gendis,idonea Typhe 1olia ' 342.d. ; Drogua ' agb. — E Ebrij di proni; qui fupini cadant 465.5. Ebur uftuman Spodio fubftituen- dum 288.e. iycipis cx Iunci medulla 162,2. bs 17 54.182.183. 4. "Egurog | - 2054. Hduaa 7 377 4- F. Farrago 284.4. Favi d up Fermentum exErvilia ^ 444.4. Filicis & Arundinis antipathia 281. e. Finum,unde vulgo dicatur 304-4. Fiícelle ' 162.0. 205.€. Floris nomen, quid denotet;ali- quando . .167.. Frugum autor - 375 b. Frimen pasgfüb mento ^ 343.5. Frumentiinventrix ^ 3744. Fuliginescami ini in Cerevifia 465. 4. & Ala 466.4. 449.4. Funambuli | 1594. Funes 1624. . Funes Iberici p | Funes ex Iunco 1594. Papyro s n 64.4. 70. UUONNKSNRN ri yyes aUAzCEU avopoet 279- 4. Glaucus, herbx cibo; immortali tate; confecutus 44. Gladiatorum cibus 443*€- Gramina in Sarmatia füb nive 5^. Gratulantes Indi, Gramine con- fpergunt 4-4. | Gyplum Alicz mifcebatur 4014. H Hafle cxArundinibus — 276.64. Herbam dare4.À. porrigere;quid veteribus 4-5. Hordearij 443.4.453.4. Indix fertilitas 353-6. Indicz plantz,difftmiles js; quz .' alibi proveniunt 300-€. TumennisGramen rorem noxum ^ 93.4. Xwesd medicamentum ; adveríus frigora ; apud Indos 26rw. | lurisorigo 3444. . | palm tios 2654. Laquei capiendis avculis 266.2. E^ 1 :A* A cum Fe ^ T * ES uam acd ul OX. E jB EN. eura 1 L é 2 v Olcam; quo; Maria Magdalena, INDEX. VARIORYM. $4 in India T akoeynis 1761, 1D & Meflisuuno anno cut Miliari; 5204, Miliophagi $20.d, Militibus polenta data — 4544. Milleunde dixcrint Latini. 5014. Molz inventor 375-4. Molendi inventrix 374-4. Mofes in papyrione cxpofitus 32 Mures Afphodelo fugantur 543.e. Muficenutricula Arundo. 266.«. Muficum inftrumentum é cannis faccharinis Myletha , Lelegis filius, molie in- ventor 3754 Myrrha 126.d.127.4. Ww Narfluuius | $65.C. Naffz piícatoriz 162.5. ex Grami- ne 96.€. N arantesfaftinentes fafciculi 180. d.e. | Navicula,vide Cymba, . NavigiaexPapyro 3314. Nebule ades Nuptix facra 37944. Oo Odoramentum *18.4. Odoratipuluetes 218.4. Qderem veftibusgratum concili- Eu. v 57 iuscommodum oleum fe- 529.5. LeénceexArundinibus, 39r4. ^. Salvatoremunxit 202.6. Legum oriz;o 344. Oflibus fractis colligandis adhi-- Libielephantiniasc. c. lintei 150. — benturarundines.. 280.5. 4. 332. €. Ouibus Graminisarundinacci pa- - lignormmloco;inCiliciz ícalamis ^ bulum nocet 93.4. Milij utentur ad ignem. 531644.. Oxygalacium 94.4. Lolo vicituépravcsbg 26d. P pac! : y. OU. nouus, Gramine i in- Pallankyns lectice " 291.4. de sd oos coo 4e. Panisautor 3752. etymon.dcfini- e d ^A S TS oW ;j 10 375-62. genera 374.4. dif- ingarulis piict . 24485. 5. . entiz CM [ Me n e ..fer 375. €.inventrix 57 4.4. - juo. ranis Vaft Lo n E ier dicitar Panisex Arudine Panis. ufum. primo monftrans ES A . 185.4ic, Panis loco Polenta quibusdam 4544. Panibus , emunt & commercia — perficiunt;Indi : Penendi ritusin Gainea 49 Pedamentavinearum . .— . 2654 Pergule ex Tabaxir 2904. Pharmacopoeorum errores cor- rigendi à Medicis PY Piletex Gramine 9 Piftores diu Romz non fuere | 381.c. ; Piftrinum primum 375.4. Plinium, Grzcas herbarum n men daturas ignoraíle , ceníe Leonicenus | um Equifetum 24946. Pompholix . 288.4. Potus Pelufiacus 460.6, Pugillares 330- Puluinariaex Typha 342.5. PuliphagiRomani — ^ 3694. Puls, ex quibus fiebat 369.4. Pulte vicutantes 368.€ àPutredineconfervans ——509.e. ta Quid pro quo 205.€. R Radices oleas 617.4. RetiaexSparto . 65.4. 'Rhizophagi : 185.«. Ridice — . 265.t. Robeuscolor 354-4 Romani pe victitabunt 368v. | 410.4 S. Sabajo;potio vilisinIllyrico 463 4 Sabajanus , dictus Valens Impe- rator 463.4. Saccharum;primus A&uarius; in locum Mcllis fubftituit,' 311.« Saccharum fole indureícit, Mel vero liquefcit 298.5, * Sacchari conficiendi modus 302. 4. Fini 304-6.. Sacchati metz 303.7.304.9. pines i ibid. TOR Sacchari & Mellis dicrentie 298.5, Sacchari ufus i ignotus, inc Lau. , rentij infula (2944. Saccharo nullum fercilum Cor- rumpi dE e 311.4. | E itta ex Arundine 275.6. 279- .Arundinibusarmate 292.4. : SalIndus veterur | 296.440.297 4. Sapa ^de 2 3454 Saum —— d E X $sà à 1274 RE : : b i INDE XJVARIORVM.. Sata alia celerius, tardius alia c- | pe: faces. 180.e.mattze 339.c. Scopx exMilio 511.2 Sorgos14^. Scope parva qua frictionibus ca- pitis adhibentur ; ex radice —.— Graminis , 117.£. - Scribunt Árundine , non pennis, plurespopuli 268.e. - Scriptitatum olim, in Palmarum folijs;an Malvarum 329.Z.inar- borum libris 3504. alijsibid & 3302. - Scriptorij calami ex Arundinc 274:4.279.5. Scrutum 406-d. Sementina 345.4. Serendá mature 345.4. feró ibid. Serum alimentum 521€. Simal:s Ceres «374-4. Sphierula: precatorie 215.5. Spodium Arabum 288.4. Graco- à rum 287 .6.288.4.b. P ——Spote 205.6232.5. E Zzrupi 205.f. - .. Stanneis vafis extergendis expe- j : titumequifetum 254.4. "Store Sui 3c res.ir e 1 22 25,265.4.542.5. *AO ad d CAM M . Ícribuntur Suffitus Íuavis 218.4. Syrupus | T Tapetia ex Iunco 180.2. "Tartari , aquam fine Acoro , non , bibunt 629.t. "T egetes 162.5. 205.0. 2324.265.4. 331.6.342.0.. , Templis; resrarz reponi folitz 292.d. - 'Temulentiam concitans 125.4.c. "Thus 126.d, 127.4. TibizexArundine 278.6.279. c. 'Torques pro equis ex Gramine S. , Tispérnara unde dica — 37.4. Teg-yn pate 237.4. "Iritici optimi explorandi modi 361.6.362.4.b.c. "Triticum, Midz, formicas in os congefliífe 575.e. 3 Tutià Vafcones Miliophagi 250. Vectes excannis faccharínis 309.8. Venenum Indorum mordterum 2034. | Venti quando maxime noceant frugibus ^? Aàs6. Vermis in Antherico natus 538.«. Veftes , àtineis confervans , & o- doregrato commendans 625.e. Veftes ex Sparto 644. Veftis Aoi . 34246 Victoriefignum . 4b. Vimina ! 205.€. Vinumtutbidum clarificans313.9. — Vitilia 205.e.exftraminefecales 433.4. "7 Vndulatuspannus * "A Vnguentorumípiffamentü 215.4. € bi ovo a 129.e,Nar- inum ^ 2094. 3 Vrcei ex cannis Saccharinis 309.4. GERE ae DR 7927 E Ud Ma EEHUM A CN s css. 5 SUB A OR ui / "AyÀ idec 198«. ez x€y 36/0 ioc soó.c.xA/Cawags AavdaAíder "Appia Bantyen 124. b. 377-4. x2iGa vinis ib. xg1Gayinz Avnírgga TTC eT Mew j] b. d. 7.d, àxay Und qs 109. Ibid.seibir (9 448.6. pin ; 89. Aii 4QO- 40 em 16 49.C. 4. ja«o6 380 -£. yavTi c 379. 4. £e- Ava : 176 d. 67.4.17 libe 128.. — gamopte 389.4.5ÀAUpimie 420.d, Apo ái 298 (à 284.€. quara MTS 06.6, TV N S ja ! 284.£. 390. d. WÀUT (ON 390. d. 2vTVgiots, E 409.c6. — mwgiié 376.0. 389.0. mage e 538.4. 39 9.4. bumupóg 389.5 d. GE a, AlycG 'EAeón opio 1; Pu 409. . 429.d.ztuida^íruo 388.6. 389.2. EAVMAypaeis 1:94 | Aipexór s.4.* — au yiTIG 388.8. ^389- d. aroyyt- "EAvpog 516.4.5. d 'ypieg ud e 15o.À. s j 4e E x £. ev yxépasos 376.4,389. MT 94. j 24. ee ey 25. 1 Aut Ado MES b. "ArQédeAoe 538.4. "EgAócreiyog — 1 Ame. 624. €. "Ae mirtoy 3n d, AvbgAn 339-4. Epuci[on 6 : 1 625.4. "AUT PT UpOy 3574€. 'E p "cirit pay. 479. ag n" 454.4. AQUA 4oO. C, Aera, Ereiupibog x 'd "AMpey 381. e. 388. 4.453. de. 454. 3 S.e. "Eveidíaqaa. pope bescoy á s: T 4. T £, 457. d. any 224. b. AX.2^ig 438.4. KEQed pa ind Xp. 454. 4. kUdiys $4.4. AXUpa | 6.5. 'E : d. i Aesliqy 386. 4. pia box : RUE quip 2394. 'Aepóayeig 387.4. z Z | m ie. 397.7399 4.c4. | - : BTE SA x. : AM Irdixóg 3» 95 BaAavydayo 37 4.d. 2 vs 57- e *AA bii | 7 Pe "Wie BIA HAM in e | A - Tues, 4144. &Tj 4124. ae wc. uen iua. | 106 999. 5. a2 ondas 455. b. 06 UESA 45 mA 0s. QUMESUS y Bacuok-l s 4. oS 370-4.411.2.420.4. "AusóAioy e : : " 47. 469 479 4464. 2 Z4dopas epsoa 4114. ApuA ibid. Bea 37244.427. pz E. 423€. aed i ! 227. e. 239.4. BgU2Noy 159. b. 8 460.4. : AvgRAuoy 226.c. BejAec 179.5. e up 646,5 E cdd 4.c.d. a 460 4.c. m. cial ibid. d | «2644. Beurjis 460.e. T EEUU ibid. €—ÓÀ 9 $e M) 14641474 1504. eu bae sl "Avriarcd (Q» 2.4, 468.d,470.4. | 379.t. "Aperi | hb e. » ice cO 4744. Tóa ZvnaMua, ibid. "Api iqpetim 77.0. imím 37 BÓAég 227.d. b. 385.5. mbi won 5 Medie 460.4 ? AP B* 375. d. 47.4. ydg Bio 4584.4604. Gavuac) 317 b. &yepahog 376.5. atupnec ME I id 280. €. &A doing. 389. 4. 390. " vapeg 124.5. a ApUAQ« 408. 4. aieo. | x: ES 9.4. ain mopimie 376.4.389.4. rTaAayya aXWU OM Es -4.386.6.389.4. Tyyioos —— r sk r de pe &0g« 37 6.b.Cx yp: Té yea B i 355. E. 4 ; . & LX " e dena 376.0. * FS 389. I, eas i6 428.c, "eaim 429. TUpíyn : c am igo ^49 ín "d ted r qu. "e * 565.4. yea 559.4. yxp 378.«. ipiius: mee 43^ 4244. 4534. aaupay '-— HO Z 16-6, SE 3 .386.e. Triáded, T AN e. INDEX GRAECVS. 378.e. Frailedene 378.4. Doni E 715 380.0. xa7:t056 389.6. x6 y xi 5b à | om si6É. 3uem 55994 náarvso; 375^ p 3854. Ta, 4 Qj Baa »- $59.4. 4p S088) PERSPN. 46o.€. A 559.4. Annis 384:2. 285.4. Rossihe $ope RaAauajpeE s. 4.954. 2504. Auérrapról NT. udis , $oo.€. Avépewy vawxag) Aia CHI e. 363.4. E AUxX- c 565, DeyxaAapitis 2844 ^! n Gepeuaxíms ARE z | T | um ss 6o. 1 KaAap 255. 4. 2 16 CHBUMEC Conn MR UM UA oe 3 "adieug- on. Ded Dh Ma 456.8. 457: 4. b &tirrec Tírepat vd 376-5. 388.&- 1 b. eotpalnis 25544.259.4. Bopu- 456. c. bue $.6 — Gixins e e.J ya] 264.6. (B Mat et 329.. ri : T E PE 270. P. iguÜ pi B. 25945. "é:ovéx iae Ma2Aiyala M 226.4. IéArog : 369.5. 4b d A584. 276.e. '"áGáidws : 259. 4. "dud uos Mas96i gmapyüvtis 367: e: Xor- HoA eryoó 438.4, 259. b. (éco; 265. e. 276. €. ?ejiles jbidj; HeAvyévarii D. 0,2624. Ó5Avc 264. d, 276. e. Xie AO» Ma]oa " 45 6.C, HoAS yovey Óz^v 244.5: : BpgtY 24.4 272.6. :272. & qatoryéni -266.b., pe- MisAoyynegvis 185.4. - tope : ibid. xig 259.4. Ties 37 4. 0. 9AU- MsAíA dirae 516. nem 402-4249. d. 4504. yórapxO- 264. t. mAUcapx(Be MsAivn gor.g164,b. . Mp» 16.450. b. 623 450. b; ibid.Z. rapi (9 265-8. mAuri- MtAuvog s16. Tuin 402€. mupivt 449.€. wz ibid. &iey yíaz 26 4 d. 27 a.b. MiAsQarof 381€; IIriosáys póQioa de 45L£. xe !eseryE267. b. tofun?e 267. be. S ibid. | Te 273. t. dedistis 264. €. d N Topivaa (348 P in. b. PE 267. ug. M a eee. Hhséttt .448.*. 270: 24 e&poo6 Sou Iyd'ix3 201.4. T HpomónAu A 76474. Kágr D -"» 4 Nerdesés . 19i42oi4, Hpesemicpoi 647.4. Keyxegjidei 5204, Na 06 264:0.37 5.4.5804. IIopei x28apoi 3614. Key xj) joo.d, Hes 348. dash Joslidpag Kéyxpos joo. E! 348.6. wey quidve 548,6. S Aty- Kíyya. 93 9i. ET 7 T $y96348.e: ]pípenvos 360.4. KAíBayay 377 4. 2 É m Kar 20.5. E EZ ai0g, | "10 : Kós Qj. S x ^ 197: Keuppui 460. 4. 462.t. inae 129.e. Kptp« 369. DESEE. Re 457.6. Ole xpíbivoc Ke/ Bays 377.4 "OAryéreo a 2 Ke,f; 435. d. 448- €.449.d. :454- "OAM T 0 ! 224-8. XaATyJA 240 4 b. 457. ;é, AxiAmtis 438.4. i£asi- 7157777: iig. é 160.4. 41614. 179. Záxyap 195 4296.6. Xes 424.4.xXoppaym — Ao, , d. burgob. Xaxxapl 2964, KejBad Cv xcv o 442.6. "ONveg 393: Á. A1. 4, 420. d, Xáxyapo p" 314. 4. xàyhtw Kpifs xu 4jre, . 54 ibid. péw 195. 1296.e. KpíbaBs oie 460.4. "Ojóoouog 159. é. 160. 4. Auaemé Xqid ape 387. C. KeapaírhgmAaxés —— — 4585; — 159.4160. 4.1614. xà mp^s 160. Enráuy 526.4; T Kgipovoy 405.6 4ar b 457. 4 MéAayxXgduicuog 60.4.p&- X1 6apided 4574. d.e, 00, MEyspais ibid. Edna 526.4 Oe $53). "'opiyds. 435b. Zjrvioy : 36o " E : $08.45. Ophydi 435.L. Zug d, Apre iii 4 arvjag | 204. pd 484. . ibi | 448.6: "Oputoy 483.b. 2*yyibse 6464. (e. 205. b.a08.u. TRMIN (099 dAn n8.é. Xiociim | O44. 225.5, spy y^ Q- 269.d.210.&, "Oafpi ..3434- Zlyng 456.4. 38644; Ku7tpis 305, b, 1 dno] 68o.e, "Oarpioj ». 6472.5479.4.. Xii Ai 34 | Kore. 205.5; 'OvAai go Xon 4 P 368.340€. "4 KuptGiar 38844.5084.. "ovesria 365.0. F d dnd — — 3444; Zíra xal agii ay dr Es (6,1674. $0xÀdVo) puero be^ po Bee 4, eopíro) 2 345.45348.6. TQUE PTS ns D nw * Spieai o 1504, Zapivs vox abfolute pofita; : cede 35 Eírs dua oge, ai denotet ES : B. s Eiay - 1504. un : ad 248 ^ T | buoy eyicy | 5227.4. : : Pur in 624. TpAyapoe 274. - Zmámy . 62.d, Ye9»yor Mec 236.€. MESS 3rísua]a duuírgjn 344.4. irte TOY O^ 402.4. arádwe 404-4. Xápru6 081633163334 b ih os Ty | 335.4.€.338.6:392.6.393.4- Xaegó pide 2524. — Ecole 287.6. Tpuetiieoy — 34843604. Xaocgikid ES Tw 348«. Troy. 345. xédpera 343. | Xréxwe 1984.6. Tgóyie 356.4044. Xsptd pavo) 2395 3 Xóny 274. Ten 3543314. X4dp) 474.6 wir 4Oh6 - EQaxeur ps 476.6. . aec do A Zxov&ypulsic 7 32.d. ? (os Xoydeez]orari ^ 4494. : ZxowiéspoQpor " 239.€. |^ — Xédo(0»397.6.d.0.398.4.399.b.6.4. zxyovi(ita, | 159.4. 9aAAyytey 553-4. — 40164. 40244. &AX( 397-4. x 1puoy 3244. 9aAmyyms $534. — Bra. : 4o1«. EyniaAe 187.€. QaAay yino (5534. Xed'ou 3 ]iexáyg 402.6 Sxs0Ü- — 62.415944.207.4535.c.. ?*^4&s $t46- 7 5 7o eiÜiTiwa 162.c6. üpupuairixüg PaóMrpic 535.4. a 3654. VaQe59.. £Mia pór, taxon lord 4594. , 4b, cxudpQe ibid. d»orp(ge *afpexia 37044. : i1ége C46 ibid. sve,zea; 9ejpQO» 4134.414-4. Qj Aóne 455.6. xps TUpA 162.c4. "19 Vor AQ 165.4. aAA T- *A£ug 3774538..342.4.- uwvormépust TfA Q^ 455.4. Tia x61. Min ys9.c161.b. Ano t6Pn goké. QuNES | — YóLe. psAaryx quiis 161. [Avpv^ » E NL " " x d S A eem me dd € Y $ a2 ' Tn S,Ce UU RTT 453. x Lo 2 £f 6 Ricoh ds. hx CI 4E 5 E *72*4575 REREENE OCA AGRSERUK j HR X X Ton : k CxS B^ p : * TNT T ee "qeu d deu: NEA OU bra deine pos Es , cui intermixta,nonnulla exOrtentalibusalia, Mesaraer notata. B. 287. €. Bed A t. 226.4, Bcrdi een 557.0. Biruach 166.b. Bhunte Adcaram — 1664. Burdi 165. c. Pers. ibid. 166. C. 166.5, 166.b.. Cachabar ^166.4. Calingian 166.5. Calvegia 483.b. Caratis 164b. Caratim M £65... Cafab Alf Perfic. | 166.4. Cafechendar Alburdi 159.2. "Caforas . Aldarira 260.4. AMerire 260.e. Caffab Alderina Aldirira 259... Caffab offeri Aled ó81é Caffab ofsiri Alehec 357.e. Caffabou ferite Alfenid 317.5. Caffüb | erud 317. Caft iet sor4. Cechius - Algenats sorb. Cembul - Alhain sor), CembulIndi Alhalef 159.b.. Cenapalcail Alhamed 354.c.. Chaledfium Alhuíar o8 5.cd. Chalidunium Alncfaftegi 406.4. Chafab durirhe . Alícfeni 166.b. Choft Alterira- 2604. Chounce Alufar 308... Chouffeth, Turac. Alzelin - 226.4. Chuttal.——— — Alzis 225.6. -— Anuphi , Aegypt. 5.6: CO Ara | 4835. Culungem T: 483). Curcum 483.5. : 565. c. D 259.€. 166.5, Dachich sor4, Dalefit 557.5. Danebalchail 225. Darzatdh,Perfic. 166.5. Dafler Daufer Xx irs Daufir bien 1 ^—8255. Dembalchil /2404. 1 324.4. Defana 150.€, 5/537.5. Dhenbenalchail ^ & ^ 240.4 537. Dhenebalchail 240.4. 324.4. Diochen - 516€. : Dirire 259.8» - Dis - 159.5. ;c094225 Dochen 516,c, - 166.5, Dochon v 5oL4 657 46414. Dora $15.4. 637.€.646.4.. Dorati ELA 360.4. ^ acid 125604. E. 26 4.6. | | 64r4, Enen 406.4. 59.4. Erizambac 559.6. — 359.6. Ezarbien l6. 259.6. TU . 26044. E —259.&. pstié Fexa D46 ;2: 299.6 i vutdpew —31914). Galungen 6374. — 1914. Gengibil 64344. .- 240.4. Giaures sot b. 681.c. Glaves 516.c. 681«. Greuers 59LA. 260.4. | pe 667.4.670.t. H. BNUULEM I | 461.c. Habalzelim 2236.225.4. 4714. Habel aísis 225.€C. 667.4. Habofcer 308.5. 667.4. Halca quc 637. Hals 44.6 681.0, Hahaher 435. Hahaheer C 43* e. Hahofcer. - . 308.«. Hais d 414.4. 354€. Hantha | 354«- 150.«, Haolcer 3085. —— 240-4. Haofor 3084. E | é8.b, Hareoman 41499 io, Hartenum Ave INDEX ARABICVS- 259.4. p. Me e Phoucas 144. Piners 4éL4. Pomelarfich 2094, Poffet;Turcic. | Pratichin í Reícus .- 485.5. 414.4. Saberade $164. Sachbar. 2074. Safarheramon 414-4 Saffa& Acgypt. Sair Sarahan Saroth; Turcic.- 264.6. Sataiícir . 264.4. Scahair 681€ Scehair | ; Sceilem L Schelien Scoadi 647.4. Scilen sor&. Selch Selebien M. v^ Sd .-. Seleth 287.4. Scley 334.4. Semíem Shair N. Shad | Simibel cese. Silemi — $« SilisAegypt $.c93.b. Sirim Neiemelm falib,.Acgypt. nré. Soedt Nelaftegi | Ao64. Sumbel — "Tabarzeth . "'Tabaxir;Perfic. 4614. Tabaxir - soLP- "Tereniabin 4714. 'Thaine;Acgypt. 4614. 'Thel 516.4... "Tícherbct; Turcic. 297. 207 4. Vage 625.4. 166.6. Vagem $46. 227. Vegem EZ | 6634. Vgi. 625.4. oM... As ; Ü£ 435€. MT 6815. . 287.4. Xaahar 436.4. 4364. Xahar 436.4. 4364. Xahaer 4354 124.4. Xahair 4364. 124.€. Xair 435. 207.b. Xeilem 114... 1244. 357-6 i 124.6, EE 3574. Zachar 296.€. 357-- Zarnabum 663.4. . 34€ Zasneb 663.4, ..$26.d.. Zarnubcth 663.4. 4354. Zeben - 124.t. 207. Zemarum 354-€ 1914. ZerubajPerfie. 659.4. 124-4 Zicama 124-6 528.4. Zinzania 124.c- M4. Zuan 124.6. 209.4, 7Zuchar 296.e, 39Lb. Zurumbet — 643.6. [INDEX T 3s £2 d ;2 " UU TIT : d NU a xS XE fg * SCC CQ CL PN SC Se US xt AAA PLUR ALALURLR GALA AG SALIDA 0G INI C ANN A VSEIN OcCS00€360c 9900300 300t 30030 cSo6cSOSeS oce CSOEEAR EE CEEIEEIIEIUTETIETIITI 6C00:900€500300€3600000090 0600900090 OC)oOOCOoOO0C3OOC 5 INDEX GALLIC Md T | Efprelle dix beam NIA Nattes Bie dee i Nu ot 628.5. Me ong o3 74 A Afrodile ^ 5375. josh sólle $ 387.6 Orge ! "SN ] Aiguilletes d* ar- Hambc ^ — 1852 PM. Orgegros gu com | mes 38.4. Flambe baftarde 655.4. i p 1 "" Nmoutettes 26. € Flambeblanche $76.e. Pain biz a C E tremblantes 234.6. Flambe des rivieres — 635.4. Panic 6e. [ Amydon 496.4. Flambefauuage $72... Paniz i LO U- Afpicd outre mer 2015. Froument p 4. Paftürcdeschameaux 166. ] ' Ayencron 178). Froumentafixquarres — 370.74. Pinaquatic 244.6. 1 Averon (01474 | s. Roe RN Pomcette , 4494. T . Auoine 17.4, Galingal | 658.4. Prclle C maod. | B. Gafteaux 378.5. Qi TTE Bierre 463.5. Gaufres .— 377... Quéuede chat ood. | Blanchee 3584. Glayeul £65.4574.4. Qüéuedecheual ^ ^ 2494. | Bled vide Ble. Glayeuldes marais 634-e. Quéue de renaul. $75. ) Bleé 354.4. Glayeul puant 562.4. R. | 1 pBlé barbu 396.4. Grame ' yc. Raifindemer .. . 5 238. | plé blanc 358.4. Gros blé .—^-368.c. Rafins demar MURIS, 1 "Bie loca 3734. Gingembre ^ 6474. Renucefemelle ^ HEEAR, | ple luyfier 373. Gurguet 71444. Ris Bou. Ble de mars 361b, H. / Rofcaucommunaquatique 270.4 | PBlériguet 3704. Hacheroyale 537.b. Rue 1444. Blé rune 368.4. Herbe : s.cag.b. Rys- M 102 PléSarrazin 495.5315. Herbe auxcrapaux pk S, germ -Bléqui truche 3714. Herbedespres ——— 294. Scourgeon 372.4. ple turquet 375^ m Segle 426.t. "Boucotte - $319. Ionc 159. Seigle 1,50 via Bruslure 478.4. lugioline ^" , $26. Souchet . 210.2.2184^. : . A — E^ Down ^. 1974395. Canne 2744. Lónggrn —— 3724 Sucre —— 8 — 295.€. "Chara 45244 7 — M. . Succrecandj 314.5. Chiendent g.c1r24, Martcau 3384. Squinant 166.e, ride .- —— 467... Maffes 3384. : Civade 4714. Maffedeionc 338^. "e. Crapaudiere i9r4. Maffepetite 2414. L5 E fueonat — ' 659... Melátle 305.4. "Toufelle | 355.5. : D Mefcle 3964. "Trimefia . 361b Dentdechien —— 9.r. Ne 3964.429)- — — . AE Duero 144.5. Mi Son. — . » i E. M Mile — sou. j » d "EM. Fipho 64.4. E GN Yvraye al my. —— . Efpeautre 414.e. Nageories — 180.4. ien E map | : 310211 i ad ótngsr* & A34 4 ^^ Top * A 22 $52 22 2 *» C WHRHERAEE BRNR ! NDEX ITALICVS * 4 ES. Su e rts ) ORC 3 E fin - Giglio azzurro piccolo ^ 604.6. Orzomonftarolo 424. CMS GC 6185" Gigliocelefte $65.d.574.4. Orzomurario 135.€. Acorobaftardo |635.4 Giglio giallo ... 6554. Orzonudo. 42445 : Jt ^o 4M. Gigliopauonazo falvatico 5724. p. 496.4. 5744. Pagliadicamelo - 3666. 9 EA 5377. Gin; guilea 526.2. Pallamarina . 2854. 3 Anth 1674. Gioglio 154. Pattraffalo 4. - 2924. Y Alprella 240.4241«. Gioglio falvatico 129.c Panico 516.6. Agel (54744. EEUO acuto E "ee. Peffe del canetto 2524. , rmi unco I | aB d. jd ..Biada 44144. Giunco aquatico magior ior. P ona E. - 1 Bioadella "c 355.4- Giunco aquatico minor. 19o.c. Piumaterreftre 72. b. i à Giunco florido .. 19o«. Polenta 5074.533.4. | Calami ...272é. Giunco odorato 166-£. Poligono $3 :Calami da (crivete 274-4. Gramigna . $6.9.£. i: 4 dh amo aromatico 26046284. Gramignadi fiume j . | -anella m om Gramisnad fiume bianca n hasce R EM Canna ..:,264.d. Grami;nia fal à Ri : ad s dia ea E vatica — pilofa Rifo : 483.4. Cannaafar conochie 272. Gramienafpinofz : [^ Cannaafarfepe c Fo we m.s oe «ifi .Canucaaquatica |.....2704. Grano cacofello Je3 oa e 513.4. Careze 176«. Grano carufello r s Ses 16.5. oda di cauallo 240.4. Grandelgrafpo i Scandell 5314. . Codadinolpe 57.. Grano Indiano 37 3 ne s. pudaod. Tirdoh mina . . 24..e Grano marzolino ML Sepe d 338.5 | 667.b. Granoaracemi 14. S E : - Ah CON. — . 40.4. Grano alvatico DINE ded 526 d, Cineno Lue. GUN CES ES Dn 44. Cypero 210.2219.4.. Guvoni 1 iS » NA e 5134. e D. H 242 Sporganio 229.6, : Io4.€. Spclta : Doke Traáfi 224.4, Habaziz 224-4. SBiuria : qe | | S —— x54. lide | : Spigonardo «anb c eto minore | 248.4. : L 3654. Squala . | 146.4147.4. F, —. Leglo - Cm 354. Farro 370). Luzula xcd T | | Falari | 536. Macionaci | drecola - 218.5. Fariola M 361«. Marzolo pM Kenwt 4 sJ9« Mazzafíorda 3 9 ; cm Formentolndiano |. 495.2. Mazzaíordaminore 3386. - Formenone — — 3:24 Melega Ax j4»e Vena — " 4. Fromentone- - "$314. Melequa 515-4. Venavana E C so :- Miglio ya. | a "Sm 20 414 o 2 d Z, (Gérinan 6474. Orza E "e . ..2 & 152.4. Zedoaria -—- SIRO 5 o .a:À — 4 Orzada ! — 659.5. Giglioazzurro | 5654.5724. Orzo Gm 2e x ns à SLM | Uccar XO 314-5. INDEX. S (Canior T EI hM '' TÀ Ciafas — 5. '"Codadimula — . d." Contrayerva ^ - ., Colto .4. Cuentas $h F. - Amourertes 26.c. tate . Arroz 483«. Elpigafil o Arroz 4.83.6 G, *" Auea 471.4. Gamones Auea del muro 129.c. Gamoncillos Auellanada 209.é. Gamonites ': Auena 41.4. Grama Auena matefiuha 147.4. Grammha Azambar 20r). Gengiure Azuccar . 295... Gengibre Azuquar 295.. Gingebre : B. ; Belcho 225.4, lorgilim Beroas 506.c. .Tunca auellanada, Bohorde 338.c.. lunca cheyroía C. Iunca de cheyra Calamo aromatico 260.4. lunciaodoroía Canhas 264.4. lunciade olor Canna de Bengola 320:. lunco Cebolla de Calebra 54.9.4. luneoamacoro fado Centeno 427-4. L. Cerada 426.4 Liriocardeno Ceuadilla 4.68.4. Lirio de color del cielo ISPAN. — 224-6. 24,0'd. 219.4. - 667.b. 3134. et M». 577 b. $e. 5494. 05374. 5«d.9.c. 5.d.9.c. 64.7.5. 647.0. 647.b. 5264. 224.8. 210.4.218.5. 210.d.218.5. 210.d. 218.5. 159.£. 238.c. 565.d. 574-4. 2j dad fh. J^ Lirio iria Milho" Mijo Turquefco Miyo O. Orzada | P. Palla de Camelo Panifo Panizo Paya de camelhios Payo delaMeyua K. Rabo de afno Rabodimula — S. Saffran da terra . Spelta T Trigo "Trigo Candial: Trigo xemefino Y, Yerva Yoio z Zizania. JCVS 3254, SRI UHIEIEHIMIEDHIEUHIHIMOHURHEREE: SHEER TO GHEHEIHEEHMEUE INDEX INDICVS, CHINENIS &c. 2940 H 59^ " Char A. 656.c. D.. Morte 200 Arte * ^ Accua 485.6497... Daringoo 259. i N.. ADAE "e Adrac : 647.44. Diringuo » gU Nachani ae. 386. Agem 385.e. s orsa Nimpa : oo 646.4. Alad és... Gimíopc m 3 au. | O. Aliaa 647.4. Gofo - 510. Okcepenauk 3854. Arepas 497.4. Ganti 647.4. P. : Apas 64.6.4, Geiduar 661.4, Papas 385.4. Arack 4.86.4. H. Pallankyns S'3914 . Arata 261.4. Hate | | 385.d. Payas 6408. — Auati $9346 I. Pittouvve E o LA Ut : B. Ingi | 643.4. Pucho 6674,6072.6. — Bache 594^... K. ka NGC. uu. Bras 483. Korafado pifcis 309.4. Saccar Mambu 287.4. C. L. Sagge .385.e. Caccharu 646.4, Lancuax 646.4. Sagu 385.6 Caceras | 2217.4, Lancuaz 6414. Sambaya 6óra. Cachoran 659.4. Lauandou - 639.4. Saquauiro E s d pa. x 6594. Lucum 386.4.4.89.c, Sora m OU. grad. 2 Berertais 1956 — M. ! Sucte E 647.4. E. | 385.4. Mambu ^. 2874.290.4.£, Tanta F d 384.4. 481.) Mandioca. 385.4. Thnauvv .- 385). 4974. Maniabe 681.5. 2 v, 4-97.6. Manigette ial 4.88.4.4.89.€, Vaticam 3594. 294, Mg — 384.6.488.4.4.95.4.. Vaycan 259.4. - 385.2. Mazza de Mampuro 4874. Vaz —- 9. 185). Megan 496. Vazabu | $94. 64.6.4, Mellindres 497.5. M... 0 667. js 659.4. Mello j1o-4. Y. FM 6812. Moroche 4-93«€.d. Yüca tare A CR ORJE CoA-NÀ - NS Lu AX RI e Y À JE TE AN DEX : goicd Li 4999 A * A dm Ae A OR) des ITAL 22808 $n £ L4 | SertutkeptuEU ad a taii SL ica CETCEY ITTIIIIPDII dpud E: CIIIPIAIIIIIIIDI AID Il ATA INDEX GERMANICVS blauer gnbtaniftberS cb 523.7. iit S ah 628.5.634.€. — bepbelyentb 516.7. de 3(ffobill (ilie tvifbcr Sendo 174, q rott $416. Send Gra, fibeGóraf ^— *$ 4 JIRrobill'ibirg 37.5. Sachs. . | — adb2(ffobilmurgd ^ so... matte lacs 62.4. toaffer26ffonilacib — 552.4. vnfer wg frauiocit éoite tociffc 2Ufyobill miri 5424. 3imetincet 406.4, voifen lache 62.4.- Suche fcbivang $7.5.516.6. $5icr 463.5. Suchefcbmmang GSraf/fibe Graf. S5icf Graf, fibe Graf (5. : f5ingoat . 159./a82.6.. GSafaatt alat bineen. 1552. — [anget toifber GPafgan. 218.4. arofipcperbin&em —— 1:30... [angcr wilber G^afgan obnc flein £olblechera inciso. ^ &cruc) 22L.€. fíiciniajreoingeor — 185. -.— runbertoilocr Gafqan. 210.7. meer $5ingean 96, — füfferiloer afaan 2247. - rof *in&at. 180.5. LINE 6174. pfab ineat — 1802. (GYerftet 436. Kbarpff ftecbenbe — Singen — aroffcGocrften 4384. 2444. flanc Gerfien. 440.L. mafo *5in& :rn42. —— futerGveft 4.4.0.6, ieofricchenbe cfenbe Q5ingen — med GSerft 129.5. 218.5, madcteGoerft 424.5. f5ingen Graf / fibe Graf fommer Goerftena 50.2.4 40.7. f5ingaihalimen. 96.4. —— tinte Gera 438.€. Q5mgcn XGict 96.€.. Gyifftour&c 220.£. *5inga C dwertet 190.6, (9uilbmurg gae, lida 416. (Bilaen * $656, - Q5ranbt 479.«. — bra Goilaeit 556.4. SPucb recitat 315. — "arafGNlgm —— 556.2.558.5. Soungeibalner 1:92. fliünGlaam 604.5, T . toaffer Goilacit Cafmuf 65h. —— sdbmofirOigu 6e. e ues 166... Ghifacfin amecl hei 166.c, Giitaclin " fatfcb G ance cio $8.c. tones. | dir G'anaricn Graf 7 | fibc Graf Gyofferen 377.6, Cypr Cchwertet 190.4 (Graf (0 $4595,29.5. €»pe Me. ce $5icf Graf o ácábret Sic Gor dex Bin 229.£, iaffcr er : Sud (041444. Fein vafer Sicfaraf 79.c ^tiloer Sind 1$: 329.5, f5insen Gab 7: PA E. e, ort 1244614 4. b. tafb ingen Graf 76.2. : Sr adiurg 6346, waffcr Singen Graf 1 à Sri affer birtlmGsraf CMM ue | $5 ?5futt Gra etm frant mit rórfcn eg i | blátterem | $49 1 haarcchtig "ui Graf "AEULI C D-ORS 102.€. : v. E $6. Euri E sd toifo C'anarien Graf sd. | €pper Graf qrof C per Graf hatecht C pper raf sz. — foaffr GoperGoraf — 874. - flcin ialfer Cope Graf. 2 89.4. 4 tvafo C oper Graf — 984. —- enten Grab fcoer Gyaf 62.5. wafkrfeer Graf ^ — 95. fench Graf 138,4,139.4. flutt. Graf AL£. ioci flutt Graf 41d. fucbs fcbwang Graf — 514. gane Gvap fici gonenGóMraf ^ 30.4. Bart Graf 1 - fiainbart Graf 54. bafat Graf 23.6 bunte Graf 9.5, flinbunbteGraf -— 14.4. [igeriot bunte Graf 14.4. mer bühibte(raf 14.5.2 famm yaf 43.6. Ficb GSraf 139.7. . fnobat Grae iaffcr £rioben Graf. ms.c. feto E Graf s Flinrot C trauf Graf src. : M o. et "- es RÀ fircíimed el 374, 34. 4 £fnelfecn (^raf 19.4, — felben Graf | — eveffefben Graf — so. fótblein avafs IO4.£. frotteGóraf 1OL4. ficb Graf 36.6, ncgelein Graf 46.6, pfriien Gag ^— 60.5.64.4. qued Graf 9.P, ricbt Graf adr AXicbt G5rafe arof Juebt Graf 934, f(cinOuiebt Graf 89.6.9 4.4, Aeoffcr Jücot gra 19. : tofjr Graf EO br iM Graf P fora oraf 34244. Cpannifcf Y. - 384, ftacbet xus Pn 189.4, ftrauf Gyr ^ 14.46, $ j " Axe ssi Li EE. ——9" m : v— |i d'mmem Graf 38.4. rwweT mm 2. 4 E AM Liu " cede mutter 495.4. Qubr twalot raf ^^ 09.514.4. — swcepforn - AURA T T Miblanifch barecbtig tmafo G5raf 102.e.. Sormsapfan.- aps. mom TN ir fcbmat iwalb Graf — 99.2. Solbin s). — enandnOobr 270.4. toaffcr Graf 784. . bictelfolben 38$. ; lin OeBr —- gcdbrtwoajfr raf — 32. —— ficffofben nsÀ. . — Syubianifcbliliz Xobr 32:4. foclfch Graf. 33.4. .— mioffofben RÀ. . yfotOobr — 2$. sitter Graf 235. — marrenfolbon 3:8. fibreibe Jiohr 27 4t. Gri | 458.4, ivaffcr fofben A Cyannifcb Xobr 2724. Grug ic sano. ioeperfolben 38... fvafo Xobr 129.6, 5 | ivcptscnfofben. sos. Wolriccbonbtolobr ^— 260.2. abere 47.4. Sófbfcin É sabm Xobr 272. fürft Joaber 129. . f[ein waffr clilcin -34n&, SRobraraf/fibcGWaf. — gaucb Jyabern 1474. Suden z&b Qo6fbmans |. . —— a4oÀ. mci abern 147.6. Sücblcin 7s5. . walbOoffbman& — 246.4. . mademberJyabet. | 472.4. &.. : iif OVoffibang ^— 247. .. J5anaben u6.. fdbfudem 300. ORofitvabcl 2404. - Dafmnbrot 23024. fanda /.329.4. - Joafaóbrfcin 23.6. fien |^ 73s, Cbabrauf di ERE. ^ oepecifaido $516.c.. fo[c TA 124. Chaffbcüm 240. b.24 9.4. Jepben form $315. fufcb 12446144. afr Cxbafftbeltio 2484. Suo — 4i Qtobr - 54. — fin Cibafftbrüo 248.5, Camel Aci 166.4 : ivafo Caf bui ^— 246.4 faffcb C amctben $8.€. Safe 45$, —— Waffe [chajftboino G'anbifch Jocütm 166. OW . . . ( ^. $tof affer Cicbafftbeüm jifitclo tbauto 2immet meet 24249. 5 ivifo Jic thao — 13:74. Gimme. — p 4, Cibaub. PUTA Du sor b. Srafftmecdt 406. 4, Cdmeden— 96.e.159.b, - Mutt irffen. $3$4 — 9er med 475b. Cert 36545 flein oir $16.€, eyteer trauben. ;23À44P binfen frhmerte - 190«. tocicer ir $426 : — bfauio Cocmwertel $7a.b. Ssirfferonfrant.— 535.4. SRharren £ofben an) — flenblauto S cbmoertel soo.c J)yunbejabn 9,4. 7. A Qype Cibioertel —-— 190.5, Jyppan 377.4. ASblaten 377. 4, gil Crbivertel 634.8, bimnic Cobwerte — 574.2. Sonber 647^. (anicforn flein Cbivertl — — 604.5, CP 647.5. tvifo Yanidom nzL. . mtrGOdwetd T nbianifcfy Blumen Xie 323. apepr uico snp 00 fimot meer *snbianifco £ilaan QXobr 323.5. Jefeffer ire 4755. - 6oLb E cui c 2b. —— eren m 475b. . Kbmat itat eO ennich $1646, Santenfrautt 240b. ; ont 240.5. arof. fcbmat elctteredtia S&agcanfcbivang 240,55 : 1 is (Cxdyvertel 9584. Sagcvabel .240.5.248.). Sud araf 95. — tTeaffer nga E. $a ; 424.4. | j acib ivaffer Ccbibertc os 4.6. Sietteren 23b. Qoi 2485. kcitfarb mafferfdmertt roo Snofpen ns5 —— Sud Xf 422,c, Cotbtertel wurg Jf fnofpen 229.6, ÜNicbt 229. Rege — fiin — brat Mátterecbtig Somn 246.114.6. . bergaOuidt o6, Cc courg mit fatta ammelformn .42n4, — bin&enQUOt — 96.£, viol órannablumtm;óos. b. vind forn - 416 -— DofOunt z7o4. Cid , 2 enforn — — * 4:6.2. Cynbianifd blume Quee Coonpfen "T citer for 421465 3235. di | (Cobt 047164744. . Wyben fom "m fcbrcibir dit 274,5 Corgfaamar ost . "srbiamfcb orn soo. fcbfoertdOucDt — — 229.4, Cora qj 142.4, Éáfern 415. — WurG Quot — | "máufotn 129.5. Sicot arafi/ fib NM Ponicforn 137.5. Qut .peeroforn —— 416.4. oda a 426,., QKod'en fotit 129.5, » d — F ES 2Banbtleif fraut 463.4. Mosis | 65h, ^ 2Boffm 254.4. Suder 295. boss, 2404. Ceu 424). — Ganari/Ganariaudtr :o4. S banncen abel 2444... brouner2Bciéan i54 — cfungude 307. Grrófer 1254. — budb3Bdsnm 315. Cbriffaingudet — 345 2 refpe 254. bugTDdsoi $6, — eifguder C344 n. G ref borp 1254, . gtbanter2Beién —— 37;« — faringuder 3074, - Amal 147.6, via ábrt QOdt 371.2. fcn Suder jos framnbo 3 mafcs 12. — foWir2BeBm — ' 3615. —— gorebeter Qudier 37. - guften Gcwalch 552. fera38dem - size. — SRaberp Qudfer - 304. baber Z mafcf 504. Gürdifbea Bom 4o; Schif Sudier 3064. 7 tabe X ialch 134 3OBdfebeB8dgm 1i6395«. — fed Qude 306.5. ! tecigen d walcf 1244€, eon. 3954. .— Zbomasgmde 307.4. 7 | QBiberthon OBalengen aude —— 3064. - a. tveiffer?G:berthon — 558... 2ud'cr C'anbi IE MA A 3Biefcn vullen 62.4, weerbonig | "30845. 1d Qupefiurg $654. ^ - gBufer Denb — 77 aA. flecinblauto fc:mafbfátterácbt ^ 9. ucfer XXobr 295.5. COepdivurg $09.£. ' ; | Butfer&prup 682. d def peur ^—— 784. onineren 4214, Gyberen CA dbddhiAibhiiiltAtit: MM INDEX BELGICVS —— . QST e 4 Ber bicfe 18.c, —— M93 Oeo Corus 628.5. ix biefc .9Le, (221. 7, | | JMffobilíe 37.5. £5 463.5. Gyenaber 647.5. ya 2 ffobille met incarz DE si, Gyaf 5.6.29.5. natebfoemean $45.c.. SSranbt 478e. — alberminfte(Óraf met fpnaranz depncacdeobille — so, fOucd'entvenb. 5314, fette fece mpt abefprept. 35.4. groottc toitte QUffobille 542.5. e. — feiaraf — 72.4. tatc Jfobille met gefe bfocz C'anaricfact 536.4. — 9iermateraraf 78. that | 552.4. C'anbelaere 229.. — fBofibaraf EP - Shincfforen 4214. Canbiotifr hop . 166.. bapricbbofibgraf ^ 102.6 «tte 26., Gattenficert — 2404, € lifterich G5ras 1944. | Cpperus Gafigaen Graf darte Coperus. . 224.4. — . grootenbc abemepnftesoifoe— 5uwe 2 ; bow 9. Galigaen raf — 8744 25.4, tvater foil figaen Gra arai pei met. Donfen 38 À. t 8vze, ced grt € Bloemin enbc face. Dullen 338.4. «len cd teifbe Gatiz . fms 183.4. Soramid) 144.5. nGrof S74 — abancin onfcberpe f5iefe. met Syroncuert 125.4. Pot alid v5 Cpacnfd éfiabettofte Ne Avítaficz Aupftfrocp vopffen 244-4. —— GCarbofftCanarimn fac 554. eire (n5 ^ 2e G.- 9hcp£ milben Goaligaen 85.4. P aga : iefen Ws vene abemcin Graf uM & ghbacrbe omne —35o2. .— depn oncin Graf 30.4. unPd oo NE p. s. baprich Gyrag— os Galigam: SEE cep bapricb raf 194.4. owe on : chtich Graf . birfacbtich Ghafiaacn - b. * .. teifben Ghaligam a8. | T0" MAE A ou " : OM $e. : 6 - / 4 -Bonbta. fà i nbcftn árenfeis ^. Bertereo . wanlíchzmon | nz. Suobdachtich rag — 19.2 SneepOraf ——- 19.4. Sor raf mec febeone fcer tent ebefperepocarmno ^ 35.4. febtorafi 9.£, tioirop «fcpit abearent eupnen. 4 ibt^ E (raf. . 14.6.15. -— afieftyt Gor af 26.c, "Soobecorog 1014, TANE e I4.04, t«:Damitoraióraf ghebaert Poniforci Graf 5 E39 — fPanifforen Graf met enfe , Inarang 139.5, ipii raf p ighan DeyeGraf Ld. ipGwaf 142.4. ictorafr 93. 6. (tet Graf I4L.6, Cord fact Graf 24a. . 98«b Graf RAM 4 Qoflenficreten Graf —— sra. dicon Jieffenftcerten Gyaf 3546, o ROletoof | 34 ghemcn COfotraf ^— and, " titc2Dlototag — — 414. T QBatcr birfOraf ; $root tvatér bipraf 254. QBaterG5raf | tvaterGóraf met ficfenben arte x ux Ane 110.4, . &foot wattrràf met brecbe birfarer TU ISUA C daté Que raf 78.4, -foibtacftrceotGóraf 38.2; 3a gà Rt gbcarent E 8L; | ec escorol Bid, : diri 784 brat srasfen / met blaz .. bee von Gieroffdcn G5ag A^ : 3.36.4; boftaro Ghherfte -23; b. grootc Goncrite 438.6 fommePberfic met tre roc 4.4.0.€. fommearGberftevan ved na " TA our PL Grain si ^i Gott | ford (47€. V pret : $ n beanbe Dbafaria. 25. p : ; Ks Jal 606694 . Janf- 15.5. AQuifpeibige. J)avcre ATA £ raedte Bad Re Xo xs dag. i57 OXg7z4. — beffitt. - ila Fu ! Jaire . otl. abcouft iet t: aT ! ^ *Á 1 i E ánbcr gbecoult ac Sjtcos - begbfam — pde Kee . gynbaenftbblorpenbORiet sss — 601. a * Q$DaplerQuet * a Rp] ] Susp 366.4. SBofridenbeuiet — 2604. — $orn — (07 44. Wictemiftbroom — a4 Buyer 152. Oiegat - ime et: Jeeefreh 4166 — : D on. - Surdesfora 495.6. Cdeanthum diis. Iubiaenfeh groot acrbid) — vad(d C dmantbum |— 2c. - -&urdsSorm — 500 bf RN ME UUEN I e d €. —. Cerabfaet 512.6, (jm E. y65.d. oW - 8364. ij E zi Dpdte — 4A. zd fd 5122. Cpifaarbe ; aot actif | 634.6, Cotofel 406.4, abemepniept dif — 576.2. Coupfet | 295.5, fcer fiyoenbe orpcantich &ifeh cde a 214.5, 229,44, ; ; M A füindebefifh —— $624. G'eriot 5d attt dikh ^— 190..229.6. — ghebaebt Rete — 75 r £ifch over s c $68 . gdone & ere miti f blacu ifcbeect ja PHA. 0374. Kifebfen. /— Shoomicbc rne. p S00 UN [chon teifo ife $9544. Comma Zerme — 3615. tifbbobben ? ' Ctverte/ 'oft bru Bntonbe cicon 4afib bob — 34n6 . gbeanbedame — 37 e. E. à &wnabé 1254, etie ; jor. E Pen Sou — ( — — — e Cade | 2084. $t. OBefknfcrt —— 3 sr. Starbité a . — valfche Slarbus van Lande QBanbfupferupt — — y62a. DATA 205.4 it intbal ^ s $. AEcrivintbafite 364 janicorcit To c AM ". a blacu ajrbiacnfc Danictorei S9beffaver 37 1475 voifo : Dindorn i7). U uer 7 0 fen Doi ge | -94. E e «Decrt de NU CCo cc I E CC x xs 00e 0550 RT IIUDTITETEIMU DE LOIIDIINIDIDUEITISIIERIDE h 3 OCC oCcoS00€»00€00€200€c 900609 INDE M graffeflomerdeluce | 664.4 — medovv Graffe 29... f shot eM vnd fouuerdeluce 634«. ^ fmalmedovvGraffe — 304. f pho- vvhite fouverdeluce 576.4. ^ milletGraffe I4LÁC "1 pU 49€. vvildeflouverdeluce 598.2. ^ panickGraffe 595 ] red — Afphodill Foxetayle. : $7.5. ÍmalpanikGraffe ^^ 140.4, E 543. . ^DOI ! Afphodill $504. Galingale cem Gre sie j4 S 542.5. Ense Galingale P rcede Graffe. 364. | : 10.2. ms Graff | 136.4. cum Gati We mal diem yd t . common Barly 440.£. vvilden Galingale 2185. — rushGraffe - d d naked Barly 4245. Galingue 218.5, — littlevvater rush Graff jue vvald Barly «A A iiber 647€ marstüsh (ea C af e 79.5 vvheate Barly 424.6 Gladdon T niic Gufe Es A. on vvinter Barly 439. 4. C inking Gladdon $62.4. — Íchaue Graffe - (& o^ Bennet 129.€ Gras $4. fea Gratífe P: wu wey Bennet 1554. — QuikGras 9-«. Ípike Graffe [iid Biere b - T^ QuychGras 14.44. [alt EN Graffe1s4.4.- Bierícot 4394. — beardedGraffe 158.2. del Gri ie Esai Blight 478.4 . CanarieGraffe 536.4. vvater Graffe e Buke vvheate $314. — coksfooteGraffe Hó6 ter Graffe Ei E | 478€. — corneGraffe is Pie linge Graffe | 39^. | | 22924. — cornehoríe Graffe 245.5. (pikérvvater Gral de | ea Se s Bure je sow em: — 624, — wvatetknootGrafe ^ m8. Cohmus « — dea ad; OMM i Wr /.— Camelshay 166. — cyprefle Graffe OM MEE LÀ — hme ni 384 greatcypreffeGraffe ^ 85.e, Haver x ux cm e: Ne 3364. imalcyprefleGraffe — 89.4, Hirffe — Ue | (f | 268.4.270.4. vvater cypreffe Graffe 874 TurkieHirffe 513.4. - Catstaile UE upon Guik 9t. Horfetule 2404. Cockyll RES. 142 gread Horfetaile 42.6. | 754. dogsGraffe I. vd Corne S inobbieitknonirds 9.4 . nakedHorfetaile 249.r. Corneof Afia 499. **P Graff or conch eral diei-male Bor T 244-£. Amilcorne 424. fea doghGrafi; €19.4— vvater Horfetaile 2ffa e. Brant corne 478.e. vbricht dogs Graff ra " vvood Horfetaile 246.4. M come 4166. — dwwarfe Grafle ! fiho; E ! me . Starch corne Po»5- rele ori Dvvarf Graf E ; 1 Turkiecorne 495- C. flote Graffe Dx Lecke Perndl — P AN € ied floteGraffe ^ NMDCE red Darnell wc eol y4. Maydenhaire Wh Bl — mz FnjumukOnfe 74 Mac ? De 7S es ranliomale Gris le eed Pu * - —hardGraffe ees. Fi : ^ di NES final hard Graff English ndi 674. -Elov flags CMM It haver G affc 74-5. fmalEnglishiMatvveede 60.€£ ME 3 lk 56545744. hayeGrago — 7176524. Baoded 2^ - 66.d. sm T WISC. ugnpée | X ANGLICVS. es OCOoOCOOOOSOO ^^ paperReede 513.4. Turkie Millet x c SE : : fagar Reede 295.5. - Oiliegraine t 526.4, . ÍmalftutfelReede 3754. | Otes ;/ igo4A4714. | vvildeReede 404. —unbr ^ ^ bearded O 153. — Turkie vvriting Réede d Spurgevvoort - nàáked ou 472.4 Weedé mace 338.b. Staves 3 final vvilde Otes i44... Rie 416.4. — urkievvalking faves. 275. wildeótes | 1474. Rifes 4834 Strubbie — : p. . Rushes | 1)9.. Ímalftrubbe ^ ^ 2386 - Poarz | 150.4, bailRush 4804. | ' | — Panick common Rushes — i&iZ — W. bleuPanicke - ^. $234. — hard Rush 1744. Wheate 18544. gramaine Pahik $16.4&. — fecRushes 9L&. ^ bearded Wheate ^ 396.4. — vvild Panik 157.) sharpeRush ^— . — ig44 bright Wheate 373 - : R. vvater Rush eearet Whéeaté — 3714. Rede ——564.2.o0f dese 3924. greatvvatérRush ^ ^18oz. — fluttWheate — 373. HAedé ^ 2294. lyde vvater Rushes — 182. — fommer Wheate —— 36rb. .. áromaticalReede — . 2604. $. WVheeté —.. A LM /. «ommonReede 240. Ságar .. . 505.6 White 35444. fRouaring Reede ed we kx 3.5.5534. Wort 4384. | NEN BOHEMICVS Kofeteslehni —— 5714. x. M. t3 Spada 415.4. — Malaice à | 48 & Ssurkid 229.4. -- LM Syü 3 159. i Napdatindiy deb. Syri vvénne 3 166.e. RH .. Palycky 3538. "Travvà $4. Indycká aneb 495.d. Parunet s.d. "Treft 3704. K. .. Polianka $314, Tureckapffenicé — ^ ' — 495€ — Kaikol vvlosky (CUP "SN. Ptoto : $014. w Kopicko Královvske ^ — $5374. Pruftvvoret ——— 638.5. E. Kolatec | $654. Pflenige — 99 — 3544. Womués —— | — 4714 Kofátec brundtnyZahindni 574.2 ». R. Z. E Zhityfalefsny ^ 6354 Reyze - (ROS VOS de UP AOV Zio. LACHEN Te. pU V. 8 : id x - 9t. m Miczikone korzeme 6:54. "Tatarsky Litbsap. 5 6274. Cokauuar | dt AE IÀ io9c Tatardeziel — ^ ' 6284. / ? L | * : : ; : Gukcer j4 Phiskuuorzécz — 69s. Y qe vM péia e .— à4o4, Yaczmyen EE Koleyka travvá- 169.4. S. | ; 2m Squina — . . —— 1665 LG X Kofatek - | $65.d. d 7". Zbofe Ja 7 | HUE He à | opos Lro.afpeifa —* Qpurli4.renum - Op |. uit. h. e. Dens canis, T A4. e: 138. Mec glmz . 1.39. adpenfze ].47.gluma 148. cine 1.4.9. qua l.53.femitis. ^ pas. la. Pfyllij pass. l. - 39. «6f Ugroio6 u" Pdf 1.4. polira accepit A wes 2 nato pH ^o 1:6.Calama oftis Um VU Lenin E p.192. 1.30. Horto p.t93- aede p PiudasirE w C "3 E : pue l24.g uma rarae QUURVRA ADOYNG A iw penna. Theocrito - | p-229.l.26. Burre :pe238: 28. Seagrape p239:1.32. Pilum s p.243. L2. figurae ME »» ünAv p:254.1.29 255 iu. (& — p:257.l.19.8- dox ea | paz6.l. ui. obevuft s pe28o.l2. .pertegamus (0 pao. llt. in marg. Turcico p.300. L2. Sifyrinchium Claxcenerao p» 304 l2. Saber, P-307.l27. Venecija. P. :309. L6. gratius . L26.adferunt Mel ! pin. l.i. catarrhis cocos Lamzeclarificatum faccharuin 00 pas.Ir. Canario l. 34. Canarium p 318. L1.tenuiores l.33.terreo - p.322. 1.31. colacur "ooo pe3aela. Ialorum laj.rie ocu EN EP. JAPGSIÓH E. RB P 3lplaéavrm, qoo MN ps6. Ls. a p333125. fobole 0x p339- Ye boranographo ' p342.4.6. QAamg Pee l.26.intecta 1.35. Thefmophoram p345..34. f Milium.- p348.laspranis ——— Lv xayoedías eAey pig p:356. l1. nata P359.ló.mandaretur — - P3énla4a4.denübus — — . Lso.pondetare ^ P3.las4unpée 0 P397. l.22. yéyÓ gu $&liricco — LS 128; Semidalirti. *p. .390. l.14.. Locrus L2r.triticeum P0614 Rod penebRb) ——0 1.21. maturatur, p.95 d p-428. L penult Cantheriné p.435. l.1. Secali p«435-in marg. | a. lib.i. cap.?; P436. L36. purpura P-437.ht.Se&io quarta - pans lag. infcribicur,) p-45441.28. molis P. 456.127. c— Dé Tp. sut TÀ panel. intelligenda P477... dede Qui (dena, ) p492.L3.e0dem — deua p.56. L.34..frattum P $12. 1.12. ablaqueatur l.40. Melica p.528.1.8. doloribus p542-1.12. Mariagum p.558. l20. Graf p.563. l. 41. Somerfeci oss co p.580.1.45. variatae (oo p.595. 1. 4.1. dele habet (oC p6r.l3o. Olerum 4 621.132. 0dorarze | p.622. L4. Frifimelicae. p:625.1.6. Singentianam P636. 1.12. frigidam calidam. P«642.1.19. Chalcedonicam p.648. 1. 47. Iobi p-64.9.1.4.8. ricco P-65o.l. penult.Zelandorum P*651.1.20. Vartomang | por. teritur Pd p.629. 1. ult. Mattheusa Michos