ZF Z

PETRVS MARTYR VERMlLlVS Theologus.

Tufiia mepepulit:fouethinc Germania, dein & AngUa: Martyr eram nomine re^piw. M. D. LXIL

m

®^^

^&m

PETRVS MARTYR VERMILIVS Florentinust Literarum bonarnm,ac inprimis religionis ftudio ab ipsa pa?ne pueritia inflammatus: Sancti Auguftini Canonicorum ordini primum addictus iri Ccenobio Fazfulano: Patauij tdtius Philofcphia* & lingua» Graeca»: Bono - niae etiam Hebraea» exa&am adeptus notitiam: Sacris dehincconcionibus habendis,omnium illius ordinis tota Italia princeps habitus; AeternidemumLum. datorisccelefti irra- diatusluce: Cum loanne Valdefio Hifpano prima Neapoli , ac dein Lucc inftauiandiChriftianismifun- damerttalecit: Mox Romar vftulandus,amicorum fuafu,ingfa- tae patriae valedicens,Tigurum primo, inde Bafi- leam,p6ft Argentinam,procurante Mart. Bucerovocatus: Quin & cum eodem in Angliam ab Edouardo V L Rege euocatus Oxonium,ad profi- tendum facras literas: Sed Marianis moxfequutis temporibusiterum cedens Anglia, Argentina? in priftinum locum reftitutus: Tigurum denique fenedse fuaeportum fortitusoptatum: Qno in loco facras literas quinquenniutn cir- citer,maximacum omnium attentionc &admiratione interpretatus eft:

NARRATIO

HISTORICA VU

CiniTVDlNIJ RERVM,

qusc in inclyto Brittaniac Rcgno

acciderunt,Anno Domini

iffj. Menlelulio,

ScriptaaP* V.

i r r 3.

Digitized by the Internet Archive in 2013

http://archive.org/details/narratiohistoric08verm

NARRATIO

HISTORICA VICIS*

fitudinis,rerum qtue in mcly to Br/tan OiacRcgno acciderunt,Anno ijj^ Mcnfc Iuliofcriptaa P* V. D V ARDVS vu Anglie, Franci^ ctcRcxAnnoChri fti Saluatoris ijj** aetatis itf. rcgni fui feptimo, Pridie no* nasluliasdicittirin fata conccffiffe, Dc cuius obitu ctfi fubornati putantur, qui dicerent, infirmitate naturae ac morbo eum nefcio quo extincfium cflTc, fupcrant tamen iadatae paftim (uipitiones, uel uencno quodam kn*5 to, dC multo ante prabico paulatim abfumptumAiel etiam,cum uenenum tardtusexpecftarionc cupiditatcc^ par ricidarum operaretur,ui ac fcrro clam peremptum ab tjs,qui nonfolumin* A i) «ctc^

uetcrato quodamfed diu diffimulato laboraflent odio Henrici vitj. ciufqj li berorum,fed ctiam ucl fucceffionis in rcgno ius ipfi opinionis errore fibi finxiflent,uel eiufdem per fas ncfafue arripicndi fpcm infaciabili quadam dominandi cupiditatc iamdudum an^ teanimisdeuoraflent* Tanti facino* riscum fufpicio tum fama praecipua eft penes Ioamtem Dudlcum Nor* thumbriae Duccm , Cuius pater ab Hcnrico vii), genitorc Eduardi vi* capitc truncatus fucrat, £C filius hoc tcmporc Gulfhcrdus coniugem ha^ berct Ioannam Marise, quae foror miV nima natu Henrici vitj. fuit, ex filia Francifca neptem* Is Ioanncs Dudle* us poft fuum patrem capitali fupphV cio affedum,cum potiflima ctiam hac rcditatis pars Fifco regio adiudicata effet , deftitutus fucceffione dC rcrum & dignitatis patcrnse, militte porifli* mum (cfc dedit , in quo uitae gcncrc cum Gallico Scoticoq* bellis,editis afi quot praeclaris facinoribus uirum prae carteris ftrenuum fcfc probaflet,

inno*

innotefcens paflim, & iam ipfi quoqj propter uirtutis opinionem charus Regi, qui fiue ad abolendam recorda* tionem iumpti de patre illius triftifli* mi fupplici) jiue ornandae uirtutis ftu* dio, Primo Baronc, deinde Comitem eucreauerat,ad id faftigium dignitatis autoriatisqj in aula breui temporis fpa cio]euafit,uc regtj fecreticj confiIij,3C rerum omnium gerendarumfereprin cipatum tenerec i

Poftea uero exemptorebushu* manis Henrico viij* qui ei fuccedebat filius, 8^ ex maris utero caefusfuerat Eduardusvi. ut fuse etiam ergaDu^ dleum bencuolentiae fpecimen quod* damfingulare^deret,Erat enim Du* dleus ex i2,tutoribus adolefcenti Regi a patre coftitutis uel pr^cipuus, Eum Northumbriceducemfecit. Iis hono* ribus effedum eft, ut idem Dudleus gubernationis regie dux iam dC autor haberetur^excuius/ecundumRegem, uoluntate 8C nutu reliquus fere omnis penderet Senatus, Ita fummaomnia non magno negocio adeptus , cum A 0} quiefcerc

quiefcere animus non poflet, nimi* rum 2£cogitat£diu aduerfus rcgios H beros de patre uinditfa^&f regig digni tatisadfefefuosqjeadem operatrans* fcrendae, ftimulis iam diu agitatus, 8C impubere adhuc rege Eduardo,ad ea> quaranimocogitarat, neminem prae# ter auuculum regis Eduardum Senior ducem Somerfitenfem, quem Prote* dorem uocabant,fibi obftare arbitra* retur,cum primum omnium falfo pro ditfonis crimine reum fadhim fecuri ceruicem praberecoegit,fide puero Regi,cuiusperaetatem infirmum erat iudicium,fa<fta,eum iurccaefum efle, quod in ftirpem et maieftatem regiam nefcio quid molitum conftaret. Fue* rat ts protcclor omnium bonorum ivt dicio uir optimus, 8C ptieri Regis fui cx forore nepotis ingcnium per fe prg ftantiflimum deprehenfum praeclara optimarum difciplinarum, religionis, ct linguarum cognitione inftruedum, cxcolcndumcj curauerat, nectamen bene meritum fenem uel regia con* fangtiinitas,ud officiorum dexteritas

QC fides

& fidcs,ab iniufti fupplicrj ncfaria frc* ditate aflerere,aut immuncm potuit preftare.Hoc fideliflimo Rcgis cufto* deiublatoper iniquae clamationis iu* dicium,cum idcm Dudleus Northum briae dux Ioanna,ut diximus,filio fuo nuptam dediffct,non dubitauit,a mor tc Eduardi vi.qui unicus uirilis ftirpis Henrici vii). Rcx fupererat,regnum adnurum fuam legitimae fucceffionis fpccie atqj praetextu facilc tranfitu* rum. Etfi cnim fupereflefciret duas rc gis Hcnricivitj, filias,nimirum Ma* riam cx prima coniugeCatharinaHi* fpana>CarolivX;*farisconfbbrina,8£ Eli~abetham de fecunda coniuge re* gia Anna Bullina natas, Quibus aui* to Anglorum more, maforura inftitu tis, 8C Iege cum naturae tum regni,ex* tin&is uirilis iexus haeredibus, ut QC propioribus Henrico cognatis,& na* tu maioribus,alteri fciUcet poftalte* ram regiae corone fucceffio deberetur. Quia tamen illarum prioremcxfra^ tris Arthi Vuallise principis, cui Caefa ris oiatertera ante matrimonium cum A iiij Hcnrico

Henrico vtrj* Arthi fratre,contradum nupta fuerat>coniuge, pofteriorem uc ■ o ex matre, quam uel a rege uxorem haberi (repudiata enimCatharina,8C adhuc uiuente, Henricus vii)< eam duxerat) legibus diuinis non licuiflet, uel qug ob adulterrj fufpitionem iuflii ipfius Regis poftea capite truncata efc fet,prognatas conftaret,utramq$ ut iU legitimas haeredeshoneftiflima fpecie a regni fucceflione excludi poflc,ac de bere, quam fibi tam alijs facile perfua* fiim iriconfidebat* Sic fpe ampliflima rum rerum, 8C confilijs aftutiffime co* gitatis>cum etiam Galliciregis amiciV ti a fefe, mifla ad eum ingenti pccunia, muniuiflet, omnia fibi iam tuta fatis exiftimans,tollendi £ medio innocen* ciflimiRegis, 8£maxim*efpei adole* (centis parricidiale facinus fertur ag* grefftisefle^Quod ut maturandum pu taret> 7rpoKaTocpK.TJKop a/T/o/j acceffit,Re* gis cum aetate paulatim accrefcens in* telligcntia 8C 7ra^KcriatCumenimeffec Eduardus adolefcens fagaciflimi dC prseftantiflimi, fed per xtatem non fa*

tis

tis cauti, faterq* hiantes Iupos at<g uul peculas parum prouidi ingenij dC iudi cf)y confideratis fenfim attentius, quac gerehantur,rebus,interdum de occifo auunculo dC de alfjs regni negocijs uo ces liberiores fibi excidere patiebatur* Interuenerat aliquando Dudlcus iam Northumbrig dux^cum Rex hiftorias Anglicas,erat enim le&ionis cupidiifi mus,euoIuens, fortev incidiflet in pa* gellam, quse continebat narrationem de patre Northumbri^ ducis poena ca pitis afl:edio,q> Henrici viij.patris Ed* uardi uitae fortunisq$ aliquando fuife fetinfidiatus, Non habuerat hiftoria expreflfum nomen patris Dudlei, Itacg hgfitans Rex de eo^qu^fierat quis fuifc fet,Cum Dux eam rem curiofius a Rc ge cognofci neq$ utile fibi, neq$ hono* rificum, 8C ideo quoad poflet prohibc re,ferendum non putaret,erepto Rcgi libro pro tutoria autoritate, Quid, in* quit , setatem dC ingeniolum oneras cognofcendis uulgi commentitijs fa* bulis? dC puero, qui aftabat,arcus cum fagittis, quibus exerceri Britannica A v adolefcenf

adolefcentia fblet,afferri iuflfo,Regetti

pariter in aream ludendi exercittjs de<*

ftinatam fecum abducit ♦ Ibi poftca*

quam iaculandi ad fcopum certaminc

aliquandiu collufiflent,et regiam fott&

fagittam, quod extra metae cancellos

longius auolaflet, Dux cum cachinno

reprehendiflet,Rcx fiue rifu fuiindig*

nat/one,fiue nondum difctifla fort^ j&

7cocyx°* <* animi,quam ex Anglicaehi*

ftoriae ledione concepcrat, longiufcu

le\inquit,abcrrauifateor# At tu me*

liorznikx tanto propius meicerui*

eem feriebas auuncuh\Dux eius fcom

matis acerbitatem tfiquidem fefe in*

telligere diflimtilauit, contentus hoc

faltem refpondifle, q> non feautore,

fedregnilegtbus &Sena?us confulto

facflum effer, a fc qui nequiucric prohi

bcrenon oporterepraeftari, tack^ ta*

men, quarum rerum cogitationibus

Regis pueri prater aetatem fagax ani*

tnus fenfim occuparetur.non fine do*

lore confideratiit* Alio temporecunt

Rex emer/toctiidam feruo, cuius fi*

dcs £v induftria fub patris ctiam impe

rio multos annos probc fpedata fue* rat,arcem quandam amaenam, ut mul tx funt in Anglia, donaffet, nec audc* rcnt confiliartj, quorum Dux praeci* puus habebatur,Kegis in ca rc uolun* tati coram repugnare,poftmodum fer uulo illi prchcnfo foli fuadent,ut pc* tata Rege oblatum munus aliqua pe* cuniar/a largitione commutari, & in* nuunt homini plcbeio arcis regi^ pofi fcffionem &inuidiofam forc&peri* culofam, Mouit ca rcscmeritum il* lum,qui captata occafione adeundi Regis,petit tenuius aliquod numtis addita caufa,quam erat a confiliarijs cdo<fhis* Scnfit ilico Rex pro ea qua erat ingcnij perfpicatia,huncacapefe cendo dono,quod erat oblatum,mi* nis confiliariorum abftqrritum efle* Ex oburjs igitur quaerit caufam non concefTcC arcis ei,cui ipfe donarat,cum unus c multis, non fat fcio Duxne an alius, Domine,inquit,non confiiltum uidcbatur necj utile, domos ufibus SC honori regio deftinatas plebeis con* ferri, Tum ueroRex pr» piicrilidorf

lore

Iore lachrymis pen£ erumpcntibus, At uobis, inquit, 8C ueftris,quidquid flagitaftis femper &Tconfulto&utiIi* ter conf ertur, nec tum obftat uel ufus uel honos regius, &C per uos non lice* bit mihi, quibus debeo uoloq^de meo largiriC Has &C confimiles adolefcentis Regisf^pe liberius effufas uocescon* fentaneum eft.non minimos ftimulos fuiffe dC Duci &C c^terorum aliquibus, Ut tollendi quoquo modo illius ratio* nem prius ineundam putarent, cpad regni maieftatem dC in his etiam tenel lis annis maturitatem intelligentise, iu ft# aetatis accederet autoritas* lllud conftat,fparfa iam deRegis segrota* tione fama,neminemdiu adeumad* miffum effe, q> infirmitatem ipfius fin* gerent non poffe fuftinere hominum alloquia dC interpellationes, donec (e^ ro tandem,ubi commodum parricidis uifum eft,uel potius Deo occulta in lu cem producente, lippis dC tonforibus (quod aiunt) notum efle ccspit Re* gem lenta quadam tabe abfumptum, $C laxatis folutisc^ ante obitum tam in

pedibus

pedibus cfj manibus digitorum uugui culis,in arce Gruneuicenfi uitam cum morce commucaflfe* Vnde non iam fufpicio, fed fides omnibus fa&a eft, Regem ueneno interfe<fium efle,ta* mecfi fufurraretur a plurimis, ipfius corpus quoq* tardius quam pro parri* cidarum cupiditate et teftinatione ani mam exhalantis culcro crudeliterfoe* datum fuiffe, de quo tamen nihil faci* le affirmauerim, cadauer falcem nodu per Thamyfin fluuium fine ulla pom* pa elam Vueftmonafterium auedumi pheretro inclufum,purpura cooper* tum, uexillorum regiorum circa tum^ baminfignibus ornatum,& facellicio cuftodicum in facello regiac aulae pub* lice omnibus licuic incueri. Hic finis &triftiflimus £ uica exitus fuit Regis artate quidem immacura, uerum ia* pienci2e,pietatis,& hcroicarum uirtu^ cum indole ftupenda praediti, cui (i ui* uere per fuos licuiflet, haberec h*ec mundi fenefcencispoftrema &Tcada* uerofa facies boni Principis exem* plum omnibus recro feculis conferen*

dum,

dum.Sed ad narrationem redeo. Sub* lato iamc uiuisRege.DudlcusNor* thumbriae dux uiduo iam regno,ut ca dauericoruus inhians, proceribus ia aulam Londinenfem conuocatis, dc fumma rerum deliberationes propo* nit.magnitudinem oftendit periculo* rum,quae interregnum diuturnius co* mitari foleant, probatoq^ poft Ma* riam &C Elyflam, regias quidemfilias, fed dubtjs,! ufpe&is,prohibitisc$ matri montjs natas,proxime ad Ioannam nu rum liiam.tum legitimae natiuitatis iu re,tum regnilegibus redierit coronae haereditas 2t* fucceffio , Hortatur, q? jequum iuftum<$ fit, ut id fuffragatio* necVfuaru finguli fententiarum fub*> fcriptione ratum &C habeant SC fa<* ciant. Non deerant, qui (ut funt faga* ciflima Anglorum ingenia ) fatis ani* maduerterent,eo Ducis confilia cV co* natus tendere, ut euedo ad regia emi> ncnttam filio, cui Ioanna nupta erat» facile totus Angliae dominatus in Du dleorum familiam transferretur, nec obfcurum erat,eam rem non folum ad

nefariam

nefariam fnter netionem regiorum \U berorum, fed etiam multorum alio* rum oppreflionemfpecfhre* Imoiam ipfe Dux interdum animi quadam im potentia fpirauerat uoces minarum ec cerroris plenas, tum de exteris nationi bus omni Britannia pellendis, tum tnultis immaniter trucidandis, quae etfi melioris confilfj animiq* uiros non ieuiter commouiflent,metu tamen ui^ rium, quibus Dux pollebat, Habebat cnim numerofum excrcitum &om* nemregiam armaturam infua pote* ftate, contra illius aut uoluntatem aut confilium nemo mutire audcbat.Fa* cile itaq$ obtinuic uir ingentis fpiri* cus> fingularis facundise* SCpotentia formidabilis,ut caeterorum procerum pars ex animo &C uere , pars uero, dC quidem uc poftea res docuit,potiffi* ma,faltem fimulate pedibus in propo* fitam fentcntiam irenc ♦ Sic Ioanna Henrici viij* ex minima natu forore Maria proneptis,fiIia Francifc^ ex Du ceSufflocienfe,et Gulferdi filij iitj.du* cisNorthumbri» coniunx, Regina

decernitur,

decernitunac ftattm ad i o, diem mcn^ fis Iulfj non fine contumelia quidem fi liarum regiarum, fed neq$ magnatum ncc# populi aliquo fingulari applaufu, publice prodamatur, Mos in Anglia eft,ut folemnes nouorum Regum de* nunciationes populus approbet, ho* rum uerborum acclamatione ; Deus feruet RegemautReginam*hic cura nihil taleaudiretur,& omnium homi* numtiultus triftes& auerficerneren* tur,minime probari populo,quod agc retur, uel ex filenttj profunditate faci* lis coniecflura fuit* Vnus erat Culber* tus ftatura proceriore uir, QC animo* fus,Is folus deteftatus contumeliam, qua filiae Regisjin Ioanna? prceconio, quafi non legitimo toro natavllibcra* liter deformabantur,mcEftam ciuium taciturnitatem uocis licentia rum^ pens , O degeneres , inquit, animos, Nulla Anglici fanguinis gutta fuper* eft, fi quem non commouet ad uindfc dae cogitationem contumcliarum atrociffimarum indignitas, Qu# uer* ba tantifper paffim iterabat,donec pre

hcnfo

henfo &incarcerem conie<3o Dudfs iu(Tu,poftridie,qui erat i Uultj dies,am barauriculae ad palum prarciderentur* Sed ne hac quidem ignominiofa capi* tismutilationeliberi hominisuox re* prefla cfh Nam fubinde Deumtefta* tus uindiccm,non deftjtconftanter, quse dixerat 9 &C fentire &C proloqui ♦ Itaq^ ad grauioris pcxnae fententiam expedandam in cuftodiam reduci* tur, quam fuiflet fubiturus, ntfi quac fecuta eft, eum omni periculo pariter &C carccre exemiflet rerum mutatio* Eratiamloanna in arccmLondmen* Fem, quam Turrim uocant,comitatu quidem minus frcquenti, quadam ta# menfolemni pompa,&quidem ma* tre Francifca caudam ueftis illiusle* uante,adeo gratus utriqj honos fuit, introdu&a , cum interim Maria,filia* rum Henrici vifj, natu maior,ac Qefa risCaroliv. confobrina, acceptis tjs# qua: Lond ini gcrebantur, Ioco fc mo* uenss.Iulrj die ii\ regni ineeriores par* teis rece(Tir,populicrgafc animosfa* uorem<$ periditatura^Gquidem prsefi*

B dium,

dfum,quo uteretuf,atiud in fubitis xt* bus non habebat, nifi fiduciam popti* laris erga regiam fobolem beneuolen ciae*Hic fuae conftantis dC perpetuae iuftitia^qua pupillis pr^fidio efle folet &C orphanis, documentum irifignd clc mentia diuina dedifle uifa eft. Con^ fluxitenim fubitotanta populi ad iU lam muhitudo, ut ea breui fpacio temporis in iufti exercitus amplitudi* nem excrcueritJd fiuecommiferatio* ne ftirpis regia?, feu naturali fubdito* rum erga dominos reuerentia, feu te^ merario imperitae multitudinis motti fadum exiftimes, mirandtimeoma** gis eft, q> initio turbarum Maria pen^ fola relicffo non folum omni fpe huma ni praefidtj, in tam trifti rerum ftatu,& improuifis motibus caruerit , Sed etia in uitae tam fuse,cp fororis periculo fue rit conftituta, ut manifcftum quidem fit aduerfus immanes conatus,8£ nefa* rias molitiones coniurarorum,popuIi animos diuinitus excicatos fui(Tc\ At dux Northumbriar compofitis in arcc Londincnfi pro arbitrio rcbus, audi*

toc$,

tocg , Maria? ufres tindicg ad eam con^ fluentc populo, indies crefcere,bello tram pcrfequi cg celcrrimc ftatuit,ratus uulgi inftabilcs animos, fi illam citius omniumopinionc oppreffiflet, in lo* annse nurus fuae proclamatione tan* dem acquicturos* Relido igiturpo* tiorc regni fenatu,cui omnia fua facfla probari nimium confidebat, ad arcis Londincnfis cuftodiam,cum exercitu 8C tormcntis aliquot bcllicis Londino ad i4*diem Iultj egreditur, Iamom* nium hominum animi,prarfertim bo* norum,in tota Anglia intcr fpem me* tumq? ancipitesh*erebant,cum fubito oritur,& quafi a?ro <axxavM§ inexpe&a* ta rerum comutatio. Eccc cnim qua* triduo poftDucis aburbe digrcflum rcgni proceres,qui in arce Londincn* fi relidi erant,cumurbis fenatu, fiue mutatis iam animis atc£confifrjs,fiuc tum demum detedis,quas Ducis buc* ufcg mctu diffimularant, cogitationi* bus, Mariam Henrici vitj\ maiorcm natu de prima coniuge filiam, incly ti regis Romanorum Caroli v, confo* B ij brinam

fobrinam, peromncsurbisplateas &t tricos reginam Anglia? , Franciae 6C Hyberniae &Tci5>.die Iultj praconio folenni proclamant* Alia ibi continuo totius Anglie facies apparere uifa cftv Eam enirn Marise rcnunciationem tanta populi teticia, tantus clamor $C applaufus exccpft,ut ca ipfa folcnnte tas pr^contj publici,quafi diu cxpccla* ti triumphi fpeciem rcferret, Qu£e res magno erat argumento, priorem Io* annae proclamationem antea fahcm (ilentio improbatam, nunc honorifi* cfs acclamationibus crga regni proxi ttiamueramqj haeredem JMariam pe^ nitus amiquari, Primum de ipfa turri <fic diximus aliquoties aulam Londi* dini appellari) Senatus regni &C urbis continuo traditain cuftodiam Ioan* na creberrimis bombardarum tofti* trubus taticiae dC gratulationis publi* C£ figna dedere, Vniuerfa deindc urbs quae aliquot dies uelut attonita tacita fefe lu&u mctucj macerauerat,in hila* ritatcm foluta totumeumdiem infti* tutispaflim conuiuijs fcftum habuit,

Noltra

JSIofirra quocg natio quae ducemNor* thumbriae prsecipueinfenfum habue* rat,inter cxtcra gaudia duos uinica* dos in uia publica collocatos, ad forcs arcis Chalibeae( id nomen eft domul mercatoriae Gcrmanorum) populo ebibendosdeditJdcm fercaut fimilc aliquid a cacteris nationibus fadum dicitur.Eftq; fic intcgcr illc dics in lae* ticiaconfumptus.Nobilitas ucro Bn> tannfcahonoriscaufa,(utfit)nouo uc ftitu ornans fuum fatellitium, tunica* rum pcdoribus primam nominis Ma x ix litcram maiufculo charactcrc infui curabat, Hoc quafi publico fymbolo Mariam reginam agnofccntcs ♦ Inter haec dC Gilbcrtus illc,cuius praecifas fuifle auriculas memorauimus,carcc reemittitur,Haec publici ftatuscon* uerfio,cum in cseteris urbibus An* gliac celcritate famae percrebuiflet, cp plaufibilis&grata hominum auribus aceidcrit,quae manuum complofioncs &C gratulantium uoccs audit^ fint,nos quocj qui tum itcr in Anglia facieba* tnvis teftes cflfe poflfumus.Qy ibus omi B iij nibus

bus poftridie in caftra Ducis Nor* thumbriae nunciatis difficile didti maiorne exercitum terror an ftupor incxpecflatce mutationis Ducem in* uaferit* Agminatim deinde altj poft alios Ducem deferunt ad Reginam confugientes.Ipfe Northumbrus iam facilecorjciensquohicluduseuafurus e(Iet,fuis etiam rebus prouidendum ratus, ex tempore confilium fumit, 8C segre diflimulato dolore conuerfus ad fuos.Haeccine, inquit,eft collegarum, qui mihi omnium negotiorum con* fcijfunt, fidesfSedage eandem iacia* mus falutisanchoram: &C continuo figno tubae dato,Mariam Angliae re* ginam primum in caftris, deinde Ca* merari 2odie Iulrj magnificc procla* mari iubet,fperans hoc fado, 8C pccu* liaris alicuius perfidise fufpicionem^ fe amotam iri dC parem fibi cum caete* ris gratiae aditum apud Mariam regi* nam fore* Qu«e fpes quod eu magno* pere fruftrata fit,eucntusdocuit. Vt primum enim Regina? nunciatum fuit ,eum ab exercitu dcfcrtum cutn

patw

paucisCamcracum fcce flifle,ubi inter truditorum in fcoIa,puIpita &C cathe^ drastutiusfefelaterepofteputarat,mif fi ftatim funt cum mandatis, quf eum prehenderent Jta captus cum quatuor filtjs , &C aliquot nobilibus ac feruis plus minus uiginti in carceres arcis Londinenfis ad2jdicmlulij ignomi* niofe abducflus eft.In toto eo itinere ec prafertim ubi Londinum uentum efc (et,per plateas uarijs populi iam libera ti metu tyrannidis ipfius,conuitt]s cx* ceptus eft, Altjs proditorem, alfjs parri (idam eum clamitantibus, QC ut de Si* none apud Maronemdicitur, ccrta* tim capto illudetibus* Quo teporc ne plf beia turba in hominem magis iam cane et a ngue inuifum,faceret impetu, difficulter QC aegrcqqi captumduce* bant,prohiberepotuerunt. Tanta uis cft occulti in plebe diucj metu difsi* mulati aduerfus tyrannos odtj.cum fe mel occafionem commoditatemcg e* rumpendicccpericut non finecaufa ditfum fit a Sophocle, Vulgus lernam cflemultorumcapitum. JSrattum a4 cB iiij por*

portam Gilbertus ille a uinculis dimif fus, qui fimulacduccm confpicatus ef fct,ore diducfto uocisq$ impetu eu ad* ortus, En, inquit > parricida dC prodi* tor liberam honcfti ciuis Iingua,cuius tu,quia innocentis caput aurium mu* tilatione fcedauifti, merito tuo rapta* risaddignam proditore dC parricida crucemJ-Iec illius uerba clamor dete* ftantium proditorem 5C multae contu meliofe uoces abruperunt ♦ Miferabi* fe,fi cogites,fpecfoculum fuiflet,eo* rum, qui cum imperio , exercitu , tor* mentis,paulo ante cataphracfti magni fice urbem egrefli erant , tam ignomi* niofa incrmium captiuorum uincfio* rumq^ introdudio,nifi atrociorameri tos omnibus conftitiflet* Quotidie de inceps plures proditionis 8C peffimo* rum facinorum confcij prehendeban^ tur.Ec inter hos Henricus, (alij Andre am nominant ) Dudlaeus frater ducis Northumbriae,Calethi quod munitifi fimum oppidum,GalIis dicebatur pro dere uoluifle, Captus praeterea Epifco g>us Londincnfis,quiincoIumi ftatu

re*

ferum Ducis Northumbrie utill/gra t ificaretur Mariam illcgitimse natiui* tatisprobro pro concione aliquoties notauerat, &C altj complures , quorum infra fubijciamnomina, Poftpaucu* los deinde dies fama aduentantis Re^ gin^ cum magna omnium expecflatio ne audiebatur, Qux tandem ad *♦ Au* gufti diem Londinum ingrefla,^ om nium procerum^nationum^ac ciuium occurfu fufpenfis pcr plateas tapetis, 8C emiffis in aerem creberrimis tor* nientorum ex arce fulminibus,cum pompa ptanc regia Jccptris,gladio de* aurato^SC altjs regni infignibus praela^ tis^cum quatuor millium equitum, o* rnniu holofericistunicis aureisqjpafe fim catenis exornatorum comitatu, ii\ arcern Londinenfem applaudente o* mni populo^regnicj fazlicitatempre* cante , nobis tum etia eum ingreflum fpe<fhntibus,deduda eft.H^c mirabi* lis maximorum motuum uicifsirudo uifa fpacio unius menfis in amplifli* mo Britannig regno^Dei fingulari bc* Oeficio fine coede& fanguine( exce*

A v pta

pta regis Eduardi nece) digntffirna cft confidcratione omnium bonorunu Naminea manifcfte confpici potuit* Deum uere transferre , dC tonftituerc regna,ut inquit propheta Daniel, nec concederc proditoribus, aut feditiofis diuturnam pcenue imrnunitatem,Id^ ipfum etiam prophctico Rege monen te,cum inquit.Viri (anguinum dC do* lofi non dimidiabunt dies fuos , ut eft in ledione uulgari«Nos uero ixcos~]o^d ropcx 6sov patrem unigeniti Filtj Ihefu ChriftiredemptorisS£ Emanuelisno ftriardentibus uotisoremus,ut om* niumMonarcharum imperia adglo* riamnominisfui& Ecclefiae , quae in inultis politrjs difperfa fcre fine nutrt* ctjs dC patronis uagatur,incrementum &C incolumitatem pro fua immenfo bonitate,clcmenter prouehere digne* tur,cui(oli Deo cumFiho QC fan&o Spiritu fit laus , honos, gloria , trium* phus dC dominatio perpetuis fcculis* A M E N'«

REgfna demcepsin arce prcefidio

firmata

firmata, ne cufuis facile pateret aditus, nifi quibus ipfa uoluiflet, dies aliquoc commorata primum omnium defun^ dti regis Eduardi cadauer quod Vueft monaftertj afleruabatur/epuichro aui Henrici vtj, quod in templi interiore facello magnifice Henricus vitj* ex* truendum curauerat,inferri iuflit, ipfa tamen fepulturae non interfuit* Sic exuui? innocui adolefcentis dC Rcgis, primitijs faltem impertj er fpe,fi fuper^ ftes fuiflet,optimi praeftantiflimiqj s* die Augufti in auito fepulchro condi* tae ftint, Anno Domini i s s * ♦ Vcre itx hunc quadrare dixeris qtiod de Mar* cello Iegitur apud optimtim Poetam, Oftendent hunc tantum terris fata, nec illum cfle fuper uoluere* Quamq^ noltiiflent . illa fortafle fi domeftica perfidia fccdiflimo fcelere fibi tcm* perare potuiflet*

Ferunt poftea 8C honoribus 8C praemtjs afifedos efleeos^quiin offfc cio & fidc erga regiam fobolcrn eon* ftates permanfer5t* InterquosGilbcr tusiile auribus mutilus nobilitaic SC

aliquot

gliquot mtlibus librarum auriinfin* gulos annos pro amiffarum auricu* larum folatio a Regina donatus efh Poftilfctego ex AngUa difccflu Sed Brugis?!iquandiu qffict] caufacom* moratus, ad confulem noftrum D* Hermannum Falconem L V, Dofto* rem fcriptum uidi,Duccm Northum* brice 12. die Augufti cum aliauot com plfcibus horrendo fupplictj fpeclacu* lo facinorum fuorum poenas luiflc, docentem fuo etiam exemplo, quod & fapientiflimfs acce pimus,Per uindices Dei oculos nihil fceleratum cfle autdiuturnum aut impunitum»

SEQVITVR GENEALOGIA

FAMILI& HENRICI VILETHENRICI VII I. Angliac Regumjucem adfercns priori narrationi dc rcgni in Anglia motibus, qui fucrunt Anno jf$*3»Men(eIuliot

HENRICVS VU EX ELISABETHA EDVARDI

1 1 1 1 filia , Liberos habuic

'iVrlbwm prtncipem VuaU	Henrictm VIII. <{ui	l&argareta ntt	llariam, H*c
lif,qui fponfam babuit G*	coniuges habutt	ptam Regi Sco	nupta pnmu
tharmam Hiftanienfem ,		ti£ Ucobo 1111.	fuit Ludouico
quonondiu fuperfttteHe		undcnatui\a=	X 1 1. Fniflci.fi
rUus VIU. caiidcm duxit*		cobuiV,quidu	rcgi, quo dez
		xit filium Gal	funilo mpfit
		liciComtth dc	Carolo Branm
		Gxdfen,undefi	da, quem Hen
		liola nata ad*	ricwiVMbono
		buc in GaUia	rw caufa D«»
		fupcrftcscs~t*	cem Suffolcien femfecit.Hmc
	~S N-		nati funt ' \

I. Catbarinam II. Annam Bul 1 1 l.loannam, dcfunfii fra* Imcapite tru ex huiusute* trts uiduam, catam.exhac ro ctfus eh qua tamen re nata Eduardws V I.

pudiautt poft u Anglit rex,

:oniugium z\ Elifabetha 1 6. annorum tnnorwm. nuc fuperftes. puer cu mote*

Exhacnati tuu

filius in- Maria re* fans movgni hxrcs tuut. defunilo

Eduardo

VUamrc*

gnans»

1 1 II. Annam V. Catbarina V I. Cathari* film fine Francifca nu Eleonora de* luhacenfem tapitc trunca nam mortuo coniuge ptamrchio* fronfataco* poftea repm iam. Henrico VIII. mortuut» ni Dorfetb , miti de Co*

nuptam Anni qui iam cft mcrland,un*

ualdo Tbo* Ekx SuffoU dcnatafilio*

tntStnior. cienfis. Hinclaadbucfu*

ttafcuntur perftes.

r loanna, "cathama, Maru* Hupta Gilfer* do fiho 11 IU DuchKorthu*

brU, quieandemnurum fuam extmdo EduardoVUut m fuam famtliam regni fucceftionem trdnsferrct , Keginam pro* clamari curauit, cuius tecbnx perfidix^ paulo pofl cum omni famiUa pccnas de* dit. A

^IOANNIS^

Northumbriae nuper;

Ducis,inAnglia:quunt

ad fupplicium pro-

du£tus effet, ora*

tio.

Coloni* apudlafparem Gennepasum,

ANNO M. D. lw

Cum Gratia z$* Triuilcgiol

JR.I BO

NLQ^VICVN 9 me moncnteni ipe&atii adcfti», etfimeamorsodi -'ofa & hommum, cfinioneperhorrcndafit, uostameu oro,qua^ deo authorcfTunt^derjsca* aideut ludicetis, Nam isbenejta w mcl/us non poflrt, omnfa agjt. Ego uero quodad meattinet, proflf ^tum me^miTerumagnofcupccs catorem , pomam capjtis prom eritu, acmorti Jegum cx author/tate &; ftilTime addidum: tamedlquod faa ttum rmhi mortis caufa eft, jd non a rae foJo(jta ut putatur) natum &

f™^ Egoahorumimpul* tts ad ld fufcjpiendum motusfum, aliorumjnquamjmpulfuid ut fufci peremindu&us fum . fcd abfitapucj ,

A n uq9

vosquenquam nominatim wper* (trink Nuliius ego apud uosnomc edam,ac,pptereaid a me neexpcde^ tis rogo , Ego quanti mca mtereft o mnibus ignofco, deniq; ipfisidenti* demut condonet.uchementeroro. Otiod fi ueftrum ,quiadcftisguen* cnTam l*fi, auobis atq> uniuerfo ho* minumgenere ueniampeto: maxi*

sina,inquam mcum atrocinimum aimenelUgnofcaturpoftulo*

^omlui accUmat^tnai.

Osautcm inquit uniuer* fosteftesuolo , mechari* tate & perfeclo in omncs amore prxditum euita ex cedere, eoq> meipfo mortis in articu lo ueftrisprecationibus muetisqua* fo. Porro unum,uiri boni,quoda# p„duosdicamreftat,adquodme

confderitiae meas religio uelimpriV jnis mouet,id autem eft , uos ut mo# iieam atq> hortor,a fa&iofls concio* natonbus & do&rina» nous authos xibus caueatis, qui fe diuini uerbi co cionatores uideri uolunt ,re uera air tcm fua inuenta docent,hifuascogi* tationcs atqj animiconceptiones ex plicare nunquam potuerunt, quicl craftino dieuolunt ,hodie nefciunt» tiihilin ipforum do&rina firmum aut conftans eft, Librum illi quidem apcriunt, fed apertum deinde claudc jre nefciunt. Etiam atqj etiam uidete cjuomodo uosin opinionesperegri* nas &genus do&nnae nouumconrj* ciatis, quai res nec parum huic res gno detrimenti attulit, & diuinam numinis iram merito in nos exds tnuit , id quod facile intucri poffit, ff cui libebit multiplices illas calamita- tcs admcmoriam reuocare, quibus A iq afflii

afflidum eft hoc r egmim , ex quo a&? Ecdefia Chriftic3thoIica? & do&rfe iia a facratis Apoftolis, martyribus, fan&isuiris omnibusrecepta, per o* jnnes nationes ChriftinomenprofiJ tentes, ab ipfis Chrifti temporibuaj ufitata , nos feiunximus. Egouero pro ccrto credo, qua» calamitatesnu*] per poft Hcnrici mortem, qui erat cU »s nominis odfcauus, atq*, aliquot an* tiis antea, huic regno acciderunt,ea3 omncs mcrito nobis accidifle,qd a rcliquo Chriftianifmi corpore, cu* iusnos, fi ratio habeatur , exigu*. f>ortJofumus,nofmctfcparauimus.- An non belli fncommoda,nonfame & peftem fcnfimus? non principis mortc,ciuium defe&ione, feditioni i>us inteftinis,coniurationibus afflis ^ifumus C non multiplices opinio* numerrorcSjCxquo EccleffxCatho Jjcje unionem deicruimus, hoc in

regno

regno ihtet nospullufefufitfEt q<J tadem calamitatis genus non fenfo musfQuodfliftauosnon mouent, faltcmGcrmanicE ftatum intucami* ni,quaepoftquam Catholicaj Ecde* (Tae unionc relicfca , in hanc diffenfio* ncm & fchifmaincidit, affiduistu* multibus & difcordrjs attritapene ul timumadinteritum eft reda<5ta«Qua» propterpugnantem opinionum oif* coraiam maturc componite,ne iu» ftam numinis uindi&am, nimium prouocantibus extrcma omnia in* cumbant.Nepudeat iterum inuiam xedirc,ad ca»teras gcntes^quacChriftS profttcntur,uos aggregateJta efFicic tis Chrifti membra oenuo ut fitis, qui corporis portentofl &fui diffi* miliscaput effc nonpoteft. Ad fidci ncftrai fymbolumreipicite,Nonne ha;chabetucrba?

A iif) Credq

J7r Mo injpiritum pnclum \fanElam

Mcclc(iamcatholicam,fanHo$

rum communioncm.

r

Vatotius populi fidemac Chriftinomen profitentis uniuerfitas perorbelpars fa intelfigitur:quo ego mc cx nu m ero f ut ur u m fper o . P oiTem alia complura in hanc fententiam ad ferre,homo aIioqui(c]uod ncmo ue^ llrum ignorat)literarumrudis. Sed hxc dixiiTefatiserit.

ATque hoc Ioco profiteor, uiri bo ni> uere atqj ex animo , tam ferio nt magis non poiTim , qux dixi , ea a meipfo,pfe&aeiTe,nemoid ame con tedit,nullius authoritas incitauit,nul laadulatioautuiuendilpes commo* xiit. Teuiseft Epifcopus Vigornien (Ts^queprcBfentem uidetis , ueteri ne^ «efTitudiae mihi coniun&us.apud

quem

quep<5ci mea confefTus fum,quiquu ad me ueniret , ita fentietem inuenit*' tfec aut meo ipflus arbitrio & uolun tateexpofui^ut &confcientiam mca liberarem,&charitati in patriam atq* amorifatiffacerem. Poffem hic, uiri boni,mukopIura recitare,qua» me ipfamalorum experientia , qua: huic regno ex ea occafione acciderunt, ufu edocuit : fed aliam mihi rcm agendam fcitis, cui,quodia tempus efrluxit,me utparem,neceffe eft.Re ginam uero llluftriffima rogo , atqj obteflor, qua? ego in ipfius maieftas: temcriminaadmifl, eamihicondo* net.cuius rei magna in fpemuenio ex ea , qua iam dudu erga me ufa efl: benignitate &clementia.Quem enim ftatimnullo iudicioaut quxftioeha bita,quo d cotra eam arma geffi, cru- deli & ignominiofa mortc afficere potuiffet, &primo in cruce agi, pofl A V trahi,

trahi,demde membrattmconCKli m beret, tamenpro incredibilifua cles mentia & mifericordia in iudicium adduci,&fecundum leges latas dc me cpjairi pafla eft rquo in iudicio iuftiffi jnam & ame maxime meritam acce' jpi condemnationem: nunc etiam de jpfo mortisgne perdementer & mifc licorditer fublimitaa ipffus mecum cgit,acproptereafpero cx ingenf) fui l>onitate quicquicfreliquu eft offcns fibnis & indignationisinme,id to* eum condonaturam.quod ut fiat uoa ^recemini? etiam atq; ctiam obteftor £mul ut eius maieftatem Deus Opt.' IVIax. diu feruarc ucht, ut rcgnum ia uos cum omni felicitste &dig nita* tcobtineat.

Toj)uhsdccl<tma&at<~4mcn.

Quum

Vum haec dixuTet, genis: bus,puoIutus circunftan* tesita alloquitur: Voa omnes rogo atcj* obteftot tcftcs fitis , me uera & ca^ tholica fide praeditum e uita migrare; Indc Pfalmumquinquagefimum,Mi fcrcre meidcus. cVuiccfimu nonum fupra centeffmum. Dcprofundiscla rnauiadtc. Item Orationem Domi^ nicam latinc recitauit , addidit uerfus fcx ex eo Pfalmo qui eft tricefimus, In tc diie fpcraui , dcftncns in ucrfum iljum,cjuo dicitur,In manustuasco* mcndo ipiritum mcum:c|uumliunc in modum prccationes abfoluiflet, fpiculatorfibiueniam ut darct, ab co petf)t,adquem illc : Ego uero incjuit* & quidem ex animo tibi ignofco , tu cjuod tui eft offidj intrepidus exequi

?c* Ttuncus ei aduolutus erat , ib

«juem fe cum indinaret, Ego , j'n«

jguit,merui millies ut morerer» Tu

ftramencpoderat fubie&um,

cruce ffgnat, deofculatur,

ceruicem trunco

admouet , ac

moritur.

(2)